\id JAS - Melpa NT [med] -Papua New Guinea 1995 (DBL 2014) \h Jeims \toc2 Jeims \toc1 Jeims \toc3 Jems \mt1 JEIMS \imt1 KUIMP TEPA IK KɄⱠ \is2 Ya Buk Ei Nga Puⱡ Ei: \ip Wamp mbʉ ndi, uⱡ ⱡawa etmʉn mbʉ, omba pena ila pemba. Wote Kraist nga uⱡ kun kai etʉm mbʉ, wamp mbʉ mbo endʉtmʉn. \is2 Ya Buk Ei, Nam Ndi Rurum: \ip Wu Jeims, Jisas nga ʉngʉn wu ei ndi, Got nga rapa tenda ila wamp mbʉ nga rʉp wu, Jerusalem kona ila murum wu ei ndi, mon ei rurum. \is2 Mon Ropa Nam Ngurum: \ip Kraist nga Jura mondpa pili wamp kʉⱡ kʉn, wote Jura wamp rʉⱡaip 12 kʉⱡ, rok monduⱡʉngina, mbuⱡ mbaⱡ nʉk, wamp elpa mbʉ kʉn, pek morung kona ila, mon ei, ropa ngurum. \is2 Ui Nant Ila Rurung: \ip Unt Kraist metʉng ei kʉn, mbuldung orunga pana, 49 (AD) ila mon kʉⱡ rurum, Jerusalem Kaunsil nga ui nondpa, AD 50 itim ui ei kʉn, mon ei rurum. \is2 Ik Ronduⱡ: Jeims 2:18 \ip Wote, wamp ti ndi, nimba mel, “Nim mondkʉn pʉtʉn ei nga, wote na ndi, uⱡ kai mbʉ et,” nimba. Wote na ndi, punt rop, nʉmp mel, “Nim nga mondpa pili, ei kongun mat iti natʉtʉm ei nga, na tʉkʉn ora ndum. Ei nga, na mondʉp pilip ila kongun et uⱡ ei, nim tʉp ora nduimp,” nʉnt. \is1 IK PENG KɄⱠ \iot Rump \io1 1:1-1:8 - Jeims nga mon ti rurum ei \io1 1:12-1:18 - Oⱡa tʉpa kʉni uⱡ ei nga ik \io1 1:19-1:27 - Pilpʉn kun, etpʉn pep ruimin \io1 2:1-2:13 - Wamp pora tʉpa ou ndui uⱡ \io1 2:14-2:26 - Mondpa pilpa iti uⱡ \io1 3:1-1:12 - Tʉn nga keta anmbil ei, rʉp itmin \io1 3:13-3:18 - Pilpa kungʉndi mbo raⱡ etpa \io1 4:1-4:18 - Mʉi kona ila mel mbʉ, numan ngorum wamp ti, Got nga el rui wamp mel morum \io1 5:1-5:6 - Wamp mel pi mbʉ nga ik ti \io1 5:7-5:20 - Oⱡa tʉpa kʉni uⱡ ila, ronduⱡ mundʉp moⱡpʉn, atinga rʉmin \c 1 \s1 Jeims Nga Mon Ti Rurum Ei \p \v 1 Na Jeims ei, Got kʉn Nuim Jisas Kraist raⱡ nga kindmant wu ei mor. Enim Isrel wamp rʉⱡaip 12 kʉⱡ, mbuⱡ mbaⱡ nʉk puk, kona mbila elpa elpa pek andʉk mormun kʉⱡ nga, rawe etʉp mon ei, rop ngont. \s1 Oⱡa Tʉpa Kʉni Uⱡ Ei Ndi, Mondpa Pili Uⱡ Ei, Etpa Ronduⱡ Mundrum \p \v 2-3 Na nga angmʉn! Oⱡa tʉpa kʉni uⱡ elpa elpa mat, enim kʉn om ndam, enim ambulk palk muⱡʉi! Nambuⱡ uⱡ emel, enim nʉk punmʉn enim. Oⱡa tʉpa kʉni uⱡ mat, enim kʉn om ndam, enim nga mondpa pili ei, etpa ronduⱡ mundʉmba ei nga, enim nʉk pilik ronduⱡ puk, mbun mbʉ koma rok muⱡʉi! \v 4 Wote, enim ui mbila nga rʉk rʉk ronduⱡ mundʉk molk, mbun koma rʉi! I eng uⱡ ei ndi, uⱡ kun kai mbʉ, enim kʉn pemba. Wote, Got nga uⱡ kun kai mbʉ, enim kʉn kurpa nui nanʉmba mon. Enim kapⱡa itangga uⱡ kun kai mbʉ, etʉk mint muⱡing. \v 5 Wote, wamp nam ti, pilpa kungʉndi uⱡ ei, pili napilim ndam, Got kʉn atinga ropa mawa etangga kʉn, elim ndi ngumba. Nambuⱡ emel, Got ndi pilpa kungʉndi uⱡ ei, wamp mbʉ pora wei ngorum. \v 6 Ei nga, wamp ei, mondpa pilpa, Got kʉn atinga rangga. Numan ʉkpʉk ti nʉtangga! Numan ʉkpʉk tʉm ndam, kona kʉpkʉ ropa, num kuta noipʉp naipʉp nʉtʉm ei mel, kapⱡa etmba. \v 7-8 Wamp ei nga, numan raⱡ etpa pendpa uⱡ etʉm mbʉ, omba tenda ila pi napʉrʉm mon! Wote, wamp i etmin mbʉ, Nuim ei ndi, ngumba nʉk pili nʉpili. \s1 Wamp Mel Pi Mbʉ Kʉn, Wamp Kurpa Mbʉ Kʉn \p \v 9 Wote wu ʉngʉn kurpa norum, ti Got ndi, mbi mepa oⱡa purum ei nga, ambuⱡpa paⱡpa muⱡangga. \v 10 Ei kʉn, wu mel pi ti, Got ndi, mepa mana omba mondrum ei nga, ambuⱡpa paⱡpa morum. Nambuⱡ emel, wamp ei mepa mana omba ei, nde kuk na ti oⱡʉl tepa mana purum ni mel, kapⱡa morum. \v 11 Kona ant ei ropa ronduⱡ mba morum ei kʉn, nde kuk mbʉ oⱡʉl tetʉm. Kuk kai nimbʉ kit morum. Ei mel ku, wu mel pi ti, mel mbʉ nga numan tʉpa mundpa moⱡpa, wote korum. \s1 Oⱡa Tʉpa Kʉni Uⱡ Ei Nga Ik \p \v 12 Wamp nam ti ndi, oⱡa tʉpa kʉni uⱡ mbʉ nga mbun koma rom ndam, ei ambuⱡpa paⱡpa moⱡangga! Mbun koma ropa pora ndum ndam, wote Got ndi, kont mul uⱡ kai ti ngumba. Got ndi, nimba mʉi ropa nimba mel, “Na numan ngum wamp ti, uⱡ nga kunt nga kont mul uⱡ ei nguimp,” nitim. \p \v 13 Wamp ti ndi, oⱡa tʉpa kʉni uⱡ ila uⱡ kit mbʉ em ndam, “Na Got ndi, mepa mba uⱡ mbʉ, mbo rondnʉm,” ni nʉnangga mon! Nambuⱡ emel, uⱡ kit ei ndi, Got kundpa ti natʉtʉm. Wote, Got elim ndi, wamp ti uⱡ kit iti nʉtangga mon. \v 14 Ei kʉn, wamp ti nga kandpa kum pi ndi uⱡ ei ndi, elim nga numan ila kunt ropa elim tʉpa kan nguⱡnga, nombuⱡa mam kupa ei, wak rorum. \v 15 Wote, wamp ei nga kandpa kum pi ndi, numan kit ei ndi elinga, uⱡ kit mbʉ etʉm. Wote, akil tepa uⱡ kit ei ndi elinga kʉn, wamp kui nga, uⱡ ei ngorum. \p \v 16 Na nga angmʉn! Uⱡ ei ndi, enim ik kol ropa ngui ngʉngangga. \v 17 Mel kai mbʉ, muⱡ ila mana urum mbʉ, Got ndi, tʉn rʉk rʉk wei gem ngumba pendʉtʉm ei, rʉⱡang pi kona ei nga Wuta ei ndi etʉm. Elim unt murum, akup morum, wote moⱡpa mint mba ei nga rʉⱡang nga Puⱡ Wu ei ndi etʉm. \v 18 Got elim nga numan ndi pilpa, elim nga ik kupa ei ndi, tʉn wamp mbʉ mim itim. Ei nga, tʉn mel mbʉ nga kuimbal muⱡʉmin nimba itim. \s1 Pilpʉn Kun Etpʉn Pep Ruimin \p \v 19 Angmʉn ye! Enim pilik kun itʉi! Enim wamp mbʉ pora ik ei, tʉk rʉk pilik tʉk, wote wang nduk nʉi! Wote popʉⱡ tʉk rʉk mundi nʉmʉndʉi! \v 20 Ei nambuⱡ emel, wamp nga popʉⱡ mundi uⱡ ei ndi, Got nga uⱡ kun kai mbʉ, etʉk kai mundi namʉndʉrmʉn. \v 21 Ei nga, enim uⱡ kit mbʉ, pendʉk kelik, wote enim Got nga ik mbo inditmʉn ik ei pilik tʉk, enim nga numan ila pindʉi! Ik ei ndi, enim nga min ei, etpa tʉmba. \v 22 Wote enim ndi, en enim ik kol rok nguk, Got nga ik ei kum ei ndi, mint pili nʉpilʉi mon! Enim ik ei pilik tʉk kʉn, wote ik nitim ei mel, pep rok itʉi! \v 23-24 Wamp nam ti ndi, Got nga ik ei, kum ei ndi mint pilpa, wote tʉpa apra ndupa ik nʉtʉm ei mel iti natʉtʉm. Wamp ei kiraipa ila, elim nga kuimp keta ei kandpa, wote tʉpa apra ndurum ei mel kapⱡa. \v 25 Ei kʉn, wamp nam ti ndi, wamp uⱡ kit etmin ila, etpa wei mondrum mi ik kun kai kʉⱡ pilpa tʉpa kʉn, tʉpa apra ndui nandpa, wote pep ropa em wamp ei, elim nga namba uⱡ mat em mbʉ, Got ndi, memp pendʉmba. \v 26 Wamp ti ndi nimba mel, “Na mondpa pili wamp ei!” nimba. Wote, el elim nga keta anmbil ei, rʉp iti natʉm ndam, el elim nga mondpa pili uⱡ ei nga, muⱡ ti mon! Ei nga, elim ndi, el elim ik kol ropa ngorum. \v 27 Tʉn nga mondʉp petmʉn uⱡ ei, Got Tipam ei ndi kundpa, eng nui kai mbʉ kʉn, ik kupa mint nimba ei, ya uⱡ ei mel itamin. Kangambuⱡa etpa mbʉ rʉp etpʉn, amp wiya na mbʉ, mbun tʉng mbila, tʉp rapundpʉn, wote mʉi kona uⱡ kit mbʉ, minda ndui nʉndʉmin. \c 2 \s1 Wamp Pora Tʉpa Ou Ndui Uⱡ \p \v 1 Na nga angmʉn! Tʉn nga Nuim Jisas Kraist wu eng nui ei mondʉk pilʉi! Enim wamp ik kondʉk ni uⱡ ila, elpa elpa pi nʉpangga! Wote, kʉng orunga mint kandkʉn, ni nʉnʉi mon! \v 2 Wote, wu mel pi ti, ki ring gol ti mondpa, muⱡ eng nui kai mat raⱡpa, mou tila wangga kʉn, wote wu kurpa ti mel kit mbʉ raⱡpa omba ku. \v 3 Wote nim ndi, wu mel pi ti mel kai raⱡʉm wu ei kundkʉn, “Ya kona kai ila okʉn muⱡi,” nʉkʉn. Wote wu kurpa ei kundkʉn, “Int ila anggilkʉn mon,” muna, “Ya manga rʉkʉ kʉmp pʉⱡ ila muⱡi,” ning. \v 4 Wote enim ndi, uⱡ ei mel eng ndam, wote enim ndi, wamp kʉmp ting mel kapⱡa mon. Enim nga numan ila pilpa kit pili uⱡ ei pendʉk kʉn, wamp mbʉ kʉmp tʉtmʉn. \p \v 5 Na nga angmʉn pinmin ye! Got ndi, Ya mʉi kona ila wamp kurpa norum, mbʉ mondpa pili uⱡ ila mel piyangga kʉn, Got ndi, nimba mʉi ropa kʉn, wamp tʉpa mumuk rʉi uⱡ ei, Got numan ngormʉn wamp ei, nguimp nitim. \v 6 Wote enim ndi, wamp kurpa mbʉ, etʉk pipil kundʉrmʉn. Wote, enim pʉtmʉn ni, wamp mel pi mbʉ ndi, enim tʉk mana nduk, mek puk kot endʉtmin. \v 7 Got ndi, Kraist nga mbi kai ei, tʉpa enim kʉn pinditim ei, wamp mbʉ ndi, mbi kai ei, nʉk kit mondʉrmin. \p \v 8 Enim uⱡ kun kai mbʉ etʉk, Got nga mi ik kʉⱡ pep ruing, Buk Wingti ei ndi, nimba mel, \q1 “En enim numan ngurmin ei mel ku, nim nga mang keta kup wamp mbʉ, i ku etkʉn numan ngui!” nitim. \p \v 9 Wote enim ndi, wamp mat numan ngok wamp mat tʉk mbuⱡ nguk eng ndam, enim mi ik ei, rok puⱡa rok etmin. Uⱡ ei ndi, enim uⱡ kit mbʉ etmin! \v 10 Wamp nam ti ndi, mi ik mbʉ pʉi, pep ropa moⱡpa, mi ik tenda ti pep rui narʉm ndam, wamp ei ndi, mi ik mbʉ pora, ropa puⱡa rorum. \v 11 Ei nga, Got nga mi ik ti ndi, nimba mel, “Wu ti nga ei amp ti nʉti!” nʉtʉm. Wote, “Wamp na ti rui nʉri!” nʉtʉm. Wote, wamp na ti rokʉn kondkʉn, wu ti nga amp ei ti nʉtʉn ndam, nim ndi, Got nga mi ik mbʉ pora rokʉn puⱡa rorʉn mint. \p \v 12 Enim ik nʉk kun kai mul mel ralk uⱡ mbʉ, etʉk ʉndangina kandʉk, wamp mat kan manga ila, wei wak rormin ei mel etangga. \v 13 Nambuⱡ emel, wamp nam ti ndi, wamp ti kont kaimp kuⱡi naⱡʉm ndam, Got ndi, wamp ei, kont kaimp kuⱡi naⱡʉmba. Wote, kont kaimp kul uⱡ ei ndi, wamp kʉmp tʉmba uⱡ ei, tʉpa mana ndurum. \s1 Mondpa Pilpa Uⱡ Ei Kʉn, Uⱡ Kai Ei Kʉn \p \v 14 Na nga angmʉn! Wamp ti ndi, elim mondʉp pilip mor nimba, wote elim uⱡ kai mat iti natʉm ndam, elim nga mondpa pili uⱡ ei ndi, elim etpa tʉmba nda? \v 15-16 Wote wu ʉngʉn ti, muna amp ti, wal pʉki na mat mon ndangga, wote rʉng mat nomba ei nga ti nʉtangga, wote nim ndi, ik kai mat kondkʉn nʉkʉn, “Got ndi, nim memp pindangga nʉkʉn, rʉng mbʉ nʉi nʉkʉn, wote nim ndi, wal pʉki na rʉng mat ngui ngʉngʉn ndam,” kapⱡa etmba mel? \v 17 Wote mondpa pili uⱡ ei, ei mel ku mondpa pili uⱡ ei kongun iti natʉn ndam, mondpa pili uⱡ ei korum. \p \v 18 Wote wamp ti ndi, nimba mel, “Nim mondkʉn pʉtʉn ei, na uⱡ kai mbʉ et,” nimba. Wote, na ndi, punt rop nʉmp mel, “Nim nga mondpa pili ei, uⱡ mat iti natʉtʉn ei, na tʉkʉn ora ndun. Ei nga, na ndi, na nga mondpa pili et uⱡ ei, nim tʉp ora nduimp,” nʉnt. \v 19 Nim Got tenda morum ei, mondkʉn pʉtʉn ei? Ei kapⱡa! Wote, kur kit mbʉ ndi, i ku etʉk, Got tenda morum ei nga mondʉk pilik kʉn, mundmong etʉk rut nʉtmin. \p \v 20 Nim wu wʉlʉ ti kant! Nim mondkʉn pilkʉn, wote nim uⱡ kai mat iti natʉtʉn ndam, nim nga mondpa pili ei nga ronduⱡ ti mon! \v 21 Tʉn nga anda kouwʉ Aparam ndi, elim nga kangʉm Aisak ei, Got kʉn angge nimba, rat pol ila, kaⱡpa tindiⱡim mundrum. Ei nga, Got ndi, kandpa, Aparam kundpa, “Wu kun kai!” ei nitim. \v 22 Uⱡ ei nim pʉn ei? Elim nga mondpa pili uⱡ ei kʉn, elim nga uⱡ itim ei kʉn, tenda mint purum. Uⱡ ila, elim nga mondpa pili uⱡ ei, kun purum. \v 23 Buk Wingti ei ndi, nitim ik ei, omba kupa itim. Nimba mel, \p “Aparam ndi, Got mondpa pitim,” nʉtʉm. \q1 Ei nga, elim nga mondpa pili uⱡ ei ndi elinga, Got ndi, Aparam kundpa, nimba mel, \q1 “Wu kun kai ei,” nʉtʉm. \p \v 24 Enim kʉnʉi! Wamp ti, Got ndi, wu kun kai nʉtʉm ei, mondpa pili uⱡ ei, mendpʉⱡ mon! Elim nga uⱡ etʉm mbʉ kunda. \p \v 25 Wote ei mel ku, wapra amp Reiyap ni ndi, Jura nombuⱡa rung wu raⱡ, rawe etpa tʉpa, wote nombuⱡa mam elpa ronggʉt mo rokʉⱡ, mang kona pʉl nitim. Ni kʉn, Got ndi, amp ni kundpa, “Kun kai ei,” nitim. \v 26 Ei mel ku, muⱡnga ei ndi, wamp ti wak rom ndam, wamp ei koⱡmba. Ei mel ku, mondpa pili uⱡ ei, kongun iti natʉtʉm ndam, mondpa pili ei korum. \c 3 \s1 Tʉn Nga Keta Anmbil Ei Rʉp Itʉmin \p \v 1 Na nga angmʉn! Enim ik mbo wu ou ndupa muⱡi nʉmbʉⱡʉi. Nambuⱡ emel, enim pʉnmin! Got ndi, wamp kʉmp tʉmba ui ei kʉn, tʉn ik mbo wu mbʉ, ama ronduⱡ mundpa kʉmp tʉpa, wamp wei mbʉ kʉn, raka raka nimba kʉmp tʉmba. \v 2 Tʉn wamp kump kʉm uⱡ kit mbʉ etmʉn. Wote, wamp nam ti, ik kit ni nandʉtʉm wamp ei, wamp kun kai morum. Wamp ei ndi, elim nga kʉng kʉⱡ, kapⱡa rʉp etpa kai mondʉmba. \v 3 Kng os keta ila ain ti, kan rop gi ndup pendpʉn kʉn, mep andʉrmin ei, tʉn nga ik ei, teng ndangga nimbun etmin. \v 4 Wote enim pilʉi! Nu sip kʉⱡ mel mam kʉⱡ, kʉpkʉ mam mat ropa pungaⱡ ndupa mepa, num kuta ila purum. Wote, nu sip mepa andrʉm wu ei ndi, mel kel kot tʉpa kun elinga, elim pʉtʉm ei mel purum. \v 5 Ei mel ku, tʉn nga keta anmbil ei mel kel koⱡ, tʉn nga kʉng ila petʉm. Wote, ik mam mat, tʉn nga keta ila ekit orum. Enim punmʉn ei, ndip kel kot ndi, puⱡ mondpa, nomba mam etpa, nde pana mam mbʉ nomba pora ndurʉm. \v 6 Tʉn nga keta anmbil ei, ndip mel, kapⱡa. Keta anmbil ei, tʉn nga kʉng ila pepa, ik kit elpa elpa mbʉ oⱡa tʉpa, wamp etʉpa kit mondrum. Wote, wamp kʉng kʉⱡ pʉi, etpa kit mondrum. Uⱡ i etmʉn ei ndi, ndip kona ei ndi, elim ndip ei, kende rorum. \p \v 7 Kng owa, kui, kʉi, wimbʉ na, num kuta mana orunga oma na mel tetʉm mbʉ, wamp ndi, etʉk ek ndurʉng, wote akup etʉk ek ndormʉn. \v 8 Wote, wamp ti ndi, keta anmbil ei, etpa ek ndumba mel, kapⱡa mon! Mel kit ei ndi, wamp ropa kundi uⱡ ei nga, ik kit mat petʉm. \p \v 9 Keta anmbil ei ndi, tʉn nga Wu Nuim ei kʉn, Tipam raⱡ nga mbi paka rondurmun. Wote, keta anmbil tenda ei ndi ku, tʉn, Got elim mel mil kan etpa itim wamp mbʉ kʉn, nʉmp kit mondʉrmʉn. \v 10 Keta tenda ila ku mbi paka rondurmun. Wote, keta ila ku, wamp mat nʉmp kit mondʉrmʉn. Na nga angmʉn! Uⱡ ei, iti nʉtʉmin mon! \v 11 Nu pit ti kʉn, num kuta nu ei kʉn, tʉpa tenda etpa orum ei? \v 12 Na angmʉn! Nde pik ila, nde olip mong rumba ei, muna nde wain ila, nde pik mong romba ei? Ei mel ku, num kuta ila, nu kai ti, ekit ui nawʉmba mon! \s1 Pilpa Kungʉndi Mbo Raⱡ Etpa \p \v 13 Enim nga ruk ting ila, wu pilpa kungʉndi ti morum ei? Wamp ti moⱡum ndam, elim nga mul uⱡ kai ei, pilpa kungʉndi kai ila, ekit orum uⱡ mbʉ, etpa tʉpa ora ndangga! \v 14 Wote, enim nga numan ila wʉlʉk rok, popʉⱡ mondʉk, wote enim nga numan ila en enim mbi ou timin, nʉk pilik, wote enim ndi ik kep nok ik kupa ei kambilik pendʉk iti nʉtʉi! \v 15 Pilpa kungʉndi ei, muⱡ kona ila tepa mana ui nawʉrʉm. Wote, ei ya mʉi kona ila, numan unt nga ei, pilpa kungʉndi kit ei nga tipam ei, Seitan. \v 16 Wote, wamp mat kʉn, wʉlʉk rok, nindiⱡim nʉk etmin wamp mbʉ molk, kai mundi namʉndʉk, uⱡ kit mbʉ mint etmin. \p \v 17 Wote, mul kona ila pilpa kungʉndi mana orum ila, kuimp tepa uⱡ kun kai pilpa kungʉndi ila, moⱡpa kundi uⱡ mbʉ, numan ngʉk, numan kai pendʉk, wamp numan ngʉk, wamp mbʉ kʉn numan wang nduk, wamp mat nga ik kum tek, wote wamp kont kulk, uⱡ kun kai mbʉ etmin. Wote wamp elpa elpa mbʉ kʉn, numan tenda ei mint pendʉtmʉn. \v 18 Moⱡpa kundi uⱡ ei nga paka rormʉn wamp mbʉ, moⱡpa kundi uⱡ ei nga rʉng mbo kai mbʉ mundʉk, wote ei kʉn, uⱡ kun kai mbʉ rʉng mel mʉlʉ ropa oⱡa orum. \c 4 \s1 Mʉi Kona Ila Mel Mbʉ, Numan Ngorum Ti, Got Nga El Rui Wamp Mel Morum \p \v 1 Enim kʉn, el iti uⱡ na, ik rop mundi uⱡ mbʉ, nant ila pepa orum? Kandpa kum pindi uⱡ kit mbila, enim nga kʉmp ki na mbʉ kʉn, el kongundpa enim kʉn, el pindi napʉndʉtʉm nda? \v 2 Enim mel elpa elpa mbʉ numan ngurmʉn ei, wote mel mbʉ ti natʉtmʉn. Ei nga, enim ndi, wamp mat rop kondʉk kum mek mel mbʉ, timin nʉk pʉtmʉn. Enim wamp mat nga mel mbʉ kandʉk, kum pendʉtmʉn uⱡ ei ndi, mel mbʉ kandʉk, ti natʉtmʉn. Ei kʉn, enim popʉⱡ minal mondʉk el etmin. Enim mel mbʉ, ti natʉtmin. Nambuⱡ emel, enim Got kʉn atinga rok, mawa iti natʉtmin ei mel ku, ti natʉtmin. \v 3 Enim mawa etmin ei, wote ti natʉtmin. Ei nambuⱡ emel, enim nga numan ei, kun pi napʉⱡnga, Got kʉn mawa etmin. Wote mel mbʉ tʉk etʉk, ge nduing ei nga mendpʉⱡ pilik, atinga rormʉn. \p \v 4 Enim wapra wamp mbʉ ye! Wamp nam ti ndi, ya mʉi kona ila, mel mbʉ kandpa, kum pendʉm ndam, Got kʉn el rui wamp mel raⱡpa morum. \v 5 Buk Wingti ila ik kupa ti, petʉm ei ndi, nimba mel, \q1 “Got nga Muⱡnga tʉn kʉn rukʉr orunga pinditim ei ndi, Got elim mendpʉⱡ mbi paka rundangga!” nʉtʉm. \p Enim ndi, ik ei tʉk pei mundʉrmʉn an? \v 6 Ei kʉn, wote Got nga wamp pol ti uⱡ ei, tʉn kʉn pilpa kelpa ngurum. Ei nga Buk Wingti ei ndi, nimba mel, \q1 “Kʉng orunga paka rormin wamp mbʉ, Got ndi, mepa mana purum. Kʉng orunga mek mana pʉk mormin wamp mbʉ, Got ndi, poⱡ tʉpa etpa titim,” nʉtʉm. \p \v 7 Ei kʉn, enim nga min kʉng raⱡ, Got ngʉi! Wote, Seitan kʉn el ranggina, Seitan enim wak ropa nung nimba mba. \v 8 Enim Got kʉn nondpa wanggina kʉn, Got enim kʉn nondpa omba. Enim uⱡ kit iti wamp mbʉ, enim nga ki ⱡumʉi rok. Enim nga numan orunga ⱡumʉi rok, Got tʉk mundangina enim etpa, elim nga mendpʉⱡ randʉmba. Enim numan raⱡ etpa pindi wamp mbʉ ye! \v 9 Enim nga uⱡ kit ei nga, enim kont kulk, ka ronduⱡ itʉi! Akup enim oi enmin wamp mbʉ, wak rok, ka ronduⱡ itʉi! Wote, numan kai pʉnmin wamp mbʉ, wak rok numan kit pilʉi! \v 10 Nuim ei nga kuimp keta ila, en enim nga orunga, mek mana puk moⱡʉng ndam, wote Nuim ei ndi, enim mepa oⱡa mba. \s1 Enim Nga Rapa Tenda Wamp Ʉngʉnʉl Mbʉ Kʉmp Ti Nʉtʉi! \p \v 11 Na nga angmʉn, wamp mat nga nʉk kit mundi nʉmʉndʉi! Wamp ti ndi, wamp ʉngʉn ti nga nimba kit mondpa kʉmp tʉpa em ndam, wamp ei, mi ik ei nimba kit mondpa, kʉmp tʉpa etmba. Ei kʉn, nim mi ik ei, kʉmp tin ndam, nim mi ik ei, pep rui narʉrʉn mon! Nim mi ik ei, kʉmp tetʉn. \v 12 Ei kʉn, Got wu tenda ei ndi, mi ik kʉⱡ ngumba, wote wamp kʉmp tʉpa etmba. Wote, wu tenda ei ndi ku, wamp etpa peng kont tʉpa, etpa kit mondpa etmba. Ei kʉn, nim nam nʉkʉn pilkʉn, angʉna ti kʉmp tin? \v 13 Akup kum tek pilʉi! Enim wu mat ndi, ei mel nʉk, “Akup muna utʉma, tʉn kona peng ya, muna nʉi ila mbun, pana tenda ti moⱡpʉn, kongun mat etpʉn, mel rarʉp ropʉn, ku moni minal yant tʉmin,” nʉtmʉn. \v 14 Ei wote, enim nga kont mul uⱡ ei, utʉma orunga ila, nambuⱡ ti etmba ei, enim pili napilik mormin. Ei kʉn, enim ndip ikil oⱡa omba, wote wei ai etʉm ni mel, enim nga kont mul uⱡ ei, ei mel kapⱡa. \v 15 Ei kʉn, enim ndi, ei mel nung ndam, kapⱡa etmba, “Tʉn Nuim ei ndi, kapⱡa nimba pilim ndam, tʉn kont moⱡpʉn uⱡ mbʉ, muna mbʉ etʉp muⱡmin,” nʉtmin. \v 16 Wotem akup enim ambulk palk, kʉng orunga mek oⱡa puk enmin. Kʉng orunga mek oⱡa puk, en enim nga mbi paka rok, iti natilingina mel enmin. \v 17 Ei nga, wamp ti ndi, uⱡ kun kai ei, etmba ei nga, pilpa kelpa iti natʉm ndam, wamp ei uⱡ kit mbʉ etmba. \c 5 \s1 Wamp Mel Pi Mbʉ Nga Ik Ti \p \v 1 Enim mel pi wamp mbʉ ye! Akup na nga ik ei pilʉi! Enim ka mindil tʉk itʉi! Nambuⱡ emel, mbun elpa elpa mat, enim kʉn omba enim. \v 2 Enim nga mel tetmin mbʉ, purpa num ndumba, wote mul na mbʉ gorokʉna kuimp ropa etmba. \v 3 Enim nga ku gol na, ku silpa eng nui mbʉ raⱡ rorum. Raⱡ ei ndi, enim nga puⱡ ei, akpa nimbʉ, wote ndip mel, wamp kʉng kʉⱡ norum. Akup ui pora nimba enim ila, enim mel mbʉ, tʉk mou rok ku mormin. \v 4 Enim nga kongun endʉtʉm wamp mbʉ, ku moni ngui nganggʉⱡina, enim kʉn ik ranggʉk ik kit nʉk mormin. Rʉng tʉk mou rok, ka etʉk enmin ei, Got Oⱡa Nuim Ronduⱡ pi ei ndi, pilpa morum. \v 5 Enim ya mʉi kona ila molk, mel minal tek ambulk palk mormin. Wote, enim rʉng minal nok, kʉng puⱡnga mormin, ropa kondʉmba enim ei nga, tʉk mendʉk mormin. \v 6 Enim ndi, wamp kun kai mbʉ, ik mura ngʉk, rok kondʉk etʉng. Wote, enim kʉn, punt rui narʉk, kandʉk kui etʉk mormin. \s1 Oⱡa Tʉpa Kʉni Uⱡ Ila Ronduⱡ Mundʉp Moⱡpʉn, Atinga Rʉmin \p \v 7 Na nga angmʉn, ronduⱡ mundpʉn moⱡpʉn, mbun mbʉ tʉp koma ropʉn, Nuim ei, yant omba ei nga nokʉndmin. Kongun wu mbʉ ndi, ronduⱡ mondʉk, kongun etʉk rʉng etʉk, oⱡa tʉtmin. Ei kona romba, muna ant mba, nʉk ʉkpʉk ti natʉk, ronduⱡ mundʉk molk, etpa pora nduⱡnga, rʉng tʉk normin. \v 8 Enim i ku etʉk, ronduⱡ puk muⱡʉi! Nuim ei, nondpa yant omba enim ei nga, enim numan wang nduk muⱡʉi! \v 9 Angmʉn, enim wamp mat kʉn ik polk, ik mbuldung nʉndʉk iti nʉtʉi! Enim kʉmp ti nʉtangga! Enim Kʉmp Tʉmba Wu ei, int nondpa onum. \p \v 10 Na nga angmʉn, unt painui wu mbʉ ndi, mbun mindil urum mbila, ronduⱡ puk molk, Nuim ei nga ik nʉndʉtʉng ni, tʉk mendʉk pilʉi! Enim uⱡ ei mel pilik, pep rok itʉi! \v 11 Wamp mbʉ mbun mindil uⱡ mbila, ronduⱡ puk morung ei nga, akup wamp mbʉ kundpʉn, memp ronduⱡ ti wamp nimin. Unt wu Jop, mbun mindil ila ronduⱡ mba moⱡnga, akil tepa, Nuim ei ndi, memp pinditim uⱡ ei, enim pʉtmin. Wamp kont kul uⱡ ei nga puⱡ ei, Oⱡa Nuim ei morum. \p \v 12 Wote, na nga angmʉn, enim ndi, ik ti ronduⱡ mundʉk nʉk kʉn, wi muⱡ kona kep, ya mʉi kona kep, mbi tek angʉndʉk, nʉk mʉi rʉi nʉrʉi! Enim nga puⱡ ei, Got ndi, akpa ni nʉnangga! Ei nga pilik kʉn, “Mon,” nʉng ndam, ik mendpʉⱡ ei nʉi, muna “Kapⱡa,” nʉng ndam, kapⱡa mendpʉⱡ ei nʉi! \p \v 13 Enim nga ruk ting ila wamp ti, mbun mindil mat tʉm ndam, elim Got kʉn, atinga rangga! Wamp ti, numan kai pem ndam, Got nga mbi paka ropa, kinan mat nangga! \v 14 Wamp ti, kui rom ndam, wamp ei, rʉp wu ti, wi ropa tangga! Rʉp wu ei ndi, elim Nuim ei nga mbi tʉpa angʉndpa, atinga ropa, kopung kandpa etangga! \v 15 Mondʉk pilik atinga rong ei ndi, wamp ei nga kui wang nimba. Wote, Nuim ei ndi, wamp ei, etpa tʉpa uⱡ kit etʉm mbʉ, pendpa kelmba. \v 16 Ei nga, enim nga uⱡ kit etmin mbʉ, para nduk nʉk, atinga rok itʉi! Uⱡ ei mel eng ndam, enim etpa wang ndumba. Wamp kun kai mbʉ nga atinga rormʉn ei ndi, ronduⱡ ngumba, tʉpa rapundpa etʉm. \p \v 17 Unt painui wu Ilaija ei, tʉn wamp ei mel, kapⱡa murum. Wu ei, Got kʉn atinga ronduⱡ mundpa ropa, kona ndamʉng rui nʉrangga nilinga, kona rui narʉⱡnga pana raldika, wote kalimp tʉmbʉkak gul raⱡ omba purum. \v 18 Wu ei, aldpa atinga roⱡnga, muⱡ ila kona ndamʉng mana ndurum, wote pana rʉng mbʉ oⱡa urum. \p \v 19-20 Na nga angmʉn, enim nga ruk ting ila wamp ti, ik kupa ei wak ropa, tiki poⱡpa ʉndangga kʉn, wamp ti ndi mba, etpa rukʉr tʉm ndam, wamp ei nga min ei, etpa peng kont tʉmba. Wote, uⱡ kit minal etʉm mbʉ, Got ndi, wak rondpa, uⱡ kit mbʉ nga ni nanʉmba.