\id REV - Matsiguenka NT with OT portions - Peru 2008 (DBL -2013) \h YOGIKONEATIMOGETUNKANIRIRA JOAN \toc1 Yogikoneatimogetunkanirira Joan \toc2 Yogikoneatimogetunkanirira Joan \toc3 Yogi \mt1 YOGIKONEATIMOGETUNKANIRIRA JOAN \c 1 \s1 Yogikoneagetakerira Jesokirishito \p \v 1 Okari oka otsirinkakotunkanirira aka onti ikantakeririra Tasorintsi Jesokirishito irogikoneageigakenerira iromperaneegi kameti irogoigakeniri tyara onkantanakempa impogini, panikyatari aganakempa. Naro nanti iromperane Jesokirishito nopaita Joan. Irirori itigankakeri isaankariite inkamantagetakenara. \v 2 Impo noneagetakero magatiro ikantakeririra Tasorintsi Jesokirishito irogikoneatimotakenarora ovashi notsirinkakogetakero nokañotagasanotaaro noneagetakerira, tera nonkantatigagetumatero. \p \v 3 Yogari Tasorintsi irogishineakeri tyanirika niavantakerone oka sankevanti. Ario inkañotagaigakeri aikiro maganiro kemisantaigakeronerira oniavantakenkanira impo intsatagagetakero magatiro, panikyatari aganakempa magatiro nonkamantakogetakerira maika. \s1 Joan itsirinkaigakenerira patoigeigacharira Ashiaku \p \v 4 Maika nokogake nontsirinkaigakempira maganiro viroegi kematsaigatsirira timageigatsirira Ashiaku patoigeigacharira Epesoku, Esemirinaku, Peregamoku, Tiatiraku, Sarereshiku, Pirarerepiaku ontiri aikiro Iraoriseaku. Nokogake inkavintsaavageigakempira Tasorintsi ikantakanirira itimi intimakagaigakempira kameti ganiri tatoita povankinaventumaigaa. Ario inkañotakempa Isure inkavintsajaigakempi intimakagaigakempira kameti. Irirori ikantakani itentakari Tasorintsi Igoveenkariegite maganiro. \v 5 Ario inkañotakempa Jesokirishito irirori inkavintsaavageigakempi intimakagaigakempira kameti. Irirotari kamantakotiririra Tasorintsi katinka yogagetakero tera iramatagumatempa. Inti iketyosanorira nianaatsi, aikiro inti Koveenkarisanorira visaigakeririra maganiro koveenkaripage kipatsikunirira. Pairo itasanoigakai isaankantaigakai iriraa ganiri ikisaviigairo Tasorintsi akañovageigara. \v 6 Ipegakagaigakai koveenkariegi kameti antentaigakempariniri impogini impegakempara Igoveenkariegite maganiro, aikiro ipegakagaigakai saseroroteegi kameti ampiriniventaigakeroniri magatiro ikogagetakerira Tasorintsi. ¡Tsame ankantakanira ankantaigakeri: “Pairo pagaveavageti!” Ario onkañotakempa. Amen. \q1 \v 7 ¡Atsi geka, maika pokapaake Kirishito ikenantapaakarora menkori! \q1 Ineaigavakeri maganiro, \q1 irimaiganakempatyo kentakotagantaigavetakaririra ineaigavaerityo iriroegi aikiro. \q1 Maganiro timaigatsirira kipatsiku ineaigavakerira inkaemavaitaiganake intsarogavageiganakera. \q1 Arioniroro onkañotanakempa maika. Amen. \p \v 8 Yogari Atinkami inti gaveavagetatsirira ikantakanirira itimi. Irirori ikanti: “Nanti Areja aikiro nanti Omega, naketyosanotari timankitsi, aikiro gara nokaragiteakotumati.” \s1 Joan ineairi Jesokirishito \p \v 9 Narori nanti papigematsaegine, nokantakani notentaigakempi atsipereaventaigakerira Jesokirishito, aikiro atsipereakovageigara magatiro, aikiro nontentaigakempi impogini irapatoitaigakaera impegakempara Agoveenkariegite. Karanki yamaitanakena iokaitakitanara ovogeaku paitacharira Patimoshi ineaitakenara nokenkitsavagetakerora Iriniane Tasorintsi nokamantakovagetakerira Jesokirishito. \v 10 Impogini agakara tominko nosuretasanotakarira Tasorintsi nokematigirotyo onianunkani omaraenkarika kañoenkamataka tivorintsi. \v 11 Okantagani: “Tsirinkakogetavakero magatiro pineagetavakerira pimpakagantaigakerira kematsaigatsirira patoigeigacharira Epesoku, Esemirinaku, Peregamoku, Tiatiraku, Sarereshiku, Pirarerepiaku, aikiro Iraoriseaku.” \p \v 12 Impo noshonkamatanakatyo noneakerira niakenarira. Noneitarityo 7 yovirinitakotantaganirira mechero yogimorekaataganira, inti yovetsikantagetunkani kori. \v 13 Yonkuatakotakari kañotaka matsigenka. Guisematake imanchaki agavagetakerityo igitiku, yavuatakari inegiku isuntoratsate yovetsikantunkanirira kori. \v 14 Ogari igishi onkutavageteratyo kara kañomataka ampei ontiri sharaka. Ogari iroki kañomataka opoamatira tsitsi. \v 15 Ogari igiti onkovoreavageteratyo kara kañomataka otashitaganira verontse. Antari iniakera imaraenkarikatyo kara kañomataka opoimaatira nia okimoatira. \v 16 Antari irakosanoriraku yapagogetake 7 impokiro. Okontemenitapaake ivaganteku isavurite otsoyampigetake pisotatetiro. Antari ivoroku yomameatantavagetiratyo kara kañomataka iporeasanotira poreatsiri yapagatsikaara. \p \v 17 Iroro noneakerira notuamatanaketyo igitiku togn kañomataka ontinirikatyo nokamake. Kantankicha irirori itsagatantakenaro irakosanorira ikantana: “Gara pitsarogi. Naketyosano timankitsi, aikiro gara nokaragiteakotumati. \v 18 Nokantakani notimi pairani tekyara tatakona timumagetatsine, aikiro nonkantakani nontimake gara nokamumatai. Nokamavetaka pairani impogini nanianai. Nanti kantankitsinerira tyara iriaigake maganiro kamaigankitsirira, nantitari gaveasanotakero kamagantsi. \v 19 Nonkantantakempirira tsirinkakogetero pineagetakerira maika ontiri magatiro nogikoneagetakempirira impogini. \p \v 20 “Maika nonkamantakempi tatoita ikantakotake yoga 7 impokiro napagogetakerira nakosanoriraku, ontiri 7 yovirinitakotantaganirira mechero ovetsikantunkanirira kori. Yogari 7 impokiro inti ikantakoigake 7 sentaigiririra kematsaigatsirira patoigeigacharira Epesoku, Esemirinaku, Peregamoku, Tiatiraku, Sarereshiku, Pirarerepiaku ontiri aikiro Iraoriseaku. Ogari 7 yovirinitakotantaganirira mechero inti okantakoigake kematsaigatsirira patoigeigacharira kara. \c 2 \s1 Itsirinkaigakenerira kematsaigatsirira timaigatsirira Epesoku \p \v 1 “Maika tsirinkeneri sentaigiririra kematsaigatsirira timaigatsirira Epesoku pinkante: \b \pi1 Yogari pagogetakeririra 7 impokiro irakosanoriraku kamosogetirorira yovirinitakotantaganirira mechero ovetsikantunkanirira kori ikanti: \pi1 \v 2 Nogotasanotakero magatiro povetsikageigakerira. Pipomirintsivageigakaro patsipereaventaigakenara. Tera pishineventavageigempari vetsikagisevageigirorira terira onkametite. Nogotake ipokimoigakempi kantaigavetankicharira: Nanti iritigankaneegi Jeso, kantankicha antari yogotagaigavetakempira onti pikemaigavakeri tera ario inkañoigempari yogotagantaigira notigankanesanorira ovashi tera pinkematsaigeri, pineaigaketari onti yamatagavageigaka kogapage. \v 3 Arisano patsipereakovageigaka patsipereaventavageigakenara tera pimperatumaigempa. \pi1 \v 4 Kantankicha aityo patiro terira noshineventemparo, irorotari oka: Tenige pinkañoigaempa okyara pitasanoiganara. \v 5 Atsi sureigaempanityo tyara pikantaigaveta kameti pinkantatigaigaempaniri pinkañoiganaempara okyara pitasanoiganara. Garika pikantatigaiga nompokashiigutempi nonkisashiigakitempira ovashi ganige papatoventaigaana. \v 6 Kantankicha noshinetaka noneakera tera pishineventaigemparo yovetsikagisevageigakerira nikoraitaegi onti pikañoigakena naro teranika noshineventemparo. \pi1 \v 7 ¡Tyanirika kemakerone ikantaigakeririra Isure Tasorintsi kematsaigatsirira inkematsatakerityo! Tyanirika shintsitashitakerone magatiro pokashitakerinerira nompakeri irogakemparora oi inchato ganiantatsirira timatsirira enoku okametigitetira itimira Tasorintsi. \s1 Itsirinkaigakenerira kematsaigatsirira timaigatsirira Esemirinaku \p \v 8 “Maika irirokya pintsirinkakene sentaigiririra kematsaigatsirira timaigatsirira Esemirinaku pinkante: \b \pi1 Yogari kamavetankicharira pairani impo yanianai inti iketyosanorira timankitsi, aikiro gara ikaragiteakotumati. Maika ikanti: \v 9 Nogotasanotake patsipereaventavageigakenara, aikiro tenige tatakona pashintumageigaempa, kantankicha pairo ikavintsaavageigakempi Tasorintsi. Nogotake iniashinaigimpira kantaigatsirira: ‘Nanti jorioegi’, kantankicha tera iriro, intiegitari yashintaigarira Satanashi. \v 10 Nonkantaigakempi gara pitsarogaigi pantsipereavageigakera. Yogari kamagarini irashitakotagarantaigakempi kameti noneasanoigakempiniri arisanorikara pikematsatasanoigakena. Pantsipereavageigake 10 kutagiteri, kantankicha ariompatyo pinkematsatasanoiganakenari gara papakuimaigi pikematsaigakera kigonkero pinkamaiganaera impo noganiaigaempi nontentaiganakempira enoku. \pi1 \v 11 ¡Tyanirika kemakerone ikantaigakeririra Isure Tasorintsi kematsaigatsirira inkematsatakerityo! Tyanirika shintsitashitakeronerira magatiro pokashitakerinerira gara yatsipereavageti impogini intagakempara morekariku. \s1 Itsirinkaigakenerira kematsaigatsirira timaigatsirira Peregamoku \p \v 12 “Maika irirokya pintsirinkakene sentaigiririra kematsaigatsirira timaigatsirira Peregamoku pinkante: \b \pi1 Yogari shintarorira isavurite pisotatetirorira otsoyampigetake ikanti: \v 13 Nogotasanotakero magatiro povetsikageigakerira. Nogotake onti pitimaigake ivatsatira kematsaigiririra Satanashi, kantankicha tera irapakuakagaigempiro pikematsaiganara, ariompatyo pishintsiiganakeri. Pairani itimavetaka Antipashi piriniventavagetanarira ikenkitsatakovagetanara, irorotari yogavitunkani. Pineaigavetakatyo yogunkanira ariotari inakeri viroegiku kara ivatsatira kematsaigiririra Satanashi, kantankicha teratyo pampakuimaige pikematsatasanoiganakenara. \pi1 \v 14 Kantankicha aityo maanipage nonkanomaaviigakempirira, noneaketari pikonogagarantaigaka tera pampakuaigero yogotagantirira Varaame. Yogari Varaame irirotari kantakeririra Varaka pairani inkañovagetagaigakemparira iseraereegi, nerotyo yogakagantantaigakaririra ivatsa piratsipage yovetisakagantunkanirira impakenkanira ipegagetaganirira tasorintsi kogapage. Aikiro ikantaigakeri kametitake iriatashiigakerora tsinaneegi.\x * \xo 2:14 \xt Nm 22.5, 7; 25.1-3\x* \v 15 Aikiro pikonogagarantaigaka tera pinkogaige pampakuaigerora yogotagantaigirira nikoraitaegi. \v 16 Irorotari nonkantantaigakempirira pinkantatigaiganakempara. Garika pikematsaigaana nompokakite nonkisaiguterira kañoigirorira maika nontentagantaigakitempirira. Iriroegi onti novatuantaigakempari nosavurite novagantekutirira. \pi1 \v 17 ¡Tyanirika kemakerone ikantaigakeririra Isure Tasorintsi kematsaigatsirira inkematsatakerityo! Tyanirika shintsitashitakeronerira terira onkametite nompakeri irogakemparora manaa omanunkanirira. Aikiro nompakeri saamunkarekiri mapu ontsirinkakotantakenkanirira okyarira ivairo terira ogotumatenkani, intagani gotakerone yoga shintakemparonerira. \s1 Itsirinkaigakenerira kematsaigatsirira timaigatsirira Tiatiraku \p \v 18 “Maika irirokya pintsirinkakene sentaigiririra kematsaigatsirira timaigatsirira Tiatiraku pinkante: \b \pi1 Yogari Itomi Tasorintsi timankitsirira iroki kañotakarorira opoamatira tsitsi, aikiro kovoreatankitsirira igiti kañotakarorira otashitaganira verontse ikanti: \v 19 Nogotasanotakero magatiro povetsikageigakerira. Nogotake pitasanoiganara, aikiro pikematsatasanoiganara. Aikiro nogotake pikavintsaavageigirira papigematsaegine ontiri patsipereaventasanovageiganara tera pampakuaigena. Pitsatagageiganakero nokogagetirira naro pavisaigakero vikyaenkara kematsaiganankitsi. \pi1 \v 20 Kantankicha aityo patiro nonkanomaaviigakempirira, noneaketari tera tyara pinkantumaigero oga tsinane Jesavere kantatsirira: Nanti kamantakotiririra Tasorintsi, kantankicha onti amataviigakeri nomperaneegi okantaigakerira iriatashiigakerora tsinaneegi, aikiro okantaigakeri kametitake irogaigakemparira ivatsa piratsipage yovetisakagantunkanirira impakenkanira ipegagetaganirira tasorintsi kogapage. \v 21 Nogiavetakaro onkantatiganakempamera ampakuagetanakerora magatiro ovetsikagisevagetakerira kantankicha tera onkoge. \v 22 Nonkantantaigakempirira maika nogimantsigaakero antsipereavagetakera tyampa onkantaempa. Yogari tentaigakarorira ikañovageigakara ario nonkañotagaigakeri iriroegi aikiro. Garika yapakuaiganakero yovetsikagisevageigakerira nantsipereakagavageigakempari. \v 23 Aikiro nogamagaigutakero otomiegi kameti irogoiganakeniri maganiro kematsaigatsirira tyarika irinaigavetakempa naro nanti neasurentaigiririra. Nogotasanotakero magatiro isuregeigarira. Nonkavintsaantaigakemparirira maganiro negintevageigacharira, aikiro nonkisashiigakempari maganiro vetsikagisevageigirorira terira onkametite. \v 24 Kantankicha gara tyara nokantaigimpi viroegi terira pinkematsaigero ogotagaigirira amatavinaigirira, aikiro tera povetsikagisevageigero magatiro yovetsikagisevageigirira ikañovagetagaigarira Satanashi. \v 25 Kantankicha pinkantakaniratyo pinkañoigakempa maika pinkematsatasanoigakera niganki nompokapaake. \pi1 \v 26 Tyanirika shintsitashitakeronerira magatiro pokashitakerinerira, aikiro inegintevagetakempara intsatagakerora magatiro nokogagetirira nompegakagakeri igoveenkariegite maganiro matsigenkaegi timaigatsirira kipatsiku. \v 27 Tyarika ikantakena naro Apa ipegakagakenara koveenkari ariotyo nonkañotagakempari irirori. \q1 Iragaveaigakeri maganiro terira inkematsaigena \q1 impogereaigakerira inkañotagaigakemparira otimporokaganira koviti kipatsinaki. \mi \v 28 Aikiro nompakeri impokiro koneatatsirira tsitekyamani. \v 29 ¡Tyanirika kemakerone ikantaigakeririra Isure Tasorintsi kematsaigatsirira inkematsatakerityo! \c 3 \s1 Itsirinkaigakenerira kematsaigatsirira timaigatsirira Sarereshiku \p \v 1 “Maika irirokya pintsirinkakene sentaigiririra kematsaigatsirira timaigatsirira Sarereshiku pinkante: \b \pi1 Yogari itimagutakerira Isure Tasorintsi, aikiro yashintagetari 7 impokiro ikanti: Nogotasanotakero magatiro povetsikageigakerira. Nogotake ineaivetakempityo vintiegi kematsatasanovageigatsirira, kantankicha naro noneaigakempi tera pinkematsatasanoige, pairatavageigakevi kañomataka ontinirikatyo pikamaigake. \v 2 Naninityo shintsitashigeigavakero tekyara pampakuasanoigero pikematsaigirira ganiri pimagisantaigiro magatiro. Noneaketari tera pintsatagasanoigero ikogagetirira Tasorintsi. \v 3 Atsi sureigaemparoratyo Noniane pikemaigavetakarira pinkantakanira pinkematsatasanovageigakero, pinkantatigaiganakempara ganigera povetsikaigai terira onkametite. Garika pikematsaigaana nompokashiigakempi nonkomutagaigapaakempi nonkañotapaakempari ikomutagantira koshinti. Gara pogoigavake tyatakerika nompokapaake. \pi1 \v 4 Kantankicha aiñokya paniropage konoiigakempirira tera impaenkaigenkani. Impogini iriroegi irogaguigakemparo kutari kitsagarintsi impo nonkantakani nontentaigakempari, inegintetasanoigakatari ikematsatasanoigakenara. \v 5 Tyanirika shintsitashitakeronerira magatiro pokashitakerinerira inkantakani irogagutakemparo kutari kitsagarintsi. Gara nosaankutairi ivairo otsirinkakotunkanirira enoku sankevantiku otsirinkakotantagetunkanirira ivairopage maganiro inkantakanirira intimaigake, onti nonkamantakotakeri nonkantakerira Apa intiegiri isaankariite nonkante: Nanti shintari, ikematsatanatari. \v 6 ¡Tyanirika kemakerone ikantaigakeririra Isure Tasorintsi kematsaigatsirira inkematsatakerityo! \s1 Itsirinkaigakenerira kematsaigatsirira timaigatsirira Pirarerepiaku \p \v 7 “Maika irirokya pintsirinkakene sentaigiririra kematsaigatsirira timaigatsirira Pirarerepiaku pinkante: \b \pi1 Yogari terira inkañovagetumatempa, aikiro itsatagagetiro magatiro ikantagetakerira inti shintaro iyavine koveenkari Iravi, intitari kantatsirira tyani atankitsine intimimotakerira Tasorintsi, aikiro tyani garira iati. Tera tyani gaveatsine inkantatigakerora ikantakerira. Irirori ikanti: \v 8 Nogotasanotakero magatiro povetsikageigakerira. Teratyo pishintsitashigeigavetemparo posante, kantankicha pikematsaigakero Noniane tera pimpashiventagaigena. Tsikyatatari nokogake naro okyara pinkenkitsaigakerora Noniane pinkenkitsatimoigakerira terira inkematsaige. Impo ario pikañoigakero pairani ovashi maika, ikisaigavetakempityo, kantankicha teratyo iragaveaigempi irapakuakagaigempirora, nantitari gamaakoigakempi. \v 9 ¡Atsi kemisantaigena! Aiño ikonoiigakempi yashintaigarira Satanashi. Iriroegi intiegi tsoentiegi, ikantaigaketari: ‘Nantiegi jorioegi’, kantankicha teratyo iriroegi. Nerotyo impogini namaigakeri papatoitaigakara nontigeroakagaigakemparira pinaigakera viroegi kameti irogoiganakeniri arisano notasanoigimpi. \v 10 Patsipereakovageigaka pitsatagasanogeiganakerora nokantageigakempirira. Irorotari nompugamentantaigakempirira ganiri patsipereasanovageigi impogini nantsipereakagavageigakemparira maganiro timaigatsirira kipatsiku noneaigakerira arisanorikara ikematsaigake. \pi1 \v 11 Karatapaatsine nompokapaakera. Nonkantantaigakempirira pinkantakanira pinkematsatasanoigakena ganiri tyani pakuakagumaigimpiro pikematsatasanovageigira kameti nontentaiganakempiniri impogini pinkantakanira pintimaigake. \v 12 Tyanirika shintsitashigetakeronerira magatiro pokashitakerinerira inkantakani intimake ivankoku Tasorintsi gara yogagumata parikoti. Nontsirinkakero ivairo Apa Tasorintsi itamakoku ontiri aikiro ovairo intimantakemparira paitacharira Okyarira Jerosaren. Irorori onti omponiakempa enoku Tasorintsiku ompokakera aka savi. Aikiro nomatakero okyarira novairo nontsirinkakero itamakoku. \v 13 ¡Tyanirika kemakerone ikantaigakeririra Isure Tasorintsi kematsaigatsirira inkematsatakerityo! \s1 Itsirinkaigakenerira kematsaigatsirira timaigatsirira Iraoriseaku \p \v 14 “Maika irirokya pintsirinkakene sentaigiririra kematsaigatsirira timaigatsirira Iraoriseaku pinkante: \b \pi1 Yogari tentakaririra Tasorintsi okyasanokyara yovetsikagetakerora magatiro inti kamantakotiririra. Omirinka katinka yogagetakero magatiro tera iramatagumatempa. Maika ikanti: \v 15 Nogotasanotakero magatiro povetsikageigakerira, nerotyo nonkantantaigakempirira maanisano pishineventaigavetakena, teranika pinkematsatasanoigena. Pineaigavetakatyo okyara gametyo pikantaigi: Nanti kematsatatsirira, ontirika pinkematsatasanoigakenametyo pishineventasanoigakenamera. \v 16 Noneaigakempitari pikañoigakara maika onti pipochaavageiganakenatyo kara nerotyo narokya pogikamarankavageigake. \v 17 Viroegi pikantaigavetakatyo: Nanti shintaarantavagetacharira tera tatakona nonkogakovagetumatempa, kantankicha teratyo pineimaigempa vintiegi kogakovageigacharira terira pimpaitumaigempa pairaigamatakevi. Aikiro teratyo pineaige, ontiri aikiro nogatsantsaniro pinaigake. \v 18 Irorotari nonkantantaigakempirira punaigena nompaigakempira korisanorira yonkotunkanirira tsitsiku kameti ganigeniri pikogakovagetumaigaa. Aikiro pimpunaigakenara nompaigakempira kutari kitsagarintsi pogaguigakempara ganiri pipashiventagaigaro pinogatsantsaigakera. Aikiro pimpunaigakenara nompaigakempira ampi pogavintajaigakempara kameti pineasanoiganakeniri. \pi1 \v 19 Yogari notasanoigarira nokanomajaigiri kameti inkematsatasanoigakenaniri. Nonkantantaigakempirira kenkisureaigempa pineaigakera pikañovageigara pinkantatigaiganakempara pinkantakanira pinkematsatasanovageigakena. \v 20 Nonkantutaigaempityo aikiro atsi kemisantaigena. Narori omirinka nonake sotsimoroku nokaemakotantakera. Tyanirika kemakenane impo irashireakotakena nonkianake nontentakemparira nosekataigakempara. \pi1 \v 21 Tyanirika shintsitashiigakeronerira magatiro pokashitakerinerira nontentaigakempari enoku noviriniigakerira nonampinaku. Inkañotasanoigakena naro noshintsitashigetakerora magatiro, nerotyo yogari Apa yovirinitantakenarira inampinaku irakosanoriraku. \v 22 ¡Tyanirika kemakerone ikantaigakeririra Isure Tasorintsi kematsaigatsirira inkematsatakerityo!” \c 4 \s1 Ishineventasanotunkanira Tasorintsi enoku \p \v 1 Impogini nokamaguveta enoku noneitarotyo shitakomentontsi shirenakitaka. Nokemutaarityo aikiro niakenarira inkaara imaraenkarika kara kañoenkamataka tivorintsi ikantana: “Taina aka nokotagagetakempirora tyara onkantagetanakempa impogini.” \p \v 2 Iroro yagatakera iniakenara yogari Isure Tasorintsi yamasurentanakena enoku. Noneitarotyo ipirinitantarira koveenkari ario onake kara, aiño paniro pirinitantakarorira. \v 3 Irirori ikovoreavagetityo kara kañomataka saakiri mapu paitacharira jashipe ontiri pashini saakiri mapu paitacharira koronarina. Ogari ipirinitantakarira onti yonkuatakaro yoge ikovoreavageti kañomataka okovoreatira kaniamapuri mapu paitacharira esemerarera. \v 4 Aikiro noneagetakero pashini 24 opirinitantaganirira okañotakaro ipirinitantaigarira koveenkaripage. Onti onkuatakotakaro ipirinitantakarira Koveenkari. Ipirinitantaigakaro 24 inampinaegi kutasamatavagetake igitsagare. Yamatsaiigakari matsairintsi yovetsikantunkanirira kori. \v 5 Ogari ipirinitantakarira Koveenkari oponiantapinitakaro kareti okantapinitake tsarere tsarere, aikiro okantagemataketyo pugarara pugarara. Aikiro aityo omorekagetake 7 tsitsi okantakotakerira Isure Tasorintsi. \v 6 Ario onake aikiro kara omaraani nia saanaamataketyo kara. \p Ogari ipirinitantakarira Koveenkari yonkuatakoigakaro 4 niagetatsirira, ontovaigavageteratyo iroki otimagetakeri inegiku ontiri itishitaku. \v 7 Paniro onti ikañotakari matsontsori. Yogari irapitene onti ikañotakari toro. Yogari yomavatakarira matsigenkaporomatake. Yogari yapitepagetakarira onti ikañotakari pakitsa itimpatsarankavankitara yarira. \v 8 Paniropage otimagetake 6 ishivanki, tyarikarorokari otovaigavageti iroki. Ikantakanityo iniaigake tera irapakuimaige ikantaigakera: \q1 “¡Pairo ikametiti, pairo ikametiti, pairo ikametiti Atinkami Tasorintsi! \q1 ¡Irirori inti gaveavagetatsirira ikantakanirira itimi!” \p \v 9-10 Antari ikantaigakera maika, yogaegiri 24 inampinaegi Koveenkari ogatyo ikenaigake yompatakaventaiganakari, intitari pirinitantakarorira ipirinitantarira koveenkari, aikiro inti Koveenkari ikantakanirira itimi. Inoshikaigakeri iramatsaireegi yogaigakeneri ivonkititakera ikantaigiri: \q1 \v 11 “Notinkami Tasorintsi, pairo pikametivageti, noshineventantaigakempirira. \q1 Pikoveenkavageti, aikiro pairo pagaveavageti, nopinkatsatantaigakempirira. \q1 Virotari vetsikagetakerorira magatiro timagetatsirira, \q1 virotari kogankitsi povetsikagetakerora.” \c 5 \s1 Sankevanti pigikankicharira intiri Ovisha \p \v 1 Impo noneake sankevanti pigikankicharira otsirinkaka pisotatetiro. Yogari Koveenkari yapagotakero irakosanoriraku. Otimake 7 ontsirekakotantakarira ganiri ampigireanaka. \v 2 Impo noneakeri isaankariite Tasorintsi pairorira yagaveavageti. Ikaemake ikanti: “¿Tyani pairorira yavisake ikametitakera irontsireakotakerora sankevanti irampigireakerora?” \v 3 Kantankicha tera intimumate gaveakeronerira irontsireakotakerora irampigireakerora. Teratyo iragaveimaige timaigatsirira enoku intiegiri kipatsikunirira intiegiri aikiro savipatsakunirira, kañotari inkamaguigakerora tera ario iragaveaigero. \v 4 Narori nokaemavavagetaketyo noneakera tera intimumate paniro kametiri gaveakeronerira irampigireakerora inevantakerora. \v 5 Kantankicha inianakena paniro inampina ikanti: “Maika intaga piraga. Atsi neeri yoga Matsontsori iyashikitanakerira Jora, aikiro inti iyashikitanakerira Iravi. Irirori iragaveake irontsireakotakerora irampigireakerora, intitari gaveavagetatsirira, matakatari gaveantaketari.” \p \v 6 Impogini noneiri Ovisha aratinkake onakera ipirinitantarira Koveenkari itentaigakari yogaegi 4 niagetatsirira intiegiri aikiro inampinaegi Koveenkari. Koneamatake agaveakerira ikentunkanira yogunkanira. Aityo onake 7 itsei, ogari iroki 7. Ogari 7 iroki inti okantakotake Isure Tasorintsi atankitsirira itigankunkanirira irapagiteakemparora kipatsi. \v 7 Impo yogari Ovisha iatake inoshikakerora sankevanti yapagotakerira Koveenkari irakosanoriraku. \v 8 Iroro yairikakerora oga ikenaigake yompatakaventaiganakari yogaegi 4 niagetatsirira intiegiri 24 inampinaegi Koveenkari. Paniropage yairikaigake arepa ontiri taso ovetsikantunkanirira kori shatekavagetaka kasankari. Ogari kasankari onti ikantaigiririra Tasorintsi kematsaigiririra iniaigirira. \v 9 Imatikaigake okyarira matikagantsi ikantaigi: \q1 “Notinkami, vinti pairorira pikametivageti pagaveantakarira pairikakerora sankevanti, \q1 aikiro pontsireagetakerora ontsirekakotantakarira. \q1 Yogaitakempitari pikamaventaigakerira maganiro ovoatanakera piriraa, \q1 irorotari pipunaventantaigakari irashintaigakemparira Tasorintsi pogavisaakoigakerira. \q1 Pogavisaakotagarantaigakeri maganirosanotyo matsigenkaegi timageigatsirira kipatsiku kantatigageigacharira irinianeegi. \q1 \v 10 Pipegakagaigakari koveenkariegi, \q1 aikiro pipegakagaigakari saseroroteegi kameti impiriniventaigakeroniri magatiro ikogagetakerira Tasorintsi. \q1 Impogini intentaigakempi impegaigakempara igoveenkariegite maganiro timaigankitsirira kipatsiku.” \p \v 11 Impo noneaigiri isaankariite Tasorintsi yonkuaigakarira yogaegi niagetatsirira intiegiri inampinaegi Koveenkari. ¡Ojojoo tyarikarorokari itovaigavageti kara! Nokemaigakeri iniaigakera \v 12 ikaemaiganakera ikantaigakera: \q1 “Yogari Ovisha yogavetunkanirira inti pairorira ikametivageti. \q1 Tsame ankantaigakerira: Viro vinti pairorira pagaveavageti, aikiro vinti shintagetarorira magatiro. \q1 Vinti pairorira pogovageti, aikiro pairo pishintsivageti. \q1 Pairo pikoveenkavageti, nopinkatsatantaigakempirira, aikiro noshineventantaigakempirira.” \p \v 13 Impo nokemaigakeri maganiro yovetsikagetakerira Tasorintsi timaigatsirira enoku, intiegiri timaigatsirira kipatsiku, intiegiri kamageigankitsirira kitageigankicharira kipatsiku intiegiri maganiro naigankitsirira omaraaniku nia. Nokemaigakeri maganiro iniaiganake ikantaigi: \q1 “¡Tsame ashineventaigakemparira Agoveenkariegite intiri aikiro Ovisha \q1 ankantaigakerira inti pairorira ikametivageti, aikiro yagaveavageti! \q1 ¡Kantanakaniroro inkañotakempara maika!” \p \v 14 Yogari 4 niagetatsirira ikantaigake: “¡Ario onkañotakempa maika! ¡Amen!” Impo yogari inampinaegi Koveenkari yompatakaventaiganakari ikantaigakerira ishineventaigakari. \c 6 \s1 Yontsireakotakerora sankevanti pigikankicharira \p \v 1 Impo noneiri Ovisha yontsireakero patiro ontsirekakotantakarira sankevanti, aikiro nokemiri paniro niagetatsirira imaraenkarikatyo kara kañoenkamataka kareti ikanti: “¡Atsi neeriratyo!” \v 2 Noshonkavetanaka noneiri kavayo inkutavageteratyo kara. Yogari shigakotantakaririra onti yapagotake iviane. Impo ipunkani matsairintsi iramatsaitakempara. Irirori tera intimumate gaveerinerira. Impo iatake iromanatakempara iragaveantakera. \p \v 3 Impo imatake pashini ontsirekakotantakarira yontsireakero ovashi nokemiri irapitene niagetatsirira ikanti: “¡Atsi neeriratyo!” Noshonkavetanaka noneiri kavayo inkiraavageteratyo kara. \v 4 Yogari shigakotantakaririra onti ikantunkani iriatakera kipatsiku ovashi onkenantanakemparo inkisavakagaiganakempara maganiro irogavakagaigakempara. Impo ipunkani ogatsantsani savuri. \p \v 5 Impo imatake pashini ontsirekakotantakarira yontsireakero ovashi nokemiri inianake yomavatakarira niagetatsirira ikanti: “¡Atsi neeriratyo!” Noshonkavetanaka noneiri kavayo impotsitavageteratyo kara. Yogari shigakotantakaririra onti yapagotake ogotantaganirira otenaka. \v 6 Nokemi onianunkani inaigakera yogaegi 4 niagetatsirira okantagani: “Pitepageti tasaku turigoki opunavagetaratyo paniro tenario, ario okañotaka 12 tasaku sevara, opunavagetaka paniro tenario. Kantankicha yogari aseite ontiri vino ontiratyo kara.” \p \v 7 Impo imatake pashini ontsirekakotantakarira yontsireakero ovashi nokemiri inianake yapitepagetakarira niagetatsirira ikanti: “¡Atsi neeriratyo!” \v 8 Noshonkavetanaka noneiri kavayo inkitevageteratyo kara. Yogari shigakotantakaririra ipaitaka Kamagantsi. Yogiatapaakeri pashini paitacharira Morekari. Yagaveakagunkani irogamagaigakerira 1/4 kipatsikunirira. Inkonogagarantaigakempa irogavakagaiganakempa, pashinikya onti agaiganakeri itasegane, pashini onti gaiganakerine imantsigane, pashini irirokya gaigakerine matsontsoripage. \p \v 9 Impo imatake pashini ontsirekakotantakarira yontsireakero ovashi noneake pashini kañotakarorira itagantaganirira piratsipage nankitsirira ivankoku Tasorintsi kipatsikutirira. Antari otapinaku noneaigiri yogaviigunkanirira ikenkitsatakoigirora Iriniane Tasorintsi ikamantakoigirira. \v 10 Iriroegi ikaemaiganake ikantaigi: “Virori vinti Notinkami, vinti Igoveenkariegite maganiro matsigenkaegi. Omirinka pikisashiigari maganiro vetsikaigirorira terira onkametite, aikiro pitsatagagetiro pikantakerira. ¿Akanivatirikara pinkenkiventaigakenara pinkisaigakerira timaigatsirira kipatsiku gaigakenarira?” \v 11 Irirori ipaigakeri kutari kitsagarintsi impo ikantaigiri: “Giakoigempata, aiñokyatari papigematsaegine kañoigakempinerira viroegi irogaviigakenkanira ikenkitsatakoiganara. Antari irimaigakenkanira iriroegi ario pinkante nonkenkiventaigakempi.” \p \v 12 Impo iroro imatakera pashini ontsirekakotantakarira yontsireakerora oga okenake ontininkanaka tinin, tinin, tinin tyarikarorokari. Ogatyo ikenake poreatsiri ipotsitamentatanake ikañotanakaro potsitari kamisa yogaguigarira kamakoigatsirira. Yogari kashiri ikiraamentatanake ikañotanakaro iraatsi. \v 13 Irirokya impokiropage yashiriagetanaka kipatsiku ikañotanakaro ashiriigetara igera tekyaenkarira antagite oshigekakogetirora omarane tampia. \v 14 Ogari inkite asatyo opegaka okañotanakaro ampigikaganira sankevanti. Ogari otishipage ontiri ovogeapage ogagagetanaka parikoti. \v 15 Impo ishigaiganaka maganiro koveenkaripage, intiegiri tinkamiigatsirira, intiegiri itinkamiegi soraroegi, intiegiri shintavageigacharira, intiegiri gaveavageigatsirira, intiegiri yashintagetaganirira, intiegiri aikiro terira irashintagetenkani. Ishigaiganaka maganirosanotyo matsigenkaegi yaventaiganakara ovegantanakigetara kipatsi ontiri imperitanakipageku. \v 16 Iniaiganake ikantaigiro otishipage ontiri imperitapage: “¡Tainakario! ¡Tuimoiganakena pomanakoigakenara ganiri ineaigana yoga Koveenkari Gaveaigakeririra maganiro, aikiro ganiri imaigana naroegi inkisaigakenara Ovisha!, \v 17 gapaakatari kutagiteri inkisashitantakera. ¿Tyanimpatyo gaveankitsine ishintsitashitavakerora?” \c 7 \s1 Otsirinkakotunkanira ivairo Tasorintsi itamakoku iyashikiiganakerira Iseraere \p \v 1 Impogini noneaigiri 4 isaankariite Tasorintsi paniropage yaratinkagetake okaragetira kipatsi oponiaenkagetara tampiapage. Ikusoenkataigavakero ganiri otampiaenkatumatai kipatsiku, ontiri omaraanipageku nia, ontiri aikiro inchatoshipageku. \v 2 Impo noneiri pashini isaankariite Tasorintsi iponiapaaka ikontetira poreatsiri yapagotapaakero otsirinkantaganirira ivairo Tasorintsi terira ineero igamane. Irirori ikaemakoigakeri yogaegi 4 isaankariite Tasorintsi yagaveakagaigunkanirira imposantegiseigakerora kipatsi, aikiro omaraanipage nia ikantaigiri: \v 3 “¡Gatata tyara pikantaigiro kipatsi, aikiro omaraanipage nia, ontiri aikiro inchatoshipage, tekyatanika antsonkaigerinika antsirinkaigakerora ivairo Tasorintsi itamakoku iromperaneegi!” \p \v 4 Impo nokemi iniakoigakerira iyashikiiganakerira Iseraere tsirinkaigankicharira itamakoku yapatoitaigakara maganiro ikaraigake 144,000. Yogotunkanira ikañotunkani maika: \p \v 5 Yogari iyashikiiganakerira Jora inaigake 12,000. \p Yogari irashi Iroven inaigake 12,000. \p Yogari irashi Gare inaigake 12,000. \p \v 6 Yogari irashi Asere inaigake 12,000. \p Yogari irashi Nepetari inaigake 12,000. \p Yogari irashi Manaseshi inaigake 12,000. \p \v 7 Yogari irashi Sumeon inaigake 12,000. \p Yogari irashi Irevi inaigake 12,000. \p Yogari irashi Isakare inaigake 12,000. \p \v 8 Yogari irashi Savoron inaigake 12,000. \p Yogari irashi Jose inaigake 12,000. \p Yogari irashi Vejamin inaigake 12,000. \s1 Gaguigankicharira kutari kitsagarintsi \p \v 9 Impogini noshonkavetanaka noneaigiri pashinipage matsigenkaegi itovaigavagetiratyo kara. Iponiageigaka parikotipageku okantatigagetaka irinianeegi. Iriroegi yaratinkimoigakeri Tasorintsi Igoveenkariegite maganiro intiri aikiro Ovisha. ¡Tyarikarorokarityo itovaigavagetiratyo kara! Tenigetyo iragaveaenkani irogotaenkanira. Imirinkaegi gaguvageigaka kutari kitsagarintsi pagovageigake tsigaroshi. \v 10 Imirinkaegi ikaemaiganake ikantaigi: \p “¡Inti gavisaakoigakai Agoveenkariegite Tasorintsi intiri Ovisha!” \v 11 Maganiro isaankariite Tasorintsi yaratinkaigake yonkuaigakarora ipirinitantarira, aikiro yonkuaigakari inampinaegi intiegiri 4 niagetatsirira. Maganiro iriroegi yompatakaiganaka kipatsiku \v 12 ikantaigi: \q1 “¡Ario onkañotakempa maika!, \q1 inkantakanira irishineventavagetakenkani Tasorintsi inkantakenkanira: \q1 Vinti pairorira pikoveenkavageti. Vinti pairorira pogovageti. \q1 Inkantaigakempi maganiro pairo pikavintsaantavageti, aikiro impinkatsaigakempi. \q1 Vinti pairorira pagaveavageti, aikiro vinti pairorira pishintsivageti. \q1 ¡Kantanakaniroro onkañotanakempa maika! ¡Amen!” \p \v 13 Impogini ikantakena paniro inampina Tasorintsi: “¿Tyani yogaegi gaguigankicharira kutari kitsagarintsi? ¿Tyara iponiaigaka?” \v 14 Narori nokantiri: “Virompatyo.” Irirori ikantana: “Intiegi tsipereavageigankitsirira anta kipatsiku, onti ikivatsaratantaigaka iriraa Ovisha, okutatantanakarira. \p \v 15 “Irorotari itentantaigakaririra Tasorintsi \q1 kantanakaniroro yantavageigira kara ivankoku. \q1 Irirori inkantakani intentaigakempari garatyo tata gumaigairi. \q1 \v 16 Gara yatsipereavageigairo itasegane, gara imiretumaigai, \q1 gara itagumaigairi poreatsiri, \q1 gara ineimaigairo iratsipereavageigaerora katsirinkagiteri. \q1 \v 17 Inkantakani inkañoigakempa maika \q1 irisentaigakeritari Ovisha aratinkankitsirira onakera ipirinitantarira Tasorintsi. \q1 Inkamaguigakeri inkañotagaigakempari ikamagutaganira ovisha, \q1 iramaiganakeri okonteatira Nia Ganiantatsirira. \q1 Yogari Tasorintsi inkantakanityo irogishineavageigakeri garatyo ineimaigairo iriragaigaempara.” \c 8 \s1 Opiatantaganirira kasankapaneri ovetsikantunkanirira kori \p \v 1 Impo iroro imatakerora yontsireakerora karakutanankitsirira ontsirekakotantakarira sankevanti ogatyo ikenaigake ikemisantaiganake maganiro enokunirira niganki yaganaka 1/2 ora. \v 2 Impo noneaigiri 7 isaankariite Tasorintsi yaratinkaventaigakeri irirori, paniropage ipageigunkani tivorintsi. \p \v 3 Impogini ipokake pashini isaankariite Tasorintsi yamake opiatantaganirira kasankapaneri otagaganira ovetsikantunkanirira kori, yaratinkimotapaakero otagantaganirira kasankapaneri ovetsikantunkanirira aikiro kori. Ipunkani tovai kasankapaneri intentagakerora ikantaigiririra Tasorintsi kematsaigiririra iniaigirira. Itagantakaro otagantaganirira kasankapaneri nankitsirira kara ipirinitira Tasorintsi Igoveenkariegite maganiro. \v 4 Ogari oenka kasankapaneri ogaenokaenkatanaka oaenkatakera inakera Tasorintsi otentagaenkatanakaro ikantaigiririra Tasorintsi kematsaigiririra iniaigirira. \v 5 Impo yogari isaankariite Tasorintsi yaganake tsitsimenki nankitsirira otagaganira kasankapaneri ipiatakero opiatantaganirira kasankapaneri yapagotakerira. Iroro ishatekakerora isokakero kipatsiku, ogatyo okenake kareti okantamatanaketyo pugarara pugarara, omagempianakatyo kara osaatsantsagagematanaketyo, aikiro ontininkagematanaka. \s1 Otivotunkanira tivorintsi \p \v 6 Yogari 7 isaankariite Tasorintsi irikaigankitsirira itivore yovetsikaiganaka intivoiganakera. \p \v 7 Impo itivotanakera paniro ogatyo okenake onkoarikitanake kipatsiku otentaganakaro morekari ontiri iraatsi. Otagakero 1/3 kipatsi, aikiro otagakero 1/3 inchatoshipage ontiri magatiro mechoshiapagerira shimpenashi teratyo ontimumatae. \p \v 8 Impo itivotanakera irapitene ovuokunkani omaraaniku nia tatarika oita kañomataka omarane otishi omorekatsantsaaenkatanake. Ogatyo okenake 1/3 omaraani nia opeganaka iraatsi. \v 9 Ikamageiganake 1/3 timaatantagetarorira. Otsitigagetanake 1/3 omarapageni pitotsi. \p \v 10 Impo itivotanakera pashini ogatyo ikenake yashirianaka imarane impokiro iponiaka enoku, imorekatsantsaaenkatanake ikañotanakari katsivorerini yashiriagutanakaro 1/3 niapage ontiri okonteagetira nia itsitokaagetanakero. \v 11 Yogari impokiro ipaita Kepishiri nerotyo okepishiaatantagetanakarira 1/3 niapage. Ikamantageiganakarira tovaini matsigenkaegi yoviikaigakarora kepishiatankitsirira nia. \p \v 12 Impo itivotanakera pashini itsivakanake 1/3 poreatsiri ishaaenkatanake tenige imporeasanotae. Ario ikañotanaka kashiri irirori tenige inkutatasanotae. Isatyo impokiropage irirori itsivakagetanake 1/3. \p \v 13 Noshonkanaka noneiri pakitsa imaranerikatyo kara yaranake ikenavagetaketyo enoku ikaemanake ikanti: “Maikari maika intivoigakera mavanivanirira isaankariite Tasorintsi tekyarira intivoige, ¡tyarikarorokarityo iratsipereavageigaketyo kara maganiro timaigatsirira kipatsiku!” \c 9 \p \v 1 Impogini itivotanakera pashini isaankariite Tasorintsi noneiri pashini impokiro iponiaka enoku yashirianaka kipatsiku. Ipunkani yavi iyavirenkakotantakemparorira okenantaganirira oataganira savipatsaku. \v 2 Impo iroro yoyavirenkakotakerora ogatyo okenake otinkamisevagetanake tsitsienka tyarikarorokari okiterienkatagavagetanakerityo poreatsiri apavatsaaenkavagetanaka. \v 3 Impo noneiri pankerori iponiantagetapaakaro tsitsienka yaragetanake yapagiteanakaro kipatsi. Yagaveakagagetunkani irogantakera inkañotakemparira yogantira kitoniro. \v 4 Ikantaviigunkani irogaigakemparora shimpenashipage, tovaseripage ontiri inchatoshipage. Intagani iratsipereakagaigake matsigenkaegi terira ontsirinkakotempa ivairo Tasorintsi itamakoku. \v 5 Kantankicha ikantaviigunkani irogamagaigakerira, intagati iratsipereakagavageigakeri 5 kashiri. Antari irogaigakerira irogatsivageigakerityo kara kañomataka yogantira imarapageni kitoniro. \v 6 Yogaegiri matsigenkaegi inkogaigavetakempatyo inkisashiigakempara tsikyata kantankicha garatyo ikamaigi. Aikiro inkogaigavetakempatyo inkamaigakera kantankicha garatyo ineaigairo igamane. \p \v 7 Yogari pankerori kañotavagetakatyo kavayo yovetsikagetaganira panikyara iriaigake iromanaigakempara, matsaiigavagetaka igitoku kañomataka matsairintsi yovetsikantunkanirira kori. Ogari ivoro kañomataka ivoro matsigenka. \v 8 Aityo igishi atsantsapagerika kañomataka ogishi tsinane. Ogari irai kañotavagetaka irai matsontsori. \v 9 Ogari inegi onti itikakotantaigakaro kañomataka asuro. Antari yaraigakera opoimavageti ivanki kañomatakatyo opoimatira oshigakotantagetaganirira ishigakagaigarora kavayo iaigira iromanatavakagaigakempara soraroegi. \v 10 Timavagetake irishi otimantakarira itsei kañorira itsei kitoniro. Irorotari oga itsei iratsipereakagantaigakemparirira matsigenka 5 kashiri. \v 11 Iriroegi aiño itinkami, irirotari itinkamiegi maganiro savipatsakunirira. Onti ipaita irinianeku evereo Avaron. Antari irinianeku guriego ipaita Aporion.\f + \fr 9:11 \ft Avaron, “Abadón,” ontiri Aporion, “Apolión,” pitetiro onti onkantake “Pogereantatsirira”.\f* \p \v 12 Atake avisagetanake magatiro iratsipereavageigakerira itivotakotakerira tsonkavakoankicharira isaankariite Tasorintsi, kantankicha aityokya pitenivati. \p \v 13 Impogini itivotanakera pashini nokemiro onianunkani oponiaenkatantaka otagantaganirira kasankapaneri ovetsikantunkanirira kori nankitsirira Tasorintsiku. \v 14 Ikantagani isaankariite Tasorintsi tivotankitsirira: “Piate tsaakoiguteri 4 kamagarini tsatakoigankicharira naigankitsirira otsapiaku nia paitacharira Eoperateshi.” \v 15 Iroro ikemavakera iatake itsaakoigutiri kameti impogereaigakiteriniri 1/3 matsigenkaegi kipatsikunirira, iriroegitari ikogakagaigakerira Tasorintsi impogereantaigakera. Irirori yogotaketari tyati agantakempa. Yogotake tyati shiriagarini, tyani kashiri, tyati kutagiteri, aikiro tyara irinake poreatsiri. \v 16 Impogini nokemi yogoigunkani soraroegi, maganiro ikaravageigaketyo 200,000,000. Imirinkaegi shigakoigavagetaka igavayoteku. \p \v 17 Impo ineakagagetakenari Tasorintsi kavayo intiegiri shigakotantaigakaririra. Imirinkaegi gaguvageigaka asuromeshina, patiropage oposantetaka okiraagetake, aikiro okamachonkagetake impo okitegetake aikiro. Ogari igito kavayo kañotavagetaka igito matsontsori. Okonteenkagematityo tsitsienka ivaganteku, aikiro omorekatsantsaenkagematityo tsitsi okonoenkatanakarora asopuri. \v 18 Ikamageiganake 1/3 matsigenkaegi agaiganakerira magatiro konteenkagetankitsirira ivaganteku kavayo. \v 19 Ogari yagaveantaigakarira kavayo tera intagati ontime ivaganteku, otimaketyo aikiro irishiku, kañotavagetakatari maranke otimakera igito yogantaigakaririra matsigenkaegi yogamagantaigakaririra. \p \v 20 Kantankicha yogari aiñokyarira terira inkamaige teratyo inkantatigaigempa irapakuaiganakerora yovetsikagisevageigirira. Ariompatyo yaventaiganakariri kamagarinipage intiegiri aikiro pashinipage ipegageigirira itasorintsite yovetsikantagetunkanirira kori, perata, verontse, mapu ontiri inchato. Yokapage tera ineaigumate, aikiro tera inkemumaige, aikiro tera iranuitumaige. \v 21 Impo aikiro teratyo irapakuaiganakero yogantaigira, imatsikatantaigira, yogogevageigira, aikiro ikoshivageigira. \c 10 \s1 Sankevanti otsirinkakotantunkanirira impogigetanankitsinerira \p \v 1 Impogini noneitarityo pashini isaankariite Tasorintsi gaveavagetatsirira iponiaka enoku yaguitapaake. Onkuatakotakari menkori, inti yamatsaitaka yoge. Antari ivoroku yomameatantavagetiratyo kara kañomataka iporeira poreatsiri yapagatsikaara. Ogari itasagiipage kañotavagetaka tsitsi. \v 2 Onti yapagotake sankevanti pigireaka. Ogari igiti irakosanorirakutirira yagatikaatantakaro omaraani nia. Irorokya irampatekutirira onti yagatikantakaro kipatsi. \v 3 Impo ikaemamatanaketyo imaraenkarikatyo kara kañoenkamataka ikaemira imarane matsontsori. Iroro ikaemanakera ogenanekyatyo otiirinkagetanake okaretigetanake 7 kareti oniaiganakera omaraenkapagerikatyo kara. \v 4 Iroro nontsirinkakogetakeromera okantaigakerira kareti, kantankicha nokemi iniaitakena inkiteku ikantaitana: “Gara pitsirinkakogetiro okantaigakerira oga 7 karetipage, aikiro gara tyani pikamantumati.” \p \v 5 Impo yogari isaankariite Tasorintsi gatikaatakerorira omaraani nia ontiri kipatsi yogaenokanakero irakosanorira enoku ikanti: \v 6 “Yogari ikantakanirira itimi vetsikagetakerorira inkite ontiri kipatsi intiri maganiro timantagetarorira yovetsikakero aikiro omaraani nia intiri timaatantagetarorira. Irirori ineakena tera namatagumatempa. Maika nonkantaigakempi gapaaka onkaragiteagetanaera. \v 7 Impogini intivotumatanakera isaankariite Tasorintsi karakutanankitsirira, mataka panikya intsatagagetanakero Tasorintsi magatiro yomanakogevetakarira okyara, irorotari ikantaigakeririra pairani kamantantaigatsirira, iriroegitari iromperaneegi.” \p \v 8 Impo imaitaana aikiro iniaitaanara inkiteku ikantaitana: “Piate gutero pigireankicharira sankevanti yapagotakerira isaankariite Tasorintsi yonta gatikaatakerorira omaraani nia ontiri kipatsi.” \v 9 Impo naro noatuti nonevitutirira. Irirori ipakenaro impo ikantavakena: “Nero gemparo. Antari pivaganteku ompochavageteratyo kara kañomataka ipochaatira pitsi, kantankicha antari aganakempara pisegutoku onkepishitanake.” \p \v 10 Impo nonoshikakero nogakarora. Noneitarotyo arisanoniroro ikantasanotake. Antari novaganteku ompochavageteratyo kara kañomataka ipochaatira pitsi, kantankicha iroro nonigavetakarora aganakara nosegutoku onkepishivageteratyo kara. \v 11 Impo ikantaitana aikiro: “Maika pimataerora aikiro pinkamantantaera, onti pinkamantakoigakeri maganiro matsigenkaegi timageigatsirira kipatsiku intiegiri aikiro igoveenkariegite pinkantakera tyara inkantaigakeri Tasorintsi impogini.” \c 11 \s1 Piteni kamantakoigakerineririra Tasorintsi \p \v 1 Impogini ipaitakena savorokii ogotantaganirira ikantaitana: “Piate gotakitero ivanko Tasorintsi pintentagantakemparora otagantaganirira kasankapaneri. Aikiro pogoigakerira akatovainirikara inaigake kara shineventaigaririra Tasorintsi. \v 2 Ogari pampatui sotsitirira gara pogotiro, ipaigunkanitari terira inkematsaige. Iriroegi isamatsanaigakero Jerosaren pairorira okametitasanoti iromanonkanaigakerora kigonkero iragavagetanakempa 42 kashiri. \v 3 Narori nontigankake piteni kamantakoigakenanerira inkamantakoigakenara kigonkero agavagetanakempa 1,260 kutagiteri, onti irogaguigakempa tontaporokiri.” \p \v 4 Iriroegitari okantakoigake pitetirira orivoshi intiri aikiro pitenirira yovirinitakotantaganirira mechero yogunkanirira inakera Itinkamiegi maganiro matsigenkaegi. \v 5 Tyanirika kisaigakerine inkogaigakera iratsipereakagaigakerira ogatyo onkenake onkonteenkaiganake ivaganteku osaatsantsaenkatanake ontagaigakerira ogamagaigakerira. Ariotari inkañoigakeri maika maganiro kisaigakerineririra. \v 6 Iriroegi iragaveaigake inkantaigakera gara oparigumatai inkani impo ario onkañotakempa kigonkero iragatavageiganaera inkenkitsavageigakera. Aikiro iragaveaigake impegakagaigakerora nia iraatsi. Aikiro iragaveaigake imposanteenkatashigeigakerira timaigatsirira kipatsiku iratsipereakagaigakerira. Ario inkañoigakero maika akarikara inkogaigake iriroegi. \p \v 7 Kantankicha iragataigakera impiriniventaigakerora inkenkitsavageigakera iripokashiigakeri ivegaga timatsirira savipatsaku inkisaigakerira iragaveaigakeri irogamagaigakerira. \v 8 Onti irinoriantaigakempa avotsi Jerosarenkutirira, ariotari kara Jerosarenku ikentakotunkaniri Itinkamiegi. Ogari Jerosaren okantaganira Soroma aikiro Ejipito onti onkantakera ario onkañotanakempa irorori omposantegisetanakempara. \v 9 Irinoriaigake kara 3 1/2 kutagiteri irapatoventavageiganakemparityo kara tovaini matsigenkaegi poniageigankicharira parikotipage, kantankicha inkantaviigakenkani ganiri ikitatagani. \v 10 Maganirotyo timaigatsirira kipatsiku ineaigakerira kamaigake ogatyo inkenaigake irishinevageiganakempa impavakagaiganakempa yashintageigarira, ineaigaketari kamake yogaegi tsipereakagavageigakaririra yoveraavageigakerira. \p \v 11 Kantankicha intagatityo irinoriaigakera 3 1/2 kutagiteri impo iroganiaigaeri Tasorintsi intinajaiganaera. Maganiro neaigavakerineririra intsarogavageiganaketyo kara. \v 12 Impogini inkemaige inkaemakoigaenkanira enoku inkantaigenkani: “¡Taina pokaigae aka!” Impo iriaiganae enoku inkenantaiganaempa menkori ineaigavakeri maganiro kisaigakeririra. \v 13 Ogatyo onkenake ontininkanakempa kipatsi ontuagetanake 1/10 pankotsipage Jerosarenkutirira inkamaigake 7,000 matsigenkaegi. Yogari aiñokyarira irinaigae intsarogavageiganake ovashi inkantaiganake: “¡Pairo ikoveenkavageti Tasorintsi timatsirira enoku!” \p \v 14 Maika atake avisanake apitene tsipereavagetagantsi, kantankicha karatapaankitsine ompokapaakera karakutasanotanankitsinerira. \s1 Karatasanotanankitsirira tivorintsi \p \v 15 Impo iroro imatanakara itivotanakera isaankariite Tasorintsi karakutapaatsirira oniamatanunkanityo enoku otsigempitarevagetanunkanityo kara arioenkapagerikatyo okantagani: \q1 “Maika gapaaka intentakemparira Tasorintsi Kirishito \q1 impegasanoigakempara Igoveenkariegitesanorira maganiro kipatsikunirira. \q1 Inkantakani inkañoigakempa maika ovashi gara ikaragiteakovagetumaigi.” \m \v 16 Impogini noneaigiri yogaegi 24 inampinaegi Tasorintsi pirinitaigankitsirira kara ogatyo ikenaigake yompatakaventaiganakari \v 17 ikantaigiri: \q1 “Notinkami, noshineventavageigakempi. \q1 Viro vinti Tasorintsi gaveavagetatsirira, pikantakanitari pitimi. \q1 Maikari mataka pagaveasanovagetakero magatiro, \q1 pegasanotakavitari Igoveenkariegite maganiro. \q1 \v 18 Ikisaigavetakempityo kipatsipagekunirira \q1 kantankicha maika gapaaka kutagiteri pinkisantaigakemparirira iriroegi. \q1 Pinkisaigakeri aikiro kañovageigacharira kamaigavetankicharira pinkenkiagaigakerira yovetsikagisevageigirira. \q1 Irirokya pomperaneegi kamantakoigimpirira onti pogishineaigakeri. \q1 Ario pinkañotagaigakempari aikiro maganirosano kematsatasanoigimpirira pinkatsaigimpirira. \q1 Aikiro gapaaka pimpogereaigakerira maganiro tsipereakagavageigakaririra timageigatsirira kipatsiku \q1 pokavokiigakerira morekariku.” \p \v 19 Impogini nonei ashireamatanakatyo ivanko Tasorintsi timatsirira enoku ontitirosano kajonaki kañotakarorira kajonaki pairanitirira onantagetarira pitetiro mapu itsirinkantakarira Tasorintsi ipakeririra Moiseshi. Ogatyo okenake okantanake kareti pugarara pugarara otsigempitarevagetanaketyo kara, ogenanekyatyo ontininkanaka, aikiro ogatyo okenake oparigavagetanake inkoariki. \c 12 \s1 Tsinane intiri kempanaroniro \p \v 1 Impogini nonei okoneatanake enoku paniro tsinane ponataka poreatsiriku. Yogari kashiri agatikakeri, aikiro amatsaitakari 12 impokiro. \v 2 Irorori ariomonkimataketyo gatamonkiamatakatyo, nerotyo okaemavavagetaketyo kara okatsimonkitakera. \v 3 Impogini nonei ikoneatanake aikiro enoku paniro kempanaroniro inkiraavageteratyo kara imaranerikatyo. Otimake 7 igito, ogari itsei onake 10. Patiropage igito matsaitavagetaka. \v 4 Ariotsantsarikatyo irishi kara impo ipotegishitanakerotyo yogivarigantagetakarira 1/3 impokiropage iparigagetakera kipatsiku. Irirori ipokapaake yaratinkagutapaakero tsinane panikyarira omechotakotake irogavakemparira otyomiani. \v 5 Impo omechotake inti otomi. Impogini nonei inoshikunkani yamanunkanira enoku ipirinitapaake inampinaku Tasorintsi, irirotari pegankichanerira igoveenkariegitesanorira maganiro matsigenkaegi garatyo itimumati pugatsatakemparineririra. \v 6 Ogari tsinane oshiganaka oatakera osarigagitetapaakera yovetsikakenerorira Tasorintsi ontimantakemparira ompakenkanira osekatakempara kigonkero agavagetanakempa 1,260 kutagiteri. \p \v 7 Impogini noneiri Migeri intiegiri isaankariite yomanatavakagaigaka itentaigakarira kempanaroniro intiegiri igamagarinite. \v 8 Yogari kempanaroniro intiegiri igamagarinite tera iragaveaige impugatantaiganakempara, nerotyo yoneagantaigunkanirira \v 9 iokaigunkanira kipatsiku. Yoga kempanaroniro irirotari maranke pairaninirira kantakanirira yamatavinaigiri maganiro matsigenkaegi. Onti ipaita Kamagarini aikiro Satanashi.\x * \xo 12:9 \xt Jen 3.1-7, 13\x* \p \v 10 Impogini nokemi onianunkani enoku omaraenkarika kara okantagani: \q1 “Maika mataka yogavisaakotantake Tasorintsi. \q1 Maika oneinkani yagaveasanotanakera irirori ipegasanotakara Igoveenkariegitesanorira maganiro. \q1 Ario ikañota yoga Kirishito, irirotari ikogakagake okyasanokyara impegakempara Koveenkarisanorira, \q1 maika itentakari ipegasanotakara Igoveenkariegite maganiro, \q1 yoneagunkanitari parikoti yoga kantakanirira yaratinkimotakeri Tasorintsi \q1 ikamantakotapiniigirira apigematsaegine \q1 ikogavetakatari inkañotagantaigakerimera. \q1 \v 11 Kantankicha iriroegi onti yagaveantaigakari iriraa Ovisha kamaventaigakeririra. \q1 Aikiro onti yagaveantaigakari Iriniane Tasorintsi ikenkitsaigirira, \q1 tera impinkaigeronika inkamaigakera, \q1 ontityo ipimantaiganakaro igamane. \q1 \v 12 ¡Maikari maika shineiganakempakario viroegi timaigatsirira enoku! \q1 Kantankicha viroegi timaigatsirira kipatsiku ontiri omaraaniku nia ¡maikanirorotyo pantsipereavageigake!, \q1 iatashiigakempitari kamagarini. \q1 Tera maani inkisavagetempa kara ineaketari gara samani yatsipereakagaigimpi, \q1 panikyatari inkisashitakenkani irirori.” \p \v 13 Yogari kempanaroniro ineakera yoneagunkanira enoku iokunkanira kipatsiku ipatimamatanakerotyo tsinane mechotakotankitsirira. \v 14 Kantankicha irorori opunkani piteti oshivanki omarapagerika kañotavagetaka ishivanki imarane pakitsa kameti aranakera oshigapitsatanakerira anta ontimakera osarigagitetapaakera, onakera kara 42 kashiri. Omirinka ompakenkani oseka. \v 15 Yogari kempanaroniro ogatyo ikenake yogikonteamatanaketyo ivaganteku omaraarikatyo nia amanakeromera tsinane, \v 16 kantankicha okirankanake kipatsi oniagaatavakero ganiri amiro. \v 17-18 Ogatyo ikenake ikisashitasanotanakaro tsinane iatashitantaigakaririra iromanaigakemparira oyashikiiganakerira kematsaigiririra Tasorintsi, aikiro kenkitsatakoigiririra Jeso tsatagasanoigirorira yogotagantagetirira. \c 13 \p \v 1 Impo iatake kempanaroniro yaratinkakera otsapiaku omaraani nia. \s1 Piteni terira ineenkani \p Impogini noneiri ikonteatanake terira ineenkani otimake 7 igito, ogari itsei onake 10, matsaitavagetaka patseipagetiro. Patiropage igito aityo otsirinkaka ipaigetaka irirori ikañotagumanatakarira Tasorintsi. \v 2 Irirori kañomataka matsontsori, ogari igitipage kañotavagetaka igiti maeni. Ogari ivagante kañomataka ivagante matsontsori. Impogini yogari kempanaroniro yagaveakagakeri iragaveavagetakera iragaveaigakerira maganiro kipatsikunirira. \v 3 Impo noneiro pagitotiro igito koneamatake agaveakerira ikentunkanira yogavetunkanira, kantankicha yovegaagani yoganiaagani. Antari yoganiaaganira ogatyo ikenaigake maganiro matsigenkaegi yogavageiganake kavako \v 4 ovashi ikantaiganake: “¡Ojojoo, pairo yagaveavageti yoga kempanaroniro!”, ineaigaketari iriro gaveakagagetakeri. Impo ario ikañotagaiganakari terira ineenkani irirori ikantaigi: “Garatyo itimumaigi kañotakemparinerira yoka. Garatyo yagaveimatagani iokashitaganira.” \p \v 5 Yogari kempanaroniro ikantakeri terira ineenkani iraventakovagetakempara irovosanteavagetakerira Tasorintsi kigonkero iragavagetanakempa 42 kashiri, \v 6 nerotyo ario ikañotaka yovosanteakeri Tasorintsi ontiri Ivanko intiegiri aikiro maganiro timaigatsirira enoku. \v 7 Impo yomanaigakari kematsaigiririra Tasorintsi yagaveaigakerira ovashi ipegaka igoveenkariegite maganirosanotyo timageigatsirira kipatsiku. \v 8 Pairani okyasanokyara ovetsikunkani kipatsi ogantaga otsirinkakogetunkanira ivairoegi maganiro inkantakanirira intimaigake. Onti otsirinkakotantagetunkani isankevantiteku Ovisha yogavetunkanirira, kantankicha yogaegiri terira ontsirinkakogetenkani ivairoegi intigeroaventaiganakempari yoga koveenkatankitsirira terira ineenkani. \p \v 9 Tyanirika kemakerone nonkantakerira maika inkemavakerotyo: \q1 \v 10 “Tyanirika okatinkatake iramanakenkanira irashintakenkanira, \q1 ariotyo inkañotagakenkani irirori iramanakenkanityo irashintakenkanityo. \q1 Ario inkañotakempa aikiro tyanirika okatinkatake imokoroakenkanira imokoroakenkanityo.” \m Irorotari onkametitantakemparira inkantakanira iratsipereakovageigakempa kematsaigiririra Tasorintsi inkematsatasanoigakerira. \p \v 11 Impo noneiri pashini koveenkatankitsirira terira ineenkani ikontetapaake kipatsiku. Otimake pitseiteti itsei kañotavagetaka itsei ovisha, kantankicha antari iniakera onti ikañotakari iniira kempanaroniro. \v 12 Ikantaigakeri maganiro timaigatsirira kipatsiku intigeroaventaigakemparira irapitene veganaacharira ikentavetunkanira, ariotari ikañotakari irirori yagaveavagetakera. \v 13 Aikiro yovetsikagematityo posante terira oneimagetenkani. Yogivarienkagematirotyo morekari oponiaenkataka enoku ineakagaigakerira maganiro matsigenkaegi. \v 14 Omirinka yovetsikagetake kañopagerira oka ikamagutakeri irapitene ikentavetunkanirira. Yamatavinaigakeri maganiro timaigatsirira kipatsiku, aikiro ikantaigakeri irovetsikaigakera inkañotagaigakemparira yoga irapitene. \v 15 Impo yagataiganakerira yovetsikaigakerira, irirori iniakagakeri. Impo yagaveakagakeri irogakagantaigakerira maganiro terira intigeroaventaigempari. \p \v 16 Tera patiro irovetsikagete kañopagerira okapage. Aikiro ikantaigakeri ontsirinkakotakenkanira ivairo irakosanoriraku ontirika itamakoku maganiro pairorira yagaveavageigake intiegiri terira iragaveimaige intiegiri shintavageigacharira intiegiri terira irashintavageigempa, intiegiri yonampitunkanirira intiegiri aikiro terira ironampitenkani. \v 17 Impogini tyanirika terira ontime ivairo terira ineenkani ontirika inomerote irakosanoriraku ontirika itamakoku tera iragaveae impunaventavagetaera aikiro impimantavagetaera. \p \v 18 Maika kametitake ogotavakenkanira nonkamantaigakempirira maika. Tyanirika govagetatsi kante irogotakerora inomerote yoga koveenkatankitsirira terira ineenkani, irorotari inomerote matsigenka, onti 666. \c 14 \s1 Imatikaigakera 144,000 \p \v 1 Impogini noshonkanaka noneiri Ovisha aratinkake otishiku Shion itentaigakari 144,000 matsigenka otsirinkakotunkanirira itamakoku ivairo Ovisha ontiri ivairo Iriri. \v 2 Nokematigirotyo opoimaenkatanake oponiaenkatanaka enoku kañoenkamatakatyo okimoagetira nia, aikiro kañoenkamataka kareti. Aikiro onti okañoenkavetakaro otovaienkatira arepa. \v 3 Iriroegi onti inaigake kara ipirinitira Tasorintsi, aikiro inaigakera 4 niagetatsirira intiegiri inampinaegi Tasorintsi. Imatikaigake matikagantsi okyaenkarira. Tera intimumaige goigakeronerira oga matikagantsi intagani goigakero yogaegi 144,000. Iriroegi onti iponiaigaka kipatsiku yogavisaakoigakerira Tasorintsi. \v 4 Tera ineimaigero tsinane onti inegintevageigaka, ikantakani ipiriniventavageiganakero ikogagetirira Ovisha. Iriroegitari yogiivaigakerira Tasorintsi yogavisaakoigakerira inkematsatasanoigakerira irirori intiri Ovisha. \v 5 Tera iramatagavagetumaigempa. Ineakeri Tasorintsi saankavageigake tatakona kitsitinkaigakerine. \s1 Iniaigakera mavani isaankariite Tasorintsi \p \v 6 Impogini noneiri pashini isaankariite Tasorintsi yaranake iokatuinkanakaro inkite ikenkitsatakotanakerora Niagantsi Kametiri okantakanirira otimi tera onkantatigumatempa. Imaraenkarikatyo kara ikamantaigakerira maganirosanotyo matsigenkaegi timageigatsirira kipatsiku \v 7 ikantaigiri: “Maika pinkatsaigeri Tasorintsi, aikiro pinkantaigakerira: ‘¡Pairo pagaveavageti!’, gapaakatari inkantantaigakemparira tyara inkantaigakenkani paniropage matsigenkaegi. Pintigeroaventaigakemparira, intitari vetsikagetirorira inkite, kipatsi, omaraani nia ontiri okonteagetira niapage.” \p \v 8 Impo yogiatapaakeri irapitene isaankariite Tasorintsi ikanti: “Maika mataka pogereaigaka timantaigarorira Vavironia, ipegakovageiganakatari maganiro timageigatsirira parikotipage ineaigakerira yogogevageigakera imaiganaka iriroegi.” \p \v 9-10 Impo imatanaka yomavatakarira isaankariite Tasorintsi, ario ikañotaka irirori imaraenkarikatyo kara ikanti: “Yogari Tasorintsi inkisashivageigakemparityo tyanirika tigeroaventaigakemparine koveenkatankitsirira terira ineenkani intiri ikañotagasanotunkanirira irirori yovetsikunkanira, aikiro otsirinkakotunkanirira ivairo itamakoku ontirika irakoku. Garatyo maani ikisavagetiri iratsipereakagavagetakerityo intagakempara morekariku onkonogakemparora asopuri. Inkamaguigakeri isaankariite Tasorintsi intiri Ovisha. \v 11 Ogari otsitsienkate iratsipereantaigakemparira onkantakani ontinkamisevagetanake gara okaragiteakovagetumati. Gara yapakuimatagani inkantakanityo iratsipereavageigake tigeroaventaigakaririra koveenkatankitsirira terira ineenkani, intiri yovetsikunkanirira ikañotagasanotunkanirira irirori intiegiri itsirinkakoigunkanirira ivairo.” \p \v 12 ¡Irorotari onkametitantakemparira inkantakanira iratsipereakovageigakempa yashintaigarira Tasorintsi, intiegitari kematsatasanoigiririra yogaegi terira irapakuimaige intsatagaigakerora ikantagetirira, aikiro atanatsi ikematsatasanoigirira Jeso! \p \v 13 Nokematigirotyo opokaenkatapaake enoku ikantaitana: “Tsirinkakotero nonkantakempirira: ‘Irishinevageigakempatyo kamaigankitsinerira kematsaigiririra Atinkami.’ Ikantaketari Isure Tasorintsi irapishigopireaigakempa yantavageigira, gara imagisantagetiro Tasorintsi yovetsikageigirira kameti ineakoigakempaniri.” \s1 Agunkanira turigo ontiri ova kipatsikutirira \p \v 14 Impogini noshonkavetanaka noneiro menkori onkutavageteratyo kara. Aiño pirinitantakarorira ishigakeri matsigenka. Yamatsaitakari iramatsaire yovetsikantunkanirira kori. Yapagotakero isavurite otsoyampivagetiratyo kara. \v 15 Ikontetanake ivankoku Tasorintsi pashini isaankariite ikaemakotakeri pirinitankitsirira menkoriku ikanti: “¡Atake osampagetanake turigo kipatsikutirira. Maika atsi vatuakogeteronityo!” \v 16 Impo yogari pirinitankitsirira menkoriku yovatuakogetakero yagagetakero magatiro. \p \v 17 Impo ikontetanake pashini isaankariite iponiantaka ivanko Tasorintsi enokutirira. Ario ikañotaka irirori yapagotake tsoyampitseiri isavurite. \v 18 Impo ikontetanake pashini isaankariite nankitsirira otagantaganirira kasankapaneri. Irirori inti gaveankitsinerira irisokakerora tsitsi kipatsiku impogereaigakerira maganiro. Ikaemakotakeri pagotankitsirira isavurite ikanti: “Atsi vatumankuteronityo oga ova kipatsikutirira, irakagetaketari.” \v 19-20 Ario ikañotakero maika yovatumankugetakero yapatogetakero magatiro. Impo yamanakero anta parikoti okaragetanakera pankotsipage onakera ovetsikashitunkanira agaatantaganirira oani. Irorori onti okantakotake inkisashitasanoigakemparira Tasorintsi maganiro terira inkematsaigeri impogereaigakerira. Impo agatikagitunkanira ova ogatyo okenake okonteatanake iraatsi avisaatanakero oyagiatantakarira ashiriaatanaka savi akya otsatavagetake samani onaavagetanake 320 kirometero. Otsompogiavageti okaravagetanake ivaganteku kavayo. \c 15 \s1 7 isaankariite Tasorintsi tsipereakagantaigankitsinerira \p \v 1 Aikiro noneagetakero pashini oneagetakenkanirira impogini. ¡Tyarikarorokarityo nogavagetanaketyo kavako! Noneaigakeri 7 isaankariite Tasorintsi tsipereakagantaigankitsinerira ovashi onkaratanakera ganigera ikisantumatai Tasorintsi. Paniropage inkantatigakempa iratsipereakagantavagetakera. \p \v 2 Impo noneake aikiro omaraani nia osaanaavageti kara ontsirentaatapinitakaro tsitsi. Ario yaratinkaigake otsapiaku maganiro terira iragaveaigeri koveenkatankitsirira terira ineenkani intiri yovetsikunkanirira ikañotagasanotunkanirira irirori. Aikiro tera ontsirinkakotenkani onomerote ivairo itamakoku ontirika irakoku. Imirinkaegi pagoigavagetake iarepate ipaigakerira Tasorintsi. \v 3 Imatikaiganake imatikane Moiseshi iromperane Tasorintsi\x * \xo 15:3 \xt Ek 15.1\x* ontiri aikiro imatikane Ovisha okanti: \q1 “Notinkami Tasorintsi, pikoveenkavagetiratyo kara. \q1 Nogavageiganake kavako noneagetakerora povetsikagetakerora posantepage. \q1 Virori vinti pairorira pagaveavageti. \q1 Aikiro vinti Igoveenkariegite maganiro matsigenkaegi. \q1 Katinka pogagetakero magatiro. \q1 \v 4 Notinkami, ¿tyampatyora intimera kara garira ipinkatsatimpi? \q1 ¿Tyampatyora intimera kara garira ishineventimpi? \q1 Panirotari pikantara viro pikametivagetira tera pinkañovagetumatempa. \q1 Iripokashiigakempityo maganiro matsigenkaegi intigeroaventaigakempira inkantaigakempira ishineventaigakempi. \q1 Ineaigakempitari pikatinkatagagetakerora magatiro.” \p \v 5 Impo nonei ashireanaka ivanko Tasorintsi nankitsirira enoku. Onti okañotakaro igamisapankote pairanitirira onantagetarira pitetiro mapu itsirinkantakarira ipakeririra Moiseshi. \v 6 Ikontetantagetanakaro yogaegi 7 isaankariite Tasorintsi tsipereakagantaigankitsinerira. Imirinka gaguvageigaka kutari kitsagarintsi. Yavuatakari inegiku isuntoratsate yovetsikantunkanirira kori. \v 7 Impo noneitarityo paniro niagetatsirira ipaigakeri paniropage taso ovetsikantunkanirira kori shatekaenkavagetaka itsimaenka Tasorintsi ikantakanirira itimi. \v 8 Ogari iragaveane Tasorintsi okoneatanaketyo okañoenkatanakarora tsitsienka otinkamienkavagetanakera oshatekaenkavagetanaka tsompogi ivankoku, ariotari inakeri irirori. Garatyo itimumati kiankitsinerira kara kigonkero intsonkageiganakerora isaankariite Tasorintsi irisokaigakerora yapagotakoigakerira iratsipereakagantaigakemparirira.\x * \xo 15:8 \xt Ek 40.34-35; 1 Kov 8.10-11\x* \c 16 \s1 Isaankariite Tasorintsi isokaigakerora yapagotakoigakerira tasoku \p \v 1 Impogini nokemi onianunkani omaraenkarika kara oponiaenkataka ivankoku Tasorintsi ikantaigunkanira 7 isaankariite Tasorintsi: “Piaige sokaigakitero oga tasokutirira iratsipereakagantaigakemparirira Tasorintsi timaigatsirira kipatsiku.” \p \v 2 Impo iatake paniro isokutiro kipatsiku. Ogatyo ikenaigake yovesegaiganaka maganiro matsigenkaegi otsirinkakotunkanirira itamakoku ivairo koveenkatankitsirira terira ineenkani intiegiri tigeroaventaigaririra yovetsikunkanirira ikañotagasanotunkanirira irirori. Yogaegiri vesegaiganankicharira tyarika yatsipereavageigakerotyo ogatsika. \p \v 3 Impo iatake irapitene isaankariite Tasorintsi isokutiro omaraaniku nia. Ogatyo okenake okañotanakaro iriraa yovatuinkanirira. Ikamavioiganaketyo maganiro naigankitsirira kara ipogereaiganaka. \p \v 4 Impo iatake pashini isokutiro niapageku ontiri magatiro okonteagetira niatenipage. Ogatyo okenake opegagetanaka iraatsi. \v 5 Impo nokemi inianake ikanti: \q1 “Notinkami, virori vinti katinkatagagetakerorira patsipereakagantakara pikañotagantakerora maika. \q1 Viro tera pinkañovagetumatempa, aikiro pikantakani pitimi. \q1 \v 6 Patsipereakagantaigakaririra \q1 pineaigakeritari ipogereaigakerira yogaigakerira kamantantaigatsirira \q1 intiegiri aikiro pashini kematsaigimpirira. \q1 Poviikakagantaigakaririra iraatsi, \q1 ¡tsikyatatari ikañotagantaigaka iriroegi!” \p \v 7 Impo nokemi inianake pashini arionika anta otagantaganirira kasankapaneri ikanti: “Jeeje, arisano ikantasanotakeniroro. Virori vinti Tasorintsi gaveavagetatsirira. Pikatinkatagagetakero pikisaigakerira tera pinkantatigumatero.” \p \v 8 Impo iatake pashini isokutiro yapagotakotakerira poreatsiriku ikatsirinkatasanomatanaketyo itagaiganakeri matsigenka. \v 9 Tyarikarorokarityo yatsipereavageigaketyo kara, kantankicha teratyo irapakuimaigero yovetsikagisevageigakera posantepage terira onkametite ariompatyo yovashigaiganakarori. Aikiro teratyo impinkatsatumaigeri Tasorintsi onti yovosanteaiganakeri ineaigavetakatyo iriro vetsikimotantankitsi tsipereakagantankitsirira. \p \v 10 Impo iatake pashini isokutiro ipirinitapinitira koveenkatankitsirira terira ineenkani. Ogatyo ikenaigake yapavatsaakoiganaka yashintaigarira. Iriroegi yatsikaiganakerotyo inene, pairotari yatsipereavageigake. \v 11 Kantankicha pairotyo yogagavageiganaka teratyo irapakuimaigero yovetsikagisevageigakera posantepage terira onkametite onti yovosanteaiganakeri Tasorintsi shintarorira inkite ineaigakeritari inti tsipereakagavageigakari, aikiro iteregisetagaigakerira. \p \v 12 Impo iatake pashini isokutiro niaku paitacharira Eoperateshi. Oga okenake opiriatanake kameti inkenaiganakeniri koveenkariegi poniaigankicharira oatara ikontetira poreatsiri. \p \v 13 Impogini noneiri kempanaroniro intiri koveenkatankitsirira terira ineenkani intiri aikiro kamantantatsirira matagavagetacharira. Paniropage iriroegi ikontegeiganake kamagarini ivaganteegiku. Yogari kamagarini kañotavagetaka tonoanto. \v 14 Iriroegi yovetsikaigake terira oneimagetenkani, impo iaigake irapatoitaigakerira maganiro koveenkaripage kipatsikunirira iromanaigakempara intentaigakerira Tasorintsi gaveavagetatsirira. \p \v 15 Impo inianake Kirishito ikanti: “Atsi kemisantaigena. Narori nompokapaakera onti nonkomutagapaakempa nonkañotapaakemparira koshinti. Irishinevageigakempa kantakanirira ikireaigake yogiaigakenara, aikiro ikantakanira yogaguigaka imanchaki ganiri oneagani inogatsantsaigakera.” \p \v 16 Impo yogari kamagarini kañoigakarorira tonoanto yapatoitaigakeri koveenkariegi anta ipaiigirora evereoegi Aremajeron. \p \v 17 Impo iatake isaankariite Tasorintsi karakutapaatsirira isokakero yapagotakotakerira tampiaku. Nokemi onianunkani omaraenkarika kara oponiaenkataka ipirinitira Tasorintsi ivankoku okanti: “¡Maika matakaniroro!” \v 18 Ogatyo okenake okantanake kareti pugarara pugarara otsigempitarevagetanaketyo kara, ontininkavagetanaka kipatsi avisavagetanakero magatiro tininkaripage ontininkagetara pairani ikyaenkara yovamparoatunkani matsigenka kigonkero maika. \v 19 Ogatyo okenake otsiraagetanake Vavironia visaenkavagevetacharira, otsiraagetanake okotareagetanake mavati, aikiro magatiro pankotsipage timagetatsirira kipatsiku otuagetanake, pairatama tsonkagetaka. Tera imagisanteronika Tasorintsi ikañovageigara Vavironiakunirira ikisashitantasanoigakaririra yatsipereakagavageigakarira. \v 20 Magatiropage ovogeapage ontiri otishipage asatyo opegagetaka. \v 21 Aikiro ashiriagematanaka omarapagerikatyo inkoariki oponiaka enoku otenagematityo kara, okonogaka otenatake 40 kiro. Yogari matsigenkaegi ariompatyo yovosanteaiganakeriri Tasorintsi ineaigakera yovetsikimoigakerira yogivarigakerora inkoariki, yovashigaigakaritari ikisashivageigakarira. \c 17 \s1 Okisashivagetunkanira pairorira opogereanti \p \v 1 Impogini ipokashitakena paniro isaankariite Tasorintsi pagoigavetankicharira isokantaigakarorira itsimaenka Tasorintsi ikantapaakena: “Taina noneakagagetakempirora onkisashivagetakenkanira pairorira opogereanti piriniatantagetakarorira omaraapageni nia. \v 2 Yogari koveenkaripage kipatsikunirira iatashitapiniigakero ikoriigakerora, irorori agaigavakeri. Aikiro yogari timaigatsirira kipatsiku tyarikarorokarityo opegakovageiganakerityo ogogetagaigakerira.” \p \v 3 Impogini yamasurentanakena osarigagitetapaakera. Ario kara noneapaakero tsinane opirinitantakari koveenkatankitsirira terira ineenkani inkiraavageteratyo kara. Antari ivatsaku otsirinkagisetaka yovosanteinkanira Tasorintsi. Onagetake igito 7, ogari itsei onake 10. \v 4 Ogari tsinane ogagutaka omanchaki kiraamagori. Ogashigetakari kori ontiri kametiripage mapu ontiri aikiro perera. Apagotake otasone ovetsikantunkanirira kori, shatekavagetaka posantepage ovegagapagerira ontiri ogogene. \v 5 Antari otamakoku aityo otsirinkakotunkani ovairo okanti: “Vavironia pairorira avisaenkavageti shintoigarorira pogereantaigatsirira, aikiro shintaenkagetarorira magatiro posantepage ovegagapagerira”, kantankicha tera ogotenkani tatoita okantakotake. \v 6 Impo noneitarotyo oshinkitanakerora iriraa kematsaigiririra Jeso ogakagantaigakerira, tyarikarorokari opegakovagetanakerotyo kara. \p Iroro noneakerora nogavagetanake kavako, \v 7 kantankicha yogari isaankariite Tasorintsi ikantana: “¿Tyara okantaka pogavagetakera kavako? Maika nonkamantagetakempiro tatoita okantakogetake oka tsinane intiri aikiro opirinitantakarira timankitsirira 7 igito ontiri 10 itsei. \v 8 Yogari pineakerira opirinitantakarira pairani itimaveta, maikari tenige ineaenkani, kantankicha panikya impigapanaate imponiakempara savipatsaku iriatakera morekariku inkantakanira intimake anta. Pairani okyasanokyara yovetsikagetake Tasorintsi kipatsi ogantaga itsirinkakoigakero isankevantiteku ivairopage maganiro inkantakanirira intimaigake. Yogari timaigatsirira kipatsiku terira ontsirinkakotumaigenkani ivairopage irogavageiganake kavako ineaigavakerira yoka opirinitantakarira. \p \v 9 “Tyanirika gotankitsi inkemavakerotyo nonkantakerira maika. Ogari 7 igito onti okantakogetake 7 otishi opirinitantarira oga tsinane pogereantatsirira. \v 10 Aikiro inti okantakoigake 7 koveenkariegi. Mataka yagaveagetunkani 5. Maikari maika panivani inai pegankicharira koveenkari. Yogari irapitene tekya iripoke. Antari iripokapaakera taina irinakotapanute. \v 11 Impogini impegapanaatempa koveenkari yoga koveenkatankitsirira terira ineenkani. Itimavetaka pairani, kantankicha impo ikamake, nerotyo okantakotantakaririra pagitotiro igito karatankitsirira 7. Impogini iripokapanaate impegapanaatempara koveenkari ovashi iriatake morekariku inkantakani iratsipereavagetasanotake. \p \v 12 “Ogari 10 itsei pineagetakerira maika intiegi okantakoigake 10 pegaigankichanerira koveenkariegi. Impo inkantaigakenkani impegaigakempara koveenkariegi intentaigakemparira koveenkatankitsirira terira ineenkani, kantankicha taina irinaigapanute. \v 13 Iriroegi inkemavakagaigakempa irogiaiganakerira koveenkatankitsirira terira ineenkani intsatagaigakerora tatarika inkogagetakera. \v 14 Impogini irirori irapatoitaigakeri maganiro intentashiigakemparira iromanaigakemparira Ovisha, kantankicha inti gaveantankitsine Ovisha, intitari Koveenkari pairorira yavisaigakeri maganiro koveenkaripage. Yogari itentaigakarira intiegi ikogakagaigakerira Tasorintsi irashintasanoigakemparira, aikiro inkematsatasanoigakerira ovashi ikantakani ikematsavageigakeri.” \p \v 15 Impogini ikantana isaankariite Tasorintsi: “Ogari omaraapageni nia pineagetakerira opiriniatantakarira pogereantatsirira intiegi okantakoigake maganiro matsigenkaegi timageigatsirira kipatsiku kantatigageigacharira irinianeegi. \v 16 Yogari koveenkatankitsirira terira ineenkani intentaigakemparira yogaegi koveenkariegi okantakoigakerira 10 itsei inkisaiganakero pogereantatsirira isapokaigakero nogatsantsaniro onae. Aikiro irogaigakemparo ovatsa impogini intagaigakero. \v 17 Irirotari kantakeri Tasorintsi inkañoigakerora maika inkemavakagaigakempara irogiaiganakerira koveenkatankitsirira terira ineenkani kigonkero ontsatagagetanakenkanira ikantakerira Tasorintsi. \v 18 Ogari pogereantatsirira pineakerira maika onti okantakotake Vavironia gaveaigakeririra maganiro koveenkariegi kipatsikunirira.” \c 18 \s1 Ipogereaigunkanira Vavironiakunirira \p \v 1 Impogini noneiri pashini isaankariite Tasorintsi yaguitapaake iponiaka enoku. Irirori inti gaveavagetatsirira. Yontenenkagiteanakerotyo magatiro kipatsi oga okenake okutagitetasanotanake. \v 2 Impo ikaemanake ikanti: \q1 “¡Maika mataka pogereaigaka maganiro Vavironiakunirira! \q1 ¡Itovaigavageigavetakatyo kara shintavageigacharira visaenkavageigatsirira, \q1 kantankicha maika pogereasanoigaka \q1 irirokya timaigaatsi kara kamagarinipage intiegiri posante ivashinitagapage, \q1 intiegiri aikiro maganiro aragetatsirira ivegagapagerira ipinkagetaganirira! \q1 \v 3 Maganiro timaigatsirira kipatsiku iatashiigakeritari timaigavetankicharira Vavironiaku \q1 ovashi ipaenkaiganakeri ikañovagetagaiganakarira tyarikarorokari. \q1 Aikiro maganiro koveenkariegi ishineventaigavetakari itentagaigavetakari yovetsikagisevageigakerora posantepage terira onkametite. \q1 Ario ikañoigaka pimantavageigatsirira iriroegi, \q1 iponiageigamatatyo parikotipageku \q1 yamapiniigirora posantepage iaraki kara Vavironiaku ipimantapiniigirora yagantavageigarora koriki, \q1 pairotari ishineventaigaro Vavironiakunirira irashintaarantavageigakempara.” \p \v 4 Impogini nokemi onianunkani oponiaenkataka enoku okantagani: \q1 “Piaige parikoti viroegi nashintaigarira \q1 ganiri ipaenkaigimpi ikañovageigara \q1 kameti ganiri notentagantaigimpiri nantsipereakagavageigakerira timantaigarorira Vavironia. \q1 \v 5 Pairotari yovetsikagisevageigakero posantepage terira onkametite. \q1 Naro gara nomagisantiro, yogavisavageiganakerotari ikañovageigakara, \q1 onti nonkisashiigakempari maganiro. \q1 \v 6 Tyarika ikantaigakeri pashini ariotyo pinkañotagaigakempari iriroegi, \q1 kantankicha pairotyo pogagavageigakeri. \q1 Yatsipereakagantavageigakatari maika ariotyo pinkañotagaigakempari iriroegi \q1 pairotyo pogagavageigakeri pantsipereakagavageigakemparira. \q1 \v 7 Ipiriniventavageigakero magatiro ikogageigakerira iriroegi, \q1 kantankicha maika ariotyo pinkañotagaigakempari pantsipereakagavageigakerira, \q1 garatyo papakuakagumaigiri maani kañotari karanki iriroegi tera ario irapakuimaigero ipiriniventaigirora ikogageigakerira. \q1 Yaventakovageigakatari iniasurentavageigaka ikantaigakera: \q1 ‘Nantiegi pairorira navisavageigakeri maganiro kañotumaigakanatyo koveenkariegi. \q1 Teratyo nonkañotumaigemparo ogamakotaga okavagetunkanirira kogakovagetacharira. \q1 Garatyo natsipereimaigi.’ \q1 \v 8 Nonkantantakempirira tainasano onakotapanute Vavironia \q1 patirosanotyo kutagiteri ampaiventashiiganakempari maganiro timantaigarorira nonkisashiigakemparira. \q1 Inkamageiganake, inkenkisureavageiganakempa, \q1 aikiro intasegavageiganake impo intagaigakenkani. \q1 Nantitari Tasorintsi gaveavagetatsirira. \q1 Narotari kisashiigakemparine.” \p \v 9 Yogaegiri maganiro koveenkariegi shineventaigavetakarorira Vavironia tentagaigavetakaririra timantaigarorira yovetsikagisevageigakera posantepage terira onkametite iriragatsikaiganakemparo inkaemavaitaiganake ineaigavakerora ontagakempara ontinkamisevagetanakera. \v 10 Intsarogavageiganaketyo kara garatyo yaiñonitakotumaigaro onti impampogiaigakero parikoti ganiri imaigiri Tasorintsi iriroegi, inkantaige: \q1 “¡Maikaniroro viroegi timantaigarorira Vavironia visaenkavagevetacharira! \q1 Tainasano pinakotapanuti patirosanotyo kutagiteri apaiventashivageiganakempi ikisashiigakempira.” \p \v 11 Ario inkañoigakempa aikiro pimantavageigatsirira iriragaigakempa iriragatsikaiganakemparora inkaemavaitaiganake ineaigakera tyanimpa punaigaerone iarakipage. \v 12 Tyanimpa punaigaerine kori, perata, kametiripage mapu, perera, mechomagoripage kamisa ovetsikantunkanirira irino, ontiri aikiro sera, ontiri pashini kamisapage kiraamagori, ontiri aikiro kasankaripage inchato, ontiri aikiro posantepage ovetsikantunkanirira marepiri ontiri kametiripage inchato, verontse, asuro, aikiro maremoro. \v 13 Tyanimpa punaigaerone metaki, kogagetagagetirorira ogagetaganirira, kasankapaneripage otagaganirira, mira, kasankaaripage, vino, aseite, mechopaneri turigopane ontiri turigoki. Tyanimpa punaigaerine vaka, ovisha, kavayo, aikiro oshigakotantaganirira intiegiri matsigenkaegi, imatanunkanitari aikiro matsigenka irirori ipimantavetunkanira. \v 14 Inkantaigakerira Vavironiakunirira: \q1 “¡Tenige ontimae magatiro pishineventavintsaigarira, \q1 atake opegagetanaka magatiro kametiripage pashintaarantageigarira \q1 ontiri posantepage punavagetacharira pishineventageigarira, \q1 maika ganige pineimaigairo viroegi!” \p \v 15 Yogaegiri pimantavageigatsirira shintavageiganankicharira igorikiegite yagantaigakarora iaraki ipimantaigakerora Vavironiaku intsarogavageiganaketyo kara irontainaiganakempa ganiri itentagantakoiganunkani iriroegi aikiro. Iriragatsikaiganakemparo Vavironia inkaemavaitaiganake \v 16 inkantaige: \q1 “¡Maikaniroro Vavironia visaenkavagevetacharira! \q1 Oneagani okyara kañomatakatyo tsinane ovetsikakotara \q1 ogaguvagetara mechomagori kamisa kiraamagori ovetsikantaganirira irino. \q1 Tyarikarorokarityo oposantetanakatyo ogashigetakarira okonogaka inti yovetsikantunkani kori, \q1 pashini onti ovetsikantunkani kametiripage mapu ontiri perera. \q1 \v 17 ¡Tainasano onakotapanuti, \q1 maika atake otsonkagetanaka magatiro!” \p Ario inkañoigake maganiro tsitigeigirorira pitotsipage omarapageni, intiegiri kenantaigarorira intiegiri marineroegi intiegiri aikiro maganiro tavageigatsirira omaraaniku nia irontainaiganakemparo. \v 18 Ineaigavakerora ontinkamisevagetanakera inkaemaiganake inkantaige: “¡Tyampatyora ontimaera pashini kañotaemparonerira irorori avisaenkavagetaera!” \v 19 Ogatyo inkenaigake intiaitaiganakempa kipatsi igitoku iriragatsikaiganakemparora inkaemaiganakera inkantaige: \q1 “¡Maikaniroro Vavironia visaenkavagevetacharira! \q1 Irorotari timakagaiganakeri igorikite shintaigacharira ivito \q1 opunaventagetunkanira posantepage oshineventagetaganirira. \q1 ¡Tainasano onakotapanuti, \q1 maika pairatama pogereaigaka maganiro timantaigarorira!” \q1 \v 20 Kantankicha maika shinevageiganakempa viroegi enokunirira, \q1 vintiegitari irashiegi Tasorintsi, \q1 aikiro vintiegi iritigankaneegi Jeso, vintiegiri aikiro kamantantaigatsirira, \q1 pineaigakeritari ipogereaigakerira Tasorintsi maganiro Vavironiakunirira, \q1 viroegitari ikenkiakoigake. \p \v 21 Impogini noneiri isaankariite Tasorintsi gaveavagetatsirira inoshikakero mapu kañomataka omarane tonompurontsi yovuokaatakero omaraaniku nia inianake ikanti: \q1 “Ario onkañotagakenkani Vavironia visaenkavagevetacharira \q1 ompegakenkani gara oneimataagani. \q1 \v 22 Gara okemumataagani ovampatuireku oniakagaenkanira arepa, \q1 aikiro gara osonkatumataagani sonkarintsi. \q1 Gara okovutumataagani, \q1 aikiro gara itimumaigai tavageigaatsinerira, \q1 aikiro gara okemumataagani otononkavagetaaganira. \q1 \v 23 Gara imorekaatumatai mechero, \q1 aikiro gara okemumataagani iviesetaigaera ikyarira gankitsi tsinane. \q1 Yavisaenkavageigavetakatyo pimantavageigatsirira timantaigarorira \q1 yamatavinaigakerira maganiro kipatsipagekunirira.” \p \v 24 Ariotari kara yogaigunkaniri kamantantaigatsirira intiegiri maganiro kematsaigatsirira. \c 19 \p \v 1 Impogini nokemi ikaemavaitaiganakera enoku itovaigavagetiratyo kara ikantaigi: \q1 “¡Pairo ikametitasanoti Atinkami Tasorintsi! \q1 ¡Irirori inti Gavisaakotantatsirira pairorira ikoveenkavageti, \q1 aikiro inti gaveavagetatsirira! \q1 \v 2 Tera tyani inkisashitumatempa kogapage, \q1 katinkatari yogagetiro magatiro, \q1 nerotyo ikisantakarorira pairorira opogereanti, \q1 opaenkaigakeritari ogogene maganiro kipatsikunirira. \q1 Aikiro ikisavitakero ikenkiakoigakerira iromperaneegi ogaigakerira.” \p \v 3 Ikantutaiganaatyo aikiro: \q1 “¡Pairo ikametitasanoti Atinkami Tasorintsi! \q1 Irorori onkantakani ontagakempa ontinkamisevagetanake gara okaragiteakovagetumati.” \p \v 4 Yogari 24 inampinaegi intiegiri 4 niagetatsirira yompatakaventaiganakari Tasorintsi Igoveenkariegite maganiro ikantaigi: “¡Ario onkañotakempa! ¡Amen! ¡Pairo ikametitasanoti Atinkami Tasorintsi!” \v 5 Impogini nokemi onianunkani oponiaenkatantakaro ipirinitantarira Tasorintsi okantagani: \q1 “¡Pishineventavageigakemparira Tasorintsi \q1 maganiro viroegi iromperaneegi pinkatsaigiririra! \q1 ¡Maganirosanotyo pinkantaigakeri pairo ikametitasanoti!” \s1 Iviesetate Ovisha \p \v 6 Impogini nokemi kañomataka otsigempitarevagetira kareti okantira pugarara pugarara, aikiro kañomataka opoimaatira okimoagetira nia, aikiro kañoenkamataka ikaemavaitaigira tovaini matsigenkaegi ikantaigi: \q1 “¡Pairo ikametitasanoti Atinkami Tasorintsi gaveavagetatsirira! \q1 Matakatari ipegasanotaka Agoveenkariegite. \q1 \v 7 Tsame pairora ashinevagetasanoigakempa \q1 ankantaigakerira: ‘Vinti pairorira pikametitasanoti’, \q1 ataketari agapaaka kutagiteri \q1 iragantakemparorira Ovisha igashigane, \q1 matakatari vetsikakovagetaka. \q1 \v 8 Okavintsainkanitari opunkanira ogagutakara kovoreamagori ogitsagare ovetsikantunkanirira irino, \q1 onkutavageteratyo kara saamagomatake. \q1 Ogari irino onti okantakotake inegintevageigara kematsaigiririra Tasorintsi.” \p \v 9 Impo yogari isaankariite Tasorintsi ikantana: “Tsirinkakotero oka: ‘Irishinevageigakempatyo maganiro ikaemaigunkanirira isekataigakempara iviesetateku Ovisha iragakerora igashigane.’ ” Aikiro ikantana: “Okari oka pitsirinkakerira maika onti arisanorira, ontitari Iriniane Tasorintsi.” \p \v 10 Nompatakaventamatanakarityo isaankariite Tasorintsi nonkantanakerimera: “Pairo pikametiti”, kantankicha irirori ikantana: “Garatyo pikañotiro maika, ariotari nokañotakempiri viro intiegiri papigematsaegine kenkitsatakoigiririra Jeso, aikiro tsatagasanoigirorira yogotagantagetirira, nantitari aikiro iromperane Tasorintsi, irirompatyo pishineventakempa. Intitari Isure gotagaigakeririra maganiro kenkitsatakoigiririra Jeso.” \s1 Shigakotantakaririra kutari kavayo \p \v 11 Impogini noneiro inkite shirenakimataka, ikoneatake kavayo inkutavageteratyo kara. Yogari shigakotantakaririra onti ikantagani Tsatagirorira Iriniane, aikiro ikantagani Arisanorira, katinkatari yogagetakero magatiro ikanomaantira, aikiro yomanatara. \v 12 Ogari iroki kañomataka tsitsi. Antari igitoku aiño itovaigavageti iramatsaire. Aikiro aityo otsirinkakotunkani itamakoku ivairo paniro yogotakerora irirori. \v 13 Ogari yogagutakarira ogiaatantunkani iraatsi. Ogari ivairo onti Iriniane Tasorintsi. \v 14 Yogiaigapaakeri isoraroegite timaigatsirira enoku. Imirinkaegi gaguvageigaka mechomagori kitsagarintsi ovetsikantunkanirira irino, ogutarepagetyo kara saamagotavagetake. Inti ishigakotantaigaka kutaripage kavayo. \v 15 Antari ivaganteku okontemenitake isavurite otsoyampivagetiratyo kara iragaveantaigakemparirira maganiro kipatsipagekunirira. Impegasanotakempa koveenkarisanorira, garatyo itimumati pugatsatakemparineririra. Tyarikarorokarityo kara inkisashivageigakemparityo iratsipereakagavageigakemparira inkañotagavageigakemparityo agatikagisetaganira ova. Intitari kisashiigakari Tasorintsi gaveavagetatsirira. \v 16 Antari igitsagareku ontiri ivoriku aityo otsirinkakotaka okanti: “Koveenkari pairorira yavisavageigakeri maganiro koveenkaripage.” \p \v 17 Impogini noneiri pashini isaankariite Tasorintsi aratinkake poreatsiriku ikaemakoigakerira maganiro aragetatsirira gagetaririra ivatsapage imaraenkarikatyo kara ikantaigiri: “¡Tainapageegi pampatoitaigapaakempara pisekatavageigakempara impaigakempira Tasorintsi! \v 18 ¡Pogaigakemparira ivatsa koveenkariegi, intiegiri itinkamiegi soraroegi, intiegiri surarivageigatsirira, intiri ivatsa kavayopage, intiegiri shigakotantaigakaririra! ¡Pogaigakemparira maganiro irirorikara yonampitunkanirira intiegirikara terira ironampitenkani! ¡Pogaigakemparira maganirosanotyo matsigenkaegi!” \p \v 19 Noneitaarityo aikiro koveenkatankitsirira terira ineenkani intiegiri igoveenkariegite matsigenkaegi itentaigakari isoraroegite, ontitari yapatoitashiigaka iromanaigakemparira shigakotantakaririra kavayo intiegiri isoraroegite. \v 20 Yogari koveenkatankitsirira terira ineenkani yagunkani itentagantunkanira kamantantatsirira matagavagetacharira. Irirotari vetsikimogetakeririra terira oneimagetenkani yagaveantaigakaririra yamatavinaigakerira maganiro otsirinkakotantunkanirira ivairo koveenkatankitsirira terira ineenkani, aikiro maganiro tigeroaventaigakaririra yovetsikunkanirira ikañotagasanotunkanira irirori. Piteniro iokavokiigunkani omorekatsantsaenkavagetakera okonogakarora asopuri. Inkantakani iratsipereavageigake gara ikaragiteakovagetumaigi. \v 21 Impogini yogari shigakotantakaririra kavayo imokoroaigakeri itovaireegi. Onti imokoroantaigakari isavurite kontemenitankitsirira ivaganteku. Maganirosanotyo aragetatsirira gagetaririra ivatsapage yapatoventaiganakari yogaigakarira ikemasanoiganaka. \c 20 \s1 Yashitakotunkanira Satanashi 1,000 shiriagarini \p \v 1 Impogini noneiri pashini isaankariite Tasorintsi yaguitapaake. Onti iponiapaaka enoku yapagotakero omarane karenatsa ontiri aikiro yavi iyavitakotantakemparorira okenantaganirira oataganira savipatsaku. \v 2 Impo inoshikapaakeri kempanaroniro yogusotapaakerira irinakovagetanakera 1,000 shiriagarini. Irirotari maranke pairaninirira, aikiro inti kamagarini paitacharira Satanashi.\x * \xo 20:2 \xt Jen 3.1, 13\x* \v 3 Impo iokakeri savipatsaku yashitakotanakeri yoyavitakotanakeri. Yavitsaanakero shitakomentontsi kameti ganiri ikontetai iramatavinaigaerira kipatsipagekunirira kigonkero avisavagetanakera 1,000 shiriagarini. Impogini irashireakovetaenkani, kantankicha taina irinapanaate. \p \v 4 Impo noneakero pashini opirinitantaganirira kañotakarorira ipirinitantaigarira koveenkaripage. Ario ipirinitaigake kara ipegakagaigunkanirira joeseegi ikantaigunkanirira ineginteigakerira maganiro. Aikiro noneaigakero isureegi yogitoreaigunkanirira ineaigunkanira ikenkitsatakoigakerira Jeso, aikiro ikenkitsaigakerora Iriniane Tasorintsi. Iriroegi tera intigeroaventaigempari koveenkatankitsirira terira ineenkani intiri yovetsikunkanirira ikañotagasanotunkanira irirori, aikiro tera ontsirinkakotenkani ivairo itamakoku ontiri irakoku. Impo noneaigakeri yaniaiganaira itentaigakarira Kirishito ipegaigakara koveenkariegi kigonkero agavagetanakara 1,000 shiriagarini. \v 5 Antari avisanakera oka 1,000 shiriagarini irirokya niaiganankitsi itovaireegi kamageigavetankicharira. Okari oka nokantakempirira maika onti oketyorira aniantanaenkanirira. \v 6 ¡Irishinevageigakempa yogaegi iketyorira niaiganaatsine, ineaigakeritari Tasorintsi ikematsatasanovageigakerira! Gara iokavokiigagani omorekatsantsaenkavagetakera, onti impegaigakempa isaseroroteegine Tasorintsi intiri Kirishito. Aikiro intentaigakempari impegaigakempara koveenkariegi 1,000 shiriagarini. \s1 Iokavokitakenkanira Satanashi \p \v 7 Antari avisavagetanakera 1,000 shiriagarini irashireakotakenkani Satanashi. \v 8 Iriatake irapagiteavagetanakemparora kipatsi iramatavinaigakerira maganiro matsigenkaegi. Yogaegiri yamatavinaigakerira onti ikantagani Go intiri Mago. Iriroegi irapatoitaigakeri isoraroegite tyarikarorokari intovaigavageteratyo kara inkañovagetanakemparotyo impaneki otsapiakutirira omaraani nia. \p \v 9 Irapagiteavageiganakemparo kipatsi ironkuatakoiganakemparira kematsaigiririra Tasorintsi ontiri Jerosaren itasanotarira, kantankicha irirori irogivarigashiigakeri tsitsi ontagaigakerira ompogereaigakerira. \v 10 Yogari kamagarini mataviigakeririra iokavokitakenkani omorekatsantsaenkavagetakera inakera koveenkatankitsirira terira ineenkani intiri kamantantatsirira matagavagetacharira. Karari kara inkantakani iratsipereavageigake gara ikaragiteakovageigumati. \s1 Ipirinitantarira Tasorintsi onkutavageteratyo kara \p \v 11 Impogini noneiro omaranerikatyo opirinitantaganirira onkutavageteratyo kara. Ario inake Tasorintsi irirori ipirinitantakarora. Ogari kipatsi ontiri inkite oga okenake asatyo opegagetaka tera oneimataenkani. \v 12 Impo noneaigakeri kamageigankitsirira maganirosanotyo yaratinkaigake kara inakera Tasorintsi. Nonei ampigireagetunkani sankevanti otsirinkakotantagetunkanirira yovetsikageigakerira maganiro matsigenkaegi. Impo omatunkani aikiro otsirinkakotantagetunkanirira ivairopage maganiro inkantakanirira intimaigake. Yogari Tasorintsi ikantake tyara inkantaigakenkani paniropage matsigenka, ontitari ipampiatakotake otsirinkakotunkanirira sankevantipageku. \v 13 Ario ikañotagaigakari maganiro okaageigankicharira omaraaniku nia ikaemaigakeri yogikonteageigakeri, intiegiri aikiro maganiro kamageigankitsirira naigankitsirira savipatsaku ikaemaigakeri yapatoitaigakerira impo ikantake tyara inkantaigakenkani paniropage ipampiatakotakerora yovetsikageigakerira tekyara inkamaige. \v 14 Ogari otinkami kamagantsi intiegiri maganiro matsigenkaegi terira inkematsaige iokavokiigakeri omorekatsantsaenkavagetakera. Antari iokavokiigunkanira anta ontinirikatyo ineaigairo igamane. \v 15 Ario ikañotagaigunkani aikiro iokavokiigunkanira maganiro terira intsirinkakoigempa sankevantiku otsirinkakotantagetunkanirira ivairopage maganiro inkantakanirira intimaigake. \c 21 \s1 Okyaenkarira inkite ontiri kipatsi \p \v 1 Impogini noneagetakero okyaenkarira inkite ontiri okyaenkarira kipatsi. Ogari oketyorira inkite ontiri oketyorira kipatsi asatyo opegagetaka. Ario okañotaka omaraani nia irorori asatyo opegaka. \v 2 Naro noneiro aguitapaake okyarira Jerosaren pairorira okametitasanoti oponiaka enoku Tasorintsiku. Vetsikamatakatyo kara kañomataka ovetsikakotara tsinane panikyara iragakero kashigakarorira. \v 3 Impo nokemi onianunkani oponiaenkatantaka ipirinitantarira Tasorintsi Igoveenkariegite maganiro arioenkarikatyo kara okantagani: “¡Atsi gekava! Maikari maika itentagaigakari Tasorintsi matsigenkaegi. Irirori inkantakani inkonoiigakempari irashintaigakemparira. Iriroegi inkantakani inkantaigakeri: ‘Apa Tasorintsi.’ \v 4 Yogari Tasorintsi iseokiigakeri ovashi gara ineimaigairo iriragaigaempara. Gara ikamumaigai. Gara ikaemavaitaigai, aikiro gara tyara ikatsitumaigai, magatirotari pairanipagetirira atake avisagetanake.” \p \v 5 Impogini yogari Tasorintsi ikanti: “Narori novetsikagetae pashini okyaenkapagerira.” Aikiro ikanti: “Tsirinkakotero magatiro nokantagetakerira, ontitari arisanorira, tera namatagumatempa.” \p \v 6 Impo ikantana: “Maikari mataka. Nanti Areja aikiro Nanti Omega, naketyosanotari timankitsi, aikiro gara nokaragiteakotumati. Tyanirika miretankitsine nompaatakeri iroviikakemparora nia ganiantatsirira. Gara yatsipereaventumatiro, ontitari nompashitakempari kogapage. \v 7 Yogari gaveankitsinerira ishintsitashitakerora magatiro terira onkametite nonkavintsaakeri nompakerira magatiro nashintagetarira naro irashintakemparora. Narori nontomintakempari, irirokya kantakenane: ‘Apa Tasorintsi.’ \v 8 Kantankicha maganiro tsarontiegi iokavokiigakenkani omorekatsantsaenkavagetakera okonogakarora asopuri. Ario inkañoigake terira inkematsaige, intiegiri vegagaigatsirira, intiegiri gantaigatsirira, intiegiri noshikantaigatsirira, intiegiri gavageigacharira igamarampite, intiegiri pegageigiririra pashini itasorintsite intiegiri aikiro maganiro matagavageigacharira. Antari iokavokiigakenkanira omorekatsantsaenkavagetakera ontinirikatyo ineaigairo igamane.” \s1 Okyaenkarira Jerosaren \p \v 9 Impogini ipokashitakena paniro isaankariite Tasorintsi sokakerorira itsimaenka Tasorintsi yatsipereakagantavageigakaririra kipatsikunirira ikantapaakena: “Taina nokotagakempirora igashigane Ovisha iragakerira.” \v 10 Impogini yamasurentanakena omaraneku otishi ogaenokavagetatyo kara. Iokotagagetakenaro Jerosaren pairorira okametitasanoti oponiaka enoku itimira Tasorintsi aguitapaake. Okovoreavagetityo kara, ariotari inakeri irirori. \v 11 Kantaketyo porererere yontsirentakarora Tasorintsi, kañomatakatyo mapu jashipe shimpokirerenkaketyo kara. \v 12 Onkuatsaitakotakaro ariopirikapagerika tantarintsi onavageti enoku. Aikiro otimagetake 12 sotsimoro, patiropage ikamagutakero paniro isaankariite Tasorintsi. Aikiro patiropage aityo otsirinkakotunkani patiro ivairo itomiegi Iseraere, ariotari ikaraigakeri iriroegi aikiro 12. \v 13 Ogari tantarintsi aityo mavati osotsimorote oatakara ikontetira poreatsiri. Antari iatira aityo mavati. Ario okañotaka aikiro oatakara katonko aityo mavati, ontiri aikiro oatakara kamatikya aityo mavati. \v 14 Antari savi otantatsaitakara aityo 12 mapu okusotantakarira. Patiropage aityo otsirinkakotunkani patiro ivairo iritigankane Ovisha, ariotari ikaraigakeri iriroegi aikiro 12. \p \v 15 Yogari isaankariite Tasorintsi niakenarira yairikake asurokii ogotantaganirira ovetsikantunkanirira kori, irorotari irogotantakemparorira Jerosaren ontiri osotsimoropagete ontiri aikiro otantatsaitakotantakarira. \v 16 Antari yogotakerora akatsantsapagetirika onampinapage otantatsaitakotantakarira ario okañotsantsavakagaka tera avisumate pasotatiro, onti okaragetake 2,200 kirometero pasotapagetiro. Ario okañotaka ogaenokakara aikiro. \v 17 Impogini yogotakero aikiro akapirikatakera irorori onti okaratake 65 metero. Ogari yogotantakarira onti okañotakaro metero ogotantagetaganirira. \p \v 18 Ogari otantatsaitantakarira onti ovetsikantunkani mapu jashipe. Ogari Jerosaren saankamataketyo kara kantamataketyo porererere, intitari gotankicha korisanorira. \v 19 Ogari mapupage savitirira okusotantakarira otantatsaitakara onti kametiripage mapu paigetacharira jashipe, sapiro, agata, ontiri esemerarera. \v 20 Aikiro onise, koronarina, kirisorito, veriro, topashio, kirisoperasa, jasunto ontiri amatishita. Ario okaratake 12. \v 21 Ogari onampinapage 12 sotsimoro onti gotankicha perera, patiropage onti ovetsikantunkani patiro perera. Ogari avotsi okenantasanotaganirira inti gotankicha korisanorira, saankamataketyo kara. \p \v 22 Kantankicha ogari ivanko Atinkami Tasorintsi gaveavagetatsirira mameri, ariotari itentariri Ovisha itimimoigirira maganiro kematsaigiririra. \v 23 Yogari poreatsiri tera inkogakovagetaenkani imporeakotantaera. Ario ikañotaka kashiri tera inkogakotaenkani inkutasevagetaera, intitari koneagitetagagetairo Tasorintsi intiri Ovisha. \v 24 Inkantakani inkutagitetakoigake maganiro matsigenkaegi. Aikiro iripokaigake maganiro koveenkariegi intigeroaventaigakemparira Tasorintsi inkantaigakerira: “Viro vinti Koveenkarisanorira pairorira pikametivageti.” \v 25 Garatyo ashitumatagani sotsimoropage, gatanika oneaagani pavatsaari. \v 26 Iripokaigake maganiro matsigenkaegi intigeroaventaigakemparira Tasorintsi inkantaigakerira: “Viro vinti pairorira pikametivageti.” \v 27 Gara otimumageti kara terira onkametite. Gara itimumaigi vegagaigatsirira intiegiri matagavageigacharira, intagani timaigankitsine otsirinkakotunkanirira ivairo isankevantiteku Ovisha otsirinkakotantagetunkanirira ivairopage maganiro inkantakanirira intimaigake. \c 22 \p \v 1 Impogini iokotagakenaro saanaarisanorira nia ganiantatsirira oponiaatantaka ipirinitantarira Tasorintsi intiri Ovisha. \v 2 Oga nia onti okenaatake avotsiku okenasanotantapinitaganirira. Antari otsapiapageku aityo aratinkagetake inchato ganiantatsirira. Paniropage kashiri otimantagetarira oi okantatigagetaka. Ogari oshi oganiaigiri maganiro matsigenkaegi. \v 3 Gara otimumati terira onkametite, ariotari inaigakeri kara Tasorintsi intiri Ovisha ipegaigakara Igoveenkariegite maganiro matsigenkaegi. Yogari iromperaneegi inkantakani irishineventaigakempari. \v 4 Ineasanoigakeri, aikiro ontsirinkakotakenkani ivairo itamakoegiku. \v 5 Gara oneimataagani pavatsaari. Yogari timaigatsirira kara gara ikogakovageigaa irogimorekajaigaera, aikiro gara ikogakotaagani poreatsiri imporeakotantaera, inkantakanitari inkoneagitetagagetakero Atinkami Tasorintsi, aikiro intentaigakempari impegaigakempara koveenkariegi gara ikaragiteakotumaigi. \s1 Choenitapaake impigaatera Jesokirishito \p \v 6 Impogini ikantana isaankariite Tasorintsi: “Magatiro oka pitsirinkakerira maika onti arisanorira, tera amatavitante. Yogari Atinkami Tasorintsi niasurentaigiririra kamantantaigatsirira itigankakeri isaankariite iokotagaigakerira iromperaneegi tyara onkantagetanakempa impogini, panikyatari agapaakempa”, ikantaketari Jeso: \p \v 7 “¡Nompigaate shintsi! ¡Irishinevagetakempatyo kematsatakeronerira magatiro otsirinkakotunkanirira aka sankevantiku!” \p \v 8 Nanti Joan, narotari neagetakero magatiro okapage, aikiro nokemasanogetakero oniagetunkanira nerotyo notsirinkakotantagetakarorira. Iroro nokemagetakerora, aikiro noneagetakerora nompatakaventamatanakarityo isaankariite Tasorintsi okotagagetakenarorira nonkantanakerimera: “Pairo pikametiti.” \v 9 Kantankicha irirori ikantana: “Garatyo pikañotiro maika, ariotari nokañotakempiri viro intiegiri papigematsaegine kamantakoigiririra Tasorintsi, intiegiri maganiro kematsaigirorira otsirinkakotunkanirira aka sankevantiku, nantitari iromperane Tasorintsi, irirompatyo pishineventakempa.” \p \v 10 Aikiro ikantana: “Gara pomanakogetiro pitsirinkakogetakerira sankevantiku, onti pimpakagantaigakeri kematsaigatsirira patoitaigacharira parikotipageku, panikyatari agapaakempa ontsatagagetanakempara. \v 11 Irorotari nonkantantaigakempirira yogari vetsikirorira terira onkametite kantaka inkañotapanutempara maika. Yogari vegagatatsirira kantaka ivegagavagetapanutera. Ario inkañotakempa vetsikirorira kametiripage kantaka inkañotapanutempara maika. Aikiro yogari negintevagetacharira kantaka inegintevagetapanutempara.” \p \v 12 “Arisanotyo nompigaate shintsi nonkenkiagaigapaerira maganiro vetsikaigankitsirira terira onkametite, irirokya vetsikaigankitsirira kametiri onti noshineventaigapaakempari. \v 13 Nanti Areja aikiro nanti Omega, naketyosanotari timankitsi, aikiro gara nokaragiteakotumati, narotari vetsikagetakero magatiro okyasanokyara, aikiro nanti karatagagetanakerone.” \p \v 14 Irishinevageigakempatyo kivaigirorira igitsagare, irogaigakemparotari oi inchato ganiantatsirira, aikiro inkiantaigakemparora osotsimorote Jerosaren inkantakanira intimaigake Tasorintsiku. \v 15 Kantankicha inkantakani irinaigake parikoti maganiro terira inkematsaige, intiegiri matsikatantaigatsirira intiegiri noshikantaigatsirira, intiegiri gantaigatsirira, intiegiri pegaigiririra pashinipage itasorintsite intiegiri maganiro terira irapakuimaigero yamatavitantaigira. \p \v 16 “Naro Jeso notigankakeri nosaankariite inkamantakempira magatiro pitsirinkakogetakerira kameti pamakagantaigakeriniri kematsaigatsirira patoitaigacharira parikotipageku. Nanti iyashikitanakerira Iravi, aikiro nanti impokiro saapogatatsirira tsitekyamani.” \p \v 17 Yogari Isure Tasorintsi ikanti: “¡Tainapage!” Ario okañotaka igashigane Ovisha okanti: “¡Tainapage!” Ario inkañoigakempa kemaigakeronerira inkantaigake: “¡Tainapage!” Yogari mireigankitsirira inkogaigakerika iripokaigake iroviikaigakemparora nia ganiantatsirira, gara yatsipereaventumatiro, ontitari impashitakenkani kogapage. \p \v 18 Maganirosanotyo kemaigakeronerira magatiro oka tsirinkakotankicharira aka sankevantiku nonkantaigakeri: Tyanirika gagakerone nokantagetakerira pairo iratsipereakagavagetasanotakeri Tasorintsi ampaiventashivagetanakempari magatiro tsirinkakogetankicharira aka. \v 19 Aikiro tyanirika okagarantakerone tsirinkakotankicharira aka sankevantiku gara yogaro oi inchato ganiantatsirira, aikiro gara ineiro Jerosaren pairorira okametitasanoti otsirinkakotunkanirira aka. \p \v 20 Yogari gikoneagetakerorira magatiro oka ikanti: “Jeeje, nompigaate shintsi.” \p Ario onkañotakempa. Amen. ¡Tainapage, Notinkami Jeso! \p \v 21 Yogari Atinkami Jeso inkavintsaavageigakempi maganiro viroegi.