\id ACT - Merey \h Məsler hay \toc1 Ɗerewel i məsler i ndo i maslaŋ hay \toc2 Məsler hay \toc3 ƊM \mt1 Ɗerewel i məsler i ndo i maslaŋ hay \imt1 Məfələkwe \ip Ka Luka na, Ɗerewel i məsler i ndo i maslaŋ hay a tsik na, huya ka Labara Ŋgwalak eye. Faya ma tsikiye Yesu a slər tay ha ndo i maslaŋ hay kəkay, tə ɗa ha bazlam ŋgay kwa a ŋgay. Tə ɗa ha təday na, ma Zerozelem ada ma gəma neheye tə mbay naha aye, ada a dala neheye tə lawara na bəlay nakə tə zalay Mediterane aye. Ta ge na məsler nakə Yesu a vəlatay aye (Luka 24.47-48; Ɗerewel i ndo i maslaŋ hay 1.8). \ip Ka madazlay i ɗerewel nakay na, Yesu a tsal ka təv i Mbəlom (1.9). Anəke na, neŋgeye andaya ka təv tay sa bay, ane tuk na, a sləraw Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a ndo i maslaŋ hay (Məsler hay 2). Məsəfəre niye a vəlatay tsəveɗ məɗe ha wu neheye bagwar eye Mbəlom faya ma giye, ada Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye faya ma həlaweye ndo weɗeye hay ka məpe mədzal gər ka Yesu. \ip Hus ka madədo 12 na, Piyer ndo i maslaŋ i Yesu neŋgeye ndo nakə ɗerewel nakay a tsik faya haladzay aye. \ip Gawla i Yesu hay tə hutawa ɗəretsətseh ta təv i bagwar i Yahuda hay andza Yesu (Madədo 3 hus ka 8). \ip Tə ɗa ha Labara Ŋgwalak eye a ndo neheye Yahuda hay bay aye (Madədo 8 hus ka 12). \ip A dazlay ka madədo 13 na, Pol ndo i maslaŋ i Yesu a zəvay naha faya a Piyer. Yesu Kəriste a zalay a Pol (madədo 9). Madədo 13 hus ka 28 faya ma tsikiye ka mahəhele i Pol nakə a ɗawa ha Labara Ŋgwalak eye aye. \c 1 \p \v 1 A nəkar Tiyofil, mə ɗerewel ga nakə kurre na watsaka naha aye na, məsler i Yesu nakə a ge, tə matətike nakə a tətik tay ha ndo hay aye tebiye, na pasla a ɗəma, kwa ka madazlay i məsler ŋgay, \v 2 hus ka mede ŋgay a mbəlom. Ahəl nakə ki ye ŋgway a mbəlom zuk bay aye na, kə ɗatay ha wu hay ta gədaŋ i Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a ndo neheye a pala tay andza ndo i maslaŋ hay aye. \s1 Yesu a gwaɗ ma sləraweye Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye \p \v 3 Ma dəba i məməte ŋgay na, kə lətsa abəra ma mədahaŋ ka bəzatay ha bo a ndo i maslaŋ ŋgay hay lele, a ɗatay ha na, neŋgeye andaya. Kə ndza ka təv i gawla ŋgay hay məhəne kuro kuro faɗ. Ma məhəne niye kuro kuro faɗ eye na, a tsikawatay bazlam i Bəy i Mbəlom nakə ma ta ləviye. \p \v 4 Pat eye andaya Yesu faya ta ndiye wu mənday ta gawla ŋgay hay na, a gwaɗatay: «Kâ yum abəra ma Zerozelem zuk bay. Həbum wu nakə na gwaɗakum Bəba Mbəlom a gwaɗ ma vəlakumeye. \v 5 Yuhana neŋgeye a dzəhuɓawa tay ha ndo hay na, a yam. Ane tuk na, nəkurom na, ma məndze aza mba tsekweŋ na, nəkurom ta dzəhuɓiye kurom ha a Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye.» \s1 Yesu a tsal a mbəlom \p \v 6 Ndo neheye ka təv i Yesu aye, ta tsətsah faya, tə gwaɗay: «Bəy Maduweŋ, ka ta matay ha bəy a ndo i Israyel hay na, pat eye niye ɗaw?» \p \v 7 Yesu a mbəɗatay faya, a gwaɗatay: «Pat eye kəɗay na, mata səre na, nəkurom bay. Mata tsike na, Bəba ga, neŋgeye nəte ŋgweŋ gədaŋ ŋgay andaya məge. \v 8 Ane tuk na, ka ta hutumeye gədaŋ ahəl nakə Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye ma mbəzlaweye fakuma aye. Ka ta tərumeye ndo məɗe ha labara ga ma Zerozelem, ka dala i Yahuda, ka dala i Samari ada ka kokway i məndzibəra tebiye.» \p \v 9 Ma dəba i bazlam ŋgay niye hay na, a tsal ha a mbəlom. Ahəl nakə gawla ŋgay hay faya ta zəbiye faya na, pazlay a ŋgaha na abəra ka ɗəre tay. \p \v 10 Yesu faya ma tsaliye na, nəteye faya ta zəbiye naha faya huya. Tsa na, ndo hay sulo tə petekeɗ kweɗek kweɗek eye hay ti yaw ka təv tay, \v 11 tə gwaɗatay: «A nəkurom Galile hay, faya ka mətsumeye mazəbe ɗəre a magərmbəlom na, hərwi mey? Yesu na, ki ye fakuma abəra a mbəlom. Ma ta maweye na, andza nakə ka ŋgatumay, a ye fakuma abəra aye.» \s1 Bəruk i ndo i maslaŋ hay \p \v 12 Ndo i maslaŋ i Yesu hay tə tsəne andza niye na, tə mbəzlaw abəra ma tsaholok niye tə zalay Mahəmba i Tetəɗœz aye, ta mbəɗa gər a Zerozelem. Tsaholok niye na, bəse ta wuzlah gay. Mede abəra ma Zerozelem a ɗəma na, ma sliye ɓəre nəte bay. \v 13 Ahəl nakə tə ndisl a Zerozelem aye na, ti ye naha tə tsal a gay nakə ka gər i gay neŋgeɗ aye. Tə ndzawa pat pat na, mə ɗəma. Məzele i ndo neheye tə ndzawa mə gay niye na, Piyer, Yuhana, Yakuba ta Aŋdəre, Filip ta Tomas, Bartelemi tə Mata, Yuda wawa i Alfe, Simoŋ ndo məge vəram hərwi dala ŋgay\f + \fr 1:13 \ft A həlay i Yesu na, Yahuda hay tə gəsawatay me a Roma hay bay, a satay mələve gər tay. Roma ma ləva dala tay bay.\f* ada Yahuda wawa i Yakuba.\fig Gay ka gər i gay ŋgeɗ|src="lb00235c.tif" size="col" copy="Louise Bass" ref="1.13" \fig* \v 14 Nəteye tebiye tə hayawa gər pat pat, ta ŋgwas hay, ta Mari may i Yesu ada ta malamar i Yesu. Tə hayawa gər hərwi maɗuwulay naha me a Mbəlom. \s1 Tə pa Matiyas a bəram i Yudas \p \v 15 Pat wuray na, ndo məpe mədzal gər hay ka Mbəlom tə haya gər. Nəteye tebiye ta giye na, temerre tə kuro kuro sulo. Piyer a lətse a wuzlah tay, a gwaɗatay: \v 16 «Malamar ga hay, wu nakə Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a tsik mə Ɗerewel i Mbəlom aye na, kə ge bo. A tsik tə bazlam i Davit. A tsik kurre ka Yudas nakə a təra ndo məɗatay tsəveɗ a ndo neheye tə gəs Yesu aye. \v 17 Yudas na, neŋgeye nəte mə walaŋ may, kə huta məsler andza nəmay.» \p \v 18 Suloy nakə tə vəlay hərwi məkəɗe gər i ndo aye na, Yudas a səkəm ha guvah. Mə ɗəma na, a dəɗ tə huɗ. Huɗ ŋgay a nduzl, dende ŋgay hay ti yaw a bəra tebiye. \v 19 Ndo i gəma i Zerozelem hay tə tsəne labara niye na, tə zalay a guvah niye tə me i gəma tay guvah i Hakeldama, andza məgweɗe: Guvah i Bambaz. \p \v 20 Piyer a gwaɗatay sa: «Azlakwa mawatsa eye mə ɗerewel i Dəmes hay na, a gwaɗ: \q1 “Gay ŋgay mâ təra na, rəgay, \q2 ndəray mâ ndza mə gay ŋgay bay.\f + \fr 1:20 \ft Dəmes hay 69.26.\f*” \p «Mawatsa eye sa na, a gwaɗ: \q1 “Ndo mekeleŋ eye \q2 mâ zla məsler ŋgay.\f + \fr 1:20 \ft Dəmes hay 109.8.\f*” \p \v 21 «Anəke na, a ye ka bo nakə ka zlakweye ndo nəte mə walaŋ i ndo neheye ta zəŋgalawa kway ahəl nakə Bəy Maduweŋ tə nəkway ka həhalawakwa ka gəma ka gəma aye. \v 22 Kwa ahəl nakə Yuhana madzəhuɓe ndo a yam a dzəhuɓ Yesu a yam aye hus ahəl ŋgay nakə a ye abəra mə walaŋ kway a tsal a mbəlom aye na, nəteye tə nəkway. Ndoweye niye ka zlakweye na, ma ndziye tə nəkway. Ma ɗiye ha labara i mələtsew i Yesu abəra ma mədahaŋ.» \p \v 23 Mə walaŋ i ndo niye hay na, tə pala ndo hay sulo. Ndo niye hay sulo eye na, neŋgeɗ məzele ŋgay Yusufa nakə tə zalay Barsabas aye. Tə pa faya məzele mamahkar eye sa, tə zalay Zustus. Ada ndo neŋgeɗ tə zalay Matiyas. \v 24 Tsa na, ndo niye hay mahaya gər eye ta ɗuwulay me a Mbəlom, tə gwaɗ: «Bəy Maduweŋ, nəkar nakə ka sər ɗərev i ndo zezeŋ aye na, ɗamay ha way nakə mə walaŋ i ndo neheye sulo ka zla, \v 25 hərwi məge məsler yak aye, a bəram i Yudas nakə a gər ha, a ye a təv nakə a say a neŋgeye aye.» \p \v 26 Ta ndəv ha maɗuwule me na, tə ge tsakwal. Tsakwal a zla Matiyas, Matiyas a təra makuro gər eye sulo i ndo i maslaŋ hay. \c 2 \s1 Məsəfəre i Mbəlom a yaw \p \v 1 Magurlom i Peŋtekot\f + \fr 2:1 \ft Peŋtekot na, tə me i Gərek. Magurlom i gər i ndzuhosl. Tə ge magurlom eye na, məhəne 50 ma dəba i Pak. I ndo məpe mədzal gər ka Yesu magurlom i məhute Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye.\f* a slaw na, gawla i Yesu hay nəteye mahaya gər eye ka təv manəte eye. \v 2 Ahəl nakə nəteye mahaya gər eye na, kwayaŋŋa maləve i wuye a tsənew ma magərmbəlom. Maləve i wuye niye na, andza mətasl bagwar eye. A ye fataya, mavəzle ŋgay eye a rah a gay nakə nəteye mandza eye mə ɗəma aye. \v 3 Kwayaŋŋa tə ŋgatay andza ɗərneh i ako a yaw, a ŋgəna bo, ti ye tə ndza ka gər i ndo niye hay nəte nəte tebiye. \v 4 Nəteye tebiye tə rah ta Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye ada ta dazlay a mətsike me tə me hay wal wal. Kwa way a tsik andza nakə Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a gwaɗay tsik aye. \p \v 5 Azlakwa pat eye niye na, Yahuda neheye tə paway bəzay a Mbəlom ta tsəveɗ eye, nəteye andaya. Ti yaw ma gəma neheye wal wal ka məndzibəra aye mata ndze naha məhəne tsekweŋ ma Zerozelem. \v 6 Tə tsəne maləve i wu niye na, tə haya gər tebiye. Nəteye niye tebiye a gatay wadəŋ wadəŋ. Ti ye naha na, tə ŋgatay a ndo niye hay mə gay aye. Kwa way a tsəne mətsike me i ndo məpe mədzal gər niye hay faya a tsik me tə me ŋgay ŋgway. \v 7 Nəteye neheye ti ye naha tebiye aye faya ta zəbiye fataya, ada a gatay hərɓaɓəkka. Tə gwaɗ: «Ndo neheye faya ta tsikiye me aye nəteye tebiye na, Galile hay bəɗaw? \v 8 Ada kwa way kway eye ka tsənakwa nəteye faya ta tsikiye me tə me kway na, ma kəkay? \v 9 Mə walaŋ kway na, siye hay ti yaw ma dala i Partiya, ma Madiya ada ma Elam. Siye hay ti yaw ma dala i Mizapotami, ma Yahuda ta Kapados ada ma dala i Poŋtus, ma dala i Azi, \v 10 ma dala i Firigiya, ma dala i Pamfeli, ma dala i Ezipt, ta dala Libiya nakə bəse ta gəma i Siren aye. Siye hay ti yaw ma Roma, \v 11 ma dala i Kəret ta Arabi. Mə walaŋ tay niye hay na, siye hay tə wa tay nəteye Yahuda hay, siye hay madurloŋ hay ta təra Yahuda hay matəre. Ada azlakwa ka tsənakwa nəteye faya ta ɗiye tə bazlam i gəma kway hay wu neheye bagwar eye Mbəlom a ge aye.»\fig |src="Pentecost.tif" size="span" loc="Acts 2.9–11" ref="Məsler hay 2:11" \fig* \p \v 12 Nəteye tebiye a gatay wadəŋ wadəŋ, tə sər wu nakə ta dzaliye bay. Tə tsik mə walaŋ tay, tə gwaɗ: «Wu nakay na, andza məgweɗe mey?» \p \v 13 Siye hay tə ŋgwasa ka ndo məpe gər niye hay ka Yesu aye, tə gwaɗ: «Ndo neheye na, ta kwaya.» \s1 Piyer a tsik me \p \v 14 Piyer a tsəne bazlam niye na, a lətse. Tə lətse tə siye i ndo i maslaŋ i Yesu niye hay kuro gər eye nəte aye tebiye. Piyer a lətse na, a tsik ta magala, a gwaɗatay a ndo niye hay: «Nəkurom Yahuda hay ada tə nəkurom neheye tebiye mandza eye ma Zerozelem aye, pumay zləm a bazlam ga neheye na tsikakumeye ada tsənum wu nakə a ge bo aye lele təday. \v 15 Andza nakə ka dzalum aye na, ndo neheye ta kwaya bay. Hərwi anəke na, mekedœ mba zlezle ta kwaya tsa ɗaw? \v 16 Ane tuk na, wu nakə Zowel ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom a tsik ahəl niye mə Ɗerewel i Mbəlom aye na, ma giye bo anəke tuk. \q1 \v 17 “Mbəlom a gwaɗ: \q1 Mata dayaw ka mandəve i məndzibəra na, wuye mey? \q1 Na vəlateye Məsəfəre ga a ndo hay tebiye. \q1 Wawa kurom hasləka eye hay tə dem kurom hay ta təriye ndo i maslaŋ ga hay. \q1 Na ta bəzatay ha wu weɗeye a gawla kurom hay. \q1 Məsine ma ta gateye a bagwar kurom hay, na tsikiye me ma nəteye. \q1 \v 18 Ayaw! Pat eye niye na, \q2 na sləratayaweye Məsəfəre ga \q2 a ndo i məsler ga hay, \q2 ta təriye ndo i maslaŋ ga hay. \q1 \v 19 Na ta giye masuwayaŋ mə mbəlom, \q2 ada wu neheye ta gateye hərɓaɓəkka a ndo hay aye ka məndzibəra. \q2 Ndo hay ta ŋgateye a bambaz, ta ŋgateye a ako ta geŋgis eye tərɗœleŋŋa. \q1 \v 20 Pat ma ta dəviye sa bay \q2 ada kiye ma təriye ndozza andza bambaz. \q2 Pat eye niye na, pat bagwar eye, pat məɗəslay ha gər. \q1 Wu neheye kə ge bo tebiye na, \q2 Bəy Maduweŋ ma deyeweye tuk. \q1 \v 21 Kwa way ka ɗuwulay me a Bəy Maduweŋ mâ təma ha na, \q2 Bəy Maduweŋ ma təmiye ha.\f + \fr 2:21 \ft Zowel 3.1-5.\f*” \p \v 22 «A nəkurom Israyel hay, pumay zləm a wu nakə na tsikakumeye: Yesu ndo i Nazaret na, ndo nakə Mbəlom a ɗakum ha gədaŋ ŋgay tə neŋgeye. Kə ge masuwayaŋ hay wal wal mə walaŋ kurom, kə ɗakum ha neŋgeye way na, ka sərum. \v 23 Yesu, neŋgeye Mbəlom a vəlakum ha a həlay na, andza nakə a say aye. Wu nakə ka gum ta neŋgeye na, ɓa Mbəlom a sər kurre. Nəkurom ka vəlumay ha a ndo neheye lele bay aye hay hərwi ada tâ dar na ka mayako mazləlmbaɗa eye, ada kə mət. \v 24 Ane tuk na, Mbəlom kə lətse ahaya abəra na mədahaŋ. Kə mbəla ahaya abəra mə ɗəretsətseh i mədahaŋ. A ndza ma mədahaŋ huya bay na, hərwi mədahaŋ a sla faya bay. \v 25 Hərwi Davit kə tsik faya ahəl niye, a gwaɗ: \q1 “Na ŋgataway a Bəy Maduweŋ ga huya kame ga. \q1 Neŋgeye ka tsakay ga \q2 hərwi ada nâ dzədzar bay. \q1 \v 26 Hərwi niye ɗərev ga kə rah ta məŋgwese, \q2 ada bazlam ga faya ma giye dəmes ta məŋgwese. \q1 Bo ga ma zəzukwiye bo lele, na dzaliye wuray sa bay. \q1 \v 27 Bəy Maduweŋ, ka gəriye ga ha ma təv məndze i mədahaŋ hay bay. \q1 Ka gəriye ha neŋ ndo məpe mədzal gər ka nəkar nâ ze ma tsəvay bay. \q1 \v 28 Ka ɗeŋ ha tsəveɗ nakə na zəŋgaliye, ma diye ga ha a sifa aye, \q1 Ka təra ga ha ndo maŋgwasa eye hərwi nəkar tə neŋ.\f + \fr 2:28 \ft Dəmes hay 16.8-11.\f*”» \p \v 29 Piyer a gwaɗatay sa: «Malamar ga hay, ka bəba təte kway Davit na, na sliye faya mətsikakum parakka lele. Neŋgeye na, kə mət. Ta la na ada ka sərakwa ha tsəvay ŋgay andaya bəgom ma təv kway. \v 30 Ane tuk na, ahəl niye na, neŋgeye ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom. A sər ha ɓa Mbəlom kə tsikay kurre, a gwaɗay: “Aza ma dəba yak na, na ta vəliye bəy yak a ndo nəte mə walaŋ i wawa yak hay.\f + \fr 2:30 \ft Dəmes hay 132.11.\f*” \p \v 31 «Neŋgeye na, ɓa kə sər ha kurre Kəriste na, ma lətseweye abəra ma mədahaŋ. \q1 “Mbəlom ma gəriye ha ma təv məndze i mədahaŋ hay bay, \q2 ada bo ŋgay ma ziye ma tsəvay bay.\f + \fr 2:31 \ft Dəmes hay 16.10.\f*”» \p \v 32 Piyer a gwaɗatay sa: «Yesu nakə na tsik faya aye na, Mbəlom kə lətse ahaya abəra ma mədahaŋ. Nəmay tebiye nəmaa həliye na mbal ŋgay. \v 33 Ma dəba eye na, Mbəlom kə zla na Yesu, a pa na tə həlay i mənday ŋgay. Mbəlom kə vəlay Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye nakə Mbəlom a tsik kurre a gwaɗ ma ta vəleye aye. Neŋgeye dərmak kə vəlamayaw wu nakə anəke ka ŋgatumay ada ka tsənum aye. \v 34 Davit na, neŋgeye kə tsal a mbəlom təbey, ane tuk na, a gwaɗ: \q1 “Bəy Maduweŋ Mbəlom a gwaɗay a Bəy Maduweŋ ga na: \q2 Dara, ndza tə həlay i mənday ga, \q1 \v 35 hus a pat nakə neŋ, na piye ndo məne ɗəre yak hay a huɗ i sik yak hay \q2 andza wu məpe faya sik aye təday.\f + \fr 2:35 \ft Dəmes hay 110.1.\f*”» \s1 Ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ta səkah \p \v 36 «Nəkurom Israyel hay tebiye sərum ha ta deɗek, Yesu nakə ka darum na ka mayako mazləlmbaɗa eye na, Mbəlom a təra ha Bəy Maduweŋ ada ndo mətəme ha ndo hay na, neŋgeye.» \p \v 37 Ndo niye hay tebiye tə tsəne bazlam niye na, ɗərev a ye fataya abəra. Ta tsətsah ka Piyer ada ka siye i ndo i maslaŋ hay, tə gwaɗ: «Malamar hay, anəke nəmaa giye na, kəkay?» \p \v 38 Piyer a mbəɗatay faya, a gwaɗatay: «Gərum ha mezeleme kurom ada tâ dzəhuɓ kurom ha a yam ta məzele i Yesu Kəriste hərwi ada Yesu ma pəsakumeye ha mezeleme kurom hay. Ka gum andza niye na, Mbəlom ma vəlakumeye Məsəfəre ŋgay Tsəɗaŋŋa eye. \v 39 Hərwi Mbəlom kə tsik kurre, a gwaɗ: Ma vəlakumeye a nəkurom ada a wawa kurom hay. A gwaɗ ma vəliye a ndo neheye nəteye mandza eye dəreŋ aye dərmak. Ayaw! Bəy Maduweŋ kway Mbəlom ma vəliye Məsəfəre ŋgay a ndo neheye ma zalateye hərwi ada tâ pay bəzay aye.» \p \v 40 Piyer a tsikatay bazlam mekeleŋ eye hay haladzay hərwi məmatay naha ɗərev ada tâ dzala ha. A gwaɗatay: «Dumara abəra mə walaŋ i ndo neheye seweɗ eye hay. Gərumay ha bo kurom a Mbəlom mâ təma kurom ha.» \p \v 41 Ndo hay haladzay mə walaŋ i ndo niye hay ta təma bazlam i Piyer. Tsa na, ta dzəhuɓ tay ha a yam. Pat eye niye na, ndo hay ta giye gwezem mahkar tə pa mədzal gər ka Yesu, ta səkah tay ha ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu. \s1 Məndze i ndo məpe mədzal gər ka Yesu \p \v 42 Nəteye niye tebiye tə paway zləm a matətike i ndo i maslaŋ i Yesu neheye ta tətikawatay aye tə metsehe lele. Tə ndzawa ka təv manəte eye, tə ndayawa wu mənday ka təv manəte eye ada ta ɗuwulaway me a Mbəlom ka təv manəte eye. \v 43 Kwa way a ndzawa na, tə madzədzere eye hərwi Mbəlom a gawa masuwayaŋ wal wal tə həlay i ndo i maslaŋ i Yesu hay. \v 44 Ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu tebiye, nəteye madzapa eye nəte, wu tay hay tebiye ta ŋgənawa ha a bo mə walaŋ tay. \v 45 Ta səkəmawa ha wu tay hay ada ta ŋgənawa ha a bo suloy eye kwa a way ɗa ka məge wu ŋgay nakə a say aye. \v 46 Tə hayawa gər pat pat a gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom, kwa tsekweŋ ta tərətsawa ha bay. Tə ndayawa wu mənday ka təv manəte eye mə gay tay hay. Tə ndayawa wu mənday niye na, ta məŋgwese eye, maguŋguze kwa tsekweŋ andaya bay. \v 47 Ta zambaɗaway a Mbəlom ada nəteye niye hay tebiye tə yatay a gər a ndo hay. Andza niye, Bəy Maduweŋ a təmawa tay ha ndo hay pat pat, a səkah tay ha ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ta ndo neheye faya ma təmiye tay ha aye. \c 3 \s1 Piyer ta Yuhana tə mbəl ha ndo matəra eye \p \v 1 Pat wuray Piyer ta Yuhana ti ye a gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom mata ɗuwulay me a Mbəlom. Ti ye ta ɓəre mahkar i huwa. Ndo hay ti yawa ta ɗuwulaway naha me a Mbəlom na, ta ɓəre mahkar eye niye. \v 2 Ndoweye andaya bəse ta məgeɗ i gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom niye. Məgeɗ nakə tə zalay məgeɗ nakə a le aye. Ndoweye niye na, matəra eye kwa abəra ka məwe ŋgay. Tə zlawa naha, tə hənawa ha bəse ta məgeɗ niye pat pat. A tsətsahawa dala ka ndo neheye ti yawa naha a gay i məvəlay wu a Mbəlom aye. \v 3 Pat eye niye na, a ŋgatay a Piyer ta Yuhana ta diye, ta fələkwiye a gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom. Tsa na, a tsətsah fataya dala. \p \v 4 Piyer ta Yuhana ta ndazl na lele. Tsa na, Piyer a gwaɗay: «Zəba famaya lele.» \v 5 Tsa na, ndo niye a zəba fataya, a zəzur tay ha tə metsehe lele. Neŋgeye a dzala na, ta vəleŋeye wu. \v 6 Piyer a gwaɗay: «Dala andaya fagaya bay tebiye, ane tuk na, na vəlakeye na, wu nakə andaya fagaya aye. Neŋ faya na gwaɗakeye ta gədaŋ i Yesu Kəriste i Nazaret lətse, do!» \p \v 7 Tsa na, Piyer a gəs na abəra mə həlay i mənday hərwi madzəne na ka mələtse ha ka mbəlom. Kwayaŋŋa sik ŋgay hay tə mandərkukwasl ŋgay hay tə huta gədaŋ. \v 8 A ndapa a mbəlom tə sik ŋgay hay lele. Tsa na, a pa bo ka mede. A ye, tə fələkwa ka bo dziye ta ndo i maslaŋ i Yesu niye hay a gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom. Ndo niye na, a ye lele ta mandepe a mbəlom tsaɗaw tsaɗaw ada tə mazambaɗay a Mbəlom. \p \v 9 Ndo hay tebiye tə ŋgatay faya ma diye kuteŋ kuteŋ lele ada faya ma zambaɗeye a Mbəlom. \v 10 Tə sər ha, neŋgeye ndo nakə a rəkawa bəse ta məgeɗ nakə a le haladzay i gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom aye na, nəteye niye tebiye ta dzədzar ada a gatay hərɓaɓəkka hərwi wu nakə a ge bo ta ndo niye aye. \p \v 11 Piyer ta Yuhana nəteye mə mazambal i gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom nakə tə zalay Mazambal i Salomoŋ aye. Ndo nakə a mbəl abəra mə matəre aye na, a wuɗa məgəre tay ha sa bay. Ndo hay haladzay ti ye naha mahway mahway hərwi nəteye tebiye a gatay hərɓaɓəkka. \v 12 Piyer a ŋgatay a ndo neheye ti ye naha haladzay aye na, a gwaɗatay andza nakay: «Nəkurom ndo i Israyel hay, ndo nakay a mbəl na, a gakum hərɓaɓəkka na, hərwi mey? Nəkurom faya ka zəbumeye famaya andza niye na, hərwi mey? Nəkurom faya ka dzalumeye mə gər kurom na, maa mbəl ha ndo nakay na, Piyer ta Yuhana hərwi bo tay eye gədaŋ eye. Tə mbəl ha na, nəteye tə pay bəzay a Mbəlom lele. Ane tuk na, aʼay andza niye bay. \v 13 Mbəlom i Abraham, Mbəlom i Izak ada Mbəlom i Zakob nakə nəteye neheye ta ɗuwulay me aye, a bəz ha məzlaɓ i ndo i məsler ŋgay Yesu. Nəkurom eye, ka vəlumay ha a həlay i Roma hay hərwi ada tâ kəɗ na ada ka kalum ha kame i Pilat. Pilat na, haɓe a say məgəre ha. \v 14 Nəkurom ka kalum ha ndo nakə ɗaɗa neŋgeye kə ge mənese bay. Neŋgeye ndo deɗek eye. A yakum a gər ɗuh matsətsehe tâ gərakum ha na, ndo məkəɗe ndo. \v 15 Andza niye, ka kəɗum na, ndo nakə ma vəliye sifa a ndo hay aye. Ane tuk na, Mbəlom kə lətse ahaya abəra mə walaŋ i mədahaŋ hay. Nəkway tebiye ka sərakwa ha. \v 16 Ndo nakay anaŋ ka ŋgatumay, ka sərum ha aye na, maa vəlay gədaŋ na, məzele i Yesu hərwi nakə nəmaa pa mədzal gər may ka Yesu aye. Ayaw! Ndo nakay a mbəl lele ka ŋgatumay tə ɗəre kurom aye na, hərwi nakə nəmaa pa mədzal gər ka Yesu aye. \p \v 17 «Malamar ga hay, ahəl nakə nəkurom ta bəy kurom hay ka kalum ha Yesu aye na, neŋ na sər ha wu nakə ka gum aye na, ka sərum bay. \v 18 Ane tuk na, Mbəlom a ge na, wu nakə a tsik ahəl niye tə bazlam i ndo məɗe ha bazlam ŋgay aye. A gwaɗ: Kəriste na, ma ta giye ɗəretsətseh. \v 19 Anəke na, mbəɗum ha mede kurom, mbəɗumaw me ka təv i Mbəlom hərwi ada mâ mbatakum ha mənese kurom hay. \v 20 Ka gum andza niye na, Bəy Maduweŋ Mbəlom ma vəlakumeye zay ada ma ta slərakumaweye Yesu ndo mətəme ha ndo nakə a zla na kurre hərwi kurom aye. \v 21 Anəke na, kutoŋ Yesu Kəriste ma ndziye mə mbəlom təmaɗ hus a pat nakə Mbəlom ka təra ha wu hay tebiye andza nakə a ɗa ha ahəl niye tə bazlam i ndo məɗe ha bazlam ŋgay hay aye. \v 22 Musa, neŋgeye a gwaɗatay a bəba təte kway hay: “Bəy Maduweŋ kurom Mbəlom ma ta slərakumaweye ndo məɗe ha bazlam ŋgay andza neŋ na gwaɗ bəɗaw? Neŋgeye na, slala kurom. Ka ta pumay zləm a wu nakə ma ta tsikakumeye tebiye. \v 23 Ndoweye kə pay zləm a bazlam i ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom niye bay na, ma ndziye mə walaŋ i ndo i Mbəlom hay bay. Ta kəɗiye na mədahaŋ eye.\f + \fr 3:23 \ft Madayaw abəra ma Ezipt 18.15, 18-19.\f*” \p \v 24 «Siye i ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom hay dərmak ta tsik andza i Musa. Ta tsik ka wu nakə ma giye bo ahəl kway nakay anaŋ aye. Kwa Samuyel ada kwa siye i ndo maslaŋ i Mbəlom neheye ti yaw ma dəba ŋgay aye. \v 25 Malamar ga hay, Mbəlom a tsik wu neheye tə bazlam i ndo məɗe ha bazlam ŋgay hay na, a nəkurom. Andza niye dərmak, ahəl nakə Mbəlom a ɓar dzam ta bəba təte kurom hay aye na, a gwaɗay a Abraham: “Na ta piye ŋgama ka ndo i məndzibəra hay tebiye tə həlay i wawa i huɗ yak hay. Dzam nakə Mbəlom a ɓar aye na, i kurom.\f + \fr 3:25 \ft Madazlay i wu hay 22.18; 26.4.\f*” \v 26 Andza niye, Mbəlom a sləraw ndo i məsler ŋgay na, hərwi kurom təday. A sləraw na, hərwi məpe fakuma ŋgama, ada mətsoya kurom ahaya abəra ka tsəveɗ i mənese.» \c 4 \s1 Piyer ta Yuhana kame i bagwar i Yahuda hay \p \v 1 Ahəl nakə Piyer ta Yuhana, nəteye faya ta tsikateye me a ndo hay mba aye na, ndo məvəlay wu a Mbəlom hay, bəy i ndo matsəpe gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom ada ta Saduke hay ti ye naha ka təv tay. \v 2 Ti ye naha na, tə ge ɗərev haladzay ka Piyer ta Yuhana hərwi nəteye faya ta tətikiye tay ha ndo hay, tə gwaɗatay: «Yesu kə lətsew abəra ma mədahaŋ ada mələtsew i Yesu niye a lətsew aye na, ndo hay ta sliye faya mələtsew abəra ma mədahaŋ.» \v 3 Ndo niye hay tə gəs tay ha Piyer ta Yuhana, ta dərəzl fataya a daŋgay. Ta dərəzl fataya na, ta gatay sariya zuk bay, hərwi həvaɗ kə ge tsɨy. \v 4 Mə walaŋ i ndo neheye tə tsəne matətike i Piyer ta Yuhana aye na, ndo hay haladzay ta dzala ha ka Yesu. Ndo məpe mədzal gər ka Yesu ta səkah, ndo hay tebiye ma giye gwezem zlam. \p \v 5 Tədœ eye i mekedœ na, bəy i Yahuda hay, madugula i Yahuda hay ta ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye tə haya gər a Zerozelem. \v 6 Mə walaŋ tay niye hay tə haya gər aye na, bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom nakə tə zalay Han aye andaya, Kayif, Yuhana, Aləgəzandər ada tə siye i ndo neheye ma bəɗgay i bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom tebiye nəteye andaya. \v 7 Tə həlataya ahaya ndo i maslaŋ i Yesu niye hay sulo eye kame tay. Tsa na, ta tsətsah fataya, tə gwaɗatay: «Ka mbəlum ha ndo nakay na, ma kəkay? Ka hutumaw gədaŋ eye na, məŋgay? Ada ka mbəlum ha na, ta məzele i way?» \p \v 8 Ta tsətsah fataya andza niye na, kwayaŋŋa Piyer a rah ta Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye, a gwaɗatay: «Nəkurom bəy mələve ndo hay ta madugula hay, \v 9 ka tsətsahumeye famaya bazlam bəgom na, hərwi nakə nəmaa gay ŋgwalak a ndo matəra eye, a mbəl ma kəkay ka tsətsahum famaya andza niye na gwaɗ ba? \v 10 Ayaw lele! Kə ge andza niye na, nəkurom sərum ha, nəkurom tebiye tə siye i ndo i Israyel hay, sərum ha na, ndo nakə a lətse kame kurom neŋgeye zay lele aye na, ta məzele i Yesu Kəriste nakə a yaw abəra na Nazaret aye. Neŋgeye ndo nakə ka darum na ka mayako mazləlmbaɗa eye ada Mbəlom a lətse ahaya abəra ma mədahaŋ aye na, neŋgeye. \v 11 Ɗerewel i Mbəlom a tsik faya, a gwaɗ: \q1 “Kwar nakə nəkurom ndo maɗəzle gay hay ka kalum ha aye na, \q2 ka təra kwar nakə ma vəleye gədaŋ a gay aye ɗuh.\f + \fr 4:11 \ft Dəmes hay 118.22. Kwar eye niye na, Yesu.\f*” \p \v 12 «Ka mbakweye faya mətəme na, tə neŋgeye nəte ŋgweŋ. Hərwi ka məndzibəra tebiye Mbəlom kə vəl ndo mekeleŋ eye nakə ma təmiye kway ha aye na, andaya bay.» \p \v 13 Ndo niye hay tə haya gər aye na, a gatay wadəŋ wadəŋ. Hərwi ta zəba ka Piyer ta Yuhana na, ta dzədzar bay, tə tsik me parakka. A gatay wadəŋ wadəŋ wene wene eye na, hərwi nəteye ta tətik wuray kwa tsekweŋ bay tebiye. Tə sər ha nəteye na, ndo məpay bəzay a Yesu tsa. \v 14 Ane tuk na, nəteye faya ta ŋgateye a ndo nakə a mbəl aye dərmak, neŋgeye malətsa eye ka təv tay. Tə sər wu nakə ta mbəɗatay faya a Piyer ta Yuhana aye bay. \v 15 Tsa na, tə gwaɗatay: «Dum abəra mə gay.» Piyer ta Yuhana ti yaw wu tay abəra mə ɗəma na, nəteye tə mətsa mə gay tə ma ha ka bo bazlam. \v 16 Tə gwaɗ a bo mə walaŋ tay: «Ndo neheye ka gakweye tay ha na, kəkay? Ndo i Zerozelem hay tebiye tə sər ha masuwayaŋ nakə tə ŋgatay aye parakka, maa ge na, Piyer ta Yuhana. Ka slakweye faya məmbeɗe bay. \v 17 Ane tuk na, gakwatay me ada pakwa fataya zluwer na, tâ tətikatay bazlam nakay a ndo hay tə məzele i Yesu Kəriste bay hərwi ada siye i ndo hay tâ tsəne labara i masuwayaŋ nakə tə ge aye bay.» \v 18 Ti ye tə zalatayaw. Piyer ta Yuhana ta mbəɗa naha gər ka təv tay. Ti ye naha na, tə gatay me, tə gwaɗatay: «Kâ tsikumatay kəgəbay kâ tətikumatay a ndo hay tə məzele i Yesu sa bay.» \p \v 19 Ane tuk na, Piyer ta Yuhana ta mbəɗatay faya, tə gwaɗatay: «Nəkurom na, dzalum ha wu nakə deɗek eye kame i Mbəlom aye təday. Lele marəhay ha gər na, a nəkurom tsukuɗu a Mbəlom ɗaw? \v 20 Nəmaa sliye faya məgər ha matətike wu nakə nəmaa ŋgatay ada nəmaa tsəne aye bay. Nəmaa tsikiye huya.» \p \v 21 Ndo niye hay mahaya gər eye tə tsəne andza niye na, tə pa fataya zluwer haladzay sa. Tsa na, tə gər tay hay, ti ye wu tay. Tə gər tay ha na, ta huta fataya mənese nakə ɗa məgatay ɗəretsətseh aye bay, hərwi siye i ndo hay nəteye tebiye faya ta zambaɗeye a Mbəlom hərwi wu nakə Piyer ta Yuhana tə ge aye. \v 22 Ndo niye tə mbəl ha ta masuwayaŋ aye na, məve ŋgay ma ziye məve kuro kuro faɗ. \s1 Maɗuwule me i ndo məpe mədzal gər hay \p \v 23 Tə gər tay ha Piyer ta Yuhana. Tə gər tay ha na, ta mbəɗa gər, ti ye ka təv i ndo məpe mədzal hay ka Yesu. Ti ye naha na, ta təkəratay wu nakə bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye ta madugula hay i Yahuda hay tə tsik aye. \v 24 Tə tsəne bazlam niye na, kwayaŋŋa nəteye tebiye tə dzapa nəte, tə pa bo ka maɗuwulay me a Mbəlom. Tə gwaɗay naha a Mbəlom: «Bəy Maduweŋ, maa ge magərmbəlom ta dala, ta bəlay ada tə wu neheye mə ɗəma tebiye aye na, nəkar. \v 25 Maa tsik me tə bazlam i bəba təte may Davit ndo i məsler i yak na, nəkar. Neŋgeye a tsik ta gədaŋ i Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye, a gwaɗ: \q1 “Ndo hay tebiye tə ge mevel na, kemey? \q2 Tə ma ha ka bo bazlam na, hərwi mey? \q1 \v 26 Bagwar i bəy i dala i məndzibəra hay ta ləva bo məge vəram. \q2 Bəy hay ta haya gər məge vəram ta Bəy Maduweŋ Mbəlom \q1 ada ta ndo nakə a pay dzagwa i bəy a gər aye.\f + \fr 4:26 \ft Dəmes hay 2.1-2.\f*” \p \v 27 «Andza niye deɗek, ta haya gər ma gəma nakay. Herod tə Poŋos Pilat ta gəma hay ada ndo i Israyel hay ta haya gər məge vəram ka Yesu ndo i məsler yak tsəɗaŋŋa eye. Neŋgeye nakə ka pay dzagwa i bəy a gər aye. \v 28 Wu nakə tə ge andza nakay aye na, andza i yak nakə ka tsik kurre a saka məge ta gədaŋ yak aye. \v 29 Anəke na, Bəy Maduweŋ may, dzəna may abəra ka təv i seweɗ tay neheye tə gamay aye tey. Vəlamay gədaŋ yak ada nəmaâ ɗa ha bazlam yak ta deɗek. \v 30 Vəlamay gədaŋ hərwi ada nəmaâ mbəl tay ha ndo hay, hərwi ada nəmaâ ge masuwayaŋ hay wal wal ta məzele i Yesu, ndo i məsler yak tsəɗaŋŋa eye.» \p \v 31 Ta ndəv ha maɗuwulay me a Mbəlom na, təv nakə nəteye mahaya gər eye mə ɗəma aye a ɓəl haladzay dzekiɓ dzekiɓ. Nəteye niye tebiye, Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a rahatay a bo. Kwayaŋŋa tə pa bo ka məɗe ha bazlam i Mbəlom ze madzədzere. \s1 Məndze nəte i ndo məpe mədzal gər hay ka Mbəlom \p \v 32 Ndo neheye ta təra ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu aye na, nəteye tebiye tə ndzawa na, nəte, ta wuɗa bo lele ada mədzal gər tay nəte. Ndəray kwa nəte mə walaŋ tay mətsike nakay na, wu ga na, andaya bay. Mə walaŋ tay wu tay hay tebiye ta ŋgənawa ha a bo mə walaŋ tay. \v 33 Ndo i maslaŋ i Yesu hay tə ɗawa ha bazlam i mələtsew i Bəy Maduweŋ Yesu abəra ma mədahaŋ ta gədaŋ haladzay. Tə gwaɗawa: «Nəmaa ŋgatay kə lətsew abəra ma mədahaŋ.» Ada Mbəlom a pa ŋgama haladzay ka ndo məpe mədzal gər hay. \v 34 Ndəray mə walaŋ tay kwa tsekweŋ wu a kətsay bay. Ndo neheye guvah tay hay kəgəbay gay tay andaya na, ta səkəmawa ha. Suloy i wu nakə ta səkəm ha aye na, ti yawa ahaya \v 35 ada tə vəlawatay a ndo i maslaŋ i Yesu hay. Ma dəba eye na, ta ŋgənawa ha suloy eye kwa a way ɗa andza nakə a say aye. \p \v 36 Andza niye ndoweye andaya tə zalay Yusufa. Ndo i maslaŋ i Yesu hay tə pa faya məzele na, Barnabas, andza məgweɗe: Ndo nakə ma gwaɗiye tete a siye i ndo hay aye. Neŋgeye slala ŋgay na, Levit hay. Tə wa na ma gəma nakə tə zalay Sipəre aye. \v 37 Neŋgeye a ye, a səkəm ha guvah ŋgay. Tsa na, a zla ahaya suloy eye, a vəlatay a ndo i maslaŋ i Yesu hay. \c 5 \s1 Maraw me i Ananiyas ta Safira \p \v 1 Ane tuk na, ndoweye andaya tə zalay Ananiyas. Tə zalay a ŋgwas ŋgay Safira. Pat wuray na, ta səkəm ha guvah tay tə gwaɗ ayaw mə walaŋ tay. \v 2 Ananiyas a həl faya abəra ka suloy i guvah niye, a ye ha siye a vəlatay a ndo i maslaŋ i Yesu hay. Suloy nakə a həl faya abəra aye na, ŋgwas ŋgay a sər faya lele. \v 3 A ye naha na, Piyer a gwaɗay: «Ananiyas, ka gəray ha ɗərev yak a Fakalaw na, hərwi mey? Ka gər ha siye i suloy i guvah yak a mətagay, ka zlaw tsekweŋ, ka raway me a Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye na, hərwi mey? \v 4 Ahəl nakə ka səkəm zuk bay aye na, guvah yak wu yak bəna i ndəray ɗaw? Ada suloy i guvah nakə ka səkəm ha aye na, i yak bəɗaw? Ka dzala mə gər yak məge wu andza nakay na, ma kəkay? Ka raway me na, a Mbəlom bəna, a ndo hay bay.» \p \v 5 Ananiyas a tsəne bazlam niye hay na, a dəɗ abəra ka mbəlom. Kwayaŋŋa a mət tsaɗək tsaɗək. Ndo neheye tə tsəne labara niye aye na, nəteye tebiye ta dzədzar haladzay. \v 6 A mət na, gawla hay ti yaw tə mbəkwa na mədahaŋ. Tsa na, tə zla na, ti ye tə la na. \p \v 7 Mazlambar ma giye ɓəre mahkar na, ŋgwas i Ananiyas a yaw a fələkwa a gay. A yaw na, kə sər ka wu nakə a ge bo aye bay. \v 8 A fələkwa naha a gay na, Piyer a tsətsah faya, a gwaɗay: «Tsikeŋ, suloy i guvah kurom nakə ka səkəmum ha ta zal yak aye na, andza nakay ɗaw?» \p Ŋgwas niye a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Ayaw! Nəmaa səkəm ha na, suloy eye andza nakay.» \p \v 9 Piyer a gwaɗay: «Ka mum ha ka bo bazlam mə walaŋ kurom hərwi madzəgur me ka Məsəfəre i Bəy Maduweŋ na, kəkay? Tsəne, ndo neheye tə la zal yak aye, nəteye andaya malətsa eye ka məgeɗ tsɨy ada ta deyeweye ta zliye kar dərmak.» \p \v 10 Piyer a tsikay andza niye na, kwayaŋŋa a dəɗ ka sik i ndo i maslaŋ i Yesu niye hay. Tsa na, a mət. Gawla hay ti yaw, tə fələkwa naha a gay. Ti ye naha na, kə mət. Tə zla na, ti ye ha tə la na ka tsakay i zal ŋgay. \v 11 Ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu Kəriste tebiye ada tə siye i ndo neheye tə tsəne labara niye aye na, ta dzədzar haladzay. \s1 Ndo i maslaŋ hay tə gawa masuwayaŋ wal wal haladzay \p \v 12 Ndo i maslaŋ hay tə gawa masuwayaŋ wal wal haladzay mə walaŋ i ndo hay. Ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu tə hayawa gər a dalamətagay i gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom, mə Mazambal i Salomoŋ. \v 13 Ndo neheye tə pa mədzal gər ka Yesu təbey aye na, zluwer a gatay mede ka təv tay. Ane tuk na, ndo hay tebiye tə ɗəslatay ha gər. \v 14 Ndo hay haladzay faya ta səkahiye, hasləka hay ta ŋgwas hay tə dzala ha ka Bəy Maduweŋ. Ndo məpe mədzal gər hay ta səkah haladzay. \v 15 Hərwi masuwayaŋ neheye ndo i maslaŋ hay tə ge aye na, ndo hay tə həlawa naha ndo i ɗəvats hay. Tə həlawa tay naha ka sləlah kəgəbay ka hubok. Tə pawa tay ha ka tsakay i tsəveɗ hərwi ada ahəl nakə Piyer ma diye tə ɗəma aye na, kwa kəkay mezek ŋgay kə husa ka ndo nəte mə walaŋ tay ma mbəliye. \v 16 Ndo hay haladzay ti yawaw abəra ma gəma neheye tə mbay naha a Zerozelem aye. Tə həlawa naha ndo i ɗəvats ta ndo neheye məsəfəre lele bay eye hay mə bo tay aye. Ndo i maslaŋ hay tə mbəl tay ha tebiye. \s1 Tə gəs tay ha ndo i maslaŋ hay \p \v 17 Bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom ta ndo neheye tə paway bəzay aye, andza məgweɗe ta Saduke hay, tə tsəne ndo i maslaŋ hay faya ta giye masuwayaŋ haladzay na, a ndalatay, ɗərev tay a rah ta sələk. Tə ma ha ka bo bazlam, tə gwaɗ: «Gəsakwa tay ha!» \v 18 Tsa na, ti ye tə gəs tay ha. Ti ye tə pa tay a daŋgay. \v 19 Ane tuk na, ta həvaɗ ahəl nakə ndo i maslaŋ hay nəteye ma daŋgay aye na, gawla i Mbəlom a ye, a həndəkatay na məgeɗ i gay i daŋgay niye. A həlatay ahaya ndo i maslaŋ niye hay abəra mə ɗəma, a gwaɗatay: \v 20 «Dum ta ɗumatay ha labara i sifa weɗeye a ndo hay ma dalamətagay i gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom!» \p \v 21 Ndo i maslaŋ hay ta təma bazlam i gawla i Mbəlom nakə a tsikatay aye. Pərik i mekedœ na, tə həl bo ti ye a dalamətagay i gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom. Ti ye naha tə pa bo ka matətikatay a ndo hay. \p Bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom ta ndo neheye nəteye dziye, tə zalatay a madugula i Yahuda hay, tə haya gər. Tə ma ha ka bo bazlam mə walaŋ tay. Tsa na, tə slər ndo hay ka ndo i maslaŋ hay a gay i daŋgay, tâ ye tâ həlatay ahaya. \v 22 Ane tuk na, ndo neheye ti ye, tə husa a ɗəma na, ta huta tay ha mə gay i daŋgay bay. Tə maw ka təv i ndo neheye tə slər tay naha aye, tə matay ha labara eye. \v 23 Tə gwaɗatay: «Nəmaa ye naha, nəmaa ndzay a gər a gay i daŋgay na, madərəzla eye lele ada ndo matsəpe məgeɗ hay nəteye andaya faya ta tsəpiye. Ane tuk na, nəmaa həndək na məgeɗ na, nəmaa huta ndəray kwa nəte bay!» \p \v 24 Tə tsəne labara niye andza niye na, bəy i ndo matsəpe gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom ta bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye tə sər wu nakə ta dzaliye bay. Ta tsətsahay a gər tay, tə gwaɗ: «Matəra ta ndo i məsler niye hay na, wuye mey?» \p \v 25 Ahəl nakə nəteye faya ta dzaliye andza niye na, ndoweye a yaw ka təv tay, a gwaɗatay: «Tsənum! Ndo neheye ka pum tay a daŋgay aye na, nəteye faya ta tətikateye a ndo hay mə gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom!» \p \v 26 Tə tsəne andza niye na, kwayaŋŋa bəy i ndo matsəpe gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom ta ndo ŋgay hay, ti ye mata ma tay ahaya ndo i maslaŋ niye hay. Ane tuk na, ti ye tə ma tay ahaya na, ta gatay ɗəretsətseh bay hərwi ta dzədzar ta ndo hay, ta ta kaliye tay ha tə kwar. \s1 Ndo i maslaŋ hay kame i sariya \p \v 27 Ti ye tə həlatay ahaya na, ti ye tay ha kame i madugula i Yahuda hay. Bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom a pa bo ka matsətsehe fataya abəra bazlam. \v 28 A gwaɗatay: «Nəmaa gakum me ka matətikatay a ndo hay ta məzele i Yesu bəɗaw? Ada ka gum na, mey? Nəkurom na, tsəkam matətikatay a ndo hay ma wuzlahgəma i Zerozelem tebiye na, kəkay? Ada a sakum məgweɗe maa kəɗ na ndo niye na, nəmay ɗaw?» \p \v 29 Piyer tə siye i ndo i maslaŋ hay ta mbəɗatay faya, tə gwaɗatay: «Marəhay ha gər na, a Mbəlom bəna a ndo hay bay. \v 30 Ka darum na Yesu ka mayako mazləlmbaɗa eye hərwi ada mâ mət. Ane tuk na, Mbəlom i bəba təte kway hay kə lətse ahaya abəra ma mədahaŋ. \v 31 Mbəlom kə lətse ahaya abəra ma mədahaŋ ta gədaŋ ŋgay. Kə pa na a bəy, neŋgeye ndo mətəme ha ndo hərwi ada Israyel hay tâ mbəɗa ha mede tay. Ta huta, Mbəlom ma pəsatay ha mezeleme tay hay. \v 32 Nəmay na, ndo məhəle mbal i wu neheye a ge bo aye, nəmay ta Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye nakə Mbəlom a vəlatay a ndo neheye ta rəhay ha gər aye.» \p \v 33 Tə tsəne bazlam niye na, a ndalatay haladzay. A satay məɗəke tay ha ndo i maslaŋ hay. \v 34 Ane tuk na, Farisa wuray andaya məzele ŋgay Gamaliyel. Neŋgeye na, ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye. Ndo hay tebiye ta təmawa bazlam ŋgay. A lətse mə walaŋ i ndo niye hay mahaya gər eye, a gwaɗatay: «Ndo neheye tâ ye abəra kanaŋ tsekweŋ təday.» \p \v 35 Ndo i maslaŋ hay ti yaw abəra mə ɗəma na, a gwaɗatay: «Israyel hay, gum metsehe hərwi wu nakə a sakum məgatay a ndo neheye. \v 36 Ndo niye məzele ŋgay Tiyodas aye na, mâ makumaw a gər. A yaw ahəl niye a gwaɗ neŋgeye na, bagwar i ndo. Ndo hay ta giye temerre faɗ ta pay bəzay. Ane tuk na, ta kəɗ na. Ndo neheye tə pay bəzay aye ta ŋgəna gər tebiye. Kwa ndəray ka ləkaw bay. \p \v 37 «Ma dəba ŋgay na, ndoweye andaya dərmak, məzele ŋgay Yudas. Neŋgeye ndo i Galile. Neŋgeye a ndohwaw ahəl i məpesle ndo, kə zalatay a ndo hay haladzay ka məpay bəzay. Neŋgeye dərmak ta kəɗ na ada ndo neheye tə pay bəzay aye ta ŋgəna gər tebiye kweye kweye. \v 38 Neŋ faya na tsikakumeye anəke, kâ mətsum ka ndo neheye bay, gərum tay ha tâ ye wu tay. Hərwi kə ge mədzal gər tay, ta məsler tay, ti yaw ma ndo hay na, ta ndziye bay. Ta dziye. \v 39 Ane tuk na, kə ge məsler tay a yaw abəra mə həlay i Mbəlom na, ka slumeye faya məmbete ha bay. Gum metsehe lele, faya ka gumeye vəram na, ka Mbəlom ɗuh!» \p \v 40 Ndo niye hay mahaya gər eye ta təma bazlam i Gamaliyel. Tə zalatay a ndo i maslaŋ hay sa. Ti ye naha, tə ndaɓa tay ha. Tə gwaɗatay: «Ɗaɗa kâ tsikumay me a ndəray tə məzele i Yesu sa bay.» Tsa na, tə gər tay ha. \p \v 41 Ndo i maslaŋ i Yesu niye hay ti yaw abəra mə walaŋ i məhay gər tay niye tə məŋgwese hərwi ɗəretsətseh nakə tə gatay hərwi məzele i Yesu aye. \v 42 Ɗuh ta tətikawa ada tə ɗawa ha mə gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom ada mə gay tay hay pat pat tə gərawa ha bay, Yesu na, Kəriste. \c 6 \s1 Tə pala ndo hay tasəla hərwi madzəne ndo i maslaŋ i Yesu hay \p \v 1 Ahəl niye na, ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu faya ta səkahiye haladzay. Ane tuk na, ndo məpe mədzal gər neheye tə tsik me i Gərek aye na, tə ge ɗərev ka ndo məpe mədzal gər neheye nəteye tə tsik bazlam i Yahuda hay aye. Tə ge ɗərev na, hərwi ahəl nakə ta ŋgənawatay wu mənday a madakway i ŋgwas hay aye na, tə vəlawatay a madakway i ŋgwas tay hay təbey. \p \v 2 Ndo i maslaŋ neheye kuro gər eye sulo aye, tə hayatay gər a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu, tə gwaɗatay: «Nəmaa gəriye ha məɗe ha bazlam i Mbəlom hərwi məmətse maŋgəne wu mənday bay. \v 3 Hərwi niye malamar hay, pəlum ndo hay tasəla mə walaŋ kurom. Ka pəlumeye na, ndo i ŋgwalak hay, ndo neheye nəteye maraha eye ta Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye ada tə sər gər lele aye. Nəmaa vəliye məsler i maŋgəne wu mənday na, a həlay tay. \v 4 Nəmay, nəmaa ɗuwulay me a Mbəlom ada ta məɗe ha bazlam ŋgay a ndo hay.» \p \v 5 Bazlam tay niye a yatay a gər a ndo hay tebiye. Tsa na, tə pala ndo hay tasəla. Ndo makurre eye na, Etiyen, ndo nakə ta mədzal gər lele ada maraha eye ta Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye, Filip, Pərakor, Nikanor, Timoŋ, Parmenas ada Nikolas ndo i gəma i Aŋtiyos neŋgeye a gawa kule, ane tuk na, ahəl niye na, ka dazlay a məpay bəzay a kule i Yahuda hay. \v 6 Tsa na, ti ye tay ha ka təv i ndo i maslaŋ i Yesu hay. Ndo i maslaŋ i Yesu hay tə pa fataya həlay ada ta ɗuwulay me a Mbəlom. \p \v 7 Bazlam i Mbəlom a ɗa a zləm haladzay. Ndo məpe mədzal gər hay ta səkah haladzay ma Zerozelem ada ndo məvəlay wu a Mbəlom hay haladzay tə dzala ha ka Yesu. \s1 Tə gəs na Etiyen \p \v 8 Etiyen na, ndo nakə nəte mə walaŋ i ndo neheye tə pala tay tasəla aye. Neŋgeye na, Mbəlom kə pa faya ŋgama haladzay. Ka tsəveɗ i Mbəlom na, neŋgeye gədaŋ eye haladzay. A gawa masuwayaŋ hay mə walaŋ i ndo hay. \v 9 Siye i Yahuda hay nəteye andaya, tə haya gər a gay i maɗuwule me nakə tə zalay gay i maɗuwule me i beke neheye tə gər tay ha aye. Ti yaw ma gəma i Siren ada ma gəma i Aləgəzandəri, ti yaw ma dala i Silisi ada ma dala i Azi. Nəteye niye tebiye ta təma bazlam i Etiyen bay, faya ta kəɗiye wuway ta neŋgeye. \v 10 Ane tuk na, ndo niye hay tə mba ka Etiyen tə bazlam bay, hərwi maa vəlay ndaraw ka mətsike me na, Məsəfəre i Mbəlom. \p \v 11 Tə vəlatay wu a ndo hay, hərwi ada ndo niye hay tâ raw me tâ gwaɗ na: «Nəmaa tsəne faya abəra bazlam, faya ma tsaleye ka gər a Musa ada faya ma tsaleye ka gər a Mbəlom.» \p \v 12 Tə suta faya ndo hay, madugula hay ada ta ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye ka Etiyen. Tsa na, tə wuya kurah ka Etiyen, tə gəs na. Ti ye ha kame i madugula i Yahuda hay. \v 13 Tə həl naha ndo məɗəse faya parasay hay, tə gwaɗ: «Ndo nakay na, faya ma tsikiye wu lele bay eye ka gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom ada ka bazlam i Musa mapala eye. \v 14 Nəmaa tsəne faya abəra a gwaɗ: Yesu ndo i Nazaret ma deyeweye, ma mbəzliye ha gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom ada ma mbəɗiye ha kule kway nakə Musa a vəlakway aye.» \p \v 15 Ndo niye hay tebiye nəteye mandza eye mə gay i məhay gər aye, tə ma ha ɗəre ka Etiyen. Ta zəba faya, tə ŋgatay na, daʼar ŋgay a dəv andza i gawla i Mbəlom. \c 7 \s1 Bazlam i Etiyen \p \v 1 Bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom a tsətsah ka Etiyen, a gwaɗay: «Wu nakə tə tsik fakaya na, deɗek ɗaw?» \p \v 2 Etiyen a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Malamar ga hay ta bəba ga hay, tsənum wu nakə na tsikakumeye təday. Mbəlom nakə a ze wu hay tebiye ta məzlaɓ aye a bəzay ha bo a bəba təte kway Abraham ka dala i Mizapotami kurre ahəl nakə ki ye a Haraŋ zuk bay aye, \v 3 ada a gwaɗay: “Lətse abəra ma gəma yak ada gər ha ndo yak hay, do a gəma nakə na ɗakeye faya aye.\f + \fr 7:3 \ft Madazlay i wu hay 12.1.\f*” \p \v 4 «Yaw! Abraham a tsəne bazlam i Mbəlom na, a lətse abəra ma Kaladeyen hay, a ye mata ndze ma Haraŋ. Ma dəba eye bəba ŋgay a mət na, Mbəlom a zla na abəra ma Haraŋ, a ye ha a gəma nakay anaŋ nəkway mandza eye mə ɗəma aye. \v 5 Mə ɗəma na, Mbəlom kə vəlay guvah i məda ŋgay kwa tsekweŋ bay, kwa dala tsekweŋ bəbay na, kə ɗəsay bay. Ɓa Mbəlom kə tsikay kurre, a gwaɗay: “Gəma nakay na, na ta vəlakeye ha tebiye. Aza nəkar andaya sa bay na, wawa i huɗ yak hay ta ndziye mə ɗəma, ma təriye i tay.” Ahəl niye Mbəlom a tsikay a Abraham na, wawa ŋgay andaya kwa nəte zuk bay. \v 6 Wu nakə Mbəlom a tsikay aye na, a gwaɗay: “Wawa i huɗ yak hay ta diye, ta ndziye ma gəma i ndo hay. Mə ɗəma na, ta təriye tay beke eye hay. Ta gateye ɗəretsətseh. Ta ndziye məve temerre faɗ mə ɗəretsətseh. \v 7 Ane tuk na, na ta giye sariya ka ndo i gəma niye hay tə gatay ɗəretsətseh aye. Ma dəba eye na, ta diye abəra ma gəma nakay, ta diye ta ɗəsleŋ ha gər ma təv nakə ta ndziye mə ɗəma aye.\f + \fr 7:7 \ft Zəba mə Madazlay i wu hay 15.13-14 ada mə Madayaw abəra ma Ezipt 3.12.\f*” \v 8 Mbəlom a ɓar dzam ta Abraham, a ɗay ha na, ta məɗəse bo. Ma dəba eye, Abraham a wa Izak, a ge məhəne tsamahkar na, a ɗəs na. Izak a wa Zakob, Izak a ɗəs na. Zakob dərmak a wa wawa hay kuro gər eye sulo. Nəteye neheye ta təra bəba təte kway hay na, Zakob a ɗəs tay ha dərmak. \p \v 9 «Bəba təte kway hay tə nay ɗəre a malamar tay nakə nəte mə walaŋ tay tə zalay Yusufa aye. Tə gəs na ta səkəm ha beke eye a gəma i Ezipt. Ane tuk na, Mbəlom ka tsəpa na. \v 10 Mbəlom kə təma ahaya Yusufa abəra mə ɗəretsətseh hay tebiye. A vəlay metsehe ta ŋgwalak i bo ka ɗəre i bəy nakə a ləva Ezipt tebiye, tə zalay Farawoŋ aye. Neŋgeye a pa na bəy eye ka dala i Ezipt ada a ləvay gər a ndo neheye mə gay ŋgay aye tebiye. \p \v 11 «Ma dəba eye na, mandərzlaŋ a ge ka dala i Ezipt tebiye ada ka dala i Kanan. Mandərzlaŋ niye a ge na, mandərzlaŋ bagwar eye. Ndo hay ta sa ɗəretsətseh haladzay. Bəba təte kway hay tə huta wu mənday kwa tsekweŋ bay tebiye. \v 12 Zakob a tsəne wu mənday andaya ma Ezipt na, a slər wawa ŋgay niye hay ta təra bəba təte kway aye. A slər tay ha makurre eye. \v 13 Ta mbəɗa gər masulo eye na, Yusufa a ɗatay ha bo ada Farawoŋ bəy bagwar eye a sər ha nəteye na, gwala i Yusufa hay. \v 14 Tsa na, Yusufa a slər ndo hay ka bəba ŋgay Zakob ta ndo i gay ŋgay hay tebiye. Nəteye tebiye na, kuro kuro tasəla gər eye zləm. \v 15 Zakob tə həl bo, ti ye a Ezipt ta ndo i gay ŋgay hay. Zakob a mət mə ɗəma ada bəba təte kway hay dərmak tə mət mə ɗəma. \v 16 Mədahaŋ tay na, tə həlawa a gəma nakə tə zalay Sisem aye. Tə pawa a tsəvay nakə Abraham a səkəm abəra ka wawa i Hamor ma gəma i Sisem ta suloy aye. \p \v 17 «Wu nakə Mbəlom a tsikay kurre a Abraham aye na, mazlambar həlay eye kə ndislew. Gwala kway hay tə wa bo. Ta səkah məwe bo haladzay ma Ezipt. \v 18 Bəy nakə a sər Yusufa aye na, andaya sa bay. Tə pa na bəy weɗeye nakə faya ma ləviye dala i Ezipt aye. Neŋgeye na, a sər Yusufa bay. \v 19 Bəy niye bagwar eye a vatay gər a bəba təte kway hay. A gawatay ɗəretsətseh haladzay ada a gawatay kutoŋ ka məkwetse wawa tay a pesl ada tâ mət. \v 20 Həlay niye na, tə wa na Musa. Musa a le haladzay ada a yay a gər a Mbəlom. Tə wa na na, tə gəl na kiye mahkar mə gay i bəba ŋgay. \v 21 Ma dəba eye na, tə gər ha. Dem i Farawoŋ a ndzay a gər, a zla na. A ye ha a gəl na andza wawa ŋgay. \v 22 Andza niye, Musa a gəl bo na, a zla metsehe ta ndaraw i Ezipt hay. A təra ndo ta məzlaɓ eye hərwi bazlam ŋgay neheye a tsikawa aye ta məsler neheye a gawa aye. \p \v 23 «Musa a ge məve kuro kuro faɗ na, a say mede mata dzəne tay ha gwala ŋgay Israyel hay. \v 24 A ye na, a ŋgatay a ndo i Ezipt faya ma geye ɗəretsətseh a ndo nəte mə walaŋ i Israyel hay. Tsa na, a ye naha a dzəna na ndo niye faya ta geye ɗəretsətseh aye. A kəɗ na ndo i Ezipt niye mədahaŋ eye. \v 25 Musa a dzala na, Israyel malamar ŋgay hay tə sər ha Mbəlom ma ta təmiye tay ha abəra mə ɗəretsətseh tə həlay ŋgay. Ane tuk na, tə sər bay. \v 26 Tədœ eye Musa a ndzatay a gər a Israyel hay sulo faya ta kəɗiye bo. A say a Musa maŋgəne tay ha ada tâ ndza zay mə walaŋ tay. A gwaɗay: “Dzam ga, nəkurom ta malamar tuk na, ada ka gumeye ɗəretsətseh a bo kurom ta məkəɗe bo na, hərwi mey?” \v 27 Ane tuk na, ndo nakə faya ma geye ɗəretsətseh a malamar ŋgay aye na, a pay həlay a Musa, a gwaɗay: “Maa pa kar bəy ada ndo məge may sariya na, way? \v 28 A saka məkəɗe ga andza nakə ka kəɗ ndo i Ezipt məveneŋ aye sa ɗaw?” \v 29 Musa a tsəne andza niye na, a hway, a ye ŋgway ka dala i Madiyan. Mə ɗəma na, a zla ŋgwas. Tə wa wawa hasləka eye hay sulo. \p \v 30 «Ma dəba i məve kuro kuro faɗ na, Musa neŋgeye huya ma gəma niye mə makulkwandah aye. Pat wuray na, neŋgeye bəse ta mahəmba i Sinay. Gawla i Mbəlom a yaw, a bəzay ha bo. Musa a ŋgatay na, ma ako ka gay i dak nakə faya ma təmiye aye. \v 31 Musa a ŋgatay andza niye na, a gay hərɓaɓəkka. Ane tuk na, ahəl nakə neŋgeye faya ma həndzəɗiye naha faya bəse mazəbe faya na, a tsəne mətsike me i Bəy Maduweŋ, a gwaɗayaw: \v 32 “Neŋ Mbəlom i bəba təte yak hay, Mbəlom i Abraham, Mbəlom i Izak, ada Mbəlom i Zakob.” Musa a tsəne andza niye na, a dzədzar, zluwer a gay. Tsa na, a say mazəbe ɗəre ka ako niye sa bay. \v 33 Mbəlom a gwaɗayaw sa: “Musa, tsok na tahərak abəra mə sik, hərwi təv nakay nəkar mə ɗəma aye na, təv tsəɗaŋŋa eye. \v 34 Faya ta gateye ɗəretsətseh a ndo ga hay ma Ezipt kəkay na, na ŋgatay. Na tsəne mətuwe tay ada na yaw na, mata mbəle tay ha. Na sləriye kar ha, do anəke a Ezipt.\f + \fr 7:34 \ft Zəba mə Madayaw abəra ma Ezipt 2.14–3.10.\f*” \p \v 35 «Musa neŋgeye nakə Israyel hay tə kal ha, tə gwaɗay: “Maa pa kar bəy ada ndo məge may sariya na, way?” aye. Ane tuk na, Mbəlom a slər ka təv tay hərwi ada mâ təra bəy tay ada ndo mətəme tay ha abəra mə ɗəretsətseh na, neŋgeye. Mata sləre na ka məsler niye na, gawla i Mbəlom nakə a bəzay ha bo ma ako ka gay i dak aye. \v 36 Maa ndzatay kame a Israyel hay məndohwaw abəra ma Ezipt na, neŋgeye. Kə ge masuwayaŋ hay wal wal mə ɗəma. Kə ge kame i Bəlay Ndozza eye ada mə makulkwandah dərmak hus a məve kuro kuro faɗ. \p \v 37 «Maa gwaɗatay a Israyel hay: “Mbəlom ma ta slərakumaweye ndo məɗe ha bazlam ŋgay andza neŋ. Ma zliye na, abəra ma gwala kurom\f + \fr 7:37 \ft Bazlam mapala eye masulo eye 18.15.\f*” na, Musa. \v 38 Sa na, ahəl nakə Israyel hay nəteye mahaya gər eye mə makulkwandah aye na, maa lətse mə walaŋ i bəba təte kway ta gawla nakə a tsikawatayaw me mə mahəmba i Sinay aye na, Musa. Gawla i Mbəlom ma tsikataweye bazlam nakə ma vəliye sifa aye ada neŋgeye ma makweye ha. \p \v 39 «Ane tuk na, bəba təte kway hay ta kərah matəme bazlam ŋgay. Ta kal na a pesl. A satay mambəɗe gər ka dala i Ezipt. \v 40 Tə gwaɗay a Aroŋ: “Lambaɗamay mbəlom hay hərwi məzle kame kway. Hərwi ka sərakwa wu nakə a ndzay a gər a Musa, ndo məhəlakway ahaya abəra mə Ezipt na, ka sərakwa bay.\f + \fr 7:40 \ft Madayaw abəra ma Ezipt 32.1, 23.\f*” \v 41 Tsa na, ta lambaɗ kule andza sla wawa eye andza mbəlom tay. Tə vəlay wu a kule tay niye. Tə ge magurlom tə məŋgwese eye lele hərwi wu nakə bo tay eye ta lambaɗ aye. \v 42 Ane tuk na, Mbəlom a mbəɗatay dəba. Ma dəba eye tə ɗəslay ha gər a wurzla hay. Mbəlom a vəlay tsəveɗ andza nakə mawatsa eye mə ɗerewel i ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom hay, Mbəlom a gwaɗ: \q1 “A nəkurom Israyel hay, \q2 wu neheye hay ka vəlawum wal wal \q2 ada ta gənaw hay \q2 məve kuro kuro faɗ aye na, a neŋ bəɗaw? \q1 \v 43 Ka zlum madzawadzawa i gay i mbəlom kurom Molok, \q2 ka zlum mandzəkit bo i wurzla i mbəlom kurom Refam. \q1 Kule kurom neheye ka gum aye na, \q2 hərwi məɗəslay ha gər. \q1 Hərwi niye na həliye kurom abəra ma gəma nakay, \q2 na diye kurom ha dəreŋ abəra ta gəma i Babilon.\f + \fr 7:43 \ft Amos 5.25-27. Molok, tə zalay Molek ma Dzam Guram, mbəlom i Kanan hay. Tə dzala, məvəlay a mbəlom tay niye na, ndo zezeŋ. Refam mbəlom zlezle eye i Babilon hay.\f*”» \p \v 44 Etiyen a gwaɗatay sa: «Ahəl niye bəba təte kway hay nəteye mə makulkwandah na, madzawadzawa i məɗəslay ha gər a Mbəlom andaya fataya hərwi ada tâ sər ha Mbəlom andaya ta nəteye. Gay niye mapa eye na, andza nakə Mbəlom a tsikay a Musa aye. Mbəlom a gwaɗay a Musa tâ ge na gay niye na, andza nakə a ŋgatay aye. \v 45 Ma dəba eye na, bəba təte kway hay ta vəlatay ha madzawadzawa i məɗəslay ha gər a Mbəlom niye a wawa i huɗ tay hay. Ndo məndzatay kame a wawa i huɗ tay niye hay na, Zozowe. Ti ye a gəma niye na, ta zla na gay i madzawadzawa niye. Mbəlom ka həhar tay ha ndo i gəma niye abəra kame tay. Ta sla fataya. Andza niye gay i madzawadzawa a ndza ma gəma niye hus a həlay i bəy Davit. \v 46 Davit na, a yay a gər a Mbəlom haladzay. A tsətsah tsəveɗ ka Mbəlom ka maɗəzlay gay nakə wawa i huɗ i Zakob hay ta sliye faya məɗəslay ha gər a Mbəlom mə ɗəma aye. \v 47 Maa ɗəzlay gay na, Salomoŋ. \p \v 48 «Ane tuk na, Mbəlom Fetek ma ndziye mə gay neheye ndo hay ta ɗəzl aye bay. Andza nakə mawatsa eye mə ɗerewel i ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom aye na, Mbəlom a gwaɗ: \q1 \v 49 “Təv məndze i bəy ga na, mbəlom, \q2 ada məndzibəra na, təv sik ga. \q1 Gay nakə ka ɗəzlumeŋeye na, slala i gay waray? \q2 Təv nakə ma sliye məndze mə ɗəma aye na, waray? \q1 \v 50 Maa ge wu neheye tebiye na, neŋ bəɗaw?\f + \fr 7:50 \ft Ezay 66.1-2.\f*”» \p \v 51 Etiyen a gwaɗatay sa: «A nəkurom neheye seweɗ eye hay. Ka dərəzlum na ɗərev kurom ta zləm kurom hay a məzele i Mbəlom nakə faya ma zalakumeye. A sakum mahəndəkay na ɗərev kurom a Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye bay. Nəkurom na, andza bəba təte kurom hay. \v 52 Ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom waray nakə bəba təte kurom hay ta gay ɗəretsətseh bay aye? Kwa məkəɗe ta kəɗ tay ha ndo neheye tə ɗa ha madayaw i ndo nakə neŋgeye ndo i deɗek nəte ŋgweŋ aye. Ndo nakə anəke ka gum faya ɗaf ada ka kəɗum na aye na, neŋgeye. \v 53 Mbəlom kə vəlakum bazlam ŋgay mapala eye tə həlay i gawla ŋgay hay\f + \fr 7:53 \ft Andza nakə kule i Yahuda a tsik aye na, Mbəlom a ɗay ha bazlam mapala eye a Musa tə həlay i gawla ŋgay hay.\f*, ane tuk na, ka rəhumay ha gər bay.» \s1 Tə kəɗ na Etiyen \p \v 54 Ndo niye hay mahaya gər eye tə tsəne bazlam i Etiyen niye na, a ndalatay haladzay, ta həpəɗ zler ka Etiyen kəraw kəraw. \v 55 Ane tuk na, Etiyen na, a rah ta Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye. Tsa na, a zəba ɗəre a mbəlom. A ŋgatay naha a dzaydzay i Mbəlom ada a ŋgatay naha a Yesu malətsa eye tə həlay i mənday i Mbəlom. \v 56 A gwaɗatay a ndo niye hay: «Tsənum! Neŋ faya na ŋgateye a mbəlom mahəndəka eye ada Wawa i Ndo neŋgeye malətsa eye tə həlay i mənday i Mbəlom.» \p \v 57 Tə tsəne andza niye na, nəteye tebiye ta wuda haladzay ada ta dərəzl na zləm tay hay. Nəteye tebiye ka manəte eye tə mbəzla ka Etiyen məgəse. \v 58 Tə gəs na, tə vaha na abəra mə wuzlah gay. Ti ye naha, tə pa bo ka məkele na tə kwar hərwi məkəɗe na. Ndo məhəle mbal hay ta tsok na petekeɗ tay hay, tə gər ha ka təv i gawla eye andaya tə zalay Sol. \p \v 59 Ahəl nakə nəteye faya ta kaliye Etiyen tə kwar aye na, Etiyen neŋgeye faya ma ɗuwuleye me a Mbəlom. Mə maɗuwule me niye faya ma ɗuwuliye na, a gwaɗ: «Bəy Maduweŋ ga Yesu, zla na məsəfəre ga.»\fig Tə kəɗ Etiyen|src="WA03953b.tif" size="col" copy="Graham Wade" ref="7.59" \fig* \v 60 Tsa na, a dəkw gurmets, a wuda ta magala, a gwaɗ: «Bəy Maduweŋ ga, mezeleme nakay tə ge aye na, kâ matay ha mənese bay.» A tsik andza niye na, ma dəba eye a mət. \c 8 \p \v 1 Məkəɗe Etiyen nakə tə kəɗ aye na, a yay a gər a Sol. \p Pat eye niye na, kwayaŋŋa ta dazlay a məgatay ɗəretsətseh a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu Kəriste neheye ma Zerozelem aye. Ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ta ŋgəna gər, ta hway tebiye. Ta hway a gəma i Yahuda ada siye hay a Samari. Maa ze naha na, ndo i maslaŋ hay. \v 2 Siye neheye tə pa mədzal gər tay deɗek ka Yesu aye, ti ye tə zla na mədahaŋ i Etiyen, tə la na. Tə tuwa na haladzay. \v 3 Sol na, a zaka ha mabəbezle tay ha ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu. A yawa ka gay ka gay, a gəsawa ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu, hasləka hay kwa ŋgwas. A pawa tay ha a gay i daŋgay. \s1 Filip a ɗa ha labara weɗeye ma Samari \p \v 4 Ndo neheye ta hway, ta ŋgəna gər aye na, ta həhal ka gəma ka gəma. Tə ɗawa ha bazlam i Mbəlom. \v 5 Filip neŋgeye na, a ye a wuzlah i dala i Samari. A ye naha, a ɗa ha Yesu ndo mətəme ha ndo nakə Mbəlom a sləraweye. \v 6 Ndo i gəma niye hay tebiye tə tsəne bazlam i Filip ada tə ŋgatay a masuwayaŋ neheye a ge aye na, tə pay zləm a bazlam ŋgay ta səkeffe eye lele. \v 7 Fakalaw hay tə yawaw abəra mə bo i ndo i ɗəvats hay. Tə yawaw abəra mə bo tay na, ta wudawa ka bo haladzay. Ndo neheye vərezl i bo tay maməta eye hay ta ndo neheye ta dzəgəɗasla sik tay matəra eye hay aye, ta mbəl. \v 8 Andza niye məŋgwese bagwar eye a ge ma gəma niye. \p \v 9 Ahəl niye na, ndoweye andaya ka dala i Samari eye niye. Ndoweye niye na, tə zalay Simoŋ. Neŋgeye na, a gawa maharam zla anəke bay ada maharam ŋgay nakə a gawa aye na, a gawatay a ndo i gəma niye hay hərɓaɓəkka. Ma mədzal gər ŋgay na, a gwaɗ neŋgeye ŋgwalak i ndo. \v 10 Ndo hay tebiye, gawla hay ta bagwar hay, tə pa zləm na, ka neŋgeye. Tə gwaɗ: «Ndo nakay na, gədaŋ i Mbəlom bagwar eye nakə tə zalay Gədaŋ Bagwar eye.» \p \v 11 Tə pawa zləm ka wu ŋgay nakə a gawa aye na, lele. Hərwi maharam ŋgay nakə a gawatay masuwayaŋ a ndo hay aye na, kə ndza haladzay. \p \v 12 Ane tuk na, Filip a ye naha mata ɗa ha Labara Ŋgwalak eye ka Bəy i Mbəlom ada ka Yesu Kəriste na, tə dzala ha ka Yesu. Hasləka hay, ŋgwas hay, Filip a dzəhuɓ tay ha a yam. \v 13 Simoŋ neŋgeye dərmak a dzala ha ka Yesu, ta dzəhuɓ ha a yam. Neŋgeye na, a ndzawa ka təv i Filip. A ŋgataway a masuwayaŋ tə wu hay wal wal neheye Filip a gawa aye na, a gay hərɓaɓəkka. \p \v 14 Ndo i maslaŋ neheye nəteye ma Zerozelem aye tə tsəne ndo i gəma i Samari hay ta pa mədzal gər tay ka bazlam i Mbəlom na, tə sləratay naha Piyer ta Yuhana. \v 15 Tə həl bo, ti ye. Tə ndisl naha a ɗəma na, ta ɗuwulay me a Mbəlom hərwi ada ndo i gəma i Samari niye hay tə pa gər ka bazlam i Mbəlom aye tâ huta Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye. \v 16 Ahəl nakə ta dzəhuɓ tay ha a yam aye na, ta dzəhuɓ tay ha tə məzele i Yesu Bəy Maduweŋ. Ndo kwa nəte mə walaŋ tay Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye kə mbəzlaw faya zuk bay. \v 17 Hərwi niye, Piyer ta Yuhana tə pa fataya həlay, ta ɗuwulay me a Mbəlom. Tsa na, tə huta Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye. \p \v 18 Simoŋ a ŋgatay a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu tə huta Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye hərwi nakə ndo i maslaŋ hay tə pa fataya həlay aye na, a vəlatay suloy a Piyer ta Yuhana. \v 19 A gwaɗatay: «Vəlumeŋ gədaŋ eye dərmak hərwi ada ndo neheye na piye fataya həlay aye na, tâ huta Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye.» \p \v 20 Ane tuk na, Piyer a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Dze ta suloy yak tebiye, hərwi nəkar ka dzala mə gər yak masəkəme gədaŋ i Mbəlom na, ta suloy! \v 21 Ka məsler nakay nəmay faya nəmaa giye na, ka sliye faya mədzepe tə nəmay bay hərwi ɗərev yak tsəɗaŋŋa kame i Mbəlom bay. \v 22 Ɗa ha mezeleme yak, ɗuwulay me a Bəy Maduweŋ ada agəna ma pəsakeye ha mədzal gər yak neheye lele bay eye. \v 23 Na zəba faya na, ɗərev yak maraha eye ta bor i bo ada mezeleme kə pa kar a daŋgay.» \p \v 24 Simoŋ a tsəne bazlam niye hay na, a gwaɗatay a Piyer ta Yuhana: «Bo kurom eye, ɗuwulumay me a Bəy Maduweŋ hərwi ga hərwi ada wu nakay ka tsikum aye mâ təra tə neŋ bay tey.» \p \v 25 Ma dəba eye na, Piyer ta Yuhana tə ɗa ha Yesu ada tə ɗa ha bazlam ŋgay a ndo hay. Tsa na, tə həl bo, ta mbəɗa gər a Zerozelem. Nəteye ka tsəveɗ faya ta diye na, tə ɗa ha Labara Ŋgwalak eye ma gəma hay wal wal ka dala i Samari. \s1 Filip ta ndo i Etiyopi wuray \p \v 26 Ma dəba eye na, gawla i Mbəlom a gwaɗay a Filip: «Do, ka diye na, ka zəŋgaliye tsəveɗ nakə a ye ta diye i tsakay aye, ta tsəveɗ nakə a yaw abəra ma Zerozelem a ye a gəma i Gaza aye. Tsəveɗ eye niye na, a ye tə kəsaf.» \v 27 Filip a tsəne na, kwayaŋŋa a həl bo, a ye. A husa ka tsəveɗ, faya ma diye na, a ŋgatay a ndo wuray, neŋgeye bagwar i ndo məge məsler i Bəy i Etiyopi Kandəs. Məsler ŋgay na, mələvay gər a suloy i bəy. Bəy i Etiyopi niye na, ŋgwas eye. A ye a Zerozelem mata ɗəslay ha gər a Mbəlom. \v 28 Anəke na, faya ma maweye abəra ma Zerozelem, ma diye a mətagay. Neŋgeye mandza eye mə muta i pəles ŋgay faya ma diye ha. Neŋgeye faya ma dzaŋgiye ɗerewel i Ezay ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom. \p \v 29 Filip a ŋgatay a ndo niye na, Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a gwaɗay: «Hway bəse ka tsakay i muta i pəles taɗay faya ma diye aye.» \p \v 30 Filip a tsəne andza niye na, a hway, a ye a həndzəɗ naha faya. Nəteye faya ta diye na, a tsəne ndo i Etiyopi niye faya ma dzaŋgiye ɗerewel i Ezay ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom. Filip a tsətsah faya, a gwaɗay: «Wu nakə faya ka dzaŋgiye na, ka tsəne ŋgway ɗaw?» \p \v 31 Ndo niye a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Kə ge ndəray kə ɗeŋ ha bay na, na sliye faya mətsəne na, ma kəkay?» Tsa na, a gwaɗay a Filip: «Tsalaw a muta i pəles ada ndza ka tsakay ga.» \v 32 Ndo niye faya ma dzaŋgiye mə ɗerewel niye na, wuye mey? Təv nakə faya ma dzaŋgiye mə ɗəma aye na, a gwaɗ: \q1 «Neŋgeye a təra andza təɓaŋ nakə tə gəs, \q2 ta diye ha ka təv nakə tə kəɗawa wu mə ɗəma aye. \q1 Neŋgeye a təra andza təɓaŋ nakə ta ɗəsiye faya abəra məkwets na, \q2 a tuwa bay aye. \q1 Ka həndək abəra ka bazlam bay tebiye. \q1 \v 33 Tə pasla na a walaŋ i ndo hay na, kəriye \q2 ada ta gay sariya i deɗek bay. \q1 Mata tsike me ka wawa ŋgay hay na, way? \q2 Ndəray kwa nəte andaya bay! \q1 Neŋgeye ta dze ha məsəfəre ŋgay abəra ka məndzibəra.\f + \fr 8:33 \ft Ezay 53.7-8.\f*» \p \v 34 Ndo məge məsler niye a tsətsah ka Filip a gwaɗay: «Amboh, tsikeŋ tey, ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom a tsik niye na, ka way? A tsik na, ka bo ŋgay eye ŋgway tsukuɗu ka ndo mekeleŋ ɗaw?» \p \v 35 Yawa! Filip a dazlay a məɗay ha ka təv nakə a dzaŋga aye. A ɗay ha Labara Ŋgwalak eye i Yesu. \v 36 Ahəl nakə nəteye faya ta diye aye na, tə ndisl a təv eye andaya yam mə ɗəma. Ndo məge məsler niye a gwaɗay a Filip: «Yam anaŋ, anəke mata geŋ ŋgatay abəra ka madzəhuɓe bo a yam na, mey sa mey?» \p [ \v 37 Filip a gwaɗay: «Taɗə ka pa mədzal gər yak ka Yesu na, ka sliye faya madzəhuɓe bo a yam.» \p Ndo niye a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Na pa mədzal gər ka Yesu Kəriste. Neŋgeye na, Wawa i Mbəlom.»] \p \v 38 Tsa na, a lətse ha muta i pəles ŋgay niye, tə mbəzlaw abəra mə ɗəma ta Filip. Filip ta neŋgeye salamay tə mbəzla a yam, Filip a dzəhuɓ ha a yam. \p \v 39 Tə tsalaw abəra ma yam na, Məsəfəre i Bəy Maduweŋ a zla na Filip. Ndo məge məsler niye kə ŋgatay a Filip sa bay. Ane tuk na, neŋgeye a ye ŋgway tə məŋgwese eye.\fig Filip ta ndo Etiyopi wuray|src="CN01932B.TIF" size="col" loc="8.26-39" copy="David C. Cook" ref="8.39" \fig* \v 40 Filip a zəba ɗəre na, neŋgeye ma gəma i Azot. Tsa na, ahəl bo ma diye a Sezare. Faya ma diye na, a ɗa ha Labara Ŋgwalak eye ka gəma, ka gəma hus a həlay nakə a ndisl ka dala i Sezare aye. \c 9 \s1 Bəy Maduweŋ a zalay a Sol \p \v 1 Ahəl niye na, Sol neŋgeye a dzala huya ka məzlatay zay a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu huya hərwi məkəɗe tay ha. A ye ka təv i bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom. \v 2 A ye naha a tsətsah faya ɗerewel nakə ma diye ha ka təv i bagwar i gay i maɗuwule me neheye ma Damas aye hərwi ada taɗə ndo hay andaya faya ta pay bəzay a tsəveɗ i Bəy Maduweŋ, hasləka hay kwa ŋgwas hay na, ma gəsiye tay ha ada ma diye tay ha a Zerozelem. \p \v 3 Tə watsay ɗerewel niye tə vəlay na, a həl bo a ye a Damas. \p Pol faya ma ndisliye bəse ta Damas na, dzaydzay a mbəzlaw abəra mə mbəlom, a dəv ka təv ŋgay niye. A lawara na a wuzlah. \v 4 A dəɗ ka dala. Tsa na, a tsəne mətsike me, a gwaɗay: «Sol, Sol, nəkar faya ka geŋeye ɗəretsətseh andza niye na, hərwi mey?» \p \v 5 Sol a mbəɗay faya, a gwaɗay faya: «Nəkar eye na, way, Bəy Maduweŋ?» \p Mətsike me niye a mbəɗayaw faya, a gwaɗay: «Neŋ na, Yesu nakə faya ka geye ɗəretsətseh aye. \v 6 Ane tuk na, lətse do a walaŋ gay. Ka ye a ɗəma na, ta tsikakeye wu nakə ka giye.» \p \v 7 Ndo neheye ti ye naha ka bo dziye tə Sol aye, tə lətse ka təv niye. Kwa mətsike me, ta sla faya mətsike bay tebiye. Mətsike me nakə a tsənew mə mbəlom aye na, tə tsəne. Ane tuk na, nəteye ta ŋgatay a ndəray bay. \v 8 Sol a lətse abəra ka dala. A həndək abəra ka ɗəre na, a ŋgatay a ɗəre bay tebiye. Tə gəsay həlay, ti ye ha a Damas. \v 9 A ye naha a ɗəma na, məhəne mahkar neŋgeye mandza eye guluf eye, a ŋgatay a ɗəre kwa tsekweŋ bay. Məhəne mahkar eye niye na, kə nda wu mənday bay ada kə sa yam bay. \p \v 10 Ndo məpe mədzal gər wuray ka Yesu andaya ma Damas, məzele ŋgay Ananiyas. Bəy Maduweŋ a zalay ma məsine, a gwaɗay: «Ananiyas, Ananiyas!» \p Ananiyas a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Neŋ anaŋ!» \p \v 11 Bəy Maduweŋ a gwaɗay: «Do anəke ka tsəveɗ nakə tə zalay “Mahədzaka eye bay” aye ada kâ ye a gay i Yudas. Ka ye naha na, tsətsah ndo i gəma i Tarsis wuray, tə zalay Sol. Neŋgeye faya ma ɗuwuleye me a Mbəlom, \v 12 ada a ŋgatay a Ananiyas ma məsine faya ma diye naha ka təv ŋgay ada ma piye faya həlay hərwi ada mâ ŋgatay a ɗəre.» \p \v 13 Ananiyas a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Bəy Maduweŋ, ndo niye na, ndo haladzay ta təkəreŋ ɗəretsətseh nakə faya ma gateye a ndo yak hay ma Zerozelem aye tebiye. \v 14 Ada a yaw kanaŋ na, bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye ta vəlay tsəveɗ ka məgəse ndo neheye faya ta pakeye bəzay kanaŋ aye tebiye dərmak. A yaw na, hərwi niye.» \p \v 15 Ane tuk na, Bəy Maduweŋ a gwaɗay: «Do, hərwi na zla na ndo niye hərwi məge məsler ga. Neŋgeye na, ma ɗiye ha məzele ga a siye i gəma hay ada a bəy tay hay. Ada ma ta ɗateye ha a ndo i Israyel hay dərmak. \v 16 Bo ga eye na ta ɗateye ha wu nakə ma giye ɗəretsətseh hərwi ga aye tebiye.» \p \v 17 Ananiyas a tsəne andza niye na, a həl bo a ye. A ye naha a fələkwa a gay nakə Sol mə ɗəma aye. A ye naha a pa həlay ka Sol, a gwaɗay: «Sol malamar ga, maa sləra ga ahaya ka təv yak na, Bəy Maduweŋ Yesu. Maa bəzaka ha bo ka tsəveɗ nakə faya ka diye ahaya aye na, neŋgeye. A sləra ga ahaya hərwi ada kâ ŋgatay a ɗəre andza nakə kurre aye ada kâ rah ta Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye.» \p \v 18 Kwayaŋŋa wuye hay tə kutsayaw abəra ka ɗəre i Sol andza dəba i kəlef, a ŋgatay a ɗəre tuk. Tsa na a lətse, a ye ta dzəhuɓ ha a yam. \v 19 Ma dəba eye, a nda wu mənday ada gədaŋ ŋgay a maw tuk. \p Sol a ndza məhəne tsakway ta ndo məpay bəzay a Yesu neheye ma Damas aye. \v 20 Kwayaŋŋa a dazlay a məɗe ha bazlam i Mbəlom mə gay i maɗuwule me hay. A ɗa ha parakka Yesu na, Wawa i Mbəlom. \v 21 Ndo neheye tebiye tə tsəne bazlam ŋgay niye na, a gatay hərɓaɓəkka. Ta tsətsah, tə gwaɗ: «Maa gatay ɗəretsətseh haladzay a ndo məpay bəzay a Yesu hay ma Zerozelem na, ndo nakay bəɗaw? Ada a yaw kanaŋ na, hərwi məgəse tay ha ada mede tay naha a bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye ba?» \p \v 22 Sol neŋgeye ɗuh gədaŋ ŋgay a səkah ka məɗe ha bazlam i Mbəlom pat pat. A ɗatay ha a Yahuda neheye ma gəma i Damas aye parakka Yesu na, Kəriste. Nəteye niye tə sər wu nakə ta tsikeye faya aye sa bay. \p \v 23 Ma dəba i məhəne tsakway na, Yahuda hay tə ma ha ka bo bazlam ka təv manəte eye hərwi məkəɗe na Sol. \v 24 Ane tuk na, Sol a sər tay naha ka wu tay nakə a satay məge aye. Ta tsəpawa na məgeɗ i walaŋ i gay ta həpat kwa ta həvaɗ hərwi ada taɗə ta gəs na na, ta kəɗiye na. \v 25 Sol ta gawla ŋgay hay ti ye ta həvaɗ ka bəɗ i mavavar i zleɗ i walaŋ gay niye. Tə zla na Sol tə pa na a kəteh. Tə mbəzla ahaya tə mavavar niye dəreŋ tə walaŋ gay.\fig Tə mbəzla haya Sol ta beɗ i mavaravar|src="lb00333c.tif" size="col" copy="Louise Bass" ref="9.25" \fig* \s1 Sol ma Zerozelem \p \v 26 Sol a ye a Zerozelem. A ndisl naha a ɗəma na, a say mədzepe ta ndo məpe mədzal gər ka Yesu hay. Ane tuk na, ndo hay tebiye ta dzədzaray, hərwi tə dzala na, tə gwaɗ neŋgeye ka təra ndo məpe mədzal gər ka Yesu ta deɗek bay. \v 27 Ane tuk na, Barnabas, neŋgeye a zla na, a ye ha ka təv i ndo i maslaŋ i Yesu hay. Ti ye naha na, a təkəratay kəkay nakə Sol a ŋgatay a Bəy Maduweŋ ka tsəveɗ i mede a Damas ada kəkay nakə Bəy Maduweŋ a tsikay me aye, ada Sol a ɗa ha bazlam i Yesu kwa ka dzədzar bay ma Damas na, kə tsikatay dərmak. \p \v 28 Pat eye niye kwayaŋŋa Sol a ndza ka təv tay. A yawa ta nəteye a Zerozelem ada tə mawa ka bo dziye, a ɗawa ha bazlam i Bəy Maduweŋ parakka lele. \v 29 A tsikawatay bazlam i Yesu a Yahuda neheye tə tsik me i Gərek aye dərmak. Tə kəɗawa wuway haladzay. Ane tuk na, ta pəla tsəveɗ a satay məkəɗe na. \v 30 Ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ta təra malamar hay, tə tsəne na, tə zla na Sol abəra ka təv niye. Ti ye ha a gəma i Sezare. Ma dəba eye na, ti ye ha a gəma i Tarsis. \p \v 31 Yawa! Ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ma gəma i Yahuda, ma Galile, ada ma Samari, nəteye tebiye mandza eye zay zay lele. Nəteye faya ta hutiye gədaŋ pat pat. Ta rəhay ha gər a Bəy Maduweŋ lele. Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a vəlawatay gədaŋ, a səkahawa tay ha haladzay. \s1 Piyer a mbəl ha Ene \p \v 32 A həlay niye na, Piyer a yawa a gəma hay tebiye. Pat wuray na, a ye a gəma i Lida. \v 33 Mə ɗəma na, ndoweye andaya tə zalay Ene, neŋgeye matəra eye. Məve tsamahkar neŋgeye mahəna eye. Ahəl nakə Piyer a ye naha aye na, a ŋgatay. \v 34 Piyer a gwaɗay: «Ene! Yesu Kəriste ma mbəliye kar ha, lətse, zla sləlah yak.» Kwayaŋŋa Ene a lətse. \v 35 Ndo i gəma i Lida hay ta ndo neheye ka barrbar i Saron aye tebiye tə ŋgatay andza niye na, ta mbəɗa ha mədzal gər tay. Tə pa mədzal gər tay ka Bəy Maduweŋ. \s1 Piyer a mbəl ahaya Tabita abəra ma mədahaŋ \p \v 36 Ŋgwas məpe mədzal gər ka Yesu andaya məzele ŋgay Tabita. Tə zalay tə bazlam i Gərek na, Dorkas. Andza məgweɗe: Mawene. A ndzawa i ŋgay na, ma gəma i Zope. Neŋgeye a gawa ŋgwalak a ndo hay huya ada a dzənawa tay ha mətawak hay. \v 37 A həlay niye na, a dəɗ a ɗəvats ada a mət. A mət na, tə bara na. Tsa na, tə tsal ha a gay nakə ka gər i gay niye aye. \p \v 38 Gəma i Lida na, bəse ta gəma i Zope. Ndo məpe mədzal gər ka Yesu neheye ma Zope aye tə tsəne Piyer neŋgeye ma Lida na, tə slər ndo hay sulo ka təv i Piyer, mâ yaw. Tə gwaɗay naha: «Nəmaa gaka naha amboh, dara bəse təday.» Ndo neheye sulo aye ti ye ka təv i Piyer. \v 39 Piyer a tsəne bazlam tay niye na, kwayaŋŋa a həlaw bo, ti yaw ta ndo niye hay. \p Piyer a husaw na, tə laka ha a gay nakə ka gər i gay neŋgeɗ mədahaŋ mə ɗəma aye. Madakway i ŋgwas hay tə ŋgatay na, ta həndzəɗ naha ka təv ŋgay ta mətuwe eye. Ta bəzay ha petekeɗ neheye Tabita a ŋgarawa ahəl nakə neŋgeye andaya tə ɗəre mba aye. \v 40 Tsa na, Piyer a həhar tay ahaya ndo hay tebiye abəra. A dəkw gurmets, a ɗuwulay naha me a Mbəlom. A mbəɗa me ka təv i mədahaŋ. A gwaɗ: «Tabita lətse!» Tabita a həndək abəra ka ɗəre. A ŋgatay a Piyer na, a lətse, a ndza. \v 41 Piyer a gəs na abəra mə həlay, a dzəna na mələtse ha ka mbəlom. Tsa na, a zalatay a madakway i ŋgwas niye hay ta siye i ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu tebiye. Ta ma naha ka təv ŋgay a gay. Ti ye naha na, a gwaɗatay: «Anaŋ ndo kurom kə mbəl.» \p \v 42 Masuwayaŋ nakə a ge bo aye na, a ɗa a zləm ma gəma i Zope tebiye. Ndo hay haladzay tə dzala ha ka Bəy Maduweŋ. \v 43 Piyer a ndza haladzay ma Zope. A ndza na, mə gay i ndo wuray a lambaɗawa mbal, məzele ŋgay Simoŋ. \c 10 \s1 Gawla i Mbəlom a bəzay ha bo a Korney \p \v 1 Ndo wuray ma gəma i Sezare, məzele ŋgay Korney. Neŋgeye na, bagwar i sidzew i Roma hay. Sidzew niye hay na, tə zalatay Sidzew i Itali hay. \v 2 Ndo niye na, a paway bəzay a Mbəlom ada a rəhaway naha gər a Mbəlom ta ndo i gay ŋgay hay tebiye. A dzənawa tay ha Yahuda neheye mətawak eye hay aye ada a ɗuwulaway me a Mbəlom pat pat. \p \v 3 Pat wuray ta huwa ma giye ɓəre mahkar na, məsine a gay. Ane tuk na, neŋgeye tə ɗəre. A ŋgatay a gawla i Mbəlom parakka lele faya ma diye naha a gay ka təv ŋgay. A ye naha a zalay, a gwaɗay: «Korney!» \p \v 4 Korney a zəba ka gawla i Mbəlom niye tə madzədzere eye, a gwaɗay: «Ka yaw na, labara i mey Bəy Maduweŋ ga?» \p Gawla i Mbəlom a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Mbəlom kə tsəne maɗuwule me yak hay. Wu nakə ka vəlay a mətawak hay aye na, a yay a gər haladzay. Neŋgeye faya ma dzaliye ka nəkar, ma mətsiye kar ha gər bay. \v 5 Anəke na, slər ndo hay a gəma i Zope, tâ ye tâ zalayaw a ndoweye andaya məzele ŋgay Simoŋ nakə tə zalay Piyer aye. \v 6 Neŋgeye mə gay i ndoweye andaya məzele ŋgay Simoŋ, a lambaɗawa mbal. Gay ŋgay na, ka me i dəlov.» \p \v 7 Gawla i Mbəlom niye a tsikay ka bo abəra na, a ye ŋgway. Korney a zalatay a ndo i məsler ŋgay hay sulo ada a zalay a sidzew nəte mə walaŋ i sidzew neheye tə gaway məsler aye. Sidzew eye niye na, ndo məpay naha faya a Mbəlom. \v 8 A ye naha a təkəratay wu nakə a ge bo tebiye aye. Tsa na, a slər tay ha a Zope. \s1 Piyer a ŋgatay a wuye andza ma məsine \p \v 9 Yaw! Ndo niye hay tə həl bo, ti ye. Tədœ eye na, nəteye huya ka tsəveɗ faya ta diye. Magərhəpat na, nəteye faya mazlambar ta ndisliye a Zope. Ta magərhəpat eye niye Piyer neŋgeye dərmak a tsal ka gər i gay wuray fatata mata ɗuwulay me a Mbəlom. \v 10 Tsa na, may a wur faya, a say mənde wu mənday. Ahəl nakə faya ta deye wu mənday aye na, wuye a gay andza məsine. \v 11 A ŋgatay a mbəlom mahəndəka eye ada wuye faya ma mbəzlaweye abəra mə ɗəma. Wuye niye na, andza petekeɗ mafətəla eye, bagwar eye, magəsa eye ka me eye wal wal təv faɗ, faya ma mbəzlaweye ka dala. \v 12 Mə ɗəma na, wu hay haladzay. Wu i pesl hay, gənaw hay, wu neheye tə va tə huɗ aye, ada tə ɗiyeŋ hay. \p \v 13 Piyer a tsəne mətsike me, a gwaɗay: «Lətse Piyer, kəɗ wu neheye ada kâ həpəɗ!» \p \v 14 Ane tuk na, wu niye hay na, Yahuda hay tə ge faya me mənde. Hərwi niye Piyer a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Ah! Aʼay Bəy Maduweŋ ga, wu nakə tə ge faya me, ka təra tsəɗaŋŋa bay aye na, na nda ɗaɗa bay. A seŋ bay.» \p \v 15 Mətsike me niye a tsikayaw sa, a gwaɗay: «Wu nakə Mbəlom a gwaɗ tsəɗaŋŋa eye na, kâ zəba faya andza mandzaɗak bay.» \p \v 16 A ma ahaya bazlam niye sik mahkar. Ma dəba eye na, kwayaŋŋa wu niye a ma ŋgway a mbəlom. \p \v 17 Piyer a tsətsahay a gər ŋgay, a gwaɗ: «Wu nakay na ŋgatay aye na, a say məgweɗe mey?» \p Azlakwa ahəl nakə Piyer faya ma dzaliye andza niye na, ndo neheye Korney a slər tay naha aye ɓa ta tsətsah gay i Simoŋ ada nəteye anəke ka məgeɗ i məfələkwe. \v 18 Tə zal ta gədaŋ, ta tsətsah hərwi məsəre ha ta deɗek Simoŋ ndo nakə tə zalay Piyer aye neŋgeye andaya kanaŋ ɗaw. \p \v 19 Ane tuk na, Piyer neŋgeye faya ma dzaliye ka wu nakə a ŋgatay aye. Ahəl nakə neŋgeye faya ma dzaliye aye na, Məsəfəre i Mbəlom a gwaɗay: «Piyer, tsəne! Ndo hay anaŋ mahkar faya ta pəliye kar. \v 20 Lətse, mbəzla ka təv tay. Do ta nəteye. Kâ dzala faya gər sulo sulo bay, hərwi maa slərataya ahaya na, neŋ.» \p \v 21 Piyer a tsəne andza niye na, a mbəzlaw ka təv i ndo niye hay. A gwaɗatay: «Neŋ na, ndo nakə faya ka pəlumeye aye. Ka yumaw na, hərwi mey?» \p \v 22 Ta mbəɗay faya, tə gwaɗay: «Nəmaa yaw, maa sləramaya ahaya na, bəy i sidzew, məzele ŋgay Korney. Neŋgeye na, ndo məɗəslay ha gər a Mbəlom. Neŋgeye ndo i deɗek ada Yahuda hay tebiye tə gwaɗ faya neŋgeye na, lele. Gawla i Mbəlom a gwaɗay: “Slər ndo hay ka təv i Piyer hərwi ada mâ yaw a gay yak. Ki yaw na, pay zləm a wu nakə ma tsikiye aye.”» \v 23 Tsa na, Piyer a ye tay ha a gay, a vəlatay təv məhəne hərwi həvaɗ kə ge. \p Tədœ eye na, tə həl bo ti ye ka bo dziye. Siye i ndo neheye ta təra ta malamar hay ma məpe mədzal gər ka Yesu aye, tə laka tay ha. \v 24 Tədœ taɗay eye na, tə ndisl a gəma i Sezare. Korney neŋgeye na, kə haya tay gər a ndo ŋgay hay, ta dzam ŋgay, nəteye faya ta həbiye. \v 25 Ahəl nakə tə ndisl, Piyer faya ta fələkwiye a gay i Korney aye na, Korney a yaw ka təv tay. A guɗuk ka dala kame i Piyer ta məɗəslay ha gər. \v 26 Ane tuk na, Piyer a lətse ha ka mbəlom, a gwaɗay: «Lətse, hərwi neŋ na, ndo zezeŋ andza nəkar dərmak.» \p \v 27 Tsa na, ti ye ka bo a gay ta Korney nəteye faya ta tsikiye me. Ti ye naha na, ndo hay mahaya gər eye haladzay. \v 28 A gwaɗatay: «Sərum ha na, i may Yahuda hay mede a gay i slala mekeleŋ eye hay wal kəgəbay məndze ka təv manəte aye na, lele bay a wesl. Ane tuk na, Mbəlom kə ɗeŋ ha mazəbe ka ndo neŋgeye tsəɗaŋŋa təbey kəgəbay mede a gay ŋgay lele bay na, kə ɗeŋ ha andza niye bay. \v 29 Hərwi niye, ahəl nakə ka zalumeŋ aye na, na kərah madayaw bay. Na yaw bəse. A seŋ məsəre ha, ka zalumeŋew na, hərwi mey?» \p \v 30 Korney a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Neŋ nakə na zalaka naha aye, anəke kə ge məhəne mahkar ta ɓəre mahkar andza nakay, faya na ɗuwuleye me a Mbəlom kanaŋ mə gay ga. Neŋ faya na ɗuwuliye me na, kwayaŋŋa ndo tə petekeɗ eye ka bo herre a yaw kame ga. \v 31 Tsa na, a gweɗeŋ: “Korney, Mbəlom kə tsəne maɗuwule me yak ada kə mətsa ha gər tə madzəne yak nakə ka dzənawa tay ha mətawak hay aye bay. \v 32 A gweɗeŋ slər ndo hay a gəma i Zope mata zalayaw a Simoŋ nakə tə zalay Piyer aye. Neŋgeye mandza eye mə gay i ndo wuray a lambaɗawa mbal, məzele ŋgay Simoŋ. Gay ŋgay na, ka me i dəlov.” \v 33 Hərwi niye, na slər naha fakaya ndo hay kwayaŋŋa ada kâ yaw. Sɨsœ yak, ka təma ka yaw bəse. Anəke nəkway tebiye kanaŋ kame i Mbəlom hərwi məpay zləm a bazlam i Bəy Maduweŋ nakə a vəlaka, a gwaɗaka tsik aye.» \s1 Piyer a ɗa ha bazlam i Mbəlom \p \v 34 Piyer a dazlay a mətsike me, a gwaɗay: «Anəke na, na sər tuk. Ndo hay tebiye kame i Mbəlom na, nəte, ka ŋgəna tay ha ka bo bəra bay. \v 35 Ndo zezeŋ tebiye, kwa neŋgeye na, ndo i gəma wuray wuray ka rəhay ha gər a Mbəlom ada kə ge wu nakə deɗek aye na, neŋgeye ka təv i Mbəlom na, lele. \v 36 Ka sərum ha Mbəlom a sləraw bazlam ŋgay na, a Israyel hay ada tâ huta zay i Mbəlom tə həlay i Yesu Kəriste. Neŋgeye na, Bəy Maduweŋ i ndo hay tebiye. \v 37 Bazlam nakay a dazlay ma Galile ahəl nakə Yuhana madzəhuɓe ndo a yam a dzəhuɓawa tay ha ndo hay a yam aye. A gwaɗawatay a ndo hay: “Dzəhuɓum bo a yam.” Wu nakə a ge bo ma dəba eye, ma Yahuda ada ma təv mekeleŋ eye tebiye na, ka sərum. \v 38 Ka sərum ha labara i Yesu ndo i Nazaret. Mbəlom ka dzərif ha faya gədaŋ i Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye. Ada sa na, Yesu ka həhal gəma ha, kə ge ŋgwalak ada kə mbəl tay ha ndo neheye Fakalaw a dzawa tay ha aye. A ge andza niye na, hərwi Mbəlom andaya tə neŋgeye. \p \v 39 «Nəmay na, nəmaa təra ndo məhəle mbal i wu neheye a ge aye tebiye ma gəma i Yahuda ada ka dala i Zerozelem aye. Ta kəɗ na, ka mayako mazləlmbaɗa eye. \v 40 Ane tuk na, a ge məhəne sulo, mamahkar eye na, Mbəlom kə lətse ahaya abəra ma bəɗ. Kə vəlay tsəveɗ mâ bəzamay ha bo a nəmay ndo i maslaŋ ŋgay hay, \v 41 bəna ka bəzatay ha bo a ndo neheye tebiye ta ŋgatay aye bay. Ane tuk na, a bəz ha bo na, a nəmay neheye Mbəlom a pala may kurre andza ndo məhəle mbal ŋgay hay aye. Ma dəba eye nakə Mbəlom a lətse ahaya abəra ma mədahaŋ aye na, nəmaa nda wu mənday ada nəmaa sa wu məse ta neŋgeye ka təv manəte eye. \v 42 Neŋgeye a gwaɗamay: “Dum ɗumatay ha bazlam ga a ndo hay ada ɗumatay ha neŋ na, ndo nakə Mbəlom a pa na hərwi məgatay sariya a ndo neheye nəteye andaya tə ɗəre ada a ndo neheye ta mət aye hay.” \v 43 Ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom tebiye ta tsik faya. Taɗə ndoweye kə dzala ha ka Yesu na, Mbəlom ma pəsay ha mezeleme ŋgay hay hərwi wu nakə Yesu a ge aye.» \s1 Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye mavəla eye a ndo neheye Yahuda hay bay aye \p \v 44 Ahəl nakə Piyer faya ma tsikiye me mba aye na, Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a mbəzlaw ka ndo neheye nəteye faya ta pay zləm a bazlam ŋgay aye tebiye. \v 45 Ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu, neheye nəteye Yahuda hay ti yaw tage Piyer aye a gatay wadəŋ wadəŋ hərwi nakə tə ŋgatay a Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a mbəzlaw ka ndo neheye nəteye Yahuda hay təbey aye. \v 46 Hərwi niye tə tsəne nəteye faya ta tsikiye me tə bazlam neheye nəteye tə tsəne bay aye ada faya ta zambaɗeye a Mbəlom bagwar eye. \p Tsa na, Piyer a gwaɗ: \v 47 «Mata sle faya məge me ka madzəhuɓe tay ha ndo neheye anəke tə huta Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye andza nəkway na, wuye mey?» \v 48 Tsa na, a gwaɗatay: «Dzəhuɓum tay ha a yam ta məzele i Yesu Kəriste.» Ndo niye hay ta tsətsah faya mâ ndza ka təv tay məhəne tsakway tey. \c 11 \s1 Piyer a ɗatay ha wu nakə a ge bo aye a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ma Zerozelem \p \v 1 Ndo i maslaŋ i Yesu hay ta malamar tay neheye ma Yuda aye tə tsəne na, ndo neheye nəteye Yahuda hay təbey aye ta təma bazlam i Mbəlom dərmak. \v 2 Piyer a maw a Zerozelem na, ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu nəteye neheye Yahuda hay aye tə gay me a Piyer. \v 3 Tə gwaɗay: «Ka ye ka təv i ndo neheye nəteye Yahuda hay təbey aye ada ka nda wu mənday ta nəteye na, hərwi mey?» \p \v 4 Piyer a tsəne andza niye na, a təkəratay wu nakə a ge bo aye ka madazlay hus ka mandəve aye. A gwaɗatay: \v 5 «Kurre eye na, neŋ ma gəma i Zope. Ahəl nakə neŋ faya na ɗuwuliye me aye na, wuye a geŋ andza məsine. Na ŋgatay a wuye faya ma mbəzlaweye ta təv ga. Wu niye na, andza petekeɗ mafətəla eye, bagwar eye, magəsa eye ka me eye wal wal təv faɗ, faya ma mbəzlaweye abəra mə mbəlom. A yaw na, bəse ta təv ga. \v 6 Na zəba ɗəre a ɗəma ada na ŋgatay a wu i pesl hay, a gənaw hay, wu neheye tə va tə huɗ aye, ada ɗiyeŋ hay. \p \v 7 «Tsa na, na tsəne mətsike me, a gweɗeŋ: “Lətse Piyer, kəɗ wu neheye ada kâ həpəɗ!” \p \v 8 «Na mbəɗay faya, na gwaɗay: “Ah! Aʼay Bəy Maduweŋ, ɗaɗa na həpəɗ wu nakə tə ge faya me aye kəgəbay wu nakə tsəɗaŋŋa bay aye na, na həpəɗ ɗaɗa bay.” \p \v 9 «Na tsəne mətsike me sa, a gweɗeŋ: “Wu nakə Mbəlom a gwaɗ tsəɗaŋŋa aye na, kâ zəba faya andza mandzaɗak bay.” \v 10 A meseŋ ha bazlam sik mahkar. Tsa na, wu niye a ma a mbəlom tebiye. \p \v 11 «Azlakwa bay ndo hay mahkar ti ye naha kwayaŋŋa a həlay niye a gay nakə nəmay mə ɗəma aye. Tə slərataya ahaya abəra ma Sezare. \v 12 Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a gweɗeŋ: “Ka ge mahonok bay, do bəse.” Malamar neheye məkwa na həlataya ahaya kanaŋ aye na, tə laka ga ahaya a Sezare ada nəmaa ye a gay i Korney ta nəteye tebiye. \v 13 Tsa na, a təkəramay kəkay nakə a ŋgatay a gawla i Mbəlom aye. Gawla i Mbəlom a gwaɗay: “Slər ndo a Zope, tâ ye tâ zalayaw a Simoŋ nakə tə pa faya məzele Piyer aye. \v 14 Ki yaw na, ma tsikakeye bazlam i mətəme ada a ndo yak hay tebiye.” \p \v 15 «Na dazlay a mətsike me na, Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a mbəzlaw fataya andza nakə a mbəzlaw fakwaya ahəl niye aye. \v 16 Wu nakə Bəy Maduweŋ a tsik ahəl niye na, a meŋaw a gər: “Yuhana a dzəhuɓ tay ha ndo hay na, a yam ɗekɗek tsa. Ane tuk na, nəkurom na, ta dzəhuɓiye kurom a Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye.” \v 17 Ta deɗek, Mbəlom kə vəlatay Məsəfəre ŋgay, andza nakə a vəlakway ahəl nakə ka dzalakwa ha ka Bəy Maduweŋ Yesu Kəriste aye. Neŋ ɗa məgay me a Mbəlom na, neŋ way?» \p \v 18 Tə tsəne bazlam niye na, ta may ha maŋgok a Piyer sa bay. Ta zambaɗay a Mbəlom, tə gwaɗ: «Mbəlom kə vəlatay tsəveɗ a ndo neheye nəteye Yahuda hay təbey aye mambəɗe ha mede tay ada tâ huta sifa nakə deɗek aye.» \s1 Ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ma Aŋtiyos \p \v 19 Ahəl nakə tə kəɗ Etiyen aye na, ta dazlay məgatay ɗəretsətseh a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu. Nəteye, ta dazlay mahway a gəma mekeleŋ eye hay. Siye hay mə walaŋ tay, ti ye a Fenisi, a Sipəre, siye hay a gəma i Aŋtiyos. Ane tuk na, nəteye niye hay tə ɗawatay ha bazlam i Mbəlom a Yahuda hay ɗekɗek. \v 20 Siye i ndo məpe mədzal gər neheye ma gəma i Sipəre ta Siren aye ti ye a Aŋtiyos. Ti ye tə ɗatay ha labara i Bəy Maduweŋ Yesu a ndo neheye nəteye Yahuda hay bay aye dərmak. \v 21 Gədaŋ i Bəy Maduweŋ andaya fataya. Hərwi niye ndo hay haladzay ta dzala ha ka Bəy Maduweŋ. \p \v 22 Ndo məpe mədzal gər ka Yesu neheye ma Zerozelem aye tə tsəne labara i malamar neheye ma Aŋtiyos aye na, tə slər Barnabas ka təv tay. \v 23 Barnabas a həl bo, a ye a ɗəma, a ye naha a ŋgatay ma kəkay nakə Mbəlom a pa ŋgama ka ndo məpe mədzal gər aye na, a yay a gər haladzay. Tsa na, a vəlatay gədaŋ a nəteye niye hay tebiye ta ndza huya ka tsəveɗ i Bəy Maduweŋ. \v 24 Andza niye, Barnabas na, ndo lele eye. Neŋgeye maraha eye ta Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye ada kə pa mədzal gər peteh ka Yesu. Ndo hay haladzay ta səkah, tə pa mədzal gər ka Bəy Maduweŋ. \p \v 25 Ma dəba eye na, Barnabas a həl bo a ye a gəma i Tarsis mata pəlaw Sol. \v 26 A ndisl naha a ɗəma na, a huta Sol. Ti yaw ka bo salamay a Aŋtiyos. Nəteye salamay tə ndza ma Aŋtiyos məve nəte ta ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu. Ta tətik tay ha ndo hay haladzay ka məpe mədzal gər ka Yesu. Tə lah məzele a ndo məpay bəzay a Yesu hay ndo i Kəriste hay na, ma Aŋtiyos. \p \v 27 Pat wuray na, ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom hay tə həl bo abəra ma Zerozelem, ti ye a Aŋtiyos. \v 28 Ndo nəte mə walaŋ tay məzele ŋgay Agabus, a ɗa ha ta gədaŋ i Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye, a gwaɗ: «Mandərzlaŋ ma giye ka məndzibəra tebiye.» Slala i mandərzlaŋ niye na, kə ge ahəl nakə Kəlod neŋgeye bəy i Roma aye. \v 29 A tsik andza niye na, ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu, tə gwaɗ: «Kwa way mâ vəl wu nakə ma sliye faya məvəle aye hərwi məsləre tay naha madzəne a malamar neheye ma Yahuda aye.» \v 30 Tsa na, ta tsakal wu, tə sləratay naha a madugula neheye ma Yahuda aye tə həlay i Barnabas tə Sol. \c 12 \s1 Tə kəɗ na Yakuba ada tə gəs Piyer \p \v 1 A həlay niye na, bəy nakə tə zalay Herod aye a pa bo ka məgatay ɗəretsətseh a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu. \v 2 A kəɗ na Yakuba malamar i Yuhana ta maslalam. \v 3 A zəba faya ka məkəɗe Yakuba nakə a kəɗ na aye, a yay a gər a Yahuda hay. A gəs na Piyer a həlay i magurlom nakə tə zalay magurlom i peŋ nakə tə kwasa ha bay aye. \v 4 Herod a gəs na Piyer na, a pa na a daŋgay. A həl sidzew hay faɗ faɗ madzəga faɗ matsəpe na. A dzala mə gər ŋgay na, aza mâ gəsa ahaya kame i ndo hay ma dəba i magurlom ada ma geye sariya. \v 5 Sidzew hay faya ta tsəpiye na Piyer ma daŋgay. Ane tuk na, ndo məpe mədzal gər hay ka Mbəlom nəteye faya ta ɗuwuleye me a Mbəlom pat pat hərwi Piyer. \s1 Gawla i Mbəlom a təma ahaya Piyer abəra ma daŋgay \p \v 6 Ta həvaɗ eye niye ɗəre ma ta tsaɗiye na, Herod ma ta geye sariya a Piyer kame i ndo hay. Piyer mandzahəra eye ma wuzlah i sidzew hay sulo. Neŋgeye madzawa eye tə tsalalaw hay sulo ada sidzew mekeleŋ eye hay sulo faya ta tsəpiye məgeɗ i gay i daŋgay niye. \v 7 Kwayaŋŋa gawla i Mbəlom a yaw a gay nakə Piyer mə ɗəma aye, wuye a dəv dzaydzay mə gay niye. Gawla i Mbəlom a lamay a Piyer, a daŋgwazla ha, a pəɗeke ha. A gwaɗay: «Lətse bəse!» Tsa na, tsalalaw hay ta ŋgəzlah ndəruts ndəruts abəra mə həlay. \v 8 Tsa na, gawla i Mbəlom a gwaɗay: «Pa wu i bəzay i huɗ yak ada ɓar tahərak yak a sik.» Piyer a ge andza nakə gawla i Mbəlom a tsikay aye. Gawla i Mbəlom a gwaɗay sa: «Pa ka bo məkelkabo yak ada dara peŋ bəzay.» \p \v 9 Piyer a zəŋgal ahaya gawla i Mbəlom, ti yaw abəra mə gay i daŋgay. Kə dzala ha wu nakə gawla i Mbəlom faya ma giye deɗek na, kə dzala ha bay. A dzala ha mə gər ŋgay na, məsine a gay. \v 10 Tə tawaɗaw abəra ka sidzew neheye ka məgeɗ makurre aye, tə ndislew ka masulo eye. Tsa na, tə ndislew ka məgeɗ i ɓəre nakə madayaw a walaŋ gay aye. Tə ndisl naha faya na, məgeɗ niye a həndək bo mahəŋgeye bətaŋ kame tay. Tsa na, tə ndohwaw abəra. Ti ye ka tsəveɗ na, kwayaŋŋa gawla i Mbəlom a gər ha Piyer. \p \v 11 Wu nakə a ge bo aye na, Piyer a sər tuk. Tsa na, a gwaɗ: «Anəke na, na sər ta deɗek Mbəlom kə sləraw gawla ŋgay ka təv ga, kə təma ga ahaya abəra mə həlay i bəy Herod ada mə ɗəretsətseh i Yahuda neheye tə dzala məgeŋ aye.» \p \v 12 Ahəl nakə Piyer a sər ha wu nakə a ge bo aye lele tuk na, a ye a gay i Mari maya i Yuhana nakə tə zalay Markus aye. Mə ɗəma na, ndo hay mahaya gər eye haladzay, nəteye faya ta ɗuwuleye me a Mbəlom. \v 13 Tsa na, Piyer a ye naha a fay a məgeɗ. Ndo i məsler dem eye, məzele ŋgay Rodi a tsəne, a həndzəɗ naha ka məgeɗ hərwi mahəndəke abəra ma məgeɗ. \v 14 A tsəne mətsike me i Piyer na, a sər ha bəɗiɗay ŋgay. Ɗərev ŋgay a ŋgwasa haladzay. Ka həndək abəra mə gay sa bay. Ɗuh a hway mata ɗatay ha a ndo hay, Piyer ma bəra. \p \v 15 Tə gwaɗay: «Gər a vuwaka ɗaw?» \p Ane tuk na, a gwaɗatay sa: «Ta deɗek Piyer ma bəra, maraw me bay.» \p Tə gwaɗ: «Agəla ma giye na, gawla i Mbəlom nakə a həbawa na aye.» \p \v 16 Piyer na, neŋgeye faya ma feye a məgeɗ huya. Ta həndək abəra ma məgeɗ na, tə ŋgatay a Piyer. Tsa na, a gatay hərɓaɓəkka. \v 17 A gatay kət kət tə həlay, tâ bəbəl wuray bay, tâ ndza ɗikɗik. Tsa na, a təkəratay ma kəkay nakə Bəy Maduweŋ a laka ahaya abəra mə gay i daŋgay aye. A gwaɗatay sa: «Ɗumay ha a Yakuba\f + \fr 12:17 \ft Kanaŋ a tsik na, ka bəy i ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu neheye ma Zerozelem aye.\f* ada a siye i malamar hay.» Tsa na, a yaw abəra mə gay, a ye a təv eye. \p \v 18 Ɗəre a tsaɗa na, sidzew hay ta ŋgatay a Piyer bay. Wadəŋ wadəŋ a ge mə walaŋ tay haladzay. Ta tsətsah ka bo mə walaŋ tay, tə gwaɗ: «Piyer a təra mey?» \p \v 19 Herod a tsəne Piyer kə təmaw abəra ma daŋgay na, a gwaɗatay a ndo hay: «Dum ta pəlum ahaya.» Ndo hay ti ye ta pəla na, ta huta na bay. A zalatay a ndo matsəpe niye hay, a tsətsah fataya abəra, a gwaɗatay a ndo hay: «Kəɗum tay ha sidzew neheye abəra mə ɗəma.» \p Ma dəba eye na, Herod a lətse abəra ma Yahuda, a ye a Sezare. A ndza mə ɗəma tsakway. \s1 Məməte i Herod \p \v 20 Ndo i wuzlahgəma i Tir ta Sidoŋ tə ndza ta dala i Herod. Tə huta wu mənday tay na, mə ɗəma. Ahəl niye na, wu a ndalay a Herod ka ndo i gəma i Tir ta Sidoŋ. Ndo hay tə ma ha ka bo bazlam. Tsa na, ti yaw ka təv i ndoweye andaya məzele ŋgay Bəlastus, neŋgeye ndo i sik i bəy. Tə slər na ka təv i Herod, mâ ye mâ gwaɗay: «Ɓarakwa məndze zay mə walaŋ kway.» \p \v 21 Herod a tsəne bazlam tay niye na, a patay pat hərwi məma ha ka bo bazlam mə walaŋ tay lele. Məpesle həlay tay kə ndisl a ɗəma tuk. Pat eye niye na, Herod a pa ka bo petekeɗ i mələve bəy ŋgay. A ndza ka təv məndze i bəy ŋgay, kame i ndo hay tebiye. A tsikatay bazlam neheye a ləva ha bo aye. \v 22 Tsa na, ndo hay ta wuda haladzay, tə gwaɗ: «Maa tsik me na, mbəlom bəna ndo zezeŋ bay!» \v 23 Herod a tsəne andza niye na, a ɗəslay ha gər a bo, kə ɗəslay ha gər a Mbəlom bay. Kwayaŋŋa gawla i Mbəlom a yaw a fay a Herod, səŋ hay tə way a huɗ. Tsa na, a mət. \p \v 24 Azlakwa ɗuh, bazlam i Mbəlom a ɗa a zləm kame kame haladzay. \p \v 25 Barnabas tə Sol ta ndəv ha məsləre tay nakə tə slər tay ha a Zerozelem aye na, ta mbəɗa gər a Aŋtiyos. Tə zla ahaya Yuhana nakə tə zalay Markus aye ka həlay. \c 13 \s1 Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a zla Barnabas tə Sol \p \v 1 Ahəl niye mə walaŋ i ndo məpe mədzal gər ka Yesu neheye ma gəma i Aŋtiyos aye na, ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom hay ta ndo matətikawatay bazlam i Mbəlom a ndo hay andaya. Ndo i maslaŋ eye niye hay na, Barnabas, Simeyoŋ nakə tə zalay Zeŋzeŋ eye aye, Lukiyus ndo i Siren, Manayeŋ ndo nakə ta həhalawa ta Herod bəy i Galile ahəl nakə nəteye wawa eye hay mba aye, ada Sol. Herod a ləvawa na, gəma i Galile. \v 2 Pat wuray nəteye faya ta ɗəsleye ha gər a Bəy Maduweŋ ada faya ta giye daliyam na, Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a gwaɗatay: «Pum tay ha Barnabas tə Sol təv tay wal hərwi məge məsler ga nakə na zalatay faya aye.» \v 3 Ta ndəv ha daliyam tə maɗuwule me na, tə pa həlay ka Barnabas tə Sol. Tsa na, tə gər tay ha, ti ye mata ge məsler i Mbəlom tuk. \s1 Barnabas tə Sol mə Sipəre \p \v 4 Andza nakə Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a slər tay ha Barnabas tə Sol aye na, tə həl bo ti ye a gəma i Selosi. Mə ɗəma na, tə tsal a kwalalaŋ i yam, ti ye ha a gəma i Sipəre gəma nakə ma wuzlah i dəlov aye. \v 5 Tə ndisl a gəma wuray tə zalay Salamin na, tə pa bo ka məɗe ha bazlam i Mbəlom mə gay i maɗuwule me i Yahuda hay. Nəteye dziye ta Yuhana Markus, a dzənawa tay ha. \p \v 6 Tə tas abəra ma gəma niye ma wuzlah i yam aye na, tə husa a gəma i Pafos. Mə ɗəma na, tə ndzay a gər a maharam wuray tə zalay Bar-Yesu. Ndoweye niye na, neŋgeye ndo i Yahuda, ndo nakə a gwaɗ neŋgeye ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom aye. \v 7 A ndzawa na, ka təv i bəy i gəma niye ma wuzlah i dəlov nakə tə zalay Sipəre aye. Bəy niye tə zalay na, Sergiyos Polus. Neŋgeye na, a tsah lele, a sər wu. Barnabas tə Sol tə ndisl naha na, a zalatay hərwi a say tâ tsikay bazlam i Mbəlom. \p \v 8 Ane tuk na, Bar-Yesu maharam nakə tə zalay Elenas dərmak aye, a ye a gaw maləveɗ ka təv i bəy. A say bəy mâ təra ndo məpe mədzal gər ka Yesu bay. \v 9 Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a yaw a rah a bo i Sol nakə tə zalay Pol aye dərmak. A ndazl na maharam niye. \v 10 Tsa na, a gwaɗay: «Nəkar ndo nakə bəbərek mə bo yak haladzay aye ada nəkar seweɗ eye haladzay. Nəkar na, wawa i Fakalaw. Wu nakə lele aye na, ka nay ɗəre tebiye. Nəkar na, a saka matəra ha bazlam i Bəy Maduweŋ maraw me na, hərwi mey? \v 11 Tsəne, anəke! Bəy Maduweŋ ma giye fakaya mevel. Ma təriye kar ha guluf eye, ka ndziye tsakway ka ŋgateye a pat sa bay.» \p Tsa na, kwayaŋŋa Elanas a ge guluf deɗek tətərgam həvaɗ. A ŋgatay a ɗəre bay. A mbəɗa bo tewelewele mapəle ndo məgəsay həlay. \p \v 12 Bəy niye a ŋgatay a wu nakə a ge bo aye na, a dzala ha ka Yesu hərwi matətike i Pol nakə a tətik ka Bəy Maduweŋ aye kə gay hərɓaɓəkka. \s1 Barnabas tə Pol ma Aŋtiyos i Pizidi \p \v 13 Pol ta ndo ŋgay hay, tə həl bo abəra ma Pafos. Tə tsal a kwalalaŋ i yam, ti ye a gəma i Perge ka dala i Pamfeli. Mə ɗəma na, Yuhana Markus a gər tay ha, a mbəɗa gər a Zerozelem. \v 14 Barnabas tə Pol na, ti ye kame kame. Ti ye abəra mə Perge, ti ye a Aŋtiyos ka dala i Pizidi ta tsəveɗ. Pat i mazəzukw bo na, ti ye a gay i maɗuwule me. Ti ye naha tə ndza ka dala. \v 15 Ti ye naha na, faya ta dzaŋgateye mə ɗerewel i Musa ada mə ɗerewel i ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom hay. Ma dəba eye ta ndəv ha mədzeŋge na, bəy hay i gay i maɗuwule me niye tə gwaɗatay: «Malamar ga hay, taɗə bazlam kurom andaya mətsikatay a ndo hay hərwi məvəlatay gədaŋ na, ka slumeye faya mətsike me anəke tuk.» \p \v 16 Pol a lətse, a zla həlay ka mbəlom, a gatay həlay kət kət, andza məgweɗe: «Ndzum ɗikɗik.» A gwaɗatay: «Nəkurom ndo i Israyel hay ada ta nəkurom siye i ndo neheye ka dzədzarumay a Mbəlom aye dərmak. Pumay zləm a bazlam nakə na tsikakumeye. \p \v 17 «Mbəlom kway nəkway ndo i Israyel hay kə pala bəba təte kway hay ahəl niye. Ahəl nakə nəteye tə ndzawa ma gəma i Ezipt aye na, Mbəlom ka səkah tay ha haladzay. Ma dəba eye na, kə həlatay ahaya ta gədaŋ i həlay ŋgay. \v 18 Mbəlom kə gatay gər ma kəsaf məve kuro kuro faɗ. \v 19 Ma dəba eye na, ka bəbazl tay ha gəma hay tasəla abəra ka dala i Kanan. A vəlatay dala niye a ndo ŋgay Israyel hay andza i tay wu tay. \v 20 Wu niye tebiye kə ndza ma giye məve kuro kuro faɗ gər eye zlam. Ma dəba eye na, kə pa tay ndo məge sariya hay a bəba təte kway hay. A ge andza niye na, hus a həlay nakə Samuyel neŋgeye ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom aye. \p \v 21 «Ma dəba eye na, ta tsətsah bəy ka Mbəlom. Mbəlom a vəlatay Sayul, wawa i Kis, ma ləver i Bendzameŋ. Sayul a ndza ma bəy məve kuro kuro faɗ. \p \v 22 «Tsa na, Mbəlom a kal ha Sayul, a patay Davit andza bəy. Mbəlom a gwaɗ: “Na sər ha Davit wawa i Zese, neŋgeye na, a yeŋ a gər. Ma giye na, wu nakə a seŋ aye tebiye.”» \p \v 23 Pol a gwaɗatay sa: «Ndo nəte mə walaŋ i gwala i Davit hay Mbəlom a pa na ndo mətəme tay ha Israyel hay na, Yesu. Ɓa kə tsik kurre, a gwaɗ ma vəliye. \v 24 Ahəl nakə Yesu ki yaw zuk bay aye na, Yuhana madzəhuɓe ndo a yam kə ɗa ha bazlam i Mbəlom. Kə zalatay a ndo i Israyel hay tebiye tâ mbəɗa ha mede tay ada tâ dzəhuɓ bo a yam. \v 25 A ndisl a həlay nakə Yuhana madzəhuɓe ndo a yam ma ndəviye ha məsler ŋgay aye na, a gwaɗawa: “Ka dzalum mə gər kurom, neŋ na, way? Neŋ na, ndo nakə nəkurom faya ka həbumeye bay. Ane tuk na, tsənum: Neŋgeye na, ma deyeweye kame ga. Neŋ na sla ɗa kwa məpəlay ha ləɓer i tahərak ŋgay bay.” \p \v 26 «A nəkurom malamar ga hay, nəkurom wawa i Abraham hay ada a nəkurom siye neheye ka dzədzarumay a Mbəlom aye, Mbəlom a sləraw labara nakay na, a nəkway, kəkay nakə a təma kway ha aye. \v 27 Andza niye, ndo i Zerozelem hay ta bəy tay hay, Yesu neŋgeye way na, ta sər ha bay. Bazlam i ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom neheye tə dzaŋgawa pat i mazəzukw bo aye na, ta tsəne bay. Ahəl nakə tə kəɗ Yesu aye na, bazlam i ndo i məɗe ha bazlam i Mbəlom hay kə ge bo tuk. \v 28 Kwa taɗə ta huta faya abəra mənese nakə ɗa məkəɗe aye bay bəbay na, ta tsətsah ka Pilat mâ kəɗ na ka mayako mazləlmbaɗa eye. \v 29 Tə ge wu nakə Ɗerewel i Mbəlom a ɗa ha ka gər ŋgay aye. Ma dəba na, ti ye tə mbəzla ahaya mədahaŋ i Yesu abəra ka mayako mazləlmbaɗa eye. Ti ye ha, tə pa na a tsəvay. \v 30 Ane tuk na, Mbəlom kə mbəla ahaya abəra ma mədahaŋ. \v 31 Ma məhəne haladzay, ka bəzatay ha bo a ndo neheye ti yaw ka bo ma Galile, ti ye ka bo a Zerozelem aye. Anəke nəteye niye ta həhal ka bo dziye na, nəteye ta təra ndo məhəle mbal ŋgay hay kame i ndo i Israyel hay. \p \v 32 «Nəmay eye, nəmaa yakum ahaya Labara Ŋgwalak eye. Wu nakə Mbəlom a tsik kurre a gwaɗ ma vəlateye a bəba təte kway hay aye na, \v 33 kə ge na hərwi kway. A ge na, a lətse ahaya Yesu abəra ma mədahaŋ. Mawatsa eye mə Ɗerewel i Dəmes hay 2, a gwaɗ: \q1 “Nəkar wawa ga. \q2 Bəgom neŋ na təra Bəba yak.\f + \fr 13:33 \ft Dəmes hay 2.7.\f*” \p \v 34 «Mbəlom a lətse ahaya Yesu abəra ma mədahaŋ. A ɗa ha kurre, a gwaɗ ma ziye ma tsəvay bay. Kə tsik andza nakay, a gwaɗ: \q1 “Na ta vəlakumeye wu nakə tsəɗaŋŋa eye ada deɗek eye andza nakə na tsikay a Davit, na gwaɗay na vəlakeye aye.\f + \fr 13:34 \ft Ezay 55.3.\f*” \p \v 35 «Hərwi niye, kə tsik ma Dəmes hay sa, a gwaɗ: \q1 “Nəkar Mbəlom na, ka gəriye ha ndo i məsler yak mâ ze ma tsəvay bay.\f + \fr 13:35 \ft Dəmes hay 16.10.\f*” \p \v 36 «Davit a həlay i məndze ŋgay na, kə ge wu nakə a yay a gər a Mbəlom aye. Ma dəba eye Davit a mət. Ta la na ka təv i bəba təte ŋgay hay ada kə ze ma tsəvay. \v 37 Ane tuk na, ndo nakə Mbəlom a lətse ahaya abəra ma mədahaŋ aye na, kə ze ma tsəvay təbey. \p \v 38 «Malamar hay, sərum na, nəmay faya nəmaa ɗakumeye ha Mbəlom a pəsatay ha mezeleme i ndo hay na, hərwi Yesu. \v 39 Ndoweye kə dzala ha ka Yesu na, Mbəlom ma pəseye ha mənese ŋgay tebiye. Bazlam i Musa mapala eye, neŋgeye na, gədaŋ ŋgay andaya məpəsakum ha mənese bay. \p \v 40 «Gum metsehe, wu nakə ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom hay tə watsa ahəl niye na, mâ ndzakum a gər bay. Tə watsa na, tə gwaɗ: \q1 \v 41 “A həlay kurom nakay, na giye məsler nakə ka dzalumeye ha faya bay kwa taɗə ndəray mâ təkərakum aye. \q1 Zəbum, nəkurom neheye ka zəbum ka bazlam ga andza wu lele aye bay aye, \q1 mâ gakum hərɓaɓəkka, dum mətum.\f + \fr 13:41 \ft Habakuk 1.5.\f*”» \p \v 42 Pol ta Barnabas ta ndəv ha bazlam tay na, ti yaw abəra mə gay i maɗuwule me. Ti yaw abəra na, ta tsətsah fataya, tə gwaɗatay: «Mumaw pat i mazəzukw bo mekeleŋ eye sa ada ka tsikumameye ka gər i labara nakay sa.» \v 43 Ahəl nakə ndo hay faya ta ŋgəniye gər aye na, Yahuda hay haladzay ta ndo neheye tə ɗəslaway ha gər a kule i Yahuda hay aye, tə patay bəzay a Pol ta Barnabas. Pol ta Barnabas tə vəlatay gədaŋ hərwi ada tâ gər ha ŋgwalak i Mbəlom sa bay. \p \v 44 Pat i mazəzukw bo mekeleŋ eye a slaw na, həlay a vay a ndo i gəma niye hay tebiye tə haya gər hərwi mətsəne bazlam i Bəy Maduweŋ. \v 45 Siye i Yahuda hay tə ŋgatay a ndo neheye hay haladzay tə haya gər aye na, a ndalatay haladzay. Tə ge fataya sələk. Ta dazlay mətsike wu nakə lele bay aye ka Pol ada tə tsaɗay pəleslesle. \p \v 46 Pol ta Barnabas tə tsik me tə zluwer eye bay tebiye, tə gwaɗatay: «Haɓe nəmaa ɗakumeye ha bazlam i Mbəlom na, a nəkurom təday. Ane tuk na, ka dzalum na, lele bay nakə kâ hutum sifa nakə ma ndəviye bay aye. Anəke na, nəmaa diye wu may, nəmaa ta ɗateye ha a ndo neheye Yahuda hay bay aye. \v 47 Bəy Maduweŋ a gwaɗamay na, kəkay? A gwaɗ: \q1 “Nəkar na, na pa kar andza dzaydzay ma dəvateye a ndo i məndzibəra hay tebiye, \q2 hərwi ada kâ ye ka təv neheye dəreŋ eye ka tsikatay a ndo hay, \q2 neŋ Bəy Maduweŋ na mbəliye\f + \fr 13:47 \ft Ezay 49.6.\f* tay ha na, kəkay?”» \p \v 48 Ndo neheye nəteye Yahuda hay bay aye, tə tsəne bazlam niye na, ɗərev tay a ŋgwasa haladzay, a yatay a gər. Ta dazlay a mazambaɗay a bazlam i Bəy Maduweŋ. Ndo neheye Mbəlom a pala tay ha hərwi məhute sifa nakə ma ndəviye bay aye na, nəteye tebiye tə dzala ha ka Mbəlom. \p \v 49 Andza niye, bazlam i Mbəlom a ŋgəna gər ka gəma niye tebiye. \v 50 Ane tuk na, Yahuda hay tə patay me a ŋgwas zlele eye neheye tə ɗəslaway ha gər a Mbəlom aye ta ndo neheye bagwar eye, tə gatay ɗəretsətseh a Pol ta Barnabas. Ta həhar tay ha abəra ka dala niye. \v 51 Pol ta Barnabas ta tətəkw ha burhway i gəma tay abəra ka sik tay.\f + \fr 13:51 \ft Matətəkw ha burhway abəra ka sik andza məgweɗe Pol ta Barnabas ta giye wuray hərwi ndo i wuzlahgəma nakay sa bay. Wu i wuzlahgəma niye ma mətsa fataya bay kwa burhway nakə ka sik aye.\f* Ti ye a gəma wuray tə zalay Ikoniyom. \v 52 Ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu neheye tə zaw ma Aŋtiyos aye na, ɗərev tay a rah ta məŋgwese ada ta Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye.\fig |src="Paul1-BW.tif" size="span" loc="13.4-14.27" ref="Məsler hay 13:52" \fig* \c 14 \s1 Pol ta Barnabas ma Ikoniyom \p \v 1 Pol ta Barnabas tə husa a Ikoniyom na, ti ye tə fələkwa a gay i maɗuwule me i Yahuda hay andza nakə ma Aŋtiyos aye dərmak. Ta tətikatay bazlam i Yesu a ndo hay. Yahuda hay haladzay ta ndo neheye Yahuda hay bay aye tə dzala ha ka Yesu. \v 2 Ane tuk na, Yahuda neheye ta təma bazlam i Yesu bay aye na, tə patay me a ndo neheye Yahuda hay bay aye hərwi ada tâ dzala wu nakə lele bay aye ka ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu. \v 3 Ɗuh Pol ta Barnabas tə ndza ma Ikoniyom haladzay. Tə tsikatay me tə zluwer eye bay ka gər i Bəy Maduweŋ. Tə ɗawa ha ŋgwalak ŋgay ada bəy Maduweŋ na, a vəlawatay gədaŋ ka məge masuwayaŋ hay hərwi məɗe ha bazlam tay nakə faya ta tsikiye na, deɗek. \v 4 Ndo i gəma niye hay ta ŋgəna sulo. Ndo siye hay nəteye ta diye i Yahuda hay, siye hay ta diye i ndo i maslaŋ i Yesu hay. \p \v 5 Tsa na, Yahuda siye hay ta ndo neheye nəteye Yahuda hay bay aye, tə ləva bo hərwi məge ɗəretsətseh a Pol ta Barnabas ada məkəɗe tay ha abəra mə ɗəma tə kwar. \v 6 Pol ta Barnabas tə sər, ta kəɗiye tay ha na, ta hway. Tə zla tsəveɗ nakə a ye a gəma i Listəre ada a ye a gəma i Derbe. Gəma neheye sulo aye na, ka dala i Likawni salamay. \v 7 Tə ɗawa ha Labara Ŋgwalak eye ka dala eye niye. \s1 Pol ta Barnabas mə Listəre \p \v 8 Ma gəma i Listəre na, ndoweye andaya matəra eye mə sik. Neŋgeye matəra eye kwa ka məwe ŋgay. Kə lətse, ki ye ɗaɗa tə sik ŋgay bay. \v 9 Pat wuray na, neŋgeye faya ma pay zləm a bazlam i Pol, Pol a zəba faya. Kwayaŋŋa Pol a sər neŋgeye na, tsəveɗ andaya məmbəle ha hərwi kə pa mədzal gər ka Yesu. \v 10 Pol a tsikay me ta magala, a gwaɗay: «Lətse tə sik yak dzək lele.» Tsa na, a lətse tsəkwaɗ, a mbərəzla tə sik ŋgay. A pa bo ka mede duwak duwak. \p \v 11 Ndo hay tə ŋgatay a wu nakə Pol a ge aye na, ta wuda tə bazlam i gəma tay Likawni, tə gwaɗ: «Mbəlom hay ta təra andza ndo zezeŋ, ta mbəzlaw ka təv kway.» \v 12 Tə pa məzele ka Barnabas «Zeus», mbəlom tay ada ka Pol «Hermes»\f + \fr 14:12 \ft Mə kule i Gərek hay na, Zeus neŋgeye bəy i mbəlom tay hay ada Hermes na, ndo i maslaŋ.\f* hərwi neŋgeye na, ndo i maslaŋ. \v 13 Gay i məvəlay wu a mbəlom nakə Zeus aye bəse ka tsəveɗ məfələkwe a gəma niye. Tsa na, ndo məvəlay wu a Zeus tay niye a ye a gəsaw sla bagwar eye hay, a pa fataya məvurze i wu neheye lele haladzay aye. A gəsa tay ahaya ka məgeɗ i gay i məvəlay wu a mbəlom tay niye. A say na, ndo hay tâ vəlatay a Pol ta Barnabas andza wu nakə tə vəlawa kəriye a mbəlom tay aye. \v 14 Ane tuk na, Pol ta Barnabas tə tsəne na, a ndalatay haladzay. Ta ŋguraɗa ha petekeɗ tay, ti ye a walaŋ i ndo niye hay, ta wuda, tə gwaɗatay: \v 15 «Ndo neheye, ka gum wu nakay na, hərwi mey? Nəmay na, ndo zezeŋ hay andza nəkurom dərmak. Nəmaa yaw na, nəmaa zlakumaw Labara Ŋgwalak eye ada məɗakum ha na, gərum ha kule kurom neheye ŋgama andaya mə ɗəma bay aye. Ada mbəɗumaw me ka təv i Mbəlom ma ndziye ka tor eye. Neŋgeye nakə a ge magərmbəlom, dala, dəlov ada tə wu neheye mə ɗəma aye tebiye. \v 16 Ahəl niye na, kə gər tay ha ndo hay tâ pay bəzay a wu tay neheye faya ta paway bəzay aye. \v 17 Ane tuk na, kə ɗatay ha a ndo hay na, neŋgeye andaya ta nəteye. A ɗatay ha na, ta ŋgwalak ŋgay nakə faya ma gateye aye. A pakumaw yam ada kə palakumaw wu mənday abəra ma guvah tə həlay eye. Ka hutum wu mənday ada a ŋgwasakum ha ɗərev kurom.» \v 18 Kwa Pol ta Barnabas tə tsikatay andza niye bəbay na, ta təma bay. A satay məkəɗe tay sla niye huya. \p \v 19 A həlay niye na, Yahuda hay ti yaw abəra ma Aŋtiyos i Pizidi, siye hay ti yaw ma Ikoniyom, tə ndislew a gəma i Listəre. Tsa na, tə patay me a ndo hay. Tə kal na Pol tə kwar hərwi məɗəke na. Tə vaha na dəreŋ abəra mə walaŋ gay. Tə dzala na, tə gwaɗ ma giye kə mət. \v 20 Ane tuk na, ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu tə haya faya gər, tə lawara na a wuzlah. Pol a lətse, a mbəɗa gər a walaŋ gay. Tədœ eye na, a həl bo, ti ye ta Barnabas a gəma i Derbe. \s1 Pol ta Barnabas tə ma a Aŋtiyos \p \v 21 Pol ta Barnabas tə ndisl naha a ɗəma na, tə ɗa ha Labara Ŋgwalak eye mə walaŋ i gəma i Derbe. Ndo hay haladzay tə pa mədzal gər ka Yesu. Ma dəba eye na, ta mbəɗa gər a Listəre, ti ye abəra ma Listəre, ti ye a Ikoniyom. Ti ye abəra ma Ikoniyom, ti ye a Aŋtiyos i Pizidi. \v 22 A gəma nakə ta ndisl a ɗəma aye na, tə vəlawatay gədaŋ a ɗərev a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ka mədzele ha huya ka Yesu. Tə gwaɗawatay: «Ka deyekweye a Bəy i Mbəlom na, kutoŋ ka sakweye ɗəretsətseh haladzay.» \v 23 Tə pala ndo hay mə walaŋ tay, ta təra tay ha madugula hay. Tsa na, tə ndza, tə ge daliyam, ta ɗuwulay me a Mbəlom hərwi ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu tebiye. Tə pa tay ha a həlay i Bəy Maduweŋ nakə tə dzala ha faya aye. Tsa na, ti ye wu tay. \p \v 24 Ti ye, tə tas abəra ma gəma i Pizidi, tə ndisl a gəma i Pamfeli. \v 25 Ti ye naha tə ɗa ha bazlam i Mbəlom ma Perge. Tsa na, ti ye a gəma i Ataliya. \v 26 Tə tsal a kwalalaŋ i yam, ti ye a Aŋtiyos. Aŋtiyos na, gəma nakə tə pa tay a həlay i Mbəlom mə ɗəma aye hərwi ada mâ vəlatay ŋgwalak ka məge məsler ŋgay. Anəke tə ge na, məsler eye niye tuk. \p \v 27 Tə ndisl naha a Aŋtiyos na, tə hayatay gər a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu. Ta təkəratay wu nakə Mbəlom a ge hərwi tay aye tebiye, ada ma kəkay nakə a həndəkatay tsəveɗ a ndo neheye Yahuda hay bay aye ka məpe mədzal gər ka Yesu aye dərmak. \v 28 Pol ta Barnabas tə ndza haladzay ta ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ma Aŋtiyos. \c 15 \s1 Məkəɗe wuway ka məɗəse bo \p \v 1 Ma dəba eye na, ndo hay ti yaw abəra ma Yahuda a Aŋtiyos. Ti yaw na, ta dazlay a matətikatay a malamar hay. Tə gwaɗatay: «Ka ɗəsum bo andza i bazlam i Musa mapala eye nakə a tsik aye bay na, ka slumeye faya mətəme bay.» \v 2 Pol ta Barnabas, tə gwaɗatay: «Ka tsikum andza niye na, ka rawum me.» Bazlam niye a zlatayaw məkəɗe wuway haladzay ta nəteye. Tə ma ha ka bo bazlam mə walaŋ tay, tə gwaɗ: «Anəke na, slərakwa Pol ta Barnabas ada ta siye i ndo i Aŋtiyos hay a Zerozelem hərwi mətsikaw ka wu nakay ta ndo i maslaŋ hay ada ta madugula hay.» \p \v 3 Tsa na, məhay gər i ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ta dzəna tay ha hərwi mede tay. Tə həl bo, ti ye. Tə tas abəra ma gəma i Fenisi, tə tas a bəra ma Samari. Nəteye faya ta diye na, ta təkəratay a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ma kəkay nakə ndo neheye Yahuda hay bay ta təma bazlam i Bəy Maduweŋ aye. Ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu tə tsəne labara niye na, ɗərev tay a ŋgwasa, a yatay a gər haladzay. \p \v 4 Tə ndisl a Zerozelem na, ndo məpe mədzal gər ka Yesu, ndo i maslaŋ hay ta madugula hay ta təma tay lele. Tsa na, ta təkəratay wu nakə Mbəlom a ge ta nəteye aye. \v 5 Ane tuk na, siye i ndo neheye ta təra nəteye ma bəruk i Farisa hay ta təra ndo məpe mədzal gər ka Yesu aye na, tə zla bazlam, tə gwaɗ: «Kutoŋ ndo neheye Yahuda hay bay aye, ta təra ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu aye na, tâ ɗəs bo ada tâ rəhay ha gər a bazlam i Musa mapala eye.» \p \v 6 Ndo i maslaŋ hay ta madugula hay tə haya gər hərwi mazəbe ka bazlam eye niye. \v 7 Tə kəɗ wuway ka bazlam eye niye haladzay. Piyer a lətse, a gwaɗatay: «Malamar ga hay, ka sərum ha Mbəlom a zla ga na, hərwi ada nâ ɗatay ha Labara Ŋgwalak eye a ndo neheye Yahuda hay bay aye, hərwi ada tâ tsəne. Ta tsəne na, ta dzaliye ha ka Yesu bəɗaw? \v 8 Mbəlom nakə a sər ɗərev i ndo zezeŋ aye kə ɗatay ha na, ka təma tay ha. Na gwaɗ kə vəlatay Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye andza nakə a vəlakway ahəl niye aye bəɗaw? \v 9 Ka ŋgəna ha ka bo abəra nəteye tə nəkway bay. A təra ha ɗərev tay tsəɗaŋŋa na, hərwi nakə tə dzala ha aye. \v 10 Anəke a sakum məgatay kutoŋ a ndo məpe mədzal gər neheye tə pa mədzal gər ka Yesu marəhay ha gər a bazlam i Musa mapala eye na, hərwi mey? Kwa bəba təte kway, kwa bo kway eye ka slakwa faya marəhay gər a bazlam i Musa mapala bay tuk na, kəkay? Kâ dzum ha Mbəlom bay. \v 11 Dzalakwa ha ɗuh na, Bəy Maduweŋ a təma kway ha na, ta ŋgwalak ŋgay andza nakə a təma tay nəteye.» \p \v 12 Ndo hay tebiye tə ndza ɗikɗik. Tsa na, Barnabas tə Pol ta təkəratay masuwayaŋ ta wu neheye Mbəlom a ge ta nəteye mə walaŋ i ndo neheye Yahuda hay bay aye. \p \v 13 Ta ndəv ha mətsike me na, Yakuba a zla bazlam, a gwaɗatay: «Malamar gay hay, tsənum wu nakə na tsikakumeye təday. \v 14 Piyer ka təkər ma kəkay nakə Mbəlom a gatay gər a ndo neheye Yahuda hay bay aye. Ahəl nakə bəruk kway a dazlay mba aye na, ɓa tsɨy a say a Mbəlom məpele siye i ndo hay hərwi ada tâ təra ndo ŋgay hay. \v 15 Bazlam i ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom neheye tə tsik aye na, a ye ka bo tə wu nakə a ge bo aye: \q1 \v 16 “Aza kame na, gay i Davit ma mbəzliye. \q2 Ane tuk na, aza kame, na ta ɗəzliye na. \q1 Kwa kə nas bəbay na, na lambaɗiye na. \q1 \v 17 Hərwi ada siye i ndo hay tebiye tâ pəla ga, \q2 ada ndo i gəma hay tebiye dərmak. \q1 Nakay na, wu nakə Bəy Maduweŋ a tsik aye.\f + \fr 15:17 \ft Amos 9.11-12.\f* \q2 \v 18 A ɗa ha wu neheye na, kurre.”» \p \v 19 Hərwi niye, Yakuba a gwaɗatay sa: «Na dzala na, kâ kwasakwatay gər a ndo neheye Yahuda hay bay aye ta təma Mbəlom aye bay. \v 20 Watsakwatay naha hərwi məgweɗe tay na, kâ həpəɗum slo nakə ndo hay tə kəɗay a kule aye bay. Hərwi slo niye na, tsəɗaŋŋa bay. Tâ ge mezeleme bay. Wu nakə ta mburoɗ mamburoɗe aye na, tâ həpəɗ slo eye bay, kâ ndayum bambaz bay.\f + \fr 15:20 \ft Zəba ma Levitik 18.6-18 ada 17.10-16.\f* \v 21 Hərwi bazlam i Musa mapala eye na, zla anəke bay, ndo hay faya ta ɗiye ha mə walaŋ i gay ada mə gay i maɗuwule me i Yahuda hay pat i mazəzukw bo pat pat.» \s1 Ɗerewel i məvəle gədaŋ \p \v 22 Ndo i maslaŋ hay ta madugula hay ta məhay gər i ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu tə ma ha ka bo bazlam, tə gwaɗ: «Palakwa ndo hay mə walaŋ tay ada kâ slərakwa tay ha a Aŋtiyos tə Pol ada ta Barnabas.» Tsa na, tə zla Yuda nakə tə zalay Barsabas aye ada ta Silas. Ndo neheye sulo aye nəteye bagwar eye hay mə walaŋ i ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu. \v 23 Tə watsa ɗerewel, tə vəlatay a həlay. Tə watsa ɗerewel eye niye na, tə gwaɗ: \p «Nəmay ndo i maslaŋ hay ta madugula hay, nəmay na, malamar kurom hay. Nəmaa tsikakum naha me a nəkurom ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu, ma slala mekeleŋ eye hay ma Aŋtiyos ada ma gəma i Siri ta Silisi. \p \v 24 «Nəmaa tsəne ndo siye hay mə walaŋ may ta ye naha ka təv kurom, ta kwasakum ha mədzal gər tə bazlam hay ada bazlam tay niye na, a gakum hiyem hiyem. Kwa tsekweŋ nəmaa vəlatay naha tsəveɗ bay. \v 25 Hərwi niye, nəmaa dzapa ha mədzal gər may ka təv manəte eye, nəmaa pala ndo hay ada məsləre tay naha. Ta lakiye naha dzam kurom hay, Pol ta Barnabas. \v 26 Nəteye neheye ta səkəm ha məsəfəre tay hərwi məsler i Bəy Maduweŋ Yesu Kəriste aye. \v 27 Nəmaa sləriye naha Yuda ta Silas, bo tay eye ta tsikakumeye wu nakə nəmaa watsa a ɗerewel nakay aye. \p \v 28 «Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye ta nəmay, nəmaa ma ha ka bo bazlam na, nəmaa gwaɗ: Nəmaa piye fakuma wu mamba eye bay. A samay na, pumay bəzay a wu neheye ɗekɗek tsa. \v 29 Kâ həpəɗum slo neheye ta təzay a kule aye bay, kâ ndayum bambaz bay, kâ həpəɗum slo i wu neheye ta mburoɗ mamburoɗe aye bay, kâ gum mezeleme bay\f + \fr 15:29 \ft Zəba mə Məsler hay 15.20 ada zəba wu nakə tə watsa ka gər i bazlam eye nakay aye.\f*. Ka gum wu neheye bay na, niye na, ka gum lele. \p «Nəmay malamar kurom hay, nəmaa tsikakum naha me.» \p \v 30 Tə vəlatay ɗerewel niye a ndo neheye tə slər tay ha aye. Ti ye, tə ndisl a Aŋtiyos na, tə hayatay gər a ndo məpe mədzal gər hay. Tsa na, tə vəlatay ɗerewel niye. \v 31 Tə dzaŋga na ɗerewel niye na, a vəlatay gədaŋ haladzay, ɗərev tay a ŋgwasa. \v 32 Yuda ta Silas, nəteye neheye ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom hay aye, tə pa bo ka mətsike bazlam i məvəlatay gədaŋ a malamar hay məndze haladzay. Tə vəlatay gədaŋ məndze huya ka məpe mədzal gər ka Yesu. \p \v 33 Tə ndza ma Aŋtiyos məndze tsakway na, tə ləva bo mede wu tay, malamar hay tə tsikatay me, tə gwaɗatay: «Dum tə zay hərwi ada tâ maw ka təv i ndo neheye tə slər tay naha aye.» [ \v 34 Ane tuk na Silas na, a gwaɗ ma ndziye mə ɗəma.] \p \v 35 Pol ta Barnabas tə ndza ma Aŋtiyos. Nəteye ta siye i ndo hay haladzay ta tətikawatay a ndo hay ada tə ɗawa ha Labara Ŋgwalak eye i Bəy Maduweŋ a ndo hay. \s1 Pol ta Barnabas ta ŋgəna gər \p \v 36 Ma dəba eye na, Pol a gwaɗay a Barnabas: «Anəke na, mbəɗama gər ta zəbamatay ɗəre a malamar hay ma gəma neheye ka ɗama ha bazlam i Bəy Maduweŋ mə ɗəma aye hərwi məsəre nəteye andaya zay bəbay ɗaw?» \v 37 Barnabas a gwaɗay faya ayaw a Pol, ada a say məzle Yuhana-Markus ka həlay. \p \v 38 Ane tuk na, a say a Pol Barnabas mâ zla Yuhana-Markus bay, hərwi kə gər tay ha ahəl niye ma Pamfeli. Mə mahəhele tay neheye faya ta həhaliye na, kə ge məsler ta nəteye sa bay. \v 39 Tə kəɗ wuway haladzay. Tsa na, Pol ta Barnabas ta ŋgəna gər. Barnabas a zla Markus, tə həl bo ti ye a Sipəre. \v 40 Pol na, neŋgeye a zla Silas. Ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ta ɗuwulay me a Mbəlom hərwi ada Mbəlom mâ gatay ŋgwalak huya. Tsa na, Pol ta Silas tə həl bo, ti ye. \v 41 Ti ye, tə tas ta Siri ada ta Silisi. Tə vəlatay gədaŋ a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu. \c 16 \s1 Timote a laka ha Pol ta Silas \p \v 1 Pol ta Silas tə ndisl a Derbe ada a Listəre. Mə ɗəma na, ndoweye andaya kə pa mədzal gər ka Yesu, məzele ŋgay Timote. May ŋgay na, dem i Yahuda hay, ka təra ndo məpay bəzay a Kəriste. Ane tuk na, zal ŋgay, bəba i Timote na, Gərek hay. \v 2 Timote na, malamar neheye ma Listəre aye ada ma Ikoniyom aye na, tə tsikawa faya wu lele eye haladzay. \v 3 A say a Pol məzle na ta diye ka bo dziye. A zla na, a ɗəs na hərwi Yahuda neheye hay ma gəma niye hay aye. Ndo haladzay tə sər ha bəba i Timote na, Gərek hay. \v 4 Ahəl nakə ta diye na, ti ye ka gəma ka gəma. Tə ɗatay ha bazlam neheye ndo i maslaŋ i Yesu hay ta madugula hay ma Zerozelem tə tsik aye. Ta tsətsah fataya, tə gwaɗatay: «Rəhumay ha gər lele.» \v 5 Ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ta huta gədaŋ ada ndo hay ta səkah pat pat tə dzala ha ka Yesu. \s1 Ndo i Masedowan \p \v 6 Ma dəba eye na, a satay mede mata ɗa ha bazlam i Mbəlom ka dala i Azi. Ane tuk na, Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a gwaɗatay: «Kâ yum bay.» Tsa na, tə tas abəra ma gəma i Firigiya ada Galat. \v 7 Ahəl nakə tə ndisl a gəma i Mizi aye na, tə dzala mə gər tay mede a Bitini. Ane tuk na, Məsəfəre i Yesu kə vəlatay tsəveɗ mede a ɗəma bay. \v 8 Tsa na, tə tas abəra ma Mizi ada ti ye a wuzlahgəma i Tərowas. \p \v 9 Ta həvaɗ na, məsine a gay a Pol. A ŋgatay a ndo i Masedowan, malətsa eye. Ndo i Masedowan niye a gay amboh, a gwaɗay: «Tasaw a Masedowan, ta məmay bo tey!» \v 10 Ma dəba i məsine niye na, kwayaŋŋa nəmaa pəla tsəveɗ mede a Masedowan. Hərwi nəmaa sər ta deɗek Mbəlom a zalamay mata ɗa ha Labara Ŋgwalak eye a ndo i gəma niye hay. \s1 Lidiya a pa mədzal gər ka Bəy Maduweŋ \p \v 11 Tsa na, nəmaa həl bo abəra ma Tərowas, nəmaa ye kwayaŋŋa a Samotəras ta wuzlah i yam. Tədœ eye na, nəmaa həndzəɗ a Neyapoli. \v 12 Abəra mə ɗəma na, nəmaa həl bo nəmaa ye a gəma i Filip, wuzlahgəma nakə a ze siye hay ka dala i Masedowan aye. Maa ndzawa ma gəma eye niye na, Roma hay. Nəmaa ndza məhəne haladzay mə walaŋ gay niye. \v 13 Pat i mazəzukw bo na, nəmaa yaw abəra mə walaŋ gay, nəmaa ye ka me i magayam. Nəmaa dzala na, nəmaa hutiye təv maɗuwulay me a Mbəlom i Yahuda hay. Ŋgwas wuray hay andaya mahaya gər eye ka təv niye. Nəmaa ndisl naha a ɗəma na, nəmaa ndza ka dala hərwi mətsikatay me. \p \v 14 Mə walaŋ i ŋgwas niye hay na, ŋgwas eye andaya tə zalay Lidiya. A yaw abəra ma gəma i Tiyatir. A səkəmawa petekeɗ lele eye hay, ndozza mə luma. Neŋgeye na, a ɗəslaway ha gər a Mbəlom. Bəy Maduweŋ a həndəkay ha ɗərev hərwi ada mâ pay zləm a bazlam i Pol. Tsa na, a dzala ha. \v 15 Pol a dzəhuɓ ha a yam ta ndo neheye mə gay ŋgay aye tebiye. Lidiya a gwaɗatay: «Taɗə ka dzalum, nəmaa dzala ha ka Bəy Maduweŋ ta deɗek na, dumara ta ndzum mə gay ga.» A gatay kutoŋ, ta təma məndze mə gay ŋgay. \s1 Tə gəs Pol ta Silas a daŋgay \p \v 16 Pat wuray nəmay faya nəmaa diye a təv i maɗuwule me na, dem wuray a yaw mata dzəgər ta nəmay. Məsəfəre nakə lele bay eye mə bo ŋgay, a tsikawa wu nakə ma deyeweye kame aye. Ndo neheye a gawatay məsler aye na, tə hutawa suloy haladzay tə wu ŋgay nakə a tsikawa aye. \p \v 17 A dazlay məpamay bəzay a Pol ta nəmay. A gwaɗawa: «Ndo neheye na, ndo i məsler i Mbəlom nakə bagwar eye mə gər eye. Nəteye na, faya ta ɗakumeye ha tsəveɗ nakə Mbəlom ma təmiye kurom ha aye.» \v 18 A pamay bəzay ma giye məhəne haladzay. \p Ka mandəve eye na, a ndalay a Pol. A mbəɗa bo ta təv i dem niye, a ŋgərəz ka məsəfəre niye lele bay eye, a gwaɗay: «Ta məzele i Yesu Kəriste, dara abəra mə bo i dem nakay bəse.» Kwayaŋŋa məsəfəre niye a yaw abəra mə bo i dem niye. \p \v 19 Ndo i gay ŋgay niye hay tə ŋgatay, məsəfəre niye tə hutawa ha suloy andaya sa bay na, tə gəs tay ha Pol ta Silas, ti ye tay ha kame i bəy i dala hay. \v 20 Ti ye tay ha kame i sariya. Ti ye naha, tə gwaɗatay: «Ndo neheye na, nəteye faya ta zlamayaweye mawesewes a gəma. Nəteye na, Yahuda hay, \v 21 ada nəteye faya ta tətikiye kule tay nakə nəkway Roma hay tə vəlakway faya tsəveɗ məpay bəzay bay aye.» \p \v 22 Ndo hay tebiye ta mbəɗa fataya me tə bazlam. Bagwar tay hay ta buwa petekeɗ abəra ka Pol ta Silas, tə gwaɗatay: «Ndaɓum tay ha ta mandalaɓa.» \v 23 Tə ndaɓa tay ha leɗeɗe. Ma dəba eye na, tə gəs tay ha, ti ye tay ha a daŋgay. Tə gwaɗay a ndo matsəpe gay i daŋgay: «Tsəpa tay ha lele.» \v 24 Ndo matsəpe gay i daŋgay a tsəne andza niye na, kwayaŋŋa a ye a pa tay ha a huɗ i gay i daŋgay. A tələkatay ha sik tay hay a səselek hay. \p \v 25 Magərhəvaɗ a ge na, Pol ta Silas tə ɗuwulawa me ada tə gawa dəmes hərwi mazambaɗay a Mbəlom. Siye i ndo neheye ma daŋgay aye nəteye faya ta piye fataya zləm. \v 26 Ahəl nakə nəteye faya ta giye dəmes aye na, kwayaŋŋa dala a ɓəl. A ɓəl ha gay i daŋgay niye hus ka mədok eye. Məgeɗ i gay i daŋgay ta həndək tebiye ada tsalalaw i ndo neheye ma daŋgay aye ta ŋgəzlah abəra mə sik tebiye. \p \v 27 Tsa na, ndo matsəpe gay i daŋgay niye a pəɗeke abəra ka məndzehəre. A ŋgatay a məgeɗ i gay i daŋgay hay mahəndəka eye hay tebiye na, a zla maslalam ŋgay a say məkəɗe bo ŋgay abəra mə ɗəma, hərwi a dzala a gwaɗ ma giye na, ndo neheye mə gay i daŋgay aye ta hway. \v 28 Pol a ŋgatay na, a wuda ta gədaŋ ŋgay peteh, a gwaɗay: «Kâ kəɗ bo yak bay. Nəmay andaya tebiye kanaŋ, ndəray ka hway bay.» \p \v 29 A tsəne bazlam i Pol niye na, a tsətsah ako. Tsa na, a ye ha a huɗ i gay i daŋgay tə madzədzere eye haladzay, zluwer a gay. A ye naha, a kal ha bo kame i Pol ta Silas. \v 30 Tsa na, a həlatay ahaya abəra mə gay i daŋgay, a tsətsah fataya, a gwaɗatay: «A nəkurom, na ta təmiye na, na giye kəkay?» \p \v 31 Ta mbəɗay faya, tə gwaɗay: «Dzala ha ka Bəy Maduweŋ Yesu ada ka təmiye ta ndo i gay yak hay tebiye.» \v 32 Tə tsikay bazlam i Bəy Maduweŋ ada a ndo neheye mə gay ŋgay aye tebiye. \v 33 Tsa na, ndo matsəpe gay i daŋgay niye a həl Pol ta Silas ta həvaɗ eye niye, a ye a baratay na mbəlak i məndeɓe tay nakə tə ndaɓa tay ha aye. Pol ta Silas ta dzəhuɓ ha ndo niye a yam ta ndo i gay ŋgay hay tebiye. \v 34 Ma dəba eye a həl Pol ta Silas a gay ŋgay. A vəlatay wu mənday, tə nda. Ndo niye ta ndo i gay ŋgay hay tebiye, ɗərev tay a rah ta məŋgwese hərwi nakə tə dzala ha ka Mbəlom aye.\fig Pol ta Silas ma daŋgay|src="lb00337c.tif" size="col" loc="Acts 16.16-34" copy="Louise Bass" ref="16.34" \fig* \p \v 35 Ɗəre a tsaɗa na, bagwar i Roma hay tə slər ndo hay ka təv i ndo matsəpe gay i daŋgay, ta gwaɗay na, mâ gər tay ha Pol ta Silas abəra ma daŋgay. \v 36 Ndo matsəpe gay i daŋgay niye, a ye a tsikay a Pol, a gwaɗay: «Bagwar i Roma hay ta sləraw ndo hay, tə gweɗeŋ na, nâ gər kurom ha. Anəke na, ka slumeye madayaw abəra ada dum kurom tə zay.» \p \v 37 Ane tuk na, Pol a gwaɗatay a ndo neheye tə slər tay naha aye: «Ta ndaɓa may kame i ndo hay tebiye, ta gamay sariya bay. Ada nəmay na, Roma hay dərmak tuk na, ta gəriye may ta məkal na, kəkay? Andza niye na, nəmaa wuɗa bay. Bo tay eye tâ yaw tâ gər may ha.» \p \v 38 Ndo neheye tə slər tay naha aye, ta mbəɗa gər ka təv i bagwar i Roma hay. Ti ye, ta təkəratay wu nakə Pol a tsik aye. Tə tsəne Pol ta Silas nəteye Roma hay na, ta dzədzar haladzay. \v 39 Tsa na, ti ye tə gatay amboh. Tə həlatay ahaya abəra mə gay i daŋgay, tə gwaɗatay: «Amboh, dum kurom abəra ma walaŋ i gay.» \v 40 Pol ta Silas ti yaw abəra ma daŋgay na, ti ye a gay i Lidiya. Ti ye naha, tə ndzatay a gər a malamar hay. Tə vəlatay gədaŋ. Tsa na, ti ye wu tay. \c 17 \s1 Pol ta Silas ma Tesalonik \p \v 1 Ma dəba eye na, Pol ta Silas ti ye ta gəma i Amfipolis ada ta gəma i Apoloni. Tə ndisl a gəma i Tesalonik. Mə ɗəma na, gay i maɗuwule me i Yahuda hay andaya. \v 2 Pol a ye a ɗəma andza nakə a gawa aye. Pol a yawa, a mba ha ka bo pat i mazəzukw bo sik mahkar. Tə kəɗawa wuway ka Ɗerewel i Mbəlom ta ndo neheye mə ɗəma aye. \v 3 A ɗawa tay ha, a gwaɗawatay: «Kəriste na, kutoŋ ma siye ɗəretsətseh, ta kəɗiye na. Ma lətseweye abəra ma mədahaŋ. Yesu nakə neŋ faya na ɗakumeye ha anəke aye na, Kəriste.» \v 4 Tə tsəne bazlam niye na, siye mə walaŋ i Yahuda hay ta təma bazlam i Pol ta Silas. Tə patay bəzay. Siye i Gərek hay haladzay neheye tə ɗəslaway ha gər a Mbəlom aye ta ŋgwas neheye tə ɗa a zləm aye, nəteye haladzay ta təma bazlam niye dərmak. \p \v 5 Ane tuk na, siye i Yahuda neheye ta təma təbey aye na, tə ge sələk ka Pol ta Silas. Ti ye ta pəlaw ndo neheye tə sər wuray bay nəteye faya ta həhaliye ka tsəveɗ kəriye, tə hayatay gər. Tə ma ha ka bo bazlam ka gər i Pol ta Silas. Ta ŋgəna ha bazlam niye a wuzlahgəma tebiye. Tsa na, ndo hay ti ye tə lawara na gay i Zason. Ta pəla Pol ta Silas hərwi məhəla tay ahaya kame i ndo hay. \v 6 Ta pəla tay na, ta huta tay ha bay. Tsa na, tə gəsatay ahaya Zason ta malamar neheye tə pa mədzal gər ka Yesu aye. Tə həlatay ahaya kame i ndo i sariya hay. Tə ndislew ka təv tay na, ta wuda, tə gwaɗ: «Ndo neheye na, nəteye faya ta kwasatay gər a ndo hay tebiye ka məndzibəra, ada anəke na, ta ndislew kanaŋ na, kəkay! \v 7 Zason a təma tay ha ada ndo neheye tebiye faya ta tsikiye na, wu nakə wal tə bazlam i bəy i Roma aye a gay ŋgay. Nəteye tə gwaɗ: Bəy bagwar eye andaya mekeleŋ eye, tə zalay Yesu.» \v 8 Siye i ndo hay ta ndo məge sariya hay tə tsəne bazlam niye hay na, a ndalatay haladzay. \v 9 Zason tə siye i ndo hay tə hamatay a ndo i sariya hay təday ada tə gər tay ha. \s1 Pol ta Silas ma Bere \p \v 10 Həvaɗ a ge na, malamar neheye tə pa mədzal gər ka Yesu aye, tə laka tay ha Pol ta Silas a gəma i Bere. Tə ndisl a ɗəma na, ti ye a gay i maɗuwule me i Yahuda hay. \v 11 Ndo i gəma i Bere hay na, nəteye ŋgwalak i ndo hay abəra ka Yahuda neheye ma gəma i Tesalonik aye. Ta təma bazlam i Mbəlom tə ɗərev tay peteh. Tə dzaŋgawa Ɗerewel i Mbəlom pat pat hərwi məsəre ha wu nakə Pol a tsik aye na, deɗek ɗaw? \v 12 Ndo hay haladzay mə walaŋ tay tə dzala ha ka Yesu ada mə walaŋ i Gərek hay ta ŋgwas neheye məzele tay a ɗa a zləm haladzay aye nəteye haladzay tə dzala ha ka Yesu dərmak. \p \v 13 Ane tuk na, Yahuda neheye ma Tesalonik aye tə tsəne Pol faya ma ɗiye ha bazlam i Mbəlom ma Bere na, tə həl bo, ti ye mata kwasatay gər a ndo hay ka Pol. \v 14 Malamar neheye nəteye mapa mədzal gər eye ka Yesu aye ta zəba faya andza niye na, kwayaŋŋa, ti ye ha Pol ta diye i dəlov. Silas ta Timote na, tə ndza ma Bere. \v 15 Ndo neheye tə laka ha Pol aye, tə tsal a kwalalaŋ i yam. Ti ye a gəma i Aten. Tsa na, Pol a gwaɗatay: «Ka mbəɗum gər a Bere na, gwaɗumatay a Silas ta Timote na, tâ yaw, tâ ndza ga ahaya a kanaŋ bəse.» Tsa na, ndo neheye ta mbəɗa gər a Bere. \s1 Pol ta Silas ma Aten \p \v 16 Ahəl nakə Pol faya ma həbiye Silas ta Timote aye na, a zəba ka gəma i Aten na, a ndalay haladzay hərwi maraha eye tə kule hay. \v 17 Tə kəɗawa wuway mə gay i maɗuwule me ta Yahuda hay ada ta ndo neheye Yahuda hay bay, nəteye tə ɗəslaway ha gər a Mbəlom aye. Ada ka təv məhay gər nakə tə hayawa gər a ɗəma aye na, tə kəɗawa wuway pat pat ta ndo neheye ta diye ta təv eye niye aye. \p \v 18 Ndoweye hay andaya tə pawa bəzay a matətike i Epikuriyeŋ hay ta Sətosiyeŋ hay. Pat wuray tə tsik me tə Pol. Siye hay mə walaŋ tay, tə gwaɗ: «Ndo nakay faya ma bəbəliye wu andza nakay na, mbəɗaw bo na, kəkay?» Siye hay tə tsəne Pol faya ma ɗiye ha labara i Yesu ada mədahaŋ hay ta lətseweye abəra ma mədahaŋ na, tə gwaɗ: «Ma giye faya ma ɗiye ha na, mbəlom i bərakəzaŋ hay kəla ɗaw?» \v 19 Ma dəba eye na, ti ye ha kame i madugula hay ka təv nakə tə zalay Ayəropaz aye. Ti ye naha na, ta tsətsah faya, tə gwaɗay: «Ɗamay ha matətike nakay weɗeye nəkar faya ka tsikiye tey. \v 20 Nəkar faya ka tsikameye wu neheye ɗaɗa nəmaa tsəne bay aye. A say məgweɗe kəkay na, a samay nəmaâ sər tey.» \v 21 Ndo i Aten hay ta madurloŋ hay tə dzawa ha həlay i məndze tay tebiye ka məpay zləm a wu neheye weɗeye tsa ada ka matəkəre wu weɗeye hay. \p \v 22 Pol a lətse kame i ndo niye hay, a gwaɗatay: «Nəkurom Aten hay, na zəba faya nəkurom na, a sakum məpay bəzay a mbəlom hay wal wal haladzay. \v 23 Hərwi na həhal ma wuzlahgəma kurom na, na ŋgatay a təv neheye ka tawalawum kule kurom hay mə ɗəma aye. Na ŋgatay a təv eye andaya nəte tə watsa faya: “Təv nakay na, hərwi mbəlom nakə ndo hay tə sər bay aye.” Ayaw! Mbəlom nakə nəkurom faya ka ɗəslumay ha gər ka sərum bay aye na, neŋ na yaw anaŋ mata ɗakum ha. \p \v 24 «Maa ge məndzibəra tə wu neheye mə ɗəma aye na, neŋgeye. Neŋgeye bəy i magərmbəlom ta dala. Neŋgeye na, ma ndziye mə gay neheye ndo hay ta ɗəzl aye bay. \v 25 Ada neŋgeye na, a say ndo zezeŋ mâ rəzlay a gər məvəlay wuray bay. Hərwi maa vəl sifa, məsəfəre ada tə siye i wu hay tebiye a ndo hay na, neŋgeye. \p \v 26 «Ta ndo nəte na, a ge slala hay tebiye hərwi ada tâ ndza ka məndzibəra tebiye. Ahəl nakə kə ge məndzibəra zuk bay aye na, ɓa kə pa na kokway i həlay i təv məndze tay, kə pa na kokway i gəma neheye ta ndziye mə ɗəma aye. \v 27 A ge andza niye na, hərwi ada ndo hay tâ pəla na. A say tâ bəzay naha həlay ada ta hutiye na. Ta deɗek Mbəlom na, neŋgeye dəreŋ ta nəkway bay. \v 28 Andza ndoweye andaya a gwaɗ: \q1 “Maa vəlakway sifa na, neŋgeye. \q2 Nəkway kanaŋ, wu nakə faya ka gakweye na, hərwi ŋgay.” \p «Siye i ndo məvəɗe bazlam kurom hay ɓa ta tsik: \q1 “Ayaw, nəmay wawa ŋgay hay.” \p \v 29 «Taɗə nəkway tebiye wawa i Mbəlom hay na, kâ dzalakwa mə gər kway, Mbəlom na, a ndzəkit bo i kule i gura, i ɓəre kəgəbay i kwar bay. Wu neheye ndo zezeŋ a lambaɗ tə metsehe ŋgay hərwi matəre ha kule hay. Ane tuk na, wu neheye na, Mbəlom bay. \v 30 Mbəlom na, kə pa mezeleme niye hay ahəl niye ka məda bay hərwi ahəl niye ndo hay tə sər wuray bay. Ane tuk na, anəke na, neŋgeye faya ma zalateye kwa məŋgay tâ yaw, tâ mbəɗa ha mede tay. \v 31 Ɓa Mbəlom ka mbərəm məpe pat i sariya nakə ma giye. Sariya nakə ma giye na, sariya i deɗek. Ndo nakə ma gateye sariya a ndo hay aye na, Yesu. A ɗa ha na, ahəl nakə a lətse ahaya abəra ma mədahaŋ aye.» \p \v 32 Tə tsəne bazlam i Pol nakə a tsik ma mələtsew abəra ma mədahaŋ aye na, siye hay tə ŋgwasa faya ada siye hay tə gwaɗay: «A samay na, ka tsikameye wu nakay nəmaa piye faya zləm pat mekeleŋ eye sa.» \v 33 Tsa na, Pol a yaw abəra mə walaŋ tay, a ye ŋgway. \v 34 Siye i ndo mekeleŋ eye hay ta dzala ha ka bazlam i Pol, tə pay bəzay. Mə walaŋ tay niye na, Dənis ndo məgawa sariya ka təv i məge sariya tay nakə tə zalay Ayəropaz aye, ŋgwas eye andaya tə zalay Damaris ada siye i ndo mekeleŋ eye hay sa. \c 18 \s1 Pol ma gəma i Koriŋte \p \v 1 Ma dəba eye na, Pol a lətse abəra ma gəma i Aten, a ye a gəma i Koriŋte. \v 2 A ye naha a ɗəma na, a ndzay a gər a Yahuda wuray məzele ŋgay Akelas. Neŋgeye tə wa na ka dala i Poŋtus. A yaw abəra ma gəma i Itali ta ŋgwas ŋgay Pərisil hərwi Kəlod bəy i Roma a gwaɗ: «Yahuda hay tebiye tâ lətse, tâ ye abəra ka dala i Roma.» Pol a ye ka təv tay mata tsikatay me. \v 3 Pol na, a ŋgarawa petekeɗ i məge ha madzawadzawa. Məsler i Akelas ta ŋgwas ŋgay na, məŋgere petekeɗ eye niye dərmak. Hərwi niye Pol a ndza mə gay tay, tə ge məsler dziye. \v 4 Pat i mazəzukw bo na, Pol a yawa a gay i maɗuwule me i Yahuda hay. A tsikawatay a Yahuda hay kwa a Gərek hay dərmak tâ dzala ha ka Yesu. \p \v 5 Ane tuk na, ahəl nakə Silas ta Timote ti yaw abəra ka dala i Masedowan aye na, Pol kə ge məsler i wuray sa bay. A ɗawa ha bazlam i Mbəlom ɗekɗek tsa. A ɗawatay ha a Yahuda hay Yesu na, Kəriste. \v 6 Ane tuk na, Yahuda hay ta təma bazlam ŋgay bay. Tə tsaɗay pəleslesle. Tsa na, Pol a yaw abəra mə walaŋ tay. A bəzlum ha burhway i gəma tay abəra ka petekeɗ ŋgay, a gwaɗatay: «Taɗə ka dzum na, mənese ga sa bay. Mənese eye ka gər kurom. Anəke kwayaŋŋa na diye na ta ɗatay ha bazlam i Yesu a ndo neheye Yahuda hay bay aye.» \p \v 7 A lətse, a ye abəra ma təv niye. A ye a gay i ndo wuray tə zalay Titus Zustus. Neŋgeye na, a ɗəslaway ha gər a Mbəlom ada gay ŋgay na, ka tsakay i gay i maɗuwule me i Yahuda hay. \v 8 Kərispus na, neŋgeye bəy i gay i maɗuwule me niye. A dzala ha ka Bəy Maduweŋ ta ndo i gay ŋgay hay tebiye. Koriŋte hay haladzay, neheye tə pawa zləm ka bazlam i Pol aye tə dzala ha ka Yesu dərmak. Pol a dzəhuɓ tay ha a yam. \p \v 9 Pat wuray ta həvaɗ na, Bəy Maduweŋ a tsikay me a Pol ma məsine, a gwaɗay: «Pol kâ dzədzar bay, ɗa ha bazlam ga huya, kâ ndza tete bay. \v 10 Neŋ andaya tə nəkar, ndəray ma sliye faya məgaka wuray kwa tsekweŋ bay, hərwi ma gəma nakay na, ndo ga hay haladzay mə ɗəma.» \v 11 Tsa na, Pol a ndza ma Koriŋte məve nəte ta məzaw. A tətikawatay bazlam i Mbəlom a ndo hay tebiye. \p \v 12 A həlay wuray Gayoŋ neŋgeye a ləva dala i Akay eye na, Yahuda hay tə haya gər ka Pol. Tə gəs na ti ye ha kame i Sariya. \v 13 Tə gwaɗay a bəy niye: «Ndo nakay na, faya ma tsəviye tay ha ndo hay a pesl tə matətikatay məɗəslay ha gər a Mbəlom ta tsəveɗ weɗeye wal. Wu nakə faya ma tsikateye na, a ye ka bo tə bazlam mapala eye bay.» \p \v 14 A say haɓe a Pol mətsike me, Gayoŋ a mbəɗatay naha faya a Yahuda hay, a gwaɗatay: «Taɗə ndo nakay kə tsik wuray ka bəy i dala kəgəbay a ge mənese nakə ka zal naha aye na, nəkurom Yahuda hay na sliye faya məzle həlay eye mətsənakum na. \v 15 Ane tuk na, ka kəɗum wuway na, ka wu hay, ka məzele hay kəriye ada ka bazlam kurom mapala eye hay. Wu neheye a zəbakum naha ɗəre aye na, a nəkurom eye kurom bəna, neŋ na giye sariya i wu neheye andza nakay aye bay. A seŋ bay, bazlam ga mə ɗəma bay.» \v 16 Tsa na, a həhar tay ahaya abəra ma təv məge sariya. \v 17 Ti yaw abəra na, tə gəs Sosten bəy i gay i maɗuwule me, tə ndaɓa na kame i sariya. Ane tuk na, a gay mə gər kəset a Gayoŋ bay. \s1 Pol a ma a Aŋtiyos \p \v 18 Pol a ndza məhəne haladzay ma Koriŋte. Ma dəba eye, a lətse abəra ma Koriŋte, a gər ha malamar hay. A ye a gəma i Seŋkəre ta Pərisil ada ta Akelas. Mə ɗəma na, Pol a həz na gər hərwi ɓa kə gwaɗ kurre: «Na vəl ha bo ka məge məsler i Mbəlom.» Tsa na, tə lətse abəra ma Seŋkəre, tə tsal a kwalalaŋ i yam ti ye ta Akelas ada ta Pərisil a Aŋtiyos ka dala i Siri. \p \v 19 Tə ndisl a Efez na, Pol a gər ha Pərisil ta Akelas. Neŋgeye a ye a gay i maɗuwule me mata kəɗe wuway ta Yahuda hay. \v 20 Mə ɗəma na, Yahuda hay ta tsətsah faya, tə gwaɗay: «Ndza ka təv may məhəne haladzay.» Pol a wuɗa məndze bay. \p \v 21 A lətse, a gər tay ha, a gwaɗatay: «Taɗə kə say a Mbəlom na, na maweye ka təv kurom mba.» A tsal a kwalalaŋ i yam ma Efez a ye a Sezare. \p \v 22 A lətsew abəra ma Sezare na, a ye a Zerozelem təday. A ye a tsikatayaw me a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu. Tsa na, a ye a Aŋtiyos. \v 23 A ndza mə ɗəma məhəne tsakway. A mbəɗa gər ta dəba, a ye a tas ta Galat ada ta Firigiya. A vəlatay gədaŋ a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu tebiye mə ɗəma. \s1 Apolos a ɗa ha bazlam i Mbəlom ma Efez \p \v 24 A həlay niye na, Yahuda wuray andaya məzele ŋgay Apolos, tə wa na ka dala i Aləgəzandəri. Neŋgeye kə ndislew a Efez. Ndoweye niye na, a sər matətike wu a ndo hay lele. A sər Ɗerewel i Mbəlom lele. \v 25 Neŋgeye ka tətik bazlam i Yesu. A ɗawatay ha a ndo hay ada a tətikawatay na, ta tsətsuɓ tsətsuɓ eye lele. A ɗawa ha na, wu nakə a tsik ka Yesu ta deɗek aye. Ane tuk na, a sər na, madzəhuɓe nakə Yuhana a dzəhuɓawa ha ndo hay a yam aye tsa. \v 26 A dazlay a mətsike me parakka mə gay i maɗuwule me i Yahuda hay, zluwer a gay bay. Pərisil tə zal ŋgay Akelas tə tsəne bazlam ŋgay niye na, tə zla na ka təv tay. Tə ɗay ha tsəveɗ i Mbəlom peteh. \p \v 27 Ma dəba eye na, a say a Apolos mede a gəma i Akay.\f + \fr 18:27 \ft Məsler hay 18.12.\f* Ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu tə vəlay gədaŋ ada tə watsay ɗerewel a həlay hərwi ada ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu neheye ma Akay aye tâ təma na lele. Tə watsa a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu neheye ma Akay aye hərwi məgwaɗatay naha: «Apolos ki ye naha na, təmum na lele.» Tsa na, Apolos a ye a Akay. A ye naha na, a dzəna tay ha ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ta ŋgwalak i Mbəlom. \v 28 Hərwi niye, a dzaŋgawatay Ɗerewel i Mbəlom a Yahuda hay, a ɗawatay ha parakka Yesu na, Kəriste. Andza niye a dərəzlawatay ka bazlam i Yahuda kame i ndo hay tebiye. \c 19 \s1 Pol ma Efez \p \v 1 Ahəl nakə Apolos ma Koriŋte aye na, Pol a ye a Efez. A ye ta mahəmba i dala i Galat. A ye naha na, a ndzatay a gər a ndo neheye tə pa mədzal gər ka Yesu aye. \v 2 A ye naha a tsətsah fataya, a gwaɗatay: «Ahəl nakə ka dzalum ha ka Yesu aye na, ka hutum Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye ɗaw?» \p Ta mbəɗay faya, tə gwaɗay: «Nəmaa tsəne ɗaɗa ndəray kə tsikamay ka Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye bay.» \p \v 3 Pol a tsətsah, a gwaɗatay: «Ka hutum na, madzəhuɓe waray?» \p Ta mbəɗay faya, tə gwaɗay: «Madzəhuɓe nakə Yuhana a ɗatay ha a ndo hay aye.» \p \v 4 Pol a gwaɗatay sa: «Yuhana a dzəhuɓawa na, ndo neheye a satay mambəɗe ha mede tay aye. A gwaɗatay a Israyel hay na: “Dzalum ha ka ndo nakə ma deyeweye kame ga aye”, andza məgweɗe, Yesu.» \p \v 5 Tə tsəne bazlam ŋgay na, Pol a dzəhuɓ tay ha yam ta məzele i Bəy Maduweŋ Yesu. \v 6 Pol a pa fataya həlay. Kwayaŋŋa kwa way a huta Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye. Tsa na, tə pa bo ka mətsike me tə bazlam i gəma hay wal wal, tə ɗa ha bazlam i Mbəlom. \v 7 Ndoweye neheye na, ta giye kuro gər eye sulo. \p \v 8 Ahəl nakə Pol neŋgeye ma Efez aye na, a yawa a gay i maɗuwule me i Yahuda hay. Kiye mahkar na, a tsikawa me mə ɗəma, zluwer a gay bay. A tsikawatay a ndo hay ka gər i Bəy i Mbəlom. A say na, ndo neheye faya ta pay zləm aye tâ təma bazlam ŋgay. \v 9 Ane tuk na, siye i Yahuda hay haladzay ta kula ha ɗərev tay. Ta təma bazlam i Pol bay. Tə tsik wu nakə lele bay aye ka tsəveɗ i məpay bəzay a Bəy Maduweŋ kame i ndo niye hay tebiye. Tsa na, Pol a gər tay ha, a həl ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu a lekwal i ndoweye andaya tə zalay Tiranus. Nəteye niye tebiye, tə kəɗawa wuway ta ndo hay pat pat. \v 10 Niye na, kə ndza məve sulo. Ndo neheye nəteye mandza eye ka dala i Azi niye, Yahuda hay ada Gərek hay tə tsəne bazlam i Bəy Maduweŋ Yesu. \s1 Wawa i Seva hay \p \v 11 Mbəlom a gawa masuwayaŋ neheye a gatay hərɓaɓəkka a ndo hay aye tə həlay i Pol. \v 12 Tə zlawatay naha a ndo i ɗəvats petekeɗ neheye ta lamay a bo i Pol aye. Tə lamawatay ha a ndo i ɗəvats hay. Ndo i ɗəvats hay tə mbəlawa ada ndo neheye məsəfəre lele bay eye hay mə bo tay aye, ti yawa abəra mə bo tay. \p \v 13 Siye i Yahuda hay andaya ta həhalawa ka gəma ka gəma hərwi mahəhere fakalaw abəra ka ndo hay. Nəteye dərmak tə dze ha mahəhere fakalaw tə məzele i Bəy Maduweŋ Yesu. Tə gwaɗawatay a məsəfəre neheye lele bay aye: «Ndohumaw abəra mə bo i ndo nakay tə məzele i Yesu nakə Pol faya ma ɗiye ha bazlam ŋgay aye.» \v 14 Tə gawa wu niye na, nəteye tasəla. Nəteye wawa i bagwar i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye, tə zalay Seva. \p \v 15 Pat wuray tə tsikay a məsəfəre nakə lele bay eye andza niye, a gwaɗatay: «Neŋ na, na sər Yesu, ada Pol neŋgeye way na, na sər. Nəkurom na, məhey tey?» \v 16 Tsa na, ndo niye fakalaw mə bo ŋgay aye a mbəzla fataya dədavdav ta gədaŋ. A ze tay ha ta gədaŋ, a gatay mbəlak ada a buwa fataya abəra petekeɗ tay hay. Ta hway bo kəriye. \p \v 17 Yahuda hay ta Gərek neheye ma gəma i Efez aye tebiye tə tsəne wu nakə a ge bo aye na, ta dzədzar haladzay. Tə ɗəslay ha gər a məzele i Bəy Maduweŋ Yesu haladzay. \v 18 Ndo hay haladzay ta təra ndo məpe mədzal gər hay. Ti yawa, tə ɗawa ha mənese tay neheye tə gawa aye kame i ndo hay tebiye. \v 19 Ndo hay haladzay, nəteye neheye tə gawa maharam aye tə həlaw ɗerewel i maharam tay, tə fəka tay ha kame i ndo hay tebiye. Tə pasla na andza ta səkəm ha na, suloy eye ma giye kwar i suloy gwezem kuro kuro zlam. \v 20 Andza niye bazlam i Bəy Maduweŋ a ye kame kame, a səkah ta gədaŋ. \s1 Magazləga ma Efez \p \v 21 Ma dəba i wu neheye a ge bo aye na, Pol a dzala mə gər ŋgay mede a Zerozelem. Ma diye ta Masedowan ada ta dala i Akay.\f + \fr 19:21 \ft Məsler hay 18.12.\f* A gwaɗ: «Na ye a Zerozelem na, na diye a Roma dərmak.» \v 22 Tsa na, a slər ndo madzəne ŋgay hay, Timote ta Erast a Masedowan. Ane tuk na, bo ŋgay eye a ndza ka dala i Azi tsakway sa. \p \v 23 A həlay niye na, magazləga a lətse haladzay ma gəma i Efez hərwi bazlam i Yesu Bəy Maduweŋ. \v 24 Ndoweye andaya a lambaɗawa wu hay ka suloy. Məzele ŋgay na, Demetəriyos. Wu neheye a lambaɗawa aye na, wawa i gay hay tsekweŋ tsekweŋ neheye a ndzəkit bo gay bagwar eye nakə ndo hay ta ɗuwulaway me a mbəlom tay nakə a ndzəkit bo ŋgwas, tə zalay Artemis aye. Andza niye neŋgeye ta ndo i məsler ŋgay hay tə hutawa ha suloy haladzay. \v 25 A ye, a hayatay gər a ndo i məsler ŋgay hay ta ndo neheye tə gawa slala i məsler niye aye, a gwaɗatay: «Dzam ga hay sərum ha, ka hutakweye zlele haladzay na, hərwi məsler nakay. \v 26 Ane tuk na, nəkurom faya ka ŋgatumeye ada faya ka tsənumeye wu nakə faya ma giye bo aye. Pol faya ma tsikateye a ndo hay na, kule neheye nəkway faya ka ŋgarakweye aye nəteye mbəlom hay bay. Ndo hay haladzay ta təma bazlam ŋgay. Kanaŋ ma gəma i Efez ɗekɗek bay, ka dala i Azi tebiye. \v 27 Taɗə kə ge andza niye na, ndo hay ta tsikiye wu nakə lele bay eye ka məsler kway. Ada ta tsikiye na, ka məsler kway ɗekɗek bay. Ta tsikiye wu nakə lele bay aye ka gay i maɗuwule me i bagwar i mbəlom kway Artemis. Kwa neŋgeye na, ndo hay ta zəbiye faya bagwar eye sa bay. Azlakwa ndo hay tebiye ka dala i Azi ada ka məndzibəra tə ɗəslay ha gər na, a neŋgeye ɗuh.» \p \v 28 Ndo hay tebiye tə tsəne andza niye na, a ndalatay haladzay. Ta wuda, tə gwaɗ: «Bagwar eye na, Artemis mbəlom i Efez hay.» \v 29 Gəma a ndza na, huɓuya, huɓuya. Ndo hay tə gəs Gayus ta Aristark. Nəteye neheye sulo aye na, Masedowan hay, tə lakawa ha Pol. Ti ye tay ha a təv i həbaɗ tay nakə tə gawa mə ɗəma aye. \v 30 A say a Pol mede a təv i ndo niye hay. Ane tuk na, ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu tə gay me, ta vəlay tsəveɗ mede bay. \v 31 Siye i ndo neheye nəteye ma məsler bagwar eye ka dala i Azi ta təra dzam i Pol aye, tə slər ndo ka təv i Pol, tə gwaɗ mâ ye a təv i həbaɗ tay niye bay. \p \v 32 Nəteye niye hay tebiye mahaya gər eye na, nəteye mə wadəŋ wadəŋ hərwi siye hay faya ta wudiye wu mekeleŋ, siye hay ta wuda hərwi wu neŋgeɗ. Siye haladzay mə walaŋ tay niye tə haya gər hərwi mey na, tə sər bay. \v 33 Ndo Yahuda wuray andaya ka təv eye niye. Məzele ŋgay Aləgəzandər. Siye i Yahuda hay ti ye ha Aləgəzandər kame. Ta təkəray bazlam eye niye. Tsa na, a zla həlay ka mbəlom, a say mətsike me ada məɗatay ha. \v 34 Ane tuk na, ndo niye hay ta zəba faya neŋgeye ndo i Yahuda na, ta wuda tebiye tay eye, tə gwaɗ: «Bagwar eye na, Artemis i Efez hay.» Tə ndza faya ka mətsike andza niye ɓəre sulo. \p \v 35 Ka mandəve ŋgay eye na, ndo mələve gəma niye kə sla faya məgwaɗatay tâ ndza tete. Ndo niye hay tebiye tə ndza tete. Tsa na, a gwaɗatay: «A nəkurom Efez hay, Efez na, gəma i mbəlom bagwar eye Artemis, maa sər bay na, way? Ada kwa way ma ɗəslay ha gər a mandzəkit bo ŋgay nakə a kalaw mə mbəlom aye. \v 36 Kwa way na, a sər. Nəkurom ndzum ɗikɗik. Kâ gum wu neheye lele bay aye bay. \v 37 Ndo neheye ka gəsumatay ahaya kanaŋ aye na, tə gaw məkal mə gay i mbəlom kway bay ada ta tsaɗay a mbəlom kway wal bay tuk na, kəkay? \v 38 Taɗə Demetəriyos ta ndo i məsler ŋgay hay bazlam tay andaya mətsike ka ndo na, tâ ge ta tsəveɗ eye. Ndo məge sariya hay andaya, tâ ye tâ wuda ka təv tay. \v 39 Taɗə wu mekeleŋ eye hay andaya a sakum bəbay na, bagwar neheye anəke kanaŋ aye tâ ŋgənakum ha bazlam eye. \v 40 Ka gakwa metsehe bay na, Roma hay ta makway ha mənese, ta gwaɗakweye “Ka dazlumay na, a vəram.” Ka hutakweye gər i bazlam kwa tsekweŋ məɗatay ha nəmay haya gər hərwi wu nakay na, ka slakweye faya mətsikatay bay.» Tsa na, a gwaɗatay a ndo hay: «Ŋgənum gər.» Ndo hay ta ŋgəna gər, ti ye wu tay tuk. \c 20 \s1 Pol ma Masedowan ada ma Akay \p \v 1 Haya haya i bazlam niye hay a ndəv na, Pol a hayatay gər a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu. A vəlatay gədaŋ tə məmatay naha ɗərev. A gwaɗatay na: «Ndze gwa.» Tsa na, a ye ŋgway ka dala i Masedowan. \v 2 A həhal ma gəma niye, a vəlatay gədaŋ a ndo məpe mədzal gər hay ta məmatay naha ɗərev. Ma dəba eye, a ye a gəma i Gərek. \v 3 Mə ɗəma na, a ndza kiye mahkar. Haɓe a say a Pol mede a gəma i Siri. Ane tuk na, a tsəne a satay a Yahuda hay məkəɗe na. Hərwi niye a ma ŋgway ta Masedowan. \v 4 Ndo neheye tə laka ha aye na, Sopater wawa i Pirrus, neŋgeye ndo i gəma i Bere, Aristark ta Sekondus, nəteye ndo i gəma i Tesalonik hay, Gayus neŋgeye a yaw abəra ma Derbe, Timote ada Tisik ta Tərofime nəteye ka dala i Azi. \v 5 Nəteye neheye na, tə lahamay kame, ti ye a Tərowas mata həbe may mə ɗəma. \v 6 Ma dəba i magurlom i Pak, nəmay nəmaa tsal a kwalalaŋ i yam, nəmaa ye abəra ma Filipi. Nəmaa ge məhəne zləm ka tsəveɗ na, nəmaa ndisl a gəma i Tərowas tuk. Nəmaa ndza mə ɗəma luma nəte. \s1 Awtis a lətsew abəra ma mədahaŋ \p \v 7 Pat i luma i maŋgəzla ta huwa na, nəmaa haya gər hərwi mənde ɗaf i matəkəre məməte i Yesu.\f + \fr 20:7 \ft Məsler hay 2.42.\f* Tədœ eye na, Pol ma gəriye tay ha, ma diye ŋgway. Hərwi niye, a tsikatay bazlam i Mbəlom hus a magərhəvaɗ. \v 8 Nəmay mahaya gər eye na, ka gər i gay neŋgeɗ. Gay nakə nəmay mə ɗəma aye na, lalam hay haladzay mavata eye. \v 9 Mə gay eye niye na, wawa eye andaya gawla eye, məzele ŋgay Awtis. Neŋgeye mandza eye ka mavavar faya ma piye zləm ka bazlam i Pol niye a tərəts ha bay, faya ma tsikiye huya aye. Tsa na, məndzehəre a gəs na, a ɓərəzl a məndzehəre. A sər ka bo sa bay, səkwat a dəɗaw abəra mə gay ka gər i gay mamahkar eye ka dala. Ndo hay tə mbəzlaw tə lətse ha ka mbəlom na, kə mət tsɨy. \v 10 Pol a mbəzlaw, a ye ka təv ŋgay. A guɗuk naha faya, a zla na a həlay, a gwaɗatay: «Ɗərev mâ ye fakuma abəra bay, kə mət bay.» \v 11 Tsa na, Pol a tsal a gay niye sa. A ye naha a zla makwala, a ŋgəna ha. Tsa na, tə nda. A ma ka mətsike me haladzay sa hus a mekedœ, a ye ŋgway. \v 12 Ndo hay tə laka ahaya gawla nakə meeneŋ aye a mətagay. Ndo hay tebiye ɗərev tay a ŋgwasa. \p \v 13 Nəmaa ye, nəmaa tsal a kwalalaŋ i yam hərwi məhəle may a Asos. Pol neŋgeye, a say mede tə sik. Nəmay, nəmaa gwaɗ na, nəmaa zliye na ka me i dəlov mə ɗəma. \v 14 A ndzamay naha a gər ma Asos na, a tsal a kwalalaŋ i yam, nəmaa zla na ka me i dəlov. Nəmaa ye a gəma i Metilen. \v 15 Tədœ eye na, nəmaa ndisl a Siyo. Tədœ taɗay eye na, nəmaa ndisl a Samos. Tədœ taɗakay eye na, nəmaa ndisl a gəma i Melet. \v 16 Niye andza məgweɗe na, a say a Pol məndze ma Efez bay hərwi ma ta mətsiye ka dala i Azi, ma ndisliye a Zerozelem bəse bay. Taɗə ma giye bo na, a say məndisle a Zerozelem pat i Peŋtekot.\f + \fr 20:16 \ft Məsler hay 2.1.\f* \s1 Pol a tsikatay me a ndo i Efez hay \p \v 17 Ahəl nakə nəmaa ndisl a Melet aye na, Pol a slər ndo ka madugula neheye tə ndzatay kame a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ma Efez aye ada tâ yaw ka təv ŋgay. Ndo niye a ye, a zalatayaw. \v 18 Ndo niye hay tə həlaw bo, tə ndislew ka təv ŋgay na, a gwaɗatay: «Kwa i mede naha ga a gay kurom ka dala i Azi na, ka sərum ha məndze ga mə walaŋ kurom. \v 19 Na gay məsler a Bəy Maduweŋ tə marəhay ha gər, tə mədzal gər eye ada na sa ɗəretsətseh haladzay hərwi Yahuda hay a satay məkəɗe ga. \v 20 Ka sərum ha, wu nakə ma gakumeye ŋgama aye na, na ŋgaha na bay. Na ɗakum ha tebiye. Na tətikakum kame i ndo hay ada mə gay kurom hay. \v 21 Na tsikatay a Yahuda hay ada a ndo neheye Yahuda hay bay aye, tâ gər ha mezeleme tay, tâ yaw ka təv i Mbəlom. Tâ yaw, tâ pa mədzal gər tay ka Bəy Maduweŋ kway Yesu Kəriste. \p \v 22 «Anəke na, na diye a Zerozelem. Maa geŋ kutoŋ mede a ɗəma na, Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye ada na sər wu nakə ma ta ndzeŋeye a gər mə ɗəma aye bay. \v 23 Wu nakə na sər aye na, gəma nakə na ye a ɗəma aye na, Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye faya ma ɗeŋeye ha. A gweɗeŋ: “Məgəse kar a daŋgay tə ɗəretsətseh faya ma həbiye kar.” \v 24 Ane i ga na, na ndziye ma bəra mba, aʼay ɗuh na mətiye na, wuray andaya a yeŋ a gər ka zal bay. Wu nakə a seŋ aye na, na ndəviye ha məsler i bəy Maduweŋ Yesu nakə a vəleŋ aye hus ka mandəve ŋgay eye. Məsler nakə a vəleŋ aye na, məɗe ha Labara Ŋgwalak eye i ŋgama i Mbəlom. \p \v 25 «Məndze ga nakə na ndza mə walaŋ kurom aye, na tsikawakum na, labara i Bəy i Mbəlom. Na sər ha anəke na, ka ta ŋgatumeŋeye ɗaɗa sa bay. \v 26 Hərwi niye, na tiye mbal abəra ka gər kurom. Taɗə ndəray nəte kə dze abəra mə walaŋ kurom na, mənese ga sa bay. \v 27 Hərwi na ɗakum ha wu nakə a say a Mbəlom məge aye tebiye. Na ŋgaha fakuma abəra wuray kwa tsekweŋ bay tebiye. \v 28 Tsəpum gər kurom, ada wene wene eye na, tsəpum ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu neheye Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a gwaɗakum tsəpum aye. Gumatay gər a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu. Wawa i Mbəlom, bo ŋgay eye a mət na, hərwi ada tâ təra ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu. \v 29 Hərwi, na sər ha, na ye gwa na, ndo hay ta deyeweye a walaŋ kurom. Nəteye ta ndzəkit bo na, andza kəra i pesl hay, ta gəriye ha ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu bay. \v 30 Ada kwa mə walaŋ kurom ndo hay ta dazleye a maraw me hərwi masəpete tay ha ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ka məpatay bəzay. \v 31 Gum metsehe lele, sərum ha na, məve mahkar, ta həvaɗ ta həpat neŋ faya na ɗay ha metsehe kwa a way nəte ta nəte ta mətuwe eye. \p \v 32 «Anəke na, na gəriye ha a həlay i Mbəlom. Neŋgeye ma gakumeye ŋgwalak andza nakə a tsik aye. Neŋgeye na, ma səkahakumeye ha mədzele ka Yesu kame kame ta gədaŋ ŋgay ada ma vəlakumeye wu neheye a ləva ha bo ma ta vəlateye a ndo neheye ta təra i ŋgay hay aye. \v 33 Neŋ na, ɗaɗa na tsətsah suloy, gura kəgəbay petekeɗ ka ndəray bay. \v 34 Bo kurom eye ka sərum ha, na ge məsler na, tə həlay ga eye hərwi məhute wu mənday may a neŋ ta ndo neheye tə lakawa ga ha aye. \v 35 Na ɗakum ha na, ada kâ gum məsler nakə ma dzəniye ndo i mətawak hay aye. Bazlam i Bəy Maduweŋ kway Yesu nakə a tsik aye na, mâ makumaw a gər. A gwaɗ: “Ka vəlay wu a ndo na, ka hutiye məŋgwese a ze ndo nakə a təma aye.”» \p \v 36 Pol a ndəv ha bazlam niye na, a dəkw gurmets, a ɗuwulay naha me a Mbəlom ta nəteye tebiye. \v 37 Ta ndəv ha maɗuwule me na, nəteye tebiye tə pa bo ka mətuwe haladzay. Ti ye naha, tə gəs na ka bo təmbolok təmbolok, tə tsikay me ta mətuwe eye, tə gwaɗay: «Do tə zay.» \v 38 Wu nakə a ndalatay wene wene aye na, Pol a gwaɗatay: «Ɗaɗa ka ta ŋgatumeŋeye sa bay» aye. Tsa na, tə laka ha Pol hus ka təv i kwalalaŋ i yam. \c 21 \s1 Pol ma diye a Zerozelem \p \v 1 Nəmaa ŋgəna gər na, nəmaa ye, nəmaa tsal a kwalalaŋ i yam. Nəmaa ye kwayaŋŋa a gəma i Kos. Tədœ eye na, nəmaa ndisl a Rodes. Nəmaa lətse abəra ma Rodes, nəmaa ye a Patara. \v 2 Nəmaa ye naha a ɗəma na, nəmaa huta kwalalaŋ i yam nakə ma diye a gəma i Fenisi aye. Tsa na, nəmaa tsal a ɗəma, nəmaa ye ha. \v 3 Ahəl nakə nəmay ma wuzlah i dəlov aye na, nəmaa ŋgatay a gəma i Sipəre tə həlay i gula. Nəmaa ye a gəma i Siri. Nəmaa ndisl a gəma i Tir. Mə ɗəma na, tə mbəzla ahaya wu hay abəra mə kwalalaŋ i yam. \v 4 Nəmaa ndzatay a gər a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu mə ɗəma. Nəmaa ndza ka bo dziye luma nəte. Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a ɗatay ha wu nakə ma ta ndzay a gər a Pol aye. Tsa na, tə gwaɗay: «Pol, kâ ye a Zerozelem bay.» \p \v 5 Ane tuk na, məhəne tasəla ka ndəv tsɨy, nəmaa həl bo, nəmaa ye. Tə laka may ha tebiye tay eye, ŋgwas tay hay, ta wawa hay hus ka me i bəlay dəreŋ tə walaŋ gay. Nəmaa ndisl ka me i bəlay na, nəmaa dəkw gurmets, nəmaa ɗuwulay me a Mbəlom. \v 6 Tsa na, nəmaa tsik me a bo nəte nəte. Nəmay nəmaa tsal a kwalalaŋ i yam, nəteye na, ta mbəɗa gər a mətagay tay hay. \p \v 7 Nəmaa ye abəra mə Tir tə kwalalaŋ i yam, nəmaa ye a Pətolmayis. Mə ɗəma na, nəmaa tsikatay me a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu, nəmaa ndza mə ɗəma məhəne nəte ta nəteye. \v 8 Tədœ eye na, nəmaa həl bo, nəmaa ye ada nəmaa ndisl a Sezare. Mə ɗəma na, nəmaa ye a gay i Filip. Neŋgeye ndo mətətikawa bazlam i Mbəlom. Neŋgeye na, nəte mə walaŋ i ndo neheye tasəla tə pala tay ha ahəl niye ma Zerozelem aye.\f + \fr 21:8 \ft Məsler hay 6.5 ada 8.5-40.\f* \v 9 Dem ŋgay hay andaya faɗ, ta ye a zal zuk bay. Tə ɗawa ha bazlam i Mbəlom a ndo hay. \v 10 Nəmaa ndza məhəne haladzay na, ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom wuray tə zalay Agabus a yaw abəra ma Yahuda, a ye naha ka təv may. \v 11 Tsa na, a zla wu məɓere bəzay i huɗ i Pol. A dzawa ha sik tə həlay ŋgay. Tsa na, a gwaɗ: «Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a gwaɗ na, kəkay? A gwaɗ na: “Ndo nakə na zla wu i bəzay i huɗ ŋgay aye na, bəy i Yahuda hay ta dzawiye na andza nakay ma Zerozelem. Ta dzawa na na, ta vəlateye ha a həlay a ndo neheye Yahuda hay bay aye.”» \p \v 12 Bo may eye ta malamar neheye ma Sezare aye nəmaa tsəne bazlam niye na, nəmaa gay amboh a Pol. Nəmaa gwaɗay: «Kâ ye a Zerozelem bay.» \p \v 13 Ane tuk na, a mbəɗamay faya, a gwaɗamay: «Ka tuwumeye ada faya ka dəɗumeŋeye ha ɗərev na, hərwi mey? Neŋ na, neŋ maləva bo eye tâ gəs ga a daŋgay kə ge ɗuh bay tâ kəɗ ga, nâ mət hərwi Bəy Maduweŋ Yesu ma Zerozelem.» \p \v 14 Nəmaa zəba faya na, ma gəsiye bazlam may bay. Nəmaa rəzlay a gər mətsikay sa bay. Nəmaa gwaɗ: «Bəy Maduweŋ mâ ge wu nakə a say aye.» \p \v 15 Nəmaa ndza məhəne tsakway ma Sezare na, nəmaa həl bo, nəmaa ye a Zerozelem tuk. \v 16 Siye i ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu tə lakamay ha. Nəmaa ye a gay i ndoweye andaya məzele ŋgay Mənasaŋ. Neŋgeye ndo i gəma i Sipəre, a pa mədzal gər ka Yesu na, kurre. Nəmaa ndziye na, mə gay ŋgay. \s1 Pol ta Yakuba \p \v 17 Ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu ta təma may tə məŋgwese eye lele. \p \v 18 Tədœ eye na, Pol ta nəmay, nəmaa ye a gay i Yakuba. Mə ɗəma na, madugula neheye tə ndzatay kame a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu aye tə haya gər tebiye. \v 19 Pol a tsikatay me ada a təkəratay wu nakə Mbəlom a ge tə neŋgeye ma məsler ŋgay nakə a ge mə walaŋ i ndo neheye Yahuda hay bay aye tebiye. \p \v 20 Tə tsəne andza niye na, ta zambaɗay a Mbəlom. Tsa na, tə gwaɗay a Pol: «Pol, malamar, zəba Yahuda hay haladzay ma pasliye bo bay, ta dzala ha ka Yesu, nəteye huya faya ta pay bəzay a bazlam i Musa mapala eye nakə Mbəlom a vəlay a Musa aye. \v 21 Azlakwa bay, ta tsəne nəkar na, ka tətikateye a Yahuda neheye tebiye nəteye mandza eye mə walaŋ i bərakəzaŋ hay ta gər ha bazlam mapala eye nakə Mbəlom a vəlay a Musa aye. Ka gwaɗateye: “Kâ ɗəsum tay ha wawa kurom hay bay ada kâ pumay bəzay a kule i Yahuda hay bay sa.” \v 22 Ada məge kəkay? Ta səriye ha ta deɗek nəkar andaya ka ndislew kanaŋ. \v 23 Ge wu nakə nəmaa tsikaka anəke aye. Ndo hay anaŋ faɗ, ta vəl ha bo tay hərwi məsler i Mbəlom. \v 24 Həlay tay mede hərwi məbere bo tsəɗaŋŋa ada mahəze gər andza nakə tə gawa aye mazlambar kə sla. Dum ka bo dziye a gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom hərwi məbere bo yak dərmak. Səkəmumatay wu hay a həlay. Ka ge andza niye na, wu nakə ndo hay ta təkər ka nəkar aye na, andza deɗek andaya mə bazlam tay niye ta təkər aye bay. Ada ta gwaɗiye nəkar dərmak faya ka rəhay ha gər a bazlam i Musa mapala eye. \v 25 Ndo neheye Yahuda hay bay aye ada ta təra ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu aye na, ɓa nəmaa watsa tay naha bəɗaw? Nəmaa watsa tay naha, nəmaa gwaɗatay: “Tâ həpəɗ slo nakə tə kəɗay a kule aye bay. Tâ nda bambaz bay kwa gənaw nakə a mət məməte aye tâ həpəɗ slo eye bay. Tâ tsəpa bo tay abəra ka mezeleme.\f + \fr 21:25 \ft Məsler hay 15.20.\f*”» \p \v 26 Tədœ eye na, Pol a ye ta ndo neheye faɗ aye, ti ye mata bere bo tsəɗaŋŋa. Tsa na, Pol a ye a gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom, a gwaɗay a ndo məvəlay wu a Mbəlom: «Məhəne tasəla ka ndəv abəra mə ɗəma na, məbere bo kway ma ndəviye, nəmaa maweye hərwi ada kwa way mâ vəlay wu a Mbəlom.» \s1 Tə gəs na Pol \p \v 27 Məhəne niye tasəla eye ma ta ndəviye kəɗayya na, Yahuda neheye ti yaw abəra ka dala i Azi aye tə ŋgatay a Pol mə gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom. Tə patay me a ndo hay ada tâ ye tâ gəs na. Ti ye faya tə gəs na. \v 28 Ta wuda, tə gwaɗ: «Israyel hay, hwayumaw! Ndo nakə a tsikawa wu nakə lele bay ka Israyel hay, ka bazlam i Musa mapala eye ada ka gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom aye na, neŋgeye anaŋ. Anəke na, neŋgeye faya ma zakiye ha wene wene eye na, kə həlaw ndo neheye Yahuda hay bay aye a gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom. Kə nas ha təv nakə tsəɗaŋŋa eye.» \v 29 Tə tsik andza niye na, tə ŋgatay a Tərofime ndo i Efez tə Pol mə walaŋ gay. Tə dzala mə gər tay ma giye Pol kə zla ahaya a gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom. \p \v 30 Ndo hay tebiye mə walaŋ gay tə tsəne labara niye. Ndo hay ta hwayaw kwa məŋgay məŋgay. Tə gəs na Pol, tə vaha na abəra dəreŋ tə gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom. Tsa na, kwayaŋŋa ta dərəzl na məgeɗ. \v 31 Ahəl nakə ta pəla tsəveɗ a satay məkəɗe na Pol aye na, bagwar i bəy i sidzew i Roma a tsəne ndo hay tebiye ma Zerozelem mə wadəŋ wadəŋ. \v 32 Kwayaŋŋa, a ye ta bagwar i sidzew ada sidzew siye hay ta hway ka təv i ndo niye hay. Ndo hay tə ŋgatay a bagwar i bəy i sidzew ta sidzew siye hay na, tə gər ha məkəɗe Pol. \p \v 33 Bagwar i bəy i sidzew niye a həndzəɗ naha ka təv i Pol, a gəs na. Tsa na, a gwaɗatay: «Dzawum na lele tə tsalalaw sulo.» Tsa na, a tsətsah ka ndo hay, a gwaɗatay: «Ndo nakay neŋgeye na, way? A ge na, mey?» \v 34 Ane tuk na, ndo niye hay tebiye faya ta wudiye ta gədaŋ. Siye hay ta wuda, tə tsik wal, ada siye hay ta wuda, tə tsik wu mekeleŋ. Bagwar i bəy i sidzew niye a sla faya mətsəne wuray deɗek eye bay, hərwi faya ta wudiye haladzay. Tsa na, a gwaɗatay a sidzew hay: «Dum ha Pol a təv kway nakə ka ndzawakwa mə ɗəma aye.» Tsa na, ti ye ha Pol a ɗəma. \p \v 35 Ahəl nakə faya ta diye na, Pol a ndisl ka təv nakə maga madədo aye na, sidzew hay tə zla na hərwi ndo hay faya ta ŋgəɗətsiye na ka zal. \v 36 Hərwi ndo hay tebiye faya ta pay bəzay tə mawude eye, tə gwaɗ: «Kəɗum na!» \s1 Pol a tsikatay me a ndo hay \p \v 37 Ahəl nakə faya ta fələkwiye ha Pol a gay tay niye na, Pol a gwaɗay a bagwar i bəy i sidzew niye tə bazlam i Gərek: «Ka vəleŋeye tsəveɗ ka mətsikaka wu ga andaya təɗew?» \p Bagwar i bəy i sidzew niye a tsətsah faya, a gwaɗay: «Nəkar na, ka sər bazlam i Gərek ɗaw? \v 38 Na gwaɗ nəkar ndo i Ezipt wuray patakay a zlaw mawesewes a huɗgay aye ada a həlaw ndo hay gwezem faɗ tə wu həlay a patay ha a kəsaf hərwi mabəbazl tay ha ndo hay aye bəɗaw?» \p \v 39 Pol a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Neŋ na, ndo i Yahuda. Tə wa ga ma gəma i Tarsis ka dala i Silisi. Neŋ ta deɗek wawa i gəma niye lele eye. Amboh vəleŋ tsəveɗ ka mətsike me, na tsikateye me a ndo hay.» \p \v 40 Bagwar i bəy i sidzew niye a vəlay tsəveɗ ka mətsike me. Pol a lətse ka dakakal i gay, a gatay tə həlay kət kət ada ndo hay tebiye tâ ndza tete. Tsa na, ndo hay tebiye tə ndza tete. Pol a dazlay mətsikatay me tə bazlam i Yahuda hay. \c 22 \p \v 1 «Malamar ga hay ta bəba ga hay, bazlam ga nakə anəke na tsikakumeye, na mbəɗiye ha ka bo abəra me aye na, tsənum təday.» \p \v 2 Ndo niye hay tə tsəne Pol faya ma tsikateye me tə bazlam i Yahuda hay na, ta səkah ha məndze tete sa. \p Tsa na, Pol a gwaɗatay: \v 3 «Neŋ na, ndo i Yahuda. Tə wa ga ma gəma i Tarsis ka dala i Silisi. Na gəl na, kanaŋ ma Zerozelem. Ndo nakə a dzeŋgeŋ aye na, Gamaliyel. Maa tətikeŋ məpay bəzay a bazlam mapala eye i bəba təte kway hay kəkay na, neŋgeye. Na vəlay ha bo peteh a Mbəlom andza nəkurom neheye anaŋ bəgom aye. \v 4 Na gatay ɗəretsətseh a ndo neheye tə pay bəzay a Bəy Maduweŋ Yesu aye hus ka məkəɗe tay ha mədahaŋ eye. Na gəs tay ha haladzay. Kwa ŋgwas hay, na ye tay ha a daŋgay. \v 5 Bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom ta madugula hay ta sliye faya məhəle mbal ga, na tsik na, deɗek. Ta watsa ɗerewel hay, ta vəleŋ a həlay hərwi mede ha ka təv i malamar neheye nəteye Yahuda hay ma gəma i Damas aye. Ada na ye a ɗəma na, mata gəse ndo neheye faya ta pay bəzay a Yesu aye hərwi ada nâ həlatay ahaya kanaŋ a Zerozelem məgatay ɗəretsətseh. \p \v 6 «Ahəl nakə neŋ faya na diye, neŋ bəse na ndisliye a Damas aye na, mazlambar magərhəpat. Kwayaŋŋa dzaydzay bagwar eye a mbəzlaw abəra mə mbəlom. A lawara ga a wuzlah tuwzik, a dəv dzaydzay haladzay. \v 7 Tsa na, na dəɗ ka dala. Na tsəne mətsike me, a ləvaw mə mbəlom, a gweɗeŋew: “Sol, Sol, nəkar faya ka geŋeye ɗəretsətseh andza niye na, hərwi mey?” \p \v 8 «Na tsətsah: “Nəkar way, Bəy Maduweŋ?” \p «Mətsike me niye a mbəɗeŋew faya, a gwaɗ: “Neŋ na, Yesu ndo i Nazaret nakə faya ka geye ɗəretsətseh aye.” \v 9 Ndo neheye faya ta lakiye ga ha aye ta ŋgatay a dzaydzay niye, ane tuk na, ta tsəne mətsike me i ndo nakə a tsikeŋew me aye bay. \p \v 10 «Na tsətsah naha faya, na gwaɗay: “Na giye na, kəkay, Bəy Maduweŋ?” \p «Bəy Maduweŋ a gweɗeŋew faya: “Lətse, do a Damas. Ka ndisl naha a ɗəma na, ta tsikakeye wu nakə Mbəlom ma gwaɗakeye ge aye.” \v 11 Na lətse ka mbəlom na, na ŋgatay a ɗəre bay, hərwi dzaydzay nakə a dəv haladzay aye ka gulufeŋ ha ɗəre. Ndo neheye faya ta lakiye ga ha aye, tə gəseŋ həlay, ti ye ga ha a Damas. \p \v 12 «Ma Damas na, ndoweye andaya məzele ŋgay Ananiyas. Neŋgeye ndo məpay naha faya a Mbəlom lele ada a rəhay ha gər a bazlam kway mapala eye lele. Yahuda neheye ma Damas aye ta rəhay ha gər lele. \v 13 A ye naha ka təv ga, a gweɗeŋ: “Sol malamar ga, ɗəre yak mâ həndək!” A tsik andza niye na, kwayaŋŋa ɗəre ga a həndək. Na ŋgatay a bo ŋgay eye tuk. \v 14 A gweɗeŋ sa: “Mbəlom i bəba təte kway hay kə zla kar kurre hərwi ada kâ sər wu nakə a say ka giye aye ada kâ ŋgatay a ndo nakə mənese andaya faya təbey aye ada kâ tsəne mətsike me i ŋgay eye ŋgway andza nakə anəke kə ge bo tsɨy aye. \v 15 Anəke nəkar ka təra na, ndo məhəle mbal ŋgay. Mbəlom kə slər kar ha məɗatay ha a ndo hay wu nakə ka tsəne aye tə wu nakə ka ŋgatay aye. \v 16 Anəke ka həba na, sa mey? Lətse ka mbəlom ta dzəhuɓ kar ha a yam ada tsətsah faya mâ dzəna kar hərwi ada Mbəlom mâ bara fakaya abəra mezeleme.” \p \v 17 «Ma dəba eye na, na mbəɗa gər a Zerozelem. Na yawa a gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom, na ɗuwulaway me a Mbəlom. Pat wuray na, na ye a gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom. Neŋ faya na ɗuwuleye me na, məsine a geŋ. \v 18 Ma məsine ga niye na, na ŋgatay a Bəy Maduweŋ, a gweɗeŋ: “Lətse, do abəra ma Zerozelem hərwi ndo neheye na, ta tsəniye bazlam yak nakə ka neŋ aye bay.” \p \v 19 «Na mbəɗay faya a Bəy Maduweŋ, na gwaɗay: “Deɗek Bəy Maduweŋ, tə sər ha lele na yawa a gay i maɗuwule me hərwi məgəse tay ha ndo neheye tə dzala ha ka nəkar aye a daŋgay ada məndeɓe tay ha. \v 20 Ahəl nakə tə kəɗ na Etiyen, ndo məɗe ha bazlam yak aye na, neŋ andaya dərmak, a yeŋ a gər. Na həba ka petekeɗ i ndo neheye tə kəɗ na Etiyen aye.” \p \v 21 «Ane tuk na, Bəy Maduweŋ a gweɗeŋ: “Do, na sləriye kar ha a gəma dəreŋ eye hay, ka təv i ndo neheye Yahuda hay bay aye.”» \s1 Pol kame i bagwar i sidzew i Roma \p \v 22 Ndo niye hay tə pay zləm a bazlam i Pol nakə faya ma tsikateye hus a ndisl ka bazlam nakə a gwaɗ «Na sləriye kar ka təv i ndo neheye Yahuda hay bay» aye. Tsa na, ta wuda ta magala, tə gwaɗ: «Dzum ha ndo nakay abəra mə ɗəma! Kəɗum na abəra mə ɗəma mədahaŋ eye! Neŋgeye na, a ye ka bo ma ndziye ka bəra bay.» \p \v 23 Ta wuda haladzay, ta kal ha petekeɗ tay a magərmbəlom. Tə həl bətekwew məkutse a magərmbəlom dadukdukwe. \v 24 Bəy i sidzew a zəba faya andza niye na, a gwaɗatay a sidzew hay: «Gəsum na, ada kâ yum ha a gay.» Tə gəs Pol, tə fələkwa ha a gay. Ti ye naha na, a satay məndeɓe na Pol hərwi məgay kutoŋ ka mətsike me, mâ ɗatay ha Yahuda hay ta wuda na, hərwi mey? \p \v 25 Tə dzawa Pol mata ndeɓe tuk na, Pol a gwaɗay a bagwar i sidzew niye: «Nəkar na, tsəveɗ yak andaya məndeɓe ndo i Roma nakə ta gay sariya zuk bay aye ta mandalaɓa ɗaw?» \p \v 26 Bagwar i sidzew a tsəne bazlam i Pol na, a ye ka təv i bəy bagwar eye i sidzew hay, a ye a ɗay ha bazlam i Pol nakə a tsik aye. A gwaɗay: «Ka giye tebiye na, kəkay? Ndo nakay na, ndo i Roma.» \p \v 27 Tsa na, bagwar i bəy i sidzew niye a ye ka təv i Pol. A ye naha a tsətsah faya, a gwaɗay: «Tsikeŋ ta deɗek, nəkar na, ndo i Roma ɗaw?» \p Pol a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Ayaw! Neŋ ndo i Roma.» \p \v 28 Bəy i bagwar i sidzew niye a gwaɗ: «Neŋ na təra ndo i Roma na, na vəl suloy haladzay.» \p Pol a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Neŋ tə wa ga na, ndo i Roma ŋgway bəna na səkəm ta suloy andza nəkar bay.» \p \v 29 Kwayaŋŋa ndo neheye maləva bo eye ta ndaɓiye Pol məgay kutoŋ ka mətsike me aye, ta həndzəɗ faya abəra. Bo i bagwar i bəy i sidzew eye a sər ha Pol neŋgeye ndo, a pay tsalalaw a ndo i Roma na, a dzədzar haladzay. \s1 Pol kame i madugula i Yahuda hay \p \v 30 Bagwar i bəy i sidzew niye a say məsəre ha Yahuda hay tə may ha mənese hərwi mey. Hərwi niye, tədœ eye na, a pəla ahaya tsalalaw abəra mə həlay a Pol. Tsa na, a zalatay a bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye tebiye. A hayatay gər. Tsa na, tə zla ahaya Pol, a lətse ha kame tay. \c 23 \p \v 1 Pol a ndazl tay ha bagwar i Yahuda hay. Tsa na, a gwaɗatay: «Malamar ga hay, neŋ na sər ha məndze ga ka tsəveɗ i Mbəlom na, lele. Mədzal gər ga mapa eye na, ka neŋgeye.» \p \v 2 Bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom məzele ŋgay Ananiyas, a tsəne na, a gwaɗatay a ndo neheye nəteye bəse ka təv i Pol aye: «Fumay ka bazlam.» \p \v 3 Pol a gwaɗay: «Mbəlom ma fakeye na, a nəkar. Ka ndza kanaŋ məgeŋ sariya na, andza nakə bazlam mapala eye a tsikaka aye. Ane tuk na, nəkar eye ɗuh faya ka nasiye ha bazlam i Mbəlom mapala eye hərwi ka vəlateye tsəveɗ a ndo hay tâ kəɗ ga.» \p \v 4 Ndo neheye nəteye bəse ka təv i Pol aye, tə gwaɗay a Pol: «Ka tsaɗay a bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom na, kəkay!» \p \v 5 Pol a mbəɗatay faya, a gwaɗatay: «Malamar ga hay, na sər ha neŋgeye bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom bay. Hərwi mawatsa eye mə Ɗerewel i Mbəlom na, tə gwaɗ: “Ɗaɗa ka tsikiye wuray manasa eye ka bəy i gəma yak bay.\f + \fr 23:5 \ft Madayaw abəra ma Ezipt 22.27.\f*”» \p \v 6 Pol a sər ha, ndo neheye mahaya gər aye na, siye hay Saduke hay, siye hay Farisa hay. Hərwi niye a wuda kələrra kame tay, a gwaɗatay: «Malamar ga hay, neŋ na, ndo Farisa ada gwala ga hay na, Farisa hay. Ka gumeŋeye sariya anəke na, hərwi nakə na dzala ha ta deɗek mədahaŋ hay ta lətseweye abəra ma mədahaŋ aye.» \p \v 7 Pol a ndəv ha bazlam ŋgay niye na, kwayaŋŋa Saduke hay ta Farisa hay tə pa bo ka məma ha ka bo maŋgok mə walaŋ tay. Ma məhay gər tay niye na, mədzal gər tay a ŋgəna. \v 8 Saduke hay nəteye tə gwaɗ na, mədahaŋ hay ta lətseweye abəra ma mədahaŋ sa bay, gawla i Mbəlom hay andaya bay ada kwa məsəfəre andaya bay. Farisa hay i tay na, ta pa faya mədzal gər tay. Tə gwaɗ wu neheye tebiye andaya. \p \v 9 Ta səkah ha mawude haladzay sa. Tsa na, siye i ndo mədzaŋgawa bazlam i Mbəlom mapala eye, nəteye ma bəruk i Farisa hay dərmak, hərəm tə lətse, tə gwaɗ: «Nəmay na, nəmaa huta mənese kwa tsekweŋ ka ndo nakay təbey. Ma giye maa tsikay me na, agəna gawla i Mbəlom kəgəbay məsəfəre.» \p \v 10 Ta səkah hay məbetse me huwwa mə walaŋ tay sa. Bagwar i Bəy i sidzew a zəba faya na, ta kəɗiye na Pol, a vəlay madzədzere haladzay. Tsa na, a gatay wiyaw a sidzew hay, a gwaɗatay: «Dum, gəsum ahaya Pol abəra ma wuzlah tay ada kâ yum ha a gay nakə a ndzawa mə ɗəma aye.» \p \v 11 Ta həvaɗ eye niye na, Bəy Maduweŋ a yaw a bəzay ha bo a Pol, a gwaɗay: «Ɗərev mâ ye fakaya abəra bay, tete yak. Ka həl mbal ga ma Zerozelem. A seŋ kâ həl mbal ga ma Roma dərmak.» \s1 A satay a Yahuda hay məkəɗe Pol \p \v 12 Tədœ eye na, siye i Yahuda hay tə haya gər, tə ma ha ka bo bazlam. Tə mbaɗa, tə gwaɗ: «Nəmaa kəɗ na Pol bay na, nəmaa ndiye ɗaf bay, nəmaa siye yam bay. Kutoŋ nəmaa kəɗiye na təday.» \v 13 Ndo neheye tə haya gər, tə ma ha ka bo bazlam aye na, ta ziye kuro kuro faɗ. \v 14 Tə həl bo, ti ye ka təv i bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye ta madugula hay. Ti ye naha, tə gwaɗay: «Nəmay na, nəmaa mbaɗaka kame i ndo hay. Nəmaa ndiye ɗaf bay, nəmaa siye yam bay. Kutoŋ nəmaa kəɗiye na Pol təday ada nəmaa ndiye ɗaf, nəmaa siye yam. \v 15 Nəkurom ta bagwar i ndo mələve dala kway na, dum tsətsahum ka bagwar i bəy i sidzew, mâ zlakuma ahaya Pol a bəra. Gwaɗumay na, a samay mazəbe ada mətsəne bazlam nakə a tsikawa aye lele. Nəmay na, nəmaa ləviye bo lele, ta zla ahaya, ma ta ndisleweye kanaŋ na, nəmaa kəɗ na.» \p \v 16 Ane tuk na, bazlam niye faya ta tsikiye na, wawa i malamar i Pol kə tsəne. A ye a gay i bagwar i bəy i sidzew nakə tə pa a ɗəma Pol aye. A ye naha, a ɗay ha a Pol. \p \v 17 Pol a tsəne andza niye na, a zalay a bəy i sidzew, a gwaɗay: «Laka ha wawa nakay ka təv i bagwar i bəy i sidzew hərwi bazlam ŋgay andaya a say məɗay ha.» \p \v 18 Bəy i sidzew ti ye ta wawa niye. A laka ha ka təv i bagwar i bəy i sidzew. A ye naha a gwaɗay: «Nəmaa yaw ka təv yak na, Pol i daŋgay a zeleŋ. Na ye ka təv ŋgay na, a gweɗeŋ nâ lakaka ahaya wawa nakay hərwi wu andaya a say məɗaka ha.» \p \v 19 Tsa na, bagwar i bəy i sidzew niye hay a gəs na wawa niye abəra mə həlay. A ye ha kətsah abəra ka təv i ndo hay. A tsətsah faya, a gwaɗay: «Ka gweɗeŋ na, kəkay?» \p \v 20 Wawa niye a gwaɗay: «Yahuda hay ta haya gər, tə ma ha ka bo bazlam, tə gwaɗ ta deyeweye, ta tsətsahiye naha fakaya Pol. Ka zlatay naha tədœ kame i məhay gər i bagwar i ndo mələve dala tay andza agəna ta zəbiye ka bazlam ŋgay nakə a tsikawa aye. \v 21 Ane tuk na, ta yaw, ta tsətsah na, kâ təma tay na bay. Hərwi ndo hay mə walaŋ tay, ta ziye kuro kuro faɗ ta pay bo a goɓo. Nəteye na, ta mbəɗa tsɨy. Tə gwaɗ ta ndiye ɗaf bay, ta siye yam bay. Kutoŋ ta kəɗiye na Pol təday. Anəke na, nəteye mahaya gər eye tsɨy, ta həba na, bazlam yak nəte ŋgweŋ.» \p \v 22 Bagwar i bəy i sidzew niye hay, a gwaɗay: «Kâ təkəray bazlam nakay a ndəray sa bay.» Tsa na, a gwaɗay: «Do wu yak.» \s1 Tə slər ha Pol ka təv i Felikus \p \v 23 Ma dəba eye na, bagwar i bəy i sidzew niye a zalatay a bəy i sidzew hay sulo, a gwaɗatay: «Hayumay gər a sidzew hay temerre sulo, ndo makukure pəles hay kuro kuro tasəla ada hasləka hay temerre sulo, ta həl suwal tay a həlay. Nəkurom tebiye ləvum bo lele ka mede a Sezare. Ka həlumeye bo ta ɓəre tsɨɗ i həvaɗ. \v 24 Ləvum ha bo tə pəles neheye ka zlumeye ha Pol aye. Ka deyumeye na, mâ ndisl ka təv i Felikus ndo mələve dala i Sezare na, wuray kwa tsekweŋ mâ gay bay.» \p \v 25 Tsa na, bagwar i bəy i sidzew niye hay a watsatay ɗerewel a həlay, a gwaɗ: \p \v 26 «Neŋ Kəlod Lisiyas, na tsikaka naha me a nəkar Felikus. \p \v 27 «Ndo nakay na sləraka naha na, Yahuda hay tə gəs na a satay məkəɗe na. Neŋ na tsəne neŋgeye ndo i Roma na, na zla na bazlam eye ka gər ga nəmay ta sidzew ga hay. Nəmaa təma ha, nəmaa gəs na nəmaa ye ha a gay may. \v 28 Hərwi məsəre ha wu nakə ta kəɗiye na faya aye na, na zla, na ye ha kame i məhay gər i ndo mələve dala tay hay. \v 29 Na ye ha, na pay zləm a bazlam tay eye na, tə tsik ka bazlam tay mapala eye. Gər i bazlam eye nakə ɗa məgweɗe kə nas ada məkəɗe na faya aye kəgəbay məgəse na a daŋgay aye na, andaya bay. \v 30 Ma dəba eye na, tə gweɗeŋ Yahuda hay ta haya gər, ta ma ha ka bo bazlam. Hərwi niye, na ge mahonok bay, na sləraka naha bəse. Na gwaɗatay a ndo neheye tə may ha mənese aye na, tâ ye naha tâ wuda ka təv yak.» \p \v 31 Sidzew hay tə ge andza nakə tə tsikatay aye. Tə zla Pol, ti ye ha ta həvaɗ hus a gəma i Aŋtipatəris. \v 32 Tədœ eye na, sidzew neheye tə laka tay tə sik aye, tə gər tay ha. Ta mbəɗa gər a dəba, tə ma a təv nakə tə ndzawa mə ɗəma aye. Ndo makukure tə pəles ti ye ha Pol. \v 33 Tə husa a Sezare na, ndo makukure pəles hay tə vəlay ɗerewel nakə tə vəlatay naha a həlay a Felikus ada tə vəlay ha Pol a həlay. \p \v 34 Bəy a təma ɗerewel niye a dzaŋga. Tsa na, a tsətsah ka Pol, a gwaɗay: «Nəkar na, ndo i dala waray?» \p Pol a ɗay ha, a gwaɗay: «Neŋ ndo i dala i Silisi.» \p \v 35 Bəy a tsəne andza niye na, a gwaɗay: «Na gakeye na sariya yak na, ndo neheye tə maka ha mənese aye tâ yaw təday.» Tsa na, a gwaɗatay a sidzew hay: «Dum ha Pol a gay nakə bəy Herod, bəy bagwar eye a ŋgar ahəl niye aye.» \c 24 \s1 Pol kame i Felikus \p \v 1 Ma dəba i məhəne zlam na, Ananiyas bagwar i ndo məvəlaway wu a Mbəlom ta siye i madugula i Yahuda hay ada ndoweye andaya tə zalay Tertulus, ndo məsəre gər i bazlam i sariya i bəy i Roma, ti ye a Sezare. Ti ye ka təv i bəy niye tə zalay Felikus aye, ta wuda ka Pol. \v 2 Bəy a slər ndo ka Pol. Ti ye, tə zalay naha. Pol a yaw na, Tertulus a dazlay məŋgay naha bazlam a gər a Pol. A gwaɗay a bəy: «Bəy bagwar eye, zay andaya məndze haladzay ka dala kway na, hərwi yak. Mələve i bəy yak nakə faya ka ləviye na, tə metsehe lele. Ka lambaɗ tay ha wu hay lele hərwi madzəne dala kway. \v 3 Hərwi wu neheye tebiye nəmaa huta aye na, nəmaa gaka sɨsœ kwa ahəl waray ada kwa kəɗay. Nəmaa gaka sɨsœ haladzay. \p \v 4 «A seŋ məmətse kar ha haladzay bay. Ane tuk na, amboh hərwi ŋgwalak yak, pamay zləm ka bazlam may məndze tsekweŋ tey. \v 5 Nəmaa sər ha, ndo nakay na, ndo mənese ha dala kway. Neŋgeye na, bəy i ndo neheye faya ta pay bəzay a parasay i ndo neheye tə zalatay Nazaret hay aye. Neŋgeye faya makwasatay ha gər a Yahuda hay tebiye ka məndzibəra.\f + \fr 24:5 \ft Mata 2.23.\f* \v 6 Ka pəla tsəveɗ ka mənese ha gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom. Hərwi niye, nəmaa gəs na. [A samay məgay sariya andza bazlam may mapala eye, \v 7 ane tuk na, Lisiyas bəy i sidzew a buwa famaya abəra ta gədaŋ a ŋgaha na. \v 8 Tsa na, Lisiyas a gwaɗamay: “Dum ta wudum faya ka təv i bəy Felikus.” Nəmaa yaw ka təv yak na, hərwi mawude faya.] Taɗə ka tsətsah faya bazlam na, nəkar tə gər yak ka səriye wu nakə nəmaa wuda ha faya aye na, deɗek.» \p \v 9 Yahuda hay dərmak tə gwaɗ: «Bazlam niye na, deɗek andza niye. Wu neheye tə tsik ka Pol aye na, nəte.» \p \v 10 Ta ndəv ha bazlam tay na, bəy a vəlay tsəveɗ a Pol ka mətsike me. A gay naha a Pol wiyaw tə həlay. Tsa na, Pol a dazlay a mətsike me, a gwaɗ: «Na sər ha, nəkar na, ndo məge sariya ka dala kway kə ndza məve haladzay. Hərwi niye ɗərev ga kə ŋgwasa haladzay hərwi na huta tsəveɗ məge sariya kame yak. \v 11 Bəy, nəkar tə gər yak ka sliye faya matsətsehe məndze ga ka ndo hay. Kə ge anəke na, ma ziye məhəne kuro gər eye sulo bay nakə na yaw a Zerozelem mata ɗəslay naha gər a Mbəlom aye. \v 12 Ahəl nakə na ye a ɗəma aye na, nəmaa ge mahəmba kwa ta ndo hay bay ada kwa na pay me a ndo hay mə gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom bay. Ada kwa mə gay i maɗuwule me, kwa ma wuzlahgəma na pay me a ndo hay bay. \v 13 Ndo neheye anəke nəteye faya ta ndərɓakiye na, wuray kəriye. Ta sla faya mətsike wu nakə ta dəɗiye ga ha ta sariya aye bay. \v 14 Neŋ na, na ɗakeye ha wu nakə na sər aye. Ta deɗek, na pay bəzay a tsəveɗ nakə nəteye tə gwaɗ lele bay aye. Ane tuk na, neŋ faya na gay məsler na, a Mbəlom i bəba təte may hay. Ada na dzala ha ka wu nakə mawatsa eye mə ɗerewel i Musa ada nakə mawatsa eye mə ɗerewel i ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom hay aye. \v 15 Hərwi na sər ha ta deɗek andza nəteye neheye tə sər ta deɗek ndo neheye mənese andaya fataya bay aye ta ndo i mezeleme hay ta lətseweye abəra ma mədahaŋ. \v 16 Hərwi niye, neŋ na vəliye ha bo ga məndze tsəɗaŋŋa kame i Mbəlom ada kame i ndo hay pat pat. \p \v 17 «Na ndza mə slele məve haladzay, na ye a Zerozelem bay. Na ye a Zerozelem na, na zla madzəne a ndo ga hay ada hərwi məvəlay wu a Mbəlom. \v 18 Tə ndzeŋ a gər mə gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom na, na ndəv ha məsler i məbere bo tsəɗaŋŋa tsɨy. Ndo hay andaya bay ada magazləga andaya bay. \v 19 Ane tuk na, siye i Yahuda neheye ka dala i Azi aye, nəteye andaya. Haɓe taɗə ta huta fagaya mənese na, mata dayaw mawude fagaya ka təv yak na, nəteye. \v 20 Kəgəbay mənese nakə na ge tə gəs ga faya, ti ye ga ha kame i bagwar i Yahuda hay aye na, ta tsikaka. \v 21 Ma giye na, hərwi nakə na gwaɗ ta magala kame tay: “Ka gəsuma ga ahaya kame kurom bəgom na, hərwi nakə neŋ na dzala ha ta deɗek mədahaŋ hay ta lətseweye abəra ma mədahaŋ aye.”» \p \v 22 Bəy Felikus na, a sər ha tsəveɗ i məpay bəzay a Yesu lele. Hərwi niye, ka ndəv ha sariya bay, a gwaɗatay: «Lisiyas bəy i sidzew ki yaw na, na ndəviye ha sariya aye.» \v 23 A gwaɗay a bagwar i sidzew: «Pa na Pol a daŋgay, kâ gay ɗəretsətseh bay, gəray tsəveɗ a dzam ŋgay hay tâ zəbay ɗəre.» \p \v 24 A ndza məhəne tsekweŋ na, Felikus ta ŋgwas ŋgay Duruzel tə ndisl naha. Ŋgwas ŋgay na, dem i Yahuda hay. A slər ndo ka Pol, mâ zalayaw ada mâ yaw ka təv tay. Ki yaw, ka təkəratay ka məpe mədzal gər ka Yesu Kəriste, ta pay zləm. \v 25 Tsa na, a dazlay mətsikatay ka məndze nakə ta ndziye mənese andaya fataya bay, ka məgay metsehe a bo ada ka sariya nakə Mbəlom ma gateye a ndo hay aye. Felikus a tsəne andza niye na, zluwer a gay. Tsa na, a gwaɗay a Pol: «Anəke na, do wu yak, aza na huta həlay eye na, na zalakeye sa.» \v 26 Felikus a dzala mə gər ŋgay agəna Pol ma vəleye suloy. Hərwi niye a zalaway a Pol mətsike me. \p \v 27 Tə ndza ka bo məve sulo na, ta mbəɗa ha Felikus ta Porsiyos Festus. Felikus na, neŋgeye a say mayatay a gər a Yahuda hay. Hərwi niye a gər ha Pol ma daŋgay. \c 25 \s1 Pol kame i bəy Festus \p \v 1 Ahəl nakə tə pa na Festus a bəy, a dazlay a məsler, a ge məhəne mahkar na, a həl bo abəra ma gəma i Sezare, a ye a Zerozelem. \v 2 A ndisl a Zerozelem na, bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye ta bagwar i Yahuda hay ti ye ka təv ŋgay hərwi mawude ka Pol. Ta tsətsah faya, tə gwaɗay: \v 3 «Amboh, zlamay ahaya Pol a Zerozelem ka məge sariya may kanaŋ.» Tə tsikay andza niye na, ɓa ta nda faya me ada a satay mata kəɗe na ka tsəveɗ. \p \v 4 Ane tuk na, Festus a mbəɗatay faya, a gwaɗatay: «Pol na, neŋgeye ma daŋgay mə gay ma Sezare. Anəke na, na giye mahonok bay, na ndziye məhəne tsekweŋ na, na mbəɗiye gər a mətagay.» \v 5 A gwaɗatay sa: «Kə sakum na, bəy kurom hay tâ peŋ bəzay a Sezare. Taɗə ndo nakay kə ge wu nakə lele bay aye na, tâ ye naha, tâ ge faya sariya.» \p \v 6 Festus a ndza ma Zerozelem na, məhəne tsamahkar hus a məhəne kuro tsa. Tsa na, a mbəɗa gər a Sezare. Bəy i Yahuda hay tə pay bəzay. Tədœ eye na, a ye a təv məge sariya. A gwaɗatay: «Dum, zlumeŋew Pol.» \p \v 7 Pol a ye ka təv məge sariya na, kwayaŋŋa Yahuda neheye ti yaw ma Zerozelem aye tə lawara na. Ta raw faya me ka mənese neheye a say a zləm mətsəne bay aye wal wal haladzay, ane tuk na, tə sla faya mətsike deɗek ŋgay eye bay. \v 8 Ta ndəv ha mətsike bazlam tay niye hay na, Pol a ge ka bo abəra me, a gwaɗatay: «Na ge mənese kwa tsekweŋ bay tebiye, kwa ka bazlam mapala eye i Yahuda hay, kwa ka gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom, kwa ka bəy i Roma eye, na ge mənese bay.» \p \v 9 Festus a say neŋgeye mâ yatay a gər a Yahuda hay. Hərwi niye, a tsətsah ka Pol, a gwaɗay: «Ka deyekweye a Zerozelem na ta gakeye sariya yak mə ɗəma na, a saka ɗaw?» \p \v 10 Pol a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Neŋ kame i sariya i bəy i Roma, tâ ŋgəneŋ ha sariya ga na, kanaŋ. Kwa nəkar tə gər yak ka sər lele, na gatay mənese a Yahuda hay bay. \v 11 Taɗə na ge mənese nakə ɗa məkəɗe ga faya aye na, na may ha me a məməte wal bay. Ane tuk na, taɗə maraw me i ndo neheye ta raw fagaya me andaya mə ɗəma bay na, ndəray ma sliye faya məvəlatay ga ha bay. Mata ge sariya ga na, bəy i Roma!» \p \v 12 Festus a tsəne bazlam ŋgay niye na, tə ma ha ka bo bazlam mə walaŋ tay ta ndo ŋgay hay. Ma dəba eye, Festus a gwaɗay: «Ka gwaɗ mata gaka sariya yak na, bəy i Roma ba! Ka diye ka təv ŋgay deɗek.» \p \v 13 Ma dəba eye andza tsekweŋ na, bəy bagwar eye nakə tə zalay Agəripa aye neŋgeye ta malamar ŋgay ŋgwas eye, tə zalay Berenis, ti ye a Sezare mata zəbayaw ɗəre a Festus. \v 14 Tə ndza mə ɗəma məhəne haladzay. Hərwi niye Festus a huta həlay eye məɗay ha labara i Pol a bəy bagwar eye. A gwaɗay: «Ndo wuray andaya kanaŋ Felikus a gər ha a daŋgay, na yaw na ndzay a gər. \v 15 Na ye a Zerozelem na, bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye ta madugula i Yahuda hay ti ye naha ka təv ga, ta wuda faya, tə gweɗeŋ: “Gəs na ta sariya.” \v 16 Ane tuk na, na mbəɗay faya, na gwaɗatay: “Ɗaɗa Roma hay ta kəɗiye ndo ze mədzatay ha gər a ndo neheye ta wuda faya aye bay. Tə dzatay ha gər ta ndo neheye ta raw faya me aye ada neŋgeye dərmak taɗə deɗek, deɗek bay na, ma tiye mbal i gər ŋgay.” \v 17 Tsa na, nəmaa yaw ka bo dziye. Nəmaa yaw na, na mətsa ka wuray bay. Tədœ eye na, na ye ka təv məge sariya. Tsa na, na slər ndo hay, na gwaɗatay: “Zalumay naha a Pol mâ yaw.” \v 18 Pol a yaw na, ndo neheye ta wuda faya aye ti ye naha. Ndo neheye ta wuda faya aye na, tə tsik faya wuray andza nakə na dzala aye bay. \v 19 Wu nakə na tsəne aye, tə kəɗ wuway na, ka kule tay nakə tə paway bəzay aye. Ada sa na, ka ndo nakə tə zalay Yesu a mət aye na, Pol a gwaɗawa kə lətsew abəra ma mədahaŋ aye. \v 20 Neŋ na, a geŋ wadəŋ wadəŋ, na sər məge kəkay bay. Hərwi niye, na gwaɗay a Pol: “A saka na, takwa mata ge sariya i bazlam nakay ma Zerozelem kəla ɗaw?” \v 21 Ane tuk na, Pol a wuɗa andza niye bay. A gwaɗ: “Mata ŋgəneŋ ha sariya ga na, bəy i Roma.” Aya ane, na gwaɗatay a sidzew hay: “Pum na a gay i daŋgay, tsəpum na hus a pat nakə na sləriye ha ka təv i bəy i Roma aye.”» \p \v 22 Agəripa a tsəne andza niye na, a gwaɗay a Festus: «Neŋ dərmak a seŋ mətsəne bazlam i ndo niye tə zləm ga.» \p Festus a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Tədœ na, ka tsəniye bazlam ŋgay.» \p \v 23 Tədœ eye na, Agəripa ta malamar ŋgay Berenis ti ye naha ta ndo neheye tə patay naha bəzay aye. Bəy i sidzew hay, ndo neheye bagwar eye ma gəma niye aye tə patay naha bəzay. Ti ye naha tə fələkwa a gay i məge sariya. Ti ye naha na, Festus a gwaɗatay a ndo ŋgay hay: «Dum, zalumayaw a Pol, mâ yaw.» Ndo niye hay ti ye, tə zalayaw a Pol. Pol a yaw ka təv tay. \v 24 Tsa na, Festus a gwaɗ: «A nəkar Agəripa, bəy bagwar eye ada a nəkurom neheye tebiye kanaŋ aye. Ndo nakə Yahuda neheye ma Zerozelem aye ta Yahuda neheye kanaŋ aye ta wuda faya ka təv ga. Ta wuda faya, tə gwaɗ neŋgeye na, mâ ndza sa bay, məkəɗe na. \v 25 Neŋ na, na huta faya mənese nakə ɗa məkəɗe na aye bay. Ane tuk na, bo ŋgay eye tə gər ŋgay a gwaɗ: “Bəy i Roma mâ ŋgəneŋ ha sariya ga.” Hərwi niye, na dzala na, na sləriye naha. \v 26 Neŋ na, gər i bazlam eye nakə ɗa na watsay naha a bəy i Roma na, na sər bay. Hərwi niye na slər naha kame kurom tebiye ada wene wene eye kame yak Agəripa bəy bagwar eye. Tsətsah faya gər i bazlam eye. Ka tsətsah na, agəna neŋ dərmak na hutiye gər i bazlam nakə na tsikiye aye hərwi ada nâ huta wu nakə na watsay naha a bəy i Roma aye. \v 27 Na zəba faya məsləre ha ndo i daŋgay ka təv i bəy i Roma ze məsəre mənese ŋgay eye na, lele bay.» \c 26 \s1 Pol kame i Agəripa \p \v 1 Agəripa a gwaɗay a Pol: «Anəke na, na vəlaka tsəveɗ ka mətsike me abəra ka bo yak.» \p Tsa na, Pol a zla həlay a mbəlom, andza məgweɗe a say ma tsikiye me. A dazlay a mətsike me abəra ka bo ŋgay. A gwaɗay a bəy Agəripa: \v 2 «A nəkar bəy Agəripa, ɗərev ga kə ŋgwasa haladzay, hərwi na huta tsəveɗ mətsike me abəra ka bo ga bəgom kame yak hərwi bazlam neheye tebiye Yahuda hay tə ŋgeŋ naha a gər aye. \v 3 Ɗərev ga a ŋgwasa wene wene eye na, hərwi nəkar ka sər məndze i Yahuda hay ada ta məkəɗe wuway nakə tə kəɗawa ka kule tay nakə tə paway bəzay tebiye aye na, ka sər. Neŋ faya na gakeye amboh, bazlam ga nakə na tsikiye na, pay zləm tey. \p \v 4 «Yahuda hay tebiye tə sər məndze ga lele, kwa abəra ma wawa. Məndze ga mə walaŋ i gwala ga hay ma Tarsis ada ma Zerozelem, na ndza mə walaŋ tay ahəl niye kəkay na, tə sər. \v 5 Nəteye tə sər ga ha zla anəke bay, ta sliye faya məte mbal i gər ga. Taɗə a satay na, ta sliye faya mətsike deɗek. Na pay bəzay a kule i Farisa nakə mawura bo aye. \v 6 Ada anəke faya ta geŋeye sariya na, hərwi nakə na pa mədzal gər ga ka wu nakə Mbəlom a tsik ahəl niye, a gwaɗ ma vəlateye a bəba təte hay həlay ŋgwalak eye. \v 7 Slala may hay kuro gər eye sulo ta pa mədzal gər tay ka wu nakə Mbəlom a gwaɗ ma vəliye aye na, ta məgay məsler a Mbəlom tsekerkerre həvaɗ ta həpat tebiye. Bəy Agəripa, Yahuda hay ta raw fagaya me na, hərwi nakə na pa faya mədzal gər aye dərmak. \v 8 Nəkurom Yahuda hay, Mbəlom ma ta təmiye tay ha ndo hay abəra ma mədahaŋ na, a sakum mədzele ha faya bay na, hərwi mey? \p \v 9 «Neŋ tə gər ga, na dzala məge vəram ka bazlam i Yesu ndo i Nazaret andza nəkurom neheye ka dzalum aye dərmak. \v 10 Wu neheye tebiye na ge na, ma Zerozelem. Na huta gədaŋ na, abəra ka təv i bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye. Na gəs ndo neheye tə paway bəzay a Yesu aye haladzay a daŋgay. Ahəl nakə tə gawatay sariya i məkəɗe tay ha aye na, na gwaɗawa faya yawa dərmak. \v 11 Na yawa a gay i maɗuwule me hay wal wal, na gawatay ɗəretsətseh ada a seweŋ məgatay kutoŋ ada tâ gər ha məpe mədzal gər ka Yesu. A ndeleŋ fataya turtur haladzay. Na pəlawa tay ha, kwa ma gəma neheye dəreŋ aye. Na yawa fataya mata gatay ɗəretsətseh. \p \v 12 «Andza niye, na həl bo na ye a Damas ta gədaŋ ada ta məsler nakə bagwar hay i ndo neheye tə vəlaway wu a Mbəlom aye tə slər ga ha aye. \v 13 Bəy bagwar eye, ma giye magərhəpat, neŋ faya na diye a Damas nakə na ŋgatay a dzaydzay faya ma mbəzlaweye abəra mə mbəlom aye. A dəv na, a ze madəve i pat. Dzaydzay niye a lawara may ta ndo ga neheye faya ta lakiye ga ha aye. \v 14 Nəmay tebiye nəmaa dəɗ ka dala. Tsa na, na tsəne mətsike me, a tsik tə bazlam i Yahuda hay. A gwaɗ: “Sol, Sol, nəkar faya ka geŋeye ɗəretsətseh andza niye na, hərwi mey? Nəkar faya ka giye gədaŋ kurtsətsa andza sla nakə faya ma giye gədaŋ ka sakwal i ndo nakə faya ma kəɗiye na aye.” \p \v 15 «Na mbəɗay faya, na gwaɗay: “Nəkar eye na, way, Bəy Maduweŋ?” \p «Tsa na, Bəy Maduweŋ a gweɗeŋ: “Neŋ na, Yesu nakə faya ka geye ɗəretsətseh aye. \v 16 Ane tuk na, lətse. Lətse dzək tə sik yak lele. Na bəzaka ha bo na, hərwi matəre kar ha ndo i məsler ga ada ka ɗiye ha wu neheye ka ŋgatay aye ada neheye ka ta ŋgateye aye. \v 17 Na tsəpiye kar abəra ka Yahuda hay ada ndo neheye Yahuda hay bay aye. Na sləriye kar ha ka təv i ndo neheye Yahuda hay bay aye. \v 18 Ka diye ka həndəkatay na ɗəre tay hay hərwi ada tâ yaw abəra ma ləvoŋ, tâ ye a dzaydzay, tâ təmaw abəra ma gədaŋ i Fakalaw, tâ maw ka təv i Mbəlom hərwi tâ təma məpəse ha mənese tay ada ta hutiye təv məndze ka təv i Mbəlom andza ndo neheye tə pa mədzal gər tay ka neŋ aye.” \p \v 19 «Hərwi niye, Agəripa bəy bagwar eye, na kərah wu nakə na ŋgatay a yaw mə mbəlom aye bay. \v 20 Na ɗa ha bazlam i Bəy Maduweŋ ma Damas təday, ma dəba eye ma Zerozelem, ka dala i Yahuda tebiye, ada a ndo neheye Yahuda hay bay aye. Na tsikatay, tâ gər ha mezeleme, tâ yaw ka təv i Mbəlom, tâ ge məsler nakə ma ɗiye ha ta deɗek ta gər ha mezeleme tay aye. \v 21 Anaŋ, hərwi niye Yahuda hay tə gəs ga mə gay i məɗəslay ha gər a Mbəlom ada a satay məkəɗe ga. \v 22 Na gay sɨsœ a Mbəlom ka matsəpe ga, hus ka bəgom neŋ andaya faya na ɗiye ha bazlam ŋgay kame i ndo makətsa eye hay kwa kame i ndo bagwar eye hay. Wu neheye Musa ta ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom siye hay tə ɗa ha parakka, ka wu nakə ma giye bo aye, neŋ na gər ha faya abəra kwa tsekweŋ bay. \v 23 Tə ɗa ha, tə gwaɗ: “Kəriste ma ta siye ɗəretsətseh, ma mətiye ada neŋgeye ma təriye makurre i ndo mələtsew abəra ma mədahaŋ. Ma ɗatay ha dzaydzay i bazlam ŋgay a Israyel hay ada a ndo neheye nəteye Yahuda hay təbey aye.”» \p \v 24 Pol faya ma tsikiye andza niye na, Festus a tsik ta magala, a gwaɗay: «Gər a vuwaka ɗaw Pol? Məsəre wu yak nakə ka sər haladzay aye ka sər ha mətsike me ta tsəveɗ eye sa bay ɗaw?» \p \v 25 Pol a gwaɗay: «Gər a vuweŋ bay ŋgalaka Festus. Na tsik ɗuh na, bazlam neheye deɗek aye ada bazlam neheye a tsəne bo aye. \v 26 Wu neheye na, bəy bagwar eye kə tsəne ada na tsikeye parakka, hərwi na sər ha ta deɗek wu nakə neŋgeye a sər bay aye ada kə tsəne bay aye na, andaya bay. Hərwi wu neheye tebiye a ge bo aye na, ta məkal bay. \v 27 Nəkar, Agəripa bəy bagwar eye, ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom neheye ahəl niye tə ɗa ha bazlam i Mbəlom aye na, ka dzala ha ka bazlam tay niye tə ɗa ha aye bəɗaw? Na sər ha, ka dzala ha.» \p \v 28 Agəripa a gwaɗay a Pol: «Ka dzala na, na təriye ndo məpe mədzal gər ka Yesu hərwi bazlam nakay anəke aye tsa ɗaw?» \p \v 29 Pol a mbəɗay faya, a gwaɗay: «Anəke bəse, kwa aza bay. Faya na ɗuwulay me a Mbəlom hərwi yak ada ta ndo neheye bəgom faya ta peŋeye zləm tebiye aye kâ tərum andza neŋ. Ane tuk na, a seŋ na, tâ dzawa kurom a daŋgay andza neŋ bay tey.» \p \v 30 Bəy Agəripa, Festus, Berenis ada ta ndo neheye mandza eye ka təv tay aye tebiye tə lətse. \v 31 Ahəl nakə nəteye faya ta deyeweye wu tay aye na, tə gwaɗ nəte nəte mə walaŋ tay: «Ndo nakay na, kə ge wuray nakə ɗa məkəɗe na kəgəbay məgəse na a daŋgay aye bay.» \p \v 32 Tsa na, Agəripa a gwaɗay a Festus: «Ndo nakay taɗə ɓa ka tsətsah a say bəy i Roma mâ ŋgənay ha sariya bəna, haɓe na, məgər ha.» \c 27 \s1 Tə slər ha Pol a Roma \p \v 1 Ma dəba eye na, bəy a pamay pat mede ka dala i Itali ta kwalalaŋ i yam. Ahəl nakə pat eye a ndisl a ɗəma aye na, tə vəlay ha Pol ta ndo i daŋgay siye hay a həlay i bəy i sidzew wuray ada mâ ye tay ha a Roma. Məzele i bəy i sidzew niye na, Zuliyus. Neŋgeye nəte mə walaŋ i sidzew neheye ta tsəpawa bəy i Roma aye dərmak. \v 2 Nəmaa tsal a kwalalaŋ i yam nakə a yaw abəra ma gəma i Adramite aye. Sləlah i yam faya ma diye ta wuzlahgəma i Azi neheye ka me i bəlay aye. Tsa na, nəmaa ye tuk. Nəmay ka bo dziye ta ndoweye andaya tə zalay Aristark, ndo i gəma i Tesalonik ka dala i Masedowan. \p \v 3 Tədœ eye na, nəmaa ndisl a gəma i Sidoŋ. Nəmaa ndisl naha na, bəy i sidzew niye tə zalay Zuliyus, neŋgeye a gay gər a Pol lele. A vəlay tsəveɗ a Pol mâ ye, mâ zəbatay ɗəre a dzam ŋgay hay ada tâ vəlay wu hay, tâ gay gər lele. \v 4 Nəmaa həl bo abəra ka təv niye na, tə kwalalaŋ i yam sa. Nəmaa ye tə həlay i gula i Sipəre. Haɓe nəmaa ye tə həlay i mənday, aya ane mətasl a vəlamay tsəveɗ bay. \v 5 Nəmaa tas ta dəlov nakə bəse ta gəma i Silisi ada ta gəma i Pamfeli aye ada nəmaa ndisl a gəma i Mira ka dala i Lisiya. \v 6 Nəmaa ndisl naha a ɗəma na, bəy i sidzew niye a huta kwalalaŋ i yam nakə a yaw abəra ma Aləgəzandəri aye. Ma diye ka dala i Itali. Nəmaa mbəzlaw abəra ma neŋgeɗ, nəmaa tsal a ɗəma. Tsa na, nəmaa ye kwayaŋŋa. \p \v 7 Nəmaa ndza ka tsəveɗ məhəne haladzay. Nəmaa ye tsəfetsəfe, nəmaa ndisl a wuzlahgəma i Kinidus na, ta gər eye. Nəmaa sla faya mede ɗeɗer sa bay, mətasl a ma may ha a diye i həlay i gula. Nəmaa ye tə həlay i gula i Kəret nəmaa ndisle bəse ta gəma i Salmone. Kəret na, malawara eye ta yam. \v 8 Mede kame na, mawura bo eye haladzay. Tsa na, nəmaa ndisl a təv eye andaya tə zalay Təv Ŋgwalak Eye Hay neheye ndo hay tə lətsawa ha a ɗəma kwalalaŋ i yam hay aye, bəse ta wuzlahgəma i Lase. \p \v 9 Nəmaa ndza ka tsəveɗ haladzay. Ahəl i mede may nakə faya nəmaa diye na, pat i daliyam i Yahuda hay ka mbərəm mede abəra mə ɗəma. Hərwi kə ndisl ka kiye niye andza niye na, ndəray ma diye tə kwalalaŋ i yam sa bay. Ta ɓariye kwalalaŋ i yam tay hay ka ɗakal hərwi mətasl nakə a gawa haladzay yam a tsalawa ka bo ɗaŋgwala aye. Ta həbiye ka təv eye niye haladzay bəna ta dəɗiye a yam. Ane tuk na, Pol a zəba ka ndo niye hay a satay mələtse bay, ta diye kame na, a gatay ɗaf. \v 10 A gwaɗatay: «Dzam ga hay, na zəba faya na, mede kway nakay faya ka deyekweye tə kwalalaŋ i yam aye na, mədze andaya mə ɗəma. Kwalalaŋ i yam tə wu neheye mə ɗəma tebiye aye na, ta nasiye. Ada nəkway dərmak na, agəna ka təmakweye bay, ka dzakweye.» \p \v 11 Ahəl nakə tə həl bo, ndo məɓəle kwalalaŋ i yam ta ndo i kwalalaŋ i yam, tə gwaɗ: «Takwa ha ka bo kame.» Bəy i sidzew niye a tsəne bazlam i Pol nakə a tsik aye na, kwa ka təma bay. A təma na, i ndo neheye tə gwaɗ «Takwa ha ka bo» aye. \v 12 Ada sa na, təv niye məndze mə ɗəma a həlay i mətasl na, lele bay, hərwi mətasl a gawa haladzay. Hərwi niye matsəla ndo hay tebiye na, a satay mede kame. A satay taɗə ma giye bo na, ta ndisliye a Fenikis təv məpe bo i kwalalaŋ i yam nakə ma Kəret aye. Bəlay andaya na, ta diye i məgəma ɗekɗek tsa. Ta ndziye mə ɗəma təmaɗ. \s1 Mətasl bagwar eye \p \v 13 Mətasl a dazlay a mavəzle farfar. Mətasl nakə a yaw ma diye i Salawa aye. Tə dzala mə gər tay na, ta sliye faya məndisle a təv nakə ta ndisliye a ɗəma aye. Tə lətse ha ɓəre eye andaya mə kwalalaŋ i yam. Ti ye bəse ta tsakay i gəma i Kəret. \v 14 Ane tuk na, kwayaŋŋa mətsal bagwar eye a vəzl haladzay. Mətasl niye tə zalay na, mətasl nakə a yaw ma bəzay i gəma aye. \v 15 A zla na kwalalaŋ i yam. Tə dza bo ka məmay ahaya gər a kwalalaŋ i yam a diye i mətasl nakə a yaw aye na, tə sla faya bay. Nəmaa gər ha, mətasl mâ ye may ha. \v 16 Nəmaa ye ta diye i Salawa i gəma wuray tə zalay Koda ma wuzlah i yam. Nəmaa zəzukw bo tsekweŋ abəra ka mətasl. Andza niye, nəmaa ɓar na, kwalalaŋ nakə wawa eye ta gər eye, merəɓe gwetsek hərwi mâ dze bay. \v 17 Tə zla ahaya kwalalaŋ i yam niye tsekweŋ eye tə pa na ka gər i kwalalaŋ i yam bagwar eye. Tsa na, ləɓer andaya maləva bo eye, ta ndeweɗ ka kwalalaŋ i yam bagwar eye. Ta dzədzar haladzay hərwi hewiyeŋ andaya bəse ka tsakay i Libiya, kwalalaŋ i yam ma ta ndəfiye faya sik. Ka ndəf faya sik na, ma dziye a yam. Hərwi niye tə kal ha təŋgel wuray maɓara eye ka kwalalaŋ i yam hərwi ada kwalalaŋ i yam mâ ŋgərzla faya. \p \v 18 Huya, mətasl niye na, kə gər ha mavəzle bay, faya ma ɓəliye may ha ta gədaŋ haladzay. Tədœ eye na, tə pa bo ka məkutse tay ha wu hay abəra mə kwalalaŋ i yam a bəlay. \v 19 Tədœ eye sa na, tə kuts ha ləɓer, petekeɗ nakə faya ma diye ha kwalalaŋ i yam. Tə kuts ahaya tə həlay tay eye. \v 20 Məhəne haladzay nəmaa ŋgatay a pat bay, a wurzla bay. Mətasl faya ma vəzliye ta gədaŋ huya. Nəmaa təmiye na, nəmaa pa faya mədzal gər may sa bay. \p \v 21 Ta nda wu mənday bay məhəne haladzay. Pol a lətse kame tay, a gwaɗatay: «Dzam ga hay, ka tsənumeŋ na bazlam ga, ada ka yakwaw abəra ma Kəret bay na, ka sakweye ɗəretsətseh bay, wu kway hay ta dziye bay. \v 22 Ane tuk na, anəke na, faya na gwaɗakumeye ɗərev mâ ye fakuma abəra bay. Ndəray kwa nəte ma mətiye bay. Kwalalaŋ i yam kway na, ma dziye. \v 23 Ta həvaɗ nakay, gawla i Mbəlom ga nakə faya na geye məsler aye, ki yaw ka təv ga. \v 24 A gweɗeŋ: “Pol, kâ dzədzar bay! Bəy i Roma ma gakeye sariya yak. Mbəlom ma təmiye tay ha ndo neheye faya ka deyumeye ka bo dziye hərwi yak.” \v 25 Dzam ga hay, ɗərev mâ ye fakuma abəra bay. Na sər ha ta deɗek wu nakə Mbəlom a tsikeŋ aye na, ma giye bo. \v 26 Ka təmakweye na, a dala eye andaya malawara eye ta yam.» \p \v 27 Məhəne kuro gər eye faɗ, mətasl niye faya ma diye may ha huya ka gər i bəlay i Mediterane. Ta magərhəvaɗ na, ndo məɓəle kwalalaŋ i yam, tə sər ha nəteye faya ta həndzəɗiye bəse ta dala. \v 28 Tə kal ɓəre maɓara eye ka ləɓer a yam mələve ha zəbol i yam. Ta zəba faya na, zəbol ŋgay eye miter 40. Ti ye kame tsekweŋ sa na, ta dazlay a mələve. Ta zəba faya kwetsetsik yam niye na, miter 30. \v 29 Ta dzədzar haladzay, tə gwaɗ kwalalaŋ i yam ka ndəf sik ka hotokom na, ka dzakweye. Hərwi niye tə həl ləɓer hay faɗ, tə ɓar ka təŋgel hay faɗ, tə kal tay ha ta dəba. Tsa na, ta ɗuwulay me a mbəlom tay hay hərwi ada ɗəre mâ tsaɗa. \v 30 Ndo məɓəle kwalalaŋ hay a satay mətəmaw abəra mə kwalalaŋ i yam. Ta pəla tsəveɗ ka məzla ha kwalalaŋ niye wawa eye a yam ada tə gwaɗ na, ta pəliye ha təŋgel hay, ane tuk ta raw me ka məhute gər i bazlam hərwi məzlaw abəra mə kwalalaŋ ada mətəme. \v 31 Pol a gwaɗay a bagwar i sidzew i Roma ta sidzew hay: «Taɗə ndo neheye ta ndza ma kwalalaŋ i yam bay na, ka slumeye faya mətəme bay.» \p \v 32 Tsa na, sidzew hay ta tərəts ha ləɓer neheye tə ɓar ha kwalalaŋ i yam nakə wawa aye, tə gər ha a ye ka gər i yam. \p \v 33 Mazlambar ɗəre ma tsaɗiye na, Pol a zalatay a ndo hay tebiye ka mənde wu mənday, a gwaɗatay: «Bəgom, kə ge məhəne kuro gər eye faɗ, faya ka həbumeye ze mənde wu mənday. \v 34 Neŋ faya na gwaɗakumeye, ndayum wu mənday hərwi kwa way a say mətəme. Andza niye, ndəray kwa nəte mə walaŋ kurom ma dziye bay, kwa məkwets i gər ŋgay ma dziye bay.» \p \v 35 Ma dəba i bazlam niye hay na, Pol a zla wu mənday, a gay naha sɨsœ a Mbəlom kame i ndo hay tebiye. Tsa na, a ŋgənatay wu mənday\f + \fr 27:35 \ft Məsler hay 2.42.\f* niye a dazlay a mənde wu mənday. \v 36 Nəteye tebiye tə ma ha a bo ɗərev, tə nda wu mənday. \v 37 Nəmay tebiye mə kwalalaŋ i yam na, temerre sulo tə kuro kuro tasəla gər eye məkwa. \v 38 Ahəl nakə kwa way a nda wu mənday ka mərehe aye na, tə kuts ha siye i wu mənday a yam hərwi kwalalaŋ mâ mba ka gər i yam sa bay. \s1 Kwalalaŋ i yam a həɓ \p \v 39 Ɗəre a tsaɗa na, ndo madzərweɗe kwalalaŋ i yam ta sər ha nəteye ka waray bay. Ane tuk na, tə ŋgatay a təv laloŋ eye ta hewiyeŋ eye. Tə gwaɗ: «Taɗə ma giye bo na, takwa ha a ɗəma, kwalalaŋ i yam mâ gərzla a ɗəma.» \v 40 Tə pəla ha ləɓer neheye tə ɓar ka ɓəre mə huɗ i yam aye. Tə gər ha ɓəre niye a yam. Ti ye naha tə pəla ləɓer neheye mazəva eye ka mayako nakə a may bo a kwalalaŋ i yam ka məɗay ha tsəveɗ aye. Tə ɓar petekeɗ ka mbəlom kame ŋgay eye ada mətasl mâ təhay lele. Ahəl nakə faya ta diye na, mətasl a təhatay ta gədaŋ, a ye tay ha ka hewiyeŋ niye. \v 41 Ane tuk na, tə ndisl na, kwalalaŋ i yam a husa dənuts ka hewiyeŋ. Kwalalaŋ i yam a sla faya məɓəle sa bay. Me ŋgay eye a ye mbəzək a hewiyeŋ, a sla faya madayaw abəra mə ɗəma sa bay. Tsa na, yam nakə a tsal ka bo aye, a ɓəl haladzay a həɓ ha dəba i kwalalaŋ niye. \p \v 42 A satay haɓe a sidzew hay məkəɗe ndo i daŋgay hay hərwi ada ndəray mâ təma ha bo tə mahuzluve bay. \v 43 Ane tuk na, a say a bəy i sidzew i Roma mətəme ha Pol. A gatay me a sidzew hay ka məge wu nakə tə dzala aye. A gwaɗatay a ndo neheye tə sər mahuzluve aye, tâ lah mambəzle a yam ada tâ tas ka dala. \v 44 A gwaɗatay a siye hay, tâ gəs həlay ka mayako kəgəbay ka wu neheye a həɓaw abəra ka kwalalaŋ i yam aye, tâ patay bəzay. Kwa way a təmaw abəra ma bəlay na, andza nakay. \c 28 \s1 Pol ka dala nakə tə zalay Malta \p \v 1 Nəmaa təmaw abəra ma yam niye na, nəmaa tsal ka ɗakal na, nəmaa tsəne məzele i dala niye malawara eye ta yam. Tə zalay Malta. \v 2 Ndo neheye mə ɗəma aye ta təma may lele. Ma dəba eye na, yam a pa, mətasl a ge tsiyiɓeɓe haladzay. Tsa na, tə vat ako əŋgəh. Tə gwaɗamay: «Dumara, ndzum ka ako.» \v 3 Pol a ye, a həlaw mayako, a pa ka ako. Azlakwa ma mayako niye na, palas mə ɗəma. Ako a vəɗay na, a mbərzlaw abəra ma ako tsakwalak ka həlay i Pol, a naz na. \v 4 Ndo i dala niye hay tə ŋgatay a palas niye maɓala eye ka həlay i Pol aye na, tə gwaɗ mə walaŋ tay: «Ndo nakay na, ta deɗek ndo məkəɗe ndo hay. Kə təmaw abəra ma bəlay, ane tuk na, ma təmiye abəra ka sariya i Mbəlom bay.» \p \v 5 Pol a gwatsaka ha palas niye abəra ka həlay a ako. Kwa tsekweŋ wuray kə wur faya bay tebiye. \v 6 Ndo hay tə dzala na, həlay i Pol ma ɗəsliye kəgəbay ma dəɗiye abəra ka mbəlom, ma mətiye. Ta həba məndze haladzay na, wuray a gay a Pol bay. Tsa na, ta mbəɗa ha mədzal gər tay, tə gwaɗ: «Ndo nakay na, mbəlom!» \p \v 7 Bagwar tay eye andaya ka dala eye niye, məzele ŋgay Publiyus. Gay ŋgay ta guvah ŋgay andaya bəse ta təv nakə nəmay mə ɗəma aye. Ndo niye a təma may tə məŋgwese eye a gay ŋgay. Nəmaa həna mə gay ŋgay məhəne mahkar. \v 8 Bəba i Publiyus andaya, neŋgeye ŋgwalak eye bay, maraɓaraɓ ada zay a lohay. Pol a ye ka təv ŋgay, a pay həlay ka gər ada a ɗuwulay me a Mbəlom. Tsa na, a mbəl. \v 9 Ndo i ɗəvats neheye ka dala niye tə tsəne na, ti ye ka təv i Pol. Pol a mbəl tay ha. \v 10 Ndo hay tebiye ta bəzamay ha ta deɗek ta rəhamay ha gər. Ahəl nakə nəmaa diye may aye na, tə vəlamay wu neheye ta gamay ŋgama ka tsəveɗ aye. \s1 Pol a ndisl a Roma \p \v 11 Nəmaa ndza mə ɗəma kiye mahkar na, nəmaa həl bo, nəmaa ye tə kwalalaŋ i yam nakə a yaw abəra ka dala i Aləgəzandəri aye. Məzele i kwalalaŋ i yam niye na, Diyoskur. Kwalalaŋ i yam nakay kə ndza kiye haladzay hərwi həlay niye həlay nakə ŋgwalak eye bay mətasl a gawa haladzay aye. \v 12 Nəmaa ndisl a gəma i Sirakus na, nəmaa ndza mə ɗəma məhəne mahkar. \v 13 Nəmaa lətse abəra mə ɗəma, nəmaa ye ta tsakay i dəlov, nəmaa ye a gəma i Regiyo. Tədœ eye na, nəmaa həl bo, nəmaa ndisl a gəma i Pozoles. Nəmaa ndza ka tsəveɗ na, məhəne sulo tsa, mətasl a təhamay. \v 14 Ma gəma niye na, nəmaa ndzay a gər a ndo məpe mədzal gər hay ka Yesu. Tə zalamay, nəmaâ ndza mə gay tay luma nəte. Ada nəmaa ye a Roma na, andza nakay. \v 15 Malamar neheye ma Roma aye tə tsəne faya nəmaa diye naha na, ti yaw mədze gər tə nəmay. Ti ye hus a luma i Appiyus ada a təv nakə tə zalay Gay i Mbəlok Mahkar aye. Pol a ŋgatatay na, a gay sɨsœ a Mbəlom ada ɗərev a may naha. \p \v 16 Nəmaa ndisl naha a Roma na, tə vəlay tsəveɗ a Pol mâ ndza mə gay ŋgay wal tə sidzew nakə ma tsəpiye na aye. \s1 Pol a ɗa ha bazlam i Mbəlom \p \v 17 Ma dəba i məhəne mahkar na, Pol a zalatay a madugula i Yahuda neheye ma Roma aye tâ ye ka təv ŋgay. Ti ye, tə haya gər ka təv ŋgay na, a gwaɗatay: «Malamar ga hay, tə gəs ga ma Zerozelem, tə vəlatay ga ha a həlay a Roma hay. Tə gəs ga na, na tsik wuray nakə ŋgwalak eye bay aye ka slala kway kəgəbay ka bazlam i bəba təte kway hay mapala eye, na tsik faya wuray bay. \v 18 Ndo neheye ti ye ga ha ka təv tay aye ta tsətsah fagaya bazlam na, a satay haɓe məgər ga ha. Hərwi ta huta fagaya mənese nakə ɗa məkəɗe ga faya aye bay. \v 19 Ane tuk na, a satay a bəy i Yahuda hay bay. Hərwi niye, na gwaɗ kutoŋ na diye ka təv i bəy i Roma. Neŋgeye ma geŋeye na sariya ga. Wal a seŋ məme tay ha mənese a gwala ga hay bay. \v 20 Hərwi niye na zalakum na, a seŋ məŋgatakum ada mətsike me tə nəkurom. Ka sərum ha neŋ madzawa eye tə tsalalaw na, hərwi wu nakə Israyel hay tə pa faya mədzal gər aye.» \p \v 21 Madugula i Yahuda hay ta mbəɗay faya, tə gwaɗay: «Nəmaa huta ɗerewel nakə a yaw ma Yahuda a tsik ka nəkar aye bay. Ndəray nəte mə walaŋ i malamar kway hay ki yaw, kə tsikamay labara i wuray kəgəbay wu nakə ŋgwalak eye bay aye ka nəkar bay. \v 22 Ane tuk na, a samay na, bo yak eye ɗamay ha wu nakə ka dzala aye. Andza niye, nəmaa sər ha ndo hay kwa məŋgay andaya faya ta tsikiye wu nakə ŋgwalak eye bay aye ka ndo i Yesu neheye.» \p \v 23 Madugula i Yahuda hay tə pay pat nakə ta dziye gər tə Pol aye, pat eye niye ta maweye a gay ŋgay. Pat eye a slaw na, ndo hay haladzay ti ye a gay ŋgay. Pol a ndza hway ka məɗatay ha Bəy i Mbəlom ta gədaŋ ada a pəla tsəveɗ tâ təma bazlam nakə ma tsikateye ka gər i Yesu aye mə ɗerewel i Musa ada mə ɗerewel i ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom hay. \v 24 Siye i ndo hay na, ta təma bazlam i Pol nakə a tsik aye, ane tuk na, ndo mekeleŋ eye ta kərah mədzal ha. \v 25 Ta kəɗ wuway haladzay mə walaŋ tay. A həlay nakə ta diye na, Pol a tsikatay bazlam nəte tsa, a gwaɗatay: «Wu nakə Məsəfəre Tsəɗaŋŋa eye a tsikatay a bəba təte kurom hay tə bazlam i Ezay ndo məɗe ha bazlam i Mbəlom aye na, deɗek. \v 26 Mbəlom a gwaɗ: \q1 “Do zəbaw ka ndo neheye ada gwaɗatay: \q1 Ka tsənumeye lele, \q2 ane tuk na, ka sərumeye bay. \q1 Ka zəbumeye faya lele, \q2 ane tuk na, ka ŋgatumeye bay. \q1 \v 27 Ndo neheye ta kula ha gər, a satay mətsəne bay. \q1 Ta dərəzl na zləm, \q2 ta dərəzl na ɗəre tay. \q1 A satay məŋgatay tə ɗəre tay bay, \q2 a satay mətsəne tə zləm tay bay, \q2 a satay məsəre tə gər tay bay. \q1 A satay məmaw ka təv ga bay. \q2 Hərwi niye, na mbəliye tay ha bay.\f + \fr 28:27 \ft Ezay 6.9-10.\f*”» \p \v 28 Pol a gwaɗatay sa: «Sərum ha na, Mbəlom a sləraw Labara Ŋgwalak eye i mətəme ha ndo neheye Yahuda hay bay aye. Nəteye na, ta tsəniye na bazlam ŋgay.» \p [ \v 29 Ma dəba i bazlam neheye na, Yahuda hay ti ye wu tay. Ahəl nakə faya ta diye na, faya ta kəɗiye wuway mə walaŋ tay.] \p \v 30 Pol a ndza məve sulo mə gay nakə a vəlawa faya suloy aye. A təmawa tay ha ndo neheye ti yawa ka təv ŋgay aye tebiye. \v 31 A ɗa ha labara i Bəy i Mbəlom ada a ɗa ha bazlam i Bəy Maduweŋ Yesu Kəriste a ndo hay. A tsikatay ta gədaŋ tə tsəɓtsəɓ eye, ndəray kə gay faya me bay.