\id JAS .01, James 1, Motu, PNG, RTWP 3/93 \h IAKOBO \toc1 IAKOBO ENA REVAREVA \toc2 IAKOBO \mt1 IAKOBO ENA REVAREVA \c 1 \p \v 1 Lau Iakobo, Dirava ena hesiai tauna bona Iesu Keriso ena danu, veve gwauta-rarua taumui, idau tano idau tano ai o noho hedoa-hedoamu, na hahenamo henimuimu. \s1 Haheauka \p \v 2 Varavaragu e, hedibaḡani ese bae butumui tao negadia ai na lalomui baeto ene na moale mo. \v 3 Dibamui, emui abidadama itohona ese haheauka e havaraiamu. \v 4 A haheauka ese ena ḡaukara baine haḡuḡurua baine namo, bena ba ḡoeva dae bona ba namo ḡuḡuru, ḡau ta ai basio dabu. \p \v 5 Umui ta aonega ai bema dabu, ia ese taunimanima iboudiai e henidia dudu kaumu bona se gwaugwaumu Diravana na baine noia, bena do baine henia. \v 6 To abidadama ai baine noinoi, basine daradara; badina be daradara tauna na davara hurehurena na heto, lai ese e hohoamu bona e haginiamu. \v 7 Una tau basine laloa ḡau ta Lohiabada ena amo baine abia; \v 8 badina be lalo rua tauna na ena kara iboudiai asie gini tutuka-tutukamu. \s1 Ogoḡami bona Taḡa \p \v 9 Ekalesia tauna ogoḡamina baine moale, Dirava ese baine abia isi negana ai. \v 10 Bona taḡa tauna danu baine moale, Dirava ese baine hamorua negana ai; badina be rei huahuana na heto ia na baine lao bubuni. \v 11 Badina be dina e tata dae rohamu, e ḡaraḡaramu, rei e hamaraiamu; bena huahuana e hehuhumu, bona ita-itana namona e oremu. Taḡa tauna danu unu baine lao bubuni toma. \s1 Dirava na se dibaḡanidamu \p \v 12 Hedibaḡani ai e haheaukamu tauna be namo, badina be baine kwalimu negana ai ia ese mauri ena kwara-havava ḡauna baine abia, Dirava ese vada e gwauraia hamata ḡauna, ia bae ura henia taudia ese bae abia e tomamu. \v 13 Hedibaḡani ai ta basineto “Dirava ese e dibaḡanigumu”; badina be dika na Dirava idibaḡanina asi dibana, bona Dirava ese danu tau ta se dibaḡaniamu. \v 14 A taunimanima ta sibona ena ura dikadia ese lalona e aniamu bona e koiamu. \v 15 Bena ura dikadia na e rogorogomu, kara dikadia e havaramu, bona kara dikadia na e lomu, mase e abiamu. \p \v 16 Varavaragu e, egu lalokau, sibomui basio hekoi; \v 17 harihari ḡaudia namodia iboudiai bona herahia ḡaudia ḡoeva-daedia iboudiai na atai amo e maimu, diari idoidiai ihavaradia Diravana ena amo e dihomu; iena diari na se idaumu bona se kerekeremu. \v 18 Sibona ena ura dainai ia ese ena hereva momokani amo e havarada, e havaradia ḡaudia anidia roboadia na heheto. \s1 Eda diba heḡereḡerena baita kara \p \v 19 Varavaragu e, egu lalokau, ina na dibamui. A ta ta hereva ikamonaina ai baine haraḡa, hereva igwauraina ai baine halahe, badu ai danu baine halahe. \v 20 Badina be taunimanima edia badu ese Dirava ena kara maoromaoro se havaraiamu. \v 21 Taunabunai, miro idoinai bona lalohadai dikadia lalomui ai e tubumu ba nege daure; bona lalonlui ai vada e hadoa herevana, laumamui baine hamauridia diba ḡauna, bavaabia dae, mai manaumui ida. \p \v 22 Hereva ibadinana taumui ai baola; bema hereva ikamonaina taumui mo, una be sibomui o hekoimu. \v 23 Badina be tau ta hereva baine kamonai to basine badinaia, ia na hevarivari ai sibona vairana heida-idana e itaiamu tauna na heto; \v 24 e itaiamu, bena e raka ohomu, asi kaimana e helalo boiomu ia be edeheto. \v 25 A tau ta taravatu ḡoeva-daena, ura kwalimu taravatuna, baine itaia tao bona henunai baine noho, basine kamonai mo a karana danu baine karaia, una tau be hahenamo baine abia ena ḡaukara ai. \p \v 26 Tau ta lalona ai baineto ia na Dirava ibadinana tauna, to malana se dogoa taomu a sibona lalona e hekoimu, una tau ena Dirava ibadinana na asi anina. \v 27 Dirava ibadinana ḡoevaḡoevana bona asi bebeka-bebekana Tamada Dirava vairanai be iniheto: ihareha bona vabu baita igodia ita edia hisihisi ai, bona siboda baita hegima, tanobada mirona ese basine hamiroda. \c 2 \s1 Ekalesia lalonai iboudiai be heḡereḡere \p \v 1 Varavaragu e, eda Lohiabada Iesu Keriso, hairai Lohiana, o abiabiraiamu; benaini, taunimanima oromadia basio lalo. \v 2 Badina be tau ta emui dubu ai bema dae kau, imana kwakikwakidia vaḡivagidia na gold bona ena dabua danu hereadae, ma ogoḡami tauna ta danu ena dabua dikana ida bema dae kau, \v 3 bena dabua namodia e karamu tauna boma abia dae, boma toma “Mani ina gabu namona ai a helai”, a ogoḡami tauna boma hamaoroa, boma toma “Oi na unuseni ai a gini” eiava “Aegu badibadinai a helai”, \v 4 umui ese taunimanima basioma ha-idaudia a? Basioma hahemaoro kerere a? \v 5 Varavaragu e, egu lalokau, a kamonai. Dirava ese tanobada ai e ogoḡamimu taudia vada e abidia hidimu ani? Edia taḡa na edia abidadama; bona ahudia na vada e gwauraia hamata basileiana, e ura heniamu taudia na baine henidia e tomamu, ani? \v 6 To umui ese ogoḡami tauna vada o hahemaraia. Taḡa taudia ese e daḡedaḡe henimuimu ani? Hahemaoro gabudia ai e dabuimui vareaimu ani? \v 7 Lada namona vada e nemailaimui na idia ese e ere dika heniamu ani? \p \v 8 Benaini, haheḡani herea-daena ba badinaia, buka ai e torea heḡereḡerena, eto “Dekemu tauna ba lalokau henia, sibomu o helalokaumu heḡereḡerena”. Unu ba kara toma, vada ba namo. \v 9 A taunimanima oromadia ba lalo, vada ba kara dika, taravatu enai ba kerere. \v 10 Badina be taravatu idoinai e badinaiamu a kara tamona ai e hekwakwanaimu tauna ese taravatu idoinai e tataia utumu. \v 11 Badina be “Basio heuda hanai” eto tauna na ma e hereva, eto “Basio ala-ala”. Benaini, oi na basioma heuda hanai, a tau ta boma alaia, oi na taravatu boma tataia utu. \v 12 Ba hereva bona ba kara, ura kwalimu taravatuna ese baine hahemaoro henidia taudia na heheto. \v 13 Badina be asi ena hebogahisi tauna enai hahemaoro na asi ena hebogahisi. A hebogahisi ese hahemaoro e hereaiamu. \s1 Kamonai bona kara \p \v 14 Varavaragu e, tau ta baineto ia be kamonai tauna, to asi ena kara, anina be dahaka? Kamonai ese baine hamauria diba a? \v 15 Tadikaka-ta ta eiava taihuda ta bema asi ena dabua, eiava bema hitoloa mase; \v 16 bena umui ta ese boma hamaoroa, boma toma “Mai mainomu ida aola, ba hegana, ba boga kunu”, a tau-anidia ai e dabumu ḡaudia na basioma henidia, anina be dahaka? \v 17 Unuhetomana, kamonai asi ena kara vada e mase, badina be sibona. \p \v 18 A tau ta baineto “Oi na mai emu kamonai, a lau be mai egu kara”. Emu kamonai asi karana ba hamaorolaigu, a lau be egu kamonai na egu kara amo baine haheitalaimu. \v 19 Oi na o abi daemu Dirava korikori be tamona. Una na namo. To lauma dikadia danu unu e abi dae tomamu, bona deradia e talamu. \v 20 Asi lalomu taumu e, asi dibamu kamonai asi ena kara na asi anina a? \v 21 Tamada Abraham ese natuna Isaak pata helaḡana ai e atoa kau negana ai, maorona e gwauraia ani, ena kara daidiai. \v 22 O itaiamu: ena kamonai bona ena kara e ḡaukara hebouva; bena ena kara ese ena kamonai e haḡuḡuruava, ani? \v 23 Bena buka ai e torea herevana vada e momokani; eto, Abraham ese Dirava e abiabiraia, bena kara maoromaoro tauna e gwauraiava. Bena e gwauraia, Dirava turana. \p \v 24 Benaini, kara daidiai taunimanima be maorodia bae gwauraidia, dia kamonai mo dainai. \v 25 Unuhetomana danu, Rahaba, ariara hahinena, na ena kara daidiai maorona e gwauraia ani; badina be ia ese hasinadoa taudia e abidia dae, bona idau dala amo e siaidia lao. \v 26 Badina be tau-anina asi laumana be vada e mase; unuhetomana kamonai asi ena kara be vada e mase. \c 3 \s1 Udumui ba nari \p \v 1 Varavaragu e, umui hutuma hahediba ai basiola, badina be ai hahediba taumai ihahemaoro-henimai baine auka. \v 2 Badina be ita iboudai ta hekwakwanai louloumu; tau ta ena hereva ai se hekwakwanaimu, ia na ḡoeva-dae tauna, tau-anina ireḡuna na mai dibana. \v 3 Hosi ududia ai idogotaodia auridia ta atomu, bae kamonai henida helaoreana; bena taudia idoidiai ta hatatadia kerehaimu. \v 4 Lagatoi danu ba ita, idia na babada, bona lai badadia ese e odamu, to tari maraḡi-maraḡina ese e tarimu, tari tauna ena ura gabuna baela. \v 5 Unuhetomana, mala be ḡau maragina, to e heaḡi badamu. Lahi danu ba haeroa, ia na maraḡi to uda badana e araiamu. \p \v 6 Benaini, mala be lahi. Ia na kara dika idoinai e haboumu, tauda reḡedia bogaragidiai, bena tau-anida idoidiai e hadikamu. Ia na mauri idoinai iaralaina; ena lahi danu Gehena amo e abiamu. \v 7 Badina be mauri ḡaudia iboudiai, e rakamu ḡaudia bona e rohomu ḡaudia bona e raumu ḡaudia bona davara gaudia, taunimanima na ihamanadadia mai dibadia, bona vada e hamanadadia. \v 8 A mala ihamanadana na tau ta asi dibana; e raivaraivamu mai dikana ida, mase muramurana amo e honumu. \v 9 Iena amo Lohiabada, ita Tamada, ta hanamoamu; iena amo danu Dirava heida-idaua ai e karadiamu taudia ta uduguiraidiamu. \v 10 Udu tamona amo hahenamo bona heuduguirai e lasimu. Varavaragu e, una na dia namo. \v 11 Guri tamona amo ranu gaihona bona ranu iditana e lohi lohi daemu a? \v 12 Varavaragu e, suke auna ai olive huahuadia bae dobi a? Eiava vine auna ai suke huahuadia bae dobi a? Tadi danu ranu gaihona se havaraiamu. \p \v 13 Daika na bogaragimui ai e aonegamu bona lalona e pararamu? Ia ese ena mauri namona na ena kara ai baine hahedinaraia, aonega korikori manauna ai. \v 14 A vaḡeḡe dikadia bona heiri-heiri na lalomui ai bema mia, basioma heaḡi bona hereva momokani basioma hagagevaia. \v 15 Una na dia atai amo e maimu aonegana, a tanobada ḡauna, tau-anina ena, lauma dikadia edia. \v 16 Badina be vaḡeḡe bona heiri-heiri e miamu gabuna ai, heloḡo-heloḡo bona kara dika idoinai e miamu. \v 17 A atai amo e maimu aonegana toana gini-gunana be ḡoevaḡoeva, murinai maino, gado-namo, lalomanada. Ia na hebogahisi bona huahua namodia amo e honumu. Ia na asi ena daradara bona asi ena dibaka. \v 18 Kara maoromaoro anina be maino ai e hadoamu, herohemaino taudia ediai. \c 4 \s1 Heiri-heiri be ede amo \p \v 1 Tuari bona heatu bogaragimui ai be ede amo e varamu? Ini amo e varamu: emui ura dikadia na taumui reḡedia ai e tuarimu, ani? \v 2 O ura lalo-dikamu, to asio abimu, bena o ala-alamu. O hekise-hekisemu, to asio davarimu, bena o heatumu bona o tuarimu. Asio abimu, badina be asio noinoimu. \v 3 Eiava o noinoimu, to asio abimu, badina be o noinoi kereremu; emui lalo-hadai be bavabi ḡaudia na emui ura dikadia ai ba petapetalai. \v 4 Heuda-hanai taumui e! Heuda-hanai hahinemui e! Asi dibamui tanobada iura-henina na Dirava i'inai-henina a? Taunabunai, tanobada e hetura heniamu tauna na Dirava inaina. \v 5 Eiava lalomui ai o tomamu revareva helaḡana na e gwau kavamu a? E tomamu, Laloda ai e hanohoa laumana ese e ura henida lalo-dikamu. \v 6 A ia ese ena harihari-bada e heni louloumu. Una dainai ma e tomamu, Dirava ese hekokoroku taudia e laodia ahumu, a manau taudia na e harihari henidiamu. \v 7 Taunabunai, Dirava isiaina ba lao heni. Diabolo ba ginia ahu, bena ia ese baine heautanimui. \v 8 Dirava ba raka henia kahi, bena ia ese danu baine raka henimui kahi. Kara dika taumui e, imamui ba huri. Lalo rua taumui e, lalomui ba haḡoevadia. \v 9 Ba dara doko, ba lalo hisihisi, ba taitai. Emui kiri na lalo-hisihisi ai bainela; emui moale na dara-doko ai bainela. \v 10 Lohiabada vairanai ba hahemanau, bena ia ese baine abimui dae. \s1 Ba hahemanau \p \v 11 Varavaragu e, basio ere dika heheni. Tau ta ese varavarana e ere dika heniamu eiava e hahemaoro heniamu, ia ese taravatu danu e ere dika heniamu bona e hahemaoro heniamu. A oi ese taravatu ba hahemaoro henia, oi na dia taravatu ibadinana tauna, a hahemaaro tauna. \v 12 Tarava iatuna tauna bona hahemaoro tauna be tamona mo: ia na mai siahuna baine hahemauri bona baine hahemase. A oi be daika, dekemu tauna na o hahemaoro heniamu? \p \v 13 Umui haida o gwaumu “Hari dina eiava kerukeru una hanua baitala, unuseni ai laḡani ta baita noho, baita hoihoi, eda moni baita habou”. \v 14 A asi dibamui kerukeru dahaka baine vara. Badina be emui mauri be dahaka? Ranu varahuna mo, nega sisina mo e hedinaraimu, ma e boiomu. \v 15 Matona, boma toma “Lohiabada baine ura, ita na baita mauri, ini unu baita kara toma”. \v 16 A harihari emui hekokoroku o heaḡi-laiamu; heaḡi unuhetomana idoinai be dika. \v 17 Taunabunai, kara namo ikarana mai dibana to se karaiamu tauna na kara dika tauna. \c 5 \s1 Taḡa taumui, nahuamui ba toho \p \v 1 Taḡa taumui e, a taitai, a tai lolo-lolo, dara-doko emui ai be kaumu dainai. \v 2 Emui kohu na vada e houka-houkamu, bona emui dabua na pitopito ese vada e animu. \v 3 Emui gold bona emui silver vada e hogohogomu; edia hogohogo ese baine hahemaoro henimui, hidiomui baine ani, lahi na heto. Emui kohu vada o haboumu, dina gabedia ḡaudia. \v 4 A kamonai: emui uma anidia e utu taudia davadia o abihaidia na e lolomu; bona iutudia taudia edia taitai na Iehova Sabaota taiana ai vada e vareai. \v 5 Umui na tanobada ai o mauri nohomu mai namomui ida, bona o kara lebulebumu; bona bogamui vada e kunumu ala-ala dinana ai. \v 6 Kara maoromaoro tauna vada o revaia, bena vada o alaia mase; ia ese se laomui ahu. \s1 Ekalesia taumui, ba haheauka \p \v 7 Taunabunai, varavaragu e, ba haheauka, ela bona Lohiabada na baine gini dae. A laloa: biru tauna ese ena biru anina e nariamu mai haheaukana ida, ela hona medu gunana bona medu gabena bae hapariparia. \v 8 Umui danu ba haheauka; lalomui na bae goada balaheni, badina be Lohiabada maina be kahira-kahira. \v 9 Varavaragu e, basio hemaumau heheni, hahemaoro tauna ese baine hahemaoro henimui na garina; a itaia, ia na iduara vairanai vada e ginimu. \v 10 Varavaragu e, peroveta taudia, Lohiabada ladana ai e herevava taudia, edia hisi-ani bona edia haheauka ba haḡoidia. \v 11 Ta tomamu haheauka taudia na nanamo, ani? Iobu ena haheauka harina vada o kamonai, bona Lohiabada ena kara vada o itaia, ena hegbogahisi bona ena hariharibada vada e bada herea. \p \v 12 A varavaragu e, herea-daena binai: hereva metaudia amo basio gwau hamata; guba eiava tanobada eiava idau ḡau ta ladana ai basio gwau hamata; guba eoiaba tanpobada eioava idau ḡau ta ladana ai basio gwau hamata. A emui “oibe” baine oibe, bona emui “lasi” baine lasi, baine hahemaoro henimui na garina. \p \v 13 Bogaragimui ai ta hisi e animu a? Baine ḡuriḡuri. Ta e moalemu a? Ane baine abi. \v 14 Bogaragimui ai ta e gorereamu a? Ekalesia ita-taona taudia baine boiridia, bena idia ese ia dainai bae ḡuriguri, bona dehoro bae horolaia, Lohiabada ladana ai. \v 15 Bena abidadama ḡuriḡurina dainai gorere tauna do baine mauri; Lohiabada ese baine hatorea isi, bona ena kara dika baine gwau tao. \v 16 Taunabunai, emui kara dika ba hahedinarai heheni, bona ta ta bamomui daidiai ba ḡuriḡuri; bena ba mauri. Kara maoromaoro tauna ena ḡuriḡuri ese anina e havaraiamu mai siahuna Ida. \v 17 Elia na taunimanima mo, ila bamoda; to ia na e ḡuriḡuri goadagoadava medu basine diho, bena medu na tanobada latanai se dihova, laḡani toi hua tauratoi lalodiai. \v 18 Ma e ḡuriḡuri louva, bena medu na guba amo e dihova, bona tano ese anina e havaraiava. \p \v 19 Varavaragu e, ta umui bogaragimui ai hereva momokani dalana amo baine raka siri, bena ta ese baine haloua, \v 20 ba diba ḡoevaḡoeva, kara dika tauna ena dala kererekererena amo baine haloua tauna ese laumana na mase amo baine harohoa mauri bona kara dika momo danu baine tahuni.