\id 2TI - Mato [met] 
\ide 65001 - Unicode (UTF-8)
\h 2 TIMOTI 
\toc3 2 Ti 
\toc2 2 Timoti 
\toc1 2 Timoti 
\mt2 Aposel Pol bung xailongdi mala rangua lipuxing haulingamdi. Tauxu xailong luwa li ba,  
\mt1 2 Timoti  
\is1 Namua Pol Bung Mala Na Timoti  
\ip Kimuya mana Pol bung 1 Timoti, haxa mauliyu. Tauna, Romdi dituxu saing dita salak yabania muli. Mana bungina baguba bung 2 Timoti. Bunging mugamugangam wa mana numa tela. Ning bunging luwa, tegu. Wa salak yabang diania. Binabu tabagu xaringa (4:13), saing digoxi waxu haringinia (1:16, 2:9). Riandi dimakasa mana dibagu (1:17). Xabia oxatanoa sup saing walinganoa bo ba supkuba (4:6-8).  
\ip Pol wa olang. Lipudi disauya olang (1:15, 4:10). Ne teladi dila bu dituxu sabunga oxatanoa (4:10-12). Luk ing ganina wa rangua (4:11). Pol haxi mana Timoti ma rangua. Murung sibuna ba bagu muli.  
\ip Bung bu Timoti li haringina, namua na mauxangang xaung salak xumana daxap lipu hatuminga haringinamdi. Pol bung xailongga li bila niani AD 65.  
\is1 Haruanga Tuandi  
\io1 • Haruanga mugamugangam \ior (1:1-2)\ior*  
\io1 • Pol muruna mana Timoti \ior (1:3-14)\ior*  
\io1 • Pol baxanga ba wa baru \ior (1:15-18)\ior*  
\io1 • Hanaunaungadi dila rangua Timoti \ior (Hataina 2)\ior*  
\io1 • Pol baxanga mana xaidap subinganoa \ior (Hataina 3)\ior*  
\io1 • Pol baxangangang kimuamdi \ior (4:1-18)\ior*  
\io1 • Haruanga kimuam \ior (4:19-22)\ior*  
\ib  
\c 1  
\s1 Haruanga Mugamugangam  
\p
\v 1 Nga Pol, Kristo Yesu aposelinoa namua na Urana mogu nga bila ba mana ing murunganoa. Mogu nga bu ngabaxanga na lipudi ba Urana hau haruanganoa ba daxap walinga subingang teguam nabu ditaga rangua Kristo Yesu.   
\p
\v 2 Timoti,\f + \fr 1:2 \fk Timoti\ft —Bunging xumana Timoti haxa mauli rangua Pol. Bungina Pol sauya long sabangga Epasas, bala Timoti ba wa la ba sobak teladi bu haringia Kristo lipuxindi.\f* ngabung xailongga li naung. Nga murugu sibuna maung bila ung garagu sibunoa.  
\p Ngasabu ba Urana Tibura xaung Toxoratamona kiria Kristo Yesu tang atiding dimoti maung, ba tang dusingaung, xaung ba tang dilibu gamoma wa mosiu.   
\s1 Pol Haringia Timoti Mana Hatumingang Haringinoa  
\p
\v 3 Ngaharua xai sibuna na Urana. Ngatuxu oxatanoa bila mugangagudi dilibu, mana kubolua ngaxabia ba maring. Baing ngaharua xai sibuna na bungina ngasabusabu maung xaidap yambong.  
\v 4 Ngahatumia maxam langindi diri bungina tautu kira. Baing ina naga, nga murugu buk ba ngabagung muli bu sanga mana gamogua yaha sibuna.  
\v 5 Ngahatumia muli ba uhatum haringing sibuna mana Kristo. Muga baum ranggina, Lois, xaung baum, Yunis, tang dahatum haringina mana, saing ngaxabia sibuna uhatum haringina mana xauna.  
\v 6 Mana namua naga, ngabalaung muli ba ulibu yahangua Urana sina naung ba sok sabanga, bila lipu tela yup yaba bu lu. Yahanga ba oxop bungina ngata rimagudi maung.  
\v 7 Namua na Urana ta kubolu maxuwangam maluxu makira te. Tegu. Ta haringingua, kubolu murum sibunam xaung kubolu tawasa xai mana kuboluradi maluxu makira.   
\p
\v 8 Binabu labu memeyam mana ubaxanga Toxoratamona kiriau tai. Xauna, labu memeyam mangau tai, nga lipu salak yabanama namua na ngabaxanga ina. Tegu. Mana haringinga Urana sina naung, bing oxop salaga rangua nga mana oxata ulek xaiya baxanganganama.  
\v 9 Urana xap kira muli saing wagi kira ba talibu kubolu maringina walingaria. Xap kira muli mana kubolura xaidi te. Tegu. Kubolunoa su mana ing sibung hatuminganoa xaung ating dimoti makira. Mana kubolua atin dimoti makira ba, hau hatumingua muga mana tongtongia axamandi ba soxi Kristo Yesu bu hauli kira.  
\v 10 Baing hatata tabagu hatanga kubolunoa masok, namua na Lipuxira Xabinga Muliama Kristo Yesu ma ba. Dali matiyua haringinganoa, saing mana ulek xaiyua hatanga walinga subingang teguama masok sabasabia nakira.  
\v 11 Ulek xaiya naga Urana mogu nga ba ngasok lipu baxangangam tela mana, aposel tela, xaung lipu tubatubaikkam tela.  
\v 12 Baing ngaxap salaga mana namua naga. Ne memeyagu te, namua na ngaxabia lipua ba ngahatum haringina mana, saing hatumingagua haring ba sanga ba wasa xai mana ulek xaiya ba ta rimagia laing xaidapka goxoya ma.\fig Binabu labu memeyam mana ubaxanga Toxoratamona kiriau tai. Xauna, labu memeyam mangau tai, nga lipu salak yabanama namua na ngabaxanga ina|alt="Paul in chains" src="C105bw cropped.tif" size="col" loc="2 Timothy 1:8" copy="NTM" ref="1:8" \fig*   
\p
\v 13 Haruangadi ulungudi rangua nga, tubatubainga maringindi. Utuxudi haringina saing uwasa xai manadi. Bungina ulibu bila ba, uhatum haringina mana Kristo Yesu, saing murum sibuna mana lipudi namua na utaga rangua.  
\v 14 Uwasa xai mana ulek xaiyua Urana ta rimamia. Aningonoa, ina wa maluxu makira, bagula hauliung bu uwasa mana.   
\p
\v 15 Uxabia ba lipuadi duwa probinsia Esia disauya nga ba. Xauna, Pigelas Hermogenes tang xauna dilibu bila ba.   
\p
\v 16 Ne ngasabu ba Toxoratamona usinga mana Onesiporas gabu lipuadi duwa numania, namua na bunging xumana haringia nga. Bagu ngawa salak yabania ne memeyana manga te.  
\v 17 Tegu. Bungina sok long sabangga Rom, sai haringina manga laing sok manga.  
\v 18 Ngasabu ba Toxoratamona usinga mana xaidap suxuyangamia. Ung ba uxabia xai sibuna axamang xumana libu bu hauli nga bungina ngawa long sabangga Epasas.   
\c 2  
\s1 Kristo Yesu Lipuxing Haungingam Xaiyua  
\p
\v 1 Tauna, garagua Timoti, bungingbunginalo uyunga kubolua Kristo Yesu atin dimoti ba haringiaung.  
\v 2 Ulungu nga ba ngabaxanga Kristo naung lipu xumana maxadingia. Binabu, ngabo ba utubatuba ulekka ba na lipu maxunamdi, lipuadi daxabia xai mana ditubatuba teladi xauna.  
\v 3 Uli haringina maluxuʼm salaga taxap, bila Kristo Yesu lipuxing haungingam xaiyua.  
\v 4 Lipu haungingamdi dibo ba dilibu lipuxiding yanamidinga yaha, binabu dahalisi mana dituxu oxata teladi te.  
\v 5 Xauna, lipu lukingama luki lukinga sabangia bing su mana lukingua hanaunaungandi. Nabu su manadi te, bagula xap muxup dalingama te.  
\v 6 Lipu umangama waxata haringina bing ina lipu mugamugangama ba xap angingua mana oxatandi.  
\v 7 Uhatum mana haruangaguadi to. Namua na nabu uhatumiadi, Toxoratamona bagula sina xabianga naung mana haruangadi ba.   
\p
\v 8 Bungingbunginalo uhatumia Yesu Kristo. Ina Xaitamoxi Debit\f + \fr 2:8 \fk Xaitamoxi Debit\ft —Debit xaitamoxia dali Isrel xaitamoxidinga longgalo. Wa bila niani 1,000 muga mana Kristo. Urana lipuxing suxunguxunguamdi dibung ba Debit bakbaging tela bagula wa Urana Lipuxing Mogunganama.\f* bakbaging tela saing Urana iti mesa muli mana matiyua. Alali ulek xaiyua ngabaxanga baing.  
\v 9 Ngabaxanga, binabu mana namua naga ngaxap salak sabanga, laing digoxi nga mana waxu haringindi bila lipu dian tela. Ning sanga ba digoxi Urana Xuanoa te.  
\v 10 Binabu nga murugu mana ngaxap salak xangxang longgalo bu ngahauli Urana lipuxing mogunganamdi, bu sanga ding xauna dahatum haringina mana Kristo Yesu saing xapdi muli, saing sina ralanoa wa bungingbunginalo nadi.   
\p
\v 11 Alali haruanga maxunama sanga ba uhatum haringina mana:  
\b  
\q1 Nabu tamati rangua lo,  
\q2 bing bagula tawa rangua xauna.   
\q1
\v 12 Nabu tali haringina,  
\q2 bing bagula tawa etuaʼm axamandi rangua xauna.  
\q1 Nabu tahatiam mana,  
\q2 bing bagula hatiam makira xauna.   
\q1
\v 13 Nabu tayunga kubolua tasu mana haruanganoa,  
\q2 bing bagula su mana haruanganauyu,  
\q2 namua na sanga ba hatiam maina te.   
\b  
\s1 Lipu Oxatama Urana Nai  
\p
\v 14 Bungingbunginalo bing uhauli lipudi ba dahatumia haruangadi ba. Uhanaunaudi Urana maxania ba labu dahakhaxi mana haruanga marandi namuxidingdiu tai. Hakhaxinga na bila ba aningon te. Tegu. Hanggalangia lipuadi dilungu ba ing ganina.  
\v 15 Uwaxata haringina bu sanga ba uli Urana maxania bila lipua nai mana. Lipu oxatama na bila ba memeyana mana oxatanoa te, saing tubatuba ulek maxunama maringina.  
\v 16 Uwa hasoya mana hangixayangadi doxola mana Urana daxanganoa. Namua na lipudi daharua bila ba bagula diyamu Urana xumana buk.  
\v 17 Haruangadinga bagula kisi mana lipudi bila saxa haringing tela xang lipu tela sangganoa. Liwe mana lipuadi dilibu bila ba bing Haimenias Piletas tang.  
\v 18 Tang diyamu ulek maxunama, ditubatuba haruanga languangama ba Urana bagula iti matiadi dimesa te, namua na sina walinga hauna nakira masup. Bila balau dahanggalangia lipu teladi hatumingading haringindi.  
\v 19 Ning, Urana lipuxing sabungamdi dili haringinauyu. Duwa bila tuxa haringindi daharingia numua, tuxadi dibung haruanga bagudi li manadi ba: “Toxoratamona xabia lipu gaxarea iniadi,”\x + \xo 2:19 \xt Titinga (Namba) 16:5\x* xaung “Lipu gaxarea daharua ba ding Toxoratamona iniadi bing diyamu kubolu diandi.”   
\p
\v 20 Mana lipu xalaxalam numanoa, mina xangxana duwa. Teladi ditongtongiadi mana gol, teladi ditongtongiadi mana silba. Ne teladi ditongtongiadi mana xai xaung titi. Teladi dituxu mana oxata xai sibunama, ne teladi dituxu mana oxata musunama.  
\v 21 Bila balau, nabu lipu tela damiaina bu unia axamang musunamdi sanguaina, bing bagula wa bila axamang xangingama dituxu oxata xai sibunama mana, sok Urana inia, binabu lipua ba bagula xauxau ba Moxonoa tuxu oxatang xai longgalo mana.\fig Teladi dituxu mana oxata xai sibunama, ne teladi dituxu mana oxata musunama|alt="Vessels" src="HK00143B.tif" size="span" loc="2 Timothy 2:20-21" copy="BFBS (Knowles)" ref="2:20-21" \fig*   
\p
\v 22 Ne uluki mala sangua kubolu dianadi gananundi muruding ba dilibudi. Uluki mala rangua kubolu maringina, kubolua usu mana haruangama, kubolua murum sibuna xaung kubolua gamogamu mosiama—ung gugabu lipudi disabu mana Toxoratamona xaung hatuminga sigixingana.  
\v 23 Uwa hasoya mana hakhaxinga kakahamdi xaung hakhaxinga xabianga teguamdi, namua na uxabia ba aningodingdi bing gamiangua ing ganina.  
\v 24 Labu lipuadi dituxu Toxoratamona oxatanoa dahakhaxiu tai. Tegu. Dilibu kubolu xai na lipu longgalo. Ding sanga mana ditubatuba xai, saing dirung mosiu rangua lipuadi disina mauxangandi nadi.  
\v 25 Lipu gaxarea duxukxugiadi, bing sanga ba ditubatubadi mosiu. Bola Urana bagula xaxa daxanga tela bu duxugia hatumingadingdi, saing bagula xaidi ma ba daxabia ulek maxunama.  
\v 26 Baing ina naga, bagula daxap hatuminga xai muli, saing bagula digiti mala sangua xaungadi yanamidinga bitinginoa. Namua na tuxudi yabang salakkamia bu dilibu murunganoa.   
\c 3  
\s1 Xaidap Subinganoa Bagula Kubolu Diang Xumana Disok  
\p
\v 1 Ne, oxop xabianga mana haruanga baguli to. Mana xaidap subingandi bunging diang sibunoa bagula sok.  
\v 2 Namua na lipudi bagula muruding sibuna mana ding sibuding ing ganina. Bagula samoyading. Bagula diti ding disina yaya nading. Bagula digamia lipudi haruanga diania. Bagula dududing mana baudingtibudingdi. Bagula daharua xai sibuna mana haulingua te. Bagula duwa lipu maringing teguamdi.  
\v 3 Bagula muruding sibuna mana lipudi te. Bagula diyunga lipudi kuboludingdi te. Bagula daharungia lipudi. Bagula duwasa xai mana ding kuboludingdi te. Bagula atiding disala sap dahaung. Bagula hauxading sibuna mana kubolu xaidi.  
\v 4 Bagula dita riadingdi bixuadingdi rimadingia. Bagula dilibu hatumingadingdi kakahading sap. Bagula dahatum ding sibuding bing lipu sabanga sibundi. Bagula muruding sibuna mana dilibu sangga murunganoa ing ganina, ne bagula muruding sibuna mana Urana te.  
\v 5 Sanggadingia bagula disabu mana Urana, ning bagula hauxading mana diyunga haringinganoa xugia walingadingdi. Uwa hasoya mana lipuadi na bila ba.   
\p
\v 6 Ngaharua bila ba namua na lipuadi na bila ba dituxu murak mana teladi bu diyungadi ba diluxu mana numadingdi, saing daxai haing hatuminga xai teguamdi ba disu mana tubatubaigidingdi. Hainggadi ba kuboluding diandi mauxading sibuna manadi, saing murungading diang xangxana daxaidi mauli.  
\v 7 Hainggadi na bila ba bungingbunginalo ditubatuba mana tubatubaik haundi, ne sanga ba daxabia ulek maxunama rangrang sibun te.  
\v 8 Baing lipu tubatubaingamgadi li duxukxugia ulek maxunama bila waleu sibuna Yanis Yambres tang\f + \fr 3:8 \ft Yudadi buxiradi daharua ba waleu sibuna lipu luwadi li duxukxugia Moses Pero maxania. Bola Pero lipuxing tingungam luwa. Ubagu Xapdi Muli (Kisim Bek) 7:11-22.\f* duxukxugia Moses. Hatumingadingdi dirabangrabang, saing xungdi mari masup mana tubatubaik maxunamdi tahatum haringina manadi.  
\v 9 Ning oxatadingdi bagula disok sabanga te, namua na lipu longgalo bagula dibagu kuboludinga kakahang sibuna, bila waleu lipudi dibagu Yanis Yambres tang kuboludinga kakahana.   
\s1 Pol Hanaunau Timoti  
\p
\v 10 Ne ung ba, Timoti, uxabia xai sibuna axadi ngatubatubadi, saing uxabia ngarung baru xaung oxatua ngabo ba ngatuxu. Uxabia kubolugudi ngahatum haringina, ngaragu mana lipudi, nga murugu sibuna manadi xaung ngali haringina.  
\v 11 Uxabia ngaxap salak xangxana baru. Uxabia masup ba ngaxap salaga long sabanggadi Antiok, Aikoniam xaung Listra. Ne Toxoratamona xap nga sangua ding longgalo.  
\v 12 Maxung sibuna, lipu longgalo dibo ba ditaga rangua Kristo Yesu xaung dibo ba dahaxa daxanga maringinia ba, bagula daxap salaga.  
\v 13 Ne lipu diandi xaung lipu murakkamdi bagula dilibulibu kubolu diandi buk, bagula dituxu murakdi mana lipudi saing bagula lipudi dituxu murak manadi xauna.  
\v 14 Ne ung ba, uhatum haringinauyu mana axadi utubatuba manadi. Uxabia ba axadi ba maxuna, namua na uxabia ba sanga ba uhatum haringina mam am gatubatubaung manadi.  
\v 15 Xauna uxabia ba utubatuba mana Urana Xuang maringina mana bungina uwa garauyu laing hatata, saing disina xabianga maringina naung bu uxabia Urana xapkung muli namua na uhatum haringina mana Kristo Yesu.  
\v 16 Urana Xuang longgalo ma rangua ing sibung hatuminganoa, saing xai sibuna mana tubatuba lipudi, saing hatanga baru kuboluntadi didoa walingadingia. Hamaringiadi, saing tubatubadi baru kuboluntadi maringing sibuna mana dilibudi.  
\v 17 Alali Urana daxanganoa bu lipuxing taining tainina bagula daxauxau sibuna mana dilibu kubolu xai xangxana. \fig Urana Xuang longgalo ma rangua ing sibung hatuminganoa, saing xai sibuna mana tubatuba lipudi, saing hatanga baru kuboluntadi didoa walingadingia. Hamaringiadi, saing tubatubadi baru kuboluntadi maringing sibuna mana dilibudi|alt="Bible" src="MX-01.tif" size="col" loc="2 Timothy 3:16" copy="Art Scripture (Public Domain)" ref="3:16" \fig*   
\c 4  
\p
\v 1 Ngatabinaung Urana maxania xaung Kristo Yesu maxania, lipua bagula suxuya lipu walingamdi xaung lipu matiandi. Bagula goxoya ma saing xap Yonggaxinoa masok sabasabia, binabu ngatabinaung bila li:  
\v 2 Ubaxanga ulek maxunama. Bing uhaxi mana ulibu. Heku bunging xai kimbo bunging diana. Uhamaringia lipudi, ubilidi saing uharingiadi. Bungina ulibu axadi ba, bing ulibudi xaung kubolu ragungam sibuna xaung tubatubaingua.  
\v 3 Namua na xaidapdi dima yu bungina lipudi bagula dibo ba dilungu tubatubainga maringindi te. Tegu. Bagula muruding mana dilungu baru haruanganta sau xai sibuna tangadingliania, binabu bagula disai mana lipu tubatubaingamdi na bila ba bu disahi ding murungadinga.  
\v 4 Bagula dihitixiya ulek maxunama saing dita tangadingliandi mana buxiradi.  
\v 5 Ne ung ba, bungingbunginalo uwasa xai mana hatumingama xaung kuboluma. Uli haringina maluxuʼm mauxangandi. Ulibu oxatua lipudi dibaxanga ulek xaiyua dilibu. Ulibu oxata longgalo Urana sinadi naung ba.   
\p
\v 6 Ngabalaung bila ba, namua na walingagua matuxuya mari bila waingga dimatuxuya Urana maxania bila hananiangua. Xaidabigu matiama ma haxek ba.  
\v 7 Ngahaung xai haungingia ba. Ngasahi lukinga sabangua ba. Hatumingagua haringina ngatuxuyu.  
\v 8 Baing ina naga, hatata yahangua ragu nga. Bila disina muxup dalingama na lipua dali halingua. Toxoratamona, Lipu Suxuyanga maringinama, bagula sina haxuyanga ba nanga mana xaidapka goxoya ma ba. Baing yahangua ba ngayua ing ganina te. Tegu. Bagula sina na lipu longgalo hatumingading dahaxi mana goxoyanganoa.   
\s1 Pol Haruangang Kimuamdi  
\p
\v 9 Uhaxi mana uma rangua nga sap.  
\v 10 Namua na Demas muruna buk mana titia li, binabu sauya nga ila long sabangga Tesalonaika. Kresens ila probinsia Galesia, saing Taitas ila titia Dalmesia.  
\v 11 Luk ing ganina wa rangua ngauyu. Oxop Mak ma ranguaung, namua na lipu xai sibuna bu hauli nga mana oxatua.  
\v 12 Ngasoxi Tikikas mala long sabangga Epasas.  
\v 13 Bungina uma, bing oxop imang xabubungam ngayunga mua rangua Karpas mana long sabangga Troas ma. Xauna, oxop xailongigudi ma. Ne umaxania sibuna ba labu uhalingalinga xailong asaxa sangganamdiu tai.   
\p
\v 14 Aleksanda, lipu axamandi bila bras ain oxatadinggam tela, libu doa sibuna manga. Toxoratamona bagula haxuya kubolunoa na.  
\v 15 Ung xauna umaxania mana lipua ba, namua na xukxugia tubatubaingaradi haringina.   
\p
\v 16 Bunging mugamugangama dita nga haruangia, lipu tela hauli nga ba ngahaxuya haruangadinga te. Tegu. Ding longgalo dahatibaxaya manga. Ngasabu ba Urana yunga kuboludinga.  
\v 17 Ning Toxoratamona ing sibuna hauli nga, saing haringia nga bu ngabaxanga ulek xai longgalo sanga sibuna bu Yuda Teguam longgalo dilungu. Baing Toxoratamona xap nga sangua mauxangang sabanga bila dibo ba dung nga mati baing.  
\v 18 Toxoratamona bagula xap nga sangua salak diang longgalo dibo ba daxap nga, saing bagula xap nga xai mala Yonggaxing long xaiyamia. Taiti yanoa tasabu mana bungingbunginalo! Maxung sibuna!   
\s1 Pol Harua Xaidap Xai Na Teladi  
\p
\v 19 Uharua xaidap xai yagia na Prisila ayuana Akwila tang xaung Onesiporas lipuxing numanamdi.  
\v 20 Erastas wauyu long sabangga Korin, saing Tropimas busi saing nga ngayunga mua longga Miletas.  
\v 21 Uhaxi mana uma rangua nga muga mana bunging xaringanama. Yubyulas harua xaidap xai naung. Pudenis, Lainas, Klaudia digabu lipu hatuminga haringinam longgalo daharua xaidap xai naung xauna.   
\p
\v 22 Ngasabu ba Toxoratamona wa rangua aningoma, saing ngasabu ba atin dimoti mang.