\id MRK \h Markus \toc1 Ŋgwalak i bazlam nakə Markus a watsa aye \toc2 Markus \toc3 Mrk \mt2 Ŋgwalak i bazlam nakə \mt1 Markus \mt2 a watsa aye \imt1 Məfələkwe \ip Markus a dazlay məwetse labara nakay na, a gwaɗ nakay na: «Labara ŋgwalak eye nakə a tsik ka Yesu Kəriste Wawa i Mbəlom». A ɗa ha Yesu na, ndo məge məsler, a sla faya məge wu hay. Ka tətikatay a ndo hay, ka həhar fakalaw abəra mə bo i ndo hay, kə pəsatay ha mezeleme a ndo hay. Yesu a gwaɗ neŋgeye Wawa i Ndo, a yaw a vəl ha məsəfəre ŋgay hərwi mətəme tay ha ndo hay abəra mə mezeleme tay. \ip Markus a watsa ka məsler i Yesu, i Yuhana madzəhuɓe ndo a yam, ka gər i madzəhuɓe i Yesu tə masəpete nakə a say a Fakalaw masəpat na aye, a ɗa ha məsler i Yesu ta məmbəle tay ha ndo i ɗəvats hay tə matətike nakə a tətikatay a ndo hay aye. A watsa ka gər i məndze maduk i duk eye ka məndzibəra, ka gər i məməte ŋgay ka mayako mazləlmbaɗa eye, mələtsew ŋgay abəra ma mədahaŋ. \io1 Madazlay i labara 1.1-13 \io1 Məsler i Yesu ma Galile 1.14–9.50 \io1 Yesu a lətse abəra ma Galile a ye a Zerozelem 10.1-52 \io1 Maduk i duk i məhəne i Yesu 11.1–15.47 \io1 Mələtsew i Yesu abəra ma mədahaŋ 16.1-8 \io1 Yesu a bəz ha bo ada mede ŋgay a mbəlom 16.9-20 \c 1 \s1 Yuhana madzəhuɓe ndo a yam \r Mata 3.1-12; Luka 3.1-18; Yuhana 1.19-28 \p \v 1 Labara ŋgwalak eye nakə a tsik ka Yesu Kəriste Wawa i Mbəlom aye, a dazlay \v 2 andza nakə mawatsa eye mə ɗerewel i Ezay ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom aye, a gwaɗ: \q1 «Neŋ Mbəlom, na sləriye naha ndo məɗe ha bazlam ga kame yak. \q1 Ma lambaɗakeye na tsəveɗ. \q1 \v 3 Faya ma wudiye mə kəsaf, a gwaɗ: \q1 Lambaɗumay tsəveɗ a Bəy Maduweŋ, \q2 lambaɗumay tsəveɗ hay fehe lele, tâ hədzak bay.\f + \fr 1:3 \ft Ezay 40.3.\f*» \p \v 4 Andza niye, Yuhana madzəhuɓe ndo a yam a ndohwaw mə kəsaf. A tsikatay me a ndo hay, a gwaɗatay: «Mbəɗum ha mede kurom. Dzəhuɓum bo a yam ada Mbəlom ma pəsakumeye ha mənese kurom hay.» \p \v 5 Ndo neheye ma Zerozelem ada ka dala i Yahuda ti ye tebiye. Tə yawa ka təv i Yuhana. Tə ɗawa ha mezeleme tay hay parakka kame i ndo hay ada Yuhana a dzəhuɓawa tay ha a yam mə magayam nakə tə zalay Yurdum aye. \v 6 Yuhana niye na, petekeɗ ŋgay maŋgara eye ta məkwets i zləgweme ada a ɓarawa bəzihuɗ ŋgay na, ta həzlay. A ndayawa mə kəsaf niye na, heyew ta wum. \p \v 7 Anaŋ labara nakə a tsik aye sa, a gwaɗ: «Ndo mekeleŋ eye ma deyeweye kame ga, neŋgeye na, gədaŋ eye a ze ga. Na sliye mahəndzəɗe ka təv ŋgay, məpəlay ha ləɓer i tahərak ŋgay bay tebiye. \v 8 Neŋ na, na dzəhuɓ kurom ha a yam tsa. Neŋgeye na, ma dzəhuɓiye kurom ha ta Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye.» \s1 Madzəhuɓe i Yesu a yam, a say a Fakalaw masəpete Yesu \r Mata 3.13–4.11; Luka 3.21-22, 4.1-13 \p \v 9 Ma məhəne niye na, Yesu a yaw ma Nazaret ka dala i Galile. A ndislew na, Yuhana a dzəhuɓ na a yam mə magayam nakə tə zalay Yurdum aye. \v 10 A həlay nakə faya ma tsalaweye abəra ma yam aye na, a ŋgatay a magərmbəlom a ta ka bo bəra ndzaɗəɗəɗa. Tsa na, Məsəfəre i Mbəlom a mbəzlaw ka Yesu andza bodobodo. \v 11 Ada mətsike me a tsənew abəra mə mbəlom, a gwaɗ: «Nəkar na, wawa ga. Na wuɗa kar haladzay. Ɗərev ga faya ma ŋgwasiye tə nəkar.» \p \v 12 Kwayaŋŋa Məsəfəre i Mbəlom a zla na a makulkwandah. \v 13 Yesu a ndza mə kəsaf məve kuro kuro faɗ. Mə ɗəma na, a say a Fakalaw masəpete na ada mədəɗe ha a mezeleme. Mə kəsaf niye na, wu i pesl hay mə ɗəma haladzay. Gawla i Mbəlom hay ti yaw ka təv i Yesu, tə vəlay wu mənday. \s1 Yesu ma gəma i Kafernahum \r Mata 4.18-22; Luka 5.1-11 \p \v 14 Ma dəba eye na, tə gəs na Yuhana a daŋgay. Tə gəs na Yuhana na, Yesu a ye a Galile. A ɗa ha Labara Ŋgwalak eye i Mbəlom mə ɗəma. \v 15 A gwaɗ: «Həlay eye kə ndislew tuk, mbəɗum ha mede kurom. Təmum Labara Ŋgwalak eye i Mbəlom a ɗərev kurom hərwi Bəy i Mbəlom ka həndzəɗaw.» \p \v 16 Yesu a zəŋgal me i dəlov i Galile. Ahəl nakə faya ta zəŋgaliye me i dəlov niye aye na, a ŋgatay a ndo məgəse kəlef hay sulo. Niye hay na, Simoŋ ta malamar ŋgay Aŋdəre, faya ta kaliye gadaŋ tay a dəlov. \v 17 Tsa na, Yesu a gwaɗatay: «Dumara, pumeŋ bəzay. Anəke faya ka həlumeye kəlef, ane tuk na, na təriye kurom ha ndo məhəlaw ndo hay.» \v 18 Tə tsəne na, tə gər ha gadaŋ tay hay, tə pay bəzay a Yesu. \p \v 19 Yesu a ye kame tsekweŋ na, a ŋgatay a Yakuba ta malamar ŋgay Yuhana. Nəteye na, wawa i Dzebede hay. A ŋgatatay na, nəteye mə kwalalaŋ i yam faya ta lambaɗiye gadaŋ tay hay. \v 20 Kwayaŋŋa Yesu a zalatay. Tə tsəne məzele i Yesu na, tə gər ha bəba tay Dzebede mə kwalalaŋ i yam ta ndo i məsler ŋgay hay, tə pay bəzay a Yesu. \s1 Yesu a mbəl tay ha ndo hay abəra ma ɗəvats tay hay wal wal \r Mata 8.14-17; Luka 4.31-44 \p \v 21 Yesu ta gawla ŋgay hay ti ye a wuzlahgəma i Kafernahum. Pat i mazəzukw bo na, Yesu a ye a gay i maɗuwule me. Mə ɗəma na, a tətikatay a ndo hay. \v 22 Ndo hay tə tsəne matətike ŋgay nakə a tətikatay aye na, a gatay hərɓaɓəkka. Hərwi neŋgeye a tətikatay andza i ndo neheye tə dzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye bay. Ane tuk na, i ŋgay a tətikatay na, ta məzlaɓ eye. Hərwi bazlam niye hay ti yaw na, abəra mə neŋgeye ŋgway. \p \v 23 Ahəl nakə faya ma tətikateye a ndo hay aye na, ndo wuray məsəfəre lele bay eye, paf a ye naha a gay i maɗuwule me niye. Tsa na, a wuda ta magala kələrra. \v 24 A gwaɗ: «Nəkar Yesu ndo i Nazaret, mey yak ka nəmay na, mey? Ka yaw na, mata dze may ha ɗaw? Nəkar way na, na sər ha lele: Nəkar na, ndo nakə tsəɗaŋŋa Mbəlom a sləraw aye.» \p \v 25 Tsa na, Yesu a gay me, a gwaɗay: «Ndza ɗikɗik. Dara abəra mə bo i ndo nakay.» \p \v 26 Kwayaŋŋa məsəfəre lele bay eye a ɓəl ha ndo niye ta gədaŋ tə mawude eye kələrra. Tsa na, a yaw abəra mə bo i ndo niye. \p \v 27 Ka təv niye na, a gatay a ndo hay daɓək daɓək, hərɓaɓəkka. Tə gwaɗ mə walaŋ tay: «Eh! Eh! Nakay na, wu wuray? Labara nakay a tsik aye na, ta məzlaɓ eye. Nakay na, ndo waray, a gatay me a məsəfəre lele bay eye hay ada tə gəsay me na, ndo waray.» \p \v 28 Labara i Yesu a ɗa a zləm kwayaŋŋa ka dala i Galile tebiye. \p \v 29 Ma dəba eye na, Yesu ta gawla ŋgay hay ti ye abəra mə gay i maɗuwule me niye, ti ye a gay i Simoŋ ta Aŋdəre. Nəteye ti ye dziye ta Yakuba ada ta Yuhana. \v 30 Tə ndisl naha na, mese i Simoŋ mahəna eye mə gay, maraɓaraɓ a gay. Tsa na, tə gwaɗay a Yesu: «Mese i Simoŋ lele bay.» \v 31 Yesu a ye ka təv ŋgay a gay. A ye naha na, a gəs na abəra mə həlay, a lətse ha ka mbəlom. Tsa na, maraɓaraɓ a ndala faya abəra. A ye, a gatay mbəlok. \p \v 32 Ta huwa ma dəba i pat mədəɗe na, ndo hay tə həlaw ndo i ɗəvats hay haladzay ta ndo neheye fakalaw mə bo tay aye. \v 33 Ndo i gəma niye hay tebiye tə haya gər ka məgeɗ i gay nakə Yesu mə ɗəma aye. \v 34 Ndo neheye ɗəvats a gatay wal wal aye na, Yesu a mbəl tay ha ada a həhar fakalaw abəra ka ndo hay haladzay dərmak. Ane tuk na, Yesu a ŋgərəz fataya, a gwaɗatay: «Kâ tsikum me bay.» Hərwi nəteye na, Yesu neŋgeye way na, tə sər na. \p \v 35 Pərik, mbəlomɗa i dzagulok məzlehe na, Yesu a lətse, a ndohwaw abəra mə gay. Tsa na, a ye dəreŋ abəra ma wuzlahgəma. A ye na, a təv nakə ndəray andaya mə ɗəma bay aye. A ye a ɗəma mata ɗuwule me. \v 36 Simoŋ ta siye i gawla ŋgay hay ta pəɗeke abəra ka məndzehəre na, ta ŋgatay a Yesu bay. Tsa na, ti ye ta pəla na Yesu. \v 37 Ka təv nakə faya ta pəliye na aye na, ta huta na. Tə gwaɗay: «Ndo hay haladzay faya ta pəliye kar.» \p \v 38 Yesu a gwaɗatay: «Kwa ta pəliye ga bəbay na, takwa a təv mekeleŋ. Ka deyekweye na, a gəma neheye bəse bəse aye. Na ɗiye ha bazlam i Mbəlom mə ɗəma dərmak. Na yaw na, hərwiye.» \p \v 39 A ndəv ha mətsike me ŋgay niye na, a lətse a ye a həhal ka dala i Galile tebiye. A ɗawa ha bazlam i Mbəlom mə gay i maɗuwule me ada a həharawa fakalaw abəra ka gər mavuwe hay. \s1 Yesu a mbəl ha ndo madəgwaɗa eye \r Mata 8.1-14; Luka 5.12-16 \p \v 40 Pat wuray na, ndo wuray madəgwaɗa eye a ye ka təv i Yesu. A ye naha na, a dəkw gurmets kame i Yesu. A tsətsah ka Yesu, a gwaɗay: «Kə saka na, ka sliye faya matəre ga ha tsəɗaŋŋa.» \p \v 41 Yesu a zəba faya na, a gay mə bo. A nduɗa ha həlay ŋgay, a lamay. Tsa na, a gwaɗay: «A seŋ na, təra tsəɗaŋŋa!» \p \v 42 Tsa na, ɗəvats i madəgweɗe a ye faya abəra. A mbəl suwuɗ suwuɗ lele. \p \v 43 Ane tuk na, Yesu a gay me, ada a gwaɗay: \v 44 «Do, ka diye wu yak na, tsəne lele hədzakay zləm.» Tsa na, Yesu a gwaɗay: «Tsəne lele: Kâ tsik wu nakay a ndəray bay. Ane tuk na, do ta bəzay ha bo a ndo məvəlay wu a Mbəlom ada vəl wu nakə Musa a tsik aye hərwi məɗatay ha a ndo hay tebiye na, ka təra tsəɗaŋŋa.» \p \v 45 Ma dəba eye na, ndo niye a ye. A ye naha ɗuh na, a pa bo ka matəkəratay wu nakə a təra tə neŋgeye aye a ndo hay. Yesu kə sla faya mabəz ha bo ma wuzlahgəma sa bay. A ndzawa na, dəreŋ ta wuzlahgəma, ma təv neheye ndo hay mə ɗəma haladzay bay aye. Ada huya, ndo hay ti yawa ka təv ŋgay kwa məŋgay, kwa məŋgay. \c 2 \s1 Yesu a mbəl ha ndo matəra eye \r Mata 9.1-8; Luka 5.17-26 \p \v 1 A ndza məhəne tsakway na, Yesu a mbəɗa gər a Kafernahum. Ndo hay tə tsəne Yesu kə maw a Kafernahum, neŋgeye mə gay nakə a ndzawa mə ɗəma aye na, \v 2 ndo hay ti ye, tə haya gər haladzay ka təv ŋgay. Tə rah a gay niye ɓərits. Kwa ma bəra, ka me i məgeɗ bəbay, təv andaya bay hərwi ndo hay. Tə haya gər andza niye na, hərwi Yesu a tətikawatay bazlam i Mbəlom. \p \v 3 Ahəl nakə Yesu faya ma tətikateye bazlam i Mbəlom a ndo hay aye na, ndo hay faɗ tə zlay naha ndo matəra eye madzawa eye ka sləlah. \v 4 Ta pəla tsəveɗ mede ha ka təv i Yesu na, ta huta tsəveɗ bay, hərwi ndo hay haladzay ka tsəveɗ. Tsa na, tə tsal ka gər i gay niye. Gər i gay niye na, fatata. Tə sləl bəɗ. Ta ɗaŋgar ha ta təv nakə Yesu mə ɗəma aye. Tə mbəzla ha ndo matəra eye niye ta ləɓer ka təv i Yesu ta sləlah ŋgay niye dzay. \p \v 5 Yesu a zəba ka mədzal gər tay nakə tə dzala ha faya na, a gwaɗay a ndo niye matəra eye: «Wawa ga, na pəsaka ha mezeleme yak hay.»\fig Ndo hay faɗ tə zlay naha ndo matəra eye a Yesu|src="Parlyse-on-Roof-01.jpg" size="col" copy="Mbanji Bawe Ernest" ref="2.5" \fig* \p \v 6 Mə gay niye na, ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye, nəteye andaya mandza eye dərmak. Tə tsəne andza niye na, tə dzala mə gər tay, tə gwaɗ: \v 7 «Ndo nakay a tsik me i ŋgay andza niye na, kəkay? Nakay na, a tsalay ka gər a Mbəlom. Bəna way nakə ɗa məpəsay ha mezeleme a ndo aye? Maa sla məpəsay ha mezeleme a ndo na, Mbəlom nəte ŋgweŋ bəna, way?» \p \v 8 Tsa na, Yesu a sər wu nakə tə dzala mə gər tay aye, a gwaɗatay: «Ka dzalum andza niye mə gər kurom na, hərwi mey? \v 9 Maa da me məgwaɗay a ndo matəra eye: “Mezeleme yak kə pəsa” na, waray, kəgəbay “Lətse zla sləlah yak do” na, maa da me mə ɗəma na, waray? \v 10 A seŋ na, sərum ha neŋ Wawa i Ndo na, gədaŋ ga andaya məpəsatay ha mezeleme a ndo hay ka məndzibəra.» \p Tsa na, a gwaɗay a ndo niye matəra eye: \v 11 «Faya na gwaɗakeye, lətse, zla sləlah yak, do a mətagay.» \v 12 Yesu a tsikay andza niye na, kwayaŋŋa a lətse, a zla sləlah ŋgay. A ye kame i ndo niye hay mahaya gər eye duwak duwak lele, a yaw abəra. Ndo niye hay mbərzəzza eye tə ŋgatay na, a gatay hərɓaɓəkka. Ta zambaɗay a Mbəlom tə gwaɗ: «Eh! Eh! Nakay na, gədaŋ i Mbəlom bəna, ka ŋgatakway a wu andza nakay ɗaɗa bay.» \s1 Yesu a zalay Levi \r Mata 9.9-13; Luka 5.27-32 \p \v 13 Ma dəba eye na, Yesu a mbəɗa gər, a ye ka me i dəlov nakə tə zalay dəlov i Galile aye. Ndo hay haladzay tə yawa naha ka təv ŋgay. A tətikawatay bazlam i Mbəlom. \v 14 Yesu a ndəv ha matətike, a lətse faya ma diye ka tsəveɗ na, a ndzay a gər a ndo matsekele dzaŋgal ka təv i məsler ŋgay. Ndo niye na, tə zalay Levi. Neŋgeye na, wawa i Alfe. Yesu a gwaɗay: «Dara, peŋ bəzay!» Tsa na, Levi a lətse a pay bəzay. \p \v 15 Pat wuray na, Yesu ta gawla ŋgay hay tə nda wu mənday mə gay i Levi. Ndo matsekele dzaŋgal hay ada ta ndo i mezeleme hay tə nda wu mənday dziye tage Yesu. Nəteye tebiye tə pay bəzay a Yesu. \p \v 16 Mə ɗəma na, ndo neheye tə dzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye a ndo hay aye ta Farisa hay, nəteye andaya dərmak. Tə ŋgatay a Yesu faya ma ndiye wu mənday ta ndo i mezeleme hay na, tə gwaɗatay a gawla i Yesu hay: «A nda wu mənday ka təv eye nəte ta ndo matsekele dzaŋgal hay ada ta ndo i mezeleme hay na, hərwi mey?» \p \v 17 Yesu a tsəne bazlam tay niye na, a gwaɗatay: «Ndo neheye wuray a gatay bay nəteye zayzay aye na, ta pəliye ndo i sidem bay. Mata pəle ndo i sidem na, ndo neheye ɗəvats eye hay aye. Na yaw məzalatay a ndo neheye tə gwaɗay a gər tay nəteye ŋgwalak eye hay aye bay, ane tuk na, məzalatay a ndo i mezeleme hay ɗuh.» \s1 Məge daliyam \r Mata 9.14-17; Luka 5.33-39 \p \v 18 Pat wuray na, gawla i Yuhana hay ta Farisa hay, ta ge daliyam andza nakə tə gawa ma slala tay aye. Ndo hay tə yaw ta tsətsah ka Yesu, tə gwaɗay: «Gawla i Yuhana ta Farisa hay nəteye na, ta ge daliyam. Ada hərwi mey gawla yak hay tə ge daliyam bay na, kemey?» \p \v 19 Yesu a mbəɗatay faya, a gwaɗatay: «Nəteye na, ta giye daliyam bay, hərwi nəteye na, andza mə magurlom i məzle dahəlay. Ahəl nakə zal i dahəlay ka təv tay mba aye na, ndo neheye mazala eye a magurlom i məzle dahəlay na, ta giye daliyam ɗaw? Ahəl nakə zal i dahəlay andaya mba na, ta sliye faya məge daliyam bay. \v 20 Ane tuk na, pat eye ma slaweye na, ta gəsiye fataya abəra zal i dahəlay niye. Pat eye niye na, ta giye daliyam tuk. \p \v 21 «Bazlam nakay na, andza petekeɗ guram eye tə weɗeye. Ta nasiye ha petekeɗ weɗeye mətepe ka petekeɗ guram eye bay. Hərwi taɗə ta tapa petekeɗ weɗeye ka guram eye na, petekeɗ weɗeye ma ŋgərɗiye ha petekeɗ guram eye. Tsa na, ma ŋguraɗiye. Petekeɗ guram eye niye ma səkahiye maŋgureɗe haladzay. \p \v 22 «Sa na, ndo ma mbəɗiye guzom lelem eye a gwezem i həzlay guram eye bay na, ka sərum ha təbəɗew. Hərwi ta mbəɗa a ɗəma na, guzom niye lelem eye kə kwasa na, həzlay niye guram eye ma ndohwiye. Guzom dərmak səktih ma mbəɗiye ka dala. Ane tuk na, guzom lelem eye ta mbəɗiye na, a gwezem i həzlay weɗeye dərmak.» \s1 Mələvay gər a pat i mazəzukw bo na, Yesu \r Mata 12.1-8; Luka 6.1-5 \p \v 23 Pat i mazəzukw bo na, Yesu ta gawla ŋgay hay ti ye ta guvah wuray. Ma guvah niye tə ge a ɗəma na, wuye andaya tə zalay bəle. Gawla i Yesu hay tə həɓ wu niye, tə nda. \v 24 Farisa hay tə ŋgatatay na, tə gwaɗay a Yesu: «Zəba, gawla yak hay ta giye wu nakə bazlam i Mbəlom mapala eye a ge faya me pat i mazəzukw bo aye na, hərwi mey?» \p \v 25 Yesu a mbəɗatay faya, a gwaɗatay: «Ɗaɗa ka dzaŋgum wu nakə Davit a ge ahəl niye aye təbəɗew?\f + \fr 2:25 \ft Zəba ma 1 Samuyel 21.2-7.\f* May a wur faya ta ndo ŋgay hay. \v 26 Tsa na, a ye a fələkwa a madzawadzawa i məɗəslay ha gər a Mbəlom. A ye naha, a zla makwala nakə tə vəlay a Mbəlom aye. A nda. A vəlatay a ndo ŋgay hay dərmak, tə nda. Bazlam i Mbəlom mapala eye a vəl tsəveɗ ka mənde na, a ndo məvəlay wu a Mbəlom ɗekɗek bəɗaw? Wu nakay a ge bo na, ahəl nakə Abiyatar neŋgeye bagwar eye i ndo məvəlaway wu a Mbəlom aye.» \p \v 27 Yesu a gwaɗatay sa: «Mbəlom a vəl pat i mazəzukw bo na, ada mâ dzəna ndo zezeŋ bəna, Mbəlom a ge ndo zezeŋ hərwi məpay bəzay bay.» \v 28 A gwaɗatay: «Maa ləvay gər a pat i mazəzukw bo na, neŋ Wawa i Ndo.» \c 3 \s1 Yesu a mbəl ha ndo pat i mazəzukw bo \r Mata 12.9-14; Luka 6.6-11 \p \v 1 Pat eye andaya na, Yesu a ye a gay i maɗuwule me. Mə ɗəma na, ndoweye andaya həlay ŋgay maməta eye. \v 2 Ndo mekeleŋ eye hay andaya mə gay i maɗuwule me niye dərmak. Tə dzala mə gər tay, tə gwaɗ: «Zəbakwa faya lele, ŋgatay ma mbəliye ha ndo nakay maməta həlay eye pat i mazəzukw bo ɗaw?» Tə tsik andza niye na, hərwi məhəle faya bəra suwat. \v 3 Yesu a gwaɗay a ndo niye həlay ŋgay maməta eye: «Lətse ka niye kame i ndo hay tebiye.» \p \v 4 Tsa na, Yesu a tsətsah ka ndo neheye ta zəbiye faya aye. A gwaɗatay: «Bazlam kway mapala eye a vəl tsəveɗ məge na, mey? A gwaɗ: Gum ŋgwalak pat i mazəzukw bo tsukuɗu, gum na, seweɗ ɗaw? Məmbəle ha ndo tsukuɗu məgər ha mâ mət ɗaw?» Ane tuk na, ta mbəɗay faya bay. \p \v 5 Yesu a zəba fataya na, a ndalay haladzay, hərwi ta kula ha mədzele gər tay. Tsa na, a gwaɗay a ndo niye həlay maməta eye: «Nduɗa ha həlay yak.» A nduɗa ha na, həlay ŋgay a mbəl suwuɗ suwuɗ. \v 6 Tsa na, Farisa hay ti yaw a bəra mə gay i maɗuwule me niye. Tə haya gər ta ndo i Herod hay. Tə haya gər na, hərwi ta hutiye tsəveɗ ka məkəɗe Yesu na, kəkay. \s1 Yesu ta ndo hay haladzay \p \v 7 Yesu ta gawla ŋgay hay ti yaw abəra mə gay i maɗuwule me niye dərmak. Ti ye ka me i dəlov nakə tə zalay dəlov i Galile aye. Ndo hay haladzay tə patay bəzay. Ndoweye neheye na, ti yaw abəra ma Galile, ti yaw abəra ka dala i Yahuda \v 8 kwa ndo neheye ma Zerozelem aye dərmak. Ti yaw abəra ka dala i Idume ada ta ndo neheye ta diye i magayam i Yurdum aye, ti yaw abəra ma gəma neheye tə mbay naha a Tir ta Sidoŋ aye. Ndo neheye ti yaw haladzay ka təv i Yesu aye na, hərwi tə tsəne wu nakə Yesu a gawa aye. \p \v 9 Yesu a ŋgatatay a ndo neheye haladzay ti ye naha ka təv ŋgay aye na, a gwaɗatay a gawla ŋgay hay: «Ləvum bo ta kwalalaŋ i yam. Na tsaliye a ɗəma, hərwi ada ndo hay tâ dzəgəɗ ga ha bay.» \p \v 10 Andza nakə Yesu a mbəlawa tay ha ndo i ɗəvats hay haladzay aye na, ndo i ɗəvats hay tebiye ta hway ka təv ŋgay hərwi matətele faya. \v 11 Ndo neheye fakalaw mə bo tay aye tə ŋgatay a Yesu na, tə kal ha bo kame i Yesu. Ta wuda, tə gwaɗ: «Nəkar na, Wawa i Mbəlom.» \p \v 12 Ane tuk na, Yesu a gatay me, a gwaɗatay: «Neŋ way na, kâ tsikumay a ndəray bay.» \s1 Yesu a pala ndo i maslaŋ ŋgay hay \r Mata 10.1-4; Luka 6.12-16 \p \v 13 Tsa na, Yesu a zalatay a ndo neheye a say mə ɗərev ŋgay aye. Tə tsal a tsaholok. \v 14 Ma tsaholok niye na, a pala ndo i maslaŋ ŋgay hay kuro gər eye sulo abəra mə walaŋ tay niye. A pala tay ha na, hərwi ada ta ndziye dziye ada ma sləriye tay ha mata ɗa ha labara i Mbəlom. \v 15 Ma vəlatay gədaŋ ka mahəhere fakalaw abəra ka ndo hay dərmak. \p \v 16 Məzele i ndo neheye Yesu a pala tay ha kuro gər eye sulo aye na, anaŋ: Simoŋ nakə Yesu a pa faya məzele Piyer, \v 17 Yakuba ta malamar ŋgay Yuhana, nəteye wawa i Dzebede, a pa fataya məzele na, Bowenerges, andza məgweɗe wawa i maləve i Mbəlom, \v 18 ada Aŋdəre, Filip, Bartelemi, Mata, Tomas, Yakuba wawa i Alfe, Tade, Simoŋ ndo məge vəram hərwi dala ŋgay, \v 19 ada Yudas Iskariyot ndo məge ɗaf ka Yesu. \s1 Yesu: Mbəlom kəgəbay Fakalaw \r Mata 12.22-32; Luka 11.14-23, 12.10 \p \v 20 Ma dəba eye na, Yesu a maw a gay nakə a ndzawa mə ɗəma aye. Tsa na, slala i ndo neheye tə yawa naha ka təv ŋgay haladzay aye na, ti ye naha ka təv ŋgay haladzay sa. Hərwi niye, Yesu ta gawla ŋgay hay tə huta həlay i mənde ɗaf kwa tsekweŋ bay tebiye. \v 21 Ndo ŋgay hay tə tsəne andza niye na, ti ye mata gəsa ahaya Yesu. Hərwi tə gwaɗ: «Neŋgeye na, andza gər mavuwe.» \p \v 22 Ndo neheye tə dzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye ti yaw abəra ma Zerozelem, tə gwaɗawa: «Yesu na, Bedzabul mə bo ŋgay.» Siye hay tə gwaɗawa: «Maa vəlay gədaŋ ka mahəhere fakalaw na, bəy i fakalaw hay.» \p \v 23 Yesu a zalatay a ndo niye hay a tsikatay me ta dzeke, a gwaɗatay: «Bəy i Fakalaw tə Fakalaw ta həhariye bo tay na, ma kəkay? \v 24 Taɗə gəma ka ŋgəna, faya ta giye magazləga mə walaŋ tay na, gəma niye ma hutiye gədaŋ məndze huya ɗaw? \v 25 Taɗə ndo hay mə gay tay faya ta giye magazləga mə walaŋ tay na, ndo neheye mə gay niye na, ta hutiye gədaŋ məndze huya ɗaw? \v 26 Ka dzalum na, bəy i Fakalaw ma həhariye bo ŋgay ɗaw? Ka həhar bo ŋgay na, gədaŋ ŋgay ma ndziye bay, ma dziye. \p \v 27 «Ka sərum təbəɗew ndo ma sliye faya məfələkwe a gay i ndo i gədaŋ məhəla ahaya wu ŋgay bay. Ma ta sliye məfələkwe na, ma lahiye mədzewe na təday. Kə dzawa na tuk na, ma sliye faya mede a gay, mahəla ahaya wu ŋgay hay tuk. \p \v 28 «Sərum ha na, Mbəlom ma pəsatay ha mezeleme a ndo hay. Kwa bazlam tay nakə ta tsik lelebay ka Mbəlom aye na, Mbəlom ma pəsatay ha. \v 29 Ane tuk na, anaŋ ndo kə tsalay ka gər a Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye na, ɗaɗa ma hutiye məpəse me təbey. Mezeleme ŋgay ma ndziye ka tor eye.» \p \v 30 Yesu a tsikatay andza niye na, hərwi tə gwaɗawa: «Neŋgeye na, gər mavuwe.» \s1 May i Yesu ta malamar i Yesu hay \r Mata 12.46-50; Luka 8.19-21 \p \v 31 May i Yesu ta malamar i Yesu hay tə ndisl naha tuk. Tə ndisl naha na, tə lətse ma bəra. Tsa na, tə slər ndo məzalay naha a Yesu. \v 32 Ka təv eye niye na, ndo hay haladzay mandza eye. Tə lawara na Yesu a wuzlah. Ndo nakə tə slər naha aye a gwaɗay a Yesu: «Pa zləm təday. May yak ta malamar yak hay faya ta tsətsahiye kar ma bəra.» \p \v 33 Yesu a mbəɗay faya, a gwaɗay: «May ga ta malamar ga hay na, way hay?» \v 34 Tsa na, a zəba ka ndo niye hay, a dzaha gər tuwzik ada a gwaɗ: «May ga ta malamar ga hay na, nəteye anaŋ. \v 35 Hərwi matəra malamar ga ta may ga na, ndo neheye faya ta giye wu nakə a say a Mbəlom aye.» \c 4 \s1 Dzeke i ndo masləge \r Mata 13.1-9; Luka 8.4-8 \p \v 1 Yesu a ye mata ɗa ha labara i Mbəlom ka me i dəlov nakə tə zalay dəlov i Galile aye sa. Ndo hay haladzay tə haya gər ka təv ŋgay. Tsa na, Yesu a tsal a kwalalaŋ i yam ada a ndza a ɗəma. Kwalalaŋ i yam niye na, ka gər i dəlov i Galile niye. Ndo neheye haladzay tə haya gər ka təv ŋgay aye na, nəteye mandza eye ka dala bəse ka pəpəz i dəlov. \v 2 A tətikawatay wu hay haladzay ta dzeke. Ada matətike ŋgay nakə faya ma tətikateye na, a gwaɗawatay: \p \v 3 «Tsənum! Ndo wuray a ndohwaw abəra mə gay. A həl hulfe ŋgay, a ye ha a pesl mata sləge. \v 4 A ye naha na, a dazlay a masləge.\f + \fr 4:4 \ft Ma gəma niye i tay na, ta sləgawa tə tsəluv təbey. Tə kutsawa ha na, məkutse məkutse.\f* Ahəl nakə faya ma kutsiye hulfe ŋgay a guvah aye na, siye hay tə kuts ka tsakay i tsəveɗ. Ɗiyeŋ hay ti yaw, tə pala na tebiye. \v 5 Hulfe mekeleŋ eye a dəɗ ka sik i pəlaɗ, təv nakə bətekwew andaya faya haladzay bay aye. Hulfe niye hay tə ndzohwaw bəse tsa. Tə ndzohwaw bəse na, hərwi bətekwew andaya ka sik i pəlaɗ niye bay. \v 6 Ane tuk na, pat a tsaraw, a zla faya abəra ŋgulak na, a fəka na hulfe neheye tə ndzohwaw aye. Tə kula heryew heryew hərwi ta huta bəɗ məpe zləlay haladzay bay. \v 7 Neŋgeɗ a dəɗ a gay i dak. Dak niye hay tə gəl. Tsa na, dak niye hay tə ŋgəɗətsa na hulfe niye a ndzohwaw aye, kwa hulfe niye hay ta ge bo bay ada ta nah bay. \v 8 Siye sa na, tə kuts ka təv lele eye, tə ndzohwaw na, lele. Tə gəl ada tə nah, gər eye həɓəts həɓəts lele. Mə walaŋ tay niye na, neheye hohway tay hay makwehe nəte na, wur eye kuro kuro mahkar, siye hay a ge kuro kuro məkwa, mekeleŋ eye hay a ge temerre.» \p \v 9 Yesu a ndəv ha andza niye na, a gwaɗatay: «Ndo nakə zləm andaya mətsəne aye na, mâ tsəne lele!» \s1 Yesu a ge məsler ta dzeke na, hərwi mey? \r Mata 13.10-17; Luka 8.9-10 \p \v 10 Ahəl nakə Yesu ta ndo neheye tə ndzawa ka təv ŋgay ada ta gawla ŋgay hay ti ye abəra ka təv i ndo niye hay haladzay aye, ka təv nakə nəteye mahəteye na, gawla ŋgay hay ta tsətsah faya tə gwaɗay: «Dzeke niye a say məgweɗe na, mey?» \p \v 11 Yesu a mbəɗatay faya, a gwaɗatay: «Nəkurom na, Mbəlom kə ɗakum ha wu nakə maŋgaha eye ma bəy ŋgay aye. Ane tuk na, ndo siye hay ta tsəniye wu hay na, ta dzeke. \v 12 Andza niye nəteye na, \q1 “Ta zəbiye faya tə ɗəre tay ada ta ŋgateye bay. \q1 Ta tsəne tə zləm tay ada ta səriye ha andza məgweɗe mey na, ta səriye ha bay. \q1 Bəna ta ta maweye ka təv i Mbəlom \q2 ada Mbəlom ma ta pəsatay ha mezeleme tay.\f + \fr 4:12 \ft Ezay 6.9-10.\f*”» \s1 Yesu a ɗatay ha dzeke i ndo masləge \r Mata 13.18-23; Luka 8.11-15 \p \v 13 Tsa na, Yesu a gwaɗatay: «Nəkurom, ka tsənum dzeke nakay a say məgweɗe mey na, ka tsənum bəɗaw? Ka tsənum dzeke nakay bay na, ada ka sərumeye siye i dzeke mekeleŋ eye hay na, ma kəkay tuk? \v 14 A say məgweɗe na, anaŋ: Ndo masləge a sləga bazlam i Mbəlom. \v 15 Ndo mekeleŋ eye hay ta ndzəkit bo andza tsakay i tsəveɗ. Bazlam i Mbəlom a dəɗ ka tsakay i tsəveɗ eye niye. Ndo neheye tə tsəne aye na, Fakalaw a yaw a buwa na bazlam i Mbəlom niye masləga eye ma nəteye. \p \v 16 «Siye hay ta ndzəkit bo sik i pəlaɗ nakə hulfe a kuts faya aye. Nəteye tə tsəne bazlam i Mbəlom kwayaŋŋa na, ta təma tə məŋgwese. \v 17 Ane tuk na, ta gəray tsəveɗ a bazlam i Mbəlom ada mâ pa zləlay a ɗərev tay bay. Tə dzala ha faya na, tsekweŋ tsa. Ma dəba eye ɗəretsətseh kəgəbay madzəgur me a ndzatay a gər hərwi bazlam i Mbəlom. Tsa na, tə gər ha mədzele gər abəra ka Mbəlom ta bəse. \p \v 18 «Ndo mekeleŋ eye hay ta ndzəkit bo ta hulfe nakə a dəɗ a gay i dak aye. Tə tsəne bazlam i Mbəlom, \v 19 ane tuk na, mədzal gər ka wu i məndzibəra, bor i zlele ada ta bor i wu mekeleŋ eye hay wal wal yuh a ye tay a bo. Wu niye hay tə ŋgəɗətsa na bazlam i Mbəlom nakə mə ɗərev tay aye. Tsa na, bazlam i Mbəlom dərmak kə wa hohway mə ɗərev tay bay. \p \v 20 «Ndo mekeleŋ eye hay ta ndzəkit bo ta dala nakə lele aye. Hulfe a kuts faya na, a ndzohw lele. Nəteye tə tsəne bazlam i Mbəlom na, ta təma a ɗərev tay lele. Bazlam i Mbəlom a gəl mə ɗərev tay lele ada a nah. Neŋgeɗ, makwehe nəte na, wur eye kuro kuro mahkar, neŋgeɗ sa na, wur eye kuro kuro məkwa ada siye temerre.»\fig Ndo masləge|src="lb00094c.tif" size="col" loc="Mark 4.1-20" copy="Louise Bass" ref="4.20" \fig* \s1 Dzeke i lalam \r Luka 8.16-18 \p \v 21 Tsa na, Yesu a tsikatay dzeke sa, a gwaɗatay: «Ndo ma zlaweye lalam ŋgay ma piye faya ako ada ma hurəkwiye faya gəse ɗaw? Kəgəbay, ma piye na a dəba i sləlah ɗaw? Ma piye na ɗuh na, ka wu məpe lalam bəɗaw? \v 22 Ma piye na ka wu məpe lalam na, hərwi ada ɗəre mâ zəba dzaydzay ada wu neheye ɗəre a ŋgatay bay aye na, mâ zəba lele. Wu neheye maŋgaha eye ta ta zəbiye mə dzaydzay. \v 23 Ndo nakə zləm andaya mətsəne aye na, mâ tsəne lele!» \p \v 24 Yesu a gwaɗatay sa: «Gumay metsehe a wu nakə ka tsənum aye! Ndoweye kə pay zləm lele na, Mbəlom ma səkaheye ha mətsəne, hərwi ada mâ tsəne lele. Hərwi Mbəlom ma ləvakumeye wu tə wu nakə ka ləvawumatay wu a ndo hay aye. \v 25 Hərwi ndo nakə wu ŋgay andaya na, ta səkahay ha sa. Ane tuk na, ndo nakə wuray ŋgay andaya bay aye na, kwa tsekweŋ eye nakə andaya faya aye na, ta buwiye na.» \s1 Dzeke i hulfe \p \v 26 Yesu a gwaɗatay sa: «Anaŋ Bəy i Mbəlom a ndzəkit bo na, andza ndo wuray a həl hulfe a ye a sləga na a guvah ŋgay. \v 27 Ma dəba eye huwa a ge na, ndo niye a ye ŋgway a mətagay. Ta həvaɗ na, a ndzahərawa ada ta həpat na, a pəɗekawa abəra ka məndzehəre, a lətsawa ka mbəlom. Ahəl nakə faya ma giye andza niye na, hulfe nakə masləga aye a ndzohw ada faya ma gəliye. Neŋgeye na, wu nakə a sləga aye faya ma gəliye ma kəkay na, a sər bay. \v 28 Dala a ndzohwa ahaya wu niye ka gər bo ŋgay. A ndzohw a dazlay na, səmber aye ka me i bəɗ. Tsa na, a ye tə gər. Ma dəba eye na, a pa wur ada a nah lele. \v 29 A nah tsa na, ndo i guvah a zla bembek ŋgay a ye mata dze na wu ŋgay niye hərwi həlay məpele wu abəra ka dala kə sla.» \s1 Dzeke i wur i ɓəzaŋ \r Mata 13.31-32,34; Luka 13.18-19 \p \v 30 Yesu a gwaɗatay sa: «Ka ndzəkitakway ha Bəy i Mbəlom sa tə mey? Ka dəɗakwatay ha labara nakay a zləm a ndo hay na, ta dzeke waray? \v 31 Anaŋ Bəy i Mbəlom a ndzəkit bo sa na, andza wur i ɓəzaŋ. Ahəl nakə ta sləgiye mba na, mə walaŋ i wur i wu neheye ka məndzibəra tebiye na, neŋgeye tsekweŋ. \v 32 Ane tuk na, ta sləga na, ma ndzohwiye. Kə ndzohw na, ma gəliye a ze ala neheye tə sləga ka dədaŋ aye tebiye. A təra andza gərɗaf, ɗiyeŋ hay ta ŋgariye faya gay tay ada mezek eye ma gateye ŋgama.» \p \v 33 Andza niye, Yesu a tsikawatay labara ŋgay a ndo hay tebiye na, ta dzeke andza nakay anaŋ eye. A tsikawatay na, wu nakə ndo neheye ta sliye faya mətsəne lele aye. \v 34 Yesu a tsikawatay wu hay na, ze mətsike ta dzeke bay. A tsikawatay na, ta dzeke. Ane tuk na, ahəl nakə nəteye mahəteye ta gawla ŋgay hay aye na, dzeke eye a say məgweɗe mey na, a ɗawatay ha tebiye. \s1 Yesu a gay me a vavəray \r Mata 8.23-27; Luka 8.22-25 \p \v 35 Pat eye niye huwa a ge na, Yesu a gwaɗatay a gawla ŋgay hay: «Lətsakwa! Takwa! Tasakwa a diye i dəlov neŋgeɗ.» \v 36 Tə lətse, tə gər tay ha ndo hay ka niye. Gawla ŋgay hay tə zla na ta kwalalaŋ i yam nakə neŋgeye mə ɗəma aye. Siye i kwalalaŋ i yam mekeleŋ eye hay andaya bəse ka təv ŋgay sa. \p \v 37 Ahəl nakə faya ta diye, ta tasiye a diye i dəlov neŋgeɗ aye na, vavəray bagwar eye a ge haladzay. Yam a tsal ka bo ɗaŋgwala wekit wekit ada faya ma viye a kwalalaŋ i yam niye, mazlambar ma rahiye a ɗəma. \v 38 Yesu na, neŋgeye ŋgway duk ma dəba, mə huɗ i kwalalaŋ niye ada neŋgeye mandzahəra eye. Gər ŋgay mapa eye ka təv gər. Gawla ŋgay hay ta dzədzar haladzay, ta pəɗeke ha abəra ka məndzehəre tə gwaɗay: «Ndo matətike ndo, faya ka mətakweye na, a gaka mə gər təbəɗew?» \p \v 39 Tsa na, Yesu a pəɗeke abəra ka məndzehəre. A lətse, a ŋgərəz ka mətasl, a gay me ada a gwaɗay a dəlov niye: «Ndza ɗikɗik!» Kwayaŋŋa mətasl a gər ha məge. Məɓəle i wuray kwa tsekweŋ andaya sa bay.\fig Yesu a gay me a vavəray|src="DN00435b.tif" size="span" copy="Darwin Dunham" ref="4.39" \fig* \p \v 40 Tsa na, Yesu a gwaɗatay a gawla ŋgay hay: «Ka dzədzarum kate na, hərwi mey? Ka dzalum ga ha zuk bəɗaw?» \p \v 41 Kwayaŋŋa ta dzədzar haladzay, tə gwaɗ a bo mə walaŋ tay: «Nakay i ŋgay ndo waray nakə a gay me a mətasl ta yam na, tə gəsay me aye?» \c 5 \s1 Yesu a mbəl ha gər mavuwe \r Mata 8.28-34; Luka 8.26-39 \p \v 1 Ma dəba eye na, Yesu ta gawla ŋgay hay tə ndisl a diye i dəlov niye. Təv eye niye ti ye a ɗəma aye na, dala i Geraseni hay. Tə ndisl a ɗəma na, tə mbəzlaw abəra mə kwalalaŋ i yam. \v 2 Yesu a mbəzlaw abəra mə kwalalaŋ i yam na, kwayaŋŋa ndo wuray a ndohwaw abəra mə walaŋ i tsəvay hay, hərwi mede ka təv i Yesu. Ndoweye niye na, məsəfəre lele bay eye mə bo. \p \v 3 A ndzawa na, mə walaŋ i tsəvay hay. Ndəray kwa nəte a mba faya məgəse ada mədzewe na bay. Kwa mədzewe tə tsalalaw bəbay na, ndəray a mba faya bay. \v 4 Haɓe tə dzawaway na sik tə səselek ada tə paway tsalalaw a həlay. Wu neheye tə dzawa ha aye na, a ŋgəzlah ndərtsətsətse. Ndəray kwa nəte a mba faya məgəse na bay. \v 5 Ta huwa, kwa ta həpat a həhalawa na, mə walaŋ i tsəvay hay ada mə mahəmba. A həhalawa na, tə mawude eye ada a tawa bo ŋgay tə kwar tsuraɗ tsuraɗ. \p \v 6 Gər mavuwe niye a ŋgatay naha a Yesu dəreŋ na, a hway ka təv ŋgay. A hway naha na, a dəkway gurmets a huvo. \v 7 Tsa na, a wuda ta gədaŋ, a gwaɗ: «Nəkar Yesu Wawa i Mbəlom Fetek, ka wuɗa ka neŋ na, mey? Amboh tə məzele i Mbəlom, kâ geŋ wuray bay.» \p \v 8 A tsik andza niye na, hərwi Yesu a gwaɗaway: «Nəkar fakalaw, dara abəra mə bo i ndo nakay!» \p \v 9 Yesu a tsətsah faya, a gwaɗay: «Məzele yak way?» \p Fakalaw a mbəɗay faya a Yesu, a gwaɗay: «Məzele ga Haladzay, hərwi nəmay haladzay.» \p \v 10 Tsa na, a gay amboh a Yesu haladzay hərwi ada Yesu mâ həhar na dəreŋ abəra ka dala niye bay tey. \p \v 11 Azlakwa bay, mə mahəmba wuray ka təv eye niye na, madəras hay andaya faya ta tsəkuriye tay ha. \v 12 Fakalaw niye hay mə bo i ndo niye tə gay amboh a Yesu, tə gwaɗay: «Amboh, gər may ha nəmaâ ye a bo i madəras taɗaheye.» \v 13 Yesu a vəlatay tsəveɗ. Tsa na, məsəfəre lele bay eye ti yaw abəra mə bo i ndo niye ti ye tə fələkwa a bo i madəras niye hay. Madəras niye hay haladzay ta giye gwezem sulo ta hwayaw abəra ma tsaholok niye ti ye tə kuts a dəlov, tə dze a ɗəma. \p \v 14 Ndo mətsəkure madəras neheye tə ŋgatay andza niye na, ta hway, ti ye a wuzlahgəma mata ɗatay ha labara niye a ndo hay ada a ndo neheye nəteye dəreŋ ta wuzlahgəma aye. Tsa na, ndo hay ti yaw mata zəbe naha ka wu nakə a ge bo aye. \p \v 15 Ndo niye hay tə ndislew ka təv i Yesu na, tə ŋgatay a ndo nakə fakalaw hay tə ndzawa mə bo ŋgay haladzay aye. Tə ŋgatay na, mandza eye, petekeɗ ka bo ada neŋgeye lele bəna andza nakə a ndzawa aye bay. Tə ŋgatay andza niye na, ta dzədzar. \v 16 Ndo neheye labara i gər mavuwe ta madəras hay a ge bo ka ɗəre tay aye na, nəteye dərmak ta təkəratay labara eye a ndo neheye ti ye naha, nəteye ta ŋgatay təbey aye. \v 17 Tə tsəne na, tə gay amboh a Yesu, tə gwaɗay: «Amboh, do abəra ma gəma may.» \p \v 18 Ahəl nakə Yesu faya ma tsaliye a kwalalaŋ i yam aye na, ndo niye a mbəl hərwi fakalaw hay ti yaw abəra mə bo ŋgay na, a gwaɗay a Yesu: «Amboh nâ paka bəzay tey?» \p \v 19 Ane tuk na, Yesu kə vəlay tsəveɗ ka məpay bəzay bay. Yesu a gwaɗay: «Do! Ta bəzay ha bo a ndo yak hay. Təkəratay ŋgwalak nakə Bəy Maduweŋ a ge hərwi yak aye.» \v 20 A tsəne andza niye na, a lətse a ye a dala nakə tə zalay Dekapol\f + \fr 5:20 \ft Dekapol na, gəma nakə dala mə ɗəma kuro aye.\f* aye. A ndisl a ɗəma na, a dazlay matəkəratay wu nakə Bəy Maduweŋ a ge hərwi ŋgay aye. Ndo neheye tebiye tə tsəne labara niye na, a gatay masuwayaŋ. \s1 Yesu a mbəl ha dem i Dzayrus abəra ma mədahaŋ \s2 Ŋgwas wuray ɗəvats eye məve kuro gər eye sulo \r Mata 9.18-26; Luka 8.40-56 \p \v 21 Ma dəba eye na, Yesu ta gawla ŋgay hay tə maw tə kwalalaŋ i yam ka dəlov niye. Tə maw a diye neŋgeɗ. Tə ndisl a ɗəma na, ndo hay haladzay ti ye ka təv ŋgay. Ndo hay ti ye ka təv ŋgay na, neŋgeye ka me i dəlov niye mba. \p \v 22 Bəy i gay i maɗuwule me wuray tə zalay Dzayrus, a ye naha dərmak. A ŋgatay a Yesu na, a dəkway gurmets a huvo. \v 23 A gay amboh a Yesu, a gwaɗay: «Dem ga wuray hala bay faya ma mətiye. Amboh, dara ta peŋ faya həlay ada mâ mbəl tey.» \v 24 Yesu a tsəne andza niye na, a həl bo, ti ye salamay. \p Ahəl nakə faya ma diye na, ndo hay haladzay gədəbille tə pay bəzay ada faya ta ŋgəɗətsiye na kwa tə waray, tə waray. \v 25 Ŋgwas wuray andaya dərmak. Ŋgwas eye niye na, ɗəvats eye. Bambaz a mbəɗawayaw abəra mə huɗ. Ɗəvats eye niye kə ndza faya məve kuro gər eye sulo. \v 26 Ki ye ha a gay i ndo i sidem hay wal wal haladzay. A sa ɗəretsətseh kəriye bəna, kə huta zay bay. Kə dze ha suloy ŋgay haladzay ka sidem ada kə gay ŋgama kwa tsekweŋ bay. Ɗuh ɗəvats niye a zaka faya. \p \v 27-28 Ŋgwas niye a tsəne wu nakə ndo hay faya ta tsikiye ka gər i Yesu aye na, a ye a walaŋ i ndo niye hay Yesu mə ɗəma aye. A dzala mə gər ŋgay, a gwaɗ: «Na lamay a petekeɗ ŋgay na, na mbəliye segey.» Tsa na, a ye tsəriɗ tsəriɗ mə walaŋ i ndo niye hay. A ndisl bəse ka təv i Yesu ta dəba na, a lamay a petekeɗ i Yesu. \v 29 A ye a lamay nets na, kwayaŋŋa bambaz niye a mbəɗawayaw faya abəra a tərəts tsandzaŋ. A sər ha mə bo ŋgay na, kə mbəl abəra ma ɗəvats ŋgay niye. \p \v 30 Kwayaŋŋa Yesu a sər ha gədaŋ ki yaw abəra mə bo ŋgay. Tsa na, a mbəɗa me a diye i ndo neheye faya ta pay naha bəzay ma dəba aye. A tsətsah, a gwaɗ: «Maa lamay a petekeɗ ga na, way?» \p \v 31 Gawla ŋgay hay ta mbəɗay faya, tə gwaɗay: «Ka gwaɗiye “Maa lemeŋ way” na, ka ŋgatay a ndo neheye haladzay faya ta ŋgəɗətsiye kar təbəɗew?» \p \v 32 Ane tuk na, Yesu a zəba ɗəre ka təv niye pərwasla hərwi ada mâ ŋgatay a ndo nakə a lamay a petekeɗ ŋgay aye. \v 33 Ŋgwas niye a lamay a petekeɗ i Yesu aye na, a dzədzar slaɓ slaɓ, hərwi a sər ha wu nakə a ge bo tə neŋgeye. A ye a dəkway gurmets a huvo a Yesu. Tsa na, a ɗay ha wu nakə deɗek aye a Yesu. \v 34 Yesu a gwaɗay: «Dem ga, mədzal gər yak kə mbəl kar ha. Do wu yak barbarra. Ka mbəl abəra ma ɗəvats yak nakay na, ka tor eye.» \p \v 35 Ahəl nakə Yesu faya ma tsikeye a ŋgwas niye andza niye na, ndo hay ti yaw mə gay i Dzayrus. Ti yaw na, ka təv i Dzayrus. Tə gwaɗay: «Dem yak kə mət, ka wurɗeye me a miter na, sa meriye?» \p \v 36 Ane tuk na, Yesu na, kə pa gər ka bazlam tay niye bay. Yesu a gwaɗay a Dzayrus: «Kâ dzədzar bay, dzala ha ka neŋ tsa na, tsɨy.» \p \v 37 Tsa na, a lətse, a ye. Ahəl nakə faya ma diye na, a gatay me a ndo hay ada tâ zəŋgal na bay. A vəlay tsəveɗ mede ka bo dziye na, a Piyer, a Yakuba ta malamar ŋgay Yuhana. \v 38 Tə ndisl naha a gay i Dzayrus bəy i gay i maɗuwule me na, Yesu a zəba ɗəre na, ndo hay faya ta tuwiye taŋgof taŋgof, siye hay faya ta tuwiye tə mawude eye ndəŋndəŋ. \v 39 Yesu a ŋgatay andza niye na, a fələkwa a gay, a ye naha a gwaɗatay a ndo neheye mə gay aye: «Mədzəɗay ta mətuway nakay na, kemey? Wawa nakay na, kə mət bay, neŋgeye mandzahəra eye.» \p \v 40 Ndo hay wuyi tə ŋgwasa faya. Tsa na, a həharataya ahaya abəra. Maa ləkaw ka təv ŋgay mə gay na, bəba ta may i wawa ta gawla ŋgay neheye mahkar ti ye ka bo dziye. Nəteye, ti ye tə fələkwa a gay nakə wawa mahəna eye mə ɗəma aye. \v 41 Tə ndisl naha na, Yesu a gəs dem niye abəra mə həlay ada a gwaɗay: «\tl Talita kum!\tl*» (Andza məgweɗe: «Dem, faya na gwaɗakeye, lətse!») \p \v 42 Tsa na, dem niye kwayaŋŋa hurum a lətse. A ye tə sik ŋgay kuteŋ kuteŋ. Məve i dem niye na, kuro gər eye sulo. Tsa na, ndo niye hay tə ŋgatay a wu niye a ge bo aye na, a gatay masuwayaŋ. \v 43 Tsa na, Yesu a gwaɗatay: «Wu nakay na ge aye na, kâ ɗumay ha a ndəray bay.» A gwaɗatay a bəba ta may i dem niye: «Vəlumay wu mənday ada mâ nda.» \c 6 \s1 Yesu ka dala i Nazaret \r Mata 13.53-58; Luka 4.16-30 \p \v 1 Ma dəba eye na, Yesu ta gawla ŋgay hay, tə lətse abəra ka təv niye, ti ye a gəma nakə Yesu a gəl mə ɗəma aye. \v 2 Pat i mazəzukw bo na, a ye a gay i maɗuwule me. Mə ɗəma na, ndo hay haladzay. A ɗatay ha bazlam i Mbəlom. Tə tsəne bazlam i Mbəlom nakə a tsikatay aye na, a gatay hərɓaɓəkka. Tə gwaɗ: «A hutaw labara nakay na, məŋgay? Maa vəlay ndaraw nakay na, way? Masuwayaŋ nakay faya ma giye na, a yaw məŋgay? \v 3 Neŋgeye na, ndo matsətseɗe mayako bəɗa? Ada neŋgeye na, wawa i Mari bəɗa? Malamar ŋgay hay na, Yakuba, Zozes, Yuda ada Simoŋ bəɗa? Malamar ŋgay dem aye hay dərmak nəteye ka təv kway kanaŋ, nəkway dziye bəɗaw?» Hərwi wu neheye tebiye ndo i Nazaret hay ta kərah məpe mədzal gər ka Yesu. \p \v 4 Yesu a gwaɗatay: «Ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom na, ndo hay ta təma na ada tə ɗəslay ha gər kwa məŋgay. Ane tuk na, ma gəma ŋgay mə walaŋ i ndo ŋgay hay ta malamar ŋgay hay na, tə ɗəslay ha gər bay.» \p \v 5 Hərwi niye, Yesu kə sla məge masuwayaŋ i wuray kwa tsekweŋ bay tebiye. Wu nakə a ge aye na, a pa həlay ka ndo wuray hay ɗəvats eye hay ada tâ mbəl abəra ma ɗəvats. \v 6 Ka təv eye niye, a gay wadəŋ wadəŋ a Yesu hərwi nakə ta dzala ha bay aye. Tsa na, a lətse a ye a gəma mekeleŋ eye hay bəse ta gəma ŋgay niye. A ye na, mata ɗatay ha bazlam i Mbəlom a ndo hay. \s1 Yesu a slər gawla ŋgay hay kuro gər eye sulo \r Mata 10.1,5-15; Luka 9.1-6 \p \v 7 Pat wuray na, Yesu a zalatay a gawla ŋgay hay kuro gər eye sulo, a gwaɗatay: «Na sləriye kurom ha a gəma hay wal wal. Ka deyumeye na, sulo sulo.» Tsa na, a vəlatay gədaŋ ka mahəhere məsəfəre neheye ŋgwalak eye bay aye abəra ka ndo hay. \p \v 8 A gwaɗatay: «Ka deyumeye na, kâ zlum wuray a həlay bay. Sakwal na, ka zlumeye kəla. Ane tuk na, kâ zlum wu mənday bay. Kwa ɓəɓoro, kwa suloy kâ pum a gwezem bay. \v 9 Tahərak na, pum a sik, ane tuk na, kâ həlum petekeɗ i məkelkabo kurom hay sulo, sulo bay.» \p \v 10 Yesu a gwaɗatay sa: «Ka ndislum a gəma nakə ka deyumeye a ɗəma aye na, ndzum mə gay nakə ta təma kurom tə məŋgwese aye. Kâ yum kurom abəra mə gay niye bəse tsa bay. Ndzum mə ɗəma hus a pat nakə ka deyumeye a gəma mekeleŋ eye. \v 11 Taɗə ndo i gəma niye ka deyumeye a ɗəma, ta təma kurom bay ada agəna ta kərah məpe zləm ka bazlam kurom na, dum kurom abəra ma gəma niye. Ahəl nakə ka yumaw kurom, nəkurom ka tsəveɗ mazlambar ka gərumeye ha tsəveɗ i gəma niye na, tətəkum ha bətekwew i gəma niye abəra ka sik kurom hay. Niye na, ta səriye ha ta təma kurom bay.» \p \v 12 Yesu a ndəvatay ha me ŋgay niye a tsikatay aye na, tə həl bo ti ye. Tə ndisl a gəma niye hay na, ta dazlay a məɗe ha bazlam i Mbəlom a ndo hay. Tə gwaɗatay a ndo i gəma niye hay: «Mbəɗum ha mede kurom» \v 13 ada ta həhar fakalaw abəra ka ndo hay. Tə faɗa mal ka ndo neheye ɗəvats eye hay aye. Tə mbəl tay ha abəra ma ɗəvats niye. Ndo neheye tə mbəl tay ha aye na, nəteye haladzay. \s1 Herod ta Yuhana madzəhuɓe ndo a yam \r Mata 14.1-12; Luka 3.19-20, 9.7-9 \p \v 14 Yesu a ɗa a zləm haladzay a gəma hay wal wal tebiye. Kwa bəy nakə tə zalay Herod aye kə tsəne labara i Yesu dərmak. \p Ndo mekeleŋ eye hay tə gwaɗ ka Yesu: «Neŋgeye na, Yuhana madzəhuɓe ndo a yam kə lətsew abəra ma mədahaŋ. Hərwi niye nakə a huta gədaŋ ka məge masuwayaŋ.» \p \v 15 Siye hay na, tə gwaɗ: «Neŋgeye na, Eliya ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom niye ahəl niye.» \p Siye hay tə gwaɗ: «Neŋgeye na, ndo i maslaŋ i Mbəlom nəte mə walaŋ i ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom neheye ahəl niye aye.» \p \v 16 Herod a tsəne andza niye na, a gwaɗ: «Ndo niye na, Yuhana nakə ahəl niye na ɗəs faya abəra gər eye na, kə lətsew abəra ma tsəvay.» \p \v 17 Herod a tsik andza niye na, hərwi maa vəl tsəveɗ ka məgəse Yuhana na, bo ŋgay eye. Tə gəs na ada tə pa na a daŋgay. Tə pay səselek a sik. Herod a ge andza niye na, hərwi Yuhana a gay me ka mabuwe Herodiyad ŋgwas i malamar ŋgay nakə tə zalay Filip aye. \v 18 A gəs Yuhana a pa na a daŋgay na, hərwi Yuhana a gwaɗay: «Bazlam i Mbəlom a ge me ka mabuwe ŋgwas i malamar yak.» \p \v 19 Yuhana a tsik andza niye na, a ndalay a Herodiyad. A say haɓe məkəɗe Yuhana. Herodiyad a sla məkəɗe na Yuhana bay na, hərwi Herod. \v 20 Hərwi mey na? Herod na, a dzədzaraway a Yuhana. A dzədzaraway na, a sər ha Yuhana na, neŋgeye ndo lele eye, kə ge mənese bay. Herod a ge faya me hərwi ada tâ kəɗ na bay. A tsəne andza niye na, a dzədzar haladzay. Haɓe ɗuh a pawa zləm ka bazlam i Yuhana na, lele. Aya ane a sla faya matəme bay. \p \v 21 Pat eye andaya na, Herodiyad a huta tsəveɗ ka məkəɗe Yuhana tuk. Pat eye niye na, Herod a ge magurlom i pat i məwe ŋgay. A zalatay a ndo ŋgay neheye bagwar eye ma məsler ka dala ŋgay aye. A zalay a bagwar i sidzew hay ada ta ndo neheye ka dala i Galile məzele tay a ɗa a zləm aye. Ti ye naha tebiye a magurlom niye. \v 22 Anəke na, dem i Herodiyad niye a ye, a fələkwa ka təv i ndo neheye mahaya gər eye. A ye naha na, a dazlay a məhetse. Məhetse i dem niye a hats eye na, a le ka bəy ta ndo neheye a zalatay a magurlom aye. Bəy a zalay a dem niye a gwaɗay: «Nəkar na, tsətsah fagaya wu nakə a saka aye, na vəlakeye.» \v 23 A mbaɗay tsaɗ tsaɗ, a gwaɗay: «Kwa mey mey! Ka tsətsah na, na vəlakeye. Kwa dala, na ɗəsakeye faya abəra, na vəlakeye ha a nəkar ka ləviye.» \p \v 24 Tsa na, dem niye a yaw abəra, a ye ka təv i may ŋgay. A gwaɗay a may ŋgay: «May ga, bəy a gweɗeŋ “Tsətsah wu nakə a saka aye, na vəlakeye” na, na tsətsah faya na, mey?» \p May ŋgay a gwaɗay: «Tsətsah na, mâ ɗəsaka gər i Yuhana madzəhuɓe ndo a yam.» \p \v 25 Dem niye a ma ta bəse ka təv i bəy. A ye naha a tsətsah wu nakə a say aye tuk. A gwaɗay a bəy: «A seŋ na, vəleŋ gər i Yuhana madzəhuɓe ndo a yam ka bəgəlam anəke kiyye.» \p \v 26 Bəy a tsəne andza niye na, a ndalay haladzay, hərwi a say məkəɗe na Yuhana bay. Kwa a ndalay bəbay na, a sla makərahay ha bay hərwi ɓa ka mbərəm məmbeɗe kame i ndo neheye mazala eye a magurlom aye. \v 27 A zalay a sidzew ŋgay nəte, a gwaɗay: «Do bəse! Tâ ɗəsaw gər i Yuhana madzəhuɓe ndo a yam ada kâ pa ahaya ka bəgəlam.» Sidzew niye a ye. A ye naha na, a fələkwa a gay i daŋgay, a ɗəs gər i Yuhana. \v 28 Tsa na, a pa ahaya ka bəgəlam. A zla ahaya a vəlay a dem niye. Dem niye a təma, a ye ha a vəlay a may ŋgay dərmak. \v 29 Gawla i Yuhana hay tə tsəne, ta ɗəs gər abəra ka Yuhana na, ti yaw tə zla ahaya mədahaŋ i Yuhana abəra ma daŋgay, tə pa na a bəɗ. \s1 Tapa i ɗaf zləm tə kəlef sulo \r Mata 14.13-21; Luka 9.10-17; Yuhana 6.1-14 \p \v 30 Yesu kə slər ndo i maslaŋ ŋgay hay mata ɗa ha bazlam i Mbəlom. Anəke na, tə maw tuk. Tə maw ka təv i Yesu, ta təkəray wu nakə tə gaw aye ada tə matətike nakə ta tətikatayaw a ndo hay aye. \p \v 31 Azlakwa bay ka təv nakə nəteye mə ɗəma aye na, ndo hay haladzay faya ta diye naha ka təv tay ada siye hay haladzay faya ta mbəɗiye gər wu tay. Yesu ta gawla ŋgay hay ta huta həlay i mənde wu mənday kwa tsekweŋ bay tebiye. Yesu a zəba faya andza niye na, a gwaɗatay a gawla ŋgay hay: «Takwa kway abəra kanaŋ, takwa a təv nakə ndo hay andaya bay aye ta zəzukwakwa bo mə ɗəma.» \v 32 Tsa na, tə lətse, tə tsal a kwalalaŋ i yam, ti ye a təv nakə ndəray andaya mə ɗəma bay aye. \p \v 33 Ahəl nakə faya ta diye na, ndo hay haladzay ta ŋgatatay faya ta diye. Tə sər ha faya ta diye wu tay. Tsa na, ndo hay ti yaw abəra ma gəma hay wal wal ta hway tə sik, ka məndisle a təv nakə Yesu ta gawla ŋgay hay ta diye a ɗəma aye. \p \v 34 Yesu ta gawla ŋgay hay tə ndisl naha na, Yesu a mbəzlaw abəra ma kwalalaŋ i yam. A zəba ɗəre na, ndo hay mbərzəzza mahaya gər eye. A zəba fataya na, tə gay mə bo haladzay. Hərwi ndo neheye ta ndzəkit bo na, andza təɓaŋ neheye ndo mətsəkure tay andaya bay aye. Tsa na, a dazlay mətsikatay labara hay wal wal haladzay. \p \v 35 Mazlambar huwa faya ma giye na, gawla a Yesu ta həndzəɗ ka təv i Yesu tə gwaɗay: «Anəke huwa kə ge ada təv nakay kəsaf na, kəkay? Ndo neheye tebiye ta ndeyeweye wu mənday na, məŋgay? \v 36 Ŋgama gwaɗatay tâ ye mata səkəmaw wu mənday ma wuzlahgəma ada mə gay i ndo neheye tə mbay naha a wuzlahgəma aye.» \p \v 37 Yesu a mbəɗatay faya, a gwaɗatay: «Nəkurom eye vəlumatay wu mənday!» \p Gawla ŋgay hay ta tsətsah faya, tə gwaɗay: «Nəmaa hutaweye dala masəkəmaw wu mənday a ndo neheye ɗa ta rahiye na, məŋgay?» \p \v 38 Yesu a gwaɗatay: «Tapa i makwala nakə andaya fakuma aye na, nday? Ehey! Dum, zəbum ahaya təday!» Tə tsəne andza niye na, ti ye ta zəba ka makwala niye, nəteye tapa nday. \p Ta zəbaw faya na, ti yaw tə gwaɗay a Yesu: «Makwala andaya na, tapa zlam tə kəlef sulo.» \p \v 39 Ma dəba eye, Yesu a gwaɗatay: «Dum naha gwaɗumatay a ndo hay tâ ndza ka bəruk ka bəruk, ka guzer.» Guzer niye na, beremeffe a ndzohwaw mba. \v 40 Gawla i Yesu hay tə tsikatay a ndo niye hay andza niye. Tə ndza ka guzer niye. Ta nar bo na, siye nəteye temerre temerre. Siye hay kuro kuro zlam kuro kuro zlam. \p \v 41 Tə ndza na, Yesu a həl tapa i makwala niye zlam tə kəlef niye sulo aye. Tsa na, a zəba ɗəre a mbəlom, a gay naha sɨsœ a Mbəlom. A ndəv ha məgay naha sɨsœ a Mbəlom na, a ŋgəna ha makwala niye. A vəlatay a gawla ŋgay hay, a gwaɗatay: «Vəlumatay a ndo hay.» Tsa na, ti ye ta ŋgənatay a ndo neheye mandza eye tebiye. Yesu a həl kəlef neheye sulo aye, a ŋgənatay ha faya a ndo niye hay mandza eye tebiye sa. \v 42 Kwa way a nda makwala niye tə kəlef eye ka mərehe. \p \v 43 Ma dəba eye na, gawla i Yesu hay, ti ye naha, tə hayay gər a siye i makwala tə kəlef eye nakə a ləkaw aye. Tə hayay gər na, a rah a gwaŋ kuro gər eye sulo. \v 44 Ndo neheye tebiye tə nda makwala niye aye na, hasləka hay na, gwezem zlam. \s1 Yesu a ye ka gər i yam tə sik \r Mata 14.22-33; Yuhana 6.15-21 \p \v 45 Ma dəba eye kwayaŋŋa na, Yesu a gwaɗatay a gawla hay ŋgay: «Tsalum a kwalalaŋ i yam, dum ka gər i dəlov nakay a diye neŋgeɗ. Ka deyumeye na, a diye i gəma i Betesayda. Dum kame! Na ndziye kurom naha a ɗəma.» Tsa na, tə lətse ti ye. Yesu na, a tsikatay me a ndo neheye a ndatay ha wu mənday aye. A gwaɗatay: «Dum kurom a mətagay kurom hay tuk.» \v 46 Ma dəba eye na, ndo neheye ti ye wu tay na, Yesu a tsal a tsaholok. A ye na, mata ɗuwule me. \p \v 47 Həvaɗ a ge na, ahəl nakə gawla i Yesu hay faya ta diye, tə ndisl a wuzlah i dəlov. Yesu na, neŋgeye mahəŋgeye ka dala mba, kə həl bo mede zuk bay. \v 48 Gawla ŋgay hay faya ta giye ɗəretsətseh hərwi mətasl a ge ta gədaŋ ta diye tay, a say məme ha kwalalaŋ i yam ta dəba. Yesu a ŋgatatay na, nəteye faya ta siye ɗəretsətseh. Mbəlomɗa i dzagulok məzlehe na, Yesu a həl bo a ye ka təv tay tsəpak tsəpak ka gər i yam tə sik. A həndzəɗ bəse ta nəteye na, a say məlahatay kame. \p \v 49 Tə ŋgatay a Yesu faya ma diye ka gər i yam tə sik na, tə gwaɗ ma giye na, wu matəre ka ndo. Ta wuda. \v 50 Nəteye niye tebiye tə ŋgatay na, ta dzədzar haladzay. \p Ane tuk na, neŋgeye a tsikatay naha me, a gwaɗatay: «Tete kurom! Kâ dzədzarum bay. Nakay na, neŋ!» \p \v 51 Tsa na, a həndzəɗ ka təv i kwalalaŋ i yam. A tsal ka təv tay a kwalalaŋ i yam na, mətasl a ndza ɗeɗik. Tsa na, a gatay hərɓaɓəkka a gawla ŋgay hay. \v 52 A gatay hərɓaɓəkka na, hərwi ta sər ha gədaŋ i Yesu zuk bay. Kwa masuwayaŋ nakə Yesu a ge ta wu mənday aye bəbay na, huya ta pa na a mədzele gər tay bay, hərwi ta kula ha gər tay. \s1 Yesu a mbəl tay ha ndo i ɗəvats hay ma Genesaret \r Mata 14.34-36 \p \v 53 Ma dəba eye nakə Yesu ta gawla ŋgay hay tə tas abəra ma dəlov niye aye na, tə ndisl a gəma eye andaya tə zalay Genesaret. Tə ndisl a ɗəma na, tə ɓar na, kwalalaŋ i yam tay ka pəpəz i dəlov niye. \v 54 Tə mbəzlaw abəra ma kwalalaŋ i yam na, ndo neheye ma gəma niye aye tə sər na Yesu. \v 55 Ta hway məzalatayaw a ndo hay kwa məŋgay kwa məŋgay, ta həlatay ahaya ndo i ɗəvats hay a Yesu. Kwa ma gəma waray waray Yesu a yawa na, tə həlaway naha ndo i ɗəvats hay ta sləlah. \v 56 Kwa Yesu a ye na, a ŋgay, kwa a gəma wawa eye, kwa a gəma bagwar eye, kwa ndo neheye mandza eye ma dəba i gəma aye bəbay na, ndo hay tə haya gər ka təv məhay gər. Tə həlawayaw ndo i ɗəvats hay. Tə gaway amboh a Yesu hərwi ada mâ vəlatay tsəveɗ a ndo i ɗəvats hay tâ lamay na, a me i petekeɗ ŋgay tsa. Ndo neheye ta lamay aye na, nəteye tebiye ta mbəl. \c 7 \s1 Farisa hay tə kule tay \r Mata 15.1-20 \p \v 1 Pat wuray na, Farisa hay ta ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye, tə yaw ma Zerozelem. Tə yaw tə haya gər ka təv i Yesu. \v 2 Tə ŋgatay a siye i gawla i Yesu hay na, tə nda wu mənday andza niye ze məbere həlay. Andza məgweɗe na, ta bara həlay andza nakə kule i bəba təte tay hay a tsikatay aye bay. \p \v 3 Hərwi mey na, Farisa hay nəteye ta Yahuda hay tebiye na, tə ɗəslaway ha gər a kule i bəba təte tay hay. Ta bara həlay lele andza nakə mə kule tay bay na, ta ndiye ɗaf bay. \v 4 Taɗə ta maw mə luma na, ta bariye həlay təday ada ta ndiye ɗaf. Sa na, tə ɗəslaway ha gər a siye i kule tay hay wal wal, andza matsekeɗe gəse, gəzla ta səŋgəle i ɓəre. \p \v 5 Anəke na, Farisa hay ta ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye ta tsətsah ka Yesu, tə gwaɗay: «Gawla yak hay tə ɗəslay ha gər a kule i bəba təte kway təbey na, kemey? Tə nda ɗaf ze məbere həlay andza i kule i bəba təte kway hay na, kemey?» \p \v 6 Yesu a tsəne andza niye na, a mbəɗatay faya, a gwaɗatay: «Nəkurom na, ndo i bəbərek hay andza nakə Ezay ndo maslaŋ i Mbəlom a watsa ahəl niye! A watsa na, Mbəlom a gwaɗ: \q1 “Ndo neheye ta zembeɗeŋ na, tə bazlam ɗekɗek tsa, \q2 ɗərev tay na, dəreŋ tə neŋ. \q1 \v 7 Nəteye faya ta zembeɗeŋeye kəriye, \q2 ane tuk na, kəriye bəna deɗek bay. \q1 Wu nakə faya ta tətikateye a ndo hay aye na, \q2 bazlam mapala eye i ndo hay tsa.\f + \fr 7:7 \ft Ezay 29.13.\f*”» \p \v 8 Yesu a gwaɗatay sa: «Ka gərum ha bazlam i Mbəlom mapala eye hərwi məɗəslay ha gər a kule i ndo hay ɗuh na, kəkay!» \v 9 A gwaɗatay sa: «Asah! Ka gərum ha bazlam i Mbəlom mapala eye na, dəreŋ tə nəkurom, hərwi məgay gər a kule i bəba təte kurom hay lele ɗuh! \v 10 Musa a gwaɗ: “Rəhay ha gər a bəba yak ta may yak bəɗaw!\f + \fr 7:10 \ft Madayaw abəra ma Ezipt 20.12; Bazlam mapala eye masulo eye 5.16.\f*” A gwaɗ sa: “Ndoweye kə tsaɗay a bəba ŋgay ta may ŋgay na, kutoŋ tâ kəɗ na bəɗaw!\f + \fr 7:10 \ft Madayaw abəra ma Ezipt 21.17; Levitik 20.9.\f*” \v 11 Nəkurom na, ka təmum bazlam nakay bay. Nəkurom faya ka tətikumatay a ndo hay na, kule i \tl kurban\tl* tə məgweɗe a bəba kurom ta may kurom na: “Wu nakə na sliye faya məvəlaka haɓe hərwi madzəne kar aye na, \tl kurban\tl*” (andza məgweɗe zlele nakə mavəla eye hərwi Mbəlom aye). \v 12 Ma dəba eye na, a sakum ndo mâ dzəna bəba ŋgay ta may ŋgay sa bay. \v 13 Andza niye, faya ka nasumeye ha bazlam i Mbəlom tə kule nakə faya ka tətikumatay a ndo hay aye. Ada faya ka gumeye wu hay haladzay andza nakay sa.» \p \v 14 Ma dəba eye na, Yesu a zalatay a ndo hay. Ti ye naha ka təv ŋgay. Ti ye naha na, a gwaɗatay: «Nəkurom tebiye pum zləm ada tsənum wu nakay. \v 15 Wu nakə ndo ma ndiye a huɗ aye na, ma nasiye ha ndo ka təv i Mbəlom bay. Mata nas ha ndo na, wu nakə a yaw abəra mə ɗərev i ndo aye. \v 16 [Ndo nakə zləm andaya faya na, mâ tsəne!]» \p \v 17 Yesu a ndəv ha andza niye na, a ye ŋgway a gay. Gawla ŋgay hay ta zəŋgal na a gay. Ti ye naha ta tsətsah tə gwaɗay: «Dzeke nakə meeneŋ ka tsik aye na, mbəɗaw bo na, kəkay?» \p \v 18 Yesu a gwaɗatay: «Nəkurom dərmak na, ka sərum bəɗaw? Wu mənday nakə ndo ma ndiye a huɗ eye na, ma nasiye ha ɗərev i ndo zezeŋ bay. \v 19 Hərwi wu mənday nakə ndo zezeŋ a nda aye na, a ye a ɗərev bay. A ye na, a kutes tsa ada ma deyeweye abəra mə bo.» \p Bazlam i Yesu nakay a ɗa ha na, kwa wu mənday waray waray na, ndo ma ndiye. \p \v 20 Yesu a gwaɗatay sa na: «Wu nakə ma nasiye ha ndo ka təv i Mbəlom aye na, wu nakə a yaw abəra mə ɗərev aye. \v 21 Hərwi mədzal gər lelebay eye a yaw na, abəra mə ɗərev. Ta diye a mede nakə ŋgwalak eye bay aye, məge məkal, məkəɗe gər i ndo, \v 22 məge madama, məwe bor ka wu i ndo, məge seweɗ, məvatay gər a ndo hay, məge zlərwek, məge sələk, maŋgəlay bəzay a ndo hay, məɗəslay ha gər a bo, matəre ha bo andza gər mavuwe. \v 23 Wu neheye tebiye lelebay aye na, a yaw abəra mə bo i ndo zezeŋ. Wu neheye lelebay aye na, ma nasiye ha ndo ka təv i Mbəlom.» \s1 Ŋgwas Kanan wuray a dzala ha ka Yesu \r Mata 15.12-28 \p \v 24 Ma dəba eye na, a lətse a ye abəra ka təv niye. A ye ka dala i Tir ada a Sidoŋ. A ye a gay eye andaya mə ɗəma. A ye a ɗəma na, a say haɓe ndəray mâ sər ha neŋgeye ka niye bay. Ane tuk na, neŋgeye na, a sla məŋgehe bo bay. \p \v 25-26 Ŋgwas wuray andaya ka dala i Tir eye niye. Neŋgeye na, slala i Yahuda hay təbey. Tə wa na ma gəma nakə tə zalay Fenisi aye. Fenisi na, neŋgeye ka dala i Siri. Ŋgwas eye niye na, dem ŋgay andaya mahorvov a gay. A tsəne labara i Yesu nakə ndo hay faya ta tsikiye na, a ye ka təv i Yesu ta bəse. A ye naha a dəkway gurmets a Yesu, a gwaɗay: «Amboh! Fakalaw faya ma giye ha ɗəretsətseh tə dem ga, həhar faya abəra tey.» \p \v 27 Ane tuk na, Yesu a gwaɗay a ŋgwas niye na, «Gər ga ha! Neŋ na, na dzəniye slala ga təday andza nakə ta vəlateye wu mənday a wawa hay aye təday ada tâ rah. Məzle wu mənday i wawa hay məkalatay a wawa i kəra hay na, lele bay.» \p \v 28 Ŋgwas a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Andza niye, bəy ga. Kwa neŋ Yahuda hay bay bəbay na, ka sliye faya madzəne ga segey. Hərwi kwa wawa hay faya ta ndiye wu mənday na, nakə a dəɗaw fataya abəra mə bazlam aye na, wawa i kəra hay ta paliye, ta ndiye bəɗaw?» \p \v 29 Yesu a tsəne andza niye na, a gwaɗay a ŋgwas: «Bazlam yak nakə ka mbəɗeŋew faya ye na, lele. Do a mətagay, fakalaw ki yaw abəra mə bo i dem yak.» \p \v 30 Tsa na, ŋgwas niye a maw a mətagay na, dem ŋgay mahəna eye ka təv məhəne. Fakalaw ki ye faya abəra. \s1 Yesu a mbəl ha ndo wuray madəŋgəzlak eye \p \v 31 Ma dəba eye na, Yesu a lətse abəra ma gəma i Tir. A həl bo, a ye ta gəma eye andaya tə zalay Sidoŋ ada ta dala nakə tə zalay Dekapol aye. A yaw tə ɗəma na, hərwi məmaw ka tsakay i dəlov i Galile. \p \v 32 A ndislew a ɗəma na, tə zlay naha ndo wuray mandək aye. Tə gay amboh a Yesu, tə gwaɗay: «Amboh! Pa həlay ka ndo may nakay ada mâ mbəl abəra ma ɗəvats ŋgay nakay tey.» \p \v 33 Tsa na, Yesu a gay wiyaw a mandək niye mahəŋgeye, ti ye dəreŋ abəra ka təv i ndo hay. Ti ye naha na, a pay wur həlay a zləm i mandək niye. A pay wur həlay na, a zləm sulo sulo. A tuf slesleɓ ka wur həlay a lamay ha a ɗərneh i ndo niye. \v 34 Tsa na, a zəba ɗəre a mbəlom. A ma ha məsəfəre ŋgək a bəzihuɗ. Tsa na, a gwaɗay a ndo niye: «\tl Effata!\tl*» Andza məgweɗe: «Zləm yak mâ həndək!» \v 35 Kwayaŋŋa zləm i ndo niye a həndək. A tsəne zləm lele tuk. Wu nakə a ɓaray na ɗərneh a tsik ha me lelebay eye na, a pəla tuk. A tsik me wulaŋaŋa lele tuk. \p \v 36 Ma dəba eye na, Yesu a gatay me a ndo niye hay tebiye, a gwaɗatay: «Kâ ɗum ha wu nakə na ge aye a ndəray bay.» Yesu a gatay me məɗe ha na, nəteye tə zaka ha məɗe ha wu i Yesu niye a giye ɗuh. \p \v 37 Wu nakə Yesu a ge aye na, a gatay masuwayaŋ a ndo hay. Tə gwaɗ: «Wu nakə Yesu a ge tebiye aye na, lele haladzay. Neŋgeye na, kwa ndo mandək eye hay, ka həndəkatay na zləm, tə tsəne zləm lele. Kwa ndo neheye tə tsik me bay aye na, ka lambaɗatay ha ɗərneh tay, tə tsik me lele.» \c 8 \s1 Ndo hay gwezem faɗ Yesu a vəlatay wu mənday \r Mata 15.32-39 \p \v 1 Pat wuray na, ndo hay haladzay tə haya gər ka təv i Yesu sa. Yesu a zəba fataya na, may a wur fataya. Ada wu mənday andaya fataya bay. Yesu a zalatay a gawla ŋgay hay, a gwaɗatay: \v 2 «Ndo neheye na, tə geŋ mə bo haladzay, hərwi anaŋ məhəne mahkar na, nəteye ka təv ga ada wu mənday andaya fataya bay. \v 3 Na gwaɗatay: “Dum kurom ze mənde wu mənday” na, may ma kəɗiye tay ha ka tsəveɗ, ta ndisliye a mətagay tay hay bay. Hərwi ndo siye hay mə walaŋ tay na, nəteye dəreŋ.» \p \v 4 Gawla ŋgay hay ta mbəɗay faya, tə gwaɗay: «Anəke mə kəsaf nakay na, ka hutakweye wu mənday ɗa məvəlatay a ndo neheye na, məŋgay?» \p \v 5 Yesu a tsətsah ka gawla ŋgay hay, a gwaɗatay: «Makwala andaya fakuma na, tapa nday?» \p Tsa na, ta mbəɗay faya, tə gwaɗay: «Makwala andaya famaya na, tapa tasəla.» \p \v 6 Tsa na, Yesu a gwaɗatay a ndo niye hay tâ ndza ka dala. A ye, a həlaw makwala neheye tapa tasəla aye. A gay naha sɨsœ a Mbəlom. A gay naha sɨsœ a Mbəlom na, a ŋgəna ha ɗaf niye, a vəlatay a gawla ŋgay ada tâ vəlatay a ndo hay tebiye. Gawla ŋgay hay tə vəlatay makwala niye a ndo hay. \v 7 Kəlef andaya ka gawla ŋgay hay tsakway sa. Yesu a həl kəlef niye, a gay naha sɨsœ a Mbəlom. A vəlatay a gawla ŋgay hay. A gwaɗatay: «Ŋgənumatay a ndo hay dərmak.» \p \v 8 Makwala tə kəlef niye na, kwa way a nda ɓəh ɓəh ka mərehe. Gawla i Yesu hay tə hayay gər a bəmalə nakə a ləkaw aye na, kəteh tasəla. \v 9 Ndo neheye tə nda ɗaf aye na, ta giye gwezem faɗ. \p Ma dəba eye na, Yesu a gwaɗatay: «Dum kurom tuk!» \v 10 Tsa na, Yesu a tsal ŋgway a kwalalaŋ i yam ta gawla ŋgay hay. Ti ye a gəma wuray tə zalay Daləmanuta. \s1 Farisa hay ta tsətsah masuwayaŋ ka Yesu \r Mata 16.1-12 \p \v 11 Tə ndisl a Daləmanuta na, Farisa hay ti ye naha ka təv tay. Ti ye naha na, ta dazlay mətsike me ta Yesu, hərwi a satay məhəle faya abəra suwat. Ta tsətsah ka Yesu, tə gwaɗay: «Gamay masuwayaŋ nakə ma ɗiye ha ka yaw abəra ka təv i Mbəlom aye.» \p \v 12 Yesu a tsəne bazlam tay nakə tə tsik aye na, a ma ha məsəfəre ŋgək a bəzihuɗ, a gwaɗatay: «Nəkurom ndo neheye tə ɗəre ka tsətsahumeye masuwayaŋ sa na, kemey? Anaŋ na tsikakumeye ta deɗek: Ɗaɗa ndəray ma gakumeye masuwayaŋ bay!» \p \v 13 Tsa na, Yesu a gər tay ha. A tsal ŋgway a kwalalaŋ i yam, a ye a tas abəra ma dəlov niye a diye neŋgeɗ. \p \v 14 Gawla i Yesu hay ta zəba wu tay hay na, ta mətsa ha gər tə masəkəme makwala. Andaya fataya mə kwalalaŋ i yam na, tapa nəte tsa. \v 15 Ahəl nakə faya ta diye na, Yesu a gatay ɗaf, a gwaɗatay: «Gum metsehe! Tsəpum gər kurom abəra ka gəɗe i Farisa hay tə bəmalə i Herod.» \p \v 16 Gawla ŋgay hay tə tsəne andza niye na, tə ma ha ka bo bazlam mə walaŋ tay. Tə gwaɗ: «A tsikakway na, hərwi nakə makwala andaya fakwaya bay aye!» \p \v 17 Tsa na, Yesu a səratay naha ka wu nakə faya ta miye ha a bo mə walaŋ tay aye. A gwaɗatay: «Ka ŋgurumeye bo kurom hərwi makwala nakə andaya fakuma bay aye na, kemey? Ada ka tsənum zuk bəɗaw? Ka pum a mədzal gər kurom təbəɗew? Mədzal gər kurom na, madərəzla eye kəla ɗaw? \p \v 18 «Ɗəre andaya fakuma ada kâ ŋgatumay a ɗəre bəɗaw? Zləm andaya fakuma hərwi mətsəne ada kâ tsənum bəɗaw? \p «Ada kə makumaw a gər təbəɗew? \v 19 Na ge tə makwala na, kəkay? Na ŋgəna ha makwala tapa zlam na, ndo hay gwezem zlam tə nda bəɗaw? Ada nakə a ləkaw ka hayumay gər na, gwaŋ nday?» \p Ta mbəɗay faya, tə gwaɗay: «Gwaŋ kuro gər eye sulo.» \p \v 20 Yesu a gwaɗatay sa: «Makwala neheye tapa tasəla aye na ŋgənatay a ndo hay gwezem faɗ aye na, nakə a ləkaw a rah na, kəteh nday?» \p Ta mbəɗay faya, tə gwaɗay: «Kəteh tasəla.» \p \v 21 Yesu a gwaɗatay: «Aya! Ada ka sərum ha sa bəɗaw?» \s1 Yesu a mbəl ha guluf \p \v 22 Tsa na, tə ndisl a gəma wuray tə zalay Betesayda. Mə ɗəma na, tə gəsay naha həlay a ndoweye andaya guluf eye ka təv i Yesu. Tə gay amboh a Yesu. Tə gwaɗay: «Tətal ka ndo may anaŋ ada mâ ŋgatay a ɗəre tey.» \p \v 23 Yesu a gəs ndo niye guluf eye mə həlay, a ye ha abəra ma wuzlahgəma. Ti ye naha na, Yesu a tuf slesleɓ ka ɗəre i guluf niye. A pa faya həlay, a tsətsah faya a gwaɗay: «Ka ŋgatay a wu ɗaw?» \p \v 24 Guluf niye a zəba ɗəre na, a gwaɗay a Yesu: «Na ŋgatay a ndo hay. Na ŋgatatay na, andza gərɗaf hay, ane tuk na, faya ta diye.» \p \v 25 Tsa na, Yesu a pay həlay ka ɗəre sa. Ɗəre i guluf niye na, a mbəl lele. A ŋgatay a ɗəre kulir kulir tuk. \p \v 26 Yesu a gwaɗay: «Anəke na, do wu yak a mətagay tuk. Kâ ye ta wuzlahgəma bay kəla.» \s1 Piyer a ɗa ha Yesu neŋgeye Kəriste \r Mata 16.13-20; Luka 9.18-21 \p \v 27 Ma dəba eye na, Yesu ta gawla ŋgay hay tə lətse, ti ye abəra ma gəma niye. Ti ye a gəma neheye bəse tə mbay naha a gəma i Sezare Filipi aye. Ahəl nakə nəteye ka tsəveɗ faya ta diye na, Yesu a tsətsah ka gawla ŋgay hay, a gwaɗatay: «Ndo hay tə gwaɗ fagaya neŋ na, way?» \p \v 28 Ta mbəɗay faya tə gwaɗay: «Siye hay tə gwaɗ nəkar na, Yuhana madzəhuɓe ndo a yam, ndo mekeleŋ eye hay tə gwaɗ nəkar na, Eliya, siye hay tə gwaɗ nəkar na, nəte mə walaŋ i ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom hay.» \p \v 29 Yesu a tsətsah fataya, a gwaɗatay: «Ada nəkurom ka gwaɗum i kurom, neŋ na, way?» \p Tsa na, Piyer a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Nəkar na, Kəriste.» \p \v 30 Tsa na, Yesu a gatay me, a gwaɗatay: «Kâ tsikumay a ndəray bay.» \s1 Yesu a ɗa ha məməte ŋgay \r Mata 16.21-28 \p \v 31 Tsa na, Yesu a pa bo ka mətsikatay me a zləm. A gwaɗatay: «Neŋ Wawa i Ndo na, kutoŋ na siye ɗəretsətseh haladzay. Bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom ta ndo neheye tə dzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye ada siye i madugula hay na, nəteye ta wuɗiye ga bay. Ta kaliye ga ha, ta ta kəɗiye ga. Ane tuk na, na həniye sulo mamahkar eye na, na lətseweye abəra ma mədahaŋ.» \v 32 A ɗatay ha parak parak lele ka həmbər mətsikatay bay. \p Tsa na, Piyer a zalay kətsah mahəŋgeye, a gay me. \v 33 Yesu a mbəɗa me ka təv i gawla ŋgay siye hay. A zəba naha fataya. A gay me a Piyer, kutik kutik, a gwaɗay: «Do abəra ka təv ga. Do a dəba, nəkar na, Fakalaw. Ka dzala gər andza Mbəlom bay, ka dzala gər na, andza i ndo zezeŋ.» \p \v 34 Tsa na, Yesu a zalatay a ndo hay ta gawla ŋgay hay. A gwaɗatay a nəteye tebiye: «A say a ndoweye məpeŋ bəzay na, mâ gər ha wu nakə a say a ɗərev ŋgay aye. Mâ zla mayako mazləlmbaɗa eye ada mâ peŋ bəzay.\f + \fr 8:34 \ft Məzle mayako mazləlmbaɗa eye na, andza məgweɗe: Məndze maləva bo eye məvəle ha məsəfəre ŋgay andza Yesu.\f* \v 35 Andza niye, ndo nakə a say mətəme ha məsəfəre ŋgay aye na, ma dziye ha ɗuh. Ane tuk na, ndo nakə ma dziye ha məsəfəre ŋgay hərwi ga ada hərwi Labara Ŋgwalak eye na, ma təmiye ha ɗuh. \v 36 Taɗə ndoweye kə huta zlele i məndzibəra tebiye a neŋgeye, ane tuk na, kə dze ha məsəfəre ŋgay na, ŋgama ŋgay aye na, mey? \v 37 Wu andaya nakə ndo zezeŋ ma sliye faya məvəle hərwi mambəɗa ahaya məsəfəre ŋgay aye ɗaw? \p \v 38 «Nəkurom ndo neheye anəke aye, nəkurom na, mə walaŋ i ndo neheye tə sər Mbəlom bay, faya ta giye mezeleme aye. Taɗə ndoweye ka kərah ga ada kə ɗatay ha bazlam ga a ndo hay bay na, neŋ dərmak na ta kərahiye na. Na ta kərahiye na na, ahəl nakə neŋ Wawa i Ndo na deyeweye ta məzlaɓ i Bəba Mbəlom ada ta gawla i Mbəlom hay aye.» \c 9 \p \v 1 Yesu a gwaɗatay sa: «Sərum ha na, ndo siye hay mə walaŋ kurom neheye anəke kanaŋ aye, nəteye na, ta mətiye zuk bay. Ta ta mətiye na, ta ŋgateye tə ɗəre tay a Bəy i Mbəlom nakə ma ləviye bəy ŋgay ta gədaŋ aye təday.» \s1 Bo i Yesu a mbəɗa \r Mata 17.1-13; Luka 9.28-36; 2 Piyer 1.16-18 \p \v 2 Ma dəba i məhəne məkwa na, Yesu a zalay a Piyer, a Yakuba ta Yuhana, ti ye tə tsal a mahəmba zəbol eye. Ahəl nakə nəteye mə mahəmba niye mahəteye na, bo i Yesu a mbəɗa ka ɗəre tay. \v 3 Petekeɗ ŋgay a mbəɗa herre kuɗekuɗek. Məsləɗe i petekeɗ niye na, ndəray kwa nəte ka məndzibəra ma sliye məsləɗe ha andza niye na, andaya bay. \p \v 4 Kwayaŋŋa gawla i Yesu neheye mahkar aye tə ŋgatatay a Eliya ta Musa nəteye faya ta tsikiye me tə Yesu. \p \v 5 Tsa na, Piyer a gwaɗay a Yesu: «Miter ga! Lele na, ndzakwa kanaŋ. Nəmaa kəruwakumeye madzawadzawa mahkar, nəte i yak, nəte i Musa ada nəte i Eliya.» \v 6 Piyer a tsik andza niye na, hərwi a sər wu nakə ma tsikiye bay. Hərwi nəteye neheye mahkar aye na, ta dzədzar haladzay. \p \v 7 Pazlay a mbəzlaw mə mbəlom, a dərəzl tay ha. Ma pazlay niye na, bazlam a tsənew abəra mə gəma, a gwaɗ: «Nakay na, wawa ga. Na wuɗa na haladzay. Pumay zləm a wu nakə ma tsikakumeye!» \p \v 8 Tsa na, gawla i Yesu neheye mahkar aye ta zəba ɗəre na, ndəray andaya sa bay. Andaya ka təv niye na, Yesu mahəŋgeye. \p \v 9 Ahəl nakə faya ta mbəzlaweye abəra mə mahəmba aye na, Yesu a gwaɗatay: «Wu nakə ka ŋgatumay aye na, kâ təkərumay a ndəray bay hus a pat nakə neŋ, Wawa i Ndo na lətsew abəra ma mədahaŋ aye təday.» \v 10 Ta təma bazlam nakə Yesu a tsikatay aye. Anəke na, ta tsətsah mə walaŋ tay, tə gwaɗ: «Mələtsew abəra ma mədahaŋ na, andza məgweɗe mey?» \p \v 11 Tsa na, gawla ŋgay hay ta tsətsah faya, tə gwaɗay: «Ndo neheye tə dzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye tə gwaɗ na, Eliya ma lahaweye madayaw təday na, hərwi mey?» \p \v 12 Yesu a mbəɗatay faya, a gwaɗatay: «Andza niye, Eliya ma lahaweye madayaw. Ma lambaɗiye tay ha wu hay tebiye təday. Ta watsa ka gər i Wawa i Ndo dərmak. Tə watsa na, tə gwaɗ: “Neŋgeye na, ma siye ɗəretsətseh haladzay ada ta zəbiye faya andza ndo bay” bəɗaw? \v 13 Na tsikakumeye parakka: Eliya na, ɓa ki yaw tsɨy. Ndo hay ta gay wu nakə a satay aye. Bazlam i Mbəlom kə tsik faya andza niye.» \s1 Yesu a mbəl ha wawa \r Mata 17.14-21; Luka 9.37-43 \p \v 14 Tə ndisl ka təv i siye i gawla ŋgay hay na, tə ndzay naha a gər a ndo hay haladzay tə lawara tay ha a wuzlah. Ndo neheye tə dzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye aye ta gawla i Yesu hay faya ta kəɗiye wuway a bo. \v 15 Ndo hay tə ŋgatay a Yesu faya ta diye naha ka təv tay ta gawla ŋgay neheye mahkar aye na, a gatay hərɓaɓəkka. Tsa na, ta hway ka təv ŋgay mata tsikay me. \v 16 A gwaɗatay: «Ka kəɗum wuway ta nəteye ka wuye mey?» \p \v 17 Tsa na, ndoweye andaya mə walaŋ i ndo niye hay a mbəɗayaw faya, a gwaɗay: «Miter, neŋ na zlakaw wawa ga, hərwi mahorvov a gay. A gay na, a ɓaraway ka bazlam ŋgəts. \v 18 Mahorvov a gəsawa na. A gəsawa na na, kwa ka waray. A kalawa ha ka dala ɓəra ɓəra. Makukufay a yawaw faya abəra ada a həpəɗawa zler ada a sarawa ha. Na tsətsah ka gawla yak neheye ta həhar faya bəra mahorvov tey na, tə mba faya mahəhere bay.» \p \v 19 Yesu a tsikatay parakka a ndo niye hay, a gwaɗatay: «Nəkurom neheye anəke ka dzalum ha ka Mbəlom bay aye! Na ndziye ka təv kurom na, hadzəgay? Na zliye ŋgatay hərwi kurom na, məndze hadzəgay? Ahe! Zlumeŋ ahaya wawa eye kanaŋ.» \p \v 20 Ti ye, tə zlayaw wawa niye. \p Fakalaw niye mə bo i wawa niye a ŋgatay a Yesu na, a ɓəl ha wawa niye ta gədaŋ. Wawa niye a dəɗ. Tsa na, a tambolom ha ka dala tambolom tambolom. Makukufay a yaw ka bazlam. \p \v 21 Yesu a gwaɗay a bəba i wawa niye: «Wu nakay a gay na, kə ndza faya hadzəgay?» \p Bəba i wawa niye a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Wu nakay a dazlay na, neŋgeye wawa eye mba. \v 22 Fakalaw a kalawa ha a ako ada a yam hərwi ada mâ mət. Taɗə ka sliye faya na, amboh dzəna may tey.» \p \v 23 Yesu a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Ka gwaɗ na, “Taɗə ka sliye faya na, dzəna may tey” ba! Ane tuk na, hərwi ndo nakə kə dzala ha ka neŋ aye na, wuray andaya ma giye bo hərwi ŋgay bay na, andaya bay.» \p \v 24 Tsa na, bəba i wawa niye a wuda ta magala, a gwaɗ: «Na dzala ha! Səkeheŋ ha mədzele ka nəkar.» \p \v 25 Ahəl nakə Yesu ta bəba i wawa niye faya ta tsikiye me aye na, ndo hay ta hway naha haladzay ka təv tay. Yesu ka zəba ndo hay faya ta diye naha na, a ŋgərəz ka fakalaw, a gwaɗ: «Nəkar fakalaw nakay matəra ha ndo mandək eye ada mətsike me bay aye na, faya na gwaɗakeye dara abəra mə bo i wawa nakay. Kâ ma faya mede a bo i wawa nakay ɗaɗa sa bay!» \p \v 26 Fakalaw niye a wuda, a ɓəl ha wawa niye ta gədaŋ. Tsa na, a ndohwaw abəra mə bo i wawa niye. Wawa niye ma kaleye zləva andza ma mətiye. Ndo hay haladzay ka niye tə gwaɗ: «Wawa nakay na, kə mət.» \v 27 Yesu a gəs na mə həlay, a lətse ha. Wawa niye a lətse ka mbəlom. \p \v 28 Tsa na, Yesu ta gawla ŋgay hay, ti ye abəra ka niye, ti ye a mətagay. Ahəl nakə nəteye mahəteye mətagay na, ta tsətsah faya tə gwaɗay: «Nəmay, nəmaa mba faya mahəhere fakalaw abəra ka wawa niye təbey na, hərwi mey?» \p \v 29 Yesu a mbəɗatay faya: «Ka ɗuwulumay me a Mbəlom bay na, ka slumeye faya mahəhere slala i Fakalaw niye bay.» \s1 Yesu a ɗa ha məməte ta mələtsew ŋgay abəra ma tsəvay \r Mata 17.22-23; Luka 9.43-45 \p \v 30 Yesu ta gawla ŋgay hay tə lətse, ti ye abəra ma təv niye. Ti ye a təv mekeleŋ eye ta dala i Galile. Yesu a say na, ndo hay tâ sər ha təv nakə neŋgeye mə ɗəma aye bay. \v 31 A say ndo hay tâ sər faya bay na, hərwi faya ma tətikateye a gawla ŋgay hay. \p A tətikawatay a gawla ŋgay hay na, a gwaɗawatay: «Neŋ Wawa i Ndo na, ta gəsiye ga, ta vəlateye ga ha a həlay a ndo hay. Ta kəɗiye ga mədahaŋ eye, ada ma məhəne mamahkar eye na, na lətseweye abəra ma mədahaŋ.» \p \v 32 Ane tuk na, gawla ŋgay hay ta tsəne me ŋgay niye a say məgweɗe mey na, ta tsəne bay. Ada ta dzədzar matsətsehe faya. \s1 Matəme wawa hay \r Mata 18.1-5; Luka 9.46-48 \p \v 33 Tsa na, tə ndisl a Kafernahum. Ti ye naha, ti ye a gay nakə tə ndzawa mə ɗəma aye. Ahəl nakə nəteye mə gay niye na, Yesu a tsətsah fataya, a gwaɗatay: «Meeneŋ faya ka deyekweye ka tsəveɗ na, ka tsikum mə walaŋ kurom na, ka wuye mey?» \p \v 34 Ta mbəɗay faya a Yesu bay. Hərwi ahəl nakə faya ta diye ka tsəveɗ aye na, ta tsətsah ka bo mə walaŋ tay, tə gwaɗ: «Ndo nakə neŋgeye bagwar eye a ze ndo mə walaŋ kway nakay aye na, way?» \p \v 35 Yesu a ndza ka dala. Tsa na, a hayay gər a gawla ŋgay hay kuro gər eye sulo ka təv ŋgay. A gwaɗatay: «Ndo nakə a say matəre bagwar eye ka gər i ndo hay aye na, mâ həna ha gər ɗuh. Sa na, mâ təra ndo məgay məsler a ndo hay tebiye.» \p \v 36 Tsa na, Yesu a zla wawa tsekweŋ, a lətse ha a wuzlah tay. A gəs na wawa niye kurup kurup ka bo lele. \v 37 Tsa na, a gwaɗatay: «Ndoweye ka təma na wawa nakay lele andza wawa nakay anaŋ eye hərwi nakə a wuɗa ga aye na, a təma na, neŋ. Ndoweye ka təma ga na, a təma neŋ mahəgeye bay. A təma na, ndo nakə a sləra ga ahaya dərmak.» \s1 Ndo nakə kə neŋ ɗəre bay aye na, ndo ga \r Luka 9.49-50 \p \v 38 Ma dəba eye na, Yuhana a gwaɗay a Yesu: «Miter, nəmaa ŋgatay a ndoweye faya ma həhariye fakalaw abəra mə bo i ndo ta məzele yak. A samay haɓe məgay me hərwi neŋgeye na, ndo kway bay.» \p \v 39 Yesu a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Kâ gumay me bay. Hərwi ndoweye kə ge masuwayaŋ tə məzele ga na, ma tsikiye fagaya wu nakə lelebay aye bay. \v 40 Hərwi ndo nakə kə nakway ɗəre bay aye na, neŋgeye ndo kway.» \p \v 41 Yesu a gwaɗatay sa: «Ndoweye kə vəlakum yam məse hərwi nakə ka pumeŋ bəzay a neŋ Kəriste aye na, sərum ha ta deɗek, magogoy ŋgay ma dziye bay.» \s1 Masəpete \r Mata 18.6-9; Luka 17.1-2 \p \v 42 Yesu a gwaɗatay sa: «Ndoweye ka səpat ndo nəte mə walaŋ i wawa neheye tə dzala ha ka neŋ aye a mezeleme na, ŋgama tâ ɓaray maɗiz i kwar a ɗay ada tâ kal ha a huɗ i bəlay. \v 43 Taɗə həlay yak ma dəɗiye kar ha a mezeleme na, ɗəs na. Ŋgama huta məsəfəre ka təv i Mbəlom tə həlay yak nəte tə bəmalə nakə ta kaliye kar ha a ako nakə ma mbatiye ɗaɗa bay tə həlay yak sulo aye. [ \v 44 Mə ɗəma na, mətul neheye tə nda ndo aye na, tə mət bay, ada ako nakə ɗaɗa ma mbatiye bay aye.] \v 45 Taɗə sik yak ma dəɗiye kar ha a mezeleme na, ɗəs na. Ŋgama ɗuh na, fələkwa a Bəy i Mbəlom tə sik yak nəte tə bəmalə nakə ta kaliye kar ha a ako tə sik yak sulo aye. [ \v 46 Hərwi mə ɗəma na, mətul neheye tə nda ndo aye na, tə mət bay, ada ako nakə ɗaɗa ma mbatiye bay aye.] \v 47 Ada kə ge taɗə ɗəre yak ma dəɗiye kar ha a mezeleme na, ŋgwaɗ na. Ŋgama ɗuh na, fələkwa a Bəy i Mbəlom tə ɗəre yak nəte tə bəmalə nakə ta kaliye kar ha a ako nakə ɗaɗa ma mbatiye bay tə ɗəre yak sulo aye. \v 48 Mə ɗəma na, mətul neheye tə nda ndo aye na, tə mət bay, ada ako nakə ɗaɗa ma mbatiye bay aye.» \p \v 49 Yesu a gwaɗatay sa: «Andza ako nakə ndo məvəɗe ma vəɗiye ha wu aye na, ndo neheye tə dzala ga ha ta siye ɗəretsətseh hərwi mede tay. Sluwal dərmak andza niye, ta giye ka ala na, ada mâ vəɗ. \v 50 Sluwal na, wu nakə lele aye. Ane tuk na, taɗə sluwal a tsəhən bay na, ta giye ha sa kəkay ada mâ tsəhən na? Wewer andaya matəra ha lele sa bay. Nəkurom dərmak na, tərum andza sluwal nakə a tsəhən lele aye. Mə walaŋ kurom na, ndzum barbarra.» \c 10 \s1 Yesu a tsik ka mahəhere ŋgwas \r Mata 19.1-12; Luka 16.18 \p \v 1 Ma dəba eye na, Yesu ta gawla ŋgay hay tə lətse, ti ye abəra ma Kafernahum, ti ye ka dala i Yahuda. Tsa na, tə lətse, ti ye tə tas magayam i Yurdum. Mə ɗəma na, ndo hay haladzay tə haya gər ka təv ŋgay sa. Tsa na, a tsikatay bazlam i mbəlom andza nakə a tsikawatay aye. \p \v 2 Farisa hay ti ye naha ka təv ŋgay. Ti ye naha ka təv ŋgay na, hərwi a satay məhəle faya abəra suwat. Ta tsətsah faya tə gwaɗay: «Bazlam kway mapala eye kə vəl tsəveɗ a ndo ka mahəhere ŋgwas ŋgay ɗaw?» \p \v 3 Yesu a mbəɗatay faya na, tə matsətsehe dərmak. A gwaɗatay: «Bazlam mapala eye waray nakə Musa a vəlakum a tsik ka mahəhere ŋgwas na?» \p \v 4 Tə gwaɗay: «Musa a gwaɗ na, taɗə ndoweye a say mahəhere ŋgwas ŋgay na, mâ watsay ɗerewel i mahəhere a həlay. Kə watsay na, ada mâ həhar na tuk. Ndo hay ta səriye ha manaŋ ka həhar na ŋgwas ŋgay na, ka ɗerewel niye.» \p \v 5 Tsa na, Yesu a gwaɗatay: «Musa a watsakum gər i bazlam mapala eye nakay andza nakay na, hərwi ɗərev kurom nakə makula eye toŋgwa toŋgwa. \v 6 Ahəl niye ka madazlay na, andza niye bay. Hərwi mawatsa eye ka madazlay i məge məndzibəra na: “Mbəlom a ge hasləka ada ŋgwas. \v 7 Hərwi niye hasləka ma gəriye ha bəba ŋgay ta may ŋgay, ta ndziye ta ŋgwas ŋgay. \v 8 Ada nəteye ta təriye na, bo nəte.\f + \fr 10:8 \ft Madazlay i wu hay 1.27, 2.24.\f*” Andza niye, nəteye sulo sa bay, ane tuk na, andza ndo nəte.» \p \v 9 Yesu a gwaɗatay sa: «Ndo zezeŋ mâ ŋgəna ha wu nakə Mbəlom a dzapa ha aye bay.» \p \v 10 Yesu ta gawla ŋgay hay ti ye wu tay. Ahəl nakə nəteye mə gay ta gawla ŋgay hay aye na, gawla ŋgay hay ta tsətsah sa, tə gwaɗay: «Bazlam niye ka tsik eye na, andza məgweɗe mey?» \p \v 11 Yesu a mbəɗatay faya, a gwaɗatay: «Taɗə ndoweye ka həhar na ŋgwas ŋgay ada kə zla a ɗəma ŋgwas mekeleŋ eye na, kə ge madama. Kə gay mənese a ŋgwas ŋgay kurre eye. \v 12 Taɗə ŋgwas a wuɗa na zal ŋgay sa bay, a zla zal mekeleŋ eye dərmak na, kə ge madama.» \s1 Yesu a təma wawa hay \r Mata 19.13-15; Luka 18.15-17 \p \v 13 Ma dəba aye na, ndo hay tə həl naha wawa hay a Yesu hərwi ada mâ pa fataya həlay ada tâ huta ŋgama. Ane tuk na, gawla ŋgay hay tə gatay me a ndo niye hay tə həlay naha wawa hay aye. \v 14 Yesu a ŋgatay andza niye na, a yay a gər bay. A ndalay. A gwaɗatay a gawla ŋgay hay: «Gərum tay ha wawa hay tâ yaw ka təv ga! Kâ həharum tay hay bay, hərwi Bəy i Mbəlom mavəla eye na, a slala i ndo neheye andza wawa neheye. \v 15 Sərum ha na, ndoweye ka təma Bəy i Mbəlom andza wawa neheye bay na, ma diye a Bəy i Mbəlom bay.» \p \v 16 Tsa na, a zla wawa niye hay a həlay nəte ta nəte. A pa fataya ŋgama. \s1 Ndo i zlele ta Bəy i Mbəlom \r Mata 19.16-30; Luka 18.18-30 \p \v 17 Yesu ta gawla ŋgay hay tə lətse, ta diye na, ndoweye a yaw ka təv ŋgay mahway mahway. A ndisl ka təv ŋgay na, a dəkway gurmets kame ŋgay, a gwaɗay: «Miter lele eye, na hutiye sifa nakə ma ndəviye bay aye na, na giye na, kəkay?» \p \v 18 Yesu a gwaɗay: «Ka zeleŋ ndo lele eye na, kemey? Ndo lele eye na, Mbəlom nəte ŋgweŋ. \v 19 Ka sər bazlam i Mbəlom mapala eye ɗaw? Bazlam i Mbəlom mapala eye a gwaɗ na: “Kâ kəɗ gər i ndo bay, kâ ge madama bay, kâ ge məkal bay, kâ raw me ka ndo kame i sariya bay, kâ vay gər a ndo bay, rəhatay ha gər a bəba yak ta may yak.\f + \fr 10:19 \ft Madayaw abəra ma Ezipt 20.12-16; Bazlam mapala eye masulo eye 5.16-20.\f*”» \p \v 20 Ndo niye a gwaɗay: «Miter, gər i bazlam mapala eye neheye ka paslaweye na, na hənay ha gər kwa ma wawa.» \p \v 21 Yesu a ndazl na na, a wuɗa na haladzay. Tsa na, a gwaɗay: «A ləkaw fakaya abəra na, wu nəte. Anəke na, do ta səkəm ha zlele yak hay tebiye ada kâ ŋgənatay suloy aye a ndo i mətawak hay. Ka ge andza niye na, ka ta hutiye zlele mə mbəlom. Tsa na, dara, peŋ bəzay.» \p \v 22 Ndo niye a tsəne bazlam niye na, ɗərev a həɓay. A ye ŋgway ta mevel eye, hərwi zlele ŋgay na, haladzay. \p \v 23 Yesu a ŋgatay a ndo niye a ye ŋgway na, a zəba ka gawla ŋgay niye hay tə lawara na a wuzlah aye. A gwaɗatay: «Kay! Hərwi ndo i zlele na, mede a Bəy i Mbəlom i ŋgay na, mada me eye haladzay.» \p \v 24 Gawla ŋgay hay tə tsəne bazlam niye na, a vəlatay madzədzere. Ane tuk na, Yesu a gwaɗatay sa: «Wawa ga hay! Mede a Bəy i Mbəlom na, mada me eye haladzay! \v 25 Tə bəmalə nakə ndo i zlele ma diye a Bəy i Mbəlom aye na, ŋgama zləgweme mâ ye ta bəɗ i ləpəre.» \p \v 26 Tsa na, a gatay wadəŋ wadəŋ a gawla ŋgay hay. Tə gwaɗ mə walaŋ tay: «Ane tuk na, kə ge andza niye na, mata sle mətəme na, way?» \p \v 27 Yesu a zəba fataya, a gwaɗatay: «Ndəray ma sliye mətəme bay. Ane tuk na, Mbəlom ma sliye mətəme ha ndo. Hərwi neŋgeye na, wuray a zay gədaŋ təbey.» \p \v 28 Tsa na, Piyer a gwaɗay: «Tsəne! Nəmay anaŋ, nəmaa gər ha wu hay tebiye hərwi məpaka bəzay na, kəkay?» \p \v 29 Yesu a mbəɗatay faya a gwaɗatay: «Sərum ha! Ndoweye kə gər ha gay ŋgay, malamar ŋgay hasləka eye hay ta malamar ŋgay dem eye hay, may ŋgay, bəba ŋgay, wawa ŋgay hay, guvah ŋgay hərwi ga ada hərwi Labara Ŋgwalak eye na, \v 30 anəke ahəl kway nakay ma hutiye a ɗəma gay hay, malamar hasləka eye hay, malamar dem eye hay, maya hay, wawa hay, guvah hay na, haladzay a ze nakə a gər ha aye. Kəla na, ta geye ɗəretsətseh haladzay dərmak. Aza kame na, ma hutiye sifa nakə ma ndəviye bay aye. \v 31 Mə walaŋ i ndo neheye anəke nəteye ndo i me hay aye na, haladzay ta təriye ndo i dəba ada mə walaŋ i ndo neheye anəke nəteye ndo i dəba hay aye na, haladzay ta təriye ndo i me.» \s1 Yesu a ɗa ha məməte ŋgay \r Mata 20.17-19; Luka 18.31-34 \p \v 32 Yesu ta gawla ŋgay hay, tə həl bo, tə lətse hərwi mede a Zerozelem. Anəke na, nəteye ka tsəveɗ faya ta diye. Kame tay na, Yesu. Gawla ŋgay niye hay ta dzədzar. Ndo neheye tə patay bəzay faya ta diye ka bo dziye ta dzədzar haladzay. \p Yesu a zalatay a gawla ŋgay niye hay kuro gər eye sulo aye abəra mə walaŋ i ndo niye hay kətsah sa. Ka təv niye na, a tsikatay wu nakə ma ta təriye ka gər ŋgay aye. \p \v 33 A gwaɗatay: «Tsənum, anəke na, faya ka deyekweye a Zerozelem. Mə ɗəma na, neŋ Wawa i Ndo ta vəlateye ga ha a həlay a bagwar i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye ada a ndo neheye tə dzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye. Ta geŋeye sariya i məkəɗe. Ta vəlay ga ha a həlay i ndo neheye tə sər Mbəlom bay aye. \v 34 Nəteye na, ta ŋgweseŋeye dəla abəra mə gər. Ta tufeŋeye slesleɓ a ɗəre. Ta ndaɓiye ga ta mandalaɓa. Tsa na, ada ta kəɗiye ga tuk. Aya ane, ma dəba i məhəne mahkar na, na lətseweye abəra ma mədahaŋ.» \s1 Ndo bagwar eye ta ndo i məsler \r Mata 20.20-28; Luka 22.25-27 \p \v 35 Ma dəba aye na, Yakuba ta Yuhana wawa i Dzebede hay ta həndzəɗ ka təv ŋgay, tə gwaɗay: «Bəy Maduweŋ may, a samay na, gamay wu nakə a samay matsətsehe fakaya aye?» \p \v 36 Yesu a gwaɗatay: «A sakum nâ ge hərwi kurom na, wuye mey?» \p \v 37 Ta mbəɗay faya tə gwaɗay: «Wu nakə nəmaa tsətsah fakaya aye na, ahəl nakə aza ka ndziye ma bəy yak na, vəlamay tsəveɗ nəmaâ ndza ka təv yak, nəte ta diye i həlay i mənday ada neŋgeɗ ta diye i həlay i gula yak tey.» \p \v 38 Ane tuk na, Yesu a gwaɗatay: «Ka sərum wu nakə ka tsətsahumeye aye bay? Ka slumeye məse ɗəretsətseh nakə na siye aye ɗaw? Ka slumeye faya matəme tâ dzəhuɓ kurom ha a ɗəretsətseh nakə ta dzəhuɓiye ga ha a ɗəma aye ŋgway ɗaw?» \p \v 39 Ta mbəɗay faya, tə gwaɗay: «Nəmaa sliye faya.» \p Yesu a gwaɗatay: «Andza niye deɗek, ɗəretsətseh nakə na ta siye na, ka ta sumeye. Ɗəretsətseh nakə ta dzəhuɓiye ga ha a ɗəma aye na, ta dzəhuɓiye kurom ha a ɗəma. \v 40 Ane tuk na, məndze ta diye i həlay i mənday ga kəgəbay ta diye i həlay i gula ga na, mata tsike na, neŋ bay. Təv məndze niye na, i ndo neheye Mbəlom a ləvatay ha bo aye wu tay.» \p \v 41 Siye i gawla ŋgay neheye kuro aye tə tsəne bazlam niye na, a ndalatay haladzay. Tə ge mevel ka Yakuba ta Yuhana. \v 42 Hərwi niye Yesu a zalatay tebiye ka təv ŋgay, a gwaɗatay: «Ka sərum ha na, ndo neheye ta zəba fataya andza bəy bagwar eye ka məndzibəra faya ta ləviye ndo hay ta gədaŋ ada ndo bagwar eye hay ta ɓərəkiye ha gədaŋ tay ka siye i ndo hay. \v 43 Ane tuk na, mâ ge andza niye mə walaŋ kurom bay. Ɗuh na, kə ge ndəray mə walaŋ kurom a say matəre bagwar eye na, mâ təra ndo i məsler kurom. \v 44 Ada taɗə ndo mə walaŋ kurom a say matəre ndo i me na, mâ təra beke i ndo hay tebiye ɗuh. \v 45 Kwa neŋ Wawa i Ndo na yaw na, hərwi ada ndo hay tâ geŋ məsler bay. Na yaw ɗuh na, hərwi məgatay məsler a ndo hay ada məvəle ha məsəfəre ga hərwi məmbəle tay ha ndo hay haladzay.» \s1 Yesu a mbəl ha ndo guluf eye \r Mata 20.29-34; Luka 18.35-43 \p \v 46 Yesu ta gawla ŋgay hay tə ndisl a gəma i Zeriko. Ahəl nakə ti yaw abəra ma gəma niye na, ndo hay haladzay tə patayaw bəzay. Faya ta diye na, tə ndzay a gər a guluf wuray faya ma rəkiye wu mandza eye ka tsakay i tsəveɗ. Məzele ŋgay na, Bartime, andza məgweɗe wawa i Time. \v 47 Guluf niye a tsəne taɗakay faya ma diye na, Yesu ndo i Nazaret na, a wuda, a gwaɗ: «Yesu, Wawa i Davit, nâ gaka mə bo təbəɗew?» \p \v 48 Ndo hay haladzay tə gay me, tə gwaɗay: «Ka bəbəl mey? Ndza ɗikɗik!» \p Neŋgeye na, a səkah ha mawude sa ɗuh: «Wawa i Davit, nâ gaka mə bo təbəɗew?» \p \v 49 Tsa na, Yesu a lətse, a gwaɗatay: «Dum zalumeŋayaw, mâ yaw.» \p Ti ye tə zalay a guluf niye, tə gwaɗay: «Ɗərev mâ ye fakaya abəra bay. Lətse! Dara, faya ta zalakeye.» \p \v 50 Tsa na, a lətse hurum, a kal ha petekeɗ i mətasl ŋgay əvez ka dala. A ndapa a mbəlom, tsa na, a ye ka təv i Yesu. \p \v 51 Yesu a tsətsah faya, a gwaɗay: «A saka nâ ge hərwi yak na, mey?» \p Guluf niye a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Miter, a seŋ na, nâ ŋgatay a ɗəre sa tey.» \p \v 52 Tsa na, Yesu a gwaɗay: «Ka pa mədzal gər yak ka neŋ ta deɗek. Do, ka mbəl!» \p Tsa na, guluf niye a ŋgatay a ɗəre kwetseh kwetseh lele. A pay bəzay a Yesu. \c 11 \s1 Yesu a ndisl a Zerozelem \r Mata 21.1-11; Luka 19.28-40; Yuhana 12.12-19 \p \v 1 Anəke na, Yesu ta gawla ŋgay hay, nəteye bəse ta Zerozelem. Nəteye mə mahəmba nakə tə zalay Mahəmba i Tetəɗœz aye. Ka mahəmba eye niye na, gəma i Betifadze ta Betani andaya. Mə ɗəma na, Yesu a slər tay ha gawla ŋgay hay sulo, a gwaɗatay: \v 2 «Dum a gəma nakə kame kurom aye. Ka ndislum naha a ɗəma na, ka ndzumeye a gər a zuŋgo wawa eye ɗa məzle ndo maɓara eye. Ndəray kə ndza faya ɗaɗa zuk bay. Pəlumaw ada kâ yumeŋ ahaya. \v 3 Ndəray kə gwaɗakum: “Ka pəlumeye zuŋgo eye məge ha mey?” na, gwaɗumay: “A say a Bəy Maduweŋ. Ma ta ma ahaya kanaŋ bəse, ma ndziye bay.”» \p \v 4 Tsa na, ti ye a gəma niye. Ti ye naha a ɗəma na, tə huta zuŋgo niye wawa aye maɓara eye ma bəra ka məgeɗ, ka tsakay i tsəveɗ. Tsa na, tə pəla ha zuŋgo niye. \v 5 Mə ɗəma na, ndo hay andaya mandza eye. Tə gwaɗatay: «Ka gumeye ka niye mey? Ka pəlumeye zuŋgo eye məge ha mey?» \p \v 6 Tsa na, ta mbəɗatay faya andza nakə Yesu a tsikatay naha aye. Ndo niye hay tə tsəne andza niye na, tə gər tay ha. Tsa na, ti ye ha zuŋgo niye. \v 7 Ti ye ahaya zuŋgo niye a Yesu na, ta fətəl faya petekeɗ tay hay. Tsa na, a ndza ka zuŋgo niye. \v 8 Ndo hay haladzay ta fətəl petekeɗ tay hay ka tsəveɗ. Siye hay tə pa hawal i gərɗaf neheye tə ɗəsaw ma guvah hay aye hərwi məɗəslay ha gər a Yesu dərmak. \v 9 Ndo neheye kame i Yesu ta ndo neheye ma dəba ŋgay aye na, ta wuda, tə gwaɗ: «Zambaɗakway a Mbəlom! Mâ pa ŋgama ka ndo nakə faya ma deyeweye tə məzele i Bəy Maduweŋ aye! \v 10 Mbəlom mâ pa ŋgama ka bəy i bəba kway Davit! Zambaɗakway a Mbəlom, neŋgeye nakə mə mbəlom aye!» \s1 Yesu a vəlay mezeleme a gərɗaf i gurov \r Mata 21.18-19 \p \v 11 Tsa na, tə ndisl a Zerozelem. Tə ndisl naha a Zerozelem na, ti ye a gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom. A ndisl naha na, a zəba ka wu nakə ndo hay faya ta giye mə ɗəma aye. Ma dəba eye na, ti ye ta gawla ŋgay hay a gəma i Betani. Ti ye a ɗəma na, hərwi mazlambar pat faya ma dəɗiye. \p \v 12 Tədœ eye na, Yesu ta gawla ŋgay hay tə lətse abəra ma gəma i Betani, tə ma a Zerozelem. Ka tsəveɗ faya ta diye na, may a wur ka Yesu. \v 13 A ŋgatay naha a dərizl i gərɗaf wuray andza gurov slambah faya haladzay. Tsa na, a ye mata zəbaw faya. A gwaɗ: «Iŋgeɗhay na hutiye hohway ŋgay eye na ndiye.» A ye, a ndisl naha ka təv i dərizl i gərɗaf niye na, kakupkuppa slambah ɗekɗek bəna, hohway andaya bay. Hərwi kə ndisl ahəl ŋgay məwe bay. \v 14 Tsa na, Yesu a gwaɗay a dərizl i gərɗaf niye: «Ndəray mâ nda hohway yak ɗaɗa sa bay!» Tsa na, gawla ŋgay hay ta tsəne. \s1 Yesu mə gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom \r Mata 21.12-17; Luka 19.45-48; Yuhana 2.13-22 \p \v 15 Ma dəba eye na, tə ndisl a Zerozelem sa. Yesu a ye naha na, a ye a dalamətagay i gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom. A ye naha na, a dazlay mahəhere tay ha ndo masəkəme wu hay ta ndo neheye ta səkəmiye hay wu hay aye. A pay həlay a tabal i ndo mambəɗe ha suloy, a mbəzl ha təv məndze i ndo masəkəme ha bodobodo hay. \v 16 A gatay me a ndo məzle wu i tsakala kwa waray waray mede ha ta dalamətagay i gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom. \v 17 A ɗatay ha lele, a gwaɗatay: «Mawatsa eye mə Ɗerewel i Mbəlom na: “Ta zaleye a gay ga na, gay i maɗuwule me i slala i ndo hay wal wal tebiye.\f + \fr 11:17 \ft Ezay 56.7.\f*” Ane tuk na, nəkurom ka tərum ha lar i məkal hay na, kəkay?\f + \fr 11:17 \ft Zeremi 7.11.\f*» \p \v 18 Bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom ta ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye, tə tsəne wu nakə Yesu a gawa aye na, ta dzədzar hərwi ndo hay ta wuɗa bazlam i Yesu niye a tsikatay aye. Ta pəla tsəveɗ ka məkəɗe na Yesu. \p \v 19 Ta huwa pat pizze na, Yesu ta gawla ŋgay hay tə lətse, ti ye abəra ma Zerozelem. \s1 Məpe mədzal gər ka Yesu tə maɗuwule me \r Mata 21.20-22 \p \v 20 Tədœ eye pərik i mekedœ na, Yesu ta gawla ŋgay hay tə ma a Zerozelem. Ahəl nakə faya ta diye na, tə ŋgatay a dərizl i gərɗaf niye andza gurov aye. Dərizl i gərɗaf niye na, makula eye hus ta zləlay eye dzay. \v 21 Piyer a ŋgatay na, bazlam i Yesu nakə a tsikay a dərizl i gərɗaf niye a mayaw a gər. Tsa na, a gwaɗay a Yesu: «Miter, zəba ka dərizl i gərɗaf nakə ka vəlay mezeleme aye na, kə kula.» \p \v 22 Yesu a mbəɗatay faya, a gwaɗatay: «Gərumay ha mədzal gər kurom a Mbəlom! \v 23 Sərum ha lele, ndoweye kə gwaɗay a mahəmba nakay: “Lətse abəra kanaŋ, ta kal ha bo a bəlay”, kə ge a tsik ta mədzal gər nəte na, Mbəlom ma təmiye na. Ada mâ sər ha na, ma giye bo andza nakə a tsətsah aye. \v 24 Hərwi niye faya na tsikakumeye: Taɗə ka ɗuwulum me, ka tsətsahum wu ka Mbəlom na, dzalum ha na, ɓa ka hutum tsɨy. Mbəlom ma vəlakumeye. \v 25 Agəna nəkurom ta magum eye ta ndo na, ka ta ɗuwulumeye me a Mbəlom na, dum pəsum ha bo təday. Ada Mbəlom Bəba kurom mə mbəlom ma pəsakumeye ha dərmak. [ \v 26 Taɗə nəkurom mandza eye huya ta magum eye na, Bəba kurom nakə mə mbəlom aye ma pəsakumeye ha bay dərmak.]» \s1 Gədaŋ i Yesu \r Mata 21.23-27; Luka 20.1-8 \p \v 27 Ma dəba eye na, tə ma a Zerozelem tuk. Yesu a ye a dalamətagay i gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom. Ahəl nakə faya ma həhaliye mə ɗəma aye na, bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye ta ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye ada ta madugula siye hay, ti ye ka təv i Yesu. \v 28 Ti ye naha na, ta tsətsah faya, tə gwaɗay: «Ka ge wu neheye na, ta gədaŋ waray? Maa vəlaka gədaŋ eye na, way?» \p \v 29 Yesu a mbəɗatay faya, a gwaɗatay: «Neŋ dərmak na tsətsahiye fakuma matsətsehe nəte, taɗə ka mbəɗumeŋew faya na, na ge wu neheye ta gədaŋ waray na, na tsikakumeye. \v 30 Maa sləraw Yuhana madzəhuɓe ndo a yam na, way? Maa sləraw na, Mbəlom tsukuɗu ndo hay ɗaw? Mbəɗumeŋew faya tey.» \p \v 31 Tsa na, tə tsik mə walaŋ tay, tə gwaɗ: «Ka mbəɗakweye faya na, kəkay? Taɗə ka gwaɗakwa, maa slər ha Mbəlom, Yesu ma gwaɗakweye: “Ka dzalum ha ka wu nakə Yuhana a tsik aye bay na, kemey?” \v 32 Ada ka mbəɗakweye faya məgweɗe maa sləraw Yuhana na, ndo hay, ka tsikakweye təta bay.» Tə tsik təta bay na, hərwi ndo hay tebiye tə sər ta deɗek Yuhana na, ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom. Ta dzədzar mətsike andza niye hərwi ndo hay. \v 33 Ta mbəɗay faya a Yesu, tə gwaɗay: «Nəmaa sər bay.» \p Yesu a gwaɗatay: «Neŋ bəbay na ge wu neheye ta gədaŋ i way na, na tsikakumeye bay.» \c 12 \s1 Dzeke i ndo neheye tə həl tay ha a guvah nəteye seweɗ eye hay aye \r Mata 21.33-46; Luka 20.9-19 \p \v 1 Ma dəba eye na, Yesu a tsikatay me ta dzeke, a gwaɗatay: «Ndoweye a ɗəs guvah. A zəv a ɗəma dərizl i gərɗaf haladzay. Dərizl i gərɗaf niye hay na, tə wa hohway aye. A ndəv ha mazəve na, a lawara na həndits ta zleɗ. Tsa na, a lambaɗ a ɗəma təgwaɗ hərwi maɗɨtse a ɗəma hohway i dərizl i gərɗaf niye hay. A ɗəzl a ɗəma təv matsəpe wu. A ndəv ha malembeɗe guvah ŋgay niye na, a həl ndo i məfəte hay ada tâ fətay na. Bo ŋgay aye a ye a tsekene.\fig Guvah ta dərizl i gərɗaf mazəva eye mə ɗəma|src="lb00103c.tif" size="col" copy="Louise Bass" ref="12.1" \fig* \p \v 2 «Həlay i maŋgəle hohway i dərizl i gərɗaf niye hay kə sla. A slər ndo nəte mə walaŋ i ndo i məsler ŋgay hay hərwi ada tâ vəlayaw faya abəra i ŋgay. \v 3 Tsa na, ndo i məsler niye a ye. A ye naha na, ndo neheye faya ta tsəpiye guvah aye tə gəs na. Tə ndaɓa na ada ta həhara ahaya həlay kəriye. \v 4 Ndo i guvah a ŋgatay andza niye na, a slər ndo neŋgeɗ. A ye naha na, kurah tə wuya faya məkəɗe na. Tə kəɗ na ka gər, tə tsaɗay pəleslesle. \v 5 Ndo i guvah niye a zla ndo i məsler ŋgay mamahkar eye, a slər na sa. Neŋgeye na, tə kəɗ na mədahaŋ eye. Ndo i guvah niye a slər ndo wal wal sa. Tə ge tay ha andza niye dərmak. Siye hay tə ndaɓa tay ha, siye tə kəɗ tay mədahaŋ eye hay. \p \v 6 «Anəke a zəkayaw a ndo i guvah niye na, wawa ŋgay nəte nakə a wuɗa na haladzay aye. A slər na wawa ŋgay niye nəte aye. Hərwi a dzala a gwaɗ: “Wawa ga na, ta rəhay ha gər, ta geye wuray bay.” \p \v 7 «Wawa niye a ye. Tə ŋgatay na, tə gwaɗ mə walaŋ tay: “Aya! Anaŋ magedze ŋgay nakə ma ta ndiye na guvah ŋgay aye, ki yaw! Takwa, kəɗakwa na, ada guvah nakay ma mətsakweye a nəkway!” \v 8 Tsa na, ti ye faya, tə gəs na. Tə kəɗ na. Tə kal ha mədahaŋ eye dəreŋ abəra ma guvah niye.» \p \v 9 Tsa na, Yesu a tsətsah fataya a gwaɗatay: «Ndo i guvah ma giye anəke na, kəkay? Ndo i guvah niye ma deyeweye na, ma gəsiye tay ha ndo niye hay, ma kəɗiye tay ha. Ada ma həliye a ɗəma ndo mekeleŋ eye hay. \v 10 Ka dzaŋgum bazlam nakay mə Ɗerewel i Mbəlom bəɗaw? Mə ɗəma mawatsa eye na, a gwaɗ: \q1 “Kwar nakə ndo maɗəzle gay hay tə kal ha aye na, \q2 maa təra kwar lele eye a ze siye kwar hay na, neŋgeye ɗuh. \q1 \v 11 Maa gwaɗ kwar niye mâ təra kwar nakə lele eye hərwi maɗəzle gay na, Mbəlom. \q1 Niye na, məsler i Mbəlom hərwi kway.\f + \fr 12:11 \ft Dəmes hay 118.22-23.\f*”» \p \v 12 Madugula i Yahuda hay tə sər ha a tsik andza niye na, ka nəteye. Tsa na, ta pəla tsəveɗ məgəse na. Ane tuk na, tə gər ha, ti ye wu tay hərwi ta dzədzar ma ta ndalateye a ndo hay. \s1 Məvəlay dzaŋgal a bəy i Roma \r Mata 22.15-22; Luka 20.20-26 \p \v 13 Ma dəba eye na, tə slər Farisa hay ta ndo hay ŋgal mə walaŋ i ndo i Herod. Ti ye ka təv i Yesu hərwi məhəle faya abəra suwat. \v 14 Ti ye naha tə gwaɗay: «Miter, nəmaa sər ha nəkar ka tsik na, deɗek. Ka dzədzaray a wu nakə ndo hay ta dzaliye təbey ada ka ŋgəna tay ha ka bo bəra ndo hay təbey. Faya ka tətikateye a ndo hay deɗek ka mede nakə a say a Mbəlom aye. Ane tuk na, a samay matsətsehe fakaya: Bazlam kway mapala eye kə vəl tsəveɗ məvəle dzaŋgal a bəy i Roma tsukuɗu kə vəl tsəveɗ məvəle bay? Lele məvəle bay tsukuɗu, lele məvəle ɗaw?» \p \v 15 Yesu a sər ha a satay məhəle faya abəra suwat. Tsa na, a gwaɗatay: «A sakum məhəle fagaya abəra suwat na ka mey? Ehe zlumeŋew kwar i suloy təday, a seŋ mazəbe faya.» \p \v 16 Tə zlay naha kwar i suloy nəte. Tə vəlay. \p A təma kwar i suloy niye a zəba faya. Tsa na, a tsətsah, a gwaɗatay: «Mandzəkit bo nakay ta məzele nakay faya na, i way?» \p Tə gwaɗay: «I bəy i Roma ada mawatsa eye faya na, məzele ŋgay.» \p \v 17 Tsa na, Yesu a gwaɗatay: «Aya! Wu i bəy i Roma na, vəlumay ha a bəy i Roma ŋgway. Wu i Mbəlom na, vəlumay ha a Mbəlom ŋgway.» \p Tə tsəne bazlam i Yesu niye na, a gatay hərɓaɓəkka. \s1 Mələtsew abəra ma mədahaŋ \r Mata 22.23-33; Luka 20.27-40 \p \v 18 Ma dəba eye na, Saduke hay ti ye ka təv i Yesu. Azlakwa bay Saduke hay na, nəteye tə dzala ha tə gwaɗ: «Ka mət na, mələtsew abəra ma mədahaŋ andaya sa bay.» \v 19 Ti ye ta tsətsah ka Yesu, tə gwaɗay: «Miter, bazlam nakə Musa a watsamay a bazlam i Mbəlom mapala eye na, anaŋ. A gwaɗ: “Taɗə ndo a mət a gər ha ŋgwas ŋgay, ta wa zuk bay na, mata zle na madakway i ŋgwas niye na, malamar i ndo niye a mət aye bəɗaw? Ma zliye na, hərwi ada hulfe i ndo niye a mət aye mâ dze bay.\f + \fr 12:19 \ft Madazlay i wu hay 38.8; Bazlam mapala eye masulo eye 25.5-10.\f*” \v 20 Aya andaya ahəl niye ndo ta malamar ŋgay hay tasəla. Malamar tay bagwar eye a zla dahəlay. A zla dahəlay na, a mət. A mət na, ta wa ta dahəlay ŋgay niye a zla aye bay. \v 21 Məmbager ŋgay a zla na madakway i ŋgwas niye. Tsa na, a mət ze məwe wawa ta ŋgwas niye. Malamar tay mamahkar eye a ge ha andza niye dərmak. \v 22 Nəteye niye tasəla tə zla ŋgwas niye na, tə mət tebiye. Ndəray nəte mə walaŋ tay ta wa wawa ta ŋgwas niye bay. Ma dəba eye nəteye niye tebiye tə mət na, ŋgwas a mət dərmak. \v 23 Pat nakə aza ndo hay ta lətseweye abəra ma mədahaŋ aye na, ŋgwas niye ma mətseye na, a way? Hərwi mey na, nəteye niye tasəla aye ta zla na ka ŋgwas!» \p \v 24 Yesu a mbəɗatay faya, a gwaɗatay: «Andza niye bay. Kâ vumay gər a mədzal gər kurom bay. Ka tsikum andza niye na, hərwi ka sərum wu nakə mawatsa eye mə Ɗerewel i Mbəlom aye bay ada ka sərum gədaŋ i Mbəlom bay. \v 25 Ahəl nakə ta lətseweye abəra ma mədahaŋ aye na, hasləka hay ta ŋgwas hay ta zliye bo sa bay. Ane tuk na, ta ndziye na, andza gawla i Mbəlom neheye mə mbəlom aye. \v 26 Bazlam nakə a tsik ka mələtsew abəra ma mədahaŋ aye na, ka dzaŋgum ɗaɗa mə ɗerewel i Musa təbəɗew? A ɗa ha na, bazlam nakə Mbəlom a tsikayaw mə gay i dak niye dzaydzay andza faya ma təmiye na aye. Ka təv eye niye na, Mbəlom a gwaɗay a Musa: “Neŋ na, Mbəlom i Abraham, Mbəlom i Izak, Mbəlom i Zakob.\f + \fr 12:26 \ft Madayaw abəra ma Ezipt 3.2-4, 6, 15-16.\f*” \v 27 Mbəlom na, neŋgeye Mbəlom i mədahaŋ hay bay, neŋgeye Mbəlom i ndo neheye ta ndziye huya ta sifa aye. Nəkurom ka dzum tsəveɗ hərwi nakə ka gwaɗum mələtsew abəra ma mədahaŋ andaya bay aye.» \s1 Bazlam mapala eye bagwar eye \r Mata 22.34-40; Luka 10.25-28 \p \v 28 Ahəl nakə Yesu ta Saduke hay faya ta tsikiye me aye na, ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye andaya dərmak, faya ma piye zləm. A tsik ma mədzele gər ŋgay, a gwaɗ: «Yawa! Yesu a mbəɗatay faya a Saduke hay na, lele.» Tsa na, a həndzəɗ ka təv i Yesu. A tsətsah ka Yesu a gwaɗay: «Bazlam i Mbəlom mapala eye nakə a ze siye hay aye na, waray?» \p \v 29 Yesu a gwaɗay: «Bazlam i Mbəlom nakə mapala eye a ze siye hay aye na, anaŋ: “Nəkurom Israyel hay, pum zləm! Bəy Maduweŋ Mbəlom kway na, neŋgeye Bəy Maduweŋ nəte ŋgweŋ. \v 30 Wuɗa Bəy Maduweŋ Mbəlom yak tə ɗərev yak tebiye, ta məsəfəre yak tebiye, tə metsehe yak tebiye, ada ta gədaŋ yak peteh.\f + \fr 12:30 \ft Bazlam mapala eye masulo eye 6.4-5.\f*” \v 31 Bazlam mapala eye masulo eye anaŋ sa: “Wuɗa ndo i məgeɗ yak dərmak andza ka wuɗa na gər yak.\f + \fr 12:31 \ft Levitik 19.18.\f*” Bazlam i Mbəlom mapala eye maze neheye sulo aye na, andaya sa bay.» \p \v 32 Tsa na, ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye a gwaɗay a Yesu: «Lele haladzay ŋgalaka! Wu nakə ka tsik aye na, deɗek. Bəy Maduweŋ na, neŋgeye Mbəlom nəte. Ma dəba ŋgay na, Mbəlom mekeleŋ eye andaya bay. \v 33 Kwa way mâ wuɗa Mbəlom tə ɗərev ŋgay tebiye, ta ndaraw ŋgay tebiye. Ada mâ wuɗa ndo i məgeɗ ŋgay dərmak andza a wuɗa na gər ŋgay. Niye na, a ze məfəkay naha slo i gənaw a Mbəlom tə məvəlay naha siye i wu hay wal wal.» \p \v 34 Yesu a ŋgatay ndo niye a mbəɗay faya na, tə metsehe lele. Tsa na, a gwaɗay a ndo niye: «Nəkar na, bəse tə mede a Bəy i Mbəlom.» \p Ma dəba eye na, horoy a gatay a ndo hay matsətsehe faya bazlam. \s1 Kəriste na, Wawa i Davit ɗaw? \r Mata 22.41-46; Luka 20.41-44 \p \v 35 Ahəl niye na, Yesu a tətikawatay a ndo hay mə gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom. A tsətsah ka ndo hay, a gwaɗatay: «Ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye tə gwaɗ Kəriste neŋgeye na, Wawa i Davit na, kəkay? \v 36 Hərwi kwa Davit na, a tsik ta Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye, a gwaɗ: \q1 “Bəy Maduweŋ Mbəlom a gwaɗay a Bəy Maduweŋ ga na: \q1 Dara, ndza tə həlay i mənday ga, \q2 hus a pat nakə neŋ, na piye tay ha ndo məne ɗəre yak hay a huɗ i sik yak aye.\f + \fr 12:36 \ft Dəmes hay 110.1.\f*” \p \v 37 «Davit tə gər ŋgay na, kə zalay a Kəriste “Bəy Maduweŋ” tuk na, Kəriste ma təriye wawa ŋgay na, kəkay?» \p Bazlam i Yesu niye a tsik eye na, a yatay a gər a ndo niye hay faya ta pay zləm aye. \s1 Məgay metsehe a masəpete \r Mata 23.1-14; Luka 20.45-47 \p \v 38 Wu nakə faya ma tətikateye aye na, anaŋ. A gwaɗatay: «Həbum gər kurom abəra ka ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye hay. Nəteye i tay ta wuɗa mahəhele na, ta rəkwat eye. Ka təv məhay gər na, a satay ndo hay tâ tsikatay me ta məɗəslatay ha gər. \v 39 Kwa mə gay i maɗuwule me na, ta pəlawa i tay na, təv məndze nakə kame i ndo hay aye, ndo hay ta ŋgatateye lele. Mə magurlom, ta wuɗa na, təv məndze ŋgwalak eye. \v 40 Wu nakə tə vəlawatay a madakway i ŋgwas hay aye na, tə ndayawa na. Tə ɗuwulawa me na, vəɗvəɗ a ndəv bəse bay hərwi ada ndo hay tâ gwaɗ fataya nəteye ndo ŋgwalak eye hay. Slala i ndo neheye andza nakay aye na, Mbəlom ma giye fataya sariya na, ma ziye ndo siye hay!» \s1 Madakway i ŋgwas mətawak eye \r Luka 21.1-4 \p \v 41 Ma dəba eye na, Yesu a ndza bəse ta təv nakə ndo hay tə pawa a ɗəma suloy mə gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom. Ahəl nakə ndo hay faya ta piye suloy a wu məpe suloy aye na, Yesu faya ma zəbiye ka ndo hay ta piye suloy eye na, kəkay. Ndo i zlele hay haladzay tə pa a ɗəma suloy haladzay. \v 42 Madakway i ŋgwas wuray mətawak eye a ye naha dərmak. A ye naha a pa a ɗəma koɓo sulo. Koɓo ŋgay niye na, a sla dala nəte bay. \v 43 Yesu a ŋgatay a madakway i ŋgwas niye na, a zalatay a gawla ŋgay, a gwaɗatay: «Sərum ha, madakway i ŋgwas nakay na, maa vəl dala haladzay a ze i ndo hay na, neŋgeye. \v 44 Hərwi ndo mekeleŋ eye hay tə vəl na, abəra ka siye. A gatay mə gər sa bay. Ane tuk na, madakway i ŋgwas nakay mətawak eye na, a vəl ha tebiye, siye andaya sa bay.» \c 13 \s1 Yesu a ɗa ha ta mbəzliye ha gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom \r Mata 24.1-2; Luka 21.5-6 \p \v 1 Ahəl nakə Yesu a yaw abəra ma dalamətagay i gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom aye na, ndo nəte mə walaŋ i gawla hay a gwaɗatay: «Miter! Zəba ka gay nakay tey. Ma ɗəzliye na, bagwar eye ada kwar neheye ta ɗəzl ha aye na, bagwar eye hay ada tə le haladzay!»\fig Gay i məɗəslay gər a Mbəlom|src="lb00250c.tif" size="span" copy="Louise Bass" ref="13.1" \fig* \p \v 2 Yesu a mbəɗay faya a gwaɗay: «Zəba gay nakay na, ka ŋgatumeye a kwar kwa nəte ka gər i kwar ŋgeɗ bay. Ta mbəzliye ha hele hele.» \s1 Ŋgoɗgor i mandəve i məndzibəra \r Mata 24.3-14; Luka 21.7-19 \p \v 3 Ma dəba eye na, Yesu a tsal a mahəmba nakə tə zalay Mahəmba i Tetəɗœz aye. A ye naha na, a ndza ɗəgerger tə gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom. A mahəmba niye ti ye na, tage Piyer, Yakuba, Yuhana, ta Aŋdəre tsa bəna ndo hay tebiye bay. Mə mahəmba niye na, ta tsətsah faya tə gwaɗay: \v 4 «Tsikamay, wu neheye ta ta giye bo na, kəɗay? Ada ŋgoɗgor waray nakə nəmaa səriye ha na, wu neheye tebiye ta ndisleweye aye?» \p \v 5 Tsa na, a dazlay mətsikatay, a gwaɗatay: «Gum metsehe lele! Ndəray mâ səpat kurom bay. \v 6 Hərwi ndo hay haladzay ta deyeweye ta məzele ga. Kwa way ma gwaɗiye: “Neŋ na, Kəriste!” Ada ta səpatiye ndo hay haladzay. \v 7 Ka tsənum ndo hay faya ta giye vəram bəse tə nəkurom kwa neheye dəreŋ tə nəkurom aye na, kâ dzədzarum bay. Wu neheye na, kutoŋ ta ndisleweye. Ane tuk na, niye na, mandəve i məndzibəra zuk bay. \v 8 Slala ŋgeɗ ta giye vəram ta slala neŋgeɗ, bəy ta bəy ta giye vəram. Dala ma ɓəliye ma gəma hay wal wal, ada mandərzlaŋ ma giye. Wu neheye ta giye bo na, andza məwe wawa nakə a dazlay a ŋgwas aye. \p \v 9 «Ɗəretsətseh neheye ta ndzakum a gər na, gumay metsehe a gər lele. Hərwi mey na, hərwi ndo hay ta gəsiye kurom, ta diye kurom ha a gay i sariya. Ta ndaɓiye kurom ta mandalaɓa mə gay i maɗuwule me hay. Ta diye kurom kame i ndo mələve dala hay ada kame i bəy hay, hərwi nakə ka pumeŋ bəzay a neŋ aye. Niye na, ta səriye ha ka pumay bəzay na, a Mbəlom deɗek. \v 10 Wu neheye ta giye bo andza niye na, hərwi ada ndo i məndzibəra hay tebiye tâ tsəne Labara Ŋgwalak eye. \v 11 Taɗə ta gəs kurom, ta diye kurom ha kame i ndo məge sariya hay na, kâ dzalum nəmaa ta gwaɗiye kəkay na, kâ dzədzarum bay. Ta ye kurom ha na, tsikum wu nakə a yakumaw a mədzal gər aye. Hərwi ma deyeweye na, abəra mə nəkurom bay. Mata ɗakum ha wu nakə ka tsikumeye na, Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye. \v 12 Həlay eye ma slaweye na, ndo hay ta vəliye ha malamar tay hay ada tâ kəɗ tay ha, bəba hay ta giye ta wawa tay hay andza niye dərmak. Wawa hay ta natay ɗəre a bəba tay hay, ta kəɗiye tay ha. \v 13 Ndo hay tebiye ta nakumeye ɗəre hərwi ga. Ane tuk na, ndoweye kə səmay naha hus ka mandəve aye na, Mbəlom ma təmiye ha.» \s1 Ta mbəzliye ha Zerozelem \r Mata 24.15-28; Luka 21.20-24 \p \v 14 Yesu a gwaɗatay sa: «Ka ŋgatumeye a wuray maga zluwer eye andza mazəlatoŋgo. Wuye niye na, ma ta ndziye ka təv nakə haɓe ma ndziye faya bay aye. (Ndoweye kə dzaŋga na, mâ tsəne lele.) Ndo neheye ka dala i Yahuda aye, ta ŋgatay a wu niye na, tâ hway a mahəmba hay. \v 15 Ndo nakə neŋgeye ka gər i gay aye na, mâ mbəzlaw hərwi məzlaw wu mə gay bay. Kə mbəzlaw na, mâ hway ɗuh. \v 16 Ada ndo nakə neŋgeye ma guvah aye na, mâ mbəɗa gər a mətagay ŋgay məzlaw petekeɗ ŋgay bay. \v 17 Pat eye niye na, ɗəretsətseh wene wene eye na, ka gər i ŋgwas neheye tə bo sulo aye ada ka ŋgwas neheye faya ta vəlateye wah a wawa tay hay aye! \v 18 Gumay amboh a Mbəlom, hərwi ada wu neheye mâ ge bo a həlay i mətasl bay. \v 19 Hərwi mey na, pat eye niye na, ɗəretsətseh bagwar eye. Slala i ɗəretsətseh niye ma ta deyeweye na, kə ge bo ɗaɗa bay kwa ka gər nakə Mbəlom a ge məndzibəra aye hus anəke. Ada slala i ɗəretsətseh niye na, ɗaɗa ma ta giye andaya sa bay. \v 20 Taɗə Mbəlom mâ zla həlay eye bəna, ndəray kwa nəte ma təmiye bay. Ane tuk na, a nəkiɗ ha hərwi ndo ŋgay neheye a pala aye. \p \v 21 «Taɗə ndəray kə gwaɗakum: “Zəbum! Kəriste anaŋ!” kəgəbay “Zəbum! Neŋgeye atay!” na, kâ təmum bazlam ŋgay bay. \v 22 Andza niye, ndo masəpete ndo hay ta deyeweye. Ta gwaɗiye nəteye na, ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom, kəgəbay ndo mətəme ha ndo nakə Mbəlom a sləraweye. Nəteye na, ta giye masuwayaŋ hay ada tə wu neheye ma giye hərɓaɓəkka aye hərwi taɗə ma giye bo na, masəpete tay ha ndo neheye Mbəlom a pala aye. \v 23 Nəkurom na, gum metsehe lele! Na tsikakum ka bo abəra kurre.» \s1 Madayaw i Wawa i Ndo \r Mata 24.29-35; Luka 21.25-33 \p \v 24 «Ma dəba i ɗəretsətseh neheye na, pat eye niye na, pat ma giye andaya sa bay ada kiye ma dəviye bay. \v 25 Wurzla hay dərmak ta kutsaweye abəra ka magərmbəlom ada wu neheye gədaŋ eye ka magərmbəlom aye ta ɓəliye haladzay. \v 26 Tsa na, ndo hay ta ŋgeteŋeye a neŋ Wawa i Ndo na deyeweye ma pazlay ta gədaŋ haladzay ada ta məzlaɓ eye. \v 27 Kwayaŋŋa ma sləraweye gawla i Mbəlom hay, ta hayay gər a ndo neheye a pala tay ha aye abəra ka kokway i məndzibəra tebiye kwa ka waray ka waray ka təv ŋgay.» \s1 Dzeke i gurov \p \v 28 A gwaɗatay: «Tsənum dzeke i gurov təday. Ka ŋgatumay a gurov ka ɗuɗa na, ka sərum ha gwaduvay kə ge, mazlambar yam ma piye bəɗaw? \v 29 Andza niye ahəl nakə ka ŋgatumay a wu neheye ta ndislew na, sərum ha neŋ Wawa i Ndo mazlambar na deyeweye, neŋ ka məgeɗ. \v 30 Neŋ faya na gwaɗakumeye: Sərum ha na, wu nakay tebiye ma giye bo na, ndo neheye anəke aye ta mət zuk bay. \v 31 Magərmbəlom ta dala ta dziye, bazlam ga na, ɗaɗa ma dziye bay.» \s1 Maa sər pat nakə məndzibəra ma ndəviye na, // Mbəlom nəte ŋgweŋ \r Mata 24.36-44 \p \v 32 «Ma deyeweye pat waray na, ndəray kwa nəte a sər bay. Ada ma deyeweye ahəl waray na, ndəray a sər həlay eye bay sa. Kwa gawla i Mbəlom hay mə mbəlom, kwa neŋ wawa ŋgay bəbay, nəmaa sər bay. Maa sər pat eye na, Mbəlom Bəba ga nəte ŋgweŋ. \v 33 Gum metsehe bəna, kâ dzədzarum bay, hərwi ka sərum ma deyeweye kəɗay na, ka sərum həlay eye bay. \v 34 Ma deyeweye na, andza ndo i gay nakə a say mede a tsekene aye. A ye na, a gəratay ha gay ŋgay a ndo i məsler ŋgay hay ada tâ gay gər a bəɗgay ŋgay lele. A vəl məsler kwa a way. A ndo matsəpe məgeɗ na, a gwaɗay: “Tsəpa na lele, kâ ndzahəra bay.” \v 35 Nəkurom dərmak andza niye. Ndzum na, tsezlezleŋŋe, hərwi ka sərum ndo i gay ma deyeweye ta huwa, agəna ta magərhəvaɗ, agəna ta mbəlom ɗa, agəna ta mekedœ, ndəray a sər bay. \v 36 Agəna ma deyeweye həf na, ma ndzakum a gər nəkurom mandzahəra eye bay. \v 37 Wu nakə faya na tsikakumeye na, na tsikateye a ndo hay tebiye. Na gwaɗateye: Kâ ndzahərum bay! Ndzum tsezlezleŋŋe!» \c 14 \s1 Ta pəla tsəveɗ məgəse na Yesu \r Mata 26.1-5; Luka 22.1-2; Yuhana 11.45-53 \p \v 1 A zəkaw məhəne sulo nakə Yahuda hay ta hatsiye magurlom i Pak ada ta mənde wu mənday nakə tə zalay peŋ aye na, gəɗe faya bay. Ahəl niye na, bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye ta ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye faya ta pəliye tsəveɗ ka məgəse Yesu ta məkal hərwi ada tâ kəɗ na. \v 2 Tə gwaɗ mə walaŋ tay: «Kâ gəsakwa na tə magurlom nakay bay bəna, ndo hay ta gəriye kway ha bay.» \s1 Ŋgwas wuray a mbəɗa mal ka Yesu \r Mata 26.6-13; Yuhana 12.1-8 \p \v 3 Ahəl niye na, Yesu ma gəma i Betani, mə gay i ndo wuray tə zalay Simoŋ. Ndoweye niye a ndzawa na, ɗəvats i madəgweɗe a gaway. Ahəl nakə faya ta ndiye wu mənday aye na, ŋgwas wuray a ye a fələkwa ka təv tay dos ŋgay mə həlay maraha eye tə mal nakə a ze huŋŋa aye. Mal niye na, tsakala eye haladzay. A ye naha na, a həɓ ha me i dos niye məɗakw. Tsa na, a mbəɗa mal niye ka gər i Yesu. \v 4 Ndo neheye ka təv i Yesu aye na, siye hay a ndalatay haladzay. Tə gwaɗ mə walaŋ tay: «Asah! Ŋgwas nakay a nas ha mal nakay na, kemey? \v 5 Ta səkəm ha na, ta hutiye dala haladzay segey? Ada dala aye na, ta sliye məvəlatay a ndo i mətawak hay bəɗaw!» Tə may ha mənese haladzay a ŋgwas niye. \p \v 6 Yesu a gwaɗatay: «Ɗuh bay, gərum ha ŋgwas nakay na, səfek. Ka kwasumeye gər a ŋgwas nakay na, hərwi mey? Wu nakə a ge hərwi ga aye na, lele haladzay. \v 7 Ndo i mətawak hay na, nəteye ka təv kurom huya. Kə sakum məgatay ŋgwalak a mətawak hay na, ka mbumeye faya məgatay kwa kəɗay. Ane tuk na, neŋ na, na ndziye tə nəkurom huya bay. \v 8 Ŋgwas nakay a geŋ na, wu nakə gədaŋ ŋgay a mba faya məge aye. Neŋgeye na, kə lah mambəɗe ka bo ga mal nakə haɓe ta giye fagaya pat nakə ta piye ga a bəɗ aye. \v 9 Neŋ faya na gwaɗakumeye, sərum ha: Kwa a ŋgay ta ɗiye ha Labara Ŋgwalak eye ka məndzibəra tebiye na, ta tsikiye ka ŋgwas nakay hərwi wu nakə a ge aye. Ndo hay ta mətsiye ha gər bay.» \s1 Yudas a ge ɗaf ka Yesu \r Mata 26.14-16; Luka 22.3-6 \p \v 10 Ndo nəte mə walaŋ i gawla i Yesu niye hay kuro gər eye sulo aye, a ye ka təv i bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye. Məzele ŋgay na, Yudas Iskariyot. A ye hərwi a say məge ɗaf ka Yesu. \v 11 Bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye tə tsəne labara nakə a tsikatay aye na, a yatay a gər haladzay. Tsa na, tə gwaɗay: «Nəmaa vəlakeye dala.» Yudas a maw abəra ka təv tay na, a yaw a pəla wewer ada həlay nakə lele eye hərwi məge ɗaf ka Yesu aye. \s1 Yesu tə ge magurlom i Pak ta gawla ŋgay hay \r Mata 26.17-30; Luka 22.7-23; Yuhana 13.21-30; 1 Koriŋte hay 11.23-25 \p \v 12 Pat makurre i magurlom nakə tə ndayawa wu mənday nakə gəɗe faya bay aye na, tə kəɗawa təɓaŋ hərwi məde wu mənday i Pak. Pat eye niye na, gawla i Yesu hay ta tsətsah, tə gwaɗay a Yesu: «A saka nəmaâ ye mata daka ɗaf i magurlom i Pak na, ka waray?» \p \v 13 Yesu a tsəne andza niye na, a slər gawla ŋgay hay sulo ka me, a gwaɗatay: «Dum a wuzlahgəma! Ka yum naha na, ka ndzumeye a gər a ndo faya ma zliye yam ta gəzla eye. Ka ŋgatumay na, pumay bəzay. \v 14 Gay nakə ma fələkwiye a ɗəma aye na, fələkum dərmak ada kâ tsətsahum ka ndo i gay niye, gwaɗumay: “Miter a gwaɗaka: Gay nakə nəmaa ndiye mə ɗəma wu mənday i magurlom i Pak ta gawla ga hay aye na, məŋgay?” \v 15 Ka tsətsahum andza niye na, ma ɗakumeye faya ka gay nakə ka gər i gay neŋgeɗ aye. Huɗ i gay niye na, bagwar eye. Wu hay mə ɗəma maləva bo eye tsɨy. Wu neheye ka gakweye ha məsler aye tebiye andaya mə ɗəma. Ka dumeye wu mənday i magurlom i Pak na, mə ɗəma.» \p \v 16 Gawla ŋgay niye hay sulo aye tə lətse, ti ye a wuzlahgəma. Ti ye naha na, tə ndzay a gər andza nakə Yesu a tsikatay aye. Tsa na, tə da wu mənday i Pak mə ɗəma. \p \v 17 Huwa a ge na, Yesu ta gawla ŋgay hay kuro gər eye sulo, ti ye a gay niye tuk. \v 18 Ahəl nakə faya ta ndiye wu mənday aye na, Yesu a gwaɗatay: «Neŋ faya na gwaɗakumeye: Sərum ha na, ndo nəte mə walaŋ kway nakay ka ndayakweye wu mənday dziye na, ma giye fagaya ɗaf.» \p \v 19 Gawla ŋgay hay tə tsəne andza niye na, a ndalatay. Tsa na, kwa way a tsətsah faya, tə gwaɗay: «Neŋ ɗaw? Neŋ ɗaw?» \p \v 20 Yesu a mbəɗatay faya a gwaɗatay: «Ndo nəte mə walaŋ kurom neheye kuro gər eye sulo aye. Mata ge fagaya ɗaf na, ndo nakə faya ka ndayakweye wu mənday dziye aye. \v 21 Neŋ Wawa i Ndo na mətiye andza nakə Ɗerewel i Mbəlom a tsik aye. Ane tuk na, ɗəretsətseh ka gər i ndo nakə ma giye ɗaf ka neŋ Wawa i Ndo aye. Ndo niye na, ŋgama meeneŋ tâ wa na bay.» \p \v 22 Ahəl nakə faya ta ndiye ɗaf aye na, Yesu a zla peŋ, a gay naha sɨsœ a Mbəlom. Ma dəba eye na, a ŋgəna ha peŋ niye, a vəlatay a gawla ŋgay hay, a gwaɗatay: «Zlum. Nakay na, bo ga.» \v 23 A zla gəvet maraha eye tə wu məse, a gay naha sɨsœ a Mbəlom. Ma dəba eye a vəlatay tə sa tebiye tay eye. \v 24 Yesu a gwaɗatay sa: «Nakay na, bambaz ga nakə Mbəlom ma ɓariye dzam ta ndo hay aye. Ta mbəɗiye ha na, hərwi ndo hay haladzay. \v 25 Neŋ faya na tsikakumeye, na ta siye wu məse nakay sa bay hus a pat nakə na ta siye weɗeye ma Bəy i Mbəlom aye.» \p \v 26 Ma dəba eye, ta zambaɗay a Mbəlom ta dəmes na, ti ye tə tsal a Mahəmba i Tetəɗœz. \s1 Yesu a ɗa ha Piyer ma ta gwaɗiye: «Na sər Yesu bay» \r Mata 26.31-35; Luka 22.31-34; Yuhana 13.36-38 \p \v 27 Ahəl nakə faya ta diye ka tsəveɗ aye na, Yesu a gwaɗatay a gawla ŋgay hay: «Nəkurom neheye tebiye ka gərumeye ga ha, ka hwayumeye kurom. Mawatsa eye mə bazlam i Mbəlom na: “Na ta kəɗiye na ndo mətsəkure tay ada təɓaŋ hay ta ŋgəniye gər kweye kweye kwa a ŋgay.\f + \fr 14:27 \ft Zakari 13.7.\f*”» \v 28 Yesu a gwaɗatay sa: «Ane tuk na, na mbəlaw abəra ma mədahaŋ na, na həbiye kurom ma Galile.» \p \v 29 Piyer neŋgeye na, a gwaɗay: «Kwa siye i ndo hay ta gər kar ha na, neŋ na, na gəriye kar ha bay.» \p \v 30 Tsa na, Yesu a mbəɗay faya a Piyer a gwaɗay: «Neŋ faya na gwaɗakeye: Sər ha na, bəgom ta həvaɗ nakay, dzagulok ma ta zlahiye sik sulo na, ɓa ka gwaɗ sik mahkar ka sər neŋ bay.» \p \v 31 Piyer a mbəɗay faya sa: «Na sər kar bay na, na tsikiye ɗaɗa bay, kwa taɗə ka mətameye ka bo salamay.» Siye i gawla ŋgay hay tebiye tə tsik andza niye dərmak. \s1 Nəteye ka Mahəmba i Tetəɗœz \r Mata 26.36-46; Luka 22.39-46 \p \v 32 Tsa na, tə ndisl a təv wuray tə zalay Getsemene. Tə ndisl naha na, Yesu a gwaɗatay a gawla ŋgay hay: «Ndzum kanaŋ! Neŋ na, na diye na ta ɗuwuliye me.» \p \v 33 Yesu a ye na, nəteye ti ye dziye tage Piyer, Yakuba ada Yuhana. Tə ndisl naha na, ɗərev a ye abəra ka Yesu, a dzədzar haladzay. \v 34 A gwaɗatay: «Ɗərev ga na, kə rah tə ɗəretsətseh i mədahaŋ. Nəkurom na, ndzum kanaŋ tsezlezleŋŋe!» \p \v 35 A ye izaɗ abəra ka təv i gawla ŋgay neheye mahkar aye. A ye naha na, a kal bo ka dala bərut tə huɗ. A ɗuwulay naha me a Mbəlom a gwaɗ: «Taɗə ma giye bo na, həlay i ɗəretsətseh nakay mâ ye fagaya abəra vuw tey.» \v 36 A gwaɗ: «\tl Abba\tl*, Bəba ga, nəkar na, wuray a wuraka bo təbey. Zla fagaya abəra ɗəretsətseh nakay na siye tey. Kwa mey na, andza nakə a saka a nəkar aye bəna, andza nakə a seŋ a neŋ aye bay.» \p \v 37 Ma dəba eye, a maw ka təv i gawla ŋgay neheye mahkar aye. A maw a ndzatay a gər na, nəteye mandzahəra eye. Tsa na, a zalay a Piyer a gwaɗay: «Simoŋ, ka ndzahəra ɗaw? Nəkar na, ka mba faya məndze tə ɗəre kwa ɓəre nəte təbəɗew? \v 38 Ndzum tə ɗəre tsezlezleŋŋe ada ɗuwulumay me a Mbəlom hərwi ada kâ dəɗum a masəpete i Fakalaw bay. Məsəfəre na, a say məge wu lele eye, ane tuk na, gədaŋ kurom andaya məsəmay naha a masəpete i Fakalaw bay.» \p \v 39 Yesu a ndəv ha na, a ye abəra ka təv tay izaɗ sa. A ye mata ɗuwule me. A ye naha a tsik na, bazlam ŋgay neheye a tsik kurre aye. \v 40 Tsa na, a maw ka təv i gawla ŋgay neheye sa. A ndzatay a gər na, nəteye mandzahəra eye. Tə mba faya məndze tə ɗəre kwa tsekweŋ bay tebiye. Ta pəɗeke abəra ka məndzehəre na, tə sər wu nakə ta tsikiye bay. Yesu a ye mata ɗuwule me sa. \p \v 41 A maw mamahkar eye na, a gwaɗatay: «Huya faya ka ndzahərumeye ɗaw? Nəkurom faya ka zəzəkumeye bo kurom ba? Anəke na, ka ndəv tsɨy, həlay eye kə ndislew tuk! Neŋ Wawa i Ndo ta vəlay ga ha a həlay i ndo i mezeleme hay tuk. \v 42 Lətsum, takwa, ta dzakwa gər! Zəbum, ndo nakə ma giye fagaya ɗaf aye, kə ndzew.» \s1 Tə gəs na Yesu \r Mata 26.47-56; Luka 22.47-53; Yuhana 18.3-12 \p \v 43 Ahəl nakə Yesu faya ma tsikiye me mba aye na, pəslaŋ Yudas neŋgeye nakə nəte mə walaŋ i gawla i Yesu hay kuro gər eye sulo aye, a ye naha. Ti ye naha ta ndo hay haladzay ta maslalam tay hay ada ta sakwal tay hay. Maa slər tay naha na, bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye ta ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye ada ta madugula hay. \v 44 Yudas ndo məgatay ɗaf ka Yesu aye ɓa kə ɗatay ha wu nakə ma giye. A gwaɗatay: «Ndo nakə na ye, na gəs na ka bo təmbolok təmbolok aye na, neŋgeye! Gəsum na. Ka deyumeye ha na, tsəpum na lele.» \p \v 45 Yudas a ndisl naha na, a həndzəɗ kwayaŋŋa ka təv i Yesu, a gwaɗay: «Miter!» Tsa na, a gəs na ka bo təmbolok təmbolok. \v 46 Ndo niye hay tə ŋgatay andza niye na, kwayaŋŋa tə gəs na Yesu. \p \v 47 Ka təv niye ndo nəte mə walaŋ tay, pəkat a ŋgwaɗaw maslalam ŋgay. Tsa na, a fay ha a ndo i məsler i bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom, a ɗəsay na zləm fats ka dala. \v 48 Yesu a gwaɗatay: «Ka yumaw fagaya ta maslalam kurom hay ada ta sakwal kurom andza ta gəsiye ndo i məkal ɗaw? \v 49 Pat pat na ndzawa ka təv kurom. Na tətikawa mə gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom na, ka gəsum ga bay. Wu neheye a ge bo na, hərwi ada mâ ge bo andza nakə Ɗerewel i Mbəlom a tsik aye.» \p \v 50 Tə gəs na Yesu na, gawla ŋgay hay ta hway kweye kweye tə gər ha. \v 51 Faya ta diye ha Yesu na, ndo wuray gawla aye a zəŋgal na Yesu. Ka bo ŋgay na, gwedere tsa. Ndo neheye faya ta diye ha Yesu aye tə ge andza ta gəsiye na gawla niye na, \v 52 a gər ha gwedere ŋgay ŋguɗek, a hway ŋgway bo kəriye. \s1 Yesu kame i bagwar i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye \r Mata 26.57-68; Luka 22.54-55,63-71; Yuhana 18.13-14,19-24 \p \v 53 Ti ye ha Yesu na, a gay i bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom aye. Mə ɗəma na, bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom tebiye, madugula hay ta ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye tebiye nəteye mahaya gər eye. \p \v 54 Piyer neŋgeye na, a zəŋgal naha Yesu dəreŋ ma dəba. A ye naha a fələkwa a dalamətagay i bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom niye. Mə ɗəma na, a ndza ka təv i ndo niye hay faya ta tsəpiye məgeɗ aye. A ye naha a ndza ka ako ka təv tay niye. \p \v 55 Bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye ta madugula i Yahuda hay tebiye ta pəla ndo hay hərwi maraw faya me hərwi məgay sariya i məkəɗe na. Ane tuk na, ta huta faya mənese bay. \v 56 Ndo hay haladzay ta raw faya me. Ane tuk na, maraw me tay niye ki ye tay faya bay. Kwa way a tsik i ŋgay wal. \p \v 57 Siye i ndo mekeleŋ aye hay tə lətse, ta raw me ka Yesu, tə gwaɗ: \v 58 «Nəmaa tsəne faya abəra a gwaɗ: “Na mbəzliye ha gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom nakay ndo hay ta ɗəzl eye ada ma məhəne mahkar na, na ɗəzliye a ɗəma mekeleŋ nakə tə həlay i ndo zezeŋ bay aye.”» \v 59 Kwa tə tsik andza niye bəbay na, huya bazlam tay niye ki ye tay ka bo bay. \p \v 60 Tsa na, bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom a lətse tsəkwaɗ kame i ndo hay. A tsətsah ka Yesu, a gwaɗay: «Ka mbəɗatay faya a ndo neheye təbəɗew? Tə tsik fakaya na, mey?» \p \v 61 Ka bazlam tay niye na, Yesu ka mbəɗatay faya bay. Kə tsikatay faya kwa tsekweŋ bay tebiye. \p Bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom niye a tsətsah faya sa: «Nəkar na, Kəriste Wawa i Mbəlom nakə nəmay faya nəmaa zambaɗeye ɗaw?» \p \v 62 Yesu a mbəɗay faya a gwaɗay: «Neŋ na, neŋgeye. Ma dazlay anəke, ka ŋgatumeŋeye a neŋ Wawa i Ndo na ndziye tə həlay i mənday i Mbəlom, neŋgeye nakə gədaŋ eye ka gər i wu hay tebiye aye. Ka ŋgatumeŋeye sa na, ma magərmbəlom na deyeweye ma pazlay.» \p \v 63 Bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom a tsəne andza niye na, a ndalay haladzay. A ŋguraɗa ha petekeɗ ŋgay. Tsa na, a gwaɗ: «Ka pəlakweye na, sa mey? \v 64 Ka tsənum wu nakə a tsik aye bəɗaw? A tsalay ka gər a Mbəlom. Niye na, ka dzalum na, kəkay?» Ndo niye hay tebiye tə gay sariya i məkəɗe na. \p \v 65 Kwayaŋŋa siye i ndo mekeleŋ eye hay tə wuya faya kurah. Ta tufay slesleɓ a ɗəre. Tə mbuzay na ɗəre ada tə kəɗ na. Tə gwaɗay: «Nəkar ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom ba! Tsikamay, maa faka na, way?» Tsa na, tə vəlatay ha a həlay a ndo matsəpe gay i bəy i ndo məvəlaway a Mbəlom. Nəteye tə gəs na ada tə fay ka maholom pura pura. \s1 Piyer a gwaɗ: «Na sər Yesu bay» \r Mata 26.69-75; Luka 22.56-62; Yuhana 18.15-18,25-27 \p \v 66 Piyer na, neŋgeye andaya huya ma dalamətagay ka dala. Ŋgwas nakə a gawa məsler mə gay i bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom aye, a ye naha a ndzay a gər a Piyer. \v 67 A ŋgatay a Piyer mandza eye ka ako. A zəba faya ndzuzle, a gwaɗay: «Nəkar dərmak na, ndo i Yesu, ndo i Nazaret na gwaɗ bəɗa?» \p \v 68 Piyer a tsəne na, a gwaɗay a ŋgwas niye: «Aʼay! Na sər wu nakə a saka mətsike aye bay. Na sər bay tebiye.» Tsa na Piyer a ye abəra ma dalamətagay. A ye a lətse sləp ka həlay i məgeɗ madayaw abəra. [Kwayaŋŋa dzagulok a zlaha.] \p \v 69 Piyer a ye a ndza sləp ka həlay i məgeɗ na, ŋgwas niye kə ŋgatay naha. Tsa na, a masay ha slala i bazlam ŋgay nakə a tsikay a Piyer kame i ndo neheye mə ɗəma aye. «Ndo nakay na, nəte mə walaŋ tay.» \p \v 70 Piyer a tsəne na, a gwaɗ: «Na sər ndo niye bay.» \p Məndze tsekweŋ na, ndo neheye ka təv eye niye tə gwaɗay sa: «Nəkar na, mə walaŋ tay, nəkurom dziye. Nəkar na, ndo i Galile!» \p \v 71 Piyer a mbaɗa a gwaɗ: «Na sər ndo nakə ka tsikum faya aye bay. Kə ge na raw me na, Mbəlom mâ geŋ ɗəretsətseh.» \p \v 72 Kwayaŋŋa dzagulok a zlaha masulo aye. Tsa na, bazlam i Yesu nakə a tsik aye a mayaw a gər a Piyer tuk. Yesu a gwaɗay: «Dzagulok ma ta zlahiye sik sulo na, ɓa ka gwaɗ sik mahkar ka sər neŋ bay.» Piyer a dzala ha ka bazlam i Yesu nakə a tsikay aye na, a hwayaw abəra. A ye a tuwa tsɨɗuk tsɨɗuk. \c 15 \s1 Yesu kame i Pilat \r Mata 27.1-2,11-26; Luka 23.1-5,13-25; Yuhana 18.28–19.16 \p \v 1 Pərik i mekedœ, bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye ta madugula hay ta ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye ada ta madugula hay tebiye, tə haya gər. Tə haya gər na, hərwi mətsike mə walaŋ tay məge ha Yesu na, kəkay? Ta ndəv ha məhay gər na, tə dzawa na Yesu ada ti ye ha a gay i Pilat. Ti ye naha na, tə vəlay ha a Pilat. \p \v 2 Pilat, neŋgeye na, a tsətsah ka Yesu, a gwaɗay: «Nəkar na, bəy i Yahuda hay deɗek ɗaw?» \p Yesu a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Nəkar ka tsik segey.» \p \v 3 Bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye tə ɗəs parasay haladzay ka Yesu. \p \v 4 Ma dəba eye na, Pilat a tsətsah faya sa, a gwaɗay: «Nəkar na, ka mbəɗa faya bay na, kəkay? Ka tsəne wu neheye faya ta tsikiye fakaya haladzay aye təbəɗew!» \p \v 5 Ada kwa Yesu ka həndək bazlam ndœ mambəɗay faya sa bay tebiye. Tsa na, a gay wadəŋ wadəŋ a Pilat. \p \v 6 Ka məve, ta giye magurlom nakə tə zalay Pak aye na, Pilat a gərawa ha ndo i daŋgay nəte. A gər ha na, ndo nakə ta tsətsahawa aye. \v 7 Azlakwa ahəl niye na, ndoweye andaya tə zalay Barabas, neŋgeye ma daŋgay. Neŋgeye mə walaŋ i ndo neheye tə nay ɗəre a bəy i dala i hay aye. Tə gəs tay na, hərwi tə kəɗ ndo ahəl i magazləga tay niye. \p \v 8 Anəke na, ndo hay tebiye ti ye a gay i Pilat. Ti ye naha a ɗəma na, kwa way a tsətsah ka Pilat wu nakə a təmawatay na andza nakə ta tsətsahawa aye. \v 9 Tsa na, Pilat a mbəɗatay faya a gwaɗatay: «A sakum nâ gərakum ha na, bəy i Yahuda hay ɗaw?» \v 10 Pilat a sər ha bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye tə gəsay naha Yesu na, tə ge faya na, sələk kəriye. \p \v 11 Bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye, nəteye ɗuh na, tə vəlatay gədaŋ a ndo hay ada məgwaɗay a Pilat mâ gəratay ha na, Barabas bəna, Yesu bay. \p \v 12 Pilat a gwaɗatay a ndo hay sa: «A sakum nâ ge ha ta ndo nakay ka zalumay bəy i Yahuda hay aye na, kəkay?» \p \v 13 Tsa na, ndo hay ta mbəɗay faya tə mawude, tə gwaɗay: «Dar na ka mayako mazləlmbaɗa eye!» \p \v 14 Pilat a tsətsah fataya, a gwaɗatay: «Neŋgeye a ge na, mənese waray?» \p Ane tuk na, ta səkah ha mawude haladzay ta gədaŋ, tə gwaɗ: «Dar na ka mayako mazləlmbaɗa eye!» \p \v 15 Pilat a say məŋgwasatay ha ɗərev a ndo niye hay. Andza niye a gəratay ha Barabas. Yesu na, a ndaɓa na ta mandalaɓa, a vəlatay ha a sidzew hay hərwi ada tâ ye tâ dar na ka mayako mazləlmbaɗa eye. \s1 Tə gay sariya a Yesu i məkəɗe \r Mata 27.27-31; Yuhana 19.2-3 \p \v 16 Sidzew hay ti ye ha Yesu a huɗ i gay i ŋgomna ada tə zalatay a siye i sidzew hay tebiye, ti ye dərmak. \v 17 Mə ɗəma na, ta tsəkw faya abəra petekeɗ ŋgay hay. Tə zla petekeɗ ndozza eye, tə kalay ka bo. Tə ɗəsaw dak tə slapa na ka bo, tə pay a gər a Yesu andza dzagwa i bəy. \v 18 Tsa na, ta dazlay mətsikay me. Tə gwaɗay: «Zay ɗaw? A nəkar bəy i Yahuda hay!» \v 19 Tə tsikay andza niye na, ada tə fay ka gər ta sakwal. Ta tufay slesleɓ a ɗəre. Ta dəkway gurmets kame ŋgay hərwi mətsikay me andza bəy. \p \v 20 Ta ndəv ha məŋgwese faya na, ta tsəkw faya abəra petekeɗ nakə tə kalay ka bo ndozza aye ada tə may ha ka bo petekeɗ ŋgay hay. Tsa na, tə gəs ahaya abəra hərwi mede ha mata dar na ka mayako mazləlmbaɗa eye.\fig Sidzew hay tə ŋgwasa ka Yesu|src="cn01827B.tif" size="col" loc="Mark 15.16-20" copy="David C. Cook" ref="15.20" \fig* \r Mata 27.33-44; Luka 23.26-43; Yuhana 19.17-27 \p \v 21 Ahəl nakə faya ta diye ha Yesu mata dar na ka mayako mazləlmbaɗa eye na, pəslaŋ ndo wuray məzele ŋgay Simoŋ. Neŋgeye na, ndo i Siren, neŋgeye bəba i Aləgəzandər ta Rufus. Neŋgeye faya ma diye ta təv niye. Neŋgeye a maw abəra mə pesl. Sidzew hay tə ŋgatay na, tə gay kutoŋ ka məzle mayako mazləlmbaɗa eye nakə ta dariye faya Yesu aye. \p \v 22 Tsa na, ti ye ha Yesu a təv eye andaya tə zalay Golgwata, andza məgweɗe: Təv i mətasl i gər. \v 23 Tə ndisl naha a ɗəma na, a satay a sidzew niye hay məvəlay guzom madzapa eye tə wuye andaya tə zalay \tl mir\tl*. Ane tuk na, a say a Yesu bay, a kərah məse. \p \v 24 Ma dəba eye na, ta dar na Yesu ka mayako mazləlmbaɗa eye. Ta dar na na, tə ge tsakwal ka petekeɗ ŋgay hay. Tə ge andza niye na, məsəre ha mata zle na, way? \p \v 25 Ta dar na Yesu ka mayako mazləlmbaɗa eye na, ta mekedœ ta ɓəre tsɨɗ. \v 26 Tə watsa ka palalam eye andaya gər i bazlam nakə tə kəɗ na faya Yesu aye. Gər i bazlam nakə tə watsa aye na, anaŋ: «Neŋgeye na, bəy i Yahuda hay.» \p \v 27 Pat niye na, ta dar məkal hay sulo ka mayako mazləlmbaɗa eye ka tsakay i Yesu dərmak. Ta dar tay na, nəte tə həlay i mənday, neŋgeɗ tə həlay i gula. [ \v 28 Anaŋ andza nakay wu nakə bazlam i Mbəlom a tsik aye na, a gwaɗ: «Neŋgeye na, tə pasla na a walaŋ i ndo i seweɗ hay.\f + \fr 15:28 \ft Ezay 53.12.\f*»] \p \v 29 Ndo neheye ti yawa ta təv niye na, tə ɓəlawa ha gər tay hay tekəm tekəm tə mətsaɗay pəleslesle. Tə gwaɗay: «Hey! Nəkar haɓe a saka mambəzl ha gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom ada ka gwaɗ ma məhəne mahkar na, ka ɗəzl na aye na, təv i wu yak aye na, məŋgay tuk? \v 30 Nəkar təma ha bo yak aye tey! Mbəzlaw abəra ka mayako nakay mazləlmbaɗa eye!» \p \v 31 Bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye ta ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye a ndo hay tə ŋgwasa ka Yesu andza niye dərmak. Tə tsik mə walaŋ tay, tə gwaɗ: «Kə təma tay ha siye i ndo hay tuk na, a sla faya mətəme ha gər ŋgay təbəɗew? \v 32 Kəriste, Bəy i Israyel hay mâ mbəzlaw abəra ka mayako mazləlmbaɗa eye anəke! Taɗə nəmaa ŋgatay kə mbəzlaw abəra ka mayako mazləlmbaɗa eye na, nəmay nəmaa dzaliye ha ka neŋgeye.» \p Ndo neheye ta dar tay ka tsakay i Yesu aye tə tsaɗa na Yesu dərmak. \s1 Məməte i Yesu \r Mata 27.45-56; Luka 23.44-49; Yuhana 19.28-30 \p \v 33 Magərhəpat a ge na, ləvoŋ a ge ka dala niye tebiye tekəɗəgəm. A ge na, hus a ɓəre mahkar i huwa. \v 34 Ta ɓəre mahkar eye niye na, Yesu a wuda ta magala kələrra, a gwaɗ: «\tl Eluya, Eluya, lama sabaktani?\tl*» Andza məgweɗe: «Mbəlom ga, Mbəlom ga, ka gər ga na, hərwi mey?\f + \fr 15:34 \ft Dəmes hay 22.2.\f*» \p \v 35 Siye i ndo neheye ka təv aye niye tə tsəne na, tə gwaɗ: «Pum zləm təday, faya ma zaleye a Eliya!» \p \v 36 Tsa na, ndo nəte mə walaŋ tay niye, a hway, a ye a zlaw wuye kofkoffa. A tələka ha a wuye andaya guyakaka, wu niye a rah a ɗəma. Tsa na, a hak na ka gwavəkw zəbol eye, a pay naha ka bazlam a Yesu ada mâ ɗəvətse abəra mə ɗəma wu niye. Ndoweye niye a gwaɗ: «Ŋgatay, zəbakwa faya təday, aza Eliya ma deyeweye mambəzla ahaya ɗaw?» \p \v 37 Ane tuk na, Yesu a wuda ta magala kələrra. Tsa na, a mət. \p \v 38 A mət na, kwayaŋŋa petekeɗ nakə a ŋgəna ha gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom sulo aye, a ta ka bo bəra sulo tsaŋŋa kwa abəra mə gəma hus ka dala. \p \v 39 Bagwar i sidzew i Roma hay, neŋgeye andaya malətsa eye kame i Yesu, Yesu a mət ma kəkay na, a ŋgatay. Tsa na, a gwaɗ: «Ta deɗek, ndo nakay na, Wawa i Mbəlom!» \p \v 40 Ŋgwas wuray hay andaya ka təv eye niye dərmak. Nəteye dəreŋ faya ta zəbiye naha faya. Mə walaŋ tay niye andaya na, Mari nakə a yaw ma gəma i Magədala aye, Salome ada ta Mari may i Yakuba nakə gawla aye, may tay ta Zozes. \v 41 Nəteye na, ta zəŋgalawa na Yesu ada tə gaway məsler ahəl nakə Yesu, neŋgeye ka dala i Galile aye. Ka təv eye niye na, siye i ŋgwas hay andaya haladzay. Nəteye, tə yaw ka bo dziye tage Yesu abəra ma Zerozelem. \s1 Tə pa na Yesu a tsəvay \r Mata 27.57-61; Luka 23.50-56; Yuhana 19.38-42 \p \v 42 Huwa ɓa ka mbərəm məge tsɨy. Pat eye niye na, pat mələve bo i Yahuda hay, andza məgweɗe pat məhəne mə gay i pat i mazəzukw bo. \v 43 Ta huwa eye niye na, ndo wuray tə zalay Yusufa a yaw. Neŋgeye ndo i gəma i Arimate. Yusufa na, neŋgeye nəte mə walaŋ i bagwar i ndo məge sariya dərmak. Neŋgeye dərmak faya ma həbiye Bəy i Mbəlom. A gəs ɗərev ka dzədzar bay, a ye a gay i Pilat mata tsətsahaw mədahaŋ i Yesu. \v 44 Pilat a tsəne ɓa Yesu kə mət na, a gay wadəŋ wadəŋ. Tsa na, a zalay a bagwar i sidzew niye. A tsətsah faya abəra, a gwaɗay: «Yesu a mət na, kə ndza haladzay ɗaw?» \v 45 Ma dəba eye bagwar i sidzew niye a mbəɗay faya na, tsa na, a vəlay tsəveɗ a Yusufa ka məzle mədahaŋ i Yesu. \v 46 Yusufa a ye a səkəmaw rəkwat. A səkəmaw na, a maw a mbəzla ahaya mədahaŋ i Yesu abəra ka mayako mazləlmbaɗa eye. Tsa na, a mbəkwa na mədahaŋ a ɗəma. A zla na a ye, a pa na a tsəvay. Tsəvay niye na, tə la ka geseh ka təv nakə sərpalahha aye. A pa na a ɗəma na, a bədəŋgwalaw faya beber bagwar eye ka madərəzl na tsəvay niye. \p \v 47 Mari i Magədala ta Mari may i Zozes na, faya ta zəbiye ka təv nakə tə pa na Yesu aye. \c 16 \s1 Yesu a lətsew abəra ma tsəvay \r Mata 28.1-8; Luka 24.1-12; Yuhana 20.1-10 \p \v 1 Pat i mazəzukw bo a ye abəra mə ɗəma na, Mari i Magədala, Mari may i Yakuba ta Salome, ti ye ta səkəm mal huŋŋa eye, hərwi a satay məwetse ka mədahaŋ i Yesu. \p \v 2 Pat i luma i sidzew i mekedœ ŋgwas neheye ti ye ka me tsəvay. Tə husa na, pat faya ma tsaraweye tərɗassa. \v 3 Ahəl nakə faya ta diye na, ta tsətsah ka bo mə walaŋ tay, tə gwaɗ: «Mata bədəŋgwalakway na beber abəra ka me i tsəvay na, way?» \v 4 Tə ndisl naha na, ta zəba ɗəre. Ta zəba ɗəre na, tə ŋgatay a beber niye bagwar eye ta dərəzl ha ka tsəvay aye na, ɓa mabədəŋgwala eye faya abəra, madzaka eye ka tsakay tsɨy.\fig Gawla i Mbəlom ta ŋgwas hay sulo ka tsəvay|src="Angel-at-Tomb-02.jpg" size="col" copy="Mbanji Bawe Ernest" ref="16.4" \fig* \p \v 5 Ti ye naha na, tə fələkwa a tsəvay niye. Ti ye na tə ŋgatay a ndo gawla aye. Neŋgeye mandza eye ta diye i həlay i mənday. Ndoweye niye na, tə petekeɗ kweɗek kweɗek eye ka bo. Petekeɗ eye niye faya na, zəbol eye təzl. Ŋgwas niye hay tə ŋgatay andza niye ta dzədzar slaɓ slaɓ. \p \v 6 Ane tuk na, a gwaɗatay: «Kâ dzədzarum bay. Faya ka pəlumeye na, Yesu ndo i Nazaret, neŋgeye nakə ta dar na ka mayako mazləlmbaɗa eye. Neŋgeye andaya kanaŋ bay, kə mbəlaw abəra ma mədahaŋ. Ehey! Zəbum, təv nakə tə həna ha faya aye na, anaŋ. \v 7 Dum anəke ta tsikumatay faya a gawla ŋgay hay ada kâ ɗumay ha a Piyer lele. Gwaɗumatay na, ma lahakumeye a Galile. Ka ŋgatumeye mə ɗəma andza nakə a tsikakum eye.» \p \v 8 Tə tsəne andza niye na, tə ndohwaw abəra na, ta hway dəreŋ abəra ka təv i tsəvay niye. Ta hway na, hərwi zluwer a gatay, faya ta dzədzariye. Ta təkəray a ndəray kwa tsekweŋ bay tebiye hərwi zluwer a gatay. \s1 Yesu a bəzatay ha bo a gawla ŋgay hay \r Mata 28.9-10,16-20; Luka 24.36-49; Yuhana 20.11-23; Məsler hay 1.6-8 \p \v 9 Pat i luma i sidzew pərik i mekedœ na, Yesu a lətsew abəra ma mədahaŋ. A lətsew na, a bəzay ha bo kurre a Mari nakə a yaw abəra ma Magədala aye. Neŋgeye na, ŋgwas nakə Yesu a həhar faya abəra fakalaw hay tasəla aye. \v 10 A ye a təkəratay a ndo neheye tə ndzawa tage Yesu aye. A ye naha na, faya ta tuwiye hərwi mədahaŋ i Yesu. A təkəratay wu nakə a ge bo tə neŋgeye. \v 11 Tə tsəne wu nakə a tsikatay aye, a gwaɗatay: «Yesu na, kə mbəlaw abəra ma mədahaŋ, neŋ na, na ŋgatay bəna mey na!» Ndo neheye ta təma bazlam ŋgay niye a tsikatay aye bay. \p \v 12 Ma dəba eye na, Yesu a mbəɗa ha bo ŋgay wal a bəzatay ha bo a gawla ŋgay hay sulo. A bəzatay ha bo na, ahəl nakə nəteye ka tsəveɗ faya ta diye a gəma aye. \v 13 Ndo niye hay sulo aye tə maw a Zerozelem. Tə maw na, ta təkəray wu nakə tə ŋgatay aye a siye i gawla i Yesu hay. Nəteye ta təmatay na bay ŋgway huya. \p \v 14 Ma dəba eye sa na, Yesu a bəzatay ha bo a gawla ŋgay hay kuro gər eye nəte. A bəzatay ha bo na, ahəl nakə nəteye faya ta ndiye ɗaf aye. Tsa na, a gatay me hərwi mədzele gər tay nakə andaya bay aye, ada hərwi ta dzala ha ka wu nakə ndo neheye tə tsikatay kurre, tə gwaɗatay: «Nəmaa ŋgatay a Yesu kə lətsew abəra ma mədahaŋ» aye na, ta dzala ha bay. \v 15 Tsa na, a gwaɗatay: «Anəke na, dum ka kokway i məndzibəra tebiye. Ɗum ha Labara Ŋgwalak eye a ndo zezeŋ tebiye ka məndzibəra. \v 16 Ndo nakə kə tsəne ada kə dzala ga ha tə ɗərev nəte ada ta dzəhuɓ ha a yam aye na, ma təmiye. Ndo nakə kə dzala ga ha bay aye na, Mbəlom ma ta giye faya sariya \v 17 Ta ta səriye ha ndo neheye ta dzala ga ha ta deɗek na, ma kəkay? Nəteye na, ta sliye faya mahəhere fakalaw abəra mə bo i ndo tə məzele ga. Ta tsikiye me tə bazlam i gəma hay wal wal. \v 18 Kwa taɗə ta gəs dədœ tə həlay, kwa tə sa muwar na, ma gateye wuray kwa tsekweŋ bay tebiye. Ta piye həlay ka ndo i ɗəvats hay na, ta mbəliye.» \s1 Yesu a tsal a Mbəlom \r Luka 24.50-53; Məsler hay 1.9-11 \p \v 19 Yesu Bəy Maduweŋ a tsikatay andza niye na, a tsal ŋgway a mbəlom. A ye na, a ndza tə həlay i mənday i Mbəlom. \v 20 Gawla ŋgay hay dərmak ti ye mata ɗa ha bazlam ŋgwalak eye niye Yesu a tsikatay aye kwa a ŋgay. Bəy Maduweŋ a dzənawa tay ha ada a vəlawatay gədaŋ ka məge wu neheye a ge masuwayaŋ aye. Maa ɗa ha tə tsik bazlam i Mbəlom ta gədaŋ i Yesu na, masuwayaŋ nakə tə gawa aye.