\id JHN - Mekeo NT [mek] -Papua New Guinea 1998 (web version -2013 bd) \h Ioane \toc1 Iifa Faunina Iesu Fouga Ioane Epapua Auga \toc2 Ioane \toc3 Ioa \mt1 Ioane \mt2 Iifa Faunina Iesu Fouga Ioane Epapua Auga \c 1 \s1 Deo Ega Iifa Papiau Aumauni Emia \p \v 1 Ufainagai aagoa ufa fou akegama koa kai Iifa eagu. Ke Iifa egaꞌina auga Iesu Deo fou keagu, ke isa ifo isafa Deo. \v 2 Ke aagoa ufa fou akegama koa kai isa Deo fou keagu. \v 3 Ke agofaꞌai kapa maꞌoai Deo epagamaꞌi auꞌi isa faagagai epagamaꞌi. Ke kapa agaꞌomo ganinagai ifo aegama kai, maꞌoai mo isa faagagai kegama. \v 4 Isa alogai mauni ekae ke egaꞌina maunina eaea papiau aumauni eeꞌi emaiseina. \v 5 Ke eaea egaꞌina umina egefa kai umina eaea egaꞌina ageafialo afaekaina. \p \v 6 Kai eaea egaꞌina aemai koa kai Deo au agaꞌo aka Ioane ekinaga eulaisa emai. \v 7 Isa emai auga eaea egaꞌina fouga koꞌa auga feifafoua, ega koa papiau maꞌoai isa aina fekelogo, ke eaea egaꞌina fekepakoꞌania eoma. \v 8 Kai isa ifo auga eaea egaꞌina laaꞌi. Isa emai auga eaea egaꞌina fouga mo feifafoua puogai emai. \v 9 Ke afaꞌagamo omaꞌe koa kai egaꞌina eaea koꞌa ipauma, papiau maꞌoai eaea fepeniꞌi auga agemai agofaꞌai. \p \v 10 Isa emai agofaꞌai ke agofaꞌa isa faagagai egama mo ganinagai, agofaꞌa isa kaisau auga aelogo. \v 11 Isa emai ifo ega agoai ega papiau epoꞌiai eagu kai, isa ifo ega papiau isa anina akeani akeafia. \v 12 Ega mo ganinagai kaisau isa keafiia ke aka kepakoꞌania auꞌi Deo gauga fekemia auga isapuga epeniiꞌi. \v 13 Ega koa emia auga, isa papiau aumauni okoꞌiai kemauni kainai Deo gauga akemia. Ke isa papiau aumauni eꞌi iifai kemauni kainai Deo gauga akemia. Ke isa papie akafaꞌi eꞌi logoai kemauni kainai Deo gauga akemia kai, Deo ifo ega logoai kemauni kainai isa Deo gauga kemia. \p \v 14 Iifa egaꞌina papiau aumauni emia emai aagoai epoꞌaisai eagu. Iꞌa isa ega eaea ke ega isapu akaikiꞌa aisa. Egaꞌina eaea ke isapuga akaikiꞌa auga Ama Deo Gauga agaꞌomo mo auga eegai emai. Ke isa gafegafe akaikiꞌa alo epogu ke Deo ega iifa koꞌa ipauma auga. \p \v 15 Ke Ioane isa fouga eifa koꞌania eagaga einaka, “Lau au agaꞌo fouga laifania lainaka, ‘Lau muniuai agemai auga lau ekaꞌegainiau, gome isa lau alamauni koa kai eagu,’ laoma. Egaꞌina auga isa. \v 16 Ke isa gafegafe akaikiꞌa alo epogu auga faagagai iꞌa maꞌoai kapa feloꞌi maꞌo eegai eegai aafiꞌi. \v 17 Gome Deo papiau kapaꞌina fekekapa eoma iifaga auga Moses epeniia papiau epeniiꞌi. Kai ega gafegafe akaikiꞌa ke ega iifa koꞌa ipauma auga Iesu Kristo faagagai emai papiau keafiia. \v 18 Ke kai agaꞌo Deo aeisaisa kai, Deo Gauga agaꞌomo, ifo isafa Deo, ke Ama kaina kainai eague auga Ama kaisau auga iꞌa epalogoniꞌa. \s1 Ioane Baptista Ifo Mesaia Laaꞌi Auga Fouga Eifafoua \r (Mateo 3:1-12; Mako 1:2-8; Luka 3:15-17) \p \v 19 Pau Iudea papiauꞌi Ierusalemeai keagu auꞌi keoge sakedote auꞌi ke Lefi ikupuga auꞌi fou keulaiꞌi Ioane eega kelao, ke isa kaisau auga fekepaꞌani penia keoma aisama, iꞌina auga isa ifo fouga eifafou koꞌania auga. \v 20 Isa kaisau auga fouga koꞌa mo eifania ke eifa ofakaea mo einaka, “Lau Mesaia laaꞌi,” eoma. \p \v 21 Ega aisama isa kepaꞌani pugu keinaka, “Ega koa aisama, oi kaisau? Oi Elaija ma?” keoma. \p Isa einaka, “Lau Elaija laaꞌi,” eoma. \p Ke isa keinaka, “Ke oi Profeta Aumu ma?” keoma. \p Isa einaka, “Laaꞌi,” eoma. \p \v 22 Ke kepaꞌani penia pugu keinaka, “Ega koa aisama, oi kaisau? Oi ifomu foumu ala aloifa oma? Iifa agaꞌo mopamue lai mopenimai, ega koa agalao aisama, keulaimai papiauꞌi maaꞌiai faifania,” keoma. \p \v 23 Ega aisama Ioane profeta Aisaea ega iifai isa eꞌi iifa epamue einaka, “Lau auga aufalao agaꞌo ago maininai eagaga einaka, ‘Lopia faugai keaga amopaꞌopaina’\x + \xo 1:23 \xt Aisaea 40:3\x* eoma au,” eoma. \p \v 24 Ke Faliseo auꞌi isaꞌi keulaiꞌi kemai auꞌi egae keapa. \v 25 Isa Ioane kepaꞌani penia keinaka, “Oi Mesaia laaꞌi, Elaija laaꞌi, o Profeta aumu laaꞌi looma koa aisama, kapa puo baptismo lopipeni?” keoma. \p \v 26 Ega aisama Ioane einaka, “Lau feisai mo baptismo lapipeni. Kai epomiai au agaꞌo oi alologonia auga eapae. \v 27 Isa lau muniuai agemai auga au akaikiꞌa ipauma, ega isapu lau eꞌu isapu ekaꞌegaina. Ega kainai lau isa ife kamataga ufe mo ganinagai alagupuka afaekaina,” eoma. \p \v 28 Iꞌina kapaꞌi maꞌoai Jordan agapuge apiegai, afu aka Betani, Ioane baptismo epipeni afugai kemia. \s1 Iesu Auga Sipi Gauga Deo Eegai Emai Auga \p \v 29 Ke egani aisama, Ioane maaga elao Iesu epea isa eega emai eisa ke eifa einaka, “Maami galao Sipi Gauga Deo eegai emai, agofaꞌa papiauꞌi maꞌoai eꞌi laomai apalaꞌi epuaꞌi auga emai amoisa. \v 30 Lau maamiai laifa kakaua auga isa fouga laifania lainaka, ‘Au agaꞌo lau muniuai agemai auga lau ekaꞌegainiau, gome isa lau alamauni koa kai eagu,’ laoma. \v 31 Lau ifou auga isa alalogonia kai, lau lamai feisai baptismo lapipeni ega koa Israel papiauꞌi isa kaisau auga fekelogo laoma,” eoma. \p \v 32 Ioane egaꞌina iifaꞌi eifaniꞌi afegai, Iesu faagagai kapaꞌina emia auga fouga eifafoua einaka, “Lau Deo ega Spiritu koofi koa iꞌopoga emia ufai eake emai isa kania laagai laisa. \v 33 Lau isa kaisau auga falalogo koa kai, lau eulaisau feisai baptismo fapipeni eoma auga epainiau einaka, ‘Au agaꞌo kania laagai Lau eꞌu Spiritu ageake ke eegai ageka aloisa auga, isa Lau eꞌu Spirituai baptismo agepipeni eoma.’ \v 34 Ke Deo kapaꞌina lau maauai eifania auga emia laisa puo, isa Deo Gauga auga koꞌa mo laifafoua,” eoma. \s1 Iesu Ega Apostolo Ekina Kakauꞌi Auꞌi \p \v 35 Ke egani aisama, Ioane ega imoi auniꞌi fou egaꞌina afugai mo keapa pugu. \v 36 Ke egae keapaega kai maaga elao Iesu epea pagai eisa aisama eifa einaka, “Maami galao Sipi Gauga Deo eegai emai auga amoisa,” eoma. \p \v 37 Ioane ega imoi auniꞌi Ioane ega eifa oma aina kelogonia aisama, kelao Iesu muninai kepea. \v 38 Ke Iesu eꞌafoaipini isa muninai kepea eisaꞌi aisama epaꞌani peniꞌi einaka, “Kapaꞌina anina oani?” eoma. \p Ke isa keinaka, “Rabai, oi kapai loagu?” keoma. (Rabai, iꞌa malaꞌaisai auga ‘Pamalele Aumu.’) \p \v 39 Ke Iesu einaka, “Omai alao lau kapai laagu auga afuga agoisa,” eoma. \p Ega puo isa Iesu fou kelao kapai eagu auga afuga keisa. Ke egaꞌina kinagai egae fou keagu. Ke egaꞌina kina maaga auga 4 oꞌclock gapigapi. \p \v 40 Ioane ega imoi auniꞌi Ioane kapa eoma aina kelogonia, ke kelao Iesu muninai kepea auꞌi agaꞌo auga aka Andru, Saimon Peto keoma auga akina. \v 41 Andru Iesu epuaꞌafuga elao aisama, kapaꞌina ekapa kakaua auga, isa felogai mo elao aaga Saimon eisa, ke epainia einaka, “Lai Mesaia akapulaisa,” eoma. Mesaia iꞌa malaꞌaisai auga, Deo ekinaga kania oiliai eꞌefa auga fouga eifania. \p \v 42 Ke Andru Saimon elaoaina Iesu eegai. Ke Iesu Saimon eisa aisama eifa einaka, “Oi Saimon Ioane gauga aumu. Oi akeifanio Sefas akeoma,” eoma. Sefas auga Hibru malaꞌi kai Grik malagai auga Peto. Ke iꞌa malaꞌaisai auga Fopa. \s1 Iesu Filip Ke Natanael Auniꞌi Eifaniꞌi Muninai Kepea \p \v 43 Ke egani aisama, Iesu gakailai Kalilea ago galao eoma. Egaꞌina alogai au aka Filip eisa ke epainia einaka, “Muniuai mopea,” eoma. \p \v 44 Filip auga Andru Peto auniꞌi Betsaida taonina auꞌi koa iꞌopoꞌi isa isafa egaꞌina taonina auga. \v 45 Iesu Filip eifaga afegai Filip elao Natanael eisa epainia einaka, “Ufainagai Moses Deo ega iifa pukagai au agaꞌo fouga epapua ke profeta isafa fouga kepapua auga akapulaisa. Isa auga Iesu Nasareta paguaga auga, Iosepa gauga,” eoma. \p \v 46 Kai Natanael einaka, “Nasareta! Kapa agaꞌo felo egae agemai ma?” eoma. \p Ke Filip einaka, “Mai alao moisa,” eoma. \p \v 47 Ke Iesu Natanael isa eega emai eisa aisama, isa fouga eifania einaka, “Amoisa! Israel auga koꞌa ipauma auga inamoꞌe. Ke isa alogai pifoge kapaꞌi agaꞌo laaꞌi,” eoma. \p \v 48 Natanael Iesu ega eifa oma aina elogonia aisama epaꞌani penia einaka, “Ala looma lau lologoniau?” eoma. \p Ke Iesu einaka, “Filip oi aeifanio koa kai oi fik auga papagai loapaega kai laisao,” eoma. \p \v 49 Natanael Iesu ega eifa oma aina elogonia aisama eifa einaka, “Rabai, oi Deo Gauga aumu ke oi Israel eꞌi Kin Aumu,” eoma. \p \v 50 Ega aisama Iesu einaka, “Lau oi fik auga papagai loapa laisao laoma puo oi lau lopakoꞌaniau. Oi kapa akaikiꞌaꞌi iꞌina kapaꞌi kekaꞌegainiꞌi auꞌi akemia aloisaꞌi,” eoma. \v 51 Ke eifa pugu einaka, “Iifa gome maamiai laifania, ufa ageagalai ke oi maꞌoai Papiau Aumauni Gauga kania laagai Deo ega agelo akeake akeꞌagau agoisaꞌi,” eoma. \c 2 \s1 Iesu Fei Fino Epamia \p \v 1 Ke kina auniꞌi kelao afegai kina oiso aisama, amagelofe miamiaga agaꞌo Kalilea agogai, Kana taoninai emia. Ke Iesu ina elao egaꞌina miamiagai. \v 2 Ke miamia inagome auga iifa eulaisa Iesu ega imoi isafa fou egaꞌina miamia kelao. \v 3 Ke miamia egaꞌinagai keaguega kai fino efua aisama, Iesu ina isa epainia einaka, “Isa eeꞌiai fino efua,” eoma. \p \v 4 Kai Iesu isa ina epainia einaka, “Papie, lau eꞌu kina aekaina koa puo, kapa puo iꞌina kapaꞌi makapaꞌi looma?” eoma. \p \v 5 Kai Iesu ina pinauga auꞌi epainiꞌi einaka, “Kapaꞌina fokapa ageoma auga fokapa,” eoma. \p \v 6 Egaꞌina miamia emia alogai Iudea papiauꞌi eꞌi kagakaga kainai imaꞌi iikuga feina oga maꞌoai mo imagea aloꞌiai fei kepaꞌefaukaꞌi eeꞌiai mo kepaaguꞌi keagu. Ke oga egaꞌina aloꞌiai fei 80 liters elao 90 liters koa iꞌopoga aloꞌiai keka. \p \v 7 Iesu pinauga auꞌi epainiꞌi einaka, “Oga omaiseiniꞌi fei akeꞌi opapoguꞌi,” eoma. Ke pinauga auꞌi oga kemaiseiniꞌi fei akeꞌi kepapoguꞌi. \p \v 8 Egae kai epainiꞌi einaka, “Pau afa amoakoaua amolaoaina miamia eꞌima lopiaga amopenia,” eoma. \p Ke pinauga auꞌi Iesu eifania koa kekapaisa. \v 9 Ke miamia eꞌima lopiaga fei fino emia auga einu opogaina. Fei keakoaua auꞌi mo fino egaꞌina kapai emai auga kelogo kai, miamia lopiaga fino egaꞌina kapai emai auga aelogo. Ega puo fei fino emia auga einu opogaina aisama, amage mamaga auga eifaga ega elao. \v 10 Ke epainia einaka, “Papiau maꞌoai fino iinuga felo auga kepapealai kakaua elao laꞌafou auꞌi keinu. Ke fino maꞌo keinu afegai kai, fino iinuga aefelo alogaina auga muniai kai keafilaisa papiau keinu. Kai oi auga fino felo ipauma auga loꞌoamenia emai fuagai kai loafilaisa,” eoma. \p \v 11 Iꞌina auga Iesu mirakulo ekapa kakaua auga, ke egaꞌina mirakulo auga, Kalilea agogai Kana taoninai emia. Ega koa ekapaisa, isa ega isapu ke ega eaea akaikiꞌa auga epafokia, ke ega imoi isa kepakoꞌania. \s1 Iesu Deo Ega Eꞌai Papiau Euokaꞌi \p \v 12 Egaꞌina afegai Iesu ina, aaga akina, ke ega imoi fou kelao Kapenaum taonina, egae kina pika koa mo fou keagu. \p \v 13 Ke Iudea papiauꞌi Pasover miamiaga kekapa auga kina emai eꞌani aisama, Iesu Ierusaleme taonina elao. \v 14 Ke elao egae Deo ega eꞌai au keagu polomakau sipi, ke koofi ineiꞌi fou keꞌafaꞌafalainiꞌi, ke papiau isaꞌi auga, teipoloai keagu moni keau pagainia eisaꞌi. \v 15 Ke isa apaꞌu eafiia uipi ekapaisa efua aisama, aꞌo maꞌoai, polomakau ke sipi isafa fou euokaꞌi Deo ega eꞌa alogai epaꞌalaiꞌi. Ke moni keau pagainia papiauꞌi isafa eꞌi silifa monina eafiia efopuoka, ke eꞌi teipolo epaefo pagainiꞌi. \v 16 Ke koofi ineiꞌi keꞌafaꞌafalainiꞌi auꞌi epainiꞌi einaka, “Iꞌina kapaꞌi inae amopaꞌalaiꞌi! Lau Amau ega eꞌa afaꞌafa afuga folopamia!” eoma. \p \v 17 Ke Iesu ega imoi isa kapaꞌina ekapaisa keisa, ke ega eifa oma aina kelogonia aisama, ufainagai Iesu fouga profeta Deo ega iifa pukagai iina kepapua oma auga keopolaga, “Deo, lau alou koꞌagai oi emu eꞌa anina laani alogaina kainai, eꞌa egaꞌina faagagai kapaꞌina agemia auga lau alou agepalifua.”\x + \xo 2:17 \xt Sam 69:9\x* \p \v 18 Iudea papiauꞌi Iesu ega ekapa oma keisa aisama, kepaini kapulania keinaka, “Mirakulo gouga kapa alokapa ega koa agalogo oi iꞌina kapaꞌi maꞌoai alokapaꞌi agekaina auga isapuga eemuai ekaega agaoma?” keoma. \p \v 19 Ke Iesu einaka, “Deo ega eꞌa iꞌina foauoka, ke kina oiso alogai alapaꞌuegenia pugu,” eoma. \p \v 20 Ega aisama Iudea papiauꞌi keifa keinaka, “Deo ega eꞌa iꞌina kepaapa auga inipo ouꞌaga pani kuagai imagea eafiia kai kepafua kai, oi auga kina oiso alogai alopaꞌuegenia ma looma?” keoma. \v 21 Kai Iudea papiauꞌi Iesu Deo ega eꞌa koꞌa auga aeifania kai, isa ifo imaauga Deo ega eꞌa koa iꞌopoga auga fouga eifania auga akelogo. \v 22 Kai muniai Iesu maeai emaunimue aisama kai, ega imoi isa kapaꞌina eifania auga keopolaga. Ega aisama isa Deo ega iifa ufainagai profeta kepapuaꞌi auꞌi, ke Iesu kapaꞌina eifania auga fou kepakoꞌaniꞌi. \p \v 23 Pau Iesu Pasover miamiagai Ierusalemeai eagu alogai, papiau maꞌo isa mirakulo gouꞌi ekapaiꞌi keisaꞌi aisama, isa aka kepakoꞌania. \v 24 Kai Iesu alo fofouga egaꞌina papiauꞌi eeꞌiai aeogeisa, gome isa papiau maꞌoai aloꞌi ala koa auga elogo. \v 25 Ke isa aufalao agaꞌo feafia maagai papiau ala koa auga feifania faekaina, gome isa papiau aloꞌiai kapaꞌina keopolaga auga elogo efua. \c 3 \s1 Iesu Nikodemus Fou Keniniꞌani \p \v 1 Egaꞌina kinagai Iudea papiauꞌi keꞌimaꞌi lopiaga agaꞌo Faliseo ikupugai emai auga aka Nikodemus eagu. \v 2 Isa gapiai emai Iesu eegai kai epainia einaka, “Rabai, lai alogo oi auga pamalele aumu Deo eegai lomai. Gome Deo aufalao agaꞌo eegai aeagu auga mirakulo gouꞌi oi lokapaꞌi koa afaekapaꞌi,” eoma. \p \v 3 Ke Iesu einaka, “Iifa gome maamuai laifania, au agaꞌo Deo ega mauniai afaemauni pugu koa aisama, isa Deo ega agofaꞌa ageisa afaekaina,” eoma. \p \v 4 Kai Nikodemus einaka, “Au agaꞌo eapao efua auga ala koa iꞌopoga agemauni pugu? Koꞌa isa afaemue ina gua alogai afaekoko, ke afaemauni pugu!” eoma. \p \v 5 Ke Iesu einaka, “Iifa gome maamuai laifania, au agaꞌo ega laomai apalaꞌi afaeumakalainiꞌi kai feisai ke Deo ega Spirituai baptismo afaeafia ega koa mauni mamaga afaeafia auga, Deo ega agofaꞌai agekoko afaekaina. \v 6 Iifa koꞌa, kaisau papiau aumauni faagaꞌiai emauni auga papiau aumauni. Kai kaisau Deo ega Spirituai emauni auga mauni mamaga Deo ega Spiritu eegai emai auga eafia. \v 7 Lau oi ‘Deo ega mauniai fomauni pugu’ laoma iifaga aꞌo lologo folokauai. \v 8 Ameku anina eani kapai gapua gamai eoma aisama, egae epua emai. Ke oi ameku epua auga aꞌo alologo kai, kapai emai o ala elao auga afoloifania. Ega koa iꞌopoga mo, papiau maꞌoai Deo ega Spirituai kemauni auꞌi isafa ala kemauni oma auga agoisa agoifania afaekaina,” eoma. \p \v 9 Ke Nikodemus epaꞌani einaka, “Ala koa iina koa agemia agekaina?” eoma. \p \v 10 Iesu einaka, “Oi Israel papiauꞌi eꞌi pamalele aumu lakoa, alakoa iꞌopoga iꞌina kapaꞌi okoꞌi alologo? \v 11 Iifa gome maamuai laifania. Lau ke eꞌu imoi fou kapaꞌina alogo auga fouga oi maamiai aifania, ke aisa auga koꞌa mo oi maamiai aifafoua. Ega mo ganinagai oi lai kapaꞌina koꞌa mo aifafoua auga alopakoꞌania paisa. \v 12 Ke lau aagoa kapaꞌi fouꞌi oi maamiai laifaniꞌi kai, oi lau alopakoꞌaniau paisa. Ega koa aisama ufa kapaꞌi fouꞌi maamiai alaifaniꞌi aisama, ala koa lau agopakoꞌaniau? \v 13 Ke kai agaꞌo ufa aelaolao kai, kaisau egae eake emai auga mo ufa elao. Egaꞌina auga Papiau Aumauni Gauga. \v 14 Ke ufainagai ago maininai Moses kopai\f + \fr 3:14 \ft Pilitani malagai, ‘copper’\f* kaapa iisa ekapaisa au uufagai eogeisa kai eafiakae epaapa. Ke papiau kaapa eagaiꞌi fekemae koa iꞌopoga kai, maaꞌi elao auli kaapaga egaꞌina au uufagai keisa aisama, feloꞌi kemia. Ega koa iꞌopoga, Papiau Aumauni Gauga isafa au kolotinai fekeafiakae. \v 15 Ega koa papiau maꞌoai isa akepakoꞌania auꞌi agu pagai maunina fekeafia eoma.” \p \v 16 “Gome Deo agofaꞌa papiauꞌi aniꞌi eani alogaina kainai, Gauga ega mo agaꞌomo auga eulaisa emai iꞌina agofaꞌa papiauꞌi eeꞌiai, ega koa kaisau mo isa akepakoꞌania auꞌi fakemae umamo kai, agu pagai maunina fekeafia eoma. \v 17 Gome Deo, Isa Gauga iꞌina agofaꞌa papiauꞌi eꞌi laomai apalaꞌi afa fepeniꞌi puo aeulaisa aemai kai, Isa Gauga faagagai agofaꞌa papiauꞌi kaniaꞌi feagamauga eoma puo eulaisa emai. \v 18 Ega puo kaisau isa epakoꞌania auga afa apala afaepenia. Kai kaisau isa aepakoꞌania auga afa apala eafiia efua, gome isa Deo Gauga ega mo agaꞌomo auga aka aepakoꞌania. \v 19 Deo papiau kapaꞌi ega kekapa oma auꞌi afa iina epeni omaꞌi: Eaea emai agofaꞌai kai, papiau aumauni aloꞌi koꞌagai umina anina keani kai eaea auga anina akeani, gome isa eꞌi laomai apala. \v 20 Isa ega kekapa oma, gome kaisau laomai apala ekapa auga, alo koꞌagai eaea anina aeani, ke ega laomai apalaꞌi egaꞌina afekefoki auga maniꞌina epaꞌaua puo, afaemai eaea alogai afaekoko. \v 21 Kai kaisau Deo ega iifa koꞌa ipauma auga agugai eagu auga, elao eaea alogai ekoko. Ega koa kapaꞌina isa ekapa auga Deo anina eani kainai mo ekapa auga papiau fekeisa fekelogo eoma.” \s1 Ioane Baptista Iesu Fouga Eifafoua \p \v 22 Egaꞌina afegai Iesu ega imoi fou kepealai kelao Iudea ago afegai, egae ega imoi mo fou keagu ke baptismo epipeni. \v 23 Ke egaꞌina alogai Ioane isafa afu aka Aenon keoma, Salim paguaga eegai mo auga afugai eapa baptismo epipeni, gome egaꞌina afuga fei afuga. Ke papiau maꞌo kemai baptismo keafiia. \v 24 Gome iꞌina kapaꞌi auga Ioane tipulai aeagu koa kai kemia. \v 25 Egaꞌina alogai Ioane ega imoi isaꞌi, ke Iudea auga agaꞌo fou Iudea eꞌi kagakaga kainai papiau aloꞌi ofuga iikuga emia auga akekua kepaꞌaua. \v 26 Ke isa kemai Ioane kepainia keinaka, “Rabai, au egaꞌina oi fou Jordan apiegai oapa, ke fouga loifafoua auga baptismo epipeni, ke papiau maꞌoai isa eega kelao,” keoma. \p \v 27 Kai Ioane einaka, “Au agaꞌo kapaꞌina ufai kepenia auga mo ageafia. \v 28 Oi ifomi lau iina laifa oma auga foifafoua, ‘Lau Kristo laaꞌi kai Deo eulaisau isa agogai laufai lamai au’ fooma. \v 29 Ifiao eamage auga, au kapa isa eakafania auga apuga. Ke ekefaꞌa, amage mamaga auga eega elao auga, eagu isa eꞌima, ke aina epaaua kapaꞌina ageifania auga aina felogo eoma. Ke muniai amage mamaga auga egaꞌina eniniꞌani aina elogo aisama, alo egama alogaina. Lau auga Kristo ekefaꞌa au. Ke alogama egaꞌina auga lau apu, ke pau egaꞌina alogama laalogamalaina efua. \v 30 Isa au akaikiꞌa femia kai lau auga eꞌeleu famia. \p \v 31 “Ke isa auꞌoniai emai auga papiau maꞌoai ekaꞌegai afeꞌainiꞌi. Kai aagoai emai auga aagoa isa apuga, ke ega niniꞌani auga aagoa papiauꞌi keniniꞌani koa iꞌopoga mo eniniꞌani. Ke isa ufai emai auga papiau maꞌoai ekaꞌegai afeꞌainiꞌi. \v 32 Isa kapaꞌina eisa ke aꞌo elogonia auga koꞌa mo eifafoua kai, kai agaꞌo isa ega iifa anina aeani aeafia. \v 33 Kai papiau kapa isa ega iifa egaꞌina eafia epakoꞌania auga, isa egaꞌina pakoꞌagai Deo koꞌa gome auga eoma. \v 34 Gome Deo au agaꞌo eulaisa auga Deo ega iifa eifania, gome Deo ega Spiritu isa epenia auga, epenia afaefuafua. \v 35 Ke Ama alo koꞌagai Gauga anina eani, ke kapa maꞌoai isa imagai epaaua. \v 36 Ega puo kaisau Deo Gauga epakoꞌania auga agu pagai maunina eafia kai, kaisau Deo Gauga aepakoꞌania auga, egaꞌina maunina afaeisa, gome Deo ega guakupu isa eegai ekae,” eoma. \c 4 \s1 Iesu Samaria Papiega Fou Keniniꞌani \p \v 1-2 Ke Iesu kai agaꞌo baptismo aepenia kai, ega imoi mo baptismo papiau kepeniiꞌi. Ega mo ganinagai Faliseo auꞌi auga Iesu papiau isa ega imoi epamiaꞌi ke baptismo epeniiꞌi auga fouga kelogo auga Iesu elogo. Ke isa ega koa ekapaisa auga Ioane ekapa auga ekaꞌegaina. \v 3 Ke Lopia Iesu egaꞌina fouga elogo aisama, Iudea ago epuaꞌafuga emue Kalilea ago elao pugu. \p \v 4 Ke ega felao auga isa Samaria ago mo fepea oma felao, gome egaꞌina keagaga auga ofolaꞌo. \v 5 Ega puo elao Samaria agogai taoni aka Sika keoma auga alogai ekoko. Egaꞌina taonina auga ufainagai Iakobo ago eꞌele gauga Iosepa epeniia auga afuga eegai. \v 6 Ke egaꞌina afugai fei ipuga Iakobo eapiia kainai kepafaala Iakobo ega ipu keoma auga eka. Ke Iesu ega imoi fou kemai ipu egaꞌina niegai aisama, kina maaga atiafa koa iꞌopoga. Ke Iesu epea eafipugu puo egaꞌina ipuga eegai eagukipo elaagai. \p \v 7 Ke Samaria papiega agaꞌo emai fei galaꞌa eoma aisama, Iesu isa epainia einaka, “Fei afa mopeniau mainu,” eoma. \v 8 Gome Iesu ega imoi auꞌi foꞌama iꞌafa taoni kelao. \p \v 9 Ke Samaria papiega Iesu epainia einaka, “Oi Iudea aumu ke lau auga Samaria papieu kai kapa puo lau logoiniau fei mapenio moinu looma?” eoma. Samaria papiega ega eifa oma, gome Samaria papiauꞌi liti o kaputi kepapinauga auga Iudea papiauꞌi afakepapinauga. \p \v 10 Kai Iesu einaka, “Oi Deo kapaꞌina epipeni, ke kaisau oi fei egoinio auga mologo koa aisama, oi isa fogoina, ke isa oi agu pagai feina fepenio,” eoma. \p \v 11 Ega aisama papie Iesu epainia einaka, “Au akaikiꞌa aumu, oi fei isakoaua kapa agaꞌo eemuai laaꞌi ke ipu isafa eake alogaina. Ega puo kapai agu pagai feina egaꞌina aloafia? \v 12 Lai ufumai apamai Iakobo iꞌina ipuga eapiia epeniimai. Isa iꞌina ipuga feina einu ke gauga isafa keinu. Ke gauga auꞌi eꞌi sipi polomakau fou isafa iꞌina feina keinu. Kai oi auga Iakobo lokaꞌegaina ma puo iina loifa oma?” eoma. \p \v 13 Iesu einaka, “Papiau maꞌoai iꞌina feina keinu auꞌi aisoꞌi agekupu pugu. \v 14 Kai kaisau lau fei isa lapenia auga ageinu auga aiso afaekupukupu pugu. Kai fei egaꞌina isa lapenia auga isa alogai afaefuga ageꞌuki agelao ageka aoniamo, ke agu pagai maunina ageafia,” eoma. \p \v 15 Ke papie isa epainia einaka, “Au akaikiꞌa aumu, fei egaꞌina mopeniau, ega koa aisou afaekupu pugu, ke fei ilaꞌa iina afalamaimai pugu,” eoma. \p \v 16 Ke Iesu papie epainia einaka, “Molao akafamu moifaga kai fomue fomai pugu,” eoma. \p \v 17 Ke papie einaka, “Lau akafau agaꞌo laaꞌi,” eoma. \p Ega aisama Iesu papie epainia einaka, “Oi akafamu agaꞌo laaꞌi looma auga koꞌa loifania. \v 18 Gome iifa koꞌa auga, oi au ima loakafaniꞌi, ke au pau aunimi oague auga oi akafamu laaꞌi. Oi kapaꞌina pau mo loifania auga iifa koꞌa,” eoma. \p \v 19 Ke papie einaka, “Au akaikiꞌa aumu, lau lalogo oi profeta aumu. \v 20 Lai ufumai apamai iꞌina ikugai Deo keau afagaina kai, oi Iudea aumi oifa, iꞌa Deo faau afagaina afuga auga Ierusalemeai ooma,” eoma. \p \v 21 Ke Iesu isa epainia einaka, “Papie lau mopakoꞌaniau, gome kina agaꞌo emai, ke egaꞌina kinagai oi iꞌina ikugai, o Ierusalemeai Amaꞌa Deo afoloau afagaina. \v 22 Oi Samaria papiaumi kaisau oau afagaina auga alologo kai oau afagaina. Kai lai Iudea papiaumai auga kaisau aau afagaina auga alogo, gome papiau Kaniaꞌi Isagamauga auga Iudea papiauꞌi faagaꞌiai emai. \v 23 Ega mo ganinagai kina agaꞌo agemai, ke egaꞌina kina auga emai efua puo papiau aloꞌi koꞌagai Deo keau afagaina auꞌi Deo ega Spiritu ega isapuai, ke Deo ega iifa koꞌagai mo Deo akeau afagaina. Gome Amaꞌa Deo papiau isa ega keau afagai oma auꞌi ekapuniꞌi. \v 24 Ke Deo auga Spiritu kainai, Isa keau afagaina papiauꞌi auꞌi Deo ega Spiritu ega isapuai Isa fekeau afagaina, ke Deo ega iifa koꞌaꞌi mo kaiꞌiai fekepea Deo fekeau afagaina,” eoma. \p \v 25 Ke papie eifa einaka, “Lau lalogo Mesaia agemai. (Mesaia auga keifaga Kristo keoma.) Ke isa agemai aisama, lai maamaisai kapa maꞌoai ageifafou afeꞌainiꞌi,” eoma. \p \v 26 Ke Iesu isa epainia einaka, “Lau oi maamuai laniniꞌani au, lau isa,” eoma. \p \v 27 Ke Iesu papie maagai egaꞌina eifania afegai mo, isa ega imoi kemue kemai, ke isa papie fou keniniꞌani keisa aisama kekauai alogaina. Ke kai agaꞌo aepaꞌani aeinaka, “Kapaꞌina anina loani, o kapa puo egaꞌina papiega aunimi oniniꞌani?” aeoma. \p \v 28-29 Ke Iesu ega imoi kemai aisama, papie ega oga fei eakoaua auga egae epuaꞌafuga ekaega kai, emue elao taoniai papiau epainiꞌi einaka, “Omai, au agaꞌo lau kapa maꞌoai lakapaiꞌi auꞌi eifaniꞌi auga amoisa. Isa Mesaia afemia isafa?” eoma. \v 30 Ega aisama isa taoniai kepealai Iesu eega kelao. \p \v 31 Ke papiau Iesu eega kemaimai kai, Iesu ega imoi isa kegoi kapulania keinaka, “Rabai, kapa agaꞌo moania,” keoma. \p \v 32 Kai Iesu isa epainiꞌi einaka, “Lau oi foꞌama oko alologo auga eeuai ekae alaania,” eoma. \p \v 33 Ega aisama Iesu ega imoi auꞌi ifoꞌi mo epoꞌiai keifa keinaka, “Aufalao agaꞌo foꞌama emaiseina eaniia ma?” keoma. \p \v 34 Kai Iesu isa kapaꞌina keifania auga elogo puo eifa einaka, “Lau eꞌu foꞌama auga lau eulaisau auga kapaꞌina anina eani auga fakapa ke ega pinauga fapafua. \v 35 Oi iina aloifa oma, ‘Gafa pani mo akelao afegai kai, foꞌama isafina kina agekaina alooma ma?’ Amoisa, lau oi lapainimi, maami amopakiakaea fani afuga amoisa. Gome foꞌama aniꞌi keogeiꞌi efua iꞌafeꞌi kina ekainia. \v 36 Ke foꞌama isafina auga afa isoge emia foꞌama eafia, agu pagai maunina afugai eogeꞌi. Ega koa au foꞌama efauga auga ke au foꞌama eafia auga, auniꞌi kaiꞌialao aloꞌi fegama. \v 37 Ega kainai iꞌina iifa koꞌa ipauma, ‘Au agaꞌo auga foꞌama efauga, ke agaꞌo auga foꞌama eafia.’ \v 38 Lau oi laulaimi olao kapaꞌina oi afipuguꞌi alopaꞌauꞌi auꞌi oafiiꞌi omaiseiniꞌi. Papiau iꞌoiꞌi isaꞌi egaꞌina afipuguga kepaꞌaua kai, oi auga isa eꞌi afipuguai foꞌama anina eoge auga olao oafiia omaiseina,” eoma. \s1 Samaria Papiauꞌi Maꞌo Iesu Kepakoꞌania \p \v 39 Ke Samaria papiauꞌi maꞌo egaꞌina taoninai keagu auꞌi Iesu kepakoꞌania, gome papie Iesu fouga, iina eifafou oma aꞌo kelogonia. “Isa lau kapa maꞌoai lakapaiꞌi auꞌi maauai eifaniꞌi,” eoma. \v 40 Ega puo Samaria papiauꞌi kemai Iesu eegai aisama, kegoinia egae fou kegaagu keoma. Ke Iesu egae kina auniꞌi eagu. \v 41 Ke isa ega niniꞌani kainai, papiau maꞌo mo isafa isa kepakoꞌania. \p \v 42 Ke egaꞌina papiauꞌi papie kepainia keinaka, “Lai oi loifa puo Iesu alapakoꞌania, gome pau lai ifomai isa aina alogonia, ke alogo isa Mesaia, iꞌina agofaꞌa papiauꞌi kaniaꞌi Isagamauga auga paisa,” keoma. \s1 Iesu Au Akaikiꞌa Agaꞌo Gauga Maguaega Epafelo \p \v 43 Ke kina gua afegai, Iesu egaꞌina afuga epuaꞌafuga elao Kalilea ago. \v 44 Ke Iesu ifo eifa, profeta agaꞌo ifo ega paguai auga papiau isa afakeifa koko, ke au akaikiꞌa afakepamia eoma. \v 45 Kai isa elao Kalilea agogai ekoko aisama, Kalilea papiauꞌi Iesu keifa koko, gome isa isafa Pasover miamia kinagai egae Ierusalemeai keagu Iesu kapaꞌina mo ekapaiꞌi auga keisaꞌi. \p \v 46 Ega puo Iesu emai Kalilea agogai Kana taoninai fei fino epamia auga taoninai ekoko pugu. Ke au akaikiꞌa agaꞌo Roma kamanina papagai epinauga auga gauga eisafa Kapenaum taoninai eka auga egae eagu. \v 47 Iꞌina auga Iesu Iudea agogai emai Kalilea agogai ekoko auga fouga elogo aisama, elao Iesu eegai egoinia gaake galao gauga gapafelo eoma. Gome isa gauga afaꞌagamo agemae eoma. \p \v 48 Ega aisama Iesu isa epainia einaka, “Oi mirakulo gouꞌi afakemia afoloisaꞌi koa aisama, lau afolopapakoꞌaniau,” eoma. \p \v 49 Kai au akaikiꞌa egaꞌina einaka, “Au akaikiꞌa aumu, lau gau aemae koa kai, mai alao mopafelo,” eoma. \p \v 50 Ke Iesu isa epainia einaka, “Molao, oi gaumu ageagu,” eoma. \p Ke au egaꞌina Iesu kapaꞌina isa maagai eifania auga iifaga epakoꞌania, ke ekailai elao. \v 51 Ke isa keagai epeapea kai, ega pinauga auꞌi kemai isa gauga aemae auga fouga maagai keifania keinaka, “Oi gaumu aemae, eaguega,” keoma. \v 52 Ke isa gauga kina maaga kapagai efelo auga paꞌanina epaꞌani aisama, ega pinauga auꞌi keinaka, “Faai kinai 1 oꞌclock auama isafaga isa epuaꞌafuga,” keoma. \p \v 53 Ega koa emia aisama, au egaꞌina elogo Iesu kina maaga egaꞌinagai isa epainia, “Oi gaumu ageagu,” eoma. Ega puo isa ifo ke ega eꞌai kai mo kai mo keagu auꞌi fofougai Iesu kepakoꞌania. \p \v 54 Iesu Iudea agogai emai Kalileai aisama iꞌina mirakulo ekapaisa. Ke iꞌina mirakulo auga Kalilea agogai Iesu ega mirakulo ikapa gua epamia auga. \c 5 \s1 Iesu Aꞌu Niegai Isafa Auga Epafelo \p \v 1 Egae kai kina isaꞌi kelao afegai, Iudea papiauꞌi eꞌi miamia agaꞌo Ierusalemeai emia puo Iesu Ierusaleme elao. \v 2 Ke egae Ierusalemeai paꞌafi kepafaala Sipi Paꞌafina keoma auga eegai ofuga eꞌele agaꞌo eka. Ke egaꞌina ofugaga, Hibru papiauꞌi malaꞌiai keifaga Betesda keoma. Egae paapa ima kepoai kepaapaꞌi keapa. \v 3 Ke egae, isafa papiauꞌi maꞌo kekaaka. Egaꞌina papiauꞌi auga maakimiꞌi auꞌi, ifeꞌi emelo auꞌi, ke faagaꞌi fofouga emelo auꞌi. Isa egae keka kai fei agelao agemai auga keꞌimaisa. \v 4 Gome egae kekaega kai, Lopia ega agelo kina agaꞌo epogai mo emai fei egaꞌina epalagulagua. Ke egaꞌina emia afegai mo kaisau eufai feisai eake auga, isafa kapa eafia auga faagagai laaꞌi emia, efelo. \v 5 Ke au agaꞌo egae eka auga inipo ouꞌaga oiso kuagai imagea oiso alogai eisafa. \v 6 Iesu elao egaꞌina auga eka eisa aisama, elogo isa auga inipo ealogai eisafa eka. Ke epaꞌani penia einaka, “Oi anina loani felomu momia looma ma?” eoma. \p \v 7 Ke isafa auga einaka, “Au akaikiꞌa aumu, ofuga feina elagulagu alogai aufalao agaꞌo lau fepalagainiau ofugai faake auga papiauga laaꞌi. Ega puo egae maake laomaoma kai aufalao iꞌoina agaꞌo eufai lau agouai eake,” eoma. \p \v 8 Ega aisama Iesu au egaꞌina epainia einaka, “Moꞌue, emu ile moafia mopea,” eoma. \v 9 Ke fiakoa mo au egaꞌina felo emia, eꞌue ega ile eafiia epea. \p Ke mirakulo iꞌina auga Iudea papiauꞌi Deo keau afagaina kinagai emia. \v 10 Ega puo Iudea papiauꞌi au felo emia auga kepainia keinaka, “Pau kina auga Deo isau afagaina kina. Ke lai emai kagakaga auga Deo isau afagaina kinagai oi emu ile foafia fopea auga eifa apua,” keoma. \p \v 11 Kai isa einaka, “Au lau epafeloisau auga epainiau, ‘Emu ile moafia mopea eoma,’ puo lau eꞌu ile laafiia lapea,” eoma. \p \v 12 Ega aisama Iudea papiauꞌi au egaꞌina kepaꞌani penia keinaka, “Au kapa oi epainio emu ile moafia mopea eoma?” keoma. \p \v 13 Ke au felo emia auga kaisau isa epafelo auga aelogo, gome Iesu papiau egae kelaꞌafou auꞌi epoꞌiai eepouka elao. \p \v 14 Kai muniai Iesu isa Deo ega eꞌai eisa aisama epainia einaka, “Loisa, oi felomu lomia efua. Ega puo laomai apalaꞌi folokapaꞌi pugu, o laaꞌi koa aisama, kapa apala ipauma egaꞌina isafaga ekaꞌegaina auga agaꞌo oi faagamuai afemia,” eoma. \v 15 Ke au egaꞌina elao Iudea papiauꞌi maaꞌiai Iesu isa epafelo auga eifania. \p \v 16 Ega puo Iudea papiauꞌi Iesu keafi apalania, gome isa Deo isau afagaina kinagai egaꞌina kapaꞌi ekapaiꞌi. \v 17 Kai Iesu isa epainiꞌi einaka, “Lau Amau aufa kina epinauga mo emai iꞌina kina. Ke lau isafa lapinauga,” eoma. \v 18 Egaꞌina kainai Iudea papiauꞌi guakupuai keuniaimoimo keaga agaꞌo kekapunia isa kegaaupugua keoma. Gome isa Moses ega iifa kainai Deo isau afagaina kinagai papiau pinauga agaꞌo fakekapa eoma auga mo iifaga aeaupea kai, Deo isafa eifaga isa Ama eoma. Ega koa ekapaisa Deo auga isa fou iꞌopoꞌi mo epamia. \s1 Iesu Ifo Deo Gauga Auga Papiau Maaꞌiai Eifafoua \p \v 19 Kai Iesu Iudea papiauꞌi isa kegaaupugua keoma auga elogo aisama, iꞌina iifagai eꞌi iifa epamue einaka, “Iifa gome maamiai laifania. Gauga kapa agaꞌo ifogamo afaekapa kai, isa Ama kapaꞌina ekapa eisa auga agekapa. Gome Ama kapaꞌina mo ekapa auga Gauga isafa iꞌopoga mo ekapa. \v 20 Gome Ama Gauga alo koꞌagai anina eani alogaina ke kapaꞌina Isa ekapa auga Gauga epakina. Ke Ama isa kapa akaikiꞌaꞌi ipaumaꞌi iꞌina kapaꞌi kekaꞌegainiꞌi auga agepakina agekapaꞌi, ega koa fokauai alogaina eoma. \v 21 Gome Ama mae papiauꞌi epamaunimueꞌi mauni mamaga epeniiꞌi koa iꞌopoga, Gauga isafa kaisau anina eani auga mauni mamaga epenia. \v 22 Gome Ama kai agaꞌo afa felo o apala aepenia kai, egaꞌina pinauga Gauga imagai eogeaua, isa papiau eꞌi laomai felo o apala auga afa agepeniꞌi. \v 23 Ega koa papiau maꞌoai Ama au akaikiꞌa kepamia koa iꞌopoga, Gauga isafa au akaikiꞌa fekepamia eoma. Kai kaisau Gauga au akaikiꞌa aepamia auga Ama, Gauga eulaisa auga au akaikiꞌa aepamia. \p \v 24 “Iifa gome maamiai laifania, kaisau lau iifa laifania auga ainau elogo, ke lau eulaisau auga epakoꞌania auga agu pagai maunina eafia, ke Deo eegai afa apala afaeafia. Kai isa mae afugai epealai, epagai agu pagai maunina afugai ekoko efua. \v 25 Iifa gome maamiai laifania, mae auꞌi Deo Gauga aina akelogo ke kaisau isa aina kelogo ke kainai akepea auꞌi akemaunimue akeagu auga kina agemai. Pau auga egaꞌina kina emai efua kainagai. \v 26 Gome Ama ifo eegai mauni ekae koa iꞌopoga, Ama Gauga elogoaina ega koa Gauga ifo isafa mauni eegai feka eoma. \v 27 Ke Ama Gauga isapu epeniia papiau eꞌi laomai felo o apala auga afa fepeniꞌi eoma, gome isa Papiau Aumauni Gauga. \p \v 28 “Oi lau iꞌina iifaga laifania ainau ologo folokauai alogaina, gome kina agaꞌo agemai aisama, papiau maꞌoai kemae laai kekae auꞌi Papiau Aumauni Gauga aina akelogo. \v 29 Ke egaꞌina papiauꞌi laai akepealai, ke kaisau laomai feloꞌi kekapaiꞌi auꞌi akeꞌue mauni mamaga akeafia. Kai kaisau laomai apalaꞌi kekapaiꞌi auꞌi, eꞌi laomai apala afa akeafia. \v 30 Lau ifou mo kapa agaꞌo alakapa afaekaina. Kai lau papiau eꞌi laomai felo o apala auga Amau eifania aina lalogo auga mo lakapa. Ke lau papiau eꞌi laomai afa lapipeni auga laomai felogai mo lakapa, gome lau auga lau ifou anina laani auga mo alakapuga kai eulaisau auga kapaꞌina anina eani auga mo lakapuga,” eoma. \s1 Iesu Ifo Fouga Eifafoua \p \v 31 Ke Iesu eifa pugu einaka, “Lau ifou fou laifafoua koꞌa laoma koa aisama, lau kapaꞌina laifania auga kai agaꞌo afaelogo ke afaeifafoua puo egaꞌina iifaga auga koꞌa laaꞌi. \v 32 Kai aufalao iꞌoina agaꞌo lau fou eifafoua koa aisama, egaꞌina auga koꞌa epamia. Ke lau lalogo isa lau fou eifafoua auga koꞌa ipauma. \p \v 33 “Ke oi papiau oulaiꞌi Ioane eega kelao, ke isa iifa koꞌa mo eifania. \v 34 Egaꞌina emia auga, papiau aumauni lau fou keifafoua auga koꞌa fapamia laoma puo ega laifa oma folooma kai, lau oi maamiai laifafoua ega koa kaniami feisagamau laoma. \v 35 Ioane auga lanepa eaga koa iꞌopoga emia eaga eaea epipeni, ke oi kina pika koa mo isa ega eaea okinaga oisa oalogamalaina. \p \v 36 “Kai lau fou feifafoua auga papiauga agaꞌo Ioane ekaꞌegaina auga eague. Gome pinauga lau Amau epeniiau fakapa fapafua eoma auga pau lakapa, ke egaꞌina pinaugaga, lau Amau eulaisau lamai auga koꞌa mo eifafoua. \v 37 Ke Amau lau eulaisau lamai auga, Isa ifo lau isa eegai lamai auga eifafoua. Oi isa aina alologologo, ke iisa isafa ala koa auga aloisaisa. \v 38 Ke Isa ega iifa isafa oi alomiai aeka, gome oi Isa eulaisa emai papiauga alopakoꞌania. \v 39 Oi alomi koꞌagai Deo ega iifa puka omaleleaina, gome oopolaga egaꞌina iifaꞌiai agu pagai maunina oafia ooma. Ke Deo ega iifa egaꞌina auꞌi lau fou keifania. \v 40 Kai oi lau eeu fomai ega koa agu pagai maunina foafia auga oumakalaina. \p \v 41 “Lau papiau fekeau afagainiau auga lapamafua. \v 42 Kai lau oi alomi ala koa auga lalogo. Egaꞌina auga, Deo alo koꞌagai papiau maꞌoai aniꞌi eani auga laoga maina oi alomiai aeka. \v 43 Ke lau Amau akagai lamai, ke oi lau foifa kokoisau auga anina aloani. Kai papiau iꞌoina agaꞌo ifo akagai agemai koa aisama, oi isa agoifa koko. \v 44 Ke oi ifomi mo isau afagainimi auga anina oani kai, alouniaimoimo Deo ega mo agaꞌomo auga eegai au afagai emai auga alokapuga koa aisama, ala koa lau agopakoꞌaniau agekaina? \p \v 45 “Lau ega laifa oma mo ganinagai, lau Amau agogai oi felo o apala ma okapaisa auga puo alapenimi auga opolaga foloafia. Oi agu pagai maunina amoafia ooma auga afiaꞌamaga Moses eegai ooge puo, Moses oi felo o apala ma okapaisa auga paꞌanina agepaꞌani penimi. \v 46 Gome oi alomi koꞌagai Moses opakoꞌania koa aisama, lau isafa fopakoꞌaniau, gome Moses lau fou epapua. \v 47 Kai oi isa kapaꞌina epapua auga alopakoꞌania puo, ala koa lau kapaꞌina laifania auga agopakoꞌania?” eoma. \c 6 \s1 Iesu Papiau 5000 Epaanianiꞌi \r (Mateo 14:13-21; Mako 6:30-44; Luka 9:10-17) \p \v 1 Iesu egaꞌina eifania afegai, epagai elao Kalilea aꞌuga kua oma kaina. Ke egaꞌina aꞌuga auga kepafaala Tiberias aꞌuga keoma. \v 2 Ke laꞌafou akaikiꞌa isa muninai kelao, gome isa mirakulo gouꞌi isafa papiauꞌi faagaꞌiai ekapaiꞌi keisa. \v 3 Ke Iesu ega imoi fou keꞌagau kelao ikuai keagukipo. \v 4 Ke egaꞌina kinagai auga Iudea papiauꞌi eꞌi miamia aka Pasover keoma auga kina emai kainagai. \p \v 5 Iesu ega imoi fou egae keaguega kai, maaga elao laꞌafou akaikiꞌa eega kemai eisaꞌi aisama, Filip epainia einaka, “Kapai palafa agaꞌafa papiau iꞌina akeania?” eoma. \v 6 Iesu, Filip gaꞌopo eoma puo ega epaꞌani peni oma, gome isa ifo kapaꞌina agekapa auga minogai eopolaga efua. \p \v 7 Filip einaka, “Papiau agaꞌo gafa imagea kuagai oiso epinauga auga afa monina agaafia ganinagai, palafa maꞌo afalaꞌafa, ega koa afaꞌagamo mo ganinagai iꞌina papiauꞌi maꞌoai agaꞌo agaꞌo akeꞌi ageiku opogaina afaekaina,” eoma. \p \v 8-9 Ega aisama Iesu ega imoi agaꞌo Andru, Saimon Peto keoma auga akina eifa einaka, “Imoi maguaega inamoꞌe palafa iuma eꞌeleꞌi ima, ke maꞌa eꞌeleꞌi gua eegai kekae. Kai papiau iina emaꞌo oma auga, palafa egaꞌina ke maꞌa gua auga faagaꞌiai kapa agaꞌo agapagama ma?” eoma. \p \v 10 Ke Iesu einaka, “Papiau amopainiꞌi kegaagukipo,” eoma. Ke egaꞌina afugai mukimuki maꞌo keuki kainai papiau keagukipo. Ke egaꞌina papiauꞌi epoꞌiai au mo auꞌi 5000 koa iꞌopoga. \v 11 Ke papiau egaꞌina keagukipo afegai, Iesu palafa iumaꞌi eafiiꞌi Deo tenkiu epeniia aisama, mirakulo akaikiꞌa emia, palafa maꞌo emia, ke ega imoi fou keꞌeaisa papiau egae keagu auꞌi pika anina keani auga kepeniiꞌi. Ke maꞌa isafa eafiiꞌi ega koa ekapaisa. \p \v 12 Ke papiau maꞌoai keaniani aloꞌi ekainia aisama, Iesu ega imoi epainiꞌi einaka, “Palafa ameꞌafuꞌi kekae auꞌi amopakai guguainiꞌi, ega koa agaꞌo egae faeka faelifu aage mo,” eoma. \v 13 Ega puo ega imoi papiau palafa iumaꞌi ima egaꞌina keaniiꞌi ameꞌafuꞌi auꞌi kepakai guguainiꞌi, aleꞌa 12 akeꞌi kepapoguꞌi. \p \v 14 Ke egaꞌina papiauꞌi Iesu egaꞌina mirakulo gouga ekapaisa keisa aisama, keifa keinaka, “Iifa koꞌa iꞌina auga Profeta agemai agofaꞌai keoma auga inamoꞌe,” keoma. \v 15 Ke Iesu egaꞌina papiauꞌi isa kegapaafia kin kegapamia keoma auga elogo puo, epuaꞌafuniꞌi pugu ifogamo elao ikuai. \s1 Iesu Aꞌu Laagai Epea \r (Mateo 14:22-33; Mako 6:45-52) \p \v 16 Ke epagapigapi aisama, Iesu ega imoi keake kelao aꞌuai. \v 17 Egae gaagai keaguka kai, aꞌuai kepagai Kapenaum taonina kelao. Ke kelao alogai egapi efua kai kelao. Kai Iesu auga isa fou akelao. \v 18 Egaꞌina alogai ameku kapula epua puo aꞌu emoge. \v 19 Ke isa kepoke afaꞌagamo epo emaefa, kina maaga amagai 5, o 6 oꞌclock koa iꞌopoga aisama, Iesu aꞌu laagai epea, isa keaguka gaagaga eega emai keisa. Ega aisama isa Iesu keisa isage agaꞌo keoma puo kemaniꞌi alogaina. \v 20 Kai Iesu isa epainiꞌi einaka, “Iꞌina lau puo folomaniꞌi,” eoma. \v 21 Iesu ega imoi Iesu ega eifa oma aina kelogonia kai, kelogo isa Iesu. Ega puo kelao gaagai keukaisa aisama, fiakoa mo gaaga elao isa afu kelao auga foegai eofau. \p \v 22 Ke egani aisama, laꞌafou akaikiꞌa aꞌu apie foegai keagu auꞌi gaaga agaꞌomo egae eka auga keisa kelogo. Ke Iesu ega imoi fou egaꞌina gaagagai akeaguka kai, ega imoi ifoꞌi mo gaagai keaguka kelao auga keisaꞌi. \v 23 Kai gaaga isaꞌi Tiberias foegai kemai auꞌi Iesu Deo tenkiu epeniia kai, palafa papiau epeniiꞌi keaniia auga afugai keofau. \v 24 Ke laꞌafou papiauꞌi Iesu ke ega imoi fou egae akeisaꞌi aisama, fiakoa mo gaagai keaguka, Iesu ikapuga Kapenaum taonina kelao. \s1 Iesu Auga Palafa Mauni Epipeni Auga \p \v 25 Papiau egaꞌina Iesu kekapuga auꞌi kemai Iesu aꞌu apiegai kekapulaisa aisama, kepaꞌani penia keinaka, “Rabai, oi gaika lomai inae?” keoma. \p \v 26 Kai Iesu isa eꞌi paꞌani afa aepamue kai, iifa iꞌoina eifania einaka, “Iifa gome maamiai laifania, oi lau mirakulo gouꞌi lakapaiꞌi auꞌi oisaꞌi puo muniuai alopea alokapuniau kai, oi palafa iumaꞌi oaniiꞌi inaemi epogu puogai lau muniuai opea. \v 27 Oi foꞌama elifu auga faugai foloafipugu kai, foꞌama ageka aoniamo, agu pagai maunina afuga agelaoainimi auga afipuguga fopaꞌaua. Ke egaꞌina foꞌamaga auga Papiau Aumauni Gauga oi agepenimi. Gome Deo Ama auga isa Gauga egaꞌina foꞌamaga fepipeni auga gouga koꞌa isa faagagai eogeisa,” eoma. \p \v 28 Ega aisama kepaꞌani penia keinaka, “Lai kapaꞌina fakapa Deo ega pinauga fakapa?” keoma. \p \v 29 Ke Iesu einaka, “Deo ega pinauga auga iꞌina: Oi Isa eulaisa auga amopakoꞌania,” eoma. \p \v 30-31 Ega puo Iesu kepaꞌani penia pugu keinaka, “Mirakulo gouga kapa alokapa agaisa ega koa oi agapakoꞌanio? Moses Deo ega iifa pukagai iina epapua oma: ‘Isa ufa palafaga epeniiꞌi keaniia,’\x + \xo 6:30-31 \xt Exodus 16:4; Nehemaia 9:15; Sam 78:24-25\x* eoma. Moses ega eifa oma koa iꞌopoga, ago maininai lai ufumai apamai mana ufai keꞌualai keaniia,” keoma. \p \v 32 Kai Iesu isa epainiꞌi einaka, “Iifa gome maamiai laifania, Moses oi ufa palafaga egaꞌina aepenimi kai, lau Amau palafa koꞌa ipauma ufai emai auga oi epeniimi. \v 33 Gome Deo ega palafa auga, kaisau ufai eake emai iꞌina agofaꞌa papiauꞌi mauni epeniꞌi auga,” eoma. \p \v 34 Ega aisama isa keinaka, “Au akaikiꞌa aumu, pau kinagai egaꞌina palafaga fopenimai faefuafua,” keoma. \p \v 35 Iesu papiau ega keifa oma ainaꞌi elogonia aisama eifa einaka, “Palafa papiau mauni mamaga epeniꞌi auga lau. Kaisau lau eeu emai auga inaega afaekimukimu, ke kaisau lau epakoꞌaniau auga aiso afaekupukupu. \v 36 Kai lau oi lapainimi koa iꞌopoga, oi lau kapaꞌina lakapaiꞌi auꞌi oisaꞌi kai, alopakoꞌaniau paisa. \v 37 Kai Amau lau epeniau auꞌi maꞌoai eeu akemai, ke kaisau lau eeu akemai auꞌi afalaulaꞌi. \v 38 Gome lau ufai laake lamai auga lau ifou anina laani auga makapa laoma puo alamai kai, lau eulaisau auga kapaꞌina anina eani auga fakapa laoma puo lamai. \v 39 Ke lau eulaisau auga anina eani Isa kaisau mo lau epeniau auꞌi agaꞌo falapageaꞌi kai, kina fuagai aisama, fapamaunimueꞌi eoma. \v 40 Gome lau Amau anina eani auga, papiau maꞌoai maaꞌi elao Gauga keisa ke kepakoꞌania auꞌi, agu pagai maunina fekeafia eoma. Ke kina fuagai aisama, lau isa alapamaunimueꞌi mauni mamaga akeafia,” eoma. \p \v 41 Iesu ega eifa oma aisama, Iudea papiauꞌi isa eegai keifa mugumugu, gome isa eifa, “Palafa ufai emai auga lau,” eoma. \v 42 Ke isa keifa mugumugu keinaka, “Iꞌina auga Iesu Iosepa gauga. Isa ina ama fou alogoniꞌi efua. Kai pau ala koa isa eifa, ‘Lau ufai lamai,’ eoma?” keoma. \p \v 43 Ega aisama Iesu eifa einaka, “Oi ifomi epomiai foloifa mugumugu. \v 44 Kai agaꞌo lau eeu agemai afaekaina kai, Amau lau eulaisau auga isa lau eeu agemaiseina koa aisama, egaꞌina papiauga mo lau eeu agemai agekaina. Ke kina fuagai aisama, lau egaꞌina papiauga alapamaunimue. \v 45 Ke ega koa agemia auga ufainagai profeta Deo ega iifa pukagai iina kepapua oma, ‘Deo isa maꞌoai agepamaleleniꞌi,’\x + \xo 6:45 \xt Aisaea 54:13\x* keoma. Ega koa iꞌopoga, kaisau aina epaaua lau Amau aina elogo ke eegai emalele auga lau eeu emai. \v 46 Ke kai agaꞌo Deo Ama auga aeisaisa kai, Deo eegai emai auga mo Ama eisa. \v 47 Iifa gome maamiai laifania. Kaisau lau epakoꞌaniau auga agu pagai maunina eafia. \v 48 Gome palafa papiau mauni mamaga epeniꞌi auga lau. \v 49 Ufainagai oi ufumi apami ago maininai mana keaniia mo ganinagai maꞌoai akeagu pagainia kai kemae. \v 50 Kai palafa ufai eake inamoꞌe. Ke kaisau egaꞌina palafaga ageania auga afaemae. \v 51 Lau auga palafa maaga maunina ufai eake emai au. Au agaꞌo iꞌina palafaga ageania auga ageagu pagainia. Palafa iꞌina auga lau pitiou agofaꞌa papiauꞌi fauꞌiai Deo alapaꞌa penia, ega koa isa agu pagai maunina akeafia,” eoma. \p \v 52 Iesu ega eifa oma aisama, Iudea papiauꞌi ifoꞌi mo epoꞌiai keakekua keinaka, “Ala koa iꞌina auga ifo pitioga papiau agepeniꞌi akeania eoma?” keoma. \p \v 53 Kai Iesu isa epainiꞌi einaka, “Iifa gome maamiai laifania. Oi Papiau Aumauni Gauga pitioga afoloania ke ifa afoloinu koa aisama, oi alomiai mauni agaꞌo laaꞌi. \v 54 Kai kaisau lau pitiou eania ke ifau einu auga, agu pagai maunina eafia. Ke kina fuagai aisama, alapamaunimue mauni mamaga alapenia. \v 55 Gome lau pitiou auga foꞌama koꞌa, ke ifau auga inuinu kapa koꞌa. \v 56 Kaisau lau pitiou eania ke ifau einu auga lau alouai eague, ke lau isa alogai laague. \v 57 Ke Ama eague aoniamo auga eulaisau koa iꞌopoga, lau Amau puogai laague. Ega puo kaisau lau pitiou eania ke ifau einu auga, lau puouai ageagu. \v 58 Iꞌina palafaga auga ufai eake emai auga. Iꞌa ufuꞌa apaꞌa mana keaniia mo ganinagai kemae kai, kaisau iꞌina palafaga ageania auga, ageagu pagainia,” eoma. \v 59 Iesu iꞌina kapaꞌi maꞌoai Kapenaum taoninai Iudea papiauꞌi eꞌi laꞌafou afugai epamalele alogai eifafouꞌi. \s1 Iesu Muninai Kepea Auꞌi Maꞌo Isa Kepuaꞌafuga \p \v 60 Iesu muninai kepea auꞌi egaꞌina pamalelega aꞌo kelogonia aisama, maꞌo keifa keinaka, “Pamalele egaꞌina eꞌinoka alogaina puo, kaisau egaꞌina pamalelega kainai agepea agekaina?” keoma. \p \v 61 Ke Iesu ega imoi iꞌina pamalelega puogai keifa mugumugu auga elogo aisama epainiꞌi einaka, “Iꞌina pamalelega oi alomi epalifua ma? \v 62 Oi Papiau Aumauni Gauga afeꞌagau afelao, emai afugai afeagu afoisa aisama, kapaꞌina afokapa? \v 63 Deo ega Spiritu auga mauni mamaga epipeni. Kai agofaꞌai papiau aumauni imaauga auga kapa agaꞌo afaepagama. Ke iifa oi maamiai laifaniꞌi auꞌi Deo ega Spiritu ega iifa, ke egaꞌina iifaꞌi mauni mamaga kepipeni. \v 64 Kai oi epomiai isami lau kapaꞌina laifania auga alopakoꞌania,” eoma. Gome Iesu eꞌina mo aisama, kaisau mo isa akepakoꞌania ke kaisau isa ageꞌafaꞌafalaina auga elogo efua puo ega eifa oma. \v 65 Ke eifa pugu einaka, “Ega kainai oi lapainimi laifa, kai agaꞌo ifo lau eeu afaemai kai, lau Amau isa agepapea eeu agemaiseina aisama kai, isa lau eeu agemai agekaina laoma,” eoma. \p \v 66 Iesu ega eifa oma aisama, muninai kepea auꞌi maꞌo isa kepuaꞌafuga, ke muninai akepea pugu. \p \v 67 Ega aisama Iesu eꞌafoaipini ega apostolo 12 auꞌi epaꞌani peniꞌi einaka, “Oi isafa olao ma ooma?” eoma. \p \v 68 Kai Saimon Peto keoma auga einaka, “Lopia, lai kai eega agalao? Agu pagai iifaꞌi oi eemuai kekae. \v 69 Lai apakoꞌania ke alogo oi auga Alo Lolofa Aumu Deo eegai lomai Aumu,” eoma. \p \v 70 Ega aisama Iesu einaka, “Lau oi aumi 12 aumi alakinanimi ma? Iifa gome lau oi lakinanimi kai, oi epomiai agaꞌo auga tiapolo!” eoma. \v 71 (Iesu egaꞌina eifania auga, isa ifo ega imoi 12 auga epoꞌiai agaꞌo aka Judas, au aka Saimon Iskariot gauga muniai isa ageꞌafaꞌafalaina auga fouga eifania.) \c 7 \s1 Iesu Akina Isa Akepakoꞌania \p \v 1 Egaꞌina afegai Iesu Iudea papiauꞌi isa kegaaupugua keoma puo, epagome Iudea ago aelao kai Kalilea agogai mo elao emai. \v 2-3 Kai Iudea papiauꞌi eꞌi miamia agaꞌo aka Efeꞌefe Miamia\f + \fr 7:2-3 \ft Iꞌina miamia auga Iudea papiauꞌi efeꞌefe kekapaiꞌi papaꞌiai kefeu kainai kepafaala aka ‘Efeꞌefe’ miamia keoma.\f* keoma auga kina emai kainagai aisama, Iesu akina isa kepainia keinaka, “Oi iꞌina afuga fopuaꞌafuga folao Iudea, ega koa emu imoi mirakulo lokapaꞌi auga fekeisaꞌi. \v 4 Gome aufalao agaꞌo papiau maꞌoai isa kegalogo aka gafoufaꞌa eoma auga ogefakeai kapa agaꞌo aekapa. Oi iꞌina kapaꞌi lokapaꞌi kainai, moapalai ofakaegai agofaꞌa fofouga oi kaisau auga kegalogo,” keoma. \v 5 Iesu akina ipaumaꞌi auꞌi ega keifa oma, gome isa ifoꞌi isafa isa akepakoꞌania. \p \v 6 Ega puo Iesu isa epainiꞌi einaka, “Lau kapa agaꞌo fakapa auga kina aemai koa kai, oi auga kina aage ma ganinagai kapa agaꞌo agokapa agekaina. \v 7 Agofaꞌa papiauꞌi oi animi keani kai lau auga aniu akeani, gome lau isa kapaꞌina kekapa auga apala laoma. \v 8 Oi egaꞌina miamia olao. Lau auga egaꞌina miamia afalafai. Gome lau eꞌu kina aekaina koa,” eoma. \v 9 Ke egaꞌina eifania afegai, egae Kalilea agogai mo eagu. \p \v 10 Kai isa akina kekailai egaꞌina miamia kelao afegai, isa ifo isafa egaꞌina miamia elao. Kai elao aisama, aepea ofakae mo aelao. \v 11 Miamia egaꞌina alogai Iudea papiauꞌi isaꞌi Iesu kekapunia ke kepaꞌani keinaka, “Egaꞌina auga kapai?” keoma. \p \v 12 Iudea papiauꞌi ega keifa oma aisama, laꞌafou papiauꞌi keifa mugumugu isa fouga keifa kefai kelaoaina. Ke isaꞌi keinaka, “Isa au felo,” keoma. \p Kai isaꞌi keinaka, “Laaꞌi, isa papiau efogeꞌi,” keoma. \v 13 Kai papiau egaꞌina maꞌoai Iudea papiauꞌi kemaniꞌiainiꞌi kainai kai agaꞌo egaꞌina iifaga kalafaꞌai aeifania. \s1 Iesu Deo Ega Eꞌai Epamalele \p \v 14 Egaꞌina miamia emia elao ipuainagai aisama, Iesu elao Deo ega eꞌai ke eꞌina epamalele. \v 15 Ke Iudea papiauꞌi isa aina kelogonia aisama, kekauai alogaina ke kepaꞌani keinaka, “Iꞌina auga Deo ega iifa aemaleleaina kai ala koa malele ega koa elogo?” keoma. \p \v 16 Ega aisama Iesu einaka, “Lau eꞌu pamalele auga lau ifou apu laaꞌi. Egaꞌina pamalelega auga lau eulaisau auga eegai emai. \v 17 Aufalao agaꞌo anina afeani Deo kapaꞌina anina eani auga gakapa afeoma koa aisama, isa lau eꞌu pamalele Deo eegai emai, o lau ifou ainau fouga laifania auga agekapulaisa. \v 18 Kaisau ifo aina fouga eifania auga, ega koa ekapa auga papiau isa au akaikiꞌa fekepamia eoma puo ekapa. Kai kaisau isa eulaisa auga au akaikiꞌa fekepamia eoma puo epinauga auga iifa koꞌa auga, ke pifoge kapaꞌi agaꞌo isa eegai afoloisa. \v 19 Ke Deo ega iifa Moses epeniia auga oi aepenimi ma? Iifa gome Moses iifa egaꞌina oi epeniimi. Kai oi epomiai kai agaꞌo Moses ega iifa egaꞌina kaiꞌiai alopea. Kai kapa puo lau amoaupuguisau ooma?” eoma. \p \v 20 Ega aisama laꞌafou papiauꞌi iifa kepamue keinaka, “Oi alomuai tiapolo eague. Kaisau oi gaaupuguiso eoma?” keoma. \p \v 21 Ke Iesu isa epainiꞌi einaka, “Lau mirakulo agaꞌomo mo lakapaisa kai, oi maꞌoai oisa okauai alogaina. \v 22 Ke Moses oi au maguaeꞌi faagaꞌi iifalaina gouga kagakaga epeniimi puo, Deo isau afagaina kina mo ganinagai, au maguaeꞌi faaga iifalaina gouga okapa. Kai egaꞌina kagakaga auga Moses faagagai aemai kai iꞌa ufuꞌa apaꞌa gauga fou faagaꞌiai emai. \v 23 Ke Deo isau afagaina kinagai imoi agaꞌo maguaega faaga oifalaisa, ega koa Moses ega iifa afoloaupea ooma. Ega koa aisama kapa puo lau Deo isau afagaina kinagai au faaga fofouga lapafelo auga guakupuga opaꞌaua? \v 24 Oi papiau iisagai mo oisa papiau felo, o apala ooma auga kagakaga amopaapakipo kai, alo opai laoga mainai afa amopipeniꞌi,” eoma. \s1 Papiau Iesu Mesaia Auga Ma Auga Kepaꞌaniaina \p \v 25 Iesu ega eifa oma aisama, Ierusaleme papiauꞌi isaꞌi keꞌina kepaꞌani keinaka, “Papiau iꞌina auga kegaaupugua akeoma ma? \v 26 Amoisa! Isa inamoꞌe laꞌafouai eapae eniniꞌani kai, egaꞌina papiauꞌi iifa agaꞌo akeifania. Ke au akaikiꞌaꞌi isapu keafiia auꞌi fuagai kelogo isa Mesaia maꞌe keoma? \v 27 Kai lai iꞌina auga kapai emai auga alogo. Kai Mesaia agemai aisama, isa kapai emai auga kai agaꞌo afaelogo,” keoma. \p \v 28 Ega aisama Iesu Deo ega eꞌai epapamalele kai eifa akaikiꞌa einaka, “Koꞌa, oi lau ologoniau ke kapai lamai auga isafa ologo. Kai lau ifou mo iina alamai kai lau eulaisau auga iifa koꞌa inagome auga kai, oi Isa alologonia. \v 29 Kai lau auga Isa lalogonia, gome lau Isa eegai lamai, ke Isa lau eulaisau,” eoma. \p \v 30 Iesu ega eifa oma aisama, papiau isa kegaafia kegagope keoma kai, ega kina aekainia puo kai agaꞌo ima isa faagagai aeogeaua. \v 31 Ke papiau isaꞌi ega keoma mo ganinagai, laꞌafouai papiau maꞌo isaꞌi auga isa kepakoꞌania ke keifa keinaka, “Mesaia agemai aisama, isa iꞌina auga mirakulo gouꞌi ekapaꞌi auꞌi agekaꞌegaina maꞌo ma agekapaꞌi?” keoma. \p \v 32 Faliseo auꞌi laꞌafou papiauꞌi keifa kekefa mo Iesu fouga ega keifa oma auga fouga kelogo. Ega aisama sakedote lopiaꞌi ke Faliseo auꞌi fou Deo ega eꞌa keꞌima auꞌi keulaiꞌi kelao Iesu kegaafia kegagope keoma. \p \v 33 Ega aisama Iesu einaka, “Lau oi fou kina epo afaemaefa agaagu. Egae kai lau eulaisau auga eega alalao. \v 34 Ega aisama oi lau agokapuniau kai afoloisau. Ke oi lau alalao afuga agomai afaekaina,” eoma. \p \v 35 Ega aisama Iudea papiauꞌi ifoꞌi mo epoꞌiai keifa keinaka, “Au iꞌina ala agelao kai iꞌa isa agakapuga afalaisa eoma? Ke isa iꞌa aꞌa papiau Grik ago papiauꞌi epoꞌiai keagu okaoka auꞌi eeꞌi agelao, egae Grik papiauꞌi agepamaleleniꞌi ma? \v 36 Ke isa iina eifa oma ‘Oi lau agokapuniau kai afoloisau’, ke ‘Lau alalao afuga oi afolao eoma,’ auga kapaꞌina eifania?” keoma. \p \v 37 Ke miamia kina fua, miamia kina maꞌoai ekaꞌegainiꞌi auga kinagai Iesu eꞌue eapa kai eifa akaikiꞌa einaka, “Kaisau aiso ekupu auga gamai lau eeuai fei gainu. \v 38 Kaisau lau epakoꞌaniau auga, Deo ega iifa pukagai kepapua koa iꞌopoga, egaꞌina papiauga alogai mauni umamo feina ageꞌuki, agekipolai,” eoma. \v 39 Iesu egaꞌina eifania auga Deo ega Spiritu fouga eifania. Ke kaisau isa kepakoꞌania auꞌi muniai Deo ega Spiritu egaꞌina akeafia auga fouga eifania. Ke Iesu ega eifa oma kinagai auga, Iesu ufai aeꞌagaukae au akaikiꞌa aemia koa puo, Deo ega Spiritu aeulaisa aemai aepinauga. \p \v 40 Papiau isaꞌi Iesu ega eifa oma aina kelogonia aisama keifa keinaka, “Iifa gome iꞌina auga Profeta auga,” keoma. \p \v 41 Ke isaꞌi keifa keinaka, “Isa Mesaia auga,” keoma. \p Kai isaꞌi auga kepaꞌani keinaka, “Mesaia ala koa Kalilea agogai agemai? \v 42 Deo ega iifa pukagai aeifa Mesaia Davide okogai agemai, ke Beteleme Davide eagu taoninai agemai aeoma ma?” keoma. \v 43 Ega koa emia papiau Iesu puogai keꞌeaiꞌi. \v 44 Ke isaꞌi auꞌi isa kegaafia kegagope keoma kai, kai agaꞌo ima isa faagagai aeogeaua. \p \v 45 Ega puo Deo ega eꞌa keꞌima auꞌi kemue kelao sakedote lopiaꞌi, ke Faliseo auꞌi eeꞌiai. Ega aisama sakedote lopiaꞌi ke Faliseo auꞌi fou egaꞌina auꞌi kepaꞌani peniꞌi keinaka, “Kapa puo oi isa aloafia alomaiseina?” keoma. \p \v 46 Ke Deo ega eꞌa keꞌima auꞌi keinaka, “Kai agaꞌo egaꞌina auga eniniꞌani koa aeniniꞌani,” keoma. \p \v 47 Ega aisama Faliseo auꞌi kepaꞌani keinaka, “Isa oi isafa efogeimi ma? \v 48 Ke au akaikiꞌaꞌi isapu keafia auꞌi agaꞌo o Faliseo auga agaꞌo isa epakoꞌania o aepakoꞌania ma? \v 49 Laaꞌi, iꞌina papiauꞌi Moses ega iifa agaꞌo akelogo auꞌi, Deo isa afa apala fepeniꞌi aoma,” keoma. \p \v 50 Kai Faliseo auga agaꞌo aka Nikodemus, gapi agaꞌogai elao Iesu eisa auga isa epaꞌani peniꞌi einaka: \v 51 “Moses ega iifa alogai papiau agaꞌo kapa agaꞌo ekapa aisama, kapaꞌina ekapa auga fouga maamiai aeifania alologo koa kai egaꞌina papiauga afa apala feafia ma eoma?” \p \v 52 Kai isa keinaka, “Oi isafa Kalilea aumu ma? Ke Deo ega iifa puka alo foisa kai profeta agaꞌo Kalilea agogai emai ma auga fologo,” keoma. \p Ufainagai papiau isaꞌi Ioane ega puka kepapua auga 7:53 elao 8:11 auga egaꞌina pukaꞌi aloꞌiai akepapuaꞌi. \p [ \v 53 Egaꞌina afegai au akaikiꞌaꞌi maꞌoai kekani aua mo eꞌi eꞌa kelao. \c 8 \s1 Iesu Papie Au Fou Kefeu Aage Mo Auga Ega Laomai Apalaꞌi Eꞌagegeainiꞌi \p \v 1 Kai Iesu auga eꞌagaukae Olifa ikuga elao. \v 2 Ke epagapigapi alogai, Iesu elao Deo ega eꞌa afegai pugu. Ke egae papiau maꞌoai kemai keapa lofe, ke isa eagukipo epamaleleniꞌi. \v 3 Egaꞌina alogai Moses ega iifa pamalelega auꞌi ke Faliseo auꞌi fou paafau peage lapau papiega agaꞌo, au agaꞌo fou kefeufeu kai keisaꞌi auga keafiia kemaiseina laꞌafou egaꞌina agoꞌiai kepaapa. \v 4 Egae kai Iesu kepainia keinaka, “Pamalele aumu, iꞌina papiega au fou akeamage auꞌi fou kefeu aisa. \v 5 Ke Moses ega iifa kainai eifa kapulania eifa, papie ega koaꞌi auꞌi kepoai fafoupuguꞌi eoma. Ega puo oi kapa looma?” keoma. \v 6 Isa iꞌina paꞌanina kepaꞌani auga Iesu kegapaoa keagaga agaꞌo kekapunia kegapaagu fofoua keoma. \p Kai Iesu eloukipo aꞌisaai ima kekeꞌegai malele epapuaꞌi. \v 7 Ke kepaꞌani penia akeaponia aisama, eꞌue eapa kai epainiꞌi einaka, “Oi epomiai aufalao agaꞌo laomai apala agaꞌo aekapaisa auga kepo gaafia isa gafou kakaua,” eoma. \v 8 Egae kai eloukipo pugu aꞌisaai malele epapua. \p \v 9 Iesu ega eifa oma aisama, egae keapa aina kelogo auꞌi epoꞌiai, au apaoꞌi auꞌi keufai agaꞌomo agaꞌomo kekani kaukau. Ke papiau aguꞌaꞌi isafa agaꞌomo agaꞌomo kekanikani kai elao Iesu mo papie egaꞌina auniꞌi egae keapa. \v 10 Ega aisama Iesu eꞌue eapa kai, papie epaꞌani penia einaka, “Papie, isa kapai? Kai agaꞌo oi emu laomai apala afa aepenio ma?” eoma. \p \v 11 Ke papie einaka, “Au akaikiꞌa aumu, kai agaꞌo laaꞌi,” eoma. \p Ke Iesu einaka, “Ega koa aisama, lau isafa oi emu laomai apala afa afalapenio. Ke pau folao kai, emu laomai apala aguga fopuaꞌafuga” eoma.] \s1 Agofaꞌa Alogai Iesu Auga Eaea \p \v 12 Egaꞌina afegai Iesu papiau maaꞌiai eniniꞌani pugu aisama, eifa einaka, “Agofaꞌa alogai lau auga eaea. Ega puo kaisau lau muniuai agepea auga, uminagai afaepeapea kai eaea mauni mamaga epipeni auga ageafia,” eoma. \p \v 13 Kai Faliseo auꞌi isa kepainia keinaka, “Oi inae loapae ifomu foumu loifafoua. Ega puo oi ifomu foumu ala loifafou oma auga, koꞌa laaꞌi,” keoma. \p \v 14 Kai Iesu einaka, “Lau ifou fou laifafoua mo ganinagai, lau kapaꞌina laifafoua auga koꞌa, gome lau kapai lamai auga lalogo, ke ala alalao auga isafa lalogo. Kai oi auga, lau kapai lamai o ala alalao auga oko alologo. \v 15 Ke oi auga papiau aumauni, papiau eꞌi felo o apala fekepeniꞌi keoma auga mo laoga mainai papiau afa openiꞌi. Kai lau auga kai agaꞌo afa felo o apala feafia alaoma. \v 16 Kai lau papiau agaꞌo ega laomai felo o apala afa afapenia koa aisama, lau laomai felogai mo afa alapipeni. Gome lau ifou mo laaꞌi kai, Amau eulaisau auga aunimai aapae. \v 17 Ke Moses ega iifa epapua oi epeniimi auga alogai eifa, papiau gua kapa agaꞌomo fouga akeifafoua aisama, egaꞌina kapa koꞌa eoma. \v 18 Ega koa iꞌopoga, lau auga ifou fou laifafoua. Ke Amau lau eulaisau auga isafa lau fou eifafoua,” eoma. \p \v 19 Ega aisama isa Iesu kepaꞌani penia, “Ke oi amamu kapai?” keoma. \p Ke Iesu einaka, “Oi lau alologoniau ke Amau isafa alologonia. Kai oi lau amologoniau koa aisama, lau Amau isafa fologo,” eoma. \v 20 Iesu Deo ega eꞌai Deo moni kepalao penia afuga eegai eapa epamalele alogai iꞌina kapaꞌi eifaniꞌi. Ega mo ganinagai kai agaꞌo isa aeafia aegopeisa, gome isa ega kina aekainia. \p \v 21 Ke Iesu papiau epainiꞌi pugu einaka, “Lau oi alapuaꞌafunimi alalao, ke oi lau agokapuniau kai laomai apalaꞌi okapakapaꞌi kai lalaumiai agomae. Ega puo lau alalao afuga oi agolao afaekaina,” eoma. \p \v 22 Ke Iesu iina eifa oma, ‘Lau alalao afuga oi agolao afaekaina eoma,’ kainai, Iudea papiauꞌi kepaꞌani keinaka, “Isa ifo ageaupugua ma?” keoma. \p \v 23 Kai Iesu eifa pugu einaka, “Oi auga iꞌina aagoa papiaumi kai, lau auga auꞌoni ufa papiau. Ke oi auga iꞌina agofaꞌa papiaumi kai, lau auga iꞌina agofaꞌa papiau laaꞌi. \v 24 Lau lapainimi oi emi laomai apalaꞌi agokapaꞌi lalaumiai agomae laoma. Iifa gome oi lau kaisau laoma auga afolopakoꞌania koa aisama, koꞌa oi laomai apalaꞌi agokapaꞌi lalaumiai agomae paisa,” eoma. \p \v 25 Ega aisama isa Iesu kepaꞌani penia keinaka, “Oi kaisau?” keoma. \p Ke Iesu einaka, “Lau laꞌina mo ifou fou ala laifafou oma auga, lau inamoꞌeu. \v 26 Lau kapa maꞌo kekae oi emi laomai apala o felo auga faifaniꞌi ega koa oi emi laomai felo o apala auga fologo laoma. Kai lau eulaisau lamai auga koꞌa eague, ke lau isa eegai kapaꞌina aꞌo lalogonia auga agofaꞌa papiauꞌi maaꞌiai laifania,” eoma. \p \v 27 Kai Iudea papiauꞌi Iesu isa Ama fouga isa maaꞌiai eifania kai isa akelogo. \v 28 Ega puo Iesu einaka, “Oi Papiau Aumauni Gauga kolotiai agoafiakae aisama, egae kai lau kaisau laoma auga agologo. Ke lau ifou mo kapa agaꞌo alakapa kai, Amau kapaꞌina epamaleleniau auga mo laifania auga isafa agologo. \v 29 Ke lau eulaisau auga lau fou aague. Isa lau aepuaꞌafuniau ifou mo alaagu, gome lau isa kapaꞌina alo epagama auga mo lakapa,” eoma. \v 30 Iesu eniniꞌani alogai papiau maꞌo isa kepakoꞌania. \s1 Iesu Deo Gauga Koꞌaꞌi Auꞌi Fouꞌi Eifania \p \v 31 Egae kai Iesu Iudea papiauꞌi isa kepakoꞌania auꞌi epainiꞌi einaka, “Oi lau eꞌu pamalele agoafi inokania koa aisama, oi lau eꞌu imoi koꞌami. \v 32 Ega aisama oi Deo ega iifa koꞌa auga agologo, ke pakoꞌa iifaga egaꞌina, oi kapaꞌina papagai kalaꞌafi koa omia oagu auga eegai agepapealaimi,” eoma. \p \v 33 Ega aisama isa keinaka, “Lai auga Abraham ufuga apa aumai, ke kai agaꞌo ega kalaꞌafi alamiamia. Kai kapa puo lai kapa agaꞌo papagai akalaꞌafi auga papagai agapealai looma?” keoma. \p \v 34 Kai Iesu einaka, “Iifa gome maamiai laifania. Kaisau mo laomai apala kekapa auꞌi, isa laomai apala egaꞌina ega kalaꞌafi kemia. \v 35 Ke famili epoꞌiai kalaꞌafi auga ega eꞌa agaꞌo aepagome. Kai eꞌa inagome auga gauga, eꞌa egaꞌina isa apuga agemia aoniamo. \v 36 Ega puo Gauga oi laomai apala egaꞌina eeꞌiai agepapealaimi koa aisama, iifa gome oi egaꞌina papagai agopealai paisa. \v 37 Lau lalogo oi Abraham ufuga apa. Ega mo ganinagai, oi alomiai auga ofua oague lau amoaupuguisau ooma. Gome lau eꞌu iifa oi alomiai fekoko auga afuga agaꞌo aeka aage mo. \v 38 Ke lau Amau agogai kapaꞌina laisa auga oi maamiai laifania, ke oi auga oi amami maamiai kapaꞌina keifania auga okapa,” eoma. \p \v 39 Ega aisama isa keinaka, “Iifa gome Abraham auga lai ufumai,” keoma. \p Kai Iesu einaka, “Oi Abraham ufuga apa koa aisama, Abraham kapaꞌina ekapaiꞌi auꞌi fokapaꞌi. \v 40 Lau kapa agaꞌo iꞌoina alakapaisa kai, Amau eegai iifa koꞌa laafia auga oi maamiai laifafoua mo ganinagai, oi lau amoaupuguisau ooma. Kai Abraham kapa ega koa agaꞌo aekapaisa. \v 41 Oi auga, oi ifomi amami kapaꞌina kekapaisa auga mo okapa,” eoma. \p Kai isa keinaka, “Lai auga kalufa piakele imoimai laaꞌi kai, Amamai agaꞌomo, Deo mo ifogamo,” keoma. \p \v 42 Ega aisama Iesu isa epainiꞌi einaka, “Deo oi Amami koa aisama, lau aniu foani, gome lau Deo eegai lamai, ke pau lau inamoꞌeu. Ke lau ifou alamai kai Isa lau eulaisau lamai. \v 43 Kai kapa puo lau kapaꞌina laifania auga aꞌo aloafi felo? Oi aꞌo aloafi felo, gome oi lau kapaꞌina laifania auga ainau agologo afaekaina. \v 44 Oi auga tiapolo gauga, ke tiapolo auga oi amami. Ega puo oi anina oani, amami kapaꞌina anina eani auga mo amokapa ooma. Agofaꞌa eꞌina mo alogai, isa iꞌina agofaꞌagai papiau eaupuguꞌi. Ke isa iifa koꞌa auga aeafia alogai aeka, gome isa alogai kapa agaꞌo koꞌa laaꞌi. Ke isa epifoge aisama, isa kapaꞌina fekapa auga mo ekapa, gome isa pifoge auga, ke isa pifoge maꞌoai amaꞌi. \v 45 Kai lau auga iifa koꞌa laifania kai oi lau alopakoꞌaniau! \v 46 Oi epomiai aufalao agaꞌo lau apala lakapaisa auga ageifafoua agekaina ma? Ke laaꞌi koa aisama, lau iifa koꞌa laifania puo kapa puo lau alopakoꞌaniau? \v 47 Ke kaisau Deo gauga auga Deo kapaꞌina eifania auga aina elogo. Kai oi Deo gauga laaꞌi puo, ainami alopaaua lau ainau alologo,” eoma. \s1 Iesu Ageagu Aoniamo Auga Fouga Eifania \p \v 48 Ega aisama Iudea papiauꞌi iifa kepamue keinaka, “Lai oi Samaria aumu, ke tiapolo alomuai eague aoma auga apifoge ma?” keoma. \p \v 49 Ke Iesu einaka, “Lau tiapolo alouai aeagu kai, lau auga Amau au akaikiꞌa lapamia. Kai oi auga lau au eꞌeleu opamiaisau. \v 50 Ke lau ifou fauai isapu akaikiꞌa faafia, ke au akaikiꞌau famia auga keagaga alakapuga. Kai aufalao agaꞌo auga, isa ifo au akaikiꞌa femia ke isapu akaikiꞌa feafia auga keagaga ekapuga, ke isa oi felo o apala okapa auga afa agepenimi. \v 51 Iifa gome maamiai laifania. Kaisau lau eꞌu iifa ageafia apuga agepamia auga afaemae ke mae gamuga afaeopo,” eoma. \p \v 52 Ega aisama Iudea papiauꞌi keinaka, “Pau lai alogo, oi tiapolo alomuai eague! Gome Abraham emae ke profeta maꞌoai isafa kemae kai oi loifa kaisau oi emu iifa ageafia apuga agepamia auga afaemae, ke mae gamuga afaeopo looma. \v 53 Oi lai ufumai apamai Abraham lokaꞌegaina ma puo ega loifa oma? Isa emae ke profeta maꞌoai isafa kemae. Kai oi loopolaga oi kai looma?” keoma. \p \v 54 Ke Iesu einaka, “Lau ifou akaikiꞌau alapamiaisau koa aisama, lau eꞌu akaikiꞌa egaꞌina auga kapa agaꞌo laaꞌi. Ega puo lau Amau oi oifaga emi Deo ooma auga lau au akaikiꞌau epamiaisau. \v 55 Ke oi isa alologonia mo ganinagai lau isa lalogonia. Kai lau maifa isa alalogonia maoma koa aisama, lau oi koa iꞌopomi, pifoge au famia. Kai lau isa lalogonia ke ega iifa isafa laafia apu lapamia. \v 56 Oi ufumi Abraham lau eꞌu mai kina aeisa kai, minogai eꞌu mai kina feisa eoma eopolaga mo alo egama,” eoma. \p \v 57 Kai Iudea papiauꞌi isa kepainia keinaka, “Oi inipomu 50 aeafia koa kai ala koa Abraham loisa?” keoma. \p \v 58 Ke Iesu einaka, “Iifa gome maamiai laifania, Abraham aemauni koa kai lau laagu!” eoma. \p \v 59 Iudea papiauꞌi Iesu ega eifa oma aina kelogonia aisama, keloukipo kepo keafiiꞌi kegafouga keoma kai, ifo eiꞌofake Deo ega eꞌai epealai elao. \c 9 \s1 Iesu Au Agaꞌo Mauniai Maaga Ekimiꞌi Auga Epafelo \p \v 1 Iesu ekailai elao alogai, au agaꞌo mauniai maaga ekimiꞌi auga eisa. \v 2 Ke Iesu ega imoi isa kepaꞌani penia keinaka, “Rabai, kaisau laomai apala ekapaisa? Iꞌina auga ifo, o isa ina ama laomai apala kekapaisa puo isa maaga ekimiꞌi?” keoma. \p \v 3 Kai Iesu einaka, “Laaꞌi, isa laomai apala aekapaisa, ke isa ina ama isafa laomai apala akekapaisa. Kai isa faagagai iina koa emia ega koa Deo ega pinauga ala koa auga isa ega agu alogai fefoki eoma. \v 4 Ke pau aegapi koa kai, iꞌa lau eulaisau auga ega pinauga fakapa, gome agegapi aisama, aufalao agaꞌo agepinauga afaekaina. \v 5 Ke lau agofaꞌai laague alogai lau agofaꞌa eaea,” eoma. \p \v 6 Ega eifa oma afegai, aꞌisa eꞌupeisa ke alo fefea eafiia miꞌiu ekapaisa kai eafiia maakimiꞌi auga maaga elakaisa. \v 7 Egae kai epainia einaka, “Molao Siloam ofugagai moufele,” eoma. Siloam iꞌa malaꞌaisai auga iulai fouga eifania. Ega puo maakimiꞌi auga elao egaꞌina ofugagai eufele, ke maaga felo emia afu eisa emue emai ega pagua. \p \v 8 Ke isa ega eꞌa ipafe papiauꞌi, ke kai mo isa epinoi keisaisa auꞌi kepaꞌani keinaka, “Iꞌina auga maakimiꞌi auga eagu epipinoi auga laaꞌi ma?” keoma. \v 9 Ega aisama isaꞌi keifa egaꞌina auga egamoꞌe keoma. \p Ke isaꞌi keifa, “Laaꞌi, isa egaꞌina auga laaꞌi kai au agaꞌo isa iisa iꞌopoga mo auga,” keoma. \p Kai isa ifo eifa einaka, “Lau inamoꞌeu,” eoma. \p \v 10 Ega puo egaꞌina papiauꞌi isa kepaꞌani penia keinaka, “Ala emia oma, oi maamu ekiakae afu loisa?” keoma. \p \v 11 Ke isa einaka, “Au keifaga Iesu keoma auga miꞌiu ekapaisa maau elakaisa, ke epainiau malao Siloam ofugagai maufele eoma. Ega puo lau lalao laufele aisama, maau ekiakae afu laisa,” eoma. \p \v 12 Ega aisama egaꞌina papiauꞌi isa kepaꞌani penia keinaka, “Au egaꞌina kapai?” keoma. \p Ke isa einaka, “Lau alalogo,” eoma. \s1 Maakimiꞌi Auga Maaga Ala Eoma Felo Emia Auga Paꞌanina \p \v 13 Egae kai egaꞌina papiauꞌi maakimiꞌi auga maaga felo emia auga keafiia kelaoaina Faliseo auꞌi eeꞌiai. \v 14 Ke Iesu alo fefeagai miꞌiu ekapaisa au maaga epakiakaea kina auga, Iudea papiauꞌi Deo keau afagaina kina. \v 15 Ega puo Faliseo auꞌi isafa au egaꞌina kepaꞌani penia maaga ala eoma felo emia auga fouga gaifania keoma. Ke isa einaka, “Isa lau maauai miꞌiu elakaisa, ke lau lalao laufele aisama, maau felo emia afu laisa,” eoma. \p \v 16 Ega aisama Faliseo auꞌi isaꞌi keinaka, “Iꞌina auga oi maamu epafelo auga Deo eegai aemai, gome isa iꞌa Iudea auꞌa Deo aau afagaina kina oko kainai aepea,” keoma. \p Kai isaꞌi keinaka, “Laomai apala ikapa auga ala koa mirakulo gouꞌi iina koaꞌi agekapaꞌi agekaina?” keoma. Ega koa emia ifoꞌi mo epoꞌiai keꞌeaiꞌi. \p \v 17 Ke fuagai aisama, kemuniaipini maakimiꞌi auga maaga felo emia auga kepaꞌani penia keinaka, “Isa oi maamu epakiakaea puo, fouga ala loifa oma?” keoma. \p Ke isa einaka, “Au egaꞌina profeta auga agaꞌo,” eoma. \p \v 18 Kai Iudea papiauꞌi au egaꞌina maaga ekimiꞌi kai pau felo emia auga akepakoꞌania mo elao iifa keulaisa ina ama kemai. \v 19 Ke isa ina ama kemai aisama kepaꞌani peniꞌi keinaka, “Iꞌina oi ma gaumi? Oi isa ma mauniai maaga ekimiꞌi ooma? Ala koa isa pau afu eisa?” keoma. \p \v 20 Ke isa ina ama iifa kepamue keinaka, “Lai alogo isa lai gaumai, ke alogo isa mauniai maaga ekimiꞌi. \v 21 Kai pau ala eoma afu eisa, ke kaisau isa maaga epakiakaea auga lai alalogo. Oi isa amopaꞌani penia. Isa eminifaꞌa efua puo, ifo fouga ageifania,” keoma. \v 22 Isa ina ama Iudea papiauꞌi kemaniꞌiainiꞌi puo ega keifa oma. Gome Iudea au akaikiꞌaꞌi auꞌi keifa kakaua keinaka, kaisau Iesu Mesaia ageoma auga isa eꞌi laꞌafou afugai akepapealaisa keoma. \v 23 Ega puo isa ina ama keinaka, “Isa eminifaꞌa efua puo oi isa ifo amopaꞌani penia,” keoma. \p \v 24 Ke au maaga efelo auga ipainina gua kepamia keinaka, “Oi Deo au akaikiꞌa mopamia, gome lai alogo egaꞌina auga epafeloiso auga laomai apala ikapa auga,” keoma. \p \v 25 Ke isa einaka, “Isa laomai apala ikapa auga ma auga lau alalogo. Kai kapa agaꞌomo lalogo auga, lau maau ekimiꞌi kai epafelo pau afu laisa,” eoma. \p \v 26 Ega aisama isa kepaꞌani penia keinaka, “Isa kapaꞌina oi faagamuai ekapaisa? Ke maamu ala epakiakae oma?” keoma. \p \v 27 Ke isa einaka, “Lapainimi efua kai ainau alologonia. Kapa puo maifania ainau amologo pugu ooma? Oi isafa isa ega imoi amomia ma ooma?” eoma. \p \v 28 Ega aisama egaꞌina papiauꞌi isa keifa apala penia keinaka, “Oi auga isa ega imoi, ke lai auga Moses ega imoi! \v 29 Lai alogo Deo Moses maagai eniniꞌani kai egaꞌina auga kapai emai auga lai alalogo,” keoma. \p \v 30 Ke maaga efelo auga einaka, “Oko iꞌoina ipauma! Oi isa kapai emai auga alologo kai lau maau epakiakaea. \v 31 Ke iꞌa alogo Deo papiau laomai apalaꞌi kekapaꞌi auꞌi ainaꞌi aeafia. Kai kaisau Isa au akaikiꞌa epamia, ke ega logoai pinauga anina eani gakapa eoma auga ekapa auga aina eafia. \v 32 Ke Deo agofaꞌa epagama mo alogai, kai agaꞌo aufalao agaꞌo mauniai maaga ekimiꞌi auga maaga epakiakaea auga fouga keifania alalogologo. \v 33 Iꞌina auga Deo eegai faemai koa aisama, kapa agaꞌo faekapa,” eoma. \p \v 34 Isa ega eifa oma aisama, Faliseo auꞌi isa kepainia keinaka, “Oi auga laomai apalagai lomauni ke lofaꞌa kai pau lai mopamalelenimai ma looma,” keoma. Ke keafiia Iudea papiauꞌi eꞌi laꞌafou afugai kepapealaisa. \s1 Iesu Lalauꞌiai Maaꞌi Ekimiꞌi Auꞌi Fouꞌi Eifania \p \v 35 Iesu au maaga epafelo auga laꞌafou afugai kepapealaisa auga fouga elogo, ke elao eisa aisama epainia einaka, “Oi Papiau Aumauni Gauga lopakoꞌania ma?” eoma. \p \v 36 Kai au egaꞌina epaꞌani einaka, “Au akaikiꞌa aumu, isa kaisau auga maauai moifania ega koa lau isa fapakoꞌania laoma,” eoma. \p \v 37 Ke Iesu einaka, “Oi pau isa loisa. Iifa gome isa pau oi fou oniniꞌani,” eoma. \p \v 38 Ega aisama au egaꞌina einaka, “Lopia lau oi lapakoꞌanio,” eoma, ke eau afagaina. \p \v 39 Ke Iesu einaka, “Lau iꞌina agofaꞌa lamai auga papiau eꞌi laomai felo, o apala auga afa fapeniꞌi, ega koa maakimiꞌi auꞌi maaꞌi fekiakae afu fekeisa, ke maaꞌi felo auꞌi maaꞌi fekimiꞌi laoma puo lamai,” eoma. \p \v 40 Kai Faliseo auꞌi isaꞌi egae fou keapa auꞌi Iesu aina kelogonia aisama kepaꞌani keinaka, “Aa, kapaꞌina? Lai isafa maamai ekimiꞌi ma looma?” keoma. \p \v 41 Ke Iesu einaka, “Oi maami gakimiꞌi koa aisama, laomai apala okapa auga kelelega laaꞌi femia. Kai pau oi oifa oi maami felo ooma puo, egaꞌina kelelega eemiai ageka mo,” eoma. \c 10 \s1 Sipi Iꞌima Auga Ega Sipi Fou \p \v 1 Ke Iesu eifa pugu einaka, “Iifa gome maamiai laifania. Aufalao agaꞌo sipi eꞌi fagapu paꞌafinai aekoko kai elao keaga iꞌoiꞌiai eꞌuapagai ekoko auga, painao auga papiau eauniꞌi kai eꞌi amu eafiꞌi auga. \v 2 Kai au kapa paꞌafiai ekoko auga sipi egaꞌina eꞌimaꞌimaꞌi auga. \v 3 Ke imaꞌima auga paꞌafi epaagalaisa isa ekoko, ke ega sipi isa aina kelogo kefiakoa. Ke isa ega sipi akaꞌiai ekae eifaniꞌi epapealaiꞌi. \v 4 Ke isa ifo ega sipi maꞌoai epapealaiꞌi afegai aisama, isa eufai kai ega sipi auga isa muninai kelao, gome sipi isa aina kelogo magakania. \v 5 Kai sipi au aꞌina akelogonia auga muninai afakelao. Iifa gome auga, sipi au aꞌina egaꞌina eegai akepiaukoko, gome isa aina akelogo magakania,” eoma. \v 6 Iesu iꞌina palapole isa maaꞌiai eifania kai kapaꞌina eifania auga oko akelogo. \p \v 7 Ega puo Iesu eifa pugu einaka, “Iifa gome maamiai laifania. Sipi eꞌi fagapu paꞌafina auga lau. \v 8 Ke au maꞌoai lau agouai kemai auꞌi painao auꞌi, ke isa auga painao auꞌi papiau keauniꞌi kai eꞌi amu keafiꞌi auꞌi koa iꞌopoꞌi. Kai sipi isa ainaꞌi akelogonia. \v 9 Lau auga paꞌafi. Au kapa iꞌina paꞌafinai agekoko auga kania ageisagamau. Ke isa egaꞌina paꞌafinai agekoko agemai, ke agepealai agelao sipi eꞌi animai afuga felo ipauma agaꞌo ageisa. \v 10 Kai painao papiauga auga sipi gapainaoniꞌi, gaaupuguꞌi, ke gapalifuꞌi mo puogai emai. Kai lau lamai auga kaisau lau ainau keafia auꞌi mauni mamaga fekeafia laoma, ke egaꞌina maunina isa aloꞌiai fepogu, fepafakaua laoma puo lamai. \p \v 11 “Ke lau auga Sipi Iꞌima felo au. Sipi iꞌima felo auga ifo elogoaina ega sipi fauꞌiai emae. \v 12 Kai au agaꞌo afa keoge sipi eꞌimaꞌi auga, sipi iꞌima inagome auga laaꞌi. Ega puo ago alo amuꞌega emai eisa aisama, sipi epuaꞌafuniꞌi epiaukoko. Ega aisama ago alo amuꞌega egaꞌina elao sipi eagaꞌi euokaꞌi kekani okaoka. \v 13 Ke au egaꞌina epiaukoko, gome isa afa keogeisa puogai epinauga kai, sipi egaꞌina ala fekeoma auga gefaꞌi agaꞌo aeauga. \p \v 14-15 Iesu eifa pugu einaka, “Lau auga Sipi Iꞌima felo au. Gome lau Amau elogoniau koa iꞌopoga, lau isafa eꞌu sipi lalogoniꞌi, ke eꞌu sipi isafa lau kelogoniau. Ke lau ifou imaau lalogoaina, sipi fauꞌiai alamae. \v 16 Kai sipi isaꞌi iꞌina fagapuga alogai akeapapa auꞌi isafa keapae. Lau sipi egaꞌina auꞌi isafa famaiseiniꞌi fagapu iꞌina alogai fekeapa, lau eꞌu sipi fou agaꞌomo fekemia laoma. Ke egaꞌina sipiꞌi isafa lau ainau akelogo, ke maꞌoai agaꞌomo akemia lau eꞌu sipi akemia, ke lau iifou mo sipi iꞌima au alamia. \v 17 Ega kainai lau Amau alo koꞌagai lau aniu eani alogaina. Gome lau ifou imaau lalogoaina alamae. Ke alamae auga afalamae umamo kai, mauni egaꞌina faafimue pugu eoma puo alamae. \v 18 Lau eꞌu mauni kai agaꞌo afaeafaniau kai, lau ifou lalogoainiau ega koa alakapa. Ke lau ifou imaau fapipeni auga isapuga eeuai ekae, ke faafimue pugu auga isafa isapuga eeuai ekae. Iifa kapulaga iꞌina auga lau Amau eegai laafiia,” eoma. \p \v 19 Iesu ega eifa oma aisama, Iudea papiauꞌi ifoꞌi mo epoꞌiai keꞌeaiꞌi. \v 20 Ke papiau maꞌo keifa keinaka, “Isa tiapolo alogai eague, ekafoꞌo alogaina. Kapa puo isa aina falogo?” keoma. \p \v 21 Kai isaꞌi keifa keinaka, “Au agaꞌo alogai tiapolo eague auga ega niniꞌani aꞌo iina koa laaꞌi. Ke au agaꞌo alogai tiapolo eagu auga ala koa maakimiꞌi auga maaga agepakiakaea agekaina?” keoma. \s1 Iudea Papiauꞌi Iesu Akepakoꞌania \p \v 22 Egaꞌina afegai ufainagai Iudea papiauꞌi Deo ega eꞌa Deo kepalao penia auga miamia kina emai. Ke egaꞌina miamia kina auga inipo aupu alogai emia. \v 23 Egaꞌina alogai Iesu elao Deo ega eꞌa alogai afu aka Solomon ega Aꞌama keoma auga afugai epea. \v 24 Ega aisama Iudea papiauꞌi kemai Iesu keapa lofe kai kepaꞌani penia keinaka, “Oi Mesaia koa aisama, maamaisai moifa gomeisa mo. Gaika koa maamaisai iifa koꞌa aloifania?” keoma. \p \v 25 Ke Iesu einaka, “Lau oi maamiai laifania efua kai oi lau alopakoꞌaniau paisa. Ke lau Amau akagai mirakulo lakapaiꞌi auꞌi lau fauai keniniꞌani. \v 26 Kai oi lau alopakoꞌaniau paisa, gome oi lau eꞌu sipi epoꞌiai laaꞌi. \v 27 Lau eꞌu sipi ainau kelogo, ke lau isa lalogoniꞌi, ke isa lau muniuai kepea. \v 28 Lau isa agu pagai maunina lapeniꞌi, ke isa afakemae laaꞌi afakemia. Ke kai agaꞌo isa lau imauai afaeafilaiꞌi. \v 29 Ke lau Amau isa lau epeniiau Auga, kapa maꞌoai ekaꞌegainiꞌi. Ega puo kai agaꞌo isa lau Amau imagai afaeafilaiꞌi. \v 30 Gome lau ke lau Amau fou agaꞌomomai.” \p \v 31 Ega aisama Iudea papiauꞌi kepo keafiiꞌi isa kegafouga pugu keoma. \v 32 Kai Iesu isa epainiꞌi einaka, “Lau Amau eegai mirakulo akaikiꞌaꞌi maꞌo kemai auꞌi lakapaiꞌi lapakinaimi. Mirakulo egaꞌina epoꞌiai kapa auga puogai kepoai amofouniau ooma?” eoma. \p \v 33 Kai Iudea papiauꞌi iifa kepamue keinaka, “Lai egaꞌina mirakuloꞌi puoꞌiai amafounio alaoma. Kai oi papiau aumauni mainimu kai, ifomu Deo loomaiso auga, Deo eegai loifa apala puo amafounio aoma,” keoma. \p \v 34 Ega aisama Iesu einaka, “Ufainagai profeta Deo ega iifa pukagai Deo papiau isaꞌi eifaniꞌi deo eomaiꞌi auga fouga iina kepapua oma, ‘Lau oi deo laomaimi.’\x + \xo 10:34 \xt Sam 82:6\x* \v 35 Deo isa eifaniꞌi deo eomaiꞌi mo ganinagai, ega iifa isa epeniiꞌi. Ega puo Deo ega iifa egaꞌina auga, iifa koꞌa ipauma, ke ageka aoniamo. \v 36 Kai lau auga, lau Amau ekinaniau, alo lolofa au epamiaisau, eulaisau iꞌina agofaꞌa lamai. Ega puo kapa puo lau Deo Gauga laoma auga, oi oifa lau Deo eegai laifa apala ooma. \v 37 Ke lau Amau ekapa auga afalakapa koa aisama, oi lau folopakoꞌaniau. \v 38 Kai lau Amau ekapa auga lakapa koa aisama, oi lau afolopakoꞌaniau mo ganinagai, mirakulo lakapaꞌi auꞌi fopakoꞌaniꞌi, ega koa Amau lau alouai eague, ke lau Isa alogai laague auga agologo felo afaefuafua,” eoma. \p \v 39 Iesu ega eifa oma aisama, Iudea papiauꞌi isa kegaafia pugu keoma kai, isa papiau epoꞌiai eapagea puo akeafia. \p \v 40 Egaꞌina afegai Iesu Jordan agapugegai epagai elao Ioane mamagai mo baptismo epipeni auga afugai eagu. \v 41 Ke egae eaguega kai, papiau maꞌo isa eega kemai auꞌi keifa keinaka, “Ioane mirakulo gouga agaꞌo aekapaisa mo ganinagai, iꞌina auga fouga eifania auꞌi maꞌoai koꞌaꞌi moaꞌina,” keoma. \v 42 Ke papiau maꞌo egae Iesu kepakoꞌania. \c 11 \s1 Lasarus Eisafa Emae \p \v 1 Egaꞌina afegai au agaꞌo aka Lasarus eisafa eka. Isa ifiao aka Maria ke aaga Marta auniꞌi eꞌi pagua aka Betani paguaga auga. \v 2 Ifiao iꞌina aka Maria auga mulamula foga felogai Lopia Iesu ife eꞌefaisa, ke fufugai epaigu fugania auga afakua aka Lasarus eisafa eka. \v 3 Ega puo Lasarus afakua gua iifa keulaisa Iesu kepainia keinaka, “Lopia, moisa oi alomu koꞌagai anina loani alogaina auga eisafa ekae,” keoma. \p \v 4 Ke Iesu iꞌina iifaga elogo aisama eifa einaka, “Isafa egaꞌina auga agelao mae afaemia kai, Deo ega akaikiꞌa ke ega isapu fou fefoki kainai isa eisafa. Ega koa isafa egaꞌina faagagai papiau, Deo Gauga au akaikiꞌa fekepamia eoma kainai ega emia oma,” eoma. \v 5 Iesu Maria aaga Marta ke afakuaꞌi Lasarus fou aniꞌi eani alogaina. \v 6 Ega mo ganinagai Lasarus eisafa fouga elogo aisama, fiakoa isa eeꞌi pagua aelao kai, kina gua mo isa eagu paguagai eagu. \p \v 7 Egaꞌina afegai Iesu ega imoi epainiꞌi einaka, “Iꞌa amamue Iudea ago amalao pugu,” eoma. \p \v 8 Kai isa ega imoi keinaka, “Rabai, pau mo egae Iudea papiauꞌi oi kepoai kegafounio keoma kai pau momue ega molao pugu looma,” keoma. \p \v 9 Ke Iesu einaka, “Kina agaꞌomo alogai kina maaga ouꞌaga laagai gua laaꞌi pagu? Au agaꞌo kinai epea koa aisama, ife afaeꞌanina, gome isa iꞌina agofaꞌa eaeagai afu eisa epea. \v 10 Kai gapiai agepea aisama kai ife ageꞌanina, gome eaea laaꞌi,” eoma. \p \v 11 Iesu egaꞌina iifaga eifania afegai, ega imoi epainiꞌi pugu einaka, “Iꞌa ekefaꞌaꞌa Lasarus efeu efua, alalao egae alapago ageꞌuegekae,” eoma. \p \v 12 Kai Iesu ega imoi keifa keinaka, “Lopia isa efeu koa aisama, felo agemia,” keoma. \v 13 Iesu Lasarus emae efua auga fouga eifania kai, isa ega imoi auga kapaꞌina eifania auga akelogo puo keopolaga efeu ipauma mo keoma. \p \v 14 Ega puo Iesu isa maaꞌiai eifa ofakaea einaka, “Lasarus emae efua. \v 15 Ke oi faumiai lau isa fou egae laaꞌi auga alogama lapaꞌaua, ega koa oi lau fopakoꞌaniau. Pau omai isa eega alao,” eoma. \p \v 16 Ega aisama ega imoi agaꞌomo Tomas kepafaala Didimas, iꞌa malaꞌaisai kafela keoma auga, Iesu kapaꞌina eifania auga aelogo felo puo Iesu ega imoi isaꞌi auꞌi epainiꞌi einaka, “Iꞌa isafa isa fou alao, ega koa Lopia fou kaiꞌalao famae,” eoma. \s1 Iesu Lasarus Maeai Epamaunimue \p \v 17 Ke Iesu elao Betani paguagai epealai aisama, Lasarus kina pani la alogai eka auga elogo. \v 18 Betani auga Ierusaleme fou epoꞌi afaꞌagamo kilomita oiso koa iꞌopoga. \v 19 Ke Iudea papiauꞌi maꞌo kemai Marta akina Maria auniꞌi afakuaꞌi emae puo kegapaameꞌi keoma. \v 20 Marta Iesu emai fouga elogo aisama, epea apua elao kai, Maria auga eꞌai mo eagu. \p \v 21 Ke Marta elao Iesu eisa aisama epainia einaka, “Lopia, oi inae moagu koa aisama, afakuau faemae. \v 22 Kai lalogo pau ganinagai, Deo kapaꞌina alogoina auga agepenio,” eoma. \p \v 23 Ke Iesu Marta epainia einaka, “Oi afakuamu agemaunimue pugu,” eoma. \p \v 24 Ke Marta einaka, “Lau lalogo kina fuagai papiau maꞌoai maeai akemaunimue aisama, isa isafa agemaunimue,” eoma. \p \v 25 Ega aisama Iesu isa epainia einaka, “Papiau maeai ipamaunimueꞌi, ke mauni mamaga pipenina gome auga lau. Ega puo kaisau lau agepakoꞌaniau auga emae mo ganinagai, mauni mamaga ageafia paisa. \v 26 Ke kaisau pau eague auga, lau agepakoꞌaniau auga afaemaemae. Oi iꞌina iifaga lopakoꞌania ma?” eoma. \p \v 27 Ke Marta einaka, “E Lopia, lau lapakoꞌania, oi Mesaia Deo Gauga aumu, alomai inae agofaꞌai keoma auga,” eoma. \p \v 28 Ke iꞌina iifaga eifania afegai, elao akina Maria eifaga elao meꞌegai kai epainia einaka, “Pamalele auga emai efua, ke oi epaꞌaniainio,” eoma. \v 29 Maria Iesu emai efua auga fouga elogo aisama, eꞌue efiaisakoa mo eega elao. \v 30 Kai egaꞌina alogai Iesu auga pagua alogai aekoko kai Marta elao auniꞌi kepiaogai, egaꞌina afugai mo eapa. \v 31 Iudea papiauꞌi Maria fou keagu kepaame auꞌi Maria eꞌue efiaisakoa mo epealai keisa aisama, keopolaga isa la apepe elao keoma puo, muninai mo kelao. \p \v 32 Ke Maria elao Iesu eapa afugai epealai Iesu eisa aisama, ife foꞌinai eꞌualai eomukipo kai epainia einaka, “Lopia, oi inae moagu koa aisama afakuau faemae,” eoma. \p \v 33 Iesu isa eapepe eisa, ke Iudea papiauꞌi isa fou kemai auꞌi isafa keapepe eisaꞌi aisama, guaꞌi eani alogaina, ke alo isafa ekiekie alogaina. \v 34 Ega puo epaꞌani peniꞌi einaka, “Kapai oogeisa?” eoma. \p Ke isa keinaka, “Lopia, ifomu momai moisa,” keoma. \p \v 35 Ega aisama Iesu isafa eꞌina eapepe. \p \v 36 Ke Iudea papiauꞌi isa eapepe keisa aisama, keifa keinaka, “Koꞌa isa anina ala eani oma auga amoisa,” keoma. \p \v 37 Kai egaꞌina papiauꞌi isaꞌi auꞌi keinaka, “Isa maakimiꞌi auga maaga epafelo puo, gaifa Lasarus faemae gaoma koa, femae ma?” keoma. \p \v 38 Iesu Maria eapepe eisa ke Iudea papiauꞌi isa fou kemai auꞌi isafa keapepe eisaꞌi guaꞌi eani alogaina, ke alo isafa ekiekie alogaina puo emai laai eapa. Ke egaꞌina laaga auga iku inegai ke fopa akaikiꞌa ake kepae apua. \v 39 Ega puo Iesu papiau egae keapa auꞌi epainiꞌi einaka, “Fopa amopaelaisa,” eoma. \p Kai mae auga afakua Marta einaka, “Lopia, isa kina pani emae eka puo, pau auga isa foga apala emia efua,” eoma. \p \v 40 Ega aisama Iesu eifa einaka, “Lau oi alapainio, oi lau alopakoꞌaniau aisama, Deo ega isapu ke ega eaea akaikiꞌa fou afoloisaꞌi alaoma ma?” eoma. \p \v 41 Ega puo fopa la ake kepae apua auga kepaelaisa. Egae kai Iesu ufa eakae penia kai eifa einaka, “Amau, ainau lologonia kainai tenkiu lapenio. \v 42 Lau lalogo oi aufa kina mo ainau lologo kai, iꞌina papiauꞌi inae keapae auꞌi fauꞌiai iꞌina iifaga laifania, ega koa isa lau oi eemuai lamai auga fekepakoꞌania laoma,” eoma. \p \v 43 Iesu egaꞌina eifania efua aisama, eifa akaikiꞌa einaka, “Lasarus, mopealai mai!” eoma. \v 44 Ega aisama mae auga tiapu manipina faaga ke kania fou kemoka auga faagagai kekaega kai epealai emai. \p Ega aisama Iesu papiau egae keapa auꞌi epainiꞌi einaka, “La tiapuga faagagai ekaega auga amoafilaisa kai amopuaꞌafuga galao,” eoma. \s1 Iudea Papiauꞌi Iesu Isaupugua Iifaga Kepaapa \r (Mateo 26:1-5; Mako 14:1-2; Luka 22:1-2) \p \v 45 Ega puo Iudea papiauꞌi Maria iisa kemai auꞌi maꞌo Iesu kapaꞌina ekapaisa keisa aisama, Iesu kepakoꞌania. \v 46 Kai egaꞌina papiauꞌi isaꞌi auꞌi Faliseo auꞌi eeꞌi kelao Iesu kapaꞌina ekapaisa auga maaꞌiai fouga keifania. \v 47 Ega aisama sakedote lopiaꞌi, ke Faliseo auꞌi fou iifa ipakaina afugai kansolo auꞌi fou laꞌafou agaꞌo keifaga. \p Egaꞌina alogai ifoꞌi mo epoꞌiai kepaꞌani keinaka, “Au egaꞌina emai mirakulo gouꞌi maꞌo ekapaꞌi puo iꞌa kapaꞌina fakapa? \v 48 Iꞌa isa maaga mo agaisaoga egaꞌina agekapaꞌi koa aisama, papiau maꞌoai isa akepakoꞌania. Ega aisama Roma kamanina papiauꞌi akemai iꞌa afuꞌa ke aꞌa ago fou akeafiꞌi,” keoma. \p \v 49 Ega aisama epoꞌiai au aka Kaiafas inipo egaꞌina alogai sakedote lopia faꞌa emia auga eifa einaka, “Oi kapa agaꞌo alologo mo laaꞌi! \v 50 Au agaꞌomo papiau fauꞌiai femae auga felo kai, isa puogai ago fofouga papiauꞌi fekemae laaꞌi fekemia auga apala ipauma auga aloisa,” eoma. \p \v 51 Isa egaꞌina iifaga eifania auga, isa ifo ega logoai aeifania kai, egaꞌina inipogai isa sakedote lopia faꞌa emia kainai, profeta koa emia Iesu Iudea ago papiauꞌi fauꞌiai agemae auga fouga eifafoua. \v 52 Kai Iesu auga egaꞌina ago papiauꞌi mo fauꞌiai afaemae kai, Deo gauga kekani okaoka ago iꞌoiꞌi iꞌoiꞌiai keagu auꞌi isafa fekemai afu agaꞌomogai fekeagu papiau agaꞌomo fekemia eoma kainai agemae. \v 53 Ega puo egaꞌina papiauꞌi egaꞌina kinagai keꞌina Iesu isaupugua iifaga kepaapa. \p \v 54 Ega puo Iesu Iudea papiauꞌi epoꞌiai kalafaꞌai aelao aemai kai, elao ago maini kainagai pagua agaꞌo aka Efraim, egae ega imoi fou keagu. \p \v 55 Ke Iudea papiauꞌi eꞌi Pasover miamiaga kina emai kainagai aisama, papiau maꞌo taoni afegai keagu auꞌi kelao Ierusaleme taoninai. Ke miamia aemia koa kai isa ifoꞌi eꞌi kagakaga kainai aloꞌi ofuga keikuisa efua kai, keagu egaꞌina miamia keꞌimaisa, alogai fekekoko keoma. \v 56 Egaꞌina alogai isa Deo ega eꞌa eapa afugai keapa Iesu kekapunia, ke ifoꞌi mo epoꞌiai kepaꞌani keinaka, “Ala oopola oma? Isa iꞌina miamia afaemai ma?” keoma. \v 57 Kai sakedote lopiaꞌi ke Faliseo auꞌi fou papiau keifa kapula peniꞌi keifa, aufalao Iesu kapai afeisa koa, femai maaꞌiai feifa fefiakoa ega koa fekeafia fekegope keoma. \c 12 \s1 Papie Mulamula Foga Felogai Iesu Ife Eꞌefaisa \r (Mateo 26:6-13; Mako 14:3-9) \p \v 1 Kina imagea mo keka Pasover miamiaga agemia auga kinagai, Iesu emai Betaniai Lasarus eagu, ke maeai epamaunimue auga paguagai. \v 2 Ke egae gapigapi foꞌamaga Iesu faugai kekapaisa eka. Ke Marta foꞌama eako alogai, Lasarus auga teipoloai papiau akeaniani auꞌi fou keagu. \v 3 Egaꞌina alogai Maria mulamula afa akaikiꞌa ipauma, ke foga felo aka nad auga eafiia emai Iesu ife eꞌefaisa. Egae kai fufugai Iesu ife epaigu fugania. Ega aisama egaꞌina eꞌa alo mulamula egaꞌina foga epogu. \p \v 4 Kai Iesu ifo ega apostolo agaꞌo aka Judas Iskariot muniai isa ageꞌafaꞌafalaina auga Maria ega koa ekapaisa auga anina aeani. \v 5 Ega puo eifa einaka, “Iꞌina mulamula afa auga inipo agaꞌo papiau epinauga afa eafiia koa iꞌopoga. Ega puo kapa puo iꞌina mulamula iꞌafalaina aemia, ke monina ulalu auꞌi ipeniꞌi aemia kai isa faagagai lopafua aagenia mo,” eoma. \v 6 Judas Iskariot ega eifa oma auga, isa ulalu papiauꞌi gefaꞌi eauniia kainai ega aeifa oma kai, isa ifo painao auga kainai ega eifa oma. Isa Iesu ega imoi auꞌi eꞌi moni feꞌa eꞌimaisa kainai, feꞌa alogai moni pika keukaisa auga eafiia kapaꞌina anina eani auga eꞌafaisa ifo epalagaina. \p \v 7 Kai Iesu Judas epainia einaka, “Isa mopuaꞌafuga. Isa mulamula foga felo iꞌina afa eegai ekae auga, eegai feka mo felao lau laai akefufuniau kinagai kai fepapinauga. \v 8 Gome ulalu papiauꞌi auga oi epomiai akeagu afaefua kai lau auga oi fou afalaagu pagainia,” eoma. \p \v 9 Ke Iesu egae eaguega kai Iudea papiauꞌi Iesu egae eagu auga fouga kelogo. Ega puo laꞌafou akaikiꞌagai kemai isa mo kegaisa akeoma kai, Lasarus maeai epamaunimue auga isafa kegaisa keoma. \v 10 Ega puo sakedote lopiaꞌi iifa kepaapa Lasarus isafa fekeaupugua keoma. \v 11 Gome isa emaunimue puogai, Iudea papiauꞌi maꞌo kepagai Iesu eega kelao kepakoꞌania. \s1 Iesu Ierusaleme Taoninai Ekoko Kealogamalaina Keagaga Keifugaina \r (Mateo 21:1-11; Mako 11:1-11; Luka 19:28-40) \p \v 12 Ke egani aisama, laꞌafou akaikiꞌa miamia kemai auꞌi Iesu Ierusaleme pea epea auga fouga kelogo. \v 13 Ega aisama isa paꞌogo agaꞌi kefaiponiꞌi keafiiꞌi kai, kepea apua keagaga keinaka: \q1 “Hosana!”\f + \fr 12:13 \ft Iꞌina iifaga Hibru malagai auga kania isagamauga fouga eifania kai, papiau pau au afagai iifaga kepamia.\f* \q1 “Lopia akagai emai auga Deo isa kapa feloꞌi epenia!” \rq Sam 118:25-26\rq* \q1 “Israel eꞌi Kin auga Deo eegai kapa feloꞌi eafiꞌi!” \m keoma. \p \v 14 Ke profeta Iesu fouga iina kepapua oma koa iꞌopoga, donki aguꞌa agaꞌo eisa laagai eaguka elao: \q1 \v 15 “Sion gauga ifiaoga aumu, folomaniꞌi! \q2 Oi emu kin donki gauga laagai eaguka emai moisa.” \rq Sakaraia 9:9\rq* \p \v 16 Iꞌina iifaga kaisau eifania auga Iesu ega imoi mamagai mo auga akelogo. Kai Iesu maeai emaunimue ufai eꞌagaukae afegai kai, iꞌina iifaga Iesu fouga eifania auga kelogo. Ke Deo ega iifa pukagai kapaꞌina kepapuaꞌi auꞌi iꞌopoꞌi mo papiau isa faagagai kekapaisa auga isafa kelogo. \p \v 17 Ke Iesu Lasarus emae kai la alogai eifaga epealai, epamaunimue keisa papiauꞌi laꞌafouai egaꞌina fouga keifa aefua puo efoufaꞌa. \v 18 Ke papiau maꞌo Iesu mirakulo gouga egaꞌina ekapaisa auga fouga kelogo kainai, kepea apua kegaisa keoma. \v 19 Ega puo Faliseo auꞌi ifoꞌi mo epoꞌiai keifa keinaka, “Amoisa, iꞌa aꞌa akekuai kapa agaꞌo alapagama. Maami galao papiau maꞌoai mo isa muninai kepea amoisaꞌi,” keoma. \s1 Iesu Ega Mae Fouga Eifafou Kakaua Auga \p \v 20 Ke egaꞌina kinagai Pasover Miamia kainai, papiau kelao Deo kegaau afagaina keoma auꞌi epoꞌiai Grik papiauꞌi isaꞌi isafa fou kelao. \v 21 Ke Grik papiauꞌi egaꞌina, Filip Kalilea agogai Betsaida taoninai emai auga kegoinia keinaka, “Au akaikiꞌa aumu, lai anina aani Iesu amaisa aoma,” keoma. \v 22 Ke Filip elao Andru epainia, ke Andru Filip auniꞌi kaiꞌialao keoge Iesu kepainia. \p \v 23 Kai Iesu einaka, “Papiau Aumauni Gauga isapu akaikiꞌa feafia, ke papiau maꞌoai isa au akaikiꞌa fekepamia fekeau afagaina auga kina maaga emai ekainia. \v 24 Iifa gome maamiai laifania, palafa puaga afaeꞌualai aꞌisaai afaemae koa aisama, puaga maꞌo afaemia kai agaꞌomo mo agemia. Kai palafa puaga egaꞌina agemae ke ageuki pugu koa aisama, puaga maꞌo ageoge. \v 25 Ke au kapa iꞌina agofaꞌagai ifo ega agu maunina anina eani alogaina auga, ega agu agepagea. Kai au kapa iꞌina agofaꞌagai ifo ega agu maunina anina aeani auga, ageagu mo agelao agu pagai maunina ageafia. \v 26 Ke kaisau lau eꞌu pinauga ekapa auga lau muniuai fepea, gome lau kapai alaagu auga, lau eꞌu pinauga auga isafa egae ageagu. Ke kaisau lau eꞌu pinauga ekapa auga, lau Amau isa au akaikiꞌa agepamia agepalopiania. \p \v 27 “Ke pau lau alou ekiekie alogaina kai kapaꞌina alaifania? ‘Amau kina maaga iꞌina alogai kaniau mogagaoga alaoma pagu?’ Laaꞌi, lau fakiekie puogai iꞌina kina maagai lamai. \v 28 Amau, Oi emu isapu ke Oi au akaikiꞌamu auga papiau mopakinaꞌi, ifomu akamu akaikiꞌa fopamia,” eoma. \p Iesu ega eifa oma aisama, aufalao agaꞌo aina ufai emai einaka, “Lau eꞌu isapu ke eꞌu akaikiꞌa papiau lapakinaꞌi ke alapakinaꞌi pugu,” eoma. \v 29 Kai laꞌafou egae keapa auꞌi aꞌoaꞌo egaꞌina kelogonia aisama, keifa ufa eauga keoma. Ke isaꞌi auꞌi keifa, agelo agaꞌo isa maagai eniniꞌani keoma. \p \v 30 Ega aisama Iesu einaka, “Aufalao agaꞌo aina egaꞌina ologonia auga lau fauai laaꞌi kai oi faumiai. \v 31 Iꞌina agofaꞌa papiauꞌi eꞌi laomai felo, o apala akeafia auga kina inamoꞌe. Ke lau alamae ke alamaunimue aisama, iꞌina agofaꞌa lopiaga iꞌina agofaꞌagai alapapealaisa. \v 32 Ke lau kolotiai akeafiakaeisau aisama, papiau maꞌoai alalaꞌaꞌi eeu akemai,” eoma. \v 33 Iesu egaꞌina eifania auga, isa ala agemae oma auga papiau epalogoniꞌi. \p \v 34 Ega aisama laꞌafou papiauꞌi keifa keinaka, “Ufainagai lai Deo ega iifa pukagai alogo auga, Mesaia ageagu pagainia auga fouga alogo keoma. Ega puo ala koa oi loifa, ‘Papiau Aumauni Gauga’ kolotiai akeafiakae looma? Papiau Aumauni Gauga auga kaisau?” keoma. \p \v 35 Ega aisama Iesu isa epainiꞌi einaka, “Eaea oi eemiai ageka epo afaemaefa. Ega puo umina aemai aeafimi koa kai, eaea eemiai ekaega auga eaeagai amopea. Gome au kapa uminagai epea auga ala elao auga aelogo. \v 36 Ega puo eaea eemiai ekaega auga amopakoꞌania, ega koa oi eaea gauga fomia,” eoma. Ke eniniꞌani efua aisama, ekailai elao ke fakeisa eoma puo eiꞌofake. \s1 Iudea Papiauꞌi Iesu Akepakoꞌania \p \v 37 Iesu mirakulo gouꞌi maꞌo Iudea papiauꞌi agoꞌiai ekapaiꞌi keisaꞌi mo ganinagai akepakoꞌania. \v 38 Ega koa emia auga profeta Aisaea iina eifa auga koꞌaꞌi mo kemia: \q1 “Lopia kaisau iꞌa aꞌa iifa aifaniꞌi auꞌi epakoꞌaniꞌi? \q2 Ke Lopia ima isapuga papiau kapaꞌi epakinaꞌi?” \rq Aisaea 53:1\rq* \p \v 39 Aisaea ega eifa oma kainai papiau egaꞌina Iesu akepakoꞌania. Ke Aisaea Deo ega iifa pukagai afu agaꞌogai iina eifa oma pugu einaka: \q1 \v 40 “Isa maaꞌi epakimiꞌinia, ke \q2 guaꞌi oma ekupunia. \q1 Ega koa isa maaꞌiai kapaꞌina emia auga afakeisa, \q2 ke guaꞌi omagai kapa agaꞌo oko afakelogo, \q2 ke afakepuaipini eeu afakemai, \q2 ke lau isa feloꞌi afalapamiaꞌi.” \rq Aisaea 6:10\rq* \p \v 41 Aisaea Iesu fouga ega eifa oma, gome isa Iesu ega isapu ke ega akaikiꞌa fou eisaꞌi. \p \v 42 Ke au akaikiꞌaꞌi auꞌi epoꞌiai isafa maꞌo Iesu kepakoꞌania mo ganinagai, isa ifoꞌi eꞌi laꞌafou afugai Faliseo auꞌi isa afekepapealaiꞌi auga maniꞌina kepaꞌaua puo, eꞌi pakoꞌa akeifafoua. \v 43 Isa ega kekapa oma, gome papiau isa fekeifagainiꞌi auga anina keani alogaina kai, Deo isa feifagainiꞌi auga afaꞌagamo anina keani. \p \v 44 Ke Iesu eifa akaikiꞌa einaka, “Au agaꞌo lau epakoꞌaniau aisama, lau mo aepakoꞌaniau kai lau eulaisau auga isafa epakoꞌania. \v 45 Isa lau eisau aisama, lau eulaisau auga isafa eisa. \v 46 Ke lau eaea koa lamia lamai iꞌina agofaꞌagai ega koa kaisau lau epakoꞌaniau auga uminagai afaeagu. \p \v 47 “Kai kaisau lau eꞌu iifa aꞌo elogo kai kaiꞌiai aepea auga, lau isa ega laomai felo, o apala auga afa afalapenia. Gome lau lamai agofaꞌai auga papiau eꞌi laomai felo, o apala afa fapeniꞌi laoma puo alamai kai, kaniaꞌi faagamauga laoma puo lamai. \v 48 Kaisau lau eumakalainiau ke eꞌu iifa kainai aepea auga, aufalao agaꞌo isa ega laomai afa felo, o apala afa fepenia auga papiauga eague. Lau iifa egaꞌina laifania auga, kina fuagai aisama, egaꞌina iifaga isa ega laomai apala afa agepenia. \v 49 Gome lau ifou ainau fouga alaifania kai lau Amau eulaisau auga, lau kapaꞌina faifania ke ala faifa oma eoma auga mo laifania. \v 50 Ke lau lalogo isa ega iifa kapula auga papiau epapeaꞌi kelao agu pagai maunina afugai kekoko. Ega puo kapaꞌina mo laifaniꞌi auꞌi, lau Amau epainiau maifaniꞌi eoma auꞌi mo laifaniꞌi,” eoma. \c 13 \s1 Iesu Ega Apostolo Ifeꞌi Eikuisa \p \v 1 Ke kina agaꞌomo eka Pasover miamia agemia auga kinagai, Iesu iꞌina agofaꞌa agepuaꞌafuga Ama eega agelao auga kina emai ekainia auga elogo. Ke ifo ega papiau iꞌina agofaꞌagai keagu auꞌi, alo koꞌagai aniꞌi eani alogaina mo emai pau kai, pau auga isa aniꞌi eani alogaina auga fua ipauma pau epakinaꞌi. \p \v 2 Egaꞌina kinagai Iesu ega imoi fou gapigapi foꞌamaga keaniia. Kai egaꞌina alogai tiapolo Judas Iskariot, Saimon gauga, Iesu feꞌafaꞌafalaina auga opolaga apala alogai eogeisa efua kai, isa keagu keaniani. \v 3 Iesu isa Ama kapa maꞌoai isa ega isapu papagai epamiaꞌi eꞌimaꞌi auga elogo. Ke isa Deo eegai emai ke agemue Deo eega agelao pugu auga isafa elogo. \v 4 Ega puo anianiai eꞌuegekae afe tiapuga eiꞌiuka auga eafilaisa eoge meꞌe kai, tauele uufagai egopeisa. \v 5 Egae kai fei eafiia litiai eꞌefauka kai, eꞌina ega imoi ifeꞌi eikuisa. Ke tauele uufagai egope auga eafiia ifeꞌi epaigu fugania. \p \v 6 Iesu emai Saimon, Peto keoma auga ife gaikua eoma aisama, Saimon einaka, “Lopia, oi lau ifeu aloikuꞌi ma?” eoma. \p \v 7 Ke Iesu einaka, “Lau kapaꞌina lakapa auga pau afoloisa kai, muniai aisama aloisa alologo,” eoma. \p \v 8 Kai Peto einaka, “Laaꞌi, iifa gome ifeu afoloikuꞌi laaꞌi,” eoma. \p Ke Iesu einaka, “Oi ifemu afalaikuꞌi koa aisama, oi lau eꞌu imoi afolomia,” eoma. \p \v 9 Ega aisama Saimon Peto keoma auga einaka, “Lopia, ega koa aisama ifeu mo foloikuꞌi kai, imau ke kaniau isafa fou moikuꞌi,” eoma. \p \v 10 Kai Iesu einaka, “Papiau agaꞌo eufele efua auga ife mo feikua, gome isa faaga fofouga auga aeofu. Ke oi maꞌoai auga alomi felo kai, epomiai agaꞌo auga alo eofu,” eoma. \v 11 Gome Iesu kaisau isa ageꞌafaꞌafalaina auga elogo puo, aeifa isa maꞌoꞌiai aloꞌi felo aeoma. \p \v 12 Iesu isa maꞌoai ifeꞌi eikuisa efua aisama, afe tiapuga eiꞌiuka pugu kai, elao afugai eagukipo. Egae kai ega imoi epaꞌani peniꞌi einaka, “Oi faagamiai kapaꞌina lakapaisa auga ologo ma? \v 13 Oi lau oifaniau ‘Pamalele Aumu’ ke ‘Lopia’ ooma. Oi lau ega oifa oomaisau auga oifa feloisau, gome lau egaꞌina au. \v 14 Pau lau oi emi Lopia ke emi Pamalele Au oi ifemi laikuisa koa iꞌopoga, oi isafa ifomi agaꞌo agaꞌo ifemi foikua. \v 15 Ke lau laomai felo oi lapakinaimi auga oi faumiai lakapaisa koa iꞌopoga oi isafa fokapa. \v 16 Iifa gome maamiai laifania. Pinauga auga ega au akaikiꞌa ega akaikiꞌa aekaꞌegaina. Ega koa iꞌopoga, iifa ipapea auga kaisau isa eulaisa auga aekaꞌegaina. \v 17 Pau iꞌina kapaꞌi ologo ke agokapaꞌi koa aisama, Deo kapa feloꞌi agepenimi. \p \v 18 “Lau oi maꞌoai mo foumi alaifania, gome lau kaisau mo lakinaniꞌi auꞌi lalogoniꞌi. Kai iꞌina iifaꞌi laifaniꞌi auꞌi Deo ega iifa pukagai iifa kekae auꞌi koꞌaꞌi mo fekemia kainai: ‘Kaisau lau fou lau eꞌu palafa aania auga, lau ageumakalainiau ke ageꞌafaꞌafalainiau.’\x + \xo 13:18 \xt Sam 41:9\x* \p \v 19 “Lau faagauai egaꞌina kapaꞌi akemia koa kai oi maamiai laifaniꞌi, ega koa faagauai akemia aisama, lau Mesaia auga fopakoꞌania laoma. \v 20 Iifa gome maamiai laifania. Papiau kapa lau au agaꞌo laulaisa auga ageifa koko koa aisama, isa lau eifa kokoisau. Ke kaisau lau eifa kokoisau auga, lau Amau eulaisau auga eifa koko,” eoma. \p \v 21 Iesu egaꞌina eifania afegai, alo maikiekiegai eifa einaka, “Iifa gome maamiai laifania. Oi epomiai aufalao agaꞌo lau ageꞌafaꞌafalainiau,” eoma. \p \v 22 Ega aisama Iesu ega imoi Iesu kaisau eifania auga akelogo puo ifoꞌi mo maaꞌi keisa. \v 23 Isa ega imoi epoꞌiai agaꞌo Iesu anina eani alogaina auga Iesu eegai eagu eaniani. \v 24 Saimon Peto keoma auga imoi egaꞌina Iesu gapaꞌani penia kaisau eifania auga gouga ekapaisa einaka, “Kaisau eifania auga mopaꞌani penia gaifania,” eoma. \p \v 25 Ke isa Iesu eega elao faagagai eꞌafeau kai epaꞌani penia einaka, “Lopia kaisau oi ageꞌafaꞌafalainio?” eoma. \p \v 26 Ke Iesu einaka, “Palafa iꞌina alaꞌiupa au kapa alapenia auga, isa lau ageꞌafaꞌafalainiau,” eoma. Egae kai palafa eafiia auga eꞌiupia kai Saimon gauga, Judas Iskariot epeniia. \v 27 Ke Judas palafa eafiia aisama, fiakoa mo Satani isa alogai ekoko. Ega aisama Iesu isa epainia einaka, “Kapaꞌina mokapa looma auga fokapa fofiakoa,” eoma. \v 28 Kai maꞌoai egae keagu keaniani auꞌi kapa puo Iesu isa ega epaini oma auga akelogo. \v 29 Gome Judas moni eꞌimaisa kainai isaꞌi keopolaga Iesu isa epaina, kapaꞌina miamiai akepapinauga auga gaꞌafa eoma keoma, o kapa agaꞌo ulalu papiauꞌi gapeniꞌi eoma keoma. \v 30 Judas palafa eafiia aisama, fiakoa mo eꞌue epealai. Ke egaꞌina auga gapiai emia. \s1 Iesu Peto Isa Agepuniaiaina Auga Fouga Eifania \r (Mateo 26:31-35; Mako 14:27-31; Luka 22:31-34) \p \v 31 Judas elao efua aisama, Iesu eifa einaka, “Pau Papiau Aumauni Gauga isapu akaikiꞌa eafiia, ke au akaikiꞌa emia, ke Deo isafa ega akaikiꞌa ala koa auga Papiau Aumauni Gauga faagagai eafiia efua. \v 32 Isa faagagai Deo ega isapu ke ega akaikiꞌa ala koa auga eafiia koa aisama, Deo faagagai Isa Gauga ega akaikiꞌa, ke ega isapu ala koa auga agefoki agoisa. Ke fiakoa mo Deo isa isapu agepenia, ke au akaikiꞌa agepamia. \p \v 33 “Eꞌu imoi aumi, lau oi fou agaagu epo afaemaefa. Ke Iudea papiauꞌi lapainiꞌi koa iꞌopoga, pau oi isafa lapainimi. Oi lau agokapuniau kai lau ala lalao auga oi ega afololao. \p \v 34 “Ke lau iifa kapula mamaga oi lapenimi. Oi alomi koꞌagai agaꞌo agaꞌo animi foani. Ke lau alou koꞌagai oi animi laani koa iꞌopoga, oi isafa agaꞌo agaꞌo animi ega foani oma. \v 35 Oi agaꞌo agaꞌo animi agoani aisama, oi lau eꞌu imoi auga papiau maꞌoai akelogo,” eoma. \p \v 36 Ega aisama Saimon Peto keoma auga isa epaꞌani penia einaka, “Lopia, oi ala alolao?” eoma. \p Ke Iesu einaka, “Lau ala alalao auga pau muniuai afololao kai, muniai kai alomai,” eoma. \p \v 37 Ke Peto Iesu epaꞌani penia pugu einaka, “Lopia, kapa puo pau munimuai afalafai? Lau ifou lalogoainiau oi faumuai alamae,” eoma. \p \v 38 Ega aisama Iesu einaka, “Koꞌa oi lau puouai alomae ma? Iifa gome maamuai laifania. Oꞌolo aeagaga koa kai oi lau alopuniaiainiau oiso alopamia,” eoma. \c 14 \s1 Iesu Auga Ama Deo Eega Kelao Auga Keagaga \p \v 1 Iesu ega imoi epainiꞌi pugu einaka, “Foloopopo alomi faemafu. Deo fopakoꞌania ke lau isafa fopakoꞌaniau. \v 2 Lau Amau ega eꞌai afu maꞌo kekae. Ke lau alalao egae oi afumi agaꞌo alaafia ageka. Laaꞌi koa aisama, egaꞌina afuga fouga maamiai falaifania. \v 3 Ke lau alalao afumi alapafua ageka aisama, alamue alamai alaafimi fou agalao, ega koa oi isafa lau kapai alaagu egae fou faagu laoma. \v 4 Ke lau afu kapa alalao auga keagaga oi ologo,” eoma. \p \v 5 Ega aisama Tomas Iesu epainia einaka, “Lopia, oi ala alolao auga lai alalogo puo ala koa keaga egaꞌina agalogo?” eoma. \p \v 6 Ke Iesu einaka, “Amau ega eꞌa ke eega olao ooma auga keagaga lau. Ke lau Deo ega iifa koꞌa auga lapafokia. Ke lau mauni mamaga papiau lapeniꞌi. Ega puo kai agaꞌo ifo lau Amau eega afaelao kai, lau faagauai kai Amau eega agelao. \v 7 Oi lau amologoniau koa aisama, lau Amau isafa fologo. Ke pau lau ologoniau ke oisau kainai, lau Amau isafa ologonia ke oisa,” eoma. \p \v 8 Ega aisama Filip einaka, “Lopia, oi Amamu lai mopakinaimai, ega koa alomai agekaina,” eoma. \p \v 9 Ke Iesu einaka, “Filip, pau laaꞌi epomiai fou alao amai mo ganinagai, oi lau alologoniau koa ma? Kaisau lau eisau auga Amau isafa eisa. Ega puo kapa puo Amau mapakinaimi looma? \v 10 Lau Amau alogai laague, ke Amau lau alouai eague auga alopakoꞌania ma? Ke iifa laifaniꞌi auꞌi lau ifou eꞌu iifa laaꞌi. Kai Amau alouai eague auga ega pinauga ekapa. \v 11 Lau laifa Amau alogai laague, ke Amau lau alouai eague laoma auga iifaga amopakoꞌania. Ke laaꞌi koa aisama, mirakulo lakapaꞌi auꞌi gouꞌi amoisaꞌi lau Amau amopakoꞌania. \v 12 Iifa gome maamiai laifania. Kaisau lau epakoꞌaniau auga, lau kapaꞌina lakapaꞌi auꞌi agekapaꞌi. Ke lau Amau eega alalao kainai, isa lau pinauga lakapaꞌi auꞌi mo afaekapaꞌi kai, laagai pinauga akaikiꞌaꞌi ipaumaꞌi isafa agekapaꞌi. \v 13 Ke lau akauai kapaꞌina agogoina auga alakapa, ega koa Gauga Ama ega akaikiꞌa ala koa auga agepafokia. \v 14 Ke oi kapa agaꞌo lau akauai agogoina auga alakapa,” eoma. \s1 Iesu Deo Ega Spiritu Ageulaisa Auga Fouga Eifania \p \v 15 Iesu ega imoi epainiꞌi pugu einaka, “Oi alomi koꞌagai lau aniu oani koa aisama, lau iifa kapula oi lapenimi fokapa laoma auga agokapa. \v 16 Ke lau Amau alagoina Pipalagai Auga agaꞌo ageulai penimi. Ega koa isa oi fou agoagu aoniamo. \v 17 Ke egaꞌina auga Deo ega Spiritu, Deo ega iifa koaꞌi epafokia auga oi alomiai ageagu aoniamo. Agofaꞌa papiauꞌi Deo akelogonia auꞌi, Pipalagai Auga egaꞌina akeisaisa ke akelogonia puo akeumakalaina. Kai oi auga isa fou oagu puo, ologonia ke isa oi alomiai ageagu. \v 18 Ke lau oi isagepa koa afalapuaꞌafunimi kai, alamue eemi alafai. \v 19 Ke pau kina epo afaemaefa agofaꞌa papiauꞌi lau afakeisau kai, oi auga lau agoisau. Ke lau laague aoniamo kainai, oi isafa agoagu aoniamo. \v 20 Ke ega kinagai Deo ega Spiritu ageake penimi aisama, lau Amau alogai laague, ke oi lau alouai oague, ke lau oi alomiai laague auga agologo. \v 21 Ke kaisau lau eꞌu iifa kapula eafiꞌi kaiꞌiai epea auga, alo koꞌagai lau aniu eani auga. Ke kaisau alo koꞌagai lau aniu eani auga, lau Amau isafa alo koꞌagai isa anina ageani. Ke lau isafa alou koꞌagai isa anina alaani, ke lau ifou lau kaisau auga isa alapakina,” eoma. \p \v 22 Ega aisama Judas (Judas Iskariot laaꞌi kai, agaꞌo auga) eifa einaka, “Lopia, kapa puo oi kaisau auga lai alopakinaimai kai, agofaꞌa papiauꞌi auga afolopakinaꞌi looma?” eoma. \p \v 23 Ke Iesu einaka, “Kaisau alo koꞌagai lau aniu eani auga, eꞌu pamalele kaiꞌiai agepea. Ega aisama lau Amau alo koꞌagai isa anina ageani, ke lau Amau fou isa eega agamai alogai agapagua agaagu. \v 24 Kai kaisau alo koꞌagai lau aniu aeani auga, eꞌu pamalele kaiꞌiai afaepea. Iꞌina iifaꞌi aꞌoꞌi ologoniꞌi auꞌi, lau ifou apu laaꞌi kai, Amau lau eulaisau auga apuga. \p \v 25 “Lau oi fou aaguega kai, iꞌina kapaꞌi maamiai laifaniꞌi. \v 26 Kai Amau Pipalagai Auga, Isa ega Spiritu, lau akauai ageulai penimi. Ke isa kapa maꞌoai agepamalelenimi, ke kapa maꞌoai maamiai laifaniꞌi auꞌi isafa agepaopolanimi afaefuafua. \v 27 Lau gagao oi lapenimi, egaꞌina auga lau eꞌu gagao eemiai lapuaꞌafuga. Ke lau kapaꞌina lapenimi auga agofaꞌa papiauꞌi kepipeni koa iꞌopoga koa alapipeni. Ega puo foloopopo alomi faemafu ke folomaniꞌi. \p \v 28 “Lau alalao ke alamue eemi alamai auga fouga laifania ainau ologonia. Oi alomi koꞌagai lau aniu oani koa aisama, lau Amau ekaꞌegainiau auga eega alalao puo alogama fopaꞌaua. \v 29 Lau egaꞌina kapaꞌi akemia koa kai maamiai laifaniꞌi, ega koa akemia aisama fopakoꞌaniau laoma. \v 30 Ke iꞌina agofaꞌa lopiaga emai puo, lau oi fou aganiniꞌani epo afaemaefa. Isa ega isapuai kapaꞌina lau faagauai ekapa auga, kapa agaꞌo lau faagauai aemia. \v 31 Kai lau Amau anina laani, ke lau Amau kapaꞌina fakapa eoma auga iꞌopoga mo lakapa auga agofaꞌa felogo laoma,” eoma. Iesu egaꞌina iifaꞌi eifaniꞌi efua aisama, ega imoi epainiꞌi einaka, “Omai, iꞌina afuga amapuaꞌafuga alao,” eoma. \c 15 \s1 Au Ke Aga Fou Palapoleꞌi \p \v 1 Ke kekailai kepea alogai Iesu ega imoi epainiꞌi einaka, “Lau auga au euki auga, ke lau Amau auga uma alogai epinauga auga. \v 2 Isa lau faagauai au aga epealai kai puaga agaꞌo aeoge auga efoua. Kai au aga kapa puaga eoge auga ekanina, ega koa puaga maꞌo paisa feoge eoma. \v 3 Lau Deo ega iifa oi maamiai laifaniꞌi auꞌi kaiꞌiai oi alomi ofuga auga iikuga emia efua. \v 4 Oi lau alouai foagu ke lau oi alomiai alaagu. Au aga agaꞌo ifo puaga afaeoge. Kai isa au egaꞌinagai ageꞌafauka aisama kai puaga ageoge. Ega koa iꞌopoga, oi lau alouai afoloagu koa aisama, animi agaꞌo afolooge. \p \v 5 “Lau laifa pugu. Lau auga au, ke oi auga au egaꞌina aga aumi. Au agaꞌo lau alouai ageagu, ke lau isa alogai alaagu koa aisama, isa au aga koa iꞌopoga puaga maꞌo ageoge. Gome oi lau fou afalamia koa aisama, kapa agaꞌo agokapa afaekaina. \v 6 Ke kaisau lau fou afalaagu auga, au aga kefoua kepuake eka eogogo auga koa iꞌopoga. Au agaꞌi ega koa iꞌopoꞌi auꞌi keafiakaeꞌi loai kepiuauꞌi keaga. \v 7 Kai oi lau alouai agoagu, ke eꞌu iifa alomiai ageka koa aisama, kapaꞌina anina oani auga lau Amau fogoina, ke Isa oi kapaꞌina ogoina auga agepenimi. \v 8 Oi kapaꞌina lau Amau ogoina auga agepenimi aisama, au aga puaga maꞌo eoge koa iꞌopomi agomia, ke oi lau eꞌu imoi koꞌami auga papiau akelogo. Egaꞌina agemia auga, oi faagamiai lau Amau ega akaikiꞌa ke ega isapu fou akefoki. \p \v 9 “Ke lau Amau alo koꞌagai lau aniu eani koa iꞌopoga, lau isafa alou koꞌagai oi animi laani. Oi lau alou koꞌagai animi laani auga agugai foagu. \v 10 Ke lau Amau kapaꞌina fakapa eoma eifa kapula peniau auga kaiꞌiai lapea kainai, lau Isa alo koꞌagai aniu eani auga laoga maina alogai laague, ke Isa alo koꞌagai lau aniu eani. Ega koa iꞌopoga oi lau kapaꞌina fokapa laoma auga kaiꞌiai mo agopea koa aisama, oi lau alou koꞌagai animi laani auga agugai agoagu. \v 11 Lau egaꞌina iifaga oi maamiai laifania, ega koa lau alou ala egama oma auga, oi isafa alomi ega fegama oma. Ke oi emi alogama egaꞌina fepagai laoma. \v 12 Lau eꞌu iifa kapula auga iꞌina; Lau alou koꞌagai oi animi laani koa iꞌopoga, oi isafa alomi koꞌagai agaꞌo agaꞌo animi foani. \v 13 Kai agaꞌo ifo imaauga afaelogoaina ekefaꞌa faugai afaemae. Kai kaisau ifo agelogoaina ekefaꞌa egaꞌina faugai agemae auga, iifa koꞌa isa alo koꞌagai ekefaꞌa anina eani alogaina auga. Egaꞌina laoga maina auga kapa maꞌoai ekaꞌegaina. \v 14 Oi lau kapaꞌina laifa kapulania auga agokapa aisama, oi lau ekefaꞌau. \v 15 Lau pau oi alaifanimi eꞌu pinauga aumi alaomaimi, gome pinauga auga, ega au akaikiꞌa pinauga kapa ekapa auga aelogo. Kai lau oi laifanimi ekefaꞌau laomaimi, gome lau Amau eegai kapa maꞌoai lamaleleainiꞌi auꞌi oi lapalogonimi. \v 16 Oi lau alokinaniau kai lau oi lakinanimi, ega koa folao puami maꞌo fooge laoma. Ke puami egaꞌina auga akeka aoniamo auꞌi puaꞌi fooge. Ega koa lau akauai kapaꞌina Amau agogoina auga agepenimi. \v 17 Iꞌina auga lau eꞌu iifa kapula auga; Oi alomi koꞌagai agaꞌo agaꞌo animi foani,” eoma. \s1 Agofaꞌa Papiauꞌi Iesu Muninai Kepea Papiauꞌi Aniꞌi Akeani \p \v 18 Iesu eifa pugu einaka, “Agofaꞌa papiauꞌi oi animi afakeani koa aisama, isa lau aniu akeani kaukau auga foopolaga. \v 19 Oi iꞌina agofaꞌa apuga amomia koa aisama, oi isa apuga ipauma koa iꞌopomi puo alo koꞌagai animi feani. Kai agofaꞌa alogai lau oi lakinanimi laafilaimi puogai, iꞌina agofaꞌa papiauꞌi oi animi akeani. \v 20 Ke lau oi maamiai iifa iꞌina laifania auga foopolaga alomiai feka: ‘Pinauga auga ega au akaikiꞌa aekaꞌegaina,’ laoma. Ke agofaꞌa papiauꞌi lau keafi apalaniau koa aisama, oi isafa akeafi apalanimi. Ke isa lau eꞌu pamalele kaiꞌiai kegapea koa aisama, oi emi pamalele isafa kaiꞌiai fekepea. \v 21 Lau akau puogai isa oi maꞌoai ega akeafi apala omaimi, gome isa lau eulaisau auga oko akelogo. \v 22 Lau falamai isa maaꞌiai falaniniꞌani koa aisama, isa laomai apala kekapaisa auga kelelega aloꞌiai faeka. Kai pau lau lamai ke kapaꞌina apala auga lapakinaiꞌi puo, isa laomai apala kekapa auga kelelega aloꞌiai ageka paisa. \v 23 Ke kaisau lau aniu aeani auga, lau Amau isafa anina aeani. \v 24 Lau papiau agaꞌo pinauga aekapakapaꞌi auꞌi isa epoꞌiai lakapaiꞌi puo, isa laomai apalaꞌi kekapaꞌi auꞌi keleleꞌi aloꞌiai kekae. Ke pau isa lau mirakulo lakapaiꞌi keisaꞌi mo ganinagai, aloꞌi koꞌagai lau ke Amau fou animai akeani. \v 25 Kai iina koa emia auga, Deo ega iifa pukagai Moses ega iifa iꞌina kepapua auga koꞌa mo emia: ‘Lau kapa apala agaꞌo isa eeꞌiai alakapaisa kai isa aloꞌi koꞌagai lau aniu akeani.’\x + \xo 15:25 \xt Sam 35:19; 69:4\x* \p \v 26 “Pipalagai Auga Deo ega Spiritu, ke Deo ega iifa koꞌa epafokia auga lau Amau eegai alaulaisa oi eemi agemai aisama, isa lau fou koꞌa mo ageifafoua. \v 27 Kai laꞌina lapamalele aisama, oi lau fou alao amai puo, oi isafa lau fou koꞌa mo foifafoua,” eoma. \c 16 \p \v 1 Ke Iesu ega imoi epainiꞌi pugu einaka, “Lau oi maamiai egaꞌina iifaꞌi maꞌoai laifaniꞌi ega koa oi keaga iꞌoina foloafia laoma. \v 2 Ke papiau oi laꞌafou afugai akepapealaimi. Ke kina agaꞌo agemai, ke egaꞌina kinagai aufalao agaꞌo oi ageaupuguimi aisama, ageopolaga isa Deo ega pinauga ekapa ageoma. \v 3 Isa lau Amau ke lau fou akelogonimai puo, iꞌina kapaꞌi oi faagamiai akekapaꞌi. \v 4 Lau iꞌina kapaꞌi maamiai laifaniꞌi, ega koa egaꞌina kina agemai aisama, kapa laoma oi ainami lapalogo auga foopolaga laoma. Ke lau iꞌina iifaꞌi oi maamiai alaifa kakauꞌi, gome lau oi fou aagu paisa.” \s1 Deo Ega Spiritu Ega Pinauga \p \v 5 Ke Iesu eifa pugu einaka, “Pau lau eulaisau auga eega alalao kai, oi epomiai kai agaꞌo alopaꞌani peniau aloinaka, ‘Oi ala alolao?’ alooma. \v 6 Ke laifa lau eulaisau auga eega alalao laoma kainai, oi alomi emafu alogaina. \v 7 Kai iifa gome maamiai laifania. Lau alalao auga oi faumiai felo. Gome lau afalalao koa aisama Pipalagai Auga afaemai. Kai lau alalao koa aisama, isa alaulaisa agemai. \v 8 Ke Pipalagai Auga egaꞌina agemai aisama, agofaꞌa papiauꞌi eꞌi laomai apalaꞌi kapaꞌina auga agepakinaꞌi. Ke Deo agogai alo opai laoꞌi maiꞌi kapaꞌina auga isafa agepakinaꞌi. Ke Deo papiau eꞌi laomai felo o apala afa agepeniꞌi auga kapaꞌina auga isafa agepakinaꞌi. \v 9 Ke isa lau akepakoꞌaniau kainai laomai apalaꞌi kekapaꞌi auga isafa agepakinaꞌi. \v 10 Ke lau Amau eega alalao ke oi afoloisau pugu kainai, papiau ala fekeoma aloꞌi opaina femia auga agepakinaꞌi. \v 11 Ke lau puouai Deo iꞌina agofaꞌa iꞌima auga Satani ega laomai afa epeniia efua, ke Deo ageoge lau akepakoꞌaniau auꞌi eꞌi laomai apala afa agepeniꞌi auga agepakinaꞌi. \p \v 12 “Lau iifa maꞌo kekae maamiai faifaniꞌi kai maꞌoai alaifaniꞌi aꞌoꞌi agologo afaekaina. \v 13 Kai Deo ega Spiritu, Deo ega iifa koꞌa epafokia auga agemai aisama kai, isa oi agepapeaimi Deo ega iifa koꞌaꞌi auꞌi maꞌoai agepalogonimi. Ke isa ifo ega logoai afaeniniꞌani kai, isa Deo eegai kapaꞌina aꞌo elogo auga mo ageifania. Ke isa kapaꞌina muni akemai auꞌi isafa ageifaniꞌi. \v 14 Ke isa kapaꞌina lau apu auga ageafia oi maamiai ageifafoua kainai, isa lau isapu akaikiꞌa ke eaea akaikiꞌa laafia auga agepafokia ke au akaikiꞌau agepamiaisau. \v 15 Ke kapa maꞌoai lau Amau apuga auga lau apu. Ega kainai lau laifa, Deo ega Spiritu kapaꞌina lau apu auga ageafia oi maamiai ageifafoua laoma. \v 16 Ke kina emai afaꞌagamo afoloisau pugu kai muniai kina epo afaemaefa agoisau pugu,” eoma. \s1 Iesu Ega Imoi Aloꞌi Emafu Kai Aloꞌi Agegama Pugu \p \v 17 Ega aisama Iesu ega imoi isaꞌi ifoꞌi mo epoꞌiai keifa keinaka, “Isa eifa lau Amau eega alalao puo, kina emai afaꞌagamo afoloisau pugu, ke kina epo afaemaefa agoisau pugu eoma auga kapaꞌina eifania?” keoma. \v 18 Ke epoꞌiai kepaꞌani paisa keinaka, “Isa kina emai afaꞌagamo eoma auga kapaꞌina eifania? Ke isa kapaꞌina eifania auga iꞌa oko alalogo,” keoma. \p \v 19 Ega aisama Iesu isa kapaꞌina kegapaꞌani penia keoma auga elogo puo, epainiꞌi einaka, “Oi lau laifa, kina emai afaꞌagamo afoloisau, ke muniai kina epo afaemaefa agoisau pugu laoma iifaga kapaꞌina eifania auga paꞌani ifomi epomiai opaꞌani ma? \v 20 Iifa gome maamiai laifania. Agofaꞌa papiauꞌi aloꞌi agegama alogai, oi auga agoapepe agopinapina. Oi alomi agemafu kai, emi alomafu egaꞌina agepopo alomi agegama. \v 21 Ke papie agaꞌo imoi gapamauga eoma aisama, ega mauni kina ekaina puo kiekie akaikiꞌa eafia. Kai imoi agofaꞌai emauni aisama, ega alogamai mauni kiekie egaꞌina eꞌagegeaina. \v 22 Ega koa iꞌopoga, oi isafa eemiai ega koa agemia. Pau oi emi alomafu kina kai lau oi alaisami pugu, ke alomi agegama alogaina. Ke kai agaꞌo egaꞌina alogama afaeafanimi. \v 23 Ke ega kinagai oi lau eeuai kapa agaꞌo afologoina. Iifa gome maamiai laifania. Lau akauai kapaꞌina Amau agogoina auga agepenimi. \v 24 Oi lau fou alao amai mo alogai, ke emai mo iꞌina kinagai auga, lau akauai kapa agaꞌo lau Amau alogoinia. Kai pau lau akauai Amau amogoina, ke kapaꞌina ogoina auga agoafia ega koa alomi agegama alogaina. \p \v 25 “Lau palapoleai oi maamiai laniniꞌani. Kai kina agaꞌo agemai aisama, lau palapoleai oi maamiai afalaniniꞌani pugu. Kai lau Amau fouga oi maamiai alaifa ofakaea agologo. \v 26 Ke ega kinagai oi lau akauai Amau agogoina. Lau alaifa lau oi faumiai lau Amau alagoina alaoma. \v 27 Gome oi alomi koꞌagai lau aniu oani, ke lau Amau eegai lamai auga opakoꞌania puo, lau Amau ifo isafa alo koꞌagai oi animi eani. \v 28 Iifa gome, lau Amau eegai lamai iꞌina agofaꞌa alogai lakoko. Ke pau lau iꞌina agofaꞌa alapuaꞌafuga alamue Amau eega alalao,” eoma. \p \v 29 Ega aisama Iesu ega imoi keifa keinaka, “Moisa! Pau palapoleai aloniniꞌani kai loifa ofakaea mo ainamu alogo. \v 30 Pau lai alogo oi kapa maꞌoai lologo. Ega puo aufalao agaꞌo oi fepaꞌani penio auga anina aloani. Iꞌina kapaꞌi kaiꞌiai oi Deo eegai lomai auga lai apakoꞌania,” keoma. \p \v 31 Ega aisama Iesu einaka, “Oi pau fuagai kai lau opakoꞌaniau. \v 32 Kai kina agaꞌo emai ke egaꞌina kina emai efua. Egaꞌina kinagai oi agokani okaoka aua mo emi pagua agolao. Kai oi lau agopuaꞌafuniau mo ganinagai, lau Amau fou aaguega puo lau ifou mo afalaagu. \p \v 33 “Lau iꞌina kapaꞌi maamiai laifaniꞌi, ega koa oi lau fou agaagu puogai oi gagao alomiai ageka. Iꞌina agofaꞌagai oi kiekie akaikiꞌaꞌi agoafiꞌi. Kai alomi fekapula folomaniꞌi. Lau iꞌina agofaꞌa lapalutinia efua,” eoma. \c 17 \s1 Iesu Ega Imoi Fauꞌiai Emegamega \p \v 1 Iesu egaꞌina iifaꞌi eifaniꞌi afegai, ufa eakae penia kai emegamega einaka, “Amau, kina emai efua. Ega puo Oi Gaumu ega isapu, ke ega akaikiꞌa ala koa auga papiau mopakinaꞌi, ega koa Oi Gaumu isafa Oi emu isapu, ke emu akaikiꞌa ala koa auga papiau fepakinaꞌi. \v 2 Gome Oi isa isapu lopeniia papiau maꞌoai feꞌimaꞌi ega koa papiau maꞌoai isa lopenia auꞌi, agu pagai maunina fepeniꞌi looma. \v 3 Ke papiau agu pagai maunina kegaafia keoma auga iina koa; isa Oi ifomu mo Deo ipaumamu aumu fekelogonio, ke lau Iesu Kristo Oi loulaisau au isafa fekelogoniau looma. \v 4 Lau Oi pinauga lopeniiau auga lakapaisa efua faagagai, Oi emu isapu ke emu akaikiꞌa ala koa auga aagoai papiau lapakinaꞌi efua. \v 5 Ke Amau, agofaꞌa aegama koa kai lau Oi fou aagu kinagai emu akaikiꞌa, ke emu isapu fou aafiia. Ke pau Oi loague agomuai emu akaikiꞌa, ke emu isapu egaꞌina fou mopakinaꞌi laoma. \p \v 6 “Oi papiau kapaꞌi mo agofaꞌai lopapealaiꞌi lau lopeniiau auꞌi, Oi kaisau auga lapalogoniꞌi efua. Egaꞌina papiauꞌi Oi emu papiau kai lau lopeniiau, ke isa Oi emu iifa kaiꞌiai mo kepea. \v 7 Ega puo kapa maꞌoai lopeniau auꞌi Oi eemuai kemai auga isa kelogo. \v 8 Gome Oi iifa lau lopeniiau auꞌi isa lapeniiꞌi, ke isa egaꞌina iifaꞌi keafiiꞌi kaiꞌiai kepea. Ke lau Oi eemuai lamai auga isa kelogo felo, ke Oi lau loulaisau auga kepakoꞌania. \v 9 Lau isa fauꞌiai lamegamega. Ke lau agofaꞌa faugai alamegamega kai papiau lau lopeniau auꞌi fauꞌiai lamegamega, gome isa Oi emu papiau. \v 10 Kapa maꞌoai lau apu kemia auꞌi Oi apumu. Ke kapa maꞌoai Oi apumi kemia auꞌi lau apu. Lau eꞌu isapu ke eꞌu akaikiꞌa ala koa auga egaꞌina kapaꞌi maꞌoai faagaꞌiai keisaꞌi. \v 11 Lau Oi eemu lafai puo, agofaꞌai afalaagu mo afaelao kai isa auga iꞌina agofaꞌagai akeagu mo agelao. Ega puo Amau, Alo lolofa Aumu, Oi akamu isapuga lau lopeniau auga isapugai isa kapa apalaꞌi eeꞌiai mopakaisapuꞌi, ega koa Oi lau fou agaꞌomo amia koa iꞌopoga, isa isafa agaꞌomo kegamia laoma. \v 12 Lau isa fou aague alogai lau aka lopeniau auga isapugai isa kapa apalaꞌi eeꞌiai lapakaisapuꞌi ke kaniaꞌi laagamauga. Ke isa epoꞌiai kai agaꞌo aegea kai Oi emu iifa koꞌa femia kainai au ipeliai emai auga mo egea. \p \v 13 “Lau pau Oi eemu alafai kai, lau agofaꞌai laaguega kai iꞌina kapaꞌi laifaniꞌi, ega koa lau eꞌu alogama ala koa auga isa isafa aloꞌiai fepogu laoma. \v 14 Lau Oi emu iifa isa lapeniiꞌi ke agofaꞌa isa aniꞌi aeani. Gome isa auga lau koa iꞌopou iꞌina agofaꞌa papiauꞌi laaꞌi. \v 15 Lau eꞌu megamega auga, Oi isa iꞌina agofaꞌagai foafiꞌauꞌi alaoma kai, Oi isa laomai apala ikapa auga eegai fopakaisapuꞌi laoma. \v 16 Koꞌa ipauma, lau iꞌina agofaꞌa papiau laaꞌi koa iꞌopoga, isa isafa iꞌina agofaꞌa papiauꞌi laaꞌi. \v 17 Ke Oi ifomu emu iifa koꞌa ipaumagai alo lolofa auꞌi mopamiaꞌi. Iifa gome Oi emu iifa auga koꞌa ipauma. \v 18 Oi lau loulaisau lamai agofaꞌai koa iꞌopoga, lau isafa isa laulaiꞌi kepealai iꞌina agofaꞌa kelao. \v 19 Ke isa fauꞌiai lau ifou imaau elolofa emu pinauga lakapaisa Oi lapeniio, ega koa isa isafa ifoꞌi imaauꞌi felolofa Oi emu pinauga aloꞌi koꞌagai fekekapa laoma. \p \v 20 “Lau eꞌu imoi auꞌi mo fauꞌiai alamegamega kai, isa lau fou akeifafoua alogai kaisau lau akepakoꞌaniau auꞌi isafa fauꞌiai lamegamega. \v 21 Ega koa Amau, Oi lau alouai loague ke lau Oi alomuai laague koa iꞌopoga, isa isafa maꞌoai agaꞌomo fekemia. Ke isa iꞌa fou agaꞌomoꞌa famia, ega koa agofaꞌa papiauꞌi Oi lau loulaisau auga fekepakoꞌania laoma. \v 22 Oi emu isapu ke emu akaikiꞌa fou lau lopeniiau auga isa lapeniiꞌi, ega koa Oi lau fou agaꞌomo amia koa iꞌopoga, isa isafa agaꞌomo fekemia laoma. \v 23 Ke lau isa aloꞌiai faagu, ke Oi lau alouai foagu. Ke iifa gome isa moafi kaiguguꞌi agaꞌomo kegamia, ega koa Oi lau loulaisau auga agofaꞌa papiauꞌi fekelogo. Ke Oi lau aniu loani koa iꞌopoga, isa isafa aniꞌi ega loani oma auga isafa agofaꞌa papiauꞌi fekelogo laoma. \p \v 24 “Amau, agofaꞌa aegama koa kai lau aniu loani kainai, emu isapu ke emu akaikiꞌa fou lopeniiau. Ke pau lau anina laani papiau Oi lopeniau auꞌi, lau eꞌu aguagu afugai fekeagu, ega koa eꞌu isapu ke eꞌu akaikiꞌa fou lopeniau auga fekeisa laoma. \p \v 25 “Amau, Alo Opai Aumu, agofaꞌa papiauꞌi Oi akelogonio mo ganinagai lau Oi lalogonio, ke Oi lau loulaisau auga lau eꞌu imoi kelogo. \v 26 Lau Oi kaisau auga isa lapalogoniꞌi ke alapalogoniꞌi afaefuafua ega koa Oi alomu koꞌagai lau aniu loani auga laoga maina isa aloꞌiai feka, ke lau ifou isafa isa aloꞌiai faagu laoma.” \c 18 \s1 Iesu Isafina Kelao \r (Mateo 26:47-56; Mako 14:43-50; Luka 22:47-53) \p \v 1 Iesu ega emegamega oma efua aisama, ega imoi fou egaꞌina afuga kepuaꞌafuga laloa aka Kidron keoma auga afugai feisai kepea pagai. Ke kelao apiegai aisama uma agaꞌo egae keisa ke egaꞌina uma alogai kekoko. \p \v 2 Pau Judas, Iesu eꞌafaꞌafalaina auga egaꞌina afuga elogo, gome kina maꞌo Iesu ega imoi fou egae kelaꞌafou. \v 3 Ega puo Judas ke Faliseo auꞌi fou ifani auꞌi maꞌo, ke sakedote lopiaꞌi keulaiꞌi auꞌi isaꞌi eꞌafeiniꞌi kemai. Ke isa ikui, lanepa, ke pipaini amuꞌi fou keafiiꞌi kelao egaꞌina afugai. \p \v 4 Ega aisama Iesu kapaꞌina isa faagagai agemia auga maꞌoai elogo puo, elao egaꞌina papiauꞌi maꞌoai epaꞌani peniꞌi einaka, “Oi kaisau okapuga?” eoma. \p \v 5 Ke isa keinaka, “Iesu Nasareta auga akapuga,” keoma. \p Ke Iesu einaka, “Lau inamoꞌeu,” eoma. (Egaꞌina alogai Judas Iesu eꞌafaꞌafalaina auga isafa isa fou egae keapa.) \v 6 Ke Iesu eifa einaka, “Lau inamoꞌeu,” eoma aisama keapakua keꞌualai aꞌisaai. \p \v 7 Ke Iesu isa epaꞌani peniꞌi pugu einaka, “Oi kaisau okapuga?” eoma. \p Isa keinaka, “Iesu Nasareta auga akapuga,” keoma. \p \v 8 Ke Iesu einaka, “Lau lapainimi lau inamoꞌeu. Oi lau okapuniau koa aisama, iꞌina auꞌi amopuaꞌafuniꞌi kegalao,” eoma. \v 9 Iina koa emia ega koa isa ifo iifa iina eifa oma auga koꞌa femia kainai: “Oi lau papiau lopeniau auꞌi agaꞌo alapagea.” \p \v 10 Egaꞌina alogai Saimon Peto keoma auga ifani aꞌifaga egegai eka auga efuaua, sakedote lopia faꞌaga ega pinauga auga agaꞌo aina kaina kaina efoua. Pinauga auga egaꞌina aka Malkus. \p \v 11 Kai Iesu Peto eifa kapula penia einaka, “Oi emu ifani aꞌifaga afugai mofaukamue! Oi loopolaga lau Amau, fakiekie eoma auga kaputina falainu ma looma?” eoma. \s1 Iesu Keafiia Anas Eega Kelaoaina \r (Mateo 26:57-58; Mako 14:53-54; Luka 22:54) \p \v 12 Egae kai Roma ifani auꞌi maꞌo, ke ifani auꞌi 1000 eꞌimaꞌi lopiaga, ke Iudea papiauꞌi keꞌimaꞌi auꞌi fou Iesu keafiia kegopeisa. \v 13 Egae kai keafiia Anas eega kelaoai kakaua. Anas auga Kaiafas egaꞌina inipogai sakedote lopia faꞌa emia auga gafa. \v 14 Kaiafas egaꞌina Iudea papiauꞌi magogoꞌi eauniia einaka, au agaꞌomo papiau maꞌoai fauꞌiai agemae auga felo eoma auga. \s1 Peto Iesu Epuniaiai Kakaua Auga Fouga \r (Mateo 26:69-70; Mako 14:66-68; Luka 22:55-57) \p \v 15 Iesu keafiia kelaoaina alogai, Saimon Peto keoma auga imoi agaꞌo fou Iesu muninai mo kelao. Ke sakedote lopia faꞌa auga egaꞌina imoina auniꞌi kelogoniꞌi puo isa Iesu fou keapafou sakedote lopia faꞌa afugai kekoko. \v 16 Kai Peto auga egaꞌina afuga paꞌafina afegai eapa isa eꞌimaisa. Iesu ega imoi egaꞌina sakedote lopia faꞌa fou kelogoniꞌi auga emue emai ifiao egae paꞌafi akegai eapa epinauga auga epainia elogo kai Peto epakoko. \p \v 17 Ega aisama ifiao paꞌafi akegai eapa auga Peto epaꞌani penia einaka, “Iifa gome oi egaꞌina auga ega imoi agaꞌo laaꞌi ma?” eoma. \p Ke Peto einaka, “Laaꞌi, lau isa ega imoi agaꞌo laaꞌi,” eoma. \p \v 18 Ke afu ekekeꞌa alogaina puo sakedote lopia faꞌa ega pinauga auꞌi ke papiau keꞌimaꞌi auꞌi fou lo kepaaga kai keapa lofe egagaiꞌi. Ke Peto isafa isa fou egae keapa lo egagaisa. \s1 Iesu Sakedote Lopia Faꞌa Agogai Iifa Epakaisa \r (Mateo 26:59-66; Mako 14:55-64; Luka 22:66-71) \p \v 19 Egaꞌina alogai sakedote lopia faꞌa Iesu ega pamalele ke ega imoi fou paꞌaniꞌi epaꞌani. \p \v 20 Ega aisama Iesu einaka, “Lau laꞌafouai papiau agoꞌiai laniniꞌani ofakae mo. Ke aufa kina oi emi laꞌafou afuꞌiai, ke Deo ega eꞌai Iudea papiauꞌi maꞌoai kemai kelaꞌafou agoꞌiai lapamalele. Ke kapa agaꞌo ogefakeai alaifania. \v 21 Kai kapa puo lopaꞌani peniau? Lau ainau kelogo auꞌi mopaꞌani peniꞌi. Moisa! Isa lau kapaꞌina laifania auga kelogo,” eoma. \p \v 22 Iesu ega eifa oma aisama, Iudea papiauꞌi keꞌimaꞌi auꞌi agaꞌo egae eapa auga Iesu epoaisa kai einaka, “Isa sakedote lopia faꞌa kai ala koa ega lopaini oma?” eoma. \p \v 23 Ke Iesu einaka, “Lau iifa agaꞌo laifa apalania koa aisama, egaꞌina fouga moifania. Kai lau iifa koꞌa laifa koa aisama, kapa puo lau lopoaisau?” eoma. \v 24 Ke Anas Iesu epaꞌani penia afegai, ima igope auga ekaega kai eulaisa sakedote lopia faꞌa Kaiafas eega elao. \s1 Peto Iesu Epuniaiaina Pugu \r (Mateo 26:71-75; Mako 14:69-72; Luka 22:58-62) \p \v 25 Egaꞌina alogai Saimon Peto keoma auga lo eegai eapa egagaisa alogai, egae fou keapa auꞌi isa kepainia keinaka, “Iifa gome, oi egaꞌina auga ega imoi agaꞌo laaꞌi ma?” keoma. \p Ke Peto epuniai einaka, “Laaꞌi, lau isa ega imoi agaꞌo laaꞌi,” eoma. \p \v 26 Ega aisama sakedote lopia faꞌa ega pinauga auga agaꞌo Peto aina efoua auga aaga akina auga Peto epainia einaka, “Oi egaꞌina auga fou uma alogai oapa alaisami ma?” eoma. \v 27 Kai Peto epuniai pugu. Ega aisama fiakoa mo oꞌolo eagaga. \s1 Iesu Pilato Agogai Iifa Epakaisa \r (Mateo 27:11-18, 20-23; Mako 15:1-5; Luka 23:1-5) \p \v 28 Iesu Kaiafas agogai iifa epakaisa afegai, amagai ipauma keafiia Roma kafanaga ega eꞌa kelaoaina. Kai isa eꞌi kagakaga kainai aloꞌi aiofugai Pasover miamia foꞌamaga fekeania keoma puo, kafana ega eꞌai akekoko. \v 29 Ega puo Pilato emai isa eeꞌiai kai epaꞌani peniꞌi einaka, “Oi iꞌina auga kapaꞌina apala ekapaisa puo iifaga fopakaisa ooma?” eoma. \p \v 30 Ke isa keinaka, “Isa painao auga laaꞌi koa aisama, lai isa oi imamuai falapaaua,” keoma. \p \v 31 Ke Pilato einaka, “Oi ifomi amoafia ke isa kapaꞌina apala ekapaisa auga, ifomi emi iifa Moses epenimi auga kainai afa amopenia,” eoma. \p Ega aisama Iudea papiauꞌi iifa kepamue keinaka, “Lai aufalao agaꞌo fapamaea auga isapuga eemaisai laaꞌi,” keoma. \v 32 Ega koa emia auga, Iesu ifo ala agemae oma eoma auga iifaga, koꞌa mo femia kainai ega emia oma. \p \v 33 Ke Pilato emue elao ega eꞌai Iesu eifaga kai epaꞌani penia einaka, “Oi Iudea auꞌi eꞌi kin ma?” eoma. \p \v 34 Ega aisama Iesu paꞌaniai isa ega iifa epamue einaka, “Egaꞌina iifaga oi ifomu opolamuai emai loifania, o papiau isaꞌi lau fou maamuai keifania ma puo loifania?” eoma. \p \v 35 Ke Pilato einaka, “Oi loopolaga lau Iudea au ma looma? Oi ifomu emu papiau ke sakedote lopiaꞌi fou oi lau imauai kepaauiso. Oi kapaꞌina lokapaisa?” eoma. \p \v 36 Ke Iesu einaka, “Lau eꞌu agofaꞌa auga iꞌina agofaꞌa alogai laaꞌi. Lau eꞌu agofaꞌa inae gamia koa aisama, eꞌu pinauga auꞌi fekemai fauai fekepipaini puo, Iudea papiauꞌi lau keafiiau auꞌi fekepaapakipoꞌi fakeafiau. Kai lau eꞌu agofaꞌa auga afu iꞌoinagai ekae,” eoma. \p \v 37 Ega puo Pilato einaka, “Ega koa aisama oi kin ma?” eoma. \p Ke Iesu einaka, “Oi lau kin looma auga egamoꞌe loifania. Iifa gome, egaꞌina kainai lau lamauni, ke egaꞌina kainai lau lamai iꞌina agofaꞌagai ega koa Deo ega iifa koꞌa auga faifafoua laoma. Ke papiau maꞌoai Deo ega iifa koꞌa agugai keagu auꞌi, lau ainau kelogo,” eoma. \p \v 38 Iesu ega eifa oma aisama, Pilato epaꞌani einaka, “Kapaꞌina auga iifa koꞌa?” eoma. \s1 Iesu Kolotiai Femae Auga Iifaga Kepaapa \r (Mateo 27:15-31; Mako 15:6-20; Luka 23:13-25) \p Ke egaꞌina paꞌanina epaꞌani afegai, epealai Iudea papiauꞌi eeꞌi elao pugu epainiꞌi einaka, “Lau isa ega kelele afa agaꞌo fapenia koa auga alakapulaisa. \v 39 Kai oi emi kagakaga kainai aufa inipoai Pasover miamiagai lau tipula auga agaꞌo lapapapealaisa. Ega puo oi anina oani lau oi Iudea aumi emi kin mapapealaisa ma ooma?” eoma. \p \v 40 Kai isa maꞌoai keagaga pugu keinaka, “Laaꞌi, isa laaꞌi kai Barabas anina aani,” keoma. Barabas auga painao auga apala \c 19 \p ipauma auga, papiau eauniiꞌi kai eꞌi amu epainaoniꞌi auga. \v 1 Egaꞌina afegai Pilato ega ifani auꞌi epainiꞌi Iesu keafiia kelaoaina kegapukia. \v 2 Ke ifani auꞌi egaꞌina aꞌifu keafipoꞌe kin kaniaꞌiai kraon keogeoge auga koa kepamia Iesu kaniagai keogeisa. Egae kai kepaꞌaua Roma ifani lopiaꞌi auꞌi mo afeꞌi tiapuga umuga eaea\f + \fr 19:2 \ft Pilitani malagai, ‘purple’\f* keiꞌiuka auga tiapuga kepaiꞌiuka. \v 3 Ke kelao eegai kai keifa keinaka, “Iudea auꞌi eꞌi kin, amaau afagaina,” keoma. Egaꞌina keifania ke meꞌe kepoaisa. \p \v 4 Ke Pilato epealai emai pugu kai Iudea papiauꞌi epainiꞌi einaka, “Lau isa kelele agaꞌo ekapaisa, ke afa fapenia koa auga alakapulaisa. Ega puo lapapealaisa oi eemi lamaiseina amoisa laoma,” eoma. \v 5 Ke aꞌifu keafipoꞌe kraon koa kepamia Iesu kaniagai keoge auga eka ke afe tiapuga umuga eaea kepaiꞌiuka auga fou faagagai kekaega kai epealai emai aisama, Pilato Iudea papiauꞌi egae keapa auꞌi epainiꞌi einaka, “Au inamoꞌe amoisa,” eoma. \p \v 6 Sakedote lopiaꞌi ke Iudea papiauꞌi keꞌimaꞌi auꞌi Iesu keisa aisama keagaga keinaka, “Kolotiai moauꞌuꞌua! Kolotiai moauꞌuꞌua!” keoma. \p Kai Pilato einaka, “Lau isa ega kelele agaꞌo ekapaisa, ke afa fapenia koa auga alakapulaisa puo oi isa amoafia kolotiai amoauꞌuꞌua,” eoma. \p \v 7 Kai Iudea papiauꞌi iifa kepamue keinaka, “Lai Moses ega iifa epeniimai eemaisai ekae. Ke egaꞌina iifaga kainai isa femae, gome isa ifo eifaga Deo Gauga eoma,” keoma. \p \v 8 Pilato papiau ega keifa oma ainaꞌi elogonia aisama emaniꞌi alogaina. \v 9 Ega puo ega eꞌa alogai ekoko pugu. Egae kai Iesu epaꞌani penia einaka, “Oi afu kapagai lomai?” eoma. Kai Iesu iifa agaꞌo aepamue. \v 10 Ega puo Pilato Iesu epainia pugu einaka, “Oi lau eꞌu iifa afa afolopamue ma? Oi fapapealaiso o kolotiai fapamaeiso auga isapuga lau eeuai ekaega auga aloisa ma?” eoma. \p \v 11 Ega aisama Iesu einaka, “Deo oi isapu epeniio puo oi lau loꞌimaisau. Ega puo papiau kapa lau oi imamuai epaauiso auga ega laomai apala akaikiꞌa ipauma auga alogai gamuga ageopo,” eoma. \p \v 12 Pilato Iesu ega eifa oma aina elogonia aisama, keaga agaꞌo ekapunia Iesu gapapealaisa eoma. Kai Iudea papiauꞌi keagaga paisa keinaka, “Oi iꞌina auga alopapealaisa agelao koa aisama, oi Sisa ekefaꞌa laaꞌi. Kaisau ifo eifaga kin eoma auga Sisa ega ou auga,” keoma. \p \v 13 Pilato papiau ega keifa oma ainaꞌi elogonia aisama, Iesu epapealaisa emai afegai, ke isa ifo auga iifa ipakainai papiau eꞌi laomai felo, o apala afa kepeniꞌi auga afugai eagu. Ke egaꞌina afuga auga kepo akaikiꞌaꞌiai aguau afuga kekapaisa puo kepafaala ‘Kepo Afuga’ keoma. Ke egaꞌina afuga Hibru malaꞌiai keifaga Kabata keoma. \v 14 Egaꞌina kapaꞌi auga fafoko Pasover miamia agemia, ke pau atiafa koa iꞌopoga auga egaꞌina kapaꞌi kemia. \p Ke Pilato Iudea auꞌi epainiꞌi einaka, “Oi emi kin inamoꞌe amoisa,” eoma. \p \v 15 Kai isa keagaga pugu keinaka, “Moafia molaoaina kolotiai moauꞌuꞌua,” keoma. \p Ke Pilato epaꞌani einaka, “Oi anina oani lau oi emi kin kolotiai maauꞌuꞌua ma ooma?” eoma. \p Kai sakedote lopiaꞌi iifa kepamue keinaka, “Lai emai kin iꞌoina agaꞌo laaꞌi kai Sisa mo ifogamo,” keoma. \p \v 16 Ega puo Pilato fuagai isa imaꞌiai epaaua, kolotiai kegaauꞌuꞌua eoma. \s1 Iesu Kolotiai Keauꞌuꞌua \r (Mateo 27:32-44; Mako 15:21-32; Luka 23:36-43) \p Pilato Iesu isa imaꞌiai epaaua puo, ifani auꞌi kelao Iesu keafiia kelaoaina. \v 17 Ke koloti keafiia Iesu kepeniia, ke isa ifo ega koloti epuaisa elao afu aka ‘Kania Uniaga’ keoma auga afugai. Egaꞌina afuga Hibru malagai auga Kolkota keoma. \v 18 Egae Iesu ke au auniꞌi fou kolotiai keauꞌuꞌuꞌi, agaꞌo kainai ke agaꞌo lafaninai ke isa auga ipuainagai emia. \p \v 19 Ke Pilato malele agaꞌo epapua umania mo kolotiai Iesu kania laagai keauꞌuꞌua. Egaꞌina malelega iina eifa oma: \qc IESU NASARETA AUGA IUDEA AUꞌI EꞌI KIN. \p \v 20 Iudea papiauꞌi maꞌo egaꞌina malelega keakae keisa kekuapinia, gome Iesu kolotiai keauꞌuꞌua afuga auga Ierusaleme taonina eegai mo. Egaꞌina malelega auga Hibru, Latin, ke Grik malaꞌiai kepapua. \v 21 Kai Iudea papiauꞌi eꞌi sakedote lopiaꞌi egaꞌina malelega keisa aisama, Pilato keloꞌu penia keinaka, “Iudea Auꞌi Eꞌi Kin folopapua kai, ‘Iꞌina auga eifa lau Iudea auꞌi eꞌi kin’ eoma auga mopapua,” keoma. \p \v 22 Kai Pilato einaka, “Lau kapaꞌina lapapua auga, lapapua efua,” eoma. \p \v 23 Ke ifani auꞌi Iesu kolotiai keauꞌuꞌua aisama, afe tiapuga auga keafiia keꞌiꞌinia pani kepamia kai, epoꞌiai agaꞌo agaꞌo keafiia. Ke ega tiapu afe tiapuga eegai auga isafa keafiia. Iꞌina tiapuga auga falapa ipauma tiapu agaꞌo fou akekaifoua. Kai papa tiapuga auga eka mo. \p \v 24 Ke ifani auꞌi egaꞌina tiapuga keisa aisama, ifoꞌi mo epoꞌiai keifa keinaka, “Iꞌina tiapuga falaꞌiꞌina kai, egeai amaꞌopo kaisau ageafia auga amaisa,” keoma. \m Egaꞌina emia ega koa Deo ega iifa pukagai, Deo ega iifa iina kepapua oma auga koꞌa mo emia. \q1 “Lau afeu tiapuga isa epoꞌiai keꞌeaisa kai \q2 egeai keꞌopoisa kaisau ageafia auga kegaisa,” \m keoma. \rq Sam 22:18\rq* \m Ega puo ifani auꞌi iina kekapa oma Iesu afe tiapuga keafiia. \p \v 25 Ke Iesu ina Maria, ke Iesu akina, ke Kleopas akafa aka Maria, ke Maria Makdalena fou egae Iesu ega koloti eegai keapa. \v 26 Ke Iesu isa ina, ke ega imoi anina eani alogaina auga fou egae keapa eisaꞌi aisama, ina epainia einaka, “Moisa! Papie, iꞌina oi gaumu,” eoma. \v 27 Ke imoi egaꞌina auga epainia einaka, “Moisa! Iꞌina oi inamu,” eoma. Ke egaꞌina kina afegai, Iesu ega imoi egaꞌina auga ina Maria elaoaina auniꞌi isa ega eꞌai keagu. \s1 Iesu Emae \r (Mateo 27:45-56; Mako 15:33-41; Luka 23:44-49) \p \v 28 Ke Iesu kolotiai eꞌafaega kai, isa kapa maꞌoai fekapaꞌi eoma auga ekapaiꞌi efua, ega koa Deo ega iifa pukagai isa fouga kepapua auꞌi maꞌoai koꞌaꞌi mo kemia auga elogo puo eifa einaka, “Aisou ekupu,” eoma. \v 29 Egaꞌina alogai oga agaꞌo alogai fino epiꞌigu auga ake epogu egae kainagai mo eagu. Ega puo ifani auꞌi tiapu agaꞌo finoai kekafufuinia, ke hisop keoma auga agagai kegopeisa kai, kekaaua Iesu fifinagai keogeisa gainu keoma. \v 30 Ke Iesu fino einu afegai, eifa einaka, “Mo efua,” eoma. Ke kania eogekipo emae. \p \v 31 Ke Iesu kolotiai keauꞌuꞌua kina auga, Iudea papiauꞌi pinauga maꞌoai kepafuaꞌi auga kina. Ke agegani auga Iudea papiauꞌi Deo keau afagaina kina kai, egaꞌina kina auga Pasover miamia kina puogai, kina akaikiꞌa ipauma agaꞌo. Ke Iudea papiauꞌi au auꞌi oiso kolotiai keꞌafa auꞌi imaauꞌi Deo keau afagaina kinagai egae kolotiai fekeꞌafa auga anina akeani. Ega puo Pilato kepainia ifeꞌi kegaauponiꞌi kegamae kai imaauꞌi fekeafiopuꞌi keoma. \v 32 Ega puo ifani auꞌi kemai au agaꞌo Iesu fou kolotiai keauuꞌuꞌi auꞌi auga agaꞌo ife keaupo kakauꞌi. Ke kelao agaꞌo isafa ife keauponiꞌi. \v 33 Kai kemai Iesu eegai aisama emae efua keisa puo, ife akeauponiꞌi. \v 34 Kai ifani auga agaꞌo ega iso eafiia Iesu mape efau kanina. Ega aisama fiakoa mo Iesu mapegai ifa fei fou kelolo. \v 35 Ke au agaꞌo kapaꞌina emia eisa auga eifafoua, ega koa oi isa fopakoꞌania eoma. Isa kapaꞌina eifania auga koꞌa, ke elogo koꞌaꞌi mo eifaniꞌi. \v 36 Iꞌina kapaꞌi kemia auga Deo ega iifa pukagai kapaꞌina kepapuaꞌi auꞌi koꞌaꞌi mo kemia: “Isa uniaga agaꞌomo mo ganinagai afakeaupoga,”\x + \xo 19:36 \xt Exodus 12:46; Namba 9:12; Sam 34:20\x* keoma. \v 37 Ke Deo ega iifa pukagai afu iꞌoina agaꞌogai isafa iina kepapua oma: “Papiau akeakae mape kefau kanina auga afuga akeisa,”\x + \xo 19:37 \xt Sakaraia 12:10\x* keoma. \s1 Iesu Imaauga Laai Keogeisa \r (Mateo 27:57-61; Mako 15:42-47; Luka 23:50-56) \p \v 38 Egaꞌina afegai Arimatea taonina auga aka Iosepa elao Pilato egoinia Iesu imaauga gaafia eoma. Isa isafa Iesu epakoꞌania muninai epea kai Iudea papiauꞌi emaniꞌiainiꞌi puo, ogefakeai mo Iesu muninai elao emai. Ke Pilato elogo puo isa elao Iesu imaauga eafiia. \v 39 Ke isa elao alogai Nikodemus, gapiai elao Iesu eisa auga fou kelao. Kelao aisama, Nikodemus mulamula fogaꞌi feloꞌi akaꞌi myrrh ke aloes keoma auga fou eafiiꞌi elao. Mulamula egaꞌina eꞌi meau auga 34 kilo. \v 40 Isa Iesu imaauga keafiia aisama, auniꞌi faaga mulamula kepakuma kai, tiapu manipina aka linen keoma auga tiapugai kemokaisa. Iꞌina auga Iudea papiauꞌi eꞌi kagakagai mae auꞌi ega keomaꞌi kai laai keogeꞌi. \v 41 Ke Iesu kolotiai keauꞌuꞌua afugai uma agaꞌo eka. Ke egaꞌina uma alogai la mamaga akepapapinaugania auga eka. \v 42 Kai egaꞌina kina auga Iudea papiauꞌi pinauga maꞌoai kepafuaꞌi kina ke la egaꞌina kainagai puo, Iesu imaauga egaꞌina laagai keogeisa. \c 20 \s1 Iesu Emaunimue \r (Mateo 28:1-10; Mako 16:1-8; Luka 24:1-12) \p \v 1 Egani iifi kina amagai ipauma kina aeꞌagau koa kai, Maria Makdalena la elao. Ke elao laai aisama, kepo akaikiꞌa la ake kepae apua auga eelai eisa. \v 2 Ega puo epiau elao Saimon Peto keoma auga, ke Iesu ega imoi iꞌoina agaꞌo Iesu anina eani alogaina auga auniꞌi epainiꞌi einaka, “Lopia laai keafilaisa kai kapai keogeisa auga alalogo,” eoma. \p \v 3 Ega puo Peto ke imoi egaꞌina fou kekailai la kelao. \v 4 Auniꞌi kepiau kelao kai imoi egaꞌina Peto epiauꞌegaina laai epealai kaukau. \v 5 Ke isa aiso mo la alogai eokoko maaga elao Iesu kemoka tiapuꞌi keka eisaꞌi kai, la alogai aekoko. \v 6 Ke Saimon Peto keoma auga isa muninai emai aisama la alogai ekoko. Isa Iesu kemoka tiapuga egae keka eisaꞌi. \v 7 Ke tiapu Iesu kania kemoka auga isafa afugai mo eka eisa. Kai egaꞌina tiapuga auga ifo eofeisa meꞌegai eka, ke imaauga kemoka tiapuga auga iꞌoinagai eka eisa. \v 8 Ega aisama imoi eufai laai epealai auga isafa, Iesu eka laaga alogai ekoko. Ke isa eisa ke kapaꞌina kemia auꞌi maꞌoai epakoꞌaniꞌi. \v 9 Kai Deo ega iifa pukagai eifa Iesu maeai femaunimue eoma auga iifaga kapaꞌina eifania auga oko akelogo paisa. \v 10 Ke imoi egaꞌina auniꞌi kemue afuꞌi kelao. \s1 Iesu Maria Makdalena Eapakina Penia \r (Mako 16:9-11) \p \v 11 Kai Maria Makdalena la afegai eapa eapepe. Ke maisapepega mo aiso la alogai eokoko. \v 12 Ega aisama agelo auniꞌi tiapu keloꞌi keiꞌiukaꞌi auꞌi Iesu imaauga eka afugai, agaꞌo kania eka kaina ke agaꞌo ife eka kaina keagu eisaꞌi. \p \v 13 Ke agelo isa kepaꞌani penia keinaka, “Papie, kapa puo loapepe?” keoma. \p Ke isa einaka, “Lau eꞌu Lopia keafiia kai kapai keogeisa auga alalogo,” eoma. \v 14 Maria egaꞌina eifania afegai eꞌafoaipini aisama, Iesu egae eapa eisa. Kai eisa aisama isa Iesu auga aelogo. \p \v 15 Ke Iesu eifa einaka, “Papie, kapa puo loapepe? Oi kaisau lokapuga?” eoma. \p Ke Maria eopolaga Iesu auga au la alogai epinauga auga eoma puo epainia einaka, “Au akaikiꞌa aumu, oi isa imaauga loafiia lolaoaina koa, kapai loogeisa auga maauai moifania ega koa malao maafia laoma,” eoma. \p \v 16 Kai Iesu isa eifaga einaka, “Maria,” eoma. \p Ega aisama Maria Iesu eaipenia kai Hibru malagai eifa einaka, “Raboni!” eoma. Ke eega elao gaafi opogaina eoma. (Raboni iꞌa malaꞌaisai auga Pamalele Aumu.) \p \v 17 Kai Iesu isa epainia einaka, “Lau Amau eega alalao koa puo foloafi opogainiau. Kai molao lau eꞌu imoi auꞌi\f + \fr 20:17 \ft Grik malagai, ‘aau akiu’\f* fopainiꞌi foinaka, ‘Lau lamue Amau ke oi Amami eega lalao, ke lau eꞌu Deo ke oi emi Deo eega lalao fooma,’” eoma. \p \v 18 Ega puo Maria Makdalena Iesu ega imoi auꞌi eeꞌi elao, ke isa Lopia eisa auga maaꞌiai fouga eifania. Ke Lopia isa maagai kapaꞌina eifania auga isafa Iesu ega imoi auꞌi maaꞌiai eifania. \s1 Iesu Ega Imoi Eapakina Peniꞌi \r (Mateo 28:16-20; Mako 16:14-18; Luka 24:36-49) \p \v 19 Ke iifi kina egapigapi alogai, Iesu ega imoi Iudea papiauꞌi kemaniꞌiainiꞌi puo, eꞌa paꞌafiꞌi kekupuniꞌi kai alogai kekaigugu keagu. Egaꞌina alogai Iesu emai agoꞌiai eapafoki epainiꞌi einaka, “Gagao eemiai gaka,” eoma. \v 20 Ke egaꞌina eifania afegai, ima ife ikoko afuga, ke mape iso afuga fou epakinaꞌi. Ke Iesu ega imoi Lopia keisa aisama, aloꞌi egama alogaina. \p \v 21 Ega aisama Iesu eifa pugu einaka, “Gagao eemiai gaka! Lau Amau eulaisau koa iꞌopoga, oi isafa laulaimi,” eoma. \v 22 Egaꞌina eifania afegai, alo mapuga isapuga eipilaisa epeniiꞌi kai, epainiꞌi einaka, “Deo ega Spiritu amoafia alomiai gaagu. \v 23 Oi papiau laomai apalaꞌi kekapaiꞌi auꞌi agoꞌagegeainiꞌi koa aisama, Deo isafa isa eꞌi apala ageꞌagegeainiꞌi. Kai isa laomai apalaꞌi kekapaiꞌi auꞌi afoloꞌagegeainiꞌi koa aisama, Deo isafa isa eꞌi apala afaeꞌagegeainiꞌi,” eoma. \s1 Iesu Tomas Eapakina Penia \p \v 24 Iesu ega imoi maꞌoai eapakina peniꞌi alogai, apostolo auꞌi 12 auꞌi epoꞌiai agaꞌo aka Tomas kafela keoma auga maaga eꞌafu. \v 25 Ega puo Iesu ega imoi Lopia Iesu keisa auga fouga isa maagai keifania aisama, isa einaka, “Lau ikoko afuga isa imagai afalaisa, ke imauai ikoko afuga afalaafi opogaina, ke imau isa mapegai afalapakoko koa aisama, kapaꞌina oifania auga afalapakoꞌania,” eoma. \p \v 26 Ke iifi agaꞌo elao afegai, Iesu ega imoi paꞌafi kekupuniꞌi eꞌa alogai keagu pugu aisama, Tomas isafa egae fou keagu. Ke paꞌafi kekupuniꞌi mo ganinagai Iesu emai epoꞌiai eapafoki ke epainiꞌi einaka, “Gagao eemiai gaka!” eoma. \v 27 Egae kai Tomas epainia einaka, “Imamu kekeꞌe imauai mooge kai ikoko afuga moisa. Ke imamu mokalaisa mapeuai iso afugai mokaauka. Ke oi opomu gua folopamia kai mopakoꞌania,” eoma. \p \v 28 Ega aisama Tomas Iesu epainia einaka, “Eꞌu Lopia, eꞌu Deo,” eoma. \p \v 29 Kai Iesu isa epainia einaka, “Oi lau loisau puo lopakoꞌaniau kai kaisau lau aeisau kai epakoꞌaniau auga Deo eegai kapa feloꞌi eafiꞌi,” eoma. \p \v 30 Iesu ega imoi agoꞌiai mirakulo gouꞌi iꞌoiꞌi maꞌo ekapaiꞌi kai, iꞌina pukagai ipapuaꞌi aemia. \v 31 Kai oi Iesu Mesaia ke Deo Gauga auga fopakoꞌania, ke egaꞌina pakoꞌagai agu pagai maunina foafia eoma kainai iꞌina kapaꞌi ipapuaꞌi emia. \c 21 \s1 Iesu Ega Apostolo Auꞌi Imagea Kuagai Gua Eapakina Peniꞌi \p \v 1 Egaꞌina afegai Iesu Tiberias aꞌuga, keifaga Kalilea aꞌuga keoma auga aꞌugai ega apostolo eapakina peniꞌi pugu. Isa eapakina peniꞌi aisama iina ekapa oma: \v 2 Saimon Peto keoma auga, Tomas kafela keoma auga, Natanael Kalilea agogai Kana taoninai emai auga, Sebedi gauga auniꞌi, ke Iesu ega imoi auniꞌi isafa fou egae keagu. \v 3 Ke egae keaguega kai, Saimon Peto keoma auga Iesu ega imoi fou egae keagu auꞌi epainiꞌi einaka, “Lau lapealai inoino lalao,” eoma. Ke isa keinaka, “Lai oi fou agafai,” keoma. Ega puo isa kelao gaagai keaguka inoino kelao kai egaꞌina gapinai maꞌa agaꞌo akeafia. \p \v 4 Ke egani amagai ipauma aisama, Iesu foeai eapa kai, ega imoi isa keisa ganinagai, akelogo isa Iesu. \p \v 5 Ega aisama Iesu isa eifaniꞌi einaka, “Ekefaꞌau, maꞌa agaꞌo alopaoa ma?” eoma. \p Ke isa iifa kepamue keinaka, “Laaꞌi,” keoma. \p \v 6 Ke Iesu epainiꞌi pugu einaka, “Emi feꞌi gaaga kaina kainai amopiulaisa ke maꞌa maꞌo agopaoaꞌi,” eoma. Ke Iesu eifania koa kekapaisa aisama, maꞌa ealogai alogaina feꞌiai keofa puo feꞌi gaagai kegalaꞌaua keoma aekainiꞌi. \p \v 7 Ega aisama Iesu imoi anina eani alogaina auga Peto epainia einaka, “Egaꞌina Lopia,” eoma. Ke Saimon Peto keoma auga imoi egaꞌina eifa, “Egaꞌina Lopia,” eoma aina elogonia aisama, afe tiapuga eiꞌiulaisa puo, fiakoa mo eafiia eapunia kai aꞌuai egopolai Iesu eega foe elao. \v 8 Kai imoi isaꞌi auga gaagai keaguka kai, isa muninai maꞌa feꞌiai keofa auga kelaꞌaisa foe kelaoaina, gome isa kelao foe kainagai epoꞌi 100 mita koa iꞌopoga. \v 9 Ke isa kelao foeai keofau aisama, lo eiꞌa keisa. Ke egaꞌina logai maꞌa keka keaga, ke palafa isafa egae keka keisaꞌi. \p \v 10 Ega aisama Iesu isa epainiꞌi einaka, “Maꞌa isa pau mo opaoaꞌi auꞌi amoafiꞌi omaiseiniꞌi,” eoma. \p \v 11 Ke Saimon Peto keoma auga gaagai eꞌagaukae kai feꞌi foeai elaꞌaua. Ke egaꞌina feꞌinai maꞌa akaikiꞌaꞌi maꞌoai mo 153 keofa mo ganinagai feꞌi aemou. \v 12 Ke Iesu ega imoi maꞌoai epainiꞌi einaka, “Omai amagai foꞌamaga amoania,” eoma. Ke imoi maꞌoai kelogo isa Lopia Iesu puo, kai agaꞌo alo kapulagai isa aepaꞌani penia aeinaka, “Oi kaisau?” aeoma. \v 13 Ke imoi kemai aisama, Iesu emai palafa eafiia epeniiꞌi, ke maꞌa isafa eafiia epeniiꞌi keaniia. \v 14 Iesu maeai emaunimue afegai, iꞌina auga isa ega imoi eapakina peniꞌi oiso epamia auga. \s1 Iesu Peto Fou Keniniꞌani \p \v 15 Ke Iesu ega imoi keaniani afegai, Iesu Saimon Peto keoma auga epaꞌani penia einaka, “Saimon Ioane gauga aumu, imoi maꞌoai lau aniu keani kai oi auga alomu koꞌa ipaumagai lau aniu loani ma?” eoma. \p Ke Saimon Peto keoma auga einaka, “E, Lopia lau alou koꞌagai oi animu laani auga oi lologo,” eoma. \p Ega aisama Iesu isa epainia einaka, “Lau eꞌu sipi foꞌimaꞌi,” eoma. \p \v 16 Ke Iesu epamue pugu einaka, “Saimon Ioane gauga aumu, oi alomu koꞌa ipaumagai lau aniu loani ma?” eoma. \p Ke Peto einaka, “E, Lopia, lau alou koꞌagai oi animu laani auga oi lologo,” eoma. \p Ke Iesu eifa einaka, “Lau eꞌu sipi foꞌimaꞌi,” eoma. \p \v 17 Ke Iesu Peto ipainina oiso epamia einaka, “Saimon Ioane gauga aumu, oi alomu koꞌa ipaumagai lau aniu loani ma?” eoma. \p Ega aisama Peto alo emafu, gome Iesu isa iina epaꞌani peni oma oiso epamia einaka, “Oi alomu koꞌa ipaumagai lau aniu loani ma?” eoma. Ega puo Peto Iesu epainia einaka, “Lopia, oi kapa maꞌoai lologo puo lau oi animu laani auga isafa lologo,” eoma. \p Ke Iesu einaka, “Lau eꞌu sipi foꞌimaꞌi. \v 18 Iifa gome maamuai laifania. Oi aguꞌamuai aisama, oi ifomu emu tiapu loafiiꞌi loiꞌiukaꞌi kai lokailai ala molao looma auga afuga lolao. Kai aloapao aisama, imamu alokalaisa aufalao agaꞌo oi emu tiapu agepaiꞌiukaiso, ke agepapeaiso afu agaꞌo anina aloani auga afuga agelaoainio,” eoma. \v 19 Iesu iina eifa oma auga Peto ala agemae oma, ke ega maeai Deo isapu akaikiꞌa auga, ke au akaikiꞌa agepamia auga fouga eifania. Ke egaꞌina eifania afegai, Iesu Peto epainia einaka, “Muniuai mopea,” eoma. \p \v 20 Ke Peto eꞌafoaipini aisama, Iesu ega imoi anina eani alogaina auga isa muniꞌiai epea eisa. Imoi egaꞌina auga Iesu ega imoi fou keaniani alogai, elao Iesu faagagai eꞌafeau kai epainia, “Lopia kai, ageꞌafaꞌafalainio?” eoma auga. \v 21 Peto isa eisa aisama Iesu epaꞌani penia einaka, “Lopia, isa auga ala agaoma?” eoma. \p \v 22 Ega aisama Iesu einaka, “Lau anina alaani isa faemae kai feagu mo felao lau famue famai pugu alaoma koa aisama, oi kapaꞌina afokapa? Oi auga muniuai mo mopea,” eoma. \v 23 Iesu ega eifa oma kainai, Iesu ega imoi ke Iesu muninai kepea auꞌi epoꞌiai niniꞌani epea, Iesu ega imoi anina eani alogaina auga afaemae keoma. Kai Iesu isa afaemae auga iifaga aeifania kai, iina eifa oma, “Lau anina alaani isa faemae kai feagu mo felao lau famue famai pugu alaoma koa aisama, oi kapaꞌina afokapa?” eoma. \p \v 24 Iesu ega imoi egaꞌina auga iꞌina kapaꞌi kemia auꞌi koꞌa mo eifafouꞌi ke fouꞌi pukai epapuaꞌi. Ke iꞌa alogo isa kapaꞌina eifaniꞌi auꞌi maꞌoai koꞌaꞌi. \p \v 25 Ke Iesu kapa maꞌo iꞌoiꞌi isafa ekapaiꞌi. Kai egaꞌina kapaꞌi agaꞌo agaꞌo pukai ipapuaꞌi gamia koa aisama, lau laopolaga iꞌina pukaꞌi agofaꞌa ake fepogu puo fekeka faekaina.