\id ROM - Merey \h Roma hay \toc1 Ɗerewel nakə Pol a watsatay naha a Roma hay aye \toc2 Roma hay \toc3 Rom \mt2 Ɗerewel nakə Pol a watsatay naha a \mt1 Roma hay \mt2 aye \imt1 Məfələkwe \ip Ahəl nakə Pol a watsatay naha a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ma Roma aye na, a ndəv ha mamahkar i mahəhele ŋgay. A say mede hus a Roma, təv nakə ki ye a ɗəma zuk bay aye. A say mede dəreŋ a məgəma hus a Espayoŋ hərwi məɗe ha Labara Ŋgwalak eye i Yesu (15.22-24). A watsa ɗerewel ŋgay hərwi mələve ha bo tə mede ŋgay a Roma ada ta məɗe ha matətike ŋgay a ndo məpe mədzal gər neheye ma wuzlahgəma aye. \ip Ɗerewel nakay na, gər i bazlam hay tebiye matsətsala eye ta labara i Pol nakə ma ɗiye ha aye. Gər a gər i bazlam eye na, anaŋ: «Ndo nakə kə dzala ha ka Mbəlom aye na, Mbəlom ma təriye ha ŋgwalak eye ka ɗəre ŋgay, ada ma hutiye sifa» (1.17). \ip Pol a səkah ha labara nakay ta tsəveɗ wal wal mahkar: \io1 Madədo 1 ka 8 faya ma tsikiye ka mədzepe mə walaŋ i marəhay ha gər a bazlam mapala eye ada məpe mədzal gər ka Mbəlom nakə Yesu Kəriste a təra tsəveɗ eye mawura bo eye bay. \io1 Madədo 9 ka 11 a tsik ka mədzepe mə walaŋ i Israyel hay slala nakə Mbəlom a zla aye, ada ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu. \io1 Madədo 12 ka 15 faya ma tsikiye ka pendzeŋ i məndze mə walaŋ i məhay gər i ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu Kəriste. \ip Ɗerewel nakay a ndəv ta mətsike me haladzay (madədo 16). \c 1 \p \v 1 Maa watsa ɗerewel nakay na, neŋ Pol, ndo məge məsler i Yesu Kəriste. Mbəlom a zeleŋ, a təra ga ha ndo i maslaŋ ŋgay, a zla ga, a pa ga wal hərwi ada nâ ɗa ha labara ŋgay ŋgwalak eye a ndo hay. \p \v 2 Labara nakay ŋgwalak eye na, ɓa Mbəlom kə tsik ahəl niye kurre tə bazlam i ndo məɗe ha bazlam ŋgay hay, a gwaɗ ma slərakwaweye ada ta watsa faya mə Ɗerewel i Mbəlom. \v 3 Labara nakay ŋgwalak eye a tsik na, ka wawa ŋgay, ahəl nakə a təra ndo zezeŋ, tə wa na ma gwala i Davit aye. \v 4 Ahəl nakə a lətsew abəra ma mədahaŋ aye na, Mbəlom a ɗa ha neŋgeye wawa ŋgay ta gədaŋ, neŋgeye Yesu Kəriste Bəy Maduweŋ kway ada a rah ta gədaŋ i Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye tebiye. \v 5 Mbəlom a pa ga ndo i maslaŋ ŋgay na, tə həlay i Yesu Kəriste. A ge andza niye na, ta ŋgwalak ŋgay hərwi ada nâ ye, nâ ɗa ha bazlam ŋgay a ndo i gəma hay wal wal tebiye hərwi ada tâ təra ndo ŋgay hay ada tâ rəhay ha gər. Andza niye, tâ ɗəslay ha gər a məzele i Yesu Kəriste. \p \v 6 Nəkurom ndo i Roma hay, nəkurom mə walaŋ i ndo neheye dərmak, hərwi Mbəlom kə zalakum hərwi ada kâ pumay bəzay a Yesu Kəriste. \v 7 Na watsa naha ɗerewel nakay na, a nəkurom neheye ma Roma aye tebiye. Mbəlom a wuɗa kurom haladzay. A zalakum na, hərwi ada kâ tərum ndo ŋgay hay. \p Mbəlom Bəba kway ada Bəy Maduweŋ kway Yesu Kəriste tâ pa fakuma ŋgama ada tâ vəlakum zay. \s1 A say a Pol mede a Roma \p \v 8 Makurre eye na, neŋ faya na gay naha sɨsœ a Mbəlom ga hərwi kurom tebiye. Maa vəleŋ tsəveɗ məgay naha sɨsœ na, Yesu Kəriste hərwi məpe mədzal gər kurom nakə ka dzalum ha ka Yesu Kəriste aye na, kə ɗa a zləm ka məndzibəra tebiye. \v 9 Huya ahəl nakə faya na ɗuwulaway naha me a Mbəlom aye na, na ɗuwulaway naha me hərwi kurom. Wu nakə na tsik aye na, Mbəlom a sər ha na tsik deɗek, neŋgeye nakə faya na giye məsler ŋgay tə ɗərev ga peteh, faya na ɗiye ha Labara Ŋgwalak eye ka wawa ŋgay aye. \p \v 10 Faya na ɗuwulay naha me huya mâ vəleŋ tsəveɗ anəke ta gədaŋ ŋgay hərwi ada nâ ye naha a gay kurom tuk. \v 11 Hərwi a seŋ haladzay məŋgatakum. A seŋ məɗakum ha wu nakə Məsəfəre a vəleŋ aye hərwi ada kâ hutum gədaŋ ka tsəveɗ i Mbəlom. \v 12 Kəgəbay nəkway tebiye ka vəlakweye a bo gədaŋ nəte nəte mə walaŋ kway. Ka vəlumeŋeye gədaŋ hərwi ka pum mədzal gər ka Kəriste ada na vəlakumeye gədaŋ hərwi na pa mədzal gər ka Yesu dərmak. \p \v 13 Malamar ga hay, sərum ha na, madzəga haladzay na dzala mede naha a gay kurom. Ane tuk na, hus anəke na huta tsəveɗ bay. A seŋ na diye naha madzəne kurom mede kame kame ada kâ gəlum andza faya na giye ta ndo neheye ma gəma siye hay aye. \v 14 Mbəlom kə vəleŋ məsler. Andza niye, kutoŋ na ɗiye ha Labara Ŋgwalak eye kwa a way tebiye. Na ɗateye ha a ndo neheye ma wuzlahgəma aye ada a ndo neheye ma wuzlahgəma bay aye, na ɗateye ha a ndo neheye tə sər wu aye ada a ndo neheye tə sər wu bay aye. \v 15 Hərwi niye a yeŋ a gər mede naha məɗe ha Labara Ŋgwalak eye a nəkurom Roma hay tebiye dərmak. \p \v 16 Hərwi neŋ faya na ɗiye ha Labara Ŋgwalak eye ta məŋgwese lele. Labara nakay na, gədaŋ i Mbəlom mə ɗəma mətəme tay ha ndo neheye tə dzala ha ka Yesu Kəriste aye. A vəl tsəveɗ i mətəme na, hərwi Yahuda hay təday ada hərwi slala mekeleŋ eye hay dərmak. \v 17 Labara nakay ŋgwalak eye a ɗakway ha na, ma kəkay nakə Mbəlom a təra ha ndo hay ŋgwalak eye ka ɗəre ŋgay aye. Ndo hay ta dzala ha ka Yesu Kəriste ɗekɗek tsa, tsəveɗ mekeleŋ eye andaya bay. Andza nakə tə watsa mə Ɗerewel i Mbəlom aye, tə gwaɗ: «Ndo nakə kə dzala ha ka Mbəlom aye na, Mbəlom ma təriye ha ŋgwalak eye ka ɗəre ŋgay, ada ma hutiye sifa.\f + \fr 1:17 \ft Habakuk 2.4.\f*» \s1 Kwa way mezeleme eye \p \v 18 Andza niye, Mbəlom faya ma ɗa ahaya abəra mə mbəlom, neŋgeye ta mevel eye ka ndo neheye tebiye faya ta giye mezeleme ada tə ɗəslay ha gər bay aye. Ma gateye sariya hərwi wu tay neheye lele bay faya ta giye aye, ma dərəzlatay na tsəveɗ a ndo hay ka məsəre deɗek. \v 19 Sariya ma gəsiye tay ha hərwi tsəveɗ nakə ta sliye faya məsəre Mbəlom aye na, parakka maŋgaha eye bay, bo i Mbəlom eye kə ɗatay ha. Ane tuk na, ta pay bəzay a tsəveɗ eye nakay bay. \v 20 Ndəray kə ŋgatay a Mbəlom kwa nəte bay. Ane tuk na, kwa a həlay nakə a ge məndzibəra aye hus anəke na, wu neheye a ge tebiye faya ta ɗateye ha a ndo hay Mbəlom neŋgeye na, kəkay. Ta ŋgatay a wu neheye na, a sər bo parakka gədaŋ ŋgay ma ndəviye ɗaɗa bay ada Mbəlom na, neŋgeye nəte ŋgweŋ. Ta sliye faya məgweɗe «Nəmaa sər bay» na, ta sliye faya mətsike bay. \p \v 21 Kwa taɗə tə sər Mbəlom andaya bəbay na, tə ɗəslay ha gər bay ada tə gay sɨsœ andza nakə haɓe ta ɗəslay ha gər ada ta geye sɨsœ aye na, ta ge andza niye bay. Faya ta dzaliye ɗuh na, ka wu nakə kəriye, nəteye mandza eye ma ləvoŋ, tə sər wu lele eye hay sa bay. \v 22 Tə dzala mə gər tay na, ta tsah. Ɗuh gər a vuwatay na, tə sər bay. \v 23 Mbəlom nakə ta məzlaɓ eye ada ma mətiye ɗaɗa bay aye na, tə rəhay ha gər bay, tə gər ha. Ɗuh ta rəhay ha gər na, a kule hay, a wu neheye tə ŋgar andza ndo zezeŋ aye kwa taɗə ndo hay ta mətiye. Siye hay andza ɗiyeŋ hay, siye hay andza wu i pesl hay, mekeleŋ eye hay sa andza wu neheye tə va tə huɗ aye. \p \v 24 Hərwi niye Mbəlom a gər tay ha hərwi ada tâ ge wu neheye lele bay aye andza nakə a yatay a gər məge haladzay aye. Andza niye faya ta giye wu neheye a ge horoy aye nəte nəte mə walaŋ tay. \v 25 Ta gər ha Mbəlom nakə deɗek eye, tə pay bəzay a maraw me. I tay na, faya ta ɗəslay ha gər a Mbəlom nakə a ge wu hay tebiye aye bay, faya ta ɗəslay ha gər a wu neheye neŋgeye a ge aye ada ta geye məsler. Haɓe ta ɗəslay ha gər ɗuh na, a Mbəlom, neŋgeye nakə haɓe ta zambaɗeye huya aye. Mâ ge bo andza niye. \p \v 26 Hərwi niye Mbəlom a gər tay ha hərwi ada tâ ge wu neheye a ge horoy andza nakə a yatay a gər məge haladzay aye. Ŋgwas hay ta gər ha məndze ta hasləka hay, tə hənawa tə siye i ŋgwas hay. Niye na, wu nakə a yay a gər a Mbəlom bay aye. \v 27 Hasləka hay dərmak faya ta giye andza niye, tə gər ha ŋgwas hay, a yatay a gər haladzay məhəne ta hasləka siye hay. Hasləka hay ta hasləka hay faya ta giye wu neheye a ge horoy aye. Faya ta vahiye ka bo tay ɗəretsətseh ɗa ka mənese tay nakə faya ta giye. \p \v 28 Ndo neheye ta kərah Mbəlom aye na, a satay məsəre na bay. Andza niye, Mbəlom a gər tay ha hərwi ada tâ dzala andza nakə a ye ka bo aye sa bay. Ta dzala swa. Andza niye ta giye wu neheye haɓe məge bay aye. \v 29 Nəteye maraha eye tə wu neheye ŋgwalak eye bay aye, tə gawa ɗəre ka wu i ndo hay, ta dzəgurawa me ka ndo hay, tə gawa ɗəre a ndo hay, tə kəɗawa ndo hay, tə gawa magazləga mə walaŋ tay, tə vawatay gər a ndo hay ta bəbərek, tə gawa seweɗ a ndo hay, ta ŋgəlawatay bəzay a siye i ndo hay. \v 30 Nəteye tə tsikawa wu neheye ŋgwalak eye bay aye ka ndo hay, nəteye tə naway ɗəre a Mbəlom, tə tsaɗawatay a siye i ndo hay, tə ɗəslaway ha gər a bo, tə gawa zlapay. Nəteye pat pat tə dzalawa tsəveɗ weɗeye hay ka məge mezeleme, ta rəhawatay ha gər a bəba tay ta may tay hay bay. \v 31 Wu nakə ŋgwalak eye na, tə sər sa bay, ɗərneh mə bazlam tay sulo, tə sər mawuɗe ndo hay bay, ta sakateye naha a ndo hay bay. \v 32 Ɗuh nəteye na, tə sər bazlam i Mbəlom mapala eye. Bazlam i Mbəlom mapala eye a gwaɗ: Ndo neheye faya ta giye slala i wu neheye ŋgwalak eye bay aye huya na, ta vahaweye ka bo mədahaŋ ka gər tay. Kwa andza niye bəbay na, huya faya ta giye wu neheye ŋgwalak eye bay aye. Sa tsa na, faya ta giye wu nakə a ze neheye aye. Nəteye faya ta zambaɗateye a ndo neheye faya ta giye wu neheye ŋgwalak eye bay andza nəteye aye. Faya ta vəlateye gədaŋ ka məge huya! \c 2 \s1 Mbəlom ma giye sariya ŋgay ta tsəveɗ eye \p \v 1 Ndo nakə a gwaɗ nəkar ndo məmay ha mənese a ndo hay aye, nəkar eye na, way? Sər ha nəkar eye ka təmiye abəra ka sariya i Mbəlom bay. Taɗə faya ka matay ha mənese a ndo hay na, bo yak eye faya ka may ha mənese a gər yak, hərwi wu neheye ŋgwalak eye bay faya ta giye na, nəkar faya ka giye andza nəteye. \v 2 Nəkway ka sərakwa ha Mbəlom ma gəsiye tay ha a sariya ndo neheye faya ta giye wu neheye ŋgwalak eye bay aye ada sariya ŋgay na, ta deɗek. \v 3 Nəkar nakə faya ka matay ha mənese a ndo hay hərwi wu neheye ŋgwalak eye bay faya ta giye ada bo yak eye faya ka giye andza nəteye na, ka gwaɗ na, ka təmiye abəra ka sariya i Mbəlom wal ɗaw? \v 4 Mbəlom neŋgeye ŋgwalak eye, faya ma zliye ŋgatay, a sər mahəbe. Faya ka ŋgwaseye dəla mə gər a Mbəlom tsukuɗu? A səmay naha a mezeleme yak na, hərwi məvəlaka tsəveɗ ka məgəre ha mezeleme yak na, ka sər təbəɗew? \p \v 5 Nəkar na, faya ka kuliye ha gər yak, ka kərah mambəɗe ha ɗərev yak. Andza niye bo yak eye tə gər yak faya ka vahaweye ka bo sariya i Mbəlom. Sariya ma gəsiye kar pat nakə Mbəlom ma ɗiye ha, kə ge mevel ka ndo hay ada ma gateye sariya a ndo hay tebiye ta lele eye. \v 6 «Kwa a way ma vəleye wu i merəɓe ŋgay.\f + \fr 2:6 \ft Zəba mə Dəmes hay 62.13; Dzeke hay 24.12.\f*» \v 7 Zəba, ndo neheye faya ta pəliye məge ŋgwalak aye na, a satay Mbəlom mâ zambaɗatay, a satay Mbəlom mâ tsik fataya wu ŋgwalak eye, a satay Mbəlom mâ vəlatay sifa nakə ma ndəviye bay aye. Mbəlom ma vəliye sifa nakə ma ndəviye bay aye na, a nəteye. \v 8 Ane tuk na, siye i ndo hay na, ta rəhay gər a Mbəlom bay, a satay məpay bəzay a tsəveɗ deɗek eye bay, tə pay bəzay ɗuh na, a wu nakə ŋgwalak eye bay aye. Nəteye na, Mbəlom ma giye fataya mevel, ma gateye ɗəretsətseh. \v 9 Ndo neheye tebiye tə gawa mənese aye na, ta siye ɗəretsətseh, Mbəlom ma gateye ɗəretsətseh haladzay. Ma lahiye məgatay ɗəretsətseh na, a Yahuda hay təday ada ma dəba eye a slala i ndo siye hay dərmak. \v 10 Ane tuk na, ndo neheye tebiye faya ta giye ŋgwalak eye na, Mbəlom ma vəlateye məzlaɓ, ma tsikiye fataya wu ŋgwalak eye, ma vəlateye zay. Ma vəlateye a ndo neheye tebiye, ane tuk na, ma lahiye ha na, a Yahuda hay təday ada ma dəba eye a slala i ndo siye hay dərmak. \v 11 Andza niye Mbəlom na, a ŋgəna tay ha ka bo abəra ndo hay bay. \p \v 12 Ndo neheye Yahuda hay bay aye, nəteye neheye tə sər bazlam i Musa mapala eye bay aye, faya ta giye mənese kəriye tsa. Ta mətiye kəriye andza niye tsa dərmak ze bazlam i Musa mapala eye. Yahuda hay, nəteye na, tə sər bazlam i Musa mapala eye. Ndo neheye faya ta nasiye ha bazlam i Musa mapala eye na, Mbəlom ma gateye sariya tə bazlam i Musa mapala eye. \v 13 Mbəlom ma təriye ha ndo hay ŋgwalak eye hay kame ŋgay na, hərwi nakə faya ta pay zləm a bazlam i Musa ɗekɗek aye tsa bay. Ane tuk na, ma təriye tay ha ŋgwalak eye hay kame ŋgay na, ndo neheye faya ta rəhay ha gər a wu nakə bazlam i Musa mapala eye a tsik aye. \v 14 Hərwi ndo neheye nəteye Yahuda hay bay aye na, tə sər bazlam i Musa mapala eye bay. Azlakwa bay, siye hay tə gawa tə gər tay wu nakə bazlam mapala eye a tsik aye. Faya ta giye andza niye kwa taɗay tə sər bazlam i Musa mapala eye bay bəbay na, faya ta ɗiye ha, tə sər məge wu ŋgwalak eye hay. \v 15 Ahəl nakə faya ta giye andza niye na, faya ta ɗiye ha na, Mbəlom kə watsa ada kə patay na bazlam i Musa mapala eye a ɗərev tay hərwi ta giye wu waray na, ta sər ha. Mədzal gər tay faya ta ɗiye ha andza niye dərmak. Pat mekeleŋ eye hay na, tə sərawa ta ge wu ŋgwalak eye. A həlay mekeleŋ eye na, tə sər ta ge mənese. \v 16 Wu neheye na tsik faya kanaŋ aye na, ta zəbiye parakka pat nakə Mbəlom ma gateye sariya a ndo hay tə həlay i Yesu Kəriste. Ma giye sariya a ndo hay hərwi wu neheye maŋgaha eye mə ɗərev tay aye. Wu nakə na tsik kanaŋ aye na, Labara Ŋgwalak eye nakə faya na ɗiye ha aye. \s1 Yahuda hay ta rəhay gər a bazlam mapala eye bay \p \v 17 Nəkurom Yahuda hay, ka sərum nəkurom Yahuda hay, ka dzalum na, kwa mey faya ma diye lele hərwi nakə ka sərum bazlam i Musa mapala eye, faya ka gumeye zlapay, tə məgweɗe ka sərum Mbəlom. \v 18 Ka sərum wu nakə a say a Mbəlom ndo hay tâ ge aye, bazlam i Musa mapala eye kə ɗakum ha wu nakə ŋgwalak eye ta wu nakə ŋgwalak eye bay aye. \v 19 Ka dzalum na, ɗəre andaya fakuma ba! Faya ka ɗumateye ha tsəveɗ a guluf hay. Ka dzalum na, nəkurom ka tərum andza dzaydzay hərwi ndo neheye nəteye ma ləvoŋ aye hərwi ada tâ ŋgatay a ɗəre. \v 20 Nəkurom ka dzalum na, ka ɗumatay ha wu a ndo neheye tə sər wuray bay bəɗaw? Ka dzalum sa na, faya ka tətikumateye a ndo neheye ta gəl ka tsəveɗ i Mbəlom zuk bay aye. Ka dzalum andza niye na, hərwi nakə ka sərum bazlam i Mbəlom mapala eye ba? Ka gwaɗum na, bazlam mapala eye kə ɗakum ha deɗek hərwi ada kâ sərum. \p \v 21 Faya ka tətikumateye wu hay a ndo hay, bo kurom eye ka tətikumay a gər kurom bay na, hərwi mey? Faya ka tsikumateye a ndo hay «Kâ kəlum bay», bo kurom eye faya ka kəlumeye na, sa kəkay? \v 22 Nəkurom faya ka gumateye me a ndo hay ka məge madama, bo kurom eye faya ka gumeye! Faya ka gwaɗumateye a ndo hay «Kâ gum kule bay». Ada faya ka kəlumeye wu neheye ndo hay tə vəlay a kule aye na, ma kəkay? \v 23 Faya ka zlapumeye haladzay hərwi nakə ka sərum bazlam i Mbəlom mapala eye aye, ane tuk na, faya ka nasumeye ha bazlam i Mbəlom mapala eye ada ndo hay ta tsikiye wu nakə ŋgwalak eye bay aye ka Mbəlom hərwi kurom sa na, ma kəkay? \v 24 Andza nakə mawatsa eye mə Ɗerewel i Mbəlom, a gwaɗ: «Ndo neheye Yahuda hay bay aye faya ta tsaleye ka gər a Mbəlom hərwi kurom Yahuda hay.\f + \fr 2:24 \ft Ezay 52.5.\f*» \p \v 25 Nəkway Yahuda hay faya ka ɗəsakweye bo hərwi məɗe ha na, nəkway ndo i Mbəlom hay. Faya na gwaɗiye: Taɗə faya ka pumay bəzay a bazlam i Musa mapala eye lele na, məɗəse bo nakə faya ka ɗəsumeye na, ma dzəniye kurom. Ane tuk na, taɗə faya ka pumay bəzay a bazlam i Musa mapala eye bay na, məɗəse bo nakə faya ka ɗəsumeye na, andza faya ka ɗəsumeye bay, ma dzəniye kurom sa bay. \v 26 Taɗə ndo neheye nəteye Yahuda hay bay aye tə ɗəs bo təbey, faya ta pay bəzay a bazlam i Musa mapala eye na, nəteye ka ɗəre i Mbəlom na, andza nəteye maɗəsa bo eye. \v 27 Nəkurom Yahuda hay, ta vəlakum bazlam mapala eye a həlay. Ane tuk na, ka rəhumay ha gər bay ada ka gum məɗəse bo. Ndo neheye nəteye Yahuda hay bay aye, kwa taɗə nəteye maɗəsa bo eye bay bəbay, ta pay bəzay a bazlam mapala eye na, ta gəsiye kurom a sariya. \p \v 28 Yahuda nakə deɗek eye na, way? Ndo nakə a ɗa ha neŋgeye Yahuda hay tə slo i bo ɗekɗek aye ɗaw? Aʼay! Məɗəse bo deɗek eye na, wuye mey tuk? Məɗəse bo nakə ndo hay ta ŋgateye tə ɗəre aye ɗekɗek tsa bay. \v 29 Ɗuh Yahuda deɗek eye na, ndo nakə Mbəlom ka mbəɗay ha ɗərev ŋgay aye. Məɗəse bo deɗek eye na, nakə Məsəfəre i Mbəlom faya ma giye mə ɗərev i ndo aye, bəna məsler i bazlam mapala eye andaya mə ɗəma bay. Slala i ndo nakay, maa zambaɗay na, Mbəlom bəna ndo hay bay. \c 3 \p \v 1 Kə ge andza niye na, ndo nakə Yahuda aye na, a ze ndo nakə Yahuda bay aye na, tə mey? Taɗə ndoweye kə ɗəs bo na, ŋgama eye mə ɗəma na, mey? \v 2 Faya na gwaɗakumeye: «Ma giye ŋgama haladzay ta tsəveɗ mekeleŋ eye hay wal wal.» Mbəlom a vəl bazlam ŋgay na, a Yahuda hay təday. \p \v 3 Ane tuk na, taɗə siye i Yahuda hay ta kula ha gər tay na, niye na, ma sliye məgay me a Mbəlom ka məge wu nakə a tsik aye ɗaw? \v 4 Aʼay, andza niye bay tebiye, kwa taɗə ndo hay tebiye maraw me eye hay na, Mbəlom ma giye wu nakə a tsik aye huya. Andza nakə tə watsa a Ɗerewel i Mbəlom aye, tə gwaɗ: \q1 «Nəkar Mbəlom, ka tsik me na, ndo hay tebiye tə sər ha ka tsik na, deɗek. \q1 Taɗə ta maka ha mənese na, ndəray ma sliye məgəse kar a sariya bay.\f + \fr 3:4 \ft Dəmes hay 51.6.\f*» \p \v 5 Agəla siye hay ta gwaɗiye, mənese nakə faya ka gakweye ma dzəniye tay ha ndo hay ka məsəre ha Mbəlom na, neŋgeye a ge mənese bay. Wu nakə ka mbəɗakwateye faya na, wuye mey? Kə ge andza niye na, ka gwaɗakweye Mbəlom faya ma giye mənese bəna faya ma sakweye ɗəretsətseh bəɗaw? Wu nakə na tsik aye na, na tsik bazlam i ndo hay. \v 6 Aʼay, andza niye bay, Mbəlom neŋgeye ŋgwalak eye. Taɗə neŋgeye ŋgwalak eye bay na, ma giye sariya a ndo i məndzibəra hay na, ma kəkay? \p \v 7 Agəla siye hay ta gwaɗiye sa: «Taɗə maraw me ga hay faya ta dzəniye ndo hay ka məsəre Mbəlom neŋgeye a tsik deɗek na, ta zambaɗeye hərwiye. Kə ge andza niye na, nəkway ndo məge mezeleme hay Mbəlom ma gəsiye kway a sariya na, hərwi mey?» \v 8 Siye hay faya ta gwaɗiye: «Gakwa mənese hərwi ada tâ ŋgatay parakka Mbəlom na, ŋgwalak eye, ma giye wuray ɗaw?» Siye hay faya ta tsikiye wu nakə ŋgwalak eye bay aye fagaya, tə gwaɗ neŋ eye na tsik andza niye. Nəteye ɗa nakə Mbəlom mâ gəs tay ha a sariya aye. \s1 Ndo hay tebiye mezeleme eye hay \p \v 9 Andza niye, nəkway Yahuda hay na, ka zakwa tay ha siye i ndo hay ɗaw? Aʼay, kwa tsekweŋ bay. Ɓa na tsik tsɨy, Yahuda hay ta siye i ndo hay tebiye mezeleme faya ma ləviye kway. \v 10 Andza nakə tə watsa a Ɗerewel i Mbəlom aye na, tə gwaɗ: \q1 «Ndəray nakə neŋgeye ŋgwalak eye kame i Mbəlom aye na, andaya bay, kwa nəte. \q1 \v 11 Ndəray nakə a sər deɗek aye na, andaya bay, \q2 ndəray nakə faya ma pəliye Mbəlom aye na, andaya bay. \q1 \v 12 Nəteye tebiye ta mbəɗay dəba a tsəveɗ i Mbəlom, ta dze tebiye, \q2 ndəray nakə faya ma giye ŋgwalak aye na, andaya bay, kwa nəte.\f + \fr 3:12 \ft Dəmes hay 14.1-3, 53.2-4; Ekəliziyast 7.20.\f* \q1 \v 13 Wu nakə ma ndahwaweye abəra mə bazlam tay aye na, ŋgwalak eye bay \q2 andza wu nakə a zaw ma tsəvay nakə ta həndək faya abəra aye. \q1 Ta ɗərneh tay na, faya ta vateye ha gər a ndo hay.\f + \fr 3:13 \ft Dəmes hay 5.10.\f* \q1 Ka təbəlem tay na, muwar i dədœ.\f + \fr 3:13 \ft Dəmes hay 140.4.\f* \q1 \v 14 Faya ta vəlateye mezeleme a ndo hay huya, \q2 ta tsikiye wu ŋgwalak eye bay huya.\f + \fr 3:14 \ft Dəmes hay 10.7.\f* \q1 \v 15 Tə sik tay hay na, \q2 ta hwiye ha ka məkəɗe ndo hay. \q1 \v 16 Tsəveɗ tay nakə ta ye tə ɗəma aye na, ta nasiye ha wu hay tebiye, \q1 ada ta sateye ɗəretsətseh a ndo hay. \q1 \v 17 Tsəveɗ i zay na, tə sər bay.\f + \fr 3:17 \ft Ezay 59.7-8.\f* \q1 \v 18 Ta dzədzaray a Mbəlom bay tebiye.\f + \fr 3:18 \ft Dəmes hay 36.2.\f*» \p \v 19 Na gwaɗ ka sərakwa ha wu neheye tebiye bazlam i Mbəlom mapala eye faya ma tsikiye aye na, a tsik ka ndo neheye faya ta rəhay ha gər aye. Andza niye, ndəray ma sliye mambəɗe me abəra ka bo bay. Kwa way kə ge mənese kame i Mbəlom. \v 20 Hərwi niye ka ɗəre i Mbəlom na, ndəray nakə ŋgwalak eye hərwi bazlam i Mbəlom mapala eye andaya bay. Bazlam i Mbəlom mapala eye faya ma ɗiye ha mezeleme i ndo hay hərwi ada tâ sər ha. \s1 Ndo hay ta ndziye deɗek eye hay kame i Mbəlom na, kəkay? \p \v 21 Anəke na, tsəveɗ i ndo hay ta təriye ŋgwalak eye kame i Mbəlom aye na, kə ndohwaw parakka. Tsəveɗ eye a ndohwaw na, abəra mə ɗerewel i Musa bay. Ane tuk na, ɗerewel i Musa ada ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom hay ta tsik faya kurre. \v 22 Tsəveɗ eye na, andza nakay: Ndo neheye tə dzala ha ka Yesu Kəriste, Mbəlom a təra tay ha deɗek eye hay ka ɗəre ŋgay aye na, nəteye. Mbəlom a həndək tsəveɗ nakay na, a ndo neheye tə dzala ha ka Yesu Kəriste aye tebiye bəna a Yahuda hay ɗekɗek bay. Mbəlom a ŋgəna tay ha ka bo abəra ndo hay bay. \v 23 Hərwi ndo hay tebiye ta ge mezeleme, ta sliye məndze ma məzlaɓ i Mbəlom bay. \v 24 Ane tuk na, Mbəlom kə gatay ŋgwalak kəriye, ka təra tay ha deɗek eye kame ŋgay. A ge andza niye na, tə həlay i Yesu Kəriste nakə ma mbəliye tay ha abəra mə mezeleme aye. \v 25 Neŋgeye na, Mbəlom a zla na ada mâ mət hərwi ndo hay hərwi ada mâ zla fataya abəra mezeleme tay tə bambaz ŋgay. Tsəveɗ eye nakay Mbəlom a həndək na, hərwi ndo neheye tebiye ta dzaliye ha ka Yesu Kəriste aye. A ge andza niye na, hərwi ada ndo hay tâ zəba neŋgeye na, deɗek. Mezeleme neheye ahəl niye ndo hay tə gawa aye na, Mbəlom a gawa ha andza a ŋgataway bay. \v 26 A tsikawa faya bay, a ɗəmawa. Ane tuk na, anəke na, faya ma ɗatay ha a ndo hay, neŋgeye na, deɗek. Neŋgeye a say məge na, wu nakə deɗek eye ada a say matəre tay ha ndo neheye tə pa mədzal gər tay ka Yesu Kəriste aye ndo deɗek eye hay. \p \v 27 Kə ge andza niye na, wuray andaya nakə ka gakweye ha zlapay aye ɗaw? Aʼay, andaya bay! Mbəlom a təra kway ha deɗek eye hay kame ŋgay na, hərwi nakə faya ka dzalakweye ha ka Yesu Kəriste aye bəna hərwi nakə ka pakway bəzay a bazlam mapala eye bay. Andza niye, wuray andaya nakə ka gakweye ha zlapay aye bay. \v 28 Andza niye, Mbəlom a təra tay ha ndo hay deɗek eye hay kame ŋgay na, hərwi nakə faya ta dzaliye ha ka Yesu Kəriste aye ɗekɗek tsa bəna hərwi nakə tə pay bəzay a bazlam i Musa mapala eye aye bay. \v 29 Mbəlom na, neŋgeye Mbəlom i Yahuda hay ɗekɗek bay, neŋgeye Mbəlom i ndo hay tebiye, kwa i Yahuda hay ada kwa i siye i ndo hay, \v 30 hərwi Mbəlom na, nəte ŋgweŋ. Taɗə Yahuda hay ta dzala ha ka Yesu Kəriste na, ma təriye tay ha deɗek eye hay kame ŋgay. Hərwi ndo siye hay na, andza niye dərmak, taɗə ta dzala ha ka Yesu Kəriste na, ma təriye tay ha ndo i deɗek eye hay kame ŋgay dərmak. \v 31 Məgweɗe na, Mbəlom a təra tay ha ndo deɗek eye hay na, hərwi nakə tə dzala ha ka Yesu Kəriste aye, niye a say məgweɗe na, ndo hay tâ pay bəzay a bazlam i Mbəlom mapala eye sa bay ɗaw? Aʼay, andza niye bay. Ɗuh bazlam i Mbəlom mapala eye na, ka təmakweye na lele andza nakə a ye ka bo aye. \c 4 \s1 Mbəlom a təra ha Abraham ndo i deɗek kame ŋgay \p \v 1 Dzalakwa ka Abraham bəba təte kway təday. Ka gwaɗakweye ka neŋgeye na, mey? A huta ka təv i Mbəlom na, mey? \v 2 Taɗə Mbəlom a təra ha ndo i deɗek kame ŋgay hərwi nakə a gawa məsler ŋgwalak eye hay aye na, Abraham ma sliye faya məge zlapay. Ane tuk na, Abraham kə sla faya məzlepe kame i Mbəlom bay. \v 3 Andza nakə tə watsa a Ɗerewel i Mbəlom aye na, tə gwaɗ: «Abraham a dzala ha ka Mbəlom, hərwi niye Mbəlom a təra ha ndo i deɗek kame ŋgay.\f + \fr 4:3 \ft Madazlay i wu hay 15.6.\f*» \p \v 4 Sərum ha na, taɗə ndoweye kə ge məsler na, ta vəleye wu hərwi məsler ŋgay. Wu nakə ta vəleye na, merəɓe ŋgay bəna ta vəleye kəriye bay. \v 5 Taɗə ɗuh ndoweye kə dzala ha ka Mbəlom ada ma dzaliye mə gər ŋgay a gawa məsler neheye ŋgwalak eye bay aye na, Mbəlom a təra ha ndo i deɗek kame ŋgay. Andza niye tsəveɗ i Mbəlom andaya matəre ha ndo hay deɗek eye kame ŋgay na, kəriye. \p \v 6 Davit kə tsik andza niye dərmak. A gwaɗ ka ndo nakə Mbəlom a təra ha ndo i deɗek kame ŋgay aye na, ka zəba ka məsler ŋgay hay bay. A gwaɗ ndo neheye na, Mbəlom kə vəlatay məŋgwese. \v 7 A gwaɗ: \q1 «Ndo neheye Mbəlom a pəsatay ha mezeleme tay na, \q2 maa huta məŋgwese na, nəteye. \q1 Ndo neheye Mbəlom a mbatatay ha mənese tay aye na, \q2 maa huta məŋgwese na, nəteye. \q1 \v 8 Ndo neheye Bəy Maduweŋ Mbəlom a pasla mənese tay bay aye na, \q2 maa huta məŋgwese na, nəteye.\f + \fr 4:8 \ft Dəmes hay 32.1-2.\f*» \p \v 9 Ahəl nakə Davit a tsik andza niye na, andza məgweɗe maa huta məŋgwese na, ndo neheye tə ɗəs bo aye ɗekɗek tsa ɗaw? Aʼay, ndo neheye ta ɗəs bo bay aye ta hutiye məŋgwese dərmak. Ta deɗek ka tsənakwa na, Mbəlom a təra ha Abraham ndo i deɗek kame ŋgay na, hərwi nakə Abraham a pa mədzal gər ka neŋgeye, na gwaɗ bəɗaw? \v 10 Mbəlom a təra ha Abraham ndo i deɗek kame ŋgay na, kəɗay? Neŋgeye maɗəsa bo eye tsukuɗu neŋgeye maɗəsa bo eye zuk bay ɗaw? A həlay niye na, neŋgeye maɗəsa bo eye zuk bay! \v 11 Mbəlom a təra ha ndo i deɗek kame ŋgay na, ahəl nakə kə ɗəs bo zuk bay aye hərwi kə dzala ha ka Mbəlom. Ma dəba eye na, Mbəlom a gwaɗay «ɗəs bo». Məɗəse bo nakə a ɗəs aye na, ŋgoɗgor nakə neŋgeye ndo i deɗek kame i Mbəlom aye. Andza niye, Abraham neŋgeye bəba i ndo neheye ta ɗəs bo bay ada ta dzala ha ka Mbəlom aye. Mbəlom a pa tay ha nəteye deɗek eye hay kame ŋgay andza nakə a pa Abraham ndo i deɗek kame ŋgay aye. \v 12 Sa na, Abraham neŋgeye bəba i ndo neheye maɗəsa bo aye. Ane tuk na, kutoŋ tâ ge andza Abraham hərwi mədzal ha ka Mbəlom andza nakə neŋgeye a dzala ha kwa ahəl nakə kə ɗəs bo zuk bay aye. \s1 Wu nakə Mbəlom a gwaɗ ma vəliye aye \p \v 13 Mbəlom a gwaɗay ahəl niye a Abraham ada a hulfe ŋgay na, ma vəlateye məndzibəra. Mbəlom a tsik andza niye na, hərwi nakə Abraham a pay bəzay a bazlam mapala eye bay, a tsikay andza niye na, hərwi Abraham a dzala ha ka Mbəlom aye ada a təra ndo i deɗek kame ŋgay na, andza niye.\f + \fr 4:13 \ft Zəba mə Madazlay i wu hay 12.2-3; 17.4-6; 22.15-18.\f* \v 14 Taɗə ahəl niye ndo neheye tə paway bəzay a bazlam mapala eye aye ta hutiye wu nakə Mbəlom a gwaɗ ma vəliye na, ndo neheye tə dzala ka Mbəlom aye na, tə dzala ha hərwi mey? Wu nakə Mbəlom a gwaɗ ma vəliye na, ma təriye wu kəriye. \v 15 Andza niye, hərwi bazlam mapala eye a zlaw mevel i Mbəlom ka ndo hay hərwi ta pay bəzay bay. Taɗə bazlam mapala eye andaya bay na, ndəray andaya ma nasiye ha bazlam mapala eye bay. \p \v 16 Wu nakə Mbəlom a gwaɗ ma vəliye, ma vəliye a ndo neheye tə dzala ha ka neŋgeye aye. A ge andza niye na, hərwi məɗe ha ŋgwalak ŋgay ta məvəle wu kəriye. A say məvəle a hulfe i Abraham, a nəteye tebiye. A vəl na, a ndo mədzal gər neheye tə pay bəzay a bazlam i Mbəlom mapala eye ɗekɗek bay, ane tuk na, a siye i ndo neheye tə dzala ha ka Mbəlom andza Abraham nakə a dzala ha aye dərmak, hərwi Abraham na, bəba kway tebiye ma mədzal gər ka Mbəlom. \v 17 Andza nakə tə watsa a Ɗerewel i Mbəlom aye na, Mbəlom a gwaɗay a Abraham: «Na pa kar bəba i slala hay haladzay.» Neŋgeye bəba kway kame i Mbəlom hərwi nakə a dzala ha aye. Mbəlom nakə a mbəl ha ndo hay abəra ma mədahaŋ aye ada neŋgeye nakə a ge wu hay a dazlay ka kəriye, a tsik me na, wuye hay tə ndohwaw.\f + \fr 4:17 \ft Madazlay i wu hay 17.5.\f* \v 18 Abraham neŋgeye na, a dzalawa ha huya ka Mbəlom. Kwa mâ ge andza tsəveɗ eye nakay ada Mbəlom mâ ge wu nakə a gwaɗ ma vəliye andaya sa bay bəbay na, Abraham a pa faya mədzal gər ŋgay ka Mbəlom huya. A təra bəba i slala hay haladzay na, andza niye.\f + \fr 4:18 \ft Madazlay i wu hay 15.5.\f* Andza nakə Mbəlom a tsikay, a gwaɗay: «Hulfe yak hay ta giye haladzay.» \v 19 Ahəl nakə Mbəlom a tsikay andza niye na, məve i Abraham ma giye temerre. A sər bo ŋgay na, ɓa andza maməta eye tsɨy, Sara ŋgwas ŋgay ma sliye faya məwe sa bay. Ane tuk na, a dzalawa ha ka Mbəlom huya, kə ye gər bay. \p \v 20 A sər ha lele ma hutiye wu nakə Mbəlom a gwaɗ ma vəleye. Ka dzədza ha mədzal gər ŋgay bay. Ɗuh mədzal gər nakə a dzala ha ka Mbəlom aye na, a vəlay gədaŋ ɓəŋɓəŋ ka tsəveɗ i Mbəlom ada a zambaɗaway a məzlaɓ i Mbəlom. \v 21 A sər ha lele gədaŋ i Mbəlom andaya ka məge wu nakə a gwaɗ ma giye aye. \v 22 Hərwi niye Mbəlom a təra ha Abraham ndo i deɗek kame ŋgay.\f + \fr 4:22 \ft Zəba mə Madazlay i wu hay 15.6.\f* \v 23 Wu nakə tə watsa a Ɗerewel i Mbəlom aye na: «Mbəlom ka zəba faya neŋgeye ndo i deɗek kame ŋgay.» Tə watsa na, hərwi ŋgay ɗekɗek bay, \v 24 tə watsa hərwi kway dərmak. Taɗə ka dzalakwa ha ka Mbəlom nakə a lətse ahaya Yesu Bəy Maduweŋ kway abəra mə walaŋ i mədahaŋ hay aye na, ma zəbiye fakwaya deɗek eye hay kame ŋgay dərmak. \v 25 Yesu, neŋgeye Mbəlom a vəl a həlay i ndo hay hərwi ada mâ mət hərwi mezeleme kway. Ma dəba eye Mbəlom a lətse ahaya abəra ma mədahaŋ hərwi ada mâ pa kway deɗek eye hay kame ŋgay. \c 5 \s1 Yesu kə vəlakway məsəre bo ta Mbəlom \p \v 1 Andza niye, Mbəlom ka təra kway ha deɗek eye hay kame ŋgay hərwi faya ka dzalakweye ha ka neŋgeye. Anəke tuk na, nəkway mandza eye ta Mbəlom tə zay hərwi Bəy Maduweŋ kway Yesu Kəriste. \v 2 Maa həndəkakway na tsəveɗ eye na, Yesu Kəriste hərwi ada Mbəlom mâ gakway ŋgwalak ŋgay hərwi faya ka dzalakweye ha ka neŋgeye. Ka lətsakwa duwirre ɓəŋɓəŋ na, ka ŋgwalak ŋgay eye nakay ada ka ŋgalakakweye hərwi ka sərakwa ha Mbəlom ma ta vəlakweye məzlaɓ andza neŋgeye. \v 3 Sa na, faya ka sakweye ɗəretsətseh na, ɗərev kway faya ma ŋgwasiye hərwi ka sərakwa ha ɗəretsətseh ma dzəniye kway ka məzle ŋgatay. \v 4 Ka zlakwa ŋgatay na, ka hutakweye gədaŋ. Taɗə ka hutakwa gədaŋ na, ka pakweye mədzal gər ka Mbəlom, ma giye wu nakə a gwaɗ ma giye. \v 5 Taɗə ka pa faya mədzal gər andza niye na, ma təriye wu kəriye bay hərwi ɓa Mbəlom kə ɗakway ha parakka a wuɗa kway haladzay. A ɗakway ha na, tə həlay i Məsəfəre ŋgay Tsəɗaŋŋa eye nakə a vəlakway aye. \p \v 6 Ayaw, ahəl niye gədaŋ kway andaya mətəme ha gər kway bay. Ane tuk na, həlay eye nakə Mbəlom a pa aye, Kəriste a yaw a mət hərwi mezeleme kway. \v 7 Ka sərakwa ha na, mawura bo eye haladzay nakə ndo ma təmiye məməte hərwi ndo nakə deɗek eye, mawura bo eye. Taɗə ndoweye faya ma giye wu ŋgwalak eye na, agəna ma təmiye məməte hərwi ŋgay. \v 8 Ane tuk na, Kəriste, neŋgeye kə mət hərwi kway. A mət na, ahəl nakə nəkway huya mə mezeleme aye. Andza niye Mbəlom a ɗakway ha ma kəkay nakə a wuɗa kway aye. \v 9 Ma məməte i Kəriste nakə a mət hərwi kway aye na, Mbəlom ka təra kway ha deɗek eye hay tə bambaz ŋgay. Kə ge andza niye na, ka sərakwa ha deɗek Kəriste ma təmiye kway ha hərwi ada Mbəlom mâ gəs kway ta sariya bay. \v 10 Ahəl niye nəkway ndo mane ɗəre i Mbəlom na, neŋgeye kə sər kway ha ka bo ta neŋgeye tə məməte i wawa ŋgay. Kə ge andza niye na, ka sərakwa ha ta deɗek ma təmiye kway ka tor eye hərwi wawa ŋgay kə lətsew abəra ma mədahaŋ. \v 11 Neŋgeye niye ɗekɗek tsa bay. Sa na, faya ka ŋgalakakweye ta Mbəlom hərwi maa ye kway ha məsəre kway ha ka bo ta Mbəlom na, neŋgeye. Wu nakə a ge aye na, hərwi Bəy Maduweŋ kway Yesu Kəriste. \s1 Adam tə Yesu Kəriste \p \v 12 Maa zlaw mezeleme ka məndzibəra na, ndo nəte ŋgweŋ, Adam. Hərwi mezeleme, ndo hay faya ta mətiye. Andza niye, mədahaŋ a zəvay a ndo zezeŋ ka məndzibəra tebiye, hərwi ndo hay tebiye ta ge mezeleme. \v 13 Mezeleme andaya ka məndzibəra na, kurre kwa ahəl nakə Mbəlom kə vəlay bazlam mapala eye a Musa zuk bay aye. A həlay niye bazlam mapala eye andaya zuk bay na, Mbəlom kə pasla mezeleme i ndo hay bay. \v 14 Ane tuk na, kwa kə ge bo andza niye bəbay na, madazlay ka Adam hus a həlay i Musa na, mədahaŋ a kəɗawa ndo hay tebiye. Kwa taɗə ta gəsay me a Mbəlom andza Adam nakə kə ge bay aye na, tə mətawa huya. \p Adam na, andza Yesu, ndo nakə ma deyeweye kame aye. \v 15 Ane tuk na, nəteye niye sulo aye na, məsler tay wal wal. Mezeleme nakə Adam a ge aye na, wal andza ŋgama nakə Mbəlom a vəl aye bay. Deɗek, ndo hay haladzay ta mət hərwi Adam nakə neŋgeye nəte a ge mezeleme aye. Ane tuk na, ŋgwalak i Mbəlom gədaŋ eye a ze kwa mey. Kə pa ŋgama haladzay ka ndo hay haladzay kəriye, kə gatay ŋgwalak tə həlay i ndo nəte, Yesu Kəriste. \v 16 Wu nakə Mbəlom a vəl aye na, hohway ŋgay eye wal dərmak. Andza i mezeleme bay. Mezeleme nakə Adam a ge aye na, Mbəlom kə gəs na faya a sariya. Ane tuk na, Mbəlom faya ma vəliye ŋgwalak ŋgay a ndo hay, kwa taɗə ta ge mezeleme haladzay bəbay na, faya ma təriye tay ha deɗek eye hay kame ŋgay ada sariya ma gəsiye tay ha bay. \v 17 Deɗek, ndo nəte kə ge mezeleme ada mədahaŋ ka zəvatay a ndo hay tebiye hərwi ndo nakay nəte eye. Ane tuk na, ndo neŋgeɗ, Yesu Kəriste, neŋgeye a ge məsler mekeleŋ. Hərwi ŋgay, Mbəlom kə vəl ŋgwalak ŋgay haladzay ada kə vəl məsəre bo, ndo hay ta sər bo ta neŋgeye. Andza niye, ta hutiye sifa ka tor eye ada ta giye bəy tə Yesu Kəriste. \p \v 18 Andza niye, sariya kə gəs ndo hay tebiye hərwi mezeleme i Adam. Yesu Kəriste, neŋgeye ndo nəte a ge ŋgwalak, andza niye a təma ahaya ndo hay tebiye abəra ma sariya, a vəlatay sifa. \v 19 Zəbum, ndo hay haladzay tə ge mezeleme na, hərwi ndo nəte a kərah marəhay ha gər a Mbəlom. I ndo neŋgeɗ, andza niye. Ndo hay haladzay ta təriye deɗek eye hay kame i Mbəlom na, hərwi nakə neŋgeye a rəhay ha gər a Mbəlom aye. \p \v 20 Bazlam i Musa mapala eye a yaw na, hərwi ada mezeleme mâ səkah. Ane tuk na, mezeleme a səkah mazəbe na, ŋgwalak i Mbəlom a səkah kame kame. \v 21 Ahəl niye na, mezeleme a kəɗawa ndo hay ta gədaŋ. Anəke na, ŋgwalak i Mbəlom andaya ta gədaŋ eye matəre ha ndo hay deɗek eye hay kame i Mbəlom. Mbəlom a vəlakway ŋgwalak ŋgay niye na, hərwi mede kway ha a sifa nakə ma ndəviye bay aye tə həlay i Bəy Maduweŋ kway Yesu Kəriste. \c 6 \s1 Ndo neheye madzapa eye tə Yesu Kəriste aye nəteye ma sifa \p \v 1 Ayaw, ka gwaɗakweye na, mey tuk? Niye na, andza məgweɗe «Gakwa mezeleme hərwi ada Mbəlom mâ səkah ha məvəle ŋgwalak kame kame» tsukuɗu, kəkay? \v 2 Andza niye bay tebiye! Nəkway na, andza ka mətakwa, mezeleme ma sliye faya mələvakway gər sa bay. Ka ndzakweye mə mezeleme sa na, ma kəkay? \v 3 Ahəl nakə ta dzəhuɓ kway ha a yam aye na, nəkway ka dzapakwa tə Yesu Kəriste. Andza məgweɗe na, ka mətakwa ka bo tə neŋgeye. Ka sərum təbəɗew? \v 4 Ahəl nakə ta dzəhuɓ kway ha a yam aye na, ka tərakwa maməta eye hay tə neŋgeye ada ta tələka kway ha a mədahaŋ andza neŋgeye hərwi ada Bəba Mbəlom mâ lətsakway ahaya abəra ma mədahaŋ andza nakə a lətse ahaya Kəriste abəra ma mədahaŋ ta məzlaɓ i gədaŋ ŋgay aye. Məmbəle kway ahaya nakə a mbəl kway ha aye na, a say kâ hutakwa məndze nakə weɗeye aye. \p \v 5 Ayaw, ka tərakwa maməta eye hay andza neŋgeye mə madzəhuɓe nakə ta dzəhuɓ kway ha a yam aye. Andza niye nəkway ka dzapakwa tə neŋgeye. Kə ge andza niye na, ka lətsakwaweye abəra ma mədahaŋ andza neŋgeye nakə a lətsew aye dərmak hərwi məndze ma məndze weɗeye. \v 6 Sərakwa ha na, ahəl nakə Kəriste a mət ka mayako mazləlmbaɗa eye na, Mbəlom ka dar mede kway nakə guram eye ka mayako mazləlmbaɗa eye dərmak, hərwi ada Mbəlom mâ dze ha bo nakə a saway məge mezeleme aye ada kâ tərakwa beke i mezeleme sa bay. \v 7 Hərwi ndo nakə kə mət aye na, gədaŋ i mezeleme andaya faya sa bay. \v 8 Ahəl nakə Kəriste a mət aye na, nəkway dərmak ka mətakwa. Kə ge andza niye na, ka dzalakwa ha nəkway tə neŋgeye ka ndzakweye ma sifa dərmak. \v 9 Ka sərakwa ha Yesu Kəriste kə lətsew abəra ma mədahaŋ, ma mətiye sa bay. Gədaŋ i mədahaŋ andaya faya sa bay. \v 10 A mət na, a mət mə mezeleme i ndo hay, sik nəte ka ndəv. Anəke neŋgeye mandza eye tə ɗəre na, neŋgeye mandza eye hərwi Mbəlom. \v 11 Tə nəkurom na, andza niye dərmak. Sərum ha na, ka mətum, gədaŋ i mezeleme andaya fakuma sa bay. Anəke nəkurom mandza eye i Mbəlom hərwi nəkurom madzapa eye tə Yesu Kəriste. \p \v 12 Kə ge andza niye na, ka təmum mezeleme mâ ge fakuma gədaŋ sa bay. Wu neheye ŋgwalak eye bay, a say a bor i bo kurom aye na, kâ pumay bəzay bay. Sərum ha na, bo ma ndziye bay, ma mətiye. \v 13 Ka vəlumay ha bo kurom a mezeleme mâ gakum wu nakə ŋgwalak eye bay aye sa bay. Vəlumay ha bo kurom ɗuh na, a Mbəlom andza ndo neheye tə lətsew abəra ma mədahaŋ aye. Vəlumay ha bo kurom peteh hərwi ada mâ ge kurom ha məsler ka tsəveɗ ŋgwalak eye. \v 14 Andza niye, gədaŋ i mezeleme andaya fakuma sa bay hərwi ka pumay bəzay a bazlam i Musa mapala eye sa bay. Faya ka pumeye bəzay a ŋgwalak i Mbəlom nakə a gakum aye hərwi ada kâ tərum deɗek eye hay kame ŋgay. \s1 Nəkway na, beke i way? \p \v 15 Agəla ndəray ma gwaɗiye, nəmay faya nəmaa pay bəzay a bazlam mapala eye sa bay, nəmaa pay bəzay a ŋgwalak i Mbəlom. Kə ge andza niye na, tsəveɗ kway andaya ka məge mezeleme sa ɗaw? Aʼay, andaya kwa tsekweŋ sa bay tebiye. \v 16 Na gwaɗ ka sərum ha taɗə ka vəlumay ha bo kurom a ndoweye, ka gwaɗum ka rəhumay ha gər na, ka tərum beke ŋgay. Taɗə gədaŋ i mezeleme fakuma na, nəkurom ka tərum beke i mezeleme faya ka vahumaweye məməte ka gər kurom. Taɗə ɗuh ka rəhumay ha gər a Mbəlom na, ka tərum beke ŋgay hay ada ma təriye kurom ha deɗek eye hay kame ŋgay. \v 17 Na gwaɗ ahəl niye na, nəkurom beke i mezeleme bəɗa? Sɨsœ a Mbəlom, anəke ɗuh na, ka rəhumay ha gər a Mbəlom. Ka təmum bazlam neheye ta tətikakum aye. \v 18 Mbəlom kə təma kurom ahaya abəra ma beke i mezeleme, ka tərum beke i Mbəlom ɗuh hərwi ada kâ pumay bəzay a tsəveɗ ŋgwalak eye. \v 19 Na tsikakum ka beke hay na, hərwi ada kâ tsənum lele hərwi wu neheye a wur bo aye ka slum faya mətsəne bay. Ahəl niye ka vəlawum ha bo kurom peteh ka məge mənese, ka səkahawum ha məge mezeleme hay wal wal haladzay. Andza nakə ka gawum ahəl niye aye na, anəke vəlumay ha bo kurom peteh a Mbəlom hərwi ada kâ gum wu nakə deɗek eye. Andza niye mede kurom ma deyeye a gər a Mbəlom. \p \v 20 Ahəl nakə nəkurom beke i mezeleme aye na, wuray a gakum kutoŋ ka məge wu nakə a say a Mbəlom aye bay. \v 21 A həlay niye ka gawum wu neheye ŋgwalak eye bay a gakum horoy anəke aye na, wu nakə ka hutum mə ɗəma ma dzəniye kurom aye na, wu waray? Wu neheye ɗuh na, ta diye ha ndo a mədahaŋ. \v 22 Anəke na, Mbəlom kə təma kurom ahaya abəra ma beke i mezeleme, ka tərum beke i Mbəlom ɗuh. Magogoy kurom nakə ka hutumeye na, məndze kurom ma təriye tsəɗaŋŋa ada ka hutumeye sifa nakə ma ndəviye bay aye. \v 23 Taɗə ndoweye kə ge mezeleme na, mezeleme ma diye ha a məməte hərwi magogoy i mezeleme na, məməte. Ane tuk na, Mbəlom neŋgeye ma vəliye sifa nakə ma ndəviye bay aye na, kəriye. Ma vəlakweye hərwi nəkway madzapa eye ta Bəy Maduweŋ kway Yesu Kəriste. \c 7 \s1 Gədaŋ i bazlam mapala eye andaya fakwaya sa bay \p \v 1 Malamar ga hay, faya na tsikiye ka bazlam mapala eye. Na gwaɗ nəkurom na, ka sərum bazlam mapala eye bəɗaw? Ka sərum ha bazlam mapala eye a ləvay gər a ndo na, ahəl nakə ndoweye tə ɗəre huya aye ɗekɗek tsa. \v 2 Na ɗakum ha ta ŋgwas nakə neŋgeye tə zal ŋgay aye. Ahəl nakə zal ŋgay andaya tə ɗəre mba aye na, tsəveɗ ŋgay andaya məgər ha zal ŋgay, məzle zal mekeleŋ eye bay, hərwi bazlam mapala eye a ge me. Taɗə zal ŋgay kə mət na, tsəveɗ ŋgay andaya mede a gay i ndo mekeleŋ eye tuk, maga me eye sa bay. \v 3 Taɗə zal ŋgay kə mət zuk bay, a gər ha, a ye a zal mekeleŋ na, kə ge madama. Ane tuk na, taɗə zal ŋgay kə mət na, neŋgeye tsɨy barbarra. Kwa taɗə ki ye a zal mekeleŋ bəbay na, kə nas ha bazlam mapala eye bay, kə ge madama bay. \p \v 4 Malamar ga hay, i kurom bəbay andza niye dərmak. Bazlam mapala eye a ləva kurom sa bay, nəkurom kame ŋgay andza maməta eye hay, hərwi ahəl nakə Kəriste a mət aye na, ka mətum dərmak. Andza niye, nəkurom na, i ŋgay, neŋgeye nakə Mbəlom a lətse ahaya abəra ma mədahaŋ aye. Nəkurom i ŋgay hay hərwi ada kâ gakwa wu ŋgwalak eye hay a neŋgeye. \v 5 Andza məgweɗe, ahəl niye ka gawakwa wu neheye a yakway a gər aye mba na, bazlam mapala eye a gwaɗawakway: «Wu nakay na, mezeleme.» Kə ɗakway ha mezeleme andza niye na, nəkway a sawakway məge wu niye ɗuh. Wu neheye ŋgwalak eye bay aye a yawa kway ha kame kame ada a yawa kway ha a məməte. \v 6 Ahəl niye na, bazlam mapala eye a təra kway ha beke ŋgay hay, anəke na, nəkway kame ŋgay andza maməta eye hay. Mbəlom kə təma kway ahaya abəra mə həlay ŋgay. Anəke faya ka gakweye məsler i Mbəlom na, ta tsəveɗ weɗeye nakə Məsəfəre i Mbəlom a ɗakway ha aye. Faya ka gakweye məsler ŋgay ta tsəveɗ guram eye tə watsa mə bazlam mapala eye sa bay. \s1 Bazlam mapala eye tə mezeleme \p \v 7 Nakay na, a say məgweɗe mey? Bazlam i Musa mapala eye na, wu nakə ŋgwalak eye bay aye ɗaw? Aʼay, andza niye bay. Taɗə bazlam mapala eye andaya bay na, na səriye mezeleme bay. Taɗə bazlam mapala eye mâ gwaɗ: «Kâ ge ɗəre ka wu i ndo bay\f + \fr 7:7 \ft Madayaw abəra ma Ezipt 20.17; Bazlam mapala eye masulo eye 5.21.\f*» na, na səriye mezeleme niye bay. \v 8 Ane tuk na, ahəl nakə bazlam mapala eye a ɗeŋ ha məge ɗəre ka mezeleme nakay aye na, mezeleme a huta fagaya tsəveɗ, na dazlay məge ɗəre ka wu hay wal wal tebiye. Taɗə bazlam mapala eye andaya bay na, mezeleme maməta eye. \v 9 Ahəl niye na sər bazlam mapala eye zuk bay na, ka ɗəre ga na, neŋ mandza eye tə ɗəre. Ane tuk na, ahəl nakə na sər wu nakə a say a bazlam mapala eye ndo mâ ge aye na, mezeleme a mbəl, \v 10 ada ka ɗəre i Mbəlom na, na mət. Mbəlom a vəl bazlam mapala eye na, hərwi ada mâ vəlatay sifa a ndo hay. Ane tuk na, neŋ na mət na, neŋgeye a mət ga ha. \v 11 Ahəl nakə na tsəne bazlam mapala eye na, mezeleme a huta fagaya tsəveɗ, a veŋ gər hərwi ada nâ ge mənese ada andza niye nâ mət hərwi mezeleme a kəɗ ga. \p \v 12 Andza niye bazlam mapala eye a yaw na, mə həlay i Mbəlom ada bazlam ŋgay hay tebiye na, tsəɗaŋŋa. Wu nakə ŋgwalak eye bay aye na, andaya mə ɗəma bay. \v 13 Yaw! Andza məgweɗe na, wu ŋgwalak eye kə kəɗ ga mədahaŋ eye ɗaw? Aʼay, maa kəɗ ga na, bazlam mapala eye bay. Maa kəɗ ga ɗuh na, mezeleme. Mezeleme a gəs ga tə wu nakay ŋgwalak eye a kəɗ ga ha mədahaŋ eye. Andza niye hərwi ta sər ha mezeleme na, mezeleme deɗek. Mezeleme neŋgeye ŋgwalak eye bay na, ka zəba parakka hərwi bazlam mapala eye. \s1 Lele ta lele bay eye salamay ma ndo \p \v 14 Ka sərakwa ha bazlam mapala eye a yaw abəra ka təv i Mbəlom. Ane tuk na, neŋ na, ndo zezeŋ tsa, na təra andza beke i mezeleme. \v 15 Wu nakə faya na giye na, na sər bay. Wu nakə a seŋ məge aye na, na ge bay, faya na giye ɗuh na, wu nakə a seŋ bay aye. \v 16 Azlakwa taɗə na wuɗa wu nakə na giye aye bay na, faya ma ɗiye ha na sər bazlam mapala eye neŋgeye ŋgwalak eye. \v 17 Mənese nakə faya na giye na, maa ge na, neŋ bay. Maa ge na, mezeleme nakə mə neŋ aye. \v 18 Na sər ha wu ŋgwalak eye andaya mə neŋ bay. Na tsik na, mə bo ga nakə a saway məge mezeleme aye. A seŋ ta deɗek məge wu lele eye, ane tuk na, na sla faya məge bay. \v 19 Wu ŋgwalak eye nakə a seŋ məge aye a seŋ na giye bay. Faya na giye ɗuh na, wu ŋgwalak eye bay nakə a seŋ məge bay aye. \v 20 Taɗə na ge wu nakə a seŋ məge bay aye na, andza məgweɗe maa ge na, neŋ bay. Maa ge na, mezeleme nakə mə neŋ aye. \p \v 21 Andza niye, wu nakə neŋ faya na tsəniye mə bo ga aye na, andza nakay: A seŋ məge ŋgwalak, ane tuk na, na sla faya məge na, mənese ɗekɗek. \v 22 Andza məgweɗe bazlam i Mbəlom mapala eye a yeŋ a gər ta deɗek mə ɗərev ga. \v 23 Ane tuk na, na zəba faya na, gədaŋ mekeleŋ eye andaya mə neŋ ada faya ma giye vəram tə wu neheye ŋgwalak eye mə neŋ aye. Wu nakay ŋgwalak eye bay aye na, a təra ga ha beke i mezeleme. \v 24 I ga na, ɗəretsətseh waray! Na mətiye, hərwi nakə bo ga mezeleme aye. Mata buwa ga ahaya abəra ka tsəveɗ nakay ma diye ga ha a məməte aye na, way? \v 25 Mata buwa ga ahaya na, Mbəlom tə həlay i Bəy Maduweŋ kway Yesu Kəriste. Na gay sɨsœ tə ɗərev ga peteh. \p Andza niye, ta mədzal gər ga na, faya na rəhay ha gər a bazlam i Mbəlom mapala eye. Ane tuk na, bo ga a say nâ pay bəzay ɗuh na, a mezeleme. \c 8 \s1 Məndze ta gədaŋ i Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye \p \v 1 Andza niye, ndo neheye madzapa eye tə Yesu Kəriste aye na, Mbəlom ma gəsiye tay ha a sariya ɗaɗa bay. \v 2 Andza niye hərwi gədaŋ i Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye nakə a vəl sifa deɗek eye tə həlay i Yesu Kəriste kə təma ga ahaya abəra ma gədaŋ i mezeleme nakə ma diye ga ha a mədahaŋ aye. \v 3 Bazlam i Musa mapala eye na, kə sla faya məvəle sifa bay hərwi nəkway ndo zezeŋ, nəkway bəle eye hay, ka slakwa faya marəhay ha gər a bazlam mapala eye bay. Ane tuk na, wu nakə bazlam mapala eye a sla faya bay aye na, Mbəlom kə ge na. A ge na, a sləraw wawa ŋgay ka məndzibəra ada a təra ha andza ndo, a ndzəkit bo ta nəkway ndo i mezeleme hay, hərwi ada mâ mət hərwi mezeleme kway. Andza niye, Mbəlom a gəs na mezeleme nakə ndo hay faya ta giye a sariya. \v 4 A ge andza niye na, hərwi ada kâ tərakwa ŋgwalak eye tebiye andza i bazlam mapala eye nakə a gwaɗ haɓe ka tərakweye aye. Niye na, ka gakweye tə mede ka tsəveɗ i Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye bəna ka tsəveɗ nakə a yay a gər a bo kway aye bay. \v 5 Ndo neheye faya ta giye andza niye na, a yay a gər a bo tay. Tə dzala na, huya ka wu nakə a yatay a gər aye. Ndo neheye faya ta ndziye andza nakə Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a tətikatay aye na, nəteye faya ta dzaliye huya ka wu nakə a yay a gər a Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye. \v 6 Ndo neheye faya ta dzaliye huya ka wu nakə a yay a gər a bo tay aye na, tsəveɗ eye niye ma diye tay ha a məməte. Ane tuk na, ndo neheye faya ta dzaliye huya ka wu nakə a yay a gər a Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye na, Mbəlom ma vəlateye sifa nakə ma ndəviye bay ka tor eye ada ta məndze zay. \v 7 Hərwi niye, ndo neheye faya ta dzaliye huya ka wu nakə a yay a gər a bo tay aye na, nəteye tə nay ɗəre a Mbəlom. Faya ta giye wu nakə bazlam i Mbəlom mapala eye a tsik aye bay. Ta sliye faya kwa tsekweŋ marəhay ha gər bay. \v 8 Ndo neheye faya ta giye wu nakə a yay a gər a bo tay aye huya na, ta sliye faya madayay a gər a Mbəlom bay. \p \v 9 Nəkurom na, faya ka gumeye wu nakə a yay a gər a bo kurom aye bay. Nəkurom faya ka ndzumeye ɗuh na, ka tsəveɗ i Məsəfəre i Mbəlom, hərwi Məsəfəre i Mbəlom andaya mə nəkurom. Taɗə ndoweye, Məsəfəre i Yesu Kəriste andaya mə neŋgeye bay na, neŋgeye ndo i Kəriste bay. \v 10 Taɗə Yesu Kəriste andaya mə nəkurom na, Məsəfəre ŋgay ma vəlakumeye sifa nakə ma ndəviye bay hərwi ka tərum ŋgwalak eye hay ka ɗəre i Mbəlom. Andza niye, kwa bo kurom hay ta mətiye hərwi mezeleme. \v 11 Mbəlom, neŋgeye kə lətse ahaya Yesu Kəriste abəra ma mədahaŋ. Taɗə Məsəfəre ŋgay andaya mə nəkurom na, ta deɗek ma mbəla kurom ahaya abəra ma mədahaŋ dərmak. Ma giye wu niye na, ta Məsəfəre ŋgay nakay mə nəkurom aye. \p \v 12 Kə ge andza niye na, malamar ga hay, gwedere andaya fakwaya. Slala i gwedere nakay na, məge məsler andza nakə a say a Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye, bəna məge wu nakə a say a bo kway aye bay. \v 13 Taɗə faya ka pumay bəzay a tsəveɗ nakə a yakum a gər aye na, ta deɗek ka mətumeye. Ɗuh ka vəlumay ha bo a həlay i Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye hərwi ada mâ mbatakum ha mezeleme nakə mə nəkurom aye na, ka ndzumeye ma sifa deɗek eye. \v 14 Ndo neheye tebiye Məsəfəre i Mbəlom faya ma lakiye tay ha aye na, nəteye wawa i Mbəlom hay. \v 15 Məsəfəre niye Mbəlom a vəlakum aye na, neŋgeye ma təriye kurom ha beke hay bay, ka dzədzarumeye sa bay. Məsəfəre niye ma təriye kurom ha wawa i Mbəlom hay ɗuh. Ada ta Məsəfəre niye na, ka wudakweye, ka gwaɗakweye: «\tl Abba!\tl* Bəba!» \v 16 Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye, bo ŋgay eye faya ma tsikiye mə ɗərev kway na, ta deɗek nəkway wawa i Mbəlom hay. \v 17 Kə ge nəkway wawa ŋgay hay na, ka hutakweye wu ŋgwalak eye hay neheye a gwaɗ ma vəlateye a ndo ŋgay hay aye dərmak. Mata hute na, nəkway tə Kəriste taɗə ka sakwa ɗəretsətseh andza neŋgeye dərmak. Andza niye, nəkway ta neŋgeye ka ndzakweye ma təv i məzlaɓ ŋgay. \s1 Məzlaɓ nakə kame aye \p \v 18 Na sər ha na, ɗəretsətseh nakə faya ka sakweye a həlay nakay anaŋ aye na, neŋgeye andza wu tsekweŋ eye kəriye. Neŋgeye andza məzlaɓ nakə Mbəlom ma vəlakweye aye bay. \v 19 Wu neheye tebiye Mbəlom a ge aye faya ta həbiye ndokndok. A satay haladzay məŋgatay a pat eye nakə Mbəlom ma bəziye ha wawa ŋgay hay mə dzaydzay aye. \v 20 Mbəlom ka təra tay ha wu neheye a ge aye wu kəriye. Wu neheye bo tay aye na, a satay andza niye bay. Mbəlom eye a say makəte tay ha. Ane tuk na, faya ma həbiye wu nakə ma giye bo aye huya.\f + \fr 8:20 \ft Zəba mə Madazlay i wu hay 3.17.\f* \v 21 A sər ha na, pat mekeleŋ eye ma təmiye wu neheye a ge aye tebiye. Wu neheye ta təriye andza beke hay sa bay, ta ziye sa bay, ta hutiye məzlaɓ andza Wawa i Mbəlom hay, ta ndziye barbarra. \v 22 Ka sərakwa ka madazlay hus anəke, wu neheye tebiye Mbəlom a ge aye na, faya ta siye ɗəretsətseh. A wur fataya andza ŋgwas nakə ma wiye wawa aye. \v 23 Faya ma siye ɗəretsətseh na, wu neheye ɗekɗek bay. Nəkway dərmak, nəkway neheye Mbəlom a lah məvəlakway Məsəfəre ŋgay ada ma vəlakweye məzlaɓ sa aye na, faya ka sakweye ɗəretsətseh mə ɗərev kway hay. Faya ka həbakweye ndokndok Mbəlom mâ təra kway ha wawa ŋgay hay, andza məgweɗe mâ mbəl kway ha abəra mə ɗəretsətseh. \v 24 Mbəlom kə təma kway ha. A təma kway ha na, ka dazlakway a məpe mədzal gər ka wu nakə ma vəlakweye kame aye. Taɗə ndoweye kə dzala nəkway faya ka ŋgatakweye tə ɗəre kway wu neheye ka pakwa faya mədzal gər aye na, niye na, məpe faya mədzal gər sa bay ɓa wu neheye andaya mə həlay kway tsɨy. Way nakə faya ma piye mədzal gər ka wu nakə kə huta tsɨy aye? Ndəray andaya bay. \v 25 Ane tuk na, faya ka ŋgatakway a wu nakə ka pakwa faya mədzal gər aye bay. Andza niye, ka səmakway naha, ka həbakweye ndokndok! \p \v 26 Andza niye, Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye ma deyeweye ma dzəniye kway dərmak, hərwi nəkway bəle eye hay ka tsəveɗ i Mbəlom. Ka sərakwa maɗuwulay me a Mbəlom ta tsəveɗ aye bay. Məsəfəre tə gər ŋgay eye faya ma ɗuwuleye me a Mbəlom a bəram kway, faya ma ɗuwuleye me a Mbəlom tə ɗərev ŋgay peteh andza faya ma siye ɗəretsətseh, a ze ha wu nakə mətsike tə bazlam aye. \v 27 Mbəlom a sər wu nakə mə ɗərev i ndo hay aye. A sər wu nakə Məsəfəre ma tsətsahiye faya aye dərmak hərwi Məsəfəre faya ma ɗuwulay me a bəram i ndo ŋgay hay ada wu neheye a yay a gər a Mbəlom aye nakə faya ma ɗuwuleye me aye. \p \v 28 Ndo neheye ta wuɗa Mbəlom aye na, Mbəlom kə zalatay hərwi ada tâ ge wu nakə a yay a gər aye. Ka sərakwa ha na, Mbəlom a ge məsler ta nəteye hərwi ada wu hay tebiye kə ndzatay a gər na, mâ ge ŋgwalak eye. \v 29 Ndo neheye Mbəlom a pala tay ha ahəl niye aye na, kə pa tay ha wal hərwi ada tâ ndzəkit bo andza wawa ŋgay Yesu, hərwi ada Wawa ŋgay Yesu mâ təra malkwara mə walaŋ i wawa ŋgay neheye haladzay aye. \v 30 A pa tay ha wal ɗekɗek tsa bay, kə zalatay dərmak hərwi ada tâ təra ndo ŋgay hay. A zalatay ɗekɗek tsa bay, ka təra ha ŋgwalak eye hay ka ɗəre ŋgay. Neŋgeye niye ɗekɗek tsa bay, kə vəlatay məzlaɓ dərmak. \s1 Mbəlom ma wuɗiye kway kame kame \p \v 31 Andza niye na, ka gwaɗakweye faya sa mey? Kə ge Mbəlom neŋgeye tə nəkway na, ndəray ma sliye fakwaya bay! \v 32 Mbəlom, neŋgeye kə təma ha wawa ŋgay ɗeɗəŋ eye bay. A sləra ahaya hərwi ada mâ yaw mâ mət hərwi kway tebiye. Mbəlom kə vəlakway wawa niye tuk na, ka dzalum na, ma vəlakweye wu hay tebiye bay ɗaw? Ta deɗek, ma vəlakweye siye i wu hay tebiye dərmak. \v 33 Way nakə ma sliye məmatay ha mənese a ndo neheye Mbəlom a pala tay ha, a pa tay ha wal aye na, way? Ndəray andaya bay. Mbəlom eye tə gər ŋgay ka təra kway ha ŋgwalak eye hay ka ɗəre ŋgay. \v 34 Way nakə ma sliye məgəse tay a sariya na, way? Ndəray andaya bay. Yesu Kəriste tə gər ŋgay eye kə mət hərwi kway, sa na, Mbəlom kə lətse ahaya abəra ma mədahaŋ, neŋgeye mandza eye tə həlay i mənday i Mbəlom. Neŋgeye, faya ma ɗuwuleye me a Mbəlom hərwi kway. \v 35 Way nakə ma ŋgəniye kway ha ka bo abəra tə Kəriste hərwi ada mâ wuɗakway sa bay na, way? Ɗəretsətseh ɗaw, mədzal gər ɗaw, madzəgur me nakə ta dzəguriye fakwaya me tsukuɗu, may ɗaw, mətawak ɗaw, məkəɗe nakə ta kəɗiye kway mədahaŋ eye ɗaw? \v 36 Andza nakə mawatsa eye mə Ɗerewel i Mbəlom aye, a gwaɗ: \q1 «Hərwi yak Mbəlom, nakə faya ta pəliye tsəveɗ məkəɗe may kwa a həlay waray aye. \q1 Ka ɗəre i ndo hay nəmay na, andza təɓaŋ neheye ta zlatay ɗay aye.\f + \fr 8:36 \ft Dəmes hay 44.23.\f*» \p \v 37 Ɗuh nəmaa ŋgwasa ka ɗəretsətseh neheye tebiye ta gədaŋ i ndo nakə a wuɗa may aye. \v 38 Na sər ha ta deɗek wuray andaya nakə ma ŋgəniye kway ha tə neŋgeye hərwi ada mâ wuɗa kway sa bay aye na, andaya bay. Kwa mədahaŋ, kwa sifa, kwa gawla i Mbəlom hay ada kwa wu neheye ta gədaŋ eye mə mbəlom aye, kwa wu neheye anəke aye, ada kwa wu neheye ta deyeweye kame aye, kwa ndo neheye ta gədaŋ eye ka məndzibəra aye, \v 39 kwa gədaŋ neheye ka magərmbəlom aye, kwa wu neheye ma bəɗ aye, kwa wu neheye tebiye Mbəlom a ge aye na, ta sliye faya maŋgəne kway ha ka bo abəra ta Mbəlom hərwi ada mâ wuɗa kway sa bay aye na, ta sliye faya bay. Ka sərakwa ha niye na, hərwi Bəy Maduweŋ Yesu Kəriste. \c 9 \s1 Yahuda hay \p \v 1 Wu nakə na tsikiye aye na, deɗek, hərwi neŋ i Yesu Kəriste, na rawiye me bay. Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye faya ma ɗeŋeye ha bazlam ga na, deɗek ada mədzal gər ga bəbay andza niye. \v 2 Mevel a wur fagaya haladzay, faya ma geŋeye ɗəretsətseh huya, \v 3 hərwi gwala ga Yahuda hay. Nəteye na, malamar ga hay. Taɗə tsəveɗ andaya na, Mbəlom mâ vəleŋ mezeleme ada mâ mbəl tay ha ɗuh. A seŋ na, mâ vəleŋ mezeleme, mâ ŋgəna ga ha ka bo abəra tə Yesu Kəriste hərwi madzəne tay. \v 4 Nəteye Israyel hay, Mbəlom a pala tay hərwi ada tâ təra wawa ŋgay hay. Ka bəzatay ha məzlaɓ ŋgay. Kə ɓar dzam ta nəteye, kə vəlatay bazlam mapala eye, kə ɗatay ha tsəveɗ i məɗəslay ha gər, kə tsikatay wu nakə ma giye hərwi tay aye. \v 5 Nəteye ti yaw ma hulfe i Abraham ta wawa ŋgay hay. Kəriste dərmak ahəl nakə a təra ndo aye na, neŋgeye slala tay. Kəriste neŋgeye Mbəlom, a ləva wu tebiye. Zambaɗakway ka tor eye! Mâ ge bo andza niye.\f + \fr 9:5 \ft Bəba təte niye hay na, Abraham, Izak, Zakob ada wawa tay hay.\f* \p \v 6 Na gwaɗ na, wu nakə Mbəlom a gwaɗ ma giye hərwi ndo neheye ka təra kəriye na, na tsik bay. Wu nakə a tsik aye na, kə ge bo. Ane tuk na, siye i ndo i Israyel hay nəteye ndo i Mbəlom hay bay. \v 7 Wawa i Abraham hay na, haladzay, ane tuk na, nəteye tebiye wawa ŋgay hay deɗek eye andza nakə a Mbəlom a tsik aye bay. Mbəlom a gwaɗay a Abraham ahəl niye: «Hulfe yak deɗek eye ma deyeweye na, ma hulfe i wawa yak Izak.\f + \fr 9:7 \ft Madazlay i wu hay 21.12.\f*» \v 8 Andza məgweɗe: Wawa i Abraham hay ta təra wawa i Mbəlom hay hərwi bəba təte tay bay. Ta təra wawa i Mbəlom hay hərwi wu nakə Mbəlom a gwaɗ ma vəliye aye ɗekɗek. \v 9 Wu nakə Mbəlom a gwaɗ ma vəleye aye na: «Aza həlay eye nakə na pa aye kə sla, na diye naha na, Sara kə wa wawa. Ma wiye wawa hasləka eye.\f + \fr 9:9 \ft Zəba mə Madazlay i wu hay 18.10-14.\f*» \p \v 10 Neŋgeye niye ɗekɗek bay. Rebeka andaya dərmak. Neŋgeye ŋgwas i bəba təte kway Izak. Kə wa mawsa hay. \v 11-12 Mbəlom a gwaɗay: «Wawa bagwar eye ma geye məsler a malamar ŋgay wawa eye.» Ahəl nakə Mbəlom a tsik andza niye na, ta ge ŋgwalak bay, ta ge mənese bay. Rebeka kə wa tay zuk bay. Mbəlom a ge andza niye hərwi məɗe ha, a gawa wu na, andza nakə a say aye. Ma zliye ndo ŋgay mə walaŋ i ndo hay na, ma zliye hərwi məsler tay ŋgwalak eye bay.\f + \fr 9:11-12 \ft Zəba mə Madazlay i wu hay 25.23.\f* \v 13 Andza nakə mawatsa eye mə Ɗerewel i Mbəlom, Mbəlom a gwaɗ: «Na wuɗa Zakob, ane tuk na, na kal ha Ezayu.\f + \fr 9:13 \ft Malasi 1.2-3.\f*» \p \v 14 Niye na, andza məgweɗe: Mbəlom a ge wu hay ta tsəveɗ eye bay ɗaw? Aʼay, andza niye bay. \v 15 A gwaɗay a Musa ahəl niye: \q1 «Na geye ŋgwalak a ndo nakə a seŋ məgay ŋgwalak aye. \q1 Na sakay naha a ndo nakə a geŋ mə bo aye.\f + \fr 9:15 \ft Madayaw abəra ma Ezipt 33.19.\f*» \p \v 16 Mbəlom a zla ndo na, a zla na hərwi nakə a say məgay ŋgwalak aye ɗekɗek bəna hərwi nakə a say a ndoweye kəgəbay hərwi məsler ŋgay bay. \v 17 Mbəlom kə tsikay a Farawoŋ dərmak ada mawatsa eye mə Ɗerewel ŋgay, a gwaɗ: «Na təra kar ha bəy na, hərwi ada ahəl nakə ka rəheŋ ha gər bay aye na, na bəziye ha gədaŋ ga a ndo hay tebiye ka nəkar ada məzele ga mâ ɗa a zləm kwa ka waray ka məndzibəra.\f + \fr 9:17 \ft Madayaw abəra ma Ezipt 9.16.\f*» \v 18 Andza niye Mbəlom na, ma giye ŋgwalak a ndo nakə a say aye. Ma kulay ha ɗərev a ndo nakə a say aye. \s1 Mbəlom na, andza ndo məŋgere gərwa \p \v 19 Agəla ndəray ma gwaɗiye: «Taɗə kə ge andza niye na, Mbəlom faya ma matay ha maŋgok a ndo hay na, hərwi mey? Nəteye faya ta giye na, wu nakə bo ŋgay eye a pa hərwi tay aye.» \v 20 Nəkar ndo zezeŋ kəriye! Nəkar nakə faya ka tsətsahiye andza niye, ka may ha maŋgok a Mbəlom andza niye na, nəkar eye na, way? Səŋgəle i doɗo ma sliye faya məgwaɗay a ndo nakə a ŋgar na aye: «Ka ŋgar ga andza niye hərwi mey?» na, ma tsikiye təta ɗaw? \v 21 Ndo nakə a ŋgar səŋgəle na, gədaŋ ŋgay andaya məge wu nakə a say aye ta doɗo. Ma sliye faya maŋgəna ha doɗo sulo, ma zliye neŋgeɗ, ma ŋgariye ha səŋgəle nakə ta giye ha məsler na, pat i magurlom aye. Neŋgeɗ na, ma ŋgariye ha səŋgəle nakə ta giye ha məsler pat pat aye. \p \v 22 Ayaw, taɗə kə say a Mbəlom məge andza ndo məŋgere gərwa na me yak andaya mə ɗəma ɗaw? A say na, ndo hay tâ sər ha neŋgeye ta mevel eye ada neŋgeye gədaŋ eye. Hərwi niye, ma zliye ŋgatay hərwi ndo neheye neŋgeye ta mevel eye fataya neheye haɓe ɗa mədze tay ha abəra mə ɗəma aye. \v 23 Mbəlom a ge andza niye na, hərwi ada ndo hay tâ sər ha neŋgeye məzlaɓ eye haladzay ada ma ŋgəniye məzlaɓ ŋgay niye a nəteye, a say məgatay ŋgwalak. Ɓa kə ləva ha bo kurre hərwi ada tâ huta məzlaɓ ŋgay. \v 24 Nəkway tebiye ndo neheye Mbəlom a pala matəre kway ha i ŋgay aye. A pala na, Yahuda hay ɗekɗek tsa bay. A pala nəteye ta siye i ndo hay dərmak. \v 25 Andza nakə Mbəlom a tsik mə ɗerewel i Oze nakə a watsa, a gwaɗ: \q1 «Ndo neheye ahəl niye ndo ga hay bay aye na, \q2 na gwaɗateye: Nəkurom ndo ga hay, \q1 Slala nakə ahəl niye na wuɗa bay aye, \q2 na gwaɗeye: Na wuɗa kar.» \p \v 26 Ada \q1 «Ma təv nakə tə gwaɗatay a ndo hay: \q2 “Nəkurom ndo ga hay bay”, \q1 ta zalateye Wawa i Mbəlom nakə ta sifa aye.\f + \fr 9:26 \ft Oze 2.1-3; 2.25.\f*» \p \v 27 Ezay ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom kə tsik ka gər tay dərmak, kə tsik ta magala, a gwaɗ: \q1 «Taɗə Israyel hay kwa ta ge haladzay andza hewiyeŋ ka me i bəlay na, \q2 sərum ha ndo neheye Mbəlom ma təmiye tay ha aye na, nəteye haladzay bay. \q1 \v 28 Bəy Maduweŋ Mbəlom ma giye mahonok bay, \q2 ma deyeweye ka məndzibəra ma giye wu nakə a tsik aye.\f + \fr 9:28 \ft Ezay 10.22-23.\f*» \p \v 29 Andza Ezay nakay eye ɓa kə tsik faya, a gwaɗ: \q1 «Taɗə Bəy Maduweŋ Mbəlom Gədaŋ eye, \q2 mâ gər ha siye i gwala kway hay bay na, \q2 ka dzakweye andza ndo i Sodom hay ta Gomora hay.\f + \fr 9:29 \ft Madazlay i wu hay 19.23-28.\f*» \s1 Yahuda hay tə sər tsəveɗ deɗek eye bay \p \v 30 Andza məgweɗe mey? Andza məgweɗe na, ndo neheye nəteye Yahuda hay bay aye na, nəteye ta pəla tsəveɗ matəre ŋgwalak eye ka ɗəre i Mbəlom bay, ane tuk na, anəke ta təra ŋgwalak eye ka ɗəre ŋgay. Andza niye hərwi ta dzala ha ka neŋgeye. \v 31 Ane tuk na, Yahuda hay nəteye ta pəla bazlam i Musa mapala eye məpay bəzay hərwi ada tâ təra ŋgwalak eye hay ka ɗəre i Mbəlom andza niye, ane tuk na, ta dəɗ ka tsəveɗ. \v 32 Tə dəɗ ka tsəveɗ na, hərwi mey? Hərwi tə dzala na, ta təriye ŋgwalak eye hay ka ɗəre i Mbəlom tə wu nakə bo tay eye tə gawa aye ada tə dzala ha ka Mbəlom bay. Hərwi niye ta kərah Yesu neŋgeye nakə andza kwar nakə ndo hay ta ndəfiye faya sik ta dəɗiye, \v 33 tə tsik faya mə Ɗerewel i Mbəlom aye. Mə ɗerewel niye na, Mbəlom a gwaɗ: \q1 «Zəbum! Na piye kwar a wuzlahgəma i Zerozelem. \q1 Ndo hay ta ndəfiye faya sik. \q1 Hotokom nakə ndo hay ta dəɗiye hərwi ŋgay aye. \q1 Ane tuk na, ndo nakə kə pa faya mədzal gər ŋgay aye na, \q2 wuray ma dzəmiye na ɗaɗa sa bay.\f + \fr 9:33 \ft Ezay 28.6.\f*» \c 10 \p \v 1 Malamar ga hay, a seŋ tə ɗərev ga peteh, ndo ga hay tâ yaw hərwi ada Mbəlom mâ mbəl tay ha. Hərwi niye neŋ faya na ɗuwuleye me a Mbəlom haladzay. \v 2 Na sər ha ta deɗek a satay məpay bəzay a Mbəlom peteh. Ane tuk na, tsəveɗ nakə deɗek eye məpay bəzay a Mbəlom aye na, tə sər bay. \v 3 Tsəveɗ nakə Mbəlom ma təriye ha ndo ŋgwalak eye kame ŋgay aye na, tə sər bay. Ta pəla tsəveɗ tay wal. Andza niye, tsəveɗ nakə Mbəlom ma təriye tay ha ndo hay ŋgwalak eye kame ŋgay aye na, a satay bay. \v 4 Na tsik andza niye na, hərwi ahəl nakə Kəriste a yaw aye na, ka ndəv ha bazlam mapala eye tebiye. A ge andza niye na, hərwi ada kwa way kə dzala ha ka neŋgeye na nəteye na, Mbəlom ma təriye tay ha ŋgwalak eye hay kame ŋgay. \s1 Mbəlom ma təmiye tay ha ndo neheye tə dzala ha ka neŋgeye aye \p \v 5 Musa tə gər ŋgay kə watsa ka tsəveɗ i məpay bəzay a bazlam mapala eye, ta tsəveɗ eye nakay ndo ma təriye ŋgwalak eye kame i Mbəlom. A watsa, a gwaɗ: «Ndo nakə kə pay bəzay tebiye a bazlam mapala eye na, ma hutiye sifa deɗek eye tə neŋgeye.\f + \fr 10:5 \ft Levitik 18.5.\f*» \v 6 Tsəveɗ nakə ndo hay ta təra ŋgwalak eye hay kame i Mbəlom hərwi nakə tə dzala ha ka neŋgeye aye na, wal. Mawatsa eye mə Ɗerewel i Mbəlom, a gwaɗ ka tsəveɗ eye niye: «Ka tsətsah mə ɗərev: “Mata tsele a mbəlom way?” bay.\f + \fr 10:6 \ft Bazlam mapala eye masulo eye 30.12.\f*» Andza məgweɗe: Mata tsele məzalay naha a Yesu Kəriste hərwi ada mâ mbəzlaw na, way? \v 7 «Kâ tsik mə ɗərev yak: “Mata mbəzle a təv i mədahaŋ hay ka dala way?” sa bay.\f + \fr 10:7 \ft Bazlam mapala eye masulo eye 30.14.\f*» Andza məgweɗe: Mata zalayaw a Yesu Kəriste hərwi ada mâ yaw na, way? Ɓa kə lətsew abəra ma mədahaŋ tsɨy. \v 8 Ɗerewel i Mbəlom a gwaɗ ɗuh na: «Bazlam i Mbəlom neŋgeye bəse tə nəkar, neŋgeye dəreŋ bay, neŋgeye mə bazlam yak, neŋgeye mə ɗərev yak.\f + \fr 10:8 \ft Bazlam mapala eye masulo eye 30.14.\f*» Bazlam eye neŋgeye nəte nakə faya nəmay nəmaa ɗatay ha a ndo hay aye, nəmay faya nəmaa gwaɗiye: «Dzalum ha ka Mbəlom.» \v 9 Taɗə ka tsik tə bazlam yak «Yesu Kəriste na, Bəy Maduweŋ» ada ka təma a ɗərev yak Mbəlom kə lətse ahaya abəra ma mədahaŋ na, Mbəlom ma təmiye kar ha. \v 10 Taɗə ka dzalakwa ha ka Yesu tə ɗərev kway na, ka tərakweye ŋgwalak eye hay kame i Mbəlom. Taɗə ka gwaɗakwa tə bazlam kway Yesu Kəriste Bəy Maduweŋ na, Mbəlom ma təmiye kway ha. \v 11 Andza tə watsa mə Ɗerewel i Mbəlom na, tə gwaɗ: «Ndo nakə kə pa faya mədzal gər ŋgay aye na, wuray ma dzəmiye na ɗaɗa sa bay.\f + \fr 10:11 \ft Ezay 28.16.\f*» \v 12 Mbəlom a tsikatay wu niye a nəteye tebiye. Wuray ka ŋgəna tay ha ka bo abəra Yahuda hay ta ndo neheye nəteye Yahuda hay bay aye bay. Bəy Maduweŋ neŋgeye Bəy Maduweŋ i ndo hay tebiye. Faya ma giye ŋgwalak a ndo neheye faya ta ɗuwuleye me aye tebiye. \v 13 Andza mawatsa eye mə Ɗerewel i Mbəlom na, tə gwaɗ: «Kwa way ka ɗuwulay me a Bəy Maduweŋ mâ təma ha na, Bəy Maduweŋ ma təmiye ha.\f + \fr 10:13 \ft Zowel 3.5.\f*» \p \v 14 Ane tuk na, ta dzala ha ka neŋgeye bay tuk na, ta ɗuwulay me na, kəkay? Ta tsəne labara ŋgay bay tuk na, ta dzaliye ha ka neŋgeye na, kəkay? Ndəray kə tsikatay bazlam ŋgay bay tuk na, ta tsəniye labara ŋgay na, kəkay? \v 15 Ada tə slər ndo i maslaŋ hay bay tuk na, ndo i maslaŋ hay ta diye ta tsikateye na, kəkay? Andza mawatsa eye mə Ɗerewel i Mbəlom na, a gwaɗ: «Zəbum ma kəkay nakə ndo hay faya ta ŋgwasiye ta ndo neheye ti yaw məɗe ha Labara Ŋgwalak eye.\f + \fr 10:15 \ft Ezay 52.7.\f*» \p \v 16 Ane tuk na, maa təma Labara Ŋgwalak eye na, ndo hay tsekweŋ tsa. Ezay ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom a gwaɗ: «Bəy Maduweŋ, maa təma bazlam yak nakə nəmaa ɗa ha aye na, way? Ndo hay haladzay bay.\f + \fr 10:16 \ft Ezay 53.1.\f*» \v 17 Andza niye, ndoweye kə dzala ha na, kə tsəne təday. Ndoweye kə tsəne labara i Yesu Kəriste na, andza məgweɗe ndəray kə tsikay təday. \p \v 18 Kə ge andza niye na, na tsətsahiye: Ta deɗek ndo i Israyel hay ta tsəne labara nakay bəɗaw? Ta tsəne. Andza mawatsa eye mə Ɗerewel i Mbəlom, a gwaɗ: \q1 «Ta tsəne bazlam tay ka məndzibəra tebiye, \q2 ada bazlam tay kə ndisl ka kokway i məndzibəra?\f + \fr 10:18 \ft Dəmes hay 19.5.\f*» \p \v 19 Na tsətsahiye sa: Ta deɗek ndo i Israyel hay ta sər ha bəɗaw? A satay məsəre ha bay. Maa tsik ahəl niye təday na, Musa, a gwaɗ: \q1 «Mbəlom a gwaɗ: \q1 Nəkurom Israyel hay, na təriye kurom ha \q2 kâ gum ɗəre ka slala nakə kəriye a dəɗ dala bay aye. \q1 Ka gumeye mevel, \q2 hərwi slala i ndo neheye tə sər wuray bay aye.\f + \fr 10:19 \ft Bazlam mapala eye masulo eye 32.21.\f*» \p \v 20 Ma dəba eye, Ezay ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom kə tsik parakka, a gwaɗ, Mbəlom a gwaɗ: \q1 «Ndo neheye ta pəlawa ga bay aye, \q2 ta huta ga. \q1 Na ɗa tay ha bo a ndo neheye, \q2 ta tsətsahawa ga bay aye.\f + \fr 10:20 \ft Ezay 65.1.\f*» \p \v 21 Ka gər i Israyel hay na, Mbəlom a gwaɗ: \q1 «Na bəza ha həlay ga. \q1 Hwapat neŋ faya na gateye wiyaw a ndo ga hay hərwi ada tâ yaw. \q1 Ane tuk na, ta rəheŋ ha gər bay, ta kərah ga.\f + \fr 10:21 \ft Ezay 65.2.\f*» \c 11 \s1 Mbəlom ma gəriye tay ha Yahuda hay bay \p \v 1 Yaw, faya na tsikakumeye: Kə ge andza niye na, andza məgweɗe Mbəlom kə kal tay ha ndo ŋgay hay ɗaw? Aʼay, kə kal tay ha bay. Neŋ tə gər ga, neŋ ndo i Israyel, na yaw abəra ma hulfe i Bendzameŋ. Neŋ slala i Abraham. \v 2 Mbəlom kə gər tay ha ndo ŋgay hay bay tebiye. A pala tay ha na, zla anəke bay hərwi ada tâ təra ndo ŋgay hay. Ka sərum wu nakə tə watsa ka Eliya ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom mə Ɗerewel i Mbəlom aye bəɗaw? Eliya faya ma wudiye ka Israyel hay kame i Mbəlom. A gwaɗ: \v 3 «Bəy Maduweŋ, ndo neheye na, ta kəɗ ndo məɗe ha bazlam yak hay, ta mbəzl ha təv məvəlaka wu hay. Maa zəkaw na, neŋ nəte ŋgweŋ ada a satay məkəɗe ga dərmak.\f + \fr 11:3 \ft 1 Bəy hay 19.10, 14.\f*» \v 4 Mbəlom, neŋgeye a mbəɗay faya na, kəkay? A gwaɗay: «Aʼay, nəkar mehiyekeye bay. Na ləva ha bo ta ndo hay gwezem tasəla neheye ta peŋeye bəzay aye. Ta rəhay ha gər a kule i Baʼal təbey.\f + \fr 11:4 \ft 1 Bəy hay 19.18.\f*» \v 5 Kwa ahəl kway nakə anəke aye na, andza niye dərmak. Mbəlom a pala mə walaŋ i Israyel hay siye i ŋgal tsa. A pala tay na, hərwi a gatay ŋgwalak a ndo hay. \v 6 Kə ge Mbəlom a gatay ŋgwalak hərwi məpele tay ha na, andza məgweɗe a pala tay ha hərwi məsler tay nakə tə ge aye bay. Kə ge Mbəlom a palawa ndo hay hərwi məsler tay na, ŋgwalak ŋgay ka təra ŋgwalak sa bay. \p \v 7 Niye andza məgweɗe na, Israyel hay ta huta wu nakə faya ta pəliye bay. Mə walaŋ tay na, ndo ma ŋgal eye nakə Mbəlom a pala tay aye, nəteye na, ta huta na. Siye hay na, Mbəlom kə kula tay ha gər tay toŋgwa toŋgwa. \v 8 Andza nakə mawatsa eye mə Ɗerewel i Mbəlom aye na, a gwaɗ: \q1 «Mbəlom ka təra tay hay ada tâ sər wuray bay. \q1 Ka dərəzlatay ka ɗəre, \q2 kə dəkatay na zləm hus ka bəgom ta ndziye andza niye.\f + \fr 11:8 \ft Bazlam mapala eye masulo eye 29.3; Ezay 6.10.\f*» \p \v 9 Davit dərmak a gwaɗ: \q1 «Wu mənday tay nakə ta ndiye mâ gəs tay \q2 andza ɓalay nakə a mbəzl wu aye, \q1 tâ dəɗ a ɗəma, \q2 Mbəlom mâ satay ɗəretsətseh. \q1 \v 10 Tâ ge guluf, \q2 ada tâ ŋgatay a ɗəre sa bay! \q1 Tâ huta ɗəretsətseh huya \q2 hərwi ada ɗərev mâ ye fataya abəra!\f + \fr 11:10 \ft Dəmes hay 69.23-24.\f*» \p \v 11 Yaw! Na tsətsahiye sa: Ahəl nakə matəɗakweŋ a ndzatay a Yahuda hay aye na, ta dəɗ mambəŋ ɗaw? Aʼay, ta dəɗ mambəŋ bay! Ane tuk na, Mbəlom a mbəl tay ha slala mekeleŋ eye hay na, hərwi nakə nəteye tə ge mezeleme aye. Mbəlom a ge andza niye na, hərwi ada Yahuda hay tâ ge sələk ka siye i slala mekeleŋ eye hay ada tâ pəla tsəveɗ hərwi gər tay. \v 12 Ahəl nakə Israyel hay tə ge mezeleme aye na, Mbəlom a gatay ŋgwalak a siye i ndo hay ka məndzibəra. Ndo siye hay ta huta ŋgama haladzay mə həlay i Mbəlom hərwi Yahuda hay nəteye mətawak eye hay ka tsəveɗ i Mbəlom. Kə ge Mbəlom a ge ŋgwalak a siye i slala mekeleŋ eye hay a həlay nakə Yahuda hay ta kərah marəhay ha gər a Mbəlom aye na, ahəl nakə aza Yahuda hay tebiye ta maweye ka təv ŋgay aye ta deɗek ma piye fataya ŋgama, ma ziye. \s1 Bazlam nakə Pol a tsikatay a ndo neheye Yahuda hay bay aye \p \v 13 Na tsikiye anəke na, a nəkurom neheye Yahuda hay bay aye. Neŋ na, ndo i maslaŋ i Yesu. A sləra ga ahaya na, a nəkurom neheye Yahuda hay bay aye. Yaw, hərwi niye neŋ faya na ŋgalakiye ha ta məsler nakə a vəleŋ aye. \v 14 A seŋ taɗə ma giye bo na, gwala ga hay tâ zəba faya andza niye, siye hay mə walaŋ tay tâ ge sələk ka ndo neheye Yahuda hay bay aye, tâ yaw hərwi ada Mbəlom mâ təma tay ha ta məsler ga dərmak. \v 15 Ahəl nakə Mbəlom a gər tay ha Yahuda hay aye na, kə ma ha ka bo ndo i məndzibəra hay tə neŋgeye. Kə ge andza niye na, ahəl nakə aza Mbəlom ma ma tay ahaya Yahuda hay ka təv ŋgay sa aye na, wu eye ma giye na, kəkay? Niye ma vəliye sifa a ndo neheye ta mət aye. \p \v 16 Taɗə tə ɗəs peŋ, tə vəlay a Mbəlom na, andza məgweɗe peŋ eye tebiye i ŋgay dərmak.\f + \fr 11:16 \ft Məpesle 15.19-21.\f* Taɗə zləlay i dərizl i gərɗaf i ŋgay na, hawal eye hay i ŋgay dərmak. \v 17 Israyel na, andza dərizl i gərɗaf i tetəɗœz nakə Mbəlom a ɗəs faya abəra hawal eye hay aye. A ɗəs tay faya abəra na, a tapa\f + \fr 11:17 \ft Tə bazlam i Sara «greffer» na, mətepe hawal i dərizl i gərɗaf mekeleŋ eye ka dərizl i gərɗaf neŋgeɗ. Dərizl nakə tə tapa faya hawal i dərizl i gərɗaf neŋgeɗ aye ma wiye hohway ŋgwalak eye.\f* faya nəkar nakə Yahuda bay aye. Andza hawal i dərizl i gərɗaf i kəsaf. Anəke faya ka ŋgasliye ha bo ta məse yam eye nakə a tsalaw ma zləlay i dərizl i gərɗaf i tetəɗœz aye. \v 18 Kə ge andza niye na, kâ kəts tay ha bay. Ka ɗəslumay ha gər a bo kurom na, hərwi mey? Nəkurom na, hawal hay tsa. Gədaŋ i hawal hay a yaw na, abəra ma zləlay, bəna gədaŋ i zləlay a yaw abəra ma hawal hay bay. \p \v 19 Agəla nəkar ka gwaɗiye: «Ayaw, Mbəlom kə ɗəs siye i hawal hay hərwi ada mâ tapa ga a ɗəma.» \v 20 Ka tsik na, deɗek. Mbəlom a ɗəs tay ha na, hərwi nakə ta dzala ka neŋgeye bay aye. I yak na, hərwi nakə nəkar ka dzala ha ka neŋgeye nakə a vəlaka təv niye aye. Kâ ge ha zlapay bay, dzədzaray ɗuh a Mbəlom. \v 21 Taɗə Mbəlom ka həhar tay ha Yahuda hay kwa nəteye andza hawal deɗek eye bəbay, ka dzala mə gər yak na, ma həhariye kar nəkar nakə a tapa kar mətepe mətepe aye bay na, hərwi mey? \p \v 22 Tsəne! Mbəlom neŋgeye ŋgwalak eye ada neŋgeye mevel eye dərmak. A ge mevel ka ndo neheye tə dəɗ abəra ka tsəveɗ aye. Ane tuk na, nəkar na, ma giye ŋgwalak taɗə huya faya ka pay bəzay hərwi nakə a gaka ŋgwalak aye ɗekɗek. Taɗə ka gum andza niye bay na, ma ɗəsiye kar dərmak. \v 23 Yahuda hay na, taɗə ta ma ka tsəveɗ, ta yaw ta dzala ha na, Mbəlom ma miye tay ha, ma tapiye tay ha. Faya na tsikakumeye ta deɗek, gədaŋ ŋgay andaya məme tay ha. \v 24 Nəkurom neheye Yahuda hay bay aye na, nəkurom hawal i dərizl i gərɗaf i kəsaf hay neheye tə ɗəs tay ha abəra ka təv tay aye ada ti ye kurom ha mətepe ka dərizl i gərɗaf ŋgwalak eye i guvah nakə a ndzawa ka təv tay bay aye. Taɗə Mbəlom kə sla faya məge wu mawura bo eye andza niye na, ka dzalum na, ma miye tay ha Yahuda hay a təv tay nakə ahəl niye aye bay kəkay? Nəteye neheye hawal deɗek eye hay aye. \s1 Yahuda hay ta maweye ka tsəveɗ i Mbəlom \p \v 25 Andza niye, malamar ga hay, a seŋ na, sərum ha bazlam nakay bagwar eye nakə Mbəlom a ɗa ha parakka, hərwi ada kâ dzalumay a gər kurom nəkurom ka tsahum bay. Siye hay mə walaŋ i Israyel hay ta kula ha gər tay ka Mbəlom. Ayaw! Andza niye, ane tuk na, ta ndziye huya andza niye bay. Ndo neheye Yahuda hay bay aye Mbəlom a pala tay ha aye tâ dzala ha təday ada ndo i Israyel hay ta dzaliye ha. \v 26 A həlay niye na, ndo i Israyel hay tebiye ta təmiye, andza nakə mawatsa eye mə Ɗerewel aye na, Mbəlom a gwaɗ: \q1 «Ndo nakə ma təmiye tay ha ndo hay aye na, \q2 ma deyeweye abəra ma gəma i Zerozelem. \q1 Ma mbatiye ha mezeleme i gwala i Zakob. \q1 \v 27 Nakay na, dzam nakə na ɓariye ta nəteye \q2 a həlay niye na pəsatay ha mezeleme tay aye.\f + \fr 11:27 \ft Ezay 59.20-21.\f*» \p \v 28 Yahuda hay ta kərah Labara Ŋgwalak eye, ta təra ndo məne ɗəre i Mbəlom. Andza niye hərwi ada Mbəlom mâ mbəl kurom ha, nəkurom neheye Yahuda hay bay aye. Ane tuk na, Mbəlom a pala tay ha na, hərwi tâ təra i ŋgay ada a wuɗa tay ha hərwi ɓa kə tsikatay a bəba təte tay hay andza niye. \v 29 Mbəlom kə zla ndoweye na, ada kə pa faya ŋgama na, ma mbəɗeye həlay a mədzal gər ŋgay bay. \v 30 Nəkurom neheye Yahuda hay bay aye, ahəl niye na, nəkurom ka rəhumay ha gər a Mbəlom bay. Ane tuk na, anəke na, ka gumay mə bo a Mbəlom, hərwi Yahuda hay ta rəhay ha gər bay. \v 31 I tay na, andza niye dərmak. A həlay nakay anaŋ eye, ta rəhay ha gər a Mbəlom bay ada ma gateye ŋgwalak ɗuh. Ane tuk na, andza niye hərwi ada nəteye dərmak tâ mbəɗa gər ka təv i Mbəlom ada tâ gay mə bo a Mbəlom. \v 32 Andza niye, Mbəlom kə gər ha kwa way tebiye hərwi ada tâ rəhay ha gər bay. A ge andza niye na, hərwi ada nəteye tâ gay mə bo tebiye. \s1 Zambaɗakway a Mbəlom \p \v 33 Ayaw! Mbəlom na, zlele eye mə wu hay tebiye! Metsehe ŋgay a ze kwa mey tebiye, a sər wu hay tebiye. Wu nakə a dzala mə ɗərev ŋgay aye na, a say məgweɗe mey na, ndəray ma sliye məme ahaya abəra mə ɗəma bay, ndəray ma sliye məsəre wu nakə faya ma giye bay. Andza nakə mawatsa eye mə Ɗerewel i Mbəlom aye, a gwaɗ: \q1 \v 34 «Wu nakə Mbəlom a dzala aye na, maa sər na, way? \q2 Maa ɗay ha wu ka həlay a Mbəlom na, way?\f + \fr 11:34 \ft Ezay 40.13.\f*» \q1 \v 35 «Maa vəlay wu a Mbəlom nəte \q2 hərwi ada Mbəlom ma vəleye a ɗəma na, way?\f + \fr 11:35 \ft Zob 41.11.\f*» \q1 \v 36 Ndəray andaya bay hərwi maa ge wu hay tebiye na, Mbəlom. \q1 Neŋgeye a tsəpa wu hay tebiye ada wu hay tebiye andaya na, \q2 hərwi ada tâ təra i ŋgay. \q1 Zambaɗakway ka tor eye. Mâ təra andza niye! \c 12 \s1 Mede i ndo məgay məsler a Mbəlom \p \v 1 Malamar ga hay, na ɗakum ha hadzəgay nakə Mbəlom a gakway ŋgwalak aye. Hərwi niye, faya na gakumeye amboh: Vəlumay ha bo kurom peteh a Mbəlom andza voʼar nakə tə kəɗaway a Mbəlom aye ada ka dayumeye a gər. Ane tuk na, nəkurom ka ndzumeye tə ɗəre. Nakay na, wu nakə a ye ka bo məɗəslay naha gər a Mbəlom aye. \v 2 Kâ pumay bəzay a ndo i məndzibəra hay bay. Mbəlom mâ vəlakum mədzal gər weɗeye hərwi ada mâ mbəɗa ha ɗərev kurom. Taɗə ka gum andza niye na, ka sərumeye wu nakə a say a Mbəlom aye. Andza məgweɗe: Ka sərumeye wu nakə ŋgwalak eye, wu nakə a yay a gər aye, ada wu nakə a ye ka bo aye. \p \v 3 Mbəlom kə geŋ ŋgwalak ŋgay kəriye, ka pa ga a məsler ŋgay. Hərwi niye neŋ faya na gwaɗakumeye a nəkurom tebiye: Kâ ɗəslumay ha gər a bo kurom bay, sərum ha ɗuh nəkurom ta deɗek na, kəkay. Zəbum ka gədaŋ neheye Mbəlom a vəlakum aye, hərwi ada kwa way mâ gay sariya a gər ŋgay ta tsəveɗ eye. \p \v 4 Kwa way bo ŋgay na, nəte, ane tuk na, vərezl hay faya wal wal haladzay ada vərezl eye niye hay kwa way ta məsler ŋgay wal. \v 5 Nəkway neheye madzapa eye tə Yesu Kəriste aye na, andza niye. Nəkway haladzay, ane tuk na, nəkway madzapa eye nəte andza bo nəte. Nəkway tebiye madzapa eye ka bo i ndo nəte andza bo nəte andza vərezl neheye mazəva eye ka bo i ndo aye. \p \v 6 Mbəlom kə vəlakway gədaŋ wal wal, andza nakə a say məvəlakway aye. Kə ge andza niye na, kwa way mâ ge məsler ta gədaŋ nakə Mbəlom a vəlay aye. Taɗə Mbəlom a vəlaka gədaŋ məɗe ha bazlam ŋgay na, ɗa ha andza nakə ka sər Mbəlom a vəlaka gədaŋ aye. \v 7 Taɗə Mbəlom a vəlaka gədaŋ ka madzəne ndo hay na, dzəna andza nakə a ye ka bo aye. Taɗə Mbəlom a vəlaka gədaŋ ka matətikatay wu a ndo hay na, tətikatay. \v 8 Taɗə Mbəlom a vəlaka gədaŋ məmatay naha ɗərev a ndo hay na, matay naha ɗərev. Taɗə Mbəlom a vəlaka gədaŋ ka vəlatay wu a mətawak hay na, vəlatay tə ɗərev yak peteh. Taɗə Mbəlom a vəlaka gədaŋ ka məndzatay kame a ndo hay na, ge na məsler eye tə ɗərev yak peteh. Taɗə Mbəlom a vəlaka gədaŋ məgatay ŋgwalak a ndo hay na, gatay ta məŋgwese. \p \v 9 Wuɗum ndo hay tə ɗərev kurom peteh, ka wuɗum tay ha tə bazlam ɗekɗek tsa bay. Numay ɗəre a wu nakə ŋgwalak eye bay aye. Wuɗum wu nakə ŋgwalak eye. \v 10 Wuɗum bo mə walaŋ kurom nəte nəte, andza nakə malamar hay ta wuɗa bo mə walaŋ tay aye. Rəhumay ha gər a siye i ndo hay mâ ze bo kurom eye. \v 11 Vəlum ha bo kurom ka məge məsler. Kâ gum sœ bay. Vəlumay ha bo kurom peteh ka məge məsler i Bəy Maduweŋ. \v 12 Ŋgwasum hərwi məpe mədzal gər nakə ka pum ka wu nakə Mbəlom a gwaɗ ma vəlakumeye aye. Ahəl nakə faya ka sumeye ɗəretsətseh aye na, zlum ŋgatay. Ɗuwulumay me a Mbəlom huya, kâ gərum ha bay. \v 13 Dzənum tay ha ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu neheye mətawak aye hay tə zlele kurom. Ndo neheye ti ye naha a gay kurom aye na, təmum tay ha lele. \p \v 14 Tsətsahum ka Mbəlom, mâ pa ŋgama ka ndo neheye faya ta sakumeye ɗəretsətseh aye, kâ vəlumatay mezeleme bay. \v 15 Ŋgwasum ka bo ta ndo neheye faya ta ŋgwasiye. Tuwum ka bo ta ndo neheye faya ta tuwiye. \v 16 Ndzum ayaw tə ayaw mə walaŋ kurom. Kâ ɗəslumay gər a bo kurom bay, kwa məsler eye tsekweŋ bəbay na, kâ kərahum bay. Kâ dzalum mə gər kurom ka sərum wu hay tebiye bay. \p \v 17 Kâ mumay ha mənese a ndəray mənese ta mənese bay, pəlum ɗuh na, gum wu nakə kwa way a sər ŋgwalak eye aye. \v 18 Taɗə ka slumeye məge wu nakə ka slumeye aye na, ndzum zay ta ndo hay tebiye. \v 19 A nəkurom neheye na wuɗa kurom haladzay aye, ndo kə gakum mənese na, kâ məmumay ha a ɗəma bay. Gərum ha Mbəlom mâ gay sariya. Andza niye, mawatsa eye mə Ɗerewel i Mbəlom na, Bəy Maduweŋ Mbəlom a gwaɗ: «Mata ma ha mənese a ndo na, neŋ!\f + \fr 12:19 \ft Bazlam mapala eye masulo eye 32.35.\f*» \v 20 Ane tuk na, bazlam i Mbəlom a gwaɗ: «Taɗə may a wur ka ndo məne ɗəre yak na, vəlay wu mənday, taɗə yam a gay na, vəlay yam. Taɗə ka ge andza niye na, andza faya ka hayiye zler i ako ka gər ŋgay.\f + \fr 12:20 \ft Dzeke hay 25.21-22.\f*» \v 21 Ka gərum ha mənese mâ ŋgwasa fakuma bay. Ŋgwasum ka mənese tə məge wu ŋgwalak eye hay ɗuh. \c 13 \s1 Rəhumatay ha gər a bəy i dala hay \p \v 1 Kwa way mâ rəhay ha gər a bəy i dala hay hərwi ndo neheye tebiye ma bəy aye na, maa vəlatay na, Mbəlom ada maa pa tay ha a bəy na, neŋgeye. \v 2 Yaw, ndoweye kə ge vəram ka bəy i dala hay na, a ge vəram ka wu nakə Mbəlom a ɓar aye. Ndo neheye faya ta giye andza niye na, faya ta vahaweye sariya ka gər tay. \v 3 Ndo neheye faya ta giye wu ŋgwalak eye, ta dzədzariye ta bəy i dala hay bay. Mata dzədzere ɗuh na, ndo neheye faya ta giye wu ŋgwalak eye bay aye. Taɗə a saka madzədzaratay a bəy i dala hay bay na, ge wu nakə ŋgwalak eye hərwi ada kâ yatay a gər lele. \v 4 Andza niye, hərwi bəy i dala hay faya ta giye na, məsler i Mbəlom hərwi ada tâ dzəna kurom ka məge ŋgwalak. Taɗə ɗuh ka ge lele bay na, dzədzaratay a bəy i dala hay hərwi gədaŋ nakə Mbəlom a vəlatay na, a vəlatay kəriye bay. A vəlatay hərwi mabəz ha mevel i Mbəlom hərwi ada mâ gatay ɗəretsətseh a ndo neheye faya ta giye mənese aye. \v 5 Hərwi niye rəhumatay ha gər a bəy i dala hay. Ka rəhumatay ha gər na, hərwi nakə faya ta gakumeye ɗəretsətseh aye ɗekɗek aye bay. Rəhumatay ha gər hərwi ka sərum ha mə ɗərev kurom niye na, tsəveɗ ŋgwalak eye. \p \v 6 Ka vəlumeye dzaŋgal na, hərwi niye dərmak, Mbəlom a pa ndo i bəy i dala hay hərwi ada tâ ge məsler nakay lele. \v 7 Vəlumay a bəy i dala hay wu nakə təɗe məvəlatay a nəteye aye. Vəlumatay dzaŋgal a ndo neheye faya ta tsakaliye. Wu nakə ta tsətsah fakuma məvəle aye na, vəlumatay. Rəhumatay ha gər lele hərwi nəteye na, təɗe ka rəhumatay ha gər. \s1 Mawuɗe siye i ndo hay na, marəhay gər a Mbəlom \p \v 8 Gwedere i ndo fakuma na, hamumay. Gwedere nakə ma mətsiye fakuma aye na, nəte. Gwedere niye na, wuɗum ndo hay huya. Ndo nakə a wuɗa ndo hay aye na, ka rəhay ha gər a bazlam i Mbəlom mapala eye tebiye. \v 9 Ka sərum bazlam i Mbəlom mapala eye a gwaɗ: «Kâ ge madama bay, kâ kəɗ ndo bay, kâ kəla bay, kâ ge ɗəre ka wu i ndo hay bay.» Bazlam neheye mapala eye ada ta siye hay tebiye nəteye mə bazlam mapala eye nəte. A gwaɗ: «Wuɗa ndo i məgeɗ yak dərmak andza ka wuɗa na gər yak.\f + \fr 13:9 \ft Zəba mə Madayaw abəra mə Ezipt 20.13-17; Bazlam mapala eye masulo eye 5.17-21; Levitik 19.18.\f*» \v 10 Ndo nakə a wuɗa ndo aye na, ma geye mənese bay. Yaw, taɗə ka wuɗa ndo hay na, ka pay bəzay a bazlam i Mbəlom mapala eye tebiye. \p \v 11 Gum andza niye, hərwi ka sərum həlay nakay nəkway mə ɗəma aye. Anəke na, həlay nakə ka pəɗekumeye abəra ka məndzehəre aye. Həlay nakə Mbəlom ma vəlakweye mətəme aye ka həndzəɗaw. Neŋgeye dəreŋ andza a həlay nakə ka dazlakway mədzal ha ka Yesu Kəriste aye sa bay. \v 12 Mazlambar həvaɗ ma ndəviye, ɗəre ma tsaɗiye, dzaydzay ma deyeweye. Mbəɗakway dəba a məsler i həvaɗ. Həlakwa wu həlay neheye a ye ka bo məge ha məsler ta həpat aye. \v 13 Mede kway mâ ge ŋgwalak eye andza i ndo neheye faya ta diye mə dzaydzay aye. Kâ gakwa magurlom nakə ŋgwalak eye bay aye bay ada kâ kwayakwa bay. Madama tə wu neheye ŋgwalak eye bay aye na, kâ gakwa bay, gərakwa ha magazləga ta məge sələk. \v 14 Bəy Maduweŋ Yesu Kəriste mâ təra andza wu həlay kurom. Kâ pumay bəzay a wu neheye ŋgwalak eye bay a sawakum hərwi mâ yay a gər a bo kurom aye sa bay. \c 14 \s1 Kâ may ha mənese a ndo bay \p \v 1 Təmum ndo nakə gədaŋ eye bay ka tsəveɗ i Mbəlom aye, ada kâ kəɗum wuway ka wu nakə a dzala mə ɗərev ŋgay aye bay. \v 2 Agəna ndo mekeleŋ eye a dzala na, tsəveɗ andaya mənde wu hay tebiye. Ane tuk na, ndo nakə gədaŋ ŋgay andaya ka tsəveɗ i Mbəlom bay aye na, a nda ala i slambah tsa. \v 3 Ndo nakə a nda wu hay tebiye aye na, mâ may ha mənese a ndo nakə a nda siye i wu hay bay aye bay. Ada ndo nakə a nda wu hay tebiye bay aye na, mâ may ha mənese a ndo nakə a nda wu hay tebiye aye bay hərwi Mbəlom ka təma na. \v 4 Nəkar way nakə ka may ha mənese a ndo i məsler i ndo aye? Taɗə kə ge mənese na, mata tsikay faya na, ndo nakə a ləvay gər aye, ada kə ge lele na, mata tsikay faya na, huya ndo nakə a ləva na aye. Ma dəɗiye bay hərwi ndo nakə a ləva na aye ma sliye faya matsəpe na hərwi ada mâ dəɗ bay. \p \v 5 Ndo mekeleŋ eye hay tə dzala na, pat siye hay a ze pat siye. Ane tuk na, ndo siye hay i tay na, pat hay nəte tə ləva. Kwa way mâ sər wu nakə a dzala mə ɗərev ŋgay aye lele. \v 6 Ndo nakə a dzala pat nəte a ze ha siye i pat mekeleŋ eye hay na, a ge andza niye hərwi ada mâ ɗəslay ha gər a Bəy Maduweŋ Yesu. Ndo nakə a nda wu hay tebiye aye na, a say məɗəslay ha gər a Bəy Maduweŋ Yesu hərwi a gay naha sɨsœ a Mbəlom. Ndo nakə a kərah mənde siye i wu hay aye na, a ge andza niye hərwi ada mâ ɗəslay ha gər a Bəy Maduweŋ dərmak ada hərwi məgay naha sɨsœ a Mbəlom. \p \v 7 Ndəray kwa nəte a ndza hərwi məndze ŋgay bay ada ndəray kwa nəte ma mətiye hərwi tə gər ŋgay eye bay. \v 8 Ahəl nakə nəkway tə ɗəre aye na, nəkway tə ɗəre hərwi məɗəslay hay gər a Bəy Maduweŋ. Ahəl nakə ka mətakweye na, ka mətakweye hərwi məɗəslay ha gər a Bəy Maduweŋ. Andza niye, kwa ma məndze tə ɗəre, kwa ma məməte na, nəkway i bəy Maduweŋ. \v 9 Hərwi Yesu Kəriste kə mət ada kə lətsew abəra ma mədahaŋ hərwi ada mâ təra Bəy Maduweŋ i mədahaŋ hay ada i ndo neheye tə ɗəre aye. \p \v 10 Nəkar, ka may ha mənese a malamar yak na, hərwi mey? Ada nəkar ka zəba ka malamar yak andza ndo bay na, hərwi mey? Nəkway tebiye ka deyekweye kame i Mbəlom, ma gakweye sariya. \v 11 Andza nakə mawatsa eye mə Ɗerewel i Mbəlom aye na, Bəy Maduweŋ Mbəlom a gwaɗ: \q1 «Ta deɗek neŋ faya na tsikakumeye, \q2 ndo hay tebiye ta deyeweye ta dəkweŋeye gurmets. \q1 Kwa way ma tsikiye tə bazlam ka neŋ, neŋ Mbəlom.\f + \fr 14:11 \ft Ezay 45.23.\f*» \p \v 12 Andza niye, kwa way ma ɗiye ha wu nakə a ge aye. Bo ŋgay eye tə gər ŋgay eye ma ɗiye ha kame i Mbəlom. \s1 Kâ kal ha malamar yak a mezeleme bay \p \v 13 Kə ge andza niye na, kâ makwa ha mənese mə walaŋ kway bay. Wu neheye ka pum ka bo tərzlekeŋ aye ɗuh na, anaŋ: Kâ pa wuray ka tsəveɗ nakə malamar ma vəleye madəfe sik aye, kəgəbay ma dəɗiye ha a mezeleme aye bay. \v 14 Neŋ madzapa eye tə Yesu Kəriste, hərwi niye na sər ha ta deɗek wu nakə ŋgwalak eye bay aye na, andaya bay. Ane tuk na, taɗə ndoweye kə dzala, wu nakay ŋgwalak eye bay aye na, mâ nda bay. Wu neheye i ŋgay na, ta deɗek ŋgwalak eye hay bay. \v 15 Taɗə ka dziye ha malamar yak tə wu nakə faya ka ndiye na, niye na, ka wuɗa ndo bay. Yesu Kəriste kə mət hərwi malamar yak. Hərwi niye kâ dzəgəɗ ha malamar abəra ka tsəveɗ i Mbəlom hərwi wu yak nakə ka ndiye bay. \v 16 Ka ɗəre yak na, wu ŋgwalak eye. Ane tuk na, taɗə ka sər ha ndo hay ta tsikiye fakaya wu nakə lele bay aye na, kâ ge sa bay. \v 17 Bəy i Mbəlom na, wu mənday ta wu məse bay. Bəy i Mbəlom ɗuh na, wu nakə Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye faya ma giye mə nəkway aye. Faya ma dzəniye kway ka məge wu ŋgwalak eye, faya ma vəlakweye zay mə walaŋ kway, faya ma vəlakweye məŋgwese. \v 18 Ndo nakə faya ma geye məsler andza niye a Yesu Kəriste aye na, a yay a gər a Mbəlom ada ndo hay ta rəhay ha gər dərmak. \p \v 19 Kə ge andza niye na, gakwa gədaŋ məge wu nakə ma dzəniye ndo hay ka məndze zay mə walaŋ kway aye. Ka gakweye wu nakə ma dzəniye tay siye i ndo ka məgəle ka tsəveɗ i Mbəlom aye dərmak. \v 20 Kâ nas ha məsler i Mbəlom tə wu nakə faya ka ndiye aye bay. Ayaw, deɗek tsəveɗ andaya ka mənde wu hay tebiye, ane tuk na, taɗə siye i ndo hay ta dəɗiye abəra ka tsəveɗ i Mbəlom hərwi yak na, kâ nda bay. \v 21 Wu nakə ŋgwalak aye na, kwa mahəpəɗe slo, kwa məse guzom, kwa mey nakə ma diye ha malamar yak a mənese aye na, kâ ge bay. \v 22 Taɗə ka dzala ka sliye faya mənde wu hay tebiye, kəgəbay taɗə ka dzala ka sliye faya bay na, mâ ndza mə ɗərev yak. Mata səre ha na, nəkar ta Mbəlom ɗekɗek tsa. Ndo nakə a ge wu ada a ge tə mədzal gər eye sulo sulo bay na, ɗərev ŋgay maŋgwasa eye. \v 23 Ndo nakə mədzal gər ŋgay sulo sulo, kə gwaɗ wu nakay mənde bay ka nda na, Mbəlom ma geye sariya hərwi kə pa na mədzal gər ŋgay peteh ka wu nakə ma giye aye bay. Wu nakə ndo a sər ha lele bay mədzal gər faya sulo sulo, kə ge ha ka bo na, kə ge mezeleme. \c 15 \s1 Ge wu nakə ma deyeteye a gər a siye i ndo hay aye \p \v 1 Nəkway neheye gədaŋ eye ka tsəveɗ i Mbəlom aye na, kutoŋ dzənakwa ndo neheye bəle eye hay aye. Kâ gakwa wu neheye a yay a gər a bo kway aye ɗekɗek bay. \v 2 Kwa way mâ ge wu nakə ma deyeteye a gər a siye i ndo hay aye hərwi madzəne tay ha hərwi ada tâ gəl ka tsəveɗ i Mbəlom. \v 3 Yesu Kəriste, neŋgeye tə gər ŋgay ka pəla madayay a gər a bo ŋgay eye bay. Ɗuh na, andza nakə tə watsa faya mə Ɗerewel i Mbəlom aye, tə gwaɗ: «Ndo hay ta tsaɗa kar Mbəlom, ane tuk na, mətseɗe tay a dəɗ na, ka neŋ.\f + \fr 15:3 \ft Dəmes hay 69.10.\f*» \v 4 Wu nakə tebiye tə watsa ahəl niye mə Ɗerewel i Mbəlom aye, tə watsa na, hərwi ada mâ ɗakway ha deɗek, hərwi ada kâ pakwa mədzal gər ka wu nakə Mbəlom a gwaɗ ma vəlakweye aye. Ka pakweye mədzal gər ka neŋgeye hərwi bazlam neheye mə Ɗerewel i Mbəlom aye faya ma vəlakweye gədaŋ ada faya ma dzəniye ka məzle ŋgatay. \v 5 Maa vəl gədaŋ ta məzle ŋgatay a ndo hay na, Mbəlom. Mâ vəlakum mədzal gər kurom nəte ada gum andza i Yesu Kəriste nakə a tətikakum aye, \v 6 hərwi ada nəkurom tebiye kâ zambaɗumay a Mbəlom Bəba i Bəy Maduweŋ kway Yesu Kəriste tə ɗərev kurom peteh ada tə bazlam kurom nəte. \s1 Təmum bo nəte nəte mə walaŋ kurom \p \v 7 Təmum bo nəte nəte mə walaŋ kurom andza i Yesu Kəriste nakə a təma kurom aye. Gum andza niye, hərwi ada ndo hay tâ zambaɗay a Mbəlom. \v 8 Faya na tsikakumeye deɗek, Yesu Kəriste a təra ndo i məsler i Yahuda hay na, hərwi məɗatay ha Mbəlom a raw me bay. A yaw na, hərwi ada wu neheye Mbəlom a gwaɗ ma vəlateye a bəba təte ŋgay hay aye na, mâ ge bo. \v 9 A yaw sa na, hərwi ada ndo neheye Yahuda hay bay aye tâ zambaɗay a Mbəlom hərwi ŋgwalak ŋgay nakə a gatay aye. Andza nakə mawatsa eye mə Ɗerewel i Mbəlom aye, a gwaɗ: \q1 «Hərwi niye, na zambaɗakeye mə walaŋ i ndo neheye Yahuda hay bay aye, \q2 na zambaɗakeye ta dəmes.\f + \fr 15:9 \ft 2 Samuyel 22.50; Dəmes hay 18.50.\f*» \p \v 10 Bazlam i Mbəlom a gwaɗ sa: \q1 «Nəkurom neheye Yahuda hay bay aye, \q2 ŋgwasum ta ndo i Mbəlom hay.\f + \fr 15:10 \ft Bazlam mapala eye masulo eye 32.43.\f*» \p \v 11 Ma təv mekeleŋ eye a gwaɗ sa: \q1 «Nəkurom neheye tebiye Yahuda hay bay, \q2 zambaɗumay a Bəy Maduweŋ Mbəlom. \q1 Nəkurom ndo hay tebiye, \q2 zambaɗumay.\f + \fr 15:11 \ft Dəmes hay 117.1.\f*» \p \v 12 Ezay ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom a gwaɗ dərmak: \q1 «Ndəray ma deyeweye abəra ma hulfe i Zese. \q1 Ma deyeweye ma təriye bəy i ndo neheye Yahuda hay bay aye. \q1 Ndo neheye Yahuda hay bay aye ta piye mədzal gər tay ka neŋgeye.\f + \fr 15:12 \ft Ezay 11.10.\f*» \p \v 13 Mbəlom a vəlawatay gədaŋ a ndo hay tə dzala ha ka neŋgeye. Mâ rah kurom ha ta məŋgwese ada tə zay hərwi ka dzalum ha ka neŋgeye. Andza niye, kâ dzalakwa ha ka neŋgeye peteh ta gədaŋ i Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye. \s1 Pol a tsik ka məsler ŋgay \p \v 14 Malamar ga hay, neŋ tə gər ga na sər ta deɗek faya ka gumeye wu nakə ŋgwalak eye, ka sərum deɗek lele ada ka slumeye faya mətsikatay me a zləm a siye i ndo hay, \v 15 ane tuk na, bazlam mekeleŋ eye na, na tsikakum naha ta məge me eye hərwi ada kâ mətsum ha gər bay. Na tsikakum naha andza niye na, hərwi ŋgwalak nakə Mbəlom a geŋ aye. \v 16 A zla ga, a pa ga ndo i məsler i Yesu Kəriste a walaŋ i ndo neheye Yahuda hay bay aye. A pa ga wal hərwi məɗe ha Labara Ŋgwalak eye nakə a yaw abəra ka təv i Mbəlom aye. Na ɗatay ha a ndo neheye Yahuda hay bay hərwi ada tâ dzala ha ka neŋgeye ada tâ vəl ha bo tay peteh a Mbəlom andza voʼar nakə tə kəɗaway a Mbəlom a yaway a gər aye. Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a pa tay ha i Mbəlom. \p \v 17 Kə ge andza niye na, na sliye faya maŋgeleke ta məsler i Mbəlom nakə faya na giye ma mədzepe tə Yesu Kəriste. \v 18 Taɗə bazlam andaya mətsike na, na tsikiye ka wu nakə Yesu Kəriste a ge tə neŋ aye ɗekɗek tsa, hərwi ada nâ həlatay ahaya ndo neheye Yahuda hay bay aye kame i Mbəlom, ada tâ rəhay ha gər. A ge andza niye na, tə bazlam neheye na tsik aye ada tə wu neheye na ge aye. \v 19 Kə ge masuwayaŋ hay wal wal ada Məsəfəre i Mbəlom kə ɗa ha gədaŋ ŋgay. Andza niye, na ɗa ha kwa a ŋgay Labara Ŋgwalak eye i Yesu Kəriste a ndo hay. Na dazlay ma Zerozelem hus a gəma i Iliyiri.\f + \fr 15:19 \ft Iliyiri: Neŋgeye dala ta diye i tsakay i Gəres.\f* \v 20 A seŋ məɗe ha Labara Ŋgwalak eye a təv neheye ndo hay ta sər Yesu Kəriste zuk bay aye. Na ge andza niye na, hərwi a seŋ maɗəzle gay ka mədok i ndo mekeleŋ eye bay. \v 21 A seŋ ɗuh na, andza nakə mawatsa eye mə Ɗerewel i Mbəlom aye, a gwaɗ: \q1 «Ndo neheye ta tsikatay ɗaɗa ka neŋgeye bay aye na, \q2 nəteye ta ŋgateye. \q1 Ndo neheye ta tsəne zuk bay aye na, \q2 nəteye ta tsəniye Labara Ŋgwalak eye.\f + \fr 15:21 \ft Ezay 52.15.\f*» \s1 A say a Pol mede a Roma \p \v 22 Hərwi niye, a seweŋ haladzay mede naha a təv kurom, aya ane na ye naha bay. \v 23 Kə ndza məve haladzay nakə a seŋ mede naha mazəbakumaw ɗəre aye. Na huta həlay eye bay hərwi məsler. Anəke na, ma gəma neheye na, məsler ga ka ndəv. \v 24 Na diye naha, na ndziye ka təv kurom tsekweŋ hərwi ada kâ vəlumeŋ gədaŋ. Ma dəba eye na, na diye a gəma i Espayoŋ ada a seŋ na, ka dzənumeye ga hərwi mede a ɗəma. \p \v 25 Ane tuk na, anəke na, na diye a Zerozelem, na zlatay naha madzəne i ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu təday, \v 26 hərwi ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu neheye ka dala i Masedowan ta Akay\f + \fr 15:26 \ft Akay: Məzele guram eye i diye i Salawa i Gəres.\f* aye, kə yatay a gər matsekele suloy hərwi madzəne tay ha ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu neheye mətawak eye ma Zerozelem aye. \v 27 Bo tay eye tə dzala lele ada deɗek lele nakə tə ge andza niye aye. Yahuda hay ta ŋgəna tə siye i ndo hay wu neheye ŋgwalak eye Mbəlom a gwaɗ ma vəlateye aye. Andza niye, ndo neheye Yahuda hay bay aye ta dzəna Yahuda hay tə wu nakə andaya fataya bay aye. \v 28 Ahəl nakə na ndəv ha məsler nakay ada na ye məvəlatay wu nakə məsləratay naha aye tebiye na, na diye a Espayoŋ. Na diye a ɗəma na, na diye naha a təv kurom təday. \v 29 Na sər ahəl nakə na diye naha aye na, Yesu Kəriste ma rahiye kway ha tsisl tə ŋgama hərwi mede naha ga nakə na zəbakumaweye ɗəre aye. \p \v 30 Malamar ga hay hərwi Bəy Maduweŋ kway Yesu Kəriste, ada hərwi wu nakə Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a ge ada ka wuɗakwa bo nəte nəte mə walaŋ kway aye na, neŋ faya na gakumeye amboh: Ɗuwulumay me a Mbəlom hərwi ga, ɗuwulumay me tə ɗərev kurom peteh \v 31 hərwi ada ndo i Yahuda neheye tə sər Mbəlom bay aye tâ seŋ ɗəretsətseh bay. Ɗuwulumay me a Mbəlom sa hərwi ada ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu neheye ma Zerozelem aye tâ təma wu nakə na zlatay naha aye ta məŋgwese. \v 32 Andza niye, taɗə kə yay a gər a Mbəlom na, na diye ta məŋgwese eye. Ka ndzakweye dziye hərwi ada nâ zəzukw bo. \p \v 33 Mbəlom, neŋgeye nakə a vəl zay a ndo hay aye, mâ ndza tə nəkurom. Mâ ge bo andza niye. \c 16 \s1 Mətsike me i Pol a ndo hay \p \v 1 Anaŋ, neŋ faya na tsikakumeye naha ka malamar kway ŋgwas eye Fowebe faya ma diye naha. Neŋgeye faya ma giye məsler i Mbəlom mə walaŋ i məhay gər i ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu neheye ma Seŋkəre aye. \v 2 Kə ndisl naha a təv kurom na, təmum na lele hərwi neŋgeye i Bəy Maduweŋ dərmak. Təmum na andza nakə ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu haɓe ta giye aye. Dzənum na tə wu nakə hawa eye ma geye tebiye hərwi neŋgeye ka dzəna ndo hay haladzay, ka dzəna ga dərmak. \p \v 3 Tsikumatay ha me a Pərisil tə zal ŋgay Akelas. Nəteye tə neŋ, nəmay faya nəmaa giye məsler i Yesu Kəriste aye. \v 4 Ahəl niye nəteye na, ta sər mədze ha məsəfəre tay hərwi ga. Na gatay sɨsœ haladzay ada maa gatay sɨsœ na, neŋ mahəgeye bay. Ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu tebiye neheye Yahuda hay bay aye ta gatay sɨsœ. \v 5 Na tsikatay naha me a ndo neheye tə hayawa gər a gay tay hərwi maɗuwulay me a Mbəlom aye. \p Na tsikay naha me a dzam ga Epenete. Maa lah mədzal ha ka Yesu Kəriste ka dala i Azi\f + \fr 16:5 \ft Dala i Azi, anəke na, ma Turki.\f* na, neŋgeye. \v 6 Na tsikay naha me a Mari, neŋgeye a ge məsler haladzay hərwi kurom aye. \p \v 7 Na tsikatay naha me a Andronikos ta Zuniyas. Nəteye na, ndo ga hay. Neŋ ta nəteye ta gəs may a daŋgay. Ndo hay tə sər nəteye neheye sulo mə walaŋ i ndo i maslaŋ hay aye na, ta məzlaɓ eye. Maa lah məpe mədzal gər ka Yesu Kəriste na, nəteye bəna neŋ bay. \p \v 8 Na tsikay naha me a Ampəliyatos, dzam ga, nəmay salamay mə həlay i Bəy Maduweŋ. \p \v 9 Na tsikay naha me a Urban. Nəkway tə neŋgeye, faya ka gakweye məsler i Yesu Kəriste. \p Na tsikay naha me a dzam ga Sitakis. \p \v 10 Na tsikay naha me a Apelles. Neŋgeye kə sa ɗəretsətseh hərwi Yesu Kəriste ada kə ndza ɓəŋɓəŋ. \p Na tsikatay naha me a ndo i gay i Aristobul. \p \v 11 Na tsikay naha me a Herodiyoŋ, ndo ga. \p Na tsikatay naha me a ndo i gay i Narkise hay, nəteye i Bəy Maduweŋ. \p \v 12 Tsikumeŋatay ha me a Tirifene ta Tirifoz, nəteye malamar kway ŋgwas eye hay neheye faya ta giye məsler i Mbəlom aye. \p Na tsikay naha me a Perisid malamar kway ŋgwas eye nakə na wuɗa na aye. Faya ma giye məsler haladzay hərwi Bəy Maduweŋ. \p \v 13 Tsikumeŋay ha me a Rufus, ndo ŋgwalak eye ka tsəveɗ i Bəy Maduweŋ. \p Na tsikay ha me a may ŋgay dərmak, neŋgeye andza may ga. \p \v 14 Tsikumeŋatay ha me a Asiŋkərit ta Fəlegoŋ ada a Hermes, a Patrobas ada Hermas ada a ndo mədzal gər neheye ta nəteye aye. \p \v 15 Tsikumeŋay ha me a Filologe ada a Zuli, ada a Nere ta malamar ŋgay dem eye. \p Na tsikay naha me a Olimpas ada a siye i ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu tebiye neheye ta nəteye aye. \p \v 16 Tsikum a bo me nəte nəte lele mə walaŋ kurom. Məhay gər i ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu Kəriste ta tsikakum naha me tebiye. \s1 Mandəve i bazlam i Pol \p \v 17 Malamar ga hay, neŋ faya na gakumeye amboh: Gumay metsehe a ndo neheye faya ta tsikiye wu ŋgwalak eye bay aye ka wu nakə ka tətikum aye. Andza niye, faya ta ŋgəniye tay ha ndo hay ada faya ta diye tay ha ka tsəveɗ nakə ŋgwalak eye bay aye. Ka ndzum ta nəteye bay. \v 18 Slala i ndo neheye andza niye tə ge na, ndo i maslaŋ i Bəy Maduweŋ kway Yesu Kəriste bay, faya ta giye ɗuh na, wu nakə a yatay a gər aye. Faya ta səpatiye ndo hay tə bazlam tay neheye ləfeɗeɗe aye. Andza niye, faya ta vatay gər a ndo neheye tə sər mənese bay aye. \v 19 Nəkurom na, ndo mədzal gər hay ka Yesu Kəriste tə sər ma kəkay nakə ka rəhumay ha gər a Bəy Maduweŋ aye. Ɗərev ga ka ŋgwasa haladzay hərwi kurom ada a seŋ na, tərum metsehe eye hay hərwi ada kâ gum wu ŋgwalak eye ada kâ gum mənese bay. \p \v 20 Mbəlom faya ma vəliye zay huya a ndo hay. Mazlambar ma ndərasliye na gədaŋ i Fakalaw, ma piye na a huɗ i sik kurom. \p Bəy Maduweŋ kway Yesu Kəriste mâ pa fakuma ŋgama. \p \v 21 Timote nakə faya ma giye məsler tə neŋ aye kə tsikakum naha me. Ndo gay hay Lukiyus, Zason, ada Sosipater ta tsikakum naha me dərmak. \p \v 22 Maa watsa ɗerewel nakay na, neŋ Tertiyus\f + \fr 16:22 \ft Tertiyus na, ndo məwetse ɗerewel i Pol.\f* ndo məwetse wu nakə a say a Pol aye. Na tsikakum naha me ta məzele i Bəy Maduweŋ. \p \v 23 Neŋ Pol faya na gwaɗakumeye, Gayus kə tsikakum naha me dərmak. Neŋ mandza eye mə gay ŋgay ada ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu tebiye tə yawaw maɗuwulay naha me a Mbəlom mə gay ŋgay. Erast ndo məgay gər a suloy i wuzlahgəma ada malamar kway Kartus ta tsikakum naha me. \p [ \v 24 Bəy Maduweŋ kway Yesu Kəriste mâ pa fakuma ŋgama ka nəkurom tebiye.] \p \v 25 Zambaɗakway a Mbəlom! Neŋgeye nəte ŋgweŋ ta gədaŋ hərwi ma vəlakumeye gədaŋ ɓəŋɓəŋ ka tsəveɗ ŋgay andza Labara Ŋgwalak eye nakə faya na ɗatay ha a ndo hay ka gər i Yesu Kəriste aye. Labara Ŋgwalak eye nakay kə ɗa ha parakka bazlam nakay maŋgaha eye ahəl niye aye. \v 26 Ane tuk na, anəke na, Mbəlom kə ɗa ha parakka ada faya ta ɗiye ha ka gər i wu nakə ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom hay tə watsa ka gər i Kəriste aye. Andza niye, bazlam nakay kə ɗa a zləm a slala hay tebiye andza i Mbəlom neŋgeye ma ndziye ka tor eye a gwaɗ tâ tsəne hərwi ndo hay tâ dzala ha ada tâ rəhay ha gər aye. \v 27 Mbəlom na, neŋgeye Mbəlom nəte ŋgweŋ. Neŋgeye tə gər ŋgay a tsah. Zambaɗakway hərwi wu neheye a ge tə həlay i Yesu Kəriste aye. Mâ ge bo andza niye!