\id EZK .01, Ezekiel 1, Motu, PNG, RTWP 11/92 \h ESEKIEL \toc1 ESEKIEL \toc2 ESEKIEL \mt1 ESEKIEL \c 1 \s1 Esekiel ena mata-hanai \p \v 1 Laḡani ihatoi-ahuina ai, hua ihahanina dinana iha-imana ai, lau na dauhai e hanohodia taudia bogaragidiai, sinavai ladana Kebara isena ai. Bena guba e parara; bena Dirava na mata hanailaia. \v 2 Hua dinana iha-imana ai (una na King Iehoiakini dauhai ai e hanohoava laḡanina iha-imana lalonai), \v 3 Iehova ena hereva na hahelaḡa tauna Esekiel, Busi natuna, enai e kau, Kaldea taudia edia tano ai, Kehara sinavaina isena ai. Iehova imana na ia latanai mia una gabu ai. \p \v 4 Na roha lao, bena na itaia, lai gubana ta mirigini kahana amo ema, bona dagadaga ta, diari ese e hadiaria heḡeḡe, bona ia lalona amo lahi na e hururua lasi loulou, bona lahi bogaraginai ḡau ta, ita-itana auri labora-labora hururu-hururuna na heto. \v 5 Bena bogaragina amo mauri ḡaudia hani hetomadia e hedinarai. Ita-itadia na iniheto: oromadia na taunimanima na heheto, \v 6 a vairadia na hani hani amo, bona hanidia na hani hani amo. \v 7 Aedia na mamaoro-mamaoro; aedia palapaladia lalodia na boromakau natuna aena palapalana lalona na heto; bona e kimore-kimore, aun laboralabora na heto. \v 8 Hanidia henudiai, kahadia haniosi ai, imadia na mimia, taunimanima imadia na heheto. Hahaniosi vairadia bona anidia na iniheto: \v 9 hanidia na e hekapa hekapa heheni; hahaniosi na e raka vairava, asie hegirova. \v 10 Vairadia ita-itadia na iniheto: vaira kahadia ai ta ta vairadia na taunimanima vairadia, idibadia kahadia ai hahaniosi vairadia na leona vairadia, lauridia kahadia ai hahaniosi vairadia na boromakau mamaruanedia vairadia, bona muridia kahadia ai hahaniosi vairadia na ugava vairadia. \v 11 Vairadia na unuheto. Hanidia n; l atai ai e hetoi roro; hari mauri ḡaudia ta ta hanidia rua rua e hetoi roro, bena mauri ḡauna ta hanina na mauri ḡauna ma ta hanina ida e hekapa heheni; a hanidia rua rua ese tau-anidia e ḡovadia. \v 12 Idia na ta ta e lao vaira: lauma e urava baela gabudia, unu e laova, bona laodia ai asie hegiro. \v 13 Hari mauri ḡaudia bogaragidiai na ḡau ta, ita-itana na gida hururu-hururudia na heheto, eiava kede na heheto, mauri ḡaudia bogaragidiai e loa eva-evava. Lahi na mai hururu-hururuna, bona lahi lalona amo kevaru na e kevarua isi. \v 14 Bona hari mauri ḡaudia na e tata eva-eva, kevaru na heto. \p \v 15 Hari mauri ḡaudia na raraidia, bena ava-keikeina na tanobada ai na itaia, mauri ḡaudia ta ta ediai ta ta. \v 16 Unu ava-keikei ita-itadia bona ikaradia dalana na iniheto: ita-itadia na krusolito\f + \fr 1:16 \ft Krusolito bona gabisi na nadi hururu-hururudia ladadia.\f* ena kiama-kiama na heto; haniosi oromadia na heheḡeḡereḡere, ikaradia dalana be e hekara ava-keikeina ta ava-keikeina ta lalonai na heto. \v 17 E hekei laova negana ai, ena be asie hegiro to kaha haniosi ilao-henidia mai dibadia. \v 18 Hari ava-keikei haniosi na mai isedia auridia kuborodia bona heto'o-tao auridia; bona isedia auridia kuborodia idoidiai na mata ai e honu. \v 19 Bena mauri ḡaudia e loava negadia ai hari ava-keikei na idia ida e loa hebouva; bona mauri ḡaudia na tano amo e daeva negadia ai hari ava-keikei danu e dae e laova. \v 20 Lauma e urava bainela gabudia na idia danu e lao heniva, bona hari ava-keikei na idia ida ela; badina be hari mauri ḡaudia laumadia na ava-keikei lalodiai. \v 21 Unu na e laova negadia ai, ini danu e laova; unu na e giniva negadia ai, ini danu e giniva; bona unu na tano amo e daeva negadia ai, hari ava-keikei na idia ida e daeva; badina be hari mauri ḡaudia laumadia na ava-keikei lalodiai. \p \v 22 Hari mauri ḡaudia kwaradia daediai ḡau ta, ita-itana na guba na heto, e hururu-hururu gabisi na heto; kwaradia daediai e heidi roro. \v 23 Hari guba henunai idia hahaniosi hanidia na e toi roro heheni; bona mauri ḡaudia ta ta na mai hanidia rua rua, tau-anidia igovalaidia ḡaudia. \v 24 E rohova negana ai, hanidia reḡedia na kamonai, sinavai momo reḡedia na heheto, eiava Siahu-idoinai Diravana ena guba-rahu reḡena na heto, eiava tuari oreana bada-hereana heloḡo-heloḡona na heto. E gini negadia ai, idia ese hanidia e hakapudia. \v 25 Bena kwaradia daediai e miava gubarta daena amo gado ta ema; idia e gini negadia ai na hanidia e hakapudia. \p \v 26 Hari kwaradia daediai e miava gubana daenai na ḡau ta, terono ta hetomana, ita-itana na sapairo\f + \fr 1:26 \ft Sapairo na nadi hururu-hururuna ta ladana.\f* na heto; bona hari terono hetomana ḡauna daenai na ḡau ta helaina ai na itaia, taunimanima oromana hetomana. \v 27 Bena ia koekoena hetomana ḡauna amo e dae e laova na itaia, e hekara auri labora-labora hururu-hururuna na heto, ita-itana na lahi hekou hegeḡena na heto; bona ia koekoena hetomana ḡauna amo e diho e laova na itaia, ita-itana na lahi na heto, bona diari badana ese e ḡeḡea dae. \v 28 Medu e dihomu dinana ai kevau na ori ai e hedinaraimu na heto, hari e haheḡeḡea dae diarina na unuheto. \p Iehova hairaina hetomana ita-itana na unuheto. Bena na itaia negana ai, lau na goru diho; bena gado ta na kamonai. \c 2 \s1 Esekiel iboirina \p \v 1 Bena ia ese e hamaorogu, eto, Taunimanima natuna e, a gini tore, bena baina hereva henimu. \v 2 Ia ese e hereva henigu negana ai, Lauma ese e rohegu bona e haginigu tore, bena ma na kamonai, e hereva henigu. \v 3 Ia ese e hamaorogu, eto, Taunimanima natuna e, Israel taudia dekedia na siaimumu, daḡedaḡe besena, lau e daḡedaḡe henigumu taudia, dekediai; idia bona tamadia ese vada e kara dika henigu ema bona hari ina dina ai. \v 4 Unu taunimanima danu asie matauraigumu, bona lalodia e ha-aukadiamu; dekedia na siaimumu, ba hamaorodia, baoto “Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu”. \v 5 Bena bema kamonai eiava basiema kamonai (badina be idia na daḡedaḡe besena), to vada bae diba peroveta tauna ta na idia bogaragidiai vada ema. \v 6 Oi danu, taunimanima natuna e, idia garidia basio gari bona edia hereva basio garilaidia; ena be au ginigini bona ava ginigini na emu ai bona doadoa o helaidia taomu, to edia hereva garidia basio gari bona edia vaira-hua basio garilaia, badina be idia na daḡedaḡe besena. \v 7 Egu hereva ba hamaorolaidia, bena bae kamonai eiava kamonai basie ura; badina be idia na daḡedaḡe besena. \p \v 8 A taunimanima natuna e, na hamaorolaimumu herevana ba kamonai: oi na basio daḡedaḡe, una daḡedaḡe besena na heto; udumu a hagaia, aina henimu ḡauna bavania. \v 9 Bena na roha lao, ima ta na itaia, e hetoi roro henigu, bona lalonai na pepa mai revarevana helokuna ta. \v 10 Bena ia ese lau vairagu ai e hulalaia: pepa kahana kahana na mai revarevadia, unu kaha ruaosi ai herohe-ahu bona taitai bona lalo-hisihisi herevadia vada e hetore. \c 3 \p \v 1 Bena ia ese e hamaorugu, eto, Taunimanima natuna e, na dudui henimu ḡauna na bavania; ina pepa helokuna bavania, bena baola, Israel taudia ba hereva henidia. \p \v 2 Taunabunai, lau ese udugu na hagaia; bena ia ese pepa na e henigu, baina ania. \v 3 E hamaorogu, eto, Taunimanima natuna e, ina na henimumu pepana bavania, bogamu ba hakunulaia. Bena na ania; udugu ai e gaiho, bada-ranuna na heto. \p \v 4 Bena ia ese e hamaorogu, eto, Taunimanima natuna e, Israel besena dekena baola, egu hereva na ba hamaorolaidia. \v 5 Badina be idau gado aukana ta taudia dekedia asina siaimumu, a Israel besena enai; \v 6 dia bese idau-idau momo, edia gado na i'idau bona a'auka besedia, ediai. Momokani, unuhetomadia ediai bama siaimu, idia ese bema kamonai henimu. \v 7 A Israel besena ese basine kamonai henimu, badina be idia na asie uramu lau bae kamonai henigu. Badina be Israel taudia iboudiai na vairadia e huamu bona lalodia e ha-aukamu. \v 8 A itaia, oi vairamu vada na ha-aukaia, idia edia vaira-auka davana; bona oi vairamu vada na hahuakaia, idia edia vaira-hua davana. \v 9 Vairamu vada na ha-aukaia, nadi-vasiga ena auka e hereaiamu nadina na heto; idia garidia basio gari bona edia vaira-hua basio garilaia, badina be idia na daḡedaḡe besena. \v 10 Ma e hamaorogu, eto, Taunimanima natuna e, na herevalai henimumu herevadia iboudiai na lalomu ai bavabi dae, bona taiamu amo ba hakala henidia. \v 11 Aola, dauhai e hanohodia taudia, emu bese taudia, dekediai, bena ba hamaorodia, baoto “Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu”; bena bae kamonai eiava kamonai basie ura. \p \v 12 Bena Lauma ese e abigu isi; bona Iehova hairaina na gabuna amo e tore isi negana ai tano-laga badana reḡena na murigu kahana ai na kamonai; \v 13 una na mauri ḡaudia hanidia e hetomu heheni reḡedia bona idia badibadidiai e miava ava-keikeidia reḡedia, e hekara tano-laga reḡena na heto. \v 14 Lauma ese e abigu isi, dauha e laohaigu; laumagu siahuna iditana ai nala, badina be Iehova imana na auka, lau latagu ai. \v 15 Bena dauhai e hanohodia taudia dekediai na kau, Telabibi ai; idia na Kebara sinavaina isena ai e nohova. Bena unuseni ai na helai, idia bogaragidiai, laumagu na e daure ela bona dina hitu e ore. \s1 Israel igimana tauna \p \v 16 Dina hitu e ore ai, Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 17 Taunimanima natuna e, lau ese Israel besena igimana tauna ai vada na halaomu; lau udugu herevana ta ba kamonai negadia iboudiai na lau ladagu ai do ba sisiba henidia. \v 18 Kara dika tauna bama hamaoroa, bama toma “Oi na vada ba mase”, bena oi basioma sisiba henia, una kara dika tauna na ena dala dikana amo ihakau-sirina bona ena mauri irauana herevadia basioma sisibalai henia, una kara dika tauna na ena dika ai baine mase; a ia rarana davana na oi imamu amo baina gwauraia. \v 19 A kara dika tauna boma sisiba henia, bena ia na ena kara dika amo eiava ena dala dikana amo basine raka siri, ia na ena dika ai baine mase; a oi ese sibomu emu mauri do ba rauaia. \v 20 Ina danu, kara maoromaoro tauna ta na ena kara maoromaoIo amo bema raka siri, bena bema kara havara, bena lau ese hekwakwanai ḡauna ta ia vairanai bama atoa, ia na baine mase; oi ese to sisiba henia dainai ia na baine mase, ena kara dika bagunai, bona ena kara maoromaorodia, guna ia ese e kara ḡaudia, na basie lalodia tao; a ia rarana davana na oi imamu amo baina gwauraia. \v 21 Ḡau tamona, oi ese kara maoromaoro tauna boma sisiba henia basinema kara dika, bena basine kara dika, ia na do baine mauri, badina be sisiba herevana na e abia dae; bena oi ese sibomu emu mauri do ba rauaia. \s1 Peroveta tauna e mu \p \v 22 Unuseni ai Iehova imana na lau latagu ai mia. Bena ia ese e hamaorogu, eto, A tore isi, ba raka lasi, taora baola; unuseni ai baina hereva henimu. \v 23 Taunabunai na tore isi, na raka lasi, taora nala; unuseni ai Iehova hairaina ginina ai na itaia, Kebara sinavaina isena ai na itaia hairaina heḡereḡerena. Bena na goru diho. \v 24 A Lauma ese e rohegu, bena ia ese e haginigu tore. Bena e hereva henigu, eto, Aola, sibomu emu ruma lalonai ba hekou ahu. \v 25 Taunimanima natuna e, a itaia, oi na varo amo bae ḡuimu, bena taunimanima dekediai basio raka lasi diba. \v 26 Bena lau ese malamu na udumu atai maona ai baina hakapea dae; taunabunai vada ba mu, bena basio gwau henidia diba; badina be idia na daḡedaḡe besena. \v 27 A baina hereva henimu negana ai, udumu do baina hahaḡaia, bena ba hereva henidia, baoto “Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamnu”. Kamonai e uramu tauna na baine kamonai; bona kamonai se uramu tauna na basine kamonai; badina be idia na daḡedaḡe besena. \c 4 \s1 Ierusalem ikou-ahuna \p \v 1 Taunimanima natuna e, e tunua nadina ta bavabia, vairamu ai bavatoa diho; bena ia kopina ai Ierusalem hanuana laulauna ta ba torea: \v 2 ituari-henina ḡaudia bona ikoulaina maguna bona tano senudia bona taruha bona vaḡoma danu laulaudia ba tore. \v 3 Bena auri palaka-palakana ta bavabia, auri maḡuna ai bainela, oi bona hanua padamui ai; bena ba raraia tao, ikou-ahuna bona ituari-henina ba ha-aukaia. Ina na toa ta, Israel besena enai. \p \v 4 Bena ohemu laurina ai ba eno dere; bena lau ese Israel besena ena dika davana na oi latamu ai baina atoa; dina edehohodia ai ba eno dere na edia dika davadia latamu ai bae mia. \v 5 Badina be dina na gwaurai henimumu, dina sinahu-toi taurahanita-ahui, idia ese edia dika davadia bae abi laḡanidia heḡereḡeredia; nega unudaudauna na Israel besena ena dika davana latamu ai baine mia. \v 6 Unu dina ba haḡuḡurudia, bena nega iharuana ai ma ba eno dere, a ohemu idibana ai, bena Iuda iduhuna ena dika davana na latamu ai baine mia; dina hari-ahui na gwaurai henimumu, dina ta ta be laḡani ta a toadia. \v 7 Bena Ierusalem ikou-ahuna ba raraia tao, mai imamu ḡaḡaena Ia; bena hanua ihadikana ba perovetalaia. \v 8 A itaia, lau ese varo ai baina guimu, bena basio eno hegiro diba, ela bona emu hanua ikou-ahuna dinadia ba haguḡurudia. \p \v 9 Ina danu, oi ese uit, bali, bini, \it lentil\it*, \it millet\it*, bona rae na bavabidia, nau tamona ai ba udadia hebou, bena igabu ba kara. Bena ohemu ai ba eno dere dinadia hidaosi, dina sinahu-toi taurahanita-ahui lalodiai bavani. \v 10 Bavania anianina metauna ba hahetohoa, sekele ruahui\f + \fr 4:10 \ft Sekele ruahui = 327 grams sisivana.\f* dina ta lalonai; dina ta ai nega tamona mo bavaniani. \v 11 Ba inua ranuna danu ba hahetohoa, ranu hini ta ba karoaia, karoa tauratoi, bena karoa\f + \fr 4:11 \ft Hini ta bae karoaia, karoa tauratoi, bena karoa ta = 1 litre sisivana.\f* tamona ba inua; dina ta ai nega tamona mo ranu ba inu. \v 12 Bavania, bali atagana na heto, idia vairadiai ba gabua, taunimanima taḡedia kakorodia lahina latanai. \v 13 Bena Iehova na e tomu, Israel taudia adia aniani mirodia unu bae ani toma, ediai baina luludia lao besedia bogaragidiai. \p \v 14 Bena lau nato, Ḡaubada Iehova e, a itaia, lau na sibogu asina hahemiro; merogu negana amo ema bona hari ina nega sibona e mase kava ḡauna ta eiava uda boromadia ese e darea ḡauna ta asina ania, bona vamu bodagana taina na nega ta ai udugu ai se vareai. \p \v 15 Bena ia ese e hamaorogu, eto, A itaia, na gwau maoromu, amu ataga na taunimanima taḡena kakorona lahina latanai basio gabua, a boromakau taḡena kakorona lahina latanai ba gabua. \v 16 Ma e hamaorogu, eto, Taunimanima natuna e, a itaia, Ierusalem ai mauri anianina na baina abia oho; aniani metauna bae hahetohoa guna bena bae ania mai garidia ida; bona ranu na bae hahetohoa guna, bena bae inua mai kudou-hetahadia ida. \v 17 Unu baina kara toma, bena aniani ai bona ranu ai bae dabu, bae heroha heheni mai kudou-hetahadia ida, bona edia dika davadia daidiai taudia bae varoda. \c 5 \p \v 1 Taunimanima natuna e, dare ganona ta bavabia, kwaramu inauna ḡauna ai ba halaoa, kwaramu ba naua bona aukimu huina bavabia; bena metau ihahetohona ḡauna bavabia, hui ba karoa, karoa toi. \v 2 Bena karoa toiosi amo karoa ta na lahi ai ba gabua, hanua bogaraginai, hanua idai-ahuna baine ore negana ai; ma karoa ta bavabia, dare amo ba tara utu-utu, hanua heḡeḡemadai ai; ma karoa ta na lai ai ba giḡia oda-oda; bena unu muridiai lau ese dare na pauana lalona amo baina veria lasi. \v 3 Bona unu amo danu hui haida bavabi, emu dabua gevena ai ba turidia. \v 4 Ma unu haida danu bavabi, lahi ai ba tahodia kau, ba gabudia; bena unu amo lahi ta baine lasi Israel besena idoinai enai. \p \v 5 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Ierusalem binai, bese idau-idau bogaragidiai vada na atoa, tano idau-idau ese e ḡeḡea daemu. \v 6 A ia ese bese idau-idau vada e hereadia egu hahedua herevadia iutudia ai, bona heḡeḡemadai tanodia vada e hereadia egu taravatu itata-utudia ai; egu hahedua herevadia vada e dadaraidia, bona egu taravatu daladia ai asie raka. \v 7 Taunabunai Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Badina be umui ese e gegemui ahumu besedia na o hereadiamu, heloḡo ahuahu ai, bona egu taravatu daladia ai asio raka bona egu hahedua herevadia asio badinadia, a e gegemui ahumu besedia edia hahedua herevadia, vada o badinadia; \v 8 una dainai (Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu) a itaia, lau ese na inai henimuimu, bona hahemaoro karadia baina kara umui bogaragimui ai, bese idau-idau vairadiai. \v 9 Bona emui kara dika-rohorohodia iboudiai daidiai lau ese nega gunana ta ai asina karaia bona nega gabena ta ai basina karaia lou karana ta baina kara henimui. \v 10 Taunabunai, umui bogaragimui ai tama ese natudia bae anidia, bona memero ese tamadia bae anidia; bona lau ese baina hahemaoro henimui, bona hahidaosi ba roho mauri na lai kahadia iboudiai baina gigimui rohoroho. \v 11 Ḡaubada Iehova na e tomu, Taunabunai na maurimu heḡereḡerena, umui ese egu gabu helaḡana na emui ḡau dika-hereadia bona emui kara dikarohorohodia amo vada o hamiroa dainai, momokani lau ese baina negemui daure; basina hageremui bona basina bogamui hisi. \v 12 Emui orea lalona amo kaha ta be dai-hanai gorerena amo bae mase bona doe amo bae ore bogaragimui ai; ma kaha ta na dare amo bae mase emui orea hegegemadai ai; ma kaha ihatoina na lau ese lai kahadia iboudiai baina ḡiḡidia rohoroho; bona idia muridiai dare na pauana amo baina veria lasi. \p \v 13 Unu amo egu badu baine ore; egu badu ḡaraḡarana amo baina kara henidia ela bona lalogu baine keru. Bena idia na bae diba lau Iehova na egu vageḡe ai vada na hereva, egu badu garagarana na latadiai baina ha-orea negana ai. \v 14 Ina danu: lau ese baina hadoemui, bona hesivarai ḡauna ai baina halaomui, e ḡeḡemui ahumu besedia bogaragidiai bona raka-hanai taudia iboudiai vairadiai. \v 15 Umui na hesivarai bona heḡonaḡonalai bona sisiba bona hahegari ḡauna ai baola, e ḡeḡemui ahumu besedia ediai, lau ese baina hahemaoro henimui mai badugu bona mai lalo-siahugu bona mai hedadaba aukadia ida negana ai. Lau Iehova vada na hereva. \v 16 Una negana ai egu doe dibadia amo baina tarakimui mamase, hahebua-tari dibadia, umui ihabua-tarimui totona baina kinodia; doe na baina habadaia loulou emui ai, emui mauri anianina na baina abia oho. \v 17 Lau ese doe bona uda boromadia baina siaidia vasi, umui ihadikamui totona; idia ese natumui na emui amo bae dadidia oho; dai-hanai gorerena bona rara ese bae daemui, bena dare na latamui ai baina siaia. Lau Iehova vada na hereva. \c 6 \s1 Peroveta herevadia Israel ororodia latadiai \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto \v 2 Taunimanima natuna e, Israel ororodia ba raraidia tao, latadiai ba peroveta, \v 3 baoto, Israel ororodia e, Ḡaubada Iehova ena hereva a kamonai! Ḡaubada Iehova ese ororo badadia bona maraḡidia, koura dobudobudia bona koura-koura na ini e gwau henidia tomamu: A itaia, lau ese dare na latamui ai baina hadihoa, bona emui atai gabudia helaḡadia baina habuadia tari. \v 4 Emui ihaboulaina patadia bae vahu, emui muramura mai bonadia patadia bae heḡiḡi dobi, emui mase taudia na emui kaivakuku vairadiai baina tahodia dobi. \v 5 Israel taudia na masedia ai baina hahekidadia diho, edia kaivakuku vairadiai; bona turiamui baina ḡiḡidia rohoroho, emui ihaboulaina patadia hegegemadai ai. \v 6 Emui noho gabudia iboudiai lalodiai emui hanua bae vahu bona emui atai gabudia helaḡadia bae heḡiḡi dobi; emui ih-aboulaina paladia bae vahu bona bae heḡiḡi dobi; emui kaivakuku bae makohi bona bae hebua tari; emui muramura mai bonadia patadia bae heḡiḡi dobi bona emui ḡaukara anidia bae boio. \v 7 E aladiamu taudia na bogaragimui ai bae hekida diho; bena ba diba lau na Iehova. \p \v 8 A umui haida na maurimui ai baina rakatanimui. Dare amo bae roho mauri taudia haida na bese idau-idau bogaragidiai bae noho, bona tano idau-idau ai ba karoho rohoroho negana ai, \v 9 umui roho-mauri taumui hahidaosi ese lau ba lalogu tao, iguimui ai bae laohaimui besedia bogaragidiai. Bona mai lebulebudia ida vada e rakatanigu taudia na lalodia baina gugubadia, bona mai lebulebudia ida edia kaivakuku e gavadiamu taudia na matadia baina hakepuludia negana ai, idia na sibodia bae hedadarai, edia kara havara bona edia kara dika-rohorohodia iboudiai daidiai. \v 10 Bena idia na bae diba lau na Iehova; ini baina karadia toma nato negana ai na asina hereva kava. \p \v 11 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Imamui ba pata bona aemui ba pana dagu, baoto, Madi ihabaida! Israel besena ena kara dika-rohorohodia iboudiai daidiai; badina be dare bona doe bona dai-hanai gorerena amo bae mase. \v 12 Gabu daudau ai e nohomu tauna na dai-hanai gorerena amo baine mase; bona gabu kahikahina ai e nohomu tauna na dare amo baine mase; bona do noho maurina tauna na doe amo baine mase. Unuhetomana egu badu-ḡaraḡara baina ha-orea idia latadiai. \v 13 Bena edia mase taudia na edia kaivakuku bogaragidiai bae hekida diho, edia ihaboulaina patadia hegeḡemadai ai, bona ororo latalatadia iboudiai latadiai, bona ororo badadia iboudiai doridia ai, bona au mauridia iboudiai bona \it oak\it* audia urumo-urumodia iboudiai henudiai, muramura mai bonadia edia kaivakuku e gabu henidia gabudia iboudiai lalodiai; una negana ai ba diba, lau na Iehova. \v 14 Lau ese imagu baina toia roro, idia ihadikadia totona, tano baina habuaia tari bona baina havahua, edia noho gabudia iboudiai lalodiai, tano ḡaḡaena amo ela bona Ribla. Bena bae diba lau na Iehova. \c 7 \s1 Nega dokona \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, Ḡaubada Iehova ese Israel tanona na ini e hamaorolaia tomamu: Dokona binai! Dokona vada e kau, tano daigunina haniosi latadiai. \v 3 Harihari dokona na oi latamu ai vada e kau, egu badu na oiemu ai baina hulalaia, bona emu kara heḡereḡeredia ai baina hahemaoro henimu, emu kara dika-rohorohodia iboudiai davadia do baina henimu. \v 4 Lau ese basina hageremu bona basina bogamu hisi; a emu kara davadia baina henimu, emu kara dika-rohorohodia na doini bogaragimu ai mimia negana ai. Bena ba diba, lau na Iehova. \p \v 5 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Dikadika ta murinai na dikadika ma ta! A itaia, ia na vada e maimu. \v 6 Dokona vada e kau, dokona korikori vada e kau; anina na emu ai vada hedinarai. A itaia, ia na e maimu! \p \v 7 Tano inoholaina taumu e, emu ai baine kau ḡauna vada e kau; negana vada eme kau; heloḡo-ahuahu dinana vada eme kahikahi, dia moale lolodia dinana ororo latadiai. \v 8 Asi vanahana egu badu ḡaraḡara na latamu ai baina bubua, egu badu na emu ai baina ha-orea, bona emu kara heḡereḡeredia ai baina hahemaoro henimu; bena emu kara dika-rohorohodia iboudiai davadia baina henimu. \v 9 Basina hageremu bona basina bogamu hisi; emu kara davadia baina henimu, emu kara dika-rohorohodia na doini bogaragimu ai mimia negana ai. Bena ba diba, lau na Iehova, herahu-mase Diravana. \p \v 10 A itaia, dinana binai! A itaia, ia na e maimu! Emu ai baine kau ḡauna na vada e kau; kara gageva-gageva vada e papa, hekokoroku vada e gara kau; \v 11 daḡedaḡe vada e tubu, kara dika vada e tubu kau. Idia ta basine noho; edia kohu-momo bona edia taḡa basie mia; bona idia bogaragidiai ta basine herea. \v 12 Negana vada e kau, dinana vada eme kahikahi. E hoihoimu tauna basine moale, bona kohu e hoihoilaimu tauna lalona basine hisihisi, badina be badu ḡaraḡara na edia-hotuhotu iboudiai latadiai. \v 13 Badina be kohu e hoihoilaimu tauna ese e hoilaia kohuna basine lou henia, edia mauri dinadia iboudiai. Badina be badu ḡaraḡara na edia hotuhotu iboudiai latadiai, bona basine heabi oho. Ena kara havara dainai tau ta ese sibona ena mauri basine rauaia diba. \p \v 14 Kibi vada e hiriria, ḡau iboudiai vada e hegaegaelai; a ta na tuari se laomu, badina be egu badu na edia hotuhotu iboudiai latadiai. \v 15 Murimuri ai na dare; laloma ai na dai-hanai gorerena bona doe. Tano paka ai e nohomu tauna na dare ai e masemu; hanua ai e nohomu tauna na doe bona dai-hanai gorerena ese e hamaseamu. \v 16 Haida bema roho mauri, idia na ororo ai bema noho, koura punedia na heheto; iboudiai na bae ḡanaḡana, ta ta ena kara havara ena kara havara daidiai. \v 17 Ima iboudiai na e mamanomu; tui iboudiai na e heroḡe-herogemu, ranu na heto. \v 18 Puse dabuadia e riomu, gari ese e hahonudiamu; iboudiai vairadia e hemaraimu, iboudiai kwaradia e naudiamu. \v 19 Edia \it silver\it* na ariara ai e negeamu, bona edia \it gold\it* na ḡau mirona na heto. Iehova ena badu-ḡaraḡara dinana ai, edia \it silver\it* bona edia \it gold\it* ese basie hamauridia diba; edia hitolo basie ha-orelai diba, bona bogadia basie hakunulai diba. Badina be una na ihahekwakwanailaidia ḡauna edia kara havara ai. \v 20 Edia herahera mai hairaidia e heagilai, bona edia kaivakuku dika-rohorohodia bona edia ḡau dika-hereadia na unu amo e karadia; taunabunai lau ese ḡau mirona ai baina halaoa idia ediai. \v 21 Lau ese idau taudia imadia ai baina atoa, idia damudia ai bainela, bona tanobada ena taunimanima dikadia baina henidia, idia dinadia ai bainela; bena idia ese bae hamiroa. \v 22 Bena idia edia amo baina mede daudau, egu gabu ḡoeva-daena na bae hamiroa totona; dadidadi taudia ese ia lalonai bae raka vareai, bae hamiroa, \v 23 bona bae havahua. \p Badina be tano na rara-hebubu kara dikadia ai e honumu, bona hanua na ala-ala ai e honumu. \v 24 Bese dika-hereadia baina mailaidia, edia ruma bae ḡaunaidia; edia goada, e heaḡilaiamu ḡauna, baina ha-orea; edia gabu helaḡadia bae hamirodia. \v 25 Lalo-hisihisi bada baine kau negana ai, idia ese maino bae tahua, to basie davaria. \v 26 Dikadika na dikadika latanai e kaumu; hari lahulahuna ta na hari lahulahuna ta murinai e maimu. Mata-hanai na peroveta tauna enai e tahuamu; a taratvatu na hahelaḡa tauna enai e boiomu, bona hahealo na hanua tau-badadia ediai e oremu. \v 27 Hanua pavapavana e taitaimu; hanua lohiana darana e dokomu; bona tano taudia imadia na e hedabarai, gari dainai. Idia edia kara heḡereḡerena ai baina kara henidia, bona idia edia hanemaoro herevadia heḡereḡeredia ai baina hahemaoro henidia; bena bae diba, lau na Iehova. \c 8 \s1 Ierusalem ena kara dika-rohorohodia \p \v 1 Laḡani ihatauratoina huana ihatauratoina dinana iha-imana lalonai, lau ese egu ruma ai na helaiva; bena Iuda tau-badadia na lau vairagu ai e helaiva ai na Ḡaubada Iehova ese imana na lau latagu ai e atoa kau. \v 2 Bena na roha isi, ḡau ta na itaia, ita-itana taunimanima na heto; ia koekoena hetomana ḡauna henunai na lahi, bona koekoena daenai na diari-diari hetomana, auri laboralabora hurwu-hururuna na heto. \v 3 Ima hetomana ḡauna ta e toia lasi, doboraḡigu ai e abigu; bena Lauma ese e abigu isi, tanobada bona guba padadiai, bena Dirava imata-hanailaina ai Ierusalem e laohaigu, ela bona laloma maguna ikoukouna raka-vareaina, mirigini kahana e vaira henia ḡauna; unuseni ai vaḡeḡe kaivakukuna, vaḡeḡe e havaraiamu ḡauna, ena gini gabuna e miava. \v 4 Na itaia danu, Israel Diravana hairaina na unuseni ai, taora ai mata-hanai ai na itaia heḡereḡerena. \p \v 5 Bena ia ese e hamaorogu, eto, Taunimanima natuna e, a gaga isi, mirigini kahana ba roha henia. Bena na gaga isi, mirigini kahana na roha henia, na itaia, ihaboulaina patana ikoukouna mirigini kahana ai, raka-vareaina ai, hari vaḡeḡe kaivakukuna na mia. \v 6 Bena ia ese ma e hamaorogu, eto, Taunimanima natuna e, idia na ede e kara tomamu o itaiamu a? Kara dika-rohoroho bada-hereadia, Israel besena ese egu gabu helaḡana amo bae lulugu oho helaoreana ai e karamu ḡaudia, o itadiamu a? A kara dikarohorohodia haida, ini kara e hereadiamu ḡaudia, na do ba itadia. \p \v 7 Bena ma e laohaigu, maḡu ikoukouna badibadinai, bena na gaga isi, mauru ta magu ai na itaia. \v 8 Bena ia ese e hamaorogu, eto, Taunimanima natuna e, maḡu ba hamaurua. Magu na hamaurua, bena iduara ta na itaia. \v 9 Bena ia ese e hamaorogu, eto, A raka vareai, kara dika-rohoroho badahereadia unuseni ai e karamu na ba itadia. \v 10 Bena na raka vareai, na roharoha; unuseni ai e raumu ḡaudia idau-idau bona boroma dika-rohoroho-lia bona Israel taudia edia kaivakuku iboudiai laulaudia na haba ai vada e tore. \v 11 Unu laulau vairadiai Israel tau-badadia hitu-ahui e gini, bona Iaasania Safana na bogaragidiai e gini. Idia ta ta mai edia gida keberedia imadia ai, bona muramura mai bonana, e gabua ḡauna, kwalahuna e daeva, ori na heto. \v 12 Bena ia ese e hamaorogu, eto, Taunimanima natuna e, Israel tau-badadia na dibura ai ede e kara tomamu, ta ta ena laulau daiutuna ena laulau daiutuna lalodiai, vada o itaia a? Badina be idia na e tomu “Iehova ese se itadamu; Iehova ese tano vada e rakatania”. \v 13 Ia ese ma e hamaorogu, eto, Kara dika-rohorohodia haida, ini kara e hereadiamu ḡaudia, idia ese e karamu na do ba itadia. \p \v 14 Bena ia ese Iehova ena dubu mirigini kahana ikoukouna raka-vareaina e laohaigu; unuseni ai hahine haida na itadia, e helaiva, Tamusu\f + \fr 8:14 \ft Tamusu na bese gunadia haida edia dirava; e laloa ia na laḡani ta ta amo keru negana ai e mase bena siahu negana ai ma e mauri lou, edia taitai bona edia ḡuriḡuri daidai.\f* taina e taiva. \v 15 Bena ia ese e hamaorogu, eto, Taunimanima natuna e, ina na vada o itaia a? Kara dika-rohorohodia haida, ini kara e hereadiamu ḡaudia, na do ba itadia. \p \v 16 Bena ia ese Iehova ena dubu ena laloma maḡuna lalonai e laohaigu. Iehova ena dubu helaḡana vairanai, dehe toi-lasi rumana bona ihaboulaina patana padadiai, taunimanima ruahui-ima sisivana e gini; Iehova ena dubu helaḡana e muri henia bona mairiveina kahana e vaira henia, dina e toma henia dihova mairiveina italaina ai. \v 17 Bena ia ese e hamaorogu, eto Taunimanima natuna e, ina na vada o itaia a? Iuda besena taudia ese hari kara dika-rohorohodia iniseni ai e karamu na ḡau pipikina a, una dainai idia ese tano na daḡedaḡe amo e hahonuamu, bona e habadugu hereamu? A itaia, idia ese ududia mukurodia e kara. \v 18 Taunabunai, lau ese badu ḡaraḡara karadia baina kara; basina haḡeredia bona basina bogadia hisi; ena be taiagu ai bae tai mai gao badadia ida, to basina kamonai henidia. \c 9 \s1 Kara dika taudia iala-masedia \p \v 1 Bena ia ese taiagu ai e lolo, mai gao badana ida, eto, Hanua ihabua-tarina taumui e, a raka kahira, ta ta mai emui ala-ala ḡaudia imamui ai. \v 2 Bena na itaia, tatau tauratoi na atai ikoukouna, mirigini kahana e vaira heniamu ḡauna, kahana amo ema, ta ta mai edia ala-ala ḡaudia imadia ai. Ma tau ta danu idia ida ema; ia na dabua aukana e hahedokilaia, toretore ḡaudia vainana danu e daharaia. Bena idia na e raka vareai, ihaboulaina patana, auri labora-labora ḡauna, badibadinai e gini. \p \v 3 Una negana ai Israel Diravana hairaina na kerubi daedia, vaia e miava gabuna, amo e dae, dubu raka-vareaina e lao henia; bena ia ese hari dabua aukana e hahedokilaia bona toretore ḡaudia vainana e daharaia tauna na e boi henia. \v 4 Iehova ese e hamaoroa, eto, Ierusalem hanuana ba rakaia hanai, kara dika-rohorohodia iboudiai, hanua lalonai e karamu, na e taitailaidiamu bona e ḡanaḡanalaidiamu taudia bagudia ai toa ba kara. \v 5 Bena na kamonai, ia ese unu haida e hamaorodia, eto, Ia murinai hanua ba rakaia hanai, bavala-ala; basio haḡeredia bona basio bogadia hisi; \v 6 iahu bavaladia mase, bona uhau, ulato, memero, kekeni, bona hahine danu; a baguna mai toana tauna ta basio daua toho. Egu gabu helaḡana amo ba matamaia. Taunabunai idia ese unu hanua tau-badadia dubu vairanai nohodia ediai e matamaia. \p \v 7 Bena ia ese ma e hamaorodia, eto, Dubu ba hamiroa, bona maḡudia na mase tau-anidia amo ba hahonudia. A raka lasi! Taunabunai, idia na e raka lasi, hanua na e daea. \v 8 Idia e daea negana ai, lau na sibogu na nohova, bena na goru diho, na tai, nato, Ḡaubada Iehova e, emu badu ḡaraḡara Ierusalem latanai iseina ai na Israel orena idoinai ba habuadia tari a? \p \v 9 Bena ia ese e hamaorogu, eto, Israel bona Iuda besedia edia kerere na bada herea; tano na rara ai e honumu, bona hanua na hahemaoro karadia gageva-gagevadia ai e honumu. Badina be idia na e tomu “Iehova ese tano vada e rakatania; Iehova na se heitamu”. \v 10 A lau be basina haḡeredia bona basina bogadia hisi, a edia kara heḡereḡeredia ai na tubuadia ai baina kara. \p \v 11 Bena hari dabua aukana e hahedokilaia bona toretore ḡaudia vainana e daharaia tauna ese hereva ma e loulaia, eto, O haḡanilaigu heḡereḡerena ai vada na karaia. \c 10 \s1 Iehova hairaina ese ena dubu e rakatania \p \v 1 Bena na roha lao, na itaia, kerubi daediai, unu kerubi daedia gubana ai, ḡau ta e hedinarai, sapairo\f + \fr 10:1 \ft Sapairo na herahera nadina ta ladana.\f* nadina na heto, oromana na terono ta hetomana. \v 2 Bena ia ese hari dabua aukana e hahedokilaia tauna e hamaoroa, eto, Hari e hegiro-hegiromu ava-keikeidia bogaragidiai baola, kerubi henudiai, imamu ruaosi na gida hururu-hururudia amo ba hahonudia, kerubi bogaragidiai; bena hanua latanai ba petadia rohoroho. \p Bena ia na lau vairagu ai e raka vareai. \v 3 Hari kerubi na dubu diho kahana ai e giniva, una tau e raka vareai negana ai; bona ori ta ese laloma maḡuna e hahonuava. \v 4 Bena Iehova hairaina na kerubi edia amo e dae lao, dubu raka-vareaina e lao henia; ori ese dubu e hahonua, bona Iehova hauaina diaridiarina ese maḡu e hahonua. \v 5 Kerubi hanidia hudia na murimuri maḡuna ai e kamonai; unu hu na Siahu-idoinai Diravana gadona, e herevamu negadia ai, na heto. \p \v 6 Bena ia ese hari dabua aukana e hahedokilaia tauna e hagania eto “Lahi na e hegiro-hegiromu ava-keikeidia padadia amo bavabia, kerubi bogaragidiai” negana ai, ia na ela, ava-keikei ta badibadinai e gini. \v 7 Bena kerubi ta ese imana e toia roro, hari kerubi bogaragidiai e arava lahina amo gida e abi, una dabua aukana e hahedokilaia tauna imana ai e ato; bena una tau ese e abi, e raka lasi. \v 8 Hari kerubi hanidia henudiai na ḡau ta, ita-itana na taunimanima imana hetomana. \p \v 9 Bena na roha lao, ava-keikei hani na itadia unu kerubi badibadidiai; ava-keikei ta ta kerubi ta ta badibadidiai. Hari ava-keikei ita-itadia na krusolito\f + \fr 10:9 \ft Krusolito na herahera nadina ta ladana.\f* nadidia kiama-hamadia na heheto. \v 10 Haniosi ita-itadia na heḡereḡere; oromadia na tamona, ava-keikei ta ava-keikei ta lalonai na heto. \v 11 E hekei laova negana ai, ena be asie hegiro to kaha haniosi ilao-henidia mai dibadia, a edena kaha ai vaira ava-keikeina ese e vaira henia, murina kahana ḡaudia na ia murinai ela, bona laodia ai asie hegiro. \v 12 Isedia auridia kuborodia bona ito'o-tao auridia bona ava-keikei na mata ai e honu, kerubi hahaniosi ava-keikeidia bunu. \v 13 Na kamonai, unu ava-keikei na e gwauraidia “E hegiro-hegiromu ava-keikeidia”. \v 14 Idia ta ta vairadia na hani: vaira gini-gunana na kerubi vairana; vaira iharuana na tau vairana; vaira ihatoina na leona vairana, bona vaira ihahanina na ugava vairana. \p \v 15 Hari kerubi na e dae ela; idia na unu mauri ḡaudia, Kebara sinavaina isena ai na itadia ḡaudia. \v 16 Bena kerubi e laova negadia ai na hari ava-keikei danu idia badibadidiai e laova; bena kerubi ese hanidia e idi roro, tano amo bae roho isi totona, negadia ai, hari ava-keikei na idia badibadidia amo asie hekei oho. \v 17 Idia na e gini negadia ai, unu danu e gini; bona idia na e dae negadia ai, unu danu e dae; badina be unu mauri ḡaudia laumadia na idia lalodiai. \p \v 18 Bena Iehova hairaina na dubu raka-vareaina amo e raka lasi, kerubi daediai e miava. \v 19 Bena kerubi ese hanidia e idi roro bona raka lasidia ai tanobada amo e dae ela, lau vairagu ai; bona ava-keikeidia na idia badibadidiai. Bena idia na Iehova ena dubu mairiveina kahana ikoukouna iduarana enai e gini; bona Israel Diravana hairaina na idia daediai. \p \v 20 Unu mauri ḡaudia Israel Diravana henunai na itadia ḡaudia, Kebara sinavaina isena ai; bena na diba idia na kerubi. \v 21 Idia ta ta vairadia na hani hani amo, bona hanidia danu na hani hani amo, bona hanidia henudiai na ḡau haida, ita-itadia na taunimanima imadia hetomadia. \v 22 Vairadia ita-itadia na Kebara sinavaina isena ai na itadia ḡaudia vairadia ita-itadia heḡereḡeredia. Idia na ta ta e lao vaira. \c 11 \s1 Israel lohiadia igwau-henidia \p \v 1 Bena Lauma ese e haheabigu isi, Iehova ena dubu mairiveina kahana ikoukouna, mairiveina kahana e vaira henia ḡauna, e laohaigu. Hari ikoukou iduarana ai tatau ruahui-ima na itadia, bona idia bogaragidiai laasania Asuru bona Pelatia Benaia, bese lohiadia, na itadia. \v 2 Bena ia ese e hamaorogu, eto, Taunimanima natuna e, kara havara e lalo hatamu, bena hahealo herevadia dikadia ina hanua lalonai taunimanima e hamaorolaidiamu taudia bini. \v 3 Idia na e tomu, Ruma ihaginidia negana na do se kahikahi; ina hanua na vamu inadulaina urona, bona vamu na ita. \v 4 Taunabunai, idia latadiai ba peroveta; taunimanimanatuna e, ba peroveta. \p \v 5 Bena Iehova ena Lauma ese e rohegu; bena ia ese e hamaorogu, eto, A hereva, agowa, Iehova ini e gwau tomamu: Israel besena e, umui na ene o laloa tomamu; badina be lalo-hadai dahaka dahaka lalomui ai e varamu na dibagu. \v 6 Emui mase taudia vada o hahutumadia ina hanua ai, bona ariarana na vada e aladia taudia ai vada o hahonudia. \v 7 Taunabunai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Emui mase taudia, hanua bogaraginai vada o atodia, idia na vamu, bona ina hanua na inadulaidia urona; a umui na bogaragina amo bae hakaumui lasi. \p \v 8 Ḡaubada Iehova na e tomu, Dare garina vada o gari; bena lau ese dare na latamui ai baine mailaia. \v 9 Ia bogaragina amo baina hakaumui lasi, bona idau taudia imadia ai baina atomui, bona hahemaoro karadia baina kara henimui. \v 10 Dare ese baine alamui, bona lau ese Israel tanona hetoana ai baina hahemaoro henimui; bena ba diba lau na Iehova. \v 11 Ina hanua na emui uro ai basinela, bona umui na vamu ai basiola ia lalonai. Israel tanona hetoana ai baina hahemaoro henimui, \v 12 bena ba diba lau na Iehova; badina be egu taravatu daladia ai asio raka, bona egu hahedua herevadia asio badinadia, a e ḡeḡemui dae besedia edia hahedua herevadia heḡereḡeredia ai vada o kara. \p \v 13 Bena lau na perovetava lalonai Pelatia Benaia e mase. Bena na goru diho, na lolo badabada, nato, Ḡaubada Iehova e, Israel kwabukwabudia ba ha-oredia vaitani a? \s1 Nega matamatana do bainema \p \v 14 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto: \v 15 Taunimanima natuna e, tadikakamu, tadikakamu korikori, oi ida gabu daudau ai vada e hanohodia taudia, Israel besena idoinai, ena taunimanima iboudiai, na Ierusalem inoholaina taudia ese vada e herevalaidia, eto, Idia ese Iehova vada e rakatania, dauha vada ela; ina tano na ita vada e henida, baita ḡaunaia totona. \v 16 Taunabunai oi na baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Ena be dauha na laohaidia, bese idau-idau bogaragidiai, ena be tano idau-idau lalodiai na hakarohodia rohoroho, to vada ela tanodia lalodiai lau na edia gabu helaḡana ina nega hekada hanai. \v 17 Taunabunai baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Bese idau-idau bogaragidia, amo baina hahegogomui, bona tano idau-idau, lalodiai vada e hakarohomui tanodia, amo baina haheboumui, Israel tanona na baina henimui. \v 18 Bena unu baela negana ai, idia ese ḡau dika-hereadia iboudiai bona ena kara dika-rohorohodia iboudiai na iena amo bae abidia oho. \v 19 Bena lalodia na baina hatamonadia, bona lauma matamatana na idia lalodiai baina atoa; lalo-auka na idia lalodia amo baina abia oho, Ialo-manada baina henidia. \v 20 Bena egu taravatu daladia ai bae raka bona egu hahedua herevadia bae badinadia bona karadia bae kara, idia na lauegu bese taudia ai baela, bona lau na edia Dirava ai bainala. \v 21 A lalodia ese edia ḡau dika-hereadia bona edia kara dika-rohorohodia e ura henidiamu taudia be lau ese edia kara davadia na tubuadia ai baina haloudia. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 22 Bena kerubi ese hanidia e idi roro, mai ava-keikeidia idia badibadidiai, bona Israel Diravana hairaina na idia daediai. \v 23 Bena Iehova hairaina na hanua bogaragina amo e dae, hanua mairiveina kahana ororona ai e miava. \v 24 Bena Lauma ese e haheabigu isi, bona Dirava ena Lauma mata-hanaina lalonai Kaldea e laohaigu, unuseni ai vada e hanohodia taudia dekediai. Bena hari mata-hanai, na itaia ḡauna, ese e rakatanigu. \v 25 Bena Iehova ese vada e haheitalaigu ḡaudia iboudiai na lau ese unuseni ai vada e hanohodia taudia na hamaorolaidia. \c 12 \s1 Esekiel ese Israel iabi-mauridia e haheḡereḡerea \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto: \v 2 Taunimanima natuna e, oi ese gwau-edeede besena bogaraginai o nohomu. Idia na mai matadia, ḡau bema ita, to ḡau ta asie itaiamu, bona mai taiadia, hereva bema kamonai, to hereva ta asie kamonaimu; \v 3 badina be idia na gwauedeede besena. Taunabunai, taunimanima natuna e, dauhai bae hanohoa tauna ena laolao kohuna heḡereḡerena ai bavabia heḡaeḡae, bena dina ai dauhai bae hanohoa tauna heḡereḡerena ai ba raka lasi idia vairadiai; dauhai bae hanohoa launa na heto emu gabu amo baola, ela bona ma gabu ta, idia vairadiai. Ena be idia na gwau-edeede besena, to readia lalodia bae parara. \v 4 Dina ai emu laolao kohuna ba lasilaia idia vairadiai, dauhai bae hanohoa tauna ena laolao kohuna na heto, bona adorahi ai idia vairadiai ba raka lasi, dauhai bae hanohodia taudia na heheto. \v 5 Idia vairadiai ruma habana ba hamaurua, bona mauruna amo ba rau lasi. \v 6 Idia vairadiai laolao kohuna na bavabia isi paḡamu ai, bena dibura ai ba huaia lasi; vairamu ba ḡovaia, tano basio itaia helaoreana; badina be lau ese toa ta ai vada na halaomu, Israel besena enai. \p \v 7 Bena e haḡanigu heḡereḡerena ai na karaia. Dina ai egu laolao kohuna na lasilaia, dauhai bae hanohoa tauna ena kohu na heto; bona adorahi ai lau sibogu imagu amo ruma habana na hamaurua, dibura ai na rau lasi, egu laolao kohuna na paḡagu ai na huaia lao, idia vairadiai. \p \v 8 Daba ai Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto: \v 9 Taunimanima natuna e, Israel besena, gwau-edeede besena, e nanadaimu, eto “Dahaka o karamu?”, ani? \v 10 Ba hamaorodia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Ina hereva Inetauna na Ierusalem lohiana dainai, bona Israel besena taudia ia lalonai e nohomu iboudiai daidiai. \v 11 Ma baoto, Lau na toa ta emui ai; lau vada na karaia heḡereḡerena ai, unu bae kara henidia toma; idia na dauhai bae hanohodia mai iḡuidia ida. \v 12 Bena lohia tauna idia bogaragidiai ese ena laolao kohuna na pagana ai baine abia isi, dibura lalonai, bena baine huaia lao. Ia ese ruma habana baine hamaurua, bena mauruna amo baine rau lasi; ia ese vairana baine ḡovaia, ia matana amo tano basine itaia helaoreana. \v 13 Egu huo baina otoa ia iabina, bona egu idoa ai baina idoaia; Babulono, Kaldea tanona ai, baina laohaia; ḡau tamona, ia ese basine itaia, ia na unuseni ai baine mase. \v 14 Ia bamona iboudiai, iduruna taudia bona ena tuari taudia iboudiai, na lau ese baina hakarohodia, lai kahadia iboudiai baela; bona dare na iudalaina ḡauna amo baina veria lasi, idia muridia amo. \v 15 Bena bese idau-idau bogaragidiai baina luludia lao, bona tano idau-idau lalodiai baina hakarohodia negana ai, idia na bae diba, lau na Iehova. \v 16 A idia kwabukwabudia haida na dare bona dai-hanai gorerena bona doe amo baina harohodia mauri, bena bae lao heni besedia bogaragidiai edia kara dikarohorohodia iboudiai na bae gwaurai hedinarai, bona bae diba lau na Iehova. \p \v 17 Iehova ena hereva na egu ai ma e kau, eto: \v 18 Taunimanima natuna e, amu bavania mai kudou-hetahamu ida, bona ranu ba inua mai heudeheudemu bona mai garimu ida, \v 19 bona tano taudia na ba hamaorodia, baoto, Ḡaubada Iehova ese Ierusalem inoholaina taudia Israel tanona lalonai na ini e herevalaidia tomamu: Adia bae ani mai garidia ida, bona ranu bae inu mai kudou-hetahadia ida, badina be edia tano anina idoinai baine heabi oho vaitani, e noholaiamu taudia iboudiai edia daḡedaḡe dainai. \v 20 E noholaidiamu hanuadia na bae vahu, bona tano na tano ḡaḡaena ai baine hahelao; bena ba diba, lau na Iehova. \p \v 21 Bena Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto: \v 22 Taunimanima natuna e, emui hereva lada-isina be dahaka? Israel tanona o herevalaiamu, o tomu “Nega na e daudaumu bona mata-hanai iboudiai anidia asie varamu”, ani? \v 23 Taunabunai ba hamaorodia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Ina hereva lada-isina na baina hadokoa; basie gwauraia lou Israel ai. A ba hamaorodia, baoto, Nega na vada e kahikahi, mata-hanai iboudiai anidia ihaḡuḡurudia danu vada e kahikahi. \v 24 Badina be mata-hanai koikoidia bona bagu-haoro koikoidia na bae doko, Israel besena ai. \v 25 A lau Iehova ese baina gwauraia herevana vada baina gwauraia, bona karana baina karaia. Basine halahe, a oiemu nega ai, gwau-edeede besena e, hereva baina gwauraia bona karana baina karaia. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 26 Iehova ena hereva na egu ai ma e kau, eto: \v 27 Taunimanima natuna e, a itaia, Israel besena taudia na e tomu “Ena mata-hanai na dina momo vairai ḡauna, bona ena peroveta herevadia na nega daudau bainela herevadia”. \v 28 Taunabunai ba hamaorodia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Egu hereva iboudiai na ta basine halahe, a na gwauraiamu herevana anina do baine vara. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \c 13 \s1 Peroveta taudia koikoidia irevadia \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, Israel ena peroveta taudia latadiai ba peroveta; sibodia edia lalo-hadai e perovetalaimu taudia na ba peroveta henidia, baoto, Iehova ena hereva ba kamonai. \v 3 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Peroveta taudia kavakavadia, sibodia lalodia e badinamu a ḡau ta asie itaia taudia, madi ihabaidia! \v 4 Israel e, emu peroveta taudia na uda sisiadia na heheto, e heḡiḡi dobi rumadia ai e nohomu. \v 5 Magu vada e gwadadia mauru gabudia asio lao henidia, Israel besena maḡuna asio larebaia, Iehova ena dina ai tuari ai baine auka totona. \v 6 Vada e hereva koikoi bona vada e bagu haoro koikoi. Iehova ese se siaidia negadia al, idia na eto “Iehova ini e gwau tomamu”, bena idia banava eto ia ese edia hereva baine hamomokania. \v 7 Ena be lau asina hereva to umui oto “Iehova ini e gwau tomamu” negadia iboudiai na o mata hanai koikoi bona o bagu haoro koikoi ani? \p \v 8 Taunabunai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Hereva asi anidia vada o gwaurai bona mata-hanai koikoidia vada o ita dainai, Ḡaubada Iehova na e tomu, A itaia, lau ese na inai henimuimu. \v 9 E mata hanai koikoimu bona e bagu haoro koikoimu peroveta taudia na lau imagu ese baine laodia ahu; egu orea taudia ida basie henega bou, bona Israel besena taudia ladadia itoredia ai idia ladadia basie hetore, bona Israel tanona ai basie raka vareai; bena umui na ba diba lau na Ḡaubada Iehova. \v 10 Oibe, badina be egu orea taudia vada e koidia, eto “Maino”, maino na lasi negadia ai; bona badina be taunimanima ese haba e haginiamu negadia ai, ini peroveta taudia ese ahu amo e dahuamu; \v 11 una dainai ahu amo haba e dahuamu taudia na ba hamaorodia, una haba na baine heḡiḡi dobi. Medu bada-herea baine diho, medu-hetari badadia bae moru, lai-gubana baine toa; \v 12 bena haba baine heḡiḡi dobi negana ai, haida ese bae nanadaimu, baeto “O dahulaia ahuna be edeseni ai?” ani? \v 13 Taunabunai Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Lau ese egu badu ḡaraḡara ai lai-gubana baina hatoaia; bona egu badu ai medu bada-hereana baina hadihoa, bona medu-hetari badadia baina hamorudia, badu ḡaraḡara ai bae habuadia tari. \v 14 Umui ese ahu amo o dahua habana na lau ese baina ḡiḡia dobi tano ai, bena ia badina bae hedinarai. Baine heḡiḡi dobi negana ai, umui ese ia bogaraginai ba mase; bena ba diba lau na Iehova. \v 15 Egu badu ḡaraḡara na unu baina bubua ore toma, haba latanai, bona ahu amo e dahua taudia latadiai; bena baina hamaoromu, bainato, Haba na lasihia, ahu amo e dahua taudia danu lasihidia; \v 16 Israel ena peroveta taudia bunu, Ierusalem latanai e peroveta bona mata-hanai ai maino e itaia, maino na lasi negana ai. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 17 Taunimanima natuna e, oi danu vairamu ba ha-aukaia emu bese taudia natudia hahinedia, sibodia edia lalo-hadai e perovetalaimu hahinedia, ediai. Idia latadiai ba peroveta, \v 18 baoto, Ḡaubada Iehova na ini e g vau tomamu: Taunimanima laumadia idoadia totona mea ganadia na ima ganaganadia iboudiai ai e turidia, bona heḡova-ahu mukodia, taunimanima kikina-badana kwaradia igovalaidia, e karamu, hahinedia madi ihabaidia! gu orea taudia laumadia ba idoadia bona ma haida danu laumadia ba hamauridia, umui sibomui emui namo ihabadana a? \v 19 Egu orea taudia bogaragidiai lau ladagu vada o hamiroa, bali taidia bona flaoa atagadia iabidia ai, basiema mase taudia na o aladia masemu, bona basiema mauri taudia na o hamauridiamu, emui koikoi amo; egu orea taudia, koikoi e abi daemu taudia, na o koidia. \p \v 20 Taunabunai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: A itaia, emui mea ganadia, taunimanima laumadia o idoalaidiamu ḡaudia, na na inai henidiamu; imamui amo baina daredia oho, bona o idoadiamu laumadia na baina kahudia nege, manu na heheto. \v 21 Emui heḡova ahu mukodia danu baina daredia oho, bona egu bese taudia na imamui amo baina rauadia, bena egu orea taudia na imamui ai basie noho, umui damumui ai basiela. Bena ba diba lau na Iehova. \v 22 Badina be emui koikoi amo kara maoromaoro tauna lalona vada o hamanokaia, ena be lau ese lalona asina hamanokaia; bona kara dika tauna lalona vada o hagoadaia, ena dala dikana amo basine raka siri, ena mauri basine rauaia; \v 23 taunabunai, ina murinai umui na basio mata hanai koikoi lou, bona bagu haoro karadia basio kara lou; egu orea taudia na umui imamui amo baina harohodia mauri. Bena vada ba diba lau na Iehova. \c 14 \s1 Kaivakuku e toma henidia dihomu taudia \p \v 1 A Bena Israel tau-badadia haida na dekegu ema, lau vairagu ai e helai. \v 2 Bena Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 3 Taunimanima natuna e, ini tatau ese edia kaivakuku na lalodia ai vada e abidia dae, bona edia kara havara na hekwakwanai ḡauna ai vada e halaoa vairadiai; bae nanadailaigu herevadia baina kamonaidia eiava lasi? \v 4 Taunabunai ba hereva henidia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Israel besena tauna ta ese kaivakuku na lalona ai baine abidia dae, bona ena kara havara na hekwakwanai ḡauna ai baine halaoa vairanai, bena peroveta tauna dekena bainema, lau Iehova sibogu ese baina haere henia, ena kaivakuku na momo dainai; \v 5 unu amo Israel besena taudia, edia kaivakuku daidiai vada e rakatanigu taudia, na lalodia baina abidia lou. \p \v 6 Taunabunai Israel besena taudia ba hamaorodia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: A helalo kerehai, emui kaivakuku bona emui kara dika-rohorohodia iboudiai amo ba mede daudau. \v 7 Badina be Israel besena tauna ta, eiava idau tauna Israel ai e noho hedoamu ta, ese baine rakatanigu, ena kaivakuku na lalona ai baine abidia dae, bona ena kara havara na hekwakwanai ḡauna ai baine halaoa vairanai, bena peroveta tauna dekena bainema, peroveta tauna ese ia dainai baine nanadaigu totona, lau Iehova sibogu ese baina haere henia. \v 8 Lau ese vairagu baina ha-aukaia una tau enai; toa bona udu gwaurai-gwaurai herevana ai baina halaoa, bona egu bese taudia bogaragidia amo baina negea daure; bena umui na ba diba, lau na Iehova. \v 9 A peroveta tauna lalona bema hekwakwanai bena hereva ta bema gwauraia, anina be lau Iehova ese vada na koia; bena lau ese imagu baina toia roro ia ihadikana, bona egu bese Israel bogaragina amo baina habuaia tari. \v 10 Bena davadia bae hua; peroveta tauna davana bona henanadai tauna davana bae heḡereḡere; \v 11 unu amo Israel taudia na egu amo basie raka oho lou, bona edia kara havara iboudiai amo sibodia basie hahemiro lou, a egu bese ai baela, bona lau na edia Dirava ai bainala. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \s1 Dirava ena hahemaoro Ierusalem latanai \p \v 12 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 13 Taunimanima natuna e, tano ta ese ena hebeatai karadia amo baine kara dika henigu, bena lau ese imagu na ia ihadikana totona baina toia roro bona ena mauri anianina baina abia oho, bona doe na ia latanai baina siaia, bona taunimanima bona ubu-ubu ḡaudia ia lalonai baina hamasedia, negana ai, \v 14 ena be ini tatau tatoiosi, Noa bona Daniel bona Iobu, na ia lalonai bema noho, to edia kara maoromaoro amo idia sibodia mo edia mauri bema heraua. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \v 15 Eiava uda boromadia na una tano ai bama harakadia hanai, bena idia ese bema havahua, ela bona tano ḡaḡaena ai bema hahelao, bena tau ta basinema rakaia hanai diba unu uda boromadia daidiai, negana ai, \v 16 ena be unu tatau tatoiosi na ia lalonai bema noho, to, lau na maurimu heḡereḡerena (Ḡaubada Iehova na e gwaumu), idia tatoiosi ese natudia mamaruanedia eiava hahinedia basiema hamauridia diba; idia tatoiosi sibodia mo edia mauri bema heraua, a tano na bema ḡaḡae. \v 17 Eiava dare na una tano latanai bama mailaia, bama toma “Dare na tano amo baine hanai”, bena taunimanima bona ubu-ubu ḡaudia ia lalonai bama hamasedia, negana ai, \v 18 ena be unu tatau tatoiosi na ia lalonai bema noho, to, lau na maurimu heḡereḡerena (Ḡaubada Iehova na e gwaumu), idia tatoiosi ese natudia mamaruanedia eiava hahinedia basiema hamauridia diba, a idia tatoiosi sibodia mo bema heraua. \v 19 Eiava dai-hanai gorerena na una tano latanai bama siaia, bona egu badu ḡaraḡara na ia latanai bama bubua, rara ihahebubuna ai, taunimanima bona ubu-ubu ḡaudia ihamasedia totona, negana ai, \v 20 ena be Noa bona Daniel bona Iobu na ia lalonai bema noho, to, lau na maurimu heḡereḡerena (Ḡaubada Iehova na e gwaumu), idia tatoiosi ese natudia mamaruanedia eiava hahinedia basiema hamauridia diba, a idia tatoiosi sibodia mo edia mauri bema heraua, edia kara maoromaoro daidiai. \p \v 21 Badina be Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Matona, Ierusalem baina hahemaoro henia, egu hahehisi karadia haniosi, dare bona doe bona uda boromadia dikadia bona dai-hanai goreredia, na ia latanai baina siaidia taunimanima bona mauri ḡaudia ihamasedia totona, negana ai, ia na ede baine heto! \v 22 Ḡau tamona, ia lalonai haida na bema mauri, bena natudia mamaruanedia bona hahinedia bema hakaudia lasi, idia na dekemu ai bae raka lasi, bena edia dala bona edia kara ba ita negana ai taumu na baine lo, dika na Ierusalem latanai vada na mailaia dainai; oibe, kara iboudiai ia latanai vada na mailai daidiai. \v 23 Idia ese taumu bae haloa, edia dala bona edia kara ba ita negana ai; bona ba diba Ierusalem lalonai na kara karadia iboudiai na dia asi badina asina karadia. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \c 15 \s1 Ierusalem na vine auna dikana na heto \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, vine auna ese au haida ede e hereadia tomamu; vine rigina ese uda audia rigidia ede e hereadia tomamu? \v 3 Ḡau ta ikaralaina auna na iena amo e abiamu a? Iena amo ikoko ta e karaiamu bena una ikoko ai ḡau ta e taua daemu a? \v 4 A itaia, lahi auna ai e halaoamu; bena lahi ese duduna duduna e aradia oremu bona bogaragina na gida ai e laomu murinai ia na mai ena ḡaukara a? \v 5 A itaia, au tutuana miana ai na asi ena ḡaukara; matona lahi ese vada e araia bona gida ai vada ela negana ai ena ḡaukara be dahaka? \p \v 6 Taunabunai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Uda audia bogaragidiai vine auna na lahi auna ai vada e halaoa heḡereḡerena ai, Ierusalem inoholaina taudia na unu baina kara henidia toma. \v 7 Lau ese vairagu na ediai baina ha-aukaia; ena be lahi amo bae roho mauri, to lahi ese do baine aradia ore; bena lau ese vairagu na ediai baina ha-aukaia negana ai na ba diba lau na Iehova. \v 8 Tano danu baina havahua, badina be e kara hebeatai. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \c 16 \s1 Ierusalem ena kara hebeatai \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai ma e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, Ierusalem na ena kara dika-rohorohodia ba hedaraunelai henia, \v 3 baoto, Ḡaubada Iehova ese Ierusalem na ini e hamaoroa tomamu: Senemu bona emu vara na Kanaan taudia edia tano ai, tamamu na Amoro tauna, sinamu na Hiti hahinena. \v 4 Emu vara na iniheto: emu vara dinana ai hudomu varona asie utua, ranu ai asie hurimu, ba ḡoevaḡoeva totona, damena amo asie dahumu, dabua amo asie tarumu. \v 5 E itamu tauna ta ese se bogamu hisi, ini kara ta se kara henimu ena hebogahisi dainai; a tano paka ai e negemu; badina be o vara dinana ai e dadaraimu herea. \p \v 6 Bena na rakamu hanai negana ai na itamu, rara ai o hekure, bena rara ai hekuremu ai na hereva henimu, nato, Ba mauri, \v 7 tano paka avana na heto ba tubu. Bena o bada oho bada oho, taumu e lata, hane-ulato ai ola; ratamu e hekara, huimu e lata; ḡau tamona gagaemu ai o nohova, asi dabuamu. \p \v 8 Ma na rakamu hanai negana ai na itamu, oi na vada o ulato; bena egu dabua amo na tarumu, taumu na govalaia; oibe, maohenimu na karaia, bona oi ida ta hegwau hamata heheni, bena adavagu ai ola. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \v 9 Bena ranu ai na hadigumu, raramu na huria oho, bona dehoro amo na dahumu. \v 10 Dabua mai heraheradia amo na hahedokilaimu, bona boromakau kopina tamakadia na aemu ai na kara. Dabua aukana ḡoeva-daena amo na hariolaimu, bona dabua manoka-manokana amo na hahedokilaimu. \v 11 Herahera ḡaudia amo na haheralaimu; vagivagi na imamu ai na ato, bona ageva na ha-inulaimu. \p \v 12 Gadei ta na udu-baubaumu ai na atoa, bona haida danu taiamu ai; bona havava ḡauna ta mai hairaina na kwaramu na havavalaia. \v 13 \it Gold\it* bona \it silver\it* amo unu na haheralaimu toma; emu dabua na dabua aukadia ḡoeva-daedia bona dabua manoka-manokadia bona dabua mai heraheradia; amu aniani na flaoa namo-hereana bona bada-ranuna bona dehoro. Hairaimu e bada e laova, ela bona oromamu na pavapava hahinena na heto. \v 14 Sivaraimu danu e hehari piu, bese idau-idau bogaragidiai, hairaimu na bada herea dainai; badina be hairaimu na ḡoeva-dae, lau ese na hahairaimu dainai. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 15 A oi ese hairaimu o abidadama henia, bena ariara hahinena ai ola harimu badana dainai, raka-hanai taudia ida o lebulebu. \v 16 Emu dabua haida o abi, pata helaḡadia o haheralai, bena latadiai ariara karadia o kara; kara unuhetomana na nega gunadia ta ai se vara, bona nega gabedia ta ai basine vara Iou. \v 17 Emu herahera ḡaudia danu, lauegu \it gold\it* bona \it silver\it* amo e kara bona lau ese na henimu ḡaudia, na o abidia, tatau laulaudia o karalai, bena o lebulebulai. \v 18 Emu dabua mai heraheradia danu o abidia, unu ḡau o govalaidia, bona egu dehoro bona egu muramura mai bonana na vairadiai o atodia. \v 19 Egu flaoa igabudia danu, na henimu ḡauna, (badina be lau ese flaoa namo-hereana bona dehoro bona bada-ranuna amo na ubumu) na idia vairadiai o atodia, bonadia bae moalelai totona. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \v 20 Bena natumu mamaruanedia bona hahinedia, o havaradia egu, na o abidia, boubou ḡaudia ai o halaodia, idia adia. Emu ariara karadia na ḡau pipikidia a? \v 21 Una dainai lau natugu o aladia mase, bona ḡole-oho boubou ḡaudia ai o halaodia, idia edia, a? \v 22 Emu kara dika-rohorohodia bona emu ariara karadia iboudiai lalodiai, maragimu negana, asi dabuamu ḡagaemu ai o nohova negana, rara ai o hekure, so laloa tao. \p \v 23 Bena emu kara dika iboudiai muridiai, (Ḡaubada Iehova na e tomu, Madi, ihabaimu!), \v 24 oi ese emu kalaga o haginidia bona emu pata helaḡadia o kara, ruma ariaradia iboudiai lalodiai. \v 25 Hanua ariarana iboudiai dokodia ai emu pata helaḡadia o haginidia; hairaimu vada o lebulebulaia, raka-hanai tataudia ediai sibomu o hehoihoilai, emu ariara karadia o habada. \v 26 Aigupto taudia, dekemu taudia mai edia mata-bodaga, ida danu vada o lebulebu, emu ariara karadia vada o habada, lau ihabadugu. \v 27 Taunabunai a itaia, lau imagu na toia roro oi ihadikamu, oi ahumu, e gwaurai henimu guna ḡauna, na hamaraḡia, oi inaimu Filistia hahinedia, mata-ganigani hahinedia, imadia ai na atomu; idia ese emu lebulebu karadia hemaraidia e hemaraiva. \v 28 Asuria taudia ida danu ariara karadia o kara, badina be emu mata-bodaga na bada herea; oibe, idia ida ariara karadia o kara, a lalomu do se heḡereḡere. \v 29 Emu ariara karadia o habada danu, Kaldea tanona ena hoihoi gabudia ai; a lalomu na dounu se heḡereḡere. \p \v 30 Ḡaubada Iehova na e tomu: Emu mata-bodaga na bada herea; una dainai ini kara iboudiai o kara, ariara hahinena se hemaraimu ena kara; \v 31 hanua ariaradia iboudiai dokodia ai emu kalaga o haginidia, bona ruma ariaradia iboudiai lalodiai emu pata helaḡadia o kara. Ḡau tamona oi na dia ariara hahinena heḡereḡerena, badina be henitaomu o dadaraiamu. \v 32 Oi na heuda-hanai hahinemu, idau taudia o abidia daemu adavamu gabuna ai. \v 33 Tatau ese ariara hahinedia iboudiai na harihari ḡaudia e henidiamu; a oi ese emu harihari gsudia na e ura henimuva taudia iboudiai o henidiava, henitaodia o henidiava, kaha idau-idau iboudiai amo emu ariara karadia ikaradia bae vasi totona. \v 34 Taunabunai, emu ariara karadia lalodiai oi na idau, dia hahine haida heḡereḡeredia. Ta se noimu ia ida ba eno bou; oi ese henitaona o henia, a haida ese henitaomu se henimu. Una dainai oi na idau. \p \v 35 Taunabunai, ariara hahinemu e, Iehova ena hereva ba kamonai. \v 36 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Badina be e ura henimu taudia ida emu ariara karadia o kara lalodiai, oi ihahemaraimu na e hehulala bona gagaemu ai na o hedinarai dainai, bona emu kaivakuku iboudiai daidiai, bona natumu, idia o henidia memerodia, raradia daidiai, \v 37 a itaia, e ura henimu taudia iboudiai, olebulebulaidia taudia, o ura henidia taudia bona o dadaraidia taudia iboudiai, na lau ese baina haboudia; oi ihadikamu totona kaha iboudiai amo baina haboudia, bena gagaemu ai baina haheitalaidia; taumu idoinai ḡaḡaena ai bae itaia. \v 38 Bena lau ese baina hahemaoro henimu, adavadia e dihotanidiamu bona rara e hahebubuamu hahinedia e hahemaoro henidiamu heḡereḡerena. \p \v 39 E ura henimu taudia imadia ai baina atomu; bena idia ese emu kalaga bae ḡiḡia dobi, bona emu pata helaḡadia bae hamakohidia, emu dabua bae dokidia oho, emu herahera nadidia namo-hereadia na bae abidia, gagaemu ai asi dabuamu bae rakatanimu. \v 40 Tuari oreana ta bae mailaia, oi ihadikamu; nadi amo bae hodomu, bona edia dare amo bae dapamu rohoroho. \v 41 Emu ruma bae doudia; hahemaoro karadia oi latamu ai bae kara, hahine momo vairadiai; emu ariara karadia ai baina hadokomu, bona henitao basio heni lou. \v 42 Unu amo egu badu ḡaraḡara baina haḡuḡurua latamu ai, bona egu vaḡeḡe ese baine rakatanimu; lalogu na baine keru, basina badu lou. \v 43 Badina be eregabemu negana so laloa taomu; to ini ḡau iboudiai amo vada o habadugu. Taunabunai, a itaia, emu kara davadia na tubuamu ai baina kara. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p Emu kara dika-rohorohodia iboudiai latadiai mata-bodaga karadia ma vada o ato kau, ani? \v 44 A itaia, hereva lada-isidia e gwauraimu taudia iboudiai ese ina hereva lada-isina ai bae herevalaimu, baeto “Sinana hetomana, natuna hahinena danu unuheto”. \v 45 Sinamu ese adavana bona natuna e dadaraidia, bona oi na ia natuna hahinena; tadikakamu ese adavadia bona natudia e dadaraidia, bona oi na idia tadikakadia. Sinamu na Hiti hahinena; tamamu na Amoro tauna. \v 46 Kakamu na Samaria; ia na natuna hahinedia ida e nohova, oi miriginimu kahana ai; bona tadimu na Sodoma; ia na natuna hahinedia ida e nohova, oi dihomu kahana ai. \v 47 Ḡau tamona, oi lalomu na se heḡereḡere idia edia dala ai ba raka, eiava idia edia kara dika-rohorohodia heḡereḡeredia ai ba kara; asi vanahana oiemu kara mirodia ese idia edia kara mirodia e hereadia, emu dala iboudiai lalodiai. \p \v 48 Ḡaubada Iehova na e tomu: Lau na maurimu heḡereḡerena, tadimu Sodoma bona natuna hahinena edia kara na oi bona natumu hahinedia edia kara ida asie heḡereḡere. \v 49 A itaia, tadimu Sodoma ena kerere binai: ia mai natuna ida e hekokorokuva, e aniani boga-kunuva, e noho namonamova mai tagadia ida; a ogoḡami taudia bona e dabuva taudia na asie durudia. \v 50 Idia na e hekokorokuva, kara dika-rohorohodia na lau vairagu ai e karava; taunabunai edia kara na itaia negana ai na na abidia oho. \v 51 Samaria ena kara dika na taina bada, a oiemu na bada herea; oiemu kara dika-rohorohodia ese idia edia vada e hereadia; oiemu kara dika-rohorohodia iboudiai daidiai tadikakamu ita-itadia na kara maoromaoro hahinedia ita-itadia na heheto. \v 52 Oi danu ihahemaraimu na ba huaia, badina be tadikakamu ihahemaorohenidia metauna vada o haragaia; badina be emu kara dika ai emu kara dika-rohorohodia ese idia edia e hereadia dainai, idia na taidia mamaoro, a oi na dika vaitani. Taunabunai, oi danu ba hemarai, ihahemaraimu ba huaia, badina be tadikakamu oromadia na kara maoromaoro hahinedia oromadia heḡereḡeredia ai vada o halaodia. \p \v 53 Edia noho-namo baina henidia lou, Sodoma mai natuna hahinedia ida edia noho-namo bona Samaria mai natuna hahinedia ida edia noho-namo, bona oiemu noho-namo baina henimu lou idia bogaragidiai; \v 54 bena ihahemaraimu ba huaia bona emu kara iboudiai daidiai ba hemarai, bena idia taudia ihalodia hahinemu ai baola. \v 55 A tadimu Sodoma bona natuna hahinedia ese edia noho dalana Kunana bae lou henia; bona kakamu Samaria bona natuna hahinedia ese edia noho dalana gunana bae lou henia; bona oi bona natumu hahinedia ese emui noho dalana gunana ba lou henia. \v 56 Emu hekokoroku dinana ai oi tadimu Sodoma na udu gwaurai-gwawai herevana oi udumu ai, ani, \v 57 emu kara dika do se hedinarai negana ai? Harihari oi na ia heḡereḡerena, duni-dae ḡauna ai vada ola Edom natuna hahinedia ediai, bona ia dekena hahinedia iboudiai ediai, bona Filistia taudia natudia hahinedia ediai, e ḡeḡemu daemu bona e dadaraimumu hahinedia iboudiai ediai. \v 58 Emu lebulebu bona emu kara dika-rohorohodia davadia metauna o huaiamu. Iehova na e herevamu. \p \v 59 Oibe, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Oiemu kara heḡereḡerena ai baina kara henimu. Oi ese hereva helaḡana vada o dadaraia, gwauhamata itata-utuna; \v 60 ḡau tamona, egu gwauhamata, eregabemu negana ai oi ida ta hegwau hamata heheni ḡauna, baina laloa toa, bona oi ida mia-hanaihanai gwauhamatana ta baita haginia tutuka-tutuka. \v 61 Bena emu kara ba lalodia tao, bona emu hane-guna bona emu hane-muritai baina abidia, natumu ai baina halaodia, negana ai vada ba hemarai, a dia eda gwauhamata dainai. \v 62 Eda gwauhamata baina haginia tutuka-tutuka, bena ba diba lau na Iehova; \v 63 ba laloa tao, bena ba baia, bona udumu basio kehoa lou, emu hemarai dainai, lau ese emu kara iboudiai baina lalodia nege negana ai. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \c 17 \s1 Hereva heḡereḡeredia: Ugava bona Vine \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto: \v 2 Taunimanima natuna e, henanadai hepuina ba gwauraia, bona hereva heḡereḡerena ta na Israel besena ba gwaurai henia. \v 3 Baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Ugava badana ta mai hanina badadia bona hape latadia, huina oromadia danu idau-idau, na Lebanon ema, sida auna ta dorina e bitua. \v 4 Ia ese dorina rigirigina e bitua kwaidu, hoihoi tanona e laohaia, hoihoi taudia edia hanua lalonai e hadoa. \v 5 Bena tano uhena e abia, tano namona ai e hadoa, ranu momo gabuna ai. E hadoa arabimi\f + \fr 17:5 \ft Arabimi na sinavai isena ai e varamu auna ta ladana.\f* rigirigina na heto, \v 6 bena ia na e tubu, vine auna ai ela, e raga rohoroho; bena gavena na ia e tubu henia, a ramuna na ena gini gabuna ai e mia. Taunabunai, ia na vine auna ai ela, gavena e tubu bona rauna e urumo-urumo. \p \v 7 A ugava ma ta ema; hanina na babada, bona huina na momo. A itaia, hari vine ramuna ese ia e hata hema bona gavena danu e tubu henia, baine hapariparidia totona. Bena e hadoa tanona amo \v 8 ma e hadoa hanai, tano namona ai, ranu momo gabuna ai, gavena bae tubu bona hu huana bae dobi bona vine auna herea-daena ai bainela totona. \v 9 Baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu; Baine tubu namonamo a? Ramuna basine raḡadia bona gavena basine utudia, rauna matamatadia iboudiai bae marai totona, a? Dia ima mai goadana mo, eiava taunimanima hutuma mo, bae heḡereḡere ramuna amo bae raḡaia, ani? \v 10 A itaia, bae hadoa hanai negana ai, baine tubu namonamo a? Laurabada baine toa henia negana ai, ia na basine marai a? E tubu gabuna ai baine marai ani? \p \v 11 Bena Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 12 Harihari ene daḡedaḡe besena taudia ba hamaorodia, baoto: Ini ḡau anidia na asi dibamui a? Bena ba hamaorodia, baoto, A itaia, Babulono pavapavana na Ierusalem ela, hanua pavapavana bona lohiana verina Babulono e hakaudia mai. \v 13 Bena ia ese hanua pavapavana natuna maruanena ta e abia, ia taravana e atua, bona gwauhamata helaḡana henunai e hanohoa. (Tano lohiadia na ia ese vada e abidia oho, \v 14 basileia na baine manau, basine hekokoroku, bona iena taravatu ibadinana ai baine gini helaorearia.) \v 15 A ia ese e daḡedaḡe henia, gwaukau taudia na Aigupto e siaidia lao, idia ese hosi haida bona tuari oreana badana ta bae henia helaoreana. Baine kwalimu a? Kara unuhetomadia e karamu tauna na baine roho mauri diba a? Taravatu baine tataia utu, bena baine roho mauri diba a? \v 16 Ḡaubada Iehova na e tomu: Lau na maurimu heḡereḡerena, momokani hanua pavapavana ta ese tau ta na pavapava tauna ai e halaoa, bena una pavapava ai e halaoa tauna ese dagi na e henia tauna ena gwauhamata helaḡana e dadaraia, bona e atua taravatuna e tataia utu; benaini, una tau na dagina e henia pavapavana ena noho gabuna ai baine mase, oibe, Babulono ai baine mase. \v 17 Farao bona ena tuari oreana mai goadana bona ena orea badana idoinai ese basie durua tuari ai, hutuma iala-masedia totona tano bae larebaia bona hanua bae magua heḡeḡe negana ai. \v 18 Badina be gwauhamata helaḡana e dadaraia bona taravatu e tataia utu, bona imana e dudui heni to ini kara iboudiai e kara, dainai ia na basine roho mauri. \v 19 Taunabunai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Lau na maurimu heḡereḡerena, momokani egu gwauhamata helaḡana, e dadaraia ḡauna, bona egu taravatu, e tataia utu ḡauna, davadia na ia tubuana ai baina kara. \v 20 Egu huo baina otoa, ia iabina, bona egu idoa ai baina idoaia; bena Babulono baina laohaia, unuseni ai baina hahemaoro henia, ena koikoi karadia egu ai e kara na baina hahemaorolai. \v 21 Ena abi-hidi tuari taudia na dare ai bae mase, bona roho-mauri taudia na lai kahadia iboudiai bae pere rohoroho; bena ba diba, lau Iehova vada na hereva. \s1 Hereva heḡereḡerena: Sida auna \p \v 22 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Lau sibogu ese sida auna dorina amo rigirigi ta baina abia, bena baina hadoa; dorina rigirigidia ediai manoka-manokana ta baina gadaia oho, bena lau sibogu ese baina hadoa, ororo bada-hereana bona lata-hereana dorina ai. \v 23 Israel ororona dorina ai baina hadoa, rigina bae tubu bona huahuana bae dobi bona sida auna herea-daena ai bainela totona; bena ia henunai mauri ḡaudia idau-idau bae noho; bona ia rigina ikerukerudia ai manu idau-idau ese edia ruma bae kara. \v 24 Bena tano paka audia iboudiai na bae diba lau Iehova ese au latana na hakwadogiamu bona au kwadogina na halataiamu, au maurina na hakakoroamu bona au masena na hatubuamu. Lau Iehova vada na hereva, bona karana baina karaia. \c 18 \s1 Kara dika tauna laumana baine mase \q1 \v 1 Iehova ena hereva egu ai ma e kau, eto: \v 2 Badina be dahaka ina hereva lada-isina o gwauraia louloumu, o tomu \q1 “Tama ese vine huahuadia kasiridia vada e ani, \q2 bona natudia isedia e urimu”? \m \v 3 Ḡaubada Iehova na e tomu: Lau na maurimu heḡereḡerena, ina hereva lada-isina na basio gwauraia lou Israel ai. \v 4 A itaia, lauma iboudiai na lauegu, tama laumana bona natuna laumana danu; kara dika tauna laumana na baine mase. \p \v 5 Tau ta ena kara bema maoromaoro, taravatu ibadinana ai bona kara maoromaoro ikaradia ai bema noho, \v 6 ororo ai basinema aniani eiava Israel besena kaivakukudia basinema gaga dae henidia; dekena tauna adavana basinema kara miro henia eiava hahine ta na ena rara-kara dinadia ai basinema raka kahi henia; \v 7 ta na basinema hahisia, a abitorehai tauna ena abitorehai toana bema henia lou; kohu basinema dadi; hitolo taudia bema ubudia bona asi dabuadia taudia bema hadabualaidia; \v 8 moni basinema heni torehai mai heatokauna eiava heatokau monidia haida basinema abi; imana na kara havara amo bema rua; taunimanima padadiai hahemaoro ḡoevaḡoevana bema karaia; \v 9 egu taravatu daladia ai bema raka bona egu hahedua herevadia bema badinadia ḡoevaḡoeva: una tau na kara maoromaoro tauna; momokani ia na do baine mauri. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 10 Natuna maruanena ta bema havaraia, bena una mero na dadidadi bona rara ihahebubuna tauna ai bema hahelao, \v 11 bona ini ḡaukara iboudiai basiema kara, a ororo ai bema aniani, dekena tauna adavana bema kara miro henia, \v 12 ogoḡami taudia bona e dabumu taudia bema hahisidia, kohu bema dadi, abitorehai toana basinema heni lou, kaivakuku bema gaga dae henidia, kara dika-rohorohodia bema kara, \v 13 moni bema heni torehai mai heatokauna, bona heatokau monidia haida bema abi: una tau be baine mauri a? Ia na basine mauri. Ini ḡau dika-rohorohodia iboudiai vada e kara; momokani, ia na baine mase; ia rarana na ia sibona latanai. \p \v 14 A ina tau ese natuna maruanena ta bema havaraia; bena natuna ese tamana ena kara dika iboudiai bema itadia, bena bema gari, bona unu kara heḡereḡeredia ai basinema kara, \v 15 ororo ai basinema aniani, eiava Israel besena kaivakukudia basinema gaga dae henidia, dekena tauna adavana basinema kara miro henia, \v 16 tau ta basinema kara dika henia, abitorehai toana basinema abia, kohu basinema dadi, a hitolo taudia bema ubudia bona asi dabuadia taudia bema hadabualaidia, \v 17 imana na kara havara amo bema rua, abitorehai heatokauna eiava heatokau monidia haida basinema abi, egu hahedua herevadia bema badinadia bona egu taravatu daladia ai bema raka: una tau na tamana ena kara havara dainai basine mase; momokani ia na do baine mauri. \v 18 A tamana, badina be moni na gwaurai-lagau amo e abiva, bona tadikakana ena kohu e dadiva, bona ena bese taudia bogaragidiai kara dia nanamo e karava, ia na ena kara havara dainai do baine mase. \p \v 19 Ḡau tamona, umui na o tomu “Dahaka dainai natuna basine hisihisi tamana ena kara havara dainai?” Natuna na taravatu lalonai baine ḡaukara bona baine kara maoromaoro, bona egu taravatu iboudiai baine badinadia namonamo, negana ai, momokani ia na do baine mauri. \v 20 Kara dika tauna laumana na baine mase. Natuna basine hisihisi tamana ena kara havara dainai, bona tamana basine hisihisi natuna ena kara havara dainai; kara maoromaoro tauna ena kara maoromaoro na ia sibona latanai, bona kara dika tauna ena kara dika na ia sibona latanai. \s1 Dirava ena kara na maoromaoro \p \v 21 A kara dika tauna na ena kara dika iboudiai amo bema raka oho, bona egu taravatu iboudiai bema badinadia, bona taravatu lalodiai bema ḡaukara bona bema kara maoromaoro, ia na momokani do baine mauri; ia na basine mase. \v 22 Kerere iboudiai, ia ese e kara ḡaudia, na ta basie laloa tao ia latanai; ena kara maoromaoro dainai ia na baine mauri. \v 23 Ḡaubada Iehova na e tomu: Edena na moalelaiamu, kara dika tauna baine mase, eiava ena dala baine rakatania bena baine mauri, a? \v 24 A kara maoromaoro tauna ese ena kara maoromaoro e rakataniamu bona kara havara e karaiamu, bona kara dika-rohorohodia e karamu, kara dika tauna heḡereḡerena, negana ai, ia na baine mauri, a? Ena kara maoromaorodia ta basie Laloa tao; ena koikoi karadia bona ena kara dika daidiai, ia na baine mase. \p \v 25 Ḡau tamona umui na o tomu “Ḡaubada ena dala na dia maoro”. Israel besena e, a kamonai! Egu dala na dia maoro a? Lasi, umui emui dala hari dia mamaoro ani? \v 26 Kara maoromaoro tauna ese ena kara maoromaoro baine rakatania bena baine kara havara negana ai, ia na una kara havara dainai baine mase; ena kara havara dainai do baine mase. \v 27 Ina danu, kara dika tauna ese ena kara dika baine rakatania bena taravatu lalonai baine ḡaukara bona baine kara maoromaoro, ia ese ena mauri baine rauaia. \v 28 E helalo bena ena kara kerere iboudiai amo e raka oho dainai, ia na momokani do baine mauri; ia na basine mase. \v 29 Ḡau tamona, Israel besena na e tomu “Ḡaubada ena dala na dia maoro”. Israel besena e, egu dala na dia maoro a? Lasi, umui emui dala hari dia mamaoro ani? \p \v 30 Ḡaubada Iehova na e tomu: Taunabunai, Israel besena e, lau ese baina hahemaoro henimui, ta ta ena dala ena dala heḡereḡeredia. Ba helalo kerehai, emui kerere iboudiai amo ba raka siri, kara havara ese baine hadikamui vaitani na garina. \v 31 Emui kerere iboudiai, lau o kara henigu karadia, na ba negedia daure, lalo matamatadia bona lauma matamatadia bavabi. Israel besena e, ba mase anina be dahaka? \v 32 Badina be lau ese ta ena mase asina moalelaiamu; taunabunai, ba helalo kerehai, bena ba mauri. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \c 19 \s1 Rohe-ahu \p \v 1 Israel lohiadia irohe-ahudia ba ladaia ist, \v 2 baoto: \q1 Sinamu na daka leona hahinena, leona bogaragidiai; \q2 leona natudia bogaragidiai e goru, \q2 natuna e ubudia. \q1 \v 3 Natuna ta e reḡua, \q2 ia na e bada oho bada oho, \q1 damuna iabina daladia vada e diba, \q2 taunimanima na e anidia. \q1 \v 4 Bese idau-idau ia dainai e ko, \q2 edia guri ai e abia, \q1 igau amo e hakaua lao, \q2 Aigupto tanona e laohaia. \q1 \v 5 Leona hahinena e diba vada e baia, \q2 bona ena helaro vada e boio negana ai, \q1 ia ese natuna ta ma e abia, \q2 e reḡua; bena ia na e bada oho bada oho. \q1 \v 6 Leona bogaragidiai e loa eva-eva; \q2 e bada oho bada oho, \q1 damuna iabina daladia vada e diba, \q2 taunimanima na e anidia. \q1 \v 7 Edia gabu aukadia na e habuadia tari, \q2 edia hanua na e havahudia; \q1 gari ese tano na e butua tao, \q2 bona lalonai e nohova taudia iboudiai danu, \q2 ena ḡou reḡena dainai. \q1 \v 8 Bena bese idau-idau ese ia iabina idoadia e oto hegeḡe; \q2 edia huo ai e abia, \q2 edia guri ai e abia. \q1 \v 9 Mai igauna ida maua ai e udaia, \q2 Babulono pavapavana dekena e laohaia, e koua ahu; \q1 bena ia gadona na basie kamonai lou, \q2 Israel ororodia ai. \b \q1 \v 10 Sinamu na vine auna na heto, \q2 vine imeana lalonai, \q2 ranu gabuna badibadinai vada e hadoa hanai; \q1 huahuana momo e dobi, rigina danu momo, \q2 badina be ranu momo dainai. \q1 \v 11 Ia badina auka-hereana na \q2 pavapava ena dagi auna ai ela; \q1 e tubu dae, \q2 rigi badadia bogaragidiai; \q1 ia sibona atai ai e noke tao, \q2 mai rigina momo ida. \q1 \v 12 A hari vine auna na badu ai e raḡaia oho, \q2 tano ai e tahoa dobi, \q1 lai mairiveina ese e hakakoroa, \q2 huahuana vada e huhu; \q1 ia badina aukana e kakoro, \q2 lahi ese e araia ore. \q1 \v 13 Harihari ia na tano ḡaḡaena ai vada e hehado hanai, \q2 tano kaukauna ai, ranu mase gabuna ai. \q1 \v 14 Lahi na ia badina amo vada e dae, \q2 rigi bona huahua vada e aradia ore, \q1 bena ia lalonai asi badi aukana ta mia, \q2 asi dagi auna ta, pavapava ena. \b \m Rohe-ahu bunai, e ladaia isi louloumu ḡauna. \c 20 \s1 Dirava ena kara Israel ena \p \v 1 Laḡani ihahituna huana iha-imana dinana ihagwautana ai, Israel tau-badadia haida na ema, Iehova enai bae henanadai totona; bena idia na lau vairagu ai e helai. \p \v 2 Bena Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto: \v 3 Taunimanima natuna e, Israel tau-badadia ba hamaorodia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Lau inanadaigu oma a? Ḡaubada Iehova na e tomu, Lau na maurimu heḡereḡerena, umui ese lau basio nanadaigu. \v 4 Oi ese ba hahemaoro henidia a? Taunimanima natuna e, oi ese ba hahemaoro henidia a? Benaini, senedia edia kara dika-rohorohodia ba hadibalaidia, \v 5 ba hamaorodia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Israel na abia hidi dinana ai, Iakob vevena na gwau henidia hamata. Aigupto tanona ai na hahedinarai henidia, bena na gwau henidia hamata, nato, Lau na Iehova, emui Dirava. \v 6 Una dina ai na gwau henidia hamata, nato, Aigupto tanona amo baina hakaudia lasi, idia daidiai vada na lalo davari tanona ta, rata bona bada-ranuna e arumu tanona, tano herea-daena, tano iboudiai e hereadiamu ḡauna, lalonai baina hakaudia vareai. \v 7 Bena na hamaorodia, nato, Ibouboumui ai, ḡau dika-rohorohodia, matamui ese e moalelaimu ḡaudia, na ba negedia daure, Aigupto kaivakukudia ediai basio hahemiro. Lau na Iehova, emui Dirava. \v 8 A idia ese e daḡedaḡe henigu, asie kamonai henigu; ḡau dika-rohorohodia, matadia ese e moalelaiva ḡaudia, na dia iboudiai ese asie negedia daure, bona Aigupto kaivakukudia asie rakatanidia. \p Bena na laloa, nato, egu badu ḡaraḡara na latadiai baina bubua dobi bona egu badu na idia ihadikadia ai baina ha-orea, Aigupto tanona ai. \v 9 A lau ladagu bagunai na ḡaukarava, bogaragidiai e nohova bona vairadiai Aigupto tanona amo ihakau-lasidia ai na hahedinarai henidia besedia vairadiai lau ladagu na basine miro totona. \v 10 Taunabunai, lau ese Aigupto tanona amo na hakaudia lasi, bena tano ḡaḡaena ai na hakaudia vareai. \v 11 Egu taravatu na henidia, bona egu hahedua herevadia ibadinadia ai taunimanima bae mauri ḡaudia na na hamaorolaidia. \v 12 Ina danu, egu dina helaḡadia na henidia, toa ai baela, lau bona Idia padamai ai, idia na bae diba lau Iehova ese na hahelagadiamu helaoreana. \v 13 A Israel besena ese e daḡedaḡe henigu, tano ḡaḡaena ai; egu taravatu lalodiai asie raka, a egu hahedua herevadia, ibadinadia ai taunimanima bae mauri ḡaudia, na e dadaraidia, bona egu dina helaḡadia na e hamirodia herea. \p Bena na laloa, nato, egu badu ḡaraḡara na latadiai baina bubua dobi, tano ḡaḡaena ai, bona baina ha-orea vaitani. \v 14 A lau ladagu bagunai na ḡaukarava, vairadiai na hakaudia lasi besedia vairadiai lau ladagu basine miro helaoreana. \v 15 Ina danu, tano ḡaḡaena ai na gwau henidia hamata, baina henidia nato tanona, rata bona bada-ranuna e arumu tanona, tano herea-daena, tano iboudiai e hereadiamu ḡauna, lalonai basina hakaudia vareai; \v 16 badina be egu hahedua herevadia e dadaraidia, bona egu taravatu lalodiai asie raka, bona egu dina helaḡadia e hamirodia; badina be lalodia ese edia kaivakuku e lalo tao. \v 17 Ḡau tamona, matagu ese e bogadia hisi; asina habuadia tari eiava asina ha-oredia vaitani, tano ḡaḡaena ai. \p \v 18 Bena tano ḡaḡaena ai idia natudia na hamaorodia, nato, Tamamui edia taravatu lalodiai basio raka, eiava edia hahedua herevadia basio badinadia, eiava edia kaivakuku itomadiho-henidia ai sibomui basio hahemiro. \v 19 Lau Iehova na emui Dirava; lauegu taravatu lalodiai ba raka, bona egu hahedua herevadia ba badinadia namonamo; \v 20 bona egu dina helaḡadia ba matauraidia, bena toa ai baela, lau bona umui padadai, bona ba diba lau Iehova na emui Dirava. \v 21 A idia natudia ese e daḡedaḡe henigu; egu taravatu lalodiai asie raka, bona egu hahedua herevadia; ibadinadia ai taunimanima bae mauri ḡaudia, asie badinadia namonamo, egu dina helaḡadia danu e hamirodia. \p Bena na laloa nato, egu badu ḡaraḡara na latadiai baina bubua dobi, bona egu badu na idia ihadikadia ai baina ha-orea, tano ḡaḡaena ai. \v 22 A imagu na na rua, bona ladagu bagunai na ḡaukara, vairadiai na hakaudia lasi besedia vairadiai lau ladagu basine miro helaoreana. \v 23 Ina danu, tano ḡaḡaena ai na gwau henidia hamata, nato, bese idau-idau bogaragidiai baina hakarohodia bona tano idau-idau ai baina hakarohodia rohoroho; \v 24 badina be idia ese egu hahedua herevadia asie badinadia, bona egu taravatu e dadaraidia, bona egu dina helaḡadia e hamirodia, bona tamadia edia kaivakuku e haḡeredia. \v 25 Ina danu, taravatu dikadia bona hahedua herevadia, ibadinadia ai mauri basie davaria ḡaudia, na henidia; \v 26 bona sibodia edia herahia ḡaudia amo na hamirodia; badina be na koidia, natudia roboadia iboudiai na ḡole-oho boubou ḡaudia ai bae halaodia, baina hagaridia totona. Unu na kara toma, idia na bae diba lau na Iehova helaoreana. \p \v 27 Taunabunai, taunimanima natuna e, Israel besena taudia ba hereva henidia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Ina kara ai danu senemui ese e uduguiraigu, e kara koikoi henigu dainai. \v 28 Badina be na gwau hamatalaia baina henidia nato tanona lalonai na hakaudia vareai negana ai, idia ese ororo latana ta eiava rauna urumona auna e itaia negadia iboudiai na edia boubou ḡaudia na unuseni ai e hahelaḡadia, bona edia herahia karadia amo danu e habadugu. Unuseni ai taunimanima lalodia ihanamodia bonadia e hadaedia, bona unuseni ai danu edia inuinu bouboudia ududia ahudia e bubu nege. \v 29 (Na hamaorodia, nato, Atai gabuna o lao heniamu be edena? Taunabunai, ia ladana e hatoamu Bama,\f + \fr 20:29 \ft “Bama” anina na “atai gabuna”.\f* ema bona ina dina.) \v 30 Taunabunai, Israel besena ba hamaoroa, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Senemui heḡereḡeredia ai ba hahemiro, bona edia ḡau dika-rohorohodia igavadia ai ba raka siri, a? \v 31 Emui herahia ḡaudia o henimu, bona natumui mamaruanedia na ḡole-oho boubou ḡaudia ai o halaodiamu, negadia ai na umui na sibomui o hahemiromu, emui kaivakuku iboudiai ida, ema bona ina dina. Israel besena e, ba nanadaigu a? Ḡaubada Iehova na e tomu: Lau na maurimu heḡereḡerena, umui na basio nanadaigu. \p \v 32 Emui lalo-hadai anina na nega ta ai basine vara; o laloamu, o tomu “Bese idau-idau, tano idau-idau besedia, heḡereḡeredia ai baia hahelao, au bona nadi baia toma henidia diho”. \p \v 33 Ḡaubada Iehova na e tomu: Lau na maurimu heḡereḡerena, momokani mai imagu goadana bona mai imagu itoi-rorona bona mai badu-hebubugu ida baina pavapavamui. \v 34 Bese idau-idau bogaragidia amo baina hakaumui lasit bona lalodiai vada o karoho rohoroho tanodia amo baina gogomui, mai imagu goadana bona mai imagu itoi-rorona bona mai badu-hebubugu ida. \v 35 Bena bese idau-idau edia tano ḡaḡaena ai baina hakaumui vareai; unuseni ai hevaira-hehenida ai baina hahemaoro henimui. \v 36 Aigupto tano-ḡaḡaena ai senemui na hahemaoro henidia heḡereḡerena ai umui danu baina hahemaoro henimui. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \v 37 Itotohi henuna amo baina harakamui hanai, bona ta ta amo baina harakamui vareai. \v 38 Daḡedaḡe taudia bona egu taravatu e tata utumu taudia na umui bogaragimui amo baina negedia daure, e noholaiamu tanona amo baina hakaud a lasi, a Israel tanona lalonai basie raka vareai. Bena ba diba lau na Iehova. \p \v 39 A oi, Israel besena e, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Bema basio kamonai henigu, vada baola, ta ta ena kaivakuku ena kaivakuku isiaidia ba lao heni, harihati bona nega gabedia ai danu; a lau ladagu helaḡana na emui herahia ḡaudia eiava emui kaivakuku amo nega ta ai basio hamuoa lou. \p \v 40 Ḡaubada Iehova na e tomu: Badina be egu ororo helaḡana ai, Israel ororona dorina ai, unuseni ai Israel besena idoinai, ena taunimanima iboudiai, ese lau isiaigu bae lao heni una tano ai. Unuseni ai baina abidia dae; unuseni ai emui harihari ḡaudia bona emui herahia ḡaudia herea-daedia na emui ai baina gwaurai, bona emui boubou ḡaudia helaḡadia danu. \v 41 Bese idau-idau bogaragidia amo baina hakaumui lasi bona lalodiai o karoho rohoroho tanodia amo baina gogomui negana ai, lau ese baina abimui dae, bonana namo ḡauna na heto. Itelaḡagu na umui bogaragimui ai baina hahedinaraia, bese idau-idau vairadiai. \v 42 Bena Israel tanona, senemui na gwau henidia hamata baina henidia nato tanona, Ialonai baina hakaumui vareai negana ai, umui na ba diba lau na Iehova. \v 43 Unuseni ai emui dala bona sibomui o hahemirolai karadia iboudiai na ba lalodia une; bena sibomui ba hedadarai, emui kara dika iboudiai daidiai. \v 44 Bena lau ladagu bagunai baina kara henimui, dia emui dala dikadia eiava emui kara bodagadia heḡereḡeredia, negana ai umui ba diba lau na Iehova. Israel besena e, Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 45 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 46 Taunimanima natuna e, talaimu na diho kahana ba henia, diho kahana latanai ba haroro, bona diho kahana uda-tanona latanai ba peroveta. \v 47 Hari diho kahana udana ba hamaoroa, baoto, Iehova ena hereva ba kamonai. Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: A itaia, oi lalomu ai lahi ta baina ha-araia; bena una lahi ese au mauridia iboudiai bona au masedia iboudiai na baine aradia ore; ta ese lahi hururu-hururuna basine habodoa, bona vaira iboudiai, diho kahana amo ela bona mirigini kahana, na baine hodaridia. \v 48 Taunimanima iboudiai na bae diba lau Iehova ese na ha-araia; bena ta ese basine habodoa. \v 49 Bena lau nato, Ḡaubada Iehova e, idia ese e herevalaigumu, e tomu “Ia na sivarai heḡereḡeredia igwauraidia tauna ani?” \c 21 \s1 Iehova ena dare \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, talaimu na Ierusalem ba henia, bona gabu helaḡadia latadiai ba haroro. Israel tanona latanai ba peroveta; \v 3 Israel tanona ba hereva henia, baoto, Iehova ini e gwau tomamu: Lau ese oi na inai henimumu; egu dare na iudalaina pauana amo baina veria lasi, bena kara maoromaoro taudia bona kara dika taudia na oiemu amo baina utudia oho. \v 4 Badina be kara maoromaoro taudia bona kara dika taudia na oiemu amo baina utudia oho dainai, egu dare na iudalaina pauana amo baine lasi, taunimanima iboudiai, diho kahana amo ela bona mirigini kahana, ihadikadia totona. \v 5 Bena taunimanima iboudiai bae diba, lau Iehova ese egu dare na iudalaina pauana amo vada na veria lasi; ḡauna na basine hetoi vareai lou. \v 6 Taunabunai, taunimanima natuna e, ba ganaḡana, mai dara-dokomu bona mai lalo-hisihisimu iditana ida ba ḡanaḡana, idia vairadiai. \v 7 Bena idia ese bae hereva henimu, baeto “Dahaka dainai o ḡanaḡanamu?” negana ai, baoto “Ini hari daidiai. Baine kau negana ai, dara iboudiai bae doko, bona ima iboudiai bae manoka, lauma iboudiai bae daure, bona tui iboudiai bae manoka-manoka ranu na heto. A ilaia, ia na e maimu, bona karana na baine ḡuḡuru”. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 8 Bena Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 9 Taunimanima natuna e, a peroveta, baoto, Iehova ini e gwau tomamu: Baoto \q1 Dare ta, dare ta vada e segea, \q2 vada e hakimore-kimorea danu; \q1 \v 10 vada e segea, ala-ala totona, \q2 vada e hakimore-kimorea, kevaru na heto baine kevaru-kevaru totona. \m Eiava baita moale hebou a? Natugu e, hekwadi auna vada o dadaraia, bona au amo e kara ḡaudia iboudiai danu. \v 11 Taunabunai, dare na vada e heni lao, bae hakimore-kimorea, bona imadia ai bae abia kau totona; vada e segea bona vada e hakimore-kimorea, ala-ala tauna iunana ai bae atoa totona. \v 12 Taunimanima natuna e, a tai, a tai lolololo. Badina be ia na egu bese ihadikana bona Israel lohiadia iboudiai ihadikadia ḡauna; idia na egu bese taudia ida vada e heni, dare ena. Taunabunai, mamumu ba pata. \v 13 Badina be ia na dia hahetoho. Hekwadi auna boma dadaraia, ia ese dahaka bema havaraia diba? Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 14 Taunabunai, taunimanima natuna e, ba peroveta; imamu ba pata dagu, bena dare na baine dapadapa nega harua, oibe nega hatoi, taunimanima iala-masedia darena, ia na heala-ala badana darena, e ḡeḡedia ahumu ḡauna. \v 15 Bena daradia na bae doko bona hutuma na edia ikoukou iboudiai lalodiai bae hekida diho totona, lau ese dare kimore-kimorena vada na heni; ia na kevaru na heto e kevaru-kevarumu; vada e hakimore-kimorea, ala-ala totona. \v 16 Idibamu ai bona launmu ai ba lapalapa, emu dare isena e lapa henimu gabudia. \v 17 Lau ese danu imagu baina pata dagu, egu badu ḡaraḡarana baina ha- orea. Lau Iehova vada na hereva. \p \v 18 Bena Iehova ena hereva na egu ai ma e kau, eto, \v 19 Taunimanuna natuna e, Babulono pavapavana ena dare daladia rua toadia ba kara; ruaosi na tano tamona amo baema. Bona toa auna ba haginia, hanua dalana badi-tanona ai. \v 20 Dare ena mai dalana toana ba karaia; Raba, Amono taudia edia hanua, bona Iuda, bona Ierusalem, hanua mai maguna, baine mai henidia. \v 21 Badina be Babulono pavapavana na dala katakata ai e ginimu, dala ruaosi badi-tanodia baine bagu haoro totona; diba e rubediamu, ena dirava laulaudia e nanadaidiamu, ase ai toa e tahudiamu. \v 22 Ia imana idibana ai Ierusalem hanua e hedinaraimu, lolo-dagu ihavarana, hanua iduaradia igwadadia vaḡomadia iato-hatadia, tano ilarebana, bona hanua iḡegelaina kohorodia ihaginidia. \v 23 A idia ese mamina bae abia, bagu-haoro koikoina na heto; idia ese gwauhamata helaḡadia vada e gwaurai; a ia ese edia kerere e hahelalolaidia une, bae heabi mauri totona. \p \v 24 Taunabunai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Badina be emui kerere ihelalolaidia na taunimanima lalodiai vada o havaraia, bona emui kara kerere vada o hulalalaidia, bena emui kara iboudiai lalodiai emui dika e hedinaraimu, bona badina be umui na sibomui o helalo unemu, una dainai emui kara dika lalodiai bae abimui. \v 25 Oi danu, Israel pavapavana, tau dikana, o hahemiro taumu, emu dina vada e kau, davamu bavabia vaitani negana vada e kau. \v 26 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Kwara dabuana ba ruhaia oho, kwara ivavalaina ḡauna ba kokia oho; harihari e miamu ḡaudia na basie mia; henu ai e miamu ḡauna na ba hadaea, atai ai e miamu ḡauna na ba hadihoa. \v 27 Baina havahua, baina havahua, baina havahua; sisina taina basine mia, ela bona ia biaguna korikorina bainema; bena ia baina henia. \s1 Hahemaoro Amono taudia latadiai \p \v 28 Taunimanima natuna e, ba peroveta, baoto, Ḡaubada Iehova ese Amono taudia mai edia heḡonaḡonalai herevadia ida ini e herevalaidia tomamu. Baoto: Dare ta, dare ta vada e veria lasi, ala-ala totona. Vada e hakimorekimorea, baine hururu-hururu bona baine kevaru-kevaru. \v 29 Idia ese oi daimu ai e mata hanai koikoimu bona e bagu haoro koikoimu lalonai, una dare na kara dika taudia, e hahemiro taudia, aiodia ai baine heato; edia dina vada e kau, davadia bae abi vaitani. \v 30 Iudalaina pauana lalonai ba udaia lou. E havaramu gabuna ai, emu vara tanona korikorina ai, lau ese baina hahemaoro henimu. \v 31 Egu badu na latamu ai baina bubua dobi; egu badu-ḡaraḡara lahina amo baina pururumu; daḡedaḡe taudia, hahebua-tari mai dibadia taudia, imadia ai baina atomu. \v 32 Oi na lahi auna ai baina halaomu; oi raramu na tano bogaraginai baine mia; badina be lau Iehova vada na hereva. \c 22 \s1 Ierusalem ena kara dika \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai ma e kau, eto, \v 2 Oi danu, taunimanima natuna, ba hahemaoro heni a? Ina hanua mai rarana ba hahemaoro henia a? Benaini, ena kara dika-rohorohodia iboudiai ba gwaurai henia. \v 3 Oi na baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Hanuana binai, bogaraginai rara e hahebubuamu, ena nega baine kau helaoreana, bona kaivakuku e karamu, ia sibona ihamirolaina. \v 4 Oi na vada o kerere, vada o hahebubua rarana dainai; bona vada o miro, vada o kara kaivakukudia daidiai; emu nega vada o hakwadogia, vada e gwaurai henimu laḡanidia vada e ore. Taunabunai, hedunirai ḡauna ai vada na halaomu, bese idau-idau ediai, bona heḡonaḡonalai ḡauna, tano iboudiai ediai. \v 5 Harimu dika-rohoroho ḡauna, heloḡo-ahuahu hanuana, e noho hetabiramu taudia bona daudaudia ai e nohomu taudia ese bae ḡonaḡonalaimu. \p \v 6 A itaia, oi lalomu ai Israel lohiadia, ta ta ena siahu ena siahu heḡereḡeredia ai, lalodia na rara ihahebubuna vada e uralai bada. \v 7 Oi lalomu ai tama bona sina na e hahemataidiamu; oi bogaragimu ai noho hedoa tauna na gwaurai-lagau karadia amo e hahisiamu; oi lalomu ai ihareha bona vabu e kara dika henidiamu. \v 8 Egu ḡau helaḡadia vada o dadaraidia; egu dina helaḡadia vada o hamirodia. \v 9 Oi lalomu ai haida ese e hahebademu, rara ihahebubuna totona; oi lalomu ai haida ese ororo ai e ani rahimu; oi bogaragimu ai haida ese lebulebu karadia e karamu. \v 10 Oi lalomu ai haida ese tamadia edia geda e hamirodiamu; oi lalomu ai hahine na edia rara-kara dinadia ai e hahemaraidiamu. \v 11 Ta na dekena tauna adavana ida e heuda hanaimu; ma ta na rava-maragi hahinena ida e eno boumu; ma ta oi lalomu ai na ia taihuna korikorina ida e eno boumu. \v 12 Oi lalomu ai haida ese dava e abimu, rara ihahebubuna totona; heatokau monidia o abimu, bona gvaurai-lagau karadia ai dekemu taudia o dadihaidia; vada o lalogu boio. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 13 Taunabunai, a itaia, lau ese imagu ruaosi na tutu hekapumu, moni vada o abi koikoi bona rara na bogaragimu ai vada e hebubu daidiai. \v 14 Baina kara henimu dinadia ai na emu haheauka baine hesiriu eiava imamu bae goada a? Lau Iehova vada na hereva, bona karana do baina karaia. \v 15 Baina hakarohomui, bese idau-idau bogaragidiai, bona tano idau-idau ai baina hakarohomui rohoroho; bona emu miro na bogaragimu amo baina ha-orea. \v 16 Bena oi daimu ai lau ladagu baine miro bese idau-idau vairadiai; bena ba diba lau na Iehova. \p \v 17 Bena Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto: \v 18 Taunimanima natuna e, Israel besena na momo ai vada ela lauegu ai; iboudiai na \it silver\it* bona auri labora-laborana bona auri hururu-hururuna bona auri bona auri metauna lahi lalonai na heheto. Momo ai vada ela. \v 19 Taunabunai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Umui iboumui ai na momo ai vada o hahelao dainai, taunabunai, a itaia, lau ese Ierusalem bogaraginai baina haboumui. \v 20 Taunimanima ese \it silver\it* bona auri labora-laborana bona auri bona auri metauna bona auri hururu-hururuna na lahi ai e haboumu, bena lahi e hahururuhururuamu idia ihavevedia totona, unuheto lau ese egu badu ai bona egu badu ḡaraḡara ai baina haboumui, lahi lalonai baina atomui vareai, baina havevemui. \v 21 Baina haboumui, egu badu ḡaraḡara lahina ai baina pururumui, bena ia bogaraginai ba veve oho. \v 22 \it Silver\it* na lahi ai e haveveamu na heto, lau ese egu badu ai baina havevemui; bena ba diba lau Iehova ese egu badu na latamui ai vada na bubua dobi. \p \v 23 Bena Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 24 Taunimanima natuna e, ba hamaoroa, baoto, Oi na asie haḡoevaia tanona, eiava latanai badu dinana ai medu se diho tanona. \v 25 Ia bogaraginai ena lohia verina na e goumu bona damuna e dareamu leonana na heto; idia ese taunimanima edia mauri vada e ha-oredia; kohu namo-hereadia bona dava bada ḡaudia vada e dadidia, hahine momo vada e havabudia ia bogaraginai. \v 26 Ena hahelaḡa taudia ese egu taravatu vada e tataia utu, bona egu ḡau helaḡadia vada e hamirodia; ḡau helaḡadia bona ḡau asi helaḡadia asie ha-idaudia, bona ḡau mirodia bona ḡau ḡoevaḡoevadia vada e hatamonadia; bona egu dina helaḡadia asie badinadia; unu amo idia ese lau ladagu vada e hamiroa. \v 27 Ena lohia verina ia bogaraginai na uda sisiadia na heheto; damudia e daremu, rara e hahebubuamu, bona taunimanima edia mauri e ha orediamu, unu amo kohu e ḡaunai. \p \v 28 Ena peroveta taudia danu ahu ai e hedahu, vada e mata hanai koikoi bona vada e bagu haoro koikoi idia daidiai; vada eto “Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu”, a ḡau be Iehova se gwa. \v 29 Tano taudia ese dava vada e gwaurai lagau, bona dadidadi karadia vada e kara; ogoḡami tauna bona e dabumu tauna vada e hahisidia, bona noho-hedoa tauna enai dava vada e gwaurai lagau, ena ḡau na asi iabi-louna dalana. \p \v 30 Bena idia bogaragidiai tau ta na tahua, maḡu baine haginia, bena e mauru gabuna ai lau vairagu ai baine gini, tano igimana totona baina habuaia tari na garina; a tau ta asina davaria. \v 31 Taunabunai, egu badu na idia latadiai vada na bubua dobi; egu badu-ḡaraḡara lahina ai vada na ha-aradia; edia kara davana vada na haloua, idia kwaradia ai. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \c 23 \s1 Sivarai heḡereḡere: Tadikaka rarua \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, hahine rarua e nohova, hahine tamona natuna. \v 3 Idia ese ariara karadia e karava, Aigupto ai; ulatodia ai ariara karadia e karava. Unuseni ai tatau haida ese kemedia e rosidia; bona ulato rami-heboudia ai ratadia e ḡiḡidia. \v 4 Hane guna ladana na Ohola; ia tadina ladana na Oholiba. Lau ese na adavadia; bena idia ese natudia mamaruanedia bona hahinedia e havaradia. Ladadia anidia na iniheto: Ohola na Samaria, bona Oholiba na Ierusalem. \p \v 5 Ohola na lau adavagu negana ai, ia ese ariara karadia e karava; e ura heniava taudia, Asuria taudia, na e mata dika henidiava. \v 6 Idia na tuari taudia, dabua kakakakadia e hahedokilaiva; idia na hekwara taudia bona tuari lohiadia; iboudiai na eregabe taudia namo-hereadia, hosi ai e guiva taudia. \v 7 Ia ese e kara lebulebu henidia; iboudiai na Asuria taudia ḡoeva-daedia; bona e mata dika henidia taudia iboudiai edia kaivakuku iboudiai ediai e hahemiro. \v 8 Ena ariara karadia, Aigupto ai e nohova dinadia amo vada e kara, na se hadokodia; badina be ulatona ai tatau na ia ida e eno bou, bona ulato rami-hebouna ai idia ese ratana e ḡiḡidia; bona e kara lebulebu henia. \v 9 Taunabunai, e ura heniava taudia, hari Asuria taudia, ia ese e mata dika henidia taudia, imadia ai na atoa. \v 10 Idia ese ena geda e hamiroa; ia natuna mamaruanedia bona hahinedia na e dabaidia tao, a ia be dare amo e alaia mase; hahemaoro na ia latanai vada e haḡuḡurua negana ai, ia na gwaurai-gwaurai herevana ai ela hahine bogaragidiai. \p \v 11 Ina kara na ia tadina Oholiba ese e itaia, ḡau tamona ia ese kakana e hereaia, ena mata dika ai bona ena ariara karadia ai; unu kara ai kakana na dika, a ia be dika herea. \v 12 Ia ese Asuria taudia e mata dika henidia; hekwara taudia bona tuari lohiadia, edia auri dabuadia e hahedokilaiva taudia, edia hosi ai e guiva taudia, iboudiai na eregabe taudia namo-hereadia. \v 13 Bena na itaia, vada e miro vaitani; idia raruosi na dala tamona ai vada e raka. \v 14 A ia ese ena ariara karadia ma e habada; ia ese tatau laulaudia haba ai e raraidia, Kaldea taudia laulaudia, muramura kakakakana amo vada e tore ḡaudia, \v 15 mai edia gaba ḡaudia koekoedia ai bona edia kwara dabuadia kwaradia ai, iboudiai ita-itadia na lohia taudia, Kaldea taudia, Babulono tanona ai e nohomu taudia, laulaudia. \v 16 E itadia negana ai na e mata dika henidia; bena gwaukau taudia na dekedia e siaidia lao Kaldea ai. \v 17 Bena Babulono taudia na ia dekena ela, ia ida e eno bou, ela bona edia lebulebu karadia amo e hamiroa. E hamiroa murinai, ia ese e rakatanidia mai hedadaraina ida. \v 18 Ena ariara karadia e kara hedinarai bona tau-anina e heaḡilaia negana ai na na rakatania mai hedadaraigu ida, kakana na rakatania heḡereḡerena. \v 19 To, ia ese ena ariara karadia e habada, hane-ulatona negana e laloa tao; una negana ai ia ese ariara karadia e karava Aigupto tanona ai; \v 20 unuseni ai ia e ura heniava taudia, taudia reḡedia na doniki reḡedia na heheto bona natudia na hosi natudia na heheto taudia, na ia ese e mata dika henidia. \v 21 Unuheto hane-ulato ai Aigupto taudia ese kememu e rosia bona ratamu e ḡiḡi negana ai lebulebu karadia o karava na oi ese o lalodia tao, mai lalo-hekisehekisemu ida. \p \v 22 Taunabunai, Oholiba e, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: A itaia, e ura henimumu taudia, mai hedadaraimu ida o rakatanidia taudia, na baina hatoredia isi, kaha iboudiai amo baina haboudia, oi ihadikamu totona: \v 23 Babulono taudia bona Kaldea taudia iboudiai, Pekodo bona Soa bona Koa taudia, bona Asuria taudia iboudiai idia ida, iboudiai na eregabe taudia namo-hereadia bona hekwara taudia bona tuari biagudia, lohia taudia bona tuari taudia, iboudiai danu hosi gui taudia. \v 24 Idia na oi ihadikamu totona mirigini kahana amo baema, mai edia kariota bona edia rerue bona edia orea taudia hutuma ida. Idia ese bae koumu heḡeḡe, mai edia keme auridia bona edia kesi bona edia kwara ḡaudia, bona siahu baina henidia bae hanemaoro, bena edia hahemaoro herevadia amo bae hahemaoro henimu. \v 25 Bena egu badu na baina siai henimu, edia badu ḡaraḡara ai bae kara henimu totona. Idia ese udu-baubaumu bona taiamu bae utudia oho, bona emu roho-mauri taudia na dare ai bae mase. Idia ese natumu mamaruanedia bona hahinedia bae dabaidia tao, bona emu roho mauri taudia na lahi ese baine aradia ore. \v 26 Idia ese danu emu dabua bae hadokidia oho, bona emu herahera nadidia namo-hereadia bae abidia oho. \v 27 Unuhetomana lau ese emu lebulebu bona emu ariara karadia, Aigupto amo o mailai, na baina hadokodia; una dainai, Aigupto taudia na basio gaga dae henidia lou, bona basio lalodia tao lou. \v 28 Badina be Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: A itaia, lau ese o inai henidiamu taudia, mai hedadaraimu ida o rakatanidia taudia, imadia ai baina atomu; \v 29 bena daḡedaḡe ai bae kara henimu, emu hekwarahi anina idoinai bae abia oho, gagaemu ai bae rakatanimu, bena emu ariara karadia anidia korikori bae hedinarai. Emu lebulebu bona emu ariara karadia ese \v 30 ina kara na latamu ai vada e hadihoa, badina be bese idau-idau ida ariara karadia o kara, bona edia kaivakuku ediai o hahemiro. \v 31 Kakamu ena dala ai vada o raka; taunabunai iena kehere na oi imamu ai baina atoa. \v 32 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: \q1 Kakamu ena kehere amo ba inu, \q2 ia na bada bona dobu; \q1 bae kirikirilaimu, bae ḡonaḡonalaimu, \q2 badina be anina na bada; \q1 \v 33 kekero bona lalo-hisihisi ese \q2 bae hahonumu. \q1 Kakamu Samaria ena kehere na \q2 gari-bada bona lauma-daure keherena; \q1 \v 34 ba inua, anina ba ha-orea; \q2 huimu ba tapusia bona kememu ba kakasia. \m Badina be Ḡaubada Iehova na e tomu, Lau vada na hereva. \v 35 Taunabunai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Badina be vada o lalogu boio bona murimu ai vada o negegu, una dainai emu lebulebu bona emu ariara karadia davadia bavabi. \p \v 36 Iehova ese e hamaorogu, eto, Taunimanima natuna e, Ohola bona Oholiba ba hahemaoro henidia a? Benaini, edia kara dika-rohorohodia ba gwaurai henidia. \v 37 Badina be idia na vada e heuda hanai, bona rara na imadia ai; edia kaivakuku ida vada e heuda hanai; bona natudia mamaruanedia, lauegu amo e abidia memerodia, na boubou karana ai idia e henidia, adia. \v 38 Ina danu vada e kara henigu: dina tamona ai egu gabu helaḡana bona egu dina helaḡadia vada e hamirodia. \v 39 Badina be natudia e aladia mase, edia kaivakuku iboulaidia ḡaudia ai e halaodia, dinana lalonai idia ese egu gabu helaḡana lalonai e didi vareai, bae hamiroa totona. A itaia, egu dubu ai unu e kara toma. \v 40 Idia ese danu gwaukau tauna ta e siaia lao, dauha amo tatau haida baema; bena vada ema. Idia daidiai o digu, matamu o ouda, bona taumu o haheraia; \v 41 ege-diho patana namo-hereana ai o helai; ia vairanai pata ta o atoa, bona egu muramura mai bonana bona egu dehoro na pata latanai o atodia. \v 42 Hutuma edia moale reḡedia na taiana ai; bona gunika taudia na tano ḡaḡaena amo e hakaudia mai, kekero taudia; bena vaḡivaḡi na hahine imadia ai e atodia, bona havava ḡaudia mai hairaidia na kwaradia e havavalaidia. \p \v 43 Bena lau nato, Tatau na ia ida e eno boumu negadia ai, idia na asie heuda hanaimu a? \v 44 Badina be idia na ia dekenai vada e raka vareai, haida ese ariara hahinena dekenai e raka vareaimu na heto. Ohola bona Oholiba dekediai unu e raka vareai toma, bae kara lebulebu totona. \v 45 A ka a maoromaoro taudia ese bae hahemaoro henidia, heuda-hanai hahinedia bona rara ihahebubuna hahinedia davadia bae henidia; badina be idia na heudahanai hahinedia, bona rara na imadia ai. \p \v 46 Badina be Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Tuari oreana ba hakaua mai, gari ihavarana ḡauna ai bona dadidadi ḡauna ai ba halaodia. \v 47 Bena hari tuari oreana taudia ese nadi amo bae hododia bona edia date amo bae aladia mase; natudia mamaruanedia bona hahinedia danu bae aladia mase, bona edia ruma bae doudia. \v 48 Unu amo lebulebu karadia na tano ai baina hadokodia, hahine ese nahuadia bae toho totona, bena lebulebu karadia basie kara, umui vada o kara heḡereḡeredia. \v 49 Bena emui lebulebu davana do bavabia, bona emui kara dika ai kaivakuku o toma henidia diho na davadia bavabi; bena vada ba diba lau na Ḡaubada Iehova. \c 24 \s1 Hereva heḡereḡerena: Uro mai deḡideḡina \p \v 1 Laḡani ihataurahani-tana huana ihagwautana dinana ihagwautana lalonai, Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, Ina dina, hari ina dina, ladana ba torea; Babulono pavapavana ese Ierusalem vada e koua heḡeḡe, hari ina dina ai. \v 3 Hereva heḡereḡerena na ina gwau-edeede besena ba gwaurai henia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: \q1 Uro ba laia kau, ba laia kau; \q2 ranu na ia lalonai ba seia danu. \q1 \v 4 Hidio taidia ba uda dobi, \q2 namodia, koekoe bona paḡa; \q2 turia namo-hereadia amo ba hahonua. \q1 \v 5 Mamoe ḡoeva-daena ta bavabia, \q2 lahi audia ba rakudia, \q1 hidio taidia ba nadudia, \q2 mai turiana ida ba nadua. \p \v 6 Taunabunai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Hanua mai rarana madi ihabaina! Uro mai deḡideḡina, deḡideḡina do asie negea ḡauna, madi ihabaina! Hidio taidia taidia na ia lalona amo ba vai dae, namodia bona dikadia basio hididia. \v 7 Badina be rarana, vada e hebubu ḡauna, na dounu ia bogaraginai; nadi latanai e atoa, tano ai se bubua bena ḡahu ese se tahunia. \v 8 Egu badu ihavarana bona dava iabina totona, ia ese e hahebubua rarana na lau ese nadi latanai vada na atoa, basine hetahuni helaoreana. \v 9 Taunabunai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Hanua mai rarana madi ihabaina! Lau ese danu senu baina habadaia. \v 10 Lahi audia momo ba raku, Iahi ba ha-araia, hidio ba nadua namonamo, vasiahu ba seia oho, turia ba haḡoledia oho. \v 11 Bena asi anina ai gida latadiai bavatoa kau, baine siahu totona, bena aurina labora-laborana na baine kiama-kiama; bena mirona na baine veve ia lalonai, bona deḡideḡina na baine ara ore. \v 12 Vada na hekwarahi kava; ia deḡideḡina udunanana lahi ai se oremu. \v 13 Deḡideḡina na oiemu lebulebu miro-hereana. Badina be bama haḡoevamu, to emu miro badana amo asio goeva; basio ḡoevaḡoeva lou ela bona egu badu na baina hagugurua latamu ai. \v 14 Lau Iehova vada na hereva; ina na baine vara, lau ese baina karaia; lau na basina helalo lou, basina hebogahisi, basina helalo kerehai. Emu dala bona emu kara heḡereḡeredia ai baina hahemaoro henimu. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \s1 Esekiel adavana e mase \p \v 15 Iehova ena hereva na egu ai ma e kau, eto, \v 16 Taunimanima natuna e, mata-kunumai tamona ai oi matamu ihamoalena baina abia oho, ḡau tamona lalomu basine hisihisi bona basio tai, bona iruru-matamu basie diho. \v 17 Ba hahodi, to basio ḡanaḡana; mase taina basio tai. Dabua na kwaramu ba kumilaia, bona tamaka na aemu ai ba kara; udumu basio ḡovaia, bona basio ani helaḡa. \v 18 Taunabunai, daba ai lau ese taunimanima na hereva henidia, bena adorahi ai adavagu na e mase. Bena daba rerena ai, e haḡanigu heḡereḡerena ai na kara. \p \v 19 Bena taunimanima ese e nanadaigu, eto, Ini ḡau anidia emai ai, bona ini o kara karadia anidia, basio hamaoromai a? \v 20 Bena na haere henidia, nato, Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 21 Israel besena ba hamaoroa, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: A itaia, egu gabu helaḡana baina hamiroa, emui siahu iheaḡilaina toana, matamui ese e moalelaiamu ḡauna, laumamui ese e uralaiamu ḡauna; bena natumui mamaruanedia bona hahinedia unuseni ai o rakatanidia na dare amo bae mase. \v 22 Bena-lauegu kara heḡereḡerena ai do ba kara; udumui basio ḡovadia bona basio ani helaḡa. \v 23 Kwaramui dabuadia na kwaramui ai bae mia, bona emui tamaka na aemui ai bae mia; lalomui basie hisihisi bona basio taitai, a emui kara havara ai ba varoda-varoda, bona ba heḡanaḡana heheni. \v 24 Unuhetomana, Esekiel na toa ta ai bainela emui ai, ia ese e kara karadia iboudiai heḡereḡeredia, umui ese ba kara. Ina na baine kau negana ai, ba diba lau na Ḡaubada Iehova. \p \v 25 iBona oi, taunimanima natuna e, edia gabu aukana, edia moale bona edia hairai, matadia ese e moalelaiamu bona lalodia ese e uralaiamu ḡauna, bona natudia mamaruanedia bona hahinedia danu, na edia amo baina abidia oho dinana ai, \v 26 una dina ai heau tauna ta na dekemu bainema, hari baine hamaorolaimu. \v 27 Una dina ai, udumu baine hekeho una heau tauna enai; vada ba hereva, basio mu lou. Unu amo oi na toa ta ai baola, idia ediai; bena bae diba lau na Iehova. \c 25 \s1 Peroveta herevana Amono taudia latadiai \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, talaimu na Amono taudia ba henidia, bona idia latadiai ba peroveta. \v 3 Amono taudia ba hamaorodia, baoto, Ḡaubada Iehova ena hereva ba kamonai. Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Badina be umui oto “Aha” egu gabu helaḡana latanai, bona Israel tanona latanai, e havahua negana ai, bona Iuda besena latanai, dauhai e hanohoa negana ai; \v 4 una dainai lau ese mairiveina kahana taudia imadia ai na atomuimu, idia ese edia ai bae halaomui, bona bogaragimui ai bae taruha bona bae noho; idia ese emui au-huahua bae ani bona emui rata bae inu. \v 5 Raba na kamelo edia rei gabuna ai baina halaoa, bona Amono taudia edia hanua na mamoe seridia edia maḡu ai baina halaodia. Bena ba diba, lau na Iehova. \v 6 Badina be Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Badina be imamui vada o tutu bona aemui vada o pana, bona emui badu lalonai Israel tanona ihadikana o moalelaia, \v 7 una dainai, a itaia, imagu na vada na toia roro, umui ihadikamui, bona bese idau-idau imadia ai baina atomui, edia ai bae halaomui; bena bese idau-idau edia amo baina negemui daure, bona tano idau-idau lalodia amo baina hamasemui, baina habuamui tari. Bena ba diba, lau na Iehova. \s1 Peroveta herevana Moab latanai \p \v 8 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Badina be Moab eto “A itaia, Iuda besena na bese idau-idau iboudiai heḡereḡeredia”, \v 9 una dainai lau ese Moab igimana na kaha ta amo baina abia oho, ena tano hetoana hanuadia amo baina abia oho; unu na tano hairaina, Bet-iesimoto, Baal-meono, Kiriataimi. \v 10 Una tano, Amono taudia ida, na mairiveina kahana taudia baina henidia, edia ai bae halaoa, bena bese idau-idau bogaragidiai ta ese basine laloa tao lou; \v 11 bona Moab na baina hahemaoro henia. Bena idia na bae diba lau na Iehova. \s1 Peroveta herevana Edom latanai \p \v 12 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Badina be Edom ese Iuda besena taudia edia daḡedaḡe e hadava henidia, bona e kerere dikadika idia ihadava-henidia ai, \v 13 una dainai Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Lau ese imagu na baina toia roro, Edom ihadikana, taunimanima bona ubu-ubu ḡaudia na iena amo baina negedia daure. Baina havahua; bena Teman amo ela bona Dedan idia na dare ai bae mase. \v 14 Egu hahedava-heni na Edom latanai baina atoa kau, egu bese Israel taudia imadia ai; Edom ai bae ḡaukara, egu badu bona egu badu-ḡaraḡara heḡereḡeredia ai; bona egu hahedava-heni bae diba. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \s1 Peroveta herevana Filistia taudia latadiai \p \v 15 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Badina be Filistia taudia na e hahedava heni, bona edia badu ai hahedava-heni karadia e kara, miahanaihanai heinai-hehenina ai bae hahebua tari totona; \v 16 una dinai Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: A itaia, lau ese imagu na baina toia roro Filistia taudia ihadikadia, bona Kerete taudia baina negedia daure, bona kone kahana orena na baina habuaia tari. \v 17 Lau ese hahedava-heni badana baina karaia idia latadiai; mai badugu ida davadia baina henidia. Bena egu hahedava-heni na latadiai baina atoa negana ai, idia na bae diba lau na Iehova. \c 26 \s1 Peroveta herevana Turo latanai \p \v 1 Laḡani ihagwauta-tana lalonai, hua dinana gini-gunana ai, Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, badina be Turo ese Ierusalem e herevalaia, eto “Aha, taunimanima edia ikoukou vada e makohi, egu ai vada e hekeho; ia vada e vahu dainai lau baina namo lou”; \v 3 una dainai Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Turo e, a itaia, lau ese na inai henimumu. Bese momo baina mailaidia oi ihadikamu, davara ese hurehurena na e mailaidiamu na heto. \v 4 Idia ese Turo maḡudia bae ḡiḡidia dobi, bena kohorodia bae haheḡiḡidia tari, bena lau ese tanona baina tahia oho, nadina mo baine kikiri. \v 5 Ia na davara bogaraginai baine mia, reke itoredia gabuna ai bainela. Lau, Ḡaubada Iehova, vada na hereva. Bena ia na bese idau-idau damudia ai bainela; \v 6 bona ia natuna hahinedia tanobada ai na dare ese baine aladia mase. Bena bae diba lau na Iehova. \p \v 7 Badina be Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: A itaia, mirigini kahana amo Nebukadresara, Babulono pavapavana, pavapava edia pavapava, mai ena hosi bona ena kariota bona ena hosi-gui taudia bona ena tuari taudia hutuma herea ida, baina mailaidia, Turo latanai. \v 8 Ia ese natumu hahinedia tanobada ai na dare amo baine aladia mase. Ia ese maḡu ta amo baine koumu heḡeḡe, bona tano baine larebaia bona kesi momo bae duduidia isi oi ihadikamu. \v 9 Ena vaḡoma amo maḡumu baine hamakohidia, bona ena ira amo kohoromu baine hagaridia. \v 10 Ena hosi bae hutuma herea dainai, aedia kahudia ese bae govamu. Ia na ikoukoumu amo baine raka vareai, ta ese maḡuna e hamaurua hanuana ai bema raka vareai heḡereḡerena; una negana ai hosi-gui taudia bona rerue bona kariota reḡedia ese maḡumu bae haheude-heudedia. \v 11 Ena hosi aedia amo ia ese ariaramu iboudiai baine moimoilaidia; emu taunimanima iboudiai ia ese baine aladia mase, emu au-tubua auka-hereadia na tano ai bae moru. \v 12 Idia ese emui taḡa na bae dadidia oho, bona emui hoihoi kohudia na damudia ai bae halaodia; maḡumu bae gigi dobi, bona emui ruma namo-hereadia bae habuadia tari; emui nadi bona emui au bona emui uma tanodia na davara lalonai bae negedia dobi. \v 13 Emui ane reḡedia baina hadoko; emui gitara reḡedia na basie hekamonai lou. \v 14 Nadi kikiri ai baina halaomu; reke itoredia gabuna ai ba hahelao; nega ta ai basie haginimu lou; badina be lau Iehova vada na hereva. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 15 Ḡaubada Iehova ese Turo na ini e hereva henia tomamu: Ba moru negana ai na bae bero taudia bae ganaḡana, bona ala-ala na baine bada bogaragimu ai; una negana ai kone tanodia na basie heude-heude a? \v 16 Bena davara lohiadia iboudiai na edia terono amo bae diho, edia hahedoki badadia bae atodia tabe bona edia hahedoki mai heraheradia bae dokidia oho. Mai heude-heudedia ida edia dabua bae hahedokilai; tano ai bae helai; nega idoinai bae heude-heude bona oi daimu ai bae gari. \v 17 Bena oi latamu ai bae rohe ahu, bae hamaoromu, baeto: \q1 Mai harimu hanuana e, \q2 davara ai vada o boio, madi, ihabaimu! \q1 Davara ai o auka herea, \q2 oi bona inoholaimu taudia danu; \q1 oi ese tanobada tanodia iboudiai \q2 o hagaridia dikadika. \q1 \v 18 Harihari, emu moru dinana ai, \q2 motumotu na e heude-heudemu; \q1 oibe, davara motumotudia na e garimu, \q2 oi vada o boio dainai. \p \v 19 Badina be Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Hanua ahutuna ai baina halaomu, asie noholaidiamu hanuadia heḡereḡeredia, bona gadobada ai baina hamutumu bena ranu badadia ese bae habubunimu; \v 20 una negana ai baina dorimu dobi, Guri Badana ai e dihomu taudia ida, sene taudia dekediai; bona tanobada henuna gabuna ai baina hanohomu, idau nega ai e heḡiḡi dobi hanuadia bogaragidiai, Guri Badana ai e dihomu taudia ida. Taunabunai, ta ese basine noholaimu, bona mauri taudia edia tano ai basio mia. \v 21 Dala dika-rohorohona amo baina hadokomu, bena ba puki oho; ena be bae tahumu, to nega ta ai basie davarimu lou. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \c 27 \s1 Rohe-ahu Turo latanai \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, harihari Turo latanai ba rohe ahu. \v 3 Turo, davara raka-lasi ai e miamu hanuana, kone tanodia momo taudia edia hoihoi gabuna, ba hereva henia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: \q1 Turo e, vada o hereva, oto \q2 “Hairaigu na ḡoeva-dae”. \q1 \v 4 Oi hetoamu na davara bogaragidiai, \q2 oi ikaramu taudia ese hairaimu e haḡuḡurua. \q1 \v 5 Aumu iboudiai na beroso audia, \q2 Seniri ororona amo e abidia. \q2 Sida auna ta Lebanon amo e abia, \q1 au-tubuamu ikaralaina. \q2 \v 6 \it Oak\it*\f + \fr 27:6 \ft Beroso bona teasuru na au ladadia, Heberu gado ai. \fk Oak\ft na au ta ladana English gado ai.\f* audia Basan amo na \q1 oi baramu e karalaidia. \q2 Oi reireimu na teasuru audia amo e karadia, \q1 Kupro kone-tanodia amo e abi ḡaudia; \q2 bena aivori\f + \fr 27:6 \ft Aivori na elefant doadia amo e abimu ḡauna.\f* amo e haheradia. \q1 \v 7 Dabua aukana mai heraherana na \q2 Aigupto amo e abia; \q1 unu amo oi laramu e karaia, \q2 bona pepemu danu. \q1 Dabua vaiuridia bona kakakakadia Elisa kone-tartodia amo na \q2 dina siahuna ilao-ahuna e karalaia. \q1 \v 8 Sidono taudia bona Aravada taudia na emu bara taudia; \q2 idibaka taudia Semere amo na oi lalomu ai, \q2 idia na emu tari taudia. \q1 \v 9 Gebala tau-badadia bona ena idibaka taudia na oi lalomu ai, \q2 idia ese reireimu e demadia. \q1 davara lagatoidia iboudiai na oi lalomu ai, \q2 bona lagatoi taudia danu emu hoihoi kohudia e hoihoilai. \p \v 10 Parasa bona Lud bona Put taudia na emu tuari taudia, emu tuari oreana lalonai; kesi bona auri kwara ḡauna na oi lalomu ai e taudia dae; idia edia amo hairaimu o abia. \v 11 Aravada bona Heleke taudia na maḡumu latadiai e gini heḡeḡe, bona Gamada taudia na kohoromu ai; idia ese oi maḡumu heḡege-madai ai edia kesi e taudia dae; oi hairaimu na vada e haḡuḡurua. \p \v 12 Tarasisi taudia na emui ai e hoihoiva, emui kohu idau-idau momo herea daidiai; \it silver\it* bona auri bona auri haraga-haragana bona auri metauna na e henimui, emui hoihoi ḡaudia davadia. \v 13 Iavan bona Tubal bona Mesek taudia na emui ai e hoihoiva taunimanima bona auri labora-labora ḡaudia na e henimui, emui hoihoi ḡaudia davadia. \v 14 Bete-togarama taudia ese hosi bona tuari hosidia bona doniki na e henimui, emui hoihoi ḡaudia davadia. \p \v 15 Rodo taudia na emui ai e hoihoiva; kone tanodia momo lalodiai emui hoihoi gabudia e miava; idia ese elefant doadia bona eboni audia e matlai, emui ḡau davadia.\f + \fr 27:15 \ft Eboni be au aukana namo hereana ta.\f* \v 16 Edom na emui ai e hoihoiva, emui kohu momo herea daidiai; idia ese samarago\f + \fr 27:16 \ft Samarago bona ramoto bona kadakodo na herahera nadidia haida ladadia.\f* nadidia bona dabua kakakakadia bona dabua mai heraheradia bona dabua aukadia namo-hereadia bona ramoto bona kadokodo nadidia e henimui, emui hoihoi ḡaudia davadia. \v 17 Iuda bona Israel tanona taudia na emui ai e hoihoiva; idia ese uit, olive, suke huahuadia matamatadia, bada-ranuna, dehoro bona muramura mai bonana e henimui, emui hoihoi ḡaudia davadia. \p \v 18 Damasko taudia na emui ai e hoihoiva, emui kohu momo herea bona emui taḡa bada-herea ḡau idau-idau ai daidiai; idia ese Helebono ena vine ranuna, bona mamoe huina kurokurona \v 19 bona vine ranuna Usala amo e henimui, emui hoihoi ḡaudia davadia; o hoihoilai ḡaudia haida na auri hururu-hururuna bona kida bona kane.\f + \fr 27:19 \ft Kida bona kane na Heberu taudia edia muramura ladadia.\f* \v 20 Dedan taudia na emui ai e hoihoiva, edia hoihoi ḡaudia na hosi dorudia dabuadia. \v 21 Arabia bona Kedara lohiadia Iboudiai edia hoihoi ḡaudia na o uralai bada: ḡaudia na mamoe natudia bona mamoe mamaruanedia bona nani; ini ḡau na emui ai e hoihoilaiva. \p \v 22 Sieba bona Raama edia hoihoi taudia na emui ai e hoihoiva; idia ese aniani mamidia ihanamolaidia muramuradia namo-hereadia idau-idau bona herahera nadidia idau-idau iboudiai bona \it gold\it* e henimui, emui hoihoi ḡaudia davadia. \v 23 Haran bona Kane bona Eden bona Asuru bona Kilimada taudia na emui ai e hoihoiva. \v 24 Idia ese hahedoki namo-hereadia, bona dabua vaiuridia, bona dabua mai heraheradia, bona dabua gedadia, oromadia idau-idau ḡaudia, e loku ḡoevaḡoeva ḡaudia, na emui ai e hoihoilai. \v 25 Tarasisi lagatoidia na o vatudia, emui hoihoi ḡaudia bae loalai totona. \q1 Taunabunai oi na o honu honu daeva, madunamu e metauva, \q2 davara bogaragidiai; \q1 \v 26 emu bara taudia ese vada e baramu lao, \q2 gadobada ai; \q1 laurabada ese vada e hamutumu, \q2 davara bogaragidiai. \q1 \v 27 Emu taḡa, emu kohu, emu hoihoi ḡaudia, \q2 emu neseriki taudia bona emu tari taudia, \q1 emu demadema taudia, emu hoihoi taudia, \q2 bona emu tuari taudia iboudiai lalomu ai, \q1 mai emu orea idoinai, \q2 bogaragimu ai e nohomu oreana, ida, \q1 ibouboudiai na davara bogaragidiai e mutumu, \q2 ihabua-tarimu dinana ai. \q1 \v 28 Emu tari taudia edia tai e hekamonaimu negana ai, \q2 tano idoinai e heude-heudemu; \q1 \v 29 bona bara taudia iboudiai na \q2 edia lagatoi amo e dihomu. \q1 Neseriki taudia bona tari taudia iboudiai na \q2 kone ai e ginimu; \q1 \v 30 idia ese oi taimu e taimu, \q2 e tai dikadikamu; \q1 ḡahu na kwaradia ai e peta kaumu, \q2 bona kahu ai e hekui-hekuimu. \q1 \v 31 Oi daimu ai huidia e naudiamu, \q2 bona puse dabuadia e riodiamu; \q1 oi taimu e taimu, mai lalo-iditadia ida, \q2 mai lalo-hisihisi idita-hereadia ida. \q1 \v 32 Edia taitai ai e herohe-ahulaimumu; \q2 daimu ai e herohe ahumu, e tomu: \q1 Nega ta ai daika na e hebua tari davara bogaraginai, \q2 Turo na heto a? \q1 \v 33 Emu hoihoi kohudia na davara kahadia idau-idau amo ema negadiai na \q2 bese momo taudia lalodia o hamoaledia; \q1 emu kohu momo bona emu hoihoi ḡaudia amo \q2 tanobada pavapavadia o hataḡalaidia. \q1 \v 34 Harihari davara ese vada e hamutumu, \q2 dobu masemasedia ai; \q1 emu hoihoi kohudia bona emu neseriki taudia iboudiai na \q2 oi ida vada o mutu. \q1 \v 35 Kone tanodia taudia iboudiai na \q2 oi daimu ai kudoudia e hetahamu; \q1 edia pavapava na e gari dikadikamu, \q2 vairadia na e haroromu. \q1 \v 36 Bese idau-idau edia hoihoi taudia ese e nuku henimumu; \q2 mai garimu ida vada o baia, \q2 vada ba boio vaitani ela bona hanaihanai. \c 28 \s1 Peroveta herevana Turo pavapavana latanai \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, Turo pavapavana ba hamaoroa, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: \q1 Badina be lalomu na e hekokorokumu, \q2 oto “Lau na dirava ta, \q1 dirava edia helai gabudia ai na helaimu, \q2 davara bogaragidiai”; \q1 ḡau tamona, ena be oi na o tomu \q2 emu aonega na dirava ta ena aonega heḡereḡerena, \q2 to oi na taunimanima mo, dia dirava. \q1 \v 3 (Momokani, emu aonega ese Daniel ena aonega na e hereaiamu, \q2 ḡau hehunina ta na emu ai se hehunimu; \q1 \v 4 emu aonega bona emu lalo-parara dainai, \q2 oi ese emu taḡa vada o davaria; \q1 bona \it gold\it* bona \it silver\it* vada o haboudia, \q2 emu habou-habou rumadia lalodiai; \q1 \v 5 emu aonega bada hoihoi karadia ai dainai, \q2 oi ese emu taḡa vada o habadaia; \q1 bona lalomu na vada e hekokoroku, \q2 emu taḡa dainai.) \q1 \v 6 Una dainai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: \q2 Badina be o laloamu emu aonega na \q2 dirava ta ena aonega heḡereḡerena, \q1 \v 7 una dainai, a itaia, idau taudia na \q2 latamui ai baina mailaidia, \q2 mai garidia besedia; \q1 idia ese edia dare bae veridia lasi, \q2 emu aonega hairaina ihadikana, \q2 bena oi hairaimu bae hamiroa. \q1 \v 8 Idia ese guri ai bae dorimu dobi, \q2 e aladiamu taudia edia mase ai ba mase, \q2 davara bogaragidiai. \q1 \v 9 Ena be oi na taunimanima mo, dia dirava, \q2 e haberomumu taudia imadia ai, \q1 to bae alamu mase taudia vairadiai \q2 dounu baoto “Lau na dirava ta” a? \q1 \v 10 Asie peritomedia taudia edia mase ai ba mase, \q2 idau taudia imadia ai. \q1 Ḡaubada Iehova na e tomu, \q2 Lau vada na hereva. \s1 Rohe-ahu Turo pavapavana lat 0 lai \p \v 11 Iehova ena hereva ma ta egu ai e kau, eto, \v 12 Taunimanima natuna e, Turo pavapavana latanai ba rohe ahu. Ba hereva henia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: \q1 Oi na o ḡoeva-dae vaitani, \q2 aonega ai o honumu, \q2 oi hairaimu na herea dae. \q1 \v 13 Oi na Eden, Dirava ena imea, lalonai o nohova; \q2 herahela nadidia idau-idau iboudiai ese e ḡovamu: \q1 sadio, topasio, iaspi, \q2 krusolito, berulio, onuku, \q1 sapairo, barekete, samarago; \q2 iseisedia na \it gold\it* amo e kara, \q2 o koro ḡaudia danu na \it gold\it*. \q1 Oi e karamu dinana lalonai \q2 idia na e kara hata. \q1 \v 14 Kerubi ta na horoa, oi igimamu kerubina ai bainela, \q2 oi na Dirava ena ororo helaḡana ai \q2 amu nadidia padapadadia amo o raka. \q1 \v 15 Oi na asi emu kerere, emu dala iboudiai lalodiai, \q2 e karamu dinana amo \q2 ela bona kara havara na lalomu ai e vara. \q1 \v 16 Emu hoihoi karadia momo herea lalodiai \q2 daḡedaḡe ese e hahonumu, bena o kara dika; \q1 una dainai Dirava ena ororo amo na negemu dobi, \q2 ḡau mirona na heto; \q1 bena hari hegima kerubina ese \q2 amu nadidia padapadadia amo e lulumu lasi. \q1 \v 17 Lalomu na e hekokorokuva, raho-namomu dainai; \q2 emu aonega o hamiroava, hairaimu dainai. \q1 Tano ai na tahomu dobi, \q2 hanua pavapavadia vairadiai na hahemaraimu, \q2 bae raraimu totona. \q1 \v 18 Emu kara havara momo herea, \q2 bona emu kara gageva-gageva, \q1 emu hoihoi ai o karava karadia, amo \q2 emu gabu helaḡadia o hamirodia; \q1 una dainai oi bogaragimu amo lahi na ha-araia, \q2 bena e golemu oho; \q1 kahu ai na halaomu tano ai, \q2 e raraimuva taudia iboudiai vairadiai. \q1 \v 19 Bese idau-idau bogaragidiai e dibamu taudia iboudiai na \q2 oi daimu ai e gari takumu; \q1 mai garimu ida vada o ore, \q2 vada ba ore vaitani. \s1 Peroveta herevana Sidono latanai \p \v 20 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 21 Taunimanima natuna e, talaimu na Sidono ba henia, ia latanai ba peroveta, \v 22 baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: \q1 Sidono e, a itaia, lau ese na inai henimumu; \q2 oi bogaragimu ai hairaigu baina hahedinaraia. \q1 Bena ia lalonai hanemaoro karadia baina kara \q2 bona ia lalonai helaḡagu baina hahedinaraia negana ai, \q2 idia bae diba lau na Iehova. \q1 \v 23 Badina be dai-hanai gorerena na ia lalonai baina siaia, \q2 bona rara danu, ia ariarana lalodiai; \q1 bena bae aladia mase taudia na ia bogaraginai bae hekida bou, \q2 e haheḡeḡea daemu daredia amo; \q1 bena idia na bae diba \q2 lau na Iehova. \p \v 24 A Israel besena taudia na ava ḡiniḡinina ta eiava au ḡiniḡinina ta ese basine hahisidia, idia dekedia taudia, vada e dadaraidia taudia, iboudiai bogaragidiai. Bena idia bae diba lau na Ḡaubada Iehova. \p \v 25 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Israel besena taudia na bogaragidiai vada e karoho rohoroho besedia lalodia amo ma baina gogodia bona egu helaḡa idia lalodiai na bese idau-idau vairadiai baina hahedinaraia negana ai, idia na edia tano korikori, egu hesiai tauna Iakob na henia tanona, lalonai bae noho. \v 26 Una tano lalonai bae noho namonamo; ruma bae haginidia bona vine imeadia bae hado. Lau ese dekedia taudia, vada e dadaraidia taudia, iboudiai baina hahemaoro henidia negana ai, idia na bae noho namonamo. Bena idia bae diba lau na Iehova, edia Dirava. \c 29 \s1 Peroveta herevana Aigupto latanai \p \v 1 Laḡani ihagwautana huana ihagwautana dinana ihagwauta-ruana lalonai, Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, Farao, Aigupto pavapavana, na vairamu ba hua henia, bona ia latanai bona Aigupto idoinai latanai ba peroveta, \v 3 baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu \q1 A itaia, lau ese na inai henimumu, \q2 Aigupto pavapavana Farao e, \q1 huala badana, \q2 ena sinavai bogaragidiai e hekuremu, \q1 e tomu “egu Nilo Sinavaina na lauegu, \q2 lau ese na karaia”. \q1 \v 4 Lau ese hmai amo aukimu baina gaua, \q2 bona emu sinavai gwarumedia na kopimu ai baina hakamodia kau; \q1 bena emu sinavai bogaragidia amo baina verimu lasi, \q2 emu sinavai gwarumedia iboudiai, kopimu ai e hekamo kaumu ḡaudia, ida. \q1 \v 5 Bena tano ḡaḡaena ai baina negemui, \q2 oi bona emu sinavai gwarumedia iboudiai; \q1 tano paka ai ba moru, \q2 ta ese basine gogomui, basine gurimui. \q1 Tano boromadia bona atai manudia baina henidia, \q2 adia ai baola. \p \v 6 Bena Aigupto inoholaina taudia iboudiai na bae diba, lau na Iehova. Badina be oi na siriho itotohina, Israel enai; \v 7 imadia ai e dogomu tao negana ai o kwaidu, pagadia iboudiai e helada oho; bona emu ai e tabe kau negana ai o kwaidu, bena koekoedia iboudiai e herogi-herogi. \v 8 Una dainai Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: A itaia, dare na latamu ai baina mailaia, taunimanima bona ubu-ubu ḡauna na oiemu amo baina negedia daure; \v 9 bena Aigupto tanona na baine hebua tari bona baine vahu. Bena idia na bae diba, lau na Iehova. \p Badina be oi oto “Nilo sinavaina na lauegu, lau ese na karaia”, \v 10 una dainai, a itaia, lau ese na inai henimumu, bona emu sinavai na inai henidiamu, bona Aigupto tanona na baina havahua bona baina habuaia tari, Migdol amo ela bona Suene, ela bona Etiopia tano-hetoana. \v 11 Tau ta aena ese basine rakaia hanai bona boroma ta aena ese basine rakaia hanai: asi inoholaina ai baine mia laḡani hari-ahui lalodiai. \v 12 Lau ese Aigupto tanona baina habuaia tari, vada e hebua tari tanodia bogaragidiai; bona hanuana iboudiai bae hebua tari, laḡani hari-ahui lalodiai, e vahumu hanuadia bogaragidiai. Lau ese Aigupto taudia baina hakarohodia rohoroho, tano idau-idau lalodiai. \p \v 13 Badina be Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Laḡani hari-ahui bae ore, bena Aigupto taudia na bogaragidiai vada e karoho besedia lalodia amo ma baina gogodia; \v 14 bena Aigupto ena noho namo baina havaraia lou, bona Pataro tanona, edia sene tanona, Ialonai ma baina hakaudia vareai lou; unuseni ai idia na basileia maragina ai baela. \v 15 Basileia iboudiai bogaragidiai ia na baine maraḡi herea; nega ta ai basileia idau-idau daediai basine heaḡi lou; baina hamaragidia herea dainai, idia ese nega ta ai basileia idau-idau na basie biagudia lou. \v 16 Bena Israel besena taudia ese basie abidadama henidia lou, bona edia hekaha iabina totona basie kara havara lou. Bena idia bae diba lau na Ḡaubada Iehova. \p \v 17 Laḡani iharuahui-hituna huana gini-gunana dinana ginigunana lalonai, Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 18 Taunimanima natuna e, Nebukadresara, Babulono pavapavana, ese ena tuari oreana e siaia, Turo ituarihenina baine ha-aukaia totona; kwara iboudiai e haboha, bona paḡa iboudiai e hatoto; ḡau tamona ia bona ena tuari oreana ese ḡau ta Turo amo asie abia, ituari-henina ai e hekwarahiva davana. \v 19 Taunabunai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: A itaia, lau ese Aigupto tanona na Nebukadresara, Babulono pavapavana, baina henia; ia ese kohuna namodia baine laohai, baine dadihaia, ia damuḡana ai baine halaoa; unu amo ena tuari taudia davadia baine henidia. \v 20 Lau ese Aigupto tanona vada na henia, ena hekwarahi davana, badina be idia na lauegu ai e ḡaukara. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 21 Una dina ai lau ese doa ta baina hatubua Israel besena ena, bona oi udumu bibinadia baina hapapa, idia bogaragidiai. Bena idia bae diba lau na Iehova. \c 30 \s1 Aigupto ihabua-tarina \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, a peroveta, baoto, Ḡaubada Iehova ini e gwau tomamu: \q1 A tai lolololo, aoto \q2 “Dina madi ihabaina!” \q1 \v 3 Badina be una dina vada e kahikahimu, \q2 Iehova ena dina vada e kahikahimu; \q1 ia na ori momo dinana, \q2 bese idau-idau ihabua-taridia dinana. \q1 \v 4 Dare ta na Aigupto latanai baine kau, \q2 Ialo-hisihisi bada-herea na Etiopia ai baine vara, \q1 bae aladia mase taudia na Aigupto ai bae hekida diho, \q2 bona taḡana bae huaia lao, \q2 bona ena abdiholo bae heḡiḡi dobi, negana ai. \p \v 5 Etiopia bona Put bona Lud bona Arabia idoinai bona Libia taudia, bona idia ida e ḡaukara heboumu taudia, na idia ida dare ai bae mase. \b \q1 \v 6 Iehova na ini e gwau tomamu: \q2 Aigupto e duruamu taudia na bae hekida diho, \q2 bona ena hekokoroku taudia na bae moru; \q1 Migdol amo ela bona Suene \q2 idia na dare ai bae mase, ia lalonai, \q2 Ḡaubada Iehova na e herevamu. \q1 \v 7 Ia na baine vahu, vada e vahu tanodia bogaragidiai, \q2 ena hanua danu, vada e heḡiḡi dobi hanuadia bogaragidiai. \q1 \v 8 Bena Aigupto baina ha-araia \q2 bona iduruna taudia iboudiai bae darere negana ai, \q2 idia na bae diba lau na Iehova. \p \v 9 Una dina ai gwaukau taudia na mai heaudia ida lauegu amo baela, Etiopia taudia bae hahebolorudia; bena lalo-hisihisi bada-herea na latadiai bae kau, Aigupto ihabua-tarina dinana ai; badina be, a itaia, dinana be e maimu. \q1 \v 10 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: \q2 Aigupto tagana baina ha-orea, \q2 Nebukadresara, Babulono pavapavana, imana amo. \q1 \v 11 Ia mai ena orea taudia, hahegari bada-herea oreana bese idau-idau bogaragidiai, \q2 tano ihabua-tarina totona baina havareaidia; \q1 bena edia dare bae veridia lasi, Aigupto ihadikana, \q2 tano na hirua amo bae hahonudia. \q1 \v 12 Lau ese Nilo sinavaina baina hakororoa, \q2 tano na baina hoia, kara dika taudia ediai; \q1 tano mai anina idoinai baina havahuradia, \q2 idau taudia imadia amo. \q2 Lau Iehova vada na hereva. \b \q1 \v 13 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: \q2 Kaivakuku baina habuadia tari \q2 bona dirava laulaudia baina ha-oredia Memefisi ai; \q1 Aigupto tanona ai pavapava ta basine noho lou, \q2 unu amo gari baina havaraia Aigupto tanona ai. \q1 \v 14 Pataro na baina havahua, \q2 Soan na baina doua, \q1 bona hahemaoro karadia na \q2 Tebe latanai baina kara. \q1 \v 15 Pelusio, Aigupto ena gabu aukana, latanai \q2 egu badu ḡaraḡara na baina bubua dobi, \q2 bona Tebe ena hutuma baina negedia daure. \q1 \v 16 Aigupto baina doua, \q2 Pelusio na baine hisihisi bada herea; \q1 Tebe na bae hamaurua, \q2 maḡuna na bae heḡiḡi dobi. \q1 \v 17 Ono bona Pibesete edia eregabe taudia na dare ai bae mase, \q2 bona hahinedia na iḡuidia ai bae laohaidia. \q1 \v 18 Tehafenehe ai dina na baine dibura, \q2 Aigupto ena siahu unuseni ai baina hadarerea negana ai; \q1 ena siahu, e heaḡilaiamu ḡauna, na baine ore, \q2 ori ta ese baine ḡovaia ahu; \q2 bona natuna hahinedia na iḡuidia ai bae laohaidia. \q1 \v 19 Unuhetomana lau ese hahemaoro karadia baina kara Aigupto latanai, \q2 bena idia na bae diba lau na Iehova. \p \v 20 Laḡani ihagwauta-tana huana gini gunana dinana ihahituna ai, Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 21 Taunimanima natuna e, Farao, Aigupto pavapavana, imana vada na hakwaidua; a itaia, ihanamona totona ikumi dabuana amo bema kumia, bena bema auka, dare iḡaukaralaina heḡereḡerena, a ta ese se kumia. \v 22 Taunabunai Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: A itaia, lau ese Farao, Aigupto pavapavana, na inai heniamu, ia imana ruaosi baina hakwaidudia, mai goadana ḡauna bona e kwaidu guna ḡauna; bena dare na imana amo baina hamorua. \v 23 Aigupto taudia baina hakarohodia bese idau-idau bogaragidiai, baina hakarohodia rohoroho tano idau-idau lalodiai. \v 24 Babulono pavapavana imana baina ha-aukadia, bona egu dare na ia imana ai baina atoa; a Farao imana na baina hakwaidudia, bena ia na ia vairanai baine ḡanaḡana, mase berona e davaria tauna na heto. \v 25 Babulono pavapavana imana baina hagoadadia, a Farao imana na bae hedabarai; bena idia na bae diba lau na Iehova. Egu dare na Babulono pavapavana imana ai baina atoa negana ai, ia ese Aigupto tanona baine dudui henia; \v 26 bena Aigupto taudia baina hakarohodia bese idau-idau bogaragidiai, baina hakarohodia rohoroho tano idau-idau lalodiai. Bena idia na bae diba lau na Iehova. \c 31 \s1 Hereva heḡereḡerena: Sida auna badana \p \v 1 Laḡani ihagwauta-tana huana ihatoina dinana ginigunana ai, Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, Farao, Aigupto pavapavana, mai ena hutuma ida, ba hamaorodia, baoto: \q1 Emu herea-dae ai \q2 oi na daika heḡereḡerena? \q1 \v 3 A itaia, lau ese Lebanon sida-auna ta ida baina haheḡereḡeremu, \q2 mai rigina namo-hereadia bona mai ikerukeruna ida; \q1 ia na ḡaulatalata, \q2 dorina na ori lalodiai. \q1 \v 4 Ranu ese e ubua, \q2 ranu dobudia ese e halataia, \q1 e hadoa gabuna na \q2 sinavaina ese e ha-arua heḡeḡe, \q1 sinavai-sinavaidia na e ha-arudia lao, \q2 uda audia iboudiai ediai. \q1 \v 5 Taunabunai ia na e tubu daga dae, \q2 uda audia iboudiai e lahedia tao, \q1 rigina na e tubu badabada, \q2 e tubu latalata, \q2 ranu momo na tuhutuhuna ai e dae dainai. \q1 \v 6 Atai manudia iboudiai ese \q2 edia ruma na ia rigina ai e kara; \q1 ia rigina henudiai tano paka boromadia iboudiai ese \q2 natudia e havaradia; \q1 ia ikerukeruna ai \q2 bese badadia iboudiai na e nohova. \q1 \v 7 Vada e bada herea bona rigina na lalata dainai \q2 ia hairaina na herea; \q1 badina be ramuna na e diho e laova, \q2 ranu momo gabudia ai. \q1 \v 8 Dirava ena imea sida-audia ese asie hereaia, \q2 bona beroso audia rigidia ese ia rigina asie hereadia; \q1 tidara\f + \fr 31:8 \ft “Beroso” bona “tidara” na au rua ladadia, Heberu gado ai.\f* audia rigidia na ḡau pipikidia, \q2 ia rigina ida asie heḡereḡere. \q1 Dirava ena imea ai asi auna ta \q2 mai hairaina ia hairaina heḡereḡerena. \q1 \v 9 Lau ese rigina momo amo \q2 na hahairaia; \q1 Eden audia iboudiai, \q2 Dirava ena imea ai e varava ḡaudia, ese \q2 ia e vaḡeḡe henia. \p \v 10 Taunabunai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Badina be ia na e tubu daga dae ela bona dorina na ori lalodiai, bona lalona ese ena lata e heaḡilaia, \v 11 una dainai lau ese bese idau-idau edia siahu-herea tauna imana ai baina atoa; ia ese ena kara dika davana baine henia. Lau ese vada na negea daure. \v 12 Idau taudia, hahegari herea besena, ese baine utua, bena baine rakatania. Ia rigina na ororo ai bona koura iboudiai lalodiai bae moru; rigina haida na kwaidudia ai bae mia, tano ena koupa iboudiai lalodiai; tanobada besedia iboudiai na ia ikerukeruna amo bae raka lasi, bae rakatania. \v 13 Hegigi-dobina ai, atai manudia iboudiai na ia latanai bae noho, bona tano paka boromadia danu ia rigina latadiai. \v 14 Ini kara anidia be sinavai isedia audia haida basie tubu daga dae ela bona doridia na ori lalodiai bona ranu e inumu audia haida edia lata na idia edia lata ida basie heḡereḡere helaoreana; badina be iboudiai na bae mase, taunimanima bogaragidiai baela, mase gabuna ai, guri ai e dihomu taudia ida. \p \v 15 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Mase gabuna ai baine diho negana ai, lau ese ranu dobudia baina haḡanidia, bae tailaia; bona sinavaina baina laodia ahu, ranu momo danu bae helao ahu. Lebanon na baina havaburaia, ia dainai, bona tano paka audia iboudiai na ia dainai bae marai. \v 16 Mase gabuna ai baina negea dobi, guri ai e dihomu taudia ida, negana ai, lau ese bese idau-idau baina haheude-heudedia, ena moru guruna amo; bona Eden audia iboudiai, Lebanon audia namo-hereadia, ena abi-hidi audia, ranu e inumu ḡaudia iboudiai, na tauhalo bae davaria, mase gabuna ai. \v 17 Idia danu ia ida mase gabuna ai bae diho, dare ai e mase taudia ida; oibe, bese idau-idau bogaragidiai ia ikerukeruna ai e nohova taudia na bae mase. \v 18 Taunabunai, Eden audia bogaragidiai oi na edena heḡereḡerena, hairai ai bona herea-dae ai? Eden audia ida mase gabuna ai do ba diho; asie peritomedia taudia ida, dare ai e mase taudia ida, do ba hekure. \p Ḡaubada Iehova na e tomu, Farao mai ena hutuma ida na unuheheto. \c 32 \s1 Herohe-ahu Farao latanai \p \v 1 Laḡani ihagwauta-ruana huana ihagvauta-ruana dinana gini-gunana ai Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, Farao, Aigupto pavapavana, latanai ba rohe ahu, ba hereva henia, baoto: \q1 Oi na o laloamu oi na leona ta, bese idau-idau bogaragidiai, \q2 a oi na davara hualana na heto; \q1 emu sinavai lalodiai o sese dae roha, \q2 aemu amo ranu o halamiriamu, \q2 bona edia sinavai ranudia o haduhudiamu. \q1 \v 3 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: \q2 Egu ole na latamui ai baina tahoa kau, \q1 bese idau-idau hutuma bada edia amo, \q2 bena egu ole ai bae verimu vareai kone ai. \q1 \v 4 Tano ai baina tahomu dobi, \q2 tano paka ai baina negemu; \q1 atai manudia iboudiai baina siaidia, \q2 latamu ai bae roho roho kau; \q1 tanobada idoinai ena uda boromadia bogadia na \q2 oiemu amo baina hakunudia. \q1 \v 5 Oi hidiomu na ororo ai baina hapetapetalaia, \q2 oi tau-animu amo koura baina hahonudia. \q1 \v 6 Oi raramu baina ha-arua, \q2 tano idoinai baine utua dae ela bona ororo, \q2 koupa na ba hahonudia. \q1 \v 7 Baina habuamu tari negana ai guba baina ḡovaia ahu, \q2 bona hisiuna baina hadiburadia; \q1 dina na ori amo baina ḡovaia ahu, \q2 bona hua na basine diari. \q1 \v 8 Guba diaridia iboudiai na oi daemu ai baina hadiburadia, \q2 bona emu tano baina havaburaia. \q2 Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 9 Bese idau-idau bogaragidiai, asi dibamu tanodia lalodiai, mai iguimu ida baina laohaimu negana ai, bese momo taudia kudoudia baina hahetahadia. \v 10 Bese momo baina hagaridia taku oi bagumu ai, bona edia pavapava bae heude-heude oi daimu ai, egu dare baina hahelado henidia negana ai; bae heude-heude loulou, ta ta ena mauri ena mauri bagudiai, emu moru dinana ai. \v 11 Badina be Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Babulono pavapavana ena dare na oi latamu ai baine kau. \v 12 Emu orea taudia hutuma na goada taudia edia dare amo baina hamasedia, bese idau-idau bogaragidiai e gari henidia badamu taudia iboudiai bunu. \b \q1 Aigupto ena heaḡi bae ha-orea, \q2 ena orea taudia hutuma bae mase. \q1 \v 13 Ena ubu-ubu ḡaudia iboudiai baina habuadia tari, \q2 ranu gabudia momo badibadidiai; \q1 taunimanima aedia ese unu gabu basie moimoilaidia lou, \q2 ubu-ubu ḡaudia-aedia ese danu basie moidia tao. \q1 \v 14 Bena edia ranu gabudia baina hanegaridia, \q2 bona edia sinavai baina ha-arudia dehoro na heto, \q2 Ḡaubada Iehova na e helevamu. \q1 \v 15 Aigupto tanona baina havahua, \q2 bona tano anina idoinai baina abia oho, \q1 bona e noholaiamu taudia iboudiai baina rahudia mamase negana ai, \q2 idia bae diba lau na Iehova. \p \v 16 Unu bae rohe ahu toma; bese idau-idau hahinedia ese bae rohe ahu; Aigupto latanai bona ena taunimanima hutuma latadiai bae rohe ahu. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 17 Laḡani ihagwauta-ruana huana gini-gunana dinana ihagwauta-imana ai, Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto: \v 18 Taunimanima natuna e, Aigupto ena orea taudia hutuma taidia ba tai, bona ba siaidia diho, idia bona bese herea-daedia hahinedia danu, mase gabuna ai bae diho, guri ai vada e diho taudia dekediai. \b \q1 \v 19 Daika na hairai ai o hereaiamu? \q2 A diho lao, asie peritomedia taudia ida bae hahekuremu. \p \v 20 Idia na dare ese e aladia mase taudia bogaragidiai bae hekida diho, bona ena orea taudia hutuma iboudiai na ia ida bae hekure. \v 21 Lohia herea-daedia ese idia bona idurudia taudia na mase gabuna bogaragina amo bae herevalaidia, baeto “Asie peritomedia taudia na vada e diho, e hekuremu, asie marere-mareremu; dare ese vada e aladia mase”. \p \v 22 Asuria na unuseni ai, ena orea idoinai danu; edia gara ese e geḡea daemu, iboudiai na dare ai e mase taudia mo. \v 23 Edia gara na guri dobu-masemasena ai e miamu, bona ena orea ese ena gara e ḡeḡea daemu; iboudiai, gunaguna mauri taudia edia tano ai hahegari karadia e karava taudia, na dare ai vada e mase. \p \v 24 Elam na unuseni ai, bona ena orea taudia hutuma iboudiai ese iena gara e ḡeḡea daemu. Iboudiai na dare ai e mase; do se heperitome ai idia na mase gabuna ela. Gunaguna idia ese mauri taudia edia tano ai hahegari karadia e karava; harihari guri ai e dihomu taudia ida e hemarai heboumu. \v 25 Idia ese ena hekure gabuna vada e lailaia, e aladia mase taudia bogaragidiai, ia mai ena orea taudia hutuma iboudiai ida; edia gara ese e ḡeḡea daemu, iboudiai na do se heperitome taudia, dare ai e mase taudia mo. Badina be idia igari-henidia vada e hepiu rohoroho, mauri taudia edia tano ai; idia na guri ai e dihomu taudia ida e hemarai heboumu, e aladia mase taudia ida e atodiamu. \p \v 26 Mesek bona Tubal na unuseni ai, mai edia orea taudia hutuma ida; edia gara ese e ḡeḡedia daemu. Iboudiai na do se heperitome taudia, dare ai e mase taudia mo. Badina be idia ese mauri taudia edia tano ai hahegari e havaraia rohoroho. \v 27 Idia na sene edia goada-herea taudia ida asie hekure heboumu. Unu na mai edia tuari ḡaudia ida mase gabuna ai e diho, edia dare ai e haheKwinadia bona edia kesi na turiadia latadiai heheato; badina be goada-herea taudia edia hahegari na mauri taudia edia tano ai e miava. \v 28 Taunabunai ba makohi, dare ese e aladia mase taudia ida ba hekida diho, do se haheperitome taudia bogaragidiai. \p \v 29 Edom na unuseni ai, ena pavapava bona ena lohia iboudiai. Idia na goada dikadika, to dare ai e mase taudia ida vada e hahekuredia. Idia na se haheperitome taudia, guri ai e dihomu taudia, ida e hekuremu. \p \v 30 Mirigini kahana lohiadia iboudiai na unuseni ai, bona Sidono taudia iboudiai danu. Idia na e aladia mase taudia ida nda e hemarai heboumu, edia goada ese e havaraia hahegarina idoinai dainai. Idia na do se haheperitome ai e hekuremu, dare ai e mase taudia ida; idia na guri ai e dihomu taudia ida e hemarai heboumu. \p \v 31 Ḡaubada Iehova na e tomu: Farao ese baine itadia negana ai, ia na sibona tauhalo baine davaria, ena orea taudia hutuma daidiai; oibe, Farao mai ena tuari oreana idoinai, dare ai e mase taudia, daidiai. \v 32 Badina be ia ese hahegari e piua rohoroho, mauri taudia edia tano ai; una dainai ia na do se haheperitome taudia bogaragidiai bae hahekurea, dare ai e mase taudia, Farao mai ena orea taudia hutuma iboudiai, ida. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \c 33 \s1 Kito tauna ena ḡaukara \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, emu bese taudia ba hamaorodia, baoto, Dare na tano ta latanai bama mailaia, bena una tano taudia ese tau ta idia bogaragidia amo bema abia hidi, edia gima tauna ai bema halaoa; \v 3 bena una tau ese dare na tano latanai e kaumu ai bema itaia negana ai, kibi bema hiriria, taunimanima ihadibadia: \v 4 una negana ai ta ese kibi reḡena bema kamonai to bema noho hedavauhe, bena dare na bema mai, ena maun bema abia oho; ia rarana na ia sibona kwarana ai baine mia. \v 5 Kibi reḡena e kamonai, to e noho hedavauhe; ia rarana na ia sibona latanai. A bema hedaraunelaia, bena ena mauri bema rauaia. \v 6 A gima tauna ese dare ena mai bema itaia, to kibi basinema hiriria, bena taunimanima na basiema diba, bena dare na bema mai, idia ta bema alaia; una tau na ena dika ai baine mase, a ia rarana davana na gima tauna enai baina gwauraia. \p \v 7 Taunabunai, taunimanima natuna e, lau ese Israel besena igimana tauna ai vada na halaomu; lau udugu herevana ta ba kamonai negadia iboudiai na lau ladagu ai do ba sisibalai henidia. \v 8 Kara dika tauna bama hamaoroa, bama toma “Kara dika taumu e, oi na vada ba mase,” bena oi ese basioma hereva henia, basioma sisiba henia, ena dala amo baine raka siri totona; bena una kara dika tauna na ena dika ai baine mase, a ia rarana davana na oiemu ai baina gwauraia. \v 9 A kara dika tauna boma sisiba henia, ena dala amo baine raka siri totona, bena ia na ena dala amo basinema raka oho, ia na ena dika ai baine mase, a oi na emu mauri do ba rauaia. \s1 Dirava ena dala na maoromaoro \p \v 10 Taunimanima natuna e, oi ese Israel besena taudia ba hamaorodia, baoto, Umui vada oto “Emai kerere bona emai kara dika na latamai ai, bena unu daidiai taumai e varoda-varodamu; ede baia mauri toma?” \v 11 Ba hamaorodia, baoto, Ḡaubada Iehova na e herevamu, e tomu: Lau na maurimu heḡereḡerena, lau ese dika tauna ena mase asina moalelaiamu, a dika tauna na ena dala amo baine raka siri bena baine mauri, una na na moalelaiamu. A lou, emui dala dikadia amo a lou! Israel besena e, anina be dahaka ba mase? \v 12 Taunimanima natuna e, oi ese emu bese taudia ba hamaorodia, baoto, Kara maoromaoro tauna ena kara maoromaoro ese basine hamauria, baine kerere negana ai; bona kara dika tauna ena kara dika ese basine haketoa, ena kara dika amo baine raka siri negana ai. Kara maoromaoro tauna na ena kara maoromaoro dainai basine mauri, baine kara dika negana ai. \v 13 Ena be kara maoromaoro tauna na hamaoroamu ia na do baine mauri, to ena kara maoromaoro bema abidadama henia bena bema kara havara, bena ena kara maoromaorodia ta basine helalo tao, a ia na ena kara havara ai baine mase. \v 14 Ina danu, ena be kara dika tauna na hamaoroamu, na tomu “Oi na do ba mase”, to ena kara dika amo bema raka oho, taravatu henunai bema noho bona kara maoromaorodia bema kara; \v 15 bema kara dika tauna ese gwauhamata davana ma bema haloua bona vada e dadi ḡaudia bema heni lou, bona mauri haheganidia ai bema raka bona basinema kara havara, bena ia na do baine mauri; ia na basine mase. \v 16 Ena kara dikadia ta basine helalo tao, ia ihadikana; ia na taravatu henunai vada e kara maoromaoro, ia na do baine mauri. \p \v 17 Ḡau tamona, emu bese taudia na e tomu “Ḡaubada ena dala na dia maoro”; a ḡau be idia sibodia edia dala na dia maoro. \v 18 Kara maoromaoro tauna na ena kara maoromaoro amo baine raka oho, bena baine kara havara, ia na una kara dainai baine mase. \v 19 Bona kara dika tauna na ena kara dika amo baine raka oho bona taravatu henunai baine kara maoromaoro, ia na una kara dainai baine mauri. \v 20 Ḡau tamona umui na o tomu “Ḡaubada ena dala na dia maoro”. Israel besena taumui e, lau ese baina hahemaoro henimui, ta ta ena kara ena kara heḡereḡeredia ai. \s1 Ierusalem e darere harina \p \v 21 Emai noho-hedoa laḡanina ihagwauta-ruana huana ihagwautana dinana iha-imana lalonai, Ierusalem amo e heau mauri tauna ta na dekegu ema, eto, Hanua na vada e darere. \v 22 Heau mauri tauna na do se gini dae ai, adorahi ai Iehova imana na latagu ai e kau; bena daba ai, hari tau na dekegu ai e kau negana ai, Iehova ese udugu vada e kehoa guna; taunabunai, udugu vada e hekeho, egu mu negana vada e ore. \p \v 23 Bena Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 24 Taunimanima natuna e, gabu ḡaḡaedia e noholaimu taudia Israel tanona lalonai na e hereva louloumu, e tomu, Abraham na tau tamona, to ia ese tano e ḡaunaia; a ai na hutuma, matona, tano na bae henimai, vada baia ḡaunaia. \v 25 Taunabunai ba hamaorodia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Hidio na mai rarana ida o aniamu, bona emui kaivakuku o gaga dae henidiamu, bona rara o hahebubuamu, matona, tano ba ḡaunaia a? \v 26 Dare amo o ala-alamu, kara dika-rohorohodia o karamu, bona umui iboumui ai na ta ta dekena tauna dekena tauna adavadia ida o heuda hanaimu; matona, tano ba ḡaunaia a? \v 27 Ini ba hamaorodia toma, baoto, Ḡaubada. Iehova na ini e gwau tomamu: Lau na maurimu heḡereḡerena, gabu ḡagaedia ai e nohomu taudia na dare ai do bae mase; bona tano paka ai e nohomu tauna na uda boromadia baina henidia, idia ese bae ania; bona gabu aukadia ai bona kohua lalodiai e nohomu taudia na dai-hanai gorerena ese baine hamasedia. \v 28 Tano na baina havahua, tano ḡaḡaena ai bainela; ena siahu, e heaḡilaiamu ḡauna, na baine ore; Israel ororodia bae ḡaḡae vaitani dainai ta ese basine rakadia hanai. \v 29 Bena edia kara dika-rohorohodia iboudiai daidiai lau ese tano na baina havahua, tano ḡaḡaena ai baina halaoa, negana ai idiu na bae diba, lau na Iehova. \p \v 30 A, taunimanima natuna e, oiemu bese taudia ese ruma habadia badibadidiai bona ruma iduaradia ai oi e hereva heboulaimumu, e hereva hehenimu, ta ta ese tadikakana tadikakana e hamaorodiamu, e tomu, Aoma, Iehova ena amo e maimu herevana be dahaka vada ba kamonai. \v 31 Idia na e vasimu, taunimanima na e hegogomu na heheto, bena oi vairamu ai e helaimu, lauegu orea na heto; bena oiemu hereva na e kamonaimu, to karana basie karaia; badina be ududia bibinadia amo lalokau herevadia momo e gwauraimu, to lalodia ai idia sibodia edia taḡa ihabadana daladia e haeromu. \v 32 A itaia, idia ediai oi na lalokau anedia e abimu tauna na heto, gadona na namo-herea, bona gitara e hataia ḡoevaḡoevamu; badina be emu hereva bae kamonai, to karana basie karaia. \v 33 Ina na bainema negana ai, (bona ia na momokani bainema), bena idia na bae diba peroveta tauna ta na bogaragidiai vada ema. \c 34 \s1 Peroveta herevana Israel ireḡuna taudia latadiai \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, Israel ireḡuna taudia latadiai ba peroveta. Ba peroveta, ireḡuna taudia ba hereva henidia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Israel ireḡuna taumui e, sibomui o heubumu taumui! Mamoe ireḡudia taudia na mamoe basie ubudia a? \v 3 Umui ese digara o animu, bona mamoe huidia dabuadia o hahedokilaimu, bona ubu-ubu ḡaudia o aladiamu; a mamoe na asio ubudiamu. \v 4 Manoka taudia asio hagoadadia, gorere taudia asio hanamodia, ae-hedairike taudia aedia asio kumidia, e raka oho taudia asio hakaudia lou, e boio taudia asio tahudia, a mai siahumui bona mai dagedagemui ida vada o biagudia. \v 5 Taunabunai idia na e karoho rohoroho, badina be asi ireḡudia ta; bona uda boromadia iboudiai ediai e hahelao. \v 6 Egu mamoe na e karoho rohoroho, oIoro badadia gabaedia ai bona ororo maraḡidia doridia ai e loa eva-eva; egu mamoe na tanobada kopina idoinai latanai e karoho rohoroho, bona ta ese se tahudia davari. \p \v 7 Taunabunai, mamoe ireḡudia taumui e, Iehova ena hereva ba kamonai. \v 8 Ḡaubada Iehova na e tomu: Lau na maurimu heḡereḡerena, badina be egu mamoe na uda boromadia iboudiai adia ai vada e hahelao, asi ireḡudia dainai; bona badina be egu mamoe ireḡudia taudia ese egu mamoe asie tahudia, a mamoe ireḡudia taudia na sibodia e heubu, egu mamoe asie ubudia; \v 9 una dainai, mamoe ireḡudia taumui e, Iehova ena hereva ba kamonai. \v 10 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: A itaia, lau ese mamoe ireḡudia taudia na inai henidiamu; egu mamoe na ediai baina gwaurai; mamoe iubudia ai baina hadokodia; mamoe ireḡudia taudia na sibodia basie heubu lou. Egu mamoe na ududia amo baina rauadia, adia aniani ai basie halaodia. \p \v 11 Badina be Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: A itaia, lau sibogu ese egu mamoe baina tahudia ela bona baina davaridia. \v 12 Mamoe ireḡudia tauna ese ena mamoe serina baine tahua davari, ena mamoe haida vada e karoho rohoroho negana ai, una heḡereḡerena ai lau ese egu mamoe baina tahudia davari; bona dagadaga bona dibura masemase dinana ai e karoho rohoroho gabudia iboudiai amo baina rauadia. \v 13 Bese idau-idau bogaragidia amo baina hakaudia lasi, bona tano idau-idau lalodia amo baina gogodia, edia tano korikori lalonai baina hakaudia vareai. Bena Israel ororodia ai baina ubudia, ranu-lohilohi gabudia badibadidiai, bona taunimanima ese tano ai e noholaimu gabudia iboudiai lalodiai danu. \v 14 Rei namona gabudia ai baina ubudia; Israel ororodia doridia ai rei bae ani; unuseni ai rei namona gabudia ai bae hekure, bona rei namo-hereana bae ania, Israel ororodia ai. \v 15 Ḡaubada Iehova na e tomu: Lau sibogu ese egu mamoe baina reḡudia bona baina hahekuredia. \v 16 Boio ḡaudia na baina tahudia davari, bona e raka eva-evamu ḡaudia baina hakaudia lou, bona ae-hedairike ḡaudia aedia baina kumidia; manoka ḡaudia baina hagoadadia, bona mai digaradia bona mai goadadia ḡaudia na baina gimadia, hahemaoro ḡoevaḡoeva ai baina ubudia. \p \v 17 Ḡaubada Iehova na e tomu: egu seri e, a itaia, lau na mamoe padadiai na hahemaoromu, bona mamoe mamaruanedia bona nani mamaruanedia padadiai. \v 18 Rei namona o aniamu na dia heḡereḡere, una dainai emui rei orena na aemui amo o moia taomu a? Ranu negari-negarina o inuamu na dia heḡereḡere, bena orena na aemui amo o haduhuamu a? \v 19 Lauegu mamoe ese aemui amo o moia tao reina bae ania bona aemui amo o haduhua ranuna bae inua a? \p \v 20 Taunabunai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau henidia tomamu: A itaia, lau sibogu na mamoe mai digaradia bona mamoe varodadia padadiai baina hahemaoro. \v 21 Badina be ohemui bona paḡamui amo o hebibimu, bona manoka ḡaudia iboudiai na doamui amo o bibidia ohomu, ela bona o hakarohodia rohorohomu; \v 22 una dainai egu mamoe serina baina hamauria. Idia na damu ai basie hahelao lou; lau ese mamoe ta bona mamoe ta padadiai baina hahemaoro. \v 23 Lau ese mamoe ireḡudia tauna tamona, egu hesiai tauna David, na idia ireḡudia tauna ai baina halaoa; ia ese baine ubudia bona baine reḡudia. \v 24 A lau Iehova na edia Dirava ai bainala, bona egu hesiai tauna David ese baine lohiadia. Lau Iehova vada na hereva. \p \v 25 Lau idia ida baia herohemaino; uda boromadia na tano amo baina luludia lasi, bena tano ḡaḡaena ai bae noho namonamo bona uda ai bae mahuta. \v 26 Bena egu ororo badi-tanodia ai baina hanohodia; bona medu batugudia baina hadihodia, negadia korikoridia ai; idia na hahenamo medudia ai baela. \v 27 Huahua audia huahuadia na bae dobi, tano anidia na bae habada, bona tano taudia na edia tano ai bae noho namonamo, bena edia gadea baina hamotudia bona e ḡuidia taudia imadia amo baina hamauridia negana ai, idia bae diba lau na Iehova. \v 28 Idia na bese idau-idau damudia ai basie hahelao lou, bona uda boromadia ese basie anidia lou; idia bae noho namonamo, bona tau ta ese basine hagaridia. \v 29 Lau ese imea namodia baina henidia, bena basie hitolodia lou edia tano ai, bona bese idau-idau ese basie ḡonaḡonalaidia lou. \v 30 Bena idia na bae diba, lau Iehova, edia Dirava, na idia ida bona idia, Israel besena taudia, na lauegu orea taudia. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \v 31 Umui na lauegu mamoe, egu rei mamoedia, bona lau na emui Dirava. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \c 35 \s1 Peroveta herevana Seiri ororona latanai \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, vairamu ba huaia Seiri ororona enai; bena ia latanai ba peroveta, \v 3 baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Seiri ororona e, a itaia, lau ese na inai henimumu. Lau imagu baina toia roro, oi ihadikamu totona; baina habuamu tari bona baina havahumu. \v 4 Emu hanua na baina habuadia tari; oi na gabu ḡaḡaena ai ba hahelao; bena ba diba lau na Iehova. \v 5 Badina be o daḡedaḡe hanaihanaiva, bona Israel taudia na dare ena siahu ai o atodia kauva, edia hisi-ani negana ai, edia dava-abi orena ai; \v 6 una dainai, (Ḡaubada Iehova na e gwaumu), lau na maurimu heḡereḡerena ai lau ese baina haheḡaeḡaemu rara ena, bona rara ese baine hahavamu; badina be rara vada o hahebubua, una dainai rara ese baine hahavamu. \v 7 Seiri ororona na baina havahua bona baina habuaia tari; bona lao mai taudia iboudiai na iena amo baina hadokodia dae. \v 8 Emu ororo iboudiai na e aladia mase taudia ai baina hahonudia; dare amo bae aladia mase taudia na emu ororo ai bona emu koura ai bona emu koura dobudobudia iboudiai lalodiai bae hekida diho. \v 9 Baina habuamu tari hanaihanai, bona emu hanua na haida ese basie noholaidia. Bena vada ba diba lau na Iehova. \p \v 10 Badina be oi oto “Ini bese ruaosi bona ini tano ruaosi na lau ese baina abidia, bena ai ese baia ḡaunaidia”, (gau tamona Iehova na unuseni ai); \v 11 una dainai (Ḡaubada Iehova na e gwaumu) lau na maurimu heḡereḡerena ai, oi ese o inai henidia dainai badu bona vaḡeḡe karadia o karalai henidia heḡereḡeredia ai lau ese baina kara henimu; bona bogaragimu ai baina hedinarai, baina hahemaoro henidia negana ai. \v 12 Bena ba diba, lau Iehova ese emu hereva, Israel ororodia o gonaḡonalaidia herevadia, iboudiai vada na kamonai; oto “Idia na vada e habuadia tari; vada e henimai, baia ha-oredia”. \v 13 Sibomu emu heaḡi vada o habadaia, lau ihadikagu herevadia vada o gwaurai; bona emu hereva vada o hahohodia, lau ihadikagu; lau vada na kamonai. \v 14 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Tanobada idoinai ihamoalena totona lau ese baina habuamu tari. \v 15 Israel ahuna latanai o moaleva, vada e hebua tari dainai, heḡereḡerena ai lau ese baina kara henimu; oi danu ba hebua tari, Seiri ororona bona Edom idoinai, oibe, idoinai. Bena idia bae diba lau na Iehova. \c 36 \s1 Israel ihamauri-louna \p \v 1 Taunimanima natuna e, Israel ororodia ba peroveta henidia, baoto, Israel ororodia e, Iehova ena hereva ba kamonai. \v 2 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Badina be inaimui ese e herevalaimui, eto ‘Aha”, bona “Ororo gunadia doridia vada a ḡaunaidia,” \v 3 una dainai ba peroveta, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Oibe, badina be idia ese e habuamui tari, bona kaha iboudiai amo e taomui tari, bena bese oredia ese e ḡaunaimui, bona taunimanima ese e herevalaimui bona e hesivarailaimui. \v 4 Taunabunai, Israel ororodia e, Ḡaubada Iehova ena hereva ba kamonai; ororo badadia bona maraḡidia, bona koura dobudobudia bona koura iboudiai, bona gabu gagaedia bona hanua ahutudia, bese oredia hegegemadai ai ese damudia ai vada e halaodia bona vada e kirikirilaidiamu ḡaudia na Ḡaubada Iehova ese ini e hereva henidia tomamu. \v 5 Taunabunai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Egu vaḡeḡe bada lalonai lau ese bese oredia bona Edom idoinai danu na gwau dika henidiamu; idia ese egu tano e ḡaunaia mai moale badana bona mai hedadarai bada-hereana ida, bae abia bona lalonai bae dadidadi totona. \v 6 Taunabunai, Israel tanona ba perovetalaia, ororo badadia bona maraḡidia, bona koura dobudobudia bona koura iboudiai, ba hamaorodia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: A itaia, egu vaḡeḡe baduna ai na herevamu; badina be bese idau-idau edia hedunirai herevadia na umui latamui ai. \v 7 Taunabunai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Lau na gwau hamatamu, na tomu, e gegemui dae besedia latadiai hedunirai herevadia na bae kau. \p \v 8 A umui, Israel ororodia e, emui au rigidia bae gara kau, bona emui au huahuadia bae dobi, egu bese Israel adia; badina be asi vanahana edia gabu korikori bae lou henia. \v 9 Badina be, a itaia, lau na umui ida; lau ese baina hageremui, bena bae ruamui bena uhemui bae hado. \v 10 Bena lau ese taunimanima baina hahutumadia latamui ai, Israel besena idoinai, oibe, idoinai; hanua bae noholaidia, bona e heḡiḡi dobi hanuadia ma bae haginidia lou. \v 11 Taunimanima bona ubu-ubu ḡaudia na baina hahohodia umui latamui ai; bae hutuma, bae vara rohoroho. Bae noholaimui taudia baina hahutumadia, nega gunadia heḡereḡeredia, bona baina hanamomui badabada. Bena vada ba diba lau na Iehova. \v 12 Oibe, baina gwau maoro, bena egu bese, Israel taudia, na latamui ai bae loaloa; bae ḡaunaimui, ahudia ai bae halaomui; bona natudia na mase ai basio abidia oho lou. \v 13 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Badina be taunimanima ese e gwau henimuimu, e tomu “Umui ese taunimanima o ha-orediamu bona emui bese taudia natudia na mase ai o abidia ohomu”, \v 14 una dainai umui ese taunimanina basio ha-oredia lou, bona emui bese taudia natudia na mase ai basio abidia oho lou. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \v 15 Bena lau ese bese idau-idau baina gwaudia tubu, basie lodu henimui lou, bona taunimanima hemaraidia na basio hua lou, bona emui bese na basio hahekwakwanaia lou. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 16 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 17 Taunimanima natuna e, Israel besena taudia na edia tano korikori ai e nohova negana ai, idia ese edia dala bona edia kara amo e hamiroa; edia kara lau vairagu ai na mimiro, hahine ta ena rara-kara mirona na heto. \v 18 Taunabunai egu badu na latadiai na bubua, idia ese rara na tano ai vada e hahebubua bona tano na kaivakuku amo e hamiroa davana. \v 19 Bese idau-idau bogaragidiai na hakarohodia, bena tano idau-idau lalodiai e karoho rohoroho; edia noho bona edia kara heḡereḡeredia ai na hahemaoro henidia. \v 20 A bese idau-idau ediai e kau, bena e kau gabudia iboudiai lalodiai idia ese lau ladagu helaḡana e hamiroa; badina be taunimanima ese e herevalaidia, eto, Ina na Iehova ena orea taudia, ḡau tamona iena tano amo e harakadia lasi. \v 21 A lau ladagu helaḡana, Israel taudia ese ediai e kau besedia bogaragididi e hamiroa ḡauna, na lau ese na helalolaia bada. \p \v 22 Taunabunai, Israel besena taudia ba hamaorodia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Israel besena e, lau ba ḡaukaramu na dia umui daimui ai, to lau ladagu helaḡana, ediai o kau besedia bogaragidiai o hamiroa ḡauna, dainai. \v 23 Lau ladagu hereana ena helaḡa, bese idau-idau bogaragidiai vada e miro badina be umui ese vada o hamiroa ḡauna, na lau ese baina gwauraia maoro; bena umui emui amo egu helaḡa na idia vairadiai baina gwauraia maoro negana ai, bese idau-idau bae diba lau na Iehova. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \v 24 Badina be bese idau-idau bogaragidia amo baina abimui, bona tano iboudiai lalodia amo baina gogomui, bena emui tano korikori ai baina hakamui vareai. \v 25 Lau ese ranu negarinegarina amo baina sisirimui, bena emui miro idoinai amo ba ḡoeva; bona emui kaivakuku iboudiai edia amo baina haḡoevamui. \v 26 Lalo matamatana baina henimui, bona lauma matamatana na lalomui ai baina atoa; Ialo-auka na umui lalomui amo baina abia oho, Ialo-manada baina henimui. \v 27 Egu lauma na lalomui ai baina atoa; egu taravatu lalodiai baina harakamui; bona egu hahemaoro herevadia ibadinadia ai baina hamanadamui. \v 28 Senemui na henidia tanona ai ba noho; egu bese ai baola, lau danu emui Dirava ai bainala. \v 29 Emui miro iboudiai amo baina haḡoevamui; bona uma ḡaudia baina haḡanidia, bae vara momo; basina hahitolomui. \v 30 Au huahuadia bona uma anianidia baina hahohodia; bena bese idau-idau bogaragidiai basio hemarai lou, hitolo dainai. \v 31 Bena emui dala dikadia bona emui kara dia nanamo ba lalodia tao, bena sibomui ba hedadarai, emui kara havara bona emui kara dika-rohorohodia daidiai. \v 32 Ḡaubada Iehova na e tomu, Baina ḡaukara, to dia umui daimui ai; una na ba diba. Israel besena taumui e, emui dala daidiai ba hemarai bona ba baia. \p \v 33 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Emui kara havara iboudiai amo baina haḡoevamui dinana ai, lau ese taunimanima na hanua lalodiai baina hanohodia, bona e heḡiḡi dobi hanuadia na bae haginidia lou. \v 34 E vahu tanona na bae biru henia, bena raka-hanai taudia iboudiai ese vahuna ai basie itaia lou. \v 35 Bena idia na baeto, Hari e vahu tanona na Ede imeana heḡereḡerena ai vada ela; bona e havahudia, e habuadia tari, e ḡiḡidia dobi hanuadia na haida ese e noholaidiamubona e maḡudiamu. \v 36 Bena doene e ḡeḡemui daemu besedia na bae diba lau Iehova ese e heḡiḡi dobi hanuadia vada na haginidia lou, bona e vahu tanodia ai vada na hadohado lou. Lau Iehova vada na hereva; bona karana do baina karaia. \p \v 37 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Israel besena taudia baina ha-uradia dainai, ina danu egu ai bae noia; edia taunimanima na baina hahutumadia, mamoe serina na heto. \v 38 Boubou mamoedia serina na heto, e gwaurai hata negadia ariadia ai Ierusalem ai e habouamu serina na heto, vada e vahu hanuadia na taunimanima seridia ai bae honu. Bena idia bae diba lau na Iehova. \c 37 \s1 Turia kakorodia kourana \p \v 1 Iehova imana na latagu ai, bena ia ese Iehova ena Lauma amo e abigu, e laohaigu, koura ta ai e atogu diho; una koura na turia ai e honu. \v 2 Bena bogaragidiai e hakaugu eva-eva; na itadia, idia na momo herea una koura ai, bona idia na kakakoro. \v 3 Bena ia ese e nanadaigu, eto, Taunimanima natuna e, ini turia na bae mauri diba a? Lau na haere, nato, Ḡaubada Iehova e, oi hari mai dibamu. \v 4 Ma e hereva henigu, eto, Ini turia na ba peroveta henidia, baoto, Turia kakorodia e, Iehova ena hereva ba kamonai. \v 5 Ḡaubada Iehova ese ini turia na ini e hereva henidiatomamu: A itaia, baina hahoho henimui, bena ba mauri. \v 6 Varovaro na latamui ai baina atodia, bona hidiomui baina hadudu, bona kopi amo baina govamui; bena baina hahoho henimui, bena ba mauri. Bena ba diba lau na Iehova. \p \v 7 Taunabunai, lau na peroveta, vada e haḡanigu heḡereḡerena; bena na perovetava lalonai hesede-hesede reḡena e reḡedagu; bena turia na e hahebou, turia ta ta ena gabu ena gabu ai e hemudu-hemudu kau. \v 8 Na itadia negana ai, idia na mai varovarodia, bona hidio ese e hadududia ahu, bona kopi ese e ḡovadia, a dounu asi laḡadia. \v 9 Bena ia ese e hamaorogu, eto, Taunimanima natuna e, laḡa ba peroveta henia, laḡa ba hamaoroa, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Laḡa e, lai haniosi kahadia amo baoma, ini vada e aladia mase taudia na ba hahoho henidia, bena bae mauri. \v 10 Taunabunai, lau na peroveta, e haḡanigu heḡereḡerena, bena laḡa na idia lalodiai e vareai; bena e mauri, e tore isi, hutuma bada herea. \p \v 11 Bena ia ese e hamaorogu, eto, Taunimanima natuna e, ini turia na Israel besena idoinai. A itaia, idia na e tomu, Turiamai vada e kakoro, emai helaro vada e boio; vada e negemai daure. \v 12 Taunabunai ba peroveta henidia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Egu bese e, a itaia, emui guri baina kehodia, emui guri amo baina hatoremui isi, bena baina hakaumui lou, Israel tanona ai. \v 13 Egu bese e, emui guri baina kehodia bona emui guri amo baina hatoremui isi negana ai, vada ba diba lau na Iehova. \v 14 Bena egu Lauma na lalomui ai baina atoa, bena ba mauri; bena emui tano korikori ai ma baina hanohomui. Bena ba diba, lau Iehova vada na hereva bona karana vada na karaia. Iehova na e herevamu. \s1 Iuda bona Israel bae tamona \p \v 15 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 16 Taunimanima natuna e, au ta bavabia bona ia latanai ba torea: “Iuda, bona Israel taudia ia ida e heboumu, edia”. Bena au ma ta bavabia bona ia latanai ba torea: “Iosef (Efraim auna), bona Israel besena idoinai ia ida e heboumu, edia”. \v 17 Bena au ruaosi ba hahesiriudia, au tamona ai baela oi imamu ai. \v 18 Bena emu orea taudia ese bae nanadaimu, baeto “Ina kara anina basioma hamaorolaimai a?” negana ai \v 19 ba haere henidia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: A itaia, Iosef bona Israel iduhudia ia ida e heboumu edia au (Efraim imana ai e miamu ḡauna) aina abia, Iuda ena au ida baina hahesiriudia, au tamona ai baina halaodia lau imagu ai. \v 20 Hari latadiai revareva vada o tore audia na idia vairadiai ui imamu ai bae mia negana ai, \v 21 ba hereva henidia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: A itaia, lau ese Israel taudia na bogaragidiai vada ela besedia edia amo ma baina abidia, kaha iboudiai amo baina haboudia, edia tano korikori lalonai baina hakaudia vareai. \v 22 Bena bese tamona ai baina halaodia una tano ai, Israel ororodia ai; pavapava tamona ese iboudiai baine pavapavadia. Idia na bese rua ai basie hahelao lou, bona basileia rua ai basie haheparara lou. \v 23 Edia kaivakuku eiava edia ḡau dika-rohorohodia eiava edia kerere amo sibodia basie hahemiro lou; a edia raka muri ai e kara dika karadia iboudiai amo baina hamauridia bona baina haḡoevadia. Idia na lauegu bese ai baela, bona lau na edia Dirava ai bainala. \p \v 24 Egu hesiai tauna David ese baine pavapavadia; iboudiai na ireḡudia tauna tamona ese baine regudia. Egu hahemaoro herevadia na bae gavadia, \p bona egu taravatu na bae badinadia namonamo. \v 25 Senemui ese e noholaia tanona, egu hesiai tauna Iakob na henia tanona, lalonai bae noho; idia bona natudia bona garadia na unuseni ai bae noho, ela bona hanaihanai; bona egu hesiai tauna David ese baine pavapavadia hanaihanai. \v 26 Lau na idia ida baia herohemaino; emai herohemaino baine hesiriu hanaihanai. Lau ese baina hanamodia bona baina hahutumadia; egu gabu helaḡana na idia bogaragidiai baina atoa, unuseni ai baine mia hanaihanai. \v 27 Idia ida baina noho; edia Dirava ai bainala, egu bese ai baela. \v 28 Bena egu gabu helaḡana na idia bogaragidiai e miamu ma baine mia hanaihanai dainai, bese idau-idau na bae diba lau Iehova ese Israel na hahelagaiamu. \c 38 \s1 Peroveta herevana Gog latanai \p \v 1 Iehova ena hereva na egu ai e kau, eto, \v 2 Taunimanima natuna e, Gog, Magog tanona tauna, Mesek bona Tubal lohiadia badana, ba vaira henia bona latanai ba peroveta, \v 3 baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Gog e, Mesek bona Tubal lohiadia badana e, lau ese oi na inai henimumu; \v 4 baina haginimu kerehai, igau na aukimu ai baina ḡau, bena baina verimu lasi; bona emu tuari oreana idoinai danu, hosi bona hosi-gui taudia, iboudiai na mai edia tuari dabuadia, tau-anidia iḡovalai-ḡuḡurudia ḡaudia, orea bada-hereana, iboudiai na mai edia keme auridia bona kesi, bona mai edia dare imadia ai. \v 5 Parasa bona Kusu bona Put taudia na idia ida; iboudiai na mai edia kesi bona auri kwara-gaudia; \v 6 Gomere mai ena hutuma idoinai ida; Bete-togarama danu mirigini kahana gabu daudaudia amo, mai ena hutuma idoinai ida; bese momo na oi ida. \p \v 7 A hegaegae, bona ba heḡaeḡae noho, oi bona emu ai e heboumu oreadia badadia iboudiai, bona ba gimadia. \v 8 Dina hoho muridiai bae haheboumui; bena laḡani gabedia ai tuari ena hahedika amo vada e hanamoa lou tanona, bese loḡora bogaragidia amo taunimanima na Israel ororodia ai vada e haboudia tanona, vada e vahu loulou tanona, na umui ese do ba tuari henia. Ena taunimanima na bese idau-idau bogaragidia amo e hakaudia lasi, bona harihari idia iboudiai na e noho namonamomu. \v 9 A ba orea isi, baola, lai gubana na heto, dagadaga ese tano bema ḡovaia ahu na heto, oi bona emu hutuma idoinai bona bese momo oi ida. \p \v 10 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Una dina ai lalo-hadai haida na lalomu ai bae vara, bena kara dikana ta ba laloa hata, \v 11 baoto, Lau ese asi maḡudia hanuadia tanona baina tuari henia; unu asi reḡereḡedia e noho namonamomu, edia ruma na asi maḡudia, asi auridia, asi ikoukoudia, taudia na baina daedia; \v 12 edia kohu baina dadi, bona baina dadi ḡaudia na baina laohai; gunaguna e vahu a harihari taunimanima ese e noholaimu gabudia baina tuari henidia; bona bese idau-idau bogaragidia amo vada e hahebou edia boromakau bona edia kohu vada e habou taudia, tano bogaraginai e nohomu taudia, danu baina tuari henidia. \v 13 Sieba bona Dedan, bona Tarasisi ena hoihoi taudia bona hanuana iboudiai, ese bae nanadaimu, baeto, Oi na kohu idadidia totona vada oma a? Emu hutuma vada o haheboudia, ba dadi kohudia bae hua lao, \it silver\it* bona \it gold\it* bae huadia lao bona boromakau bona kohu bae laohaidia, ḡau momo herea bae dadi totona a? \p \v 14 Taunabunai, taunimanima natuna e, ba peroveta, Gog ba hamaoroa, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Una dina ai egu bese Israel e noho namonamomu negana ai, oi na ba tore isi, \v 15 emu gabu, mirigini kahana gabu daudaudia, amo baoma, oi bona bese momo oi ida, iboudiai na hosi ai bae gui, hutuma bada-herea, tuari oreana mai goadana. \v 16 Baoma, egu bese Israel taudia ba daedia, dagadaga ese tano e ḡovaia ahumu na heto. Dina gabedia ai, lau ese baina hakaumu mai, egu tano ituari-henina totona; bena oiemu amo, Gog e, egu helaḡa na bese idau-idau vairadiai baina hamomokania, unu amo idia ese bae dibagu. \p \v 17 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Nega gunadia ai egu hesiai taudia, Israel ena peroveta taudia, ududia amo na herevalaia tauna na oi a? Idia na laḡani gunadia lalodiai e perovetava oi baina mailaimu idia ituarihenidia totona. \v 18 Ḡaubada Iehova ma e tomu, A una dina ai, Gog ese Israel tanona ituari-henina bainema dinana ai, egu badu baine vara. \v 19 Badina be egu vaḡeḡe ai bona egu badu ḡaraḡara ai na gwaumu, Una dina ai Israel tanona baine heude-heude bada; \v 20 davara gwarumedia, atai manudia, uda boromadia, tano ai e raumu ḡaudia iboudiai, bona tanobada latanai e nohomu taudia iboudiai danu, bae heude-heude lau vairagu ai; ororo danu bae heḡiḡi dobi bona haga nadidia bae moru, bona maḡu iboudiai na tano ai bae heḡiḡi dobi. \v 21 Ḡaubada Iehova na e lomu, Hahegari karadia idau-idau iboudiai baina havaradia, Gog ihadikana; taunimanima iboudiai na tadikakadia ida bae heala-ala heheni, edia dare amu. \v 22 Dai-hanai gorerena bona rara ihahebubuna amo baina hahemaoro henia, bona medu bada-hereadia bona medu-hetaridia, lahi bona teio na ia bona ena hutuma bona baine bamoa besedia loḡora latadiai baina hadiho.\f + \fr 38:22 \ft Teio; Nadi ta ladana, Helene gado ai. E aramu bena bonana dika-hereana e daemu, taunimanima e hamasediamu. Ladana English gado ai na “sulphur”.\f* \v 23 Unu amo egu herea-dae bona egu helaḡa baina hahedinaraidia, bona bese momo vairadiai sibogu baina hahedinarai. Bena idia bae diba lau na Iehova. \c 39 \p \v 1 Taunimanima natuna e, Gog latanai ba peroveta, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Gog e, Mesek bona Tubal lohiadia badana, lau ese na inai henimumu; \v 2 lau ese baina haginimu kerehai bona baina lulumu lao, mirigini kahana gabu daudaudia amo baina mailaimu, baina hakaumu, Israel ororodia ituari-henidia ai; \v 3 bena emu peva na imamu laurina amo baina pataia oho, bona emu diba na imamu idibana amo baina hamorudia. \v 4 Bena Israel ororodia ba hekida diho, oi bona emu hutuma idoinai bona e bamomumu besedia; bena lau ese baina abimui, kasiri-ani manudia idau-idau bona uda bolomadia adia ai baina halaomui; \v 5 tano paka ai do ba hekida diho, badina be lau, Ḡaubada Iehova, vada na hereva. \v 6 Lau ese lahi baina siaia lao, Magog latanai, bona kone tanodia ai e noho namonamomu taudia latadiai; bena idia bae diba lau na Iehova. \p \v 7 Bena lau ladagu helaḡana baina hahedibalaia, egu bese Israel bogaraginai; baina gwaudia tao, lau ladagu helaḡana basie hamiroa lou; bena bese idau-idau na bae diba, lau na Iehova, Helaḡa Diravana Israel ai. \v 8 Ḡaubada Iehova na e tomu, A itaia, ia na e maimu, vada be kaumu. Lau ese vada na herevalaia dinana bunai. \p \v 9 Bena Israel hanuadia e noholaidiamu taudia na bae raka lasi, tuari ḡaudia na Iahi ai bae haboudia, bae doudia; kesi bona keme auridia, peva bona diba, kareva bona io. Lahi audia ai bae halaodia ela bona laḡani hitu bae ore; \v 10 taunabunai idia ese au na tano paka ai basie abi eiava uda ai basie utu, badina be edia lahi na unu tuari ḡaudia amo bae raku; edia ḡau e dadi taudia ediai ḡau ma bae dadi, bona edia kohu e abi oho taudia ediai kohu ma bae abi oho. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 11 Una dina ai lau ese Gog na gara gabuna ta baina henia Israel ai, koura ta ladana na “Laolao taudia edia Koura”, Tadi Gohuna mairiveina kahana ai. Laolao taudia edia dala na baine helao ahu, badina be unuseni ai Gog bona ena hutuma idoinai na bae guridia; ladana bae hatoa Hamono-gog Kourana. \v 12 Hua hitu lalodiai Israel besena taudia ese bae guridia, tano ihaḡoevana totona. \v 13 Tano taudia iboudiai ese bae guridia; bena idia haridia bae namo, lau ese hairaigu baina hahedinaraia dinana ai. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \v 14 Tatau haida bae gwauraidia hidi, idia ese tano bae rakaia hanai loulou bona tano kopina ai miadia taudia bae guridia totona; unu amo tano bae haḡoevaia. Hua hitu bae ore ai do bae hetahu. \v 15 Bena tano iraka-hanaina ai idia ta ese tau ta turiana baine davaria negana ai, ia ese toa ta baine holoa una turia badibadinai, ela bona mase iguridia taudia ese Hamono-gog Kourana ai bae ḡuria. \v 16 (Hanua ta ladana Hamona na unuseni ai danu.) Tano na unu bae haḡoevaia toma. \p \v 17 Taunimanima natuna e, Ḡaubada Iehova ese ini e hereva henimu tomamu: Manu idau-idau bona uda boromadia iboudiai na ba hereva henidia, baoto, Ba hegogo bena baoma; kaha iboudiai amo ba hebou, boubou ariana lau ese na hegaegaelaiamu amui na bavania, boubou ariana badana Israel ororodia ai; vamu bame ani bona rara bame inu. \v 18 Goada-herea taudia hidiodia bavani, bona tanobada lohiadia raradia ba inu; mamoe mamaruanedia bona mamoe natudia bona nani bona boromakau mamaruanedia danu, iboudiai na Basan ubu-ubu boromadia. \v 19 Digara bavania, ela bona bogamui bae kunuka-kunuka, bona rara ba inua, ela bona ba kekero, hari boubou ariana, amui na heḡaeḡaelaiamu ḡauna, lalonai. \v 20 Egu dabara ai, hosi bona hosi-gui taudia amo, goada-herea taudia bona tuari taudia idau-idau amo, bogamui do bae kunu. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 21 Lau hairaigu na bese idau-idau bogaragidiai baina hahedinaraia; bena bese iboudiai ese egu hahemaoro karana bona imagu, latadiai na atoa ḡauna, bae itadia. \v 22 Israel besena na una dina amo bae diba, lau na Iehova, edia Dirava. \v 23 Bena bese idau-idau na bae diba, Israel besena na iḡui gabuna ai ela, edia kara havara dainai; badina be edia kara amo e koigu dikadika dainai lau ese vairagu na edia amo na hunia, bona adia inai taudia imadia ai na atodia, bena iboudiai na dare ai e mase. \v 24 Edia miro bona edia kerere heḡereḡeredia ai na kara henidia, bona vairagu na edia amo na hunia. \p \v 25 Taunabunai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomaunu: Harihari Iakob ena noho-namo baina havaraia lou, bona Israel besena idoinai baina bogaia hisi; bona lau ladagu helaḡana vageḡena baina vageḡe. \v 26-27 Bena bese idauidau bogaragidia amo baina loulaidia, bona inaidia edia tano hidaosi amo baina haboudia, bona idia edia amo egu helaḡa na bese momo vairadiai baina hamomokania negana ai, idia ese edia hemarai bae laloa boio, bona edia kara koikoi, lau e koilaigu karadia, edia tano ai e noho namonamova bona haida ese asie hagaridiava negadia ai e karava karadia, danu bae lalo boio. \v 28 Bena idia bae diba, lau na Iehova, edia Dirava; badina be gabu daudau ai na hanohodia, bese idau-idau bogaragidiai, bena ma na gogodia lou, edia tano korikori ai. Lau ese idia ta na bese idau-idau bogaragidiai basina rakataia lou; \v 29 bona vairagu na edia amo basina hunia lou; egu Lauma ese Israel besena baine rohea. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \c 40 \s1 Esekiel ena mata-hanai \p \v 1 Dauhai e hanohomai laḡanina iharuahui-imana matamana ai, hua dinana ihagwautana ai, hanua badana e hadarerea murinai laḡani gwauta-hani vada e lao bubuni ai, una dina lalonai Iehova imana na vada latagu ai; \v 2 bena Dirava ese e henigu mata-hanaidia ai Israel tanona e laohaigu, ororo badana ta dorina ai e haginigu diho, ḡau ta, ita-itana na hanua badana ta na heto, hevaira-hehenina ai. \v 3 Unuseni ai e haginigu diho negana ai, tau ta na itaia, ita-itana na auri labora-labora na heto, mai ena hahetoho varona bona ena hahetoho sirihona imana ai. Ia na ikoukou ai e gini. \v 4 Bena una tau ese e hereva henigu, eto, Taunimanima natuna e, lau ese baina haheitalaimu ḡaudia iboudiai na matamu amo ba itadia, bona taiamu amo ba kamonai bona lalomu amo ba haerodia, badina be ini ḡau baina haheitalaimu totona e mailaimu iniseni ai. Ba ita ḡaudia iboudiai na Israel besena taudia ba hamaorolaidia. \p \v 5 Bena na itaia, maḡu ta ese dubu tanona e ḡeḡea dae. Hari hahetoho sirihona una tau imana ai latana na kiubit badadia tauratoi.\f + \fr 40:5 \ft Kiubit hadadia tauratoi = 3 metres sisivana.\f* (Unu kiubit badadia ta anina be kiubit idoinai ta bona ima-palapala lababana ta). Bena ia ese maḡu udunana e hahetohoa, hahetoho sirihona auta heḡereḡerena; harana latana danu hahetoho sirihona auta heḡereḡerena. \v 6 Bena mairiveina kahana e vaira henia ikoukouna idae-lao-henina ai, vadavadana amo e dae; bena ikoukou raka-vareaina e hahetohoa, lababana na hahetoho sirihona auta heḡereḡerena. \v 7 Ohe daiutudia danu latadiai na hahetoho sirihona auta, bona lababadia danu hahetoho sirihona auta. Daiutu padadia na kiubit ima. Ikoukou raka-vareaina, ikoukou dehena laloma kahana ai, na hahetoho sirihona auta heḡereḡerena. \v 8 Bena ia ese ikoukou dehena e hahetohoa: ia na kiubit taurahani; \v 9 bona ena ihua-ihua danu, idia na kiubit rua. Hari ikoukou dehena na laloma kahana ai. \v 10 Mairiveina kahana ikoukouna ohena kahana kahana na daiutu toi toi amo; toiosi edia bada na heḡereḡere; bona ohe kahana kahana ihua-ihuadia edia bada danu heḡereḡere. \v 11 Bena ia ese ikoukou raka-lasina e hahetohoa, kiubit gwauta; bona ikoukou idoinai lababana, kiubit gwauta-toi. \v 12 Ohe kahana kahana daiutudia na mai seaseadia lababadia kiubit tamona, bona hari daiutu na kiubit tauratoi, ohe kahana kahana ai. \v 13 Bena ikoukou na e hahetohoa, ohena ta daiutuna durana iduarana amo ela bona ma ohena ta daiutuna durana iduarana, lababa idoinai na kiubit ruahui-ima, iduara amo ela bona iduara. \v 14 Dehe danu e hahetohoa, kiubit ruahui; maḡu ta ese ikoukou dehena e ḡeḡea dae. \v 15 Ikoukou vaira-kahana raka-vareaina ela bona ikoukou lalona kahana dehena na kiubit imahui. \v 16 Ikoukou heḡeḡemadai ai na gaba-mauru haida; ihua-ihua padadia na hahaga murimuri kahadia ai bona i'iora laloma kahadia at; bona dehe danu mai gaba-mauruna laloma kahana hegegemadai ai. Ihua-ihua ai be pamu audia laulaudia. \p \v 17 Bena ia ese murimuri kahana maḡuna lalonai e hakaugu vareai; unuseni ai daiutu haida bona nadi ariarana ta na itadia, maḡu e ḡegea dae; daiutu toi-ahui ese hari nadi ariarana e vaira henia. \v 18 Hari nadi ariarana na ikoukou badibadidiai ela; lababana na hari ikoukou lababadia heḡereḡeredia. Una nadi ariarana na henu ariarana. \v 19 Bena ia ese hari henu ikoukouna ena laloma kahana bona laloma maḡuna ena murimuri kahana padadia e hahetohoa; padadia na kiubit sinahu-ta. \p Bena ia na lau vairagu ai ela, mirigini kahana ala; \v 20 unuseni ai ikoukou ta ese mirigini kahana e vaira henia; una na murimuri kahana maḡuna ikoukouna. Ia ese latana bona lababana e hahetohodia. \v 21 Ena ohe daiutudia, toi kahana ai toi kahana ai, bona ena ihua-ihua bona ena dehe edia bada na ikoukou gini-gunana ena heḡereḡeredia; latana na kiubit imahui bona lababana na kiubit ruahui-ima. \v 22 Ena gaba-mauru, ena dehe bona ena pamu audia laulaudia edia bada na hari mairiveina kahana e vaira henia ikoukouna ena heḡereḡeredia. Vadavada moi-kaudia auhitu amo e dae henia; bona dehena na ena laloma kahana ai. \v 23 Hari mirigini kahana ikoukouna hevaira-hehenina ai na laloma maḡuna ikoukouna ta, mairiveina kahana ḡauna heḡereḡerena; bena ia ese padadia e hahetohoa, ikoukou ta ela bona ikoukou ta padadia na kiubit sinahu-ta. \p \v 24 Bena ia ese diho kahana ma e hakaugu lao; bena ikoukou ma ta na itaia diho kahana ai. Ena ihua-ihua bona ena dehe e hahetohodia; edia bada na unu haida edia heḡereḡeredia. \v 25 Gaba-mauru ese ia bona ia dehena e haheḡeḡedia dae, unu haida edia gaba-mauru heḡereḡeredia; ia latana na kiubit imahui bona lababana na kiubit ruahui-ima. \v 26 Vadavada moi-kaudia auhitu amo e dae henia, bona dehena na ena laloma kahana ai; ena ihua-ihua ai na pamu audia laulaudia, ta ohena ta ai, ma ta ohena ta ai. \v 27 Laloma maḡuna ena diho kahana na mai ikoukouna. Bena ia ese padadia e hahetohoa, ikoukou ta amo ela bona ikoukou ta, diho kahana ai; padadia na kiubit sinahu-ta. \p \v 28 Bena ia ese laloma maḡuna lalonai e hakaugu vareai, diho kahana ikoukouna amo. Bena ia ese diho kahana ikoukouna e hahetohoa; ena bada na unu haida edia heḡereḡeredia. \v 29 Ena ohe kahana kahana daiutudia, ena ihua-ihua bona ena dehe na unu haida heḡereḡeredia; gaba-mauru ese ia bona ia dehena e haheḡeḡedia dae; ia latana na kiubit imahui bona lababana na kiubit ruahui-ima. \v 30 Dehe haida ma e ḡegea dae, latadia na kiubit ruahui-ima bona lababadia na kiubit ima. \v 31 Dehena na murimuri kahana maḡuna e vaira henia; ena ihua-ihua ai na pamu audia laulaudia; vadavada moi-kaudia taurahani amo e dae henia. \p \v 32 Bena ia ese laloma kahana maḡuna ai e hakaugu vareai, mairiveina kahana ai. Ia ese ikoukou e hahetohoa; ena bada na unu haida edia heḡereḡeredia. \v 33 Ena ohe kahana kahana daiutudia, ena ihua-ihua bona ena dehe edia bada na unu haida edia heḡereḡeredia. Gaba-mauru ese e haheḡeḡea dae. Ia latana na kiubit imahui, bona lababana na kiubit ruahui-ima. \v 34 Ia dehena ese murimuri kahana maḡuna e vaira henia. Ena ihua-ihua ai na pamu audia laulaudia, ta ohena ta ai, ma ta ohena ta ai. Vadavada moi-kaudia taurahani amo e dae henia. \p \v 35 Bena ia ese ma e hakaugu lao, mirigini kahana ikoukouna ala. Bena e hahetohoa; ena bada na unu haida edia heḡereḡeredia. \v 36 Ena ohe kahana kahana daiutudia, ena ihua-ihua bona ena dehe edia bada na unu haida edia heḡereḡeredia. Gaba-mauru ese e haheḡeḡea dae. Ia latana na kiubit imahui, bona lababana na kiubit ruahui-ima. \v 37 Ia dehena ese murimuri kahana ikoukouna e vaira henia. Ena ihua-ihua ai na pamu audia laulaudia, ta ohena ta ai, ma ta ohena ta ai. Vadavada moi-kaudia taurahani amo e dae henia. \p \v 38 Daiutu ta iduarana na ikoukou dehena ai; unuseni ai ḡole-oho boubouna na bae huria. \v 39 Ikoukou dehena ai danu na pata rua, ohe kahana kahana ai; idia latadiai ḡole-oho bona kara dika bona kerere boubou ḡaudia bae aladia mase. \v 40 Dehe murimurina kahana ai, mirigini kahana ikoukouna raka-vareaina ai, na pata rua; hona ikoukou dehena kahanadanu pata rua. \v 41 Pata hani na laloma kahana ai bona pata hani na murimuri kahana ai, ikoukou raka-vareaina ai; pata taurahaniosi latadiai boubou ḡaudia na bae aladia mase. \v 42 E utu hata nadidia patadia hani danu mimia, ḡole-oho boubou ḡaudia patadia. Latadia na kiubit ta mai kahana, lababadia danu kiubit ta mai kahana, bona haradia latadia be kiubit tamona. Ḡole-oho bouboudia bona boubou haida ialalaidia ḡaudia na unu pata latadiai bae heato. \v 43 Igau haida danu, edia lata na ima-palapala ta lababana heḡereḡerena, na lalonai e hetau dae heḡeḡe. Unu pata latadiai na boubou ḡaudia hidiodia bae atodia. \p \v 44 Bena ia ese murimuri kahana amo e hakaugu vareai, laloma maḡuna lalonai; unuseni ai daiutu rua na itadia, laloma maḡuna lalonai. Ta be mirigini kahana ikoukouna badibadinai, diho kahana e vaira henia. Ma ta be diho kahana ikoukouna badibadinai, mirigini kahana e vaira henia. \v 45 Ia ese e hamaorogu, eto, Ina diho kahana e vaira heniamu daiutuna na hahelaḡa taudia, dubu e biaguamu taudia, edia; \v 46 bona mirigini kahana e vaira heniamu daiutuna na hahelaḡa taudia, ihaboulaina patana e biaguamu taudia, edia. Unu na Sadok garana; Levi garana iboudiai bogaragidiai amo idia sibodia ese Iehova bae raka henia kahi, isiaina ilao-henina totona. \v 47 Bena ia ese maḡu e hahetohoa: ena lata na kiubit sinahu-ta bona ena lababa na kiubit sinahu-ta; kahana haniosi na heḡereḡere. Ihaboulaina patana na dubu vairanai. \p \v 48 Bena ia ese e hakaugu lao, dubu dehena ala. Ia ese dehe ihua-ihuana e hahetohodia; idia na kiubit ima, ohe kahana kahana ai. Ikoukou lababana na kiubit gwauta-hani; bona ikoukou ohena habadia na kiubit toi, ohe kahana kahana ai. \v 49 Dehe ena lata na kiubit ruahui, bona ena lababa na kiubit gwauta-rua. Vadavada moi-kaudia gwauta amo e dae henia; bona ihua-ihua badibadidiai na au-tubua, ohe kahana kahana ai. \c 41 \p \v 1 Bena ia ese dubu ai e hakaugu vareai; bena ihua-ihua e hahetohodia. Ohe kahana kahana ai ihua-ihua padadia na kiubit tauratoi. \v 2 Rakavareaina lababana na kiubit gwauta; bona raka-vareaina ohena habadia na kiubit ima, ohe kahana kahana ai. Dubu laloma kahana e hahetohoa; ena lata na kiubit hari-ahui bona ena lababa na kiubit ruahui. \v 3 Bena ia ese laloma daiutuna ai e raka vareai, raka-vareaina ihua-ihuana e hahetohodia, kiubit rua; bona raka-vareaina lababana, kiubit tauratoi; bona raka-vareaina ohena habadia, kiubit hitu. \v 4 Daiutu e hahetohoa, ena lata bona ena lababa na kiubit ruahui, dubu durana kahana ai. Ia ese e hamaorogu, eto, Ina na gabu helaḡa-hereana. \p \v 5 Bena ia ese dubu habana e hahetohoa, udunana na kiubit tauratoi. Ohena daiutudia lababadia na kiubit hani, idia ese dubu e haheḡeḡea dae. \v 6 Hari ohe daiutudia na ere toi, latana latana ai. Daiutu na toi-ahui toi-ahui amo, ere Ia ta ai. Dubu heḡeḡemadai ai to-tao ḡaudia e kara, dubu habana ai, bena daiutu lavadia na unu ḡau latadiai e heato kau, unu lava na dubu habana lalonai basie hetoi vareai helaoreana. \v 7 Hari ohe kahana kahanil daiutudia lababadia na e bada e laova, henu erena amo ela bona atai erena, to-tao ḡaudia na henu erena amo ela bona atai erena e bada e laova heḡereḡerena, dubu heḡeḡemadai ai. Dubu ohena ai vadavada ta e daeva, unu amo taunimanima na henu erena amo e dara daeva ela bona bogaragi erena, bona bogaragi erena amo e dara daeva ela bona atai erena. \v 8 Na itaia danu, dubu heḡeḡemadai ai na patapata ta. Hari ohe kahana kahana daiutudia badidia na e hahetohodia, idia na hahetoho sirihona idoi ta, kiubit badadia tauratoi heḡereḡerena. \v 9 Ohe kahana kahana daiutudia murimuridia kahadia habadia lababadia na kiubit ima; patapata mia-ḡaḡaena kahana lababana na kiubit ima. Hari dubu patapatana \v 10 bona maḡu daiutudia padadia na kiubit ruahui, dubu hegegemadai idoinai. \v 11 Hari ohe kahana kahana daiutudia iduaradia na patapata mia-ḡaḡaena kahana ai e hekeho, iduara ta na mirigini kahana e vaira henia, bona iduara ta na diho kahana e vaira henia. Una patapata mia-ḡaḡaena kahana lababana na kiubit ima, dubu heḡeḡemadai ai. \p \v 12 Lahara kahana ai dubu maḡuna e vaira henia rumana ena lababa nil kiubit hitu-ahui. Ruma habana udunana na kiubit ima, ruma heḡeḡemadai ai; bona ena lata na kiubit taurahanita-ahui. \p \v 13 Bena ia ese dubu e hahetohoa, ena lata na kiubit sinahu-ta; bona maḡu mai rumana ida edia lata na kiubit sinahu-ta; \v 14 bona dubu mai maḡuna ida, mairiveina kahana ai, labahadia na kiubit sinahu-ta. \p \v 15 Bena ia ese maḡu e vaira henia rumana, lahara kahana ai, mai ohe kahana kahana habadia ida, e hahetohodia, latadia na kiubit sinahu-ta. \p Dubu laloma kahana hona laloma daiutuna bona murimuri kahana dehena habadia \v 16 na mai iḡovalaidia reireidia, bona toiosi heḡeḡemadai ai na gaba-mauru; unu gaba-maurudia ioradia na au rotonadia amo e kara. Rakavareaina hevaira-hehenina habana heḡeḡemadai ai na mai iḡovalaina reireidia, ruma reireina amo ela bona gaba-mauru, (hari gaba-mauru na mai ikoulaidia ḡaudia), \v 17 ma ela bona iduara daena, ma ela bona laloma daiutuna, bona murimuri ai danu. Bona haba iboudiai heḡeḡemadai ai, laloma daiutuna ai bona dubu ai, na laulau e koro: \v 18 kerubi laulaudia bona pamu audia laulaudia; kerubi padadia amo na pamu audia ta ta. Kerubi ta ta vairadia na rua rua: \v 19 vaira ta, taunimanima vairana na heto, ese pamu auna ta e vaira henia ohena ta ai; bona vaira ta, leona natuna vairana na heto, ese pamu auna ta e vaira henia, ohena ma ta ai. Idia na dubu idoinai heḡeḡemadai ai e hekoro; \v 20 dubu reireina amo ela bona iduara daena, kerubi bona pamu audia laulaudia na haba ai e hekoro. \p \v 21 Dubu iduarana ihua-ihuadia na kaha haniosi heḡereḡere audia. Gabu helaḡana vairanai na ḡau ta, \v 22 ita-itana na pata helaḡana, au amo e karaia ḡauna; harana latana na kiubit toi, bona latana bona lababana na kiubit rua. Daigunina bona badina bona habahabana na au amo e kara. Ia ese e hamaorogu, eto, Ina na Iehova vairanai e miamu patana. \p \v 23 Dubu bona gabu helaḡana ruaosi iduaradia na kaha rua rua amo. \v 24 Iduara ta ta mai kahadia rua rua, bona kaha ruaosi e helokuva bona e hulalava, iduara ta ta ai. \v 25 Dubu iduaradia kopidia ai kerubi bona pamu audia laulaudia na e hekoro, haba ai e hekoro na heto. Bona murimuri ai dehe na mai guhina, au-reireidia amo e karaia. \v 26 Ohe kahana kahana ai, dehe ohena habadia ai, na gaba-mauru, ioradia na au rotonadia amo e kara ḡaudia; bona pamu audia laulaudia danu. \c 42 \p \v 1 Bena ia ese e hakaugu lao, laloma maḡuna lalonai, mirigini kahana ai, ela bona dubu maḡuna bona mirigini kahana rumana e vaira henidia daiutudia. \v 2 Hari mirigini kahana rumana ena lata na kiubit sinahu-ta bona ena lalaba na kiubit imahui. \v 3 Laloma kahana maḡuna ena kiubit ruahui badibadidiai bona murimuri kahana maḡuna nadi-ariarana vairanai na dehe haida e hevaira heheniva, ere toiosi ai. \v 4 Daiutu vairadiai, raka-hanai gabuna ta ese laloma kahana e lao heniava, ena lababa na kiubit gwauta bona ena lata na kiubit sinahu-ta; daiutu iduaradia na mirigini kahana ai. \v 5 Atai daiutudia na taidia i'iora, badina be idia dehedia lababadia na taidia babada a henu bona bogaragi eredia dehedia lababadia na taidia mamaraḡi. \v 6 Badina be idia na ere toi ai bona asi edia au-tubua, murimuri kahana maḡuna ena au-tubua heḡereḡeredia, una dainai atai daiutudia na taidia mamaraḡi a henu bona bogaragi eredia daiutudia na taidia babada. \v 7 Murimuri ai na hehari maḡuna ta, ia bona hari daiutu padadia idoinai na heḡereḡere. Ia na murimuri kahana maḡuna e lao heniava, bona daiutu e vaira henidiava. Ena lata na kiubit imahui. \v 8 Badina be murimuri kahana maḡuna daiutudia edia lata na kiubit imahui, a dubu e vaira heniava daiutudia edia lata na kiubit sinahu-ta. \v 9 Ini daiutu henudiai na raka-vareai gabuna ta, mairiveina kahana ai, murimuri kahana maḡuna amo daiutu lalodiai e raka vareaiva gabuna ai. \v 10 Murimuri kahana maḡuna na unu amo e hematama. \p Diho kahana ai danu, maḡu bona ruma hegaga-henina ai na daiutu haida, \v 11 bona raka-hanai gabuna ta na idia vairadiai. Idia na mirigini kahana daiutudia heḡereḡeredia, edia lata bona edia lababa na unu idia ida heheḡereḡere; edia raka lasi gabudia bona ihaginidia daladia bona iduara danu na unu idia ida heheḡereḡere. \v 12 Hari diho kahana daiutudia henudiai na raka-vareai gabuna ta, mairiveina kahana ai, unuseni ai raka-hanai gabuna ai e raka vareaimu. Idia vairadiai be hehari maḡuna ta. \p \v 13 Bena ia ese e hamaorogu, eto, Mirigini bona diho kahadia daiutudia, maḡu hevaira-hehenina ai, na daiutu helagadia; hahelaḡa taudia ese Iehova bae raka henia kahi negadia ai, herahia anianidia helaḡa-hereadia na unuseni ai bae ani; unuseni ai herahia anianidia helaḡa-hereadia bae atodia - naoa boubouna, bona kara dika bona kerere iabi-ohodia bouboudia ḡaudia; badina be una gabu na helaḡa. \v 14 Hahelaḡa taudia na gabu helaḡana ai bae raka vareai negadia ai, idia na unu amo basie raka lasi murimuri kahana maḡuna ai ela bona kara helaḡadia ikaradia totona e hahedokilai dabuadia na unuseni ai bae dokidia oho bona bae atodia guna, badina be unu dabua na hehelaga. Idia ese dabua idaudia bae dokilaidia guna, bena hanua taudia edia gabu bae raka henia kahi. \p \v 15 Ia ese dubu maḡuna laloma kahana e hahetohoa vaitani, bena mairiveina kahana e vaira henia ikoukouna amo e hakaugu lasi, bena dubu maḡuna murimurina kahana e hahetohoa heḡeḡe. \v 16 Mairiveina kahana na hahetoho sirihona amo e hahetohoa; ia na kiubit sinahu-ima, hahetoho sirihona ai. \v 17 Bena kahana ma ela, mirigini kahana e hahetohoa, kiubit sinahu-ima hahetoho sirihona ai. \v 18 Ma kahana ela, diho kahana e hahetohoa, kiubit sinahu-ima hahetoho sirihona ai. \v 19 Ma kahana ela, lahara kahana e hahetohoa, kiubit sinahu-ima hahetoho sirihona ai. \v 20 Ia ese kaha haniosi e hahetohodia. Magu ta ese e ḡegea ahu, ena lata na kiubit sinahu-ima bona ena lababa na kiubit sinahu-ima; una maḡu ese tano helaḡana bona tano uhuḡaina e kaharuadiava. \c 43 \s1 Iehova hairaina ese dubu e hahonua \p \v 1 Una murinai ia ese e hakaugu lao, mairiveina kahana e vaira henia ikoukouna ai. \v 2 Bena Israel Diravana hairaina na itaia, mairiveina kahana amo ema. Ena mai reḡena na sinavai momo reḡedia na heheto; bena ia hairaina ese tanobada na e hakiama-kiamaia. \v 3 Egu mata-hanai na hanua ihabua-tarina totona ema negana ai na mata hanailaia ḡauna bona Kebara sinavaina badibadinai na mata hanailaia ḡauna heḡereḡeredia. Bena tano ai na goru diho. \v 4 Bena Iehova hairaina na mairiveina kahana e vaira heniava ikoukouna amo dubu ai e vareai negana ai, \v 5 Lauma ese e abigu isi, laloma kahana maḡuna lalonai e laohaigu; bena na itaia, Iehova hairaina ese dubu vada e hahonua. \p \v 6 Una tau na badibadigu ai ginina ai, lau ese gado ta na kamonai, dubu lalona amo e hereva henigu; \v 7 e hamaorogu, eto, Taunimanima natuna e, Egu terono bona ae-palapalagu imoina gabuna binai; iniseni ai baina noho hanaihanai, Israel taudia bogaragidiai. Israel besena taudia ese lau ladagu helaḡana basie hamiroa lou, idia bona edia pavapava edia ariara karadia amo, eiava edia pavapava tau-anidia masedia amo, \v 8 eiava edia raka-vareaina na lauegu raka-vareaina bona edia iduara ihua-ihuadia na lauegu iduara ihua-ihuadia badibadidiai bae alodia, bena lau bona idia padamai ai na hehari maḡuna mo baine mia dainai. Edia kara dika-rohorohodia vada e kara dainai lau ladagu helaḡana vada e hamiroa, taunabunai lau ese egu badu garaḡarana ai vada na ha-oredia. \v 9 Harihari edia kaivakuku itomadihohenidia bona edia pavapava tau-anidia masedia na bae negedia daure, bena lau na idia bogaragidiai baina noho hanaihanai. \s1 Dubu bona Ihaboulaina Patana Taravatudia \p \v 10 Taunimanima nahma e, dubu ita-itana bona ilalo-hatana na Israel besena taudia ba hamaorolaidia, edia kara havara hemaraidia bae hemarai helaoreana. \v 11 Bena edia kara iboudiai hemaraidia bema hemarai, bena dubu bona ihaero-hatana, raka-lasina bona raka-vareaina, bona oromana idoinai, ba haheitalaidia, bona ena hahedua herevadia bona ena taravatu iboudiai ba hadibalaidia; idia vairadiai ba torea, bena idia ese ena taravatu bona ena hahedua herevadia iboudiai na bae badinadia bona karadia bae kara. \v 12 Dubu taravatuna binai ororo dorina tanona hegeḡemadai idoinai baine helaḡa herea. A itaia, dubu taravatuna bunai. \p \v 13 Ihaboulaina patana ihahetohona, kiubit amo e hahetohoa, binai. (Ini kiubit na kiubit ta bona ima-palapala lababana ta). Ia badina hara-latana na kiubit ta, bona lababana na kiubit ta; ia na mai isena, ohena idoinai e ḡeḡea ahu ḡauna, isena lababana na ima-kwakikwaki daḡana ta heḡereḡerena. Ihaboulaina patana harana latana na ini baine heto: \v 14 badina, tano ai, amo ela bona henu digina, kiubit rua, bona lababana na kiubit tamona; bona digi maraḡina amo ela bona digi badana, kiubit hani, bona lababana na kiubit tamona. \v 15 Ihaboulaina patana rahurahuna na kiubit hani; bona ihaboulaina patana rahurahuna amo doa hani e hagini, edia lata na kiubit tamona. \v 16 Hari rahurahu ena lata bona ena lababa bae heḡereḡere, lalana kiubit gwauta-rua bona lababana danu kiubit gwauta-rua. \v 17 Digina danu ena lata bona ena lababa bae heḡereḡere, latana kiubit gwauta-hani bona lababana kiubit gwauta-hani; isena danu baine geḡea ahu, ia lababana na kiubit duduna. Bona ia badina heḡeḡemadai ai na kiubit tamona. Ihaboulaina patana vadavadana na mairiveina kahana baine vaira henia. \p \v 18 Bena ia ese e hamaorogu, eto, Taunimanima natuna e, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Hahedua herevadia, ihaboulaina patana ena, bini. Ḡole-oho bouboudia na latanai bae hahelaḡadia bona rara bae nevarilaia totona bae haginia dinana ai, \v 19 Levi hahelaḡa taudia, Sadok ena iduhu taudia, kara helaḡadia ikaradia totona e raka henigu kahimu taudia, na boromakau maruanena ta ba henidia, kara dika iabi-ohona boubou ḡauna ai bainela. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \v 20 Bena rarana kuri ta bavabia, ihaboulaina patana ena doa haniosi ba dahulaidia, bona digi daigunina haniosi danu, bona isena heḡeḡemadai ai; unu amo ihaboulaina patana ba haḡoevaia bona kara dika na iena amo bavabia oho. \v 21 Bena una boromakau maruanena, kara dika iabi-ohona ḡauna, na bavabia, vada e gwauraia hidi gabuna ai ba haḡolea oho, dubu tanona ai, to helaḡa gabuna murimurinai. \v 22 Bena dina iharuana ai, nani maruanena asi bebeka-bebekana ta ba hahelaḡaia, kara dika iabi-ohona ḡauna ai bainela. Unu amo ihaboulaina patana ma ba haḡoevaia, boromakau maruanena amo o haḡoevaia heḡereḡerena. \v 23 Ba haḡoevaia ḡuḡuru, bena boromakau maruanena asi bebeka-bebekana ta bona seri mamoe maruanena asi bebeka-bebekana ta ba hahelaḡadia. \v 24 Iehova vairanai ba heni, bena hahelaḡa taudia ese damena na latadiai bae ḡiḡi, bena bae haḡoledia oho, Iehova ena. \v 25 Dina hitu lalodiai, dina ta ta ai nani maruanena ta ba heni, kara dika iabi-ohona ḡauna ai bainela; bona boromakau maruanena ta bona seri mamoe maruanena ta asi bebekabebekadia, danu ba heni. \v 26 Dina hitu lalodiai boubou karadia bae kara, dika na ihaboulaina patana amo iabi-ohona bona ihaḡoevana totona; unu amo ba hahelaḡaia. \v 27 Unu dina bae haḡuḡurudia, bona dina ihataurahanina amo hahelaḡa taudia ese emui ḡole-oho bouboudia bona emui maino bouboudia ḡaudia na bae hahelaḡadia, ihaboulaina patana latanai; bena lau ese baina abimui dae. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \c 44 \s1 Kara helaḡadia \p \v 1 Bena ia ese e hakaugu lou lao, gabu helaḡana murimurina kahana ikoukouna ala, mairiveina kahana e vaira heniamu ḡauna. Ḡauna na vada e hekou. \v 2 Bena ia ese e hamaorogu, eto, Ina ikoukou na hekouna ai do baine mia; ta ese basine kehoa, bona ta na iena amo basine raka vareai; badina be Iehova, Israel Diravana, na iena amo vada e raka vareai, una dainai ia na hekouna ai do baine mia. \v 3 Hanua pavapavana sibona na ia lalonai baine helai, Iehova vairanai baine aniani totona. Ia na ikoukou dehena amo baine raka vareai, bona unu amo ma baine raka lasi. \p \v 4 Bena ia ese mirigini kahana ikoukouna amo e hakaugu lao, ela bona dubu vairanai a kau. Bena na roha lao, na itaia, Iehova hairaina ese Iehova ena dubu vada e hahonua; bena tano ai na goru diho. \v 5 Bena Iehova ese e hereva henigu, eto, Taunimanima natuna e, a laloa namonamo; baina hamaorolaimu ḡaudia iboudiai ba itadia bona herevadia ba kamonai, Iehova ena dubu herevadia, hahedua herevadia bona taravatuna iboudiai danu. Ba laloa namonamo danu, daika daika na dubu ai bae raka vareai diba, bona daika daika na gabu helaḡana lalonai basie raka vareai diba. \v 6 Bona gwau-edeede besena, Israel besena, na ba hamaorodia, baoto, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Israel besena e, emui kara dika-rohorohodia iboudiai ba hadoko. \v 7 Idau bese taudia, lalodia asie hahelaḡadia bona tauanidia asie peritomedia taudia, na egu gabu helaḡana lalonai o harakadia vareai, bona gabu o hamiroa, agu aniani, digara bona rara, na egu ai o hahelagadiamu negadia ai. Emui kara dika-rohorohodia iboudiai latadiai danu egu taravatu itata-utuna vada o atva kau. \v 8 Egu ḡau helaḡadia danu asio baladia heni, a idau bese taudia vada o duanaidia, egu ḡau bae baladia heni, egu gabu helaḡana lalonai. \p \v 9 Taunabunai, Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Idau bese tauna ta, lalona se hahelaḡaia bona tau-anina asie peritomea tauna, idau bese taudia iboudiai Israel besena taudia padadiai e nohomu taudia ta, na egu gabu helaḡana lalonai basine raka vareai. \v 10 A Levi taudia ese edia dika davadia bae hua, egu amo idauhai e raka kerere dainai; idia ese lau e rakatanigu bona edia kaivakuku muridiai ela, Israel besena e raka kerere negana ai. \v 11 Idia ese egu gabu helaḡana ḡaukaradia bae kara, bona dubu ikoukoudia bae itadia tao, bona dubu ai kara helaḡadia bae kara. Idia ese ḡole-oho boubou ḡauna bona taunimanima edia boubou ḡaudia na bae aladia mase; taunimanima bae naridia bona isiaidia bae lao heni. \v 12 Badina be idia ese kara helaḡadia e kara, edia kaivakuku vairadiai, bona kara dika-rohorohodia amo Israel besena ihahekwakwanaina ḡauna ai ela; taunabunai Ḡaubada Iehova na e gwaumu: Lau na idia latadiai vada na gwau hamata, edia dika davadia do bae hua. \v 13 Idia ese basie raka henigu kahi, hahelaḡa karadia ai isiaigu basie lao heni; egu ḡau helaḡadia bona egu ḡau helaḡa-hereadia basie raka henidia kahi, a hemaraidia bae hemarai, kara dika-rohorohodia vada e kara daidiai. \v 14 Ḡau tan-ona lau ese baina duanaidia, dubu bae naria; bona toma-diho karadia iboudiai bona ḡaukara iboudiai ia lalonai e karamu na idia ese bae kara. \p \v 15 A Levi taudia haida, Sadok vevena, hahelaḡa dagina e abia bena egu gabu helaḡana e nariava, Israel besena taudia ese e rakatanigu negana ai, ese bae raka henigu lialu, bona isiaigu bae lao heni; idia na lau vairagu baema, digara bona rara bae hahelaḡadia egu. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \v 16 Idia danu egu gabu helaḡana lalonai bae raka vareai, bona egu pata bae raka henia kahi, isiaigu bae lao heni bona egu hahedua bae badinadia totona. \v 17 Laloma maḡuna ikoukoudia lalodiai bae raka vareai negana ai, idia ese dabua auka hahedokidia bae dokilai; Inamoe huidia dabuadia basie hahedohlai, laloma maḡuna ikoukoudia ai bona maḡu lalonai kara helaḡadia bae kara negadia ai. \v 18 Kwaradia na dabua aukadia amo bae havavalaidia, bona koekoedia ai dabua auka piriboudia bae kara; varahu ihavarana ḡauna ta basie dokilaia. \v 19 Bena murimuri maḡuna ai taununanima dekediai bae raka lasi negana ai, idia ese unu dabua, kara helaḡadia e karalai ḡaudia, na bae doki oho, daiutu helaḡadia ai bae atodia, bena dabua idaudia bae dokilai, edia dabua amo unu taunimanima na helaḡa siahuna bae henidia hanai na garina. \v 20 Kwaradia basie naudia, bona huidia basie halata; kwaradia huidia bae utu kwadogi mo. \v 21 Hahelaḡa tauna ta ese vine ranuna basine inua, laloma maḡuna ai e raka vareaimu negana ai. \v 22 Idia ese vabu ta eiava e diho hahinena ta na basie adavaia, a rami-hebou ulatona ta, Israel besena amo, eiava hahelaḡa tauna ta vabuna. \v 23 Idia ese egu orea taudia na bae hadibadia, ḡau helaḡadia bona ḡau uhugaidia ede e idau tomamu; bona ḡau dia gogoeva bona ḡau ḡoevaḡoevadia edia idau ede bae diba toma. \v 24 Heai lalodiai idia na hahemaoro taudia ai baela; bona lauegu hahemaoro daladia amo bae hahemaoro. Egu taravatu bona egu hahedua herevadia bae badinadia, vada na gwauraidia ariadia iboudiai lalodiai; bona egu dina helaḡadia bae hahelaḡadia. \v 25 Mase tauna iraka-kahi-henina ai sibodia basie hahemiro; ḡau tamona tamadia eiava sinadia eiava natudia mamaruanedia eiava hahinedia, eiava tadikakadia eiava taihudia ulatodia daidiai sibodia bae hahemiro diba. \v 26 Ta baine hahemiro murinai, ia sibona ese dina hitu baine hagaudia, bena ia na baine ḡoeva. \v 27 A gabu helaḡana, laloma maḡuna ai, lalonai baine raka vareai, gabu helaḡana ai kara helaḡadia baine kara totona, una dina ai ia ese ena kara dika iabi-ohona boubouna ḡauna na baine hahelaḡaia. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 28 Ahudia ta basie abia, badina be ahudia na lau; bona kohu ta Israel ai basio henidia, badina be edia kohu na lau. \v 29 Flaoa boubouna bona kara dika bona kerere iabi-ohodia bouboudia ḡaudia na bae ani; bona ḡau helaḡadia iboudiai Israel ai na idia edia. \v 30 Uma ḡaudia roboadia idau-idau iboudiai bona emui herahia ḡaudia idau-idau iboudiai, na hahelaḡa taudia ese bae abidia edia; bona emui igabu roboadia danu hahelaḡa taudia ba henidia, hahenamo na emui ruma latadiai baine mia helaoreana. \v 31 E mase kava ḡauna ta eiava ḡau ta ese e haberoa ḡauna ta, roho manuna eiava timo kopina ai e nohomu ḡauna, na hahelaḡa taudia ese basie ania. \c 45 \s1 Tano iharina bona hahetoho \p \v 1 Tano ba haria negana ai, tano kahana ba gwauraia hidi Iehova ena, kaha helaḡana ai bainela. Ena lata na kiubit gerebu rua daha ima bona ena lababa na kiubit gerebu rua; ia na baine helaḡa ela bona hetoana idoinai. \v 2 Ia lalonai gabu ta baine mia, dubu helaḡana gabuna, ena lata bona ena lababa bae heḡereḡere, kiubit sinahu-ima; bona hegeḡemadai ai tano taina baine mia ḡagae, ia lababana na kiubit imahui. \v 3 Hari kaha helaḡana lalonai, tano ta ba hahetohoa, ena lata na kiubit gerebu-rua daha-ima bona ena lababa na kiubit gerebu-ta; ia lalonai dubu helaḡana, helaḡa herea gabuna, na baine gini. \v 4 Una tano na tano helaḡana ai bainela; ia na hahelaḡa taudia, dubu helaḡana ai kara helaḡadia e karamu bona Iehova isiaina ilaohenina totona e raka henia kahimu taudia edia; edia ruma gabudia tanona, bona dubu helaḡana tanona helaḡana ai bainela. \v 5 Ma kaha ta, ena lata na kiubit gerebu-rua daha-ima bona ena lababa na kiubit gerebu-ta na Levi taudia, dubu lalonai kara helaḡadia e karamu taudia, edia; bae ḡaunaia, bae noholaidia hanuadia unuseni ai bae hadai. \p \v 6 Vada o gwauraia hidi, kaha helaḡana ai o halaoa, tanona badibadinai, hanua tanona ba duanaia, ena lababa na kiubit daha-ima bona ena lata na kiubit gerebu-rua daha-ima; ia na Israel besena idoinai ese baine ḡaunaia. \p \v 7 Bena kaha helaḡana ohena ohena tanodia bona hanua ena kaha ohena ohena tanodia, lahara kahana ai bona laurabada kahana ai, na hanua pavapavana ese baine ḡaunaia, ena lata na iduhu ta ahuna ena lata heḡereḡerena, lahara kahana hetoana ela bona laurabada kahana hetoana. \v 8 Una na ia ahuna korikorina Israel ai. Bena pavapava ai baina halaodia taudia ese egu orea taudia na basie hahisihisidia lou; a tano na Israel besena taudia bae henidia, edia iduhu ta ta ai. \p \v 9 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Israel pavapavadia e, vadaeni! Daḡedaḡe bona hahehisi karadia ba negedia; hahemaoro ḡoevaḡoeva bona kara maoromaoro ba kara; egu orea taudia ilulu-lasidia ba hadokoa. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p \v 10 Hahetoho ḡaudia momokanidia bavabi, bona efa momokanina bona bata momokanina danu. \v 11 Efa bona bata anidia bae heḡereḡere; bata gwauta na homere ta heḡereḡerena, bona efa gwauta na homere ta heḡereḡerena. Hahetoho ḡaudia iboudiai ibadidia na homere. \v 12 Sekele na gera ruahui heḡereḡeredia; sekele ima be sekele anidia korikoridia inta ba heni, bona sekele gwauta be sekele anidia korikoridia gwauta ba heni. Emui mina lalonai sekele bae imahui. \s1 Boubou bona Aria \p \v 13 Boubou ḡaudia na ini ba heni toma: uit homere ta lalona amo efa ta ba karoaia, karoa tauratoi, bena karoa ta ba heni; bona bali homere ta lalona amo efa ta ba karoaia, karoa tauratoi, bena karoa ta ba heni; \v 14 bona dehoro ahuna na koro ta ta lalodia amo bata ta ba karoaia, karoa gwauta, bena karoa ta ba heni. (Hari koro lalonai na bata gwauta, homere heḡereḡerena). \v 15 Bona mamoe sinahu-rua sinahu-rua amo mamoe ta ta ba heni; Israel iduhudia iboudiai ese unu bae heni toma. Boubou ḡaudia bunu, flaoa bouboudia bona ḡole-oho bouboudia bona maino bouboudia, edia dika iabi-ohodia ḡaudia. Ḡaubada Iehova na e herevamu.\f + \fr 45:15 \ft Efa; bata; homere; sekele; gera; mina; koro. Ini na Heberu taudia edia hahetoho ḡaudia haida ladadia.\f* \v 16 Tano taudia iboudiai ese ini boubou ḡaudia na Israel pavapavana bae henia. \v 17 Hanua pavapavana ena ḡaukara korikori be ḡole-oho bouboudia bona flaoa bouboudia bona inuinu bouboudia ḡaudia baine heni, aria negadia ai bona hua matamatadia negadia ai bona dina helaḡadia ai, Israel besena ena aria korikoridia iboudiai negadia ai. Ia ese kara dika bouboudia bona flaoa bouboudia bona ḡole-oho bouboudia bona maino bouboudia ḡaudia baine heni, Israel besena ena kara dika iabi-ohodia ḡaudia. \p \v 18 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Hua gini-gunana dinana gini-gunana ai, boromakau natuna maruanena asi bebeka-bebekana ta bavabia, bena gabu helaḡana ba haḡoevaia. \v 19 Hahelaḡa tauna ese kara dika iabi-ohona boubou ḡauna rarana kuri ta baine abia, dubu iduaradia ihua-ihuadia bona ihaboulaina patana isena daigunina haniosi bona laloma maḡuna ikoukouna audia baine dahulaidia. \v 20 Hua dinana ihahituna ai danu unu ba kara toma, kara-rea eiava mata-lahui dainai vada e kara dika tauna bagunai; unu amo dubu ba haḡoevaia. \p \v 21 Hua gini-gunana dinana ihag vauta-hanina ai, lagau-hanai ariana ba karaia; dina hitu lalodiai asie hatubua flaoana bae ania. \v 22 Una dina ai, hanua pavapavana ese boromakau natuna maruanena ta baine heni, dika iabi-ohona boubouna ḡauna, ia bona tano taudia iboudiai daidiai. \v 23 Bona aria dinadia hituosi lalodiai ia ese boromakau natudia mamaruanedia hitu bona mamoe mamaruanedia asi bebeka-bebekadia hitu baine heni, Iehova ena, unu dina ta ta ai, ḡole-oho boubou ḡaudia; bona nani maruanena ta, unu dina ta ta ai, dika iabi-ohona boubouna ḡaudia. \v 24 Ia ese danu flaoa boubouna baine heni, efa ta ta boromakau mamaruanedia ta ta edia, bona efa ta ta mamoe mamaruanedia ta ta edia, bona dehoro hini\f + \fr 45:24 \ft “Efa” bona “hini” na Heberu taudia edia hahetoho ḡaudia ladadia.\f* ta ta efa ta ta ida. \v 25 Hua ihahituna dinana ihagwauta-imana ai, bona aria dinadia hituosi lalodiai, ia ese unu heḡereḡeredia ma baine heni, dika iabi-ohona bouboudia bona ḡole-oho bouboudia bona naoa bouboudia ḡaudia, bona dehoro danu. \c 46 \p \v 1 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Laloma maḡuna ikoukouna, mairiveina kahana e vaira heniamu ḡauna, na baine hekou, ḡaukara dinadia tauratoiosi lalodiai; a dina helaḡa ai bona hua matamatana dinana ai vada bae kehoa. \v 2 Hanua pavapavana na murimuri kahana amo baine raka vareai, ikoukou dehena ai; bena ikoukou auna badibadinai baine gini. Bena hahelaḡa taudia ese ena ḡole-oho boubouna bona ena maino bouboudia ḡaudia na bae hahelaḡadia; bena ia na ikoukou raka-vareaina ai baine toma diho. Bena ia na baine raka lasi, a ikoukou na basie koua ela bona dina baine diho. \v 3 Tano taudia na Iehova vairanai bae toma diho, una ikoukou raka-vareaina ai dina helaḡadia ai bona hua matamata dinadia ai. \v 4 Ḡole-oho boubouna, hanua pavapavana ese dina helaḡa ai Iehova baine henia ḡauna, na mamoe natudia asi bebeka-bebekadia tauratoi, bona mamoe maruanena asi bebekabebekana ta. \v 5 Flaoa boubouna mamoe maruanena ida baine heni ḡauna na efa ta, bona flaoa boubouna ḡaudia mamoe natudia ida na ena goada heḡereḡerena ai baine heni; flaoa efadia ta ta ida dehoro hini ta ta baine heni danu. \v 6 Hua matamata dinana ai, ia ese boromakau natuna maruanena asi bebeka-bebekana ta, bona mamoe natudia tauratoi bona mamoe maruanena ta, asi bebeka-bebekadia, na baine heni. \v 7 Ena ilaoa bouboudia na boromakau maruanena ida efa ta bona mamoe maruanena ida efa ta, bona mamoe natudia ida ena goada heḡereḡerena ai baine heni; flaoa efadia ta ta ida dehoro hini ta ta baine heni. \v 8 Hanua pavapavana baine raka vareai negana ai, ia na ikoukou dehena amo baine raka vareai, bona unu amo ma baine raka lasi. \p \v 9 E gwaurai ariadia daidiai tano taudia na Iehova vairanai baema negadia ai, mirigini kahana ikoukouna amo toma-diho totona baine raka vareai tauna na diho kahana ikoukouna amo baine raka lasi; bona diho kahana ikoukouna amo baine raka vareai tauna na mirigini kahana ikoukouna amo baine raka lasi; asi tauna ta ese e raka vareai ikoukouna amo ma baine raka lasi; a ta ta na bae raka vairai, bena bae raka lasi. \v 10 Bae raka vareai negana ai, hanua pavapavana na idia ida baine raka vareai; bona bae raka lasi negana ai, ia danu baine raka lasi. \p \v 11 Aria negadia ai bona e gwaurai negadia ai, flaoa boubouna boromakau natuna maruanena ida bae heni ḡauna na efa ta; bona mamoe maruanena ta ida danu efa ta; a mamoe natudia ida ihenina tauna ena goada heḡereḡerena ai baine heni. Eta ta ta ida dehoro hini ta ta bae heni. \v 12 tlanua pavapavana ese ena ura-kwalimu ai boubou ḡauna bema heni, ḡole-oho boubouna eiava maino bouboudia, ena ura-kwalimu ḡauna Iehova ena; bena baine heni negana ai mairiveina kahana e vaira heniamu ikoukouna na bae kehoa iena. Bena ia ese ena ḡole-oho boubouna eiava ena maino bouboudia ḡaudia baine heni, dina helaḡa ai heḡereḡerena. Bena ia na baine raka lasi; bena baine raka lasi murinai ikoukou na bae koua. \p \v 13 Dina ta ta amo ia ese mamoe natuna ta, laḡani tamona ḡauna asi bebeka-bebekana, baine heni, ḡole-oho boubouna ai bainela, Iehova ena; daba daba iboudiai ia ese baine heni. \v 14 Daba ta ta amo danu ia ese flaoa boubouna baine heni; efa ta baine karoaia, karoa tauratoi, bena karoa ta baine heni, bona dehoro hini ta baine karoaia, karoa toi, bena karoa ta baine heni, flaoa ikuilaina; una na flaoa boubouna ai bainela, Iehova ena. Ḡole-oho bouhouna, bae heni loulou ḡauna, haheḡanina bunai. \v 15 Taunabunai, mamoe natuna bona flaoa boubouna bona dehoro na daba daba iboudiai bae heni, ḡole-oho boubouna, bae heni loulou ḡauna, ai bainela. \p \v 16 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Bema hanua pavapavana ese harihari ḡauna na ia ahuna amo natuna haida baine henidia, unu natuna ese bae abia, bae ḡaunaia, ahudia korikoridia ai baela. \v 17 A bema ia ese harihari ḡauna na ia ahuna amo ena hesiai taudia ta baine henia, una tau ese baine abia, ela bona heruha-nege laḡanina; una negana ai hanua pavapavana ese baine abia lou. Ia natuna mo sibodia ese harihari ḡauna ta ia ahuna amo na bae dogoa tao diba. \v 18 Hanua pavapavana ese ena orea taudia ahudia taina basine abia diba, ahudia amo basine luludia lasi; ia ese natuna ahudia baine henidia, ia sibona ahuna amo, taunabunai egu orea taudia ta ena ḡau basine heabi oho. \p \v 19 Bena ia ese ikoukou badina iduarana amo e hakaugu hanai, ela bona hahelaḡa taudia edia daiutu helaḡadia mirigini kahana erena; bena una ere dokodokona ai, lahara kahana ai, gabu ta na itaia. \v 20 Bena ia ese e hamaorogu, eto, Gabuna binai hahelaḡa taudia ese kerere bona kara dika iabi-ohodia bouboudia ḡaudia na bae nadudia, bona flaoa bouboudia ḡaudia na bae gabudia; murimuri kahana maḡuna ai basie lasilaidia, taunimanima na helaḡa siahuna bae henidia hanai na garina. \p \v 21 Bena ia ese e hakaugu lasi, murimuri kahana maḡuna ala, bena e hakaugu lao, maḡu daigunina haniosi a lao heni; maḡu daigunina ta ta na mai maḡumaḡudia. \v 22 Maḡu daigunina haniosi na mai maḡumaḡudia, edia lata na kiubit hari-ahui bona edia lababa na kiubit toi-ahui; haniosi edia bada na heḡereḡere. \v 23 Laloma kahadia ai, hari maḡumaḡu haniosi hegegemadai ai, na nadi palakadia ere ta, bona unu ere henudiai na rahurahu. \v 24 Bena ia ese e hamaorogu, eto, Nanadu gabudia bini, kara helaḡadia dubu ai e karamu taudia ese taunimanima edia boubou ḡaudia na iniseni ai bae nadu. \c 47 \s1 Dubu ranudia \p \v 1 Bena ia ese e hakaugu lou, dubu iduarana ai; bena na itaia, ranu na dubu raka-vareaina henuna amo e lasiva, mairiveina kahana ai, (badina be dubu na mairiveina kahana e vaira henia); bona dubu raka-vareaina diho kahana henuna amo danu ranu e lasiva, ihaboulaina patana diho kahana ai. \v 2 Bena ia ese mirigini kahana ikoukouna amo e hakaugu lasi, murimuri kahana ai e hakaugu heḡeḡe ela bona murimuri kahana ikoukouna, mairiveina kahana e vaira heniamu ḡauna; ranu na diho kahana amo e lasiva. \p \v 3 Mairiveina kahana ma ala; ia na mai ena hahetoho varona imana ai, bena kiubit daha-ta e hahetohodia, bena ranu amo e hakaugu hanai; aemai ganaganadia ai e raro. \v 4 Ma kiubit daha-ta e hahetohodia, bena ranu amo ma e hakaugu hanai; tuimai ai e raro. Ma kiubit daha-ta e hahetohodia, bena ranu amo ma e hakaugu hanai; koekoemai ai e raro. \v 5 Ma kiubit daha-ta e hahetohodia, bena ranu na vada sinavai ta; asi turu-hanai dibagu, badina be ranu vada e dae; vada e dobu, nahu heḡereḡerena, ta basinema turu hanai diba. \v 6 Bena ia ese e nanadaigu, eto, Taunimanima natuna e, ina na vada o itaia a? \p Bena e hakaugu riri lou, sinavai isena amo. \v 7 Lougu ai, au momo herea na itadia sinavai isena kahana kahana ai. \v 8 Bena ia ese e hamaorogu, eto, Ina ranu na mairiveina kahana e aru e laomu, Araba kourana ai e dihomu; bena gohu ai e aru lasimu negana ai, gohu na e negarimu. \v 9 Bena sinavai na e aru e laomu gabudia iboudiai, mauri ḡaudia na bae vara heḡiḡi oda-oda, bona gwarume danu seridia seridia. Badina be ina ranu na e aru e laomu, gohu baine hanegaria; taunabunai sinavai na e aru e laomu gabudia ai, ḡau iboudiai na bae mauri daehai daehai. \v 10 Haoda taudia na gohu badinai bae gini; En-gedi amo ela bona En-eglaimi edia reke bae tore; gwarumena bae idau-idau, Davara Badana gwarumedia heḡereḡeredia. \v 11 A gohugohuna bona laguta-lagutana na basie negari; bae mia, damena gabudia. \v 12 Sinavai isena kahana kahana ai huahua audia idau-idau iboudiai bae vara. Idia raudia basie marai, bona huahuadia basie hehuhu, a hua ta ta amo huahuadia bae dobi, badina be ihapariparidia ranudia na gabu helaḡana amo e aru e laomu. Huahuadia na aniani ḡaudia bona raudia na hahemauri ḡaudia ai baela. \s1 Tano Hetoadia \p \v 13 Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: Tano hetoadia bini: tano na ba haria, Israel iduhudia gwauta-ruaosi ese ahudia bae abi, a Iosef na ahu rua baine abi. \v 14 Ba haria, ahu iboudiai bae heḡereḡere; na gwau hamata senemui baina henidia nato; ina tano na ahumui korikori ai bainela. \p \v 15 Tano hetoana binai: mirigini kahana ai, Davara Badana amo baine hematama, bena Hetelono amo bainela ela bona Hamat raka-vareaina, bena Sedad \v 16 bona Berota bona Sibiraimi amo (una Sibiraimi na Damasko bona Hamat hetoadia ai) ela bona Hasere-hatikono, Haurana hetoana ai. \v 17 Unu amo hetoa na davara amo bainela ela bona Hasara-enono, Damasko mirigini kahana hetoana ai. Hamat hetoana danu na ia miriginina kahana ai. Mirigini kahana hetoana bunai. \p \v 18 Laurabada kahana ai, hetoa na Hasara-enono amo baine hematama, Haurana bona Damasko padadia amo bainela; bena Ioridane sinavaina amo bainela, Gilead bona Israel tanodia padadia amo, ela bona laurabada kahana davarana, ela bona Tamara. Laurabada kahana hetoana bunai. \p \v 19 Diho kahana ai, hetoa na Tamara amo baine hematama, bainela ela bona Meribata-kade ranu gabudia, bena Aigupto Dokana amo bainela, ela bona Davara Badana. Diho kahana hetoana bunai. \p \v 20 Lahara kahana ai, hetoa na Davara Badana, ela bona Hamat rakavareaina hevaira-hehenina. Lahara kahana hetoana bunai. \p \v 21 Ina tano na unu ba haria toma, Israel iduhudia heḡereḡeredia. \v 22 Ahumui ba duanaidia, umul emui bona idau taudia, bogaragimui ai e nohomu bona natudia na bogaragimui ai vada e havaradia taudia. Idia na Israel memerodia korikoridia heḡereḡeredia ai baela umui emui ai; umui ida ahumui ba duanaidia Israel iduhudia bogaragidiai. \v 23 Edena iduhu ai idau tauna na e nohomu, unuseni ai ia ahuna ba henia. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \c 48 \p \v 1 Iduhu ladadia bini. Mirigini kahana hetoana na davara amo baine hematama, Hetelono amo bainela ela bona Hamat raka-vareaina, ela bona Hasara-enono (una na Damasko mirigini kahana hetoana, Hamat hevaira-hehenina ai), laurabada kahana amo ela bona lahara kahana: una na Dan ahuna, ahu ta. \v 2 Dan ena tano ohena ai, laurabada kahana ela bona lahara kahana, Asere ahuna, ahu ta. \v 3 Asere ena tano ohena ai, laurabada kahana ela bona lahara kahana, Napatali ahuna, ahu ta. \v 4 Napatali ena tano ohena ai, laurabada kahana ela bona lahara kahana, Manase ahuna, ahu ta. \v 5 Manase ena tano ohena ai, laurabada kahana ela bona lahara kahana, Efraim ahuna, ahu ta. \v 6 Efraim ena tano ohena ai, laurabada kahana ela bona lahara kahana, Ruben ahuna, ahu ta. \v 7 Ruben ena tano ohena ai, laurabada kahana ela bona lahara kahana, Iuda ahuna, ahu ta. \p \v 8 Iuda ena tano ohena ai, laurabada kahana ela bona lahara kahana, tano ta ba gwauraia hidi. Ena lababa na kiubit gerebu-rua daha-ima, ena lata na unu iduhu ahudia ta heḡereḡerena, laurabada kahana ela bona lahara kahana; ia bogaraginai na gabu helaḡana. \v 9 Iehova ena ba gwauraia hidi tanona ena lata na kiubit gerebu-rua daha-ima, bona ena lababa na kiubit gerebu-rua. \v 10 Tano helaḡana inogodia bini: hahelaḡa taudia edia inogo ena lata na kiubit gerebu-rua daha-ima murigini kahana ai, ena lababa na kiubit gerebu-ta lahara kahana ai bona kiubit gerebu-ta laurabada kahana ai, bona ena lata na kiubit gerebu-rua daha-ima diho kahana ai. Iehova en: gabu helaḡana na ia bogaraginai. \v 11 Una na vada e hahelaḡadia taudia, Sadok vevena, edia; idia ese egu hahedua e badinadiava, bona Israel taudia e raka siri negana ai idia na asie raka siri, hari Levi taudia e raka siri na heto. \v 12 Idia ahudia korikorina ai bainela, tano helaḡana lalonai, gabu helaḡa-hereana ai bainela, Levi taudia edia tano ohena ai. \v 13 Hahelaḡa taudia edia tano ohena ai, Levi taudia ese edia inogo bae abia; ena lata na kiubit gerebu-rua daha-ima bona ena lababa na kiubit gerebu-ta. Latana idoinai na kiubit gerebu-rua daha-ima, bona lababana idoinai na kiubit gerebu-rua. \v 14 Taina basie hoia, eiava basie hebodohilaia. Ina ahu namohereana tanona na haida basie henidia, badina be ia na helaḡa, Iehova ena. \p \v 15 Orena miana, ena lababa na kiubit daha-ima bona ena lata na kiubit gerebu-rua daha-ima, na hanua ena, ruma bona gabiruma tanodia. Ilanua badana na bogaraginai baine gini. \v 16 Ena bada be iniheto: mirigini kahana, kiubit daha-hani sinahu-ima; diho kahana, kiubit daha-hani sinahu-ima; laurabada kahana, kiubit daha-hani sinahu-ima, bona lahara kahana, kiubit daha-hani sinahu-ima. \v 17 Hanua ena gabiruma tanona danu baine mia: mirigini kahana ai, kiubit sinahu-rua imahui; diho kahana ai, kiubit sinahu-rua imahui; laurabada kahana ai, kiubit sinahu-rua imahui; bona lahara kahana ai, kiubit sinahu-rua imahui. \v 18 Orena miana ena lata tano helaḡana ohena ai na kiubit gerebu-ta laurabada kahana ai bona kiubit gerebu-ta lahara kahana ai, tano helaḡana ohena ai. Una tano huahuana na hanua ena ḡaukara taudia adia aniani. \v 19 Hanua ena ḡaukara taudia, Israel iduhudia iboudiai amo, ese bae biru henia. \v 20 Ba gwauraia hidi, tano idoinai ena lata bona ena lababa bae heḡereḡere, kiubit gerebu-rua daha-ima; una na tano helaḡana bona hanua tanona. \p \v 21 Tano orena, tano helaḡana bona hanua tanona ohena ohena ai, na hanua pavapavana ena. Tano helaḡana ena kiubit gerebu-rua daha-ima amo ela bona laurabada kahana hetoana, bona lahara kahana ai hari kiubit gerebu-rua daha-ima amo ela bona lahara kahana hetoana, na hanua pavapavana ena tano. Una tano bona iduhu ta ta ahudia padadia na basie maraḡi bona basie bada edia lata idoinai. Tano helaḡana bona dubu helaḡana ia bogaraginai danu, \v 22 bona Levi taudia edia tano bona hanua tanona, na hanua pavapavana ena tano bogaraginai bae mia. Hanua pavapavana ahuna na Iuda ena tano bona Beniamina ena tano padadiai baine mia. \p \v 23 Iduhu oredia na iniheto: laurabada kahana amo ela bona lahara kahana, Beniamina ahuna, ahu ta. \v 24 Beniamina ena tano ohena ai, laurabada kahana amo ela bona lahara kahana, Simeon ahuna, ahu ta. \v 25 Simeon ena tano ohena ai, laurabada kahana amo ela bona lahara kahana, Isakara ahuna, ahu ta. \v 26 Isakara ena tano ohena ai, laurabada kahana amo ela bona lahara kahana, Sebulun ahuna, ahu ta. \v 27 Sebulun ena tano ohena ai, laurabada kahana amo ela bona lahara kahana, Gad ahuna, ahu ta. \v 28 Gad ena tano ohena ai, diho kahana ai, hetoa na Tamara amo bainela, ela bona Meribatakade ranu gabudia bena Aigupto Dokana amo bainela, ela bona Davara Badana. \v 29 Tanona bunai ba haria, Israel iduhudia ahudia ba henidia; ahudia ta ta bunu. Ḡaubada Iehova na e herevamu. \p Hanua ikoukouna bona ladana \p \v 30 Hanua lalona amo bae raka lasi gabudia bini: Mirigini kahana ai (ena lata na kiubit daha-hani sinahu-ima), \v 31 ikoukou toi bae mia, Ruben ena ikoukou, Iuda ena ikoukou, bona Levi ena ikoukou. Hanua ikoukoudia na Israel iduhudia ladadia bae nemaidia. \v 32 Laurabada kahana ai (ia danu ena lata na kiubit daha-hani sinahu-ima), ikoukou toi bae mia, Iosef ena ikoukou, Beniamina ena ikoukou, bona Dan ena ikoukou. \v 33 Diho kahana ai (ia danu ena lata na kiubit daha-hani sinahu-ima), ikoukou toi bae mia, Simeon ena ikoukou, Isakara ena ikoukou, bona Sebulun ena ikoukou. \v 34 Lahara kahana ai (ia danu ena lata na kiubit daha-hani sinahu-ima) ikoukou toi bae mia, Gad ena ikoukou, Asere ena ikoukou, bona Napatali ena ikoukou. \v 35 Hanua na bae hahetohoa heḡeḡe na kiubit gerebu-ta daha-taurahani. Bona una negana amo hanua ladana bae hatoa “Iehova ena noho gabuna”.