\id MRK \h SAN MARCOS \toc1 Jaayhuɨ'my Jadu'n Nej Jesucristo Ytun Yjajtɨ \toc2 SAN MARCOS \toc3 Mr. \mt1 SAN MARCOS \mt2 Jaayhuɨ'my Jadu'n Nej Jesucristo Ytun Yjajtɨ \c 1 \p \v 1 Jadu'n oga'ñ chondacy je oybɨ ayuc tɨy'ajt jadu'n nej Jesucristo, je Dios y'ung ytun etz yjajtɨ. \p \v 2 Je Dios y'ayucnajtzcapxɨɨybɨ je Isaías jecy'ajty jayhuɨ'my jadu'n nej Dios nɨmay je Cristo: \q1 Nguexaamyɨch ɨɨch ngogapxy jayɨjp ma nidüg nidüg cajp ma miich mnɨcxa'ñ jac'axam, jɨgɨx jëb je cogapxy nɨmähuɨpy je jäy ajcxy co huen nayñi'ixɨ́ɨyɨgɨxy ma yjot yhuinma'ñ mɨɨd miich ycɨxpɨ, jadu'n nipaady nej jɨhuɨ̈y jäy ajcxy ni'ixɨ̈y tü'aa co tüg rey yjäda'ñ. \m \v 3 Nañ jadu'n jadüg it Isaías jayhuɨ'my jada ayuc ma jadu'n ymɨnañ: \q1 Jɨm mɨjtɨgɨ̈duum jäy ajcxy mɨdoy co tüg jäy y'ayuccapxhuäcxy, jadu'n ymɨnañ: “Nayñi'ixɨɨyɨgɨx ma mjot mhuinma'ñ ajcxy jaydëb naybaatɨm mɨɨd ajt nHuindzɨn Dios. Ixmájtzcɨxy yɨ mjɨbɨcjot mjɨbic-huinma'ñ. Jadu'n nipaady nej jäy ajcxy yajtɨy tü'aa huɨdibɨ ooy y'adɨjy y'a'och.” \p \v 4 Jɨm mɨjtɨgɨ̈duum anajty Juan je Bautista miñ e ytɨgɨɨy mayjäy yajnɨɨbejtpɨ. Chi Juan capxhuäcxy Dios y'ayuc ma je mayjäy ajcxy huɨdibɨ anajty mimb nɨɨbejtp. Juan ayuc capxhuäcx co copɨcy co jäy ajcxy huen jothuimbíjtcɨxy etz ixmájtzcɨxy ajcxy je yjɨbɨchuinma'ñ, etz nɨɨbéjtcɨxy, jɨgɨx jëbɨ Dios yhuinmecxɨɨb ajcxy ypocy. \v 5 Tüg'ócɨy je mayjäy ajcxy huɨdibɨ anajty tzɨnaayb jɨm Judea ñaaxjot etz jɨm Jerusalén mimb anajty ajcxy ma Juan, e y'amɨdoo'ijty anajty ajcxy je'y'ayuc. Co je jäy ajcxy capxpɨdzɨɨmy nej anajty ypocytúngɨxy, chi Juan yajnɨɨbejty ajcxy ma je Jordán mɨjnɨɨ. \p \v 6 Juan hue' anajty yhuit'ajtpy camello nïbɨjc, e nañ jëyɨm anajty mɨɨd ñayhuɨɨñyii, e hue' anajty yjɨcx'ajtpy mu' etz uxpäg. \v 7 Juan ycapxhuäcxyp anajty Dios y'ayuc ma je mayjäy, e ymɨnañ: \p ―Ɨɨch jayɨjp tɨ nmiñɨch ngapxhuäcxy Dios y'ayuc. Jac'axam minɨpy tüg jäy huɨdibɨ jacnïgɨ mɨc'ajt mɨɨdɨty ca'ydɨ ɨɨch, ca' xypaadyɨch nɨcxy nguejyɨch yɨ' ycɨ̈ghuin. \v 8 Ɨɨch tɨ nyajnɨɨbetyɨch miich ajcxy mɨɨd nɨɨ. Per je jäy huɨdibɨ yjacmɨɨd Dios ymɨc'ajt, ca'ydɨ ɨɨch. Yɨ' xyaj'adɨgɨ̈huɨp xyajjotɨgɨ̈huɨp Dios yjɨhuɨ'ñ ymɨc'ajt, jadu'n nipaadɨp nej jɨhuɨ̈y xyajnɨɨbedɨp mɨɨd Dios yjɨhuɨ'ñ ymɨc'ajt. \s1 Co Jesús ñɨɨbejty \p \v 9 Je huin'it xɨɨ huin'it tiempo Jesús chooñ ma je cajp huɨdibɨ yxɨɨ Nazaret, jɨm Galilea ñaaxjot, e ymiñ ma Juan el Bautista anajty yajpaady. Huin'it xɨɨ Juan yajnɨɨbejty Jesús ma je Jordán mɨjnɨɨ. \v 10 Pɨdzɨmb anajty Jesús ma je mɨjnɨɨ, e tɨm huin'ítyɨ Jesús ijx co je tzajp anajty y'ahuäch, e ijx je Espíritu Santo chooñ tzajpjoty, e ycɨdägy ma yɨ'. Jadu'n je Espíritu Santo yquëxɨ̈gy anajty nej tüg muuxy. \v 11 Chi Jesús mɨdooy capxy ayuc choñ tzajpjoty, nɨmäyii: \p ―Ɨɨch miich n'ung'ajtpy. Ooy ɨɨch miich ndzocy njɨhuɨ̈y. Ooy jotcujc nayjɨhuɨ̈yiijɨch mɨɨd miich. \s1 Je mujcu' tuñ ijxta'nɨ ma Jesús \p \v 12 Huin'it mɨc'amy je Espíritu Santo yajnɨcxy Jesús mɨjtɨgɨ̈duum. \v 13 E hue' Jesús yhuɨ'mɨy jɨm mɨjtɨgɨ̈duum huixchɨguïpx xɨɨ ahua'n ɨyujc agujc. Huin'it je mujcu' jot'ijxy yhuinma'ñ'ijxy je Jesús. Chi je ángeles ajcxy miñ ypubejty ypudɨgɨɨy je Jesús. \s1 Jesús ytung yajtzondägy jɨm Galilea \p \v 14 Tɨ anajty Juan yajpɨdägy pujxtɨgoty, jac'axam Jesús ñɨcxy jɨm Galilea. Jɨm Galilea Jesús capxhuäcxy Dios y'ayuc etz yɨ Dios y'ané'mɨn. \v 15 Jesús ymɨnañ: \p ―Tɨ je xɨɨ je tiempo yhuaad'ajtnɨ. Tɨ nigoody je xɨɨ je tiempo mɨna Dios pɨdäga'ñ yɨ' y'ané'mɨn ya naaxhuiñ. Jothuimbijtcɨx ajcxy, etz ixmajtzcɨx ajcxy mjɨbɨcjot mjɨbɨc-huinma'ñ. Mɨbɨjccɨx Dios y'ayuc jadu'n nej jëb ajcxy m'alma ñïdzögɨpy. \s1 Jesús huodzooñ mɨdaax jäy huɨdibɨ anajty acxmajtzp \p \v 16 Jesús huɨdijtp anajty ma je mejypa' huɨdib yxɨɨ Galilea mejy, co oy'ijxpaady Simón etz y'uch Andrés. Simón etz Andrés acxmadzɨɨ anajty ytung'ajtpy, ytɨmpɨdacpy anajty y'acxmadzɨ'ñ mejyjoty co ajcxy Jesús ijxpaty. \v 17 Chi Jesús nɨmay Simón etz Andrés: \p ―Min mɨɨd ɨɨch. Ɨɨch miich ajcxy huingbɨ tung nmöhuɨpy. Jadu'n mdung nipaadɨp nej jɨhuɨ̈y mjäymájtzcɨxɨpy. \p \v 18 Mɨc'amy Simón etz Andrés ajcxy ixmajch y'acxmadzɨ'ñ, e ñɨcxy ajcxy mɨɨd Jesús. \p \v 19 Chi Jesús yjacyöy anajty hueen, e ijxpaty Jacobo etz y'uch Juan, je Zebedeo ajcxy ymang. Je Jacobo etz Juan tumb anajty barcojoty. Hue' anajty ajcxy yaj'oyɨɨyb je' y'acxmadzɨ'ñ. \v 20 Chi Jesús mɨjhuooy ajcxy Jacobo etz Juan, e nɨmay co huen nɨcxy mɨɨd yɨ'. Mɨc'amy je' ajcxy ixmajch yteedy, je Zebedeo, barcojoty mɨɨd ytumbɨ, chi ajcxy ñɨcxy mɨɨd Jesús. \s1 Tüg jäy huɨdibɨ anajty jɨbɨc espíritu mɨɨd \p \v 21 Huin'it Jesús mɨɨd ymɨgügtɨjc yja'ty jɨm Capernaum. Je huin'it sábado, je poocxɨn xɨɨ, Jesús ytɨgɨɨy ma je judíojäy ajcxy ñaymujctac jɨm Capernaum, chi yjäyyaj'ixpɨjctzondacy. \v 22 Je mayjäy ooy ajcxy jɨhuɨy huinmay je ayuc huɨdibɨ Jesús anajty ajcxy yaj'ixpɨ́jcɨp. Com Jesús hue' anajty yaj'ixpɨcy jadu'n nej jɨhuɨ̈y ycɨ'm'ané'mɨn mɨɨdɨty. Ca' Jesús anajty yaj'ixpɨcy jadu'n nej je jäy ajcxy huɨdibɨ yaj'ixpɨjcp anajty Moisés ycötújcɨn je jécyɨp. \v 23 E ma je naymujctac tüg yëydɨjc huɨdibɨ mɨɨd anajty ca'oybɨ. Chi je ca'oybɨ ooy mɨc ycapxcoody, e ymɨnañ: \p \v 24 ―¿Ti co xy'amayɨ̈y ɨɨch ajcxy, Jesús huɨdibɨ tzomb jɨm Nazaret? ¿Nej tɨ mmiñ co xyajhuindɨgoyáangɨxyɨchɨ? Ɨɨch n'ijxcajpy miich, e nejhuɨɨybɨch co miich je' je Huätzpɨ Dios. \p \v 25 Chi Jesús ix'ojy je ca'oybɨ, e nɨmay: \p ―Amon miich, e pɨdzɨmb ma jada yëydɨjc. \p \v 26 Huin'it je ca'oybɨ yajyajch yajquïdy je yëydɨjc, e mɨc yaaxqueegy, e ypɨdzɨmy ma je yëydɨjc. \v 27 Tüg'ócɨy je mayjäy jiiby ma je naymujctac ooy ajcxy ñay'adzɨgɨɨyɨ, e ñayñɨmaayɨ ajcxy miñ xyɨpy: \p ―¿Ti jada' yɨ'? Jada yëydɨjc ymɨɨd jemybɨ ixpɨ́jcɨn. Yɨ' mɨɨd mɨc'ajt etz ane'm'ajt, paady ycɨxpɨ yɨ' ane'my yɨ ca'oybɨ, e ycapxmɨdoohuɨp. \p \v 28 Mɨc'amy je mayjäy ajcxy huɨdijaty tzɨnaayb ma tüg tüg cajp jɨm Galilea nejhuɨy ajcxy nej Jesús ytuñ, e cömaaygɨxy Jesús. \s1 Jesús yajtzögy Simón Pedro ymɨ̈d töxyjäybɨ \p \v 29 Tɨm huin'ítɨy Jesús ypɨdzɨmy ma je naymujctac, chi ñɨcxy mɨɨd Jacobo etz Juan jɨm ma Simón etz Andrés ytɨjc. \v 30 Simón ymɨ̈d töxyjäybɨ pɨ́jcɨp anajty. Cɨjx'am anajty y'ity, e mɨc anajty ooy ytoyii. Tɨm huin'ítɨyɨ Jesús ñɨmaayɨ co Simón ymɨ̈d ooy mɨc ypɨgyii. \v 31 Chi Jesús nimɨjhuägy je pa'mjäy. Chi majtzɨ ycɨ', e huijtzɨ̈gy. Tɨm huin'ítɨy yɨ toyɨɨ y'ixmajtzɨ, e chi yajcay yaj'uucy Jesús etz ymɨgügtɨjc. \s1 Jesús yajtzögy may pa'mjäy \p \v 32 Co xɨɨ oy ycɨdacnɨ, e chuu'ɨɨyñɨ, chi je mayjäy mɨɨd miñ ajcxy ma Jesús tüg'ócɨy pa'mjäydɨjc, etz huɨdijaty ajcxy ca'oybɨ ymɨɨd. \v 33 Tüg'ócɨy je mayjäy ajcxy ma je jɨmbɨ mɨj cajp nimujcy je tɨjc ma Jesús anajty tɨ yjättägy. \v 34 Jesús yajtzooctay tüg'ócɨy je may pa'mjäy huenytɨmytiibá'mɨty, etz yajpɨdzɨmy may ca'oybɨ majaty jäy ajcxy. Per Jesús ca' anajty a'ɨxɨ̈y nɨcxy je ca'oybɨ ñigapxyii, com y'ixy'ajttaayb anajty ajcxy Jesús. \s1 Jesús y'ayuc tɨy'ajt capxhuäcxy jɨm Galilea \p \v 35 Tɨm mooñɨ Jesús ymaybɨdɨ̈gy, ca' anajty yxɨɨmɨɨyñɨ, e ypɨdzɨmy ma je cajp. Chi ñɨcxy ma tüg mɨjtɨgɨ̈duum Dios mɨbɨjctzoobɨ. \v 36 Huin'it je Simón etz je ymɨgügtɨjc ooy ajcxy ja'ijxtäy Jesús. \v 37 Co ajcxy paty je Jesús, chi ajcxy nɨmay: \p ―Tüg'ócɨy je mayjäy xyjadɨm'ixtäy. \p \v 38 Chi Jesús nɨmay Simón etz je ymɨgügtɨjc ajcxy: \p ―Tzoc ajt jámɨm ma yɨ jacjadyii cajp huinduy agonbɨ, jaydëb ngapxhuäcxɨbɨch Dios y'ayuc nañ jadu'n ma yɨ jäy ajcxy jɨm. Paady ycɨxpɨ ndzooñɨch tzajpjoty, jɨgɨx jëbɨ ngapxhuäcxɨbɨch Dios y'ayuc. \p \v 39 Jesús nɨcxp anajty ma nidüg nidüg cajp jɨm Galilea ycapxhuäcx anajty Dios y'ayuc ma nidüg nidüg judíojäy ñaymujctac, e yajpɨdzɨmy anajty ca'oybɨ majaty jäy. \s1 Jesús yajtzögy tüg jäy nïbützpa'mmɨɨdpɨ \p \v 40 Tüg jäy huɨdibɨ ymɨɨd anajty jɨbɨc pützpa'm, je mɨcpɨ, chi nimɨjhuägy Jesús, e ycojxtɨnay'ahuɨɨy ma Jesús yhuinduu, ymɨnañ: \p ―Pen miich jadu'n tzojcpy, jëb xyajtzögɨch. \p \v 41 Chi Jesús pa'ayoy je pa'mjäy, e pɨdacy ycɨ' ma je pa'mjäy ñinïcx, e ymɨnañ: \p ―Ndzojcpyɨch, cham nyajtzögy. \p \v 42 Co Jesús jadu'n ymɨnañ, chi mɨc'amy je jäy huɨdibɨ anajty mɨɨd je jɨbɨc püdz chögy. \v 43-44 Mɨc'amy Jesús ycapxcɨ́jxy mɨɨd je jäy huɨdibɨ anajty tɨ chögy, e nɨmay: \p ―Ix pɨn myajnɨmäy co tɨ mdzögy. Nɨcx jayɨjp jiiby ma Dios ytɨjc ma je judío teedy ajcxy, e mo' Dios yhuindzɨgɨ'ñ jadu'n nej Moisés ycötújcɨn ane'my, jɨgɨx jëbɨ huädz mbɨdzɨmɨpy ma Dios ycötújcɨn. Cuydun miich huɨdibɨ Moisés ñajtz'ane'mɨɨy jecy'ajty, jɨgɨx jëbɨ je mayjäy ajcxy nejhuɨ̈huɨp co tɨ mdzögy. \p \v 45 Per je yëydɨjc ca' capxymɨdoy Jesús. Co ñɨcxy, chi ytɨgɨɨy capxy yajyöybɨ jadu'n nej anajty tɨ yajtzögyii. Com je mayjäy nejhuɨɨyb huɨdibɨ anajty Jesús tɨ tuñ, paady ycɨxpɨ Jesús ca' anajty ocjajtnɨ nej ytɨgɨ̈huɨpy ijxna' jɨgue'xna' majaty cajp. Hue' anajty huɨdity ma ca' pɨn chɨnäy. Per miñ anajty y'oy'ixyii huenytɨmypɨnjäyɨty, chooñ ma nidüg'ócɨy cajp huinduy agonbɨ. \c 2 \s1 Jesús yajtzögy tüg jäy cɨ̈ma'tpɨ tecyma'tpɨ \p \v 1 Tɨ anajty xɨɨ tiempo ñajtznïnɨcxɨɨyñɨ co Jesús yhuimbijty jadüg'oc jɨm Capernaum. Je mayjäy ñejhuɨɨyb anajty co Jesús yajpaady ma tüg tɨjc. \v 2 Chi mɨc'amy mayjäy ñayyöymujcɨ ma anajty Jesús yajpaady, e ca' anajty tɨgɨydac ma je tɨjc, mɨɨd co tzach mayjäy anajty tɨ miingɨxy. Y'adujctaayb anajty ajcxy je tɨjc'aguu. E Jesús ycapxhua'xyp anajty Dios y'ayuc. \v 3 Huin'it xɨɨ, mɨdaax yëydɨjc cɨymiñ cɨjx'am ma Jesús yajpaady tüg pa'mjäy huɨdibɨ ycɨ' ytecy tɨ yxujxtäy anajty. \v 4 E com ca' anajty ni nej y'oyɨ̈y nej yajjädɨp ajcxy ma Jesús je pa'mjäy, je' co anajty chach újtzɨty je tɨjc mɨɨd je mayjäy, chi ajcxy yajcöhuaach hueenɨ je tɨjcnïcx ma anajty Jesús yajpaady. Chi ajcxy cödɨyñajxy je pa'mjäy cɨjx'am. \v 5 Co Jesús ijxy je jäy ajcxy ymɨbɨ́jcɨn, chi nɨmay je pa'mjäy: \p ―Mɨgügɨch, yɨ mbocy tɨ yajhuinmecxtäy. \p \v 6 Per nijëjɨty huindzɨndɨjc huɨdibɨ ajcxy nïjaydutp anajty Dios ñecy co ajcxy mɨdoy nej Jesús ymɨna'ñ, chi ajcxy ymɨna'ñ jotjoty huinma'ñyjoty: \v 7 “¿Nej co jada jäy jadu'n ymɨna'ñ co tɨ yajhuinmecxy jada pa'mjäy ypocy? Capxtɨgooyb yɨ' mɨɨd Dios. Com ca' nipɨnjäy jëb ypocyhuinmecxy. Tügpajc Dios yɨ' huɨdibɨ jëb ypocyhuinmecxy.” \v 8 Per Jesús ñejhuɨɨyb anajty nej je' ajcxy chachmɨna'ñ jotjoty huinma'ñyjoty, paady mɨc'amy ymɨnañ: \p ―¿Na'amy co mdzachhuinmaaygɨxy? \v 9 ¿Huɨdibɨ jada jac'ooy co nnɨmäyɨch yɨ pa'mjäy: “Tɨ mbocy yajhuinmecxytäyɨ.” O jac'ooy co nnɨmähuɨbɨch: “Pɨdɨ̈g, e yajpɨdɨ̈g yɨ mdögy, e tüyöy?” Tú'cɨy yɨ'. \p \v 10 Chi Jesús yjacmɨnañ: \p ―Jadachambɨ janchtɨy nyajquëxɨ̈ga'ñɨch co ɨɨch, je jäy huɨdib tzoon tzajpjoty, e huɨdibɨ cham yajpaady ya naaxhuiñ, nmɨɨdɨch mɨc'ajt jaydëb nhuinmecxyɨch jäy ypocy. \p Co Jesús jadu'n ymɨnañ, chi nɨmay je pa'mjäy huɨdibɨ ycɨ' ytecy anajty xuxy: \p \v 11 ―Ɨɨch miich yam jadu'n nɨmäy: “Tɨnayɨ̈g, yajpɨdɨ̈g yɨ mmabejt e nɨcx ma mdɨjc.” \p \v 12 E mɨc'amy je pa'mjäy ypɨdɨ̈gy, e yajpɨdɨ̈gy ymabejt, chi ytüyöychoñ jiiby ma je mayjäy ajcxy anajty y'ixy yhuindɨcxy. Paady ycɨxpɨ tüg'ócɨy je mayjäy ooy jɨhuɨy huinmay etz jäymejch ojadajty ajcxy Dios, ymɨnaangɨxy: \p ―Nimɨnaabɨ ajt jadu'n nga'íjxɨm mɨjhuinma'ñ jadu'n nej cham tɨ n'íjxɨm. \s1 Jesús nɨmay je Leví: “Pajamgɨch” \p \v 13 Chi jadüg'oc Jesús ycajppɨdzɨmy, ñɨcxy jɨm ma mejypa'. E co mayjäy ñayöymujcy jɨm ma Jesús anajty yajpaady, chi Jesús yaj'ixpɨjc je mayjäy. \v 14 Co Jesús yjactüyöy anajty, chi ijxpaady Leví je Alfeo ymang. E Leví ɨñaayb anajty ma je yajcogüejttac jäy yajcogüejtp anajty. Chi Jesús nɨmay Leví: \p ―Pajamgɨch. \p Tɨm huin'ítɨy Leví ytɨnayɨ̈gy, ixmajch ytung, e panɨcxy Jesús. \p \v 15 Jadu'n yjajtɨ co tüg xɨɨ Jesús caayb anajty me Leví ytɨjc. Mayjäy huɨdibɨ ytung'ajtpy anajty yajcogüedɨɨ, etz jacjadyii jäy huɨdibɨ anajty tundɨgooyb mɨɨd judío jäy ycostumbre y'ɨñaaygɨxy ma je caydac quipxy mɨɨd Jesús etz je' ydiscípulos ajcxy. Com may jäy anajty ooy Jesús tzach mɨɨd huɨdíjtcɨxy. \v 16 Jɨm anajty ma Leví ytɨjc nijëjɨty fariseojäy, je huindzɨndɨjc huɨdibɨ tzach padumb judíojäy ycostumbre. E co je' ajcxy ijxy co Jesús caayb uucp anajty tügmucy mɨɨd tüg'ócɨy je mayjäy ajcxy huɨdibɨ tundɨgooyb mɨɨd judíojäy ytɨy'ajt ycötújcɨn, etz yajcogüejtpɨdɨjc, chi ajcxy mɨgapxy Jesús ydiscípulos, je' ajcxy huɨdibɨ mɨjnɨcxpejtp anajty Jesús, nɨmay ajcxy: \p ―¿Nej co Jesús miich ajcxy mHuindzɨn ycaymucy y'ucmucy mɨɨd yɨ yajcogüejtpɨdɨjc ajcxy, etz jacjadyii jäy ajcxy huɨdibɨ tundɨgooyb mɨɨd judíojäy ycötújcɨn? \p \v 17 Co Jesús jadu'n mɨdoy nej je fariseo jäy nigapxyii, chi ajcxy nɨmay: \p ―Ca' tzocy tzoydumbɨ yɨ jäy ajcxy huɨdibɨ mɨc'ajtp oy'ajtp. Yɨ' janchtɨy yɨ huɨdibɨ ajcxy yuuba'm ymɨɨd chojcpy ajcxy tzoydumbɨ. Nañ tɨm jadu'n yɨ jäy ajcxy huɨdibɨ ca' ypocymɨɨdɨty, ca' ajcxy tzocy pocyhuinmeecxɨn. Ɨɨch tɨ nmiñɨch co nyajjothuimbidɨpyɨch pocyjäydɨjc. Ɨɨch ca' tɨ nmiñɨch co nyajjothuimbidɨpyɨch oyjäydɨjc tudägyjäydɨjc. \s1 Jesús yaj'amɨdoogɨxy nej co jäy y'ity jaygay \p \v 18 Jadu'n yjajtɨ tüg tiempo ayuu'ijtp anajty je jäy ajcxy huɨdibɨ mɨjnɨcxpejtp anajty Juan je Bautista. Nañ jadu'n ayuu'ajtp anajty je fariseojäy ajcxy. Chi nijëjɨty ajcxy ymiñ ma Jesús e amɨdoy: \p ―¿Nej co yɨ jäy ajcxy huɨdibɨ mɨjnɨcxpejtp ajcxy Juan etz nañ jadu'n yɨ fariseojäy ajcxy ayuu'ajtp ajcxy, e je jäy ajcxy huɨdib miich xymɨjnɨcxpejtp, ca' y'ayuu'ájtcɨxy? \p \v 19 Chi Jesús y'adzooy: \p ―Co ya nyajpaadyɨch ya naaxhuiñ, ca' ycopɨ́cɨty co ɨɨch ndiscípulos ajcxy y'ayuu'adɨp. Jadu'n nipaady nej jäy ajcxy huɨdibɨ pɨ́jcɨn nixɨɨdumy ca' ajcxy y'ayuu'aty ma yam yɨ pɨ́jcɨn nixɨɨduñ, e penɨ ca'nɨ je pɨjcpɨ ymɨgügtɨjc y'ixmajtztäyii. Namɨ je pɨjcpɨ ca'nɨ choñ, chi ca' pɨn y'ayuu'ada'ñ huɨdibɨ nixɨɨdum je pɨ́jcɨn. \v 20 E paadɨp je xɨɨ je tiempo mɨna ca' nmɨɨd'ida'ñɨch ya naaxhuiñ yɨ' huɨdibɨ ajcxy xymɨjnɨcxpejtpɨch, e huin'it ajcxy y'ayuu'adaangɨxy. \p \v 21 Com jemybɨ Dios y'ayuc nyaj'ixpɨcpyɨch, paady ca' ytügɨ̈y mɨɨd je jécyɨp ayuc huɨdibɨ je fariseo jäy ajcxy yaj'ixpɨjcpy. Jadu'n nej miich ajcxy mnejhuɨ̈y co ni pɨn ca' agɨyɨ̈y tuc huit mɨɨd tüg pedaas jemy huit, con je' co je jemy huit nɨɨmujcp je', e chi nïgɨ najtzcɨɨdzɨ̈huɨp je tuc huit. \v 22 E nañ ni pɨn ca' jëb huaad pɨdägy jemy vino ma tuc cochac. Je' co je vino jemybɨ ycɨɨdzamy je tuc cochac, e chi y'ixyojctähuɨp je vino etz je cochac ñitɨgoydähuɨp. Hue' janchtɨy jëb ajcxy pɨdacy jemy vino ma jemy cochac. \s1 Je discípulos ajcxy yajmújcɨxy je moc cojc sábado xɨɨ \p \v 23 Tüg sábado xɨɨ Jesús mɨɨd ydiscípulos ajcxy ñaxɨɨy ma tüg trigo cam. E huin'ítɨyɨ je ydiscípulos ajcxy ytɨgɨɨy je trigo tujcp. \v 24 Co je fariseo jäy ajcxy ijxy jadu'n nej Jesús ydiscípulos ajcxy anajty tujcmujc trigo tɨɨm, chi ajcxy nɨmay Jesús: \p ―Ix miich. ¿Na'amy co miich mdiscípulos túngɨxy huɨdibɨ judío ycötújcɨn capx'adujcpy sábado xɨɨ? \p \v 25 Per Jesús ymɨnañ: \p ―¿Nej ca'miich ajcxy mguendtuñ Dios y'ayuc co mnecycapxy, jadu'n nej David ytuñ tügtecy jecy'ajty, co David etz ymɨgügtɨjc yuu'ögaangɨxy anajty? \v 26 Je huin'it tiempo jecy'ajty co je judío teedy Abiatar mɨjtungmɨɨdpɨ anajty ma Dios ytɨjc, chi David ytɨgɨy ma Dios ytɨjc, e caay je tzajcaagy huɨdibɨ tɨ anajty yoxy ma Dios yhuinduu. Dios ycötújcɨn ymɨnañ co je teedy ajcxy ycaagy'ajtpy jada tzajcaagy, ca' jac'ooyñipɨn. Nañ jadu'n David moy je tzajcaagy je jäy huɨdib anajty ajcxy ymɨɨd. \p \v 27 Nañ jadu'n Jesús yjacmɨnañ: \p ―Ɨɨch, je jäy huɨdibɨ tzoon tzajpjoty, nmɨɨdɨch ané'mɨn, jaydëb nɨmäyɨch je jäy ajcxy ti jëb túngɨxy sábado xɨɨ. \v 28 Com Dios tɨ ixmach je sábado xɨɨ, paady ycɨxpɨ, ɨɨch je jäy huɨdibɨ tzoon tzajpjoty, nmɨɨdɨch ané'mɨn jaydëb nɨmayɨch jäy ajcxy co jëb tijaty tuñ sábado xɨɨ. \c 3 \s1 Je yëydɨjc huɨdibɨ anajty ycɨ' tɨ̈dzɨp \p \v 1 Jesús ytɨgɨy jadüg'oc ma je judío naymujctac. Jiiby anajty tüg yëydɨjc huɨdibɨ anajty ymɨɨd tüg ycɨ' tɨ̈tz. \v 2 Je fariseojäy jiiby ma je naymujctac y'ijx'ijtpy anajty Jesús, co anajty nejhuɨ̈hua'ñ pen Jesús yajtzögamy je pa'mjäy sábado xɨɨ, jɨgɨx jëbɨ ajcxy xɨ̈huɨp Jesús co tɨ ytundɨgoy mɨɨd judíojäy ycötújcɨn. \v 3 Jesús nɨmay je jäy huɨdibɨ mɨɨd tüg ycɨ' tɨ̈tz: \p ―Pɨdɨ̈g, min ya ma ɨɨch. \p \v 4 Huin'it Jesús y'amɨdoy je jäy ajcxy e nɨmay: \p ―¿Nej miich ajcxy mɨnaangɨxy: Nej jëbɨ jada nduñɨch je oybɨ o je jɨbɨcpɨ sábado xɨɨjoty? ¿Jëbɨ nyajtzögɨch jäy o jëbɨ nyajtɨgoyɨch jugy'ájtɨn? \p Per je jäy amoñ ajcxy ijty, ca' ajcxy je' y'adzooy. \v 5 Huin'it Jesús huindɨcxpejty je jäy ajcxy mɨɨd chip y'ahua'n, e mɨɨd jotmay, je' co ooy ajcxy jotjuuñɨty, e chi nɨmay je yëydɨjc: \p ―Xajtɨu yɨ mgɨ'. \p Chi je yëydɨjc xajtɨy ycɨ', e chi ycɨ' oy chögy. \v 6 Chi je fariseojäy ypɨdzɨmday ma je naymujctac, ooy yjotmädy ajcxy, e ñɨcxy ajcxy ñaymújcɨp mɨɨd je jadügpɨcy judío huindzɨndɨjc huɨdibɨ ymɨjnɨcxpejt je rey Herodes. Huinma'ñ ixtaayb anajty ajcxy nej jëb ocyaj'ögɨp Jesús. \s1 Mayjäy ma tüg nɨɨba' \p \v 7 Per Jesús chooñ mɨɨd yɨ' ydiscípulos ajcxy, ñɨcxy ma mejypa'. E ooy mayjäy huɨdibɨ ajcxy tzomb Galilea ñaaxjot etz Judea ñaaxjot panɨcxy ajcxy Jesús. \v 8 Nañ jadu'n mayjäy panɨcx ajcxy Jesús huɨdibɨ ajcxy tzomb jɨm Jerusalén, huɨdibɨ ajcxy tzomb jɨm Idumea ñaaxjot, huɨdibɨ ajcxy tzomb jɨm Jordán mɨjnɨɨ nïnaxy ma xɨɨ ypɨdzɨmyb, huɨdibɨ ajcxy tzomb jɨm Tiro etz Sidón ñaaxjot. Ñɨcxtäy je mayjäy ma Jesús yajpaady, com ñejhuɨɨyb anajty ajcxy je mɨjhuinma'ñ huɨdibɨ Jesús anajty ytumyb. \v 9 Com tzach mayjäy anajty ymiingɨxy, paady Jesús ni'ane'mdɨy ma yɨ ydiscípulos ajcxy tüg barco ma jëb ɨñäy, ca'ty je mayjäy ooy y'adijɨ̈yii y'agodɨ̈yii. \v 10 Com Jesús tɨ anajty yajtzögy may jäy, paady ycɨxpɨ tüg'ócɨy je pa'mjäy nimujcy Jesús, adzip tzachnïdonaangɨxy. \v 11 Co je jäy ajcxy huɨdibɨ ca'oybɨ ymɨɨd ijxpaty Jesús, chi ajcxy ñayhuɨjojtacɨ ma Jesús yhuinduu, e mɨc ycapxcooty, ymɨnaangɨxy: \p ―Miich je' Dios y'ung. \p \v 12 Per Jesús nɨmay mɨctägy je ca'oybɨ ajcxy co ca' huaad nigapxcɨxy nimɨydaaccɨxy pɨn je' anajty. \s1 Jesús huin'ixy majmetzpɨ discípulos \p \v 13 Huin'it Jesús ypejty ma tüg cögop, e capxyñiguexy co huen miñ ma yɨ' je ymɨgügtɨjc huɨdibɨ yhuin'ixamy co ytunam mɨɨd yɨ'. Chi ajcxy ymiñ ma Jesús. \v 14 Chi Jesús yhuin'ijx majmetz ajcxy huɨdibɨ ymɨɨd'idamy, e huɨdibɨ yquexamy y'ayuccapxhuäcxp. \v 15 Jesús moy je majmetzpɨ discípulos ajcxy huɨdibɨ anajty tɨ yhuin'ixy mɨc'ajt jaydëb yajtzögɨp pa'mjäy ajcxy, e ymoy ajcxy ymɨc'ajt jaydëb ca'oybɨ yajpɨdzɨmy ma jäy ajcxy. \v 16-17 Jada je nimajmetzpɨ discípulos ajcxy yxɨɨ nidüg nidüg: Simón, je huɨdibɨ Jesús yxɨɨmoy Pedro; Jacobo mɨɨd y'uch Juan, yɨ Zebedeo y'ung y'anäg, je huɨdibɨ ajcxy Jesús yxɨɨmoy Boanerges (je ayuc Boanerges jadu'n yhuimbɨdzɨmy: “Enee ymang”). \v 18 E jacjadyii huɨdib Jesús tɨ anajty huin'ixy: Andrés; Felipe; Bartolomé; Mateo; Tomás; Jacobo je huɨdibɨ Alfeo ymang'ajtpy; Tadeo; e je jadügpɨ Simón, je cananista. \v 19 Nañ jadu'n Jesús huin'ijxy Judas Iscariote, je huɨdibɨ agojɨɨx cɨ̈yejc Jesús ma ymɨdzip. \s1 Yajnïbɨjccɨxy Jesús co mɨɨdɨty mujcu' ymɨc'ajt \p (Co jadu'n huin'ijxtaay je majcmetzpɨ discípulos ajcxy), Jesús ytɨgɨɨy ma tügtɨjc mɨɨd yɨ' ajcxy. \v 20 Huin'ítɨy tzach mayjäy ñayyöymújcɨgɨxy ma je tɨjc ma Jesús y'ity, ixtɨ Jesús etz ymɨgügtɨjc ca' y'oyɨ̈y nej jëb ycaaygɨxy y'uuccɨxy. \v 21 Co Jesús y'amɨgügtɨjc jadu'n nejhuɨɨy, chi ajcxy nimiiñ Jesús yajnɨcxaangɨxy anajty mach, com hue' anajty tíjcɨxy co Jesús ylocɨɨb. \p \v 22 Nijëjɨty escribas ajcxy, je huindzɨndɨjc huɨdibɨ nïjaydutp anajty Dios ñecy, miin ma Jesús co choñ ajcxy Jesusalén, ymɨnaangɨxy: \p ―Jada Jesús ymɨɨd Beelzebú, je ca'oybɨ yhuindzɨn, ma y'aa yjot. E yɨ' yajpɨdzɨmy je ca'oybɨ ajcxy ma jäy ajcxy yjothuinma'ñ mɨɨd Beelzebú ymɨc'ajt. \p \v 23 Chi Jesús huoomiñ ma yɨ' je escribas ajcxy, e yajmɨɨdmɨydacy ajcxy tüg jɨhuimbit ayuc. Chi Jesús ymɨnañ: \p ―¿Nej tɨy'ajt jada nej miich ajcxy mɨna'ñ co Satanás jëb cɨ'm ñayyajpɨdzɨmyii ma jäy ajcxy y'aa yjot? Ca' tɨy'ajt nej miich ajcxy mɨna'ñ. \v 24 Pen tügpɨcy tungmɨɨdpɨ ixyipy ñaybɨjc-huá'cxɨgɨxy, etz ñaymɨdziptzóonɨgɨxy ixyipy ac jëyɨ. Pues cɨxɨp yɨ' ajcxy y'ané'mɨn. \v 25 Nañ jadu'n pen tügpɨcy tüg juugy tüg mɨgüg ixyipy ñaybɨjc-huá'cxɨgɨxy, ca' ajcxy y'idaangɨxy tügmucy. \v 26 Nañ jadu'n pen Satanás ixyipy tɨ ñaybɨjc-huäcxyii, e cɨ'm ixyipy tɨ nayñibɨdɨ̈gyii, ca' ixyipy yɨ' ymɨc'ajt ida'ñ. Hue' janchtɨy Satanás cɨxɨpy tɨgoyɨpy. (Paady ca'tɨy'ájtɨty nej miich ajcxy ymɨnañ.) \v 27 Ca' ni pɨn jëb huaad ytɨgɨ̈huɨ̈p ma tüg mɨcpɨ jäy ytɨjc etz meedzɨpy tijaty ymɨɨd, pen ca' jayɨjp cɨ̈xoch tecyxoch je jäy mɨcpɨ. Pen tɨ cɨ̈xoch tecyxoch ixyipy je mɨcjäy, huin'it janchtɨy mɨmadägɨpy, e pɨ́jcɨp tijaty ymɨɨd. \p \v 28 Janch ɨɨch miich ajcxy nɨmäy co Dios jëb huinmeecxɨp tüg'ócɨy pocy huɨdibɨ jäy ytúngɨxp etz tüg'ócɨy jɨbɨcpɨ huɨdibɨ jäy ycapxp. \v 29 Jëyɨ janchtɨy co pɨnjaty capxtɨgooyb mɨɨd je Espíritu Santo, je Dios yjɨhuɨ'ñ ymɨc'ajt, ca' Dios huinmecxɨ nimɨna. Huinɨxɨɨ y'ida'ñ pocymɨɨd. \p \v 30 Mɨɨd co jäy ajcxy chach ymɨnaangɨxy co Jesús anajty mɨɨdɨty ca'oybɨ, paady Jesús jadu'n ymɨnañ. \s1 Jesús ytaj etz y'uch mɨguëxy ajcxy \p \v 31 Jesús ytaj etz y'uch ajcxy oy yja'ty ma anajty Jesús yajpaady. Chi Jesús ytaj etz y'uch ajcxy anajty ytɨnaaygɨxy tɨba'y, e chi ajcxy capxñiguejxy Jesús. \v 32 Je mayjäy huɨdibɨ anajty ajcxy ɨñaayb jühuɨditɨ ma Jesús, ymɨnañ ajcxy: \p ―Miich mdaj etz m'uch cheeby ajcxy tɨba'y miich ixtaayb. \p \v 33 Chi Jesús ymɨnañ: \p ―¿Pɨnjäy miich ajcxy mdijy co ɨɨch ndaj'adyii etz ɨɨch n'uch'adyii? \p \v 34 Huin'it Jesús huindɨcxpejty je jäy ajcxy huɨdibɨ anajty ɨñaayb ajcxy jühuɨdity ma je', e ymɨnañ: \p ―Tüg'ócɨy jada jäy ya jadu'n ajcxy nipaady nej ɨɨch ndaj etz ɨɨch n'uch. \v 35 Huenytimypɨ́nɨty huɨdibɨ ajcxy cuydumb yɨ Dios chójcɨn, yɨ' je' jadu'n nipaady nej ɨɨch n'uch, ɨɨch n'ajch, ɨɨch ndzɨ' etz ɨɨch ndaj. \c 4 \s1 Je niipɨ y'ijxpejt \p \v 1 Jadüg'oc Jesús ytɨgɨɨy yaj'ixpɨjcpɨ ma mejypa'. E ooy mayjäy ymujcpejty ma anajty Jesús yajpaady. Mɨɨd co ooy anajty chachmayjäyɨty, paady Jesús ytɨgɨy ma tüg barco jahuengɨ mejyjoty. Jesús ɨñaayb anajty barcojoty, e je mayjäy ɨñaayb anajty ajcxy ma mejypa'. \v 2 Huin'it Jesús yaj'ixpɨjcy je mayjäy mɨɨd canaag jɨhuimbit ayuc. Co yaj'ixpɨcy, chi ymɨnañ: \p \v 3 ―Amɨdoo'ijtcɨx miich ajcxy ɨɨch jada n'ayuc. Tüg jäy chooñ niipɨ. \v 4 Co je niipɨ yhuɨjpy anajty trigo tɨɨm, chi je trigo tɨɨm nijëjɨty oy ycäy tɨm tügujc. Chi je joon ajcxy ymiiñ jɨcxy je trigo tɨɨm huɨdibɨ tügujc tɨ ycäy. \v 5-6 E nijëjɨty trigo tɨɨm oycäy ma tzaanïcx, ma nihueeñ oyñaax yajpaady. E je trigo tɨɨm ca' tzip mujx je', je'co ca'anajty ooy naax mápxɨty. E co je xɨɨ ypɨdzɨmy, chi no'cy je trigo mang, com ca' anajty ytictz mɨɨdɨty naaxjoty, chi ytɨɨch. \v 7 E nijëjɨty trigo tɨɨm oycäy ma apyjot. Co jada trigo tɨɨm ymujxy, chi y'ujtz'ögtäy je trigo mang, e ca' ytɨɨm'ajty. \v 8 Per jacjadyii trigo tɨɨm oycäy ma oyñaax, chi ymujxy, e ytɨɨm'ajt may'amy: tüg pi'c pajc iipxmajc oyco'ity, jadüg pi'c pajc tugɨ'px oyco'ity, jadüg pi'c pajc mɨgo'px oyco'ity. \p \v 9 Co Jesús je mɨydägɨɨ yajmay, chi ymɨnañ: \p ―Pɨnjaty mɨɨd ytätzac, pɨn mɨdohuamy, huen mɨdo'mbɨcy jada ayuc. \s1 Ti yɨ' ñigapxyp yɨ ijxpejt \p \v 10 Co je mayjäy ñɨcxnɨ, e Jesús yhuɨ'my naydüg, chi je nimajmetzpɨ ydiscípulos ajcxy etz jacjadyii huɨdib mɨjnɨcxpejt Jesús ñimɨjhua'cy, e amɨdoy nej yhuimbɨdzɨmy je jɨhuimbit ayuc. \v 11 E Jesús ymɨnañ: \p ―Miich ajcxy jaydëb mnejhuɨ̈huɨpy huɨdibɨ Dios ñigapxpy ñimɨydacpy coyüch'amy ma y'ané'mɨn ycötújcɨn. Jacjadyii jäy ajcxy jɨhuimbit'amy nyajmɨɨdmɨydaacyɨch. \v 12 Jadu'n jɨhuimbit'amy nyaj'ixpɨjcpyɨch je mayjäy, jaydëb co pɨnjaty ijxp, ca' ajcxy ixɨpy; etz pɨnjaty mɨdoob, ca' ajcxy mɨdo'mbɨgɨpy. E jadu'n ca' ajcxy yjothuimbidip, e nañ ni ycayajmeecxɨpy ajcxy ypocy. \s1 Jesús najtzcapxɨ̈y nej yhuimbɨdzɨmy je niipɨ y'ijxpejt \p \v 13 Chi Jesús yjacmɨnañ: \p ―¿Nej ca' miich ajcxy mhuinjɨhuɨ̈y jada jɨhuimbit ayuc? Pen ca' miich ajcxy mhuinjɨhuɨ̈y jada jɨhuimbit ayuc, ca' miich ajcxy mhuinjɨhuɨ̈huɨp yɨ jacjadyii jɨhuimbit ayuc. \v 14 Je huɨdibɨ capxhuäcxp Dios y'ayuc, jadu'n yɨ' nipaady nej je huɨdibɨ niip trigo tɨɨm. \v 15 Je jäy ajcxy huɨdibɨ amɨdoo'ijtp Dios y'ayuc, e mɨc'amy je ca'oybɨ yajpɨdzɨmy Dios y'ayuc ma ajcxy yjot yhuinma'ñ, jadu'n ajcxy nipaady nej trigo tɨɨm huɨdibɨ cäb tügujc, e je joon ajcxy mɨc'amy piimujctay. \v 16-17 Je jäy ajcxy huɨdibɨ amɨdoo'ijtp Dios y'ayuc janch jotcujc, e mɨbɨ́jccɨxy tzojccɨ́x, chi ajcxy ixmajtzɨ Dios y'ayuc co agapxɨɨyb paady, e co tzaachypɨ mɨnaxy yajnaxy mɨɨd Dios y'ayuc ycɨxpɨ. Jadu'n ajcxy nipaady nej je trigo tɨɨm huɨdibɨ tɨ ycäy ma tzaanïcx. \v 18-19 Je jäy ajcxy huɨdibɨ amɨdoo'ijtp Dios y'ayuc, e co ñɨcxnɨ, chi jäydɨgooyñɨ Dios y'ayuc mɨɨd jotcujc'ájtɨn tzɨnaayɨn, etz comeeñ'ájtɨn etz adzójcɨn. Jadu'n ajcxy nipaady nej trigo tɨɨm huɨdibɨ tɨ ycäy ujtzjoty, e ca' ytɨɨm'aty mɨɨd co oy y'ujtz'ögy. \v 20 Je jäy ajcxy huɨdibɨ amɨdoo'ijtp etz cöbɨjcp Dios y'ayuc amumdügjot etz Dios y'ayuc tumb ma ajcxy yjot yhuinma'ñ, jadu'n ajcxy nipaady nej je trigo tɨɨm huɨdibɨ tɨ cäb ma oyñaax etz ytɨɨm'aty may'amy: tüg pi'cpajc iipxmajc, etz jadüg pi'cpajc tugɨ'px, etz jadüg pi'cpajc mɨgo'px. \s1 Je lámpara ñi'ijxpejt \p \v 21 Chi Jesús yjacmɨnañ: \p ―Co jäy ajcxy jɨndɨcxɨ'ñ nöctzoy, chi canan ajcxy cöjujpy mɨɨd tu'tz, ni ca' ajcxy pɨdacy cɨjxpa'tcɨ'py, hue' janchtɨy pɨdaaccɨxy ma jɨndɨcxpejt jaydëb mɨj ytɨɨcxy. \v 22 E nañ ni ca' ni pɨn ni ti jëb ameech tunɨpy, e nɨcxy ycayajnejhuɨ̈y. E ca' ni pɨn ni ti ayüch tunɨpy, e nɨcxy ycayajnejhuɨ̈y. \v 23 Pɨnjaty ytätzac ymɨɨd, pɨn mɨdoohuamb, huen mɨdo'mbɨ́jccɨxy ɨɨch n'ayuc. \p \v 24 Nañ jadu'n Jesús ymɨnañ: \p ―Cuendtúngɨx jada ayuc huɨdibɨ miich ajcxy yam mmɨdooyb. Yɨ quipxɨ'ñ huɨdibɨ ajcxy myajquipxɨɨyb, nañ jadu'n yɨ' mɨɨd Dios ajcxy xyquipxyhuimbidɨpy, e ixtɨ jacyajmöhuɨp ajcxy huɨdijaty mɨdoob ɨɨch n'ayuc. \v 25 Pɨnjaty ymɨɨd, yajmöhuɨp nïgɨ, pɨnjaty hueen mɨɨd, yajpɨgɨpy nïgɨ (oy ixyipy hueen jadɨm mɨɨdɨty). \s1 Je tɨɨm huɨdibɨ yeecp ñi'ijxpejt \p \v 26 Nañ jadu'n Jesús ymɨnañ: \p ―Yɨ Dios y'ané'mɨn jadu'n yɨ' nej co tüg jäy nɨcxy ñïpy ma ycamjot. \v 27 Chi jada' co ñiiptay ñɨcxnɨ ma ytɨjc e ymɨ'o'cnɨ ymäybɨdɨ̈gnɨ com jabom, e jadu'n yajnaxy canaag xɨɨ tzuu. E je moc pajc mujxp je' etz yomb. Per je cogam ni ca' nejhuɨ̈y nej je moc yoñ, ma mɨc'ajt paady. \v 28 Je' co yɨ naax cɨ'm mɨc'ajt mɨɨdɨty jaydëb yajyoñ je moc. Jayɨjp ypɨdzɨmy je moc ung, jac'axam ypɨdzɨmy yɨ moc pɨjy, e chi jada' ytɨɨm'ajtnɨ. \v 29 Co je moc ymajaanɨ, chi je jäy ajcxy nɨcxy moc tzijcp, com tɨ yhuindɨy je moc. \s1 Ijxpejt ma je mostazɨ pajc \p \v 30 Nañ jadu'n Jesús ymɨnañ: \p ―¿Nej m'oc'a'ɨxɨ́ɨygɨxy yɨ Dios y'ané'mɨn? ¿Ti mɨɨd n'ocyajquipyxɨ̈huɨbɨch? \v 31 Jadu'n Dios y'ané'mɨn nipaady nej mostaza pajc huɨdibɨ tüg jäy nɨcxy niipy ma ycam. Yɨ mostaza pajc jacnïgɨ ymútzɨty ca'ydɨ jacjadyii ujtzpajc huɨdibɨ yajpatp ya naaxhuiñ. \v 32 E co yajnïpy je mostaza pajc, chi yoñ, e chi yeegy ooy janch mɨj, ca'ydɨ jacjadyii ujtz. E janch mɨj yeegy tüg'ócɨy ycɨ' y'aacx, ixtɨ joon ajcxy pe'mb ma je ycɨ'y'aacx y'anicɨ̈y. \s1 Nej anajty Jesús yecy je tɨy'ajt mɨɨd je ijxpejt ycɨxpɨ \p \v 33 Jadu'n anajty Jesús yaj'ixpɨcy je mayjäy ajcxy Dios ytɨy'ajt mɨɨd canaag jɨhuimbit ayuc, ixtɨ mɨbaad ajcxy jëb huinjɨhuɨ̈y. \v 34 Ac jɨhuimbit ayuc Jesús yajnɨmay je mayjäy. Per mɨɨd yɨ'ydiscípulos Jesús ycapxtɨ̈cxtaayb anajty je jɨhuimbit ayuc. \s1 Jesús capxtɨ̈cx nej huimbɨdzɨmy je ijxpejt \p \v 35 Je huin'it xɨɨ co ycoodzɨɨy, chi Jesús nɨmay yɨ ydiscípulos ajcxy: \p ―Tzoc ajt jámɨm jɨm'amy ahuin ma yɨ jadügpɨ mejypa'. \p \v 36 Huin'it Jesús ydiscípulos ajcxy ixmajtztay je mayjäy, e mɨɨd tzooñ Jesús barcojoty. Nañ jadu'n jacjadyii barco ajcxy choñ quipxy mɨɨd Jesús ydiscípulos ajcxy ybarco. \v 37 Je huin'it coodz tüg poj miiñ janch mɨc. E je mejy nɨgoo anajty y'ocpɨdɨ̈gnɨ. Janch tɨgɨɨyb anajty nɨɨ barcojoty, jagoo jagoo yca'ujtztay je barco mɨɨd nɨɨ. \v 38 Jesús maab anajty ma je barco ɨjx ma tüg mabejt. Chi yajmäybɨdɨ̈gɨ, e nɨmay ajcxy: \p ―Huindzɨn, ¿nej ca'mduñcuend co ɨɨch ajt yam nguinaanɨm? \p \v 39 Huin'it Jesús ymäybɨdɨ̈gy, e jɨjpcogapxɨy je poj. Etz nɨmay je mejy: \p ―¡Amon! ¡Huäcxɨp! \p Chi mɨc'amy je poj ymongɨdactay yhuäcxɨjptay jadu'ñyɨ. \v 40 Huin'it Jesús ymɨnañ: \p ―¿Na'amy co mdzachtzɨgɨɨygɨxy ajcxy? ¿Nej ca' mmɨbɨ́jccɨxy co nmɨɨdɨch Dios ymɨc'ajt? \p \v 41 Jesús ydiscípulos ajcxy ooy chɨgɨɨy, e ñayñɨmaayɨ ajcxy miñ xyɨpy: \p ―¿Pɨn jäy jada' jada Jesús? Ooy chachmɨjhuinma'ñ co yɨ poj etz je mejy ycapxymɨdoyii. \c 5 \s1 Je Gadarajäy huɨdibɨ anajty ca'oybɨ mɨɨd \p \v 1 Chi Jesús mɨɨd ydiscípulos ajcxy oyja'tcɨxy ma je mejypa' ma je Gadara jäy ñaaxjot. \v 2 Tɨm mɨc'amy co Jesús ybarcobɨdzɨmy, chi nimiiñ tüg jäy huɨdibɨ ca'oybɨ mɨɨd anajty. Hue' anajty chooñ ma öcpɨ jut. \v 3 Je yëydɨjc, ca'oybɨmɨɨdpɨ, tzɨnaayb anajty ma öcpɨ jut. E ni pɨn anajty ycamɨmadägyii. Ni pɨn camɨmadacy nɨcx cɨ̈xoch tecyxoch jada je ca'oybɨmɨɨdpɨ, e ni ca' ajcxy mɨmadacy mɨɨd cadena. \v 4 Canaag'oc ajcxy jacɨ̈xojch jatecyxojch mɨɨd cadena, e ypojtaayb anajty je cadena. Ni pɨn camɨhuinma'ñybaady nej jëb ocmɨmadaaccɨxy je ca'oybɨmɨɨdpɨ. \v 5 Je ca'oybɨmɨɨdpɨ xɨɨm tzuum anajty yhuɨdity tüg yuugjot etz ma öcpɨ it, janch mɨc anajty yäxytɨnäy. E chachnayyajtzaachɨ̈yii anajty mɨɨd tzaa. \p \v 6 Jɨguëgy anajty je ca'oybɨmɨɨdpɨ ymiiñ, co ijxpaty Jesús, chi poyɨ̈gy ninɨcxy Jesús, e ycojxtɨnay'ahuɨy ma Jesús yhuinduu. \v 7 Je ca'oybɨmɨɨdpɨ mɨc mɨgapxcooty Jesús, e nɨmay: \p ―Jesús, je mɨjpɨ Dios y'ung, ¿na'amy co xymɨdziptzooñɨch? May'ajt nbɨjctzooybɨch ma Dios co ca' ɨɨch jëb huaad xychaachytuñɨch. \v 8 Je ca'oybɨ jadu'n ymɨnañ, com Jesús tɨ anajty nɨmäy: \p ―Ca'oybɨ, pɨdzɨmb ma jada yëydɨjc. \p \v 9 Jesús y'amɨdooy je ca'oybɨ: \p ―¿Ti mxɨɨ? \p Chi je ca'oybɨ y'adzooy: \p ―Ɨɨch nxɨɨ hue' je' “ni may”, com ni may ɨɨch ajcxy huɨdibɨ yajpatp ma jada yëydɨjc. \p \v 10 Huin'it je may ca'oybɨ may'ajt pɨjctzoy ma Jesús co ca' ajcxy jëb huaad ixquexyii ma huingbɨ it lugar. \v 11 Huingon anajty je cop ma anajty may ɨdzɨm yjɨɨcxcɨxy. \v 12 Chi je ca'oybɨ ajcxy may'ajt pɨjctzoy, e nɨmay ajcxy: \p ―Najtzquexɨɨyg ma yɨ may ɨdzɨm, jɨgɨx jëbɨ n'adɨgɨ̈yɨch njottɨgɨ̈yɨch yɨ may ɨdzɨm. \p \v 13 Chi Jesús jadu'n a'ɨxɨy co jëbɨ adɨgɨɨygɨxy jotɨgɨɨygɨxy je may ɨdzɨm. Chi je ca'oybɨ ypɨdzɨmday ma je yëydɨjc, e yajtɨgɨyday je may ɨdzɨm ajcxy. Jɨm anajty yajpaady jahuengɨ mejtz mil ɨdzɨm. Chi je ɨdzɨm ylocjɨydaay, e ycögänaxtaay ajcxy ma tüg tzajɨjp, e oy ycädaaygɨxy nɨɨjoty, e chi ajcxy ñɨɨ'ögtay. \p \v 14 Je ɨdzɨm cuend'ajtp ajcxy ooy ajcxy ñay'adzɨgɨɨyɨ, e nɨcxtay ajcxy poyɨ̈gy ma ytɨjc. E oy nimɨydaaccɨxy cajpjoty etz majaty tundac nej anajty ajcxy y'ɨdzɨm y'öctaaygɨxy. Mayjäy ajcxy choñ mɨc'amy oy íjxcɨxy nej anajty tɨ ytunyii tɨ yjadyii. \v 15 Co je mayjäy ajcxy yja'ty ma Jesús yajpaady, chi ajcxy ijxy je yëydɨjc huɨdibɨ anajty mayca'oybɨ ymɨɨd. Ijxy ajcxy co ɨñäy huit mɨɨd etz huijycujc, tɨ anajty y'oyɨ̈y. E huin'it ooy ajcxy je mayjäy ñay'adzɨgɨɨyɨ. \v 16 Je jäy ajcxy huɨdibɨ anajty huindɨcxp co anajty je ca'oybɨmɨɨdpɨ tɨ y'oyɨ̈y, etz íjxcɨxy nej tɨ ytunyii tɨ yjadyii mɨɨd je may ɨdzɨm, chi yajmɨydactay je maycajpjäy jadu'n nej anajty tɨ ijxcɨxy. \v 17 Huin'it ajcxy pɨjctzoy may'ajt ma je Jesús, co huen tzooñ ma ajcxy je ñaaxjot. \p \v 18 Co Jesús ytɨgɨɨy jadüg'oc ma je barco, chi je yëydɨjc huɨdibɨ anajty ca'oybɨ tɨ ñibɨdzɨmyii tɨ ycöbɨdzɨmyii, pɨjctzoy may'ajt ma Jesús co huen a'ɨxɨ̈y möhuɨp co huen mɨɨd'idyii Jesús. \v 19 Per Jesús ca' a'ɨxɨ̈y co ymɨɨd'idyii, chi nɨmay: \p ―Huimbit ma mdɨjc etz mjugymɨgüg, e yajmɨɨdmɨydäg jada mɨjpɨ tung mɨjpɨ huinma'ñ huɨdibɨ je Huindzɨn Dios tɨ tuñ mɨɨd miich. Mɨɨdmɨydägɨpy jadu'n nej je Huindzɨn Dios tɨ xypa'ayoy. \p \v 20 Chi je yëydɨjc yhuimbijtnɨ, e huɨdijtp anajty cajp cajp jɨm Decápolis ñaaxjot, e nimɨydactay tüg'ócɨy jadu'n nej Jesús tɨ yajtzögyii, e tüg'ócɨy je mayjäy ooy jɨhuɨy huinmay. \s1 Je Jairo ñɨɨx etz je töxyjäy huɨdibɨ Jesús yhuit nïdonɨ \p \v 21 Co Jesús huimbijty barcojoty ma je mejypa' ma anajty tɨ chooñ, chi mayjäy ymiiñ ma Jesús yajpaady, chi Jesús yhuäcxɨjpy ma je mejypa'. \v 22 Huin'it Jesús ñija'tɨ tüg mɨjtungmɨɨdpɨ ma yɨ judíojäy ajcxy ñaymujctac. Je yëydɨjc hue' anajty xɨɨjɨty Jairo. Co Jairo ijxpaty Jesús, chi ñayhuɨjojtac ma Jesús yhuinduu. \v 23 Jairo may'ajt pɨjctzoy, ymɨnañ: \p ―Huindzɨn, ögaanɨp ɨɨch nnɨɨx. Tun may'ajt nɨcxy ma ɨɨch ndɨjc, e mgɨ̈nïxájɨp ma ɨɨch nnɨɨx, jɨgɨx jëbɨ myajtzögɨp, e yjactzɨnähuɨp. \p \v 24 E Jesús nɨcxp anajty mɨɨd Jairo, e mayjäy panɨcxy anajty Jesús. E je mayjäy ooy anajty tzach'adijɨ'y tzach'agodɨ'y Jesús. \v 25 E ma je mayjäy ymiiñ anajty tüg töxyjäy pa'm mɨɨd, jécyɨñ anajty ymɨjtacnɨ. Majmetz jɨmɨjt yxɨɨ ybo' anajty cujc payöy, ca' anajty y'oc-huäcxɨjpnɨ je nɨ'py. \v 26 Jada töxyjäy tɨ anajty yajtzoyduñ mɨɨd may tzoydumbɨ, tɨ anajty ymeeñ yajtundäy ma je tzoydumbɨ ajcxy. E je'nɨ anajty ypa'm'ity. Ni ti pubéjtɨn tɨ capaady, ixtɨ nïgɨ anajty ypa'm mɨjhua'ñ. \p \v 27 Jada töxyjäy tɨ anajty ayuc mɨdoy nej Jesús anajty pa'mjäy yajtzögy, paady nimiiñ etz nimɨjhuägy jɨɨxcɨ'py'amy, chi nïdoonɨ Jesús yhuitpa'. \v 28 Jada töxyjäy nayñɨmaayɨ jotjoty huinma'ñyjoty: “Co nnïdónɨbɨch Jesús yhuitpa', mɨɨd tɨm yɨ'yɨ ndzögɨbɨch.” \v 29 Co je töxyjäy nïdoñ Jesús yhuitpa', tɨm huin'ítɨy mɨc'amy yhuäcxɨjp je nɨ'py. Huin'it je töxyjäy jɨhuɨy co anajty tɨ chögy. \p \v 30 E Jesús jɨhuɨɨy co anajty tɨ yajtzögy tüg jäy mɨɨd ymɨc'ajt, paady ni'ijxhuimbijty je mayjäy huɨdibɨ anajty pamíinɨp, y'amɨdooy ajcxy: \p ―¿Pɨn ɨɨch nhuit tɨ xyñïdonɨ? \p \v 31 Huin'it Jesús ñɨmaayɨ ajcxy ydiscípulos: \p ―Miich m'ijxpy co yɨ mayjäy xychach'adijɨ̈y xychach'agodɨ̈y, e miich mɨna'ñ: “¿Pɨn tɨ xyñïdóñɨch?” \p \v 32 Per Jesús huindɨcxypejty je mayjäy jühuɨdity ma yɨ', oc'ixa'ñ ocnejhuɨ̈hua'ñ pɨn anajty tɨ ñïdonyii. \v 33 Huin'it je töxyjäy, com ñejhuɨɨyb anajty jadu'n nej Jesús tɨ yajtzögyii, paady nimɨjhua'cy Jesús janch tzɨyuuyb mɨɨd tzɨgɨ'ñ ñayhuɨjojtacɨ ma yɨ' yhuinduu. \v 34 Jesús ymɨnañ: \p ―Töxyjäy huɨdibɨ ooy ndzócyɨch, tɨ mdzögy mɨɨd co tɨ xymɨbɨ́cyɨch. Nɨcx agujc jotcujc, tɨ mba'm ñaxy. \p \v 35 Capxp mɨydacp anajty Jesús mɨɨd je töxyjäy co nijëjɨty jäy ñimiinɨ, choñ ma je judío jäy ñaymujctac mɨjtungmɨɨdpɨ ytɨjc, e nɨmay je töxy'anäg yteedy: \p ―Yɨ mnɨɨx tɨ je y'ögy. Ca' huaad mjac'amayɨ̈y nïg yɨ Huindzɨn Jesús. \p \v 36 Per Jesús ca' tuñcuend jadu'n nej ajcxy yjamɨna'ñ, chi nɨmay je naymujctac huindzɨn: \p ―Ca' mdzɨgɨ̈y, mɨbɨc nɨgoda'ajty. \p \v 37 E ni ca' jac'a'ɨxɨy nɨcxy yjacmɨɨdnɨcxyii jacpɨnjaty. Jëda'ajty mɨɨdnɨcxy je Pedro, Jacobo etz Juan, je Jacobo y'uch. \v 38 E co Jesús ytɨjctɨgɨɨy ma yɨ naymujctac huindzɨn ytɨjc, chi ijxy jadu'n nej jäy jiiby chachne'mgɨxy chachjɨɨygɨxy chachyaaxcɨxy. \v 39 Co Jesús tɨjctɨgɨɨy, chi nɨmay je jäy ajcxy: \p ―¿Nej co nɨgoo ajcxy mdzachne'mnɨ, e mdzachyáaxcɨxnɨ? Yɨ pi'c töxy'anäg ca' yɨ' tɨ y'ögy, maab yɨ'. \p \v 40 Per nɨgoob ajcxy Jesús nɨxiicy co jadu'n ymɨna'ñ. Huin'it Jesús yajpɨdzɨmday tüg'ócɨy pɨnjaty anajty jiiby tɨgoty, e mɨɨd tɨjc tɨgɨy jëda'ajty je ungdeedy etz ungdaj, e nañ je tugɨɨgpɨ ydiscípulos huɨdibɨ anajty tɨ mɨɨd miiñ. Chi ajcxy ytɨgɨy jiiby ma anajty je töxy'anäg yajpaady. \v 41 Chi Jesús májtzɨy yɨ töxy'anäg ycɨ', e chi nɨmay: \p ―Talita, cumni ―jadayaab ayuc hue' yɨ' yhuimbɨdzɨmy: Töxy'anäg, ɨɨch miich yam nɨmaayb, pɨdɨ̈g. \p \v 42 Huin'ítɨy je töxy'anäg, je huɨdibɨ anajty majmetz yjɨmijt, ypɨdɨ̈gy e ytüyöychoñ. E tüg'ócɨy yɨ mayjäy ooy ajcxy jɨhuɨy huinmay. \v 43 Huin'it Jesús najtzcapxɨɨy co ca' huaad pɨn yajnɨmay jadu'n nej je töxy'anäg tɨ chögy, nañ jadu'n ni'ane'mdɨy co huen ajcxy yajcay je pi'c töxy'anäg. \c 6 \s1 Jesús yajpaady jɨm Nazaret \p \v 1 Huin'it Jesús chooñ ma je jɨmbɨ it lugar, e yhuimbijty ma ycɨ'mgajp. E mɨɨd ñɨcxy yɨ' ydiscípulos ajcxy. \v 2 Sábado xɨɨjoty Jesús ytɨgɨy yaj'ixpɨjcp ma je mayjäy huɨdibɨ yöymújccɨxp ma je judío jäy ñaymujctac. E je mayjäy huɨdibɨ amɨdoo'ijtp anajty ooy jɨhuɨy huinmay ajcxy, e ñayñɨmaayɨ ajcxy miñ xyɨpy: \p ―¿Ma jada' jadayaab jäy tɨ ni'ixpɨgɨ̈y jadayaab ixpɨ́jcɨn? ¿Ma tɨ paady jada huijy'ajt cujc'ajt huɨdibɨ ymɨɨd? ¿Ma jada' tɨ paady yɨ mɨc'ajt huɨdibɨ mɨɨd mɨjhuima'ñ tumyb? \v 3 Je' jada je tzejtzpɨ, yɨ María y'ung. Yɨ' y'uch ymɨgüg, yɨ Jacobo, yɨ José, yɨ Judas, etz yɨ Simón. Nañ jadu'n yɨ' y'uch töxyjäybɨ cha ajcxy chɨnäy quipxy mɨɨd ɨɨch ajt. \p E je mayjäy ca'ajcxy anajty ixa'ñ cöbɨga'ñ Jesús. \v 4 Huin'it Jesús nɨmay je mayjäy ajcxy: \p ―Huenma'ámyɨty tüg'ócɨy je mayjäy ooy yajmɨj'aty je jäy ajcxy huɨdibɨ najtzcapxɨɨyb Dios y'ayuc. Jëyɨ janchtɨy, ma ycɨ'm naax ma ycɨ'mgajp ca' je jäy ajcxy yajmɨj'adyii, etz nañ ytɨm jadu'n yɨ' y'amɨgügtɨjc etz ymɨjɨɨn ymɨdɨjc. \p \v 5 Ma ycɨ'm naax ycɨ'm gajp Jesús ca' jaty nej mɨjhuinma'ñ tunɨpy mɨɨd co ca' ajcxy mɨjpɨdägyii. Jëyɨ ycɨ̈pɨdacy ma nijëjɨty pa'mjäy etz yajtzoocy. \v 6 Jesús ooy jɨhuɨy huinmay nej je jäy ajcxy ca' ymɨjpɨdägyii ma ycɨ'm naax ycɨ'm gajp. Chi Jesús chooñ jɨm ñɨcxy ma jacjadyii cajp huinduy agonbɨ, e yaj'ixpɨjcy anajty je mayjäy ajcxy. \s1 Jesús quexy ydiscípulos ayuccapxhuäcxp \p \v 7 Huin'it Jesús mɨjhuoy je majmetz ydiscípulos ajcxy, e chi quejxhuäcxy nimetz nimetz ma canaag cajp. E chi mooy mɨc'ajt, jɨgɨx jëb yajpɨdzɨmy ajcxy ca'oybɨ ma jäy ajcxy. \v 8 Nañ jadu'n y'ane'my Jesús je' ydiscípulos ajcxy co ca' huaad ti mɨnɨ́cxcɨxy tü'amgɨxpɨ, jëyɨ jëb mɨnɨ́cxcɨxy tüg tajc nidüg nidügtɨ. Ca' huaad mɨnɨ́cxcɨxy ymorral, e ca' huaad mɨnɨ́cxcɨxy ycaagy, e ca' huaad mɨnɨcxcɨxy ymeeñ. \v 9 Jëyɨ je ycɨ̈g etz je yhuit huɨdibɨ anajty ajcxy ymɨɨd huen mɨnɨcxcɨxy. \v 10 Chi Jesús ymɨnañ: \p ―Co anajty ajcxy mjättaccɨxy ma tüg tɨjc, jɨm ajcxy mhuɨ́'mɨpy ixtɨ coon mdzóonɨp ma yɨjɨmbɨ cajp. \v 11 Pen mdɨgɨɨygɨxp ma tüg cajp, e je jäy ajcxy ca' ajcxy xycöbɨga'ñ, ca' ajcxy amɨdo'ida'ñ miich m'ayuc, mbɨdzɨmgɨx ma je cajp, chi mhuinhuójpcɨxɨpy mgïg. Jada je' je tɨy'ajt co ca' ajcxy mjotcújcɨty. Janch ɨɨch miich ajcxy nɨmäy co Dios anajty ytɨyduñ jada naaxhuiñ jäy, jacnïgɨ tzaachypɨ paada'ñ yɨ jäy ajcxy huɨdibɨ ajcxy anajty ca' xycöbɨ́jccɨxy, ca'ydɨ je' ajcxy huɨdibɨ tzɨnaay jecy'aty ma Sodoma etz Gomorra cajp. \p \v 12 Chi je nimajmetzpɨ ajcxy chon Dios y'ayuccapxhuäcxy co huen jäy ajcxy jothuimbíjtcɨxy, huen ixmajtztaaygɨxy yɨ pocytunɨɨ. \v 13 Nañ jadu'n ajcxy yajpɨdzɨmy ca'oybɨ majaty jäy, e pɨdaaccɨxy aceite majaty pa'mjäy, e yajtzóoccɨxy anajty. \s1 Co Juan je Bautista y'ögy \p \v 14 Huin'it je rey Herodes nejhuɨɨy co Jesús canaag mɨjhuinma'ñ tzachytuñ anajty, com tüg'ócɨy je mayjäy anajty nimɨydaaccɨxy Jesús. Herodes ymɨnañ co Juan je Bautista tɨ yjugypɨcy jadüg'oc ma anajty tɨ y'ögy, paady mɨc'ajt mɨɨdɨty jaydëb mɨjhuinma'ñ tuñ. \v 15 Nijëjɨty jäy ymɨnaangɨxy: \p ―Jesús yɨ' je' Elías. \p E naagɨty jäy ymɨnángɨxy: \p ―Yɨ' je' tüg Dios tɨy'ajtmɨɨdpɨ huɨdibɨ quipxyɨɨby mɨɨd je Dios ytɨy'ajtmɨɨdpɨ huɨdibɨ tzɨnay jecy'ajty. \p \v 16 Co Herodes nejhuɨɨy nej je mayjäy nimɨydaaccɨxy Jesús, chi ymɨnañ: \p ―Janch jada co Juan tɨ yjugypɨcy, je huɨdibɨ nni'ane'mdɨɨyɨch co huen yajmɨnagyii ycohuajc. \p \v 17 Mɨɨd Herodías, Herodes ytöxytɨjc ycɨxpɨ, Herodes n'ane'mdɨɨy co Juan yajmach, e pɨdägyii pujxtɨgoty. Jada Herodías jayɨjp ypɨjcy mɨɨd je rey Herodes y'ajch Felipe, per tɨ anajty ixmach Felipe, e ypɨjctɨgajch mɨɨd je ycapy Herodes. \v 18 Hue' anajty Juan tɨ nɨmay Herodes: \p ―Ca' jadu'n paadyii co yɨ m'ajch Felipe ytöxytɨjc miich mɨɨddzɨnaayɨ. \p \v 19 Paady ycɨxpɨ Herodías mɨjotma'ty Juan, e ytɨmy yaj'ögamy anajty. Per ca' mɨc'amy yhuinma'ñybaty nej ocyaj'ögɨp; \v 20 com je rey Herodes ñejhuɨɨyb co tudägy jäy huädz jäy anajty je Juan, e tzɨgɨɨyb anajty mɨɨd Juan. Paady ycɨxpɨ anajty je rey Herodes Juan mɨɨdɨty cuend'aty pujxtɨgoty. Naag'oc naag'oc anajty Herodes nɨcxy amɨdo'ity Juan y'ayuc, ooy anajty huinmay nej yhuimbɨdzɨmy, per jotcujc anajty amɨdo'ijty. \p \v 21 Huin'it Herodías ypat huinma'ñ nej jëb yaj'ögy Juan je huin'it xɨɨ co je rey Herodes anajty ñayñixɨɨduñyii. Hue' yajcay yaj'uucy je gobierno ytumbɨ ajcxy, je soldado huindzɨn ajcxy, etz tüg'ócɨy yɨ mɨc jäydɨjc huɨdibɨ ajcxy tzɨnaayb naag naag cajp jɨm Galilea. \v 22 Xɨɨduñyjoty anajty co Herodías ñɨɨx oy y'ech ma je rey anajty yajpaady mɨɨd je may jäy huɨdibɨ anajty yajcaayb yaj'uucpy. E jadu'n nej je Herodías ñɨɨx y'ejch, ooy je rey jadu'n jäygɨdacy, etz tüg'ócɨy je jäy je huɨdijaty anajty mɨɨd ajcxy ycaaygɨxy y'uuccɨxy. Chi je rey nɨmay je töxy'anäg: \p ―Pɨjctzóohuɨgɨch ti mdɨmdzojcpy, ɨɨch miich nmöhuɨpy. \p \v 23 Je rey nïgɨ capxcödujcy janch cɨxyjot huinɨjot co möhua'ñ ti ytimy ypɨjctzooyb, ixtɨ jëb jamöy cujhuäcxy yɨ' y'ané'mɨn, mɨbaad anajty ane'my je naaxjot. \v 24 Chi je töxy'anäg ñɨcxy ma ytaj oy amɨdoy, nɨmay: \p ―¿Ti nbɨjctzohuɨ́pɨch? \p Chi je' ytaj y'adzooy: \p ―Pɨjctzoohuɨ yɨ Juan je Bautista ycohuajc. \p \v 25 Mɨc'amy je Herodías ñɨɨx nihuimbity je rey e ymɨnañ: \p ―Ndzojcypɨch co xymöhuɨbɨch mɨc'amy je Juan je Bautista ycohuajc ma tüg texy. \p \v 26 Co jadu'n mɨdoy je rey, chi ytɨgɨɨy tajp mayb janch mɨjcajee. Per ti y'octunɨpy. Com tɨ anajty jadu'n capxcöducy, tɨ anajty mayjäy mɨdoy ti anajty tɨ yaj'ahuanɨ̈y je töxy'anäg, ca' y'ayuc yajxiicy. \v 27 Paady ycɨxpɨ je rey mɨc'amy ane'my tüg soldado, co huen nɨcxy yajtzonɨ Juan ycohuajc. \v 28 Chi je soldado ñɨcxy ma pujxtɨjc, e yöcpujxtuuty Juan. Chi je soldado mɨmiiñ Juan ycohuajc ma tüg texy, e yajcɨ̈dɨgɨy je töxy'anäg, e je töxy'anäg yajcɨ̈dɨgɨy ytaj. \p \v 29 Co je jäy ajcxy huɨdibɨ anajty mɨjnɨcxpejtp Juan ñejhuɨɨy ajcxy co je rey tɨ yaj'ögy Juan, chi ajcxy y'oy e yajpɨdɨ̈cɨ Juan ñinïcx, e yajnaaxtɨgɨɨy ajcxy. \s1 Jesús yajcaay mɨgoox mil yëydɨjc \p \v 30 Co je majmetzpɨ apóstoles ajcxy yhuimbijty huɨdibɨ anajty Jesús tɨ quexy y'ayuccapxhuäcxpɨ ma canaag cajp, chi ajcxy yajmɨɨdmɨydacy Jesús tüg'ócɨy tijaty anajty tɨ túngɨxy, etz tüg'ócɨy ayuc huɨdijaty tɨ yaj'ixpɨ́jccɨxy. \v 31 Huin'it Jesús nɨmay je nimajmetzpɨ huɨdibɨ anajty tɨ quexy y'ayuccapxhuäcxpɨ: \p ―Tzoc jámɨm ma tüg it ma ca' pɨn, jaydëb nbócxɨm tüg xɨɨ metz xɨɨ. \p Paady ycɨxpɨ Jesús jadu'n ymɨnañ, com tzach mayjäy ja'ttɨɨb tzondɨɨb ma Jesús yajpaady, e ca' ajcxy tiempo anajty mɨ́ɨdɨty mɨna ycáaygɨxɨpy y'úuccɨxɨpy mɨɨd je mayjäy ycɨxpɨ. \v 32 E Jesús mɨɨd ydiscípulos ajcxy ñɨcxy barcojoty ma ca' pɨn. Ac jëyɨ ajcxy nɨcxy ca' jac pɨn jäy mɨɨd nɨcxy. \v 33 E mayjäy ijxy co Jesús ajcxy choñ, e nañ ijxcajpy pɨn anajty tzoñ barcojoty. Paady mayjäy chooñ ma canaag cajp tegyɨ'm, ñɨ́cxcɨxy poyɨ̈gy anajty ma Jesús ñɨcxa'ñ. Mayjäy oy yja'ty jayɨjp ca'ydɨ Jesús ajcxy, e jɨm ajcxy yöymujctay. \v 34 Co Jesús ybarcopɨdzɨmy, chi ixy janch mayjäy, e Jesús ooy pa'ayoy je mayjäy, com jadu'n anajty ajcxy nej maycöbixy huɨdibɨ ca' mɨɨdɨty ycuend'ajtpɨ. Chi Jesús ytɨgɨy yaj'ixpɨjcp, canaag nax ixpɨ́jcɨn anajty yecy. \v 35-36 Co anajty tɨ chu'ɨɨyñɨ, chi Jesús ydiscípulos ajcxy ñɨmaayɨ: \p ―Ca' ni pɨn chɨnäy ma jadayaabɨ it lugar, e tɨ chu'ɨɨyñɨ. Capxycɨ́x mɨɨd jada mayjäy ajcxy, jaydëb ñɨ́cxcɨxyñɨ ma yɨ cajp huinduy agonbɨ, huen nɨcxy júygɨxɨpy ycaayɨn y'uucɨn. \p \v 37 Huin'it Jesús y'adzooy yɨ' ydiscipulos ajcxy: \p ―Miich ajcxy móoygɨx jada mayjäy caayɨn úucɨn. \p Chi ajcxy Jesús y'adzooy: \p ―¿Huaad ɨɨch ajcxy nɨcxy njuy mejtz mɨgo'px denario tzajcaagy, jɨgɨx ycayɨpy y'ügɨpy jada mayjäy? \p \v 38 Chi Jesús y'amɨdooy ydiscípulos ajcxy: \p ―¿Naag tzajcaagy miich ajcxy mɨɨdɨty ya? Nɨcx íjxcɨx. \p Co ajcxy tɨy'ajt paty, chi ajcxy Jesús nɨmay: \p ―Ɨɨch ajcxy nmɨɨd mɨgoox tzajcaagy etz metz acx. \p \v 39 Chi Jesús ni'ane'mdɨɨy co je mayjäy huen ixtaaccɨxy naaxcɨ́xy tügpɨcyjaty. \v 40 Chi je mayjäy y'ixtactay canaagpɨcy. Canaagpɨcy mɨgo'px jatypɨ, e canaagpɨcy huixchiguïpxmajcjatypɨ. \p \v 41 Chi Jesús conɨ̈gy je mɨgooxpɨ tzajcaagy etz je metzpɨ acx, e ypa't'ijxy tzajpcɨ́xy, e yajnajxy Dios cojuyɨp ma Dios mɨɨd je tzajcaagy etz je acx ycɨxpɨ. Huin'it Jesús tujc-huäcxy je mɨgooxpɨ tzajcaagy, e yajcɨ̈dɨgɨy je' ydiscípulos ajcxy, jaydëb ajcxy yajhuäcxɨp ma je mayjäy. Nañ jadu'n Jesús yajcɨ̈dɨgɨɨy je metzpɨ acx je' ydiscípulos ajcxy, jaydëb yajhuäcxɨp ma je mayjäy. \v 42 Nidüg'ócɨy je mayjäy ajcxy ycay y'uucy cüxyɨ. \v 43 Co je mayjäy ycayday, chi je discípulos ajcxy yajmujcy je cayduc tzütztuc, e yaj'ujch ajcxy majmetz cach. \v 44 Mɨgoox mil anajty ajcxy je yëydɨjctɨjc huɨdibɨ cay uuc. \s1 Jesús yöy nɨɨhuingɨ́xy \p \v 45 Huin'it Jesús ane'my je' ydiscípulos ajcxy co huen barcotɨgɨɨygɨxy mɨc'amy. Huen nɨcxɨ̈ccɨxy jayɨjp jɨm Betsaida jɨm mejy ñïnajxy. Co yɨ discípulos ajcxy ybarcotɨgɨyday, chi Jesús ycapxycɨ́jxy mɨɨd je mayjäy. \v 46 Co anajty Jesús tɨ ycapxycɨ́xy mɨɨd je mayjäy, chi ñɨcxy ma tüg cögop Dios mɨbɨjctzoob. \v 47 Co ycoodzɨɨyñɨ je discípulos ajcxy anajty yajpaady mejyjoty ma je barco. Jesús naydüg anajty yajpaady mejypa'. \v 48 Jesús y'ijx co je'ydiscípulos ajcxy anajty tɨ y'anucxɨɨygɨxy mɨɨd mejycabɨɨ, je' co je barco anajty chachjɨjpcobojɨ̈y. E co oy moñɨ̈y, chi Jesús ymɨjhuägy ma je barco. Jesús yöyp anajty mejyhuingɨ́xy, e hue' anajty jüyöyñaxamy je discípulos ajcxy. \v 49 Co ajcxy ijxpaty Jesús yöyp anajty mejyhuingɨ́xy, chi ajcxy ooy yaxqueegy, com hue' anajty ajcxy tijy co nɨgo y'ijxmañɨɨygɨxy. \v 50 Com tüg'ócɨy yɨ discípulos ajcxy anajty tɨ íjxcɨxy Jesús, e ooy ajcxy chɨgɨɨy, paady mɨc'amy Jesús mɨgapxy je' ydiscípulos ajcxy, e nɨmay: \p ―Jotmɨc naybɨdáacɨgɨxy, ca' mdzɨgɨɨygɨxy. Ɨɨch yɨ'. \p \v 51 Huin'it Jesús ybarcotɨgɨɨy, e mɨc'amy je poj yxeemy, e je discípulos ajcxy ooy jɨhuɨy huinmay. \v 52 Ooy ajcxy jɨhuɨɨygɨxy huinmaaygɨxy, com ca' ajcxy huinjɨhuɨɨygɨxy anajty nej Jesús je mayjäy yajcay mɨɨd je mɨgooxpɨ tzajcaagy. Com je'nɨ anajty ajcxy ooy yjotjuuñɨty ycöjuuñɨty. \s1 Jesús yajtzögy pa'mjäy ajcxy jɨm Genesaret \p \v 53 Chi ajcxy ymejch ma je mejypa' ma je Genesaret ñaaxjot. E coxojch ajcxy je barco ma mejypa'. \v 54 Co ajcxy ybarcopɨdzɨmy, chi mɨc'amy je mayjäy ajcxy jɨm ijxcajpy Jesús. \v 55 Poyɨ̈gy je jäy ajcxy chooñ, e yajyöyñajxtay je cajp ajcxy huinduy agonbɨ, capxhuäcxcɨxy co Jesús anajty tɨ yjädy jɨm. E jäy ajcxy yajmiindzondacy may pa'mjäy cɨjx'am jɨm ma anajty Jesús yajpaady. \v 56 E hueñytɨm ma'amyɨty anajty Jesús ñɨcxy majaty mɨj cajp, mutz cajp, o majaty jäy y'ujtztzɨnäy, ooy anajty ajcxy pɨdáccɨxy pa'mjäy majaty majaty yɨ mɨj tüba', e cohuanɨɨygɨxy Jesús co huen nïdoñyii yɨ yhuitpa', e tüg'ócɨy huɨdijaty anajty ajcxy nïdomb, najxp ajcxy anajty je' ypa'm. \c 7 \s1 Huɨdi jäy yaj'ahuimbijt pocyjayɨ̈ty \p \v 1 Huin'it ymiiñ ma Jesús nijëjɨty fariseojäy ajcxy, je huindzɨndɨjc huɨdibɨ tzachpadumb judío ycostumbre. Nañ jadu'n mɨɨd miiñ nijëjɨty escribas, je huindzɨndɨjc huɨdibɨ ajcxy nïjaydutp anajty Dios ñecy. Hue' je fariseos etz escribas ajcxy anajty tɨ choongɨxy Jerusalén. \v 2 Je fariseos etz escribas ajcxy ijxy co Jesús ydiscípulos ajcxy ytɨgɨɨy caaybɨ uucpɨ jaygɨ̈bujy, ca' anajty cuydúngɨxy judíojäy ycostumbre. \v 3 (Com yɨ fariseojäy etz jacjadyii judíojäy ajcxy cuydumby anajty ajcxy ñi'ap costumbre, e ixpocypújcɨxy jayɨjp ma ca'nɨ ytɨgɨɨygɨxy caaybɨ uucpɨ. Com yɨ judíojäy ajcxy co ajcxy ñɨcxy mayjäyjoty etz yhuimbíjtcɨxy jadüg'oc ma ytɨjc, ca' ajcxy ycay ixtɨ coonɨ jayɨjp ajcxy ycɨ̈bújcɨxy canaag'oc. \v 4 Yɨ judíojäy ymɨɨd canaagnax costumbre huɨdibɨ cuydúngɨxyp jadu'n nej ajcxy yajhuaatzcɨxy ajcxy ytaasɨ ytexy ytütz etz ypujxtexy.) \v 5 Chi je fariseos etz escribas ajcxy y'amɨdooy Jesús, nɨmaayɨ: \p ―¿Na'amy co miich mdiscípulos ajcxy ca' cuydúngɨxy judíojäy ñi'ap costumbre? ¿Na'amy co ajcxy ycaaygɨxy y'úccɨxy, e ca' jayɨjp ixpújcɨxy yɨ' ypocyɨ? \p \v 6 Chi Jesús y'adzooy: \p ―Janch tɨy'ajt jadu'n nej je Dios ytɨy'ajtmɨɨdpɨ Isaías jayhuɨ'my jecy'ajty mɨɨd miich ajcxy ycɨxpɨ. Miich ajcxy huɨdibɨ naybɨdaacɨp jadu'n nej jɨhuɨ̈y ajcxy tudägyjäy, e ca' yjánchɨ́ty. Com jadu'n Isaías jaybejty co Dios jadu'n ymɨnañ: \q1 Jada jäy jadu'n ajcxy ycapxcɨxy ymɨydaaccɨxy jadu'n nej jɨhuɨ̈y xyajmɨj'atyɨch. Per ca' ajcxy xyajmɨj'atyɨch cɨxyjot huinɨjot. \q1 \v 7 Naadɨgɨ̈ co ajcxy xyhuin'ɨ́ɨgɨxɨch xyhuinyáaxcɨxɨch. Ñayyaj'ixpɨ́jcɨgɨxy ayuc tɨy'ajt huɨdibɨ jäy ajcxy tɨ cojy tɨ macxy. \p \v 8 Chi Jesús ymɨnañ: \p ―Miich ajcxy tɨ m'ixmájtzcɨxy Dios ycötújcɨn, e myajmɨj'ájtcɨxy ayuc huinma'ñ huɨdibɨ jäy cɨ'm tɨ cojy tɨ macxy. \v 9 Miich ajcxy ca' mgüendtúngɨxy Dios ycötújcɨn Dios ytɨy'ajt jɨgɨx jëbɨ cuydúngɨxy mgɨ'm costumbre. \v 10 Com Moisés je cötújcɨn ypɨdac jecy'ajty: “Yajmɨj'at mdaj mdeedy”, e “Pɨnjaty jɨbɨc nigapx ni'ojɨɨyb ytaj yteedy, copɨcy y'ögɨp.” \v 11 E miich ajcxy mɨnañ co tüg jäy nɨmähuɨp ytaj yteedy co ca' pubeda'ñ ajcxy jadu'n nej padyii, mɨɨd co tüg'ócɨy tijaty yɨ' ymɨɨd huɨdibɨ ytaj yteedy jë'adánɨp, hue' tɨ ahuanɨ̈y nɨgoo ma Dios. \v 12 E pen jadu'n mɨnañ, chi miich ajcxy mɨnaangɨxy co ca' copɨ́cyɨty mbubéjtcɨxɨpy mdaj mdeedy. \v 13 Miich ajcxy mɨdundɨgooyb Dios ycötújcɨn mɨɨd mgostumbre huɨdibɨ myajnajxyp myajtɨgɨɨyb, etz jacjadyii jɨbɨc-huinma'ñ myaj'ixpɨ́jccɨxy. \p \v 14 Jadüg'oc Jesús mɨjhuoy yɨ mayjäy ajcxy, e chi nɨmay: \p ―Mɨdo'mbɨ́jccɨx miich ajcxy ɨɨch n'ayuc, e mhuinjɨhuɨ̈huɨp ajcxy. \v 15 Ca' yɨ' yajpocycähuɨɨyb huɨdibɨ jäy ajcxy ypɨdacy ma yhuin y'ahuac. Yɨ' janchtɨy huɨdibɨ pɨdzɨm ma jäy ajcxy yjot yhuinma'ñ, yɨ' yɨ' yajpocycähuɨɨb. \v 16 Miich ajcxy mmɨɨd mdätzac, mɨdo'mbɨ́jccɨx ɨɨch n'ayuc. \p \v 17 Co Jesús ixmajch je mayjäy, e ytɨjctɨgɨɨy, chi je discípulos ajcxy yaj'amɨdoohuɨ nej yhuimbɨdzɨmy jada ayuc. \v 18 Chi Jesús ydiscípulos ajcxy nɨmay: \p ―¿Nej nañ jadu'n miich ajcxy ca' mhuinjɨhuɨ̈y jada ayuc? ¿Nej ca' mhuinjɨhuɨɨygɨxy co huɨdibɨ tɨgɨɨy ma yɨ jäy y'ahuac (yɨ caayɨn uucɨn), ca' yɨ' yajpocycäy yɨ jäy? \v 19 Yɨ caayɨn uucɨn hue' yɨ jäy ypɨdägy ma y'aa ymoox ca' nan ma yjot yhuinma'ñ, e co ñax ma y'aa ymox, chi ypɨdzɨmnɨ. \p Co Jesús jadu'n ymɨna'ñ, chi nejhuɨɨyɨm co Dios ca' capx'aducy ni ti caayɨn ni ti uucɨn. \v 20 E Jesús yjacmɨnañ: \p ―Dios yajpocycähuɨp jäy ajcxy mɨɨd huɨdibɨ pɨdzɨmb ma ajcxy yhuinma'ñ. \v 21-22 Ma yɨ jäy ajcxy yhuinma'ñ jiiby chooñ jɨbɨc-huinma'ñ; jiiby chooñ mɨgapxtɨgoyɨɨ töxyjäy yhuinma'ñ; jiiby chooñ je tundɨgooyɨɨ yëydɨjc mɨɨd töxyjäy etz töxyjäy mɨɨd yëydɨjc huinma'ñ; jiiby chooñ jäyyaj'ögɨɨ huinma'ñ; jiiby chooñ meedzɨɨ huinma'ñ; jiiby chooñ mügɨɨ huɨdidɨɨ huinma'ñ; jiiby chooñ jɨbɨc-huinma'ñ; jiiby chooñ je huin'ɨɨnɨɨ huinma'ñ; jiiby choñ nayca'oy'ixɨɨ huinma'ñ; jiiby chooñ je piitzcapxɨɨ huinma'ñ; jiiby chooñ je amɨj agɨx huinma'ñ; jiiby chooñ je tzuu huinma'ñ je locɨ huinma'ñ. \v 23 Yɨ jadu'mbɨ jɨbɨcpɨ jiiby chooñ ma jäy ajcxy yjot yhuinma'ñ, paady jɨbɨcpɨ jäy ajcxy túngɨxy, e ypocycäy ajcxy ma Dios. \s1 Tüg töxyjäy huɨdi ca' yjudiojäyɨty mɨbɨjc Jesús \p \v 24 Chooñ Jesús ma yɨjɨmbɨ it, e ñɨcxy jɨm ma Tiro etz Sidón ñaaxjot. Jesús ytɨgɨy ma tüg jäy ytɨjc, e ca' anajty tzocy co je mayjäy ñejhuɨ̈huɨɨyb ma y'ity. Per ca' jajty nɨcx yhuingoyüch. \v 25 Mɨc'amy tüg töxyjäy nejhuɨɨy ma Jesús anajty yajpaady. Hue' je töxyjäy ypi'cnɨɨx ymɨɨd anajty ca'oybɨ. Je töxyjäy ymiiñ ma Jesús, e ycojxtɨnay'ahuɨy ma yɨ' yhuinduu. \v 26 Je töxyjäy hue' anajty ycogájpɨty Sirofenicia (e hue' anajty griegojäy). Yɨ töxyjäy may'ajt pɨjctzoy ma Jesús co huen yajpɨdzɨmy je ca'oybɨ ma ypi'cnɨɨx yjot yhuinma'ñ. \v 27 Chi Jesús je töxyjäy nɨmay: \p ―Ooy ycopɨ́cyɨty co nbubedɨpyɨch jayɨjp Dios yjäy (yɨ judíojäy). Jadu'n nipaady nej tüg ungdeedy. Tɨm copɨcy co je ungdeedy yajcayɨpy jayɨjp ycɨ'm ung, e ca' möhuɨp uc je huɨdibɨ y'ung yajjɨcxaamy. \p \v 28 Chi je töxyjäy y'adzooy: \p ―Huindzɨn, tɨy'ajt nej miich mmɨna'ñ, per nañ jadu'n yɨ uc ajcxy yjɨɨcxyp je caagy abu'x huɨdi cäb naaxcɨ́xy ma mesɨpa't ma je jäy y'ung ajcxy ycaay. \p \v 29 Chi Jesús je töxyjäy nɨmay: \p ―Tɨy'ajt jadu'n nej ɨɨch miich tɨ xy'adzooy, paady ycɨxpɨ jëb mhuimbidɨpy ma mdɨjc jotcujc, je ca'oybɨ tɨ ypɨdzɨmy ma mnɨɨx yjot yhuinma'ñ. \p \v 30 Co je töxyjäy huimbijty ma ytɨjc, chi paty ypi'cnɨɨx cɨjx'am, tɨ anajty je ca'oybɨ ñïbɨdzɨmyii ycöbɨdzɨmyii. \s1 Jesús yajtzögy tüg jäy huɨdibɨ cönat etz ahuɨ'mb \p \v 31 Chi Jesús jɨm tzojcɨ choonɨ Tiro ñaaxjot. Chi chooñ jɨm ñɨcxy anajty Galilea, e nɨcxy ma je tü'aa huɨdibɨ najxp Sidón etz je cajp huɨdibɨ yajpatp jɨm Decápolis ñaaxjot, chi yja'ty ma Galilea mɨj laguunba'. \v 32 Jɨm ajcxy mɨɨd miiñ tüg jäy huɨdibɨ cönátɨp etz aahuɨ'mb. Chi ajcxy may'ajt pɨjctzooy ma Jesús huen cɨ̈nïxajy je pa'mjäy. \v 33 Chi Jesús mɨɨdnɨcxy je pa'mjäy ahuingujc ma ca' mayjäy, e pɨdacy ycɨ̈hua'x ma je pa'mjäy ytätzac. Chi chujy, e huin'it nïdonɨ je ytoodz. \v 34 Chi Jesús ypa't'ijxy tzajpcɨ́x, e ymɨcxejy, e chi ymɨnañ Aramaico'amy: \p ―Efata ―jada ayuc hue' yhuimbɨdzɨmy: Ahuädz. \p \v 35 E mɨc'amy je jäy cönatpɨ ytätzac y'ahuaach etz ytoodz yungɨɨy etz ycapxnɨ yajxon. \v 36 Chi Jesús ane'my je pa'mjäy etz ymɨgügtɨjc co ca' huaad ni pɨn yajmɨɨdmɨydägɨpy jadu'n nej anajty tɨ chögy. Co Jesús jadu'n mɨctägy ane'my co ca' huaad ni pɨn yajmɨɨdmɨydägɨpy je mɨjhuinma'ñ huɨdibɨ ytumyb, chi nïgɨ je pa'mjäy etz ymɨgügtɨjc mɨɨdmɨydaaccɨxy hueñypɨ́nɨty. \v 37 Je mayjäy ooy tzachjɨhuɨy huinmay ajcxy, ñayñɨmaayɨ ajcxy miñ xyɨpy: \p ―Jada Jesús ooy oy chachtuñ. Ymɨmadactaayb yɨ'huenytɨmytíijɨty, ixtɨ yajmɨdohuɨ̈cpy yɨ' yɨ cönatpɨ etz yajcapxɨ̈gy yɨ uumbɨ. \c 8 \s1 Jesús yajcay mɨdax mil yëydɨjc \p \v 1 Je huin'it xɨɨ je huin'it tiempo mayjäy anajty tɨ ñaymújcɨgɨxy ma Jesús yajpaady, e ca' anajty je mayjäy ajcxy mɨɨdɨty ti ycáaygɨxɨpy y'úuccɨxɨpy. Jesús capxyñiguejxy je' ydiscípulos ajcxy, co huen miingɨxy ma yɨ' yajpaady. Co ajcxy ymiiñ, chi nɨmay: \p \v 2 ―Ooy nba'ayooyɨch yɨ mayjäy. Yɨ' co cham mɨdugɨɨg xɨɨ maabɨ ya mɨɨd y'ityɨch je mayjäy, e ni ca' ajcxy mɨ́ɨdɨty ti ycayɨpy. \v 3 Co ixyipy nguexhuimbityɨch ajcxy ma ytɨjc ayuu, ca' yjécyɨty yajpa'mgójɨpy ajcxy tü'am, com nijëjɨty ajcxy jɨguëgy tɨ choongɨxy. \p \v 4 Chi je discípulos ajcxy Jesús adzooy: \p ―¿Ma ɨɨch ajt nbaatɨm je caayɨn uucɨn huɨdibɨ jëb mɨɨd nyajcaayɨm nyaj'úucɨm jada mayjäy? Com mɨjtɨgɨ̈duum ya nyajpaatɨm ma ca' pɨn chɨnäy. \p \v 5 Chi Jesús y'amɨdooy je' ydiscípulos ajcxy: \p ―¿Naag tzajcaagy miich ajcxy mɨɨdɨty? \p Chi je' ajcxy y'adzooy: \p ―Huɨxtujc tzajcaagy. \p \v 6 Chi Jesús ane'my je mayjäy, co huen ɨñay'ahuɨɨygɨxy naaxcɨ́xy. Huin'it Jesús conɨ̈gy je huɨxtujcp tzajcaagy, e yajnajxy Dioscojuyɨp ma Dios mɨɨd tzajcaagy ycɨxpɨ. Chi tujc-huäcxy je tzajcaagy, e moy je' ydiscípulos ajcxy, e je' ydiscípulos ajcxy yajhuäcxy je tzajcaagy ma je mayjäy. \v 7 Je Jesús ydiscípulos ajcxy ymɨɨd anajty nijëjɨty pi'c acx. Chi Jesús yajnajxy Dioscojuyip ma Dios mɨɨd je pi'c acx ycɨxpɨ, e moy je' ydiscípulos ajcxy huen yajhuäcxtaygɨxy ma je mayjäy. \v 8 Chi je mayjäy nidüg'ócɨy ycay cüxyɨ, e co ajcxy ycayday, chi je Jesús ydiscípulos ajcxy yajpɨdɨ̈gy huɨxtujc cach cayduc jɨɨcxtuc tɨɨbɨ anajty yconaxy. \v 9 Jahueenɨ anajty ycamɨdaaxmilɨty je jäy huɨdibɨ ajcxy cay uuc cüxyɨ. Chi Jesús ycapxy ycɨjxy mɨɨd je mayjäy, e nɨmay ajcxy co huen nɨcxcɨxy ma ytɨjc. \v 10 E mɨc'amy Jesús ybarcotɨgɨy mɨɨd ydiscípulos ajcxy, e chi ñɨcxy ajcxy jɨm Dalmanuta ñaaxjot. \s1 Yɨ fariseos ajcxy tüg ijxpejt pɨjctzoob mɨjhuinma'ñybɨ \p \v 11 Nijëjɨty fariseos ajcxy, je huindzɨndɨjc huɨdibɨ padumb judío ycostumbre, ymiiñ ajcxy ma Jesús yajpaady, e ytɨgɨy ajcxy ijxquípxcɨxy y'ixpɨjcɨn mɨɨd Jesús. Pɨjctzoogɨxy co Jesús huen yaj'ixyii ajcxy tüg ijxpejt huɨdibɨ tzomb tzajpjoty. Ijxta'n octunaangɨxy mɨɨd Jesús. \v 12 Chi Jesús tajy may ñayjɨhuɨɨyɨ jotjoty huinma'ñyjoty, chi ymɨcxejy, e ymɨnañ: \p ―¿Na'amy co jada jäy ajcxy huɨdibɨ jugy'ajtp cham, pɨjctzoogɨxy ijxpejt huɨdibɨ tzomb tzajpjoty? Janch ɨɨch miich nɨmaaygɨxy co ca' nyaj'ixaangɨxy ijxpejt huɨdibɨ tzomb tzajpjoty. \p \v 13 E Jesús ytɨmycapxycɨ́xy mɨɨd je fariseos ajcxy, e chi puyöyduuty ajcxy. Chi Jesús ybarcotɨgɨɨy, e ñɨcxy mɨɨd ydiscípulos ajcxy ma mɨj laguun ñïnaxy. \s1 Fariseojäy ajcxy yaj'ixpɨ́jcɨn \p \v 14 Je' ydiscípulos ajcxy tɨ anajty jaydɨgoygɨxy je jɨɨcxy pɨcy co ajcxy ybarcotɨgɨy. Jëyɨ ajcxy mɨmiiñ tüg pi'c tzajcaagy. \v 15 Chi Jesús ane'myb je' ydiscípulos ajcxy, e ymɨnañ: \p ―Ca' mmɨjpɨdaaccɨxy yɨ fariseojäy ajcxy y'ayuc ytɨy'ajt etz ni rey Herodes y'ayuc ytɨy'ajt, com jadu'n ajcxy y'ayuc nipaady nej levadura huɨdibɨ ca' y'óyɨty. \p \v 16 E je Jesús ydiscípulos ajcxy nimɨydaaccɨxy Jesús y'ayuc ñayñɨmáayɨgɨxy ajcxy miñ xyɨpy: \p ―Je' co ca' ɨɨch ajt nmɨmiinɨm caayɨn uucɨn. \p \v 17 E Jesús ñejhuɨɨyb anajty nej je' ydiscípulos ajcxy ñayñɨmaayɨ miñ xyɨpy, paady ymɨnañ: \p ―¿Na'amy co mdzachnimɨydaaccɨxy je caayɨn uucɨn huɨdibɨ tɨ mjäydɨgooygɨxy? ¿Nej ca' mhuinjɨhuɨɨygɨxy e ca' mguendɨtungɨxy ɨɨch n'ayuc? ¿Nej co ajcxy mdzachcöjuuñɨty? \v 18 Miich ajcxy mɨɨd mhuiin: ¿Nej co ca' m'ijxcɨxy huɨdibɨ ndumybɨch? Miich ajcxy mɨɨd mdädzac: ¿Nej co ca' mmɨdo'mbɨ́jccɨxy ɨɨch n'ayuc? ¿Nej co ca' mjäyméjtzcɨxy ti tɨ nduñɨch? \v 19 Jayhuin co ndujc-huäcxyɨch je mɨgooxpɨ tzajcaagy e nyajcaayɨch mɨgoox mil jäy: ¿Naag cach cayduc jɨcxtuc tɨ ajcxy myajpɨdɨ̈gy? \p Chi ajcxy y'adzooy: \p ―Hue' ɨɨch ajcxy nyajpɨdɨ̈gyɨch majmetz cach cayduc jɨcxtuc. \p \v 20 Chi Jesús ymɨnañ: \p ―E jayhuin co ndujc-huäcxyɨch je huixtujcpɨ tzajcaagy, e nyajcaayɨch mɨdaax mil jäy: ¿Naag cach cayduc tɨ ajcxy myajpɨdɨ̈gy? \p Chi ajcxy y'adzooy: \p ―Hue' ɨɨch ajcxy nyajpɨdɨ̈gyɨch huixtujc cach cayduc jɨcxtuc. \p \v 21 Chi Jesús ymɨnañ: \p ―¿Nej chambaad miich ajcxy ca' mhuinjɨhuɨɨy? \s1 Jesús yajtzögy tüg jäy huintzpɨ jɨm Betsaida \p \v 22 Jesús etz ydiscípulos ajcxy oy yjá'tcɨxy jɨm Betsaida. Jɨm Betsaida nijëjɨty jäy mɨɨd miiñ ma Jesús tüg huintzpɨ, e pɨjctzoy ajcxy may'ajt co huen nïdoñ jɨgɨx je huintzpɨ y'ijxɨ̈gɨpy. \v 23 Huin'it Jesús huijtztzooñ je huintzpɨ ma ycɨ', chi mɨɨd cajppɨdzɨmy. E chi Jesús yajjaaxy yɨ chujyñɨɨ je huintzpɨ yhuiin, etz cɨ̈nïxajy, e chi amɨdoy pen y'ijxpy anajty tigati yinjaty huenjaty. \v 24 Chi je huintzpɨ huindɨcxpejty Jesús, e nɨmay: \p ―N'ijxypɨch yëydɨjctɨjc, e jadu'n ajcxy yquëxɨ̈gy nej quipy, per yöyp ajcxy. \p \v 25 E jadüg'oc Jesús ycɨ' pɨdacy ma je huintzpɨ yhuiin, e chi je huintzpɨ yhuindɨcxpejtpy anajty, e chi yhuiin y'oyɨɨy yajxon, huin'it oy huädz y'ijxy. \v 26 E Jesús ycapxycɨ́jxy mɨɨd je', e quejxhuimbijty ma ytɨjc. Chi ymɨnañ: \p ―Ca' mdɨgɨ̈huɨp cajpjoty, e ni pɨn jada mgayajmɨɨdmɨydägɨpy. \s1 Pedro capxypɨdzɨmy co Jesús yɨ' je' je Cristo \p \v 27 Chi Jesús ñɨcxy mɨɨd ydiscípulos ajcxy jɨm ma nijëjɨty mutz cajp mɨhuingon je mɨj cajp Cesarea Filipo. E tü'am Jesús amɨdoy ajcxy ydiscípulos, nɨmay: \p ―¿Nej jäy ymɨnaangɨxy pɨn ɨɨch? \p \v 28 Chi ajcxy je' ydiscípulos y'adzooy: \p ―Nijëjɨty jäy ymɨnaangɨxy co miich je' je Juan, je Bautista. E nijëjɨty ymɨnaangɨxy co miich je' je Elías. E jacjadyii ymɨnaangɨxy co miich je' tüg Dios y'ayucnajtzcapxɨɨybɨ huɨdibɨ tügɨɨyb mɨɨd nijëjɨty Dios ytɨy'ajtmɨɨdpɨ huɨdibɨ tzɨnaay jecy'ajty. \p \v 29 Jesús y'amɨdooy je' ydiscípulos ajcxy: \p ―Miich ajcxy, ¿nej miich mmɨnaangɨxy pɨn ɨɨch? \p Chi Pedro y'adzooy: \p ―Miich je' je Cristo. \p \v 30 Chi Jesús nɨmay je' ydiscípulos ajcxy co ca' huaad ni pɨn nɨmaaygɨxy, co yɨ' je' je Cristo. \s1 Jesús capxypɨdzɨmy co y'öga'ñ \p \v 31 Chi Jesús jacyaj'ixpɨjcy je' ydiscípulos ajcxy, e ymɨnañ: \p ―Copɨcy co ɨɨch, je jäy huɨdi tzoon tzajpjoty, nyajnaxɨpyɨch mɨj tzaachpyɨ etz mɨj ayo'n. Yɨ mɨjjäydɨjc ajcxy, yɨ judío teedy mɨjtungmɨɨdpɨ, etz yɨ escribas, je huindzɨndɨjc huɨdibɨ nïjayduutcɨxyp Dios necy, ca' ajcxy xy'ixa'ñɨch, e xyaj'öga'ñ ajcxy, e codugɨɨg xɨɨ njugypɨgɨpyɨch jadüg'oc co ɨɨch anajty tɨ n'ögy. \v 32 Co Jesús jadu'n nigapxy nimɨydacy huädz huädz nej yjada'ñyii anajty, chi Pedro huobɨbzɨmy Jesús ahuingujc, chi ooy ojy. \v 33 Chi Jesús ni'ijxhuimbijty ydiscípulos ajcxy, e ojy je Pedro, ñɨmay: \p ―Huinhuäctuutcɨch, miich Satanás. Com miich ca' mhuinma'ñ mbɨdägy nej Dios tzocy. Yɨ' janchtɨy miich mhuinma'ñ'ajtpy nej jäy ajcxy tzocy. \p \v 34 Huin'it Jesús huoomiñ yɨ' ydiscípulos ajcxy etz yɨ mayjäy, e chi nɨmay: \p ―Pen ji pɨnjaty xypanɨcxa'ñɨch, huen jäydɨgoydäy ycɨ'mdzójcɨn etz huen xypanɨcxɨch jabom jabom. Oy nej ytɨmyjadɨpy ytɨmy'ayoohuɨpy. Jadu'n nipaady nej jɨhuɨ̈y ajcxy anajty mgruudz mgabɨ̈ccɨxy, etz naygɨ̈yéjcɨgɨxy ma yɨ ó'cɨn huen ytɨmyñéjɨty mɨɨd ɨɨch ycɨxpɨ. \v 35 Huenpɨnjäy huɨdibɨ ca' yega'ñ yɨ yjugy'ájtɨn ma yɨ ó'cɨn mɨɨd ɨɨch ycɨxpɨ, hue' je' yajtɨgoyamy yɨ'yjugy'ájtɨn. E huenpɨnjäy huɨdibɨ yegamy yjugy'ájtɨn ma yɨ ó'cɨn mɨɨd ɨɨch ycɨxpɨ etz ɨɨch y'ayuc oybɨ ycɨxpɨ, hue' je' ypadamyb yɨ jugy'ájtɨn huɨdibɨ ca' cɨxɨpy tɨgoyɨpy ni mɨnaa. \v 36 ¿Ti oy'ájtɨn yɨ' co tüg jäy y'ocnayyajpadɨɨyb yɨ meeñ etz mɨc'ájtɨn (huɨdi yajpaatp ya ñaaxhuiñybɨ) e y'alma yjugy'ájtɨn cɨxɨpy tɨgoyɨpy tügcɨ̈y? \v 37 ¿Jadu'ñyɨ jëb jäy y'alma yjugy'ájtɨn occojuyɨ? Nïgɨ tzoohuɨn mɨɨdɨty jäy ajcxy y'alma yjugy'ájtɨn, ca' jac ti. \v 38 Huentɨmpɨ́nɨty yɨ huɨdibɨ xymɨdzo'ydúnɨbɨch yɨ n'ayucɨch ndɨy'ájtɨch ma yɨ pocyjäydɨjc yhuinduu huɨdibɨ tzɨnaayb cham ma jada naaxhuiñybɨ. Pues nañ jadu'n ɨɨch, je jäy huɨdibɨ tzoon tzajpjoty, nmɨdzo'ydúnɨbɨch yɨ jadu'mbɨ jäy co ɨɨch anajty nhuimbity ya naaxhuiñybɨ mɨɨd ɨɨch nDeedy, je Dios Teedy, ymɨc'ajt y'oy'ajt etz mɨɨd tüg'ócɨy yɨ may'ángeles ajcxy tudägypɨ. \c 9 \p \v 1 Jadu'n Jesús yjacmɨnañ: \p ―Janch tɨy'ajt jadu'n nej ɨɨch miich ajcxy cham nɨmäy, co nijëjɨty miich ajcxy huɨdibɨ cham ma ɨɨch nhuinduu, ca' m'ögaangɨxy, ixtɨ coonɨ ajcxy jayɨjp m'ixɨpy je Dios y'ané'mɨn etz ymɨc'ajt. \s1 Co Jesús ñinïcx yajtɨgajch \p \v 2 Co tuctujc xɨɨ naxy, chi Jesús mɨɨd tzooñ Pedro, Santiago etz Juan, e mɨɨdpa'ttɨgɨɨy ma tüg mɨjcop ma tüg it ooy ycɨ́xɨty. E jɨm copcɨ́xy Jesús ñinïcx naygojtɨgajtznɨ ma Pedro ajcxy yhuinduu. \v 3 Chi Jesús yhuit oy y'ahuimbity janch poob, e janch adɨɨcxp. E ni pɨn jadu'n yhuit cayajhuäch janch poob jadu'n nej je' anajty yhuit mɨɨdɨty. \v 4 E chi oy nayguëxɨ̈gyii ma ajcxy yhuindu Elías etz Moisés. Elías etz Moisés mɨydacp anajty ajcxy mɨɨd Jesús. \v 5 Huin'it Pedro nɨmay Jesús: \p ―Huindzɨn, janch oy jadu'n co ɨɨch nyáajɨty. N'occojyɨch ajcxy tugɨɨg tɨjcquemy: tüg miich mje'; tüg Moisés yje'; etz tüg Elías yje'. \p \v 6 Com Pedro, Jacobo etz Juan ooy anajty chɨgɨɨygɨxy, paady Pedro ca' anajty nejhuɨ̈y ti ycapxyp. \v 7 Tɨm huin'ítɨy tüg joc yajnïdɨgoy je' ajcxy, e mɨdooy ajcxy ayuc jocjoty, e je ayuc ymɨnañ: \p ―Jada je' ɨɨch n'ung, huɨdibɨ ooy ndzocyɨch. Mɨdo'mbɨc miich ajcxy Jesús y'ayuc. \p \v 8 E tɨm huin'ítɨy Pedro, Jacobo etz Juan ajcxy yujc'ijxy, e yja'ijxhuɨdijty ajcxy, e ca' ni pɨn ma ocjac'ijxnɨ, jëda'ajty Jesús naydügpajc. \p \v 9-10 Tɨ anajty choongɨxy copcɨ́xy, e cɨdacp anajty ajcxy, co Jesús nɨmay Pedro, Jacobo etz Juan, co ca' huaad yajmɨɨdmɨydaaccɨxy pɨnjaty huɨdibɨ ajcxy anajty tɨ íjxcɨxy, ixtɨ coonɨ ɨɨch, je jäy huɨdibɨ tzoon tzajpjoty, n'ögɨbɨch etz njugypɨgɨpyɨch jadüg'oc. Pedro, Jacobo, etz Juan ca' yjacmɨydägy mɨɨd jacpɨnjaty huɨdibɨ anajty tɨ íjxcɨxy. Per ooy ajcxy huinmay etz naymɨɨdmɨydáacɨgɨxy miñ xyɨpy ti Jesús ytijamy co ymɨnañ: “N'ögɨbɨch etz njugypɨgɨpyɨch jadüg'oc.” \v 11 Huin'it ajcxy Jesús y'amɨdooy: \p ―¿Na'amy co yɨ escribas ymɨna'ñ co yɨ Elías huɨdibɨ chɨnay jecy'ajty jayɨjp miina'ñ ca'ydɨ je Cristo? \p \v 12 Chi Jesús y'adzooy: \p ―Tɨy'ajt jadu'n co miñ jaybety ma Dios ñecy jecy'ajty co Elías yhuimbidɨpy jacjayɨjp ca'ydɨ je Cristo, e yaj'oyɨydähuɨpy huinjemybɨ tüg'ócɨy mɨɨd Dios ycɨxpɨ. E nañ tɨy'ajt jadu'n co jaybety ymiiñ ma Dios ñecy co je Cristo, je jäy huɨdib tzoon tzajpjoty, yajnaxa'ñ ayo'n etz tzaachypɨ etz mayjäy ca' y'ixa'nɨɨby. \v 13 Ɨɨch miich ajcxy nɨmaayb co je Elías tɨ je' yhuimbity ya naaxhuiñ, e je mayjäy tɨ túngɨxy mɨɨd Elías nej anajty tɨm tzójcɨxy. E cuyduñ ajcxy nej jaybety miiñ ma Dios ñecy mɨɨd Elías ycɨ́xpɨ. \s1 Jesús yajtzögy tüg mutz'anäg huɨdibɨ ca'oybɨ mɨɨd \p \v 14 Co Jesús, Pedro, Jacobo etz Juan yhuimbity ma je jacjadyii Jesús ydiscípulos ajcxy anajty tɨ yhuɨ'mɨ̈y, chi ajcxy ijxy mayjäy jühuɨdity ma Jesús ydiscípulos ajcxy. Etz ijxy ajcxy nijëjɨty escribas huɨdibɨ ayuc tzachyajtzibɨɨyb mɨɨd Jesús ydiscípulos ajcxy. \v 15 E co je mayjäy íjxcɨxy nejhuɨɨygɨxy co Jesús tɨ yhuimbity anajty, chi mɨc'amy ajcxy ninɨcxy Jesús poyɨ̈gy, e capxpoocxcɨxy, e may je' ajcxy ooy jɨhuɨy huinmay. \v 16 Chi Jesús y'amɨdooy je mayjäy, nɨmay: \p ―¿Ti ayuc miich ajcxy mdzachyajyomyb mɨɨd ɨɨch ndiscípulos ajcxy? \p \v 17 Chi nidüg je jäy ajcxy y'adzooy: \p ―Huindzɨn, tɨ nmɨɨdmiiñ ɨɨch nmang huɨdibɨ ymɨɨd ca'oybɨ, e je ca'oybɨ tɨ yaj'umɨ̈yii. \v 18 E janam jadzojc je ca'oybɨ yajyachyii yajquïdyii ɨɨch nmang, e oy cäy naaxcɨ́xy, e ooy y'aa'opy ypɨdzɨmy, e nañ jadu'n oy ytɨɨtz queety etz ñinïcx janch ögy yhuɨ'my. Tɨ nbɨjctzoyɨch may'ajt mɨɨd miich mdiscípulos ajcxy co huen yajpɨdzɨmgɨxy je ca'oybɨ ma ɨɨch nmang, e ca' ajcxy ymadacy nɨcxy yajpɨdzɨmgɨxy. \p \v 19 Jesús nɨmay je mayjäy: \p ―Miich ajcxy huɨdibɨ jugy'ajtp jadachambɨ xɨɨ tiempo huɨdibɨ ca' mɨjpɨdägy Dios y'ayuc, ¿naag xɨɨ naag po' ɨɨch njac-huɨ'mmɨ̈huɨbɨch mɨɨd miich ajcxy? ¿Naag xɨɨ naag po' n'ocmɨmecxtuguipɨch miich ajcxy? Mɨɨdmiin yɨ mmang ya ma ɨɨch nhuinduu. \p \v 20 Chi ajcxy mɨɨdmiñ je pa'mjäy ma Jesús yhuinduu. E co je ca'oybɨ ijxpaady Jesús, chi mɨc'amy yajyajch yajquïdy je pa'mjäy, e chi oy cɨday naaxcɨ́xy, e ooy yajch yquïdy, yajpɨdzɨmy ooy y'aa'opy ma y'ahuac. \v 21-22 Jesús y'amɨdooy je pa'mjäy yteedy: \p ―¿Mɨnaag jɨmɨjt cujc yöy maabɨ mmang ypa'mbety? \p Chi je ungdeedy y'adzooy: \p ―Ma'xung anajty co pa'mbedyii. Canaag'oc je ca'oybɨ yajyachyii yajquïdyii ɨɨch nmang, ixtɨ tɨ oy ycogɨdahuɨ̈y jɨɨnjoty etz nɨɨjoty. Je ca'oybɨ canaag'oc jayaj'ögy ɨɨch nmang. Pen miich mɨɨd tzöc'ajt mɨc'ajt jaydëb xypubedɨpyɨch, tun may'ajt pa'ayoogɨch etz pubejtcɨch. \p \v 23 Chi Jesús y'adzooy nɨmay je pa'mjäy yteedy: \p ―Pen miich mɨbɨjcpɨ, ca' ti chípɨty ma pɨn mɨbɨjcp. \p \v 24 Mɨc'amy je pa'mjäy yteedy mɨc ycapxy ymɨnañ: \p ―Nmɨbɨjcyɨch, pubéjtcɨch nej huaad jacmɨj nmɨbɨcyɨch. \p \v 25 E co Jesús ijxy co nïgɨ mayjäy chach ymiiñ poyɨ̈gy ma yɨ', chi ix'ojy je ca'oybɨ, e ymɨnañ: \p ―Miich ca'oybɨ huɨdib tɨ yajhuɨ'my jada pi'c'anäg uum etz nat, ɨɨch miich yam n'ane'myb: “Pɨdzɨm ma yɨ pa'mjäy, e ca' mjactɨgɨ̈huɨpy ma yɨ' yjot yhuinma'ñ jadüg'oc.” \p \v 26 Jayɨjp je ca'oybɨ yaaxqueecy janch mɨc, yajyajch yajquïdy je pa'mjäy. Co jadu'n tuñ, chi ypɨdzɨmy. Je pa'mjäy oy ñinïcx yhuɨ'my nej jɨhuɨ̈y tɨ y'o'cnɨ. Je mayjäy huɨdibɨ anajty ajcxy jɨm huindɨcxp ymɨnaangɨxy: \p ―Tɨ ayoob y'ögy. \p \v 27 Chi Jesús majtz je pa'mjäy ycɨ', e yajpɨdɨ̈gy e huin'it je pa'mjäy ytɨnayɨ̈gy mɨc oy. \p \v 28 Co Jesús ytɨgɨɨy ma tüg tɨjc, chi je' ydiscípulos ajcxy y'amɨdou ameech, minañ ajcxy: \p ―¿Na'amy co ɨɨch ajcxy ca' tɨ nmadägyɨch nej nyajpɨdzɨmɨp ɨɨch ajcxy yɨ ca'oybɨ? \p \v 29 Chi Jesús y'adzooy: \p ―Yɨjiibɨ ca'oybɨ ca' yɨ' huaad ypɨdzɨmy jadu'ñyɨ. Hue' janchtɨy copɨcy mɨbɨjctzou Dios mɨctägy, e huin'it ypɨdzɨmɨpy je ca'oybɨ ma je pa'mjäy. Ca' jac ni nej huaad ypɨdzɨmy yɨ jadu'mbɨ ca'oybɨ, jëyɨ co Dios nmɨbɨjctzoohuɨm n'íjtɨm ayuu. \s1 Jesús capxpɨdzɨmnɨp jadüg'oc co y'öga'ñ \p \v 30 Chi Jesús mɨɨd yɨ' ydiscípulos ajcxy choñ ma je jɨmbɨ it, e yajyöyñajxtay ajcxy Galilea naaxjot. Jesús ca' anajty tzocy co je mayjäy ñejhuɨ̈huɨɨyb ma yɨ' ñɨcxy. \v 31 Com Jesús hue' anajty yaj'ixpɨcy yɨ' ydiscípulos ajcxy, co ooy ycopɨ́cyɨty co yɨ jäy huɨdibɨ tzoon tzajpjoty, yajcɨ̈yegɨpy ma yɨ ymɨdzip, etz yaj'ögɨɨyb, e co anajty tɨ y'ögy codugɨɨg xɨɨ jadüg'oc yjugypɨgɨpy. \v 32 Jesús ydiscípulos ajcxy ca' huinjɨhuɨ̈y anajty Jesús y'ayuc, e nañ jadu'n tzɨgɨɨyb anajty ajcxy co Jesús yaj'ójɨp, paady ca' ajcxy amɨdoy nej huimbɨdzɨmy yɨjiibɨ ayuc. \s1 ¿Pɨn je' nïgɨ jacmɨ́jɨp? \p \v 33 E Jesús mɨɨd ydiscípulos ajcxy oyjäty jɨm Capernaum. Co ajcxy ytɨjctɨgɨɨy, chi Jesús yaj'amɨdoy ydiscípulos ajcxy, nɨmay: \p ―¿Ti ayuc miich ajcxy naymɨɨdmɨydáacɨgɨxy jɨm ma anajty mdüyöygɨxy? \p \v 34 Per amonday ajcxy, com jëgɨxpɨ co anajty ajcxy ooy tɨ ñaymɨɨdmɨydáacɨgɨxy tüyöyjoty co pɨn jada' ajcxy nidügtɨ ocjaccopɨ́cyɨp. \v 35 Huin'it Jesús y'ixtacy, e chi mɨjhuoy je nimajmetzpɨ ydiscípulos ajcxy, chi ajcxy nɨmay: \p ―Pɨn nayyajnaxaanɨp mɨj, huen ity nej jɨhuɨ̈y ca' ytiijɨty e huen capxmɨdoy ymɨgügtɨjc. \p \v 36 Chi Jesús tzenɨ̈gy tüg pi'c'anäg, e chi pɨdacy cujc'amy ma yɨ' ydiscípulos ajcxy. Chi tzenɨ̈gy jadüg'oc, e nɨmay ajcxy: \p \v 37 ―Pɨn cöbɨjc tügpajc pi'c'anäg jadu'n nej jada pi'c'anäg mɨɨd ɨɨch nxɨɨ ycɨxpɨ, ɨɨch yɨ' anajty tɨ xycöbɨcyɨch, e pɨn ɨɨch xycöbɨjcpɨch, ca nan ɨɨch anajty naydügpajc tɨ xycöbɨjcyɨch, nañ jadu'n anajty tɨ cöbɨcy huɨdi tɨ xyquejxɨch. \s1 Pɨn ɨɨch ajt xycamɨdzip'ájtɨm, ɨɨch ajt je' mɨɨd y'ity \p \v 38 Juan Jesús nɨmay: \p ―Huindzɨn, tɨ ɨɨch ajcxy n'ijxpaady tüg jäy co ca'oybɨ yajpɨdzɨmy mɨɨd miich mxɨɨ, e tɨ ngapx'aducyɨch mɨɨd co ca' yɨ' ɨɨch ajt xypahuɨdíjtɨm. \p \v 39 Per Jesús ymɨnañ: \p ―Ca' mgapx'adugɨpy yɨ jadu'mbɨ jäy, com huenpɨ́nɨty huɨdibɨ mɨjhuinma'ñ tumb mɨɨd ɨɨch nxɨɨ, ca' yɨ' jɨbɨc xyñigapxɨch. \v 40 Com yɨ huɨdibɨ ajt ca' xymɨdzip'ájtɨm, yɨ' yɨ' mɨɨd ɨɨch ajt nbɨdzɨ́mɨm. \v 41 Janch janch ɨɨch miich ajcxy jadu'n nɨmäy co huenpɨnjäy huɨdibɨ ixyipy miich ajcxy xyajnɨɨ'uucp tüg vaso nɨɨ mɨɨd co miich ajcxy tɨ mmɨjnɨcxpety je Cristo, yɨ jadu'mbɨ jäy ypadamy yɨ' y'oy'ájtɨn ma Dios. \s1 Je huɨdibɨ ooy ycojotmáyɨty co nɨcxy nbocycähuɨm \p \v 42 Huenpɨ́nɨty huɨdibɨ jɨbɨc-huinma'ñ mɨbɨdzɨmb, e yajpocycäy yɨ jadu'mbɨ pi'ctɨjc huɨdibɨ ajcxy xymɨjnɨcxpejtpɨch, jac'oy ixyipy co yɨ jadu'mbɨ jäy ytɨmyñayyajyöcxodzɨ̈yii tüg paandzaa etz ñayñajtzjɨbibɨ̈huɨɨyb mejyjoty. \v 43 Pen miich mgɨ' xyajtundɨgoyamb jac'oy co mdɨm'ixpuxɨpy, com jac'oy co mdɨgɨ̈huɨpy ma yɨ jugy'ájtɨn huinɨxɨɨbɨ cɨ̈duc, ca'ydɨ co Dios xypɨdägɨp mɨɨd metz mgɨ' jiiby jɨɨnjoty ca'oydactuuby, ma yɨ jɨɨn ni camɨna ycapïch. \v 44 Jiiby ca'oydactuuby yɨ ucxytɨng ca' y'ögy etz ni jɨɨn ycapïch nicamɨnaaxɨɨ. \v 45 E pen miich yɨ mdecy xyajpocycähuamb, ixpux, com jac'oy co mdɨgɨ̈huɨp ma yɨ jugy'ájtɨn huinɨxɨɨbɨ tecytuc ca'ydɨ co mdɨgɨ̈huɨp mɨɨd metz mdecy jiiby ca'oydactuuyb, ma yɨ jɨɨn ni camɨna ycapïch. \v 46 Jiiby ca'oydactuuby yɨ ucxytɨng ca' y'ögy etz ni jɨɨn ycapïch ni camɨnaxɨɨ. \v 47 E pen yɨ mhuiin tüg xyajpocycähuamb, tɨm yajpɨdzɨm, jac'oy yɨ' co mdɨgɨ̈huɨp ma yɨ Dios y'ane'mdac mɨɨd tügpajc mhuiin, ca'ydɨ co mdɨgɨ̈huɨp ca'oydactuuby mɨɨd metz mhuiin. \v 48 Ma yɨ ucxytɨng ni camɨnaxɨɨ yca'ögy etz yɨ jɨɨn ni camɨnaxɨɨ ycapïch, \v 49 e ma nidüg'ócɨy ñi'cägooda'ñ jɨɨn xut jɨɨn ye'n tɨm jadu'n nej jäy tzüch caan xɨducy. \v 50 Yɨ caan ooy yɨ' y'óyɨty, pen ymɨɨd xücx'ájtɨn. Co je caan ytɨgoy yxücx'ájtɨn, ca' ji ni ti huɨdibɨ jëb mɨɨd nyajxücxɨɨyɨm. Mɨɨd'ájtcɨx ɨɨch n'ayuc ma mjot mhuinma'ñ, jadu'n ɨɨch n'ayuc nipaady nej caan, e tzɨna' miich ajcxy jotcujc mɨɨd mmɨgügtɨjc nidüg nidüg. \c 10 \s1 Jesús yaj'ixpɨcy mɨɨd co jäy ytöxyɨjc ixmach \p \v 1 Chi Jesús chooñ jɨm Capernaum, nɨcxy jɨm Judea ñaaxjot ma je it lugar Jordán mɨjnɨɨ nïnaxy xɨɨ ypɨdzɨmy'amy. E mayjäy ooy ñayyöymujcɨ ma Jesús anajty yajpaady. E Jesús yaj'ixpɨjcy je mayjäy jadu'n nej anajty yaj'ixpɨcy'adyii. \v 2 Chi nijëjɨty fariseos ajcxy ñɨcxy ma Jesús anajty yajpaady. Hue' ajcxy yhuinma'ñ pɨdaaccɨxy co anajty Jesús tzu'ixaangɨxy. Chi ajcxy y'amɨdooy, pen huaad tüg yëydɨjc ixmach ytöxyɨjc. \v 3 Chi Jesús y'adzooy, ymɨnañ: \p ―¿Nej Moisés ymɨna'ñ ma yɨ' ycötújcɨn ñecy? \p \v 4 Chi je fariseos ajcxy Jesús y'adzooy: \p ―Moisés cötújcɨn yecy co tüg yëydɨjc jëb huaad ixmach ytöxyɨjc, e möhuɨpy ñinecy ñidɨy'ajt co nej ñay'ixmájtzɨgɨxy, e jadu'n anajty tɨ y'oyɨ̈y nej jëb yɨ' ytöxyɨjc ixmach. \p \v 5 Chi Jesús ymɨnañ: \p ―Moisés cojaay jada ycötújcɨn mɨɨd miich ajcxy ycɨxpɨ, co ooy miich ajcxy mdzachcapxycömɨdodaaccɨxy ca' mgapxymɨdohuaangɨxy Dios. \v 6 Per co je naaxhuiñybɨ chondacy, co Dios oga'n yajcojy tüg'ócɨy tijaty huɨdi ji'ajtp, chi Dios yajcojy yëydɨjc etz töxyjäy. \v 7 E je yëydɨjc ixmadzɨpy ytaj yteedy etz pudɨgɨ̈huɨpy yɨ ytöxyɨjc. \v 8 E je yëydɨjc etz ytöxyɨjc tú'cɨy idaangɨxy. Paady je yëydɨjc tügmucy yajpaady mɨɨd ytöxyɨjc. \v 9 Com yɨ huɨdibɨ Dios tɨ huijtzmucy, ca' ni pɨn huaad huijtzhuägy. \p \v 10 Co Jesús mɨɨd ydiscípulos ajcxy yhuimbijt ma anajty tɨ yjättáccɨxy, chi Jesús ydiscípulos ajcxy yajtɨhuimbijtcɨxy je ayuc huɨdibɨ anajty tɨ yaj'ixpɨcy ma je pɨ́jcɨn. \v 11 Chi Jesús ymɨnañ: \p ―Je yëydɨjc huɨdibɨ tɨ ixmach yɨ ytöxyɨjc, e pɨcy mɨɨd huingbɨ, hue' yɨ' anajty ymɨdundɨgooyb yɨ ytöxyɨjc huɨdibɨ mɨɨd jayɨjp ypɨjcy. \v 12 Nañ tɨm jadu'n co tüg töxyjäy ixmach je yëydɨjc huɨdibɨ mɨɨd tɨ ypɨcy jayɨjp, e ypɨjctɨgach mɨɨd huingbɨ yëydɨjc, hue' ymɨdundɨgooyb je yëydɨjc huɨdibɨ mɨɨd tɨ ypɨcy jayɨjp. \s1 Jesús conucxy pi'ctɨjc \p \v 13 Je huin'it tiempo jäy ajcxy mɨɨd miñ pi'ctɨjc ma Jesús, jaydëb cɨ̈nïxajy etz conuucxɨp. Co Jesús ydiscípulos ajcxy jadu'n ijxy co jäy ajcxy nimɨjhuägy Jesús mɨɨd ajcxy ypi'c'ung, chi je' ydiscípulos ajcxy ix'ojy je jäy ajcxy. \v 14 Co Jesús jadu'n ijxy nejhuɨɨy nej yɨ' ydiscípulos ajcxy y'ɨdɨ̈ch, chi ojy ajcxy, ymɨnañ: \p ―Ooy y'óyɨty co je pi'ctɨjc ajcxy xyñimɨjhuägyɨch, ca' miich ajcxy mgapx'aducy. Com yɨ jäy ajcxy huɨdibɨ yajpatp ma Dios y'ané'mɨn, jadu'n ajcxy nipaady nej pi'ctɨjc. \v 15 Janch ɨɨch miich ajcxy nɨmäy co pɨnjaty huɨdibɨ ca' cöbɨga'ñ Dios y'ané'mɨn, jadu'n nej pi'ctɨjc cöbɨ́jccɨxy Dios y'ané'mɨn, hue' yɨ jadu'mbɨ jäy ajcxy ca' ytɨgɨ̈hua'ñ ma yɨ Dios y'it lugar. \p \v 16 Chi Jesús amɨnenmujctay je pi'ctɨjc ajcxy, e chi cɨ̈nïxajɨy etz conuucxcɨxy. \s1 Tüg mutz'anäg comeeñybɨ ymɨydägy mɨɨd Jesús \p \v 17 Co Jesús chooñ jadüg'oc, chi ñimiinɨ poyɨ̈gy tüg yëydɨjc, ycojxtɨnay'ahuɨy ma Jesús yhuinduu, e ymɨnañ: \p ―Miich, oybɨ Huindzɨn, ¿ti huaad ndunɨpyɨch jɨgɨx jëbɨ nbadɨpyɨch jugy'ájtɨn huɨdibɨ ca' ycɨxɨpy ytɨgoyɨpy? \p \v 18 Chi Jesús ymɨnañ: \p ―¿Na'amy co xyñɨmäyɨch co oy huindzɨn ɨɨch? Dios tügpajc óyɨp, ca' jac ni pɨn. \v 19 Miich mnejhuɨɨyb Dios ycötújcɨn huɨdibɨ jadu'n mɨnaam: “Ca' mmɨgapxtɨgoyɨp töxyjäydɨjc; ca' mjäyyaj'ögɨpy; ca' mmeedzɨp; ca' m'ɨɨndaacɨp; ca' pɨn mhuin'ɨɨnɨp; etz myajmɨj'adɨp mdaj mdeedy.” \p \v 20 Chi je jäy Jesús nɨmay: \p ―Huindzɨn, tɨ nguydundäyɨch jadayaab cötújcɨn ajcxy maabɨ ɨɨch nbi'c'atyɨch. \p \v 21 Chi Jesús huindɨcxpejty je yëydɨjc mɨɨd tzójcɨn jɨhuɨɨyɨn, e chi nɨmay: \p ―Per jactɨgoy'ijtnɨ jadügnax. Nɨcx toog tüg'ócɨy huɨdijaty miich mmɨɨd, etz mo' yɨ ayoobtɨjc. Co jadu'n mdunɨpy, chi mbaadɨpy oy'ájtɨn jiiby tzajpjoty. Co jadu'n mdooctähuɨpy tijaty miich mɨɨd, chi minɨp jadüg'oc ma nyajpaadyɨch, e xypanɨ́cxɨbɨch, e mnaybɨdägɨɨb cɨxyjot huinjot oy nej mdɨmyjadɨpy mɨɨd ɨɨch ycɨxpɨ. \p \v 22 Co jadu'n je yëydɨjc mɨdoy nej anajty Jesús tɨ ñɨmäyii, chi yhuɨ'my taj may e co ñɨcxnɨ, chi ooy ytajy ymay, com hue' je' anajty ooy ycomeeñɨty. \p \v 23 Co Jesús jadu'n ixy co je comeeñybɨ taj may yhuimbijtnɨ, chi huindɨcxpejty je' ydiscípulos ajcxy huɨdibɨ tɨnaayb jühuɨdity ma yɨ', e ymɨnañ: \p ―Ooy chachtzípɨty co tüg comeeñybɨ ytɨgɨ̈huɨpy ma Dios y'it lugar. \p \v 24 Jesús ydiscípulos ajcxy ooy tzachhuinmay'ahuɨdity mɨɨd jada ayuc nej Jesús anajty tɨ ymɨna'ñ. Paady Jesús yjacmɨnañ jadüg'oc: \p ―Miich ajcxy mɨgügtɨjc huɨdibɨ ooy ndzocyɨch, ooy chachtzípɨty co ytɨgɨ̈huɨp ma Dios y'ane'mdac tüg comeeñyjäy huɨdibɨ tzachnijot'ajt ycomeeñ'adɨɨ. \v 25 Nïgɨ chípɨty co tüg comeeñ jäy ytɨgɨ̈huɨp ma Dios y'ane'my, ca'ydɨ co tüg camello ñaxɨpy ma tüg xu'ñ'ɨjx yxútɨty. \p \v 26 Co jadu'n ajcxy mɨdoy nej Jesús ymɨnañ, chi ooy ajcxy yhuinmay'ahuɨdijty, e nayñɨmáayɨgɨxy miñ xyɨpy: \p ―Pen janch tɨy'ajt jadu'n, ¿pɨnjäy jada' huaad jëb y'alma ñïdzögɨpy? \p \v 27 Je huɨdibɨ jäy ajcxy ca' ni mɨnaxɨɨ huaad ca' yaj'oyɨ̈y, Dios yɨ' yaj'oyɨ̈huɨp, com mɨɨd Dios ca' yɨ' ni ti chípɨty. \p \v 28 Chi Pedro ymɨnañ: \p ―Huindzɨn, occuendtun, ɨɨch ajcxy tɨ n'ixmajtztäyɨch tüg'ócɨy tijaty anajty nmɨɨdɨch, e ɨɨch ajcxy nbanɨcxpɨch miich. \p \v 29-30 Chi Jesús y'adzooy, minañ: \p ―Janch tɨy'ajt nej ɨɨch miich ajcxy nɨmäy co huenpɨ́nɨty huɨdibɨ mɨɨd ɨɨch ycɨxpɨ tɨ ixmach ytɨjc, tɨ ixmach y'uch ymɨgüg ajcxy etz ytaj yteedy, etz ytöxyɨjc, etz y'ung ajcxy, etz nañ jadu'n tɨ ixmach ycam ɨɨch ycɨxpɨ, etz ɨɨch n'ayucɨch etz mɨɨd Dios ytɨy'ajt ycɨxpɨ, yɨ' ypadamy nïgɨ oy'ájtɨn ya naaxhuiñ, ixtɨ ypadamy mɨgo'px jadu'ñyɨ ytɨjc ajcxy, y'uch ajcxy, ytaj ajcxy, y'ung ajcxy, etz ypadamy nïgɨ ymɨj cam, mɨɨd tzaachypɨ mɨɨd ayo'n mɨɨd ɨɨch n'ayuc ycɨxpɨ. Etz nañ jadu'n ma je xɨɨ tiempo huɨdibɨ mimb cɨdacpɨ ypadamy jugy'ájtɨn huɨdibɨ ca' ycɨxɨpy ytɨgoyɨpy. \v 31 Ji yajpaady ya naaxhuiñ nijëjɨty jäy huɨdibɨ cömay ijtp, e co yjäty ajcxy tzajpjoty, chi ca' ajcxy cömay ida'ñ. Nañ jadu'n ji yajpaady ya naaxhuiñ nijëjɨty huɨdibɨ ca' cömay y'ity, e co ajcxy yjädɨpy tzajpjoty, chi jiiby ajcxy cömay y'idɨpy. \s1 Jadüg'oc Jesús capxpɨdzɨ́mnɨp co y'öga'ñ \p \v 32 Jesús mɨɨd ydiscípulos tüyöyp anajty ajcxy, hue' anajty ypättɨgɨɨygɨxy jɨm Jerusalén. Jesús jayɨjp anajty ñɨcxy, e je' ydiscípulos ajcxy etz nañ jadu'n mayjäy panɨcxy anajty ajcxy Jesús. Je Jesús ydiscípulos ajcxy ooy chachhuinmay'ahuɨdíjtcɨxy, e jacjadyii jäy huɨdibɨ anajty ypanɨcxy Jesús ooy ajcxy chɨgɨɨygɨxy. Chi Jesús huodzooñ abɨcy je majmetzpɨ ajcxy, e yajmɨɨdmɨydactay je' ajcxy jadu'n nej ytuna'ñyii yjada'ñyii jɨm Jerusalén co anajty ajcxy jɨm yja'tcɨxy. \v 33 Jesús je nimajmetzpɨ nɨmay: \p ―Miich ajcxy m'ijxpy mnejhuɨɨyb co nnɨ́cxɨm cham jɨm Jerusalén. E jɨm Jerusalén, ɨɨch je jäy huɨdibɨ tzoon tzajpjoty, nyajcɨ̈yega'ñɨch mach ma yɨ Teedy mɨjtungmɨɨdpɨ, etz ma yɨ escribas ajcxy. E chi ajcxy ane'mɨn pɨdäga'ñ co huen xyaj'öcɨxɨch. Nañ jadu'n xycɨ̈yegaangɨxɨch mach ma yɨ' ajcxy huɨdibɨ ca' yjudiojäyɨty. \v 34 Yɨ' ajcxy xyñixïgɨpy xyajxïgɨbyɨch, xyhuobɨpyɨch ajcxy mɨɨd coochac, xyhuindzuj xyjɨjptzújɨbɨch ajcxy, e xyaj'ögɨbɨch ajcxy. Codugɨɨg xɨɨ maabɨ anajty xyaj'öccɨxyɨch, chi njugypɨgɨpyɨch jadüg'oc. \s1 Jacobo etz Juan pɨjctzóogɨxy tüg may'ajt \p \v 35 Huin'it Jacobo etz Juan, yɨ Zebedeo ajcxy ymang, nimɨjhuägy Jesús, nɨmay: \p ―Huindzɨn, ndzojcpyɨch ajcxy co mdunɨpy may'ajt jadu'n nej yam nɨmaaygɨxy. \p \v 36 E Jesús ymɨnañ: \p ―¿Ti mdzojcpy co ndunipɨch mɨɨd miich ajcxy ycɨxpɨ? \p \v 37 Chi ajcxy ymɨnañ: \p ―Tun may'ajt co anajty mbaady yɨ m'ané'mɨn etz m'oy'ájtɨn, xymöhuɨbɨch yɨ mɨj tung ma m'ané'mɨn jaydëb n'ɨñähuɨbɨch ma miich mmɨjc. Nidügtɨ ɨɨch ajcxy n'ɨñähuɨpy a'oy'amy ma miich etz jadüg anajty'amy. \p \v 38 Chi Jesús nɨmay Jacobo etz Juan: \p ―Ca' miich ajcxy mnejhuɨ̈y ti tɨ mbɨjctzoogɨxy. ¿Nej myajnaxamyb miich ajcxy je tzaachypɨ ayo'n huɨdibɨ nyajnaxaamybɨch, jadu'n nej jɨhuɨ̈y m'üga'ñ ajcxy ɨɨch n'ügy e mbaada'ñ ajcxy ɨɨch nnɨɨbéjtɨn? \p \v 39 Jacobo etz Juan y'adzooy: \p ―Ɨɨch ajcxy nmɨmadägɨbɨch mɨnaxɨpyɨch nyajnaxɨpyɨch ajcxy yɨ tzaachypɨ huɨdibɨ mmɨnaxamyb myajnaxamyb. \p Chi Jesús ymɨnañ: \p ―Janch tɨy'ajt jadu'n nej miich ajcxy mɨna'ñ co mmɨnaxaangɨxy myajnaxaangɨxy yɨ tzaachypɨ jadu'n nej ɨɨch nmɨnaxaamyɨch nyajnaxaamyɨch yɨ tzaachypɨ, tɨm jadu'n nej jɨhuɨ̈y m'ügaangɨxy ɨɨch n'ügy, e mbadaangɨxy ɨɨch nnɨɨbéjtɨn. \v 40 Per ca' ɨɨch cötújcɨn nmɨ́ɨdɨdyɨch co ɨɨch miich ajcxy nbɨdägɨpy tungmɨɨd, co myajpaadɨp tüg ma ɨɨch nmɨjc a'oy'amy, e jadüg anajty'amy. Hue' janchtɨy Dios Teedy ymɨɨd ni'ixɨ' pɨnjaty tɨ huin'ixy jaydëb yajnɨ́cxɨp je mɨjtung ma ɨɨch n'ané'mɨn. \p \v 41 Co je jacjadyii Jesús ydiscípulos ajcxy nejhuɨɨy jadu'n nej Jacobo etz Juan may'ajt pɨjctzoy ma Jesús, chi ajcxy ooy mɨjotmäty Jacobo etz Juan. \v 42 Per Jesús huomiñ yɨ jacjadyii ydiscípulos ajcxy, e ymɨnañ: \p ―Jadu'n nej miich ajcxy mnejhuɨɨygɨxy, yɨ jäy ajcxy huɨdibɨ mɨjtungmɨɨd ma je maybɨ naax cajp, mɨc ajcxy ane'my je naax cajp. Nañ jadu'n yɨ' ajcxy huɨdibɨ mɨc'ajt mɨɨd ma je maybɨ naax cajp, mɨc ajcxy ane'my je jäy ajcxy. \v 43 Per miich ajcxy ca' mjadú'nɨty nej mɨjtungmɨɨdpɨ ma je maybɨ naax cajp. Pɨnjaty ma miich ajcxy mɨjtung yajnɨcxaamb, copɨcy ñaybɨdägɨɨyb nej tüg tumbɨ. \v 44 Pɨnjaty miich ajcxy huɨdibɨ nigohuajc'ajtp, copɨcy ñaybɨdägɨɨyb nej tüg tumbɨ. \v 45 Com ɨɨch nañ jadu'n, je jäy huɨdibɨ tzoon tzajpjoty, tɨ nmiiñɨch ya naaxhuiñ jaydëb nbubedɨpyɨch yɨ mayjäy ajcxy, e ca' nan yɨ mayjäy ɨɨch xypubedɨpy. Tɨ nmiiñɨch jaydëb nyegɨpyɨch njugy'ájtɨn ma yɨ o'cɨn. E co jadu'n nyegɨpyɨch njugy'ájtɨn ma yɨ o'cɨn, chi ngohua'na'ñɨch yɨ jäy ajcxy y'alma. \s1 Jesús yajtzögy Bartimeo huɨdi anajty huíntzɨp \p \v 46 Chi oy jäty Jesús mɨɨd ydiscípulos ajcxy jɨm Jericó. E co Jesús tzooñ Jericó ytübɨjcy jadüg'oc, chi yɨ' ydiscípulos ajcxy etz janch mayjäy ñɨ́cxcɨxy anajty mɨɨd Jesús. Co ajcxy ycajp pɨdzɨmy, chi tüba'ay anajty yajpaady tüg huintzpɨ huɨdibɨ limosna anajty ypɨjctzooyb jabom jabom. Hue' anajty yxɨɨ Bartimeo, e Timeo anajty xɨɨjɨty yɨ' yteedy. \v 47 Co Bartimeo nejhuɨɨy co Jesús je Nazaretpɨ najxp anajty ma je tü'aa, chi mɨc yaaxqueegy ymɨnañ: \p ―Jesús, David y'ap y'oc, tun may'ajt ɨɨch pa'ayoog. \p \v 48 Chi je mayjäy ajcxy ojy je huintzpɨ, nɨmay ajcxy co huen amoñ. Per je huintzpɨ nïgɨ ymɨnan'ɨdɨ̈ch: \p ―Miich, David y'ap y'oc, tun may'ajt ɨɨch pa'ayoog. \p \v 49 Chi Jesús ytɨnayxɨjpy, e ymɨnañ: \p ―Huomiingɨx yɨ huintzpɨ. \p Chi je jäy ajcxy oy yajtzoongɨxy je huintzpɨ, nɨmaaygɨxy: \p ―Jotcugɨ', e pɨdɨ̈g, com Jesús xyaaxtzoob. \p \v 50 Chi mɨc'amy je huintzpɨ, najtz'oxɨɨy je ñïbe'ñ, chi ypɨdɨ̈gy, e ninɨcxy Jesús. \v 51 Chi Jesús je huintzpɨ y'amɨdooy: \p ―¿Ti mdzojcpy ndunɨpyɨch mɨɨd miich ycɨxpɨ? \p Chi je huintzpɨ ymɨnañ: \p ―Huindzɨn, ndzójcpyɨch co xyajhuindɨcxɨ̈gɨbɨch. \p \v 52 Chi Jesús je huintzpɨ nɨmay: \p ―Jëb mnɨcxy ma mdɨjc. Com tɨ xymɨbɨcyɨch, paady tɨ mhuindɨcxɨ̈gy. \p Tɨm huin'ít je huintzpɨ yhuin'oyɨɨy, e yhuindɨcxɨ̈gy, e panɨcxy Jesús co ytübɨjcy jadüg'oc. \c 11 \s1 Jesús ytɨgɨ̈y jɨm Jerusalén \p \v 1 Co Jesús etz je mayjäy oyjá'tcɨxy huingon ma je Jerusalén cajp ma yajpaady mejtz mutz cajp huɨdi xɨɨjɨpy Betfagé etz Betania, huingon ma je cop huɨdibɨ xɨɨjɨp Olivos, chi Jesús quejxy metz ydiscípulos huen nɨcxy jayɨjp. \v 2 Jesús nɨmay je metzpɨ ydiscípulos: \p ―Nɨcx miich ajcxy ma yɨjɨmbɨ cajp huingonbɨ. Co jɨm mjädɨpy, chi mɨc'amy mbaadɨp tüg burro ycoxóchɨty huɨdibɨ ca' pɨn yaj'ɨñayñɨ chambaad. Coguejtuutcɨx je burro e yajmiingɨx ya ma ɨɨch. \v 3 Pen jɨm pɨnjaty xy'amɨdoogɨxy: “¿Na'amy co mmɨdzonaangɨxy yɨ burro?” Chi miich ajcxy mnɨmähuɨpy: “Je Huindzɨn (Jesús) yajtunamyb tzojc, e yajhuimbidamy mɨc'amy.” \p \v 4 Chi je metzpɨ ydiscípulos ñɨcxy ma je cajp huingonbɨ, e oypaatcɨxy tüg burro ycoxóchɨty huingon ma tüg tɨjc'aguu. Chi ajcxy coguejtuuty je burro. \p \v 5 Ycoguejtuutyp anajty ajcxy je burro co nijëjɨty jäy jɨm huingon ymɨnañ: \p ―¿Ti mdungɨxyp? ¿Na'amy co mgoguejtuutcɨxy yɨ burro? \p \v 6 Chi je metzpɨ Jesús ydiscípulos je jäy ajcxy yajmɨɨdmɨydacy Jesús y'ayuc nej anajty tɨ ñɨmäyii. Je jäy ajcxy ymɨnaangɨxy co jëb yajnɨ́cxcɨxy je burro. \v 7 Mɨc'amy ajcxy mɨja'ty je burro ma Jesús yajpaady. Je Jesús ydiscípulos ajcxy jɨɨbe'ñ je burro ajcxy mɨɨd yjocxhuit, chi Jesús yaj'ɨñay je burro. \v 8 Mayjäy ajcxy ooy yëby yhuit tügujc ma Jesús anajty ñaxa'ñ, e jacjadyii jäy pujxy ajcxy quipy'aacx, e pɨdaaccɨxy tügujc. \p \v 9 Je mayjäy huɨdibɨ anajty ajcxy nɨcxp jayɨjp etz axam ma Jesús, chi ajcxy ytɨgɨɨy capxp mɨc, ymɨnaangɨxy: \p ―¡Hosana! ¡Gloria a Dios, ooy ycömáyɨty Dios! Huen capxpaady y'idɨpy jada yëydɨjc huɨdibɨ mimb mɨɨd yɨ nHuindzɨn Dios yxɨɨ etz ymɨc'ajt. \v 10 Huen capxpaady y'idɨpy je ané'mɨn huɨdibɨ jada Jesús yajtzondacp cham. Jada je' je ané'mɨn huɨdibɨ nmɨj'ap nmɨjteedy David anajty ymɨɨd. Hosana, huen je tzajpjoty tzɨnaayb ajcxy ɨɨbaatcɨxy capxpaatcɨxy jada mɨj'ane'mbɨ. \p \v 11 E jadu'ñyɨ Jesús ycajptɨgɨɨy jɨm Jerusalén, e ytɨgɨɨy tɨgoty ma Dios ytɨjc. Co huindɨcxtay tüg'ócɨy tijaty jiiby tzajtɨgoty, chi chooñ jiiby, e ñɨcxy jɨm ma je cajp huɨdibɨ yxɨɨ Betania. Chi Jesús je majmetz ydiscípulos ajcxy mɨɨdnɨcxy. \s1 Jesús capxpocy je higuerɨ ca'pɨ anajty ytɨɨm \p \v 12 Je com jabom co ajcxy chooñ jɨm Betania, chi Jesús yuböccootɨ. \v 13 Chi Jesús ijxpaty jɨguëgy tüg higuerɨ ooy anajty yco'aayɨty. Chi Jesús ñɨcxy ma je higuerɨ yajpaady, ixa'ñ pen ymɨɨd ytɨɨm. Co Jesús ymech ma je higuerɨ, chi ijxy co je higuerɨ ca' anajty ytɨɨm mɨɨdɨty, jëyɨ mɨɨdɨty anajty y'aay, com ca' anajty ni tiempɨty mɨna higo ytɨɨm'aty. \v 14 Chi Jesús mɨgapxy je higuerɨ nɨmay: \p ―Jadu'n nej tiempo yjacnɨcxnɨ, ni pɨn cajacpaadɨpy higo tɨɨm ma miich. \p Chi Jesús ydiscípulos ajcxy mɨdoy nej Jesús nɨmay je higuerɨ. \s1 Jesús quejxpɨdzɨmday ajuybɨ adoocpɨ ma Dios ytɨjc \p \v 15 Co ajcxy oy yjädy jɨm Jerusalén, co Jesús ytɨgɨy jadüg'oc jiiby ma Dios ytɨjc, chi Jesús yajpɨdzɨmday je ajuuybɨ adoocpɨ ajcxy jiiby tzajptɨgoty. Chi Jesús tijhuimbijtay je mesa ajcxy me je meeñ yajhuäcxpɨ ytuñ ajcxy. Nañ jadu'n tijhuimbijty je jäy ajcxy ɨñaybejt huɨdibɨ muuxy toocp. \v 16 Jesús ca' anajty tzocy co pɨnjaty mɨdɨgɨ̈huɨpy juydoogy ma Dios ytɨjc. \v 17 Jesús yaj'ixpɨjcpy anajty je mayjäy, e ymɨnañ: \p ―Ma Dios y'ayuc necy Dios jadu'n ymɨnañ: “Ɨɨch ndɨjc hue' je' tzajpcapxcapxtac ma tüg'ócɨy jäy ajcxy chooñ ma nidüg'ócɨy naax cajp ymiingɨxy Dios ojadajtp”, per miich ajcxy hue' yɨ' mhua'ñ meetzpɨtɨjc. \p \v 18 Co ajcxy je teedy mɨjtungmɨɨdpɨ etz je escribas nejhuɨɨy nej anajty Jesús tɨ y'ɨdɨ̈ch jiiby ma Dios ytɨjc, chi ajcxy ooy ijxtaaygɨxy nej ajcxy jëb yaj'ögɨpy Jesús. Per ca' ajcxy yhuinma'ñybaady mɨc'amy nej yaj'ögɨpy, tzɨgɨɨyb ajcxy mɨɨd je mayjäy com je mayjäy ooy tzachjɨhuɨy huinmay jadu'n nej Jesús yaj'ixpɨ́jcɨgɨxy. \v 19 Co oycoodzɨɨyñɨ, chi Jesús ycajppɨdzɨmy. \s1 Je higuerɨ ytɨɨtznɨ \p \v 20 Je com jabom Jesús mɨɨd ydiscípulos ajcxy najxp anajty tɨm jopyñɨ ma je higuerɨ anajty ytɨnäy. E je higuerɨ tɨ anajty ytɨɨtztay mabaad ytictz. \v 21 Huin'it Pedro jäymejtzcooty nej Jesús nɨmay je higuerɨ, chi Pedro Jesús nɨmay: \p ―Huindzɨn, ix jada higuerɨ huɨdibɨ ɨxɨy mgapxpojc, tɨ yɨ' ytɨ̈ch. \p \v 22 Chi Jesús Pedro nɨmay: \p ―Mɨbɨc yɨ Dios. \v 23 Janch ɨɨch miich ajcxy nɨmäy, co ixyipy pɨn mɨgapxy jada huingonbɨ cop, e nɨmäy ixyipy: “Miich cop pɨdɨ̈g, e nɨcx cɨdäg mejyjoty”, pen ca' ti mɨjotmetzcɨɨy, e mɨbɨcy co jadaanɨp nej yɨ' tɨ ane'my je cop, chi jadu'n ytunɨɨyb yjadɨɨyb. \v 24 Paady ɨɨch miich ajcxy nɨmäy co tüg'ócɨy tijaty miich ajcxy mbɨjctzooyb ma Dios, chi Dios xymöhuɨpy ajcxy huɨdibɨ tɨ mbɨjctzoogɨxy. Pen janch miich ajcxy mɨbɨcy co Dios tɨ xymooygɨxy ajcxy je huɨdibɨ tɨ mbɨjctzooyb. \v 25 Co miich ajcxy mgapxtaaccɨxy, pen ca' oy m'ity ajcxy mɨɨd tüg jäy, huinmécxcɨx yɨ mmɨdzip tɨm jayɨjp, jɨgɨx jëbɨ Dios Teedy huɨdib jiiby tzajpjoty xyhuinmeecxɨp miich ajcxy ma tɨ mdundɨgooygɨxy. \v 26 Pen ca' miich ajcxy mhuinmecxy yɨ mmɨdzip huɨdibɨ tɨ xymɨdundɨgooygɨxy, ca' miich ajcxy xyhuinmecxa'ñ Dios Teedy huɨdibɨ yajpatp tzajpjoty. \s1 Jesús je' ycötújcɨn \p \v 27-28 Je huin'it tiempo Jesús mɨɨd je' ydiscípulos ajcxy yhuimbijty jɨm Jerusalén. E co Jesús anajty yhuɨdity tzajtɨgoty, chi nijëjɨty huindzɨndɨjc huɨdibɨ nigohuajc'ajtp anajty je teedytɨjc etz escribas ajcxy huɨdibɨ nïjayduutpɨ Dios ñecy, nimiiñ ajcxy Jesús, e ymɨnañ ajcxy: \p ―¿Pɨn cötújcɨn tɨ xymöy huɨdibɨ tɨ mduñ ya tzajtɨgoty? ¿Ma cötújcɨn tɨ mbaady co jëb m'ane'my ya tzajtɨgoty? \p \v 29-30 Chi Jesús ymɨnañ: \p ―Ɨɨch miich ajcxy nañ jadu'n nyaj'amɨdohuamyb tüg ayuc. E pen mni'adzooyb ajcxy, huin'it ajcxy nyajnɨmähuɨpy ma ɨɨch tɨ nbaady yɨ mɨc'ajt etz yɨ cötújcɨn, co jadu'n nduñɨch jiiby tɨgoty ma Dios ytɨjc. ¿Pɨn yajnïbɨjc Juan, je Bautista, co huen jäy yajnɨɨbety? ¿Dios, o naaxhuiñyjäy? Adzoogɨch ajcxy. \p \v 31 Chi ajcxy ytɨgɨɨy huinmay'ahuɨdijtpɨ, ñayñɨmáayɨgɨxy miñ xyɨpy: \p ―Pen mɨnaanɨm co Dios tzajpjotypɨ tɨ yajnïbɨcy Juan, chi Jesús xyñɨmáayɨmɨpy: “¿Nej co ca' miich ajcxy mɨbɨjcy Juan y'ayuc?” \v 32 Nañ ni ca' jëbɨ ɨɨch ajt nmɨnaanɨm co jäy ajcxy tɨ quejxy Juan. \p Com chɨgɨɨyb anajty jäy com ñejhuɨɨyb anajty ajcxy co Juan je Bautista Dios anajty ytɨy'ajt ymɨɨd. \v 33 Chi ajcxy Jesús nɨmay: \p ―Ca' ɨɨch ajcxy nejhuɨy pɨn tɨ yajnïbɨcy Juan. \p Chi Jesús ymɨnañ: \p ―Ɨɨch nañ jadu'n ca' nnigapxa'ñɨch pɨn tɨ xycötujcmöyɨch co jëb nduñɨch huɨdibɨ ndumybɨch. \c 12 \s1 Je naymɨdúnɨptɨjc jɨbɨcjäybɨ ajcxy y'ijxpejt \p \v 1 Je huin'it xɨɨ Jesús jacmɨgapxy je mayjäy mɨɨd jɨhuimbit ayuc, ymɨnañ: \p ―Ji yajpaady tüg yëydɨjc huɨdibɨ camuuxy tɨ cojy ma ycam, e tɨ co'aguemy je camuuxy cam, e yaj'oyɨɨy tügɨ tang ma huinmɨcxa'ñ je camuuxy. Nañ jadu'n je yëydɨjc tüg poch yajpɨdɨ̈gy ma ycamuuxy yaj'ixɨ̈hua'ñ co cuent'aty. Co anajty tɨ ni'ixɨ̈däy tɨ a'ɨxɨ̈däy, chi ycamuuxy cam yejcy ajuyducy ma nijëjɨty tumbɨdɨjc. Chi chooñ viaje tumbɨ jɨguëgy it. \v 2 Je huin'it tiempo co yhuaad'ajtnɨ je cosechɨ, chi je cogam quejxy tüg ytumbɨ jɨm ma je' ycam yajpaady, co hueen je tumbɨdɨjc yéjccɨxy je cosechɨ, jadu'n nej anajty tɨ ycapxytuñ mɨɨd je' ajcxy. \v 3 Chi je cam tumbɨdɨjc ajcxy majch je cogam yquexyöyp, chi huinhuojpy jɨjphuojpy ajcxy. Chi ajcxy quejxhuimbijty jadu'ñyɨ, ni ti ajcxy camoy. \v 4 Chi je cogam quejxy jadüg ytumbɨ ma je ycam yajpaady. Chi tumbɨdɨjc ajcxy tzaagäch je mɨmetzpɨ quexyöyp etz yajtzachɨy ajcxy ma ycohuajc, chi ajcxy ooy ojy oyñinej. \v 5 Chi je cogam jacquejxy jadüg ytumbɨ e ajcxy tumbɨdɨjc yaj'o'cy je mɨdugɨɨgpɨ quexyöpy. Chi je cogam jac tɨm quejxy jadyii ytumbɨ. Chi je tumbɨdɨjc ajcxy je cogam ytumbɨ huinhuojpɨ jɨjphuojpɨ nijëjɨty, e nijëjɨty ajcxy yaj'o'cy. \p \v 6 Je cogam ymɨɨd anajty tügpajc ymang huɨdibɨ anajty ooy tzocy jɨhuɨy. Je' oy quejxcogɨxɨ̈y ma je ycam yajpaady. Je cogam huinmay jadu'n co je tumbɨdɨjc ajcxy yajmɨj'adɨɨyb je' ymang. \v 7 Chi je tumbɨdɨjc ajcxy ñayñɨmaayɨ miñ xyɨpy: “Jada yëydɨjc je cogam jada ymang huɨdibɨ jë'adaanɨp je yteedy ypɨdägy. Tzoc yaj'ó'cɨm, e jadu'n je cam një'ájtɨm.” \v 8 E jadu'n ajcxy majch je cogam ymang yaj'ögy ajcxy. Chi ajcxy yajpɨdzɨmy camjoty, e jɨbijptacy agajjɨxcɨ'py. \p \v 9 Co Jesús jadu'n mɨydactay je jɨhuimbit ayuc, chi ymɨnañ: \p ―¿Ti ytunamyb je cogam mɨɨd je tumbɨdɨjc ajcxy? Hue' min cɨ'm ma je' ycam, e yaj'öctähuɨpy je tumbɨdɨjc ajcxy huɨdibɨ tundɨgoy. E yegɨpy pɨjctzoy je' ycam mɨɨd huingbɨ jäy ajcxy. \p \v 10 ¿Nej ca'nɨ miich ajcxy mgapxy yɨ Dios ñecy ma jadu'n ymɨnañ? \q1 Je yëydɨjc huɨdibɨ je jäy ajcxy ca' anajty tzocy, Dios tɨ pɨdägy mɨj'ane'mbɨ. Tɨm jadu'n nipaady nej tzaa oyjatypɨ huɨdibɨ je pojtzpɨdɨjc ca' ajcxy yajtuna'ñ, e je' oy tɨ yhuɨ'mnɨ ma anajty yjaccopɨ́cyɨty. \q1 \v 11 Jada tung je Huindzɨn Dios tɨ tuñ, e ooy oy n'íjxɨm njäygɨdaacɨm. \p \v 12 E huin'it je judíojäy ajcxy ytungmɨɨdpɨ ooy jamadzaañ anajty Jesús, com ñejhuɨɨyb anajty ajcxy co Jesús ñigapxyii yɨ' ajcxy. Com tzɨgɨɨyb anajty ajcxy mɨɨd je mayjäy, chi ajcxy tɨm huinyöyducy, chi ñɨ́cxcɨxnɨ. \s1 Yajnidɨɨygɨxy pen jëbɨ cogüéjtɨn yajyecy o pen ca' \p \v 13 Jac'axam je judíojäy ajcxy ytungmɨɨdpɨ quejxy ajcxy ma Jesús yajpaady mejtzpɨcy ixpɨcytɨjc. Tügpɨcy anajty ñaygomájtzɨgɨxy mɨɨd yɨ fariseos ajcxy, etz jadügpɨcy ma je rey Herodes. Hue' anajty ajcxy huinma'ñ ixtaayb nej ajcxy ocxɨ̈huɨpy Jesús. \v 14 Jada mejtzpɨcypɨ ixpɨcytɨjc ñɨcxy ajcxy ma Jesús, e ymɨnañ ajcxy: \p ―Huindzɨn, ɨɨch ajcxy nejhuɨɨyb co myaj'ixpɨjcy je tɨy'ajt, ca' jäy mdzɨgɨ̈y, com ca' huin'ijxpety myaj'ixpɨcy. Tú'cɨy miich mduñ mɨɨd mɨc jäy, mɨɨd comeeñyjäy, etz mɨɨd ayoob jäy. Tudägy jäy ajcxy myaj'ixpɨcy jadu'n nej huaad ajcxy cuychɨnaaygɨxy Dios ytɨy'ajt. Nejhuɨ̈huaamybɨch ajcxy nej miich yaj'ixpɨjcpy je mayjäy. ¿Nej tundɨgooyɨm mɨɨd yɨ Dios ycötújcɨn co nmɨgüéjtɨm César, je romano jäy mɨj'ane'mbɨ, o ca'jɨ? ¿Nej jëb nmɨgüéjtɨm, o ca'jɨ? \p \v 15 Per Jesús ñejhuɨɨyb anajty ajcxy yjɨbɨc-huinma'ñ, e chi ajcxy nɨmay: \p ―¿Na'amy co miich ajcxy xyjot'ixy xyhuinma'ñ'íxyɨch? Yajmiingɨx tüg meeñ jɨgɨx n'oc'ixɨpyɨch. \p \v 16 Chi ajcxy mɨmiiñ tüg meeñ e co Jesús ijxy je meeñ, chi ymɨnañ: \p ―¿Pɨn y'ahuanax etz pɨn yxɨɨ ijtp ma jada meeñ? \p Chi ajcxy y'adzooy: \p ―Hue' yɨ' César. \p \v 17 Chi Jesús ymɨnañ: \p ―Mo' je César huɨdibɨ yɨ' yjë'ajtpy, e mo' Dios huɨdibɨ Dios yjë'ajtpy. \p Chi ajcxy ooy jɨhuɨy huinmay jadu'n nej anajty Jesús tɨ y'adzooy. \s1 Yajnidɨɨygɨxy pen je tɨɨbɨ öccɨxy jugypɨgɨpy jadüg'oc \p \v 18 Je huin'it tiempo nijëjɨty saduceos ajcxy ymiiñ ma Jesús. Yɨ saduceos ajcxy ymɨnaangɨxy co ca' pɨn yjugypɨga'ñ tɨɨbɨ y'o'ccɨxy. \v 19 Chi je saduceos ajcxy Jesús nɨmay: \p ―Huindzɨn, Moisés jayhuɨ'my je cötújcɨn co tüg yëydɨjc y'ögy, e co'ögy yhuɨ'my je ytöxyɨjc e ca'nɨ ytöxyɨjc ung'ixy. Pues copɨcy je co'ögy ytöxyjäy ypɨgɨpy mɨɨd ña'y y'uch yëydɨjcpɨ jɨgɨx jëbɨ je töxyjäy y'ung'ixɨpy huɨdibɨ huɨ'mɨ̈huɨp jadu'n nej codɨjc cobɨdägy ma je yteedy y'ajch ypɨdägy. \v 20 Pues jɨm ma tüg cajp anajty chɨnäy huɨxtujc yëydɨjc tüg que'x. Je ungoob ypɨjcy, e chi ix'o'cy ytöxyɨjc, e ca' ni tüg y'ung yajhuɨ'my. \v 21 Je mɨmetzpɨ yëydɨjc ypɨjcy mɨɨd je co'ögytöxyjäy, e nañ jadu'n ix'o'cy ytöxyɨjc e ca' ni tüg ung yajhuɨ'my. E nañ jadu'n je mɨdugɨɨgpɨ mɨɨd ypɨjcy je töxyjäy, e nañ jadu'n ix'o'cy je ytöxyɨjc, e ca' ni tüg y'ung yajhuɨ'my. \v 22 E jadu'n oytuñyii yjadyii mɨɨd je töxyjäy co tɨ anajty mɨɨddzɨnay'abɨdzɨmdäy je nihuɨxtujcpɨ yëydɨjc tüg que'xpɨ. E je nihuɨxtujcpɨ ix'o'cy ajcxy je töxyjäy, e ca' ni tüg y'ung ajcxy yajhuɨ'my. E chi je töxyjäy oy y'öcnɨ. \v 23 E co anajty xɨɨ tiempo paaty, co anajty Dios yajjugypɨcy yɨ tɨɨbɨ ajcxy y'ögy, ¿huɨdibɨ jada' ajcxy nidüctɨ je yëydɨjc töxyɨjc'adaanɨp je töxyjäy? Com tɨ ajcxy jadu'n nihuɨxtujcpɨ mɨɨd tzɨnay'abɨdzɨmgɨxy. \p \v 24 Chi Jesús je saduceos ajcxy nɨmay: \p ―Miich ajcxy ca' mhuinjɨhuɨ̈y je tɨy'ajt, com ca' mhuinjɨhuɨɨygɨxy Dios y'ayuc ytɨy'ajt, e com ni ca' mnejhuɨɨygɨxy je mɨc'ajt huɨdibɨ Dios ymɨɨd. \v 25 Pues co anajty yjugypɨ́jccɨxy je jäy tɨɨbɨ y'ó'ccɨxy, chi ca' ajcxy ypɨga'ñ, e nañ jadu'n ni ca' ajcxy ñaymöhuɨɨyb y'ung huen pɨ́jccɨxy. Hue' ajcxy yjugy'adaangɨxy chɨnähuaangɨxy jiiby tzajpjoty, tɨm jadu'n nej je ángel ajcxy chɨnaaygɨxy yjugy'ájtcɨxy. \v 26 Per je tɨy'ajt co jäy ajcxy tɨɨbɨ y'o'ccɨxy yjugypɨgaangɨxy, ¿nej ca'nɨ mgapxynɨ Moisés ytɨy'ajt ma anajty Dios ymɨgapxyii co je aay ujtz anajty chachtoy? Chi ymɨnañ: “Ɨɨch je' je Dios huɨdib Abraham, Isaac etz Jacob yDios'ajtpy.” \v 27 Com yɨ Dios ca' yɨ' yDios'aty ma yɨ öcpɨ ajcxy huɨdibɨ y'alma tɨ ycɨxy tɨ ytɨgoy. Yɨ Dios Dios'ajtp yɨ' ma yɨ juugypɨ ajcxy. Paady miich ajcxy ooy mɨj mdundɨgooygɨxy co ca' mhuinjɨhuɨɨygɨxy Dios ytɨy'ajt. \s1 Je ané'mɨn huɨdibɨ ooy nïgɨ ycopɨ́cyɨty \p \v 28 Nañ jadu'n je huin'it tiempo nimiiñ Jesús tüg escriba. E yɨ' anajty y'amɨdo'ijtpy co Jesús adzooy je jäy huɨdibɨ ca' mɨbɨcy co yɨ öcpɨ yjugypɨgɨpy ajcxy jadüg'oc. Jada escriba ñejhuɨɨyb co Jesús ooy oy tɨ y'adzooy je saduceos ajcxy, paady yɨ' Jesús amɨdooyɨ: \p ―¿Huɨdibɨ je' Dios y'ané'mɨn jacmɨjpɨ? \p \v 29 Chi Jesús y'adzooy: \p ―Yɨ Dios ycötújcɨn huɨdibɨ jaccopɨcyɨp, yɨ' je' huɨdibɨ mɨnamb: “Mɨdoogɨx Israel jäy, je Huindzɨn Dios huɨdibɨ nDios'ájtɨm, yɨ' je' ajt nHuindzɨn Dios tügpajcpɨ. \v 30 Tzoc jɨhuɨ' etz yajmɨj'at mHuindzɨn Dios mɨɨd tüg'ócɨy m'aa mjot etz mɨɨd tüg'ócɨy m'alma, etz mɨɨd tüg'ócɨy mhuinma'ñ, etz mɨɨd tüg'ócɨy mmɨc'ajt.” Jada je' je jaccopɨ́cyɨp ané'mɨn. \v 31 Je mɨmetzpɨ Dios ycötújcɨn jahueengɨ tú'cɨy ñaybadyii mɨɨd je jayɨjpɨ, yɨ' huɨdibɨ jadu'n mɨnamb: “Tzojccɨx jɨhuɨɨygɨx yɨ mmɨgügtɨjc tɨm jadu'n nej mnaychogyii mnayjɨhuɨ̈yii cɨ'm.” Jada metz Dios ycötújcɨn jaccopɨcy jacmɨc'ajt mɨɨd ca'ydɨ jac huɨdibɨ cötújcɨn. \p \v 32 Chi je escriba ymɨnañ: \p ―Ooy oy tɨ m'adzooy. Janch tɨy'ajt jadu'n nej miich mɨna'ñ, co ji yajpaady tügpajcpɨ Dios, e ca' ji jadüg Dios mɨc'ajt mɨɨdpɨ. \v 33 E janch tɨy'ajt co copɨcy nmɨjpɨdaacɨm nyajmɨj'ájtɨm Dios cɨxyjot huinɨjot mɨɨd tüg'ócɨy ajt nhuinma'ñ, mɨɨd tüg'ócɨy ajt n'alma, etz mɨɨd tüg'ócɨy ajt nmɨc'ajt. E copɨcy ndzójcɨm njɨhuɨɨyɨm nmɨgügtɨjc tɨm jadu'n nej naychójcɨm nayjɨhuɨɨyɨm cɨ'm. Jactzoobatp jada ca'ydɨ co tüg'ócɨy yɨ huindzɨgɨ'ñ huɨdibɨ anajty yajno'cpɨ mɨɨd Dios ycɨxpɨ. \p \v 34 Co Jesús ijxy jadu'n nej je escriba tɨydudägy anajty tɨ y'adzoyii, chi ymɨnañ: \p ―Jahuenjaty miich mmɨbɨ́jcɨn ytɨgoy'ityñɨ jaydëb mdɨgɨ̈huɨpy ma Dios y'ane'my. \p Co Jesús anajty jadu'n tɨ y'adzooy je escriba, chi ca' jac pɨn ti ayuc yjacyaj'amɨdoohuɨ. \s1 ¿Pɨn je' y'ung je Cristo? \p \v 35 Jesús yaj'ixpɨjcpy anajty je mayjäy jiiby ma Dios ytɨjc, e ymɨnañ: \p ―¿Na'amy co yɨ escribas ajcxy ymɨnaangɨxy co Cristo hue' je' David y'ap y'oc? \v 36 Com je Espíritu Santo ymoy David jada ayuc huɨdibɨ jaybety ma je Salmo necy ma jadu'n ymɨnañ: \q1 Yɨ Huindzɨn Dios nɨmay ɨɨch nHuindzɨn: “Ɨña' ya a'oy'amy ma ɨɨch nmɨjc, ixtɨ coonɨ anajty miich mmɨdzip tɨ nmɨmadactäyɨch, jadu'n nipaadɨpy nej jɨhuɨ̈y tɨ nbɨdägyɨch miich mmɨdzip jadu'n nej tüg tɨnaybejt.” \m \v 37 ¿Per nej co yjadu'nɨty co jäy ajcxy ymɨnaangɨxy co je Cristo David je' y'ap y'oc? ¿E David cɨ'm ymɨnañ co je Cristo yɨ' yHuindzɨn'ajtpy? \p Jotcujc anajty je mayjäy amɨdoo'ijtɨ Jesús y'ayuc. \s1 Jesús ca'p jäygɨdacɨ leyhuindzɨn ajcxy yhuinma'ñ \p \v 38 Jesús yaj'ixpɨjcpy anajty je mayjäy, e ymɨnañ: \p ―Naycuend'ájtɨgɨx mɨɨd yɨ escribas ajcxy. Com yɨ escribas ajcxy ooy jotcujc co nayxójxɨgɨxy mɨɨd yhuit oyjatypɨ yoñjatypɨ. Ooy ajcxy tzocy co yajcapxpócxcɨxɨpy huindzɨgɨ'ñ'amy mayjäyduum. \v 39 Yɨ escribas ooy ajcxy tzójccɨxy yɨ cödumbɨ ɨñaybejt ma je naymujctac, etz ooy ajcxy tzójccɨxy ɨñaybejt ma yɨ cömaybɨ jäy ɨñay ma jäy ajcxy yxɨɨduñ. \v 40 Yɨ escribas ajcxy yajcɨjxtaayɨpy yɨ co'ögy ytöxyjäy ypɨdägy mɨɨd ajcxy y'adzójcɨn. Yɨ' ajcxy ooy túngɨxy jecy tzajpcapxycapxɨɨ jɨgɨx ajcxy capxpaady idɨpy. Dios nïgɨ tzaachytunɨpy yɨ escribas ajcxy mɨɨd ypocy ycɨxpɨ, ca'ydɨ jac ni pɨn. \s1 Je ayoobɨ töxyjäy y'ofrendɨ \p \v 41 Tüg xɨɨ anajty Jesús ɨñay jiiby tɨgoty ma Dios ytɨjc. Ɨñaayb anajty ma je limosna caja huinduu. Jesús yhuindɨɨcxyp anajty je jäy ajcxy huɨdibɨ meeñ pɨdaaccɨxp ma je ofrenda caja. E maycomeeñyjäy ooy ymeeñ pɨdaaccɨxy janch may. \v 42 Tɨm huin'ítɨy yja'ty tüg co'ögy töxyjäy janch ayoob pɨdacy metz pi'c meeñyhuäcxy, huɨdibɨ ca' ooy choobaady. \v 43 Chi Jesús huoomujcy je' ydiscípulos, e nɨmay ajcxy: \p ―Janch tɨy'ajt jadu'n nɨmaaygɨxy co jada co'ögy ytöxyjäy ayoob jac'anaxy jada tɨ pɨdägy ofrenda, ca'ydɨ jac ni pɨn. \v 44 Tüg'ócɨy comeeñydɨjc ajcxy ypɨdacpy ma y'ofrenda yɨ meeñ huɨdibɨ yajconajxyp. Jadayaabɨ co'ögytöxyjäy tɨ pɨdacy tüg'ócɨy huɨdibɨ anajty ymɨɨd, je meeñ tüg'ócɨy huɨdibɨ anajty ñigayamy yɨ' ymooyb Dios. \s1 Jesús ymɨna'ñ co Dios ytɨjc yhuindɨgooyɨpy \c 13 \p \v 1 Co Jesús ypɨdzɨmy ma Dios ytɨjc, chi nidügtɨ ydiscípulos ñɨmayɨ: \p ―Huindzɨn, ix jada maychaa mɨjjatypɨ etz jada maybɨ tɨjc ooy y'oy'oydúñɨty. \p \v 2 Per Jesús y'adzooy, ymɨnañ: \p ―Huindɨcx miich ajcxy jada maybɨ mɨjjaty ytɨjc. Minɨp tiempo mɨna tüg'ócɨy jada tɨjc nɨcxy yhuɨ'my taj xit, ca' ma tzaa macxy. Huindɨgoydähuɨp tüg'ócɨy. \s1 Je tɨy'ajt ma ca'nɨ naaxhuiñybɨ ycɨxa'ñɨ ytɨgoya'ñɨ \p \v 3 Jesús mɨɨd ydiscípulos ajcxy ñɨcxy ma je cop huɨdibɨ xɨɨjɨp Olivos. Jɨm ajcxy co'ijxnaxy je Dios ytɨjc. Ɨñaayb anajty Jesús jɨm copcɨ́xy co Pedro, Jacob, Juan etz Andrés ameech mɨgapxy Jesús, ymɨnaangɨxy: \p \v 4 ―Tun may'ajt ɨɨch ajcxy yajnɨmaayg mɨna jada ytuna'ñyii yjada'ñyii co huindɨgoydähuɨp Jerusalén cajp. ¿Ti ijxpejt'adam co anajty jadayaabɨ jadu'n ytuna'ñyii yjada'ñyii? \p \v 5 Chi Jesús y'adzooy ajcxy je' ydiscípulos ymɨnañ: \p ―Ix pɨnjaty xyhuin'ɨɨngɨxy. \v 6 Ooy jäy may ymiinañ mɨɨd ɨɨch nxɨɨ. Ñaydijáanɨgɨxy co je' ajcxy je' je Cristo, ymɨna'na'ñ ajcxy: “Ɨɨch je' je Cristo.” E ooy jäy may huin'ɨɨnaangɨxy. \p \v 7 Co miich ajcxy ayuc mmɨdohuɨpy co jäy chachchiptúngɨxy xɨɨ ya, ca' mdzɨgɨ́ɨygɨxɨp, com ooy ycopɨ́cyɨty co jada jadu'n jayɨjp ytunɨɨyb yjadɨɨyb. Ca' nan hue' je' anajty tɨm cɨjxp tɨm tɨgooyb je xɨɨ je tiempo. \v 8 Nayñibɨdɨ̈gɨɨb tüg naax cajp mɨɨd huingbɨ naax cajp, e gobierno mɨɨd huingbɨ gobierno. E minɨpy mɨc ujx canaag'it etz mɨj yuu mɨjpa'm xɨɨ ya. E jäy ajcxy ooy yhuänɨpy yjɨhuɨ̈huɨpy ycanaymɨjotcujc'ájtɨgɨxɨpy. Jada tzaachypɨ ayo'n tzondacnɨ yɨ' anajty. \p \v 9 Chi Jesús yjacmɨnañ: \p ―Nayguend'ájtɨgɨx miich ajcxy, com yɨ mmɨdzip ajcxy xymájtzcɨxɨp, e xycɨ̈yéjccɨxɨp ma tungmɨɨdpɨdɨjc, e xychachytúngɨxɨp xyhuójpcɨxɨp ma yɨ judíojäy ñaymujctac ajcxy. Xyajnɨ́cxcɨxɨp mach ma rey etz ma gobernador ajcxy yhuinduu mɨɨd ɨɨch ycɨxpɨ com miich ajcxy xymɨbɨcyɨch. E miich ajcxy tɨy'ajt myegɨpy mɨɨd ɨɨch ycɨxpɨ, ixtɨ ma rey ajcxy etz ma gobernador ajcxy yhuinduu. \v 10 Ca' anajty xɨɨ tiempo paady mɨna ycɨxa'ñ naaxhuiñybɨ, chi ajcxy capxhuäcxtähuɨpy ɨɨch n'ayuc huindu'myb ñaaxhuiñ ma tüg'ócɨy naax cajp. \v 11 Co jäy ajcxy xyajnɨ́cxɨp mach ma codungdɨjc co xytɨydúngɨxɨpy, chi ca' ni nej mjot'adɨɨyb, ni ca' mhuinmayɨpy nej m'adzóogɨxɨpy. Mgápxcɨxɨpy je ayuc huɨdibɨ Dios xymóoygɨxɨpy, com je ayuc huɨdibɨ mgápxcɨxɨp, ca' nan miich je' anajty ajcxy m'ayuc. Hue' je' je Espíritu Santo xymóoygɨxɨpy capxy ayuc. \v 12 Yëydɨjc ajcxy ycɨ̈yegamyb ma tungmɨɨdpɨ ycɨ'm y'uch ajcxy co huen yaj'ögyii. E nañ jadu'n je ungdeedy ycɨ̈yegamy ycɨ'm y'ung ajcxy ma tungmɨɨdpɨ. Nañ jadu'n yɨ' y'ung ajcxy cɨ̈yegɨpy ycɨ'mdeedy co huen yaj'ögyii. \v 13 May naaxhuiñjäy ca' xychogɨpy xyjɨhuɨ̈huɨpy miich ajcxy mɨɨd ɨɨch ycɨxpɨ. Pen miich ajcxy mmɨctɨnaayb ma mmɨbɨ́jcɨn, ypaadɨp miich ajcxy m'alma nïdzoocɨn. \p \v 14 Chi Jesús yjacmɨnañ: \p ―Co anajty m'íjxcɨxy je huɨdibɨ Daniel ñimɨydac jecy'ajty, co pɨnjaty jɨbɨc-huinma'ñ tumb ma ca' ypadyii ma Dios ytɨjc, huɨdibɨ ooy ycodzɨgɨ̈jɨty. Miich ajcxy huɨdibɨ tzɨnaayb jɨm Judea, co jadu'n m'íjxcɨxɨpy, chi nɨcx mgueectzooccɨx ma tungop. \v 15 Yɨ jäy ajcxy huɨdibɨ yajpatp ma ytɨjcnïcxy ca' ñɨ́cxɨty tɨgoty ma ytɨjc. E ni ti jiiby cayajpɨdzɨmɨpy. \v 16 Yɨ jäy ajcxy huɨdibɨ yajpatp camjoty, ca' ajcxy nihuimbidɨpy je' yjocxy huit huɨdibɨ ymɨɨd. \v 17 Huin'it xɨɨ huin'it tiempo ayo'n pada'ñ je töxyjäy huɨdibɨ anajty tɨ y'ungtzɨmɨ̈gy, e nañ jadu'n yɨ' ajcxy huɨdib mɨɨd y'ung ma'xung yajtzïtzp. \v 18 May'ajt ajcxy mbɨjctzoohuɨpy ma Dios, co jada jadu'mbɨ ayo'n ca' ytunɨɨyb yjadɨɨyb ma anajty ytɨɨch tiémpɨty. \v 19 Yɨ jadu'mbɨ xɨɨ tiempo jäy ajcxy ayo'n tzaachypɨ mɨnaxɨpy yajnaxɨpy. Ni camɨnaaxɨɨ jäy jadu'n tzaachypɨ mɨjcajee tɨ mɨnaxy tɨ yajnaxy maabɨ Dios cojy naaxhuiñybɨ oga'n, ixtɨ chambaad. E camɨnaxɨɨ jadüg'oc ycajadɨɨyb jadu'n. \v 20 Pen ca' Dios capx'aduga'ñ yɨjiibɨ ayo'n xɨɨ ayo'n tiempo, ca' ni pɨn chögɨpy. Per Dios ycapx'adugamyb yɨjiibɨ ayo'n tiempo mɨɨd je mɨbɨjcpɨdɨjc ycɨxpɨ huɨdibɨ Dios tɨ huin'ixy. \p \v 21 Co yɨ jadu'mbɨ xɨɨ tiempo anajty ymiiñ, ca' mmɨbɨgɨpy, pen ji pɨnjaty xyñɨmaaygɨxy: “Ijxcɨx, cha yajpaady je Cristo”, o “jɨm'amy yajpaady je Cristo.” Ca' mmɨbɨ́jccɨxɨpy jäy y'ayuc. \v 22 Minɨp jäy ajcxy huɨdibɨ ñayyajnaxáanɨgɨxy nej Cristo, e ymɨnáangɨxɨpy co capxhuäcxy ajcxy Dios y'ayuc, e ca' yjánchɨty. Ytunɨpy ajcxy mɨj huinma'ñ etz mɨjpɨ ijxpejt, ixtɨ jahuin'ɨɨna'ñ je mayjäy ajcxy huɨdibɨ Dios tɨ yhuin'ixyii. \v 23 Nayquend'ájtɨgɨx mɨɨd yɨ jadu'mbɨ jäy ajcxy, com jayɨjp ɨɨch miich ajcxy yɨ' tɨ nyajmɨɨdmɨydägy. \s1 Nej jada' je Dios y'ung yminɨpy jadüg'oc \p \v 24 Chi Jesús yjacmɨnañ: \p ―Co anajty yɨ jadu'mbɨ ayo'n tiempo tɨ ñaxy, ycoodzɨ̈hua'ñ etz je po' ca' y'ana'ñ. \v 25 Maymadza' ycähuɨp, e nañ yücxɨp huɨdijaty mɨc'ajt mɨɨd tzajpjoty. \v 26 Je huin'it xɨɨ je huin'it tiempo co jadu'n anajty ytunyii yjadyii, huin'it ajcxy m'ixɨpy, ɨɨch je jäy huɨdibɨ tzoon tzajpjoty, co ɨɨch anajty nmiiñɨch jocjoty mɨɨd tüg'ócɨy nmɨc'ajt n'oy'ajtɨch. \v 27 Co jadu'n anajty nmiiñɨch, chi mɨc'amy nguexɨpyɨch ɨɨch n'ángeles ajcxy ma xɨɨ ypɨdzɨmy, ma xɨɨ ycɨdägy, ma jɨɨmboj ypɨdzɨmy etz ma tɨchpoj ypɨdzɨmy. N'ángeles ajcxy yajmuga'ñ tüg'ócɨy ɨɨch njäy, huɨdibɨ tɨ nhuin'ixyɨch, xɨm yam ma ajcxy yajpaady ya naaxhuiñ, etz jiiby tzajpjoty. \p \v 28 Chi Jesús yjacmɨnañ: \p ―Jëb miich ajcxy tɨy'ajt mbɨgɨpy ma yɨ higuerɨ jadu'n nej je xɨɨ je tiempo mimb cɨdaacnɨ. Co je hɨguerɨ jadüg'oc ñïhuamɨ̈y, chi miich ajcxy mnejhuɨ̈y co tɨ yhuingonɨ mɨna ypottɨgɨɨyñɨ. \v 29 Nañ tɨm jadu'n co m'ixɨpy tunɨɨyb yjadɨɨyb tüg'ócɨy ijxpejt nej tɨ nnɨmaaygɨxy, chi mnejhuɨ̈huɨp co tɨ yhuingonɨ je tiempo mɨna nhuimbidɨpyɨch jadüg'oc ya naaxhuiñybɨ. \v 30 Janch ɨɨch miich ajcxy nɨmäy co jada huɨdibɨ tɨ nnimɨydacyɨch tunɨɨb jadɨɨb ca'nɨ anajty y'öctay je jäy ajcxy huɨdibɨ jacjugy'ajtp jadachambɨ xɨɨ jadachambɨ tiempo. \v 31 Je tzajp etz je naaxhuiñybɨ cɨxɨpy tɨgoyɨpy. Ɨɨch n'ayuc huɨdibɨ ngapxyɨch, ca' ycɨxɨpy ytɨgoyɨpy ni camɨnaxɨɨ. \v 32 Ca' ni pɨn nejhuɨ̈y je xɨɨ je tiempo mɨna ytuna'ñyii yjada'ñyii jadu'n nej tɨ ɨɨch miich ajcxy nnɨmaaygɨxy. Ni je ángeles ajcxy jiiby tzajpjoty ca' nejhuɨɨygɨxy, nañ ni ɨɨch, Dios y'ung', ca' nejhuɨ̈yɨch. Jëyɨ Dios Teedy tügpajc nejhuɨ̈y. \p \v 33 Ni'ixɨ' ahuíjxcɨx. Mɨbɨjctzoogɨx Dios jabom jabom, com ca' mnejhuɨɨygɨxy mɨna anajty ytuna'ñyii yjada'ñyii yɨ­ huɨdibɨ tɨ nyajnɨmaaygɨxy. \v 34 Yɨ xɨɨ yɨ tiempo huɨdibɨ minɨp jadu'n nipaady nej tüg comeeñyjäy huɨdibɨ ñɨcxa'ñ ma tüg it lugar huɨdibɨ jɨgüegy yajpatp. Jayɨjp ca'nɨ anajty chooñ, chi yajnïbɨjcy je ytumbɨ ajcxy nidüg nidüg je' ytung. E nɨmay je' ytumbɨ huɨdibɨ cuend'ajtp je tɨjc'aguu co huen ni'ixɨ' y'idɨpy ma tɨjc aguu. \v 35 Ni'ixɨ' m'idɨpy miich ajcxy. Com ca' mnejhuɨɨygɨxy mɨna je codɨjc yhuimbida'ñ ma ytɨjc, pen namgodzɨ̈y, o mɨj coodz, o moñɨ, o ma anajty tɨ yxɨɨmɨɨyñɨ. \v 36 Ca' jécyɨty co yjädɨpy tɨmetiinɨ, e xyajyöybéjtcɨxɨpy anajty mdzachmaagɨxy. \v 37 Yɨ huɨdibɨ ɨɨch miich ajcxy tɨ nyajnɨmaaygɨxy, nañ jadu'n nɨmäyɨch tüg'ócɨy jäy co huen ajcxy nidüg'ócɨy ahuíjxcɨxɨp ni'ixɨ' je xɨɨ je tiempo mɨna nhuimbidɨpɨch jadüg'oc ya naaxhuiñ. \c 14 \s1 Xicmujccɨxy capxmujccɨxy co Jesús madzaangɨxy \p \v 1 Tɨgoy'ijtnɨ anajty mejtz xɨɨ co judíojäy ajcxy nixɨɨduna'ñ je pascua xɨɨ, mɨna ajcxy tzajcaagy cay huɨdibɨ ca' levadura mɨɨdɨty. Je judío teedy ajcxy huɨdibɨ jacmɨjtungmɨɨd etz je escribas ajcxy huinma'ñ'ixtaaygɨxy nej jëb ameech májtzcɨxɨpy Jesús, e yaj'ögaangɨxy, ca'ydɨ je mayjäy nejhuɨ̈y. \v 2 Chi ajcxy ñayñɨmayɨ miñ xyɨpy: \p ―Ca' y'óyɨty co nmájtzɨm Jesús xɨɨjoty. Com ca' yjécyɨty co je mayjäy yjotmätcottähuɨpy, e ytɨgɨ̈huɨp huambɨ jɨhuɨɨyb ajcxy. \s1 Tüg töxyjäy pɨdacy aceite ma Jesús ycohuajc \p \v 3 E Jesús jɨm anajty yajpaady jɨm Betania. Hue' Jesús anajty yajpaady ma Simón ytɨjc, je Simón huɨdibɨ anajty ymɨɨd nïbüdz pa'm. Jesús ɨñaayb anajty ma caydac co ymiiñ tüg töxyjäy mɨɨd tüg tzaadüdz quiig ujtz mɨɨd perfume huɨdibɨ ooy oy yxuugy. Jada perfume ooy anajty chóohuɨty. Chi je töxyjäy yaj'ahuäch je quiig, e yajcöyogɨy Jesús je perfume huɨdibɨ ooy oy yxuugy. \v 4 E nijëjɨty jäy ajcxy huɨdibɨ anajty jɨm, ca' anajty ajcxy yjotcújcɨty mɨɨd huɨdibɨ je töxyjäy tɨ tuñ, e ñayñɨmayɨ ajcxy miñ xyɨpy: \p ―¿Nej jada co ocyaj'ayoonɨ yɨ perfume huɨdibɨ ooy oy yxuugy? \v 5 Jac'oy co ixyipy yajtoogy yɨ perfume tugɨɨg mɨgo'px peexy, jɨgɨx yajpubedɨpy ayoobtɨjc. \p E ca' jadu'n ajcxy tɨm jäygɨdacy nej je töxyjäy ytuuñ mɨɨd Jesús, chi ix'ojy ajcxy je töxyjäy ayoob. \p \v 6 Chi Jesús ymɨnañ: \p ―Ixmajtzcɨx jada töxyjäy. ¿Nej co m'amayɨɨygɨxy? Yɨ huɨdibɨ tɨ tuñ mɨɨd ɨɨch, ooy yɨ' y'óyɨty. \v 7 Je ayoobtɨjc ca' ytɨgoy'idɨpy ma miich ajcxy nimɨna. Huen huɨdibɨ xɨɨ huen huɨdibɨ tiempo jëb mbubedɨp ajcxy ayoobtɨjc. Per ɨɨch ca' n'ida'ñɨch ya jecy mɨɨd miich ajcxy. \v 8 Jada töxyjäy tɨ tuñ mɨɨd ɨɨch jadu'n nej tɨ ymadägy. Yɨ' tɨ pɨdägy ma ɨɨch nninïcx perfume huɨdibɨ ooy oy yxuugy. Yɨ' jɨjp'ijxpy mɨna naaxtɨgɨ̈hua'ñɨch. \v 9 Janch ɨɨch miich ajcxy nɨmaaygɨxy co huen yma'ámyɨty ya naaxhuiñ ma anajty yaj'ɨɨhuäcxy yajcapxhuäcxy jada ayuc jada tɨy'ajt huɨdibɨ nïdzoocɨn mɨɨd, yajnimɨydägɨpy huɨdi jada töxyjäy tɨ tuñ, jɨgɨx capxpaady y'idɨpy. \s1 Judas cɨ̈yecy yɨ Jesús ma ymɨdzɨp \p \v 10 Huin'it tiempo je Judas Iscariote, nidüg je nimajmetzpɨ huɨdibɨ Jesús anajty tɨ huin'ixy, oy mɨɨd ñaygapxyii je teedy mɨjtungmɨɨdpɨ nej jëb cɨ̈yejcy Jesús ma yɨ teedy ajcxy. \v 11 Co je teedy mɨjtungmɨɨdpɨ ajcxy jadu'n mɨdoy, co je Judas cɨ̈yega'ñ Jesús ma yɨ' ajcxy, chi ajcxy ooy yjotcugɨɨy. Chi ajcxy Judas meeñ yajhuinhuanɨɨy. Chi Judas yhuinma'ñ'ixtay nej jëb occɨ̈yecy Jesús ma yɨ' ajcxy. \s1 Co Jesús y'adzu'ajty pascua xɨɨjoty \p \v 12 Chi paty je mɨj xɨɨ mɨna je xɨɨ'ajtpɨdɨjc tzajcaagy cay huɨdibɨ ca'p levadura mɨɨdɨty, e yaj'öccɨxy je cöbixy huɨdibɨ ajcxy yajhuindzɨgɨɨyb anajty Dios. Chi ydiscípulos ajcxy y'amɨdooy Jesús: \p ―¿Ma'amy mdzocy co ni'ixɨɨyɨm je pascua xɨɨ adzu'ájtɨn? \p \v 13 Chi Jesús quejxy metz ydiscípulos ajcxy cajpjoty, chi nɨmay: \p ―Jɨm mɨɨd mnaybadɨɨyb tüg yëydɨjc huɨdibɨ nɨɨ tzɨmnɨcxp ma tüg majt. Miich ajcxy mbanɨcxɨɨyb je yëydɨjc. \v 14 Mbanɨ́cxɨpy ajcxy je yëydɨjc, ixtɨ coon mbajädɨpy ma ytɨjc. E miich ajcxy mnɨmähuɨpy je codɨjc: “Je Huindzɨn Jesús ñejhuɨ̈huam ma miich mɨɨdɨty tüg cuarto ma je Huindzɨn Jesús mɨɨd ydiscípulos ajcxy jëb caaygɨxy yɨ pascua xɨɨ adzu'ájtɨn.” \v 15 Je codɨjc cɨ'm xyajni'ixɨ́ɨygɨxyɨp tüg cuarto mɨjpɨ ma je mɨmetz piso huɨdibɨ tɨ yajni'ixɨ̈y. Ma yɨjɨmbɨ cuarto miich ajcxy mni'ixɨ̈huɨpy yɨ pascua xɨɨ adzu'ájtɨn. \p \v 16 Chi je metz Jesús ydiscípulos ajcxy tüyöychooñ. Co ajcxy yja'ty cajpjoty, chi ajcxy paty je cuarto, tɨm jadu'n nej Jesús jayɨjp ymɨnañ. E jɨm ajcxy ni'ixɨ̈y je pascua xɨɨ adzu'ɨ̈bɨ. \p \v 17 Nam coodzɨɨyñɨ anajty co Jesús yja'ty ma je cuarto mɨɨd jacjadyii ydiscípulos ajcxy. \v 18 Co anajty jɨm ycaaygɨxy ma je caydac, chi Jesús ymɨnañ: \p ―Janch ɨɨch miich ajcxy nɨmay co nidüg miich ajcxy huɨdibɨ cham caayb mɨɨd ɨɨch, xycɨ̈yegaambɨch ma nmɨdzípɨch. \p \v 19 Co je Jesús ydiscípulos jadu'n mɨdooy, chi ooy ytɨgɨɨy tajpɨ maybɨ ajcxy, e ñay'amɨdóohuɨgɨxy miñ xyɨpy, e tüg ymɨnañ: \p ―¿Nej ɨɨch jada'jɨ? \p E jadüg ymɨnañ: \p ―¿Nej ɨɨch jada'jɨ? \p \v 20 Chi Jesús ymɨnañ: \p ―Yɨ' yɨ' nidügtɨ yɨ nimajmetzp huɨdibɨ tocxmujcp mɨɨd ɨɨch ma tügpɨ texy. \v 21 Pues janch ɨɨch je', je jäy huɨdibɨ tzoon tzajpjoty, nbadaamybɨch tzaachypɨ ayo'n jadu'n nej yjaybétyɨty ma yɨ Dios ñecy. Per mɨj ayo'n pada'ñ je jäy huɨdibɨ xycɨ̈yegaamɨch ma ɨɨch nmɨdzip. Jac'oy co ca' ycadɨmma'xung'ajty jada yëydɨjc. \p \v 22 Caayb ajcxy anajty, co Jesús conɨ̈gy tüg tzajcaagy, e jayɨjp yajnajx Dioscojuyip ma Dios, e chi tujc-huäcxy je tzajcaagy, moy je' ydiscípulos ajcxy. E co Jesús jadu'n tuñ, chi ymɨnañ: \p ―Caaygɨx jada tzajcaagy. Jada tzajcaagy ɨɨch jada nninïcx. \p \v 23 Chi Jesús conɨ̈gy je ügy vaso, e co Dioscojuyip yajnajxy, chi moyday ajcxy je ügy, e nidüg'ócɨy ajcxy uucy je ügy. \v 24 Chi Jesús ymɨnañ: \p ―Jada ügy ɨɨch nnɨ'py'ajtpy huɨdibɨ temamb yogamb. Je' jada jemybɨ Dios ycötújcɨn huɨdibɨ Dios yejc mɨɨd jäy ajcxy ycɨxpɨ. \v 25 Janch tɨy'ajt jadu'n nej ɨɨch miich ajcxy nimaaygɨxy, co ca' jadüg'oc n'üga'ñɨch vino nɨɨ, ixtɨ coonɨ anajty njädyɨch tzajpjoty ma yɨ Dios y'ane'my. \s1 Jesús capxpɨdzɨmy co Pedro ymɨna'na'ñ co ca' y'ixy'adyii \p \v 26 E co Jesús etz ydiscípulos ajcxy ɨɨy tüg himno, chi ñɨcxy ajcxy ma je cop huɨdibɨ xɨɨjɨp Olivos. \v 27 Chi Jesús ymɨnañ: \p ―Cham coodz xycöguëgaambɨch miich ajcxy, com jaybety jadu'n ma Dios ñecy ma jadu'n ymɨnañ: “Nyaj'ögaamybɨch je cöbixy cuend'ajtpɨ, e huin'it je cöbixy queeg-huäcxtähuɨp.” \v 28 Per co ɨɨch anajty njugypɨ́cyɨch jadüg'oc, co ɨɨch anajty tɨ n'ögyɨch, nɨ́cxɨbɨch jɨm Galilea jacjayɨjp, ca'ydɨ miich ajcxy. \p \v 29 Chi Pedro Jesús nɨmaayɨ: \p ―Oy ixyipy yɨ jacjadyii miich mdiscípulos ajcxy xycöguectäy, per ɨɨch ca' miich ngöguëga'ñ. \p \v 30 Per Jesús nɨmay Pedro: \p ―Janch tɨy'ajt jadu'n nej yam nɨmäy, jadachambɨ coodz ma ca'nɨ anajty tzeyyaxɨ̈gy mejtz'oc miich xycoyüdza'ñɨch tugɨɨg'oc, mɨna'na'ñ co miich ca' xy'ixy'adyiijɨch. \p \v 31 E Pedro ca' anajty cöbɨga'ñ nej Jesús ym­ɨnañ, chi mɨctägy mɨnañ: \p ―Ca' ɨɨch miich ngoyüdza'ñ, oy ixyipy ndɨm'o'cɨch quipxy mɨɨd miich. \p E nañ actɨm jadu'n jacjadyii Jesús ydiscípulos ajcxy ymɨnañ nej Pedro tɨ ymɨnañ. \s1 Jesús mɨbɨjctzoy Dios jɨm Getsemaní \p \v 32 Jesús mɨɨd ydiscípulos ajcxy oyja'ty ma tüg it huɨdibɨ xɨ́ɨjɨp Getsemaní, chi Jesús je ydiscípulos ajcxy nɨmay: \p ―Ɨña' miich ajcxy ya, namɨ n'ocnɨcxyɨch jɨm'amy Dios mɨbɨjctzoob. \p \v 33 Chi Jesús mɨɨd nɨcxy jëda'ajty Pedro, Jacobo etz Juan ma tüg it ahuingujc. Chi Jesús ytɨgɨɨy tajpɨ maybɨ jɨhuɨɨy jotmay. \v 34 Chi Jesús ymɨnañ: \p ―Njɨhuɨɨybɨch tüg jotmay nej n'öga'ñɨch. Huɨ́'mgɨx miich ajcxy ya etz juugy m'íjtcɨxɨpy, ca' mmáagɨxɨpy. \p \v 35 Chi Jesús ñɨcxy jac'amɨjcɨ'm, Dios mɨbɨjctzoy, e may'ajt pɨjctzoy co ixyipy ca' mɨnaxy yajnaxy je tzaachypɨ huɨdi anajty ypadamy je huin'it hora. \v 36 E Jesús anajty Dios mɨbɨjctzoy ymɨna'ñ: \p ―Dios, mɨɨd miich ca' ni ti chípɨty. Pɨ́jcɨgɨch jadayaabɨ tzaachypɨ ayo'n, per ca' yjadú'nɨty nej ɨɨch ndzójcɨn, huen tuñyii jadu'n nej miich mdzójcɨn. \p \v 37 Co Jesús nihuimbijty Pedro, Juan, etz Jacobo, chi oy ajcxy paady tɨ anajty ymɨ'ó'ccɨxy. Chi Jesús Pedro nɨmay: \p ―Simón, ¿nej tɨ mmɨ'ögy? ¿Nej ca' mmadäga'ñ m'idɨpy juugy tüg hora? \v 38 Jugy'íjtcɨx, e mɨbɨjctzoogɨx Dios ca'ydɨ jɨbɨctuuyb mdɨgɨɨygɨxy. Janch tɨy'ajt co jotjoty ooy mnijot'ájtcɨxy mdunaangɨxy yɨ oybɨ. Per yɨ mninïcx oy amaayɨty. \p \v 39 Chi Jesús jadüg'oc huinhuäctuuty je' ydiscípulos ajcxy, e jadüg'oc ñɨcxy Dios mɨbɨjctzoob. May'ajt pɨjctzoy tɨm jadu'n nej je jayɨjp'atypɨ anajty tɨ ymɨna'ñ. \v 40 Chi Jesús yhuimbijty ma anajty ajcxy ydiscípulos yajpaady, e jadüg'oc oy pátcɨxy tɨ anajty ymɨ'öccɨxy, com ca' ajcxy mɨmadägy mähuɨɨ, e ni ca' ajcxy jajty nej adzohuɨpy Jesús. \v 41 Mɨdugɨɨg'oc Jesús ñɨcxy ma je' ydiscípulos ajcxy, e ymɨnañ: \p ―¿Nej ya mjacmáagɨxp mjacpoocxcɨxp? Maagɨx poocxcɨx jadachambɨ. Tɨ mɨɨd jadu'ñyɨ. Tɨ je tiempo huaad'ájtnɨ mɨna ɨɨch, je jäy huɨdibɨ tzoon tzajpjoty, xycɨ̈yegɨpy ajcxy ma yɨ jɨbɨc jäydɨjc. \v 42 Maybɨdɨ̈gcɨx, tzoc jámɨm. Chi ymiiñ je jäy huɨdibɨ xycɨ̈yegaambɨch ma nmɨdzípɨch. \s1 Mach ajcxy Jesús yajnɨ́cxcɨxy \p \v 43 Capxp anajty Jesús, co Judas oyjäty ma Jesús yajpaady. Judas hue' je' nidügtɨ je majmetzpɨ huɨdibɨ Jesús yhuin'ijx. Judas mɨɨd miiñ mayjäy huɨdibɨ ajcxy mɨɨd pujx etz quipy. Je teedy mɨjtungmɨɨdpɨ, je escribas ajcxy, etz je mɨjjäydɨjc ajcxy tɨ anajty quexy je mayjäy huɨdibɨ anajty madzamb Jesús. \v 44 Judas, je huɨdibɨ anajty cɨ̈yegamb Jesús, hue' anajty jayɨjp tɨ moy je mayjäy tüg ijxpejt huɨdibɨ mɨɨd jëb ajcxy ijxcabip Jesús. Jadu'n jayɨjp Judas ycapxytuñ mɨɨd yɨ' ajcxy, e ymɨnañ: \p ―Je jäy huɨdibɨ anajty ndzücxypɨch, yɨ' je' anajty Jesús. Madzɨpy ajcxy, e myajnɨ́cxɨp miich ajcxy yajxon cuend'aty. \p \v 45 Mɨc'amy co Judas oyjädy ma Jesús yajpaady, chi nimɨjhua'cy, e nɨmay: \p ―Huindzɨn, Huindzɨn. \p E co jadu'n ymɨnañ, chi Judas Jesús tzücxy. \v 46 Chi mɨc'amy je mayjäy Jesús mach, e yajnɨcxy ajcxy mach. \p \v 47 Per nidügtɨ Jesús ydiscípulos juudy ypujxy ma ytɨjc, chi je teedy mɨjtungmɨɨdpɨ tüg ytumbɨ yajtzaachɨɨyɨ, quejtzpujxɨ tüg ytätzac. \v 48 Chi Jesús je mayjäy nɨmay: \p ―¿Ti co miich ajcxy xyñimiiñɨch mɨɨd pujx etz quipy, jadu'n nej jɨhuɨ̈y ɨɨch tüg meetzpɨ? \v 49 Jabom jabom nyaj'ixpɨjcyɨch jäy jiiby ma Dios ytɨjc ma miich ajcxy myajpaady, e ni ca' miich ajcxy xymajchɨch. Paady jadu'n ytunyii yjadyii jɨgɨx yɨ' yajcuydumb nej ity jaybety ma Dios ñecy. \p \v 50 Chi je' ydiscípulos ajcxy yajhuɨ'my Jesús naydügpajc. Chi je' ajcxy yqueegy. \s1 Je jäy mutz'anägnɨp huɨdibɨ quectzög \p \v 51 Per tüg yujcyeeg anäg huɨdibɨ anajty payöy Jesús nïmóchɨty anajty mɨɨd tüg sábana. Chi Jesús ymɨdzip ajcxy majch je yujcyeegpɨ. \v 52 Chi je yujcyeegpɨ cɨ̈queegtuty je mayjäy, yajhuɨ'my ysábana, e yquecytzögy nïhuädz ixhuädz. \s1 Jesús mɨj juntɨjoty \p \v 53 Chi ajcxy yajnɨcxy Jesús mach ma je teedy mɨjtungmɨɨdpɨ yajpaady. Chi mɨc'amy ñaymujcɨ tüg'ócɨy teedy ajcxy huɨdibɨ mɨjtungmɨɨdɨp, e tüg'ócɨy mɨjjäydɨjc, etz tüg'ócɨy escribas ajcxy. \v 54 Chi Pedro jɨguëgy anajty panɨcxy je mayjäy ajcxy ixtɨ oy yja'ty ma je teedy mɨjtungmɨɨdpɨ ytɨba'. E jɨm ixtacy quipxy mɨɨd policía ajcxy agujc, yxaamgɨxy anajty ma jɨɨnba'. \p \v 55 Je teedy ajcxy mɨjtungmɨɨdpɨ etz tüg'ócɨy je judíojäy ytungmɨɨdpɨ ajcxy yhuinma'ñ'ixtaaygɨxy nej ajcxy jëb Jesús yajpocyca' mɨɨd ajcxy yxɨ̈huɨn, e jadu'n jëb mooygɨxy yɨ öcɨn. Per ca' ajcxy paady huinma'ñ. \v 56 Mayjäy nïhuambejty Jesús mɨɨd anɨɨ, e ca' ajcxy y'ayuc ytügɨy. \v 57 Nijëjɨty jäy ytɨnayɨ̈gy juntajoty, e nïhuambety ajcxy Jesús, ymɨnaangɨxy: \p \v 58 ―Ɨɨch ajcxy amɨdo'ijt Jesús y'ayuc tüg tecy, co jadu'n ymɨnañ: “Njidaamybɨch jada Dios ytɨjc huɨdibɨ jäy tɨ cójcɨxy, e codugɨɨg xɨɨ gojtɨgadzipɨch huingbɨ huɨdibɨ ca' jäy cojy.” \p \v 59 Per ni ca' ytügɨɨy ajcxy y'ayuc nej ajcxy Jesús nïhuambejty, ac tɨgachjaty nidüg nidüg ymɨnañ ajcxy. \p \v 60 Chi je teedy huɨdibɨ je jacmɨjtungmɨɨd ytɨnayɨ̈gy juntajoty, chi y'amɨdooy Jesús e nɨmay: \p ―Jesús, ¿ca' nej m'adzohua'ñyɨ? ¿Ca' mmɨdoy nej xychachxɨ̈gɨxy? \p \v 61 Per Jesús amoñ y'ijty. Ca' ti ayuc adzohuimbijty. Chi je teedy jadüg'oc mɨgapxy Jesús nɨmay: \p ―¿Nej miich je' je Cristo, je Dios y'ung? \p \v 62 Chi Jesús ymɨnañ: \p ―Janch jadu'n, ɨɨch je' je Cristo, je jäy huɨdibɨ tzoon tzajpjoty, e miich ajcxy xy'ixɨpɨch ɨñäyɨch ma je mɨjpɨ Dios ymɨjc a'oy'amy. Nañ jadu'n xy'ixɨpyɨch miich ajcxy jocjoty co anajty nhuimbityɨch jadüg'oc ya naaxhuiñ. \p \v 63 Chi je teedy huindzech huinhuocy ycɨ'm yhuit, je' je' tɨy'ájtɨp co ca' anajty yjotcújcɨty mɨɨd Jesús y'ayuc, chi ymɨnañ: \p ―¿Ti testigo njac-huaanɨm? \v 64 Miich ajcxy cɨ'm tɨ mmɨdoogɨxy yɨ' y'ayuc, jadu'n nej ycapxtɨgoy mɨɨd Dios. ¿Nej miich ajcxy mɨnaangɨxy? \p Chi nidüg'ócɨy ajcxy ymɨnañ co janch jadu'n Jesús mɨj oy tɨ ycapxtɨgoy mɨɨd Dios ytɨy'ajt, paady huaad mooygɨxy yɨ o'cɨn. \p \v 65 Chi nijëjɨty jäy yhuindzujɨ̈gy Jesús. Chi ajcxy huingoxodzɨy, cójxcɨxy, e chi ajcxy nɨmay: \p ―Octɨygapx. ¿Pɨn tɨ xycojxy? \p E je policiatɨjc ajcxy cojxy Jesús ma yhuiñyjɨjp. \s1 Pedro ycoyüch Jesús \p \v 66 Pedro tɨbäy anajty y'ahuixy. Chi ñimɨjhuäcɨ tüg tumbɨ töxyjäybɨ huɨdibɨ anajty tumb ma je teedy ytɨjc. \v 67 Co je töxyjäy ijxpaty Pedro ɨñäy anajty jɨɨnba'áy, yxaamb anajty. Chi huindɨcxpejty Pedro, e nɨmay: \p ―Miich nañ mɨɨdhuɨdijtpy anajty je Jesús yɨ Nazaretpɨ. \p \v 68 Per Pedro ca' cöbɨjcy je töxyjäy y'ayuc, e ymɨnañ: \p ―Ca' n'ixy'adyiijɨch jada Jesús. Ni ca' nhuinjɨhuɨ̈yɨch ti miich nimɨydacpy. \p E mɨc'amy Pedro ypɨdzɨmy jiiby, e tɨm huin'ítɨy tüg tzeyñɨ'aa oy yaaxɨ̈gy. \v 69 Chi jadüg'oc je tumbɨ töxyjäybɨ huindɨcxpejty Pedro, e nɨmay je jäy ajcxy huɨdibɨ jɨm yajpatp huingon, e ymɨnañ: \p ―Jada je' nidügtɨ huɨdi anajty mɨɨd huɨdity Jesús. \p \v 70 Chi Pedro jadüg'oc ymɨnañ co ca' ix'adyii. Co hueeñɨ, je jäy ajcxy jadüg'oc Pedro nɨmay: \p ―Janch co miich je' nidügtɨ ma Jesús yjäy miñ, Galileo jäy miich, com nmɨdooybɨch miich m'ayuc nej Galileo jäy ycápxcɨxy. \p \v 71 Co ajcxy jadu'n ymɨnañ, chi Pedro mɨctägy ñaygogapxɨ co ca' yɨ' mɨɨdhuɨdity Jesús, ymɨnañ: \p ―Dios y'ijxpy ñejhuɨɨyb co tɨy'ajt ngapxyɨch, co ca' n'ixy'adyiijɨch yɨ Jesús huɨdibɨ miich ajcxy mnigapxyp. \p \v 72 Co Pedro ycapxymaayɨ tɨm huin'itɨy tüg tzeyñɨ'aa yaaxɨ̈gy mɨmejtz'ocpɨ. Huin'it Pedro jäymetzcoody nej Jesús ñɨmäyii: “Cham coodz jayɨjp ca'nɨ anajty tzeyñɨ'aa yaaxɨ̈gy metz'oc, tɨ anajty miich mɨna'ñ tugɨɨg'oc co ca' xy'ix'adyiijɨch.” Co Pedro jadu'n jäymejtzcoody Jesús y'ayuc, chi tajy may ñayjɨhuɨɨyɨ, e ytɨgɨɨy yaaxpɨ. \c 15 \s1 Jesús ma Pilato yhuinduu \p \v 1 Co yxɨmɨɨy, chi je teedy ajcxy huɨdibɨ mɨj tung mɨɨd, je mɨjjäydɨjc, je escribas ajcxy, etz tüg'ócɨy judíojäy huɨdibɨ mɨj tung mɨɨd yöymujctay ajcxy. Chi nidüg'ócɨy ajcxy yajnɨ́cxcɨxy Jesús cɨ̈xoch ma Pilato, je gobernador. \v 2 Pilato Jesús y'amɨdooy, nɨmay: \p ―¿Nej miich rey'ajtp ma yɨ judíojäy ajcxyɨ? \p Chi Jesús ymɨnañ: \p ―Miich jadu'n mɨnamb. \p \v 3 Je judío teedy ajcxy huɨdibɨ mɨjtungmɨɨdpɨ mɨctägy tzachxɨ̈gɨxy Jesús mɨɨd canaagnax xɨ̈huɨn. \v 4 Chi Pilato jadüg'oc Jesús y'amɨdooy, nɨmay: \p ―¿Ca' nej m'adzohua'ñɨ? Ix nej yɨ mmɨdzip ajcxy xychachxɨ̈gɨxy. \p \v 5 Chi Jesús ca' ni nej y'adzooy. E Pilato ooy chachhuinmay'ahuɨdijty. \s1 Jesús yajmoy ysentencia co y'ögɨpy \p \v 6 Com xɨɨjoty anajty, je gobernador Pilato najtzmadzɨɨy tüg machyjäy, je huɨdibɨ je mayjäy anajty ypɨjctzoogɨxyp. \v 7 Pujxtɨjc ɨñaayb anajty jɨm Jerusalén tüg machyjäy huɨdibɨ anajty yxɨɨ Barrabás. Barrabás pujxtɨjc ɨñaayb anajty quipxy mɨɨd jacjadyii jäy huɨdibɨ anajty tɨ mɨdziptzoon je gobierno romano, e tɨ anajty yjäyyaj'ó'ccɨxy. \v 8-9 Co anajty je may yxɨɨ'ajtpɨdɨjc may'ajt pɨjctzoogɨxy ma Pilato co najtzmadzɨ̈huɨp tüg machyjäy, chi Pilato ymɨnañ: \p ―¿Nej mdzojccɨxyp co nnajtzmadzɨ̈huɨbɨch je judíojäy ajcxy yrey? \p \v 10 Pilato ñejhuɨɨyb anajty co mañ'ajtɨngɨ́xy anajty ajcxy je teedy mɨjtungmɨɨdpɨ tɨ cɨ̈yejccɨxy Jesús. \v 11 Per co Pilato jadu'n ymɨnañ, chi je teedy ajcxy mɨjtungmɨɨdpɨ ooy ajcxy yajhuamgoty yajjɨhuɨygoty je mayjäy co huen je Pilato najtzmadzɨ̈y je Barrabás. \v 12 Chi Pilato y'amɨdooy je mayjäy jadüg'oc: \p ―¿Nej miich ajcxy mdzocy ndunɨpyɨch mɨɨd jada yëydɨjc huɨdibɨ jäy ajcxy ytijpy co yrey'aty ma yɨ judíojäy ajcxy? \p \v 13 Chi je mayjäy mɨc ymɨnangottay: \p ―Yajcruutzpet. \p \v 14 Chi Pilato ymɨnañ: \p ―Per ¿ti yɨ' tɨ tundɨgoy? \p Huin'it je mayjäy nïgɨ mɨc ymɨnañ: \p ―¡Yajcruutzpet! \p \v 15 Co jadu'n je mayjäy ajcxy mɨctägy ymɨnanday, chi Pilato anajty yajjotcujc'adaangɨxy je mayjäy, chi najtzmadzɨɨy je Barrabás. E co yajcɨ̈'ajttay yɨ Jesús, chi cɨ̈yejcnɨ co huen yajcruutzpedyii. \p \v 16 Chi je soldados ajcxy yajnɨcxy Jesús ma je agujctɨjc tɨba', e jɨm ñaymujcɨ tüg'ócɨy soldados ajcxy huɨdibɨ yajpatp anajty jɨm Jerusalén. \v 17 Chi ajcxy yajnïjenɨɨy je Jesús tüg rey yhuit, color ucypɨ e yajcojenɨɨy ajcxy apy corona. \v 18 Chi je soldados ajcxy ymɨnañ: \p ―¡Viva jada judío rey! \p \v 19 Chi je soldados ajcxy huojpy Jesús ma ycohuajc mɨɨd paxy, e huindzuj jɨjptzujcɨxy ooy, e huingojxtɨnay'ahuɨɨygɨxy janch ypaad nej jɨhuɨ̈y ooy huindzɨgɨɨygɨxy. \v 20 Co je soldados ajcxy nɨxiictay yajxiictay Jesús, chi ajcxy jeenɨ je yreyhuit color ucypɨ, e yajnïjenɨɨy ajcxy ycɨ'm yhuit jadüg'oc. Chi ajcxy Jesús mɨɨdcajppɨdzɨmy co anajty yajcruutzpedaangɨxy. \s1 Co Jesús yajcruutzpejtɨ \p \v 21 Tü'am ajcxy tüg jäy mɨɨdnaybatɨ, hue' anajty yxɨɨ, Simón, ycogájpɨty jɨm Cirene, Alejandro etz Rufo je' anajty yteedy. Hue' anajty choñ camjoty. Chi ajcxy adzip nɨmay Simón co huen jaccajpɨ Jesús ycruudz. \p \v 22 Chi ajcxy yajnɨcxy Jesús ma tüg it lugar huɨdibɨ yxɨɨ Gólgota, je ayuc Gólgota jadu'n yhuimbɨdzɨmy o'cpɨ cohuajc. \v 23 Chi ajcxy moy Jesús vino huen ügy tem huɨdity mɨɨd mirra tzoy. Per ca' Jesús cöbɨjcy je vino nɨɨ. \v 24 Chi ajcxy yajcruutzpejty Jesús. E huin'it je soldados ajcxy suerte ijxy, co anajty ajcxy Jesús yhuit yajhuäcxaanɨ, oc'ixaangɨxy pɨn anajty ocjë'ájtɨp. \p \v 25 Petyxɨɨ anajty co ajcxy yajcruutzpejty Jesús. \v 26 Je ayuc huɨdibɨ ajcxy yjaay ma Jesús cruudz, jadu'n ymɨnañ: \p ―Je judíojäy ajcxy yRey. \v 27 Quipxy mɨɨd Jesús ajcxy yajcruutzpejty metz meetzpɨ. Tüg meetzpɨ ajcxy yajcruutzpejty a'oy'amy ma Jesús ymɨjc, e jadüg anajty'amy. \v 28 Yajcuyduñ nej anajty jaybety miñ ma Dios ñecy, ma jadu'n ymɨnañ: “Yaj'amɨchoomujc je Cristo mɨɨd je pocyjäy ajcxy.” \p \v 29-30 Je mayjäy huɨdibɨ ajcxy naxɨɨyb anajty ma Jesús yajpaady cruutzcɨ́xy, ooy anajty ajcxy ycöjɨgɨɨyñ, nɨxiicy yajxiicy ajcxy Jesús, ymɨnañ ajcxy: \p ―Bah, miich huɨdibɨ Dios ytɨjc mjidaanɨp, e codugɨɨg xɨɨ huingbɨ myajpɨdɨ̈ga'ñ, miich cɨ'm cham naygohuaanɨ, e mɨnac cruutzcɨ́xy. \p \v 31-32 Nañ jadu'n je teedy ajcxy mɨjtungmɨɨdpɨ etz je escribas ajcxy nɨxiicy yajxiicy ajcxy Jesús ñayñɨmayɨ miñ xyɨpy: \p ―Jada Jesús tɨ cohua'ñ jacjadyii jäy, e ca' jaty nej cɨ'm ñaygohua'nɨɨyb. Pen janch, co jada Jesús yjëjɨty je Cristo huɨdibɨ rey'adamb ma yɨ judíojäy ajcxy, ymɨɨd ixyipy mɨc'ajt jaydëb cɨ'm ymɨnagɨpy cruutzcɨ́xy. Co jadu'n ixyipy n'íjxɨm co cɨ'm tɨ ymɨnacy cruutzcɨ́xy, huin'it mɨbɨ́jcɨm co janch jada jëjɨty je Cristo huɨdibɨ rey'ajtp ma yɨ Israel jäy. \p Nañ jadu'n je metz meetzpɨ ajcxy huɨdibɨ cruutzpejt quipxy mɨɨd Jesús nɨxiicy yajxiicy ajcxy je Jesús. \s1 Co Jesús y'ögy \p \v 33 Co ycujcxɨɨjɨɨy, chi ycoodzɨygɨday tüg'ócɨy naaxhuiñ. E jadu'n je naaxhuiñ y'ijty coodz ixtɨ mɨnacyxɨɨ. \v 34 Mɨnacyxɨɨ Jesús mɨc ymɨnañ mɨɨd aramaico ayuc: \p ―Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? ―yɨ jadu'mbɨ ayuc hue' yhuimbɨdzɨmy: Tat Dios. Tat Dios. ¿Na'amy co tɨ xy'ix'ixyɨch? \p \v 35 Nijëjɨty jäy huɨdibɨ anajty jɨm yajpatp huingon ma Jesús, co mɨdoo jadu'n ajcxy Jesús y'ayuc, chi ajcxy ymɨnañ: \p ―Mɨdoogɨx, Elías yɨ' yaaxtaayb. \p \v 36 Chi nidügtɨ ajcxy ninɨcxy Jesús poyɨ̈gy, tɨ anajty yajxoogy pixy mɨɨd vinonɨɨ ta'mbɨ, e yajjɨjpxodzɨɨy je pixy ma tüg paxy, e jadu'n yajja'ty je vino nɨɨ ta'mbɨ ma Jesús y'ahuac, huen muucɨp je vino nɨɨ ta'mbɨ. Co jadu'n tuñ, chi ymɨnañ: \p ―Tzoc oc'ahuíjxɨm pen mimb Elías, e miñ yajmɨnagyii ma yɨ cruudz. \p \v 37 Chi Jesús mɨc ycapxqueegy, chi y'o'cy. \v 38 Co Jesús y'o'cy, chi je mapxhuit ycɨɨtzhua'cxy tɨnä'amy huɨdibɨ anajty mɨɨd y'adɨydútyɨty je Dios ycuarto ma je teedy mɨjtungmɨɨdpɨ ytɨgɨ̈y tüg tecypajc jɨmɨjt jɨmɨjt. \v 39 Je soldado huindzɨn huɨdibɨ anajty tɨnaayb ma Jesús yhuinduu, co jadu'n mɨdoy nej Jesús mɨc yaaxqueegy, e ijxy nej y'ögy, chi ymɨnañ: \p ―Janch co jadayaabɨ yëydɨjc anajty Dios ung'adyii. \p \v 40 Nañ jɨm anajty nijëjɨty töxyjäydɨjc ymɨj'íjxcɨxy jɨguëgy. Jɨm anajty yajpaady María Magdalena, etz je jadügpɨ María, Jacobo je mutz'anägnɨp ytaj, etz José ytaj. Nañ jɨm anajty yajpaady Salomé. \v 41 Jadayaabɨ töxyjäy ajcxy mɨɨdhuɨdijt Jesús, e tɨ anajty pubéjtcɨxy taabɨ anajty Jesús yajpaady jɨm Galilea ñaaxjot. Nañ jadu'n anajty jɨm yajpaady jacnaagɨty töxyjäydɨjc ajcxy huɨdibɨ anajty tɨ ycoody jɨm Jerusalén quipxy mɨɨd Jesús. \s1 Jesús yajnaaxtɨgɨ̈yii \p \v 42-43 Paady co chu'ɨɨyñɨ hue' anajty viernes mɨna judíojäy ñayyajpocyñïhuáatzɨgɨxy, jaydëb anajty amay'adaangɨxy je sábado xɨɨ je com jabom. Chi José huɨdibɨ anajty cogajp Arimatea yjotmɨctuñ, chi ytɨgɨɨy ma je gobernador Pilato, pɨjctzooy may'ajt co yajnaaxtɨgɨ̈huaanɨ Jesús ñinïcx. E hue' je' José anajty tungmɨɨd ma yɨ judíojäy ajcxy. José yjɨjp'ijxpy anajty mɨna Dios pɨdäga'ñ yɨ' y'ané'mɨn ya naaxhuiñ. \v 44 Pilato ooy tzachhuinmay co Jesús tɨm mɨc'amy tɨ y'ögy anajty, paady huoodzoy je soldado huindzɨn, e tɨy'ajt pɨjctzoy pen janch co Jesús tɨ anajty y'ögy. \v 45 Co je soldado huindzɨn tɨy'ajt yejcy co Jesús tɨ anajty y'ögy, chi nɨmay José co huen yajnaxtɨgɨ̈huɨpy Jesús. \v 46 Chi José juy poob huit, e co yajmɨnajcy Jesús ñinïcx, chi mo'ñ mɨɨd je poob huit, e chi pɨdacy ma tüg tzaajut huɨdibɨ anajty tɨ yajtzejtztüdy tɨ yajpadüdy ma tüg tzaahuingueetz. E chi yaj'adujcy je öcpɨ jut mɨɨd tüg mɨj tzaa. \v 47 E je metzpɨ töxyjäy María Magdalena etz je jadügpɨ María huɨdibɨ José ytaj'ajtpy huindɨɨcxp anajty ajcxy co Jesús ñaaxtɨgɨɨy. \c 16 \s1 Jesús yjugypɨjcy jadüg'oc \p \v 1 Com jabom jopy, domingo, chi je tugɨɨg töxyjäy ajcxy María Magdalena, María Jacobo ytaj etz Salomé juy ajcxy tzoy huɨdibɨ ooy oy xuugy, pɨdägaangɨxy anajty ma Jesús ñinïcx. \v 2 Je tugɨɨgpɨ töxyjäy chooñ domingo, semaan ixtɨgɨ', tɨm jopyñɨ. Tɨ anajty ypɨdzɨmnɨ je xɨɨ co ajcxy oyjädy ma je öcpɨ jut. \v 3 Chi je tugɨɨgpɨ töxyjäy ajcxy nayñɨmaayɨ miñ xyɨpy: \p ―¿Pɨn xy'ocpubéjtɨm jɨgɨ̈huɨpy je mɨj tzaa huɨdibɨ mɨɨd agɨɨyɨty je öcpɨ jut? \p \v 4 Per co ajcxy ijxy je öcpɨ jut, chi ajcxy ijxy ahuingujc je mɨj tzaa anajty ytɨguejcnäy huɨdibɨ je öcpɨ jut anajty agɨɨydujcp. \v 5 Chi ajcxy ytɨgɨɨy jutjoty. E chi ajcxy ijxy tüg yeeg'anäg ɨñäy anajty a'oy'amy ma je' ajcxy. E je yeeg'anäg poob huit anajty ymɨɨd. Co ajcxy jadu'n ijxy je yeeg'anäg jiiby jutjoty, chi je töxyjäy ajcxy ooy chɨgɨɨy. \v 6 Chi je yeeg'anäg nɨmay je töxyjäy ajcxy: \p ―Ca' ooy mdzɨgɨɨygɨxy. Miich ajcxy je' m'ijxtaaygɨxp je Jesús huɨdibɨ cogajp Nazaret, je huɨdibɨ jäy ajcxy yajcruutzpejt. Tɨ je' yjugypɨcy. Ca' je' ya. Oc'íjxcɨx ya ma ajcxy pɨdaaccɨ. \v 7 Nɨ́cxcɨx, nɨmaaygɨx Pedro etz yɨ jacjadyii Jesús ydiscípulos ajcxy co Jesús nɨ́cxɨp jayɨjp jɨm Galilea, e jɨm Galilea ñaybadɨɨyb ajcxy mɨɨd Jesús, jadu'n nej ajcxy ñɨmaayɨ jayɨjp'aty. \p \v 8 Chi je töxyjäy ajcxy jɨm yqueegy ma je öcpɨ jut, com tɨ anajty ooy chɨgɨɨygɨxy. Ooy anajty ajcxy chɨyuy mɨɨd tzɨgɨ'ñ. E ni ca' ajcxy nɨmay ni pɨn nej anajty tɨ íjxcɨxy, com ooy anajty chɨgɨɨygɨxy. \s1 Jesús ñaygue'xɨ̈cɨ ma María Magdalena \p \v 9 Je domingo, semana ixtɨgɨ', co Jesús yjugypɨcy, chi ñayguëxɨ̈cɨ jayɨjp ma María Magdalena, je' je' je töxyjäy huɨdibɨ anajty Jesús tɨ yajpɨdzɨmɨ huɨxtujc ca'oybɨ ma yjot yhuinma'ñ. \v 10 Chi María Magdalena ñɨcxy ma Jesús ydiscípulos ajcxy huɨdibɨ mɨɨd yhuɨdijty, e nɨmaaygɨxy nej anajty yɨ' tɨ ixy Jesús co tɨ yjugypɨcy jadüg'oc. E Jesús ydiscípulos ajcxy ooy anajty ytájycɨxy ymáygɨxy etz yaaxcɨxy. \v 11 E co ajcxy mɨdoohuɨ je María y'ayuc, co anajty tɨ ixy Jesús juugy, chi ca' ajcxy mɨjpɨdaacɨ y'ayuc. \s1 Jesús nayguëxɨ̈cɨ ma metz ydiscípulos \p \v 12 Co hueeñɨ, Jesús ñayguëxɨ̈cɨ nañ jadu'n ma metz je' ydiscípulos huɨdibɨ ñɨcxp anajty ajcxy camjoty. \v 13 Chi je metzpɨ discípulos ñɨcxy ajcxy mɨc'amy oy nɨmaaygɨxy je jacjadyii discípulos ajcxy co tɨ íjxcɨxy Jesús. E je jacjadyii discípulos ca' ajcxy mɨjpɨdaacɨ je metzpɨ discípulos y'ayuc. \s1 Huɨdi Jesús ydiscípulos yajnïbɨjc \p \v 14 Jac com jecy, Jesús ñayguëxɨ̈cɨ ma je majctügpɨ discípulos ajcxy ma anajty y'ɨñaaygɨxy ma caydac. Chi Jesús ojy ajcxy co ca' ajcxy mɨbɨ́jccɨxy co ooy ajcxy yjot yjuuñɨty, ca' ajcxy mɨjpɨdägy jacjadyii pɨn anajty tɨ y'íjxcɨxy Jesús. \v 15 Jesús je' ydiscípulos ajcxy nɨmay: \p ―Nɨ́cxcɨx miich ajcxy ma tüg'ócɨy naaxhuiñyjäy, ma tüg'ócɨy naax cajp, e capxhuäcxcɨx ajcxy je oybɨ ayuc nej jäy ajcxy jëb y'almanïdzögɨpy. \v 16 Pɨnjaty mɨbɨjc etz ñɨɨbejtcɨxy, ypaadɨp ajcxy y'almanïdzoocɨn. Per, pɨnjaty ca' mɨjpɨdägy tɨy'ajt hue' ajcxy y'alma tɨgoyɨp mɨɨd ypocy ycɨxpɨ. \v 17 Yɨ jäy ajcxy huɨdibɨ mɨbɨjcp, ooy ajcxy ijxpejt túngɨxɨpy. Mɨɨd ɨɨch nxɨɨ ɨɨch nmɨc'ajt yajpɨdzɨmɨpy ajcxy ca'oybɨ ma jäy ajcxy yjot yhuinma'ñ. Nañ jadu'n ycápxgɨxɨpy huingbɨ ayuc. \v 18 Ymadzɨpy ajcxy tza'ñ, e ca' nej yjájtcɨxɨpy. E co ajcxy veneno ügɨp, ca' ajcxy ypa'mdunɨɨb. E co ajcxy cɨ̈nïxájɨpy pa'mjäy, tzögɨp je pa'mjäy. \s1 Jesús ypätɨgɨɨyñɨ tzajpjoty \p \v 19 E co je Huindzɨn Jesús ycapxy ycɨjxy mɨɨd je' ydiscípulos ajcxy, chi ypätɨgɨɨyñɨ tzajpjoty. Jiiby tzajpjoty Jesús yajpaady ma Dios ymɨjc a'oy'amy, mɨɨd mɨj'ane'mɨn. \v 20 Chi Jesús ydiscípulos ajcxy chooñ ñɨ́cxcɨxy cajp cajp capxhuäcxy ajcxy Jesús y'ayuc ma nidüg'ócɨy naax cajp. E je Huindzɨn Jesús ooy ajcxy ypubejtɨ ypudɨgɨɨyɨ, mɨc'ajt moy je' ajcxy mɨɨd je ijxpejt je mɨjhuinma'ñ huɨdibɨ ajcxy tumyb. Jadu'ñyɨ jadu'n. Amén.