\id PHP – Makaa NT – Cameroon – 2014 (DBL-2014) 
\h Buud ɔ́ Filipî 
\toc1 Kálaad Pwôl nyə á cilə buud ɔ́ Filipî yɛ́ 
\toc2 Buud ɔ́ Filipî 
\toc3 Flp 
\mt1 Kálaad Pwôl nyə á cilə buud ɔ́ Filipî yɛ́ 
\imt1 Isâ í dʉ́gyá nə kálaad mə Pwôl shú Filipî yí 
\ip Pwôl nyə á fwɔ̧ Dɔ̧ mə Yésus á Filipî ja nyə á ŋgə sá njɔɔnd mísɔɔn yé ábɛɛ̂ yí (Mis 16.6-40). 
\ip Nyə á ka zə cilə bwo kálaad ɛ́ga bʉ́baalɛ̂ mímbú mə́ cɔ̧́, a njúl mímbwug dɨ̂ (1.13). Nyə á cilə nə́ a yə́ ókrîstɛn wâ Filipî akíba, a wá bwo ŋkul mílámʉ́d nəcé á bul cɛɛl bwo. 
\ip Shug lʉ lə́sʉ́ á kálaad ɛ́ga wə́ Yésus (2.6-11). Yésus nyə a bɨ́d isâ byɛ̂sh nyə á bə nə ndɨ́ yí, nə́ ndɛɛ́ Zɛmbî ka bʉ̂n nyə gwɔ́w ntɔ̧ ísâ byɛ̂sh nə buud bɛ̂sh. 
\ip Pwôl nyə á ka tə̂l njɨ́ɨ́gʉ́lá məŋkɔw zaŋgbá: 
\ili1 (1) Cʉg mə mbúgʉla í jəlá nə bɛ̧ɛ̧la jé mə́ Yésus (2.5-11). 
\ili1 (2) Krîstɛn mə́ jəlá nə faan mə́ŋkɛnya (2.14-15). 
\ili1 (3) Muud mə́ mpu Yésus yɛ́ mə́ dʉ dʉ́g bíl ísâ byɛ̂sh nyɛɛ́ nə nyɛɛ́ (3.7-8). 
\ili1 (4) Yîl lám cʉg á yágʉ́d, nádʉwo kə shwóg (3.13-14). 
\ili1 (5) Dʉgá bə mə́shusʉg məshusʉg (4.4). 
\ili1 (6) Kú nə yágʉ́wó, dʉ yida lésha nə Zɛmbî (4.6). 
\ili1 (7) Dʉ faas mítə́dʉ́gá mí lâm (4.8). 
\c 1  
\s1 Məbə́dá 
\p  
\v 1 \x - \xo 1:1 \xk \xt Timotê: \xt Mis 16.1; 1Kr 4.17; Flp 2.19\x*Mə Pwôl, sá Timotê məlwaá mə́ *Krîst Yésus sə́ wə́ mə́ cílə́ kálaad ɛ́ga. Sə́ ŋgə cilə bɨ́ bɛ̂sh buud ɔ́ Filipî bɨ́ bʉ́sə́ búúd ɔ́ Zɛmbî kwoŋ mə Krîst Yésus dɨ́ wá. Sə́ ŋgə cilə bɨnɔ́ŋ otɔ́we ɔ shwóg bʉ́n nə *ojaákwon bʉ́n.  
\v 2 Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ wúsʉ́ Zɛmbî bâ Cwámba Yésus-Krîst bwə́ ɔ́ sá bɨ́ mpaam, bwə́ ɔ́ sá nə́mə́ nə́ bɨ ŋgə́g nə cʉgə nə́ shɛɛ. 
\s1 Pwôl ŋgə yə Zɛmbî akíba 
\p  
\v 3 \x - \xo 1:3 \xt Rom 1.8-10; 1Kr 1.4; 1Te 1.2-3\x*Mə́ dʉ yə Zɛmbî waamə́ akíba ja jɛ̂sh mə́ dʉ́ tə́dʉga bɨ́ yí.  
\v 4 Ja jɛ̂sh mə́ dʉ jəgʉla nə Zɛmbî shú bɨ bɛ̂sh yí, mə́ dʉ jəgʉla nə məshusʉg.  
\v 5 Mə́ dʉ jəgʉla nə məshusʉg ntɔ́ nəcé, té wúlə jwɔ̂w ashúshwóógʉ́ zə wɔ́ɔ́s múús ɨɨ́, bɨ ŋgə fʉla nə mə shú bwiiŋgʉ́lə Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛl.  
\v 6 \x - \xo 1:6 \xt 2.13 \xk jwɔ̂w mə́ *Krîst Yésus: \xt 1.10\x*Mə ŋgə mpu bʉ́bə́lɛ́ nə́ Zɛmbî muud nyə á mə́ tɛ́ɛ́d bɨ́ jɔ̧ sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ wɔɔŋg yɛ́ nyə é kə nə wə shwóg nə́ ndɛɛ́ kə bá casʉlə jwɔ̂w mə́ Krîst Yésus\f + \fr 1:6 \fk Jwɔ̂w mə́ Krîst: \ft Dʉ́sə jwɔ̂w á bá zə sámb búúd ɔ shí ga milə́sʉ́ yí.\f*.  
\v 7 \x - \xo 1:7 \xt 2Kr 7.3; Ifz 3.1\x*Mə́ jəlá nə bə nə mbií tə́dʉ́gá wɔɔŋg shú dʉ́nʉ́d nəcé bɨ bʉ́sə mə ŋkí jág nywa lámʉ́d. Bɨ bʉ́sə mə ŋkí jág nywa lámʉ́d nəcé bɨ ŋgə ŋwa dʉ́n kɔw lʉ́ byâm íbwádán Zɛmbî nyə a mə́ bwádan nə mə yí, ŋwa kɔw mímbwug myâm dɨ̂, ŋwa kɔw shwɔ̧ɔ̧lǎlə Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛl dɨ̂, ŋgə́lə lwó nə́ a jɨ tʉ́təlî.  
\v 8 \x - \xo 1:8 \xt 1Kr 16.24; 2Kr 5.14\x*Zɛmbî jɨ wúshinɛd waamə́ nə́ yéésh mə́ ŋgə́ gwág bɨ bɛ̂sh yí jísə yéésh jɨ́ Krîst Yésus lámʉ́d yí.  
\v 9 \x - \xo 1:9 \xt Kol 1.9-10\x*Məjəgʉla mə́ ŋgə́ jəgʉla nə Zɛmbî shú dʉ́n dɨ́ má mə́sə nə́ cɛɛlí jɨ́n í ŋgə́g nə kwɨ́dʉli kúdʉ́líg, ŋgə bə nə fwámɛ́ mpúyá nə dʉ́lə wámbʉlə ísâ.  
\v 10 \x - \xo 1:10 \xt Rom 12.2; Ifz 5.27; Heb 5.14 \xk jwɔ̂w mə́ Krîst: \xt 1Kr 1.8; 2Kr 5.10; Flp 1.6; 2.16\x*Í bə́g ntɔ́ shú nə́ bɨ dʉ́g mpu ísâ í búl bə nə mfíí ísâ í ányunywaâ dɨ́ yí. Ntɔ́ bɨ músə bá bə nə mitə́dʉ́gá nə́ sáŋ, kú nə sá á jumʉ́g jwɔ̂w mə́ Krîst.  
\v 11 \x - \xo 1:11 \xt Yuá 15.8; Zhk 3.17\x*Jwɔ̂w dɔɔŋgʉ́ bɨ bâg bə njɨ nə mpumə́\f + \fr 1:11 \fk mpumə́: \ft Mpumə́ ga wə́ misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́.\f* á tʉ́təlí Yésus-Krîst nyə é ŋgə sá nə́ bɨ wúmə́g shú nə́ buud bwə́ yə́g Zɛmbî məshwúmb yí. 
\s1 Pwôl tɛɛm bə mímbwug dɨ̂, a jɨ nə məshusʉg 
\p  
\v 12 \x - \xo 1:12 \xt Ifz 3.1; 2Tm 2.9\x*Bwaaŋg, mə́ jɨɨ nə́ bɨ mpúg nə́ isâ byɛ̂sh í mə́ bə nə mə yí í ŋgə yida sá nə́ Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛl ŋgə́g nə kə shwóg ŋgə mpu bwiiŋgya.  
\v 13 Gwə́ wə́ í mú nə́, tɔɔ ozɨmbɨ bwə́ ŋgə́ baagʉlə luŋ mə ŋgwə́mʉna wá bɛ̂sh, tɔɔ kʉ́kʉ́l jɛ̂sh ɨɨ́, í mə́ mpûy nə́ mə jɨ mímbwug dɨ́ nəcé *Krîst.  
\v 14 Bɔ́ɔ́lʉ́gá ncúlyá bwááŋg sə́nɔ́ŋ ŋgə́ bɛ̧ Cwámba wá, bə́lə mə́ mə́ zə bə mímbwug dɨ́ ga í mə́ sá nə́ bwə́ yídag mpu shwu mə́nyúul nə Cwámba, bwə́ mú ŋgə bə́lɛ cúndə kɛ́ɛl dɛ́ kú nə ifwaas. 
\p  
\v 15 \x - \xo 1:15 \xt 2Kr 2.17\x*Bɔ́ɔ́l bâŋ bwə́ ŋgə cúndə Krîst nə lâm íwɨ́ɨ́mbʉ́g, ŋgə fendya nə mə; bɔ́ɔ́lʉ́gá bá bwə́ ŋgə cúndə nə jɔ̧ lâm.  
\v 16 Bʉ́ga báá bwə́ ŋgə sá nə cɛɛlí, bwə́ ŋgə mpu nə́ ŋkí mə jɨ wa, jísə shú nə́ mə shwɔ̧́ɔ̧lag Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛl.  
\v 17 Bɔ́ɔ́lʉ́gá bâŋ, ja bwə́ ŋgə́ cúndə Krîst yí, bwə́ aŋgɛ̂ nə cúndə nə jɔ̧ lâm, bwə́ ŋgə sá njɨ ŋgə́lə fendya nə mə. Bwə́ tə́dʉ́gá nə́ fendyálə nə mə í é sá nə́ mimbwug myâm mí búlʉg cɛy mə lámʉ́d. 
\p  
\v 18 Ká jɨ́ í ntágʉ́lə́ cínɔŋg yí? Kú nə sâ! Tɔɔ bwə́ sɛ̂y nə bɔ́w-bɔ̂w yuug, tɔɔ bwə́ sá fwámɛ́ sâ, mímbií myɛ̂sh dɨ́ Krîst wə́ bwə́ ŋgə́ bwiiŋg yɛ́. Sá jɔɔŋg jísə mə sá mə́shusʉg, mə é dʉ nə́mə́ bə njɨ məshusʉg nə məshusʉg.  
\v 19 \x - \xo 1:19 \xt Rom 15.30\x*Mɛɛ mə mpú nə́, nə məjəgʉla bɨ́ ŋgə́ jəgʉla shú dâm má, nə shúgálʉ́lə Shíshim mə́ Yésus-Krîst ŋgə́ shúgal mə yí í bá sá nə́ micúŋ myâm mí shúgʉ́lág mə tɔɔm.  
\v 20 Mə abʉ́lɛ́ bwɛlɛ bə nə məsáám nə mbií mə́ ŋgə́ bwánd sá mə́ ŋgə́ *búgʉla yí. Njɨ mə mpú kú nə məshwán nə́ tɔɔ jáyɛ́ ja, tɔɔ kɨ́kɨdɨ́ga, tɔɔ mə́ cʉgə, tɔɔ mə yə́, Krîst nyə é ŋwa gúmə́ mə́dɨ́ nyúúlʉ́d.  
\v 21 \x - \xo 1:21 \xt Gal 2.20; Kol 3.3-4\x*Nəcé, cʉg jâm jɛ̂sh jísə njɨ shú mə́ Krîst; mə́ ká ntâg yə, shwɨy bə mə nə mfíí.  
\v 22 Njɨ, nda jɨ́ nə́, mə cʉgə́lə wa shí mishwun, mə e sá ísɛ́y í mfíí nə́, mə akáyɛ́ ná mpu sá mə́ fɛ́ɛ́shʉ́g yí. 
\p  
\v 23 \x - \xo 1:23 \xt 2Kr 5.8-9\x*Mə mú ŋgə zhízhigə mpə́dʉ́gá iyéésh íbá: mə jɨ nə yéésh nə́ mə wúg wa shí gaád, sá Krîst kə́g cʉgə kʉl ŋgwúd; jâŋ ɔ jɨ́ mə sá mə́ búl cɛɛl yí.  
\v 24 Njɨ mə dʉ́g nə́ í bul bə mə nə mfíí nə́ mə ŋgə́g ná cʉgə wa shí mishwun shú dʉ́nʉ́d.  
\v 25 Nəcé ntɔ́, mə ŋgə mpu bʉ́bə́lɛ́ nə́ mə é cʉgə, shé é ji kʉl ŋgwúd sə́nɔ̂ŋ bɨ́ bɛ̂sh shú nə́ mə kwííndʉ́g bɨ́, bɨ búgʉbanʉgɨ́, bɨ́ bə nə məshusʉg búgə́d.  
\v 26 Ntɔ́, ja mə́ é nyiŋgə zə bɨ́dɨ́ yí, zə́lə wâm í mú sá nə́ bɨ bə́g nə milúu nə́ sáŋ kwoŋ mə́ Yésus-Krîst dɨ̂. 
\s1 Bɨ mə́ jəlá nə wá ŋkûl gwánád 
\p  
\v 27 \x - \xo 1:27 \xt Kol 1.10; 1Te 2.12\x*Sá ŋgwúd jɨ́ nə́, bɨ mə́ jəlá nə cʉgə mísh mə́ búúd dɨ́, mbií cʉg í mpíyá nə Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛl mə́ *Krîst yí. Nəcé, tɔɔ nə́ mə zə́ dʉ́g bɨ́, tɔɔ mə anyíŋgɛ́ zə, mə́ jɨɨ nə́ mə dʉ́g gwádʉga nə́ bɨ́ ŋgə yɨ́ɨm mənyúul cʉg á yéésh ŋgwúd dɨ̂, bɨ ŋgə́ gwána gwáná á magʉlə́lə Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛl, bɨ njúl lâm ŋgwúd.  
\v 28 Bɨ́ nda bwɛlɛ bə nə ifwaas nə buud bwə́ lúmbʉ́lí nə bɨ́ wá. Iŋkáŋ bín í é sá nə́ bwə́ mpúg nə́ bʉ́sə́ zhɨ́ɨ́ á shwɨy dɨ́, bɨ bâŋ njúl zhɨ́ɨ́ á cʉgʉd; Zɛmbî wə́ mə́ sá ntɔ́.  
\v 29 Nəcé ibwádán í ŋgə́ zhu bɨ́ wə́ Zɛmbî yí bísə nə́ bɨ búgʉ́lág Krîst; njɨ, kú bə njɨ búgʉ́lálə, jísə nə́mə́ bɨ́ ibwádán nə́ bɨ bwə́magí nə micúŋ shú dɛ́d.  
\v 30 \x - \xo 1:30 \xt Mis 16.19-40; Flp 1.13\x*Bɨ mə́ jəlá nə ŋwa dʉ́n kɔw gwáná bɨ́ á dʉ́g mə ŋgə́ gwána yííd, gwáná bɨ́ ŋgə́ gwág nə́ mə ŋgə ná gwána yí. 
\c 2  
\s1 Muud yɛ̂sh sə́lʉg nyəmɛ́fwó shí 
\p  
\v 1 Ŋkí cʉg sɛɛŋgí á bɨ́nɔ́ŋ *Krîst í wá bɨ́ ŋkul mílâm dɨ, ŋkí cɛɛlí í yə́ bɨ́ iŋkáŋ, ŋkí bɨ mú ŋgə cʉgə sɛɛŋgí nə Shíshim mə́ Zɛmbî, ŋkí bɨ mú nə lâm íŋkúŋkwoŋ nə́ ŋgwɔ́l gwág ŋgwɔ́l cɛy lámʉ́d ɨɨ́,  
\v 2 \x - \xo 2:2 \xt Yuá 13.34; 1Kr 1.10-11; Gal 6.10; Ifz 5.2; 1Yn 4.12\x*ságá nə́ məshusʉg mâm mə́ bə́g lwándʉ́lá. Í é bə ntɔ́ ja bɨ́ é ŋgə cʉgə mbií ŋgwúd yí, bɨ mbíd mbií cɛɛlí ŋgwúd, lâm ŋgwúd, bɨ ŋgə́ cʉgə leedyá.  
\v 3 \x - \xo 2:3 \xt Rom 12.10; Gal 5.26\x*Muud nda sá sâ nə yéésh mə́fendyá, nda sá sâ nə́ a sɔ̧́ mísh. Njɨ, muud yɛ̂sh sə́lʉg nyəmɛ́fwó shí, gúmal bɔ́ɔ́l búúd ntɔ̧ mbií á gúmál nyə́mɛ́fwó yí.  
\v 4 \x - \xo 2:4 \xt 1Kr 10.24\x*Muud nda sɔ̧́ njɨ mənywa mâ nyəmɛ́fwó; muud yɛ̂sh sɔ̧́ɔ̧́g nə́ bɔ́ɔ́l bwə́ bə́g nə́mə́ nə mənywa.  
\v 5 \x - \xo 2:5 \xt Yuá 13.15; Rom 13.14; 15.5\x*Ŋgəgá nə cʉgə mpə́dʉ́gá nyɨ́n nda búúd bwə́ dʉ cʉgə kwoŋ mə́ Yésus-Krîst dɨ́ nə́. 
\s1 Tə́dʉ́gá Yésus nyə á bə nə ndɨ̂ yí 
\q1  
\v 6 \x - \xo 2:6 \xt Yuá 1.1-2; 17.5; Heb 1.3\x*Yésus nyə á bə mbií ŋgwúd nə Zɛmbî. 
\q1 Njɨ, tɛɛm bə ntɔ́, mfíí nyə á bə nə ndɨ̂ wɔɔŋgʉ̂, 
\q1 nyə a shígɛ́ nada nə wə nə́ a bwên nda Zɛmbî. 
\q1  
\v 7 \x - \xo 2:7 \xt Yuá 1.14; Rom 8.3; 2Kr 8.9; Heb 2.14, 17\x*Njɨ, nyəmɛ́fwó nə lâm yé, nyə a bɨ́d gúmə́ nyə á bə nə ndɨ̂ yí, 
\q1 a yidá zə bə mbií ŋgwúd nə lwaá, a bə múúd, 
\q1 buud bɛ̂sh mpu nə́mə́ dʉ́g nə́ a jɨ muud. 
\q1  
\v 8 \x - \xo 2:8 \xt Yuá 10.17; Heb 5.8; 12.2\x*Nyə á səl nyəmɛ́fwó shí, sá mə́gwág nə́ ndɛɛ́ magʉlə shwɨy, 
\q1 shwɨy yə́lə kwolós dɨ́ ntâg. 
\q1  
\v 9 \x - \xo 2:9 \xt Mis 2.33; Ifz 1.21; Heb 1.4\x*Gwə́ nə́mə́ wə́ Zɛmbî nyə a bʉ̂n nyə gwɔ̂w nə ndɨ̂ yí, 
\q1 a yə nyə jínə́ í ntɔ̧́ mínə́ mɛ̂sh yí. 
\q1  
\v 10 \x - \xo 2:10 \xt Iza 45.23; Yuá 5.23; Rom 10.9; Mbʉ́ 5.13\x*Nyə á yə nyə dwo shú nə́ isâ byɛ̂sh, 
\q1 tɔɔ byɔɔŋg bí joŋ dɨ́ gwɔ́w yí, 
\q1 tɔɔ byɔɔŋg bí wa shí yí, 
\q1 tɔɔ byɔɔŋg bí shí ga dɨ́ shí yí, 
\q1 í dʉ́g kúd mə́bwóŋ shí ja í gwág jínə́ mə́ Yésus yí, 
\q1  
\v 11 buud bɛ̂sh bwə́ mágʉləg nə́ Yésus-Krîst jɨ Cwámba, 
\q1 bwə́ lás ntɔ́ mímpu dɨ́, yə́lə Zɛmbî gúmə́. 
\s1 Bɨ mə́ jəlá nə faan mə́ŋkɛnya 
\p  
\v 12 Bwááŋg mə́ búl cɛɛl wá, nda jɨ́ ntɔ́ nə́, bɨ mə́ dʉ bwey bə nə mə́gwág. Í ajɨ́ɨ́yɛ́ nə́ məgwág mɔɔŋg mə́ dʉ́g bə njɨ ja mə́ jɨ́ nûŋ bɨ́dɨ́ yí. Í jɨɨ nə́ bɨ́ búlʉg bə nə məgwág ja mə́ cúgɛ́ nûŋ bɨ́dɨ́ ga. Ságá nə́ cʉgʉ́lə Zɛmbî mə́ cʉg bɨ́ yí í nyínʉg bɨ́dɨ́ ícʉg dɨ̂; ságá ntɔ́ nə gwɔ̧́ɔ̧́gə́ nə məjigʉwa.  
\v 13 \x - \xo 2:13 \xt 1.6; Yuá 15.5; Rom 7.18; 15.18; 1Kr 12.6; 15.10; 2Kr 3.5\x*Nəcé Zɛmbî wə́ ŋgə́ sá nə́ bɨ bə́g nə fwámɛ́ iyéésh, bɨ́ sá mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ á gwág nywa myá. 
\p  
\v 14 Ságá sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ wɛ̂sh kú cwadʉga, kú sɛ́ŋʉsa məkə̂l,  
\v 15 \x - \xo 2:15 \xt 1.10; Mbá 32.5; Dan 12.3; Mat 5.14; 10.16; 1Kr 1.31; 2Kr 1.14; Gal 2.1-2; Ifz 5.8; 1Te 2.19\x*shú nə́ bɨ́ bə́g kú nə sá á jumʉ́g, kú nə cúcwán lʉ́ mə́bwam. Bɨ mə́ jəlá nə bə bwân ɔ́ Zɛmbî, kú nə sá á jumʉ́g na kala búúd á lɨ́lɨŋgɨ̂ bɨ́nɔ́ŋ ŋgə cʉgə nɨɨ́d, bɨ ŋgə́ faan mpə́dʉ́gá nyáŋʉ́d nda imɔɔs í wá məŋkɛnya shí gaád yí;  
\v 16 nəcé bɨ́ ŋgə kala bwo kɛ́ɛl á cʉg kuú njɔɔnd wʉ́nʉ́d. Sá jɔɔŋg í bá sá nə́ mə bâg bə lúu nə́ sáŋ jwɔ̂w mə́ *Krîst, nəcé í bá mpûy nə́ mə a shígɛ́ ŋgə wádʉga nə micúŋ nə mindɔɔlú ntɔ́ ŋgwas. 
\p  
\v 17 \x - \xo 2:17 \xt Rom 15.16; 2Tm 4.6; 1Yn 3.16\x*Sɛ́yʉ́lə bɨ́ ŋgə́ sɛ̂y nə búgə́ yí í mə́ bwey bə bɨ́ *mətúnʉga. Í ká bə nə́ mə yə́g, shwɨy dâm zə casʉlə mətúnʉga mʉ́n mɔɔŋgʉ̂, mə bə nə məshusʉg, mə kala bɨ́ bɛ̂sh məshusʉg mɔɔŋgʉ̂.  
\v 18 \x - \xo 2:18 \xt 3.1; 4.4\x*Mbií ŋgwúd wɔɔŋgʉ̂ nə́mə́, í jɨ nə́ bɨ́ bə́g nə məshusʉg, bɨ́ kala mə məshusʉg mɔɔŋgʉ̂. 
\s1 Pwôl mə́ kənd Ipafʉrodit Filipî 
\p  
\v 19 \x - \xo 2:19 \xt 1.1\x*Mə ŋgə bwánd nə búgə́ nə́ Cwámba Yésus nyə e sá nə́ mə lɛ́ɛ́lʉg ntɨ bɨ́ Timotê shú nə́ nyúúl bâg nə́mə́ zə lal mə ja á bá nyiŋgə nûŋ zə jaaw mə məcwama mʉ́n yí.  
\v 20 \x - \xo 2:20 \xt Mis 16.2\x*Kú nə ŋgwɔ́l múúd mə́ jɨ́ nə ndɨ̂ wa nə́ sá sə́ ŋgə bə nə məcɛy mə lâm mbií ŋgwúd, nə́ ndɛɛ́ a jɨ nə ŋkul mpu wá lúú ísâ í dʉ́gyá nə bɨ́ dɨ́ yɛ́.  
\v 21 \x - \xo 2:21 \xt 2Tm 4.10\x*Bɛ̂sh bwə́ mú ŋgə wá milúu njɨ ísâ í dʉ́gyá nə bwə́mɛ́fwó yííd, kú bə byɔɔŋg í dʉ́gyá nə Yésus-Krîst yí.  
\v 22 Bɨmɛ́fwó bɨ mə mpú nə́ Timotê nyə a shí lwó bɨ́ sá á jísə́ yí. Nə́mə́ nda mwân mə́ dʉ nada nə sɔ́ɔ́ŋgʉ́ nə́, ntɔ́ wə́ nyə á mə́ nada nə mə, sá sə́ ŋgə́ bwiiŋg Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛl yɛ́.  
\v 23 Nyə wə́ mə́ ŋgə́ tə́dʉga nə́ mə é ntɨ ja mə́ é wámbʉlə nda mə́ é shúgʉla nə́ yɛ́.  
\v 24 Cwámba mə́ lwó mə bʉ́bə́lɛ́ nə́ məmɛ́fwó mə é lɛɛlʉ́ zə nûŋ.  
\v 25 \x - \xo 2:25 \xt 4.18\x*Njɨ mə ámə kwey nə́ í bul jəla nə́ mə ntɨ́ɨ́g bɨ́ *mínyɔŋʉ̂ waamə́ Ipafʉrodit bɨ́ á ntɨ nə́ a zə́g dʉ kwíínd mə ja mə́ jɨ́ɨ́ kwííndyá yɛ́. Nyə a mə́ zə wá nyúul, kwiid mə nə isɛ́y, zə bə mə muud gwooŋg lúmbʉ́líd.  
\v 26 Mə́ ntɨ́ nyə nəcé a ŋgə bul bə nə yéésh nə́ a dʉ́g bɨ̂. Nyə a shígɛ́ ŋgə bə nə́ shɛɛ nda nyə á mpu nə́ bɨ a mə́ gwádʉga bwas dɛ́ nə́.  
\v 27 Jɨ́ mpu bə nə́ nyə á bwas. Nyə a lʉ́g kúnə́-kúnə nə́ á yə. Ká Zɛmbî nyə a bwɨ́ɨ́g nyə nə́ ŋkwoŋʉ́. Kú nə́mə́ bə njɨ nyə, Zɛmbî nyə a bwɨ́ɨ́g nə́mə́ mə nə́ ŋkwoŋʉ́ nə́ mə á bá bə, mɔ́ɔ́l mə́cɛy mə lâm káda mɔ́ɔ́l.  
\v 28 Mə mə́ ka lɛɛlʉ́ ntɨ́ nyə shú nə́ bɨ gwágʉ́g məshusʉg nə nyiŋgə́lə dʉ́g nyə, byâm ímpimbə í mú nə́mə́ bɔ́ɔ́g.  
\v 29 \x - \xo 2:29 \xt 1Kr 16.16, 18\x*Bɨ ɔ lə́g nyə tâŋ muud mə Cwámba, nə zhwog məshusʉg. Dʉgá ŋwa mbií búúd dɛ́ nə məjilə,  
\v 30 nəcé nyə a mə́ nywá zə yə nəcé isɛ́y í *Krîst. A zə́lə nə́ a zə́ wá mbwə́ wʉ́n í á ŋgə fúfə mə mə́dɨ́ ísɛ́yʉ́d yí, a mə́ nywá zə bwəma nə shwɨy. 
\c 3  
\s1 Fwámɛ́ ábɨwáág wə́ yə́lə Krîst lâm 
\p  
\v 1 \x - \xo 3:1 \xt 2.18\x*Bwaaŋg, mə shúgʉ́lá cɨ nə bɨ́ nə́, dʉgá bə nə məshusʉg tâŋ buud ɔ Cwámba. Mə akáádɛ́ ŋgə́lə báásʉlə bɨ́ isâ impwúd. Mə báásʉ́lə́ bɨ́ byo ntɔ́ shú nə́ bɨ sásʉ́lə́g isâ í abʉ́bɔ̂w.  
\v 2 \x - \xo 3:2 \xt 2Kr 11.13\x*Bɨ ɔ káálʉ́gə́ nə bɔ́w-bɔ̂w ósɔ́ɔl ɔ mə́sáal, mbɛɛ́ ómpyə̂ bɔɔŋg, bɨ ɔ káálʉ́gə́ nə bwo, wáŋ ábɨwáág\f + \fr 3:2 \ft Ábɨwáág nyə á dʉ bə yuug lwólə nə́ muud jisə mbyágá mə́ Abʉraham, ntɔ́ jɨ nə́ a jɨ muud á kúl mə Zɛmbî.\f* bwə́ á sɨ́ya yɛ́ cugɛ́ nə mfíí.  
\v 3 \x - \xo 3:3 \xt Rom 2.28-29\x*Shé bâŋ wə́ bʉ́sə́ nə fwámɛ́ ábɨwáág, shé buud shé ŋgə́ yə Zɛmbî gúmə́ nə zhɨɨ́ á Shíshim yé wá, shé buud shé bʉ́sə́ milúu nə́ sáŋ nə bə́lə kwoŋ mə́ Yésus-Krîst dɨ̂ wá, shé buud shé aŋgɛ̂ nə ŋwa gúmə́ mísɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ mí cʉg múúd dɨ́ wá. 
\p  
\v 4 \x - \xo 3:4 \xt 2Kr 11.18, 21\x*Í njúl nə́ nda mə, mə jɨ nə məzhɨɨ́ nə́ mə jee ŋkɛ̂ny nyúúl nə misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ mí cʉg múúd. Ŋkí muud jɨ nə ŋkul ŋwa gúmə́ nəcé misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́, mə wə́ jɨ́ nə́ mə búlʉg ŋwa gúmə́ jɔɔŋg.  
\v 5 \x - \xo 3:5 \xt Luk 1.59; Rom 11.1\x*Nəcé bwə́ á sá mə ábɨwáág jwɔ̂w lʉ́ mwɔɔmb mpʉ́sə byélé dâm; mə jɨ mwân *Izʉrəyɛ̂l byɛ́lʉ́lə bɛɛnd mə́ Bəŋzhamɛ̧̂ dɨ́, mbyágá hebʉrə̂. Kɔ́ɔ́mb bɛ̧ɛ̧́lə mə́cɛ̧ɛ̧, mə á bə *Farizyɛ̂ŋ.  
\v 6 \x - \xo 3:6 \xt Mis 8.3; 22.4; 26.9-11\x*Shú wálə lúú mísɔɔn *Oyúdɛn dɨ́, mə á dʉ lwó Dɔ̧́ lʉ́ óbúgʉla ɔ Yésus cúwʉ́lí. Kɔ́ɔ́mb cʉgə́lə tʉ́təlí nda mə́cɛ̧ɛ̧ mə́ jɨ́ nə́, mə á bə kú nə kʉ́l bʉ́sə́ nə ŋkul jum mə yí.  
\v 7 \x - \xo 3:7 \xt Mat 13.44, 46\x*Məfúlú mə́ á dʉ bə mə isâ í mfíí mə́nɨ, mə mú ŋgə dʉ́g mwo múús kú nə mfíí nəcé mə músə muud mə́ *Krîst.  
\v 8 Mpǔlə mə́ mə́ mpu Cwámba waamə́ Krîst Yésus yí, ja mə́ dʉ́g mfíí á cínɔŋg yí, mə mə́ kwey nə́ bíl ísâ byɛ̂sh bísə zhizhe. Nəcé Krîst í, mə a mə́ myaas ísâ byɛ̂sh, mə dʉ́g byo shíd mə́wúdə shú nə́ mə bə́g nə nyə cʉg jâm jɛ̂sh dɨ́,  
\v 9 \x - \xo 3:9 \xt Rom 1.17\x*mə bə́g muud yé ncindî nə ncindî; ja jɔɔŋgʉ̂ mə jee tɔ̂w Zɛmbî míshʉ́d, kú bə nəcé tʉ́təlí waamə́ nə́ mə ŋgə bɛ̧ məcɛ̧ɛ̧, í yidá bə nəcé tʉ́təlí mə́ Zɛmbî; a mə́ kalá mə nyə nəcé mə ŋgə *búgʉla Krîst.  
\v 10 \x - \xo 3:10 \xt Rom 6.8-11 \xk mə ŋwa dâm kɔw á micúŋ myɛ́: \xt 2Kr 4.10-11 \xk a gwúmʉ́g: \xt Mis 4.2; Rom 5.1-7\x*Mə mə́ dʉ́g ísâ byɛ̂sh shíd mə́wúdə ntɔ́ nəcé mə ŋgə jɨɨ njɨ nə́ mə mpúg Krîst, mə bə nə ŋkul í á sá nə́ a gwúmʉ́g yí, mə ŋwa dâm kɔw á micúŋ myɛ́, mə dʉ́g mə́mɛ́fwó nda mbimbə nəcé shwɨy dɛ́,  
\v 11 shú nə́ tɔɔ wáyɛ́ mbií tɔɔ wáyɛ́, mə bâg gwûm nda nyə. 
\s1 Pwôl jisə yuug shú óbúgʉla 
\p  
\v 12 \x - \xo 3:12 \xt 1Tm 6.12; 2Tm 4.7; Heb 12.1\x*Ntɔ́ cugɛ́ nə́ mə mə́ kumə məshíné, ŋkí nə́ mə bii sâ jɛ̂sh. Mbɔ̂! Mə ŋgə ná wá ŋkul nə́ mə bííg dáás nə mbwə̂ wâm nəcé *Krîst Yésus mə́ bií mə nə mbwə̂ yé.  
\v 13 Bwaaŋg, məmɛ́fwó mə aŋgɛ̂ nə cɨ nə́ mə mə́ bwey bii dáás. Mbɔ̂! Njɨ, tə́dʉ́gá wâm wɨ́ njɨ ŋgwúd; njɨ nə́əə́, mə mə́ yîl lâm cʉg mə́ á fwo dʉ cʉgə yííd. Mə ka ŋgə nádʉwo nə́ mə kə́ njɨ shwóg.  
\v 14 \x - \xo 3:14 \xt 1Kr 9.24-25\x*Mə ŋgə wá ŋkul nyâm nyɛ̂sh nə́ mə cásʉləg njɔɔnd, mə bii dáás Zɛmbî ŋgə́ jɔ̂w sə́ nə́ sə́ kə́g ŋwa nûŋ gwɔ́w kwoŋ mə́ Yésus-Krîst dɨ́ yí.  
\v 15 Shé bɛ̂sh buud shé mú óŋkwanz ɔ búúd cʉg sɛɛŋgí á sə́nɔ̂ŋ Yésus dɨ́ wá, shé bə́g nə tə́dʉ́gá ŋgwúd wɔɔŋg. Ŋkí bɨ mə bə́ nə tə́dʉ́gá íshús gúl sʉ́sʉ́sá dɨ ɨɨ́, Zɛmbî nyə é fɛɛn bɨ́ məŋkɛnya cínɔŋg.  
\v 16 \x - \xo 3:16 \xt Gal 6.15-16\x*Sá ŋgwúdʉ́, nda shé mə́ bwey bə ntʉ́ga ɛ́ga, shé kyéyʉgá kuú njɔɔnd ŋgwúd.  
\v 17 \x - \xo 3:17 \xt 1Kr 4.16; 1Pr 5.3\x*Bwaaŋg, yagʉlagá mə. Mpugá dʉ dʉ́g buud bwə́ ŋgə́ cʉgə mbií cʉg bɨ́ á dʉ́g sə́ ŋgə́ cʉgə yí.  
\v 18 \x - \xo 3:18 \xt 1Kr 1.23; Gal 6.12\x*Mpugá nə́ ncúlyá buud kuú njɔɔnd wáŋ í ŋgə lwó nə́ bwə́ ŋgə lúmbʉli nə sá Krîst nyə á zə sá ja nyə á zə yə kwolós dɨ́ yí. Mə a shí bwey dʉ jaaw bɨ́ gwo, mə́ nyiŋgə jaaw bɨ́ gwo jaá gaád nə məzhwíílɛ míshʉ́d.  
\v 19 \x - \xo 3:19 \xt Rom 16.18\x*Zɛmbî mə bá jaŋgʉlə bwo, nəcé bâŋ, iyéésh byáŋ wə́ bísə bwo wáŋ Zɛmbî, bwə́ yidá dʉ mamʉda nə sá í jə́lá nə sá bwo shwôn yí, milâm myáŋ mí kə́ njɨ ísâ í shíd.  
\v 20 \x - \xo 3:20 \xt Ifz 2.6; Heb 13.14\x*Shé bâŋ nyɨ́shé mpwág nyísə gwɔ̂w, wú shé ŋgə́ bwánd nə́ Cwámba íshé Yésus-Krîst mə bá zhu, zə cʉg shé wá.  
\v 21 \x - \xo 3:21 \xt Rom 8.29; 1Kr 15.25, 28, 43-53; Kol 3.4\x*Nyə wə́ mə bá zə cɛ́nd shé mənyúúl mə́ mə́ntágʉla shé bʉ́sə́ nə ndɨ̂ mə́ga, sá nə́ mə́ ŋkə́nʉwag nda nyúúl nyɛ́; a bá sá sə́ ntɔ́ nəcé a jɨ nə mpífə́ í dʉ sá nə́ a wág isâ byɛ̂sh nyə́dɨ́ mə́nyámád yí. 
\c 4  
\p  
\v 1 \x - \xo 4:1 \xt 1Te 2.19-20\x*Gwə́ wə́ mə́ cɨ́ nə bɨ́ nə́, yé bwááŋg mə́ búl cɛɛl wá, bwááŋg mə́ ŋgə́ gwág yéésh wá, yɨ́ɨ́mʉ́gá mənyúul sá jɛ̂sh í dʉ́gyá nə Cwámba yííd. Bwaaŋg mə́ búl cɛɛl wá, bɨ́ wə́ ŋgə́ wá mə məshusʉg lámʉ́d, bɨ wə́ ŋgə́ sá nə́ bwə́ ságʉ́sə́g isɛ́y byâm. 
\s1 Krîstɛn mə́ jəlá nə cʉgə lâm nə́ salə́ 
\p  
\v 2 Mə ŋgə yáág nə Ivodî mə yáág nə Sɛ̧tish nə́ bwə́ dʉ́g bə cʉ́ŋ ŋgwûd tâŋ buud ɔ Cwámba.  
\v 3 \x - \xo 4:3 \xt Mis 3.5\x*Wɛɛ ntâg ɨɨ́, fwámɛ́ shwə́ waamə́ shwə́ ŋgə́ sɛ̂y sɛ́y ŋgwûd yɛ́, mə ŋgə cɨ nə wo nə́ wo kwííndʉ́g bwo. Ŋgaá wo mpú nə́ sə́nɔ̂ŋ bwo, nə Kʉləmaŋ nə bɔ́ɔ́l búúd ɔ́ gwooŋg, sə́ á gwána shú Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛl. Buud bɔɔŋgʉ́ mínə́ máŋ mə́sə cilyá kálaad á cʉg dɨ̂.  
\v 4 \x - \xo 4:4 \xt 2.18\x*Dʉgá bə nə məshusʉg ja jɛ̂sh tâŋ buud ɔ Cwámba. Mə nyiŋgə cɨ gúl ja nə́: dʉgá bə nə məshusʉg.  
\v 5 \x - \xo 4:5 \xt 1.10; Rom 13.11-12; 1Kr 16.22; Heb 10.25; Zhk 5.8; 1Te 5.1-2\x*Fúlú nyɨ́n á nə́ shɛɛ í dʉ́g nyîn, muud yɛ̂sh dʉ́g. Cwámba wál bá zə.  
\v 6 \x - \xo 4:6 \xt Sôm 37.5; Mat 6.25; 1Pr 5.7\x*Bɨ nda yágʉwo tɔɔ sâ. Njɨ, dʉgá lwó Zɛmbî iyéésh bín, tɔɔ bɨ́ təl jáyɛ́ cé tɔɔ jáyɛ̂, bɨ́ dʉ jəgʉla nə nyə, dʉ tɛ́ɛ́g nyə məbwə̂, bɨ dʉ́gə́ yə nyə akíba.  
\v 7 \x - \xo 4:7 \xt Yuá 14.27; Kol 3.15\x*Ja jɔɔŋgʉ̂, Zɛmbî nyə e sá nə́ bɨ bə́g nə́ shɛɛ; sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ wɔɔŋgʉ́, í ŋgə ntɔ̧ ikə́ŋ byɛ̂sh yí, í é sá nə́ milâm mín nə mitə́dʉ́gá mín mí nádag wə́ *Krîst Yésus.  
\v 8 \x - \xo 4:8 \xt Rom 12.17-18\x*Bwaaŋg, mə́ nyiŋgə shúgʉla cɨ nə bɨ́ nə́, kəndʉgá milâm sâ jɛ̂sh jɨ́ bʉ́bə́lɛ́ yííd, í jə́lá nə gúmə́, jɨ́ tʉ́təlí, í cúgɛ́ fʉlá nə məbɔ̂w, jɨ́ nə́ buud magʉlə yí, jɨ́ ŋkí nywa bwiiŋgʉ́lə, í njúl sâ á jɔ̧ fúlú, sâ á ságʉ́sə́g yí.  
\v 9 \x - \xo 4:9 \xt 3.17; 1Kr 13.11\x*Sâ jɛ̂sh bɨ́ á jɨ́ɨ́g mə́dɨ́ yí, bɨ á lə́g nə mə yí, bɨ́ á gwág mə́ cɨ̂ yí, bɨ́ dʉ́g mə́ sá yí, ságá gwo. Nə́ ndɛɛ́, Zɛmbî á mpwogɛ́ nyə é bá ji nə bɨ̂. 
\s1 Pwôl jɨ nə məshusʉg nə cé jɛ̂sh á tə́l yí 
\p  
\v 10 Mə mə́ bul bə nə məshusʉg cʉg mə́ ŋgə́ cʉgə nə Cwámba yííd nəcé məcɛy bɨ́ ŋgə́ gwág mə má mə́ mə́ ka tɛɛm nyiŋgə nyîn. Mə mpú nə́ bɨ́ á dʉ bwey bə nə məcɛy nə mə, njɨ bɨ́ a shígɛ́ dʉ bə nə fwála mə lwóyá mə́cɛy mɔɔŋg.  
\v 11 \x - \xo 4:11 \xt 1Tm 6.6-8; Heb 13.5\x*Mə alásɛ́ ntʉ́ga nəcé mə bə́lə mə́fúfəd. Mbɔ̂! Mə a jɨ́ɨ́g cʉg dʉ́lə bə nə məshusʉg nə mbií cé jɛ̂sh mə́ tə́l yí.  
\v 12 Mə mpú dʉ cʉgə mə́ntágʉla dɨ́, mə mpú nə́mə́ dʉ cʉgə mə́bugʉbaanʉd. Ja jɛ̂sh, tɔɔ kʉ́l jɛ̂sh ɨɨ́, mə a mə́ jɨ́ɨ́g cʉgə́lə nə jílə́, mə jɨ́ɨ́g cʉgə́lə nə zha; mə mpú dʉ cʉgə tɔɔmʉd, mə mpú nə́mə́ dʉ cʉgə mə́fúfəd.  
\v 13 \x - \xo 4:13 \xt 2Kr 12.9-10\x*Mə jɨ nə ŋkul jísɔw mbií cʉg wɛ̂sh nəcé mə jɨ nə muud ŋgə́ lʉlʉshi\f + \fr 4:13 \fk muud ŋgə́ lʉlʉshi mə yɛ́: \ft Jísə Krîst.\f* mə yɛ́.  
\v 14 Njɨ tɛɛm bə ntɔ́, bɨ a mə́ mpu sá nə́ ŋwaálə kɔw *íncwaw í ntʉg byâm dɨ̂. 
\p  
\v 15 \x - \xo 4:15 \xt 2Kr 11.8-9\x*Bɨ́ buud ɔ́ Filipî, bɨ́ mə mpú nə́ ja ísɛ́y í Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛl í á ŋgə bwɛlɛ tɛ́ɛ́d yí, ja mə́ á wú Masedwân yí, kú nə dúl *Dɔ̧ lʉ́ óbúgʉla ɔ́ Yésus í á wá lâm nə́ í dʉ yéya ísâ nə mə; njɨ bɨ nə́mə́ wə́ bɨ́ á sá ntɔ́.  
\v 16 \x - \xo 4:16 \xt Mis 17.1\x*Gwə́ wə́ í á bə nə́ mə njúl ná Tesaloníka, bɨ á ntɨ mə mikwííndyá cɔ̧́ ja ŋgwúd. 
\p  
\v 17 \x - \xo 4:17 \xt 1Kr 9.11\x*Mə aŋgɛ̂ nə lás ntʉ́ga nə́ mə ŋgə sɔ̧́ nə́ buud bwə́ yə́g mə isâ. Mə ŋgə yida sɔ̧́ nə́ Zɛmbî kwádʉ́lə́g bɨ́ mpumə́ ísɛ́y bɨ́ ŋgə́ sá yííd.  
\v 18 \x - \xo 4:18 \xt 2.25; Ləv 1.9, 12-13, 17; 2.2; 3.5\x*Mə a mə́ shîn bə nə isâ byɛ̂sh í jə́la yí, ntɔ̧ nə́mə́ bímbí í jə́la yí. Məcwúm bɨ́ á ntɨ mə nə Ipafʉrodit má mə́ á mpu nyiŋgə zə lwándʉlə mə nə́ cwɔ́ɔ́. Məcwúm mɔɔŋg mə́sə mə nda bɨ á ntɨ mə labínda á nywa məcud, mə́sə jɔ̧jɔ̧ mə́túnʉga Zɛmbî ŋgə́ magʉlə a ŋgə́ gwág nywa má.  
\v 19 Zɛmbî waamə́ nyə é lwándʉlə bɨ́ nə isâ byɛ̂sh bɨ́ é jɨɨ yí, nda zhwog tɔɔm yé wúsə́ kwoŋ mə́ Yésus-Krîst dɨ́ nə́.  
\v 20 Zɛmbî sɔ́ɔ́ŋgʉ́ wúsʉ́ ŋwág gúmə́ kandʉgə á kandʉgə. Amɛn. 
\s1 Məbə́dá 
\p  
\v 21 Bɨ ɔ bə́dá mə muud yɛ̂sh jɨ́ múúd mə́ Zɛmbî kwoŋ mə *Krîst dɨ́ yɛ́. Omínyɔŋʉ̂ bâm sə́nɔ́ŋ bʉ́sə́ wa wá bwə́ ŋgə bə́da bɨ̂.  
\v 22 Buud ɔ́ Zɛmbî bɛ̂sh bwə́ ŋgə bə́da bɨ̂, bul bə nə́ ndɛɛ́ bɔɔŋg wâ njɔ́w mə́ *Káázɛl.  
\v 23 \x - \xo 4:23 \xt Gal 6.18; Ifz 6.24\x* Mpaam mə Cwámba Yésus-Krîst í jíg mítə́dʉ́gá mínʉ́d.