\id 2CO - Ese (Managalasi) NT [mcq] -Papua New Guinea 1999 (web version -2014) \h 2 Koritia \toc1 2 Koritia \toc2 2 Koritia \toc3 2 Ko \mt1 2 Koritia \c 1 \s1 Vuꞌa Anejijina \p \v 1 Na Porura Keriso oni apasorua Godira Huni ura ijino iji pijihana. ꞌEne Timoti kaꞌene núni vweijiꞌo Godoni sosia mahoꞌo kaꞌene Korinitiai namuna ꞌee nimaa rojiꞌina mahoꞌo kaꞌene Akea vaji hijujihi punaꞌe veju. \v 2 Maiji vwihaniujiꞌo matauviꞌina kaꞌene Godi núni Oma ꞌee Natohwa Jesu Keriso unaꞌi rena roujaho ja puꞌúmuna. \s1 Porura Godi Teimani ꞌWamajina \p \v 3 ꞌEne Godi Amo kaꞌene núni Natohwa Jesu Keriso oni Oma. ꞌEne Amo kaꞌene numiruviꞌina ꞌee Godi kaꞌene vejuꞌe haha sonahiꞌiniji taꞌaroha. \v 4 Núra ahija ꞌee varapa piunivujaho Hura nú mahoꞌo venuꞌe oja sonahúuna. ꞌEjuraꞌomo vu núra areri ea kaꞌene ahija ꞌee varapa ijaꞌinaꞌe piuniꞌavajaho Godira nú oja kaꞌene vejume sonahúa jaꞌinaꞌe nú veje pu ꞌuꞌo oja sonahihuna. \v 5 Ijihuni maijaho areri Kerisora haha kaꞌene hiama jaꞌinaꞌe núni vajakaho mapokaꞌe ijaꞌinaꞌe renujihunaꞌe nú ꞌuꞌo Keriso oni vaji haha niꞌimaꞌuraꞌe sonahúhuna. \v 6 ꞌEnakaivo nú ahija ꞌee varapa piunivujaho ijara rejuꞌe ja hami hene ꞌee ijara niꞌajihuna. ꞌEne nú sonahúujara rejuꞌe ja sonahiu. ꞌEjakame ijaho ja masuani ajuarasahe ahija nikwisuꞌina kaꞌene núra siseisei hijujaho kirasahe vahuna. \v 7 Núni vwiha vajijaho joni nimaa roijaho nianesinaꞌe rejara. ꞌEne nú hena kivujaho ja nú puꞌúmo ahume sisei hijujihunaꞌe ja nú puꞌúmo hami hihuna. \v 8 Ijihunaꞌe vwehije nú jara pahene pavwihahuni jihunaꞌe ꞌwaravu. Esia vaji sisea ahija icháꞌinaꞌe núni ꞌahi roajaho nú nihoꞌo ahija niꞌimaꞌura vaji aruvara ꞌee núni harurijiꞌi areri parenana. ꞌEjume núni vwiha ijaho núni hia niroe paraju rojara. \v 9 Nú nimaaꞌe nikwamasahuniji núni vajakino irechamúe hijujihunaꞌe nú onúno panimaa vetiꞌarahuna kaivo Godi kaꞌene ea venaue ꞌurijuji nimaa vetihuna. \v 10 Hura ahija niꞌimaꞌura kaꞌene kwamasahuni vajijaho niꞌajúhe ꞌekue karaa ruvaꞌuana. ꞌEne Hura niꞌajúhuna. Nú Huni toi núni nimaa roijaho ranavuraꞌomo Hu majaa niꞌajúhe vahuna. \v 11 ꞌEne ja ꞌuꞌo niꞌajúhe núni siporua ꞌonuhu. ꞌEne ea mapokijihi siporua eha vene núnunaꞌi mamaa kaꞌene venajihunaꞌe teimani ꞌwaꞌavara. \s1 Porura Amairiarama Aremajihuni Vuꞌa \p \v 12 Ijihunaꞌe núra teamanumujaho ikena. Núni vwiha ijara ꞌwarumujara nú Godoni maiji vwihaniiꞌina vajijino mweꞌa ikehuni vaja ꞌee jonunaꞌa kara mamaa vejara. Nú akuavare Godi ura renuni ꞌunamijino nimaa nimaiji vejara kaivo mweꞌa kehuni vwiha ijihunijaho pana. \v 13 ꞌEne nú uneunecha ꞌahoꞌa aniꞌina paveju kaivo ike jara tahe hejukeruna. ꞌEnajihunaꞌe na nimaaꞌe vejujaho ja ijihuni maijaho hena vaꞌe urisahuna. \v 14 Jara areri pwinanaꞌa hena kúvajaꞌinaꞌe nú joni maijihunaꞌe nú núni Natohwa Jesuni veijaho mariꞌuve ja ꞌuꞌo núnijihunaꞌe mariꞌuhuna. \v 15 ꞌEne ike nimaa vejuri vajakino jaꞌe ꞌaha noꞌoheꞌi merajiꞌamarono na ura nunijaho nimako joni vuꞌi ꞌahiana. \v 16 Ijaho na Masatonia vaꞌiro vaꞌujino vuhuna. ꞌEꞌiraꞌomo kúꞌo Masatonia rena rouji vuhuna. ꞌEne jara ijiꞌa niꞌajihe ranamie Jutia vahuna. \v 17 Ijihuni maijaho na ike ura vuꞌi vwihajuta kaꞌene arevujaho na majikari arevuta raka? ꞌÚ nuni vwiha ijija na haha huni vwiha ijino vwihane ꞌee nara iꞌa ꞌivujija pana ꞌiame avajura raka? \v 18 ꞌEnakaivo areri Godi pauchaviꞌini jaꞌinaꞌe núni vuꞌijaho iꞌa ꞌiavujaho iꞌa ꞌee pana ꞌiavujaho pana. \v 19 Ijihuni maijaho Godi oni Hariha Jesu Keriso rone joni vaja kajino núrane ꞌee Siruvenasine ꞌee Timotine ijá najahajaho iꞌa ꞌiavujaho iꞌa ꞌee pana ꞌiavujaho pana kaivo Huni vajijaho iꞌa. \v 20 Ijihunaꞌe Godira nahama ꞌwaramajija mapoke ꞌee icharu navu ijija Huni vaji nimaa. Ijihunaꞌe Huni vaji Ameni ꞌwavujaho Godi taꞌarohe ꞌwavu. \v 21 ꞌEnakaivo Godira nú ja puꞌúmo Keriso oni vaji venume kisinaꞌe rene ꞌee merajúhana. \v 22 ꞌEne Hura nú ꞌuꞌo Hunaꞌe nimaa venarena areri ꞌAvenijaho núni oja vaji tatuaꞌe vene múhana. \v 23 ꞌEne Godira nuni ojijaho kame nimaaꞌe vetiꞌejuꞌe ikaho ꞌwaravu. Na Koriniti pavuꞌujihuni maijaho na joni huraꞌe vene makimarejo ijihunaꞌe pavuꞌuta. \v 24 Nú joni nimaa roijihuni natohwa rene ꞌajoahuna pana kaivo joni temari jihunaꞌe ja puꞌúmo ahume kaukara vejiꞌina. Ijihuni maijaho joni nimairoa vajijaho ja kikisimaꞌuraꞌe rene namiju. \c 2 \p \v 1 ꞌEne núra pavuhuna vwihaja jihuni maijaho nara kiꞌirono vuꞌu kara reje ja kúꞌo temukahunijaho na ura pareniana. \v 2 Ijihunaꞌe na veje ja temukaꞌamajaho vu irara na venie teamaniꞌena? Ijaho ea kaꞌene nara vejume temuma paranajara. \v 3 Ike uneka kehuni hahi na joni asura vejuta. ꞌEne vejuroꞌi vea kaꞌene na vuꞌujaho ea kaꞌene na venie teamanihunijija paveje na temukiꞌavarono avajuta. Ijihuni maijaho na ja mahoꞌo nimaa vetiu jihunaꞌe nuni temarijaho ja mahoꞌo joni temaraꞌe rehuna. \v 4 Ijihunaꞌe haha ꞌee oja niꞌimaꞌuraꞌe hejuta vajijino na nituꞌijiꞌi joni pasia vejuta. Na ja venae temukaꞌavarono vehuna pana kaivo nara oja icháꞌina kaꞌene ja mihuji hena kaꞌavarono vejuta. \s1 Ea Kaꞌene Siseꞌi ꞌAhúuji Vwihania Arehuni Vuꞌa \p \v 5 ꞌEnakaivo ei pini veje ja temukaꞌamajaho hu pavejuꞌe na temukimu. ꞌEne ike temukakaho jonijihunaꞌe na ikehuni toa vuꞌa niꞌina paꞌwarahuna. \v 6 ꞌEne eha icháꞌina kaꞌene ea mapokijipo hu mahajara ni arerina. \v 7 ꞌEnakúne ja unenu pina aniꞌina paveha vo ma vwihane areme ꞌee veje oja sonahiꞌamana. ꞌEne vejuroꞌi ea ijá kajaho temuki nihoꞌo rarena parajakame huaꞌe kúꞌo niꞌajahe marahuna areri parehuna. \v 8 Ijihunaꞌe na ja jarirame ꞌwaravu. Jara oja kaꞌene hu majaa mahujaho naꞌavara. \v 9 ꞌEne ꞌuꞌo ja uneunecha mahoꞌo areri hene vejiꞌiniji vene kiꞌi ꞌahiume na joni asura vejuta. \v 10 ꞌEne ja ea irá uné raka hunaꞌe vwihane areꞌavajaho na ꞌuꞌo pu vwihanie arehuna. Na nimaaꞌe vwihanie arevu jihuni maijaho na nimaa joni hahijihunaꞌe Keriso oni unaꞌi avajuta. \v 11 ꞌEne nú ijaꞌinaꞌe vejakame Setaniho núnunaꞌi vehuna ija paꞌareꞌamana. Ijihuni maijaho hura iraꞌata kaꞌene pisimisamuni ꞌunamijaho nú maiꞌo papuruva retúu. \s1 Porura Toroasi Vaji Oja Hejiꞌi Hinajina \p \v 12 ꞌEnaꞌomo vea kaꞌene Keriso oni vuꞌa maa maiuꞌini jihunaꞌe Toroasi roujaho Natohwi jihuni vaji nuni vwicha jaraana. \v 13 ꞌEne na maiꞌo Taitasi kaꞌene nuni vweijaho papiuname nuni oja maiꞌo paarihe asuma namana. ꞌEjuꞌe na pu irechamiꞌi kaivo Masatonia vaꞌuta. \s1 Keriso Oni Vaji Asita Ranavajina \p \v 14 ꞌEnakaivo Godi teimani ꞌwavujaho Keriso oni vaji Hura naꞌia mapoka venue uneunecha asitaha paraju. ꞌEne nuni vaji Huni henaka mamaijaho kwaa ara mapokakino najahuꞌe pu areri amua maaꞌe ꞌuvujaꞌina. \v 15 Ijihuni maijaho nú Keriso oni vaji Godoni unaꞌi amua mamaaꞌe ꞌuvu. ꞌEnakaivo ea kaꞌene nimaa rojiꞌina ꞌee panimaa rojiꞌina mahoꞌo amua kajaho urahuna. \v 16 Nú ea pihunaꞌijaho amua kaꞌene kwamasahuniji hunaꞌi rena rouꞌe kwamasahu jaꞌina. ꞌEne ea pihunaꞌijaho amua kaꞌene majama hihuniji hunaꞌi rena rouꞌe majama hihunijaꞌina renuna. Ea irara kaukara areri ijaꞌina veꞌena? \v 17 ꞌEne ea ꞌahopo vejujaꞌinaꞌe Godoni irijaho paapene monia vene oju. ꞌEnakaivo nú Godoni irijaho nimaa Keriso oni vaji ꞌwaravuꞌe Godi kaꞌene nú irechamúume roajihuni unaꞌi ꞌwaravu. \c 3 \s1 Vuꞌa Maiuꞌinijihuni Pwehija \p \v 1 ꞌÚ nú aneja vene kúꞌo nú ea irahijijaho rone ꞌwaraꞌeja? ꞌEne ꞌú ea ꞌahopo vejujaꞌinaꞌe asura vene nú ea irahijijaho rone ꞌwaraꞌeja? \v 2 Ja núni asura kaꞌene joni oja vaji vejara kaꞌene ea mahoꞌo hena kime tahujina. \v 3 Ja Keriso oni asura kaꞌene emaapo taꞌahunijina. Ike asura ikija ipua pavejara kaivo Godi kaꞌene maiꞌo hijiꞌini jihuni ꞌAveni muna ꞌaha pana kaivo emaapuni oja vaji vejuꞌe núra ꞌajoha hiju. \v 4 ꞌEne ijija Keriso oni vaji Godinaꞌi nimaa vena paraju. \v 5 Nú onúno areria pana. ꞌEne uneunecha núnunaꞌi rena rohuna pavwihaju kaivo nú areri renuhunijaho Godoni rena roana. \v 6 Hura ꞌuꞌo venume areri renúana. ꞌEjume areri vuꞌa maiuꞌina huni pwea rejara. ꞌEne asuri jihuna pana kaivo ꞌAveni jihunaꞌina. Ijihuni maijaho asurijara ꞌanie kwamasahuna kaivo ꞌAvenijara majama hihunijaho mihuna. \v 7 Ijí tamana kaꞌene muna ꞌahi vejara kaꞌene kwamasahunijaho hanajiꞌinijiꞌi roana. Ijara nihoꞌo Mosisi oni niura niꞌimaꞌura hanajumakame Isureri ora areri huni niura pakavara. ꞌEnakaivo ijí hanana kajaho pujaha parana vaꞌana. \v 8 ꞌÚ ꞌAveni jihuni kaukara ijaho pinana niꞌimaꞌura paꞌuriꞌena raka? \v 9 ꞌEne kaukara kaꞌene nú namuhunijaho mavarasaꞌinaꞌe reꞌamajaho iviꞌa vu kaukara maiuꞌina kaꞌene núaꞌe venume ariraꞌe rejajaho nihoꞌo maijihi ani mavarasaꞌi maa. \v 10 Ijihunaꞌe nimaaꞌe iraka kaꞌene mavarasaꞌinijaho iviamaa maa paꞌana. Ijihuni maijaho mamaa pina kaꞌene hananajara ijaho asima paranana. \v 11 ꞌEnajihunaꞌe ijí pujaha vaꞌajara nihoꞌo hanajiꞌinaꞌe renanaꞌe reꞌamajaho iviꞌa ike majama nama vahuna kara hananujara maraku orijaho asima paranana. \v 12 Nú ijaho nimaa rojujihunaꞌe nú harura vene kirasahiꞌi ꞌwaravura. \v 13 ꞌEne nú Mosisira venajaꞌina pana. Hu huni urania atehi tanuvuꞌe Isureri oni harihija ariraꞌe raka kaꞌene pujaha vaꞌujaho pakavara. \v 14 ꞌEnakaivo puni vwiha ijija tanume kisimaꞌura rena roe iviasi veakino usevu. Ijihuni maijaho pu vuꞌa sahasiji tahujaho ijí ateha kaꞌene urania vahinamia savu kajaho majaa paꞌekaru vaꞌejuꞌe navu. Ijihunaꞌe Keriso oni vaji ijija ꞌekaru vaꞌana. \v 15 ꞌEne nitama rene roe iviasi ꞌeꞌunujaho vea kaꞌene Mosisi oni tamaniji tahujaho atehi puni oja vahinamiuꞌe navura. \v 16 ꞌEnakaivo vea irakijino ea irara taꞌarohe Natohwi jihuni roujaho ijí ateha kaꞌene puni oja vahanamiuꞌe navu kajija ꞌeka ruvaꞌuꞌe paꞌarenu. \v 17 ꞌEne Natohwijaho ꞌAveni jihunaꞌe ichihachano Natohwi jihuni ꞌAvenijara hinujaho ijihi kajaho matauviꞌinijara namuna. \v 18 ꞌEnakaivo nú mahoꞌo núni Godi urania unenuꞌu ꞌahoꞌa pavahúnamúuꞌe navujihunaꞌe nú areri maneꞌaꞌe ahanihu jaꞌinaꞌe Natohwi jihuni hanajiꞌinijaho núni vaji majama ahanihuna. ꞌEne nú taꞌarohe Hu vareꞌinaꞌe rena apene ajima vaiꞌi nahuna. ꞌEne hahajiꞌina kajaho Natohwa kaꞌene ꞌAveni jihuni vaji rouna. \c 4 \s1 ꞌAvena Huni Kukua Mamaijaho Siꞌuara Vaji Navu \p \v 1 Ijihuni hahi nú kaukara ike apeja jihunaꞌe numiruviꞌinijaho apejara. ꞌEnakúne ja pakiꞌeje oja ajuarasahu roꞌava. \v 2 ꞌEnakaivo nú uneunecha kaꞌene hemijija junuhuni jihunaꞌe niarevara. ꞌEne nú ea papisimisame ꞌurahoju. ꞌEne Godoni irijaho unenu ꞌahoꞌa ijí puꞌúmo ahuviꞌi ꞌwarahuna pana kaivo nimaijino epuni unaꞌa vene ꞌee Godoni unaꞌa ꞌuꞌo ꞌwaravura. \v 3 ꞌEne nuni vuꞌa maiuꞌinakaho tanuve namunaꞌe reꞌamajaho ijaho ea kaꞌene paꞌarehuni jihipunaꞌa tanume namu. \v 4 Mweꞌa kehuni Godijara ea kaꞌene panimaa rojiꞌini jihipuni vwiha ijija tanuꞌurihuꞌe puruva retiu. ꞌEjuꞌe vuꞌa maa maiuꞌini jihuni hanajiꞌinijaho ꞌee Keriso oni mamaijaho pahena pakavu. Hu Godi arerina. \v 5 ꞌEne nú núni vuꞌa parone ꞌwaravu kaivo Jesu Keriso Hu Natohwiji rone ja ꞌwaravu. ꞌEne nú Jesu onijihunaꞌe joni pwea rejara. \v 6 Ijihunaꞌe Godira ijaꞌinaꞌe ꞌwaramana. Ira nututa vajijino hanahuna ꞌiamana. Ijaho Hura núni oja vaja vejuꞌe hanavuꞌe Godoni henaka ijihuni mamaijaho Keriso oni urania vaji kahuna. \v 7 ꞌEjuꞌe nú ike vuꞌa mamaakaho mweꞌa huni haha vajakino ranavuꞌe namu. ꞌEnajihunaꞌe harura natohwa kaꞌene areri mina pavehunijaho Godoni rena roana kahuna kaivo núna parene roana. \v 8 Nú nihoꞌo ꞌunama ani ani siseꞌi ꞌahúu kaivo nihoꞌo pamutua túa reju. Nú ꞌunama vahuna puruva renu kaivo nú maiꞌo paꞌarevu. \v 9 ꞌEne nú siseꞌi ꞌahúara kaivo papataaroruhura. ꞌEne ꞌanúume arihara kaivo paruruhume paꞌarejara. \v 10 ꞌEne naꞌia mapoka haha vaji siseisei hijujaho nú Jesura kwamajihuni pwinanaꞌe rene avaju. ꞌEjukame Jesu oni hia icháꞌinijaho ꞌuꞌo núni haha vaji najahuna. \v 11 Ijihuni hahi nú ea kaꞌene hijukija Jesuni jihunaꞌe kwaꞌavarono aheruma vaꞌu. ꞌEjakame Jesuni hiijaho ike haha kaꞌene kwamasahuni haha vajakino veje roe samaahirahuna. \v 12 ꞌEnaꞌomo nú kwamasahunijino hijukame majama hihunijaho joni vaji kaukara venu. \v 13 ꞌEnakaivo nú ꞌAvena nikwinuꞌina kaꞌene nimaa rojuji apejara. ꞌEne ikaꞌinaꞌe vene ꞌwaravara. Na nimaa rojujihunaꞌe ꞌwaravuta ꞌiamana. Nú ꞌuꞌo nimaa rojujihunaꞌe nú ꞌwaravu. \v 14 Ijihuni maijaho nú nihene kavu. Godi kaꞌene Natohwa Jesu vejume ꞌurinajara venuꞌe nú ꞌuꞌo ꞌurine Jesu puꞌúmo ahume Huni unaꞌi vahuna. \v 15 Ike uneunecha mahoꞌo ikija ja maranihuni jihunaꞌe veju. ꞌEne maiji vwihaniujaho rausahe vaꞌe ea mapoka puni vaꞌu. ꞌEnajihunaꞌe ea mapoka teimani ꞌwame ꞌee Godiho nihoꞌo mahoꞌo hura hara taꞌarohuna. \s1 Nimairoa Vajaru Hiꞌavara ꞌEe Uneunecha Maiꞌo Paꞌarehuna ꞌEe Uneunecha Majama Nahuni Vuꞌa \p \v 16 Ijihuni hahi oja vaja pasenuvuꞌe arevura kaivo núni hahakaho uhe matoha parane vaꞌu kaivo ꞌavena kaꞌene núni vaji hinujaho veku veku vejuꞌe maiuꞌinaꞌe renu. \v 17 ꞌEne ike ahija kaꞌene núra iviamaa maꞌuꞌumaa kaꞌene apejukihi ꞌeke temara niꞌimaꞌura kaꞌene núra majama apehunijiꞌi manura vehuna nihoꞌo areri pana. \v 18 Ijihunaꞌe nú núni nia uneunecha kaꞌene iviamaa navuꞌe kivujihi puni toa pairechavu kaivo uneunecha kaꞌene nú pakiviꞌinijihi puni toi irechavu. Ijihuni maijaho iraka kaꞌene iviamaa kivujija ꞌaha jora panama vahuna kaivo iraka kaꞌene pakivujipo majama nama vahuna. \c 5 \p \v 1 ꞌEne nú nihena kavu. Ike mweꞌi ara kaꞌene vejara kaꞌene núni sea kara tiraꞌusahe ariꞌamajaho nú ara Godinaꞌi namuji apehuna. Ijí ara kajaho ija pavejara kaivo ijí majama akúpa ꞌahi navu. \v 2 Ijihunaꞌe nimaaꞌe nú arakino hijujaho nú hahunaꞌe vejiꞌi hiju. ꞌEne ara kaꞌene akúpi ꞌahi namuji hihuna ura renúa paranu. \v 3 ꞌEnajihunaꞌe nú ꞌavena rene maiso paꞌurahohuna kaivo nú haha maiuꞌina sahuna. \v 4 Ijihunaꞌe nimaaꞌe nú haha ikehunikino hijuri vajakaho nú hahuna vene ꞌee ahija piunivu. Ijihuni maijaho nú haha paꞌana hihuna ura parenúu kaivo nú haha rukina rehuna ura renúu. ꞌEjakame ike kwamasahukaho majama hihunijara rarene parahuna. \v 5 ꞌEjume Godira ikehuni maijihunaꞌe nú venuana. ꞌEne Hu Huni ꞌAvenijaho tatuaꞌe vene múhana. \v 6 Ijihuni hahi nú naꞌia mapoka nimaa vene hena kavujaho nú haha vaji hiju vo Natohwijihi puꞌúmo maiꞌo pahiju. \v 7 ꞌEne nú nii kiviꞌi hine ojuri ꞌunamijaho pahiju kaivo nimaa roa ꞌahi hina oju. \v 8 ꞌEnakaivo nú ikaho nimaa roju. ꞌEne na ika ꞌwarahunaꞌe ura reniu na hahake ranaꞌujaho Natohwijiꞌi ari hiju. \v 9 ꞌEnajihunaꞌe núni ura ijaho nú maiꞌo hiꞌeja ho kwamasahuna kaivo nú veje Hu teamahuna. \v 10 Ijihunaꞌe nú ea mahoꞌo Keriso oni ꞌotua asúki ijihuni unaꞌi namihuna. ꞌEne nú ea kwinu kwinu núra hahijiꞌi hijari veijino icháꞌina kaꞌene mamaa ho sisea vejajaho eha areri ijaꞌinaꞌe apehuna. \s1 Jesu Keriso Oni Vaji Godi Puꞌúmo Napura Vehunijina \p \v 11 ꞌEnajihunaꞌe nú Natohwi jihuni hura vene emaapo nimaa roꞌavarono ꞌejahiu. ꞌEne núni kara icháꞌinijaho Godoni unaꞌa samaaꞌe renu ꞌee joni vwiha vajijaho núni kara ijaho samaaꞌe rejuꞌe ja kivu. \v 12 Nú kúꞌo paonuno taꞌarosarame ꞌwaravu kaivo ja vea mihe núnijihunaꞌe temarahuna. ꞌEne ea kaꞌene haha huhuni jihunaꞌe jarikaꞌe reꞌi kaivo oja vaja maa paꞌajija eha ꞌwarahuna amairiarahuna. \v 13 Nú húmata siseranuꞌamajaho nú Godoni jihunaꞌe avahuna. ꞌEnakaivo núni vwiha ariraꞌe naꞌavajaho ijaho jonijihunaꞌe avahuna. \v 14 Ijihunaꞌe Keriso oni oja mihujara nú ꞌajohujaho iviꞌa nú hena kavujaho Ea kwinu ea mahoꞌo punaꞌe kwamana reꞌamajaho ea mahoꞌo kwamasahara. \v 15 Hu ea mahoꞌo punijihunaꞌe kwamana. ꞌEjakame pu ea irahipo hiꞌavajaho punaru pahihuna kaivo Hunijihunaꞌe hihuna. Ijihuni maijaho Hu puni hahijihunaꞌe kwame ꞌurinana. \v 16 Ijihuni hahi iviamaa iki rene iki kahi ijaho ea haha huni ꞌunamijaho pakiꞌavara. Nú haha huni ꞌunamijino Kerisoho hena kavara kaivo nú kúꞌo ꞌunama ijaꞌinijaho pakavu. \v 17 ꞌEnajihunaꞌe ea irara Keriso oni vaji hiꞌamajaho hu ea maiuꞌinaꞌe rehuna. ꞌEne uneunecha sahasijaho nipaꞌarenana kaivo heha! Uneunecha maiuꞌinaru rejara. \v 18 ꞌEne iviamaa uneunecha ikija mahoꞌo Godoni rena roara. Hura Keriso oni vaji kúꞌo aheruma roe napura vetúana. ꞌEne kaukara kaꞌene ea aherama roe kúꞌo Huni napura rehunijaho múhana. \v 19 ꞌEnakaivo Godiho Keriso oni vaji ea kaꞌene mweꞌi hijukihi puꞌúmo kúꞌo napura venana. Hu puni siseijija kúꞌo pavwihaniana. ꞌEne Hu Ira kaꞌene ea aherame roe kúꞌo Huni napuraꞌe rehunijaho múhana. \v 20 ꞌEnajihunaꞌe nú Keriso oni iruhoa apene ꞌwaraviꞌina areri Godi núni vaji vuꞌa ꞌwaramu jihunaꞌe Keriso oni tinia apene jarirame ꞌwaravujaho Godoni napura kúꞌo reꞌavara. \v 21 ꞌEnajihunaꞌe Hu vejume Keriso kaꞌene sisea paꞌajaho sisea renana. ꞌEjakame nú Huni vaji Godoni unaꞌi arimaaꞌe reꞌavarono avanana. \c 6 \s1 Pura Kaukara Mamaa Kaꞌene Vejuji Rone Taꞌarohe ꞌWaravajina \p \v 1 Nú Godi puꞌúmo ahuma kaukara vejujihunaꞌe nú jarirame ꞌwaravujaho ja pakiꞌeje Godira maiji vwihaniajaho majikari apene tauꞌavara. \v 2 Ijihunaꞌe Hu ijá ꞌwaramana \q1 Vea nimaa nimaijino Na oni vuꞌa ataa apúsavura. ꞌEne maraniani veijino Na niꞌajahuta ꞌwamana. \p Heha! Iviamaakaho vea kaꞌene nimaa nimaijina. ꞌEne iviamaakaho maranahuni veijina ꞌiamana. \v 3 ꞌEne núra unenuꞌu pina veje ijara ahija rena nave emaapo kaukara kaꞌene núra vejuke namuhuna na ura pareniu. \v 4 ꞌEnakaivo uneunecha mapoka nú vejujara ea najahujaho nú areri Godoni kaukara pwea. ꞌEne vene kirasahura ꞌee varapa vaja ꞌee vea kisina vaja ꞌee haha hiana vaja ꞌee \v 5 nú hijúhura vaja ꞌee tipurai irechamúari vaja ꞌee ꞌuraara vaja ꞌee kaukara kisina vejara vaja ꞌee nia panotuara vaja ꞌee matuna vaji hijara. \v 6 ꞌEne ariramaaru vejara vaja hinaka vaja masuani ajuarasahe hijuri vaja ꞌee mamaaꞌe vene niꞌajaꞌaravura vaja ꞌee Godoni ꞌAveni jihuni vaja ꞌee oja nimaiji mihuri vaji hijara. \v 7 ꞌEne ira nimaa vaja ꞌee Godoni harura vaja ꞌee kukua arimaijino manaꞌinijaꞌi ꞌanihunaꞌe apene ꞌee anaꞌinijaꞌi tanuhuna apejara. \v 8 ꞌEne taꞌaroruhe hura pavenuhura ꞌee sisea ronuhe ꞌwavura ꞌee mamaa ronuhe ꞌwavura ꞌee pisimisaviꞌina ꞌwavura vo nú majano nimaa vejiꞌina. \v 9 ꞌEne areri pahena kúhune saꞌina kaivo hena kúvara ꞌee areri kwamasahune saꞌina kaivo nú maiꞌo hiju. ꞌEne siseꞌi ꞌahúara vo paꞌanúume kwamasahara. \v 10 ꞌEne areri temuki rarenuhuna vo majamano temarasahura. ꞌEne uneunecha paꞌana vo nú venauꞌe ea mapoka puni hia areri renaura. ꞌEne nú paꞌana vo nú uneunecha mahoꞌo rukimaꞌura. \v 11 ꞌEne nú ira núnakino samai matauma ꞌwaravara. Oo Korinitinie núni oja vajakaho nihoꞌo jaraa navu. \v 12 Núra ja oja mihuji tanuhuna pana kaivo jara ojono núnunaꞌa tanuvu. \v 13 ꞌEne nú sesamaa punaꞌi ꞌwaravu jihunaꞌe ja ꞌuꞌo núnunaꞌa joni oja jaraaꞌavara. \s1 Panimai Rojiꞌinijihipuni Jujuvuꞌa ꞌWaramajina \p \v 14 ꞌEne panimaa rojiꞌinijihi puꞌúmo paahuꞌavara. Icháinaꞌe arira maijiꞌo siseijiꞌo roe ahume napura veꞌeja? ꞌEne icháꞌinaꞌe hanajiꞌinijiꞌo nutuviꞌinijiꞌo ahuꞌeja? \v 15 ꞌÚ ꞌunama irakijino Kerisoꞌo Piriariꞌo nimaa vetiꞌaraꞌeja ꞌee vu ꞌunama irakijino ea kaꞌene nimaa rojiꞌinijiꞌo panimaa rojiꞌinijiꞌo nikwinuꞌwi reꞌeje? \v 16 ꞌEne icháꞌinaꞌe Godoni Temiporu ijiꞌo godi iraꞌatijiꞌo roe nimaa vetiꞌaraꞌeja? Ijihuni maijaho nú Godi kaꞌene maiꞌo hijiꞌini jihuni Temiporua. Godira nú ijá ꞌwarumana \q1 Na puni vaji hine ꞌee puni vaji ꞌurahe ohuna. ꞌEne Na puni Godiaꞌe reje ꞌee pu Nuni ea rehuna ꞌúmana. \v 17 ꞌEnajihunaꞌe Natohwijara ijá ꞌiama Puni vaja kajaho areꞌi kaivo usema roe ea aniꞌinaꞌe reha. ꞌEne uneunecha kaꞌene chiha rukinijaho ija paꞌuniraha. ꞌEje Na ꞌajorame aherahuna. \v 18 ꞌEje Na joni Oma reje ꞌee ja Nuni harihija ꞌapahija rehuna. Natohwa niꞌimaꞌurijara ijaꞌina ꞌwaramana ꞌiamana. \c 7 \p \v 1 ꞌEnajihunaꞌe vwehu núna kaꞌene nú oja mihiꞌine ike nahama ꞌwarumake henareje roe ja puꞌúmo uneunecha kaꞌene veje núni haha ꞌee ꞌavena siserasahunijija areva. \s1 Porura Huni Oja ꞌEe Hu Teamamuji Rona Najahajina \p \v 2 ꞌEne núni ruha joni oja vaji aremuꞌavara. Nú ea pina pasiseꞌi ꞌahaara ꞌee pavenaume sisea vejara. ꞌEne ea pina papisimie unenu ꞌahoꞌa hununaꞌa ꞌekara. \v 3 Ja namahe ꞌwarahuna pana. Na nimarako ꞌwaravu jaꞌinaꞌe ja nuni oja vaji navujihunaꞌe nú kwamasahuna ho maiꞌo hihuna kaivo nú ja puꞌúmo ahuma niꞌajaraviꞌi hihuna. \v 4 Na ja niꞌimaꞌuraꞌe nimaa vetie ꞌee jonijihunaꞌe na niꞌimaꞌuraꞌe temaraju. Na nihoꞌo oja sonahia paraniuꞌe ꞌee núni haha hiana vajijaho temari rareniu. \v 5 ꞌEne nú Masatonia roaji ꞌuꞌo nú nihoꞌo pasonasahe hijara kaivo rora rora kajaho nihoꞌo ahija rarenuna ꞌee núni vaja tejuhi rarenana. \v 6 ꞌEnakaivo Godi kaꞌene ea ijaꞌina temuka apejiꞌina venauꞌe oja sonahiujara Taitasi ranavume roume oja sonahúana. \v 7 ꞌEne hura roujiru pana kaivo ja huaꞌe vejume hu oja sonanajine ꞌee jara núaꞌe kúꞌi ꞌahiꞌejuꞌe hine temuka kaꞌene apejiꞌi hijura ꞌee jara nihoꞌo na kihunaꞌe ura renaujara veniuꞌe natohwaꞌe temukimu. \v 8 Ijihunaꞌe nuni asurijara venaume temukamanaꞌe reꞌamajaho na ijaho patemukimu. Ijihuni maijaho na kavujaho asura kajara ja venaume temukamana vo ꞌaha jora pana. ꞌEnavo na ijaho temukimu. \v 9 Na jara temuka kaꞌene apeju jihunaꞌe temarahuna pana. ꞌEnakaivo temukijara rarejume ja nihoꞌo taꞌarohajara vejuꞌe teamanimu. Ja Godoni ura ijara vejume temukamana. ꞌEjakame ja nuni vajijaho unenu pina papivusahuna. \v 10 Ijihunaꞌe temuka kaꞌene Godoni ura ijaꞌinaꞌe apejujara venauꞌe temuka paapeꞌi kaivo sisei jihuni ꞌunamijaho taꞌarohura. ꞌEne roe maraniuna kaivo mweꞌa ikehuni temukijara venauꞌe kwamasahura. \v 11 Ma ike temuka maa kara joni vaji raka kaꞌene venaji kiaha. Ijara vejume jonunaꞌa samaaꞌe renana ꞌee ja sisea irakiji kime senavare ꞌee sisea juhavare? ꞌEne ja ura ijara roe samaaꞌe rehuna ura renaara ꞌee ja sisea kara parehuna nihoꞌo ura rena parajure ꞌee ja rakijihunaꞌe eha vehuna ura renaara. ꞌEne jara uneunecha kihi vejajara najahujaho ja ijí sisea kajihuni pwina pana. \v 12 ꞌEnaꞌomo na joni asura kaꞌene vejujaho ea kaꞌene sisea venajihunaꞌe vehuna pane ꞌee ea kaꞌene omaha siseꞌi ꞌahaajihunaꞌe vehuna pana kaivo jara iraka mamaa kaꞌene nunijihunaꞌe vejaji Godoni unaꞌi veje jonunaꞌa samaaꞌe reꞌamarono vejuta. \v 13 ꞌEnajihunaꞌe ikehuni hahi nú venume oja sonahúana. Nú oja sonahúani rorijaho nú nihoꞌo natohwaꞌe Taitasi oni temarijara vejume nú temarasahara. Ijihuni maijaho ja vejume huni oja areri rene sonanana. \v 14 Ijihunaꞌe na jonijihunaꞌe Taitasi oni unaꞌi ja aromahuta reꞌamajaho ijaho paveniuꞌe na junimu. ꞌEnakaivo uneunecha mahoꞌo ja nimaa ꞌwarava jihunaꞌe núra Taitasi oni unaꞌi ja aromahajaho iviꞌa nimaa. \v 15 Ijihuni maijaho jara huni ira hene vene ꞌee huni hura vene ꞌee hura icháꞌina venuji niꞌimaꞌuraꞌe vwihajaji vwihanareꞌe hu nihoꞌo ja ea mapokaꞌe ikihi punaꞌi oja natohwaꞌe henu. \v 16 Na temaraju jihuni maijaho uneunecha mapoka vajijaho na ja nimaa vetia paraju. \c 8 \s1 Nimai Rojiꞌinapo Teamanaꞌeje Hura Hara Vajihunijina \p \v 1 ꞌEnajihunaꞌe Masatonia puni sosia vaji Godoni maiji vwihaniꞌina kaꞌene mihaji nú ja ꞌwarave hehunaꞌe ura renúu. \v 2 ꞌEne pu sisea ꞌee ahija piunivara vo pu niꞌimaꞌuraꞌe temarasahe ꞌee uneunecha paꞌarenaꞌe paraniana vo mavajihiꞌi nahunijara ura rena paraniana. \v 3 ꞌEnajihunaꞌe na ja nahama ꞌwaravujaho pu areri vajihuna ho pavajihunijaho pakaꞌavara kaivo pu puni ura ijino asisame kahaho vajihara. \v 4 ꞌEne pu ea kaꞌene akuaviꞌinijihi niꞌajiꞌirono ura renaume ꞌejahúe puni pwinanaꞌe reꞌavarono jarirume ꞌwaruvara. \v 5 ꞌEne ikaho núra icháꞌinaꞌe vwihajiꞌi hijujaꞌina pana kaivo Godira ura renujaꞌinaꞌe pu marakuꞌijaho puni hia Natohwi jihuni ija tahi irechamareja ijiꞌa nuni ija taha roara. \v 6 ꞌEnavo nú Taitasi ꞌejahaume hura nimarako aneja venana. ꞌEnaꞌomo hura kúꞌo joni vaji kaukara mavarasaꞌina kaho vena vaꞌe urisahuna. \v 7 Ja nihoꞌo uneunecha mamaaru vejura areri nimaaroa ꞌee ira ariraꞌe ꞌwarame ꞌee henaka rukine ꞌee nihoꞌo nimaa nimaaꞌe vene oja mihuni ꞌunama kaꞌene nú joni vaji aneja vejajaho veje rausaꞌamana. ꞌEne kaukara mamaakaho ꞌuꞌo veje rausaha paraꞌamana. \v 8 Na ikaho ꞌejahie ꞌwarahuna pana kaivo na ja ea ꞌahoꞌa nimaa nimaijino oja mihu ho pana ijí kiꞌirono ꞌwaravuta. \v 9 Ijihuni maijaho núni Natohwa Jesu Kerisora maiji vwihanúajaho ja nihena kavara. Hu nihoꞌo arerina kaivo Hu roe jonijihunaꞌe paꞌanaꞌe renana. ꞌEjakame Hura paꞌana renana vajijino jara roe areri rena paraniꞌamarono avanana. \v 10 ꞌEne vajihuri ꞌunamijaho nuni vwiha icháꞌina kaꞌene niꞌajihunijaho ike ꞌwaravu. ꞌEne juara pina kaꞌene nipaꞌarenajaho ja amuraru pavajihara kaivo ꞌuꞌo ijaꞌina vehuna ura renaara. \v 11 ꞌEnakaivo ijí ꞌuꞌo temarasahiꞌi aneja vene vejajaꞌinaꞌe vena vaꞌe paꞌareꞌavara. ꞌEne uneunecha icháꞌinaꞌe ja areri vajihuni jaꞌinaꞌe vajiꞌavara. \v 12 Ijihunaꞌe ja vajihunaꞌe amairiaraꞌavajaho ijaho ea irara hununaꞌa areri navujaꞌinaꞌe vajiꞌamana kaivo hununaꞌa ijaꞌina paꞌajaho pavajihuna. \v 13 ꞌEnajihunaꞌe ja mahoꞌo vají parave pu hami hiꞌeje ja sisei hihuna na parone ꞌwaravu kaivo ahume areri renahunaꞌe ꞌwaravu. \v 14 ꞌEne ike vea vutuakaho jara asisame huri vajiꞌavajara pura pivusahujija niꞌajihuna. ꞌEne pura asisame huri vajihujara ꞌuꞌo jara pivusaꞌavajaho niꞌajihuna. ꞌEjakame ijara areri rehuna. \v 15 ꞌEne ikaꞌinaꞌe vejara. \q1 Ea irara nihoꞌo mapokaꞌe eiriajaho nijara areri renana. ꞌEjume ea kaꞌene mapoka paeiriajaho hu ꞌuꞌo nijara areri renana ꞌúmana. \s1 Taitasi ꞌEe Huni Napuhijijihipuni Vuꞌa \p \v 16 ꞌEnakaivo Godi teimani ꞌwavu. Hura Taitasi oni oja vaji vwiha nikwisuꞌina kaꞌene nara jona vwihaju jaꞌinaꞌe huni vaja ranamana. \v 17 Ijihuni maijaho hu núra raka kaꞌene jarivajiru panimaa venana kaivo hura huni ura ijino teamaꞌeme joni vuꞌana. \v 18 ꞌEne nú vwea pina kaꞌene huni pinana ike vuꞌa maa maiuꞌina ikehuni sosia vaji ꞌwama apene ojujaho ranavuꞌe hu huꞌúmo vuꞌu. \v 19 ꞌEne ijiru pana kaivo sosi hu nú puꞌúmo ꞌuraha ohunaꞌe iji pijahara. Ike kaukara maiuꞌinakaho núra ꞌajohiꞌi Natohwiji taꞌarohe ꞌee jara niꞌajarahuniji najahe avaju. \v 20 ꞌEne hami akuaviꞌi ike swara mapoka mamaa kaꞌene núra ꞌajoꞌavarono vajúhajaho ꞌajoha. ꞌEjakame ea pina panamuhe ꞌwaruhuna. \v 21 Ijihuni maijaho nú nihoꞌo iraka kaꞌene aririjihuni hura veju. ꞌEne Natohwi jihuni unaꞌeru pana kaivo ema puni unaꞌa ꞌuꞌo hura hami veju. \v 22 ꞌEnaꞌomo nú núni vwea pu puꞌúmo ranavuꞌe vuꞌu. Nú hu vena kavajaho hu uneunecha mapoka vajijaho hu ea nimaa ura rejiꞌinaꞌe kavara. ꞌEnakaivo iviamaa hu majano ura rena paranu. Ijihuni maijaho hu niꞌimaꞌura ja nimaa vetiu. \v 23 ꞌEne Taitasinaꞌijaho hu nuni napure ꞌee nú huꞌúmo joni vaji kaukara vejiꞌina. ꞌEnakaivo vwehu núpunaꞌijaho pu sosi puni onaꞌe ꞌeke ojura ꞌee pu ea kaꞌene vejuꞌe Kerisoho teamaviꞌinijina. \v 24 ꞌEnajihunaꞌe jara vwehu núna ikihijaꞌe oja mihujaho samaumaa sosia puni unaꞌi najaꞌavara. ꞌEne irakijihunaꞌe núra ja taꞌarorahu jihuni maijaho pu kaꞌavara. \c 9 \s1 Nimai Rojiꞌina Kukua Paꞌajihi Niꞌajiꞌeje Godira Mapokijaho Vajihuna \p \v 1 Ijihunaꞌe na swara kaꞌene Godoni ehija vajihuri kaukara ijí kúꞌo huri asura vehuna areri pana. \v 2 Ijihunaꞌe jara vajihunaꞌe amairiaravujaho na nihena kivu. ꞌEne na ijihunaꞌe taꞌarorahareꞌe Masatonia ora ꞌwaravuta. Juara pina kaꞌene nipaꞌarenajino Akea ora vajihunaꞌe amairiaravara. Jara ea vajihuji henareja ea pwina oja ꞌurina paraniume avajara. \v 3 ꞌEnakaivo na vwehu núna niirechamiume vaꞌara. ꞌEne núra ja taꞌarorahe jara niamairiaravajaho ꞌwaravara. ꞌEnajihunaꞌe pu vuiꞌi kive ja maiꞌo paamairiaraꞌe reꞌamajaho ijara veje núra jaꞌe taꞌarorahujaho maa paꞌanaꞌe rehuna. \v 4 ꞌEne Masatonia opo na huꞌúmo roi kive ja paamairiaravaraꞌe kiꞌavajaho nara ja nimaa vetie ꞌwaravujaho ijara venie na junihuna. \v 5 ꞌEne na vwehu nuna ꞌejahie irechamiume urasahe joni vuꞌe kiꞌeje swara niꞌimaꞌura kaꞌene jara vajihunaꞌe nahama ꞌwaravaji ꞌeke amairie irechaꞌavarono ꞌiavume vuꞌara. ꞌEnakaivo na ura reniujaho swara niꞌina kajaho jaꞌe itunavujara reje ꞌahoꞌa ura renahuna pana kaivo mahoꞌo ichaꞌinaꞌe vajihunaꞌe amairiaravajaho niijaꞌinaꞌe ihene vajiꞌavara. \v 6 ꞌEne iviamaa na ikaho rone ꞌwaravu Ea irara uja kwinu kwinu ꞌoꞌamajaho hu kwinu kwino jahene ꞌekahuna ꞌee ea irara uja mapoka mapoka ꞌoꞌamajaho hu mapoka mapoka jahena ꞌekahuna. \v 7 ꞌEnakúne ea ꞌoiꞌoi huni oja vaji icháꞌinaꞌe vajihunaꞌe vwihana jaꞌinaꞌe vajiꞌamana. A sena pavejiꞌi vajihe ꞌee ea ꞌahopo ꞌejahiuꞌe vajihu jaꞌina paveꞌamana. Ijihuni maijaho Godiho ea kaꞌene teamanaꞌejuꞌe vajihiꞌinijija oja mihuna. \v 8 ꞌEne Godiho maiji vwihaniujaho areri venahe jonunaꞌa ani renahuna. ꞌEjakame naꞌia mapoka uneunecha mapoka mahoꞌo areri renahuna. ꞌEne jara kaukara mamaa kaꞌene veꞌavajaho uneunecha mapoka areri renahuna. \v 9 Godoni ira vaji ikaꞌinaꞌe vejara \q1 Hu ahaijikujume jirijiri vaꞌara. Hu ea kaꞌene pivusahujihijaꞌe vajihana. Huni mamaijaho aneja púsa paꞌana ꞌúmana. \p \v 10 ꞌEnaꞌomo Godi kaꞌene uja ꞌojiꞌiniji ꞌina vajihe ꞌee puretia ꞌiruma ihunaꞌe vajúhujara Hura vajihe ꞌee joni ꞌina veje mapoka mapoka ꞌohuna reꞌamana. ꞌEne arira maiji juara punaꞌi sahunijaho veje mapoka renahuna. \v 11 Jara iswasina kaꞌene rejujihunaꞌe joni hiijaho marana parahuna. ꞌEne jara nuni vaji pu vajihajara reje pu Godi teimani ꞌwaꞌeja. \v 12 ꞌEnaꞌomo ike vajihuri kaukara ea kaꞌene akuaviꞌinijipo pivusahuji vajihe areri renahunaru pana kaivo ꞌuꞌo vajihukara venauꞌe Godi teimani ꞌwaviꞌi navu. \v 13 Ijí jara vajihuni kaukara mamaa kaꞌene vejujara reje pu Godiho taꞌarohuna. Ijí swara kaꞌene ja pua ꞌee ea ꞌahoꞌa vajihujara najahujaho ja Keriso oni ira maiuꞌina mamaijara ꞌwaramuji henareꞌe vejaraꞌe renu. \v 14 ꞌEne pu ꞌuꞌo siporua vajijino joni oja vwihaniura. Ijihuni maijaho Godoni maiji vwihaniꞌina kaꞌene joni vaji niꞌimaꞌura renujihunaꞌe avajara. \v 15 Godira Huni swara mamaa kaꞌene nihoꞌo iri taꞌarohe amairie ꞌwarahuna areri paꞌana kaꞌene múhajihunaꞌe teimani ꞌwaha. \c 10 \s1 Porura Hu Ea Irane ꞌEe Huni Kaukara Irakiji Rona ꞌWaramajina \p \v 1 Na Porura onuno ja ꞌejahie Keriso oni ajuarana masuani hijura vajijino ꞌwaravu. Na vea kaꞌene ja puꞌúmo ura varira kakaravujaho ajuasinaꞌe rejura kaivo na karaa ani hijujaho na nihoꞌo ira kisinaꞌe jonunaꞌa ꞌwaravura. \v 2 Nara ꞌwaravujaho vea kaꞌene na ijí hiꞌujaho nara nimaa vene harura kaꞌene apene ea kaꞌene nú kúme vwihajuꞌe nú mweꞌa kehuni ura ijaꞌinaꞌe ꞌuraha oju rojujija ira kisinaꞌe ninamaꞌe ꞌwarahuna. \v 3 Nú haha vaji oju vo nú haha huni ꞌunamijaho nana paꞌejura. \v 4 Ijihunaꞌe ꞌarasaravuri kukua kaꞌene núra ꞌeke nanaꞌejujaho mweꞌa kehuni kukuijija pana kaivo Godoni kukua kaꞌene harura rukimaꞌura kaꞌene uneunecha kisimaꞌurijihi tirakuhunijina. \v 5 ꞌEne nú vwiha kaꞌene mahine vwihajujija ꞌee uneunecha mamaꞌina iraꞌata kaꞌene ijipo vejuꞌe Godi hena kahunijiꞌi ninakaravujija tirakuju. ꞌEne núni vwiha icháꞌinijija ꞌoiꞌoi ꞌajoha venauꞌe roe Keriso oni ura ijaho hene veju. \v 6 ꞌEne vea kaꞌene vuꞌataa hejujara roe areri rene paraꞌamajino nú amairiarame areri rene uneunecha kaꞌene vuꞌa ataa pahejujija eha mihuna. \v 7 Ja hine uneunechakija ma huri pu icháꞌina navujaꞌinaꞌe kivu. ꞌEnakúne ei pini huhusu hu Keriso oni ea renaji niarerina roꞌamajaho makaꞌeje hu ikaho kúꞌo oriꞌini huni vaji vwihaꞌamana. Hu Keriso oni ea renajihunaꞌe nú ꞌuꞌo rejara. \v 8 Ijihunaꞌe na harura kaꞌene Natohwijara nú múhajihunaꞌe taꞌarosaraꞌujaho na pajunihuna. Ijí harura kajaho ja niꞌajihe ꞌurihuna kaivo parurahihuna. \v 9 Ijihuni maijaho nuni asura ikipo veje ja tea junahunijaho na ura pareniu. \v 10 Ijihunaꞌe pu ijá ꞌwavu. Huni asurijija ahisimaꞌure ꞌee harura rukina ꞌwavu kaivo hu ea maijaho harura pana. ꞌEne hura iraka kaꞌene ꞌwaramujija senahuna ꞌwavu. \v 11 ꞌEne veje ea ijá kajija ikaho hami vwihaꞌavara. Nú ijaho pahijujaho ira icháꞌina asura vaji vejujaꞌinaꞌe vea kaꞌene nú hamai piunivujaho nú ijaꞌinaꞌe vejura. \v 12 Nú harura paꞌanaꞌomo nú paꞌeke manura vene irechamie ea ꞌahoꞌa kaꞌene opu rone ꞌwaravu jaꞌina pavejura. ꞌEnakaivo vea kaꞌene pu opo manura vene pirahujaho pu pahene pakaviꞌinaꞌe kavu. \v 13 ꞌEnakaivo nú núni manurijaho paasime huri taꞌarosarahuna. ꞌEnakaivo núni tinia kaꞌene Godira mina vene múhajihuni vajijino hine vuꞌe joni usehuna. \v 14 Ja núni harura hari hihunijaho arerina. Ijihuni maijaho núra amura Keriso oni vuꞌa maa maiuꞌinijaho ꞌwarama ꞌunama jojora kaho roe jara hiju kaho usevara. \v 15 Nú areri núni chahijaho paasime ea ꞌahopo kaukara kaꞌene vejajihunaꞌe taꞌarosarahuna. ꞌEnakaivo nú vwihajujaho joni nimaa roijara ꞌurine emareꞌamajino núni kaukara kaꞌene joni vajijaho ꞌurine natohwaꞌe rene rausaha parahuna. \v 16 ꞌEne areri vuꞌa maa maiuꞌina ꞌwarama vaꞌe jara hijujaho asime kahaꞌanaꞌi vahuna arerina. ꞌEnajihunaꞌe nú kaukara kaꞌene ni ea pipuni ara kwaa vaji nivejajihunaꞌe pataarosaraꞌi ꞌahúu. \v 17 ꞌEne Godi oni ira vaji ikaꞌinaꞌe vejara Ea irara mariꞌui veꞌamajaho hu Natohwi jihuni vaji mariꞌuꞌamana ꞌiamana. \v 18 Ijihunaꞌe ea kaꞌene ori taꞌarosaramujaho nimaa vetihuna pana kaivo Natohwijara nimaa vene taꞌarohe ꞌwaramujarana. \c 11 \s1 Porura Huni Apasoru Kaukara Nimaa Nimaijine ꞌEe Apasoru Iraꞌatijihi Rona Najahajina \p \v 1 ꞌEne na hine puruva retiꞌinapo vejujaꞌinaꞌe vene ꞌwarave heꞌavajaho makiꞌavara. ꞌEnakaivo masuani hine ataa apúsame heha. \v 2 Ijihunaꞌe Godira jonijihunaꞌe oja kaꞌene henujaꞌinaꞌe na ꞌuꞌo joni oja ijaꞌinaꞌe heju. Ijihunaꞌe na parua kwinu vehunaꞌe nahama ꞌwaravuta. ꞌEnareje na ja areri ꞌasúra ariramaa Keriso vajahuna. \v 3 ꞌEnakaivo vejuroꞌi taparijara huni henaka iraꞌatijino Ivi pisimia jaꞌinaꞌe hu joni vwihaiji ꞌuꞌo veje ja Keriso oja nimaa kaꞌene mahuji arehunijara na tea junimu. \v 4 Ijihunaꞌe ei pini roe Jesu pina kaꞌene nú panajahaji roe najaꞌena ho ꞌavena pina aniꞌina kaꞌene jara apeja jaꞌinijaho pana kaꞌi aniꞌina ho vuꞌa maa maiuꞌina kaꞌene jara apeja jaꞌinijaho pana kaivo aniꞌiniji najahe ja ijihi nimaa venaꞌe veꞌavarono tea junimu. \v 5 ꞌEne na onuno pavwihajujaho na apasorua kaꞌene mamaꞌinijihi puni hara kaꞌene nihoꞌo túchama ijina paroju. \v 6 ꞌEnakaivo na ira hami paꞌwaraviꞌina vo na henaka rukina. Nú ikija nimaa nú vejume jonunaꞌa uneunecha mahoꞌo samaa renana. \v 7 ꞌEne nara nihoꞌo joni hari roe ja ꞌunirame ahasirimaꞌe ꞌee Godoni vuꞌa maa maiuꞌiniji jaꞌe eha paꞌa najahujaho na sisea vene avajuta raka? \v 8 Na sosia ꞌahoꞌa nesavu jaꞌinaꞌe vejuta. Ijihuni maijaho pura na aneja miꞌejuꞌe ja najahu. \v 9 ꞌEne vea kaꞌene na ja puꞌúmo hijujaho na pivujuta kaivo na ea pina ahija pamahuta. Ijihuni maijaho vea kaꞌene vwehipo Masatoniai rena roajino nara pivujujaho mahoꞌo vajihara. ꞌEnajihunaꞌe na uneunecha mapokijaho pavejume joni ahijaꞌe renana. ꞌEnaꞌomo majaa ijaꞌinaꞌe vehuna. \v 10 ꞌEne areri ike Keriso oni nimaa kaꞌene núni vaji hinujihunaꞌe nara ike temarane vejujaho Akea vaja ea pina patanuhuna. \v 11 Irakijihunaꞌe? Ijihuni maijaho na ja oja pamihura raka? Nara ja oja kaꞌene mihujaho Godira hena kimu. \v 12 ꞌEnakaivo nara iraka kaꞌene vejujaho na majano vena vahuna. ꞌEjakame ea kaꞌene ꞌunama savujija uhusamihuna. ꞌEne ea kaꞌene ꞌunama same nú pu puꞌúmo kaukara niareri nikwisuꞌina veju ronareꞌe taꞌarosaravujija uhusamihuna. \v 13 Ijihuni maijaho ea ijá kajija apasorua kaꞌene iraꞌasini jihina. ꞌEne kaukara iraꞌata vejiꞌini jihina. ꞌEnaꞌomo pu Keriso oni apasorue punaꞌi veju. \v 14 ꞌEne Setani ꞌuꞌo taꞌarohe areri hanajiꞌini jihuni ꞌona ojiꞌina saꞌinaꞌe rehuna. \v 15 ꞌEnajihunaꞌe huni pwea ꞌuꞌo areri arimaa ijihuni pwea punaꞌi matesaravujaho na maiꞌo patataꞌeju. ꞌEne pura kaukara kaꞌene vejujihuni eha sisea apehuna. \s1 Porura Apasoru Kaukara Vejiꞌi Siseisei Hinajina \p \v 16 Na kúꞌo ijá ꞌiavu Veje ea pina na vwiha paꞌana paroꞌamana kaivo ja ijaꞌinaꞌe roꞌavajaho vwiha paꞌane punaꞌi apeniꞌavara. ꞌEjakame na maꞌuako temarauta. \v 17 Nara raka kaꞌene ꞌwaravukija Natohwijara ꞌwaramu jaꞌinaꞌe paꞌwaravu. ꞌEnakaivo ea vwiha paꞌajipo vejujaꞌinaꞌe na onuno nimaa vetiꞌaraviꞌi taꞌarosaravu. \v 18 Ijihunaꞌe ea mapoka mweꞌa kehuni ꞌunamijino temaraju jihunaꞌe na ꞌuꞌo temarahuna. \v 19 Ja vwihajujaho ja hami vwihajiꞌina ronareꞌe ea kaꞌene vwiha paꞌajija nimaa teamanaꞌejuꞌe ꞌekura. \v 20 Ijihunaꞌe ja ea irara pwea ꞌekahareje ꞌanie ruarahe ꞌee ꞌeke hura ura renujaꞌinaꞌe ꞌahie ꞌee huhusu taꞌarosarame varinu tahijihujaho ja majaa ata kairasahe hu huꞌúmo hijura. \v 21 ꞌEne na nihoꞌo juniꞌejuꞌe ꞌwaravu kaivo nú manura vene kúvajaho nú nihoꞌo harura paꞌana. Na kúꞌo vwiha paꞌapo ꞌwaravu jaꞌinaꞌe ꞌwaravu. Pu ꞌunama iraka saꞌinijino harusinaꞌe rejajaꞌinaꞌe núni harura ꞌuꞌo ijaꞌina. \v 22 ꞌÚ pu Hipurue? Na ꞌuꞌo Hipuru. Pu Isureri ore? Na ꞌuꞌo Isureri ora. ꞌÚ pu Eparahami oni amuhije? Na ꞌuꞌo Eparahami oni amuja. \v 23 ꞌÚ pu Keriso oni pwehija raka? Na húmata siseapo ꞌwaravu jaꞌinaꞌe ꞌwaravu. Nara nihoꞌo pu asitahuta. Nara kaukara kaꞌene vejujara pu asitahana. ꞌEne nara naꞌia mapokaꞌe tipurai hijujara pu asitahana. ꞌEne naꞌe hijihiaji tahuna areria pana ꞌee nihoꞌo naꞌia mapokaꞌe kwahuni hari hijuta. \v 24 Jua na naꞌia iropu ꞌaha mapoka (39) hijihiara. \v 25 Na naꞌia noꞌopisu ajiaki hijihiara. ꞌEne naꞌia kwino muni ꞌone hijihiara. ꞌEne ꞌaha noꞌopisu sisima siserajara. ꞌEjume vea kwinune ꞌee naꞌia kwinu ijá karo soha rira karohi imwasamiꞌi venana. \v 26 Na veku veku ꞌunama jojora vaꞌe roura vajijaho na ahija mapoka piunivura. Toa puni ahija anuamejiꞌina puni ahija nuni aepuni ahija Jenitaru puni ahija ꞌee taunua vaja ꞌee nechiꞌa ꞌee soha ꞌee vwehija kaꞌene iraꞌata rukinijihi punaꞌijaho ahija piunivura. \v 27 Na nihoꞌo kaukara kisinaꞌe vene ꞌee ꞌunama kisinijino hijuta. Na naꞌia mapokaꞌe naꞌia nia panejuta ꞌee matunime ꞌee toa huaniꞌejuꞌe ꞌiruma pai ojura ꞌee nihoꞌo atuatiꞌejuꞌe naꞌia ateha paraane nejura. \v 28 ꞌEne uneunecha ikeru pana vo na sosia mahoꞌo ikihi puni ahijiji oja vwihaniareꞌe siseisei hijura. \v 29 Ea irara harura paꞌarenujaho na ꞌuꞌo paꞌareniuna. ꞌEne ea irara sisei vaji arumujaho na nihoꞌo natohwaꞌe hunijihunaꞌe vwiha kisinaꞌe vwihajura. \v 30 ꞌEnakaivo na temaraꞌi veꞌujaho iraka kaꞌene nuni vaji ajuaranuji na ijihunaꞌe temarahuna. \v 31 Godi kaꞌene núni Natohwa Jesu Keriso oni Oma kaꞌene aneja púsa paꞌa taꞌarohujara kiꞌejuꞌe na iraꞌata paapeju. \v 32 Tamasikasi vaji kavana ijara Eritasi kaꞌene kinijihuni hari Tamasinesi taunua kajaho ꞌajohe kamoriꞌi ꞌahiume vejara. \v 33 ꞌEne na namea vaji ranamie vera titi apúsamiume na huni ijaꞌe juhame arihe aseha vaꞌuta. \c 12 \s1 Poru Oni Visoni ꞌEe Raka Kaꞌene Túnaꞌi Rehunaka Nahajina \p \v 1 ꞌEne taꞌarosaravujaho nijina kaivo ijaho ea maiꞌo paniꞌajihuna. ꞌEnajihunaꞌe na iviamaa visonia ꞌee Natohu ijara raka kaꞌene vejuꞌe samaaꞌe rejujihi ꞌwaravuma. \v 2 Na Keriso oni ea pina hena kavuraꞌe juara iropu ropu noꞌuna noꞌo ijá paꞌarena ijino vinaho hahijiꞌina ho haha paꞌana puruva reniu kaivo Godira hena kamu. ꞌEnavo ea kajaho akúpa ꞌahi ruha kaꞌene noꞌupisu jihunijino apejume vaꞌana. \v 3 ꞌEne ijí ea kajaho huni hahijiꞌi vaꞌana ꞌaho huni ꞌavenijara vaꞌajaho na puruva reniu kaivo Godira Huhusu hena kamu. \v 4 Hu Parataisi vaꞌana. ꞌEne ira kaꞌene areri paꞌwarahunijija henana. Ijí vuꞌa kajaho ea areri paꞌwarahunaꞌe tanuꞌurahara. \v 5 Na ea ijá kajihi punijihunaꞌe mariꞌuhuna. ꞌEne na nunijihunaꞌe pamariꞌuhuna kaivo nara pivujuri vajijino na mariꞌuhuna. \v 6 Ijihunaꞌe na ura temaraꞌi ꞌahiꞌamajaho na vwiha papuruva retiꞌinaꞌe reꞌeju. Ijihunaꞌe na nimaiji rone ꞌwarahuna. ꞌEnakaivo na ijaho paꞌwarahuna. ꞌEjakame ei pini iraka kaꞌene nuni vaji kime ꞌee nununaꞌi henujiru aromihuna. \v 7 ꞌEne uneunecha mapoka kaꞌene vejume samaahirava ijihunaꞌe haha hiana niꞌinaꞌe nuni haha vaja ranamana. Ijaho Setani oni onaꞌojiꞌinijina. Ijara ꞌwija oma rene nuni haha vaji hine ruarihakame na onuno pataꞌarosaraꞌurono avanana. \v 8 Ikehuni vuꞌijaho na ꞌaha noꞌupisu natohwiji jarime ijí ꞌeka ruvaꞌamarono ꞌwaravuta. \v 9 ꞌEjume Hu ijá ꞌwima Nuni maiji vwihaniiꞌinijara venauꞌe a huꞌúmo niareri renau. Ijihuni maijaho a harura paꞌarenaujino Nuni harurijara venauꞌe a areri renauna ꞌwamana. ꞌEnajihunaꞌe na harura paꞌareniujino mariꞌume kehi kehi ojuꞌukame Keriso oni harurijaho nuni vaji namuna. \v 10 Ijihuni hahi Keriso onijihunaꞌe nara pivujuri vajijaho ira sisea ꞌwarivura ꞌee vea kisina vaji aruvura. ꞌEne sisei ꞌahie rurihuri vaja ꞌee kisina rene puruva retiuni vaji na nijihunaꞌe teamanimuna. Ijihunaꞌe vea kaꞌene na harura paꞌareniujaho na harura renihuna. \s1 Porura Koriniti Ora Vwihaniani Vuꞌijina \p \v 11 Ja ojono veniume na vwiha paꞌanaꞌe rejuta. ꞌEnajihunaꞌe jara asura vene na ea ichaꞌinijaho rone ꞌwaravaꞌa. \v 12 Apasorua nimai jihipuni ꞌunamijija joni vaja masuani ajuarane vene najahajaho ikena. Acha ani aniꞌina ꞌee ea areri pavehunijija ꞌee ea kime vwiha puruva retihunijija vene najahara. \v 13 Ijihuni maijaho na ꞌunama irakijino venaume ja sosia ꞌahoꞌi jihipuni haraꞌe rejare? Nara unenuꞌu pina kaꞌene jonunaꞌa pavejujaho na ja ahija pamihuta. ꞌEnakúne nara sisea kaꞌene vejujaho vwihanie areha. \v 14 ꞌEne na iviꞌa ꞌaha noꞌupisu ijí ja vuꞌe kiꞌirono amairiaravu. ꞌEne na paveje jonunaꞌa ahija renahuna. Ijihuni maijaho na joni kukuiji ꞌekaꞌirono avahuna pana kaivo ja ꞌekaꞌirono avaju. Ijihunaꞌe sesahwapo emahwa puni uneunecha patamuvanihura kaivo emahwapo sesahwa puna tamuvaniura. \v 15 ꞌEne na teamaniꞌejuꞌe joni ꞌaveniji maraniꞌavarono nuni uneunecha ꞌee nuni haha mahoꞌo atoꞌuruve paꞌarehuna. Na nihoꞌo oja niꞌimaꞌuraꞌe mihu kaivo ja na oja maꞌuako mihuna raka? \v 16 ꞌEnakaivo areri ijaꞌinaꞌe rehuna vo na pavejume jonunaꞌa ahija renahana. ꞌEne na ea kaꞌene ꞌunama ani aniꞌini pisivisaviꞌina ꞌwavura. ꞌEne na ja papisimisamareno ꞌekauta ꞌwahuna. \v 17 Na ea kaꞌene irechamiume vuꞌajihi puni vaji unenuꞌu pina mamaa jonaꞌe na paꞌekahuna saꞌinaꞌe ꞌekuta raka? \v 18 ꞌEna na Taitasi ꞌejahaume vaꞌeme vweijaho ranavume hu huꞌúmo vuꞌana. ꞌEnakaivo Taitasiho jonunaꞌa unenu ꞌahoꞌa paꞌekahuna saꞌinijaho ꞌekana raka? ꞌÚ nú ja puꞌúmo kara nikwinu rene vejara raka? ꞌEne kara kwinu parene ꞌunama ura kwinu parene vejara raka? \v 19 Jara hine vwihana apene roujaho núra raka kaꞌene ꞌwaravujaho nú núni haha anakarame ijihunaꞌe ꞌwaravu roju. ꞌEnakaivo nimaijaho Godoni unaꞌi nú Keriso oni vaji ja oja mihujihunaꞌe ja venaꞌe marasahe ꞌuriꞌavarono ꞌwaravu. \v 20 Ijihunaꞌe na vea kaꞌene kúꞌo ꞌuname roujaho jara icháꞌina kaꞌene rehunaꞌe na vwihajujaho parena vehunijara na oja hianimu. ꞌEne nara icháꞌina kaꞌene veje ja ura parenahuniji vwihaju. ꞌEne joni vaja hine ꞌuraꞌaravu ho ea ꞌahopuni kukui jihunaꞌe sename ajinavu ho ajiri pivaroramu ho ꞌuraꞌarame ninakaravu ho ea iraꞌatijino namahe ꞌwavu ho epuni vuꞌa sisea ronahu ho jarika reju ho ꞌee uneunecha maiꞌo ura arini paname ꞌee pareju. \v 21 ꞌEne vea kaꞌene na kúꞌo joni vuꞌujino nuni Godijara venie na joni unaꞌi vahiꞌa apehunijara tea junimu. ꞌEje na jaꞌamu vehuna. Ijihuni maijaho ea mapoka kaꞌene itunavume nimako rene hine sisea kaꞌene vena apene roe ꞌee hine hurecharame ꞌuasa vejajaho maiꞌo pataarohe puni sisea vwihane areviꞌina. \c 13 \s1 Túchamaa Onúno Piuharahuna ꞌEe ꞌAjorumajina \p \v 1 ꞌEne ikaho nuni ꞌaha noꞌopisu ijí na ja kiꞌirono vuꞌu. ꞌEne vuꞌa nimaijija ea noꞌoheꞌina ho noꞌopiso avavukame ijiꞌa roe nimaaꞌe rejura. \v 2 Na nimarako vea kaꞌene na ja puꞌúmo hijuti veijino ona aruna mihuta. ꞌEne kúꞌo na ijaho ja puꞌúmo pahiju vo na nimarako ꞌwarave ja hehuna. ꞌEa kaꞌene nimarako sisea vejajija ꞌee ea mahoꞌo ijija ꞌuꞌo Na kúꞌo roujaho ea pina paasinahuna kaivo eha mihuna. \v 3 Ijihuni maijaho ja Kerisora nuni vaji ꞌwaramu jihuni maiji kaꞌi ꞌahiuꞌe savu kaivo Hu joni vaji harura paꞌanaꞌe rehuna pana vo nihoꞌo joni vaja kajaho harura niꞌimaꞌuraꞌe renu. \v 4 Ijihunaꞌe Hu nimaa ajuaranana vajijino korosi ꞌahi ꞌanaara. ꞌEnavo Godoni harurijara rejuꞌe Hu majama hinu. Ijihunaꞌe nú ꞌuꞌo Huni vajijaho ajuasina kaivo nú Hu huꞌúmo hihuna. Ijihuni maijaho Godoni harurijaho jonunaꞌi ranavume vuꞌajihunaꞌe. \v 5 Ja nimairoa vajijino hiju ho paꞌajaho ojono mina vene kaꞌavara. ꞌEne ja ojono piuhaꞌarame kaha. ꞌÚ ja Keriso kaꞌene joni vaji hinujaho maiꞌo pakavu raka? ꞌEne ja vejuroꞌi ma irijino Godoni ea ꞌwavaraꞌe reꞌiraꞌomo ꞌariꞌava. \v 6 ꞌEne na nimaa vejujaho ja hena kúꞌavajaho nú vena kúvajaho paꞌariharaꞌe kúꞌeja. \v 7 Nú iviamaa Godoni siporua ꞌojukame ja sisea paveju. Núra ikaꞌina kaꞌene vejukaho núra raka kaꞌene najahajara mamaaꞌe rejakame avahuna pana kaivo nú ura renujaho vea kaꞌene núra arihune saꞌinaꞌe kúꞌavajaho ja ꞌunama kaꞌene aririji vehunaꞌe ura renukame avaju. \v 8 Ijihunaꞌe nú unenuꞌu pina nimaiji niname vehuna pana kaivo nú nimai jihuneru vejura. \v 9 Nú temarasahu jihuni maijaho vea kaꞌene nú harura paꞌarenujaho ja nihoꞌo harura renau. ꞌEnajihunaꞌe nú ike ꞌuꞌo siporua ꞌojuraꞌomo ja venaꞌe mahouꞌinaꞌe renahuna. \v 10 Ikehuni maijihunaꞌe na ijaho pahiju vo na uneunechakija vene ꞌwaravura. ꞌEꞌiraꞌomo vea kaꞌene na ijí hiꞌujaho na nuni harura kaꞌene Natohwijara mihajaho paapene ja ira kisina ꞌwarahuna. Ijihunaꞌe na ja niꞌajihe emarene ꞌurihuna kaivo ja pavenaꞌe arihuna. \v 11 ꞌEnajihunaꞌe vwehu nune túchamaijaho temarasaha ꞌee venaꞌe mahouꞌinaꞌe reha. ꞌEne niꞌajaraha ꞌee oja sonahiaha ꞌee vwiha nikwinu rene matausahe hiha. ꞌEje Godoni oja mihiꞌina ꞌee matausahiꞌinijara ja puꞌúmo nahuna. \v 12 ꞌEne akuavuri ꞌunamijino ꞌajosaraꞌavara. \v 13 ꞌEne nimaa rojiꞌina mahoꞌokipo ꞌajoravu. \v 14 Natohwa Jesu Keriso oni maiji vwihaniiꞌinijaho ꞌee Godoni oja mihujaho ꞌee ꞌAvenijihi puꞌúmo ahuvujaho mahoꞌo ja puꞌúmuna. Nijina.