\id HEB - Maxakal'i NT -Brazil 2011 (DBL -2013) \h 'EMEO \toc1 'Emeo Xop Yõg Tappet \toc2 'Emeo \toc3 Em \mt1 'EMEO XOP YÕG TAPPET \c 1 \s1 Topak-tok \p \v 1 Hõmã hãmyãxatamuk xohix hã Topa te hãm'ãktux pax, tu hãm'ãktux punethok Yoneo xop yõg mõnãyxop pu', ha tik xop te Topa pupi hãm'ãktux, nũy mõnãyxop pu' xuktux, \v 2 pa Topak-tok te yãy Tak pupi hãm'ãktux nõmhã, tu yũmũ'ã' xuktux. Nõ'õm te Topa yũmũg Tak mũtik hãm xexka xop xohix mĩy, ha Topa tek-tok yãykutnãhã', pu hãm xexka yõg hãpxop xohix pop, xix pexkox yõg hãpxop xohix pop kamah, \v 3 yãk-tok max, tu Topa max xe'ẽgnãg putuk, tu yã Topa xe'ẽgnãg kamah. 'Ũyĩy'ax ka'ok, hu hãm xexka xop xohix xat, xix pexkox xop xohix xat, pu tu pip ka'ok, ha mãyõn xop mãm ka'ok, xix kõnãg xexka xup ka'ok kamah, ha tikmũ'ũn kuxa kummuk tupmãhã', tu' tupmã kux, 'ĩhã pexkox ha' mõg, tu Topa xexka xe'ẽgnãg yĩm xe'e hã' yũm. \s1 Topak-tok xix pexkox yõg nũ'pok xop \p \v 4 Pexkox yõg nũ'pok xop xexkak-tõgnãg, ha Topak-tok xexka xe'ẽgnãg, yĩy Topa te nũ'pok xop 'ãxet'ax ka'ok mĩy, tuk-tok 'ãxet'ax mĩy max xe'ẽgnãg. \v 5 'Ap ta nũ'pok xop pu hãm'ãktux'ah, nũy yã nõm xop yãy kutok 'ãktux hok, pa yãy kutok pu hãm'ãktux, hu: \q1 “'Ãmũn yã 'ũgkutok. \q1 Hõnhã 'ãte 'ãmũn yãk kutok 'ãktux,” Kaxĩy. \m Tu xe hãm'ãktux, hu: \q1 “'Ũgmũn yã 'õg 'Ãtak. \q1 Yã 'ãmũn yãk kutok,” kaxĩy. \m Tuk-tok pu' xuktux. \v 6 Tuk-tok puxet nũ'kutnãhã hãhãm tu', ha' xip ta tu', ha: \q1 “Pũyã pexkox yõg nũ'pok xop xohix kuxa' yẽy 'ãkeppah, \q1 nũy tu nũktettex,” kaxĩy. \m \v 7 Pa nũ'pok xop 'ãktux, hu: \q1 “Pũyã tu hãm mõ'ka'ok, kuxap putuk, \q1 pũyã nõm kãmãnat xop yã ka'ok, \q1 tu 'ãmuuh putuk kamah,” kaxĩy. \m \v 8 Tu yãy kutok pu hãm'ãktux, hu: \q1 “Topah, xate' xat mõ kuma 'ãmõg, tu' xat kux 'ohnãg, \q1 tu 'õg tikmũ'ũn xat max, nũy tu hãmyok mĩy. \q1 \v 9 Xate hãmyok mĩy'ax putup pax, xix hãpkohe mĩy'ax putup nõg, \q1 yĩy 'õgnũ Topa te xa yãykutnãhã', xa tikmũ'ũn hã 'ãxexka', \q1 nũy 'ãkuxa hittup xexka', ha 'ãxapek-tõgnãg xop,” kaxĩy. \m \v 10 Tu xe yãy kutok pu hãm'ãktux, hu: \q1 “Hõmã 'ãmũn te mãxap, tu hãm xexka xohix mĩy, \q1 yãy yĩm hã pexkox mĩy, tu hãpxop xohix mĩy. \q1 \v 11 Ha pexkox te yãy xaxogãp-tup, tu' nõg, \q1 xix hãhãm te yãyxaxogãp-tup, tu' nõg, \q1 pa ta tu 'ãxip ka'ok, \q1 ha hãmyãxatamuk xohix punethok nõg, puxix pexkox xix hãhãm kutut, \q1 tu' nõg putup, tu topixxax kutut putuk nõg, \q1 \v 12 ha tikmũ'ũn te topixxax kutut xut, \q1 nũy nõ tup hã' yãnãn, nũy tu mõ'tat, \q1 ha kaxĩy xate pexkox xut putup, xix hãm xut putup, \q1 nũy nõ nõy yãnãn tup mĩy, \q1 pa 'ãxip ka'ok, tu kutut 'ohnãg,” kaxĩy. \m \v 13 Ha Topa te pexkox yõg nũ'pok xop xãnã 'õhnãg, pu yũhũm, pa yãy kutok xãnãhã', hu: \q1 “Yũhũm 'ũgyĩp xe'e hã, 'ãte nõm kummuk xop nõã', \q1 yĩy hip, 'ãte nõm kummuk xop nõã', \q1 tu nõm xop xa tu' gãy xop nõã', tu' kummugãp-tup 'ũyãnãn tu', \q1 ha ta xate' hip, puyĩ' xohix yĩpkox pi' 'ãxat'ax tu',” kaxĩy. \p \v 14 Tep te xĩy pexkox yõg nũ'pok xop? Yã' koxuk xe'e xop, tu Topa pu hãpxopmãhã', ha nũ'pok, nũy yãy yõg tikmũ'ũn mõ'nĩynãm, puyĩ' mõg, hu mõxakux pexkox tu'. \c 2 \s1 Topa te tikmũ'ũn kuxa kummuk xit \p \v 1 'Ãpu yũmũg yĩpkox pip, hãm'ãpak max'ax pu yũmũg yĩpkox pip, 'ũyĩy hãpxopmã kummuk hok. \v 2 Pexkox yõg nũ'pok xop te hãm'ãktux, tu hãpxe'e 'ãktux, ha Topa te' yĩpkox hok xop pu hãpkummugãhã', \v 3 Tu yũmũg kuxa kummuk xit'ax, tu yũmũ'ã hãmmax xe'ẽgnãg nã'ax, pa yũmũg yĩpkox hok, puxix Topa yũmũ'ã hãpkummugã xexka', yũmũ'ãte Yeyox yõg hãm'ãktux putup nõg hah. Ha' xuktux hãmãxap, ha hãm'ãpak xop te' yĩkopit, tu hãpxe'e 'ãktux, \v 4 ha Topa te hãpxe'e 'ãktux kamah, hu hãpxopmã ka'ok xe'ẽgnãg, yã hãpxopmã xe'ẽgnãg punethok, pu tikmũ'ũn pẽnã, nũy kuxa' yẽy, yã tikmũ'ũn te nõm mĩy hok. Ha Topa Koxuk tep-tup pax, hu tikmũ'ũn ka'ogãhã', pu hãpxopmã ka'ok. \s1 Yeyox Kunnix te' kuxa kummuk xit \p \v 5 Ha Topa te pexkox yõg nũ'pok xop yĩmõgatux 'ohnãg, pu pexkox tu 'ũyõg tikmũ'ũn xat. 'Ãmhok. Pãyã yãy kutok Yeyox yãykutnãhã pu tu xat. \v 6 Ha Topa yõg tappet te: \q1 “Tikmũ'ũn yãk-tõgnãg, pãyã Topa te nõm hãmpe'paxex, nũy 'ũxutigã'. \q1 \v 7 Ha hõnhã tikmũ'ũn kutõgnãg, ha pexkox yõg nũ'pok xop xexka', \q1 pa Topa te tikmũ'ũn xexkãnãhã', pu tu xat, \q1 \v 8 Tu' ka'ogãhã', pu tu hep xop xohix xat,” kaxĩy. \p Hamũn. Tappet te' hep xop xohix xat'ax 'ãktux, 'a yũmũ'ãte' pẽnã'ah nõmhã, 'ap tikmũ'ũn te' hep xop xohix xat pẽnã'ah. \v 9 Pãyã yũmũg kuxa te Yeyox pẽnãhã', yã hãpxip kutõgnãg 'ĩhãk-tõgnãg, Topa tep-tup hak-tõgnãg, ha nũ'pok xop xexka', pa Yeyox xok, tu' hep xop xohix pupi' xok, pu Topa yũmũ'ã hãmmaxnã', hu' xexkãnã xe'ẽgnãg nõmhã, 'ũxok hah xexkãnãhã'. \v 10 Topa te hãpxop xohix mĩy, 'ũp-tup tu' mĩy, tuk-tok xop putup, puyĩy tu max xe'ẽgnãg, nũy Topa putuk tu max xe'ẽgnãg. Yĩy Yeyox xũy, pu Topa' xũy'ax hã Yeyox yõg hãpxopmã'ax kuxyã'. Yã Yeyox te Topa yõg putat hã yũmũg mõgãhã'. \p \v 11 Tu tikmũ'ũn kuxa kummuk tupmãhã', ha nõm xop te Topa hã' Tak, yã Topa te' kuxa mãm ka'ok xop hã 'Ãtak, yĩy Yeyox yãy xape xop 'ãktux, 'ap xape tu yãyhãhup'ah. \v 12 Yĩy tappet te Yeyox yõg hãm'ãktux'ax 'ãktux, hu: \q1 “Topah, 'ãtek xape xop pu 'ãmũn 'ãktux putup, \q1 tu 'õg hãpxopmã'ax ka'ok 'ãktux putup, \q1 tu xa kutex putup, nũy Topa hãm'ãktux max, \q1 puyĩy tikmũ'ũn xohix yãykotĩnnãnã' pip,” kaxĩy. \m \v 13 Ha tappet te xe: \p “Topah, 'ũgkuxa yũm ka'ok 'ãmũn kopah,” kaxĩy. \p Tu xe: \q1 “Nũntek xip, 'ũgkutok xop tek mũtik pip, \q1 Topa te 'ũgkutok popmãhã',” kaxĩy. \p \v 14 Yeyox tek-tok 'ãktux, ha tikmũ'ũn xe'e', 'ap koxuk'ah, yã' yĩn pip, xi' yĩn hep 'ãta', yĩy Yeyox te yũmũ'ã hã tikmũ'ũn kutok, nũy tu xok, nũy Hãmgãyãgnãg nõã', nõm tep-tex. \v 15 Ha tikmũ'ũn kuxãnõg, tu' xok'ax yĩpkutuk, 'ũyõg hãmyãxatamuk xohix hã' yĩpkutuk, ha Yeyox te nõm xop kuxa mãmmãhã, nũy nõ kuxãnõg kuxyã', pu tu hittup. \v 16 Yeyox nũn. Tep ha' nũn? 'Ok nũn, nũy pexkox yõg nũ'pok xop mõ'nĩynãm? 'Ãmhok. Yã Topa yõg tappet te: 'Ũnũn, nũy mõnãyxop hittap 'Amanãm mõkputox hã tu tehet,” kaxĩy. \v 17 Hamũn. Yĩy Yeyox yãyhã tikmũ'ũn kutok, nũy tu xape xop putuk, nũy xape hã 'ãmãnex xexka xe'ẽgnãg. 'Ũmax, tu tikmũ'ũn kuxa ka', tu Topa tu hãpxopmãhã', tu tuknõg 'ohnãg, nũy tikmũ'ũn yõg hãpkummuk mĩy'ax xaxogã', pu tu kux. \v 18 Yã Yeyox xũy, tu yãy putup'ax mĩy 'ohnãg, hu hõnhã tikmũ'ũn hã tu' tehet, tu' ka'ogãhã', puyĩy tu yãy putup'ax mĩy hok kamah, nũy hãpxopmã kummuk hok. \c 3 \s1 Yeyox xix Mõyyex \p \v 1 'Ãkuxa mãm ka'ok Yeyox kopah, huk mũn hã 'ãxape xop, ha Topa te 'ãxãnãhã kamah. 'Ãpu Yeyox 'ũm pe'ãpaxeh, yã Topa te nũ'kutnãhã', pu 'ãmãnex xat'ax yõg hãm'ax hã tu' hãm, ha yũmũg kuxa mãm ka'ok nõ 'ãmãnex xat'ax kopah. \v 2 Topa te Yeyox yãykutnãhã', pu tu hãpxopmã', ha kaxĩy mõnãyxop hittap Mõyyex te hãpxopmã max, yãy xape xop xohix kopa hãpxopmã max, tu' tuknõg 'ohnãg. \v 3 Tikmũ'ũn te mĩptut max pe'paxex kutõgnãg, pa tikmũ'ũn te mĩptut mĩy, ha nõm tu pe'paxex xexka'. Kaxĩy mõnãyxop hittap Mõyyex yã xexka 'Iyaet yõg tikmũ'ũn kopah, ha Yoneo xop te nõm 'ãktux max, pãyã Yeyox mũn xexka xe'ẽgnãg, tu Topa yõg tikmũ'ũn xohix hã' xuxyã', yã Topak-tok xe'e'. \v 4 Kaxĩy mĩptut 'ũm te yãy 'ũm mĩy 'ohnãg, ha Topa te hãpxop xohix mĩy. Hõmã Topa te 'Iyaet yõg mõnãyxop xãnãhã', puyĩy yãy hã tikmũ'ũn. \v 5 Mõyyex hãm Topa pu', 'ũyõg kãmãnat tu', tu yãy xape xop kopa' hãm, tu tuknõg 'ohnãg, tu Topa pupi tikmũ'ũn pu hãm'ãktux, tu: “Topa te hãm'ãktux putup,” kaxĩy. \v 6 Pa Kunnix te hãpxopmã xexka', tu' tuknõg 'ohnãg, yãy Tak pu' hãm tu', tu yãy xape xop pẽnã max, ha Kunnix hã yũmũg xape, 'ĩhã yũmũg kuxãnõg hok, 'ĩhã yũmũg kuxa mãm ka'ok, tu hãmmax hip. \p \v 7 Yĩy Topa Koxuk te: \q1 “Hõnhã 'ãxop te Topa yĩy'ax 'ãpak, \q1 \v 8 'Ãpu, 'ĩpkox pi', ka 'õg mõnãyxop yõg hãpxopmã'ax mõ'tat, \q1 ha mõnãyxop yĩpkox 'ohnãg, tu Topa gãyãhã', \q1 'ĩhã hãm panip xexka tu' pip,” kaxĩy. \m \v 9 Tu xe: \q1 “'Õnte 'õg mõnãyxop tek yĩkopit, tuk gãyãhã', \q1 pãyã yõgnũ hãpxopmã'ax xe'ẽgnãg pẽnã tap, \q1 hãmyãxatamuk xohix te 40 hã' pẽnãhã', \q1 \v 10 Yĩk gãy nãm nõm tikmũ'ũn tu', tu: \q1 ‘Yã' kummuk pax, tu hãmpe'paxex kummuk, \q1 tu yõgnũ putat xak punethok, hãpkummuk mĩy hu',’ \q1 \v 11 huk gãy, tu yãy 'ãxet'ax hã hãm'ãktux xex, hu: \q1 ‘Nõm xop tek xip'ax hã mõ'ãxakux hok, \p nũy 'ũgmũtik tu hãpxopmã kux hok,’ kaxĩy.” \p \v 12 'Ũkxape xop, 'õg pa 'ãti', ka Topa yõg putat xak, 'ãkuxa kummuk tu' xak, xix 'ãkuxa mãm hok tu' xak, ka Topa xe'ẽgnãg nĩm. \v 13 'Ãpu hõnhã mõ 'ãnõy mõ'nĩynãm, 'ãmnĩy xohix hã mõ'nĩynãm, 'ĩhã Topa te tikmũ'ũn xãnãhã', puyĩy Topa pu' yĩpkox pi'. Yã hõmã Topa yõg tappet te hõnhã 'ãktux, tu: “Hõnhã Topa te hãm'ãktux,” kaxĩy. 'Ãpu, 'ãxop yãy nõy ka'ogã', ka 'ãyĩpkox mo' yãy yĩnnĩn, yãy pu' koit tu', xayĩy hãpxopmã kummuk hok. \v 14 Hõmã yũmũg kuxa mãm ka'ok Kunnix kopah, yã yũmũg kuxa mãm ka'ok mõ kumak mõg, kopxix Kunnix hã yũmũg xape'. \p \v 15 Yĩy Topa yõg tappet te: \q1 “Hõnhã 'ãxop te Topa yĩy'ax 'ãpax, 'ãpu 'ãyĩpkox pi', \q1 ka mõnãyxop yõg hãpxopmã'ax tat, \q1 ha mõnãyxop yĩpkox 'ohnãg, \q1 tu Topa mũtik yãytuk-mĩy,” kaxĩy. \p \v 16 'Ũ 'ũm te Topa yõg hãm'ãktux'ax 'ãpak, tu nũ mũtik yãy tuk-mĩy? Yã mõnãyxop te Mõyyex pe' mõg, tu hãm'ãpak, tu yãytuk-mĩy, ha Mõyyex te nõm mõy tap hãpxexka 'Eyit kopah. \v 17 'Ũ 'ũm tu Topa gãy hãmyãxatamuk xohix te 40 hã ta tu' gãy? Yã tikmũ'ũn te hãpxopmã kummuk, hu' xakix hãm panip xexka tu'. \v 18 'Ũ 'ũm te Topa yõg hãm'ãktux'ax 'ãpak, 'ĩhã' yãy 'ãxet'ax hã hãm'ãktux xex, hu: “'Õm xop 'ũkxip'ax hã mõxakux hok, nũy 'ũg mũtik tu hãpxopmã kux hok,” kaxĩy? Yã tikmũ'ũn te hãm'ãktux'ax 'ãpak, tu Topa mũtik yãytuk-mĩy. \v 19 Yĩy yũmũ'ãte hãmyũmmũg, yã' mõxa 'ohnãg, nũy Topa yõg xip'ax hã mõxakux, 'ũkuxa mãm 'ohnãg tu' mõxa 'ohnãg. \c 4 \p \v 1 Hõmã Topa te yũmũ'ã hãm'ãktux xex, tu hãm'ãpak max'ax 'ãktux, hu: “'Ũkxip'ax hã mõ'ãxakux'ax, nũy 'ũgmũtik 'ãpi',” kaxĩy. 'Ãpu, yũmũg pa 'ãti', nũy Topa yõg xip'ax hã mõxakux xe'e'. \v 2 Tikmũ'ũn hittap te' xupak, ha yũmũ'ãte' xupak kamah, tu hãm'ãpak max'ax 'ãpak, kamah, pa tikmũ'ũn hittap kuxa 'ũm mãm 'ohnãg Topa kopah, yĩy Topa te nõm pu hãmmaxnã 'ohnãg, 'ũkuxa mãm 'ohnãg hah, \v 3 ha yũmũg kuxa mãm ka'ok, tu Topa xip'ax hã mõ yũmũ xakux, nũy Topa mũtik hãpxopmã kux, ha: \q1 “'Ũggãy, hu yãy 'ãxet'ax hã hãm'ãktux xex, hu: \q1 ‘Nõm xop tek xip'ax hã mõxakux hok, \q1 nũy 'ũgmũtik tu hãpxopmã kux hok.’ Kaxĩy.” \p Topa te' xuktux tap, 'ĩhã tu hãm xexka xohix mĩy tu hãpxopmã kux. \v 4 Yã Topa yõg tappet te hãptup te 7 'ãktux, yã hãptup xe'e', hu: “Topa te hãpxopmã kux, tu hãptup te 7 'ĩhã hãpxopmã 'ohnãg, hãpxopmã kux tu',” kaxĩy. \v 5 Tu xe: “Nõm xop te Topa xip'ax hã mõxakux hok, nũy nũ mũtik tu hãpxopmã kux hok,” kaxĩy. \v 6 Tikmũ'ũn hittap te hãm'ãpak'ax max 'ãpak hãmãxap, tu Topa xip'ax hã mõxakux hok, nũy nõm mũtik tu hãpxopmã kux hok, 'ũkuxa mãm 'ohnãg tu', pãyã' nõy xop mõxap-tup, nũy Topa mũtik tu hãpxopmã kux. \v 7 Hãmyãxatamuk xohix nõg 'ĩhã Topa Koxuk te xe hãm'ãktux, ha mõnãyxop Namix te Topa pupi hãm'ãktux, yĩy: \q1 “Hõnhã 'ãxop te Topa yĩy'ax 'ãpak. \q1 'Ãpu, 'ipkox pi',” kaxĩy. \p \v 8 Pax pu mõnãyxop hittap Yoyoe te tikmũ'ũn mõgã, pu Topa xip'ax hã mõxakux, nũy tu hãpxopmã kux, puxix Topa xe' xuktux hok mõnãyxop Namix pu'. Pãyã mõnãyxop mõxa 'ohnãg, 'ũyĩpkox 'ohnãg tu', yĩy Topa te' xuktux 'ũxeheh. \v 9 Pa hãptup xe'e mõ'nãhã Topa yõg tikmũ'ũn pu', nõm xop kuxa mãm ka'ok xop pu mõ'nãhã', tu Topa yõg hãptup te 7 putuk, 'ĩhã Topa te hãpxopmã kux. \v 10 Tikmũ'ũn te Topa xip'ax hã mõxakux, nũy nõm mũtik tu hãpxopmã kux, puxix hãpxopmã'ax xohix tu kux, tu xe hãpxopmã 'ohnãg, Topa te hãpxopmã kux putuk. \v 11 'Ãpu yũmũ'ã Topa xip'ax hã mõxakux kamah, nũy Topa mũtik yũmũg hãpxopmã kux. 'Ãpu yũmũg yĩpkox pip Topa pu', ku'u yũmũg tikmũ'ũn kummuk putuk, tu yũmũ'ãte mõxakux 'ohnãg. \p \v 12 Yã Topa yõg hãm'ãktux xip ka'ok. Tikmũ'ũn mĩkax xexka 'ũxox tix hã' xuhmĩy, tu' xuhmĩy nũy 'ũyĩn xit, nũy tu' kup mũggã'. Ha kaxĩy Topa yõg hãm'ãktux ka'ok, tu yũmũ'ã yãy kuxa yũmmũgãhã'. Yũmũ'ãte mõ'kupix, xix hãm'ãpax, puxix nõm hãm'ãktux yãy pekpaxex'ax yũmmũgã', tu yãy pekpaxex xohix yũmmũgãhã' xix yãy putup'ax yũmmũgãhã', 'ũyĩy yãy kuxa yũmmũg, \v 13 yĩy tikmũ'ũn te hãpxopmã'ax xaptop hok Topa pu'. Yã Topa te hãpxopmã'ax xohix pẽnãhã', tu hãmyũmmũg, tu tikmũ'ũn yõg hãmpe'paxex xohix yũmmũg, ha Topa pu yũmũg xohix te yãy yõg hãpxopmã'ax 'ãktux putup. \s1 Yeyox te 'ãmãnex xop xohix xat'ax \p \v 14 'Ãpu yũmũg kuxa mãm ka'ok, yã hõmã yũmũ'ãte hãm'ãktux, tu yũmũg kuxa mãm ka'ok Yeyox kopa 'ãktux. Yũmũ yõg 'ãmãnex xat'ax xe'ẽgnãg te Topa ha' mõg, tu' keppa' xip, yã' xuxet'ax Topak-tok Yeyox. \v 15 Tu yũmũg kuxa ka', yũmũg pu'uk ha yũmũg kuxa ka', ha' kummuk xop te yũmũ'ã' kummugãhã', 'ũyĩy hãpkummuk mĩy, tu Yeyox kummugãhã kamah, puyĩy hãpkummuk mĩy, pãyã hãpkummuk mĩy 'ohnãg. \v 16 'Ãpu yũmũg mõg, yũmũg kuxãnõg hok. Yã Topa ha yũmũg mõg, nũy nõm pu hãm'ãktux, ha Topa te yũmũ'ã hãmmaxnãhã', xix yũmũg kuxa ka', xix mõ yũmũg nĩynãm. \c 5 \p \v 1 Topa te 'ãmãnex xat'ax yãykutnãhã', tu tikmũ'ũn kopa' yãykutnãhã', pu tikmũ'ũn pupi hãm'ãktux Topa pu', ha Topa te 'ãmãnex xohix yĩmõgatux, pu xokxop mõ'hap, xix hãpxop, nũy Topa pu haxyã', puyĩy Topa tikmũ'ũn yõg hãpkummuk mĩy'ax xaxogã', pu tu kux. \v 2 Ha 'ãmãnex xat'ax yã pu'uk kamah, nũy hãmyũmmũg hok xop hã' tot, nũy hãpkummuk mĩy'ax xop kuxa ka'. \v 3 'Ũpu'uk, hu yãy mũn pu hãpxop mõ'hap hãmãxap, nũy Topa pu' haxyã', puyĩy hãpkummuk mĩy'ax xaxogã', pu tu kux, hak-nãy tu 'ãmãnex te tikmũ'ũn pu mõ'hap kamah, puyĩy Topa' yõg hãpkummuk mĩy'ax xaxogã kamah. \v 4 Tikmũ'ũn te' xak 'ohnãg pu Topa yãykutnã', puyĩy tu 'ãmãnex xat'ax. 'Ãmhok. Topap-xehnãg te yãykutnãhã', tu mõnãyxop 'Anãm yãykutnã hãmãxap. \p \v 5 Ha kaxĩy Kunnix te' xak 'ohnãg, pu Topa' yãykutnã', puyĩy yãyhã 'ãmãnex xat'ax. 'Ãmhok. Pa Topa te: \q1 “'Ãmũn yãk kutok! \q1 Hõnhã 'ãte xa hã 'ũgkutok 'ãktux,” kaxĩy. \p \v 6 Ha Topa yõg tappet te xe hãm'ãktux, hu: \q1 “Tik hittap Mẽkiyenek yã 'ãmãnex mõ kuma' mõg, \q1 hã kaxĩy 'ãmũn yã 'ãmãnex mõ kuma mõg kamah, \q1 tu' kux 'ohnãg,” kaxĩy. \p \v 7 Yeyox xip hãm tu', 'ĩhã Topa pu hãm'ãktux, tu ta tu' xak, tu' yĩy ka'ok, tu' potaha', pu Topa' tux hok pu tikmũ'ũn putex hok, ha Topa te' xupak. Yã yãykutõgnãg pe'paxex hah. \v 8-9 'Ũk-tok, pãyã' xũy, nũy tu yĩpkox pip yũmmũg, tu hãmyũmmũg max, hu tikmũ'ũn kuxa kummuk xit'ax, tu tikmũ'ũn yĩpkox pip xop kuxa kummuk xit'ax, nũy tu mõ kuxa max tat 'ũyãnãn tu'. \v 10 Yã Topa te yãy kutok yãykutnãhã', puk-tok yãyhã' xat'ax, tuk-tok pu hãm'ãktux, hu: \p “'Ãmũn yã 'ãmãnex xat'ax, tu tik hittap Mẽkiyenek putuk,” kaxĩy. \s1 'Õg pa mõxip, xayĩy kuxa yũm kux \p \v 11 Yã 'ũgmũ'ãte 'ãmãnex 'ãktux pu' max, nũy xa Yeyox 'ãktux, yã yũmũ yõg 'ãmãnex xat'ax, ha xa hãm'ãktux punethok, nũy xa hãmyũmmũgã', pãyã 'ãp-tox ka'ok. \v 12 Hãpxip punethok hã 'ãxop te Topa yõg hãm'ãktux'ax 'ãpak, pãyã 'ãxop te hãpxaxok, hu 'ãnõy pu hãmyũmmũgã hok. Kakxop te hãmyũmmũg 'ohnãg, tu' yõktat puxehnãg xak, hu' xo'op, 'ap te xogyĩn mã'ah. Hã kaxĩy 'ãxop te hãm'ãpak kutõgnãg, tu hãmyũmmũg 'ohnãg, kakxop putuk, 'ap hãm'ãktux ka'ok 'ãpak'ah, 'ãp-tox tuknõg tu'. \v 13 Kakxop pu'ũgnãg te' yõktat hep xo'op, tu hãmyũmmũg 'ohnãg, 'ok pe hãmyok, 'ok pe hãpkohe'. Hã kaxĩy 'ãxop te hãm'ãktux te mãxap yũmmũg, pãyã hãm'ãktux ka'ok yũmmũg 'ohnãg, hu hãpxopmã'ax kopit kummuk. \v 14 Yã' xiptap xop te xogyĩn mãhã', tu hãmyũmmũg, tu hãm'ãktux ka'ok pe'paxex, nũy tu hãmmax yũmmũg, nũy tu hãpkummuk yũmmũg, puyĩy hãpxopmã max. \c 6 \p \v 1 'Ãpu yũmũ hãmpe'paxex max, nũy hãmyũmmũg, nũy 'ũxiptap xop putuk yũmũ'ãte hãmyũmmũg, nũy hãmyũmmũg'ax te mãxap yũmmũg max. Yã nõm hãmyũmmũg'ax te: Topa te tikmũ'ũn kuxa kummuk xit, hãpxopmã'ax hok hã' xit, nũy kuxa max mõ'tat 'ũyãnãn tu'. Tikmũ'ũn kuxa yũm ka'ok Yeyox kopah, puxix Topa' hok hã' kuxa xit. Kaxĩy. Yã hãmyũmmũg'ax te mãxap 'õhõm, ha yũmũ'ãte hãmyũmmũg. \v 2 Ha kama hãmyũmmũg'ax te mãxap, pu' kuxa mãm ka'ok xop 'ũnõy putox pix, 'ũkuxa yũm ka'ok hah, ha' nõy putox yĩmũ' yĩm xix, puyĩy Topa Koxuk ka'ogã', 'ãxop te hãmyũmmũg kamah. Yã kama hãmyũmmũg te mãxap, hu: Topa te' xakix xop putpu' hĩnnãp-tup, ha hãptup xe'e mõ'nãp-tup, 'ĩhã Topa te' hep xop xohix yõg hãpxopmã'ax kopit, tu' kummugãp-tup 'ũyãnãn tu', tu hãpxaxok 'ohnãg. Yã hãmyũmmũg te mãxap 'õhõm. \v 3 'Ãpu yũmũ'ãte hãm'ãktux kuxyã', 'ũyĩy hãm'ãktux nõy 'ũm 'ãktux, puyĩy Topa yũmũ'ã hãm'ãktux ka'ok yũmmũgã'. \p \v 4 Topa yõg putat xak hok. 'Ãxop te putat xak, nũy hãpxopmã kummuk, ta putpu 'ãnũn hok. Tikmũ'ũn te Topa yõg putat hã' mõg tap, tu pexkox yõg hãpxop paha', Topa Koxuk te nõm ka'ogãhã', \v 5 ha Topa yõg hãm'ãktux max xex 'ũkuxa kopah, tu pexkox ka'ok'ax yũmmũg, \v 6 tu Topa yõg putat xak, nũy putpu tu nũn hok, puxix Topa xe' hupmã hok, puyĩy yãy yõg hãpxopmã'ax kummuk kux. 'Ãmhok. Yã' nõy te Topak-tok 'ãktux kummuk, tu Yeyox mũn pu hãpkummugãhã'. Tu tep putep putuk? Tu' kummuk xop putuk, nõm xop te Yeyox putex, ha' kummuk xop putuk, hu ta Topa yõg putat xak. Yã Yeyox pu' hupmã xexka'. \p \v 7 Hãm max te tex punethok pop, ha hãpxop punethok xokax, tu' tuk, ha hãpxa xuxyã hittup, ha Topa te nõm pu hãmmaxnãhã'. \v 8 Ha hãm nõy te mĩmyãm punethok pip, xix mĩxux kummuk pip, yĩy Topa te nõm pu hãpkummugãhã', ha tikmũ'ũn te' gõy hax nãm. Tikmũ'ũn te Topa yõg putat xak, tu hãpxa kummuk putuk, hãpxopmã kummuk tu'. \p \v 9 'Ũkxape xop: 'Ãte hãm'ãktux hã xa hãmyũmmũgãhã', tu hãpxa 'ãktux, nũy xa tikmũ'ũn kuxa 'ãktux. Yã Topa te xa hãmmaxnãhã', 'a 'ãxop te hãpxa kummuk putuk'ah, nõm Topa tep-tup nõg. 'Ãmhok. Pãyã 'ãxop te hãpxa max putuk, yã 'ãmõg kuma mõg Topa yõg putat hã. \v 10 Topa te hãmyok mĩy, tu 'õg hãpxopmã'ax xaxok 'ohnãg, ha 'ãxop te Topap-tup pax, yĩy 'ãxape hã tu tehet, nũy nõm xop mõ'nĩynãm. \v 11 'Ũgmũ'ãte 'ãp-tup, xa 'ãhittup hã Topa yõg putat hã 'ãmõg, nũy tu mõ kuma mõg, nũy pexkox yõg hãpxop hip, nũy pop. \v 12 'Ãkuxa tuknõg hok, pa 'ãkuxa mãm ka'ok, nõm xop putuk, nõm xop te Topa yõg putat hã' mõg tap, xayĩy pexkox yõg hãpxop pop kamah. Yã Topa te xa hãm'ãktux xex kamah, nõm xop putuk. \s1 Topa te hãm'ãktux xex \p \v 13 Hõmã Topa te hãm'ãktux xex mõnãyxop 'Amanãm pu', tu yã' hitop xex hok, tu' xexka xe'ẽgnãg, ha' xohik-tõgnãg, yĩy yãy 'ãxet'ax hã hãm'ãktux, nũy hãm'ãktux xex, \v 14 hu 'Amanãm pu hãm'ãktux, hu: “'Ãte xa hãm'ãktux xe'e', yã 'ãte xa hãmmaxnãp-tup, xate yãy kutok pit put putup, pu 'ãmõkputox xohix punethok,” kaxĩy. \v 15 Yĩy 'Amanãm te' hip, tu mõktu yãy kutok put, tu yãy mõkputox pẽnãhã'. \v 16 Tikmũ'ũn 'ũm te' nõy pu hãm'ãktux xex, hu: Hãptup, kopxix nũ', nũy xa pago. Topa te hãmyũmmũg. 'Ãte' koit'ah.” Kaxĩy. Tu Topa 'ãxet'ax 'ãktux 'ĩhã ta tu hãm'ãktux xex, puyĩ' nõy kuxa yũm ka'ok hãm'ãktux'ax kopah, nũy nõy kuxa' yẽy. \v 17 Topa te hãm'ãktux xe'e', pu tikmũ'ũn yĩkopit hok, hu yãy 'ãxet'ax 'ãktux, 'ĩhã yãy yõg tikmũ'ũn pu hãm'ãktux xex, nõm xop te hãpxop pop'ax pu hãm'ãktux xex. \v 18 Topa 'ap te koit'ah, tu hãm'ãktux xex, xix hãpxopmãhã', tu yãy 'ãxet'ax hã hãpxopmãhã', tup te koit 'ohnãg, pu yũmũg kuxa mãm ka'ok, nũy tu hip, pu Topa yũmũ'ã hãmmaxnã', 'ũ yũmũg kuxa hittup. \v 19 Hu yũmũg kuxa mãm ka'ok, tu yãy pu yĩkopit 'ohnãg, pãyã yũmũ'ãte' hip, 'ũyĩy Topa keppa yũmũg pi'. Mĩpkox te kõnãg yĩmũ' mõg, ha pipkup putux xexka te mĩpkox tu' hĩy, tu kõnãg kopa' yũm, puyĩy mĩpkox mõg hok kõnãg yĩmũ', ha kaxĩy yũmũg kuxa mãm ka'ok, tu Yeyox puxehnãg kopa' mãm ka'ok. Kamah 'ãmãnex xexka te Topa xip'ax xe'ẽgnãg hã mõ'nãhã', tu topixxax max mõ'yĩnnĩn'ax hã mõ'nãhã', nũy Topa keppa' xihip. Ha yũmũ'ãte' hip kamah, nũy pexkox yõg xip'ax tu 'ãmõxaha', nũy mõxakux, nũy Topa keppa yũmũg pi'. \v 20 Yeyox te pexkox tu' xupep hãmãxap, tu mõ'nãhã', nũy yũmũ'ã hãmmaxnã', yã 'ãmãnex xop xat'ax xe'ẽgnãg mõ kuma' mõg, tu tik hittap Mẽkiyenek putuk. \c 7 \p \v 1 Nõm tik Mẽkiyenek te kõmẽn Xanẽm yõg tikmũ'ũn xohix xat, tu Topa xe'ẽgnãg hã 'ãmãnex, ha 'Amanãm te' gãy xop mũtik yãykix, tu' xexka xop kix, tu yãykix kux, tu ta' mõg, yãy pet ha putpu' mõg, ha ta Mẽkiyenek te' pẽnãhã', tu: “Pũyã Topa xa hãmmaxnã',” kaxĩy. \v 2 Ha 'Amanãm te' popmãhã hãpxop, 'ũyõg hãpxop yãg te 10, tu 'ãmãnex pu' yãg puxet hõm, ha 'Amanãm te nõm hãpxop mõy tap 'ũgãy xop tu'. Yã Mẽkiyenek 'ãxet'ax nõy mĩy, tu: Hãmyok xat'ax, kaxĩy. Ha kõmẽn Xanẽm 'ãxet'ax mĩy, hu: 'Ũkuxa yũm'ax, kaxĩy. Yĩy 'ãmãnex 'ãxet'ax nõy te: Tik te tikmũ'ũn xat'ax, tu tikmũ'ũn kuxa mãmmã'ax, kaxĩy. \v 3 Ha tikmũ'ũn te 'ãmãnex yãy tak yũmmũg'ah, xi' tut yũmmũg'ah, xi' yõg mõnãyxop yũmmũg'ah, xix hãm 'ũm hã 'ũtut te' put'ax 'ũm yũmmũg'ah, xix 'ãmnĩy 'ĩhã' xok yũmmũg'ah, yã Topak-tok putuk, tu yã hãmyãxatamuk xohix hã 'ãmãnex, ha' kuxa 'ohnãg. \p \v 4 'Ũyũmmũg. Mẽkiyenek yã' xat'ax, yĩy mõnãyxop hittap 'Amanãm te' hõm hãpxop yãg puxet, ha' gãyxop tu nõm hãpxop mõy tap. \v 5 Mõyyex te' xat, pu Nemi mõkputox te tikmũ'ũn tu' yãg puxet pa', 'ũnõy yãg te 10 yã tikmũ'ũn yõg, ha Nemi yõg xop te yãy yõg tikmũ'ũn tu' paha', yã kama 'Amanãm hã' mõkputox. \v 6 Pa Mẽkiyenek mũn 'a Nemi hã' mõkputox'ah, pa 'Amanãm tu hãpxop ta tu' yãg puxet paha', tu: “Pũyã Topa xa hãmmaxnã',” kaxĩy. Yã Topa te 'Amanãm pu hãm'ãktux xex tap. \v 7 Yã tik xexka xop te hãm'ãktux, ha tik kutõgnãg xop te hãm'ãpak. 'Ãxop te hãmyũmmũg. Yĩy Mẽkiyenek te hãm'ãktux, ha 'Amanãm te' xupak. \v 8 Ha 'ãmãnex xop te' yãg paha', tu hãpxip 'ĩhã' xakix, ha' nõy te' yãnãn tu' paha', tu mõktu xakix kamah, tikmũ'ũn xohix putuk. Pa Topa te Mẽkiyenek hi xe'e 'ãktux, ha mõnãyxop yõg hãpxop 'ũyãg paha'. \v 9 Yã Nemi te 'Amanãm mũtik pago, ha' mõkputox te yãy yõg tikmũ'ũn tu' pop. \v 10 Tikmũ'ũn te hãm'ãktux hu: Nemi mũg tut te' put 'ohnãg, 'ĩhã' xuxyã 'Amanãm te Mẽkiyenek pu pago, yĩy Nemi te 'Amanãm mũtik pago kamah. Kaxĩy tikmũ'ũn te hãm'ãktux. Yã mõnãyxop 'Amanãm te yãy putix pupi pago. \p \v 11 'Ĩyaet yõg tikmũ'ũn te Topa yõg xat'ax yũmmũg, ha' xat'ax te 'ãmãnex xop 'ãktux, 'õhõm 'Anãm mõkputox, yã 'Anãm xop te Nemi hã' mõkputox, tu mõktu Topa pu' hãm, 'ap puxi'ah, 'ũkuxa tupmã hok tu', yĩy 'ãmãnex nõy nũn, yã Yeyox Kunnix nũn, tu Mẽkiyenek putuk, tu 'Anãm yõg 'ãmãnex xop putuk 'ohnãg. \v 12 Yã 'ãmãnex nõy, yĩ' xat'ax nõy kamah. \v 13-14 Yã yũmũg xuxyã Yeyox nũn, nũy 'ãmãnex yõg hãm'ax hã' hãm, tu Yona xop yõg tihik, 'ap Nemi yõg tik'ah, ha Yot xop te 'ãmãnex yõg hãm'ax hã' hãm 'ohnãg, yã Mõyyex te Yona xop xat 'ohnãg, pu tu hãm. \s1 'Ãmãnex xat'ax yã Mẽkiyenek putuk \p \v 15 'Ãxop te hãmyũmmũg'ax. 'Ũnũn 'ãmãnex nõy, tu Mẽkiyenek putuk, 'ap Nemi hã' mõkputox'ah. \v 16 Mõyyex te' xat, pu Nemi mõkputox puxet hãm, nũy Yoneo yõg tikmũ'ũn hã 'ãmãnex, ha tikmũ'ũn te yãykutnãhã', pu tu hãm, pãyã yũmũg xuxyã te yũmũ'ã hã 'ãmãnex xexka', 'ũhi kux 'ohnãg hã yũmũ'ã hã 'ãmãnex. \v 17 Yĩy Topa yõg tappet te: “Tik hittap Mẽkiyenek yã 'ãmãnex, tu' kux 'ohnãg, hã kaxĩy 'ãmũn yã 'ãmãnex kamah, 'akux putup 'ohnãg!” kaxĩy. \v 18 Yĩy Topa te' xat'ax nõã'. Yã tikmũ'ũn pu'uk, 'a hãpxopmã max yũmmũg'ah, tu' yĩpkox pip Mõyyex yõg xat'ax pu', Mõyyex te' xat, \v 19 pãyã yãy kuxa tupmã hok, pu tu max, tu hãmmax hip, pu Topa nũnnã', puyĩy tu yãy mũtik ti mõ'kuma' mõg. Pãyã Yeyox nũn, yĩy yũmũ'ãte' hip, puyĩy yũmũg mõgã Topa yĩkãgnãg hah. \p \v 20 Yã Topa te' xat, pu Nemi yõg 'ãmãnex xop tu hãm, pãyã nõm xop pu hãm'ãktux 'ũm xex 'ohnãg, pu tu hãpxopmã kux. 'Ãmhok. \v 21 Pãyã hãm'ãktux xex 'ãmãnex nõy pu', yã Yeyox mũn pu hãm'ãktux xex, hu: \q1 “Topa te xa hãm'ãktux xex, \q1 tu yãy pu' hupmãp-tup 'ohnãg, tu: \q1 ‘'Amũn yã 'ãmãnex xe'e', 'ap 'ãkux 'ohnãg.’ ” Kaxĩy. \p \v 22 Hu Yeyox mũn yã 'ãmãnex xe'e', tu' pa'ax tũmnãg yõg 'ãmãnex, yã' pa'ax tup mũn max xe'e', ha' pa'ax hittap mũn miax. \p \v 23 'Ũyõg 'ãmãnex xop xohix punethok, 'ũxakix tu', yĩ' nõy mõxaha', nũy tu hãm. \v 24 Pa Yeyox hi mõ kuma' mõg, 'ũxok putup 'ohnãg, yĩ' nõy nũn 'ohnãg, nũy yãnãn tu tu' hãm, pãyã Yeyox yã 'ãmãnex yãp-xet, \v 25 tu hõnhã tikmũ'ũn kuxa kummuk xit'ax, xix hãptup 'ĩhã' xit'ax, 'ap kux'ah, tu nõm xop kuxa te Topa xak xop mõ'nĩynãm, puyĩy Topa yĩkãgnãg hã nũ'. Ha Yeyox te nõm pupi' xak, nũy mõ'nĩynãm, yã' hi mõ kuma' mõg, nũy Topa tu' xax, pu mõ tu xape nĩynãm. \p \v 26 Hu Yeyox yã 'ãmãnex xat'ax xe'ẽgnãg, ha yũmũg xohix tep-tup pax, ha hãpkummuk mĩy 'ohnãg, yã' max xe'ẽgnãg. Topa te Yeyox yãykutnãhã', tu' xut, tu' xexkanã xe'ẽgnãg, pu pexkox yõg xop hã tu xexka'. \v 27 Ha 'ãmãnex xat'ax nõy te mõ'ãpxop hap, nũy Topa pu' haxyã', tu 'ãmnĩy tu xohix puxix mõ'hap, puyĩy yãy yõg hãpkummuk mĩy'ax xaxogã', xix tikmũ'ũn xohix yõg mĩy'ax xaxogãhã'. Pa Yeyox yãy pu mõ'hap 'ohnãg, hãpkummuk mĩy 'ohnãg tu', tu tu yãy mũn hõm, tu' xok 'ãmnĩy puxet 'ĩhã', nũy tikmũ'ũn yõg hãpkummuk mĩy'ax xaxogã', pu tu kux. \v 28 Ha Mõyyex te' xat, pu tik xop yĩmõgatux, pu tikmũ'ũn nõ 'ãmãnex xat'ax, ha' max miax, pa Topa te hãm'ãktux xex 'ũk-nãy tu', tuk-tok yã hãmyãykutnãhã', yã Topak-tok max xe'ẽgnãg mõ kuma' mõg. \c 8 \s1 Yeyox yã yũmũ yõg 'ãmãnex xe'ẽgnãg \p \v 1 Yeyox mũn yũmũ yõg 'ãmãnex xe'ẽgnãg, yã pexkox tu' xip, tu Topa xexka xe'ẽgnãg yĩpxe'e hã' yũm, nũy nõm mũtik tu xexka'. Yã hãmyũmmũg xe'e 'õhõm. \v 2 Hõmã hãmyãxatamuk xohix 'ĩhã Yoneo yõg 'ãmãnex te Topa pet hã mõ'nãhã', tikmũ'ũn te nõm pet mĩy topixxax ka'ok hã, pu tu xokxop hep 'ũm nũnnãy. Pãyã yũmũ yõg 'ãmãnex xat'ax, tu' hãm pexkox kopah, yã nõ'õm Topa xip'ax xe'e', tu pexkox tu' yũm. \p \v 3 Topa te 'ãmãnex xat'ax xop xohix yĩmõgatux, pu hãpxop xix xokxop mõ'hap, nũy Topa pu haxyã', nũy Topa pu' hõm, yĩy yũmũ yõg 'ãmãnex xat'ax hãm kamah, nũy Topa pu yãy mũn hõm, nũy yũmũg xohix pupi tu xok. \v 4 Pax pu Yeyox hãm tu' xihip, puxix yũmũ'ã hã 'ãmãnex hok. Yã Mõyyex te' xat, pu mõnãyxop Nemi mõkputox tu tu' hãm, nũy mõ xokxop hãp, nũy Topa pu' haxyã', ha Yeyox yã Nemi yõg xop hã' puknõg. \v 5 Ha Topa te Mõyyex xat, pu topixxax ka'ok xexka hã Topa pet mĩy, tu' mĩy'ax yũmmũgãhã', ha' mĩy, ha' pet te pexkox yõg pet hã pet komut. \v 6 Pa Yeyox te 'ãmãnex yõg hãpxopmã'ax mĩy, tu' mãynãg mĩy, yã 'ãmãnex xat'ax xe'ẽgnãg, hu' pa'ax tup mĩy Topa mũtik, xix tikmũ'ũn mũtik, Topa te hãm'ãktux xex ha' pa'ax mĩy. Yã pa'ax hittap yõg max miax, ha pa'ax tup yõg max xe'ẽgnãg. \p \v 7 Pax pu' pa'ax hittap tu ka'ok xe'ẽgnãg, puxix pa'ax tup mĩy hok, \v 8 pãyã Topa te tikmũ'ũn yũmmũg, ha hãpxopmã kummuk punethok, yĩy Topa te: \q1 “'Ãmnĩy mõ'nãp-tup, 'ĩhã 'ãte pa'ax tup mĩy'ax, \q1 'Iyaet yõg tikmũ'ũn mũtik mĩy'ax, \q1 xix Yona yõg tikmũ'ũn mũtik mĩy'ax. \q1 \v 9 Yã' pa'ax nõy, 'ũtup, ha 'ãte nõm hittap mĩy mõnãyxop mũtik, \q1 nũy mõgã', nũy hãpxexka 'Eyit tu 'ũxupmã', \q1 pa mõnãyxop tek xaxok, tuk pa'ax xaxok kamah, \q1 yĩy 'ãtep-tup nõg,” kaxĩy. \m \v 10 Tu xe hãm'ãktux, hu: \q1 “'Ãte pa'ax tup mĩy putup, \q1 tu 'Iyaet yõg tikmũ'ũn mũtik yõgnũ hãm'ãktux xex putup, \q1 'ãte tikmũ'ũn putox tu' xex putup, xi' kuxa kopa' xex, \q1 'ãte nõm tikmũ'ũn hã Topah, \q1 hak mũn hã yã tikmũ'ũn xe'e, 'ũyãnãn tu'. \q1 \v 11 Tute hãmyũmmũg putup, yã' xohix tek yũmmũg putup, \q1 hu' nõy yũmmũgã'ax hitop tu', \q1 'a hãm'ũm 'ãktux putup'ah, nũy: ‘Topa yũmmũg.’ Kaxĩy. \q1 Yã' xohix tek yũmmũg putup, 'ũk-tõgnãg xop tek yũmmũg nãm, \q1 ha mõktu xexka xop tek yũmmũg nãm. \q1 \v 12 Ha 'ãte hãpkummuk mĩy'ax xaxogãp-tup, pu tu kux,” kaxĩy. \p \v 13 Hãpxop kutut te yãy xaxogã tãmnãg, Topa te' pa'ax hittap kux, ha yãy xaxogã'ax, yĩy pa'ax tup mĩy. \c 9 \s1 Tikmũ'ũn kuxa te' yẽy Topa keppah \p \v 1 Nõm pa'ax hãmãxap te Topa pu nũ'xup yũmmũgãhã', ha tikmũ'ũn te Topa pet mĩy, nũy Topa pu nũ 'ãxup, 'ũpa'ax te' pet mĩy yũmmũgãhã', \v 2 Ha Topa pet kox hã mõxakux hãmãxap, ha topixxax ka'ok xexka hã' mĩy, ha' xuxet'ax mĩy, hu: Topa xip'ax. Kaxĩy. Ha kuyãnãm kup yũm, xix mĩmpe xup, ha mĩmpe yĩmũ pãm mãm, tu Topa keppa' mãm. \v 3 Ha topixxax max te hãmyĩkox nõy mõ'yĩnnĩn, ha' pet kox 'ãxet'ax Topa xip'ax xe'ẽgnãg, \v 4 ha' kopa' xup mĩmpe', tu pipkup yãnãm hã mõ'nĩy, pu mĩm xax mõ'hap, xix mõ xokxop hap, nũy Topa pu haxyã', ha' pa'ax yõg mĩpkox yũm, ha pipkup yãnãm hã' mĩy, tu mĩpkox kopa nax mãynãg yũm, ha' xit'ax 'ãxet'ax mãnãg xex nax kopah, yã pãm putuk, xix mõnãyxop 'Anãm yõg kup tõy xex mĩpkox kopah. Hõmã mĩxux te nõm kup tõy nak tu' xokax, Topa te hãm'ãktux hah, ha' xat'ax yõg mĩkaxxap yũm mĩpkox kopah, ha' xat'ax kax'ãmi' mĩkaxxap tu'. \v 5 Ha mĩpkox yĩmũ' pip 'ũyõnnã'ĩ' 2, yã pexkox yõg yõnnã'ĩ hã' komut xop, tu Topa xip'ax yũmmũgãhã', 'ũyĩmãg kup te mõ'kox nĩy, 'õnte Topa te hãpkummuk mĩy'ax xaxogãhã', pu tu kux. Yã' puxi'. 'Ãte hãm'ãktux nõy putup kamah. \p \v 6 'Ãmnĩy xohix 'ĩhã 'ãmãnex xop te Topa xip'ax hã mõxakux, nũy 'ãmãnex yõg hãm'ax hã tu' hãm, \v 7 pa Topa xip'ax xe'ẽgnãg hã mõxa 'ohnãg, yã 'ãmãnex xat'ax puxehnãg te' xip'ax xe'ẽgnãg hã mõ'nãhã', tu hãmyãxatamuk yõg 'ãmnĩy puxet, 'ĩhã Topa xip'ax xe'ẽgnãg hã mõ'nãhã', nũy xokxop hep 'ãta nũnnãy 'ũxip'ax kopah, tu yãy mũn pu nũ'nãhã', xix tikmũ'ũn xohix pu nũ'nãhã', pu Topa tikmũ'ũn yõg hãpkummuk mĩy'ax xaxogã', tikmũ'ũn te hãpkummuk mĩy hãmyũmmũg 'ohnãg tu', ha Topa te' xaxogãhã'. \v 8 Ha kaxĩy Topa Koxuk te yũmũ'ã hãmyũmmũgãhã nõmhã, 'ũyĩy yũmũg yũmmũg max, yã 'ãmãnex xat'ax te xokxop hep nũ'nãhã', puyĩy tu hãm mõnãy, pãyã tikmũ'ũn nõy te Topa xip'ax xe'ẽgnãg hã mõxakux 'ohnãg, yã Topa te' xat hok, pu xip'ax xe'ẽgnãg hã mõ tu xakux hok. \v 9 Ha 'ãmãnex te Topa pu mõ'ãpxop hap, xix xokxop, pu tikmũ'ũn Topa pu nũ'ãktettex, pãyã 'ap te puxi'ah, yã tikmũ'ũn kuxa 'ũm tupmã 'ohnãg. \v 10 Yã Mõyyex te' xat hok, pu' xit'ax 'ũm mã hok, xi' xat hok, pu xo'op'ax 'ũm xo'op hok, xi' xat, pu yãy xax pix, xix kãnẽy pix, nũy Topa pu maxnã', pãyã yãy kuxa tupmã 'ohnãg, hu' hip, puyĩy Topa' kuxa kummuk tupmã'. \p \v 11 Yĩy Kunnix nũn, tu yãyhã 'ãmãnex xohix xat'ax, tu yũmũ'ã hãmmaxnãhã', tu Topa pet xe'e kopa' hãm, ha tikmũ'ũn te nõm pet mĩy 'ohnãg, 'ap hãm xexka tu' yũm'ah, yã pexkox tu' yũm. \v 12 Ha Kunnix nũn, tu' pet hã mõ'nãhã yãp-xet, tu Topa xip'ax xe'ẽgnãg kopa mõ'nãhã', tu' hep 'ãta nũ'nãhã', pãyã 'a mũnũytut hep 'ãta 'ũm nũ'nã'ah, xix 'a mot hep 'ãta 'ũm nũ'nã'ah. 'Ãmhok. Yã yũmũg pupi' xok, tu yãy hẽp 'ãta nũ'nãhã', nũy yũmũg kuxa kummuk 'ũm xit, nũy tu mõ kuxa max tat 'ũyãnãn tu', pu yũmũg hi xe'e, 'ap kux'ah. \v 13 'Ãmãnex xop nõy te mot hep 'ãta nũ'nãhã', xix mũnũytut pit hep 'ãte nũ'nãhã', tu mũnũytut kutok pit mõ'hap Topa pu', tu xogyĩn putok nũ'xok tikmũ'ũn tu', pu tu nõ xax maxnã Topa pu', nũy tu hãpkummuk xit, pu tikmũ'ũn Topa keppa nũ'ãktettex, nũy kuxa' yẽy. \v 14 Topa Koxuk hi xe'ẽgnãg, tu Kunnix ka'ogãhã', pu tu xok mĩpkupnix tu', tu yãy hep 'ãta nũ'nãhã', tu yãy mũn hõm Topa pu', nũy tikmũ'ũn pupi tu' xok. Ha xokxop hep 'ãta ka'ok kutõgnãg, tu tikmũ'ũn kuxa kummuk tupmã hok, pa Yeyox yãy hep 'ãta ka'ok xexka', tu yũmũg kuxa kummuk xit, tu yũmũ yõg hãpxopmã'ax hitop kuxyã', nũy yũmũg ka'ogã', yũmũ'ãte hãpxopmã Topa xe'ẽgnãg pu'. \p \v 15 Yĩy Kunnix te tikmũ'ũn xapit, pu Topa hã yãy xape xop, tu' pa'ax tup hã' xape, puyĩy Topa nõm pu hãmmaxnã', tute nõm xop xãnãhã', nũy tu hãmmaxnã mõ'kuma' mõg, tu hãm'ãktux xex tap. Kunnix xok, hu tikmũ'ũn mõy pu mõg Topa yĩkãgnãg hã, nũy hãpxopmã kummuk kux, yã hõmã' mĩy, 'ũpa'ax hittap xip, 'ĩhã' mĩy. \p \v 16 Tikmũ'ũn xok putup, ha yãy xape te' yõg hãpxop xohix pop putup, yĩy tappet tu kax'ãmi', pu tikmũ'ũn xexka xop mõ'kupix, nũy yũmmũg, nũy tu' xape xop pu hãpxop popmã'. Ha' xok, puxi' xexka xop 'ũyõg hãpxop popmã', tik xape xop pu' popmã', tappet tu' kax'ãmi tap hah, tu ta' xok xe'e'. \v 17 Nõm tikmũ'ũn hi', ha ta' pop 'ohnãg, pa' xape xop hip, pu tu xok, ha tappet pu'uk. Pa tikmũ'ũn xok, puxix tappet ka'ok, tu' yõg hãpxop popmã'ax yũmmũgãhã', pu tu xape xop pop. \v 18 Hã kaxĩy 'ũpa'ax hãmãxap te' xat, pu xokxop kix Topa pu, nũy hep 'ãta nũnnãy. \v 19 Mõyyex te' xat'ax 'ãktux hãmãxap tikmũ'ũn pu', tuk-nãy tu mũnũytut pit xix mot kix, tu' hep 'ãta kanop kõnãg hã, tu nũ' xok, pu topixxax nõm 'ãta xup, nũy nũ'xok, xix mĩxux 'ixop hã nũ'xok, tu' xat'ax yõg tappet yĩmũ nũ'nãhã, xix tikmũ'ũn xohix yĩmũ nũ'nãhã', \v 20 tu: “Topa yõg pa'ax ka'ok, yĩy 'ãte nũhũ hep 'ãta nũ'xok, xa 'ãxop xohix pẽnã', nũy 'ãyĩpkox pi pa'ax tu',” kaxĩy. \v 21 Kaxĩy Mõyyex te' xat, pu' hep nũ'nã Topa pet kopah, xix Topa xak'ax yõg kãnẽy tu nũ'xok. \v 22 Yã' xat, pu' hep 'ãta nũ'xok, pu hãpxop tu max Topa pu'. 'Ũhep 'ãta puxehnãg hã Topa te hãpkummuk mĩy'ax xaxogãhã', pu tu kux. \s1 Yã Kunnix te yũmũg kuxa kummuk xit, 'ũxok tu' \p \v 23 Mõnãyxop Mõyyex te' xat, pu Yoneo 'ãmãnex hep 'ãta nũ'xok Topa pet yõg hãpxop tu', puyĩy tu hãpxop maxnã Topa pu'. Tu xokxop hep nũ'xok, nũy hãpxop maxnã', xix xogyĩn putok nũ'nãhã', nũy tikmũ'ũn xax maxnã Topa pu', pãyã nõm hãmmaxnã'ax te tikmũ'ũn kuxa kummuk tupmã 'ohnãg, yĩy Kunnix xok, yũmũg pupi' xok, nũy yũmũg kuxa maxnã Topa pu', tu yãy hep 'ãta nũ'nãhã', nũy pexkox yõg hãpxop maxnã Topa pu kamah. \v 24 Yĩy Kunnix xok hãmãxap, tuk-nãy tu pexkox yõg pet xe'e hã mõktu mõ'nãhã', tikmũ'ũn te nõm mĩy 'ohnãg, ha Topa yĩpxe'e ha' yũm nũy yũmũg pupi hãm'ãktux Topa pu'. \v 25 Yoneo xop yõg 'ãmãnex xat'ax te Topa xip'ax hã mõ'nãhã', tu hãmyãxatamuk xohix 'ĩhã mõ'nãhã, tu hãmyãxatamuk yõg 'ãmnĩy tup-xet 'ĩhã mõ'nãhã', tu Topa xip'ax kopa mõ'nãhã', tu xokxop hep 'ãta tat 'ũxeheh. Pa Kunnix xok puxehnãg, \v 26 nũy tu' xũy puxet, tu' xok, nũy tikmũ'ũn kuxa kummuk tu xit, 'ap xep xok'ah, yã' kux, yã' puxi'. \v 27 'Ũhep xop xohix xakix puxet, hak-nãy tu Topa te' yõg hãpxopmã'ax kopit putup, 'ok pe hãpxopmã max, 'ok pe' kummuk, tu' kummuk xop pu hãpkummugãp-tup, nũy tu yãnãn, tu' max xop pu hãmmaxnãp-tup 'ũyãnãn tu'. \v 28 Ha kaxĩy Kunnix xok 'ãmnĩy puxet 'ĩhã', nũy hãm xexka xohix yõg hep xop xohix pupi tu' xok, nũy hãpkummuk mĩy'ax xaxogã', 'ap xep xok putup'ah, pãyã putpu' nũn putup, nũy yãy yõg tikmũ'ũn hãm tu' mõy, puyĩy nũ mũtik tu pip ka'ok, tu' hip nõmhã, pu nũ'. \c 10 \p \v 1 Mõyyex te 'Iyaet yõg tikmũ'ũn xat, pu mõ xokxop hap, nũy haxyã', ha' xat, nũy tikmũ'ũn pu hãmyũmmũgã', puyĩy 'ãmãnex xe'e hip, nõm te tikmũ'ũn pupi' xok'ax. Yã Yeyox Kunnix mũn yũmũ yõg 'ãmãnex xe'e, tu yũmũ'ã hãmmaxnãhã'. 'Ãmãnex xop te mõ xokxop hap pax, yã hãmyãxatamuk xohix 'ĩhã mõ'hap, tu tikmũ'ũn kuxa kummuk tupmã 'ohnãg. Yã tikmũ'ũn xak, nũy yãy kuxa maxnã Topa pu', puyĩy Topa yĩkãgnãg hã' mõg, pãyã yãy kuxa tupmã hok. \v 2 Pax pu tikmũ'ũn hãpxop mõ'hap'ax hã' yãy kuxa tupmã Topa pu', puxix hãpkummuk mĩy'ax xaxogã', ha hãpxop mõ'hap'ax kuxyãhã', \v 3 pa tikmũ'ũn te hãpxop mõ'hap, nũy Topa pu haxyã', ha mõ'hap'ax te yãy yõg hãpxopmã'ax kummuk xutigãhã', yĩ' xaxok 'ohnãg, tu hãmyãxatamuk xohix hã xe mõ'hap, tu xe mõ'hap, \v 4 Mũnũytut hep 'ãta, xix mot hep 'ãta te hãpkummuk mĩy'ax xaxogã 'ohnãg. \p \v 5 Yĩy Kunnix nũn, tu yĩy hãm tu' nũn 'ĩhã, tu' Tak Topa pu hãm'ãktux, hu: \q1 “'Ãtak, xatep-tup'ah tikmũ'ũn te xokxop mõ'hap, nũy tu haxyã', \q1 pak yĩn mĩy. \q1 \v 6 'Ap 'ãkuxa hittup'ah, 'ĩhã tikmũ'ũn te 'ãkeppa mõ'hap, \q1 puyĩy hãpkummuk mĩy'ax xaxogã'. \q1 \v 7 Yĩy 'ãte hãm'ãktux, hu: 'Yãk xip, Topah, \q1 tuk nũn, nũy 'õg putup'ax mĩy, ha kaxĩy tik te' xat'ax yog tappet tu kax'ãmi', nũy 'ũgmũn 'ãktux,” kaxĩy. \p \v 8 Tu hãm'ãktux hãmãxap, hu: “Xatep-tup'ah tikmũ'ũn te xokxop mõ'hap, nũy haxyã', 'Ap 'ãkuxa hittup'ah, 'ĩhã tikmũ'ũn te 'ãkeppa mõ'hap, nũy hãpkummuk mĩy'ax xaxogã',” kaxĩy. Tup-tup 'okpa' xat'ax te' xat. \v 9 Tuk-nãy tu hãm'ãktux, hu: “Yãk xip, Topah, tuk nũn, nũy 'õg 'ũm putup'ax mĩy,” kaxĩy. Yã kaxĩy Topa te mõ'hap'ax hitop kuxyãhã', nũy Kunnix 'ãktux 'ũyãnãn tu', ha yũmũg pupi' xok. \v 10 Yeyox Kunnix te Topa pu' yĩpkox pip, hu yũmũg kuxa kummuk tupmãhã', yã 'ãmnĩy puxet 'ĩhã' xok, tu yũmũg pupi' xok mĩpkupnix tu', 'a xep xok'ah. \p \v 11 Yoneo yõg 'ãmãnex xop xohix hãm, tu 'ãmnĩy xohix 'ĩhã' hãm Topa pet kopah, tu mõ hãpxop hap punethok, xix xokxop mõ'hap punethok, nũy Topa pu' haxyã', pa mõ'hap'ax te yũmũg kuxa tupmã hok. 'Ãmhok. \v 12 Yĩy Yeyox xok yũmũg pupi', 'ãmnĩy puxehnãg 'ĩhã' xok, tu xehomip xok 'ohnãg, yã' puxi', 'ũkux, ha Topa yĩpxe'e hã' yũm, nũy nũ mũtik tu' xexka', \v 13 tu' hip, pu Topa tu ta tu gãyxop nõã', tu' kummugãhã 'ũyãnãn tu', puyĩ' xohix yĩpkox pi Yeyox xat'ax pu'. \v 14 Ha Yeyox xok puxet, nũy tikmũ'ũn kuxa tupmã, pu kuxa tu max Topa pu', yĩy hõnhã Topa yĩkãgnãg hã' pip. \p \v 15-16 Ha Topa Koxuk te hãm'ãktux hãmãxap, tu tikmũ'ũn kuxa tupmã'ax 'ãktux, hu: \q1 “Hãmyãxatamuk xohix nõg, kopxix pa'ax nõy mĩy, \q1 yã Topa te' xuktux, tu yã yõgnũ xat'ax xex putup, \q1 tikmũ'ũn putox tu' xex putup, xi' kuxa kopa' xex putup,” kaxĩy. \p \v 17 Tuk-nãy tu hãm'ãktux, hu: “'Ãte' xaxogãp-tup 'õg hãpkummuk mĩy'ax, xix 'õg hãpkummugã'ax 'ãte' xutigã 'ohnãg,” kaxĩy. \v 18 Tu hãpkummuk mĩy'ax xaxogãhã', ha' kux, 'ap xe mõ'hap'ah, 'ap xehomi xokxop mõ'hap putup'ah. Yã' puxi'. \s1 Topa yĩkãgnãg hã yũmũg pip \p \v 19 Yĩy yũmũg mõg Topa keppah, nũy nũ mũtik hãm'ãktux. Yã Yeyox Kunnix xok yũmũg pupi', nũy yũmũg nũnnã', 'ũyĩy yũmũg mõg, nũy Topa mũtik hãm'ãktux, tu kuxãnõg 'ohnãg. \p \v 20 Hõmã topixxax max te nõm hãmyĩkox mõ'yĩnnĩn, pu tikmũ'ũn mõ tu xakux hok, ha Yoneo yõg 'ãmãnex xat'ax te' xut, nũy mõnãy, ha kaxĩy Yeyox xok, yũmũg pupi' xok, nũy yũmũg mõgã Topa yĩkãgnãg hã', nũy yũmũg hi xe'ẽgnãg. \v 21 Ha yũmũ yõg 'ãmãnex xe'ẽgnãg te Topa pet xe'ẽgnãg kopa' xat, tu pexkox tu' xat, 'ũxuxet'ax Yeyox Kunnix. \v 22 'Ãpu yũmũ mõg Topa yĩkãgnãg hã, pãyã yã yũmũg kuxap-xet, tu yãy pu mõ'ãmã hok, 'ũmãm ka'ok tu', Topa te yũmũ yõg hãpkummuk mĩy'ax xaxogã hah, pu tu kux, ha yũmũg putox pix, 'ũ yũmũ hãpxopmã kummuk kux, 'ũyĩy yũmũg hãpxopmã max 'ũyãnãn tu'. \v 23 Topa te hãm'ãktux xex, 'ãpu yũmũg kuxa mãm ka'ok nõm hãm'ãktux kopah, Topa te yã koit 'ohnãg, yĩy 'ũgmũ'ãte' hip, pu Topa yũmũ'ã pexkox yõg hãpxop popmã', ha yũmũg nõy pu' xuktux. \v 24 'Ãpu, yũmũg xape kuxa ka', nũy 'ũm hãk tehet, 'ũp-tup pax tu', nũy tu xape hã hãmmaxnã'. \v 25 'Ũkuxa mãm ka'ok xop te yãykotĩnnã' pip, ha ta mõy kamah, nũy nõm xop mũtik pi', nũy Topa pu hãm'ãktux. 'Ũxaxok hok. Tikmũ'ũn nõy mõg'ax kuxyãhã', 'a' max'ah. Pãyã 'ãmõg pax, nũy 'ãnõy mũtik Topa tu 'ãkax, nũy mõ yãy nĩynãm. Yã yũmũg xuxyã nũn putup, yĩy yãy tu nũ'nã' pax. \p \v 26 Topa te xa hãmyũmmũgãhã', yĩy 'ãxop te' yõg hãm'ãktux xe'e yũmmũg, hu hãpkummuk mĩy kux, nũy xehomip hãpxopmã kummuk hok, 'ũp-tup hu' mĩy hok, ka Topa 'õg hãpkummuk mĩy'ax xe xaxogã hok. Pãyã' xax, xa Topa pu hãpxopmã max. Yã Kunnix xok tap, xayĩy 'ãxop hãpkummuk mĩy'ax kux. \v 27 Hu 'ãkuxãnõg, yã Topa te 'õg hãpxopmã'ax kopit putup, tu kuxap xe'e hã' gãy xop kix xexkap-tup, yã Topa te' yĩpkox hok xop nõãp-tup kuxap xe'e hã. \v 28 Yoneo yõg tikmũ'ũn hittap te Mõyyex yõg xat'ax pu' yĩpkox 'ohnãg, tu hãpkummuk mĩy pax, tikmũ'ũn nõy 2, pe 3 te' pẽnã', puxi' xexka xop nõm putex, tu' kuxa ka 'ohnãg. \v 29 Topa te putep-tep mĩy putup, 'ĩhã tikmũ'ũn te nõm kutok putup nõg? Yã nõm kummuk xop te Yeyox hep 'ãta kutõgnãg pe'paxex, hu: “Yãk-tõgnãg, pu Yeyox Kunnix 'ũgkuxa tupmã',” kaxĩy. 'Ũyĩpkox hok, puxix Topa' yãnãn tu' kummugã xexka', hãpkummuk xexka mĩy ha'. Yã Topa Koxuk te mõ'yãy xe'ẽgnãg, ha tikmũ'ũn te Topa Koxuk kummuk 'ãktux, tu' mãnõg, puxix Topa' yãnãn tu' kummugã xexka', hãpkummuk xexka mĩy hah. \v 30 Yũmũ'ãte hãmyũmmũg, tu Topa te hãm'ãktux yũmmũg, ha: “'Ãte hãpkummugãp-tup 'ũyãnãn tu', nũy tu nõy yõg kummuk mĩy'ax tu pago,” kaxĩy. Tu xe: “Topa te yãy yõg tikmũ'ũn yõg hãpxopmã'ax kopit putup, nũy nõ hãpxopmã'ax yũmmũg, 'ok pe max, 'ok pe kummuk,” kaxĩy. \v 31 Topa gãy tikmũ'ũn tu', tikmũ'ũn te hãpxopmã kummuk tu' gãy, yĩy 'ãkuxãnõg, nũy Topa xe'ẽgnãg gãyã hok. \p \v 32 Hõmã Topa te xa hãmyũmmũgãhã', ha 'ãxop xũy, ha' kummuk xop te 'ãkummugãhã', pãyã 'ãkuxa tuknõg 'ohnãg. 'Ũxaxok hok. \v 33 Ha' gãy xop te' yãg mãnõg, tu' xũygãhã', pu tikmũ'ũn xohi' pẽnã', ha' yãg nõy xũy 'ũnõy xop mũtik, yã 'ãkuxap-xet 'ãnõy kuxa mũtik. \v 34 Tu kanet kopa' pip xop kuxa ka', tu 'ãkuxa hittup 'ĩhã' kummuk xop te 'õg hãpxop xohix hã' xupxet, hãmyũmmũg tu hã hittup, yã 'õg hãpxop mãynãg pip ka'ok pexkox tu', ha' nõg 'ohnãg. \v 35 Yĩy 'ãkuxa tuknõg hok, ka Topa yõg putat xax, ha Topa te xa hãmmaxnã xexkap-tup 'ũyãnãn tu'. \v 36 Hãpxopmã'ax ka'ok hã' tot, nũy Topa pu 'ãyĩpkox pi', nũy nõm putup'ax mĩy, xayĩy pexkox yõg hãpxop pop, yã Topa te xa hãm'ãktux xex. \v 37 Yĩy Topa yõg tappet te: \q1 “Nãy. Hãpxip kutõgnãg kopxik nũn putup mõ'ka'ok. \q1 \v 38 Ha tikmũ'ũn te hãmyok mĩy, tu' kuxa mãm ka'ok, \q1 puxix tu hi xe'e', pa tikmũ'ũn te yõgnũ putat xak, \q1 nũy putpu' mõg, kopxik kuxa hittup 'ohnãg,” kaxĩy. \p \v 39 Pa yũmũ'ãte Topa yõg putat xak putup'ah, hu yãy 'ũm nõãp-tup'ah. 'Ãmhok. Yũmũg kuxa mãm ka'ok, nũy yũmũg hi xe'e, nũy Topa yõg putat hã yũmũg mõ kumak mõg. \c 11 \s1 Tikmũ'ũn kuxa mãm ka'ok Topa kopah \p \v 1 Yũmũg kuxa mãm ka'ok Topa kopah, hu hãmmax hip, pu Topa pexkox yõg hãpxop yũmũ'ã' popmã', ha ta yũmũ'ãte nõm hãpxop pẽnã hok nõmhã. \v 2 Yã mõnãyxop hittap kuxa mãm ka'ok kamah, yĩy Topa tep-tup pax. \p \v 3 Yũmũg kuxa mãm ka'ok, hu hãmyũmmũg, yã Topa te pexkox mĩy xix hahãm, yã hãpxop xohix mĩy, hãm'ãktux'ax hã' mĩy, tu hãpxop pẽnã hok hã hãpxop mĩy, pu tikmũ'ũn pẽnã'. \p \v 4 Yã mõnãyxop hittap 'Ameo kuxa yũm ka'ok, hu mõ kahnẽn hap, nũy Topa pu haxyã', ha Topa tep-tup pax, pãyã' taknõy Kãyĩy yõg mõ'hap'ax putup 'ohnãg. Ha 'Ameo te hãmyok mĩy, 'ũkuxa yũm ka'ok tu', ha Topa tep-tup pax, ha yũmũ'ã hãmyũmmũgãhã'. \p \v 5 Xix mõnãyxop hittap 'Ẽnõg kuxa yũm ka'ok, hu' xok 'ohnãg. Yã Topa te hãm tu' xut, nũy pexkox ha' mõgã', ha tikmũ'ũn te 'Ẽnõg xak, nũy tu pẽnã', pa' pẽnã'ah, ha' kux. Ha Topa yõg tappet te: “Topa te 'Ẽnõg putup pax,” kaxĩy. \v 6 Tikmũ'ũn kuxa yũm hok, puxix Topa nõm putup nõg. Pãyã tikmũ'ũn kuxa yũm ka'ok tu: “Yã Topa xip!” kaxĩy, tu Topa xak, puxix Topa nõm tikmũ'ũn ha hãmmaxnã'. \p \v 7 Xix mõnãyxop hittap Nõe kuxa yũm ka'ok, hu Topa te nõm pu hãmyũmmũgãhã', tu 'ãmnĩy mõ'nã'ax yõg hãpxopmã'ax yũmmũgãhã', ha' yĩpkox xip, tu mĩpkox xexka mĩy, kõnãg xexka yĩmũ' mõgãhã', pu nõm mõnãy, nũy kopa' pi', xi' xape xop te' kopa' pi', nũy kõnãg hã mõ' tutnã hok, puyĩy tu xakix hok. Ha kaxĩy Nõe te Topa hã' puknõg xop yã' kummuk 'ãktux, 'ũkuxa mãm 'ohnãg hah, ha Topa te Nõe kuxa tupmãhã', 'ũkuxa yũm ka'ok hah. \p \v 8 Xix mõnãyxop hittap 'Amanãm te Topa te' xãnã'ax 'ãpak, tu' yĩpkox xip, hu' mõg hãptox ha, Topa te hãm'ãktux xex hah. Ha' kuxa yũm ka'ok, tu yãy yõg hãm nĩm, tu piyã' mõg yũmmũg, 'okpa' mõg, \v 9 tu' kuxa yũm ka'ok, hu' puknõg xop mũtik tihi', ha Topa te 'Amanãm pu nõm hãm xexka hõm putup. Tu topixxax ka'ok hã' pet, 'ũk-tok 'Iyak mũtik, hak-tok Yako pet kama topixxax ka'ok hã, ha Topa te nõm mũtik hãm'ãktux xex kamah, nũy tu hãpxexka hõm. \v 10 Yã 'Amanãm te' hip, nũy Topa yõg kõmẽn xe'e tu' xihip, ha pexkox tu' yũm kõmen, ha' koxyõy hok, Topa te' mĩy hah. \p \v 11 Xix mõnãyxop hex Xat kuxa yũm ka'ok kamah, huk-tok put, tu ta kutut, tu Topa yõg hãm'ãktux xex yũmmũg, tu' kuxa yũm ka'ok, pu Topa 'ũk-tok putnã. \v 12 Hã kaxĩy 'Amanãm kutut, tu' pu'uk, pãyã' mõkputox xohix xexka punethok, mãyõnnãg putuk, xix hãpkux yõg 'ãmot xohix putuk. \p \v 13 Ha nõm xop kuxa mãm ka'ok, tu mõktu' xakix, tu Topa yõg hãpxop 'a' pop'ah, pa hãptox tu' pẽnãhã', tu hãmyũmmũg, tu yãy mũn puknõg 'ãktux, tu hãmyãxatamuk xohix hã hãpkumep, tu' pet 'ohnãg hãm xexka tu', \v 14 tu hãm'ãktux, tu yãy yõg hahãm xak pexkox tu', \v 15 'a putpu' mõg putup'ah. Pax pu yãy yõg hãm hittap xax, nũy putpu' mõg, puxi' mõg, \v 16 pap-tup nõg, tu pexkox tu hãm nõy xak, nũy ta tu' pi', ha Topa te nõm tikmũ'ũn hã Topa xe'ẽgnãg, tu nõm tu yãyhãhup 'ohnãg, hu kõmẽn xe'ẽgnãg mĩy pexkox kopa, tu ta tu tu' pip ka'ok. \p \v 17 Xix 'Amanãm kuxa yũm ka'ok, yĩy Topa te' yõg hãpxopmã'ax kopit, tu' xat, puk-tok 'Iyak mõ'hap, pu Topa 'Amanãm kuxa kopit, nũy ta tu hãmyũmmũg, 'ok pe 'Amanãm yĩpkox xip, 'ok pe' yĩpkox 'ohnãg. Hõmã Topa te hãm'ãktux xex tap, ha 'Amanãm mõkputox punethok 'ãktux, pa 'Amanãm yĩpkox xip, tu mõk-tok puxehnãg hap'ax, \v 18 'ĩhã' kuxa yũm ka'ok hãm'ãktux xex'ax kopah, ha: “'Ãk-tok 'Iyak hã 'ãmõkputox tu punethok,” kaxĩy. \v 19 Pa 'Amanãm te Topa yũmmũg, tu tikmũ'ũn putpu hĩnnã'ax yũmmũg, Pax puk-tok xok, puxi' tak putpu' put, ha 'Amanãm kuxa yũm ka'ok. \p \v 20 Xix mõnãyxop 'Iyak kuxa yũm ka'ok, hu Topa te hãmmaxnã'ax 'ãktux 'ũk-tok Yako pu', xik-tok 'Eyao pu' xuktux, \p \v 21 Xix mõnãyxop Yako kuxa yũm ka'ok, tu' xok putup, 'ĩhãk-tok Yoye kutok pu hãmmaxnã'ax 'ãktux, tu kup tõy tu' xup, 'ĩhã' kuxa te' yẽy Topa keppah. \p \v 22 Xix mõnãyxop Yoye kuxa yũm ka'ok kamah, tu' xok putup, 'ĩhã 'ãmnĩy mõ'nã'ax 'ãktux, tu tikmũ'ũn te hãpxexka 'Eyit tu nũ'pa'ax 'ãktux, tu' xat, pu' yõg xokxax mõ'tat, nũy hãpxexka nõy tu nõ hãpkot. \p \v 23 Ha tik te hãpxexka 'Eyit yõg tikmũ'ũn xohix xat, tu xonat xop xat, pu 'Iyaet yõg tikmũ'ũn kutok pit xop xohix kix, 'ĩhã' tut te' put, ha mõnãyxop Mõyyex mũg tak, xi' mũg tut tek-tok pit put, tu' xaptop, tu mẽy 3 hã' xaptop, puyĩy xonat xop pẽnã hok. Yã mãynãg kakxop, yĩ' tak xi' tut te' xat'ax pu yĩpkox 'ohnãg, tu' xaptop, puyĩ' gãy xop 'ũk-tok putex hok. \p \v 24 Xix Mõyyex kuxa yũm ka'ok, tu' tuk, tu mõktu xiptap, tu' xat'ax kutok hex nĩm, pu tikmũ'ũn te yã' xat'ax kutok hex kutok 'ãktux hok, \v 25 Yãp-tup, tu Topa yõg tikmũ'ũn mũtik xũy putup, tu hãpkute'ex kummuk putup nõg, \v 26 tu hãmpe'paxex, hu: “Yã' max Topa yõg yĩmõgatux xop hãk xũy, pãyã' kummuk, 'ãte hãpxexka 'Eyit yõg tayũmak xohix pop,” kaxĩy. Tu pexkox yõg hãpxop puxet xak, puyĩ' pa'. \p \v 27 Yã' kuxa yũm ka'ok 'ĩhã hãpxexka 'Eyit nĩm, tu tik te' xat'ax yĩpkutuk 'ohnãg, xi' gãy'ax yĩpkutuk 'ohnãg, tu mõ'kuma' mõg, tu Topa 'ãtigãhã', 'ĩhã' pẽnã hok, \v 28 tu' kuxa yũm ka'ok, tu 'ãmuk xexka hãmãxap mĩy 'ũxuxet'ax Nõã'yẽn, ha' xat, pu hãmyãxatamuk xohix 'ĩhã' mĩy, tu' xat, pu kahnẽn hep 'ãta hã mõ'yĩnnĩn'ax muk, pu pexkox yõg nũ'kutnã'ax mõ tu nã hok, nũy tikmũ'ũn kutok hãmãxap xohix kix hok. \p \v 29 Xix 'Iyaet yõg tikmũ'ũn kuxa mãm ka'ok, hu kõnãg xexka 'Ãta xak, ha hãmnak, tu' xup 'ohnãg, 'ĩhã tikmũ'ũn te' xak. Ha 'Eyit yõg xonat xop xak putup, ha ta kõnãg xexka te mõ'nĩy, ha kõnãg hãp nũm, tũ kopap-nũm. \p \v 30 Xix 'Iyaet yõg tikmũ'ũn kuxa mãm ka'ok, tu kõmẽn xexka Yenikot yĩmap hã' mõg, tu xe' mõg, tu mõktu xohix te 7, ha kõmẽn hãm'ãta ka'ok, tu kõmẽn xohix yĩmap, tu yãy koxyõy, ha': No'! \v 31 Xi' xotit Ha'ap kuxa yũm ka'ok, ha ta 'Iyaet yõg tik 2 te kõmẽn puknõg Yenikot ha' nũn, nũy puknõg yõg kõmen pẽnã', ha Ha'ap te tik pẽnã'ax 2 xaptop, puyĩy xonat xop kix hok, yĩy Ha'ap 'a xok'ah, pãyã Yenikot yõg tikmũ'ũn xohix xakix. \p \v 32 'Ãte putep mũn 'ãktux'ax? Yã hãm'ãktux tox 'ãtep-tup'ah, nũy Yine'ãm 'ãktux, xix Manak 'ãktux, xix Xãnxãm 'ãktux, xix Yepte 'ãktux, xix Namix 'ãktux, xix Xãmõ'eo 'ãktux, xix Topa pupi hãm'ãktux'ax xop 'ãktux. \v 33 'Ũxohix kuxa mãm ka'ok, hu hãpxexka yõg tikmũ'ũn xohix mũtik yãytuk-mĩy, tu hãm paha', ha' mõg, ha hãpxopmã max, yĩy Topa te tu' hãpxop popmãhã', hãm'ãktux xex tu tu' popmãhã', ha Topa te' ka'ogãhã', pu tu hãmgãy yĩkox mõ'yĩnnĩn, pu' kix hok, \v 34 ha kuxap xexka kuxyãhã', tu' xupaha', pu mĩkax xexka hãp-tex hok, ha' pu'uk, ha Topa te' ka'ogãhã'. Yã' puknõg xop mũtik yãykix tu mõktu hãm paha'. \v 35 Ha 'ũn kuxa mãm ka'ok, yĩ' xape te putpu hi', 'ũxakix ka'ok, tu putpu' hi'. \p Ha' gãyxop te' yãg xũygãhã', tuk-te'ex kummuk, tu mõktu' kix, ha' xupmãp-tup 'ohnãg, nũy tu hi xe'ẽgnãg. \v 36 Ha' gãyxop te' yãg pu' hupmãhã', tu' kix kakixnãg, tu' yãg nõy hĩy, nũy kanet kopa nũ'xok, \v 37 tu' yãg nõy kix mĩkaxxap putux hã, xi' yãg nõy pot xehot hã', xi' yãg nõy kix mĩkax xexka hã. Ha hãpkumep hitop tu', tu kahnẽn xokxax mõ'tat, xix mot xokxax mõ'tat, tu hãmhok, ha' xũygãhã', tuk-te'ex kummuk, \v 38 ha hãm panip tu hãpkumep, tu yĩktix pepi' mõg, tu hãpkox kopa' pet. Tu' max, ha hãm xexka yõg Topa hã' puknõg xop kummuk. \p \v 39 Ha' kuxa mãm ka'ok, yĩy Topa tep-tup pax, tu nõm pu hãm'ãktux xex, pa Topa yõg hãpxop 'ap pop'ah. \v 40 Yã Topa te nõm xop hipmãhã', pup-xehnãg hã' pop hok, pãyã' hip, nũy yũmũg mũtik pexkox yõg hãpxop xohix pop. \c 12 \s1 Topa te yũmũ'ã hã 'Ãtak \p \v 1 Yã nõm tikmũ'ũn xohix te' hip, 'ũyĩy yũmũg kuxa mãm ka'ok, yũmũg xape hittap kuxa mãm ka'ok putuk, 'ũyĩy yũmũg xohix pexkox yõg hãpxop pop. Yũmũg mõg mõ'ka'ok Topa yõg putat hã, kopxix hãpxop putux nĩm, nũy mõg xupmãn. Yã kaxĩy yũmũ'ãte hãpkummuk mĩy hok, nũy Topa puk yĩpkox pi'. Yã hãpkummuk mĩy'ax te hãpxop putux putuk, yĩy mĩy hok, 'ũyĩy yũmũg mõg mõ'ka'ok Topa yõg putat hã', tu kuxãnõg 'ohnãg. \v 2 Yeyox pe yũmũg paxeh, 'ĩhã yũmũg mõg. Yã Yeyox mũn te yũmũg kuxa mãmmãhã', 'ũyĩy mãm ka'ok nõm kopah, ha yũmũg ka'ogãhã', 'ũmõg Topa yõg putat hã yũmũg. Yeyox kuxa tuknõg 'ohnãg, tu' xok mĩpkupnix tu', yũmũg pupi' xok, tu' xũy xexka', pãyã yãy pe'paxex, hu: “Yãk xũy kutõgnãg,” kaxĩy, 'ĩhã' gãy xop nõm pu' hupmãha'. Pãyã Yeyox kuxa hittup xexka', tu Topa hip tu', pu Topa pexkox yõg hãpxop popmã', ha Topa yĩpxe'e hã' yũm nõmhã, nũy yãy 'Ãtak mũtik tu xexka pexkox kopah. \p \v 3 Yeyox yãy xũy'ax pe tu paxeh, xi' kummuk xop gãy'ax pe tu paxeh. Yã Yeyox xũy punethok hã' tot, 'ũyĩy kamah yũmũg kuxa tuknõg hok, nũy Topa yõg putat xak hok. \v 4 'Ãxop te yãy putup'ax mĩy kutõgnãg. Topa pu 'ãyĩpkox pip, pãyã kama yãy putup'ax mĩy. Yã' max xa Topa putup'ax puxet mĩy, xayĩy hãpkummuk mĩy'ax xohix tu kux. \p \v 5 'Ok 'ãxop te Topa yõg hãm'ãktux xaxok? 'Ãxop yã Topa hã 'ãk-tok xop, yĩy xa hãm'ãktux, hu: \q1 “Xonnẽ', 'ũg'ãpax! 'Ãkuxa tuknõg hok 'ãte 'ãmãnõg hah. \q1 \v 6 Yã 'ãmãnõg, nũy xa hãmyũmmũgã', xayĩy 'ãmax, \q1 'ãmũn yãk mũn hã 'ãk-tok xop tu', \q1 ha mõ'ãyãy xe'ẽgnãg,” kaxĩy. \p \v 7 'Ãxũy, tu xa hã' tot, Topa yã 'ãxop hã 'Ãtak, tu xa hãmyũmmũgãhã', 'õg 'ãtak putuk. 'Ok xip kakxop 'ũm, 'ũyõg 'ãtak te nõm mãnõg hok? 'Ap xip'ah. \v 8 Pax pu Topa 'ãmãnõg hok, yĩy ta 'ãxop 'a Topak-tok'ah, hak-tok xohix mãnõg, nũy tu hãmyũmmũgã', puyĩy hãpxopmã max 'ũyãnãn tu'. \v 9 Yũmũg tak xohix te yũmũg mãnõg, nũy tu hãmyũmmũgã', ha yũmũg yĩpkox pip, tu' tak max pekpaxex. Yĩy 'ãpu yũmũg Tak Topa pu 'ãyĩpkox pi', xayĩy 'ãhi xe'ẽgnãg. \v 10 Yũmũg tak te yũmũ'ã hãmyũmũgãhã', 'ĩhã yã yũmũ'ã hã kakxop, hãmyok tu hãmpe'paxex hah, pa Topa te hãmyũmmũgãhã' 'ũ yũmũg tu max, nũy Topa putuk yũmũg tu max xe'ẽgnãg. \v 11 Topa te yũmũg mãnõg, ha yũmũg kuxa hittup 'ohnãg, pa hãpxip kutõgnãg, 'ĩhã yũmũg kuxa mãm, ha yũmũ'ãte hãpxopmã max, tu hãmyok mĩy 'ũyãnãn tu'. \s1 Topa te hãmyũmmũgãhã' \p \v 12 'Ãyok, 'ãknĩhã xihip, 'ãkuxa tuknõg hok, nũy Topa yõg putat hã mõg. \v 13 Tu hãmyok hã mõg, nũy tikmũ'ũn pu'uk mõgã max, nũy nõm ka'ogã'. \p \v 14 Tikmũ'ũn te 'ãyĩmap hã' pip, yĩy nõm mũtik yãytuk-mĩy hok, pãyã hãpxopmã max, xayĩy Topa pẽnã'. Yã hãpxopmã'ax kummuk xop te Topa pẽnã hok. \v 15 Topa te xa hãmmaxnãhã', 'õg pa 'ãti', nũy Topa yõg putat xax hok, xa tikmũ'ũn kummugã hok, xix xũygã hok, ka 'ãxop mĩnta xũy putuk, nõm te tikmũ'ũn xũygãhã', yã 'ãnõy pu' xũygã hok. \v 16 'Õg pa 'ãti', nũy 'ãnõy hã xupxet hok, xix Topa yõg hãpxop 'ãktux kummuk hok, 'Eyao putuk. Tik hittap 'Eyao yã mõnãyxop 'Iyak kutok hãmãxap, tu yãy tak yõg hãpxop xohix pop'ax. Ha Topa te hãm'ãktux xex tap, tu 'Iyak kutok hãmãxap ha hãmmaxnã'ax. Pãyã 'Eyao kummuk, tu' tak yõg hãpxop pe'paxex 'ohnãg, 'ap hãmmaxnã'ax 'ũm putup'ah, yĩy 'ũxohix nõy yãnãn, tu' taknõy kuhmõy Yako mũtik nõy yãnãn, nũy 'ãmuk kutĩgnãg pa', 'ũp-tup xũy tu'. \v 17 'Ãxop te mõnãyxop yõg hãm'ãktux yũmmũg max. Hãpxip 'ĩhã 'Eyao te hãmpe'paxex, tu yãy tak yõg hãpxop xak, xix hãmmaxnã'ax xak, hu xe yã nõ' nõy yãnãn putup, tu' potaha', tu' xak, pãyã' kux. 'Ap xe' nõy yãnãn'ah. \p \v 18 'Ãxop te Topa yĩkãgnãg hã 'ãpip. Yã 'Iyaet yõg tikmũ'ũn hittap te yĩktix Xinãy kaka' pip, tu hãpxahĩgnãg tu' pip, tu yĩktix mõ'kãmnãg pẽnãhã', tu Topa yõg kuxap xexka pẽnãhã', tu hãptup 'ĩhã hãpkoxtap pẽnãhã', xix texgãy tu' yãnãm pẽnãhã', tu kuxãnõg xexka'. Pãyã 'ãxop te nõm hãpxopmã ka'ok pẽnã 'ohnãg nõmhã, yã 'ãkuxãnõg 'ohnãg. \v 19 Ha nõm tikmũ'ũn te mĩxux xop tu kãyã'ax 'ãpak, xix Topa yĩy 'ãpak, tu hãm'ãpak, tu kuxãnõg xexka', hu' xak, puyĩy tu yĩy hok, \v 20 Topa yĩy hã' tot 'ohnãg hah, ha' xat, hu: “Yĩktix 'ãpit hok, pe tikmũ'ũn, pe xokxop, ka mĩkaxxap hã tikmũ'ũn 'ãtux, tu 'ãp-tex!” kaxĩy. \v 21 Tikmũ'ũn te Topa yõg hãpxopmã ka'ok'ax pẽnãhã', tu' kuxãnõg xexka', yĩy Mõyyex te: “'Ãte yãy puxu'ux, 'ũgkuxãnõg tu'!” kaxĩy. \p \v 22 Pa 'ãxop kuxãnõg 'ohnãg, yã yĩktix Xiãm tu 'ãmõxaha', Topa xe'ẽgnãg yõg kõmẽn tu 'ãmõxaha', pexkox yõg kõmẽn Yenoyanẽn tu 'ãmõxaha', tu pexkox yõg nũ'pok xop xohix punethok pẽnãhã', \v 23 xix Topak-tok xop te mãxap pẽnãhã', ha yãy tu nũ'nãhã', tu' kuxa hittup xexka'. Yã Topa te nõm xop 'ãxet'ax kax'ãmi pexkox kopah, pu yãy mũtik tu pip ka'ok pexkox tu', xix 'ãxop te Topa pẽnãhã', ha' pa te hãmyũmmũg, tu' hep xop xohix yõg hãpxopmã'ax kopit putup, tu tikmũ'ũn yõg mĩy'ax xohix tu pago. Xix tikmũ'ũn xakix xop pẽnãhã', ha hãmyok mĩy, yã' kuxa tup, Topa te' tupmãhã', pu tu kuxa max xe'ẽgnãg. \v 24 Xix Yeyox pẽnãhã', ha' pa'ax tup mĩy, tu' xok yũmũg pupi', tu yãy hep 'ãta nũ'nãhã mĩpkupnix tu', yã tik hittap Kayĩy gãy, tu' taknõy 'Ameo putex, tu' yõg hep 'ãta nũ'nãhã', pãyã Yeyox hep 'ãta nũ'nãhã', pu hãpkummuk mĩy'ax xaxogã'. \p \v 25 'Õg pa 'ãti! Tikmũ'ũn yĩpkox 'ohnãg, puxix tu xakix, tu mõxa hok, nũy Topa mũtik tu pip ka'ok, yĩy 'ãpu yũmũg yĩpkox pip Topa yõg hãm'ãktux pu', nũy yã yũmũg hi xe'e'. \v 26 Hõmã Topa yĩy'ax te hãm nuhuk, pa hõnhã Topa te: “Hãpxip 'ĩhã 'ãte xe hãm nuhuk putup, ha mõktu pexkox yãy nuhuk kamah,” kaxĩy. \v 27 Tu xe hãm nuhuk 'ãktux, ha ta hãm xexka yõg hãpxop nõãp-tup, pu pexkox yõg hãpxop tu pip ka'ok. \p \v 28 Yĩy 'ũyã yũmũg kuxa te Topa max 'ãktux. Yã Topa mũtik yũmũ'ãte' xat putup, tu' xat kux 'ohnãg. Yũmũ'ãte Topa max 'ãktux, tu nõm pu yũmũg nũktettex, nũy yũmũg kuxa' yẽy, yã Topa tep-tup kaxĩy. \v 29 Hamũn. Yũmũ yõg Topa ka'ok, tu kuxap putuk. Yã kuxap te hãpxop xohix nõã', ha kaxĩy Topa te tikmũ'ũn kummuk nõãp-tup, nũy 'ũmĩy'ax kummuk tu pago. \c 13 \p \v 1 'Ãxape xop putup pax, nũy tu nõm putup kux hok. 'Õhõm yã Kunnix yõg tikmũ'ũn, yĩy 'ãxop hã 'ãxape'. \v 2 'Ãxape puknõg xapit, putnũ, nũy 'ãpet kopa xihip. Hõmã tikmũ'ũn hittap te' puknõg xop xãnãhã', nũy yãy pet tu' pi', nũy nũy mõ'nĩynãm, tu hãmyũmmũg hok, 'ĩhã pexkox yõg nũ'pok xop xãnãhã', ha tikmũ'ũn pet kopa mõ'xip. \v 3 Kanet kopa' pip xop xaxok hok, pãyã mõ'nĩynãm, xa tep-tup kamah, pu 'ãnõy 'ãhĩy'ax xaxok hok. Xix 'ãxape xop xũy'ax xaxok hok, nũy tu mõ'nĩynãm. Xatep-tup kamah pu 'ãnõy 'ãxũy xaxok hok, nũy mõ'ãnĩynãm. \v 4 Yã' max pu yãytax, nũy tu xetut mũtik yãy kep mũg nõm, xi' yĩpxox mũtik yãy kep mũg nõm. Topa te' nõy hã' xupxet xop kopit putup, xi' xonnix xop kopit putup, nũy nõ hãpkummugã'. \p \v 5 'Ok tayũmak putup te 'ãp-tex? 'Ũxupkumĩy hok, xix 'ãnõy yõg hãpxop putup hok, xayĩy 'õg hãpxop tu 'ãhittup, yã' puxi'. Topa te xa hãm'ãktux xex, hu: 'Ãte yã 'ãnĩm 'ohnãg, nũy 'ãmũtik 'ãti',” kaxĩy. \v 6 Yĩy yũmũg kuxãnõg 'ohnãg, nũy tu hãm'ãktux, hu: \q1 “Topa te mõgnĩynãm, yĩy 'ũgkuxãnõg 'ohnãg. \q1 Yã tikmũ'ũn 'ũm tek kuxa kummugã hok,” kaxĩy. \p \v 7 'Ãpẽnã max'ax xop xaxok hok, Topa yõg hãm'ãktux xa' xuktux hah, ha' kuxa mãm ka'ok Yeyox kopah 'ĩhã' xakix, yĩy xax, xa 'ãkuxa yũm ka'ok kamah, nũy yã 'ãnõy yõg hãpxopmã'ax tat. \v 8 Yeyox Kunnix xip ka'ok. Yã hõmã hãmyãxatamuk xohix hã' xip ka'ok, xix hõnhã' xip ka'ok, xix hãptup xohix 'ĩhã' xip ka'ok putup mõ'kuma' mõg. Yamũn yĩnmũn, tu yãyhã' nõy 'ohnãg, tu yãy yãnãn 'ohnãg. \v 9 Tikmũ'ũn te hãmyũmmũg kummuk hã xa hãmyũmmũgãp-tup, ha ta 'ãyĩpkox hok, pu 'ãmõgã kummuk hok. Yã Topa te yũmũg kuxa ka'ogãhã', 'ũtu max, pu yũmũg'ã hãmmaxnãhã'. Ha' puknõg xop te 'ãxat, tu' xat hok, xa' xit hok, yĩy 'ãka'ogã 'ohnãg. \p \v 10 Mõyyex te Yoneo yõg 'ãmãnex xop xat hok, pu xogyĩn mõ'hap 'ax mã hok, tikmũ'ũn te Topa pu nõm xogyĩn mõ'hap, nũy haxyã', \v 11 ha' yõg 'ãmãnex xat'ax te xokxop hep 'ãta tat Topa xip'ax xe'ẽgnãg tu', pu Topa yã tikmũ'ũn yõg hãpkummuk mĩy'ax xaxogã', pu tu kux. Ha xokxop yĩn tat, Yoneo yõg tikmũ'ũn te' pip'ax kũnãpa' tat, nũy mõy mõ'hap, ha' nõg. \v 12 Yĩy Yeyox xok kõmẽn xexka kũnãpa kamah, nũy yãy hep 'ãta nũnnãy, pu Topa tikmũ'ũn kuxa kummuk tupmã', pu tu kuxa max. \v 13 'Ãpu yũmũ mõg Yeyox hah, nũy Yeyox pe mõg, nũy yũmũg xũy kamah. Hõmã Yeyox xũy, 'ũkummuk xop te nõm pu' hupmãhã', ha' xũy, ha kaxĩy yũmũg xũy kamah, ha' kummuk xop te yũmũ'ã' hũpmãhã'. \v 14 Hãm xexka yõg kõmẽn xohix nõãp-tup, 'ãpu yũmũ'ãte pexkox yõg kõmẽn xax, yã nõm kõmẽn xip ka'ok, yĩy yũmũ'ãte' xak, nũy pexkox ha yũmũg mõg. \v 15 Hu yũmũ'ãte yãy mũn popmãhã Topa pu', nũy nõm max tãmnãg 'ãktux, tu Topa pu hãm'ãktux, puyĩ' xupax, hu: 'Ãmax xe'ẽgnãg, Topah! Kaxĩy. \v 16 Hãpxopmã max, tu' xaxok hok, nũy 'ãnõy hã 'ãtehet. Yã Topa tep-tup. \p \v 17 'Ãpẽnã max xop pu 'ãyĩpkox pi', nũy nõ xat'ax mĩy. Nõm xop hãm Topa pu', tu 'ãpẽnãnã' pip, tu Topa pupi 'ãpẽnã max, xa 'ãxop mõ kuma mõg Topa yõg putat hã. 'Ãyĩpkox pi', puxix 'ãpẽnã max, nũy yãy hãpxopmã'ax tu kux. 'Ãyĩpkox pip hok, puxix yãy pu hãpkummugã', ha 'ãpẽnã'ax xop yãy hãpxopmã'ax tu' kuxa hittup 'ohnãg. \p \v 18 Topa pu hãm'ãktux pax, nũy ta tu tu' kax, puk mũg ka'ogã'. Hak mũg kuxa te yãy yĩkopit, tu yãy yõg hãpxopmã'ax 'ãktux. Yãk mũ 'ãte' xak nũy hãpxopmã max pax. \v 19 Tu xa tu' xak nãm, xa 'ãxop Topa tu xax, puyĩy mõgkutnã ka'ok 'ãhah. \s1 Topa pu hãm'ãktux \p \v 20 Topa te yũmũg xuxyã Yeyox putpu hĩnnãhã', ha Topa yõg tikmũ'ũn pẽnãnã' xip. Yã' pẽnã max'ax xexka'. Kaxĩy tik te yãy yõg kahnẽn xop pẽnã max, yĩy Topa te' pa'ax tup mĩy, ha Yeyox xok, tu' hep 'ãta nũ'nãhã', pu Topa pa'ax mĩy. Ha' pa'ax kuxyã 'ohnãg. \v 21 Pũyã Topa 'ãkuxa mãmmã', xix xa hãmmaxnã', xa 'ãyĩpkox pi'. Pũyã Topa 'ãka'ogã', xayĩy hãpxopmã max, nũy Topa yõg putup'ax mĩy. Pũyã Topa yũmũg kuxa tupmã, 'ũ kuxa tu max, tuk putup tu'. Pũyã tikmũ'ũn xohix Kunnix max xe'ẽgnãg 'ãktux, nũy tu' xuktux mõ'kuma' mõg. \s1 Tute hãm'ãktux kux \p \v 22 'Ũkxape xop, 'ãte xa tu' xak, xa 'ãpax, nũy tuk 'ãhã' tot. 'Ãte xa kax'ãmi', nũy 'ãk'ogã', xa 'ãkuxa tuknõg hok. 'Ap tox'ah nũhũ tappet. \v 23 'Ãte xa hãm'ãpak'ax max 'ũm 'ãktux, xayĩy hãmyũmmũg. Yã yũmũg xape Timõn te kanet tu' xip tap, ha' xut pu mõg. 'ũg ha' nũn, kopxix mõ'kutnã 'ãxop hah, puyĩy 'ãpẽnã. \p \v 24 'Ãpẽnã max'ax xop xohix pu 'ãneo, xix Topa yõg tikmũ'ũn xohix pu 'ãneo. Hãpxexka 'Itat yõg yũmũg xape xop te 'ãneo kamah. \p \v 25 Puyã Topa' xohix ha hãmmaxnã'. Tu ta tu' kux.