\id 1TI - Maxakal'i NT -Brazil 2011 (DBL -2013) \h 1 TĨMÕN \toc1 Paot Te Tĩmõn Pu Tappet Kax'ãmi' 1 \toc2 1 Tĩmõn \toc3 1 Tm \mt1 PAOT TE TĨMÕN PU TAPPET KAX'ÃMI I \c 1 \p \v 1 'Ũgmũn Paot. 'Ãte xa' kax'ãmi nũhũ tappet. Topa te mõgkutnãhã xix Yeyox Kunnix te', tu Yeyox Kunnix yõg mõ'pok xop kopak xix. Topa te yũmũg kuxa kummuk xit, nũy kuxa max mõ'tat, 'ũyãnãn tu'. Yũmũ'ãte max hip, yã Yeyox Kunnix hip. \v 2 'Ãte xa' kax'ãmi', yã Tĩmõn pu', yã 'ãmũn yã 'ũgkutok pit putuk, yã Topa yõg putat max kopah yũmũg mõg. 'Ãtep-tup, puyĩy Topa xix yũmũg xuxyã Yeyox Kunnix xa hãpxopmã max, nũy 'ãkuxa ka', xayĩy 'ãkuxa yũm. \s1 Tik te hãpkummuk yũmmũgãhã' \p \v 3 Hõmã yũmũg mõg hãpxexka Mãxenõn tu', tu 'ãte 'ãxak, xayĩy hãpxopmã'. Ha ta hõnhã 'ãte xe 'ãxak nõ'õm. 'Ãpu nox xihip kõmẽn 'Ep tu'. 'Õnte' pip nõm te hãpkummuk yũmmũgãhã'. 'Ãpu' xat, pu hãpkummuk yũmmũgã kux, \v 4 nũy hãm'ãktux hitop hã mõ'ãmã kux, nũy mõnãyxop hittap 'ãxet'ax xohix xexka kax'ãmi hok. Nõm te hãm'ãktux hã kaxĩy, tu' kax'ãmi, puxix tikmũ'ũn kuxa mãm 'ohnãg. Pa Topa tep-tup, pu tikmũ'ũn kuxa mãm ka'ok nõynã' mõg Topa yõg putat max kopah. \v 5 Putep mũn putup Topa xik-mũn? Yã' kuxa tup te tikmũ'ũn putup pax, tu' kuxa max te tikmũ'ũn putup pax, tu' kuxa mãm xe'e, nũy nõy putup pax. \v 6 Pa yãg xop te nõ putat max xaxok, tu yãy xaxok hãm'ãktux hitop kopah. \v 7 Nõm tep-tup, nũy Mõyyex yõg xat'ax yũmmũgã', pa yãy yõg hãm'ãktux yũmmũg 'ohnãg, xix Mõyyex yõg xat'ax yũmmũg 'ohnãg, pa hãm'ãktux punethok. \p \v 8 Yũmũ'ãte' yũmmũg, yã' max Mõyyex yõg xat'ax, pa xat'ax yũmmũgã kummuk, tu xat'ax mĩy kummuk, yã' kummuk. \v 9 Hamũn, tikmũ'ũn te hãpkummuk mĩy, yĩy ta Topa te hãpkummuk mĩy xop pu yãy yõg xat'ax popmãhã'. Hãpkummuk mĩy xop te 'ũxat'ax mĩy 'ohnãg, tu 'ĩpkox pip 'ohnãg, tu Topap-tup nõg pax, tu hãpkummuk mĩy xohix pax, tu' kuxa kummuk te Topa yũmmũg 'ohnãg, tu yãy tak kix pax, tu yãy tut kix pax, tu tikmũ'ũn xohix kix pax. \v 10 Tu' nõy hã' xupxet pax, tu pit tix yãy mũtik nõm kummuk xix hex tix, tu' xupxet pax, tu' koit pax, tu hãm'ãktux xex koxyõy pax, tu hãpxop nõy kummuk xohix mĩy, tu hãmyũmmũg xe'e 'ãktux kummuk. \v 11 Yã hãmyũmmũg xe'e', yã Topa yõg hãm'ãpak max. Topa 'ũmax xe'ẽgnãg, tu 'ã' hãmyũmmũg hõm, 'ũyĩy hãm'ãktux. \s1 Topa max te yũmũg kuxa ka' \p \v 12 Yeyox Kunnix yã yũmũg xuxyã, tuk ka'ogãhã', 'ũyĩy Topa pu hãpxopmã max. Yeyox kuxa yũm 'ũgkopah, hu mõgkutnãhã, 'ũyĩy Topa pu hãpxopmã max, yã 'ãte Yeyox pu hãm'ãktux, hu: “'Ãmax.” Kaxĩy. \v 13 Pa hõmã 'ãte Yeyox 'ãktux kummuk, tu Kunnix kopa kuxa mãm xop kute'ex kummuk, yã Yeyox kute'ex kummuk, tu Yeyox tuk gãy. Pa Topa tek pẽnãhã', tuk kuxa ka', 'ũgkuxa yũm 'ohnãg tu', yã 'ãte yãy yõg hãpxopmã'ax yũmmũg 'ohnãg. \v 14 Tu yũmũg xuxyã Yeyox te 'ã hãpxopmã max, tu 'ã' popmãhã mõ'yãy xe'ẽgnãg'ax xik kuxa yũm'ax. Nõm hãpxop xohix popmãhã, hak kuxa yũm Yeyox Kunnix kopah. \v 15 Ta nũ hãm'ãktux xe'e', ha tikmũ'ũn te hãm'ãktux paha', tu' kuxa mãm hãm'ãktux kopah. Hãm'ãktux te kaxĩy: Yeyox Kunnix te hãm xexka tu' nũn tu nũktu' xupep, nũy kummuk xop kuxa kummuk xit, nũy nõ' nõy yãnãn, tu' kuxa max tat, ha tak mũn kummuk xexka nãm. Kaxĩy. \v 16 'Ũgmũn kummuk xexka nãm, ha Yeyox Kunnix te yõg kummuk mĩy'ax hã' tot mõkuma', pu tikmũ'ũn pẽnã', nũy hãmyũmmũg. Yã nõm te' kuxa mãm putup Yeyox Kunnix kopah, yã nõm hi xe'ẽgnãg mõkuma'mõg, ha' kux 'ohnãg, yã nõm te hãmyũmmũg putup. Hã kaxĩy Topa tek pẽnãhã', tuk kuxa ka'. \v 17 'Ũmax Topah, tu' xexka'. 'Ũyõg hãmyãxatamuk xohix xexkah. 'Ũyõg hãmyãxatamuk mãxap 'ohnãg, 'ap nã'ah. Nõm te mãxap tu' xip Topah. 'Ap tut xip'ah, xix' yõg hãmyãxatamuk nõg putup'ah, yã' xok putup'ah. Topa yãy xat 'ohnãg. Topap-xet, yã' nõy xip'ah, ha' nõy te nõm putuk'ah. 'Ãpu Topa xexka mĩy nõynã mõg, xix 'ãkuxa kopa Topa xexka mĩy nõynã mõg hãmyãxatamuk kux 'ohnãg mõkuma'. Hamũn. \p \v 18 Tĩmõn xõnnẽ', hõmã Topa pupi hãm'ãktux xop te 'ãmũn 'ãktux, yĩy ta 'ãte 'ãxat hã kaxĩy kamah. 'Ãpu Topa pupi hãm'ãktux xop yõg hãm'ãktux xaxok hok. Hã kaxĩy xate' xut putup, tu Topa pu hãpxopmã max putup. \v 19 'Ãpu 'ãkuxa yũm mõkuma', nũy 'ãkuxa max. Tikmũ'ũn 'ũm yĩpkox 'ohnãg, tu mõktu yãy yõg kuxa mãm'ax koxyõy. \v 20 Ha yã kaxĩy mĩy 'Ĩmẽnẽm xix 'Anexãn, ha 'ãte Hãmgãyãgnãg pu nõm popmãhã', pu nõm pu hãmyũmmũgã', puyĩy Topa 'ãktux kummuk hok. \c 2 \s1 Topa pu hãm'ãktux \p \v 1 'Ãte xa hãm'ãktux putup. 'Ãpu nũ hãpxop mĩy hãmãxap. 'Ãpu Topa pu hãm'ãktux, nũy tikmũ'ũn xohix pu hãpxop xax, nũy hãpxop pop tikmũ'ũn xohix pu'. 'Ãpu Topa pu hãm'ãktux, hu: “Tikmũ'ũn xohix pu 'ãmax. Xate tikmũ'ũn xohix pu hãpxop popmãhã'. Puxi'. 'Ãmax.” Kaxĩy. \v 2 'Ãpu Topa pu tikmũ'ũn 'ãktux hã kaxĩy, xix Topa pu xat'ax xohix xop 'ãktux, xix Topa pu xexkanãg xohix xop 'ãktux, puyĩy tikmũ'ũn kuxa mãm, puyĩy tikmũ'ũn yãy kix hok, puyĩy 'ũyõg hãpxopmã'ax te Topa yõg putuk, nũy hãpxop max mĩy. \v 3 'Ũmax, Topa pu tikmũ'ũn 'ãktux, ha Topa tep-tup pax. Tute yũmũg kuxa kummuk xit, nũy nõ' nõy yãnãn, tu yũmũg kuxa max mõ'tat. \v 4 Topa tep-tup, nũy tikmũ'ũn xohix xexka kuxa kummuk xit, nũy nõy yãnãn, tu' kuxa max mõ'tat, nũy hãpxe'e yũmmũg. \v 5 'Ũxip Topap-xet. Ha Topa te tikmũ'ũn mũtik yãy nĩm. Ha ta' nõy puxet xip, yã Yeyox Kunnix, yã tihik, tu nõm te' nõy ta' yãy tu' mõxa ha' mãm. \v 6 Yeyox te' yãy mũn hõm, tu' xok, nũy Topa pu tikmũ'ũn xohix popmã', ha mõktu xohix te' yũmmũg, Topa tep-tup, nũy kuxa kummuk xit, nũy nõy yãnãn, tu' kuxa max mõ'tat. \v 7 Ha Topa te Yeyox yõg mõ'pok xop kopak xix, tu mõgkutnãhã', 'ũyĩy Yoneo kũnãpa pip xop pu hãmyũmmũgã', nũy kuxa mãm 'ãktux, xix hãpxe'e 'ãktux. 'Ãte' koit'ah, yã hãpxe'e 'ãktux. \p \v 8 'Ãtep-tup, pu hãm xexka yõg tik max xohix te Topa pu hãm'ãktux, nũy pepi' yĩm tigã, nũy gãy hok, nũy yãy mãnõg hok. \p \v 9 'Ãtep-tup kamah, puyĩy 'ũn hãmpe'paxex max, nũy yãy pu topixxax max pop, yã' xax yã tikmũ'ũn max tep-tup. Yãy xax mõ'tat, pa' xax max xe'ẽgnãg pe'paxex hok, pu tu tikmũ'ũn xax max xe'ẽgnãg pe'paxex hok. 'Ũmax, pu 'ũn yãy xe pahix xexka hok. 'Ũmax, pu 'ũn pipkup yãnãm xop xohix ta hok, xix xap max xohix ta hok, xix xax te takat xexka tat hok. \v 10 Pa' max, pu' kuxa max mõ'tat, nũy hãpxopmã max, yã Topa kopa kuxa mãm xop yõg 'ũn max putuk. \v 11 'Ũmax, pu 'ũn hãmyũmmũg nõynã' mõg, pa hãm'ãktux kutõgnãg, xix yãy kutõgnãg pe'paxex. \v 12 'Ãte' xat'ah, pu 'ũn tik pu hãmyũmmũgã', pu 'ũn tik xat, yã' max'ah. 'Ũmax, pu 'ũn hãm'ãktux kutõgnãg. \v 13 Hamũn, Topa te 'Anão mĩy hãmãxap, tuk-nãy tu 'Ema mĩy. \v 14 'Anão te koit kopa kuxa yũm 'ohnãg, pa 'Ema te koit kopa kuxa yũm, tu Topa yõg xat'ax koxyõy. \v 15 'Ũmax, pu 'ũn kuxa mãm ka'ok mõkuma', xix' nõy mõ'yãy xe'ẽgnãg mõkuma', xix hãmyok mĩy mõkuma', xix yãy kutõgnãg pe'paxex, xik-tok pop. Topa te nõm hãpkummuk mĩy'ax kopa xupepmãp-tup. \c 3 \s1 Kunnix kopa kuxa mãm xop yõg pẽnã'ax xexka' \p \v 1 Hãm'ãktux xe'e nũhũ', tik 'ũm tep-tup, nũy yãyhã Kunnix kopa kuxa mãm xop yõg pẽnã'ax xexka', yã' max, yã hãpxopmã max. \v 2 'Ũmax, pu Kunnix kopa kuxa mãm xop yõg pẽnã'ax xexka xohix hã kaxĩy, yã hãpkummuk mĩy 'ohnãg, tu' xetut puxet, tu' gãy 'ohnãg, tup-tox max, ha tikmũ'ũn te nõm pe'paxex max. Nõm te puknõg xop pu hãpxõn pax, tu tikmũ'ũn pu hãmyũmmũgã max, \v 3 tu 'ap paptux'ah, tu yãy kix pax 'ohnãg, pa' pax yĩmũg tãmnãg, tu tikmũ'ũn mãnõg 'ohnãg, tu tayũmak putup pax 'ohnãg, \v 4 tu' yãy kutok xat max, xix xetut xat max, hak-tok yĩpkox pip, tu' tak 'ãpagnãm. \v 5 Pa tik 'ũm tek-tok xat kummuk xix xetut xat kummuk. 'Ok nõm te Kunnix kopa kuxa mãm xop pẽnãp-tup max? 'Ãmhok. \v 6 'Ũmax, Kunnix kopa kuxa mãm xop yõg pẽnã'ax xexka te Topa yõg putat kopa' xip hãmyãxatamuk xohix hã, 'a' tup'ah Topa yõg putat kopah. 'Ũtup, tu yãyhã xexka', puxix yãy xexka pe'paxex putup, yã Hãmgãyãgnãg putuk, tu Topa tep-tup nõg putup. \v 7 'Ũmax, pu Kunnix kopa kuxa mãm xop kũnãpa pip xop nõm tik 'ãpagnãm, puyĩy Kunnix kopa kuxa mãm xop nõm tik hãhup putup'ah, puyĩy Hãmgãyãgnãg nõm tik pa hok. \s1 Kunnix kopa kuxa mãm xop yõg nõm te hok xop pu hãpxop popmãhã' \p \v 8 Ha ta' max kamah, pu hãpxopmã max Kunnix kopa kuxa mãm xop yõg nõm te hok xop pu hãpxop popmãhã', tup-tox max, tu 'ap te kexmuk xo'op xet'ah, tu xupkumĩy 'ohnãg, \v 9 tu Topa yõg putat yõg hãmyũmmũg tu' pip ka'ok, tu' kuxa tup. \v 10 'Ũmax, pu tikmũ'ũn nõm tik yõg hãpxopmã'ax kopit hãmãxap. 'Ũmax, puxix hãm putup Kunnix kopa kuxa mãm xop pu', \v 11 ha ta' max, pu' xetut kuxa max kamah, tu' nõy hã xũmãhĩy 'ohnãg, tu' paptux 'ohnãg, tu' koit 'ohnãg. \v 12 'Ũmax pu' xetut puxet xip, tu' xat max 'ũxetut xik-tok, puyĩy yĩpkox pip. \v 13 'Ũhãm max, puxix tikmũ'ũn nõm 'ãpak, ha nõm te Topa yõg putat yõg hãmyũmmũg 'ãktux max putup, tu' mõg Topa yõg putat kopa Yeyox Kunnix mũtik. \s1 Topa yõg hãmyũmmũg \p \v 14 Ta 'ãte xa nũ' tappet kax'ãmi', tup-tup, nũy mõg hãpxip kutõgnãg 'ĩhã, nũy 'ãxop pẽnã'. \v 15 Kak xip ka'ok nũnte, puxix nũ' tappet xa hãpxopmã'ax yũmmũgãp-tup Kunnix kopa kuxa mãm xop yõg hãpxopmã'ax. Topa hi xe'e, ha Kunnix kopa kuxa mãm xop te hãpxe'e yũmmũg. \v 16 Hãmyũmmũg yok xe'ẽgnãg yũmũ yõg Topa yõg putat kopah, ha Topa te yũmũg pẽnãnã' xip hã kaxĩy: \q1 “Yeyox nũn, tu nũktu' nãhã' tu tikmũ'ũn putuk, ha Topa Koxuk te yũmũ'ã hãmyũmmũgãhã', Yeyox yã' xe'e', ha pexkox yõg nũ'pok xop te' pẽnãhã', \q1 ha tikmũ'ũn te Yeyox yõg hãm'ãpak max 'ãktux hãpxexka xohix tu', ha hãpxexka xohix tu xohix te Yeyox kopa' kuxa mãm, ha ta Topa te Yeyox mõgãhã pexkox tu'.” \q1 Kaxĩy. \c 4 \s1 Tik te tikmũ'ũn pu hãpkohe yũmmũgãp-tup \p \v 1 Topa Koxuk tek mũ'ã' yũmmũgãhã hak mũ'ãte' xupak max. 'Ũyũmmũgãhã hã kaxĩy: Hãm xexka yõg hãmyãxatamuk xohix xox putox 'ĩhã tikmũ'ũn yãg te Topa yõg putat max kopa' mõg, tu' xak putup, nũy Hãmgãyãgnãg yõg xop te koit xupax, nũy yãmĩy xop yõg hãxopmã'ax yũmmũg, nũy mĩy. \v 2 Ha nõm tik te nõm hãpxopmã'ax yũmmũg, tu' nõy pu nõm hãpxop yũmmũgãp-tup. Tik te' koit, tu' kuxa kummuk, tu tikmũ'ũn pu hãpkohe yũmmũgãhã'. \v 3 Nõm tik kummuk te' yũmmũgãhã hã kaxĩy: “'Ũmax'ah yãytaha', yã yãyta hok, xix xit'ax yãg mã hok,” Kaxĩy. Pa Topa te' xit'ax mĩy, pu tikmũ'ũn mã'. Topa tep-tup, pu kuxa mãm hãmyok yũmmũg xop te Topa pu hãm'ãktux hãmãxap, nũy Topa pu: “Yã 'ãmax. 'Ũxit'ax max. Puxi'.” Kaxĩy. Tuk-nãy tu' mãhã'. \v 4 Topa te hãpxop xohix mĩy, ha hãpxop xohix yã' max. 'Ãpu hãmpe'paxeh hok, yã hãpxop 'ũm kummuk. 'Ãpu hãpxop xohix pop, nũy Topa pu hãm'ãktux, hu: “'Ãmax. Hãpxop max. Puxi'.” Kaxĩy. \v 5 Topa yõg hãm'ãktux xip, ha tikmũ'ũn te Topa pu hãm'ãktux, puxix Topa pu hãpxop xohix 'ũmax. \s1 Yeyox Kunnix yõg kãmãnat max \p \v 6 'Ãpu Kunnix kopa kuxa mãm xop pu' yũmmũgã nõ'õm. 'Ũyũmmũgã', nũy ta 'ãmũn yã Yeyox Kunnix yõg kãmãnat max. Pu yũmmũgã nũy Topa yõg hãm'ãktux 'ãkoxuk hã pa', yã 'ãkoxuk te Topa yõg hãm'ãktux mãhã putuk, yã' xit'ax putuk. Topa yõg hãm'ãktux te' yũmmũgãhã 'ãkuxa yũm xix hãpxopmã yok. 'Ãmõg nõm putat max kopah. \v 7 'Ãpu nõm hãm'ãktux nõy pa hok, yã Topa yõg'ah, yã hãm'ãktux hitop. 'Ãpu hãpxopmã', xayĩy yãy koxuk ka'ogã', nũy Topa putuk. \v 8 Hãpxopmã', nũy yãy yĩn ka'ogã', yã' max, pa hãpxopmã', nũy yãy koxuk maxnã', yã' max xe'e'. Yã 'ãkoxuk xip nũnte, xix hãm nõy tu' xip putup kamah, pa 'ãyĩn xok putup. \v 9 'Ãpu 'ũpa nũ hãm'ãktux xe'e'. 'Ãpu 'ãkuxa yũm nũ hãm'ãktux tu'. \v 10 Topa xip, tu tikmũ'ũn xohix kuxa kummuk xit, nũy kuxa max mõ'tat, 'ũyãnãn tu', tu' kuxa mãm ka'ok xop kuxa kummuk xit punethok. Topa xip, yĩy ta yũmũ'ãte hãmmax hip, hu yũmũ'ãte hãpxopmã max punethok, tu yũmũ'ãte hãpkummuk hãg tot. \p \v 11 'Ãpu 'ũxat nũhũ', nũy nõm yũmmũgã'. \v 12 'Ãmũn tuktup, pa tux hok, pu tikmũ'ũn hãm'ãktux hok, 'ãxexka'ah. 'Ãpu hãpxopmã max, ha' nõy te' pẽnãhã', tu kama' mĩy 'ãmũn putuk, tu 'õg hãm'ãktux 'ãpak, tu kama' hãm'ãktux 'ãmũn putuk. 'Ãpu tikmũ'ũn putup pax, ha' nõy te tikmũ'ũn putup pax putup kamah, tu 'ãkuxa yũm pẽnãhã', tu' kuxa mãm kamah, tu 'õg hãpxopmã yok pẽnãhã', tu kama' mĩy. \v 13 'Ãpu hãpxopmã max punethok mãyõn mõg tox hã, ha mõktu xa tuk xupep. 'Ãpu Topa yõg tappet mõ'kupix, puyĩy tikmũ'ũn xohix xexka' xupax. 'Ãpu Topa 'ãktux, nũy yũmmũgã'. \p \v 14 Ta hõmã Topa Koxuk te 'ãka'ogãhã', xayĩy Topa pu hãpxopmã' max, yã Topa pupi hãm'ãktux xop te hãm'ãktux, 'ĩhã tik te Kunnix kopa kuxa mãm xop pẽnã max xop te 'ãyĩmũg yĩm xex. 'Ãpu nõm hãpxopmã mõkuma mõg. \v 15 'Ãpu nõm hãpxop xohix mĩynãm ha tikmũ'ũn te 'õg hãpxopmã max nõynã' mõg pẽnãp-tup. \v 16 'Ãpu 'õg hãpxopmã'ax kopit, xix 'õg hãmyũmmũg kopit. 'Ãpu nõm hãpxopmã mõkuma 'ãmõg. Nõm hãpxopmã mõkuma 'ãmõg, nũy ta hãpkummuk mĩy'ax hã yãy xatat, ha ta' nõm te' xupak xop hãpkummuk mĩy'ax nĩm putup. \c 5 \s1 Tĩmõn xix Kunnix kopa kuxa mãm xop \p \v 1 'Ãpu tik kutut xop mãnõg hok, pa nõm tu 'ãkax, 'ũk-tok te' tak tu' kax putuk. 'Ãpu tik tuktup xop tu 'ãkax 'ãtaknõy putuk. \v 2 'Ãpu 'ũn kutut xop mãnõg hok, pa nõm tu 'ãkax, 'ũk-tok te' tut tu' kax putuk. 'Ãpu 'ũhex tuktup xop tu 'ãkax 'ãhex putuk. 'Ãpu hãpxopmã yok. \p \v 3 'Ãpu 'ũn hok mãm xop hã 'ãtehet nõm xuxyã xop ti 'ohnãg. \v 4 Pa xuxyã xop 'ãti 'ũn hok mãm xop yõg, puxi' max, pu xuxyã xop hok mãm xop pẽnã'. Hã kaxĩy kutok te yãy pix xĩnnãhã 'ũtut pu', xi' tak pu'. Topa tep-tup. \v 5 Ha ta 'ũn hok mãm xop pip, ha xuxyã ti 'ohnãg, nõm kuxa mãm ka'ok Topa kopah, tu Topa yõg hãpxop max hip, tu Topa pu hãm'ãktux mõkuma' mõg, tu Topa yõg hãpxop xohix xak 'ãmnĩy 'ĩhã xix hãptup 'ĩhã'. \v 6 Pa 'ũn hok mãm xop nõy te hãpkute'ex pax. 'Ũxip, pa xakix xop putuk. \p \v 7 'Ãpu nũ' xat, puyĩy tu nõy mãnõg hok yã yãy kix hok. \v 8 Xuxyã 'ũm te' xape pẽnã 'ohnãg, puxix Topa yõg putat max xak. Yã' kuxa mãm 'ohnãg xop 'ũkummuk, pa nõm kummuk xexka nãm. \p \v 9 Ta hok yũm 'ũm hãm putup Kunnix kopa kuxa mãm xop pu'. Yã' max, pu yõg hãmyãxatamuk 60 tuhomi' mõg, tu yãytap-xet, tu yĩpxox nĩm 'ohnãg, \v 10 tu hãpxopmã max, yã tikmũ'ũn te' yũmmũg, tuk-tok hã' tep max, tu puknõg xop hã' tehe' yãy pet tu', tu Kunnix kopa kuxa mãm xop pata pix, tu hãpkummuk pip xop hã tehe'. Yã nõm hok yũm hãm putup Kunnix kopa kuxa mãm xop pu'. \p \v 11 Pa tux hok, pu hok mãm xop kutut 'ohnãg xop Kunnix kopa kuxa mãm xop pu' hãm hok. Hãpxip 'ĩhã yãytap-tup xũy, tu Kunnix nĩm putup. \v 12 Yã' kummuk Topa pu'. Yã Kunnix pu hãm'ãktux xex, pa' koxyõy. \v 13 Tu hãpkumep pax, tu' hãm 'ohnãg yã tuknõgnãg, tu xũmãhĩygã pax, tu' nõy xop yõg hãpxop kute'ex pax, tu hãpxop xaptop 'ãktux. \v 14 Yã' max, pu nõm yãytax, nũy tuk-tok pop, nũy yĩnmũn pẽnã max, ha mõktu Kunnix kopa kuxa mãm xop kũnãpa pip xop hãm'ãktux kummuk mĩy hok. \v 15 Hamũn, hõmã 'ũn hok mãm xop yãgnãg te Topa yõg putat max xak, nũy Hãmgãyãgnãg pe mõg. \v 16 Ha ta 'ũn 'ũm xip, tu Topa kopa kuxa yũm ka'ok, tu' yõg yĩnmũn xop kopa' xip hok yũm. 'Ũmax, pu nõm hok yũm hã tu tehet, 'ap Kunnix kopa kuxa mãm xop te'ah. Yã Kunnix kopa kuxa mãm xop te 'ũn hok mãm xop hã tutep-tup, nõm xuxyã pip 'ohnãg. \p \v 17 Ta tik te Kunnix kopa kuxa mãm xop pẽnã max'ax xop kopa' pip, tu' hãm max. Tute hãpxopmã max, tu' nõy mõgã max. 'Ãpu nõm hã pago tix. Yã hamũn, nõm hãm ka'ok, nũy nõy pu Topa 'ãktux, nũy nõy pu hãmyũmmũgã'. 'Ãpu nõm hã pago max xe'e'. \v 18 Yã hamũn, Topa tappet te hãm'ãktux, hu: “Mũnũytut tak xexka yĩkox mõ'yĩnnĩn hok, nõm te mĩtkup hepmãhã'.” Kaxĩy. Tu xe: “'Ãpu kãmãnat max tu pago max.” Kaxĩy. \v 19 Nõm puxet 'ũm te nõm tik 'ũm 'ãktux, hu: “Yã 'õm te hãpkummuk mĩy.” Kaxĩy. 'Ãpu nõm 'ãpax hok. Pa nõm tix pe tikoxyuk 'ũm te nõm tik 'ũm 'ãktux, hu: “Yã 'õm te hãpkummuk mĩy.” Kaxĩy. 'Ãpu nõm 'ãpax. \v 20 'Ãpu nõm te hãpkummuk mĩy mãnõg, puyĩy tikmũ'ũn xohix xupax, puyĩy kuxãnõg. \p \v 21 Topa te' xupak, xix Yeyox Kunnix te' xupak xix pexkox yõg nũ'pok xop te' xupak. Yã Topa te nõm yĩmõgãtux pexkox yõg nũ'pok xop. 'Ãpu yõg hãm'ãktux 'ãpax, nũy mĩy. 'Ãpu xohix yãy putuk, nũy yãy hã tu tehet. \v 22 Nãy, mõg pu'uk, nũy 'ũnõy putox yĩmũ 'ãyĩm xeh, nũy nõm ka'ogã', puyĩy Topa pu hãpxopmã max. Ta 'ãpu' nõy hã 'ãte hok, puyĩy hãpkummuk mĩy hok. 'Ãpu hãmyok mĩy. \p \v 23 'Ãpakut 'ãhĩynãg. 'Ãpu kõnãg xo'op, xix xupyãg kutõgnãg xo'op, nũy 'ãtex hã 'ãtehet. \p \v 24 Xate tik yãg yõg hãpkummuk mĩy'ax pẽnã mõ'ka'ok, ha tikmũ'ũn te kama' pẽnãhã', Topa te' kummuk hã' nõy yãnãn putup. Pa tik yãg nõy yõg hãpkummuk mĩy'ax xaptop, pa hãpxip 'ĩhã' pẽnãp-tup, hãpxip 'ĩhã' kummuk hã' nõy yãnãn putup. \v 25 Hã kaxĩy kama xate' nõy yõg hãpxopmã max pẽnã mõ'ka'ok, tu ta' nõy yõg hãpxopmã max pẽnãk-tõgnãg, pa hãpxip 'ĩhã' pẽnãp-tup. 'Ap xaptop'ah. \c 6 \p \v 1 'Ãte xa hãm'ãktux nũhũ: 'ũhok hãm'ax xop, 'ãpu 'ãxuxyã 'ãpax, puyĩy tikmũ'ũn Topa 'ãktux kummuk hok, xix yũmũ yõg hãmyũmmũg 'ãktux kummuk hok. \v 2 'Ũhok hãm'ax 'ũm xix xuxyã te Kunnix kopa kuxa mãm xop kopa' tihi'. 'Ũhok hãm'ax, 'ãpu 'ãxuxyã 'ãpax. 'Ãpu hãm'ãktux hok hu: “Hamũn 'ũktaknõy putuk. 'Ãte nõm 'ãpak putup'ah.” Kaxĩy. 'Ãpu nõm pu hãm max, xayĩy 'ãxuxyã pu hãpxopmã max, yã' xip Kunnix kopa kuxa mãm xop kopah. Yã nõm hok hãm'ax tep-tup pax Kunnix kopa kuxa mãm xop. 'Ãpu tikmũ'ũn pu nũ hãpxop yũmmũgã'. \s1 'Ũptexop xexka' \p \v 3 Ta nõm 'ũm te tikmũ'ũn pu hãpxopmã'ax nõy yũmmũgãhã', yã yũmũg xuxyã Yeyox Kunnix yõg hãpxopmã'ax putuk'ah, xix yũmũ yõg putuk'ah. \v 4 Hamũn te yãy mũn xexka pe'paxex, pa hãmyũmmũg 'ohnãg. Yã nõm te yãy mãnõg putup xũy, tu hãm'ãktux hitop, tu yãy mãnõg putup pax. Ha hãpxip 'ĩhã tikmũ'ũn te' nõy yĩpkumĩy putup, tu tikmũ'ũn xop tu mõ'yãy pot putup, tu yãy mãnõg putup, tu' nõy kopa kuxa mãm putup'ah, \v 5 tup-tox kummuk xop te yãy mãnõg putup, tu' kuxa kopa hãpxe'e 'ũm xip'ah, tup-tup, nũy yãyhã 'ũp-texop xexka nõynã' mõg Topa yõg putat kopah. Yã' hãmpe'paxex kummuk. \v 6 Hamũn, Topa te tikmũ'ũn putexopmã xexka Topa yõg putat kopah. Texĩy 'ũp-texop xexka'? Yã nõm te hãmpe'paxex, hu: “Puxi'. 'Ãte hãpxop nõy 'ũm putup'ah.” Kaxĩy. Hã kaxĩy 'ũp-texop xexka'. \v 7 Hamũn, yũmũg xakux, 'ĩhã putep paxnũn hãm xexka tu'? Yã hãm 'õhnãg. Ta yũmũg xakix putup, tu hãm xexka nĩm putup, 'ĩhã putep paxmõg'ax? Yã hãm 'õhnãg. \v 8 'Ũpip yũmũ yõg xit'ax xix topixxax, puxi'. \v 9 Pa nõm 'ũm tep-tup, nũy tup-texop xexka', yã nõm te hãpkummuk mĩy'ax yũmmũg putup. Nõm te hãpxop xohix hitop putup, xix hãpxop kummuk tu hãpxop kummuk mĩy'ax hã yãy koxyõy putup, tu mõktu mõ'pip, pamãg kopa mõ'pip putuk. \v 10 Tayũmak putup xũy'ax te tikmũ'ũn mõgãhã hãpkummuk mĩy'ax xohix tu'. 'Ũyãg xop te Topa yõg putat max xak, nũy tayũmak pop, tu mõktu' kuxa hittup 'ohnãg. \s1 'Ãpu hã kaxĩy mĩy \p \v 11 Tĩmõn, 'ãmũn yã Topa yõg tihik. 'Ãpu nõ kaxĩy hok. 'Ãpu hãpxopmã yok, nũy Topa putuk, nũy 'ãkuxa yũm, nũy nõy putup pax, nũy hãpxop xohix hã tot, nũy 'ãgãy 'ohnãg. \v 12 'Ãmõg Topa yõg putat max kopah, yã' kuxa mãm'ax yõg putat kopah. 'Ãpu mõ'ka'ok, nũy hi xe'ẽgnãg mõkuma mõg ha' kux 'ohnãg. Hõmã Topa te 'ãxãnãhã', xa Topa yõg putat hã mõg, yĩy xate tikmũ'ũn xohix keppa 'ãkuxa yũm'ax 'ãktux, \v 13 tu Topa keppa nõm 'ãktux kamah. Yã Topa te' yõnnã'ĩ hĩnnãhã'. Xate Yeyox Kunnix keppa nõm 'ãktux kamah. Yã hõmã Yeyox te Põn Pinat keppa hãm'ãktux max kamah. 'Ãte 'ãxat, \v 14 'ãpu 'ãyĩpkox pi', nũy mĩy mõkuma mõg, ha mõktu yũmũg xuxyã Yeyox Kunnix te putpu' nũ'. Yã yũmũg xuxyã Yeyox Kunnix yõg hãptup xe'e 'ĩhã' nũ'. \v 15 Nõm hãptup xe'e 'ĩhã Topa te Yeyox nũ'kutnãp-tup. Topa 'ũmax, yã' xexkap-xet, 'ap nõy xip'ah, yã gohet yõg xat'ax xi' xuxyã xop yõg xuxyã'. \v 16 Topap-xet 'ap nã'ah. 'Ap tut xip'ah, 'ũtut te' put'ah. Hõmã xip'ah hãpxop xohix, pa Topa mũn xip. Topa xok putup'ah, tu' yõg hãmyãxatamuk xohix mõ'kupix 'ohnãg. Yõnnã'ĩ xohix xexka hã kaxĩy'ah. Kũyãnãm te Topa xakot, ha tikmũ'ũn te Topa tu mõxap-tup'ah. Tikmũ'ũn te Topa pẽnã 'ohnãg, tu pẽnãp-tup'ah. 'Ãpu, Topa te xexka nõynã' mõg 'ãkuxa kopah. 'Ũyõg hãpxop xohix xexka ka'ok, yã Topa yõg hãmyãxatamuk xohix kux 'ohnãg hã. Hamũn. \p \v 17 'Ãpu, 'ũp-texop xexka xop xat, pu yãy xexka pe tu paxeh hok, puyĩy yõg hãpxop punethok kopa kuxa mãm hok. Yã hãpxop punethok 'a' pip ka'ok'ah. 'Ãpu 'ũp-texop xexka xop xat, pu Topa kopa kuxa mãm. Yã Topa mũn xip ka'ok. Yã Topa te yũmũ'ã hãpxop xohix popmãhã' 'ũyĩy yũmũ kuxa tu hittup. \v 18 'Ãpu 'ũp-texop xexka xop xat, pu hãpxopmã max, yã hãpxopmã max hã tahix, nũy hok nĩm pax, nũy popmã yãy yõg hãpxop. \v 19 Hã kaxĩy nõm te yõg hãpxopmã max'ax xex putup pexkox kopa Topa yĩka hãmyãxatamuk nõy pu', tu hãpxop nõy pop putup kamah, yã hi xe'egnãg mõkuma'mõg, ha' kux 'ohnãg. \p \v 20 Tĩmõn, 'ãte 'ãxat punethok. 'Ãpu nõm hãpxopmã'. 'Ãpu hãm'ãktux hitop 'ãpax hok xix hãmyũmmũg kummuk 'ãpax hok. Yã tikmũ'ũn te' xuxet'ax mĩy, tu: “Hãmyũmmũg.” Kaxĩy. Pa yã' koit, yã hãmyũmmũg kummuk. \v 21 Ha tikmũ'ũn yãg te nõm hãmyũmmũg kummuk xak, tu Topa yõg putat max xak. 'Ãtep-tup, pu Topa hãpxopmã'ax max 'ãxop xohix pu'. \p Tu ta tu' kux.