\id 1TI - Mato [met] 
\ide 65001 - Unicode (UTF-8)
\h 1 TIMOTI 
\toc3 1 Ti 
\toc2 1 Timoti 
\toc1 1 Timoti 
\mt2 Aposel Pol bung xailongdi mala rangua lipuxing haulingamdi. Tauxu xailong mugamugangamga li ba,  
\mt1 1 Timoti  
\is1 Namua Pol Bung Mala Na Timoti  
\ip Mana bunging luwadi luwadi Pol haxa mauli bu baxanga ulek xaiyua, bala Timoti ba wasa mana long sabangga Epasas sabunganoa (1:3). Baing ina naga, Pol ila Masedonia. Kimuya, bungina hatum ba sanga ba goxoya ma te (3:14-15), bung xailongga li mala rangua Timoti bu haringia xaung bu tubatuba. Hauli Timoti ba xabia kubolua wasa mana lipu hatuminga haringinamdi, kubolua iti Urana yanoa, xaung kubolua soxauti xaung bili lipu tubatubainga languangamdi. Pol bung xailongga li bila niani AD 64.  
\is1 Haruanga Tuandi  
\io1 • Haruanga mugamugangam \ior (1:1-2)\ior*  
\io1 • Haruanga haringina mana tubatubainga maxung teguama \ior (1:3-11)\ior*  
\io1 • Urana usinganganoa ila rangua Pol \ior (1:12-17)\ior*  
\io1 • Baxanga ba bung mala rangua Timoti baru \ior (1:18-20)\ior*  
\io1 • Wasa mana sabunga baru \ior (Hataina 2–3)\ior*  
\io1 • Baxanga ba soxauti tubatubainga maxung teguam daxanganoa \ior (Hataina 4)\ior*  
\io1 • Baxanga guguniangadi wasangadinggam daxanganoa \ior (5:1–6:2)\ior*  
\io1 • Haruanga teladi \ior (6:3-19)\ior*  
\io1 • Haruanga kimuam \ior (6:20-21)\ior*  
\ib  
\c 1  
\s1 Haruanga Mugamugangam  
\p
\v 1 Nga Pol, nga aposel tela mana Kristo Yesu. Urana, Lipuxira Xabinga Muliama, gabu Kristo Yesu ina lipua tata ragunga mana, tang ditabina nga saing dita oxata li rimagia.   
\p
\v 2 Timoti,\f + \fr 1:2 \fk Timoti\ft —Bunging xumana Timoti haxa mauli rangua Pol. Bungina Pol sauya long sabangga Epasas, bala Timoti ba wa la ba sobak teladi bu haringia Kristo lipuxindi.\f* ngabung xailongga li naung. Uwa garagu sibunoa mana hatumingara haringina.  
\p Ngasabu ba Urana Tibura xaung Toxoratamona kiria Kristo Yesu tang atiding dimoti maung, ba tang dusingaung, xaung ba tang dilibu gamoma wa mosiu.   
\s1 Amaxania Mana Tubatubaik Languangamdi  
\p
\v 3 Bungina ngayungaung ngala probinsia Masedonia, ngahaxi mana uwa mua la ba long sabangga Epasas. Ngahaxi manauyu ba. Uwa mua la ba bu ubili lipuadi ditubatuba lipudi mana hanaunaunga languangamdi ba labu dilibu bila bau tai.  
\v 4 Xauna, ubili lipuadi ba labu dirung dinaxuya naxuya buxiradi xaung suxingadingdiu tai. Subingang tate. Axadi na bila ba diyumyum lipudi ba dahakhaxi olang. Daharingia lipudi ba dituxu Urana oxatanoa te, oxatua ba sanga ba dilibu nabu dahatum haringina mana ing ganina.  
\v 5 Ubilidi bila li bu lipudi muruding sibuna mading. Kubolua murungam sibunoa mesa mana gamogamu sigixinga xaung hatuminga mauxang teguama xaung hatuminga haringing maxunama.  
\v 6 Lipu teladi diyamu axadi li saing duxugia mala mana kubolua haruanga namuxing teguam.  
\v 7 Dibo ba lipudi dibagudi bila lipu hanaunaunga\f + \fr 1:7 \fk hanaunaunga\ft —Alali hanaunaungadi Urana sinadi na Moses.\f* tubatubainganamdi, ne daxabia haruangadinga te. Dahaxi mana haruangadinga, ne daxabia namuxinoa te.   
\p
\v 8 Taxabia ba Urana hanaunaunganoa bing xai nabu lipudi ditubatuba maringina.  
\v 9 Xauna, taxabia ba Urana sina hanaunaunganoa bu hamaringia lipu maringindi te. Tegu. Sina bu hamaringia lipuadi didali hanaunaungua digabu lipu dudunamdi, lipuadi diyamu Urana digabu lipu kubolu dianamdi, lipu maringing teguamdi digabu lipuadi disina yaya na Urana te. Sina bu hamaringia lipuadi dung baudingdi kimbo tibudingdi, lipu ungingamdi,  
\v 10 lipu miaxuamdi digabu lupkadi dikinu rangua lupdi, lipuadi dituxu dahanai lipudi, disinadi bila lipu oxata olanggamdi, lipu murakkamdi digabu lipuadi dilangua bunging suxuyangamia, xaung lipu gaxarea disok bixua mana tubatubainga maringindi.  
\v 11 Tubatubainga maringinadi ba duwa hasusu mana ulek xaiya ba harua mana Urana xai sibuna kiria ba ralanoa, ulek xaiya ba ta rimagia bu ngabaxanga.   
\s1 Pol Harua Xai Sibuna Mana Urana Usinganganoa  
\p
\v 12 Ngaharua xai sibuna mala rangua Kristo Yesu Toxoratamona kiria, ina sina haringinga nanga, namua na hatum ba nga sanga mana oxatua li, saing mogu nga bu ngatuxu oxatanoa.  
\v 13 Maxuna, waleu ngaharungia, saing ngasina salaga na lipuxindi saing atigu saliandi daxapdi. Ning Kristo usinga nga namua na ngaxabia kubolugu dianoa te, namua na ngahatum haringina mana teguyu.  
\v 14 Toxoratamona kiria atin dimoti sibuna manga, xaung libu nga sanga ba ngahatum haringina mana, xaung murugu sibuna mana lipudi namua na ngataga rangua Kristo Yesu.   
\p
\v 15 Alali haruanga maxunamdi sanga ba uhatum haringina manadi, xaung sanga ba lipu longgalo dituxudi, hatumingading luwa te: Kristo Yesu ri ma titia bu xap lipu diandi muli. Baing nga ba kubolugu diandi didali ding longgalo.  
\v 16 Ning Kristo Yesu libu kubolu usingangama manga bu hatanga na lipu longgalo ba ragu sibuna manadi. Libu bila ba bungina libu kubolunoa manga, lipua kubolung diandi didali ding longgalo. Bo ba kubolunoa wa babu manadi bu hatanga nadi ba bagula ragu sibuna manadi, laing dahatum haringina mana xaung daxap walinga subingang teguama.  
\v 17 Xaitamoxi wa etua mana axamandi bungingbunginalo, taiti yanoa! Wa bungingbunginalo, sanga ba lipu tela bagu te, ing ganina Urana maxunama. Bing xap yaya sabanga xaung ralana bungingbunginalo. Maxung sibuna!   
\p
\v 18 Garagua Timoti, hanaunaungadi li ngasinadi naung, disu mana Urana suxungunoa waleu dibaxanga muga maung ba. Usu manadi bu daharingiaung ba uhaung xai mana Toxoratamona haungingandi.  
\v 19 Baing bungina uhaung bing bungingbunginalo utuxu haringina hatumingam haringina, xaung ulibu kuboluadi uxabia ba dimaring Urana maxania. Uhatumia. Lipu teladi diyamu kuboluadi daxabia ba dimaring Urana maxania. Baing ina naga, dahanggalangia ding hatumingading haringindi bila waga tela xuruti siangia.  
\v 20 Haimenias Aleksanda tang bing lipu luwa dilibu bila ba. Ngatadi Satan rimania, bu bungina daxap salaga bagula daxap xabianga bu sanga ba daharungia Urana te.   
\c 2  
\s1 Sabunga Hanaunaungandi  
\p
\v 1 Axamang mugamugangama ngahaxi mana bing ubala lipudi ba asabu mana lipu longgalo. Axusunga Urana ba haulidi, asabu mana mauxangadingdi, saing aharua xai sibuna na mana axadi libudi.  
\v 2 Asabu bila li mana xaitamoxidi xaung lipu yayamdi, bu sanga ba tarung xai xaung tawa mosiu, xaung bu sanga ba tasu sibuna mana kubolu longgalo daxai Urana maxania.  
\v 3 Alali xai sibuna, saing libu Urana, kira Lipuxira Xabinga Muliama, gamona yaha sibuna.  
\v 4 Ina bo ba xap lipu longgalo muli. Xauna muruna mana daxabia rangrang mana uleging maxunama.  
\v 5 Kira taxabiau, Urana taininau ing ganina, saing lipu aningoxam taininau ing ganina li liwe mana Urana xaung lipudi. Lipua ba Kristo Yesu.  
\v 6 Yesu sina ing sibuna walinganoa bu gim lipu longgalo muli. Libu bila ba mana bungina Urana mogu ba, bu hatanga ba Urana murung sibuna ba xap lipu longgalo muli.  
\v 7 Baing mana namua ba Urana mogu nga bu ngahabingia uleginoa, xaung bu ngasok aposel tela, xaung bu ngatubatuba Yuda Teguamdi mana hatuminga haringing maxunama. Haruangagua li maxung sibuna. Ngalangua te! \fig Axusunga Urana ba hauli lipu longgalo, asabu mana mauxangadingdi, saing aharua xai sibuna na mana axadi libudi|alt="Man praying on knees" src="IB04202bw cropped.tif" size="col" loc="1 Timothy 2:1" copy="IBS (Faadil)" ref="2:1" \fig*   
\p
\v 8 Ngabo ba lupdi mana long longgalo diti rimadingdi ba disabu, doxola mana ati salianoa xaung kubolua dahakhaxi, dimaring Urana maxania bila ba.   
\p
\v 9 Xauna ngabo ba haingdi diyauyau mana axamang xaidi lipudi maxadingia. Labu dibuxuya toxolodingdiu tai, diyauyau mana golidiu tai, siang xai sibundiu tai, xaung imang siang sabanggamgu tai.  
\v 10 Tegu. Bing disau kubolu xaidi, kuboluadi daxai mana haingdi daharua ba disabu mana Urana.  
\v 11 Haingdi bing dilungu tubatubaingua mosiu xaung duwa hawa mana lipu tubatubaikkama.  
\v 12 Ngabili haingdi ba labu ditubatuba lupdiu tai, saing ngabilidi ba labu duwa etua mana lupdiu tai. Tegu. Bing dirung dilungu mosiu.  
\v 13 Namua na Urana tongtongia Adam muga, saing kimuya tongtongia Ip.\f + \fr 2:13 \fk Adam…Ip\ft —Adam lipu mugamugangam wa titia. Urana tongtongia. Saking Urana tongtongia Ip ba wa Adam haininoa. Satan langlangua Ip bu dali Urana bilinganoa.\f*  
\v 14 Saing Adam xung mari Satan muraginia te. Haingga baing. Ina dali Urana hanaunaunganoa.  
\v 15 Ning Urana bagula xap haingdi muli mana dahayau garadi, nabu dahatum haringina mana Kristo mua, xaung nabu muruding sibuna mana lipudi mua, xaung nabu dilibu kubolu sigixingandi mua, xaung nabu dilibu kuboludi daxai lipudi maxadingia mua.\f + \fr 2:15 \ft Grik xuana mana maxixinga baguli sok rangrang te.\f*   
\c 3  
\s1 Sabunga Yanamindi Bing Lipua Na Bila Li  
\p
\v 1 Alali haruanga maxunamdi sanga ba uhatum haringina mana: Nabu lipu tela hatuminganoa haxi mana sok sabunga yanaming tela, bing oxata ina muruna mana ba xai sibuna.  
\v 2 Binabu maxung sibuna sabunga yanaming kubolunoa bing wa maringing sibuna bu lipu tela sanga ba harua libu kubolu dian tela te. Haining taininau ing ganina. Wasa xai mana ing sanggandi. Wasa xai mana ing sibung kubolunoa. Yanoa bing xai. Xap lobudi wasa manadi xai. Tubatuba Urana Xuanoa xai.  
\v 3 Labu nung lang haringing xumanau tai. Labu atin disala saing taha lipudiu tai. Tegu. Libu kubolu xaringana. Labu gamiau tai. Labu muruna buk mana siangau tai.  
\v 4 Wa etua mana ing sibung bakbaginoa xai saing tubatuba garandi ba disu mana haruanganoa xai xaung ba duwa hawa mana.  
\v 5 Namua na nabu lipu tela sanga ba wa etua mana ing sibung bakbaginoa xai te, bagula wasa mana Urana lipuxing sabungamdi baru?  
\v 6 Labu xugia hatuminganoa nulanau tai. Nam hasua namua na amogu sap, saing xap suxuyanga maxang taininau maina xaungadi yanamidinga xap maina ba.  
\v 7 Yanoa bing xai lipu hatuminga haringing teguamdi maxadingia xauna, nam lipudi ditatua yanoa saing xaungadi yanamidinga bitinginoa tuxu. \fig Sabunga yanaming kubolunoa bing wa maringing sibuna|alt="Family" src="PD-199bw.tif" size="span" loc="1 Timothy 3:1-5" copy="Art Scripture (Public Domain)" ref="3:1-5" \fig*   
\s1 Sabunga Lipuxing Haulingamdi Bing Lipua Na Bila Li  
\p
\v 8 Bila balau, sabunga lipuxing haulingamdi bing lipudi yadingdi daxai lipudi maxadingia. Labu lipu manang luwamdiu tai. Labu dinung wain bukku tai. Labu muruding sibuna mana dilangua lipudi bu daxap siangidingdiu tai.  
\v 9 Bing bungingbunginalo dahatum haringina mana Urana uleging maxunama hatanga masok xaung hatuminganoa mauxanoau tai.  
\v 10 Muga bing atubadi to. Baing ina naga, nabu kuboluding dian tela te, bing sanga ba daxap sabunga lipuxing haulingama oxatanoa.  
\v 11 Bila balau, sabunga lipuxing haulingamdi hainidingdi\f + \fr 3:11 \ft Grik xuana mana haruanga baguli sok rangrang te. Namuxing tela bing “haing sabunga lipuxing haulingamdi”.\f* bing yadingdi daxai lipudi maxadingia. Labu daharungia telau tai. Tegu. Bing duwasa xai mana ding sanggadingdi. Bing disu mana haruangading longgalo.  
\v 12 Sabunga lipuxing haulingama bing haining taininau ing ganina xaung wa etua mana garandi xaung bakbagindi xai.  
\v 13 Lipu gaxarea dituxu oxata li xai, bagula daxap yaya xai sibuna, saing bagula daxap haringinga sabanga bu dibaxanga na lipu teladi ba dahatum haringina mana Kristo Yesu.   
\s1 Hatuminga Haringina Uleginoa  
\p
\v 14 Ngabo ba ngama ranguaung sap, ning ngabung hanaunaungadi li mala ranguaung bu,  
\v 15 nabu ngahalisi monga, bing bagula uxabia kuboluadi daxai mana lipudi duwa Urana bakbaginia ba dilibudi. Bakbaginoa ba Urana walingam lipuxing sabungamdi, kira lipu hatuminga haringinamdi ba, tawa bila siang tuxandi daharingia uleging maxunama.  
\v 16 Maxung sibuna ulega Urana hatanga masok bing axamang xai sibuna! Ulega ba bing:  
\b  
\q1 Ina sok lipu sanggania,  
\q2 saing Urana Aningonoa hatanga ba lipu maringing sibuna.  
\q1 Urana uleginamdi dibagu,  
\q2 saing numanumadi dilungu lipudi dibaxanga.  
\q1 Lipu titiamdi dahatum haringina mana,  
\q2 saing Urana xap mahaing long ralanamia.   
\c 4  
\s1 Lipu Teladi Bagula Diyunga Hatuminga Haringina  
\p
\v 1 Urana Aningonoa harua rangrang ba mana xaidap subingandi lipu teladi bagula diyunga hatuminga haringina, saing bagula disu mana aningoningo murakkamdi xaung tubatubaingadi dima rangua xaungadi.  
\v 2 Lipu tubatubaikkamgadi ba bing lipu languangamdi xaung lipuadi manading luwa. Hatumingadinga sudi te bungina dilibu kubolu diandi.  
\v 3 Dibili lipudi ba labu diyau tai saing dibilidi mana anginga teladi. Ning Urana tongtongia angingadi ba bu kira lipu hatuminga haringinamdi taxabia uleging maxunama sanga ba taxapdi, taharua xai sibuna saing taxangdi.  
\v 4 Namua na axamang longgalo Urana tongtongiadi ba daxai. Baing labu tahitixiya axamang telau tai, nabu muga taharua xai sibuna bing taxap.  
\v 5 Namua na disok sigixinga sibuna Urana maxania mana haruanganoa harua ba, xaung mana haruangua tasabu muga mana taxangdi.   
\s1 Kristo Yesu Lipuxing Xai Oxatam  
\p
\v 6 Bungina ubaxanga axadi li na lipu hatuminga haringinamdi, bing bagula utuxu Kristo Yesu oxatanoa xai sibuna. Xauna, Urana bagula libu hatumingam haringina tubu mana haruanga hatuminga haringinama xaung tubatubainga maringindi usu manadi ba.  
\v 7 Labu utuxu buxiradi doxola mana Urana hatuminganoau tai xaung naxuyanga olangdiu tai, uwa hasoya manadi. Utubatubaungguyu bu oxop kubolu maringindi Urana muruna manadi.  
\v 8 Oxata tubatuba sanggua bing xai, ning oxata haringiaung mana kubolu maringindi Urana muruna manadi dali saing xai sibuna, namua na haxuyanganoa hauliung hatata uwa, xaung kimuya bungina oxop walinga subingang teguama.  
\v 9 Alaba haruanga maxunama sanga ba lipu longgalo dahatum haringing sibuna mana.  
\v 10 Mana namua ba tamakasa sibuna namua na tata ragunga mana Urana walingama, ina lipu longgalo Lipuxiding Xabinga Muliama, saing maxung sibuna bagula xap lipudi dahatum haringina mana muli baing.   
\p
\v 11 Uhanaunau utubatuba axadi ba.  
\v 12 Ung gananunauyu, ning labu uyunga lipu tela tatuaung bila ung gara telau tai. Tegu. Mana haruangama, mana walingama, mana murungam sibuna, mana hatumingam haringina, xaung mana kubolum sigixingandi—mana axadi li bing uhatanga na lipu hatuminga haringinamdi ba baru kuboluntadi daxai mana dilibudi.  
\v 13 Hatata laing ngama, bing ulibu kubolua utiti Urana Xuanoa na sabungua, ubaxanga nadi, saing utubatubadi.  
\v 14 Labu uyunga yahanga Urana sina naung bau tai. Yahanga ba oxop bungina sabunga yanamindi dita rimadingdi maung, saing lipu tela baxanga Urana suxungunoa mana bagula uwa lipua na bila ba.  
\v 15 Hatumingama bing haxi mana axadi li. Utuxu oxata li haringing sibuna bu lipu longgalo sanga ba dibagu ba oxatama sok xai xaidap taining tainina.  
\v 16 Umaxania mana kubolumdi xaung mana tubatubaingamdi. Baing ulibulibu axadi utubatubadi ba bungingbunginalo, namua na nabu ulibu bila ba, bing Urana bagula xapkung muli gabu lipudi dilungung. \fig Bing ulibu kubolua utiti Urana Xuanoa na sabungua, ubaxanga nadi, saing utubatubadi|alt="Man reading in synagogue" src="lb00244b.tif" size="col" loc="1 Timothy 4:13" copy="BFBS (Bass)" ref="4:13" \fig*   
\c 5  
\s1 Haruangua Mana Sabungamdi  
\p
\v 1 Labu ubili lipu haringindiu tai. Tegu. Uharingiadi mosiu bila ulibu mana ung tibum. Ulibu kubolua mana lipudi nianidingdi duwa hawa maung bila ulibu mana kixingimdi.  
\v 2 Ulibu kubolua mana haing haringindi bila ulibu mana baum, saing ulibu kubolua mana haing nanundi bila ulibu mana hamungamdi, ulibu kubolu sigixingang sibuna manadi.   
\p
\v 3 Uwasa xai mana tapdi diraxap sibuna mana haulingua.  
\v 4 Ne nabu tap tela garandi kimbo garang ranggindi, bing bakbaginadi ba ditubatuba mana dilibu kubolua hatanga disu mana Urana to. Ding sibuding duwasa mana. Mana kubolua ba dahaxuya baudingdi kimbo bauding ranggindi mana duwasa manadi. Bing dilibu bila ba namua na kubolua ba libu Urana yaha.  
\v 5 Ne taba wa olang sibuna, xola mana bakbagindi, ina ta ragunga mana Urana, saing xaidap yambong sabu, xusunga mana haulingua.  
\v 6 Ning tap teladi dahatumia sanggadingdi ing ganina bing aningodingdi dimati masup, heku sanggadingdi duwauyu.  
\v 7 Usina hanaunaungadi li na lipudi xauna, bu lipu tela sanga ba su haruanga tela nadi te.  
\v 8 Nabu lipu tela wasa mana bakbaginoa te, bing hatiam mana hatuminga haringinoa, saing wa diang sibuna mana lipu hatuminga haringing teguama. Ne lipu tela wasa mana lipu numanamdi te bing bila balau sibuna. \fig Uwasa xai mana tapdi diraxap sibuna mana haulingua|alt="Widow" src="C056bw cropped.tif" size="col" loc="1 Timothy 5:3-16" copy="NTM" ref="5:3-16" \fig*   
\p
\v 9 Xailonga abung tapdi yadingdi mana,\f + \fr 5:9 \fk Xailonga abung tapdi yadingdi mana\ft —Xailongga ba dibung yadingdi mana tap gaxarea sabunga dimogu ba dahauli.\f* bing abung haingga na bila li yanoa ing ganina: Nianindi didali 60, wa maringina rangua ayuana ing ganina,  
\v 10 xaung lipudi daxabia kubolundi daxai, bila wasa mana garadi xai, xap lobudi wasa manadi xai, damia Urana lipuxing maringindi kidingdi, hauli lipuadi mauxangandi daxapdi, saing kubolunoa bing bungingbunginalo libu kubolu xai xangxana.   
\p
\v 11 Ne tap mugangadi te, labu abung yadingdi mana xailongga bau tai. Namua na bungina sangga murunganoa dali murungadinga mana Kristo, bagula dibo ba diyau muli.  
\v 12 Nabu bila ba, bagula daxap suxuyangua mading, namua na didali haruangua dahau muga rangua Urana.  
\v 13 Axamang tela muli, kuboludinga daxap bing dirung olang saing dihixihixi mana numadi. Baing dirung olang ing ganina te, daxap lipu teladi haruangadingdi saing disu dila dima mua saing daharungiadi. Baing daxap haruanga xangxana masok ba maring mana taharua te.  
\v 14 Binabu hatumingagua ngasina na tapdi duwa xanronggi teguyu bing diyau muli, dahayau garadi, duwasa mana numadingdi. Bila balau sanga ba disina gananganoa na bixuaroa bu harua diana manadi te.  
\v 15 Ngaharua bila ba namua na teladi diyunga daxangua masup, saing disu mana Satan.  
\v 16 Nabu haing hatuminga haringinam tela bakbaging teladi tapdi, bing ina haulidi. Heku sabungua xap mauxanganoa mana wasa manadi. Sabunga bing wasa mana tapdi diraxap sibuna mana haulingua.   
\p
\v 17 Sabunga bing disina yaya sabanga xaung haulingua na yanamindi dimuga manadi xai. Baing lipudi dibaxanga xaung ditubatuba lipudi bing daxap sibuna axa luwadi ba.  
\v 18 Namua na waleu sibuna Moses bung Urana Xuania ba, “Bungina bapalo ruharuha wit marandi, bing labu agoxi suxungunoa bu abili mana xang witdiu tai.”\x + \xo 5:18 \xt Hanaunaunga (Lo) 25:4\x* Baing Yesu harua ba, “Lipu oxatam bing xap giminaginoa.”\x + \xo 5:18 \xt Luk 10:7\x*   
\p
\v 19 Nabu lipu tela su haruanga na sabunga yanaming tela, bing labu alungu haruanganoau tai. Ne nabu luwa kimbo tuwa dibaxanga bila ba, bing sangau, alungu.  
\v 20 Ne sabunga yanaming tela libulibu kubolu diang maxang taininau, bing abili haringing sibuna sabunga maxadingia, bu yanaming teladi dimaxuwa ba dilibu kubolu diandi.  
\v 21 Ngatabinaung maringina Urana maxania xaung Kristo Yesu maxania xaung Urana uleginamdi mogudi ba maxadingia ba, usu mana hanaunaungadi li maringina. Ulibu hasusu na lipu longgalo. Labu ulibu kubolu tela na lipu tela namua na lipu sabanga kimbo riamau tai.  
\v 22 Labu uta rimamdi mana lipu tela bu sok sabunga yanaminoa sapku tai. Nabu ulibu bila ba saing lipua ba libu kubolu diana, bing bila ugabu ulibu kubolung diana xauna. Mana kubolum longgalo bing ulibu kubolu sigixingandi.   
\p
\v 23 Labu unung lang ing ganinau tai. Unung wain kaxukana xauna, namua na bagula hauli busingadi duwa gamomia bunging xumana.   
\p
\v 24 Uhatumia, lipu teladi kuboluding diandi duwa sabasabia, saing kuboludingdi dimuga mading mala suxuyangia. Ne teladi, kuboluding diandi dihisa laing disok sabasabia suxuyangia.  
\v 25 Bila balau, kubolu xaidi duwa sabasabia xauna, ne kubolu xaiyadi duwa hisangia sanga ba dihisa bungingbunginalo te.   
\c 6  
\p
\v 1 Lipu hatuminga haringinamdi duwa lipu oxata olanggamdi\f + \fr 6:1 \fk lipu oxata olanggamdi\ft —Lipua na bila ba waxata mana lipu tela mana ing murunganoa te. Lipua waxata mana bing wa bila moxonoa, saing wasa mana lipu oxata olanggama walinganoa.\f* bing duwa hawa mana lipuxiding haringindi mana kuboluding longgalo. Bing dilibu bila ba bu lipu tela sanga ba harua diana mana Urana te, kimbo harua diana mana tubatubangaradi te.  
\v 2 Nabu lipuxiding haringindi ding Kristo lipuxindi, bing labu dahatumia bila liu tai: “Riagu hatuminga haringinama, binabu heku mana ngalungu haruanganoa.” Tegu. Dituxu oxatadinga xai sibuna, namua na lipuxiding haringindi duwa lipu hatuminga haringinamdi muruding manadi, saing daxap axamang xai bungina lipuxiding oxata olanggamdi dituxu oxatadinga xai.  
\p Utubatuba lipuxim sabungamdi axadi ba, saing uhaxi mana dilibudi.   
\s1 Tubatubaik Languangamdi Xaung Tarung Mosiu Baru  
\p
\v 3 Lipu gaxarea ditubatuba tubatubaik maxung teguamdi saing tubatubaigidingdi xan tela mana tubatubaik maringindi Toxoratamona kiria Yesu Kristo sinadi ba, xaung xan tela mana tubatubaik Urana daxanganama,  
\v 4 bing diti ding xaung daxabia axamang tela te. Lipua na bila ba kubolunoa maring te, saing yaha mana hakhaxi mana axamang olangdi xaung haruanga marandi namuxidingdi. Kubolua ba xap axadi li masok: xawangua, gamiangua, harungiangua, su haruanga maxung teguama,  
\v 5 xaung hakhaxinga subingang teguama. Lipuadi ba hatumingadingdi didoa, saing sanga ba daxabia rangrang mana haruanga maxunama te. Dahagaxa ba ditubatuba Urana daxanganoa bing daxanga sianggam. \fig Tatuxu axamang tela te bungina tasok mana titia li. Bila balau sanga ba taxap axamang tela rangua kira te bungina tasup mana|alt="Men carrying dead body out of house" src="GW-145.TIFF" size="col" loc="1 Timothy 6:7" copy="UBS (Wade)" ref="6:7" \fig*   
\p
\v 6 Ning xai buk nabu tahaxa Urana daxangania xaung gamoradi duwa mosiu mana axadi taxapdi rangua.  
\v 7 Namua na tatuxu axamang tela te bungina tasok mana titia li. Bila balau sanga ba taxap axamang tela rangua kira te bungina tasup mana.  
\v 8 Baing ina naga, nabu kira angiara xaung imangira, bing bagula tayaha mana axadi ba.  
\v 9 Ne lipudi muruding mana disok lipu xalaxalamdi xungdi mari tubaigia, tuxudi bila bitinga tuxu asaxua, saing murungading kakahang xangxana dahanggalangiadi, daxaidi mala bu daxap doa sibuna.  
\v 10 Namua na siang murunganoa bing namua mana axamang diang xangxana. Baing lipu teladi, muruding buk mana sianga, didali hatuminga haringina daxanganoa, saing daxap salak xumana mading, bila disu ding gulu xumania.   
\s1 Pol Hanaunaungang Kimuamdi  
\p
\v 11 Ne ung, Timoti, uwa Urana lipuxinoa. Uluki sangua axa dianadi li, unaxu mana kubolu maringindi xaung Urana daxanganoa. Unaxu mana hatuminga haringinama, ung murum sibuna mana lipudi, uli haringina maluxuʼm mauxangandi, saing ulibu kubolu xaringana mana lipudi.  
\v 12 Uhaung mana haunginga xaiyua mana axadi tahatum haringina manadi. Utuxu haringina walinga subingang teguama, walinga ba Urana wagiung mana ba bungina ubaxanga lipu xumana maxadingia ba uhatum haringina mana Kristo.  
\v 13 Baing Urana maxania, ina sina walinga na axamang longgalo, xaung Kristo Yesu maxania, ina baxanga maringina bungina Pontias Pailat\f + \fr 6:13 \fk Pontias Pailat\ft —Bungina dituxu Yesu, Pailat wa gabana mana titia Yudadi duwa mana. Ina bala lipuxing haungingamdi ba dung Yesu mati.\f* xusunga, ngatabinaung tang maxadingia ba  
\v 14 usu mana haruanganoa maringing sibuna sanga mana ba lipu tela su haruanga maung te. Ulibu bila ba laing Toxoratamona kiria Yesu Kristo malinganoa,  
\v 15 mana xaidapka Urana mogu ba. Urana ing ganina taiti yanoa! Lipu taininau ing ganina wa etua mana lipu longgalo! Ina Xaitamoxi wa etua mana xaitamoxi longgalo! Ina Toxoratamona wa etua mana toxoratamona longgalo!  
\v 16 Ing ganina bagula mati te, saing wa long xaiya luliang saxaxangania buk ba sanga ba lipu tela ila haxek mana te! Lipu tela bagu te. Saing lipu tela sanga ba bagu te! Urana bagula xap yaya sabanga sibuna, saing haringinganoa bagula wa bungingbunginalo! Maxung sibuna!\fig Siang murunganoa bing namua mana axamang diang xangxana|alt="Bag of money" src="lb00173b.tif" size="col" loc="1 Timothy 6:3-10" copy="BFBS (Bass)" ref="6:10" \fig*   
\p
\v 17 Utabina lipuadi duwa lipu xalaxalamdi titia li ba labu dahasuau tai, saing labu dahatum haringina mana xalingidingdiu tai, namua na daxabia te bagula dituxudi bunging maxaxaya kimbo bunging gamoita ing ganina. Binabu bing dahatum haringina mana Urana. Ing sibuna hatuminganoa mesa ba sina axamang longgalo nakira bu tayaha manadi.  
\v 18 Utabinadi ba dilibu kubolu xaidi, ba duwa lipudi hatumingadingdi dimesa ba dahauli lipudi, xaung ba diyaha mana dulia lipudi.  
\v 19 Nabu dilibu bila ba, bagula ditagia kuboluding xaidi haxuyanganoa bila xalaxaladi mading ba, kubolu xaiyadi ba bagula duwa bila tuxa haringindi daharingia numa xai sibuna, daharingia walingadinga kimu sibuna. Bing dilibu bila ba bu daxap walinga ba walinga maxung sibunama.   
\p
\v 20 Timoti, uwasa xai mana oxatua Urana ta rimamia. Uwa hasoya mana hangixayangadi doxola mana Urana daxanganoa. Xauna, uwa hasoya mana lipuadi ditubatuba axadi duxukxugia ulek maxunama. Dibala ba ditubatuba “haruanga maxunama”, ning dilangua.  
\v 21 Lipu teladi daxap haruangadinga dituxu, saing bila balau didali hatuminga haringinam daxanganoa, dahanggalang.  
\p Ngasabu ba Urana atin dimoti mang.