\id ROM - Mekeo NT [mek] -Papua New Guinea 1998 (web version -2013 bd) \h Roma \toc1 Paulo Malele Epapua Roma Taonina Kristiano Papiauꞌi Eeꞌiai Eulaisa Auga \toc2 Roma \toc3 Rom \mt1 Roma \mt2 Paulo Malele Epapua Roma Taonina Kristiano Papiauꞌi Eeꞌiai Eulaisa Auga \c 1 \p \v 1 Lau Paulo Iesu Kristo ega pinauga au. Lau auga Deo ega iifa faunina Iesu Kristo fouga faugai papiau epoꞌiai eifalaisau apostolo epamiaisau. \v 2 Ke iifa faunina Iesu fouga egaꞌina auga Deo ega iifa puka elolofa alogaina auga alogai, ega pakoꞌa iifaga profeta faagaꞌiai eifafou kakaua auga. \v 3 Egaꞌina puka alogai Deo Gauga fouga eifania. Ke egaꞌina auga papiau aumauni agaꞌo Davide okogai agemai auga fouga eifania. \v 4 Ke Deo ifo ega Spiritu lolofagai, egaꞌina auga Isa gauga epamia. Ke egaꞌina kapa auga, isa maeai emaunimue auga isapugai egama. Ke isa auga iꞌa aꞌa Lopia Iesu Kristo. \v 5 Isa faagagai, ke isa aka faugai iꞌa Deo eegai gafegafe akaikiꞌa aafia, ke apostolo pinaugaga aafia, ega koa Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi maꞌoai epoꞌiai, papiau Iesu fekepakoꞌania aina fekeafia eoma. \v 6-7 Egaꞌina papiauꞌi epoꞌiai oi Roma taoninai oague aumi isafa Deo eifanimi Iesu Kristo ega papiau epamiaimi. Lau iꞌina malelega lapapua oi Deo alo koꞌagai animi eani aumi, ke eifanimi ega papiau epamiaimi aumi eemiai laulaisa. \p Lau lamegamega ega koa iꞌa Amaꞌa Deo, ke aꞌa Lopia Iesu Kristo fou eꞌi gafegafe akaikiꞌa ke gagao fou fekepenimi foagu felo laoma. \s1 Paulo Roma Papiauꞌi Fauꞌiai Emegamega Deo Tenkiu Epeniia \p \v 8 Lau kapaꞌina maifa kakaua laoma auga, oi maꞌoai faumiai Iesu Kristo faagagai lau eꞌu Deo tenkiu lapenia. Gome oi emi pakoꞌa agofaꞌa fofouga alogai keifafoua papiau maꞌoai kelogo. \v 9-10 Lau ega laifa oma, gome lau aufa kina eꞌu megamegai oi ala laopola omaimi auga Deo koꞌa mo eoma. Lau iifa faunina Deo Gauga Iesu Kristo fouga lainogonia alogai, alou koꞌagai Isa faugai lapinauga. Ke lau lamegamega ega koa pau fuagai Deo ega logoai keaga fepaagalaisa oi eemi faafai laoma. \p \v 11 Gome lau auga alou koꞌagai alafai maoma mafai maisami laoma, ega koa Deo ega Spiritu ipeniꞌi isaꞌi eeuai kekae auꞌi oi fapenimi fapakapulanimi laoma. \v 12 Ega koa lau eꞌu pakoꞌai oi fapakapulanimi, ke oi emi pakoꞌai lau fopakapulaniau laoma. \v 13 Aau akiu Kristiano papiaumi, Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi isaꞌi epoꞌiai Iesu Kristo kepakoꞌania auga, eꞌu pinauga puaga agaꞌo laafiia koa iꞌopoga. Ega koa iꞌopoga, lau kina maꞌo mo opou lapaapa oi eemi mafai, ega koa oi isafa Iesu fopakoꞌania ega koa eꞌu pinauga puaga agaꞌo eemiai faafia laoma. Kai lau oi eemi fafai auga keagaga ekupu mo emai iꞌina kina. Egaꞌina auga oi fologo felo laoma. \p \v 14 Lau eꞌu pinauga auga Grik papiauꞌi o Grik papiauꞌi laaꞌi, ke ikifa auꞌi o ikifa auꞌi laaꞌi ma ganinagai, fou kaiꞌialao fauꞌiai fapinauga paisa. \v 15 Egaꞌina kainai lau alou koꞌagai anina laani iifa faunina Iesu fouga oi Roma taoninai oague aumi isafa maamiai fainogonia laoma. \p \v 16 Lau ega laifa oma, gome iifa faunina Iesu Kristo fouga meagaina alapaꞌaua. Gome egaꞌina auga Deo ega isapu, ke kai mo kai mo iifa faunina Iesu fouga egaꞌina kepakoꞌania auꞌi, Deo isa kaniaꞌi ageagamauga. Ke Deo Iudea papiauꞌi kaniaꞌi ageagamau kakaua afegai kai, Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi kaniaꞌi ageagamauga. \v 17 Gome iifa faunina Iesu fouga alogai, papiau Deo maagai alo opai auꞌi akemia auga epafokia. Ke Deo papiau epalagainiꞌi keꞌina eꞌi pakoꞌa Iesu eegai keoge auga, ega koa mo agelao fuagai, isa Deo maagai alo opai auꞌi akemia.\f + \fr 1:17 \ft Grik malagai auga, pakoꞌa faagagai eꞌina, pakoꞌa faagagai efua.\f* Egaꞌina auga Deo ega iifa pukagai iina eifa oma koa iꞌopoga: “Deo maagai alo opai auga emia auga ega pakoꞌai ageagu aoniamo,”\x + \xo 1:17 \xt Habakuk 2:4\x* eoma. \s1 Deo Ega Guakupu Papiau Epeniiꞌi Efua \p \v 18 Deo ega iifa pukagai ega eifa oma, gome pakoꞌa laaꞌi aisama, papiau Deo aina kainai akepea auꞌi, ke maagai alo opai auꞌi laaꞌi, eꞌi laomai apalaꞌiai Deo ega iifa koꞌa kekaisapua auꞌi, ufai Deo ega guakupu isa epakinaꞌi. \v 19 Gome Deo ala fekelogo oma auga epalogoniꞌi. Lau ega laifa oma, gome Deo eague auga kapa maꞌoai faagaꞌiai epakinaꞌi efua. \v 20 Ke isa epakinaꞌi efua laoma, gome Deo ega isapu akaikiꞌa ageka aoniamo auga, ke Deo egama mo egama, ke kai agaꞌo aeisaisa auga agofaꞌa epagama mo kinagai kapa maꞌoai papiau epakina afeꞌainiꞌi. Ke papiau maꞌo Deo kaisau auga kelogo efua. Ega puo kai agaꞌo Deo oko aelogo ageoma afaekaina. \p \v 21 Lau ega laifa oma, gome isa Deo oko kelogo mo ganinagai, isa Deo akeau afagaina, au akaikiꞌa akepamia, ke tenkiu akepenia. Kai isa opoꞌiai kapa agaꞌo afakepagama kapaꞌi auꞌi mo keopolaniꞌi. Ke guaꞌi kapaꞌina felo, o apala auga aelogo auga isa aloꞌi epaꞌuminania. \v 22 Ke isa ifoꞌi keifa ikifa auꞌi keoma kai isa kafoꞌo auꞌi kemia. \v 23 Ega kainai isa Deo eague aoniamo auga ega akaikiꞌa keoge pagainia iisa iꞌoina kepamia, papiau aumauni afakeagu aoniamo, ke inei, ke aꞌo, ke guaꞌiai keku auꞌi koa iꞌopoꞌi kepamia. \p \v 24 Ega puo Deo isa epuaꞌafuniꞌi isa ifoꞌi guaꞌiai kapaꞌina kemaaniꞌi auꞌi kekapaꞌi, ke laomai apalaꞌi kekapaꞌi agaꞌo agaꞌo ifoꞌi faagaꞌi kelogoaina amage koa laoga maina kekapaꞌi, faagaꞌi amaꞌama koa kepamia. \v 25 Egaꞌina papiauꞌi auga Deo ega iifa koꞌa ipauma auga pifogeai keoge pagainia. Ke Deo epagama kapaꞌi auꞌi mo keau afagainiꞌi, ke eꞌi pinauga kekapa. Kai isa ega koa fakekapa kai, Deo kapa maꞌoai epagamaꞌi auga fekeau afagaina aoniamo. Amen. \p \v 26 Egaꞌina puogai Deo isa epuaꞌafuniꞌi meagai laoꞌi maiꞌi kemaaniꞌi auꞌi mo kekapaꞌi. Egaꞌina alogai isa epoꞌiai papie auꞌi au fou fekeamage auga laoga maina keoge pagainia kai, isa ifoꞌi papie mo papie mo fou kefeu. \v 27 Ega koa iꞌopoga au isafa papie fou fekeamage fekeagu auga laoga maina kepuaꞌafuga kai, ifoꞌi epoꞌiai agaꞌo agaꞌo fou fekefeu auga laoga maina aloꞌiai lo koa iꞌopoga eaga. Ke isa au mo au mo fou kefeu. Ke isa Deo maagai laomai apalaꞌi ipaumaꞌi kekapaꞌi. Ke isa eꞌi kelele afa fekeafia auga isa ifoꞌi kepeniiꞌi efua koa iꞌopoga. \p \v 28 Egaꞌina mo laaꞌi kai, Deo ega iifa logo oko fekelogo auga keopolaga kapa agaꞌo laaꞌi keoma puo, Deo isa epuaꞌafuniꞌi, ega koa Deo isa opolaꞌi eumakalaina auga opolagai Isa maagai kapaꞌina fakekapa eoma auga kekapa. \v 29 Ke isa Deo maagai alo opai laoꞌi maiꞌi laaꞌi auꞌi, ke amage koa laoꞌi maiꞌi apalaꞌi ipaumaꞌi auꞌi, ke mogemoge, ke tiapolo eꞌi laomai auꞌi maꞌoai isa aloꞌi epogu. Ke isa keifa mugumugu. Ke pikupa, auau, akekua, pifoge, ke kelogo laomai apala kai fekekapaꞌi auꞌi laoꞌi maiꞌi maꞌoai aloꞌi epogu. \v 30 Ke isa papiau keifa apala peniꞌi. Ke isa aloꞌi koꞌagai Deo anina akeani. Ke papiau kepaꞌauꞌi kepameagainiꞌi. Ke ifoꞌi keau afagainiꞌi, ke keainaꞌau alogaina. Ke laomai apalaꞌi kepagamaꞌi. Ke inaꞌi amaꞌi ainaꞌi akeafia. \v 31 Ke kapaꞌina felo o apala auga akelogo. Ke pakoꞌa iifaga kekapa kai, kainai akepea. Ke guani auꞌi laaꞌi, ke kai agaꞌo gefa akeauga. \v 32 Isa kelogo Deo ega iifa kaiꞌiai egaꞌina laoꞌi maiꞌi kekapaꞌi auꞌi afa auga fekemae. Ega mo ganinagai isa egaꞌina laoꞌi maiꞌi kekapaꞌi aefuafua, ke papiau laomai ega koaꞌi kekapaꞌi auꞌi isafa ekainia keoma. \c 2 \s1 Deo Papiau Eꞌi Laomai Afa Agepipeni Auga Fouga \p \v 1 Ega puo oi papiau agaꞌo ega laomai afa feafia ooma aumi, oi ifomi emi laomai apala afa openimi. Oi egaꞌina okapa aumi, Deo agogai iifa agaꞌo foifania, ifomi iimi fooge auga afaekaina. Gome oi laomai kapagai papiau egaꞌina laomai apalaꞌi ekapaiꞌi auga afa openia kai, oi ifomi isafa isa laomai apalaꞌi afa openia auga mo laoꞌi maiꞌi okapaꞌi. \v 2 Kai iꞌa alogo Deo ega iifa koꞌa auga kainai egaꞌina laoꞌi maiꞌi apalaꞌi kekapaꞌi auꞌi afa agepeniꞌi. \v 3 Ke oi papiau aumauni mainimi puo laomai apala kekapa afa openiꞌi kai, oi isafa ega koa iꞌopoga okapa aumi, oi oopolaga Deo oi emi apala afa agepenimi auga eegai agopiaukoko agekaina ma ooma? \v 4 O Deo ega gafegafe epenimi epapeaimi emi laomai apalaꞌi foumakalainiꞌi auga alologo ma puo, oi Deo ega gafegafe akaikiꞌa ipauma, ke laomai apala okapa mo ganinagai, afa aepenimi kai eafiapia mo auga laoꞌi maiꞌi oisa papaꞌi? \p \v 5 Kai oi guami eꞌinoka, ke alomiai laomai apalaꞌi alopuaꞌafuniꞌi kainai, Deo ega guakupu oi ifomi faagamiai ogoa mo agelao Deo ega guakupu kina agemai, ke Isa papiau eꞌi laomai felo o apala auga afa koꞌa mo agepeniꞌi kinagai kai. \v 6 Deo auga papiau agaꞌo agaꞌo kapaꞌina kekapa auga, afa ega koa iꞌopoga mo agepeniꞌi. \v 7 Ke papiau laomai felo kekapa alogai, isa Deo au akaikiꞌa akepamia, akeau afagaina, ke aloꞌi akeafiapia mo kapaꞌina akeka aoniamo kapaꞌi akekapuniꞌi auꞌi, Deo isa agu pagai maunina agepeniꞌi. \v 8 Kai kaisau ifoꞌi mo keopolaniꞌi, ke Deo ega iifa koꞌa auga keumakalaina, ke Deo maagai laomai apalaꞌi ipaumaꞌi muniꞌiai kepea auꞌi, Deo ega guakupu akaikiꞌa ipauma akeafia. \v 9 Ke papiau kapaꞌi laomai apalaꞌi kekapaꞌi auꞌi, kiekie akaikiꞌaꞌi ke alomafu akaikiꞌa akeafiꞌi. Egaꞌina auga papiau maꞌoai faagaꞌiai agemia kai, Iudea papiauꞌi auga faagaꞌiai agemia kaukau. Egae kai Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi faagaꞌiai agemia. \v 10 Kai papiau kapaꞌi laomai feloꞌi kekapaꞌi auꞌi, Deo isa au akaikiꞌa agepamiaꞌi, ega papiau akemia, ke ega gagao agepeniꞌi. Egaꞌina auga papiau maꞌoai faagaꞌiai agemia kai, Iudea papiauꞌi faagaꞌiai agemia kaukau kai, Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi faagaꞌiai agemia. \v 11 Gome Deo papiau agaꞌomo afegai aeaulao. \p \v 12 Lau ega laifa oma, gome Iudea papiauꞌi laaꞌi, Moses ega iifa akeafia kai laomai apalaꞌi kekapaꞌi auꞌi, Moses ega iifa afegai Deo isa agepamae umaniꞌi mo. Ke Iudea papiauꞌi Deo ega iifa papagai keagu kai, laomai apalaꞌi kekapaꞌi auꞌi, Deo egaꞌina iifagai isa eꞌi laomai apala afa agepeniꞌi. \v 13 Gome Deo ega iifa aꞌo kelogo auꞌi Deo maagai alo opai auꞌi akemia kai, Deo ega iifa kainai kepea auꞌi, Deo isa alo opai auꞌi agepamiaꞌi. \v 14 Gome Iudea papiauꞌi laaꞌi, Deo ega iifa papagai akeagu auꞌi isa ifoꞌi eꞌi laomaisai Deo ega iifai kapaꞌina fekekapa eoma auga kekapa aisama, Deo ega iifa akelogo mo ganinagai, ifoꞌi laomai kekapaꞌi auꞌi isa eeꞌiai Deo ega iifa koa iꞌopoga kemia. \v 15 Egaꞌina papiauꞌi auga Deo ega iifa kapaꞌina fekekapa eoma auga guaꞌi alogai ekae, ke isa aloꞌi kapaꞌina felo o apala auga epalogoniꞌi, ke aloꞌi opolaꞌi fou kepipaini, ifoꞌi mo puo kepeniꞌi, ke iiꞌi keoge auga kepakinaiꞌa. \v 16 Deo papiau eꞌi laomai maꞌoai afa agepeniꞌi. Egaꞌina auga lau iifa faunina Iesu fouga lainogonia koa iꞌopoga, Iesu Kristo faagagai papiau maꞌoai eꞌi ogefake kapaꞌi kekapaꞌi auꞌi, Deo isa afa felo o apala agepeniꞌi kinagai aisama, maꞌe mo kapa laifa kakaua auꞌi isa faagaꞌiai akemia. \s1 Iudea Papiauꞌi Ke Deo Ega Iifa Fou Fouꞌi \p \v 17 Oi Iudea papiaumi pau oi kapaꞌina okapa? Oi ifomi oifanimi Iudea aumi ooma. Ke oi Deo ega iifa eemiai ekae ooma, ke oi Deo opakoꞌania auga ainaꞌauga opaꞌaua. \v 18 Ke Deo ega iifa oi epamalelenimi puo, oi oifa Deo kapaꞌina anina eani auga ologo efua ooma. Ke Deo maagai kapa akaikiꞌa auga felo ooma. \v 19 Oi ifomi opakoꞌania oi maakimiꞌi auꞌi ipapeaꞌi auꞌi oomaimi. Ke uminagai keagu auꞌi eꞌi eaea omia ooma. \v 20 Ke oi opakoꞌania oi auga malele akelogo auꞌi eꞌi pamalele aumi ooma. Ke oi opakoꞌania oi papiau imoi eꞌeleꞌi koa iꞌopoꞌi kemia auꞌi eꞌi pamalele aumi ooma. Gome Deo ega iifa alogai, logo ke kapaꞌina koꞌa ipauma oko ekae auga oafiia ooma. \v 21 Oi ega ooma puo, oi papiau iꞌoiꞌi opamaleleniꞌi aumi, oi ifomi afolopamalelenimi ma? Ke oi papiau opainiꞌi fakepainao ooma kai, oi alopainao ma? \v 22 Oi papiau amagelofe laaꞌi auꞌi fakekapa aage mo ooma kai, oi egaꞌina laoga maina alokapa ma? Ke oi alomi koꞌagai deo pifogeꞌi aniꞌi aloani kai, oi deo pifogeꞌi eꞌi eꞌai eꞌi amu alopainaoniꞌi ma? \v 23 Ke oi Deo ega iifa eemiai ekae auga ainaꞌauga opaꞌaua kai, oi egaꞌina iifaga laagai aloaopagai, Deo au eꞌele alopamia ma? \v 24 Oi ega okapa oma puo, Deo ega iifa pukagai iina kepapua oma: \q1 “Oi puomiai Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi epoꞌiai Deo aka keifa apala penia.” \rq Aisaea 52:5; Esekiel 36:22\rq* \p \v 25 Lau ega laifa oma, gome oi Deo ega iifa kainai opea koa aisama, oi Deo ega papiau omia auga gouga maguaemi faaga iifalaina emia auga oi faagamiai felo mo emia. Kai oi Deo ega iifa laagai oaopagai koa aisama, oi au maguaeꞌi faaga iifalaina aemia auꞌi koa iꞌopoꞌi omia. \v 26 Kai kaisau maguaeꞌi faaga iifalaina aemia auꞌi kai Deo ega iifa kapaꞌina fekekapa eoma auga kainai kepea koa aisama, isa egaꞌina gouga faagaꞌiai aemia mo ganinagai, Deo isa egaꞌina gouga keafiia auꞌi koa iꞌopoꞌi afaepamiaꞌi ma? \v 27 Ke kaisau egaꞌina gouga faagaꞌiai aemia kai, Deo ega iifa kainai kepea auꞌi, oi kaisau Deo ega iifa kepapua oafia aumi, egaꞌina gouga oafiia mo ganinagai, isa oi Deo ega iifa laagai oaopagai aumi afa apala agoafia akeoma. \p \v 28 Gome au agaꞌo alo laagai mo Iudea auga emia, o faagagai mo maguaega faaga iifalaina emia koa aisama, isa auga Iudea papiauga laaꞌi ke Deo isafa ega papiau koꞌa laaꞌi. \v 29 Kai kai mo aloꞌi ipaumagai maguaeꞌi faaga iifalaina emia auꞌi, egaꞌina gouga auga Deo ega iifa kainai aemia kai, Deo ega Spirituai emia. Egaꞌina papiauꞌi auga Iudea papiauꞌi Deo ega papiau koꞌaꞌi auꞌi. Ke isa Deo ega papiau kemia auga au afagaina papiau aumauni eeꞌiai aemai kai, Deo eegai emai. \c 3 \s1 Deo Kapaꞌina Eifania Agekapa Eoma Auga Agekapa Paisa \p \v 1 Ega koa aisama, oi Iudea papiaumi omia auga, oi Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi kapaꞌina faagagai okaꞌegainiꞌi? Ke maguaemi faaga iifalaina emia auga kapa agaꞌo felo eemiai egama ma? \v 2 Kapa feloꞌi maꞌo oi faagamiai kemia. Egaꞌina epoꞌiai kapaꞌina maifa kakaua laoma auga, Deo Iudea papiauꞌi epakoꞌaniꞌi ega iifa epeniiꞌi. \p \v 3 Kai Iudea papiauꞌi epoꞌiai isaꞌi Deo ega iifa koꞌa mo eifania auga afakepakoꞌania koa aisama, isa afakepakoꞌania puogai Deo ega iifa eifa koꞌania kapaꞌina agekapa eoma iifaga auga laaꞌi akepamia ma? \v 4 Laaꞌi afaekaina! Egaꞌina auga Deo ega iifa pukagai iina kepapua oma: \q1 “Ega koa oi loniniꞌani aisama, kapaꞌina loifania auga opaina mo fekeoma. \q2 Ke papiau oi iifa ipakainai koa kepaapaukaiso, kapaꞌina lokapa auga felo o apala keoma aisama, oi papiau fou iifa opakaisa auꞌi lopaꞌualaiꞌi, iifa ipakaina egaꞌina oi loafiia.” \rq Sam 51:4\rq* \m Deo ega iifa auga koꞌa ipauma koa iꞌopoga, papiau maꞌoai pifoge auꞌi kai, Deo ifogamo auga koꞌa ipauma mo fopamia. \p \v 5 Kai ega koa iꞌopoga iꞌa papiau aumauni aꞌa alo opai laoꞌi maiꞌi laaꞌi auꞌi, Deo ega alo opai laoꞌi maiꞌi epafokiꞌi koa aisama, kapa agaoma? (Lau papiau aumauni eꞌi niniꞌaniai laniniꞌani.) Ega koa aisama, kapa puo Deo ega guakupu iꞌa agepeniꞌa? Deo ega ekapa oma auga afa epipeni lilifu ma? \v 6 Laaꞌi! Deo afa epipeni lilifu koa aisama, Isa agofaꞌa papiauꞌi eꞌi laomai felo o apala auga afa ala agepeni omaꞌi? \v 7 Kai aufalao agaꞌo afeifa afeinaka, “Lau eꞌu pifogeai Deo koꞌa ipauma auga akaikiꞌa lapamia, ke lapalopia alogaina koa aisama, kapa puo lau laomai apala ikapa au paisa lamia, Deo lau eꞌu apala afa agepeniau?” \v 8 Ke aufalao agaꞌo iina afaeifa oma ma? “Iꞌa laomai apalaꞌi amakapaꞌi, ega koa Deo eegai kapa feloꞌi femai.” Papiau isaꞌi lai ega aifa oma keoma, keifa apala penimai. Egaꞌina papiauꞌi ega keifa oma puo afa apala Deo fepeniꞌi auga ekainia. \s1 Papiau Aumauni Maꞌoai Laomai Apala Ikapa Auꞌa \p \v 9 Ega puo pau kapaꞌina agaifania? Iꞌa Iudea papiauꞌa aꞌa felo Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi eꞌi felo ekaꞌegaina ma? Laaꞌi! Ufainagai Deo ega iifa pukagai kepapua koa iꞌopoga, iꞌa Iudea papiauꞌa, ke Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi maꞌoai fou laomai apalaꞌi papaꞌiai aagu, laomai apalaꞌi akapaiꞌi auga puo epeniiꞌa efua. \v 10 Egaꞌina fouga Deo ega iifa pukagai iina eifa oma: \q1 “Deo maagai aufalao agaꞌomo mo ganinagai alo opaina laaꞌi. \q1 \v 11 Ke kai agaꞌo Deo ega iifa oko aelogo, ke kai agaꞌo Deo aekapuga. \q1 \v 12 Ke maꞌoai Deo kemunia, \q2 ke maꞌoai kapa agaꞌo felo eeꞌiai afaegama. \q1 Ke kai agaꞌomo mo ganinagai kapa felo agaꞌo aekapa.” \rq Sam 14:1-3; 53:1-3; Eklesiastik 7:20\rq* \q1 \v 13 “Papiau aisoꞌi gome auga la eagalai alogai kapa apalaꞌi aisaꞌi koa iꞌopoꞌi. \q2 Ke isa pifoge niniꞌaniꞌi akeꞌiai keifaniꞌi.” \rq Sam 5:9\rq* \q1 “Ke kaapa papiau keagaꞌi kemae koa iꞌopoga, isa akeꞌiai papiau keaupuguꞌi.” \rq Sam 140:3\rq* \q1 \v 14 “Isa papiau afa apala fekeafia, \q2 ke niniꞌani kimuga mo fekeifaniꞌi auꞌi akeꞌi epogu.” \rq Sam 10:7\rq* \q1 \v 15 “Ke isa kefiakoa kepealai papiau kegaaupuguꞌi ifaꞌi gafaka keoma. \q2 \v 16 Isa ala kelao auga auokaoka, ke kiekie akaikiꞌa kepagama. \q1 \v 17 Ke isa gagao ikapa laoga maina akelogo.” \rq Aisaea 59:7-8\rq* \q1 \v 18 “Isa eꞌi aguai kapa maꞌoai kekapaꞌi alogai Deo afakemaniꞌiaina.” \rq Sam 36:1\rq* \p \v 19 Kai iꞌa alogo Deo ega iifa egaꞌina auꞌi, Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi aeifaniꞌi kai, Deo ega iifa kapaꞌina eifania auga, papiau kapaꞌi Deo ega iifa papagai keagu auꞌi eifaniꞌi. Deo ega koa ekapaisa ega koa papiau maꞌoai iꞌopoꞌi agaꞌomo laomai apalaꞌi kekapaꞌi puo maꞌoai komo mo fekeoma eoma. Ke agofaꞌa fofouga alogai keagu auꞌi maꞌoai eꞌi laomai felo o apala afa Deo agepeniꞌi paisa. \v 20 Gome kai agaꞌo Deo ega iifa kaiꞌiai mo agepea Deo maagai alo opai auga agemia afaekaina. Lau ega laifa oma, gome Deo ega iifa faagagai iꞌa aꞌa laomai apalaꞌi auga oko alogo felo. \s1 Papiau Eꞌi Pakoꞌai Deo Maagai Alo Opai Auꞌi Kemia \p \v 21 Kai pau papiau Deo ega iifa kainai fekepea alo opai auꞌi fekemia auga keagaga laaꞌi kai, papiau Deo maagai alo opai auꞌi fekemia auga keagaga agaꞌo Deo eegai emai auga iꞌa epakinaiꞌa. Ke egaꞌina keagaga auga Deo ega iifa alogai Moses ega iifa, ke profeta fou muni kapaꞌina agemia fouga keifafoua auga. \v 22 Egaꞌina keagaga auga papiau Deo maagai alo opai auꞌi fekemia auga keagaga. Ke egaꞌina keagaga auga Deo eegai emai. Papiau maꞌoai Iesu Kristo kepakoꞌania pakoꞌagai egaꞌina keagaga emai ekoꞌa, ke Deo maagai papiau maꞌoai auga iꞌoiꞌi agaꞌo laaꞌi. \v 23 Gome papiau maꞌoai laomai apalaꞌi kekapaiꞌi, Deo ega agu afugai ega eaea, ke ega isapu akaikiꞌa afugai afakekoko. \v 24 Kai Deo ega gafegafe akaikiꞌa kainai Iesu Kristo faagagai papiau eꞌi laomai apalaꞌi afaꞌi eogeisa. Ega puo papiau Iesu Kristo kepakoꞌania auꞌi, isa eꞌi laomai apala afa akeogeisa kai, Deo isa maagai alo opai auꞌi epamia aageniꞌi mo. \v 25 Deo Iesu Kristo elogoaina, aꞌo koa iꞌopoga emia imaauga Deo epalao penia, ke kaisau isa ifa iꞌa fauꞌaisai efaka auga epakoꞌania auga, Deo isa ega laomai apalaꞌi eaꞌiniꞌi. Deo ega ekapa oma auga, Isa ega alo opai ala koa auga epakinaiꞌa. Gome aufalao agaꞌo Iesu aepakoꞌania koa kai laomai apalaꞌi ekapaꞌi auꞌi Deo isa ega laomai egaꞌina auꞌi afa apala aepenia eafiapiꞌi mo emai pau eꞌagegeainiꞌi. \v 26 Deo ega koa ekapaisa, Isa ega alo opai ala koa auga pau epakinaiꞌa. Ega koa Deo ifo ega alo opai ala koa auga, ke Iesu Kristo kepakoꞌania auꞌi alo opai auꞌi epamiaꞌi auga iꞌa fepakinaiꞌa eoma. \p \v 27 Deo ega ekapa oma puo, iꞌa kapaꞌina ainaꞌauga agapaꞌaua? Iꞌa aꞌa ainaꞌau keagaga agaꞌo laaꞌi. Ke iꞌa laomai kapagai againaꞌau? Iꞌa Deo ega iifa kainai apea puo againaꞌau ma? Laaꞌi, iꞌa aꞌa pakoꞌa laoga mainai iꞌa Deo maagai againaꞌau. \v 28 Gome lai apamia papiau agaꞌo Deo ega iifa kainai epea puogai Deo maagai alo opai auga aemia kai, ega pakoꞌa kainai Deo maagai alo opai auga emia aoma. \v 29 Ke Deo auga Iudea papiauꞌi mo eꞌi Deo ma? Ke Isa Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi isafa eꞌi Deo laaꞌi ma? E, Isa Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi isafa eꞌi Deo. \v 30 Gome Deo agaꞌomo mo. Isa auga maguaeꞌi faaga iifalaina emia auꞌi eꞌi pakoꞌa kainai alo opai auꞌi agepamiaꞌi. Ke maguaeꞌi faaga iifalaina aemia auꞌi isafa egaꞌina mo pakoꞌagai Deo isa alo opai auꞌi agepamiaꞌi. \v 31 Ega puo iꞌa egaꞌina pakoꞌagai Deo ega iifa aauoka ma? Laaꞌi. Iꞌa aꞌa pakoꞌai Deo ega iifa egaꞌina apakapulania. Ega puo ainaꞌau kapai? Isa afuga inae laaꞌi. Kapaꞌina faagagai? Moses ega iifa kainai opea kainai ma? Laaꞌi kai, oi emi pakoꞌa Iesu Kristo eegai ooge auga kainai. \c 4 \s1 Abraham Ega Pakoꞌai Deo Isa Alo Opai Auga Epamia \p \v 1 Ega koa aisama iꞌa ufuꞌa apaꞌa Abraham, ega laomaisai kapaꞌina ekapulaisa auga faagagai pau kapaꞌina agaifania? \v 2 Gome Abraham ega pinaugai isa Deo maagai alo opai auga gamia koa aisama, isa pinauga kapa ekapaisa auga ainaꞌauga fepaꞌaua. Kai ega koa gamia koa aisama, Deo kapa agaꞌo aekapaisa isa alo opai auga aemia puo, isa Deo agogai afaeainaꞌau. \v 3 Gome Deo ega iifa pukagai iina eifa oma: \q1 “Abraham Deo epakoꞌania, ke Deo isa alo opai auga koa epamia.” \rq Genesis 15:6\rq* \p \v 4 Pau au agaꞌo epinauga aisama, ega pinauga afa feafia paisa puo eafiia kai, pipeni kapa koa akepamia akepeni aagenia mo. \v 5 Kai au agaꞌo Deo faugai aepinauga kai, Deo papiau laomai apalaꞌi kekapaꞌi auꞌi alo opai auꞌi epamiaꞌi auga epakoꞌania aisama, Deo isa ega pakoꞌa kainai alo opai auga koa epamia. \v 6 Davide isafa papiau akepinauga kai, Deo isa alo opai auꞌi koa epamiaꞌi auꞌi, Deo isa kapa feloꞌi epeniꞌi. Egaꞌina fouga Deo ega iifa pukagai iina eifa oma: \q1 \v 7 “Lopia papiau kapaꞌi Isa ega iifa laagai keaopagai auꞌi eꞌi apala eꞌagegeainiꞌi, \q2 ke laomai apalaꞌi kekapaꞌi auꞌi epaoguꞌi, \q2 ke isa Lopia eegai kapa feloꞌi keafiꞌi. \q1 \v 8 Lopia papiau kapa ega laomai apala laaꞌi epamia aeopolaga auga, \q2 Lopia eegai kapa feloꞌi eafiꞌi.” \rq Sam 32:1-2\rq* \p \v 9 Egaꞌina iifaꞌi alogai Deo eegai kapa feloꞌi Davide fouga eifaniꞌi auꞌi, Iudea papiauꞌi maguaeꞌi faaga iifalaina emia auꞌi mo keafiia, o faagaꞌiai egaꞌina gouga aemia auꞌi isafa keafiia? Laaꞌi, maꞌoai keafiia. Gome omaꞌe aifa kakaua koa iꞌopoga, Abraham Deo epakoꞌania kainai, Deo isa alo opai auga koa epamia. \v 10 Ala emia oma Deo Abraham faagagai ega koa ekapaisa? Isa maguaega faaga iifalaina aemia koa kai emia, o emia afegai kai ega koa iꞌopoga emia? Isa egaꞌina gouga faagagai aemia koa kai, Deo isa alo opai auga koa epamia. \v 11 Ke Abraham egaꞌina gouga faagagai aemia koa kai, isa Deo epakoꞌania puo, isa Deo maagai alo opai auga koa epamia. Ke egaꞌina afegai isa maguaega faaga iifalaina emia. Egaꞌina gouga auga isa alo opai ipauma emia auga gouga koꞌa ipauma auga faagagai emia. Ega puo Abraham papiau maꞌoai maguaeꞌi faaga iifalaina aemia kai Deo kepakoꞌania auꞌi ufuꞌi apaꞌi emia. Ega koa Deo isa alo opai auꞌi koa fepamiaꞌi eoma. \v 12 Ke Abraham papiau kapaꞌi maguaeꞌi faaga iifalaina emia auꞌi isafa ufuꞌi apaꞌi emia. Kai isa maguaeꞌi faaga iifalaina mo emia puogai isa ufuꞌi apaꞌi aemia kai, iꞌa ufuꞌa apaꞌa Abraham maguaega faaga iifalaina aemia koa kai ega pakoꞌa Deo eegai eoge auga pakoꞌaga isafa kainai mo kepea auꞌi isafa ufuꞌi apaꞌi emia. \p \v 13 Gome Deo eifa koꞌania Abraham faagagai agofaꞌa papiauꞌi kapa feloꞌi agepeniꞌi, ke agofaꞌa isa apuꞌi agemia eoma. Ke Abraham gauga auꞌi isafa pakoꞌa iifaga egaꞌina keafiia. Kai pakoꞌa iifaga egaꞌina auga Moses ega iifa faagagai aemai kai, Abraham ega pakoꞌa Deo eegai eogeisa, ke Deo isa alo opai auga epamia auga faagagai emai. \v 14 Gome papiau Moses ega iifa papagai keagu auꞌi, Deo eifa koꞌania kapa feloꞌi agepeniꞌi eoma auꞌi kapaꞌi keafiiꞌi koa aisama, eꞌi pakoꞌa anina agaꞌo afaeoge, ke Deo ega pakoꞌa iifaga egaꞌina isa eeꞌiai laaꞌi koa iꞌopoga agemia. \v 15 Gome papiau Moses ega iifa maꞌoai kaiꞌiai akepea afaekaina kainai, Deo ega guakupu Moses ega iifa faagagai emai. Kai Moses ega iifa laaꞌi aisama, papiau egaꞌina iifaga agaꞌo laagai afakeaopagai. \p \v 16 Ega puo Deo ega pakoꞌa iifaga auga, pakoꞌa faagagai emai. Ega koa Deo ega gafegafe akaikiꞌa kainai, pakoꞌa iifaga egaꞌina femai fekoꞌa eoma. Ke Abraham gauga maꞌoai Moses ega iifa papagai keagu auꞌi, ke Abraham ega pakoꞌa muninai kepea auꞌi isafa eeꞌiai pakoꞌa iifaga egaꞌina koꞌa mo femia eoma. Ke Abraham auga iꞌa Deo apakoꞌania auꞌa maꞌoai ufuꞌa apaꞌa. \v 17 Abraham fouga Deo ega iifa pukagai Deo ifo iina eifa oma: “Lau oi ago maꞌo papiauꞌi ufuꞌi apaꞌi lapamiaiso,”\x + \xo 4:17 \xt Genesis 17:5\x* eoma. \m Abraham Deo epakoꞌania auga maagai iꞌa ufuꞌa apaꞌa emia. Deo egaꞌina auga papiau kemae auꞌi mauni mamaga epeniꞌi, ke kapaꞌina akeka auꞌi, kekae koa iꞌopoꞌi eifaniꞌi kegama. \p \v 18 Ke afiaꞌama agaꞌo laaꞌi koa iisa ganinagai, Abraham ega afiaꞌama Deo eegai eogeisa Deo epakoꞌania, ega koa isa ago maꞌo papiauꞌi ufuꞌi apaꞌi femia eoma. Egaꞌina auga Deo ega iifa pukagai Deo Abraham maagai iina eifa oma koa iꞌopoga: “Oi gaumu isafa ega koa iꞌopoga faagagai agemia,”\x + \xo 4:18 \xt Genesis 15:5\x* eoma. \v 19 Kai ega koa aemia koa kai, elogo isa imaauga auga femae koa iꞌopoga, gome isa inipoga 100 koa iꞌopoga. Ke isa akafa Sara imoi fepamauga auga kina efua auga isafa elogo. Kai ega pakoꞌa Deo ega pakoꞌa iifaga ekapa auga eegai eoge auga pakoꞌagai aeapoke. \v 20-21 Ke isa Deo ega pakoꞌa iifaga ekapa auga faepakoꞌania koa iꞌopoga kai, isa opo gua aepamia kai, ega pakoꞌai ekapula. Ke isa Deo isapu akaikiꞌa eegai ekae ega pakoꞌa iifaga egaꞌina koꞌa mo agepamia auga alo koꞌagai epakoꞌania, ke au akaikiꞌa epamia. \v 22 Ega kainai Deo isa alo opai auga koa epamia. \v 23 Kai Deo ega iifa pukagai iꞌina iifaga, “Deo isa alo opai auga koa epamia,” auga iifaga Abraham mo faugai akepapua. \v 24 Kai iꞌa Deo iꞌa aꞌa Lopia Iesu Kristo maeai epamaunimue auga apakoꞌania auꞌa alo opai auꞌa koa agepamiaiꞌa auga isafa fouga kepapua. \v 25 Deo Iesu Kristo papiau imaꞌiai eogeaua, iꞌa aꞌa laomai apalaꞌi fauꞌiai emae. Ke iꞌa Deo maagai alo opai auꞌa famia eoma puo, isa maeai epamaunimue. \c 5 \s1 Alo Opai Aguga \p \v 1 Ega puo iꞌa aꞌa pakoꞌai alo opai auꞌa amia kainai, iꞌa aꞌa Lopia Iesu Kristo faagagai Deo iꞌa fou agagao. \v 2 Deo ega gafegafe akaikiꞌagai, pau iꞌa fou gagaoai aagu. Ke Iesu Kristo iꞌa apakoꞌania auga faagagai agalao gafegafe egaꞌina alogai agakoko agekaina. Ke iꞌa aꞌa afiaꞌamai Deo ega isapu ke ega eaea akaikiꞌa agaisa auga alogama apaꞌau alogaina. \v 3 Iꞌa egaꞌina mo alogama alapaꞌaua kai, aꞌa kiekie isafa alogama apaꞌaua. Gome iꞌa alogo kiekie iꞌa aloꞌa faafiapia mo auga laoga maina epagama. \v 4 Ke akiekie kai aloꞌa aafiapia mo laoga maina auga, iꞌa aꞌa laomai felo epagama. Ke egaꞌina laoga maina afiaꞌama epagama. \v 5 Ke egaꞌina afiaꞌamaga iꞌa aloꞌa afaepamafua. Gome Deo ega Spiritu iꞌa epeniiꞌa auga faagagai Isa alo koꞌagai iꞌa aniꞌa eani auga laoga maina iꞌa guaꞌa alogai eꞌefauka. \p \v 6 Lau ega laifa oma, gome iꞌa papiau aumauni laomai apala ikapa auꞌa, kapa agaꞌo fakapa Deo maagai alo opai auꞌa famia faekaina kina alogai mo, Deo ega logoai kina ekainia aisama, Iesu Kristo papiau Deo akeau afagaina auꞌi fauꞌiai emae. \v 7 Egaꞌina auga kapa akaikiꞌa, gome aufalao agaꞌo papiau agaꞌo alo opaina auga faugai afemae auga oi emu agu alogai agaꞌomo mo koa afemia afoisa. Ke aufalao agaꞌo felo auga faugai papiau agaꞌo alo afepakapulania faugai afemae afoisa. \v 8 Kai iꞌa laomai apalaꞌi akapakapaꞌi kai, Iesu Kristo fauꞌaisai emae. Deo ega ekapa oma puo, Isa alo koꞌagai iꞌa aniꞌa eani auga epakinaiꞌa. \p \v 9 Ega puo pau iꞌa Iesu Kristo ifagai Deo maagai alo opai auꞌa amia kainai, isa faagagai Deo ega guakupuai iꞌa aꞌa laomai apalaꞌi afa fepeniꞌa auga eegai kaniaꞌa ageagamauga paisa. \v 10 Gome iꞌa aꞌa laomai apalaꞌi kainai Deo ega ou auꞌa amia. Kai Deo Gauga ega maeai iꞌa Deo fou agagao. Ega koa aisama, iꞌa Deo fou agagao efua auga, Iesu Kristo ega maunimueai Deo iꞌa kaniaꞌa ageagamauga paisa. \v 11 Egaꞌina mo laaꞌi kai, iꞌa aꞌa Lopia Iesu Kristo faagagai Deo iꞌa fou epoꞌaisai gagao emia. Deo ega koa ekapaisa kainai, iꞌa Deo fou aagu auga alogama amapaꞌaua. \s1 Adamo Faagagai Mae Emai Ke Kristo Faagagai Mauni Emai \p \v 12 Ega puo iꞌa pau iina agaifa oma agekaina. Adamo Deo maagai laomai apala ekapaisa aisama, isa ifogamo faagagai laomai apala emai agofaꞌa fofouga alogai ekoko, ke laomai apala faagagai mae emai. Ega koa iꞌopoga Adamo muninai kemai auꞌi maꞌoai isafa laomai apalaꞌi kekapaiꞌi puo, mae papiau aumauni maꞌoai eeꞌi emai. \v 13 Lau ega laifa oma, gome Deo ega iifa Moses faagagai papiau aepeniꞌi koa kai, laomai apala emai agofaꞌa alogai ekoko efua. Kai Deo ega iifa Moses aepenia alogai, papiau laomai apalaꞌi kekapaiꞌi kai, Deo maagai egaꞌina laoꞌi maiꞌi apalaꞌi akeomaiꞌi. \v 14 Ega mo ganinagai, Adamo faagagai mae eꞌina, papiau kemae mo emai Moses Deo ega iifa eafiia kinagai. Ke papiau kapaꞌi Adamo Deo ega iifa kapula laagai eaopagai koa iꞌopoga akekapaisa mo ganinagai, isa isafa kemae. Ke Adamo ifogamo faagagai mae emai auga, muni aufalao agaꞌo agemai isa faagagai mauni mamaga agemai auga gouga emia. \p \v 15 Adamo auga muni aufalao agaꞌo agemai auga gouga emia kai, Deo papiau aloꞌi opaina femia pipenina epipeni auga, Adamo Deo aina laagai eaopagai auga koa iꞌopoga laaꞌi. Gome au agaꞌomo mo Deo aina laagai eaopagai faagagai papiau maꞌo kemae. Ega koa aisama, Deo ega gafegafe ke egaꞌina pipenina auga au agaꞌomo mo Iesu Kristo ega gafegafe akaikiꞌa faagagai epafakaua emai papiau maꞌo keafiia. \v 16 Ke Deo ega pipeni egaꞌina auga au agaꞌomo laomai apala ekapaisa kainai, papiau maꞌoai kemae auga koa iꞌopoga laaꞌi. Gome Adamo laomai apala ekapaisa kainai, Deo isa ega laomai apala afa epeniia emae, ke papiau maꞌoai kemae. Kai Iesu Kristo faagagai Deo ega pipeni emai, ke papiau maꞌo Deo aina laagai keaopagai auꞌi, Deo maagai aloꞌi opaina epamia. \v 17 Kai Deo ega pipeni egaꞌina auga iꞌoina, gome Adamo ifogamo laomai apala ekapaisa faagagai papiau maꞌoai kemae. Ega koa aisama, papiau kapaꞌi au agaꞌomo mo Iesu Kristo faagagai Deo ega gafegafe akaikiꞌa epafakaua auga, ke aloꞌi opaina femia pipenina keafiia auꞌi, Iesu Kristo faagagai mauni mamaga keafiia. Ke isa agofaꞌa fofouga alogai kapa maꞌoai akeꞌimaꞌi paisa. \p \v 18 Ega puo lau laifa kakaua koa iꞌopoga, Adamo Deo aina laagai aopagai agaꞌomo epamia puogai, Deo papiau maꞌoai fekemae eoma, ke maꞌoai kemae. Ega koa iꞌopoga, Iesu Kristo Deo maagai alo opai laoga maina agaꞌomo mo ekapaisa faagagai, papiau maꞌoai aloꞌi opaina agemia, akeagu aoniamo auga maunina emaiseina. \v 19 Gome Adamo ifogamo Deo aina aeafia faagagai, papiau aumauni maꞌoai apala ikapa auꞌi kemia. Ega koa iꞌopoga, Iesu Kristo isafa ifogamo Deo aina eafiia faagagai, Deo papiau maꞌo Isa maagai alo opai auꞌi agepamiaꞌi. \p \v 20 Kai Deo anina eani papiau Isa ega iifa laagai keaopagai auga logo maꞌo fekelogo eoma puo, ega iifa Moses epeniia. Kai papiau kapaꞌi laomai apalaꞌi maꞌo kekapaiꞌi auꞌi, Deo ega gafegafe ala eakaikiꞌa oma auga isafa kelogo. \v 21 Ega koa laomai apala papiau eꞌimaiꞌi kelao kemae. Ega koa iꞌopoga, Deo ega gafegafe isafa papiau feꞌimaꞌi, iꞌa aꞌa Lopia Iesu Kristo faagagai papiau alo opai auꞌi fekemia, agu pagai maunina fekeafia eoma. \c 6 \s1 Laomai Apalaꞌi Eeꞌiai Omae Ke Iesu Kristo Faagagai Omaunimue Pugu \p \v 1 Ega koa aisama, pau kapaꞌina agaifania? Iꞌa agaifa iꞌa laomai apalaꞌi fakapaꞌi faefuafua, ega koa Deo ega gafegafe iꞌa eeꞌaisai auga akaikiꞌa femia felaoaina agaoma ma? \v 2 Laaꞌi afaekaina! Iꞌa Iesu fou amia kainai laomai apalaꞌi fakapaꞌi auga eegai amae efua koa iꞌopoga auꞌa, ala koa iꞌopoga egaꞌina laoꞌi maiꞌi apalaꞌi auꞌi agugai agaagu paisa? \v 3 Ke iꞌa maꞌoai Iesu Kristo fou famia aoma puo, baptismo aafiia. Ke Iesu Kristo laomai apalaꞌi fauꞌiai kolotiai emae koa iꞌopoga, iꞌa maꞌoai isafa laomai apalaꞌi eeꞌiai famae auga baptismoga aafiia auga alologo ma? Iifa gome oi ologo. \v 4 Ega puo Iesu laomai apalaꞌi fauꞌiai emae keogeisa koa iꞌopoga, iꞌa isafa baptismoai laomai apalaꞌi eeꞌiai amae isa fou keogeiꞌa koa iꞌopoga. Ega koa Amaꞌa Deo ega isapu akaikiꞌagai Iesu Kristo maeai epamaunimue koa iꞌopoga, iꞌa isafa laomai apalaꞌi eeꞌiai famaunimue, agu mamagai faagu eoma. \p \v 5 Gome Iesu laomai apalaꞌi fauꞌiai emae koa iꞌopoga, iꞌa isafa laomai apalaꞌi eeꞌiai agamae isa fou agamia koa aisama, isa emaunimue koa iꞌopoga, iꞌa isafa laomai apalaꞌi eeꞌiai agamaunimue, isa fou agaagu. \v 6 Gome iꞌa alogo isa kolotiai emae aisama, iꞌa papiau aumauni laoga maina ufaina akapa auga, isa fou kolotiai keauꞌuꞌuꞌi. Ega koa laomai apala imaauꞌa eꞌima auga isapuga feauoka, ke laomai apala papagai kalaꞌafi koa falaagu eoma. \v 7 Gome kaisau mo papiau aumauni laoga maina ufaina eegai Iesu Kristo fou kemae auꞌi, Deo isa laomai apalaꞌi eeꞌiai epapealaiꞌi efua. \p \v 8 Ke pau iꞌa Iesu Kristo fou laomai apalaꞌi eeꞌiai amae koa aisama, isa emaunimue mauni mamaga eafiia koa iꞌopoga, iꞌa isafa isa fou mauni mamagai agaagu auga apakoꞌania. \v 9 Gome Iesu Kristo maeai emaunimue puo, isa afaemae pugu, ke mae isapuga isa ageꞌima pugu afaekaina auga isafa alogo. \v 10 Gome isa emae auga, laomai apalaꞌi fauꞌiai emae agaꞌomo. Kai maeai emaunimue pau eague auga Deo faugai eague. \v 11 Ega koa iꞌopoga oi ifomi isafa laomai apalaꞌi eeꞌiai omae koa fopamiaimi kai, oi Iesu Kristo fou omia, Deo faugai oague aumi koa fopamiaimi. \p \v 12 Ega puo laomai apala folologoaina oi imaaumi agemae auga faeꞌima, ega koa oi imaaumi laomai apalaꞌi emaaniꞌi auꞌi kaiꞌiai folopea. \v 13 Ke oi imaaumi kapaꞌi agaꞌo Deo maagai laomai apala ikapa kapa koa folopamia, folologoaina laomai apala folopaꞌa penia. Kai papiau maeai kemaunimue, mauni mamaga keafiia koa iꞌopoga, oi ifomi imaaumi Deo fopaꞌa penia. Ke oi ifomi imaaumi kapaꞌi, alo opai laoga maina ikapa kapaꞌi koa fopamiaꞌi, Deo fopaꞌa penia. \v 14 Ega koa aisama, laomai apala oi afaeꞌimaimi, gome kaniami isagamauga kainai auga, oi Moses ega iifa papagai aloagu kai, Deo ega gafegafe akaikiꞌa papagai oague. \s1 Alo Opai Laoꞌi Maiꞌi Ega Kalaꞌafi Fomia \p \v 15 Ega koa aisama, pau kapaꞌina fakapa? Iꞌa Moses ega iifa papagai alaagu kai, Deo ega gafegafe akaikiꞌa papagai aaguega puo, laomai apalaꞌi fakapaꞌi ma? Laaꞌi! \v 16 Oi ifomi imaaumi ologoaina aufalao agaꞌo opaꞌa penia, kalaꞌafi koa isa aina agoafia ooma aisama, oi kaisau aina oafia auga ega kalaꞌafi omia auga alologo ma? Iifa gome oi kaisau aina oafia auga ega kalaꞌafi omia. Oi laomai apala aina agoafia koa aisama, oi isa ega kalaꞌafi agomia agomae, ke oi Deo aina agoafia koa aisama, oi Deo ega kalaꞌafi agomia Deo maagai alo opai aumi agomia. \v 17-18 Kai ufainagai oi laomai apala ega kalaꞌafi omia mo ganinagai, papiau Deo ega iifa pamaleleꞌi oi kepeniimi auꞌi alomi koꞌagai kaiꞌiai opea. Ke Deo oi laomai apalaꞌi papagai epapealaimi, ke pau alo opai laoga maina ega kalaꞌafi omia. Ega puo Deo tenkiu amapenia. \p \v 19 Oi papiau aumauni imaaumiai auga oapoke puo, lau papiau aumauni eꞌi niniꞌaniai maniniꞌani laoma. Ufainagai oi imaaumi kapaꞌi ologoainiꞌi amage koa laoꞌi maiꞌi opaꞌa penia kalaꞌafi koa omia, egaꞌina laoꞌi maiꞌi papaꞌiai oagu. Ke oi isafa Deo aina laagai oaopagai aefuafua puo, isa maagai laomai apalaꞌi ipaumaꞌi mo okapaiꞌi. Ega koa iꞌopoga mo, pau oi imaaumi kapaꞌi alo opai laoꞌi maiꞌi, ke alo lolofa laoꞌi maiꞌi amopaꞌa penia, kalaꞌafi koa amomia egaꞌina laoꞌi maiꞌi mo amokapaꞌi. \v 20 Ke oi laomai apala ega kalaꞌafi omia kinagai, oi alo opai laoꞌi maiꞌi fokapaꞌi auga eegai opealai. \v 21 Kai egaꞌina laoꞌi maiꞌi pau meagaiꞌi opaꞌauꞌi auꞌi okapaiꞌi alogai, anina agaꞌo oafiia ma? Laaꞌi! Gome egaꞌina laoꞌi maiꞌi okapaiꞌi anina auga mae umamo. \v 22 Kai pau Deo oi laomai apalaꞌi eeꞌiai epapealaimi, ke Deo ega kalaꞌafi aumi omia. Ke pau egaꞌina anina auga oi alomi elolofa, ke muniai afa auga agu pagai maunina agoafia. \v 23 Gome laomai apala afa auga mae umamo. Kai iꞌa aꞌa Lopia Iesu Kristo faagagai Deo ega pipeni auga agu pagai maunina. \c 7 \s1 Amage Faagagai Kapa Agaꞌo Alaafiꞌopo \p \v 1 Aau akiu Kristiano papiaumi, lau kapaꞌina laifa kakaua auga alomi aekainia koa aisama, lau oi Moses ega iifa ologo aumi maamiai laniniꞌani. Au agaꞌo maaga mauninai eague alogai, Moses ega iifa isapuga isa eꞌima auga alologo ma? \v 2 Pau amage papiauꞌi alaafiꞌopoꞌi. Moses ega iifa kainai auga, papie agaꞌo akafa auniꞌi keague alogai, Moses ega iifa isa akafa auniꞌi egopeꞌi. Kai isa akafa agemae koa aisama, Moses ega iifa isa akafa auniꞌi keamage iifaga egopeiꞌi auga egae egupu. \v 3 Ega puo papie egaꞌina akafa eaguega kai ageꞌuegekae au iꞌoina agaꞌo ageakafania koa aisama, papiau isa akeifaga amage papiega kai, au iꞌoina agaꞌo fou kefeu laomai apala kekapa akeoma. Kai isa akafa agemae koa aisama, Moses ega iifa isa akafa auniꞌi egopeiꞌi auga egae agegupu. Ke isa au iꞌoina agaꞌo feakafania mo ganinagai, isa amage papiega kai au iꞌoina agaꞌo fou kefeu laomai apala ikapa papiega afaemia. \p \v 4 Ega puo aau akiu Kristiano papiaumi, lau kapaꞌina maifania laoma auga, Iesu Kristo imaaugai oi isafa Moses ega iifai oi Deo maagai alo opai aumi fomia auga eegai omae. Ega koa oi papiau iꞌoina agaꞌo, Deo isa maeai epamaunimue auga apuga fomia. Ke ega koa Deo faugai iꞌa puaꞌa felo faoge eoma. \v 5 Gome papiau aumauni laoga maina apala iꞌa eꞌimaiꞌa kinagai aisama, laomai apalaꞌi amaaniꞌi auꞌi iꞌa aloꞌaisai keka kepinauga. Egaꞌina auga Moses ega iifa epainiꞌa egaꞌina laoꞌi maiꞌi falakapaꞌi eoma auꞌi iꞌa kepaafiꞌa koa iꞌopoga, egaꞌina laoꞌi maiꞌi akapaiꞌi. Ke iꞌa ega akapa oma puo, puaꞌa auga, iꞌa lalauꞌaisai amae koa iꞌopoga. \v 6 Kai pau auga, Moses ega iifa ufainagai egopeiꞌa auga eegai amae, ke papagai apealai. Ega koa iꞌa Deo ega Spiritu ega keaga mamagai aapauka apinauga. Kai keaga ufaina, Moses ega iifa papiau fouga kepapua auga keagagai alaapa alapinauga. \s1 Moses Ega Iifa Ke Laomai Apala \p \v 7 Ega koa aisama, pau kapaꞌina faifania? Iꞌa agaifa Moses ega iifa auga papiau eꞌi laomai apala epagama agaoma ma? Laaꞌi afaekaina! Iifa gome lau laomai apala kapaꞌina auga falalogo kai, Moses ega iifa faagagai laomai apala kapaꞌina auga lalogo. Gome Moses ega iifa faeifa, “Kapa apalaꞌi folomaaniꞌi,”\x + \xo 7:7 \xt Exodus 20:17; Deuteronomy 5:21\x* faeoma koa aisama, kapaꞌina aka kapa apalaꞌi folomaaniꞌi auga falalogo. \v 8 Kai laomai apala Moses ega iifa kapula egaꞌina epapinauga, kapaꞌina apalaꞌi falakapaꞌi eoma auga, lau epaopolaniau alouai laomai apalaꞌi iꞌoiꞌi maꞌo mo lamaaniꞌi. Gome Moses ega iifa laaꞌi aisama, papiau laomai apala kapaꞌina auga akelogo. Ega puo laomai apala emae koa iꞌopoga. \v 9 Ufainagai Moses ega iifa kapaꞌina eifania auga alalogo felo aisama, lau eꞌu agu alogai laomai apala agaꞌo alakapaisa koa iꞌopoga agugai laagu. Kai muniai Moses ega iifa kapula egaꞌina emai aisama, lau laomai apala kapaꞌina auga lalogo kainai, Moses ega iifa laomai apala eafimauga koa iꞌopoga. Ke lau laomai apalaꞌi lakapaiꞌi puo, Deo maagai lamae koa iꞌopoga. \v 10 Ke Moses ega iifa egaꞌina maꞌoai kaiꞌiai fapea mauni femaiseina faafia eoma auga mo iifaꞌi maꞌoai kaiꞌiai fapea aekainia puo, Moses ega iifa egaꞌina mae emaiseina auga lakapulaisa. \v 11 Lau ega laifa oma, gome laomai apala Moses ega iifa kapula egaꞌina epapinauga, kapaꞌina apalaꞌi falakapaꞌi eoma auga, lau epaopolaniau, efogeisau laomai apala lakapaisa. Ke ega koa emia lau Moses ega iifa kapula kainai auga lau Deo maagai famae. \v 12 Ega koa aisama Moses ega iifa auga Deo maagai elolofa, ke Deo eifa kapula peniꞌa kapaꞌina fakapa eoma auga isafa Deo maagai elolofa, opaina ke felo ipauma. \p \v 13 Ega koa aisama, Deo maagai kapaꞌina felo auga mae lau eeu emaiseina ma? Laaꞌi! Laomai apala mae emaiseina. Ega emia oma ega koa papiau Deo maagai laomai apala kapaꞌina auga fekeisa fekelogo eoma. Ega puo laomai apala kapaꞌina felo auga epapinauga laomai apala lakapaisa, Deo maagai famae eoma. Ega koa emia Deo eifa kapula peniau kapaꞌina fakapa eoma auga iifaga faagagai, laomai apala egaꞌina auga laomai apala ipauma femia eoma. \p \v 14 Lau ega laifa oma, gome Moses ega iifa auga Deo ega Spirituai emai. Kai lau auga, papiau aumauni laomai apala ikapa au, laomai apala lau eꞌafaisau ega kalaꞌafi lamia, laomai apala fakapa eoma. \v 15 Lau ega laifa oma, gome lau ifou kapaꞌina lakapa auga oko alalogo kai, lakapaisa mo. Gome lau kapaꞌina anina laani makapa laoma auga alakapa kai, alou koꞌagai kapaꞌina anina alaani auga lakapa. \v 16 Ke lau kapaꞌina falakapa laoma auga lakapa koa aisama, lau isafa Moses ega iifa kapaꞌina eifania auga ekainia ke felo laoma. \v 17 Ke pau auga lau kapaꞌina anina alaani auga lakapa auga, lau ifou alakapa kai laomai apala lau alouai ekae auga lau epaafiau lakapa. \v 18 Lau ega laifa oma, gome lau lalogo lau papiau aumauni imaau alogai auga kapa agaꞌo felo aeka. Gome lau anina laani kapaꞌina felo auga makapa laoma kai, egaꞌina pinaugaga maafia makapa laoma auga aekainiau. \v 19 Gome lau felo makapa laoma auga alakapa. Kai laomai apala falakapa laoma auga lakapa aefuafua. \v 20 Pau lau kapaꞌina falakapa laoma auga lakapa koa aisama, egaꞌina auga lau ifou alakapa kai, laomai apala lau alouai ekae auga epaafiau lakapa. \p \v 21 Ega puo lau alouai iꞌina iifaga ekae epinauga: Lau alouai laomai felo makapa laoma alogai, laomai apala isafa egae lau alouai eka. \v 22 Gome lau guau alo ipaumagai auga Deo ega iifa eegai alou egama. \v 23 Kai imaau kapaꞌi isaꞌiai auga iifa iꞌoina agaꞌo isa faagaꞌiai epinauga laisa. Ke iifa iꞌoina egaꞌina lau imaauai epinauga auga iifaga, lau alouai kapaꞌina laopolaga felo laoma auga fou kepipaini. Ke laomai apala lau imaau alogai epinauga auga iifaga lau epatipulaniau laomai apala lakapa. \v 24 Ega kainai lau lalifu afeꞌai! Kaisau koa iꞌopoga lau imaauai ega koa lakapaisa puo famae auga eegai agepapealaisau? Kai agaꞌo laaꞌi! \v 25 Kai Deo tenkiu aapenia! Isa iꞌa aꞌa Lopia Iesu Kristo faagagai laomai apalaꞌiai epapealaiꞌa. \p Ega koa aisama, lau alouai auga Deo ega iifa ega kalaꞌafi lamia. Kai papiau aumauni laoga maina apala kainai imaauai auga laomai apala fakapa iifaga ega kalaꞌafi lamia. \c 8 \s1 Deo Ega Spiritu Aguga \p \v 1 Ega puo pau kaisau Iesu Kristo fou kemia auꞌi,\f + \fr 8:1 \ft Papiau isaꞌi iꞌina iifaga isafa kepapua: “papiau kapaꞌi papiau aumauni ega laomai apala agugai akeagu kai, Deo ega Spiritu agugai keagu.’\f* Deo isa eꞌi laomai apala afa afaepeniꞌi. \v 2 Gome Iesu Kristo faagagai Deo ega Spiritu mauni epipeni auga ega iifa, lau laomai apala ke mae fou eꞌi iifa papagai epapealaisau. \v 3 Gome iꞌa papiau aumauni aꞌa laomai apala kainai Moses ega iifa ega isapuai kapaꞌina fekapa aekainia auga Deo ekapaisa. Egaꞌina auga Isa ifo Gauga papiau aumauni aꞌa laomai apala auꞌa iisaꞌaisai eulaisa emai, laomai apalaꞌi fauꞌiai ifo imaauga Deo fepaꞌa penia eoma. Ke ega kainai Deo papiau eꞌi laomai apala kainai afa fekemae eoma auga Iesu Kristo epeniia. \v 4 Deo ega koa ekapaisa, ega koa papiau Moses ega iifa kaiꞌiai fekepea aloꞌi opaina femia eoma auga iifaga, iꞌa papiau aumauni laoga maina apala agugai alaagu kai, Deo ega Spiritu agugai aagu auꞌa faagaꞌaisai egaꞌina iifagai ega pinauga fepafua eoma. \p \v 5 Gome kaisau papiau aumauni laoga maina apala agugai keague auꞌi, opoꞌi papiau aumauni laoga maina apala kapaꞌina emaaga auga eegai keoge. Kai kaisau Deo ega Spiritu agugai keagu auꞌi, opoꞌi Deo ega Spiritu kapaꞌina emaaga auga eegai keoge. \v 6 Gome kaisau papiau aumauni laoga maina apala mino keafia muninai kepea auꞌi Deo maagai kemae. Kai kaisau Deo ega Spiritu aloꞌiai eague auga muninai kepea auꞌi, mauni keafia ke gagaoai keagu. \v 7 Lau ega laifa oma, gome papiau aumauni laoga maina apala mino auga Deo fou keꞌou. Gome papiau aumauni laoga maina apala mino auga, Deo kapaꞌina eifania auga kainai afaepea, ke agekapa isafa afaekaina. \v 8 Ke kaisau papiau aumauni laoga maina apala mino muninai kepea auꞌi, Deo alo akepagama afaekaina. \p \v 9 Kai oi aumi Deo ega Spiritu alomiai eaguega koa aisama, oi papiau aumauni laoga maina apala auga aeꞌimaimi kai, Deo ega Spiritu eꞌimaimi. Ke aufalao agaꞌo Deo ega Spiritu, Iesu Kristo ega Spiritu auga isa alogai laaꞌi koa aisama, isa Iesu Kristo apuga laaꞌi. \v 10 Ke Iesu Kristo oi alomiai eaguega koa aisama, laomai apala kainai, oi imaaumi auga emae koa iꞌopoga. Kai Deo, oi Isa maagai alo opai aumi epamiaimi kainai, pau oi lalaumi auga maaga maunina eague. \v 11 Ke Deo auga Iesu Kristo maeai epamaunimue. Ke Isa ega Spiritu oi alomiai eaguega koa aisama, Spiritu Iesu Kristo maeai epamaunimue, ke oi alomiai eaguega auga faagagai, Isa isafa oi mauni mamaga oi imaaumi agemae auga agepenia agoagu. \p \v 12 Ega puo aau akiu Kristiano papiaumi, iꞌa auꞌa aꞌa pinauga agaꞌo ekae. Kai pinauga egaꞌina auga, iꞌa papiau aumauni laoga maina apala kapaꞌina anina eani auga agugai falaagu. \v 13 Gome oi egaꞌina laoga maina apala auga agugai agoagu koa aisama, oi laomai apalaꞌi agokapaꞌi, Deo maagai agomae. Kai oi Deo ega Spiritu agugai agoagu, ke imaaumi kapaꞌina apala ekapaisa auga agopamaeꞌi koa aisama, oi agoagu aoniamo. \v 14 Gome kaisau Deo ega Spiritu epapeaꞌi kapaꞌina kekapa auꞌi, Deo gauga. \v 15 Lau ega laifa oma, gome oi auga, laomai apala ega kalaꞌafi koa fomia, Deo oi afa apala agepenimi auga, maniꞌina fopaꞌaua pugu auga spirituga aloafia. Kai oi Spiritu Deo gauga epamiaimi auga Spirituga oafiia. Ke Spiritu egaꞌinagai iꞌa aagaga, “Abba,\f + \fr 8:15 \ft Hibru malagai, ‘Amamaiꞌ\f* Amamai,” aoma. \v 16 Ke Spiritu egaꞌina ifo iꞌa aꞌa spirituai epainiꞌa, iꞌa Deo gauga auga koꞌa ipauma eoma. \v 17 Ke iꞌa Deo gauga koa aisama, Deo gauga kapaꞌina akeafia eoma auga, iꞌa isafa agaafia. Ke Deo kapaꞌina Iesu Kristo apuga eoma auga isafa Iesu fou kaiꞌalao agaafia. Gome Iesu Kristo kapaꞌina kiekie epaꞌaua auga koa iꞌopoga, iꞌa aꞌa agu alogai ega agakiekie oma koa aisama, Deo isa isapu ke eaea akaikiꞌa epeniia auga, iꞌa isafa isa fou agaafia. \s1 Pau Akiekie Ke Muni Kapa Akaikiꞌa Faagaꞌaisai Agemia Auga Fouga \p \v 18 Lau ega laifa oma, gome lau eꞌu opola auga pau kapaꞌina kiekieꞌi apaꞌaua auꞌi, muni Deo isapu akaikiꞌa ke eaea iꞌa agepakinaiꞌa auga kapa akaikiꞌa ipauma puo, egaꞌina kiekieꞌi fou agaoge opoꞌi afaekaina. \v 19 Gome Deo ega pagama kapaꞌi maꞌoai auga Deo Isa gauga auꞌi kina fuagai agepaapafokiꞌi auga aloꞌi koꞌagai keague keꞌima. \v 20 Gome laomai apala puogai, pagama kapaꞌi maꞌoai auga kapa agaꞌo laaꞌi kemia. Kai isa ifoꞌi logoꞌiai ega koa aemia kai, Deo isa ega fekemia oma eoma auga ega logoai ega koa emia. Kai afiaꞌama iꞌina auga mo ekae. \v 21 Pagama kapaꞌi maꞌoai fekefugugu laaꞌi fekemia auga laoga maina isa egopeiꞌi koa auga, Deo isa egaꞌina laoga maina eegai agepapealaiꞌi. Ke Isa gauga laomai apalaꞌi maꞌoai papaꞌiai epapealaiꞌi Deo fou keagu auga afuga eega agemaiseiniꞌi. \p \v 22 Gome iꞌa alogo Deo ega pagama kapaꞌi maꞌoai auga, laomai apala kainai ega omagai kekiekie alogaina kepinapina mo emai iꞌina kina. \v 23 Ke isa mo laaꞌi kai, iꞌa ifoꞌa Deo ega Spiritu aafi kakaua auꞌa isafa, kina fuagai Deo iꞌa ageafiꞌa agepafaꞌaia gauga agepamiaiꞌa, imaauꞌa kania ageagamauga auga kina aloꞌa koꞌagai aꞌima alogai, iꞌa isafa aloꞌaisai apinapina. \v 24 Gome iꞌa muni kapaꞌina agaafia auga afiaꞌamagai Deo iꞌa kaniaꞌa eagamauga. Kai kapaꞌina afiaꞌamaga apaꞌaua, ke aisa auga, afiaꞌama koꞌa laaꞌi. Gome aufalao agaꞌo eegai kapa agaꞌo ekae eisa auga afiaꞌamaga aepaꞌaua. \v 25 Kai iꞌa auga kapa agaꞌo alaafia koa auga eegai aꞌa afiaꞌama aoge koa aisama, kapaꞌina mo faagaꞌaisai fekemia mo ganinagai, gamuga mo agaopo agaafiapia mo egaꞌina kapa agaafia paisa auga aꞌima. \p \v 26 Ke iꞌa aloꞌaisai apinapina koa iꞌopoga, Deo ega Spiritu isafa iꞌopoga mo ekapa iꞌa aꞌa apokeai epalagainiꞌa. Gome iꞌa ala famegamega oma auga alalogo kai, Deo ega Spiritu ifo maipinapinaga mo, niniꞌani agaifaꞌopoꞌi afaekaina auꞌi niniꞌaniꞌiai iꞌa fauꞌaisai Deo emegamega penia. \v 27 Ke Deo iꞌa guaꞌa alo eisa auga, Spiritu kapaꞌina eopolaga auga elogo. Gome Deo ega Spiritu Deo ega papiau fauꞌiai, Deo kapaꞌina anina eani auga kainai mo emegamega. \p \v 28 Ke iꞌa alogo, Deo kapa maꞌoai ekapaꞌi auga, papiau kapaꞌi aloꞌi koꞌagai Isa anina keani, ke ifo kapaꞌina fekekapa eoma kainai eifaniꞌi auꞌi fauꞌiai felo mo femia eoma puo ekapaꞌi. \v 29 Gome Deo papiau elogoniꞌi efua auꞌi, feafiꞌi Isa Gauga Iesu Kristo koa iisagai fepalaoꞌi eoma. Ega koa Iesu Kristo aaga akina maꞌo fekemia, ke isa epoꞌiai Iesu Kristo auga faꞌaniau femia eoma. \v 30 Ke kaisau Isa Gauga Iesu Kristo iisagai fepalaoꞌi eoma auꞌi isafa, eifaniꞌi. Ke kaisau eifaniꞌi auꞌi, Isa maagai laomai felo ikapa auꞌi isafa epamiaꞌi. Ke kaisau Isa maagai laomai felo ikapa auꞌi epamiaꞌi auꞌi, epalopianiꞌi isafa, ke Isa afugai ega isapu, eaea, ke ega akaikiꞌa fou alogama kepaꞌaua. \s1 Deo Alo Koꞌagai Papiau Aniꞌi Eani Auga Laoga Maina Kapula Ipauma \p \v 31 Ega koa aisama, iꞌa egaꞌina faagagai kapaꞌina agaifania? Deo iꞌa afeꞌaisai eaulao koa aisama, kai agaꞌo iꞌa agekaisapuiꞌa afaekaina. \v 32 Ke Deo ifo Gauga aeafiapia kai, elogoaina iꞌa maꞌoai fauꞌaisai emae koa aisama, iꞌa Isa Gauga fou amia auꞌa, ega gafegafe akaikiꞌagai kapa maꞌoai isafa agepeniꞌa. \v 33 Deo ifo papiau isa maagai alo opai auꞌi epamiaꞌi. Ega puo kaisau ageoge Deo papiau ekinaniꞌi auꞌi kapaꞌina kekapa auga felo o apala kekapa ageoma? \v 34 Iesu Kristo iꞌa fauꞌaisai emae, ke egaꞌina mo laaꞌi kai, Deo isa maeai epamaunimue. Ke isa Ama kaina kainai eague, ke isa isafa iꞌa fauꞌaisai Deo egoina. Ega puo kaisau iꞌa laomai apala akapaisa auga afa famae eoma? Kai agaꞌo ega ageoma afaekaina. \v 35-36 Iꞌa Iesu Kristo apakoꞌania auꞌa ala aagu oma auga fouga, Deo ega iifa pukagai iina kepapua oma: \q1 “Lopia oi faumuai, lai auga sipi keaupuguꞌi auꞌi koa kepamiaimai. \q2 Ega koa aufa kina lai mae mauni epogai aagu.” \rq Sam 44:22\rq* \m Kai kaisau iꞌa Iesu Kristo alo koꞌagai aniꞌa eani auga laoga maina eegai agepapealaiꞌa? Kina apalaꞌi ma? O alo kiekie kinaꞌi ma? O afi apala kinaꞌi ma? O magea kinaꞌi ma? O aulalu alogaina tiapu eeꞌa laaꞌi auga ma? O mae mauni epogai falao famai auga ma? O aꞌifai fekeaupuguiꞌa auga ma? Egaꞌina epoꞌiai kapa agaꞌo Iesu Kristo alo koꞌagai iꞌa aniꞌa eani auga laoga maina eegai agepapealaiꞌa afaekaina. \v 37 Egaꞌina mo laaꞌi kai, Iesu Kristo alo koꞌagai iꞌa aniꞌa eani auga faagagai, egaꞌina kapaꞌi maꞌoai agapalutiniꞌi. \v 38-39 Gome lau alou koꞌagai lapakoꞌania auga, kapa agaꞌomo ganinagai, iꞌa aꞌa Lopia Iesu Kristo faagagai Deo alo koꞌagai iꞌa aniꞌa eani epakinaiꞌa auga eegai agepapealaiꞌa afaekaina. Iifa gome mae, o mauni, agelo o tiapolo, pau aague auga o muni agaagu auga, o isapu, o ufa gua o aꞌisa papagai, o Deo ega pagama kapaꞌi agaꞌomo ganinagai, Deo alo koꞌagai iꞌa aniꞌa eani auga eegai agepapealaiꞌa afaekaina. \c 9 \s1 Deo Papiau Ekinaniꞌi Auꞌi \p \v 1 Pau Iesu Kristo agogai kapaꞌina laifania auga koꞌa mo laifania. Deo ega Spiritu lau epalogoniau lau ifou isafa koꞌa mo laifania, alapifoge koꞌa mo eoma. \v 2 Egaꞌina auga lau ifou eꞌu papiau fauꞌiai alou emafu alogaina, ke eꞌu alo kiekie afaefuafua. \v 3 Gome lau ifou eꞌu ago papiauꞌi, aau akiu ipaumaꞌi auꞌi Iesu Kristo akepakoꞌania koa aisama, Deo lau isa fauꞌiai afa apala fepeniau, ke Iesu Kristo eegai fepapealaisau mo ganinagai, lau eeuai auga kapa agaꞌo laaꞌi. \v 4 Isa auga Israel papiauꞌi Deo ekinaniꞌi auꞌi. Deo isa eafiiꞌi epafaꞌaꞌi gauga epamiaiꞌi. Ke isa Deo ega isapu ke eaea akaikiꞌa keisa auꞌi. Ke Deo isa fou pakoꞌa niniꞌanina kapula kekapaisa auꞌi. Ke isa Moses ega iifa keafiia auꞌi. Ke isa Deo ega eꞌai Deo ala fekeau afagai oma auga kelogo auꞌi. Ke isa Deo ega pakoꞌa iifagai muni kapaꞌina agepeniꞌi eoma keafiia auꞌi. \v 5 Isa auga Abraham, ufuga apa fou okoꞌiai kemai auꞌi. Ke Iesu Kristo papiau aumauni emia auga, isa okoꞌiai emai. Ke isa auga Deo kapa maꞌoai ekaꞌegainiꞌi auga, amaau afagaina aoniamo. Amen. \p \v 6 Ega mo ganinagai, Israel papiauꞌi Iesu akepakoꞌania puo, Deo ega pakoꞌa iifaga isa eeꞌiai ekapaisa auga koꞌa aemia alaoma. Gome Israel papiauꞌi keomaꞌi auꞌi maꞌoai epoꞌiai isaꞌi mo Deo ega papiau kemia. \v 7 Ke isa Abraham okogai kemai auꞌi puo, isa maꞌoai Deo ega papiau akemia kai, epoꞌiai isaꞌi mo Deo ega papiau kemia. Egaꞌina auga Deo ega iifa pukagai Deo ega pakoꞌa iifaga Abraham maagai iina eifa oma: “Aisak faagagai oi gaumu koꞌaꞌi akemai,”\x + \xo 9:7 \xt Genesis 21:12\x* eoma. \v 8 Egaꞌina iifaga auga, Deo ega pakoꞌa iifaga kainai kemauni auꞌi mo, Abraham gauga koa epamiaꞌi. Kai kaisau papiau aumauni maꞌoai kemauni koa iꞌopoga mauninai kemauni auꞌi Deo gauga laaꞌi. \v 9 Gome Deo ega pakoꞌa iifaga auga fouga Deo ega iifa pukagai iina kepapua oma: “Lau kina lapaapa auga kina agekaina aisama, alamue alamai, ke Sara imoi maguaega agepamauga,”\x + \xo 9:9 \xt Genesis 18:10, 14\x* eoma. \p \v 10 Egaꞌina mo laaꞌi kai, Rebeka gauga kafela auniꞌi amaꞌi agaꞌomo, iꞌa ufuꞌa apaꞌa Aisak faagagai kemai. \v 11-12 Gome Deo papiau ekinaniꞌi, ega koa kapaꞌina gakapa eoma auga koꞌa mo femia eoma. Kai Isa ega koa ekapaisa auga papiau eꞌi pinauga kainai laaꞌi kai, Isa papiau eifaniꞌi auga kainai ekapaisa. Ega kainai imoi kafela akemauni koa kai, o kapa felo o apala agaꞌo akekapa koa kai, Deo Rebeka maagai eifa koꞌania iina eifa oma: “Imoi faꞌaniauga auga imoi eke auga ega kalaꞌafi agemia,”\x + \xo 9:11-12 \xt Genesis 25:23\x* eoma. \v 13 Egaꞌina auga Deo ega iifa pukagai afu iꞌoina agaꞌogai iina eifa oma koa iꞌopoga mo emia: “Lau alou koꞌagai Iakobo anina laani kai, Esau auga alou koꞌagai anina alaani.”\x + \xo 9:13 \xt Malaki 1:2, 3\x* \p \v 14 Ega koa aisama, iꞌa kapaꞌina agaifania? Deo ifo ega koa ekapaisa puo, Isa alo opai auga laaꞌi ma? Laaꞌi, Isa alo opai auga paisa! \v 15 Gome Deo ega iifa pukagai Isa Moses epainia iina eifa oma: \q1 “Lau kaisau gua laania auga gua alaania. \q2 Ke alaifamue pugu. Lau kaisau gua laania auga gua alaania,” \p eoma. \rq Exodus 33:19\rq* \p \v 16 Deo ega eifa oma puo, papiau kapaꞌina anina keani auga, o kapaꞌina felo kekapa auga puogai, isa guaꞌi aeania kai, Deo ifo kaisau gua feania eoma auga puogai isa gua eania. \v 17 Lau ega laifa oma, gome Deo ega iifa pukagai Deo Isipto ago eꞌima auga Faro epainia iina eifa oma: “Oi faagamuai Lau eꞌu isapu papiau fekeisa, ke agofaꞌa fofouga alogai Lau akau fekeifafoua laoma. Egaꞌina puogai Lau oi kin lapamiaiso,”\x + \xo 9:17 \xt Exodus 9:16\x* eoma. \v 18 Ega puo Deo kaisau gua feania eoma auga gua eania, ke kaisau gua fepaꞌinokania eoma auga, gua epaꞌinokania. \s1 Deo Ega Guakupu Ke Ega Guani \p \v 19 Lau ega laifa oma aisama, oi epomiai aufalao agaꞌo lau afepainiau afeinaka: “Deo ifo kapa maꞌoai ekapa koa aisama, kai agaꞌo Deo ifo kapaꞌina fekapa eoma auga agekaisapua afaekaina. Ega kainai kapa puo Deo iꞌa puo epeniꞌa paisa?” \v 20 Aai, papiau aumauni! Oi kai puo Deo ega iifa afa opamue? “Kapaꞌina egama auga, isa epagama auga agepaina ageinaka, ‘Kapa puo lau iina lopagama omaisau?’ ageoma agekaina ma?” Laaꞌi, afaekaina! \v 21 Oi amoopolaga. Oga ikapa auga aꞌisa egaꞌinagai mo oga isa ekapaꞌi, au akaikiꞌaꞌi fekepapinauganiꞌi, ke isaꞌi auga papiau aageꞌi fekepapinauganiꞌi eoma. Isa ega koa ekapa auga, isapu eegai laaꞌi ma? E, Isa ifo ega isapuai ega koa ekapa. \p \v 22 Papiau aumauni isaꞌi auga Deo ega guakupu akeafia. Ke isa kefua keague Deo isa feauoka afeꞌainiꞌi auga papiauꞌi. Kai Deo ega isapu ala koa auga papiau fekelogo eoma puo, ifo logogai Isa ega guakupu papiau fepakinaꞌi eoma auga eeꞌiai alo eafiapia mo. \v 23 Kai papiau isaꞌi auga Deo isa guaꞌi feania auꞌi. Ke Deo isa epafuaꞌi keague Isa ega isapu ke eaea fekeisa eoma auꞌi. Deo egaꞌina papiauꞌi Isa ega isapu ke eaea ala eakaikiꞌa oma auga fekeisa fekelogo eoma. Ega mo ganinagai, kai agaꞌo Deo kapaꞌina ekapaisa auga eegai iifa agaꞌo faeifania. \v 24 Egaꞌina papiauꞌi epoꞌiai Deo iꞌa isafa eifaniꞌa. Kai Deo iꞌa Iudea papiauꞌa mo aeifaniꞌa kai, Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi isafa eifaniꞌi. \v 25 Egaꞌina fouga profeta Hosea Deo ega iifa pukagai iina epapua oma: \q1 “Lau eꞌu papiau laaꞌi auꞌi alaifaniꞌi eꞌu papiau alaomaꞌi. \q2 Ke Lau kaisau anina alaani auga, alaifaga alou koꞌagai anina laani auga alaoma,” \p eoma. \rq Hosea 2:23\rq* \m \v 26 Ke iina isafa eifa oma: \q1 “Oi auga Lau eꞌu papiau laaꞌi eoma, egaꞌina afugai iina agemia oma; \q2 papiau Isa akeifaniꞌi ‘Deo eague aoniamo auga gauga auꞌi’ akeoma,” \p eoma. \rq Hosea 1:10\rq* \p \v 27 Ke Deo ega iifa pukagai profeta Aisaea Israel papiauꞌi fouꞌi eifania iina eagaga oma: \q1 “Israel auꞌi agealogai alogaina aꞌuai figu koa iꞌopoga fekemia mo ganinagai, \q2 keagu auꞌi isaꞌi mo kaniaꞌi ageisagamau. \q1 \v 28 Gome Lopia kapaꞌina eifania auga, fofouga agofaꞌai agekapa agefiakoa,” \p eoma. \rq Aisaea 10:22-23\rq* \p \v 29 Deo ega iifa pukagai Aisaea eifa kakaua koa iꞌopoga: \q1 “Lopia Isapu Akaikiꞌa auga, iꞌa ufuꞌa apaꞌa isaꞌi faepuaꞌafuniꞌi koa aisama, \q1 Sodom taonina papiauꞌi laaꞌi kemia koa iꞌopoga famia, \q2 ke Komora taonina papiauꞌi laaꞌi kemia koa iꞌopoga famia,” \p eoma. \rq Aisaea 1:9\rq* \s1 Israel Papiauꞌi Iesu Akepakoꞌania Auga Fouga \p \v 30 Ega koa aisama, kapaꞌina agaifania? Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi Deo maagai alo opai laoga maina muninai akepea auꞌi Iesu Kristo kepakoꞌania kainai, Deo isa alo opai auꞌi epamiaiꞌi. \v 31 Kai Israel papiauꞌi aloꞌi opaina gamia keoma Moses ega iifa muninai kepea auꞌi, Deo isa alo opai auꞌi aepamiaꞌi. \v 32 Kapa puo? Gome isa eꞌi pakoꞌai aloꞌi opaina femia auga muninai akepea kai, pinauga isa aloꞌi opaina agepamia koa egaꞌina muninai kepea. Ega koa kekapaisa, isa eꞌi pakoꞌa Iesu Kristo eegai akeogeisa puo, Iesu auga kepo keagai eka papiau ifeꞌi keꞌanina auga koa kepo emia ifeꞌi keꞌanina keꞌualai. \v 33 Egaꞌina fouga Deo ega iifa pukagai Deo iina eifa oma: \q1 “Amoisa, Lau Sion ikugai papiau ifeꞌi fekeꞌanina kepo laogeisa. \q2 Ke papiau epaꞌualaiꞌi auga fopa egae laogeisa. \q1 Kai kaisau mo isa kepakoꞌania auꞌi afakemeagai,” \p eoma. \rq Aisaea 8:14\rq* \c 10 \p \v 1 Aau akiu Kristiano papiaumi, lau Israel papiauꞌi fauꞌiai alou koꞌagai anina laani, ke eꞌu megamega Deo eegai auga, Deo isa kaniaꞌi feagamauga laoma. \v 2 Gome isa aloꞌi koꞌagai Deo muninai kepea kai, Deo ega iifa koꞌa logo auga kainai akepea auga koꞌa mo laifafoua. \v 3 Gome Deo eegai alo opai laoga maina emai auga oko akelogo kai, ifoꞌi Deo maagai alo opai auꞌi fekemia auga keagaga kekapunia. Ega koa kekapaisa, Deo isa aloꞌi opaina fekemia eoma auga kainai akepea. \v 4 Gome Iesu Kristo auga, Moses ega iifa papiau Deo maagai alo opai auꞌi fepamiaꞌi eoma pinauga auga isa epafua. Ega koa kaisau mo isa kepakoꞌania auꞌi Deo maagai alo opai auꞌi fekemia eoma. \p \v 5 Lau ega laifa oma, gome Moses ega iifa pukagai ega iifa muninai kepea alo opai auꞌi kegamia keoma auga fouga iina eifa oma: “Kaisau iꞌina iifaꞌi maꞌoai agekapaꞌi auga, egaꞌina iifaꞌi kaiꞌiai ageagu,”\x + \xo 10:5 \xt Lefitikus 18:5\x* eoma. \v 6 Kai pakoꞌa puogai Deo maagai alo opai auꞌi kemia auga fouga iina eifa oma: “Oi guami alogai foloifa foloinaka, ‘Kaisau ufai ageꞌagau?’\x + \xo 10:6 \xt Deuteronomy 30:12\x* folooma. (Egaꞌina iifaga auga Iesu Kristo feake femai auga fouga eifania.) \v 7 “Ke oi guami alogai foloifa foloinaka, ‘Kaisau ageake agelao aꞌisa papagai ipauma?’\f + \fr 10:7 \ft \xt Deuteronomy 30:13\ft Grik malagai auga, ‘Abyssꞌ.\f* folooma. (Egaꞌina iifaga auga Iesu Kristo maeai femaunimue auga fouga eifania.) \v 8 Ega koa aisama, Moses Deo ega iifa pukagai kapaꞌina feifania eoma. Isa iina eifa oma: “Lopia ega iifa oi eemuai ekae; Egaꞌina iifaga oi akemuai, ke guamuai isafa ekae,”\x + \xo 10:8 \xt Deuteronomy 30:14\x* eoma. Egaꞌina iifaga pau aifafoua auga pakoꞌa fouga eifania. \v 9 Pakoꞌa iifaga egaꞌina auga oi akemiai Iesu Kristo Lopia auga agoifafoua, ke alomi koꞌagai Deo isa maeai epamaunimue auga agopakoꞌania aisama, Deo oi kaniami ageagamauga. \v 10 Gome oi alomi koꞌagai Iesu agopakoꞌania aisama, Deo maagai alo opai aumi agomia. Ke oi akemiai Iesu Kristo Lopia auga agoifafoua aisama, Deo oi kaniami ageagamauga. \v 11 Ega koa emia auga Deo ega iifa pukagai kepapua koa iꞌopoga mo emia: “Kaisau isa epakoꞌania auga, afaemeagai.”\x + \xo 10:11 \xt Aisaea 28:16\x* \v 12 Egaꞌina iifaga auga papiau maꞌoai mo fouꞌi eifania. Gome Iudea papiauꞌi ke Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi fou epoꞌiai iꞌoina agaꞌo laaꞌi, Deo auga ifogamo isa maꞌoai eꞌi Lopia emia. Ke kaisau mo Isa aka keifaga auꞌi, kapa feloꞌi maꞌo agepeniꞌi. \v 13 Gome egaꞌina fouga Deo ega iifa pukagai iina eifa oma: “Papiau maꞌoai Lopia aka keifaga auꞌi, kaniaꞌi ageisagamau,”\x + \xo 10:13 \xt Joel 2:32\x* eoma. \p \v 14 Ega kainai papiau Lopia akepakoꞌania koa aisama, ala koa iꞌopoga Isa aka akeifaga? Ke Isa fouga aꞌo akelogonia koa aisama, ala koa iꞌopoga Isa akepakoꞌania agekaina? Ke kai agaꞌo Isa fouga afaeinogonia koa aisama, ala koa iꞌopoga Isa fouga akelogo? \v 15 Ke Deo isa afaeulaiꞌi koa aisama, ala koa iꞌopoga isa akeinogo agekaina? Ega kainai Deo ega iifa pukagai iina eifa oma: “Deo ega iifa faunina kepapea auꞌi auga ifeꞌi efelo alogaina,”\x + \xo 10:15 \xt Aisaea 52:7\x* eoma. \p \v 16 Kai profeta Aisaea Deo ega iifa pukagai iina eifa oma: “Lopia, kaisau iꞌa aꞌa iifa epakoꞌania?”\x + \xo 10:16 \xt Aisaea 53:1\x* eoma. Egaꞌina iifaga koa iꞌopoga, Israel papiauꞌi maꞌoai laaꞌi kai, isaꞌi mo iifa faunina Iesu fouga kainai kepea. \v 17 Ega mo ganinagai, papiau iifa aꞌo kelogo aisama, Iesu kepakoꞌania. Ke egaꞌina iifaga auga Iesu ega iifa faagagai emai. \v 18 Kai lau lapaꞌani. Israel papiauꞌi egaꞌina iifaga aꞌo akelogonia ma? Laaꞌi, isa egaꞌina iifaga aꞌo kelogonia. Egaꞌina fouga Deo ega iifa pukagai iina eifa oma: \q1 “Lopia fouga iifafouga emia auga ainaꞌi elao agofaꞌa fofouga aꞌo kelogonia, \q2 ke eꞌi iifa elao agofaꞌa fua eafiia,” \p eoma. \rq Sam 19:4\rq* \p \v 19 Kai lau lapaꞌani pugu. Israel papiauꞌi egaꞌina iifaga oko akelogo ma? Laaꞌi, oko kelogo efua. Gome Moses eufai Deo ega iifa iina eifa oma: \q1 “Oi Lau eꞌu ago papiauꞌi laaꞌi auꞌi eeꞌiai fopikupa auga laoga maina alakapa. \q2 Ke Lau oi ago agaꞌo papiauꞌi kapa agaꞌo akelogo auꞌi eeꞌiai guami fekupu auga laoga maina alakapa,” \p eoma. \rq Deuteronomy 32:21\rq* \p \v 20 Ke profeta Aisaea isafa aimaniꞌina mo Deo ega iifa iina eifa oma: \q1 “Papiau Lau afakekapuniau auꞌi, akekapulaisau. \q2 Ke papiau Lau afakepaꞌani ainiau auꞌi, Lau ifou isa alaapakina peniꞌi,” \p eoma. \rq Aisaea 65:1\rq* \p \v 21 Kai Deo Israel papiauꞌi eifaniꞌi auga fouga Aisaea iina eifa oma: \q1 “Papiau Lau ainau akeafia auꞌi, ke keumakalainiau auꞌi eeꞌiai \q2 aufa kina Lau imau lakalaisa,” \p eoma. \rq Aisaea 65:2\rq* \c 11 \s1 Deo Israel Papiauꞌi Isaꞌi Keague Auꞌi Guaꞌi Eaniia \p \v 1 Ega koa aisama, lau lapaꞌani pugu. Deo isa ega papiau, Israel papiauꞌi eumakalainiꞌi efua ma? Laaꞌi! Gome lau ifou isafa Israel papiauꞌi agaꞌo. Lau Abraham okogai lamai, ke lau Israel ikupuꞌi epoꞌiai ikupu aka Benjamin keoma auga ikupuga au. \v 2 Iifa gome Deo ega papiau ufainagai elogo kakauꞌi auꞌi, aeumakalainiꞌi. Ke oi Deo ega iifa pukagai profeta Elaija Israel papiauꞌi kapaꞌina kekapaisa auga Deo maagai fouꞌi ala eifa oma auga fouga alologo ma? Laopolaga oi ologo. \v 3 Elaija Deo epainia einaka: “Lopia, isa Oi emu profeta keaupuguiꞌi, ke amu Oi kepaꞌa penio auꞌi afuꞌi keauokaꞌi. Ke lau ifou mo laague, ke isa lau isafa kekapuniau kegaaupuguisau keoma,”\x + \xo 11:3 \xt 1 Kings 19:10, 14\x* eoma. \v 4 Ega aisama Deo isa ega iifa afa ala epenimue oma? Deo isa epainia einaka, “Lau papiau 7000 deo pifoge aka Baal agogai akeanifeꞌu auꞌi Lau fauai lapaagu meꞌeꞌi keague,”\x + \xo 11:4 \xt 1 Kings 19:18\x* eoma. \v 5 Ega puo pau kina isafa ega koa iꞌopoga, Deo ega gafegafeai Israel papiauꞌi isaꞌi ekinaniꞌi keague. \v 6 Ke Deo ega gafegafeai ega koa ekapaisa koa aisama, papiau eꞌi pinaugai Deo ega koa afaekapa pugu. Kai papiau eꞌi pinaugai Deo ega gakapa oma pugu koa aisama, Isa ega gafegafe auga gafegafe koꞌa laaꞌi femia. \v 7 Kai kapaꞌina emia efua? Israel papiauꞌi eꞌi pinaugai Deo maagai alo opai auꞌi fekemia auga kekapunia aefuafua kai, isa Deo maagai aloꞌi opaina aemia paisa. Kai Deo ekinaniꞌi auꞌi mo, Deo maagai alo opai auꞌi kemia. Kai aekinaniꞌi auꞌi guaꞌi eꞌinoka, Deo eifaniꞌi auga aina akelogonia. \v 8 Isa fouꞌi Deo ega iifa pukagai iina eifa oma: \q1 “Deo isa ainafua spirituga epeniiꞌi, \q2 ke isa maaꞌi ekae kai kapa agaꞌo akeisa, \q2 ke isa ainaꞌi ekae kai kapa agaꞌo aꞌo akelogonia mo emai pau kina,” \p eoma. \rq Deuteronomy 29:4; Aisaea 29:10\rq* \p \v 9 Ke Deo ega iifa pukagai Davide isafa isa fouꞌi iina eifa oma: \q1 “Isa eꞌi miamia foꞌamaga maꞌo auga pa, nio, ke isa ifeꞌi fekeꞌanina fekeꞌualai kapaꞌi koa fekemia, \q2 ke eꞌi laomai apala afa fekeafia auga ifeꞌi fekeꞌanina kapa koa femia. \q1 \v 10 Ke isa maaꞌi feꞌumina ega koa kapa agaꞌo fakeisa, ke ofaꞌi felou umamo,” \p eoma. \rq Sam 69:22-23\rq* \s1 Deo Iudea Papiauꞌi Laaꞌi Auꞌi Kaniaꞌi Eagamauga Auga Fouga \p \v 11 Israel papiauꞌi faagaꞌiai ega koa emia koa aisama, lau lapaꞌani pugu. Isa keꞌualai aisama, kelifu afeꞌai puo, fekeꞌue Deo ega gafegafe fekeafia auga afaekaina ma? Laaꞌi, agekaina! Kai isa Deo ega iifa laagai keaopagai puo, Deo papiau kaniaꞌi feagamauga eoma auga laoga maina Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi eeꞌi elao. Ega koa Israel papiauꞌi isa eeꞌiai fekepikupa eoma. \v 12 Kai Israel papiauꞌi Deo ega iifa laagai keaopagai, ke isa Deo ega gafegafe kepagea auga, agofaꞌa fofouga alogai Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi Deo ega kapa feloꞌi maꞌoai isa faagaꞌiai kemia. Ega koa aisama, Deo ega logoai Israel papiauꞌi kaniaꞌi ageisagamau eoma auga koꞌa ipauma agemia aisama, agofaꞌa fofouga papiauꞌi Deo ega kapa feloꞌi keafi kakaua auga koa iꞌopoga kai, pau isa auga laagai maꞌo alogaina akeafiꞌi. \p \v 13 Kai lau oi Iudea papiaumi laaꞌi aumi lapainimi. Lau Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi eꞌi apostolo lamia, isa fauꞌiai egaꞌina pinauga lakapa paisa koa aisama, lau eꞌu pinauga egaꞌina auga Deo maagai kapa akaikiꞌa ipauma lapamia. \v 14 Lau ega lakapa oma auga, lau ifou eꞌu papiau Deo Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi kaniaꞌi eagamauga auga fekeisa fekepikupa, ega koa isa Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi koa kegamia akeoma aisama, Deo isa epoꞌiai papiau isaꞌi kaniaꞌi feagamauga laoma. \v 15 Gome Deo isa eumakalainiꞌi auga, Deo agofaꞌa fofouga fou kegagao. Ega koa aisama, Deo isa ageafimueꞌi pugu aisama, Deo maagai kemae koa iꞌopoga auga agepamaunimueꞌi akeagu aoniamo. \p \v 16 Kai Iudea papiauꞌi Deo ekinaniꞌi auꞌi alaafiꞌopoꞌi alaifania. Palafa isa mo Deo kepaꞌa peni kakaua auga Deo maagai elolofa koa aisama, palafa fofouga Deo maagai elolofa. Ke au gagamuga Deo maagai elolofa koa aisama, au aga auꞌi isafa Deo maagai kelolofa. \v 17 Kai Iudea papiauꞌi auga olive auga koꞌa ipauma auga koa iꞌopoꞌi. Ke oi Roma Kristiano papiaumi auga, ago alogai olive auga euki auga koa iꞌopomi. Kai olive auga koꞌa ipauma auga aga isaꞌi kefaiponiꞌi. Ke oi, ago alo olive auga koa iꞌopoga aumi auga, Deo eafiimi olive koꞌa ipauma auga faagagai eogefoumi. Ke pau olive koꞌa gagamugai foꞌama felo eafia auga, oi fou kaimialao oafia. \v 18 Deo ega koa ekapaisa koa aisama, olive auga koꞌa auga aga kefaiponiꞌi auꞌi eeꞌiai foloainaꞌau. Kai oi afoainaꞌau koa aisama, iꞌina foopolaga. Oi auga au aga mainimi, ke oi au gagamuga foꞌama alopenia kai, au gagamuga oi foꞌama epenimi. \p \v 19 Ega puo oi iina foifa oma, “Olive koꞌa auga aga kefaiponiꞌi, ega koa lau fekeafiau olive koꞌa auga faagagai fekeogefouisau,” fooma. \v 20 Iifa gome, egaꞌina iifaga koꞌa ipauma. Kai Iudea papiauꞌi olive aga koꞌa ipauma auꞌi isaꞌi eꞌi pakoꞌa laaꞌi kainai kefaiponiꞌi. Ke oi auga emi pakoꞌa kainai, oi isa afuꞌi oafiia olive auga koꞌa ipauma auga faagagai oafiau oapae. Ega puo oi ifomi foloau afagainimi kai, Deo maagai fomaniꞌi. \v 21 Gome Deo Israel papiauꞌi olive auga koꞌa auga aga mo ganinagai, aepuaꞌafuniꞌi kai, efaiponiꞌi koa aisama, oi olive auga ago alogai euki auga aga aumi isafa, afaepuaꞌafunimi kai agefaiponimi agekaina. \p \v 22 Ega puo Deo ega gafegafe akaikiꞌa auga, ke ega guaꞌinoka auga fou foopola feloꞌi. Deo kaisau eꞌi pakoꞌai keꞌualai auꞌi eeꞌiai gua eꞌinoka kai, oi Isa ega gafegafe akaikiꞌa alogai agoagu afaefuafua koa aisama, Isa oi eemiai agegafegafe. Kai oi Isa ega gafegafe akaikiꞌa alogai afoloagu mo afaelao koa aisama, oi isafa olive auga koꞌa auga faagagai agefaiponimi. \v 23 Kai Israel papiauꞌi eꞌi pakoꞌa laaꞌi auga akepuaꞌafuga Lopia akepakoꞌania aisama, akemue akelao olive koꞌa auga faagagai akeafiau pugu. Gome Deo auga au aga efaipoga auga ageafia afugai ageogemue pugu agekaina. \v 24 Lau ega laifa oma, gome oi Iudea papiaumi laaꞌi aumi, olive auga ago alogai euki auga aga kefaipoga auga koa iꞌopomi. Kai oi alomue afumi ipauma alolao kai, olao olive koꞌa kefauga auga faagagai keogefoumi. Ega koa aisama, Israel papiauꞌi, olive auga koꞌa auga aga kefaiponiꞌi auꞌi, Deo isa ageafiꞌi isa ifoꞌi eꞌi au koꞌa auga faagagai ageogefouꞌi auga afaeꞌinoka agemameꞌa alogaina. \s1 Israel Papiauꞌi Kaniaꞌi Ageisagamau Auga Fouga \p \v 25 Aau akiu Kristiano papiaumi, lau ega laifa oma, gome Israel papiauꞌi faagaꞌiai ogefake kapa agaꞌo ekae auga, fouga fologo felo laoma. Ega koa oi ifomi ikifa aumi folooma laoma. Egaꞌina ogefake auga, Israel papiauꞌi auga Deo agogai guaꞌi ageꞌinoka mo agelao Deo ega logoai Iudea papiauꞌi laaꞌi kaniaꞌi feagamauga eoma auꞌi maꞌoai kaniaꞌi ageagamauga kinagai aisama, isa eꞌi guaꞌinoka agefua. \v 26 Ega puo Deo ega iifa pukagai eifania koa iꞌopoga Israel papiauꞌi maꞌoai kaniaꞌi ageisagamau. Deo iina eifa oma: \q1 “Oi kaniami isagamauga auga agaꞌo Sion ikugai agemai. \q2 Ke isa Iakobo okogai kemai auꞌi, \q2 Deo afakeau afagaina auga laoga maina eegai ageafilaiꞌi. \q1 \v 27 Ke Lau isa eꞌi laomai apalaꞌi laaꞌi alapamia aisama, \q2 egaꞌina auga Lau niniꞌani kapula ipauma isa eeꞌiai lakapa auga agemia,” \p eoma. \rq Aisaea 59:20-21; 27:9\rq* \p \v 28 Israel papiauꞌi iifa faunina Iesu fouga keumakalaina kainai, oi egaꞌina iifaga aꞌo ologonia. Ega koa emia puo, oi faumiai isa Deo ega ou auꞌi kemia. Kai Deo isa ekinaniꞌi kainai auga, Abraham ke okogai kemai auꞌi eꞌi papiau kemia, Deo alo koꞌagai isa aniꞌi eani. \v 29 Gome Deo opo iꞌoina afaepamia kaisau gaifaniꞌi eoma auga ageifaniꞌi paisa, ke ega pipeni kaisau gapeniꞌi eoma auga agepeniꞌi paisa. \v 30 Lau ega laifa oma, gome oi Iudea papiaumi laaꞌi aumi isafa ufainagai Deo aina aloafia. Kai pau Israel papiauꞌi Deo aina akeafia kainai, oi Deo aina oafiia aisama, Deo ega guani oi oafiia. \v 31 Oi Deo ega guani oafiia auga kainai, pau Israel papiauꞌi Deo aina akeafia, ega koa isa isafa Deo ega guani fekeafia eoma. \v 32 Gome Deo papiau aumauni maꞌoai isa aina fakeafia auga laoga mainai egopeiꞌi. Ega koa egaꞌina papiauꞌi maꞌoai guaꞌi feania eoma. \s1 Deo Isau Afagaina Fouga \q1 \v 33 Deo ega ekapa oma puo, ega ikifa ke ega logo akaikiꞌa ipauma emoai alogaina. \q2 Ke Isa ega laomai fofouga ala koa auga kai agaꞌo agekapulaisa afaekaina. \q2 Ke Isa ega keaga fofouga ala koa auga kai agaꞌo agelogo afeꞌai afaekaina. \m Egaꞌina fouga auga Deo ega iifa pukagai iina eifa oma koa iꞌopoga: \q1 \v 34 “Papiau kapa Deo kapaꞌina eopolaga auga elogo, \q2 o papiau kapa Isa magogoga eauga?” \rq Aisaea 40:13\rq* \q1 \v 35 “Papiau kapa Deo kapa agaꞌo epenia, ega koa Deo isa ima afa feoge?” \rq Job 41:11\rq* \q1 \v 36 Gome kapa maꞌoai auga Isa epagamaꞌi, ke Isa faagagai, ke Isa faugai kapa maꞌoai kekae. Deo egaꞌina auga au akaikiꞌa fapamia aoniamo. Amen. \c 12 \s1 Kristiano Papiauꞌi Eꞌi Agu Mamaga \p \v 1 Ega puo aau akiu Kristiano papiaumi, Deo ega guani akaikiꞌa iꞌa epeniiꞌa kainai, lau lapaini kapulanimi. Oi maami mauninai oaguega kai, ifomi imaaumi Deo maagai felolofa, ke Deo alo opagama auga kapa koa fopamia isa fopaꞌa penia. Egaꞌina auga oi alomi koꞌagai Deo foau afagaina auga laoga maina. \v 2 Ke oi iꞌina agofaꞌa laoga maina muninai folopea kai, oi Deo maagai alomi fofouga mamaga auga faagagai oi alomi feponi. Ega koa oi Deo ega logo felo ipauma, eegai alo egama, ke kapa agaꞌo eegai aeafiafiꞌafu auga logo kapaꞌina auga foisa fologo felo eoma. \p \v 3 Ke Deo ega gafegafe akaikiꞌa lau epeniiau auga kainai, lau oi maꞌoai agaꞌo agaꞌo lapainimi: Oi ifomi kaisau auga foopola felo kai, egaꞌina laagai auga foloopolaga. Kai Deo pakoꞌa ala koa oi epeniimi auga faagagai, oi alomi felogai ikifai ifomi kaisau auga foopola felo alogaina. \v 4 Gome iꞌa agaꞌo agaꞌo imaauꞌa agaꞌomo kai, imaauꞌaisai kapaꞌa maꞌo kekae. Kai imaauꞌaisai kapaꞌa maꞌo egaꞌina auꞌi, eꞌi pinauga agaꞌomo laaꞌi. \v 5 Ega koa iꞌopoga, iꞌa aalogai alogaina mo ganinagai, Iesu Kristo fou amia kainai, Iesu faagagai iꞌa maꞌoai imaauꞌa agaꞌomo emia. Ke iꞌa agaꞌo agaꞌo faagaꞌaisai aafiau aague. \v 6 Ke Deo ega gafegafe akaikiꞌa iꞌa epeniiꞌa auga faagagai, iꞌa pipeni iꞌoiꞌi iꞌoiꞌi aafiiꞌi. Au agaꞌo profeta koa iꞌopoga Deo ega iifa feifafoua auga pipenina eafiia koa aisama, Deo isa ega pakoꞌa ala koa epeniia auga faagagai, pipeni egaꞌina fepapinauga. \v 7 Ke au agaꞌo Deo ega pinauga fekapa auga pipenina eafiia koa aisama, isa Deo ega pinauga fekapa. Ke au agaꞌo fepamalele auga pipenina eafiia koa aisama, isa fepamalele. \v 8 Ke au agaꞌo magogo kapula feauga auga pipenina eafiia koa aisama, isa magogo feauga. Ke au agaꞌo ega amu papiau kapaꞌina anina keani auga fou fekeꞌea auga pipenina eafiia koa aisama, isa gafegafeai ega amu egaꞌina papiauꞌi fou fekeꞌea. Ke au agaꞌo kapa maꞌoai feꞌimaꞌi auga pipenina eafiia koa aisama, isa alo koꞌagai kapa maꞌoai feꞌimaꞌi. Ke au agaꞌo papiau guaꞌi feania auga pipenina eafiia koa aisama, isa alogamai papiau guaꞌi feania. \p \v 9 Ke alomi koꞌagai papiau aniꞌi oani aisama, pifogeai folokapa kai alomi koꞌagai fokapa. Ke kapaꞌina apala auga alomi koꞌagai anina foloani kai kapa feloꞌi auꞌi foafiapiꞌi. \v 10 Ke Iesu Kristo akagai aami akimi koꞌa ipaumami koa fopamiaimi, alomi koꞌagai animi foani. Ke epomiai agaꞌo agaꞌo fopalopia kakaumi. \v 11 Ke foloꞌapolo kai fopinauga alogaina. Ke Deo ega Spiritu oi alomiai lo koa fepaaga, Lopia ega pinauga fokapa. \v 12 Ke Deo fou agoagu auga afiaꞌamagai alogamai foagu. Ke kina apalaꞌi agoafiꞌi mo ganinagai, gamuga mo foopo. Ke aufa kina alomi koꞌagai fomegamega faefuafua. \v 13 Ke Deo ega papiau kapa agaꞌo anina keani auꞌi fou emi amu foꞌea. Ke emi eꞌai papiau foifa kokoꞌi faefuafua. \p \v 14 Ke papiau oi keafi apalanimi auꞌi, Deo kapa feloꞌi isa fepeniꞌi fooma. Deo kapa feloꞌi isa fepeniꞌi fooma kai, afa apala gapeniꞌi folooma. \v 15 Ke papiau kapaꞌi aloꞌi egama auꞌi fou alomi fegama. Ke kapaꞌi keapepe auꞌi fou foapepe. \v 16 Ke agaꞌo agaꞌo alomi agaꞌomo femia foagu. Ke foloꞌainaꞌau kai, papiau eꞌeleꞌi auꞌi fou fomia folao fomai. Ke oi ifomi mo ikifa aumi folopamiaimi. \p \v 17 Ke aufalao agaꞌo apala oi faagamiai ekapa aisama, oi isafa isa eegai apala folokapa. Ke foisa felo papiau maꞌoai agoꞌiai kapaꞌina felo auga mo fokapa. \v 18 Ke oi faagamiai afekaina koa aisama, papiau maꞌoai fou gagaoai foagu. \v 19 Ekefaꞌau aumi, aufalao agaꞌo oi faagamiai kapaꞌina ekapaisa auga afa foloogemue. Kai Deo afuga foaꞌamala Isa guakupugai egaꞌina oko fepakaisa. Gome Deo ega iifa pukagai Lopia iina eifa oma: \q1 “Afa isogemue auga Lau apu, Lau egaꞌina afa alapipeni,” \p eoma. \rq Deuteronomy 32:35\rq* \p \v 20 Kai Deo ega iifa pukagai iina eifa oma koa iꞌopoga mo fokapa: \q1 “Oi emi ou auga inaega ekimu koa aisama, \q2 foꞌama fopenia feania. Ke aiso afekupu koa aisama, kapa agaꞌo fopenia feinu. \q1 Ega agokapa oma alogai, kania laagai lo iꞌa agogoa,” \p eoma. \rq Proverbs 25:21-22\rq* \m Egaꞌina auga iꞌa lo isapuga gamuga aopo koa iꞌopoga, isa meagai isapuga gamuga ageopo agemeagai alogaina. \v 21 Ke laomai apala oi faepalutinimi kai, oi laomai felogai laomai apala egaꞌina fopalutinia. \c 13 \s1 Isapu Keafia Papiau Keꞌimaꞌi Auꞌi Ainaꞌi Foafia \p \v 1 Papiau maꞌoai auga, papiau kapaꞌi isapu keafia papiau keꞌimaꞌi auꞌi ainaꞌi fekeafia. Gome egaꞌina isapuga auga Deo afaepeniꞌi koa aisama, isa isapu afakeafia papiau afakeꞌimaꞌi. Kai pau isa isapu keafia papiau keꞌimaꞌi auga, Deo epagama puo, isa isapu keafia papiau keꞌimaꞌi. \v 2 Ega puo kaisau isapu keafia auꞌi ageumakalainiꞌi koa aisama, Deo epagama auga eumakalaina. Ke kaisau ega ekapa oma auga, isa ifo ega laomai apala afa epenia koa iꞌopoga. \v 3 Gome isapu keafia papiau keꞌimaꞌi auꞌi auga, papiau laomai felo kekapa auꞌi eeꞌiai auga, isa papiau ipamaniꞌiniꞌi auꞌi laaꞌi. Kai papiau laomai apala kekapa auꞌi eeꞌiai auga, isa papiau ipamaniꞌiniꞌi auꞌi kemia. Oi anina oani isapu eafia epamaniꞌinimi auga papagai fopealai ooma ma? Ega ooma koa aisama, kapaꞌina felo auga mo fokapa ega koa isa oi ageifa felo penimi. \v 4 Gome isa Deo ega pinauga auga, oi faumiai felo mo fekapa. Kai oi kapaꞌina apalaꞌi auꞌi agokapaꞌi aisama fomaniꞌi, gome isa ifani aꞌifaga aeafi aagenia mo. Gome isa Deo ega pinauga auga, ke isa Deo ega guakupu papiau kapa kapaꞌina apalaꞌi ekapaꞌi auga agepenia auga. \v 5 Ega puo oi isapu keafia papiau keꞌimaꞌi auꞌi ainaꞌi foafia paisa. Kai egaꞌina agokapa auga Deo ega guakupu kainai laaꞌi kai, oi alomiai isa aina foafia auga felo kainai ega koa fokapa. \p \v 6 Egaꞌina puogai oi tax ooge, gome isapu keafia papiau keꞌimaꞌi auꞌi auga, Deo ega pinauga auꞌi, ke aufa kina egaꞌina mo pinauga kekapa. \v 7 Ega kainai oi kaisau kapaꞌina fopeniꞌi auga fopeniꞌi paisa. Ke moni tax fooge keoma koa aisama fooge paisa. Ke moni laaꞌi aisama, amu tax fopamia fooge keoma koa aisama, egaꞌina fokapa paisa. Ke kaisau fomaniꞌiaina keoma auga, fomaniꞌiaina paisa. Ke kaisau au akaikiꞌa fopamia keoma auga, au akaikiꞌa fopamia paisa. \s1 Alomi Koꞌagai Agaꞌo Agaꞌo Animi Foani \p \v 8 Ke kai agaꞌo eegai foloapitole kai, alomi koꞌagai agaꞌo agaꞌo animi foani auga apitole fopaꞌaua faefuafua. Gome kaisau alo koꞌagai aufalao agaꞌo anina eani auga, Moses ega iifa kapaꞌina fakapa eoma auga, isa maꞌoai ekapaꞌi koa iꞌopoga. \v 9 Gome Moses ega iifa kapula egaꞌina auga, “Kaisau fou aloamage auga fou folofeu amage koa laoga maina apala folokapa,” “Ke kai agaꞌo foloaupugua,” “Ke folopainao,” “Ke kapa apalaꞌi folomaaniꞌi.”\x + \xo 13:9 \xt Exodus 20:13, 15, 17; Deuteronomy 5:17-19, 21\x* Ke iifa kapulaꞌi ega koaꞌi maꞌoai auga, iifa kapula iꞌina alogai keka afeꞌai: “Oi alomu koꞌagai ifomu animu loani koa iꞌopoga, emu eꞌa ipafe auga isafa anina ega foani oma.”\x + \xo 13:9 \xt Lefitikus 19:18\x* \v 10 Ke aufalao agaꞌo alo koꞌagai papiau maꞌoai aniꞌi eani koa aisama, egaꞌina papiauꞌi afaepalifuꞌi. Ega puo kaisau alo koꞌagai papiau maꞌoai aniꞌi eani auga, Moses ega iifa alogai kapaꞌina fakapa eoma auga maꞌoai ekapa afeꞌainiꞌi. \p \v 11 Ke pau kina kapa auga iꞌa alogo. Pau auga iꞌa aꞌa feuai faꞌue auga kina maaga ekainia. Gome iꞌa Iesu apakoꞌania mo kinagai, Deo fuagai iꞌa kaniaꞌa feagamauga auga kina aakai. Kai pau auga egaꞌina kina emai efua. \v 12 Gapi auga ega kina efua pau afaꞌagamo egani. Ega puo umina laoꞌi maiꞌi apalaꞌi auꞌi amapuaꞌafuniꞌi kai, eaea laoꞌi maiꞌi auga ifani auꞌi eꞌi pipaini amuꞌi koa amapamiaꞌi amaafiꞌi. \v 13 Ke kinai apea koa iꞌopoga, laomai feloꞌi isafa mo amakapaꞌi. Kai aꞌoaꞌo akaikiꞌaꞌi akapaꞌi, ke inuinu auga miamiaꞌi falakapaꞌi. Ke papiau fou akeamage kai fou kefeu amage koa laoꞌi maiꞌi apalaꞌi iꞌoiꞌi iꞌoiꞌi isafa falakapaꞌi. Ke ifoꞌa mo epoꞌaisai falaakekua, ke falapikupa. \v 14 Kai Lopia Iesu Kristo fou agaꞌomo fomia tiapu koa foiꞌiuka, ke papiau aumauni laoga maina apala kapaꞌina emaaga auga ala agokapa oma auga opolaga foloafia. \c 14 \s1 Pakoꞌai Kekapula Ke Keapoke Auꞌi Fou Fouꞌi \p \v 1 Pau kaisau ega pakoꞌai eapoke auga foifa koko. Kai isa kapaꞌina ageifania auga opolamiai foloopolaga felo, o apala folooma. \v 2 Iifa gome au agaꞌo ega pakoꞌai foꞌama maꞌoai ageaniꞌi agekaina eoma. Kai au iꞌoina agaꞌo ega pakoꞌa eapoke auga titi aeania. \v 3 Ega puo au foꞌama maꞌoai eaniꞌi auga, au titi aeaniꞌi auga faeisa papa. Ke au titi aeania auga, au foꞌama maꞌoai eaniꞌi auga laomai apala ekapa faeoma. Gome Deo au foꞌama maꞌoai eaniꞌi auga isafa eafiia. \v 4 Ke oi aumi, oi kai puo, aufalao agaꞌo ega pinauga auga, felo o apala ekapa ooma? Isa eꞌima auga mo, isa ega pinaugai eapa inoka, o eꞌualai auga fouga feifania. Oi ega foifa oma mo ganinagai, isa ageapa agekaina, gome Lopia isa ega pinaugai agepakapulania ageapa agekaina. \p \v 5 Ke au agaꞌo eopolaga kina agaꞌo auga, kina agaꞌo ekaꞌegaina eoma. Kai au agaꞌo auga, kina maꞌoai iꞌopoꞌi agaꞌomo eoma. Kai isa auniꞌi aloꞌiai kapaꞌina keopolaga auga aloꞌi koꞌagai fekekapa. \v 6 Au kapa kina agaꞌo akaikiꞌa eoma auga, Lopia faugai ega ekapa oma. Ke au kapa foꞌama maꞌoai eaniꞌi auga Lopia faugai eania. Gome isa Deo tenkiu epenia kai eania. Ke au kapa foꞌama isaꞌi mo eaniꞌi auga, Lopia faugai ekapa, ke Deo tenkiu epenia. \v 7 Gome kai agaꞌo ifo mo faugai eague auga, iꞌa epoꞌaisai laaꞌi. Ke kai agaꞌo ifo mo faugai emae auga isafa, iꞌa epoꞌaisai laaꞌi. \v 8 Iꞌa aaguega koa aisama, iꞌa Lopia faugai aague. Ke iꞌa agamae koa aisama, Lopia faugai agamae. Ega puo iꞌa faagu, o famae mo ganinagai, iꞌa maꞌoai Lopia apuga. \p \v 9 Gome egaꞌina puogai Iesu Kristo emae ke emaunimue pugu, ega koa kemae auꞌi ke keague auꞌi fou kaiꞌialao eꞌi Lopia femia eoma. \v 10 Ega koa aisama, kapa puo oi aami akimi Kristiano auꞌi laomai felo o apala kekapa ooma? O kapa puo oi aami akimi oisa papaꞌi? Oi egaꞌina folokapa, gome iꞌa maꞌoai Deo eagu papiau eꞌi laomai felo, o apala afa epeniꞌi auga afuga agogai agaapa. \v 11 Gome egaꞌina fouga Deo ega iifa pukagai iina kepapua oma: \q1 ‘Lopia eifa, \q2 “‘Iifa koꞌa, Lau laague alogai papiau maꞌoai Lau agouai akeanifeꞌu. \q2 Ke mala maꞌoai papiauꞌi Deo maagai koꞌa mo akeifafoua’” \p eoma. \rq Aisaea 45:23\rq* \p \v 12 Ega puo Deo ega eifa oma koa iꞌopoga, iꞌa agaꞌo agaꞌo kapaꞌina akapaisa auga fouga, ifoꞌa Deo maagai agaifa felo. \p \v 13 Ega puo iꞌa agaꞌo agaꞌo apainiꞌa kapaꞌina akapa auga felo, o apala aoma auga laoga maina fapaapakipo. Kai oi opomi fokapuga, ega koa aami akimi agoꞌiai ifeꞌi fekeꞌanina fekeꞌualai auga kepo folooge ke isa eꞌi keaga fokaisapua auga kapa agaꞌo agoꞌiai folooge. \v 14 Lau auga Lopia Iesu Kristo fou amia. Ke lau alou koꞌagai lapakoꞌania auga, foꞌama maꞌoai ifoꞌi auga akeofu. Kai kaisau kapa agaꞌo eofu eoma koa aisama, isa eegai egaꞌina kapa auga eofu paisa. \v 15 Ke oi aamu akimu Kristiano auga oi kapaꞌina loania kainai, alo emafu koa aisama, oi alomu koꞌagai papiau maꞌoai aniꞌi loani auga laoga mainai alokagakaga. Oi emu anianiai aamu akimu Kristiano papiauꞌi, Iesu Kristo fauꞌiai emae auꞌi folopalifuꞌi. \v 16 Ega koa aisama, oi kapaꞌina felo ooma auga, papiau folologoainiꞌi egaꞌina kapa, Deo maagai apala fakeoma. \v 17 Gome Deo ega agofaꞌai auga, oi kapaꞌina oania, ke oinu auga kapa agaꞌo laaꞌi. Kai Deo ega Spirituai oi Isa maagai alo opai aumi omia, gagaoai ke alogamai oagu auga kapa akaikiꞌa. \v 18 Gome kaisau Iesu Kristo faugai ega epinauga oma auga, Deo alo epagama, ke papiau isa eegai keifa felo. \p \v 19 Ega puo iꞌa papiau fou gagaoai faagu ke agaꞌo agaꞌo fapalagainiꞌa fapakapulaniꞌa auga laoga maina muninai fapea. \v 20 Kai iꞌa foꞌama mo puogai Deo papiau fauꞌiai kapaꞌina ekapaisa auga falapalifua. Iifa gome foꞌama maꞌoai akeofu. Kai au agaꞌo foꞌama eania kainai, aaga akina Kristiano auga epaꞌualaisa koa aisama, egaꞌina auga apala. \v 21 Ega kainai titi oania, o fino oinu, o kapaꞌina mo okapa aami akimi Kristiano auꞌi opaꞌualaiꞌi koa aisama, egaꞌina kapaꞌi apalaꞌi puo folokapaꞌi. \p \v 22 Ega puo iꞌina kapaꞌi ala opakoꞌa omaꞌi auga, oi Deo mo fou epomiai feka. Kaisau ifo mo kapaꞌina ekapa auga apala afaeoma koa aisama, isa auga Deo eegai kapa feloꞌi eafiꞌi auga. \v 23 Kai kaisau opo gua epamia kai eaniani koa aisama, isa ifo ke Deo isafa isa apala ekapa eoma. Gome isa kapaꞌina eania auga foꞌama maꞌoai akeofu auga pakoꞌaga faagagai aemai. Ke kapa maꞌoai \c 15 \p egaꞌina pakoꞌagai akemai auga, Deo maagai laomai apala. \v 1 Ega koa aisama, iꞌa aꞌa pakoꞌai akapula auꞌa, kaisau eꞌi pakoꞌa aekapula auꞌi, eꞌi apoke fapua fou kaiꞌalao faagu. Kai iꞌa ifoꞌa mo aloꞌa falapagama. \v 2 Iꞌa agaꞌo agaꞌo aꞌa eꞌa ipafe papiauꞌi feloꞌi fekemia kainai aloꞌi fapagama, ega koa fapalagainiꞌi eꞌi pakoꞌa feuki. \v 3 Gome Deo ega iifa pukagai Iesu Kristo fouga iina kepapua oma: “Kaisau oi eemiai keifa apala auꞌi eꞌi iifa apalaꞌi lau faagauai kemia.”\x + \xo 15:3 \xt Sam 69:9\x* Iifa egaꞌina koa iꞌopoga Iesu Kristo ganinagai, ifo alo aepagama. \v 4 Ufainagai Deo ega iifa pukagai iꞌa fekepamaleleniꞌa keoma puo, kapa maꞌoai kepapuaꞌi. Ega koa kina apalaꞌi akemia mo ganinagai gamuga mo faopo faafiapia mo, ke Deo ega iifai magogo kapula epeniiꞌa auga faagagai, iꞌa agu pagai afugai agaagu auga afiaꞌamaga fapaꞌaua keoma. \p \v 5 Lau lamegamega, ega koa oi Iesu Kristo muninai opea alogai, Deo papiau aloꞌi fekeafiapia mo ekapa auga, ke magogo kapula ipenina inagome auga, oi alomi agaꞌomo femia auga Spirituga fepenimi laoma. \v 6 Ega koa oi alomi agaꞌomogai ke akemiai Deo, iꞌa aꞌa Lopia Iesu Kristo Ama auga aka akaikiꞌa fopamia laoma. \p \v 7 Ke Iesu Kristo oi au afagai Deo fopenia eoma kainai eafiimi koa iꞌopoga, oi agaꞌo agaꞌo isafa foifa kokoimi. \v 8 Gome lau lapainimi, Iesu Kristo Deo ega iifa koꞌa auga faugai Iudea papiauꞌi\f + \fr 15:8 \ft Grik malagai auga, ‘papiau maguaeꞌi faaga iifalaina emia auꞌi eꞌi pinauga auga emia.’\f* eꞌi pinauga auga emia. Ega koa Deo Iudea papiauꞌi ufuꞌi apaꞌi maaꞌiai iifa kapula ekapaisa auga koꞌa fepamia eoma. \v 9 Ega koa Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi isafa Deo papiau guaꞌi eania auga faugai, Deo aka akaikiꞌa fekepamia eoma. Iesu ega koa ekapaisa auga fouga Deo ega iifa pukagai iina kepapua oma: \q1 “Egaꞌina kainai lau Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi epoꞌiai oi alaau afagainio. \q2 Ke au afagai iifiꞌi alaifiniꞌi akamu alaau afagaina.” \rq 2 Samuel 22:50; Sam 18:49\rq* \m \v 10 Ke iina isafa kepapua oma: \q1 “Iudea papiaumi laaꞌi aumi, Deo ega papiau fou amoalogama.” \rq Deuteronomy 32:43\rq* \m \v 11 Ke iꞌina isafa kepapua: \q1 “Oi Iudea papiaumi laaꞌi aumi maꞌoai Lopia amoau afagaina, \q2 ke papiau maꞌoai Isa amoau afagaina.” \rq Sam 117:1\rq* \m \v 12 Ke profeta Aisaea isafa Deo ega iifa pukagai iina eifa oma: \q1 “Jese\f + \fr 15:12 \ft Kin Davide ama\f* okogai au agaꞌo agemai. \q2 Isa ageꞌuegekae Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi ageꞌimaꞌi. \q1 Ke Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi Isa eegai akeafiaꞌama,” \p eoma. \rq Aisaea 11:10\rq* \p \v 13 Lau lamegamega Deo iꞌa aꞌa afiaꞌama inagome auga opakoꞌania alogai, Isa alogama ke gagao maꞌoai oi alomi fepapogua laoma. Ega koa Deo ega Spiritu isapugai, oi Deo ega isapu, ke eaea fou agoisaꞌi afiaꞌamaga opaꞌaua auga, afiaꞌamaga akaikiꞌa ipauma femia laoma. \s1 Paulo Iudea Papiauꞌi Laaꞌi Auꞌi Fauꞌiai Ega Pinauga Ekapa \p \v 14 Aau akiu Kristiano papiaumi, Deo maagai laomai feloꞌi, ke Deo ega iifa maꞌoai ke agaꞌo agaꞌo fopamalelenimi fekaina auga laoꞌi maiꞌi maꞌoai oi alomi epogu auga lau alou koꞌagai lapakoꞌania. \v 15 Kai Deo ega gafegafe akaikiꞌa lau epeniiau auga kainai, lau alou ekapula alogaina, iꞌina malelega alogai niniꞌani isaꞌi lapapuaꞌi, oi fapaopolanimi pugu laoma. \v 16 Deo ega gafegafe lau epeniiau auga, lau Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi fauꞌiai Iesu Kristo ega pinauga ikapa au famia eoma. Egaꞌina pinaugaga auga sakedote auꞌi Deo ega pinauga kekapa koa iꞌopoga, lau iifa faunina Iesu fouga Deo eegai emai auga, egaꞌina papiauꞌi maaꞌiai faifafoua eoma. Ega koa Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi Deo ega Spirituai alo lolofa auꞌi fekemia, ke amu Deo kepalao penia, ke Deo egaꞌina amuꞌi aniꞌi eani eafiꞌi auꞌi koa iꞌopoꞌi fekemia eoma. \p \v 17 Ega puo lau Iesu Kristo fou amia kainai, lau Deo faugai lapinauga auga ainaꞌauga lapaꞌaua. \v 18-19 Gome lau Deo ega Spiritu isapugai kapaꞌina laifania auga, ke Deo ega isapu akaikiꞌa gouga, ke mirakulo isapuꞌi lakapaiꞌi auꞌi faagaꞌiai Iesu Kristo Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi epapeaꞌi elaoainiꞌi, Deo aina keafiia. Lau kapa iꞌoina agaꞌo fouga afalaifania kai, Iesu Kristo lau faagauai kapaꞌina ekapaiꞌi efua auꞌi mo fouꞌi alou kapulagai alaifaniꞌi. Ega puo lau iifa faunina Iesu Kristo fouga fofouga Ierusaleme taoninai laꞌina laifafoua mo lalao ago agoma ipauma Illirikum foegai. \v 20 Lau Iesu Kristo akelogo afuꞌiai iifa faunina fainogonia auga alou koꞌagai launiaimoimo fakapa laoma. Ega koa lau papiau agaꞌo pinauga ekapa kakaua auga laagai falaapau pinauga falakapa laoma. \v 21 Kai Deo ega iifa pukagai iina kepapua oma koa iꞌopoga mo fakapa laoma: \q1 “Kaisau isa fouga maaꞌiai akeifania auꞌi isa akeisa, \q2 ke kaisau isa fouga aꞌo akelogonia auꞌi, \q2 isa kaisau auga oko akelogo felo.” \rq Aisaea 52:15\rq* \p \v 22 Ega kainai lau oi eemi mafai laoma kai kina maꞌo keagau ekupu. \v 23-24 Kai pau auga lau eꞌu pinauga iꞌina afuꞌiai lapafua efua, ke pau afu agaꞌo falao auga afuga agaꞌo laaꞌi. Ke lau inipo maꞌo alafai maoma maisami laoma kainai lau Spain alalao aisama, ega koa fakapa laoma. Gome lau anina laani lau Spain alalao alogai, ke oi afumiai alapea pagai alogai oi faisami laoma. Ke lau oi fou faagu egaꞌina alogama fapaꞌaua afaꞌagamo afegai kai, oi lau eꞌu inegeai fopalagainiau Spain falao laoma. \v 25 Kai pau auga lau Deo ega papiau Ierusaleme taoninai keagu auꞌi fauꞌiai pinauga agaꞌo fakapa laoma puo, ega lalao. \v 26 Gome Deo ega papiau Masedonia, ke Akaia agoꞌiai keague auꞌi, Ierusaleme taoninai Deo ega papiau epoꞌiai ulalu auꞌi keague auꞌi fauꞌiai alogamai moni kepagago. \v 27 Isa alogamai ega kekapa oma, ke iifa koꞌa isa Deo maagai auga Ierusaleme taonina papiauꞌi eeꞌiai keapitole. Gome Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi, Iudea papiauꞌi Deo ega Spiritu kapa feloꞌi epipeni auꞌi isa fou kaiꞌialao keafiia auga isa Iudea papiauꞌi eeꞌiai keapitole koa iꞌopoga. Ega koa aisama, isa eeꞌiai agofaꞌa kapaꞌi kekae auꞌi Iudea papiauꞌi fou kaiꞌialao fekeꞌea laoma. \v 28 Ega puo lau isa Deo ega papiau kemia auga, puaga koa eogeisa auga monina alafakelaisa Iudea papiauꞌi alapeniꞌi, ke egaꞌina pinauga alapafua aisama Spain alalao. Ke ega alalao alogai, alafai oi isafa alaisami. \v 29 Lau lalogo oi eemi alafai aisama, Iesu Kristo kapa feloꞌi maꞌoai epipeni auga fofouga alaafiꞌi eemi alafai. \p \v 30 Aau akiu Kristiano papiaumi, lau iꞌa aꞌa Lopia Iesu Kristo faagagai, ke Deo ega Spiritu alo koꞌagai papiau aniꞌi eani auga Spiritugai lagoi kapula penimi, oi lau fou famia fauniaimoimo lau fauai Deo famegamega penia. \v 31 Ke fomegamega, ega koa Deo lau Iudea agogai pakoꞌa papiauꞌi laaꞌi auꞌi eeꞌiai fepapealaisau. Ke Deo ega papiau Ierusaleme taoninai keagu auꞌi, alogamai lau isa fauꞌiai pinauga alakapa auga fekeafia laoma. \v 32 Ke fomegamega isafa, ega koa Deo ega logoai lau alogamai oi eemi fafai, ke oi lau fou kaiꞌalao aloꞌa fekakipo laoma. \v 33 Lau lamegamega Deo gagao inagome auga oi maꞌoai fou foagu laoma. Amen. \c 16 \s1 Pamego Fua \p \v 1 Lau iꞌa afakuaꞌa Kristiano papiega Febe Kenkrea ufapogai iifi eꞌagai epinauga auga fouga oi maamiai alaifania. \v 2 Lau oi lagoinimi Lopia akagai, Deo ega papiau ala foifa koko omaꞌi eoma auga laoga mainai foifa kokoꞌi. Ke lagoinimi pipalagai kapa oi eemiai feafia eoma auga isafa fopenia. Gome isa papiau maꞌo epalagainiꞌi, ke lau isafa epalagai aloganiau. \q1 \v 3 Ke papie aka Prisila ke au aka Akuila Iesu Kristo faugai lau fou apinauga auꞌi eꞌu pamego iifaꞌi fopeniꞌi. \v 4 Isa lau fauai mae mauni epogai kelao kemai. Lau mo laaꞌi kai iifi eꞌa papiauꞌi Iudea papiauꞌi laaꞌi auꞌi maꞌoai isafa isa tenkiu akaikiꞌa kepeniꞌi. \q1 \v 5 Ke Kristiano papiauꞌi Prisila Akuila auniꞌi eꞌi eꞌai kekaigugu auꞌi isafa lau eꞌu pamego iifaꞌi isa fopeniꞌi. \q1 Ke lau ekefaꞌau Epaenetus Asia agogai eufai eponi Iesu Kristo epakoꞌania auga, lau eꞌu pamego iifaꞌi isa fopenia. \q1 \v 6 Ke papie aka Maria oi faumiai epinauga kapula auga, lau eꞌu pamego iifaga fopenia. \q1 \v 7 Ke aau akiu auꞌi au aka Andronikus, ke papie aka Junias auniꞌi lau fou atipula auꞌi, lau eꞌu pamego iifaꞌi fopeniꞌi. Ke apostolo maꞌoai isa au akaikiꞌaꞌi kepamiaꞌi, ke lau Iesu Kristo alapakoꞌania koa kai, isa keufai Iesu Kristo kepakoꞌania. \q1 \v 8 Ke au aka Ampliatus, Lopia fou kemia kainai alou koꞌagai anina laani auga, eꞌu pamego iifaꞌi fopenia. \q1 \v 9 Ke Iesu Kristo faugai fou apinauga auga aka Ubanus, ke ekefaꞌau aka Stakis fou eꞌu pamego iifaꞌi fopeniꞌi. \q1 \v 10 Ke au aka Apeles, Iesu Kristo faugai keꞌopoisa, ke Kristiano auga koꞌa emia auga, eꞌu pamego iifaꞌi fopenia. \q1 Ke au aka Aristobulus ega famili auꞌi fou eꞌu pamego iifaꞌi fopeniꞌi. \q1 \v 11 Ke aau akiu aka Herodion auga eꞌu pamego iifaꞌi fopenia. \q1 Ke au aka Nasisus ega famili epoꞌiai Lopia fou kemia auꞌi eꞌu pamego iifaꞌi fopeniꞌi. \q1 \v 12 Ke papie akaꞌi Trifaena, ke Trifosa Lopia faugai kepinauga alogaina papieꞌi, eꞌu pamego iifaꞌi fopeniꞌi. \q1 Ke papie iꞌoina agaꞌo aka Pesis, lau ekefaꞌau Lopia faugai epinauga alogaina auga, eꞌu pamego iifaꞌi fopenia. \q1 \v 13 Ke au aka Rufus, Lopia ekinaga auga, ke isa ina, lau isafa inau koa emia auga fou eꞌu pamego iifaꞌi fopeniꞌi. \q1 \v 14 Ke au akaꞌi Asinkritus, Flekon, Hermes, Patrobas, Hermas, ke aaꞌa akiꞌa isa fou keagu auꞌi, eꞌu pamego iifaꞌi fopeniꞌi. \q1 \v 15 Ke au aka Filolokus, ke papie aka Julia, ke au aka Nereus ke afakua, ke au aka Olimpas, ke Deo ega papiau isa fou keagu auꞌi maꞌoai lau eꞌu pamego iifaꞌi fopeniꞌi. \q1 \v 16 Ke alomi lolofagai aami akimi Kristiano papiauꞌi fopamegoniꞌi. \q1 Ke Iesu Kristo ega iifi eꞌa papiauꞌi maꞌoai eꞌi pamego iifaꞌi kepenimi. \p \v 17 Aau akiu Kristiano papiaumi, lau oi lagoi kapula penimi, oi kapaꞌina omaleleaina auga kainai akepea, ke oi epomiai keꞌeaimi, ke emi pakoꞌa kekaisapua auꞌi foisa feloꞌi. Ke egaꞌina papiauꞌi fomuniꞌi. \v 18 Gome egaꞌina papiauꞌi auga, iꞌa aꞌa Lopia Iesu Kristo ega pinauga akekapa. Kai isa ifoꞌi inaeꞌi mo pinauga kekapa. Isa niniꞌani felogai, ke papiau aloꞌi fekeania auga niniꞌaniꞌiai papiau kapaꞌi kapa maꞌoai keafiꞌi kepakoꞌaniꞌi auꞌi kefogeꞌi. \v 19 Lau ega laifa oma, gome papiau maꞌoai oi iifa faunina Iesu fouga kainai opea auga fouga kelogo. Ega puo lau oi faumiai alou egama alogaina. Kai lau anina laani oi Deo maagai kapaꞌina felo auga eegai foikifa. Kai Deo maagai kapaꞌina apala auga oko fologo laoma. \v 20 Ke Deo gagao inagome auga, afaꞌagamo Satani oi ifemi papagai agegafamuꞌa. \p Lau lamegamega iꞌa aꞌa Lopia Iesu Kristo ega gafegafe akaikiꞌa oi eemiai feka laoma. \p \v 21 Ke Timoti lau fou apinauga auga ega pamego iifaꞌi oi eemiai eulaisa. Ke lau aau akiu akaꞌi Lusius, Jason, Sosipater fou eꞌi pamego iifaꞌi oi eemiai keulaiꞌi. \p \v 22 Ke Tertius, lau kapaꞌina laifania epapua auga, ega pamego iifaꞌi Lopia akagai oi eemiai eulaiꞌi. \p \v 23 Ke Kaius, lau ke iifi eꞌa papiauꞌi maꞌoai egafegafe penimai auga ega pamego iifaꞌi eemiai eulaisa. \p Ke Erastus, taoni papiauꞌi eꞌi pinauga eꞌimaꞌi auga, ke aaꞌa akiꞌa Kristiano auga Kuartus auniꞌi eꞌi pamego iifaꞌi eemiai keulaisa. \p \v 24 Lau lamegamega iꞌa aꞌa Lopia Iesu Kristo ega gafegafe akaikiꞌa oi eemiai feka laoma. \p \v 25 Lau iifa faunina Iesu fouga lainogonia auga, ke Iesu Kristo fouga laifafoua auga faagagai, Deo oi emi pakoꞌai foapa inokania fekaina auga ekapaisa. Lau kapaꞌina lainogonia, ke laifafoua auga, Deo mo agepafokia auga, ufainagai Deo ega logoai eogefake. \v 26 Kai Deo eague aoniamo auga eifa kapula peniꞌa kainai, profeta Deo ega iifa kepapua auꞌi faagaꞌiai egaꞌina ogefake pau iꞌa maaꞌaisai epafokia epalogoniꞌa. Ega koa agofaꞌa papiauꞌi maꞌoai Isa fekepakoꞌania, ke aina kainai fekepea eoma. \v 27 Deo egaꞌina ifogamo mo eikifa auga, Iesu Kristo faagagai au akaikiꞌa fapamia aoniamo. Amen.