\id JHN - Margi Tiwi Ənga Tǝm [mfm] \ide UTF-8 \h Yahwana \toc3 Yah \toc2 Yahwana \toc1 Ndǝshigu Sara Wu Tsa Yahwana \mt2 Ndǝshigu Sara Wu Tsa \mt1 Yahwana \c 1 \s1 Ndǝr Sha Aga Ndapi \p \v 1 Kadivira Hyal dzǝguya duniya ndǝr aˈyi, ndǝr kǝ ǝnga Hyal nga ja, ǝnga tsu ndǝr kǝ Hyal ngau. \v 2 Aˈyi ja ǝnga Hyal kadivira ja dzǝguya duniya. \v 3 Lagu nyi ngǝ Hyal mǝliya sǝ patǝu, ma aˈyi ǝnga ja mai, sǝ aˈyi kǝra Hyal mǝliya wu sǝra ji mǝlna mai. \v 4 Wu ja ngǝ pi, najaka pi tsu ca ngǝ mbǝmbǝl nǝ nji. \v 5 Mbǝmbǝla nyi a vǝr mbǝl wu kuthlǝu, ama kuthla nyi aˈyi a sǝn ciya mbǝmbǝla nyi mai. \p \v 6 Vanyi ndǝ aˈyi kǝra Hyal sǝwa, thlǝmǝ nyi ca ngǝ Yahwana. \v 7 Ji shili ar viya sakida ar kǝra mbǝmbǝl kau, aga patǝr nju nda mbǝrsa ǝnga ja lagu nyi. \v 8 Naja ǝnga kǝrnyi ngǝ mbǝmbǝl kǝ mai, ama ji shili ar viya sakida ar kǝra mbǝmbǝla nyi. \v 9 Mbǝmbǝl kǝra jiri, kǝra wu nǝ nyi mbǝmbǝlkur anǝ kalar ndǝ a vǝr shili wu duniya. \p \v 10 Ji shili wu duniya kǝra naja ngǝ mǝliya ǝnga kǝrnyi, ama alaga abangau, njir duniya aˈyi sǝnbiya nyi mai. \v 11 Ji shili aga ˈyiˈyi kǝra nǝ nyi, ama nji nyi aˈyi dlǝwuri nyi mai. \v 12 Ama anǝ patǝr njira dlǝwuri nyi, njira mbǝrsa ǝnga thlǝmǝ nyi, anǝ ndar ja dǝnama nǝ ɗa wazha Hyal. \v 13 Aˈyi wazha yaya wu ndǝkur mai, alaga lagur cim nǝ ndǝkur mai, ǝnga alaga lagur ɗǝnga nǝ salkur mai, ama yaya sara ara Hyal. \p \v 14 Ndǝr kau, ba ji ɗa ndapi, ba ji nggya wu pama mǝn. Naˈya tsu lari kadakadarkur nyi, kadakadarkur nǝ Zǝr Zǝmǝ pathlǝ sara ara Tada, kǝra nyinyau ǝnga mayiwakur ba ǝnga jirkur. \p \v 15 Yahwana ngǝ lǝr sakida ar kǝra ja, ji hyaˈana ɗahǝu, ji na, “Naja kǝ ngǝ ndǝra yi ndǝr ar kǝra ja ar pǝci kǝra yi na, ‘Ndǝra wu shili wu yukuɗǝ ɗa, naja ndiya ɗa, ara aˈyi ja kadivira nji ya ɗa.’ ” \v 16 Sara wu nyinyikur nǝ mayiwakur nyi nga mǝn uya barka, ju lǝ mayiwakur nyi ar kǝr ar kǝr. \v 17 Arya dlaɗǝ shili lagu tsa Musa, ama mayiwakur ǝnga jirkur shili lagu Yesu Kǝrsiti. \v 18 Ndǝ aˈyi kǝra saya fǝr li ar Hyal mai, ama kǝl Zǝr Hyal Zǝmǝ pathlǝu, kǝra a vǝr nggya ǝnga Tada, a cabiya mǝnǝr ja Hyal. \s1 Sakida Nǝ Yahwana // Ndǝr Mǝl Baɓǝtizǝma \r (Matiwu 3:1-12; Markusu 1:1-8; Luka 3:1-18) \p \v 19 Kǝja sakida kǝra Yahwana lǝri ar pǝci kǝra njira nggurǝm nǝ Yahudiya sara wu Urshalima sǝwa pubuˈyar ǝnga njir Lawi aga nda yiwabiya tara wa nga ja. \v 20 Naji nggǝl ara nar nda jiri mai, ama ji nana ar babal abǝr, “Nayi ngǝ Kǝrsiti mai.” \p \v 21 Kǝ ndǝ yiwa nyi ndǝ na, “Ya, wa nga ga? Nagǝ ngǝ Iliya ya?” \p Kǝ ji shaɗǝwa nda, ji na, “Awau, nayi ngǝ mai.” \p Əngwar nda, “Ya, nagǝ ngǝ nabiya nyi ya?” \p Kǝ ji shaɗǝwa, “Awau.” \p \v 22 Ayukuɗa nyi patǝu, kǝ ndǝ na, “Wa nga ga? Nar ˈya sǝra ˈya sha ˈya nda nar nyi anǝ njira sǝwa ˈya. Mi nga gu na ar kǝra kǝr nga?” \p \v 23 Kǝ Yahwana shaɗǝwa nda lagu ndǝr nabi Əshaya, ji na, “Nayi ngǝ ɗahǝ a vǝr ngga a gwar tagǝu, ja vǝr na, ‘Hya pabǝri nyi lagu anǝ Thlagǝu, hya mǝliya lagu tataˈyi pir wu mwa nyi.’ ” \p \v 24 Kǝ alenyi njir Farisi, njira nji sǝwa \v 25 yiwa nyi, “Ma nagǝ aˈyi Kǝrsiti mai, ǝnga nagǝ aˈyi Iliya mai, ba nagǝ tsu aˈyi nabiya nyi mai, mi ngǝ ɗa gu mǝl baɓǝtizǝma?” \p \v 26 Əngwar Yahwana, “Nayau, ya vǝr mǝl baɓǝtizǝma anǝ hyi ǝnga ˈyimi. Ama vanyi ndǝra ndiya ɗa ǝnga dǝnama a vǝr shili, kǝra alaga sǝr mba ɓiɓi nyi nayi aˈyi ɗa tsa aga ya pǝlna mai. \v 27 Ju sa mǝliya hyi baɓǝtizǝma ǝnga Mambǝl Cicau ba ǝnga uˈu.” \p \v 28 Sǝˈyar kǝ patǝ ɗarkǝr wu Bethlani, a biyar ya dǝl Urdǝnu, vira Yahwana a vǝr mǝl baɓǝtizǝma ari. \s1 Yesu Zǝr Gamǝ Nǝ Hyal \p \v 29 Əzǝgǝkura nyi ba Yahwana lari Yesu a vǝr shili lagu nyi, kǝ ji na, “Kǝja, Zǝr Gamǝ nǝ Hyal, kǝra hǝna bikǝ nǝ njir duniya! \v 30 Ndǝ kǝ nga ya vǝr ndǝr ar kǝri ta, ta yi na, abǝr ‘Ndǝ aˈyi a vǝr shili ayukuɗǝ ɗa, ama naja dǝgal a ndiya ɗa ara tsu ɗǝɗǝmǝ aˈyi ja kadivira nja ya ɗa.’ \v 31 Nayi ǝnga kǝrɗa sayi sǝni nyi mai, ama yi shili, yi sa mǝl baɓǝtizǝma ǝnga ˈyimi anǝ nji aga ya cabiya nyi anǝ njir Izirayila.” \p \v 32 Kǝ Yahwana lǝri najaka sakida abǝr, “Yi lari Mambǝl a vǝr shida sara dǝmǝlmau, a papa mbǝthla, ji sa ndzafau a dar kǝra ja. \v 33 Nayi ǝnga kǝrɗa yu sǝni nyi mai, ama kǝl ta ndǝra sǝwa ɗa aga sa mǝl baɓǝtizǝma ǝnga ˈyimi nar ɗa abǝr, ‘Ndǝra gǝ lari Mambǝl ndzafau ar ja, naja ngu nda mǝl baɓǝtizǝma anǝ nji ǝnga Mambǝl Cicau.’ \v 34 Nayi tsu a lar yi sǝkǝ nyabiya dzǝ ar kǝra ja, ca ngǝ ɗa yi lǝri sakida abǝr ndǝ kau, Zǝr Hyal ngau.” \s1 Zǝmbǝlmaˈyar Nǝ Yesu Nǝ Tanggǝrma \r (Matiwu 4:18-22; Markusu 1:16-20; Luka 5:2-11) \p \v 35 Əzǝgǝkura nyi Yahwana ǝnga nji mǝthlǝ sara wu pama zǝmbǝlma nyiˈyar ar vi ta wayu. \v 36 Kǝ Yahwana lari Yesu ja vǝr tǝrabiya, kǝ ji na, “Lara mau, Zǝr Gamǝ nǝ Hyal!” \p \v 37 Ənggǝra zǝmbǝlmaˈyar kǝ mǝthlǝ nggari sǝra Yahwana na, kǝ ndǝ nu Yesu. \v 38 Ta Yesu shabiya dzau, ba ji lari nda nda a vǝr nu nyi, kǝ ji yiwa nda, “Mi nga hyu gala?” \p Əngwar nda, “Rabi” kǝra cabiya Malǝmǝ ngau, “Əmani nga gu nggya?” \p \v 39 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Anda mau hya sa lari.” \p A ndu saka foɗǝ nǝ wagǝu, kǝ ndǝ maˈyi ndǝ nda lari viya nyi, ba ndǝ hǝna pǝkǝ ǝnga ja. \p \v 40 Andǝrawusu, zamǝya Simanu Biturusu, aˈyi ja pathlǝ wu pama nji mǝthlǝ kǝra nu Yesu ayukuɗa Yahwana nana ndǝr ar kǝra Yesu. \v 41 Sǝ tanggǝrma kǝra Andǝrawusu mǝliya ca ngǝ, ji maˈyi ji nda thlǝwa zamǝ nyi Simanu, ba ji nar nyi, “A nǝr ˈya Ndǝ Cacaɗau” ndǝra nju ngga ǝnga Kǝrsiti. \v 42 Kǝ ji shili ǝnga Simanu a shili ara Yesu. \p Yesu tsamǝ nyi, ba ji na, “Nagǝ ngǝ Simanu zǝr Yahwana. Nju nda ngga ngau ǝnga Kefasu,” kǝra ma nji shabiya ca ngǝ Biturusu.\f + \fr 1:42 \fr*\ft Sǝra Biturusu aga nyi ca ngǝ tsǝka.\ft*\f* \s1 Yesu Ngga Fǝlipǝu Ənga Nathlaniyalu \p \v 43 Əzǝgǝkura nyi tsu kǝ Yesu biya ju maˈyi a vu Galili. Kǝ ji thlǝwa Fǝlipǝu, kǝ ji na anǝ nyi, “Nu ɗa.” \p \v 44 Fǝlipǝu sara wu Bethlesaida nga ja, mǝlmǝr Andǝrawusu ǝnga Biturusu. \v 45 Fǝlipǝu maˈyi ji nda thlǝwa Nathlaniyalu, kǝ ji na anǝ nyi, “A nǝr ˈya ndǝra Musa tsǝfǝri sǝ ar kǝri wu lǝkakaɗǝ nǝ dlaɗau ǝnga nabiˈyar tsu tsǝfǝri, naja ngǝ Yesu ndǝr Nazǝratu, zǝr Yusufu.” \p \v 46 Kǝ Nathlaniyalu yiwa ji na, “Sǝ tsapǝu a sǝn biya sara wu Nazǝratu ya?” \p “A ndǝ ga sa lari ǝnga kǝrngau,” ǝngwar Fǝlipǝu. \p \v 47 Ta Yesu lari Nathlaniyalu a vǝr shili ara ja, kǝ ji na ar kǝra ja, “Lara mau ndǝr Izirayila nǝ jijiri, ndǝra gǝra ǝnga nggyabiya fafati.” \p \v 48 Kǝ Nathlaniyalu yiwa ji na anǝ Yesu, “Lagu mani nga gǝ sǝn ɗa?” \p Əngwar Yesu, “Ar pǝci kǝra gǝ ǝgya kiɗa wur martǝndǝm ta nga yi lar ngau, kadivira Fǝlipǝu dzǝgwa ngga ngau.” \p \v 49 Kǝ Nathlaniyalu na, “Malǝmǝ, nagǝ ngǝ Zǝr Hyal; nagǝ ngǝ Tǝl nǝ njir Izirayila!” \p \v 50 Yesu nar nyi anǝ Nathlaniyalu, “Gǝ mbǝrsa ara yi nar ngǝ abǝr yi lar ngǝ ar pǝci kǝra gǝ ǝgya kiɗa wur martǝndǝm ta ya? Jiri, gu nda lari sǝra a ndiya kau.” \v 51 Kǝ Yesu ɓǝra nar nyi, “Ənga jiri nga yu na anǝ hyi, hyu nda lari dǝmǝlmǝ a pahǝri, waladiˈyar nǝ Hyal a vǝr di ǝnga gya ar kǝra Zǝr Ndau.” \c 2 \s1 Mini Hǝ Dzau Wu Kana Nǝ Mǝlmǝ Galili \p \v 1 Ar pǝci nǝ makǝrkura nyi, mini nǝ hǝ dzǝ aˈyi wu mǝlmǝ Kana nǝ ˈyiˈyir Galili. Miya Yesu aˈyi ja a ndǝna. \v 2 Yesu ǝkkǝˈyi zǝmbǝlma nyiˈyar ma nji nggǝya nda a shili ar vir mini kau. \v 3 Ənggǝra ˈyimir wur inabi kuɗau, kǝ miya Yesu na anǝ nyi, “ˈYimir wur inabir nda a kuɗǝri.” \p \v 4 Yesu shaɗǝwa nyi, ji na, “Ama, mi ngǝ nǝr mǝn wu sǝ ka? Pǝci ɗa ma aˈyi ɗa kwatahǝ mai.” \v 5 Kǝ miya Yesu nar nyi anǝ njir tǝkǝ sǝr sǝm, “Nahya mau, kalar sǝra ji na anǝ hyi, ca nga hya mǝl.” \p \v 6 Lǝha dzǝr viya nyi ha tsǝka aˈyi kwa, kǝra njir Yahudiya wu kǝbǝ kwatǝ ci dzǝ ǝni, ǝnggǝr kǝra mbǝrsar nda cabiya. Kalar ha nyi wu sǝn hǝri ǝgwa kwa kwa ǝnga ˈyimi. \v 7 Kǝ Yesu nar nyi anǝ njir tǝkǝ sǝr sǝm, “Nyanyana mǝ haˈyar kǝ patǝ ǝnga ˈyimi.” Ba ndǝ nyanyana nda ba ar miya. \v 8 Kǝ ji na anǝ nda, “Kabangǝkau, gǝri nya mau a nda nǝ tsahwaˈa.” Kǝ ndǝ gǝri ndǝ hǝr nyi a nda. \v 9 Ta tsahwaˈa ɗahari ˈyimi hyalagǝ kǝra sha aga ˈyimir wur inabi, naji sǝnbiya vira nji uya nyi sara ar mai, ama njir tǝkǝ sǝr sǝm wu sǝni. Kǝ tsahwaˈa nggar salkwanjili a ndumwar sau, \v 10 kǝ ji na anǝ nyi, “Kalar ndu shili ǝnga ˈyimir wur inabi kǝra ndiya ǝnga mǝsahǝu tsu kaɗǝu, ayukuɗa ndǝ sa, ndǝ nyau, ba nja shili ǝnga kǝra cacaɓǝu, ama, nǝ ngǝ kau, pamǝ nga nyi ara nji, gǝ piyari kǝra mǝsahǝu kǝl kabangǝkau!” \p \v 11 Najakǝ ngǝ sǝ dǝdǝgur nǝ tanggǝrma kǝra Yesu mǝliya, ji mǝliya sǝ kǝ wu mǝlmǝ Kana nǝ Galili. Najakǝ ngǝ cabiya kadakadarkur nyi, ǝnga ji mǝliya zǝmbǝlma nyiˈyar mbǝrsa ǝnga ja. \s1 Yesu Kǝdlǝbiya Njir Shafǝli // Wu Ki Hyal Aga Ja Ɗa Cicau \r (Matiwu 21:12-13; Markusu 11:15-17; Luka 19:45-46) \p \v 12 Ayukuɗa kǝ ngǝ Yesu ǝnga mǝnyi ǝnga zamǝ nyiˈyar ba ǝnga zǝmbǝlma nyiˈyar maˈyi a gyiwu Kafarnahumu. A gyina, ndǝ sǝkari nǝ pida ɗiyawu. \p \v 13 Ta pǝcir lardur vǝlna nǝ njir Yahudiya ɗa lǝhǝu, kǝ Yesu maˈyi a du Urshalima. \v 14 Wu huɗa ki Hyal, ba ji thlǝwa nja vǝr ɗǝlna thla, ǝnga tǝmahǝu ǝnga mbǝthlaˈyar aga saɗaka, ba ji thlǝwa alenyi nji tsu nda vǝr bǝla bǝla gǝnnar nda. \v 15 Kǝ Yesu lǝmiya kurpǝ sara wu ǝpa, ba ji kǝdlǝbiya nda patǝ sara wu Ki Hyal. Ji kǝdlǝbiya tǝmahǝ ǝkkǝˈyi thla, ba ji shashabiya tǝmbǝl bǝla bǝla gǝnnar nda a dǝmǝlmau, ǝnga ji tǝtǝlna gǝnnar nda. \v 16 Kǝ Yesu nar nyi anǝ njira vǝr ɗǝlna mbǝthlaˈyar kau, “Faˈabiya mau sǝˈyar kǝ ǝnggau! Hya sara shabiya ki dǝɗa aga sugu mai.” \v 17 Ənggǝra sǝ kǝ ɗarkǝr, kǝ zǝmbǝlma nyiˈyar ɗǝngari sǝra tsǝtsǝfau, wu lǝkakaɗǝ nǝ Hyal abǝr, “Huɗǝ hamǝ nǝ ki Hyal a vǝr mbǝ ɗa ǝnggǝr uˈu.” \p \v 18 Kǝ njira nggurǝm nǝ Yahudiya yiwa Yesu, ndǝ na, “Ya, mi ngǝ sǝ dǝdǝgur kǝra gu sǝn mǝliya, kǝra wu cabiya ˈya abǝr aˈyi gǝ ǝnga dǝnama nǝ mǝliya sǝˈyar ka?” \p \v 19 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Hya dlana ki Hyal kau, ba ya sa hyaˈana wu pida makǝru.” \p \v 20 Kǝ ndǝ shaɗǝwa nyi, ndǝ na, “Nji hǝri fa foɗǝ kumunyi apǝ kwa a vǝr hǝr ki Hyal kau, ya, abari nga gu sǝn hyaˈana nyi wu pida makǝr ka?” \p \v 21 Ama ki Hyal kǝra Yesu wu ndǝr ar kǝri kau, dza ja ngau. \v 22 Ayukuɗa Yesu hyaˈari sara vir tau, kǝ zǝmbǝlma nyiˈyar ɗǝngari sǝ kǝ Yesu nar nda kau. Kǝ ndǝ dzǝgwa mbǝrsa ǝnga sǝra tsǝtsǝfau wu lǝkakaɗǝ nǝ Hyal ǝnga sǝra Yesu nana. \p \v 23 Ar pǝci kǝra Yesu wu lardur nǝ vǝlna wu Urshalima, nji gangǝu mbǝrsa ǝnga ja arya sǝ dǝdǝgur kǝra ndu lari ji mǝl. \v 24 Ama Yesu aˈyi fiyafǝ ǝnga nda mai, ara ju sǝnbiya nji patǝu. \v 25 Naja aˈyi wu yiwu nja lǝr sakida ar kǝra nji anǝ nyi mai, arya ju sǝn sǝra wu ɗǝfuwa ndapi. \c 3 \s1 Nikodimosu Ənga Yesu \p \v 1 Saya ɗa vanyi ndǝr Farisi aˈyi kǝra nja ngga ǝnga Nikodimosu, naja pathlǝ wu pama njira nggurǝm nǝ Yahudiya. \v 2 Ji shili ǝgya Yesu uvuˈyi, ji sa na, “Malǝmǝ, ˈyi wu sǝni abǝr nagǝ malǝmǝ ngau, sara ara Hyal, arya ndǝr sǝn mǝliya sǝˈyar kǝ ga vǝr mǝl kǝ aˈyi mai, kǝl ndǝra Hyal ǝnga ja.” \p \v 3 Kǝ Yesu shaɗǝwa nyi, ji na, “Yi wu nar ngau jirkura nyi, ndǝr sǝn gwu tǝlkur Hyal aˈyi mai kǝl ma nji ɓǝra yabiya nyi nǝ mǝthlǝkura nyi.” \p \v 4 Kǝ Nikodimosu yiwa nyi, ji na, “Lagu mani nga nja ɓǝra sǝn yabiya ndǝra a halǝr ka? Ja ɓǝra sǝn sha a vu huɗa mǝnyi aga nja ɓǝra yabiya nyi nǝ mǝthlǝkura nyi ya?” \p \v 5 Yesu shaɗǝwa nyi, ji na, “Jiri nga yu na anǝ ngau, ndǝr sǝn gwu tǝlkur Hyal aˈyi mai, kǝl nji ɓǝra yabiya nyi nǝ ˈyimi ǝnga nǝ Mambǝl. \v 6 Sǝra ndapi yabiya ndǝ ngau, ama sǝra Mambǝl yabiya tsu mambǝl ngau. \v 7 Ja sara ɗa sǝ dǝdǝgur anǝ ngǝ mai, ara yi na, abǝr, ‘Kǝl nji ɓǝra yabiya ngǝ nǝ mǝthlǝkura nyi.’ \v 8 Yambaɗǝ wu sǝ a ndar vira ju yiwu. Gu nggari ǝnggǝra ju sau, ama nagǝ wu sǝn nana vira ji hyaˈari sara ari ǝnga vira ju maˈyi a ndar tsu mai. Abangǝ nga nyi tsu ǝnga ndǝra nji yabiya nyi wu Mambǝl.” \p \v 9 Kǝ Nikodimosu yiwa Yesu, ji na, “Abari ngǝ sǝkǝ wu sǝn ɗa?” \p \v 10 Kǝ Yesu shaɗǝwa nyi, ji na, “Ya, nagǝ malǝmǝ dǝgal ngau wu Izirayila, ama nagǝ wu nggabiya sǝˈyar kǝ mai ya? \v 11 Jiri nga yu na anǝ ngau, ˈyi wu ndǝr ar kǝra sǝra ˈyi wu sǝni, ǝnga ˈyi wu lǝr sakida ar kǝra sǝra ˈyi lari, ama alaga abangau nahyi aˈyi dlǝwuri sakidar ˈya kǝ mai. \v 12 Ma yu ndǝr anǝ hyi ar kǝra sǝra wu duniya, nahyi mbǝrsa ǝni mai, abari nga hyu sǝn nda mbǝrsa ma yi ndǝr anǝ hyi ar kǝra sǝra a dǝmǝlma? \v 13 Ndǝ aˈyi kǝra saya maˈyi a dǝmǝlmǝ mai, kǝl naja Zǝr Ndǝ kǝra shida sara dǝna. \v 14 Ənggǝr kǝra Musa har pabau a dar wu tagǝ mashi ta, abangǝ tsu kǝl nji hyaˈana Zǝr Ndau a dar wu, \v 15 aga kalar ndǝra mbǝrsa ǝnga ja wu uya pi gǝra kuɗau.” \p \v 16 “Arya Hyal ca yiwukur anǝ njir duniya gagaɗau, ca ngǝ ɗa ji lǝri Zǝr nyi zǝmǝ pir, aga kalar ndǝra hǝnggǝri ǝnga ja, naji wu tǝ mai, ama ju uya pi gǝra kuɗau. \v 17 Arya Hyal aˈyi sǝwa Zǝr nyi a shida wu duniya aga ja sa mǝlna nyi numa anǝ duniya mai, ama aga njir duniya a uya mbǝɗau lagu nyi. \v 18 Kalar ndǝra mbǝrsa ǝnga Zǝr Hyal, numa aˈyi wu sǝm nyi mai. Ama kalar ndǝra aˈyi mbǝrsa ǝnga ja mai, numa a sǝmku nyi ri tsu kaɗǝ ara naji mbǝrsa ǝnga thlǝmǝr Zǝr Hyal kǝra zǝmǝ pir mai. \v 19 Kǝja sǝra ju nda mǝl numa ar kǝri, mbǝmbǝl shili wu duniya, ama njir duniya wu yiwu kuthlǝu a ndiya mbǝmbǝl ara sǝr mǝla nda ɗǝmwaˈyu. \v 20 Kalar njira wu mǝl sǝ ɗǝmwaˈyu, shishir dza nda wu yiwu mbǝmbǝl mai, ara hivǝr sǝr mǝla nda a biyar babal. \v 21 Ama njir mǝl sǝra tsaˈa ndu shili ar vi mbǝmbǝl, aga nja lari ar babal abǝr sǝra ndu mǝl sǝra Hyal wu yiwu ngau.” \s1 Yahwana Ndǝr Mǝl Baɓǝtizǝma // Ɓǝra Lǝr Sakida Ar Kǝra Yesu \p \v 22 Ayukuɗa kau, kǝ Yesu ǝnga zǝmbǝlma nyiˈyar maˈyi a ndar ˈyiˈyir Yahudiya. A ndǝna ji nda ɓǝliya sar kushu, ju mǝl baɓǝtizǝma anǝ nji. \v 23 Yahwana nǝ nyi tsu ja vǝr mǝl baɓǝtizǝma anǝ nju mǝlmǝ Ayinanu kǝra lǝhǝu wu dzǝr mǝlmǝ Salimu, ara ˈyimi aˈyi gangǝu a ndǝna. Nji kǝl shili nga ndu shili ju mǝl baɓǝtizǝma anǝ nda. \v 24 (Sǝkǝ ɗarkǝr kadivira nji fuwa Yahwana wu fursǝna.) \p \v 25 Kǝ zǝmbǝlmaˈyar nǝ Yahwana gu kǝpal ǝnga vanyi ndǝr Yahudiya ar kǝra ci dzǝ kǝra dlaɗǝ nana nja mǝl. \v 26 Ndǝ shili ǝgya Yahwana, ndǝ sa na anǝ nyi, “Malǝmǝ, ndǝ ta ǝnga gǝ a biyar ya dǝl Urdǝnu ta, ndǝ ta gǝ lǝri sakida ar kǝr ta, kǝja ja vǝr mǝl baɓǝtizǝma anǝ nji ǝnga patǝr nja vǝr sha shili ara ja.” \p \v 27 Kǝ Yahwana shaɗǝwa nda, ji na, “Ndǝr sǝn dlǝwuri sǝ aˈyi mai, kǝl sǝra Hyal nǝ nyi. \v 28 Nahyi ǝnga kǝrhyi ngǝ sakida ɗa arya yi na anǝ hyi, ‘Nayi ngǝ Kǝrsiti mai, ama Hyal sǝwa ɗa wu mwa nyi.’ \v 29 Ar pǝcir hǝ dzau, kwanjili nǝ sal kwanjili ngau. Bazhiya sal kwanjili kǝra shili ar vir hǝ dzǝ kau, kǝl sǝkǝ nga ja, aga ja nggari ɗaha sal kwanjili. Ju nyi ǝnga huɗǝ pipida ma ji nggari sal kwanjili a vǝr ndǝr. Lagu kǝ tsu ngǝ huɗǝ pipida ɗa a nyabiyar dzau. \v 30 A ɗari tsaˈa ja cakau, nayi tsu ya gǝnna dzau. \p \v 31 “Ndǝra shida sara a dǝmǝlmau, naja nga adabanga nji patǝu. Patǝr njira wu duniya nǝ duniya ngau, ǝnga ndu ndǝr ar kǝra sǝr duniya. Ndǝra shida sara a dǝmǝlmau, naja nga adabanga nji patǝu. \v 32 Ju lǝri sakida sǝra ji lari ǝnga ji nggari, alaga abangau, ndǝ aˈyi kǝra mbǝrsa ǝnga sakida nyi mai. \v 33 Ama kalar ndǝra dlǝwuri sakida nyi a cabiyari abǝr Hyal ndǝ jijiri ngau. \v 34 Ara ndǝra Hyal sǝwa, ndǝr Hyal nga ju na, arya Hyal nǝ nyi Mambǝl nyi nyinyau. \v 35 Tada wu yiwu Zǝr nyi, ba ji fuwa patǝr sǝ wu tsa ja. \v 36 Kalar ndǝra mbǝrsa ǝnga Zǝra nyi aˈyi ja ǝnga pi gǝra kuɗau. Ndǝra gǝra ɓǝla sǝra Zǝra nyi nana, naji wu uya pi mai, ama Hyal wu ɗǝfu ǝnga ja.” \c 4 \s1 Yesu Ndǝr Ənga Mala Sara Samariya \p \v 1 Njir Farisi nggari abǝr Yesu a vǝr dumwa ǝnga uya nji, ǝnga mǝl baɓǝtizǝma anǝ zǝmbǝlma gangǝu a ndiya Yahwana. \v 2 Kwalaga kǝ aˈyi Yesu ǝnga kǝrnyi nga vǝr mǝl baɓǝtizǝma kǝ mai, ama zǝmbǝlma nyiˈyar ngau. \v 3 Ənggǝra Yesu nggari abangau, kǝ ji piyari ˈyiˈyir Yahudi ba ji ɓǝra sha a vu ˈyiˈyir Galili. \p \v 4 Kabangǝkǝ a mbari kǝl Yesu ja tǝrabiya wu Samariya. \v 5 Kǝ ji dla wu vanyi mǝlmǝ wu ˈyiˈyir Samariya kǝra nja ngga ǝnga Sayika. Vi kau, lǝhǝ nga nyi a dzǝr vira Yakubu nǝ nyi anǝ zǝr nyi Yusufu. \v 6 Ar vi kau, mǝla nǝ Yakubu aˈyi. Ar pǝci kǝra Yesu hǝɗa ǝnga ɓau, ba ji ɓǝliya sar a miya mǝla nyi. Sǝkǝ ɗarkǝr ǝnggǝr saka kumo apǝ mǝthlǝ nǝ puci. \p \v 7 Kǝ vanyi mala nǝ Samariya shila gwa mǝla. Kǝ Yesu na anǝ nyi, “Usi, gǝr ɗa ˈyimi ya tǝwari.” \v 8 (Zǝmbǝlma nyiˈyar tsu a maˈyir nda a vu huɗa mǝlmǝ aga nda vuwa ɗǝl sǝr sǝm.) \p \v 9 Kǝ mala Samariya kǝ na anǝ Yesu, “Abari nagǝ ndǝr Yahudiya a sǝn yiwa ˈyimi ara ya, nayi mala Samariya?” (Ara sǝ aˈyi kǝra wu daɓǝri ndǝr Yahudiya ǝnga ndǝr Samariya mai.)\f + \fr 4:9 \fr*\ft Kwalaga cala miya ha nǝ njir Samariya njir Yahudiya wu mǝl thlǝr ǝni mai. \ft*\f* \p \v 10 Əngwar Yesu, “Maja abǝr gu sǝni sǝ kurthlǝ nǝ Hyal kǝra ju lau, ǝnga ndǝra na anǝ ngau, ‘Gǝr ɗa ˈyimi ya tǝwari,’ gu sǝn yiwa nyi, ba ja nǝ ngǝ ˈyimi nǝr lǝ pi.” \p \v 11 Kǝ mala kǝ na, “Malǝmǝ, kǝja sǝr gǝ ˈyimi aˈyi ara gǝ mai, ya, kǝja mǝla kǝ dzǝgamǝ nga nyi, lagu mani nga gu sǝn gǝr ɗa ˈyimi lǝ pi ka? \v 12 Ɗǝm ya, naga ndiya dǝrˈya Yakubu, ndǝra labiya ˈya mǝla kǝ ya? Naja ǝnga kǝrnyi ma, ji sa ˈyimi sara a gwa, ǝnga wazha nyi ba maˈwi nyiˈyar.” \p \v 13 Yesu na, “Kalar ndǝra sa ˈyimi kau, hili wu ɓǝra nda tǝ nyi wayu. \v 14 Ama ndǝra sa ˈyimi kǝra yu lǝ kau, naji wu ɓǝra nggar hili mai baˈanuwa. ˈYimi kǝra yu lǝ kau, wu nda ɗa wu ja ǝnggǝr mandǝli ˈyimi kǝra wu huhwi sara wu dza ja kǝra wu nǝ nyi pi gǝra kuɗau.” \p \v 15 Əngwar mala kau, “Malǝmǝ, nǝ ɗa ˈyimi kau, ara ya sara ɓǝra nggari hili, ǝnga ya ɓǝra shili ǝnggau ya sa gǝ ˈyimi.” \p \v 16 Kǝ Yesu na, “Maˈyi ga nda shili ǝnga sal ngau.” \p \v 17 Əngwar ja, “Sal aˈyi ara yi mai.” \p Əngwar Yesu anǝ nyi, “A nabiyar gǝ jiri ǝnggǝra gǝ na abǝr, ‘Sal aˈyi ara yi mai.’ \v 18 Arya jirkura nyi ca ngǝ a hǝr gǝ shili pamǝpamǝ tǝfu, ǝnga ndǝ kǝ gǝ ǝni kabangǝkǝ kǝ sal ngǝ mai, a nabiyar gǝ jiri.” \p \v 19 Əngwar ja, “Ndǝ dǝgalǝu, maya nggani nagǝ nabi ngau. \v 20 Əjir ˈya dlǝvǝ Hyal ar mǝ kau. Ama ǝngwar hyi njir Yahudiya wu Urshalima ngǝ vira nja kyaga dlǝvǝ Hyal.” \p \v 21 Kǝ Yesu na, “Mala, mbǝrsa ǝnga sǝra yu na kau, arya pǝci a vǝr shili kǝra nji tsu wu nda dlǝvǝ Tada ar mǝ kǝ mai, alaga wu Urshalima mai. \v 22 Nahyi njir Samariya nahyi wu sǝni ndǝra hyu dlǝvǝ mai, naˈya ˈyi wu sǝni ndǝra ˈyi wu dlǝvau, ara mbǝɗau shili sara ara njir Yahudiya. \v 23 Ama pǝci a vǝr shili, pǝca nyi ma a shiliri, kǝra njir dlǝvǝ Tada ǝnga jiri wu nda dlǝvǝ nyi wu mambǝl ba ǝnga jirkur, ara Tada wu gal culi nji kǝ nga dlǝvǝ nyi. \v 24 Hyal Mambǝl ngau, njir dlǝvǝ nyi kǝl nda dlǝvǝ nyi wu mambǝl ba ǝnga wu jirkur tsu.” \p \v 25 Mala kǝ na, “A sǝn yi abǝr Ndǝ Cacaɗau a vǝr shili ndǝra nju ngga nyi ǝnga Kǝrsiti. Ma ji shili ju sa cabiya ˈya patǝr sau.” \p \v 26 Yesu na, “Nayi ndǝra vǝr ndǝr anǝ ngau nayi ngau.” \s1 Zǝmbǝlma ˈyar Ɓǝra Sha Shilara Yesu \p \v 27 Ar pǝci kǝ ngǝ zǝmbǝlma nyiˈyar sha shili, ba ɗa sǝ dǝdǝgur anǝ nda ǝnggǝra ndǝ thlǝwa nyi ja vǝr ndǝr ǝnga mala. Ama ndǝr sǝn yiwa, “Mi nga ga gal ǝnga mala ka?” Ənga ndǝr sǝn na anǝ nyi, “Mi ngǝ ɗa gu ndǝr ǝnga ja?” aˈyi tsu mai. \p \v 28 Kǝ mala kǝ piyari tǝm gwa mǝla nyi, ba ji maˈyi a vu huɗa mǝlmau, ji vuwa nar nyi anǝ nji, \v 29 “Shila mau, hya sa lari ndǝra nar ɗa sǝra yi saya mǝlna patǝu. Abǝr naja ngǝ Kǝrsiti ya?” \v 30 Kǝ nji bibiya sara wu huɗa mǝlmau, kǝ ndǝ shili ǝgya Yesu. \p \v 31 Ar pǝci kǝ ngǝ zǝmbǝlma nyiˈyar a vǝr kǝdi Yesu, “Malǝmǝ, sǝm sau.” \p \v 32 Ama kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Sǝr sǝm aˈyi ara yi kǝra yu sǝn sǝm ama nahyi wu sǝn mai.” \v 33 Kǝ zǝmbǝlma nyiˈyar yiwa kǝrnda, ndǝ na, “Abǝr vanyi ndǝ daɓaga shili ǝnga sǝr sǝm anǝ nyi ya?” \p \v 34 Ama kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Sǝr sǝm ɗa ca ngǝ ya mǝl sǝra ndǝra sǝwa ɗa wu yiwu ǝnga ya nyabiya thlǝr nyi cipǝu. \v 35 Hyu na abǝr, ‘A hyiri hya foɗǝ aga fwaha ɗa.’ Ama yu na anǝ hyi, hya pahǝna liya hyi mǝnahǝu aga hya tsamǝ vu huɗa fa, ara a nǝr nda patǝ tsaˈa aga gǝm kabangǝkau. \v 36 Ndǝr gǝm fa wu uya akkǝri nyi, ǝnga ju kaɓiya sǝ zǝzǝwa nyi, ca ngǝ cabiya njira ju kaɓiya aga nda uya pi gǝra kuɗau. Lagu kǝ ngǝ njir thlǝka ǝnga njir gǝm sǝr fa ndu nyabiya dzǝ ǝnga huɗǝ pipida aga zǝmǝu. \v 37 Ənggǝ ngǝ karapǝ kǝ nyabiya dzǝ ǝnga jirkur, ‘Vanyi ndǝ thlǝr nyi ca ngǝ thlǝka, vanyi ndǝ tsu thlǝr nyi ca ngǝ gǝm.’ \v 38 Yi sǝwa hyi aga hya gǝm sǝra hyi gǝra lari ɓwaɓwatǝ a vǝr thlǝka. Alenyi nji a lar nda ɓwaɓwatǝu, nahyi tsu a uyar hyi akkǝri nǝ thlǝr ɓwaɓwatǝr nda.” \s1 Njir Samariya Gangǝu Hǝnggǝri \p \v 39 Njir Samariya gangǝu sara wu mǝlmǝ kǝ mbǝrsa ǝnga Yesu arya ndǝr mala kǝ kǝra ji na, “Ji nar ɗa patǝr sǝra yi saya mǝliya.” \v 40 Ənggǝra njir Samariya shili ǝgya Yesu, kǝ ndǝ sa kǝdi nyi ja nggya ǝkkǝˈyi nda, ba ji nggya ǝkkǝˈyi nda nǝ pida mǝthlǝu. \p \v 41 Nji gangǝ tsu ɓǝra mbǝrsa ǝnga Yesu arya sǝra ji nar nda. \v 42 Kǝ njir Samariya dzǝgwa na anǝ mala kau, “Kabangǝkau, a hǝnggǝr ˈya jiri, aˈyi ara sǝra gǝ na waci mai, ama ara naˈya ma a nggar ˈya sǝra ji na ǝnga kǝrˈya, ǝnga a dlǝwunggǝri ˈya ndǝ kǝ naja ngǝ ndǝr mbǝɗa duniya.” \s1 Yesu Mbǝɗana Zǝr Ndǝ Dǝgalǝu \p \v 43 Ayukuɗa pida mǝthlǝu, kǝ Yesu piyari ˈyiˈyir Samariya ji maˈyi a vu ˈyiˈyir Galili. \v 44 (Arya Yesu ǝnga kǝrnyi a nanari abǝr, “Nabi aˈyi wu uya hakǝr wu mǝlmǝ nyi mai.”) \v 45 Ar pǝci kǝra ji vu Galili, kǝ njir Galili dlǝwuri nyi ǝnga huɗǝ zǝmǝ ara nanda ǝnga kǝrnda a lari nda sǝra Yesu mǝlna a vu Urshalima ar pǝcir lardur nǝ vǝlna kǝra nanda ma a vur nda. \p \v 46 Kǝ Yesu ɓǝra sha a vu Kana wu Galili, vira ji shabiya ˈyimi a ndu ˈyimir wur inabi. A ndǝna vanyi ndǝ dǝgal nǝ ki tǝl aˈyi kǝra zǝr nyi gǝra ngga a vu Kafarnahumu. \v 47 Ənggǝra ndǝ kǝ nggari abǝr Yesu a dlari wu Galili sara wu Yahudi, kǝ ji maˈyi a ndǝgya ja, ji nda kǝdi nyi aga ja shili wu ki nyi, ja sa mbǝɗana zǝr nyi kǝra citǝu a miya tau. \v 48 Kǝ Yesu shaɗǝwa nyi, ji na, “Kǝl ta hyi lari mǝtsamǝ ǝnga sǝ dǝdǝgur ara yau, ca ngǝ ɗa hyi mbǝrsa.” \p \v 49 Kǝ ndǝ dǝgal nǝ ki tǝl ta na anǝ Yesu, “Ndǝ dǝgalǝu, shili ma maˈyi a ndu ki ɗa ara zǝr ɗa ka sara tau.” \p \v 50 Kǝ Yesu na anǝ nyi, “Maˈyi sǝ ngau, zǝr ngǝ kǝ wu tǝ mai.” Ndǝ kǝ tsu, ba ji mbǝrsa ǝnga sǝra Yesu na anǝ nyi, ba ji maˈyi sǝ nyi. \v 51 Tsu ja ar lagu ja vǝr maˈyi a ndu ki, ba ji ɓǝ ǝnga njir mǝl thlǝr nyi ar lagu, kǝ ndǝ na anǝ nyi, “Zǝr ngǝ ta a ɗari jamǝu.” \p \v 52 Kǝ ji yiwa nda pǝci kǝra sǝ kǝ ɗarkǝr. Əngwar nda anǝ nyi, “Na, ǝnggǝr saka pathlǝ nǝ puci ngǝ gyangǝ kǝ siya nyi.” \v 53 Kǝ dǝya zǝr kǝ tsamǝ ri abǝr ar pǝci kǝ ngǝ Yesu na anǝ nyi, “Maˈyi sǝ ngau, zǝr ngǝ kǝ wu tǝ mai.” Kǝ ndǝ kǝ ǝnga njir ki nyi mbǝrsa ǝnga Yesu. \p \v 54 Najakǝ ngǝ sǝ dǝdǝgur nǝ mǝthlǝkura nyi kǝra Yesu mǝliya ayukuɗa ji piyari Yahudi ji shili wu Galili. \c 5 \s1 Yesu Mbǝɗana Ndau A Miya Dǝl Faˈa \p \v 1 Ayukuɗa kau, kǝ Yesu maˈyi a du Urshalima aga mini nǝ njir Yahudiya. \v 2 A du Urshalima tsu, vanyi dǝl faˈa aˈyi kǝra nji zǝwuya ǝnga sǝ ǝnggǝr dzaˈwu pamǝpamǝ tǝfu. Nju ngga faˈa kǝ ǝnga miya njir Yahudiya, Bethlesaida. Dǝl faˈa kǝ lǝhǝ nga nyi a dzǝr miya ki kǝra nju ngga ǝnga Miya Ki Tǝmahǝu. \v 3 Əgya kiɗa dzaˈwuˈyar kǝ ngǝ nji gǝra ngga, ǝnga nji lǝfau, ǝnga nji kadal ba ǝnga nji tǝsǝkǝnu gangǝu wu pida. \v 4 [Ndǝ wu sǝ kau aga nja gwazhiri ˈyimiya nyi. Arya ga pǝci ga pǝci ngǝ waladi nǝ Thlagǝ wu shida ja sa gwazhiri ˈyimi kau. Ndǝra a gwa tanggǝrma, ba ja uya jamǝkur sara ara shilǝgǝ nyi.] \v 5 Ənggǝ tsu vanyi ndǝ aˈyi kǝra mǝliya fa makǝrkumunyi apǝ cisu ǝnga tǝsǝkǝnu. \v 6 Ta Yesu lari nyi aˈyi pida, ǝnga tsu ju sǝni abǝr ndǝ kǝ a ɓǝliyar sar ǝnga tǝsǝkǝnu kau, kǝ Yesu na anǝ nyi, “Gu yiwu ga ɗa jamǝ ya?” \p \v 7 Kǝ ndǝ tǝsǝkǝnu kǝ na, “Ndǝ dǝgalǝu, nayi aˈyi ǝnga ndǝr dlǝwa ɗa ma nji gwazhiri ˈyimiya nyi mai. Ma yi mǝl abǝr aga ya sǝn gwa ba vanyi nda gwa a mwa ara yau.” \p \v 8 Kǝ Yesu na anǝ nyi, “Hyaˈari ga hǝri buci ngau, ba ga ɓǝ ga maˈyi.” \v 9 Aga zǝmǝ ba nda nyi ɗa jamǝu, kǝ ji hǝri buci nyi ba ji ɓau. \p Sǝ kǝ ɗarkǝr ar pǝcir ɓǝlsar nǝ njir Yahudiya. \v 10 Agabangau, kǝ njira nggurǝm nǝ Yahudiya nar nyi anǝ ndǝ kǝra nji mǝliya jamǝ kau, “Əshina pǝcir ɓǝlsar ngau, naga kyaga mǝl thlǝr mai, dlaɗǝr mǝna kar ngǝ ri ara hǝ buci ngau.” \p \v 11 Kǝ ndǝ kǝ shaɗǝwa nda, ji na, “Ndǝra mǝliya ɗa jamǝ ngǝ na anǝ ɗa, ‘Hǝri buci ngau ga ɓau.’ ” \p \v 12 Kǝ ndǝ yiwa nyi, ndǝ na, “Wa ngǝ ndǝ kǝ na anǝ ngau, ga hǝr buci ngau, ga ɓǝ ka?” \p \v 13 Ndǝ kǝ nji shilǝgǝbiya kǝ wu sǝni tara wa ngǝ mǝliya nyi jamǝ kǝ mai, arya Yesu a maˈyiri a vu pama dlamir nji kǝra a ndǝna. \p \v 14 Ayukuɗa pǝci kushu, ba Yesu thlǝwa nyi wu ki Hyal, ba ji na anǝ nyi, “Lari, a ɗar gǝ jamǝu. Ga piyari mǝl bikau ara sǝ ɗǝmwaˈyi a ndiya kǝ a sara ɗa ǝnga gau.” \v 15 Kǝ ndǝ kǝ maˈyi ji nda nar nyi anǝ njira nggurǝm nǝ Yahudiya abǝr Yesu ngǝ mǝliya nyi jamǝu. \s1 Pi Lagu Zǝra Nyi \p \v 16 Ara abangau, ba ndǝ dzǝguya ndǝr papatagǝ anǝ Yesu, ara ju mǝl sǝˈyar kǝ Pǝcir Ɓǝlsar. \v 17 Kǝ Yesu na anǝ nda, “Dǝɗa a vǝr mǝl thlǝr nyi baˈanǝ kabangǝkau, nayi tsu ya vǝr mǝl thlǝr.” \v 18 Arya ndǝr kau, ngǝ njir Yahudiya wu gal lagu kǝra nda tsǝya nyi ari. Əngwar nda, “Aˈyi wacu ara ji ɓǝlna sǝra dlaɗǝ na ar kǝra Pǝcir Ɓǝlsar mai, ama ara ju ngga Hyal ar viya dǝnyi, lagu ta nga ju gǝla kǝrnyi kakalǝ ǝnga Hyal.” \p \v 19 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Ənga jiri nga yu na anǝ hyi, sǝ aˈyi kǝra Zǝr wu sǝn mǝliya ǝnga kǝrnyi mai, sǝra ji lari Dǝnyi a vǝr mǝl, ca nga ju mǝl. Ara kalar sǝra Dǝnyi a vǝr mǝl, ca ngǝ Zǝr wu mǝl tsu. \v 20 Ara Tada wu yiwu Zǝra nyi, ca nga ju canǝ nyi kalar sǝra ju mǝl ǝnga kǝrnyi. Ba tsu ju canǝ nyi sǝra ndiya sǝ ǝnggǝr kǝ aga ja ɗa sǝ dǝdǝgur anǝ hyi. \v 21 Ənggǝr kǝra Tada sǝn hyaˈana nji tǝtǝ ja nǝ nda pi, abangǝ tsu Zǝr wu sǝn nǝ nyi pi anǝ kalar ndǝra ju yiwu. \v 22 Tada wu mǝl numa anǝ nji mai, ara a nǝ nyir ja dǝnama nǝ mǝl numa anǝ Zǝr nyi, \v 23 aga patǝr nji nda nǝ nyi dǝgalkur anǝ Zǝra nyi, ǝnggǝra ndu lǝ dǝgalkur anǝ Tada. Kalar ndǝra gǝra nǝ nyi dǝgalkur anǝ Zǝra nyi, naja aˈyi nǝ nyi dǝgalkur anǝ Dǝnyi kǝra sǝwa nyi mai. \p \v 24 “Ənga jiri nga yu na anǝ hyi, kalar ndǝra wu nggar ndǝr ɗa, kǝ ji mbǝrsa ǝnga ndǝra sǝwa ɗa, aˈyi ja ǝnga pi gǝra kuɗau. Nju nda mǝl numa anǝ nyi mai, ama a tǝrabiyar ja sara wu tau, a ndu pi. \v 25 Ənga jiri nga yu na anǝ hyi, pǝci a vǝr shili, pǝca nyi ma a shiliri, kǝra nji tǝtǝ wu nda nggar ɗaha Zǝr Hyal, njira nggari ndu nda ɗa aˈyi ǝnga pi. \v 26 Ənggǝr kǝra Tada ɗa thlagǝr pi, abangǝ tsu nga ji nǝ nyi dǝnama anǝ Zǝra nyi aga ja ɗa thlagǝr pi. \v 27 Ənga tsu ji nǝ nyi dǝnama nǝ mǝl numa anǝ kalar ndau ara naja Zǝr Ndau. \p \v 28 Ndǝr kǝ a sara ɗa sǝ dǝdǝgur anǝ hyi mai, ara pǝca vǝr shili kǝra patǝr njira a gu hu wu nda nggar ɗaha ja, \v 29 ba nda biya. Njira mǝliya sǝ mǝnahǝu ndu hyaˈari ǝnga pi gǝra kuɗau, ama njira mǝliya sǝ ɗǝmwaˈyi ndu hyaˈari ba nja mǝliya nda numa. \v 30 Sǝ aˈyi kǝra yu sǝn mǝliya ar kǝrɗa mai. Yu thla numa ǝnggǝr kǝra Hyal wu na anǝ ɗa. Agabangau, numa ɗa kakalǝ nga nyi, arya aˈyi sǝra yu yiwu nga yu mǝl mai, ama sǝra ndǝra sǝwa ɗa wu yiwu. \s1 Sakida Ar Kǝra Yesu \p \v 31 “Ma yi lǝri sakida ar kǝra kǝrɗa, sakida kǝ aˈyi dlǝdlǝwu mai. \v 32 Ama vanyi ndǝ pamǝu aˈyi kǝra wu lǝ sakida ar kǝra yau, a sǝn yi abǝr sakida nyi jijiri nga nyi. \p \v 33 “Hyi sǝwa nyi nji anǝ Yahwana, naja, ba ji lǝr hyi sakida kǝra jiri. \v 34 Alaga abangau, aˈyi yu nggya aga sakida nǝ ndapi mai. Ama yi nar hyi abangau aga hya uya mbǝɗau. \v 35 Yahwana ǝnggǝr pitǝlla mbǝmbǝl nga ja kǝra lǝri mbǝmbǝl nyi, nahyi tsu, kǝ hyi caguli nǝ mbǝmbǝl nyi nǝ pǝci kushu. \p \v 36 “Ama aˈyi yau ǝnga sakida kǝra ndiya kǝra Yahwana lǝri ar kǝra yau. Sǝ kǝra ya vǝr mǝl kau, sǝ ngau kǝra dǝɗa nǝ ɗa aga ya mǝl ǝnga ja vǝr lǝ sakida ar kǝra yau, abǝr dǝɗa ngǝ sǝwa ɗa. \v 37 Dǝɗa tsu, ndǝra sǝwa ɗa, nga vǝr lǝ sakida ar kǝra yau. Nahyi saya nggar ɗaha ja mai, ǝnga tsu nahyi saya lari nyi ǝnga li tara wa nga ja mai. \v 38 Ndǝr nyi tsu wu nggya wu ɗǝfuwa hyi mai, arya nahyi mbǝrsa ǝnga ndǝra ji sǝwa mai. \v 39 Nahyi kǝl dumwa ǝnga jiga sǝra tsǝtsǝfau wu lǝkakaɗǝ Hyal, ara hyu nggani a gwa nga hyu uya pi gǝra kuɗau. Najaka sǝ kǝra nji tsǝfǝri wu lǝkakaɗǝ Hyal kau, nanda ngu lǝr sakida ar kǝra yau. \v 40 Ama alaga abangau, kǝ hyi nggǝl ara shili ǝgya yi aga hya sa uya pi. \p \v 41 “Nayi wu gal fal sara ara nji mai, \v 42 ama yu sǝni hyi. Aˈyi hyi ǝnga yiwu Hyal a vu ɗǝfuwa hyi mai. \v 43 Nayau, yi shili wu thlǝmǝr dǝɗa, ama nahyi dlǝwur ɗa mai, ama ma vanyi ndǝ shili wu thlǝmǝr kǝrnyi ba hya sa dlǝwuri nyi. \v 44 Abari nga hyu sǝn mbǝrsa ma hyu dlǝwu fal ara kuvwar hya, ama nahyi wu gal lagur dlǝwu fal sara ara Hyal zǝmǝ pir maya? \p \v 45 A sara hya ɗǝnga abǝr yu nda wula hyi ara Tada mai. Ndǝr wula hyi aˈyi, naja ngǝ Musa, ndǝra hyu fǝ ɗǝfu ju nda dlǝwar hyi. \v 46 Maja abǝr hyi mbǝrsa ǝnga Musa, a hǝnggǝr hyi jiri ǝnga yau, arya Musa tsǝfǝri ar kǝra yau. \v 47 Ama ma nahyi aˈyi mbǝrsa ǝnga sǝra ji tsǝfǝri mai, abari nga hyu sǝn mbǝrsa ǝnga sǝra yu na?” \c 6 \s1 Yesu Sǝmǝna Nji Dubu Tǝfu \r (Matiwu 14:13-21; Markusu 6:30-44; Luka 9:10-17) \p \v 1 Ayukuɗa pǝci kushu, kǝ Yesu tǝrabiya naɗǝ a biyar ya dǝl Galili (najakǝ ngǝ dǝl Tiberiyasu). \v 2 Ənggau, dlamir nji gangǝu wu nu nyi arya sǝ dǝdǝgur kǝra ndǝ lari ji mǝliya anǝ nji gǝra ngga, ǝnggǝra ji shilǝgǝbiya nda. \v 3 Kǝ Yesu maˈyi a dar kǝra mau, a ndǝna ji da nggya ǝkkǝˈyi zǝmbǝlma nyiˈyar. \v 4 Ar pǝci kǝ lardur nǝ vǝlna nǝ njir Yahudiya a ɗari lǝhǝu. \v 5 Ənggǝra Yesu hyaˈanakǝr ba ji lari dlamir nji gangǝu a vǝr shili ǝgya ja, kǝ ji nar nyi anǝ Fǝlipǝu, “Əmani nga mǝna sǝn ɗǝlbiya sǝr sǝm kǝra wu sǝn sǝmǝna nji ka?” \v 6 Yesu yiwa sǝ kǝ ara Fǝlipǝu, aga ja dzǝbiya nyi, arya naja ǝnga kǝrnyi ju sǝn sǝra ju nda mǝl. \p \v 7 Kǝ Fǝlipǝu shaɗǝwa nyi, ji na, “Alaga gǝnna nǝ ki ndǝr mǝl thlǝr nǝ zada fa\f + \fr 6:7 \fr*\ft Ar viya dinari gharu mǝthlǝu.\ft*\f* a sǝn ɗǝlbiya sǝra nji ka sǝn fuwa wu miya nda mai!” \p \v 8 Kǝ pathlǝ wu pama zǝmbǝlma Yesu kǝra nju ngga ǝnga Andǝrawusu, zamǝya Simanu Biturusu, na anǝ Yesu, \v 9 “Kǝja vanyi zǝr kushu ǝnggau ǝnga macikǝl lugu ɗǝfǝ tǝfu ǝnga kalfi mǝthlǝu. Ama mi ngǝ sǝra ju sǝn mǝliya anǝ nji gangǝ ka?” \p \v 10 Kǝ Yesu na anǝ zǝmbǝlma nyiˈyar, “Nar nya mau anǝ nji nda nggya gya.” Ar vi kǝ sar aˈyi gangǝu. Kǝ nji patǝ nggya gya, gangǝkura shili zhizhir nda a kari dubu tǝfu. \v 11 Kǝ Yesu hǝri macikǝla nyi, kǝ ji usaku Hyal, ba ji tǝtǝkǝya nyi anǝ njira aˈyi nggya gya patǝr sǝra ndu yiwu. Abangǝ tsu nga ji mǝliya ǝnga kalfiya nyi. \v 12 Ayukuɗa ndǝ sǝm ndǝ nyau, kǝ ji nar nyi anǝ zǝmbǝlma nyiˈyar, “Tsǝmiya mau kalar sǝra hiyau ara sǝ a sara wir.” \v 13 Kǝ zǝmbǝlma nyiˈyar tsǝtsǝmiya kalar sǝra hiyau wu miya nda, ba ndǝ nyanyana tsǝla kumo apǝ mǝthlǝu sara wu macikǝl lugu tǝfu ta. \p \v 14 Ənggǝra dlamir nji lari sǝ dǝdǝgur kǝra Yesu mǝliya, kǝ ndǝ na, “Gǝra ǝnga kǝpal, ndǝ ngǝ nabi kǝra duniya wu sǝkǝ shili nyi ta.” \v 15 Ta Yesu lari ndu sha lagu fǝ nyi aga tǝlǝr nda, ba ji gwaɗǝna nda, ba ji maˈyi sǝ nyi a du mau. \s1 Yesu Ɓau A Dar Kǝra ˈYimi \r (Matiwu 14:22-33; Markusu 6:45-52) \p \v 16 Ənggǝra wagǝ ɗa, kǝ zǝmbǝlma Yesu ˈyar maˈyi a gwu dǝl. \v 17 Kǝ ndǝ gwa gwu kwambwal aga nda tǝrabiya a vu Kafarnahumu. Ar pǝci kǝra nda a vir maˈyi, kǝ vi ɗa zǝgutu, ama tsu Yesu gǝra shili ǝgya nda. \v 18 Kǝ dǝl dzǝguya kǝnggǝɗǝ gagaɗau ara culi yambaɗǝ kǝra a vǝr sau ǝnga dǝnama. \v 19 Ayukuɗa ndǝ ɓar ɓau a ɗa nǝ miyal makǝru, kukuthlǝ ba ndǝ lari Yesu a vǝr shili ǝgya kwambwalǝr nda, ja vǝr ɓau ar kǝra ˈyimi, ba sǝkǝ gǝrahǝya nda gagaɗau. \v 20 Ama kǝ Yesu na anǝ nda, “Nayi ngau, hya sara hivǝr mai.” \v 21 Ənggau kǝ ndǝ hǝnggǝri aga nda dlǝwuri nyi a gwu kwambwalǝr nda. Ənggǝrna kǝ kwambwalǝr nda thlǝwa miya dǝl vira nda a vǝr nu a ndari. \s1 Nji Biya Aga Gal Yesu \p \v 22 Ənggǝra vi sa kuɗau, kǝ dlamir nji kǝra hiyau a biyar ya dǝl tsamǝ ri abǝr kwambwal zǝmǝ kǝra hiyau ca ngǝ zǝmbǝlma Yesu ˈyar maˈyi a gwa, ama kǝ ndǝ tsamǝ ri abǝr Yesu aˈyi maˈyi ǝkkǝˈyi nda mai. \v 23 Kǝ alenyi kwambwalˈyar shili sara wu Tiberiyasu, ndǝ sa taˈyi lǝhǝu ar vira Thlagǝ sǝmǝna nji ǝnga macikǝl kǝra ji fǝnggǝri nyi barka. \v 24 Ta nji lari abǝr Yesu ǝnga zǝmbǝlma nyiˈyar aˈyi ar vi ta mai, ba ndǝ gu kwambwalˈyar, ndǝ maˈyi a vu Kafarnahumu aga vuwa gal Yesu a vuna. \s1 Yesu Ngǝ Macikǝl Nǝ Pi \p \v 25 Ənggǝra ndǝ biya thlǝwa nyi a biyar ya dǝl, kǝ ndǝ na anǝ nyi, “Malǝmǝ, ǝnuwa nga gǝ shili ǝnga?” \p \v 26 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Ənga jiri nga yu na anǝ hyi, hyu gal ɗa aˈyi ara sǝ dǝdǝgur kǝra hyi lari yi mǝliya mai, ama arya macikǝl ta hyi sǝm hyi nyi ǝni ta. \v 27 Hya sara hǝɗa a vǝr gal sǝr sǝm kǝra wu sǝn dzǝ mai, ama hya mǝl thlǝr nǝ gal sǝr sǝm kǝra gǝra sǝn dzau, ǝnga tsu ju lǝri pi kǝra gǝra kuɗau. Naja kǝ ngǝ sǝr sǝm kǝra Zǝr Ndau, wu sǝn nǝr hyi. Arya naja Zǝr Ndau ngǝ Hyal Tada nǝ nyi dǝnama nǝ mǝl abangau.” \p \v 28 Kǝ ndǝ yiwa nyi, ndǝ na, “Mi ngǝ sǝra Hyal wu yiwu ˈya mǝla?” \p \v 29 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Kǝja sǝra Hyal wu yiwu hya mǝl, hya mbǝrsa ǝnga ndǝra ji sǝwa.” \p \v 30 Kǝ ndǝ yiwa nyi, “Mi ngǝ sǝ dǝdǝgur mǝtsamǝ kǝra gu sǝn mǝliya aga ˈya daɓaga lari ba ˈya hǝnggǝri ǝnga ga? Mi nga gu sǝn mǝliya? \v 31 Əjir ˈya sǝm sǝra nju ngga ǝnga mana a gwa tagǝu, ǝnggǝr kǝra tsǝtsǝfau abǝr, ‘Ji nǝ nda sǝr sǝm sara dǝmǝlmǝ aga nda sǝm.’ ” \p \v 32 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Ənga jiri nga yu na anǝ hyi, aˈyi Musa ngǝ nǝ hyi sǝr sǝm sara dǝmǝlmǝ mai, ama dǝɗa ngǝ nǝr hyi sǝr sǝm nǝ jijiri sara dǝmǝlmau. \v 33 Arya sǝr sǝm nǝ jiri nǝ Hyal ca ngǝ ndǝra shida sara dǝmǝlmǝ ju lǝ pi anǝ duniya.” \p \v 34 Əngwar nda anǝ nyi, “Malǝmǝ, mbar kabangǝkǝ ga dumwa ǝnga lǝ culi najaka sǝr sǝm anǝ ˈya.” \p \v 35 Kǝ Yesu nar nda, “Nayi ngǝ macikǝl nǝ pi. Kalar ndǝra shili ǝgya yau, naja tsu ɓǝra nggari wuɓu mai, ǝnga kalar ndǝra hǝnggǝri ǝnga yau, naji wu ɓǝra nggari hili mai. \v 36 Ama ǝnggǝra yi nar hyi ta, a lar ɗar hyi, ama alaga abangau nahyi hǝnggǝri ǝnga yi mai. \v 37 Patǝr njira Tada nǝ ɗa, ndu shili ara yau, ǝnga kalar ndǝra shili ara yau, nayi wu kǝdlǝ nyi mai. \v 38 Arya yi shida sara dǝmǝlmau, aˈyi aga ya sa mǝl sǝra yu yiwu mai, ama sǝra ndǝra sǝwa ɗa wu yiwu. \v 39 Sǝra ndǝra sǝwa ɗa wu yiwu, ca ngǝ alaga ndǝ zǝmǝ a sara sa wu tsa yau, wu njira ji nǝ ɗa mai, ama aga ya hyaˈana nda sara vir tau, ar pǝcir kuɗiya duniya. \v 40 Arya sǝra Dǝɗa wu yiwu ngau, ca ngǝ kalar ndǝra fǝr li ar Zǝr, ǝnga ji hǝnggǝri ǝnga Zǝra nyi, ju uya pi gǝra kuɗau, ǝnga tsu yu nda hyaˈana nyi sara vir tau, ar pǝcir kuɗiya duniya.” \p \v 41 Kǝ njir Yahudiya dzǝguya ngwungwuni wu pamǝ ar kǝra Yesu ara ji na, “Nayi ngǝ macikǝl kǝra shida sara dǝmǝlmau.” \v 42 Kǝ ndǝ na, “Aˈyi Yesu ngǝ wa? Zǝr Yusufu, ndǝra ˈyi wu sǝni dǝnyi ǝnga mǝnyi ta wa? Ya, abari nga ju na abǝr, ‘Yi shida sara dǝmǝlma’?” \p \v 43 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Piyara mau ngwungwuni wu pama hyi. \v 44 Ndǝr sǝn shili ǝgya yi aˈyi mai, kǝl ma Tada kǝra sǝwa ɗa tǝɗǝr nyi a shili, nayi tsu yu nda hyaˈana nyi sara vir tau, ar pǝcir kuɗiya duniya. \v 45 Nji tsǝfǝri wu lǝkakaɗǝ nǝ nabiˈyar abǝr, ‘Patǝkura nda Hyal ngu nda highiɓǝ anǝ nda.’ Kalar ndǝra sǝya nyi himi anǝ Tada ǝnga ji highiɓǝr sǝ ara ja, ju shili ǝgya yau. \v 46 Ndǝ aˈyi kǝra saya lari Tada mai, kǝl ndǝra hyaˈari sara ara Hyal, naja ngǝ ndǝra saya lar Tada. \v 47 Jiri nga yu na anǝ hyi, kalar ndǝra mbǝrsa aˈyi ja ǝnga pi gǝra kuɗau. \v 48 Nayi ngǝ macikǝl nǝ pi. \v 49 Əjiya ǝjir hyi sǝm sǝra nju ngga ǝnga mana wu tagǝu, ama ba ndǝ ɓǝra tau. \v 50 Ama kǝja macikǝl kǝra shida sara dǝmǝlmau, kalar ndǝra sǝmku naji wu tǝ mai. \v 51 Nayi ngǝ macikǝl nǝ pi kǝra shida sara dǝmǝlmau. Kalar ndǝra sǝm najaka macikǝl, ju nggya ǝnga pi nǝ baˈanuwa. Najaka macikǝl kumǝr dza yi ngau, kǝra yu lǝri aga duniya a uya pi.” \p \v 52 Kǝ njir Yahudiya gu kǝpal gagaɗau wu pama nda, ndu na, “Abari ngǝ ndǝ ka sǝn nǝ mǝn kumǝr dza ja aga mǝna sǝma?” \p \v 53 Əngwar Yesu anǝ nda, “Ənga jiri nga yu na anǝ hyi, kǝl ma hyi sǝm kumǝr dza Zǝr Ndau ǝnga hyi tǝwari mashi nyi, nahyi aˈyi ǝnga pi wu hyi mai. \v 54 Kalar ndǝra sǝmku kumǝr dza yau ǝnga ji tǝwari mashi ɗa, aˈyi ja ǝnga pi gǝra kuɗau, ǝnga yu nda hyaˈana nyi sara vir tau, ar pǝcir kuɗiya duniya. \v 55 Kumǝr dza yi ɗǝfǝ jijiri ngau, ǝnga mashi ɗa sǝr sa jijiri ngau. \v 56 Kalar ndǝra sǝmku kumǝr dza yau ǝnga ju sa mashi ɗa, ju nggya wu yau ǝnga nayi tsu wu ja. \v 57 Ənggǝr kǝra Tada mbǝmbǝɗau sǝwa ɗa, arya ja nga yi tsu ǝnga pi, agabangǝ kalar ndǝra fiya ɗa aga sǝr sǝm nyi, ju nda ɗa aˈyi ǝnga pi baˈanuwa arya yau. \v 58 Najakǝ ngǝ macikǝl kǝra shida sara dǝmǝlmǝ aˈyi ǝnggǝr kǝra ǝjiya ǝjir hyiˈyar sǝm mai. Əjiya ǝjir hyi ndǝ sǝm sǝra nju ngga ǝnga mana ba ndǝ tau, ama kalar ndǝra wu sǝm najaka macikǝl, aˈyi ja ǝnga pi gǝra kuɗau.” \p \v 59 Yesu nana sǝˈyar kǝ patǝ ar pǝci kǝra ja vǝr highiɓau wu umbwa daɓǝ dzǝ njir Yahudiya wu Kafarnahumu. \s1 Zǝmbǝlma Yesu ˈYar Gangǝ // Piyari Nu Nyi \p \v 60 Ənggǝra ndǝ nggari abangau, kǝ gangǝu wu pama zǝmbǝlma nyiˈyar na, “Dzadzau ngǝ highiɓǝ kau, wa ngu sǝn dlǝwuri najaka sa?” \p \v 61 Yesu ara ju sǝni wu ɗǝfuwa ja abǝr zǝmbǝlma nyiˈyar a vǝr ngwungwuni ar kǝra highiɓǝ kau, kǝ ji na anǝ nda, “Highiɓǝ kǝ ndzana huɗa hyi ya? \v 62 Ya, abari nga hyu nda nggari wu ɗǝfuwa hyi ma hyi lari Zǝr Ndau a vǝr sha a dar vira ja ɗǝɗǝma? \v 63 Mambǝl ngu lǝ pi, sǝ aˈyi kǝra kumǝr dzǝ aga nyi mai. Ndǝr kǝra yi nar hyi kau, nǝ Mambǝl ngau, ba ǝnga nǝ pi tsu. \v 64 Ama alaga abangau, nji aˈyi kǝra gǝra hǝnggǝri.” Ara tsu kaɗǝu, Yesu wu sǝni wu pama nda njira gǝra hǝnggǝri ǝnga ndǝra wu nda thlǝna hya ja. \v 65 Kǝ Yesu dumwa ji na anǝ nda, “Ca ngǝ sǝra ɗa yi na anǝ hyi abǝr ndǝr sǝn shili ǝgya yau, aˈyi mai, kǝl ma Dǝɗa nǝ nda lagu.” \p \v 66 Ayukuɗa highiɓǝ kau, kǝ zǝmbǝlma nyiˈyar gangǝu sha ara ɓǝra nu nyi. \p \v 67 Kǝ Yesu yiwa zǝmbǝlma nyiˈyar kumo apǝ mǝthlǝ kau, “Nahyi ma hyu yiwu hya sha ara nu ɗa ya?” \p \v 68 Kǝ Simanu Biturusu shaɗǝwa nyi, ji na, “Thlagǝu, a ndǝra wa nga ˈya sǝn maˈya? Nagǝ ngǝ ndǝra ǝnga ndǝr nǝ lǝ pi gǝra kuɗau. \v 69 A hǝnggǝri ˈya ǝnga a sǝn ˈya abǝr nagǝ ngǝ ndǝ Cici nǝ Hyal.” \p \v 70 Kǝ Yesu shaɗǝwa nyi, ji na, “Aˈyi yi caɗǝbiya hyi kumo apǝ mǝthlǝ wa? Ama pathlǝ wu pama hyi shatan ngau.” \v 71 Ju ndǝr kǝ ar kǝra Yahuda zǝr Simanu Isikarayoti, ara naja ngu nda thlǝna hya ja, kwalaga kǝ, pathlǝ ja wu pama nanda kǝ kumo apǝ mǝthlǝ kau. \c 7 \s1 Zamǝya Yesu ˈYar Aˈyi Hǝnggǝri // Ənga Ja Mai \p \v 1 Ayukuɗa kau, ngǝ Yesu ɓǝra ɓǝbiya ɓau wu ˈyiˈyir Galili, ara naji wu yiwu ja maˈyi a vu Yahudi mai, ara njir Yahudiya kǝra a vuna wu gal lagur tsa nyi. \v 2 Ama ar pǝci kǝra mini nǝ nggya wu kwapatǝ nǝ njir Yahudiya ɗar lǝhǝu, \v 3 kǝ zamǝya Yesu ˈyar na anǝ nyi, “A ɗar tsaˈa ga piyari vi kǝ ga maˈyi a vu Yahudi, aga zǝmbǝlma ngǝˈyar kǝra a vuna nda lari sǝ dǝdǝgurˈyar kǝra gu mǝl. \v 4 Ndǝ aˈyi kǝra wu yiwu nja sǝnbiya nyi, ba ja nggya ar ɗǝwa mai. Ta ɗa gu mǝl sǝ dǝdǝgurˈyar kau, ga cabiya kǝrngau anǝ njir duniya.” \v 5 Arya alaga zamǝ nyiˈyar ǝnga kǝrnda aˈyi hǝnggǝri ǝnga ja mai. \p \v 6 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Pǝcir vu ɗa aˈyi ɗa kwatahǝ mai, ama anǝ hyi kalar pǝci a sǝn vu hyi. \v 7 Njir duniya wu piyari shishir dza hyi mai, ama nayi nga ndǝ piyari shishir dza yau, ara yu nar nda sǝr mǝla nda ɗǝmwaˈyi nga nyi. \v 8 Nahyi, maˈya mau a ndar vir mini kau. Nayi nǝɗa nayi wu maˈyi kwatahǝ mai, ara pǝci ɗa aˈyi nyabiya dzǝ mai.” \v 9 Ayukuɗa Yesu nar nda abangau, ba ji ɓǝra sǝkari wu ˈyiˈyir Galili. \p \v 10 Ama ayukuɗa zamǝ nyiˈyar maˈyi a ndar vir mini, kǝ Yesu maˈyi tsu ama ar ɗǝwa aˈyi ar babal mai. \v 11 Njir Yahudiya kǝl gal nyi ar vir miniya nyi, ndu yiwa, ndu na, “Əmani nga ja?” \p \v 12 Ar vir mini kau, nji kǝl ndǝr wu pamǝ ar kǝra Yesu ar ɗǝwa. Əngwar alenyi nji, “Ndǝ mǝnahǝ nga ja.” \p Əngwar alenyi nji tsu, “Ndǝr ngguta vi nga ja.” \v 13 Ama ndǝr sǝn ndǝr ar kǝra Yesu ar babal aˈyi mai, ara ndu hivǝr njira nggurǝm nǝ njir Yahudiya. \s1 Yesu Highiɓau Ar Vir Mini \p \v 14 Ta nja vuri wu hathla mini, kǝ Yesu maˈyi a gwu Ki Hyal, ji gwa mbar highiɓau. \v 15 Kǝ sǝ kǝ ɗa sǝ dǝdǝgur anǝ njir Yahudiya, ba ndǝ yiwa, “Lagu mani ngǝ ndǝ kǝ highiɓǝr sǝˈyar ka, ya, kǝja naji uya highiɓǝ maya?” \p \v 16 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Sǝˈyar kǝ ya vǝr highiɓǝ kau, aˈyi nǝ kǝrɗa ngǝ mai, ama nǝ ndǝra sǝwa ɗa ngau. \v 17 Kalar ndǝra wu yiwu ja mǝl sǝra Hyal wu yiwu, ju nda sǝnbiya abǝr highiɓǝ ɗa sara ara Hyal nga nyi shili, ama aˈyi nǝ kǝrɗa mai. \v 18 Njira wu ndǝr aga kǝrnda, thlǝmǝ nga ndu gal anǝ kǝrnda. Ama kalar ndǝra wu ndǝr aga shili ǝnga dlǝvau anǝ ndǝra sǝwa nyi, ndǝ jiri nga ja. Sǝ fati aˈyi wu ja mai. \v 19 Aˈyi Musa ngǝ nǝ hyi dlaɗǝ wa? Ama alaga ndǝ zǝmǝ aˈyi wu pama hyi kǝra a vǝr ɓǝlari mai. Mi ngǝ ɗa hyu gal tsa ɗa?” \p \v 20 Əngwar nja nyi anǝ nyi, “Mambǝl ɗǝmwaˈyi pahǝna liya gǝ ya? Wa ngu gal tsa nga?” \p \v 21 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Nayau, yi mǝliya hyi sǝ dǝdǝgur zǝmǝ wacu, ya kǝja hangǝkala hyi a hyaˈari. \v 22 Musa nǝ hyi dlaɗau ar kǝra thla pǝlzha (alaga kǝ aˈyi naja ngǝ dzǝguya mai, ama ǝjir hyi ˈyar ngau). Kwalaga abangau kǝja hya ɓǝlnar dlaɗa nyi lagur thla pǝlzha anǝ zǝr Pǝcir Ɓǝlsar. \v 23 Kabangǝkau, a lar hyi abǝr a ɗar tsaˈa nja thlana nyi pǝlzha anǝ zǝr pǝcir Ɓǝlsar aga nja nyabiya dlaɗǝ Musa ar kǝra thla pǝlzha. Ya, ara mi ngǝ ɗa hyu ɗǝfu ǝnga yi ara yi shilǝgǝbiya ndǝ valam pǝcir Ɓǝlsar ara? \v 24 Hya piyari mǝl numa ga li ga li, ama hya mǝl numa kǝra kakalǝu.” \s1 Yesu Ngǝ Kǝrsiti Ya? \p \v 25 Ar pǝci kǝ ngǝ njir Urshalima wu yiwa kǝrnda, “Aˈyi ndǝ kǝ nga nju gal aga tsa ta wa, ǝndǝga? \v 26 Ya kǝja ja ǝnggau ju ndǝr ar babal, ya nandǝ wu na sǝ anǝ nyi mai. Njira nggurǝmǝr nda ya, ǝndǝga, a hǝnggǝri nda abǝr naja ngǝ Kǝrsiti ya? \v 27 Ama naja nǝ nyi mǝn wu sǝni vira ji shili sara ari, ama ar pǝci kǝra Kǝrsiti nǝ jiri wu nggura shili, ndǝr sǝni vira ju hyaˈari sara ari aˈyi mai.” \p \v 28 Yesu tsu ja vǝr highiɓǝ wu ki Hyal, kǝ ji hyaˈana ɗahǝu, ji na, “Jijiri, hyu sǝn ɗa ǝnga vira yi hyaˈari sara ari ya? Nayi shili ar kǝrɗa mai, ama ndǝra sǝwa ɗa, ndǝ jijiri ngau, ama nahyi wu sǝni nyi mai. \v 29 Ama nayi yiwu sǝni nyi ara nayi sara ara ja nga yau ǝnga naja ngǝ sǝwa ɗa.” \p \v 30 Ənggǝra Yesu nana ndǝr kau, kǝ ndǝ gal lagu kǝra nda sǝn mbar nyi. Ama ndǝ aˈyi kǝra tsǝkwari nyi mai, ara pǝci nyi aˈyi ɗa kwatahǝ mai. \v 31 Alaga abangau, nji gangǝu wu pama nda hǝnggǝri ǝnga ja. Əngwar alenyi nju pama nda, “Ma Kǝrsiti shili ya, ju sǝn sa mǝliya sǝ dǝdǝgur a ndiya kǝra ndǝ kǝ a vǝr mǝl kǝ ya?” \p \v 32 Ta njir Farisi nggari nja vǝr ndǝr tsǝtsǝkaˈa ar kǝra Yesu, ba pubu dǝdǝgalˈyar ǝnga njir Farisi sǝwa gaga nǝ Ki Hyal aga nda nda mbar Yesu. \p \v 33 Kǝ Yesu nar nda, abǝr, “Pǝcira ya daɓaga nggya ǝkkǝˈyi hyi a hyiri kushu, ba ya dzǝgwa sha a ndǝgya ndǝra sǝwa ɗa a shili. \v 34 Hyu nda gal ɗa, ama nahyi wu sǝn nǝr ɗa mai, ǝnga vira yu maˈyi a ndari nahyi wu sǝn maˈyi a ndǝna mai.” \p \v 35 Kǝ njir Yahudiya na wu pama nda, “Nǝma ngǝ ndǝ kǝ wu yiwu ja maˈya, kǝra mǝn gǝra nda lari nyi ka? Ju yiwu ja maˈyi a ndar ˈyiˈyi njir Gǝrikǝu vira njir Yahudiya tǝtǝlnakǝr a ndar ya? Aga tara ba ja nda highiɓǝ anǝ nda ya? \v 36 Mi ngǝ ɗǝnga nyi ǝnga ndǝr ka, ‘Hyu nda gal ɗa, ama nahyi wu nǝr ɗa mai,’ ǝnga ‘Vira yu nda maˈyi a ndari, nahyi wu sǝn shili ari maya’?” \s1 Yesu Ngǝ Mandǝli Nǝ Lǝ Pi \p \v 37 Ar jomǝr ndǝla pǝcir mini, kǝra naja ngǝ pǝci kǝra ndiya ǝnga dǝgalǝu, Yesu hyaˈari ji hyaˈana ɗahǝu, ji na, “Ma ndǝra wu nggari hili, bǝgǝ ja shili ja sa tǝwari ˈyimi ara yau. \v 38 Kalar ndǝra hǝnggǝri ǝnga yau, ǝnggǝr kǝra nji tsǝfǝri wu lǝkakaɗǝ Hyal, abǝr sara wu ta ja ngǝ mandǝli ˈyimir pi wu nda ndǝla.” \v 39 Ar pǝci kǝra ja vǝr ndǝr ar kǝra mandǝli nǝ lǝ pi kau, Mambǝl Cici nga ja vǝr ndǝr ar kǝri, Mambǝl Cici kǝra njira mbǝrsa wu nda dlǝwuri. Ar pǝci kǝ Mambǝl Cici aˈyi shili kwatahǝ mai ara tsu kadakadarkur Yesu gǝra cabiya dzau. \p \v 40 Ənggǝra nji nggari ndǝr Yesu, ba alenyi nji na, “Jijiri ndǝ kǝ naja ngǝ nabi ta mǝna vir sǝkǝ ta.” \p \v 41 Alenyi nji tsu wu na, “Ndǝ kǝ naja ngǝ Kǝrsiti.” Əngwar alenyi nji tsu, “Lagu mani ngǝ Kǝrsiti a sǝn shili sara wu Galili ya? \v 42 Lǝkakaɗǝ Hyal kǝra tsǝtsǝfǝ aˈyi nar mǝn abǝr Kǝrsiti wu nda biya sara wu culi gǝ Dawuda wa? Ənga aˈyi ji nar mǝn abǝr sara wu mǝlmǝ Bayitalahami nga ju biya, mǝlmǝ kǝra Dawuda nggya a gwa gwa wa?” \v 43 Kǝ miya nja nyi tǝkǝbiya dzǝ arya Yesu. \v 44 Alenyi nji ma ndu yiwu nda mbar nyi, ama ndǝ aˈyi fǝr tsi ar dza ja mai. \s1 Ghar Hǝnggǝri Nǝ Njir Yahudiya \p \v 45 Ayukuɗa nyi, kǝ njir ɓǝla ki Hyal sha a ndǝgya pubu dǝdǝgalˈyar ǝnga njir Farisi, njira sǝwa nda, ka yiwa nda, ndǝ na, “Mi ngǝ ɗa nahyi shili ǝnga ja maya?” \p \v 46 Kǝ njir ɓǝla ki Hyal shaɗǝwa nda, ndǝ na, “Ndǝ aˈyi kǝra saya ndǝrbiya ndǝr ǝnggǝr ndǝ kǝ mai!” \p \v 47 Kǝ njir Farisi nar nyi anǝ njir ɓǝla ki Hyal, “Patǝ ǝkkǝˈyi nahyi tsu nga ji nggutana kǝ ya? \v 48 A lar hyi njira nggurǝm ǝnga njir Farisi kǝra hǝnggǝri ǝnga ja ya? Awau! \v 49 Ama daɓǝr nji kǝra gǝra sǝn sǝ ar kǝra dlaɗǝ Musa, Hyal a shiˈwuna ndar ja.” \p \v 50 Nikodimosu, ndǝra shili ǝgya Yesu tsu kaɗǝu ǝnga tsu pathlǝ ja wu pama nda, yiwa, \v 51 “Mi ngǝ dlaɗǝr mǝn na, aˈyi kǝl nji nggari wu miya ndǝra nju vazau, sǝra ji mǝliya divira nja dzǝgwa mǝlna nyi numa wa?” \p \v 52 Əngwar nda anǝ nyi, “Nagǝ ma ndǝr Galili ya? Tsambiya a vu lǝkakaɗǝ nǝ Hyal, ba ga lari abǝr nabi aˈyi kǝra dla sara wu Galili mai.” \v 53 Kǝ kalar ndǝ maˈyi a ndu ki nyi. \c 8 \p \v 1 Yesu maˈyi a dar mǝ nǝ wur Zayitunu. \v 2 Kaɗǝ ǝmudlau kǝ Yesu ɓǝra maˈyi a gwu ki Hyal. Nji gangǝ kaɓau a shili ara ja. A guna ba ji gwa uya vir nggya, ji dzǝgwa highiɓǝ anǝ nji. \v 3 Kǝ malǝmǝ dlaɗǝˈyar ǝnga njir Farisi shili ǝnga mala kǝra nji mbari nyi a vǝr mǝl sǝsukur. Ndǝ sa taˈyina nyi wu hada nda. \v 4 Kǝ ndǝ na anǝ Yesu, “Malǝmǝ, mala kau, ˈyi mbar nyi a vǝr mǝl sǝsukur. \v 5 Wu dlaɗau, Musa nar ˈya, abǝr ˈya tsǝya culi mala kǝ ǝnga tsǝka vavaka. Mi nga gǝ na nǝ nga?” \v 6 Ndu mǝl thlǝr ǝnga najaka yiwa sǝ aga nda nggǝya nyi lǝbam. Ndu yiwu aga nda uya lagu kǝra nda sǝn vazǝya nyi ari. \p Ama kǝ Yesu uzha gya, ba ji mbari tsǝfǝ sǝ ǝnga tsa ja a gyiwu ˈyi. \v 7 Ənggǝra ndǝ dumwa ǝnga yiwa Yesu, ba ji hyaˈari ji na anǝ nda, “Ma ndǝ aˈyi kǝra gǝra ǝnga bikau wu pama hyi, bǝgǝ ja dzǝguya vaka nyi ǝnga tsǝka.” \v 8 Kǝ Yesu ɓǝra uzha gya, ba ji ɓǝra dumwa ǝnga tsǝfǝ sǝ a gyiwu ˈyi. \p \v 9 Ənggǝra ndǝ nggari abangau, ba ndǝ dzǝguya maˈyi zǝmǝ zǝmǝu, mbari ar njira nggurǝm baˈanǝ nji kukushu. Ənggau, ba ndǝ piyari Yesu zhizhi nyi ǝnga mala kǝ taˈyu wu mwa nyi a ndǝna. \v 10 Kǝ Yesu hyaˈari aˈyi taˈyau, kǝ ji yiwa nyi, ji na, “Mala, ǝmani nga nda? Ndǝ aˈyi kǝra mǝliya ngǝ numa wa?” \p \v 11 Kǝ ji shaɗǝwa nyi, ji na, “Malǝmǝ ndǝ aˈyi mai.” \p Kǝ Yesu na anǝ nyi, “Alaga nayi ma sǝ aˈyi yu na anǝ ngǝ mai. Maˈyi sǝ ngau, ama ga sara dumwa ǝnga mǝl bikǝ mai.” \s1 Yesu Ngǝ Mbǝmbǝl Nǝ Duniya \p \v 12 Ar pǝci kǝra Yesu ɓǝra ndǝr anǝ nja nyi, kǝ ji na, “Nayi ngǝ mbǝmbǝl nǝ duniya. Kalar ndǝra wu nu ɗa, naji wu ɓǝ wu kuthlǝ mai, ama ju uya mbǝmbǝl nǝ pi.” \p \v 13 Kǝ njir Farisi nar nyi anǝ Yesu, “Gǝ wu lǝ sakida ar kǝra kǝrngau, sakida ngau a sǝn ɗa ǝnga jiri mai.” \p \v 14 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Alaga yi lǝr sakida ar kǝra kǝrɗa, sakida ɗa jiri nga nyi, ara yu sǝni vira yi hyaˈari sara ndari ǝnga vira yu maˈyi a ndari. Ama nahyi wu sǝni vira yi shili sara ndari ǝnga vira yu maˈyi a ndari mai. \v 15 Numar hyi nǝ ndǝndǝkur, ama nǝ ɗa aˈyi abangǝ mai. \v 16 Ama alaga yu mǝl numa, numa ɗa jiri nga nyi, ara nayi aˈyi zhizhi ɗa mai, ama ndǝra sǝwa ɗa aˈyi ja ǝnga yau. \v 17 Əngwar dlaɗǝr hyi, ma nji mǝthlǝ lǝr sakida ar kǝra sau, sa nyi a ɗari jiri. \v 18 Yu lǝ sakida ar kǝra kǝrɗa. Dǝɗa kǝra sǝwa ɗa tsu naja ngǝ nǝ mǝthlǝkura nyi.” \p \v 19 Kǝ ndǝ yiwa nyi, ndǝ na, “Əmani ngǝ dǝnga?” \p Əngwar Yesu anǝ nda, “Nahyu sǝn ɗa ǝnga Dǝɗa mai, maja abǝr hyu sǝn ɗa, a sǝnǝr hyi Dǝɗa tsu.” \v 20 Yesu nana ndǝr kǝ ar pǝci kǝra ja vǝr highiɓau a vu ki Hyal lǝhǝu ar vir ɗǝwa gǝnna kǝra nji tsǝmiya ari. Ndǝ aˈyi kǝra mbari nyi tsu mai ara pǝci nyi aˈyi ɗa kwatahǝ mai. \p \v 21 Kǝ Yesu ɓǝra na anǝ nda, “Kǝja yu maˈyi sǝ ɗa, ǝnga hyu nda gal ɗa, ba hya tǝ wu bikǝr hyi. Vira yu maˈyi a ndari, nahyi wu sǝn ndari mai.” \p \v 22 Ba sǝ kǝ mǝliya njira nggurǝm nǝ Yahudiya wu yiwa kǝrnda, “Ju nda tsǝya kǝrnyi ya? Ca ngǝ mǝliya ju na, ‘Vira yu maˈyi a ndari nahyi wu sǝn nda mai kǝ ya’?” \p \v 23 Ama kǝ Yesu ɓǝra dumwa, ji na, “Nahyi sara gyiwu ˈyi ngau, nayi tsu sara a dǝmǝlmau. Nahyi nǝ duniya ngau, ama nayi aˈyi nǝ duniya mai. \v 24 Ca ngǝ sǝra ɗa yi na anǝ hyi, hyu nda tǝ wu bikǝr hyi. Ara ma nahyi aˈyi hǝnggǝri ǝnga sǝra yi na ar kǝra kǝrɗa kǝ mai, ǝnga jiri hyu nda tǝ wu bikǝr hyi.” \p \v 25 Kǝ ndǝ yiwa nyi, “Wa nga ga?” \p Əngwar Yesu anǝ nda, “Kakalǝ ǝnggǝr kǝra yi nar hyi tsu kaɗǝ ta.” \v 26 Sǝ aˈyi gangǝu kǝra yu sǝn na ar kǝra hyi nǝ mǝl numa. Yu nar nyi anǝ nji sǝra ndǝra sǝwa ɗa wu na anǝ ɗa zhizhi nyi, ǝnga tsu sǝra ju na jiri nga nyi. \p \v 27 Nandǝ nggabiya abǝr ar kǝra Dǝnyi nga ju ndǝr anǝ nda mai. \v 28 Ca ngǝ sǝra mǝliya Yesu nar nda, abǝr, “Ar pǝci kǝra hyu nda hari Zǝr Ndau a di, ar pǝci ta nga hyu nda nggabiya abǝr nayi ndǝra yu na, nayi ngau. Nayi tsu yu mǝl sǝ kǝrɗa mai, ama yu highiɓǝ sǝra Dǝɗa highiɓǝr ɗa. \v 29 Ndǝra sǝwa ɗa aˈyi ja ǝnga yau, naji piyari ɗa zhizhi ɗa mai, ara cumu yu mǝl sǝra wu pina huɗa ja.” \v 30 Ar pǝci kǝra Yesu nana sǝˈyar kau, nji gangǝu hǝnggǝri ǝnga ja. \s1 Jirkur Kǝra Wu Mǝliya Ndǝ Kambau \p \v 31 Kǝ Yesu nar nyi anǝ njir Yahudiya kǝra hǝnggǝri ǝnga ja, “Ma hyi dumwa ǝnga sǝɓǝ highiɓǝ ɗa ǝnga jiri, nahyi ngǝ zǝmbǝlma ɗaˈyar nǝ jijiri. \v 32 Hyu nda sǝnbiya jiri, jira nyi tsu wu nda pǝlna hyi.” \p \v 33 Kǝ ndǝ shaɗǝwa nyi, ndǝ na, “Naˈya culi gǝ Ibrahimu ngau, naˈya sara vǝr ɗa mafa ndǝ mai. Ya, mi ngǝ ɗa gu na, ba nja pǝlna ˈya?” \p \v 34 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Jijiri nga yu na anǝ hyi, kalar ndǝr mǝl bikau, mafa bikǝ nga ja. \v 35 Mafa aˈyi wu sǝn ɗa zǝr ki parangǝ mai, ama zǝr kǝra nji ya wu ki, zǝr kiya nyi nga ja baˈanuwa. \v 36 Ma sǝn ɗa ba Zǝra nyi pǝlna hyi, a ɗar hyi pǝpǝl ǝnga jiri. \v 37 Wu sǝn yi abǝr nahyi culi gǝ Ibrahimu ngau, ama kǝja hyu gal lagur tsa ɗa, ara vir fiya ndǝr ɗa aˈyi wu ɗǝfuwa hyi mai. \v 38 Yu na anǝ hyi sǝra yi lari ara Dǝɗa, ama nahyi, hyu mǝl sǝra hyi nggari ara dǝrhyi.” \p \v 39 Kǝ ndǝ shaɗǝwa nyi, ndǝ na, “Ibrahimu ngǝ dǝrˈya.” \p Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Maja abǝr wazha Ibrahimu nga hyi, a mǝlǝr hyi sǝra Ibrahimu mǝlna. \v 40 Nayi ndǝ ngau, ndǝr na sǝra jiri kǝra yu nggari sara ara Hyal, ama kǝja hyu yiwu hya tsǝya ɗa. Ya, kǝja Ibrahimu aˈyi mǝl culi sǝ ǝnggǝr kǝ mai. \v 41 Sǝra dǝrhyi mǝlna ca nga hya vǝr mǝl.” \p Ama kǝ njir Yahudiya na, “Naˈya aˈyi wazha mandzagwa mai, tada kǝra ara ˈya Hyal nga kǝrnyi wacu.” \s1 Wazha Shatan \p \v 42 Əngwar Yesu anǝ nda, “Maja abǝr Hyal ngǝ dǝrhyi, hyu cabiya ɗa yiwukur, ara yi shili sara ara Hyal. Ya kǝja yi ǝnggau, nayi shili ar kǝrɗa mai, ama naja ngǝ sǝwa ɗa. \v 43 Ara mi nga hyi gǝra nggabiya ndǝr ɗa? Ara nahyi aˈyi wu nggari sǝra yu na mai. \v 44 Nahyi nǝ dǝrhyi shatan ngau, ǝnga hyu yiwu hya mǝl sǝra dǝrhyi wu yiwu. Tsu mudlau naja ndǝr tsa ndǝ nga ja, ǝnga naji wu sǝɓǝ jiri mai, arya jiri aˈyi wu ja mai. Ar pǝci kǝra ji thlar fati, miya gǝ nda nga ji nana, ara naja ndǝr thla fati ngau, ǝnga dǝya fati. \v 45 Ama ara ma yi nar hyi jiri, nahyi wu hǝnggǝri ǝnga yi mai! \v 46 Wu pama hyi ya, wa ndǝra wu sǝn vazǝya ɗa ǝnga bika? Ma yi nar hyi jiri, mi ngu ɗa nahyi wu hǝnggǝri ǝnga yi maya? \v 47 Kalar ndǝra nǝ Hyal ngau, ju sǝhimi sǝra Hyal wu na. Sǝra ɗa nahyi wu sǝhimi nyi mai, ara nahyi aˈyi nǝ Hyal mai.” \s1 Yesu Dǝgal A Mwara Ibrahimu \p \v 48 Njir Yahudiya shaɗǝwa nyi, ndǝ na, “Aˈyi jiri ǝnga ˈya, ǝnggǝra ˈyi na abǝr nagǝ ndǝr Samariya kǝra nyinyau ǝnga mambǝl ɗǝmwaˈyi wa?” \p \v 49 Əngwar Yesu anǝ nda, “Nayi aˈyi yi ǝnga mambǝl ɗǝmwaˈyi mai. Yu ha kǝra Dǝɗa, ama nahyi wu ha kǝra yi mai. \v 50 Nayi ngu gal fal anǝ kǝrɗa mai, ama ndǝ aˈyi kǝra wu gal anǝ ɗa, naja ngǝ ndǝr mǝl numa. \v 51 Jijiri ǝnga yu na anǝ hyi, ma ndǝra sǝɓiya ndǝr ɗa, naji wu tǝ mai.” \p \v 52 Ar kǝra ndǝr kau, ǝngwar njir Yahudiya anǝ nyi, “Kabangǝkǝ ja, a sǝn ˈya abǝr nagǝ aˈyi gǝ ǝnga mambǝl ɗǝmwaˈyu! Ibrahimu ǝnga kǝrnyi a tǝri ja ba nabiˈyar pamǝpamǝ tsu, ama ǝngwar gau, ‘Kalar ndǝra wu hǝnggǝri ǝnga ndǝr ɗa naji wu tǝ mai.’ \v 53 Naga ndiya dǝrˈya Ibrahimu ya? Naja ma a tǝr ja ǝnga tsu abangau ngǝ nabiˈyar. Ma gǝ nggani wa nga ga?” \p \v 54 Əngwar Yesu, “Ma yu lǝ kadakadarkur anǝ kǝrɗa, kadakadarkur ɗa aˈyi ar viya vanyi sǝ mai. Dǝɗa, kǝra hyu na abǝr Hyalǝr hyi ngau, naja ngu lǝ kadakadarkur anǝ ɗa. \v 55 Kwalaga kǝ nahyi wu sǝn nyi mai kau, nayau, yu sǝn nyi. Ma yi na, nayi wu sǝn nyi mai, a ɗar yi ndǝr thla fati ǝnggǝr nahyi. Ama nayau, yu sǝn nyi ǝnga yu ɓǝlar ndǝr nyi. \v 56 Dǝrhyi Ibrahimu a cagulir ja gagaɗau aga ja lari pǝci ɗa, a lar ja ǝnga huɗǝ pipida gagaɗau.” \p \v 57 Əngwar njir Yahudiya anǝ nyi, “Nagǝ ndǝra gǝra kar fa tǝfukumunyi, gu na abǝr a lar gǝ Ibrahimu ya?” \p \v 58 Əngwar Yesu, “Jijiri nga yu na anǝ hyi, kadivira nja ya Ibrahimu aˈyi yau.” \v 59 Ənggǝra ndǝ nggar ndǝr kau, ba ndǝ ɗǝɗǝmǝri tsǝka ndu yiwu nda vavakǝya nyi, ama kǝ Yesu gwaɗǝnakǝr. Ba ji biya sara wu ki Hyal. \c 9 \s1 Yesu Pahǝna Liya Ndǝra Nji // Yabiya Lǝfau \p \v 1 Ənggǝra Yesu a vǝr tǝrabiya, kǝ ji lari vanyi ndǝ kǝra nji yabiya nyi lǝfau. \v 2 Kǝ zǝmbǝlma nyiˈyar yiwa nyi, “Malǝmǝ, bikǝ wa ngǝ mǝliya nji yabiya ndǝ kǝ lǝfa? Bikǝ nyi ǝndǝga nǝ njir ya nyi ya?” \p \v 3 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, “Aˈyi bikǝ nyi mai ǝnga aˈyi bikǝ njir ya nyi tsu mai, ama sǝ kǝ ɗarkǝr aga dǝnama nǝ Hyal a cabiya kǝr wu nggyabiya nyi. \v 4 A ɗari tsaˈa mǝna dumwa ǝnga mǝl thlǝr nǝ ndǝra sǝwa ɗa, ma tsu puci, ara vuˈyi wu shili, kǝra ndǝ aˈyi kǝra sǝn mǝl thlǝr mai. \v 5 Ma tsu yi aˈyi wu duniya, nayi ngǝ mbǝmbǝl nǝ duniya.” \p \v 6 Ayukuɗa ji nana abangau, kǝ ji tǝfǝr tuli a gyiwu ˈyi, ba ji dzǝguri ˈyiˈya nyi, ba ji tǝɓǝri, ji ɓǝsiya ar liya nda nyi. \v 7 Əngwar ja anǝ nda nyi, “Maˈyi ga gwa cina bama gau a gu faˈa Sǝliwamu.” (Ca ngǝ Sǝsau). Kǝ ndǝ kǝ maˈyi ji gwa cina bama ja, kǝ ji sha shili ju lar sau. \p \v 8 Kǝ tǝwul nyiˈyar ǝnga njira tsǝliya lari nyi a vǝr kǝdi ɗǝɗǝmǝu, na, “Aˈyi ndǝ kǝ ngu nggya ǝnggau, ju kǝdi ta wa?” \v 9 Əngwar alenyi nji, “Naja ngau.” \p Əngwar alenyi nji tsu, “Awau, ndǝr pa nyi ngau.” \p Ama, naja ǝnga kǝrnyi dumwa ǝnga na, “Nayi ngau pakatǝu!” \p \v 10 Kǝ ndǝ yiwa nyi, ndǝ na, “Ya, lagu mani ngǝ liya gǝ kǝ paha?” \p \v 11 Əngwar ja, “Ndǝ kǝ nju ngga ǝnga Yesu kau, ngǝ dzǝgur ˈyiˈyi ǝnga tuli, kǝ ji ɓǝsiya ar liya yau. Kǝ ji na anǝ ɗa, ‘Maˈyi a gu faˈa Sǝliwamu ga gwa cina bama gau.’ Ba yi maˈyi, yi gwa cina bama, ba yi lar sau.” \p \v 12 Əngwar nda anǝ nyi, “Əmani ngǝ ndǝ ka?” \p Əngwar ja, “Nayi wu sǝni mai.” \s1 Njir Farisi Yiwabiya // Lagu Kǝra Ndǝ Kǝ Uya Lar Sau \p \v 13 Kǝ ndǝ hǝri ndǝra nji yabiya lǝfǝ ta a ndǝra njir Farisi. \v 14 Arya pǝcir Ɓǝlsar ngǝ Yesu tǝfǝr tuli kǝra ji dzǝgur ˈyiˈyi ǝni, kǝ ji pahǝna liya ndǝ kau. \v 15 Agabangau, kǝ njir Farisi tsu yiwa nyi, lagu kǝra ji uya, ju lar sau. Əngwar ja anǝ nda, “Ji ɓǝsiya tsǝkwaɓǝ kǝra ji dzǝguri ar liya yau. Yi maˈyi yi gwa cina bama yau, ba yi lar sau.” \p \v 16 Əngwar alenyi njir Farisi, “Ndǝ kǝ aˈyi sara ara Hyal mai, arya naji wu ɓǝla pǝcir Ɓǝlsar mai.” \p Ama alenyi nju na, “Abari ngǝ ndǝr bikau a sǝn mǝliya najaka sǝ dǝdǝgura?” Kǝ ndǝ tǝkǝbiya dzau. \p \v 17 Kǝ ndǝ ɓǝra shabiya dzǝ a ndǝgya ndǝ lǝfǝ ta, ndǝ na, “Mi sǝra gu na ar kǝra ndǝ ka, kǝja liya gǝ nga ji pahǝna?” \p Əngwar nda nyi, “Naja nabi ngau.” \p \v 18 Njira nggurǝm nǝ Yahudiya, aˈyi hǝnggǝri abǝr ndǝ kǝ ɗǝɗǝmǝ lǝfǝ nga ja mai, kǝl ta ndǝ sǝwa nja nggar nda njir ya nyi. \v 19 Ndǝ sa yiwa nda, “Zǝr hyi ngǝ ndǝ kǝ ya? Naja nga hyi na nji ya nyi lǝfǝ ta ya? Ya, lagu mani nga ju lar sǝ kabangǝkǝ ka?” \p \v 20 Əngwar njir ya nyi anǝ nda, “ˈYi wu sǝni abǝr zǝr ˈya ngau, lǝfǝ nga nji ya nyi. \v 21 Ama ǝnggǝra ju lar sǝ kabangǝkau, ǝnga tara wa ngǝ pahǝna liya ja, naˈyu sǝni mai. Yiwa nya mau, fa nyi a kari aga ja ndǝr ǝnga kǝrnyi.” \v 22 Njir ya nyi ndǝr abangau ara hivǝr njira nggurǝm nǝ Yahudiya, ara ndǝ mbiya miya abǝr kalar ndǝra hǝnggǝri abǝr Yesu ngǝ Kǝrsiti, ba nja kǝdlǝbiya nyi sara wu vir daɓǝ dzǝ njir Yahudiya. \v 23 Ca ngǝ sǝra ɗa njir ya nyi na, “Fa nyi a kari, hya yiwa nyi.” \p \v 24 Kǝ ndǝ ɓǝra ngga ndǝra nji yabiya lǝfau nǝ mǝthlǝkura nyi, ndǝ na anǝ nyi, “Nana sǝra jiri wu mwar Hyal. Naˈya ˈyi wu sǝni abǝr ndǝ kau, ndǝr bikǝ ngau.” \v 25 Kǝ ji shaɗǝwa, ji na, “Tara ndǝr bikǝ nga ja ǝnga ndǝr bikǝ nga ja mai, nayi wu sǝni mai. Sǝra yu sǝni ca ngǝ ɗǝɗǝmǝ lǝfǝ nga yau, ama kabangǝkǝ yu lar sau.” \p \v 26 Kǝ ndǝ ɓǝra yiwa nyi, ndǝ na, “Mi nga ji mǝliya nga? Lagu mani nga ji pahǝna liya ga?” \p \v 27 Kǝ ji shaɗǝwa nda, ji na, “A nar hyir yi tsu kaɗǝu, ama nahyi sǝhimi mai. Mi ngǝ ɗa hyu ɓǝra yiwa ɗa? Hyu yiwu hya ɗa zǝmbǝlma nyiˈyar ǝtsu ya?” \p \v 28 Kǝ ndǝ nggǝnggǝlna nyi, ndǝ na, “Nagǝ ngǝ zǝmbǝlma nyi sǝ ngau, ama naˈya zǝmbǝlma Musa nga ˈya. \v 29 Wu sǝn ˈya abǝr Hyal ndǝr ǝnga Musa, ama ndǝ kau, naˈyu sǝni vira ji shili sara ndari mai.” \p \v 30 Kǝ ji shaɗǝwa nda, ji na, “Kǝja mǝ sǝ dǝdǝgur ja! Nahyi sǝni vira ji shili sara ndari mai, ama kǝja ja pahǝnar liya yau! \v 31 Namǝn wu sǝni abǝr Hyal aˈyi wu nggari kǝdi nǝ njir bikǝ mai. Ama ju sǝhimi kǝdi nǝ njira wu dlǝvǝ nyi ǝnga ndu mǝl sǝra ju yiwu nda mǝl. \v 32 Mbar dzǝgwar duniya, ndǝ aˈyi kǝra saya nggari abǝr nji pahǝna liya ndǝra nji ya nyi lǝfǝ mai. \v 33 Ma ndǝ kǝ aˈyi sara ara Hyal mai, sǝ aˈyi ju sǝn mǝliya mai.” \p \v 34 Kǝ ndǝ shaɗǝwa nyi, ndǝ na, “Nagǝ ndǝra nji yabiya wu bikau, gu yiwu ga highiɓau anǝ ˈya?” Ba ndǝ kǝdlǝbiya nyi a biya sara wu umbwa daɓǝ dzǝ njir Yahudiya. \s1 Lǝfǝkur Nǝ Mambǝl \p \v 35 Yesu nggari abǝr ndǝ kǝdlǝbiya nda nyi a biya. Ba ji thlǝwa nyi, ji yiwa nyi, “A hǝnggǝr gǝ ǝnga Zǝr Ndǝ ya?” \p \v 36 Əngwar nda nyi anǝ nyi, “Wa nga ja, Malǝmǝ? Nar ɗa aga ya hǝnggǝr ǝnga ja.” \p \v 37 Kǝ Yesu shaɗǝwa nyi, “A lar nyir gau, naja nga vǝr ndǝr ǝnga gǝ kau.” \p \v 38 Kǝ ndǝ kǝ na, “Thlagǝu, a hǝnggǝr yau,” ba ji dlǝvǝ nyi. \p \v 39 Əngwar Yesu anǝ nyi, “Aga numa nga yi shili wu duniya, aga njira lǝfau nda lar sau ǝnga njira wu nggani ndu lar sǝ tsu nda ɗa lǝfau.” \p \v 40 Ənggǝra alenyi njir Farisi kǝra ǝnga ja nggari abangau, kǝ ndǝ na anǝ nyi, “Mi? Gu yiwu ga na abǝr naˈya ma, nji lǝfǝ ya?” \p \v 41 Əngwar Yesu anǝ nda, “Maja abǝr lǝfǝ nga hyi wacu, nahyi aˈyi ǝnga bikǝ mai. Ama ta hyi na abǝr hyu lar sau, ca ngǝ ɗa bikǝr hyi a nggyari ǝnga hyi. \c 10 \s1 Karapau Ar Kǝra Ndǝr Ɓǝla // Ənga Dlǝma Tǝmahǝu \p \v 1 “Jiri nga yu na anǝ hyi, kalar ndǝra aˈyi vu dlǝma lagu miyar gwa nyi mai, ama ji vu lagu ya dlǝma, naja ndǝr hǝl ngau ǝnga ndǝr ɗa lagu. \v 2 Ndǝra vu lagu miyar gwa nǝ dlǝma, naja ngǝ ndǝr ɓǝla tǝmahǝu. \v 3 Ndǝr ɓǝla dlǝma wu pahǝna nyi miyar gwa nǝ dlǝma, ba ja vwau. Tǝmahǝ tsu ndu sǝya nyi himi. Ju ngga tǝmahǝ nyi ǝnga thlǝmǝr nda, ba ja lǝbiya nda a biya. \v 4 Ayukuɗa ji faˈabiya tǝmahǝ nyi a biya patǝu, ba ja maˈyi a dumwar nda, ba tǝmahǝ nyi a nu nyi ara ndu sǝn ɗaha ja. \v 5 Ama nandǝ wu nu mǝthlǝpi mai, kǝl ma, nda hwi ara ja, ara nandǝ wu sǝn ɗaha mǝthlǝpi mai.” \v 6 Yesu nar nda najaka karapau, ama nandǝ nggabiya sǝra ju na anǝ nda mai. \s1 Yesu Ndǝr Ɓǝla Mǝnahǝu \p \v 7 Agabangau, kǝ Yesu ɓǝra na anǝ nda, “Yi wu nar hyi jirkura nyi, nayi ngǝ miya lagu vu dlǝma tǝmahǝu. \v 8 Patǝr njira dla divira yi shili, njir hǝl ǝnga njir ɗa lagu ngau, ama tǝmahǝ aˈyi sǝya nda himi mai. \v 9 Nayi ngǝ miya lagu vu dlǝma, kalar ndǝra vu lagu ɗa ju uya mbǝɗau. Ju vwau ǝnga ju biya, ba ja biya uya vir sǝm sǝr sǝm. \v 10 Ndǝr hǝl wu shili wacu aga sa hǝl ǝnga sa tsa ba aga sa ndza sau. Ama nayi yi shili aga nda uya pi, pi kǝra nyinyi gagaɗau. \p \v 11 “Nayi ngǝ ndǝr ɓǝla kǝra mǝnahǝu. Ndǝr ɓǝla kǝra mǝnahǝu wu lǝr piya ja arya tǝmahǝ nyi. \v 12 Ndǝra nji hǝri aga ɓǝla, naja aˈyi thlagǝr tǝmahǝ mai. Ma ji lari ufwar vuwa a vǝr shili, ba ja hwinakǝr ja piyari nda. Ba ufwar vuwa kakathlǝr tǝmahǝu ba ja tǝtǝlna kǝra nda. \v 13 Ndǝra nji hǝr kau, ju hwinakǝr ara tǝmahǝ aˈyi nǝ nyi mai, ǝnga tsu dzaˈwu nyi aˈyi ǝnga nda mai. \p \v 14 “Nayi ngǝ ndǝr ɓǝla kǝra mǝnahǝu, yu sǝn tǝmahǝ ɗa ǝnga tǝmahǝ ɗa wu sǝn ɗa tsu. \v 15 Kakalǝ ǝnggǝr kǝra Dǝɗa wu sǝn ɗa, nayi tsu yu sǝn Dǝɗa. Nayi tsu yu lǝri piya yau, arya tǝmahǝ ɗa. \v 16 Aˈyi yi ǝnga alenyi tǝmahǝ kǝra aˈyi nda wu dlǝma kǝ mai. Kǝl ya shili ǝnga nda tsu. Nanda ma ndu nda sǝhimi sǝra yu na, ǝnga ndu ɗa tsǝkǝˈyi zǝmǝu ǝnga ndǝr ɓǝla zǝmǝ pir. \v 17 Sǝra ɗa Dǝɗa wu yiwu ɗa ngau, ara yu lǝr piya yau, aga ya ɓǝra shabiya nyi a shili wayu. \v 18 Ndǝr sǝn hǝbiya piya yi aˈyi mai, kǝl nayi nga sǝn lǝr sǝ ɗa. Dǝnama nǝ lǝri ǝnga shabiya nyi a shili aˈyi ara yau. Dlaɗǝ kǝra Dǝɗa lǝri anǝ ɗa ngau.” \p \v 19 Arya ndǝr kǝ ngǝ njir Yahudiya ɓǝra tǝkǝbiya dzǝ wayu. \v 20 Nji gangǝu wu pama nda wu na, abǝr, “Naja ǝnga mambǝl ɗǝmwaˈyu, ǝnga ju thlǝkau. Mi ngǝ ɗa hyu sǝya nyi himiya?” \p \v 21 Ama ǝngwar alenyi nji, “Ndǝr kǝ aˈyi ndǝr nǝ ndǝra ǝnga mambǝl ɗǝmwaˈyi ngǝ mai. Ndǝra ǝnga mambǝl ɗǝmwaˈyi a sǝn pahǝna liya ndǝ lǝfǝ ya?” \s1 Njir Yahudiya Nggǝl Ara Hǝnggǝri // Ənga Yesu \p \v 22 Kǝ pǝcir mini nǝ fǝ barka ar kǝra Ki Hyal shili, a vu Urshalima. Ar pǝcir fwahǝu ngǝ sǝkǝ ɗarkǝr. \v 23 A gwu Ki Hyal kau, Yesu a vǝr ɓǝɓau ar vira nju ngga ǝnga dalaɓagǝu nǝ Solomanu. \v 24 Kǝ njir Yahudiya kǝra zǝwari nyi na, “Baˈanuwa nga gu piyari ˈya wu kuthla? Ma nagǝ ngǝ Kǝrsiti nar ˈya ar babal.” \p \v 25 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “A nar hyir yau, ama nahyi hǝnggǝr nǝ mai. Sǝ dǝdǝgur kǝra ya vǝr mǝl wu thlǝmǝr Dǝɗa nga vǝr ndǝr ar kǝra yau. \v 26 Ama nahyi hǝnggǝr ǝni mai ara nahyi aˈyi hyi tǝmahǝ ɗa mai. \v 27 Tǝmahǝ ɗa ndu sǝhimi ɗaha yau. Yu sǝn nda ǝnga ndu nu ɗa. \v 28 Yu nǝ nda pi gǝra kuɗau, ǝnga nandǝ wu sa mai. Ndǝr sǝn mbǝliya nda sara wu tsa yi aˈyi tsu mai. \v 29 Dǝɗa kǝra nǝ ɗa nda a ndiyar kalar ndǝ ǝnga dǝgalǝu. Ndǝr sǝn mbǝliya nda sara wu tsa ja aˈyi mai. \v 30 Nayi ǝnga Dǝɗa nji zǝmǝ nga ˈya.” \p \v 31 Kǝ njir Yahudiya ɓǝra faˈari tsǝka aga nda tsǝya nyi ǝnga tsǝka vavaka. \v 32 Kǝ Yesu na anǝ nda, “A canǝ hyir yi sǝ dǝdǝgur gangǝ gagaɗau sara ara Dǝɗa, arya mani wu pama nda nga hyu gal tsa ɗa ǝnga tsǝka vavaka ka?” \p \v 33 Əngwar njir Yahudiya anǝ nyi, “Naˈyu gal tsa ngau ǝnga tsǝka vavaka arya sǝ mǝnahǝu kǝra gǝ mǝlna kǝ mai, ama arya ndǝr nǝ diɗa Hyal kǝra gu na. Nagǝ ndǝ ngǝ wacu, ama gu yiwu ga kakalǝr kǝrngau ǝnga Hyal.” \p \v 34 Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Aˈyi tsǝtsǝfǝ nga nyi wu dlaɗǝr hyi, abǝr Hyal na, ‘Nayi na, nahyi hyalˈyar ngǝ’ wa? \v 35 Wu sǝn mǝn abǝr ndǝr tsǝtsǝfǝ nǝ Hyal wu thla fati mai. Ma Thlagǝ na abǝr njira dlǝwuri ndǝr nyi ‘hyalˈyar nga nda,’ \v 36 ara mi nga hyu ɗa ɗa abǝr yi ndǝr nǝ diɗa Hyal, arya yi na, ‘Zǝr Hyal nga ya’? Nayi ndǝra Tada caɗǝbiya, aga ja sǝwa ɗa a shili wu duniya. \v 37 Ma aˈyi sǝra Dǝɗa wu mǝl nga yu mǝl mai, hya sara hǝnggǝri ǝnga yi mai. \v 38 Ama ma sǝra Dǝɗa wu mǝl nga yu mǝl, alaga nahyi gǝra hǝnggǝri ǝnga yau, hya hǝnggǝri ǝnga sǝ dǝdǝgur kǝra yu mǝl. Lagu kau, nga hyu sǝni ǝnga nggabiya abǝr Dǝɗa wu yau ǝnga nayi wu Dǝɗa.” \p \v 39 Kǝ ndǝ ɓǝra nǝrdzau aga nda mbar Yesu, ama kǝ ji mbǝliya dzǝ sara wu tsa nda. \p \v 40 Kǝ Yesu ɓǝra sha a biyar ya dǝl Urdǝnu, a biyar vira Yahwana dzǝguya mǝl baɓǝtizǝma ari. A ndǝna nga ji nda nggya. \v 41 Kǝ nji gangǝu nu nyi a shili. Kǝ ndǝ dumwa ǝnga na, “Alaga kǝ Yahwana aˈyi saya mǝliya sǝ dǝdǝgur kǝ mai kau, ama kalar sǝra ji nana ar kǝra ndǝ kǝ jiri nga nyi patǝu.” \v 42 Ar vi kǝ tsu ngǝ nji gangǝ hǝnggǝri ǝnga Yesu. \c 11 \s1 Tǝr Liyazaru \p \v 1 Vanyi ndǝ aˈyi kǝra nja ngga ǝnga Liyazaru kǝra ɗa gǝra ngga. Naja sara wu mǝlmǝ Bethlani, mǝlmǝ gǝ Maryamu ǝnga kwamǝ nyi Marthla. \v 2 Maryamu kau, kǝra zamǝ nyi Liyazaru gǝra ngga kau, naja ngǝ saya pǝnggǝr nyi mal kisǝ anǝ Thlagǝ ǝnga ji ɓǝsiya hya ja ǝnga shishir kǝra ja. \v 3 Kǝ kwamǝ nyiˈyar sǝwa nyi cama anǝ Yesu, ndǝ na, “Thlagǝu, ndǝ ta gu yiwu ta aˈyi ngga mai.” \p \v 4 Ənggǝra Yesu nggari abangau, ba ji na, “Shilǝgǝ kǝ wu tsǝya nyi mai, ama aga ja shili ǝnga kadakadarkur anǝ Hyal ǝnga anǝ Zǝr nyi.” \v 5 Ara yiwu dzǝ aˈyi ara Yesu anǝ Maryamu ǝnga Marthla ba zamǝr nda Liyazaru. \v 6 Ama alaga abangau ta ji nggari abǝr Liyazaru aˈyi ngga mai, kǝ ji ɓǝra nggya nǝ pida mǝthlǝ ar vi ta. \p \v 7 Kǝ ji dzǝgwa na anǝ zǝmbǝlma nyiˈyar, “Bǝgǝ mǝna ɓǝra sha a vu ˈyiˈyir Yahudi.” \p \v 8 Kǝ zǝmbǝlma nyiˈyar na anǝ nyi, “Malǝmǝ, aˈyi ɓǝliya sar mai ngǝ njir Yahudiya wu gal nda tsi ngau ǝnga tsǝka vavaka, ya, ga ɓǝra yiwu ga sha a vuna tsu ya?” \p \v 9 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, “Aˈyi saka kumo apǝ mǝthlǝ ngu pǝkǝ wa? Ndǝ a sǝn thlǝr hi ǝpuci ma ju ɓǝ mai, ara ju lar sǝ camǝ ara mbǝmbǝl nǝ pǝci. \v 10 Kǝl ma ji ɓǝ ǝvuˈyi nga ju thlǝr hi, ara mbǝmbǝl aˈyi mai.” \p \v 11 Ayukuɗa Yesu nana ndǝrˈyar kau, ba ji dumwa ji na, “Bazhir mǝn Liyazaru a gwari wu ghanyi, ama maˈyi nga yi aga ya nda hyabiya nyi sara wu ghanyi.” \p \v 12 Əngwar zǝmbǝlma nyiˈyar anǝ nyi, “Thlagǝu, ma ju ghanyi, ju nda ɗa jamǝu.” \v 13 Sǝra Yesu wu na abǝr Liyazaru a tǝri, ama ma zǝmbǝlma nyiˈyar wu nggani ghanyi nǝ ɓǝlsar nga ja a gwa. \p \v 14 Kǝ ji dzǝgwa nar nda ar babal, abǝr, “Liyazaru a tǝri. \v 15 Nyinyi nga yi ǝnga huɗǝ pipida arya aˈyi yi a ndǝna mai, aga hya mbǝrsa. Ama bǝgǝ mǝna maˈyi a ndǝgya ja.” \p \v 16 Kǝ Toma, ndǝra nju ngga ǝnga ɓili, nar nyi anǝ alenyi zǝmbǝlmaˈyar, “Bǝgǝ mǝna maˈyi mǝna vuwa tǝ ǝnga ja.” \s1 Yesu Fiya Nyi Ɗǝfu Anǝ Maryamu // Ənga Marthla \p \v 17 Ənggǝra Yesu shili, ba ji sa nggari abǝr Liyazaru a pidar ja foɗǝ wu hu. \v 18 Bethlani lǝhǝ nga ja wu dzǝr Urshalima, aˈyi kari miyal mǝthlǝ mai. \v 19 Njir Yahudiya gangǝu ngǝ shili aga nda sa pǝlna pǝli anǝ Marthla ǝnga kwamǝ nyi Maryamu arya tǝr zamǝr nda Liyazaru. \p \v 20 Ənggǝra Marthla nggari abǝr Yesu a vǝr shili, ba ji maˈyi, ji biya dlǝwuri nyi, ama Maryamu nǝ nyi, ba ji nggya wu ki. \v 21 Kǝ Marthla nar nyi anǝ Yesu, “Thlagǝu, ma ja abǝr gǝ nda ɗa aˈyi ǝnggau, zamǝ ɗa aˈyi tǝ mai. \v 22 Alaga kabangǝkau, yu sǝni, abǝr, Hyal wu sǝn nǝ ngau sǝra gu kǝdi ara ja.” \p \v 23 Əngwar Yesu anǝ nyi, “Zamǝ ngau wu ɓǝra hyaˈari.” \p \v 24 “Angǝ,” kǝ Marthla shaɗǝwa nyi, “A sǝn yi ju nda hyaˈari ma nji tǝtau, wu nda hyaˈari ar kuɗiyar duniya.” \p \v 25 Əngwar Yesu anǝ nyi, “Nayi ngǝ hyaˈari sara vir tau ǝnga nayi ngǝ pi. Kalar ndǝra hǝnggǝri ǝnga yau, ju ɓǝra ɗa aˈyi ǝnga pi alaga ji tau. \v 26 Ndǝra aˈyi ǝnga pi wu yau, ǝnga ji hǝnggǝri ǝnga yau, naji wu tǝ mai. Marthla, a hǝnggǝri gǝ abangǝ ya?” \p \v 27 Marthla shaɗǝwa nyi, ji na, “Angǝ, Thlagǝu, a hǝnggǝri yi abǝr nagǝ ngǝ Kǝrsiti, Zǝr Hyal kǝra a vǝr shili wu duniya.” \p \v 28 Ayukuɗa ji nana abangau, ba ji maˈyi a vu ki, ji vuwa nggar kwamǝ nyi Maryamu, ji na anǝ nyi ar ɗǝwa, “Kǝja Malǝmǝ a biya ja vǝr yiwa ngau.” \v 29 Ənggǝra Maryamu nggari abangau, ba ji hyaˈari ǝnga kusa, ji maˈyi a ndǝra ja. \v 30 Ar pǝci kau, tsu Yesu gǝra vu huɗa mǝlmau, tsu ja ar vira Marthla thlǝwa nyi ar ta. \v 31 Ənggǝra njir Yahudiya kǝra a vu ki ǝnga Maryamu ndu fǝ ɗǝfu anǝ nyi lari ǝnggǝra ji biya ǝnga kusa, ba ndǝ nu nyi a biya ma ndu nggani ndar hu nga ja aga nda tiwi a ndǝna. \p \v 32 Ənggǝra Maryamu biya thlǝwa vira Yesu ari, ba ji dla wu mwa nyi, ji na, “Thlagǝu, ma ja abǝr gǝ nda ɗa aˈyi ǝnggau, zamǝ ɗa aˈyi tǝ mai.” \v 33 Ənggǝra Yesu lari nyi a vǝr tiwi ǝnga njir Yahudiya kǝra shili ǝnga ja vǝr tiwi tsu, kǝ sǝ kǝ tǝ Yesu wu ɗǝfuwa ja gagaɗau. \v 34 Əngwar ja, “Əmani, nga hyi haɗǝna nya?” \p Əngwar nda anǝ nyi, “Thlagǝu, a ndǝ ga sa lari.” \p \v 35 Kǝ Yesu pǝna sǝlǝm. \p \v 36 Agabangau, kǝ njir Yahudiya na, “Lara mau ǝnggǝra ju yiwu nyi!” \p \v 37 Ama kǝ alenyi nju pama nda na, “Naja ndǝra pahǝna liya ndǝ lǝfǝ ta, aˈyi ja ǝnga dǝnama nǝ kar nyi ara tǝ wa?” \s1 Yesu Hyaˈana Liyazaru Sara Vir Tau \p \v 38 Kǝ sǝ kǝ ɗa tǝdǝɓǝ anǝ Yesu wu ɗǝfuwa ja, kǝ ji ɓar dzǝ a ndar huwa nyi. Hu kau, thlǝl ngau a vu mau, kǝra nji haɗiya miya nyi ǝnga tsǝka dǝgalǝu. \v 39 Əngwar Yesu, “Hǝna mǝ tsǝka kau.” \p Əngwar Marthla kwamiya ndǝ tǝtǝ anǝ nyi, “Ama Thlagǝu, kabangǝkǝ ju shuni kǝrakǝramǝu ara a mǝliyar ja pida foɗǝ wu hu kau.” \p \v 40 Kǝ Yesu na anǝ nyi, “Aˈyi yi nar ngau abǝr ma gǝ mbǝrsa, gu lari kadakadarkur nǝ Hyal wa?” \p \v 41 Kǝ ndǝ hǝna tsǝka nyi. Kǝ Yesu tsamǝ dǝmǝlmau, kǝ ji na, “Tada, yu usaku ngau ara a nggar ɗar gau. \v 42 Wu sǝn yi abǝr gu nggar ɗa cumu, ama yi na abangau aga nji kǝ tataˈyi wu dzǝ ɗa kau, nda hǝnggǝri abǝr nagǝ ngǝ sǝwa ɗa.” \p \v 43 Ənggǝra ji nana abangau, kǝ Yesu hyaˈana ɗahǝu, ji ngga, “Liyazaru, ɓa sǝbiya!” \v 44 Kǝ ndǝ tǝta nyi sǝbiya, tsa ja ǝnga hya ja mbamba ǝnga paˈwa haɗǝ ndau, ba paˈwa kǝra zǝwar bama ja. \p Kǝ Yesu na anǝ nda, “Pǝlna nya mau, ja maˈyi sǝ nyi.” \s1 Mba Miya Aga Tsa Yesu \p \v 45 Arya sǝ kǝ ɗa kau, njir Yahudiya gangǝu kǝra shili ǝgya Maryamu lari sǝ kǝ Yesu mǝlna kau, ba ndǝ fuwa mbǝrsar nda wu ja. \v 46 Ama kǝ alenyi nju pama nda maˈyi a ndǝgya njir Farisi, ndǝ nda nar nda sǝra Yesu mǝliya. \v 47 Agabangau, kǝ pubu dǝdǝgalˈyar ǝnga njir Farisi nggǝya daɓǝ nǝ njir pathla. \p Əngwar nda, “Mi nga mǝna vǝr mǝla? Kǝja ndǝ kau, kǝl dumwa nga mǝl sǝ dǝdǝgur pamǝpamǝ gangǝu. \v 48 Ma mǝn piyari nyi ji dumwa abangau, kalar ndau, wu nda hǝnggǝri ǝnga ja. Njir Roma a dzǝgwa shili nda sa mbǝliya ki Hyalǝr mǝn ǝnga ˈyiˈyir mǝn.” \p \v 49 Ama kǝ pathlǝ wu pama nda, ndǝra nja ngga ǝnga Kayafasu, ndǝra naja ngǝ pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgal wu fa ta, ndǝr, ji na, “Nahyu sǝn sǝra hyu ndǝr ar kǝri mai. \v 50 A ɗari tsaˈa vanyi nda tǝ arya nji patǝu, ara nji patǝ a sara sanakǝr, aˈyi hyi nggabiya abangǝ wa?” \p \v 51 Ndǝr kau, Kayafasu aˈyi nana ǝnga yiwu kǝrnyi mai, ama ar viya pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgal wu fa ta nga ji nana sǝra mambǝl cabiya nyi abǝr Yesu wu nda tǝ arya njir Yahudiya, \v 52 ǝnga aˈyi arya njir Yahudiya wacu mai, ama aga ja kaɓiya wazha Hyal kǝra tǝtǝlnakǝr a ndu duniya, aga nda ɗa nji zǝmǝu. \v 53 Mbar ar pǝci ta nga ndu gal lagu kǝra nda sǝn tsǝya Yesu. \p \v 54 Agabangau, tsu Yesu wu ɓau ar babal wu pama njir Yahudiya mai. Ba ji biya ji maˈyi a ndar vira lǝhǝu wu dzǝr tagǝ mashi, a ndu vanyi zǝr mǝlmǝ kǝra nju ngga ǝnga Ifrayimu, a ndǝna ndǝ nggya ǝkkǝˈyi zǝmbǝlma nyiˈyar. \p \v 55 Ənggǝra mini nǝ lardur nǝ vǝlbiya a ɗari lǝhǝu, kǝ nji gangǝu hyaˈari sara wu mǝlmǝ yiɗǝɗǝ a du Urshalima aga nda vuwa cina dzǝ ǝnggǝra dlaɗǝ nana kadivira lardur vǝlna. \v 56 A vuna, ndǝ dumwa ǝnga gal Yesu, tataˈyi nda a vu ki Hyal, ndu yiyiwa kǝrnda, ndu na, “Mi nga hyu nggana? Ju shili wu mini kǝ ya?” \v 57 Kabangǝkau, pubu dǝdǝgalˈyar ǝnga njir Farisi a fiyar nda ndǝr anǝ nji abǝr kalar ndǝra lari Yesu, nja nar nda ǝnga kusa aga nda mbar nyi. \c 12 \s1 Nji Pǝr Nyi Mal Anǝ Yesu Wu Bethlani \r (Matiwu 26:6-13; Markusu 14:3-9) \p \v 1 Mini nǝ lardur vǝlbiya a hyiri pida kwa, ngǝ Yesu shili wu Bethlani, mǝlmǝ kǝra Liyazaru a gwa, ndǝra Yesu hyaˈana sara vir tǝ ta. \v 2 Ənggau, nji mǝliya nyi sǝr sǝm nǝ wagǝu. Marthla ngǝ tǝkǝ sǝr sǝm kau, Liyazaru pathlǝ ja wu pama njira vǝr sǝm ǝnga ja. \v 3 Kǝ Maryamu hǝri pǝla nǝ mal kisǝ kǝra nji mǝl sara wu nardu, kǝra nju ɗǝl ǝnga gǝnna gangǝu. Ji sa pǝr nyi ar hya Yesu, kǝ ji ɓǝsiya nyi ǝnga shishir kǝra ja. Kǝ ki kǝra nda a gwa nyi ǝnga shuni ɓurdi kau. \p \v 4 Ama kǝ pathlǝ sara wu pama zǝmbǝlma nyiˈyar kǝra nju ngga ǝnga Yahuda Isikarayoti, ndǝra wu nda sa thlǝna hya ja, na, \v 5 “Mi ngǝ ɗa nji aˈyi ɗǝlna ɓurdi kǝ ǝnga gǝnna gangǝ (gǝnna nǝ pǝkǝ nǝ nji gharu makǝru) nja nǝ nyi gǝnna nyi anǝ nji ɗaɗali maya?” \v 6 Yahuda na najaka ndǝr aˈyi ara ju yiwu nji ɗaɗali mai, ama ara naja ndǝr hǝl ngau. Naja ngǝ ndǝr sǝɓǝ pǝrki nǝ gǝnna, ǝnga ju dlǝwar kǝrnyi ǝnga sǝra a gwa. \p \v 7 Kǝ Yesu na, “Piyari nya mau, ji fiya ɓurdi kǝ aga pǝcir haɗǝ ɗa. \v 8 Aˈyi hyi ǝkkǝˈyi nji ɗaɗali cumu, ama aˈyi hyi ǝnga yi cumu mai.” \s1 Mba Miya Aga Tsa Liyazaru \p \v 9 Aˈyi ɓǝliya sar mai, kǝ dlamir njir Yahudiya nǝri abǝr Yesu a ndǝna, ba ndǝ shili. Shilir nda aˈyi aga nda lar Yesu wacu mai, ama aga nda lari Liyazaru, ndǝra ji hyaˈana sara vir tǝ ta. \v 10 Kǝ pubu dǝdǝgalˈyar gal lagu kǝra nda sǝn tsǝya Liyazaru ǝtsu. \v 11 Ara arya sǝra ɗa ǝnga Liyazaru ngǝ njir Yahudiya gangǝu shabiya nda yi, ba ndǝ hǝnggǝri ǝnga Yesu. \s1 Yesu Vu Urshalima \p \v 12 Əzǝgǝkura nyi kǝ dlamir nji gangǝu kǝra dla wu mini kǝ nggari abǝr Yesu a mbar lagu a vu Urshalima. \v 13 Ənggau, kǝ ndǝ ɓǝlǝr hyali hyifa ndǝ maˈyi a biya dlǝwu nyi, ndu wau ndu na, \q1 “Fal a ɗari anǝ Hyal!” \q2 “Barka anǝ ndǝra dla \q1 wu thlǝmǝr Thlagǝu!” \q2 “Barka anǝ tǝlǝr njir Izirayila!” \p \v 14 Ta Yesu uya zǝr kwara, ba ji dari, ǝnggǝra nji tsǝfǝri abǝr, \q1 \v 15 “Ga sara hivǝr mai, \q2 nagǝ culi Sǝhiyona. \q1 Kǝja tǝlǝr hyi a vǝr shili, \q2 aˈyi nggya a dar ya zǝr kwara.” \p \v 16 Tanggǝrma zǝmbǝlma nyiˈyar aˈyi nggabiya sǝˈyar kǝ kwatahǝ mai. Ama ayukuɗa kadakadarkur nǝ Yesu nyabiya dzǝ nga ndǝ ɗǝngari abǝr tsǝtsǝfǝ ngǝ sǝˈyar kǝ ar kǝra ja, ǝnga kalar sǝra nji mǝl anǝ nyi aga nyabiya sǝra tsǝtsǝfǝ nga nyi. \p \v 17 Njira aˈyi ǝnga ja, ar pǝci kǝra ji ngga Liyazaru sara wu hu ta, ǝnga ji hyaˈana nyi sara a vir tǝ ta, kǝ ndǝ dumwa ǝnga tǝtǝlna sǝra Yesu mǝliya. \v 18 Ca ngǝ sǝra ɗa, nji gangǝu, ndǝ biya ndǝ biya thlǝwa nyi ara ndǝ nggari sǝ dǝdǝgur kǝra Yesu mǝlna. \v 19 Kǝ njir Farisi na anǝ kuvwar nda, “Lara mau, namǝn sǝmku tǝlkur mai, alaga kushu, kǝja patǝr duniya a shari ndu nu nyi!” \s1 Yesu Nana Tǝ Nyi \p \v 20 Wu pama njira shili aga mini kau, alenyi nji aˈyi kǝra njir Gǝrikǝ ngau. \v 21 Ndǝ shili ara Fǝlipǝu, ndǝr Bethlesaida wu Galili, ndǝ sa yiwa nyi, “Malǝmǝ, ˈyi wu yiwu ˈya lar Yesu.” \v 22 Kǝ Fǝlipǝu maˈyi ji nda nar nyi anǝ Andǝrawusu, nanda mǝthlǝ kǝ ndǝ maˈyi ndǝ nda nar nyi anǝ Yesu. \p \v 23 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Pǝci a ɗari kǝra nja kyaga lǝri kadakadarkur anǝ Zǝr Ndau. \v 24 Ənga jiri nga yu na anǝ hyi, ma culi uhi aˈyi tǝɗǝ a gyiwu ˈyi ji ɗiya mai, ju nggya kǝl naja. Ama ma ji ɗiya, ju puwa li, ba ja hǝ kǝr dǝgalǝu. \v 25 Kalar ndǝra wu yiwu piya ja, ju nda tini. Ndǝra gǝra yiwu piya ja wu duniya kau arya yau, ju nda uya pi gǝra kuɗau. \v 26 Kalar ndǝra wu mǝl thlǝr anǝ ɗa, kǝl ja nu ɗa ǝnga jirkur. Vira ya ri a ndǝna ngǝ ndǝr mǝl thlǝr anǝ ɗa tsu. Dǝɗa wu nda nǝ nyi dǝgalkur anǝ ndǝra wu mǝl thlǝr anǝ ɗa. \s1 Yesu Ndǝr Ar Kǝra Tǝ Nyi \p \v 27 “Kabangǝkau, kǝja tǝdǝɓǝ ngǝ ɗǝfuwa yau. Ya, mi nga ya sǝn na? Ya na, ‘Tada, kǝtiya ɗa ara pǝci kǝ ya?’ Awau, aga culi pǝci kǝ nga yi shili ar pǝci kau. \v 28 Tada, nǝ nyi kadakadarkur anǝ thlǝmǝ ngau.” \p Kǝ ɗahǝu shida sara dǝmǝlmau, “A nǝ nyir yi kadakadarkur anǝ thlǝmǝ ɗa, ǝnga yu ɓǝra nǝ nyi kadakadarkur wayu.” \v 29 Ənggǝra njira tataˈyi a ndǝna nggar ɗahǝ kau, kǝ ndǝ na, “Dlǝɗǝ ngau.” Əngwar alenyi nji, “Waladi ngau, ngǝ ndǝr anǝ nyi.” \p \v 30 Kǝ Yesu na anǝ nda, “Ɗahǝ kǝ shili aga hyi nga nyi, ama aˈyi aga yi mai. \v 31 Kabangǝkǝ ngǝ pǝcir numa anǝ duniya, kabangǝkǝ nga nju kǝdlǝbiya ndǝr sǝm tǝlkur ar kǝra duniya a biya. \v 32 Ama nayau, ayukuɗa nji hǝr ɗa sara gyiwu ˈyi a dǝmǝlmau, yu nda nggar nji a shili ara kǝrɗa.” \v 33 Yesu nana abangau aga ja cabiya culi tǝ kǝra ju nda tau. \p \v 34 Kǝ dlamir nji nar nyi anǝ Yesu, “ˈYi nggabiya wu dlaɗǝ abǝr Kǝrsiti wu ɗa ǝnga pi baˈanuwa. Ya, mi ngǝ ɗa gu na, ‘Kǝl nji hǝr Zǝr Ndau a diya?’ Wa ngǝ Zǝr Ndǝ ka?” \p \v 35 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, “Mbǝmbǝl kǝ wu nda nggya ǝnga hyi nǝ pǝci kushu wacu. Ɓa mau ǝnga mbǝmbǝl kǝra aˈyi ara hyi, kadivira kuthla shili. Kalar ndǝra wu ɓau wu kuthlǝu naji wu sǝn vira ju maˈyi a ndari mai. \v 36 Ma mbǝmbǝl kǝ aˈyi tsu ǝnga hyi, hya fuwa mbǝrsar hyu mbǝmbǝla nyi, aga hya ɗa wazha mbǝmbǝl.” \p Ayukuɗa ji kuɗǝna ndǝr kau, ba ji maˈyi, ji nda mbunakǝr ara nda. \s1 Gǝra Mbǝrsa Nǝ Njir Yahudiya \p \v 37 Alaga ayukuɗa sǝ dǝdǝgur pamǝpamǝ kǝra Yesu mǝlna wu mwar nda, nandǝ mbǝrsa ǝnga ja mai. \v 38 Najakǝ ɗarkǝr aga ja nyabiya sǝra nabi Əshaya nana, \q1 “Thlagǝu, wa ngǝ hǝnggǝri \q2 ǝnga sǝra mǝn nana, \q1 ǝnga anǝ wa, \q2 ngǝ dǝnama nǝ Thlagǝ cabiya dza?” \p \v 39 Ca ngǝ mǝliya nandǝ sǝn mbǝrsa mai, ǝnggǝr kǝra nabi Əshaya nana ar vanyi vi, abǝr, \v 40 “Ji mǝliya nda ndǝ ɗa lǝfau, \q1 “Ji mǝliya ɗǝfuwa nda \q2 ɗa ɓaɓalu, \q1 Ara nda sara lari \q2 sǝ ǝnga liya nda, \q1 ǝnga nda nggabiya \q2 ǝnga ɗǝfuwa nda, \q1 kǝra wu sǝn shabiya nda \q2 a shili ara yau, \q2 aga ya shilǝgǝbiya nda.” \m \v 41 Nabi Əshaya nana abangau, ara ji lari kadakadarkur nǝ Yesu kǝra wu nda cabiya dzau, ǝnga ji ndǝr ar kǝra ja. \p \v 42 Alaga abangǝ ma, nji gangǝu mbǝrsa ǝnga Yesu, patǝ ǝkkǝˈyi alenyi njira nggurǝm nǝ Yahudiya. Ama nandǝ sǝn biyar babal mai, ara hivǝr njir Farisi nda sara kǝdlǝbiya nda sara wu umbwa daɓǝ dzǝ njir Yahudiya. \v 43 Ara ndu yiwu fal sara wu miya nji a ndiya sara wu miya Hyal. \p \v 44 Kǝ Yesu hyaˈana ɗahǝu ji na, “Kalar ndǝra mbǝrsa ǝnga yau, ǝnga yi nga ji mbǝrsa waci mai, ama ǝnga ndǝra sǝwa ɗa. \v 45 Kalar ndǝra wu lar ɗa, ju lari ndǝra sǝwa ɗa. \v 46 Yi shili wu duniya ǝnggǝr mbǝmbǝl, aga kalar ndǝra hǝnggǝri ǝnga yau, tsu ju nggya wu kuthlǝu mai. \p \v 47 “Kalar ndǝra nggari highiɓǝ ɗa, ama naji ɓǝlari mai, aˈyi nayi ngu nda mǝl numa anǝ nyi mai. Ara nayi aˈyi shili aga sa mǝl numa anǝ duniya mai, ama aga duniya uya mbǝɗau lagu ɗa. \v 48 Ndǝra piyari ɗa, ji nggǝl ara dlǝwu ndǝr ɗa, aˈyi ja ǝnga ndǝra wu nda mǝl numa anǝ nyi. Ndǝr ɗa, kǝra yi nana, naja ngu nda mǝl numa anǝ nyi ar pǝcir kuɗiyar duniya. \v 49 Sǝra yu na aˈyi sǝ kǝrɗa mai, ama Dǝɗa ndǝra sǝwa ɗa, naja ngǝ nar ɗa sǝra ya na ǝnga ndǝr kǝra yu ndǝr. \v 50 Yu sǝni abǝr ndǝr nyi ngu shili ǝnga pi gǝra kuɗau. Agabangǝ sǝra yu na, sǝra Dǝɗa nar ɗa ya na ngau.” \c 13 \s1 Yesu Cina Hiya Zǝmbǝlma Nyiˈyar \p \v 1 Pǝcir mini nǝ lardur nǝ Vǝlna a shiliri lǝhǝu ǝnga Yesu ǝnga kǝrnyi a sǝnbiyari abǝr pǝci nyi a ɗari lǝhǝu aga ja sha a dara dǝnyi. Yesu a cabiyar ja yiwukur nyi anǝ nji nyi wu duniya, kǝl ta ji cabiya nda yiwukur nyi baˈanǝ kuɗiyar piya ja. \p \v 2 Ar pǝci kǝra Yesu ǝkkǝˈyi zǝmbǝlma nyiˈyar a vǝr sǝm sǝr sǝm nǝ wagǝu, shatan a fuwari wu ɗǝfuwa Yahuda Isikarayoti zǝr Simanu aga ja thlǝna hya Yesu. \v 3 Yesu wu sǝni abǝr Tada a fuwari kalar sǝ wu tsa ja, ǝnga ju sǝni abǝr sara dǝgya Hyal nga ja, ǝnga tsu a dǝgya Hyal nga ju ɓǝra nda sha. \v 4 Ar pǝci kǝra nda vǝr sǝm sǝr sǝm, kǝ Yesu hyaˈari ji zǝɗǝna lǝgutǝ nyi, ba ji hǝri sǝr bakǝ nyi, ba ji mbiya ar sara ja. \v 5 Ayukuɗa kau, kǝ ji puwa ˈyimi a gwu cala ba ji dzǝguya ci hiya zǝmbǝlma nyiˈyar ǝni. Ju ɗa ɗa hiya nda ǝnga sǝr bakǝ kǝra ji mbiya wu sara ja. \v 6 Kǝ Yesu shili ǝgya Simanu Biturusu, kǝ Biturusu na anǝ nyi, “Thlagǝu, nagǝ ngu ci hiya yi ya?” \p \v 7 Əngwar Yesu anǝ nyi, “Nagǝu nggabiya sǝra yu mǝl kabangǝkǝ mai, ama gu nda nggabiya a ndu mwa.” \p \v 8 Əngwar Biturusu anǝ nyi, “Awau, nagǝ wu ci hi anǝ ɗa ndangǝ mai.” \p Kǝ Yesu shaɗǝwa nyi, “Ma nayi aˈyi cina hya gǝ mai, nagǝ aˈyi nǝ ɗa mai.” \p \v 9 Əngwar Biturusu anǝ nyi, “Thlagǝu, ma abangǝ ja, aˈyi hiya yi nga ga ci waci mai, ama ga daɓǝri ǝnga tsa yau ba kǝra yau!” \p \v 10 Əngwar Yesu anǝ nyi, “Ndǝra a pǝrnar pǝr, a ɗar ja cicau, kǝl ci hi nga ju yiwu wacu ara dza ja patǝ cici nga nyi. Nahyi cici nga hyi, ama aˈyi patǝkura hyi mai.” \v 11 Ara ju sǝni ndǝra wu nda thlǝna hiya ja. Ca ngǝ ɗa, ji na, “Aˈyi papatǝkura hyi ngǝ cici mai.” \p \v 12 Ayukuɗa ji cina hiya nda patǝu, kǝ ji har lǝgutǝ nyi, ba ji ɓǝra sha a ndar vir nggya nyi. Kǝ ji yiwa nda, ji na, “A nggabiyar hyi sǝra yi mǝliya hyi kǝ ya?” \v 13 Hyu ngga ɗa Malǝmǝ ǝnga Thlagǝu, kakalǝ nga nyi, ara ca ngǝ sǝra ya ga nyi. \v 14 Ma nayi kǝra Malǝmǝr hyi ǝnga Thlagǝr hyi cina hiya hyi, a kyau nahyi ma hya kyaga cina hiya kuvwar hyi. \v 15 A cabiya hyir yi sǝra hya kyaga mǝl, nahyi tsu hya nu hiya yau. \v 16 Jiri nga yu na anǝ hyi, mafa aˈyi a sǝn ndiya tarki nyi mai, ǝnga ndǝra nji sau ǝnga cama aˈyi a sǝn ndiya ndǝra sǝ nyi mai. \v 17 Ma hya sǝnbiyar najaka jiri, abari ngǝ cacagulikura hyu nda ɗa ma hyi mǝl thlǝr ǝni ya! \s1 Yesu Nana Ənggǝra Nji Wu // Nda Thlǝna Hiya Ja \r (Matiwu 26:20-25; Markusu 14:17-21; Luka 22:21-23) \p \v 18 “Ar kǝra hyi patǝ nga yu ndǝr mai. Wu sǝn yi njira yi caɗǝbiya. Ama yi caɗǝbiya hyi aga ndǝr Hyal kǝra tsǝtsǝfau a nyabiya dzau, kǝra na, ‘Ndǝra vǝr sǝm sǝr sǝm ɗa ngu gal lagur thlǝ hiya yau.’ \v 19 Nayi ngu na sǝˈyar kǝ kadivira ji ɗarkǝr, aga ma ji nda ɗarkǝr hya sǝni abǝr nayi ngǝ Kǝrsiti. \v 20 Jiri nga yu na anǝ hyi, kalar ndǝra dlǝwuri ndǝra yi sǝwa, nayi nga ji dlǝwuri. Kalar ndǝra dlǝwuri ɗa tsu, ndǝra sǝwa ɗa nga ji dlǝwuri.” \p \v 21 Ayukuɗa Yesu nana ndǝr kau, kǝ sǝ kǝ ɓwanǝ nyi kǝr wu ɗǝfuwa ja gagaɗau. Kǝ ji cabiya nda ar babal abǝr, “Ənga jiri pathlǝ wu pama hyu nda thlǝna hiya yau.” \p \v 22 Kǝ zǝmbǝlma nyiˈyar mbar tsatsamǝ kǝrnda, ara nandǝ wu sǝni tara wa nga ju ndǝr ar kǝri kǝ mai. \v 23 Pathlǝ wu pama zǝmbǝlma kǝra Yesu wu yiwu gagaɗau, nggashi ja ar thlǝrpa ja. \v 24 Kǝ Simanu Biturusu guthlar nyi aga ja yiwabiya nda Yesu, “Wa nga ju ndǝr ar kǝri ka?” \pi \v 25 Naja kǝra lǝha ar dzǝr nyi uzhiya kǝr ju yiwa Yesu, “Thlagǝu, wa nga ja?” \p \v 26 Kǝ Yesu shaɗǝwa, “Ndǝra yi kadlǝr macikǝl, yi fuwa a gwu cala, ba yi nǝ nyi, naja ngau.” Kǝ Yesu kadlǝri macikǝl ba ji fuwa a gwu cala ba ji nǝ nyi anǝ Yahuda zǝr Simanu Isikarayoti. \v 27 Ənggǝra Yahuda dlǝwuri macikǝla nyi, ba shatan gu ja. \p Kǝ Yesu na anǝ nyi, “Sǝra gu yiwu ga mǝl, mǝl ǝnga kusa.” \v 28 Ama wu pama nanda patǝ kǝra a vǝr sǝm sǝr sǝm, ndǝ aˈyi kǝra sǝnbiya sǝra ɗa Yesu na ndǝr kǝ anǝ nyi mai. \v 29 Ta ndu sǝni abǝr naja ngǝ ǝnga mbǝl gǝnnar nda, ma ndu nggani abǝr sǝra Yesu na anǝ nyi, ca ngǝ, ja maˈyi ja nda ɗǝlbiya nda sǝra ndu yiwu aga mini. Ma aˈyi abangǝ tsu mai, ja nǝ nyi anǝ nji ɗaɗali sǝra aˈyi. \v 30 Yahuda tsu, ǝnggǝra ji dlǝwuri macikǝla nyi, ba ji biya maˈyi. Ar pǝci kau, vuˈyi a ɗari. \s1 Dlaɗǝ Mafǝliyangǝu \p \v 31 Ayukuɗa Yahuda maˈyi a biya, kǝ Yesu na, “Kabangǝkau, nga nju nda nǝ nyi kadakadarkur anǝ Zǝr Ndau, ǝnga Hyal ǝnga kǝrnyi wu nda uya kadakadarkur arya ja. \v 32 Ma Hyal uya kadakadarkur lagu Zǝr nyi, Hyal ǝnga kǝrnyi ngu nda nǝ nyi kadakadarkur tsu anǝ Zǝr nyi ǝnga kusa.” \p \v 33 Əngwar ja anǝ nda, “Wazha ɗa, nǝ pǝci kushu nga yi ǝkkǝˈyi hyi wacu. Hyu nda gal ɗa, ama ǝnggǝra yi nar nyi anǝ njira nggurǝm nǝ Yahudiya, abangǝ nga yu na anǝ hyi kabangǝkau, abǝr, ‘Vira yu maˈyi a ndari, nahyi wu sǝn ndǝna mai.’ \p \v 34 “Dlaɗǝ mafǝliyangǝ nga yu lǝ anǝ hyi, ca ngǝ, hya yiwu kǝrhyi. Ənggǝr kǝra yi yiwu hyi, abangǝ nga hya yiwu kuvwar hyi. \v 35 Lagu kau, ngǝ nji patǝ wu nda sǝni abǝr nahyi zǝmbǝlma ɗa nga hyi, ma hyu yiwu kuvwar hyi.” \s1 Biturusu Wu Nda Kǝpalna Sǝni Yesu \r (Matiwu 26:31-35; Markusu 14:27-31; Luka 22:31-34) \p \v 36 Simanu Biturusu yiwa nyi, “Thlagǝu, nǝma nga ga?” \p Yesu shaɗǝwa nyi, “Vira yu maˈyi a ndari, nagǝ wu sǝn nu ɗa kabangǝkǝ mai, ama gu nda nu ɗa a sǝkar kushu.” \p \v 37 Əngwar Biturusu anǝ nyi, “Thlagǝu, mi ngǝ ɗa nayi wu sǝn nu ngǝ kabangǝkǝ maya? Yu sǝn lǝri piya yau, arya gau.” \p \v 38 Kǝ Yesu shaɗǝwa, ji na, “Gǝ wu sǝn lǝri piya gau arya ya? Yu nar ngǝ jirkura nyi, kadivira vǝgǝmǝ a wau ǝshina, gu nda kǝpalna sǝn ɗa, ar kǝr ar kǝr makǝru.” \c 14 \s1 Yesu Ngǝ Lagur Ndara Tada \p \v 1 “A sara huɗa hya ndzǝ mai. Hya hǝnggǝri ǝnga Hyal, ba hya hǝnggǝri ǝnga yi tsu. \v 2 Wu ki dǝɗa vir nggya aˈyi gangǝu. Ma aˈyi nda ɗa abangǝ mai, yu nda nar hyi. Maˈyi nga ya a ndǝna aga ya da pabǝr hyi vi. \v 3 Ma ya maˈyiri yi da pabǝr hyi vi, yu sha shida aga ya sa faˈari hyi a ndǝgya yau, aga vira ya ri, ǝna nga hyu nggya. \v 4 Vira yu maˈyi a ndari, hyu sǝn lagur ndǝna.” \s1 Yesu Ngǝ Lagu Dǝra Tada \p \v 5 Kǝ Toma na anǝ Yesu, “Thlagǝu, naˈyu sǝn vira gu maˈyi a ndar kǝ mai, ya abari nga ˈyi wu sǝni laguwa nya?” \p \v 6 Yesu shaɗǝwa nyi, ji na, “Nayi ngǝ lagu, nayi ngǝ jiri ǝnga nayi pi. Ndǝr sǝn shili ǝgya Tada aˈyi mai, kǝl lagu ɗa. \v 7 Maja abǝr hyu sǝn ɗa, hyu sǝn Dǝɗa tsu. Ama mbar kabangǝkǝ hyu nda sǝni nyi ǝnga hyu nda lari nyi.” \p \v 8 Kǝ Fǝlipǝu na, “Thlagǝu, canǝ ˈya Tada, ba huɗa ˈya pida.” \p \v 9 Yesu shaɗǝwa nyi, “Fǝlipǝu, pǝci kǝ yi hǝri ǝnga hyi kau, baˈanǝ kabangǝkǝ nagǝ wu sǝn ɗa mai ya? Kalar ndǝra lar ɗa a lar ja Tada. Abar nga gu sǝn na, ‘Canǝ ˈya Tada ka’? \v 10 Nahyi aˈyi hǝnggǝri abǝr nayi wu Tada, ǝnga Tada wu yi wa? Ndǝr kǝra yu na anǝ hyi, nǝ kǝrɗa ngǝ mai. Ama Tada kǝra a vǝr nggya wu yi nga vǝr mǝl thlǝr nyi. \v 11 Hya hǝnggǝri ǝnga yau, abǝr nayi wu Tada ǝnga Tada wu yau, aˈyi abangǝ mai hya hǝnggǝri ǝnga yi arya sǝ dǝdǝgur pamǝpamǝ gangǝ kǝra yi mǝlna. \v 12 Jiri nga yu na anǝ hyi, kalar ndǝra hǝnggǝri ǝnga yau, ju mǝliya thlǝr kǝra yu mǝl tsu. Ju nda mǝliya thlǝr kǝra ndiya kǝra yi mǝl, ara yu maˈyi a dǝgya Tada. \v 13 Ənga yu nda mǝliya kalar sǝra hyu kǝdiyau wu thlǝmǝ ɗa, aga ja dla ǝnga kadakadarkur anǝ Tada lagu Zǝr. \v 14 Kalar sǝra hyu kǝdi wu thlǝmǝ ɗa, yu mǝliya hyi. \s1 Alkawal Shilǝr Mambǝl Cicau \p \v 15 “Maja hyu yiwu ɗa, hyu ɓǝlari dlaɗǝ ɗa. \v 16 Ba ya dzǝgwa kǝdi Tada, aga ja sǝwa hyi vanyi ndǝr dlǝwa dzǝ kǝra wu nggya ǝnga hyi baˈanuwa. \v 17 Naja ngǝ Mambǝl nǝ jiri, kǝra a vǝr cabiya jirkur ar kǝra Hyal. Duniya wu sǝn dlǝwuri nyi mai, ara nandǝ wu lari nyi mai ǝnga nandǝ wu sǝnbiya nyi mai. Ama nahyi nǝr hyi, hyu sǝnbiya nyi, ara aˈyi ja ǝnga hyi ba ǝnga wu ɗǝfuwa hyi. \v 18 Nayi wu piyari hyi ǝnggǝr mǝsǝtǝ mai, yu sha shili ǝgya hyi. \v 19 Ayukuɗa pǝci kushu, njir duniya wu ɓǝra nda lar ɗa mai, ama nahyi, hyu nda lar ɗa. Ara aˈyi yi ǝnga pi, nahyi ma, hyu ɗa ǝnga pi. \v 20 Ar pǝci ta nga hyu nda sǝnbiya abǝr nayi wu Dǝɗa, nahyi wu yau ǝnga nayi wu hyi. \v 21 Kalar ndǝra dlǝwuri dlaɗǝ ɗa, ba ji ɓǝlari, naja ngǝ ndǝra wu yiwu ɗa. Ndǝra wu yiwu ɗa tsu, Dǝɗa wu nda cabiya nyi yiwukur, nayi tsu yiwu nda yiwu nyi ǝnga yu cabiya kǝrɗa anǝ nyi.” \p \v 22 Kǝ Yahuda (aˈyi Isikarayoti mai) na anǝ nyi, “Ama Thlagǝu, abar nga ga sǝn canǝ ˈya kǝr, ama aˈyi anǝ njir duniya patǝ maya?” \p \v 23 Kǝ Yesu shaɗǝwa nyi, ji na, “Kalar ndǝra wu yiwu ɗa, ju ɓǝlari highiɓǝ ɗa. Dǝɗa tsu ju nda yiwu nyi, ba ˈya shili ˈya sa nggya wu ja. \v 24 Kalar ndǝra gǝra yiwu ɗa, naji wu ɓǝlari highiɓǝ ɗa mai. Ndǝr kǝra hyu nggari yu na, nǝ ɗa ngǝ mai, ama nǝ Dǝɗa ndǝra sǝwa ɗa ngau. \p \v 25 “Patǝ sǝˈyar kau, yi nar hyi tsu yi ǝnga hyi. \v 26 Ama ndǝr dlǝwa dzau, Mambǝl Cicau, kǝra Dǝɗa wu nda sǝwa wu thlǝmǝ ɗa, ju nda highiɓǝr hyi patǝr sau, ǝnga ju nda ɗǝngar hyi patǝr sǝra yi saya na anǝ hyi. \p \v 27 “Yu piyari hyi ǝnga huɗǝ pǝrtǝu. Huɗǝ pǝrtǝ ɗa nga yu nǝ hyi. Aˈyi ǝnggǝr kǝra njir duniya wu lǝ nga yu lǝ mai. A sara hya hivǝr mai, ǝnga hya sara piyari huɗa hyi a ndzǝ ǝnga hangǝkala hyi a hyaˈari mai. \p \v 28 “A nggar hyi ǝnggǝra yi na, abǝr, ‘Maˈyi nga yau, yu ɓǝra sha shili.’ Ma jiri nga hyu yiwu ɗa, hya caguli, ara yu maˈyi a dara Tada, arya Tada a ndiya ɗa ǝnga dǝgalǝu. \v 29 Yi nar hyi abangau tsu ji gǝra ɗa, aga ma ji ɗarkǝr hya daɓaga hǝnggǝri. \v 30 Tsu yu ɓǝra nda ndǝr anǝ hyi gangǝ mai, ara ndǝra vǝr sǝm tǝlkur ar kǝra duniya wu shili. Naja aˈyi ǝnga dǝnama ar kǝra yi mai. \v 31 Ya vǝr mǝl patǝr sǝra Tada na ya mǝl, aga njir duniya a sǝni abǝr yu yiwu Tada. Shili a mau, mǝna piyari vi kau.” \c 15 \s1 Yesu Ngǝ Wur Ndǝrma Nǝ Jijiri \p \v 1 “Nayi ngǝ wur ndǝrma nǝ jijiri, Dǝɗa ngǝ thlagǝr fa. \v 2 Kalar tsa wu kǝra gǝra pǝ wazha ba dǝɗa thlana nyi. Ama kalar tsa wu kǝra wu pǝ wazha, ba dǝɗa tsatsaˈwuna nyi aga ja ɓǝra pǝ wazha gangǝu. \v 3 Kabangǝkǝ cici nga hyi, arya ndǝr ɗa kǝra yi nar hyi. \v 4 Hya nggya wu yau, nayi tsu wu hyi. Tsa wu aˈyi a sǝn pǝ wazha ar kǝrnyi mai, kǝl ma ji nggya ar mamar wu. Abangǝ tsu nahya ma aˈyi hya sǝn pǝ wazha ar kǝrhyi mai, kǝl ma hyi nggya wu yau. \p \v 5 “Nayi ngǝ wur ndǝrma, nahyi ngǝ tsa nyiˈyar. Kalar ndǝra nggya wu yau ǝnga nayi wu ja, ju pǝ wazha gangǝu. Ma aˈyi wu yi nga hyi mai, sǝ aˈyi hyu sǝn mǝliya mai. \v 6 Kalar ndǝra aˈyi wu nggya wu yi mai, kakalǝ nga ja ǝnga tsa wu kǝra nji thlana, ba ji ulǝnakǝr. Nju sǝn tsǝmiya nda, ba nja puwa a gwu uˈu, ba nja nggyina nda. \v 7 Ma hyi nggya wu yau, ǝnga ndǝr ɗa nggya wu hyi tsu, hyu sǝn yiwa ɗa kalar sǝra hyu cim ba Hyal a nǝ hyi. \v 8 Sǝra wu shili ǝnga kadakadarkur anǝ Dǝɗa, ca ngǝ hya pǝ wazha gangǝu. Lagu kǝ nga hyu cabiya abǝr nahyi zǝmbǝlma ɗa ngau. \p \v 9 “Ənggǝr kǝra Dǝɗa cabiya ɗa yiwukur, abangǝ nga yi cabiya hyi yiwukur tsu. Nahyi tsu hya nggya wu yiwukur ɗa. \v 10 Ma hyi ɓǝlar dlaɗǝ ɗa, hyu nggya wu yiwukur ɗa, ǝnggǝr kǝra yi ɓǝlar dlaɗǝ Dǝɗa, ba yi nggya wu yiwukur nyi tsu. \v 11 Yi na anǝ hyi abangau aga caguli ɗa a nggya wu hyi, ǝnga aga cagulir hyi a nyabiya dzau. \v 12 Dlaɗǝ ɗa ca ngǝ, hya yiwu kǝrhyi, ǝnggǝr kǝra yi cabiya hyi yiwukur. \v 13 Yiwukur kǝra a ndiya patǝu, ca ngǝ nda lǝr piya ja arya bazhi nyiˈyar. \v 14 Nahyi bazhi ɗa ngǝˈyar, ma hyi ɓǝlar dlaɗǝ ɗa. \v 15 Tsu yu ɓǝra ngga hyi ǝnga mafa mai, ara mafa aˈyi wu sǝn sǝra tarki nyi wu mǝl mai. Ama yu ngga hyi ǝnga bazhi, ara yi canǝ hyi patǝr sǝra yi nggari ara Dǝɗa. \v 16 Nahyi ngǝ caɗǝbiya ɗa mai, ama nayi ngǝ caɗǝbiya hyi, ǝnga yi sǝwa hyi aga hya nda pǝ wazha kǝra wu nggya baˈanuwa. Ba Dǝɗa dzǝgwa nǝ hyi kalar sǝra hyu kǝdiyau wu thlǝmǝ ɗa. \v 17 Kǝja, dlaɗǝ kǝra yi nǝ hyi, hya yiwu kuvwar hyi. \s1 Njir Duniya Piyari // Shishir Dza Njir Nu \p \v 18 “Ma njir duniya piyari shishir dza hyi, hya sǝni abǝr nayi nga ndǝ piyari shishir dza nyi tanggǝrma. \v 19 Maja abǝr nǝ njir duniya nga hyi, njir duniya a cabiya hyiri yiwukur. Ama ara kǝ nahyi aˈyi nǝ duniya mai, ǝnga nayi ngǝ caɗǝbiya hyi sara wu duniya, ca ngǝ mǝliya njir duniya piyari shishir dza hyi. \v 20 Hya ɗǝngari ndǝr kǝra yi saya na anǝ hyi, abǝr, ‘Mafa a sǝn ndiya tarki nyi mai.’ Ma ndǝ nǝ ɗa ɓwaɓwatǝu, ndu nda nǝ hyi ɓwaɓwatǝ tsu. Ma ndǝ mǝl thlǝr ǝnga highiɓǝ ɗa, ndu nda mǝl thlǝr ǝnga nǝr hyi tsu. \v 21 Ndu nda mǝl sǝˈyar patǝ anǝ hyi abangau, arya thlǝmǝ ɗa, ara nandǝ wu sǝni ndǝra sǝwa ɗa mai. \v 22 Ma abǝr aˈyi yi shili, yi sa ndǝr anǝ nda mai, nanda aˈyi njir bikǝ mai. Ama kabangǝkǝ, sǝ aˈyi ndu uya nda na arya bikǝr nda mai. \v 23 Kalar ndǝra piyari shishir dza yau, a piyari ja nǝ Dǝɗa tsu. \v 24 Maja abǝr aˈyi yi mǝliya wu pama nda sǝra ndǝ aˈyi saya mǝliya mai, nandǝ wu ɗa njir bikǝ mai. Ama kabangǝkau, a lar nda sǝ dǝdǝgur kǝra yi mǝlna, ama alaga abangau, kǝ ndǝ piyari shishir dza yau ǝnga nǝ Dǝɗa tsu. \v 25 Ama sǝ kǝ ɗarkǝr aga ja nyabiya sǝra tsǝtsǝfǝ wu dlaɗǝr nda, abǝr, ‘Ndǝ piyari shishir dza yi gǝra ǝnga sǝra yi ndzana.’ \p \v 26 “Yi wu nda sǝwa hyi ndǝr dlǝwa dzǝ sara dara Tada. Naja ngǝ Mambǝl jiri kǝra shida sara dara Tada, ju nda sa lǝr sakida ar kǝra yau. \v 27 Nahyi ma, hyu nda lǝr sakida ar kǝra yau, ara tsu tanggǝrma ǝnga yi nga hyi. \c 16 \p \v 1 “Yi nar hyi sǝˈyar kǝ patǝu, ara hya sara pǝna mbǝrsar hyi. \v 2 Ndu nda kǝdlǝbiya hyi sara wu umbwa daɓǝ dzǝ njir Yahudiya. Pǝca vǝr shili ma, kǝra ma ndǝ tsǝya hyi, ba nda nggani abǝr thlǝr Hyal nga nda vǝr mǝl. \v 3 Ndu nda mǝl culi sǝˈyar kau, ara nandǝ wu sǝn Tada mai ǝnga nandǝ wu sǝn ɗa mai. \v 4 Ama yi nar hyi sǝˈyar kau, aga ma ndǝ ɗarkǝr, hya daɓaga ɗǝngari abǝr a nar hyir yau. \p “Nayi nar hyi sǝˈyar kǝ tsu kaɗǝ mai, ara tsu yi ǝkkǝˈyi hyi.” \s1 Thlǝr Nǝ Mambǝl Cicau \p \v 5 “Kabangǝkau, maˈyi nga yi a dǝgya ndǝra sǝwa ɗa, ama wu pama hyi ndǝ aˈyi yiwar ɗa, ‘Nǝma nga gu maˈya?’ \v 6 Arya yi nar hyi sǝˈyar kau, kǝja hya nyabiyar dzǝ ǝnga huɗǝ ndzǝndzau. \v 7 Ama ya nar hyi jirkura nyi, nahyi ngu ɗahar mǝsahǝkura maˈyi ɗa kau. Ma nayi aˈyi maˈyi mai, ndǝr dlǝwa dzǝ kau, wu shili mai. Ama ma yi maˈyi, yu nda sǝwa hyi nyi a shili ara hyi. \v 8 Ar pǝci kǝra ndǝr dlǝwa dzǝ kǝ shili, ju sa cabiya nyi anǝ njir duniya abǝr ɗǝngar nda ar kǝra bikau, ǝnga tsapǝkur ǝnga numa aˈyi kakalǝ mai. \v 9 Ɗǝngar nda ar kǝra bikau, aˈyi kakalǝ mai ara nandǝ hǝnggǝri ǝnga yi mai. \v 10 Ɗǝngar nda ar kǝra tsapǝkur, aˈyi kakalǝ mai ara maˈyi nga yi a dǝgya Dǝɗa, vira tsu hyu ɓǝra nda lar ɗa mai. \v 11 Ɗǝngar nda ar kǝra numa, aˈyi kakalǝ mai ara a mǝlnar nji numa anǝ ndǝr sǝm tǝlkur ar kǝra duniya. \p \v 12 “Aˈyi yi ǝnga sǝr na gangǝ kǝra hiyau ya kyaga nar hyi kabangǝkau, ama nahya sǝn sǝsǝˈwuri nda kwatahǝ mai. \v 13 Ama ar pǝci kǝra Mambǝl nǝ jiri shili, ju sa lǝbiya hyi a ndu sǝra jiri patǝu. Naji wu ndǝr wu dǝnamar kǝrnyi mai, sǝra ji nggari nga ju na, ǝnga ju nda nar hyi ar kǝra sǝra a vǝr shili. \v 14 Ju nda shili ǝnga kadakadarkur anǝ ɗa, lagur nar hyi patǝr sǝra ji nggari ara yau. \v 15 Patǝr sǝra nǝ Dǝɗa, nǝ ɗa ngau. Ca ngǝ sǝra ɗa yi na, abǝr Mambǝl wu nda dlǝwuri sǝra ara yau, ba ja nǝ hyi. \p \v 16 “Ayukuɗa pida kushu nahyi wu ɓǝra lar ɗa mai, ayukuɗa pida kushu wayu ba hya ɓǝra lar ɗa.” \s1 Huɗǝ Ndzǝndzǝ Zǝmbǝlma ˈyar // Wu Nda Sha Aga Huɗǝ Pipida \p \v 17 Əngwar alenyi zǝmbǝlma nyiˈyar anǝ kuvwar nda, “Mi nga ju ɗǝnga ǝnga ndǝr ka, ‘Ayukuɗa pida kushu nahyi wu ɓǝra lar ɗa mai, ǝnga ayukuɗa pida kushu ba hya ɓǝra lar ɗa wayu ka’? Ənga tsu mi ngǝ ɗǝnga nyi ǝnga ji na, ‘Ara maˈyi nga yi a dǝgya Dǝɗa ka’?” \v 18 Ndǝ dumwa ǝnga yiwa kǝrnda, “Mi ngǝ ɗǝnga nyi ǝnga ‘ayukuɗa pida kushu ka?’ Namǝn aˈyi nggabiya sǝ kǝ ju na kǝ mai.” \p \v 19 Yesu tsambiya abǝr zǝmbǝlma nyiˈyar ndu yiwu nda yiwa nyi ar kǝra sǝ kau, kǝ ji na anǝ nda, “Hyu yiwa kǝrhyi ar kǝra sǝra yi na, abǝr, ‘Ayukuɗa pida kushu tsu hyu lar ɗa mai, ǝnga ayukuɗa pida kushu ba hya ɓǝra lar ɗa wayu kǝ’ ya? \v 20 Jiri nga yu na anǝ hyi, hyu nda tiwi, hya pǝ sǝlǝm, ama njir duniya kǝl caguli nga ndu caguli. Hyu nda ndzǝ huɗǝ gagaɗau, ama ndzǝ huɗǝr hyu nda sha aga huɗǝ pipida. \v 21 Ma mala ar tsǝkar ya, ɓwaɓwatǝ nga ja a gwa ara pǝci nyi a ɗari. Ama ma zǝr a biyari, ba ja faˈari ǝnga ɓwaɓwatǝ kǝra ji a gwa, ara huɗǝ pipida nǝ zǝr kǝra shili wu duniya. \v 22 Abangǝ ngǝ nga nyi ǝnga hyi. Kabangǝkau, pǝcir ndzǝ huɗǝr hyi ngau, ama yu ɓǝra nda lar hyi wayu, ba huɗa hyi a dzǝgwa pida. Huɗǝ pipidar hyi tsu, ndǝr sǝn dlǝwuri ara hyi aˈyi mai. \v 23 Ar pǝci ta, tsu hyu yiwa sǝ ara yi mai. Yu nar hyi jiri, Dǝɗa wu nda nǝ hyi kalar sǝra hyi yiwa wu thlǝmǝ ɗa. \v 24 Baˈanǝ kabangǝkau, sǝ aˈyi kǝra hyi yiwa wu thlǝmǝ ɗa mai. Yiwa mau, ba nja nǝ hyi, aga huɗǝ pipidar hyi a nyabiya dzau. \p \v 25 “Yi ndǝr anǝ hyi ǝnga karapǝ aga ya nar hyi sǝˈyar kau, ama pǝci wu shili tsu yu nda ndǝr ǝnga karapǝ mai ama yu ndǝr ar kǝra Dǝɗa ar babal. \v 26 Wu pǝci ta, hyu nda kǝdi sǝ wu thlǝmǝ ɗa. Nahyi ngu nda kǝdi Dǝɗa ǝnga kǝrhyi aˈyi nayi nga kǝdi anǝ hyi mai. \v 27 Ara Dǝɗa ǝnga kǝrnyi wu yiwu hyi ara hyi cabiya ɗa yiwu dzǝ ǝnga hyi hǝnggǝri naja ngǝ sǝwa ɗa a shili. \v 28 Yi shili wu duniya sara ara Tada, kabangǝkǝ piyari nga yi duniya, ya ɓǝra sha a dǝgya Tada.” \p \v 29 Kǝ zǝmbǝlma nyiˈyar na anǝ nyi, “Ənghǝng! Kabangǝkau, nga gu ndǝr ar babal gǝra ǝnga karapau. \v 30 Kabangǝkau, nga ˈyi wu sǝni abǝr sǝ aˈyi ɗǝɗǝwa anǝ ngǝ mai. Gu sǝn nar nyi anǝ ndau, sǝra ju yiwu ja yiwa ngau. Kau, a mǝliya ri ˈyi hǝnggǝri, ǝnga jiri sara ara Hyal nga gau.” \p \v 31 Kǝ Yesu shaɗǝwa nda, ji na, “Kabangǝkau, a hǝnggǝri hyi ǝnga nyi ya?” \v 32 Pǝca vǝr shili, kǝja a ɗari, kǝra kalar ndu nda tǝtǝlnakǝr, ba kalar ndǝ a hwinakǝr a vu ki nyi, ba hya piyari ɗa zhizhi ɗa. Ama alaga abangau, aˈyi yi zhizhi ɗa jijiri mai, ara Tada aˈyi ja ǝnga yau. \p \v 33 “Yi wu na sǝˈyar kǝ anǝ hyi ara wu yi nga hyu uya huɗǝ pǝrtǝu. Wu duniya kǝ hyu nda lar ɓwaɓwatǝu, ama hya sǝsǝˈwuri ara a sǝmkur yi tǝlkur ar kǝra duniya.” \c 17 \s1 Yesu Kǝdi Hyal Aga Kǝrnyi \p \v 1 Ayukuɗa Yesu nana ndǝrˈyar kau, kǝ ji hyaˈanakǝr a dǝmǝlmǝ ji kǝdi Hyal, ji na, “Tada, pǝci a ɗari. Ga nǝ nyi kadakadarkur anǝ Zǝr ngau, aga naja tsu ja shili ǝnga kadakadarkur anǝ ngau. \v 2 Ara gǝ nǝ nyi dǝnama anǝ Zǝr ngau ar kǝra nji patǝu, aga ja lǝr pi gǝra kuɗau anǝ patǝr njira gǝ nǝ nyi. \v 3 Pi gǝra kuɗau, ca ngǝ nja sǝn ngau, nagǝ kǝra Hyal nǝ jijiri wacu, ǝnga Yesu Kǝrsiti, ndǝra gǝ sǝwa a shili. \v 4 Yi dla ǝnga kadakadarkur anǝ ngau wu duniya lagur mǝlna thlǝr kǝra gǝ nǝ ɗa aga ya mǝl. \v 5 Kabangǝkau, Tada, nǝ ɗa kadakadarkur kabangǝkǝ wu mwa ngau, culi kadakadarkur kǝra aˈyi yi ǝni ǝnga gǝ ta kadivira duniya ɗarkǝr. \s1 Yesu Kǝdi Hyal Anǝ Zǝmbǝlma Nyiˈyar \pm \v 6 “A cabiya ngǝr yi abǝr wa nga ga anǝ njira gǝ nǝ ɗa wu duniya. Njira ɗǝɗǝmǝ nǝ ngǝ nga nda, ama ba gǝ nǝ ɗa nda, nanda tsu a ɓǝlar nda ndǝr ngau. \v 7 Kabangǝkau, wu sǝn nda abǝr kalar sǝra aˈyi ara yau, sara ara gǝ nga nyi. \v 8 Ara kalar ndǝr kǝra gǝ nar ɗa, a nar ndar yau, ba ndǝ dlǝwuri. Ənga jiri ndu sǝni abǝr sara ara gǝ nga yau, ǝnga a hǝnggǝr nda abǝr nagǝ ngǝ sǝwa ɗa. \v 9 Ya vǝr kǝdiyau, arya nda. Nayau, aˈyi a vǝr kǝdiyau, arya duniya patǝ mai, ama arya njira gǝ nǝ ɗa, ara nǝ ngǝ nga nda. \v 10 Patǝr njira ara yau, nǝ ngǝ ngau, ǝnga tsu patǝr njira ara gau nǝ ɗa ngau. A uyar yi kadakadarkur lagur nda. \v 11 Kabangǝkau, ya vǝr sha a da ara gau, ara pǝcir nggya ɗa wu duniya a kuɗǝri, ama nanda, tsu nda wu duniya. Tada, Ndǝ Cicau, ga kǝtiya nda ǝnga dǝnamar thlǝmǝ ngau, thlǝmǝ ngau kǝra gǝ nǝ ɗa, aga nda ɗa zǝmǝ ǝnggǝr kǝra ma ǝnga gau. \v 12 Ar pǝci kǝra yi tsu ǝnga nda, yi kǝtiya lagur dǝnamar thlǝmǝ ngau, thlǝmǝ ngau kǝra gǝ nǝ ɗa. A ɓǝlar ndar yau, ndǝ aˈyi kǝra sa wu pama nda mai, kǝl ndǝ sasa ta aga ndǝr Hyal a nyabiya dzau. \pm \v 13 “Kabangǝkau, kǝja ya vǝr sha a da ara gau, ama yu na sǝˈyar kǝ tsu yu duniya aga njir nu ɗa nda nyabiya dzǝ ǝnga caguli wu ɗǝfuwa nda. \v 14 A nǝ ndar yi cama ngau, ba njir duniya piyari shishir dza nda, ara nanda aˈyi nǝ duniya mai, ǝnggǝr kǝ nayau, aˈyi yi nǝ duniya mai. \v 15 Nayi kǝdiyau, aga ga faˈabiya nda sara wu duniya mai, ama aga ga kǝtiya nda ara ndǝ ɗǝmwaˈyi kau. \v 16 Nanda aˈyi nǝ duniya mai, ǝnggǝr kǝ nayi aˈyi yi nǝ duniya mai kau. \v 17 Ga cina nda lagur jiri, ndǝr ngau jiri ngau. \v 18 Ənggǝr kǝra gǝ sǝwa ɗa a shili wu duniya, abangǝ nga yi sǝwa nda a ndu duniya tsu. \v 19 Arya nda nga yi lǝr kǝrɗa, aga thlǝr cici kau, aga nanda tsu nda ɗa cicau lagu jirkur. \s1 Yesu kǝdi Hyal Ar Kǝra Patǝr Njir Nu \pm \v 20 “Kǝdi ɗa aˈyi anǝ nda waci mai, ama anǝ kalar njira wu nda hǝnggǝri ǝnga yi lagur camar nda. \v 21 Tada, kǝdi ɗa, bǝgǝ nda ɗa zǝmǝu, ǝnggǝr kǝra ma ǝnga gau. Bǝgǝ nda ɗa zǝmǝ wu ma, aga njir duniya a sǝni abǝr nagǝ ngǝ sǝwa ɗa. \v 22 A nǝ ndar yi kadakadarkur kǝra gǝ nǝ ɗa, aga nda ɗa zǝmǝ ǝnggǝr kǝra ma zǝmǝu. \v 23 Yu nda nggya wu nda, ǝnga nagǝ tsu wu yau, aga nda ɗa zǝmǝ ǝnga jiri. Lagu kǝ ngǝ njir duniya wu nda sǝni abǝr nagǝ ngǝ sǝwa ɗa, ǝnga nda sǝni gu yiwu nda ǝnggǝr kǝra gu yiwu ɗa. \pm \v 24 “Tada, cim ɗa, ca ngǝ njira gǝ nǝ ɗa, nda nggya ǝnga yi ar vira ya ri. Yu cim nda lari kadakadarkur ɗa, kadakadarkur kǝra gǝ nǝ ɗa arya gu yiwu ɗa kadivira gǝ mǝliya duniya. \pm \v 25 Tada, ndǝ tsapǝu, njir duniya wu sǝni ngǝ mai, ama nayau, yu sǝn ngau ǝnga nanda nǝr nda, ndu sǝni abǝr nagǝ ngǝ sǝwa ɗa. \v 26 A cabiya ngǝr yi anǝ nda ǝnga yu nda dumwa ǝnga ca ngau anǝ nda. Lagu kǝ ngǝ yiwu kǝra gu yiwu ɗa wu nda nggya wu nda ar babal, ǝnga nayi ǝnga kǝrɗa wu nda nggya wu nda.” \c 18 \s1 Nji Ɗǝlna Yesu Ba Nji Mbar Nyi \r (Matiwu 26:47-56; Markusu 14:43-50; Luka 22:47-53) \p \v 1 Ayukuɗa Yesu kuɗǝna kǝdi Hyal, ba ji tǝrabiya ǝkkǝˈyi zǝmbǝlma nyiˈyar a biyar ya dagǝ Kiduronu. A biyar ya dagǝ kau, vanyi masǝmǝ aˈyi, ba Yesu ǝkkǝˈyi zǝmbǝlma nyiˈyar maˈyi a vuwa gwa. \v 2 Yahuda, zǝmbǝlma Yesu kǝra thlǝna hiya ja wu sǝn vi kau, ara Yesu ǝkkǝˈyi zǝmbǝlma nyiˈyar wu yiɗaga daɓǝ dzǝ a gwa. \v 3 Kǝ Yahuda shili wu masǝmǝ kau, ji dumwa ji ca lagu anǝ bwata sojaˈyar, ǝnga njir ɓǝla ki Hyal kǝra pubu dǝdǝgalˈyar ǝnga njir Farisi sǝwa. Ndǝ shili ǝnga uˈur tǝsǝ ba pitǝlla ǝnga kar pa. \v 4 Yesu, ara ju sǝni sǝra wu nda ɗa ǝnga ja, ba ji biya, ji biya yiwa nda, “Wa nga hyu gala?” \p \v 5 Kǝ ndǝ shaɗǝwa nyi, ndǝ na, “Yesu ndǝ sara wu Nazǝratu.” Əngwar Yesu anǝ nda, “Nayi ngau.” Yahuda ndǝra thlǝna hiya Yesu aˈyi ja tataˈyi ǝkkǝˈyi nda. \v 6 Ənggǝra Yesu na, “Nayi ngau,” ba ndǝ sha dǝ ndǝl dǝ ndǝl, ba ndǝ dlanakǝr a gyiwu ˈyi. \v 7 Kǝ Yesu ɓǝra yiwa nda, ji na, “Wa nga hyu gala?” Əngwar nda, “Yesu ndǝr Nazǝratu.” \p \v 8 Əngwar Yesu anǝ nda, “A nar hyir yi abǝr nayi ngau. Ma nayi nga hyu gal, hya piyari nji kau, nda maˈyi.” \v 9 Sǝkǝ ɗarkǝr aga ja nyabiya ndǝr kǝra ji nana, “Nayi aˈyi tini alaga ndǝ zǝmǝ wu njira gǝ nǝ ɗa mai.” \p \v 10 Simanu Biturusu ndǝra aˈyi ǝnga katsakǝr ara ja, ba ji tsǝbiya katsakǝr nyi, ba ji thlana himi mazǝma mafa nǝ pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgalǝu. Thlǝmǝr mafa kǝ ca ngǝ Malkusu. \v 11 Kǝ Yesu nar nyi anǝ Biturusu, “Shabiya katsakǝr ngau a gwu ki nyi. Aˈyi kyau ya tǝwari sara wu kyakiwa nǝ ɓwaɓwatǝ kǝra dǝɗa nǝ ɗa kǝ wa?” \s1 Yesu Shili Wu Mwar Anasu \r (Matiwu 26:57-58; Markusu 14:53-54; Luka 22:54-57) \p \v 12 Kǝ bwata sojaˈyar ta ǝnga dǝgalǝr nda, daɓǝ ǝnga njir ɓǝla ki Hyal mbar Yesu, ba ndǝ mbiya nyi. \v 13 Tanggǝrma, ba ndǝ hǝr nyi a ndǝgya Anasu, ara naja sǝlku sal nǝ Kayafasu. Wu fa ta, Kayafasu ngǝ pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgalǝu. \v 14 Kayafasu ngǝ lǝr sawara anǝ njira nggurǝm nǝ Yahudiya abǝr a ɗari tsaˈa ndǝ zǝmǝ a tǝ arya nji. \s1 Biturusu Kǝpalna Sǝni Yesu \p \v 15 Kǝ Simanu Biturusu ǝnga pathlǝ wu pama zǝmbǝlma nǝ Yesu ndu nu Yesu wu ndǝl wu ndǝl. Ara pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgal wu sǝni najaka zǝmbǝlma nǝ Yesu, ba ji piyari nyi aga ja vu huɗǝ ki nǝ pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgal ǝnga Yesu. \v 16 Ama Biturusu nǝ nyi ba ji taˈyi a biya miya ki, a biya. Kǝ zǝmbǝlma kǝra pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgal kǝ wu sǝni kau, biya ji biya ndǝr anǝ kwa kǝra a vǝr ɓǝla miya ki, ba ji vu ǝnga Biturusu. \p \v 17 Kǝ kwa ɓǝla miya kiya nyi, na anǝ Biturusu, “Nagǝ ma, pathlǝ gau wu pama zǝmbǝlma nyi, ǝndǝga?” \p Kǝ ji shaɗǝwa, ji na, “Awau, nayi a gwa mai.” \p \v 18 Ara shishiˈwu kǝra vi, agabangǝ kǝ mafaˈyar ǝkkǝˈyi njir ɓǝla ki Hyal mbǝbiya uˈu tataˈyi nda, ndu ɗaha. Biturusu tsu aˈyi ja wu pama nda taˈyu ju ɗaha uˈu. \s1 Pubu Kǝra Ndiya Ənga Dǝgalǝu // Yiwa Miya Yesu \r (Matiwu 26:59-66; Markusu 14:55-64; Luka 22:66-71) \p \v 19 Kǝ pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgal yiwa miya Yesu ar kǝra zǝmbǝlma nyiˈyar ǝnga highiɓǝ nyi. \v 20 Kǝ Yesu shaɗǝwa nyi, ji na, “Ndǝr ɗa, ar babal nga yi na anǝ nji patǝu, yi highiɓǝ wu umbwa daɓǝ dzǝ njir Yahudiya ǝnga wu ki Hyal vira daɓǝ nǝ njir Yahudiya ari ar babal. Sǝ aˈyi kǝra yi na ɗǝɗǝwa mai. \v 21 Mi ngǝ ɗa gu yiwa miya ya? Yiwa miya njira nggar sǝra yi na. A nggabiyar nda sǝra yi nana.” \p \v 22 Ənggǝra Yesu nana abangau, kǝ vanyi ndǝr ɓǝla ki Hyal kǝra lǝha dzǝr nyi nǝ nyi tsǝbalma, ǝngwar ja anǝ nyi, “Abangǝ nga nju ndǝr anǝ pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgal ya?” \v 23 Yesu shaɗǝwa nyi, ji na, “Ma yi nana sǝra aˈyi tsaˈa mai ba ga cabiya ɗa, ama ma yi nana sǝra tsaˈa, mi ngǝ ɗa gǝ dǝgǝ ɗa?” \v 24 Kǝ Anasu sǝwa nyi mbamba a ndǝgya Kayafasu ndǝra naja ngǝ pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgalǝu. \s1 Biturusu Ɓǝra Kǝpalna Sǝni Yesu \r (Matiwu 26:71-75; Markusu 14:69-72; Luka 22:58-62) \p \v 25 Ma tsu Simanu Biturusu taˈyi ar vi ta, ja vǝr ɗaha uˈu, kǝ nji yiwa nyi, “Nagǝ ma pathlǝ gu pama zǝmbǝlma nyi ya, ǝndǝga?” \p Kǝ ji kǝpalna, ji na, “Nayi a gwa mai.” \p \v 26 Pathlǝ wu pama mafa nǝ pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgalǝu, kǝra zamǝya ndǝ ta Biturusu thlana himiya ja ta, ka na anǝ nyi, “Mi nga gu na ka? Aˈyi gǝ pathlǝ wu pama njira yi lari nyi ǝnga ja wu masǝmǝ ta wa?” \v 27 Kǝ Biturusu ɓǝra kǝpalna, ǝnggǝrna kǝ vǝgǝmǝ wau. \s1 Yesu Wu Mwar Bilatusu \r (Matiwu 27:1-2,11-14; Markusu 15:1-5; Luka 23:1-5) \p \v 28 Əmudlǝ kaɗǝ kǝ njira nggurǝm nǝ Yahudiya lǝbiya Yesu sara wu ki Kayafasu a ndar pathla nǝ gwamna nǝ Roma. Kǝ ndǝ nggǝl ara vu pathla nyi ara nda sara ɗa diyadiyaɓǝu ba ja kar nda ara sǝm lardur nǝ vǝlna. \v 29 Agabangau, kǝ Bilatusu biya thlǝwa nda a biya, ba ji yiwa, “Mi ngǝ vazǝ kǝra hyi shili ǝni a miya ndǝla ndǝ ka?” \p \v 30 Kǝ ndǝ shaɗǝwa nyi, ndǝ na, “Maja abǝr ndǝ kau, aˈyi ndǝ vavazǝ mai, naˈyu shili ǝnga ja ǝnggǝ mai.” \v 31 Əngwar Bilatusu anǝ nda, “Hǝr nya mau hya nda mǝliya nyi numa ar kǝrhyi ǝnggǝra dlaɗǝr hyi nana.” Əngwar njir Yahudiya anǝ nyi, “Nji aˈyi nǝ ˈya dǝnama nǝ thla numa nǝ tǝ anǝ ndǝ mai.” \v 32 Sǝkǝ ɗarkǝr aga ja nyabiya sǝra Yesu nana ar kǝra culi tǝ kǝra ju nda tau. \p \v 33 Kǝ Bilatusu sha a vu pathla, kǝ ji ngga Yesu, ji yiwa nyi, “Ɗǝm ya, nagǝ ngǝ tǝl nǝ njir Yahudiya ya?” \v 34 Yesu shaɗǝwa nyi, ji na, “Sara ara gau ngǝ ndǝr kǝ hyaˈari ya, ǝndǝga nji ngǝ ndǝr anǝ ngau ar kǝra yi ya?” \p \v 35 Əngwar Bilatusu anǝ nyi, “Ndǝr Yahudiya yi ya? Aˈyi nji gǝ hyi ǝnga pubu dǝdǝgalˈyar ngǝ shili ǝnga gǝ ǝnggǝ wa? Mi gǝ mǝliya?” \v 36 Yesu shaɗǝwa nyi, “Tǝlkur ɗa, aˈyi ǝnggǝr nǝ duniya mai. Maja abǝr tǝlkur ɗa ǝnggǝr nǝ duniya, njir mǝl thlǝr ɗa ndu pa ba nda kar njir Yahudiya ara mbar ɗa. Ama pakatǝu, tǝlkur ɗa sara ar vi pamǝ nga nyi.” \v 37 Əngwar Bilatusu anǝ nyi, “Ɗǝm ya, tǝl nga gǝ ya?” Kǝ Yesu shaɗǝwa, ji na, “Kakalǝ nga nyi, ǝnggǝr kǝra gǝ na, tǝl nga yau. Sǝra ɗa nji yabiya ɗa, ǝnga sǝra yi shili wu duniya aga nyi, aga ya nana sǝra jiri. Kalar ndǝra wu yiwu jiri, ju sǝ himi sǝra yu na.” \p \v 38 Bilatusu yiwa miya Yesu, ji na, “Mi ngǝ jira nya?” Kǝ Bilatusu ɓǝra biya a biya ǝgya njir Yahudiya, ji biya na anǝ nda, “Nayi thlǝwa nyi ǝnga vazǝ mai. \v 39 Ama a ɗari sǝr cijir hyi aga ya sǝya hyi ndǝr fursǝna pathlǝ wu lardur vǝlna kau. Hyu yiwu ya sǝya hyi ‘Tǝlǝr njir Yahudiya’ ya?” \p \v 40 Kǝ ndǝ ɓǝra shaɗǝwa nyi, ndu wau ndu na, “Awau, naja mai. Sǝya ˈya Barabasu.” (Ama ja hya sǝni, Barabasu ndǝr ɗalagu ngau.) \c 19 \s1 Nji Thlana Nyi Numa Nǝ Tau Anǝ Yesu \r (Matiwu 27:15-31; Markusu 15:6-20; Luka 23:13-25) \p \v 1 Kǝ Bilatusu sǝwa nji nǝ nyi wuɗa anǝ Yesu. \v 2 Kǝ sojaˈyar mǝliya dara shikǝɗi nǝ tǝlkur ba ndǝ har nyi anǝ Yesu. Kǝ ndǝ har nyi lǝgutǝ tuwara dǝzǝu kǝra ǝnggǝr nǝ tǝlkur. \v 3 Ndǝ shili ǝgya ja, ar kǝr ar kǝr ndu na anǝ nyi, “Ənga barka ngau, ciwar, tǝlǝr njir Yahudiya!” Ba ndǝ nǝ nyi tsǝbalma. \p \v 4 Kǝ Bilatusu ɓǝra biya a biya ǝgya njir Yahudiya, ji biya na anǝ nda, “Kǝja yu biya ǝnga ja, ara yu yiwu hya sǝni abǝr nayi thlǝwa nyi ǝnga vazǝ mai.” \v 5 Ənggǝra Yesu biya ǝnga dara tǝlkur nǝ shikǝɗi a dar kǝra ja ǝnga lǝgutǝ tuwara dǝzǝu, kǝ Bilatusu na anǝ nda, “Kǝja nda nyi!” \p \v 6 Ta pubu dǝdǝgalˈyar ǝnga njir ɓǝla ki Hyal lari nyi, ba ndǝ hyaˈana ɗahǝu, ndu na, “Dlakǝya nyi! Dlakǝya nyi!” Ama kǝ Bilatusu shaɗǝwa nda, ji na, “Hǝr nya mau hya nda dlakǝya nyi sǝr hyi, arya nayi lari bikǝ nyi mai.” \v 7 Əngwar njir Yahudiya anǝ nyi, “Dlaɗǝr ˈya aˈyi, kǝra na a ɗar tsaˈa nja dlakǝya ndǝ kau, ja tau, ara ji hǝr kǝrnyi ar viya Zǝr Hyal.” \p \v 8 Ənggǝra Bilatusu nggar ndǝr kau, ba hivǝr nyi cakau. \v 9 Ba ji ɓǝra sha a vu huɗa pathla, ji vuwa yiwa Yesu, ji na, “Sara mani nga gǝ shila?” Ama Yesu aˈyi shaɗǝwa nyi mai. \v 10 Agabangau, ǝngwar Bilatusu anǝ nyi, “Gǝ nggǝl ara ndǝr anǝ ɗa ya? Aˈyi gu sǝni abǝr aˈyi yi ǝnga dǝnama nǝ sǝya ngau, ǝnga nǝ dlakǝya ngǝ wa?” \p \v 11 Kǝ Yesu shaɗǝwa nyi, ji na, “Dǝnama kǝra aˈyi ara gǝ ar kǝra yau, dǝnama kǝra Hyal nǝngǝ ngǝ wacu. Agabangau, ndǝra fuwa ɗa wu tsa gǝ nga ndiya ngǝ ǝnga bikau.” \p \v 12 Ar kǝra ndǝr kǝ ngǝ Bilatusu wu yiwu ja sǝya Yesu, ama kǝ njir Yahudiya hyaˈana ɗahǝu ndu na, “Ma gǝ sǝya nyi ji maˈyi, nagǝ aˈyi bazhiya Kayisaru mai. Kalar ndǝra wu yiwu ja mǝliya kǝrnyi ar viya tǝl, dawa Kayisaru nga ja.” \p \v 13 Ənggǝra Bilatusu nggari ndǝr kau, ba ji hǝbiya Yesu a biya, ji biya nggya ar sǝr nggya nǝ pathla ar vira nji pǝdlǝya ǝnga tsǝka. Kǝra nju ngga ǝnga miya njir Yahudiya Gabathla. \v 14 Pǝci kau, pǝci taˈyi kǝr, pǝci kǝra nju fǝ sǝ wu lagu nju vu sugu nǝ lardur nǝ vǝlbiya. Əngwar Bilatusu anǝ njir Yahudiya, “Kǝja mǝ tǝlǝr hyi!” \p \v 15 Ama kǝ ndǝ hyaˈana ɗahǝu ndu na, “Tsǝya nyi! Tsǝya nyi! Dlakǝya nyi!” \p Kǝ Bilatusu yiwa nda, ji na, “Ya dlakǝya hyi tǝlǝr hyi ya?” \p Kǝ pubu dǝdǝgalˈyar shaɗǝwa, ndǝ na, “Vanyi tǝl aˈyi ara ˈya mai, kǝl tǝl Kayisaru.” \v 16 Agabangau, kǝ Bilatusu hǝri Yesu ji nǝr nyi anǝ njir Yahudiya aga nda dlakǝya nyi. \s1 Nji Dlakǝya Yesu \p Kǝ sojaˈyar maˈyi ǝnga Yesu. \v 17 Yesu biya sara wu huɗa mǝlmǝ ja vǝr hǝ wu dladlakǝ nyi a ndar vira nja ngga ǝnga vir papangǝkǝr. Ənga miya njir Yahudiya nju ngga viya nyi ǝnga Gwalgwathla. \v 18 Ar vi kǝ nga nji dlakǝya Yesu, ǝnga nji mǝthlǝu, pathlǝ lagu mazǝma ja, ǝnga vanyi ndǝ lagu matsala ja. \v 19 Bilatusu tsǝfǝr sau, ba ji pathlǝri ar wu dladlakau. Kǝja sǝra ji tsǝfǝri, “Yesu ndǝr Nazǝratu, Tǝlǝr njir Yahudiya.” \v 20 Ara ji dlakǝya Yesu lǝhǝu wu dzǝr mǝlmau, ba mǝliya njir Yahudiya gangǝu jigana sǝra nji tsǝfǝri kau. Sǝra ji tsǝfǝri, ji tsǝfǝri wu miya njir Yahudiya, ǝnga miya njir Roma ba ǝnga miya njir Gǝrikǝu. \v 21 Kǝ pubu dǝdǝgalˈyar nǝ njir Yahudiya nar nyi anǝ Bilatusu, “Ga sara tsǝfǝ Tǝlǝr Njir Yahudiya mai, ama ga na, ǝngwar ndǝ kau, naja ǝngwa ngǝ Tǝlǝr njir Yahudiya.” \v 22 Əngwar Bilatusu anǝ nda, “Sǝra yi tsǝfǝri a tsǝfǝr yau.” \p \v 23 Ayukuɗa sojaˈyar kǝ dlakǝya Yesu, ba ndǝ faˈari kar ha nyi, ndǝ tǝkǝya bwata foɗǝu, kǝ kalar soja hǝri bwata pathlǝu. Ndǝ ɓǝra hǝri lǝgutǝ dzǝgamǝ nyi kǝra aˈyi nji mbǝ mai, ama tsa nga nji tsa mbari a du kǝr baˈa a gyiwu ndǝl. \v 24 Kǝ ndǝ na wu pama nda, “Mǝna sara ta lǝgutǝ kǝ mai, ama mǝna tǝɗǝ shiˈwu a miya ndǝla nyi mǝna lari ndǝra wu sǝmku.” Sǝˈyar kǝ ɗarkǝr aga ja nyabiya sǝra tsǝtsǝfau wu lǝkakaɗǝ nǝ Hyal kǝra na abǝr, \q1 “Ndǝ tǝkǝya kar ha ɗa \q2 wu pama nda, \q1 ndǝ tǝɗǝ shiˈwu \q2 ar kǝra lǝgutǝ ha ɗa.” \p Ya kǝja sǝra sojaˈyar kǝ mǝliya ngau. \v 25 Tataˈyi lǝha dzǝr wu dladlakǝ nǝ Yesu, ca ngǝ mǝnyi ǝnga kwamǝ nyi ǝnga Maryamu mala Kǝliyopasu ba Maryamu Magǝdaliya. \v 26 Ənggǝra Yesu lari mǝnyi a ndǝna ǝnga zǝmbǝlma kǝra ju yiwu ta tataˈyi lǝha dzǝr nyi, kǝ ji na anǝ mǝnyi, “Ama, kǝja zǝr ngau.” \v 27 Əngwar ja anǝ zǝmbǝlma kau, “Kǝja mǝ ngau.” Ənggǝ ngǝ zǝmbǝlma kǝ hǝr nyi a ndu ki nyi. \s1 Tǝr Yesu \p \v 28 Yesu, ayukuɗa ji sǝnbiya abǝr kalar sǝ a kuɗǝri, aga sǝra tsǝtsǝfau a nyabiya dzau, kǝ ji na, “Hili wu tǝ ɗa.” \v 29 Ar pǝci kau, bǝlari aˈyi ǝna kǝra nyinyau ǝnga ˈyimi mwamwalu. Kǝ ndǝ ciwa sasaˈu a gwu ˈyimi mwamwala nyi, ba ndǝ ciri ar zǝwa ba ndǝ fuwa a du miya Yesu. \v 30 Ənggǝra ji tǝwari, ǝngwar Yesu “A kuɗǝri.” Ayukuɗa kǝ ba ji uzhiya kǝr, ba ji tau. \p \v 31 Pǝci kau, pǝcir fǝ sǝ wu lagu nǝ pǝcir Ɓǝlsar ngau, ǝnga ǝzǝgǝkura nyi tsu pǝcir Ɓǝlsar kǝra pamǝ ara alenyi ngau. Agabangau, njir Yahudiya aˈyi wu yiwu nda piyari dza nda a dar wu dladlakǝ ar pǝci ta mai. Ba ndǝ yiwa Bilatusu aga ja piyari nda, nda ɓǝɓǝlna hiya nda aga kusar tǝr nda, ba nda hǝya dza nda sara dar wu dladlakǝr nda, ba ji nǝ nda lagu. \v 32 Kǝ sojaˈyar shili ndǝ sa ɓǝɓǝlna hiya ndǝ tanggǝrma kǝra nji dlakǝya ǝnga Yesu, ba ndǝ mǝliya nyi anǝ ndǝ nǝ mǝthlǝkura nyi tsu. \v 33 Ama ǝnggǝra ndǝ shili ǝgya Yesu, nandǝ ɓǝɓǝlna hiya ja mai, ara divira nda shili a tǝr ja. \v 34 Kǝ pathlǝu, wu pama sojaˈyar kǝ tsaviya Yesu ar thlǝrpa ja ǝnga katsakǝr, ba mashi daɓǝ ǝnga ˈyimi ndzǝndzǝ sara a gwa. \v 35 Ndǝra sǝkǝ ɗa wu liya ja, ngǝ lǝr sakida kau, sakida nyi jiri nga nyi. Naja ǝnga kǝrnyi wu sǝni abǝr sǝra ju na, jiri nga nyi, ǝnga ji lǝri sakida kau, aga nahyi tsu hya hǝnggǝri. \v 36 Sǝˈyar kǝ ɗarkǝr aga nyabiya sǝra tsǝtsǝfau wu lǝkakaɗǝ Hyal, “Alaga ɗǝhiya ja zǝmǝu, nju ɓǝlna mai.” \v 37 Vanyi ndǝr Hyal kǝra tsǝtsǝfǝ na, “Ndǝ wu nda tsamǝ ndǝra ndǝ tsaviya.” \s1 Haɗǝ Dza Yesu \r (Matiwu 27:57-61; Markusu 15:42-47; Luka 23:50-56) \p \v 38 A yukuɗu, kǝ Yusufu ndǝr Arimatiya naja ma zǝmbǝlma Yesu ngau, ama ar ɗǝwa, ara hivǝr njira nggurǝm nǝ Yahudiya. Ji sa yiwa Bilatusu aga ja nǝ nyi dza Yesu, kǝ ji nǝ nyi. \v 39 Yusufu maˈyi ǝnga Nikodimosu, ndǝra sǝ aˈyi shili ǝgya Yesu uvuˈyi ta. Nikodimosu maˈyi ǝnga muru gwagwaɗau ǝnga alosu kǝra sǝ kisǝ ar viya tsǝla pathlǝu. \v 40 Kǝ nanda kǝ mǝthlǝ kau, maˈyi ka nda hǝri, kǝ ndǝ pǝɗiya dza Yesu wu sǝr haɗǝ ndau, daɓǝ ǝnga sǝ kisǝ kau, ǝnggǝra njir Yahudiya wu haɗǝ ndau. \v 41 Lǝha dzǝr vira nji dlakǝya nyi ar kau, vanyi fa wu aˈyi. Wu fa wu kau, hu mafǝliyangǝ aˈyi kǝra nji gǝra sǝ aˈyi haɗǝna ndǝ a gwa. \v 42 Ta ɗa pǝcir fǝ sǝ wu lagu nǝ njir Yahudiya ngau, ba tsu huwa nyi lǝhǝ nga nyi, ba ndǝ haɗǝna dza Yesu wu huwa nyi. \c 20 \s1 Yesu Hyaˈari Sara Vir Tau \r (Matiwu 28:1-10; Markusu 16:1-8; Luka 24:1-12) \p \v 1 Kaɗǝ ǝmudlau, ma tsu vi dlǝdlǝrǝu, ar pǝci nǝ tanggǝrma nǝ sugu, kǝ Maryamu Magǝdaliya maˈyi a nda tsamǝ huwa nyi. Ma ji nda ba ji lari kǝja nja jahǝnar tsǝka haɗǝ miya huwa nyi. \v 2 Kǝ ji sha ǝnga hwi a ndǝgya Simanu Biturusu ǝnga vanyi zǝmbǝlma kǝra Yesu wu yiwu ta. Kǝ ji na anǝ nda, “A hǝr nji dza Thlagǝ sara wu huwa nyi, kǝja naˈya sǝni vira nji fiya nyi ari mai.” \p \v 3 Kǝ Biturusu ǝnga vanyi zǝmbǝlma ta biya ndǝ mbar lagu ndar huwa nyi. \v 4 Gyapǝ nda mbar hwi, ama kǝ vanyi zǝmbǝlma ta ndiya Biturusu ǝnga hwi a ndar huwa nyi. \v 5 Ji nda uzhiya dzau, ju tsamǝ gwu huɗa huwa nyi, ba ji lari kar haɗǝ ndau a gwu huwa nyi, ama naji gwu huwa nyi mai. \v 6 Kǝ Simanu Biturusu ndǝra a gyiwu yukuɗǝ nyi shili a miya huwa nyi, ba ji tǝrabiya a gwu huwa nyi, ba ji gwa lari kar haɗǝ ndau a guna. \v 7 Kǝ ji ɓǝra lari zhaɓi kǝra nji mbuya bama Yesu ǝni a gwu huwa nyi pǝpǝɗau lagu batiti. \v 8 Kǝ zǝmbǝlma ta shili a miya huwa nyi a ndiya Biturusu ta maˈyi a gwu huwa nyi tsu. Ənggǝra ji gwa lari ba ji hǝnggǝri abǝr jiri nga nyi. \v 9 Baˈanǝ kabangǝkǝ nanda aˈyi nggabiya sǝra tsǝtsǝfau wu lǝkakaɗǝ abǝr kǝl Yesu hyaˈari sara vir tǝ mai. \s1 Yesu Canǝ Nyi Kǝrnyi Anǝ Maryamu \r (Matiwu 28:9-10; Markusu 16:9-10) \p \v 10 Kǝ zǝmbǝlmaˈyar kǝ sha a ndu ki. \v 11 Maryamu nǝ nyi taˈyi a miya huwa nyi ja vǝr tiwi. Tsu ja vǝr tiwi, ba ji uzhau, ju tsamǝ gwu huɗa huwa nyi. \v 12 Maja vǝr tsamǝ, ba ji lari waladiˈyar mǝthlǝ wu kar pǝrtǝ ngganggashiu ar vira nji pina dza Yesu ar ta. Waladi pathlǝ a vǝr nggya a dar vir kǝra ja ǝnga vanyi tsu a gyar vir hiya ja. \p \v 13 Kǝ waladiya nyiˈyar yiwa nyi ndǝ na, “Mala, mi ngǝ ɗa gwu tiwi ya?” \p Əngwar ja, “A hǝnar nda Thlagǝ ɗa sara ǝnggau, ya, nayi wu sǝni vira ndǝ hǝna nyi a ndar mai.” \v 14 Ənggǝra ji kuɗǝna na abangau, ba ji shabiya dzau, ba ji lari Yesu taˈyi a ndǝna, ama naji tsamǝ ri abǝr Yesu ngǝ mai. \p \v 15 Kǝ Yesu yiwa nyi, ji na, “Mala, mi ngǝ ɗa gwu tiwi ya? Wa nga gu gala?” \p Ma ju nggani abǝr ndǝr mǝl thlǝr wu fa wu ta ngau, ǝngwar ja anǝ nyi, “Malǝmǝ, ma nagǝ ngǝ hǝr nyi sara ǝnggau, nar ɗa vira gǝ fiya nyi ari, aga ya nda hǝr nyi.” \p \v 16 Kǝ Yesu ngga nyi, ji na, “Maryamu.” Ji shabiya dzǝ a ndara ja, ji na ǝnga miya njir Yahudiya, “Rabwani!” (Kǝra ca ngǝ Malǝmǝ.) \p \v 17 Əngwar Yesu anǝ nyi, “Ga sara mba ɗa mai, ara tsu yi gǝra sha a da ara Tada kwatahǝu. Ama ga maˈyi a ndara zamǝɗaˈyar ga nda nar nda, sha nga yi a dara Dǝɗa ǝnga Dǝrhyi, ba a dǝgya Hyal ɗa ǝnga Hyalǝr hyi.” \p \v 18 Kǝ Maryamu Magǝdaliya maˈyi, ji nda nar nyi anǝ zǝmbǝlma nyiˈyar, “A lar yi Thlagǝu!” Kǝ ji nar nda sǝra Yesu nar nyi. \s1 Yesu Canǝ Nyi Kǝrnyi // Anǝ Zǝmbǝlma Nyiˈyar \r (Matiwu 28:16-20; Markusu 16:14-18; Luka 24:36-49) \p \v 19 Əwagǝu pǝci tanggǝrma nǝ sugu, ar pǝci kǝra zǝmbǝlmaˈyar nǝ Yesu kaɓau ar vi zǝmǝu. Ndǝ haɗiya miya ki ara hivǝr njira nggurǝm nǝ Yahudiya. Ma tsu nda a vuna, kǝja Yesu taˈyu wu hada nda, ji na, “Jamǝkur ja nggya ǝnga hyi.” \v 20 Ayukuɗa ji nana ndǝr kau, kǝ ji canǝ nda tsa ja ǝnga thlǝrpa ja. Kǝ zǝmbǝlma nyiˈyar nyabiya dzǝ ǝnga huɗǝ pipida ara ndǝ lari Thlagǝu. \p \v 21 Kǝ Yesu ɓǝra na anǝ nda, “Jamǝkur ja nggya ǝnga hyi! Ənggǝr kǝra Tada sǝwa ɗa, abangau ǝnga yu sǝ hyi.” \v 22 Ənggǝra ji nana abangau, ba ji sǝna pi a nda gǝra nda, ji na, “Dlǝwara mau Mambǝl Cicau. \v 23 Kalar ndǝra hyi tǝfǝbiya nyi bikǝ nyi a tǝfǝbiya nyir nji bikǝ nyi, abangǝ tsu, kalar ndǝra hyi nggǝl ara tǝfǝbiya nyi bikǝ nyi a nggyari abangau.” \s1 Yesu Canǝ Nyi Kǝrnyi Anǝ Toma \p \v 24 Toma (ndǝra nju ngga ǝnga ɓili), pathlǝ wu pama nda kumo apǝ mǝthlǝu, aˈyi ja ma Yesu shili ara zǝmbǝlma nyiˈyar mai. \v 25 Kǝ alenyi zǝmbǝlmaˈyar kǝ na anǝ nyi, “A lar ˈya Thlagǝu!” \p Ama ǝngwar Toma anǝ nda, “Ma nayi aˈyi lari mǝcavǝɗi nǝ kusa ar tsa ja mai, ǝnga yi fuwa tsa yi a vu vira kusa ar ta mai, ǝnga yi fuwa tsa yi a vu thlǝrpa ja mai, nayi wu hǝnggǝri ǝni mai.” \p \v 26 Ayukuɗa sugu pathlǝ ǝtsu, zǝmbǝlma nyiˈyar ɓǝra tsǝmiya dzǝ wu ki, ar pǝci kǝ Toma aˈyi ja ǝkkǝˈyi nda. Miya ki dǝdǝl nga nyi, ama kǝ Yesu shili ji sa taˈyi wu pama nda ji na, “Jamǝkur ja nggya ǝnga hyi.” \v 27 Kǝ ji na anǝ Toma, “Fǝr kuˈyir tsa gǝ ǝnggau, ga tsamiya tsa yau. Hǝr tsa gau ga fiya a vu thlǝrpa yau. Piyari tǝkǝkǝr ga ɗa ndǝra ǝnga mbǝrsa.” \p \v 28 Əngwar Toma anǝ nyi, “Thlagǝ ɗa ǝnga Hyal ɗa!” \p \v 29 Yesu shaɗǝwa nyi, “Ara gǝ lar ɗa nga gǝ hǝnggǝri ya? Njir barka ngǝ njira gǝra lar ɗa ama kǝ ndǝ hǝnggǝri ǝnga yau.” \s1 Sǝra Ɗa Yahwana Tsǝfǝri Tsǝfǝ Kau \p \v 30 Yesu mǝliya sǝ dǝdǝgurˈyar pamǝpamǝ gangǝu wu liya zǝmbǝlma nyiˈyar, kǝra nji aˈyi tsǝfǝri wu lǝkakaɗǝ kǝ mai. \v 31 Ama nji tsǝfǝri najakau, aga hya hǝnggǝri abǝr Yesu ngǝ Kǝrsiti, Zǝr Hyal, ǝnga tsu aga ja ɗa lagur mbǝrsa ba hya uya pi lagur thlǝmǝ nyi. \c 21 \s1 Yesu Canǝ Nyi Kǝrnyi // Anǝ Zǝmbǝlma Nyiˈyar Mǝɗǝfau \p \v 1 Ayukuɗa sǝˈyar kau, kǝ Yesu ɓǝra canǝ nyi kǝr anǝ zǝmbǝlma nyiˈyar ar miya dǝl Tiberiyasu. Kǝja ǝnggǝra ji ɗarkǝr. \v 2 Simanu Biturusu ǝnga Toma (ndǝra nju ngga ǝnga ɓili) ǝnga Nathlaniyalu sara wu mǝlmǝ Kana wu Galili ǝnga wazha Zabadi ǝnga alenyi zǝmbǝlma mǝthlǝ ngǝ a ndǝna. \v 3 Əngwar Biturusu anǝ nda, “Maˈyi nga ya nda tǝm.” Əngwar alenyi nji kau, “Naˈya ma ˈyi wu maˈyi ǝnga gau.” Kǝ ndǝ biya ndǝ biya gwu kwambwal ba ndǝ maˈyi. Ama pǝci ta vuˈyi sǝ aˈyi ndǝ mbar mai. \p \v 4 Kaɗǝ mudlǝ ǝnggǝra vi kuɗau, kǝja Yesu taˈyi a miya dǝl, ama zǝmbǝlma nyiˈyar tsamǝ ri abǝr naja ngǝ mai. \v 5 Kǝ Yesu na anǝ nda, “Bazhi ɗaˈyar, aˈyi hyi ǝnga kalfi wa?” Əngwar nda anǝ nyi, “Awau.” \p \v 6 Kǝ Yesu na anǝ nda, “Vakuwa mǝ litagǝr hyi a ndar lagu mazǝma kwambwal kau, ba hya uya nda.” Ta ndǝ mǝliya ǝnggǝra ji na, ba ndǝ mbar kalfi gangǝ gagaɗau, kǝra ɗa dzadzau anǝ nda, nda tǝɗǝbiya a du kwambwala nyi. \p \v 7 Kǝ zǝmbǝlma ta Yesu wu yiwu ta na anǝ Biturusu, “Thlagǝ ngau!” Ənggǝra Simanu Biturusu nggari ndǝr kau, abǝr, “Thlagǝ ngau,” kǝ ji hǝri lǝgutǝ nyi ji hari ara ɗǝɗǝmǝu tursǝ nga ja. Kǝ ji dzǝgwa vǝl a gwu ˈyimiya nyi. \v 8 Alenyi zǝmbǝlma nyiˈyar maˈyi a ndar dza dǝl a gwu kwambwalǝr nda, nda a vǝr tǝtǝɗǝ litagǝr nda nyinyau ǝnga kalfi. Ar pǝci ta nanda aˈyi naɗǝ sara miya dǝl mai. Pama nda wu ɗa ǝnggǝr hyi gharu makǝru. \p \v 9 Ənggǝra ndǝ biya a miya dǝl, ba ndǝ thlǝwa ǝvunyi mbǝmbǝ ǝnga uˈu ǝnga kalfi a dari ba ǝnga macikǝl tsu. \v 10 Əngwar Yesu anǝ nda, “Gǝri a mau kalfi kǝra hyi mbari a shili ǝnggau.” \v 11 Kǝ Simanu Biturusu maˈyi a dar kwambwal, ju tǝɗǝ litagǝu a biya miya dǝl. Litagǝ kǝ nyinyi nga nyi ǝnga kalfi nggunggurǝm gharu ǝnga tǝfu kumunyi apǝ makǝru. Ama alaga kǝ litaga nyi nyinyi ǝnga kalfi, aˈyi tanakǝr mai. \v 12 Kǝ Yesu na anǝ nda, “Shili a mau hya sa sǝm sǝr sǝm nǝ mudlau.” Wu pama zǝmbǝlma nyiˈyar ndǝ aˈyi kǝra cinapi ji yiwa nyi, ji na, abǝr, “Wa nga ga” mai, ara ndu sǝni abǝr Thlagǝ ngau. \v 13 Ba Yesu hyaˈari ji hǝri macikǝla nyi, ba ji nǝ nda ǝnga kalfiya nyi tsu. \v 14 Najakǝ ngǝ nǝ makǝrkura nyi, ǝnggǝra Yesu canǝ kǝr anǝ zǝmbǝlma nyiˈyar ayukuɗa ji hyaˈari sara vir tau. \s1 Yesu Shabiya Biturusu A Shili \p \v 15 Ənggǝra ndǝ kuɗǝna sǝm sǝr sǝm nǝ mudlau, kǝ Yesu nar nyi anǝ Simanu Biturusu, “Simanu zǝr Yahwana, ǝnga jiri nga gu yiwu ɗa a ndiya sǝˈyar kǝ ya?” \p Kǝ Biturusu shaɗǝwa nyi, ji na, “Angǝ, Thlagǝu, gu sǝni yu yiwu ngau.” \p Əngwar Yesu anǝ nyi, “Sǝmǝna wazha tǝmahǝ ɗaˈyar kau.” \p \v 16 Kǝ Yesu ɓǝra na anǝ nyi, “Simanu zǝr Yahwana, ǝnga jiri nga gu yiwu ɗa ya?” \p Kǝ ji shaɗǝwa, ji na, “Angǝ, Thlagǝu, gu sǝni abǝr yu yiwu ngau.” \p Əngwar Yesu anǝ nyi, “Ɓǝla tǝmahǝ ɗaˈyar.” \p \v 17 Yesu ɓǝra na anǝ nyi nǝ makǝrkura nyi, “Simanu zǝr Yahwana, gu yiwu ɗa ya?” \p Ba sǝ kǝ ndzana huɗa Biturusu arya Yesu yiwa nyi ar kǝr ar kǝr makǝru, “Ənga jiri gu yiwu ɗa ya?” \p Əngwar ja anǝ nyi, “Thlagǝu, gu sǝn sǝ patǝu. Gu sǝni abǝr yu yiwu ngau.” \p Əngwar Yesu anǝ nyi, “Sǝmǝna tǝmahǝ ɗaˈyar. \v 18 Jiri nga yu na anǝ ngau, pǝci kǝra gǝ tsu zǝr, nagǝ ngu ha kar anǝ kǝrngau, ba ga maˈyi a ndar vira gu yiwu. Ama ma gǝ nda hal, gu nda ha tsi anǝ nji aga nda har ngǝ kar ba nda dzǝgwa hǝr ngau a ndar vira gǝ gǝra yiwu.” \v 19 Yesu nana abangau aga cabiya culi tǝ kǝra Biturusu wu nda tau, kǝra wu dla ǝnga kadakadarkur anǝ Hyal. Kǝ ji na anǝ nyi, “Nu ɗa.” \p \v 20 Biturusu shabiya dzǝ ji tsamǝ gyiwu yukuɗu, ba ji lari zǝmbǝlma ta Yesu wu yiwu ta a vǝr nu nda. Najakǝ ngǝ zǝmbǝlma ta tǝghǝr dzǝ ar dza Yesu pǝci kǝra nda a vǝr sǝm sǝr sǝm nǝ lardur nǝ vǝlna ǝnga ji na anǝ Yesu, “Thlagǝu, wa ngu nda thlǝna hiya ga?” \v 21 Ənggǝra Biturusu lari nyi, kǝ ji yiwa Yesu, ji na, “Thlagǝu, kar ndǝ kǝ tsu, mi ngǝ nǝ nya?” \v 22 Kǝ Yesu shaɗǝwa nyi, “Ma yu yiwu ja ɗa aˈyi ǝnga pi kǝl yi sha shili, mi ngǝ dzau nga? Nagǝ, kǝl ga nu ɗa?” \v 23 Agabangau, kǝ ndǝr kǝ tǝtǝlnakǝr wu pama njir nu Yesu, abǝr zǝmbǝlma kǝ wu tǝ mai. Ama Yesu aˈyi na abangǝ mai. Sǝra ji na ca ngǝ, “Ma yu yiwu ja nggya ǝnga pi kǝl yi shili, mi ngǝ dzau nga?” \p \v 24 Najakǝ ngǝ zǝmbǝlma kǝra lǝri sakida ar kǝra sǝˈyar kǝ patǝu, ǝnga ji tsǝfǝr nda. Mǝn wu sǝni abǝr sakida nyi jiri nga nyi. \p \v 25 Ama alenyi sǝ pamǝpamǝ gangǝ aˈyi kǝra Yesu mǝlna. Maja abǝr nji tsǝfǝri patǝr sǝra ji mǝlna, duniya ǝnga kǝrnyi a sǝn hǝri lǝkakaɗa nyi mai.