\id HEB - Margi Tiwi Ənga Tǝm [mfm] \ide UTF-8 \h Ibrani \toc3 Ibra \toc2 Ibrani \toc1 Tsǝfǝ Anǝ Njir Ibrani \mt2 Cama Tsǝtsǝfǝ Anǝ \mt1 Njir Ibrani \c 1 \s Hyal Ndǝr Anǝ Mǝn Lagu Zǝr Nyi \p \v 1 Ɗǝɗǝmǝu, Hyal ndǝrna ndǝr anǝ ǝjir mǝnˈyar lagu pampamǝu ǝnga tsu ar pǝci pampamǝu lagu nabiˈyar. \v 2 Ama ar kuɗiyar pǝci kau, ja vǝr ndǝr anǝ mǝn lagu Zǝr nyi. Lagu Zǝr nyi ngǝ Hyal mǝliya kalar sǝ wu duniya. Naja tsu nga ji caɗǝbiya aga ja ɗa ndǝr faˈa ki nyi. \v 3 Naja ngǝ mbǝmbǝl nǝ cabiya kadakadarkur nǝ Hyal ǝnga tsu naja ngǝ pabiya nggyabiya Hyal. Ja vǝr sǝɓǝ kalar sǝ lagu ndǝr nyi kǝra ǝnga dǝnama. Ayukuɗa ji cina mǝn bikǝr mǝn, ba ji nggya gya ar tsi mazǝma Ndǝra Dlǝdlǝvǝ gagaɗǝ a dǝmǝlmau. \s Ənggǝra Yesu Ndiya Waladiˈyar \p \v 4 Lagu kǝ tsu nga ji uya vir nggya kǝra a ndiya nǝ waladiˈyar ǝnggǝr kǝra ji uya thlǝmǝ kǝra ndiya nǝr nda ǝnga dǝgalǝu. \p \q1 \v 5 Arya tsu, wa ngu pama waladiˈyar kǝra Hyal saya na anǝ nyi, abǝr, \q1 “Nagǝ Zǝr Ɗa ngau, \q2 Əshina, a ɗar yi Dǝnga”? \m Ənga tsu, Hyal na, \q1 “Yi wu nggya tada anǝ nyi, \q2 ǝnga ju nggya zǝr anǝ ɗa”? \m \v 6 Ama ta ji sǝwa mǝkaji nyi a shida wu duniya, ba ji na, \q1 “Patǝr waladiˈyar nǝ Hyal nda dlǝvǝ nyi.” \m \v 7 Ənga ar kǝra waladi nyiˈyar tsu, ba ji na, \q1 “Ju sǝn shabiya waladi nyiˈyar majigwal kǝra wu sau, \q2 ǝnga njir mǝl thlǝr nyi tsu kyara uˈu.” \m \v 8 Ama ar kǝra Zǝra nyi, kǝ ji na, \q1 “Tsǝkafǝ ngau, Hyal, \q2 wu nggya baˈanuwa, \q2 zǝwa tǝlkur ngau ca ngǝ nggya nǝ tsapǝu. \q1 \v 9 Gu yiwu tsapǝkur, ǝnga gǝ piyari ɗǝmwaˈyikur. \q2 Arya kǝ Hyal, ca ngǝ Hyal ngau, hana ngau adabanga ghakǝr ngǝˈyar \q2 lagur ɗǝwa ngǝ mal nǝ ɗǝfu pǝrtǝu.” \m \v 10 Kǝ ji bǝra na, \q1 “Wu dzǝguya, Thlagǝu, \q2 gǝ fiya hya duniya, \q2 ba gǝ mǝliya dǝmǝlmǝˈyar ǝnga pǝla gau. \q1 \v 11 Sǝra gǝ mǝliya, ndu nda sanakǝr, \q2 ama gu nggya baˈanuwa. \q2 Ndu nda halnakǝr ǝnggǝr lǝgutǝ hahal. \q1 \v 12 Gu nda pǝɗiya nda ǝnggǝr kadǝmbul, \q2 ǝnga tsu gu nda bǝla nda ǝnggǝr nju bǝla kari. \q1 Ama aˈyi gǝ nǝ ngǝ cumu gǝra bǝla; \q2 gangǝkura fa ngau, wu sǝn kuɗǝ mai.” \m \v 13 Ənga anǝ waladi mani ngǝ Hyal saya na anǝ nyi, \q1 “Nggya lagu tsi mazǝma yau \q2 kǝl yi fiya dawa ngǝˈyar \q2 a gyi gya kiɗa hiya ga”? \m \v 14 Agabangau, waladiˈyar ngǝ njir mǝl thlǝr nga nda wacu, kǝra Hyal sǝwa aga dlǝwari njira wu nda faˈa ki nǝ mbǝɗau. \c 2 \s Sǝya Himi Anǝ Ndǝr Hyal \p \v 1 Agabangau, kǝl mǝna sǝya himi mǝnahǝ anǝ sǝra mǝn nggari, ara mǝna sara sha a gyu yukuɗu samǝu. \v 2 Cama kǝra Hyal nana lagu miya waladiˈyar a nggyari, ǝnga kalar ndǝra ɓǝlna ǝnga nggǝl ara mǝl thlǝr ǝni, nju nda nǝ nyi ɓwaɓwatǝ kǝra tsaˈa aga sǝra ji ndzana. \v 3 Ma abangǝ ja, ma mǝn piyari najaka mbǝɗǝ kǝra dǝgal, lagu mani nga mǝnu nggani mǝnu sǝn uya mbǝɗa? Najaka mbǝɗǝ kǝra Thlagǝ ǝnga kǝrnyi ngǝ dzǝguya ndǝr ar kǝra nyi tanggǝrma. Njira nggar ndǝr nyi kau, nanda ngǝ cabiya mǝn abǝr ndǝr nyi kǝ jijiri nga nyi. \v 4 Hyal ǝnga kǝrnyi ngǝ lǝri sakida ar kǝra nǝr nda sakida lagur lǝri mǝtsamˈyar ǝnga sǝ dǝdǝgurˈyar ǝnga mǝl sǝ dǝdǝgurˈyar pampamǝu, ǝnga lǝ sǝ lǝlǝˈyar kǝra ji lǝri lagu Mambǝl Cici ǝnggǝra ju yiwu. \s Yesu Ɗa Ənggǝr Zamǝ Nyiˈyar \p \v 5 Aˈyi anǝ waladiˈyar ngǝ Hyal nǝ nda sǝm tǝlkur ar kǝra zaman kǝra a vǝr shili ǝnga kǝra mǝna vǝr ndǝr ar kǝri kǝ mai. \v 6 Ama aˈyi tsǝtsǝfǝ ar vanyi vi kǝra vanyi ndǝ lǝr sakida, ji na, \q1 “Mi ngǝ nda gu ɓwanǝ nyi kǝr anǝ kǝrngau ǝnga ja, \q2 ǝnga zǝr ndǝ kǝra gu dǝnga ǝnga ja? \q1 \v 7 Gǝ mǝliya nyi a gya banga waladiˈyar nǝ pǝci kushu, \q2 Gǝ nǝ nyi kadakadarkur ǝnga dǝgalkur, \q2 \v 8 ǝnga gǝ fuwa kalar sǝ ǝgyakiɗa dǝnama nyi.” \m Ta Hyal fuwa kalar sǝ ǝgyakiɗa ja, vanyi sǝ aˈyi kǝra Hyal gǝra fiya ǝgyakiɗa ja mai. Ama alaga abangau, kabangǝkau tsu mǝn gǝra lari nji fiya kalar sau ǝgyakiɗa ja. \v 9 Ama mǝnu lari Yesu, ndǝra nji mǝliya a gya banga waladiˈyar nǝ pǝci kushu, kabangǝkau, a fǝnggǝr nyir nji kadakadarkur ǝnga dǝgalkur, ara ɓwaɓwatǝ kǝra ji lari lagur tau. Ji mǝl abangau, aga lagur mayiwakur nǝ Hyal ji ɗahar tau, arya kalar ndau. \p \v 10 Hyal ngǝ mǝliya kalar sau, ǝnga tsu lagu nyi ngǝ patǝr sǝ ɗa. Hyal ngǝ nggar wazha gangǝu aga nda uya kadakadarkur. Agabangau, a ɗar tsaˈa anǝ ndǝra pahǝna lagur uya mbǝɗau, ja nyabiya dzǝ lagur lar ɓwaɓwatǝu. \p \v 11 Agabangau, ndǝra mǝliya nji cicau ǝnga njira ji cina, wazha tada zǝmǝ nga nda. Arya kǝ ngǝ Yesu aˈyi ɗa ǝnga sǝli ja ngga nda ǝnga wazha ama mai. \v 12 Ji na anǝ Hyal, \q1 “Yi wu hǝˈu thlǝmǝ ngau anǝ wazha maɗa, \q2 Yu fal thlǝmǝ ngau wu daɓǝr nji.” \m \v 13 Ji ɓǝra na, \q1 “Yi wu fǝr kǝr ǝnga ja.” \m Kǝ ji ɓǝra na wayu, \q1 “Kǝja yau, ǝnga wazha kǝra Hyal nǝ ɗa.” \p \v 14 Ta ɗa wazha kau, kum ǝnga mashi ngau, naja tsu kǝl ta ji ɗa kum ǝnga mashi ǝnggǝr nanda. Ji mǝl abangau, aga lagur tǝ nyi ba ja sǝmku tǝlkur ar kǝra ndǝra ǝnga dǝnama ar kǝra tau, naja ngǝ shatan. \v 15 Lagu kǝ nga ji pǝliya njira mbamba wu mafakur nǝ hivǝr tau, wu patǝr nggyabiyar nda. \p \v 16 Aga jiri aˈyi anǝ waladiˈyar ngǝ Yesu shili ǝnga dlǝwa dzǝ mai, ama anǝ culi gǝ Ibrahimu. \p \v 17 Agabangau, a mbari kǝl ja ɗa ǝnggǝr nǝ wazha mǝnyi, aga ja ɗa pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgalǝu, kǝra ǝnga tǝhuɗǝu ǝnga kǝra wu mǝl thlǝr Hyal tsaˈa miya ɗǝfu. Ba ja dzǝgwa hǝna bikǝr nji lagur lǝr piya ja aga sǝr hǝ saɗaka. \v 18 Ta ɗa naja ǝnga kǝrnyi a lar ja ɓwaɓwatǝu, ar pǝcir dzǝ nyi, a ɗar ja tsaˈa aga ja dlǝwar njira gwu dzau. \c 3 \s1 Ənggǝra Yesu Ndiya Musa \p \v 1 Agabangau, nahyi wazha ama nji cicau, nahyi njira Hyal ngga, hya hǝ ɗǝnga ar kǝra Yesu ndǝra naja ngǝ ndǝ sǝsau, ǝnga pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgalǝu, nǝ mbǝrsa kǝra mǝnu lǝ sakida ar kǝri. \v 2 Tsaˈa miya ɗǝfu nga ja anǝ ndǝra caɗǝbiya nyi, ǝnggǝr kǝra Musa mǝl thlǝr nyi tsaˈa miya ɗǝfu wu pama nji gǝ Hyal. \v 3 A thlǝwar nji Yesu a ndiya Musa ǝnga kadakadarkur, ǝnggǝr kǝra ndǝr hǝr ki a ndiya ki ǝnga kadakadarkur. \v 4 Arya kalar ki ndǝ ngǝ hǝriya nyi, ama ndǝra hǝriya kalar sau, ca ngǝ Hyal. \v 5 Musa ndǝr mǝl thlǝr tsaˈa miya ɗǝfu ngau, ndǝr mǝl thlǝr ar viya mafa wu ki Hyal, a lǝr ja sakida ar kǝra sǝra wu nda ɗa a ndumwa. \v 6 Ama Kǝrsiti ndǝ jijiri nga ja, ndǝra vǝr mǝl thlǝr ǝnggǝr Zǝr ar kǝra ki Hyal. Namǝn ngǝ ki Hyal, ma mǝn sǝn dumwa ǝnga fǝ ɗǝfu ba nggya ǝnga fǝr kǝr wu sǝra a vǝr shili. \s1 Kughi Ar Kǝra Gǝra Hǝnggǝri \p \v 7 Agabangau, ǝnggǝr kǝra Mambǝl Cici na, \q1 “Əshina, ma hyi nggari ɗaha ja, \q2 \v 8 hya sara ɗa ǝnga ɗǝfu ɓaɓal mai \q1 ǝnggǝr kǝra hyi mǝliya ar pǝcir hyaˈa hangǝkal, \q2 ar pǝcir dzǝ a gwar tagǝ mashi. \q1 \v 9 A guna ngǝ ǝjir hyi dzǝbiya ǝnga gǝlabiya ɗa, \q2 ǝnga ndǝ lari sǝra yi mǝliya nǝ fa foɗǝ kumunyi. \q1 \v 10 Ca ngǝ ɗa huɗa yi ndzǝndzǝ ǝnga naja ta zaman, \q2 ba yi na, ‘Cumu nga ndu shinɗa yi wu ɗǝfuwa nda, \q2 nanda aˈyi wu sǝni lagu ɗaˈyar mai.’ \q1 \v 11 Wu huɗǝ ndzǝndzǝ ɗa, yi sǝmku fǝla; \q2 ‘Nandǝ wu sa gwu ɓǝlsar ɗa mai.’ ” \p \v 12 Hya nggya ǝnga tsamǝ, wazha ama, ara nja sara thlǝwa bikau ǝnga gǝra hǝnggǝri wu ɗǝfuwa hyi kǝra wu mǝliya hyu shini yi anǝ Hyal Ndǝra ǝnga Pi. \v 13 Ar pǝci kǝra nju ngga ǝnga “Əshina” hya tǝɗar himiya kǝrhyi, ara kalar ndu pama hyi a sara ɗa ǝnga ɗǝfu ɓaɓal lagur ngguta vi nǝ bikau. \v 14 Namǝn njir daɓǝr kǝr ǝnga Kǝrsiti ngau, ma mǝnu taˈyi wu mbǝrsa kǝra mǝn uya tanggǝrma ǝnga dǝnama baˈa ndar kuɗiyar duniya. \v 15 Ənggǝr kǝra nji na, \q1 “Əshina ma hyi nggari ɗaha ja, \q2 hya sara ɗa ǝnga ɗǝfu ɓaɓal mai \q2 ǝnggǝr kǝra hyi mǝliya ar pǝcir hyaˈa hangǝkal.” \p \v 16 Wa ˈyar ngǝ nggar ndǝr Hyal ǝnga kǝ ndǝ ɓǝra hyaˈana nyi hangǝkal ta? Aˈyi njira Musa hǝbiya sara wu Masaru wa? \v 17 Ənga wa ˈyar ngǝ huɗa Hyal ndzǝ nǝ fa foɗǝ kumunyi ya? Aˈyi ǝnga njira mǝliya bikǝ, ba ndǝ dlǝdla ba ndǝ tǝnakǝr a gwar tagǝ mashi ta wa? \v 18 Ənga wa ngǝ Hyal sǝm fǝla abǝr nanda aˈyi wu gwu sǝhǝɗa nyi maya? Aˈyi ǝnga njira nggǝl ara ɓǝla ndǝr nyi wa? \v 19 Agabangau, a lari mǝn abǝr arya gǝra mbǝrsar nda, nga ndǝ tini gwu sǝhǝɗa nyi. \c 4 \s Pǝcir Ɓǝlsar Nǝ Njir Nu \p \v 1 Agabangau, ta alkawal nǝ gwu ɓǝlsar nyi aˈyi baˈa shilar pǝci kǝ ǝshina, kǝl mǝna ɓǝla ǝnga jirkur, ara ja sǝra ɗa pathlǝ wu pama hyi ja tini gwa. \v 2 Ətsu, a nggar mǝn ndǝshigu, ǝnggǝr kǝra ndǝ nggari, ama ndǝr kǝra ndǝ nggar kau, aˈyi ɗa ǝnga akkǝri anǝ nda mai, arya nanda aˈyi daɓǝr ǝnga mbǝrsa mai. \v 3 Kabangǝkau, namǝn nji kǝra hǝnggǝri ngǝ gwu ɓǝlsar nyi, ǝnggǝr kǝra Hyal nana, \q1 “Wu huɗǝ ndzǝndzǝ ɗa, yi sǝmku fǝla; \q2 ‘Nandǝ wu sa gwu ɓǝlsar ɗa mai.’” \m Hyal nana abangau, alaga kǝ ji kuɗǝna thlǝr nyi tsu kaɗu ar dzǝgwar duniya. \v 4 Arya ar vanyi vi ji ndǝr ar kǝra pǝci nǝ mǝɗǝfǝkura nyi, abǝr, “Ar pǝci nǝ mǝɗǝfǝkura nyi, Hyal ɓǝliya sar sara ara thlǝr nyi patǝu.” \v 5 Ama ar vi kǝ tsu ji ɓǝra na, “Nandǝ wu sa gwu ɓǝlsar ɗa mai.” \v 6 Agabangau, a nggyari baˈanǝ kabangǝkau anǝ alenyi nji nda gwa wu ɓǝlsar ta, ama nanda njira nggar ndǝshigu kǝ tsu kaɗu nandǝ uya gwa mai, arya nandǝ aˈyi ɓǝlar ndǝr Hyal mai. \v 7 Kǝja, Hyal ɓǝra fiya vanyi pǝci kǝra ji ngga ǝnga, “Əshina,” ji ndǝr kau, lagur miya Dawuda ayukuɗa fa gangǝu, ǝnggǝr kǝra nji nana tsu kaɗu abǝr, \q1 “Əshina ma hyi nggari ɗaha ja, \q2 Hya sara ɗa ǝnga ɗǝfu ɓaɓal mai.” \m \v 8 Maja abǝr Jashuwa nǝ nda ɓǝlsar nǝ Hyal, Hyal aˈyi ɓǝra ndǝr ar kǝra vanyi pǝci kǝra wu shili mai. \v 9 Kǝ a cabiyari baˈanǝ kabangǝkau, pǝci aˈyi nǝ ɓǝlsar anǝ nji Hyal. \v 10 Agabangau, kalar ndǝra gwu ɓǝlsar nǝ Hyal, a gwar ja wu ɓǝlsar sara wu thlǝr nyi, ǝnggǝr kǝra Hyal ɓǝliya sar sara wu nǝnyi. \p \v 11 Arya kau, kǝl mǝna nǝrdzau, aga mǝna uya gwu ɓǝlsara nyi, a sara vanyi nda tini gwa, arya mǝn gǝra ɓǝlari ndǝr Hyal ǝnggǝr njira tǝrabiya. \v 12 Ara ndǝr Hyal mbǝmbǝɗǝ nga ja, ǝnga dǝnama, naja ndiya kalar katsakǝr miya mǝthlǝu, ju sǝn tsaviya dzǝ ba ja vuwa tǝkǝbiya vira pi ǝnga mambǝl ɓǝ ari, ǝnga tsu pama mǝdǝla ǝnga sahwa, ju sǝn tǝtǝkǝbiya ɗǝnga ǝnga ɗǝfu. \v 13 Sǝ aˈyi kǝra nji mǝliya, kǝra ɗa ɗǝɗǝwa ara Hyal mai, ara kalar sǝ ar babal nga nyi anǝ nyi. Patǝr sǝ hyahya ar babal nga nyi wu mwa nyi, ndǝra mǝnu nda lǝri sǝr mǝla mǝn wu mwa nyi. \s Yesu Madiya Pubu Kǝra Ndiya Ənga Dǝgalǝu \p \v 14 Ta ɗa aˈyi mǝn ǝnga madiya Pubu kǝra ndiya ǝnga Dǝgalǝu, ndǝra maˈyi a dumwar Hyal, naja ngǝ Yesu Zǝr Hyal, bǝgǝ mǝna taˈyi ar kǝra sǝra mǝn hǝnggǝri. \v 15 Ara Pubu kǝra ndiya ǝnga Dǝgal kǝra aˈyi ara mǝn kau, aˈyi ndǝra gǝra ǝnga tǝhuɗu ǝgya njir tǝtǝ dǝnama ngǝ mai, awau, naja ngǝ ndǝra nji dzǝbiya wu kalar lagu kǝra nji dzǝbiya mǝn, ama naji mǝliya bikǝ mai. \v 16 Agabangau, taˈyi mǝna shili lǝhǝu wu dzǝr tsǝkafǝ nǝ Hyal ǝnga ɗǝfu zǝmǝu, aga mǝna uya tǝhuɗǝ nyi ǝnga tsu ja canǝ mǝn mayiwakur nyi kǝra wu nda dlǝwar mǝn ar pǝci kǝra mǝn wu yiwu dlǝwa dzau. \c 5 \p \v 1 Kalar pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgalǝu, ndǝ ngau nji caɗǝbiya nyi sara wu nji, nji fiya nyi aga ja tǝɗǝmwa anǝ nji ar kǝra sǝra nǝ Hyal, aga ja lǝri sǝ nǝ nji anǝ Hyal ba nga tsu hǝna saɗaka ar kǝra bikǝr nji. \v 2 Naja ndǝra wu sǝn ɓǝ ǝnga njira gǝra sǝn sau nji sasa, arya naja ǝnga kǝrnyi aˈyi ja wu kumǝr dzǝ kǝra tǝtǝwa. \v 3 Agabangau, a ɗari tsaˈa ja hǝna saɗaka, aˈyi arya bikǝr nji waci mai, ama ara naja ma ndǝr bikǝ nga ja. \p \v 4 Ndǝr sǝn hǝr kǝrnyi a dar vi dǝgal kǝ aˈyi mai, kǝl ma Hyal ngǝ ngga nyi a dari, ǝnggǝr kǝra nji ngga Haruna. \p \v 5 Abangǝ tsu, Kǝrsiti aˈyi hǝr kǝrnyi a dar vi dǝgal aga ja ɗa Pubu kǝra ndiya ǝnga Dǝgal mai, kǝl ta Hyal hǝr nyi, kǝ ji na anǝ nyi, \q1 “Nagǝ Zǝr Ɗa ngau, \q2 Əshina a ɗar yi Dǝngau.” \m \v 6 Ənggǝra ji ɓǝra na ar vanyi vi, \q1 “Nagǝ Pubu ngau nǝ baˈanuwa, \q2 kǝra lagur Malkizadakǝu.” \p \v 7 Ar pǝcira Yesu tsu wu duniya, ju kǝdi Hyal ǝnga kǝdi daɓǝ ǝnga ɓwakǝr ǝnga tiwi gagaɗǝ daɓǝ ǝnga sǝlǝm, anǝ ndǝra ǝnga dǝnama ndǝra wu sǝn mbǝliya nyi sara wu miya tau. Arya naja ndǝr hivǝr Hyal, kǝ Hyal nggari kǝdi nyi. \v 8 Alaga kau, Yesu zǝr Hyal ngau, ji highiɓǝr ɓǝlar sǝ lagur ɓwaɓwatǝˈyar kǝra ji sa. \v 9 Lagu kau, ngǝ Hyal nyabiya nyi aga ja ɗa lagu nǝ uya mbǝɗǝ nǝ baˈanuwa anǝ patǝr njira ɓǝlar sǝra ji na. \v 10 Arya kǝ ngǝ Hyal fiya nyi ji ɗa Pubu kǝra ndiya ǝnga Dǝgalǝu, ǝnggǝr nǝ Malkizadakǝu. \s Kughi Ara Sha A Gyu Yukuɗu \p \v 11 Sǝ aˈyi gangǝu kǝra ˈya kyaga na ar kǝra sǝˈyar kau, ama dzadzau nga nyi ˈya sǝn gǝlabiya nda, arya nahyi aˈyi yiwu hya nggabiya sǝ ar kǝra ndǝshigu kǝ kusakusa mai. \v 12 Alaga kǝ pǝci kǝ ǝshina, hya kyaga nda ɗa malǝmǝ highiɓau, kwalaga abangau, hya vǝr yiwu vanyi ndǝ a ɓǝra highiɓǝ anǝ hyi sǝr nu nǝ tanggǝrma ar kǝra Ndǝr Hyal wayu. Sǝra tsaˈa aga hyi ca ngǝ uˈwa, ama aˈyi sǝr sǝm kǝra ɓaɓal mai. \v 13 Arya kalar ndǝra uˈwa ngǝ sǝr sǝm nyi, zǝr mamanji nga ja, naji ɗa tsaˈa aga dlǝwu highiɓǝ ar kǝra tsapǝkur mai. \v 14 Ama sǝr sǝm kǝra ɓaɓalu, nǝ njira hǝhǝ ngau, ca ngǝ njira hwathliya kǝrnda aga nda tǝkǝbiya sǝra mǝnahǝu ǝnga sǝra ɗǝmwaˈyu. \c 6 \p \v 1 Agabangau, kǝl mǝna hǝbiya dzau adabanga highiɓǝ nǝ tanggǝrma kǝra mǝn dlǝwuri ar kǝra Kǝrsiti, aga mǝna dumwa ǝnga ɓǝra nggabiya highiɓǝ nyi, a sara mǝna sha a gyu yukuɗu lagur highiɓǝ ar kǝra tubi sara wu sǝra wu shili ǝnga tau, ba nǝ mbǝrsa anǝ Hyal, \v 2 ba nga highiɓǝ ar kǝra baɓǝtizǝma daɓǝ ǝnga fǝ tsi, ǝnga hyaˈari sara a vir tau, ba gwu numa kǝra gǝra kuɗau. \v 3 Namǝn wu dumwa ǝnga nggabiya highiɓǝ nyi ma Hyal yiwu. \v 4 Wu nda ɗa sǝ gǝra ɗa, anǝ njira ɗahari mbǝmbǝl nǝ Hyal, ǝnga njira ɗahari lǝr sǝ lǝlǝ nǝ Hyal, ba njira ɗahari Mambǝl Cicau \v 5 ǝnga njira ɗahari mǝsahǝkur Ndǝr Hyal, ǝnga dǝnama nggyabiya zaman kǝra wu shili, \v 6 ma ndǝ tana ar lagu, ndǝr sǝn shabiya nyi a shili aga ja tubi aˈyi mai. Lagur nggyabiyar nda kau, nga ndu ɓǝra dlakǝya Zǝr Hyal nǝ mǝthlǝkura nyi, ba nda dzǝgwa pǝlna nyi pǝzhi ar sugu. \p \v 7 ˈYiˈyi ma kǝra a vǝr sa ˈyimir par ar kǝr ar kǝr, ju nda tsǝbiya sǝ thlǝthlǝkaˈyar kǝra wu nda ɗa akkǝri anǝ njir zǝwa nyi, Hyal wu nda fǝnggǝr barka anǝ ˈyiˈya nyi. \v 8 Ama ma ˈyiˈyi kǝ a vǝr tsǝ shikǝɗi ǝnga jigwalǝu, aˈyi ja ǝnga akkǝri mai, Hyal wu nda shiˈwuna nyi ba nja nggyina nyi wu yukuɗa nyi. \p \v 9 Alaga kǝ mǝn na abangau, bazhir ˈwa ɗa ˈyar, a hǝnggǝr ˈya abǝr alenyi sǝra ndiya ǝnga mǝmǝnahǝ kǝra a vǝr shili anǝ hyi ar kǝra mbǝɗau. \v 10 Hyal aˈyi ndǝ gǝra tsapǝ mai. Naja aˈyi wu nda fari ǝnga thlǝrǝr hyi ǝnga yiwu kǝra hyu ca anǝ Hyal, lagur dlǝwa dzǝ wu yiwukur anǝ nji cici nyi mai, ǝnggǝr kǝra hya vǝr mǝl kabangǝkau. \v 11 Sǝra ˈyu yiwu gagaɗau, ca ngǝ, abǝr, hya nggya wu kwakwaɗǝkur wu thlǝrǝr hyi baˈanǝ shili ar jomǝya ndǝl, aga fǝrkǝr hyi a sa nyabiya dzau. \v 12 Hya sara ɗa nji haɗǝwa mai, ama hya faˈabiya hiya njira wu faˈabiya ki ǝnga sǝra Hyal mǝliya alkawala nyi lagur mbǝrsa ǝnga mba ɗǝfu. \s1 Jijirkura Alkawal Nǝ Hyal \p \v 13 Ar pǝci kǝra Hyal mǝliya alkawal anǝ Ibrahimu, vanyi ndǝ aˈyi kǝra a ndiya nyi kǝra ja sǝm fǝla ǝnga thlǝmǝ nyi mai, ba ji sǝmku fǝla ǝnga kǝrnyi. \v 14 Kǝ Hyal na, “Jijiri yu fǝnggǝr ngǝ barka, yu mǝliya culi ngǝ gangǝu.” \v 15 Agabangau, lagur sǝkǝbiya wu mba ɗǝfu ngǝ Ibrahimu dlǝwuri nyabiya dzǝ nǝ alkawala nyi. \v 16 Jijiri nju sǝm fǝla ǝnga ndǝra wu ndiya nda, ǝnga sǝm fǝla ca ngu shili ǝnga hǝnggǝri kǝra gǝra ǝnga kǝpal. \v 17 Arya Hyal wu yiwu ja cabiya nggyabiya nyi kǝra gǝra bǝlar dzǝ ar babal anǝ njir faˈa ki nǝ alkawal, kǝl ta ji ɓǝra jigǝbiya ǝnga sǝm fǝla. \v 18 Hyal mǝl abangau, aga sǝm fǝla nyi ǝnga alkawal nyi, nda nyabiya dzau. Ənggǝr kǝra mǝn wu sǝni abǝr Hyal wu thla fati mai. Ma mǝn hwi a ndu dǝla nyi, mǝn wu nggya ǝnga fǝ ɗǝfu aga mǝna sǝɓiya ɓaɓalu fǝr kǝr kǝra ji nǝ mǝn. \p \v 19 Fǝrkǝr kǝra mǝn ǝni kau, ǝnggǝr mǝca tǝghǝ pi kǝra wu tǝghǝr mǝn ɓaɓalu. Ənga fǝr kǝr kǝ nga mǝn wu tǝrabiya a biya banga kadǝmbul nǝ vi cici nǝ ki Hyal. \v 20 Yesu ngǝ gwa wu mwar mǝn ǝnga ji gwa ar viya mǝn. A ɗar ja a nǝ mǝn Pubu kǝra ndiya ǝnga Dǝgalǝu, ǝnggǝr nǝ Malkizadakǝu. \c 7 \s Pubu Malkizadakǝu \p \v 1 Najaka Malkizadakǝu, naja ngǝ tǝl nǝ Salemu, ǝnga tsu pubu nǝ Hyal Kǝra Di. Ji ɓǝ ǝnga Ibrahimu ar pǝci kǝra Ibrahimu a vǝr sha shili sara vǝr pa ǝnga tǝltǝlˈyar kǝra ji sǝmku tǝlkur ar kǝra nda, ba ji fǝnggǝr nyi barka. \v 2 Kǝ Ibrahimu nǝ nyi pathlǝu wu kumou nǝ kalar sǝra ji faˈari sara a gwa miya pa. Tanggǝrma, sǝra thlǝmǝ kǝ cabiya ca ngǝ, “Tǝl nǝ tsapǝkur.” Ənga naja tsu “Tǝl nǝ Salemu,” kǝra cabiya, “Tǝl nǝ jamǝkur.” \v 3 Naja aˈyi ǝnga njir ya mai. Aˈyi ja ǝnga culi kǝra ji biya a gwa mai. Aˈyi ja ǝnga pǝcir ya ǝnga pǝcir tǝ mai. Naja tsu ǝnggǝr Zǝr Hyal, kǝra nggya aga pubu baˈanuwa. \p \v 4 Hya tsamiya culi dǝgalkura ja! Kwalaga ǝjiya ǝjir mǝn Ibrahimu tsu nǝ nyi pathlǝu wu kumou nǝ kalar sǝra ji faˈari sara a gwa miya pa! \v 5 Ətsu highiɓǝ Musa a nana ri, abǝr kalar ndǝr Lawi kǝra ɗa pubu, a ɗar tsaˈa ja dlǝwuri pathlǝu wu sǝ kumou sara ara nji, alaga kǝ nji kǝ zamǝr nda ngǝ ˈyar, ǝnga tsu nanda ma culi gǝ Ibrahimu nga nda. \v 6 Ama Malkizadakǝu, ndǝra aˈyi biya sara wu culi nji gǝ Lawi mai, a dlǝwuri ja pathlǝu wu sǝ kumou sara ara Ibrahimu, ba ji fǝnggǝr nyi barka, naja ndǝra nji nǝ nyi alkawala nyiˈyar. \v 7 Gǝra ǝnga kǝpal ndǝra wu fǝ barka naja ndiya ndǝra nji fǝnggǝr nyi barka. \v 8 Kǝja njir Lawi njir dlǝwu pathlǝu wu sǝ kumou, ndu tau. Ama Malkizadakǝu nǝ nyi ndǝra dlǝwuri pathlǝu wu sǝ kumou sara ara Ibrahimu, nji lǝr sakida ar kǝra ja abǝr naja aˈyi tǝ mai. \v 9 Nju sǝn na abǝr Lawi ǝnga kǝrnyi, ndǝra culi nyi ngǝ njir dlǝwu pathlǝu wu sǝ kumou, a lǝr ja nǝ nyi pathlǝu wu sǝ kumou lagu Ibrahimu, \v 10 ara ar pǝci kǝra Malkizadakǝu ɓǝ ǝnga Ibrahimu, Lawi tsu ja wu dza ǝjiya ǝji nyi. \s Yesu Ngǝ Pubu Kǝra Ənggǝr Malkizadakǝu \p \v 11 Kǝja dlaɗǝ Musa a cabiyari anǝ njir Izirayila abǝr kalar pubu ja biya sara wu culi gǝ Lawi. Maja abǝr thlǝr pubuˈyar nǝ culi gǝ Lawi wu mǝliya nji a ɗa nji tsapǝu, sǝr ɓǝra ɗa nja dla ǝnga vanyi pubu pamǝ lagu Malkizadakǝu aˈyi mai, kǝra aˈyi lagu Haruna mai. \v 12 Arya ma nji bǝlana lagur fǝ ndu pubukur, kǝl nja bǝlana dlaɗǝ tsu. \v 13 Naja ndǝra nja vǝr ndǝr ar kǝri kau, Thlagǝr mǝn ngau, naja ji biya sara wu culi pamǝu, culi kǝra gǝra saya mǝl thlǝr nǝ pubu. \v 14 Kadzakadzangǝ nga nyi, abǝr Thlagǝr mǝn biya sara wu culi gǝ Yahuda, laguwa culi kǝ tsu Musa aˈyi ndǝr ar kǝra nda lagu pubukur mai. \p \v 15 Najaka ndǝr tsu a biyari ar babal gagaɗau, ar pǝci kǝra vanyi ndǝ ɓǝra biya pubu pamǝ ǝnggǝr kǝra Malkizadakǝu, \v 16 ndǝra ɗa pubu, aˈyi lagu dlaɗǝ ǝnga culi kǝra ji biya sara a gwa mai, ama lagu dǝnama nǝ pi gǝra kuɗau. \v 17 Arya nji lǝr sakida ar kǝra ja abǝr, \q1 “Nagǝ ngǝ pubu nǝ baˈanuwa, \q2 kǝra lagur Malkizadakǝu.” \p \v 18 Nji hǝna dlaɗǝ kǝra ɗǝɗǝmǝu, ara gǝra dǝnamakur nyi ǝnga dlǝwa dzǝ nyi. \v 19 Arya dlaɗǝ Musa aˈyi kakalǝ ja mǝliya sǝ tsatsaˈa mai, ama kabangǝkau, fǝr kǝr aˈyi kǝra wu hǝr mǝn lǝhǝ a shila dzǝr Hyal. \p \v 20 Hyal nyabiya sǝ kau, lagur sǝm fǝla. Patǝr njira gu thlǝr pubu aˈyi lagur sǝm fǝla mai. \v 21 Ama ndǝ kǝ ɗa pubu lagur sǝm fǝla ar pǝci kǝra Hyal na anǝ nyi, \q1 “Thlagǝu a sǝmkur fǝla, \q2 naja aˈyi wu bǝla ɗǝnga nyi mai, \q1 ‘Nagǝ pubu ngau, nǝ baˈanuwa.’ ” \p \v 22 Arya najaka sǝm fǝla ngǝ Yesu nggya ar viya sǝr mbabiya nǝ alkawal mbamba kǝra ndiya ǝnga mǝnahǝu. \p \v 23 Pubuˈyar nǝ ɗǝɗǝmǝu, ndǝ ɗa gangǝ ara tǝ ngǝ kar nda ara dumwa ǝnga thlǝr nda parangǝu. \v 24 Ama Yesu ngǝ pubu nǝ baˈanuwa, arya naja ǝnga kǝrnyi aˈyi ja ǝnga pi baˈanuwa. \v 25 Agabangau, aˈyi ja cumu ǝnga dǝnama nǝ mbǝɗana njira shili lǝhǝu wu dzǝr Hyal lagu nyi, ara aˈyi ja cumu ǝnga pi ba ju dumwa ǝnga kǝdi Hyal anǝ nda. \p \v 26 Culi najaka pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgal nga mǝnu yiwu, ndǝ kǝra cicau, ǝnga ndǝra gǝra bikau, gǝra ǝnga mǝcaviɗi, ǝnga ndǝra nji hǝbiya sara wu njir bikau ba nji hǝna nyi adabanga dǝmǝlmǝˈyar. \v 27 Aˈyi ja ǝnggǝr pubu kǝra ndiya ǝnga dǝdǝgal ta mai, arya aˈyi mbari kǝl ja lǝr saɗaka kalar pǝci mai, tanggǝrma arya bikǝ nyi, ǝnga arya bikǝ nǝ nji. Naja ji lǝr saɗaka nyi zǝmǝ pir ar pǝci kǝra ji lǝr kǝrnyi. \v 28 Arya dlaɗǝ Musa ngǝ mǝliya nju caɗǝ pubu kǝra ndiya ǝnga dǝdǝgalˈyar sara wu nji ǝnga tǝtǝwakur nda. Ama alkawal Hyal kǝra shili daɓǝ ǝnga sǝm fǝla ngǝ caɗǝbiya Zǝr nyi kǝra naja ngǝ tsatsaˈa baˈanuwa. Alkawal kau ca ngǝ kǝra shili ayukuɗa dlaɗau. \c 8 \s1 Pubu Kǝra Ndiya Ənga Dǝgalǝu Nǝ Alkawal Mbamba Mafǝliyangǝu \p \v 1 Sǝra mǝnu yiwu mǝna na ca ngǝ, aˈyi mǝn ǝnga pubu abangau, pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgal kǝra a vǝr nggya ar tsi mazǝma tsǝkafǝ nǝ Ndǝ Dǝgal Dǝnama a dǝmǝlmau. \v 2 Ndǝra vǝr mǝl thlǝr ar vi kǝra ndiya ǝnga Cicau, kwapatǝ kǝra jijiri kǝra Thlagǝ ǝnga kǝrnyi ngǝ liya ama aˈyi ndǝ mai. \p \v 3 Kalar pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgalǝu, nji fiya nyi aga hǝ saɗaka ǝnga lǝ sǝ lǝlau, agabangau, najaka pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgalǝ tsu, a mbari kǝl ja lǝr sau. \v 4 Maja abǝr wu duniya nga ja, ju sǝn ɗa pubu mai, ara tsu kaɗu pubuˈyar aˈyi kǝra a vǝr lǝ sau ǝnggǝr kǝra dlaɗǝ nana. \v 5 Sǝra pubuˈyar ka vǝr mǝl a vu vi cici nǝ Hyal kau, tangǝ ǝnggǝr sǝra nja vǝr mǝl a dǝmǝlmau. Ca ngǝ sǝra Hyal kughiya Musa aga ja hǝriya kwapatǝ anǝ Thlagǝu, ǝnggǝr kǝra ji cabiya nyi. Ji na, “Ga tsamǝ ǝnga hangǝkal, aga ga liya kakalǝ ǝnggǝr kǝra yi cabiya ngau, a du mǝ ta.” \v 6 Ama thlǝr kǝra Yesu dlǝwuri a ndiyari nǝr nda, arya alkawal mbamba kǝra naja ngǝ tsupamǝ kǝra ndiya hahala nyi ta, arya alkawal mbamba nyi nji mbiya ar alkawal kǝra ndiya. \p \v 7 Maja abǝr alkawal mbamba nǝ tanggǝrma aˈyi tuwa mai, aˈyi nju ɓǝra gal nǝ mǝthlǝkura nyi kǝra ndiya mai. \v 8 Ta Hyal lari bikǝr nda, ba ji na, \q1 “Pǝci wu shili, ǝngwar Thlagǝu, \q2 yu nda mǝliya alkawal mbamba nǝ mafǝliyangǝ ǝnga njir Izirayila, ba ǝnga tsu culi Yahuda. \q1 \v 9 Aˈyi culi alkawal mbamba \q2 kǝra yi mǝl ǝnga ǝjir ndaˈyar mai, \q1 ar pǝci kǝra yi mbar pǝla nda \q2 aga ya hǝbiya nda sara wu ˈyiˈyir Masaru, \q1 arya nanda aˈyi taˈyi ǝnga alkawal ɗa mai, \q2 ca ngǝ ɗa yi tǝkǝ ǝnga nda, ǝngwar Thlagǝu. \q1 \v 10 Najakǝ ngǝ alkawal mbamba kǝra yu sa mǝl \q2 ǝnga njir Izirayila, ayukuɗa pidaˈyar kau, \q2 ǝngwar Thlagǝu, \q1 yu fuwa highiɓǝ ɗa wu ɗǝfuwa nda. \q2 Yu tsǝfǝri wu huɗa nda. \q1 Yu nggya Hyalǝr nda, \q2 nanda tsu ndu nggya nji ɗa. \q1 \v 11 Aˈyi kǝl ndǝ a highiɓǝ anǝ tǝwul nyi mai, \q2 alaga zamǝ nyi, ju na, \q2 ‘Ga sǝn Thlagǝu,’ \q1 Arya kalar ndu sa sǝn ɗa, \q2 dzǝguya ar kusha nda baˈanǝ dǝgala nda. \q1 \v 12 Ara yu sa tǝfǝbiya nda bikǝr nda \q2 aˈyi tsu yu ɓǝra ɗǝngari ǝnga sǝ ndzǝndzǝr nda mai.” \p \v 13 Ta Hyal ngga kau, ǝnga alkawal mbamba mafǝliyangǝu, a cabiyari abǝr nǝ tanggǝrma ta a hiliri ba ji hal. Sǝra hil ǝnga sǝra hal wu sǝkar mai, ba ja tǝrabiya kabangǝkau. \c 9 \s1 Dlǝvǝ Culi Nǝ Alkawal Mbamba Kǝra Ɗǝɗǝmǝu \p \v 1 Alkawal mbamba nǝ tanggǝrma aˈyi ja ǝnga sǝra nja kyaga mǝl nǝ dlǝvau. Alkawal mbamba nǝ tanggǝrma kǝ tsu, vi aˈyi a gwa kǝra cici kǝra nji hǝriya wu duniya. \v 2 Nji pǝdlǝya kwapatǝu, wu kwapatǝ kau, kǝ nji tǝkǝya bwata mǝthlǝu. Ar bwata nǝ tanggǝrma sǝr sǝɓǝ pitǝlla aˈyi, ǝnga tǝmbǝl, ba ǝnga lǝgu macikǝl kǝra nji nǝ nyi anǝ Hyal. Bwata kau, nga nju ngga ǝnga Vi Cicau. \v 3 Ayukuɗa kadǝmbul nǝ mǝthlǝkura nyi, vanyi vi aˈyi kǝra nja ngga ǝnga Vi kǝra ndiya ǝnga Cicau. \v 4 Ar bwata nǝ mǝthlǝkura nyi bagadi aˈyi nǝ ǝndzǝ nǝ nggyi sǝ kisu, ǝnga akwati alkawal mbamba kǝra nji haɗiya ǝnga ǝndzau. Akwati kau, kǝja sǝra a gu gwa, pǝla ǝndzǝ nǝ fǝ mana, ǝnga dǝla nǝ Haruna kǝra thlau, ba nga tsǝka kǝra alkawal mbamba kǝ tsǝtsǝfǝ ari. \v 5 A dar kǝra akwati alkawal mbamba kau, shangguɗi hǝhǝr nǝ carabiyamǝu\f + \fr 9:5 \fr*\ft carabiyamǝu sǝ ǝnga pi kǝra ǝnga ɓǝgǝu ngau, kǝra a vǝr nggya a dǝmǝlmau, ndu dlǝvǝ Hyal ǝnggǝr nǝ waladiˈyar.\ft*\f* aˈyi kǝra wu cabiya kadakadarkur nǝ Hyal. Nanda ngǝ mǝliya shangguɗi anǝ sǝr haɗǝ miya akwati kau, kǝra nju ngga ǝnga vir nggya tǝhuɗu. Namǝn a sǝn ndǝr ar kǝra sǝˈyar kǝ kwatahǝ mai. \p \v 6 Ma nja fuwar sǝ wu lagu ǝnggǝr kau, ba pubuˈyar a gu bwata tanggǝrma ǝnggǝr kǝra ndu wuraga mǝl thlǝr nda. \v 7 Ama kǝl pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgal ngu gu bwata mǝthlǝkura nyi kǝra gwa gwa, zǝmǝ wu fa. Naja sǝn gwa gǝra ǝnga mashi mai, aga tǝfǝbiya bikǝ nyi ǝnga kǝra nji mǝliya ǝnga gǝra sǝnkur nda. \v 8 Lagu kǝ ngǝ Mambǝl Cici cabiya abǝr, lagur gwu Vi kǝra Ndiya ǝnga Cicau aˈyi pahǝnakǝr kwatahǝ mai, ma tsu bwata tanggǝrma tsu taˈyiu. \v 9 Sǝˈyar kǝ patǝ aga nda gǝlabiya nggyabiya ǝshina, kǝra wu cabiya abǝr lǝ sau ǝnga hǝ saɗaka a sǝn shili ǝnga nggyabiya nǝ kǝr papal anǝ njir dlǝvǝ Hyal mai. \v 10 Sǝˈyar kau, ar kǝra sǝm ǝnga sa ba ǝnga ci dzau nga nda wacu. Thlǝr kau, a biyar babal nga nda wacu, kǝl ta Hyal nda canǝ mǝn lagur mǝl thlǝr nǝ mafǝliyangǝu. \s1 Mashi Kǝrsiti \p \v 11 Kǝja Kǝrsiti a shiliri ǝnggǝr Pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgalǝu, nǝ sǝ mǝmǝnahǝˈyar kǝra aˈyi kabangǝkau. Ji shili, kǝ ji sa gu kwapatǝ kǝra ndiya ǝnga dǝgalǝu, ǝnga kǝra ndiya ǝnga tsatsaˈa, aˈyi kǝra nji hǝriya ǝnga tsi mai, kǝra cabiya aˈyi nǝ duniya kǝ mai. \v 12 Ji gwu vi kǝra ndiya ǝnga Cici kau, aga zǝmǝ pathlǝu. Naja aˈyi gwa ǝnga mashi kuˈyar ǝnga nǝ wazha thla mai, ama ǝnga mashi nyi nga ji gwa, kǝra ji bǝliya mǝn ǝni nǝ baˈanuwa. \v 13 Mashi nǝ kuˈyar, ǝnga thlaˈyar ba ǝnga bǝbǝr nǝ mbǝhulǝu, nju uˈuci sǝˈyar kǝ a ndar njira gǝra cicau, aga ja mǝliya nda cicau a biyar cicir dzau. \v 14 Ma abangǝ ja, mi nga mǝna sǝn na ǝnga mashi Kǝrsiti kǝra wu ndiya nda pata? Ndǝra gǝra ǝnga mǝcaviɗi, lagur dǝnamar Mambǝl Cici nǝ baˈanuwa nga ji lǝr kǝrnyi aga saɗaka kǝra tsatsaˈa anǝ Hyal. Ji mǝl abangau, aga ja cina ɗǝngar mǝn sara ara sǝr mǝla mǝn kǝra ɗǝmwaˈyu kǝra wu shili ǝnga tau aga mǝna ɗa njir dlǝvǝ Hyal mbǝmbǝɗau. \p \v 15 Agabangau, Kǝrsiti naja ngǝ ndǝra wu taˈyi wu pama nji ǝnga Hyal wu najaka alkawal mbamba kǝra mafǝliyangǝu. Aga kalar njira nji ngga ba nda dlǝwuri alkawal nǝ faˈa ki nǝ baˈanuwa kǝra Hyal mǝliya alkawala nyi. Ta ɗa a tǝr ja, tǝ nyi bǝliya nda sara wu bikǝr nda kǝra ndǝ mǝliya wu pǝcir alkawal nǝ tanggǝrma. \p \v 16 Ma ndǝ mǝliya alkawal ar kǝra sǝr faˈa ki, faˈa kiya nyi wu nyabiya dzǝ ma nja lar tǝtǝkura ja. \v 17 Arya alkawal faˈa ki aˈyi ja ǝnga dǝnama mai kǝl ma nda nyi a tǝri, ca ngǝ gyiwuliya mǝliya sǝkǝ aˈyi mai ma tsu nda nyi ǝnga pi. \v 18 Ca ngǝ sǝra ɗa alkawal mbamba nǝ tanggǝrma aˈyi nji hǝnggǝri ǝni mai, kǝl lagu mashi. \v 19 Ca ngǝ sǝra ɗa Musa nana anǝ nji papatǝu sǝr mǝl kǝra aˈyi wu dlaɗau, kǝ ji hǝri mashi wazha thla ǝnga nǝ kuˈyar, ba ji daɓǝri ǝnga ˈyimi. Ənga ji hǝr sasaˈwa ǝpa ǝpa, kǝ ji pǝɗiya a yar hyali wur hisopǝu aga ja dzǝgwa uci mashi tǝmahǝu a ndar kǝra Lǝkakaɗǝ pǝpǝɗau ba a ndar kǝra nji papatǝu ǝni. \v 20 Kǝ ji na, “Najakǝ ngǝ mashi nǝ hǝnggǝri ǝnga alkawal mbamba kǝra Hyal lǝri hyi hya ɓǝlari.” \v 21 Abangǝ tsu ji uˈucina masha nyi ar kǝra kwapatǝ kau, ba tsu ar kǝra patǝr kar thlǝr nǝ kwapata nyi ar pǝcir dlǝvau. \v 22 Ənga jiri dlaɗǝ nǝ Musa a cabiyari abǝr kǝl nja cina zada kalar sau ǝnga mashi. Ma aˈyi nji pǝna mashi mai tǝfǝbiya bikǝ aˈyi mai. \p \v 23 Sǝˈyar kǝ nda nggya shangguɗi hǝhǝr nǝ sǝra a dǝmǝlmau, a mbari nda ɗa cicau, lagur hǝ saɗaka ˈyar kǝra wu duniya. Ama sǝra a dǝmǝlmau, ǝnga kǝrnda a mbari nda ɗa cicau, lagur hǝ saɗaka kǝra ndiya patǝu. \v 24 Arya Kǝrsiti ǝnga kǝrnyi aˈyi gwu Vira ndiya ǝnga Cicau, kǝra ndapi ngǝ hǝriya mai, kǝra ndǝ hǝriya a papa nǝ jijira nyi. Awau, ji maˈyi, ji da gwu vira ndiya ǝnga cicau a dǝmǝlmau ǝnga kǝrnyi, a dǝgya Hyal arya mǝn. \v 25 Ənga aˈyi ji da gwu vira ndiya ǝnga cicau a dǝmǝlmau aga ja nda lǝr kǝrnyi ar kǝr ar kǝr mai, ǝnggǝr kǝra pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgal wu duniya kǝra gwu Vira ndiya ǝnga Cicau fa nga fa ǝnga mashi nǝ maˈwi aˈyi ǝnga mashi nyi mai. \v 26 Ma abǝr abangǝ nga nyi, Kǝrsiti wu ɓǝra lar ɓwaɓwatǝ ba ja tǝ aga gangǝu, dzǝguya ar ndǝla duniya shili ar ǝshina. Ama shili nyi aga zǝmǝu, aga nji patǝu, ba anǝ kuɗiyar duniya, ji lǝr saɗaka nǝ kǝrnyi aga tǝfǝbiya bikǝr nji. \v 27 Ənggǝr kǝra Hyal fiya aga nda tau aga zǝmǝ pathlǝu, ayukuɗa tǝ nyi kǝl sǝkǝ numa nǝ Hyal, \v 28 abangǝ tsu nga nji lǝr Kǝrsiti aga zǝmǝu, aga ja sa hǝna bikǝr nji gangǝu. Naja tsu wu ɓǝra sa shili nǝ mǝthlǝkura nyi, aga sa tǝfǝ bikǝ mai, ama aga ja sa nǝ nyi mbǝɗau anǝ njira wu caguli ǝnga shili nyi. \c 10 \s Alkawal Mbamba Dǝgalǝu Kǝra Ndiya Ənga Mǝnahǝu \p \v 1 Dlaɗǝ Musa sǝ ngau kǝra ǝnggǝr shangguɗa sǝ mǝnahǝ kǝra a vǝr shili, ama aˈyi cabiya abǝr naja ngǝ sǝ jijiri kǝ mai. Ca ngǝ sǝra ɗa dlaɗa nyi aˈyi a sǝn mǝliya patǝr njira dla lǝhǝ wu dzǝr Hyal nda nggya cici lagur hǝ saɗaka gǝra bǝla kǝra nju mǝl fa ga fa kǝ mai. \v 2 Maja abǝr dlaɗǝ Musa aˈyi ja ǝnga dǝnama, tsu nju ɓǝra dumwa ǝnga hǝ saɗaka kǝ ya? Maja abǝr njir hǝ saɗaka kau, ndu sǝn uya nggya cicau aga zǝmǝu, tsu ɗǝnga nǝ ɗǝfuwa nda wu ɓǝra ɓwakǝr ara bikǝr nda mai. \v 3 Ama hǝ saɗaka kau, lagur ɗǝngar nda bikǝr nda ngau, fa ǝnga fa. \v 4 Arya aˈyi a sǝn ɗa mashi thlaˈyar ǝnga nǝ kuˈyar a sǝn hǝna bikǝ mai. \p \v 5 Agabangau, ǝnggǝra Kǝrsiti shili wu duniya, ji na, \b \q1 “Hǝ saɗaka ǝnga lǝ sǝˈyar nagǝ wu yiwu mai, \q2 ama kumǝr dzǝ nga gǝ pabǝri anǝ ɗa. \q1 \v 6 Hǝ saɗaka nǝ nggyi sau ǝnga nǝ hǝna bikau \q2 nagǝ wu nggar mǝsahǝkur nda mai. \q1 \v 7 Kǝ yi na, ‘Kǝja yau, Hyal, \q2 yi shili aga ya sa mǝl sǝra gu yiwu, \q2 ǝnggǝr kǝra ja tsǝtsǝfau ar kǝra yau \q2 wu lǝkakaɗǝ tsǝtsǝfǝ nǝ Hyal.’ ” \p \v 8 Tanggǝrma ji na, “Hǝ saɗaka, ǝnga lǝ sǝˈyar, ǝnga saɗaka nǝ nggyi sau, ǝnga saɗaka nǝ hǝ bikau, nagǝ wu yiwu nda mai, ǝnga nagǝ aˈyi wu nggar mǝsahǝkur nda mai.” Ji na abangau, alaga kau, Dlaɗǝ Musa ngǝ na nja ɓǝlar sǝˈyar kau. \v 9 Ji ɓǝra na, “ Kǝja yau, yi shili aga ya sa mǝl sǝra gu yiwu.” Ca ngǝ, a fiyar nji sǝ nǝ tanggǝrma ar thlǝrpau, aga nja dzǝgwa ciya nǝ mǝthlǝkura nyi. \v 10 Lagur sǝra Hyal wu yiwu ca ngǝ tsu a mǝliya mǝnǝr ja cicau, lagu hǝ saɗaka nǝ dza ja kǝra Yesu Kǝrsiti lǝri aga zǝmǝ pathlǝu, kǝra gǝra ǝnga cakau. \p \v 11 Wu kalar pǝci, kalar pubu wu taˈyi ju mǝl thlǝr nyi, ju dumwa ǝnga hǝ saɗakaˈyar kǝra gǝra bǝla dzǝ kau, ar kǝr ar kǝr kǝra gǝra ǝnga dǝnama nǝ hǝna bikǝˈyar. \v 12 Ama ta Kǝrsiti lǝri saɗaka aga zǝmǝu, nǝ baˈanuwa arya bikǝˈyar, ba ji dzǝgwa nggya ar tsi mazǝm nǝ Hyal. \v 13 Tsu wu pǝci ta ja vǝr sǝkǝ nja sa fiya dawa nyiˈyar a gyi gya kiɗa hiya ja. \v 14 Arya hǝ saɗaka zǝmǝ kǝ ji mǝliya kau, kǝ ji shabiya njira nji cicina nda, nda nggya tsatsaˈa baˈanuwa. \p \v 15 Mambǝl Cici lǝr sakida ar kǝra mǝn ar kǝra sǝˈyar kau. Tanggǝrma, ji na, \q1 \v 16 “Kǝja alkawal mbamba kǝra yu nda mǝl ǝnga nda, \q2 ayukuɗa pǝci kau, ǝngwar Thlagǝu. \q1 Yu nda fuwa dlaɗǝ ɗa wu ɗǝfuwa nda, \q2 ba ya dzǝgwa tsǝfǝri wu ɗǝngar nda.” \m \v 17 Ji ɓǝra cakǝri, ji na, \q1 “Bikǝr nda ǝnga ndza sǝr nda \q2 tsu yu ɓǝra ɗǝngar nda mai.” \m \v 18 Ar pǝci kǝra nji tǝfǝbiya bikǝr ndaˈyar, tsu vanyi hǝ saɗaka arya bikǝ aˈyi mai. \s Shili Lǝhǝu Wu Dzǝr Hyal \p \v 19 Agabangau, wazha ama, aˈyi mǝn ǝnga kǝr papal jijiri nǝ gwu Vira Ndiya ǝnga Cicau lagur mashi Yesu. \v 20 Naja tsu ji pahǝna mǝn lagu mafǝliyangǝ kǝra mbǝmbǝɗau, lagur kadǝmbul kǝra ca ngǝ kumǝr dza ja. \p \v 21 Aˈyi mǝn tsu ǝnga pubu kǝra dǝgal a vǝr sǝm tǝlkur ar kǝra ki Hyal. \v 22 Agabangau, bǝgǝ mǝna shili lǝhǝ wu dzǝr Hyal ǝnga ɗǝfu jijiri, ba ǝnga mbǝrsa kǝra gǝra ǝnga kǝpal. Mǝna shili ǝnga ɗǝfu kǝra nji cina sara wu sǝ sǝsǝli, ba ǝnga kumǝr dzǝ kǝra nji cina ǝnga ˈyimi camǝu. \v 23 Bǝgǝ mǝna taˈyi tandar ar fǝ ɗǝfu, kǝra mǝna vǝr lǝ sakida ar kǝri, ara ndǝra mǝliya mǝn alkawal ndǝr mǝl sǝ tsaˈa miya ɗǝfu ngau. \v 24 Mǝna tsǝtsǝkuri kuvwar mǝn lagura nda cabiya yiwukur ǝnga mǝl thlǝr kǝra mǝnahǝu. \v 25 Mǝna sara piyari shili wu daɓǝ dzǝ nǝ dlǝvǝ mai, ǝnggǝr kǝra alenyi nja vǝr mǝl. Ar viya kau, kuji mǝna dumwa ǝnga tsǝtsǝku ɗǝfuwa mǝn, mǝna dumwa ǝnga mǝl abangau ǝnggǝr kǝra mǝn lari abǝr Pǝcir shilǝr Thlagǝr mǝna ɗari lǝhǝu. \p \v 26 Ma mǝn dumwa ǝnga mǝl bikǝ nǝ gǝra nggandǝrkur, ayukuɗa mǝn dlǝwuri sǝnbiya sǝ nǝ jijiri, tsu vanyi hǝ saɗaka nǝ bikǝ aˈyi mai. \v 27 Ar viya kau, sǝra hiyau ca ngǝ sǝkǝ wu tsǝdzau ǝnga hivǝr arya numa ǝnga uˈu kǝra kwakwaɗǝ gagaɗau kǝra wu nda sǝmku njira dawa ǝnga Hyal. \v 28 Kalar ndǝra aˈyi ɓǝlari dlaɗǝ Musa mai, nju tsiya nyi, tǝhuɗǝ aˈyi mai, lagur sakida nji mǝthlǝu ǝnga alaga nji makǝru. \v 29 Kalar ndǝ kǝra diɗana Zǝr Hyal, ǝnga ji diɗana mashi alkawal mbamba kǝra ca ngǝ cina nyi, ǝnga ji ɓǝra nggǝliya Mambǝl Cici nǝ mayiwakur, numa nyi nga kyaga ɗa a ndiya ǝnga ɓwaɓwatǝ gagaɗau. \v 30 Arya mǝn wu sǝni ndǝra na, “Kiyau, nǝ ɗa ngau, yu nda kibiya.” Kǝji ɓǝra na, abǝr, “Thlagǝ ngu nda mǝl numa anǝ nji gǝ nda.” \v 31 Sǝr lǝ hivǝr ngau, ma ndǝ tǝɗau a gwu tsa Hyal kǝra ǝnga pi. \s Njira Sǝn Sǝsǝˈwuri Ndu Nda Uya Akkǝri \p \v 32 Hya ɗǝngari ǝnga pǝciˈyar kǝra tǝrabiya. Ayukuɗa hyi uya lar mbǝmbǝlkur nǝ Hyal, ba hyi sǝsǝˈwuri ǝnga jijiri, ǝnga hyu papa ǝnga ɓwaɓwatǝu. \v 33 Vanyi pǝci nju nggǝl hyi ar babal, ǝnga nju lǝ ɓwaɓwatǝ anǝ hyi wu mwar nji. Ənga vanyi pǝci tsu hyu daɓǝr kǝr ǝnga njira wu lar culi ɓwaɓwatǝ kau. \v 34 Hyi cabiya tǝhuɗu anǝ njira nji mbiya wu fursǝna, nahyi tsu hyi cabiya huɗǝ pipida, ayukuɗa nji faˈari karǝr hyi, arya hyu sǝni abǝr aˈyi hyi ǝnga sǝr faˈa ki kǝra ndiya ǝnga mǝnahǝu kǝra wu nggya baˈanuwa. \v 35 Agabangau, hya sara piyari dǝnama nǝ ɗǝfuwa hyi mai, arya ju nda shili anǝ hyi ǝnga akkǝri dǝgalǝu. \v 36 A kiri hya dumwa ǝnga sǝsǝˈwu sau, ara mǝl abangau, hyu nda mǝliya sǝra Hyal wu yiwu. Ayukuɗa kǝ tsu ba hya dlǝwuri sǝra nji mǝliya hyi alkawala nyi. \v 37 Arya aˈyi a sǝkari mai, \q1 “Ndǝr shili ju shili, \q2 naji wu sǝkari mai. \q1 \v 38 Ama ndǝ tsapǝu ɗa \q2 ju nda nggya lagur mbǝrsa. \q1 Ama ma ji sha a gyu yukuɗu, \q2 mambǝl ɗa aˈyi wu caguli ǝnga ja mai.” \m \v 39 Ama namǝn aˈyi culi njira wu sha a gyu yukuɗu, ba nda sanakǝr mai, ama njira ǝnga mbǝrsa ba ndǝ uya mbǝɗau. \c 11 \s Sǝra Mbǝrsa Aga Nyi \p \v 1 Mbǝrsa naja ngǝ nggya ǝnga fiya ɗǝfu ar kǝra sǝra mǝn fǝr kǝr ǝni, ǝnga fǝ ɗǝfu ar kǝra sǝra li gǝra sǝn lari. \v 2 Lagur mbǝrsa ngǝ nji ɗǝɗǝm uya fal ara Hyal. \v 3 Lagur mbǝrsa nga mǝn sǝnbiya abǝr lagur ɗaha Hyal nga nji mǝliya patǝr duniya, kǝra ɗa aˈyi sǝra nju lari aˈyi ɗarkǝr lagur sǝra ar babal mai. \s Katsalaˈyar Nǝ Mbǝrsa \p \v 4 Lagur mbǝrsa ngǝ Habila lǝri anǝ Hyal sǝr lau kǝra a ndiya nǝ Kayinu ǝnga mǝnahǝu. Ənga mǝl abangǝ nga ji uya fal ara Hyal abǝr naja ndǝ tsapǝu, wu pǝci kǝra Hyal dlǝwur lǝr sǝ nyi. Alaga kǝ Habila a tǝr kau, tsu ja vǝr ndǝr anǝ mǝn lagur mbǝrsa. \p \v 5 Lagur mbǝrsa nga nji hǝr Enoku, ara ja sara ɓǝ ǝnga tau. Nji tsu aˈyi lari nyi mai, arya Hyal a hǝr nyi ri. Kadivira nja hǝr nyi, a lǝri nji sakida ar kǝra ja abǝr a pinar ja ɗǝfuwa Hyal. \v 6 Sǝ aˈyi a sǝn pina huɗa Hyal mai, kǝl mbǝrsa wacu, arya kalar ndǝra shili ǝgya Hyal kǝl ji hǝnggǝri abǝr Hyal aˈyi, ǝtsu ju lǝ akkǝri anǝ kalar njira wu gal nyi ǝnga jirkur. \p \v 7 Lagur mbǝrsa ngǝ Nǝhu, ayukuɗa Hyal kughiya nyi ar kǝra sǝra tsu nji gǝra lari, nga ji ɓǝlari, ba ji mǝliya kwambwal aga ja kǝtiya njir ki nyi. Lagu kǝ ngǝ numa mbar njir duniya, ba ji dzǝgwa ɗa ndǝr faˈa ki nǝ tsapǝkur kǝra nju uya lagur mbǝrsa. \p \v 8 Lagur mbǝrsa ngǝ Ibrahimu ɓǝlar ndǝr Hyal aga ja maˈyi a ndar vanyi ˈyiˈyi kǝra Hyal mǝliya nyi alkawal abǝr wu ɗa sǝr faˈa ki nyi ar pǝcira ji ngga nyi. Naja tsu ba ji ɓǝlar ndǝr Hyal ba ji mbar lagu alaga kǝ naja sǝn vira ju maˈyi a ndar mai. \v 9 Lagur mbǝrsa nga ji nggya ǝnggǝr mǝthlǝpi ar ˈyiˈyi kǝra Hyal mǝliya nyi alkawala nyi. Ji nggya wu kwapatǝu, naja ǝnga Ishaku ba Yakubu, njir faˈa ki alkawal ta wayu daɓǝ ǝnga ja. \v 10 Ji nggya najaka culi nggya arya ji fiyafǝ ar kǝra mǝlmǝ kǝra nji fiya hiya nyi. Hyal ǝnga kǝrnyi ngǝ gwabiya ba ji hǝriya nyi. \p \v 11 Lagur mbǝrsa ngǝ Hyal nǝ nyi dǝnama nǝ ya zǝr anǝ Ibrahimu, alaga kǝ a halǝr ja gagaɗau ar pǝca nyi. Saratu tsu naja ciri nga ja. A hǝnggǝr ja abǝr Hyal ndǝra nja fǝr kǝr ǝni ngau, ǝnga ndǝr sǝɓiya alkawal nga ja. \v 12 Agabangau, lagu ndǝ zǝmǝ kǝra a halǝr ja citǝ a miya tau, nga nji ya culi kǝra gangǝ gagaɗau ǝnggǝr shashilga a dǝmǝlmau, ǝnga ǝnggǝr mǝshiˈwa a miya tsadau kǝra nji gǝra sǝn jigabiya. \p \v 13 Patǝr nji kau, ndǝ tǝ wu mbǝrsar nda, nanda aˈyi dlǝwuri sǝra Hyal mǝliya nda alkawala nyi kwatahǝ mai, ndǝ lari a vǝr shili tsu naɗǝ wacu ama ba ndǝ dlǝwuri ǝnga huɗǝ pipida ara ndǝ sǝni abǝr nanda mǝthlǝpi nga nda wu duniya. \v 14 Njira wu lǝ najaka sakida a cabiyari ar babal abǝr nda a vǝr gal ˈyiˈyi kǝra nǝr nda. \v 15 Maja abǝr nda a vǝr ɗǝnga sǝ ar kǝra ˈyiˈyi kǝra ndǝ piyari, a shar nda agyu yukuɗu. \v 16 Ar viya kau, kǝ ndǝ fǝr li ar mǝlmǝ kǝra ndiya ǝnga mǝnahǝu, ca ngǝ ˈyiˈyi kǝra a dǝmǝlmau. Ca ngǝ ɗa Hyal aˈyi gu sǝli ara ɗa Hyalǝr nda mai. Jijiri, a pabǝr ndar ja mǝlmǝ mǝnahǝ aga nda. \p \v 17 Lagur mbǝrsa ngǝ Ibrahimu, ar pǝcira Hyal dzǝbiya nyi, nga ji lǝr Ishaku aga hǝ saɗaka ǝnga ja. Naja ndǝra dlǝwuri alkawal kau, a pabǝr ja kǝrnyi aga ja lǝr zǝr nyi zǝmǝ piru, \v 18 alaga kau, Hyal a nar nyi ri, abǝr, “Lagur Ishaku ngǝ nju nda jigǝwa culi ngau wu nji.” \v 19 Ibrahimu tsu, a ɗǝngabiyar ja abǝr pakatǝu, Hyal wu sǝn hyaˈana ndǝ tǝtau. Ənga karapau, nja sǝn na abǝr ji dlǝwuri Ishaku sara wu miya tau. \p \v 20 Lagur mbǝrsa ngǝ Ishaku fǝnggǝr nyi barka anǝ Yakubu ǝnga Isuwa ar kǝra nggyabiyar nda kǝra a ndumwa. \p \v 21 Lagur mbǝrsa ngǝ Yakubu fǝnggǝr nyi barka anǝ gyapǝkura wazha Yusufu ar pǝcira ja vǝr biyar pi. Ənga ǝtsu ji dlǝvǝ Hyal ǝnggǝra ji tǝghǝr dzǝ a gyar zǝwa ɓǝ nyi. \p \v 22 Lagur mbǝrsa ngǝ Yusufu, ndǝr ar kǝra biyar njir Izirayila sara wu ˈyiˈyir Masaru, ar pǝcira ja lǝhǝ a miya tau. Ənga tsu ji lǝr sǝr mǝl ar kǝra ɗǝhi nyi. \p \v 23 Lagur mbǝrsa ngǝ njir ya Musa ɗǝwana nyi nǝ hya makǝru ayukuɗa nji yabiya nyi. Ndǝ mǝl abangau arya ndu sǝni abǝr sal yaya nga ja. Ənga nanda aˈyi hivǝr dlaɗǝ tǝl kǝ mai. \p \v 24 Lagur mbǝrsa ngǝ Musa piyari nja ngga nyi ǝnga zǝr kwar Firaˈauna, ar pǝcira ji hau. \v 25 A ndiya anǝ nyi ja lar ɓwaɓwatǝ ǝnga nji gǝ Hyal, a mwara nggya wawahǝ nǝ pǝci kushu wu bikau. \v 26 Wu tsam nyi, a ndiya anǝ nyi ja lar ɓwaɓwatǝ arya Kǝrsiti, kǝra ndiya nggya wawahǝ nǝ ˈyiˈyir Masaru, arya ja vǝr fǝr li ar kǝra akkǝri kǝra a vǝr sǝkǝ nyi a ndumwa. \v 27 Lagur mbǝrsa ngǝ Musa piyari ˈyiˈyir Masaru, gǝra hivǝr huɗǝ ndzǝndzǝ tǝl. Ji sǝsǝˈwuri arya ji tsamǝri ar dza ja ndǝra nji gǝra lari ǝnga li. \v 28 Lagur mbǝrsa nga ji ɓǝlari Lardur nǝ Vǝlna, ǝnga ji uˈucina mashi ara waladi nǝ dlǝ wazha nǝ tanggǝrma nǝ njir Masaru ja sara tsǝkwar wazha njir Izirayila. \p \v 29 Lagur mbǝrsa ngǝ njir Izirayila tǝrabiya ar ˈyiˈyi uˈulǝ wu Tsadǝ Dǝzǝu. Ama ta njir Masaru nǝrdzau aga nu nda, ba ndǝ sa a gwar tsadau. \p \v 30 Lagur mbǝrsa ngǝ mahwal nǝ mǝlmǝ Yariko dla, ayukuɗa nji zǝwar nyi nǝ pida mǝɗǝfau. \p \v 31 Lagur mbǝrsa ngǝ Rahapǝu, zawar ta, naji tǝ ǝkkǝˈyi nji gǝra nggar ndǝr mai, arya ji dlǝwur mǝthlǝpi njir tsamǝ mǝlmau. \p \v 32 Mi nga ya uya ya ɓǝra na? Pǝci aˈyi ara yau ya ndǝr ar kǝra Gidiyanu, ǝnga Barakǝu, ǝnga Samsonu, ǝnga Jafǝta, ǝnga Dawuda, ǝnga Samuyalu ba tsu nabiˈyar. \v 33 Lagur mbǝrsa ngǝ nji kǝ sǝmku tǝlkur ar kǝra tǝltǝlˈyar, kǝ ndǝ mǝl sǝra tsatsaˈa, ǝnga ndǝ dlǝwuri sǝˈyar kǝra nji mǝliya nda alkawal, ǝnga ndǝ hahaɗiya miya lǝvara nyiˈyar, \v 34 ǝnga ndǝ taˈyina dǝnama nǝ uˈu, ǝnga ndǝ gaɓana miya katsakǝr. Kukufǝkur nda ba sha aga dǝnama, ǝnga ba ndǝ ɗa ǝnga dǝnama a gwa miya pa ba ndǝ kǝkǝdlǝna sojaˈyar nǝ ˈyiˈyi pampamǝu. \v 35 Mathlǝkǝˈyi dlǝwuri nji tǝtǝr nda kǝra nji hyaˈana ǝnga pi. Nji dzǝbiya nda ǝnga ɓwaɓwatǝu, ama kǝ ndǝ nggǝl ara sha ara nu Hyal aga nja dzǝgwa sǝya nda. Ndǝ fuwa kǝrnda wu fǝr kǝr wu pi kǝra a ndiya ayukuɗa hyaˈari sara vir tau. \v 36 Alenyi nji, nji diɗana nda ǝnga nji dǝgǝ nda ǝnga wuɗa, alenyi nji tsu, nji mbiya nda ar gangǝ ǝnga alenyi tsu, nji fuwa nda wu fursǝna. \v 37 Nji tsiya nda ǝnga tsǝka vavaka, nji thlǝthlǝwa nda bwata mǝmǝthlǝu ǝnga hǝnggya thla wu, ba nji ɓǝra tsǝya nda ǝnga katsakǝr. Alenyi nju ɓau ǝnga kar har nda ci tǝmahǝu ǝnga nǝ ku. Ənga ndǝ nggya wu gha ǝnga ɓwaɓwatǝu ba ǝnga nggya ɗaɗali. \v 38 A ɗar nda mǝnahǝu ara nggya wu duniya kau, ndu ɓǝɓau wu tagǝ mashi ǝnga mǝˈyar, ǝnga thlǝlˈyar ba ǝnga kaˈu kǝra a gyiwu ˈyi. \p \v 39 Patǝkura nji kau, Hyal a lǝri sakida nǝ fal arya mbǝrsar nda, ama patǝkura nda nandǝ dlǝwuri sǝra nji mǝliya alkawala nyi mai. \v 40 Arya Hyal a pabǝri sǝra a ndiya ǝnga mǝnahǝu anǝ mǝn. Ɗǝnga nyi tsu ca ngǝ nda sara ɗa cicipǝu gǝra ǝnga mǝn mai. \c 12 \s Fǝr Li Ar Yesu \p \v 1 Agabangau, ta ɗari sakida dlamir nji gangǝ gagaɗǝ zǝwar mǝn kau, taˈyi mǝna zǝzǝɗǝna kalar sǝra wu sǝn kar mǝn, ǝnga kalar bikǝ kǝra wu sǝn sǝɓiya mǝn ɓaɓalu. Taˈyi mǝna hwi kǝra mǝna miya nyi kau ǝnga cikǝr. \v 2 Taˈyi mǝna fǝr liya mǝn ar kǝra Yesu, ndǝra naja ngǝ mǝtǝghǝ ǝnga ndǝra nyabiya mbǝrsar mǝn. Arya huɗǝ pipida kǝra nji fiya aga sǝkǝ nyi, ba ji sǝsǝˈwuri dlakǝ nǝ wu dladlakau, naja aˈyi tal sǝ sǝsǝlikura nyi mai. Arya kau, ja vǝr nggya ar tsi mazǝm nǝ tsǝkafǝ Hyal. \v 3 Hya ɗǝngari ǝnga patǝr ɓwaɓwatǝ kǝra ji sǝsǝˈwuri sara wu tsa njir bikau, agabangau, bǝgǝ najaka sǝ a cakǝr hyi dǝnama a sara hya hǝɗa ba kǝra hya hur mai. \s Hwathlǝ Nǝ Thlagǝu Dlǝwa Dzǝ Aˈyi A Gwa \p \v 4 Wu par bikǝr hyi, aˈyi tǝkǝri hya pǝna mashir hyi mai. \v 5 Əndǝga kǝra hyi fari ndǝr nǝ fǝ ɗǝfu kǝra Hyal nana ta ya, kǝra ji na anǝ hyi ǝnggǝr wazha nyi ta ya? \q1 “Zǝɗa, a sara ga shabiya hwathlǝ nǝ Thlagǝ aga ja ɗa sǝ mǝmǝlam mai, \q2 a sara ga hurkǝr ma ji kughiya ngǝ mai. \q1 \v 6 Arya Thlagǝ wu hwathlǝ kalar ndǝra ju yiwu, \q2 ǝnga ju lǝ ɓwaɓwatǝu anǝ kalar ndǝra ji hǝri aga zǝr nyi.” \p \v 7 Hya sǝsǝˈwuri ɓwaɓwatǝ kǝra hya vǝr sa, ǝnggǝr hwathlǝ ngau. Lagu kǝ ngǝ Hyal wu mǝl ǝnga hyi ǝnggǝr wazha nyi nga hyi. Zǝr aˈyi kǝra dǝnyi a sǝn hwathliya nyi mai ya? \v 8 Ma Hyal aˈyi hwathliya hyi ǝnggǝr kǝra ja vǝr hwathlǝ wazha nyi mai, a cabiyari, abǝr nahyi aˈyi wazha huɗa ja mai, ǝnga nahyi aˈyi wazha nyi jijiri mai. \v 9 Aˈyi najakǝ waci mai, aˈyi mǝn ǝnga dǝrmǝn nǝ kumǝr dzau, njira wu hwathlǝ mǝn, namǝn tsu ba mǝna gǝnggǝr nda sǝli. Ya, aˈyi mǝna kyaga gǝnggǝr nyi sǝli anǝ Dǝrmǝn nǝ mambǝl ma ju hwathlǝ mǝn, aga mǝna daɓaga uya pi wa? \v 10 Dǝrmǝn nǝ kumǝr dzǝ wu hwathlǝ mǝn nǝ pǝci kushu ǝnggǝr kǝra ndu mbari. Ama Hyal wu hwathlǝ mǝn aga dlǝwa mǝn, aga mǝna uya cicikur ǝnggǝr nǝ nyi. \v 11 Patǝr hwathlǝ wu shili ǝnga tau anǝ kumǝr dzǝ nǝ pǝci kushu, ama aˈyi mǝsahǝkur mai. Ama ayukuɗa nyi patǝu, ju shili ǝnga tsapǝkur ǝnga huɗǝ pǝrtǝu anǝ patǝr njira nji hwathliya. \s Tǝɗar Himi Ar Kǝra Piyari Mayiwakur Hyal \p \v 12 Agabangau, hya ndiɗǝbiya tsa hyi kǝra hǝhǝɗa ǝnga undiya hyi tsu kǝra gǝra ǝnga dǝnama. \v 13 Hya tsǝna lagur ɓǝr hyi aga ma kadal wu ɓǝ ari ja sara uya shilgǝu, ama ja uya jamǝkur. \s1 Kughi Ar Kǝra Shini nyi Yi Anǝ Hyal \p \v 14 Hya mǝl kalar sǝra hyu sǝni aga hya uya nggya jamǝu ǝnga nji patǝu, ba ǝnga hya nggya cicau. Ma aˈyi ǝnga nggya cici mai, ndǝr sǝn lar Thlagǝ aˈyi mai. \v 15 Hya nggya ǝnga hangǝkal a sara hya tini mayiwakur nǝ Hyal. Hya nggya ǝnga hangǝkal a sara ndaliya hyi a ɗa ǝnga huɗǝ ndzǝndzau kǝra wu shili ǝnga ɓwaɓwatǝu ba ja ɓǝsiya dadamgana. \v 16 Hya nggya ǝnga hangǝkal ara ndaliya hyi a sara ɗa ndǝ sǝsu alaga ndǝ gǝra hivǝr Hyal ǝnggǝr Isuwa, ndǝra ɗǝlna nggya nǝ ya tanggǝrma nyi arya sǝr sǝm nǝ cala zǝmǝu. \v 17 Ayukuɗa nyi patǝu, a yiwur ja aga dǝnyi a nǝ nyi nǝnya barka, ama ba ji kǝdlǝna nyi. Naji ɓǝra uya pǝci nǝ pabǝri pama nda mai, alaga kǝ ji kǝdi ǝnga tiwi ǝnga sǝlǝm kau. \p \v 18 Nahyi aˈyi shili ǝgya madiya mǝ nǝ Sǝnayu kǝra nju sǝn tsǝkwari mai, alaga ǝgya uˈu kǝra a vǝr mbǝ gagaɗau, alaga ǝgya kuthlǝ kiyakiyar sitǝu, alaga ǝgyakiɗa dlama dǝgal. \v 19 Alaga mbiɗǝ tǝlǝmǝ, ǝnga ɗahǝ kǝra ndǝ nggari, kǝ njira nggar kǝ kǝdiyau, abǝr tsu sǝ aˈyi nja ɓǝra na anǝ nda mai. \v 20 Ndǝ kǝdi abangau arya nandu sǝn sǝsǝˈwuri sǝra Hyal nar nyi anǝ Musa mai, abǝr, “Alaga maˈwi ngǝ tsǝkwari mǝ dǝgal kau, kǝl nja tsǝya nyi ǝnga tsǝka vavaka.” \v 21 Musa ǝnga kǝrnyi, ayukuɗa ndǝ lar sǝ hihivǝr kau, kǝ ji dzǝgwa na, “Dza yi patǝ wu tsǝdzau ara hivǝr.” \p \v 22 Ama a shilir hyi ǝgya madiya Mǝ nǝ Sǝhiyona, ǝnga mǝlmǝ nǝ Hyal kǝra ǝnga pi, ca ngǝ Urshalima kǝra a dǝmǝlmau. Hyi shili ǝgya madiya dlamir waladi kǝra kaɓau gangǝ gagaɗau wu caguli. \v 23 Hyi shili ǝgya daɓǝ dzǝ njir nu, yarma Hyal njira thlǝmǝr nda aˈyi tsǝtsǝfǝ a dǝmǝlmau. Hyi shili ǝgya Hyal ndǝra wu numa anǝ kalar ndau. Hyi shili ǝgya mambǝl nǝ nji tsapǝu, njira nji shabiya nda nji cicau. \v 24 Hyi shili ǝgya Yesu ndǝra naja ngǝ alkawal mafǝliyangǝ kǝra taˈyi wu pama Hyal ǝnga nji nyi. Ətsu hyi shili ǝgya mashi kǝra nji ucina, kǝra a vǝr ndǝr mǝnahǝu a ndiya mashi Habila. \p \v 25 Hya nggya ǝnga hangǝkal, a sara hya piyari sǝhimi ndǝra wu ndǝr kǝ mai. Hya sǝnbiya abǝr njir Izirayila kǝra piyari dlǝwu kughi Musa wu duniya nandǝ uya mbǝɗǝ mai. Ya, abari nga nyi dzǝgwa ɗa anǝ njira piyari kughi nǝ ndǝra sara dǝmǝlma? \v 26 Ar pǝci ta tsu, ɗaha Hyal kǝnggǝɗǝr duniya. Ama kabangǝkau, ji mǝliya alkawal abǝr, “Yi wu ɓǝra nda kǝnggǝɗǝr duniya, aˈyi kǝl duniya waci mai, ama daɓǝ ǝnga dǝmǝlmau wayu.” \v 27 Sǝra “ɓǝra” aga nyi ca ngǝ patǝr sǝra Hyal mǝliya wu nda kǝnggǝɗǝr dzau ba nda sanakǝr, aga kalar sǝra gǝra sǝn kǝnggǝɗǝr dzau ba nda nggya. \p \v 28 Agabangau, ta ɗari a uyar mǝn tǝlkur kǝra gǝra kǝnggǝɗǝr dzau, bǝgǝ mǝna nggya ǝnga usaku, ba ǝnga dlǝvǝ Hyal kǝra kyau wu hivǝr nyi ǝnga gǝnggǝr nyi sǝli. \v 29 Arya Hyalǝr mǝn uˈu ngau kǝra wu nggyi kalar sau. \c 13 \s Kǝbǝ Kwatǝ Kǝra Hyal Wu Yiwu \p \v 1 Hya dumwa ǝnga ca yiwukur anǝ kuvwar hyi ǝnggǝr wazha ama. \v 2 A sara hya piyari dlǝwu mǝthlǝpi mai, arya lagu kǝ ngǝ alenyi nji dlǝwuri waladiˈyar gǝra ǝnga sǝnǝr nda. \v 3 Hya ɗǝngari ǝnga njira wu fursǝna, ǝnggǝr nahyi ma a ndǝna nga hyi ǝkkǝˈyi nda. Hya ɗǝngari tsu ǝnga njira nji nǝ nda ɓwaɓwatǝu, ǝnggǝr nahyi ma, wu kwakwaɗa nyi nga hyi ǝkkǝˈyi nda. \p \v 4 Hya gǝnggǝr nyi sǝli anǝ hǝdzau, patǝkura hyi, ǝnga hya nggya ǝnga cicikur wu hǝdzau. Arya Hyal wu nda numa anǝ kalar nji sǝsu. \v 5 Hya sara nǝ nyi ɗǝfuwa hyi anǝ yiwu gǝnna mai, ama hya nggya ǝnga huɗǝ pipida ǝnga kalar sǝra ara hyi. Arya Hyal nana, \q1 “Baˈanuwa nayu piyar ngǝ mai, \q2 jijiri nayu sǝna ngǝ mai.” \m \v 6 A sǝn na mǝn gǝra ǝnga tǝkǝkǝr, abǝr, \q1 “Thlagǝu ndǝr dlǝwa ɗa ngau, \q2 nayu hivǝr mai. \q1 Mi ngǝ nda sǝn mǝliya ɗa?” \p \v 7 Hya ɗǝngari ǝnga njir tǝɗǝmwa anǝ hyi, njira highiɓǝr hyi ndǝr Hyal. Hya tsambiya sǝ wu nggyabiyar nda aga hya faˈabiya hiya sǝra ndǝ mǝl wu mbǝrsar nda. \v 8 Yesu Kǝrsiti, ǝnggǝr kǝra ja na, abangǝ nga ja ǝshina, ǝnga baˈanuwa. \p \v 9 Agabangau, a sara highiɓǝ nǝ fati pamǝpamǝ a hǝna hangǝkala hyi mai. A ɗar tsaˈa mǝna uya tsǝtsǝku ɗǝfu lagur mayiwakur nǝ Hyal, ama aˈyi lagur nu sǝr ciji ar kǝra sǝr sǝm mai. Sǝˈyar kǝ tsu aˈyi nda ǝnga dlǝwa dzǝ anǝ njir ɓǝlar nda mai. \v 10 Namǝn tsu aˈyi mǝn ǝnga bagadi kǝra alaga pubuˈyar kǝra wu mǝl thlǝr ar bagadi ɗǝɗǝm ta, aˈyi nda ǝnga dǝnama nǝ sǝm sǝra nji thlana ar bagadi kǝ mai. \p \v 11 Pubu kǝra ndiya ǝnga dǝgal ju gwa ǝnga mashi maˈwi a gwar vira Ndiya Ənga Cicau ǝnga kǝbǝ kwatǝ nǝ tǝfǝ bikau, ama kumkuma maˈwiya nyiˈyar nju biya ngyina a biyar ya mǝlmau. \v 12 Abangǝ tsu ngǝ Yesu a lari ɓwaɓwatǝu ǝnga ba ji tau, a biyar ya mǝlmau aga ja mǝliya nji nyi cicau lagur mashi nyi. \v 13 Agabangǝ tsu, bǝgǝ mǝna maˈyi a ndǝgya ja, a biyar ya mǝlmau, aga mǝna biya sǝsǝˈwuri diɗa vi kǝra ji sǝsǝˈwuri. \v 14 Arya mǝlmǝ kǝra wu duniya kǝra mǝna gwa kau aˈyi wu nda sǝkari parangǝ mai, ama mǝna dumwa ǝnga tsamǝ mǝlmǝ kǝra a vǝr shili. \v 15 Agabangau, bǝgǝ mǝna kǝbǝ kwatǝ nǝ fal anǝ Hyal lagur Yesu cumu, fal kǝra wu lǝr sakida ar kǝra kadakadarkur nǝ thlǝmǝ nyi. \v 16 A sara hya fari mǝl mǝnahǝkur ǝnga dlǝwa njira vǝr ghar sǝ mai. Sǝˈyar kǝ ngǝ kǝbǝ kwatǝ kǝra wu pina huɗa Hyal. \p \v 17 Hya ɓǝlar sǝra njir tǝɗǝmwar hyi wu na, ǝnga hya nu sǝra ndu na. Thlǝrǝr nda ngau, aga nda ɓǝlar mambǝlǝr hyi, ǝnga nanda tsu ndu nda jigabiya thlǝrǝr nda anǝ Hyal. Hya ɓǝlar ndǝrǝr nda aga thlǝr nda a ɗa ǝnga huɗǝ pidapida, aˈyi ǝnga huɗǝ tǝdǝɓǝ mai, arya kau, aˈyi wu shili ǝnga akkǝri anǝ hyi mai. \p \v 18 Hya kǝdi Hyal anǝ ˈya. A sǝn ˈya abǝr papal ngǝ kǝra ˈya ǝnga cimǝr ˈya, ˈya nggya tsatsaˈa cimu wu kalar sǝra ˈyu mǝl. \v 19 Yu kǝdi hyi, hya nggya ǝnga kǝdi Hyal aga ya uya sha a shili ǝgya hyi kajangǝkau. \p \v 20 Bǝgǝ Hyal nǝ huɗǝ pǝrtǝu ǝnga kǝrnyi, Hyal kǝra lagur mashi nǝ alkawal mbamba kǝra hyaˈana Thlagǝr mǝn Yesu sara vir tau, ndǝr ɓǝla dǝgal nǝ tǝmahǝu, ja nǝ hyi huɗǝ pǝrtǝu. \v 21 Hyal ǝnga kǝrnyi, ja nyana hyi ǝnga kalar sǝra mǝnahǝu, aga hya nu sǝra ju yiwu lagur Yesu Kǝrsiti. Bǝgǝ kadakadarkur a nggya nǝnyi baˈanuwa. Amina. \p \v 22 Yu kǝdi hyi wazha ama, hya mbiya ɗǝfu ǝnga kughi ɗa, arya aˈyi sǝ gangǝ nga yu tsǝfǝ anǝ hyi mai. \p \v 23 Yu yiwu hya sǝni abǝr a pǝliyar nji zamǝr mǝn Timathlawusu sara wu fursǝna. Ma ji sǝn shili kaɗu, ba ya shili ǝnga ja aga ya sa lar hyi. \p \v 24 Hya usar njir tǝɗǝmwar hyi ǝnga patǝr njir nu. Wazha ama sara wu ˈyiˈyir Italiya nda vǝr usa hyi. \p \v 25 Bǝgǝ mayiwakur Hyal a nggya ǝnga hyi patǝu.