\id GAL - Ese (Managalasi) NT [mcq] -Papua New Guinea 1999 (web version -2014) \h Karesia \toc1 Karesia \toc2 Karesia \toc3 Ka \mt1 Karesia \c 1 \s1 Vuꞌa Anejijihina \p \v 1 Na Poru apasorua kaꞌene emaapo iji pijihe rehuna pane ꞌee emaapuni haruri rehuna pana kaivo Jesu Keriso oni vaji Godi Amo kaꞌene Huaꞌe vejume kwama ꞌurinajara iji pijihana. \v 2 ꞌEne vwehu núna mahoꞌo kaꞌene nú puꞌúmo hijukipo sosia kaꞌene Karesia vaji navujihi ꞌajorame veju. \v 3 ꞌEne maiji vwihanúe ꞌee matauviꞌina kaꞌene Godi kaꞌene núni Oma ꞌee Natohwa Jesu Keriso oni rena roajaho ja puꞌúmuna. \v 4 Hu núni sisei jihunaꞌe kwamana ꞌee areri Godi kaꞌene núni Omijara Huni ura ijino niamariarama jaꞌinaꞌe ike mweꞌa sisea vajakino niꞌajúhe siriruma ruvaꞌana. \v 5 Ijihunaꞌe pinanijaho nihoꞌo aneja púsa paꞌanaꞌe mahoꞌo majama Huna. Ameni. \s1 Vuꞌa Mamaa Maiuꞌina Nikwinuna \p \v 6 ꞌEne na nihoꞌo puruva retiu. Ijihuni maijaho Godi kaꞌene Keriso oni vaji maiji vwihanúe ꞌumenuajaho ja nimarako ranaꞌi vo vuꞌa aniꞌina maiuꞌina ꞌararihau. \v 7 Ijaho nimaiꞌe ira pina aniꞌina pana kaivo pu ea ꞌahoꞌa hine a ruarahau. ꞌEne Keriso oni vuꞌijaho apene taꞌarohe ani najahu. \v 8 ꞌEne núrana ho ꞌona ojiꞌini kahi akúpa ꞌahi rene roe ira kaꞌene nú ja najahukeja areꞌi kaivo ira pina aniꞌina najaꞌamajaho makaꞌeje Godira hu siriꞌamama. \v 9 Na nimarako ꞌwaravutaꞌe na kúꞌo ꞌwaravu. Ei pini roe ira núra ꞌwaravu jaꞌina pana vo ira pina aniꞌinaꞌe ꞌwarave heꞌavajaho makaꞌeje Godira sirimama. \v 10 Ijihuni maijaho na iviamaa emaaꞌe ura renaꞌavarono avaju ho Godi ura reꞌamarono ꞌunama saravu raka? ꞌÚ na emaaꞌe ura renaꞌavarono harura veju raka? ꞌEne na emaaꞌe ura reꞌavarono saravuta reꞌipisa na Keriso oni pwea parejuꞌu. \s1 Porura Apasoru Renani Vuꞌa \p \v 11 ꞌEne vwehu nune maijaho na ura ja nimaa hami hehunaꞌe ura reniujaho nara vuꞌa kaꞌene najahujija emaapuni rene roe na najahuna pana. \v 12 Ijihuni maijaho na emaapunaꞌa paapejuta ꞌee ei pini najihuna pana kaivo Jesu Keriso oni vajijino vejume roe samaa rejume na apejuta. \v 13 Nara ꞌunama kaꞌene Jua puni tamana vajijino vejujaho ja nihejura. ꞌEne nara icháꞌinaꞌe vene Godoni sosia siseꞌi ꞌahaꞌe ꞌee tirakuje paꞌareꞌamarono vejuji manura vehuna areri pana. \v 14 Na ea kaꞌene nú puꞌúmo urijajija Jua puni tamanijihuni ꞌunama nihoꞌo asitahe hena ka parajuta ꞌee na harura natohwa vene amuhu núpuni ꞌunama tamana kajija mahoꞌo ꞌararihie ve parajuta. \v 15 ꞌEnakaꞌivo nuni ohijihuni tei vaji Godira veniume na roe ꞌarihujino Hu ura rejume Huni maiji vwihaniuri vajijino iji pijihana. \v 16 Hu teamavume Huni Hariha nuni vaji vejume samaaꞌe rejumakame na Jenitaru puni vaji najaꞌurono avanana kaivo na makuꞌa ea kaꞌene haha ꞌee ꞌaa rukini jihipunaꞌa vuꞌa pasaravuta. \v 17 ꞌEne na Jerusaremi pavaꞌe apasorua kaꞌene nimarako reja jihipuni vaꞌuta kaivo na vaꞌe Arepia rene kúꞌo Tamasikasi routa. \v 18 ꞌEne juara noꞌopiso paꞌareꞌeme na ijiꞌa Jerusaremi Sipasi (Pita) kaꞌirono vaꞌuta. Na ijino naꞌia iropu ropune ꞌee umora ronu kwino hijuta. \v 19 ꞌEnakaivo na apasorua ꞌahoꞌa pakivuta kaivo Jemisi kaꞌene Natohwijihuni ꞌuꞌuijiru kavuta. \v 20 Nara iviamaa raka kaꞌene jonaꞌe vejukaho na nimaaꞌe Godoni unaꞌi ja papisimie ꞌwaravu. \v 21 ꞌEnarejo na ꞌurine Siria ꞌee Sirisia vaꞌuta. \v 22 ꞌEnajihunaꞌe sosia kaꞌene Keriso oni vaji Jutia hijujija na pakiviꞌina. \v 23 ꞌEnakaivo pu nuni vuꞌa ikaꞌineru hejura Ea kaꞌene nitama sisei ꞌahúajaho iviꞌa nimairoa kaꞌene hu nimarako tirakui venaji najahu. \v 24 ꞌEne pu nuni hahijihunaꞌe hine Godi taꞌarohura. \c 2 \s1 Poruho ꞌEe Apasoru ꞌAhoꞌijina \p \v 1 ꞌEne juara iropu ropu noꞌona noꞌo paꞌareꞌeme ijiꞌa na kúꞌo ꞌuname Jerusaremi Panapasi ho ꞌee Taitasi ho ijá aherame vaꞌuta. \v 2 Nara ijí vaꞌujihuni maijaho Godira najihumakame ijihuna vaꞌuta. ꞌEne nara vuꞌa iraka kaꞌene Jenitaru puni vaji najahujaho hemi ea mamaꞌini jihipuni unaꞌeru ꞌwaravuta. Ijihuni maijaho na ꞌunama reha asisame ani najaꞌeju ronarejo avajuta. \v 3 ꞌEnakaivo Taitasiho na huꞌúmo hinana vo hu Kuriki kaivo pu paꞌejahae sisa ꞌuhuhuna ꞌwaravara. \v 4 Ijihuni maijaho vwehu nuna ꞌahoꞌa ira ꞌatijino júhi roe kúme núra Jesu Keriso oni vaji ahija varapa paꞌa ijí matauma hinojujihi kúmareje aheruma vaꞌe sisea huni harura hari hiꞌavarono avajara. \v 5 ꞌEnakaꞌivo pura ijaꞌinaꞌe vejakame pu ruha aremahareje vea oma kwino aremahuna pana. Ijihuni maijaho vuꞌa nimaijara joni vaji majamano naꞌamarono avajara. \v 6 ꞌEnakaivo ea kaꞌene pinaꞌinijija pu maiꞌo núnunaꞌa aniꞌina pareju. Ijihuni maijaho Godiho ronu kwino parejiꞌina. Ijí ea mamaꞌina pinaꞌina kajija na unenuꞌu pina paniꞌajihara. \v 7 ꞌEne pura aniꞌina kaꞌene hejajaho na sisa paꞌuhuahiꞌinijihi vuꞌa maa maiuꞌina najahuna mihana hejara. ꞌEne ijaꞌinaꞌe Pitaho sisa ꞌuhuaꞌinijihi najahunaꞌe ranavara. \v 8 Godi kaꞌene Pita oni vaji kaukara maa vejume sisa ꞌuhuahiꞌini jihipuni vaji apasorua kaukara venajara nuni vaja kaukara maa ꞌuꞌo vejume na Jenitaru puni vaja kaukara vejuta. \v 9 Jemisine Sipasine (Pita) ꞌee Joni ijano tukejaꞌomo maiji vwihaniꞌina kaꞌene na mihaji kamareja pu nú Panapasiꞌi ahuma Jenitaru puni vaꞌe niꞌajihe ꞌee pu sisa ꞌuhuaꞌini jihipuni vahunaꞌe nimaa vetiarame ija ꞌekuara. \v 10 Pu ea kaꞌene uneunecha paꞌanaka pivusahiꞌinijiru vwihaniꞌavarono ꞌwaravara. Ijaho iraka kaꞌene na ꞌuꞌo vehunaꞌe ura renia paranajina. \s1 Porura Pita Enitioki ꞌUrarahe Ira Kisina ꞌWaramajina \p \v 11 Vea kaꞌene Sipasira (Pita) Enitioki roajaho na huni unaꞌi ninama ꞌurarahuta. Ijihuni maijaho hu ꞌunama kaꞌene areri parehuniji vena jihunaꞌe avajuta. \v 12 Ijiꞌa ea ꞌahoꞌa Jemisi oni unaꞌi rena roꞌavarono hu vaꞌe Jenitaru puꞌúmo ꞌiruma inuna kaivo vea kaꞌene pura roajaho hu sisa ꞌuhuahiꞌiniji juhame Jenitaru makiꞌikaꞌi ruvaꞌe hunanu hinana. \v 13 ꞌEjume Jua ꞌahoꞌa niꞌajahe iraꞌata kajaꞌina vejara. ꞌEne pura iraꞌata kaꞌene ijaꞌina veja kajara rejume Panapasi ꞌuꞌo iraꞌata kajara tairiume vaꞌana. \v 14 ꞌEnakaꞌivo na kivume pu vuꞌa maa maiuꞌina nimaiji areri pavejume kimarejo na puni unaꞌa kajino Sipasi (Pita) ijá ꞌwavo A areri Jua kaivo a Jua punaꞌi pahiꞌi kaivo Jenitaru epunaꞌi hinu ꞌee a ichá vene Jenitaru Jua punaꞌi hiꞌavarono ꞌejahio? \s1 Jua ꞌEe Jenitaru Ahuma Nimairoa Vajijino Maranihuna \p \v 15 Nú Juaꞌe nahenuajija nú Jenitaru puni sisea vaji rena rohuna pana. \v 16 ꞌEnavo hena kaꞌamana! Emaa varapa tamaniji venareje ariramaaꞌe rehuna pana kaivo Jesu Keriso nimaa roꞌavajina. ꞌEne nú ꞌuꞌo Jesu Keriso nimaa rojara. ꞌEjume Keriso nimaa rojajara venume ariramaaꞌe rejara. ꞌEne varapa tamanaꞌe venareje ariramaaꞌe rehuna pana. ꞌEnaꞌomo varapa tamanaꞌe veꞌavajara ea pina veje ariramaa rehuna maiꞌo pana. \v 17 Nú Jua Keriso oni vaji ariramaaꞌe reꞌirono savari vajijino nú roe hena kavajaho areri Jenitarua ea sisei ijaꞌinaꞌe nú ꞌuꞌo sisea rukinaꞌe kavara. ꞌÚ Kerisoho sisea vehuniji ꞌwaraviꞌine? Nihoꞌo pana. \v 18 Ijihuni maijaho nara niruarahume paꞌarenaji na kúꞌo ꞌuname vena ajiꞌipisa ijara najiꞌamajaho na sisea vejuta rejaꞌa. \v 19 Ijihuni maijaho varapa tamani jihuni harura vaji hijuta. ꞌEnarejo tamana vaja kajaho kwavume paꞌareꞌejuꞌe Godoni jihunaꞌe hiju. \v 20 Na Kerisoꞌi korosia ꞌahi ꞌaniara. ꞌEnaꞌomo iviamaa nara nanasu hihuna pana kaivo Kerisora nuni vaji hinu. ꞌEne nara hia kaꞌene iviamaa haha kehunijino hijujaho Godoni Hariha kaꞌene na oja miharena Huhusu nunijihunaꞌe mihaji nimaa rojiꞌi hiju. \v 21 ꞌEnajihunaꞌe na Godoni maiji vwihaniꞌinijaho pakarano ranavura. Ijihuni maijaho varapa tamana ꞌararihaꞌareje ariramaa rehunaꞌe reꞌipisa Kerisora kwamajaho maa paꞌanaꞌe rejaꞌa. \c 3 \s1 Varapa Ho Nimairoa Vo Nimairoi Rejue Arira Rejura \p \v 1 Karesia ora kaꞌene vwiha paꞌakije ea irara ja pisimiane? Jesu Keriso korosia ꞌahi ꞌanaajaho na eriri joni unaꞌa panajahume samaaꞌe parenane? \v 2 Na unenuꞌu pina kwinu ikeru hehunaꞌe ura reniu. ꞌÚ Godoni ꞌAvena kaꞌene ja apejajaho varapa tamani jihuni kaukaraꞌe venareja apejara ho ja hene nimaa ronareja apejare? \v 3 Ja vwiha paꞌane ja Godoni ꞌAvena vajijino maraniꞌamarono aneja kaꞌene vejajaho areꞌikaꞌi ja iviꞌa hahijihuni ura ijino veje maraꞌamarono vejo? \v 4 A uneunecha mapoka vajijino sisei hinajaho maa pana raka? Ijija maa paꞌanaꞌe reꞌavajaho nimaaꞌe maa paꞌana. \v 5 ꞌÚ Hu ꞌAvena kaꞌene mihe emaa areri pavehuna kaꞌene vejuꞌe joni vaji rejajija ja tamana hene vejujihunaꞌe vajihana ho ja henareja nimaa rojajihunaꞌe venune? \v 6 Ijí ꞌunama nikwinuꞌina kajino Eparahamiho Godi nimaa rojumakame Godira hu ea arira ꞌwamana. \v 7 ꞌEnajihunaꞌe ea kaꞌene nimaa rojiꞌinijija Eparahami oni harihija. \v 8 ꞌEne Godoni irijara Godira túnaꞌi Jenitarupo nimaa rojakame venae ariraꞌe rehuniji kamarena maiꞌo Godoni vuꞌa maiuꞌinijaho Eparahami ikaꞌinaꞌe ꞌwaramana Kwaa ara mahoꞌo ikija oni vaji merajihuna. \v 9 ꞌEnaꞌomo ea irahipo nimaa rojujaho Eparahamira nimaa rojume merajaha jaꞌinaꞌe merajihuna. \v 10 ꞌEnakaivo ea mapoka kaꞌene Varapa Tamana ꞌahi mine hijujija ijara siripamani hari hiju. Ijihuni maijaho ikaꞌinaꞌe vejara Ea irahipo Varapa Tamanijaho paꞌajohe ꞌee uneunecha mahoꞌo kaꞌene puka vajakino vejajijaꞌe pahene vejujija siripavara ꞌiamana. \v 11 ꞌUnama kaꞌene samaaꞌe rehunijaho ikena Ea pina varapijara veje Godoni unaꞌi ariraꞌe rehuna pana. Ijihuni maijaho ikaꞌinaꞌe vejara Ea aririjaho Huni nimairoa ꞌahijino hihuna ꞌúmana. \v 12 ꞌEnakaꞌivo Varapa Tamanijaho nimairoa vaja parena roana. ꞌEnakaivo aniꞌinijaho ikaꞌinaꞌe vejara Ea irara ijihi venujaho hu ijihuni toi hinuna ꞌúmana. \v 13 ꞌEnavo Kerisora Varapa Tamani jihuni vaji siripumajaho siriruma ꞌekuana. Ijihuni maijaho varapijara siripuma jihuni eha ijaho Hura apenana. Ijihuni maijaho ikaꞌinaꞌe vejara \q1 Ea irahipo icha ꞌahi ꞌaninamiume kurinamie navujija siripavara ꞌúmana. \p \v 14 ꞌEne Jesu Keriso oni vaji Jenitarua merajihiꞌina nikwinuꞌina kaꞌene Eparahami merajahajino merajihuna. ꞌEne pu nimaa rojajihunaꞌe Godoni ꞌAvena kaꞌene nahama ꞌwaramajaho apehuna. \s1 Varapa ꞌEe Nahama ꞌWaramajina \p \v 15 Vwehu nune uneunecha kaꞌene naꞌia mapoka vejiꞌi hijujino manura vejiꞌi ꞌwaravu. Emaapo ꞌwame nimaa vejajija vea kaꞌene ijara roe nimaaꞌe renujaho ei pini ijí ani ranahuna pane ꞌee ꞌunama ꞌahoꞌa huri vehuna areri pana. \v 16 ꞌEne ikaho Eparahamiho ꞌee huni ꞌIniji nahama ꞌwaramana. Hu ꞌina mapokaꞌe rone ꞌwarahuna pana kaivo Hu Ea kwinu rone ꞌwaramana. Ijaho Keriso rone ꞌwaramana. \v 17 Na ꞌunama ike ꞌwaraꞌi ꞌahiuꞌe ꞌwaravu. Varapa Tamana kaꞌene juara mapoka mapoka (430) paꞌareꞌeme mihajaho pavejume Godira nimako nimaa venajaho pataurumana. Hu ijí tauruꞌipisa Hura nahama ꞌwaramaji ꞌejaꞌa. \v 18 ꞌEnajihunaꞌe aachijaho varapiji ꞌajohareje ꞌekahunaꞌe reꞌamajaho iviꞌa nahama ꞌwaravaji venareje ꞌekahuna paꞌanaꞌe rehuna. ꞌEnakaivo Godira nahama ꞌwaramani ꞌunamijino Eparahami aachia vajahana. \v 19 ꞌEnakaivo vu irakijihunaꞌe varapijaho múhane? Varapiji múhajihuni maijaho emaapo puni siseiji kiꞌavarono múhana. ꞌEnakaivo varapakaho onaꞌojiꞌinapo apena roe emaa ꞌee Godiho ea kaꞌene riramoꞌoi hinuji mahakame varapa huni ꞌunamijino vejiꞌi hiꞌeje ijí ꞌina kaꞌene nahama ꞌwaravajara roajino paꞌarenana. \v 20 ꞌEnakaꞌivo ea kaꞌene rira muꞌoijaho ea ronu kwinu rejiꞌina pana kaivo Godira Eparahami nahama ꞌwaraꞌi venajaho Hu rira muꞌoi ea paꞌa Huhusu ꞌwaramana. \s1 Varapa Huni Maijina \p \v 21 ꞌEnajihunaꞌe ꞌú varapijiꞌo nahama ꞌwarumajiꞌo ajikaravu raka? Nihoꞌo pana. ꞌEnakaivo varapa kaꞌene múhajara hia maa múhunaꞌe reꞌipisa varapijara reje nú arira rejaꞌa. \v 22 ꞌEnakaꞌivo Godoni irijara ꞌwarumajaho ea mahoꞌo sisea huni hari hiju. ꞌEnajihunaꞌe ea irahipo Jesu Keriso nimaa roꞌavajaho pu raka kaꞌene nahama ꞌwaravajaho apehuna. \v 23 ꞌEnakaivo nimaa roijaho ijiꞌa roꞌamarono nú varapi jihuni harura hari hijara. Nimairoa kaꞌene túnaꞌi roe samaaꞌe reje kahuni ꞌunamiji kuturúhume hijara. \v 24 ꞌEnajihunaꞌe Varapijara núni najuhiꞌinaꞌe rene aheruma roe Kerisora roajino ꞌeꞌunana. ꞌEjume nú nimaa rojajihunaꞌe nú venume ariraꞌe rejara. \v 25 ꞌEnakaivo nimaa rojujaho niroajihunaꞌe nú iviamaa varapa najuhiꞌini jihuni hara pahiju. \v 26 Ijihuni maijaho ja iviamaa Jesu Keriso oni vajijino nimai rojajihunaꞌe ja mahoꞌo Godoni harihijaꞌe rejara. \v 27 Ja ea mahoꞌo kaꞌene Keriso oni vaji samaume ꞌurijajija Kerisora ateha punaꞌi samahana. \v 28 ꞌEnajihunaꞌe ja Jua ꞌaho Kuriki ꞌee pwea ho pwea pana ꞌee napara ho parua ja ijá mahoꞌo Jesu Keriso oni vajijino nikwisuꞌina. \v 29 ꞌEne Keriso onaꞌe rejaraꞌe reꞌavajaho ja Eparahami oni harihija. ꞌEne aachia kaꞌene nahama ꞌwaramajaho iviꞌa jonaꞌe renana. \c 4 \p \v 1 Na iviamaa ja ꞌwaravu Omahi kwamajaho hariahi omahoni aachia mapokijaho ꞌekahuna. ꞌEne ijí hariaha kajaho areri uneunecha mapoka ꞌajohiꞌina parehuna kaivo vea kaꞌene hu emakina reꞌamajiano hu ꞌekahuna. ꞌEjuꞌe hariaha kajaho areri pwea saꞌina rena hinu. \v 2 ꞌEnakaꞌivo hu ea kaꞌene huaꞌe ꞌajohau jihipuni hari hine ꞌee ijipo aachiꞌa kajija ꞌajoha vaꞌu vaꞌo omahi vea kaꞌene ranamaji apeꞌejuꞌe ijiꞌa ꞌekuna. \v 3 ꞌEnaꞌomo nú sesamaaꞌe hijajaho nú mweꞌa ikehuni icháꞌini jihuni harurijara unúnamúume ijihuni hari hijara. \v 4 ꞌEnakaꞌivo vea nimaiji roa apejumakaviꞌi Godi Huni Hariha ranavume roe varapa tamana vajijino napari nahenana. \v 5 ꞌEjakame Hura tamani jihuni hari ea kaꞌene hijujija kúꞌo nú ꞌimene ꞌeke piruve Huni harihija nimaaꞌe reꞌavarono avanana. \v 6 ꞌEne ijihunaꞌe ja Huni harihijaꞌomo Godira Huni Harihijihuni ꞌAvena ranavume núni oja vaji roana. ꞌEne Amo Amo ꞌumenuna. \v 7 Ijihuni hahi ja pwea pana kaivo Huni harihijaꞌe rejara. A Godoni harihaꞌomo Godoni vaji aachiꞌa ꞌekahuna. \s1 Porura Karesia Ora Vwihaniajina \p \v 8 ꞌEnavo nú nitama Godi pahene pakavari veijaho nú mweꞌa ikehuni godi iraꞌati jihipuni hari pwea rene hijara. \v 9 ꞌEnakaꞌivo ja iviamaa roe Godi hena kavuꞌe vu ikaꞌinaꞌe ꞌwarahuna Godiho ja hena kimu kaivo irakijihunaꞌe ja kúꞌo ꞌunama vaꞌe uneunecha maa paꞌana kaꞌene sisei jihipunaꞌa vaꞌo ꞌee ijihipuni pwea kúꞌo ꞌunama rehuna ura renao? \v 10 Ja vea masapa juara ꞌee vea vutua kwinu kwino puni veijihi hine akuma ꞌararihiu. \v 11 Na jonijihunaꞌe juvu. ꞌEne nara kaukara kaꞌene jonijihunaꞌe vejujaho maa paꞌana vejutaꞌe roe renu. \v 12 Vwehu nune na ja jarirame ꞌwaravukúne ro naaꞌinaꞌe reꞌavara. Ijihuni maijaho na varapa tamanijaho niareꞌi kaivo roe jaaꞌinaꞌe rejuta. ꞌEne ja na marakuꞌa pasiseꞌi ꞌahiara. \v 13 ꞌEnakaivo ja nihena kivajaꞌinaꞌe na vuꞌa amura kaꞌene najahujaho haha vaja atami ꞌuniriꞌeme ꞌwaravuta. \v 14 ꞌEne nuni haha vaji atamijaho jonunaꞌa ahija renana vo ja na papataarorihare ꞌee pasenamana kaivo ja na areri Godi oni ꞌona ojiꞌina ꞌekau jaꞌinaꞌe apeniara ꞌee Jesu Kerisora Ori roakame apeꞌava jaꞌinaꞌe apeniara. \v 15 Ja marako merajiha paranajaho ichihune? Na ijá roju Ja areri ijaꞌina vehuna reꞌipisa joni niakuha jahene vajihaꞌa. \v 16 Na nimai ijí rone ꞌwaravu jihunaꞌe na iviꞌa joni naka rejuta raka? \v 17 Iraꞌata najahiꞌinijija pu ura rena paraꞌejuꞌe ja saravu. ꞌEnakaivo pu mamaaꞌe veꞌirono sarahuna pana kaivo pu ja tanuꞌurihe ja nuna paroꞌavarono avaju. ꞌEjakame ja puni ura ijaꞌinaꞌe veꞌavarono avaju. \v 18 ꞌEnakaivo mamaijaho naꞌia mapokaꞌe ura rena paraꞌeje kaukara veꞌavara. ꞌEne nara ijine ja puꞌúmo hiꞌeje vehunaru pana vo naꞌia mapokaꞌe veꞌavara. \v 19 Sesahu nune na kúꞌo hejujaho hariha naheꞌirono haha kaꞌene hejujaꞌinaꞌe heju. ꞌEꞌeje Kerisoho joni vaja areri rena parahuna. \v 20 ꞌEnakaivo na ura ja puꞌúmo ijí hihuna ura reniu. ꞌEne jara icháꞌina kaꞌene hine ꞌee vejuji hejujaho na ira icháꞌinaꞌe ꞌwarahunijaho puruva retiu. \s1 Hekaꞌo Sera Puni Mina Vejiꞌi ꞌWarumajina \p \v 21 Ijinakúne ja ea kaꞌene Varapa Tamanahuni hari hihuna ura renaujija ꞌwariva hejuma. Ja Varapa Tamani jihuni ira hene vejura raka? \v 22 Ijihuni maijaho Godi oni ira vaji ijaꞌinaꞌe vejara. Eparahamiho harihwaha noꞌoheꞌinaꞌomo pina pwea naparijara nahejume ꞌee pina huni napara maijara nahenana. \v 23 ꞌEne pwea naparijara hariha kaꞌene nahenajaho haha huni ura ijino nahenana kaivo napara maijara nahenajaho ꞌunama kaꞌene nahama ꞌwarama jihunijino nahenana. \v 24 Ikeja areri haa saꞌina. Ijihuni maijaho napara ikeja tamana noꞌo kaꞌene ꞌwame nimaa vetiaravajina. ꞌEne pina huriꞌa kaꞌene Sainai rena roe sisemaa kaꞌene nahenajaho pu pwearu rehunaꞌe nahenanaꞌomo ijaho Hekana. \v 25 ꞌEnaꞌomo ikehuni maijaho Hekaho Sainai huriꞌa kaꞌene Arepia vaji naminujina ꞌee ijaho areri Jerusaremi kaꞌene iviamaa namujina. ꞌEnaꞌomo pu sesahwa puꞌúmo pwea rena hiju. \v 26 ꞌEnakaivo Seraho Jerusaremi kaꞌene ichutoi namujina. ꞌEnaꞌomo hu varapa huni hara pahinu. Hu núni oha. \v 27 ꞌEnaꞌomo Godi oni ira vaji ijaꞌinaꞌe vejara. \q1 Napara kaꞌene amuja pavejiꞌinijija temarasaha. ꞌEne ja hariha panahene haha hejujihunaꞌe mwasiriha. Ijihuni maijaho napara kaꞌene temuka apejiꞌini jihuni sesamaijija mapoka kaivo parua rukini jihunijaho mapoka pana ꞌúmana. \p \v 28 ꞌEnaꞌomo vwehu núne ja Aisiki vareꞌina kaꞌene nahama ꞌwaramani sesamaijihina. \v 29 ꞌEnakaivo vea kajino hariha kaꞌene haha huni ꞌunamijino nahejajara Godoni ꞌAvenijara ꞌwaraꞌeme nahejajaho siseꞌi ꞌahaa rurahana. ꞌEnaꞌomo iviamaa ijaꞌinaꞌe renu. \v 30 ꞌEnakaꞌivo Godoni irijaho icháꞌinaꞌe ꞌwaramane? Ikaꞌinaꞌe ꞌwaramana. Napara kaꞌene pweijaho noꞌo hariaheꞌi irechamie vaꞌava. Ijihuni maijaho pweijihuni harihijaho hariha pina kaꞌene napara nimai jihuni aachijija paꞌekahuna ꞌwamana. \v 31 ꞌEnaꞌomo vwehu nune nú napara kaꞌene pweijihuni sesamaa pana kaivo napara kaꞌene nimai jihuni sesamaa. \c 5 \s1 Matauhuniji ꞌAjohiꞌi ꞌAvena Vaji Ohunijina \p \v 1 Nú ꞌahijaho unenuꞌa ꞌahopuni harura hara pahihuni jihunaꞌe Kerisoho nú venume hanasinaꞌe rejara. ꞌEnakúne majamano kisinaꞌe rene namina vaꞌavara kaivo kúꞌo pwea rene harura hari hijujaꞌinaꞌe pareꞌavara. \v 2 Heha! Na Porura ja ꞌwaravu. Ja sisa ꞌuhuaꞌavajaho Kerisoho jonunaꞌa maa paꞌanaꞌe rehuna. \v 3 Na kúꞌo ꞌwaravu. Ea irara sisa ꞌuhuujaho hu tamana mahoꞌo ꞌararihihuni harura hari hinu. \v 4 ꞌEnakaivo ja tamanijara venae arira rehunaꞌe saraꞌavajaho ja maiji vwihaniujaho ja niarihume paranana. ꞌEne Kerisoho jonunaꞌa ꞌuhuusahana. \v 5 Ijihuni maijaho nú ꞌAvena vaja ꞌee nimairoa vajijino ariramaiji nimaa rojiꞌi ꞌajaha hiju. \v 6 Ijihuni maijaho Jesu Keriso oni vajijaho sisa ꞌuhuahiꞌina ho paꞌuhuahiꞌinijaho natohwa pana kaivo nimaa rone oja ꞌekaravujara natohwijahuna. \v 7 Ja nimamaaꞌe vejara vo irara tanuꞌurihuꞌe nimaijaho pavejo? \v 8 Ike iraka kaꞌene venauꞌe ja panimaa vejujaho Godi kaꞌene ja ꞌumena jihunaꞌi rena rohuna pana. \v 9 ꞌEnakaꞌivo isitia maꞌuꞌua vo ijara vejuꞌe harava emarena ꞌurinuna. \v 10 ꞌEne na Natohwi jihuni vaji nimaa vetiujaho ja vwiha ꞌahoꞌa karaa ani paꞌekahuna. ꞌEnakaivo ea kaꞌene joni vwiha vejuꞌe puruva retiujaho hu ea irara avamajaho hu maiꞌo huni eha apehuna. \v 11 ꞌEnakaivo vwehu nune na sisa ꞌuhuahuji rone majaa najahujaho irakijihunaꞌe Jua na majaa ruariho? Ijaꞌinaꞌe reꞌamajaho korosi jihuni vuꞌa kaꞌene rone ꞌwavujaho areve parahuna. \v 12 Maijaho ea kaꞌene ja ruarahujija sisa ꞌee maijiꞌi mahoꞌo ꞌuhuahe paareꞌipisa mamaa vejaꞌa. \v 13 Vwehu nune ijihuni maijaho ja unenuꞌu ꞌahopuni harura hari pahihuni jihunaꞌe iji pijihana. ꞌEnakúne hanasina kaꞌene jara apejujaho paveje hahijihuni ura ijaho paveꞌavara. ꞌEnakaivo oja ꞌekaravuri vajijino niꞌajaravara. \v 14 Ijihuni maijaho varapa mapokijaho roe ira kwinuꞌwi ikehuni vaji ahume ꞌwaramana. Ja joni haha oja mihujaꞌinaꞌe ea kaꞌene joni rori hijujija oja miꞌavara. \v 15 ꞌEnakaivo ja kari mwatume iki mwatume ꞌee pijaꞌoꞌaraviꞌi hiꞌavajaho hami ꞌajoꞌaravara vejuroꞌi ja mahoꞌo iꞌisúmahe paꞌareꞌejakúne oja maꞌaraꞌavara. \s1 Godoni ꞌAvena ꞌEe Emahuni Karaijina \p \v 16 ꞌEne na ijá ꞌiavu ꞌAvena vaji hina onareje hahijihuni ura ijija paveꞌavara. \v 17 Ijihuni maijaho hahijihuni ura ijija ꞌAveni jihuni ura ijiꞌo ninakaramuna ꞌee ꞌAveni jihuni ura ijiꞌo hahijihuni ura kwino parena namuna. ꞌEne pu noꞌo ninakaravu jihunaꞌe ja iraka kaꞌene ura renaujija pavejura. \v 18 ꞌEnakaivo ja ꞌAvenijara uranie vaꞌamajaho ja tamana huni harura hara pahiju. \v 19 ꞌEnaꞌomo hahijara ura rejuꞌe miꞌimiꞌimujaho ikena. ꞌUasa vejujine hurecharavujine ꞌee hahijara itumujihi vejujina. \v 20 ꞌEne godi iraꞌataꞌe oja mihura ꞌee masiharame ꞌee sena vitiꞌarame ꞌee uraꞌarame ea ꞌahopuni ruha ho kukua kime ajiname ꞌee matatasu vene ꞌee ranaꞌarame ꞌee ahaarame ꞌee ituha ꞌoiꞌoi remaravura. \v 21 ꞌEne itunume ꞌee toa sisea ine nanamie ꞌee ruasarame ꞌee uneunecha ikaꞌina kaꞌene na niꞌwaravu jaꞌinaꞌe ꞌwaravu. Ea kaꞌene uneunecha sisea ikihi vejujija Godoni ara kaꞌene Hura Kiniaꞌe rena hinuni kwaa ijaho areri pavahuna. \v 22 ꞌEnakaivo ꞌAveni jihuni ꞌinijija ikena. Oja ꞌekaravujine ꞌee mariꞌuvujine matauma hijujine ꞌee chochumano hijujine ꞌee swasina rejujine ꞌee mamaa vejujine ꞌee pauchaꞌasahiꞌi vena ihajinanavujina. \v 23 Vivinui hijiꞌine ꞌee ꞌajoꞌaravujine uneunecha ikaꞌinijija varapa paꞌana. \v 24 ꞌEnaꞌomo iviamaa ea kaꞌene Kerisounaꞌe rejajija pu hahijara itumuna ꞌee ura rena paranujija nikorosia ꞌahi ꞌaniara. \v 25 ꞌEne nú Godoni ꞌAvena vaji hijura reꞌavajaho roe ijí Godoni ꞌAvena vaja kajino ꞌurahoja. \v 26 ꞌEnakúne roe nú pakehi kehi one ꞌee ea sivia ꞌwaravujija areme ꞌee ea ꞌahopuni ruha ꞌeka kaꞌirono itunavujija areva. \c 6 \s1 Ea ꞌAhoꞌa Niꞌajihe Puni Ahija ꞌEkahuni Vuꞌijina \p \v 1 Vwehu nune ei pini sisei vaji oja kaꞌavajaho ja ea kaꞌene ni ꞌAveni vaji emakinaꞌe rejajipo vaꞌe masuanu niꞌajahe ꞌuriꞌamana. ꞌEnakaivo ojono hami ꞌajoꞌaraꞌavara vejuroꞌi ja ꞌuꞌo ijaꞌinaꞌe vena veꞌejakúna. \v 2 Keriso oni tamaniji venareje ea ꞌahopuni ahija niꞌajihe ꞌuriꞌavara. \v 3 Ea irara vwihajuꞌe hu ea pina niꞌina ronujaho hu ori pisivaramuna. Hu nihoꞌo maa paꞌana. \v 4 ꞌEnakaivo veje ea kwinu kwino huni kara ijija ori piuharaꞌamana. ꞌEnareje ijiꞌa ijara rejakame hu ori kehi kehi ohuna kaivo ea ꞌahopuni jihunaꞌe pajarikaꞌe rene ohuna. \v 5 Ijihuni maijaho ea kwinu kwino puni ahija ori tapahuna. \v 6 ꞌEne veje ea kaꞌene ira najaꞌeme henajara ea kaꞌene hu nahajaho uneunecha mamaijija hu huꞌúmo vajúsaraꞌamana. \v 7 ꞌEne ja papisivarame Godi sivaaꞌava. Ijihuni maijaho ea irara hu uné raka uja ꞌonujija hu uneka kajihi jahene ꞌekuna. \v 8 Ijihuni maijaho ea irara huni hahijihuni ꞌunami jaꞌinaꞌe hinujaho haha huni ꞌunamijino sisea piunihuna. ꞌEnakaivo ea irara ꞌAvena huni ꞌunamijino ꞌina ꞌonujaho hu ꞌAvena vajijino majama hihuna apehuna. \v 9 Roe nú mamaiji vehunijaho pauchaꞌasaꞌavara. Ijihuni maijaho vea nimaa ro apeꞌeje a pasenaꞌeje veꞌamajaho ijihuni eha apehuna. \v 10 ꞌEnakúne nú vea mamaa apeꞌavajaho roe nú ea mahoꞌo punaꞌi hami veꞌavara vo marakuꞌa ea kaꞌene nimaa rojiꞌini jihipunaꞌi hami veꞌavara. \s1 Túchamaa Jujuvuꞌa ꞌWarame ꞌAjoramajina \p \v 11 Asura oma mamaꞌina kaꞌene nara nuni ijijino vejujija kiꞌavara. \v 12 Ea kaꞌene haha kehunijino taꞌarorahuni jihunaꞌe ura renaukame ja sisa ꞌuhuhunaꞌe ꞌejahiu. Ijihuni maijaho Keriso oni korosi jihunaꞌe pasiseꞌi ꞌahiꞌavarono avaju. \v 13 Ijihuni maijaho ea kaꞌene sisa ꞌuhuahiꞌinijija tamana ꞌuꞌo paakuavura. ꞌEnakaivo pu mají ja sisa ꞌuhuꞌavarono ura renau. ꞌEjakame joni hahijihunaꞌe kehi kehi oꞌirono avaju. \v 14 ꞌEnakaivo ꞌunama ijaꞌinijaho na pakehi kehi oꞌiꞌahiu. ꞌEnavo núni Natohwa Jesu Keriso oni korosi jihunaꞌe ijiru mariꞌuviꞌi ojura. ꞌEne nuni ura kaꞌene mweꞌa ikehunijaho korosi ꞌahi ꞌanaume paranana ꞌee mweꞌa kehuni ura kaꞌene nuni vaji navajija ꞌuꞌo korosi ꞌahi ꞌanaume paꞌarenana. \v 15 ꞌEnaꞌomo sisa ꞌuhuahura ho sisa paꞌuhuaꞌujaho unenuꞌu pina pana kaivo ea maiuꞌinaꞌe rejujara niꞌimaꞌurijahuna. \v 16 ꞌEne ea kaꞌene ꞌunama maiuꞌina ꞌararihaꞌi oꞌavajaho matauviꞌina ꞌee numiravujaho puni toine ꞌee Godoni Isureri ꞌahina. \v 17 Iviamai iki rene iki kaha ijaho ja ea pina varapa ꞌahoꞌa nununaa paveꞌavara. Ijihuni maijaho Jesuni jihunaꞌe na siseꞌi ꞌahiari matana ꞌavena nuni haha ꞌaha navu. \v 18 Vwehu nune núni Natohwa Jesu Keriso oni maiji vwihanúꞌinijaho joni ꞌavenijihi puꞌúmuna. Ameni.