\id REV – Makaa NT – Cameroon – 2014 (DBL-2014) 
\h Mbʉ́gʉ́lú 
\toc1 Kálaad Mbʉ́gʉ́lú mə́ Yuánɛs 
\toc2 Mbʉ́gʉ́lú 
\toc3 Mbʉ́ 
\mt1 Kálaad Mbʉ́gʉ́lú mə́ Yuánɛs 
\imt1 Isâ í dʉ́gyá nə Kálaad Mbʉ́gʉ́lú yí 
\ip Yuánɛs wə́ nyə cilə kálaad Mbʉ́gʉ́lú. A ŋgə bágʉlə isâ Yésus nyə á lwó nyə yí. 
\ip Okrîstɛn bwə́ á ŋgə bwəma nə cúwʉ́lí nəcé Yésus-Krîst. Kálaad Mbʉ́gʉ́lú jɨ ka bə shú nə́ a wá bwo ŋkul, bwə́ kə́g shwóg búgʉla Yésus, bwɨ́ɨ́g lúú njɨ nyə́dɨ́. 
\ip Sə́ bɨ́ nə ŋkul cɨ nə́ məma mə́ŋkɔw mə́sə kálaad ɛ́ga dɨ́ ntʉ́ga: 
\ili1 (1) Okálaad zaŋgbá shú mə́dɔ̧ zaŋgbá mâ Azî Minɔ̂r, faan dʉ́sə́ nə shí bwə́ ŋgə́ jɔ̂w mwɔ̂w mə́ga dɨ́ nə́ Turki yí (1.4–3.22). 
\ili1 (2) Yuánɛs mə́ ŋkâŋ kə gwɔ̂w, a mə́ kə dʉ́g zhwog isâ (4.1–20.10): 
\ili2 (a) kínda á joŋ í ŋgə́ yə Zɛmbî gúmə́ (milúu 4 nə 5); 
\ili2 (b) kálaad á mífeedyá zaŋgbá (6.1–8.1); 
\ili2 (c) micwôŋ zaŋgbá (8.2–11.19); 
\ili2 (d) ŋkɔɔndú bə́nɔ̂ŋ ibiin ibá (12.1–13.18); 
\ili2 (e) Mwâ Ncwəmbɛ nə buud 144 000 bwə́ á wú míkwámʉ́d wá; 
\ili2 (f) wə́éŋgəles jaaw nda cígʉ́lé mílə́sʉ́ í bá bə nə́ (14.1-20); 
\ili2 (g) ibálá zaŋgbá yâ mpimbə mə́ Zɛmbî (15.1–16.21); 
\ili2 (h) Babilɔn mə bá bwɨ̂l, nə biin, nə muud micúndə́ á ibəmb nə Sátan bwə́ jɛ̧ (17.1–20.10). 
\ili1 (3) Milúu 21 nə 22 mí ŋgə cúndə nə́ Zɛmbî ŋgə kwəmʉsa nə́ á bá tɛ́ ísâ ncuncúmbə. 
\ip Kálaad mə kə́ shîn nə jɔ̧jɔ̧ ŋkaagə́ Múúd nyə a gwûm yɛ́ ŋgə́ kaag yí, nə́əə́: «Haaw, mə wál bá nyiŋgə zə» (22.21). 
\c 1  
\s1 Mətɛ́ɛ́dʉ́lé 
\p  
\v 1 \x - \xo 1:1 \xt 4.1; 22.6\x*Kálaad ɛ́ga jisə mbʉ́gʉ́lú Yésus-Krîst ŋgə bágʉlə isâ Zɛmbî nyə a cwîny nyə nə́ a lwóg ósɔ́ɔl ɔ mə́sáal bɛ́ yí. Jísə isâ í mú kúnə́-kúnə nə́ í zə́ sɨ̂y yí. *Krîst nyə á ka kənd *éŋgəles yé nə́ a kə́g lwó sɔ́ɔl məsáal yé Yuánɛs isâ byɔɔŋgʉ̂.  
\v 2 \x - \xo 1:2 \xt 6.9\x*Yuánɛs nyə á ka bwaagʉlə nə́ isâ byɛ̂sh nyə á dʉ́g yí, bísə isâ Zɛmbî nyə á ntɨ Yésus zə lwó nyə yí.  
\v 3 \x - \xo 1:3 \xt 14.13\x*Muud ŋgə́ lɔ̧́ íciyá kálaad ɛ́ga ŋgə́ cúndə yɛ́, nywáá mə́ jəla, tɛɛm bə bɔɔŋg bwə́ ŋgə́ gwágʉlə isâ bísə́ cilyá cínɔŋg yí, bwə́ ŋgə́ baagʉlə byo wá, bwə́ mə́ nə́mə́ jəla, nəcé isâ byɔɔŋg í wál zə sɨ̂y. 
\s1 Məbə́dá 
\p  
\v 4 \x - \xo 1:4 \xt 4.5\x*Mə, Yuánɛs wə́ mə́ cílə́ mə́dɔ̧ mə Zɛmbî zaŋgbá mə́sə́ Azî má. 
\p Zɛmbî nyə á bə yɛ́, á jísə́ yɛ́, á ŋgə́ zə yɛ́, bə́nɔ̂ŋ mishíshim zaŋgbá mí tə́l nyə mpwóómbʉ́ caaŋgə́d myá bwə́ ɔ́ sá bɨ́ mpaam, bwə́ ɔ́ sá nə́mə́ nə́ bɨ cʉ́gəg nə́ shɛɛ.  
\v 5 \x - \xo 1:5 \xt 2.26; 7.14; 19.15; Kol 1.18; Heb 9.14; 1Yn 1.7\x*Yésus-Krîst muud jísə́ wúshinɛd abúgʉ́lág yɛ́ kə́ sá nə́mə́ bɨ́ mpaam, a sá nə́ bɨ cʉ́gəg nə́ shɛɛ. Nyə wə́ jísə́ muud ashúshwóógʉ́ bwɛlɛ́lə gwûm, a njúl Cí í jwú nə micî myâ shí ga myɛ̂sh yɛ́. 
\p Nyə muud mə cɛ́ɛ́l shé yɛ́, muud nyə á yə kwolós dɨ́ wééshʉli mə́cií mɛ́ shú nə́ a cʉg shé nə *misə́m yɛ́,  
\v 6 \x - \xo 1:6 \xt 5.10; 20.4, 6; 22.5; MmN 19.6; 1Pr 2.9\x*nyə a sá nə́ shé bə́g buud ɔ́ faan dɛ́, ofada ɔ́ Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ yé Zɛmbî, nyə Yésus ŋwág gúmə́ nə ŋkul, kandʉgə á kandʉgə. Amɛn. 
\p  
\v 7 \x - \xo 1:7 \xt 1.13; Dan 7.13; Mat 24.30; Yuá 19.34, 37; 1Te 4.17\x*Dʉgá, a ŋgə zə míŋkúdʉ́d, muud yɛ̂sh mə bá dʉ́g nyə, tɛɛm bə bɔɔŋg bwə́ á cúwal nyə nyúúl wá. Ikúl í búúd byɛ̂sh í bá ŋgə tədʉwa shú dɛ́d. Haaw, í bá bə ntɔ́, Amɛn. 
\p  
\v 8 \x - \xo 1:8 \xt 1.4, 8; 2.8; 4.8; 11.17; 16.5; 21.6; 22.13; MmN 3.14; Iza 44.6\x*Zɛmbî Cwámba ŋgə cɨ nə́: «Mə jɨ Alʉ́fa, mə Oméga\f + \fr 1:8 \fk Alʉ́fa nə Oméga: \ft Bísə, nə kaŋgá áshúshwóógʉ́ nə áməzhúgʉ́lâ yâ kə́l lʉ́ gʉrɛ̂k. Ntɔ́ mə́ kə́ nə́ «mətɛ́ɛ́dʉ́lé nə məshíné».\f*, mə jisə, mə á bwey dʉ bə, mə ŋgə nə́mə́ zə, mə jɨ áŋkul nyɛ̂sh.» 
\s1 Yuánɛs nyə a dʉ́g ntamə́ á mísh nə́ bagə́ 
\p  
\v 9 \x - \xo 1:9 \xt 22.8\x*Mə *mínyɔŋʉ̂ wʉ́n Yuánɛs, mə muud shé ŋgə́ bwəma nə məntágʉla məmpwûd, shé tə́l cé ící ŋgwûd, shé nə zɛ́ny ŋgwûd kə́lə shwóg nə Yésus yɛ́, bwə́ á kənd mə míkwám dɨ́ ŋkwamə́ bwə́ jɔ́w nə́ Patmos yí. Í á bə nəcé Milə́sʉ́ mí Zɛmbî, nə mə wálə cʉg jâm nə́ mə ŋgə bwiiŋg láŋ mə́ Yésus.  
\v 10 \x - \xo 1:10 \xt 17.3\x*Í á ka zə bə, jwɔ́w mə́ Cwámba\f + \fr 1:10 \ft Na jɨ jwɔ́w lʉ́ shwɛ́ndɛ, jwɔ́w ókrîstɛn bwə́ dʉ yə Cwámba gúmə́ yí.\f*, Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ Shíshim nyə á zə sá mə nda mə ŋgə cʉgə njɨ *shíshim dɨ̂; mə mú gwág dúl kə́l mə́dɨ́ mpʉ́sə kwoŋ, í ŋgə́ lás gwɔ́w-gwɔ̂w nda cwôŋ.  
\v 11 \x - \xo 1:11 \xt 4.5\x*Kə̂l dɔɔŋg í á ŋgə cɨ nə́: «Cilə́g sá jɛ̂sh wó ŋgə́ dʉ́g yí kálaad dɨ̂, wo kə́ndʉg mə́dɔ̧ zaŋgbá mə́gǎd: nə́ *Dɔ̧ á Ifɛ̂z, nə dɔɔŋg á Simirnə, nə á Pɛrgâm, nə á Tiyatîr, nə á Sardɛs, nə á Filadelfî nə á Lɔwdisê.» 
\p  
\v 12 \x - \xo 1:12 \xt Zak 4.2\x*Mə á ka yid nə́ mə dʉ́g múúd nyə á ŋgə lás nə mə yɛ́. Ja mə́ mə́ yid ntʉ́nɨ yí, mə mú dʉ́g ícé í lámba zaŋgbá í njúl sɨ́yá nə or.  
\v 13 \x - \xo 1:13 \xt Dan 7.13; 10.5\x*Mə mú dʉ́g ŋgwɔ́l múúd tə́l na mpə́dʉ́gá ícé í lámba, a ŋgə́ bɛ̧ɛ̧la nə Mwân mə Múúd. Nyə á bə a mə́ bwáád jud ŋgə́ wɔ̧ɔ̧la kə wɔ́ɔ́s mə́ncíndʉ́gúd, nə fwáŋgə́ or fífʉ́ nyə kugʉd.  
\v 14 \x - \xo 1:14 \xt Dan 7.9; 10.6\x*Lúu yé nə shilú jé í á bə ŋkí jág fumə, cɔ̧́ mə́fumə mə fə́m. Mísh mɛ́ mə́ á ŋgə lwenya nda miŋgwiilɛ.  
\v 15 \x - \xo 1:15 \xt 14.2\x*Məkuú mɛ́ mə́ á ŋgə faan nda ŋkwánz bwə́ mə́ gwɨ́ɨ́ŋg kuda dɨ́ nə́ ndɛɛ́ í mú tɨ́tɨɨ̂ yí, kə́l dɛ́ í á ŋgə shwag nda ikwɔ̧́ í máŋ í dʉ shwag nə́.  
\v 16 \x - \xo 1:16 \xk \xt zaŋgbá: \xt 4.5 \xk kafwɛlɛ: \xt 2.12; 9.15; Heb 4.12\x*Nyə á bə a mbíd wəacén-cénî zaŋgbá nyə́dɨ́ mbwə̂ məncwúmʉ́d, kafwɛlɛ í á ŋgə cúwo nyə mpu dɨ́, í njúl njəwá ikɔ́ɔ́mb íbá, mpwoombʉ́ nyɛ́ í á bə nda jwɔ̂w ja í mə́ mpu cwɨ́ɨl yí. 
\p  
\v 17 \x - \xo 1:17 \xt 1.8; Dan 8.17-18\x*Njɨ mə á dʉ́g nyə yí, mə á bʉ́la nyə́dɨ́ shí məkuú, mə mú kân nda mbimbə. A mú bəd mə mbwə̂ məncwúm yé nyúúlʉ́d, nyə nə mə nə́: kú bɛɛg fúndə,  
\v 18 \x - \xo 1:18 \xt Rom 14.9; 1Kr 15.3-4, 25-26\x*mə jɨ mətɛ́ɛ́dʉ́lé nə məshíné, mə jɨ nyɔɔŋg á kuwô. Mə á yə, ká dʉgɨ́, mə jɨ kuwó, mə é ji kuwó kandʉgə á kandʉgə. Mə mbid shwɨy nə baŋ mínjîm mə́dɨ́ jwɔ́nz lʉ́ mbwə́d.  
\v 19 Ciləg sâ jɛ̂sh wó mə́ dʉ́g yí, nə sá í ŋgə́ sɨ̂y yí, nə byɔɔŋg í é zə bə yí.  
\v 20 Mə zə́ fɛ́ɛ́g wo *ndímba wə́acén-céní zaŋgbá wó ŋgə́ dʉ́g wa mə́dɨ́ mbwə̂ məncwúm dɨ́ ɔ́ga, nə ndímba ícé í lámba zaŋgbá bísə́ sɨ́yá nə or yí: wəacén-cénî zaŋgbá ɔ́nɨ bʉ́sə *wəéŋgəles wâ mədɔ̧ zaŋgbá, icé í lámba zaŋgbá í njúl mədɔ̧ zaŋgbá.\fig Cé í lámba sɨ́yá nə or|src="hk00264c.tif" size="col" copy="Horace Knowles" ref="1.20" \fig* 
\c 2  
\s1 Kálaad á Dɔ̧ á Ifɛ̂z 
\p  
\v 1 \x - \xo 2:1 \xt 1.16, 20; Ifz 1.1\x*Cilə́g *éŋgəles á *Dɔ̧ dʉ́sə́ Ifɛ̂z yɛ́ nə́: muud mbíd wəacén-cénî zaŋgbá nyə́dɨ́ mbwə́ məncwúm dɨ́ yɛ́, á ŋgə́ kyey mpə́dʉ́gá icé í lámba zaŋgbá bísə́ sɨ́yá nə or yɛ́, ŋgə cɨ nə́:  
\v 2 \x - \xo 2:2 \xt 2Kr 11.13; 1Yn 4.1\x*«Mə mpú mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myô, mə mpú bímbí wó ŋgə́ wádʉga nə isɛ́y yí, mə mpú zɛ́ny wó jɨ́ nə ndɨ́ nə́ wó cɛɛl ŋgə kə shwóg yí; mə mpú nə́ wo ádɛ́ magʉlə nə́ bɨnɔ́ŋ mimbʉ́wʉ́lú mí búud ŋgə́g nə cʉgə. Mə mpú nə́ wo á bigas buud bwə́ dʉ cɨ nə́ bʉ́sə́ *buud ɔ́ mílwámá bâm mɛɛ nda mpu bwo wá, wo á bigas bwo nə́ ndɛɛ́ wo mú kwey nə́ bwə́ ŋgə shɨɨg.  
\v 3 Wo jɨ nə zɛ́ny nə́ wo kə́ shwóg, wo a mə́ dʉ́g micúŋ shú dâm dɨ́ nə́ dʉ́g dʉ́g, njɨ wo aŋgɛ̂ nə kə mpʉ́s.  
\v 4 Njɨ mə ŋgə ná jum wo nə sá ŋgwûd, jɨ́ nə́ wo anyíŋgɛ́ ná cɛɛl mə nda wó á fwo dʉ cɛɛl mə nə́.  
\v 5 \x - \xo 2:5 \xt 2.16, 22; 3.3, 19\x*Tə́dʉ́gág kʉ́l wó ŋgə́ zhu nə mbɔɔgʉ́ yí, cɛ́ndʉ́g tə́dʉ́gá, wo nyíŋgəg tɛ́ɛ́d mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myô mí ashúshwóógʉ̂. Ŋkí ntɔ́ dɨ́, mə zə nûŋ, zə yîl cé lámba gwô kʉ́l í dʉ tɔ̂w yí.  
\v 6 Í njúl nə́ mə ŋgə gwág wo nywa nəcé wó mpii mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ mí búud bwə́ ŋgə́ bɛ̧ Níkwalâ wá, nə́mə́ nda mə́ mpíí mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myɔɔŋg nə́.  
\v 7 \x - \xo 2:7 \xt 22.2, 14, 19; Mət 2.8-9; 3.22; Eze 28.13; 31.8; Mat 13.9, 43\x*Muud jɨ́ nə məlwə̂ mə́ gwág yɛ́, kə́ mpú gwág ísâ Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧́ Shíshim ŋgə́ jaaw mədɔ̧ mə́ Zɛmbî yí. Muud mə bá ntɔ̧ yɛ́, mə bá yə nyə ŋkul nə́ a də́g bumə́ lɨ́ɨ́ á cʉg í tə́l *Paradis mə́ Zɛmbî dɨ́ yí.» 
\s1 Kálaad á Dɔ̧ á Simirnə 
\p  
\v 8 \x - \xo 2:8 \xt 1.8, 18\x*Cilə́g *éŋgəles á *Dɔ̧ dʉ́sə́ Simirnə yɛ́ nə́: muud jísə́ mə́tɛ́ɛ́dʉ́lé nə məshíné yɛ́, nyə á yə nə́ ndɛɛ́ a nyiŋgə gwûm yɛ́, ŋgə cɨ nə́:  
\v 9 \x - \xo 2:9 \xt 2Kr 6.10; Zhk 2.5 \xk Sátan: \xt 3.9; 2Kr 11.14-15\x*«Mə mpú bímbí wó ŋgə́ bwəma nə micúŋ yí, mə mpú nə́ wo ŋgə cʉgə mə́búwa dɨ́, í njúl nə́ wo jɨ nə kúm. Mə mpú bímbí bɔɔŋg bwə́ ŋgə́ shɨɨg nə́ bʉ́sə *Oyúdɛn wá bwə́ ŋgə́ ntáma wo jínə́ yí. Bwə́ cúgɛ́ fwámɛ́ Oyúdɛn, bʉ́sə buud wâ Dɔ̧ mə *Sátan.  
\v 10 \x - \xo 2:10 \xt Mat 10.28; 1Kr 9.24-25\x*Wo zə́ bá jug, njɨ sá jɔɔŋg i ajə́láyɛ́ nə sá wo ifwaas. Dʉgɨ́, Njwû məjamb mə́ bá zə sá nə́ bɔ́ɔ́l búúd bín bwə́ kə́g mímbwugʉd; sâ jɔɔŋg í bá bə bɨ́ məkʉgʉlʉ shú nə́ sâ bɨ́ bʉ́sə́ yí í mpúyʉ́g. Bɨ é jug tâŋ mwɔ̂w wûm. Wo ɔ baagʉlə kuú njɔɔnd wô kə wɔ́ɔ́s jwɔ́w lʉ́ shwɨy, mə ka bá bwééd wo cʉg nda *tûm gúmə́.  
\v 11 \x - \xo 2:11 \xt 20.6, 14; 21.8\x*Muud jɨ́ nə məlwə̂ mə́ gwág yɛ́, kə́ mpú gwág ísâ Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧́ Shíshim ŋgə́ jaaw mədɔ̧ mə́ Zɛmbî yí. Shwɨy ábɛɛ́ í ábʉ́lɛ ná bii múúd mə bá ntɔ̧ yɛ́.» 
\s1 Kálaad á Dɔ̧ á Pɛrgâm 
\p  
\v 12 \x - \xo 2:12 \xt 1.16\x*Cilə́g *éŋgəles á *Dɔ̧ dʉ́sə́ Pɛrgâm yɛ́ nə́, muud jísə́ nə kafwɛlɛ njəwá íkɔ́ɔ́mb íbá yɛ́ mə́ ci nə́:  
\v 13 «Mə mpú kʉ́l wó njúl yí, *caaŋgə́ mə́ *Sátan jɨ́ nûŋ. Mə mpú nə́ tɛɛm bə ntɔ́, wo mə́ nada nə jínə́ dâm. Mə mpú nə́ tɔɔ ja bwə́ á gwú wúshinɛd waamə̂ abúgʉ́lág Antipas nûŋ bɨ́dɨ́ kʉ́l Sátan njúl yí, wo a shígɛ́ kɨ́ɨ́lya búgə́ wó ŋgə́ *búgʉla mə yí.  
\v 14 \x - \xo 2:14 \xt 2.20; Ilŋ 24.25; 25.1-3; 31.16; 2Pr 2.15\x*Njɨ mə ŋgə ná jum wo nə bʉ́baalɛ́ ísâ: wo jɨ nə bɔ́ɔ́lʉ́gá búud na bwə́ ŋgə́ bɛ̧ minjɨ́ɨ́gʉ́lá mí Balaam. Balaam nyə a jɨ́ɨ́gʉli Balag nə́ a sáág nə́ buud ɔ *Izʉrəyɛ̂l bwə́ də́g ocúdú buud bwə́ ámə cígə shú ózɛmbî ɔ́ áyadʉ́g wá, bwə́ wúsəg nə́mə́ mə́nyúul jaŋga dɨ́ shú nə bwə́ bə́g nə bɔɔgʉ́ bwə́dɨ́ ícʉgʉd.  
\v 15 Wo jɨ nə́mə́ nə buud bwə́ ŋgə́ jɨ́ɨ́gʉli minjɨ́ɨ́gʉ́lá mí búud bwə́ ŋgə́ bɛ̧ Níkwalâ wá.  
\v 16 Cɛ́ndʉ́g tə́dʉ́gá, ŋkí ntɔ́ dɨ́, mə lɛɛl nə́mə́ wɔ́ɔ́s nûŋ, zə lúmbʉli nə buud bɔɔŋgʉ́ nə kafwɛlɛ jɨ́ mə mpu dɨ́ yí.  
\v 17 \x - \xo 2:17 \xt Sôm 78.23-25; Yuá 6.48-51 \xk kwóógʉ́: \xt Zak 3.9 \xk jínə́ ágúgwáan: \xt 3.12; Iza 62.2; 65.15\x*Muud jɨ́ nə məlwə̂ mə́ gwág yɛ́, kə́ mpú gwág ísâ Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧́ Shíshim ŋgə́ jaaw mədɔ̧ mə́ Zɛmbî yí. Muud mə bá ntɔ̧ yɛ́, mə bá sá nə́ a də́g *mána mə jɨ́ nə ndɨ́ shwoó dɨ́ yɛ́, mə yə nə́mə́ nyə kwóógʉ́ áfufumə́ í njúl nə jínə́ ágúgwáan cilyá, jínə́ dɨ́ nə́ tɔɔ muud nda mpu yí; muud mə bá nə́mə́ mpu dwo njɨ muud mə lə́g kwóógʉ́ yɛ́.» 
\s1 Kálaad á Dɔ̧ á Tiyatîr 
\p  
\v 18 \x - \xo 2:18 \xt 1.14-15\x*Cilə́g *éŋgəles á *Dɔ̧ dʉ́sə́ Tiyatîr yɛ́ nə́: *Mwân mə́ Zɛmbî, muud jɨ́ nə mísh mə́ ŋgə́ lwenya nda miŋgwiilɛ yɛ́, á jɨ́ nə məkuú nda iŋkwánz yɛ́, ŋgə cɨ nə́:  
\v 19 «Mə mpú mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myô myɛ̂sh, tɔɔ cɛɛlí gwô, tɔɔ búgə́ gwô, tɔɔ sáal dwó, tɔɔ lám jísɔ́w wó jɨ́ nə ndɨ́ yí. Mə mpú nə́mə́ mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ wó mú ŋgə sá ja ga dɨ́ myá, mí bulya cɔ̧́ mí ashúshwóógʉ̂.  
\v 20 \x - \xo 2:20 \xt Ilŋ 25.1-8; 1Oj 16.31; 2Oj 9.22, 30; Mis 15.20\x*Njɨ mə ŋgə ná jum wo nə sá ŋgwúd. Wo ŋgə dʉ́g misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ mí Zhɛ́zabɛl nə mísh. A ŋgə yad nə́ a jɨ mudá micúndə́ mə́ Zɛmbî, a ŋgə́ shɨɨg osɔ́ɔl ɔ mə́sáal bâm nə́ bwə́ ŋgə́g nə sá jaŋga, bwə́ ŋgə́g nə də ocúdú buud bwə́ ámə cígə shú ózɛmbî ɔ́ áyadʉ́g wá.  
\v 21 Mə a mə́ yə nyə fwála nə́ a cɛ́ndʉ́g tə́dʉ́gá, njɨ nyə acɛ́ɛ́lɛ́ yɔw jaŋga.  
\v 22 Nə́ ndɛɛ́, mə bá sá nyə nə́, mə bwɨ́ɨ́g nyə bwágə́ *íncwaw í ntʉgʉd; nə́ ndɛɛ́, buud bɛ̂sh bə́nɔ́ŋ bwə́ á sá minɔɔmb wá, mə bá lwó bwo incwaw í ntʉg, ŋkí bwə́ acɛ́ndɛ́ mítə́dʉ́gá nə́ bwə́ yɔw mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ mí abʉ́bɔ̂w myɛ́ myɔɔŋg.  
\v 23 \x - \xo 2:23 \xt 22.12; Zhe 11.20\x*Mə bá nə́mə́ gwú bwán bɛ́ bɛ̂sh, mədɔ̧ mɛ̂sh mə́ ka bá mpu nə́ mə wə́ mə́ bigas mítə́dʉ́gá nə iyéésh í búud, mə bá jə́na nə muud yɛ̂sh a bɨ́dɨ́, bɛ̧ mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myɛ́.  
\v 24 Njɨ, bɨ́ bɔɔŋg óbúgʉla wâ Tiyatîr bɨ́ aŋgɛ̂ nə bɛ̧ minjɨ́ɨ́gʉ́lá mí múdá wɔɔŋg wá, bɨ́ buud bɨ́ áshígɛ́ nyíi ísâ bwə́ ŋgə́ jɔ̂w nə́ mindímba mi *Sátan dɨ́ wá, mə á nyiŋgəyɛ́ ná bá káág bɨ́ wúl mbag.  
\v 25 \x - \xo 2:25 \xt 3.11\x*Mə́ jɨ njɨ nə́, bɨ mpúg bii sá bɨ́ bɨ́ nə ndɨ́ yí kə kumə ja mə́ bá nyiŋgə zə yí.  
\v 26 \x - \xo 2:26 \xt 12.5; 19.15; Sôm 2.8-9\x*Muud mə bá ntɔ̧ yɛ́, múúd mə bá sɨ́ya nə mə nə́ ndɛɛ́ kə wɔ́ɔ́s ja shí ga í bá shîn yɛ́, mə bá yə nyə ŋkul nə́ a jwúg nə ikúl byɛ̂sh,  
\v 27 a ka bá dʉ fála byo nə ŋkʉ́d nda muud mə bwú mímbágə́ mí mpɨ́ɨ́ yɛ́.  
\v 28 \x - \xo 2:28 \xt 22.16\x*Nə́mə́ nda Dâ nyə á yə mə ŋkul nə́, mə bá nə́mə́ yə nyə acén-céní mə́ dʉ faan mpʉ́mán mpʉ́mán yɛ́\f + \fr 2:28 \ft Nə́mə́ nda 22.16, acén-céní mə́ dʉ faan mpʉ́mán mpʉ́mán yɛ́ jisə yuug á ŋkul Dâ mə́ bá yə múúd wɔɔŋg yí.\f*.  
\v 29 Muud jɨ́ nə məlwə̂ mə́ gwág yɛ́, kə́ mpú gwág ísâ Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧́ Shíshim ŋgə́ jaaw mədɔ̧ mə́ Zɛmbî yí.» 
\c 3  
\s1 Kálaad á Dɔ̧ á Sardɛs 
\p  
\v 1 \x - \xo 3:1 \xt 1.4, 16\x*Cilə́g *éŋgəles á *Dɔ̧ dʉ́sə́ Sardɛs yí nə́: muud jísə́ nə mishíshim mí Zɛmbî zaŋgbá nə wəacén-cénî zaŋgbá yɛ́ mə́ cɨ nə́: «Mə mpú mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myô myɛ̂sh. Buud bwə́ ŋgə bul gwádʉga nə́ wo jɨ kuwó, í njúl nə́ wo jɨ mbimbə.  
\v 2 Jigʉ ŋkasə̂, wo lʉ́lʉshig sʉ́sʉ́sá í mə́ lʉ́g nɨ, í á bá yə. Nəcé mə mə́ dʉ́g nə́ misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myô mí afwóyɛ́ bə mílwándʉ́lá mísh mə́ Zɛmbî waam dɨ̂.  
\v 3 \x - \xo 3:3 \xt 16.15; Mat 24.43; 1Te 5.1-2\x*Tə́dʉ́gág nda wó á lə́g njɨ́ɨ́gʉ́lá nə́, nə nda wó á gwág wə nə́. Cɛ́ndʉ́g tə́dʉ́gá, wo nyíŋgəg baagʉlə njɨ́ɨ́gʉ́lá wɔɔŋg. Wó ká bə kú ji ŋkasə̂, mə zə nda júwâl, wo kú mpu ja mə́ é wɔ́ɔ́s yí.  
\v 4 \x - \xo 3:4 \xt 6.11\x*Njɨ, bɔ́ɔ́lʉ́gá búúd wâ wódɨ́ Dɔ̧ dɨ́ nûŋ Sardɛs bwə́ a shígɛ́ wá nyɛɛ́ myáŋ míkáándə́d. Bâŋ wə́ sə́nɔ́ŋ mə́ bá kyey sámbá wá, nə mikáándə́ mí áfufumə́ nəcé í jəlá nə bwo ntɔ́.  
\v 5 \x - \xo 3:5 \xt Mat 10.32 \xk kálaad: \xt 13.8; 17.8; 20.15; 21.27; MmN 32.32; Sôm 69.29; Iza 4.3; Luk 10.20\x*Nə́ ndɛɛ́, muud mə bá ntɔ̧ yɛ́, mə bá bwééd nyə káándə́ áfufumə́. Mə abʉ́lɛ́ jímbal jínə́ dɛ́ kálaad á cʉg dɨ̂. Mə bá magʉlə nyə mísh mə́ Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ waam bə́nɔ̂ŋ wəéŋgəles bɛ́d.  
\v 6 Muud jɨ́ nə məlwə̂ mə́ gwág yɛ́, kə́ mpú gwág ísâ Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧́ Shíshim ŋgə́ jaaw mədɔ̧ mə́ Zɛmbî yí.» 
\s1 Kálaad á Dɔ̧ á Filadelfî 
\p  
\v 7 \x - \xo 3:7 \xt Iza 22.22; Mat 16.19\x*Cilə́g *éŋgəles á *Dɔ̧ dʉ́sə́ Filadelfî yɛ́ nə́: Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧́ muud, Muud á obʉ́bə́lɛ́, muud jɨ́ nə juwʉga njɔ́w mə́ *Dávid yɛ́; muud jɨ́ nə́, á ká juw, muud nda fad; á ká fad ɨɨ́, muud nda juw yɛ́, á cɨ nə́:  
\v 8 «Mə mpú mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myô, mə mə́ juw mpumbɛ́ wódɨ́ shwóg, mpumbɛ́ múúd cúgɛ́ nə ŋkul fad yí. Mə́ juw wo wə nəcé wo cugɛ́ mpu bə nə ŋkul, njɨ wo mə́ baagʉlə kɛ́ɛl dâm kú kɨ́ɨ́lya mə.  
\v 9 \x - \xo 3:9 \xt 2.9; Iza 49.23; 60.14\x*Mə bá yə wo buud bʉ́sə́ Dɔ̧ mə *Sátan dɨ́ ɔ́nɨ, bwə́ ŋgə́ cɨ nə́ bʉ́sə *Oyúdɛn, bwə́ nda bə fwámɛ́ Oyúdɛn ɔ́nɨ; bwə́ ŋgə shɨɨg. Mə bá sá nə́ bwə́ zə́g kúd wo məmpwoombʉ́ shí, bwə́ mpu nə́ mə á cɛɛl wo.  
\v 10 \x - \xo 3:10 \xt 1.9; Luk 21.19; 1Kr 10.13; 2Pr 2.9\x*Nda wo á baagʉlə kɛ́ɛl dâm nə zɛ́ny nə́, məmɛ́fwó mə bá nə́mə́ baagʉlə wo ja fwála lʉ́ mə́kʉgʉlʉ í bá zə kwaga nə shí nyɛ̂sh yí. Muud yɛ̂sh á shí ga mə bá bwəma nə məkʉgʉlʉ mɔɔŋg.  
\v 11 \x - \xo 3:11 \xt 2.10, 25; 22.7, 12, 20; Zak 2.14\x*Mə wál bá nyiŋgə zə. Biíg sá wó jɨ́ nə ndɨ́ yí nə́ kpwíny, shú nə́ muud kú bá dɛ́ɛ́g wo *tûm gúmə́ wô. 
\p  
\v 12 \x - \xo 3:12 \xt 2.17; 14.1; 21.2; 22.4; Eze 48.35\x*«Muud mə bá ntɔ̧ yɛ́, mə bá tə̂l nyə Zɛmbî waam dɨ́ Mpáánzə́ nə́ shîm, a nda bá nyiŋgə wú cínɔŋg. Mə bá cilə nyə jínə́ mə́ Zɛmbî waamə́ nə jínə́ lʉ́ ŋgwə́la mə́ Zɛmbî nyúúlʉ́d. Ŋgwə́la wɔɔŋgʉ́ wə́ Yurʉ́səlɛm agúgwáan mə bá wú gwɔ́w wə́ Zɛmbî yɛ́. Mə bá nə́mə́ cilə nyə jínə́ dâm ágúgwáan nyúúlʉ́d.  
\v 13 Muud jɨ́ nə məlwə̂ mə́ gwág yɛ́, kə́ mpú gwág ísâ Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧́ Shíshim ŋgə́ jaaw mədɔ̧ mə́ Zɛmbî yí.» 
\s1 Kálaad á Dɔ̧ á Lɔwdisê 
\p  
\v 14 \x - \xo 3:14 \xt 1.5; 19.11; Yuá 1.3; 2Kr 1.20\x*Cilə́g *éŋgəles á *Dɔ̧ dʉ́sə́ Lɔwdisê yí nə́: muud jísə́ amɛn yɛ́, wúshinɛd abúgʉ́lág, wúshinɛd afwámɛ̂, amə́dɨ́ á sâ jɛ̂sh Zɛmbî nyə a tɛ́ yí, a ŋgə cɨ nə́:  
\v 15 «mə mpú mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myô myɛ̂sh. Wo jisə fwaalə́, kú gwɔ̧̂, kú təla. Wo ɔ nywá bə ŋkí təla, ŋkí ntâg ŋkí gwɔ̧̂, yáa.  
\v 16 Nə́ ndɛɛ́, nda wó jísə́ fwaalə́, kú təla, kú gwɔ̧̂ nə́, mə bá gwú wo nda igwííle.  
\v 17 \x - \xo 3:17 \xt Ozê 12.9; 1Kr 4.8\x*Wo mú ŋgə cɨ nə́: “Mə mə́ bíg, mə músə nə byɔɔg, mə anyíŋgə́yɛ́ jɨɨ tɔɔ sâ.” Í njúl nə́ wo ampúyɛ́ nə́ wo jɨ ŋkúŋkwóŋʉ́lə, ntágʉ́lá-ntágʉla, mbúmbúwá, wo njúl ancím-ncîm, shushwáás.  
\v 18 \x - \xo 3:18 \xt 6.11; 16.15\x*Ntɔ́, gwágʉ́lə́g mə́cwûŋ mə́ga: zaág mə́dɨ́, zə kusə or mə́ á mə́ shîn fyá nə kuda yɛ́, wo bígʉ́g. Zaá kusə míkáándə́ mí áfufumə́ wo bwáádʉ́g, wo nda ná nyiŋgə bə shushwáás, nda nyiŋgə bə nə shwôn. Zaá kusə cwə́ cwéel míshʉ́d, wo mpúg dʉ́g shwóg.  
\v 19 \x - \xo 3:19 \xt Mik 3.11-12; Heb 12.5-6\x*Mɛɛ mə́ dʉ lás nə buud mə́ cɛ́ɛl wá, mə dʉ sʉ́g bwo. Lʉlʉ́g ŋkûl, cɛ́ndʉ́g mítə́dʉ́gá.  
\v 20 \x - \xo 3:20 \xt Mat 8.11; Yuá 14.23\x*Dʉgɨ́, mə təl mpumbɛ́d mə ŋgə kudə. Múúd mə ká gwág kə́l dâm, a juw mpumbɛ́, mə nyíi nyə́dɨ́ njɔ́w zə də nə nyə kʉl ŋgwûd.  
\v 21 \x - \xo 3:21 \xt 1.6; Mat 22.44; Heb 8.1\x*Muud mə bá ntɔ̧ yɛ́, mə bá sá nə́ a zə́g, sá zə ji mə́dɨ́ caaŋgə́d; nəcé ja mə́ á ntɔ̧ yí, mə á zə nə́mə́, sá pʉpá zə ji nyə́dɨ́ caaŋgə́d.  
\v 22 Muud jɨ́ nə məlwə̂ mə́ gwág yɛ́, kə́ mpú gwág ísâ Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧́ Shíshim ŋgə́ jaaw mədɔ̧ mə́ Zɛmbî yí.» \fig |src="SevenChurchesPlain.tif" size="span" copy="Wycliffe Bible Translators Inc." ref="2.1–3.22" \fig* 
\c 4  
\s1 Gúmə́ mə́ Zɛmbî 
\p  
\v 1 Mə músə nyiŋgə kənd mísh, mə mú dʉ́g mpumbɛ́ í njúl nə́ bagə́ nûŋ joŋʉd. Kə́l mə́ á fwo gwág í ŋgə́ lwɔ̧́ nda cwôŋ yí í músə cɨ nə mə nə́: Zaá kʉ́ga gwɔ̂w, mə zə́g lwó wo ísâ í jə́lá nə bá zə sɨ̂y yí. 
\p  
\v 2 \x - \xo 4:2 \xt 5.7; Sôm 11.4; 103.19\x*Kú nə́mə́ bwey, Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ Shíshim mú zə sá mə nda mə ŋgə cʉgə njɨ *shíshim dɨ̂. Mə músə dʉ́g məma *caaŋgə́, muud njúl cínɔŋg.  
\v 3 \x - \xo 4:3 \xt Eze 1.26-28\x*Muud wɔɔŋgʉ́ kə́ dʉ lwenya nda jɔ̧jɔ̧ mə́kwóógʉ́ bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ zhâspə nə sardwân má, njumbú í mə́ lyɛ̧ nyə caaŋgə́, njumbú wɔɔŋg ŋgə́ lwenya nda kwóógʉ́ bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ emerôd yí. 
\p  
\v 4 \x - \xo 4:4 \xk \xt ocúmbá buud: \xt 5.5, 8, 10; 7.11, 13; 11.16; 14.3; 19.4; Iza 24.23 \xk áfufumə́: \xt 6.11\x*Bíl ícaaŋgə́ məwûm mə́bá nə ínɔ̧̂ í njúl na caaŋgə́ nɨ dɨ́ mə́koogʉ́ məkoogʉ́, ocúmbá buud məwûm mə́bá nə ónɔ̧̂ bwə́ njúl ícaaŋgə́ byɔɔŋgʉ́d. Bwə́ nə mikáándə́ mí áfufumə́, nə mitûm mí gúmə́ lúúd, mí njúl sɨ́yá nə or. 
\p  
\v 5 \x - \xo 4:5 \xt 8.5; 11.19; 16.18; 17.9; MmN 9.24; 19.16; Eze 1.13-14\x*Minjəs mí mú dʉ dagʉwa, mí ŋgə́ zhu na caaŋgə́d, nə məjuŋʉ́, nə ŋkɛ̂l mpú. Mə mú dʉ́g ilámba zaŋgbá minjidyá na mpwóómbʉ́ caaŋgə́d, ilámba byɔɔŋg bísə mishíshim zaŋgbá mí dʉ tɔ̂w mísh mə́ Zɛmbî dɨ́ myá. 
\p  
\v 6 \x - \xo 4:6 \xt 15.2; Eze 1.22 \xk ísâ ínɔ̧̂ í njúl míkuwó: \xt 5.6, 8, 11; 6.1; 7.11; 14.3; 15.7; 19.4; Eze 1.5-12; 10.14\x*Mə dʉ́g nə́mə́ gúl sá cínɔŋg mpwóómbʉ́ caaŋgə́d nda məma mâŋ, nə́ ŋkʉ́l-ŋkʉ́l nda yên kristâl. Bílʉ́gá ísâ ínɔ̧̂ í njúl míkuwó í á bə na tâm caaŋgə́ nə mə́koogʉ́ məkoogʉ́, isâ byɔɔŋg í njúl nə mísh bwəma nə nyúúl nyɛ̂sh.  
\v 7 Kuwó sá áshúshwóógʉ́ í á bə nda zhwambáŋkwuŋ, ábɛɛ̂ nda cwɔ̧ ŋgwúm ntɛny, alɛ́ɛl nə mpwoombʉ́ nda muud, ányina nda mpal ja á ŋgə́ jéel yí.  
\v 8 \x - \xo 4:8 \xt 1.17; 11.17; Iza 6.2-3; Eze 1.18; 10.12\x*Mikuwó mí ísâ mínɔ̧̂ mínɨ myɛ̂sh mí ŋgə́ bə nə məfaafʉgə́ mə́saman mə́saman, faafʉgə́ dɛ̂sh nə mísh kʉ́l jɛ̂sh, tɔɔ gwɔ̂w, tɔɔ shí. Mikuwó mí ísâ mínɨ mí dʉ wá ŋgwa ja jɛ̂sh bulú nə mwásə́ nə́: 
\q1 Zɛmbî Cwámba jɨ Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂, a jɨ Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂, a jɨ Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂, 
\q1 Zɛmbî á ŋkul nyɛ̂sh, 
\q1 Zɛmbî nyə á bə yɛ́, á jísə́ yɛ́, á ŋgə́ zə yɛ́. 
\p  
\v 9 Isâ ínɔ̧̂ ínɨ í ŋgə gúmal nyə, ŋgə ságʉsə nyə, ŋgə yə nyə akíba, nyə muud njúl caaŋgə́d, á ŋgə́ cʉgə kandʉgə á kandʉgə yɛ́.  
\v 10 Nə́ ndɛɛ́, ja jɛ̂sh ísâ ínɨ í ŋgə́ wá nyə ŋgwa ntʉ́nɨ yí, ocúmbá buud məwûm mə́bá nə ónɔ̧̂ bwə́ á ŋgə kúd məmpwoombʉ́ shí, ŋgə yə muud njúl caaŋgə́d yɛ́ gúmə́, nyə muud ŋgə́ cʉgə kandʉgə kandʉgə yɛ́. Bwə́ ŋgə́ kʉl mitûm mí gúmə́ myáŋ na mpwóómbʉ́ caaŋgə́d bwə́ ŋgə́ cɨ nə́: 
\q1  
\v 11 \x - \xo 4:11 \xt Mət 1.1, 31; Mbʉ́ 5.9, 12; 11.15, 17; 12.10; 15.3-4; 19.6\x*Yé Cwámba wúsʉ́, yé Zɛmbî wúsʉ́, 
\q1 í jəla nə́ bwə́ yə́g wo milwanə́, nə gúmə́, nə mpífə́. 
\q1 Nəcé wo a tɛ́ isâ byɛ̂sh; 
\q1 wo wə́ wo á jɨ nə́ í bə́g, í mú ntâg nə́mə́ bə. 
\c 5  
\s1 Feedyá kálaad 
\p  
\v 1 \x - \xo 5:1 \xt 10.2; Iza 29.11; Eze 2.9-10; Dan 12.4, 9\x*Mə mú dʉ́g ɨɨ́, muud nyə á bə a njúl caaŋgə́d yɛ́ nyə á bə nə kálaad mbwə́ məncwúmʉ́d, kálaad wɔɔŋgʉ́ njúl, micilyá cwû micilyá tɔ́ɔ́n, bwə́ á ka fʉ́lə nyə nə́ ndɛɛ́ fad nə lug\f + \fr 5:1 \ft Lug wúsə gúl sâ í dʉ bə kʉ́l ónciŋ ɔ wɔ́ɔ́gə́ bwə́ dʉ lwɔ̧́ mə́kwiindye dɨ́ yí; sâ jɔɔŋg í dʉ nada, muud jee táámb ísâ nə ndɨ̂.\f* mifeedyá zaŋgbá.\fig Váál kálaad bwə́ á dʉ fʉ́lə yí|src="Scroll_bb.tif" size="col" copy="Birney Boyd" ref="5.1" \fig* 
\v 2 Mə mú nə́mə́ dʉ́g gúl ŋkácid *éŋgəles, a ŋgə́ cúndə gwɔ́w-gwɔ̂w nə́: «Zə́ mə́ mpíyá nə wɛɛfʉ́lə kálaad ɛ́ga a tɨ́ mífeedyá myɛ́ yɛ́?»  
\v 3 Nə́ ndɛɛ́, tɔɔ joŋ dɨ́ gwɔ̂w, tɔɔ wa shí, tɔɔ shí ga dɨ́ shí kú nə muud nyə á bə nə ŋkul wɛɛf kálaad nə́ a dʉ́g sâ jɨ́ cwû yí.  
\v 4 Mə músə ŋkɛ̂ny məma yə̂, nə dʉ́gʉ́lə nə́ kú nə tɔɔ muud nyə á mpíya wɛɛf kálaad nə́ a dʉ́g sâ jɨ́ cwû yí.  
\v 5 \x - \xo 5:5 \xt 4.4; Mət 49.9; Mat 1.1; Rom 1.3-4; Heb 7.14\x*Njɨ, ŋgwɔ́l cúmbá muud mú cɨ nə mə nə́: «Kú bɛɛg jɨ. Dʉgɨ́, Zhwambáŋkwuŋ á bɛɛnd mə Yúda, nta mə *Dávid, nyə a mə́ ntɔ̧ sâ jɛ̂sh; nyə wə́ jɨ́ nə ŋkul wɛɛf kálaad, a tɨ́ mífeedyá zaŋgbá mínɨ.» 
\s1 Mwâ ncwəmbɛ 
\p  
\v 6 \x - \xo 5:6 \xt 4.6-7 \xk Mwâ ncwəmbɛ: \xt 5.9, 12; 6; 7.17; 12.11; 13.8; Iza 53.7; Zhe 11.19; Yuá 1.29; 1Pr 1.19 \xk mishíshim zaŋgbá: \xt 4.5; Zak 3.9\x*Mə mú dʉ́g ɨɨ́, na tâm *caaŋgə́, Mwâ ncwəmbɛ njúl nda buud bwə́ á cígə nyə tâŋ *mətúnʉga, a tə́l na mpə́dʉ́gá mikuwó mí ísâ minɔ̧̂ nə ocúmbá buud. A njúl nə məlaag zaŋgbá nə mísh zaŋgbá; məlaag zaŋgbá mɔɔŋg wə́ mishíshim zaŋgbá Zɛmbî nyə á kənd shí nyɛ̂sh dɨ́ myá.  
\v 7 \x - \xo 5:7 \xt 4.2, 9; 5.1, 13; 6.16; 7.10, 15; 19.4; 20.11; 21.5; 1Oj 22.19; Iza 6.1; Eze 1.26-28; 10.1\x*Mwâ ncwəmbɛ wɔɔŋg nyə á ŋgə shísh nə́ ndɛɛ́ kə kumə wə́ muud nyə á bə a njúl caaŋgə́d yɛ́; a músə lə́g kálaad múúd wɔɔŋg dɨ́ mbwə̂ məncwúmʉ́d. 
\p  
\v 8 \x - \xo 5:8 \xt 8.3-4; Sôm 141.2 \xk bɨ́ɨ́nzhá: \xt 15.2\x*Ja Mwâ ncwəmbɛ nyə á shîn lə́g kálaad yí, mikuwó mí ísâ minɔ̧̂ nə ocúmbá buud məwûm mə́bá nə ónɔ̧̂ bwə́ mú wusə mə́nyúul ombúmbudɨ̂ na nyə́dɨ́ shí məkuú. Bwə́ á bə, muud yɛ̂sh nə bɨ́ɨ́nzhá nə ikwɔ̂w í njúl sɨ́yá nə or, ikwɔ̂w ínɨ milwándʉ́lá nə cá: cá nɨ wə́ məjəgʉla mə́ óbúgʉla.  
\v 9 \x - \xo 5:9 \xt 4.11; 5.6; 7.9; 14.3; Sôm 96.1\x*Bwə́ músə ŋgə sɛy sʉsa ágúgwáan. Bwə́ á ŋgə sɛy nə́: 
\q1 Wo wə́ mə́ mpíyá nə ŋwa kálaad, 
\q1 wo tɨ́ mífeedyá myɛ́ 
\q1 nəcé bwə́ á cígə wo tâŋ mətúnʉga. 
\q1 Wo á ka tɔ̧̂ buud nə məcií mwô 
\q1 shú nə́ bwə́ wúg míkwám mí *mísə́mʉ́d, 
\q1 bwə́ bə́g buud ɔ́ Zɛmbî, 
\q1 bwə́ ŋgə́ zhu íbɛɛnd byɛ̂sh dɨ̂, 
\q1 nə mə́kə̂l mɛ̂sh dɨ́, nə íkûl nə ilwoŋ byɛ̂sh dɨ̂. 
\q1  
\v 10 \x - \xo 5:10 \xt 1.6\x*Wo a mə́ sá nə́ bwə́ bə́g 
\q1 faan lʉ́ ófada, ŋgə sɛ̂y nə Zɛmbî. 
\q1 Bwə́ bá bə nə ijwûga shí ga nyɛ̂sh dɨ̂. 
\p  
\v 11 \x - \xo 5:11 \xk \xt wəéŋgəles: \xt Zhb 1.6; Dan 7.10; Heb 12.22\x*Mə músə nyiŋgə kənd mísh, mə mú gwág mə́kə́l mə́ ncúlyá wəéŋgəles bímbí múúd cúgɛ́ nə ŋkul lɔ̧́ yí, bə́nɔ̂ŋ mikuwó mí íkukwumʉga nə ocúmbá buud. Bwə́ á bə bwə́ mə́ lyɛ̧ caaŋgə́ nə́ biíii.  
\v 12 \x - \xo 5:12 \xt 4.11\x*Bwə́ á ŋgə cɨ gwɔ́w-gwɔ̂w nə́: 
\q1 Mwâ ncwəmbɛ bwə́ á cígə yɛ́, 
\q1 mə mpíyá nə lə́g mpífə́, nə kúm, 
\q1 nə fʉg, nə ŋkul, nə gúmə́, 
\q1 nə milwanə́, nə məzhwámá. 
\p  
\v 13 \x - \xo 5:13 \xt Sôm 150.6; Flp 2.10\x*Mə mú gwág íkukwumʉga byɛ̂sh Zɛmbî nyə a sá tɔɔ joŋ dɨ́ gwɔ̂w, tɔɔ wa shí, tɔɔ shí ga dɨ́ shí, tɔɔ mâŋ yí, nə isâ byɛ̂sh bísə́ cínɔŋg yí, byɛ̂sh í ŋgə́ cɨ nə́: 
\q1 Nyɔɔŋg njúl caaŋgə́d yɛ́ bá Mwâ ncwəmbɛ, 
\q1 bwə́ mpíyá nə məzhwámá, 
\q1 nə gúmə́, nə milwanə́, nə ŋkul 
\q1 kandʉgə á kandʉgə. 
\p  
\v 14 Mikuwó mí ísâ mínɔ̧̂ mínɨ mí mú cɨ nə́: Amɛn. Ocúmbá buud bwə́ mú búdɔw shí, yə Zɛmbî bá Mwâ ncwəmbɛ gúmə́. 
\c 6  
\s1 Mwâ Ncwəmbɛ mə zə́ tɨ́ mífeedyá mí kálaad 
\p  
\v 1 Mə músə nyiŋgə kənd mísh, Mwâ Ncwəmbɛ mə́ tɨ́ feedyá áshúshwóógʉ̂; mə mú gwág míkuwó mí ísâ mínɔ̧̂ mínɨ, gúl mú kɨ̂m nə́: «Zaág!» Kə́l dɛ́ í á bə nda njum-mpú.  
\v 2 \x - \xo 6:2 \xt 19.11, 14; Zak 1.8; 6.1-7\x*Mə músə nyiŋgə kənd mísh, mə mú dʉ́g kabʉlí í njúl nə́ fuûm, muud njúl gwo gwɔ̂w nə baŋgá mbwə́d. Bwə́ mú yə múúd wɔɔŋgʉ́ *tûm gúmə́. A mú tɨ́ njɔɔnd nə́, nda á jɨ́ mə́ntɔ̧-buud nə́, a nyiŋgə nə́mə́ kə ŋgə ntɔ̧. 
\p  
\v 3 Mwâ Ncwəmbɛ mú tɨ́ feedyá ábɛɛ̂, mə mú gwág kuwó sá ábɛɛ̂ mə́ cɨ nə́: «Zaág!»  
\v 4 Gúl kabʉlí í mú cúwo, í njúl tɨ́tɨɨ̂ nə́ zhwuŋ, muud njúl gwo gwɔ̂w. Bwə́ mú yə múúd nyə á bə a njúl gwo gwɔ́w yɛ́ ŋkul nə́ a kə́g sá nə́ shí nyɛ̂sh í tɔ́wʉ́g nə́ shwuu, kú ná nə mətəla, shú nə́ buud bwə́ ŋgə́g nə gwúya. Bwə́ mú yə nyə məma kafwɛlɛ. 
\p  
\v 5 Mwâ Ncwəmbɛ mə́ tɨ́ feedyá álɛ́ɛl, mə mú gwág kuwó sá álɛ́ɛl mə́ cɨ nə́: «Zaág!» Mə músə nyiŋgə kənd mísh, mə mú dʉ́g kabʉlí í njúl yíyínd, muud njúl gwo gwɔ́w nə lwud mbwə́d.  
\v 6 Mə mú gwág nə́mə́ nda kə́l í ŋgə́ cúwo mpə́dʉ́gá mikuwó mí ísâ mínɔ̧̂ mínɨ, í ŋgə́ cɨ nə́: «Ŋgug *blé í zə́ kusha, kílo ŋgwûd *danarî ncindî; ŋgug *orzhə wâŋ, okílo olɔ́ɔl danarî ncindî. Njɨ, ci wo nda ntáma mə́wúdə nə məlwəg.» 
\p  
\v 7 Mwâ Ncwəmbɛ mə́ tɨ́ feedyá ányina, mə mú gwág kuwó sá ányina kə́l dɛ́ mə́ cɨ nə́: «Zaág!»  
\v 8 \x - \xo 6:8 \xt Zhe 14.12; Eze 14.21; Ozê 13.14\x*Mə músə nyiŋgə kənd mísh, mə mú dʉ́g kabʉlí í njúl nə nyúúl məjúwó mə́ mbədí, muud njúl gwo gwɔ́w, muud wɔɔŋgʉ́ nə jínə́ nə́ Shwɨy, baŋ mínjîm í á ŋgə bɛ̧ nyə mpʉ́s. Bwə́ mú yə shwɨy bá baŋ mínjîm ŋkul nə́ bwə́ gwúg buud shí nyɛ̂sh dɨ́ tâŋ kɔw ŋgwûd á məkɔw mənɔ̧̂; bwə́ ŋgə́g nə sá nə́ bɔ́ɔ́l búúd bwə́ yə́g dɔ́ɔ́mb dɨ́, bɔ́ɔ́l yə nə zha, bɔ́ɔ́l yə nə kwaag-jumə bwas, bɔ́ɔ́lʉ́gá dɨ̂y íbiin i shí. 
\p  
\v 9 \x - \xo 6:9 \xt 1.2, 9; 12.11, 17; 19.10; 20.4; 1Yn 1.1-2\x*Mwâ Ncwəmbɛ mə́ tɨ́ feedyá átána, mə mú dʉ́g ɨɨ́, *míshíshim mi búúd shí *alatâr. Í á bə mishíshim mi búúd bwə́ á gwúyɔw nəcé Milə́sʉ́ mí Zɛmbî wá, nəcé bwə́ á bə fwámɛ́ ówúshinɛd, bwə́ á bwiiŋg Milə́sʉ́ mí Zɛmbî váál í jə́la yí.  
\v 10 \x - \xo 6:10 \xt 18.24; Sôm 13.2-3; Mbá 32.43; Luk 18.7\x*Mishíshim myɔɔŋg mí á ŋgə kɨ̂m gwɔ́w-gwɔ̂w nə́: «Yé Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧́ Mása, Mása áfwámɛ́, ŋgaá wó jəlá nə kunda sə̂, yá nə buud ɔ shí bwə́ á gwú sə́ wá? Wo é ŋgə bwey ntʉ́nɨ nə́ ndɛɛ́ kə wɔ́ɔ́s jáyɛ́ ja?»  
\v 11 \x - \xo 6:11 \xk \xt jud áfufumə́: \xt 3.5, 18; 4.4; 7.9, 13; 19.8, 14; Iza 61.10\x*Nə́ ndɛɛ́ bwə́ mú ŋgə yə bwo, muud yɛ̂sh jud áfufumə́. Bwə́ mú cɨ nə bwo nə́ bwə́ sə́lʉg milám shí bʉ́baalɛ́ fwála, kə wɔ́ɔ́s ja bɛ̂sh bwə́ é kwaga bímbí bwə́ jə́lá nə bə yí; nəcé í jɨɨ nə́ bɔ́ɔ́l óshwə́ báŋ bə́nɔ́ŋ bwə́ á ŋgə sɛ̂y wá nə bɔ́ɔ́l ómínyɔŋʉ̂ báŋ bwə́ fwóg gwúyɔw nə́mə́ nda bwo. 
\p  
\v 12 \x - \xo 6:12 \xt 8.5, 12; 11.13, 19; 16.18; Zhu 2.10; Mat 24.29\x*Mə músə nyiŋgə kənd mísh, Mwâ Ncwəmbɛ mə́ tɨ́ feedyá ásamʉna, shí í mú jág ntaŋʉsa, jwɔ́w mú yíndə nə́ ncuú nda káándə́ íkúsə, ŋkwoond yɛ̂sh ncindî mú bə tɨ́tɨɨ̂ nda məcií,  
\v 13 wəacén-cénî wâ joŋ bwə́ mú ŋgə kud shí nə́mə́ nda íbumə́ í lɨ́ɨ́ í dʉ kud ná mínjwɔ̧̂ ja ŋkwɔ̧̂ ŋgə́ kuŋg yí.  
\v 14 \x - \xo 6:14 \xt 16.20; 20.11; Iza 34.4; Heb 1.11-12\x*Joŋ í mú fʉ́lə nyúul nda múúd mə́ dʉ fʉ́lə kwɔlɔ-kwɔ́lɔ́ nə́; mimbʉ́ŋ myɛ̂sh nə məŋkwamə́ mɛ̂sh mə́ mú tʉ̂w ícéd.  
\v 15 \x - \xo 6:15 \xt Iza 2.10, 19, 21; 24.21\x*Í mú ka zə bə, tɔɔ ojwû ɔ shí, tɔɔ ofwó búúd, tɔɔ milúlúú mí ózɨmbɨ, tɔɔ mikúkúm, tɔɔ oŋkácid, tɔɔ məlwaá, tɔɔ ofʉlí, bɛ̂sh ɔ́nɨ bwə́ mú kə ŋgə shwaaw míku mí mə́kwóógʉ́d nə mə́kwóógʉ́ mâ mimbʉ́ŋʉ́d.  
\v 16 \x - \xo 6:16 \xt 5.7; Ozê 10.8; Luk 23.30\x*Bwə́ mú ŋgə cɨ nə mimbʉ́ŋ nə məkwóógʉ́ mə́ anʉ́nɨ́ nə́: «Kádágá sə̂, shweelʉgá sə̂, sə́ bə́g shwóg-shwóg nə muud njúl caaŋgə́d yɛ́, shwóg-shwóg nə kʉ́l Mwâ Ncwəmbɛ mə́ kuya mpimbə yí.  
\v 17 \x - \xo 6:17 \xt Zhu 2.11; Nah 1.6; Sof 1.14-18; Mal 3.2\x*Nəcé, jwɔ́w lʉ́ mpimbə mə Mwâ Ncwəmbɛ bá Muud njúl caaŋgə́d yɛ́ í mə́ wɔ́ɔ́s, muud e faam ɨɨ́?» 
\c 7  
\s1 Məyɨɨgyé mə́ bwán ɔ́ Zɛmbî 
\p  
\v 1 \x - \xo 7:1 \xt 9.14-15; Zhe 49.36; Dan 7.2\x*Ja ísâ ínɨ í mə shîn bə yí, mə mú dʉ́g *wə́éŋgəles onɔ̧̂ bwə́ tə́l íkɔ́ɔ́mb í shí ínɔ̧̂ dɨ̂, bwə́ mə́ káágʉlə óŋkwɔ̧̂ onɔ̧̂\f + \fr 7:1 \ft Oŋkwɔ̧̂ ɔ́nɨ bʉ́sə bɔɔŋg bʉ́sə́ nə ŋkul caam shí wá.\f* wâ shí. Bwə́ a shígɛ́ bɨ́d nə́ ŋkwɔ̧̂ kúŋgʉg tɔɔ shí, tɔɔ mâŋ, tɔɔ mə́lɨ́ɨ́d.  
\v 2 Mə mú nyiŋgə dʉ́g ŋgwɔ́l *éŋgəles ŋgə́ wú ŋgɛɛ kɔ́ɔ́mb jwɔ̂w í dʉ cúwo yí, a mbíd sá bwə́ dʉ bwadʉlə búúd mə́yɨɨgyé mə́ Zɛmbî á kuwô yí. Nda bwə́ á yə wəéŋgəles ónɔ̧̂ ŋkul nə́ bwə́ ntámág shí nə mâŋ nə́, éŋgəles mə á nyiŋgə dʉ́g ɛ́nɛ mú kɨ̂m gwɔ́w-gwɔ̂w lás nə bwo.  
\v 3 \x - \xo 7:3 \xt 9.4; 14.1, 3; 22.4; Eze 9.4, 6\x*Nyə á cɨ nə bwo nə́: «Kúgá fwo ntáma shí, ŋkí mâŋ, ŋkí məlɨ́ɨ́; bwándʉ́gá, sə́ fwóg wá ósɔ́ɔl ɔ mə́sáal ɔ́ Zɛmbî wúsʉ́ məyɨɨgyé mə́mpwoombʉ́d.»  
\v 4 \x - \xo 7:4 \xt 14.1, 3; 21.12-13\x*Mə músə gwág nə́ buud bwə́ á wɨ́yɔw məyɨɨgyé wá bwə́ á bə buud otɔ́ɔ́shin təd nə məwûm mə́nɔ̧́ nə ónɔ̧̂, ŋgə̌lə zhu íbɛɛnd i *Izʉrəyɛ̂l byɛ̂sh dɨ̂. 
\q1  
\v 5 Í á bə buud otɔ́ɔ́shin wûm nə óbá bɛɛnd mə Yúda dɨ́, 
\q1 otɔ́ɔ́shin wûm nə óbá bɛɛnd mə Rubɛn dɨ́, 
\q1 otɔ́ɔ́shin wûm nə óbá bɛɛnd mə Gâd dɨ́, 
\q1  
\v 6 otɔ́ɔ́shin wûm nə óbá jé mə́ Azɛr dɨ́, 
\q1 otɔ́ɔ́shin wûm nə óbá jé mə́ Nɛftali dɨ́, 
\q1 otɔ́ɔ́shin wûm nə óbá jé mə́ Manase dɨ́, 
\q1  
\v 7 otɔ́ɔ́shin wûm nə óbá jé mə́ Símʉyon dɨ́, 
\q1 otɔ́ɔ́shin wûm nə óbá jé mə́ Lévi dɨ́, 
\q1 otɔ́ɔ́shin wûm nə óbá jé mə́ Isakâr dɨ́, 
\q1  
\v 8 otɔ́ɔ́shin wûm nə óbá jé mə́ Zabulon dɨ́, 
\q1 otɔ́ɔ́shin wûm nə óbá jé mə́ Yósɛb dɨ́, 
\q1 otɔ́ɔ́shin wûm nə óbá jé mə́ Bəŋzhamɛ̧̂ dɨ̂. 
\m Buud ɔ́nɨ bɛ̂sh wə́ bwə́ á wɨ́yɔw məyɨɨgyé mə́mpwoombʉ́d wá. 
\s1 Kúl mə́ Zɛmbî 
\p  
\v 9 \x - \xo 7:9 \xt 5.9; 6.11; Ləv 23.40\x*Ja áməyɨɨgyé ɛ́nɛ mə́ shîn yí, mə mú dʉ́g búúd áncuncuma, bímbí múúd cúgɛ́ nə ŋkul lɔ̧́ yí. Bwə́ á bə buud wâ ilwoŋ byɛ̂sh, nə ibɛɛnd byɛ̂sh, nə ikúl byɛ̂sh, nə məkə̂l mɛ̂sh, bwə́ tə́l mpwóómbʉ́ caaŋgə́d, Mwâ Ncwəmbɛ dɨ́ míshʉ́d, bwə́ mə́ bwáád íjud í áfufumə́, bwə́ nə máŋ mə́ lə́ndú mə́bwə́d.  
\v 10 \x - \xo 7:10 \xt 5.7\x*Bwə́ á ŋgə kɨ̂m gwɔ́w-gwɔ̂w nə́: 
\q1 Zɛmbî wúsʉ́ muud njúl caaŋgə́d yɛ́, 
\q1 bá Mwâ Ncwəmbɛ wə́ bwə́ mə́ cʉg sə̂. 
\m  
\v 11 \x - \xo 7:11 \xt 4.4, 6\x**Wəéŋgəles bɛ̂sh bwə́ mə́ lyɛ̧ *caaŋgə́ nə ocúmbá buud, nə mikuwó mí ísâ mínɔ̧̂ wá, bwə́ mú wusə mə́nyúúl shí ombúmbudɨ̂ na mpwóómbʉ́ caaŋgə́d, yə Zɛmbî gúmə́,  
\v 12 \x - \xo 7:12 \xt 4.11\x*bwə́ ŋgə́ cɨ nə́: 
\q1 Amɛn. Məzhwámá, nə milwanə́, 
\q1 nə fʉg, nə akíba, nə gúmə́, 
\q1 nə mpífə́, nə ŋkul, 
\q1 bísə Zɛmbî wúsʉ́ isâ byé 
\q1 kandʉgə á kandʉgə. Amɛn. 
\p  
\v 13 \x - \xo 7:13 \xt 6.11; 7.9\x*Nə́ ndɛɛ́, ŋgwɔ́l cúmbá muud mú lás, cɨ nə mə nə́: «Ozə́ bâŋ bɨ́ nə ijud í áfufumə́ ɔ́nɨ, bwə́ ŋgə wú ŋgow?»  
\v 14 \x - \xo 7:14 \xt 1.5; 22.14; Sôm 51.9; Dan 12.1; Mat 24.21\x*Mə mú bɛ̧sa nə nyə nə́: «Yé Cwámba, wo wə́ mə́ mpû.» A mú cɨ nə mə nə́: 
\q1 «Bʉ́sə buud bwə́ ŋgə́ wú yáág-yáág cúwʉ́líd wá. 
\q1 Bwə́ mə́ gusa íjud byáŋ mə́cií mə Mwâ Ncwəmbɛ dɨ́, 
\q1 sá nə́ í bə́g ofúfumə̂. 
\q1  
\v 15 \x - \xo 7:15 \xt 21.3\x*Gwə́ wə́ bwə́ tə́l na 
\q1 mpwóómbʉ́ caaŋgə́ mə́ Zɛmbî dɨ́ yí. 
\q1 Bwə́ é dʉ yə Zɛmbî gúmə́ bulú nə mwásə́ nyə́dɨ́ Mpáánzə́. 
\q1 Muud njúl caaŋgə́d yɛ́ mə́ bá wá bwo nyə́dɨ́ gúgʉ́wád. 
\q1  
\v 16 \x - \xo 7:16 \xt Iza 49.9-10\x*Bwə́ ábʉ́lɛ́ ná bwɛlɛ gwág zha, 
\q1 kú nyiŋgə bwɛlɛ gwág shwáásʉ́lə minʉ́. 
\q1 Tɔɔ yásə́ tɔɔ ŋgwɔ́l bibibi 
\q1 nyə abʉ́lɛ ná nyiŋgə nyaan bwo nyúúlʉ́d. 
\q1  
\v 17 \x - \xo 7:17 \xt 5.6; 21.6; Yuá 10.10, 11; Eze 34.11-16, 23-24 \xk məzhwíílɛ: \xt 21.4; Sôm 126.5-6; Iza 25.8\x*Nəcé Mwâ ncwəmbɛ 
\q1 jɨ́ tâm caaŋgə́ yɛ́ mə́ bá bə mbaagʉlə wáŋ, 
\q1 a bá kə nə bwo mə́ncwuŋ mə́ ŋgə́ wééshʉli 
\q1 məjúwó mâ cʉg mád, 
\q1 Zɛmbî mú bá fîm bwo məzhwíílɛ mɛ̂sh míshʉ́d.» 
\c 8  
\s1 Feedyá á zaŋgbá 
\p  
\v 1 \x - \xo 8:1 \xt Zak 2.17; Aba 2.20\x*Mwâ Ncwəmbɛ músə zə́ tɨ́ feedyá á zaŋgbá. Ja á mə́ tɨ́ wə ntʉ́nɨ yí, mə mú gwág joŋ nə́ kufʉg tâŋ kʉ́l wəla.  
\v 2 \x - \xo 8:2 \xk \xt micwôŋ: \xt Zho 6.4, 6; Mat 24.31\x*Mə mú dʉ́g *wə́éŋgəles zaŋgbá bwə́ dʉ tɔ̂w mísh mə́ Zɛmbî dɨ́ wá. Bwə́ mú yə bwo micwôŋ zaŋgbá.  
\v 3 \x - \xo 8:3 \xt 5.8; MmN 30.1, 3\x*Eŋgəles shús mú zə tɔ̂w álatâr dɨ̂, a mbíd kwɔ̂w bwə́ dʉ yáŋgʉlə *cáá yí, í njúl sɨ́yá nə or. Bwə́ mú yə nyə zhwog olabínda nə a jígálʉ́g na álatâr dɨ̂, yílɛ jɔɔŋg í bádʉ́g nə məjəgʉla mə́ míŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ mi búúd myɛ̂sh tâŋ *mətúnʉga. *Alatâr wɔɔŋgʉ́ nyə á bə sɨ́yá nə or cínɔŋg mpwóómbʉ́ caaŋgə́d.\fig Kwɔ̂w bwə́ dʉ yáŋgʉlə cáá yí, í njúl sɨ́yá nə or|src="hk00268c.tif" size="col" copy="Horace Knowles" ref="8.3" \fig* 
\v 4 Yílɛ ólabínda nə məjəgʉla mə́ míŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ mi búúd í mú wú *éŋgəles dɨ́ mbwə́d, bád kə wə́ Zɛmbî.  
\v 5 \x - \xo 8:5 \xt 4.5; 6.12-13; Ləv 16.12; Eze 10.2\x*Eŋgəles mú ŋwa kwɔ̂w bwə́ dʉ yáŋgʉlə cáá yí, ŋwa kuda álatâr dɨ́ lwándʉlə cínɔŋg nə́ cwɔ́ɔ́, a músə wusə shí. Ŋkɛ̂l mpú kə́ kyɛɛg, nə məjuŋʉ́, nə minjəs, shí í mú jág ntaŋʉsa. 
\s1 Micwôŋ mísaman mí ashúshwóógʉ́ 
\p  
\v 6 Wəéŋgəles zaŋgbá bwə́ á bə nə micwôŋ wá bwə́ mú kwəmʉsa nə́ bwə́ zə́ lwɔ̧̂ myo. 
\p  
\v 7 \x - \xo 8:7 \xt 9.15, 18; Eze 5.2, 12\x*\x - \xo 8:7 \xt MmN 9.23-25\x*Ashúshwóógʉ́ mú lwɔ̧̂ yé cwôŋ. Nə mətálʉmu, nə kuda fʉlá nə məcií í mú shwɨy shí. Kɔw lʉ shí ŋgwûd á məkɔw məlɔ́ɔl í mú cumbʉli jígə, kɔw lʉ́ ílɨ́ɨ́ ŋgwûd á məkɔw məlɔ́ɔl cumbʉli nə́mə́ jígə, ikáá ibʉ́s byɛ̂sh í mú nə́mə́ cumbʉli jígə. 
\p  
\v 8 \x - \xo 8:8 \xt 16.3-4; MmN 7.20, 21\x*Eŋgəles ábɛɛ̂ mú lwɔ̧́ yé cwôŋ. Bwə́ mú wusə gúl sâ mâŋ. Sâ jɔɔŋg í njúl nə́mə́ nda məma mbʉ́ŋ í mə́ ja ŋgwiilɛ. Kɔw lʉ mâŋ ŋgwúd á məkɔw məlɔ́ɔl í mú shîn bə mə́cií məcií,  
\v 9 kɔw ŋgwúd á məkɔw məlɔ́ɔl mə́ íkukwumʉga í á bə mikuwó mâŋ yí í mú yə, kɔw ŋgwúd á məkɔw məlɔ́ɔl mâ ititíma í mú shîn cɔ́ɔ́g. 
\p  
\v 10 Eŋgəles alɛ́ɛl mú lwɔ̧́ yé cwôŋ. Məma ácén-céní mú wú joŋ dɨ́, a ŋgə́ jígə nə́mə́ nda shigə lʉ́ kuda. A mú zə kud kɔw ŋgwúd á məkɔw məlɔ́ɔl mâ miŋgwɔ̧ɔ̧́ nə milúu míncwûŋ dɨ̂.  
\v 11 \x - \xo 8:11 \xt Zhe 8.14\x*Acén-céní wɔɔŋgʉ́ jínə́ dɛ́ wə́ Məgwul. Kɔw ŋgwúd á məkɔw məlɔ́ɔl mâ məncúwó í mú bə ŋkí gwul; ncúlyá buud bwə́ á ŋgə ŋgul məjúwó mâ məncúwó mɔɔŋg wá bwə́ mú ŋgə yə nə məgwul mɔɔŋg. 
\p  
\v 12 \x - \xo 8:12 \xt 6.12-13; Iza 13.10; Eze 32.7-8\x*Eŋgəles ányina mú lwɔ̧́ yé cwôŋ. Í mú zə bə, nə kɔw ŋgwúd á məkɔw məlɔ́ɔl mâ jwɔ̂w, nə ŋgwúd á mɔɔŋg mâ ŋkwoond ɨɨ́, nə ŋgwúd á mɔɔŋg mâ wəacén-cénî mə́ mú shila. Sâ jɔɔŋg mú sá nə́ kɔw ŋgwúd á məkɔw məlɔ́ɔl mâ mwásə́ í mú bii yídʉ́gʉ́, bulú nə́mə́ ntɔ́.  
\v 13 Mə músə nyiŋgə kənd mísh, mə mú gwág mpal ŋgə́ jéel tâm joŋ a ŋgə́ kɨ̂m gwɔ́w-gwɔ̂w nə́: 
\q1 Wo buud ɔ shí ɔ! Ŋkwɛ́ɛ bɨ́ eé! 
\q1 Ŋkwɛ́ɛ bɨ́ ja wə́éŋgəles olɔ́ɔl bwə́ mə́ lʉ́g wá 
\q1 bwə́ é lwɔ̧̂ myáŋ mícwôŋ yí eé! 
\c 9  
\p  
\v 1 \x - \xo 9:1 \xk \xt bɨ́ ncímə: \xt 11.7; 20.1; Zhb 26.6; 28.22; Luk 8.31; 2Pr 2.4\x**Eŋgəles átána mú lwɔ̧́ yé cwôŋ. Mə mú dʉ́g ácén-céní nyə á wú joŋ dɨ́ kud shí yɛ́, bwə́ mə́ yə nyə juwʉga bɨ́ ncímə.  
\v 2 \x - \xo 9:2 \xt Mət 19.28; MmN 19.18\x*A mú juw bɨ́ ncímə, yílɛ í mú wú nûŋ nda yílɛ í ŋgə́ wú məma kuda dɨ́ yí. Yílɛ jɔɔŋg í mú lwánd ŋgúl wɛ̂sh nə́ ndɛɛ́ jwɔ̂w shila.  
\v 3 \x - \xo 9:3 \xt MmN 10.12-20\x*Ikájalá í mú dʉ cúwo yílɛ jɔɔŋg dɨ́ dʉ shulə shí. Bwə́ mú yə íkájalá byɔɔŋgʉ́ váál ŋkûl wə́acə́laafə̂ bwə́ dʉ bə nə ndɨ́ yí.  
\v 4 \x - \xo 9:4 \xt 7.2-3\x*Njɨ bwə́ mú cɨ nə byo nə́ í kú bɛɛg ntáma íkáá nə ilɨ́ɨ́ byɛ̂sh, í kə́g ŋgə lúú njɨ buud bwə́ cúgɛ́ nə məyɨɨgyé mə́ Zɛmbî mpwóómbʉ́d wá.  
\v 5 Bwə́ mú nə́mə́ cɨ nə byo nə́ í kú ŋgə gwú buud bɔɔŋgʉ́, í yídag tə̂l bwo cwúnd dɨ́ tâŋ oŋkwoond otɔ́ɔn. Váál cwúnd í á ŋgə sá yí í á bə nə́ ŋkíim-ŋkíim nda ja ácə́laafə̂ mə lúú múúd yí.  
\v 6 \x - \xo 9:6 \xt Zhb 3.21; Zhe 8.3\x*Í bá bə mwɔ̂w mɔɔŋgʉ̂ dɨ, buud bwə́ bá ŋgə sɔ̧́ nə́ bwə́ yə, njɨ muud kú yə; bwə́ bá ŋgə jɨɨ shwɨy, njɨ shwɨy ŋgə́ fúndə kə bwo shwóg-shwóg.  
\v 7 \x - \xo 9:7 \xt Zhb 39.19-20; Zhu 2.4\x*Ikájalá byɔɔŋg í á ŋgə bə nda ikabʉlí bwə́ mə shîn cwɔ̧ nə́ bwə́ kə́ nə ndɨ́ dɔ́ɔ́mb dɨ́ yí. Í á bə nə isâ mílúúd nda mitûm mi gúmə́ myâ sɨ́yá nə or, bwə́ nə məmpwoombʉ́ nda buud.  
\v 8 \x - \xo 9:8 \xt Zhu 1.6\x*Bwə́ á bə nə ishilú mílúúd nda budá, məjə nda məjə mə́ ózhwambáŋkwuŋ.  
\v 9 \x - \xo 9:9 \xt Zhu 2.5\x*Ibʉd i á bə bwo nda ibúdʉga í íŋkwánz ózɨmbɨ bwə́ dʉ búdal bʉd nə ndɨ́ yí, nyáŋ ncíndə́ nda ncíndə́ ómətúwa íkabʉlí ŋkí bulya í ŋgə́ julə kə nə ndɨ́ dɔ́ɔ́mb dɨ́ yí.  
\v 10 Mikwundú myáŋ mi á bə nda mikwundú mí wə́acə́laafə̂, nə ishushwom; mikwundú myɔɔŋg wə́ bwə́ á dʉ sá buud məbɔ̂w nə ndɨ́ tâŋ oŋkwoond otɔ́ɔn yí.  
\v 11 Cí wáŋ wə́ *éŋgəles a bɨ́ ncímə, bwə́ dʉ jɔ̂w nyə hebʉrə̂ dɨ́ nə́ Abadôn, gʉrɛ̂k dɨ́ nə́ Apolyôn\f + \fr 9:11 \fk Apolyôn: \ft Mə kə nə́ «muud caamʉ́-caamʉ̂».\f*. 
\p  
\v 12 Intʉ́gʉ́lí í ashúshwóógʉ́ í mə́ shîn ɔ́nɨ. Bíl íntʉ́gʉ́lí í ŋgə ná zə, məváál mə́bá. 
\p  
\v 13 \x - \xo 9:13 \xt 8.3; MmN 30.1-3\x*Eŋgəles ásamʉna mú lwɔ̧́ yé cwôŋ. Mə mú gwág dúl kə́l í ŋgə́ wú mə́laag mənɔ̧̂ mə́sə́ álatâr or mə́ Zɛmbî dɨ́ má.  
\v 14 \x - \xo 9:14 \xt 7.1; Mbá 1.7\x*Kə́l dɔɔŋg í mú cɨ nə Eŋgəles ásamʉna nə́: «Cinyʉ́g wə́éŋgəles onɔ̧̂ bʉ́sə́ cɔ̧ɔ̧lá ŋgwɔ̧ɔ̧́ Ifʉrât wá».  
\v 15 \x - \xo 9:15 \xt 8.7-12\x*Bwə́ mú ciny wə́éŋgəles onɔ̧̂ bwə́ á bə ŋkwəmʉsá shú dâŋ wəla, nə dâŋ jwɔ̂w, nə nyâŋ ŋkwoond nə wáŋ mbú wá. Bwə́ mú ciny bwo nə́ bwə́ gwúg buud ɨɨ́, kɔw ŋgwúd á məkɔw məlɔ́ɔl.  
\v 16 Ozɨmbɨ bwə́ dʉ ju nə ikabʉlí wá bwə́ á bə omilyɔ̂ŋ mitəd mimbá, mə a shí gwág bímbí bwə́ á bə yí.  
\v 17 \x - \xo 9:17 \xt Zhb 41.10-12\x*Ntɔ́ wə́ mə á dʉ́g *ntamə́ a mísh nə́ bagə́d yɛ́, mə a dʉ́g ikabʉlí nə ozɨmbɨ bwə́ dʉ ju nə byo wá. Byáŋ íbúdʉga íŋkwánz bwə́ á búdal ibʉd nə ndɨ́ yí í á bə, nə otɨ́tɨɨ̂, nə nyúul joŋ lʉ mpú, nə nyúul ncinə́. Byáŋ íkabʉlí nə milúú nda ozhwambáŋkwuŋ, kuda nə yílɛ nə fidə í á ŋgə wú bwo mímpud.  
\v 18 Okwaag-jumə ólɔ́ɔl ɔ́nɨ bwə́ mú gwú buud ɨɨ́, kɔw ŋgwúd á məkɔw məlɔ́ɔl; í á bə, nə kuda, nə yílɛ nə fidə í á ŋgə wú ikabʉlí mímpu dɨ́ yí.  
\v 19 Nəcé ikabʉlí byɔɔŋgʉ́, ŋkul nyáŋ nyísə bwo mímpu dɨ́ nə míkwundúd; mikwundú myáŋ mí nda onywâ, mísə nə milúu, milúu myɔɔŋg wə́ mí dʉ lwána.  
\v 20 \x - \xo 9:20 \xt 16.9; MmN 20.13-15\x*\x - \xo 9:20 \xt Dan 5.4, 23; Sôm 135.15-17; Iza 44.9-20\x*Bɔ́ɔ́lʉ́gá búúd bwə́ a shígɛ́ fwo yə nə okwaag-jumə ɔ́nɨ wá, bwə́ áshígɛ́ cɛ́nd mítə́dʉ́gá nə́ bwə́ yɔw bɔ́w-bɔ̂w mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ bwə́ á dʉ sá myá; bwə́ áshígɛ́ yɔw yə́lə mə́jamb mə́sə́ ózɛmbî ɔ́ áyadʉ́g dɨ́ má gúmə́, mbɛɛ́ ózɛmbî ɔ́ or, nə kwóógʉ́ bwə́ dʉ lúlə *mwaanɛ̂ nə ndɨ̂ yí, nə dúl váál ŋkwánz na, ozɛmbî ɔ́ mə́kwóógʉ́, nə ilɨ́ɨ́, mbɛɛ́ ózɛmbî kú nə ŋkul mə dʉ́gya, ŋkí gwág, ŋkí kyey.  
\v 21 Buud bɔɔŋg bwə́ áshígɛ́ yɔw mə́gwú mə búúd, kú yɔw ncidə, kú yɔw jaŋga, kú yɔw júwo. 
\c 10  
\s1 Kʉ́káláád á bíbíyá 
\p  
\v 1 \x - \xo 10:1 \xt 4.3\x*Mə á nyiŋgə nə́mə́ dʉ́g gúl ŋkácid *éŋgəles ŋgə́ shulə wú joŋ dɨ́, a mə́ fʉlə ŋkúdú nyúúlʉ́d nda *sanda. Nyə á bə nə njumbú í mə́ lyɛ̧ nyə lúúd, mpwoombʉ́ ŋgə́ lwenya nda jwɔ̂w; məkuú mɛ́ mə́ á bə nda məmpiŋ, mə́ njúl nda miŋgwiilɛ mí kuda.  
\v 2 \x - \xo 10:2 \xt 5.1; 10.8\x*Nyə á bə nə kʉ́káláádʉ́ mbwə́d, kʉ́káláádʉ́ jɔɔŋg nə́ bagə́. A mú shulə nə́ ndɛɛ́, tə̂l kuú áməncwúm mâŋ, wɔɔŋg á məkɔ́ɔ́l cíndú.  
\v 3 \x - \xo 10:3 \xt Zhe 25.30-31; Ozê 11.10\x*A mú kɨ̂m gwɔ́w-gwɔ̂w, nə́mə́ nda zhwambáŋkwuŋ mə́ dʉ bâm nə́. Njɨ nyə á kɨ̂m yí, ŋkɛ̂l mpú mú saal íja zaŋgbá.  
\v 4 Ja ŋkɛ̂l mə́ shîn saal ntʉ́nɨ yí, mə mú tɛ́ɛ́d nə́ mə cilə; njɨ, mə mú gwág kə́l mə́ cɨ nə mə joŋ dɨ́ nə́: «Shweelʉ́g sâ ŋkɛ̂l mpú nyə ámə cɨ ja nyə ámə saal íja zaŋgbá nɨ, kú cilə gwo.»  
\v 5 Eŋgəles mə á dʉ́g nyə á tə̂l məkuú wúga mâŋ wúga cíndú yɛ́, mú bʉ̂n mbwə́ məncwúm ŋgɛɛ joŋ dɨ̂.  
\v 6 \x - \xo 10:6 \xt Sôm 146.6; Dan 12.7; Mis 4.24\x*A mú kɛɛn Zɛmbî ŋgə́ cʉgə kandʉgə kandʉgə yɛ́, nyə muud nyə á tɛ́ gwɔ̂w nə isâ byɛ̂sh bí cínɔŋg yí, a tɛ́ shí nə isâ byɛ̂sh bí cínɔŋg yí, a tɛ́ nə́mə́ mâŋ nə isâ byɛ̂sh bí cínɔŋg yɛ́; nyə á kɛɛn nyə, a cɨ nə́: «Í ábʉ́lɛ́ ná bwey,  
\v 7 \x - \xo 10:7 \xt 22.6; Zhe 25.4; Amo 3.7-8\x*ja éŋgəles ázaŋgbá mə́ bá lwɔ̧́ cwôŋ yé yí, *ndímba mə́ Zɛmbî í bá ka zə nyîn, nə́mə́ nda nyə á bwey dʉ jaaw osɔ́ɔl ɔ mə́sáal bɛ́ *búud ɔ mícúndə́ nə́.» 
\p  
\v 8 \x - \xo 10:8 \xt Eze 2.8–3.3\x*Nə́ ndɛɛ́, kə́l mə́ á gwág joŋ dɨ́ í mú nyiŋgə lás nə mə nə́: «Kaá wə́ éŋgəles mə́ tə̂l məkuú wúga mâŋ wúga cíndú yɛ́, wo kə́g ŋwa kʉ́káláádʉ́ á jɨ́ nə ndɨ́ mbwə́d nə́ bagə́ nɨ.»  
\v 9 Mə mú kə wə́ éŋgəles kə cɨ nə nyə nə́ a yə́g mə kʉ́káláádʉ́. Nyə ntâg nə mə nə́: «Ŋwag gwo wo mínəg. Í é bə wo mwɔ̧́ dɨ́ cwû nə́ cindʉ́ŋ, njɨ ŋkí ncwôŋ mpu dɨ́ nda kwaan.»  
\v 10 Mə mú ŋwa éŋgəles kʉ́káláádʉ́ mbwə́d, mə mú minə; í mú bə mə ŋkí ncwôŋ mpu dɨ́ nda kwaan; njɨ, ja mə́ mə́ minə yí, mwɔ̧ mú bə mə cwû nə́ cindʉ́ŋ.  
\v 11 Bwə́ mú ka cɨ nə mə nə́: «Í jɨɨ nə́ wo kə́g nyiŋgə jaaw sâ Zɛmbî mə́ cɛ̧ɛ̧lə shú zhwog íkûl nə ilwoŋ nə mə́kə̂l, nə zhwog ojwú-buud yí.» 
\c 11  
\s1 Obwiiŋgyɛ obá ɔ́ láŋ mə́ Yésus 
\p  
\v 1 \x - \xo 11:1 \xt 21.15\x*Bwə́ mú yə mə fiidye í njúl nda lɨ́lɨ́ɨ́ bwə́ dʉ yɨɨga ísâ nə ndɨ́ yí, bwə́ nə mə nə́: «Tɔ́wʉ́g yɨɨga Mpáánzə́ mə́ Zɛmbî, nə *alatâr, wo lɔ̧́ búúd bwə́ ŋgə́ yə Zɛmbî gúmə́ cínɔŋg wá.  
\v 2 \x - \xo 11:2 \xt Sôm 79.1; Luk 21.24 \xk 42 oŋkwoond: \xt 12.6, 14; 13.5; Dan 7.25; 12.7\x*Njɨ, wo ɔ lʉ́gə́ mbaadə́ wúsə́ luŋgʉla nə luŋgʉla dɨ́ yí, wo kú yɨɨga wo, nəcé bwə́ á yə ikúl í cúgɛ́ *Oyúdɛn yí wo. Ikûl byɔɔŋg í bá tagʉlə nyaal ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ ŋgwə́la tâŋ oŋkwoond məwûm mə́nɔ̧̂ nə óbá.  
\v 3 Njɨ, mə bá yə óbwiiŋgyɛ obá bâm ŋkul nə́ bwə́ cúndə mícúndə́ myâm tâŋ mwɔ̂w tɔ́ɔ́shin nə mitəd mimbá nə məwûm mə́saman, bwə́ bá ŋgə cúndə bwə́ mə́ bwáád míŋkuda.» 
\p  
\v 4 \x - \xo 11:4 \xt Zak 4.1-3, 11-14; Yuá 8.17\x*Obwiiŋgyɛ obá bɔɔŋg bʉ́sə wəolivyê obá nə ícé í lámba ibá Kálaad Zɛmbî ŋgə́ cɨ nə́ í tə́l mísh mə́ Cwámba á shí nyɛ̂sh dɨ́ yí.  
\v 5 \x - \xo 11:5 \xt 2Oj 1.10; Sôm 97.3; Zhe 5.14\x*Múúd mə ká ntágʉlə bwo, miŋgwiilɛ mí wɔ́ɔ́s bwo mímpu dɨ́, jígal búúd bwə́ ŋgə́ lúmbʉli nə bwo wá. Haaw! Muud yɛ̂sh mə ntágʉ́lə bwo yɛ́, á jəlá nə bá yə ntɔ́.  
\v 6 \x - \xo 11:6 \xt MmN 7.17-19; 1Oj 17.1; Zhk 5.17\x*Bʉ́sə nə ŋkul fad joŋ, máánd mpú nə́ a kú nywɔ̧̂ té mwɔ̂w bwə́ ŋgə́ cúndə micúndə́ mí Zɛmbî yí, bʉ́sə nə ŋkul yid mə́júwó mâ məncúwó mə́ nyɛɛ mə́cií, bʉ́sə nə ŋkul ntɨ ókwaag-jumə shí məváál mɛ̂sh, ja jɛ̂sh bwə́ cɛ́ɛl yí. 
\p  
\v 7 \x - \xo 11:7 \xt 13.1-2; 17.8\x*Ja bwə́ bá shîn bwiiŋg sâ bwə́ á jə́la nə bwiiŋg yí, biin í bá wú bɨ́ ncímə dɨ́ zə sá bwo dɔɔmb, ntɔ̧ bwo nə́ ndɛɛ́ gwú bwo.  
\v 8 \x - \xo 11:8 \xt Luk 13.33-34 \xk Sódom: \xt Mət 18.20; Iza 1.10; Eze 16.46 \xk Igîpten: \xt MmN 3.16-19; 7.3-5\x*Mimbimbə myáŋ mí bá já mbaadə́d, ŋgwə́la ánʉ́nɨ́ dɨ́, ŋgwə́la bwə́ á bwambʉlə Cwámba kwolós dɨ́ yí. Ŋgwə́la ánʉ́nɨ́ wɔɔŋg, dɛ́ jínə́ lʉ́ *ndímba wə́ Sódom, ŋkí ntâg Igîpten.  
\v 9 Buud wâ ikúl, nə ibɛɛnd, nə məkə̂l, nə ilwoŋ bwə́ bá zə dʉ beny mímbimbə myɔɔŋg tâŋ mwɔ̂w mə́lɔ́ɔl nə kʉ̂l, bwə́ kú magʉlə nə́ bwə́ dʉ́lʉg myo.  
\v 10 \x - \xo 11:10 \xt Yuá 16.20\x*Buud wâ shí bwə́ bá gwág mə́shusʉg nə shwɨy dáŋ dɔɔŋg. Bwə́ bá tə̂l mə́zaŋ, ŋgə kənda məcwúm nəcé *buud ɔ mícúndə́ óbá bɔɔŋg bwə́ á tə̂l buud cwúnd dɨ́ wa shí gaád. 
\p  
\v 11 \x - \xo 11:11 \xt Eze 37.9-10\x*Njɨ, mwɔ̂w mə́lɔ́ɔl nə kʉ́l mɔɔŋg mə́ ká cɔ̧́, Zɛmbî yámb bwo wúl ŋgúl á cʉg, bwə́ mú tɔ̂w tʉ́təlí nə məkuú máŋ. Nə́ ndɛɛ́, ikukwɛndɛ í bá bii búúd bwə́ á zə dʉ beny bwo wá.  
\v 12 \x - \xo 11:12 \xt 2Oj 2.11; Mis 1.9\x*Bwə́ mú gwág dúl kə́l í ŋgə́ wú joŋ dɨ́, í ŋgə́ cɨ nə bwo gwɔ́w-gwɔ̂w nə́: «Bádʉ́gá zə kâ!» Bwə́ músə bád míŋkúdʉ́d kə kumə joŋʉd, buud bwə́ á ŋgə lúmbʉli nə bwo wá bwə́ ŋgə́ dʉ́g.  
\v 13 \x - \xo 11:13 \xt 6.12-13; Eze 38.19-20\x*Shí í á jág ntaŋʉsa nə́mə́ wəla dɔɔŋgʉ́d, kɔw ŋgwúd á məkɔw wûm mâ ŋgwə́la í mú shugʉla shí, buud otɔ́ɔ́shin zaŋgbá bwə́ mú yə nə ntaŋʉsǎlə shí í á ntaŋʉsa nɨ. Ikukwɛndɛ í mú bul bii bɔɔŋg bwə́ áshígɛ́ yə wá, bwə́ mú ŋgə yə Zɛmbî a gwɔ̂w gúmə́. 
\p  
\v 14 Intʉ́gʉ́lí í ábɛɛ̂ í mə́ cɔ̧́ ínɨ, ya alɛ́ɛl í wál zə bə. 
\s1 Cwôŋ á zaŋgbá 
\p  
\v 15 \x - \xo 11:15 \xt 4.11; MmN 15.18; Sôm 22.29-30; Dan 2.44; 1Kr 15.24-28\x*Nə́ ndɛɛ́, *éŋgəles á zaŋgbá mú lwɔ̧́ yé cwôŋ. Məkə́l mə́ mú kyɛɛg joŋ dɨ́ nə ŋkulú nə́: 
\q1 Cwámba wúsʉ́ wə́ músə́ nə ijwûga juwʉ́lə nə shí ndon, nə nyə nə Krîst yé. 
\q1 Nyə e jwú kandʉgə á kandʉgə. 
\p  
\v 16 \x - \xo 11:16 \xt 4.4\x*Ocúmbá buud məwûm mə́bá nə ónɔ̧̂ bwə́ á dʉ bə bwə́ njúl byáŋ ícaaŋgə́d mísh mə́ Zɛmbî dɨ̂ wá, bwə́ mú wusə mə́nyúúl shí ombúmbudɨ̂, yə Zɛmbî gúmə́.  
\v 17 \x - \xo 11:17 \xt 1.8; 4.8; 15.3; 16.7; 19.6, 15; 21.22; Amo 4.13; 2Kr 6.18\x*Bwə́ á ŋgə yə nyə gúmə́ bwə́ ŋgə́ cɨ nə́: 
\q1 Sə́ ŋgə yə wo akíba, yé Zɛmbî wúsʉ́ Cwámba, Zɛmbî á ŋkul nyɛ̂sh, 
\q1 Zɛmbî jísə́ yɛ́, nyə á bwey nə́mə́ dʉ bə yɛ́. 
\q1 Sə́ ŋgə yə wo akíba nə wo wɛɛfʉ́lə məma ŋkûl nywô, 
\q1 tə́l íjwûga byô. 
\q1  
\v 18 \x - \xo 11:18 \xt 19.5; Sôm 2.1-5; 110.5-6\x*Ikúl í á gwág mpimbə, njɨ, wo mə́ kuya mpimbə gwô, 
\q1 fwála í mə́ wɔ́ɔ́s nə́ wo sámbʉ́g buud bwə́ á yə wá milə́sʉ́, 
\q1 fwála á nə́ wo yə́g osɔ́ɔl ɔ mə́sáal bwô myə́na myáŋ; 
\q1 osɔ́ɔl ɔ mə́sáal bɔɔŋg bʉ́sə, nə *buud ɔ mícúndə́ nə miŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ mi búúd ɨɨ́, 
\q1 nə bɔɔŋg bɛ̂sh bwə́ á ŋgə ŋwa jínə́ dwô nə gúmə́ wá, 
\q1 tɔɔ ozhizhe ɔ búúd tɔɔ fwámɛ́ búúd. 
\q1 Fwála í mə́ wɔ́ɔ́s nə́ wo cáámʉg buud bwə́ ŋgə́ caam shí wá. 
\m  
\v 19 \x - \xo 11:19 \xt 4.5; 6.12-13; 8.7; 15.5; Zhb 38.22-23 \xk wɔ́lɛ sɔ̧: \xt 1Oj 8.1, 6\x*Bwə́ mú juw Mpáánzə́ mə́ Zɛmbî joŋʉd, *wɔ́lɛ sɔ̧ jé í mú nyîn nyə́dɨ́ Mpáánzə́. Minjəs mí mú bə́dʉga joŋʉd, nə məjuŋʉ́, nə ŋkɛ̂l mpú, shí í mú jág ntaŋʉsa, mətálʉmu mə́ ŋgə́ kud məma íbúgú. 
\c 12  
\s1 Mudá bá ŋkɔɔndú 
\p  
\v 1 \x - \xo 12:1 \xt Iza 7.14; 26.17\x*Dúl məma *shimbá í mú wɔ́ɔ́s joŋʉd; í á bə, mudá mə́ bwáád yásə́ tâŋ káándə́, məkuú mə tə̂l nyə mbyólʉ́d, nyə nə *tûm gúmə́ lúúd, tûm gúmə́ wɔɔŋg í njúl nə wəacén-cénî wûm nə óbá.  
\v 2 Nyə á bə nə bum nə́ ntámb, a ŋgə́ kɨ̂m nə məcɛy mə́ minʉ́ nə́ a zə byâ. 
\p  
\v 3 \x - \xo 12:3 \xk \xt ŋkɔɔndú: \xt 12.7, 9, 13; 13.2; 16.13; 20.2; Dan 7.7, 24\x*Dúlʉ́gá shimbá í mú nyiŋgə wɔ́ɔ́s joŋʉd. Jâŋ í á bə, dúl váál ŋkɔɔndú ŋkí bwaag, a njúl tɨ́tɨɨ̂ nə́ zhwuŋ, a mbíd milúú zaŋgbá nə məlaag wûm; milúú zaŋgbá mínɨ mí njúl, lúú wɛ̂sh nə *tûm ícî.\fig Ŋkɔɔndú mbíd milúú zaŋgbá nə məlaag wûm|src="Dragon.tif" size="col" copy="Birney Boyd" ref="12.3" \fig* 
\v 4 \x - \xo 12:4 \xt Dan 8.10\x*Kwundú yé í á wéénd wəacén-cénî wâ joŋ, kɔw ŋgwûd á məkɔw məlɔ́ɔl, wusə shí. Ŋkɔɔndú ɛ́nɛ nyə á kə tɔ̂w mudá nyə á ŋgə bə nə́ a zə́ byá yɛ́ mpwóómbʉ́d nə́, njɨ nə́ mwán mə́ byɛ̂l, a də.  
\v 5 \x - \xo 12:5 \xt 19.15; Sôm 2.9\x*Mudá ɛ́nɛ mú byá mwán, mwámudûm, mwán mə́ jə́lá nə fála íkúl nə ŋkʉ́d yɛ́. Bwə́ mú ntâg ŋkɛ́ny mwán yé wɔɔŋgʉ́ kə nə nyə wə́ Zɛmbî, nyə́dɨ́ caaŋgə́d.  
\v 6 \x - \xo 12:6 \xt 1Oj 17.1-7; 19.5-7; Mat 2.13 \xk mwɔ̂w tɔ́ɔ́shin nə mitəd mimbá nə məwûm mə́saman: \xt 11.2\x*Mudá nyɛ mú túb kə shí a shwééshá dɨ́, kʉ́l Zɛmbî nyə á bwey kwambʉlə nyə jiya yí, shú nə́ bwə́ kə́g wɨ́ɨl nyə wu tâŋ mwɔ̂w tɔ́ɔ́shin nə mitəd mimbá nə məwûm mə́saman. 
\p  
\v 7 \x - \xo 12:7 \xt Dan 10.13; Yûd 9\x*Nə́ ndɛɛ́, dɔɔmb í á ka zə kyɛɛg joŋʉd. Míshiyɛ̂l bə́nɔ̂ŋ *wəéŋgəles bɛ́ jáŋ kɔ́ɔ́mb, ŋkɔɔndú bə́nɔ̂ŋ bɛ́ wə́éŋgəles jáŋ kɔ́ɔ́mb.  
\v 8 Njɨ, ŋkɔɔndú bə́nɔ̂ŋ jé gwooŋg bwə́ áshígɛ́ lal mə́ŋkul; nə́ ndɛɛ́ bwə́ mú bə kú ná nə jiya joŋʉd.  
\v 9 \x - \xo 12:9 \xt 20.2; Mət 3.1; Iza 14.12; 27.1; Luk 10.18; Yuá 12.31\x*Nə́ ndɛɛ́, nda Míshiyɛ̂l bə́nɔ̂ŋ wəéŋgəles bɛ́ bwə́ á ntɔ̧ bwo nə́, bwə́ á ka wáŋgʉlə wusə ŋkɔɔndú anʉ́nɨ́ ɛ́nɛ kʉ́ga shí, nywâ a yág bwə́ jɔ́w nə́ Njwû məjamb yɛ́ wɔɔŋgʉ́, nyə Sátan, muud ŋgə́ shɨɨg buud ɔ shí ndon bɛ̂sh yɛ́, bwə́ á wáŋgʉlə wusə bə́nɔ̂ŋ bɛ̂sh wəéŋgəles bɛ́. 
\p  
\v 10 \x - \xo 12:10 \xt 4.11; 11.15 \xk múúd ontaandɛ̂: \xt Zhb 1.9-11; Zak 3.1\x*Mə mú gwág dúl kə́l í ŋgə́ cɨ nə ŋkulû joŋ dɨ́ nə́: 
\q1 Fwála Zɛmbî mə cʉg búúd yí í mə́ wɔ́ɔ́s, 
\q1 nə ŋkul nyɛ́, nə íjwûga byé, 
\q1 nə mpə̂l mə́ Krîst yé. 
\q1 Nəcé bwə́ mə́ wáŋgʉlə wusə múúd ontaandɛ̂ shí. 
\q1 Nyə muud nyə á dʉ kə nə ontaandɛ̂ ɔ́ ómínyɔŋʉ̂ bʉ́sʉ́ 
\q1 kə dʉ jaaw Zɛmbî tɔɔ ibulú, tɔɔ mimwásə́ yɛ́. 
\q1  
\v 11 \x - \xo 12:11 \xt 6.9; Mat 16.25 \xk Mwâ Ncwəmbɛ: \xt 5.6; 1Yn 2.14; 5.4\x*Bwə́ á mə́ ntɔ̧ nyə ŋkul nəcé məcií mə Mwâ Ncwəmbɛ. 
\q1 Bwə́ á mə́ ntɔ̧ nə́mə́ nyə ŋkul nəcé bwiiŋgʉ́lə bwə́ á bwiiŋg láŋ mə́ Yésus yí, 
\q1 bwə́ áshígɛ́ cɛɛl cʉg jáŋ váál á nə́ bwə́ fúndə́ shwɨy. 
\q1  
\v 12 \x - \xo 12:12 \xt 18.20\x*Gwə́ wə́ mə́ cɨ́ nə́: 
\q1 nə joŋ lʉ gwɔ̂w, nə bɨ́ bɔɔŋg njúl nûŋ joŋ dɨ́ wá, 
\q1 gwágʉ́gá məshusʉg! 
\q1 Njɨ, məntágʉla nə bɨ́, shí nə mâŋ! 
\q1 Nəcé Njwû məjamb mə́ shulə nûŋ bɨ́dɨ́, 
\q1 a mpú nə́ fwála í mə́ lʉ́g nyə bíbíyá, 
\q1 a mə́ ntâg bul nyada. 
\m  
\v 13 Ja məma ŋkɔɔndú ɛ́nɛ nyə a dʉ́g nə bwə́ mə́ wáŋgʉlə wusə nyə shí yí, nyə á ka zə julya nə mudá nyə a byá mwân mwámudûm yɛ́.  
\v 14 \x - \xo 12:14 \xk \xt mimbú mílɔ́ɔl nə kʉ́l: \xt 11.2\x*Njɨ, bwə́ mú yə múdá wɔɔŋgʉ́ məma mə́faafʉgə́ mə́bá nda məfaafʉgə́ mə́ mpal, nə́ a jéélʉg kə shí a shwééshá dɨ́, nyə́dɨ́ jiyad, kʉ́l bwə́ jəla nə kə wɨ́ɨl nyə yí. Nyə á ji wu mimbú mílɔ́ɔl nə kʉ́l, ŋkɔɔndú nda kumə wu.  
\v 15 Nywá a yág ɛ́nɛ nyə á ŋgə yámb məjúwó nə mpu yé, mə́ ŋgə́ wô nda ŋgwɔ̧ɔ̧́ ŋgə wáámb mudá nə́ mə́ kə́ cɔ̧̂ nə nyə.  
\v 16 Ká, shí í mú kyɛm múdá, í beeg mpu, minə ŋgwɔ̧ɔ̧́ wɛ̂sh ŋkɔɔndú nyə á ŋgə yámb nə mpu nɨ.  
\v 17 \x - \xo 12:17 \xt 6.9; 11.7; 13.7; Dan 7.21\x*Ŋkɔɔndú mú jág gwág múdá wɔɔŋgʉ́ mpimbə. A mú ka zə kə lúmbʉli nə bɔɔŋg bwə́ mə́ lʉ́g mpwoŋ buud mə múdád wá, búúd bwə́ ŋgə́ baagʉlə isâ Zɛmbî nyə á cɨ nə́ í bə́g yí, bwə́ ŋgə́ bwiiŋg láŋ mə́ Yésus wá.  
\v 18 A mú ka kə tɔ̂w shɛ̧ á máŋʉd. 
\c 13  
\s1 Biin á mâŋ 
\p  
\v 1 \x - \xo 13:1 \xk \xt mâŋ: \xt Dan 7.3 \xk biin: \xt 11.7; 13.11-17; 16.10; 17.3, 7-13; 19.20; Dan 7.3-8, 21, 25\x*Nə́ ndɛɛ́, mə mú dʉ́g gúl biin ŋgə́ bád wú mâŋ, biin nɨ njúl nə məlaag wûm, milúú zaŋgbá. Məlaag wûm mə́nɨ mə́sə na, laag dɛ̂sh nə *tûm ícî; mínə́ mə́ *bwaasʉ́lə mpu mə́ njúl nyə cilyá mílúúd.  
\v 2 \x - \xo 13:2 \xt 2Te 2.9\x*Biin mə́ á dʉ́g jɔɔŋgʉ́ í á ŋgə bɛ̧ɛ̧la ŋkweny, məcwəd mə́ njúl nyə nda məcwəd mə gúl shísha nyaan-nyaan cúdú bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ *ours yí, mpu í njúl nyə nda zhwambáŋkwuŋ. Ŋkɔɔndú mú zə yə nyə mpífə́ nyɛ́, nə jiya ící jé nə yáág-yáág íjwûga.\fig Nə ours, nə ŋkweny, nə zhwambáŋkwuŋ|src="lb00048b.tif" size="col" copy="Louise Bass" ref="13.2" \fig* 
\v 3 \x - \xo 13:3 \xt 17.8\x*Wúl lúú í á bə nyə nə váál fə́ŋ á nə́ nyə é yə. Nə́ ndɛɛ́, fə́ŋ nyɔɔŋg mú bə́lɛ yâl. Buud ɔ shí ndon bɛ̂sh bwə́ mú ŋgə jág káam, bwə́ mú ŋgə bɛ̧ biin jɔɔŋg kʉ́l í á ŋgə kə yí.\fig |src="bk00049c.tif" size="col" copy="Louise Bass & Horace Knowles" ref="13.2" \fig* 
\v 4 \x - \xo 13:4 \xt Sôm 89.7\x*Bwə́ á ka kúd ŋkɔɔndú məmpwoombʉ́ shí, nyə muud nyə á yə biin ŋkul nyɛ́ yɛ́, bwə́ mú nə́mə́ ŋgə kúd biin məmpwoombʉ́ shí ŋgə ságʉsə nyə nə́: «Zə́ jɨ́ nda biin ga yɛ́, zə jɨ́ nə ŋkul lúmbʉli dɔ́ɔ́mb nə nyə yɛ́?»\fig |src="lb00047b.tif" size="col" copy="Louise Bass" ref="13.2" \fig* 
\p  
\v 5 \x - \xo 13:5 \xt Dan 7.25; 11.36 \xk 42 oŋkwoond: \xt 11.2\x*Biin mú yéyɔw mpu shú nə́ a ŋgə́g nə lás məbɨl-ŋkʉndî, ŋgə lás bwaasʉ́lə mpu; a mú yéyɔw ŋkûl nə́ a sáág sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ yé tâŋ oŋkwoond məwûm mə́nɔ̧̂ nə óbá.  
\v 6 A mú tɛ́ɛ́d lásʉ́lə nə Zɛmbî bwaasʉ́lə mpu, lás nə jínə́ dɛ́ bwaasʉ́lə mpu, lás nə kʉ́l á dʉ ji yí bwaasʉ́lə mpu, tɔɔ buud bwə́ njúl joŋ dɨ́ wá, a lás nə́mə́ nə bwo bwaasʉ́lə mpu.  
\v 7 \x - \xo 13:7 \xt 12.17\x*Bwə́ mú yə nyə zhɨɨ́ nə́ a lúmbʉ́líg nə miŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ mi búúd, a ntɔ̧ bwo. Bwə́ á yə nə́mə́ nyə ŋkul nə́ a sáág misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myɛ́ íbɛɛnd byɛ̂sh dɨ́, nə íkûl byɛ̂sh dɨ́, nə mə́kə̂l mɛ̂sh dɨ́, nə ílwoŋ byɛ̂sh dɨ̂.  
\v 8 \x - \xo 13:8 \xt 3.5 \xk Mwâ Ncwəmbɛ: \xt 5.6\x*Buud ɔ shí bɛ̂sh mínə́ mə́ áshígɛ́ cilya kálaad á cʉg dɨ ja Zɛmbî nyə a fwɔ̧ shí nə gwɔ́w yí, bwə́ bá kúd biin nɨ məmpwoombʉ́ shí; kálaad á cʉg wɔɔŋgʉ́ jɨ kálaad mə Mwâ Ncwəmbɛ bwə́ á cígə yɛ́. 
\p  
\v 9 Muud jɨ́ nə məlwə̂ mə́ gwág yɛ́, a gwág!  
\v 10 \x - \xo 13:10 \xt 14.12; Zhe 15.2; 43.11; Luk 8.15\x*Muud yɛ̂sh í á bə cɛ̧ɛ̧lá nə́ a bá biil kwám yɛ́, a biil kwám. Nyɔɔŋg í á bə nə́ a bá gwúyɔw nə kafwɛlɛ yɛ́, a gwúyɔw. Sâ jɔɔŋg wə́ jɨ́ nə́ miŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ mi búúd mí jəlá nə bul bə nə jísɔ́w, bwə́ bii búgə́ məbwə́ mə́bá. 
\s1 Biin á shí 
\p  
\v 11 \x - \xo 13:11 \xt Mat 7.15\x*Nə́ ndɛɛ́, mə mú nə́mə́ dʉ́g gúl biin ŋgə́ cúwo wú shí. Jâŋ í á bə nə məlaag məbá mə́ njúl nda məlaag mə́ mwâ ncwəmbɛ; í á ŋgə lás nda ŋkɔɔndú. 
\p  
\v 12 Jâŋ biin mú nə́mə́ zə lwóya ŋkûl nyɛ̂sh biin áshúshwóógʉ́ í á bə nə ndɨ́ yí, biin jɔɔŋg ŋgə́ dʉ́g. A mú sá nə́, shí nə buud ɔ shí bwə́ kúdʉ́g biin áshúshwóógʉ́ yáág-yáág fə́ŋ i á yâl yí məmpwoombʉ́ shí.  
\v 13 \x - \xo 13:13 \xt 16.14; 20.8\x*Biin nɨ mú ŋgə sá məma *mə́shimbá váál á nə́ a jɔ̂w kuda í shulə wú joŋ dɨ́ buud bwə́ ŋgə́ dʉ́g.  
\v 14 A mú ŋgə shɨɨg buud ɔ shí nə məma mə́shimbá nyə á yéyɔw zhɨɨ́ nə́ a ŋgə́g nə sá, biin áshúshwóógʉ́ ŋgə́ dʉ́g yí. A mú cɨ nə buud ɔ shí nə́ bwə́ sáág vʉgʉli mə́ biin í á cʉgə nə fə́ŋ kafwɛlɛ yí.  
\v 15 \x - \xo 13:15 \xt 14.9, 11; 15.2; 16.2; 19.20; 20.4; Iza 44.5; Dan 3.5\x*Bwə́ mú yə nyə zhɨɨ́ nə́ a sáág nə́ vʉgʉli biin í kúwog shú nə́ í lásʉ́g, í sáág nə́ bwə́ gwúg buud bɛ̂sh bwə́ ákúdɛ́ gwo məmpwoombʉ́ shí wá.  
\v 16 A mú sá nə́ buud bwə́ wɨ́yág məyɨɨgyé ŋkí mbwə̂ məncwúmʉ́d ŋkí mpwóómbʉ́d, buud bɛ̂sh, tɔɔ ozhizhe ɔ búúd tɔɔ fwámɛ́ búúd, tɔɔ mimbúmbúwá tɔɔ mikúkúm myɛ̂sh, tɔɔ ofʉlí tɔɔ məlwaa mɛ̂sh, nə́ bɛ̂sh bwə́ wɨ́yág məyɨɨgyé.  
\v 17 \x - \xo 13:17 \xt 13.18; 15.2\x*Muud yɛ̂sh mə bə́ kú wɨ́ya məyɨɨgyé mɔɔŋg yɛ́ nyə é bə, ci a kú kusə sâ, ci a kú nə́mə́ kusha tɔɔ sâ. Məyɨɨgyé mɔɔŋg mə á ŋgə bə, gúl ja í bə jínə́ mə́ biin áshúshwóógʉ́, gúl ja nɔmbɔ á jínə dɔɔŋg. 
\p  
\v 18 Na mə́ jɨɨ fʉg. Muud jɨ nə ikə́ŋ wə́ jɨ́ nə ŋkul bála nɔmbɔ mə́ biin jɔɔŋg, nəcé nɔmbɔ wɔɔŋgʉ́ jisə məyɨɨgyé mâ jínə́ lʉ́ múúd. Nɔmbɔ wɔɔŋg wə́ mitəd mísaman nə məwûm mə́saman nə ísaman. 
\c 14  
\s1 Mwâ ncwəmbɛ bə́nɔ̂ŋ buud bwə́ á wú míkwámʉ́d wá 
\p  
\v 1 \x - \xo 14:1 \xt 22.4 \xk mbʉ́ŋ bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ Siyôn: \xt Iza 4.5; Zhu 3.5 \xk buud otɔ́ɔ́shin təd nə məwûm mə́nɔ̧́ nə ónɔ̧̂: \xt 3.12; 7.3-4\x*Mə músə nyiŋgə kənd mísh, mə mú dʉ́g Mwâ Ncwəmbɛ tə́l lúú mbʉ́ŋ bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ Siyôn yííd, bə́nɔ̂ŋ buud otɔ́ɔ́shin təd nə məwûm mə́nɔ̧́ nə ónɔ̧̂. Buud bɔɔŋg bwə́ á bə nə jínə́ mə́ Mwâ Ncwəmbɛ nə dɛ́ mə́ Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ yé cilyá mpwóómbʉ́d.  
\v 2 \x - \xo 14:2 \xt 1.15; 15.2; 19.6; Eze 1.24-25\x*Mə mú gwág kə́l ŋgə́ wú gwɔ̂w, í ŋgə́ shwag nda məjúwó mə́ mpʉ̂ŋ, í ŋgə́ saal nda ŋkɛ̂l mpú áyíyáág; kə̂l dɔɔŋg í á ŋgə gwɨ́ɨ́g nda ibɨ́ɨ́nzhá nə́ buud bwə́ ŋgə bwam.  
\v 3 \x - \xo 14:3 \xt 4.4, 6 \xk ŋgwa ágúgwáan: \xt 5.9\x*Bwə́ á ŋgə sɛy ŋgwa ágúgwáan bwə́ tə́l mpwóómbʉ́ caaŋgə́d, mikuwó mí ísâ mínɔ̧̂ nə ocúmbá buud bwə́ njúl. Kú nə ŋgwɔ́l múúd nyə á bə nə ŋkul jɨ́ɨ́g ŋgwa wɔɔŋgʉ́, nə́mə́ njɨ buud otɔ́ɔ́shin təd nə məwûm mə́nɔ̧́ nə ónɔ̧̂ bwə́ á zhu shí wá, bɔɔŋg Zɛmbî nyə a jə́na tâŋ shú nə́ bwə́ wúg míkwámʉ́d wá.  
\v 4 \x - \xo 14:4 \xt Yuá 10.4-5\x*Báá bwə́ áshígɛ́ bwɛlɛ lweegʉshi ícʉg nə nyá budá, bwə́ á dʉ ji óncwíyɛ̂. Bwə́ dʉ ŋgə bɛ̧ Mwâ Ncwəmbɛ kʉ́l jɛ̂sh á kə́ yí. Zɛmbî nyə a fɛ́ɛ́sh bwo mpə́dʉ́gá buud, a jə́na tâŋ shú nə́ bwə́ wúg míkwámʉ́d. Nyə a sá ntɔ́ shú nə́ bwə́ bə́g bá Mwâ Ncwəmbɛ tâŋ nda mpumə́ ashúshwóógʉ́ bwə́ dʉ kənd koogʉ́ shú mə́ Zɛmbî yí.  
\v 5 \x - \xo 14:5 \xt Iza 53.9; Sof 3.12-13\x*Bwə́ áshígɛ́ bwɛlɛ bɛ̂ny mímpu myáŋ bwiiŋg ijɔ̧́ɔ̧́, bwə́ á bə ntâg kú nə tɔɔ sâ á jumʉ́g. 
\s1 Jwɔ́w á məzhúgʉ́lâ 
\p  
\v 6 \x - \xo 14:6 \xt Mat 24.14\x*Mə mú nyiŋgə dʉ́g ŋgwɔ́l *éŋgəles ŋgə́ jéel tâm joŋ. Nyə á bə nə Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛl á kandʉgə kandʉgə nə́ a bwííŋgʉg buud ɔ shí, ilwoŋ byɛ̂sh, nə ibɛɛnd byɛ̂sh, nə mə́kə̂l mɛ̂sh, nə ikûl byɛ̂sh.  
\v 7 \x - \xo 14:7 \xt Sôm 146.6\x*Nyə á ŋgə cɨ gwɔ́w-gwɔ̂w nə́: «Gwɔ̧́ɔ̧́gá Zɛmbî, yə́gá nyə gúmə́ nəcé fwála lʉ́ sémbyé mílə́sʉ́ mə́ wɔ́ɔ́s. Kúdʉ́gá nyə məmpwoombʉ́ shí, nyə wə́ nyə a sá gwɔ́w nə shí, a sá mâŋ nə məncwuŋ!»  
\v 8 \x - \xo 14:8 \xt 17.2; 18.2\x*Ŋgwɔ́l éŋgəles, éŋgəles ábɛɛ̂ mú ŋgə bɛ̧ ashúshwóógʉ́ a ŋgə́ cɨ nə́: «Babilɔn mə́ bwɨ̂l, ŋgwə́la í á dʉ jwɔ̧ɔ̧ nɨ í mə́ bwɨ̂l, ŋgwə́la í á nywɨ́ɨl ikúl byɛ̂sh nə jaŋga nda bwə́ dʉ nywɨ́ɨl búúd nə məlwəg nə́, í mə́ bwɨ̂l.»  
\v 9 \x - \xo 14:9 \xt 13.15\x*Ŋgwɔ́l éŋgəles, éŋgəles alɛ́ɛl mú nə́mə́ ŋgə jéel tâm joŋ a ŋgə́ cɨ gwɔ́w-gwɔ̂w nə́: «Múúd mə ká kúd biin bá vʉgʉli jé mpwoombʉ́ shí, a wɨ́ya mə́yɨɨgyé máŋ ŋkí mpwóómbʉ́d, ŋkí mbwə́d,  
\v 10 \x - \xo 14:10 \xt 15.7; 16.1, 19; 19.20; Mət 19.24; Sôm 11.6; Zhe 25.15; Eze 38.22; Mat 25.41\x*Zɛmbî mə bá nə́mə́ ŋgulal múúd wɔɔŋgʉ́ mpimbə jé nda bwə́ dʉ ŋgulal múúd məlwəg nə́. A bá yə nyə gwo nyə́dɨ́ bálá mpimbə dɨ́, kú cweel nə gúl sâ. Muud wɔɔŋg mə bá bwəma nə cwúnd kʉ́l kuda nə fidə í ŋgə́ gwɔ̧́ yí. A bá bwəma nə cwúnd jɔɔŋgʉ́, miŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ mí wə́éŋgəles nə Mwâ Ncwəmbɛ bwə́ ŋgə́ dʉ́g.  
\v 11 \x - \xo 14:11 \xt 19.3; Iza 34.10\x*Buud bwə́ ŋgə́ kúd biin mpwoombʉ́ shí, kúd nə́mə́ vʉgʉli jé mpwoombʉ́ shí, bwə́ wɨ́ya nə́mə́ mə́yɨɨgyé mə́ jínə́ dɛ́ wá, yílɛ kuda í ŋgə́ sá bwo cwúnd yí í bá ŋgə bád kandʉgə á kandʉgə. Bwə́ bá yɔ́ɔla, nə mwásə́ nə bulú, kú nə wogá.»  
\v 12 \x - \xo 14:12 \xt 13.10\x*Í bá jɨɨ ja jɔɔŋg nə́ miŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ mi búúd mí mpúg jísɔw, bá buud bwə́ ŋgə́ baagʉlə isâ Zɛmbî nyə á cɨ nə́ í bə́g yí, bwə́ ŋgə́ *búgʉla Yésus wá.  
\v 13 \x - \xo 14:13 \xt 1.3; 16.15; 19.9; 20.6; 22.7, 14; Heb 4.9-10\x*Mə mú gwág kə́l ŋgə́ cɨ joŋ dɨ́ nə́: «Cilə́g sâ mə́ zə́ jaaw wo ga: Tɛ́ɛ́d kɨ́kɨdɨ́ga, buud bwə́ é ŋgə yə bwə́ njúl buud ɔ Cwámba wá, báá bwə́ mə́ jəla. Haaw, mə Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ Shíshim, mə ŋgə magʉlə nə́ bwə́ mə́ jəla, bwə́ mə́ yɔwʉla nə isɛ́y byáŋ, nəcé misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myáŋ mí ŋgə bɛ̧ bwo.» 
\s1 Bwə́ bá saag shí mishwun 
\p  
\v 14 \x - \xo 14:14 \xt Dan 7.3-14; Mat 13.39-40; 17.5; 24.30; Mis 1.9\x*\x - \xo 14:14 \xt 1.7, 13\x*Mə músə nyiŋgə kənd mísh, mə mú dʉ́g ŋkúdú áfufumə́, muud njúl ŋkúdú wɔɔŋg dɨ́, a ŋgə́ bɛ̧ɛ̧la nə Mwân mə múúd. Nyə á bə nə *tûm gúmə́ lúúd, í njúl sɨ́yá nə or, a mbíd njəwá báágə́ bwə́ dʉ saag *blé nə ndɨ́ yí mbwə́d.  
\v 15 Ŋgwɔ́l *éŋgəles mú cúwo wú *Mpáánzə́ Zɛmbî a ŋgə́ kɨ̂m gwɔ́w-gwɔ̂w ŋgə cɨ nə muud nyə á bə a njúl ŋkúdúd yɛ́ nə́: «Ŋwag báágə́ mə́saag dwô wo sáágʉg shí, nəcé fwála lʉ́ mə́saag mə́ wɔ́ɔ́s, idʉ̂w í mú miŋgwíy.»  
\v 16 Muud nyə á bə a njúl ŋkúdúd yɛ́ mú ŋwa báágə́ mə́saag dɛ́ saag shí.  
\v 17 Ŋgwɔ́l éŋgəles mú cúwo wú Mpáánzə́ Zɛmbî nyísə́ joŋ dɨ́ yí; nyə á bə nə́mə́ nə báágə́ mə́saag í njúl njəwá.  
\v 18 Ŋgwɔ́l éŋgəles mú wú álatâr dɨ̂; nyâŋ nyə á bə nə ŋkul mə jwú nə kuda. A mú lás gwɔ́w-gwɔ̂w cɨ nə nyɔɔŋg nyə á bə nə njəwá báágə́ mə́saag yɛ́ nə́: «Ŋwag báágə́ mə́saag dwô, wo kə́g shí, kə ŋgə sámb ikaŋ í *vînyə ŋgə sɛɛŋg, í mə́ shîn tɨ̂.»  
\v 19 \x - \xo 14:19 \xt 19.15; Iza 63.1-6\x*Eŋgəles mú ntâg ŋwa báágə́ mə́saag dɛ́. A mú kə shí, kə ŋgə sámb ikaŋ í vînyə nə́ ndɛɛ́, kə dʉ shwu məma fadʉga dɨ́, kʉ́l mpimbə mə́ Zɛmbî í é nyâm byo yí.  
\v 20 Fadʉga jɔɔŋg í á bə, wo fwo wú ŋgwə́la kə bugád. Bwə́ á ka kə nyâm byo wu. Í á ka bə, bwə́ ŋgə́ nyâm ntʉ́nɨ, məcií mə́ mú dʉ júg nə́ jûg jûg jûg, mə́ sá məma shwumb. Shwumb nɨ í á bád nə́ ndɛɛ́ kə wɔ́ɔ́s cé mpu kabʉlí, í á ŋgə wô nə́ ndɛɛ́ kə jee wɔ́ɔ́s ókilomáda mitəd milɔ́ɔl\f + \fr 14:20 \ft Cilyá á yág wúsə nə́ «osʉtâd tɔ́ɔ́shin nə mitəd mísaman».\f*. 
\c 15  
\s1 Okwaag-jumə zaŋgbá wâ məzhúgʉ́lâ 
\p  
\v 1 \x - \xo 15:1 \xt 4.5; 15.7; 16.1; 17.1; 21.9\x*Mə mú dʉ́g dúlʉ́gá *shimbá í mə́ nyiŋgə wɔ́ɔ́s joŋʉd. Í á mpu bə ázəgá-dʉ́g, sá á káámʉ́g. Í á bə, wəéŋgəles zaŋgbá bwə́ mbíd okwaag-jumə zaŋgbá wâ məzhúgʉ́lâ, bɔɔŋg Zɛmbî mə́ bá casʉlə nyadálə yé nə ndɨ́ wá. 
\p  
\v 2 \x - \xo 15:2 \xt 4.6; 5.8; 13.15, 18; 14.2\x*Mə mú dʉ́g gúl sá njúl nda məma mâŋ, í ŋgə́ faan nə́mə́ nda yên, í ŋgə́ bə fʉlá nə kuda. Mə mú dʉ́g ɨɨ́, buud bwə́ á bə nə́, ŋkul nyáŋ í á ntɔ̧ biin í ntɔ̧ vʉgʉli jé ntɔ̧ nə́mə́ tâŋ í ŋgə́ bwəma nə jínə́ dɛ́ wá, mə mú dʉ́g búúd bɔɔŋg bwə́ tə́l məma mâŋ mɔɔŋgʉ́d, bwə́ mbíd ibɨ́ɨ́nzhá Zɛmbî nyə á yə bwo yí.  
\v 3 \x - \xo 15:3 \xt 4.11\x*\x - \xo 15:3 \xt 16.5-6; 19.2; 22.12; Mbá 32.4; Sôm 145.17 \xk ŋgwa: \xt MmN 15.1; Sôm 111.2; 139.14\x*Bwə́ á ŋgə shil ŋgwa mə́ Moyîz sɔ́ɔl məsáal mə́ Zɛmbî, ŋgwa wúsə́ nə́mə́ ŋgwa mə Mwâ Ncwəmbɛ yí. Bwə́ á ŋgə cɨ ŋgwa wɔɔŋg dɨ́ nə́: 
\q1 Yé Cwámba wúsʉ́ Zɛmbî á ŋkul nyɛ̂sh, 
\q1 misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myô mísə mi ázəgá-dʉ́g, mi á káámʉ́g. 
\q1 Məzhɨɨ́ wó dʉ kyey má mə́sə otʉ́təlí, 
\q1 mə́sə məzhɨɨ́ mâ obʉ́bə́lɛ́, 
\q1 yé Njwû ŋgə́ jwú nə ikúl í cúgɛ́ *Oyúdɛn yɛ́. 
\q1  
\v 4 \x - \xo 15:4 \xt 14.7; Sôm 86.9; 98.2-3; Iza 2.2-3; Zhe 10.6-7\x*Yé Cwámba, 
\q1 zə́ jɨ nə ŋkul sá mʉ́dʉ́gʉ́ nə́ nyə afúndə́yɛ́ jínə́ dwô, 
\q1 nyə ayə́yɛ́ dwo gúmə́ yɛ́. 
\q1 Njɨ wo wə́ jɨ́ Zɛmbî; 
\q1 ikúl byɛ̂sh í bá zə, 
\q1 zə kúd wo məmpwoombʉ́ shí, 
\q1 nəcé wóó sámbʉ́lə wó dʉ cígal mílə́sʉ́ yí í á mə́ nyîn. 
\p  
\v 5 \x - \xo 15:5 \xt 11.19; MmN 40.34; Mis 7.44\x*Mə músə nyiŋgə kənd mísh, mə mú dʉ́g Mpáánzə́ mə́ juw joŋ dɨ́, í njúl banda í dʉ lwó nə́ Zɛmbî jisə búúd bɛ́ dɨ́ yí.  
\v 6 \x - \xo 15:6 \xt 1.13; Dan 10.5\x*Wəéŋgəles zaŋgbá bwə́ mú wú cínɔŋg cwû, wəéŋgəles bwə́ á bə nə́ bwə́ zə́ jág jugʉshi shí nə okwaag-jumə zaŋgbá wá. Mimbwéédí myáŋ mí á bə leedyá nə fwámɛ́ lɛ̧̂\f + \fr 15:6 \fk lɛ̧̂: \ft Jisə dúl váál káándə́ ájʉjaambʉwô, nə lalʉ́lə kus.\f* njúl ŋkí jág fumə, ŋkí ŋkənʉwa; bwə́ á bə bwə́ mə́ fif mífwaŋgə́ mí or míkugʉd.  
\v 7 \x - \xo 15:7 \xt 4.6; 14.10; 16.1\x*Mikuwó mí ísâ mínɔ̧̂ mínɨ, gúl í mú yə wə́éŋgəles zaŋgbá ɔ́nɨ ikwɔ̂w zaŋgbá. Ikwɔ̂w byɔɔŋg í njúl sɨ́yá nə or, í njúl lwándʉ́lá nə mpimbə mə́ Zɛmbî nə́ cwɔ́ɔ́, Zɛmbî ŋgə cʉgə kandʉgə kandʉgə yɛ́.  
\v 8 \x - \xo 15:8 \xt MmN 40.34-35; Iza 6.4; Eze 44.4\x*Yílɛ í mú bɨ́dʉgɨ *Mpáánzə́ Zɛmbî nə́ ŋkáá; nə́ ndɛɛ́, kú nə muud mə bə́ nə ŋkul nyíi Mpáánzə́ té nɨ́ wɛ̂sh, kə wɔ́ɔ́s ja wə́éŋgəles zaŋgbá bwə́ bá shîn ntáma shí nə okwaag-jumə zaŋgbá yí. 
\c 16  
\s1 Ikwɔ̂w zaŋgbá 
\p  
\v 1 \x - \xo 16:1 \xt 15.1; Sôm 69.25; Iza 66.6; Zhe 10.25\x*Mə mú gwág dúl kə́l í ŋgə́ zhu *Mpáánzə́ Zɛmbî, í ŋgə́ cɨ nə *wəéŋgəles zaŋgbá nə ŋkulû nə́: «Kəgá nə ikwɔ̂w zaŋgbá bísə́ nə mpimbə mə́ Zɛmbî ínɨ, bɨ kə́g shwu shí nyɛ̂sh». 
\p  
\v 2 \x - \xo 16:2 \xt 13.15; MmN 9.10\x*Eŋgəles ashúshwóógʉ́ mú kə nə jé kwɔ̂w kə shwu shí. Buud bwə́ á bə nə məyɨɨgyé mə́ biin, bwə́ á ŋgə kúd vʉgʉli jé məmpwoombʉ́ shí wá, dúlʉ́gá váál mbíya cɛy-cɛy ígúságə́ í mú shwɨy bwo nyúúlʉ́d. 
\p  
\v 3 \x - \xo 16:3 \xt 8.8; MmN 7.17-21; Sôm 78.44\x*Eŋgəles ábɛɛ̂ mú kə nə jé kwɔ̂w kə shwu mâŋ. Məjúwó mə́ mâŋ mə mú bə mə́cií məcií nda bwə́ ámə gwú múúd cínɔŋg, ocúdú bɛ̂sh bwə́ ŋgə́ cʉgə mâŋ wá bwə́ mú shîn yə. 
\p  
\v 4 Eŋgəles alɛ́ɛl mú kə nə jé kwɔ̂w kə shwu míŋgwɔ̧ɔ̧́ nə mə́ncwuŋʉd, myɛ̂sh mí mú bə mə́cií məcií.  
\v 5 Mə mú gwág *éŋgəles mə jwú nə məncúwó yɛ́ mə́ cɨ nə Zɛmbî nə́: 
\q1 Wo wə́ jɨ́ bə́lɛ bə Zɛmbî, wo Zɛmbî jísə́ yɛ́, wo nyɔɔŋg wo á bwey bə yɛ́; 
\q1 wo jɨ tʉ́təlí nə váál wó mə́ cígal mílə́sʉ́ nɨ. 
\q1  
\v 6 \x - \xo 16:6 \xt 17.6; 18.24; 19.2; Mbá 32.43; Sôm 79.3, 10; Mat 23.35, 37\x*Nəcé bwə́ á gwú miŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ mi búúd myô nə *buud ɔ mícúndə́ bwô, 
\q1 sâ jɔɔŋg wə́ wó mə sá nə́ bwə́ ŋgúlʉg məcií yí. 
\q1 Sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ wɔɔŋg í kwagá nə bwo. 
\p  
\v 7 \x - \xo 16:7 \xt 15.3\x*Mə mú gwág dúl kə́l í ŋgə́ zhu *alatâr dɨ́, í ŋgə́ cɨ nə́: «Haaw! Yé Cwámba wúsʉ́ Zɛmbî á ŋkul nyɛ̂sh, sémbyé wó dʉ sámb búúd milə́sʉ́ yí wúsə bʉ́bə́lɛ́ nə tʉ́təlî.» 
\p  
\v 8 Eŋgəles ányina mú kə nə jé kwɔ̂w kə shwu jwɔ́wʉ́d. Jwɔ́w mú lə́g ŋkul nə́ í jígálʉ́g buud nə kuda jé.  
\v 9 \x - \xo 16:9 \xt 9.20-21; 16.11, 21\x*Yáág yáág gúŋ kuda mú jígal bwo. Bwə́ mú ŋgə lás nə Zɛmbî bwaas bwaas mpu, nyə muud mə jwú nə okwaag-jumə ɔ́nɨ yɛ́, bwə́ yida ban nə́ bwə́ acɛ́ndɛ́ kuú njɔɔnd yə Zɛmbî gúmə́. 
\p  
\v 10 \x - \xo 16:10 \xt 13.1-2 \xk Yídʉ́gʉ́: \xt MmN 10.21-22; Iza 8.22\x*Eŋgəles atána mú kə nə jé kwɔ̂w kə shwu *caaŋgə́ mə́ biin dɨ̂. Yídʉ́gʉ́ í mú shwɨy nyə́dɨ́ faan dɨ́ nə́ ŋkwed, məcɛy mə́ mú bii búúd váál á nə́ muud ŋgə́ kwagʉlə jûm.  
\v 11 Bwə́ mú ŋgə lás nə Zɛmbî á gwɔ̂w *bwaasʉ́lə mpu nəcé məcɛy nə məfə́ŋ bwə́ á bə nə ndɨ́ má. Njɨ, bwə́ nda bɨ́d bɔ́w-bɔ̂w mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myáŋ. 
\p  
\v 12 \x - \xo 16:12 \xt Iza 11.15; 44.27; 46.11\x*Eŋgəles ásamʉna mú kə nə jé kwɔ̂w kə shwu məma ŋgwɔ̧ɔ̧́ bwə́ jɔ́w nə Ifrât yí. Ŋgwɔ̧ɔ̧́ í mú yɨ́ɨ́sh shú nə́ micî myâ kɔ́ɔ́mb jwɔ̂w í dʉ cúwo yí mí bág bə nə zhɨɨ́.  
\v 13 \x - \xo 16:13 \xt 12.3; 13.1-2; MmN 8.2; Sôm 78.45\x*Mə mú dʉ́g bɔ́w-bɔ̂w míshíshim mílɔ́ɔl mí mə wɔ́ɔ́s ɨɨ́, wúga wú ŋkɔɔndú mpu dɨ́, wúga wú biin mpu dɨ́, wúga wú múúd micúndə́ á ibəmb mpu dɨ̂. Bɔ́w-bɔ̂w míshíshim myɔɔŋg mí á bə nə́mə́ nda mikwóŋ.  
\v 14 \x - \xo 16:14 \xt 11.17; 13.13-14; 19.20; Mat 24.24; 2Te 2.9 \xk lúmbʉ́lí: \xt 19.11-21\x*Jísə mishíshim mí mə́jamb mí ŋgə sá isâ í ntɔ̧ búúd ŋkul yí. Mí dʉ kə mícî myâ shí ga nyɛ̂sh dɨ́, kə dʉ sɛɛŋg bwo shú nə́ bwə́ bág sá lúmbʉ́lí məma jwɔ́w bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ jwɔ́w mə́ Zɛmbî á ŋkul nyɛ̂sh yí. 
\p  
\v 15 \x - \xo 16:15 \xt 3.3, 18\x*Cwámba ŋgə cɨ nə́: «Dʉgɨ́, mə bá zə nda júwâl. Muud ŋgə ji ŋkasə̂ a ŋgə́ baagʉlə mimbwéédí myɛ́ nə́ a kú bá kyey shushwáás ŋwa shwôn yɛ́, nywáá mə́ jəla.»  
\v 16 Mishíshim mínɨ mí mú sɛɛŋg mícî kʉ́l bwə́ dʉ jɔ̂w hebʉrə̂ dɨ́ nə́ Armagədɔ̂ŋ yí. 
\p  
\v 17 \x - \xo 16:17 \xt 16.1; Iza 66.6\x*Eŋgəles ázaŋgbá mú kə nə jé kwɔ̂w kə shwu ŋgúlʉ́d. Dúl kə́l í mú wú caaŋgə́ mə Zɛmbî dɨ́ zə cúwo Mpáánzə́ Zɛmbî, í mú cɨ nə́: «Í mə́ bə.»  
\v 18 \x - \xo 16:18 \xt 4.5; 6.12-13\x*Minjəs mí mú dagʉwa, məjuŋʉ́ gwɨ́ɨ́g, ŋkɛ̂l mpú kə́ saal, shí jág ntaŋʉsa váál í afwóyɛ́ bwɛlɛ ntaŋʉsa té búúd bwə́ á ji shí ga dɨ́ yí.  
\v 19 \x - \xo 16:19 \xt 14.10; 18.2\x*Məma ŋgwə́la ánʉ́nɨ́ mú bɔ́ɔ́g mə́ŋkɔw məlɔ́ɔl. Ikûl ishús miŋgwə́la myáŋ mí mú bwɨ̂l. Zɛmbî mú kənd mísh məma ŋgwə́la á *Babilɔn, a mú yə ŋgwə́la wɔɔŋgʉ́ kwɔ̂w nə mpimbə jé í ɔ́ dʉ musʉla nda məlwəg.  
\v 20 Í mú ka zə bə, məŋkwamə́ mɛ̂sh shîn wɛɛnzh, mimbʉ́ŋ myɛ̂sh shîn jímb.  
\v 21 \x - \xo 16:21 \xt 11.19; 16.9\x*Yáág-yáág mə́tálʉmu mə mú ŋgə wú joŋ dɨ́ ŋgə zə kadʉwa buud nyúúlʉ́d, búgú mə́tálʉmu ŋgwúd jee jilə okílo məwûm mə́nɔ̧̂. Buud bwə́ mú yida *lás nə Zɛmbî bwaasʉ́lə mpu nəcé kwaag-jumə á mətálʉmu nɨ nyə á nyaan ntɔ̧ mínjɨ. 
\c 17  
\s1 Babilɔn mə bá bwəma nə intʉ́gʉ́lí 
\p  
\v 1 \x - \xo 17:1 \xt Zhe 51.13\x*Nə́ ndɛɛ́, *wəéŋgəles zaŋgbá bwə́ á bə nə ikwɔ̂w zaŋgbá wá, ŋgwûd a cínɔŋg mú zə cɨ nə mə nə́: «Zaá, mə zə́g lwó wo intʉ́gʉ́lí í bá bii mbyóóŋg múdá í á mə́ kwambʉlə jiya mpə́dʉ́gá mishwû nɨ yí.  
\v 2 \x - \xo 17:2 \xt 14.8; 17.18; 18.3; Zhe 51.7; Nah 3.4\x*Nyə́dɨ́ wə́ mícî myâ shí mí á wusə mənyúul jaŋga dɨ́ yɛ́; buud ɔ shí bwə́ á fudə nə jaŋga dɛ́ nda bwə́ dʉ fudə nə məlwəg nə́.» 
\p  
\v 3 \x - \xo 17:3 \xk \xt biin: \xt 13.1-2\x*Eŋgəles ɛ́nɛ mú kə nə *jîm jâm nyúl shí a shwééshád. Mə mú dʉ́g ŋgwɔ́l múdá njúl gúl biin dɨ̂, biin í njúl tɨ́tɨɨ̂ nda kɔ̧ɔ̧́. Biin nɨ í á bə nə mínə́ mə́ *bwaasʉ́lə mpu cilyá nyúul nyɛ̂sh, nyə nə milúú zaŋgbá nə məlaag wûm.  
\v 4 \x - \xo 17:4 \xt 18.3, 16; Zhe 51.7; Eze 28.13\x*Mudá wɔɔŋgʉ́ mimbwéédí myɛ́ mí á bə, míl tɨ́ nda məcií, míl tɨ́ nda kɔ̧ɔ̧́. Nyə á bə nə misáŋgá nə oŋkaaw bwə́ njúl sɨ́yá nə or, nə ijimə́ í mə́kwóógʉ́, bɔ́ɔ́lʉ́gá sɨ́yá nə kwóógʉ́ álal-kus bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ pɛ̂rlə yí. Nyə á bə nə bálá mbwə́d, í njúl nə́mə́ sɨ́yá nə or, í njúl lwándʉ́lá nə nyɛɛ́ á lwaagʉwo lwaagʉwo ísâ í jaŋga dɛ́.  
\v 5 \x - \xo 17:5 \xt Zhe 2.20; Ozê 1.2\x*Dúl jínə́ lʉ́ *ndímba í á bə nyə cilyá mpwóómbʉ́d nə́: 
\pc «*Babilɔn anʉ́nɨ̂, budá ɔ́ jaŋga nyɔɔŋgʉ́ wáŋ, 
\pc nyɔɔŋgʉ́ á dana dana ísâ yâ shí ndon.» 
\p  
\v 6 \x - \xo 17:6 \xt 16.6\x*Mə mú dʉ́g múdá wɔɔŋg nə fud nda fud mə́lwəg. Í á bə nyə fud nə́ nyə á ŋgul mə́cií mə́ míŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ mi búúd nə məcií mə búúd bwə́ á gwúyɔw nəcé Yésus wá. 
\p Mə a jag bul káam ja mə́ á dʉ́g nyə yí.  
\v 7 \x - \xo 17:7 \xt 13.1-2\x*Eŋgəles mú cɨ nə mə nə́: «Wo káám jɨ́ na? Mə é bágʉlə wo ndímba mə múdá ɛ́nɛ, tɔɔ ndímba mə́ biin í ŋgə́ ŋkɛ̂ny nyə nɨ, biin jɨ́ nə milúú zaŋgbá nə məlaag wûm nɨ. 
\p  
\v 8 \x - \xo 17:8 \xt 13.3 \xk kálaad: \xt 3.5\x*«Biin wó ámə dʉ́g nɨ í á shí bə, í cúgɛ́ ná. Í bá bád wú bɨ́ ncímə dɨ́ kə kʉ́l í bá kə jɛ̧ɛ̧ yí. Nə́ ndɛɛ́, buud ɔ shí bwə́ bá káam ja bwə́ bá nyiŋgə dʉ́g biin nɨ yí, bwə́ bá káam nəcé í á shí bə, í cúgɛ́ ná, njɨ í bá nyiŋgə nyîn. Buud ɔ shí bwə́ bá káam ɔ́nɨ, í bá bə bɔɔŋg mínə́ mə́ cúgɛ́ mícilyá kálaad dɨ wá; nəcé tɛ́ɛ́d nə́mə́ ja Zɛmbî nyə a fwɔ̧ shí nə gwɔ́w yí, mínə́ mə́ bwey bə mícilyá kálaad á cʉg dɨ̂. 
\p  
\v 9 \x - \xo 17:9 \xt 13.18\x*«Í jɨɨ wa nə́ muud wámbʉ́lə́g isâ nə fʉg. Milúú zaŋgbá wó dʉ́g mínɨ, jísə mimbʉ́ŋ zaŋgbá kʉ́l múdá ɛ́nɛ mə́ kə ji yí; jísə nə́mə́ mícî zaŋgbá.  
\v 10 Mícî zaŋgbá myɔɔŋg dɨ́, mítɔ́ɔn mí cúgɛ́ ná mícî, ŋgwûd wusə, ŋgwûd í afwóyɛ́ zə. Ja wâŋ í bá zə yí, í bá zə ji njɨ fúfwálá cíg-cíg.  
\v 11 Biin í á fwo bə, í cúgɛ́ ná nyiŋgə bə nɨ, gwə́mɛ́fwó jísə cî á mwɔɔmb. Bə́nɔ̂ŋ micî zaŋgbá wə́ bʉ́sə́; a ŋgə nə́mə́ kə kʉ́l á kə́ jɛ̧ɛ̧ yí.  
\v 12 \x - \xo 17:12 \xt Dan 7.7, 24\x*Məlaag wûm wo ámə dʉ́g mə́nɨ mə́sə micî wûm. Myâŋ mí afwóyɛ́ ná bə nə məfaan mə́ íjwûga; njɨ, bə́nɔ̂ŋ biin bwə́ é jwú njɨ wəla ŋgwûd.  
\v 13 Micî myɔɔŋg myɛ̂sh mísə nə tə́dʉ́gá ŋgwûd, nə́ mí yə́ biin mpífə́ nyáŋ nə ŋkul ijwûga nyáŋ.  
\v 14 \x - \xo 17:14 \xt 19.16, 19; Mbá 10.17; Sôm 136.3; Dan 2.47; 1Tm 6.15\x*Myɛ̂sh mí é lúmbʉli nə Mwâ Ncwəmbɛ, njɨ Mwâ Ncwəmbɛ nyə e cú bwo. Nəcé nywáá jisə Cwámba míl mícwámba myɛ̂sh mí ŋgə́ gwɔ̧́ɔ̧ yí, Cí í jwú nə micî myɛ̂sh yí. Bə́nɔ̂ŋ buud nyə á mə́ jɔ̂w wá, bwə́ wə́ bwə́ bá cú mícî myɔɔŋg. Nəcé nyə a fɛ́ɛ́sh buud nyə á jɔ̂w wá, bʉ́sə nyə wəabúgʉ́lág.» 
\p  
\v 15 \x - \xo 17:15 \xt 17.1\x*Eŋgəles mú nyiŋgə cɨ nə mə nə́: «Mishwû wo ámə dʉ́g mbyóóŋg múdá mə́ kwambʉlə jiya mpə́dʉ́gá mínɨ, jísə ikûl, nə məŋkúmbə mə búúd, nə ilwoŋ, nə məkə̂l.  
\v 16 \x - \xo 17:16 \xt 17.2; 18.8; Ləv 21.9; Eze 23.29; Ozê 2.5\x*Məlaag wûm wo ámə dʉ́g mə́nɨ bə́nɔ̂ŋ biin bwə́ bá fʉm mbyóóŋg múdá, bwə́ dɛ́ɛ́g nyə isâ byé byɛ̂sh, a lʉ́g shushwáás, bwə́ bá cɛ́ɛ́g də nyə ifúndə́ nə́ ndɛɛ́ jígal nyə kudad.  
\v 17 \x - \xo 17:17 \xt 17.13\x*Bwə́ bá sá ntɔ́ nəcé Zɛmbî nyə a wá bwo njɨ yéésh ŋgwûd lúúd, njɨ nə́ bwə́ sáág sâ nyə Zɛmbî ŋgə́ jɨɨ yí; nə́ bɛ̂sh bwə́ tɔ́wʉ́g cʉ́ŋ nə́ bwə́ yə́ biin icî byáŋ, a bálanʉgɨ́ nə dɨ́ nə́ ndɛɛ́ kə wɔ́ɔ́s ja ísâ Zɛmbî nyə á cɨ yí í bá bwəma yí. 
\p  
\v 18 «Nə́ ndɛɛ́, mudá wo ámə dʉ́g ɛ́nɛ, nyə wə́ ŋgwə́la ánʉ́nɨ́ í ŋgə́ jwú nə micî myâ shí ga myɛ̂sh yí.» 
\c 18  
\s1 Babilɔn mə́ bwɨ̂l 
\p  
\v 1 \x - \xo 18:1 \xt Iza 13; 47; Eze 27\x*Ja mə́ mə́ shîn dʉ́g mbyóóŋg múdá nɨ yí, mə mú dʉ́g ŋgwɔ́l *éŋgəles ŋgə́ shulə wú gwɔ̂w nə yáág-yáág ŋkûl ijwûga. Milwanə́ myɛ́ mí mú kwan shí nyɛ́sh nə́ ŋgə́ŋ.  
\v 2 \x - \xo 18:2 \xt 14.8; 16.19; Iza 13.20-22; 21.9; 34.11, 14; Zhe 50.39-40; 51.8\x*A mú kɨ̂m gwɔ́w-gwɔ̂w nə́: 
\q1 *Babilɔn mə́ bwɨ̂l, 
\q1 ŋgwə́la í á dʉ jwɔ̧ɔ̧ nɨ í mə́ bwɨ̂l. 
\q1 Í músə jiya mə́jamb. 
\q1 Í músə, mimbii mí íbɔ́w-bɔ̂w í míshíshim myɛ̂sh kə ji cínɔŋg, 
\q1 mimbii mí íbɔ́w-bɔ̂w í ínunú í ádʉdanâ byɛ̂sh kə ji cínɔŋg\f + \fr 18:2 \ft Míl mícilyá mí ayág mí ŋgə cɨ nə́ «mimbii mí íbɔ́w-bɔ̂w í ínunú myɛ̂sh kə ji cínɔŋg, mimbii mí íbɔ́w-bɔ̂w í ócúdú í ádʉdanâ kə ji cínɔŋg.\f*. 
\q1  
\v 3 \x - \xo 18:3 \xt 17.2; 18.11-19; Iza 23.8; Eze 27.22-23, 33\x*Í músə ntɔ́ nəcé ikúl í cúgɛ́ *Oyúdɛn yí byɛ̂sh 
\q1 í á nyíŋgʉla jaŋga dɛ́d 
\q1 nda bwə́ dʉ nyíŋgʉla íŋgulʉga dɨ́ nə́\f + \fr 18:3 \ft Ntɔ́ mə́ kə́ nə́ jaŋga dɛ́ í á mə́ gwɨ́ɨ́lya íkúl í cúgɛ́ Oyúdɛn yí.\f*. 
\q1 Micî myâ shí mí á wusə mənyúul jaŋga dɨ́ nə nyə, 
\q1 buud bwə́ á dʉ kusha kúm shí ndon wá, 
\q1 bwə́ á bíg nə yáág-yáág tɔɔm yé ásɔ̧́ mísh. 
\m  
\v 4 \x - \xo 18:4 \xt Iza 48.20; Zhe 51.45; 2Kr 6.17\x*Mə mú gwág dúl kə́l mə́ cɨ joŋ dɨ́ nə́: 
\q1 Buud bâm, wúgá ŋgwə́la nɨɨ́d, 
\q1 bɨ bə́g kú nyíi *mísə́m myɛ́d, 
\q1 ókwaag-jumə bwə́ jə́lá nə bii nyə wá 
\q1 bwə́ á bá nə́mə́ bii bɨ̂. 
\q1  
\v 5 \x - \xo 18:5 \xt Mət 18.20\x*Nəcé misə́m myɛ́ mí mə́ bágʉwo mə́kú məkû kə wɔ́ɔ́s joŋ dɨ́, 
\q1 Zɛmbî mə́ kənd mísh ólɨ́lɨŋgɨ̂ bɛ̂sh wâ ŋgwə́la nɨɨ́d. 
\q1  
\v 6 \x - \xo 18:6 \xt Sôm 137.8; Zhe 50.29\x*Ságá nyə nda nyə á ŋgə sá bɔ́ɔ́l nə́. 
\q1 Sâ nyə á jugʉshi muud nə ndɨ́ ja ŋgwûd yí, 
\q1 jugʉshigá nyə nə gwo ija ibá. 
\q1 Bálá nyə á ŋgulal buud nə ndɨ́ ja ŋgwûd yí, 
\q1 bɨ́ ŋgulal nyə nə gwo ija ibá. 
\q1  
\v 7 \x - \xo 18:7 \xt Iza 47.8-9\x*Bímbí nyə á dʉ bəgʉwa nə isâ í gúmə́ byé nə tɔɔm yé ásɔ̧́ mísh yí, 
\q1 tə́lʉ́gá nyə cwúnd dɨ́ bímbí dɔɔŋg, 
\q1 bɨ́ jil nyə mə́ntágʉla dɨ́ bímbí dɔɔŋg. 
\q1 Nəcé a ŋgə cɨ na lámʉ́d nə́: «Mə njul caaŋgə́d nda wúl cí múdá, 
\q1 mə cugɛ́ kúsə, mə abʉ́lɛ́ bwɛlɛ bə nə shwɨy.» 
\q1  
\v 8 \x - \xo 18:8 \xt 17.16\x*Nda á ŋgə́ tə́dʉga ntɔ́ nə́, okwaag-jumə Zɛmbî nyə á bwey kwəmʉsa nyə wá 
\q1 bwə́ bá zə káda nyə jwɔ̂w ŋgwûd. Í bá bə: 
\q1 nə shwɨy, nə məcɛy mə́ shwɨy, nə zha; 
\q1 kuda ka bá cumbal jígal nyə. 
\q1 Nəcé Zɛmbî Cwámba, muud mə́ sámb nyə milə́sʉ́ yɛ́ jisə ŋkácid. 
\p  
\v 9 \x - \xo 18:9 \xt Eze 26.16-17; 27.30-35\x*Micî myâ shí myɛ̂sh bə́nɔ́ŋ bwə́ á wusə mənyúul jaŋga dɨ́ nə tɔɔm ásɔ̧́ mísh dɨ́ myá, mí bá jɨɨ mə́yə̂, mí bí mə́bwə́ bʉd dɨ́\f + \fr 18:9 \ft Tədʉwa.\f* shú dɛ́d ja bwə́ bá dʉ́g yílɛ í ŋgə́ kə gwɔ́w nə́ a ŋgə jígə yí.  
\v 10 Bwə́ bá fúndə nə́ bwə́ ashíshɛ́ kʉ́l á jɨ́ cwúnd dɨ́ yí, bwə́ dʉ tɔ̂w shwóg-shwóg ka dʉ cɨ nə́: 
\q1 Ŋkwɛ́ɛ, ŋkú məma ŋgwə́la á Babilɔn e! 
\q1 Ŋkú ŋgwə́la íŋkácid ga e! 
\q1 Sémbyé mílə́sʉ́ wô í mə́ shîn nə́mə́ njɨ wəla ŋgwúdʉ́! 
\p  
\v 11 Buud bwə́ dʉ kusha kúm shí ndon wá ŋgə jɨɨ nyə nda bwə́ dʉ jɨɨ mbimbə nə́, nəcé kú ná nə muud mə kúsə́ zhwog kúm bʉ́sə́ nə ndɨ́ yí.  
\v 12 \x - \xo 18:12 \xt Eze 27.12-24\x*Zhwog kúm dɔɔŋg dʉ́sə, nə or, nə kwóógʉ́ bwə́ dʉ lúlə *mwaanɛ̂ nə ndɨ̂ yí, nə ijimə́ í mə́kwóógʉ́, nə kwóógʉ́ álal-kus bwə́ dʉ́ jɔ̂w nə́ pɛ̂rlə yí, nə fwámɛ́ lɛ̧̂\f + \fr 18:12 \fk lɛ̧̂: \ft Jisə dúl váál káándə́ ájʉjaambʉwô, nə lalʉ́lə kus.\f*, nə mikáándə́ mí atɨ́tɨɨ̂ nda məcií, nə káándə́ nyaŋgá bwə́ dʉ́ jɔ̂w nə́ suwá yí, nə myá otɨ́tɨɨ̂ nda kɔ̧ɔ̧́, nə məváál mə́ ílɨ́ɨ́ mɛ̂sh mə́ anywa məcud, nə isâ bwə́ dʉ sá nə mimbaŋ mi zhwóg yí, nə byɔɔŋg bwə́ cáág nə jɔ̧jɔ̧ ílɨ́ɨ́, nə fwámɛ́ ŋkwánz, nə dúl váál ŋkwánz nə́mə́ yí, nə dúl váál kwóógʉ́ álal-kus yí.  
\v 13 Kúm dɔɔŋg dʉ́sə nə́mə́: nə fʉláwa məwúdə́ bwə́ jɔ́w nə́ sinamɔ̂n yɛ́, nə mɔ́ɔ́l mə́wúdə mə́ anywa fwɔ̧́, nə olabínda, nə mɔ́ɔ́l mə́kʉ́l mə́ lɨ́ɨ́ bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ *mîr má, nə dúl váál áshub ánywa məcud, nə məlwəg, nə məwúdə, nə miŋgug, nə *blé, nə iwoo í anʉ́nɨ̂, nə itɔw, nə ikabʉlí, nə omətúwa íkabʉlí í dʉ julə yí, nə mikwám, nə icʉg i búúd\f + \fr 18:13 \ft Dʉ kusha ícʉg i búúd nda kúm.\f*. 
\q1  
\v 14 Jɔ̧jɔ̧ ísâ lâm wô í á dʉ cɛɛl yí í músə wo cé joŋ. 
\q1 Nə tɔɔm ásɔ̧́ mísh, nə isâ í áŋkʉŋkənʉwâ, í mə́ wú wo mə́bwə́d. 
\q1 Byɛ̂sh ínɨ, muud nyə abʉ́lɛ ná nyiŋgə kwey byo. 
\p  
\v 15 \x - \xo 18:15 \xt Iza 47.15; Eze 27.36\x*Buud bwə́ á kusha kúm dɔɔŋgʉ́ bíg nə dwo wá bwə́ bá fúndə nə́ bwə́ ashíshɛ́ kʉ́l á jɨ́ cwúnd dɨ́ yí, bwə́ bá tɔ̂w shwóg-shwóg ka ŋgə jɨɨ nyə nda bwə́ dʉ jɨɨ mbimbə nə́.  
\v 16 \x - \xo 18:16 \xt 17.4\x*Bwə́ bá ŋgə cɨ nə́: 
\q1 Ŋkwɛ́ɛ, ŋkú məma ŋgwə́la á Babilɔn e! 
\q1 Ŋgwə́la nɨ í á dʉ bə nə fwámɛ́ lɛ̧̂! 
\q1 Mikáándə́ myɛ́ mí á də bə, míl tɨ́ nda məcií, míl tɨ́ nda kɔ̧ɔ̧́. 
\q1 Ŋgwə́la nɨ í á dʉ bə nə or nə ijimə́ í mə́kwóógʉ́, 
\q1 nə məkwóógʉ́ mə́ álal-kus bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ pɛ̂rlə yí! 
\q1  
\v 17 Bímbí lʉ́ kúm dɔɔŋg dɛ̂sh wə́ mə́ jímb njɨ wəla ŋgwúdʉ́ ga? 
\m Nə omása bwə́ jwú nə ititíma wá, nə buud bwə́ jáánd ítitíma byɔɔŋg dɨ́ wá, nə odɔgʉlɔ-shwɔŋgɔ̂ bwə́ júlə́ ítitíma wá, nə buud bɛ̂sh bwə́ ŋgə́ bə nə mənywa mâŋ wá, bɛ̂sh bwə́ á dʉ gwaa tɔ̂w,  
\v 18 \x - \xo 18:18 \xt Eze 27.28-34\x*dʉ dʉ́g yílɛ mə́jígə mə ŋgwə́la, bwə́ ka dʉ kɨ̂m nə́: «Wáyɛ́ ŋgwə́la í á bwɛlɛ bə nda jɔ̧-jɔ̧ ŋgwə́la ga yí?»  
\v 19 Bwə́ á ka dʉ shwu mifumbyá mílúúd, bwə́ ŋgə́ jɨɨ, bwə́ ŋgə́ tədʉwa, bwə́ ŋgə́ jɨɨ nda bwə́ dʉ jɨɨ mbimbə nə́, bwə́ ŋgə́ kɨ̂m oŋkwiimbyê ɔ́ shwɨy nə́: 
\q1 Ŋkwɛ́ɛ, ŋkú məma ŋgwə́la á Babilɔn ey! 
\q1 Ŋgwə́la í á sá nə́ buud bʉ́sə́ nə ititíma máŋ wá 
\q1 bɛ̂sh bwə́ bígʉ́g nə kúm dɛ́ yí! 
\q1 Wə́ ɔ́ mə́ bánda lʉ́g cwûd njɨ wəla ŋgwúdʉ́ ga? 
\q1  
\v 20 \x - \xo 18:20 \xt 12.12; Zhe 51.48\x*O yé búúd bɨ́ joŋ dɨ́ wá, gwágʉ́gá məshusʉg nə ŋgwə́la nɨ cɨɨmʉ́lə! 
\q1 Tɔɔ bɨ́ miŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ mi búúd, nə *buud ɔ lwámá, nə bɨ́ *buud ɔ mícúndə́, gwágʉ́gá nə́mə́ mə́shusʉg. 
\q1 Nəcé, ja Zɛmbî mə́ sámb Babilɔn lə́sʉ́ yé tʉ́təlí nɨ, a mə́ kunda bɨ̂. 
\p  
\v 21 \x - \xo 18:21 \xt Zhe 51.63-64\x*Nə́ ndɛɛ́, gúl ŋkácid éŋgəles mú ŋkɛ̂ny dúl məma kwóógʉ́\f + \fr 18:21 \ft Kwóógʉ́ dɔɔŋg í njúl nda məkwóógʉ́ bwə́ á dʉ kwaag ifwán cínɔŋg yág má.\f*, a mú wáŋgʉlə wusə dwo mâŋ nə ŋkulû, nyə nə́: 
\q1 Ntʉ́nɨ wə́ sə́ mə́ bá wáŋgʉlə wusə Babilɔn yɛ́, nə ŋkulû, 
\q1 məma ŋgwə́la nɨ í ábʉ́lɛ́ ná nyiŋgə bwɛlɛ nyîn. 
\q1  
\v 22 \x - \xo 18:22 \xt Iza 16.10; 24.8; Eze 26.13\x*Nə məkə́l mə́ íbɨ́ɨ́nzhá, 
\q1 nə məkə́l mə́ óseye isʉsa 
\q1 nə məkə́l mə́ ílúlwóŋ í ábulya məkə̂l, 
\q1 nə məkə́l mə mícwôŋ ɨɨ́, 
\q1 ŋgwúd nə ŋgwúd í abʉ́lɛ ná gwɨ́ɨ́g wódɨ́. 
\q1 Tɔɔ muud mə sá gúl sɛ́y mə́bwə́ yɛ́, 
\q1 tɔɔ ncíndə́ nə́ bwə́ ŋgə kwaag ifwán í ábʉ́lɛ́ ná nə́mə́ bə. 
\q1  
\v 23 \x - \xo 18:23 \xt Iza 23.8; 47.12; Zhe 7.34\x*Í bá bə, kú ná nə tɔɔ iŋgʉ́ŋgə́ŋ nə́ lámba dʉ́sə njidá, 
\q1 kú ná gwádʉga tɔɔ məshusʉg mâ nə́ ncwə́má bá sás bwə́ ŋgə kúnɔw béya. 
\q1 Í bá bə ntɔ́ nəcé okusha ɔ kúm bwô wə́ bwə́ á bul bə, 
\q1 wo á shɨɨg ikúl í cúgɛ́ Oyúdɛn yí byɛ̂sh 
\q1 nə misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ mí jamb wo á dʉ sá myá. 
\q1  
\v 24 \x - \xo 18:24 \xt 16.6; Iza 26.21; Zhe 51.49; Eze 24.7-8\x*Wo wə́ jɨ́ nə mpwɛnɛ shwɨy 
\q1 mə búúd ɔ mícúndə́ nə miŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ mi búúd, 
\q1 tɔɔ bɔ́ɔ́lʉ́gá bɛ̂sh bwə́ á cígʉlɔw məcʉ́ŋ shí nyɛ̂sh dɨ́ wá. 
\c 19  
\s1 Miŋgwa mi gúmə́ joŋʉd 
\p  
\v 1 \x - \xo 19:1 \xt 4.11\x*Ja ísâ ínɨ í mə́ shîn yí, mə mú gwág nda kúdə zhwog buud bwə́ ŋgə kɨ̂m joŋ dɨ́, bwə́ ŋgə́ cɨ nə́: 
\q1 *Alelúya! Zɛmbî wúsʉ́ wə́ mə́ dʉ cʉg búúd, 
\q1 milwanə́ nə mpífə́ bísə Zɛmbî wúsʉ́ isâ byé, 
\q1  
\v 2 \x - \xo 19:2 \xt 15.3; 16.6; 22.12; Mbá 32.43; Sôm 79.10\x*nəcé á dʉ cígal mílə́sʉ́ tʉ́təlí nə́ jəlá. 
\q1 A mə́ sámb lə́sʉ́ mə́ məma mbyóóŋg múdá 
\q1 í á ŋgə ntáma shí nə jaŋga yí, 
\q1 a mə́ kunda ósɔ́ɔl ɔ mə́sáal bɛ́, 
\q1 a mə́ yá nə mbyóóŋg múdá í á gwú bwo yí. 
\m  
\v 3 \x - \xo 19:3 \xk \xt Yílɛ: \xt 14.11; Iza 34.10\x*Bwə́ mú cɨ ja ábɛɛ̂ nə́: 
\q1 Alelúya! Yílɛ jé í ŋgə kə gwɔ̂w 
\q1 kandʉgə á kandʉgə. 
\m  
\v 4 \x - \xo 19:4 \xt 4.4, 6; 5.7; Sôm 106.48\x*Ocúmbá buud məwûm mə́bá nə ónɔ̧̂ bə́nɔ̂ŋ mikuwó mí ísâ mínɔ̧̂ bwə́ mú kúd mə́mpwoombʉ́ shí, yə Zɛmbî muud njúl caaŋgə́d yɛ́ gúmə́, bwə́ ŋgə́ cɨ nə́: «Amɛn! *Alelúya!» 
\s1 Zaŋ bá mə́ Mwâ Ncwəmbɛ 
\p  
\v 5 \x - \xo 19:5 \xt 11.18; Sôm 22.25; 115.13; 134.1; 135.1\x*Dúl kə́l í mú wú *caaŋgə́ mə Zɛmbî nə́: 
\q1 Bɨ bɛ̂sh osɔ́ɔl ɔ mə́sáal ɔ́ Zɛmbî wúsʉ́, 
\q1 bɨ́ ŋgə́ gwɔ̧́ɔ̧ nyə wá, 
\q1 ozhizhe ɔ búúd nə fwámɛ́ búúd, ságʉ́sə́gá nyə. 
\p  
\v 6 \x - \xo 19:6 \xt 11.17; 14.2; Sôm 47.5-9; 96.7-10; Zak 14.9\x*Mə músə gwág dúl kə́l nda kúdə zhwog buud bwə́ ŋgə kɨ̂m, nda məjúwó mə mpʉŋ mə́ ŋgə shwo, nda məma ŋkɛ̂l mpú ŋgə saal; kə̂l dɔɔŋg í á ŋgə cɨ nə́: 
\q1 Alelúya! Zɛmbî Cwámba, Zɛmbî á ŋkul nyɛ̂sh mə́ ŋwa ijwûga byé. 
\q1  
\v 7 \x - \xo 19:7 \xt 21.2\x*Sə́ gwágʉ́gá məshusʉg, sə́ kɔɔs, sə́ yə nyə gúmə́, 
\q1 nəcé zaŋ bâ mə Mwâ Ncwəmbɛ í zə́ sɨ̂y, 
\q1 mudá á zə́ bá yɛ́ mə́ shîn kwəmʉsa. 
\q1  
\v 8 \x - \xo 19:8 \xt 6.11\x*Bwə́ mə́ yə nyə káándə́ í njúl fwámɛ́ lɛ̧̂\f + \fr 19:8 \fk lɛ̧̂: \ft Jisə dúl váál káándə́ ájʉjaambʉwô, nə lalʉ́lə kus.\f* 
\q1 í ŋgə́ fumə məfumə mə́ áŋkʉŋkənʉwâ. 
\m Fwámɛ́ lɛ̧̂ wɔɔŋg wə́ misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myâ tʉ́təlí míŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ mi búúd mí á ŋgə sá myá. 
\p  
\v 9 \x - \xo 19:9 \xt 14.12; Iza 25.6; Mat 22.2; Luk 14.15-16 \xk Obʉ́bə́lɛ́ ɔ́ íciyá: \xt 21.5; 22.6\x*Eŋgəles mú cɨ nə mə nə́: «Ciləg nə́: Buud bwə́ mə́ jɔ́wɔw nə́ bwə́ zə́g də dína bâ mə́ Mwâ Ncwəmbɛ wá, báá bwə́ mə́ jəla.» A mú nyiŋgə cɨ nə́: «Obʉ́bə́lɛ́ ɔ́ íciyá ɔ́ Zɛmbî wə́ ɔ́nɨ.»  
\v 10 \x - \xo 19:10 \xt 6.9; 22.8-9\x*Ja á mə́ cɨ nə mə ntʉ́nɨ yí, mə mú wusə nyúúl nyə́dɨ́ shí məkuú mbúmbudɨ̂ nə́ mə́ yə nyə gúmə́. Nyə ntâg nə mə nə́: «Mbɔ̂! Kú bɛɛg sá ntʉ́nɨ! Mə jɨ muud gwooŋg wʉ́n nə́ shé ŋgə sɛ̂y sɛ́y ŋgwûd, bɨnɔ́ŋ omínyɔŋʉ̂ bwô bwə́ ŋgə́ bwiiŋg láŋ mə́ Yésus wá. Yidagʉ́ yə Zɛmbî gúmə́! Obʉ́bə́lɛ́ shé ŋgə́ bwiiŋg shú mə́ Yésus wá bwə́ ŋgə zhu sâ nyə́mɛ́fwó nyə a cɨ yííd.» 
\s1 Nda Krîst mə bá nyiŋgə zə nə́ 
\p  
\v 11 \x - \xo 19:11 \xt 4.1; 19.2; Sôm 72.1-14; 98.9; Iza 11.4; Eze 1.1-3; Mis 7.56\x*Mə mú dʉ́g joŋ nə́ bagə́, wo dʉ́g kabʉlí áfufumə̂, muud njúl gwo gwɔ̂w; bwə́ dʉ́gə́ jɔ̂w múúd wɔɔŋg nə́ Abúgə̂ nə Afwámɛ̂. Nyə wə́ mə́ dʉ cígal mílə́sʉ́ ótʉ́təlí dɨ̂, dʉ nə́mə́ lúmbʉli dɔ́ɔ́mb ótʉ́təlí dɨ̂.  
\v 12 \x - \xo 19:12 \xt 1.14-15; 2.17\x*A jɨ nə mísh mə́ ŋgə́ lwenya nda miŋgwiilɛ, a mbíd ncúlyá mitûm mí ícî lúúd. Jínə́ dɛ́ dʉ́sə cilyá váál múúd shús cúgɛ́ nə ŋkul lɔ̧̂ yí, njɨ nyəmɛ́fwó.  
\v 13 \x - \xo 19:13 \xt Iza 63.1-6\x*\x - \xo 19:13 \xt Yuá 1.1\x*Kúúd á jɨ́ nə ndɨ́ nyúúl dɨ́ yí jísə nə məcií nə́ lwob. Jínə́ dɛ́ wə́ Ciyá mə́ Zɛmbî.  
\v 14 \x - \xo 19:14 \xt 6.2-8, 11\x*Misámbá mí dɔ́ɔ́mb mísə́ joŋ dɨ́ myá mí á ŋgə bɛ̧ nyə, bɛ̂sh bwə́ njúl íkabʉlí í áfufumə̂ dɨ̂, bwə́ mbid mimbwéédí mí fwámɛ́ lɛ̧̂, a njúl ŋkí fumə, fúbán nə́ fwɔ̧́-fwɔ̧́.  
\v 15 \x - \xo 19:15 \xt 1.16; 2.26-27; 11.17; 14.14-20; Zhe 25.30-31\x*Nyə á bə nə wál-wâl kafwɛlɛ í ŋgə́ cúwo nyə mpu dɨ́ nə́ a zə́ cugal íkúl í cúgɛ́ *Oyúdɛn yí. A bá fála byo nə ŋkʉ́d, a nyâm bwo nda bwə́ dʉ nyâm ísâ fadʉga dɨ́ nə́, lwólə nə́ mpimbə mə́ Zɛmbî Aŋkul-nyɛ̂sh í mə́ bul yáág.  
\v 16 \x - \xo 19:16 \xt 17.14\x*A jɨ nə cilyá nyə́dɨ́ kúúd dɨ́ nə nyə́dɨ́ jwu dɨ́ nə́: 
\pc Cí í jwú nə micî myɛ̂sh yí, 
\pc Cwámba míl mícwámba myɛ̂sh mí ŋgə́ gwɔ̧́ɔ̧ yí. 
\p  
\v 17 \x - \xo 19:17 \xt Eze 39.4-5, 17-19\x*Mə mú dʉ́g ŋgwɔ́l *éŋgəles tə́l jwɔ́wʉ́d tʉ́təlî. A mú kɨ̂m gwɔ́w-gwɔ̂w cɨ nə inunú byɛ̂sh yâ gwɔ́w nə́: Zəgá! Sɛɛŋgyagá bɨ zə́g məma dína mə́ Zɛmbî dɨ̂,  
\v 18 \x - \xo 19:18 \xt 13.16\x*zə də. Bɨ mə zə́ də míshwun mí mícî, nə mishwun mí ójwú-buud nə ozɨmbɨ wâ gwɔ́w-gwɔ̂w, nə mishwun mí íkabʉlí nə buud bwə́ ŋgə́ kyey nə byo wá, buud bɛ̂sh, tɔɔ ofʉlî tɔɔ mikwám, tɔɔ ozhizhe ɔ búúd tɔɔ fwámɛ́ búúd. 
\p  
\v 19 \x - \xo 19:19 \xt 17.12-14; Sôm 2.2; Eze 38.2-9, 14-16; Zak 14.2\x*Mə mú dʉ́g biin bə́nɔ̂ŋ micî myâ shí nə misámbá mí dɔ́ɔ́mb myáŋ bwə́ mə́ sɛɛŋgya nə́ bwə́ zə́ lúmbʉli nə Muud njúl kabʉlí áfufumə̂ dɨ́ yɛ́ bə́nɔ̂ŋ bɛ́ ózɨmbɨ. 
\p  
\v 20 \x - \xo 19:20 \xt 13.1-2, 13, 15 \xk fidə: \xt 14.10; 20.10, 14; 21.8; Iza 30.33\x*Bwə́ mú ntâg bii biin, bii nə́mə́ *múúd micúndə́ á ibəmb, nyə muud nyə á dʉ shɨɨg buud nə məma *mə́shimbá nyə á dʉ sá mísh mə́ biin dɨ́ yí. Buud nyə á dʉ shɨɨg wá bwə́ wə́ bwə́ á dʉ magʉlə nə́ bwə́ wág bwo məyɨɨgyé mə́ biin, bwə́ dʉ kúd vʉgʉli jé məmpwoombʉ́ shí wá. Bwə́ mú wusə biin bá *muud micúndə́ á ibəmb cwoogʉ́ kuda dɨ́ mikuwó, kuda nə fidə í ŋgə́ bʉmb.  
\v 21 Kafwɛlɛ í á ŋgə cúwo muud kabʉlí áfufumə̂ mpud yí, í mú gwú bɔ́ɔ́lʉ́gá bɛ̂sh. Inunú byɛ̂sh í mú də míshwun myáŋ nə́ ndɛɛ́ jilə. 
\c 20  
\s1 Ijwûga tâŋ mimbú tɔ́ɔ́shin 
\p  
\v 1 \x - \xo 20:1 \xt 10.1; 18.1 \xk bɨ́ ncímə: \xt 9.1\x*Ja ísâ ínɨ í mə́ shîn bə ntʉ́nɨ yí, mə mú dʉ́g ŋgwɔ́l *éŋgəles ŋgə́ shulə wú gwɔ̂w a mbíd juwʉga bɨ́ ncímə nə məma kwoolú íŋkwánz.  
\v 2 \x - \xo 20:2 \xt 12.3, 9\x*A mú mamʉsə bii ŋkɔɔndú ɛ́nɛ, nywâ a yág jísə́ Njwû məjamb yɛ́ wɔɔŋgʉ́, nyə *Sátan, a mú wɔ́ɔlə nyə məŋkəda; a bá ji mə́ŋkəda mɔɔŋg dɨ́ mimbú tɔ́ɔ́shin.  
\v 3 A mú wusə nyə bɨ́ ncímə dɨ́ nə́ ndɛɛ́ a fad mpumbɛ́, wá mə́yɨɨgyé ŋguŋʉd. Nyə á fad ŋkɔɔndú ɛ́nɛ ntʉ́nɨ nə́ a jíg kú ná nyiŋgə ŋgə shɨɨg ikúl í cúgɛ́ *Oyúdɛn yí, kə wɔ́ɔ́s ja mímbú tɔ́ɔ́shin mí bá shîn yí. Ja mímbú myɔɔŋg mí bá shîn yí, í bá jɨɨ nə́ bwə́ bɨ́dʉ́g nyə fúfwálá. 
\p  
\v 4 \x - \xo 20:4 \xt 6.9; 13.15; Dan 7.9, 22; Luk 22.30; 1Kr 6.2\x*Mə mú dʉ́g ícaaŋgə́, buud bwə́ mú zə ji ícaaŋgə́ byɔɔŋgʉ́d. Zɛmbî mú yə bwo ŋkul nə́ bwə́ ŋgə́g nə sámb milə́sʉ́. Mə mú nə́mə́ dʉ́g *míshíshim mi búúd bwə́ á cígɔw məcʉ́ŋ wá. Bwə́ á cígɔw məcʉ́ŋ nəcé bwə́ á wá cʉg jáŋ ŋgə̌lə bwaagʉlə láŋ mə́ Yésus dɨ̂, nə ŋgə̌lə bwiiŋg Milə́sʉ́ mí Zɛmbî wá; bɔɔŋg bwə́ áshígɛ́ kúd tɔɔ biin tɔɔ vʉgʉli jé məmpwoombʉ́ shí wá, bwə́ áshígɛ́ wɨ́ya mə́yɨɨgyé ŋkí mpwóómbʉ́d ŋkí mbwə́d wá. Buud bɔɔŋg bwə́ mú gwûm nə́ ndɛɛ́ bə́nɔ̂ŋ *Krîst bwə́ mú bə nə ijwûga tâŋ mimbú tɔ́ɔ́shin.  
\v 5 Mílʉ́gá mímbimbə mí áshígɛ́ fwo gwûm té mímbú tɔ́ɔ́shin mí áshígɛ́ fwo shîn yí. Buud bwə́ á gwûm bə́nɔ̂ŋ Yésus zə bə nə ijwûga tâŋ mimbú tɔ́ɔ́shin wá, gwúmʉ́lə áshúshwóógʉ́ wə́nɨ.  
\v 6 \x - \xo 20:6 \xt 1.6; 2.11\x*Buud bwə́ gwûm gwúmʉ́lə áshúshwóógʉ́ wá bwə́ mə́ jəla, báá bʉ́sə miŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ mi búúd. Shwɨy ábɛɛ̂ í ábʉ́lɛ́ ná kúnya nə bwo, bə́nɔ̂ŋ Krîst bwə́ bá yida bə nə ijwûga tâŋ mimbú tɔ́ɔ́shin. 
\p  
\v 7 Ja mímbú tɔ́ɔ́shin mí bá shîn yí, bwə́ bá yîl Sátan mímbwugʉd,  
\v 8 \x - \xo 20:8 \xt 13.14; Zho 11.4; Eze 38.2, 10-12\x*a mú bá cúwo tɔ́ɔ́n kə ŋgə shɨɨg ikúl í cúgɛ́ Oyúdɛn yí mə́kug mə shí mə́nɔ̧̂ dɨ̂, ntɔ́ jɨ nə́ Gɔg nə Magɔg\f + \fr 20:8 \fk Gɔg nə Magɔg: \ft Ntʉ́nɨ wə́ múúd micúndə́ Ezekyɛ̂l nyə a jɔ̂w buud bwə́ ŋgə́ lúmbʉli nə kúl mə́ Zɛmbî wá yɛ́. Wo jɨ nə ŋkul dʉ́g gwo Eze 38 nə 39 dɨ̂.\f*; kə ŋgə shɨɨg bwo nə́ ndɛɛ́ bwə́ mú sɛɛŋgya ŋkí bulya nda shɛ̧ nyísə́ mâŋ yí, nə́ bwə́ sá dɔ́ɔ́mb. 
\p  
\v 9 \x - \xo 20:9 \xt Ilŋ 2; 2Oj 1.10, 12; Sôm 78.68; Eze 38.22; 39.6\x*Bwə́ á ka mpyáánz shí nyɛ̂sh, bwə́ lyɛ̧ ŋgwə́la Zɛmbî mə cɛ́ɛl yí, kʉ́l bag dɛ́ dʉ́sə́ yí, lyɛ̧ wə nə́ kyɛsh. Njɨ, kuda í á wu joŋ dɨ́ zə cumbal jígal bwo.  
\v 10 \x - \xo 20:10 \xt 19.20\x*Nə́ ndɛɛ́ Njwû məjamb nyə á ŋgə shɨɨg bwo yɛ́ mú wusɔw cwoogʉ́ kuda nə fidə dɨ̂, kʉ́l biin bá *muud micúndə́ á ibəmb bʉ́sə́ yí. Kuda í bá tə̂l bwo cwúnd dɨ́ kandʉgə á kandʉgə. 
\s1 Sémbyé mílə́sʉ́ áməzhúgʉ́lâ 
\p  
\v 11 \x - \xo 20:11 \xt 5.7; 6.14; 21.1; Sôm 114.3, 7; Mat 24.35; 2Pr 3.10\x*Mə músə ka dʉ́g məma *caaŋgə́ áfufumə̂, muud njúl cínɔŋg. Shí nə gwɔ́w í mú wɛɛnzh wú múúd wɔɔŋg míshʉ́d, í jímb kú ná nyiŋgə bə.  
\v 12 \x - \xo 20:12 \xt 3.5; 22.12; Dan 7.9-10\x*\x - \xo 20:12 \xt MmN 32.32\x*Mə mú dʉ́g búúd bwə́ á yə wá, tɔɔ ozhizhe ɔ búúd, tɔɔ fwámɛ́ búúd, bwə́ tə́l otʉ́təlí mpwóómbʉ́ caaŋgə́d. Okálaad bwə́ músə bɛ́nyɔw. Mpʉ́sə bʉ́nɨ, bwə́ mú nyiŋgə bɛ̂ny ŋgwɔ́lʉ́gá íshús, nyâŋ njúl kálaad á cʉg. Zɛmbî mú ŋgə sámb buud bwə́ á yə wá milə́sʉ́, ŋgə bɛ̧ mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myáŋ.  
\v 13 Bɔɔŋg búúd bwə́ á yə máŋ wá, máŋ mə́ mú nyiŋg bwo, shwɨy nə baŋ mínjîm í mú nə́mə́ nyiŋg báŋ. Zɛmbî mú ŋgə sámb muud yɛ̂sh milə́sʉ́, ŋgə bɛ̧ misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ myɛ́.  
\v 14 \x - \xo 20:14 \xt 20.10; 1Kr 15.26 \xk shwɨy ábɛɛ̂: \xt 2.11\x*Bwə́ mú wusə shwɨy nə baŋ mínjîm bɨ́ kudad: shwɨy ábɛɛ̂ wə́ wusɔwʉ́lə bɨ́ kuda dɨ̂.  
\v 15 \x - \xo 20:15 \xt 3.5\x*Muud yɛ̂sh jínə́ í á bə kú nyîn kálaad á cʉg dɨ́ yɛ́ nyə á wusɔw bɨ́ kudad. 
\c 21  
\s1 Gwɔ́w ágúgwáan nə shí ágúgwáan 
\p  
\v 1 \x - \xo 21:1 \xt 21.5; Iza 65.17; 2Pr 3.13\x*Nə́ ndɛɛ́, mə á ka dʉ́g gwɔ́w ágúgwáan nə shí agúgwáan. Gwɔ́w áshúshwóógʉ́ nə shí ashúshwóógʉ́ í á shí jímb, tɔɔ mâŋ, mə́ kú ná nyiŋgə bə.  
\v 2 \x - \xo 21:2 \xt 3.12; 19.7; 21.9–22.5; 22.17; Iza 52.1; Mat 22.2; Gal 4.26; Heb 11.16; 12.22\x*Mə mú dʉ́g Yurʉ́səlɛm agúgwáan, ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ ŋgwə́la ŋgə́ shulə wú gwɔ́w wə́ Zɛmbî. Í á bə í mə́ shîn cwɔ̧ nyúul nda mudá mə́ kwísha nə́ a kə́ béya yɛ́.  
\v 3 \x - \xo 21:3 \xt 7.15; Ləv 26.12; Eze 37.26-28; Zak 2.9; 2Kr 6.16\x*Mə mú gwág dúl kə́l í ŋgə́ wú *caaŋgə́ mə́ Zɛmbî dɨ́, í ŋgə́ cɨ nə ŋkulû nə́: «Zɛmbî bə́nɔ̂ŋ buud banda dáŋ wə́ga. Zɛmbî mə zə́ ji búúd dɨ́, buud bwə́ músə bə búúd bɛ́, nyɛ ntâg Zɛmbî wáŋ.  
\v 4 \x - \xo 21:4 \xt 7.17; Iza 26.19; 35.10\x*A bá cind bwo məzhwíílɛ mɛ̂sh, bwə́ ábʉ́lɛ́ ná bwɛlɛ dʉ yə, bwə́ kú ná bwɛlɛ dʉ sá mə́shwɨy, kú ná bwɛlɛ jug nə məcɛy. Isâ í acwúlû í á mə́ cɔ̧̂.» 
\p  
\v 5 \x - \xo 21:5 \xt 5.7; 21.1; Iza 43.19; 2Kr 5.17 \xk obʉ́bə́lɛ́: \xt 19.9\x*Muud nyə á bə a njúl caaŋgə́d yɛ́ mú cɨ nə́: «Wo mə́ dʉ́g ɨɨ́? Mə ŋgə sá isâ byɛ̂sh ogúgwáan.» Nyə nə́mə́ nə́: «Cilə́g ísâ ínɨ, nəcé iciyá byâm bísə í abúgʉ́lág, bísə obʉ́bə́lɛ́.»  
\v 6 \x - \xo 21:6 \xt 1.8; 7.17; 22.1; Iza 55.1; Zak 14.8; Yuá 7.37\x*A mú nə́mə́ cɨ nə mə nə́: «Í mə́ bə! Mə jɨ Alʉ́fa, mə Oméga\f + \fr 21:6 \ft Ikaŋgá íbá ínɨ bísə, nə kaŋgá áshúshwóógʉ́ nə áməzhúgʉ́lâ yâ kə́l lʉ́ gʉrɛ̂k.\f*. Mə jɨ Mətɛ́ɛ́dʉ́lé, mə Məshíné. Muud ŋgə́ gwág shwáásʉ́lə minʉ́ yɛ́, mə e yə nyə məjúwó mə́ ncwuŋ á cʉg, a ŋgul mwo ashwâ.  
\v 7 \x - \xo 21:7 \xt 2Sa 7.14; Eze 11.20\x*Muud yɛ̂sh mə bá ntɔ̧ yɛ́, dɛ́ kɔw mə bá yə nyə wə́nɨ, mə ka nə́mə́ bá bə Zɛmbî yé, nyɛ bə mwân waamə̂.  
\v 8 \x - \xo 21:8 \xt 2.11; 19.20; 21.27\x*Buud bwə́ júlə́ mə́nyúul fúndə cúwʉ́lí wá bâŋ ɨɨ́, nə buud bwə́ á mə́ yɔw búgʉ́lálə Yésus wá, nə bɔɔŋg bwə́ á mə́ sá icʉg ŋkí dana mísh mə́ Zɛmbî dɨ́ wá, nə ogwûl ɔ búúd ɨɨ́, nə buud ɔ́ jaŋga, nə buud ɔ́ ncidə, nə buud bwə́ ŋgə́ yə ozɛmbî wâ yadʉ́g gúmə́ wá, nə minjínjɔ̧́ɔ̧́, bʉ́nɨ bɛ̂sh bwə́ bá shúgʉla njɨ bɨ́ kuda nə fidə dɨ̂, shwɨy ábɛɛ̂ wə́nɨ.» 
\s1 Yurʉ́səlɛm ágúgwáan 
\p  
\v 9 \x - \xo 21:9 \xt Iza 54.1-17\x*\x - \xo 21:9 \xt 15.1\x*Nə́ ndɛɛ́, wə́éŋgəles zaŋgbá bwə́ á bə bwə́ mbíd ikwɔ̂w zaŋgbá lwándʉ́lá nə okwaag-jumə zaŋgbá wâ məzhúgʉ́lâ wá, ŋgwɔ́l á cínɔŋgʉ́ mú zə lás nə mə nə́: «Zaá, mə zə́g lwágʉlə wo mudá mə́ zə́ béya yɛ́, mudá mə Mwâ Ncwəmbɛ.» 
\p  
\v 10 \x - \xo 21:10 \xt 17.3; Eze 40.2; Mat 4.8\x*A mú kə nə *jîm jâm wúl məma mbʉ́ŋ dɨ́ gwɔ̂w. A mú lwágʉlə mə Yurʉ́səlɛm, ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ ŋgwə́la ŋgə́ shulə wú gwɔ́w wə́ Zɛmbî.  
\v 11 \x - \xo 21:11 \xt 21.18, 23; Iza 60.1-3, 19; Eze 43.2\x*Í á bə nə milwanə́ mí Zɛmbî, í ɔ́ dʉ lwenya nda jɔ̧jɔ̧ kwóógʉ́ bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ zhâspə yí, zhâspə wɔɔŋg njúl wo tə̂l ká wo ŋgə́ dʉ́g ká, nə́mə́ nda yên kristâl.  
\v 12 \x - \xo 21:12 \xt 7.5-8; Mət 35.22-26; MmN 28.21; Eze 48.30-35\x*Yurʉ́səlɛm wɔɔŋg nyə á bə nə məma gwaa-gwaa mə́nyuŋg mə́ mə́ lyɛ̧ íkɔ́ɔ́mb byɛ̂sh nə́ kɛsh, mənyuŋg mɔɔŋgʉ̂ nə mimpumbɛ́ wûm nə mímbá, nə wəéŋgəles wûm nə óbá bwə́ njúl isándə́lé. Mínə́ mə́ á bə nə́mə́ mícilyá cínɔŋg mímpumbɛ́d, mínə́ mə́ íbɛɛnd wûm nə íbá yâ bwán ɔ́ *Izʉrəyɛ̂l.  
\v 13 Mimpumbɛ́ wûm nə mímbá myɔɔŋg mí á bə, kɔ́ɔ́mb jwɔ̂w í dʉ cúwo yí mimpumbɛ́ mílɔ́ɔl, *mə́ncwúm mə́ jwɔ̂w\f + \fr 21:13 \fk məncwúm mə́ jwɔ̂w: \ft Í kə́ nə́ Nord; wo é kwey fɛ́ɛ́l-fɛ́ɛ́lí yé ŋkɔw á ofɛ́ɛ́l-fɛ́ɛ́lí ɔ́ íciyá dɨ̂.\f* mimpumbɛ́ mílɔ́ɔl, *mə́kɔ́ɔ́l mə́ jwɔ̂w\f + \fr 21:13 \fk məkɔ́ɔ́l mə́ jwɔ̂w: \ft Í kə́ nə́ Sud; wo é kwey fɛ́ɛ́l-fɛ́ɛ́lí yé ŋkɔw á ofɛ́ɛ́l-fɛ́ɛ́lí ɔ́ íciyá dɨ̂.\f* mimpumbɛ́ mílɔ́ɔl, kɔ́ɔ́mb í dʉ jímə yí mimpumbɛ́ mílɔ́ɔl.  
\v 14 \x - \xo 21:14 \xt Heb 11.10; Ifz 2.20\x*Bwə́ á fwɔ̧ mənyuŋg mə ŋgwə́la wɔɔŋgʉ́ nə məváál mə́ mə́kwóógʉ́ wûm nə mə́bá, bwə́ mú cilə *búúd ɔ lwámá ɔ́ Mwâ Ncwəmbɛ mínə́ máŋ məkwóógʉ́ mɔɔŋgʉ́d, búúd ɔ lwámá bwə́ á bə wûm nə óbá wá. 
\p  
\v 15 \x - \xo 21:15 \xt 11.1; Eze 40.3\x*Eŋgəles nyə á ŋgə lésha nə mə yɛ́ nyə á bə nə máda nə́ a zə́ yigʉla ŋgwə́la nə mimpumbɛ́, nə mənyuŋg; máda wɔɔŋg nyə á bə sɨ́yá nə or.  
\v 16 \x - \xo 21:16 \xt Eze 48.16-17\x*Ŋgwə́la í á bə ikɔ́ɔ́mb byɛ̂sh nə́ jəlá, məgwaa nə məbwugʉ́lu mɛ̂sh cé ŋgwûd. Eŋgəles mú ŋgə yigʉla ŋgwə́la nə máda; a mú kwey nə́ nə məgwaa, nə məbwugʉ́lu, nə cé kə̌lə gwɔ̂w, byɛ̂sh í á bə cé ŋgwûd, *osʉtâd\f + \fr 21:16 \fk sʉtâd: \ft jisə kúnə́-kúnə omáda mitəd mimbá.\f* otɔ́ɔ́shin wûm nə óbá.  
\v 17 A mú nə́mə́ yigʉla mə́nyuŋg mə ŋgwə́la, a kwey nə́ mə́sə kə̌lə gwɔ̂w okudé\f + \fr 21:17 \fk kudé: \ft Jisə kúnə́-kúnə kʉ́l máda.\f* təd nə məwûm mə́nɔ̧̂ nə ónɔ̧̂, ŋgə́lə yigʉla nda búúd bwə́ dʉ yigʉla ísâ nə́. 
\p  
\v 18 \x - \xo 21:18 \xt 21.11; Iza 54.11-12; Eze 28.13\x*Bwə́ á mɛ̧ mənyuŋg mɔɔŋgʉ̂ nə məkwóógʉ́ bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ zhâspə má, bwə́ lwɔ̧́ ŋgwə́la nə fwámɛ́ or áfʉfaanə̂, a dʉ́gə́ ŋkənʉwa nda fwámɛ́ yên.  
\v 19 Bwə́ á ŋgə wá məkwóógʉ́ məváál mɛ̂sh mífwɔ̧yá myâ nyuŋg ŋgwə́la dɨ́ nə́ í bə́g ŋkí nywa dʉ́g. Bwə́ á sá nə́, fwɔ̧yá áshúshwóógʉ́ dɨ, bwə́ wá kwóógʉ́ bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ zhâspə yí; ábɛɛ̂ dɨ́, bwə́ wá dɔɔŋg bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ safîr yí; alɛ́ɛl dɨ́, bwə́ wá dɔɔŋg bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ kalʉsedwân yí; ányina dɨ́, bwə́ wá emerôd.  
\v 20 Bwə́ á wá dɔɔŋg bwə́ jɔ̂w nə́ sardwân yí átána dɨ̂, konalîn ásamʉna dɨ̂, krizolît ázaŋgbád, berîl ámwomb dɨ́, topâz áyibuúd, krizopʉrâs áwúmʉ́d, yasɛ̧̂t áwûm nə ŋgwúdʉd, ametistə mú kə shúgʉla áwûm nə bɛɛ̂ dɨ̂.  
\v 21 Minjuwʉg myâ mimpumbɛ́ wûm nə mímbá mí á bə sɨ́yá nə kwóógʉ́ álal-kus bwə́ dʉ jɔ̂w nə́ pɛ̂rlə yí, nda mpumbɛ́, nda pɛ̂rlə. Bwə́ á kwaag njwóŋ ánʉ́nɨ́ á ŋgwə́la nə fwámɛ́ or, or wɔɔŋg njúl, wo tə́l ká wo ŋgə́ dʉ́g ká, nda yên. 
\p  
\v 22 \x - \xo 21:22 \xt 11.17\x*Mə a shígɛ́ dʉ́g tɔɔ *Mpáánzə́ Zɛmbî ŋgwə́la wɔɔŋg wɛ̂sh dɨ̂. Zɛmbî Cwámba á ŋkul nyɛ̂sh bá *Krîst wə́ bʉ́sə́ tâŋ Mpáánzə́ á ŋgwə́la wɔɔŋg.  
\v 23 \x - \xo 21:23 \xt 22.5; Iza 60.1-2, 19-20; 24.23\x*Ŋgwə́la wɔɔŋg í áŋgɛ̂ nə jɨ jwɔ̂w, kú jɨ ŋkwoond; milwanə́ mí Zɛmbî wə́ mí ŋgə́ kwan wə, Mwâ Ncwəmbɛ jisə mɔɔs í ŋgə́ kwan ŋgwə́la wɔɔŋg yí.  
\v 24 \x - \xo 21:24 \xt Sôm 68.30; Iza 60.3\x*Ikúl ishús í bá dʉ cʉgə nyə́dɨ́ mə́ŋkɛnyad, micî myâ shí mí bá zə dʉ tɔɔm wáŋ cínɔŋg.  
\v 25 \x - \xo 21:25 \xt Iza 60.11\x*Mimpumbɛ́ myɛ́ mí ábʉ́lɛ́ bwɛlɛ dʉ feed, nəcé ibulû í ábʉ́lɛ́ ná dʉ bə ŋgwə́la wɔɔŋgʉ́d.  
\v 26 Bwə́ bá zə dʉ ntɨ tɔɔm nə mílwanə́ myâ íkûl ishús cínɔŋg.  
\v 27 \x - \xo 21:27 \xt 21.8; 22.15; Iza 35.8; 52.1; Eze 44.9; 1Kr 6.9-10; 2Pr 3.13 \xk kálaad á cʉg: \xt 3.5\x*Sâ jɨ́ ŋkí dana mísh mə́ Zɛmbî dɨ́ yí í ábʉ́lɛ́ bwɛlɛ kə cínɔŋg, tɛɛm bə múúd nyə a mə́ wusə nyúúl ísâ í ádʉdanâ dɨ́ nə íjɔ̧́ɔ̧́ dɨ́ yɛ́. Buud bwə́ bá kə cínɔŋgʉ́ njɨ bɔɔŋg mínə́ máŋ mə́sə́ cilyá kálaad á cʉg mə Mwâ Ncwəmbɛ dɨ́ wá. 
\c 22  
\p  
\v 1 \x - \xo 22:1 \xt 21.6; Eze 47.1-12\x*Nə́ ndɛɛ́, *éŋgəles ɛ́nɛ mú lwó mə ŋgwɔ̧ɔ̧́ mə́júwó mə́ cʉg, í njúl nə́ ŋkʉ́l-ŋkʉ́l nda yên kristâl; ŋgwɔ̧ɔ̧́ wɔɔŋg í ŋgə́ zhu *caaŋgə́ mə́ Zɛmbî bá Mwâ Ncwəmbɛ dɨ̂,  
\v 2 \x - \xo 22:2 \xt 21.21 \xk Lɨ́ɨ́: \xt 2.7\x*í ŋgə́ wô tâm ŋgwə́la, lɨ́ɨ́ cʉg í tə́l mə́nciindye mə́ ŋgwɔ̧ɔ̧́ məbá mɛ̂sh dɨ̂. Lɨ́ɨ́ jɔɔŋgʉ́ í dʉ bə nə mpumə́ ŋkwoond yɛ̂sh á mbû, buud dʉ mwáág mpúmə́ cínɔŋgʉ́ ija wûm nə ibá ŋkúmba mbû. Ikáá byé i dʉ lwag ikúl í cúgɛ́ *Oyúdɛn yí.  
\v 3 \x - \xo 22:3 \xt 7.15; Zhe 3.17\x*Sá í ábʉ́lɛ́ ná nyiŋgə bwəma nə məlweemyâ ŋgwə́la wɔɔŋgʉ́d. Caaŋgə́ mə́ Zɛmbî bá Mwâ Ncwəmbɛ í bá bə wu. Osɔ́ɔl ɔ́ mə́sáal ɔ́ Zɛmbî bwə́ bá sá Zɛmbî isɛ́y.  
\v 4 \x - \xo 22:4 \xt 14.1; Sôm 17.15; Mat 5.8\x*Bwə́ bá dʉ́g mpwóómbʉ́ nyɛ́, bwə́ bə nə́mə́ nə jínə́ dɛ́ cilyá mə́mpwoombʉ́d.  
\v 5 \x - \xo 22:5 \xt 1.6; 21.23; Dan 7.18, 27\x*Bulú í ábʉ́lɛ ná dʉ yínd wu. Buud bwə́ ábʉ́lɛ ná dʉ jɨɨ mə́ŋkɛnya wu, kú nə́mə́ jɨɨ mə́lámba, nəcé Zɛmbî Cwámba mə bá dʉ kwan bwo. Bwə́ bá bə nə ijwûga kandʉgə á kandʉgə. 
\s1 Yésus wál bá nyiŋgə zə 
\p  
\v 6 \x - \xo 22:6 \xt 1.1; 10.7; 19.9; Mis 11.27-28; 13.1\x*Eŋgəles mú cɨ nə mə nə́: «Iciyá íga bísə í abúgʉ́lág, bísə obʉ́bə́lɛ́. Cwámba, Zɛmbî mə́ jwú nə *mishíshim mi *búúd ɔ mícúndə́ yɛ́, nyə á ntɨ mə nə́, mə *éŋgəles yé mə zə́g lwágʉlə ósɔ́ɔl ɔ mə́sáal bɛ́ sâ í wál bá zə sɨ̂y yí.»  
\v 7 \x - \xo 22:7 \xt 3.11; 22.12, 20\x*Yésus mə́ cɨ nə́: «Dʉgɨ́, mə wál bá nyiŋgə zə. Muud mə báágʉ́lə́ íciyá kálaad ɛ́ga ŋgə́ cúndə yɛ́, nywáá mə́ jəla.» 
\p  
\v 8 \x - \xo 22:8 \xt 1.9; 19.10\x*Mə Yuánɛs wə́ mə́ á gwág isâ ínɨ, mə wə́ mə a dʉ́g byo. Ja mə á gwág mə dʉ́g byo yí, mə á wusə nyúul mbúmbudɨ̂ éŋgəles nyə á ŋgə lwó mə byo yɛ́ dɨ́ shí məkuú, nə́ mə́ yə nyə gúmə́.  
\v 9 Nyə ntâg nə mə nə́: «Mbɔ̂! Kú bɛɛg sá ntʉ́nɨ! Mə jɨ muud gwooŋg wʉ́n nə́ shé ŋgə sɛ̂y sɛ́y ŋgwûd, nə mə nə bɨnɔ́ŋ omínyɔŋʉ̂ bwô búúd ɔ mícúndə́, nə buud bwə́ ŋgə́ baagʉlə iciyá í kálaad ɛ́ga wá. Yidagʉ́ yə Zɛmbî gúmə́!» 
\p  
\v 10 \x - \xo 22:10 \xt Dan 12.4\x*A mú nyiŋgə cɨ nə mə nə́: «Wo kú shweel íciyá kálaad ɛ́ga ŋgə́ cúndə yí, nəcé isâ byɔɔŋg í wál zə sɨ̂y.  
\v 11 \x - \xo 22:11 \xt Iza 56.1; Eze 3.27; Dan 12.10\x*Muud mə dʉ sá ólɨ́lɨŋgɨ̂ yɛ́, nyíŋgəg ŋgə sá olɨ́lɨŋgɨ̂; nyɔɔŋg músə nə nyɛɛ́ mísh mə́ Zɛmbî dɨ́ yɛ́, nyíŋgəg bə nə nyɛɛ́. Muud ŋgə́ sá otʉ́təlí yɛ́, nyíŋgəg sá ótʉ́təlí, nyɔɔŋg jɨ́ ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ múúd yɛ́ sá nə́ a nyíŋgəg bə ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ múúd.»  
\v 12 \x - \xo 22:12 \xt 2.23; 6.10; 15.3; 16.5-6; 19.2, 11; 20.12-13; 22.7; Sôm 28.4; Mik 24.12; Zhe 17.10; Mat 16.27\x*Yésus mú cɨ nə́: «Dʉgɨ́, mə wál bá nyiŋgə zə. Mə zag ntâg nə myə́na, mə bá zə ŋgə jə́na nə buud ŋgə bɛ̧ sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ mə múúd yɛ̂sh.  
\v 13 \x - \xo 22:13 \xt 1.8\x*Mə jɨ Alʉ́fa, mə Oméga. Mə jɨ ashúshwóógʉ̂, mə áməzhúgʉ́lâ. Mə jɨ Mətɛ́ɛ́dʉ́lé, mə Məshíné.  
\v 14 \x - \xo 22:14 \xt 7.14; Sôm 118.19-20 \xk lɨ́ɨ́: \xt 22.2\x*Buud bwə́ ŋgə́ gusa íjud byáŋ wá bwə́ mə́ jəla, nəcé bwə́ bá bə nə zhɨɨ́ mə kúmə́ lɨ́ɨ́ cʉg dɨ́, bwə́ bə nə́mə́ nə zhɨɨ́ mə nyíi mímpumbɛ́ mí ŋgwə́lad.  
\v 15 \x - \xo 22:15 \xt 21.27; Ifz 5.5\x*Ŋgwə́la dɨ́ tɔ́ɔ́n nyɛ mə bá bə, nə buud bwə́ á lweegʉshi ícʉg nda ompyə̂ wá, nə buud ɔ́ ncidə, nə buud ɔ́ jaŋga, nə ogwûl ɔ búúd, nə buud bwə́ ŋgə́ yə ozɛmbî wâ yadʉ́g gúmə́ wá, nə muud yɛ̂sh mə cɛ́ɛ́l íjɔ̧́ɔ̧́ á ŋgə́ nə́mə́ bwiiŋg byo yɛ́.  
\v 16 \x - \xo 22:16 \xt 1.1; 5.5 \xk acén-céní mə́ dʉ faan kúndə́ mán yɛ́: \xt 2.28; Ilŋ 24.17\x*Mə Yésus mə a ntɨ éŋgəles waamə́ nə́ a zə́g bwaagʉlə mə́dɔ̧ dɨ́ nə́ isâ ínɨ bísə obʉ́bə́lɛ́. Mə jɨ mbyágá á mpwoŋ buud mə *Dávid, mə jɨ acén-céní mə́ dʉ faan kúndə́ mán yɛ́.» 
\p  
\v 17 \x - \xo 22:17 \xt 21.2, 6\x*Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ Shíshim bá ŋgwɔɔl mə Mwâ Ncwəmbɛ bwə́ ŋgə cɨ nə́: «Zaág!» Muud yɛ̂sh ŋgə́ gwág yɛ́ cɨ́g nə: «Zaág!» Muud ŋgə́ gwág shwáásʉ́lə minʉ́ yɛ́ zə́g. Muud mə jɨ́ɨ́ mə́júwó mə́ cʉg yɛ́, lə́gʉ́g mwo ashwâ! 
\p  
\v 18 \x - \xo 22:18 \xt Mbá 4.2; 13.1\x*\x - \xo 22:18 \xt Mbá 29.19\x*Bɨ́ buud ŋgə́ gwág iciyá kálaad ɛ́ga ŋgə́ cúndə wá, mə Yuánɛs, mə ŋgə bwaagʉlə bɨ́ nə́, muud mə kwádʉ́lə́ gúl ciyá wa yɛ́, Zɛmbî bá nə́mə́ kwádʉlə nyə okwaag-jumə kálaad ɛ́ga ŋgə́ lwó wá.  
\v 19 \x - \xo 22:19 \xk \xt lɨ́ɨ́: \xt 2.7 \xk kálaad: \xt MmN 32.32\x*Muud mə ká nə́mə́ bɛ́ɛ́g gúl sá wa íciyá kálaad ɛ́ga ŋgə́ cúndə dɨ́ yɛ́, Zɛmbî bá bɛ́ɛ́g múúd wɔɔŋgʉ́ dɛ́ kɔw lʉ ísâ kálaad ɛ́ga ŋgə́ lwó yí, ntɔ́ jɨ nə́ a nda yə nyə ŋkul mə́ də́ íbumə́ í lɨ́ɨ́ á cʉg, nda yə nyə ŋkul mə nyíi ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ ŋgwə́lad. 
\p  
\v 20 \x - \xo 22:20 \xt 3.11; 22.6; 1Kr 16.22\x*Muud ŋgə́ bwaagʉlə nə́ isâ byɔɔŋg bísə obʉ́bə́lɛ́ yɛ́ ŋgə cɨ nə́: «Haaw, mə wál bá nyiŋgə zə.» Amɛn! Yé Cwámba Yésus, zaág! 
\p  
\v 21 \x - \xo 22:21 \xt Gal 6.18\x*Cwámba Yésus kə́ sá bɨ́ bɛ̂sh mpaam.