\id MRK - Nadëb New Testament (Brazil) - 2012 -bd (web edition) 
\h Maah-Ko 
\toc1 Maah-Ko Jesus ky n'aa hanäm do Maah-Ko erii wät do hahỹỹh 
\toc2 Maah-Ko 
\toc3 Marcos 
\mt1 Maah-Ko  
\mt2 Jesus ky n'aa hanäm do Maah-Ko erii wät do hahỹỹh  
\c 1  
\s1 Jowãw nu gahem'uun do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Hahỹ tadu doo Jesus Kristo, P'op Hagä Do T'aah panyyg hanäm doo.   
\p
\v 2 Hahỹỹ da takerii däk P'op Hagä Do ky n'aa rod Isajas häd näng do mo haj'aa hã:  
\b  
\q1 “Ỹ mejũũ da panäk ỹ n'aa a pooj jé, a tyw n'aa tabenyyw däk hyb n'aa a pooj jé.”\f + \fr 1:2 \ft Marakijas 3.1 hã takerii däk hahỹ bód t'aats. P'op Hagä Do kyyh ta T'aah hã tabedoo do tii. Ta bód see ti Isajas erii wät do paah.\f*   
\b  
\q1
\v 3 “Hahỹỹ da tabanawäng bä her'oot do kyyh:  
\q1 Bë tyw n'aa bak'ood däg da Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo.  
\q1 Baad ub da bë tyw n'aa daj'aah”,\f + \fr 1:3 \ft Ji h'yyb tym ji enäm, baad P'op Hagä Do T'aah ji gadoo ji h'yyb gó, tahanäng pé m' ti \fq ji tyw n'aa ji bak'ood däk, ji tyw n'aa ji daj'aah\ft .\f* näng mä takerii däk do hã.\f + \fr 1:3 \ft Isajas 40.3\f*   
\b  
\p
\v 4 Nanäng panäk doo, Jowãw nu gahem'uun do paa m' tii. Tabanawäng bä paa m' tabawät. Tanu gemuun hõm paa m' hajõk. Taher'oot sa hã raberéd hõm hyb n'aa nesaa doo, ranu kemuun hõm hyb n'aa nesaa do raberéd hõm do heen n'aa, P'op Hagä Do awug hõm hyb n'aa nesaa do sa h'yyb tym gó hanäng doo.   
\p
\v 5 Ti m' hajõk Judah häj n'aa buuj, panang Jerusarẽnh häd näng do babuj n'aa na-ããj né hẽ m' rabahõm Jowãw wë. Nesaa do rakawoom bä, Jowãw nu gemuun hõm tamii Joradãn häd näng doo me.  
\v 6 Jowãw saroor mä kameer wii s'ëëb ta pan'aa. Ta baa wyd paa m' ta byyh. Sabakar paa m' tawëh ta tä, mabaa bëëh paa m' ta waa.  
\v 7 Hahỹ d' paa ta kyy sa hã:  
\p —Ti awät da jawén ỹỹ tak'ëp hyb n'aa jawyk do bahǟnh ỹỹ. Hã ỹỹ, ỹ hyb n'aa sakog its ta hã. Ti hyb n'aa dooh ỹ haja bä ta tsyym suun kabo n'aa ỹ do bä\f + \fr 1:7 \ft P'ooj ub sa karom rakeboo paa m' sa kariw n'aa tsyym suun. Tii bä sa kariw n'aa tsyym rahets'yyt. Tak'ëp hyb n'aa sakog its Jowãw Jesus matym gó, ta hã hẽ Jowãw hegãã bä. Ti hyb n'aa, dooh tahaj'as pé Jesus wë tamoo wäd bä, ta hã hẽ tahegãã bä, tahanäng pé tii.\f* —näng mäh.  
\v 8 —Ỹ ti hỹỹh, bë ỹ nu gemuun naëng me. Tii kä P'op Hagä Do Sahee tabajëë suun bë h'yyb tym gó, bë tah'yyb mahũũm hyb n'aa —näng mä Jowãw nu gahem'uun do kyyh sa hã.   
\s1 Jesus Jowãw nu gemuun wät do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 9 Ti noo gó kä m' Jesus bana panang Nasaréh häd näng doo bä naa. Garirej häj n'aa bä ta ti Nasaréh panang. Jesus Jowãw nu gemuun wät doo kä tamii Joradãn häd näng doo me.  
\v 10 Ti m' Jesus nu ganä däk bä m' tabaheg'ããs wë hã, wë kabasëëts däk. Ti m' P'op Hagä Do Sahee tabahapäh, ahyng mä ta wë gurii-i hadoo mäh.  
\v 11 Ti m' hỹ pong jé naa tamaa ena kän P'op Hagä Do kyyh. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\q1 —Õm tah ỹỹ, tak'ëp ỹ kamahǟn up doo. Baad ỹ mah'yyb n'yym —näng mäh.   
\p
\v 12 Ti m' nayyw hẽ tabanawäng hẽnh, rabanabok hẽnh, Jesus P'op Hagä Do Sahee mahũũm kän.  
\v 13 T'ĩĩ hẽnh mä Jesus baym 40 m' ta ǟh. Tii bä m' Nesaa Do Yb, Satanas häd näng doo, mety paawä m'. Ta tii bä m', Jesus baym bä, ti abong mä tababo n'aa. Ããs rahag'ããs mä Jesus.   
\s1 Jesus ats'yyt do ta sii habong do pan'aa panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 14 Ti m', Jowãw nu gahem'uun do radawäts gëët do jawén paa bä kä m', Jesus bahõm kän Garirej häj n'aa hẽnh kä. T'ĩĩ hẽnh kä P'op Hagä Do panyyg hanäm do tamet'ëëg kän.  
\v 15 Hahỹỹ da m' ta kyyh:  
\p —Kaja däg kän ji P'op Hagä Do bag'ããs doo. Ti hyb n'aa taw'ããts hẽ bë eréd hõm nesaa doo. P'op Hagä Do hã bë h'yy kawareem. Bë ky dahé ti panyyg hanäm doo —näng mä Jesus.   
\p
\v 16 Ti noo gó m', tabawät bä m' karaj'aa Garirej häd näng do nabyy me, tabahapäh mä pawóp hẽ ta hỹỹj daheeh habok doo. Simaw, Ãn-Deréh mä sa häd. Tah'ỹỹb mä res'aak karahi me. Tah'ỹỹb sag né hẽ m' tii.  
\v 17 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —B'ëëp bë ana, si ỹ bë abooh. Tah'ỹỹb sag nado boo da bë hỹỹ kä. Ajyy, ỹỹj sag hadoo da bë hỹỹ kä P'op Hagä Do hã rah'yy ka'eeh hyb n'aa —näng mä ta kyyh.   
\p
\v 18 Ti m' nayyw hẽ m' raberéd hõm karahi. Ah'ũũm kän mä ta sii.   
\p
\v 19 Ti bahǟnh mä tabahapäh Sebedew häd näng do taah, Tsijaag, Jowãw daheeh. Marakate gó m' rabat'oonh. Karahi m' renäm.  
\v 20 Jesus ats'yyt né m' tii d' ẽnh. Ti m' nayyw hẽ m' raberéd sooh sa yb sa hataa sii hẽ m'. Ti m' Jesus sii rabahõm kän mäh.   
\s1 Jesus habëë hõm do mera do hadäk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 21 Ti m' Jesus bahõm panang Kapar-Naũm häd näng doo hẽnh. Ti m' Saab, Judah buuj rakamehehãk do hã, tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot doo hẽnh tabahõm. Tii bä m' tama metëëk P'op Hagä Do panyyg.  
\v 22 Ti m' maa new'ëë do rahyb n'aa meuunh mäh. Rawén meuuj bong mäh, hyb n'aa jawyk do ky n'aa me tama metëëk do hyb n'aa m'. Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do ky n'aa nahado m' tii.  
\v 23 Tii bä m' tabasooh sa mahang aj'yy karap'aar h'yyb nesaa do hadäk doo, mera doo. Ti m' tak'ëp mä ta kyyh:   
\p
\v 24 —H'ëëd makarẽn ãã wë Jesus, Nasaréh buuj? Ãã marejãã mawén na! —näng mäh. —Ỹ hapäh õm baad ub. Õm P'op Hagä Do hanaa, tak'ëp hanäm doo, baad hadoo do moo wëëd õm —näng mä ta kyyh.   
\p
\v 25 Ti m' Jesus ky geǟm wät mä karap'aar h'yyb nesaa doo. Ti m' taky hadoo:  
\p —Er'ood manäh! Bag hẽnh! Ahõm aj'yy mahǟnh! —tah'eed hõm mäh.   
\p
\v 26 Tii bä m' aj'yy tak'ëp karap'aar h'yyb nesaa do behats wät. Tii bä m' awaaw wät mäh, ti m' tabahõm kän ta mahǟnh.  
\v 27 Ti m' ta wób rameuuj bong mäh, raky n'aa jõg bong mäh. Ti m' raky hadoo:  
\p —H'ëëd hỹỹ éh? Ta see ky n'aa hadoo hỹỹh. Tametëëk mä hyb n'aa jawyk do ky n'aa me. Karap'aar h'yyb nesaa do sii hẽ tamejũũ. Raky daheeh né hẽ —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 28 Ti hyb n'aa m' dawëë Jesus ky n'aa däg däk Garirej häj n'aa bä.   
\s1 Jesus nahëë sog hõm do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 29 Tii kä m' Jesus raban'yyh tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot doo bä naa. Ti m' Tsijaag, Jowãw daheeh Jesus bahõm kän Simaw, Ãn-Deréh sa tób hẽnh.  
\v 30 Asooh mä Simaw mayyn. Oom ta hã. Ti m' Jesus hã rabaher'oot taoom.  
\v 31 Ti m' Jesus bajëë suun tahasooh hẽnh, tamoo ej'ooj sëëk mäh. Ti m' oom keréd hõm. Nayyw hẽ m' Peed mayyn moo wäd däk sa waa.   
\p
\v 32 Tug bä kä, papỹỹj badëë hyng jawén paa bä, Kapar-Naũm buuj ramenaa sahõnh hẽ nahëë enäh doo, karap'aar h'yyb nesaa do pahadëëk do sii hẽ.  
\v 33 Hajõk Kapar-Naũm buuj kata padëëk Simaw tób w'oo hã, Jesus yt gä do w'oo hã.  
\v 34 Hajõk mä sa nahëë Jesus hahëën hõm. Hajõõ m' nahëëh. Hajõng mä karap'aar h'yyb nesaa do tahebëë bong mera do sa hã hanäng doo. Dooh m' Jesus an'oo bä karap'aar h'yyb nesaa do rer'ood bä, rahapäh do hyb n'aa, Jesus P'op Hagä Do T'aah né hẽ.   
\s1 P'op Hagä Do hã Jesus ky n'aa etsẽẽ do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 35 Ti m' jati péh, bäp paah, badajung nä, tabas'ëëg gëët, ti m' tabahõm dawë hã, ranabok hẽnh, P'op Hagä Do sii taber'oot hyb n'aa.  
\v 36 Ti m' Simaw ta hataa daheeh raty gawëëj padëëk bä m' rabahõm Jesus rabesoos hyb n'aa.  
\v 37 Ramamuun bä m' raky hadoo ta hã:  
\p —Hajõk õm hes'oos! —näk mä ta hã.   
\p
\v 38 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Hamäh! Ta s'ee hẽnh ër bahõm, ta wób panang hẽnh ỹ baher'oot hyb n'aa P'op Hagä Do panyyg hanäm do sa hã na-ããj né hẽ. Ti hyb n'aa né hẽ ỹ wén na —näng mä Jesus kyyh.   
\p
\v 39 Tii d' paa tabawät jé pad'yyt hẽ Garirej häj n'aa bä. Sahõnh hẽ m' tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot do hã tabaher'oot, tametëëk P'op Hagä Do ky n'aa. Tahebë mä karap'aar h'yyb nesaa doo.   
\s1 Rog manahuuh do Jesus haso däk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 40 Ti m' aj'yy rog manahuuh do hanäng do ana mä Jesus wë. Ti m' tabahyy häng mä ta taron nu paa me, tetsẽẽ mä Jesus bado hõm hyb n'aa ta nahëëh. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —Makarẽn bä mahajaa né hẽ nahäh ỹ mado hõm —näng mä ta kyyh.   
\p
\v 41 Ti m' Jesus t'yyd mehĩĩn mäh. Ti m' tamoo däng ta hã, ti m' taky hadoo:  
\p —Ej. Ỹ karẽn —näng mäh. —Has'oo däg! —näng mä ta kyyh.   
\p
\v 42 Ti m' nayyw hẽ kä m' ta nahëë badoo wät. Has'oo däg kän mäh.   
\p
\v 43 Ti m' baad tabaher'oot ta hã:   
\p
\v 44 —Maher'ood manä ta wób sa hã —näng mäh. —Ahõm jajé naga hẽ P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo wät do wë. Mametä ta hã õm has'oo däk doo. Mamoo wäd Mosees mejũũ do paah, ta ti hedoo pé ji nahëë badoo wät do heen n'aa, p'aa hẽnh baad mabahadoo hyb n'aa P'op Hagä Do matym gó, baad sahõnh hẽ rabahapäh hyb n'aa õm has'oo däk doo —näng mä Jesus ta hã.  
\p Ti m' tamejõ hõm.   
\p
\v 45 Tii d' né paawä Jesus maher'oot, dooh m' taky dahé bä. Taher'oot mä tamahõm me. Jé pad'yyt hẽ rapanyyg enä hõm mäh. Ti hyb n'aa kä m' dooh Jesus haja wäd bä sa panang hẽnh tahõm bä rabahapäh bä kä. Dawë hã kä m' takan'oo kän. Ti hadoo né hẽ m' jé pad'yyt hẽ naa rabena ta wë.   
\c 2  
\s1 Aj'yy k'yy gadóm do Jesus haso däk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' pawóp hẽ ta ǟ jawén paa bä, Jesus matëëh p'aa hẽnh panang Kapar-Naũm häd näng doo hẽnh. Tii bä m' rapanyyg enä däk, p'aa hẽnh mä Jesus bagëë däk tób ta yd nu hed'ëëh bä.  
\v 2 Hajõk mä t'ĩĩ hẽnh hah'ũũm. Hajõk mä rakata padëëk tób bä. Du daa m' ta tyw n'aa wät pé tób w'oo hã na-ããj hẽ. Ti m' Jesus met'ëëg kän P'op Hagä Do panyyg.  
\v 3 Ti m' ji meheet pé ajyy ramanaa mä nahëë näng doo, nawät doo, ratóg nä ta tyng jó.  
\v 4 Du daa m' rakad'oo pé ramajë suun paawä m' Jesus wë, gatag'uu däk do hyb n'aa m' hajõk doo. Ti m' p'op ramasäk. Ratyw n'aa gas'ëës mä Jesus bagëët nemuun. Ti m' ramahy kän Jesus wë kä ta tyng jó.  
\v 5 Ti m' Jesus h'yyb hapäh bä m' hat'ook do rah'yy ka'eeh do ta hã, taky hadoo nawät do hã:  
\p —Tah ỹỹ,\f + \fr 2:5 \ft Dooh Jesus t'aah tado bä. “Tah ỹỹ, najis ỹỹ” Judah buuj raher'oot sa da hadoo do hã ramaher'oot bä. Tii d' né hẽ sa kyyh.\f* nesaa do a h'yyb tym gó hanäng do kado hõm —näng mäh.   
\p
\v 6 Ti m' rabat'oonh sa mahang Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk doo. Ti m' sa h'yyb gó raky hadoo:   
\p
\v 7 —Hëd n'aa m' ti hỹỹ ti d' tabaher'oot? P'op Hagä Do taky n'aa rejãã ti hỹỹh —näk mä sa h'yyb gó. —Jããm né hẽ P'op Hagä Do hajaa nesaa do ji h'yyb tym gó hanäng do tado hõm bä —näk mä sa h'yyb gó.   
\p
\v 8 Nayyw hẽ m' Jesus h'yyb hapäh mä sa h'yyb, ti hyb n'aa m' taky hadoo sa hã:  
\p —Hëd n'aa tii da bë hyb n'aa newëë bë h'yyb gó? —näng mäh.  
\v 9 —Nyy da nahejooj bë hã? “Kado hõm nesaa do a h'yyb tym gó hanäng do paah”, ji noo bä? “As'ëëg g'ëëd, mado däg a tyng, awäd däg”, ji noo bä nawät do hã? —näng mäh.  
\p Ti m' taky hadoo ẽnh sa hã:   
\p
\v 10 —Hỹỹ kä da —näng mäh. —Bë bahapäh hyb n'aa ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ hajaa sa hã hanäng do nesaa do ỹ ado hõm bä, ỹ haso däk da nahëë näng doo —näng mä Jesus kyyh.  
\p Tii bä m' k'yy gadów däk do hã taky hadoo:   
\q1
\v 11 —As'ëëg g'ëëd, mado däg a tyng, ahõm kä a tób hẽnh —näng mä Jesus ta hã.   
\p
\v 12 Ti m' tabas'ëëg gëët, tabado däk mä ta tyng, ahõm kän mä hajõk do matym gó. Tii bä kä m', rameuuj kän sa h'yyb gó. Ti m' P'op Hagä Do hã raj'aa etsë. Hahỹỹ d' mä sa kyyh:  
\p —Dooh ãã hapäh pé hỹ hedoo péh —näk mä sa kyyh.   
\s1 Rewi häd näng do Jesus naëënh do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 13 Ti m' Jesus bahõm ẽnh karaj'aa Garirej häd näng doo hẽnh. Hajõk mä han'aa ta wë. Ti m' Jesus ma metëëk sa hã.  
\v 14 Ti m' ta jawén, Jesus bawät bä kä, tabahapäh Rewi häd näng doo, sa wahë n'aa Roma buuj ky gabuuj dajẽẽr tagahed'aak bä hasooh doo. Aw-Pew t'aa m' ti Rewi. Ti m' Jesus ky hadoo ta hã:  
\p —B'ëëp ana wë ỹỹ, hëp ỹ hata mabahadoo hyb n'aa —näng mäh.  
\p Ti m' Rewi bas'ëëg gëët, ahõm kän mä ta sii.   
\p
\v 15 Ta jawén, Rewi tób bä Jesus bawëh bä m', hajõk dajẽẽr gahed'aak doo, Matew hep'ëëh doo,\f + \fr 2:15 \ft Judah buuj sa wób né ti dajẽẽr gahed'aak doo. Roma buuj hã kep'aak do rabataa. Ta see pé noo gó dajẽẽr gahed'aak do rawedii sa wakããn. Ta bahǟnh ragahëën dajẽẽr, sa wë ta uuh baym hyb n'aa. Ti hyb n'aa Judah buuj wób dooh ragenaag bä dajẽẽr gedaag n'aa.\f* ta wób sa hã pé nesaa do moo heb'ooh do na-ããj hẽ rabana rabawëh hyb n'aa Jesus sii, Jesus ma matëg sa sii. Hajõk né hẽ m' Jesus sii heb'ooh doo.  
\v 16 Ti m' Pariséw wób, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do rabahapäh bä m' ta ti hedoo do sa sii Jesus bawa doo, Jesus ma matëg hã rabeaanh:  
\p —Hëd n'aa dajẽẽr gahed'aak do sa sii, ta wób na-ããj hẽ nesaa do moo heb'ooh do sa sii tabawëh? —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 17 Ti m' reaanh do Jesus maa napäh bä, panyyg gó taky gadoo:  
\p —Nahëë temah doo, dooh rahõm bä mediko wë. Nahëë enäh do ti hah'ũũm ta wë. Dooh ỹ ahyy bä hỹ pong jé naa P'op Hagä Do karẽn doo da habok red'oo do ỹ naëënh hyb n'aa. Ỹ ahyng, nesaa do moo heb'ooh do ỹ naëënh hyb n'aa\f + \fr 2:17 \ft Jesus wén naëënh, nesaa do raberéd hõm hyb n'aa, P'op Hagä Do hã rah'yy ka'eeh hyb n'aa kä.\f* —näng mä Jesus kyyh Pariséw sa hã.   
\s1 Jesus hã reaanh do ratayy do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 18 Ti anäng paa m' ta heen n'aa Jowãw nu gahem'uun do ma matëg, Pariséw na-ããj mäh, ranoo kanawa doo me raweh'ëëh P'op Hagä Doo. Ti m' ta wób reaanh mä Jesus hã:  
\p —Jowãw ma matëg, Pariséw ma matëg na-ããj hẽ ranawa P'op Hagä Do rahyb n'aa esee hyb n'aa. Hëd n'aa a ma matëg tii d' ranad'oo? —näk mäh.   
\p
\v 19 Ti m' panyyg ky n'aa gó Jesus ky gadoo. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —Ket'ëë do jäm n'aa hẽnh ji ats'yyt doo, dooh ratabëëj bä ranoo kanawa do heen n'aa ta patug pan'aa sa mahang tag'ëëd bä. Jäm bawät nä bä rawëë had'yyt hẽ. Dooh ratay bä.  
\v 20 Ti awät da ti noo gó sa najiis, ta patug pan'aa, rado hõm sa mahǟnh. Ti noo gó da ratay kän\f + \fr 2:20 \ft Hahỹỹ d' Jesus hanäng pé ta tii hã: Ta ma matëg sii tabawät nä bä, dooh ratay bä. Sa mahǟnh Jesus badoh bä, tii bä da ratay kän.\f* —näng mäh.   
\p
\v 21 Ti m' panyyg wób ky n'aa gó Jesus ky gadoo nä reaanh doo. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —Dooh ji gas'yyb bä saroor säg noo eh do pããn papuuj bäh me. Tii d' ji adoo bä, papuuj bäh tsawyy däg bä, ta säg tanes'ëëm, kawah'oob hõm tii bä. Ti bahǟnh tanoo ee däk tii.   
\p
\v 22 Ti hadoo né hẽ uwa bëëh hã. Dooh ji gedu bä uwa bëëh papuuj hegän sooh do pan'aa ta hood b'éé byyh säg gó. Tii d' ji adoo bä, uwa bëëh egän so bä, ta hood säg ganabäh hõm. Tii bä kä, uwa bëë waho bëëh da, ta hood kä karejã kän —näng mäh. —Uwa bëëh papuuj ji geduuh ta hood papuuj gó, keh'ũũs doo gó —näng mä Jesus kyyh sa hã.\f + \fr 2:22 \ft Dooh ji mekuuj bä papuuj tama metëëk do ji h'yyb säg paa me, tahanäng pé ti panyyg gó teh'ũũm doo.\f*   
\s1 Saab ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 23 Saab hã m', Judah buuj rakamehehãk do noo gó m', Jesus ta ma matëg sa sii joom tiriig banäng doo me m' ratabës. Ramahõm me m', ta ma matëg tiriig ag mä rateh'yyp rabawa hyb n'aa.  
\v 24 Ti m' Pariséw sa sii habong do raky hadoo Jesus hã:  
\p —Mahegãã! Hëd n'aa a ma matëg raky nadaheeh ër ky n'aa jaw'yyk do Saab ky n'aa hã? Saab hã ramoo bok\f + \fr 2:24 \ft Dooh ji moo wäd bä Saab hã, Mosees ky n'aa jaw'yyk do mejũũ. Tak'ëp Pariséw rahyb n'aa jew'yyk Saab. Sa hã m' Jesus ma matëg ramoo bok, tiriig ag rateh'yyp do hyb n'aa.\f* —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 25 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Dooh bë ner'ood bä g'eeh nyy da ër wahë makũ Dawi bad'oo, tii, ta hataa rabas'aah bä, sa waa tamah bä?  
\v 26 Abijatah P'op Hagä Do sa hã kahesé do tób n'aa yt moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do tabahadoo noo gó, Dawi ajëë suun P'op Hagä Do sa hã kahesé do tób n'aa yt hã, ti m' tabawa ti pãw P'op Hagä Do sa hã kahesé do tób n'aa yt hatoonh doo. Ti m' tanoo mä ta hataa rabawa. Jããm né paawä ta ti tób yt hã moo heb'ooh do haw'aa ta ti pãw Mosees ky n'aa jaw'yyk do an'oo bä\f + \fr 2:26 \ft Jããm né paawä P'op Hagä Do sa hã kahesé do tób n'aa yt moo heb'ooh do haw'aa ta ti pãw, P'op Hagä Do sa hã kahesé do tób n'aa yt moo heb'ooh do sa wahë n'aa anoo Dawi rabawa, Dawi tat'yyd mehĩĩn do hyb n'aa.\f* —näng mä Jesus sa hã.   
\p
\v 27 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Ji kameh'ããk do hyb n'aa P'op Hagä Do wén pahuuj wät paa ji kameh'ããk do heen n'aa. Dooh ji tapahuuj bä ji kameh'ããk do heen n'aa hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 28 —Ti hyb n'aa, ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, Saab ky n'aa hã sii hẽ ỹ mejũũ —näng mä Jesus Pariséw sa hã.   
\c 3  
\s1 Moo gadóm do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ta see pé noo gó Jesus bahõm ẽnh tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot doo hẽnh. Ti yt hã m' tabasooh aj'yy moo gadóm doo.  
\v 2 Tii bä m' ta wób ramatakëë mä Jesus aj'yy moo tahaso däg bä Saab hã. Ta moo tahaso däg bä, Jesus moo wät né hẽ Saab hã kä sa hã. Rakarẽn paawä m' Jesus raky n'aa tapaa Jesus ky nadaheeh do Mosees ky n'aa jaw'yyk doo.  
\v 3 Ti m' Jesus ky hadoo aj'yy hã:  
\p —Ag'ëëd däg sa mahang.   
\p
\v 4 Ti m' taky hadoo ta wób sa hã:  
\p —Nyy da ër ky n'aa jaw'yyk do metëëk Saab ky n'aa hã? H'ëëd ti taw'ããts hẽ ji moo wät Saab hã? Baad hadoo do ji moo wät, nesaa do ji moo wät? Ji da hadoo do ji ed'ëëp Saab hã, ji da hadoo do ji daj'ëëp Saab hã? —näng mä Jesus kyyh sa hã.  
\p Rahapëë né paawä m', dooh m' raky gado bä.  
\v 5 Ti m' kawaj'ããn gó Jesus ty kawõõt sa wë. Tahyb n'aa tón mä sa h'yyb tym ganahoot do hyb n'aa m'. Ti m' aj'yy hã kä taky hadoo:  
\p —Madajoow a mooh! —näng mäh.  
\p Ti m' ta moo tadajoow däk. Ahub däg kän mäh, baad däg mä ta moo kä.  
\v 6 Ti m' nayyw hẽ m' Pariséw raban'yyh. Eróts karapee sii hẽ m' rakaner'oot mä nyy d' rabad'oo Jesus radaj'ëëp hyb n'aa.   
\s1 Hajõk mä Jesus gen'aak do hah'ũũm do ta sii panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 7 Ti m' karaj'aa hẽnh Jesus ta ma matëg sii hẽ m' rabawëëj kän. Hajõk mä Garirej häj n'aa hẽnh naa Jesus jawén hah'ũũm.  
\v 8 Raky n'aa napäh bä m' sahõnh hẽ Jesus moo wät doo, rabana Judah häj n'aa hẽnh naa, panang Jerusarẽnh häd näng doo hẽnh naa, Idumeej häj n'aa hẽnh naa, tamii Joradãn tamyyj däk hẽnh naa. Ta wób mä Tiir, Sidõn panang häd enäh do häj n'aa hẽnh naa.  
\v 9 Hajõk do hyb n'aa m', Jesus mejũũ ta ma matëg rabenäm hyb n'aa marakate ta pooj jé, ragatatug däk do hyb n'aa ta hã.  
\v 10 Hajõk sa nahëë heso hõm do hyb n'aa m', nahëë enäh do rawén gatatug kän ta wë. Rakarẽn mä ramoo kajäk ta hã.  
\v 11 Jesus karap'aar h'yyb nesaa do hã hadäk do rabahapäh bä m', tũũ m' rakajäk ta matym gó. Tak'ëp mä rageëënh:  
\p —Õm P'op Hagä Do T'aah! —näk mäh.   
\p
\v 12 Jesus ky ge'ỹỹm mä karap'aar h'yyb nesaa doo, ranaher'oot hyb n'aa m' ta ky n'aa.   
\s1 Jesus asëm do 12 hedoo do tamejũũ do pan'aa panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 13 Ti m' Jesus basëëk waëë jó. Tanaëënh mä ta wë tah'yyb däng doo. Ti m' rabahõm ta wë.  
\v 14 Sa mahang tasëm mä 12 ta hataa, ta sii rababok hyb n'aa, tamejũũ hyb n'aa ta ky n'aa rabaher'oot hyb n'aa.  
\v 15 Tanoo mä sa hã karap'aar h'yyb nesaa do rabahajaa rabahebë hyb n'aa.  
\v 16 Hahỹỹ m' 12 hedoo do tamejũũ doo: Simaw mäh, “Peed” ta häd n'oo däk doo.  
\v 17 Ta jawén mä Sebedew taah, Tsijaag, Jowãw häd enäh doo, “Darung Do Taah” tamaneëënh doo.  
\v 18 Ta jawén mä Ãn-Deréh, Pirip, Batoroméw, Matew, Toméh, Tsijaag see Aw-Pew t'aah, Tadéw, Simaw Serot,\f + \fr 3:18 \ft Judah buuj sa häj n'aa bä Roma buuj ramejũũ noo gó, Judah buuj wób rakarẽn rakamaj'ĩĩ Roma buuj sa wë. Dooh rakarẽn bä Roma buuj mejõ bä sa hã. Roma buuj wë kamaj'ĩĩ do ramaneëënh \fk Serot \ft . Ta ti sa see paa apäh ta ti Simaw rawén maneëënh “Simaw Serot”.\f*  
\v 19 Judas Ikarijot kä m', Jesus haëëj däk do majĩĩ hã.   
\s1 Nesaa Do Yb ky gabuuj gó Jesus moo wät rahanäng do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 20 Ti m' Jesus ta ma matëg sii hẽ rabajëë p'ëë tób gó. P'aa hẽnh mä rakata padëëk hajõk doo. Du daa m' rabawa pé hajõk do hyb n'aa.  
\v 21 Ta ỹỹn, ta wakããn rapanyyg enä däg bä m', rabahõm t'ĩĩ hẽnh rahahëën paawä m'. Sa hã m' baad nado wäd Jesus h'yyb.\f + \fr 3:21 \ft Baad nado wäd Jesus h'yyb rawén ed'oo, ta bahǟnh däg sa hã Jesus moo wät doo. Hajõk do ta wë hehũũm do tagado had'yyt hẽ, nahëë enäh do tabaheso, ta see pé noo gó dooh tawa wäd bä tak'ëp taty kanewaat do hyb n'aa. Dooh rah'yy genä nä bä P'op Hagä Do T'aah tado bä.\f*   
\p
\v 22 Ti m' Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do Jerusarẽnh hẽnh naa han'aa doo, hajõk do mahang hab'ëëh doo, raky hadoo ta wób sa hã:  
\p —Beresebu,\f + \fr 3:22 \ft Nesaa Do Yb né hẽ ti Beresebu.\f* karap'aar h'yyb nesaa do wahë n'aa ti adäk ta hã. Ti kyy gó ti tabahebë karap'aar h'yyb nesaa doo —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 23 Ti m' tii d' ky hedoo do Jesus naëënh ta wë. Ti m' panyyg ky n'aa gó tabaher'oot sa hã. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —Ta daaj hẽ g'eeh Nesaa Do Yb takahabë? —näng mäh.  
\v 24 —Sa da hadoo do wë sa häj n'aa babuuj rahyb n'aa wareem bä, gawatsik tii bä sahõnh hẽ —näng mäh.  
\v 25 —Sa wakããn sa hã hẽ rahyb n'aa wareem bä, kahäj jëng tii bä.  
\v 26 Ti hadoo ẽnh Nesaa Do Yb hã kä. Ta hã hẽ takawareem bä, ta karapee hã tahyb n'aa wareem bä, ahëëj jëng né hẽ tii bä ta hejój. Gawatsik da tii bä —näng mä Jesus kyyh.   
\p
\v 27 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Dooh aj'yy hejoonh do tób gó hajëë suun pé ta ma tado hõm hyb n'aa, pooj jé tób danäh moo tamanaw'yyd bä. Ta moo kamaw'yyd bä, tahajaa ta ma tado hõm bä —näng mä Jesus sa hã.\f + \fr 3:27 \ft Hahỹỹ d' tahanäng pé ti panyyg gó teh'ũũm doo: Aj'yy hejoonh doo, Nesaa Do Yb. Aj'yy hejoonh do ma hado hõm do hadoo Jesus. Aj'yy hejoonh do ma hadoo, karap'aar h'yyb nesaa doo. P'op Hagä Do Sahee hejój gó Jesus bahebë karap'aar h'yyb nesaa doo, Nesaa Do Yb karapee, tak'ëp tabahejoonh do hyb n'aa Nesaa Do Yb mahǟnh.\f*   
\p
\v 28 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Né hup ỹ né hẽ hahỹ ỹ her'oot doo: Sahõnh hẽ nesaa do ji moo wät doo, sahõnh hẽ P'op Hagä Do ji ky n'aa rejãã do na-ããj hẽ P'op Hagä Do mabaan hõm da ji hã.  
\v 29 P'op Hagä Do Sahee ky n'aa rejãã doo kä, dooh P'op Hagä Do mabaan bä tii. Ta ti hedoo péh, dooh tahëëj bä nesaa do ta hã. Tadajëp jawén paa bä na-ããj hẽ nesaa do adäg had'yyt hẽ ta hã —näng mä Jesus kyyh sa hã.   
\p
\v 30 Tii d' tawén edoo mä sa hã, P'op Hagä Do Sahee kyy gó tawén hebë. Sa hã m' Nesaa Do Yb ky gabuuj mäh. Raher'oot do hã P'op Hagä Do Sahee raky n'aa rejãã.   
\s1 Jesus wakããn heh'äät do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 31 Ti m' Jesus ỹỹn, ta wakããn sii hẽ m' rakajaa. Ta w'oo hã m' rababë däk. Ti m' ramejũũ ranaëënh Jesus.  
\v 32 Hajõk mä ta pa hat'oonh. Ti m' raky hadoo ta hã:  
\p —A ỹỹn, a wakããn, ta w'oo hã rabab'ëëh. Õm mä resoos —näk mäh.   
\p
\v 33 —Jaa ti ëën, jaa ti wakãn haa? —teaanh mäh.   
\p
\v 34 Ti m' taty kawõõt ta w'oo gadäk hẽnh rahat'oonh hẽnh. Ti m' taky hadoo:  
\p —T'oonh hahỹ ǟn ỹỹ, wakãn haa —näng mäh.  
\v 35 —Sahõnh hẽ P'op Hagä Do karẽn do moo heb'ooh doo, ti né hẽ wakãn haa hadoo, ti né hẽ ǟnh ỹ hadoo, ti né hẽ ëën hadoo —näng mä Jesus kyyh sa hã.   
\c 4  
\s1 Joom tym ky n'aa gó Jesus metëëk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' Jesus ma metëëk ẽnh karaj'aa Garirej häd näng do nabyy me. Hajõk do nu sabuk mä ta hã. Ti hyb n'aa m' marakate gó tagatsëg sooh. Hajõk do ayyw b'ëëh mä ta takëën nabyy me.  
\v 2 Ti m' hajõõ m' tama metëëk mä sa hã panyyg ky n'aa me m'. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:   
\p
\v 3 —Bë hyb n'aa matakä hahỹ panyyg! Hỹ hadoo joom hejóm do bejoom joom tym.  
\v 4 Tatsawyh hõm joom tym. Joom tym tatsawyh hõm do wób ta tyw n'aa me takajäk, ti taw'ëëd rabajóh jëng.  
\v 5 Joom tym wób kajäk pä ta yt tabahadoo do jó. Kanahën its k'ããts tii bä. Ti nayyw hẽ taganyyh, kanahën d'os do k'ããts ta h'yyb.  
\v 6 Tabajuu bä, nayyw hẽ tatsawyy jëng, dooh ta kóm ta h'yyb.  
\v 7 Ta tym wób kajäk sasëng kóm banäng bä. Sasëng gajewäng bä kä, dooh tawëë wäd bä. Ti hyb n'aa dooh teag bä.  
\v 8 Ta tym wób kajäg kän baad tabadoo bä. Taganyyh, baad tabawäng, baad tabeaak. 30 nuu me tabejoom do bahǟnh tabeag kän baad tabadoo bä kajäk do ta tym wób. 60 nuu me tabejoom do bahǟnh tabeag kän ta tym wób. 100 nuu me tabejoom do bahǟnh tabeag kän baad tabadoo bä kajäk do ta tym wób kä —näng mä Jesus. Panyyg gó m' tabeh'ũũm.   
\p
\v 9 Ti m' taky hadoo:  
\p —Jé karẽn pé ỹ her'oot do tamaa newë bä, taw'ããts hẽ tahyb n'aa matakëë —näng mäh.   
\p
\v 10 Ta jawén kä m', ta mab hẽ 12 hedoo do ta ma matëg hẽ kä, ta wób hẽ kä, rabeaanh ta hã nyy d' tahanäng pé m' ti panyyg.  
\v 11 Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Bë hã P'op Hagä Do an'oo däk bë bahapäh hyb n'aa pooj jé ji nahapäh do P'op Hagä Do bag'ããs do ky n'aa hã. Ta wób sa hã, sa h'yyb gó naa maa new'ëë kanarẽn doo, sahõnh hẽ takaher'oot da panyyg ky n'aa me —näng mäh.  
\v 12 —Tii d' tawén hadoo, —näng mäh —“Rahegãã had'yyt né paawä m', dooh m' rah'yy genä bä. Ramaa newë had'yyt hẽ né paawä m', dooh m' tagah'ood bä sa hã. Dooh né rakarẽn bä P'op Hagä Do hã rah'yy kawereem hõm, P'op Hagä Do nawug hõm hyb n'aa nesaa do sa h'yyb gó hanäng doo”\f + \fr 4:12 \ft Isajas erii wät doo gó Jesus beh'ũũm. Isajas 6.9-10 hã takerii däk tii.\f* —näng mä Jesus kyyh sa hã.   
\p
\v 13 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Taganah'ood bä bë hã hahỹ panyyg, nyy d' tagahoot panyyg wób bë hã? —näng mäh.  
\v 14 —P'op Hagä Do kyyh herot doo, aj'yy joom tym hejóm do hadoo.  
\v 15 Joom tym ta tyw n'aa me kajäk do hadoo P'op Hagä Do panyyg maa new'ëë do wób sa hã. Ramaa newë sii hẽ, nayyw hẽ, P'op Hagä Do panyyg Nesaa Do Yb asog hõm sa h'yyb gó naa.  
\v 16 P'op Hagä Do panyyg maa new'ëë do wób, pä banäng bä kajäk do hadoo sa hã. P'op Hagä Do panyyg ramaa newë sii hẽ, nayyw hẽ, h'yy gadajaa gó ragadoo.  
\v 17 H'yy gadajaa gó ragado né paawä, nayyw hẽ rah'yy gejë hõm, joom kóm nanäng nä do hadoo sa hã. Hejoonh do kametä bä sa hã, sa hã rarahejã bä na-ããj hẽ P'op Hagä Do panyyg metëëk doo da rababok do hyb n'aa, nayyw hẽ rah'yy gejë hõm.  
\v 18 P'op Hagä Do panyyg maa new'ëë do wób, joom tym sasëng mahang kajäk do hadoo sa hã.  
\v 19 P'op Hagä Do panyyg ramaa napëë né paawä, rahyb n'aa newë had'yyt hẽ badäk hahỹỹ hã ji bawät do hã.\f + \fr 4:19 \ft Ta ti hedoo do raty kanewad had'yyt hẽ. Rahyb n'aa tón had'yyt hẽ sa waa, sa taah, nyy d' rabad'oo doo.\f* Dajẽẽr hã, sa ma ji tawadii do hã rahyb n'aa h'ũũm. Rah'yy karẽn do jawén rababok. Ti hyb n'aa P'op Hagä Do panyyg sa h'yyb gó hadäk do tawén nahõm. Joom neaak do hado däk tii.  
\v 20 P'op Hagä Do panyyg maa new'ëë do wób, joom tym baad tabadoo bä kajäk do hadoo sa hã. Ti ramaa newëë P'op Hagä Do panyyg, baad ragadoo, baad rabenäm sa h'yyb gó. P'op Hagä Do karẽn do baad ramoo bok tii kä. Joom 30 nuu me, 60 nuu me, 100 nuu me takejoom do bahǟnh tabeaak do hadoo tii —näng mä Jesus.   
\p
\v 21 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Bë gataa sooh bë bag, ji waa hood yt hã, ji jó ỹỹh do yt hã bë bejën hyb n'aa apäh? Dooh. Ta bag bë dasooh ta tyng jó, baad ta bag däk hyb n'aa.  
\v 22 Ta ti hadoo da ỹ ma metëëk do hã: Sahõnh hẽ sa hã da hẽ kejën nä doo, sahõnh hẽ rah'yy ganenäh nä doo, kametä däk né da sa hã.  
\v 23 Jé karẽn pé ỹ her'oot do tamaa newë bä, taw'ããts hẽ tahyb n'aa matakëë —näng mäh.   
\p
\v 24 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Taw'ããts hẽ baad bë matakä ti bë maa newëë doo. Bë matakëë do pénh, bë maa newëë do pénh, bë da P'op Hagä Do h'yy gan'yyh. Ti bahǟnh baad bë da tah'yy gan'yyh.  
\v 25 Jé h'yy ganyy däk doo, ti bahǟnh P'op Hagä Do banoo nä ta hã ta h'yy ganäng doo. Jé kanahën d'os hẽ h'yy ganäng doo, P'op Hagä Do ado hõm da ta hã kanahën had'os doo\f + \fr 4:25 \ft Ta ti tawén kado hõm sa hã, rahyb n'aa manatakëë do hyb n'aa. Dooh rahyb n'aa p'eed bä P'op Hagä Do panyyg hã.\f* —näng mä Jesus.   
\s1 Panyyg ky n'aa gó Jesus metëëh hahỹỹ hã P'op Hagä Do bag'ããs do ky n'aa  
\p
\v 26 Ti m' taky hadoo:  
\p —Aj'yy joom tym hejóm do ky n'aa hadoo né hẽ P'op Hagä Do bag'ããs do ky n'aa.  
\v 27 Ta ǟh tatebëj nuuj jé, adëb bä, atsëm, ta ti joom tym ganyyh, tabawäng. Dooh joom hejóm do hapëë bä nyy da tabawäng ti joom.  
\v 28 Ta daaj né hẽ joom k'ããts baw'ëëh. Pooj jé tagajewäng, tii b' tabaee däk, tii b' tabeag kän.  
\v 29 Ta ag wah'ëë däk bä kä, ta heen n'aa hã, tii bä kä joom näng do bak'ããd kän ta joom, joom ji nu gekãã do nahëë me —näng mä Jesus kyyh.   
\p
\v 30 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Panyyg see ky n'aa me ỹ her'oot bë hã P'op Hagä Do bag'ããs do ky n'aa —näng mäh.  
\v 31 —Joom motaad häd näng do tym nad'ëëd is do hadoo né hẽ P'op Hagä Do bag'ããs doo, tadu doo noo gó.  
\v 32 Jããm nad'ëëd its né paawä ta tym, ji waa ty gamabuuj see bahǟnh tabawäng. Tak'ëp ta moo bawäng. Tii hã kä taw'ëëd batooj kän ta hã kä, tabadahẽẽm bä\f + \fr 4:32 \ft Joom motaad häd näng do ky n'aa gó Jesus metëëh nyy da P'op Hagä Do bag'ããs do kah'ũũm, ny hadoo ta hã h'yy ka'eeh do kah'ũũm.\f* —näng mä Jesus kyyh.   
\p
\v 33 Hajõng ta ti hedoo pé panyyg ky n'aa gó Jesus baher'oot sa hã P'op Hagä Do panyyg n'aa. Jesus her'oot mä sa hã rahyb n'aa hajaa doo.  
\v 34 Sahõnh taher'oot do sa hã, panyyg ky n'aa me m' tamaher'oot. Sa mab hẽ, rabedoh bä m', Jesus baher'oot ta ma matëg sa hã nyy d' tahanäng pé panyyg gó teh'ũũm doo.   
\s1 Bah'ood Jesus meduuk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 35 Ti noo gó m', tug bä kä m', Jesus ky hadoo ta ma matëg sa hã:  
\p —Hamäh, ër atsëg hõm karaj'aa tamyyj jé.   
\p
\v 36 Ti m' raberéd b'ëëh hajõk doo, ti m' ragatsëg t'oonh marakate gó Jesus gasooh doo gó. Ti m' rabatsëg kän. Marakate wób an'aa sa jawén.  
\v 37 Ti m' tak'ëp bah'ood bana. Tewëëp mä maadaka. Marakate tetaa m'. P'eets mä marakate bagyyb jëë paawä.  
\v 38 Marakate duu hẽnh mä Jesus baỹỹh. Ta nu tyng jó m' ta nu sooh.  
\p Ti m' ta ma matëg ramebëë nyyh, ti m' raky hadoo:  
\p —Ma matëg! Õm h'yy kanap'eed! Ër da ag'yyp! —näk mäh.   
\p
\v 39 Ti m' tabas'ëëg gëët, ti m' bah'ood tameduuk. Ti m' maadaka hã taky hadoo:  
\p —Bag hẽnh!  
\p Ti m' bah'ood badoo wät. Badatih däk mäh.   
\p
\v 40 Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Hëd n'aa tak'ëp bë beỹỹm? Dooh P'op Hagä Do hã bë h'yy kae nä bä? —näng mäh.   
\p
\v 41 Ti m' tak'ëp mä rabeỹỹm bong, ti m' rakaner'oot sa mab hẽ:  
\p —Jaa ti hỹỹ éh? Bah'ood, maadaka sii hẽ raky daheeh! —näk mä sa kyyh.   
\c 5  
\s1 Karap'aar h'yyb nesaa do aj'yy hã hadäk do Jesus ah'eed hõm do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' rakajaa Geras buuj sa häj n'aa bä, karaj'aa tamyyj jé.  
\v 2 Ti m' Jesus gatsëg nyyh jawén paa bä m', aj'yy karap'aar h'yyb nesaa doo, mera doo, nayyw hẽ m' tabana ta wë. Pä gabaho doo gó, panang buuj dejëp do sa kamag n'aa radebong doo bä naa tabana.  
\v 3 Tii b' né hẽ m' tabahe'ỹỹh. Dooh m' hajaa pé moo mawyyt péh. Haak sapuuw hadoo doo me né hẽ m' ramoo maw'yyd né paawä m', dooh m' rahaja bä.  
\v 4 Hajõõ nuu me m' haak sapuuw hadoo doo me ramoo mawyyt, ratsyym maw'yyd paawä m'. Ti m' tagahet'ëëh mä haak sapuuw hadoo doo. Sapaar ta tsyym pëm tagahet'ëëh né m' tii d' ẽnh. Dooh ta hã hajaa meduuk péh.  
\v 5 Adëb bä, atsëm na-ããj mä tabahew'ëët kamag habong hẽnh, waëë jó na-ããj hẽ. Tak'ëp mä tageëënh, ta daaj hẽ m' takahej'ooh pä bäh me.   
\p
\v 6 Dawëë naa m' Jesus tabahapäh bä m', waj'aa däk mä ta wë. Ti m' ta taron nuu me m' tabahyy häng Jesus wë.  
\v 7 Ti m' tak'ëp mä ta kyyh:  
\p —H'ëëd makarẽn wë ỹỹ, Jesus, P'op Hagä Do T'aah, Sahõnh hẽ Bahǟnh Hadoo Do T'aah? Maky dëë P'op Hagä Do häd gó, dooh da ỹ marejã bä! —näng mäh.   
\p
\v 8 Tii d' tawén edoo mäh, karap'aar h'yyb nesaa do Jesus ah'eed hõm do hyb n'aa m'. Hahỹỹ da m' Jesus kyyh:  
\p —Meréd hõm hahỹ aj'yy! —näng mä karap'aar h'yyb nesaa do hã.   
\p
\v 9 Ti m' Jesus beaanh ta hã:  
\p —Nyy d' a häd? —näng mäh.  
\p —“Hajõk Doo” ãã häd, —näng mäh —hajõk do hyb n'aa ããh —näng mäh.   
\p
\v 10 Ti m' tets'ẽẽ had'yyt mä Jesus hã tanah'eed hõm hyb n'aa dawëë karap'aar h'yyb nesaa do ta tii bä naa.   
\p
\v 11 Hajõng mä too yb tii b' habëëh karaj'aa takëën hã, wajapëm doo bä. Ta tii b' mä sa waa rabahew'aa.  
\v 12 Ti m' karap'aar h'yyb nesaa do rabetsẽẽ Jesus hã:  
\p —Man'oo ãã ajëë pëë too yb hã —näk mäh.   
\p
\v 13 Ti m' Jesus banoo tii d' sa hã. Ti m' karap'aar h'yyb nesaa do benä kän aj'yy hã hanäng do paah, too yb hã m' rabajëë pä kän. Hajõng mä ti too yb. 2 miw mäh. Ti m' rameraa bong, ti m' rawaj'aa wëënh tame, tame m' rakejäg bëënh. Ti m' t'õp mä rapehǟs.   
\p
\v 14 Ti m' too yb hagã n'aa waj'aa bong mäh. Sa panang bä, panang nedaa bä na-ããj mä ramaher'oot sahõnh hẽ rahapäh doo. Ti m' panang buuj raban'yyh t'ĩĩ hẽnh, rabaheg'ããs hyb n'aa ky n'aa näng doo.  
\v 15 Ti m' Jesus wë rakajaa bä kä, rabahegãã kän aj'yy hajõng do karap'aar h'yyb nesaa do hanäng do paah. Asooh mäh, saroor näng mäh, baad däg mä ta h'yyb tym. Ti m' rabeỹỹm bong.  
\v 16 Ti m', ta ti hap'ëëh do paa rabaher'ood kän han'aa do sa hã kä ta ti aj'yy karap'aar h'yyb nesaa do hanäng do paa ky n'aa. Too yb ky n'aa na-ããj mäh.  
\v 17 Ti m' han'aa do rabetsẽẽ Jesus hã, tabahõm hyb n'aa sa häj n'aa bä naa.  
\v 18 Ti m' Jesus gatsëg sooh bä m', aj'yy karap'aar h'yyb nesaa do hanäng do paa betsẽẽ Jesus hã, Jesus sii tabahõm hyb n'aa.  
\v 19 Dooh m' Jesus karẽn bä ta sii aj'yy ahõm bä. Hahỹỹ d' mä Jesus kyyh ta hã:  
\p —Ahõm nä a yb, a ỹỹn, a wakããn wë. Maher'ood sa hã sahõnh hẽ taw'ããts hẽ hadoo do a hã Tak'ëp Hyb n'aa Jawyk Do bad'oo doo. Maher'ood sa hã nyy da õm tat'yyd mehĩĩn doo —näng mä Jesus kyyh ta hã.   
\p
\v 20 Ti m' aj'yy bahõm kän. Hëëj bód, Dekaporis häd näng doo bä taher'oot mä tak'ëp hanäm do Jesus bad'oo do ta hã. Ti m' sahõnh hẽ maa nap'ëëh do rahyb n'aa meuunh mäh.   
\s1 Ỹỹnh has'oo däk do ky n'aa, karapee h'yy ganä däk do ky n'aa daheeh hahỹỹh  
\p
\v 21 Ti m' Jesus batsëg hõm bä p'aa hẽnh karaj'aa ta myyj jé, tabag'ëëd däk bä ta takëën hã, hajõk nu sabug däk.  
\v 22 Ti m' aj'yy Jaj-Ro häd näng do bana Jesus wë. Tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot do sa wahë n'aa see m' tii. Ti m' Jesus tabahapäh bä, ta taron nuu me m' tabahyy häng ta wë.  
\v 23 Ti m' tak'ëp mä tabetsẽẽ ta hã. Hahỹỹ da m' ta kyyh:  
\p —Edah tok ỹ tadajëp. B'ëëp ỹ karẽn paawä. Moo dëë ta hã tabahub däk hyb n'aa, tabedëp hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 24 Ti m' Jesus bahõm ta sii. Tabahõm bä hajõk mä hah'ũũm ta sii, gatat'uuk mä ta hã.  
\v 25 Sa mahang ti awät mä ỹỹnh. Majyyw mä ta nahëëh. 12 m' ta baab ta nahëë badäk.  
\v 26 Hajõk mä mediko hegãã bong do ta nahëëh. Mediko moo m' tahoop. Dooh m' rahaja bä. Ta wë hanäng do tahäj jëë né paawä m', dooh m' tahas'oo däg bä. Teg'yys mä tii bä ta nahëëh.  
\v 27 Jesus taky n'aa napäh bä m', ta jó gadäk hẽnh mä tabana ta wë hajõk do mahang. Ta saroor hã m' tamoo däng.  
\v 28 Tii d' tawén d'oo mäh, ta h'yyb gó m' taky hadoo: “Ta saroor hã ỹ moo dëë bä, ỹ d' ahub däk tii bä”, näng mä ta h'yyb gó.  
\v 29 Tii bä kä m', nayyw hẽ m' dooh wäd mä ta hã ta nahëëh. Ta hã m' tahegãã bä, ta h'yyb gó, has'oo däk mäh.  
\v 30 Tii bä m' nayyw hẽ m' Jesus hegãã bä m' ta hã naa anyyh ta ky gabuuj. Ti m' ta jawén p'aa hẽnh tabegãã wät hajõk do mahang, ti m' teaanh:  
\p —Jaa saror ỹỹ hã moo däng? —näng mäh.   
\p
\v 31 Ti m' ta ma matëg raky hadoo:  
\p —Nepäh a hã hajõk gatat'uuk do a hã? —näk mäh. —Hëd n'aa ti meaanh?   
\p
\v 32 Ti m' ty kaneréd had'yyt hẽ hajõk do sa wë, tabaheg'ããs hyb n'aa jaa ti ta hã moo däng doo.  
\v 33 Ti m' ỹỹnh hegãã bä kä m' ta hã has'oo däk mäh, ana mä Jesus wë, ti m' tabahyy häng mä ta taron nuu me ta wë. Kajajãn mä ta ǟm n'aa. Ti m' sahõnh hẽ m' tabaher'ood jëng ta hã.  
\v 34 Ti m' Jesus ky hadoo ta hã:  
\p —Tok ỹỹ, õm has'oo däk P'op Hagä Do hã mah'yy ka'eeh do hyb n'aa. Ahõm kä h'yyb näm doo me. Dooh wäd a nahëë kä —näng mäh.   
\p
\v 35 Jesus ber'oot nä bä m', rakajaa ajyy Jaj-Ro tób bä naa. Ti m' raky hadoo Jaj-Ro hã:  
\p —A toog h'yy gakog hõm —näk mäh. —Hëd n'aa ti mah'yyb panas'ëëh ma matëg? —näk mäh.   
\p
\v 36 Dooh m' Jesus hyb n'aa p'eed bä panäk do sa kyy hã. Hahỹỹ d' mä ta kyyh Jaj-Ro hã:  
\p —Mahyb n'aa tón manäh. Hã ỹ h'yy kasadëë!   
\p
\v 37 Ti ta bahǟnh mä dooh m' tan'oo bä hajõk do rahõm ta sii. Jããm mä takarẽn Peed, Tsijaag, Tsijaag hỹỹj Jowãw häd näng doo.  
\v 38 Jesus rakajaa bä m' Jaj-Ro tób bä kä tahapäh mä séd dó m' raräb bä rabë bä. A'oot mä ta wób.  
\v 39 Ti m' tabajëë suun tób gó, ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —H'ëëd ti bë haräp? H'ëëd ti bë ha'oot? Karapee dooh tadajëb bä. Aỹỹh tii —näng mäh.   
\p
\v 40 Tii bä m' Jesus raky kawew'aam.  
\p Jesus mejũũ raban'yyh jawén paa bä m', tats'yyt mä karapee yb, karapee ỹỹn, ta ma matëg ta sii han'aa doo, ti m' rabajëë p'ëë karapee hasooh hẽnh.  
\v 41 Ti m' tamoo maso däk, ti m' taky hadoo ta hã:  
\p —Tabita kũm —näng mä ta kyyh. (“Maruus, as'ëëg g'ëëd!”, tahanäng pé m' tii.)   
\p
\v 42 Tii bä m', nayyw mä tabas'ëëg gëët, awäd däk mäh. (12 m' ta baab n'aa.) Tii bä m', tak'ëp mä rameuuj bong.  
\v 43 Ti m' tak'ëp Jesus mejũũ sa hã ranaher'oot hyb n'aa ta ti ky n'aa. Ti m' tamaher'oot sa hã rabanoo hyb n'aa maruus awa.   
\c 6  
\s1 Ta panang bä Jesus raty n'aa ges'yyk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' ta tii bä naa Jesus ta ma matëg daheeh rabahõm panang tabawäng do paa hẽnh.  
\v 2 Saab hã kä m' tama metëëk tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot do yt hẽ. Hajõk maa new'ëë do rahyb n'aa meuunh mä taher'oot do sa hã. Ti m' raky hadoo:  
\p —N'yy hẽnh naa taher'oot do P'op Hagä Do ky n'aa? —näk mäh. —N'yy hẽnh naa tah'yy ganäng doo? —näk mäh. —Nyy da tabad'oo tapehuunh doo? —näk mä sa kyyh.  
\v 3 —B'aa bäh gaheh'õõk do nado ti hahỹỹh? Marija t'aah nado ti hỹỹh? Tsijaag, Josés, Judas, Simaw nado ta wakããn? Ta ǟnh, bä ab'ëëh ër pa —näk mä sa kyyh.  
\p Ti m' rakawajããn ta wë. Raty n'aa gesyyg däk mäh.  
\v 4 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Sahõnh hẽ sa panang bä raweh'ëëh P'op Hagä Do ky n'aa rod. Jããm hẽ tabawäng do panang bä, ta wakããn mahang, ta tób bä, dooh rawehëë bä —näng mä Jesus kyyh.   
\p
\v 5 Dooh denaa hẽ m' Jesus pehuuj bä ta tii bä. Jããm né hẽ m' pawóp its nahëë enäh do hã ta moo tadasooh rabaheso padëëk hyb n'aa.  
\v 6 Tahyb n'aa meuunh mäh, dooh panang buuj rah'yy kae bä tahegãã bä.  
\s1 Ta ma matëg 12 hedoo do Jesus mejũũ do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p Ti m' sét panang ken'yyh bä m' Jesus ma metëëk.  
\v 7 Ti m' tanaëënh 12 hedoo do ta ma matëg ta wë. Ti m' Jesus anoo mä sa hã karap'aar h'yyb nesaa do rabahajaa rabahebë hyb n'aa. Pawóp hẽ ken'yyh mä tamejũũ rabahõm Jesus bad'oo doo da rabad'oo hyb n'aa.  
\v 8 Hahỹỹ da m' tamejũũ:  
\p —Dooh d' bë mahũũm péh, pãw hadoo péh, ta hood hadoo péh, ta säm hadoo péh. Jããm hẽ da bë mahũũm tatu —näng mäh.  
\v 9 —Jããm ub da bë saroor bë hã hadäk do bë gahõm. Bë tsyym suun hẽ kä bë padedëëk —näng mä ta kyyh.  
\v 10 Bë nu kajäg bä ta wób tób bä, tii bä da bë ayyw dó sa panang bë beréd hõm bä kä.  
\v 11 Jé bë raganado bä, bë ramaa nanewë bä bë her'oot doo, bë ahõm sa mahǟnh. Sa panang bä naa bë ahõm bä bë tsyym suun bë tepyng padäg k'ããts. Tii da bë bad'oo, rabahapäh hyb n'aa dooh baad tado bä P'op Hagä Do panyyg raky nadaheeh doo —näng mä ta kyyh sa hã.   
\p
\v 12 Ti m' rabahõm kän. Raketyn hõm. Jé pad'yyt hẽ m' rabaher'oot reréd hõm hyb n'aa nesaa doo.  
\v 13 Hajõng karap'aar h'yyb nesaa do rahebëë hõm mäh. Hajõk nahëë enäh do ta syyj me m' ratahed'yyd hõm, heso hõm mäh.   
\s1 Jowãw nu gahem'uun do dajëp do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 14 Ti m' Garirej häj n'aa wahë n'aa, Eróts häd näng doo, taky n'aa napäh tii. Dawëë m' Jesus raky n'aa napëë däk. Hahỹỹ d' mä ta wób sa kyyh:  
\p —Jowãw nu gahem'uun do paa né tii, dejëp do mahang ganä wät doo. Ti hyb n'aa tawén kabaj'aa —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 15 —Ta ti Eriij p'ooj ub hawät do paah —näk mä ta wób sa kyyh.  
\p Ti m' ta wób hẽ raky hadoo:  
\p —P'op Hagä Do ky n'aa rod p'ooj ub habong do paa hadoo pé ta tii —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 16 Eróts ky n'aa napëë däk bä kä ta wób her'oot doo, taky hadoo:  
\p —Jowãw nu gahem'uun do tii, ỹ mejũũ do paa ranu gahõg hõm. Ganä wät dejëp do paa mahang! —näng mä Eróts kyyh.   
\p
\v 17 Eróts né ti mejũũ do paa ramoo maso däk, ramoo maw'yyd däk, radawäts gëët Jowãw nu gahem'uun doo. Tii d' Eróts wén d'oo mäh, Erodija, ta hỹỹj Pirip häd näng do ỹỹm hyb n'aa. Eróts gat'ëë däk mä Erodija, ta hỹỹj ỹỹm.  
\v 18 Ti hyb n'aa m' Jowãw ky hadoo paa ta hã:  
\p —Dooh P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do an'oo bä magat'ëë bä a hỹỹj ỹỹm.   
\p
\v 19 Jowãw kyyh hyb n'aa m' Erodija ty n'aa gesyyg kän, tawén kawaj'ããn kän ta wë. Takarẽn paawä m' tamejũũ radaj'ëëp Jowãw. Du daa m'.  
\v 20 Eróts mo n'aa jesuu mä Jowãw. Eróts mä eỹỹm Jowãw hã. Tahapäh mäh, baad ub né hẽ ti Jowãw bawät P'op Hagä Do matym gó. Tsyt hẽ P'op Hagä Do wë Jowãw bawät tahapäh. Eróts maa newëë bä m' Jowãw her'oot doo, dooh m' baad tado ta h'yyb gó. Ti hadoo né hẽ, tamen mä Jowãw her'oot do tamaa newë bä.   
\p
\v 21 Tii bä kä m', ti bahǟnh kä m', Erodija bawyyd kän nyy d' tabad'oo. Eróts ta yd enäng do heen n'aa noo gó m' Eróts moo wät jäm. Tatsyyd bong mä ta karapee sa wahë n'aa, ta warahén sa wahë n'aa, sahõnh hẽ m' ky n'aa etsëëh do Garirej häj n'aa bä naa.  
\v 22 Ti m', jäm noo gó m', Erodija toog bana tabajäm hyb n'aa sa matym gó. Baad mä maruus sa matym gó, Eróts matym gó na-ããj mäh. Ti hyb n'aa m' Eróts ky hadoo ta hã:  
\p —Mets'ẽẽ hã ỹ makarẽn péh. Ỹ anoo né da a hã —näng mä ta kyyh.   
\p
\v 23 P'op Hagä Do häd gó m' ta ky däng:  
\p —Metsẽẽ pé hã ỹỹ, ỹ anoo né da a hã. Wë ỹ hanäng do uuh ỹ anoo da a hã, makarẽn bä. Né hup ỹ né hẽ tii —näng mä Eróts kyyh.   
\p
\v 24 Ti m' maruus banyyh ta ỹỹn wë tabeaanh hyb n'aa tetsẽẽ pé Eróts hã. Ti m' ta ỹỹn ky hadoo:  
\p —Mets'ẽẽ Jowãw nu gahem'uun do nu gabóg —näng mäh.   
\p
\v 25 Ti m' nayyw hẽ m' maruus matëëh p'aa hẽnh. Ti m' tabets'ẽẽ kän:  
\q1 —Na, ỹ karẽn nayyw hẽ mabanoo hã ỹỹ Jowãw nu gahem'uun do nu gabóg ta hood gó —näng mä maruus kyyh Eróts hã.   
\p
\v 26 Ti m' tak'ëp sa wahë n'aa hyb n'aa tón wät mäh. Ti hadoo né hẽ, ta ky bajawaa do hyb n'aa m', tatsyyd bong do taky däng do ramaa napäh do hyb n'aa m', tawén wanadii.  
\v 27 Ti m' nayyw hẽ m' tamejũũ warahén see Jowãw tadaj'ëëp hyb n'aa, tamanaa hyb n'aa ta nu gabóg. Ti m' warahén bahõm Jowãw ragadahew'ëës doo hẽnh, tadaj'ëëp mä Jowãw, tanu gahõg hõm mäh.  
\v 28 Tamanaa mä ta hood gó, tan'oo däk mä maruus hã. Ti m' maruus gado däk, tan'oo däg kän mä ta ỹỹn hã kä.  
\v 29 Ti m' Jowãw ma matëg ky n'aa napëë däk bä m', rabana rabehëën ta hub. Ti m' ti m' radasuun jëng gabaho doo gó, kamag hood n'aa gó.   
\s1 Jesus pahuunh do 5 miw sa waa panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 30 Ti m' 12 hedoo do Jesus mejũũ do rababaaj nä Jesus wë. Ti m' rabaher'oot ta hã sahõnh hẽ rametëëk doo, ramoo bok doo.  
\v 31 Ta tii bä m' séd dó m' ta wë heg'ããs doo. Séd bä m' ranu kejäk do hyb n'aa, du daa m' Jesus ta hataa daheeh rabawa péh. Ti hyb n'aa m' Jesus ky hadoo ta hataa sa hã:  
\p —Hamäh, ër ah'ũũm ta wób rabedoh hẽnh, bë kameh'ããk hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 32 Ti m' sa mab hẽ m' rabahõm marakate gó ta wób rabedoh bä paawä.  
\v 33 Ta wób mä rahapäh raban'yyh. Ti m' sahõnh hẽ panang bä naa rabahõm ta takëën hã sa pooj jé. Sa pooj jé m' rakajaa.  
\v 34 Ti m' Jesus basoop bä, hajõk do tabahapäh bä m', tat'yyd mehĩĩn mä sa hã. B'éé hagã n'aa tamah do hadoo mä ta hã. Ti m' hajõng ky n'aa tama met'ëëg kän sa hã.   
\p
\v 35 Tũũh däg bä kä m' ta ma matëg rabana ta wë, ti m' raky hadoo ta hã:  
\p —Tũũh däg —näk mäh. —Dawëë hỹỹh.  
\v 36 Mamejõ hõm hajõk doo, panang tabanäng bä, sét ken'yyh rabaj'eenh hẽnh na-ããj hẽ, sa waa rabetsẽẽ hyb n'aa —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 37 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Bë né hẽ hanoo sa waa —näng mäh.  
\p Ti m' raky hadoo:  
\p —Ta ti 8 kamarab ji moo wät ta säm —näk mäh. —Ãã né hẽ g'eeh ti hets'ẽẽ ta ti sa waa pãw? —reaanh mäh.   
\p
\v 38 Ti m' Jesus beaanh:  
\p —Nyy hẽ ti hanäng bë wë pãw? Bë hegãã —näng mä ta kyyh.  
\p Ti m' rabaheg'ããs, ti m' raky hadoo:  
\p —Ti anäng ji ma poo oow pé pãw. Pawóp its tah'ỹỹb —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 39 Ti m' Jesus mejũũ ramejũũ hajõk do rabehyy b'ëëh hyb n'aa jawii jó.  
\v 40 Ti m' rabehyy b'ëëh, 50 ken'yyh mä ta wób, 100 ken'yyh mä ta wób ketyn hõm doo.   
\p
\v 41 Ti m' Jesus basog däk pãw, tah'ỹỹb na-ããj mäh. Hỹ pong jé taty däng bä m', P'op Hagä Do hã taky hadoo:  
\p —Õm taw'ããts hẽ Ee. Man'oo däk ãã tä, ãã waa —näng mäh.  
\p Ti m' pãw taganebäh bong, tets'ëë hõm mä ta ma matëg sa hã, rabets'ëë hõm hyb n'aa hajõk do sa hã kä. Tah'ỹỹb na-ããj né hẽ m' pawóp had'os do tetyn hõm né hẽ m' tii d' ẽnh.  
\v 42 Tii bä kä m', sahõnh hẽ m' rabawëë bong. Wog enä hõm mä sahõnh hẽ.  
\v 43 Ti m' mad'aak do ta ma matëg rata hõm kawaju gó. 12 m' kawaju gedẽ hõm mäh.  
\v 44 Hawëë bong doo, 5 miw mä ajyy.\f + \fr 6:44 \ft Dooh m' taketsén bä ỹỹj, karepé.\f*   
\s1 Tamii pong jó Jesus bawät do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 45 Ti m' nayyw hẽ ta ma matëg Jesus mejũũ ragatsëg t'oonh marakate gó, ta pooj jé rabahõm hyb n'aa Betsaj-Da häd näng do panang nemuun. Ti nuuj jé m' takedëë hõm hajõk do sa hã.  
\v 46 Takedëë hõm do jawén paa bä m' tabasëëk mä waëë jó P'op Hagä Do sii taber'oot hyb n'aa.   
\p
\v 47 Tabadajuu däk bä m', karaj'aa hoo gad'oo bä kä m' ta ma matëg rababoo däk. Ta mab hẽ m' Jesus bayyw gëët.  
\v 48 Ti m' tabaheg'ããs, dooh m' tahõm rahëë doo. Bah'ood ty gahëm mäh. Ti m' tapaj'ëë pooj jé Jesus bahõm kän sa wë tamii pong jó. Jesus tabëëj paawä m',  
\v 49-50 rabahapäh tamii pong jó hana doo. Tak'ëp mä rabeỹỹm bong. Awaaw bong mäh. Dajëp do saw'ëëng paa red'oo mäh.  
\p Ti m' nayyw hẽ m' Jesus ber'oot sa sii:  
\p —Bë eỹỹm manäh! Ỹ ti hỹỹh —näng mäh.   
\p
\v 51 Ti m' tagatsëg sooh sa sii. Ti m' bah'ood badoo wät. H'yy gabedo bong mäh. Rameuuj bong mäh.  
\v 52 Dooh rah'yy gah'ood nä bä Jesus hã, pãw tapehuuj né paawä. Dooh rah'yy genä bä.   
\p
\v 53 Rabatsëg hõm bä m', Genesaréh häj n'aa bä m' marakate badëë jad kän. Tii bä m' rabahũũ jad kän.  
\v 54 Ragatsëg bë sii hẽ m' pong hẽnh, ti babuj n'aa rabahapëë kän Jesus.  
\v 55 Tak'ëp mä raty gapedäg bong ramenaa hyb n'aa nahëë enäh do Jesus wë. Jé pad'yyt hẽ hëëj Genesaréh w'oo hã hanäng doo bä naa ramenaa nahëë enäh doo.  
\v 56 Jé pad'yyt hẽ Jesus nu kejäk bä m', panang rakahet'aa bä m' ramena bëëh nahëë enäh doo. Ti m' rabetsẽẽ nahëë enäh do ramoo kejäk hyb n'aa ta saroor noo byyh hã. Ti m' sahõnh hẽ nahëë enäh do moo kejäk doo, heso padäg kän mäh.   
\c 7  
\s1 Ji h'yyb gó naa né hẽ nesaa do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' Pariséw wób, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do wób na-ããj mä rakajaa Jerusarẽnh hẽnh naa. Ti m' rakata däk Jesus wë.  
\v 2 Ti m' rabahapäh, Jesus ma matëg wób rawëh mä ta si n'aa hẽ. Dooh m' ramoo ketsyyd wäd rabahed'oo doo da. Sa hã m' nesaa do ta ti P'op Hagä Do hã.  
\v 3 (Pariséw, sahõnh hẽ Judah buuj wób na-ããj hẽ, dooh rawëë bä, dooh rawa bä, sa wahë makũ mahetëk doo da ramoo kanetsyyd pooj jé.  
\v 4 Rabana bä jé sa waa hets'ẽẽ do paah, dooh rawa bä, dooh rawëë bä, ramoo kanetsyyd bä, rabahed'oo doo da. Hajõõ tamo n'aa tii da rabahed'oo doo. Sarej ragejõs, sa waa hood ragets'yyt sa wahë makũ mahetëk doo da.)\f + \fr 7:4 \ft Mosees ma metëëk do paa bahǟnh rakarẽn rabawëëd däk. Sa hã, tii da ji adoo bä, baad ub ji P'op Hagä Do gadoo.\f*   
\p
\v 5 Ti m' Pariséw, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do na-ããj mä rabeaanh Jesus hã:  
\p —Hëd n'aa a ma matëg ranad'oo ãã wahëh metëëk doo da? Hëd n'aa dooh ramoo ketsyyd bä ër wahë makũ rabahed'oo doo da? —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 6 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —J'ooj madäk doo me ky ken'yym do bëëh! Baad né paa ti P'op Hagä Do ky n'aa rod Isajas häd näng do kyyh, bë ky n'aa. Hahỹỹ d' paa m' takerii däk P'op Hagä Do kyyh bë ky n'aa: “J'ooj madäk doo me ỹ raweh'ëëh. Sa kyyp tii. Dawëë sa h'yyb bawät mahǟnh ỹỹ.  
\v 7 Dooh këh ỹ tado bä ti rama metëëk doo. Raky n'aa jawyyg ub tii. Ti hyb n'aa daap hẽ ti ta ti ỹ rahyb n'aa jew'yyk doo”\f + \fr 7:7 \ft Isajas 29.13\f* —näng mä Jesus, Isajas her'oot do paa P'op Hagä Do kyyh.   
\p
\v 8 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Bë eréd hõm P'op Hagä Do mejũũ doo. Bë wareem däg bë wahë makũ metëëk do hã —näng mäh.   
\p
\v 9 Ti m' Jesus ej'ees sa hã:  
\p —Baad né ta ti bë hã P'op Hagä Do mejũũ do bë eréd hõm doo, bë wahë makũ mejũũ doo da bë bad'oo hyb n'aa kä.  
\v 10 Hahỹỹ da Mosees metëëk do paa P'op Hagä Do mejũũ doo: “Bë wehëë bë yb, bë wehëë bë ỹỹn.”\f + \fr 7:10 \ft Esodo 20.12, Dew-Teronom 5.16\f* “Ji daj'ëëp ta yb, ta ỹỹn ky n'aa wasee doo.”\f + \fr 7:10 \ft Esodo 21.17, Rewitikos 20.9\f*  
\v 11 Tii d' né paawä ta kyyh, ta see hado däk bë metëëk doo —näng mä Jesus. —Hahỹỹ da bë kyyh: “Jé ta yb, ta ỹỹn hã taky hado bä, ‘Hã ỹ naa magadoo do pan'aa paawä, P'op Hagä Do matym n'aa däg tii. Dooh bë hã ỹ an'oo wäd bä’, taky hado bä,  
\v 12-13 tii bä, ta tii d' ky hadoo doo, dooh ji mejõ wäd bä ta ỹỹn, ta yb tamasa”, näk bë kyyh. Hajõng nä tii d' bë bad'oo doo —näng Jesus. —Bë wahë makũ ma metëëk do bë ky sũũt do hyb n'aa bë eréd hõm P'op Hagä Do mejũũ doo —näng mä Jesus Pariséw, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do sa hã.   
\p
\v 14 Ti m' p'aa hẽnh hajõk do ta tii bä hab'ëëh do Jesus naëënh ta wë. Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Bë sahõnh hẽ, bë maa newë da, bë h'yy genä da ỹ her'oot do hã:  
\v 15-16 Ji noo me hajëng pé hyb n'aa nado ji nas'aa däk P'op Hagä Do hã. T'õp ji h'yyb gó naa hanyyh do ti hanoo ji nas'aa däk do P'op Hagä Do hã —näng mäh.   
\p
\v 17 Ti m' Jesus kedëë hõm hajõk do sa hã. Ti m' tób gó tabajëë suun jawén paa bä ta ma matëg rabeaanh ta hã ta ti taher'oot do ky n'aa.  
\v 18 Ti m' Jesus baher'oot sa hã:  
\p —B'ës h'yy ganah'ood éh? —näng mäh. —Ji hã hajëng pé hyb n'aa nado ji nas'aa däk P'op Hagä Do hã.  
\v 19 Ta ti dooh tajëë bä ji h'yyb tym gó. Ji wog gó ti tabajëng, ta jawén anyyh p'aa hẽnh. Ti hyb n'aa dooh ji nas'aa bä P'op Hagä Do hã ji noo gó hejëng do hyb n'aa —näng mäh.  
\p (Ta ti m' Jesus her'oot do ky n'aa m', taw'ããts mä sahõnh hẽ baad ub ji waa. Dooh m' ti haj'aa tado bä ji nas'aa bä.)   
\p
\v 20 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Ta ti ji h'yyb gó naa henyyh do hyb n'aa ji nas'aa däk P'op Hagä Do hã.  
\v 21 Tii d' ỹ wén her'oot, t'õp naa, ji h'yyb tym gó naa tabana do hyb n'aa nesaa do ji hyb n'aa newëë doo. Ji h'yyb gó naa tabana ji karẽn do ji bagä do ji ỹỹm nadoo do sii, ji patug nadoo do sii. Ji h'yyb gó naa tabana ti ji ets'ëëk doo. Ji h'yyb gó naa né hẽ tabana ji da hadoo do ji daj'ëëp doo.  
\v 22 Ji h'yyb gó naa né hẽ tabana ti ji hyb n'aa h'ũũm do ji ma, sahõnh hẽ ji moo nesaa doo, ji noo kanesa doo, nu meby n'aa näng doo, ji hyb n'aa jewës doo, ji da hadoo do ji ky n'aa rejãã doo, ji kasab'ee doo, daap hadoo do ji moo wät doo kä.  
\v 23 Sahõnh hẽ ta ti hedoo doo, ji h'yyb gó naa had'yyt tabana. Ta ti hyb n'aa ti ji wén nas'aa däk P'op Hagä Do hã —näng mä Jesus kyyh ta ma matëg sa hã.   
\s1 Ỹỹnh ta s'ee hẽnh naa ta toog ky n'aa her'oot do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 24 Ti m' ta tii b' naa Jesus bahõm panang Tiir häd näng do nemuun. Ajëë suun mä tób gó. Dooh m' takarẽn raky n'aa napëë bä tii b' tabagä doo. Ti hadoo né hẽ, dooh m' tahaja bä tajejën bä.  
\v 25-26 Ti m' ỹỹnh, Gereg buuj, Siro-Penisija bä m' henäng doo, ky n'aa napäh Jesus. Judah buuj nadoo do m' tii. Ỹỹnh toog hã mera do badäk. Ti m' tabana Jesus wë. Ti m' ta taron nu paa me tabahyy häng Jesus wë. Ti m' tak'ëp mä tabetsẽẽ Jesus bahabëë hõm hyb n'aa karap'aar h'yyb nesaa do ta toog hã hadäk doo.   
\p
\v 27 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Na rawa dó sa waa rakarẽn do sa taah hã —näng mäh. —Taw'ããts hẽ nado sa waa ji ado hõm bä ji banoo hyb n'aa sa masããh awaar taah hã —näng mä Jesus kyyh ỹỹnh hã.\f + \fr 7:27 \ft Tii da Jesus wén her'oot, tametyy hyb n'aa ỹỹnh baad ta hã tah'yy kae bä. Panyyg gó taky n'aa her'oot, tahyb n'aa newëë hyb n'aa baad tado bä tamasaa bä Judah buuj nadoo do sa hã. Jesus ky n'aa eh'ũũm Judah buuj sa taah. Awaar taah gó taky n'aa ed'oo Judah buuj nadoo doo.\f*   
\p
\v 28 Ti m' ỹỹnh ky gadoo Jesus. Jesus kyy gó né hẽ m' taky hõm:  
\p —Ehub né hẽ õm, Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo —näng mäh. —Ti hado né paawä, awaar sii hẽ rawa sa taah waa hyyj sa noo m' kejäk doo —näng mä ỹỹnh kyyh.   
\p
\v 29 Ti m' Jesus ky hadoo ta hã:  
\p —Abaaj hõm. H'yy ka'eeh doo me ỹ maky gadoo do hyb n'aa, dooh wäd karap'aar h'yyb nesaa do a toog hã —näng mä Jesus ta hã.   
\p
\v 30 Ỹỹnh babaaj hõm bä kä m', takajaa ta toog wë, ahub däk ta toog. H'yy kamehããg sooh mäh. Karap'aar h'yyb nesaa do ahõm ta hã hadäk do paah.   
\s1 Aj'yy Jesus nabuuj genä däk do panyyg hahỹỹh  
\p
\v 31 Ti m' Jesus raberéd hõm Tiir häj n'aa. Sidõn häd näng do hëëj, Dekaporis häd näng do häj n'aa na-ããj hẽ ratabës. Ti m' karaj'aa Garirej häd näng doo hẽnh rabaw'ëënh.  
\v 32 Jesus rakajaa bä m', ramanaa mä ta wë aj'yy nabuuj gatamah doo, hebä doo. Ti m' rabetsẽẽ Jesus moo däng ta hã tabahub däk hyb n'aa.   
\p
\v 33 Ti m' Jesus mahũũm mä dawë hã, hajõk do sa mahǟnh. T'ĩĩ hẽnh kä m' ta nabuuj gó m' tamoo jëë pëë. Ti m' ta mo poo hã Jesus betsós wät, tii bä kä m' aj'yy nag'aad hã m' tamoo däng.  
\v 34 Hỹ pong jé m' taty dëë wät, tak'ëp mä tah'yy kawabaag wät, ti m' taky hadoo:  
\p —Epata! —näng mäh. (“Genä däg”, tahanäng pé m' tii.)   
\p
\v 35 Tii bä m' nayyw hẽ m' aj'yy nabuuj genä padëëk, ta nag'aad na-ããj mä nahejooj wäd mäh. Baad ub mä taber'ood däg kän.   
\p
\v 36 Ti m' Jesus mejũũ ranaher'oot hyb n'aa ta wób sa hã. Nabuj keh'ũũm mä tii. Tak'ëp mä Jesus mejõ paawä ranaher'oot hyb n'aa, tak'ëp mä tii bä rabaher'oot Jesus mo haj'aa.  
\v 37 Sahõnh hẽ m' rameuunh Jesus mo haj'aa hã. Ti m' raky hadoo:  
\p —Baad sahõnh hẽ tamo haj'aa —näk mäh. —Nabuuj gatemah do sii hẽ nabuuj genä padëëk, ner'oot do sii hẽ er'ood padëëk tan'oo bä —näk mä sa kyyh Jesus mo haj'aa ky n'aa hã.   
\c 8  
\s1 Jesus pahuunh do 4 miw sa waa panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' ta see pé noo gó hajõk do rakata padëëk p'aa hẽnh ẽnh. Dooh m' sa waa péh. Ti hyb n'aa m' Jesus naëënh ta ma matëg, sa sii taber'oot hyb n'aa. Ti m' taky hadoo:   
\p
\v 2 —Ỹ t'yyd mehĩĩn hahỹ ër wë kata pad'ëëk doo. Tamawoob däg ta ǟh si ỹ rababok. Dooh sa waa péh —näng mäh.  
\v 3 —Dawëë naa ta wób rabana. Ỹ mejõ bä rababaaj hõm sa gó, naheba padäg da, degõn jëng da sah mahỹỹj ta hõõ bä —näng mä Jesus ta ma matëg sa hã.   
\p
\v 4 Ti m' ta ma matëg raky hadoo:  
\p —Nyy bä ji baw'yyt babä sa waa? Dawëë bä. Dooh ta nawaa babä —näk mäh.   
\p
\v 5 Ti m' Jesus beaanh:  
\p —Nyy hẽ pãw bë wë? —näng mäh.  
\p —Ti anäng setsi —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 6 Ti m' Jesus mejũũ hajõk do rabehyy b'ëëh tũũ. Ti m' tabasog däk pãw, ti m' taky n'aa etsẽẽ sa waa hyb n'aa. Tii bä m' taganebäh boo kän, tets'ëë hõm mä ta ma matëg sa hã, rabets'ëë hõm hyb n'aa hajõk do sa hã kä.  
\v 7 Tah'ỹỹb na-ããj mä ti anäng mä sa wë. Ned'ëëd its mä ti tah'ỹỹb. Tii da né hẽ m' taky n'aa d'oo ẽnh tii. Ti m' tamejũũ ta ma matëg rabets'ëë hõm hajõk do sa hã.  
\v 8 Tii bä kä m', sahõnh hẽ m' rabawëë bong. Wog enä hõm mä sahõnh hẽ. Ti m' rabawëh do jawén paa bä m' mad'aak do ta ma matëg rabata däk arook gó. Setsi m' arook gedẽ hõm doo.  
\v 9  4 miw mä ajyy tahyb n'aa pé ti hawëë bong doo.  
\p Hajõk do hã Jesus kedëë hõm jawén paa bä m',  
\v 10 tagatsëg sooh mä marakate gó ta ma matëg sa sii hẽ m'. Ti m' rabahõm Daramut häd näng do häj n'aa hẽnh.   
\p
\v 11 Rakajaa bä m', Pariséw rabana ta wë. Hajõng mä reaanh ta hã. Jesus rametyy hyb n'aa ramejũũ mä tapahuuj bä sa matym haj'aa wë hã.\f + \fr 8:11 \ft Jesus wë Pariséw rakamaj'ĩĩ. Dooh raky dahé bä P'op Hagä Do mejũũ do Jesus tado bä. Sa hã péh, dooh Jesus haja bä wë hã tapahuuj bä, rawén mejũũ sa matym haj'aa Jesus pahuuj bä wë hã. J'ooj madäk doo me ramejũũ do hyb n'aa Jesus wén manetëëh sa hã rakarẽn do paawä.\f*  
\v 12 Ti m' tak'ëp mä tah'yy kawabaag wät, j'ooj madäk doo me ramejũũ do hyb n'aa m'. Ti m' taky hadoo:  
\p —Daap hẽ da hẽ habong do rabetsẽẽ hã ỹỹ ỹ pahuunh hyb n'aa sa matym haj'aa —näng mäh. —Dooh ỹ metëëh pé ta heen n'aa hahỹ sa hã. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mä ta kyyh.   
\p
\v 13 Tii bä m' Pariséw taberéd b'ëëh, ti m' p'aa hẽnh tagatsëg sooh marakate gó, ti m' rabatsëg hõm karaj'aa ta myyj jé.   
\s1 Pariséw, Eróts daheeh raher'oot do mahǟnh ji hyb n'aa matakëë do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 14 Ta ma matëg ramabaan mä ramahũũm sa waa pãw. Jããm hẽ sét its mä pãw marakate gó.  
\v 15 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Baad bë hyb n'aa matakä da. Baad bë kanä da Pariséw, Eróts sa pãw makuj n'aa mahǟnh —paa tamaher'oot mäh.   
\p
\v 16 Ti m' ta ma matëg rakaner'ood bong Jesus her'oot do ky n'aa. Hahỹỹ d' mä sa kyyh:  
\p —Dooh ër wë pãw. Tii d' tawén edoo\f + \fr 8:16 \ft Dooh rah'yy kadawuung bä panyyg gó Jesus her'oot do hã. Jesus hã Pariséw Eróts daheeh ranu mer'oot. Dooh m' raky dahé bä Jesus P'op Hagä Do t'aah tado bä. Nayyw hẽ jé pad'yyt hẽ takah'ũũm ranu mer'oot do ky n'aa. Pãw makuj nayyw hẽ takamekuunh tiriig mahang hadoo do tii.\f* —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 17 Ti m' Jesus hapäh ti raky n'aa hajẽm doo. Ti m' tabeaanh sa hã:  
\p —H'ëëd hyb n'aa pãw bë mabaan hõm bë banäng? —näng mäh. —Dooh tagah'ood nä bä bë hã? Dooh bë h'yy kadawuung nä bä? —näng mä ta kyyh sa hã.  
\v 18 —Bë matym enä né paawä, dooh bë hapëë bä. Bë nabuuj genä né paawä, dooh bë maa napëë bä. Bë mabaan  
\v 19  5 pãw ỹ etyn bong do 5 miw sa hã? Nyy hẽ kawaju bë gedẽ hõm mad'aak doo?  
\p —12 kawaju mad'aak —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 20 Ti m' Jesus eaanh ẽnh:  
\p —Setsi pãw ỹ etyn bong do 4 miw sa waa, nyy hẽ arook bë gedẽ hõm mad'aak doo?  
\p —Setsi arook mad'aak —näk mäh.   
\p
\v 21 Ti m' Jesus bedoo sa hã:  
\p —Dooh bë h'yy genä nä bä? —näng mä ta kyyh ta ma matëg sa hã.   
\s1 Aj'yy ty gadajuu däk do Jesus ty nä däk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 22 Ti m' Jesus rakaja kän Betsaj-Da häd näng doo bä panang bä. Ti m' ramanaa mä ta wë aj'yy ty gadajuu däk doo. Retsẽẽ mä Jesus moo däng ta hã tabahub däk hyb n'aa.  
\v 23 Ti m' Jesus maso däk ta moo hã, tamahũũm mä dawë hã panang bahǟnh. Ti m' Jesus ty hetsós wät, ti m' tamoo däng ta hã. Ti m' tabeaanh ta hã:  
\p —Äkä, mahapëë däk? —näng mäh.   
\p
\v 24 Ti m' tabeg'ããs, ti m' taky hadoo:  
\p —Dooh baad ỹ hapëë nä bä. Ỹ hapäh habong doo. B'aa hadoo hã ỹỹ.   
\p
\v 25 Ti m' p'aa hẽnh Jesus moo däng ta matym hã ẽnh. Ti m' ta matym baad däg kä. Baad mä tabahapäh tii kä. Dooh m' taty gadajuu wäd bä kä.  
\v 26 Ti m' Jesus mejũũ tababaaj hõm ta tyw n'aa see me ta tób hẽnh. Dooh m' takarẽn myyj hẽnh tajëë wäd.   
\s1 Jesus ky n'aa Peed her'oot do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 27 Ti m' Jesus rabahõm panang wób Sesareja Pirip panang häd näng nedaa badäk doo hẽnh. Ti m' ramahõm me tabeaanh ta ma matëg sa hã:  
\p —Jaa m' ỹỹh, sa nooh?   
\p
\v 28 Ti m' raky hadoo:  
\p —Ta wób noo m', õm mä Jowãw nu gahem'uun do paah. Ta wób noo m', õm mä Eriij makũũh. Ta wób noo m', õm mä P'op Hagä Do ky n'aa rod p'ooj ub dejëp do paa seeh —näk mä sa kyyh ta hã.   
\p
\v 29 —Bë hã ẽnh? Jaa ỹ bë hã ẽnh? —näng mä Jesus sa hã.  
\p Ti m' Peed ky hadoo:  
\p —Õm ti Kristo,\f + \fr 8:29 \ft Ji h'yyb tym dëëb, p'ooj ub Judah buuj hã P'op Hagä Do ky n'aa enooh doo, ramaneëënh \fk Mesijas \ft . Gereg kyy me ramaneëënh \fk Kristo. “P'op Hagä Do h'yyb däng doo” \ft , tahanäng pé m' ti.\f* P'op Hagä Do H'yyb Däng Doo —näng mä Peed kyyh ta hã.   
\p
\v 30 Ti m' Jesus mejũũ ranaher'oot hyb n'aa ta wób sa hã ta ky n'aa.   
\s1 Jesus her'oot do tadajëp do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 31 Ti m' Jesus du doo tama metëëk do ta hataa. Tama metëëk bä m' taky hadoo:  
\p —Ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, hajõng da ỹ ahoop. Ër wahë n'aa, P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa na-ããj da, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do na-ããj hẽ, ỹ da rahyb n'aa wareem. Ỹ da dajëp ran'oo bä. Tamawoob hẽ ta ǟ jawén paa bä, ỹ ganä wät da p'aa hẽnh —näng mä ta kyyh.   
\p
\v 32 Baad mä ta ky n'aa tabaher'oot. Ti m' Peed naëënh dawë hã. Ti m' taky ge'ỹỹm, Jesus tii d' tanaher'oot hyb n'aa.   
\p
\v 33 Ti m' Jesus ty kaw'õõd däk ta ma matëg wób sa wë. Ti m' Peed taky geǟm wät.  
\p —J'eep! Ahõm mahǟnh ỹỹ, Nesaa Do Yb —näng mäh.\f + \fr 8:33 \ft Tah'yyb hapäh, Satanas kyy gó m' Peed ber'ood wät tawén ky geǟm wät.\f* —Dooh mah'yyb dëë bä P'op Hagä Do karẽn do hã. Ajyy rakarẽn do hã ti mah'yyb däk —näng mä Jesus kyyh.   
\p
\v 34 Ti m' hajõk do ta wë kata däk doo, ta ma matëg na-ããj hẽ Jesus naëëj wät ta wë. Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Jé karẽn pé hëp ỹ hata tabahadoo hyb n'aa, taw'ããts hẽ teréd hõm ta hã hẽ tah'yy ka'eeh doo, taw'ããts hẽ teréd hõm ta hã hẽ tahyb n'aa newëë doo. Taw'ããts hẽ da tagado had'yyt hẽ tahoop do hëp ỹ n'aa. Taw'ããts hẽ tagadoo hëp ỹ n'aa radajëëb bä na-ããj hẽ. Taw'ããts hẽ ỹ taky daheeh, taw'ããts hẽ ỹ bawät doo da da ti bawät.  
\v 35 Tii d' ỹ wén edoo, badäk hahỹỹ hã ji hawät do tak'ëp kamahǟn doo, jé tahoop do hëp ỹ n'aa jeỹỹm doo, dooh da P'op Hagä Do wë tanu dëë bä. Jé hëp ỹ n'aa, panyyg hanäm do hyb n'aa na-ããj hẽ, tahoop do gadoo péh, hëp ỹ n'aa tadajëb bä, panyyg hanäm do hyb n'aa tadajëb bä, ta h'yyb tym P'op Hagä Do wë da tanu däng —näng mä ta kyyh.   
\p
\v 36 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Hëd n'aa ji karẽn sahõnh hẽ badäk hahỹ ji ta danäh, ji h'yyb tym banesaa hẽnh tahõm bä? —näng mäh.  
\v 37 —Dooh ta säm ji ad'oo pé ta s'ee hẽnh ji h'yyb tym nahõm hyb n'aa —näng mä Jesus kyyh.  
\v 38 —Hëp ỹ n'aa, ỹ ma metëëk do hyb n'aa na-ããj hẽ nu mebyng pé P'op Hagä Do hã hyb n'aa eréd hõm do sa matym gó, nesaa do moo heb'ooh do sa matym gó, ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ d' nu mebyng ẽnh ta hyb n'aa, Ee hejój gó, ta bag tak'ëp gabarëëh doo gó ỹ bahyng noo gó ããs tak'ëp baad hedoo do sa daheeh —näng mä ta kyyh.   
\c 9  
\p
\v 1 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Ta wób babä ër mahang habong do rahapäh nä da ỹ du doo noo gó sahõnh hẽ ỹ bag'ããs P'op Hagä Do hejój me. Radejëp do pooj jé rahapäh nä da tii. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo.   
\s1 Jesus kawareem do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 2 Ti m' ji moo oow see pé sa ǟ jawén paa bä m', Jesus mahũũm ta sii Peed, Tsijaag, Jowãw daheeh. Ti m' rabas'ëëg kän waëë p'op nu däk do hã. Sa mab hẽ m' t'ĩĩ hẽnh rabaym dó. Ti m' Jesus kawareem däk sa matym gó. Ta see hado däk mäh.  
\v 3 Tak'ëp mä ta saroor gabar'ëëng däk, tak'ëp mä tabahawag däk. Dooh m' badäk hahỹỹ bä hajaa pé saroor ti hadoo pé tak'ëp hawak péh.  
\v 4 Ti m' p'ooj ub habong do paa Eriij, Mosees häd enäh do rakas'ee b'ëëh sa matym gó. Jesus sii m' raber'oot.   
\p
\v 5 Ti m' Peed ky hadoo Jesus hã:  
\p —Ma matëg! —näng mäh. —Taw'ããts hẽ babä ër hã! —näng mäh. —Taw'ããts hẽ tamawoob hẽ ta tób n'aa ãã temaa toonh. Sét hẽ a tób, sét hẽ Mosees tób, sét hẽ Eriij tób —näng mäh.   
\p
\v 6 (Dooh m' tadoo wät pé tak'ëp rabeỹỹm bong do hyb n'aa m', tii d' tawén edoo.)  
\v 7 Ti m' nayyw mä wë puh ganyyh, sahõnh hẽ sa hã m' tabadäng. Wë puh gó m' P'op Hagä Do ber'oot. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —Hahỹ tah ỹỹ, tak'ëp ỹ kamahǟn doo. Bë maa newë, bë ky dahé ta kyyh —näng mäh.   
\p
\v 8 Ti m', nayyw hẽ m', raty kaw'õõd bong bä m', rabaheg'ããs bä m', jããm hẽ Jesus rahapäh. Dooh boo m' Jesus pa hab'ëëh do paah.   
\p
\v 9 Ti m' rabahyk bä m' Jesus mejũũ ranaher'oot hyb n'aa rahapäh doo, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do ganä wät bä kä dejëp do mahang.  
\v 10 Ti m' sa h'yyb gó m' rabenäm. Sa mab hẽ m' rakaner'ood bong. Hahỹỹ da m' sa kyyh:  
\p —H'ëëd ky n'aa tii, dajëp do ganä wät do taher'oot doo? —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 11 Ti m' rabeaanh ta hã:  
\p —Hëd n'aa Kristo kajaa do pooj jé Eriij m' matëëh, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do raher'oot? —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 12-13 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Se hub né hẽ. Eriij matëëh né da sahõnh hẽ tabenäm hyb n'aa —näng mäh. —Ti hadoo né hẽ, bë ỹ maher'oot hahỹỹh: Eriij ewäd hyng né hẽ. Tii bä rah'yy kajäk doo da né hẽ rabad'oo paa ta hã. Tii d' né hẽ takerii däk ta ky n'aa P'op Hagä Do kyy kerih do hã\f + \fr 9:12-13 \ft Eriij tahanäng doo, Jowãw nu gahem'uun do né hẽ tii.\f* —näng mäh.  
\p Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do ky n'aa ẽnh? Nyy da këh ỹ n'aa kerih do P'op Hagä Do kyyh? Ỹ na-ããj da hajõng ỹ ahoop da. Ỹ rahyb n'aa wareem da na-ããj hẽ —näng mä Jesus kyyh.   
\s1 Pahëëw Jesus haso däk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 14 Ti m' Jesus rakajaa bä kä m' ta ma matëg wób rabab'ëëh bä, hajõk mä ranu sabug däk sa pa rabahapäh. Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do ky ked'aak mä sa daheeh.  
\v 15 Tii bä m', nanäng nu sabuk do rabahapäh bä m' Jesus, raty ge-ee bong. Ti m' rawaj'aa nä ta wë rabedëng hyb n'aa m' Jesus.   
\p
\v 16 Ti m' Jesus ky hadoo ta ma matëg wób sa hã:  
\p —H'ëëd p'ãã ti bë ky ked'aak sa wë? —näng mäh.   
\p
\v 17 Tii bä m' hajõk do see ky ganyyh. Ti m' taky hadoo:  
\p —Ma matëg! —näng mäh. —Ỹ manaa a wë paawä tah ỹỹ. Karap'aar h'yyb nesaa do ta hã adäk —näng mäh. —Dooh ter'ood wäd tan'oo bä.  
\v 18 Ta hã tabadäng bä, tũũ tadewëës. Ti tah ỹ gadów däk, tëg kamatsëë däk, tsanamäts däk tan'oo bä —näng mäh. —Ỹ eaaj wät a ma matëg sa hã rabahabëë hõm hyb n'aa. Dooh rahaja bä —näng mä ta kyyh Jesus hã.   
\p
\v 19 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Baad P'op Hagä Do hã h'yy kana'eeh do bëëh, da hẽ badäk hahỹỹ bä habok doo! —näng mäh. —Hajõõ nuu me ỹ bawät nä g'eeh bë mahang bë ky dahé däk hyb n'aa kä? Ỹ hãd h'yyb napan däg bë hã, hã ỹ bë h'yy kanasadä nä do hyb n'aa —näng mäh. —Bë mana b'ëëp pahëëw —näng mäh.   
\p
\v 20 Ti m' pahëëw ramanaa ta wë. Ti m' karap'aar h'yyb nesaa do bahapäh bä m' Jesus, pahëëw tabahehats wät. Ti m' tadawäts jat tũũ. Tũũ m' takawereem, kawereem, kawereem jat mäh. Tsanamäts jat mäh.   
\p
\v 21 Ti m' Jesus beaanh ta yb hã:  
\p —H'ëëd pénh tabadäk ta hã? —näng mäh.  
\p —P'ooj ub takarapee noo gó tadäg né hẽ ta hã —näng mä ta yb kyyh.  
\v 22 Hajõõ nuu me karap'aar h'yyb nesaa do dahew'ëës tũũ tëëg hõõ me, tame na-ããj hẽ. Takarẽn tadaj'ëëp. Mahaja bä, mado hõm. Mat'yyd mehĩĩn ããh —näng mäh.   
\p
\v 23 —Ỹ haja bä? —näng mä Jesus kyyh. —Dooh hejoonh pé P'op Hagä Do hã h'yy ka'eeh pé hã —näng mäh.   
\p
\v 24 Ti m' nayyw hẽ pahëëw yb ky hadoo:  
\p —Ỹ h'yy ka'eeh né hẽ —näng mäh. —Man'oo tak'ëp ỹ h'yy ka'eeh hyb n'aa, ỹ ky nasëm hyb n'aa! —näng mäh.   
\p
\v 25 Ti m' hajõk waj'aa padëëk sa wë rabaheg'ããs hyb n'aa Jesus hapäh bä m', nayyw hẽ m', hajõk do kaj'aa do rabaheg'ããs do pooj jé, karap'aar h'yyb nesaa do tageǟm wät tabanyyh hyb n'aa. Ti m' taky hadoo ta hã:  
\p —Karap'aar h'yyb nesaa doo, ky tamah doo, nabuuj gatamah doo, anä pahëëw hã hadäk doo! Dooh da ta hã madëë wäd bä! —näng mä Jesus kyyh.   
\p
\v 26 Ti m' tak'ëp mä karap'aar h'yyb nesaa do geëëj wät. Ti m' tak'ëp tabahehats wät, ti m' tabanä kän pahëëw hã hadäk do paah. Ta wób sa hã m' pahëëw dajëp. Bag hẽnh mä tabajad hõm, ti hyb n'aa m' dajëp rawén ed'oo.  
\v 27 Ti m' Jesus moo takyg sëëk. P'op mä tabag'ëëd däg kän.   
\p
\v 28 Ti m' Jesus tób gó tabajëë suun jawén paa bä, sa m'aa hẽnh mä ta ma matëg rabeaanh ta hã:  
\p —H'ëëd hyb n'aa ãã wén nahajaa ãã habëë hõm bä karap'aar h'yyb nesaa doo? —näk mäh.   
\p
\v 29 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Jããm hẽ P'op Hagä Do ji ky n'aa etsẽẽ doo me, [ji noo kanawa doo me na-ããj hẽ] ta ti hadoo pé karap'aar h'yyb nesaa do tabanyyh —näng mä Jesus.   
\p
\v 30 Ti m' ratsyym kasok ta tii b' naa. Garirej häj n'aa me m' ratabës. Dooh m' Jesus karẽn bä ta wób raky n'aa napëë bä rabaym doo,  
\v 31 ta ma matëg tama metëëk do hyb n'aa m'. Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ da ran'oo däk da ta wób sa moo gó. Ỹ radaj'ëëp da. Tamawoob hẽ ta ǟ jawén paa bä ỹ ganä wät da p'aa hẽnh —näng mä Jesus ta ky n'aa hã.   
\p
\v 32 Dooh m' rah'yy genä bä ti taher'oot do sa hã. H'yyb e'ỹỹm mä rawén neaanh.   
\s1 Raky ked'aak doo, jaa sa bahǟnh hadoo do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 33 Ti m' rakajaa Kapar-Naũm häd näng panang bä. Tób bä tabajëë suun bä m' teaanh mä ta ma matëg sa hã. Ti m' taky hadoo:  
\p —H'ëëd p'ãã ti bë ky ked'aak ta tyw n'aa me, ër mana me? —näng mäh.   
\p
\v 34 Dooh m' raky gado bä. Raky n'aa meb'yyh mäh. Tyyw me rababoo däk bä raky kedag bong ny hadoo do sa mahang hyb n'aa jawyk ta wób sa bahǟnh. Ti hyb n'aa m' rawén ky n'aa meb'yyh.   
\p
\v 35 Ti m' Jesus bahyy sooh, ti m' ta ma matëg tanaëënh ta wë. Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Jé karẽn pé ta wób sa bahǟnh hadoo doo, taw'ããts hẽ da sa yd jé tanu gadäk. Taw'ããts hẽ sahõnh hẽ sa karom hadoo tabahadoo —näng mä Jesus kyyh sa hã.   
\p
\v 36 Ti m' karapee t'aah ta moo takyg gëët sa mahang, ti m' tabado däk, ti m' taky hadoo:   
\p
\v 37 —Hëp ỹ n'aa hahỹ karapee t'aah hadoo pé gadoo péh, ỹ né ti tagadoo —näng mäh. —Ỹ gadoo péh, ỹ had'yyt nado tagadoo, hã ỹ mejũũ do ti na-ããj né hẽ tagadoo —näng mä Jesus sa hã.   
\p
\v 38 Ti m' Jowãw ky hadoo:  
\p —Ma matëg! —näng mäh. —Ãã hapäh aj'yy a häd tabesok bä tahebë karap'aar h'yyb nesaa doo. Ër h'yyb hata nado tii, ti hyb n'aa ãã ge'ỹỹm tii d' tanad'oo hyb n'aa —näng mä Jowãw kyyh Jesus hã.   
\p
\v 39 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Bë geǟm manäh! —näng mäh. —Dooh hät ỹỹ gó pahuunh pé ta jawén ỹ tanu mer'oot tii bä —näng mäh.  
\v 40 —Ti hyb n'aa, ër wë h'yy kawanereem doo, ër h'yyb hata tii —näng mäh.   
\p
\v 41 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Jé naëng han'oos pé hät ỹỹ gó bë hã, hata ỹỹ bë bahadoo do hyb n'aa, ta ti gadoo né da ta säm baad hadoo do P'op Hagä Do hanaa. Né hup ỹ né hẽ ti ỹ her'oot doo —näng mä Jesus sa hã.   
\p
\v 42 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Baad nado né paawä pä ta jawyyg n'aa ji hã ranu hũũ däg bä ji radawäts tu tame t'õp ji pahǟs hyb n'aa, ti bahǟnh tak'ëp baad nado ji hã da, ky n'aa netsëëh do seeh, hahỹ karapee hedoo doo, hã ỹ h'yy ka'eeh do ji h'yyb tatug bä nesaa do tamoo wät hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 43 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —A moo hyb n'aa nesaa do mamoo wäd bä, taw'ããts hẽ paawä magakyd hõm a mooh. Taw'ããts hẽ mabasëëk hỹ pong jé P'op Hagä Do wë sét a mooh, mahõm mahǟnh ta s'ee hẽnh, tabanesaa hẽnh, pawóp hẽ tado bä a mooh. T'ĩĩ hẽnh mahõm bä, tëëg hõõ nadëëk do mahoop da had'yyt hẽ. [ 
\v 44 T'ĩĩ hẽnh madoh-ro ji hawëh doo, dooh radejëb bä. T'ĩĩ hẽnh tëëg hõõ dooh tadäg bä —näng mäh.]  
\v 45 —A tsyym hyb n'aa nesaa do mamoo wäd bä, taw'ããts hẽ paawä magakyd hõm. Taw'ããts hẽ matsyym gahet mabasëëk hỹ pong jé P'op Hagä Do wë, ta s'ee hẽnh, tabanesaa hẽnh, õm P'op Hagä Do aw'oong hõm mahǟnh, pawóp hẽ tado bä a tsyym. [ 
\v 46 T'ĩĩ hẽnh madoh-ro ji hawëh doo, dooh radejëb bä. T'ĩĩ hẽnh tëëg hõõ dooh tadäg bä —näng mäh.]  
\v 47 —A matym hyb n'aa nesaa do mamoo wäd bä, taw'ããts hẽ paawä a matym mado nyyh. Taw'ããts hẽ mabasëëk hỹ pong jé, P'op Hagä Do ji tabag'ããs doo hẽnh, sét a matym, jé ta s'ee hẽnh, tabanesaa hẽnh, õm P'op Hagä Do aw'oong hõm mahǟnh pawóp hẽ tado bä a matym.  
\v 48 “T'ĩĩ hẽnh madoh-ro ji hawëh doo, dooh radejëb bä. T'ĩĩ hẽnh tëëg hõõ dooh tadäg bä”\f + \fr 9:48 \ft T'ĩĩ hẽnh ji ahob had'yyt hẽ, tahanäng pé tii. Isajas 66.24 hã takerih do hã tabeh'ũũm.\f* —näng mä Jesus.   
\p
\v 49 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p Sahõnh hẽ ma matëk ỹỹ P'op Hagä Do metyy da ji ahoop do hã, sa h'yyb tym banyyw däk hyb n'aa ta hã, ta dab P'op Hagä Do hã ji ma ejuu do jukiir me ji enyyw däk doo da.   
\p
\v 50 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Taw'ããts hẽ ti jukiir. Ti hadoo né hẽ, tanadah'ëëd wäd bä, taw'ããts hẽ nado wäd. Ti hadoo né da bë hã. Taw'ããts hẽ baad had'yyt hẽ bë babok bë da hadoo do wë. Baad bë babok do bë da hadoo do wë gawatsiig bä, taw'ããts hẽ nado wäd —näng mäh. —Taw'ããts hẽ h'yyb nyyw gó bë baboo had'yyt hẽ bë da hadoo do wë —näng mä Jesus ta ma matëg sa hã.   
\c 10  
\s1 Dooh ji ỹỹm ji eréd hõm bä do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' Jesus raberéd däk Kapar-Naũm, atsëg hõm mä tamii Joradãn häd näng doo. Tamyyj däk hã m', ta tyw n'aa me m' ramahyk Judah häj n'aa hẽnh. Ti m' p'aa hẽnh hajõk mä ta wë han'aa. Ti m', tabahed'oo doo d' né hẽ m' tama metëëk mä sa hã.   
\p
\v 2 Ti m' Pariséw wób rabana ta wë rametyy hyb n'aa m'. Hahỹỹ da m' rake'aanh:  
\p —Ër ky n'aa jaw'yyk do anoo g'eeh aj'yy eréd hõm bä ta ỹỹm? —näk mäh.   
\p
\v 3 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Nyy da Mosees ky n'aa jaw'yyk do her'ood bä ẽnh? —näng mä Jesus sa hã.   
\p
\v 4 Ti m' raky hadoo:  
\p —Mosees anoo ji erii däk ji ỹỹm ji eréd hõm do heen n'aa, tii b' ji mejõ hõm tabahõm hyb n'aa —näk mä Pariséw sa kyyh.   
\p
\v 5 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Bë nabuj keh'ũũm do hyb n'aa tii d' Mosees wén erii wät ta ti ky n'aa jawyk do ky n'aa —näng mäh.  
\v 6 —P'ooj ub dooh ta tii da tahado bä. Sahõnh hẽ tadu dahäng noo gó P'op Hagä Do pahuunh aj'yy ỹỹnh daheeh.  
\v 7 “Ti hyb n'aa kä, aj'yy kä, ta yb, ta ỹỹn mahǟnh kä, sa m'aa hẽnh kä, tagatëë hyb n'aa ta ỹỹm kä.  
\v 8 Takatëë jawén paa bä sét rabahado padëëk ta ỹỹm daheeh”,\f + \fr 10:8 \ft Genesis 2.24\f* näng mäh. Ti hyb n'aa pawóp hẽ ranado bong. Sét hado däg kän.  
\v 9 Ti hyb n'aa séd hã P'op Hagä Do ata däk doo, dooh tahaja bä ji etyn bä —näng mä Jesus kyyh Pariséw sa hã.   
\p
\v 10 Tób bä kä m' ta ma matëg rabeaanh ta ti ky n'aa.  
\v 11 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Jé ta ỹỹm heréd hõm doo, tii bä ỹỹnh see hã takat'ëë däg bä, nesaa doo, P'op Hagä Do ganadoo do tamoo wät. Ta see ỹỹm sii he'ỹỹh do hado däk tii. Ta ỹỹm paa tah'yyb rejãã —näng mäh.  
\v 12 —Jé ta patug heréd hõm do ta see tagat'ëë däg bä, nesaa doo, P'op Hagä Do ganadoo do tamoo wät. Ta see patug sii he'ỹỹh do hado däk tii —näng mä Jesus kyyh.   
\s1 Karepé Jesus ky n'aa edëng do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 13 Ti m' ta wób ramenaa karepé ned'ëëd is do Jesus wë, sa hã Jesus moo däng hyb n'aa, taky n'aa edëng hyb n'aa. Ti m' ta ma matëg rage'ỹỹm mäh.  
\v 14 Ti m' dooh Jesus genaag bä ta ma matëg rabad'oo doo. Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Na ramena karepé wë ỹỹ. Bë geǟm manäh! Hahỹ karepé h'yy ka'eeh do hadoo, ti né hẽ P'op Hagä Do bag'ããs do karapee hedo padëëk doo —näng mäh.   
\p
\v 15 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Karapee t'aah ky daheeh do hadoo ky nadaheeh péh, dooh P'op Hagä Do bag'ããs do karapee tado bä da. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mä Jesus.   
\p
\v 16 Ti m' karepé tabasog däk ta hã, tii bä m' sa nu gad'oo bä m' tamoo däng, taky n'aa edëë boo kän mäh. \fig Karepé Jesus ky n'aa edëng do heen n'aa|alt="Jesus blesses the children (Jesus abençoa as crianças)" src="CN01600c.tif" size="col" loc="Após vs. 16" copy="©1978 David C. Cook Publishing Company" ref="Maah-Ko 10.13-16" \fig*   
\s1 Tak'ëp ma näng do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 17 Ti m' ta tii b' naa Jesus tsyym kadoo bä m', ana mä aj'yy ta wë. Ta taron nuu me m' tabahyy häng ta wë. Ti m' taky hadoo:  
\p —Baad õm, ma matëg! —näng mäh. —Nyy da ỹ bad'oo edëb had'yyt do ỹ gadoo hyb n'aa, P'op Hagä Do pa ỹ bawät hyb n'aa kä? —näng mä aj'yy kyyh.   
\p
\v 18 Ti m' Jesus ky hadoo ta hã:  
\p —Hëd n'aa baad ub hã ỹ mabanäng? —näng mäh. —Jããm hẽ P'op Hagä Doo, baad hadoo doo. Dooh ta see pé baad hadoo péh.  
\v 19 Mahapäh hahỹ P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk doo: “Manaboh manä a da hadoo doo. Aǟ manä a ỹỹm nadoo do sii, a patug nadoo do sii. Etsëëg manäh. Daap hẽ maky n'aa tapa manä ta wób. Mawad'ii manäh. Mawehëë a yb, mawehëë a ỹỹn”\f + \fr 10:19 \ft Esodo 20.12, Dew-Teronom 5.16‑20\f* —näng mä Jesus kyyh ta hã.   
\p
\v 20 —Ma matëg! —näng mä aj'yy kyyh. —P'ooj ub, ỹ karapee noo gó ỹ panyyg kadeheeh né hẽ ta tii hã —näng mä ta kyyh Jesus hã.   
\p
\v 21 Ti m' Jesus ty däng ta wë, takamahǟn wät mäh. Ti m' taky hadoo ta hã:  
\p —Sét hẽ ti hawät a hã —näng mäh. —Abaaj hõm, mesëëm hõm sahõnh hẽ a wë hanäng doo. Man'oo ta säm paa kas'uut do sa hã. Tii d' madoo bä hỹ pong jé magadoo da tak'ëp baad hadoo do P'op Hagä Do hanaa. Ti jawén ana wë ỹỹ, hëp ỹ hata mabahadoo hyb n'aa kä —näng mä Jesus kyyh ta hã.   
\p
\v 22 Ti m' aj'yy h'yy katón gëët. Ti m' ahõm mä Jesus mahǟnh. H'yy katón wät mäh, tak'ëp tawekãp do hyb n'aa.   
\p
\v 23 Ti m' Jesus ty däg ta ma matëg sa wë, ti m' taky hadoo:  
\p —Hejoonh né hẽ wekãp do sa hã P'op Hagä Do bag'ããs do karapee n'aa rabahadoo hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 24 Ti m' sa h'yyb gó ta ma matëg rameuunh mä Jesus her'oot do hyb n'aa. Ti m' p'aa hẽnh Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Tah haa —näng mäh. —Hejoonh né hẽ ji hã P'op Hagä Do bag'ããs do karapee ji bahadoo hyb n'aa —näng mäh.  
\v 25 —Hejooj né paawä kameer hã tatabëëj bä gats'uus doo gó, ta bahǟnh tabahejoonh wekãp do sa hã P'op Hagä Do bag'ããs do karapee n'aa rabahadoo hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 26 Ti m' ti bahǟnh mä ta ma matëg rameuuj bong mäh. Sa mab hẽ m' rakaner'oot. Hahỹỹ da m' sa kyyh:  
\p —Jaa ẽnh ti P'op Hagä Do wë hasëëk ẽnh? —näk mäh.   
\p
\v 27 Ti m' Jesus ty gadäg däk sa wë, ti m' taky hadoo:  
\p —Ji daaj hẽ dooh né hẽ ji haja bä P'op Hagä Do wë ji as'ëëg bä. Ti hadoo né hẽ, dooh P'op Hagä Do nahajaa péh. Ti hajaa ta wë ji tamasäk —näng mäh.   
\p
\v 28 Ti m' Peed ky hadoo:  
\p —Sahõnh hẽ ãã beréd hõm a hataa ãã bahadoo hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 29 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Né hup ỹ né hẽ hahỹ ỹ her'oot doo: Hëp ỹ n'aa, P'op Hagä Do panyyg hanäm do hyb n'aa na-ããj hẽ heréd hõm pé ta tób, heréd hõm do ta wakããn, ta ǟnh, ta yb, ta ỹỹn, ta taah, ta joom banäng doo,  
\v 30 ta bahǟnh hajõng tagadoo da badäk hahỹỹ bä ta mabaj. Tagadoo da tób, ta wakããn, ta ǟnh, ta ỹỹn, ta taah, ta joom banäng doo. Ta no n'aa na-ããj da tagadoo. Ta jawén kä, hỹ pong jé kä, tagadoo da edëb had'yyt doo. P'op Hagä Do pa tabawäd had'yyt da.  
\v 31 Hajõk babä hyb n'aa jewyk do wób, ta jawén kä hyb n'aa sekog padäg its da hỹ pong jé. Babä hyb n'aa sekog is do wób kä ti noo gó kä hyb n'aa jewyg kän da —näng mä Jesus kyyh sa hã.   
\s1 P'aa hẽnh Jesus her'oot tadajëp do ky n'aa panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 32 Ti m' Jesus rabahõm Jerusarẽnh hẽnh. Jesus mä sa pooh. Ti m' ta ma matëg rahyb n'aa newëë mä t'ĩĩ hẽnh Jesus bahõm doo.\f + \fr 10:32 \ft Ta ma matëg rawén hyb n'aa newëë Jerusarẽnh hẽnh Jesus bahõm doo, t'ĩĩ hẽnh Jesus majĩĩ rababok sa h'yyb.\f* Ta wób mä sa sii hah'ũũm do e'ỹỹm mäh. Ti m' sa m'aa hẽnh Jesus naëënh ẽnh 12 hedoo do ta ma matëg. Ti m' tamaher'oot sa hã ta mo n'aa.  
\v 33 Ti m' taky hadoo:  
\p —Ër ah'ũũm Jerusarẽnh hẽnh —näng mäh. —Ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ da rahaëëj däk da P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa sa moo gó, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do sa moo gó na-ããj da. Dajëb hã raky n'aa etyy da ỹỹh. Ỹ da rahaëëj däk Judah buuj nadoo do sa moo gó —näng mäh.  
\v 34 —Ta ti ỹ da raky n'aa ej'ees, ỹ da rahetsoos. Ỹ da rahewyyh. Ỹ da radajëëb kän —näng mäh. —Tamawoob hẽ ǟh ỹ jawén paa bä, ỹ d' ganä wäd kän —näng mä Jesus ta ma matëg sa hã.   
\s1 Tsijaag, Jowãw daheeh retsẽẽ do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 35 Ti m' Sebedew taah hedoo doo, Tsijaag, Jowãw daheeh, rabana Jesus wë. Ti m' raky hadoo ta hã:  
\p —Ãã karẽn paawä manoo ãã etsẽẽ do a hã —näk mäh.   
\p
\v 36 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —H'ëëd ti bë karẽn hã ỹỹ? —näng mäh.   
\p
\v 37 Ti m' raky hadoo:  
\p —Ãã karẽn paawä tak'ëp makabaj'aa doo me mabag'ããs doo bä, a hub hadäk hẽnh ãã see basooh man'oo bä, s'ỹỹ me ãã see\f + \fr 10:37 \ft Tak'ëp hyb n'aa jewyk do tii, sa wahë n'aa basooh do pa hat'oonh doo. Rakarẽn paawä ta wób sa wahë n'aa rabahadoo Jesus sii.\f* —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 38 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Dooh bë hapëë bä ti bë etsẽẽ doo —näng mäh. —Bë hajaa da ỹ ahoop do bë ahob bä? Bë hajaa da bë dajëb bä ỹ dajëp doo da? —näng mä Jesus sa hã.   
\p
\v 39 —Ãã hajaa! —näk mäh.  
\p Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Bë ahoop né da ỹ ahoop do hadoo doo. Ỹ dajëp do hadoo né da bë dejëp —näng mäh.  
\v 40 —Hỹỹ kä, ta ti bë etsẽẽ do hã ỹỹ, ỹ nado ti hanoo. P'op Hagä Do anoo da hup ỹỹ hẽnh, sǟ ỹỹ hẽnh rabat'oonh, ta pooj jé tabenäm do tah'yyb däng do sa hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 41 Ti m' ta ma matëg wób, ji moo sahõnh hẽ hadoo do raky n'aa napäh bä retsẽẽ doo, rah'yy kawaj'ããn bong Tsijaag Jowãw sa wë.   
\p
\v 42 Ti m' Jesus naëëj nä ta wë sahõnh hẽ ta ma matëg. Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Bë hapäh né hẽ, ta ti Judah buuj nadoo do sa wahë n'aa ky n'aa hedoo doo, tak'ëp ramejũũ sa hã. Bë hapäh né hẽ ti hyb n'aa jew'yyk doo, tak'ëp ramejũũ sa karapee n'aa —näng mäh.  
\v 43 —Bë mahang taw'ããts hẽ dooh tii d' tado bä. Bë mahang karẽn pé kaweh'ëëh péh, taw'ããts hẽ da ta wób sa karom hadoo tabahado däk, ta wób tamasa.  
\v 44 Bë mahang karẽn pé ta wób sa bahǟnh nu gadäk péh, taw'ããts hẽ takadad'uuh sahõnh hẽ sa wë. Taw'ããts hẽ sahõnh hẽ sa masa n'aa, sa karom kanep'aak do hado däk tii —näng mäh.  
\v 45 —Ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ na-ããj né hẽ. Ỹ ahyng babä ỹ rahyb n'aa jew'yyk do jawén nado. Ỹ ahyng babä ỹ masa hyb n'aa ta wób, ỹ ky n'aa en'yym hyb n'aa ta wób sa hã, ỹ dajëp hyb n'aa hajõk do nesaa do sa mo haj'aa säm hyb n'aa —näng mä Jesus kyyh.   
\s1 Baritsiméw häd näng do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 46 Ti m' rakajaa panang Jerikó häd näng doo bä. Ti m', ta jawén, panang bä naa Jesus, ta ma matëg, hajõk do wób ratsyym kasok bä, ta tyw n'aa nabyy me m' tabahäng ty tamah doo. Baritsiméw mä ta häd. Tsiméw häd näng do t'aa m' tii. Ta tyw n'aa me tabahäng dajẽẽr tetsẽẽ hyb n'aa m' ta tii me tebës do sa hã.  
\v 47 Ti m', Jesus, Nasaréh buuj ramaneëënh do né hẽ ti ta tii bä tabës taky n'aa napäh bä m', tak'ëp mä tageëëj wät. Hahỹỹ da m' ta kyyh:  
\p —Mat'yyd mehĩĩn ỹỹh, Jesus, Dawi panaa!\f + \fr 10:47 \ft Sa h'yyb tym dëëb, p'ooj ub Judah buuj hã P'op Hagä Do ky n'aa enooh doo, ramaneëënh \fk Mesijas \ft . Dawi panaa mahang ta ti ganyyh P'op Hagä Do ky däng do paa hyb n'aa, \fk “Dawi panaa” \ft ramaneëënh na-ããj hẽ P'op Hagä Do Ky Däng Doo. Tii da Jesus Baritsiméw wén maneëënh, ta hã pé Jesus né hẽ ti P'op Hagä Do ky n'aa enooh do paa kaja däk doo.\f* —näng mäh.   
\p
\v 48 Ti m' ta wób raky ge'ỹỹm mäh, bag hẽnh tabahäng hyb n'aa. Raky geǟm né paawä m', tak'ëp tageëëj wät tii bä:  
\p —Mat'yyd mehĩĩn ỹỹh, Dawi panaa! —näng mäh.   
\p
\v 49 Ti m' Jesus baym.  
\p —Bë naëëj! —näng mäh.  
\p Ti m' raky hadoo Baritsiméw hã:  
\p —Tsebee wäd! P'op as'ëëg g'ëëd! Õm tanaëënh! —näk mäh.   
\p
\v 50 Ti m' ta hatsë taw'oong jat mäh, gatsëg gëët, ahõm mä Jesus wë.   
\p
\v 51 Ti m' Jesus beaanh ta hã:  
\p —H'ëëd ti makarẽn ỹ moo wät a hã? —näng mäh.  
\p —Ma matëg! Ỹ karẽn ỹ begãã däk —näng mäh.   
\p
\v 52 Ti m' Jesus ky hadoo ta hã:  
\p —Ahõm nä. Hã ỹ mah'yy ka'eeh do hyb n'aa õm has'oo däk —näng mäh.  
\p Ti m' nayyw hẽ m' tabahapëë däk. Ti m' tabahõm Jesus sa jawén.   
\c 11  
\s1 Baad Jerusarẽnh bä Jesus ragadoo do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' Jesus rabahõm. Ti m' Jerusarẽnh bedaa däk bä m', panang Betapagéh, Betanija häd enäh do w'oo hã rakajaa bä, waëë joom oriib häd näng do banäng bä, pawóp hẽ ta ma matëg Jesus mejũũ sa pooj jé m' rabahõm hyb n'aa.  
\v 2 Hahỹỹ d' mä ta kyyh sa hã:  
\p —Bë ahõm panang hẽnh bë pooj jé badäk doo hẽnh ti nuuj jé. Bë kajaa bä, bë hapäh da jumeto t'aah ji najasooh nä doo. Ta tyd hã da tabahäng —näng mäh. —Bë asood hõm da, bë manaa wawẽẽ hẽ —näng mäh.  
\v 3 —“Hëd n'aa ti bë as'oot?”, ranoo bä, “Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do karẽn, bada m' tamejũũ rababaj nä”, näk da bë kyyh —näng mä Jesus pawóp hadoo do sa hã.   
\p
\v 4 Ti m' rabahõm, ti m' jumeto t'aah rabawyyd kän tób w'oo hã. Tób noo hã m' takahõ.  
\v 5 Ti m' rabas'oot bä m', p'eets hẽ hab'ëëh do rabeaanh:  
\p —H'ëëd ti bë hab'ëëh? Hëd n'aa ti bë as'oot? —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 6 Ti m' Jesus ma matëg raky hadoo Jesus bedoo doo d' né hẽ m'. Ti m' rabanoo ramahũũm.  
\v 7 Ti m' Jesus ma matëg ramana kän Jesus wë. Ti m' sa hatsë sa hã padëëk do paa radatoonh jumeto jó. Ti m' Jesus bas'ëëg sooh ta jó.  
\v 8 Hajõk mä sa hatsë sa hã padëëk do paa rat'ëëg hõm ta tyw n'aa me, tamahõm doo me, raweh'ëëh hyb n'aa. Ta wób mä ragekyyt mä bag'aad, rat'ëëg hõm mä ta tyw n'aa me.\f + \fr 11:8 \ft Tii d' né paa m' rabahed'oo sa wahë n'aa ragadoo bä. Ratsebé, raweh'ëëh do heen n'aa tii.\f*  
\v 9 Ti m' sahõnh hẽ pooj jé hah'ũũm doo, duu hẽnh han'aa do na-ããj mä tak'ëp mä sa kyyh:  
\p —P'op Hagä Do ãã j'aa etsë! —näk mäh. —Ky n'aa kedëng tii, Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do kyy gó hana doo!\f + \fr 11:9 \ft Saaw-Mo 118.25‑26 hã takerii däk do hã rabeh'ũũm.\f* —näk mäh.  
\v 10 —P'op Hagä Do ky n'aa edëng da ër wahë makũ Dawi bag'ããs do paa hadoo bag'ããs doo\f + \fr 11:10 \ft Tii d' rawén her'oot, sa hã pé edaa däk Jesus du doo do Isaraéw buuj tabag'ããs doo.\f* —näk mäh. —Hỹ pong jé hawät do hã ãã j'aa etsë! —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 11 Ti m' Jerusarẽnh bä Jesus bajëë suun kän. Ti m' tabahõm P'op Hagä Do tób n'aa hẽnh. Tabegãã däk mäh. Tug bä däg do hyb n'aa m', 12 hedoo do sa sii hẽ m' tabahõm ta s'ee hẽnh, Betanija häd näng doo hẽnh, raba'ỹỹh hyb n'aa m' tii bä.   
\s1 P'op Hagä Do tób wahoo gó hes'ëëm do Jesus hebëë bong do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 12 Ti m' jati péh, Betanija bä naa ratsyym kasok bä, Jesus asa däk.  
\v 13 Dawëë naa m' tabahapäh joom wiigo häd näng doo. Taheg'ããs mä teag bä. Dooh m' ta hã, ta ag noo gó nado m' ta h'yyb.\f + \fr 11:13 \ft Ta ag noo gó nado né paawä, joom baad hadoo do hã ji aw'yyt né hẽ pawóp its ta ag tabeaak do pooj jé ganyyh doo. Kas'uut do sa waa tii. Ti ti Jesus esoos do tabepóh hyb n'aa paawä.\f*  
\v 14 Ti m' joom hã taky hadoo:  
\p —Dooh da meag wäd bä! Dooh d' a ag repoo wäd bä! —näng mäh.  
\p Ta ma matëg ramaa napäh mä ta kyyh joom hã.   
\p
\v 15 Ti m' rakajaa bä kä m' p'aa hẽnh Jerusarẽnh bä, Jesus bajëë suun mä P'op Hagä Do tób n'aa w'oo hã, kahadë doo gó, wahoo gó. Ti m' Jesus bahabëë bong tii bä hes'ëëm doo, hets'ẽẽ do na-ããj mäh. Ti m' tabaũũj bëëh dajẽẽr rabaheb'aanh do tyng n'aa. Gurii-i hes'ëëm do tyng n'aa na-ããj mä taũũj bëëh.  
\v 16 Dooh m' tan'oo bä ramatabëj bä wak'ããb ta tii me, P'op Hagä Do tób n'aa wahoo gó.  
\v 17 Sa hã tama metëëk bä m' taky hadoo:  
\p —Nepäh bë hã kerih do P'op Hagä Do kyyh? —näng mäh. —Hahỹỹ da takerih P'op Hagä Do kyyh: “Tóp ỹỹ ji maneëënh da sahõnh hẽ badäk hahỹỹ bä habong do P'op Hagä Do hã raky n'aa etsẽẽ do tób n'aa”\f + \fr 11:17 \ft Isajas 56.7\f* —näng mä Jesus. —Hỹỹ kä, baretsëg tób n'aa hado däk bë an'oo bä! —näng mä Jesus kyyh sa hã.   
\p
\v 18 Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do na-ããj mä raky n'aa napëë kän mä ta tii. Ti m' ratyw n'aa esoos mä radaj'ëëp hyb n'aa m' Jesus, Jesus rajeỹỹm do hyb n'aa m'. Rawén jeỹỹm mäh, hajõk mä gen'aak Jesus metëëk do hã.   
\p
\v 19 Ti m' tug bä kä m' Jerusarẽnh Jesus raberéd däg kän, ah'ũũm kän mäh.   
\s1 Baad ji h'yy ka'eeh do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 20 Jati pé bäp paa m', Jerusarẽnh hẽnh rabahõm bä m', joom wiigo häd näng doo me m' ratabës. Tsawyy häng mä sahõnh hẽ m' rabahapäh.  
\v 21 Ti m' Peed hyb n'aa newë däk mä Jesus ky hadoo do paa joom hã. Ti m' taky hadoo:  
\p —Ma matëg! Mahegãã! —näng mäh. —Tsawyy häng joom mawas'ee häng doo —näng mäh.   
\p
\v 22 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Taw'ããts hẽ P'op Hagä Do hã bë h'yy ka'eeh —näng mäh.  
\v 23 —Né hup ỹ né hẽ hahỹ ỹ her'oot doo: Hahỹ waëë hã ky hadoo péh: “Ahõm, ahob tame”, hanäng péh, P'op Hagä anoo ti ta hã, ta hã baad tah'yy kae bä, P'op Hagä Do ky däng do taky nasëëw bä ta h'yyb gó.  
\v 24 Ti hyb n'aa bë ỹ maher'oot hahỹỹ da: Bë gadoo né da sahõnh hẽ P'op Hagä Do hã bë ky n'aa etsẽẽ doo, baad bë ky dahé bä, bë ky nasëëw bä bë hã tanoo do hã —näng mäh.  
\v 25 —Bë ky n'aa ets'ẽẽ bä, tanyy bä bë h'yyb gó baad nadoo do bë da hadoo do wë, taw'ããts hẽ pooj jé bë hyb n'aa mabaan hõm tii, bë Yb hỹ pong jé hawät do hyb n'aa mabaan hyb n'aa nesaa do bë hã na-ããj hẽ. [ 
\v 26 Bë hyb n'aa manabaan hõm bä, dooh na-ããj hẽ bë Yb hỹ pong jé hawät do hyb n'aa mabaan bä nesaa do bë moo bok do paah —näng mä Jesus kyyh.]   
\s1 Jesus hã reaanh doo, jaa ky gabuuj rahanäng do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 27 Ti m' rakajaa Jerusarẽnh hẽnh. Jesus bawät bä m' P'op Hagä Do tób n'aa wahoo gó, kahadë doo gó, kajaa mä ta wë P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk doo, Judah buuj sa wahë n'aa hedoo do sii hẽ.  
\v 28 Ti m' raky hadoo ta hã:  
\p —Jaa kyy gó mabad'oo hahỹ mabad'oo doo? Jaa ky gabuuj gó hahỹ mamoo wät doo?\f + \fr 11:28 \ft Hes'ëëm do Jesus hebëë bong do hyb n'aa, hajõk do tama metëëk do hyb n'aa na-ããj hẽ rawén eaanh. Jesus hã he'aanh do sa kyy gó ta tii bä hes'ëëm do rabehes'ëëm. Ti hyb n'aa dooh ragenaag bä Jesus bad'oo doo.\f* —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 29 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Ỹ eaanh bë hã ẽnh. Bë her'ood bä, tii bä ỹ baher'oot bë hã jaa ky gabuuj hahỹ ỹ moo wät doo, hahỹ ỹ bad'oo doo —näng mäh.  
\v 30 —Jaa ky gabuuj Jowãw nu gahem'uun do nu gemuun paah? Hỹ pong jé hawät do kyy gó, sa ky gabuuj hẽ paah? Bë her'ood hã ỹỹ —näng mäh.   
\p
\v 31 Tii bä m' sa m'aa hẽnh mä raky n'aa hajẽẽw bong. Hahỹỹ d' mä sa kyyh:  
\p —Hỹ pong jé hawät do kyy gó ër noo bä, teaanh da ër hã tii bä: “Hëd n'aa paa ti bë ky nadaheeh ẽnh?”, näng da.  
\v 32 Ajyy kyy gó ër noo bä, hajõk do kawaj'ããn da ër wë —näk mä sa kyyh sa m'aa hẽnh raky n'aa hajẽm bä.  
\p (Rawén jeỹỹm mäh, hajõk do hã m' P'op Hagä Do ky n'aa rod né hẽ paa m' sa h'yyb Jowãw.)  
\v 33 Ti hyb n'aa m' raky hadoo Jesus hã:  
\p —Dooh ãã hapëë bä —ken'ooh mäh.  
\p Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Ỹ na-ããj né hẽ, dooh ỹ her'ood bä ky gabuuj näng do hã ỹỹ, tii da ỹ bad'oo doo —näng mä ta kyyh sa hã.   
\c 12  
\s1 Joom näng do kaser n'aa panyyg gó Jesus beh'ũũm do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' Jesus baher'oot panyyg ky n'aa me sa hã.\f + \fr 12:1 \ft Ta hã kamaj'ĩĩ doo, ta hã he'aanh do sa hã ti tabaher'oot.\f* Hahỹỹ da m' tabaher'oot:  
\p —Hỹ hadoo aj'yy bejoom hõm uwa häd näng do ta joom. Tahedëë hõm. Ti tagagoos uwa bëëh hood tagatsi hyb n'aa. Ti tamoo wäd sooh p'op nu däk do joom hagã n'aa tyng. Ti tabahaëëj däk ta joom banäng do ta kaser n'aa sa hã. Ti ta danäh bahõm dawëë.  
\v 2 Joom ag wah'ëë däg bä kä, ta danäh mejũũ ta sii moo heb'ooh do see ta kaser n'aa sa wë, tagadoo hyb n'aa paawä joom ag wób.  
\v 3 Ti takajaa bä kä, ramaso däk, rahewyyh, ramejõ hõm p'aa hẽnh bag hẽnh.  
\v 4 Tii bä ta danäh mejũũ ẽnh ta seeh. Tii kä ranu ganabooh, rarahejãã tii.  
\v 5 Ti tamejũũ ẽnh ta seeh. Radajëëb kän tii. Ti ta danäh mejũũ nä hajõk. Tii b' sa wób rahewyh bong, sa wób raneboh bëëh.  
\v 6 Sét hẽ mad'aak ta pa. Ta t'aah takamahǟn do tii. Ti tamejũũ. Ta h'yyb gó m' taky hadoo: “Tah ỹ raweh'ëëh da”, näng mä ta h'yyb gó.  
\v 7 Ti ta kaser n'aa rabahapäh bä raky hadoo: “Ta danäh t'aah hahỹỹh. Ti d' ta danä däg ta yb jawén buuj däg”, näk mäh. “Ti bä, ër dajëëb! Ër ma däg da tii bä kä hahỹ joom banäng doo”, näk mä sa kyyh.  
\v 8 Tii d' né kä, ranaboh jad kän. Dawëë radawäts hõm joom bahǟnh —näng mä Jesus. Panyyg gó m' tabeh'ũũm sa hã.   
\p
\v 9 Ti m' teaanh sa hã:  
\p —Nyy da joom danäh bad'oo hỹỹ kä? —näng mäh. —Ana da, tadej'ëëp da ta kaser n'aa, ta wób hã da tabahaëënh tii bä —näng mäh.   
\p
\v 10 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh sa hã:  
\p —Dooh bë ner'ood bä g'eeh hahỹ P'op Hagä Do kyy kerih doo? “Pä tób n'aa tehem'aa do raty n'aa ges'yyk doo, hỹỹ kä pä ta ba n'aa, mesoo n'aa däg.  
\v 11 Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do mo haj'aa né tii. Taw'ããts hẽ ër hã tii”,\f + \fr 12:11 \ft Saaw-Mo 118.22‑23\f* näng kerih doo —näng mäh.\f + \fr 12:11 \ft Ti pä tahanäng péh, ta daaj hẽ né m' ti takaher'oot.\f*   
\p
\v 12 Tii bä kä m', P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do na-ããj hẽ, Judah buuj sa wahë n'aa hedoo do na-ããj mäh, ratyw n'aa esoos mä ramaso däk hyb n'aa m' Jesus. H'yy genäh mä Jesus pes'ããp mä panyyg ky n'aa me sa hã. Ti hadoo né hẽ, e'ỹỹm mä hajõk do Jesus maa new'ëë do sa hã, ti hyb n'aa m' Jesus mahǟnh rabahõm.   
\s1 Jesus rano n'aa maso paawä ta kyyh hyb n'aa panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 13 Ta jawén kä m' ramejũũ Pariséw wób, Judah buuj sa wahë n'aa Eróts häd näng do karapee wób na-ããj mä Jesus wë. Rakarẽn paawä rano n'aa masoo taher'oot do hyb n'aa.  
\v 14 Ti hyb n'aa m' ky ken'yym doo gó rake'aanh:  
\p —Ma matëg! —näk mäh. —Ãã hapäh õm. Baad ub mabawät. Dooh daap mamenä bä. Dooh mahyb n'aa p'eed bä ky n'aa etsëëh do hã, hyb n'aa jawyk do hã mama metëëk bä. Dooh maky n'aa ehỹỹd bä sa hyb n'aa ma metëëk doo. Ehub né hẽ P'op Hagä Do karẽn do hã mama metëëk doo —näk mäh. —Ti hyb n'aa —näk mäh —ãã mamaher'ood. Taw'ããts hẽ a hã, ji epaag bä Roma buuj sa wahë hã rahepak doo, Sesa hã?\f + \fr 12:14 \ft Tii da rawén eaanh, rakarẽn paawä Jesus her'oot do hã rabaw'yyt raky n'aa tapaa do ta hã. “Dooh ji epaag bä Sesa hã” taky hado bä paawä, Eróts karapee raky n'aa tapa paawä Jesus Roma buuj sa hã. “Ji ep'aak né hẽ” Jesus ky hado bä paawä, hajõk do maa new'ëë doo, dooh ragenaag bä ta tii. Tii b' rakawaj'ããn paawä ta wë. Hejoonh né hẽ ta hã reaanh doo.\f* —näk mäh.  
\v 15 —Ji ep'aak g'eeh, dooh apäh ji epaag bä? Nyy da a hã? —näk mä sa kyyh.  
\p Jesus hapäh mä ti sa h'yyb, j'ooj madäk doo me ti raky hadoo. Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Hëd n'aa tii da bë ke'aanh, këh ỹ hyb n'aa ỹ bë no n'aa maso paawä? —näng mäh.  
\p Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Na moweed denaari ramaneëënh doo. Ỹ megãã —näng mäh. \fig Moweed denaari ramaneëënh do heen n'aa|alt="Denarius (Denario)" src="HK00166C.TIF" size="col" loc="Final vs 15 ou no final da historia." copy="© British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Maah-Ko 12.15" \fig*   
\p
\v 16 Ti m' raban'oo däk ta hã. Ti m' tametëëh, ti m' tabeaanh sa hã:  
\p —Jaa heen n'aa hahỹỹh? Jaa häd hahỹ kerih do ta hã? —näng mäh.  
\p Ti m' raky hadoo:  
\p —Sesa heen n'aa, Sesa häd —näk mäh.   
\p
\v 17 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Bë an'oo Sesa hã ta no n'aa, ta heen n'aa hadäk doo. Bë an'oo P'op Hagä Do hã ta no n'aa hẽ\f + \fr 12:17 \ft Ji né hẽ ti P'op Hagä Do karẽn doo.\f* —näng mäh.  
\p Ti m' sa h'yyb gó rameuuj b'ëëh ta kyyh hyb n'aa.   
\s1 Saduséw Jesus hã rake'aanh do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 18 Ti m' rakajaa Jesus wë Saduséw häd enäh doo, rake'aanh hyb n'aa m'. Sa hã m' dooh m' ji ganä wäd bä ji dajëb bä.  
\v 19 Ti m' raky hadoo Jesus hã:  
\p —Ma matëg! —näk mäh. —P'ooj ub Mosees erii däk do paa ër hã, aj'yy dajëb bä, ta ỹỹm teréd wäd bä tanetaa nä bä, tii bä m' ta hỹỹj mä gat'ëë däk tii, ta hỹỹj makũ panaa näng hyb n'aa m' —näk mäh.  
\v 20 —Panyyg gó õm ãã maher'oot —näk mäh. —Hỹ hadoo aj'yy, 6 ta hỹỹj. Tagat'ëë däk mäh. Dooh m' teta nä bä, aj'yy dajëp.  
\v 21 Tii bä ta hỹỹj seeh, ta jawén näh, gat'ëë däk mä ta hỹỹj makũ ỹỹm paah. Ti na-ããj mä dajëp né tii d' ẽnh. Dooh m' reta nä bä tadajëp. Ti hadoo né m' ta wób ẽnh.  
\v 22 Sahõnh hẽ m' raget'ëë bok ta ti ỹỹnh. Sahõnh hẽ m' radejëp ranetaa nä bä. Tagadëëg ub kä ỹỹnh dajëb kän.   
\p
\v 23 Ti m' rabeaaj kän Jesus hã:  
\p —Ji genyyh bä kä ẽnh, dejëp do paa ji? —näk mäh. —Ny hadoo do ỹỹm kä ta ti ỹỹnh ti noo gó kä? Sahõnh hẽ paa m' ta ti ta pat'uuk —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 24 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Dooh bë h'yy genä bä baad hadoo do hã, P'op Hagä Do kyy kerih do bë nahapäh do hyb n'aa, P'op Hagä Do hejój bë nahapäh do hyb n'aa na-ããj hẽ —näng mäh.  
\v 25 —Dejëp do ragenyyh bä kä, dooh ji kat'ëë wäd bä. Ããs hỹ pong jé habong do kanetëë do hadoo da ji tii bä kä —näng mä Jesus.   
\p
\v 26 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Dejëp do genyyh doo kä, dooh bë ner'ood bä Mosees mo haj'aa kerih do hã, b'aa kadoo do panyyg n'aa gó, ji ganä wäd do ky n'aa? —näng mäh. —Tii gó naa P'op Hagä Do ber'oot Mosees hã. Hahỹỹ d' mä ta kyyh: “Abaraãm hagã ỹỹh, Isak hagã ỹỹh, Jakóh hagã ỹỹh”,\f + \fr 12:26 \ft Esodo 3.6\f* näng mäh.  
\v 27 —Dooh, “Abaraãm makũ hagã, Isak makũ hagã, Jakóh makũ hagã”, tanoo bä. Dejëp do hagã n'aa nado P'op Hagä Doo. Hedëp do sa hagã n'aa tii —näng mäh. —Tak'ëp bë h'yy gatemah —näng mä Jesus kyyh Saduséw sa hã.   
\s1 Tak'ëp ji hyb n'aa jaw'yyk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 28 Ti m' Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do see bana. Tamaa napäh mä raky kedag bong do Jesus daheeh. Ta hã m', baad mä Jesus ky gadoo sa hã rake'aanh doo. Ti hyb n'aa m' teaanh mäh:  
\p —Ny hadoo do P'op Hagä Do mejũũ do see tak'ëp ji hyb n'aa jaw'yyk tamejũũ do wób bahǟnh? —näng mäh.   
\p
\v 29 Ti m' Jesus ky hadoo ta hã:  
\p —Hahỹ tak'ëp ji hyb n'aa jaw'yyk: “Bë maa newë da hahỹỹh, Isaraéw buuj. Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk doo, P'op Hagä Doo, ër hagã n'aa, sét né hẽ.  
\v 30 Taw'ããts hẽ tak'ëp bë kamahǟn Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo, P'op Hagä Doo, bë h'yy kaha'eeh doo. Taw'ããts hẽ tak'ëp bë h'yyb padäg ta hã. Taw'ããts hẽ bë h'yyb tym gó naa né hẽ bë kamahǟn ta hã, sahõnh hẽ bë hajaa doo me”,\f + \fr 12:30 \ft Dew-Teronom 6.4‑5\f* näng mäh.  
\v 31 —Hahỹ ta seeh: “Makamahǟn a da hadoo doo, a hã makamahǟn doo da”\f + \fr 12:31 \ft Rewitikos 19.18\f* —näng mäh.  
\p Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Dooh tak'ëp ky n'aa jawyk pé ta ti pawóp hadoo do bahǟnh —näng mä Jesus ta hã.   
\p
\v 32 Ti m' Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do ky hadoo:  
\p —Baad ti a kyyh, ma matëg —näng mäh. —Sét né hẽ ti P'op Hagä Doo. Dooh ta see péh —näng mäh.  
\v 33 —P'op Hagä Doo tak'ëp ji kamahǟn, tak'ëp ji h'yyb däk ta hã. Ji h'yyb tym gó naa né hẽ, sahõnh hẽ ji hajaa doo me né hẽ ji kamahǟn ta hã. Ji kamahǟn né hẽ ji da hadoo, ji hã ji kamahǟn doo da —näng mäh. —Ji ajuu doo, ji anoo do P'op Hagä Do hã bahǟnh ti ta tii.   
\p
\v 34 Ti m' Jesus h'yyb hapäh bä baad ta kyyh, ta h'yy ganäng doo me tabedoo, ti m' taky hadoo:  
\p —P'eets hẽ paawä P'op Hagä Do hã mah'yy ka'eeh takarẽn doo da. P'eets hẽ paawä P'op Hagä Do bag'ããs do karapee n'aa mabahadoo —näng mäh.  
\p Ti bahǟnh kä m' dooh m' reaaj boo bä kä. H'yyb e'ỹỹm mä reaaj bä kä.   
\s1 Jesus eaanh do Kristo ky n'aa panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 35 Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa wahoo gó Jesus ma metëëk bä m' taky hadoo:  
\p —Dawi panaa m' ti Kristo, P'op Hagä Do H'yyb Däng Doo, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do sa nooh. Nyy da tii?  
\v 36 Hahỹỹ d' mä P'op Hagä Do Sahee hejój gó Dawi baher'oot paa m' Kristo ky n'aa: “Wahë ỹ n'aa hã Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo ky hadoo, ‘Aso hup ỹỹ hẽnh, si ỹ mabag'ããs hyb n'aa a majĩĩ ỹ nes'ëëm bä kä’”,\f + \fr 12:36 \ft Saaw-Mo 110.1\f* näng paa Dawi.  
\v 37 Hỹỹ kä, “Wahë ỹ n'aa” Dawi maneëëj bä ti Kristo, nyy d' ti ta t'aah tabahadoo?\f + \fr 12:37 \ft Dawi panaa né hẽ ti Jesus aj'yy gó tabahyng do hyb n'aa. Dawi \fq wahë ỹ n'aa\ft  tamaneëënh do paah, P'op Hagä Do T'aah tabahadoo do hyb n'aa na-ããj hẽ ti Jesus.\f* —näng mä Jesus.  
\p Baad mä hajõk do sa hã Jesus kyyh.   
\p
\v 38 Jesus ma metëëk bä m' taky hadoo:  
\p —Baad da bë kanä ta ti Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do sa mahǟnh —näng mäh. Baad ub raken'yym, baad rakametëëh saroor henyym doo me, ky n'aa gebah doo me —näng mäh. —Rakarẽn ji bedëng hajõk do sa mahang —näng mäh.  
\v 39 —Tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot doo bä ragen'aak ratooj bä hyb n'aa jewyk do rabahetonh bä. Ratsebé do tä n'aa noo gó, ragen'aak ky n'aa etsëëh doo bä rabahetonh bä ratooj bä —näng mäh.  
\v 40 —Patug tema bong do radajẽẽr esok, rama esok. Tii bä h'yy kamep'ëëh, bäp péj hadoo doo me raky n'aa ets'ẽẽ bä —näng mäh. —Ta ti hedoo do tak'ëp P'op Hagä Do rejãã da —näng mä Jesus kyyh Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do sa ky n'aa.   
\s1 Patug tamaa wäd is do tanoo do dajẽẽr panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 41 Ti m' Jesus bahyy sooh dajẽẽr radahet'oonh do dawëë bä. Ti m' tabaheg'ããs hajõk do radatoonh do dajẽẽr tób P'op Hagä Do rahyb n'aa esee do dajẽẽr n'aa. Hajõk mä dajẽẽr enäh doo, hajõng mä radatoonh.  
\v 42 Ti m' tabana patug tamaa wäd is doo, tadatooj is mä pawóp its moweed. Kanahën its mä tii.  
\v 43 Ti m' Jesus naëënh ta ma matëg ta wë, ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Hahỹ ỹỹnh patug tamaa wäd is doo, sa bahǟnh tabanoo. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mäh.  
\v 44 —Sahõnh hẽ ta wób ranoo sa wë mad'aak do uuh —näng mäh. —Hahỹ ỹỹnh, kasuud its né paawä, sahõnh hẽ taban'oo däg is ta wë hanäng do paats —näng mä Jesus.   
\c 13  
\s1 Jesus her'oot ta jawén hawät do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' Jesus ratsyym kasok bä m' P'op Hagä Do tób n'aa bä naa, ta ma matëg see ky hadoo ta hã:  
\p —Mahegãã, ma matëg! Ewëëh hỹ pä tób pan'aa. Anäm hahỹ tatama n'aa! —näng mäh.   
\p
\v 2 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Mahapäh hahỹ tób yb —näng mäh. —Dooh da hahỹ pä ta see jó haso wät pé da. Sahõnh hẽ da rabakud bëëh tũũ —näng mäh.   
\p
\v 3 Ti m' waëë joom oriib banäng doo hẽnh Jesus rabahõm kän. P'op Hagä Do tób n'aa nu masee me tii. Ta tii bä Jesus bahäng bä, sa m'aa hẽnh Peed, Tsijaag, Jowãw, Ãn-Deréh rabana ta wë, ti m' raky n'aa eaanh:   
\p
\v 4 —Ny noo gó da ti tii d' maher'oot do tadu däk? H'ëëd hado da tabedaa däk do heen n'aa? —näk mäh.   
\p
\v 5 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Baad bë matakä da bë rawanadii hyb n'aa.  
\v 6 Hajõk da han'aa ji hã wad'ii doo. Hät ỹỹ gó rabana, sa nooh. “Ỹ Kristo”, näk da sa kyyh. Hajõk da rawedii —näng mäh.  
\v 7 —Bë eỹỹm manä da kaneb'ooh do bë ky n'aa napäh bä. Ti awät né da ta ti hedoo doo. Ti hadoo né hẽ, dooh takaja nä bä badäk hahỹ bahëëj jëng doo —näng mäh.  
\v 8 —Häj n'aa see babuuj rakaneb'ooh da häj n'aa see babuuj sa daheeh. Häj n'aa sa wahë n'aa, rah'yy kawereem da häj n'aa see sa wahë n'aa wë. Hajõng häj n'aa bä k'ããts katajuus da, sah na-ããj da anäng. Badäk hahỹ bahëëj jëng do du däk do metëë n'aa d' tii. Ajãn pooj jé ta mahỹỹj ganyyh do hadoo da tii —näng mä Jesus.   
\p
\v 9 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Baad bë kanä sa mahǟnh —näng mäh. —Bë da rahaëënh panang enäh do sa wahë n'aa sa moo gó, bë raky n'aa etyy hyb n'aa. Bë da rahewyyh tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot doo gó. Hëp ỹ n'aa bë da ramahũũm sa wahë n'aa wë, hëëj bagã n'aa sa wë na-ããj hẽ, sa matym gó bë raky n'aa tapaa hyb n'aa. Këh ỹ n'aa bë her'ood kän da tii bä sa hã —näng mäh.  
\v 10 —Badäk hahỹ gawatsig pooj jé, P'op Hagä Do T'aah panyyg hanäm do jé pad'yyt hẽ da rabaher'ood hõm sahõnh hẽ häj n'aa babuuj sa hã —näng mäh.  
\v 11 —Bë ramoo maso hõm bä, bë raheaaj bä bë raky n'aa etyy hyb n'aa, bë hyb n'aa tón manä bë her'oot péh. Bë her'oot bä, bë her'ood bë hã P'op Hagä Do anoo do ti noo gó. Bë h'yyb gó naa nado da ti bë her'oot doo. P'op Hagä Do Sahee da ti her'oot doo —näng mä Jesus sa hã.   
\p
\v 12 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Hỹỹj näng do ta hỹỹj tan'oo däk da ta wób sa moo gó, radaj'ëëp hyb n'aa. Ti hadoo né da t'aah näng do bad'oo ta t'aah hã. Sa taah da h'yy kawereem da sa yb wë, sa ỹỹn wë. Rahaëënh da ta wób sa moo gó radej'ëëp hyb n'aa.  
\v 13 Tak'ëp da sahõnh hẽ rakawajããn da bë wë hëp ỹ n'aa. Ti hadoo né da, jé h'yy kanerét do hã ỹỹ, tadajëb bä kä, edëb had'yyt hẽ da hỹ pong jé P'op Hagä Do pa —näng mä Jesus kyyh.   
\p
\v 14 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Tak'ëp nasaa doo, P'op Hagä Do tób n'aa rejãã doo, P'op Hagä Do tób n'aa rahyb n'aa eréd hõm hanoo doo, P'op Hagä Do tób n'aa bä tahëë däg bä bë hapëë bä, taw'ããts hẽ Judah buuj häj n'aa bä haj'eenh do rakejën hõm da waëë banäng hẽnh. (Sahõnh hẽ hahỹ ner'oot doo, taw'ããts hẽ ramatakëë tagahoot hyb n'aa sa hã nyy d' Jesus hanäng pé ti tak'ëp nesaa doo.)\f + \fr 13:14 \ft Maah-Ko erii wät ta tii, Daniéw erii wät do hã Jesus beh'ũũm do hyb n'aa.\f*  
\v 15 Ta ti bë bahapäh bä, taw'ããts hẽ jajé p'op tób gadäk do jó hasooh péh, nayyw hẽ da takejën hõm, dooh da pooj jé tób gó tehëën péh.  
\v 16 Ti hadoo né da ta joom hood hẽnh hawät doo. Taw'ããts hẽ dooh da tajëë bä ta hatsë tabehëën hyb n'aa paawä —näng mäh.  
\v 17 —Tak'ëp tanesaa het'aah doo, sa taah nebii do sa hã kä ti noo gó kä!\f + \fr 13:17 \ft Tak'ëp tanesaa sa hã, du daa d' rawaj'aah pé do hyb n'aa.\f* —näng mäh.   
\p
\v 18-19 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Tak'ëp né da ji bahoop ti noo gó. Badäk hahỹ P'op Hagä Do pahuuj wät noo gó naa, dooh nä paa ti hadoo pé tak'ëp rabahoop. Ti jawén kä dooh ti tahado wäd bä kä. Ti hyb n'aa da, bë ky n'aa ets'ẽẽ P'op Hagä Do hã, bë kejën hõm do tabahahëëm noo gó, tak'ëp naëng badoos noo gó, tanahadoo hyb n'aa —näng mäh.  
\v 20 —P'op Hagä Do bód gakog hõm da nanäng ji ahoop doo. Tii d' tanado bä paawä, dooh paawä hedëp péh. Ta wë tasëëw hõm do sa hyb n'aa tawén bód gakog hõm ti noo gó rahoop doo —näng mäh.  
\v 21 —Ti noo gó, “Wät hahỹ Kristo, P'op Hagä Do H'yyb Däng Doo”, “Jajé tahawät”, ranoo bä, bë ky dahé manä da raher'oot doo.  
\v 22 Ta ti ỹ wén her'oot, ti abok da hajõk “Ỹ Kristo” ken'ooh do hyb n'aa. Ti abok né da “P'op Hagä Do ky n'aa rod ỹỹh” ken'ooh doo, noo kanesa doo. Tak'ëp hadoo do ta heen n'aa rametëëh da, rapehuunh da, ta wë P'op Hagä Do asëëw hõm do rawedii hyb n'aa paawä.  
\v 23 Ti hyb n'aa, bë hyb n'aa matakä! Ta pooj jé ỹ baher'ood däk bë hã —näng mä Jesus kyyh.   
\p
\v 24 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Ta ti rahoop do jawén paa bä, papỹỹj da badagyb däk, kamarab da dooh ta bag nyy wäd bä.  
\v 25 Sagõõh wë hã naa kejäk da. Wë hã habong do ta bag keh'ỹỹt da jé pad'yyt hẽ, ta see hedo hõm da P'op Hagä Do an'oo bä.\f + \fr 13:25 \ft Isajas kyy gó Jesus beh'ũũm ta ti taher'oot doo. Isajas 13.10, 34.4 hã kerii däk ta ti ky n'aa.\f*  
\v 26 Ti noo gó kä da sahõnh hẽ da rabahapäh ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ bahyng bä kä wë puh mahang. Ỹ ahyng da tak'ëp P'op Hagä Do hejój me, ta bag tak'ëp gabarëëh do hadoo doo me.  
\v 27 Ti noo gó ỹ mejũũ da ãs ỹỹ rabata hõm hyb n'aa jé pad'yyt hẽ badäk hahỹỹ hã habong do ỹ asëëw hõm doo —näng mä Jesus kyyh.   
\p
\v 28 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Bë hyb n'aa matakä joom wiigo häd näng do ky n'aa hã —näng mäh. —Wiigo tëëg tadu doo bä tagajewäng doo, bë hapäh tabanyyw edaa däk.\f + \fr 13:28 \ft Tabahahëm noo gó, hajõng do häj n'aa bä ti anäng joom ti noo gó barak doo. P'aa hẽnh tagajewäng tabanyyw bedaa däk bä. Ti hyb n'aa ta ti ky n'aa gó Jesus beh'ũũm ta panyyg.\f*  
\v 29 Ti hadoo né da, sahõnh hẽ ta ti bë ỹ maher'ood wät do kaja däk bä bë bahapäh bä, edaa däk ỹ kajaa do bë bahapäh da —näng mäh.   
\p
\v 30 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Né hup ỹ né hẽ hahỹ ỹ her'oot doo: Da hẽ habong do rahapäh nä da sahõnh hẽ ỹ her'ood wät do bawäd kän.\f + \fr 13:30 \ft Jesus hã reaaj wät ny noo gó P'op Hagä Do tób n'aa rarejãã. 37 ta baab jawén paa bä, hahỹ Jesus her'oot do jawén paa bä, Roma buuj sa warahén n'aa rarejãã P'op Hagä Do tób n'aa Jerusarẽnh bä hasooh do paah. Sahõnh hẽ P'op Hagä Do tób n'aa pan'aa pä kepyyj hyng Roma buuj sa warahén ran'oo bä.\f*  
\v 31 Badäk hahỹỹh, wë na-ããj da, ahëëj jëë né paawä, këh ỹỹ da dooh tahëëj bä —näng mäh.   
\p
\v 32 Ti m' Jesus ky hado kän:  
\p —Dooh d' hapäh pé ny noo gó ta ti bawät. Ããs, hỹ pong jé habong doo, dooh rahapëë bä. Ỹỹh, P'op Hagä Do T'aah, na-ããj hẽ dooh ỹ hapëë bä. Jããm né hẽ Ee hapäh.  
\v 33 Dooh da bë hapëë bä ny noo gó ta ti bawät. Ti hyb n'aa baad ub da bë gadaa ta pooj jé, baad ub da bë matakä.  
\v 34 Aj'yy karom näng do ta s'ee hẽnh hahõm do hadoo tii. Tabahõm pooj jé tamejũũ ta karom sahõnh hẽ rabahag'ããs hyb n'aa. Tamaher'ood hõm sa hã ramoo bong do hã. Tamejũũ na-ããj hẽ tób noo hag'ããs doo, baad tabahag'ããs hyb n'aa. Dooh raheen n'aa enä bä ny noo gó sa kariw n'aa matëëh.  
\v 35 Ti hadoo bë hã kä. Taw'ããts hẽ baad da bë gadaa, baad bë hyb n'aa matakä da. Dooh da bë hapëë bä ỹ matëëh bä, tób danäh matëëh do ta karom nahapäh do hadoo da. Dooh ji hapëë bä tób danäh kajaa bä, tug bä, atsëm, atsëm ub, tapaj'ëë bä.  
\v 36 Dooh taw'ããts hẽ tado bä bë h'yy gatemah bä tób danäh nayyw hẽ takaja bä —näng mäh.  
\v 37 —Ti hyb n'aa ỹ bedoo bë hã, sahõnh hẽ sa hã: Baad bë gadaa, baad bë matakä! —näng mä Jesus.   
\c 14  
\s1 Buu benyym do ỹỹnh ahoog wät do Jesus nuu gó panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' pawóp nä m' ta ǟh Pas-kowa\f + \fr 14:1 \ft Pas-kowa ramaneëënh do noo gó Isaraéw buuj rahyb n'aa esee P'op Hagä Do t'yyd mehĩĩn doo, Esit bä naa rabah'ũũm noo gó. Pas-kowa ratab'ëës noo gó ranaheb'ooh b'éé t'aah aj'yy. Rahyb n'aa esee do heen n'aa tii. Ti noo gó m' ratab'ëës né hẽ pãw makuj tamah doo. Séd hã rataheb'ëës.\f* häd näng do bawät, pãw makuj tamah do rabawa noo gó. Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do na-ããj mä ratyw n'aa esoos mä Jesus ramoo maso hõm hyb n'aa ta wób raky n'aa nanapäh bä m', radaj'ëëp hyb n'aa kä m'.  
\v 2 Rakaner'oot bä m' raky hadoo:  
\p —Dooh da ër dajëëb bä Pas-kowa noo gó, hajõk do ër wë rah'yy kawereem mahǟnh —näk mäh.   
\p
\v 3 Ti m' panang Betanija häd näng doo bä m', Simaw saraa hã däk do paa tób bä, sa waa tyng hã m' Jesus basooh bä m', ana mä ta wë ỹỹnh. Buu benyym do hood mä ta moo gó m' tabadäk. Pä s'ëëb mä ta hood. Tak'ëp mä taky n'aa gebah, joom nah-do häd näng do s'ëëb heh'äät ta ti gó hanäng do buu benyym doo. Ti m' tanoo gatëh hõm, ti m' tabahah'ook Jesus nuu gó m'.  
\v 4 Ti m' Jesus pa hat'oonh do wób rakawaj'ããn bong, ti m' raky hadoo sa da hadoo do sa hã:  
\p —Hëd n'aa tarejãã tii?  
\v 5 Taw'ããts hẽ paawä takes'ëëm. Tak'ëp paawä ji ky n'aa geb'aah. Ta säm ji anoo paawä kas'uut do sa hã —näk mäh.  
\p Ti m' rabahajẽẽw wät ti ỹỹnh.   
\p
\v 6 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Bë hajẽẽw manäh! Na magëd ti ỹỹnh —näng mäh. —Tak'ëp baad hadoo do tamoo wäd wät hã ỹỹ.  
\v 7 Kas'uut do aboo had'yyt hẽ bë mahang. Bë h'yy kajäk bä bë banoo sa hã. Ỹ ti hỹỹh, dooh bë mahang had'yyt hẽ ỹ awäd wäd bä —näng mäh.  
\v 8 —Tahajaa do né hẽ ti tamoo wät hã ỹỹ. Ỹ radakä jëë pooj jé buu benäw n'aa tii d' nuh ỹỹ gó tah'ook doo —näng mäh.   
\p
\v 9 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Né hup ỹ né hẽ hahỹ ỹ her'oot doo: Jé pad'yyt hẽ badäk hahỹỹ hã P'op Hagä Do T'aah panyyg hanäm do rabaher'ood hõm bä, raher'oot da na-ããj hẽ hã ỹỹ hahỹ ỹỹnh moo wäd wät do ky n'aa, ji hyb n'aa esee hyb n'aa ta hã —näng mäh.   
\p
\v 10 Ti m' Judas Ikarijot häd näng doo, 12 hedoo do ta ma matëg sa seeh, bahõm P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa wë, Jesus tahaëënh hyb n'aa sa hã.  
\v 11 Ti m' rah'yy gadejah Judas Ikarijot kyy hã. Ti m' ta säm raky kajäk mä ta hã. Ti m' Judas Ikarijot tyw n'aa esóts kän tabahaëënh hyb n'aa kä sa hã.   
\s1 Jesus ta ma matëg daheeh Pas-kowa tä n'aa rabawëh do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 12 Ti m' pãw makuj n'aa tamah do rataheb'ëës do du däk bä m', b'éé t'aah aj'yy P'op Hagä Do matym n'aa ranaheb'ooh noo gó m', Jesus ma matëg rabeaanh ta hã:  
\p —Nyy bä makarẽn ãã benäm Pas-kowa tä n'aa, matab'ëës hyb n'aa? —näk mäh.   
\p
\v 13 Ti m' tamejũũ pawóp hẽ ta ma matëg, ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Bë ahõm nä panang hẽnh. Bë kajaa bä, bë kataa da aj'yy hã naëng hes'ooh do hã. Ta jawén bë ahõm da.  
\v 14 Ti bajëë suun bä tób gó, bë eaaj da tób danäh hã hahỹỹ da: “Ãã ma matëg mejũũ ãã beaanh nyy bä tagadäk ta gawakõ, tatab'ëës hyb n'aa Pas-kowa ta ma matëg sa daheeh”, denoo da.  
\v 15 Tii bä da ta gawakõ gaeh doo, p'op gadäk doo, tametëëh da bë hã. Ta tii bä tyng n'aa näng da. Kabenyyw däk da —näng mäh. —Ta tii bä bë moo boo ta tä n'aa, ta waa n'aa ër tab'ëës hyb n'aa —näng mä Jesus sa hã.   
\p
\v 16 Ti m' pawóp hẽ ta ma matëg rabahõm panang hẽnh. Rakajaa bä m' panang bä, Jesus her'oot do hadoo né kä m'. Ti m' ramoo boo kän tii bä kä Pas-kowa tä n'aa kä.   
\p
\v 17 Papỹỹj badëë hyng bä kä Jesus kajaa 12 hedoo do sa sii.  
\v 18 Sa waa tyng pa rabat'oonh bä kä m', rabawëh bä kä m', taky hadoo sa hã:  
\p —Bë see ỹ tahaëënh da majĩĩ moo gó. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mäh.   
\p
\v 19 Ti m' rah'yy ketón bong. Ti m' sét ken'yyh mä raky hadoo:  
\p —Hã ỹỹ, dooh ỹ tado bä! —näk mäh.   
\p
\v 20 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Bëëh, 12 hedoo do see né da, nemon ỹ heh'oos do pãw né da —näng mäh.  
\v 21 —Ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ da dajëp P'op Hagä Do kyy kerih do her'oot doo da né hẽ —näng mäh. —Ti hadoo né hẽ, baad nado da aj'yy hã, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do majĩĩ moo gó han'oo däk do hã! Taw'ããts hẽ paawä ta ti aj'yy hã tanenyyts bä paawä! —näng mä Jesus kyyh.   
\p
\v 22 Ti m' rabawëh bä, Jesus bado däk pãw, ti m' P'op Hagä Do hã taky hadoo:  
\p —Taw'ããts hẽ õm, Ee. Man'oo däk pãw ãã hã —näng mäh.  
\p Ti m' taganabäh däk, tan'oo däk mä ta ma matëg sa hã. Ti m' taky hadoo:  
\p —Bë gado däk. Hup ỹ heen n'aa hahỹỹh —näng mäh.   
\p
\v 23 Ti m' Jesus bado däk uwa bëëh hood, ti m' P'op Hagä Do hã ta ky hadoo:  
\p —Taw'ããts hẽ õm, Ee. Man'oo däk uwa bëëh ãã hã —näng mäh.  
\p Ti m' taban'oo däk sa hã. Ti m' rabeëg pëë uwa bëëh.   
\p
\v 24 Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Majyw ỹỹ, ỹ anoo do ỹ dajëp noo gó hajõk do sa hyb n'aa heen n'aa hahỹỹh. Papuuj sahõnh hã P'op Hagä Do ky n'aa enooh do tii kä. Hỹ jawén majyw ỹ hyb n'aa ji tagadoo P'op Hagä Do ky däng\f + \fr 14:24 \ft P'ooj ub Mosees sa sii P'op Hagä Do kaner'oot do nahado hahỹỹh. P'ooj ub b'éé t'aah majyyw rakaner'oot do heen n'aa. Papuuj däk hỹỹ kä. Jesus majyyw hyb n'aa, sét nuu me sahõnh hẽ sa hyb n'aa dajëp doo, P'op Hagä Do gadoo hỹỹ kä ta wë sahõnh hẽ Jesus hã h'yy ka'eeh doo.\f* —näng mä ta kyyh sa hã.   
\p
\v 25 Ti m' taky hadoo ẽnh sa hã:  
\p —Dooh ỹ eëg wäd bä hahỹ uwa s'ëëb. Jããm hẽ p'aa hẽnh papuuj däg ỹ eëëk da P'op Hagä Do bag'ããs doo bä. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mäh.   
\p
\v 26 Ti m' Saaw-Mo wób me P'op Hagä Do rama ejäm do jawén paa bä m', rabahõm kän waëë joom oriib häd näng do banäng hẽnh. \fig Pas-kowa tä n'aa rabawëh do heen n'aa|alt="Last supper (a ceia)" src="CN01803C.TIF" size="span" loc="Após vs. 26 se possivel" copy="©1978 David C. Cook Publishing Company" ref="Maah-Ko 14.17-26" \fig*   
\p
\v 27 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Bë sahõnh hẽ ỹ bë beréd hõm da —näng mäh. —Hahỹỹ da takerii däk P'op Hagä Do kyy kerih do hã ti ky n'aa: “B'éé hagã ỹ daj'ëëp da. Tii bä da jé pad'yyt hẽ b'éé rabehũũm bong”\f + \fr 14:27 \ft Sakarija 13.7\f* —näng mäh.   
\p
\v 28 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Ta tii d' né paawä da hã ỹỹ, ỹ ganä wät jawén paa bä da, bë pooj jé da ỹ bahõm Garirej hẽnh —näng mäh.   
\p
\v 29 Ti m' Peed ky hadoo ta hã:  
\p —Sahõnh hẽ õm reréd hõm bä, ỹ dooh õm ỹ eréd bä —näng mäh.   
\p
\v 30 Ti m' Jesus ky hadoo ta hã:  
\p —Badah né hẽ, atsëm, pawóp nuu me karaak bahỹỹh do pooj jé ỹ maky n'aa jejën da. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mä Jesus Peed hã.   
\p
\v 31 Ti m' Peed ky kah'ũũm mä ta hã:  
\p —Dooh! —näng mäh. —Ỹ radajëëb bä na-ããj hẽ a sii, dooh noo gó da õm ỹ hyb n'aa eréd bä! —näng mäh.  
\p Ti ky hedoo né hẽ m' ta ma matëg wób.   
\s1 Getsemani bä Jesus ky n'aa ketsẽẽ do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 32 Ti m' Jesus rabahõm joom banäng hẽnh Getsemani häd näng doo hẽnh. Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Babä bë ayyw dó ỹ ky n'aa ets'ẽẽ nuuj jé —näng mäh.   
\p
\v 33 Ti m' Peed, Tsijaag, Jowãw daheeh tamahũũm ta sii dawë hã. Ti m' Jesus h'yyb gó tak'ëp mä tah'yy katón wät. Dooh baad tado wäd bä ta h'yyb. Ti m' taky hadoo sa hã:   
\p
\v 34 —Tak'ëp ỹ h'yy katón. Ỹ h'yyb dajëp do hadoo —näng mäh. —Babä bë ayyw, bë matakä. Bë aǟ manä da! —näng mäh.   
\p
\v 35 Ti m' tabahõm dawë hã. Ti m' ta taron nu paa me tabahyy häng, ti m' taky n'aa etsẽẽ P'op Hagä Do hã tanahoop hyb n'aa tamo n'aa, tahaja bä.  
\v 36 Hahỹỹ da m' ta kyyh:  
\p —Ee —näng mäh. —Dooh hejoonh pé a hã. Ti hyb n'aa ỹ karẽn paawä mado hõm mahǟnh ỹỹ wät hahỹ ỹ ahoop do pan'aa. Ta tii d' né ỹ bets'ẽẽ paawä, makarẽn doo d' né hẽ mabad'oo, ỹ karẽn doo da nado —näng mäh.   
\p
\v 37 Tabana bä m' ta ma matëg tamawoob hẽ hadoo do rahab'ëëh hẽnh, taheg'ããs mäh, aǟ b'ëëh mäh. Ti m' tanaëëj nyyh Peed ta häd heh'äät doo me:  
\p —Simaw! —näng mäh. —Õm aǟ jëng? —näng mäh. —Dooh mahaja bä kanahën d'os hẽ maty gadäg bä si ỹỹ? —näng mäh.  
\v 38 —Bë matakä, P'op Hagä Do hã bë ky n'aa ets'ẽẽ, nesaa do h'yyb tatug mahǟnh bëëh, ỹ bë eréd hõm mahǟnh —näng mäh. —Ji h'yyb karẽn né paawä baad hadoo do ji moo wät, nahejooj ji, ti hyb n'aa bë ky n'aa ets'ẽẽ ỹ wén näng —näng mäh.   
\p
\v 39 Ahõm ẽnh p'aa hẽnh, taky n'aa etsẽẽ do paa taky n'aa etsẽẽ ẽnh p'aa hẽnh.  
\v 40 Ti m' p'aa hẽnh tabana bä ẽnh, aǟ b'ëëh ẽnh mäh, tak'ëp mä raty jewyk sa h'yyb. Dooh m' sa kyyh pé ta hã.   
\p
\v 41 Tamawoob nuu me m' tabahado däk bä m' taky hadoo sa hã:  
\p —Bë kameh'ããk nä? Bë aǟ magyys hẽ? Jããm hẽ dó! —näng mäh. —Kaja däk ỹ ran'oo däk doo. Bë hegãã. Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do nesaa do moo heb'ooh do sa moo gó rabahaëëj däk hỹỹ kä —näng mäh.  
\v 42 —Bë as'ëëg bëh! Hamäh, ër ah'ũũm. Wät ta ti ỹ han'oo däk do majẽ ỹỹ hã —näng mä Jesus kyyh sa hã.   
\s1 Jesus ramaso däk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 43 Jesus ber'oot nä bä m', takajaa Judas, 12 hedoo do see paah. Hajõk mä han'aa ta sii. Sẽn-jeer yt hã m', boh yt hã m' rabana. P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa kyy gó m', Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do sa kyy gó m', Judah buuj sa wahë n'aa hedoo do sa kyy gó m' na-ããj hẽ ti rabana.   
\p
\v 44 Haëënh do baad ub mä taky n'aa her'ood däk. Hahỹỹ da m' ta kyyh sa hã:  
\p —Ta ti ỹ tapa tsanetsup doo da, ti né hẽ tii. Tii d' bë maso däk, bë maso hõm baad ub —tii da m' ta kyy dó sa hã.   
\p
\v 45 Ti m' nayyw hẽ Judas bana Jesus wë, ti m' taky hadoo:  
\p —Ma matëg! —näng mäh.  
\p Ti m' ta tapa tsanetsup mäh.  
\v 46 Ti m' ta hã rakajäk, ramaso däg kän mä Jesus.  
\v 47 Ti m' Jesus pa hagëët do seeh, bado däk ta sẽn-jeer, tekyyt mä P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do karom. Ta nabuuj gakyd hõm mäh.   
\p
\v 48 Ti m' han'aa do hã Jesus ky hadoo:  
\p —Ër wahë n'aa wë h'yy kawereem do sa h'yyb mahũũm n'aa bë ed'oo g'eeh ỹỹh, bë wén n'aa wë ỹỹ sẽn-jeer yt hã, boh yt hã, ỹ bë masoo hyb n'aa? —näng mäh.  
\v 49 —P'op Hagä Do tób n'aa wahoo gó ỹ awäd had'yyt hẽ bë sii ỹ ma metëëk bä. Dooh ẽnh ỹ bë maso bä tii bä ẽnh? —näng mäh. —Hỹỹ kä, taw'ããts hẽ —näng mäh. —Ỹ hapäh, tii da tawén hadoo, P'op Hagä Do kyy kerih do hã ỹ kaja däk hyb n'aa —näng mä Jesus.   
\p
\v 50 Ti m' sahõnh hẽ kä ta hata rawaj'aa bong. Reréd hõm mä Jesus.   
\p
\v 51 Jããm hẽ sét hẽ wanajaah, pahëëw. Sét mä tadadäk ta hatsë pããn rino s'ëëb. Jesus jawén paawä tabahõm, ti m' ramaso däg bä paawä m',  
\v 52 teréd däk mä ta hatsë. Hahót mä tawaj'aa hõm.   
\s1 Judah buuj sa wahë n'aa wë Jesus ramahũũm do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 53 Ti m' Jesus ramahũũm kän P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do wë kä. Ti m' rakata padëëk t'ĩĩ hẽnh sahõnh hẽ P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk doo, Judah buuj sa wahë n'aa hedoo do sii hẽ m'.  
\v 54 Ti m' Peed bahõm mä Jesus sa jawén. Dawëë m' tagadäk. Ajëë suun mä P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do tób wahoo gó. Ti m' warahén sa pa m' tabahyy häng. Katëng mä sa nemuun tëëg me.   
\p
\v 55 Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa hedoo doo, sahõnh hẽ Sinedirijo\f + \fr 14:55 \ft Sinedirijo ramaneëënh doo, ta ti m' 71 ajyy rakaheta padëëk do raber'oot hyb n'aa nyy d' rabad'oo Judah buuj sa mahang ji da hadoo do moo nesaa doo, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ky nadaheeh do na-ããj mäh. Ta ti m' ta wób mä P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa wób, ta wób mä Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do wób, ta wób sa wahë n'aa na-ããj mäh.\f* häd näng do ajyy n'aa sii hẽ m' resoos mä Jesus hã rap'ãã daj'ëëp péh. Resóts né paawä m' Jesus raky n'aa tapaa doo, dooh m' raw'yyt pé rap'ãã daj'ëëp péh.  
\v 56 Hajõõ né paawä m' daap ramenyyh Jesus ky n'aa hã, dooh m' séd gó rer'ood bä. Raky n'aa eh'ỹỹt mäh. Ta see ky n'aa hadoo mä ta see an'oo bä.   
\p
\v 57 Ti m' p'op mä ta wób rabes'ëëg b'ëëh, ti m' daap ramenyyh Jesus ky n'aa hã. Hahỹỹ d' mä sa kyyh:   
\p
\v 58 —Ãã maa napäh taher'oot doo. Hahỹỹ da ta kyyh: “Ỹ gawatsiig hõm da hahỹ P'op Hagä Do tób n'aa, ajyy sa mo haj'aa. Tii bä, tamawoob hẽ ta ǟh, ỹ moo wäd sooh P'op Hagä Do tób n'aa seeh, ajyy mo haj'aa nadoo doo”, näng ta kyyh —näk mä sa hã.   
\p
\v 59 Tii d' né paawä m' sa kyyh, ti na-ããj mä dooh m' séd gó rer'ood bä.   
\p
\v 60 Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do p'op mä tabas'ëëg gëët sa mahang. Teaanh Jesus hã:  
\p —Dooh maher'oot pé õm raky n'aa tapaa do hã? —näng mäh.   
\p
\v 61 Dooh m' Jesus ky gado bä. Bag hẽnh mä tabagëët.\f + \fr 14:61 \ft Dooh Jesus kawaj'ããn bä. Daap hẽ P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do ke'aanh Jesus wén ky ganadoo.\f*  
\p Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do beaaj kän ta hã:  
\p —Õm ti Kristo, P'op Hagä Do H'yyb Däng Doo? Õm P'op Hagä Do T'aah? —näng mä ta kyyh.   
\p
\v 62 —Ỹỹ. Ỹ né hẽ —näng mä Jesus. —Bë hapäh né da Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do Sahõnh Sa Bahǟnh Hado Do hub hẽnh tabasooh bä, ta hã P'op Hagä Do weh'ëëh doo bä. Bë hapäh né da ẽnh tabahyng bä wë puh mahang —näng mä Jesus kyyh sa hã.   
\p
\v 63 Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do kawaj'ããn gó tawén s'ẽẽd hõm ta daaj hẽ ta saroor. Ti m' taky hadoo:  
\p —Jããm hẽ. Dooh hyb n'aa wät pé ta ky n'aa her'oot péh —näng mäh.  
\v 64 —Bë maa napäh né hẽ ta kyyh, P'op Hagä Do taky n'aa rejãã doo —näng mäh. —Nyy da bë hã? —näng mä P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do kyyh.  
\p Ti m' sahõnh hẽ raky hadoo:  
\p —Taw'ããts hẽ tadajëp! —näk mäh.   
\p
\v 65 Ti m' ta wób rabahetsoos, ti m' raty maw'yyd däk tanahapäh hyb n'aa, ti m' rabetuu sa moo me, ti m' rabeaanh ta hã:  
\p —Maher'ood mahapëë bä! Jaa mo haj'aa? —näk mäh.  
\p Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa warahén n'aa ramahũũm kän, ti m' rahewyyh mä Jesus.   
\s1 Jesus Peed ky n'aa jejën do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 66 Ti m' Peed bahäng bä m' tób w'oo hã, tabës mä tii bä P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do karom ỹỹnh.  
\v 67 Tahapäh bä m' Peed katëng tëëg noo pa, tabaheg'ããs ta hã. Ti m' taky hadoo ta hã:  
\p —Õm na-ããj hẽ Jesus Nasaréh buuj sii hawät do paa õm —näng mäh.   
\p
\v 68 Ti m' Peed ky n'aa jejën wät.  
\p —Dooh ỹ hapëë bä ta ti maher'oot doo. Dooh ỹ heen n'aa nyy bä —näng mäh.  
\p Ti m' Peed bahõm ta hadë noo bä.  
\v 69 T'ĩĩ hẽnh ỹỹnh bahapäh bä m', taky hadoo sa pa hab'ëëh do sa hã:  
\p —Hahỹ sa hata see né hẽ —näng mäh.   
\p
\v 70 Ti m' Peed jejën ẽnh mäh.  
\p Badah peej hadoo mä kä, ta pa hab'ëëh do p'op, raky hadoo ta hã:  
\p —Sa hata see né hẽ õm —näk mäh. —Garirej hẽnh naa né hẽ õm —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 71 Ti m' Peed ta daaj hẽ taky n'aa kawas'ee kän. Ti m' P'op Hagä Do hã taky däng:  
\p —Dooh ỹ hapëë bä ta ti aj'yy bë ky n'aa her'oot doo —näng mäh.   
\p
\v 72 Ti m' nayyw hẽ m' karaak bah'ỹỹ kän pawóp nuu me däg kä. Tii bä m' Peed hyb n'aa newë däk Jesus her'oot do paa ta hã kä: “Pawóp nuu me karaak bahỹỹh do pooj jé, tamawoob nuu me ỹ maky n'aa jejën da.” Ti né paa kä m' Jesus her'oot do paa kä ta hã.  
\p Ti m' tak'ëp Peed baód kän taky n'aa jejën do hyb n'aa Jesus.   
\c 15  
\s1 Pirato häd näng do wë Jesus ramahũũm kän do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Bäp paa m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk doo, Judah buuj sa wahë n'aa, sahõnh hẽ Sinedirijo ajyy n'aa sii hẽ m' rahyb n'aa n'oo däk Jesus. Ramoo maw'yyd däk, ramahũũm Pirato häd näng do wë.\f + \fr 15:1 \ft Pirato häd näng doo, Roma buuj. Ta ti Judah häj n'aa bagã n'aa.\f*   
\p
\v 2 Ti m' Pirato beaanh Jesus hã:  
\p —Õm né Judah buuj sa wahë n'aa? —näng mäh.  
\p —Ỹỹ. Tii d' né hẽ, maher'oot doo d' né hẽ —näng mä Jesus.   
\p
\v 3 Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa hajõng mä Jesus raky n'aa tapaa Pirato hã.  
\v 4 Ti m' Pirato ky hadoo ta hã:  
\p —Dooh maky gado bä? Hajõng do hã õm raky n'aa tapaa —näng mä Pirato.   
\p
\v 5 Dooh m' Jesus ky gedag bä.\f + \fr 15:5 \ft Dooh Jesus kawaj'ããn bä. Daap hẽ raky n'aa tapaa Jesus wén ky ganadoo.\f* Ti hyb n'aa m' Pirato hyb n'aa meuuj wät.   
\p
\v 6 Pas-kowa noo gó m' Pirato bahed'oo doo da taberéd hõm radewëës do seeh. Teréd hõm hajõk do retsẽẽ doo.  
\v 7 Ti noo gó m' ragadahew'ëës doo gó m' tabagëët Barabas häd näng doo, ta hataa sa daheeh. Ta see tadaj'ëëp paa ta wób sa sii m' Roma buuj wë rah'yy kawereem noo gó.  
\v 8 Ti m' hajõk do rabana Pirato wë, ti m' rabetsẽẽ ragadahew'ëës doo gó hab'ëëh do see tamanyyh hyb n'aa, Pas-kowa noo gó tabahed'oo doo da.   
\p
\v 9 Ti m' Pirato beaanh sa hã:  
\p —Bë karẽn ỹ ado nyyh bë matym n'aa Judah buuj wahë n'aa ramaneëënh doo? —näng mäh.   
\p
\v 10 Tii d' tawén eaanh, tahapäh mäh, P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa ta hã rahaëëj däk Jesus, Jesus hã rah'yy kajew'ëës do hyb n'aa.  
\v 11 Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa ky mejũũ mä hajõk do rabetsẽẽ hyb n'aa Pirato hã Barabas häd näng do Jesus jawén buuj.   
\p
\v 12 Ti m' Pirato ky hadoo:  
\p —Tii d' tado bä, nyy da ỹ bad'oo hỹ Judah buuj sa wahë n'aa bë maneëënh do hã? —näng mäh.   
\p
\v 13 Tii bä m' tak'ëp rageëëj bong:  
\p —Mepëëm däg b'aa kajatsëk do hã! —näk mäh.   
\p
\v 14 —Hëd n'aa? —näng mä Pirato. —Dooh mo haj'aa kad'oo do tado bä —näng mäh.  
\p Taher'ood né paawä m' tak'ëp rageëëj bong tii bä:  
\p —Mepëëm däg! Mepëëm däg! —näk mäh.   
\p
\v 15 Hajõk do Pirato h'yyb en'yym hyb n'aa m' taberéd hõm mä Barabas häd näng doo. Ti m' tamejũũ rabahewyyh Jesus. Ti m' tahaëëj däk warahén sa hã rabepëëm däk hyb n'aa b'aa kajatsëk do hã.   
\s1 Jesus warahén rarejãã do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 16 Ti m' warahén ramahũũm Jesus sa wahë n'aa tób wahoo hẽnh. Tii bä m' ranaëëj nä sahõnh hẽ sa hataa, séd hã rakata padëëk hyb n'aa.  
\v 17 Ti m' radasuun jëng ta hã ta hatsë hahiin doo. Ti m' hetëk do moo m' ramap'õõd däk, ta nuu gó m' radasooh.  
\v 18 Tii bä m' radu doo raky n'aa ej'ees do ta hã. Hahỹỹ da m' sa kyyh:  
\p —Kaweh'ëëh Judah buuj sa wahë n'aa! —näk mäh.   
\p
\v 19 Hajõõ nuu me m' ranu gewyyh tatu me, rabahetsoos sa matsós me. Ti m' sa taron nuu me m' ramehyy b'ëëh ta wë, raweh'ëëh doo gó m' raky n'aa mes'uunh hyb n'aa.  
\v 20 Ti m' raky n'aa ej'ees jawén paa bä m' rado nyyh mä ta hatsë hahiin doo, radasuun jëng mä ta saroor hẽ. Ti m' ramanyyh rabepëëm däk hyb n'aa.   
\s1 Jesus rabepëëm däk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 21 Ti m' ramanyyh bä m', aj'yy Simaw häd näng doo, panang hẽnh hajëng doo, tabëëj paawä m' sa hã. Panang Sirené häd näng doo bä naa m' tii. Aresãn, Rupu häd enäh do sa yb tii. Jerusarẽnh panang hẽnh tabajëë paawä. Ti m' warahén ramejũũ mä tabes'ooh hyb n'aa b'aa Jesus rahepëëm däk do b'aa n'aa.  
\v 22 Ti m' Jesus ramahũũm Gogota häd näng doo hẽnh. (Gogota häd näng doo m', ji nu gabóg k'yy rahanäng pé m' tii.)  
\v 23 Ti m' ramenoo ta hã joom uwa häd näng do s'ëëb hejoonh doo. Kamekuunh mä ti datés do biin me, miir häd näng do s'ëëb. Dooh Jesus eëg bä.  
\v 24 Tii bä kä m', repëëm däg kän mäh. Ti m' ramoo bong ramas'uunh doo, rabahapäh hyb n'aa ta saroor uuh wë ym doo.   
\p
\v 25 P'op däg mä papỹỹj, 9 oor däg mä ti rabepëëm däk.  
\v 26 Hahỹỹ da m' takerii däk Jesus moo p'ãã tadajëp do heen n'aa hã: “Judah buuj sa wahë n'aa hahỹỹh”, näng mä kerih do hã.\f + \fr 15:26 \ft P'op ta nu gad'oo pong jé m' rabepëëm däk kerih doo.\f*   
\p
\v 27 B'aa kajatsëk do wób hã rabepëëm padëëk na-ããj hẽ pawóp hẽ ajyy baretsëk doo. Hub hẽnh ta see hahäng, s'ỹỹ hẽnh ta see hahäng. Hõõ gó Jesus kahepëëm däk do bahäng. [ 
\v 28 Ta tii hã kaja däk P'op Hagä Do kyy kerih do paa hahỹỹ d' her'oot doo: “P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do ky nadah'eeh do h'yyb hata däk ran'oo bä P'op Hagä Do H'yyb Däng Doo.”\f + \fr 15:28 \ft Isajas 53.12\f*]  
\v 29 Ta tii me teb'ëës do raky n'aa rejãã mä Jesus, sa nuu m' rewõnh Jesus wë. Hahỹỹ d' m' sa kyyh:  
\p —Magawats'iik mäh, a nooh, P'op Hagä Do tób n'aa. Tamawoob mä ta ǟh mamoo wäd sooh p'aa hẽnh, a nooh.  
\v 30 Ahyy b'aa hã hadäk do õm! A daaj kedëëb! —näk mäh.   
\p
\v 31 P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do na-ããj hẽ raky n'aa ej'ees mäh. Sa daaj hẽ m' rakaner'oot:  
\p —Ta wób ted'ëëp —näk mäh. —Dooh tahaja bä ta daaj hẽ takedëëb bä!  
\v 32 Hahỹ Kristo, P'op Hagä Do H'yyb Däng Do hanäng doo, Isaraéw buuj sa wahë n'aa hanäng doo, taw'ããts hẽ tabahyng b'aa kajatsëk do hã tahadäk do hã naa, ãã baheg'ããs hyb n'aa, ãã ky daheeh hyb n'aa! —näk mä sa kyyh.  
\p Ta pa habëëh do b'aa hã pad'ëëk doo, ti na-ããj hẽ raky n'aa rejãã mäh.   
\s1 Jesus dajëp do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 33 Wasyk mä ta bag badoo wät, badagyb däk mä badäk hahỹỹ hã. Jããm hẽ tug bä tabawag däk p'aa hẽnh.  
\v 34 Tug bä m', tak'ëp mä Jesus geëëj wät:  
\p —Eroj, Eroj, rama sabakatani? —näng mäh.  
\p “P'op Hagä Doo, ỹ h'yy kasahadä doo, hëd n'aa ỹ mamakyys?”,\f + \fr 15:34 \ft Saaw-Mo 22.1 hã takerii däk do hã tabeh'ũũm.\f* tahanäng pé m' tii.   
\p
\v 35 Ta tii bä p'eets hẽ hab'ëëh do wób ramaa napäh bä m' ta kyyh, raky hadoo:  
\p —Bë maa newë! —näk mäh. —Eriij ti tanaëënh —näk mäh.   
\p
\v 36 Ti m' sa see waj'aa däk, sapum do tehoots däk uwa s'ëëb oow me, b'aa hã m' tagadahäng, tamenoo mä Jesus hã tabeëëk hyb n'aa. Ti m' ti ky hadoo:  
\p —Na madëëg! —näng mäh. —Ti b' ër heg'ããs Eriij ana bä tamahyyh hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 37 Ti m' tak'ëp mä Jesus geëëj wät, ti m' tadajëb kän.   
\p
\v 38 Tii bä m', P'op Hagä Do tób n'aa t'õp ta gó noo gatsë hebaan do kas'ẽẽd hyng mäh. \fig P'op Hagä Do tób n'aa t'õp ta gó noo gatsë hebaan do kas'ẽẽd hyng do heen n'aa|alt="Ripping of temple curtain (o velo do templo se rasga)" src="CN01843B.TIF" size="col" loc="O mais próximo possivel do vs 38" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Company." ref="Maah-Ko 15.38" \fig*  
\v 39 Ti m' warahén sa wahë n'aa Jesus ty gadäk hẽnh hab'ëëh doo, tamaa napäh bä Jesus geëëj wät doo, tahapäh bä m' nyy da Jesus dajëp doo, taky hadoo:  
\p —P'op Hagä Do T'aah né paa ti hỹ aj'yy! —näng mäh.   
\p
\v 40 Dawëë naa m' ỹỹj wób rabaheg'ããs. Sa mahang mä ab'ëëh Marija Madarẽn häd näng doo, Sarome häd näng doo, Marija seeh. Tsijaag, ta jawén nä ramaneëënh doo, Josés ta hỹỹj daheeh sa ỹỹn ti Marija.  
\v 41 Jesus hep'ëëh né hẽ m' ti ta tii. Garirej häj n'aa bä Jesus hataa né paa m' tii. Sa tä moo bo n'aa né paa m' tii. Hajõk mä ỹỹj ta sii han'aa do Jerusarẽnh hẽnh, ti na-ããj mä tii bä m' rabab'ëëh ẽnh.   
\s1 Jesus radakä jëng do pä gó panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 42 Saab pooj jé m' ti tabahadoo. Saab pooj jé né hẽ m' ta ti Judah buuj rabahenyyw hõm Saab hã rakamehehãk hyb n'aa. Tug bä kä m',  
\v 43 Joséh, panang Arimatsija häd näng do buuj, bahõm Pirato wë. Sinedirijo ajyy n'aa see ky n'aa etsëëh do m' ti Joséh. Tagada né hẽ m' P'op Hagä Do bag'ããs do du däk. Ti m' tabahõm Pirato wë. Dooh m' tah'yyb eỹỹm bä. Tetsẽẽ mä Jesus kamag n'aa.  
\v 44 Ti m' Pirato hyb n'aa meuuj wät mä Jesus nayyw hẽ dajëp tahanäng doo. Ti m' tamejũũ ranaëënh warahén sa wahë n'aa tabeaanh hyb n'aa ta hã te hub tado bä.  
\v 45 Ti m' ta heen n'aa nyy däk bä warahén sa wahë n'aa her'oot doo, ti m' tabahaëëj däg kän Joséh hã.  
\v 46 Ti m' Joséh etsẽẽ mä pããn hawak doo, rino häd näng do s'ëëb. Ti m' tabado hyy kän Jesus kamag n'aa, ti m' tahabën däk mä hawak doo me. Ti m' tadasuun jëng pä gabaho doo gó, kamag hood n'aa ragagots däk doo gó. Ti m' pä gatsabak do tepëëd nä, taty gatsëë däk mä ta me.  
\v 47 Marija Madarẽn, Marija see Josés ỹỹn raheg'ããs. Rahapäh mä ragadasuun jëng do Jesus kamag n'aa.   
\c 16  
\s1 Jesus ganä wät do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' papỹỹj badëë hyng jawén paa bä, Saab bahëëj jëng bä, Marija Madarẽn, Sarome, Marija Tsijaag ỹỹn ah'ũũm mä buu benyym doo m' retsẽẽ. Jesus kamag n'aa hahog pan'aa m' tii.  
\v 2 Ti m' bäp paah, met'uuh hã, papỹỹj ty ganä këë bä, rabahõm kän pä gabaho doo hẽnh, Jesus kamag n'aa radasuun jëng hẽnh.  
\v 3 Ramahõm me, tyyw me, rakaner'oot:  
\p —Jaa da pä jawyk do ty gas'ëës? —näk mäh.   
\p
\v 4 Ti m' raty kajäk, pä kepëëd hõm taty gatsë. Aeh mä ti pä.  
\v 5 Ti m' rabajëë p'ëë gabaho doo gó. Ti m' rabahapäh, asooh mä pahëëw hadoo. Hawak mä ta saroor tagasooh. Hub tabanäng hẽnh mä tabasooh. Ti m' rah'yyb e'ỹỹm bong.   
\p
\v 6 Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Bë eỹỹm manäh! —näng mäh. —Bë esoos Jesus Nasaréh buuj, repëëm däk do paah. Dooh wäd bä. Ganä wät! B'ëëp, bë hegãã radasuun jëng do paa bä —näng mäh.  
\v 7 —Bë ahõm nä, bë maher'ood ta ma matëg sa hã, Peed hã sii hẽ. Hahỹỹ da da bë kyyh: “Ahõm da bë pooj jé Garirej hẽnh. Bë hapäh da t'ĩĩ hẽnh, bë tamaher'oot do paa da” —näng mäh.   
\p
\v 8 Ti m' rawaj'aa hõm, kaj'uun mäh, h'yyb manepëë boo m'. Dooh m' raher'ood bä sa hã rabeỹỹm bong do hyb n'aa.  
\p [ 
\v 9 Ti m' met'uuh hã bäp paah, Jesus ganä wät. Pooj jé Marija Madarẽn hã m' takas'ee wät. Ta ti m' Marija setsi karap'aar h'yyb nesaa do hanäng do tahebëë bong do paa m'.  
\v 10 Ti m' tabahõm Jesus sii habok do paa wë. A'oot mä tii. H'yy ketón bong mä Jesus hyb n'aa.  
\v 11 Ti m' Marija Madarẽn baher'oot bä m' sa hã Jesus ganä wät doo, Jesus tahapäh doo, dooh m' raky dahé bä.   
\p
\v 12 Ta jawén kä Jesus kas'ee wäd kän ta see hado däk mä pawóp hẽ ajyy panang s'ee hẽnh hah'ũũm do sa hã, ta tyw n'aa me rababok bä.  
\v 13 Ti m' ajyy mat'ëëh p'aa hẽnh, raher'oot mä ta wób sa hã. Ti sa hã na-ããj mä dooh raky dahé bä.   
\p
\v 14 Tii bä kä m', Jesus kas'ee wäd kän 11 hedoo do ta ma matëg sa hã kä sa tä rabawëh bä m'. Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Hëd n'aa ti bë nabuj keh'ũũm bë ky nadaheeh ỹ hap'ëëh do ỹ ganä wät jawén paa bä? —näng mä Jesus kyyh sa hã.   
\p
\v 15 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Bë ahõm jé pad'yyt hẽ badäk hahỹỹ hã. Bë maher'ood hõm sahõnh sa hã hanäm do panyyg këh ỹ n'aa —näng mäh.  
\v 16 —Panyyg ky dah'eeh doo, nu kemuun bong doo, P'op Hagä Do ed'ëëp da ta wë. Panyyg ky nadah'eeh doo, P'op Hagä Do ky n'aa etyy da banesaa hẽnh —näng mäh.   
\p
\v 17-18 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Panyyg këh ỹ n'aa ky dah'eeh do hã P'op Hagä Do anoo da hahỹ tak'ëp rahajaa doo: Karap'aar h'yyb nesaa do rahebë da hät ỹỹ gó. Ta wób kyyh rer'oot da. Aw'yy rameso bä da, p'yym reëg bä da, dooh da ramahỹỹj hob bä. Sa moo radatoonh da nahëë enäh do nu gad'oo bä, heso padëëk da nahëë enäh doo. Ta heen n'aa ti ta tii, te hub né hẽ këh ỹ n'aa ta wób rabahapäh hyb n'aa —näng mä Jesus kyyh sa hã.   
\p
\v 19 Jesus, Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo, ber'oot jawén paa bä sa sii, P'op Hagä Do masäg kän hỹ pong jé. P'op Hagä Do hub hẽnh, takaweh'ëëh doo bä tabaso däg kän.  
\v 20 Ti m' ta ma matëg rabahõm kän, ti m' jé pad'yyt hẽ rabaher'ood hõm kän mä Jesus ky n'aa kä. Jesus, p'op naa né hẽ tamasa sa hã tapehuunh doo me, sahõnh hẽ rabahapäh hyb n'aa te hub né hẽ ta ti ta ky n'aa.]  
\p Jããm né hẽ hahỹ Jesus P'op Hagä Do T'aah panyyg kä.