\id ACT - Maxakal'i NT -Brazil 2011 (DBL -2013) \h 'AT \toc1 Yeyox Yõg Mõ'pok Xop Te Hãpxopmãhã' \toc2 'At \toc3 At \mt1 YEYOX YÕG MÕ'POK XOP TE HÃPXOPMÃHÃ' \c 1 \p \v 1 Teop: \p Hõmã 'ãte xa kax'ãmi hãmãxap tappet tu', nũy Yeyox yõg hãpxopmã'ax xohix 'ãktux xa', xi' yõg hãmyũmmũg'ax xohix 'ãktux, \v 2 ha Yeyox te yãy yõg tik xop yĩmõgatux, tu mõ'pok, pu hãm'ãpak max 'ãktux, ha Topa Koxuk te Yeyox ka'ogãhã', ha Topa te Yeyox mõgãhã pepi pexkox tu', \v 3 nõm xok, tu putpu' hi', ha tikmũ'ũn punethok te' pẽnãhã', tu 'ãmnĩy te 40 hã' pẽnãhã', yĩy ta' xohix te hãmyũmmũg, yã' hi putpu' Yeyox. Tute Topa te tikmũ'ũn xat xe'ẽgnãg 'ãktux, tu Topa te yãy yõg tikmũ'ũn xat 'ãktux, \v 4 tu yãy yõg mõ'pok xop mũtik tihi', tu: \p —Nãy, Yenoyanẽn kopa nox pi'. Hõmã 'Ãtak Topa te hãm'ãktux xex, hu: “'Ãte yãy Koxuk Xe'ẽgnãg nũ'kutnãp-tup tikmũ'ũn xohix hah,” kaxĩy. 'Ãte xa hãm'ãktux, ha' xupak, hu' hip kõmẽn Yenoyanẽn kopah. \v 5 Yoãm te kõnãg hãp-tox pix, pa hãpxip kutõgnãg 'ĩhã 'ãte Topa Koxuk xa nũ'kutnãp-tup, 'ãp-tox pix'ax putuk nũ'kutnãp-tup, puyĩy 'ãka'ogã'. Kaxĩy. \s1 Yeyox te pexkox ha' mõg \p \v 6 Ha mõ'pok xop te nũ mũtik pip, tu: \p —Hãm 'ũm hã xate' puknõg xop mõy putup, nõm puknõg xop te yũmũ yõg hãm tu' pip? 'Ok hõnhã nõ' nõy yãnãn putup, nũy yũmũ yõg tikmũ'ũn 'Iyaet xexkãnã'? Kaxĩy. \p \v 7 Ha Yeyox te: \p —'Ãmnĩy 'ũm hã' xexkãnãp-tup, 'Ãtak puxet te' yũmmũg. 'Ap nõy 'ũm te' yũmmũg'ah. 'A 'Ãtak Topa te 'ãyũmmũgãp-tup'ah. \v 8 Pa Topa Koxuk yĩxop-tup, yã kaxĩy Topa te 'ãka'ogãp-tup, xak mũn 'ãktux tikmũ'ũn pu', kõmẽn Yenoyanẽn kopah hãm'ãktux putup, xix hãpxexka Yonex tu', xix hãpxexka Xãmãnit tu', xix hãpxexka xohix tu hãm'ãktux putup. Kaxĩy. \p \v 9 Tu hãm'ãktux kux, ha Topa te' mõgãhã pepi', pexkox ha' mõg, ha yãy yõg mõ'pok xop te' pẽnãhã', ha hãmgõy xexka te' xaxogãhã', pãyã' kopa' mõg, tu mõktu' xupep. \v 10 Ha Yeyox yõg mõ'pok xop te' pẽnã ka'ok, Yeyox pẽnãp-tup tu', tu pepi pẽnã', 'ĩhã pexkox yõg mõ'pok xop 2 mõxa mõ'ka'ok, tu topixxax ponnohnãg mõ'tat, \v 11 tu: \p —Ganinet yõg tihik, tep mũn xak xate pexkox kopah? Topa te Yeyox mõgãhã pexkox hah, ha xate' pẽnãhã', ha hãmgõy xexka kopa' putpu' nũn putup. Kaxĩy. \s1 Tik xop te Mãtit yãykutnãhã' \p \v 12 Ha yĩktix 'Onimet tu' pip tik xop, tu ta' mõg, tu mõktu Yenoyanẽn tu' mõxaha'. Putahat 'ap tox'ah, yã' hũmnãg, kinõm puxet. \v 13 Tu mõktu' mõxaha mĩptut tox tu', tu mĩpku'ĩn tu mõ'kãnĩn, tu mĩptut kox tu' mõgãhã', tu' mõxakux. Tik xohix te: Pet, xix Yoãm, xix Tiak, xix 'Anene', xix Pinip, xix Tõmẽ', xix Matẽmẽo, xix Mãteo, xix 'Appeo kutok Tiak, xix Xĩmãm, nõm te Yoneo xop xexkanãp-tup, xix Tiak nõy kutok Yot. \v 14 Tu' kuxap-xet, xip-tox puxet, ha 'ũn xop nũ mũtik yãy tu nũ'nãhã', xix Mãnix, Yeyox mũg tut, xix Yeyox taknõy xop. 'Ũxohix te Topa xak, tu nõm pu hãm'ãktux pax. \p \v 15 Hãpxip 'ĩhã yãy tu nũ'nãhã', 'ũkuxa mãm ka'ok xop xohix te 120, ha Pet tek-nĩhã' xip, tu hãm'ãktux, hu: \p \v 16-20 —'Ũnõy mũnõp xop, hõmã, hãmyãxatamuk xohix punethok 'ĩhã, Topa Koxuk te hãm'ãktux, tu mõnãyxop Namix hã hãm'ãktux, ha kax'ãmi' 'ũkte'ex yõg tappet tu', hu: \p “Pũyã yãy hãm'ax tu' xut, puyĩy kãmãnat nõy hãm,” kaxĩy. Tu kax'ãmi', ha hãmyãxatamuk xohix nõg, ha Topa yõg hãm'ãktux hittap hã' mĩy nõmhã. Yeyox te Yot xãnãhã', pu yũmũg mũtik 'ãti', tu hãpxopmãhã', yã yũmũg hã' xape'. \p —Pãyã Yot te' gãyxop mõgãhã Yeyox hah, nũy tayũmak pop, tu hãm hã' nõy yãnãn, tu yõkãnãm tu' nãhã', ha' yõn yãy koxyõy. Ha Yenoyanẽn yõg tikmũ'ũn xohix te' xupak, tu nõm hãm 'ãxet'ax mĩy 'Axenãm, yãy yĩy'ax hã: “'Ũhep 'ãta'ax tu hahãm,” kaxĩy. \p \v 21 —'Ãpu, tik nõy yãykutnã', pu Yot pupi hãpxopmã', tik te yũmũg mũtik hãpkumep hãmyãxatamuk 3 hã, 'ĩhã Yeyox te yũmũg mũtik hãpkumep. \v 22 Tik te Yoãm putox pix'ax pẽnãhã', tu Yeyox te pexkox tu' mõg pepi' pẽnãhã', yã' xohix pẽnãhã', pu Yeyox yã putpu' hi 'ãktux, yũmũg mũtik tu hãm'ãktux. Tu ta tu' kux. Kaxĩy. \p \v 23 Ha tik xop te tik 2 yĩmõgatux, 'ũxuxet'ax Yoye Maxamax, yã 'ãxet'ax nõy Hãmyok, xix Mãtit, \v 24 tu Topa pu hãm'ãktux, hu: \p —Topa 'ãxexkah, yũmũ'ãte xa tu' xak, xate tikmũ'ũn kuxa xohix yũmmũg hah, hukmũ'ã yũmmũgã': Pi'ã' mũn putup xate'? 'Ok pe Maxamax, 'ok pe Mãtit? \v 25 Yot te Hãmgãyãgnãg pet ha' mõg, 'ãpu yũmũ'ã' nõy yãykutnã', pu Yot pupi hãpxopmã', nũy Yeyox yõg mõ'pok xop kopa' xihip, nũy Yot hã' yãnãn hãpxopmã', Kaxĩy. \p \v 26 Tu mõ'xap yõn, puyĩ' xap hãmyũmmũgã', ha' xut Mãtit, ha Mãtit te nõm tik te 11 mũtik hãpxopmãhã'. \c 2 \s1 Topa Koxuk te tikmũ'ũn ha yĩxohoh \p \v 1 Hãpxip 'ĩhã Yoneo xop te 'ãmuk xexka mĩy, 'ũxuxet'ax Pẽtekot, ha' kuxa mãm ka'ok xop xohix te yãy kotĩnnãhã mĩptut puxet kopah, \v 2 tu' mãm, tu mõ'ka'ok tĩnnã ka'ok 'ãpak, yã 'ãmuuh gãy putuk, tu' xupep mĩptut kopah, tu mĩptut kopa nũ'xip, \v 3 ha' yõyxõg punethok pẽnãhã', yã kuxap putuk, tu hãpxummãhã', tu mõktu 'ũp-tox xohix xuka' mãm, \v 4 ha Topa Koxuk te pexkox tu' yĩxohoh, tu' xohix ka'ogãhã', pu tu hãm'ãktux. Yã Topa Koxuk te' yĩgãhã'. \p \v 5 Ha hãpxexka xohix yõg Yoneo xop te Yenoyanẽn kopa' tihi', nõm te Topa xak, \v 6 tu' xupak, tu yãy tu nũ'nãhã', tu' nũn, tu nũktu mõxaha', tu yãy yĩy'ax xohix 'ãpak, tu' yẽy, \v 7 tu kuxãnõg, tu: \p —Pẽnã', 'õhõm Ganinet yõg tihik, tu' yĩy, pãyã' yĩy'ax puknõg xohix hã hãm'ãktux. \v 8 Pute 'ũm? Yũmũg nũn, tu hãm'ãpak, tu yãy yĩy'ax hã hãm'ãpak. \v 9 Yã' yĩy'ax xohix te: Pat yõg, xix Met yõg, xix 'Enamĩt yõg, xix Mẽyopatãm yõg, xix Yonex yõg, xix Kapanox yõg, xix Po'õn yõg, xix 'Ax yõg yĩy'ax, \v 10 xix Pinik yõg, xix Pãnpit yõg, xix 'Eyit yõg, xix Nip yõg, xix Xinẽn yõg, xix nõm te Hõm tu' pip xop yãy yĩy'ax nõm xop nũn, tu nũktu Yenoyanẽn tu' mõxaha', tu' pip. \v 11 Yã' yãg Yoneo, xi' yãg yã' puknõg xop, nõm te Topa xak, xix Yoneo mõnãyxop yõg hãpxopmã'ax tat. Yã Kenet yõg, xix 'Anap yõg, yũmũ'ãte Topa yõg hãpxopmã max xe'ẽgnãg 'ãpak, tu yãy yĩy'ax hã' xupak. Kaxĩy. \p \v 12 Hu kuxãnõg, tu yãy pu yĩkopit, hu: \p —'Ĩntu', pute 'ũm nũhũ'? Kaxĩy. \p \v 13 Ha tik yãg kute'ex kummuk, tu: \p —Yã mĩnta hep xupyãg xo'op, hu nõ paptux! Kaxĩy. \p Pãyã 'ap paptux'ah. \s1 Pet te hãm'ãktux \p \v 14 Ha Pet yok, tuk-nĩhã' xip tik te 11 kopah, tu' yĩy ka'ok tu: \p —Yonex yõg tihik, xix kõmẽn Yenoyanẽn kopa ti xop kamah: 'Ũg'ãpax, 'ãte 'ũm mũgã 'ãpax. \v 15 'A tik xop paptux'ah. 'Ãmhok. Yã hõnhã mãyõn te pexkox puka' yũm. \v 16 Pa hõmã tik hittap Yoeo te Topa pupi hãm'ãktux, hu: \q1 \v 17 “Hõmã, hãmyãxatamuk xohix nõg putup, \q1 'ĩhã Topa te yãy Koxuk yĩxõnnãp-tup 'ũhep xop xohix hah, \q1 ha 'ãk-tok pit xix 'ãk-tok hex te Topa pupi hãm'ãktux putup, \q1 ha' xiptap xop te yãy koxuk hã' pẽnãp-tup, ha kutut xop te nõ yõnkup putup. \q1 \v 18 Ha 'ãmnĩy 'ũm 'ĩhã Topa te yãy Koxuk yĩxõnnãp-tup yãy yõg kãmãnat xohix hah, tik xop xix 'ũn xop, \q1 ha Topa pupi hãm'ãktux putup. \q1 \v 19 Ha Topa te hãpxopmã xe'ẽgnãg xa' mũg putup pexkox tu' xix hãm tu', \q1 ha' hep 'ãta pẽnãp-tup, xix kuxap, xix kugõy. \q1 \v 20 Mãyõn yãnãm xok putup hãpkoxtap hah, \q1 ha mãyõn hex yãyhã' hep 'ãtap-tup, \q1 ha 'ãmnĩy 'ũm puxet 'ĩhã Topa nũn putup, \q1 tu hãm tu' nũn putup, pu hãpxopmã'ax xohix kopit. \q1 \v 21 Tikmũ'ũn 'ũm te Topa 'ãxet'ax hã' xãnã', pu' xut, puxix Topa nõm xut putup, pe tihik, pe 'ũhũn.” Kaxĩy. \p \v 22 Pet te xe: \p —'Iyaet yõg tikmũ'ũn, 'ãyĩpkox pi', tu hãm'ãpax. Topa mũn te Nãyane yõg Yeyox yãykutnãhã', tu 'ãxop ha nũ'kutnãhã', nũy xa' mũg. Tu Yeyox hã hãpxopmã max xe'ẽgnãg 'ãxop keppah, ha hãmyũmmũg xate'. \v 23 Topa te hãmyũmmũg, tu Yeyox hõm 'ãxop xohix pu', ha 'ãxop tep-tup nõg, tu tik kummuk xop pu' hõm Yeyox, pu mĩpkupnix tup-tex. \v 24 Pa Topa te putpu' hĩnnãhã'. 'Ũxok xe'e', pãyã Topa mũn ka'ok, tu putpu' hĩnnãhã'. Yã Yeyox te Topa hãk-tok xe'e'. \v 25 Hõmã mõnãyxop Namix te Topa pupi hãm'ãktux, tu Yeyox 'ãktux kamah, 'a yãy 'ãktux'ah, hu: \q1 “'Ãmnĩy xohix hã 'ãtek xuxyã pẽnãhã', \q1 'ũgyĩp xe'e hã' xip, nũy mõknĩynãm, huk kuxãnõg 'ohnãg. \q1 \v 26 Huk kuxa hittup, xik yĩy'ax hittup. \q1 Hõmãk xok putup, pãyãk kuxa yũm ka'ok, tu hãmmax hip, tuk hittup. \q1 \v 27 Xatek koxuk nĩm putup'ah. 'Ap xukpot tuk nĩm putup'ah. \q1 Xatek hep kutox 'ãta tux hok, puk-tox 'ohnãg, \q1 yãk mũn tik max xe'ẽgnãg. \q1 \v 28 'Õgnũ putat xe'ẽgnãg hãk mõg. Xate 'a' mũg putahat. 'Ũgyĩkãgnãg hã 'ãxip, yĩk kuxa hittup,” kaxĩy. \p \v 29 Tu xe: \p —'Ũnõy mũnõm xop, 'ãte xa hãpxe'e 'ãktux: Mõnãyxop hittap Namix xok, ha nõ hãpkot, ha' yõg hãpkox xip 'ũxukpot tu', tu yã' xip hõnhã. \v 30 Namix te Topa pupi hãm'ãktux, tu Topa te hãm'ãktux xex yũmmũg, tu Topa yã' koit 'ohnãg yũmmũg, yã yãy 'ãxet hã Topa te hãm'ãktux xex, hu: “'Ãte 'ãmõkputox xekanãp-tup, pu tikmũ'ũn xohix tu xat,” kaxĩy. \v 31 Hõmã kumak Namix te hõnhã yõg hãpxopmã'ax pẽnãhã', tu' koxuk hã' pẽnãhã', tu Topa yõg hãmyãykutnã'ax pẽnãhã', tu' yõg putpu hi'ax pẽnãhã', ha Topa te Yeyox nĩm 'ohnãg xukpot kopah, ha Namix te' pẽnãhã', tu Yeyox yãy hep 'ãta kutox 'ohnãg pẽnãhã'. \v 32 Hamũn, Topa te Yeyox hĩnnhã putpu', hak mũg xohix te' pẽnãhã'. \v 33 Yĩy Topa te' xexkãnãhã 'ũyĩpxe'e hah, tu hãm'ãktux xex, tu hãm'ãktux, hu: “'Ãte Topa Koxuk yĩxõnnãp-tup tikmũ'ũn hah,” kaxĩy. Ha hõnhã 'ãxohix te' pẽnãhã', tu' xupak. \v 34 Namix mũn te pexkox ha 'a' mõg'ah. 'Ap pepi' mõg'ah, pãyã hãm'ãktux, hu: “Topa te hãm'ãktux 'ũkxuxyã pu', hu: —‘'Ũgyĩpxe'e hã yũhũm. \v 35 'Ãte xa tu' gãy xop hupmãp-tup, xayĩ' xat, ha 'ãmũn pu' yĩpkox pi',’ ” kaxĩy. \v 36 'Iyaet yõg tikmũ'ũn, 'ãxop te Yeyox putex mĩpkupnix tu'. 'Ãte xa hãm'ãktux xe'e', 'ap koit'ah: Topa te Yeyox yãykutnãhã', puyĩy 'ãxop hã 'ãxuxyã xe'ẽgnãg. Tu yã Topa yõg hãmyãykutnã'ax xe'e'. Tu ta tu' kux. Kaxĩy. \p \v 37 Ha' xohix te' xupak, tu yãyhãhup, tu' kuxa te' xak, tu hãm'ãktux Pet pu', xix mõ'pok xop xohix pu', hu: \p —'Ũnõy mõnõm xop, putep mũn mĩy'ax? Kaxĩy. \p \v 38 Ha Pet te: \p —'Ãpu yãyhãhup, nũy hãpkummuk mĩy kux, hap-tox pix, xa Yeyox yã 'ãxuxyã 'ãktux, ha Topa te 'ãxop yõg hãpkummuk mĩy'ax xaxogãp-tup, pu tu' kux, ha xa nũ'kutnãp-tup yãy Koxuk Xe'ẽgnãg. \v 39 Topa te xa hãm'ãktux xex, hu: “'Ãte yãy Koxuk mõ'kutnãp-tup xa', xix 'ãk-tok hah, yã' xohix hah, nõm te hãptox tu' pip, Topa te nõm xop xãnãhã'.” Kaxĩy. \p \v 40 Ha Pet te hãm'ãktux punethok, nũy tu ka'õgã', tu' xãnãhã', hu: \p —'Ãnũn, tu tikmũ'ũn kummuk nĩm, Topa te tikmũ'ũn kummuk xũygãp-tup hah. Kaxĩy. \p \v 41 Ha tikmũ'ũn xohix xexkah te hãm'ãpak, tu' yĩpkox pip, hap-tox pix, yã yãy koxuk xop xohix te 3.000. \v 42 Ha Yeyox yõg mõ'pok xop te hãmyũmmũgãhã mõkuma' mõg. Tu 'ãmnĩy xohix hã Topa pu hãm'ãktux, tu nũ mũtik hãm'ãktux xi' xit, nũy Yeyox nõm te' pupi' xok pe'paxeh. \s1 Tikmũ'ũn kuxa mãm ka'ok Yeyox Kunnix kopah \p \v 43 Ha tikmũ'ũn kuxãnõg, 'ĩhã Yeyox yõg mõ'pok xop te hãpxopmã ka'ok xe'ẽgnãg punethok, \v 44 ha' kuxa mãm ka'ok Yeyox kopa', tu yãy mũtik pip, tu hãpxop xohix koxip yãy pu', \v 45 ha tik xop te yãy yõg hãpxop xohix hãmenex, nũy 'ũhok xop xohix pu' nĩm, tu' xupkumĩy 'ohnãg. \v 46 'Ãmnĩy xohix hã yãy tu nũ'nãhã' Topa pet xexka kopa', tu yãy mũtik xit yãy pet kopa', nũy Yeyox xok'ax pe'paxeh, tu' kuxa hittup, yã kuxap-xet, \v 47 tu Topa 'ãktux max, ha tikmũ'ũn xohix tep-tup, ha 'ãmnĩy xohix hã Topa te tikmũ'ũn kuxa kummuk xit, nũy yãnãn tu' kuxa max tat, tu' xohix nãg nõy nã' mõgãhã', tu mõktu xohix. \c 3 \s1 Topa te tik te hãpkumep hok hittupmãhã' \p \v 1 Mãyõn he 'ĩhã Pet mõg xix Yoãm, tu Topa pet xexka ha' mõg, nũy Topa pu hãm'ãktux Yoneo xop mũtik. \v 2 Tik 'ũm te hãpkumep hok, tu' xip. 'Ũtut te' put tu hãpkumep hok, yãy hi'ax tox hã. 'Ãmnĩy xohix hã tikmũ'ũn te Topa pet xexka mõ'yĩnnĩn'ax tu' tat, nõ'õm mõ'yĩnnĩn'ax 'ãxet'ax “'Ũmax”, ha tikmũ'ũn nũn, ha tik te tu' kax, pu tu hãpxop 'ũm hok popmã', \v 3 ha Pet mõg nõmhã, xix Yoãm, tu Topa pet xexka hã' mõxaha', ha tik te hãpkumep hok te' pẽnãhã', tu: \p —'Ãm hok hõm hãpxop 'ũm! Kaxĩy. \p \v 4 Ha tik 2 te' pẽnãhã', tu' pẽnã ka'ok, tu: \p —Hẽnã'! Kaxĩy. \p \v 5 Ha tik te hãpkumep hok te' pẽnã ka'ok, nũy hãpxop 'ũm pa'. \v 6 Ha Pet te hãm'ãktux, hu: \p —'Ap pip'ah tayũmak, 'ũyã xa hãpxop 'ũm nõy hõm. Yã Nãyane yõg Yeyox Kunnix tekmũ'ã yãy 'ãxet'ax hõm, 'ũ 'ãxat, hu: 'Ãpu, 'ãk-nĩhã xihip, nũy hãpkumep! Kaxĩy. \p Tu' yĩy'ax hã' hittupmãhã'. \p \v 7 Tu' yĩpxe'e mũg, tuk-nĩhã' xip, ha' nõy yok mõ'ka'ok, tu' kup ka'ok xi' pata ka'ok, \v 8 tu' hittup xexka', hu: Pũn, pũn, pũn, kaxĩy, tu Topa 'ãktux max. \v 9 Ha tikmũ'ũn te' pẽnãhã', tu hãpkumep pẽnãhã', tu Topa 'ãktux max 'ãpak, \v 10 tu tik tupmãhã yũmmũg, hu hãm'ãktux, hu: \p —'Ãmnĩy xohix hã' yũm, tu ta tu' xak Topa pet xexka mõ'yĩnnĩn'ax 'Ũmax tu'! Kaxĩy. \p Tu' yẽy. \s1 Pet te hãm'ãktux Topa pet xexka kopa' \p \v 11 Ha tik te Pet yãy kep hã' mũg, xix Yoãm, ha tikmũ'ũn kuxãnõg, tu' nũn, tu yãy tu nũ'nãhã', Xanomãm yõg hãptopa hãmyĩkox tu yãy tu nũ'nãhã', \v 12 ha Pet te tikmũ'ũn pẽnãhã', tu hãm'ãktux, hu: \p —'Iyaet yõg tihik: Teptu 'ãkuxãnõg, tuk pẽnã ka'ok? Putep pe'ãpaxex? 'Ak mũg ka'ok'ah, 'ak mũg max xe'e'ah, nũy tik hittupmã'. \v 13 Mõnãyxop hittap 'Amanãm yõg Topah, xix Mõnãyxop 'Iyak yõg, xix Mõnãyxop Yako yõg Topah, xix mõnãyxop xohix yõg Topah, yã Topa te' yõg Kãmãnat Xe'ẽgnãg Yeyox xexkanã xe'ẽgnãg, pa 'ãxop tep-tup nõg, tu' puknõg xop ha' mõgãhã'. Pinat pa te hãmyũmmũg, tu' xut putup, pu mõg, pãyã xatep-tup'ah. \v 14 'Ũmax xe'ẽgnãg Yeyox, pãyã xatep-tup nõg, hu Pinat tu' xak, pu tik kummuk xut 'ũyãnãn tu', pu mõg, nõm te' nõy putex. \v 15 Yeyox te' xohix hĩnnãhã', ha xatep-tex Yeyox, pa Topa te' putpu' hĩnnãhã', hak mũ'ãte' pẽnãhã'. \v 16 Yã Yeyox mũn ka'ok, tu tik hittupmãhã'. Tik kuxa yũm ka'ok Yeyox kopa', ha tik pata kup ka'ogã xe'e'. 'Ãxop te' pẽnãhã', tu' yũmmũg. \p \v 17 —'Ũnõy mũnõm xop, hõmã 'ãxop te hãmyũmmũg 'ohnãg, xix 'ãxexka xop te hãmyũmmũg 'ohnãg. \v 18 Hõmã tik xop hittap te Topa pupi hãm'ãktux, tu tikmũ'ũn hittap pu hãm'ãktux, hu: “Topa te Kunnix yãykutnãhã', pu nũ'kutnã 'ãxop hah,” kaxĩy. Yã Topa yõg hãm'ãktux hittap hã Yeyox xok mĩpkupnix tu' nõmhã. \v 19 'Ãpu yãyhãhup, nũy 'õg hãpkummuk mĩy kux, tu Topa ha mõg, puyĩy Topa 'õg mĩy'ax kummuk xaxogã', pu tu' kux, \v 20 puyĩy Topa 'ãkuxa ka'ogã', tu Yeyox yãykutnã tap, nũy xa nũ'kutnã', tu nũ'kutnãp-tup putpu', \v 21 pa hõnhã pexkox tu' xip, tu Topa yõg hãptup xe'e hip. Yã Topa pupi hãm'ãktux xop te' xuktux tap. \v 22 Mõnãyxop hittap Mõyyex te Yeyox 'ãktux kamah, tu: “Hõmã Topa te tik te yãy pupi hãm'ãktux yãykutnãp-tup, 'ãxop kopa' yãykutnãp-tup, tu tik puxet xãnãp-tup, puyĩ' pupi hãm'ãktux, 'ũkputuk. 'Ũxupax, nũy xat'ax xohix mĩy. \v 23 Tikmũ'ũn te Topa pupi hãm'ãktux 'ax 'ãpax, tu 'ãyĩpkox hok, puxix nõm xop yĩpkox pip hok xop kix putup,” kaxĩy. \v 24 Ha tik xop xohix te hãm'ãktux, yã' xohix te' xuktux, yã' Xãmõ'eo, yã' xohix te' xuktux. \v 25 'Ãxop xik mũ'ũg yã nõm tik xop hãk mõkputox, ha hõmã Topa te pa'ax mĩy yũmũg mõnãyxop mũtik, tu mõnãyxop 'Amanãm pu hãm'ãktux, hu: “'Ãmõkputox te' hep xop xohix hã hãmmaxnãp-tup,” kaxĩy. \p \v 26 —Tu nũ Kãmãnat Xe'ẽgnãg Yeyox kutnãhã 'ãxop ha hãmãxap, pũyĩy 'ãhittupmã' xa hãpxopmã kummuk kux. Kaxĩy. \c 4 \s1 Pet xix Yoãm te Yoneo xexka xop keppa' tihi' \p \v 1 Hãpxip 'ohnãg 'ĩhã Yoneo yõg 'ãmãnex xop nũn, xix Topa pet xexka yõg xonat xop kapitãm, xix Xanoxeo xop nũn, \v 2 ha Pet xix Yoãm te hãm'ãktux tikmũ'ũn pu', tu hãmyũmmũgãhã, tu Yeyox yõg putpu' hi'ax 'ãktux, ha' xexka xop gãy, \v 3 tu Pet mũg xix Yoãm, tu 'ãmnĩy hã kanet ha' mõ'tat, ha' tihi', ha 'ãmnĩy, yã hãptup hip. \v 4 Pa nõm te hãm'ãpak kuxa mãm ka'ok Pet yõg hãm'ãktux kopa', ha' kuxa mãm tik xop xohix nõy nã' mõg, tu mõktu 5.000, yã' xohix xexka punethok. \p \v 5 Hãptup 'ĩhã Yoneo xexka xop xix tik xop te hãmyũmmũg xop te yãy tu nũ'nãhã Yenoyanẽn kopa', \v 6 tu Yoneo 'ãmãnex xexka xop mũtik pip, 'ũxohix te: 'Anãn, yã 'ãmãnex xop xohix xat'ax, xix Kaxpax mũtik pip, xix Yoãm, xix 'Anexãn, xi' xape xop, \v 7 tu Pet xix Yoãm xãnãhã', tu' yĩkopit, hu: \p —Putep te 'ãxop xat, xa tik pakut hittupmã'? Putep hã 'ãxop te nõm tik hittupmãhã'? Kaxĩy. \p \v 8 Ha Topa Koxuk te Pet ka'ogãhã', ha hãm'ãktux ka'ok, hu: \p —Tikmũ'ũn xexka xop, xix tik xop te hãmyũmmũg xop: 'Ũg'ãpax! \v 9 'Ãxop tek mũn yĩkopit, hu: “Putep te 'ãxop xat, xa nõm tik hittupmãhã'? Putep hã 'ãxop te' hittupmãhã'?” Kaxĩy. \v 10 'Ũg'ãpax, 'ãte xa hãmyũmmũgã'ax, xa hãmyũmmũg, puyĩy 'Iyaet yõg tikmũ'ũn hãmyũmmũg. 'Ãxop te Nãyane yõg Yeyox Kunnix putex mĩpkupnix tu', ha Topa te' hĩnnãhã putpu', hamũn te nõm tik hittupmãhã', Yeyox 'ãxet'ax 'ãktux hã' hittupmãhã'. Pẽnã'. Nõmhã' xip, tu hãpkumep. \v 11 Yeyox yã mĩptut hã' mãykup putuk, xix koxuk. 'A 'ãxop te Yeyox putup nõg, pa Topa te' xexkanãhã xe'ẽgnãg. \v 12 'Ok xip tik nõy te tikmũ'ũn kuxa kummuk xit, nũy yãnãn tu' kuxa max tat? 'Ok xip hãpxexka xohix tu'? 'Ap xip'ah. Yeyox yãp-xet xip. Topa te Yeyox 'ãxet'ax hõm tikmũ'ũn pu', pu Yeyox yũmũg kuxa kummuk tu xit, nũy nõ max tat 'ũyãnãn tu'. Kaxĩy. \p \v 13 Ha' xexka xop te Pet pẽnãhã xix Yoãm, ha' yĩpkutuk 'ohnãg, yĩy hãmpe'paxex, hu: \p —Tappet xax yũmmũg kutõgnãg, pãyã tute Yeyox mũtik hãpkumep, yã' yõg tik xop, kaxĩy. \p \v 14 Ha tik tupmãhã' xip, ha' xexka xop te' pẽnãhã', hu yãyhãhup, tu' yĩy 'ohnãg, \v 15 tu: \p —'Ãpep, nũy hãptopa mõg. Kaxĩy. \p Ha' mõg, ha' xexka xop te yãy mũtik hãm'ãktux hã' nõy yãnãn, \v 16 hu: \p —Putep mũn mĩy'ax? Pet xix Yoãm te hãpxopmã ka'ok xe'ẽgnãg. Tep tu yã' koit? Yã Yenoyanẽn yõg tikmũ'ũn xohix te' pẽnãhã', tu' yũmmũg. \v 17 'Ãpu, nõm tik 2 xat hok, pu Yeyox 'ãxet'ax 'ãktux hok tikmũ'ũn pu', pu tikmũ'ũn Yeyox xaxok. Kaxĩy. \p \v 18 Tu Pet xãnãhã xix Yoãm, tu' xat hok, hu: \p —Yeyox 'ãxet'ax 'ãktux hok, xix tikmũ'ũn pu Yeyox yũmmũgã hok. Kaxĩy. \p \v 19 Pa Pet xix Yoãm te: \p —'Ãxop pa te hãmyũmmũg: Pi'yã' max, 'ok pe 'ãxop puk yĩpkox pip, 'ok pe Topa puk yĩpkox pip? 'Ãxop te hãmyũmmũg. \v 20 'Ũgmũ'ãte Yeyox 'ãxet'ax 'ãktux putup mõ'kuma' mõg, Topa te' xat, hak mũg yĩpkox pip Topa pu hãmãxap, hu hãpxopmã'ax pẽnãhã 'ãktux putup, xix hãpxopmã'ax 'ãpak 'ãktux putup kamah. Kaxĩy. \p \v 21-22 Ha tik hittup yõg hãmyãxatamuk te 40, yĩy tikmũ'ũn xohix te Topa 'ãktux max, hãpxopmã ka'ok xe'ẽgnãg hah, ha' xexka xop te Pet xũygãp-tup, xix Yoãm, pãyã tikmũ'ũn yĩpkutuk, hu' mĩy 'ok pa' gãy, tu Pet xupepmãhã xix Yoãm. \s1 Yeyox yõg tik xop te Topa pu hãm'ãktux \p \v 23 Ha' mõg, tu mõktu mõxaha' xape pet tu', tu' xexka xop yõg hãm'ãktux'ax 'ãktux 'ũxape xop pu', tu 'ãmãnex xexka xop yõg hãm'ãktux'ax 'ãktux, xix tik xop te hãmyũmmũg yõg hãm'ãktux'ax 'ãktux. \v 24 Ha' xupak, tu Topa pu hãm'ãktux, tu yãy yĩy puxet hã hãm'ãktux, hu: \p —Topah, 'ãxexka xe'ẽgnãg, xate pexkox mĩy, xix hahãm, xix kõnãg xexka', xix hãpxop xohix te kopa' pip mĩy. \v 25 Hõmã 'Ãkoxuk Xe'ẽgnãg te hãm'ãktux, tu' xat, pu 'õg kãmãnat Namix hãm'ãktux, hu: “Tep tu' puknõg xop gãy? Ha' hep xop xohix te hãmpe'panõm, hu: ‘'Ũkxexka'’, kaxĩy, pak-tõgnãg, tu xe: ‘'Ũgka'ok’, kaxĩy, pãyã' pu'ũgnãg. \v 26 Hãpxexka xohix yõg xexka xop te yãy tu nũ'nãhã', nũy Topa hã kumĩy, nũy Topa yõg hãmyãykutnã'ax mũtik yãy tuk-mĩy,” kaxĩy. \p \v 27 —'Ap koit'ah. Yã Yenoyanẽn yõg xexka xop, yã Yoneo yõg tikmũ'ũn xi' puknõg xop, xix Pinat, xix 'Enot, tu yãy tu nũ'nãhã', nũy 'õg Kãmãnat Xe'ẽgnãg hã kumĩy, pãyã xate Yeyox yãykutnãhã', tu nõm xexkanã xe'ẽgnãg. \v 28 Hõmã xate hãmpe'ãpaxex, tu hãm'ãktux tap, yĩy 'õgnũ hãm'ãktux hittap hã Yoneo yõg tikmũ'ũn kummuk te Yeyox kummugãhã nõmhã, xi' puknõg kummuk xop te' kummugãhã nõmhã. \v 29 Tu' gãy, tu' yĩy gãynãm, yĩg mũ'ãte xa tu' xak, xak mũg ka'ogã', 'ũyĩy hãpxopmã max, nũy nõm xexka xop yĩpkutuk hok, nũy 'õgnũ hãm'ãktux 'ãktux pax. \v 30 Yã 'ãka'ok, hu tikmũ'ũn hittupmãhã', tu hãpxopmãhã', xix hãpxopmã ka'ok xe'ẽgnãg, pu tikmũ'ũn pẽnã', tu 'õg Kãmãnat Xe'ẽgnãg Yeyox hã hãpxopmãhã'. Kaxĩy. \p \v 31 Tu Topa pu hãm'ãktux kux, ha mĩptut yãy nuhuk, ha Topa Koxuk te' xohix ka'ogãhã', hu Topa yõg hãm'ãktux 'ãktux, tu' yĩpkutuk 'ohnãg. \s1 'Ũkuxa mãm ka'ok xop te hãpxop xohix koxip \p \v 32 Yã' kuxa mãm ka'ok, tu' kuxap-xet, xip-tox puxet. 'Ap hãm'ãktux'ah, hu: “Yõgnũ'”, kaxĩy. 'Ãmhok. Pãyã hãpxop xohix yã yãy yõg, tu' xupkumĩy 'ohnãg. \v 33 Ha Yeyox yõg mõ'pok xop te hãm'ãktux ka'ok, tu yũmũg xuxyã Yeyox putpu hi'ax 'ãktux, ha Topa te' kuxa mãm ka'ok xop ka'ogãhã', ha tikmũ'ũn tep-tup pax. \v 34 'Ap hok xop pip'ah, pap-te xop te mĩptut hãmenex xix hahãm, tu tayũmak pop, tu' xape xop pu' popmãhã', \v 35 Ha' mõ'pok xop te' pop, tu' hok xop pu' popmãhã'. \p \v 36 Ha Xip yõg tik yã Nemi hã' mõkputox, tu' xuxet'ax Yoye Maname', ha' xuxet'ax te tikmũ'ũn yĩy'ax hã: “Nõm te' nõy ka'ogãhã'”, \v 37 tu yãy yõg hãm hãmenex, tu tayũmak paha', tu mõ'pok xop pu' hõm. \c 5 \s1 'Ãnãnĩn xix Xapit \p \v 1 Tik 'ãxet'ax 'Ãnãnĩn, xi' xetut 'ãxet'ax Xapit, tu yãy yõg hãm hãmenex, \v 2 ha' nõmenex, tu tayũmak paha', tu mõ'pot, tu' yãg xaptop, tu' yãg nõy paxnũn mõ'pok xop hah, Yã mõ'ãmã', hu: \p —Yã tayũmak xohix, yã' kux, 'ap nõy xip'ah. Kaxĩy. \p Ha' xetut te yã' koit yũmmũg, tu mõ'ãmã kamah. \v 3 Pa Pet te: \p —'Ãnãnĩn, tep tu xate Hãmgãyãgnãg yõg hãm'ãktux 'ãpak, tu 'ãyĩpkox xip nõm hãm'ãktux kummuk pu'? Yã Topa Koxuk pu yã' koit, tu tayũmak yãgnãg xaptop, tu' yĩy 'ohnãg! \v 4 Hahãm 'õgnũ, xix tayũmak xohix 'õgnũ'. Putep mũn pe'ãpaxex 'ãkuxa kopah? Xate tikmũ'ũn pu' koit'ah, pa Topa mũn pu' koit. Kaxĩy. \p \v 5 Ha' xupak, tu hãm tu' nãhã', tu' xok xe'e', ha nõm te' xupak kuxãnõg xexka'. \v 6 Tik xiptap te 'Ãnãnĩn kĩy topixxax hã, tu mõ'tat, tu nõ hãpkot. \p \v 7 Ha 'ot 3 nõg, 'ĩhã' xetut mõ'nãhã', 'ap te yĩpxox xok'ax yũmmũg'ah, \v 8 ha Pet te: \p —Pu, 'ãyĩy. 'Õgnũ hahãm yõg tayũmak xohix te xĩy? Kaxĩy. \p Ha: \p —Hamũn. Yã tayũmak xohix, 'ap nõy xip'ah. Kaxĩy. \p \v 9 Pa Pet te: \p —Tep tu 'ãyĩpxox te koit, xix 'ãmũn? 'Ok Topa Koxuk pu' koit, nũy nõ gãyã'? 'Ũxupax: Tik te 'ãyĩpxox nõ hãpkot, tu ta' nũn, tu nũ', tu mõ'ãtat putup kama hãptopa'. Kaxĩy. \p \v 10 Pet te hãm'ãktux kux, 'ĩhã' xetut te hãm tu' nãhã', Pet pata yĩka' nãhã', tu' xok, ha tik xiptap nũn, tu' pẽnãhã', tu hãptopa mõ'tat, tu' yĩpxox yõkãmã' xe nõ hãpkot. \v 11 Ha' kuxa mãm ka'ok xop kuxãnõg xexka', ha tikmũ'ũn xohix te' xupak, tu kuxãnõg kamah. \s1 Ha hãpxopmã ka'ok xe'ẽgnãg \p \v 12 'Ũkuxa mãm ka'ok xop te yãy tu nũ'nãhã' Topa pet kux kaxax kaka hah, ha' kux kaxax 'ãxet'ax Xanomãm yõg, ha Yeyox yõg mõ'pok xop te hãpxopmã ka'ok xe'ẽgnãg tikmũ'ũn kopah, puyĩ' pẽnã', \v 13 yĩy tikmũ'ũn kuxa mãm 'ohnãg xop kuxãnõg, tu' kuxa mãm xop yĩpkutuk, 'ap te yãy tu nũ'nã'ah nõm xop mũtik, pãyã' xohix te nõm hãp-tup pax. \v 14 Ha tikmũ'ũn punethok kuxa mãm ka'ok yũmũg xuxyã kopah, tu' nũn, tu' nõy tu' mõxaha', tu yãy tu nũ' kuxa mãm ka'ok xop xok, tik xop xix 'ũn xop, \v 15 ha tikmũ'ũn te' pakut xop tat putat kopah, tu mĩm xix 'extet tu' xex, pu Pet koxuk kopa nãy, nũy hĩttupmã'. \v 16 Ha kõmẽn punethok te Yenoyanẽn yĩka' pip, ha kõmẽn nõy yõg tikmũ'ũn nũn Yenoyanẽn tu', tu' pakut xop tat, xix yãmĩy kummuk kopa' pip xop tat, ha' hittupmãhã'. \s1 'Ũxexka xop te tik xop kummugãhã' \p \v 17 Pa tik te 'ãmãnex xop xat'ax te' yĩpkumĩy, xix Xanoxeo xop te' yĩpkumĩy, \v 18 tu' xat, pu Yeyox yõg mõ'pok xop mũy, tu kõmẽn yõg kanet ha mõ'tat, tu' xex. \v 19 Pa 'ãmnĩy koxtap 'ĩhã pexkox yõg nũ'kutnã'ax nũn, tu hãmyĩnnĩn'ax xõn, tu tik xop mõy kanet kopah, tu hãptopa' mõgãhã', tu' xat, hu: \p \v 20 —Mõg, mõg, Topa pet xexka ha mõg, nũy Yeyox 'ãktux, nõm te tikmũ'ũn xop xohix hĩnnã'ax. Kaxĩy. \p \v 21 Ha hãm'ãpak, tu' mõg, tu mãyõn xupep 'ĩhã tikmũ'ũn yũmmũgãhã Topa pet xexka kopah. \p Ha ta tik te 'ãmãnex xop xat'ax nũn, xi' yõg xop xohix, tu Yoneo xexka xop xohix xãnãhã', pu yãy tu nũnnãy, ha' xat, hu: \p —'Ãpu, kanet tu nũnnãy Yeyox yõg mõ'pok xop. Kaxĩy. \p \v 22 Ha xonat xop mõg kanet hah, tu' xak, pãyã 'ap ti'ah, yĩy putpu' nũn, tu' xexka xop pu' xuktux, \v 23 hu: \p —Pipkup ka'ok hã mõ'yĩnnĩn, ha' xõn ha' xĩy 'ohnãg, ha xonat xop te hãmyĩnnĩn'ax yĩka' pip, nũy pẽnã', hak mũ'ãte kanet yõg hãmyĩnnĩn'ax xõn, pãyã 'ap tik 'ũm xip'ah kanet kopah. Kaxĩy. \p \v 24 Ha Topa pet xonat xop yõg kapitãm te' xupak, xix 'ãmãnex xexka xop te' xupak kamah, tu: \p —'Ĩhok, pute 'ũm? Kaxĩy. \p \v 25 Ha tik 'ũm nũn, tu: \p —Hõmã 'ãxop te tik tigãhã kanet kopah, yã hõnhã Topa pet xexka tu' pip, tu tikmũ'ũn yũmmũgãhã'. Kaxĩy. \p \v 26 Ha xonat xop te tikmũ'ũn yĩpkutuk, tu hãmpe'paxex, hu “Pe yã 'ã mĩkaxxap tux!” kaxĩy. Hu mõ'pok xop xũygã 'ohnãg, pãyã' mũg, tu' nũnnãhã', \v 27 tu' xexka xop keppa' xex, ha tik te 'ãmãnex xop xat'ax te' yĩkopit, hu: \p \v 28 —'Ok 'ãyĩpkox hok? Hõmãg mũ'ãte xa' xat, hu: “'Ãyĩy hok, Yeyox 'ãxet'ax hã yũmmũgã hok!” kaxĩy. Pa 'ãxop te tikmũ'ũn xohix yũmmũgãhã Yenoyanẽn kopah, nũy 'ũgmũg kupex Yeyox xok'ax hah, pu tikmũ'ũn 'ũgmũg 'ãktux kummuk. Kaxĩy. \p \v 29 Pa Pet xix mõ'pok xop te hãm'ãktux hã' nõy yãnãn, tu: \p —'Ũgmũ'ãte Topa yĩy'ax 'ãpak, tu Topa puk yĩpkox pip hãmãxap, tuk-nãy tu tikmũ'ũn puk mũg yĩpkox pip. \v 30 'Ãxop te Yeyox putex mĩpkupnix tu', pipkup hã' xup mĩpkupnix tu', nũy tup-tex, ha mõnãyxop yõg Topa te' putpu' hĩnnãhã', \v 31 tu' xexkanãhã yãy yĩpxe'e hã', nũy hãpkummuk mĩy'ax xaxogã', pu tu' kux. \v 32 'Ũgmũ'ãte' pẽnãhã', xix Topa Koxuk te' pẽnãhã', tu hãm'ãpak, tu xe hãm'ãktux, ha Topa te yãy Koxuk Xe'ẽgnãg nũ'kutnãhã tikmũ'ũn hah, nõm xop kuxa mãm ka'ok xop ha nũ'kutnãhã'. Kaxĩy. \p \v 33 Ha' xupak, tu' gãynãm, tu' kix putup, \v 34 pa Paniye xop yõg tik xip, 'ũxuxet'ax Gãmãniet. 'Õhõm tik te hãmyũmmũg xexka', tu Topa yõg xat'ax yũmmũgãhã', ha tikmũ'ũn xohix tep-tup pax. Hak-nĩhã' xip, tu' xat, hu: \p —'Ãpu, tik xop hãptopa mõgã'. Kaxĩy. \p Ha' mõgãhã Yeyox yõg mõ'pok xop. \v 35 Ha Gãmãniet te' xexka xop pu hãm'ãktux, hu: \p —'Iyaet yõg tik xop, 'õg pa mõxip, xayĩy 'ãmpe'ãpaxeh, nũy hãpkummuk 'ũm mĩy hok. \v 36 Hõmã Teot te tikmũ'ũn xat putup, tu tik xop te 400 mõgãhã', hap-tex, ha nõm xop te' pe' mõg te' xaxok, ha' kux. \v 37 Ha hãpxip 'ĩhã gohet te tikmũ'ũn mõ'kupix, tu tikmũ'ũn xohix te xĩy yũmmũg putup, hu mõ'kupix, 'ĩhã Ganinet yõg Yot xip, ha tikmũ'ũn punethok te Yot pe' mõg, ha' xok, ha tikmũ'ũn te yĩkãm xupmãhã'. \v 38-39 Yĩy hõnhã 'ãte xa hãm'ãktux, hu: Tik xop nĩm, tu' kummugã hok. Pi'yã'? 'Ok pe Topa te nõm nũ'pok, 'ok pe tik 'ũm te nũ'pok? 'Ãte' yũmmũg'ah. Yĩ' hip, ka Topa mũtik yũmũg yãy tuk-mĩy. Kaxĩy. \p Ha' xexka xop te Gãmãniet yõg hãm'ãktux 'ãpak, tu' yĩpkox pip, \v 40 tu Yeyox yõg mõ'pok xop xãnãhã', tu' kix xokxax hã', tu' xat, hu: \p —Yeyox 'ãxet'ax 'ãktux hok! Kaxĩy. \p Tu' tux hok, pu mõg. \p \v 41 Ha' mõg, tu' kuxa hittup. Yã' xexka xop te' xũygãhã', Yeyox xũy putuk tu' xũygãhã', yĩ' hittup. \v 42 Tu 'ãmnĩy xohix hã hãmyũmmũgãhã Topa pet xexka kopah, xix mĩptut xohix kopah, tu Yeyox yã Kunnix 'ãktux. Topa te nõm yãykutnãhã xe'ẽgnãg. \c 6 \s1 Tik te 7 te mõ'pok xop hã' tehe'. \p \v 1 Hãpxip 'ĩhã' kuxa mãm ka'ok xop xohix nõy nã' mõg. Ha Genex yĩy'ax yõg tikmũ'ũn te: \p —'Ãmnĩy xohix hã 'ãxop tek xit'ax popmãhã yũmũ yõg hok mãm xop pu', pãyã 'ũgmũg yĩy'ax xop xate' xaxok, tuk xit'ax 'ohnãg hõm, 'ĩhã Yoneo yĩy'ax hok mãm xop pu' popmãhã'. Kaxĩy. \p \v 2 Ha mõ'pok xop te 12 te' kuxa mãm ka'ok xop xohix xãnãhã', tu: \p —Topa tek-mũg xat, 'ũyõg hãm'ãktux yũmmũgã', hak mũ'ãte Yeyox tu hãpxopmãhã'. 'Ap hãmyũmmũgã kux putup'ah, nũy kuxa mãm ka'ok xop tu' xit'ax popmã'. \v 3 'Ãpu, tik max te 7 yĩmõgatux 'ãxop kopah, pu hãpxop popmã', puyĩy 'ũn xop xaxogã hok, \v 4 pak mũ'ãte Topa pu hãm'ãktux pax putup, tu Topa yõg hãm'ãktux yũmmũgãp-tup. Kaxĩy. \p \v 5 Ha' xohix te nõm hãm'ãktux putup, hu' kuxa hittup, tu tik xop yĩmõgatux, tu 'Extep yãykutnãhã hãmãxap. Yã' kuxa yũm ka'ok, ha Topa Koxuk te' ka'ogãhã'. Ha tik nõy yĩmõgatux 'Extep mũtik, tik xohix te: Pinip, xix Ponok, xix Nĩkãnõg, xix Tĩmãm, xix Pãm, xix kõmẽn 'Ãtikit yõg Nĩkonao, yã Nĩkonao te Yoneo xop hã' puknõg tap, pãyã hõmã nõm xop kopa mõ'nãhã', tu mõnãyxop yõg hãpxopmã'ax tat. \v 6 Ha tik te 7 mõgãhã mõ'pok xop hah, tu' keppa tigãhã', ha Topa pu hãm'ãktux, tup-tox yĩmũ' yĩm nõm, pu Topa Koxuk ka'ogã'. \v 7 Ha tikmũ'ũn punethok te Topa yõg hãm'ãktux 'ãpak, ha Yenoyanẽn yõg tikmũ'ũn punethok kuxa mãm ka'ok, ha' kuxa mãm ka'ok xop xohix nõy nã' mõg. 'Ãmãnex xop kama te Topa yõg hãm'ãktux pu' yĩpkox pip. \s1 'Ũgãy xop te 'Extep mũg ka'ok \p \v 8 Ha 'Extep te hãpxopmã xe'ẽgnãg, pu tikmũ'ũn pẽnã', ha Topa te' ka'ogãhã', tup-tup pax, \v 9 ha Topa pet 'ãxet'ax Nimet yõg, ha' yõg xop nũn, tu hãm'ãktux hã' nõy yãnãn 'Extep mũtik, ha tik xohix te: Xinẽn yõg, xix 'Anexanit yõg, xix Xinix yõg, xix 'Ax yõg. 'Ũxohix te hãm'ãktux hã' nõy yãnãn nãm 'Extep mũtik. \v 10 Pa 'Extep te hãmyũmmũg xexka', yã Topa Koxuk te nõm pu hãmyũmmũgãhã', ha' nõy xop te' yẽy, tu' gãy. \v 11 Tu' nõy xop pu tayũmak xaptop hã' hõm, tu' xat, hu: \p —'Ãmõg, nũy yã' koit. Kaxĩy. \p Ha' mõg, tu' koit, hu: \p —'Extep te hãm'ãktux kummuk, tu Topa 'ãktux kummuk xix Mõnãyxop Mõyyex 'ãktux kummuk. Kaxĩy. \p \v 12 Tu' yĩy hã tikmũ'ũn gãyãhã', xi' xexka xop, xix hãmyũmmũg xop, tu' koit hã' xohix gãyãhã', tu 'Extep mõ'tat, tu' xexka xop keppa' xix, \v 13 ha tik xop te koit hã hãm'ãktux, hu: \p —'Extep te hãm'ãktux kummuk, tu' xuktux pax, ha' kux 'ohnãg, tu Topa pet xexka 'ãktux kummuk, xix Mõyyex yõg xat'ax 'ãktux kummuk. \v 14 Kãy te hãm'ãktux, hak mũ'ãte hãm'ãpak, ha: Nãyane yõg Yeyox te Topa pet xexka koxyõy putup, tu Mõyyex yõg hãpxopmã'ax hittap nõãp-tup, nũy yã' xat'ax puknõg hã' nõy yãnãn. Kaxĩy. \p Pãyã' koit. \p \v 15 Ha tikmũ'ũn xexka xop te 'Extep pẽnã ka'ok, ha' pa hittup xe'ẽgnãg, tu pexkox yõg mõ'kutnã'ax putuk. \c 7 \s1 'Extep te yãy pupi hãm'ãktux \p \v 1 Ha tik te 'ãmãnex xop xat'ax te 'Extep yĩkopit, hu: \p —'Ok tik te hãpxe'e 'ãktux? Kaxĩy. \p \v 2 Ha 'Extep te: \p —'Ũkxape xop xi' tak mũnõm xop, 'ũg'ãpax: Topa xexka xe'ẽgnãg te pexkox kopa' xip, tu hãm'ãktux mõnãyxop 'Amanãm pu', ha hãpxexka Mẽyopotãm tu' xip hãmãxap. \v 3 Ha hãm'ãktux, hu: “'Õg hãm nĩm, xix 'ãxape xop nĩm, nũy mõg hãm 'ũm tu 'ãte xa' mũg putup,” kaxĩy. \v 4 Ha' xip hãpxexka Kãnet tu', tu' mõg, tu mõktu xupep kõmẽn 'Anãg tu', tu' tihi', ha yãy tak xok, ha Topa te mõ'kutnãhã 'õg hãm hah, nũnte'. \v 5 Pa Topa te 'Amanãm pu hãm 'ohnãg hõm, hãm 'ũm kutõgnãg tu' hõm 'ohnãg, ha 'Amanãm te' puknõg yõg hãm tu' xip, pa Topa te hãm'ãktux xex, hu: “Hõmã 'ãte xa nũ hãm hõm putup, tu 'ãxok tehomip, 'ãmõkputox pu' hõm putup,” kaxĩy. Pãyã 'Amanãm kutok hok. \v 6 Ha Topa te xe hãm'ãktux 'Amanãm pu', hu: “'Ãk-tok xupep-tup xop te' puknõg yõg hãm tu' pip putup, ha hãmyãxatamuk xohix te 400 hã' puknõg xop te' xũygãp-tup, ha' hok hã' hãm putup. \v 7 'Ũkpa te hãmyũmmũg, ha hãmyãxatamuk te 400 nõg, 'ĩhã 'ãte' gãy xop 'ũyãnãn tu' xũygãp-tup, ha 'ãmõkputox xupepmãp-tup, puk xax nũnte, nũy tu nũk tetex,” kaxĩy. \v 8 Ha Topa te pa'ax mĩy 'Amanãm mũtik, pu tuk-tok xupep-tup xop xohix hãmyũmmũg, yã Topa yõg tikmũ'ũn xe'e', ha Topa te' xat, hu: “'Ãxop yãy nãg xax xak kutõgnãg 'ũyĩmap. Puyã 'ãk-tok pit xupep-tup xop xohix yãy xax mep, ha 'a' kux'ah,” kaxĩy. Ha 'Amanãm tek-tok 'Iyak put, ha 'ãmnĩy te 8 nõg, 'ĩhãk-tok pit yãy xax yĩmap tu' xak, ha 'Iyak tek-tok pit Yako put, ha Yako tek-tok put te 12, tuk-tok pit xohix yãy xax 'ũyĩmap tu' mep kutõgnãg. \p \v 9 —Ha mõnãyxop Yako kutok pit xop te' taknõy yĩpkumĩy, tu' taknõy Yoye putup nõg, hu' nõmenex hãpxexka 'Eyit yõg puknõg xop pu', tu tayũmak pop, ha' mõgãhã', tu ta tu' mõg, tu mõktu xupep 'Eyit tu', ha Yoye kuxa teknõg, pãyã Topa te Yoye mũtik tihi', \v 10 tu hãpkummuk tu' xut, tu mõ'nĩynãm, puyĩy hãmyũmmũg xexka', ha 'Eyit yõg tik te tikmũ'ũn xat'ax te Yoye putup pax, tu' xexkanãhã yãy pet kopah, xix hãpxexka 'Eyit kopah. \v 11 Ha hãmyãxatamuk 'ũm hã hãmhõgnãg, 'ap xit'ax pip'ah, ha putup te' kix 'Eyit yõg tikmũ'ũn, xix Kãnã'ãg yõg tikmũ'ũn, ha mõnãyxop te yãy xit'ax xak, pãyã xipi'ah. \v 12 Pa tik 'ũm te hãm'ãktux Yako pu', hu: “Yã' pip xit'ax 'Eyit kopah.” Kaxĩy. Ha Yako tek-tok pit te 10 mõ'pok 'Eyit tu', ha' taknõy te 10 mõg hãmãxap, tu ta tu' xit'ax xak. \v 13 Tuk-nãy tu' mõg 'ũxeheh, ha Yoye te hãm'ãktux yãy taknõy xop pu', hu: “'Ũgmũn yã 'ãtaknõy Yoye!” kaxĩy. Ha tik te' xat'ax 'ãxet'ax Pana'o', tu Yoye xape xop yũmmũg. \v 14 Ha Yoye te yãy tak xãnãhã', xi' xape xop xohix, pu nũ', 'ũxohix te 75. \v 15 Hu' nũn, tu ta tu' nũn tu nũktu mõxaha 'Eyit tu', ha hãpxip 'ĩhã Yako xok xix Yoye', xi' taknõy xop. \v 16 Ha' yĩnxax tat Xikẽg tu putpu', tu nõ hãpkot. Hõmã 'Amanãm te nõm xukpot pop, tu tayũmak hã' yãnãn 'Emõg kutok mũtik. \p \v 17 —Ha 'Iyaet yõg tikmũ'ũn xop xohix nõy nã' mõg, tu mõktu xohix xexka', ha hãmyãxatamuk xohix nõg, 'ĩhã Topa te yãy yõg hãm'ãktux xutigãhã', tu hãm xexka hõm 'Amanãm mõkputox pu'. \v 18 Ha tik puknõg nõy xip 'Eyit tu', nõm te Yoye yũmmũg 'ohnãg, \v 19 tu kokexmax putuk, tu' gãynãm, tu yũmũg mõnãyxop xũygãhã', tu' xat 'ũgãy tu', hu: “'Ũtut tek-tok pit put, puyã' nĩm hãptopa', puyĩ' xok!” kaxĩy. \v 20 Ha Mõyyex mũg tut te' put, ha' mãynãg, Topa te nõm putup pax, ha mãyõn hex 'ãnuk te 3 hã yãy tak pet kopa' xip, \v 21 ha hãptopa' xupep, tu' xex, ha nõm xat'ax kutok hex te' xipihi', tup-tup, 'ũmax hah, tu' nõy yãy. \v 22 Ha' puknõg xop te Mõyyex pu hãmyũmmũg'ax hãmyũmmũgãhã', puyĩy hãmyũmmũg xexka', ha hãm'ãktux ka'ok, xix hãpxopmã ka'ok kamah. Kaxĩy. \p \v 23 'Extep te xe: \p —Hãmyãxatamuk te 40 nõg, 'ĩhã Mõyyex mõg, nũy xape xop pẽnã', \v 24 tu' pẽnãhã', ha tik puknõg te 'Iyaet yõg tik kummugãhã', ha Mõyyex te' xape mõ'nĩynãm, tu 'Eyit yõg puknõg 'ũyãnãn tu' kix, ha' xok. \v 25 Ha Mõyyex te hãmpe'paxex, hu: “Topa tek putup, 'ũxape xop mõ'nĩynãm,” kaxĩy. Pãyã tik 'ũm te Mõyyex yõg hãmpe'paxex yũmmũg 'ohnãg. \v 26 Ha hãptup nõy 'ĩhã tikmũ'ũn yãykix, ha Mõyyex te' pẽnãhã', tu' nõy nĩmãp-tup, hu: “'Ãxop yã xape'. Putep tu yãykix?” kaxĩy. \p \v 27 —Pa' nõy tep-tup nõg, tu: “'Ũ 'ũm 'ãmũn? 'Ũ 'ũm te 'ãxexkanãhã', xayĩy hãpxopmã'ax tu kopit? 'Ãpa te hãmyũmmũg 'ohnãg. \v 28 Hõmã xate 'Eyit yõg tik putex. 'Ok hõnhã xatek mũn putex'ax?” kaxĩy. \v 29 Ha Mõyyex kuxãnõg, tu' xupaha hãptox hah, tu' nõy yõg hãpxexka Mĩni'ãn tu' xip, tu hãpkumep, tuk-tok pit 2 pop. \p \v 30 —Ha hãmyãxatamuk te 40 nõg, ha pexkox yõg nũ'kutnã'ax nũn, ha Mõyyex te' pẽnãhã', tu hãm panip xexka yõg yĩktix Xĩnãy yĩmũ' pẽnãhã', ha mĩxux te kuxap xakot, ha pexkox yõg nũ'kutnã'ax te' kopa' xip, \v 31 ha' pẽnãhã', tu kuxãnõg, tu hũmnãg tu' mõg, tu Topa yĩy'ax 'ãpak, ha: \v 32 “'Ũgmũn yã Mõnãyxop hã Topah, xix Mõnãyxop 'Amanãm hã Topah, xix Mõnãyxop 'Iyak hã, xix Mõnãyxop Yako hã Topa kamah,” kaxĩy. Ha Mõyyex kuxãnõg xexka', tu yãy puxu'ux nãm, 'ap pẽnãp-tup'ah, \v 33 ha Topa te: “Hãm te 'ãk-nĩhã 'ãxip hãm tu', mõ'ãnã hok, Topa xip tu'. \v 34 'Ãte yãy yõg tikmũ'ũn xũy pẽnãhã 'Eyit kopah, hu' kokõn 'ãpak, tuk nũn, 'ãhak nũn, nũy mõ'ãkutnã 'Eyit tu'.” kaxĩy. \p \v 35 'Extep te xe: \p —Hõmã tikmũ'ũn te Mõyyex putup nõg, tu: “'Ũ 'ũm te 'ãxexkanãhã', xayĩy kopit?” kaxĩy. Pa hõnhã Topa te Mõyyex nũ'kutnãhã tikmũ'ũn hah, nũy Mõyyex xexkãnã', nũy tikmũ'ũn mõy hãm puknõg kopah, ha Topa te pexkox yõg nũ'kutnã'ax nũ'kutnãhã', nõm te mĩxux kopa' xip, pu Mõyyex mũtik tu ti', tu mõ'nĩynãm. \v 36 Ha Mõyyex te 'Iyaet yõg tikmũ'ũn hittap mõy hãpxexka 'Eyit kopah, tu hãmyãxatamuk te 40 hã' mõgahã', tu hãpxopmã ka'ok xe'ẽgnãg hãpxexka 'Eyit tu', xix kõnãg xexka 'Ãta tu', xix hãm panip xexka tu', puyĩy nõm tikmũ'ũn pẽnã'. \v 37 Hamũn, Mõyyex te tikmũ'ũn hittap pu hãm'ãktux, hu: “Topa te tik yãykutnãp-tup puyĩy tu pupi hãm'ãktux, 'ãxape xop kopa yãykutnãp-tup, 'ãnõy, 'ũkputuk,” kaxĩy. \v 38 Mõyyex xix tikmũ'ũn te hãm panip xexka tu' pip, ha pexkox yõg nũ'kutnã'ax te hãm'ãktux yĩktix Xĩnãy yĩmũ', tu Mõyyex pu hãm'ãktux, xix yũmũg mõnãyxop pu', ha Mõyyex te Topa yõg xat'ax pop, nũy yũmũg xohix pu' popmã'. \p \v 39 —Mõnãyxop te Mõyyex yõg hãm'ãktux 'ãpak, pãyã' yĩpkox 'ohnãg, tu' nĩm, tu hãpxexka 'Eyit xak, tu 'Eyit tu' mõg putup putpu', \v 40 tu hãm'ãktux 'Anãm pu', ha 'Anãm te 'Iyaet yõg tikmũ'ũn hã 'ãmãnex xat'ax hãmãxap, ha hãm'ãktux, hu: “'Ãpu, Topa komut 'ũm pipkup hã mĩy, 'ũyĩy heyah, puyĩy yũmũg xohix tu mõgã'. Pi'yã' mõg Mõyyex, nõm tek mũg mõgãhã'? 'Ap yũmmũg'ah,” kaxĩy. \v 41 Ha mũnũytut kutok komut mĩy, pipkup yãnãmnãg 'ãta hã' mĩy, hu nõ heyah, ha xokxop mõ'hap nõm mũnũytut kutok komut keppah, tu' haxyãhã', tu' kuxa hittup. \v 42 Pa Topa te nõm topa komut xop putup nõg, hu tikmũ'ũn nĩm, 'ũgãy tu', ha' kuxa mãm ka'ok mãyõn kopah, xix mãyõn hex kopah, xix mãyõnnãg kopah, ha Topa pupi hãm'ãktux xop hittap te tappet tu kax'ãmi', Topa pupi kax'ãmi', hu: \q1 “Hãmyãxatamuk te 40 hã 'ãxop te 'a' mõ'hap 'ohnãg xokxop, 'ũhax, hãm panip xexka kopah 'a mõ'hap'ah. 'Ãmhok. \q1 \v 43 'Ãxop tep-tup puknõg xop yõg topahnãg komut xop, 'ũxuxet'ax Mõnok, \q1 yã topahnãg komut Hẽnpãg yõg mãyõnnãg 'ãxop tep-tup pax, \q1 tu hãpxop 'ũm 'ãyĩm hã' mĩy putup, hu nõ heyah. \q1 'Ãte mõ'ãkutnãp-tup Maminõn kũnãpa', hãptox tu'.” Kaxĩy. \p \v 44 —Mõnãyxop te Topa pet mĩy hãm panip xexka kopah, ha Topa te Mõyyex yũmmũgãhã', ha' mĩy, topixxax ka'ok xexka hã' mĩy. \v 45 Ha mõnãyxop te Topa pet tat, ha Yoyoe te mõnãyxop mõgãhã', ha yãy yõg hãm tu nũ'tat, 'ĩhã Topa te' puknõg xop xohix hãm kopa' mõy, nũy mõnãyxop pu' hõm. Ha mõnãyxop pip, ha hãmyãxatamuk xohix mõg, ha Namix te 'Iyaet yõg tikmũ'ũn xat. \v 46 Ha Topa te Namix putup pax, ha Topa pet max xexka mĩy putup, mõnãyxop Yako yõg Topa pu' mĩy putup, \v 47 pãyãk-tok Xanomãm te' mĩy. \p \v 48 —Pa Topa xexka xe'ẽgnãg te mĩptut 'ũm kopa' ti'ah, nõm mĩptut yĩm hã' mĩy, ha tik te Topa pupi hãm'ãktux, tu: \q1 \v 49 “Pexkox xexka yãk xip'ax xe'ẽgnãg, \q1 ha hahãm yãk mũn hã hãptonnok'ax. \q1 Xate 'a mĩptut 'ũm mĩy putup, puk pip'ax? 'Ak pip putup'ah. \q1 \v 50 'Ũgyĩm te hãpxop xohix mĩy.” Kaxĩy. \p \v 51 Yã 'Extep te hãm'ãktux kux, tu: \p —'Ãyĩpkox 'ohnãg! 'Ãkuxa mãm 'ohnãg Topa kopah! Yã 'ãmnĩy xohix hã Topa Koxuk pu 'ãyĩpkox 'ohnãg, mõnãyxop yĩpkox hok, xix 'ãxop. \v 52 Mõnãyxop te Topa pupi hãm'ãktux xop kix, nõm te Yeyox nũn'ax 'ãktux, ha 'ãxop te Topak-tok hõm hãm puknõg yõg xop pu', puyĩp-tex. \v 53 Pexkox yõg nũ'pok xop te xa Topa yõg xat'ax hõm, pa 'ãxop tep-tup nõg. 'Ũkux. Kaxĩy. \p \v 54 Ha' xexka xop te hãm'ãpak, tu' gãynãm, tu' xox kãyãnãm, 'ũgãy tu'. \v 55 Pa Topa Koxuk te 'Extep ka'ogãhã', tu mõ pexkox kãgmãg, tu Topa yõg yãnãm xe'ẽgnãg pẽnãhã', tu Yeyox pẽnãhã kamah, ha Topa yĩpxe'e hãk-nĩhã' xip, \v 56 tu: \p —'Ãte pexkox kopa' pẽnãhã', tu Yeyox pẽnãhã', yã Tikmũ'ũn Kutok, tu Topa yĩpxe'e hãk-nĩhã' xip. Kaxĩy. \p \v 57 Pa Yoneo xexka xop gãynãm, tu' yĩy ka'ok, tu mõ yĩpkox yĩnnĩn, nũy hãm'ãpak hok, tu mõ' nũ'paha', \v 58 tu kõmẽn Yenoyanẽn kopa' xut, hak-nãpa' mõg, ha mĩkax xexka tux, nũy putex, ha tik xop te' pẽnãhã', tu' xax mõy, tu tik xiptap 'ãxet'ax Xaot pata yĩka mõ'yõn. \v 59 Ha mĩkaxxap xexka tux nãm, 'ĩhã 'Extep te Yeyox xãnãhã', hu: \p —Yãyã Yeyox, 'ãte xa 'ũgkoxuk hõm, pa'! Kaxĩy. \p \v 60 Tu' kopaxux hã' xip, tu' yĩy ka'ok, hu: \p —Yãyã', 'ãpu 'ũyõg hãpkummuk mĩy'ax xaxogã', pu tu kux! Kaxĩy. \p Tu hãm'ãktux kux, tu' xok. \p Ha Xaot te' pẽnãhã', tu 'Extep xok'ax putup, yĩ' kuxa hittup. \c 8 \s1 Ha Xaot te' kuxa mãm ka'ok xop kummugãhã' \p \v 1 Ha Yoneo xop te' kuxa mãm ka'ok xop kummugãhã' kõmẽn Yenoyanẽn kopah, ha nũ'paha', tu mõ tika' mõg hãpxupmãhã tu', hãpxexka Yonex tu' mõg, xix hãpxexka Xãmãnit tu' mõg, ha mõ'pok xop te 12 nox pip Yenoyanẽn kopah. \v 2 Tik xop max te Topap-tup pax, tu 'Extep nõ hãpkot, tu mõ'nĩy, tu ta pota ka'ok. \p \v 3 Pa Xaot te hãpkummugãhã', tu' kuxa mãm ka'ok xop xũygãhã', tu' pet kopa' mõy, tu' yĩm kĩy ka'ok, tu kanet kopa' xex, tik xop xix 'ũn xop. \s1 Tik xop te hãm'ãpak max 'ãktux kõmẽn Xãmãnit kopah \p \v 4 Ha nõm nũ'paha te Topa yõg hãm'ãktux 'ãktux putat tox hã, xix kõmẽn xohix kopah. \v 5 Ha ta' mõg Pinip, tu mõktu Xãmãnit tu' xupep, tu Yeyox yã Kunnix 'ãktux. Yã 'õhõm Yoneo yõg tikmũ'ũn xat'ax xe'ẽgnãg. \v 6 Ha Xãmãnit yõg tikmũ'ũn kuxap-xet, xip-tox puxet, tu Pinip yõg hãm'ãktux 'ãpak, tu hãpxopmã xe'ẽgnãg pẽnãhã'. \v 7 Ha Pinip te yãmĩy kummuk mõy Xãmãnit yõg tikmũ'ũn kopah, ha yãmĩy kummuk yĩy ka'ok, tu' mõg, ha hãpkumep hok xop hittup, tu hãpkumep, yãy hi ha' mõg. \v 8 Yĩy Xãmãnit yõg tikmũ'ũn kuxa hittup xexkah. \p \v 9-11 Pa tik 'ãxet'ax Xĩmãm te' xut mĩhĩm, tu hãmyãxatamuk xohix hã kugõy hãp-tex, tu yãy 'ãktux xexka', ha Xãmãnit yõg tikmũ'ũn kuxãnõg Xĩmãm hã, 'ũxut mĩhĩm hah, tu' yĩpkox pip Xĩmãm pu', tu: “Yã Topa mũn te Xĩmãm ka'ogãhã xexka'!” kaxĩy. \p \v 12 Pa Pinip nũn, tu Yeyox yõg hãm'ãpak max 'ãktux, tu Topa te yãy yõg tikmũ'ũn xat 'ãktux, tu Yeyox yã Kunnix 'ãktux, ha tikmũ'ũn kuxa mãm ka'ok Yeyox kopah, hap-tox pix, tik xop xix 'ũn xop. \v 13 Ha Xĩmãm kuxa yũm ka'ok kamah, hap-tox pix, ha Pinip pe' mõg, tu hãpxopmã xe'ẽgnãg pẽnãhã', tu tikmũ'ũn hittupmã'ax pẽnãhã', tu kuxãnõg. \p \v 14 Ha Yeyox yõg mõ'pok xop pip Yenoyanẽn kopah, tu Xãmãnit yõg tikmũ'ũn yãyhã Yeyox yõg xop yũmmũg, tu Pet xix Yoãm mõ'pok. \v 15 Ha' mõg, tu mõktu mõxaha Xãmãnit tu', tu Topa tu' xak, puyĩy yãy Koxuk nũ'kutnã nõm tikmũ'ũn hah. \v 16 Hõmã xix hõnhã Topa te yãy Koxuk Xe'ẽgnãg nũ'kutnã hok Xãmãnit yõg tikmũ'ũn hah, pa kõnãg hãp-tox pix puxehnãg, 'ĩhã Yeyox yã yãy xuxyã 'ãktux. \v 17 Ha Pet xix Yoãm tep-tox yĩmũ' yĩm xex, ha Topa te tikmũ'ũn ha nũ'kutnãhã yãy Koxuk Xe'ẽgnãg. \p \v 18-19 Ha Xĩmãm te' pẽnãhã', tu mõ'pok xop tep-tox yĩmũ' yĩm xex pẽnãhã', yã Topa te yãy Koxuk nũ'kutnãhã tikmũ'ũn hah, ha Xĩmãm te' pẽnãhã', hu hãm'ãktux, hu: \p —'A' nõmenex nõm hãpka'ok'ax, yĩy xa tayũmak hã' nõy yãnãn 'ũyĩy tikmũ'ũn putox yĩmũg yĩm xeh, puyĩy Topa Koxuk 'ũka'ogã'. Kaxĩy. \p \v 20-21 Pa Pet te' mãnõg, tu: \p —Topa te 'õg tayũmak nõãp-tup, xix 'ãmũn nõãp-tup kamah! Xate hãmpe'ãpaxex tayũmak hã' nõy yãnãn, nũy Topa Koxuk pa'. Topa te' hok tu nũ'kutnãhã', pãyã xa nũ'kutnã hok, 'ãkuxa kummuk hah. Topa te 'ãka'ogãp-tup 'ohnãg. \v 22 'Ãpu, yãyhãhup, tu hãpkummuk mĩy kux, tu Topa tu' xax, pu 'õgnũ hãpkummuk mĩy'ax xaxogã', pu tu' kux. \v 23 'Ãte 'ãyũmmũg. 'Õgnũ hãpkummuk mĩy'ax te 'ãhĩy yãy pu'. 'Ãmũn yĩpkumĩy xexka nãm. Kaxĩy. \p \v 24 Ha Xĩmãm te tu' xak, hu: \p —'Ãpu, Topa tu' xax, 'ũgmũn pupi tu' xax, pu tu nũ hok hãpxopmã'ax kummuk, nõm hãpxopmã'ax kummuk xate hãm'ãktux. Kaxĩy. \p \v 25 Ha Pet xix Yoãm te Topa yõg hãm'ãktux 'ãktux, tu ta' mõg putpu Yenoyanẽn tu', hu putat tox hã Yeyox yõg hãm'ãpak max'ax 'ãktux, nũy xip tu xexka xohix kopa' xuktux. \s1 Pinip te hãpkumep \p \v 26 Ha pexkox yõg nũ'kutnã'ax te Pinip pu hãm'ãktux, hu: \p —'Ãyok, nũy mõg Yenoyanẽn yõg putat hã, nũy mõy kõmẽn Gayat tu 'ãpep. Kaxĩy. \p Ha putat te hãm panip xexka kopa' xip. \p \v 27 Ha ta' yok, tu' mõg, tu hãpxexka yõg 'Etxop yõg tapãyõg pẽnãhã', ha tapãyõg yã 'Ennõk, tu 'Etxop yõg xat'ax hex Kãnax hã kãmãnat, tu hãpxexka yõg tayũmak xex, tu' pẽnã max, tu' mõg Yenoyanẽn tu', nũy Topa xax, nũy Topa pu nũ' xup. \v 28 Tu putpu' nũn, tu te hãpxop yĩkũy'ax yĩmũ' yũm, tu' nũn, tu mõ'kupix, tu Topa pupi hãm'ãktux'ax 'Iyait yõg tappet mõ'kupix, \v 29 ha Topa Koxuk te Pinip pu hãm'ãktux, hu: \p —Mõg, nũy nũ mũtik mõg hãpxop yĩkũy'ax yĩmũ'. Kaxĩy. \p \v 30 Ha' mõg mõ'ka'ok, tu tapãyõg mõ'kupix 'ãpak, tu: \p —'Ok yũmmũg xate hãpxop mõ'kupix'ax? Kaxĩy. \p \v 31 Ha' nõy yãnãn, tu: \p —'Ap yũmmũg'ah. 'A tik 'ũm tek yũmmũgã'ah. Kaxĩy. \p Tu' xãnãhã', pu mõg, pu yãy mũtik mõg. Ha hãpxop tat'ax yĩmũ' mãm, tu' nõy mũtik mõg. \v 32 Ha mõ'kupix hã kaxĩy: \q1 “Tikmũ'ũn te kahnẽn mõgãhã', nũy putex, hã kaxĩy tikmũ'ũn te nõm tik mõgãhã', nũy putex. \q1 Tikmũ'ũn te kahnẽn kutok xax xaxit, ha' yĩy hok, yã kaxĩy nõm tik yĩy 'ohnãg. \q1 \v 33 Tu' hok tu yãyhãhup, hãpkummuk mĩy 'ohnãg tu', yĩy tik xop te hãpkohe' mĩy, 'ĩhã tik max pu hãpkummugãhã'. \q1 'Ũ 'ũm te tik mõkputox 'ũm pẽnãhã'? 'Ap xip'ah, tik xok hah.” Kaxĩy. \m \v 34 Ha tapãyõg te: \p —'Ãyĩy, tik 'ũm 'õhõm? 'Ok pe 'Iyait te yãy kax'ãmi', 'ok pe' nõy pupi kax'ãmi'? Kaxĩy. \fig |src="CN01932B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 8.34" \fig* \p \v 35 Ha Pinip te hãm'ãktux, tu hãmyũmmũgãhã', tu nõm tappet hittap hã Yeyox 'ãktux, tu Yeyox yõg hãm'ãpak max'ax 'ãktux, tu Topa yõg hãm'ãktux hittap hã hãmyũmmũgãhã'. \p \v 36 Ha' mõg putat hã, tu kõnãgkox pẽnãhã', ha tapãyõg te: \p —Pẽnã'! Kõnãgkox! 'Ãpu, kõnãg hãk putox pix! Kaxĩy. \p \v 37 Ha Pinip te: \p —'Ãte 'ãp-tox pix'ax. 'Ok 'ãkuxa yũm ka'ok xe'e'? Kaxĩy. \p Ha' nõy te: \p —Hamũn! 'Ũgkuxa yũm ka'ok Yeyox Kunnix kopah. 'Õhõm yã Topak-tok xe'ẽgnãg. Kaxĩy. \p \v 38 Ha hãpxop yĩkũy'ax tu' xakux, ha Pinip te tapãyõg putox pix kõnãg hã. \p \v 39 Ha kõnãgkox tu' xupep, tu putpu' nũn, ha Topa Koxuk te Pinip putmõg, yĩy tapãyõg te' pẽnã hok, tu' kuxa hittup hã' mõg yãy pet hah. \v 40 Ha tik 'ũm te Pinip pẽnãhã kõmẽn 'Ayot tu', ha kõmẽn xohix tu hãm'ãktux hã' mõg, tu Yeyox yõg hãm'ãpak max'ax 'ãktux, tu' mõg, tu mõktu xupep Xeyanet tu'. \c 9 \s1 Xaot te hãpkummuk mĩy'ax hã yãyhãhup \p \v 1 Pa Xaot gãy, tu' yĩy gãynãm, tu: \p —'Ãte Yeyox mũtik mõg xop xohix kix putup! Kaxĩy. \p Tu' mõg tik te 'ãmãnex xop xat'ax hah, \v 2 tu tappet pop, pu kõmẽn Namãn yõg xexka xop tu' mũg, nũy Yeyox yõg putat hã' mõg xop mũy, nũy tik xop xix 'ũn xop mũy, nũy kĩy, tu nũktu Yenoyanẽn ha' mõgã'. \p \v 3 Tu ta' mõg Namãn yõg putat hã' mõg, ha kõmẽn hãmhũmnãg tu' xip, ha hãpxip 'ohnãg 'ĩhã kuyãnãm xexka xakot Xaot yĩmap. \v 4 Ha Xaot te hãm tu' nãhã', tu yãnmũn xupep'ax 'ãpak, ha: \p —Xaot, Xaot, tep tu xatek xũygãhã'? Kaxĩy. \p \v 5 Ha Xaot kuxãnõg, tu: \p —'Ũ 'ũm 'ãmũn? Kaxĩy. \p Ha' nõy te: \p —'Ũgmũn yã Yeyox. Xatek mũn xũygãhã', \v 6 pa 'ãyok, nũy 'ãk-nĩhã xihip, tu mõg tu mõktu kõmẽn Namãn tu xupep. 'Õnte tik 'ũm te xa hãmyũmmũgãp-tup. Kaxĩy. \p \v 7 Ha tikmũ'ũn te Xaot mũtik hãpkumep, tu' hip, tu' yẽy. Tu' yĩy'ax 'ãpak, pãyã 'a tik 'ũm pẽnã'ah. \v 8 Ha Xaot yok, tuk-nĩhã' xip, pãyã hãmpẽnã hok, ha tik te Xaot yĩm mũg, tu' mõgãhã', tu mõktu mõxaha Namãn tu'. \v 9 Ha 'ãmnĩy 3 hã Xaot te hãmpẽnã hok, tu' xit hok, xi' xo'op hok kamah. \p \v 10 Ha kõmẽn Namãn kopa' xip tik kuxa yũm ka'ok Yeyox kopah, 'ũxuxet'ax 'Ãnãnĩn, ha yãy koxuk hã hãm'ãpak, ha yũmũg xuxyã te' xãnãhã', hu: \p —'Ãnãnĩn! Kaxĩy. \p Ha: \p —Te 'ũm? Kaxĩy. \p \v 11 Ha yũmũg xuxyã te' xat, hu: \p —'Ãyok, nũy mõg putat yok hã Yot pet hah, nũy Tax yog tik 'ãxet'ax Xaot xax. 'Ũpẽnã'! Tute Topa mũtik hãm'ãktux! \v 12 Tu' yõtkup hã tik 'ãxet'ax 'Ãnãnĩn pẽnãhã', ha' nũn, tu' xupep, tup-tox yĩmũ' yĩm xex, pu xe hãmpẽnã'. Kaxĩy. \p \v 13 Pa 'Ãnãnĩn te' yãnãn, hu: \p —Yãyã', tikmũ'ũn te Xaot 'ãktux kummuk. Tute 'õg tikmũ'ũn xũygãhã Yenoyanẽn kopah, \v 14 tu Yenoyanẽn tu' xip, tu tappet pop Yoneo yõg 'ãmãnex xexka xop tu', tu' nũn, nũy mũy, nũy kĩy, nõm xop te 'ãxãnãhã'. Kaxĩy. \p \v 15 Pa yũmũg xuxyã te: \p —'Ãmõg. 'Ãte Xaot yãykutnãhã, puk mũn 'ãktux hãmpuknõg xop pu', xi' xexka xop pu', xix Yoneo yõg tikmũ'ũn pu', \v 16 tu' xũy putup 'ũgmũn hã, ha 'ãte tu nõm 'ãktux putup. Kaxĩy. \p \v 17 Ha 'Ãnãnĩn mõg, tu mĩptut tu' xupep, tu mõ'nãhã', tu Xaot putox yĩmũ' yĩm xex, tu: \p —'Ũgnõy Xaot, xate yũmũg xuxyã Yeyox pẽnãhã putat kopah, hak xat xa', pu xe pẽnã', pu Topa Koxuk 'ãkuxa ka'ogã'. Kaxĩy. \p \v 18 Hãpxip 'ohnãg 'ĩhã 'ũxax 'ũm te Xaot pa tu' nãhã', ha' xax yã mãpxax putuk, ha Xaot te hãmpẽnã max, tu' yok, tuk-nĩhã' xip, hãp-tox pix, \v 19 ha' xit, xi' xo'op, tu mõktu ka'ok. \s1 Xaot te kõmẽn Namãn tu' xip \p 'Ãmnĩy kutõgnãg 'ĩhã Xaot te nõm xop kuxa mãm ka'ok xop mũtik tihi Namãn kopah. \v 20 Tu' mõg Topa pet hah, nũy Yeyox 'ãktux, tu hãmyũmmũgãhã', hu: \p —Yeyox yã Topak-tok xe'ẽgnãg! Kaxĩy. \p \v 21 Ha' xohix kuxãnõg, hu yãy pu hãm'ãktux, hu: \p —'Ok yã Xaot xe'e'? Hõmã Xaot kuxa yũm 'ohnãg Yeyox kopah, tu' gãynãm nõm xop tu', nõm xop te Yeyox 'ãxet'ax hã Topa xãnãhã', ha' nũn, nũy mũy, nũy kĩy, nũy Yenoyanẽn yõg 'ãmãnex xop ha' mõgã'. Pãyã hõnhã Xaot kuxa yũm ka'ok Yeyox kopah, tu Yeyox 'ãktux! Kaxĩy. \p Tu' kuxa te' yẽy. \p \v 22 Ha Xaot ka'ok, tu hãm'ãktux max, tu Yeyox yã Kunnix 'ãktux, tu yã Topa yõg hãmyãykutnã'ax 'ãktux, ha tikmũ'ũn te Namãn kopa' pip te' yẽy. \p \v 23 Hãpxip kutõgnãg 'ĩhã Yoneo gãy xop te yãy tu nũ'nãhã', nũy Xaot putex. \v 24 Tu' xaptop hã' pip Namãn yõg mõ'yĩnnĩn'ax tu', tu' Xaot hip, tu 'ãmnĩy xohix hã' hip, xix hãptup xohix hã mõ'yĩnnĩn'ax hã pẽnãnã' pip, nũy Xaot mũy, nũy putex, pa tik 'ũm te Xaot pu' xuktux. \v 25 Ha 'ãmnĩy koxtap 'ĩhã tik xop te Xaot mũtik hãpkumep te Xaot xix manax kopah, pu' gãy xop 'ũp-tex hok, 'ũxaptop tu' xix, tu hãpxux 'ĩhã' yũm, pu tu xupmãn, ha' xut, ha' xupaha'. \s1 Xaot te kõmẽn Yenoyanẽn tu' xip \p \v 26 Tu ta' mõg, tu mõktu xupep Yenoyanẽn tu', tu nõm xape xop pẽnãp-tup, pãyã nõm xop kuxãnõg, tu hãmpe'paxex, hu: “Xaot te yã mõ'ãmã'. Tute' koit. 'A Yeyox yõg'ah.” Kaxĩy. Tu' yĩpkutuk. \v 27 Pa Maname nũn, nũy Xaot mõ'nĩynãm, tu' mõgãhã mõ'pok xop hah, ha mõ'pok xop te' pẽnãhã, ha Maname te nõm xop pu hãmyũmmũgãhã'. Yã hõnhã Xaot te Yeyox 'ãktux, tu yũmũg xuxyã yõg hãm'ãktux'ax 'ãktux Namãn kopah, tu' yĩpkutuk 'ohnãg. \p \v 28 Ha Xaot te nõm xop mũtik nox tihi', tu yũmũg xuxyã 'ãktux Yenoyanẽn xohix kopah, \v 29 tu' yĩpkutuk 'ohnãg, tu hãm'ãktux hã' nõy yãnãn Genex yĩy'ax xop mũtik, ha nõm gãy xop te Xaot putex putup. \v 30 Pãyã' xape xop te' yũmmũg, tu Xaot mõgãhã Xeyanet tu', tu yãy yõg hãm ha' kutnãhã kõmẽn Tax tu'. \p \v 31 Ha hãpxexka Yonex yõg kuxa mãm ka'ok xop hittup, tu' kuxa mãm, xix hãpxexka Ganinet yõg xop kuxa mãm, xix hãpxexka Xãmãnit yõg xop, tu' hittup, 'ũgãy nõg hah, tu Topa xak, tu' kuxa te' yẽy Topa keppah, tu yũmũg xuxyã Yeyox yõg putat hã' mõg, ha Topa Koxuk te' ka'ogãhã', ha tikmũ'ũn nũn, tu nõm xop xohix nõy nã' mõg. \s1 Pet te kõmẽn Nit tu' mõg, xix kõmẽn Yop tu' \p \v 32 Ha Pet te hãpkumep punethok, tu kõmẽn xohix tu' mõg, tu 'ãmnĩy ha ta' mõg, tu mõktu xupep kõmẽn Nit tu', tu' kuxa mãm xop xape xop mũtik pip. \v 33 Ha tik 'ũm 'ãxet'ax 'Ẽnẽy xip, tu hãmyãxatamuk xohix te 8 hã hãpkumep hok, tu mĩmpe mõ'yõn'ax yĩmũ' pip. \v 34 Ha Pet te: \p —'Ẽnẽy, Yeyox Kunnix te 'ãhittupmãhã'. 'Ãyok, nũy 'ãk-nĩhã xip, xa 'õg komenok yũm. Kaxĩy. \p Ha' yok, tuk-nĩhã' xip. \v 35 Ha Nit yõg tixmũ'ũn xohix te' pẽnãhã', xix Xanõn yõg xop te' pẽnãhã', hu' kuxa mãm ka'ok yũmũg xuxyã kopah, tu yãyhã Yeyox yõg tikmũ'ũn. \p \v 36 Ha 'ũn 'ũm xip, Yop kopa' xip, tu' xuxet'ax Tamit, yã' xuxet'ax nõy Nok, nõm tikmũ'ũn yĩy'ax hã: “Mũnũy.” Kaxĩy. Ha Nok kuxa yũm ka'ok Yeyox kopah. Nõm 'ũn max, tu hãpxopmã max, ha tikmũ'ũn te' yũmmũg, ha hãpxop hok popmãhã', 'ũhok xop pu' nĩm. \v 37 Tu 'ãmnĩy 'ũm 'ĩhã' pakut, tu' xok, ha' pix, tu mĩpku'ĩn yĩmũ' put mõg, tu' mõg, tu mõ'tat pepi mĩptut nõy yĩmũ' mõg'ax kopah, tu' xex. \v 38 Ha Pet te Yop tu' yĩkã' xip, ha' kuxa mãm ka'ok xop te tik 2 mõ'pok, ha Pet xãnãhã', tu ta' mõg, tu mõktu Pet ha mõxaha', tu: \p —Mã'! 'Ãnũn mõ'ka'ok! Kaxĩy. \p \v 39 Ha' yok, tu yõkãmũ' nũn, tu nũktu mõxaha mĩptut tu', ha 'ũn hok mãm xop te Pet yĩmap hã' potaha'. Hõmã Nok te topixxax xap, 'ũhok mãm xop pupi' xap, yã hõnhã Pet tu nõm xax mũg, nũy Pet tu Nok mũn max mũgã'. \v 40 Ha Pet te' xohix xat, hu: \p —Hãptopa 'ãmõxãn. Kaxĩy. \p Ha' mõg, yĩy Pet te' kopaxux hã' xip, tu Topa pu hãm'ãktux, tu hãm'ãktux kux, tu pepi' mõg, tu Nok yĩnxax xat, hu: \p —Tamit, 'ãyok, nũy pepi xip. Kaxĩy. \p Ha' pa ko'a', tu' yũm. \v 41 Ha Pet te' yĩm hã' mũg, tu' yoa', tu 'ũn xop xãnãhã', xi' kuxa mãm ka'ok xop, tu: \p —'Ũpẽnã'! Yã' hi'! Kaxĩy. \p \v 42 Ha Yop yõg tikmũ'ũn xohix te' yũmmũg, hu' kuxa mãm ka'ok yũmũg xuxyã Yeyox kopah, \v 43 ha 'ãmnĩy xohix hã Pet te Yop kopa' nox xip, Xĩmãm mũti ti', ha xokxax hã hãm Xĩmãm, tu xokxax xut, tu' hĩy, tu' xup, ha' nak. \c 10 \s1 Pet xix Kohnẽn \p \v 1 Ha tik puknõg 'ũm 'ãxet'ax Kohnẽn, tu kõmẽn xexka Xeyanet kopa' pet, tu 'Itat yõg xonat xop hã kapitãm. \v 2 Tu Topa xak, tu' kuxa te' yẽy Topa keppah, xik-tok te', xi' xetut te', xi' xape xop xohix te Topa xak, nõm te Kohnẽn pet kopa' tihi'. Tu Yoneo hok pip xop pu hãpxop hok nĩm, tu' xupkumĩy 'ohnãg, tu 'ãmnĩy xohix hã Topa pu hãm'ãktux. \v 3 Ha mãyõn he 'ĩhã Kohnẽn te pexkox yõg nũ'kutnã'ax pẽnãhã', yãykoxuk hã' pẽnãhã', tu' pẽnã max, ha' nũn Kohnẽn hah, tu hãm'ãktux, hu: \p —Kohnẽn. Kaxĩy. \p \v 4 Ha' nõy te' yẽy, tu kuxãnõg xexka', tu' pẽnã ka'ok, tu: \p —Pute 'ũm nũhũ'? Kaxĩy. \p Ha' nõy te: \p —Topa te 'õg hãm'ãktux'ax 'ãpak, tu 'õg hãpxopmã max pẽnãhã', tu 'ãxaxok 'ohnãg. \v 5 'Ãpu, tik 'ũm mõ'pok kõmẽn Yop tu', pu Xĩmãm Pet xãnã', \v 6 ha Xĩmãm nõy pet tu' xip, nõm Xĩmãm nõy te xokxax hã' hãm, tu' xut, tu' hĩy, tu' xup, ha' nak, ha Xĩmãm pet te kõnãg xexka kux tu' yũm. Kaxĩy. \p \v 7 Tu' mõg, pexkox yõg nũ'kutnã'ax mõg, ha Kohnẽn te' yõg kãmãnat 2 mõ'pok, xix xonat xe'ep-xet mõ'kutnãhã', ha xonat te Topa xak kamah. \v 8 Ha Kohnẽn te mõ'pok xop pu hãmyũmmũgãhã', tu tu pexkox yõg nũ'kutnã'ax te hãm'ãktux 'ãktux, tu Yop tu mõ'pok. \p \v 9 Ha hãptup ha ta' mõg, tu mõktu mõxaha kõmẽn Yop tu', 'ĩhã Pet te mãyõn te yãy kote' yũm 'ĩhã pepi' mõg, tu mĩptut xanep yĩmũ' yũm, nũy Topa pu hãm'ãktux. \v 10 'Ũp-tup tep-tex, ha' xit putup, pa' xit'ax puk 'ohnãg, yĩ' hip, tu yãy koxuk hã' pẽnãhã', ha pexkox xõn, \v 11 ha Pet te' pẽnãhã', ha pexkox tu topixxax xexka yĩxohoh, tu' kuxyã hã' hĩy, \v 12 tu xokxop kopa' xex, xix putuxnãg, xi' kep hã' mõg xop. \v 13 Ha yãnmũn xupep'ax te: \p —Pet, 'ãyok, nũy kix, nũy mã'! Kaxĩy. \p \v 14 Pa Pet te: \p —'Ak mũn'ah. 'Ãte' mã xet'ah xokxop mã hok xop. Kaxĩy. \p \v 15 Ha' yãnmũn xupep'ax te xe': \p —Topa te nõm putup, yĩ' max. Kaxĩy. \p \v 16 Ha' yĩxohoh, tu' nũn tehomip tikoxyuk, ha pexkox tu' mõg, tu yãy xaxogãhã'. \p \v 17 Pa Pet te' yẽy, tu: \p —Topa tep-tep 'ũgyũmmũgãp-tup? Kaxĩy. \p Tu hãmpe'paxex, 'ĩhã Kohnẽn yõg kãmãnat nũn, tu nũktu mõxaha', tu Xĩmãm pet xak, tu yã' xipi', tu mĩptut yõg mõ'yĩnnĩn'ax tu' tihi', \v 18 tu' xãnãhã', hu: \p —'Ok xip Xĩmãm Pet? Kaxĩy. \p \v 19 Ha Pet te hãpxopmã'ax pe'paxex, 'ĩhã Topa Koxuk te: \p —'Ũpẽnã'! Yã tik 3 te 'ãxak. \v 20 'Ãpu, nãhãy, nũy nõm xop mũtik mõg. 'Ãkuxãnõg hok, 'ãte nõm tik nũ'pok 'ãhã. Kaxĩy. \p \v 21 Ha Pet yĩxohoh, tu: \p —Yãk mũn Xĩmãm Pet. Tep ha 'ãnũn? Kaxĩy. \p \v 22 Ha' nõy te: \p —'Ãhak nũn. Kapitãm Kohnẽn tek mũg nũ'pok, yã' mãx, tu hãmyok mĩy, tu Topa xak, tu' kuxa te' yẽy Topa keppah, ha 'Iyaet yõg tikmũ'ũn xohix te nõm putup pax, ha pexkox yõg nũ'kutnã'ax te' xat, hãk mũg nũ'pok, ha 'ãxãnãhã', pu Kohnẽn pet ha mõg, 'ũyĩy 'ognũ hãm'ãktux'ax 'ũm 'ãpax. Kaxĩy. \p \v 23 Ha Pet te tik 3 tu' kax, pu' xit, nũy mõhõn yãy pet kopah. \p Hãptup ha ta' mõg Kohnẽn yõg tik mũtik, ha' xape xop mõg kamah, \v 24 tu mõktu hãptup nõy 'ĩhã' mõxaha Xeyanet tu', ha Kohnẽn te' hip, tu' xape xop xohix mũtik hip, \v 25 ha Pet nũn tu nũktu mõ'nãhã', ha Kohnẽn te' kopaxux hã' nãhã', tu nũ'xup, nũy heyak, \v 26 pa Pet te: \p —Xihip 'ãk-nĩhã'. Yãk mũn tihik kamah. Kaxĩy. \p \v 27 Tu hãm'ãktux hã' nõy yãnãn, tu mõ'nãhã', tu tikmũ'ũn punethok pẽnãhã', \v 28 tu hãm'ãktux, hu: \p —Yoneo yõg xat'ax xate' yũmmũg, ha' xat hok, hu: “Mõnã hok tik puknõg pet kopah,” kaxĩy. Pa Topa tek mũn yũmmũgãhã', hu: “Hãmpe'ãpaxeh hok, hu: —Topa te' puknõg xop putup nõg, kaxĩy. 'Ãmhok. Topa te nõm putup, puyĩy yãyhã yãy yõg tikmũ'ũn,” kaxĩy. \v 29 Xatek xãnãhã', 'ãhak nũn. Putep hã xatek xãnãhã'? Kaxĩy. \p \v 30 Ha Kohnẽn te: \p —Hõmã, 'ãmnĩy te 4 'ĩhã, mãyõn he 'ĩhã, 'ãte Topa pu hãm'ãktux, tu tik 'ũm pẽnãhã', ha' yõg topixxax te yãnãm putuk, \v 31 ha: “Kohnẽn, Topa te 'õg hãm'ãktux'ax 'ãpak, tu 'õg hãpxop popmã'ax pẽnãhã'. \v 32 'Ãpu, Yop tu mõ'pok, pu Xĩmãm Pet xãnã', ha kõnãg xexka kux tu' xip Xĩmãm nõy pet kopah, ha Xĩmãm te xokxax hã' hãm, tu' xut, tu' hĩy, tu' xup, ha' nak,” kaxĩy. \v 33 Hãpxip 'ohnãg 'ĩhã 'ãte 'ãxãnãhã', ha 'ãnũn, hak mũg hittup. Hõnhãk mũg pip, ha Topa tek mũg pẽnãhã', hak mũ'ãte 'õgnũ hãm'ãktux'ax 'ãpak putup, Topa te nõm 'ãxat, xa' xuktux. Kaxĩy. \s1 Pet te puknõg xop pu hãmyũmmũgãhã' \p \v 34 Ha Pet te hãm'ãktux, hu: \p —Hõnhã 'ãte hãmyũmmũg. Yã Topa te' xohip-tup, 'ok pe Yoneo yõg tikmũ'ũn, 'ok pe' puknõg, ha Topa pu' nõy putuk. \v 35 Topa te hãmyok mĩy'ax xop xohip-tup pax, ha tikmũ'ũn 'ũm xohix te Topa xak, tu' kuxa te' yẽy Topa keppah, puxix Topa nõm putup, \v 36 tu yãy pupi hãm'ãktux'ax nũ'kutnãhã 'Iyaet yõg tikmũ'ũn hah, tu Yeyox Kunnix nũ'kutnãhã', ha Yeyox te' kuxa mãm yũmmũgãhã', xix yãy kep hã' mũg'ax kama yũmmũgãhã', 'ũyĩy yũmũg hittup. Yã Yeyox yũmũg xohix hãg xuxyã'. \v 37 Yoãm te hãm'ãpak max'ax 'ãktux hãmãxap, tup-tox pix, tu Topa yõg hãm'ãktux'ax 'ãktux hãpxexka Ganinet kopah, xix hãpxexka Yonex xohix kopah. \v 38 Hak-nãy tu Topa te Nãyane yõg Yeyox ha yãy Koxuk nũ'kutnãhã', nũy nõ ka'ogã', ha yãyhã ka'ok xe'ẽgnãg, tu hãpkumep hãpxexka xohix tu', tu hãpxopmã max, tu tikmũ'ũn xohix hittupmãhã', Hãmgãyãgnãg te nõm xop kummugãhã', yã Topa te Yeyox mũtik xip. \v 39 Hak mũ'ãte' pẽnãhã Yoneo yõg hãpxexka tu', xix Yẽnoyãnẽn kopah, pa Yoneo yõg tikmũ'ũn te Yeyox putex mĩpkupnix tu'. Kaxĩy. \p \v 40 Tu xe: \p —Pa 'ãmnĩy 3 nõg, 'ĩhã Topa te' hĩnnãhã putpu', hak mũ'ãte' pẽnãhã'. \v 41 Yãk mũg xit xi' xo'op Yeyox mũtik. 'Ap tikmũ'ũn xohix te' pẽnã'ah. \v 42 Ha Topa tek mũg xat, 'ũ hãm'ãpak max'ax 'ãktux, nũy tikmũ'ũn xohix pu hãm'ãktux, nũy tikmũ'ũn xohix yũmmũga', ha Topa te Yeyox putpu nũ'kutnãp-tup, pu tikmũ'ũn yõg hãpxopmã'ax kopit, xi' puknõg yõg, 'ũxakix xop, xi' hi xop yõg hãpxopmã'ax kopit putup. \v 43 Hõmã Topa pupi hãm'ãktux xop te Yeyox 'ãktux, hu: “Topa te tikmũ'ũn yõg hãpkummuk mĩy'ax xaxogã'ax, pu tu' kux, nõm xop kuxa mãm ka'ok Kunnix kopah, 'ũka'ok hah,” kaxĩy. \s1 Topa Koxuk te Yoneo hã' puknõg xop ka'ogãhã' \p \v 44 'Ap Pet te hãm'ãktux kux'ah, 'ĩhã Topa Koxuk te' puknõg xop ha yĩxohoh, nõm te hãm'ãpak ha' yĩxohoh, \v 45 ha Yoneo yõg kuxa mam ka'ok xop te' yẽy, tu: \p —Topa te kama' puknõg xop ha yãy Koxuk nũ'kutnãhã'! Kaxĩy. \p \v 46 Ha' puknõg xop te yãy pu' puknõg yĩy'ax hã hãm'ãktux, Topa te' ka'ogãhã, puyĩ' xuktux, nũy Topa 'ãktux max nõmhã'. \v 47 Ha Pet te: \p —'Ũ 'ũm te' puknõg xop pup-tox pix'ax xat hok? 'Ak mũn'ah. Yã Topa te yãy Koxuk nũ'kutnãhã' puknõg xop hah, 'ũgmũg putuk! Kaxĩy. \p \v 48 Hu' xat, hu: \p —Kõnãg hãp-tox pix, puyĩy Yeyox yã yãy xuxyã 'ãktux. Kaxĩy. \p Ha Kohnẽn te' xak, pu tu 'ãmnĩy kutõgnãg hã' nox xihip yãy pet kopah, ha' nox xip. \c 11 \s1 Pet te hãpxopmã'ax 'ãktux \p \v 1 Ha hãpxexka Yonex kopa' pip Yeyox yõg mõ'pok xop, xi' xape xop, tu' puknõg xop kuxa mãm ka'ok'ax 'ãpak, \v 2 ha Pet nũn, tu nũktu xupep Yenoyanẽn tu', ha' xape xop te' puknõg xop te yãyhã Yoneo hãmãxap putup, hu' mãnõg, \v 3 tu: \p —Tep mĩy xate'? Tep tu 'ãxit hãmpuknõg xop mũtik, nõm te yãy xax yĩmap tu' mep 'ohnãg? Kaxĩy. \p \v 4 Pa Pet te tik xop yũmmũgãhã', hu: \p \v 5 —'Ãte Topa pu hãm'ãktux Yop kopah, tu yãy koxuk hã' pẽnãhã', ha pexkox tu topixxax xexka yĩxohoh, tu' kuxyã hã' hĩy, tu' nũn tu nũktu 'ũgha' nũn. \v 6 'Ãte' pẽnã ka'ok, ha xokxop gãy xop kopa' xuk, xi' kep hã' mõg xop, xix putuxnãg, \v 7 ha' yãnmũn xupep'ax te: “Pet, 'ãyok, nũy kix, nũy mã'!” kaxĩy. \v 8 Pa 'ãte: “'Ak mũn'ah. 'Ãte' mã xet xokxop nõm mã hok xop,” kaxĩy. \v 9 Ha' yãnãn, hu: “Topa te nõm putup, yĩ' max,” kaxĩy. \v 10 Ha' xe yĩxohoh te 3, ha pexkox tu' mõg putpu', tu yãy xaxogãhã'. \v 11 Ha Xeyanet yõg tik 3 nũn, tu nũktu mõxahã', tik puknõg te nõm mõ'pok 'ã', \v 12 'ĩhã Topa Koxuk te: “Mõy, 'ãmõg, tu' yĩkopit hok.” Kaxĩy. Ha tak mũg mõg, nũ' xape te 6 mũtik mõg, tu mõktu mõxaha tik puknõg pet tu'. \v 13 Ha tik puknõg te hãm'ãktux, hu: “Hõmã 'ãte pexkox yõg nũ'kutnã'ax pẽnãhã mĩptut kopah, ha' xat, hu: ‘'Ãpu, tik 'ũm Yop tu mõ'pok, pu Xĩmãm Pet xãnã'. \v 14 Pet te xa Topa yõg hãm'ãpak'ax yũmmũgãp-tup, xix 'ãxape, pu 'ãkuxa mãm ka'ok nõm hãm'ãktux'ax kopah, pu Topa 'ãkuxa kummuk xit, nũy nõ max tat 'ũyãnãn tu',’ kaxĩy.” \v 15 Yĩy 'ãte hãm'ãktux, 'ĩhã Topa Koxuk te' puknõg xop tu' yĩxohoh, 'ũgmũg putuk. Hõmã Topa Koxuk te yũmũ'ã tu' yĩxohoh, tu yũmũ'ã tu' xip hãm tu kamah. \v 16 'Ãte hãmpe'paxex. Yũmũg xuxyã te hãm'ãktux, hu: “Yoãm tep-tox pix kõnãg hã, pa 'ãte xa nũ'kutnãp-tup Topa Koxuk, puyĩy 'ãka'ogã',” kaxĩy. \v 17 Hõmã yũmũg kuxa mãm ka'ok yũmũg xuxyã Yeyox kopah, ha Topa te yũmũ'ã nũ'kutnãhã yãy Koxuk. Yã hõnhã' puknõg xop kuxa mãm ka'ok yũmũg xuxyã kopa kamah, ha Topa te yãy Koxuk nũ'kutnãhã kamah, yã' nõy putuk. 'Ãte Topa mutik yãy tuk-mĩy putup'ah. Kaxĩy. \p \v 18 Ha' mõ'pok xop te' xupak, tu' mãnõg kux, tu' yẽy. Tu Topa 'ãktux max, hu: \p —Yã Topa te' puknõg xop pu hũpmãhã', pu hãpkummuk mĩy kux, nũy hi xe'ẽgnãg! Kaxĩy. \s1 'Ãtikit yõg xop kuxa mãm ka'ok Yeyox kopah \p \v 19 Tikmũ'ũn te 'Extep putex Yenoyanẽn tu', ha' gãy xop te' kuxa mãm ka'ok xop kummugãhã', tu' xũygãhã', ha' xupmãhã hãptox tu', hãpxexka Penix tu', xix hãmyĩn yũm Xip tu', xix kõmẽn 'Ãtikit tu', tu hãm'ãpak max'ax 'ãktux hã' mõg, tu Yoneo yõg tikmũ'ũn pu hãm'ãktux, 'ap puknõg xop pu hãm'ãktux'ah. \v 20 Pãyã Xip yõg tihik, xix kõmẽn Xinẽn yõg tik mõg, tu ta' mõg, tu mõktu mõxaha 'Ãtikit tu', tu hãm'ãktux hã' mõg, tu yũmũg xuxyã Yeyox yõg hãm'ãpak max'ax 'ãktux Genex yõg puknõg xop pu' kamah, \v 21 ha Topa te' kuxa mãm ka'ok xop mõ'nĩynãm, tu' ka'ogãhã', ha' puknõg xop punethok kuxa mãm ka'ok yũmũg xũxyã Yeyox kopah, tu hãpkummuk mĩy kux. \p \v 22 Ha' kuxa mãm ka'ok xop te' xupak Yenoyanẽn kopah, tu mõ Maname kutnãhã 'Ãtikit tu'. \v 23 Ha ta' mõg, tu mõktu xupep 'Ãtikit tu', tu Topa te nõm xop ha hãmmaxnã pẽnãhã', ha' kuxa hittup xexka', tu hãmyũmmũgãhã', nũy ka'ogã', puyĩ' kuxa mãm xe'e yũmũg xuxyã kopah, mõ kuma' mõg. \v 24 'Ũmax Maname', yã Topa Koxuk te' ka'ogãhã', ha' kuxa yũm ka'ok xe'e', ha' puknõg xop xohix nũktu Yeyox tu yãy kotĩnnãhã'. \p \v 25 Ha ta' mõg Maname', tu mõktu xupep Tax tu', nũy Xaot xax, \v 26 tu' xipihi', tu' nũnnãhã 'Ãtikit tu', ha hãmyãxatamuk puxet hã Xaot xix Maname te' kuxa mãm ka'ok xop mũtik nũn tu nũ'nãhã', tu nõm xop xohix pu hãmyũmmũgãhã', ha nũ mũtik yãy kotĩnnãhã', ha 'Ãtikit yõg tikmũ'ũn te' xuxet'ax mĩy kõnãmãhã', tu: “Kunnix yõg xop.” Kaxĩy. \p \v 27 Ha Topa pupi hãm'ãktux xop te Yenoyanẽn tu' pip, tu ta' nũn tu nũktu mõxaha 'Ãtikit tu', \v 28 ha tik te Topa pupi hãm'ãktux 'ãxet'ax 'Ãg, tu' yok, tuk-nĩhã' xip, tu hãm'ãktux, Topa Koxuk te' yũmmũgãhã', ha 'Ãg te: \p —'Ũxit'ax nõg putup, yã hãmhõgnãg, ha putup te' kix putup tikmũ'ũn xop xohix te hãm xexka xohix kopa' pip. Kaxĩy. \p Ha hãmhõgnãg, 'ĩhã Kanao te Hõm yõg tikmũ'ũn xat. \p \v 29 Ha 'Ãtikit yõg kuxa mãm ka'ok xop te: \p —'Ãpu, yũmũg tayũmak 'ũm mõgã', pu Yenoyanẽn yõg xape xop pu' popmã'. Kaxĩy. \p \v 30 Ha' mõgãhã', ha Maname xix Xaot mõg Yonex tu', nũy tayũmak mõgã tik pẽnã max'ax xop pu'. \c 12 \s1 'Ũgãy xop te xe hãpkummugãhã' \p \v 1 Yã 'Enot te Yoneo yõg tikmũ'ũn xat, tu hãpkummugãhã', tu' kuxa mãm ka'ok xop xũygãhã', \v 2 tu Yoãm taknõy Tiak putex mĩkax xexka hã. \v 3 Ha Yoneo xop hittup, yĩy 'Enot te' pẽnãhã', tu xe' nõy putex putup, hu Pet mũg kamah, ha kanet ha mõ'tat, 'ĩhã Yoneo yõg 'ãmuk xexka 'ãxet'ax Pãm Tokatok Hok mãhã'. \p \v 4-6 Ha 'Enot te Pet xix kanet kopah, ha xonat xop yãg te 4 te' pẽnãnã' pip, ha 'Enot te Pet putex putup hãptup 'ĩhã', 'ãmuk xexka kux, 'ĩhãp-tex putup, yĩ' kuxa mãm ka'ok xop te Topa pu hãm'ãktux, tu 'ãmnĩy tox hã Topa tu' xak, Pet pupi' xak, 'ĩhã Pet mõ'õn kanet kopah, ha pipkup mãg xap 2 hã' hĩy, ha xonat 2 te hãmyĩnnĩn'ax yĩka' tihi', nũy pẽnãnã' ti'. \v 7 Hãpxip 'ohnãg 'ĩhã pexkox yõg nũ'kutnã'ax xip, ha kuyãnãm xexka', ha pexkox yõg mõ'kutnã'ax te Pet nuhuk, tu: \p —'Ũpitnãy, nũy mõg mõ'ka'ok! 'Ãyok, nũy 'ãk-nĩhã xihip! Kaxĩy. \p Ha pipkup mãg xap 2 te' yĩy yãy ko'a'. \p \v 8 Ha nũ'kutnã'ax te: \p —'Ãxax mõ'tat, tu 'ãpata xax tat. Kaxĩy. \p Ha' tat, ha nũ'kutnã'ax te: \p —Kap mõ'tat tu mõyãy nĩy, tuk pe mõg. Kaxĩy. \fig |src="cn01953B.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="ACT 12.8" \fig* \p \v 9 Ha' pe' mõg, pa Pet te hãmpe'paxex, tu yãy koxuk hã' pẽnã'ax pe'paxex. \v 10 Ha tik te xonat hã' yẽn, tu' mõg, tu xonat nõy hã' yẽn, ha pipkup mõ'yĩnnĩn'ax yãy xõn, ha kõmẽn kotit hã' mõg, ha nũ'kutnã'ax te yãy xaxogãhã'. \v 11 Ha Pet te hãmyũmmũg, 'ap yõtkup'ah, tu: \p —Topa te pexkox yõg nũ'kutnã'ax nũ'kutnãhã 'ũghah, pu 'Enot yõg kanet kopak xut, ha 'Enot tek xũygãp-tup hok! 'Ap Yoneo yõg tikmũ'ũn tek xok'ax pẽnãp-tup'ah. Kaxĩy. \p \v 12 Tu ta' mõg, tu hãmpe'paxex, tu mõktu xupep Mãnix pet tu', yã Yoãm Mã'ak mũg tut, ha' kuxa mãm ka'ok xop xohix te yãy tu nũ'nãhã', tu Topa pu hãm'ãktux pax, tu Pet pupi hãm'ãktux. \v 13 Ha Pet te hãptopa tu' xãnãhã', hu: \p —Hãpxõn! Kaxĩy. \p Ha kakxop hex 'ãxet'ax Hone nũn, \v 14 tu Pet yĩy'ax yũmmũg, tu' kuxa hittup xexka', hu' mõg mõ'ka'ok 'ũxape xop tu', tu: \p Ya' xip Pet! Kaxĩy. \p \v 15 Ha' kuxa mãm ka'ok xop te: \p —'Ãp-tox kummuk! 'Ap hamũn'ah! Kaxĩy. \p Pa Hone te: \p —Hamũn! 'Ãte' yĩy'ax 'ãpak! Kaxĩy. \p Tu xe' xuktux, ha' xape xop te: \p —'Õhõm yã pexkox yõg nũ'kutnã'ax, nõm te Pet pẽnã max. Kaxĩy. \p \v 16 Pãyã Pet te: \p —Hãpxõn, hãpxõn! Kaxĩy. \p Tu xe: \p —Hãpxõn! Kaxĩy. \p Ha hãpxõn, tu' pẽnãhã', tu' yẽy. \v 17 Ha Pet te' yĩm nuhuk, tu: \p —'Ãyĩy hok, pu xonat xop nũn hok. Kaxĩy. \p Tu hãm'ãktux pu'uk, hu: \p —Topa te hãpxopmã max, puk mũn xut. Mõg, Tiak pu hãm'ãktux, nũy kanet kopak xut 'ãktux 'ũxape xop pu'. Kaxĩy. \p Tu' mõg, tu mõktu xupaha'. \p \v 18 Ha hãptup ha ta xonat xop te Pet xak kanet kopah, pãyã 'ap xip'ah, ha xonat xop kuxãnõg, tu: \p —Pi'yã' xip Pet? Kaxĩy. \p \v 19 Ha 'Enot te' xat, pu tu Pet xax, ha' xak, pãyã 'a' pẽnã'ah, yĩy 'Enot gãy xexka', tu xonat xop mũg, tu' yĩkopit, tu' kix kakixnãg, ha' xakix. \p Ha 'Enot mõg, tu ta' mõg tu mõktu Xeyanet tu', tu 'ãmnĩy xohix hã' nox xip. \s1 'Enot xok \p \v 20 Tu ta tu' gãy Tinok yõg tikmũ'ũn tu', xix Xinõm yõg tikmũ'ũn tu', hu 'ap hãpxop mõgãp-tup'ah. Ha nõm tikmũ'ũn kuxãnõg, tu' gãy kux xak, pu 'Enot te hãpxop xe mõgã'. Ha yãy tu nũ'nãhã' 'Enot pet xexka kopah, tu 'Enot yõg kãmãnat Manax yũmmũgãhã', pu 'Enot pu nõm tikmũ'ũn pupi hãm'ãktux. \v 21 Hãptup nõy 'ĩhã 'Enot te tik te' xat'ax yõg topixxax max mõ'tat, tu' xat'ax yõg mĩmpe' yũm'ax yĩmũ' yũm, nũy tu tikmũ'ũn xat, tu hãm'ãktux tox, tu hãm'ãktux kux, \v 22 ha tikmũ'ũn yĩy ka'ok, tu: \p —Topahnãg 'ũm yĩy'ax putuk, 'ap tik yĩy'ah. Kaxĩy. \p \v 23 Ha hãpxip 'ohnãg 'ĩhã pexkox yõg nũ'kutnã'ax te 'Enot kix, tu' pakutnãhã', ha puxõ'õy te' mãhã', ha' xok, Topa 'ãktux max 'ohnãg tu'. \p \v 24 Ha' kuxa mãm ka'ok xop mõg hãptox tu', tu Yeyox yõg hãm'ãpak max'ax 'ãktux, ha tikmũ'ũn punethok kuxa mãm ka'ok Yeyox Kunnix kopah. \p \v 25 Ha Maname xip Yenoyanẽn tu', xix Xaot, tu' yõg hãm'ax kux, tu' mõg, tu ta' mõg tu mõktu mõxaha 'Ãtikit tu', tu Yoãm Mã'ak mõgãhã'. \c 13 \s1 Maname xix Xaot te hãpkumep kõnãmãhã' \p \v 1 'Ãntikit yõg kuxa mãm ka'ok xop kopa' xip Topa pupi hãm'ãktux'ax xop, xix hãmyũmmũgã'ax xop. 'Ũxohix te: Maname', xix Xĩmãm Tapãyõg, xix Xinẽn yõg Noxit, xix Xaot, xix Mãnã'ẽm. Hõmã 'Enot mũg tut te Mãnã'ẽm paha', ha 'Enot mũtik yãy tu tittap, tu' taknõy putuk, pãyã 'a' taknõy'ah. \v 2 Hãptup 'ũm 'ĩhã nõm tik xop te Topa pu nũktettex, tu' kuxa te' yẽy, tu' xit hok, nũy Topa pu hãm'ãktux, ha Topa Koxuk te: \p —'Ãte Maname yãykutnãhã, xix Xaot yãykutnãhã', tu nõm xãnãhã', pu tu hãpxopmã', nũy hãm'ãpak max'ax 'ãktux hãptox tu'. Kaxĩy. \p \v 3 Ha' xohix te Topa pu hãm'ãktux, hu' xit hok, tu Maname putox yĩmũ' yĩm xex, xix Xaot, tu hãptox tu mõ'pok. \s1 Tu Xip tu' tihi' \p \v 4 Topa Koxuk te mõ Maname kutnãhã', xix Xaot, ha' mõg tu mõktu mõxaha kõmẽn Xeneo tu', tu mĩpkox hã' mõg, nõm mĩpkox te kõnãg yĩmũ' mõg, tu mõktu mõxaha hãmyĩn yũm Xip tu', \v 5 tu ta' mõg, tu mõktu mõxaha kõmẽn Xanamĩn tu', tu Topa yõg hãm'ãktux'ax 'ãktux Yoneo yõg Topa pet kopah, ha Yoãm Mã'ak te mõ'nĩynãm. \v 6 Tu ta' mõg hãmyĩn yũm tu', tu mõktu mõxaha kõmẽn Pap tu'. \p Ha Yoneo yõg tik yã' xut mĩhĩm, 'ũxuxet'ax Mayeyox, tu Topa pupi hãm'ãktux'ax putuk, pãyã mõ'ãmã'. 'A' max'ah Mayeyox. \v 7 Tu tik nõy mutik xip, 'ãxet'ax Xet Paot, tu Xip yõg tikmũ'ũn xat, tu hãmyũmmũg xexkah, tu Maname tu' xãnãhã xix Xaot, nũy Topa yõg hãm'ãktux'ax 'ãpax max. \v 8 Ha Mayeyox 'ãxet'ax nõy 'Enip, ha tikmũ'ũn yĩy'ax hã: “'Ũxut mĩhĩm,” kaxĩy. Tutep-tup nõg, tu Xet Paot xut putup, puyĩy Topa yõg hãm'ãktux 'ãpax hok. \v 9 Ha Xaot 'ãxet'ax nõy yã Paot kamah, ha Topa Koxuk te' ka'ogãhã', yĩy mĩm pẽnã ka'ok, \v 10 tu: \p —'Ãmũn yã Hãmgãyãgnãg yõg. 'Ãkuxa kummuk, yã hãmmax hã 'ãpuknõg. Xate koit pax. Topa te' yõg putat yok mĩy, pãyã xate' kohe' mĩy. Paxĩp! 'Ãhup! \v 11 Hõnhã Topa te 'ãkix, ha hãpxip kutõgnãg 'ĩhã xate hãmpẽnã hok putup, tu 'ãmnĩy xohix hã mãyõn 'ũm pẽnãp-tup 'ohnãg. Kaxĩy. \p Ha hãpxip 'ohnãg 'ĩhã hãmpẽnãmnok, tu' pa hok, tu tikmũ'ũn xak, puyi' yĩm hã' mõgã', \v 12 Ha Xet Paot te Topa yõg hãpxopmã'ax ka'ok xe'ẽgnãg pẽnãhã', hu' kuxa yũm ka'ok Yeyox kopah, tu Topa yõg hãmyũmmũgã'ax 'ãpak, tu' yẽy. \s1 Tu hãpxexka Pixit yõg kõmẽn 'Ãtikit tu' tihi' \p \v 13 Ha kõmẽn Pap tu' tihi', ha ta' mõg Paot xi' xape xop, tu mĩpkox hã' mõg, tu mõktu mõxaha hãpxexka Pãnpit yõg kõmẽn Pehek tu', tu mĩpkox hã' mõg 'ũxeheh, pa Yoãm Mã'ak te' nĩm, tu putpu' mõg, tu mõktu' xupep Yenoyanẽn tu'. \v 14 Ha ta' mõg Maname xix Paot, Pehek tu' pip, tu' mõg, tu mõktu mõxaha hãpxexka Pixit yõg kõmẽn 'Ãtikit tu', tu Yoneo yõg Topa pet hã' mõxakux, nit xap 'ĩhã', ha Yoneo xop yõg hãptup xe'e', ha' mãm, \v 15 ha Yoneo yõg tik te Mõyyex yõg xat'ax mõ'kupix, xix Topa pupi hãm'ãktux xop yõg tappet mõ'kupix, tu mõ'kupix kux, ha Topa pet yõg tik te' nõy xat, te: \p —'Ũgnõy xop, 'ãyĩy, nũy 'õgnũ hãm'ãktux hã tikmũ'ũn ka'ogã'. Kaxĩy. \p \v 16 Ha Paot tek-nĩhã' xip, tu' yĩm xix, pu' nõy tu: “'Ĩy hok!” kaxĩy. Tu hãm'ãktux, hu: \p —'Iyaet yõg tihik, xik nõy xop, nõm te Topa xak, nõm kuxa te' yẽy Topa keppah, 'ũg 'ũm 'ãpax: \v 17 Hõmã hãmyãxatamuk punethok hã, 'Ĩyaet yõg Topa te mõnãyxop hittap yĩmõgatux, tu 'Iyaet yõg tikmũ'ũn xexkanãhã hãpxexka 'Eyit kopah, tu' puknõg yõg hãpxexka tu' mõy, tu yãy yõg ka'ok'ax hã' mõy. \v 18 Ha tikmũ'ũn max 'ohnãg, pãyã hãmyãxatamuk te 40 hã Topa te hãpkummuk mĩy'ax xop hã' tot, hãm panip xexka tu nõ'ãtot, tu mõ'nĩynãm, tu' nĩm 'ohnãg, \v 19 tu' puknõg hep xop te 7 kix hãpxexka Kãnã'ãg kopah, tu' yõg hãm pop, tu tikmũ'ũn pu' hõm, pu tikmũ'ũn mõkputox xohix pi' \v 20 hãmyãxatamuk te 450 hã. \p Ha hãmyãxatamuk te 450 nõg, ha Topa te tikmũ'ũn pa te hãmyũmmũg ka'ok xop yĩmõgatux, puyĩy tikmũ'ũn xat, xix Topa pupi hãm'ãktux'ax Xãmõ'eo yãykutnãhã, puyi' xat. \v 21 Pa tikmũ'ũn te tik te' xat xexka xak, ha Topa te Xao yãykutnãhã', yã Meyamĩy yõg Kix kutok pit, ha' xexkanãhã', tu tikmũ'ũn pu' hõm, ha hãmyãxatamuk te 40 hã Xao mũn te 'Iyaet yõg tikmũ'ũn xat. \v 22 Ha Xao xok, ha Topa te Namix yãykutnãhã', puyĩy tikmũ'ũn xat, tu hãm'ãktux, hu: “'Ãte Namix putup pax, tuk kuxa hittup Yexe kutok pit hã. Yã' max. 'Ãte' xat, ha' mĩy.” kaxĩy. \v 23 Ha Namix mõkputox yã Yeyox, ha Topa te 'Iyaet yõg tikmũ'ũn ha nũ'kutnãhã', pu tikmũ'ũn kuxa kummuk xit, nũy kuxa max mõ'tat 'ũyãnãn tu'. \v 24 Yoãm nũn hãmãxap, tup-tox pix, tu 'Iyaet yõg tikmũ'ũn xohix pu hãm'ãktux, hu: “'Ãpu, yãyhãhup, nũy hãpxop kummuk mĩy kux,” kaxĩy. \v 25 Pãyã Yoãm te hãpxopmã kux, tu: “Tep kunãy tu hãmpe'ãpaxex? 'Ak mũn yã Topa yõg hãmyãykutnã'ax'ah, pa' nõy tek pe' nũn putup, nõm 'ũm xexka xe'ẽgnãg. 'Ãte yãy kopaxux hãk yũm putup, nũy tu pataxax koa', pãyãk kutõgnãg, hu yãyhãhup.” Kaxĩy. \p \v 26 Yã Paot te xe: \p —'Ũgnõy mũnõm xop, 'Amanãm mõkputox, xix nõm nõy xop te Topa xak, nõm kuxa te' yẽy Topa keppah: Topa te hãm'ãpak max'ax nũ'kutnãhã 'ãhah. \v 27 Pãyã Yenoyanẽn kopa tihi tikmũ'ũn te hãmyũmmũg 'ohnãg, xi' yõg xexka xop, ha nit xap xohix 'ĩhã Topa pet ha' mõg, Yoneo xop yõg hãptup xe'e 'ĩhã' mõg, tu Topa yõg tappet mõ'kupix'ax 'ãpak, pãyã' yĩpkox 'ohnãg, hu Yeyox putup nõg. Hõmã Topa pupi hãm'ãktux xop hittap te Yeyox xok'ax 'ãktux, ha hõnhã Yoneo yõg tikmũ'ũn gãy xop tep-tex, Topa yõg hãm'ãktux hittap hãp-tex. \v 28 Yã' gãy nãm Yeyox tu', tu Pinat tu' xak, pu Yeyox putex, pãyã Yeyox te hãpkummuk 'ũm mĩy 'ohnãg. \v 29 Ha hõmã, Yeyox mũg tut te nõm put 'ohnãg, 'ĩhã Topa pupi hãm'ãktux xop te Yeyox xũy'ax kax'ãmi', tu tappet tu' kax'ãmi', ha hõnhã Yoneo yõg tikmũ'ũn te Yeyox putex mĩpkupnix tu', Topa yõg hãm'ãktux hittap hãp-tex, ha mĩpkupnix tu' xut, tu nõ hãpkot. \v 30 Pa Topa te' putpu' hĩnnãhã', \v 31 ha 'ãmnĩy xohix hã' mõg, ha' xape xop te' pẽnãhã', nõm te hãmyãxatamuk 3 hã hãpkumep Yeyox mũtik, tu Ganinet tu' pip hãmãxap, tu' nũn, tu nũktu Yenoyanẽn tu', tu Yeyox putpu hi yã' pẽnãhã', nũy tikmũ'ũn nõy pu hãm'ãktux. \p \v 32 —Hak mũ'ãte hãm'ãpak max. 'ax xa nũnnãhã'. Hõmã Topa te yũmũg mõnãyxop pu hãm'ãktux xex, \v 33 tu hõnhã' mĩy Yeyox hĩnnã'ax hã, ha hõmã Topa te hãm'ãktux xex, ha Topa yõg hãm'ãktux'ax kax'ãmi 'ũktex yõg tappet 2 kopah, hu: \q1 “'Ãmũn yã 'ũgkutok. \q1 Hõnhã 'ãte 'ãmũn yãg kutok 'ãktux.” Kaxĩy. \p \v 34 —Tu Yeyox kutox 'ohnãg 'ãktux, tu putpu' hi 'ãktux, hu: \q1 “Hõmã 'ãte Namix pu hãm'ãktux xex, nũy tu hãmmaxnã xe'ẽgnãg.” Kaxĩy. \p \v 35 Tu xe hãm'ãktux, hu: \q1 “Xatek hep kutox putup'ah, tu' tux hok puk hep kutox hok, 'ũgmũn yã 'õg kãmãnat max xe'ẽgnãg hah.” Kaxĩy. \p \v 36 Tu xe: \p —Ha Namix te Topa pu hãpxopmãhã', tu hãpxopmã kux, tu' xok, ha mõnãyxop mũtik nõ hãpkot, hak-tox, \v 37 pãyã Topa te Yeyox hĩnnãhã putpu', 'ak-tox'ah. \v 38 'Ũnõy mũnõm xop, 'ãte xa hãmyũmmũgãp-tup: Topa te 'õg hãpkummuk mĩy'ax xaxogãp-tup, tu Yeyox puxet hã' xaxogãp-tup, pu tu' kux. \v 39 Tikmũ'ũn kuxa yũm ka'ok Yeyox kopah, puxix Topa nõm hãpkummuk mĩy'ax xaxogã', pu tu' kux. Mõyyex yõg xat'ax hittap pu'uk, tu hãpkummuk mĩy'ax 'ũm xaxogã hok, pãyã Yeyox ka'ok. \v 40 'Õg pa mõxip! 'Ãyĩpkox pip, nũy Topa gãy'ax pẽnã hok, ha Topa tappet te: \q1 \v 41 “Nãy, xa hip, 'ãxop yĩxix kummuk xop, 'ãxop kuxa mãm 'ohnãg xop. \q1 'Ãpu 'ãkuxa yẽy, nũy yãy xaxogã', ha' kux. \q1 Hõnhã 'ãte hãpxopmãp-tup, \q1 ha tik 'ũm te xa hãm'ãktux'ax, \q1 pãyã 'ãkuxa mãm 'ohnãg. 'Ũkux. Kaxĩy.” \p \v 42 Tu hãm'ãktux kux, ha tikmũ'ũn te Paot tu' xak, pu nit xap nõy 'ĩhã hãm'ãktux 'ũxeheh. Tu' mõg. \v 43 Ha Yoneo yõg tikmũ'ũn punethok yĩpkox pip, xi' puknõg te Topa xak xop, nõm te Yoneo xop hã' mõxakux, tu Paot pe' mõg, xix Maname', nũy hãm'ãktux'ax 'ãpax, ha tikmũ'ũn yũmmũgãhã', puyĩ' kuxa mãm ka'ok xe'ẽgnãg Yeyox kopah. \p \v 44 Ha nit xap nõy 'ĩhã kõmẽn 'Ãtikit yõg tikmũ'ũn xohix te yãy tu nũ'nãhã', nũy Topa te hãm'ãktux 'ãpax, \v 45 ha Yoneo xop te' xohix pẽnãhã', tu' yĩpkumĩy, tu Paot mãnõg, hu: \p —Paot te mõ'ãmã', yã' kummuk. 'Ũxupax hok. Kaxĩy. \p \v 46 Pa Paot te hãm'ãktux ka'ok xix Maname', tu' yĩpkutuk 'ohnãg, tu: \p —Hõmã Topa tek xat, hu: “'Ãpu, yõgnũ hãm'ãktux'ax 'ãktux Yoneo xop pu hãmãxap,” kaxĩy. Pãyã 'ãyĩpkox 'ohnãg, tu 'ãkuxa hi xe'ẽgnãg putup nõg, yĩk mũg mõg hãmpuknõg xop hah, 'ũyĩy hãm'ãpak max'ax 'ãpax, nũy yĩpkox pi', nũy kuxa mãm ka'ok Yeyox kopah. \v 47 'Ũgmũg xuxyã tek xat, hu: “'Ãte mõ'ãpok pu' puknõg xop pu hãmyũmmũgã', xa' hittupmã', nũy nõm xop pu Topa yõg hãm'ãpak max'ax 'ãktux, xix hãpxexka xohix yõg xop pu hãm'ãktux, 'ũyĩy tikmũ'ũn kuxa kummuk xit, nũy kuxa max tat 'ũyãnãn tu',” kaxĩy. 'Ũkux. \p \v 48 Ha' puknõg xop te hãm'ãpak, tu' kuxa hittup, tu Topa yõg hãm'ãktux 'ãktux max. Hõmã Topa te nõm yĩmõgatux, pu' kuxa tu mãm ka'ok Yeyox kopah, nũy hi xe'ẽgnãg mõ'kuma' mõg. \p \v 49 Ha Topa yõg hãm'ãktux'ax 'ãktux hãpxexka xohix tu', \v 50 pãyã Yoneo xop te Yoneo xexka xop xix 'ũn xexka xop pu hãm'ãktux, hu: \p —'Ãpu, tik kummuk xat, pu mõg hãptox tu'. Kaxĩy. \p Ha 'ũn xop te Paot putup nõg, xix Maname', tu' xat, pu mõg hãptox tu'. \v 51 'Ũmõg, tu hãmnak ha pataxax mõy, tuk-to'ok, pu hãpkõnõn nũnnãy, nũy Yoneo xop yõg hãpkummuk mĩy'ax 'ãktux. Tu' mõg, tu mõktu mõxaha kõmẽn 'Ikõn tu', \v 52 ha' kuxa mãm ka'ok xop kuxa hittup xe'ẽgnãg, yã Topa Koxuk te' ka'ogãhã'. \c 14 \s1 Tu 'Ikõn tu' tihi' \p \v 1 Tu kõmẽn 'Ikõn tu' tihi', tu Topa pet hã' mõ'nãhã', tu hãm'ãktux max, yĩy Yoneo yõg tikmũ'ũn xohix xexka', xix Genex yõg puknõg xop xohix xexka kuxa mãm ka'ok Yeyox kopah. \v 2 Pa Yoneo yõg tik 'ũm kuxa mãm 'ohnãg, tu' kuxa mãm xop putup nõg, hu' kummuk 'ãktux 'ũpuknõg xop pu', nũy gãyã'. \v 3 Ha 'ãmnĩy punethok hã' tihi', tu yũmũg xuxyã 'ãktux, tu' xuxyã te hãmmaxnã 'ãktux, yã hãpxe'e 'ãktux, ha Yeyox te mõ'pok xop yõg hãm'ãktux putup, hu' ka'ogãhã', puyĩy hãpxopmã ka'ok xe'ẽgnãg, pu tikmũ'ũn xohix pẽnã'. \v 4 Ha tikmũ'ũn te hãmpe'panõm, ha' yãg te: “Yoneo xop mũn max,” kaxĩy. Ha' yãg nõy te: “Hamũn'ah. Pãyã Yeyox yõg tik xop mũn max,” kaxĩy. \p \v 5 Ha' puknõg xop xix Yoneo xop xi' yõg xexka xop te mõ'pok xop kummugãp-tup, tu mĩkaxxap xexka hã' tux putup, nũy kix, \v 6 ha' xupak, tu nũ'paha', tu mõktu mõxaha hãpxexka Nikõn yõg kõmen Nixtat tu', xix kõmẽn Nep tu', xix hãm yĩmap tu', \v 7 tu Yeyox yõg hãm'ãpak max'ax 'ãktux. \s1 Tu kõmẽn Nixtat xix kõmẽn Nep tu' tihi' \p \v 8 Ha Nixtat kopa' xip tik 'ũm te hãpkumep 'ohnãg, ha hãmyãxatamuk xohix hã' mõg 'ohnãg, 'ũhi'ax tox hã, yã' yũm ka'ok, \v 9 tu Paot yõg hãm'ãktux'ax 'ãpak, tu' kuxa yũm ka'ok 'ũhittupmã'ax kopah, ha Paot te' pẽnã ka'ok, tu' nõy kuxa yũm ka'ok pẽnãhã', \v 10 tu' yĩy ka'ok, tu: \p —'Ãk-nĩhã xihip! Kaxĩy. \p Ha' yok, tuk-nĩhã' xip mõ'ka'ok, tu' mõg kõnãmãhã nõmhã, tu hãpkumep. \v 11 Ha tikmũ'ũn te' pẽnãhã', tu' yĩy ka'ok, tu hãm'ãktux Nikõn yĩy'ax hã, hu: \p —Yã topahnãg te mõxaha', tu tikmũ'ũn mũtik yãy putuk! Kaxĩy. \p \v 12 Tu Maname pu' mĩy 'ũxuxet'ax nõy, hu: “Yop”, xix Paot pu', hu: “Mẽkot”, hãm'ãktux punethok hah. \v 13 Ha topahnãg Yop yõg 'ãmãnex nũn, ha topahnãg pet te kõmẽn kunãpa' yũm, ha mũnũytut pit nũnnãhã', xix mĩnnut max, tu hãmpe'paxex, hu: “Nõm tik 2 yã topahnãg, ha 'ãte mũnũytut pit kix putup, nũy nõm topahnãg 2 pu mõ'hap, nũy haxyã', nũy heyah Nixtat yõg tikmũ'ũn mũtik,” kaxĩy. \v 14 Pa tik nõy te mõ'pok xop pu' xuktux, ha' xupak, hu yãy tu topixxax pot, nũy kuxa hittup 'ohnãg 'ãktux, tu tikmũ'ũn ha' mõg, tu' yĩy ka'ok, tu: \p \v 15 —'Ãhup! Putep mũn mĩy putup? 'Ak mũn yã Topa'ah, yãk mũn tihik, 'ãxop putuk, tu hãm'ãpak max'ax ha xa' nũnnãhã', xa 'ãnĩm hãpxop 'ũm 'ãyĩm hã' mĩy, nũy heyah, xa Topa xe'ẽgnãg xax, yã' hi xe'ẽgnãg, nõm te hãmnõgnõy mĩy, xix hahãm, xix kõnãg xexka', xix hãpxop xohix kopa' pip. \v 16 Hõmã tikmũ'ũn xop xohix te hãpxopmã xohix, 'ap Topa te' kuxyã'ah, pa' tux hok pu mĩy, nũy yãy putat hã' mõg, \v 17 ha xa' nũ'kutnãhã tehex, xayĩy hãpxop ta nũnnãy 'ãpet hah, nũy 'ãxit, nũy 'ãkuxa hittup. Kaxĩy. \p \v 18 Ha Paot te Nixtat yõg tik xat hok, pu mõ'hap hok yãy pu', xix Maname pu', nũy heyah. \v 19 Ha 'Ãtikit yõg Yoneo xop nũn, xix 'Ikõn yõg xop, tu Nixtat yõg tikmũ'ũn pu hãm'ãktux, tu' gãyãhã Yeyox yõg mõ'pok xop hã', ha tikmũ'ũn te mĩkaxxap xexka tux punethok, nũy Paot putex, ha hãm tu' nãhã', tu' xok putũmnãg, ha tikmũ'ũn te Paot hãm manit ha' mõg, tu kõmẽn kotit hã' xut, tuk-nãpa' mõg, tu hãmpe'paxex, hu: “Nõmhã' xok xe'e',” kaxĩy. \v 20 Pa' kuxa mãm ka'ok xop te yãy tu nũ'nãhã', tu Paot yĩmap hã' pip, ha Paot yũm, tu' yok, tuk-nĩhã' xip, tu' xupep putpu kõmẽn tu', tu hãptup 'ĩhã Maname mũtik mõg, tu mõktu mõxaha Nep tu'. \s1 Tu Xit xix 'Ãtikit ha putpu' mõg \p \v 21 Tu Yeyox yõg hãm'ãpak max'ax 'ãktux, ha Nep yõg tikmũ'ũn punethok kuxa mãm ka'ok Yeyox kopah, ha hãm'ãktux kux, ha putpu' mõg, tu mõktu mõxaha Nixtat tu', tu' mõg tu mõktu mõxaha 'Ikõn tu', tu' mõg, tu mõktu mõxaha 'Ãtikit tu'. \v 22 Tu hãm'ãktux xe'e', tu hãmyũmmũgãhã', puyĩ' ka'ogã', nũy kuxa mãmmã ka'ok Yeyox kopah, ha hãm'ãktux, hu: \p —Nõm xop te Yeyox pu yĩpkox pip, puxi' xũy'ax hã' tot, 'ĩhã pexkox ha' mõg. Kaxĩy. \p \v 23 Ha Paot te tik pẽnã max xop yĩmõgatux, 'ũkuxa mãm ka'ok xop xohix kopa' yĩmõgatux, tu' xat, pu' nõy xop pẽnã max, nũy tu xeh, ha Topa pu hãm'ãktux, hu' xit hok hã hãm'ãktux, tu' pẽnã max xop pu: \p —'Ãkuxa mãm ka'ok Topa kopah. Pũyã hõnhã Topa 'ãmõgã', xix 'ãpẽnã', xix 'ãnĩm hok! Kaxĩy. \p \v 24 Tu ta' mõg, Pixit kotit hã' mõg, tu mõktu mõxaha Pãnpit tu'. \v 25 Tu' mõg, tu mõktu mõxaha Pehek tu', tu Topa yõg hãm'ãktux'ax 'ãktux, tu' mõg, tu mõktu mõxaha 'Atat tu', tu hãpxopmãhã', tu yã' kux, \v 26 tu mĩpkox hã' mõg, nõm te kõnãg yĩmũ' mõg, ha mõktu mõxaha hãpxexka Xit yõg kõmẽn 'Ãtikit tu putpu', nũy Topa yõg hãpxopmã'ax ka'ok xe'ẽgnãg 'ãktux, nũy kuxa mãm ka'ok xop pu' xuktux. Hõmã 'Ãtikit yõg kuxa mãm ka'ok xop te Topa tu' xak, pu Paot pẽnã max, xix Maname pẽnã max, ha mõ'pok, pu hãm'ãpak max'ax 'ãktux kõmẽn xohix tu', tu' mõg tap, tu hãpxopmãhã', tu ta putpu' nũn 'ũxeheh. \v 27 Ha 'Ãtikit tu' mõxaha', tu' kuxa mãm ka'ok xop xãnãhã', ha' nũn tu nũktu nũ'nãhã', ha tik te hãm'ãktux, tu Topa yõg hãpxopmã'ax xohix 'ãktux, tu Topa te' puknõg xop pu yãy yõg putat yok mĩy 'ãktux, tu' puknõg kuxa mãm ka'ok Yeyox kopa 'ãktux. \v 28 Tu 'ãmnĩy xohix hã' nox ti kuxa mãm ka'ok xop mũtik 'Ãtikit kopah. \c 15 \s1 Tu Kõmẽn Yenoyanẽn xop mũtik yãykotĩnnãhã' \p \v 1 Hãpxip kutõgnãg 'ĩhã Yonex yõg tikmũ'ũn nũn, tu nũktu mõxaha 'Ãtikit tu', tu' nõy xop yũmmũgãhã', hu: \p —'Ãxop yã puknõg. 'Ãpu, tik xop nãg xax mep 'ũyĩmap, puyĩy Topa 'ãxop kuxa kummuk xit, nũy 'ãkuxa max tat 'ũyãnãn tu'. Mõyyex yõg xat'ax hittap te 'ãxat, yĩy hõmã xix hõnhã, hãmyãxatamuk xohix punethok hã, Yoneo tik xop xohix te' mĩy, yã kakxop pit 'ĩhã' mĩy. Kaxĩy. \p \v 2 Pa Paot xix Maname te: \p —Kaxĩy hok! 'Ãmhok! Topa te' puknõg xop xat 'ohnãg, pu yãy xax xak. Kaxĩy. \p Tu hãm'ãktux hã' nõy yãnãn nãm punethok, ha' kuxa mãm ka'ok xop te Paot xix Maname yĩmõgatux, tu mõ'pok, xix 'Ãtikit yõg nõy xop mõ'pok, pu' mõg Yenoyanẽn tu', nũy Yeyox yõg tik xop yĩkopit, xix tik pẽnã max xop yĩkopit. \v 3 Tu ta' mõg, Penix kotit hã' mõg, xix Xãmãnit kotit hã' mõg, tu' puknõg xop te Topa ha' mõg 'ãktux, ha' kuxa mãm xop xohix hittup xexka'. \v 4 Ha mõktu mõxaha Yeyoyanẽn tu', ha' kuxa mãm ka'ok xop hittup xexka kamah, xix Yeyox yõg mõ'pok xop, xix tik pẽnã max xop, ha Paot te Topa yõg hãpxopmã'ax 'ãktux, Topa te hãpxopmã Paot hã, xix Maname hã, yĩ' xuktux. \v 5 Pa Paniye yõg kuxa mãm ka'ok xop tek-nĩhã' pip, tu: \p —Topa te' xat, pu tik xop nãg xax yĩmap mep. 'Ãpu, hãmpuknõg yõg tik xop xax mep kutõgnãg, nõm xop kuxa mãm ka'ok Yeyox kopah, puyĩy Mõyyex yõg xat'ax hittap xohix pu' yĩpkox pi'. Kaxĩy. \p \v 6 Ha mõ'pok xop, xix tik pẽnã max xop nũn, tu nũktu nũ'nãhã', nũy hãmpe tu pãnõm. \v 7 Tu hãm'ãktux hã' nõy yãnãn nãm, ha Pet tek-nĩhã' xip, tu: \p —'Ũkxape xop: Hõmã Topa tek yãykutnãhã 'ãxop kopah, 'ãxop te' yũmmũg, ha mõgkutnãhã', 'ũ hãm'ãpak max'ax 'ãktux hãmpuknõg xop pu', ha' puknõg xop te hãm'ãpak, tu' yĩpkox pip, tu' kuxa mãm ka'ok Yeyox kopah. \v 8 Topa te tikmũ'ũn xop kuxa yũmmũg, tu Topa Koxuk nũ'kutnãhã' puknõg xop hah, 'ũgmũg putuk, \v 9 ha' puknõg xop te Yoneo yõg tikmũ'ũn mũtik yãy putuk Topa pu', tu' kuxa mãm ka'ok Yeyox kopah, ha Topa te' yõg hãpkummuk mĩy'ax xaxogãhã', pu tu' kux. \v 10 Tep tu 'ãkuxa mãm 'ohnãg Topa yõg hãpxopmã'ax kopah? Mõyyex yõg xat'ax xohix tox xexka', yũmũg'ãte yãy yũmmũgã hok, 'ap mĩy yũmmũg'ah, xix mõnãyxop te' mĩy hok kamah. Tep tu 'ãxop te' puknõg xop xat, 'ĩhãg mũ'ãte Mõyyex yõg xat'ax xohix mĩy hok? 'Ap max'ah nũhu'. \v 11 Pãyã yũmũg xuxyã Yeyox te' hok hã hãmmaxnãhã', tu yũmũg kuxa kummuk xit, xi' puknõg xop kuxa kummuk xit kamah, nũy yãnãn tu' kuxa max tat, yã yãy putuk. Yũmũg xuxyã Yeyox te' hok hã' yãnãn, nõm xop kuxa mãm ka'ok nõm kopah. Kaxĩy. \p \v 12 Ha tik xop yĩy 'ohnãg, yĩy Maname yõg hãm'ãktux'ax 'ãpak, xix Paot yõg, ha Topa te hãpxopmã xe'ẽgnãg, puyĩ' puknõg xop pẽnã', ha tik mõ'pok'ax te' xuktux, \v 13 tu hãm'ãktux kux, ha Tiak te: \p —'Ũkxape xop, 'ũg'ãpax: \v 14 Xĩnãm te xa hãm'ãktux, hu: “Topa te' puknõg xop mõ'yãy xe'ẽgnãg, tu 'ã' hãmyũmmũgãhã hãmãxap, tu nõm xop yĩmõgatux hãmpuknõg xop kopah, ha yãyhã Topa yõg tikmũ'ũn,” kaxĩy. \v 15 Hõmã tik hittap te Topa pupi hãm'ãktux kamah, hu: \q1 \v 16-18 “Hõmã, hãmyãxatamuk xohix 'ĩhã, Topa te hãm'ãktux, hu: \q1 ‘Hõmã 'ãte mõnãyxop Namix xexkanãhã', \q1 ha' yõg tikmũ'ũn tek xak, \q1 ha hõnhãk nũn putup, \q1 tu Namix mõkputox puxet xexkanãp-tup, puyĩ' hep xohix xop 'ũk xax, \q1 ha 'ãte nõm puknõg xop mõ'yãy xe'ẽgnãg, \q1 tu' nõy yãy, nũy yãy 'ãxet'ax mĩy yõgnũ tikmũ'ũn,’ ” kaxĩy. 'Ũkux. \p \v 19 Ha Tiak te xe hãm'ãktux, hu: \p —'Ãte 'ãpekpaxex. Yã' max hãmpuknõg xop kuxa mãm ka'ok xop te Yoneo yõg xat'ax mĩy hok, xix mõnãyxop yõg hãpxopmã'ax tat hok kamah, nũy kuxa mãm puxehnãg Yeyox kopah. \v 20 'Ãpu, yũmũ'ãte tappet kax'ãmi' kuxa mãm ka'ok xop pu', nũy tu' xat hok, pu' mã hok topa komut xop xit'ax, xix xok xop 'ũm mãy mũg tup-tex mã hok, xix xokxop hep 'ãta mã hok, xi' nõy hã' xupxet hok. \v 21 Yã nit xap xohix 'ĩhã Yoneo xop te Mõyyex yõg xat'ax mõ'kupix Topa pet kopah, tu Mõyyex te hãm'ãktux 'ãktux kõmẽn xohix kopah. Yã' puxi'. 'Ũkux. Kaxĩy. \s1 Tu tappet tu kax'ãmi' \p \v 22 Ha mõ'pok xop, xix tik pẽnã max xop, xi' kuxa mãm ka'ok xop xohix te Tiak yõg hãm'ãktux'ax 'ãpak, tup-tox puxet, hu tik 2 yĩmõgatux, pu Paot xix Maname mũtik mõg, tu 'Ãtikit tu mõ'pok, ha tik 2 'ãxet'ax Yot Maxamax, xix Xinax, ha' xape xop tep-tup pax, tu nõm pe'paxex max. \v 23 Ha kax'ãmi' kuxa mãm ka'ok xop pu', tu tik hã mõ tappet kutnãhã', ha tappet tu kax'ãmi', hu: \p “Yeyox yõg mõ'pok xop xix tik pẽnã max xop te 'ãneo, 'ũkxape xop pu 'ãneo, 'Ãtikit yõg kuxa mãm ka'ok xop, xix Xit yõg kuxa mãm ka'ok xop, xix Xinix yõg kuxa mãm ka'ok xop pu 'ãneo. \p \v 24 'Ũgmũ'ãte' nõy xop yõg hãm'ãktux'ax 'ãpak, nõm te nũnte' tihi', tu 'ãhã' mõg, tu 'ãxat, hu: ‘'Ãpu, tik xop xohix yãy xax mep kutõgnãg, pu Topa 'ãkummuk mĩy'ax xaxogã 'ũyãnãn tu',’ kaxĩy. Ha 'ãkuxa hittup 'ohnãg. 'Ak mũ'ãte nõm Yoneo tik xop mõ'pok'ah, 'ak mũn te 'ãxat'ah. \v 25 Hu hõnhãk mũ'ãte xohix te tik 2 yĩmõgatux, pu xa mõ'pok, ha Paot, xix Maname mũtik mõg. 'Ãxohix te Paot putup pax, xix Maname', tu nõm pe'paxex max. \v 26 Yã' hi Yeyox tu', yã yãy xuxyã', yĩy xe yãy yõg'ah. Yeyox te' xat, pu mõg, ha' mõg, 'ok pe' hi', 'ok pe' xok. \v 27 Hak mũ'ãte Xinax mõ'pok, xix Yot, ha xa' xohix hãmyũmmũgãp-tup. \v 28 Ha Topa Koxuk te 'ãxat hãmãxap, hak-nãy tuk mũ'ãte, hu: \v 29 'Ũmã hok topa komut xop xit'ax, xix xokxop 'ũm mãy mũg tup-tex mã hok, xix xokxop hep 'ãta mã hok, tu 'ãnõy hã xupxet hok. Puxi', yã' max. Ha' kux.” Kaxĩy. \p \v 30 Ha ta' mõg tik xop, tu mõktu mõxaha 'Ãtikit tu', ha' kuxa mãm ka'ok xop te yãy tu nũ'nãhã', nũy mõ'pok yõg tappet mõ'kupix, \v 31 tu mõ'kupix kux, ha' kuxa hittup xexka'. \v 32 Ha Yot xix Xinax yã Topa pupi hãm'ãktux xe'e', tu' xape xop ka'ogãhã'. \v 33 'Ãmnĩy kutõgnãg 'ĩhã' tihi', tu putpu' mõg, tu mõktu mõxaha Yenoyanẽn tu'. \v 34 Pa Xinax mõg'ah, tu' nox xip 'Ãtikit tu'. \p \v 35 Ha Paot xip 'Ãtikit tu', xix Maname', tu' nox tihi', tu hãmyũmmũgãhã', nũy Topa yõg hãm'ãktux'ax 'ãktux, 'ũnõy xop mũtik. \s1 Paot xix Maname te yãy xatat \p \v 36 Ha 'ãmnĩy punethok nõg, ha Paot te Maname pu hãm'ãktux, hu: \p —'Ãpu, yũmũ mõg putpu', nũy xape xop xohix pẽnã', nũy kõmẽn xohix kopa' pẽnã', nũy Topa yõg hãm'ãktux'ax xe 'ãktux. Kaxĩy. \p \v 37 Ha Maname te Yoãm Mã'ak mõgãp-tup, \v 38 pa Paot tep-tup nõg. Hõmã Yoãm Mã'ak te' nĩm Pãnit tu', tu hãpxopmã 'ohnãg. \v 39 Ha Paot te hãm'ãktux hã' nõy yãnãn Maname mũtik, tu' gãy, ha Maname gãy, tu yãy xatat, ha Maname te Yoãm Mã'ak mõgãhã', tu' mõg, tu mĩpkox hã' mõg, nõm te kõnãg xexka yĩmũ' mõg, tu mõktu mõxaha hãmyĩn yũm 'ãxet'ax Xip tu'. \v 40 Pa Paot te Xinax yãykutnãhã pu mõg, ha' nõy xop te: \p —Pũyã Topa 'ãmũtik mõg. Kaxĩy. \p \v 41 Ha' mõg, tu Xit kotit hã' mõg, xix Xinit kotit hã' mõg, tu' kuxa mãm xop ka'ogãhã'. \c 16 \s1 Tĩmõn te Paot mũtik mõg, xix Xinax \p \v 1 Tu' mõg, tu mõktu mõxaha kõmẽn Nep tu', xix kõmẽn Nixtat tu', ha tik 'ũm xip, 'ũxuxet'ax Tĩmõn, tu' kuxa yũm ka'ok Yeyox kopah, tu' mũg tut Yoneo hex, pãyã' tak Genex yõg, tu Yoneo xop hã' puknõg. \v 2 Ha Nixtat tu' pip xape xop te Tĩmõn putup pax, xix 'Ikõn yõg xop te', \v 3 ha Paot te' mõgãp-tup yãy mũtik, hu' nõy yãy xax yĩmap xak kutõgnãg, nũy Yoneo xop gãyã hok, yã' xohix te Tĩmõn mũg tak yã' puknõg yũmmũg. \v 4 Ha ta' mõg kõmẽn tu', tu Yeyox yõg mõ'pok xop, xix Yenoyanẽn yõg tik pẽnã max xop pupi hãmyũmmũgãhã', tu' xape xop pu hãmyũmmũgãhã', \v 5 Ha' xape xop kuxa mãm ka'ok Yeyox kopah, 'ĩhã' xohix nõy nã' mõg. \s1 Tik xop te kõmẽn Tonot ha' mõg \p \v 6 Ha ta' mõg, tu mõktu hãpxexka Pinik kotit hã' mõg, xix hãpxexka Ganax kotit hã' mõg, ha Topa Koxuk te hãm'ãktux xat hok, hu: \p —'Ax yõg kõmẽn kopa hãm'ãktux hok! Kaxĩy. \p \v 7 Ha ta' mõg, tu mõktu mõxaha Mĩy tu', tu' mõg putup Mitĩn tu', pa Yeyox Koxuk te' xat hok, pu mõg hok. \v 8 'Ap mõg'ah, tu Mĩy hã' yẽn hã' mõg, tu mõktu Tonot tu' mõxaha'. \v 9 Ha 'ãmnĩy hã Paot te yãy koxuk hã hãpxexka Mãxenõn yõg tik pẽnãhã', hak-nĩhã' xip, tu Paot tu' xak, hu: \p —Mã'! Mãxenõn tu 'ãnũ', nũy mõy 'ũgmũg nĩynãm. Kaxĩy. \p \v 10 Hãpxip 'ohnãg 'ĩhã Paot koxuk te' pẽnã kux, hak mũg mõg putup Mãxenõn tu', tu hãmpe'paxex, hu: “Topa tek mũg xãnãhã', 'ũ Yeyox yõg hãm'ãpak max'ax 'ãktux Mãxenõn yõg tikmũ'ũn pu',” kaxĩy. (Hak mũn Nok te kax'ãmi'.) \s1 Tu kõmẽn Pinio tu' tihi' \p \v 11 Tuk mũg pip Tonot kopah, tuk mũg mõg mĩpkox hã, kõnãg xexka yĩmũ' mõg, tu mõktu hãmyĩn yũm 'ãxet'ax Xãmõtanax tu' mõxaha'. Hãptup 'ĩhãg mũg mõg, tu mõktu mõxaha kõmẽn Nẽyap tu'. \v 12 Tuk mũg mõg, tu mõktu mõxaha hãpxexka Mãxenõn yõg kõmẽn te mãxap Pinio tu', ha' yõg gohet yã hãpxexka Hõm yõg, ha 'ãmnĩy punethok hak mũg tihi Pinio kopah. \v 13 Tu nit xap 'ĩhãk mũg mõg kõmẽn kunãpa', tu Topa yõg hãm'ãktux'ax pet xak, nũy Topa pu hãm'ãktux, 'ĩhã kõnãgkox tu' mõxaha', hu kõnãg kux tuk mũg mãm, ha 'ũn pip, hak mũ'ãte 'ũn mũtik hãm'ãktux. \v 14 Ha kõmẽn Tittit yõg 'ũn xip, tu topixxax max hãmenex, 'ũxuxet'ax Nit, tu Topa xak, tu' kuxa te' yẽy Topa keppah, tu Yeyox hãm'ãpak max'ax 'ãpak, ha Topa te' kuxa tupmãhã', yĩy Paot yõg hãm'ãktux'ax 'ãpak, tu' yĩpkox xip, \v 15 hap-tox pix, xi' xape xop 'ũpet kopa tihi' xop putox pix, ha' xak, hu: \p —'Ũgkuxa yũm ka'ok Yeyox kopah, yĩy 'ũkpet ha mõg, nũy nox pi'. Kaxĩy. \p Hak mũg mõg Nit pet hah. \s1 Tu kanet kopa' tihi kõmẽn Pinio tu' \p \v 16 'Ãmnĩy kutõgnãg nõg, 'ĩhãk mũg mõg Topa pet hah, ha' mĩm hex te putat hã' nũn, tu yãmĩy pupi hãm'ãktux, tu hãpxopmã'ax pẽnã hok 'ãktux, tu hãm'ãktux hã tayũmak xexka pop, tu tik xop 'ũm pu' popmãhã', tu nõm tik xop pu' hok hã' hãm. \v 17 Tu Paot pe' mõg, xik mũg pe' mõg, tu' yĩy ka'ok, hu: \p —Nũ tik xop te Topa xe'ẽgnãg hã kãmãnat, hu xa hãmyũmmũgãp-tup, nũy Topa yõg putat hã 'ãmõgã'. Kaxĩy. \p \v 18 Tu xe hãm'ãktux hã kaxĩy, 'ãmnĩy xohix hã' xuktux, ha hãm'ãktux kux 'ohnãg, yĩy Paot gãy, tu' yõkãnãm, tu yãmĩy kummuk mãnõg, hu: \p —Hõmã Yeyox te yãmĩy kummuk mõy tikmũ'ũn kopah, tu' mõg pexkox tu', tuk mũ'ã yãy 'ãxet'ax hõm, pu yãmĩy kummuk mõy, hu 'ãte 'ãxat, hu: 'Ãpep, nũy mĩm hex 'ãpe' nĩm. Kaxĩy. \p Ha' nĩm, tu' mõg xupaha'. \v 19 Pa tik xop nõy te mĩm yõg tayũmak xak, hu' gãy xexkah, tu Paot mũg, xix Xinax, tu' xexka xop keppa' mõgãhã', ha' xexka xop te kõmẽn yõg hãmnuknõg tu' pip, \v 20 ha tik xop gãy, tu' kupex, hu: \p —Nũ tik yã Yõneo yõg xop, tu kõmẽn Pinio yõg tikmũ'ũn gãyãhã', tu hãpxopmã kummuk yũmmũgãhã', \v 21 ha Hõm yõg gohet te nõm hãpxopmã'ax putup nõg, tu' xat hok, 'ũ mĩy hok, hak mũ'ãte Hõm yõg tikmũ'ũn. Kaxĩy. \p \v 22 Ha tikmũ'ũn te yãy tu nũ'nãhã', tup-tox puxet, nũy Paot kix, xix Xinax kix, ha kõmẽn yõg xexka xop te tik yõg topixxax koxip, tu' mõy, tu' xat, pu kix mĩm mũnãg hã. \v 23 Tu' kix kakixnãg, tu kanet ha' mõgãhã', tu kanet yõg xonat xat, hu: \p —Pẽnã ka'ok, pu tu xupa hok! Kaxĩy. \p \v 24 Ha hãm'ãpak, tu kanet hã mõ'tat, tu' kopa tigãhã', tu' xex, tu tik kup hĩy mĩm ka'ax tu', ha' mõg 'ohnãg, tu' pip. \p \v 25 Ha 'ãmnĩy kote 'ĩhã Paot xix Xinax te Topa pu hãm'ãktux, tuk-tex, nũy Topa 'ãktux max, ha kanet kopa' pip tikmũ'ũn te' xupak. \v 26 Hãpxip kutõgnãg 'ĩhã hãm yãy nuhuk nãm, ha mĩptut yõg hãpkopa mĩkaxxap nuhut, ha mõ'yĩnnĩn'ax te yãy xõn, ha tikmũ'ũn te kanet kopa' pip, ha' hĩy'ax koa', nõm te kanet kopa' xup, ha' mõxaha'. \v 27 Ha kanet yõg xonat te yãy koxak, tu kanet mõ'yĩnnã'ax pẽnãhã', pa yãy xõn, ha xonat te hãmpe'paxex, hu: “Yã' xohix nũ'paha'!” Kaxĩy. Hu yãy putex putup mĩkax xexka hã, \v 28 pa Paot yĩy ka'ok, tu: \p —Yãy xuhmĩy hok! Yãg mũg xohi' pip! Kaxĩy. \p \v 29 Ha' nõy te: \p —Kuyãnãm paxnũ'. Kaxĩy. \p Tu mõ'nãhã', tu kuxãnõg, tu yãy puxu'uxnãm, tu' kopaxux hã' nãhã Paot keppah, xix Xinax keppah, \v 30 tu' yok, tuk-nĩhã' xip, tu hãpkopa' mõy, tu: \p —'Ũgnõy, 'ãte putep mĩy'ax, puyĩy Topa 'ũgkuxa kummuk xit, nũy 'ãtu' gãy hok? Kaxĩy. \p \v 31 Ha Paot xix Xinax te: \p —'Ãkuxa yũm ka'ok 'ũgmũg xuxyã Yeyox kopah, puxix Topa 'ãkuxa kummuk xit, nũy yãnãn tu 'ãkuxa max tat, 'ãmũn, xix 'ãxape te 'ãpet kopa' pip. Kaxĩy. \p \v 32 Ha tik xop te Topa yõg hãm'ãktux'ax 'ãktux kanet yõg xonat pu', xix' xape xop pu'. \v 33 'Ãmnĩy kote 'ĩhã' xonat te' nõy yõg kayax pix, ha Paot xix Xinax te xonat putox pix, xi' xape xop, nõm xop kuxa mãm ka'ok Yeyox kopah. \v 34 Ha xonat te yãy pet ha' mõgãhã', tu hãpxop pop nũn, ha' mãhã', ha xonat kuxa yũm ka'ok Topa kopah, xi' xape xop kamah, hu' kuxa hittup. \p \v 35 Hãptup ha ta Hõm yõg xexka xop te' xat, hu: \p —Kanet kopa' mõy tik 2, pu mõg, tu nũmãn. Kaxĩy. \p \v 36 Ha xonat te Paot pu hãm'ãktux, hu: \p —Tik xexka xop te 'ãmõy putup, ha 'ãnũpap-tup, hu mõy, xa 'ãkuxa mãm. Kaxĩy. \p \v 37 Pa Paot te: \p —'Ãmhok! Kaxĩy hok! Hõmã tik tek mũg kix kakixnãg, ha kõmẽn Pinio yõg tikmũ'ũn te' pẽnãhã'. Hak mũg yĩkopit 'ohnãg, tuk mũ yõg hãpxopmã'ax kopit, 'okpak mũg hãpxexka Hõm yõg tihik, ha kanet kopak mũg tigãhã', yã hõnhã nũmãn yãy xaptop tu'! 'Ãmhok! 'Ak mũg mõg putup'ah. 'Ãpu, tik xãnã', pu nũ', pu nũy 'ũgmũg mõy kanet kopah, nũy hãptopak mũg mõgã'. Kaxĩy. \p \v 38 Ha xonat xop te Hõm yõg xexka xop pu hãm'ãktux, ha' xexka xop kuxãnõg, Paot xix Xinax yã hãpxexka Hõm yõg tik hah. \v 39 Ha' nũn, tu tik 2 pu hãm'ãktux, hu: \p —'Ãgãy hok 'ãtu'. 'Ãte nũktu yãyhãhup hok'ah. Kaxĩy. \p Tu kanet kopa' mõy, tu ta' mõg, tu kõmẽn kunãpa' mõgãhã', tu: \p —'Ãmõg. Kaxĩy. \p \v 40 Ha' mõg, tu Nit pet ha' mõg, tu' xape xop mõ'nĩynãm, tu' mõg. \c 17 \s1 Tu kõmẽn Texanõn tu' tihi' \p \v 1 Tu ta' mõg, kõmẽn 'Ãppip kotit hã' mõg, xix kõmẽn 'Aponõn kotit hã' mõg, tu mõktu mõxaha kõmẽn Texanõn tu', ha Yoneo yõg Topa pet yũm, \v 2 ha nit xap yã Yoneo yõg hãptup xe'e', yĩy nit xap xohix 'ĩhã Paot te Yoneo yõg Topa pet ha' mõg, hu hõnhã' mõg, tu nit xap \v 3 'ĩhã hãm'ãktux hã' nõy kutnãhã'. Kaxĩy. \p \v 4 Ha tik 'ũm te: \p —Hamũn! Kaxĩy. \p Hu Paot xix Xinax mũtik yãy kotĩnnãhã', ha Genex yõg puknõg xop te Topa xak, xix 'ũn xexka xop, tu nõm tik mũtik yãy kotĩnnãhã'. \p \v 5 Pa Yoneo xop te' yĩpkumĩy, tu tik kummuk yĩmõgatux, nõm hãm hok xop, tu hãpkute'ex kummuk pax, 'ap max'ah, tu kõmẽn xohix kopa hãpkummugãhã', tu kõmẽn xohix gãyãhã', tu Paot xak xix Xinax, hu Yaxãm pet hã' mõxakux. \v 6 Pãyã 'ap ti'ah, yĩy Yaxãm mũg, tu' xut yãy pet kopah, tu' xape xop mõy kamah, tu kõmẽn yõg xexka xop keppa' mõgãhã', tu: \p —Nũ tik te hãm xexka xohix tu hãpkummugãhã', tu nũktu nũn kamah, \v 7 tu Yaxãm pet kopa' tihi', ha' xohix te hãpxexka Hõm yõg Xex putup pax, pa tik xop kummuk te hãpkummuk yũmmũgãhã', hu: “Hõm yõg Xex tek mũg xat 'ohnãg. Yã Yeyox tek mũg xat xe'ẽgnãg! Kaxĩy.” \p \v 8 Ha Texanõn yõg tikmũ'ũn te hãm'ãpak, xix kõmẽn yõg xexka xop, hu' gãy, \v 9 tu tayũmak xak Yaxãm tu hãmãxap, xi' nõy xop tu', puyĩy Paot xix Xinax mõy, puyĩy kõmẽn Texanõn nĩm. Ha pago, tu nũ'paha'. \s1 Tu kõmẽn Menet tu' tihi' \p \v 10 Ha 'ãmnĩy hã' kuxa mãm ka'ok xop te Paot xix Xinax mõgãhã', tu' mõg tu moktu mõxaha kõmẽn Menet tu', tu Yoneo yõg Topa pet hã' mõxakux. \v 11 Ha Menet yõg Yoneo xop te hãmyok mĩy, pa Texanõn yõg xop te hãpkohe' mĩy. Yã Menet yõg tikmũ'ũn te Topa yõg tappet mõ'kupix nãm, puyĩy Paot yõg hãm'ãktux kopit, nũy hãmyũmmũg, nũy hãpxe'e yũmmũg. \v 12 Hũ Menet yõg tikmũ'ũn punethok kuxa mãm ka'ok Yeyox kopah, xix Genex yõg 'ũn xexka xop, xix tik xop. \v 13 Ha Paot te hãm'ãpak max'ax 'ãktux, ha Texanõn yõg Yoneo xop te hãm'ãpak, hu' gãy, tu' nũn, tu nũktu tikmũ'ũn gãyãhã'. \v 14 Ha' xape xop te Paot xut, tu: \p —Mõg, mõg, pu 'ãp-tex hok! Kaxĩy. \p Ha' mõg, kõnãg xexka ha' mõg, pãyã Xinax nox xip, xix Tĩmõn, tu Menet kopa' tihi'. \v 15 Ha nõm xape xop te Paot mõgãhã kõmẽn xexka 'Atẽn tu', tu putpu' mõg Menet tu', tu Paot pupi hãm'ãktux, nũy Xinax xãnã', xix Tĩmõn, pu kõmẽn 'Atẽn tu' mõg mõ'ka'ok. \s1 Tu kõmẽn 'Atẽn tu' xip \p \v 16 Ha Paot te 'Atẽn tu tik 2 hip, tu kõmẽn xexka pẽnãhã', tu topahnãg komut pẽnãhã', ha nõm komut yĩm hã' mĩy, nũy heyah, ha kõmẽn nũ'xip nõm hãpxop hã, yĩy Paot kuxa hittup 'ohnãg. \v 17 Tu' mõg Yoneo yõg Topa pet hah, nũy Yoneo xop mũtik hãm'ãktux hã' nõy yãnãn nãm, xix nõm xop te Topa xak xop mũtik hãm'ãktux hã' nõy yãnãn. Tu nãpet ha' mõg kamah, ha 'ãmnĩy xohix hã hãm'ãktux hã' nõy yãnãn 'Atẽn yõg tikmũ'ũn mũtik. \v 18 Tu hãm'ãktux, tu hãmyũmmũg'ax xop 'ãxet'ax 'Epikoneo xop mũtik hãm'ãktux, xix 'Extox xop mũtik hãm'ãktux hã' nõy yãnãn, ha' yãg te' yĩkopit, hu: \p —Kãy te hãm'ãktux punethok. Putep mũn 'ãktux putup? Kaxĩy. \p Ha' yãg nõy te' yãnãn, hu: \p —Tute topahnãg puknõg 'ãktux. Kaxĩy. \p Ha Paot te Yeyox 'ãktux, tu Yeyox putpu' hi 'ãktux. \v 19 Ha tik xop te hãmyũmmũg te Paot yĩm mũg, tu 'Axenop yõg hãmyũmmũg xop ha' mõgãhã', pu hãm'ãktux'ax 'ãpax, tu' yĩkopit, hu: koneo xop mũtik hãm'ãktux, xix 'Extox xop mũtik hãm'ãktux hã' nõy yãnãn, ha' yãg te' yĩkopit, hu: \p —Kãy te hãm'ãktux punethok. Putep mũn 'ãktux putup? Kaxĩy. \p Ha' yãg nõy te' \p —'Ok hãmyũmmũg'ax tup nũhũ xate hãmyũmmũgãhã'? \v 20 'Ãpu, 'ãyĩy, tu hãmyũmmũg'ax puknõg 'ãktux, nũy 'ũgmũ yũmmũgã'. Kaxĩy. \v 21 Yã 'Atẽn yõg tikmũ'ũn hãm hok, xix puknõg xop te kõmẽn kopa' tihi' hãm 'ohnãg, pa hãm'ãpak pax, nũy tu xe' xuktux, tu 'ãmnĩy xohix hã hãm'ãpak tup 'ãpak, xi' xe' xuktux. \v 22 Ha Paot te hãm'ãktux, ha 'Anenop xop te Paot xakot, ha Paot te: \p —'Atẽn yõg tikmũ'ũn: 'Ãxop te 'õg topahnãg komut xop xohix xak. \v 23 'Ãte hãpkumep, tu topahnãg komut punethok pẽnãhã', nõm mĩy nũy heyah, ha 'ãte topahnãg yõg mĩmpe pẽnãhã', ha tikmũ'ũn te topahnãg pu hãpxop 'ũm hõm, tu mĩmpe yĩmũ' xix, ha tik 'ũm te mĩmpe yĩmũ' kax'ãmi', hu: “Nũhũ topa puknõg pu',” kaxĩy. 'Ãte xa nõm puknõg 'ãktux putup. \p \v 24 —Topa xe'ẽgnãg te hãm xexka mĩy, xix hãpxop xohix mĩy, hu pexkox xix hahãm xat. 'A' pet mĩy xak'ah tikmũ'ũn yĩm hã. Yã mĩptut kopa ti 'ohnãg. 'Ũxexka xe'ẽgnãg Topah. \v 25 Tu hãpxop 'ũm xak 'ohnãg, yã hãpxop xohix mĩy, nũy tikmũ'ũn pu' xit xut popmãhã', xi' hi'ax, xix hãpxop xohix yã' hok popmãhã'. \v 26 Tu tik puxet mĩy hãmãxap, tu nõm hã' mĩy tikmũ'ũn xohix, xi' hep xohix, pu yõg hãm tu 'ãti', ha Topa te tikmũ'ũn pu hãm 'ũm hã' xakux'ax xat, xix hãm 'ũm hã' xakix'ax xat, tu' pip'ax 'ũm xat, pu mõg hãpxexka pu kopa 'ãti'. \v 27 Puyĩy tikmũ'ũn Topa xax, nũy xipi', pãyã tikmũ'ũn yĩka hã Topa xip. \v 28 Hõmã 'õgnũ tik te hãmyũmmũg te kax'ãmi', hu: “Topa hã yũmũ'ãte' xit xut, xix yũmũg mõg, xix yũmũg tihi',” kaxĩy. Ha' nõy te: “Yũmũ'ã Topa hã kutok xe'e',” kaxĩy. \v 29 Hamũn, yũmũ'ã Topa hã kutok, hu hãmpe'ãpaxex hok, hu: “Topa te pipkup yãnãm putuk,” kaxĩy. Xix hãmpe'ãpaxex hok, hu: “Topa te mĩkaxxap putuk,” kaxĩy. 'Ãmhok. Tik 'ũm te Topa xe'e mĩy 'ohnãg. \v 30 Hõmã tikmũ'ũn te hãmyũmmũg'ah, ha Topa te nõã'tot, pa nõmhã Topa te' xat, xa yãyhãhup, tu hãpkummuk mĩy kux, pu Topa 'ãxop yõg hãpkummuk mĩy'ax xaxogã', pu tu kux. \v 31 Yã Topa pa te hãmyũmmũg, tu hãptup puxet yãykutnãhã', 'ĩhã' tute hep xop xohix yõg hãpxopmã'ax kopit putup, tu tik te hãmyok mĩy hã' kopit putup, tu Yeyox yãykutnãhã, pu tu kopit, ha' putpu nõm hĩnnãhã', nũy tikmũ'ũn xohix pu hãmyũmmũgã'. Kaxĩy. \p \v 32 Ha tikmũ'ũn te' xupak, ha' yãg te: \p —Putep te hãm'ãktux? 'Ũxok, tu putpu' hi'?” Kaxĩy. \p Tu' yĩxix kummuk. Ha' yãg nõy te: \p —Yã' max. Hãptup 'ũm nõy 'ĩhã xe xa 'ãpak putup. Kaxĩy. \p \v 33 Ha Paot mõg, \v 34 pãyã tik 'ũm kuxa mãm ka'ok, 'ũxohix te: 'Axenop yõg Nionĩy, xix 'ũn Nãm, xi' nõy xop kuxa mãm ka'ok. \c 18 \s1 Tu kõmẽn Konĩn tu' tihi' \p \v 1 Ha Paot te 'Atẽn tu' xip, tu ta' mõg, tu mõktu xupep kõmẽn Konĩn tu'. \v 2 Ha Põ'õn yõg Yoneo xip, 'ãxet'ax 'Ak, xi' xetut Pinixit, tu hãpxexka 'Itat tu' tihi', tu hãpxip kutõgnãg nũn. Hõmã hãpxexka Hõm yõg tik te tikmũ'ũn xat'ax Kanao Xex te Yoneo xop nũmãhã', ha hõnhã Paot mõg 'Ak hah, xi' xetut hah. \v 3 Ha Paot xix 'Ak te yĩmãgkox xexka mĩy hã' hãm, tu topixxax ka'ok hã' mĩy, tu' nõmẽnex, tu tayũmak pop, ha Paot te 'Ak mũtik tihi'. \v 4 Ha nit xap xohix 'ĩhã Paot mõg Yoneo yõg Topa pet hah, tu hãm'ãktux hã' nõy yãnãn nãm Yoneo xop mũtik, xix Genex yõg xop mũtik hãm'ãktux, nũy hãmyũmmũgã'. \p \v 5 Ha Xinax xix Tĩmõn te Mãxenõn tu' tihi', tu' nũn, tu nũktu mõxaha Konĩn tu', 'ĩhã Paot te hãm'ãktux Yoneo xop pu', hu: \p —Yeyox yã Kunnix, yã Topa te' yãykutnãhã'. Kaxĩy. \p \v 6 Pa tikmũ'ũn tep-tup nõg, tu' yĩpkox 'ohnãg, tu' mãnõg, tu Yeyox 'ãktux kummuk, yĩy Paot te yãy yõg topixxax kuto'ok, tu: \p —Topa te 'õg hãpxopmã'ax kopit putup, nũy hãpkummuk mĩy'ax hã' yãnãn. Kaxĩy. \p Tu xe hãm'ãktux, hu: \p —Xate Topa yõg putat yok max putup nõg. 'Ak yãy kuxop'ah, huk mõg Yoneo xop hã' puknõg xop hah. Kaxĩy. \p \v 7 Tu' mõg Tix Yox pet hah, ha Topa xak, tu' kuxa te' yẽy Topa keppah, yã yãy pet te Yoneo yõg Topa pet yĩka' yũm. \v 8 Ha Kinix te Topa pet yõg xop xat, tu' kuxa yũm ka'ok Yeyox kopah, xi' xape xop kamah, ha Konĩn yõg tikmũ'ũn punethok te Paot yõg hãm'ãktux'ax 'ãpak, tu' kuxa mãm ka'ok, hap-tox pix. \p \v 9 Ha 'ãmnĩy koxtap 'ĩhã Yeyox te Paot pu hãm'ãktux, ha Paot te yãy koxuk hã' xupak, yĩy: \p —'Ãkuxãnõg hok, xix yãy xaptop hok. \v 10 Yã 'ãmũtik 'ũktihi', tu 'ãpẽnãnãg xip, pu tik 'ũm 'ãmũy hok. Yã yõgnũ tikmũ'ũn punethok pip nũ kõmẽn tu'. Kaxĩy. \p \v 11 Ha' xip hãmyãxatamuk puxet xi' xahi', tu Topa yõg hãm'ãktux'ax yũmmũgãhã Konĩn yõg tikmũ'ũn pu'. \p \v 12 Ha Gat te hãpxexka Genex yõg tikmũ'ũn xat, ha Yoneo xop te yãy tu nũ'nãhã', nũy Paot kupeh, tu' mũg, tu' mõgãhã kõmẽn yõg xexka xop keppah, nõm xop pa te hãmyũmmũg keppah, puyĩ' yĩkopit. \v 13 Ha' kupex, hu: \p —Kãy te Topa xak'ax yũmmũgãhã tikmũ'ũn pu', pãyã tik te yũmũg xat te' xat hok, kãy te hãmyũmmũgã kummuk hah. Kaxĩy. \p \v 14 Ha Paot te' yĩkox xix, 'ũyĩy putup tu', pãyã Gat te hãm'ãktux Yoneo xop pu', hu: \p —Nãy. 'Ok pe kãy tep-tex, 'ok pe nõ xupxet, kopxi' kopit, \v 15 pãyã 'ãxop yĩy'ax 'ãte yũmmũg'ah, xix 'õg xat'ax puknõg 'ãte kama yũmmũg'ah, xi' xuxet'ax 'ũm 'ãte' yũmmũg'ah. 'Ak kopit putup'ah 'ãte'. Kaxĩy. \p \v 16 Tu papuk hãpxupmãhã', ha' mõg, tu' gãy. \v 17 Ha' xohix te Topa pet xop xat'ax Xox mũg, tu' kix Gat keppah, pãyã Gat te' pẽnã hok, tu nũpe mõ'kep, tu nũpe mõ'kut. \s1 Tu kõmẽn 'Ãtikit tu putpu' mõg \p \v 18 Ha 'ãmnĩy xohix nõg, 'ĩhã Paot te mĩpkox hã' mõg, nõm te kõnãg yĩmũ' mõg, ha mõktu xupep hãpxexka Xit tu', ha Pinixit xix 'Ak te nũmũtik mõg, tu mõktu mõxaha kõmẽn Xẽnkenex tu', ha Paot te' xe mep, tu' xut xok nãm, Topa pu hãm'ãktux xex tu'. \v 19 Tu' mõg, tu mõktu mõxaha kõmẽn 'Ep tu', tu Pinixit xix 'Ak nĩm, tu' mõg Yoneo yõg Topa pet hah, tu hãm'ãktux hã' nõy yãnãn Yoneo xop mũtik. \v 20 Tu' mõg putup, pa Yoneo xop te: \p —Nãy! 'Ãmõg hok! Kaxĩy. \p \v 21 Pãyã' mõg putup, hu: \p —Topa tek putup, kopxix putpu 'ãhãk nũ'. Kaxĩy. \p Tu mĩpkox hã' mõg. \v 22 tu mõktu xupep kõmẽn Xeyanet tu', ha' mõg kuxa mãm ka'ok xop hah, tu' mõg, tu mõktu mõxaha 'Ãtikit tu', \v 23 tu 'ãmnĩy punethok hã' tihi', tu' mõg, tu hãpxexka Ganax kotit hã' mõg, xix Pinik kotit hã' mõg, tu' kuxa mãm ka'ok xop ka'ogãhã'. \s1 'Apot te kõmẽn 'Ep tu' xip \p \v 24 Ha kõmẽn xexka 'Anexãnit yõg Yoneo pit nũn kõmẽn 'Ep tu', 'ũxuxet'ax 'Apot, tute Topa yõg hãm'ãktux'ax 'ãktux max, tu Topa yõg tappet hittap yũmmũg xe'e'. \v 25 Tu Topa yõg putat yũmmũg, tu' hittup, tu Yeyox 'ãktux, tu Topa yõg hãmyũmmũg'ax yũmmũgãhã', pa Yoãm puxet yõg putox pix'ax yũmmũg, tup-tox pix'ax nõy yũmmũg'ah, 'ũp-tox pix nũy Yeyox yã yãy xuxyã 'ãktux yũmmũg'ah. \v 26 Tu hãm'ãktux, tu' yĩpkutuk 'ohnãg Yoneo yõg Topa pet kopah, ha Pinixit xix 'Ak te' xupak, tu yãy pet ha' mõgãhã', nũy Topa yõg putat yũmmũgã xe'e'. \v 27 Ha 'Apot te hãpxexka Genex tu' mõg putup, ha 'Ep yõg kuxa mãm ka'ok xop te mõ'nĩynãm, tu tappet kaxãmi Genex yõg kuxa mãm ka'ok xop pu', puyĩ' nũ' nũnãnãm yãy nõy putuk. Ha' mõg, tu mõktu xupep Genex tu', tu nõm xop mõ'nĩynãm punethok 'ũyãnãn tu', tu hãmyũmmũgãhã', tu' ka'ok, tu' nõy xop ka'ogãhã', ha Topa te hãmmaxnãhã'. \v 28 Ha Yoneo xop mũtik hãm'ãktux hã' nõy yãnãn nãm, tu Topa yõg tappet hã Yeyox yã Kunnix 'ãktux, tu Topa te nõm yãykutnãhã 'ãktux, ha Yoneo xop te' yẽy, tu' yĩy 'ohnãg. \c 19 \s1 Paot te 'Ep tu' xip \p \v 1 'Apot te Konĩn tu' xip, 'ĩhã Paot yĩnãpa' nũn kõmẽn xohix yĩktix yĩmũ' pip tu', tu nũktu xupep 'Ep tu', tu' kuxa mãm xop pipihi', \v 2 tu' yĩkopit, hu: \p —'Ok Topa Koxuk te 'ãkuxa ka'ogãhã', 'ĩhã 'ãkuxa mãm ka'ok tap Yeyox kopah? Kaxĩy. \p Ha' nõy te: \p —Topa Koxuk 'ũm? 'Ak mũ'ãte' yũmmũg'ah. Kaxĩy. \p \v 3 Ha Paot te: \p —'Ãp-tox pix'ax te xĩy? Kaxĩy. \p Ha' nõy te: \p —Yoãm yõg putox pi'ax. Kaxĩy. \p \v 4 Ha Paot te: \p —Yoãm tep-tox pix, xa yãyhãhup, nũy hãpkummuk mĩy kux, xa kuxa mãm ka'ok Yeyox kopah, nõm te Yoãm pe' nũn. Kaxĩy. \p \v 5 Ha' xupak, hap-tox pix, 'ĩhã Yeyox yã yãy xuxyã 'ãktux. \v 6 Ha Paot tep-tox yĩmũ' yĩm xex, ha Topa Koxuk te nõm xop ha yĩxohoh, ha' yĩy'ax puknõg xohix hã hãm'ãktux, tu Topa yõg hãm'ãktux'ax 'ãktux. \v 7 Ha tik xohix ya'omi' mõg te 12. \p \v 8 Ha Paot mõg Yoneo yõg Topa pet hah, tu mãyõn 'ãnuk 3 hã hãm'ãktux hã' nõy yãnãn tikmũ'ũn mũtik, nũy Topa te yãy yõg tikmũ'ũn xat 'ãktux. \v 9 Pa tikmũ'ũn yĩpkox pip 'ohnãg, tu' kuxa mãm 'ohnãg Yeyox kopah, tu Topa yõg putat 'ãktux kummuk tikmũ'ũn nõy pu', yĩy Paot mõg, tu' kuxa mãm ka'ok xop mõgãhã', tu 'ãmnĩy xohix hã Tinãn yõg tappet mĩy'ax pet kopa hãmyũmmũgãhã'. \v 10 Hãmyãxatamuk 2 hã hãmyũmmũgãhã', ha hãpxexka 'Ax yõg tikmũ'ũn xohix te Topa yõg hãm'ãktux'ax 'ãpak, Yoneo xop te' xupak, xi' puknõg xop. \s1 Xep kutok put te 7 \p \v 11 Ha Topa te hãpxopmã ka'ok xe'ẽgnãg, tu Paot ka'ogãhã, pu hãpxopmã'. \v 12 Ha nõm tikmũ'ũn te Paot yõg topixxax yãg pop, tu' pakut xop pu' popmãhã', ha hãmpakut'ax te' pakut xop tu' xupepmãhã', ha' hittup, xix yãmĩy kummuk xop tu' xupepmãhã kamah. \v 13-14 Ha Yoneo yõg taknõy xop te 7 pip, tu Yoneo yõg 'ãmãnex xop xat'ax Xep kutok, tu hãpkumep pax, nũy yãmĩy kummuk xupepmã', tu Yeyox 'ãxet'ax yũmmũg, 'ĩhã hãmpe'paxex, hu: “Yeyox 'ãxet'ax yã' ka'ok. 'Apu, yãmĩy kummuk tikmũ'ũn kopa' xut Yeyox 'ãxet'ax 'ãktux hã',” kaxĩy. Hu yãmĩy tu' xat, hu: \p —'Ãte 'ãxat, Yeyox 'ãxet'ax hã, yã Paot te nõm 'ãktux. Pu 'ãpep xa mõg. Kaxĩy. \p \v 15 Pãyã yãmĩy kummuk te: \p —Yeyox 'ãte' yũmmũg, xix Paot yũmmũg, pa 'ũ 'ũm 'ãxop? 'Ãte 'ãyũmmũg'ah. Yeyox te 'ãxop pu yãy 'ãxet'ax hõm 'ohnãg. Kaxĩy. \p \v 16 Ha tik nõm yãmĩy kummuk kopa' xip te' yok mõ'ka'ok, tu nõm taknõy xop te 7 kix kakixnãg, yĩy kayax taha', tu' xax top hã mĩptut tu nũ'paha'. \v 17 Ha 'Ep yõg tikmũ'ũn xohic te' yũmmũg, Yoneo xop xix Genex yõg xop te' yũmmũg, tu' kuxãnõg, tu Yeyox 'ãxet'ax ka'ok 'ãktux, tu' kuxa te' yẽy. \v 18 Ha tikmũ'ũn punethok kuxa mãm ka'ok Yeyox kopah, tu' nũn, ha nõm te hõmã mĩhĩm, tu hõnhã yãyhãhup, tu yãy yõg hãpkummuk mĩy'ax 'ãktux, nũy tu mĩy kux. \v 19 Tu' mĩm xop yõg tappet xax xohix popnũn, tu kuxap kopa mõ'pok, ha' mõ'xut, ha tikmũ'ũn xohix te' pẽnãhã', ha tappet xax xohix yõg tayũmak te 50.000. \fig |src="cn02002B.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 19.19" \fig* \v 20 Yã kaxĩy hã tikmũ'ũn te Topa yõg hãm'ãktux'ax 'ãpak, tu xe hãm'ãktux hãptox tu', ha tikmũ'ũn punethok kuxa mãm ka'ok, tu' yĩpkox pip. \s1 Nemẽn te 'Ep yõg tikmũ'ũn gãyãhã' \p \v 21 Ha hãpxip kutõgnãg 'ĩhã Paot mõg putup Yenoyanẽn tu', Mãxenõn kotit hã' mõg putup, xix hãpxexka 'Akax kotit hã' mõg putup, tu hãm'ãktux, hu: \p —Yenoyanẽn tuk mõg, nũy mõy tu 'ãpep, tuk-nãy tu 'ãte Hõm pẽnãp-tup kamah. Kaxĩy. \p \v 22 Tu Timõn xix 'Enax mõ'pok hãpxexka Mãxenõn tu', tu hãpxip kutõgnãg 'ĩhã Hõm yõg hãpxexka 'Ax tu' tihi'. \p \v 23 Ha 'Ep yõg tikmũ'ũn te Topa yõg putat tu' gãy, \v 24 ha tik 'ũm 'ãxet'ax Nemẽn, tu topahnãg hex Niãm komut mĩy, xi' pet komut mĩy, pu heyeh, tu pipkup yãnãm ponnok hã' mĩy, tu tayũmak xexka pop. \v 25 Tu tik te topahnãg komut mĩy xop xãnãhã', ha yãy tu nũ'nãhã', ha Nemẽn te: \p —Tik xop: Yũmũg hãm, nũy tayũmak xexka pop, 'ãxop te' yũmmũg. \v 26 Pa Paot te hãm'ãktux, ha tikmũ'ũn xohix te hãm'ãpak, ha hãm'ãktux, hu: “Tik te' yĩm hã' mĩy nõm topahnãg komut. 'Ap Topa xe'e'ah, yã hãpxop mõ'ãmã'ax, yĩy hãpxop te mõ'ãmã'ax nĩm,” kaxĩy. Ha tikmũ'ũn punethok yĩpkox pip, hu topahnãg komut xop hãmenex putup'ah. \v 27 Hak kuxãnõg, pu tikmũ'ũn topahnãg 'a pop putup hok, xix Niãn pet 'a' putup hok, xix topahnãg hex Niãn mũn putup hok, 'ĩhã hãpxexka 'Ax xohix te nõm pu heyah, xix hãpxexka nõy xohix te'. Yĩy yũmũ'ãte tayũmak xak. Kaxĩy. \p \v 28 Ha' xupak, tu' gãy xexkah, tu' yĩy ka'ok, hu: \p —'Ep yõg Niãn xexka xe'ẽgnãg! Kaxĩy. \p \v 29 Ha tikmũ'ũn xohix te hãm'ãktux punethok kõmẽn xohix kopah, hu hãm'ãpak 'ohnãg, tu yãy tu nũ'nãhã mĩptut xexka kopah, tixmũ'ũn yõg yãy tu nũ'nã'ax pet kopah, ha Mãxenõn yõg tik 2 tihi'. Yã Paot mũtik hãpkumep, ha tikmũ'ũn gãy, tu nõm tik 2 mõgãhã tikmũ'ũn yõg yãy tu nũ'nã'ax pet hah, \v 30 ha Paot mõg putup, nũy tikmũ'ũn pu hãm'ãktux, pa' kuxa mãm ka'ok xop te' tux hok, pu mõg hok. \v 31 Ha 'Ax yõg xexka xop te Paot hã' xape, tu' xak, hu: \p Tikmũ'ũn yõg yãy tu nũ'nã'ax pet ha 'ãmõg hok pu gãyxop 'ãpenã hok! Kaxĩy. \p \v 32 Ha tikmũ'ũn yĩy ka'ok, tu hãm'ãktux punethok, hu hãm'ãpak 'ohnãg, tu tep tu yãy tu nũ'nãhã' yũmmũg 'ohnãg. \v 33 Ha Yoneo xop te Topa pet xop xat'ax 'Anexãn xut, tu' kopa' mõgãhã', pu hãm'ãktux tikmũ'ũn pu', ha 'Anexãn yĩm xix, hãm'ãktux putup tu', pu 'Ep yõg tikmũ'ũn gãy hok Yoneo xop tu'. \v 34 Pa tikmũ'ũn te 'Anexãn yã Yoneo yũmmũg, tu' yĩy ka'ok, tu xe' yĩy xexka', tu xe' yĩy, tu yãnmũn xupep'ax puxet putuk, tu 'ot 2 hã te: \p —'Ep yõg Niãn yã' xexka xe'ẽgnãg. Kaxĩy. \p \v 35 Ha kõmẽn yõg kaxãmi'ax te: \p —'Ãhup, 'ãhup! Kaxĩy. \p Tu xe' xuktux, hu: \p —'Ep yõg tikmũ'ũn: 'Ũ 'ũm te kõmẽn 'Ep yũmmũg hok? Yã' xohix te' yũmmũg, ha 'Ep te topahnãg hex Niãn pet xexka xix, tu topa xap xix, nõm te pexkox tu' nãhã', yã' xohix te' yũmmũg, \v 36 yã' yũmmũg tap, yĩy 'ãhup, nũy hãpkummuk mĩy hok. \v 37 Xate tik 2 nũnnãhã', ha 'ap kummuk'ah, tu topa hex Niãn 'ãktux kummuk 'ohnãg, tu topa hex Niãn yõg hãpxop 'ũm hã' xupxet 'ohnãg. \v 38 Nemẽn te hãm'ãktux 'ũm putup, xix yãy xop te', puxix tik pa te hãmyũmmũg tu' xax, puyĩ' kopit, yĩy mõg, nũy tik 'ũm kupeh. \v 39 Pe hãpxopmã'ax nõy kopit putup, puxix tikmũ'ũn xohix kopit. \v 40 'Ãte koit'ah, pa 'ãte gohet yõg hãmpe'paxex yĩpkutuk, pax pu: “'Ep yõg tikmũ'ũn yãykix kakixnãg,” kaxĩy, puxix xonat xop nũ'pok 'Ep tu, puyĩk yĩkopit, tep tu 'ãgãy nãm. Pãyã 'ap yũmmũg'ah 'ãte'. Kaxĩy. \p \v 41 Tu hãm'ãktux, tu: \p —Mõg. Kaxĩy. \p Ha' mõg. \c 20 \s1 Paot te Mãxenõn tu' xip, xix Genex tu' xip \p \v 1 Ha Paot te' kuxa mãm ka'ok xop xãnãhã', tu hãm'ãktux hã' kã'ogãhã', tu: \p —'Ũgmõg. Kaxĩy. \p Tu ta' mõg hãpxexka Mãxenõn tu'. \v 2 Tu hãm xohix kotit hã hãpkumep, tu hãm'ãktux hã' kuxa mãm ka'ok xop ka'ogãhã', tu' mõg tu mõktu hãpxexka Genex tu' xupep. \v 3 Tu' xip mãyõn 'ãnuk 3 hã, ha' mõg, ha Yoneo xop tep-tex putup, ha mĩpkox te kõnãg yĩmũ' mõg hã' mõ'nãhã', nũy hãpxexka Xit kotit hã' mõg, tu Mãxenõn tu putpu' nũn putup. \v 4 Ha Paot mũtik nũn kõmẽn Menet yõg Pihok-tok Xopat, xix kõmẽn Texanõn yõg 'Ãnixtah, xi' yõg Xegõn, xix kõmẽn Nep yõg Gax, xi' yõg Tĩmõn, xix hãpxexka 'Ax yõg Tikik, xi' yõg Tonop, \v 5 tu Paot keppa' mõg, hak mũn Nok te kax'ãmi', hak mũ'ãte Paot hip kõmẽn Tonot tu'. \v 6 Ha Yoneo xop yõg 'ãmuk xexka 'ãxet'ax “pãm tokatok hok” kux, hak mũg pip Pinio tu', tu mĩpkox hãk mũg mõg, tu kõnãg yĩmũ' mõg, ha 'ãmnĩy te 5 nõg, 'ĩhãk mũg mõg tu mõktu mõxaha Tonot tu', ha' nõy xop mũtik yãy tu nũ'nãhã', tu' pip 'ãmnĩy te 7 hã. \s1 Paot te Tonot tu' xip \p \v 7 Tu yenomĩy 'ĩhãk mũg yãy tu nũ'nãhã', tu pãm koxip, nũy mã', nũy Yeyox yã yũmũg pupi' xok pekpaxeh, ha Paot mõg putup hãptup 'ĩhã', hu hãm'ãktux tox, tu 'ãmnĩy kote 'ĩhã hãm'ãktux, tu' kux 'ohnãg. \v 8 Ha kuyãnãm tat'ax punethok te mĩptut nõy yĩmũ' mõg'ax kopa' pip, hak mũg yãy tu nũ'nãhã', \v 9 ha tik xiptap 'Ettik xip, tu mĩptut tox yãy yĩmũ' mõg'ax 3 kopa' xip, tu yanẽn kox yĩmũ' yũm, ha kũmĩm tep-tex, ha mõ'yõn, Paot yõg hãm'ãktux tox hah, ha hãm tu' nãhã', tu' xok. \v 10 Ha Paot te mĩptut yĩmũ tu' yĩxohoh, tu 'Ettik mũg, tu' nõy xop pu hãm'ãktux, hu: \p —Kuxãnõg hok! Yã' koxuk te' kopa' xip, yã' hi'! Kaxĩy. \p \v 11 Tu xe pepi' mõg, tu pãm koxip, tu' mãhã', nũy Yeyox pe'paxeh, tu hãm'ãktux yũmũg xape xop mũtik, ha xokakkak xataha', 'ĩhã hãm'ãktux kux, tu' mõg. \v 12 Ha 'Ettik hi', yĩy tikmũ'ũn kuxa hittup xexka', tu' yãy pet ha' mõg. \s1 Tu Mĩnet ha' mõg \p \v 13 Hak mũn Nok te xe kaxãmi', tuk mũg mõg mĩpkox hã, tu' mõg, tu mõxaha hãmyĩn yũm 'Axox tu', tu Paot hip, 'ĩhã Paot te hãm tu yã' mõg. \v 14 Tu' xupep, 'ũgmũ'ãte ta tu yãy tu nũ'nãhã', hak mũg mõg, tu mõktu mõxaha kõmẽn Mĩtinẽn tu'. \v 15 Tuk mũg mõg mĩpkox hã, tu Kiox hã' yẽn, tu hãptup nõy kõmẽn Xãmõy tu' mõxaha', tuk mũg mõg, tu mõktu mõxaha kõmẽn Mĩnet tu'. \v 16 Ha Paot mõg putup nõg kõmẽn 'Ep tu', nũy mõg mõ'ka'ok, nũy kõmẽn Yenoyanẽn tu 'ãmõxãn, nũy Yoneo yõg 'ãmuk xexka Pẽtekot mĩy. \s1 Paot te hãm'ãktux \p \v 17 Tu kõmẽn Mĩnet tu' xip, tu 'Ep yõg tik pẽnã max xop xãnãhã', \v 18 ha' nũn, ha Paot te: \p —Hõmãg nũn 'Ax tu hãmãxap, ha xatek yũmmũg, tu yõgnũ hãpxopmã'ax yũmmũg kamah, 'ĩhã hãmyaxatamuk xohix hãk xip 'ãxop mũtik. \v 19 Tu hãpxopmãhã Topa tu', tuk kutõgnãg, tuk kuxa hittup 'ohnãg, yã Yoneo xop tek kummugãhã'. \v 20 Ha xa hãm'ãktux xe'e, tu Topa yõg hãm'ãktux'ax xohix 'ãktux, tu' xaxok 'ohnãg, tu xa hãmyũmmũgãhã', nũy 'ãka'ogã', nũy mõ'ãnĩynãm, ha tikmũ'ũn tek xupak, 'ĩhã 'ãte kõmẽn kotit hã xa hãmyũmmũgãhã', xix mĩptut xohix kopa hãmyũmmũgãhã kamah. \v 21 Tu xa hãm'ãktux xe'e', tu Yoneo yõg tikmũ'ũn pu hãm'ãktux, xix Genex yõg tikmũ'ũn pu hãm'ãktux, tu Topa pu yãyhãhup 'ãktux, tu 'õg hãpkummuk mĩy kux 'ãktux, tu 'ãkuxa mãm ka'ok Yeyox kopa 'ãktux. \v 22 Yã hõnhã 'ũg'ãpax: 'Ũgmõg Yenoyanẽn tu', ha Topa Koxuk tek xat, ha nõm puk yĩpkox xip, tu 'a' hãmyũmmũg'ah, 'ok pek hip-tup, 'ok pek xok putup, \v 23 pãyã Topa Koxuk te 'ã hãm'ãktux kõmẽn xohix tu', hu: “Kanet kopa 'ãxix putup, xix 'ãxũy putup,” kaxĩy. \v 24 Pa 'ak kuxãnõg'ah, 'a yãy mũn tuk hi'ah, pãyã Topa tuk hi'. 'Ok pek hi', yã' mãx, pek xok, yã' max, 'ũyĩy yãy yõg hãpxopmã'ax kux. Yeyox tek yãykutnãhã', 'ũyĩy Yeyox yõg hãm'ãpak max'ax 'ãktux, ha'ãte hãpxõpmãhã', yã Topa te' hep xop xohix pu hãmmaxnãhã'. \p \v 25 —Hõmã 'ãte Topa te yãy yõg tikmũ'ũn xat 'ãktux, tu nũktu 'ãxop pu hãm'ãktux, tu hõnhã hãmyũmmũg: Yã 'ãxop tek 'ũm pẽnãp-tup'ah 'ũxeheh. \v 26-27 'Ũg'ãpax: 'Ãte xa hãpxe'e 'ãktux, 'ãte 'ãxop pu hãm'ãktux, tu Topa yõg hãm'ãktux'ax xohix 'ãktux, tu Topa yõg hãm'ãktux 'ũm xaxok 'ohnãg. Tik 'ũm yĩpkox hok, puxix yãy yõg hãpkummuk mĩy'ax tat. \v 28 Pẽnã ka'ok! Topa Koxuk te 'ãxat, pu' kuxa mãm ka'ok xop pẽnã max, nũy ka'ogã'; Yã Topak-tok xok nõm pupi', tu yãy hep 'ãta nũ'nãhã', nũy nõm xop kuxa tupmã'. \v 29 'Ũgmõg, ha nõm 'ãkopa' pip putup, kokex gãy nãm putuk, tu' nũn putup, nũy kuxa mãm ka'ok xop kix 'ãxop kopah. Kokex gãy te kahnẽn kix, hã kaxĩy nõm gãy xop te' kuxa mãm ka'ok xop kix putup. \v 30 Ha tik kummuk te 'ãxop kopa' pip putup, tu hãm'ãktux hã mõ'ãmãp-tup, ha' kuxa mãm ka'ok xop mõgãp-tup, pu Topa yõg putat xax. \v 31 'Õg pa mõxip! Pẽnã max! 'Ũxaxok hok! Hãmyãxatamuk tikoyuk hã 'ãte xa hãmyũmmũgãhã', 'ok pe 'ãmnĩy tox hã, 'ok pe hãptup tox hã, 'ãte' xohix yũmmũgãhã', tuk potaha', 'ãp-tup pax tu'. \p \v 32 —Yã hõnhã 'ãte: 'Ãxop yã Yeyox yõg tikmũ'ũn. Pũyã Topa 'ãpẽnã max, xix nũ mũtik ti', xix xa hãmyũmmũgã', xix 'ãxex, xix xa hãmmaxnã', xix xa pexkox yõg hãpxop popmã' yãy yõg tikmũ'ũn mũtik. \v 33 'Ak xupkumĩy'ah, tuk nõy yõg hãpxop putup 'ohnãg, tuk nõy yõg tayũmak yĩpkumĩy 'ohnãg, tuk nõy yõg topixxax yĩpkumĩy 'ohnãg. \v 34 'Ãmhok. 'Ũghãm punethok, nũy tayũmak pop, nũy hãpxop 'ũm pop, nũy mã', tu' nõy xop pu' popmãhã', \v 35 nũy xa hãmyũmmũgã 'ũghãm'ax hã, xayĩy nõm hãpxop 'ũm pip hok xop pu' hõm, xi' pakut xop pu' hõm, nũy Yeyox yõg hãm'ãktux'ax xutigã', hu: “Tikmũ'ũn te hãpxop 'ũm pa', puxi' kuxa hittup kutõgnãg, pa tikmũ'ũn te hãpxop 'ũm hõm, puxi' kuxa hittup xexka',” kaxĩy. 'Ũkux. \p \v 36 Tu hãm'ãktux kux, tu' kopaxux hã' xip, tu Topa pu hãm'ãktux 'ũnõy xop mũtik. \v 37 Ha' potaha', tu yãy kep hã' mũg. \v 38 Yã' kuxa te Paot xak, hãm'ãktux'ax hah. Yã' xuktux, hu: “'A xe xatek 'ũm pẽnãp-tup'ah,” kaxĩy. Ha' mõgãhã mĩpkox hah. \c 21 \s1 Paot te Yenoyanẽn ha' mõg \p \v 1 Hak mũg mõg mĩpkox hã, tu kõnãg xexka xak, mĩpkox te kõnãg yĩmũ' mõg hã' xak, tuk mũg mõg tu mõktu hãmyĩn yũm Kox tu' mõxaha', tu hãptup nõy ha tak mõg tu mõktu mõxaha hãmyĩn yũm Honex tu', tu xek mũg mõg, tu mõktu kõmẽn Pa'at tuk mũg mõxaha'. \v 2 Ha mĩpkox nõy mõg Penix tu', hak mũ'ãte' xipihi', tu nõm mĩpkox hãk mũg mõg, \v 3 tu hãmyĩn yũm Xip pẽnãhã', tu 'ĩpxax ha' mõg, tu mõktu mõxaha hãpxexka Xit tu', tu kõnãg hã' mõg, tu mõktu mõxaha kõmẽn Tinok tu', pu mĩpkox hãpxop pop'ax xupepmãhã kõmẽn Tinok tu', \v 4 ha' kuxa mãm ka'ok xop pipihi', tu 'ãmnĩy xohix te 7 hã' nox pip kuxa mãm ka'ok xop mũtik, ha Topa Koxuk te Paot xũy'ax yũmmũgãhã' kuxa mãm ka'ok xop pu', yĩy: “Yenoyanẽn tu 'ãmõg hok!” kaxĩy. \v 5 Pa xemãn nõg, 'ĩhãk mũg mõg, ha' nõy xop tek mũg mõgãhã kõmẽn kunãpa', xi' xetut xop te', xix kakxop te', hak mũg kopaxux hã' pip, tu Topa pu hãm'ãktux hãpkux tu', \v 6 tu yãy kep mũg, xix yãy hax, tu 'ãneo, nũy mõg, hak mũg mõg mĩpkox hã, pa' nõy xop te putpu' mõg yãy pet hah. \p \v 7 'Ũgmũg pip kõmẽn Tinok tu', tu mõktu mõxaha kõmẽn Tonẽmãy tu', tu' kuxa mãm xop yõg xape xop pẽnãhã', tu' nox pip 'ãmnĩy tox hã. \v 8 Hãptup 'ĩhãk mũg mõg, tu mõktu mõxaha kõmẽn Xeyanet tu', tu Pinip pet tu' nox pip. Pinip te hãm'ãpak max 'ãktux pax. Hõmã 'ũkuxa mãm ka'ok xop te tik te 7 yĩmõgatux, pu hãpxop xit'ax popmã', nũy hok xop pu' popmã', tu Pinip yãykutnãhã kamah. \v 9 Ha Pinip kutok hex te 4, 'ap yãyta'ah, 'ũxohix yã Topa pupi hãm'ãktux. \v 10 Hak mũg nox pip Pinip pet kopah, 'ihã tik te Topa pupi hãm'ãktux nũn, 'ũxuxet'ax 'Ag, tu Yonex tu' xip, \v 11 tu' nũn, tu nũktu xupep Xeyanet tu', tu Paot yõg nãy hĩy'ax paha', tu nõ yãy yĩm kĩy, xi' kup kĩy, tu: \p —Topa Koxuk te hãm'ãktux, hu: “Hã kaxĩy Yenoyanẽn yõg Yoneo gãy xop te Paot kĩy putup, nũy puknõg xop ha mõgã',” kaxĩy. \p \v 12 Ha' xupak, ha tikmũ'ũn xik mũ'ãte Paot tu' xak, hu: \p —Yenoyanẽn tu 'ãmõg hok! Kaxĩy. \p \v 13 Ha Paot te: \p —'Ãxop tep-tep mũn mĩy? Tep tu 'ãpotaha', tuk kuxa xũygãhã'? 'Ak kuxãnõg'ah. 'Ok pe kanet kopak xip, 'ok pek xok Yenoyanẽn tu', 'ãte Yeyox tu hãpxopmãhã', nũy Yeyox 'ãxet'ax 'ãktux max. Kaxĩy. \p \v 14 Tu hãm'ãktux kux, hak mũ'ãte' hup, tu: \p —Pũyã Topa yãy putup'ax mĩy. Kaxĩy. \p \v 15 Tuk mũg mõg, tu yãy yõg hãpxop pop, tu' xuk, nũy Yenoyanẽn tu' mõg. \v 16 Ha kõmẽn Xeyanet yõg kuxa mãm ka'ok xop 'ũm 'ũgmũg mũtik mõg, tuk mũg mõgãhã hãmyĩn yũm Xip yõg Mẽnãn hah, ha' kuxa yũm ka'ok tap, hãmyãxatamuk xohix hã' yũm, ha' pet kopak nox pip. \s1 Paot te Tiak pẽnãhã' \p \v 17 Tuk mũg mõg, tu mõktu mõxaha kõmẽn Yenoyanẽn tu', ha' nõy xop tek mũg pẽnãhã', tu' kuxa hittup. \v 18 Hãptup 'ĩhãk mũg mõg Tiak pet hah, ha Paot tek mũg mũtik mõg, ha tik pẽnãmax xop xohi' pip. \v 19 Ha Paot te 'ãneo, tu Topa te hãpxopmã max xohix 'ãktux, tu Paot ka'ogãhã pu hãpxopmã'ax hãmpuknõg xop kopa 'ãktux. \v 20 Ha' xupak, tu' kuxa hittup xexka', tu Topa 'ãktux max, tu Paot pu hãm'ãktux, hu: \p —'Ũgnõy: Yoneo xop punethok kuxa mãm ka'ok Yeyox kopah, ha xate' yũmmũg, ha Mõyyex yõg xat'ax xohix pu' yĩpkox pip kamah, nũy mãynãg mĩy. \v 21 Ha tikmũ'ũn te 'ãmũn 'ãktux, tu 'ãkupex, hu: “Paot te Yoneo xop yũmmũgã kummuk, tu nõm xop te hãmpuknõg kopa' pip pu hãmyũmmũgãhã', hu: “'Ãpu, Mõyyex yõg xat'ax nĩm, tuk-tok pit nãg xax yĩmap mep hok, tu mõnãyxop yõg hãpxopmã'ax hittap tat hok kamah,” kaxĩy. Pãyã tikmũ'ũn te koit. \v 22 Putep mũn mĩy? 'Ãnũn, ha' xohix te hãmyũmmũg putup. \v 23 Nãy, 'ũg'ãpax, nũy mĩy: Nũnte' pip tik te 4, nõm tik te Topa pu hãm'ãktux xex. \v 24 'Ãmõg, tu nõm tik mõgãhã', tu tik xemep'ax hã' pago, pu Yoneo yõg tikmũ'ũn xohix pẽnã', nũy 'ãyĩpkox xip Mõyyex yõg xat'ax pu' yũmmũg. \v 25 Yãk mũ'ãte' puknõg xop pu tappet kax'ãmi', tu' xat, pu topa komut xop xit'ax mã hok, xix xokxop hep 'ãta mã hok, xix xokxop 'ũm mãy mũg tup-tex mã hok, xi' nõy hã' xupxpet hok. Kaxĩy. \p \v 26 Yĩy Paot mõg, tu tik te 4 mõgãhã', tu hãptup nõy 'ĩhã yãy pix tik te 4 mũtik, tu Mõyyex yõg xat'ax pu' yĩpkox xip, tu' mĩy, tu tik te Topa pet xexka xop xat'ax pu' xuktux, tu 'ãmnĩy 'ũm pix'ax kux putup yũmmũgãhã', ha 'ãmnĩy te 7 mõ'nãp-tup, 'ĩhã yãy pix kux putup. Ha Paot te xokxop 'ũm putex putup, nũy Topa pu mõ'hap, nũy tu' hãxyã'. \s1 Yoneo gãy xop te Paot mũg \p \v 27 Ha xemãn puxet hã' nõg putup, ha Paot te Yoneo yõg Topa pet xexka kopa' xip, 'ĩhã 'Ax yõg Yoneo xop te' pẽnãhã', tu Yoneo yõg tikmũ'ũn gãyãhã', tu hãm'ãktux hã nũktu' xohix gãyãhã', tu Paot mũg, \v 28 tu: \p —'Iyaet yõg tihik, mã'! Nũ tik te hãmyũmmũgã kummuk hãpxexka xohix tu', pu Mõyyex yõg xat'ax xaxogã', tu Topa pet xexka 'ãktux kummuk, tu Genex yõg puknõg xop nũnnãhã', pu Topa xip'ax yãyhãp-tup-tũynãg. Kaxĩy. \p \v 29 Hõmã Yoneo yõg tikmũ'ũn te Paot pẽnãhã kõmẽn kopah, ha 'Ep yõg tik puknõg 'ãxet'ax Tonop mõgãhã', ha hãmpe'paxex, hu: “Paot te' mõgãhã Topa pet xexka kopa kamah,” kaxĩy. Pãyã' mõgã'ah. \v 30 Ha nõm tikmũ'ũn xohix gãy, tu yãy tu nũ'nãhã mõ'ka'ok, tu Paot mũg, tu Topa pet xexka kopa' xut, tu yãykumĩy hãptopah, ha hãpxip 'ohnãg Topa pet xexka mõ'yĩnnĩn. \v 31 Ha tikmũ'ũn te Paot putex putup, ha tik 'ũm te xonat yõg Kononeo pu hãm'ãktux, hu: \p —Yenoyanẽn yõg tikmũ'ũn xohix gãy nãm! Kaxĩy. \p \v 32 Ha xonat xop yõg Kononeo te xonat xop xat, xix kapitãm xop, ha' nũn mõ'ak'ok, ha Yoneo yõg tikmũ'ũn te' pẽnãhã', hu Paot kix kux. \v 33 Ha Kononeo te Paot mũg, tu' xut gãy xop kopah, tu pipkup mãg xap hã' hĩy, tu' yĩkopit, hu: \p —'Ũ 'ũm nũhũ'? Kaxĩy. \p Tu xe: \p —Putep mũn mĩy? Kaxĩy. \p \v 34 Ha nõm tikmũ'ũn gãy te hãm'ãktux hã' yãnãn, yĩy Kononeo te hãm'ãpak 'ohnãg, hu' xat, hu: \p —Kãy mõgã xonat pet ka'ok hah. Kaxĩy. \p \v 35 Ha' mõgãhã mĩptut mĩpku'ĩn tu', pa nõm tikmũ'ũn tep-tex putũmnãg, yĩy xonat xop te Paot pupi tu pepi' xup, tu mĩptut hã mõxakux. \v 36 Ha Yoneo yõg tikmũ'ũn xohix te' pe' mõg, tu' yĩy ka'ok, tu: \p —'Ũp-tex! 'Ũp-tex! Kaxĩy. \s1 Paot te yãy pupi hãm'ãktux \p \v 37 Ha xonat pet ha' mõgãhã', 'ĩhã Paot te: \p —'Ok xatek tux hok 'ũ hãm'ãktux? Kaxĩy. \p \v 38 Ha Kononeo te: \p —Xate Genex yĩy'ax yũmmũg. 'Ok 'ãmũn yã 'Eyit yõg tihik, nõm te tik te 4.000 mõgãhã hãm panip tu', nũy gohet mũtik yãykix? Kaxĩy. \p \v 39 Ha Paot te: \p —'Ak mũn'ah. Yãk mũn Tax yõg Yoneo, tu hãpxexka Xinit tuk nãhã', ha Tax mũn kõmẽn xexka hok'ah. 'Ok xatek tux hok, 'ãte hãm'ãktux tikmũ'ũn pu'? Kaxĩy. \p \v 40 Ha Kononeo te: \p —'Ãpu, 'ãyĩy. Kaxĩy. \p Ha Paot te mĩpku'ĩn yĩmũ' xip, 'ĩhã' yĩm xix, pu tikmũ'ũn yĩy hok, ha Paot te hãm'ãktux tikmũ'ũn pu', Yoneo xop yãy yĩy'ax hã hãm'ãktux, hu: \c 22 \p \v 1 —'Ũnõy mũnõm xop, xi' tak mũnom xop, 'ũg'ãpax 'ãte hãm'ãktux. Kaxĩy. \p \v 2 Ha Yoneo yõg tikmũ'ũn te yãy yĩy'ax 'ãpak, tu: \p —Nãy, hup, nũy 'ĩy hok. Kaxĩy. \p Tu' yĩy 'ohnãg, ha Paot te: \p \v 3 —'Ũgmũn Yoneo, tu kõmẽn Tax yõg tihik, tu hãpxexka Xinit tuk nãhã', pa kõmẽn Yenoyanẽn kopak tittap, ha hãmyũmmũgã'ax Gãmãniet te 'ã hãmyũmmũgãhã', tu mõnãyxop hittap yõg hãpxopmã'ax xohix 'ã hãmyũmmũgãhã', ha 'ãte Topa xak 'ãxop xohix putuk, tu' xat'ax mĩy mãynãg. \v 4 Hõmãg gãy, tu' kuxa mãm ka'ok xop kix putup, Yeyox yõg putat putup nõg tu'. 'Ate' mũg, tu kanet kopa' xex nõm xop, 'ok pe tihik, 'ok pe 'ũhũn. \v 5 Ha tik te 'ãmãnex xop xat'ax te' yũmmũg, xix tik te hãmyũmmũg xop te' yũmmũg. 'A 'ãte mõ'ãmã'ah, pãyã hãpxe'e 'ãktux. Nõm xop te 'a' popmãhã tappet, tu kõmẽn Namãn yõg Yoneo xop pu kax'ãmi', 'ũyĩy kuxa mãm ka'ok xop mũy, tu' kĩy, nũy kix. Kaxĩy. \p \v 6 Tu xe hãm'ãktux, hu: \p —Tu tak mõg, tu kõmẽn Namãn tu hãmhũmnãg tuk xip, mãyõn yãy kote' yũm 'ĩhãk xip, ha hãpxip 'ohnãg 'ĩhã kuyãnãm xexka te pexkox tu' xakot. \v 7 Hak nãhã hãm tu', tu yãnmũn xupep'ax 'ãpak, ha: “Xaot, Xaot, teptu xatek xũygãhã'?” Kaxĩy. \p \v 8 —Ha 'ãte: “'Ũ 'ũm 'ãmũn?” kaxĩy. \p —Ha tute: “'Ũgmũn Nãyane yõg Yeyox. Xatek xũygãhã',” kaxĩy. \p \v 9 —Ha tikmũ'ũn te 'ũgmũtik mõg te kuyãnãm pẽnãhã', pãyã 'a' yĩy'ax 'ũm 'ãpak'ah. \v 10 Ha 'ãte' yĩkopit, hu: Yãyã', putep xatek putup 'ũ mĩy xa'?” kaxĩy. \p —Ha: “'Ãyok, nũy mõg, tu mõktu xupep Namãn tu', ha tik 'ũm te xa hãm'ãktux putup, tu Topa yõg xat'ax xa hãmyũmmũgãp-tup,” kaxĩy. \p \v 11 —Yã 'ãte hãmpẽnã hok nõm kuyãnãm xexka hah, yĩy tikmũ'ũn tek mõgãhã', yĩm hã Namãn tu'. \v 12 Ha tik te Topa xak, 'ũxuxet'ax 'Ãnãnĩn, ha Namãn yõg Yoneo xop xohix te nõm 'ãktux max. \v 13 Hak ha' nũn, tuk yĩkãgnãg xip, tu hãm'ãktux, hu: “'Ũgnõy Xaot, Topa te 'ãpa maxnãhã', xa xe hãmpẽnã',” kaxĩy. \p —Hak pa max, ha 'ãte 'Ãnãnĩn pẽnãhã', \v 14 ha: “Hõmã hãmyãxatamuk xohix 'ĩhã mõnãyxop yõg Topa te xa yãykutnãhã', xa Topa yõg putup'ax mĩy, nũy tik te hãmyok mĩy 'ãxet'ax Yeyox pẽnã', nũy nõm yĩy'ax 'ãpax, ha hõnhã xate' xupak, xi' pẽnãhã', xix hãmyũmmũg, \v 15 tu Yeyox yõg hãm'ãpak mãx'ax 'ãktux putup tikmũ'ũn xohix pu', tu hãpxopmã'ax xohix pẽnã'ax 'ãktux putup. \v 16 Putep hip xate'? 'Ãpu, 'ãte 'ãp-tox pix putup, pu Topa 'ãkuxa maxnã', nũy 'õg hãpkummuk mĩy'ax xaxogã', 'ĩhã Yeyox yã 'ãxuxyã 'ãktux,” kaxĩy. \p \v 17 Tu xe hãm'ãktux, hu: \p —Tuk nũn putpu', tu nũktu xupep kõmẽn Yenoyanẽn tu', tu Topa pu hãm'ãktux Topa pet xexka kopah, tu yãy koxuk hã Yeyox pẽnãhã', \v 18 ha hãm'ãktux, hu: “Mõg, Yenoyanẽn kunãpa 'ãmõg, yã tikmũ'ũn tek mũn 'ãktux'ax putup nõg,” kaxĩy. \p \v 19 —Ha 'ãte: “Yãyã', tikmũ'ũn te 'ãte hãpkummugãhã yũmmũg, ha 'ãte' kuxa mãm ka'ok xop mũg Topa pet kopah, ha' yũmmũg kamah, yã 'ãte kanet ha' mõ'tat, tu' kix nõm xop kuxa mãm ka'ok 'ãkopah, ha tikmũ'ũn xohix te' yũmmũg. \v 20 Tikmũ'ũn te 'õg nũ'kutnã'ax 'Extep putex, 'ĩhãk xip, tu pekpaxex max, tup-tup, tu tikmũ'ũn yõg topixxax pẽnãhã' nõm te 'Extep putex,” kaxĩy. \p \v 21 —Ha Yeyox te: “'Ãmõg, 'ãte 'ãmõgãp-tup hãptox tu', hãmpuknõg xop hah,” kaxĩy. Tu ta tu' kux. Kaxĩy. \p \v 22-23 Ha tikmũ'ũn te Paot yõg hãm'ãktux'ax 'ãpak, tu' yĩy 'ohnãg, pa Paot te' puknõg xop 'ãktux, yĩy ta tikmũ'ũn gãy, tup-tup nõg, tu' yĩy ka'ok tu: \p —'Ũp-tex! 'Ũp-tex! Kaxĩy. \p —Tik kummuk putex! Kaxĩy. \p —Pũyã tu xok! Kaxĩy. \p Tu topixxax tox mahap, tu hãpkõnõn mõ'pok pepi', 'ũgãy tu'. \v 24 Ha xonat xop yõg Kononeo te' pẽnãhã', hu Paot xut mõ'ka'ok, tu' xat, pu xonat pet xexka ka'ok ha' mõgã', ha xe' xat, pu' kix xokxax hã, ha: \p —'Ũxũy hã hãm'ãktux putup, tu 'õg hãpxopmã'ax kummuk 'ãktux putup. Kaxĩy. \p \v 25 Ha xokxax xit hã' hĩy, nũy nõ' kix 'ĩhã' Paot te Kapitãm yĩkopit, hu: \p —'Ok Hõm yõg gohet te' xat, pu Hõm yõg tik 'ũm kix, 'ĩhã hãpkummuk mĩy 'ohnãg? Kaxĩy. \p \v 26 Ha xonat xop yõg Kapitãm te' xupak, tu Kononeo pu hãm'ãktux, hu: \p —Nãy, paxip. Putep mũn mĩy putup? Kãy yã Hõm yõg tihik! Kaxĩy. \p \v 27 Ha nõm Kononeo nũn, tu Paot yĩpkopit, hu: \p —'Ãyĩy. 'Ok 'ãmũn yã Hõm yõg tihik? Kaxĩy. \p Ha: \p —Ya hamũn. Kaxĩy. \p \v 28 Ha Kononeo te: \p —'Ãte tayũmak xexka hã pago, nũy yãyhã Hõm yõg tihik. Kaxĩy. \p Pa Paot te: \p —Yã Hõm yõg 'ũgnãhã', xik mũg tak, xik mũg tut. Yãk mũn Hõm yõg tik xe'e'. Kaxĩy. \p \v 29 Ha xonat xop nõm te' kix putup nũ'paha', 'ũkuxãnõg tu', ha Kononeo kuxãnõg kamah, Paot kĩy huh, 'ĩhã Hõm yõg gohet te' xat hok puyĩy Hõm yõg tik kix hok. \fig |src="CN02025B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 22.29" \fig* \s1 Paot te' xexka xop keppa' xip \p \v 30 Hãptup 'ĩhã Kononeo te Paot xut, tu Yoneo xop yõg tik xop pa te hãmyũmmũg ha' mõgãhã', xix 'ãmãnex xexka xop keppah, pu' yĩkopit, nũy Paot yõg hãpkummuk mĩy'ax yũmmũg. Ha Paot te Yoneo xexka xop keppa' xip. \c 23 \p \v 1 Tu tik xop pa te hãmyũmmũg pẽnã ka'ok, tu: \p —'Ũnõy mũnõm xop, Topa tek kuxa yũmmũg, ha hãmyok mĩy 'ũghi'ax tox hã. Kaxĩy. \p \v 2 Ha tik te 'ãmãnex xop xat'ax 'Ãnãnĩn, tu' xat, pu Paot yĩkox kix, \v 3 ha Paot te: \p —Pũyã Topa 'ãkix! 'Ãpa max, pãyã 'ãkuxa kummuk! Xate' nõy mõgãhã mõ'ãmã'ax hã. 'Ãyũm, nũy hãpxopmã'ax kopit, nũy Mõyyex yõg xat'ax hã' kopit, pa Mõyyex te' kix'ax xat hok. Kaxĩy. \p \v 4 Ha tik nõy te: \p —Teptu xate 'ãmãnex xop xat'ax mãnõg? Kaxĩy. \p \v 5 Ha Paot te: \p —'Ũgnõy, 'ãte' yũmmũg'ah. 'Ok tik te 'ãmãnex xop xat'ax nõ'õm? Topa yõg tappet tek xat, hu: “Tik te 'ãxop xat'ax 'ũm 'ãktux kummuk hok,” kaxĩy. \p \v 6-8 Tu' xexka xop pẽnãhã', ha' yãg Paniye xop, ha' yãg Xanoxeo xop. Paniye xop xohix kuxa mãm ka'ok putpu' hi'ax kopah, hu: “Tikmũ'ũn xohix xakix, tu' putpu' hip-tup,” tu xe: “Yã' pip koxuk, xix pexkox yõg nũ'pok xop,” kaxĩy. Pa Xanoxeo xop xohix kuxa mãm 'ohnãg, tu: “'Ãmhok. 'A' koxuk 'ũm xip'ah. Yã' xakix xe'e', tu putpu' hip-tup 'ohnãg,” kaxĩy. Yĩy Paot yĩy ka'ok, tu: \p —'Ũnõy mũnõm xop: 'Ũgmũn Paniye yõg, huk kuxa yũm ka'ok putpu' hĩnnã'ax kopah. Xatek yĩkopit, 'ok pe' xakix xop putpu' hip-tup, 'ok pe' hip-tup hok. Kaxĩy. \p Ha Paniye xop te hãm'ãktux hã' nõy yãnãn Xanoxeo xop mũtik, tu' gãy nãm. \v 9 Tu' yĩy ka'ok, tu yãykix putup Paot hã, ha tik te hãmyũmmũg yok, yã kama Paniye yõg, tu: \p —Yã' max Paot! 'Ok pe koxuk 'ũm, 'ok pe pexkox yõg nũ'kutnã'ax 'ũm te kãy pu hãm'ãktux, kopxix Topa mũtik yũmũg kumĩy putup hok. Kaxĩy. \p \v 10 Ha' gãy xexkah, yĩy xonat yõg Kononeo te Paot hã' yĩpkutuk, tu' xat, pu' xut, tu xonat pet ka'ok ha' mõgãhã'. \p \v 11 'Ãmnĩy koxtap 'ĩhã Yeyox xip Paot yĩka', tu: \p —'Ãkuxãnõg hok! 'Ãmũn tek mũn pupi hãm'ãktux, tu 'ũgmũn 'ãktux putup kõmẽn Yenoyanẽn tu', xix hãpxexka Hõm tu kamah. Kaxĩy. \s1 Ha' xaptop hã Paot putex putup \p \v 12 Hãptup 'ĩhã Yoneo xop te yãy tu nũ'nãhã', tu hãm'ãktux xex, tu Topa 'ãxet'ax 'ãktux hã hãm'ãktux xex, tu: \p —Paot putex hok, kopxik xit hok! Kaxĩy. \p \v 13 Yã tik te 40 tep-tex putup, \v 14 tu' mõg 'ãmãnex xexka xop hah, xix tik xop te hãmyũmmũg hah, tu: \p —'Ũgmũ'ãte hãm'ãktux xex Topa pu', hu: “Paot putex hok, kopxik xit hok,” kaxĩy. \v 15 'Ãmõg, Hõm yõg xonat xop yõg Kononeo hah, nũy tu' xax, pu Paot nũnnãy, 'ũyĩkopit nũy, pãyã mõ'ãmã'. 'Ũgmũ'ãtep-tex putup putat hã, 'ũxaptop huh 'ũp-tex putup. Kaxĩy. \p \v 16 Pa Paot 'ũptix te' xupak, tu' mõg tu mõktu xupep xonat pet ka'ok xexka tu', tu Paot pu' xuktux, \v 17 ha Paot te xonat yõg Kapitãm xãnãhã', hu: \p —Nũ tik tuktup mõgã 'ãxop yõg Kononeo hah, puyĩy hãm'ãpak'ax 'ãpax. Kaxĩy. \p \v 18 Ha' mõgãhã' nõm Kononeo hah, tu: \p —Paot te kanet kopa' xup, tuk xãnãhã' pu tik tuktup mõgã 'ãhah. Kaxĩy. \p \v 19 Ha Kononeo te tik tuktup yĩm hã' mũg, tu' xut, tu' yĩkopit, hu: \p —Xate putep 'ãktux putup? Kaxĩy. \p \v 20 Ha tik tuktup te: \p —Yoneo xop te yãy tu nũ'nãhã', nũy 'ãmũn tu' xax, xa hãptup 'ĩhã Paot mõgã', pu xe' yĩkopit. Pãyã mõ'ãmã'. 'A' yĩkopit putup'ah, pãyãp-tex putup. \v 21 Yã tik te 40 te hãm'ãktux xex Topa pu', tu' xit hok xi' xo'op hok, nũy Paot putex. Yã hõnhãp-tex putup. Kaxĩy. \p \v 22 Ha Kononeo te tik tuktup pu hãm'ãktux, hu: \p —Hãm'ãktux hok, 'a' xaptop hok'ah. Kaxĩy. \s1 Ha Paot mõgãhã Gohenanok Penik hah \p \v 23 Tu Kapitãm 2 xãnãhã', tu' xat, hu: \p —'Ãmnĩy koxtap 'ĩhã mõg kõmẽn Xeyanet tu', yã hõnhã kãmãnok te 200 pop, xix xonat xop te 200 pop kamah, pu kãmãnok yĩmũ' mãm, ha xonat nõy te 200, te yã' pata hã' mõg, tu pox tox tat pop. \v 24 Ha Paot pu kãmãnok nũnnãy, tu Gohenanok Penik ha' mõgã'. Kaxĩy. \p \v 25 Tu Gohenanok Penik pu tappet kax'ãmi', hu: \p \v 26 “'Ũgmũn Kononeo Kanao Nix, 'ãte Gohenanok xe'e Penik pu kax'ãmi', nũy hãmyũmmũgã', tu 'ãneo. \p \v 27 Yoneo xop te nũ tik mũg, nũy putex, hak xut Yoneo gãy xop kopah. Yã hãpxexka Hõm yõg tik 'ãxa. \v 28 Tu' mõgãhã Yoneo yõg pa te hãmyũmmũg xop hah, nũy Paot yõg hãpkummuk mĩy'ax yũmmũg. \v 29 Ha Yoneo xop te yãy yõg xat'ax hã' yĩkopit, tu' kupex, tu Paot yõg hãmyũmmũg'ax puknõg 'ãktux, pãyã kãy te tik 'ũm putex 'ohnãg, tu yã' xupxet 'ohnãg, 'a' kummuk'ah, 'ap putex putup'ah 'ãte', yã kanet kopa' xix 'ap putup'ah 'ãte kamah. \v 30 Ha Yoneo xop tep-tex putup 'ũxaptop huh, yĩy hãpxip 'ohnãg 'ãte xa mõgãp-tup, pu Yoneo xop kupeh, ha xate' kopit. Tu ta tu' kux.” Kaxĩy. \p \v 31 Ha ta 'ãmnĩy koxtap 'ĩhã xonat xop te kãmãnok yĩmũ' mãm xop mõg, ha xonat xop te pox tox tat mõg, tu' pata hã' mõg, tu putpu' mõg Yenoyanẽn tu', \v 32 ha kãmãnok yũmũ' mãm xop te Paot mũtik mõg. Tu' mõg, \v 33 tu mõktu mõxaha kõmẽn Xeyanet tu', tu Gohenanok Penik pu tappet hõm, tu Paot mõgãhã Penik keppah. \v 34 Ha tappet mõ'kupix hãmãxap, tuk-nãy tu' yĩkopit, hu: \p —Pi'yã 'õgnũ hahãm? Kaxĩy. \p Ha Paot te: \p —Yã Xinit. Kaxĩy. \p \v 35 Ha Penik te: \p —Nãy, 'ãte 'õg hãm'ãktux'ax 'ãpak putup, 'ĩhã kupex'ax xop nũ'. Kaxĩy. \p Tu' xat, pu Paot xix 'ũxat'ax 'Enot yõg kopit'ax pet kopah, ha' mõgãhã', tu' xix. \c 24 \s1 Yoneo xop te Paot kupex \p \v 1 'Ãmnĩy te 5 nõg, 'ĩhã tik te 'ãmãnex xop xat'ax 'Ãnãnĩn nũn, tu nũktu xupep kõmẽn Xeyanet tu', xix Yoneo xexka xop nũn, xix tik gãy xop yõg hãm'ãktux'ax Tet nũn, nũy Paot kupeh. \v 2 Ha' xãnãhã', ha Tet te nõm Gohenanok pu hãmyũmmũgãhã' hu: \p —Gohenanok Penik: Tikmũ'ũn xohix te 'ãp-tup pax, 'õg hãpxopmã'ax max hah, ha Yoneo yõg tikmũ'ũn kuxa xohix mãm, tu' hittup, xate hãmyũmmũg hah, \v 3 yĩy tikmũ'ũn xohix te 'ãmũn 'ãktux max. Yã' puxi'. \v 4 'Ãte hãm'ãktux kutõgnãg putup. 'Ũg'ãpax, kopxix hãpxip kutõgnãg hãm'ãktux kux. \v 5 Paot te hãm'ãktux kummuk, tu' yĩy hã nũktu tikmũ'ũn xohix gãyãhã', tu hãpxexka xohix tu' mõg, yã Nãyane yõg xop xohix xat. \v 6 Hõmã tute Yoneo yõg Topa pet xexka yãyhãp-tũynãg putup, tu tik puknõg mõgãhã Topa pet xexka kopah, pak mũ'ãte' mũg, nũy hãpxopmã'ax kummuk kopit 'ũgmũ yõg xat'ax hã. \v 7 Pa 'ãxop yõg Kononeo gãy, tu Paot xut, tu' mõgãhã', tu' xat, pu nũ nõm xop kãy kupeh, nũy Paot kupeh 'ãkeppah. \v 8 'Ãpu, 'ũyĩkopit, nũy hãpxopmã'ax kummuk yũmmũg. Kaxĩy. \p \v 9 Ha Yoneo xop te: \p —Ya hamũn! 'Ap koit'ah! Kaxĩy. Pãyã' koit. \s1 Paot te yãy 'ãktux Penik keppah \p \v 10 Ha Gohenanok Penik te tu' yĩm xix, nũy Paot pu': \p —'Ãyĩy, kaxĩy. \p Ha Paot te: \p —Gohenanok Penik, hãmyãxatamuk xohix hã xatek mũ yõg tikmũ'ũn yõg hãpxopmã'ax kopit max, yãk hittup, nũy xa hãm'ãktux. \v 11 'Ãmnĩy xohix te 12 'ĩhã 'ãte Yenoyanẽn tu' xupep nũy nũk xup Topa pu', 'ũxohix te' yũmmũg. \v 12 'Ãte hãm'ãktux hã' nõy yãnãn 'ohnãg tikmũ'ũn mũtik, tuk yĩy hã gãyã 'ohnãg Topa pet xexka kopah, 'a kõmẽn kopa hãk 'ũm gãyã'ah. \v 13 Yoneo xexka xop te koit. \v 14 Pa Yeyox yõg putat hãk xip, tu Topa xak, tu nõm pu nũk xup, tuk yĩpkox xip Mõyyex yõg xat'ax xohix pu', xix Topa pupi hãm'ãktux xop xohix pu'. \v 15 Tuk kuxa yũm ka'ok: yã tikmũ'ũn te hãmyok mĩy te putpu' hip-tup, xix tikmũ'ũn te hãpkohe mĩy te putpu' hip-tup kamah, ha nõm Yoneo xop te yãy putpu' hi'ax hip kamah, tu hãmmax hip. \v 16 Yãk hãmyok mĩy, ha Topa tek yũmmũg, xix tikmũ'ũn. Kaxĩy. \p \v 17 Tu xe hãm'ãktux, hu: \p —Ha hãmyãxatamuk xohix nõg, 'ĩhãk nũn, tu nũktu xupep yõgnũ hãpxexka tu', nũy hãpxop hok popmã Topa pu', xix yõgnũ tikmũ'ũn pu', \v 18 'ĩhã 'Ak yõg Yoneo xop nũn, tuk pẽnãhã Topa pet xexka kopah, ha 'ãte yãy pix, Topa yõg xat'ax tek xat hah, hak yĩy 'ohnãg, yãk puxehnãg xip. \v 19 Pi'yã' pip 'Ax yõg Yoneo xop hõnhã? 'Ap nũn'ah, nũy 'ũgkupeh. \v 20 Hõmã Yoneo xexka xop tek yĩkopit. 'Ãpu, nõm xexka xop 'ũyãnãn tu' yĩkopit, 'ok pe 'ãte hãpxe'e 'ãktux, 'ok pe 'ãte koit. \v 21 Pãyã hõmã nõm xop te yõgnũ hãm'ãktux'ax putup nõg, 'ĩhã 'ãte hãm'ãktux, hu: “Hõnhã xatek yĩkopit, 'ok pe xakix xop putpu' hip-tup, 'ok pe putpu' hip-tup hok,” kaxĩy. Tu ta tu' kux. \p \v 22 Ha Penik te hãmyũmmũg, tu Topa yõg putat yũmmũg max, pãyã 'ap Paot yĩkopit putup'ah, hu: \p —Nãy, 'ũhip, pu xonat xop yõg Kononeo Nix nũ'. 'Ũnũn, yĩy ta 'ãte 'ãkopit. Kaxĩy. \p \v 23 Tu' xat, ha Paot xix mĩptut kopah, pu xonat pẽnã', pãyã hãpkumep mĩptut xexka kopah, tu hãpxopmãp-tup, puxi' mĩy, ha' tux hok kamah pu' xape xop pẽnã', nũy hãpxop 'ũm popmã Paot pu'. \s1 Paot te yãy pupi hãm'ãktux Penik keppah, xix Nonoxit keppah \p \v 24 'Ãmnĩy kutõgnãg 'ĩhã' nõg, ha Penik nũn, xi' xetut Nonoxit nũn kamah, nõm Yoneo hex, ha Paot xãnãhã', ha Paot te tikmũ'ũn kuxa yũm ka'ok Yeyox Kunnix kopa 'ãktux, ha' xupak. \v 25 Ha Paot te: \p —Topa te' xak, pu tikmũ'ũn xohix hãmyok mĩy, ha' yõg hãpxopmã'ax xohix kopit putup, 'ok pe' max, 'ok pe' kummuk. Kaxĩy. \p Ha Penik kuxãnõg, tu Topa te' kopit'ax yĩpkutuk, hu: \p —Mõg, mõg! Kaxĩy. \p Tu xe: \p —Hãptup nõy kopxix 'ãxãnã'. Kaxĩy. \p \v 26 Pãyã tayũmak 'ũm hip, pu Paot tu tayũmak 'ũm xax, yĩy xãnã punethok, hãm'ãktux hã' nõy yãnãn nãm huh, pa yã Paot te tu' hõm 'ohnãg. \p \v 27 Ha hãmyãxatamuk 2 nõg, ha Penik mõg kuma' mõg, ha Pox Pex nũn 'ũyãnãn tu', ha Penik te Paot xix mĩptut kopah, nũy Yoneo xop kuxa hittupmã'. \c 25 \s1 Paot te Hõm yõg tik te' xohix xat'ax tu' xak, puyĩ' xut pu mõg \p \v 1 Ha Pex nũn tu nũktu kõmẽn Xeyanet tu' xupep, ha 'ãmnĩy 3 nõg, 'ĩhã' mõg tu mõktu Yenoyanẽn tu' xupep. \v 2 Ha 'ãmãnex xexka xop te hãmyũmmũgãhã', xix Yoneo xexka xop te hãmyũmmũgãhã', tu Paot 'ãktux, tu' kupex, tu' xak, \v 3 pu Paot nũnnãy Yenoyanẽn tu', 'ũxaptop putex putup ha putat kopah. \v 4 Pa Pex te: \p —'Ãmhok. Yã' xip Xeyanet tu', hak mõg putup putpu Xeyanet tu'. \v 5 Nãy, pax xa Paot kupex, hu ta mõg 'ũgmũtik, nũy kupeh. Kaxĩy. \p \v 6 Ha 'ãmnĩy te 10 nõg, 'ĩhã Pex te Xeyanet tu putpu' nũn, tu hãptup nõy 'ĩhã' xat pu Paot nũnnãy. \v 7 Ha' nũn, ha Yenoyanẽn yõg Yoneo xop te' kupex nãm, tu yĩkopit, pãyã hãm'ãktux hã koit, ha Pex te' gãy xop yõg hãm'ãktux 'ãpak, tu: \p —'Ĩntu'. 'Ãte hãmyũmmũg'ah, 'ok pe Paot te hãpkummuk mĩy, 'ok pe' mĩy hok? Kaxĩy. \p \v 8 Ha Paot te: \p —'Ãte hãpkummuk 'ũm mĩy 'ohnãg, 'ok pe Yoneo yõg Topa pet xexka tu', 'ok pe Hõm yõg gohet puknõg tu'. Kaxĩy. \p \v 9 Pa Pex te Yoneo xop kuxa hittupmãp-tup, hu: \p —'Ok mõg putup Yenoyanẽn tu', 'ãte 'ãyĩkopit? Kaxĩy. \p \v 10 Pa Paot te: \p —'Ak mõg putup'ah. 'Ãte Xex putup, pu yõgnũ hãpxopmã'ax kopit. Yã' max. 'Ãte hãpkummuk 'ũm mĩy 'ohnãg, ha xate' yũmmũg. \v 11 Pax pu Yoneo xop koit hok, kopxix xupap-tup hok. Yã 'ãte' xok'ax yĩpkutuk 'ohnãg. Pax pu Yoneo xop koit, ha 'ãte hãpkummuk 'ũm mĩy hok, 'ãpu' xat puk putex hok. 'Ãte Hõm yõg tik te' xohix xat'ax putup, yã 'ãte Xex putup, puk yĩkopit. Kaxĩy. \p \v 12 Ha Pex te' xexka xop mũtik hãm'ãktux hã' nõy yãnãn, ha hãm'ãktux kux, tu Paot pu hãm'ãktux, hu: \p —Xate Xex mũn putup, hu Xex ha 'ãmõg. Kaxĩy. \s1 Paot te 'Aginip keppa' xip \p \v 13 Hãpxip kutõgnãg 'ĩhã' 'Aginip nũn, tu tikmũ'ũn xat, tu' nũn tu nũktu kõmẽn Xeyanet tu' xupep, xix Menenĩn, tu Pex ha' nũn, nũy 'ãneo. \v 14 Tu' tihi', 'ãmnĩy xohix hã' tihi', ha Pex te Paot 'ãktux 'Aginip tu', tu hãm'ãktux, hu: \p —Tik 'ũm xip, ha Penik te mĩptut kopa' xix, tu' xut pu mõg 'ohnãg. \v 15 Hõmã 'ũkxip Yenoyanẽn tu', ha Yoneo yõg 'ãmãnex xexka xop te' kupex, tup-tex putup, \v 16 pa 'ãte: “Hõm yõg gohet te' xat hok pu tik 'ũm 'ũhok tup-tex hok. 'Ãmhok. Hõm yõg gohet te' xat, pu' kupeh xop kãy ha' nũn, nũy kupeh, pu kãy yã yãy 'ãktux, nũy kupex xop yõg hãm'ãktux hã' yãnãn,” kaxĩy. \v 17 Ha' nũn yãy tu nũ'nãhã', ha 'ãte' hip putup'ah, tu hãptup nõy hã' xat, pu Paot nũnnãy, 'ũyĩ' yĩkopit. \v 18 Ha' kupex xop te' kupex, pa kãy te hãpkummuk mĩy 'ohnãg, tup-tex 'ohnãg, tu' xupxet 'ohnãg, \v 19 pãyã Yeyox 'ãktux, nõm xok, ha Yoneo xop te hãm'ãktux hã' nõy yãnãn nãm Paot mũtik, ha Paot te: “Yeyox hi putpu'. 'Ũgkuxa yũm ka'ok Yeyox putpu' hi'ax kopah,” kaxĩy. \v 20 'Ãte hãmpe'paxex, hu: “Pute 'ũm nũhũ'? Kaxĩy. Tuk yĩkopit, pãyã' yĩkopit yũmmũg'ah, hu Paot pu': “'Ok mõg putup Yenoyanẽn tu', 'ãte 'ãyĩkopit?” kaxĩy. \v 21 Pa Paot te: “'Ãmhok. ‘Ak mõg putup'ah. 'Ãte Xex putup, puk yĩkopit,” kaxĩy. 'Ãte' xat, pu nũnte' xix, pu Xex ha mõ'kutnã'. Kaxĩy. \p \v 22 Ha 'Aginip te: \p —'Ãte kãy yõg hãm'ãktux 'ãpak putup. Kaxĩy. \p Ha Pex te: \p —Hãptup 'ĩhã hãm'ãpak putup. Kaxĩy. \p \v 23 Hãptup 'ĩhã 'Aginip nũn, tu tik te' xat'ax yõg topixxap max mõ'tat, tu Pex yõg mĩptut hãm'ãta kox xexka hã' mõ'nãhã', tu kõmẽn yõg xexka xop xix xonat yõg Kononeo xop mũtik mõxakux, ha Pex te' xat, pu Paot nũnnãy, ha' nũn. \v 24 Ha Pex te: \p —'Ãxexka 'Aginip, xix 'ãxexka xop xohix: 'Ãxop te kãy pẽnãhã', yã Yoneo yõg tikmũ'ũn xohix te' xak, nũy tup-tex. \v 25 Ha 'ãte' yĩkopit, ha hãpkummuk xexka 'ũm mĩy 'ohnãg, pup-tex, ha yũmũg xat'ax xexka Xex mũn putup, pu' yĩkopit, yĩy Xex ha 'ãte mõ'kutnãp-tup. \v 26 Tu tappet tu kax'ãmi putup Xex pu kamah. Pute 'ũm 'ãte kax'ãmi'? 'Ap yũmmũg'ah 'ãte'. Hu 'ãte Paot xat, pu hãm'ãktux, xayĩy yĩkopit. Tu' yĩkopit kux, kopxix kax'ãmi', \v 27 nũy tappet hã Paot yõg hãpkummuk mĩy'ax Xex pu hãmyũmmũgã'. Kaxĩy. \c 26 \s1 Paot te yãy pupi hãm'ãktux 'Aginip keppah \p \v 1 Ha 'Aginip te Paot pu hãm'ãktux, hu: \p —'Ãpu, 'ãyĩy. Kaxĩy. \p Ha Paot te' yĩm pepi' xix, tu hãm'ãktux, hu: \p \v 2-3 —'Ãxexka 'Aginip, xate Yoneo xop xat, tu Mõyyex yõg xat'ax yũmmũg, yĩk kuxa hittup, tu kupex xop pu hãm'ãktux hã' yãnãn putup. 'Ũghip, nũy 'ũg'ãpax. \p \v 4 —Yoneo xop xohix tek yũmmũg, yã yõgnũ hãm tuk xip hãmãxap, tuk nũn Yenoyanẽn tu', 'ihãk mũn kakxop tuktup, xi' xiptap. \v 5 Yoneo xop tek yũmmũg, hak mũn Paniye xop yõg, nõm xop te Topa xak xe'ẽgnãg. \v 6 Yã hõnhã xatek yĩkopit Topa te hãm'ãktux xex hã, ha Topa te mõnãyxop pu hãm'ãktux xex, hu: “Tikmũ'ũn xohix te putpu' hip-tup,” kaxĩy. \v 7 Hõmã Topa te hãm'ãktux xex, ha Yoneo yõg tikmũ'ũn xohix te' xak, tu 'ãmnĩy xohix hã Topa pu nũk tetex, pa Yoneo xop tek kupex, 'ĩhãk kux yũm ka'ok putpu' hi'ax kopah, xix hãmmax hip. \v 8 Teptu hãmpe'ãpanõm? 'Ok Topa te hãpxopmã'ax ka'ok mĩy hok? Yã' mĩy. 'Ok Topa te putpu 'ãhĩnn'ãp-tup hok? Yãp-tup. Kaxĩy. \p \v 9-10 Tu xe hãm'ãktux, hu: \p —Hõma 'ãte hãmpe'paxex, hu: “Yeyox mũn kummuk,” kaxĩy. Tu Yeyox 'ãktux kummuk, tu' kuxa mãm ka'ok xop xex kanet kopah, ha Yoneo yõg 'ãmãnex xop tek xat, tu 'ã' hõm yãy 'ãxet'ax, 'ũyĩy tu xeh, tu' kix, tuk hittup. \v 11 Tu' kix kakixnãg Yoneo yõg Topa pet kopah, tu Yeyox 'ãktux kummuk yĩgãhã', tu' gãynãm, tu' pek mõg hãptox tu', nũy mũy, nũy xũygã'. \s1 Paot te yãy kuxa yũm 'ãktux \p \v 12 —Yã 'ãmãnex xexka xop te 'ã' hõm yãy 'ãxet'ax, tu kax'ãmi tappet tu', ha 'ãte nõm tappet mõgãhã', tuk mõg'ax Namãn tu', \v 13 tu putat hãk mõg, mãyõn te yãy kote' yũm 'ĩhã', 'ãte kuyãnãm ka'ok pẽnãhã', ha pexkox tu' xakot, ha mãyõn yãnãm kutõgnãg, pa Topa yõg yãnãm xexka', hak nõy xop te' pẽnãhã kamah. \v 14 Hak mũg xohix hãm tu' xakux, ha 'ãte yãnmũn xupep'ax 'ãpak, ha Yõneo xop yãy yĩy'ax hã hãm'ãktux, hu: “Xaot, Xaot: Teptuk xũygãhã'? Yã tu nõ yãy mũn xũygãhã',” kaxĩy. \p \v 15 —Ha 'ãte: “'Ũ 'ũm 'ãmũn?” kaxĩy. \p —Ha: \p “'Ũgmũn yã Yeyox, ha xatek xũygãhã' kuxa mãm ka'ok xop hã. \v 16 Pa 'ãyok, tuk-nĩhã xip. 'Ãhak nũn, nũy xã yãykutnã', xak mũn pu hãpxopmã', xak mũg pẽnãhã hãmãxap, ha xa' mũg putup 'ũxeheh, xak mũn 'ãktux tikmũ'ũn pu'. \v 17 Yã 'ãte mõ'ãkutnãp-tup Yoneo yõg tikmũ'ũn hah, xix hãmpuknõg xop hah, tu 'ãpẽnãnã' xip, nũy 'ãxut nõm gãy xop kopah. \v 18 'Ãte nõm tikmũ'ũn kuxa hittupmãp-tup, 'õg hãm'ãktux'ax hã' hittupmãp-tup, pu hãpkoxtap 'ũkuxa nĩm, ha Topa yõg yãnãm xe'e te' kuxa hittupmãp-tup, pu yõgnũ putat hã' mõg, ha xate hãm'ãktux hã, 'ãte nõm tikmũ'ũn mõy putup Hãmgãyãgnãg tu', puyĩy Topa' kummuk mĩy'ax xaxogã', pu tu kux, puyĩy yãyhã Topa yõg tikmũ'ũn, nõm xop kuxa mãm ka'ok 'ũgmũn kopah.” 'Ũkux. Kaxĩy. \p \v 19 Tu xe: \p —'Ok yũmmũg, 'ãxexka 'Aginip? 'Ũgmũg xuxyã tek xat pexkox tu', hak yĩpkox xip. \v 20 Tu hãm'ãktux Namãn tu hãmãxap, tuk-nãy tu Yenoyanẽn tu hãm'ãktux, xix hãpxexka Yonex tu', xi' puknõg xop punethok pu', tu yãyhãhup yũmmũgãhã', pu hãpkummuk mĩy kux, nũy Topa ha mõg, puyĩy hãmyok mĩy, pu' xohix te yãyhãhup pẽnã'. \v 21 Pãyã Yoneo xop tek putup nõg, tuk mũg, 'ĩhã Topa pet xexka kopak xip, hak putex putup. \v 22 Pa Topa tek ka'ogãhã', yĩy 'ãte hãm'ãktux kux 'ohnãg, tu' xohix pu hãmyũmmũgãhã', tu Topa tappet hittap puxehnãg hã hãmyũmmũgãhã'. Hõmã Mõyyex te hãm'ãktux, xix Topa pupi hãm'ãktux xop te hãm'ãktux kamah, yĩy 'ãte tikmũ'ũn xohix pu hãm'ãktux hãmãxap, \v 23 nũy Yoneo yõg tikmũ'ũn kuxa kummuk xit, xi' puknõg xop kuxa kummuk xit, yã hõnhã' hep xop xohix kuxa max yãnãn'ax. Tu ta tu' kux. Kaxĩy. \p \v 24 Tu hãm'ãktux kux, ha Pex yĩy ka'ok, tu: \p —Paot, 'ãp-tox kummuk! Xate tappet punethok mõ'kupix, ha tappet te 'ãp-tox kummugãhã'! Kaxĩy. \p \v 25 Pa Paot te: \p —'Ap 'ũkputox kummuk'ah. Yã hãpxe'e 'ãktux. Kaxĩy. \p \v 26 Tu 'Aginip pu hãm'ãktux, hu: \p —'Ãte yãyhãhup 'ohnãg, ha tikmũ'ũn xohix te' yũmmũg. 'Aginip, xate hãmyũmmũg kamah. Topa te' xaptop hã' mĩy 'ohnãg. \v 27 Hõmã Topa pupi hãm'ãktux xop te Topa te hãm'ãktux 'ãktux. 'Aginip, 'ok 'ãkuxa yũm ka'ok Topa pup hãm'ãktux xop kopah? Yã' yũm. 'A' yũmmũg. Kaxĩy. \p \v 28 Ha 'Aginip te: \p —Nãy, 'ok 'ãpe'ãpaxex, hu: “Hãpxip kutõgnãg 'ĩhã 'Aginip te yãhãp-tup Kunnix yõg”? 'Ãmhok! 'A yãyhãp-tup'ah 'ãte'. Kaxĩy. \p \v 29 Ha Paot te: \p —Yã' max 'ãmũn yãyhã Kunnix yõg. 'Ok pe hãpxip kutõgnãg 'ĩhã', 'ok pe hãpxip tap 'ĩhã', 'ãtep-tup 'ãxohix yãyhã Kunnix yõg, 'ũkputuk, pa kupuk mãg xap hã' hĩy'ax 'a' putup'ah. Kaxĩy. \p \v 30 Ha 'Aginip tek-nĩhã' xip, xix Pex, xix Menenĩn, xi' xexka xop xohix te nũ mũtik mãm xop, \v 31 tu' mõg, tu hãm'ãktux hã' nõy yãnãn, hu: \p —Nũhũ tik max, ha' max'ah tik xix kanet kopah, tup-tex mũn kummuk. Yã tik te hãpxopmã max. Kaxĩy. \p \v 32 Ha 'Aginip te Pex pu hãm'ãktux, hu: \p —Kãy xupa'ax, pãyã Xex mũn ha' mõg putup, pu hãpxopmã'ax tu' kopit. Pũyã' mõg! Kaxĩy. \c 27 \s1 Paot te kõmẽn Hõm ha' mõg \p \v 1 Ha Paot mõgãp-tup hãpxexka 'Itat tu' (hak mũn Nok te xe kax'ãmi', tuk mõg Paot mũtik), mĩpkox hãk mũg mõg, nõm mĩpkox te kõnãg yĩmũ' mõg, ha xonat xop te 100 yõg kapitãm te Paot pẽnãnã' xip, tu' kãy nõy xop pẽnãhã kamah, yã Kapitãm Yot te xonat xop 'Ĩpet yõg. \v 2 Hak mũg mõg kõmẽn 'Anamãtĩn yõg mĩpkox hã, tu hãpkux te hãpkũyãgnãg hãk mũg mõg, ha hãpxexka Mãxenõn yõg 'Anixtah te kõmẽn Texanõn, tu' xip, tu' nũn, tuk mũg mũtik mõg. \v 3 Ha hãptup 'ĩhã kõmẽn Xinõm tu' mõxaha', ha Yot max Paot tu', tu hãm tu' mõg tux hok, pu mõg, nũy xape xop pẽnã', pu nõm Paot mõ'nĩynãm, nũy nõ hãpxop tu' popmã', ha 'ãmnĩy hã' xape pet tu' nox xip, tu mõ'yõn. \v 4 Tu hãptup 'ĩhãk mũg mõg mĩpkox hã, tu hãmyĩn yũm Xip tu' yĩpxe'e hãk mũg mõg, 'ãmuuh ka'ok tu' keppa mõ'kouk hah. \v 5 Hak mũg mõg kõnãg xexka xak tu', ha hãpxexka Xinix yĩkãgnãg, xix hãpxexka Pẽnpit, tuk mũg mõg, tu mõktu mõxaha hãpxexka Nix yõg kõmẽn Mĩha tu'. \v 6 Ha xonat yõg Kapitãm te kõmẽn 'Anexãnit yõg mĩpkox xipihi', ha' nũn, tu hãpxexka 'Itat ha' mõg putup, hak mũg mõg nõm mĩpkox hã. \p \v 7 Tuk mũg mõgnãg, pak mũg mõg pu'ũgnãg, 'ãmuuh ka'ok hah, ha 'ãmnĩy punethok 'ĩhã mõxaha hãmyok tu, kõmẽn Xinit keppah, pa 'ãmuuh gãy, ha mĩpkox mõg 'ohnãg, hak mũg mõg yĩpxax hah, hãmyĩn yũm Kenet tu', ha kõmẽn Xanmõn yĩkãgnãg. \v 8 Ha mĩpkox te hãm tu' xupep, tu hãpkux yĩkãgnãg hã' xip, tu' mõgnãg mõg, tu mõktu mõxaha hãmyĩkox Kõnãg Xexka Yĩkox Max tu', ha kõmẽn Nayet te hãmhũmnãg. \p \v 9 Tuk mũg pip 'ãmnĩy xohix hã, ha hãmyãxatamuk ka'ax, yã Yoneo xop te 'ãmuk xexka 'ãxet'ax “yãy kuxa mãxnã'ax” mĩy tap, ha hõnhã 'ãmuuh gãy 'ãxi mõ'kouk, ha tex gãy, hu kõnãg xexka gãyãhã', ha Paot te tik te mĩpkox mõgãhã pu hãm'ãktux, hu: \p \v 10 —Tihik, hõnhã mĩpkox hãk mõg max'ah, 'ãmuuh ka'ok hah, Tu' gãy, hak mũg kix putup kõnãg gãy hã, ha kõnãg te mĩpkox kopa' pip hãpxop koxyõy putup, xix mĩpkox, xix tikmũ'ũn kix putup kamah. Kaxĩy. \p \v 11 Pãyã Kapitãm Yot te hãmpe'paxex, hu: \p —Paot te mĩpkox mõg'ax yũmmũg kutõgnãg, pa mĩpkox xuxyã te' yũmmũg xexka', xix mĩpkox yõg tik mõgã'ax. Kaxĩy. \p Hu' yĩpkox pip 'ohnãg Paot pu'. Ha mĩpkox xuxyã xi' mõgã'ax mõg putup. \v 12 Hãmyĩkox Kõnãg Xexka Yĩkox Max mũn max'ah, pu mãyõn 'ãnuk mẽy 3 hãk nox pi', nũy 'ãmuuh gãy kux'ax hip, nũy hãm'ãxi hãk pip, hu kõmẽn Penix tu' mõg putup, nũy hãmyĩn yũm Kenet yõg hãmyĩkox tuk nox pi'. Penix te mõ'kouk yok ha' yũm, hu' max, pu mãyõn 'ãnuk nũn 3 hãk pip. \s1 'Amuuh gãy te mõ'kouk \p \v 13 Ha 'ãmuuh te mõ'kouk ha' xuxi', ha hãmpe'panõm, hu: “Yã hõnhã' max 'ãmuuh,” kaxĩy. Ha pipkup putux te mĩpkox hãm tu' xup kõnãg kopah, ha' xut, tu' mõg, tu Kenet yõg hãpkux hãmhũmnãg hã' mõg. \v 14 Hãpxip kutõgnãg 'ĩhã 'ãmuuh gãy te hãm tu' xupep, 'ãmuuh 'ãxet'ax Nõnet, tu' gãy xe'ẽgnãg, \v 15 ha tik te mĩpkox 'ũm mõgã hok, yã 'ãmuuh te nuhuknãm, yĩy mĩpkox yãy tu' mõgãhã'. \v 16 Ha hãmyĩn yũm Kanap tuk mũg mõg, pu 'ãmuuh hẽnãhã', ha' mõg, 'ĩhã 'ãmuuh te xuxik-tõgnãg, mĩpkox kutõgnãg te kõnãg kopa' xip, ha' xut, kõnãg hã nõm nũnnãhã', tu mĩpkox xexka kopa pepi' xex, tu' hĩy. \v 17 Ha' hĩy kux, hak mũg mĩpkox xexka hĩy ka'ok poxit xexka ka'ok hã, nõm kup tu' hĩy ka'ok, pu 'ãmuuh koxyõy hok, hak mũg kuxãnõg, Nip yõg hãpkux kummuk yĩpkutuk tu', tu mĩpkox yõg topixxax xexka keppa nũnnãhã', 'ãmuuh te nõm mõ'kouk, tu' mõgãhã', pu Nip tu mõg hok. \v 18 Ha 'ãmuuh gãy te mĩpkox mõ'yõn, tu mahamnãm kõnãg yĩmũ', ha mĩpkox te hãpxop punethok tat, tup-tux, hak mũg kuxãnõg, tuk mũ'ãte nõm hãpxop mõ'pok kõnãg tu', pu mĩpkox te tutnap. \v 19 Tu 'ãmnĩy 3 hãk mũ'ãte yãy yõg yĩm hã mĩpkox yõg hãpxop xupepmãhã'. \p \v 20 'Ãmnĩy xohix hãk mũ'ãte mãyõn pẽnã 'ohnãg xix mãyõnnãg, ha ta 'ãmuuh ka'ok, hak mũ'ãte hãmpekpaxex xakix putup. \p \v 21 'Ãmnĩy punethok hãk mũg xit 'ohnãg, yĩy Paot yok, tuk-nĩhã' xip nõm tik xop kopah, tu: \p —'Ãxop, teptu 'ãyĩpkox 'ohnãg 'ũgmũn pu'? Teptu Kenet tu' nox 'ãpip hok? 'Ãte 'ãyummũgãp-tup, pãyã xatep-tup nõg, yã hõnhã hãpxop punethok xaxogãhã' kõnãg xexka kopah. \v 22 Pa 'ãkuxãnõg hok! 'Ap tik 'ũm xok putup'ah, pa mĩpkox mũn yãy koxyõy putup. \v 23 'Ãte Topa pu hãpxopmãhã', yĩy 'ãmnĩy koxtap hã pexkox yõg nũ'kutnã'ax tek ha' nũn, tuk yĩka' xip, \v 24 tu 'ã hãm'ãktux, hu: “Paot, 'ãkuxãnõg hok. Xate Xex keppa xip putup, ha Topa te mĩpkox kopa tikmũ'ũn pẽnãnã' xip, xayĩy 'ãxakix hok, yã' hip-tup,” kaxĩy. \v 25 Yĩy 'ãkuxa hittup, Topa te hãm'ãktux xex hah, 'ĩhãk kuxa yũm ka'ok Topa kopah. \v 26 Pa mĩpkox te hãmyĩn yũm yõg hãpkux ha' mõg putup. Kaxĩy. \p \v 27 Ha 'ãmnĩy te 14 nõg, 'ĩhãk mũ'ãte kõnãg xexka Mẽnitehãn tuk mõxaha', ha 'ãmuuh ka'ok te mĩpkox yãy mõgãhã', ha 'ãmnĩy kote 'ĩhã mĩpkox yõg tik xop te hãmpe'paxex, hu: \p —Hãm 'ũm xip tu hãmhũmnãg. Kaxĩy. \p \v 28 Tu kõnãg yõg mẽt mõ'kupix, ha kõnãg xet yõg mẽt xohix te 36, ha xe' mõg, tu kõnãg yõg mẽt xe mõ'kupix, ha mẽt te 27. \v 29 Ha hãpkux yõg mĩkaxxap xexka yĩpkutuk, tu mĩpkox te mĩkax tu yãy koxyõy yĩpkutuk, yĩy mĩpkox yõg pipkup putux te 4 kõnãg kopa mõ'pok, nõm poxit hĩy'ax mĩpkox nã'kup tu nõ'hãp, pu mĩpkox tu mõg hok. Ha Topa tu' xak, pu hãptup mõnãy. \v 30 Pa mĩpkox yõg tik xop te nũ'pap-tup, tu mĩpkox kutõgnãg te kõnãg yĩmũ mõg hã' mõxakux, tu tu' xaptop hã' mõgãp-tup, tu hãm'ãktux, nũy mõ'ãmã', hu: \p —'Ũgmũg mõg, nũy pipkup nõy mõ'yõn kõnãg xexka kopah, pu mĩpkox tu mõg kux. Kaxĩy. \p Pãyã' koit. \v 31 Ha Paot te xonat yõg Kapitãm pu hãm'ãktux, xix xonat xop pu', hu: \p —'Ũxat, pu' xohix mĩpkox kopa' pi', ka 'ãxop xakix. Kaxĩy. \p \v 32 Ha Kapitãm te' xat, pu mĩpkox kopa' pi', ha xonat xop te mĩpkox kutõgnãg xit xak, ha yãy xe'e tu' mõg, ha kõnãg gãy te' xupepmãhã'. \p \v 33 Ha hãptup 'ĩhã Paot te: \p —'Ãpu, 'ãxit. 'Ãmnĩy te 14 hã 'ãxop xit 'ohnãg, 'ãkuxãnõg tu'. \v 34 Yĩy xa hãm'ãktux, xa 'ãxit, nũy yãy ka'ogã'. Topa te hãm'ãktux xex, 'ap 'ãxaxok putup'ah, 'ap xakix putup'ah, xix 'ap xũy putup'ah. Kaxĩy. \p \v 35 Tu hãm'ãktux kux, tu pãm paha', tu Topa 'ãktux max, tu' koxip, tu' mãhã', ha' xohix te' pẽnãhã'. \v 36 Tu' kuxa hittup, tu' xit. \v 37 Yã nõm xop te mĩpkox kopa' pip xop xohix te 276. \v 38 Tu' xit, tu' hi ka'ok, tu pãm xap xuxnãg te xetox pop, tu kõnãg xexka tu mõ'pok, pu mĩpkox tu tutnep. \s1 Tikmũ'ũn xohix te hãmnak tu' mõxaha' \p \v 39 Tu hãptup ha ta hãm pẽnãhã', hãm 'ũm 'ap yũmmũg'ah, pa hãpkux pẽnãhã', ha' max, ha hãpkux tu mĩpkox mõgãp-tup. \v 40 Ha pipkup te nĩpkox putux yãhã', ha' mõg 'ohnãg, ha kõnãg xexka kopa mõ'pok, tu mĩmpe nõm mĩpkox mõgã'ax ko'a', ha topixxax xexka hĩy 'ãmuuh te nõm tõmãhã', tu hãpkux ha' mõg. \v 41 Pa mĩpkox xupup te 'ãmot yĩmũ' pip, tu' mõg 'ohnãg, ha mĩpkox ta kup te kõnãg yĩmũ' xup, tu yãy mahap, ha kõnãg xexka gãy te' koxyõy. \p \v 42 Ha xonat xop te tikmũ'ũn nõm kanet kopa' pip xop kix putup, pu tu nũ'pa hok, \v 43 pãyã xonat yõg Kapitãm te Paot putup pax, tup-tex putup'ah, hu' xat hok, pu nõm xop kix hok, tu xe' xat, pu kõnãg tu tuk-nĩhãm mõg. \v 44 Ha nõm mõg yũmmũg hok xop te mĩmpe hã' mõg, ha' xohix te nũ'paha', tu hãpkux tu' mõxaha'. \c 28 \s1 Paot te Mãot tu' xip \p \v 1 Hak mũg nũ'paha', tu hãm 'ũm yũmmũg, ha hãmyĩn yũm 'ãxet'ax Mãot. \v 2 Ha Mãot yõg tikmũ'ũn tek mũg kuxa ka', tu kuxap xexka mĩy, hãm 'ãxi hah, ha tex tihix, ha' xap tep-tex. \v 3 Ha Paot te kuh pop, tu kuxap yĩmũ mõ'pok, ha kãyã gãy kuh tu' xupep, pukpex tu' xupep hah, tu Paot yĩm putop, tu ta tu' xup. \fig |src="CN02051B.TIF" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 28.3" \fig* \v 4 Ha Mãot yõg tikmũ'ũn te' pẽnãhã', tu' nõy pu hãm'ãktux, hu: \p —'Õhõm tik kummuk putuk. 'Ãte nõm tik te' nõy putex pekpaxex. Kõnãg xexka gãy tu' xupaha', pa Topa tep-tup nõg, tu kãyã pup-tõmãhã'. Kaxĩy. \p Ha kaxĩy nõm tikmũ'ũn te Paot pe'paxex kummuk. \p \v 5 Pãyã Paot te' yĩm puhmĩy, tu nõ kãyã mõ'yõn kuxap kopah, tu' pakut 'ohnãg, tu' xũy 'ohnãg. \v 6 Ha tikmũ'ũn te Paot yĩm mõm hip, tu' xok tu' nã' pẽnãp-tup, tu xe' hip, pãyã Paot hittup pax, tu' pakut 'ohnãg, yĩy tikmũ'ũn te' yẽy, hu: \p —Hamũn yã topahnãg 'ũm! Kaxĩy. \p \v 7 Ha Mãot yõg xexka Pup, tup-texop xexkah, yã' yõg hãm punethok pip, tu yãy pet ha tuk mũg xãnãhã', 'ũ non pix, ha 'ãmnĩy 3 hãk mũg pip. \v 8 Ha Pup mũg tak pakut, ha' xax pukpex, tu' xakuk xi' ta hep, ha Paot mõg, tup-tox yĩmũ' yĩm xex, tu Topa pu hãm'ãktux hã' hittupmãhã', hã xax xuxi'. \v 9 Ha Mãot yõg tikmũ'ũn pakut xop te' xupak, tu' nũn, ha' hittupmãhã'. \v 10 Ha' kuxa hittup xexka', tuk mũg hãpxop hok põpmãhã', ha mĩpkox kopak mũg mõg, ha nõm xop te hãpxop punethok 'ũgmũ'ã' nĩm. \s1 Tu Mãot nĩm, nũy Hõm ha' mõg \p \v 11 Ha mĩpkox nõy te hãmyĩn yũm Mãot tu' xip, hãm 'ãxi' yõg mẽy 3 hã' xip, tu kõmẽn xexka 'Anexãnit tu' nũn, ha mĩpkox 'ãxet'ax “topak-tonnix”, kaxĩy. Ha mẽy 3 nõg, hak mũg mõg mĩpkox hã. \v 12 Tu ta kõmẽn Xinakox tuk-mũg mõg, tuk pip 'ãmnĩy 3 hã. \v 13 Tu hãmhũmnãg tu' mõg, tu 'Itat yõg kõmẽn Hey pẽnãhã', ha hãptup nõy 'ĩhã 'ãmuuh max te mõ'kouk, tuk mũg mõgã mõ'ka'ok, tu mõktu 'ãmnĩy 2 hã kõmẽn Potep tuk mũg mõxaha'. \v 14 Tuk mũg kuxa mãm ka'ok xop xape pipihi', hak mũ'ãte' pet tu' pip 'ãmnĩy te 7 hã, tuk mũg mõg, tu mõktu mõxaha kõmẽn xexka Hõm tu'. \v 15 Hak xape xop te' xupak, tu' nũn, tu nũktu 'Ap yõg hãm nãkox tu' mõxaha', xix Mẽn tikoyuk tu' mõxaha', ha Paot ka'ogãhã', ha Paot te Topa 'ãktux max, tu yãy kuxa hittup xexkah. \s1 Tu Hõm tu' xip \p \v 16 Tu Hõm kopak mũg mõxaha', ha Paot te xonat puxehnãg mũtik tihi mĩptut kopah, pu pẽnãnã' xip. Ha Paot te mĩptut xuxyã pu tayũmak hõm nũy mĩptut kopa 'ãti'. \p \v 17 Ha 'ãmnĩy 3 nõg, 'ĩhã Paot te Hõm yõg Yoneo xop xãnãhã', ha yãy tu nũ'nãhã', ha Paot te: \p —'Ũnõy mũnom xop, Yoneo xop tek mũg, pãyã 'ãte hãpxopmã 'ũm kummuk 'ohnãg tikmũ'ũn tu', xix mõnãyxop yõg hãpxopmã'ax 'ãte kummugã 'ohnãg, ha kanet kopak xix, tu' puknõg xop hak mõgãhã'. \v 18 Hak yĩkopit, tuk xupagãp-tup, 'ãte hãpkummuk 'ũm mĩy 'ohnãg hah, 'ũyĩk xok. \v 19 Pa Yoneo xop tek putup nõg, yãk putex putup, yĩy 'ãte tu' xak, pu Xex 'ũgyĩkopit, yãg gãy 'ohnãg Yoneo yõg tikmũ'ũn tu'. \v 20 Tu 'ãpẽnãp-tup, nũy xa hãm'ãktux, hak hĩy kupuk mãg xap ha Yeyox hã, yã 'Iyaet yõg tikmũ'ũn xohix te nõm hip, hãmmax hip tu'. Kaxĩy. \p \v 21 Ha' nõy te: \p —'Ak mũ'ãte tappet 'ũm mõ'kupix'ah, ha Yonex yõg xop te nũ tappet kutnã 'ohnãg, ha Hõm yõg nõy xop te 'ãkummuk 'ãktux 'ohnãg. \v 22 Hak mũ'ãte 'õg hãm'ãktux'ax 'ãpak putup, nũy hãmyũmmũg. Teptu Yoneo xop xohix te Yeyox xop putup nõg? Kaxĩy. \p \v 23 Ha Yoneo xop te hãptup 'ũm nũn, Yoneo xop punthok nũn, nũy hãm'ãpax, tu yãy tu nũ'nãhã Paot pet tu', ha Paot te Topa te yãy yõg tikmũ'ũn xat yũmmũgãhã', tu hãptup tox hã hãm'ãktux, tu 'ãmnĩy 'ĩhã hãm'ãktux kux, tu Yeyox 'ãktux, tu Mõyyex yõg xat'ax hã hãmyũmmũgãhã', xix Topa pupi hãm'ãktux xop hã hãmyũmmũgãhã kamah, nũy Yeyox yã Topa yõg hãmyãykutnã'ax 'ãktux. \v 24 Ha' yãg kuxa mãm ka'ok, pa' yãg kuxa mãm 'ohnãg, \v 25 tu yãy pu hãm'ãktux, tu hãm'ãktux hã' nõy yãnãn, tu hãm'ãktux 'ĩhã' mõg, Ha Paot te: \p —Hõmã Topa Koxuk te hãmyũmmũg, yĩy 'Iyait te Topa pupi hãm'ãktux, tu mõnãyxop pu hãm'ãktux, hu: \q1 \v 26 “'Ãmõg, tikmũ'ũn hah, tu hãm'ãktux, hu: \q1 'Ãxop te hãm'ãpak, pãyã hãm 'ũm 'ãpak 'ohnãg, \q1 tu hãmpenãhã', pãyã hãm 'ũm pẽnã 'ohnãg. \q1 \v 27 Yã tikmũ'ũn putox ka'ok, \q1 tu mõ'yãy yĩpkox yĩnnĩn, nũy hãm'ãpak hok, \q1 xi' pa kĩy kamah, nũy hãmpẽnã hok, \q1 ka hãmyũmmũg, xix yãyhãhup, \q1 ka Topa yõg putat hã' mõg 'ũxeheh, 'ãte nõm hittupmã'ax, \q1 pãyãp-tup nõg. Yã Topa te' xuktux tap.” Kaxĩy. \p \v 28 Ha Paot xe hãm'ãktux, hu: \p —'Ãte xa hãpxe'e 'ãktux: Topa te hãm'ãpak max'ax nũ'kutnãp-tup hãmpuknõg xop hah, ha' yĩpkox pip, puyĩy Topa 'ũkuxa kummuk xit, nũy kuxa max tat 'ũyãnan tu'. Kaxĩy. \p \v 29 Ha Yoneo xop mõg, tu hãm'ãktux hã' nõy yãnãn nãm hã' mõg. \p \v 30 Hãmyãxatamuk 2 hã Paot te' yõg mĩptut kopa' xip, ha' xape xop nũn, nũy Paot pẽnã', ha' kuxa hittup, tu Topa te yãy yõg tikmũ'ũn xat 'ãktux pax. \v 31 Tu Topa te Yeyox yãykutnãhã 'ãktux tikmũ'ũn pu', ha' puknõg xop te' tux hok, pu mĩy, 'ĩhã' xohix te' yũmmũg. \p Ha Nok te Yeyox yõg mõ'pok xop yõg hãpxopmã'ax 'ãktux kux.