\id 1TI - Maka NT [mca] -Paraguay (web 2014) \h 1 TIMOTEO \toc1 1 TIMOTEO \toc2 1 Timoteo \toc3 1Ti \mt1 1 TIMOTEO \c 1 \s1 Pablo mexe wetfel. \p \v 1 Yakha' Pablo, yakha' apóstol qe qa' henfel ha' Jesucristo qe pa' Intata t'eku'myiiji' hikpa' Eqiƚina'x, qa ha' Jesucristo iye hikha' jiwetjumti'ik'ui.\x * \xo 1:1 \xt Hch 13:9; Ro 16:26; 1Ti 2:3; Tit 1:3; 2:10; 3:4; Jud 1:25; 1Co 15:19; Col 1:27; 1Ts 1:3; 1P 1:3,13\x* \v 2 Ha'ne witfaakanek t'ejuyii ha' Timoteo. Hik hakha' yijaa'ija in hik ƚunye'j qu' ya'se' qe ta'ƚets in yijaa'ija in yijayan ha' Jesús. Na'lƚek pa' Intata Dios qa ha' Yatsat'ax'inij Jesucristo qu' net'iftits ewets qa qu' nenq'elet'ej iye qa neƚisij iye pa' wit'ikesimeya'x.\x * \xo 1:2 \xt Hch 16:1; 20:4; 1Co 4:17; 16:10\x* \s1 Pablo nite' yisu'un pa'qu' ninq'ijatshentaxij pe'qu' tujtseikale'. \p \v 3 Ka' hats hit'ij ewets in i'nk'a hak qu' natsamii ha' sehe' Macedonia, qu' hasu'uj ma'ak'ui ha' witset Efeso, hats'inha qa' akha'ye' qu' aq'ayinij pekhewe' jukhew qu' ninq'ijatshentaxij pa'qu' pakha' ƚunye'je' qu' nite' hik ƚunyejeye' kekhewe' k'inq'ijatshenij.\x * \xo 1:3 \xt Hch 16:9; Ef 1:1; Jud 4\x* \v 4 Qa hasu'uj iye qu' nijamti'ets wiikfik'i ne'ej tefelhitiyik'i nite' yijaalija (cuentos). Qa hasu'uj qu' nijamti'ets iye wiikfik'i pe' ƚiyits pe' ƚaqwa'mhitsik'i. Ekewe'en olots qa nite' ƚ'anyejeyij wetju'ƚ ne'ej nife'ltaxik'i. Les ƚe'wis qu' nijamti'ets yijat'ij pa' yisu'un pa' Intata qu' jintaqsiijkii qu' nata'ƚets pa' nite' inqekuyejeyij.\x * \xo 1:4 \xt 1Ti 4:7; 2Ti 4:4; Tit 1:14; 2P 1:16; Ef 1:10; 3:2,9; Col 1:25\x* \v 5 Aka'an in hisu'uni'ƚ qu' aqsi'ji'ƚijkii qe qa' qiyi'ija qu' mewet-su'uni'ƚ qa' oksi'weni'ƚ iye in nite' ƚaqsiiƚijkii pa' uƚ'ax qa' yijaayi'ija iye qu' ek'eni'ƚets.\x * \xo 1:5 \xt Ro 9:1; 13:10; Sal 24:4; 2Ti 1:5; 2:22; 1P 1:22; 3:21; Hch 23:1; 24:16; 2Co 1:12; 1Ti 1:19; 3:9; He 10:22\x* \v 6 Na'l pe' uja'x yili'ijju' in yaqsi'jtaxijkii ekewe'en ma' qa yamitfik'i in yijamti'ets wiikfik'i qa yeqfeetsinhetkii kekhewe' witlijeiƚe. \v 7 Ƚekhewel yisu'untax qu' maestroli'ipji' ke' Moisés ƚe'lijei qa nite'ƚe nikfe'lets pa' i'nq'ijatshentaxij qa nite' nikfe'lets iye ka' ƚunye'jkiiha in na'l kekhewe' Moisés ƚe'lijei. Qa in we'nq'ijatshen ma' qa' hik ƚunyejei qu' qi pa'qu' ƚikfeliyaxitse'ets. \v 8 Inekhewel jinikfe'lets in ƚe'sits ke' Moisés ƚe'lijei (ley) qu' jinenikfelitets inhats'ek in jiyeƚisij pa' Intata.\x * \xo 1:8 \xt Ro 7:12,16\x* \v 9 Ƚe'wis qu' hasu'uj jinantapi'ik'i kekhewe' Moisés ƚe'lijei (ley) nite' t'ejuyets pa'qu' ewi'ƚe' qu' natsathen. Ekewe'en t'ejuyets pekhewe' nite' yaqsiijkii nite' nek'enheyu'uk'i pa' yit'ij ekewe' wi'tlijei (ley), qa pekhewe' iye nite' yisu'un pe' t'ejuyets pa' Intata, qa pekhewe' nite' yili'ij in yaqsiijkii pa' uƚ'ax, qa pekhewe' iye nite' yiwqinhettaxji' pa' Intata, qa pekhewe' yilan pa'qu' ƚatatayi'ik'i i'nƚi'i qu' ƚeneneyi'ik'i, qa pe' eqek'unhets iye,\x * \xo 1:9 \xt Tit 1:6,10; He 2:8\x* \v 10 qa t'ejuyets iye pekhewe' wanawitjiƚe hats tewhe'yeitax qa pe' mexe hamtax ƚewhe'yetse', qa pe' wapilƚe wetju'ƚ jukhew qa hik ƚunyejei iye ne'ej efuts, qa pekhewe' iye t'ihinij ne'ej jukhew, qa pekhewe' iye ejtitsits, qa pe' wotk'onƚi'ijkii pe'ye' yit'ijets in yi'weenijha i'nƚi'i qu' nit'ijets in yepi'ye' ej, qa week pekhewe' ƚ'ejuihifetsij eke' ƚe'sits ƚe'lijei pa' Intata.\x * \xo 1:10 \xt 1Co 5:9; 6:9; Gn 19:5; Ro 1:27; Jn 8:44; 1Ti 6:3; 2Ti 1:13; Tit 1:9; 2:1\x* \v 11 Ekewe' ƚe'sits ƚe'lijei pa' Intata hikpa' ham ƚuk'eyi'iju'ƚ in qiji', hik ekewe' tseƚisij qu' henfel.\x * \xo 1:11 \xt 2Co 4:4; 1Ti 1:11; 6:15,20; Lv 6:4; Lc 12:48; 1Co 9:17; Ga 2:7; 1Ts 2:4; 2Ti 1:12,14; Tit 1:3\x* \s1 Pa' Dios qi in neq'eletij pa' Pablo. \p \v 12 Hit'ijets ha' Jesucristo Yatsat'axyij qii'ija in ƚe'wisij in tseƚisij pa' yit'unha'x qe ƚakha' nikfe'l yiwets in ƚeke' qu' haqsiijkii pa' yisu'un qa t'eku'myi'.\x * \xo 1:12 \xt Hch 9:22; Fil 4:13\x* \v 13 Yemjeetax yakha' tooxik'i in hi'ttaxijetskii ke' uƚ'etsik'i hakha'an, yakha' hawitji qa yakha' iye hawtsheten. Qa ƚunye'j ji'ij in qi in neq'eletyij yemjeetax in nite' hijayantax qa ka' haqsiijkii iye in uƚ'ax qa humtitax qu' hik kakha'ye' pa' yisu'un pa' Dios.\x * \xo 1:13 \xt Hch 6:11; 2Ti 3:2; 2P 2:11; Fil 3:6; 1Co 15:8\x* \v 14 Qa ha' Yatsat'ax'inij qii'ija in neq'eletyij qa tseƚisij pa' nite' witqekuye'j qa pa' witeqsu'unka'x ta'ƚets ha' Jesucristo. \v 15 Aka' wi'tlijei yijaa'ija qa les ƚe'wistax qu' hasu'uj eqeku'uƚik'i, aka'an: ha' Jesucristo nametsju' ha'ne sehe' qe qa' nenƚinju' pekhewe' uƚ'ets, hik pekhewe' yakha' les in ha'yanipji' in yuƚ'ax.\x * \xo 1:15 \xt 1Ti 3:1; 4:9; 2Ti 2:11; Tit 3:8; Jn 3:17; 12:46; 18:37; 1Jn 4:9; Mr 2:17; Lc 19:10; Ro 11:4; 1Co 15:9\x* \v 16 Qa hik ta'ƚijupi' in qi in neq'eletyij pa' Dios, hats'inha ha' Jesús qa' nethinij pekhewepe' ƚakha' in nite' itaqsunijup in tayaiyii in mexe qitaxija in yuƚ'ax, hats'inha qa' ƚekhewele'ƚe qu' newetjeyumtshenƚi ijupi' aka'an pekhewe' qu' netk'enets hatse'. Pekhewe'en qu' netk'enets qe qa' nana'li'm pa' witiƚa'x nite' yili'ij.\x * \xo 1:16 \xt Lc 1:50; Ex 34:6; Ro 2:4; Jn 12:25; Hch 13:48\x* \s1 Matjanithenij pa'nte' eqekuye'jij pa' Jesús. \p \v 17 Pa' qiji' Wittata tenek'enheiji' pe' week ininqapits, pakha'an nite' wa'm, ham pa'qu' ni'wen, pakha'an ewi'ƚƚe in Dios. Neniwqinhetji'ha qa' ne'tniyinhe'yiikiiha iye pakha'an pe' week ininqapits hamitsik'ui. Hik aka' yijat'ij qu' ƚunye'je' (Amén).\x * \xo 1:17 \xt Sal 47:7; 90:2; 1Co 8:6; 9:25; Jn 5:44; Ef 4:6; Fil 4:20; 1Ti 2:5; 6:15,16; Jud 25; 2P 1:17; Ap 5:12; 22:21; Mr 10:37\x* \v 18 Ya's Timoteo, yakha' k'eni' qu' ithayii qe nite' tsitapi'ik'i ka' yit'ij he' uja'x profetas, kakha'an t'ejui ewets. Qa hane'ej qa hit'ij ewets ƚe'wis pa'qu' aqsiijkii qu' me'niyayitij ewek qu' mawatlani'ƚ pekhewe' maestroltaxipji' ke' Moisés ƚe'lijei qa nite'ƚe nikfe'lets pa' ikji'ha.\x * \xo 1:18 \xt 1Co 13:2; 1Ti 4:14; 2Ti 1:6\x* \v 19 Matjanithenij pa' nite' eqekuye'jij ha' Jesús qa' aqsiijkii iye pa' ƚe'wis ƚenikfe'lets, qa' nite' itawje'met'e' hats'inha qa'nte' hik ejunyejeye' he' uja'x in nite' watjanithenij pa' nite' ƚeqekuyejeyij ha' Jesús. Ma' qa hats nite' t'un pa' nite' ƚeqekuyejeitaxij ha' Jesús.\x * \xo 1:19 \xt Ef 3:12; 6:16; Col 1:23; 2:5; 1Ts 5:8; 1Ti 3:13; 6:12; 2Ti 2:18; 4:7; 1Jn 5:4; He 10:22; Jud 4\x* \v 20 Enewe'en ƚiyits he' uja'x ha' Himeneo qa ha' Alejandro. Enewe'en hetisij pa' inwo'met Satanás hats'inha qa' nenikfelitets qa'nte' nit'i'ij pe' wekwek t'ejuyiju'ƚ pa' Intata.\x * \xo 1:20 \xt 2Ti 2:17; 4:14; 1Co 5:5\x* \c 2 \s1 Pablo i'nq'ijatshenij qu' niyin. \p \v 1 Aka' yojo hisu'un qu' it'ijji'ju' hatse' pe' week: —In jinot'ax wetju'ƚ qa' week qu' ji'niyin, qa pa'qu' niyeƚi'iƚiji' qu' iyini'ƚ qa' iyini'ƚets iye pa'qu' hami'im pekhewe' week jukhew qa' it'iƚijetspha'm iye pa' Intata ƚe'wisij. \v 2 Qa iyini'ƚipji' iye pe' wittatal qa week pe' tenek'enhei hats'inha qa' ji'nikesimenƚekii ma' qa' jinaanƚi'ijkii. Qa' jinte'wenheti'yij iye in jitajayaanija pa' Intata. Qa' hame' iye pa'qu' nenit'ij inwets.— \v 3 Qe aka'an ƚe'wis qa yisu'un iye pa' Intata hikpa' Eqiƚina'x.\x * \xo 2:3 \xt 1Ti 1:1; Tit 2:11\x* \v 4 Hikpa' yisu'untax qu' iƚiye' ene' week jukhew qa yisu'untax iye qu' week nenekets qa' nenikfe'lets eke' ƚe'lijei in yijaalija.\x * \xo 2:4 \xt Ez 18:23,32; Jn 3:17; 14:6,17; 1Ti 4:10; Tit 2:11; 2P 3:9\x* \v 5 Qe ewi'ƚƚe pa' yijaa'ija in Dios, qa na'l iye ha' ewi'ƚƚe qu' naqsi'ji'ƚ wetju'ƚ ene' week jukhew pa' Dios. Hakha'an ƚii Jesucristo, jukheewija iye.\x * \xo 2:5 \xt Dt 6:4; Ga 3:20; He 8:6; Jn 1:14; Fil 2:7; 3:3; 1Jn 4:2; 5:20\x* \v 6 Ha' Jesucristo wetƚisƚi'ij ƚawamhi'ye' qe qa' nijanin pa' ƚajanye'j pe' inwuƚ'ets. Aka' wi'tlijei hik aka' tepiikaxtiiji'ik'i in hats yamets ƚahats'ij qu' netpiikaxtiyik'i.\x * \xo 2:6 \xt Mt 20:28; Ga 1:4\x* \v 7 Hik ta'ƚijupi' in heinekumhi'yi' qe qa' hithayiki qu' henfeli'm aka'an qa' ya'apostoli'ij qa ya'maestroyi'ij iye ne' nite' judiol qe qa' hijatshenij pa' nite' witqekuye'jij ha' Jesús qa ke' ƚe'lijei iye. Aka'an yijaa'ija in hit'ij, nite' haqanƚekii.\x * \xo 2:7 \xt Ef 3:7-8; 1Ti 1:11; 2Ti 1:11; Hch 9:15\x* \v 8 Qa hik ta'ƚijupi' in hisu'un qu' weeke' pe' jukhew pe' pekhelji'kii witsetits in ikesimen pa'qu' ƚatawe'je' qe nite' yaqsiijkii pa'qu' uƚ'axe' qa' netshenpha'm ƚokoyei qu' niyinii pa' Intata. Ham nayuyekii qa ham iye pe'qu' uƚ'etse' wetju'ƚ.\x * \xo 2:8 \xt Mr 7:21; Lc 9:46-47; 24:38; Ro 14:1; Fil 2:14\x* \v 9 Qa pe' efuts qa' nanaqsi'j qa netwefuunija iye. Hasu'uj qu' nowoƚi'ijii jukhew in yisu'un qu' pekhel ƚeqfenyejeyijkii ne'ej ƚ'ewkujits. Qa hasu'uj iye nowoƚi'ijii jukhew in yitilaji' ne'ej oro qa ne'ej utel ƚelits (perlas) iye. Qa hasu'uj iye nowoƚi'ijii jukhew in yeqhinataji' ne'ej inyetets.\x * \xo 2:9 \xt 1P 3:3; Ap 3:18\x* \v 10 Naqsiijkii yijat'ij pa' ƚe'wis qe hik aka' ƚunyejei pekhewep efuts in hats weniwjutsiqen in yijayan ha' Jesús.\x * \xo 2:10 \xt 2Co 9:8; Ga 3:10\x* \v 11 Ne'ej witlijtsitjiyifi, ne'ej efu netk'enets qa' netk'enik'iha iye pe'qu' netfelhitii qa hasu'uj net'ewui.\x * \xo 2:11 \xt 1Co 14:34; Tit 2:5\x* \v 12 Nite' yexke'ej ne'ej efu qu' nijatshen ne'ej jukhew, qa nite' yexke'ej iye qu' netnek'enhe'yipji' pe'qu' jukhewe'. Hasu'uj net'ewui yijat'ij. \v 13 Qe pa' Dios yojo in yaqsiijkii pa' Adán qa i'nk'aƚe yaqsiijkii pe' Eva.\x * \xo 2:13 \xt Gn 2:7,22; 3:16; 1Co 11:8-12\x* \v 14 Pa' Adán nite' tawitjaxtii pa'aj pe' efu yijat'ij in hikpe' tawitjaxtii pa'aj, pekhe'en qa i'nipji' pa' uƚ'ax.\x * \xo 2:14 \xt Gn 3:6,13; 2Co 11:3\x* \v 15 Qa hik ta'ƚijupi' ne'ej efu qa qi yaats'e' in nekfik'i na'aj ƚa's, qa ƚeke'ƚe qu' iƚa'xe' qu'nte' niliyi'ij in nite' yeqeku' pa' Intata qa qu' nineqsu'un iye qa qu' naqsiijkii iye pa' ƚe'wis qa qu' netwefuunija iye.\x * \xo 2:15 \xt 1Ts 3:12–4:10\x* \c 3 \s1 Qu' ne'tnekumhi'yiiji' pa'qu' nejeƚets pe' hats yijayan pa' Intata. \p \v 1 Aka' wi'tlijei ƚe'wis, aka'an: qu' nana'l pa'qu' nisu'un qu' nejeƚets pe' hats yijayan ha' Cristo, aka'an ƚe'wis pakha' qu' nisu'un.\x * \xo 3:1 \xt 1Ti 1:15; 4:9\x* \v 2 Qa pakha' qu' nejeƚets pe' hats yijayan ha' Cristo qa aka'an qu' ƚunye'je' ma' qa' netnekumhi'yi', nowo'oi qu' hasu'uj nenit'ijets qu' uƚ'axe', qa' ewi'ƚe'ƚi'i iye pe'qu' ƚewhe'ye'ye', qa newetjeeƚƚotok'oiha iye, nite' nayu'umkii pe'ye', teik'unei, neqjunu'uj qa tisij ƚewhi'we't pe'qu' ni'wenik'ui, nikfe'lets pa'qu' ƚeqfenye'ji'ij qu' ni'nq'ijatshen,\x * \xo 3:2 \xt Tit 1:6-8; 2:2,5; Hch 20:28; Fil 1:1; Lv 19:34; 1P 4:9; 2Jn 10\x* \v 3 hasu'uj newetƚisij pa'qu' niyatsik'e, hasu'uj nisu'un qu' netqek'uyij ƚokoi, nenq'elet yijat'ij, qa hasu'uj qu' its'iyoptoxe' iye, hasu'uj iye nisu'un ƚ'astai,\x * \xo 3:3 \xt 1Ti 6:10\x* \v 4 ƚe'wis qu' nejeƚipji' pe' ƚelits qa pe' ƚewhe'ye', nijatshenij pe' ƚelits qu' nikesimen qa' nimpiyel iye. \v 5 Qe qu' nite' nenikfe'le'ets qu' nejeƚipji' pe'qu' ƚetsi'ye' qa ¿pa'n ƚunye'j qu' nejeƚtaxets pe' yijayan pa' Intata? \v 6 Pa'qu' nejeƚipji' pe' hats yijayan pa' Intata, hasu'uj na'aj i'nk'a yijayan, qe q'ax qu' numti qu' qiye'ji' wiikfik'i ma' qa' hik ƚunye'je' pa' inwo'met in weniwqinhettaxji' pa'aj, qa pa' Intata qa yitanithen in uƚ'ax pa' yaqsiijkii.\x * \xo 3:6 \xt 1Ti 5:12; 2P 2:3; Ap 20:1-15\x* \v 7 Les ƚe'wis pekhewe' nite' yijayan pa' Intata na'aj yumti qu' neteik'unei hats'inha qa' ham pa'qu' ƚ'anye'je'ets pekhewe'en qa pa' inwo'met qa'nte' jeek niwq'axini'ij aka'an.\x * \xo 3:7 \xt Hch 13:10\x* \v 8 Qa hik aka' qu' ƚunyejeye' iye pekhewe' diáconos:\f + \fr 3:8 \ft Diácono ikji' t'ifti'ts'etskii pekhewe' qu' netnek'enhe'yipji' pe' yijayan pa' Jesús.\f* ƚe'wis pa'qu' ƚunyejeye' hats'inha qu' qi qu' niwqinhetji' pekhewepe'. Qa' yijaayi'ija pa'qu' nenfel i'nƚi'i pa'qu' neniwjutsiqenij. Hasu'uj newetƚisij qu' nek'uwet. Qa hasu'uj qu' nisu'un qu' netujƚe pe'qu' ƚ'astaye'.\x * \xo 3:8 \xt Fil 1:1\x* \v 9 Net'ekuumi'ha yijat'ij pakha' nite' week qu' nenikfe'lets pakha'an pa' nite' witqekuye'jij ha' Jesús qa hasu'uj qu' naqsi'jijkii pa'qu' uƚ'axe'.\x * \xo 3:9 \xt Fil 1:27; 1Ti 1:2,19; Jud 3; He 13:18\x* \v 10 Pekhewe'en yojo qu' mexe netjeƚitii eku'ujupkii. Qa qu' ƚe'wise' pa'qu' naqsiijkii ma' qa' hayitse' yijat'ij qa' ƚeke'ye' qu' diaconosi'ij. \v 11 Qa pe'qu' ƚewhe'yetse' pekhewe' diáconos qa hik aka' iye qu' ƚunyejeye' ƚe'wis iye pa'qu' ƚunyejeye' hats'inha qu' qi qu' niwqinhetji' pekhewepe'. Hasu'uj iye qu' iwotk'onhetsaxe' yijaa'ija yijat'ij pa'qu' nenfelkii. Hasu'uj newetƚisij qu' nek'uwet. Nithayiki'ija week pa' ƚe'wis.\x * \xo 3:11 \xt 1P 3:1-6; Tit 2:2\x* \v 12 Pe'qu' diaconosi'ij ewi'ƚƚe pe'qu' ƚewhe'ye'ye' ƚe'wis iye qu' nejeƚipji' pe'qu' ƚelitse' qa week iye pe' ƚetsi'. \v 13 Qe qu' diaconosi'ij in te'wenheti'yij in ƚe'wis in yaqsiijkii aka' ƚ'ithayijkit ma' qa hats naxij aka' wit'ithayijkit ƚe'wis qa t'unitsij iye in tetfelij in yijayan ha' Jesucristo. \s1 Pa' ewi'ƚ ƚunye'jkii ham nikfe'le'ets pa'aj. \p \v 14 Hisu'untax qu' natsam ei qa nite'ƚe tsikfe'lets qu' ƚeke'ye' qu' natsam ei hatse' qa hik ta'ƚijupi' in hika' ha'ne witfaakanek,\x * \xo 3:14 \xt 1Ti 4:13\x* \v 15 hats'inha qu'nte' natsame'tax aje'eƚ qa hatsƚe qu' enikfe'lets pa'qu' ƚunye'je' qu' aqsiimijkii pekhewe' yijayan pa' Intata. Enewe'en yijayan pa' nite' wa'm Dios. Enewe'en hik ƚunyejei ne'ej ewi'ƚ tsupju' t'un qe na'l ne'ej ƚetuk ma' qa hik enewe' qa ƚetuk'ij pa' yijaa'ija.\x * \xo 3:15 \xt 1Co 3:16; 2Co 6:16; 11:10; Ef 2:21-22; 1P 2:5; 4:17; Mt 16:16; 1Ti 4:10; Sal 119:142; 2Ts 2:10\x* \v 16 Ham ƚeke'ye' pa'qu' nittaxijets qu'nte' yijaayi'ija aka' qi ƚunye'jkii nite' hayiits qu' nenikfe'lets pe'ye', qa hane'ej qa hats yinikfe'l aka' jitajayan: pa' Dios nekfik'i qa hik ƚ'eseninyejei ene' jukhew. Hakha'an jutsiqaxij iye pa' Espíritu Santo in qi in yatsathen. Pe' angelits yi'wen iye hakha'an. Hakha'an tefelhitii qa nikfe'lets pe' nite' judiol. Nite' yeqeku' pe' witsetits ha'ne sehe' epji'. Hakha'an wetka'xetspha'm na' wa's.\x * \xo 3:16 \xt 2P 1:3; Jn 1:14; 3:16; 20:17; Fil 2:7; 3:3; 1Jn 4:2; 5:20; Ro 1:3-4; 2:28-29; 7:5-6; 8:4; 10:9; 1Co 5:5; 6:16-17; Ga 3:3; 4:29; 5:16-24; 6:8; Col 2:5; Ap 1:10; Mt 11:24; Hch 10:43; 1P 1:8-10; 3:22; Mr 16:19\x* \c 4 \s1 Olots pe'qu' nili'ijju' hatse'. \p \v 1 Qa pa' Espíritu Santo yijaa'ija in yit'ij aka'an, pekhewe' teke'lenju' neƚuts hatse' olots pe'qu' nili'ijju' hatse' in nite' yeqeku'tax, ma' qa' nijayan pe' i'nq'ijatshenij pe' nite' yijaalija, qa i'nq'ijatshenij iye pe' wi'tlijei ta'ƚets pe' inwo'metets.\x * \xo 4:1 \xt Jn 14:17; 16:13; Hch 20:23; 21:11; 1Co 2:10-11; 2Ts 2:3-9; 2Ti 3:1; 2P 3:3; Jud 3,18; Fil 1:27; 1Ti 1:2; Mt 7:15; 1Jn 4:6; Stg 3:15\x* \v 2 Pekhewe' i'nq'ijatshen, pekhewe'en nite' naqatsit'ij in wotk'onkii. Nite' yoksi'wen in yit'ij pa' nite' yijaa'ija.\x * \xo 4:2 \xt Mr 12:15; He 13:18\x* \v 3 Pekhewe'en nite' ƚexkeliji'm qu' netewhe'yei pe'qu' uja'xe' qa pe' jiyeƚistaxij pa' Intata qu' jinteƚuj qa i'nq'aq'ayinij iye. Pa' Intata jiyeƚistaxij ekewe'en qu' jinteƚuj inekhewel in jitajayan qa jinikfe'lets iye pa' yijaa'ija qe qa' jintit'ijetspha'm ƚe'wisij.\x * \xo 4:3 \xt 1Ti 5:14; He 13:4; Ro 14:6; Col 2:16,23; 1Ts 4:3; 5:22; 1P 2:11; Gn 1:29; 9:3\x* \v 4 Qe week ƚe'sits pekhewe' jiyeƚisij pa' Intata qu' jinteƚuj. Ham pa'qu' jintit'ijets qu' uƚ'axe' ekewe' witqats qu' jitit'ijetspha'm pa' Intata ƚe'wisij\x * \xo 4:4 \xt Gn 1:31; Hch 10:15\x* \v 5 qe ke' ƚe'lijei pa' Intata qa pa' wit'iyinheye'j ta'ƚets qu' ni'sinhet ekewe'en.\x * \xo 4:5 \xt Lc 8:21; 1Ti 2:1; He 4:12\x* \s1 Pa' ƚe'wis ƚeq'ithayinenek pa' Jesucristo. \p \v 6 Timoteo, qu' ijatshenij ekewe'en pekhewe' yijayan ha' Jesús, ma' qa' akha'ye' pa' qi ƚe'wis ƚeq'ithayinenek ha' Jesucristo. Qa hik ƚunye'je' qu' aqatse' ekewe' wi'tlijei ta'ƚets pa'nte' witqekuye'jij ha' Jesucristo qa in ƚijayan iye kekhewe' wekwek ƚe'sits t'ejuyets pa' Intata in ƚ'ijatshenheti'yij.\x * \xo 4:6 \xt Fil 1:27; 1Ti 1:2; Jud 3; 2Ti 3:10-15\x* \v 7 Qa hasu'uj qu' eneqjunu'uj pe'qu' netfelhitiyik'i ƚunyejeikii pa'aj in t'ejuyiju'ƚ pa' Intata ke' ƚe'lijei. Ekewe'en ham weju'ƚi'ij. Me'nijatshenƚe etij yijat'ij eke' Intata ƚe'lijei, hats'inha qu' ejunye'je pa' yisu'un pa' Dios qu' hik ƚunye'je' na'aj wekuma'x.\x * \xo 4:7 \xt 1Ti 1:4; 2Ti 4:4; Tit 1:14; 2P 1:16; 2P 1:3\x* \v 8 Qe in jiwekuma'x qa wapja' ha'ne i'nese'n hane'en ƚe'wiisija qa na'l pa' weju'ƚij, qa hik ƚunye'j in jit'aftsin pa' yit'ij ke' Intata ƚe'lijei na'l pa' weju'ƚij hane'en les in ƚe'wiisija qe pa' Intata yiwjutsiqen ine'm qu' jini'fen hane'ej ha'ne ƚahats'ij qa pa' mexe hamik'ui iye.\x * \xo 4:8 \xt Col 2:23; Sal 37:9,11; Pr 19:23; 22:4; Mt 6:33; Mr 10:30; Jn 12:25; Hch 13:48; 1P 3:9\x* \v 9 Aka'an yijaa'ija, qa les ƚe'wis qu' week hasu'uj neqeku'uk'i.\x * \xo 4:9 \xt 1Ti 1:15; 3:1; 2Ti 2:11\x* \v 10 Qa hik ta'ƚijupi' in qi in jit'ithayiki' qa jitaats'e'ej iye kekhewe' innifenyejeikii, qe ta'ƚets in jiteqemheikit pa' nite' wa'm Dios. Hikpa' ewi'ƚƚe qu' nenƚinju' ene' week jukhew pekhewe' qu'nte' neqeku'ye'.\x * \xo 4:10 \xt Dt 5:26; Jos 3:10; 1S 17:26; Sal 42:2; Jer 10:10; Dn 6:20; Hch 14:15; 1Ti 1:1; 2:4; 3:15; Tit 2:11\x* \v 11 Ekewe'en ku'mi' qa' me'nq'ijatshenij iye. \v 12 Mowo'oi qu' hasu'uj pa'qu' nuten in mexe e'jutjana'x. Les ƚe'wis qu' ojo'omij pekhewe' hats yijayan pa' Intata pa'qu' ejunye'je', qu' ƚe'sitse' pe'qu' e'lijeye', qa pa'qu' ejunye'je' iye qu' ƚe'wise', qa' week iye qu' isu'un ene' jukhew qa efuts iye, qa ijayaanija iye pa' Intata, qa hasu'uj qu' aqsiijkii pa'qu' uƚ'axe'.\x * \xo 4:12 \xt Pr 12:6; 2P 3:11; 1Co 13:1; 1Ti 5:2\x* \v 13 In mexe nite' tsam ei qa' ithayiki qu' iyineni'mik'i eke' Intata ƚe'lijei qa' enfel iye pa' Intata qa' i'nq'ijatshenij iye.\x * \xo 4:13 \xt 1Ti 3:14\x* \v 14 Hasu'uj anqamij, anatkin yijat'ij pakha' hats neƚisij pa' Intata. Hane'en in i'nk'a neƚisij qa t'eku'mipji'kii eiƚa' hekhewe' uja'x tenek'enhe'yij pe' hats yijayan ha' Jesús qe qa' aqsiijkii pa' yisu'un pa' Intata qu' aqsiijkii.\x * \xo 4:14 \xt 1Co 13:2; 1Ti 1:18; 5:22; 2Ti 1:6\x* \v 15 Aqsiijkii pa' neƚisij pa' Intata. Qa hasu'uj qu' e'seleli'ijju', hats'inha qa' week ni'wen qu' net'ijaifik'i pa'qu' ejunye'je'. \v 16 Jeeƚik'uiha qu' aqsiijkii aka'an qa qu' me'nq'ijatshen iye. Qa hasu'uj qu' e'seleli'ijju'. Qe qu' aqsiijkii aka'an, qa' hik aka' qu' naqsi'jij pekhewe' ejtitsits qa hik ƚunyejeye' iye pe'qu' netk'en ewets.\x * \xo 4:16 \xt Ef 2:8; Jud 23; Ez 33:9; Hch 20:28; Ro 11:14\x* \c 5 \p \v 1 Hasu'uj isu'un qu' ejitheyijetskii pe'ye' pa'qu' ƚawa'ma'xe'. Aqsi'jijetskii yijat'ij qu' enfeeli'mha hik eqjunye'ji'ij qu' atataye'. Qa pekhewe' mexe jutjanhets qa' hik eqjunyejeyi'ij qu' amatsitse'. \v 2 Hasu'uj iye isu'un qu' ejitheyijetskii pe'ye' pekhewe' ƚawa'mhii efuts. Aqsi'jijetskii iye qu' enfeeli'mha hik eqjunye'ji'ij iye qu' eneneye'. Qa pekhewe' mexe inanyii qa' hik eqjunye'ji'ij iye qu' ekutiiye'. Qa hasu'uj qu' numti'ij pa'qu' uƚ'axe' pekhewe'en. \s1 Ne'ej wikiihale'. \p \v 3 Iftits'ets pe'qu' wikiihale'ye' ne'ej haamija pe'qu' ƚejefetse'.\x * \xo 5:3 \xt Ex 22:22; Stg 1:27\x* \v 4 Qa pekhe'ƚe qu' wikiihale'ye' in na'l pe'qu' ƚelitse' i'nƚi'i qu' ƚuhuye', pekhewe'en qa' les ƚe'wis qu' nojo qu' nenikfelitets qu' net'iftits'ets, hats'inha qa' ƚekhewele' eku'nek qu' nejeƚets. Qe aka'an hik aka' yisu'un pa' Intata. \v 5 Pekhe' yijaa'ija in wikiihale' pekhe'en pe' haamija pe'qu' ƚejefetse', ewi'ƚƚe in wetjumti'ijets pe'ye' pa' Intata. Week neƚuts qa najai iyiiniiha qa wetf'iljetsinetsha iye.\x * \xo 5:5 \xt 1Co 7:34\x* \v 6 Qa pekhe'ƚe wikiihale' in wetƚisij pakha' uƚ'ax yisu'un ene' i'nesenits, pekhe'en in iƚa'xtax qa hikƚe ƚunye'j qu' nawa'm.\x * \xo 5:6 \xt Lc 15:24; Ef 2:1,5; 5:14; Ap 3:1\x* \v 7 Enfel ekewe'en qa' week nepiye'ek'i pe' hats yijayan pa' Intata, hats'inha qa' ham pa'qu' netitijiti'yijets qu' naqsiijkii pa' uƚ'ax. \v 8 Qe pakha' qu'nte' net'iftits'e'ets pekhe' yatsat'axtaxijha, nite' ƚe'wis. Qa in ewi'ƚ pa'qu' ƚetset'etaxi'ƚ qa nite' t'ifti'ts'ets iye qa hane'en qa hik ƚunye'j qu' newelkut'ijkii pa' nite' ƚeqekuye'jtaxij ha' Jesucristo qa uƚ'ax wiikfik'i qa nite' hik ƚunyejei pekhewe' nite' yijayan pa' Intata.\x * \xo 5:8 \xt Ro 12:17; 2Co 8:21; Mt 10:33; Fil 1:27; 1Ti 1:2; 2P 2:1; Jud 4; Ap 2:13\x* \v 9 Qa ha' witfaakanek ha' i'nji' he' ƚiyits he' wikiihalei he' tefenhetiitax yi'fentax ke' witlijtsitjii les ƚe'wis qu' uja'xe'ƚe qu' ne'nenji' pekhewe' hats sesenta i'nƚi'i qu' les olotse' ƚeqe'ninqapits, qa ewi'ƚƚe iye pa'qu' ƚewheyeyi'ik'i. \v 10 Qa yinikfe'l iye in ƚe'wis pa'qu' naqsiijkii, qa in yejeeƚetsha iye pe'qu' ƚelitse', qa in neqjunu'uj iye qa yiwhini' pe' ƚetsi'ii pe'qu' ni'wenik'ui, qa in nimpuujinju' iye pe'qu' ƚef'iye'ye' pe' hats yijayan pa' Intata, qa in yi'fen iye pekhewep in mexente' ƚesitstaxi'mkii, qa in ewi'ƚƚi'i' in yaqsiijkii pa' ƚe'wis.\x * \xo 5:10 \xt Mr 14:6; 2Co 9:8; Ga 3:10; Stg 2:14-26; 2Jn 10; Lc 7:44; Jn 13:5-14; He 11:37\x* \v 11 Qa hasu'uj eni'ƚ ji'teje'm pekhewe' wikiihalei qu' mexente' name'ets sesenta ƚeqe'ninqapits qe qu' neniwhe'ye'yu iye ma' qa' nili'ij pa' weniwjutsiqentaxij qu' naqsiimijkii ha' Cristo.\x * \xo 5:11 \xt 1Ti 5:14\x* \v 12 Ma' qa hats ƚekhewele'ƚe ƚete'm qu' netwuƚ'enhetju' qe nite' yaqsiijkii pa' weniwjutsiqentaxij.\x * \xo 5:12 \xt Mr 12:40\x* \v 13 Ma' qa in ikik'i pe' wititsil qa nite' nithayiyu'uj pa' hats weniwjutsiqentaxij, qa nite' ewi'ƚƚe in nite' nithayiyu'uj qe ifaakatenhe' iye, ma' qa yit'ij pekhewe' nite' ƚeke'tax qu' nit'ij.\x * \xo 5:13 \xt Pr 17:9; 3Jn 10\x* \v 14 Qa hik ta'ƚijupi' in hisu'un qu' netewhe'yei pekhewe' wikiihalei pekhewe' mexe ƚeke' qu' netewhe'yei hats'inha qa' nana'l pe'qu' ƚelitse' qa' nejeeƚetsha pa'qu' ƚetset'e, qa nowo'oi qu' ham pa'qu' nenfelijkii pekhewe' ƚ'ejuihifets ha' Cristo.\x * \xo 5:14 \xt Gn 2:18-25; 1Co 7:9-10; 1Ti 4:3; 5:11; Tit 2:4-5\x* \v 15 Qe na'l he' uja'x wikiihalei hats yili'ijju' ma' qa yijayan pa' inwo'met.\x * \xo 5:15 \xt He 12:13\x* \v 16 Pekhewe' yijayan pa' Intata jukhew i'nƚi'i qu' efuye', qu' nana'l pe'qu' wikiihale'ye' pekhewe' taa'ƚetsha in ƚejefets qa les ƚe'wis qu' net'iftits'ets hats'inha qa' nite'ye' pe' witlijtsitjii qu' net'iftits'ets, hats'inha pe' witlijtsitjii qa' uja'xe'ƚe qu' net'iftits'ets pekhewe' wikiihalei pe' haamija pa'qu' ƚejefeye'. \s1 Pe' tenek'enhe'yij pe' witlijtsitjii. \p \v 17 Pekhewe' tenek'enhe'yij pe' hats yijayan pa' Intata in ƚe'wis in yithayikii'ija pa' ƚ'ithayijkit qa' les ƚe'wise' iye qu' ewi'ƚij iye qu' net'ijaiji'ijfik'i' ek pe'qu' ƚajale'. Aka'an in hit'ij les in k'iyetij pekhewe' nifel qa i'nq'ijatshenij iye ke' Intata ƚe'lijei.\x * \xo 5:17 \xt 1Ts 5:12\x* \v 18 Qe ke' Intata ƚe'lijei yit'ij pa'aj: \qt —Nite' ƚeke' qu' it'onijji' pe'ye' ƚeji' pa'qu' wakkaye' in mexe ƚ'ithayi'yij qu' eniwqhaf'itijju' ne'ej trigo ne'ej ƚ'ajits.—\qt*\rq (Dt 25:4)\rq* Qa yit'ij iye: —Week pa'qu' net'ithayii les ƚe'wis qu' nana'l pa'qu' ƚaja'ye'.—\x * \xo 5:18 \xt Dt 24:14-15; 1Co 9:9; Lv 19:13; Mt 10:10; Lc 10:7; 2P 2:13\x* \v 19 Hasu'uj aje'eƚ umti'iƚ qu' yijaayi'ija pa'qu' ewi'ƚe' in nifelijkii yit'ijets in yaqsiijkii pa' uƚ'ax pa' ewi'ƚ pe' tenek'enhe'yij pe' hats yijayan pa' Intata. Wetsjuk yijat'ij i'nƚi'i qu' wetshetk'ewi'ƚe' pe'qu' nenfelijkii ma' qa' hayitse' qa' enikfeliyuu'etsha me yijaa'ija me i'nƚi'i qu' nite'ye'.\x * \xo 5:19 \xt Dt 19:15\x* \v 20 Pekhewe' tenek'enhe'yij pe' hats yijayan pa' Intata in nite' yili'ij qu' aq'ayintaxij in yaqsiijkii pa' uƚ'ax, qa les ƚe'wis qu' ejitheyijetskii qu' aq'ayinij iye in mexe not'ax wetju'ƚ pekhewe' yijayan pa' Intata hats'inha qa' week nepi'ye'ej pekhewe'en ma' qa' week nenijiweyets qu' naqsiijkii pa' uƚ'ax. \v 21 Pa' Intata qa ha' Jesucristo qa pe' te'nekumhi'yiiji'kii angelits qu' jinejeƚ, tsepi'ye'ej aka' qu' hit'ij ewets. Aqsiijijkiiha week ekewe' hit'ij ewets. Yemjeetax qu' nite' ejuwaikale'tax pe'qu' enfeli'm qa ƚunye'j ji'ij iye qu' hasu'uj itujtseikaninik'ui ekewe'en.\x * \xo 5:21 \xt Lc 11:28\x* \v 22 Hasu'uj itaqsunijup qu' aje'eƚ eni', ma' qa' ku'mipji' ƚeiƚa' pa'qu' nejeƚets pe' hats yijayan pa' Intata. Qe qu' itaqsunijup ma' qa qu' naqsiijkii pa' uƚ'ax pakha' ƚ'entaxi', ma' qa hats naqawenkii. Jeƚiju'ƚ, hasu'uj aqsiijkii pa'qu' uƚ'axe'.\x * \xo 5:22 \xt Ex 29:10; Lv 4:15; Lc 4:40; Hch 6:6; 28:8; 1Ti 4:14; He 6:2; Fil 4:8\x* \v 23 Qu' oksi'wen qu' aats'eji' atawe'j qa hasu'uj ewi'ƚe'ƚe na'aj iweli' qu' iya'ji' ƚammise'ƚe qu' iya'ji' winoye' qe week ƚahatsiyij ƚaats'eji'ijji' atawe'j qa pekhewep iye awtsheiji'ij. \v 24 Na'l na'aj aje'eƚ yinikfe'l in uƚ'ax pa' ƚunye'j in mente' tafaakanhetiitaxkii. Qa na'l iye na'aj nite' aje'eƚ yinikfe'l in uƚ'ax pa'qu' ƚunye'je'.\x * \xo 5:24 \xt Mt 12:41; Jn 5:22-30; He 9:27\x* \v 25 Qa hik ƚunye'j iye na'l na'aj aje'eƚ yinikfe'l in ƚe'wis pa' yaqsiijkii. Qa na'l iye na'aj nite' aje'eƚ yinikfe'l ma' qa i'nk'aƚe qa yinikfe'l in ƚe'wis pa' yaqsiijkii. \c 6 \s1 Pa'qu' net'ithayi'yi'm pakhape'. \p \v 1 Week pe' yijayan pa' Intata pekhewe' mexe witƚinheyij les ƚe'wis qu' niwqinhet pe' ƚaqa patunits hats'inha pekhewe' patunits qa' ham pa'qu' nit'ijets uƚ'ax pa' Intata qa ke' ƚe'lijei iye.\x * \xo 6:1 \xt Jn 10:25; Hch 15:14; Ap 14:1\x* \v 2 Qa pa'qu' ewi'ƚe' qu' nijayan pa' Intata pa' ƚaqa patun, qa hasu'uj numti qu'nte' qiye' qu' netithayiiyija. Les ƚe'wis qu' nijamti'ets yijat'ij ƚakha' in t'ithayi'yi'm pa' ƚejefe'epji' pa' Intata qa' nisu'un. Ma' qa' les qi qu' net'ithayiyi'mha. Aka'an ijatshenij pekhewep qa iyaji'ijets iye qu' naqsiijijkiiha.\x * \xo 6:2 \xt 2Ts 2:12; 1Jn 4:16\x* \s1 Pe' i'nq'ijatshenij pa' nite' yijaa'ija. \p \v 3 Qu' nana'l pa'qu' ninq'ijatshenij pekhewepe' iye wi'tlijeye' qa nite' ƚunye'j pa' yit'ij ekewe' ƚe'sits ƚe'lijei ha' Yatsat'ax'inij Jesucristo qa nite' iye yasini'ƚ wetju'ƚ ka' injunyejei in jitajayaanija pa' Intata,\x * \xo 6:3 \xt Ap 11:8; 2P 1:3\x* \v 4 pakha'an yumtitax qu' qiye'ji' qa hamƚe nikfe'le'ets. Ewi'ƚƚe in yisu'un qu' nink'aihitik'ui pakha' yumtitax pekhewep ma' qa' nit'ijets in les ƚe'wisju' pa' yumti ek, qe qa' neneqjeyu'ujets pekhewep in eqemtshenetsaxij pe'ye', ma' qa wata'nutenij wetju'ƚkii pe' yumti ma' qa tek'eƚeyijju'. Qa pekhewe'en qa yapjanhet wetju'ƚkii iye pekhewepe'. Qa yumtiƚi'ij pe'ye' qu' nata'ƚets pa'qu' uƚ'axe'\x * \xo 6:4 \xt 2Ti 2:14,23; Tit 3:9; Sal 37:1; Ap 13:6\x* \v 5 aje'eƚ nayuƚi'ij wetju'ƚ pa'qu' wekweke' hik ƚunyejei na'aj mente' teik'uneikiiha. Nite' nikfe'lets ekewe' yijaalija wi'tlijei. Pekhewe'en in uyifi pe' witlijtsitjii ewi'ƚƚe in wo'oikii pe'qu' ƚaxifkinele' qa nite' pa' Intata qu' nijayan.\x * \xo 6:5 \xt Ef 4:22; 2Ti 3:8; Tit 1:11,15\x* \v 6 Qa yijaa'ija inek in jiyeƚisij pa'qu' inaxifkine'ye' aka'an, in jitajayaanija pa' Intata qa qu' jinte'wejuƚenij iye pe'qu' hats nana'l ine'm, aka'an qa jiyeƚisij pa' inaxifkine' pakha'an pa' wit'ikesimeya'xƚekii. Hik aka' witaxifkine' lees week t'anipji' pekhewe' witaxifkinel.\x * \xo 6:6 \xt Sal 37:16; Pr 15:16; 16:8; Fil 4:11; He 13:5\x* \v 7 Qe ham pa'qu' jinteneyijfik'i in jineketsfik'i ha'ne sehe' ipji' qa ham iye pa'qu' jinteka'x qu' jinakik'ui ha'ne sehe' ipji'.\x * \xo 6:7 \xt Job 1:21; Sal 49:17; Ec 5:15\x* \v 8 Qa hik ta'ƚijupi' qu' jinte'wejuƚenij pe'qu' hats nana'l ine'm ne'ej inqhinatai qa na'aj inaq iye. \v 9 Qe pekhewe' yisu'untax qu' les niwq'axin wekwek qa' na'nipji' pa' witaqjaajinkeye'j ma' qa' nanamji'ju'kii pa' witiwqe'l. Ha'ne witaqjaajinkeye'j hik ha'ne yeka'xii pekhewe' olots wekwek yisu'untax, qa hamƚe weju'ƚi'ij qa yawtsheten iye. Ekewe' ham weju'ƚi'ij wekwek yisu'untax pekhewe'en, ta'ƚets qu' uƚ'etse'ju' qa' neka'xii pa' qi ƚawak pa' Dios. \v 10 Qe pa' qi witeqsu'unka'xij ekewe' ƚ'astai nalit pakha' qu' ƚunye'je' qu' uƚ'axe'. Na'l pe' hik ƚunyejei aka'an ma' qa yanutsheni' in yijayantax pa' Intata qa yili'ijju'. Ma' qa sujƚe qa yaats'e'ej pakha' qu' ƚunyejeye'kii.\x * \xo 6:10 \xt Fil 1:27; 1Ti 1:2; Jud 3\x* \s1 Pablo qi in yakakƚin pa' Timoteo. \p \v 11 Qa akha' Timoteo, akha' ƚijayan pa' Intata. Ilatik'uiha ekewe' wekwek uƚ'ets, pa' yatsathen yijat'ij hikpa' aqsiijkii. Qa' ijayaanija iye pa' Intata. Hasu'uj eqeku' qa' isu'un iye, qa week iye ene' jukhew qu' isu'un. Hasu'uj iye onoqmositij qu' nana'ltax pa'qu' uƚ'axe'. Qa hasu'uj iye qu' meniwqinhet.\x * \xo 6:11 \xt 1Co 13:1; Ap 13:10\x* \v 12 Mawatlani'ƚ yijat'ij pe' witaqjaajinkeyejei yisu'untax qu' ili'ij in ƚijayan ha' Jesucristo. Hasu'uj jeƚik'uiji' pe'ye' pa' witiƚa'x nite' yili'ij qe hikpa' taya'yij ei pa' Intata. Qa hik ta'ƚijupi' in ƚanamitpha'm in ƚit'ijets in ƚijayaanija ha' Jesucristo qa olots he' nepi'ye'ej.\x * \xo 6:12 \xt 2Ti 4:7; Jud 3; 1Jn 5:12\x* \v 13 Pa' Intata hikpa' tisij pa' ƚiƚa'x ene' week qa ha' Jesucristo hikha' tetfeliji'm pa'aj pa' Poncio Pilato in yit'ijets in wittata. Pa' Intata qa ha' Jesucristo tsi'wenij qa tsepi'ye'ej iye aka' qu' k'ayaji'ijets.\x * \xo 6:13 \xt Mr 13:19; Ro 1:25; Mt 27:11-14\x* \v 14 Ek'eenik'iha week eke' hit'ij ewets. Hasu'uj iye nam ej pa' uƚ'ax hats'inha qa ham pa'qu' nit'ij ewets qu' aqsiijkii pa' uƚ'ax qa' namƚi'ijii qu' netpiltaxju' ha' Yatsat'ax'inij Jesucristo.\x * \xo 6:14 \xt Tit 2:13; 1Jn 2:28; Ap 11:8\x* \v 15 Pa' Intata nite' ƚeke' qu' nijanik'i pa' hats ƚeqjeyumtshenek qu' nanam ha' Cristo. Pa' Intata hikpa' ham ƚuk'eyi'iju'ƚ in qiji', hikpa' ewi'ƚƚe in qi in Wittata ha'ne week sehe' ipji', t'anipji' pe' qitsji' wittatal qa week pe' wit'alheiji' pe' witsetits.\x * \xo 6:15 \xt Lc 21:8; Ro 16:27; Dt 10:17; Sal 136:2-3; Ap 17:14; 19:16\x* \v 16 Hikpa' ewi'ƚƚe in na'li'm pa' nite' jiwa'm, ƚakha' i'nji'teje'm pa' koojo qi in tujji'ha nite' ƚeke' pa'qu' nejeƚtaxju'. Ham pa'qu' jukhewe' qu' hats ni'weenija pa' ƚunyee'jija. Nite' ƚeke' pa'qu' ni'wen. Ƚakha' neniwqinhetji'ha qa hasu'uj qu' newetli'ij in qiji' in Wittata. Amén.\x * \xo 6:16 \xt Sal 36:9; 104:2; Jn 1:18; 12:46; Ex 33:20; Jud 25; 1Ti 1:17; Ap 22:21\x* \s1 Pakha' qu' naqsiijkii pekhewe' patunits. \p \v 17 Pekhewe' yiwq'axin wekwek, ijatshenij qu' hasu'uj numti qu' week nat'anipji' ene' jukhew qa hasu'uj qu' netjumti'ets pe' ƚewekwekits qu' hik ƚunye'je' qu' niyinii. Netjumti'ets yijat'ij pa' Intata. Pakha'an nite' wa'm. Hikpa' jiyeƚisijkii eke' wekwek qe qa' jintatkin ha'ne sehe' epji'.\x * \xo 6:17 \xt 1S 2:3; Ec 7:8; Ro 11:20; 12:16; Hch 17:25\x* \v 18 Naqsiijkii pa' ƚe'wis. Notpolijha pa' ƚe'wis qu' naqsiijkii. Qa qi qu' eq'iltinhetse' iye, nite' na'yiji' pe'qu' ƚewekwekitse' pekhewepe'.\x * \xo 6:18 \xt Mr 14:6; Ga 3:10; Stg 2:14-26; 1P 2:12; Ro 12:8,13; Ef 4:28; Mt 6:20\x* \v 19 Qe qu' naqsiijkii aka'an ma' qa hats hik ƚunye'j qu' najilet pe'qu' ƚewekwekitse' na' wa'sji', ma' qa' nenikfe'lets in hats na'li'm pa' yijaa'ija in witiƚa'x qa nite' yili'ij iye. \v 20 Timoteo, anqamkite'ej week ekewe' hats ƚ'ijatshenheti'yij. Menitoni'metsha pekhewe' wi'tlijei nite' yijaalija, qa pekhewe' wenq'ika'aj pe' wekwek ha'ne sehe' ipji' pe'qu' ƚe'lijeye' in t'ejuyiju'ƚ ke' Intata ƚe'lijei, qa' me'nitoni'mets iye.\x * \xo 6:20 \xt 1Ti 1:11; 2Ti 1:12,14; 2:16; 4:4; Tit 1:3,14; He 12:13; Col 2:8; 2:16; 4:4\x* \v 21 Qe na'l pe' uja'x tek'enik'i ekewe'en ma' qa yili'ijju' in tek'entaxik'i pa' yit'ij ke' Intata ƚe'lijei. Na'lƚek ha' Yatsat'ax'inij qu' net'iftits ewets.\x * \xo 6:21 \xt 2Ti 2:18; Fil 1:27; 1Ti 1:2\x*