\id MAT - Nadëb New Testament (Brazil) - 2012 -bd (web edition) 
\h Matew 
\toc1 Matew Jesus ky n'aa hanäm do Matew erii wät do hahỹỹh 
\toc2 Matew 
\toc3 Mateus 
\mt1 Matew  
\mt2 Jesus ky n'aa hanäm do Matew erii wät do hahỹỹh  
\c 1  
\s1 Jesus wahë makũ sa häd ketsén do hahỹỹh  
\p
\v 1 Jesus Kristo, Dawi panaa, Abaraãm panaa. Hahỹ ta wahë makũ sa häd heen n'aa kerih doo:   
\q1
\v 2 Abaraãm t'aah, Isak.  
\q1 Isak t'aah, Jakóh.  
\q1 Jakóh taah, Judah, ta hỹỹj daheeh.   
\q1
\v 3 Judah t'aah, Peres.  
\q1 Peres taah, Eserõm Serah daheeh. Tamar mä sa ỹỹn makũ häd.  
\q1 Eserõm t'aah, Rãm.   
\q1
\v 4 Rãm t'aah, Aminadab.  
\q1 Aminadab t'aah, Nasõm.  
\q1 Nasõm t'aah, Saramon.   
\q1
\v 5 Saramon t'aah, Buwas. Buwas ỹỹn Rahab häd näng doo.  
\q1 Buwas t'aah, Obed. Obed ỹỹn mä Rut häd näng doo.  
\q1 Obed t'aah, Jesé.   
\q1
\v 6 Jesé t'aah kä, Dawi, ër wahë makũ sa wahë n'aa paah.  
\q1 Dawi t'aah, Saromãw. Saromãw ỹỹn Urija häd näng do ỹỹm paah.   
\q1
\v 7 Saromãw t'aah, Reoboãm.  
\q1 Reboãm t'aah, Abijah.  
\q1 Abijah t'aah, Asah.   
\q1
\v 8 Asah t'aah, Josapa.  
\q1 Josapa t'aah, Jorãw.  
\q1 Jorãw panaa seeh, Usijah.   
\q1
\v 9 Usijah t'aah, Jotãw.  
\q1 Jotãw t'aah, Akas.  
\q1 Akas t'aah, Esekijah.   
\q1
\v 10 Esekijah t'aah, Manaséh.  
\q1 Manaséh t'aah, Amom.  
\q1 Amom t'aah, Josijah.   
\q1
\v 11 Josijah panaa kä, Jekonija, ta hỹỹj daheeh. Babirõn buuj, Judah buuj majĩĩ, sa häj n'aa hẽnh Judah buuj ramahũũm noo gó Jekonija rababok.   
\q1
\v 12 Babirõn häj n'aa bä rabaj'eenh do jawén paa bä henäk do hahỹ Jesus wahë makũ sa häd: Jekonija t'aah, Saratijéw.  
\q1 Saratijéw t'aah, Sorobab.   
\q1
\v 13 Sorobab t'aah, Abijuh.  
\q1 Abijuh t'aah, Erijakĩm.  
\q1 Erijakĩm t'aah, Asor.   
\q1
\v 14 Asor t'aah, Sadok.  
\q1 Sadok t'aah, Akĩh.  
\q1 Akĩh t'aah, Erijud.   
\q1
\v 15 Erijud t'aah, Erejasa.  
\q1 Erejasa t'aah, Matãn.  
\q1 Matãn t'aah, Jakóh.   
\q1
\v 16 Jakóh t'aah, Joséh kä. Marija häd näng do patug ti Joséh. Marija t'aah kä, Jesus, ramaneëënh do Kristo, P'op Hagä Do H'yyb Däng Doo.   
\p
\v 17 14 Jesus wahë makũ sa häd ketsén do Abaraãm du doo bä naa, Dawi bä kä tagadäk. 14 sa häd ketsén do Dawi häd bä naa, Judah buuj Babirõn häj n'aa hẽnh ramahũũm bä kä. 14 kä m' Jesus Kristo\f + \fr 1:17 \ft Ji h'yyb tym dëëb, p'ooj ub Judah buuj hã P'op Hagä Do ky n'aa enooh do ramaneëënh \fk Mesijas \ft . Gereg kyy me ramaneëënh \fk Kristo \ft . \fk “P'op Hagä Do h'yyb däng doo” \ft , tahanäng pé m' ti.\f* wahë makũ sa häd ketsén do Babirõn häj n'aa hẽnh rabeboo nä do jawén paa bä naa, Kristo benäng bä kä.   
\s1 Jesus benäng do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 18 Hahỹỹ da Jesus Kristo benäng do ky n'aa. Jesus ỹỹn pan'aa Marija häd näng doo. Joséh gatëë do pan'aa m' ti Marija. Ti m' Marija beta däk, dooh Joséh awäd bä ta wë. Marija wén eta däk, P'op Hagä Do Sahee hejój hyb n'aa.  
\v 19 Baad ub, P'op Hagä Do karẽn doo da Joséh, ta patug pan'aa bawät. Ti hyb n'aa m' dooh takarẽn bä Marija taky n'aa tapa bä hajõk do sa matym gó. Dooh takarẽn bä Marija tanu meby bä ta wób sa hã.\f + \fr 1:19 \ft Aj'yy see sii Marija beta däk Joséh ed'oo. Ti hadoo né hẽ, dooh takarẽn bä taher'ood bä ta wób sa hã Marija eta däk doo, Marija tanu maneb'yyh hyb n'aa.\f* Ti hyb n'aa tahyb n'aa newë däk, ta h'yyb gó, Marija tamejõ hõm taganat'ëë wät hyb n'aa. Dooh m' takarẽn bä ta wób tamaher'ood bä.   
\p
\v 20 Ti m', ta ti tahyb n'aa newë däk do jawén paa bä Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do ããs kas'ee wät ta hã ta s'ëë gó. Ti m' ta s'ëë gó ããs ky hadoo ta hã. Hahỹỹ da ta kyyh:  
\p —Joséh, Dawi panaa, —näng mäh —mahyb n'aa p'eed manäh. Magat'ëë né hẽ Marija. Ajãn ta wog gó hasuun doo, P'op Hagä Do Sahee hejój hanaa.  
\v 21 Aj'yy da ta t'aah. Mahäd n'oo da Jesus,\f + \fr 1:21 \ft Jawéh ji ted'ëëp, tahanäng pé ti Jesus.\f* P'op Hagä Do karapee tabed'ëëp hyb n'aa da nesaa do ramoo bok do mahǟnh —näng mä ããs kyyh Joséh hã.   
\p
\v 22 Sahõnh hẽ tii d' tawén hadoo, Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do kyyh ta ky n'aa rod Isajas häd näng do erii wät do paa kaja däk hyb n'aa. Hahỹỹ da taky däng do paah:  
\v 23 “Etaah da maruus aj'yy manepäh nä doo. Enyy däk da aj'yy ta t'aah. Ramaneëënh da ta häd Imanuéw”,\f + \fr 1:23 \ft Isajas 7.14\f* näng mäh. “Ër mahang P'op Hagä Do bawät”, tahanäng pé ti Imanuéw.   
\p
\v 24 Ti m' Joséh ty gawëëj däk bä, ããs mejũũ doo da né hẽ taky daheeh. Marija tagat'ëë däg kän.  
\v 25 Tagat'ëë däk né hẽ, dooh ta wë tawäd bä Marija t'aah nenäng nä bä. Ti m' Marija t'aah benäng do jawén paa bä Joséh häd n'oo däk mä Jesus.   
\c 2  
\s1 Sagõõh ky n'aa ma kamahet'ëëk do Jesus henäng do resoos do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' panang Berẽnh häd näng doo bä, Judah häj n'aa bä Jesus benäng sa wahë n'aa Eróts häd näng do bag'ããs noo gó. Tabenäng do jawén paa bä ajyy tak'ëp ma kamet'ëëk doo, sagõõh ky n'aa ma kamahet'ëëk do kaj'aa Jerusarẽnh bä. Sa häj n'aa papỹỹj hana hẽnh rahana.  
\v 2 Ti m' rakajaa bä kä rabeaanh:  
\p —Nyy bä tabadäg däk Judah buuj sa wahë n'aa nag'aap hẽ henäng doo? —näk mäh. —Ãã hapäh sagõõh tabenyy däk do heen n'aa. Papỹỹj nu ganyy hẽnh tahana. Ãã wén na bë wahë n'aa nag'aap hẽ henäng do ãã weh'ëëh hyb n'aa —näk mä sagõõh ky n'aa ma kamahet'ëëk do sa kyyh. \fig Ajyy sagõõh ma kamahet'ëëk do sa heen n'aa|alt="Three wise men (os sabios do oriente)" src="cn01629b.jpg" size="col" loc="Após vs. 2" copy="©1978 David C. Cook Publishing Company" ref="Matew 2.1-2" \fig*   
\p
\v 3 Ti m' tak'ëp mä Judah buuj sa wahë n'aa Eróts häd näng do hyb n'aa tón mä taky n'aa napäh bä sagõõh ky n'aa ma kamahet'ëëk do raher'oot doo. Sahõnh hẽ Jerusarẽnh panang buuj na-ããj hẽ m' rahyb n'aa tón mäh.\f + \fr 2:3 \ft Eróts wén hyb n'aa tón, dooh takarẽn bä ta see bag'ããs doo. Ta mab hẽ takarẽn tabag'ããs. Panang buuj rawén hyb n'aa tón na-ããj hẽ Eróts hã rah'yy genäh do hyb n'aa. Rahapäh ti tak'ëp da nesaa do tamoo wät da karapee henäng do hã, taky n'aa napäh do hyb n'aa.\f*  
\v 4 Ti m' Eróts mejũũ ranaëënh hyb n'aa ta wë sahõnh hẽ Judah buuj sa rod n'aa P'op Hagä Do wë wahë n'aa, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do na-ããj hẽ. Ti m' tabeaanh mä sa hã nyy bä P'op Hagä Do kyy kerih do ky däng Kristo, P'op Hagä Do H'yyb Däng Do benäng doo.   
\p
\v 5 Ti m' raky hadoo:  
\p —Berẽnh panang bä, Judah häj n'aa bä tabenäng da —näk mäh. —Hahỹỹ da P'op Hagä Do ky n'aa rod see erii wät paa ta ti ky n'aa —näk mäh:   
\q1
\v 6 “Panang Berẽnh, Judah häj n'aa bä badäk doo,  
\q1 õm ky n'aa netsëëh do nado panang ky n'aa etsëëh do sa mahang, Judah häj n'aa bä.  
\q1 Ky n'aa etsëëh da õm, a babuuj mahang ganyyh do hyb n'aa ta bagã n'aa,  
\q1 Isaraéw buuj, karapé haa h'yyb mahũũm doo.”\f + \fr 2:6 \ft Mika 5.2\f*  
\p —Tii d' né hẽ P'op Hagä Do kyyh, ta ky n'aa rod see erih do paah —näk mä Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do sa kyyh Eróts hã.   
\p
\v 7 Ti m' Eróts mejũũ rabats'yyt ta wë kejën doo gó sagõõh ky n'aa ma kamahet'ëëk doo. Ti m' tabeaanh mä sa hã ny noo gó ti sagõõh ganyyh. Ti m' rabaher'oot ta hã.  
\v 8 Ti m' Eróts mejũũ mä Berẽnh hẽnh rabahõm hyb n'aa. Ti m' ky ken'yym doo gó m' taky hadoo sa hã:  
\p —Bë ahõm, baad bë esóts karapee —näng mäh. —Karapee bë awyyd bä, nayyw hẽ ỹ karẽn ỹ bë maher'ood, karapee ỹ weh'ëëh hyb n'aa bë nemuun —näng mä Eróts kyyh.   
\p
\v 9 Ti m' sa hã Eróts maher'oot do jawén paa bä, ratsyym kasog kän mäh. P'aa hẽnh mä sagõõh rabahapäh ẽnh ramahõm me. Sa pooj jé m' sagõõh bahõm. Ti m' sagõõh bayyw kä kän tób karapee t'aah yt sooh do pong jó.  
\v 10 Tak'ëp mä ratsebee bong sagõõh rabahapäh bä kä.  
\v 11 Ti m' tób gó rabajëë p'ëë bä kä rabawyyd kän mä karapee Marija moo gó kä. Ti m' rabehyy b'ëëh tũũ sa taron nu paa me karapee t'aah wë. Ti m' rawehëë kän ta hã. Ti m' raban'oo däk ta hã ta matym n'aa tak'ëp hanäm doo, ky n'aa gebah doo. K'ããts tëg gabarëëh do s'ëëb, b'aa täg buu benyym do s'ëëb in-sijẽẽn häd näng doo, b'aa täg buu benyym do s'ëëb miir häd näng do raban'oo kän ta matym n'aa.  
\v 12 Ti m' sa s'ëë gó kä P'op Hagä Do maher'oot ranabaaj hõm hyb n'aa Eróts magä doo me, Eróts ramanaher'oot hyb n'aa. Ti m' ta tyw n'aa see me m' rababaaj hõm kän sa häj n'aa hẽnh. \fig Jesus sagõõh ky n'aa ma kamahet'ëëk do raweh'ëëh|alt="Wise men visit Mary (Sabios vistam a Maria)" src="lb00295b.jpg" size="span" loc="Poder ir antes ou depois (preferencia) dos vs. 9-11" copy="© British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Matew 2.12" \fig*   
\s1 Esit häj n'aa hẽnh Joséh rakejën hõm do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 13 Ti m' sagõõh ma kamahet'ëëk do ratsyym kasok do jawén paa bä, Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do ããs kasee mä Joséh hã ta s'ëë gó. Ti m' ta s'ëë gó taky hadoo ta hã:  
\p —As'ëëg g'ëëd! —näng mäh. —Mamahũũm wäd karapee t'aah ta ỹỹn daheeh Esit häj n'aa hẽnh, t'ĩĩ hẽnh bë kejën hõm hyb n'aa. Eróts mejũũ da resoos karapee t'aah tadaj'ëëp hyb n'aa. Ti hyb n'aa da Esit bä bë ayyw dó, õm ỹ maher'oot bä kä da mabana —näng mä ããs kyyh Joséh hã.   
\p
\v 14 Ti m' nayyw hẽ Joséh ty gawëëj däk. Ti m' atsëm né hẽ Joséh bado däk karapee t'aah, ti m' karapee ỹỹn daheeh ratsyym kasog kän Esit hẽnh hah'ũũm doo.  
\v 15 Ti m' Esit häj n'aa bä rabajeej kän Eróts bedëp nä bä. Tii d' tawén hadoo P'op Hagä Do kyyh ta ky n'aa rod see her'oot do paa kaja däk hyb n'aa. Hahỹỹ d' mä P'op Hagä Do kyyh ta ky n'aa rod erih do paah: “Ỹ naëëj wät tah ỹỹ, Esit bä naa tabanyyh hyb n'aa”,\f + \fr 2:15 \ft Osejas 11.1\f* näng kerih do hã.   
\p
\v 16 Ti m' Eróts h'yy kadaw'uuh sagõõh ky n'aa ma kamahet'ëëk do rawadii doo. Ti hyb n'aa tak'ëp mä takawajããn. Ti m' tamejũũ mä radej'ëëp hyb n'aa Berẽnh panang bä, panang nedaa bä na-ããj hẽ, sahõnh hẽ karepé ajyy pawóp hẽ ta baab n'aa hedo padëëk doo, ti yd jé ta baab n'aa hedoo do na-ããj hẽ. Tii d' tawén d'oo, pawóp däg mä ta baab sagõõh ky n'aa ma kamahet'ëëk do pooj jé rabahapäh sagõõh karapee henäng do heen n'aa ganyyh doo.\f + \fr 2:16 \ft Tii d' sagõõh ky n'aa ma kamahet'ëëk do raher'oot paa ta hã.\f*  
\v 17 Tii d' né kä m' kaja däk P'op Hagä Do kyyh ta ky n'aa rod Jeremiij häd näng do erih do paa kä. Hahỹỹ da paa m' ta kyyh:   
\b  
\q1
\v 18 “Panang Rama\f + \fr 2:18 \ft Berẽnh nedaa bä ti panang Rama häd näng doo. Ti hyb n'aa ta tii bä na-ããj hẽ sa taah rap'ãã oot, Jeremiij ky däng doo da né hẽ.\f* häd näng doo bä naa maa enä tak'ëp ha'oot doo.  
\q1 Tak'ëp h'yy kat'oon do sa kyyh ji maa napäh da.  
\q1 Rakéw panaa kyyh né hẽ tii, sa taah p'ãã 'oot doo.  
\q1 Dooh wäd sa taah. Ti hyb n'aa dooh rakarẽn bä ta wób rah'yyb enäw bä sa hã”,\f + \fr 2:18 \ft Jeremiij 31.15\f* näng kerih doo.   
\s1 Joséh rababaaj nä do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 19 Ti m' Eróts dajëp do jawén paa bä, ta s'ëë gó m' ããs kas'ee wät Joséh hã.  
\v 20 Hahỹỹ da ããs kyyh ta hã:  
\p —As'ëëg g'ëëd! —näng mäh. —Mamabaj hõm karapee t'aah ta ỹỹn daheeh Isaraéw häj n'aa hẽnh kä. Dejëp karapee majĩĩ —näng mäh.   
\p
\v 21 Ti m' Joséh bas'ëëg gëët mäh, tado däk karapee t'aah, ti m' karapee ỹỹn daheeh ratsyym kasog kän Isaraéw häj n'aa hẽnh hah'ũũm doo.  
\v 22 Ti m' Joséh ky n'aa napäh bä Akeraw häd näng do bag'ããs mä Judah häj n'aa\f + \fr 2:22 \ft Judah häj n'aa, Isaraéw häj n'aa bód né hẽ.\f* bä ta yb jawén buuj, eỹỹm mä t'ĩĩ hẽnh tahõm bä kä. Ti m' ta s'ëë see gó P'op Hagä Do ããs maher'oot mä t'ĩĩ hẽnh tanahõm hyb n'aa. Ti hyb n'aa kä m' Isaraéw häj n'aa bód Garirej häd näng doo hẽnh mä tabahõm kän.  
\v 23 Ta tii bä, panang Nasaréh häd näng do bä rabajeej kän. Tii b' mä kaja kän hahỹ P'op Hagä Do ky n'aa rod raher'oot do paa P'op Hagä Do ky däng do ky n'aa hã: “Ramaneëënh da Nasaréh buuj”, näk paa sa kyyh.   
\c 3  
\s1 Jowãw nu gahem'uun do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' ta see pé noo gó, nu gemuun do paah, Jowãw häd näng do bahõm kän Judah häj n'aa bä tabanawäng hẽnh. T'ĩĩ hẽnh mä tamaher'oot maa new'ëë do sa hã P'op Hagä Do kyyh.  
\v 2 Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —Edaa däk hỹ pong jé hawät do ji tabag'ããs doo. Ti hyb n'aa bë eréd hõm nesaa doo, P'op Hagä Do wë bë h'yy kawareem hyb n'aa —näng mä Jowãw kyyh.   
\p
\v 3 Jowãw né hẽ ti aj'yy ta ky n'aa P'op Hagä Do ky n'aa rod Isajas häd näng do her'oot do paa hahỹ tabaher'oot noo gó:  
\b  
\q1 “Hahỹỹ da tabanawäng bä her'oot do kyyh:  
\q1 Bë tyw n'aa bak'ood däg da Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo.  
\q1 Baad ub da bë tyw n'aa daj'aah”,\f + \fr 3:3 \ft Isajas 40.3\f* näng mä takerii däk do hã.   
\b  
\p
\v 4 Jowãw saroor mä kameer wii s'ëëb, ta pan'aa. Ta baa wyd paa m', ta byyh. Sabakar paa m' tawëh ta tä, mabaa bëëh paa m' ta waa.  
\v 5 Ti m' hajõk Jerusarẽnh babuj n'aa, Judah häj n'aa buuj, tamii Joradãn nabyy me habong do na-ããj né hẽ m' rabahõm Jowãw wë.  
\v 6 Nesaa do rakawoom bä, Jowãw nu gemuun hõm tamii Joradãn häd näng doo me.   
\p
\v 7 Ti m' hajõk Pariséw ramaneëënh doo, hajõk Saduséw ramaneëënh do na-ããj hẽ ta wë, tanu gemuun doo bä rabana Jowãw bahapäh bä, taky hadoo mä sa hã:  
\p —Aw'yy p'yym näng do taah hadoo bëëh! —näng mäh. —Nyy da bë ed'oo bë kejën nesaa do bë hã P'op Hagä Do banoo do mahǟnh? J'ooj madäk doo me bë ed'oo bë nu kemuun nesaa do mahǟnh?  
\v 8 Taw'ããts hẽ pooj jé bë metäh te hub tado bä nesaa do bë eréd hõm bä. Bë metäh hanäm do bë moo bok do hã.  
\v 9 Bë daab yb manä Abaraãm panaa bë hanäk do hã. Bë edoo manäh: “Ãã P'op Hagä Do gadoo Abaraãm panaa ãã bahadoo do hyb n'aa.” P'op Hagä Do karẽn bä tahajaa hahỹ pä tawareem bä, Abaraãm panaa rado padäg bä —näng mäh.  
\v 10 —Edaa däk h'yy kawanereem do P'op Hagä Do ky n'aa etyy doo. Aj'yy myym joom kóm pa tadahëë däk do tabagëëm hyb n'aa hadoo tii. Sahõnh hẽ joom tëëg neaak do tagëëw jat da, ti tabaju hõm da —näng mä Jowãw kyyh.   
\p
\v 11 Ti m' Jowãw ky hadoo ẽnh:  
\p —Ỹ ti hỹỹh, bë ỹ nu gemuun naëng me, baad hadoo do wë bë h'yy kawareem do metëë n'aa. Ti awät da jawén ỹỹ tak'ëp hyb n'aa jawyk do bahǟnh ỹỹ. Hã ỹỹ, ỹ hyb n'aa sakog its ta hã. Ti hyb n'aa dooh ỹ haja bä ta tsyym suun ỹ patsä bä —näng mäh. —Tii kä P'op Hagä Do Sahee tabajëë suun bë h'yyb tym gó, bë tah'yyb mahũũm hyb n'aa. Tëëg hõõ hadoo doo me bë d' tametyy baad tabanäw däk hyb n'aa bë h'yyb tym —näng mäh.  
\v 12 Tsyt hẽ tabetyn hõm da P'op Hagä Do karẽn do moo heb'ook doo, tsyt hẽ ta wób. P'op Hagä Do karẽn do moo b'ook doo, banäm doo hẽnh tabetyn hõm, tabanesaa hẽnh ta wób, aj'yy ta nahëë me tetyn hõm do hadoo tiriig ta bóg mahǟnh. Ta joom ag tiriig tabataa ta tób n'aa yt hã. Ta bóg taju toonh tëëg hõõ me, nadëëk doo me —näng mä Jowãw kyyh Kristo ky n'aa hã. \fig Aj'yy ta nahëë me tetyn hõm do tiriig ta bóg mahǟnh do heen n'aa|alt="Winnowing grain" src="HK00097B.TIF" size="col" loc="Depois do vs 12 se possivel" copy="© British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Matew 3.12" \fig*   
\s1 Jesus Jowãw nu gemuun do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 13 Ti m' ti noo gó Garirej häj n'aa bä naa Jesus bawëënh tamii Joradãn häd näng doo hẽnh, Jowãw nu gemuun hyb n'aa.  
\v 14 Ti m' Jowãw geǟm paawä, ti m' taky hadoo:  
\p —Hëd n'aa wë ỹ mabana õm ỹ nu gemuun hyb n'aa? Ỹ paawä ti manu gemuun —näng mä Jowãw kyyh.   
\p
\v 15 Ti m' Jesus ky hadoo ta hã:  
\p —Taw'ããts hẽ ta tii da dó. Ỹ manu gemuun né hẽ. Taw'ããts hẽ ër bad'oo sahõnh hẽ ër hã P'op Hagä Do karẽn doo —näng mäh.  
\p Ti m' tii d' taky hadoo do hyb n'aa m', Jowãw nu gemuun kän Jesus.   
\p
\v 16 Jesus nu kemuun wät do jawén paa bä, nayyw hẽ tabanyyh tame naa. Tabanä sii hẽ m' wë kabasëëts hõm. Ti m' tahapäh mä P'op Hagä Do Sahee ahyng mä ta wë. Gurii-i bahyng doo da P'op Hagä Do Sahee bahyng. Ta hã m' tabadäng.  
\v 17 Ti m' hỹ pong jé naa tamaa ena kän P'op Hagä Do kyyh. Hahỹỹ da m' ta kyyh:  
\p —Hahỹ tah ỹỹ, tak'ëp ỹ kamahǟn up doo. Baad ỹ h'yy gadajang tan'oo bä —näng mäh.   
\c 4  
\s1 Jesus Dijab\f + \fr 4:0 \ft Gereg kyy me ramaneëënh Nesaa Do Yb, \fk Dijab \ft . “Ji taky n'aa tapa had'yyt doo”, tahanäng pé ti Dijab.\f* metyy do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' P'op Hagä Do Sahee mahũũm kän Jesus tabanawäng hẽnh, rabanabok hẽnh, Dijab metyy hyb n'aa Jesus.  
\v 2 Ti m' 40 ta ǟ noo gó dooh m' Jesus awa bä, dooh m' tawëë bä. Ti jawén mä Jesus basa däk.  
\v 3 Tii bä Dijab, ji h'yyb tahet'uuk doo, ana ta wë, ti m' taky hadoo:  
\p —P'op Hagä Do T'aah mado bä, —näng mäh —mamejõ hahỹ pä rakawereem padëëk pãw —näng mäh.   
\p
\v 4 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Dooh. Hahỹỹ da P'op Hagä Do kyy kerih doo: “Ji waa hã had'yyt nado ji bedëp. Sahõnh hẽ P'op Hagä Do kyyh hyb n'aa ji bedëb heh'äät”\f + \fr 4:4 \ft Dew-Teronom 8.3\f* —näng mä Jesus.   
\p
\v 5 Ti m' Jesus Dijab mahũũm kän Jerusarẽnh hẽnh, panang tsyt hẽ P'op Hagä Do wë kasëëw däk doo hẽnh. Ti m' tabatsyyd hõm P'op Hagä Do tób n'aa jó p'op nu däk doo hẽnh tabasëëk hyb n'aa. Ti m' taky hadoo:   
\p
\v 6 —P'op Hagä Do T'aah mado bä, —näng mäh —keréd hyy tũũ. Hahỹỹ da P'op Hagä Do kyy kerih doo —näng mä Dijab kyyh: “P'op Hagä Do mejũũ da ta ããs, baad õm rabahag'ããs hyb n'aa. Õm da ragadoo p'op pä hã a tsyym taganadas hyb n'aa”,\f + \fr 4:6 \ft Saaw-Mo 91.11‑12\f* näng P'op Hagä Do kyyh —näng mä Dijab.   
\p
\v 7 Ti m' Jesus ky gadoo:  
\p —Hahỹỹ da na-ããj hẽ P'op Hagä Do kyy kerih doo: “Mamety manä P'op Hagä Doo, a hagã n'aa”\f + \fr 4:7 \ft Dew-Teronom 6.16\f* —näng mä Jesus.   
\p
\v 8 Ti m' Jesus Dijab masäk waëë p'op nu däk do jó. Tii b' naa m' tametëëh ta hã sahõnh hẽ badäk hahỹỹ hã hanäng do häj n'aa rabag'ããs doo, sahõnh hẽ hanäm doo, hetsooh do badäk hahỹỹ hã hanäng do na-ããj hẽ.  
\v 9 Ti m' taky hadoo ta hã:  
\p —Sahõnh hẽ ta ti ỹ anoo da a hã, wë ỹỹ, tũũ a taron nuu me ỹ mawehëë bä —näng mä Dijab kyyh.   
\p
\v 10 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Ahõm mahǟnh ỹỹ, Nesaa Do Yb! —näng mäh. —Hahỹỹ da P'op Hagä Do kyy kerih doo: “Jããm hẽ P'op Hagä Doo, bë hagã n'aa, bë wehëë. Jããm hẽ ta ti bë hyb n'aa jew'yyk, bë ky daheeh”,\f + \fr 4:10 \ft Dew-Teronom 6.13\f* näng kerih doo —näng mä Jesus.   
\p
\v 11 Ti m' Dijab bahõm kän Jesus mahǟnh. Ti m' ããs rabana, rahag'ããs mä Jesus, ranoo mä ta hã ta waa kä.   
\s1 Jesus du doo tama metëëk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 12 Ti m' Jowãw nu gahem'uun do radawäts gëët do Jesus ky n'aa napäh bä m', tababaaj hõm kän mä Garirej häj n'aa hẽnh.  
\v 13 Ti m' panang Nasaréh bä tabaym dó jawén paa bä m', takahỹỹd gä panang Kapar-Naũm häd näng doo hẽnh. Karaj'aa Garirej häd näng do nabyy me Kapar-Naũm badäk, Seburũn, Napatawi sa häj n'aa bä.\f + \fr 4:13 \ft Garirej häj n'aa bód ta ti Seburũn Napatawi sa häj n'aa.\f*  
\v 14 Tii da tawén d'oo, P'op Hagä Do ky n'aa rod Isajas häd näng do her'oot do paa takaja däk hyb n'aa. Hahỹỹ d' paa m' Isajas kyyh:   
\b  
\q1
\v 15 “Seburũn, Napatawi häj n'aa babuuj,  
\q1 karaj'aa nabyy me, tamii Joradãn tamyyj däk hã badäk do buuj.  
\q1 Garirej sa häj n'aa häd, hajõk do Judah buuj nadoo do rabaj'eenh bä.   
\q1
\v 16 Ta tii bä, gadagyp do hadoo doo gó habok doo, P'op Hagä Do nahap'ëëh doo,  
\q1 rahapëë däg kän ta bag ty eh do hadoo doo.\f + \fr 4:16 \ft Jesus né hẽ ti ta bag ty eh do hadoo doo. Sa mahang Jesus bawäd wät do hyb n'aa, sa mahang Jesus ma met'ëëg wät do hyb n'aa, rahapëë däk nyy da rabad'oo P'op Hagä Do wë ranu kajäk hyb n'aa.\f*  
\q1 Dajëb bawät bä habok do sa hã ganä wät ta bag”,\f + \fr 4:16 \ft Isajas 9.1 hã takerii däk tii. P'op Hagä Do nahap'ëëh doo, ji edëb heh'äät do nahap'ëëh do tii, dajëb bawät bä habok doo. Kristo sa wë kajaa doo, papỹỹj bag ganyyh do hadoo.\f* näng kerih doo.   
\b  
\p
\v 17 Ti m' ti noo gó Jesus du do däk tamaher'oot sahõnh hẽ sa hã. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —Edaa däk hỹ pong jé hawät do ji tabag'ããs doo. Ti hyb n'aa bë eréd nesaa doo, P'op Hagä Do wë bë h'yy kawareem hyb n'aa —näng mä Jesus kyyh.   
\s1 Jesus ats'yyt do ta sii habong do pan'aa panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 18 Ti m' karaj'aa Garirej häd näng do nabyy me Jesus bawät bä m', tabahapäh mä pawóp hẽ ajyy. Simaw, Peed ramaneëënh doo, ta hỹỹj Ãn-Deréh daheeh. Tah'ỹỹb mä res'aak karahi me. Tah'ỹỹb sag né hẽ m' tii.  
\v 19 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —B'ëëp bë ana, si ỹỹ bë abooh. Tah'ỹỹb sag nado boo da bë hỹỹ kä. Ajyy, ỹỹj sag hadoo da bë hỹỹ kä P'op Hagä Do hã rah'yy ka'eeh hyb n'aa —näng mä ta kyyh.   
\p
\v 20 Ti m' nayyw hẽ m' raberéd hõm karahi. Ah'ũũm kän mä ta sii.   
\p
\v 21 Ti bahǟnh mä Jesus bahapäh ajyy Tsijaag, Jowãw daheeh, Sebedew häd näng do taah. Marakate gó m' rabat'oonh, sa yb mä sa hata. Karahi m' renäm. Ti m' Jesus bats'yyt ta sii rabahõm hyb n'aa.  
\v 22 Ti m' nayyw hẽ m' ragatsëg n'yyh pong hẽnh. Ti m' raberéd hõm sa yb, marakate. Ti m' Jesus sii rabahõm kän mäh.   
\p
\v 23 Ti m' jé pad'yyt hẽ Garirej häj n'aa bä, tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot do yt hã, Jesus ma metëëk mäh, tamaher'oot mä sa hã P'op Hagä Do ji tabag'ããs do ky n'aa hanäm doo. Jé pad'yyt hẽ m' tabaheso hõm sahõnh hẽ sa nahëëh. Tabaheso hõm na-ããj hẽ h'yyb nahejooj padëëk do nahëë haj'aa.  
\v 24 Ti hyb n'aa, Sirija häd näng do häj n'aa bä na-ããj hẽ raky n'aa napäh mä Jesus mo haj'aa hã. Ti hyb n'aa ramena kän ta wë nahëë enäh doo. Hajõng mä ramenaa do sa nahëëh. Tak'ëp datés do hahoop do ta wób, karap'aar h'yyb nesaa do pahadëëk do ta wób, mera do kaj'uun do ta wób, nabong do ta wób. Ta ti sahõnh hẽ sa nahëë Jesus hahëën hõm mäh.  
\v 25 Hajõk mä Jesus jawén hah'ũũm. Ta s'ee hẽnh naa m' hena ta jawén hah'ũũm doo. Garirej häj n'aa bä naa m' ta wób, Dekaporis häd näng do häj n'aa hẽnh naa ta wób, Jerusarẽnh bä naa m' ta wób, Judah häj n'aa bä naa m' ta wób, hëëj Joradãn häd näng do tamyyj däk hẽnh naa m' ta wób kä.   
\c 5  
\s1 Ky n'aa kedëng do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' hajõk do ta jawén han'aa do Jesus bahapäh bä m', tabasëëk waëë hã m', ti m' tabahyy sooh. Ti m' ta ma metëëk do rabana ta wë,  
\v 2 ti m' tadu doo tama metëëk do sa hã. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:   
\b  
\q1
\v 3 —P'op Hagä Do ky n'aa edëng sa hã hẽ daab na'yyp doo, sa h'yyb gó jããm hẽ P'op Hagä Do hã daab 'yyp doo. Rawén ky n'aa kedëng, hỹ pong jé hawät do bag'ããs do karapee rabahadoo do hyb n'aa.   
\q1
\v 4 —Ky n'aa kedëng da jé ha'oot do hah'oop doo, P'op Hagä Do h'yyb en'yym do hyb n'aa da sa hã.   
\q1
\v 5 —P'op Hagä Do ky n'aa edëng kaja hẽ sa h'yyb mahũũm doo, sa hejój hã h'yy kana'eeh doo. Rawén ky n'aa kedëng, hëëj papuuj\f + \fr 5:5 \ft Taw'ããts hẽ ji ner'oot Apokarip 21.1.\f* P'op Hagä Do ky n'aa enooh do danäh rabahadoo do hyb n'aa da.   
\q1
\v 6 —P'op Hagä Do ky n'aa edëng takarẽn doo da ji bawät do hã tak'ëp h'yyb pad'ëëk doo. Rah'yyb pahadëëk do kan'oo däk da sa hã.   
\q1
\v 7 —P'op Hagä Do ky n'aa edëng ta wób t'yyd mehĩĩn doo. P'op Hagä Do t'yyd mehĩĩn da sa hã kä.   
\q1
\v 8 —P'op Hagä Do ky n'aa edëng baad hedoo do had'yyt hẽ h'yyb enäh doo. Ky n'aa kedëng da tii, rahapäh do hyb n'aa da P'op Hagä Doo sa matym me.   
\q1
\v 9 —P'op Hagä Do ky n'aa edëng h'yyb nyyw gó habok do du n'aa doo. Ta ti hedoo doo ramaneëënh da P'op Hagä Do taah.   
\q1
\v 10 —P'op Hagä Do ky n'aa edëng da P'op Hagä Do karẽn do ramoo bok do hyb n'aa rarahejãã do hah'oop doo. Rawén ky n'aa kedëng, hỹ pong jé bag'ããs do karapee rabahadoo do hyb n'aa da.   
\b  
\p
\v 11 —Ky n'aa kedëng bëëh, hëp ỹ n'aa bë raky n'aa rejã bä, bë rarahejã bä, daap hẽ nesaa do bë ky n'aa ran'oo bä.  
\v 12 Baad had'op do P'op Hagä Do anoo da bë hã ta säm hỹ pong jé. Ti hyb n'aa da bë h'yy gadejah, bë tsebee da, tii d' bë hã radoo bä né paawä! Tii d' né paa sa wahë makũ rabad'oo P'op Hagä Do ky n'aa rod sa hã, rarahejãã né paa sa hã —näng mä Jesus.   
\s1 Jukiir ky n'aa gó, ta bag ky n'aa gó Jesus ma metëëk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 13 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Jukiir hadoo bëëh, badäk hahỹỹ hã habong do sa mahang.\f + \fr 5:13 \ft Jukiir me ji ty gewuuk ta dab takanarejãã hyb n'aa. Jukiir hadoo P'op Hagä Do hã h'yy ka'eeh do badäk hahỹỹ hã habong do sa mahang. P'op Hagä Do hã h'yy ka'eeh do sa hyb n'aa nesaa do tak'ëp tawén kanah'ũũm badäk hahỹỹ bä.\f* Jukiir nadah'ëëd wäd bä, dooh ji haja bä ji an'oo bä p'aa hẽnh tadah'ëëd däg bä. Tanadah'ëëd wäd bä, dooh hyb n'aa ji karẽn wät péh. Ji aw'oong hõm tii. Jé tabës pé tsab'eep da\f + \fr 5:13 \ft Jukiir nadah'ëëd wät do hadoo ta hã h'yy ka'eeh do baad naboo bong doo. Baad ji nawäd wäd bä, baad nadoo do ji metëëh tii bä ta wób sa hã. Jukiir nadah'ëëd wät do hadoo, ji aw'oong hõm do hado däk ji tii bä.\f* —näng mäh.   
\p
\v 14 —Badäk hahỹỹ hã habong do sa bag hadoo bëëh. Dooh ji haja bä ji jejën bä panang waëë jó badäk doo.  
\v 15 Dooh ta bag ji gataa so bä ji waa hood yt hã ji dasooh hyb n'aa. Dooh. Ta bag ji dasooh ta tyng jó, sahõnh hẽ tób yt hã haj'eenh do rabag enä hyb n'aa.  
\v 16 Ti hadoo ẽnh bë hã. Bë metäh, rabahapäh hyb n'aa, baad hedoo do bë babok doo, baad hadoo do bë moo bok doo, bë Yb hỹ pong jé hawät do hã raj'aa etsë hyb n'aa kä bë hã rahapäh do hyb n'aa —näng mä Jesus. \fig Ta bag ta tyng jó ji dasooh do heen n'aa|alt="Lamp (lámpada)" src="HK00152B.TIF" size="col" loc="Após vs. 16" copy="© British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Matew 5.15" \fig*   
\s1 Mosees ky n'aa jaw'yyk do ky n'aa hã Jesus ma metëëk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 17 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Ỹ ahyng babä ỹ gawats'iik hyb n'aa nado P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk doo, P'op Hagä Do ky n'aa rod rerih do paa na-ããj hẽ. Tii d' bë edoo manäh. Ỹ wén hyng P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk doo, P'op Hagä Do ky n'aa rod rerih do paa na-ããj hẽ, takaja däk hyb n'aa, hã ỹ kametëëh hyb n'aa na-ããj hẽ.  
\v 18 Baad bë ỹ maher'oot. Wë, badäk hahỹ hëëj bawät nä bä, P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do dooh tagawatsig bä. Dooh ta bód had'os pé gawatsik péh, sahõnh hẽ ta hã kerih do kametëëh bä kä. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mäh.  
\v 19 —Jé P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do bód t'aats ky nadaheeh doo, ta wób tama met'ëëg bä ta nemuun raky nadaheeh hyb n'aa, jããm hẽ ky n'aa nets'äs da ta ti hedoo do hỹ pong jé hawät do tabag'ããs do mahang. Jé P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do ky daheeh doo, ta wób hã tama met'ëëg bä na-ããj hẽ, ky n'aa etsä däk tii, hỹ pong jé hawät do tabag'ããs do mahang —näng mäh.   
\s1 Baad had'op Jesus karẽn ji bawät do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 20 —Baad bë ỹ maher'oot. Baad ub Pariséw red'oo raky daheeh P'op Hagä Do karẽn do ji hã. Ti hadoo ẽnh P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk doo. Ti hado né paawä, baad bë nado bä sa bahǟnh, dooh tabad'op hẽ bë haja bä hỹ pong jé hawät do bag'ããs do karapee bë hado bä —näng mäh.   
\s2 1. Baad ji bawät sa mahǟnh ji da hadoo do hã ji hyb n'aa newëë do hã ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 21 —Bë maa napäh né hẽ p'ooj ub ër wahë makũũ hã kamejũũ doo: “Manaboh manä a da hadoo doo. Nesaa do hã ky n'aa kety däk da jé ta da hadoo do daj'ëëp doo”,\f + \fr 5:21 \ft Esodo 20.13\f* näng kerih doo.  
\v 22 Ỹỹ kä, ỹ her'oot hahỹ bë hã: Jé ta da hadoo do wë kawajããn do sii hẽ ky n'aa kety däk da. Jé ta da hadoo do ky n'aa rejãã péh, taw'ããts hẽ ër wahë n'aa hedoo do raky n'aa etyy tii. Jé “h'yy gatamaa its õm!”, hanäng pé ta da hadoo do hã, p'eets hẽ tabanesaa hẽnh, tëëg hõõ gó da tabahoop —näng mäh.   
\p
\v 23 —Ti hyb n'aa kä, P'op Hagä Do hã mama ejuu bä mahyb n'aa es'ee bä a hã a da hadoo do ganen'aak doo, baad nadoo do ta hã mamoo wät do hyb n'aa,  
\v 24 tii bä taw'ããts hẽ meréd dó mama ejuu do pan'aa ji ma ejuu do tyng pa. Tii bä ahõm a da hadoo do wë. Mets'ẽẽ õm tahyb n'aa mabaan hyb n'aa, p'aa hẽnh bë h'yyb enyyw padëëk hyb n'aa. Tii bä maju kä P'op Hagä Do wë mamanaa doo —näng mäh.   
\p
\v 25 —Taw'ããts hẽ nayyw hẽ mah'yyb enäw a wë kawajããn doo, hyb n'aa jawyk do wë õm tamahũũm bä õm taky n'aa tapaa hyb n'aa paawä. Bë mahõm me, ta hõõ bä, mah'yyb enäw, hyb n'aa jawyk do ji hã ky n'aa etyy do hã, õm taky n'aa tapa mahǟnh. Tii d' manadoo bä, hyb n'aa jawyk do õm tabahaëënh da warahén hã, õm tadawäts gëët hyb n'aa kä.  
\v 26 Dooh d' manä bä kä tii bä, sahõnh hẽ manepaag bä. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mäh.   
\s2 2. Baad had'op, ta wób rabahed'oo do bahǟnh, ji bawät ỹỹj sa wë ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 27 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Bë maa napäh hahỹ kamejũũ doo: “Aǟ manä ta seeh ỹỹm sii”,\f + \fr 5:27 \ft Esodo 20.14\f* näng kerih do paah.  
\v 28 Ỹỹ kä, ỹ her'oot hahỹỹ d' bë hã: Ỹỹnh wë ty gadäk doo, ta sii haỹỹh do hyb n'aa newë däk doo, baad nado däg ta h'yyb tym hã kä. Nesaa do tamoo wäd däg kän, dooh né ta sii taǟ bä paawä.  
\v 29 A matym hyb n'aa nesaa do mamoo wäd bä, taw'ããts hẽ paawä a matym mado nyyh. Madawäts hõm. Taw'ããts hẽ sét a hã hanäng do kaw'oong hõm, tabanesaa hẽnh õm P'op Hagä Do aw'oong hõm mahǟnh.  
\v 30 A moo hub hadäk do hyb n'aa nesaa do mamoo wäd bä, taw'ããts hẽ paawä magakyd hõm a mooh. Madawäts hõm. Taw'ããts hẽ sét a hã hanäng do kaw'oong hõm, tabanesaa hẽnh õm P'op Hagä Do aw'oong hõm mahǟnh\f + \fr 5:30 \ft Dooh Jesus mejõ bä ji matym ji ado nä bä, ji moo see ji gakyd hõm bä. Jesus hapäh, ji h'yyb gó naa né hẽ ti nesaa do ji moo wät doo, ji heg'ããs doo. Tii da tawén her'oot, baad ji hyb n'aa matakëë hyb n'aa nesaa do ji moo nawät hyb n'aa. Dooh masuuj tado bä ta ti hedoo doo, Jesus hanäng péh.\f* —näng mäh.   
\s2 3. Baad had'op, ta wób rabahed'oo do sa bahǟnh, ji bawät ji ỹỹm wë ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 31 —Hahỹỹ da kamejũũ do paah: “Jé ta ỹỹm heréd hõm doo, taw'ããts hẽ taban'oo däk né hẽ ta heen n'aa kerih do ta hã”,\f + \fr 5:31 \ft Dew-Teronom 24.1\f* näng kerih do hã.  
\v 32 Ỹỹ kä, ỹ her'oot hahỹỹ d' bë hã: Jé daap hẽ ta ỹỹm heréd hõm doo, ta ỹỹm wadii do hyb n'aa tanado bä, ỹỹnh ta patug nadoo do sii he'ỹỹh do hado däk tan'oo bä ta ỹỹm paah. Aj'yy see gat'ëë däg bä ta ti ỹỹnh, nesaa doo, P'op Hagä Do ganadoo do tamoo wät. Ta see ỹỹm sii he'ỹỹh do hado däk tii —näng mäh.   
\s2 4. Baad ji awäd bä, dooh hyb n'aa tak'ëp ji ky n'aa h'ũũm pé do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 33 —Bë maa napäh né hẽ p'ooj ub ër wahë makũũ hã kamejũũ doo: “Maky kahỹỹd manä Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do hã maky däng doo. Mamoo wäd né hẽ ta hã maky däng doo”, näng kerih doo.  
\v 34 Ỹỹ kä, ỹ her'oot hahỹỹ d' bë hã: Bë ky dëë manä da. P'op Hagä Do bag'ããs do tyng hadoo hỹ pong jé. Ti hyb n'aa bë ky dëë manä hỹ pong jé hã, bë ehub né hẽ bë ky däng do bë metëëh hyb n'aa.  
\v 35 P'op Hagä Do tsyym tyng hadoo badäk hahỹ hëëj.\f + \fr 5:35 \ft Hỹ pong jé, P'op Hagä Do bag'ããs do tyng hadoo. Badäk hahỹỹh, P'op Hagä Do tsyym tyng hadoo Isaraéw buuj sa hã. Sahõnh hẽ P'op Hagä Do bag'ããs. Ti né sahõnh hẽ danäh, tahanäng pé tii.\f* Ti hyb n'aa, bë ky dëë manä badäk hahỹ hëëj hã, bë ehub né hẽ bë ky däng do bë metëëh hyb n'aa. Bë ky dëë manä Jerusarẽnh panang hã, bë ehub né hẽ bë ky däng do bë metëëh hyb n'aa. P'op Hagä Doo, sahõnh hẽ bag'ããs do panang ti Jerusarẽnh. Ta ma tii.  
\v 36 Bë ky dëë manä bë nuu hã. Dooh ji haj'as pé ji hã hẽ ji ahỹỹd bä. Ji sëën na-ããj hẽ dooh ji haja bä ji ahỹỹd bä.  
\v 37 Ti hyb n'aa kä, “ỹỹ” bë noo bä, taw'ããts hẽ “ỹỹ” né hẽ bë h'yyb gó. “Dooh” bë noo bä, “dooh” né bë h'yyb gó. Jããm ti bë kyyh. Dooh hyb n'aa tak'ëp bë ky n'aa h'ũũm pé bë metëëh hyb n'aa ta ti bë ehub né hẽ. Nesaa Do Yb hanaa sahõnh hẽ ti bahǟnh tak'ëp ky n'aa h'ũũm doo —näng mäh.   
\s2 5. Baad ji awäd bä, dooh ji abaaj bä nesaa do ji tah moo wät do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 38 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Bë maa napäh né hẽ hahỹ kamejũũ doo: “Ta da hadoo do matym rejãã doo, ta ti mo haj'aa näng do matym na-ããj ji rejãã. Ta da hadoo do tëg see gatëh hõm doo, ta ti mo haj'aa näng do tëg see na-ããj hẽ ji rejãã”,\f + \fr 5:38 \ft Esodo 21.24, Rewitikos 24.20, Dew-Teronom 19.21\f* näng kerih doo.  
\v 39 Ỹỹ kä, ỹ her'oot hahỹỹ d' bë hã: Bë mahũũm manä hyb n'aa jewyk do sa wë nesaa do bë hã moo wät doo, tamoo wät do säm tagadoo hyb n'aa paawä. Õm rapa ewyh bä manu mebyng hyb n'aa paawä, mamabaaj manäh. Man'oo a ta pa s'ee hẽnh rabewyyh hyb n'aa.  
\v 40 Hyb n'aa jewyk do sa wë a da hadoo do õm taky n'aa tapa bä a saroor hyb n'aa, man'oo ta hã a hatsë a hã hadäk do na-ããj hẽ.  
\v 41 Õm ramejõ bä sa ma mas'ëëd bä raky n'aa jaw'yyk do anoo do pénh, tii bä mamahǟj manä ta ti ramejũũ doo. Taw'ããts hẽ raky däng do bahǟnh mas'ëëd.\f + \fr 5:41 \ft Roma buuj warahén n'aa Isaraéw häj n'aa bä mejũũ do rahajaa, rakarẽn bä, ramejũũ Isaraéw buuj rasëët sa ma dawëë péj. Tii d' radoo bä, ramejũũ do bahǟnh ji asëët, näng Jesus kyyh. Dooh ji mahǟj bä.\f*  
\v 42 Man'oo a da hadoo do ets'ẽẽ bä a hã. A h'ëëd see a da hadoo do ets'ẽẽ bä tab'aanh doo, man'oo né hẽ —näng mäh.   
\s2 6. Baad ji awäd bä, ji majĩĩ sii hẽ ji kamahǟn do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 43 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Bë maa napäh né hẽ hahỹ ramejũũ do paah: “Makamahǟn a da hadoo doo. Mahyb n'aa wareem a majĩĩ.”\f + \fr 5:43 \ft Rewitikos 19.18\f*  
\v 44 Ỹỹ kä, ỹ her'oot hahỹỹ d' bë hã: Bë kamahǟn bë majĩĩ. Bë ky n'aa ets'ẽẽ bë hã rejãã doo,  
\v 45 bë Yb hỹ pong jé hawät do taah né bëëh, bë metëëh hyb n'aa ta tii hã. Bë Yb hỹ pong jé hawät do anoo papỹỹj bag tapahuunh doo, baad habok do sa hã, baad nabok do sa hã na-ããj hẽ. Baad habok do rababong bä tabanoo naëng badoos hyb n'aa, baad nabok do rababong bä na-ããj hẽ.  
\v 46 Bë gadoo bë ed'oo g'eeh hanäm do P'op Hagä Do hanaa, jããm né hẽ bë kamahǟn bä bë hã kamahǟn doo? Dajẽẽr Roma buuj hã ji hepak do taa n'aa, bë ty n'aa ges'yyk doo, ti na-ããj rakamahǟn sa hã kamahǟn doo.  
\v 47 Jããm hẽ bë wakããn hedoo do bë edëë bä, ta wób bad'oo do bahǟnh nado bë bad'oo. Jé P'op Hagä Do sa h'yyb gó nahapäh do na-ããj né hẽ redëng sa wakããn, sa najiis.  
\v 48 Ti hyb n'aa, taw'ããts hẽ baad had'yyt hẽ bë babok, bë Yb hỹ pong jé hawät do baad had'yyt hẽ tabawät doo da —näng mä Jesus kyyh sa hã.   
\c 6  
\s1 Tamawoob hẽ hedoo do Jesus ma metëëk P'op Hagä Do ji weh'ëëh do ky n'aa hã  
\p
\v 1 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Baad hedoo doo, P'op Hagä Do karẽn do bë moo bok bä, taw'ããts hẽ bë moo boo bë raj'aa etsë hyb n'aa nado. Baad hedoo do bë moo boo bä bë hã raj'aa etsë hyb n'aa, ti bä dooh bë gado wäd bä hanäm do ta säm bë Yb hỹ pong jé hawät do hanaa.   
\s2 1. Nyy da ji bad'oo kas'uut do matym n'aa ji an'oo bä do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 2 —Ti hyb n'aa kas'uut do matym n'aa mabanoo bä, magamehǟ manä torõm-bet, õm ramanatakëë hyb n'aa, j'ooj madäk doo me ky ken'yym do rabahed'oo doo da panang tyw n'aa bä, tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot do yt hã, sa hã ta wób raj'aa etsë hyb n'aa. Baad bë ỹ maher'oot: Ta ti hedoo doo, sa hã raj'aa etsë doo me né hẽ ragado däk ta säm. Dooh ragado wäd bä hanäm do P'op Hagä Do hanaa. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo.  
\v 3 Kas'uut do matym n'aa mabanoo bä, maher'ood manä ta wób sa hã,  
\v 4 ta wób ranahapäh hyb n'aa mamasa doo. Tii bä kä, a Yb hỹ pong jé hawät doo, hapäh do ranahapäh bä manoo doo, anoo da a hã ta säm baad hadoo doo —näng mäh.   
\s2 2. Nyy da ji bad'oo ji ky n'aa ets'ẽẽ bä ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 5 —Bë ky n'aa ets'ẽẽ bä, j'ooj madäk doo me ky ken'yym do rabahed'oo doo da bë adoo manä da. Panang tyw n'aa kajatsëk bä, hajõk do rababok bä, tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot do yt hã na-ããj ti ragen'aak raky n'aa etsẽẽ rabë bä, ta wób rabahapäh hyb n'aa. Baad bë ỹ maher'oot: Ta ti hedoo doo, sa hã raj'aa etsë doo me ragado däk ta säm. Dooh ragado wät pé hanäm do P'op Hagä Do hanaa. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo.  
\v 6 Ti hyb n'aa, maky n'aa ets'ẽẽ bä, ajëë suun a tób gawakõ gó, manoo gatsëë däg ta gawakõ, ti bä maky n'aa ets'ẽẽ a Yb, hỹ pong jé hawät do ji nahapäh do hã. Tii bä kä, a Yb hỹ pong jé hawät doo, kejën doo gó maky n'aa etsẽẽ do hapäh doo, anoo da a hã ta säm baad hadoo doo.  
\v 7 Bë ky n'aa ets'ẽẽ bä, bë ky n'aa jebaaj manä bë etsẽẽ doo, P'op Hagä Do sa h'yyb gó nahapäh do rabahed'oo doo da. Rah'yy kaha'eeh do maa napäh raky n'aa etsẽẽ doo, hajõng do sa kyyh hyb n'aa red'oo.  
\v 8 Bë ky n'aa ets'ẽẽ pooj jé bë Yb hapäh bë wë badoh doo. Ti hyb n'aa bë ky n'aa ets'ẽẽ manä nanäng raky n'aa etsẽẽ doo da.   
\p
\v 9 —Taw'ããts hẽ hahỹỹ da d' bë kyyh bë ky n'aa ets'ẽẽ bä:  
\b  
\q1 “Ee, hỹ pong jé hawät doo,  
\q1 ãã karẽn sahõnh hẽ õm rahyb n'aa jew'yyk.   
\q1
\v 10 Ãã etsẽẽ a hã,  
\q1 sahõnh hẽ mabag'ããs do nayyw hẽ takajaa hyb n'aa ãã wë.  
\q1 Ãã karẽn sahõnh hẽ badäk hahỹỹ hã habong do ramoo bok makarẽn doo,  
\q1 hỹ pong jé ramoo bok doo da makarẽn doo.   
\q1
\v 11 Man'oo had'yyt hẽ ãã waa.   
\q1
\v 12 Mamabaan hõm nesaa do ãã moo bok do paah,  
\q1 ãã mabaan hõm doo da ãã wë moo bong do nesaa doo.   
\q1
\v 13 Man'oo manä nesaa do ãã tah'yyb tatuk.  
\q1 Ãã mamo n'aa jesu Nesaa Do Yb mahǟnh.\f + \fr 6:13 \ft Tahajaa na-ããj hẽ ji erii bä: “Ãã mamo n'aa jesu nesaa do mahǟnh.”\f*  
\q1 [Õm né ti sahõnh hẽ bagãã had'yyt doo.  
\q1 Õm né ti hejooj had'yyt doo.  
\q1 Õm né ti ji j'aa etsëë had'yyt doo. Ti né hẽ. Taw'ããts hẽ]”, näk da bëëh.   
\b  
\p
\v 14 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Bë hyb n'aa mabaan bä nesaa do bë wë ramoo boo bä, tii bä bë Yb hỹ pong jé hawät do hyb n'aa mabaan da na-ããj hẽ bë hã.  
\v 15 Bë hyb n'aa manabaan bä nesaa do bë wë ramoo bok doo, tii bä dooh na-ããj hẽ bë Yb hyb n'aa mabaan bä bë hã nesaa do bë moo bok doo.   
\s2 3. Nyy da ji bad'oo kas'aah doo me P'op Hagä Do ji weh'ëëh bä ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 16 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —P'op Hagä Do bë weh'ëëh hyb n'aa bë kas'aah bä, bë metä manä bë h'yy gajëng doo, j'ooj madäk doo me habok doo, ky ken'yym do gó habok do rabahed'oo doo da. Ta ti rah'ỹỹt sa mamets rakas'aah ta wób rabahapäh hyb n'aa. Baad bë ỹ maher'oot: Ta ti hed'oo doo, sa hã raj'aa etsë doo me, ragado däk ta säm sahõnh hẽ. Dooh ragado wät pé hanäm do P'op Hagä Do hanaa. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo.  
\v 17 Ti hyb n'aa, kas'aah doo me P'op Hagä Do maweh'ëëh bä, taw'ããts hẽ mahetsyyd a mamets, mahawug ta syyj buu benyym do a nuu gó ji bahed'oo doo da  
\v 18 kas'aah doo me P'op Hagä Do maweh'ëëh do ta wób ranahapäh hyb n'aa. Jããm hẽ a Yb, hỹ pong jé hawät doo, ji nahapäh do hapäh hyb n'aa. Tii bä kä, a Yb hỹ pong jé hawät doo, kejën doo gó makas'aah do hapäh doo, anoo da a hã ta säm baad hadoo doo —näng mäh.   
\s1 Ji ma ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 19 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Bë ata manä bë ma takah'ũũm hyb n'aa badäk hahỹỹ bä, kamera hedoo do ji ma rejãã doo bä, ji ma hetõt bä, hets'ëëk do bë tób ranoo eë hõm doo bä bë ma rabets'ëëk hyb n'aa.  
\v 20 Taw'ããts hẽ bë moo boo had'yyt hẽ ti P'op Hagä Do bë hã takarẽn doo. Tii bä da bë gadoo da hỹ pong jé ta säm P'op Hagä Do hanaa. Hỹ pong jé dooh kamera hedoo do rejã bä ta säm P'op Hagä Do hanaa ji gadoo doo. Ta tii bä dooh tahetõd bä ta säm, ta tii bä dooh retsëëg bä P'op Hagä Do hanaa ji gadoo doo.  
\v 21 Ta tii d' ỹ wén her'oot, tak'ëp bë kamahǟn do banäng bä, tii bä bë h'yyb bawät —näng mäh.   
\p
\v 22 —Ji bag hadoo ji matym. Baad tado bä ji matym,\f + \fr 6:22 \ft Ji etsëëh, P'op Hagä Do hã ji h'yyb däk, tahanäng pé né m' ti \fq baad hadoo do ji matym\ft .\f* ta bag hado däk sahõnh hẽ ji hã.  
\v 23 Baad tanado bä ji matym,\f + \fr 6:23 \ft Ji netsëh, ji ma hyb n'aa ji bawät tahanäng pé né m' ti \fq baad nadoo do ji matym\ft .\f* badagyp hadoo sahõnh hẽ ji hã. Ti hyb n'aa, ta bag hadoo bë hã hanäng do paawä, badagyp do tado bä, tak'ëp tabadagyp tii bä bë hã.   
\p
\v 24 —Dooh hajaa pé pawóp hẽ ta kariw n'aa sii moo wät pé séd noo gó. Tii d' tahado bä, ta kariw n'aa see dooh takamahǟn bä, ta see ti takamahǟn. Ta see wë da baad tamoo wät da, ta see taty n'aa ges'yyk da. Ti hadoo bë hã. Dooh bë haja bä bë h'yy keséj bä. Dooh bë haja bä P'op Hagä Do hã bë h'yyb däg bä, dajẽẽr hã na-ããj bë h'yyb däng bä —näng mä Jesus.   
\p
\v 25 —Ti hyb n'aa bë ỹ maher'oot hahỹỹh: Bë hyb n'aa tón had'yyt manä bë babok do hã, bë waa hã, bë eëëk do hã, bë saroor hã. Tii d' ỹ wén edoo, ji awa do bahǟnh ti ji edëp doo. Ji saroor bahǟnh ji.  
\v 26 Bë hegãã taw'ëëd. Dooh rejoom bä joom tym. Dooh rata bä joom ag sa waa tób n'aa yt hã. Ti hado né paawä, P'op Hagä Doo, bë Yb, anoo sa waa. Taw'ëëd P'op Hagä Do kamahǟn do bahǟnh bë takamahǟn.  
\v 27 Tak'ëp bë hyb n'aa newë had'yyt né paawä, dooh bë haja bä bë aboo dawëd bä ta tii da —näng mäh.   
\p
\v 28 —Hëd n'aa bë hyb n'aa tón bë saroor bë padedëëk do pan'aa hã? Bë hegãã tabawä n'aa ts'ooh joom banäng bä hawäng doo —näng mäh. —Dooh né paawä ramoo boo bä, dooh né paawä sa saroor rages'yyb bä,  
\v 29 Saromãw saroor anyyw né paawä, gabar'ëëng né paawä, ti bahǟnh tabanäm ti tabawä n'aa ts'ooh.  
\v 30 Tii da baad ub P'op Hagä Do adoo bä tabawä n'aa hã, nayyw hẽ tsawyy jëng do hã, ji gatang do hã, dooh g'eeh ti bahǟnh baad ub tabahag'ããs bëëh? Tanoo né da bë hã bë saroor. H'ëëd hyb n'aa P'op Hagä Do hã baad bë h'yy kana'eeh?  
\v 31 Ti hyb n'aa kä, bë hyb n'aa tón manäh. “H'ëëd g'ee d' ãã awa? H'ëëd g'ee d' ãã eëëk? H'ëëd g'ee d' ãã dadäk?”, bë an'oo manäh.  
\v 32 P'op Hagä Do sa h'yyb gó nahapäh do ti tii, ti hã h'yyb padëëk doo. Bë ti dooh tii d' bë adoo bä. Bë Yb hỹ pong jé hawät do hapäh bë wë bedoh doo.  
\v 33 Taw'ããts hẽ pooj jé baad bë h'yyb padäg bë Yb bag'ããs do hã, baad hedoo do ji hã takarẽn do hã na-ããj hẽ. Tii bä kä, tanoo da bë hã sahõnh hẽ bë wë bedoh doo.  
\v 34 Ti hyb n'aa kä, naga hẽ bë hyb n'aa tón manä bë pooj jé hawät do hã. Jat'iip hadoo na-ããj hẽ ti anäng ji h'yy katón doo. Ti hyb n'aa taw'ããts hẽ jati pé bë hyb n'aa newë nyy d' bë bad'oo.   
\c 7  
\s1 Ji da hadoo do ji ky n'aa netyy do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Baad nadoo do hã bë ky n'aa ety manä had'yyt hẽ ta wób, P'op Hagä Do ky n'aa netyy hyb n'aa bëëh.  
\v 2 Tii d' ỹ wén edoo, ta wób bë ky n'aa etyy doo da, bë da P'op Hagä Do ky n'aa etyy. Ta wób bë ky n'aa etyy do pénh, ti pénh da P'op Hagä Do ky n'aa etyy da bëëh.   
\p
\v 3 —Hëd n'aa mamatakëë b'aa hyyj its a da hadoo do matym me hahop doo, b'aa haeh do a matym gó anäng?  
\v 4 Hëd n'aa, “Na b'aa hyyj a matym gó hatu do ỹ ado hõm”, mabanäng, dooh b'aa haeh do mamatakä bä a matym gó hanäng doo?  
\v 5 J'ooj madäk do ti a h'yyb. Mado nä pooj jé b'aa haeh do a matym gó hakëë doo. Tii bä da mabahapäh baad ub mabado hõm hyb n'aa a da hadoo do matym gó hatu do b'aa hyyj —näng mäh.   
\p
\v 6 —Bë an'oo manä awaar hã tsyt hẽ P'op Hagä Do wë kasëëw däk doo. Bë da regës. Bë an'oo manä too yb hã majoor gabarëëh do perora häd näng do s'ëëb. Ratsab'eep da bë majoor\f + \fr 7:6 \ft Hahỹỹ d' Jesus hanäng pé apäh: Bë ky kahũũm manä P'op Hagä Do ky n'aa hanäm do bë maher'ood bä kanar'ẽẽn do maa nanewëë do sa hã. Sa hã ji ky kahũũm bä, ji rarahejãã da tii bä. Awaar ji tegës do hadoo tii. Sa hã ji ky kahũũm bä panyyg hanäm do ky n'aa, raty n'aa ges'yyk da tii. Too yb majoor gabarëëh do tsab'eep do hadoo tii.\f* —näng mä Jesus.   
\s1 Ji ky n'aa etsẽẽ do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 7 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Bë ets'ẽẽ, tii bä P'op Hagä Do anoo bë hã. Bë esóts, tii bä bë aw'yyt da.\f + \fr 7:7 \ft Baad ji hyb n'aa matakëë ji ky n'aa etsẽẽ do hã tahanäng pé m' tii \fq bë esóts bä bë aw'yyt.\f* Bë naëëj tób noo bä naa, tii bä da ta danäh noo gas'ëës.\f + \fr 7:7 \ft Ji ky padäg had'yyt hẽ P'op Hagä Do hã ji etsẽẽ doo, tahanäng pé m' ti \fq tób noo bä naa ji naëënh doo\ft .\f*  
\v 8 Jé hetsẽẽ doo, gadoo da P'op Hagä Do hanaa. Jé hesoos péh, taw'yyt P'op Hagä Do hanaa. Jé tób noo bä naa naëënh péh, tób noo kas'ëës da ta hã P'op Hagä Do hanaa —näng mäh.   
\p
\v 9 —Pãw bë t'aah ets'ẽẽ bä ta waa, pä bë anoo g'eeh ta hã?  
\v 10 Tah'ỹỹb bë hã tets'ẽẽ bä ta tä, aw'yy g'eeh bë anoo ta hã? Dooh.  
\v 11 Nesaa do moo heb'ook do né paawä bëëh, baad hadoo do bë heno bë taah hã. Ti bahǟnh bë Yb hỹ pong jé hawät do anoo da baad hadoo do ta hã hetsẽẽ do hã.   
\p
\v 12 —Ti hyb n'aa kä, sahõnh hẽ bë bad'oo do hã, bë moo boo ta wób sa hã baad hadoo doo, bë karẽn do bë hã ramoo bok doo. Tii d' tahanäng pé P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do hã, P'op Hagä Do ky n'aa rod rerii bong do hã kerih doo —näng mä Jesus.   
\s1 Ta tyw n'aa ky n'aa gó Jesus ma metëëk hỹ pong jé ji bahõm do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 13 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Noo maeh ta tyw n'aa, maeh ta tyw n'aa banesaa hẽnh, ji karejãã doo hẽnh hahõm doo. Hajõk maeh doo me hah'ũũm. Ti hyb n'aa, taw'ããts hẽ bë majëë suun noo nad'ëëd is do hadoo doo me P'op Hagä Do wë, ji edëb had'yyt doo hẽnh ji tamahũũm doo.  
\v 14 Noo manad'ëëd its, manad'ëëd its ta tyw n'aa ji edëb had'yyt doo hẽnh hahõm doo. Dooh tahajõõ bä ta ti ta tyw n'aa haw'yyt doo —näng mäh.   
\s1 Rababok do hã ji h'yy ganäng sa hã ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 15 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Baad bë hyb n'aa matakä, P'op Hagä Do ky n'aa rod oow bë rawanadii hyb n'aa. B'éé anyyw is do hadoo kawanajããn do hadoo da rababok bë mahang. J'ooj madäk doo me tii. T'õp, sa h'yyb gó, tabanas'aa b'éé hek'ook do hadoo tii.  
\v 16 Ramoo bok do hã, raher'oot do hã na-ããj hẽ bë da h'yy genäh sa hã, joom ag hã ji bahapäh do hadoo joom ỹỹn hã. Dooh ji awyyd bä uwa ag sasëng tëëg hedoo do hã. Dooh na-ããj hẽ ji awyyd bä wiigo ag hetëk do hã.  
\v 17 Joom baad hadoo doo, baad ub ta ag. Joom seeh, baad nadoo doo, ta hẽnh hẽnh ta ag hahõm, dooh baad hadoo do ta ag.  
\v 18 Joom baad hadoo doo, dooh teag bä baad nadoo doo. B'aa p'yym näng doo, dooh tahaja bä baad hadoo do teag bä.  
\v 19 B'aa baad nadoo do heaak doo, ji agëëm, ji tëëg hado däk tii bä.  
\v 20 Joom ag hã bë hapäh doo da ta ỹỹn, ti hadoo da, ramoo bok do hã, rababok do hã bë da h'yy genäh P'op Hagä Do ky n'aa rod oow sa hã —näng mäh.   
\p
\v 21 —Dooh sahõnh hẽ “Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo”, ỹ ramaneëënh doo, hỹ pong jé hawät do bag'ããs do karapee rabahadoo da. Jããm hẽ Yp ỹ hỹ pong jé hawät do karẽn do moo b'ook doo, ta bag'ããs bä tagadoo.  
\v 22 Sahõnh hẽ P'op Hagä Do ky n'aa etyy noo gó, hahỹỹ da hajõk do sa kyyh hã ỹỹ: “Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo, a kyy gó nado g'eeh a ky n'aa ãã baher'oot? A kyy gó nado g'eeh karap'aar h'yyb nesaa do sa hã padëëk do ãã habëë hõm? A kyy gó nado g'eeh hajõng ãã pehuunh doo?”, näk da.  
\v 23 Tii bä kä, hahỹỹ da da këh ỹ sa hã: “Dooh noo gó bë ỹ hapëë bä. Bë anä matym ỹỹ gó naa, nesaa do moo heb'ook doo!”, näng da këh ỹ sa hã.   
\p
\v 24 —Ti hyb n'aa kä, hahỹ këh ỹ maa newëë doo, ky daheeh doo, aj'yy h'yy ganäng do hadoo, tababang bä, pä banäng bä, ta tób tatamaa sooh do hadoo.  
\v 25 Adots né paawä naëng, tamii agyyb né paawä ta tób hã, bah'ood ahëm né paawä ta hã, dooh tatë hyy bä, tababang bä ta tób tu n'aa baad tabejëh do hyb n'aa.  
\v 26 Këh ỹ maa newëë doo, ky nadaheeh doo, aj'yy h'yy gatamah do hadoo, hood jó ta tób tatamaa sooh do hadoo.  
\v 27 Adoos naëng, ag'yyp tamii ta tób hã, bah'ood ahëm ta hã. Tii bä tabatë hyng. Sahõnh hẽ takarejãã ta tób —näng mäh.   
\p
\v 28 Ti m' Jesus bahajaa bä sahõnh hẽ ta ti taher'oot doo, maa new'ëë do rahyb n'aa meuunh mä tama metëëk do hã.  
\v 29 Rawén meuuj bong mä tama metëëk mä hyb n'aa jawyk do ky n'aa me. Sa ma matëg, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do rama metëëk doo da nahado m' tii.   
\c 8  
\s1 Rog manahuuh do Jesus haso däk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' waëë bä naa Jesus bahyng bä kä hajõk mä had'aa.  
\v 2 Ti m' aj'yy rog manahuuh do ana mä ta wë. Ti m' tabahyy häng mä ta taron nu paa me, ti m' taky hadoo mä Jesus hã:  
\p —Wahëh ỹ n'aa, —näng mäh —makarẽn bä tii, mahajaa né hẽ nahäh ỹ mado hõm —näng mä ta kyyh.   
\p
\v 3 Ti m' Jesus moo däg ta hã. Ti m' taky hadoo:  
\p —Ej. Ỹ karẽn —näng mäh. —Has'oo däg! —näng mä ta kyyh.  
\p Ti m' nayyw hẽ kä m' ta nahëë badoo wät. Has'oo däg kän mäh.   
\p
\v 4 Ti m' Jesus baher'oot ta hã:  
\p —Maher'ood manä ta wób sa hã —näng mäh. —Ahõm jajé naga hẽ P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo wät do wë. Mametä ta hã õm has'oo däk doo. Mamoo wäd Mosees mejũũ do paah, ta ti hedoo doo pé ji nahëë badoo wät do heen n'aa, õm has'oo däk do baad sahõnh hẽ rabahapäh hyb n'aa —näng mä Jesus ta hã.   
\s1 Warahén sa wahë n'aa see Jesus hã h'yy ka'eeh do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 5 Ti m' panang Kapar-Naũm häd näng doo bä Jesus kajaa bä kä, Roma buuj warahén n'aa sa wahë n'aa see ana kän ta wë, ta karom Jesus masa hyb n'aa.  
\v 6 Ti m' Jesus hã taky hadoo:  
\p —Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo, —näng mäh —tak'ëp karom ỹ nahëë näng. Ti asooh tób hẽnh. Dooh tahaja bä tawäd wäd bä. Tak'ëp tabahoop —näng mä warahén.   
\p
\v 7 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Taw'ããts hẽ. T'ĩĩ hẽnh ỹ bahõm ỹ bahaso däk hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 8 Ti m' warahén wahë n'aa ky hadoo:  
\p —Wahëh ỹ n'aa, hã ỹỹ, ỹ hyb n'aa sakog its a hã, tóp ỹỹ gó mabajëë suun hyb n'aa. Taw'ããts hẽ babä naa mamejũũ ta nahëë hã, tii bä karom ỹ bahas'oo däk da.  
\v 9 Tii d' ỹ wén edoo, ỹ na-ããj né hẽ ỹ ky daheeh wahëh ỹ n'aa ramejũũ do ỹỹh. Ỹ na-ããj hẽ warahén ỹ n'aa ỹ mejũũ, ỹ raky daheeh. Ta see ỹ mejõ bä, “Ahõm”, ỹ noo bä, ahõm né hẽ. Ta see ỹ mejõ bä “Ana”, ỹ noo bä, ana né hẽ. Karom ỹỹ ỹ mejõ bä, “Hahỹ mamoo wäd”, ỹ noo bä, ỹ taky daheeh né hẽ\f + \fr 8:9 \ft Hahỹỹ da warahén hanäng pé taher'oot do hã: “Ỹ mejũũ do ỹ raky daheeh doo da, õm karom ỹ nahëë ky daheeh da, dawëë naa né paawä mamejõ bä.”\f* —näng mä warahén kyyh.   
\p
\v 10 Ti m' Jesus hyb n'aa meuunh mä warahén her'oot do tamaa napäh bä. Ti m' taky hadoo hajõk do ta sii han'aa do hã:  
\p —Né hup ỹ né hẽ hahỹ ỹ her'oot doo: P'op Hagä Do hã rah'yy ka'eeh sa noo né paawä, dooh ỹ hapäh nä pé Isaraéw buuj sa mahang tak'ëp hã ỹ h'yy ka'eeh do hahỹ aj'yy, Isaraéw buuj nadoo do h'yy ka'eeh do hadoo.  
\v 11 Baad bë ỹ maher'oot hahỹỹh: Badäk hahỹỹ hã jé pad'yyt hẽ naa rabena da hỹ pong jé hawät do bag'ããs doo bä ratsebé do jäm n'aa tyng n'aa jó rabat'oonh hyb n'aa Abaraãm, Isak, Jakóh sa sii.  
\v 12 Ti nuuj jé, pooj jé kats'yyt do ta karapee rabahadoo hyb n'aa paawä, kaw'oong bong da ta w'oo hã, gadagyp doo bä. A'oot da tii bä. Sa tëg kamegëëj däk da tak'ëp nesaa do rahoop do hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 13 Ti m' warahén hã Jesus ky hado kän:  
\p —Abaaj hõm. Mah'yy ka'eeh do hyb n'aa metsẽẽ do ỹ moo wät —näng mäh.  
\p Ti m' ti noo gó né hẽ ta karom bahas'oo däk.   
\s1 Jesus nahëë sog hõm do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 14 Ti m' Peed tób bä Jesus bajëë suun bä, tahapäh mä Peed mayyn hasooh doo. Oom ta hã.  
\v 15 Ti m' Peed mayyn moo hã tamoo däng, ti m' nayyw hẽ oom keréd hõm. Ti m' tabas'ëëg gëët, ti m' tamoo wäd däk Jesus waa.   
\p
\v 16 Tug bä kä m', ramenaa ta wë hajõk karap'aar h'yyb nesaa do pahadëëk doo. Ti m' karap'aar h'yyb nesaa do tahebëë bong, ta ky haj'aa. Nahëë enäh do ahub padëëk mä Jesus an'oo bä.  
\v 17 Tii da tawén d'oo hahỹ P'op Hagä Do ky n'aa rod Isajas häd näng do her'oot do paa takaja däk hyb n'aa:  
\b  
\q1 “Ãã tedëëb wät ãã h'yyb nahejoonh do mahǟnh.  
\q1 Tado hõm ãã nahëëh”, näng paa Isajas.\f + \fr 8:17 \ft Isajas 53.4\f*   
\s1 Jesus sii hawät do karẽn do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 18 Ti m' hajõk do ta w'oo hã kat'aa do Jesus bahapäh bä kä, taky hadoo mä tama metëëk do sa hã:  
\p —Hamäh, ër atsëg hõm karaj'aa tamyyj jé —näng mäh.   
\p
\v 19 Ti m' Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do see ky hadoo ta hã:  
\p —Ma matëg, —näng mäh —õm ỹ hadaa had'yyt hẽ mahahõm hẽnh —näng mäh.   
\p
\v 20 Ti m' Jesus ky hadoo ta hã:  
\p —Kanari tób näng, taw'ëëd maag enäh. Ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, dooh tóp ỹỹ pé ỹ yd kameh'ããk péh —näng mäh.   
\p
\v 21 Ti m' Jesus sii hawät do see ky hadoo ta hã:  
\p —Õm da ỹ hada. Pooj jé dó ỹ abaaj hõm Ee wë ỹ bahag'ããs hyb n'aa. Tadajëp jawén paa bä kä, ỹ dakä jëng jawén paa bä kä õm ỹ bahadaa kän —näng mäh.   
\p
\v 22 Ti m' Jesus ky hadoo ta hã:  
\p —Na hã ỹ h'yy kana'eeh doo, dejëp do hadoo doo, dakëë sa da hadoo doo —näng mäh. —Õm tii, ỹ mahadaa —näng mä Jesus.   
\s1 Bah'ood Jesus meduuk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 23 Tii kä, Jesus gatsëg so kän marakate gó, karaj'aa tamyyj jé rabatsëg hõm hyb n'aa. Ta sii m' ta ma matëg ragatsëg tooj kän.  
\v 24 Ti m' nayyw hẽ m' bah'ood bana kän tak'ëp. Tewëëp mä maadaka. Marakate m' tetaa m'. P'eets mä marakate bagyyb jëë paawä. Jesus mä aǟ sooh ti nuuj jé.  
\v 25 Ti m' ta ma matëg ramebëë nyyh, ti m' raky hadoo:  
\p —Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo! Ãã medëëb! Ër da ag'yyp! —näk mäh.   
\p
\v 26 Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Hëd n'aa tak'ëp bë beỹỹm? Kanahën d'os hẽ ub h'yy ka'eeh do bëëh! —näng mäh.  
\p Ti m' tabas'ëëg gëët, ti m' bah'ood, maadaka tameduuk. Ti m' bah'ood badoo wät. Badatih däk mäh.   
\p
\v 27 Ti m' tak'ëp rameuuj bong bä m' raky hadoo:  
\p —Ny hadoo do aj'yy ti hỹỹ eh? Bah'ood, maadaka sii hẽ raky daheeh! —näk mä sa kyyh.   
\s1 Karap'aar h'yyb nesaa do Jesus ah'eed h'ũũm do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 28 Ti m' karaj'aa tamyyj jé, Geras buuj sa häj n'aa bä rakajaa bä kä, pawóp hẽ ajyy mera doo, karap'aar h'yyb nesaa do pahadëëk do ramamuun Jesus. Kamag pä gó naa m' rabana. Tak'ëp rakawajããn do hyb n'aa, dooh m' t'ĩĩ hẽnh tabës péh.  
\v 29 Ti m' tak'ëp mä sa kyyh:  
\p —H'ëëd makarẽn ãã wë, P'op Hagä Do T'aah? P'op Hagä Do ky däng do ji tarejãã do pooj jé makarẽn ãã marejãã? —näk mä mera do sa kyyh.   
\p
\v 30 Hajõng mä too yb dawë péj habëëh. Sa waa rabahew'aa tii bä.  
\v 31 Ti m' karap'aar h'yyb nesaa do rabetsẽẽ Jesus banoo hyb n'aa rabajëë pëë too yb hã. Hahỹỹ d' mä sa kyyh:  
\p —Ãã mahabëë nä bä, man'oo ãã bajëë pëë too yb hã —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 32 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Bë anäh! —näng mä Jesus sa hã.  
\p Ti m' karap'aar h'yyb nesaa do benä kän ajyy sa hã hanäng do paah, too yb hã m' rabajëë pä kän. Ti m' too yb rapah'uud bong, rameraa bong, ti m' rawaj'aa wëënh tame wajapëm doo hẽnh, tame m' rakejäg bëënh. Ti m' t'õp mä rapehǟs.  
\v 33 Ti m' too yb hagã n'aa rawaj'aa jëk panang hẽnh. T'ĩĩ hẽnh ramaher'oot mä sahõnh hẽ rahapäh doo, ajyy karap'aar h'yyb nesaa do pahadëëk do paa sa ky n'aa na-ããj hẽ.  
\v 34 Ti m' sahõnh hẽ panang buuj rabana Jesus rabaheg'ããs hyb n'aa. Ti m' Jesus rabahapäh bä m', rabetsẽẽ ta hã tabahõm hyb n'aa sa häj n'aa bä naa.   
\c 9  
\s1 Aj'yy k'yy gadóm do Jesus haso däk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' Jesus gatsëg sooh marakate gó, ti m' ta panang hẽnh, karaj'aa tamyyj jé tabatsëg hõm.  
\v 2 Ti m' ajyy wób ramanaa mä nahëë näng doo, nawät doo, ratóg nä ta tyng jó. Ti m' Jesus h'yyb hapäh bä m' hat'ook do rah'yy ka'eeh do ta hã, taky hadoo nawät do hã:  
\p —Mahyb n'aa tón manäh, tah ỹỹ. Nesaa do a h'yyb tym gó hanäng do kado hõm —näng mäh.   
\p
\v 3 Ti m' Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do raky hadoo sa h'yyb gó:  
\p —P'op Hagä Do taky n'aa rejãã hahỹỹ hã —näk mä sa h'yyb gó.   
\p
\v 4 Jesus h'yyb hapäh mä sa h'yyb, ti hyb n'aa m' taky hadoo sa hã:  
\p —Hëd n'aa nesaa do bë hyb n'aa newëë bë h'yyb gó? —näng mäh.  
\v 5 —Nyy da nahejooj bë hã? “Kado hõm nesaa do a h'yyb tym gó hanäng do paah”, ji noo bä? “As'ëëg g'ëëd, awäd däg”, ji noo bä?  
\v 6 Hỹỹ kä da, —näng mäh —bë bahapäh hyb n'aa ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ hajaa sa h'yyb gó hanäng do nesaa do ỹ ado hõm bä, ỹ haso däk da nahëë näng doo —näng mä Jesus kyyh.  
\p Tii bä m' k'yy gadów däk do hã taky hadoo:  
\p —As'ëëg g'ëëd, mado däg a tyng, ahõm kä a tób hẽnh —näng mä Jesus ta hã.   
\p
\v 7 Ti m' tabas'ëëg gëët, ahõm kän mä ta tób hẽnh.  
\v 8 Sahõnh hẽ hap'ëëh do rameuuj bong mäh. P'op Hagä Do hã raj'aa etsë, ta ti hadoo do hejój ajyy sa hã tabanoo do hyb n'aa.   
\s1 Matew häd näng do Jesus naëënh do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 9 Ti m' tii b' n'aa Jesus bahõm bä kä, tabahapäh Matew häd näng doo, sa wahë n'aa Roma buuj ky gabuuj dajẽẽr tagahed'aak bä hasooh doo. Ti m' Jesus ky hadoo ta hã:  
\p —B'ëëp ana wë ỹỹ, hëp ỹ hata mabahadoo hyb n'aa —näng mäh.  
\p Ti m' Matew bas'ëëg gëët, ahõm kän mä ta sii.   
\p
\v 10 Ta jawén, Matew tób bä Jesus bawëh bä m', hajõk dajẽẽr gahed'aak doo, Matew hep'ëëh doo,\f + \fr 9:10 \ft Judah buuj sa wób né ti dajẽẽr gahed'aak doo. Roma buuj hã kahepak do rabataa. Ta see pé noo gó ta ti dajẽẽr n'aa gahed'aak do rawedii sa wakããn. Ta bahǟnh ragahëën dajẽẽr, sa wë ta uuh baym hyb n'aa. Ti hyb n'aa Judah buuj wób dooh ragenaag bä dajẽẽr gedaag n'aa.\f* ta wób sa hã pé nesaa do moo heb'ooh do na-ããj hẽ rabana rabawëh hyb n'aa Jesus sii, Jesus ma matëg sa sii.  
\v 11 Ti m' Pariséw rabahapäh bä ta tii, rabeaanh Jesus ma matëg sa hã:  
\p —Hëd n'aa bë ma matëg bawëh dajẽẽr gahed'aak do sa sii, ta wób na-ããj hẽ nesaa do moo heb'ooh do sa sii? —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 12 Ti m' reaanh do Jesus maa napäh bä, panyyg gó taky gadoo:  
\p —Nahëë temah doo, dooh rahõm bä mediko wë. Nahëë enäh do ti hah'ũũm ta wë.  
\v 13 Taw'ããts hẽ baad bë hyb n'aa newë nyy da P'op Hagä Do hanäng pé hahỹỹ da ta kyy kerih doo gó taher'oot do hã: “Dooh rama ejuu do had'yyt hẽ tado bä ti ỹ karẽn doo. Ỹ gahëën sa hã, rat'yyd mehĩĩn sa da hadoo doo”,\f + \fr 9:13 \ft Osejas 6.6\f* näng kerih doo.  
\p Ti m' Jesus ky hado kän:  
\p —Dooh ỹ ahyy bä hỹ pong jé naa P'op Hagä Do karẽn doo da habok red'oo do ỹ naëënh hyb n'aa. Ỹ ahyng, nesaa do moo heb'ooh do ỹ naëënh hyb n'aa.\f + \fr 9:13 \ft Jesus wén naëënh, nesaa do raberéd hõm hyb n'aa, P'op Hagä Do hã rah'yy ka'eeh hyb n'aa kä.\f*   
\s1 Jesus hã reaanh do ratayy do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 14 Ti m' Jowãw nu gahem'uun do ma matëg rabana Jesus wë, ti m' reaanh ta hã:  
\p —Ta see pé noo gó ããh, Pariséw na-ããj hẽ, noo kanawa doo me ãã weh'ëëh P'op Hagä Doo. Hëd n'aa a ma matëg tii d' ranad'oo? —näk mäh.   
\p
\v 15 Ti m' panyyg ky n'aa gó Jesus ky gadoo. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —Ket'ëë do jäm n'aa hẽnh ji ats'yyt doo, dooh ratabëëj bä rahyb n'aa tón do heen n'aa ta patug pan'aa sa mahang tag'ëëd bä. Ti awät da ti noo gó sa najiis, ta patug pan'aa, rado hõm sa mahǟnh. Ti noo gó da ratay kän\f + \fr 9:15 \ft Hahỹỹ d' Jesus hanäng pé ta tii: Ta ma matëg sii tabawät nä bä, dooh ratay bä. Sa mahang Jesus badoh bä, tii bä da ratay kän.\f* —näng mäh.   
\p
\v 16 Ti m' panyyg wób ky n'aa gó Jesus ky gadoo nä reaanh doo. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —Dooh ji gas'yyb bä pããn papuuj bäh me saroor säg noo eh doo. Tii d' ji adoo bä, papuuj bäh tsawyy däg bä, ta säg tanes'ëëm, kawah'oob hõm tii bä. Ti bahǟnh tanoo ee däk tii.  
\v 17 Ti hadoo né hẽ uwa bëë hã. Dooh ji gedu bä uwa bëëh papuuj hegän sooh do pan'aa ta hood b'éé byy säg gó. Tii d' ji adoo bä, uwa bëëh egän so bä, ta hood säg ganabäh hõm. Tii bä kä, uwa bëë waho bëëh da, ta hood kä karejã kän —näng mäh. —Uwa bëëh papuuj ji geduuh ta hood papuuj gó. Uwa bëëh egän so bä, ta hood papuuj keh'ũũs nä. Tii bä uwa bëëh, ta hood na-ããj hẽ dooh takarejã bä\f + \fr 9:17 \ft Dooh ji mekuuj bä papuuj tama metëëk do ji h'yyb paa me, tahanäng pé ti panyyg gó teh'ũũm doo.\f* —näng mä Jesus.   
\s1 Ỹỹnh has'oo däk do ky n'aa, karapee h'yy ganä däk do ky n'aa daheeh hahỹỹh  
\p
\v 18 Ti m' ta ti Jesus baher'oot nä bä, aj'yy hyb n'aa jawyk doo, Judah buuj sa wahë n'aa see ana Jesus wë. Ti m' ta taron nuu me m' tabahyy häng ta wë. Ti m' taky hadoo ta hã:  
\p —Tok ỹ h'yy gakog hõm —näng mäh. —Ti hadoo né hẽ b'ëëp si ỹỹ, ta hã moo dëë, tii bä da tok ỹ awäd däk da p'aa hẽnh —näng mäh.   
\p
\v 19 Ti m' Jesus ta ma matëg daheeh rabahõm kän ta sii.  
\v 20 Tamahõm me m' ỹỹnh nahëë näng do ta jó gadäk hẽnh tabana ta wë. Majyyw mä ta nahëëh. 12 m' ta baab ta nahëë badäk. Ti m' ta jó gadäk hẽnh mä tabana ta wë, Jesus saroor noo hã m' tamoo däng.  
\v 21 Tii d' tawén d'oo mä ta h'yyb gó m' taky hadoo: “Ta saroor hã ỹ moo dëë bä, ỹ d' ahub däk tii bä”, näng mä ta h'yyb gó.   
\p
\v 22 Ti m' Jesus ty kaw'õõd däk ta wë, ti m' taky hadoo:  
\p —Eỹỹm manäh, tok ỹỹ —näng mäh. —Õm has'oo däk, P'op Hagä Do hã mah'yy ka'eeh do hyb n'aa —näng mäh.  
\p Tii bä kä m', nayyw hẽ tabahas'oo däk.   
\p
\v 23 Ti m' Jesus kajaa bä m' hyb n'aa jawyk do tób bä, tabajëë suun bä m', tabahapäh bä m' manarapéw hadoo do ragamehỹỹh doo, séd dó m' raräb bä rabë bä,  
\v 24 taky hadoo mä sa hã:  
\p —Bë anäh! Karapee dooh tadajëb bä. Aỹỹh tii —näng mäh.  
\p Tii bä m' rakawew'aam ta kyyh.  
\v 25 Ti m' hajõk do raban'yyh tan'oo bä do jawén paa bä, Jesus bajëë suun tób gawakõ gó, ti m' karapee tamoo maso däk, ti m' nayyw mä karapee bas'ëëg gëët.  
\v 26 Ti m' jé pad'yyt hẽ m' ta ti häj n'aa bä rapanyyg enä hõm kän mä ta tii bä tamoo wät do ky n'aa.   
\s1 Ty temaa bong do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 27 Ti m' tii b' naa Jesus tsyym kadoo bä, pawóp hẽ ajyy ty temaa bok do ta jawén rabana. Ti m' rageëëj bong. Hahỹỹ da m' sa kyyh:  
\p —Mat'yyd mehĩĩn ããh, Jesus, Dawi panaa!\f + \fr 9:27 \fk Dawi panaa \ft rawén maneëënh, ti né hẽ ti sa hã P'op Hagä Do p'ooj ub taky n'aa eno wät do hyb n'aa.\f* —näk mäh.   
\p
\v 28 Ti m' ta tób gó tabajëë suun bä m', ty temah do rabana ta wë, ti m' Jesus beaanh sa hã:  
\p —Bë ky daheeh g'eeh ỹ haja bä bë ty enä padëëk doo? —näng mäh.  
\p Ti m' raky hadoo:  
\p —Ỹỹ. Ãã ky daheeh né hẽ, Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo —näk mäh.   
\p
\v 29 Ti m' Jesus moo däng sa matym hã, ti m' taky hadoo:  
\p —Bë heso padäg, bë h'yy ka'eeh do hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 30 Ti m' nayyw hẽ m' p'aa hẽnh mä rabahapëë padëëk. Ti m' Jesus ge'ỹỹm sa hã ranaher'oot hyb n'aa sa hã tamoo wät doo. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —Bë her'ood manä ta wób sa hã —näng mäh.   
\p
\v 31 Ti m' ta ky geǟm né paawä m', jé pad'yyt hẽ rapanäk Jesus moo wät do ky n'aa.   
\p
\v 32 Ty temaa bok do paa ratsyym kasog sii hẽ m', ramanaa Jesus wë aj'yy karap'aar h'yyb nesaa do hadäk doo, ner'oot doo.  
\v 33 Karap'aar h'yyb nesaa do Jesus habëë hõm jawén paa bä, aj'yy er'ood däg kän p'aa hẽnh. Hajõk do t'ĩĩ hẽnh kat'aa do rahyb n'aa meuunh mäh. Ti m' raky hadoo:  
\p —Dooh noo gó hapäh pé hahỹ hadoo pé Isaraéw buuj mahang —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 34 Pariséw kä m' raky hadoo:  
\p —Dooh. Karap'aar h'yyb nesaa do wahë n'aa kyy gó ti tabahebë karap'aar h'yyb nesaa doo —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 35 Ti m' sahõnh hẽ sa panang bä Jesus bewäd nä. Sa tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot do yt hã tama metëëk P'op Hagä Do bag'ããs do ky n'aa hanäm doo. Sahõnh hẽ hedoo pé sa nahëë Jesus hahëën hõm mäh.  
\v 36 Ti m' hajõk do tabahapäh bä, tat'yyd mehĩĩn mä sa hã. B'éé hagã n'aa tamah do hadoo mä ta hã. Hajõng baad nadoo do rahoop. Dooh rad'oo péh, dooh masa pé sa hã.  
\v 37 Ti m' panyyg gó m' tamaher'oot mä ta ma matëg sa hã. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —Hajõng ti anyy däg paawä joom ag wah'ëë däk do ji ataa do pan'aa, pawóp its ta taa n'aa\f + \fr 9:37 \ft Hahỹỹ d' Jesus hanäng péh: Hajõk ta hã h'yy ka'eeh do pan'aa paawä, pawóp its ta ky n'aa sa hã her'oot do pan'aa.\f* —näng mäh.  
\v 38 —Ti hyb n'aa taw'ããts hẽ joom danäh hã, P'op Hagä Do hã, bë ky n'aa ets'ẽẽ tamejõ nä ta wób joom hã ramoo bok hyb n'aa —näng mä Jesus kyyh.   
\c 10  
\s1 Ta ma matëg 12 hedoo do Jesus mejũũ do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' Jesus naëënh 12 hedoo do ta ma matëg ta wë. Ti m' tabanoo mä sa hã karap'aar h'yyb nesaa do rabahajaa rabahebë hyb n'aa, sahõnh hẽ hedoo pé sa nahëë rahehëën hõm hyb n'aa na-ããj hẽ.  
\v 2 Hahỹỹ m' 12 tamejũũ do sa häd: Simaw mäh, Peed ramaneëënh doo. Ta jawén mä Ãn-Deréh, Simaw hỹỹj. Ta jawén mä Sebedew taah, Tsijaag, Jowãw häd enäh doo.  
\v 3 Ta jawén Pirip, Batoroméw, Toméh, Matew (Roma buuj hã Judah buuj rahepak do gedaag n'aa paah), Tsijaag Aw-Pew t'aah, Tadéw,  
\v 4 Simaw Serot,\f + \fr 10:4 \ft Judah buuj sa häj n'aa bä Roma buuj ramejũũ noo gó, Judah buuj wób rakarẽn rakamaj'ĩĩ Roma buuj sa wë. Dooh rakarẽn bä Roma buuj mejõ bä sa hã. Roma buuj wë kamaj'ĩĩ do ramaneëënh \fk Serot \ft . Ta ti sa see paa apäh ta ti Simaw, rawén maneëënh “Simaw Serot”.\f* Judas Ikarijot kä m', Jesus haëëj däk do majĩĩ hã.   
\p
\v 5 Ti m' Jesus mejũũ ta wób sa panang hẽnh rabahõm hyb n'aa. Hahỹỹ d' mä tamejũũ sa hã:  
\p —Bë ahõm manä Judah buuj nadoo do wë. Bë ajëë pä manä Samarija buuj sa panang bä.  
\v 6 Taw'ããts hẽ Isaraéw buuj sa h'yyb gó dawëë P'op Hagä Do mahǟnh habong do wë bë ahõm, b'éé kanapëë bong do hadoo do sa wë.  
\v 7 Bë mahõm me hahỹ panyyg bë maher'ood sa hã: “Edaa däk hỹ pong jé hawät do ji tabag'ããs doo”, näk da bë kyyh.  
\v 8 Taw'ããts hẽ sa nahëë bë hahëën hõm, dejëp do ragenä bong bë an'oo bä, rog manahuuh do sa nahëë bë ado hõm, karap'aar h'yyb nesaa do sa hã padëëk do bë hebëë hõm. Bag hẽnh ỹ ban'oo däk bë hã ta ti bë bahajaa hyb n'aa. Ti hyb n'aa bag hẽnh bë masaa sa hã.  
\v 9 Dooh d' bë mahũũm pé ta säm hadoo péh.  
\v 10 Dooh d' bë mahũũm ta hood hadoo péh, tatu hadoo péh, bë tsyym suun see hadoo péh, bë saroor see hadoo péh. Dooh bë mahũũm pé ỹ wén näng, moo bok do sa hã ramoo bok do säm ji banoo do hyb n'aa. Bë masa do bë hã ranoo da bë wë badoh doo.   
\p
\v 11 —Panang bä bë kajaa bä, bë esóts jé ky en'yym doo, bë gad'oo doo. Tii bä ta ti hedoo do tób bä bë ayyw panang bë beréd hõm bä kä.  
\v 12 Ta tób bä bë ajëë pä bä, bë ky n'aa edëë ta yt hã haj'eenh doo.  
\v 13 Ta tii bä haj'eenh do ky en'yym do rado bä, hanäm gó bë ragado bä, bë ky n'aa edëng do aym da sa wë. Hanäm gó bë raganado bä, bë ado hõm sa hã bë ky n'aa edëng do paah.  
\v 14 Bë raganado bä, bë ramaa nanewë bä bë her'oot doo, bë tsyym suun bë tepyng padäg k'ããts, ta ti tób bä naa, ta ti panang bä naa bë tsyym kasok bä.\f + \fr 10:14 \ft Tii da Jesus mejũũ rabad'oo, dooh baad tado bä P'op Hagä Do panyyg panang buuj raky nadaheeh doo, panang buuj rabahapäh hyb n'aa.\f*  
\v 15 Baad bë ỹ maher'oot. Sahõnh hẽ badäk hahỹỹ hã habong do P'op Hagä Do ky n'aa etyy noo gó kä, Sodoma panang buuj, Gomoha panang buuj ta säm bahǟnh P'op Hagä Do anoo da nesaa doo, bë ganadoo do panang buuj hã.\f + \fr 10:15 \ft Dooh Sodoma, Gomoha panang buuj ramaa newë bä baad hadoo do Róh sa hã tamaher'oot do paah. Jesus ma matëg hyb n'aa jewyk Róh bahǟnh, ti hyb n'aa sa kyyh maa nanew'ëë do ta bahǟnh ragadoo da nesaa do ta säm. Sodoma panang buuj ragadoo do bahǟnh ragadoo ti ta säm nesaa doo.\f* Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mäh.   
\p
\v 16 —Sa mahang bë ỹ mejũũ b'éé tabanas'aa mahang habëëh do hadoo. Ti hyb n'aa taw'ããts hẽ baad bë matakä sa hã, aw'yy matakëë do hadoo. Taw'ããts hẽ na-ããj hẽ kaja hẽ denaa hẽ bë h'yyb bë mahũũm sa mahang bë aboo bä. Hanäm gó bë aboo sa wë, gurii-i bawät do hadoo.\f + \fr 10:16 \ft Judah buuj sa hã aw'yy kamatakëë. Gurii-i kaja hẽ ta h'yyb tamahũũm sa hã.\f*  
\v 17 Baad bë kanä sa mahǟnh. Bë da rahaëënh panang enäh do sa wahë n'aa sa moo gó, bë raky n'aa etyy hyb n'aa. Tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot doo gó bë da rahewyyh.  
\v 18 Hëp ỹ n'aa bë da ramahũũm sa wahë n'aa wë, hëëj bagã n'aa sa wë na-ããj hẽ, sa matym gó bë raky n'aa tapaa hyb n'aa. Këh ỹ n'aa bë her'ood kän da tii bä sa hã, Judah buuj, Judah buuj nadoo do na-ããj hẽ, raky n'aa napäh hyb n'aa këh ỹ n'aa.  
\v 19 Bë ramoo maso däg bä, bë hyb n'aa tón manä bë her'oot do pan'aa hã, nyy da bë her'oot do hã. Ti noo gó kan'oo däk da bë hã bë her'oot do pan'aa.  
\v 20 Bë nado ti noo gó her'oot doo. Bë Yb hỹ pong jé hawät do Sahee er'oot da bë her'oot do hã —näng mä Jesus.   
\p
\v 21 Ti m' taky hadoo ẽnh:  
\p —Hỹỹj näng doo, ta hỹỹj tan'oo däk da ta wób sa moo gó radaj'ëëp hyb n'aa. Ti hadoo né da t'aah näng do bad'oo ta t'aah hã. Sa taah da h'yy kawereem sa yb wë, sa ỹỹn wë. Rahaëënh da sa yb sa ỹỹn ta wób sa moo gó radej'ëëp hyb n'aa.  
\v 22 Tak'ëp da sahõnh hẽ rakawajããn da bë wë hëp ỹ n'aa. Ti hadoo né da, jé h'yy kanerét do hã ỹỹ, tadajëb bä kä, edëb had'yyt hẽ da hỹ pong jé P'op Hagä Do pa.  
\v 23 Panang s'ee hẽnh bë rarejã bä, bë kejën hõm panang s'ee hẽnh. Baad bë ỹ maher'oot hahỹỹh: Bë bahajaa do pooj jé panang haw'ããts hẽ Isaraéw häj n'aa bä bë moo bok bë ỹ mejũũ doo, ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do matëëh da. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo.   
\p
\v 24 —Dooh ma kametëëk do ta ma matëg bahǟnh tado bä. Dooh na-ããj hẽ sa karom sa kariw n'aa bahǟnh rado bä.  
\v 25 Sa ma matëg hajaa do pénh ma kamet'ëëk do rahaja däg bä kä, taw'ããts hẽ ratsebé. Sa kariw n'aa pénh sa karom rahyb n'aa jewyg däg bä kä, taw'ããts hẽ ratsebé. Hahỹỹ d' ỹ hanäng pé ti ta tii: Ỹỹh, bë wahë n'aa hadoo doo, “Beresebu,\f + \fr 10:25 \ft Nesaa Do Yb né ti Beresebu.\f* karap'aar h'yyb nesaa do wahë n'aa” ỹ ramaneëëj bä, ti bahǟnh tii bä bë da raky n'aa rejãã karapé haa bë bahadoo do hyb n'aa.  
\v 26 Tii d' radoo né paawä bë hã, bë jeỹỹm manä sa hã. Sahõnh hẽ ta wób nahapäh nä doo, sahõnh hẽ sa hã kejën doo, ta jawén rabahapäh da.  
\v 27 Ta wób ramaa nanapäh bä bë hã ỹ her'oot doo, sahõnh hẽ maa napäh bä bë her'ood. Kaja hẽ bë ỹ hesëënh doo, tak'ëp bë her'ood da sahõnh hẽ ramaa napäh hyb n'aa.  
\v 28 Bë jeỹỹm manä ji majĩĩ ji daj'ëëp do hã. Jããm né ji hub rahajaa radaj'ëëp. Ji h'yyb tym dooh rahaja bä. Taw'ããts hẽ bë jeỹỹm P'op Hagä Doo. Ti ti hajaa tarejãã ji hub ji h'yyb tym na-ããj hẽ tabanesaa hẽnh.  
\v 29 Pawóp hẽ taw'ëëd taah, kanahën d'os hẽ rabesëëm is, ky n'aa ganebats. Ti hado né paawä, dooh sa see dajëp pé bë Yb hỹ pong jé hawät do nan'oo bä.  
\v 30-31 Ti hyb n'aa bë eỹỹm manäh. Hajõng taw'ëëd takamahǟn do bahǟnh bë P'op Hagä Do kamahǟn. Sahõnh hẽ ji sëën sii hẽ P'op Hagä Do betsén. Baad ji tabahag'ããs ỹ hanäng péh —näng mäh.   
\p
\v 32 —Këh ỹ n'aa najejën pé ta wób sa hã, ỹ na-ããj hẽ dooh ỹ ky n'aa jejën bä ta tii, Ee hỹ pong jé hawät do matym gó.  
\v 33 Këh ỹ n'aa jejën péh, ỹ na-ããj hẽ da ỹ ky n'aa jejën tii d' ẽnh, Ee hỹ pong jé hawät do matym gó.   
\p
\v 34 —Ỹ ahyy wät babä, bë ed'oo apäh, h'yyb nyyw gó badäk hahỹỹ hã habong do rababok hyb n'aa sa da hadoo do wë ỹ an'oo bä do hyb n'aa. Tii d' bë edoo manäh. Ti hyb n'aa nado ỹ wén hyng. Wawẽẽ hẽ ỹ bahyy wät do hyb n'aa ta wób rakamaj'ĩĩ da ta wób sa wë.  
\v 35 Ỹ ahyy wät do hyb n'aa, ajyy wób rah'yy kawereem da sa yb wë. Ỹ ahyy wät do hyb n'aa, sa toog wób rah'yy kawereem da sa ỹỹn wë, sa takaanh wób rah'yy kawereem da sa mayyn wë.  
\v 36 Tii bä da sa wakããn sa tób yt hã haj'eenh do sa majĩĩ däg da.\f + \fr 10:36 \ft P'op Hagä Do ky n'aa rod Mika häd näng do kyy gó Jesus beh'ũũm ta ti taher'oot doo. Mika 7.6 hã takerii däk sa hã hẽ né hẽ sa wakããn kamaj'ĩĩ do ky n'aa. Rawén kamaj'ĩĩ, Jesus hã h'yy kana'eeh do rah'yy kawereem ta hã h'yy ka'eeh do wë.\f*  
\v 37 Ỹ bë kamahǟn do bahǟnh bë yb, bë ỹỹn bë kamahǟn bä, dooh bë haja bä hëp ỹ hata bë do bä. Ỹ bë kamahǟn do bahǟnh bë taah, bë toog bë kamahǟn bä, dooh bë haja bä hëp ỹ hata bë do bä.  
\v 38 Jé hëp ỹ n'aa tamo n'aa tahoop do tajeỹỹm bä, h'yyb nahedoo do nemon ỹỹ, dooh tahaja bä hëp ỹ hata tado bä.  
\v 39 Jé badäk hahỹỹ hã ji hawät do hã tak'ëp kamahǟn doo, dooh da tanu dëë bä P'op Hagä Do wë. Hëp ỹ n'aa, hã ỹ taky daheeh do hyb n'aa dajëp péh, baad tabawäd had'yyt da P'op Hagä Do wë.   
\p
\v 40 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Jé bë gadoo doo, ỹ na-ããj né tagadoo. Ỹ gadoo doo, hã ỹ mejũũ do tagadoo.  
\v 41 Jé P'op Hagä Do ky n'aa rod gadoo doo, P'op Hagä Do ky n'aa taher'oot do hyb n'aa, tagadoo da P'op Hagä Do hanaa ta ky n'aa rod hã tanoo do pénh ta säm. Jé ta da hadoo do gadoo doo, baad hawät do ta da hadoo do bahadoo do hyb n'aa, tagadoo da P'op Hagä Do hanaa baad hawät do hã tanoo do pénh ta säm.  
\v 42 Jé naëng dagäp do hanyy is pé hanoo pé hahỹ hyb n'aa sakog is do see hã tabeëëk hyb n'aa, hata ỹỹ tabahadoo do hyb n'aa, ta ti tagadoo né hẽ da baad hadoo do ta säm P'op Hagä Do hanaa. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo.   
\c 11  
\s1 Jowãw nu gahem'uun do mejũũ do Jesus reaanh do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' Jesus bahajaa bä kä 12 hedoo do ta ma matëg hã tamaher'oot doo, tatsyym kadoo mä tii b' naa, panang haw'ããts hẽ Garirej häj n'aa bä, panyyg hanäm do tama metëëk hyb n'aa.  
\v 2 Ti m' Kristo moo wät do radawäts gëët bä Jowãw nu gahem'uun do ky n'aa napäh bä, tamejũũ mä ta ma matëg Jesus wë rabahõm.   
\p
\v 3 Hahỹỹ da bë eaaj Jesus hã —näng mäh: “Õm né hẽ tii, P'op Hagä Do Ky Däng Do ta wë hana doo, ta see ti ãã gada?”, denoo da —näng mä Jowãw nu gahem'uun doo.   
\p
\v 4 Ti m' Jowãw mejũũ do hã Jesus ky hadoo:  
\p —Bë ahõm nä, bë maher'ood Jowãw hã hahỹ bë maa newëë doo, hahỹ bë bahapäh do na-ããj hẽ:  
\v 5 Ty temah do paah, rahapëë padëëk. Nabong do paah, aboo padëëk p'aa hẽnh. Rog manahuuh doo, ahub padëëk p'aa hẽnh. Nabuuj gatemah do paah, ramaa napëë padëëk. Dejëp do wób genä bong ỹ an'oo bä. P'op Hagä Do panyyg hanäm do na-ããj hẽ kaher'ood däk kas'uut do sa hã.  
\v 6 Ky n'aa kedëng da jé ỹ moo wät do hyb n'aa, ỹ her'oot do hyb n'aa tah'yy kaneréd bä hã ỹ tah'yy ka'eeh doo. Tii d' bë her'ood Jowãw hã —näng mä Jesus kyyh Jowãw nu gahem'uun do mejũũ do sa hã.   
\p
\v 7 Ti m' Jowãw mejũũ do rababaaj hõm bä kä, hajõk do hã Jesus her'ood kän Jowãw nu gahem'uun do ky n'aa. Hahỹỹ da m' ta kyyh:  
\p —H'ëëd ti bë heg'ããs paa tabanawäng hẽnh? Jawii bah'ood ahëm do g'eeh bë heg'ããs?  
\v 8 Ti tanado bä, h'ëëd ti bë heg'ããs t'ĩĩ hẽnh? Aj'yy saroor ky n'aa gebah do dadäk do bë heg'ããs t'ĩĩ hẽnh? Dooh. Saroor ky n'aa gebah do dadäk do dooh raboo bä tabanawäng bä. Sa wahë n'aa tób hanäm doo gó rababok tii.  
\v 9 Ti tanado bä, h'ëëd ti bë heg'ããs t'ĩĩ hẽnh? P'op Hagä Do ky n'aa rod bë heg'ããs? Ỹỹ. Ti né hẽ ti bë heg'ããs. P'op Hagä Do ky n'aa rod bahǟnh tii.\f + \fr 11:9 \ft P'op Hagä Do ky n'aa rod bahǟnh Jowãw Jesus wén edoo, Jesus kajaa do pooj jé panäg n'aa tabahadoo do hyb n'aa.\f*  
\v 10 Ta ti né hẽ ta ti aj'yy ky n'aa näng do P'op Hagä Do kyy kerih do hã. Hahỹỹ da ta ky n'aa: “Ỹ mejũũ da panäk ỹ n'aa a pooj jé, a tyw n'aa tabenyyw däk hyb n'aa a pooj jé”\f + \fr 11:10 \ft Marakijas 3.1\f*, näng kerih doo.   
\p
\v 11 —Né hup ỹ né hẽ hahỹ ỹ her'oot doo: Badäk hahỹỹ bä habong do sa mahang, dooh Jowãw bahǟnh nu gadäk péh. Ti tahado né paawä, hỹ pong jé hawät do bag'ããs do karapee hedoo do sa mahang, jããm hẽ hyb n'aa sakog its né paawä, Jowãw bahǟnh tanu gadäk hỹỹ kä.  
\v 12 Jowãw nu gahem'uun do du doo noo gó naa tanu gemuun doo, da hẽ kä na-ããj hẽ, hỹ pong jé hawät do bag'ããs do tak'ëp takah'ũũm. Tak'ëp ta wób h'yyb hedoo, P'op Hagä Do bag'ããs do karapee rabahadoo hyb n'aa.  
\v 13 Jowãw nu gahem'uun do kajaa do pooj jé Mosees ky n'aa jaw'yyk doo, P'op Hagä Do ky n'aa rod na-ããj hẽ raher'oot mä P'op Hagä Do bag'ããs do ky n'aa, takajaa do pooj jé.  
\v 14 Bë gado bä, bë gadoo né hẽ hahỹ bë ỹ maher'oot doo: Jowãw né hẽ ti Eriij, kajaa da P'op Hagä Do ky däng do paa\f + \fr 11:14 \ft P'op Hagä Do ky n'aa rod Marakijas häd näng do erii wät do hã P'op Hagä Do ky däng, Mesijas kajaa do pooj jé Eriij kajaa da. P'op Hagä Do ky n'aa rod p'ooj ub hawät do ti Eriij makũũh. Dooh Eriij Jowãw hã takas'ee bä. Dooh tii d' tahanäng péh. Eriij makũ bawät do paa hadoo Jowãw bawäd wät. Ti hyb n'aa \fq Jowãw né hẽ ti Eriij\ft  Jesus wén her'oot.\f* ta kyy kerih doo gó.  
\v 15 Jé karẽn pé ỹ her'oot do tamaa newë bä, taw'ããts hẽ tahyb n'aa matakëë.   
\p
\v 16 —Nyy gó da ỹ baher'oot da, da hẽ badäk hahỹỹ hã habong do panyyg ky nadah'eeh do sa ky n'aa? Hahỹ hadoo tii: Karepé wahoo gó hab'ëëh do ramas'uunh do hadoo. Hahỹỹ da karepé wób sa kyyh ta wób sa hã:  
\v 17 “Raketëë do pud n'aa ãã gamehỹỹh bë tsebé hyb n'aa paawä, dooh masunh do bë as'ããw bä. Tii bä dajëp do heen n'aa ãã wareem, masuuj gó bë h'yy ketón hyb n'aa paawä. Ti na-ããj dooh bë karẽn bä. Dooh h'yy katón gó bë masuuj bä”, näk karepé ta wób sa hã.  
\v 18 Ti hadoo né hẽ da hẽ habong doo —näng mäh. —Tabad'op hẽ ji raky dahé bä. Jowãw nu gahem'uun doo, dooh uwa s'ëëb mahỹỹnh do teëg bä. Ta see pé noo gó noo kanawa doo me P'op Hagä Do tah'yyb en'yym. Ti hyb n'aa, “Karap'aar h'yyb mahũũm mä tii”, näk sa kyyh Jowãw ky n'aa hã. Dooh Jowãw ragado bä.  
\v 19 Ỹỹ kä, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ eëëk, ỹ awa. Ti hyb n'aa ỹ ramaneëënh, tahawaa, heëëk do men, dajẽẽr gahed'aak doo, nesaa do moo heb'ooh do sa najiis. Ãã raganado né paawä, P'op Hagä Do né hẽ tii, ỹỹh, Jowãw na-ããj hẽ h'yy gan'yyh doo. Ãã ma met'ëëg wät do ky dah'eeh do baad rababok do hã takametä däk tii —näng mä Jesus.   
\p
\v 20 Ta wób sa panang bä tapehuuj wät do bahǟnh Korasĩn, Betsaj-Da häd enäh doo bä Jesus pehuuj wät. Ti hado né paawä dooh rah'yy kawereem bä ta ti panang häd enäh do buuj. Ti hyb n'aa Jesus ky n'aa tapaa mä sa hã. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:   
\p
\v 21 —Nesaa do P'op Hagä Do anoo da bë hã Korasĩn, Betsaj-Da panang buuj. Hajõng ỹ pehuunh do paa bë mahang. Dooh ỹ bë ky dahé bä. Panang Tiir, Sidõn häd enäh doo bä ỹ pehuuj wäd bä paawä rababong noo gó bë mahang ỹ pehuuj wät doo, p'ooj ub paawä ti buuj nesaa do hã rat'yyd kamehĩĩn paawä, P'op Hagä Do hã rah'yy kawereem paawä. P'ooj ub paawä saroor hebaan doo, hejooh doo, rapadadäg däg paawä, rehaa paawä sa nuu hã tëëg ooj rat'yyd kamehĩĩn do heen n'aa.  
\v 22 Bë ỹ maher'oot hahỹỹh: Sahõnh hẽ badäk hahỹỹ hã habong do P'op Hagä Do ky n'aa etyy noo gó kä, Tiir Sidõn buuj p'ooj ub habong doo, nesaa do ta säm bahǟnh P'op Hagä Do banoo da bë hã nesaa doo, bë t'yyd kamanehĩĩn do hyb n'aa, bë h'yy kawanereem do hyb n'aa.   
\p
\v 23 —Bëëh, Kapar-Naũm panang buuj, hỹ pong jé has'ëëk do bë ed'oo g'eeh bëëh? Dooh. Tabanesaa hẽnh bë bahyk da P'op Hagä Do an'oo bä. Panang Sodoma häd näng doo bä ỹ pehuuj wäd bä paawä rababong noo gó bë mahang ỹ pehuuj wät doo, da hẽ ti badäk nä paawä panang Sodoma.\f + \fr 11:23 \fq Da hẽ ti badäk nä paawä panang Sodoma \ft Jesus wén näng, rat'yyd kamehĩĩn do hyb n'aa paawä. Tii bä, dooh p'ooj ub P'op Hagä Do gawatsiig bä paawä sa panang.\f*  
\v 24 Bë ỹ maher'oot hahỹỹh: Sahõnh hẽ badäk hahỹỹ hã habong do P'op Hagä Do ky n'aa etyy noo gó kä, Sodoma buuj p'ooj ub habong doo, nesaa do ta säm bahǟnh P'op Hagä Do banoo da bë hã nesaa doo, bë t'yyd kamanehĩĩn do hyb n'aa, bë h'yy kawanereem do hyb n'aa —näng mä Jesus.   
\p
\v 25 Ti noo gó kä m' Jesus ky hadoo:  
\p —Ee, P'op Hagä Doo, a hã ỹ j'aa etsë. Sahõnh hẽ hỹ pong jé, badäk hahỹỹ hã hanäng do na-ããj hẽ mabag'ããs. Majejën hahỹ mamoo wät do haj'ap do sa mahǟnh, tak'ëp ma kamet'ëëk do sa mahǟnh. Mametä wät sa h'yyb gó karapee hadoo pé hã, baad h'yy ka'eeh pé hã.  
\v 26 Ta tii da magen'aak Ee —näng mäh.   
\p
\v 27 Ti m' taky hadoo:  
\p —Sahõnh hẽ Ee banoo ta hejój hã ỹỹ. Dooh baad hapäh pé ỹỹh, P'op Hagä Do T'aah. Jããm né Ee hapäh ỹỹh. Dooh Ee, P'op Hagä Doo, baad hapäh péh. Jããm né ỹỹh, ta T'aah hapäh. Jããm né hẽ sa hã ỹ metëëh do hapäh Ee —näng mäh.   
\p
\v 28 Ti m' taky hado kän:  
\p —B'ëëp wë ỹ sahõnh hẽ bëëh, hakaaj padëëk do hedoo doo, h'yy ketón do hedoo doo, tii bä da ỹ anoo bë kameh'ããk hyb n'aa.  
\v 29 Kaja hẽ hëp ỹ mahũũm. Hanäm gó ỹ bawät sahõnh hẽ sa wë. Dooh ỹ h'yy kasabé bä. Ti hyb n'aa taw'ããts hẽ bë ky dahé ỹỹh. Taw'ããts hẽ bë ma kamet'ëëg hã ỹ bë hapäh doo. Tii bä da bë baw'yyt da bë h'yyb kameh'ããk doo, bë h'yyb näw.  
\v 30 Nahejooj bë hã ỹ ma metëëk doo. Tahajaa bë ky dahé bä. Nahejooj bë ỹ mejũũ doo —näng mä Jesus kyyh.   
\c 12  
\s1 Saab ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti noo gó m', Saab hã m', Judah buuj rakamehehãk do noo gó m', Jesus ta ma matëg sa sii joom tiriig banäng doo me m' ratabës. As'aah mä ta ma matëg, ti hyb n'aa m' tiriig ag mä rateh'yyp rabawa hyb n'aa.  
\v 2 Ti m' rateh'yyp do Pariséw wób rabahapäh bä, raky hadoo Jesus hã:  
\p —Mahegãã! Dooh a ma matëg raky dahé bä ër ky n'aa jaw'yyk do Saab ky n'aa hã. Saab hã ramoo bok —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 3 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Dooh bë ner'ood bä g'eeh nyy da ër wahë makũ Dawi bad'oo, tii, ta hataa rabas'aah bä?  
\v 4 Dawi ajëë suun mä P'op Hagä Do sa hã kahesé do tób n'aa yt hã, ti m' ta hataa daheeh rabawa pãw P'op Hagä Do sa hã kahesé do tób n'aa yt hã hatoonh doo, jããm hẽ né paawä ta ti tób yt hã moo heb'ooh do haw'aa ta ti pãw Mosees ky n'aa jaw'yyk do hyb n'aa. Dawi dooh rahaja bä paawä rawa bä ta ti pãw.  
\v 5 Dooh bë ner'ood bä g'eeh ër ky n'aa jaw'yyk do hã, P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa ky n'aa? Saab hã ramoo bok né paawä ta tób n'aa yt hã, dooh P'op Hagä Do ky n'aa tapa bä sa hã. P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh doo, rahajaa Saab hã ramoo boo bä.  
\v 6 Hỹỹ kä, baad bë ỹ maher'oot hahỹỹh: P'op Hagä Do tób n'aa ky n'aa jawyg né paawä, ti bahǟnh hyb n'aa jawyk do kajaa bë mahang.\f + \fr 12:6 \ft Ta daaj hẽ, ta ky n'aa né hẽ Jesus her'oot. Ky n'aa jawyg né paawä P'op Hagä Do tób n'aa, ti bahǟnh Jesus hyb n'aa jawyk. Ti hyb n'aa tahajaa tan'oo bä ta ma matëg tiriig ag ratehyyb bä Saab hã.\f*  
\v 7 Hahỹỹ da P'op Hagä Do kyyh: “Dooh rama ejuu do had'yyt tado bä ti ỹ karẽn doo. Ỹ gahëën sa hã rat'yyd mehĩĩn sa da hadoo doo”,\f + \fr 12:7 \ft Osejas 6.6\f* näng kerih doo. Bë hapëë bä paawä nyy d' tahanäng pé ta tii, dooh daap hẽ bë ky n'aa ety bä paawä nesaa do hã moo nahadoo doo. Dooh daap hẽ bë ky n'aa ety bä paawä ma matëk ỹỹ.  
\v 8 Ta ti ỹ wén her'oot, ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ né hẽ ti Saab ky n'aa hã mejũũ doo —näng mä Jesus Pariséw sa hã.   
\s1 Moo gadóm do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 9 Ti m' tii b' naa Jesus tsyym kado kän. Tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot doo hẽnh tabajëë suun.  
\v 10 Ti yt hã m' tabasooh aj'yy moo gadóm doo. Ti m' ta wób rakarẽn paawä m' Jesus raky n'aa tapaa, Jesus ky nadaheeh do hyb n'aa Mosees ky n'aa jaw'yyk doo. Ti hyb n'aa m' rabeaanh ta hã:  
\p —Ër ky n'aa jaw'yyk do anoo Saab hã ji haso däg bä nahëë näng doo? —näk mäh.   
\p
\v 11 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Bë mas'ãã b'éé tadëë hyy bä t'õp gadarong doo gó Saab hã, dooh g'eeh nayyw hẽ bë ej'ooj nä bä, Saab hã né paawä?  
\v 12 Ji masããh ji kamahǟn do bahǟnh tak'ëp ji kamahǟn ji da hadoo doo! Ti hyb n'aa ër ky n'aa jaw'yyk do anoo né hẽ baad hadoo do ji moo wäd bä Saab hã —näng mäh.   
\p
\v 13 Ti m' aj'yy hã kä taky hadoo:  
\p —Madajoow a mooh! —näng mäh.  
\p Ti m' ta moo tadajoow däk. Ahub däg kän mäh, baad däg mä ta moo kä. Hahup doo, ta moo see hado däk.  
\v 14 Ti m' nayyw hẽ m' Pariséw raban'yyh. Ti m' rahyb n'aa newëë mäh, kaner'oot mäh, nyy d' rabad'oo Jesus radaj'ëëp hyb n'aa.   
\p
\v 15 Jesus h'yyb hap'ëëh mä rakarẽn radaj'ëëp doo. Ti hyb n'aa ta s'ee hẽnh tabahõm kän. Hajõk mä ta jawén hah'ũũm. Ti m' sahõnh hẽ sa mahang habong do nahëë enäh do sa nahëë tasog hõm mäh.  
\v 16 Jesus ky ge'ỹỹm mä sa hã ranaher'oot hyb n'aa ta ky n'aa ta wób sa hã.  
\v 17 Tii d' tawén mejũũ, P'op Hagä Do ky n'aa rod Isajas häd näng do her'ood wät do paa kametä däk hyb n'aa ta hã. Hahỹỹ da tii, P'op Hagä Do kyyh Isajas erii wät do paah:   
\b  
\q1
\v 18 “Hahỹ karom ỹỹ, ỹ asëëw däk doo, ỹ kamahǟn doo.  
\q1 Baad ỹ h'yy gadajang ta wë.  
\q1 Ỹ anoo da Sahé ỹỹ, ta h'yyb gó tabawät hyb n'aa.  
\q1 Tamaher'oot da sahõnh hẽ badäk hahỹỹ hã habong do hã  
\q1 nyy da ỹ bad'oo baad had'op rabahadoo hyb n'aa matym ỹỹ gó.   
\q1
\v 19 Dooh da taky gedag bä. Tak'ëp nado da ta kyyh.  
\q1 Dooh da tak'ëp ter'ood bä hajõk do sa mahang.   
\q1
\v 20 Baad hadoo doo me da tagadoo sa h'yyb gó nahejoonh doo.  
\q1 Dooh da tahajẽẽw bä h'yyb nahed'oo doo.  
\q1 Tii da tabad'oo da sa hã baad had'op do j'aa ketsë bä kä nesaa do hã tan'oo bä.   
\q1
\v 21 Ta hã badäk hahỹỹ hã habong do radaab yyp,  
\q1 rabedëp hyb n'aa nesaa do mahǟnh.”\f + \fr 12:21 \ft Isajas 42.1‑4\f*   
\s1 Nesaa Do Yb ky gabuuj Jesus moo wät rahanäng do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 22 Ti m' ramanaa mä Jesus wë aj'yy karap'aar h'yyb nesaa do hadäk doo, ty tamah doo, ner'oot doo. Ti m' Jesus habëë hõm karap'aar h'yyb nesaa do aj'yy hã hadäk do paah. Ti m' aj'yy er'ood däg kän p'aa hẽnh. P'aa hẽnh mä tabahapëë däk.  
\v 23 Hajõk doo, ta ti hap'ëëh doo, rahyb n'aa meuunh mäh. Ti m' raky hadoo:  
\p —Hahỹ g'eeh Dawi panaa P'op Hagä Do Ky Däng Doo? —näk mäh.   
\p
\v 24 Ti m' reaanh do Pariséw ramaa napäh bä, raky hadoo:  
\p —Beresebu, karap'aar h'yyb nesaa do wahë n'aa kyy gó ti hỹỹ tabahebë karap'aar h'yyb nesaa doo! —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 25 Jesus hapäh mä sa h'yyb, ti m' panyyg ky n'aa me taky hadoo sa hã:  
\p —Sa da hadoo do wë sa häj n'aa babuuj rahyb n'aa wareem bä, gawatsik tii bä sahõnh hẽ —näng mäh. —Panang buuj sa hã hẽ rah'yy kawereem bä, sa wakããn na-ããj hẽ sa hã hẽ rahyb n'aa wareem bä, sahõnh hẽ kahäj jëng tii bä —näng mäh.  
\v 26 —Ti hadoo ẽnh Nesaa Do Yb hã kä. Ta daaj hẽ takahabëë bä, ta hã hẽ paawä ti tah'yy kawareem däk.\f + \fr 12:26 \ft Jesus wén her'oot ta tii, Beresebu, karap'aar h'yyb nesaa do wahë n'aa kyy gó tabahebë karap'aar h'yyb nesaa do raher'oot do hyb n'aa. Nesaa Do Yb häd see ti Beresebu.\f* Te hub tado bä paawä ta tii, nayyw hẽ tabahëëj jëë paawä Nesaa Do Yb bag'ããs doo.  
\v 27 Bë her'oot doo da tado bä, Beresebu kyy gó ỹ hebëë bä paawä karap'aar h'yyb nesaa doo, jaa ky gabuuj bë karapee hebë do karap'aar h'yyb? Bë karapee né da bë raky n'aa etyy daap bë menyyh do hyb n'aa bë her'oot do hã.  
\v 28 P'op Hagä Do Sahee hejój gó né hẽ ti ỹ hebë do karap'aar h'yyb nesaa doo. P'op Hagä Do ji tabag'ããs do kaja doo kä bë wë, ta ti metëëh bë hã —näng mäh.   
\p
\v 29 —Panyyg see gó bë ỹ metëëh: Dooh aj'yy hejoonh do tób gó hajëë suun pé ta ma tado hõm hyb n'aa, pooj jé tób danäh moo tamanaw'yyd bä. Ta moo kamaw'yyd bä tahajaa ta ma tado hõm bä.\f + \fr 12:29 \ft Hahỹỹ d' tahanäng pé ti panyyg gó teh'ũũm doo: Aj'yy hejoonh doo, Nesaa Do Yb. Aj'yy hejoonh do ma hado hõm do hadoo Jesus. Aj'yy hejoonh do ma hadoo, karap'aar h'yyb nesaa doo. P'op Hagä Do Sahee hejój gó Jesus bahebë karap'aar h'yyb nesaa doo, Nesaa Do Yb karapee, tak'ëp tabahejoonh do hyb n'aa Nesaa Do Yb mahǟnh.\f*   
\p
\v 30 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Hëp ỹ hata nadoo doo, majẽ ỹ tii. Ỹ manasa do P'op Hagä Do wë ỹ ataa doo, dawëë rabehũũm tii bä tan'oo bä.  
\v 31 Ti hyb n'aa bë ỹ maher'oot hahỹỹh: Sahõnh hẽ nesaa do ji moo wät do P'op Hagä Do mabaan né paawä, ta hã ji ky n'aa rejãã do P'op Hagä Do mabaan né paawä na-ããj hẽ ji hã, dooh P'op Hagä Do mabaan bä P'op Hagä Do Sahee ky n'aa rejãã pé kä.  
\v 32 Jé Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong jé Hana Do ky n'aa rejãã péh, P'op Hagä Do mabaan ti ta hã. P'op Hagä Do Sahee ky n'aa rejãã pé kä, dooh P'op Hagä Do mabaan bä. Badäk hahỹỹ bä rababok nä bä, ta jawén na-ããj hẽ, dooh P'op Hagä Do mabaan bä tii —näng mäh.   
\p
\v 33 —Joom baad hadoo do tado bä, baad ta ag. Baad nadoo do tado bä joom, baad nado na-ããj hẽ ta ag. Ta ti ỹ wén her'oot, joom ag hã ji bahapäh joom ỹỹn.  
\v 34 Aw'yy p'yym näng do taah hadoo bëëh! Baad nadoo do bëëh. Ti hyb n'aa dooh bë haja bä baad hadoo do bë her'ood bä. Ji h'yyb tym gó ji hyb n'aa newë had'yyt doo, ti né ji her'oot.  
\v 35 Baad hawät doo, baad hadoo do ta h'yyb gó hanäng do taher'oot. Baad nawät doo, baad nadoo do ta h'yyb gó hanäng do taher'oot.  
\v 36 Baad bë ỹ maher'oot hahỹỹh: Sahõnh hẽ ta säm baj P'op Hagä Do banoo noo gó da, P'op Hagä Do matym gó ji kawoom da sahõnh hẽ ji her'oot do paa daap hadoo doo.  
\v 37 Baad tado bä ji her'oot do paah, dooh P'op Hagä Do ji taky n'aa ety bä nesaa do hã. Baad tanado bä ji her'oot do paah, ji P'op Hagä Do ky n'aa etyy da nesaa do hã.   
\s1 Pariséw ramejũũ Jesus pahuunh sa matym haj'aa panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 38 Ti m' Pariséw wób, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do wób na-ããj mä raky hadoo ta hã:  
\p —Ma matëg, —näk mäh —ãã karẽn ãã bahapäh mapahuunh doo, ãã matym haj'aa\f + \fr 12:38 \ft Sa hã Jesus dooh P'op Hagä Do hanaa tado bä. Ti hyb n'aa rakarẽn Jesus pahuunh sa matym haj'aa, Jesus rametyy hyb n'aa.\f* —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 39 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Da hẽ badäk hahỹỹ hã habong doo, nes'aa sa h'yyb. P'op Hagä Do hã rahyb n'aa eréd hõm ta see hã rah'yy kawereem hyb n'aa. Tii d' né paawä sa h'yyb, ỹ ramejũũ ỹ pahuunh hyb n'aa sa matym haj'aa. Dooh da ỹ metä bä sa hã. Jããm né da P'op Hagä Do ky n'aa rod Jonas häd näng do ta metëë n'aa hadoo sa hã kametëëh.  
\v 40 Tamawoob hẽ adëb bä, tamawoob hẽ ta ǟh, tah'ỹỹb yb wog gó Jonas basuun doo da, ti hadoo, tamawoob hẽ adëb bä, tamawoob hẽ ta ǟh, ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do bakëë da k'ããts gó.  
\v 41 Niniwéh buuj raky n'aa tapaa da P'op Hagä Do matym gó da hẽ badäk hahỹỹ hã habong doo, sahõnh hẽ P'op Hagä Do ky n'aa etyy noo gó kä. Jonas maher'oot noo gó, rat'yyd kamehĩĩn nesaa do ramoo bok do hã. Nesaa do reréd hõm. Jonas bahǟnh ỹ ti hỹỹh. Ti hado né paawä, dooh bë t'yyd kamehĩĩn bä nesaa do bë moo bok do hã, dooh bë eréd bä, ti hyb n'aa né hẽ Niniwéh buuj bë da raky n'aa tapaa.  
\v 42 Seba häd näng do häj n'aa sa wahë n'aa ỹỹnh, da hẽ badäk hahỹỹ hã habong do taky n'aa tapaa da P'op Hagä Do matym gó, sahõnh hẽ P'op Hagä Do ky n'aa etyy noo gó kä. Dawëë naa paa m' tabana tii, tamaa newëë hyb n'aa Saromãw hajaa doo, P'op Hagä Do anoo do ta hã. Saromãw bahǟnh ỹ ti hahỹ bë hapäh doo. Ti hado né paawä, dooh bë karẽn bä bë maa newë bä hahỹỹh —näng mä Jesus kyyh.   
\p
\v 43 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Karap'aar h'yyb nesaa do ta hã hadäk do paa ahõm wäd bä ta mahǟnh, tabanawäng hẽnh tabahew'ëët, ta tób tabesoos takameh'ããk hyb n'aa. Ti dooh tawyyd bä.  
\v 44 Ti ta h'yyb gó taky hadoo: “Ỹ abaaj hõm p'aa hẽnh ỹ hadäk do paa hã, tóp ỹỹ hẽnh”, näng. Tii bä ta tób paa bä takajaa bä, dooh ta yt hagä péh, yd kabak'ood däk tabahapäh, baad takabenäm ta hã.  
\v 45 Tii bä tats'yyt 7 karap'aar h'yyb nesaa do wób ta hataa, ta bahǟnh nesaa doo. Tii bä rabajëë pëë ta tób paa gó. Tii bä rabanyy kän ta hã kä. Ta hã hanäng do paa bahǟnh tii kä. Tak'ëp tii kä ta hã kä nesaa doo kä. Tii da né da bë hã kä, bëëh, nesaa do moo heb'ooh doo\f + \fr 12:45 \ft Hahỹỹ d' Jesus hanäng péh: Tak'ëp ta bahǟnh nesaa doo kä sa hã, Jesus raganadoo do hyb n'aa.\f* —näng mä Jesus kyyh sa hã.   
\s1 Jesus wakããn heh'äät do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 46 Ti m' hajõk do hã Jesus maher'oot nä bä ta ỹỹn kajaa, ta wakããn sii hẽ m'. Ta w'oo hã m' rababë däk. Rakarẽn paawä ta sii raber'oot.  
\v 47 Ti m' rë tanyy ky hadoo ta hã:  
\p —A ỹỹn, a wakããn ta w'oo hã rabab'ëëh. Rakarẽn mä õm rasii er'oot —näng mäh.   
\p
\v 48 Ti m' her'oot do hã Jesus ky hadoo:  
\p —Jaa ti ëën, jaa ti wakãn haa? —näng mäh.   
\p
\v 49 Ti m' teheet mä ta ma matëg sa wë, ti m' taky hadoo:  
\p —B'ëëh hahỹỹh, ǟn ỹ hedoo doo, wakãn haa hedoo doo —näng mäh.  
\v 50 —Sahõnh hẽ Ee hỹ pong jé hawät do karẽn do moo heb'ooh doo, ti né hẽ wakãn haa hadoo, ti né hẽ ǟnh ỹ hadoo, ti né hẽ ëën hadoo —näng mä Jesus.   
\c 13  
\s1 Joom tym ky n'aa gó Jesus metëëk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' ti noo gó né hẽ Jesus banyyh tób bä naa, ti m' karaj'aa hẽnh tabawëënh. Ta nabyy me tabahyy sooh.  
\v 2 Hajõk kata b'ëëh ta hã. Ti hyb n'aa m' marakate gó tagatsëg sooh. Hajõk doo m' ayyw b'ëëh ta takëën hã.  
\v 3 Ti m' hajõõ m' tama metëëk mä sa hã panyyg ky n'aa me m'. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —Hỹ hadoo joom hejóm do bejoom joom tym.  
\v 4 Tatsawyh hõm joom tym. Joom tym tatsawyh hõm do wób ta tyw n'aa me takajäk, ti taw'ëëd rabajóh jëng.  
\v 5 Joom tym wób kajäk pä ta yt hẽ tabahadoo do jó. Kanahën its k'ããts tii bä. Ti nayyw hẽ taganyyh, kanahën d'os do k'ããts ta h'yyb.  
\v 6 Tabajuu bä nayyw hẽ tatsawyy jëng, dooh ta kóm ta h'yyb.  
\v 7 Ta tym wób kajäk sasëng kóm banäng bä. Sasëng gajewäng bä kä, dooh tawëë wäd bä.  
\v 8 Ta tym wób kajäg kän baad tabadoo bä. Taganyyh, baad tabawäng, baad tabeaak. 100 nuu me tabejoom do bahǟnh tabeag kän baad tabadoo bä kajäk do ta tym wób. 60 nuu me tabejoom do bahǟnh tabeag kän ta tym wób. 30 nuu me tabejoom do bahǟnh tabeag kän baad tabadoo bä kajäk do ta tym wób kä —näng mä Jesus, panyyg ky n'aa me m' tabaher'oot. \fig Joom hejóm do bejoom do joom tym heen n'aa|alt="The sower (O semeador)" src="LB00094B.TIF" size="col" loc="Depois do versículo 9" copy="© British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Matew 13.8" \fig*   
\p
\v 9 Ti m' taky hadoo:  
\p —Jé karẽn pé ỹ her'oot do tamaa newë bä, taw'ããts hẽ tahyb n'aa matakëë —näng mäh.   
\p
\v 10 Ti m' ta ma matëg rabana Jesus wë ti m' rabeaanh ta hã:  
\p —Hëd n'aa mamaher'oot sa hã panyyg ky n'aa me? —näk mäh.   
\p
\v 11 Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Bë hã P'op Hagä Do an'oo däk bë bahapäh hyb n'aa pooj jé ji nahapäh do hỹ pong jé hawät do bag'ããs do ky n'aa hã, ta wób sa hã dooh.  
\v 12 Jé h'yy ganyy däk doo, ti bahǟnh P'op Hagä Do banoo nä ta hã ta h'yy ganäng doo. Baad tabahapëë kän tii bä. Jé kanahën d'os hẽ h'yy ganäng doo, P'op Hagä Do ado hõm da ta hã kanahën had'os doo.\f + \fr 13:12 \ft Ta ti tawén kado hõm sa hã, rahyb n'aa manatakëë do hyb n'aa. Dooh rahyb n'aa p'eed bä P'op Hagä Do panyyg hã.\f*  
\v 13 Rahegãã né paawä m', dooh m' rah'yy genä bä. Ramaa newë né paawä m', dooh m' ramaa napëë bä, dooh m' tagah'ood bä sa hã. Ti hyb n'aa né hẽ ỹ wén her'oot sa hã panyyg ky n'aa me.  
\v 14 Sa hã kametä däk hahỹ P'op Hagä Do ky n'aa rod Isajas häd näng do erii wät do paa P'op Hagä Do kyyh Judah buuj sa hã:  
\b  
\q1 “Bë maa newë had'yyt hẽ né paawä, dooh da tagah'ood bä bë hã.  
\q1 Bë hegãã had'yyt hẽ né paawä, dooh bë h'yy ganyy bä.”   
\q1
\v 15 “Ta ti ỹ wén her'oot Judah buuj sa ky n'aa hã”, näng mä P'op Hagä Do Isajas hã,  
\q1 “Dooh rah'yy kadawuung wäd bä baad hadoo do hã, hajõõ nuu me raky nadaheeh do hyb n'aa.  
\q1 Sa nabuuj ragetsëë hõm do hadoo.  
\q1 Raty gatsëë däk sa matym ranahapäh hyb n'aa.  
\q1 Tii d' tanado bä paawä rahapäh né paawä,  
\q1 ramaa napäh né paawä,  
\q1 h'yy kadewuung né paawä,  
\q1 wë ỹ rah'yy kawereem né paawä hã ỹ rah'yy ka'eeh hyb n'aa.  
\q1 Tii d' radoo bä paawä ỹ h'yyb wareem paawä baad rababok hyb n'aa kä.”\f + \fr 13:15 \ft Isajas 6.9‑10\f*   
\b  
\p
\v 16 Ti m' ta ma matëg hã Jesus ky hadoo:  
\p —Ky n'aa kedëng bëëh, bë matym kä rahapäh do hyb n'aa, bë nabuuj kä ramaa napäh do hyb n'aa.  
\v 17 Né hup ỹ né hẽ hahỹ bë hã ỹ her'oot doo: Rababong noo gó, hajõk P'op Hagä Do ky n'aa rod makũũh, hajõk baad habok do makũũh, rakarẽn paawä raheg'ããs bë hapäh doo, dooh paa rahapëë bä. Rakarẽn paawä ramaa newëë bë maa newëë doo, dooh paa ramaa napëë booh —näng mä Jesus ta ma matëg sa hã.   
\p
\v 18 Ti m' taky hadoo:  
\p —Bë maa newë nyy d' tahanäng pé joom tym parar'aah do panyyg:  
\v 19 P'op Hagä Do bag'ããs do hã rah'yy ganenä bä ta ky n'aa ramaa newëë bä, tii bä Nesaa Do Yb asog hõm sa h'yyb tym gó kejoom do hadoo doo. Joom tym ta tyw n'aa me takajäk hadoo do tii.  
\v 20 Joom tym pä banäng bä kajäk doo, P'op Hagä Do panyyg maa new'ëë doo, h'yy gadajaa gó gad'oo doo.  
\v 21 H'yy gadajaa gó ragado né paawä, nayyw hẽ rah'yy gejë hõm, joom kóm nanäng nä do hadoo sa hã. Hejoonh do kametä bä sa hã, sa hã rarahejã bä na-ããj hẽ P'op Hagä Do panyyg metëëk doo da rababok do hyb n'aa, nayyw hẽ rah'yy gejë hõm.  
\v 22 Joom tym sasëng mahang kajäk doo, P'op Hagä Do panyyg maa new'ëë do wób. P'op Hagä Do kyyh ramaa napëë né paawä, rahyb n'aa newë had'yyt hẽ badäk hahỹỹ hã ji bawät do hã.\f + \fr 13:22 \ft Ta ti hedoo do raty kanewad had'yyt hẽ. Rahyb n'aa tón had'yyt hẽ sa waa, sa taah, nyy d' rabad'oo doo.\f* Dajẽẽr hã, sa ma ji tawadii do hã rahyb n'aa h'ũũm. Ti hyb n'aa P'op Hagä Do panyyg sa h'yyb gó hadäk do tawén nahõm. Joom neaak do hedo padëëk tii.  
\v 23 Joom tym baad tabadoo bä kajäk doo, P'op Hagä Do panyyg maa new'ëë doo, P'op Hagä Do panyyg hã h'yy gah'oot doo. P'op Hagä Do karẽn do baad ramoo bok tii kä. Joom 100 nuu me, 60 nuu me, 30 nuu me takejoom do bahǟnh tabeaak do hadoo do tii —näng mä Jesus.   
\s1 Jawii tiriig mahang joom danäh majĩĩ hejoom do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 24 Ti m' panyyg see ky n'aa me Jesus maher'oot mä sa hã. Hahỹỹ da ta kyyh:  
\p —Hahỹ panyyg ky n'aa hadoo hỹ pong jé hawät do bag'ããs do ky n'aa: Ti awät aj'yy joom tym baad hadoo do ta gëëw gó hejoom doo.  
\v 25 Tii kä, sahõnh hẽ raba'ỹỹh bä, ta majĩĩ bana. Jawii tym tatsawyyh mä tiriig mahang. Ti tabahõm kän.  
\v 26 Ti tiriig tym ganyyh. Ti tiriig ag ganyyh bä, raty gepëë kän jawii mahang tabahëë däk.\f + \fr 13:26 \ft Jawii hadoo rawén hapäh, taneaak do hyb n'aa. Tiriig ti heaak doo.\f*   
\p
\v 27 Ti joom danäh karom rabahõm ta wë, ti raky hadoo ta hã:  
\p —Kariw n'aa, —näk —baad hadoo do joom tym mabejoom wät. N'yy hẽnh naa jawii ta mahang ganyyh doo? —näk sa kyyh.   
\p
\v 28 Tii bä sa kariw n'aa ky hadoo sa hã:  
\p —Majẽ ỹ see tii, ti tsawyh häng doo —näng.  
\p Ti ta karom rabeaanh:  
\p —Makarẽn ãã asog hõm jawii? —näk mäh.   
\p
\v 29 —Dooh —näng sa kariw n'aa. —Jawii bë basok bä, tiriig tëëg wób bë asog hõm ta mahang —näng.  
\v 30 —Na mabëë dó tiriig mahang, tiriig ji bataa bä kä. Tiriig ag ji bataa noo gó ỹ mejũũ da tiriig ag hat'aa do sa hã, jawii pooj jé rasiip, ta natuu hã ramaw'yyd däk hyb n'aa ji ajuu hyb n'aa. Tii bä ỹ mejũũ tiriig ag rabataa, joom tób n'aa yt hã rabenäm —näng joom danäh ta karom sa hã —näng mä Jesus panyyg gó tabeh'ũũm.   
\s1 Panyyg ky n'aa gó Jesus metëëh hahỹỹ hã P'op Hagä Do bag'ããs do ky n'aa  
\p
\v 31 Ti m' panyyg see ky n'aa gó Jesus maher'oot mä sa hã. Hahỹỹ da ta kyyh:  
\p —Joom motaad häd näng do tym nad'ëëd is do aj'yy ejoom do ky n'aa hadoo, hỹ pong jé hawät do bag'ããs do ky n'aa.  
\v 32 Jããm nad'ëëd its né paawä motaad tym bë joom tym mahang, ji waa ty gamabuuj see bahǟnh tabawäng. P'op tanu däk. Tii bä kä, taw'ëëd batooj kän ta hã kä\f + \fr 13:32 \ft Joom motaad häd näng do ky n'aa gó Jesus metëëh nyy da P'op Hagä Do bag'ããs do kah'ũũm, ny hadoo ta hã h'yy ka'eeh do kah'ũũm.\f* —näng mäh.   
\p
\v 33 Ti m' panyyg see ky n'aa me Jesus maher'oot mä sa hã. Hahỹỹ da ta kyyh:  
\p —Pãw makuj n'aa ỹỹnh ado däk doo, hajõng tiriig s'ëëb mahang tamekuuj däk do ky n'aa hadoo hỹ pong jé hawät do bag'ããs do ky n'aa. Baad ỹỹnh bajõõts däk, baad takamekuuj wät bä kä sahõnh hẽ tiriig s'ëëb mahang\f + \fr 13:33 \ft Pãw makuj jé pad'yyt hẽ tiriig s'ëëb mahang kamekuuj däk doo da, jé pad'yyt hẽ badäk hahỹỹ bä P'op Hagä Do bag'ããs do bawäd däg da.\f* —näng mäh.   
\p
\v 34 Sahõnh hẽ ta ti Jesus her'ood wät sa hã panyyg ky n'aa me m'. Sahõnh taher'oot do sa hã, panyyg ky n'aa me né hẽ m' tamaher'oot.  
\v 35 Tii da tawén d'oo hahỹ P'op Hagä Do kyyh ta ky n'aa rod erii wät do paa kametä däk hyb n'aa:  
\b  
\q1 “Ỹ maher'oot da panyyg ky n'aa me.  
\q1 Ỹ maher'oot da sa hã  
\q1 badäk hahỹ tadu dahäng do noo gó naa kejën wät do paah.”\f + \fr 13:35 \ft Saaw-Mo 78.2\f*   
\s1 Jesus maher'oot nyy d' tahanäng pé jawii joom mahang hawäng do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 36 Ti m' hajõk do hã Jesus kedëë hõm. Ti m' tób gó tabajëë suun mäh. Ti m' ta ma matëg rabana ta wë ti m' raky hadoo:  
\p —Nyy d' mahanäng pé jawii joom mahang hawäng do panyyg n'aa hã? —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 37 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Joom tym baad hadoo do hejoom doo, ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo.  
\v 38 Joom banäng bä, badäk hahỹỹ hã habong doo. Joom tym baad hadoo doo, P'op Hagä Do bag'ããs do karapee. Jawii, Nesaa Do Yb karapee.  
\v 39 Joom danäh majĩĩ, jawii tym tsawyyh doo, Dijab tii. Tiriig ag rabataa noo gó, badäk hahỹỹ hã ji bawät do gawatsig hõm noo gó tii. Tiriig ag taa n'aa, ããs tii.  
\v 40 Jawii rasok doo da, tëëg hõõ gó kadawäts toonh do hadoo da, badäk hahỹỹ hã ji bawät do gawatsig hõm noo gó.  
\v 41 Ti noo gó Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do mejũũ da ta ããs rasog hõm hyb n'aa tabag'ããs doo bä naa sahõnh hẽ nesaa do wë ji tah'yyb tatuk doo, nesaa do ji moo wät hanoo doo, sahõnh hẽ nesaa do moo heb'ook doo na-ããj hẽ.  
\v 42 Tëëg hõõ gó, tak'ëp haju doo gó da radawäts toonh tii. A'oot da tii bä. Sa tëg kamegëëj padëëk da tak'ëp nesaa do rahoop do hyb n'aa.  
\v 43 Tii bä da baad habok do tak'ëp rakawehëë däk da sa Yb bag'ããs doo bä. Papỹỹj bag däk doo da, hanäm do sa hã. Jé karẽn pé ỹ her'oot do tamaa newë bä, taw'ããts hẽ tahyb n'aa matakëë —näng mä Jesus.   
\s1 Tak'ëp ji karẽn do hadoo hỹ pong jé hawät do bag'ããs do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 44 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Tak'ëp ky n'aa gebah doo, joom banäng bä kejën këë do ky n'aa hadoo hỹ pong jé hawät do bag'ããs do ky n'aa. Tak'ëp ky n'aa gebah do aj'yy see baw'yyt joom banäng doo bä. Ti p'aa hẽnh tajeh'aa këë. Tii bä, sahõnh hẽ tabesëëm hõm ta wë hanäng doo, tak'ëp tah'yy gadajang do hyb n'aa. Tii kä, ta ma paa säm me tametsẽẽ joom banäng doo, ky n'aa gebah do bakëë bä —näng mäh.   
\p
\v 45 —Aj'yy hetsẽ doo, hesäm doo, tak'ëp nu gabarëëh do perora häd näng do hesoos do ky n'aa hadoo na-ããj hẽ hỹ pong jé hawät do bag'ããs do ky n'aa.  
\v 46 Perora tak'ëp hetsooh doo, ky n'aa gebah do tabaw'yyt bä kä ta ti hedoo do hes'ëëm do sa wë, tabahõm, tabesëëm hõm sahõnh hẽ ta ma ta wë hanäng doo. Tii kä ta säm me tametsẽẽ perora tak'ëp hetsooh doo.\f + \fr 13:46 \ft Hahỹỹ d' tahanäng pé pawóp hadoo do panyyg gó Jesus eh'ũũm doo: P'op Hagä Do bag'ããs do ky n'aa ji ky n'aa napäh bä, dooh ji hyb n'aa p'eed wäd bä pooj jé ji wë hanäng doo. Dooh ji hyb n'aa hũũm wäd bä badäk hahỹỹ bä ji karẽn doo, tak'ëp hetsooh do hyb n'aa P'op Hagä Do hanaa ji karẽn do hyb n'aa.\f*   
\s1 Karahi panyyg n'aa gó Jesus eh'ũũm do hỹ pong jé hawät do bag'ããs do ky n'aa  
\p
\v 47 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Karahi me tah'ỹỹb rames'aak do ky n'aa hadoo na-ããj hẽ, hỹ pong jé hawät do bag'ããs do ky n'aa. Karaj'aa me radatu karahi. Hajõng hedoo pé sa mo haj'aa.  
\v 48 Ramo haj'aa enäh bä kä, rej'ooj nä kän ta takëën hã. Ahyy t'oonh mäh. Tii bä arook gó rabataa rasëëw hõm doo. Baad nadoo doo, ji nawëh doo, radewäts bëënh tii bä.  
\v 49 Ti hadoo da badäk hahỹỹ hã ji bawät do gawatsig hõm noo gó ããs rabad'oo da. Ããs rabana, tii bä rasëëw hõm da badäk hahỹỹ hã habong doo. Tsyt hẽ rabasëm da nesaa do moo bok doo, P'op Hagä Do karẽn doo da habok do sa mahǟnh.  
\v 50 Tii kä tëëg hõõ gó, tak'ëp haju doo gó radewäts bëënh da nesaa do moo bok doo. A'oot da tii bä. Sa tëg kamegëëj padëëk da tak'ëp nesaa do rahoop do hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 51 Ti m' Jesus eaanh mäh:  
\p —Bë maa napäh sahõnh hẽ ta ti ỹ her'ood wät doo? —näng mäh.  
\p —Ãã maa napäh —näk mäh.   
\p
\v 52 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk doo, hỹ pong jé hawät do bag'ããs do ky n'aa hã na-ããj hẽ ma kamet'ëëg wät doo, tób danäh ta tób bä naa ky n'aa gebah do manyyh do hadoo ta wób hã tametëëh hyb n'aa. Ta gawakõ gó naa, aj'yy manyyh ky n'aa gebah do tenäm do paah. Ky n'aa gebah do papuuj hedoo do tamanyyh ta mahang, ky n'aa gebah do pooj nä ta mahang\f + \fr 13:52 \ft Hahỹỹ d' apäh tahanäng pé tii: Jé P'op Hagä Do kyyh p'ooj ub kerih do baad ma kamet'ëëg wät doo, papuuj Jesus met'ëëg wät do na-ããj hẽ baad tamaa napëë bä, taky dahé bä, tahajaa tama met'ëëg bä ta wób sa hã baad hadoo doo, hetsooh do pooj jé kerih do hã, papuuj hã na-ããj hẽ hanäng doo.\f* —näng mäh.   
\s1 Ta panang bä Jesus raty n'aa ges'yyk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 53 Ti m' Jesus bahajaa bä kä panyyg gó tama metëëk doo, tatsyym kado kän ta tii bä naa.  
\v 54 Ti m' panang tabawäng do paa bä takajaa bä, ta du doo mä tama metëëk tób panang bä hasooh do P'op Hagä Do panyyg rayd naherot do yt hẽ. Maa new'ëë do rahyb n'aa meuunh mä taher'oot do sa hã. Ti m' raky hadoo:  
\p —N'yy hẽnh naa hahỹ aj'yy tah'yy ganäng doo? N'yy hẽnh naa ta hejój tamapehuunh doo? —näk mäh.  
\v 55 —B'aa bäh gaheh'õõk do t'aah nado ti hahỹỹh? Marija nado ta ỹỹn? Tsijaag, Joséh, Simaw, Judas nado ta wakããn?  
\v 56 Sahõnh hẽ ta ǟnh, bä ab'ëëh ër pa. N'yy hẽnh naa tahapäh doo, ta hejój? —näk mä tabawäng do babuj n'aa sa kyyh.   
\p
\v 57 Ti m' rakawajããn ta wë. Raty n'aa gesyyg däk mäh. Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Sahõnh hẽ sa panang bä raweh'ëëh P'op Hagä Do ky n'aa rod. Jããm hẽ tabawäng do panang bä, ta tób bä, dooh rawehëë bä —näng mäh.   
\p
\v 58 Ti m', ta hã rah'yy kana'eeh do hyb n'aa, dooh denaa hẽ m' Jesus pehuuj bä ta tii bä.   
\c 14  
\s1 Jowãw nu gahem'uun do dajëp do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' ti noo gó né hẽ Garirej häj n'aa wahë n'aa, Eróts häd näng doo, taky n'aa napäh mä Jesus moo wät doo, Jesus ma metëëk doo.  
\v 2 Ti m' ta masa n'aa hã taky hadoo:  
\p —Jowãw nu gahem'uun do paa né tii. Ganä wät dejëp do paa mahang! Ti hyb n'aa tawén kabaj'aa —näng mä Eróts.   
\p
\v 3 Eróts mejũũ paa ramoo maso däk, ramoo maw'yyd däk, radawäts gëët Jowãw nu gahem'uun doo. Tii d' Eróts wén d'oo mä Erodija, ta hỹỹj Pirip häd näng do ỹỹm hyb n'aa.  
\v 4 Hahỹỹ d' paa Jowãw kyyh Eróts hã:  
\p —Dooh P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do an'oo bä magat'ëë bä a hỹỹj ỹỹm —näng paa Jowãw nu gahem'uun do kyyh Eróts hã.   
\p
\v 5 Eróts karẽn né paawä m' tadaj'ëëp Jowãw, tajeỹỹm mä hajõk doo. Hajõk do tawén jeỹỹm, P'op Hagä Do ky n'aa rod ti Jowãw sa hã.   
\p
\v 6 Ti m' Eróts ta yd enäng do heen n'aa noo gó, jäm ta heen n'aa ramoo bok noo gó, Erodija toog bajäm sa matym gó. Ti m' tak'ëp mä Eróts tsebee kän ta wë.  
\v 7 Ti hyb n'aa taky däng tabanoo maruus hã, maruus karẽn do né hẽ. P'op Hagä Do häd gó m' ta ky däng, dooh taky kahỹỹd bä maruus bahapäh hyb n'aa.  
\v 8 Ti m' maruus ỹỹn ta hã taky mejũũ do hyb n'aa taky hadoo:  
\p —Na, ỹ karẽn ta hood gó mabanoo hã ỹỹ Jowãw nu gahem'uun do nu gabóg —näng mäh.   
\p
\v 9 Ti m' tak'ëp mä sa wahë n'aa hyb n'aa tón wät. Ti hadoo né hẽ, ta ky bajawaa hyb n'aa m', tatsyyd bong do taky däng do ramaa napäh do hyb n'aa tagadoo maruus ets'ẽẽ wät doo.  
\v 10 Ti m' tamejũũ tadawäts gëët doo gó ranu gahõg hõm hyb n'aa Jowãw.  
\v 11 Ti m' ta hood gó ramanaa ta nu gabóg maruus wë. Ti m' maruus an'oo däg kän mä ta ỹỹn hã kä.  
\v 12 Ti m' Jowãw ma matëg rabana rabehëën hyb n'aa ta hub. Ti m' radakä jëng. Ti m' Jesus rapanäk.   
\s1 Jesus pahuunh do 5 miw sa waa panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 13 Ti m' Jowãw radaj'ëëp Jesus ky n'aa napäh bä m', ta m'aa hẽnh mä ta ma matëg daheeh rabahõm kän marakate gó ta wób rabedoh hẽnh paawä. Ta wób, hajõk do raky n'aa napäh bä m' n'yy hẽnh Jesus rabah'ũũm, sa jawén mä rabah'ũũm sa panang bä naa ta takëën hã. Sa pooj jé m' rakajaa.  
\v 14 Ti m' Jesus basoop bä, hajõk do tabahapäh bä m', tat'yyd mehĩĩn mä sa hã. Nahëë enäh do sa mahang habong do taheso hõm mäh.   
\p
\v 15 Tũũh däg kä m', ta ma matëg rabana ta wë, ti m' raky hadoo ta hã:  
\p —Tũũh däg —näk mäh. —Dawëë hỹỹh. Mamejõ hajõk do panang banäng hẽnh rabahõm sa waa retsẽẽ hyb n'aa —näk mäh.   
\p
\v 16 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Dooh. Na mayw babä. Bë né hẽ hanoo sa waa —näng mäh.   
\p
\v 17 Ti m' raky hadoo:  
\p —Jããm hẽ ti hanyy is ãã wë ji ma poo oow pé pãw, pawóp its tah'ỹỹb —näk mäh.   
\p
\v 18 —Na b'ëëp. Bë mana wë ỹỹ —näng mä Jesus.   
\p
\v 19 Ti m' Jesus mejũũ hajõk do rabehyy b'ëëh hyb n'aa jawii jó. Ti m' tabasog däk mä pãw, tah'ỹỹb na-ããj mäh. Hỹ pong jé taty däng bä m', P'op Hagä Do hã taky hadoo:  
\p —Õm taw'ããts hẽ Ee. Man'oo däk ãã tä, man'oo däk ãã waa —näng mäh.  
\p Ti m' pãw taganebäh bong, tets'ëë hõm mä ta ma matëg sa hã, rabets'ëë hõm hyb n'aa hajõk do hã kä.  
\v 20 Tii bä kä m', sahõnh hẽ m' rabawëë bong. Wog enä hõm mä sahõnh hẽ. Ti m' mad'aak do ta ma matëg rata hõm kawaju gó. 12 m' kawaju gedẽ hõm mäh.  
\v 21 Hawëë bong doo, 5 miw mä ajyy. Ỹỹj, karepé na-ããj hẽ, dooh m' taketsén bä.   
\s1 Tamii pong jó Jesus bawät do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 22 Ti m' nayyw hẽ ta ma matëg Jesus mejũũ ragatsëg t'oonh marakate gó, ta pooj jé tamyyj däk hẽnh rabatsëg hõm hyb n'aa. Ti nuuj jé m' takedëë hõm hajõk do sa hã.  
\v 23 Takedëë hõm do jawén paa bä m', tabasëëk ta mab hẽ waëë jó, P'op Hagä Do sii taber'oot hyb n'aa. Tabadajuu däk bä m', ta mab hẽ m' Jesus bayyw gëët.  
\v 24 Dawëë péj mä ta ma matëg rababoo däg kän mä ti nuuj jé karaj'aa me. Tak'ëp maadaka betaam marakate hã. Dooh m' tahõm rahëë doo. Bah'ood ty gahëm mäh.   
\p
\v 25 Ti m' tapaj'ëë pooj jé Jesus bahõm kän sa wë tamii pong jó.  
\v 26 Ti m' rabahapäh tamii pong jó hana doo, tak'ëp mä rabeỹỹm bong.  
\p —Wät ta ti dajëp do saw'ëëng paah! —näk mäh.  
\p Awaaw bong mäh, tak'ëp rabeỹỹm bong do hyb n'aa m'.   
\p
\v 27 Ti m' nayyw hẽ m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Bë eỹỹm manäh! Ỹ ti hỹỹh —näng mäh.   
\p
\v 28 Ti m' Peed ky hadoo:  
\p —Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo, õm tado bä, ỹ mamejõ tamii pong jó a wë ỹ bahõm hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 29 —Ej. B'ëëp ana —näng mä Jesus ta hã.  
\p Ti m' Peed gatsëg nyyh, ti m' tamii pong jó tabahõm kän mä Jesus wë.  
\v 30 Ti m' tak'ëp bah'ood bahëm do tabahapäh bä m', tabeỹỹm wät mäh. Ti m' ta du doo bä m' tadasug jëng bä, tak'ëp mä tageëënh Jesus hã:  
\p —Ỹ medëëb Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo! —näng.   
\p
\v 31 Ti m' nayyw hẽ m' Jesus moo maso däk Peed. Ti m' taky hadoo:  
\p —Kanahën d'os hẽ h'yy ka'eeh do õm! —näng mäh. —Hëd n'aa mah'yy ganahoot? —näng mä ta kyyh Peed hã.   
\p
\v 32 Ti m' marakate gó ragatsëg t'oonh bä m', bah'ood badoo wät.  
\v 33 Ti m' marakate gó hat'oonh do Jesus mä raj'aa etsë. Hahỹỹ d' mä sa kyyh:  
\p —P'op Hagä Do T'aah né hẽ õm —näk mäh.   
\p
\v 34 Rabatsëg hõm bä m', Genesaréh häj n'aa bä m' marakate badëë jad kän.  
\v 35 Ti m' ta ti babuj n'aa rabahapäh bä Jesus né ti kajaa doo, ramejũũ jé pad'yyt hẽ hëëj ta ti w'oo hã hanäng doo bä rapanäk hyb n'aa. Ti m' ramenaa nahëë enäh do sa mahang habong do Jesus wë.  
\v 36 Ti m' rabetsẽẽ ta hã tabanoo nahëë enäh do ramoo kejäk hyb n'aa ta saroor noo byyh hã. Ti m' sahõnh hẽ nahëë enäh do ta hã moo kajäk doo, heso padäg kän mäh.   
\c 15  
\s1 Ji h'yyb gó naa né hẽ nesaa do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' Pariséw wób, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do wób na-ããj mäh, Jerusarẽnh bä naa han'aa do rabana Jesus wë, ti m' rabeaanh ta hã:   
\p
\v 2 —H'ëëd hyb n'aa a ma matëg raky nadaheeh ër wahë makũ metëëk doo? Rawa do pooj jé, dooh ramoo ketsyyd bä ër wahë makũ rabahed'oo doo da! —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 3 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Ỹ eaanh bë hã —näng mäh. —Tii ẽnh bë ky nadaheeh ẽnh P'op Hagä Do mejũũ doo? Bë wahë makũ mejũũ do bë ky daheeh? —näng mäh.  
\v 4 —Hahỹỹ da P'op Hagä Do kyyh: “Bë wehëë bë yb, bë wehëë bë ỹỹn.”\f + \fr 15:4 \ft Esodo 20.12, Dew-Teronom 5.16\f* “Ji daj'ëëp ta yb, ta ỹỹn ky n'aa wasee doo.”\f + \fr 15:4 \ft Esodo 21.17, Rewitikos 20.9\f*  
\v 5 Tii d' né paawä ta kyyh, ta see hado däk bë metëëk doo —näng mä Jesus. —Hahỹỹ da bë kyyh: “Jé ta yb, ta ỹỹn hã taky hado bä, ‘Hã ỹ naa magadoo do pan'aa paawä, P'op Hagä Do matym n'aa däg tii. Dooh bë hã ỹ an'oo wäd bä’, taky hado bä,  
\v 6 tii bä, ta tii d' ky hadoo doo, dooh ji mejõ wäd bä ta tii me ta yb taweh'ëëh hyb n'aa”, näk bë kyyh. Bë wahë makũ ma metëëk do bë ky sũũt do hyb n'aa bë eréd hõm P'op Hagä Do mejũũ doo.  
\v 7 J'ooj madäk doo me ky ken'yym do bëëh! Baad né paa hahỹ P'op Hagä Do ky n'aa rod Isajas häd näng do kyyh bë ky n'aa:  
\v 8 “J'ooj madäk doo me ỹ raweh'ëëh. Sa kyyp tii. Dawëë sa h'yyb bawät mahǟnh ỹỹ.  
\v 9 Dooh këh ỹ tado bä ti rama metëëk doo. Raky n'aa jawyyg ub tii. Ti hyb n'aa daap hẽ ti ta ti ỹ rahyb n'aa jew'yyk doo”\f + \fr 15:9 \ft Isajas 29.13\f* —näng mä Jesus Isajas her'oot do paa P'op Hagä Do kyyh.   
\p
\v 10 Ti m' hajõk do ta tii bä hab'ëëh do Jesus naëënh ta wë. Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Bë maa newë da, bë h'yy genä da ỹ her'oot do hã.  
\v 11 Ji noo me hajëng do hyb n'aa nado ji nas'aa däk P'op Hagä Do hã. Ji noo me hanyyh do tii, hanoo ji nas'aa däk do P'op Hagä Do hã —näng mäh.   
\p
\v 12 Ti m' badah peej ta ma matëg raky hadoo ta hã:  
\p —Mahapäh a kyyh, dooh taw'ããts hẽ tado Pariséw sa hã? —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 13 Ti m' panyyg gó m' Jesus ky gadoo:  
\p —Kasog hõm da sahõnh hẽ joom Ee hỹ pong jé hawät do nejoom hõm doo —näng mäh.  
\v 14 —Na manäh. Na kamawejãn. Ta wób sa h'yyb mahũũm n'aa ty temah do tii. Ty tamah do ta da ty hadoo do tamahũũm bä, gadarong doo hẽnh rakajäk séd hã —näng mäh.   
\p
\v 15 Ti m' Peed ky hadoo:  
\p —Ãã mamaher'ood. Nyy d' mahanäng pé ta ti ji noo me hajëng do panyyg? —näng mäh.   
\p
\v 16 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Bë h'yy ganah'ood nä? —näng mäh.  
\v 17 —Ji hã hajëng doo, ji wog gó ti tabajëng, ta jawén anyyh p'aa hẽnh.  
\v 18 Tii d' nado ji noo me henyyh do hã. T'õp naa, ji h'yyb tym gó tabana tii. Ti né hẽ ti P'op Hagä Do hã ji nas'aa däg hanoo doo.  
\v 19 Ji h'yyb tym gó naa tabana nesaa do ji hyb n'aa newëë doo. Ji h'yyb gó naa né hẽ tabana ji da hadoo do ji daj'ëëp doo. Ji h'yyb gó naa tabana ji karẽn do ji bagä do ji ỹỹm nadoo do sii, ji patug nadoo do sii. Ji h'yyb gó naa né hẽ tabana ti ji ets'ëëk doo, daap hẽ ji da hadoo do ji ky n'aa tapaa doo, ji da hadoo do ji ky n'aa rejãã doo kä.  
\v 20 Ta ti hadoo do hyb n'aa P'op Hagä Do hã ji nas'aa däg. Ji moo kanets'yyt doo me ji awa do hyb n'aa nado ji nas'aa däg P'op Hagä Do hã\f + \fr 15:20 \ft Pariséw, sahõnh hẽ Judah buuj wób sii hẽ, dooh rawëë bä, dooh rawa bä ramoo kanetsyyd bä pooj jé, sa wahë makũ mahetëk doo da. Baad ub né paawä ji moo ketsyyd bä ji awa, ji awëh do pooj jé, ta bahǟnh Pariséw ran'oo bä. Dooh ragenaag bä, hajõõ nuu me, sa wahë makũ mahetëk doo da ta wób sa moo ranahetsyyd bä.\f* —näng mä Jesus kyyh ta ma matëg sa hã.   
\s1 Ỹỹnh ta s'ee hẽnh naa ta toog ky n'aa her'oot do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 21 Ti m' ta tii b' naa Jesus bahõm hëëj panang Tiir häd näng doo, Sidõn häd näng do nedaa bä badäk doo hẽnh.  
\v 22 Ti m' ỹỹnh, Kanaãh buuj, Isaraéw buuj nado, ta tii bä hawät do ana kän Jesus wë. Ti m' tak'ëp mä ta kyyh Jesus hã tabetsẽẽ bä. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo, —näng mäh —Dawi makũ panaa, —näng mäh —ỹ mat'yyd mehĩĩn! Tak'ëp nesaa do tok ỹ bahoop karap'aar h'yyb nesaa do ta hã hadäk do hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 23 Ti m' dooh Jesus ky gado bä. Ti m' ta ma matëg rabana ta wë, ti m' tak'ëp mä rabetsẽẽ ỹỹnh tamejõ hõm hyb n'aa. Hahỹỹ d' mä sa kyyh:  
\p —Mamejõ hõm. Ër jawén tabana. Tageëëj had'yyt hẽ —näk mäh.   
\p
\v 24 Ti m' ỹỹnh hã Jesus ky hadoo:  
\p —Jããm hẽ Isaraéw buuj dawëë P'op Hagä Do mahǟnh habong do sa wë ỹ P'op Hagä Do mejũũ —näng mäh.   
\p
\v 25 Ti m' Jesus wë ta taron nu paa me ỹỹnh bahyy häng. Ti m' taky hadoo:  
\p —Ỹ mamasaa, Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo! —näng mäh.   
\p
\v 26 Ti m' panyyg ky n'aa gó Jesus ky gadoo:  
\p —Taw'ããts hẽ nado karepé sa waa ji ado hõm bä ji banoo hyb n'aa sa masããh awaar taah hã —näng mä Jesus kyyh ỹỹnh hã.   
\p
\v 27 Ti m' ỹỹnh ky gadoo. Jesus kyy gó né hẽ m' taky hõm:  
\p —Ehub né hẽ õm Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo —näng mäh. —Ti hado né paawä, awaar sii hẽ rabawa sa danäh waa hyyj tũũ kajäk doo —näng mäh.   
\p
\v 28 Ti m' Jesus ky hado kän ta hã:  
\p —Tak'ëp né hẽ mah'yy ka'eeh! Ti hyb n'aa ỹ an'oo däk hã ỹ metsẽẽ doo —näng mä Jesus ta hã.  
\p Ti m' ti noo gó né hẽ tabahub däk ỹỹnh toog.   
\s1 Hajõng sa nahëë Jesus asog hõm do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 29 Ti m' Jesus tsyym kado kän. Karaj'aa Garirej häd näng do nabyy me tatabës. Ti m' tabasoop. Waëë hã m' tabasëëk, ti m' tabahyy sooh.  
\v 30 Hajõk rabana ta wë. Ramenaa ta wë nabong doo, ty temah doo, moo gedóm doo, tsyym gedóm doo, nabuuj gatemah doo, hajõk nahëë enäh do wób. Ti m' sa nahëë Jesus basog hõm.  
\v 31 Ti m' tsyym gedóm do aboo padëëk, nabong do paa aboo padëëk, ty temah do paa ty enä padëëk, ner'oot do paa er'ood padëëk, ta tii bä hab'ëëh do rabahapäh bä, rahyb n'aa meuuj kän mäh. Ti m' raj'aa etsëë kän P'op Hagä Doo, Isaraéw buuj h'yy kaha'eeh doo.   
\s1 Jesus pahuunh do 4 miw sa waa panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 32 Ti m' Jesus naëëj nä ta ma matëg, tamaher'oot hyb n'aa. Ti m' taky hadoo:  
\p —Ỹ t'yyd mehĩĩn hahỹ ër wë kata pad'ëëk doo. Tamawoob däg ta ǟh si ỹ rababok. Dooh sa waa péh. Dooh ỹ karẽn bä sah me rabaaj hõm bä. Naheba padäg da, degõn jëng da sah mahỹỹj ta hõõ bä —näng mä Jesus ta ma matëg sa hã.   
\p
\v 33 Ti m' ta ma matëg raky hadoo:  
\p —Hajõk né hahỹỹh. Nyy bä ãã baw'yyt babä sa waa? Dawëë bä. Dooh ta nawaa babä —näk mäh.   
\p
\v 34 Ti m' Jesus beaanh:  
\p —Nyy hẽ pãw bë wë? —näng mäh.  
\p —Ti anäng setsi pãw, pawóp its tah'ỹỹb ned'ëëd is doo —näk mäh.   
\p
\v 35 Ti m' Jesus mejũũ hajõk do rabehyy b'ëëh tũũ.  
\v 36 Ti m' tabasog däk pãw, tah'ỹỹb na-ããj mäh. Ti m' taky n'aa etsẽẽ sa waa hyb n'aa. Tii bä m' taganebäh boo kän, tets'ëë hõm mä ta ma matëg sa hã, rabets'ëë hõm hyb n'aa hajõk do sa hã kä.  
\v 37 Tii bä kä m', sahõnh hẽ m' rabawëë bong. Wog enä hõm mä sahõnh hẽ. Ti m' rabawëh do jawén paa bä m' mad'aak do ta ma matëg rabata däk arook gó. Setsi m' arook gedẽ hõm doo.  
\v 38  4 miw mä ajyy ti hawëë bong doo. Ỹỹj, karepé na-ããj hẽ m', dooh m' taketsén bä.  
\v 39 Ti m' hajõk do hã Jesus kedëë hõm jawén paa bä, tagatsëg sooh mä marakate gó. Ti m' tabahõm kän hëëj panang Magadãn häd näng do nedaa bä badäk doo hẽnh.   
\c 16  
\p
\v 1 Ti m' Pariséw, Saduséw daheeh rabana Jesus wë. Ti m' Jesus rametyy hyb n'aa ramejũũ mä tapahuuj bä sa matym haj'aa wë hã.\f + \fr 16:1 \ft Jesus wë Pariséw, Saduséw daheeh rakamaj'ĩĩ. Dooh raky dahé bä P'op Hagä Do mejũũ do Jesus tado bä. Sa hã péh, dooh Jesus haja bä wë hã tapahuuj bä, rawén mejũũ sa matym haj'aa Jesus pahuunh wë hã. J'ooj madäk doo me ramejũũ do hyb n'aa, Jesus wén manetëëh sa hã rakarẽn do paawä.\f*   
\p
\v 2 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Papỹỹj badëë hyng bä, “Jati d' banäm”, bë ky hetëg, bahiin do hyb n'aa wë puh.  
\v 3 Bäp paah, “Ti awät da bah'ood. Adoos da”, näk bë kyyh, tabahiin do hyb n'aa naëng pooh. Bë h'yy genä né paawä naëng hadoos do heen n'aa hã, banäm do heen n'aa hã wë hã kametëëh doo, dooh bë h'yy genä bä da hẽ ta heen n'aa bë hã kametëëh do hã.\f + \fr 16:3 \ft Hajõng Jesus pehuuj né paawä, dooh rah'yy genä nä bä P'op Hagä Do T'aah tado bä.\f*  
\v 4 Da hẽ badäk hahỹỹ hã habong doo, nes'aa sa h'yyb. P'op Hagä Do hã rahyb n'aa eréd hõm ta see hã rah'yy kawereem hyb n'aa. Tii d' né paawä sa h'yyb, ỹ ramejũũ ỹ pahuunh hyb n'aa ta metëë n'aa sa matym haj'aa. Dooh da ỹ metä bä sa hã. Jããm né da P'op Hagä Do ky n'aa rod Jonas häd näng do ta metëë n'aa hadoo sa hã kametëëh da —näng mä Jesus.  
\p Ti m' Jesus bahõm kän sa mahǟnh. Panang s'ee hẽnh mä tabahõm.   
\s1 Pariséw, Saduséw rama metëëk do mahǟnh ji hyb n'aa matakëë do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 5 Ti m' karaj'aa ta ma matëg rabatsëg hõm bä, ramabaan sa waa pãw.  
\v 6 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Baad bë hyb n'aa matakä da. Baad bë kanä da Pariséw, Saduséw sa pãw makuj n'aa mahǟnh —näng mäh.   
\p
\v 7 Ti m' ta ma matëg rakaner'ood bong Jesus her'oot do ky n'aa. Hahỹỹ d' mä sa kyyh:  
\p —Dooh ër mana pãw. Tii d' tawén edoo —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 8 Ti m' Jesus hapäh ti raky n'aa hajẽm doo. Ti m' tabeaanh sa hã:  
\p —Kanahën d'os hẽ h'yy ka'eeh do bëëh. H'ëëd hyb n'aa bë hyb n'aa tón pãw bë mabaan doo?  
\v 9 Dooh tagah'ood nä bä bë hã? Bë mabaan hõm 5 pãw ỹ etyn bong do 5 miw sa hã? Bë mabaan hõm nyy hẽ kawaju bë gedẽ hõm mad'aak doo?  
\v 10 Bë mabaan hõm setsi pãw ỹ etyn bong do 4 miw sa waa? Nyy hẽ arook bë gedẽ hõm mad'aak doo?  
\v 11 Hëd n'aa bë h'yy ganenä nä pãw ky n'aa nado bë ỹ maher'oot doo? “Bë hyb n'aa matakä da Pariséw, Saduséw sa pãw makuj n'aa”, näng këh ỹỹ —näng mäh.   
\p
\v 12 Ti m' rah'yy kadawuung kän nyy d' tahanäng péh. Dooh pãw makuj n'aa mahǟnh rakan'yyh do pan'aa tado bä. Dooh. Pariséw, Saduséw rama metëëk do mahǟnh Jesus karẽn rakan'yyh.   
\s1 Jesus ky n'aa Peed her'oot do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 13 Ti m' hëëj panang Sesareja Pirip häd näng do nedaa badäk doo hẽnh Jesus kajaa bä, tabeaaj kän mä ta ma matëg sa hã:  
\p —Jaa m' ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, sa nooh?   
\p
\v 14 Ti m' raky hadoo:  
\p —Ta wób noo m' õm mä Jowãw nu gahem'uun do paah. Ta wób noo m' õm mä Eriij makũũh. Ta wób noo m' õm mä Jeremiij makũũh. Ta wób noo m' õm mä P'op Hagä Do ky n'aa rod p'ooj ub dejëp do see paah —näk mä sa kyyh ta hã.   
\p
\v 15 —Bë hã ẽnh? Jaa ỹ bë hã ẽnh? —näng mä Jesus sa hã.   
\p
\v 16 Ti m' Simaw Peed ky hadoo:  
\p —Õm ti Kristo, P'op Hagä Do H'yyb Däng Doo. P'op Hagä Doo, hedëb had'yyt do T'aah õm —näng mäh.   
\p
\v 17 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —P'op Hagä Do ky n'aa edëng do õm, Simaw, Jonas t'aah. Õm wén ky n'aa kedëng, dooh aj'yy tado bä a hã metëëh do ta ti maher'oot doo. Ee, hỹ pong jé hawät do né tii, ta ti a hã metä wät doo.  
\v 18 Ti hyb n'aa ỹ ti her'oot hahỹỹh: Õm Peed, pä tahanäng doo. Pä tób ta jó ji tama sooh do hadoo da õm. Õm da hã ỹ h'yy ka'eeh do du n'aa doo. Dooh da Ades häd näng doo, dajëb hejój, haja bä hã ỹ h'yy ka'eeh doo, kahũũm had'yyt da.  
\v 19 Ỹ anoo da a hã hỹ pong jé hawät do bag'ããs doo gó mabag'ããs hyb n'aa.\f + \fr 16:19 \ft Hahỹỹ da Gereg kyy me pooj jé hahỹ kerih do kyyh: “Ỹ anoo da a hã hỹ pong jé hawät do bag'ããs doo bä ta noo tëg. Badäk hahỹỹ bä mamaw'yyd däk doo, hỹ pong jé kamaw'yyd däk né d' tii. Badäk hahỹỹ hã masood hõm doo, hỹ pong jé kasood hõm né d' tii.” P'ooj ub, sa kariw n'aa ta s'ee hẽnh rabok bä ranoo sa kaser n'aa sa tób tëg, sahõnh hẽ rabaheg'ããs hyb n'aa ti nuuj jé. Dooh P'op Hagä Do bag'ããs do noo nyy bä, dooh ta noo tëg nyy bä. Panyyg gó Jesus maher'oot Peed.\f* Badäk hahỹỹ bä mananoo doo, hỹ pong jé P'op Hagä Do nanoo do né tii. Badäk hahỹỹ bä manoo doo, hỹ pong jé P'op Hagä Do anoo do né tii —näng mä Jesus kyyh Peed hã.   
\p
\v 20 Ti m' Jesus mejũũ ranaher'oot hyb n'aa ta wób sa hã Kristo tado bä.   
\s1 Jesus her'oot do tadajëp do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 21 Ti m', ti noo gó naa Jesus du doo tamaher'oot ta ma matëg sa hã nesaa do tabahoop do pan'aa ky n'aa. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —P'op Hagä Do karẽn Jerusarẽnh hẽnh ỹ bahõm ër wahë n'aa moo gó, P'op Hagä Do tób n'aa yt moo heb'ooh do sa wahë n'aa moo gó, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do sa moo gó na-ããj hẽ hajõng ỹ bahoop hyb n'aa, ỹ radaj'ëëp hyb n'aa, tamawoob hẽ ta ǟh tabado däk bä ỹ ganä wät p'aa hẽnh hyb n'aa —näng mä ta ma matëg sa hã.   
\p
\v 22 Ti m' Peed naëënh dawë hã. Ti m' taky ge'ỹỹm Jesus, tii d' tanaher'oot hyb n'aa.  
\p —Dooh. Tii d' edo manäh, Hyb N'aa Jawyk Doo! Dooh ỹ karẽn tii d' a hã —näng mäh.   
\p
\v 23 Ti m' Jesus ty kaw'õõd däk ta wë. Ti m' Peed taky geǟm wät:  
\p —J'eep! Ahõm mahǟnh ỹỹ, Nesaa Do Yb!\f + \fr 16:23 \ft Jesus h'yyb hapäh Nesaa Do Yb kyy gó m' Peed her'oot doo. Ti hyb n'aa tii da Peed tawén ky geǟm wät.\f* —näng mäh. —Ỹ mah'yyb panas'ëëh. Dooh mah'yyb dëë bä P'op Hagä Do karẽn do hã. Ajyy rakarẽn do hã ti mah'yyb däk —näng mäh.   
\p
\v 24 Ti m' sahõnh hẽ ta ma matëg hã Jesus ky hadoo:  
\p —Jé karẽn pé hëp ỹ hata tabahadoo hyb n'aa, taw'ããts hẽ teréd hõm ta hã hẽ tah'yy ka'eeh doo, taw'ããts hẽ teréd hõm ta hã hẽ tahyb n'aa newëë doo. Taw'ããts hẽ da tagado had'yyt hẽ tahoop do hëp ỹ n'aa. Taw'ããts hẽ tagadoo hëp ỹ n'aa radajëëb bä na-ããj hẽ. Taw'ããts hẽ ỹ taky daheeh, taw'ããts hẽ ỹ bawät doo da da ti bawät.  
\v 25 Tii d' ỹ wén edoo, badäk hahỹỹ hã ji hawät do tak'ëp kamahǟn doo, jé tahoop do hëp ỹ n'aa jeỹỹm doo, dooh da P'op Hagä Do wë tanu dëë bä. Jé hëp ỹ n'aa tahoop do gadoo péh, hëp ỹ n'aa tadajëb bä, ta h'yyb tym P'op Hagä Do wë da tanu däng.  
\v 26 Hëd n'aa ji karẽn sahõnh hẽ badäk hahỹ ji ta danäh, ji h'yyb tym banesaa hẽnh tahõm bä? Dooh ta säm ji ad'oo pé ta s'ee hẽnh ji h'yyb tym nahõm hyb n'aa.  
\v 27 Ta ti ỹ wén her'oot, ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ bahyng da Ee bag tak'ëp gabarëëh doo gó, ta ããs sa daheeh. Tii bä da ramoo bok do pénh da ỹ banoo sahõnh hẽ sa hã ta säm.  
\v 28 Baad bë ỹ maher'oot. Ta wób babä ër mahang habong doo, rahapäh nä da ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do ỹ du doo noo gó ỹ bag'ããs do hã ỹ bag'ããs doo. Radejëp do pooj jé rahapäh nä da tii. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mä Jesus kyyh.   
\c 17  
\s1 Jesus kawareem do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' ji moo oow see pé sa ǟ jawén paa bä m', Jesus mahũũm ta sii Peed, Tsijaag, Jowãw daheeh. Tsijaag hỹỹj mä ti Jowãw. Ti m' rabas'ëëg kän waëë p'op nu däk do hã. Sa mab hẽ m' rabasëëk.  
\v 2 Ti m' Jesus kawareem däk sa matym gó. Ta see hado däk mäh. Papỹỹj bag hadoo mä Jesus mamets gabar'ëëng däk. Tak'ëp mä ta saroor bahawag däk, ta bag hadoo mäh.  
\v 3 Ti m' p'ooj ub habong do paa Eriij, Mosees häd enäh do rakas'ee b'ëëh sa matym gó. Jesus sii m' raber'oot.   
\p
\v 4 Ti m' Peed ky hadoo Jesus hã:  
\p —Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo, —näng mäh —taw'ããts hẽ babä ër hã! —näng mäh. —Makarẽn bä tamawoob hẽ ta tób n'aa ỹ temaa toonh. Sét hẽ a tób, sét hẽ Mosees tób, sét hẽ Eriij tób —näng mäh.   
\p
\v 5 Ti m' Peed ber'oot nä bä nayyw mä wë puh gabarëëh do tabadäng sahõnh hẽ sa hã. Wë puh gó m' P'op Hagä Do ber'oot. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —Hahỹ tah ỹỹ, tak'ëp ỹ kamahǟn doo. Baad ỹ h'yy gadajang ta wë. Bë maa newë, bë ky dahé ta kyyh —näng mäh.   
\p
\v 6 P'op Hagä Do kyyh Jesus ma matëg ramaa napäh bä m', tũũ m' rabehyy b'ëëh tak'ëp rabe'ỹỹm do hyb n'aa. Tũũ m' sa maboor me rabehyy b'ëëh.  
\v 7 Ti m' Jesus bana sa wë, ti m' sa hã tamoo däng bä m' taky hadoo:  
\p —Bë as'ëëg bëh! Bë eỹỹm manäh! —näng mäh.   
\p
\v 8 Ti m' rabaheg'ããs bä m', jããm hẽ Jesus rahapäh. Dooh boo m' Jesus pa hab'ëëh do paah.   
\p
\v 9 Ti m' rabahyk bä m' Jesus mejũũ ranaher'oot hyb n'aa rahapäh doo. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —Bë her'ood manä ta wób hã bë hapäh doo, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do ganä wät bä kä dejëp do mahang —näng mäh.   
\p
\v 10 Ti m' rabeaanh ta hã:  
\p —Hëd n'aa, Kristo kajaa do pooj jé Eriij m' matëëh Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do raher'ood bä? —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 11 Ti m' Jesus ky gadoo:  
\p —Se hub né hẽ. Eriij matëëh né da sahõnh hẽ tabenäm hyb n'aa —näng mäh.  
\v 12 —Ti hadoo né hẽ, bë ỹ maher'oot hahỹỹh: Eriij ewäd hyng né hẽ. Ewäd hyy né paawä, dooh rah'yy genä bä ta hã, dooh ramepëë bä. Rah'yy kajäk doo da né hẽ rabad'oo paa ta hã. Ta hã rabad'oo doo da, sa moo gó ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ ahoop da na-ããj hẽ —näng mä Jesus kyyh.   
\p
\v 13 Tii bä m' ta ma matëg rah'yy kadawuung kän: Jowãw nu gahem'uun do paa ky n'aa Jesus her'oot wät.\f + \fr 17:13 \ft Rukas 1.17 hã na-ããj hẽ takerii däk hahỹ ky n'aa. Eriij makũ bawäd wät doo da Jowãw bawät paah. Ti hyb n'aa \fq ti né hẽ ti Eriij\ft  Jesus wén näng, Eriij tanado né paawä. Dooh Jowãw hã Eriij makũ kesog bä, jããm hẽ tabawäd wät doo da tabawäd wät.\f*   
\s1 Pahëëw Jesus haso däk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 14 Ti m' Jesus rakajaa bä kä m' hajõk do rabab'ëëh bä, sa see ana ta wë. Ta taron nu paa me m' tabahyy häng ta wë.  
\v 15 Ti m' taky hadoo:  
\p —Hyb N'aa Jawyk Doo —näng mäh. —Mat'yyd mehĩĩn tah ỹỹ —näng mäh. —Mera. Tũũ takepëëd had'yyt hẽ, tsanamäts däk. Tak'ëp nesaa do tabahoop. Ta hã ta nahëë adëë bä, hajõõ nuu me tëëg hõõ gó takadewëës. Ta me tabahop na-ããj hẽ —näng mäh.  
\v 16 —Ỹ mana wät a ma matëg sa wë. Dooh rahaja bä rado hõm bä ta nahëëh —näng mä aj'yy kyyh.   
\p
\v 17 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Baad P'op Hagä Do hã h'yy kana'eeh do bëëh, da hẽ badäk hahỹỹ bä habok doo! Baad nado bë h'yyb tym —näng mäh. —Hajõõ nuu me ỹ bawät nä g'eeh bë mahang bë ky dahé däk hyb n'aa kä? Ỹ hãd h'yyb napan däg bë hã, hã ỹ bë h'yy kanasadä nä do hyb n'aa —näng mäh. —Bë mana b'ëëp pahëëw —näng mäh.   
\p
\v 18 Ti m' karap'aar h'yyb nesaa doo, pahëëw hã hadäk doo, Jesus geǟm wät tabanyyh hyb n'aa. Ti m' karap'aar h'yyb banä kän pahëëw hã hadäk do paah. Ti noo gó né hẽ karapee bahas'oo däk.   
\p
\v 19 Ti m' sa m'aa hẽnh mä ta ma matëg rabeaanh ta hã:  
\p —H'ëëd hyb n'aa ãã wén nahajaa ãã habëë hõm bä karap'aar h'yyb nesaa doo? —näk mäh.   
\p
\v 20 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Dooh baad P'op Hagä Do hã bë h'yy kae nä do hyb n'aa bë wén nahajaa —näng mäh. —Né hup ỹ né hẽ hahỹ ỹ her'oot doo: Motaad häd näng do tym nu nad'ëët do ta tym. Ti tahanyy bä paawä bë h'yy ka'eeh doo, tii b' bë haja paawä hahỹ waëë bë mejũũ takahỹỹd häng hyb n'aa. Bë paawä taky daheeh. Kanahën d'os hẽ né paawä baad bë h'yy kae bä, dooh paawä bë nahajaa péh —näng mäh. [ 
\v 21 —Jããm hẽ P'op Hagä Do hã ji ky n'aa etsẽẽ doo me, ji noo kanawa doo me, ta ti hadoo pé karap'aar h'yyb nesaa do banyyh —näng mäh.]   
\p
\v 22 Ta jawén mäh, Garirej häj n'aa bä m' rakataa bä m', Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ da ran'oo däk da ta wób sa moo gó.  
\v 23 Ỹ radaj'ëëp da. Tamawoob hẽ ta ǟ jawén paa bä, ỹ ganä wät da p'aa hẽnh —näng mä Jesus ta ma matëg sa hã.  
\p Ti m' rah'yy ketón bong mä taher'oot do hyb n'aa.   
\s1 P'op Hagä Do tób n'aa dajẽẽr n'aa ji hepak do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 24 Tii kä m', Kapar-Naũm bä Jesus rakajaa do jawén paa bä m', P'op Hagä Do tób n'aa dajẽẽr n'aa Judah buuj rahepak do taa n'aa rabana Peed wë, ti m' rabeaanh:  
\p —Äkä? Dooh bë ma matëg epaag bä P'op Hagä Do tób n'aa dajẽẽr n'aa ër hepak doo? —näk mäh.   
\p
\v 25 —Tahepak né hẽ —näng mä Peed kyyh sa hã.  
\p Ti m' badah, tób gó Peed bajëë suun bä kä, Peed ky ganyyh do pooj jé, Jesus eaanh mä ta hã:  
\p —Nyy da a hã, Simaw? —näng mäh. —Sa wahë n'aa hedoo do häj n'aa bä, jaa hã ramejũũ rabep'aak häj n'aa wahë n'aa hã kahepak doo? Sa taah hã ramejũũ rep'aak, ta wób ta s'ee hẽnh naa ramejũũ g'eeh hep'aak? —näng mäh.   
\p
\v 26 Ti m' Peed ky hadoo:  
\p —Ta s'ee hẽnh naa ti hep'aak —näng mäh.  
\p Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Tii d' tado bä, sa taah, sa karapee, dooh rep'aak péh\f + \fr 17:26 \ft Panyyg gó Jesus beh'ũũm P'op Hagä Do tób n'aa dajẽẽr n'aa rahepak do ky n'aa. Jesus, ta ma matëg na-ããj hẽ, dooh paawä repaag bä P'op Hagä Do tób n'aa dajẽẽr n'aa. P'op Hagä Do T'aah né ti Jesus. Ti né P'op Hagä Do tób n'aa danäh paawä. Ti hyb n'aa dooh paawä ji mejõ bä tepaag hõm bä P'op Hagä Do tób n'aa dajẽẽr n'aa.\f* —näng mäh.  
\v 27 Ti hado né paawä, hahỹỹ d' mabad'oo dajẽẽr gedaag n'aa rakawanaj'ããn hyb n'aa: Awëëj karaj'aa majat bä. Tah'ỹỹb matakyg. Mado däg pooj jé a mo haj'aa tah'ỹỹb, manoo gegãã, tii b' ta noo gó maw'yyt da moweed tëg hawak do s'ëëb. Tii me mepaag sa hã, hã ỹ naa, a hanaa rakarẽn doo —näng mä Jesus kyyh Peed hã.   
\c 18  
\s1 Sa bahǟnh hyb n'aa jawyk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' ti noo gó ta ma matëg rabana Jesus wë ti m' rabeaanh:  
\p —Ny hadoo do sa bahǟnh hyb n'aa jawyk doo, hỹ pong jé hawät do bag'ããs doo bä? —näk mäh.   
\p
\v 2 Ti m' karapee t'aah Jesus naëënh, ti m' tamaher'oot mä sa mahang tabag'ëëd däk hyb n'aa.  
\v 3 Ti m' taky hadoo:  
\p —Bë h'yyb bë wanereem bä, hahỹ karapee hadoo bë bahadoo hyb n'aa bë h'yyb gó,\f + \fr 18:3 \ft Taw'ããts hẽ karepé h'yy ka'eeh doo da ji h'yy ka'eeh. Karepé taah dooh raky sëëw bä. Baad ragadoo ji her'oot doo. Rah'yy ka'eeh ji hã nayyw hẽ. Jesus karẽn karepé h'yyb hadoo ji h'yyb hado däk P'op Hagä Do wë.\f* dooh tabad'op hẽ bë haja bä hỹ pong jé hawät do bag'ããs do karapee bë do bä. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo.  
\v 4 Ti hyb n'aa jé ta daaj hẽ kadaduu doo, hahỹ karapee hyb n'aa sakog is doo da tabahadoo hyb n'aa, ti né hẽ ti sahõnh hẽ sa bahǟnh hyb n'aa jawyk do hỹ pong jé hawät do bag'ããs doo bä —näng mä Jesus.   
\p
\v 5 Ti m' ahõm nä ta kyyh:  
\p —Hät ỹỹ gó hahỹ karapee t'aah hadoo do see gadoo péh, ỹ né ti tagadoo —näng mäh.   
\p
\v 6 Ti m' taky hado kän:  
\p —Baad nado né paawä pä ta jawyyg n'aa ji hã ranu hũũ däg bä, ji radawäts tu tame t'õp ji pahǟs hyb n'aa, ti bahǟnh tak'ëp baad nado ji hã da, ky n'aa netsëëh do seeh, hahỹ karapee hedoo doo, hã ỹ h'yy ka'eeh do ji h'yyb tatug bä nesaa do tamoo wät hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 7 —Tak'ëp da rabahoop nesaa do ta säm, badäk hahỹỹ hã habong doo, nesaa do ta wób ramoo bok do du n'aa doo! Tanyy had'yyt né hẽ nesaa do hã ji tah'yyb tatuk doo. Ti hado né paawä da, tak'ëp nesaa do ahoop da nesaa do hã h'yyb tatuk do du n'aa doo!  
\v 8 Ti hyb n'aa, a moo hyb n'aa, a tsyym hyb n'aa nesaa do mamoo wäd bä, taw'ããts hẽ paawä magakyd hõm a mooh. Madawäts hõm. Taw'ããts hẽ mabasëëk hỹ pong jé P'op Hagä Do wë sét a mooh, sét hẽ a tsyym, tëëg hõõ gó, nadëëk doo gó, õm P'op Hagä Do aw'oong hõm mahǟnh, pawóp hẽ tado bä a mooh, a tsyym.  
\v 9 A matym hyb n'aa nesaa do mamoo wäd bä, taw'ããts hẽ paawä a matym mado nyyh. Madawäts hõm. Taw'ããts hẽ mabasëëk hỹ pong jé P'op Hagä Do wë sét hẽ a matym, tabanesaa hẽnh tëëg hõõ gó, õm P'op Hagä Do aw'oong hõm mahǟnh, pawóp hẽ tado bä a matym —näng mä Jesus kyyh.   
\s1 B'éé kanapëë wät do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 10 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Baad bë ỹ maher'oot hahỹỹh: Ee hỹ pong jé hawät do wë had'yyt hẽ rahajaa rakajaa ããs, hahỹ hyb n'aa sakog is do sa hagã n'aa. Ti hyb n'aa bë ty n'aa gesyyg manä hahỹ hyb n'aa sakog is do seeh. [ 
\v 11 Ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo ỹ ahyng babä ỹ bed'ëëp hyb n'aa ta s'ee hẽnh habong do paa P'op Hagä Do mahǟnh —näng mäh.]   
\p
\v 12 Ti m' panyyg gó tamaher'oot mäh:  
\p —100 b'éé aj'yy masããh see takanapëë wäd bä, dooh g'eeh ta danäh eréd dó 99 hadoo do ta masããh waëë hẽnh, kanapëë wät do tabesoos hyb n'aa?  
\v 13 Ti tabaw'yyt bä kä, tak'ëp da tatsebé ta mas'ãã kanapëë wät do paa hyb n'aa. B'éé 99 hadoo do hyb n'aa tatsebee né paawä, ta bahǟnh tatsebé kanapëë wät do paa hyb n'aa. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo.  
\v 14 Masããh danäh bad'oo doo da, dooh bë Yb hỹ pong jé hawät do karẽn bä dawëë ta mahǟnh hahỹ hyb n'aa sakog is do see tawäd bä.   
\s1 Ji hỹỹj ky n'aa hadoo do ji maher'oot do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 15 —A hỹỹj ky n'aa hadoo doo, a nemuun P'op Hagä Do hã h'yy ka'eeh doo, baad nadoo do tamoo wäd bä [a wë], ahõm ta wë a mab hẽ. Tsyt hẽ, bë m'aa hẽnh mamaher'ood baad nadoo do tamoo wäd wät doo. Õm taky dahé bä, bë h'yyb hata däg p'aa hẽnh ta tii.  
\v 16 Õm taky nadahé bä, takanarẽn bä tamaa newë bä ta hã maher'oot doo, matsyyd tii bä P'op Hagä Do hã h'yy ka'eeh do seeh. Makarẽn bä, sét hẽ matsyyd, makarẽn bä pawóp hẽ matsyyd, a sii rabahõm hyb n'aa ta wë, pawóp hẽ, tamawoob hẽ ky n'aa maa napäh do tabanäng hyb n'aa sahõnh hẽ ta ti hedoo pé ji kaner'oot bä.\f + \fr 18:16 \ft Tii da né hẽ P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do mejũũ ji bad'oo. Dew-Teronom 19.15 hã kerii däk doo da.\f*  
\v 17 A sii mamahũũm do sa kyyh na-ããj hẽ takanarẽn bä tamaa newë bä, taky nadahé bä, tii bä mamaher'ood sahõnh hẽ hã ỹ h'yy ka'eeh do sa hã. Hajõk do sa kyyh tamaa nanewë bä, taky nadahé nä bä, tii bä P'op Hagä Do sa h'yyb gó nahapäh do see hado däk bë hã bë hỹỹj ky n'aa hedoo do paah. Ër uuh dajẽẽr gedaag n'aa Roma buuj hã ji hepak doo, raty n'aa ges'yyk do hado däk tii bä bë hã bë hỹỹj ky n'aa hedoo do paah —näng mä Jesus.   
\p
\v 18 Ti m' taky hadoo ẽnh ta ma matëg sa hã:  
\p —Baad bë ỹ maher'oot hahỹỹh: Badäk hahỹỹ bä bë nanoo doo, hỹ pong jé P'op Hagä Do nanoo do né hẽ tii. Badäk hahỹỹ bä bë anoo doo, hỹ pong jé P'op Hagä Do anoo né tii d' ẽnh. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mä Jesus.   
\p
\v 19 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Ta see bë ỹ maher'oot nä: Badäk hahỹỹ bä, pawóp hẽ bë wób séd hã bë h'yyb hedo bä bë ky n'aa etsẽẽ do hã, Ee hỹ pong jé hawät do anoo né da bë hã.  
\v 20 Bë hã tawén noo, pawóp hẽ, tamawoob hẽ hëp ỹ n'aa rakahet'aa bä, sa mahang ỹ bawät do hyb n'aa —näng mäh.   
\s1 Ta kaser n'aa ta da hadoo do tat'yyd manehĩĩn do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 21 Ti m' Peed bana kän Jesus wë, ti m' teaanh mäh:  
\p —Ma matëg, nyy hẽ nuu me makarẽn ỹ hyb n'aa mabaan hǟj ỹ ky n'aa hedoo doo, baad nadoo do tamoo wäd bä hã ỹỹ? Setsi nuu me apäh ỹ hyb n'aa mabaan? —näng mäh.   
\p
\v 22 Ti m' Jesus ky gadoo:  
\p —Setsi nuu me nado mamabaan —näng mäh. —Taw'ããts hẽ hahỹỹ d' mabad'oo: Mahyb n'aa mabaan hõm had'yyt hẽ\f + \fr 18:22 \ft Hahỹỹ da Gereg kyy me takerii däk: “Taw'ããts hẽ 77 nuu me mahyb n'aa mabaan.” Ji hyb n'aa mabaan had'yyt hẽ tahanäng pé m' tii.\f* —näng mäh.   
\p
\v 23 —Ta tii da ỹ wén mejũũ, hahỹ panyyg ky n'aa hadoo do hyb n'aa hỹ pong jé hawät do bag'ããs do ky n'aa: Ti awät hëëj bagã n'aa. Kũũt enäh ta karom ta wë. Tii bä tanaëënh ta wë ta karom sa kũũt rabep'aak hyb n'aa.  
\v 24 Tii bä, tadu doo bä sa sii taber'oot doo, ramanaa ta wë ta karom see tak'ëp kũũt eh doo. 10 miw moweed tak'ëp ky n'aa gebah do ta kũũt.  
\v 25 Tanahajaa do hyb n'aa tepaag bä, tak'ëp ta bahǟnh haeh do hyb n'aa ta kũũt, ta kariw n'aa mejũũ rabesëëm hõm hyb n'aa ta ti ta karom, ta karom ỹỹm, ta taah, sahõnh hẽ ta wë hanäng do na-ããj hẽ, ta kũũt säm hata.   
\p
\v 26 —Tii bä, ta taron nu paa me ta karom bahyy häng ta wë, ti m' tak'ëp tabetsẽẽ ta hã. Hahỹỹ d' ta kyyh: “Nayyw hẽ kawaj'ããn manä wë ỹỹ”, näng. “Magadaa bä, sahõnh hẽ kũt ỹỹ ỹ ep'aak da a hã”, näng.  
\v 27 Ti ta kariw n'aa t'yyd mehĩĩn kän. Ti tabawug hõm sahõnh hẽ ta kũũt, ti m' tabanoo baad tabahõm hyb n'aa.   
\p
\v 28 —Ti ta karom anyyh ta kariw n'aa tób bä naa. Tamahõm me takataa ta da hadoo do see ta wë kũũt näng doo. 100 moweed its ta kũũt. Ti tamaso däk ta da hadoo doo, ta garagoor gamaso däk, ti taky hadoo: “Nayyw hẽ mepaag a kũũt!”, näng.   
\p
\v 29 —Ti ta taron nu paa me ta da hadoo do bahyy häng ta wë, ti tak'ëp tabetsẽẽ ta hã: “Nayyw hẽ kawaj'ããn manä wë ỹỹ”, näng. “Magadaa bä, sahõnh hẽ kũt ỹỹ ỹ ep'aak da a hã”, näng.   
\p
\v 30 —Tii bä, tak'ëp tabets'ẽẽ né paawä, dooh takarẽn bä tamaa newë bä ta da hadoo do etsẽẽ doo. Ti tamejũũ ta da hadoo do radawäts gëët hyb n'aa ta kũũt tabep'aak bä kä.  
\v 31 Ti tak'ëp häj n'aa wahë n'aa karom wób rah'yy kawaj'ããn bong nyy da ta ti karom bad'oo ta da hadoo do wë rabahapäh bä. Tii bä rabahõm kän sa kariw n'aa wë, ti ramaher'oot ta ti karom ky n'aa.   
\p
\v 32 —Tii bä sa kariw n'aa mejũũ ranaëënh ta ti ta karom. Ti taky hadoo ta hã: “Karom ky nesaa do õm!”, näng. “Sahõnh hẽ a kũũt ỹ bawug hõm tak'ëp hã ỹ mabetsẽẽ do hyb n'aa.  
\v 33 Taw'ããts hẽ mat'yyd mehĩĩn wäd paawä a da hadoo doo, õm ỹ t'yyd mehĩĩn wät doo da”, näng.  
\v 34 Tii bä kawaj'ããn gó ta kariw n'aa bahaëëj däk ta karom ragadahew'ëës doo bä hagã n'aa sa hã, karom rarejãã hyb n'aa sahõnh hẽ ta kũũt tabepaag hõm bä kä —näng mä Jesus. Panyyg gó tabeh'ũũm.   
\p
\v 35 Ti m' taky hado kän:  
\p —Sa kariw n'aa bad'oo doo da, tii da Ee hỹ pong jé hawät do bad'oo da sahõnh hẽ bë hã, bë h'yyb gó naa bë hyb n'aa manabaan bä bë hỹỹj ky n'aa hedoo doo —näng mä Jesus kyyh.   
\c 19  
\s1 Dooh ji ỹỹm ji eréd hõm bä do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' Jesus bahajaa bä kä ta ti taher'oot doo, teréd hõm Garirej häj n'aa. Ti m' Judah häj n'aa hẽnh tabahõm, tamii Joradãn tamyyj däk hã hadäk do hëëj.  
\v 2 Hajõk mä ta jawén hah'ũũm. Nahëë enäh do sa mahang habok do taheso hõm.   
\p
\v 3 Ti m' Pariséw wób rabana ta wë rametyy hyb n'aa m'. Hahỹỹ da m' rake'aanh:  
\p —Ër ky n'aa jaw'yyk do anoo g'eeh daap hẽ né hẽ aj'yy eréd hõm bä ta ỹỹm, dooh hyb n'aa pé né paawä? —näk mäh.   
\p
\v 4 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Dooh bë ner'ood bä g'eeh P'op Hagä Do kyy kerih do hã, nyy da sahõnh hẽ tadu dahäng noo gó P'op Hagä Do aj'yy ỹỹnh daheeh tapehuunh?  
\v 5 Hahỹỹ da takerih P'op Hagä Do kyyh: “Ti hyb n'aa kä aj'yy kä ta yb, ta ỹỹn mahǟnh kä sa m'aa hẽnh kä, tagatëë hyb n'aa ta ỹỹm kä. Takatëë jawén paa bä sét rabahado padëëk ta ỹỹm daheeh”,\f + \fr 19:5 \ft Genesis 2.24\f* näng mäh.  
\v 6 Ti hyb n'aa pawóp hẽ ranado bong. Sét hado däg kän. Ti hyb n'aa séd hã P'op Hagä Do ata däk doo, dooh tahaja bä ji etyn bä —näng mä Jesus kyyh Pariséw sa hã.   
\p
\v 7 Ti m' raky hadoo:  
\p —Tii d' tado bä, h'ëëd hyb n'aa Mosees mejũũ ji erii däk ji ỹỹm ji eréd hõm do heen n'aa, tii b' ji mejõ hõm tabahõm hyb n'aa? —näk mä Pariséw sa kyyh.   
\p
\v 8 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Ta tii da Mosees wén n'oo däk bë hã, bë nabuj keh'ũũm do hyb n'aa. Tadu dahäng noo gó dooh ta tii da tahado bä.  
\v 9 Ti hyb n'aa bë ỹ maher'oot hahỹỹ da: Jé ta ỹỹm heréd hõm doo, dooh né paawä ta patug tawad'ii bä, tii bä ỹỹnh see hã takat'ëë däg bä, nesaa do tamoo wät, ta ỹỹm h'yyb tarejãã tii kä —näng mä Jesus kyyh.   
\p
\v 10 Ti m' ta ma matëg raky hadoo ta hã:  
\p —Tii d' tahado bä ji ỹỹm ji patug ky n'aa hã, taw'ããts hẽ dooh ji kat'ëë bä —näk mäh.   
\p
\v 11 Ti m' Jesus ky gadoo:  
\p —Dooh sahõnh hẽ rahaja bä ragado bä tii. Jããm né hẽ P'op Hagä Do anoo do gadoo rakanetëë doo.  
\v 12 Ajyy wób dooh tahaja bä rakat'ëë bä pooj jé rabenäng bä ta nyy né hẽ tii. Ajyy wób dooh rahaja bä rakat'ëë bä ta wób ramoo bok do hyb n'aa sa hã.\f + \fr 19:12 \ft Ta wób rah'ëëd ehõk do hyb n'aa tahanäng pé tii. Tii da p'ooj ub sa kariw n'aa wób rabad'oo sa karom hã.\f* Ta wób rakanetëë hỹ pong jé hawät do bag'ããs do hyb n'aa. Jé hajaa do ji kanatëë do tagado bä, taw'ããts hẽ tagadoo —näng mä Jesus.   
\s1 Karepé Jesus ky n'aa edëng do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 13 Ti m' ta wób ramenaa karepé ned'ëëd is do Jesus wë, sa hã Jesus moo däng hyb n'aa, P'op Hagä Do hã taky n'aa etsẽẽ hyb n'aa sa hyb n'aa. Ti m' ta ma matëg rage'ỹỹm mä karepé men'aa doo.  
\v 14 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Na ramena karepé wë ỹỹ. Bë geǟm manäh. Hahỹ karepé h'yy ka'eeh do hadoo, ti né hẽ hỹ pong jé hawät do bag'ããs do karapee hedo padëëk doo —näng mäh.   
\p
\v 15 Tii bä m' sa nu gad'oo bä m' tamoo däng, ta ky n'aa edëë bong mäh. Ti m' tatsyym kadoo, tabahõm.   
\s1 Tak'ëp ma näng do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 16 Ti m' aj'yy see bana Jesus wë, teaanh Jesus hã:  
\p —Ma matëg! —näng mäh. —H'ëëd baad hadoo do ỹ moo wät da edëb had'yyt do ỹ gadoo hyb n'aa, P'op Hagä Do pa ỹ bawät hyb n'aa kä? —näng mä aj'yy kyyh.   
\p
\v 17 Ti m' Jesus ky hadoo ta hã:  
\p —Hëd n'aa baad hadoo do ky n'aa, hã ỹ meaanh? —näng mäh. —Jããm hẽ sét hẽ baad hadoo doo, P'op Hagä Doo. Taw'ããts hẽ maky dahé ta ky n'aa jaw'yyk doo, makarẽn bä magadoo edëb had'yyt doo —näng mäh.   
\p
\v 18 —Ny hadoo doo? —aj'yy eaanh mäh.  
\p Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —“Manaboh manä a da hadoo doo. Aǟ manä a ỹỹm nadoo do sii, a patug nadoo do sii. Etsëëg manäh. Daap hẽ maky n'aa tapa manä ta wób.  
\v 19 Mawehëë a yb, mawehëë a ỹỹn.\f + \fr 19:19 \ft Esodo 20.12-16, Dew-Teronom 5.16‑20\f* Makamahǟn a da hadoo doo, a hã makamahǟn doo da”\f + \fr 19:19 \ft Rewitikos 19.18\f* —näng mä Jesus.   
\p
\v 20 Ti m' aj'yy ky hadoo:  
\p —Ỹ panyyg kadeheeh né hẽ tii hã —näng mäh. —H'ëëd ti hawät ỹ moo wät? —näng mäh.   
\p
\v 21 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Makarẽn bä baad had'op doo da mawäd bä P'op Hagä Do matym gó, abaaj hõm, mesëëm hõm a wë hanäng doo. Man'oo ta säm paa kas'uut do sa hã. Tii d' madoo bä hỹ pong jé magadoo da tak'ëp baad hadoo do P'op Hagä Do hanaa. Ti jawén ana kä wë ỹỹ, hëp ỹ hata mabahadoo hyb n'aa kä —näng mä Jesus kyyh ta hã.   
\p
\v 22 Ti m' aj'yy maa napäh bä Jesus her'oot doo, ahõm kän Jesus mahǟnh. H'yy katón wät mäh, tak'ëp tawekãp do hyb n'aa.  
\v 23 Ti m' Jesus ky hadoo ta ma matëg sa hã:  
\p —Hejoonh né hẽ wekãp do sa hã hỹ pong jé hawät do bag'ããs do karapee n'aa rabahadoo hyb n'aa. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mäh.  
\v 24 —Hejooj né paawä kameer hã tatabëëj bä gats'uus doo gó, ta bahǟnh tabahejoonh wekãp do sa hã P'op Hagä Do bag'ããs do karapee n'aa rabahadoo hyb n'aa —näng mäh. \fig Kameer heen n'aa|alt="Kamel (Camelo)" src="HK00041B.TIF" size="col" loc="Iealmente depois do vs 24" copy="© British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Matew 19.24" \fig*   
\p
\v 25 Ta ti ta ma matëg ramaa napäh bä m', tak'ëp mä rameuuj bong, ti m' raky hadoo:  
\p —Jaa ẽnh ti P'op Hagä Do wë hasëëk ẽnh? —näk mäh.   
\p
\v 26 Ti m' Jesus ty gadäg däk sa wë, ti m' taky hadoo:  
\p —Ji daaj hẽ dooh né ji haja bä P'op Hagä Do wë ji as'ëëg bä. Ti hadoo né hẽ, dooh P'op Hagä Do nahajaa péh. Ti hajaa ta wë ji tamasäk —näng mäh.   
\p
\v 27 Ti m' Peed ky hadoo:  
\p —Sahõnh hẽ ãã beréd hõm a hataa ãã bahadoo hyb n'aa. H'ëëd da ãã gadoo ta säm? —näng mäh.   
\p
\v 28 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Sahõnh hẽ papuuj tabahadoo bä kä, sa wahë n'aa heh'äät do tyng n'aa jó, tak'ëp hetsooh do jó, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do basooh bä kä, tadu doo bä kä tabag'ããs doo, bëëh, 12 hedoo doo, hëp ỹ hata hadoo doo, bë na-ããj da bë at'oonh da 12 bagã n'aa tyng n'aa jó, 12 Isaraéw taah panaa bë bag'ããs hyb n'aa, bë ky n'aa etyy hyb n'aa. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo.  
\v 29 Hëp ỹ n'aa heréd hõm pé ta tób, heréd hõm do ta wakããn, ta ǟnh, ta yb, ta ỹỹn, ta taah, ta joom banäng doo, 100 nuu me bahǟnh do hajõng do tagadoo da baad hadoo do ta mabaj. Ta jawén kä, hỹ pong jé kä tagadoo da edëb had'yyt doo. P'op Hagä Do pa tabawäd had'yyt da.  
\v 30 Hajõk babä hyb n'aa jewyk do wób, ta jawén kä hyb n'aa sekog padäg its da hỹ pong jé. Hajõk babä hyb n'aa sekog is do wób kä ti noo gó kä hyb n'aa jewyg kän da —näng mä Jesus kyyh.   
\c 20  
\s1 Panyyg gó Jesus ma metëëk hahỹỹ hã hỹ pong jé ta säm ji gadoo do ky n'aa  
\p
\v 1 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Ta ti ỹ wén her'oot, joom danäh bad'oo doo da hahỹ panyyg hã, ti hadoo hỹ pong jé hawät do bag'ããs doo bä\f + \fr 20:1 \ft Hahỹ panyyg hã Jesus metëëh nyy da ta jawén hyb n'aa jewyk do wób hyb n'aa sekog padäg its hỹ pong jé, hyb n'aa sekog is do wób hyb n'aa jewyg padëëk na-ããj hẽ.\f* —näng mäh. —Bäp paa joom danäh bahõm kän ajyy tabats'yyt hyb n'aa ta joom uwa häd näng do mahang ramoo bok hyb n'aa.  
\v 2 Sét hẽ moweed denaari häd näng do taky däng sa hã ta säm, sét adëb bä ramoo bok do säm. Baad ub mä ti sa hã. Tii bä ta joom banäng hẽnh tamejũũ ramoo bok.   
\p
\v 3 —Tii bä, p'op däg papỹỹj, p'aa hẽnh tabahõm kän rabahesäm hẽnh ajyy wób tabats'yyt hyb n'aa. Tii bä tabahapäh moo nabok doo.  
\v 4 Ti taky hadoo sa hã: “Bë na-ããj hẽ bë ahõm jóm ỹ uwa mahang bë moo bok hyb n'aa. Baad hadoo do ỹ bep'aak bë hã”, näng.  
\v 5 Ti rabahõm kän. Ti p'aa hẽnh tabahõm wasyk, tug bä na-ããj hẽ, ta wób tabats'yyt hyb n'aa ta wë ramoo bok hyb n'aa.  
\v 6 Edah papỹỹj badëë hyng bä kä, sét nuu me tabewäd nä. Ti anäng nä ta wób moo nabok doo. Ti tabeaanh sa hã: “Hëd n'aa adëb yd jé dooh bë moo boo bä?”, näng.  
\v 7 “Dooh ãã hats'yyt pé sa sii ãã moo bok hyb n'aa”, näk sa kyyh. Ti joom danäh ky hadoo: “Bë na-ããj hẽ bë ahõm jóm ỹ uwa mahang bë moo bok hyb n'aa”, näng ta kyyh.   
\p
\v 8 —Tii, papỹỹj badëë hyng bä kä, joom danäh ky hadoo moo bok do sa wahë n'aa hã: “Manaëëj sahõnh hẽ moo bok doo. Man'oo sa hã ramoo bok do säm. Pooj jé manoo tagadëëg ub kajaa do ramoo bok do säm. Tagadëëg ub mabanoo pooj jé kaj'aa do ramoo bok do säm”, näng.   
\p
\v 9 —Ti tanaëënh tagadëëg ub kaj'aa doo. Sét ken'yyh ragadoo sét hẽ moweed denaari häd näng do ramoo bok do säm.  
\v 10 Tii bä kä, pooj jé kaj'aa doo, ti bahǟnh red'oo ragadoo. Ti hadoo né hẽ, séd pénh né hẽ ragadoo.  
\v 11 Ragadoo do jawén paa bä kä, raky n'aa hajẽm. Baad nado sa hã ta danäh bad'oo doo da.  
\v 12 Hahỹỹ d' sa kyyh: “Hahỹ ajyy tagadëëg ub matsyyd hõm doo, jããm hẽ sét hẽ oor its ti ramoo bok”, näk. “Ãã tak'ëp ãã moo boo paawä, tabajuu bä, ãã gadoo do pénh ragadoo”, näk sa kyyh.   
\p
\v 13 —Tii d' né paawä sa kyyh, ti sa kariw n'aa ky hadoo sa kanatëë hã: “Najis ỹỹ”, näng, “dooh õm ỹ wad'ii bä. Sét denaari né paa maky däng mamoo wät do säm”, näng.  
\v 14 “Magado däg, ahõm kä. Tagadëëg ub ỹ ats'yyt doo, magadoo do pénh né hẽ ỹ karẽn ỹ anoo ta hã”, näng.  
\v 15 “Dooh g'eeh ỹ haja bä ỹ karẽn doo da ỹ adoo bä dajẽr ỹỹ me? Mahyb n'aa jewës apäh ỹ betsëëh do hyb n'aa?”, näng joom danäh kyyh.   
\p
\v 16 —Ti hyb n'aa kä —näng mä Jesus —hyb n'aa sekog is doo, hyb n'aa jewyg kän da. Hyb n'aa jewyk doo, ta jawén kä hyb n'aa sekog padäg its —näng mä Jesus kyyh.   
\s1 P'aa hẽnh Jesus her'oot tadajëp do ky n'aa panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 17 Ti m' Jerusarẽnh hẽnh Jesus rabahõm bä, sa m'aa hẽnh Jesus naëënh 12 hedoo do ta ma matëg. Ti m' taky hadoo sa hã:   
\p
\v 18 —Ër ah'ũũm Jerusarẽnh hẽnh —näng mäh. —Ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ da rahaëëj däk da P'op Hagä Do tób n'aa yt moo heb'ooh do sa wahë n'aa sa moo gó, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do sa moo gó na-ããj da. Dajëb hã raky n'aa etyy da ỹỹh.  
\v 19 Ỹ rahaëëj däk da Judah buuj nadoo do sa moo gó, ỹ raky n'aa ej'ees hyb n'aa da, ỹ rabahewyyh hyb n'aa da, b'aa kajatsëk do hã ỹ rabepëëm däk hyb n'aa kä ỹ dajëp hyb n'aa. Tii bä, tamawoob hẽ ǟh ỹ tabahadoo bä da, ỹ d' ganä wäd kän —näng mä Jesus.   
\s1 Tsijaag, Jowãw sa ỹỹn etsẽẽ do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 20 Ti m' aj'yy Sebedew häd näng do taah ỹỹn ana Jesus wë. Ta sii ta taah rabana. Ti m' ta taron nuu me m' sa ỹỹn bahyy häng ta wë, ti m' tetsẽẽ Jesus banoo hyb n'aa tetsẽẽ doo.   
\p
\v 21 Ti m' Jesus eaanh ta hã:  
\p —H'ëëd ti makarẽn? —näng mäh.  
\p Ti m' ỹỹnh ky hadoo:  
\p —Ỹ karẽn paawä, a hub hadäk hẽnh tah ỹ see basooh man'oo bä, s'ỹỹ me ta seeh, mabag'ããs doo bä kä\f + \fr 20:21 \ft Sa wahë n'aa hub hẽnh, s'ỹỹ me na-ããj hẽ rabat'oonh tak'ëp hyb n'aa jew'yyk doo, ta sii bag'ããs doo. Jesus sii rabag'ããs Jesus an'oo bä sa ỹỹn karẽn paawä.\f* —näng mä Tsijaag Jowãw sa ỹỹn kyyh.   
\p
\v 22 Ti m' Jesus ky hadoo ỹỹnh taah hã:  
\p —Dooh bë hapëë bä ti bë etsẽẽ doo —näng mäh. —Bë hajaa da bë ahob bä ỹ ahoop doo? —näng mä Jesus sa hã.  
\p —Ãã hajaa! —näk mäh.   
\p
\v 23 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Bë ahoop né da ỹ d' ahoop do hadoo doo —näng mäh. —Hỹỹ kä, ta ti bë etsẽẽ do hã ỹỹ, ỹ nado ti hanoo. Ee anoo da hup ỹỹ hẽnh, sǟ ỹỹ hẽnh rabat'oonh, ta pooj jé tabenäm do tah'yyb däng do sa hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 24 Ti m' ta ma matëg wób, ji moo sahõnh hẽ hadoo do raky n'aa napäh bä retsẽẽ doo, rah'yy kawaj'ããn bong ta hỹỹj daheeh sa wë.  
\v 25 Ti m' Jesus naëëj nä ta wë sahõnh hẽ ta ma matëg. Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Bë hapäh né hẽ, ta ti Judah buuj nadoo do sa wahë n'aa, tak'ëp ramejũũ sa hã. Bë hapäh né hẽ ti hyb n'aa jew'yyk doo, tak'ëp ramejũũ sa karapee n'aa —näng mäh.  
\v 26 —Bë mahang taw'ããts hẽ dooh tii d' tado bä. Bë mahang karẽn pé kaweh'ëëh péh, taw'ããts hẽ da ta wób sa karom hadoo tabahado däk, ta wób tamasa.  
\v 27 Bë mahang karẽn pé ta wób sa bahǟnh nu gadäk péh, taw'ããts hẽ bë wë takadad'uuh. Taw'ããts hẽ da bë masa n'aa, bë karom kanep'aak do hado däk tii.  
\v 28 Taw'ããts hẽ ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, bad'oo doo da tabad'oo. Ỹ ahyng babä ỹ rahyb n'aa jew'yyk do jawén nado. Ỹ ahyng babä ỹ masa hyb n'aa ta wób, ỹ ky n'aa en'yym hyb n'aa ta wób sa hã, ỹ dajëp hyb n'aa hajõk do nesaa do sa mo haj'aa säm hyb n'aa —näng mä Jesus kyyh.   
\s1 Ty temaa bong do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 29 Ti m' panang Jerikó häd näng doo bä naa Jesus ratsyym kasok bä, hajõk ta jawén hah'ũũm.  
\v 30 Ti m' ti ab'ëëh mä ta tyw n'aa nabyy me pawóp hẽ ajyy ty temaa bong doo. Ti m' ta tii bä Jesus tabës do raky n'aa napäh bä m', tak'ëp mä rageëëj bong:  
\p —Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo, Jesus, Dawi panaa, mat'yyd mehĩĩn ããh! —näk mäh.   
\p
\v 31 Ti m' hajõk do Jesus sii hah'ũũm do raky ge'ỹỹm mäh, bag hẽnh rabab'ëëh hyb n'aa. Raky geǟm né paawä m', tak'ëp rageëëj magyys hẽ:  
\p —Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo, Jesus, Dawi panaa, mat'yyd mehĩĩn ããh! —näk mäh.   
\p
\v 32 Ti m' Jesus baym. Ti m' tanaëënh ta wë. Ti m' tabeaanh sa hã:  
\p —H'ëëd ti bë karẽn ỹ moo wät bë hã? —näng mäh.   
\p
\v 33 —Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo —näk mäh. —Ãã karẽn p'aa hẽnh ãã begãã padëëk —näk mäh.   
\p
\v 34 Jesus t'yyd mehĩĩn mä sa hã. Ti m' sa matym hã tamepaa. Ti m' nayyw hẽ rabahapëë padëëk p'aa hẽnh. Ti m' Jesus rabahadaa kän.   
\c 21  
\s1 Baad Jerusarẽnh bä Jesus ragadoo do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' Jerusarẽnh bedaa däk bä m', panang Betapagéh häd näng doo hẽnh rakajaa bä, waëë joom oriib häd näng do banäng bä, pawóp hẽ ta ma matëg Jesus mejũũ sa pooj jé m' rabahõm hyb n'aa.  
\v 2 Hahỹỹ d' mä ta kyyh sa hã:  
\p —Bë ahõm panang hẽnh bë pooj jé badäk doo hẽnh ti nuuj jé. Bë kajaa bä da, nayyw hẽ da bë baw'yyt jumeto ỹỹnh. Ta pa d' ta t'aah bahäng. Ta tyd hã d' rababëëh. Bë asood hõm da, séd hã bë manaa wawẽẽ hẽ —näng mäh.  
\v 3 —“Hëd n'aa ti bë as'oot jumeto?”, raky hado bä, tii bä hahỹỹ da bë kyyh: “Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do karẽn. Badah takatajooh p'aa hẽnh da”, näk da bë kyyh —näng mä Jesus pawóp hadoo do sa hã.   
\p
\v 4 Tii d' taher'oot, Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do kyyh ta ky n'aa rod hã taher'ood wät do paa kaja däk hyb n'aa. Hahỹỹ da paa m' ta ky n'aa rod kyyh:   
\b  
\q1
\v 5 “Hahỹỹ da d' mamaher'ood Sijõn\f + \fr 21:5 \ft Jerusarẽnh panang ti \fk Sijõn \ft . Isaraéw buuj na-ããj hẽ kä ramaneëëj kän \fk Sijõn \ft .\f* buuj:  
\q1 Bë hegãã! Bë wahë n'aa ti awät da.  
\q1 Kaja hẽ da ta h'yyb tamahũũm sahõnh hã.  
\q1 Jumeto t'aah jó d' tabana, näng da a kyyh.”\f + \fr 21:5 \ft Sakarija 9.9\f*  
\b  
\p Ti né hẽ P'op Hagä Do kyyh ta ky n'aa rod hã, Jerusarẽnh buuj hã tamaher'oot do pan'aa.   
\p
\v 6 Ti m' pawóp hadoo do ta ma matëg rabahõm kän. Jesus mejũũ doo da né hẽ m' rabad'oo.  
\v 7 Ti m' ramanaa mä jumeto ỹỹnh, ta t'aah daheeh Jesus wë. Ti m' sa hatsë sa hã padëëk do paa radatoonh jumeto sa jó. Ti m' Jesus bas'ëëg so kän jumeto t'aah jó hatsë jó.  
\v 8 Hajõk ta tii bä. Ti m' hajõk do sa hatsë sa hã padëëk do paa rat'ëëg hõm ta tyw n'aa me tamahõm doo me, raweh'ëëh hyb n'aa. Ta wób mä ragekyyt mä bag'aad, rat'ëëg hõm mä ta tyw n'aa me.\f + \fr 21:8 \ft Tii d' né paa m' rabahed'oo sa wahë ragado bä.\f*  
\v 9 Ti m' sahõnh hẽ pooj jé hah'ũũm doo, duu hẽnh han'aa do na-ããj mä tak'ëp mä sa kyyh:  
\b  
\q1 —Õm ãã j'aa etsë, Dawi panaa!  
\q1 Ky n'aa kedëng tii, Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do kyy gó hana doo!\f + \fr 21:9 \ft Saaw-Mo 118.26\f*  
\q1 Hỹ pong jé hawät do hã ãã j'aa etsë! —näk mä sa kyyh.   
\b  
\p
\v 10 Ti m' Jerusarẽnh bä Jesus bajëë suun bä kä, tak'ëp mä sahõnh hẽ panang buuj ratsebee kän, sa wób reaanh mäh:  
\p —Jaa ti hỹỹ? —näk mäh.   
\p
\v 11 Ti m' hajõk doo, Jesus sii kaj'aa do raky gadoo:  
\p —Jesus ti hỹỹh, P'op Hagä Do ky n'aa rod Nasaréh panang bä naa, Garirej häj n'aa bä naa —näk mäh. \fig Baad Jesus ragadoo do Jerusarẽnh bä do heen n'aa|alt="Jesus entry into Jerusalem (Jesus entra Jerusalem)" src="CN01782B.TIF" size="col" loc="Após vs. 11 ou vs. 8" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Company." ref="Matew 21.11" \fig*   
\s1 P'op Hagä Do tób wahoo gó hes'ëëm do Jesus hebëë bong do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 12 Ti m' Jesus bajëë suun mä P'op Hagä Do tób n'aa w'oo hã, kahadë doo gó, wahoo gó. Ti m' tabahabëë bong hes'ëëm doo, hets'ẽẽ do na-ããj mäh. Ti m' tabaũũj bëëh dajẽẽr rabaheb'aanh do tyng n'aa. Gurii-i hes'ëëm do tyng n'aa na-ããj mä taũũj bëëh.  
\v 13 Ti m' taky hadoo:  
\p —Hahỹỹ da takerii däk P'op Hagä Do kyyh: “Tóp ỹỹ ji maneëënh da P'op Hagä Do hã ji ky n'aa etsẽẽ do tób n'aa”\f + \fr 21:13 \ft Isajas 56.7\f* —näng mäh. —Hỹỹ kä baretsëg tób n'aa hado däk bë an'oo bä! —näng mä Jesus sa hã.   
\p
\v 14 Ti m' ty temah doo, nabong do na-ããj hẽ ramenaa ta wë, P'op Hagä Do tób n'aa hẽnh. Ti m' sa nahëë Jesus basog hõm.  
\v 15 Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt moo heb'ooh do sa wahë n'aa, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do na-ããj hẽ rakawajããn mäh, baad hadoo do Jesus moo wät do rabahapäh bä. Rawén kawajããn na-ããj hẽ karepé sa kyyh P'op Hagä Do tób n'aa kahadë doo gó hab'ëëh do ramaa napäh bä. Hahỹỹ d' mä karepé sa kyyh:  
\p —Õm ãã j'aa etsë, Dawi panaa! —näk mäh, hajõõ nuu me rageëënh.   
\p
\v 16 Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hẽ moo heb'ooh do sa wahë n'aa, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do na-ããj hẽ rahajẽm mä Jesus, karepé sa kyyh hyb n'aa. Hahỹỹ d' mä sa kyyh:  
\p —Dooh mamaa napëë bä karepé a hã raj'aa etsë doo? —näk mäh.  
\p —Ỹỹ. Ỹ maa napäh —näng mä Jesus. —Dooh g'eeh bë ner'ood nä bä hahỹ P'op Hagä Do kyyh hahỹ ky n'aa hã? Hahỹỹ d' paa ta kyyh: “Karepé, karepé taah its na-ããj hẽ õm raj'aa etsë man'oo bä”\f + \fr 21:16 \ft Saaw-Mo 8.2\f* —näng mä Jesus kyyh P'op Hagä Do hã Dawi her'oot do paah.   
\p
\v 17 Ti m' Jesus bahõm sa mahǟnh. Taberéd däk mä Jerusarẽnh. Panang Betanija häd näng doo hẽnh tabahõm. T'ĩĩ hẽnh mä tabaỹỹh.   
\s1 Joom Jesus ky n'aa was'ee häng do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 18 Ti m' jati pé bäp paa Jerusarẽnh hẽnh tamatëëh bä, asa däk mäh.  
\v 19 Ti m' ta tyw n'aa nabyy me tahapäh mä joom wiigo häd näng doo. Taheg'ããs mä teag bä. Dooh m' ta hã ta ag. Ta g'aad had'yyt hẽ m'. Ti m' joom hã taky hadoo:  
\p —Dooh da meag wäd bä! —näng mäh.  
\p Ti m' nayyw hẽ joom tsawyy häng.  
\v 20 Ti m' nayyw hẽ tatsawyy häng do ta ma matëg rabahapäh bä, raky hadoo:  
\p —Nyy da nayyw hẽ joom wén tsawyy häng? —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 21 Ti m' Jesus ky gadoo mäh:  
\p —Baad bë h'yy kae bä, P'op Hagä Do ky däng do bë ky nasëëw bä, bë na-ããj hẽ bë hajaa bë moo boo bä hahỹ joom hã ỹ moo wäd wät doo. Ti bahǟnh bë hajaa bë moo boo bä. Hahỹỹ da bë hajaa tii bä bë mejõ bä hahỹ waëë hã: “Ahõm, ahob tame”, bë d' taky daheeh tii bä. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo.  
\v 22 Baad bë ky dahé bä, bë ky nasëëw bä, bë gadoo né da P'op Hagä Do hã bë ky n'aa etsẽẽ doo —näng mä Jesus kyyh.   
\s1 Jesus hã reaanh doo, jaa ky gabuuj rahanäng do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 23 Ti m' Jesus bajëë suun kahadë doo gó, P'op Hagä Do tób n'aa basooh bä. Ti m' tama metëëk bä kä, rakajaa mä ta wë P'op Hagä Do tób n'aa yt moo heb'ooh do sa wahë n'aa, Judah buuj sa wahë n'aa hedoo do sii hẽ. Ti m' raky hadoo ta hã:  
\p —Jaa kyy gó mabad'oo hahỹ mabad'oo doo? Jaa ky gabuuj?\f + \fr 21:23 \ft Hes'ëëm do Jesus hebëë bong do hyb n'aa, hajõk do tama metëëk do hyb n'aa na-ããj hẽ rawén eaanh. Jesus hã he'aanh do sa kyy gó ta tii bä hes'ëëm do rabehes'ëëm. Ti hyb n'aa dooh ragenaag bä Jesus bad'oo doo.\f* —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 24 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Ỹ eaanh bë hã ẽnh. Bë her'ood bä, tii bä ỹ baher'oot bë hã jaa ky gabuuj hahỹ ỹ moo wät doo, hahỹ ỹ bad'oo doo —näng mäh.  
\v 25 —Jaa ky gabuuj Jowãw nu gahem'uun do nu gemuun paah? Hỹ pong jé hawät do kyy gó, sa ky gabuuj hẽ paah? —näng mäh.  
\p Tii bä m' sa m'aa hẽnh mä raky n'aa hajẽẽw bong. Hahỹỹ d' mä sa kyyh:  
\p —Hỹ pong jé hawät do kyy gó ër noo bä, teaanh da ër hã tii bä: “Hëd n'aa paa ti bë ky nadaheeh ẽnh?”, näng da.  
\v 26 Ajyy kyy gó ër noo bä, hajõk do kawaj'ããn da tii bä ër wë, hajõk do hã m' P'op Hagä Do ky n'aa rod paa m' sa h'yyb Jowãw —näk mä sa kyyh sa m'aa hẽnh raky n'aa hajẽm bä.   
\p
\v 27 Ti hyb n'aa m' raky hadoo Jesus hã:  
\p —Dooh ãã hapëë bä —ken'ooh mäh.  
\p Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Ỹ na-ããj né hẽ dooh ỹ her'ood bä ky gabuuj näng do hã ỹỹ, tii da ỹ bad'oo doo —näng mä ta kyyh sa hã.   
\s1 Aj'yy pawóp hẽ taah näng do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 28 Ti m' Jesus eaanh sa hã:  
\p —Nyy d' bë hã hahỹ panyyg? —näng mäh. —Ti awät aj'yy pawóp hẽ taah näng doo. Ta see pé noo gó wah'ëëh hadoo do hã tamejũũ sa joom uwa häd näng do mahang tamoo wät hyb n'aa ta ti noo gó.  
\v 29 Ti wah'ëëh hadoo do ky hadoo: “Dooh. Dooh ỹ ahõm bä”, näng. Tii d' né paawä ta kyyh, nayyw hẽ ta h'yyb tabah'ỹỹt, ti tabahõm tamoo wät hyb n'aa.  
\v 30 Tii bä ta gad'oo hadoo do wë sa yb bahõm. Tamejũũ sa joom mahang tamoo wät hyb n'aa. Ti ta gad'oo hadoo do ky hadoo: “Ej. Ỹ né ahõm”, näng. Tii d' né paawä ta kyyh, dooh tahõm bä.   
\p
\v 31 Ti m' Jesus beaanh:  
\p —Ny hadoo do ky daheeh ta yb karẽn doo? —näng mäh.  
\p Ti m' raky gadoo:  
\p —Pooj jé tamejũũ doo —näk mäh.  
\p Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Roma buuj hã kahepak do gahed'aak doo, ỹỹj hajõk do sii haỹỹh do na-ããj hẽ, bë pooj jé da rabajëë p'ëë da P'op Hagä Do bag'ããs doo hẽnh. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo.  
\v 32 Ta tii d' ỹ wén edoo ta tii hã, Jowãw kajaa bä, nyy da baad ji bahado däk P'op Hagä Do matym gó bë tametëëh hyb n'aa, dooh bë ky dahé bä ta hã. Roma buuj hã kahepak do gahed'aak doo, ỹỹj hajõk do sii haỹỹh do na-ããj hẽ, ti ti ky dah'eeh. Bë hapëë né paawä nyy da ti raky daheeh, dooh bë h'yy kawareem bä bë ky daheeh hyb n'aa paawä Jowãw metëëk doo —näng mä Jesus kyyh P'op Hagä Do tób n'aa yt moo heb'ooh do sa wahë n'aa sa hã, Judah buuj sa wahë n'aa sa hã na-ããj hẽ.   
\s1 Joom näng do kaser n'aa panyyg gó Jesus beh'ũũm do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 33 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:\f + \fr 21:33 \ft Ta wë kamaj'ĩĩ do sa hã ti tabaher'oot.\f*  
\p —Bë maa newë hahỹ panyyg seeh —näng mäh. —Hỹ hadoo aj'yy bejoom hõm uwa häd näng do ta joom. Tahedëë hõm. Ti tagagoos uwa bëëh hood tagatsi hyb n'aa. Ti tamoo wäd sooh p'op nu däk do joom hagã n'aa tyng. Tii b' tabahaëëj däk ta joom banäng do ta kaser n'aa sa hã. Ti ta danäh bahõm dawëë.  
\v 34 P'eets hẽ joom ag wah'ëë däk bä kä, ta danäh mejũũ ta sii moo heb'ook do wób ta kaser n'aa sa wë, tagadoo hyb n'aa paawä ta joom ag.  
\v 35 Ti rakajaa bä kä, ta danäh mejũũ do ta kaser n'aa rameso padëëk. Ta mejũũ do see rahewyh wät, ta see radaj'ëëp, ta see radaj'ëëp pä me ramakut do haj'aa.  
\v 36 Tii bä ta karom wób joom danäh mejũũ, pooj jé tamejũũ do hawób bahǟnh. Ti hadoo né hẽ, tii d' né rabad'oo tii d' ẽnh sa hã. Rarahejãã né tii d' ẽnh.  
\v 37 Tii bä, tagadëëg ub tamejũũ ta t'aah. “Tah ỹ raweh'ëëh da”, näng mä ta h'yyb gó.   
\p
\v 38 —Tii bä ta t'aah ta kaser n'aa rabahapäh bä, raky hadoo: “Ta danäh t'aah hahỹỹh. Tii d' ta danä däg ta yb jawén buuj däg”, näk mäh. “Ti bä, ër dajëëb! Ër ado hõm ta ma pan'aa paah”, näk mä sa kyyh.  
\v 39 Tii d' né kä, ramejõ hõm joom bahǟnh, ti ranaboh jad kän —näng mä Jesus. Panyyg gó m' tabeh'ũũm sa hã.   
\p
\v 40 Ti m' teaanh sa hã:  
\p —Nyy da joom danäh bad'oo sa hã takajaa bä? —näng mäh.   
\p
\v 41 Ti m' raky gadoo:  
\p —Tadej'ëëp da ta kaser n'aa ky nes'aa doo. Dooh d' tat'yyd mehĩĩn bä sa hã. Tii bä, ta kaser n'aa wób hã tabahaëënh da ta joom, joom wah'ëë däk bä kä ta ag wób ta hã hanoo do sa hã —näk mäh.   
\p
\v 42 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Dooh noo gó g'eeh bë ner'ood bä hahỹ P'op Hagä Do kyy kerih doo? “Pä tób n'aa tehem'aa do raty n'aa ges'yyk doo, hỹỹ kä pä ta ba n'aa, mesoo n'aa däg.\f + \fr 21:42 \ft Ta ky n'aa hẽ né hẽ Jesus her'oot. Jesus né ti pä hadoo doo. Judah buuj sa wahë n'aa, P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do na-ããj, dooh rakarẽn bä Jesus, tób tahem'aa do ty n'aa ges'yyk do hadoo nanäng pä. Raty n'aa gesyyg né paawä, tak'ëp hyb n'aa jawyg däk Jesus, P'op Hagä Do an'oo bä.\f* Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do mo haj'aa né tii. Taw'ããts hẽ ër hã tii”,\f + \fr 21:42 \ft Saaw-Mo 118.22‑23\f* näng kerih doo —näng mäh.  
\v 43 —Ti hyb n'aa —näng mä Jesus —bë ỹ maher'oot hahỹỹh: P'op Hagä Do bag'ããs do kado hõm da bë mahǟnh. Kan'oo däk da ta wób sa hã, ta ag hadoo hanoo do sa hã.\f + \fr 21:43 \ft P'op Hagä Do mejũũ do ramoo boo had'yyt hẽ tahanäng pé m' ti \fq ta ag hadoo rabanoo\ft .\f*  
\v 44 Sahõnh hẽ hahỹ pä hadoo do ty n'aa ges'yyk péh, rahoop da nesaa doo. Ji jó ta ti pä tadëë bä, sahõnh hẽ ji gawatsik —näng mä Jesus.   
\p
\v 45 Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt moo heb'ooh do sa wahë n'aa, Pariséw na-ããj hẽ ramaa napäh bä panyyg gó Jesus metëëk doo, rah'yy genäh mä Jesus pes'ããp mä panyyg ky n'aa gó sa hã.  
\v 46 Ratyw n'aa esoos mä ramaso däk hyb n'aa m' Jesus. Ti hadoo né hẽ, e'ỹỹm mä hajõk do Jesus maa new'ëë do sa hã. Rawén e'ỹỹm, P'op Hagä Do ky n'aa rod ti Jesus hajõk do sa hã. \fig Joom uwa häd näng do hood heen n'aa|alt="Watchtower in vineyard (Torre em plantação de uvas)" src="LB00103B.TIF" size="span" loc="No final do capítulo" copy="© British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Matew 21.46" \fig*   
\c 22  
\s1 Hỹ pong jé jäm haeh do hadoo panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' panyyg ky n'aa gó Jesus maher'oot mä sa hã. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:   
\p
\v 2 —Hahỹ panyyg ky n'aa hadoo hỹ pong jé hawät do bag'ããs do ky n'aa —näng mäh. —Ti awät hëëj bagã n'aa ta t'aah katëë do waa n'aa, ta tä n'aa tamoo wät doo.  
\v 3 Sahõnh hẽ ta waa n'aa ta tä n'aa tabahajaa bä, tamejũũ ta karom wób rabahõm hyb n'aa pooj jé tatsyyd bong do rabats'yyt hyb n'aa. Ratsyyd né paawä, dooh rakarẽn bä rana bä.   
\p
\v 4 —Tii bä ta karom pooj jé tamejũũ do hawób bahǟnh tamejõ kän. Hahỹỹ d' ta kyyh sa hã: “Bë maher'ood ỹ atsyyd bong do sa hã, kaja toonh ta tä n'aa, ta waa n'aa. Bë maher'ood, masãh ỹ booj yb ajyy, booj yb tak'ëp hesynh do na-ããj hẽ ỹ naboh jat jäm tä n'aa. Sahõnh hẽ takaja däk. Bë maher'ood ỹ ats'yyt do sa hã, tah ỹ katëë do jäm n'aa hẽnh rabana hyb n'aa”, näng häj n'aa bagã n'aa.   
\p
\v 5 —Tii bä, rapanäg né paawä, dooh rah'yy kap'eed bä. Kats'yyt do paa ah'ũũm ta s'ee hẽnh. Ta joom banäng hẽnh ta see bahõm, tamoo wät doo hẽnh ta see bahõm.  
\v 6 Kats'yyt do wób rameso padëëk häj n'aa bagã n'aa karom, rarahejãã, ti radejëëb kän.  
\v 7 Tii bä, tak'ëp hëëj bagã n'aa kawaj'ããn kän ta ti taky n'aa napäh bä. Tii b' tamejũũ ta warahén sa wë. Ti ragawats'iik ta ti ji da hadoo do dahej'ëëp doo. Ti ragatang sa panang paah.   
\p
\v 8 —Ti taky hado kän ta karom wób sa hã: “Kaja däg né paawä tah ỹ katëë do tä n'aa ta waa n'aa, pooj jé ỹ atsyyd wät doo, dooh ỹ gado wäd bä jäm hẽnh. Ta ti hedoo do dooh né hẽ ji atsyyd bä.  
\v 9 Hỹỹ kä, bë ahõm panang tyw n'aa kajatsëk doo hẽnh hajõk do rabab'ëëh hẽnh. Bë atsyyd nä sahõnh hẽ bë aw'yyt doo”, näng hëëj bagã n'aa.  
\v 10 Tii bä ta karom rabahõm kän panang tyw n'aa me, ti rabats'yyt sahõnh hẽ ta tii bä raw'yyt doo. Baad habok do rats'yyt, baad nabok do na-ããj hẽ. Tii bä kä, gabad'ẽẽ däk jäm tób n'aa.   
\p
\v 11 —Tii bä kä, hëëj bagã n'aa, jäm noo gana do bajëë suun, rats'yyt do tabedëng hyb n'aa. Tii bä tabahapäh aj'yy jäm katëë do saroor n'aa nadadäk doo.  
\v 12 Ti taky hadoo ta hã: “Najis ỹỹ”, näng, “dooh paawä ta tii da majëë suun bä manadadäk do hyb n'aa jäm saroor n'aa”, näng. Bag hẽnh aj'yy maa new'ëp. Dooh ta kyy péh.  
\v 13 Tii bä ta karom hã hëëj bagã n'aa ky hadoo: “Bë moo maw'yyd däg, bë tsyym maw'yyd däg hahỹ aj'yy. Bë dawäts nä gadagyp doo hẽnh. A'oot da tii bä. Sa tëg kamegëëj däk da tii bä tak'ëp nesaa do rahoop do hyb n'aa”, näng hëëj bagã n'aa kyyh.   
\p
\v 14 Ti m' Jesus ky hado kän:  
\p —Hajõõ né paawä P'op Hagä Do ats'yyt doo, pawóp its ta wób tasëëw hõm doo\f + \fr 22:14 \ft Panyyg metëëh doo da né da, hỹ pong jé hawät do bag'ããs doo bä. Judah buuj né hẽ ti pooj jé P'op Hagä Do ats'yyt do ta karapee rabahadoo hyb n'aa. Hajõk sa wób dooh rakarẽn bä ragado bä Jesus. Judah buuj mahang pawóp its gadoo Jesus. Judah buuj nadoo do mahang, hajõk gad'oo.\f* —näng mä Jesus kyyh.   
\s1 Jesus rano n'aa maso paawä ta kyyh hyb n'aa panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 15 Ti m' Pariséw rakata padëëk raky n'aa her'oot hyb n'aa nyy da rabad'oo Jesus rano n'aa masoo taher'oot do hyb n'aa.  
\v 16 Ti m' ramejũũ mä Jesus wë sa ma matëg, Judah buuj sa wahë n'aa Eróts häd näng do karapee sii hẽ, ky ken'yym doo gó rake'aanh hyb n'aa. Hahỹỹ d' mä sa kyyh Jesus hã:  
\p —Ma matëg! —näk mäh. —Ãã hapäh õm. Baad ub mabawät. Dooh daap mamenä bä. Ehub né hẽ P'op Hagä Do karẽn do hã mama metëëk doo —näk mäh. —Dooh mahyb n'aa p'eed bä ky n'aa etsëëh do hã, hyb n'aa jawyk do hã mama metëëk bä. Dooh maky n'aa ehỹỹd bä sa hyb n'aa ma metëëk doo.  
\v 17 Ti hyb n'aa, —näk mäh —ãã mamaher'ood nyy da a hã. Taw'ããts hẽ a hã ji epaag bä Roma buuj sa wahë hã rahepak doo, Sesa hã? Nyy d' a hã? Ji ep'aak g'eeh ta tii?\f + \fr 22:17 \ft Tii da rawén eaanh, rakarẽn paawä Jesus her'oot do hã rabaw'yyt raky n'aa tapaa do ta hã. “Dooh ji epaag bä Sesa hã” taky hado bä paawä, Eróts karapee raky n'aa tapa paawä Jesus Roma buuj sa hã. “Ji ep'aak né hẽ” Jesus ky hado bä paawä, hajõk do maa new'ëë doo, dooh ragenaag bä ta tii. Tii b' rakawaj'ããn paawä ta wë. Hejoonh né hẽ ta hã reaanh doo.\f* —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 18 Jesus hapäh mä sa h'yyb nesaa doo. Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —J'ooj madäk doo me ky ken'yym do bëëh! Hëd n'aa tii da bë ke'aanh, këh ỹ hyb n'aa ỹ bë no n'aa maso paawä? —näng mäh.  
\v 19 —Bë metäh hã ỹỹ moweed ji mahepak doo —näng mäh.  
\p Ti m' raban'oo däk ta hã moweed denaari häd näng doo.  
\v 20 Ti m' tabeaanh sa hã:  
\p —Jaa heen n'aa hahỹỹh? Jaa häd hahỹ kerih do ta hã? —näng mäh.   
\p
\v 21 Ti m' raky hadoo:  
\p —Sesa heen n'aa, Sesa häd —näk mäh.  
\p Ti m' Jesus ky hado kän sa hã:  
\p —Bë an'oo Sesa hã ta no n'aa, ta heen n'aa hadäk doo. Bë an'oo P'op Hagä Do hã ta no n'aa hẽ —näng mäh.   
\p
\v 22 Ti m' rahyb n'aa meuunh mä Jesus her'oot do ramaa napäh bä m'. Ti m' rabahõm kän mä ta mahǟnh.   
\s1 Saduséw Jesus hã rake'aanh do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 23 Ti m', ti noo gó né hẽ rakajaa Jesus wë Saduséw häd enäh doo, ta hã rake'aanh hyb n'aa m'. Sa hã m' dooh m' ji ganä wäd bä ji dajëb bä.  
\v 24 Hahỹỹ d' mä sa kyyh:  
\p —Ma matëg! —näk mäh. —P'ooj ub Mosees mejũũ ër hã, aj'yy dajëb bä, ta ỹỹm teréd wäd bä tanetaa nä bä, tii bä m' ta hỹỹj mä gat'ëë däk tii, ta hỹỹj makũ panaa näng hyb n'aa m' —näk mäh.  
\v 25 —Panyyg gó õm ãã maher'oot —näk mäh. —Hỹ hadoo aj'yy 6 ta hỹỹj ãã mahang habok do paah. Tagat'ëë däk mä ta ỹỹm. Dooh m' teta nä bä, aj'yy dajëp. Ti hyb n'aa ta hỹỹj seeh, ta jawén näh, gat'ëë däk mä ta hỹỹj makũ ỹỹm paah.  
\v 26 Ti na-ããj mä dajëp né tii d' ẽnh. Dooh m' reta nä bä tadajëp. Ti hadoo né m' ta wób ẽnh. Sahõnh hẽ m' raget'ëë bok ta ti ỹỹnh. Sahõnh hẽ m' dooh reta nä bä radejëp. Tagadëëg ub ta gad'oo hadoo do kat'ëë däk ta hã. Ti na-ããj hẽ dajëp.  
\v 27 Tii kä m' ỹỹnh dajëb kän —näk mä Saduséw.   
\p
\v 28 Ti m' rabeaaj kän Jesus hã:  
\p —Ji genyyh bä kä ẽnh, dejëp do paa ji? —näk mäh. —Ny hadoo do ỹỹm kä ta ti ỹỹnh ti noo gó kä? Sahõnh hẽ paa ta ti ta pat'uuk —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 29 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Dooh bë h'yy genä bä baad hadoo do hã, P'op Hagä Do kyy kerih do bë nahapäh do hyb n'aa, P'op Hagä Do hejój bë nahapäh do hyb n'aa na-ããj hẽ —näng mäh.  
\v 30 —Dejëp do ragenyyh bä kä, dooh ji kat'ëë wäd bä. Ããs hỹ pong jé habong do kanetëë do hadoo da ji tii bä kä —näng mäh.  
\v 31 —Dejëp do genyyh doo kä, dooh bë ner'ood bä hahỹ bë hã P'op Hagä Do her'oot doo?\f + \fr 22:31 \ft Mosees hã né paawä P'op Hagä Do maher'oot do paa ta tii, sa hã na-ããj hẽ taher'oot ta kyy kerih do raner'oot bä, ti hyb n'aa \fq bë hã P'op Hagä Do her'oot doo\ft , Jesus wén näng.\f*  
\v 32 “Abaraãm hagã ỹỹh, Isak hagã ỹỹh, Jakóh hagã ỹỹh.” Dooh, “Abaraãm makũ hagã, Isak makũ hagã, Jakóh makũ hagã”,\f + \fr 22:32 \ft Esodo 3.6\f* tanoo bä. Dejëp do hagã n'aa nado P'op Hagä Doo. Hedëp do sa hagã n'aa tii —näng mä Jesus kyyh.   
\p
\v 33 Ti m' hajõk do ramaa napäh bä ta ti taher'oot doo, rahyb n'aa meuunh mä tama metëëk do hã.   
\s1 Tak'ëp ji hyb n'aa jaw'yyk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 34 Ti m', Pariséw raky n'aa napäh bä, dooh m' Saduséw sa kyy wät pé sa hã Jesus her'oot do hyb n'aa, séd hã m' rakata padëëk nyy d' rabad'oo rahyb n'aa newëë hyb n'aa.  
\v 35 Ti m' sa seeh, baad Mosees ky n'aa jaw'yyk do hapäh do metyy mä Jesus teaanh doo me. Hahỹỹ d' mä teaanh doo:   
\p
\v 36 —Ma matëg —näng mäh. —P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do mahang, ny hadoo do tak'ëp ji hyb n'aa jaw'yyk? —näng mäh.   
\p
\v 37 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —“Taw'ããts hẽ tak'ëp bë kamahǟn Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo, P'op Hagä Doo, bë h'yy kaha'eeh doo. Taw'ããts hẽ tak'ëp bë h'yyb padäg ta hã. Taw'ããts hẽ bë h'yyb tym gó naa né hẽ bë kamahǟn ta hã.”\f + \fr 22:37 \ft Dew-Teronom 6.5\f*  
\v 38 Ti né hẽ P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do tak'ëp ji hyb n'aa jaw'yyk doo. Ti né hẽ P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk doo, tak'ëp ky n'aa jawyk do ta wób bahǟnh.  
\v 39 Hahỹ ta ky n'aa jaw'yyk do seeh, ta ti hadoo né hẽ: “Makamahǟn a da hadoo doo, a hã makamahǟn doo da”\f + \fr 22:39 \ft Rewitikos 19.18\f* —näng mäh.  
\v 40 —Ji kamahǟn do hã tabana né hẽ sahõnh hẽ P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk doo, P'op Hagä Do ky n'aa rod raher'oot do paa na-ããj né hẽ —näng mä Jesus.   
\s1 Jesus eaanh do Kristo ky n'aa panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 41 Séd hã m' Pariséw rakataa nä bä, Jesus eaanh sa hã:   
\p
\v 42 —Nyy da bë hã Kristo, P'op Hagä Do H'yyb Däng Doo? Jaa t'aah bë hã? —näng mäh.  
\p —Dawi t'aah, Dawi panaa —näk mäh.   
\p
\v 43 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Tii d' tado bä, h'ëëd hyb n'aa, P'op Hagä Do Sahee hejój gó Dawi ber'oot noo gó, ta wahë n'aa tamaneëënh ti Kristo? Ti ỹ wén eaanh, hahỹỹ d' paa Dawi kyyh:   
\b  
\q1
\v 44 “Wahë ỹ n'aa hã Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do ky hadoo:  
\q1 ‘Aso hup ỹỹ hẽnh,  
\q1 si ỹ mabag'ããs hyb n'aa  
\q1 a majĩĩ ỹ nes'ëëm bä kä.’”\f + \fr 22:44 \ft Saaw-Mo 110.1\f*   
\b  
\p
\v 45 Hỹỹ kä, “Wahë ỹ n'aa” Dawi maneëëj bä ti Kristo, nyy da ti ta t'aah tabahadoo? —näng mä Jesus.   
\p
\v 46 Dooh m' sa kyy péh. Dooh m' reaaj boo bä kä ti bahǟnh kä. H'yyb e'ỹỹm mä reaaj bä kä.   
\c 23  
\s1 J'ooj madäk do ky ken'yym do Jesus nabuuj gedoo do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' hajõk do sa hã, ta ma matëg hã na-ããj hẽ Jesus ky hadoo:   
\p
\v 2 —Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk doo, Pariséw na-ããj né hẽ rama metëëk ky n'aa jawyk do ky n'aa ji hã. Ji ramaher'oot ta ky n'aa.  
\v 3 Ti hyb n'aa, taw'ããts hẽ bë ky daheeh sahõnh hẽ bë hã ramejũũ doo. Ramejũũ do bë ky dahé né paawä, rabad'oo doo da bë adoo manäh. Ta ti ỹ wén her'oot, dooh rama metëëk doo da rabooh, ta see da rababok. Dooh né raky dahé bä ta wób hã ramejũũ doo.  
\v 4 Tak'ëp ramejõ né paawä ji hã, P'op Hagä Do ji h'yyb en'yym hyb n'aa sa hã, tabad'op pé hẽ ji ramasa ramejũũ do ji bahajaa hyb n'aa.   
\p
\v 5 —Ta wób raj'aa etsë hyb n'aa sa hã ti sahõnh hẽ rabahed'oo doo. Gaeh ran'oo bä P'op Hagä Do kyy kerih do bód hood\f + \fr 23:5 \ft Ta byy me Judah buuj ramoo bok paa ta hood t'aah sa maboor hã, sa moo s'ỹỹ hã na-ããj hẽ ramawyyt doo. Ta ti ta hood gó rabenäm P'op Hagä Do kyy kerih do bód. Tii d' rawén d'oo, raky n'aa ets'ẽẽ bä, ramanabaan hyb n'aa P'op Hagä Do mejũũ doo. Gaeh Pariséw rawén moo bok P'op Hagä Do kyy kerih do bód hood, sa daaj hẽ rakametëëh hyb n'aa.\f* ji maboor hã, ji moo hã ji ahũũ däk doo, ta wób rabahapäh hyb n'aa. Dawëët ran'oo bä ta tyd sa saroor noo hã ragasyyp doo.\f + \fr 23:5 \ft Sa saroor noo bä Judah buuj ragesyyp ta tyd jabaruut doo. Tii da né paa P'op Hagä Do mejũũ rabad'oo, ta ky n'aa jaw'yyk do ramanabaan hyb n'aa.\f* Rakametëëh do hyb n'aa tii da rawén d'oo.  
\v 6 Ratsebé do tä n'aa noo gó, ragen'aak ky n'aa etsëëh do rabahetonh bä ratooj bä. Tób P'op Hagä Do panyyg rayd naherot doo bä ragen'aak ratooj bä hyb n'aa jewyk do rabahetonh bä.  
\v 7 Rakarẽn ji bedëng hajõk do mahang rabahesäm bä. Rakarẽn ji maneëënh “ãã ma matëg”.   
\p
\v 8 —Bëëh, bë an'oo manä bë ramaneëënh sa “ma matëg”. Ta tii d' ỹ wén her'oot, jããm né hẽ sét ub bë Wahë N'aa. Bë tii, bë hỹỹj had'yyt hẽ.  
\v 9 “Ee” bë maneëëj manä ta wób.\f + \fr 23:9 \ft Ta see pé noo gó ta wób ramaneëënh sa see “ee”, sa yb nadoo do hã. Tii d' rawén maneëënh raweh'ëëh do hyb n'aa. Ti hyb n'aa Jesus wén her'oot ta tii. Jããm hẽ sét ub ji yb, P'op Hagä Doo, tak'ëp ji weh'ëëh doo.\f* Jããm hẽ sét ub bë yb. Hỹ pong jé tabawät tii.  
\v 10 Bë an'oo manä sa h'yyb mahõm n'aa bë tii d' ramaneëëj bä. Ta tii d' ỹ wén her'oot, sét hẽ bë h'yyb mahõm n'aa do hyb n'aa: Kristo, P'op Hagä Do H'yyb Däng Doo.  
\v 11 Bë mahang karẽn pé ta wób sa mahǟnh ky n'aa etsëëh péh, taw'ããts hẽ sa karom hadoo da tii.  
\v 12 Tii d' tawén d'oo, jé kaweh'ëëh doo, kadad'uu däk da P'op Hagä Do an'oo bä. Jé ta daaj hẽ kadaduu doo, kawehëë däk da tii, P'op Hagä Do an'oo bä.   
\p
\v 13 Ti m' Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk do hã, Pariséw hã na-ããj hẽ Jesus ky hadoo:  
\p —Baad nado bë hã Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk doo. Baad nado bë hã Pariséw. J'ooj madäk do ky ken'yym do bëëh! —näng mäh. —Bë gatsë hỹ pong jé hawät do bag'ããs doo, ta bag'ããs do karapee ta wób ranadoo hyb n'aa. Bëëh, dooh bë karẽn bä tabag'ããs do karapee bë do bä. Jé karẽn do hã bë gatsë sa mahǟnh. [ 
\v 14 Baad nado bë hã Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk doo. Baad nado bë hã Pariséw. J'ooj madäk do bë h'yyb. Patug tema bong do sa wë hanäng do bë esok. Ti bäp peej hadoo doo me bë ky n'aa etsẽẽ, bë hã ta wób raj'aa etsë hyb n'aa. Ti hyb n'aa ta bahǟnh tak'ëp P'op Hagä Do rajãã da bëëh.]   
\p
\v 15 —Baad nado bë hã Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk doo. Baad nado bë hã Pariséw. J'ooj madäk do ky ken'yym do bëëh! —näng mäh. —Dawëë, jé pad'yyt hẽ bë ahõm, sét ub né paawä Judah buuj nadoo do bë h'yyb wareem do hyb n'aa, bë ma metëëk do tagadoo hyb n'aa. Tii bä, bë karapee tabahado däk bä kä, tak'ëp nes'aa däg, bë nesaa do bahǟnh däg bë an'oo bä. Bë nemuun tabanesaa hẽnh tabahõm bë an'oo bä.\f + \fr 23:15 \ft Banesaa hẽnh sa karapee rabahõm ran'oo bä, dooh P'op Hagä Do karẽn do tado bä do hyb n'aa sa hã rama metëëk doo. Sa daaj hẽ rahyb n'aa jaw'yyk do ti rama metëëk do sa hã.\f*   
\p
\v 16 —Baad nado bë hã, sa h'yyb mahõm n'aa ty temah do hadoo! Hahỹỹ da bë ky hetëg: “P'op Hagä Do tób n'aa hã ta see ky dëë bä, te hub né hẽ taky däng do tametëëh hyb n'aa, dooh ji gado bä ti ta tii. K'ããts tëg gabarëëh do P'op Hagä Do tób n'aa yt hã hanäng do hã ji ky dëë bä kä, tii bä dooh tahaja bä ji ky kahỹỹd bä. Ji moo wät né hẽ ji ky däng doo”, näk bë kyyh.  
\v 17 H'yy gatamah doo, ty temah do hadoo na-ããj hẽ bëëh! P'op Hagä Do tób n'aa tak'ëp ji hyb n'aa jaw'yyk k'ããts tëg gabarëëh do ta gó hanäng do bahǟnh. Tii d' tawén hadoo, P'op Hagä Do tób n'aa né hẽ tii, tsyt hẽ P'op Hagä Do wë kasëëw däk hanoo do hyb n'aa k'ããts tëg gabarëëh doo.  
\v 18 Hahỹỹ d' bë kyyh seeh: “P'op Hagä Do ji ma ejuu do tyng hã ta see ky dëë bä, te hub né hẽ taky däng do tametëëh hyb n'aa, dooh ji gado bä ta tii. P'op Hagä Do ji ma ejuu do tyng jó kan'oo däk do hã ji ky dëë bä kä, tii b' dooh tahaja bä ji ky kahỹỹd bä ji ky däng doo. Ji moo wät né hẽ ji ky däng doo”, näk bë kyyh.  
\v 19 H'yy ganehot do né hẽ bëëh! P'op Hagä Do ji ma ejuu do tyng tak'ëp ji hyb n'aa jaw'yyk ta jó kanoo do bahǟnh. Tii d' tawén hadoo, P'op Hagä Do hã ji ma ejuu do tyng hyb n'aa tsyt hẽ P'op Hagä Do wë takasëëw däk ta jó kan'oo däk doo.  
\v 20 P'op Hagä Do hã ji ma ejuu do tyng hã ky däng doo, sahõnh hẽ ta jó kan'oo däk do hã na-ããj hẽ taky däng.  
\v 21 P'op Hagä Do tób n'aa hã ky däng doo, ta gó hanäng do hã, P'op Hagä Do hã na-ããj hẽ taky däng né hẽ tii.  
\v 22 Hỹ pong jé hã ky däng doo, P'op Hagä Do bag'ããs do tyng hã taky däng tii. P'op Hagä Do hã, tabag'ããs do tyng jó hasooh do hã na-ããj hẽ taky däng né hẽ tii.   
\p
\v 23 —Baad nado bë hã Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk doo. Baad nado bë hã Pariséw. J'ooj madäk do ky ken'yym do bëëh! —näng mäh. —Bë waa ty gamabuuj men-ta, anis, komino häd enäh do uuh sii hẽ né paawä bë banoo P'op Hagä Do matym n'aa, dooh paawä bë ky dahé bä tak'ëp ky n'aa jaw'yyk do P'op Hagä Do mejũũ doo. Dooh baad hadoo do bë moo boo bä bë da hadoo do hã. Dooh bë t'yyd mehĩĩn bä bë da hadoo doo. Dooh baad had'yyt hẽ bë h'yy kae bä P'op Hagä Do hã, ỹ hanäng pé tii. Taw'ããts hẽ né paawä P'op Hagä Do hã bë banoo bë wë hanäng do uuh, taw'ããts hẽ dooh bë mabaan bä tak'ëp ky n'aa jaw'yyk do tamejũũ doo.  
\v 24 Sa h'yyb mahõm n'aa ty temah do hadoo bëëh! Bë asõõ né paawä bë eëëk doo, ta babo n'aats bë karëëb jëë mahǟnh, nepäh bë hã bë karëëb jëng kameer\f + \fr 23:24 \ft Pariséw rasõng paa sa waa reëëk doo. Tii d' rawén d'oo, dooh rakarẽn bä rakarëëb jëë bä ta babo n'aats ji nawëh doo, “Bë awëë manäh” P'op Hagä Do mejũũ do hyb n'aa. Ti sii hẽ ramatakä né paawä, dooh tagah'ood bä sa hã ramabaan tak'ëp ky n'aa jawyk do P'op Hagä Do mejũũ doo. Ti hyb n'aa \fq bë karëëb jëng kameer\ft  Jesus wén näng. Kanahën d'os do hã rahyb n'aa matakëë. Tak'ëp P'op Hagä Do karẽn do hã dooh rahyb n'aa matakä bä.\f* —näng mäh.   
\p
\v 25 —Baad nado bë hã Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk doo. Baad nado bë hã Pariséw. J'ooj madäk do ky ken'yym do bëëh! —näng mäh. —Ji waa hood ta gó hasus doo, ta jó ub ji hets'yyt do hadoo bëëh. Baad bë babok P'op Hagä Do matym gó ji ed'oo. J'ooj madäk doo me tii. T'õp, bë h'yyb gó, tak'ëp bë karẽn do jawén bë babok. Ta wób sa ma hã bë h'yyb pad'ëëk.  
\v 26 H'yy ganehot do bë Pariséw. Taw'ããts hẽ paawä pooj jé ta gó bë benäm baad ub bë kanek. Tii bä kä, sahõnh hẽ baad däg\f + \fr 23:26 \ft Kanek ky n'aa me Jesus ma metëëk sa h'yyb ky n'aa. Taw'ããts hẽ pooj jé ji benäm t'õp ji h'yyb, tii bä sahõnh hẽ ji hã, ji moo wät doo, ji her'oot doo, baad däg na-ããj hẽ. Ti né hẽ tahanäng pé né ti kanek ky n'aa me teh'ũũm doo.\f* —näng mäh.   
\p
\v 27 —Baad nado bë hã Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk doo. Baad nado bë hã Pariséw. J'ooj madäk do ky ken'yym do bëëh! —näng mäh. —Kamag hood hawak doo me rahewyk do hadoo bëëh. J'ooj hẽ tabanäm. T'õp, ta gó, séd dó dajëp do k'yy. Séd dó hasaats jëng doo.  
\v 28 Ti hadoo bëëh. J'ooj hẽ, P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do ky dah'eeh do bëëh, ji ed'oo. Bë h'yyb gó, j'ooj madäk do had'yyt hẽ bëëh. Heh'äät nado bë h'yyb. P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do ky nadah'eeh do bëëh —näng mäh.   
\p
\v 29 —Baad nado bë hã Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk doo. Baad nado bë hã Pariséw. J'ooj madäk do ky ken'yym do bëëh! —näng mäh. —P'op Hagä Do ky n'aa rod p'ooj ub habong do sa kamag n'aa hood pä s'ëëb bë tema. Ta hetsó n'aa bë moo bok baad habok do makũ sa kamag n'aa paa bakëë bä.  
\v 30 Hahỹỹ da bë kyyh, ta tii d' bë wén d'oo: “Ãã wahë makũ rababong noo gó ãã aboo bä paawä, dooh paawä ãã masaa bä ãã wahë makũ sa hã P'op Hagä Do ky n'aa rod dej'ëëp doo”, näk bë kyyh.  
\v 31 Ta ti bë her'oot do hã bë hã hẽ bë ky n'aa katepaa. P'op Hagä Do ky n'aa rod dahej'ëëp do sa panaa bëëh, bë nooh. Bë daaj hẽ bë kaher'oot ta ti ky n'aa hã.  
\v 32 Ti b' hãã éh. Bë hajaa nesaa doo, bë wahë makũ du doo do paah!\f + \fr 23:32 \ft Jesus h'yyb hapäh rakarẽn do radaj'ëëp. Ti hyb n'aa tii d' tawén her'oot sa hã. Takarẽn paawä rah'yy kadaw'uuh rahyb n'aa newëë do hã.\f* —näng mäh.   
\p
\v 33 —Aw'yy hadoo bëëh! Aw'yy taah né hẽ bëëh! Nyy da bë ed'oo bë ked'ëëp tabanesaa doo hẽnh bë P'op Hagä Do ky n'aa etyy do mahǟnh?  
\v 34 Taw'ããts hẽ bë maa newë hahỹỹh: Ỹ mejũũ da bë mahang P'op Hagä Do ky n'aa rod. Ỹ mejũũ da ajyy tak'ëp hajaa doo. Ỹ mejũũ da P'op Hagä Do kyyh ma mehetëk doo. Sa wób bë dej'ëëp da, sa wób bë epëëm da b'aa kajatsëk do hã. Ỹ mejũũ do wób bë hewyyh da tób P'op Hagä Do panyyg bë yd naherot do yt hã. Sa wób bë no n'aa masoo da badäk hahỹ haw'ããts hẽ.  
\v 35 Ti hyb n'aa bë hã kä P'op Hagä Do anoo da sahõnh hẽ baad habok do badäk hahỹỹ hã radej'ëëp do paa säm baj. Abéw ranabooh noo gó du däk do né hẽ tii. Tii kä tagadëëg ub Sakarija, Berekija t'aah, radaj'ëëp doo kä. Ti bë daj'ëëp paa m' ji ma ejuu do tyng, P'op Hagä Do tób n'aa ganahaang gó.  
\v 36 Né hup ỹ né hẽ hahỹ ỹ her'oot doo: Bë hã kä, da hẽ habong do sa hã, P'op Hagä Do anoo da sahõnh hẽ radej'ëëp do säm baj nesaa doo —näng mäh.   
\p
\v 37 Ti m' taky hado kän:  
\p —Jerusarẽnh, Jerusarẽnh! A babuuj ranaheb'ooh P'op Hagä Do ky n'aa rod. Pä me ramahek'uut bë wë P'op Hagä Do mejũũ doo, radejëp hyb n'aa. Hajõõ nuu me ỹ karẽn paawä ỹ bataa a babuuj nesaa do mahǟnh ỹ mo n'aa jesuu hyb n'aa sa hã, karaak ta taah ỹỹn ta këg yt hã tata bëëh do mo n'aa me. Tii da ỹ badoo paawä sa hã, dooh tii d' rakarẽn bä.   
\p
\v 38 —Bë hegãã da Jerusarẽnh buuj, P'op Hagä Do beréd hõm bë panang. P'op Hagä Do mak'yyts däk bë panang.  
\v 39 Hahỹ hyb n'aa ỹ wén her'oot ta tii: Dooh da ỹ bë hapëë wäd bä kä. Jããm né da p'aa hẽnh ỹ bë bahapäh da bë h'yy kawareem bä, hahỹỹ da bë her'ood bä: “Ky n'aa kedëng tii, Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do kyy gó hana doo!”\f + \fr 23:39 \ft Saaw-Mo 118.26\f*   
\c 24  
\s1 Jesus her'oot ta jawén hawät do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' Jesus ratsyym kasok bä m' P'op Hagä Do tób n'aa bä naa, ta ma matëg rabana ta wë, ti m' rametëëh mä ta hã P'op Hagä Do tób n'aa. Anäm mä sa hã.  
\v 2 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Bë hapäh sahõnh hẽ hahỹỹh? Dooh da hahỹ pä ta see jó haso wät pé da. Sahõnh hẽ da rabakud bëëh tũũ. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mäh.   
\p
\v 3 Ti m' waëë joom oriib banäng doo hẽnh Jesus rabahõm kän. Ta tii bä Jesus bahäng bä, sa m'aa hẽnh ta ma matëg rabana ta wë, ti m' raky n'aa eaanh:  
\p —Ny noo gó da ti tii d' maher'oot do tadu däk? H'ëëd hado da õm kajaa do heen n'aa, badäk hahỹ bahëëj jëng do heen n'aa? —näk mäh.   
\p
\v 4 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Baad bë matakä da bë rawanadii hyb n'aa.  
\v 5 Hajõk da han'aa ji hã wad'ii doo. Hät ỹỹ gó rabana, sa nooh. “Ỹ Kristo, P'op Hagä Do H'yyb Däng Doo”, näk da sa kyyh. Hajõk da rawedii.  
\v 6 Kaneb'ooh do ky n'aa bë ky n'aa napäh da. Ti hadoo né hẽ bë eỹỹm manäh. Ti awät né da ta ti hedoo doo. Ti hadoo né hẽ, dooh takaja nä bä badäk hahỹ bahëëj jëng doo.  
\v 7 Häj n'aa see babuuj rakaneb'ooh da häj n'aa see babuuj sa daheeh. Häj n'aa sa wahë n'aa, rah'yy kawereem da häj n'aa see sa wahë n'aa wë. Hajõng häj n'aa bä as'aah da. Hajõng häj n'aa bä k'ããts katajuus da.  
\v 8 Sahõnh hẽ tii, badäk hahỹ bahëëj jëng do du däk do metëë n'aa. Ajãn pooj jé ta mahỹỹj ganyyh do hadoo da tii.   
\p
\v 9 —Ti noo gó bë da rahaëënh bë majĩĩ moo gó bë rarejãã, bë radej'ëëp hyb n'aa. Tak'ëp da sahõnh hẽ häj n'aa buuj rakawajããn da bë wë hëp ỹ n'aa.  
\v 10 Hajõk da ti noo gó h'yy gejë hõm doo. Dooh hã ỹ rah'yy kae boo bä da. Ta ti hedoo doo, rahaëënh da sa da hadoo do sa majĩĩ moo gó. Tak'ëp da rakawajããn sa da hadoo do wë.  
\v 11 Hajõk da ti anäng ti noo gó daap men'yyh doo, “P'op Hagä Do ky n'aa rod ỹỹh”, hanäk doo. Hajõk da rawedii.  
\v 12 Tak'ëp däg do hyb n'aa nesaa do ti noo gó, hajõk dooh rakamahǟn wäd bä sa da hadoo doo.  
\v 13 Ti hadoo né da, jé h'yy kanerét do hã ỹỹ, tadajëb bä kä, edëb had'yyt hẽ da hỹ pong jé P'op Hagä Do pa.  
\v 14 Hahỹ ji P'op Hagä Do bag'ããs do panyyg hanäm doo, jé pad'yyt hẽ da rabaher'ood hõm, sahõnh hẽ badäk hahỹỹ hã habong do raky n'aa napäh hyb n'aa. Tii bä kä, badäk hahỹ bahëëj jëng do kaja kän da —näng mäh.   
\p
\v 15-16 —Ti hyb n'aa, nanäng tak'ëp nasaa doo, P'op Hagä Do tób n'aa rejãã doo, P'op Hagä Do tób n'aa rahyb n'aa eréd hõm hanoo doo, tsyt hẽ P'op Hagä Do wë kasëëw däk doo bä tahëë däg bä bë hapëë bä, ta ky n'aa P'op Hagä Do ky n'aa rod Daniéw häd näng do erii wät do paa bë hapëë bä, taw'ããts hẽ Judah häj n'aa bä haj'eenh do rakejën hõm da waëë banäng hẽnh. (Bë hyb n'aa matakä Daniéw erii wät do hã.)  
\v 17 Ta ti bë bahapäh bä, taw'ããts hẽ jajé p'op tób gadäk do jó hasooh péh, nayyw hẽ da takejën hõm, dooh da pooj jé tób gó tehëën péh.  
\v 18 Ti hadoo né da ta joom hood hẽnh hawät doo. Taw'ããts hẽ dooh da tajëë bä ta hatsë tabehëën hyb n'aa paawä —näng mäh.  
\v 19 —Tak'ëp tanesaa het'aah doo, sa taah nebii do sa hã kä ti noo gó kä!\f + \fr 24:19 \ft Tak'ëp tawén nesaa ti noo gó sa hã, dooh tahaja rawaj'aa bä do hyb n'aa.\f* —näng mäh.  
\v 20 —Taw'ããts hẽ bë ky n'aa ets'ẽẽ P'op Hagä Do hã, bë kejën hõm do tabahahëëm noo gó, tak'ëp naëng badoos noo gó tanadoo hyb n'aa, Saab hã tanadoo hyb n'aa na-ããj hẽ.\f + \fr 24:20 \ft Saab noo gó P'op Hagä Do ky n'aa jaw'yyk do dooh tan'oo bä dawëë Judah buuj raboo bä. Ti hyb n'aa Saab tado bä paawä rakejën hõm doo, dooh paawä rahaja bä dawëë rakejën hõm bä.\f*  
\v 21 Tak'ëp né da ji bahoop ti noo gó. Badäk hahỹ du däk noo gó naa, dooh nä paa ti hadoo pé tak'ëp rabahoop. Ti jawén kä dooh ti tahado wäd bä kä. Ti hyb n'aa da taw'ããts hẽ bë ky n'aa ets'ẽẽ P'op Hagä Do hã, tabahahëëm noo gó, Saab noo gó ta ti tanadoo hyb n'aa, ỹ wén näng.  
\v 22 P'op Hagä Do bód gakog hõm da nanäng ji ahoop doo. Tii d' tanado bä paawä, dooh paawä hedëp péh. Ta wë tasëëw hõm do sa hyb n'aa tawén bód gakog hõm ti noo gó rahoop doo —näng mäh.  
\v 23 —Ti noo gó, “Wät hahỹ Kristo, P'op Hagä Do H'yyb Däng Doo”, “Jajé tahawät”, ranoo bä, bë ky dahé manä da raher'oot doo.  
\v 24 Ta ti ỹ wén her'oot, ti abok da hajõk “Ỹ Kristo” ken'ooh do hyb n'aa. Ti abok né da “P'op Hagä Do ky n'aa rod ỹỹh” ken'ooh doo, noo kanesa doo. Tak'ëp hadoo do ta heen n'aa rametëëh da, rapehuunh da, ta wë P'op Hagä Do asëëw hõm do sii hẽ rawedii hyb n'aa paawä.  
\v 25 Bë hyb n'aa matakä! Ta pooj jé ỹ baher'ood däk bë hã.   
\p
\v 26 —Ta wób daap bë rapanäg bä, “Tabanawäng bä tabawät”, ranoo bä, bë ahõm manä t'ĩĩ hẽnh. “Gëët nanäng, tób gawakõ gó”, ranoo bä, bë ky dahé manäh.  
\v 27 Hawyp do wë hã naa jé pad'yyt hẽ ji hapäh do hadoo da ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do kajaa doo. Sahõnh hẽ da rabahapäh ỹ kajaa doo.  
\v 28 Wyt ta maab hẽ da ỹ kajaa doo, dajëp do bajat bä wyt ta maab hẽ hadoo doo, kuruj-du ta tii bä rakataa do hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 29 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Ti noo gó tak'ëp rabahoop do jawén paa bä né hẽ, nayyw hẽ, papỹỹj da badagyb däk. Kamarab da, dooh ta bag nyy wäd bä. Sagõõh wë hã naa kejäk da. Wë hã habong do ta bag keh'ỹỹt da jé pad'yyt hẽ, ta see hedo hõm da P'op Hagä Do an'oo bä.\f + \fr 24:29 \ft Isajas kyy gó Jesus beh'ũũm ta ti taher'oot doo. Isajas 13.10, 34.4 hã takerii däk ta ti ky n'aa.\f*  
\v 30 Ti noo gó kä da sahõnh hẽ rabahapäh da Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do kaja hyng do metëë n'aa wë puh mahang. Tii bä rah'yy ketón bong da sahõnh hẽ badäk hahỹỹ hã habong doo. Rahapäh da ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do ỹ bahyng bä wë puh mahang, P'op Hagä Do hejój me, ta bag tak'ëp gabarëëh do hadoo doo gó.  
\v 31 Ti noo gó ỹ mejũũ da ãs ỹỹ, torõm-bet häd näng do tak'ëp ragamehỹỹh hyb n'aa, ta naëj n'aa. Tii bä da rabataa jé pad'yyt hẽ badäk hahỹỹ hã habong do ỹ asëëw hõm doo —näng mä Jesus.   
\p
\v 32 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Bë hyb n'aa matakä joom wiigo häd näng do ky n'aa hã —näng mäh. —Wiigo tëëg tadu doo bä tagajewäng doo, bë hapäh tabanyyw edaa däk.\f + \fr 24:32 \ft Tagajewäng doo, tabanyyw heen n'aa.\f*  
\v 33 Ti hadoo né da, sahõnh hẽ ta ti bë ỹ maher'ood wät do kaja däk bä bë bahapäh bä, edaa däk ỹ kajaa do bë bahapäh da.  
\v 34 Né hup ỹ né hẽ hahỹ ỹ her'oot doo: Da hẽ habong do rahapäh nä da sahõnh hẽ\f + \fr 24:34 \ft Sahõnh hẽ Jerusarẽnh ky n'aa sa hã Jesus maher'ood wät do né hẽ tii, ti noo gó habong do rahapäh doo. Dooh badäk hahỹ bahëëj jëng do tado bä rahapäh doo.\f* ỹ her'ood wät do bawäd kän.  
\v 35 Badäk hahỹỹh, wë na-ããj da, ahëëj jëë né paawä, këh ỹỹ da dooh tahëëj bä.   
\p
\v 36 Ti m' ahõm nä Jesus her'oot doo:  
\p —Dooh d' hapäh pé ny noo gó ta ti bawät. Ããs, hỹ pong jé habok do dooh rahapëë bä. Ỹỹh, P'op Hagä Do T'aah, na-ããj hẽ dooh ỹ hapëë bä. Jããm né hẽ Ee hapäh.  
\v 37 P'ooj ub, Nowéh häd näng do hawät noo gó habong doo da né hẽ da rababok da, ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do kajaa do pooj jé.  
\v 38 Sahõnh hẽ tabag'yyp do pooj jé, h'yy kanap'eed gó rababok. Ratsebé do waa n'aa rawa, ratsebé do waa n'aa reëëk. Rakehet'ëë doo da raketëë. Dooh rahyb n'aa peet péh. Tii d' né rabad'oo marakate gó Nowéh rabajëë p'ëë bä kä.  
\v 39 Dooh rahapëë bä sa pooj jé hawät doo, hag'yyp do kaja kän. Ti m' hag'yyp do kaja kän, dejëb kän sahõnh hẽ. Ti hadoo da Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do kajaa do pooj jé.  
\v 40 Ti noo gó, pawóp hẽ hedoo pé ajyy gëëw gó moo bok doo, sa see da ỹ mahũũm si ỹỹ, ta see da keréd hõm.  
\v 41 Pawóp hẽ hedoo pé ỹỹj tiriig ramoo bok doo, sa see da ỹ mahũũm si ỹỹ, ta see da ỹ eréd gëët.\f + \fr 24:41 \ft Ta wób ta sii tamahũũm, ta wób ti ha'yym tahanäng pé tii. Dooh jããm hẽ pawóp hẽ tado bä ti taw'yyt doo. Baad gada do ti tamahũũm, h'yy kanapeet doo, ta hã h'yy kana'eeh do ti ha'yym.\f* \fig Tiriig ag ỹỹj rakaõõj jëng do heen n'aa|alt="Grinding grain (mulheres moendo trigo)" src="LB00133B.TIF" size="col" loc="Após vs. 41" copy="© British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Matew 24.41" \fig*   
\p
\v 42 —Ti hyb n'aa baad bë hyb n'aa matakä da, baad bë gadaa. Dooh bë hapëë bä ny noo gó Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo, bë h'yy kaha'eeh do kajaa.  
\v 43 Bë hyb n'aa newë hahỹ panyyg gó bë ỹ maher'oot doo: Tób danäh hapëë bä paawä nyy b' akëë atsëm hets'ëëk do kajaa, baad paawä tamatakëë, baad paawä tagada. Dooh paawä tan'oo bä hets'ëëk do ta tób tanoo eë nä bä.  
\v 44 Ti hadoo bë hã. Taw'ããts hẽ baad bë hyb n'aa matakä, baad bë gadaa ta pooj jé. Ta ti ỹ wén her'oot, bë ganadaa bä Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do kajaa da p'aa hẽnh —näng mäh.   
\p
\v 45 —Ti hyb n'aa, jaa bë mahang ta kaser n'aa baad had'yyt hẽ ta kariw n'aa mejũũ do moo wät do hadoo? Jaa bë mahang ta kaser n'aa h'yy ganäng do hadoo doo, ta hã ta kariw n'aa hanoo do ta wób tabahag'ããs hyb n'aa, ta ǟh had'yyt hẽ baad ta wób sa waa tabetsëëh hyb n'aa sa hã, ta s'ee hẽnh ta kariw n'aa awäd nuuj jé?  
\v 46 Taw'ããts hẽ ta kaser n'aa hã, ta kariw n'aa awyyd bä tamejũũ do hã moo wät doo, ta kariw n'aa matëëh bä.  
\v 47 Ta kariw n'aa weh'ëëh da ta ti hadoo doo. Sahõnh hẽ tahaëënh ta hã ta ma, ta ma hagã n'aa tabahado däk hyb n'aa kä. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo.  
\v 48 Hỹỹ kä, baad ta kaser n'aa moo nawäd bä paawä, ta h'yyb gó taky hado bä: “Dooh nayyw hẽ kariw ỹ n'aa kaja bä”, tanoo bä,  
\v 49 karom wób tahewyh had'yyt bä kä, tadu do bä jarakë he'ëëk do sii tawa bä, teëg bä,  
\v 50 ti taganada bä né kä ta kariw n'aa kajaa da. Tahyb n'aa napeet bä kä takajaa.  
\v 51 Tii bä tak'ëp da ta kariw n'aa rejã kän da. Tanoo da ta kaser n'aa paa ahoop j'ooj madäk doo me, ky ken'yym doo gó habok do nesaa do rabahoop doo da. A'oot da tii bä. Sa tëg kamegëëj däk da tii bä tak'ëp nesaa do rahoop do hyb n'aa —näng mä Jesus takajaa do pooj jé ky n'aa hã.   
\c 25  
\s1 Maruus sa bag yt hã gad'aa do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Hahỹ panyyg ky n'aa hadoo hỹ pong jé hawät do bag'ããs do ky n'aa Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do matëëh noo gó: Atsëm ji moo sahõnh hẽ maruus rabahõm sa najiis patug pan'aa hã rakataa hyb n'aa ta ỹỹm pan'aa tabehëën hẽnh. Sa moo gó sa bag rapatsëë.  
\v 2 Sa wób, ji ma poo oow péh, h'yy gatemah. Ta wób h'yy genäh.  
\v 3 H'yy gatemah doo, sa bag ramahũũm né paawä, dooh m' ramahũũm ta syyj sa bag waa.  
\v 4 H'yy genäh do ti ramahũũm sa bag waa.  
\v 5 Tii bä, nayyw hẽ sa najiis patug pan'aa kanajaa do hyb n'aa, ji moo sahõnh hẽ hadoo do raty jewyk, tii b' rabaǟ jëk.   
\p
\v 6 —Tii bä atsëm ub rë tanyy naëënh: “Wät ta ti ta patug pan'aa!”, näng. “B'ëëp, bë gado!”, näng ta kyyh.   
\p
\v 7 —Tii bä maruus raty gewëëj padëëk. Ti raty enäm sa bag hõ n'aa.  
\v 8 Ti h'yy gatemah do raky hadoo h'yy genäh do sa hã: “Na bë bag waa uuh. P'eets hẽ tabahänh ãã bag waa”, näk.   
\p
\v 9 —“Dooh”, näk ta wób, “ãã bag waa uuh ãã an'oo bä bë hã, dooh da tahaja bä tii bä”, näk. “Bë ahõm nä ji bag waa rabahesäm hẽnh ta waa bë betsẽẽ hyb n'aa” —näk.   
\p
\v 10 —Ti rabahõm nuuj jé sa bag waa hets'ẽẽ doo, takajaa sa najiis patug pan'aa. Tii bä maruus baad gad'aa do rabahõm kän ta sii. Ket'ëë do jäm hẽnh rabahõm ta sii. Tii bä noo gatsëë däk jäm tób n'aa.   
\p
\v 11 —Ta jawén rakaja kän hets'ẽẽ doo. “Ãã wahë n'aa, manoo gasëëts tób ãã bajëë p'ëë hyb n'aa”, näk.   
\p
\v 12 —Tii bä jäm noo gana do ky gadoo: “Né hup ỹ né hẽ tii, dooh bë ỹ hapëë bä”, näng jäm noo gana doo —näng mä Jesus panyyg gó teh'ũũm doo.   
\p
\v 13 Ti m' Jesus ky hado kän:  
\p —Ti hyb n'aa, baad bë gadaa ta pooj jé, bë nahapäh do hyb n'aa ny noo gó ỹ matëëh. Dooh bë hapëë bä nyy b' akëë ỹ kajaa —näng mä Jesus kyyh.   
\s1 Dajẽẽr karom sa hã aj'yy ets'ëë hõm do rabahag'ããs hyb n'aa panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 14 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Hahỹ panyyg ky n'aa hadoo na-ããj hẽ hỹ pong jé hawät do bag'ããs do ky n'aa, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do kajaa noo gó. Aj'yy dawëë tabahõm do pooj jé ta dajẽẽr ta karom hã tets'ëë hõm do rabahag'ããs hyb n'aa ta s'ee hẽnh tawäd nuuj jé hadoo tii. Tabahõm do pooj jé, aj'yy naëënh ta karom ta wë.  
\v 15 Ta see hã tabanoo ji ma poo oow pé ta hood moweed k'ããts tëg gabarëëh do s'ëëb. Ta see hã tabanoo pawóp hẽ ta hood, ta see hã sét hẽ. Rahajaa do pénh ramoo bok doo, tets'ëë däk sa hã. Ti tabahõm kän dawëë.  
\v 16 Tii bä nayyw hẽ ji ma poo oow pé gadoo do du do kän ta tii me tamoo wät doo, dajẽẽr kah'ũũm hyb n'aa. Ti hyb n'aa, ji ma poo oow pé jó tagadoo ji ma poo oow pé wób.  
\v 17 Tii d' né hẽ pawóp hẽ dajẽẽr hood gadoo do bad'oo. Pawóp hẽ hadoo do jó tagadoo pawóp hẽ ta wób.  
\v 18 Tii d' nado sét gadoo doo. Ta kariw n'aa dajẽẽr tagadoo do jawén paa bä tabahõm, ti tadakä jëng ta dajẽẽr. Séd debaa hẽ tabado nyyh ta kariw n'aa matëëh bä kä.   
\p
\v 19 —Tii bä hajõõ ta baab jawén paa bä sa kariw n'aa kaja kän. Tii b' tanaëënh ta wë ta karom dajẽẽr tahanoo do paah, tabahapäh hyb n'aa nyy da rabad'oo ti dajẽẽr kä.  
\v 20 Ji ma poo oow pé dajẽẽr hood gadoo do ky hadoo ta hã: “Kariw ỹ n'aa”, näng, “ji ma poo oow pé ta hood man'oo däk hã ỹỹ, ta tii me ỹ moo wät hyb n'aa”, näng. “Mahegãã. Ta jó ỹ gado däk ji ma poo oow pé ta hood wób gedẽ hõm doo”, näng.   
\p
\v 21 —Ti ta kariw n'aa ky hadoo: “Taw'ããts hẽ mamoo wät doo. Karom baad hadoo do õm. Baad had'yyt hẽ maban'yyh a hã ji anoo doo”, näng. “Kanahën d'os hẽ né paawä, baad maban'yyh. Ti hyb n'aa ti bahǟnh ỹ anoo a hã hỹỹ kä mabag'ããs hyb n'aa kä. B'ëëp, tsebee si ỹỹ”, näng ta kariw n'aa kyyh.   
\p
\v 22 —Tii bä pawóp hẽ dajẽẽr hood gadoo do ky hadoo: “Kariw ỹ n'aa”, näng, “pawóp hẽ ta hood man'oo däk hã ỹỹ, ta tii me ỹ moo wät hyb n'aa”, näng. “Mahegãã. Ta jó ỹ gado däk pawóp hẽ ta hood wób gedẽ hõm doo”, näng.   
\p
\v 23 —Ti ta kariw n'aa ky hadoo: “Taw'ããts hẽ mamoo wät doo. Karom baad hadoo do õm. Baad had'yyt hẽ maban'yyh a hã ji anoo doo”, näng. “Kanahën d'os hẽ né paawä, baad maban'yyh. Ti hyb n'aa ti bahǟnh ỹ anoo a hã hỹỹ kä mabag'ããs hyb n'aa kä. B'ëëp, tsebee si ỹỹh”, näng ta kariw n'aa kyyh.   
\p
\v 24 —Ti ta karom seeh, sét dajẽẽr hood gad'ẽẽ däk do gadoo do tabana, ti taky hadoo: “Kariw ỹ n'aa”, näng, “tak'ëp mamejũũ ji hã, hëp ỹỹ. Manu gekãã joom ag manejoom doo. Joom ag manejoom do mataa.  
\v 25 Ti hyb n'aa õm ỹ jeỹỹm”, näng. “Tii bä k'ããts gó ỹ jeh'aa këë a dajẽẽr”, näng. “Hỹỹh, a dajẽẽr hã ỹ manoo do paah”, näng.   
\p
\v 26 —Ti ta kariw n'aa ky hadoo: “Karom nesaa do õm! Moo nahũũj õm!”, näng. “Mahapäh mä a nooh, joom ag ỹ nejoom do ỹ nu gekãã, näng a kyyh. Joom ag ỹ nejoom do ỹ bataa, näng a kyyh”, näng.  
\v 27 “Hëd n'aa dajẽẽr manan'oo däk dajẽẽr me moo heb'ooh do sa hã? Tii bä kä, ỹ kajaa bä kä, ta bahǟnh ỹ gadoo paawä dajẽr ỹỹ”, näng ta kariw n'aa ta hã.   
\p
\v 28 —Ti sa kariw n'aa ky hadoo: “Bë ado hõm sét hadoo do ta wë hanäng doo. Bë an'oo ji moo sahõnh hẽ wë näng do hã”, näng.  
\v 29 “Jé wë näng do hã, ti bahǟnh takan'oo däk ta hã. Hajõng da anäng ta wë.\f + \fr 25:29 \ft Baad taban'yyh do hyb n'aa tii.\f* Kanahën d'os hẽ wë näng doo, kanahën d'os do ta wë hanäng do kado hõm da ta mahǟnh”, näng.  
\v 30 “Bë dawäts nä ta w'oo hã gadagyp doo hẽnh karom nahũũnh doo. A'oot da tii bä. Sa tëg kamegëëj däk da tak'ëp nesaa do rahoop do hyb n'aa”, näng sa kariw n'aa kyyh —näng mä Jesus panyyg gó teh'ũũm doo.   
\s1 Sahõnh hẽ badäk hahỹỹ hã habong do ky n'aa kety däk do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 31 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ta kabaj'aa doo gó, ta bag tak'ëp gabarëëh doo gó sahõnh hẽ ããs sa daheeh tabahyng bä kä, sa wahë wahë tyng n'aa jó, tsyt hẽ kasëëw däk do tyng n'aa jó tabasooh da.  
\v 32 Tii bä sahõnh hẽ badäk hahỹỹ hã habong do rakata padëëk da ta wë tan'oo bä. Tii bä tsyt hẽ tabasëëw hõm da sa mahang, b'éé hagã n'aa tsyt hẽ tabasëm doo da b'éé kabara mahǟnh.  
\v 33 Hub hẽnh tabasëëw hõm da b'éé, s'ỹỹ hẽnh da kabara.  
\v 34 Tii bä ta bagã n'aa ky hadoo da ta hub hadäk hẽnh hab'ëëh do sa hã: “B'ëëp bëëh, Ee ky n'aa edëng doo. Bë gado badäk hahỹ tadu dahäng noo gó naa bë hyb n'aa tenyyw hõm doo, ta bag'ããs doo.  
\v 35 Bë ỹ wén ts'yyt, ỹ paa asaah, wa ỹ paa bë anoo hã ỹỹ. Ỹ paa hoo kaanh, bë anoo paa naëng ỹỹ. Ta s'ee hẽnh naa paa ỹỹh, bë gadoo paa ỹ bë tób bä.  
\v 36 Ỹ paa saroor tamaah, bë anoo paa saror ỹỹ. Ỹ paa nahëë näng, bë heg'ããs paa ỹỹh. Ragadahew'ëës doo gó paa ỹ bagëët, ỹ paa bë hehëën”, näng da ta kyyh sa hã.   
\p
\v 37 —Tii bä baad habok do reaanh da ta hã: “Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo, ny noo gó ãã bahapäh mabasaah doo, ny noo gó a waa ãã banoo? Ny noo gó mahoo kaanh, a naëng ãã banoo?  
\v 38 Ny noo gó ta s'ee hẽnh naa õm ãã bahapäh, õm ãã gadoo? Ny noo gó õm saroor tamaah, õm ãã saroor noo?  
\v 39 Ny noo gó õm ãã bahapäh manahëë näng doo, radawäts gëët do õm? Ny noo gó õm ãã bahehëën?”, näk da baad habok do sa kyyh.   
\p
\v 40 —Tii bä ta bagã n'aa ky hadoo da hahỹỹ da: “Baad bë ỹ maher'oot hahỹỹh: Sahõnh hẽ hǟj ỹ hedoo do hã, hã ỹ h'yy ka'eeh do hã bë bad'oo do paah, rahyb n'aa sekog its né paawä, hã ỹ né hẽ ti tii d' bë bad'oo doo. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo”, näng da ta bagã n'aa baad habok do sa hã.   
\p
\v 41 —Tii bä ta s'ỹỹ hẽnh hab'ëëh do sa hã taky hadoo da: “Bëëh, ky n'aa kawas'ee bong doo, bë ahõm mahǟnh ỹỹ tëëg hõõ nadëëk doo hẽnh, Dijab, ããs nesaa do Dijab karom sa daheeh sa hyb n'aa P'op Hagä Do benyyw däk doo hẽnh.  
\v 42 T'ĩĩ hẽnh bë wén hõm, ỹ né asaah paah, dooh paa wa ỹ bë an'oo bä. Ỹ paa hoo kaanh, dooh paa naëng ỹ bë an'oo bä.  
\v 43 Ta s'ee hẽnh naa paa ỹỹh, dooh paa ỹ bë gado bä bë tób bä. Ỹ paa saroor tamaah, dooh paa saror ỹ bë an'oo bä. Ỹ paa nahëë näng, ragadahew'ëës doo gó paa ỹ bagëët, dooh paa ỹ bë hegãã bä”, näng da ta kyyh.   
\p
\v 44 —Tii bä kä, ti na-ããj da reaanh da. Hahỹỹ da da sa kyyh: “Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo, ny noo gó paa õm ãã bahapäh mabasaah doo, mahoo kaanh doo, ta s'ee hẽnh naa do õm, saroor tamah do õm, manahëë näng doo, ragadahew'ëës doo gó mabagëët doo? Ny noo gó õm ãã manasa?”, näk da sa kyyh.   
\p
\v 45 Tii d' taky hadoo: “Baad bë ỹ maher'oot hahỹỹh: Hahỹ hyb n'aa sakog its do see hã bë manasa doo, ỹ né hẽ ti bë manasa. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo”, näng da ta bagã n'aa baad nabok do sa hã.   
\p
\v 46 —Tii bä, ah'ũũm da rahoop do had'yyt doo hẽnh. Baad habok doo, dooh t'ĩĩ hẽnh rahõm bä. Hỹ pong jé ji edëb had'yyt do ragadoo tii hã —näng mä Jesus.   
\c 26  
\s1 Ratyw n'aa esoos do nyy da radaj'ëëp Jesus panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m' Jesus bahajaa bä sahõnh hẽ ta ti taher'oot doo, taky hadoo mä ta ma matëg sa hã:   
\p
\v 2 —Bë hapäh, edaa däk Pas-kowa. Pawóp nä ta ǟh. Ti noo gó Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ran'oo däk da ta majĩĩ sa moo gó b'aa kajatsëk do hã takepëëm däk hyb n'aa —näng mäh.   
\p
\v 3 Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa, Judah buuj sa wahë n'aa na-ããj mä séd hã m' rakata padëëk P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do tób bä. Kajapas mä P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do häd.  
\v 4 Ti m' ratyw n'aa esoos mä Jesus ramoo maso hõm hyb n'aa ta wób raky n'aa nanapäh bä m', radaj'ëëp hyb n'aa kä m'.  
\v 5 Rakaner'oot bä m' raky hadoo:  
\p —Dooh da ër dajëëb bä Pas-kowa noo gó, hajõk do ër wë rah'yy kawereem mahǟnh —näk mäh.   
\s1 Buu benyym do ỹỹnh ahoog wät do Jesus nuu gó panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 6 Ti m' panang Betanija häd näng doo bä m', Simaw saraa hã däk do paa tób bä,  
\v 7 sa waa tyng hã m' Jesus basooh bä m', ana mä ta wë ỹỹnh. Buu benyym do hood mä ta moo gó m' tabadäk. Pä s'ëëb mä ta hood. Tak'ëp mä taky n'aa gebah ta ti gó hanäng do buu benyym doo. Ti m' Jesus nuu gó m' tabahah'ook.   
\p
\v 8 Dooh m' Jesus ma matëg ragenaag bä ta ti tabad'oo doo.  
\p —Hëd n'aa tarejãã tii? —näk mäh.  
\v 9 —Taw'ããts hẽ paawä takes'ëëm. Tak'ëp paawä ji ky n'aa geb'aah. Ta säm ji an'oo paawä kas'uut do sa hã —näk mäh.   
\p
\v 10 Jesus maa napäh bä sa kyyh, taky hadoo:  
\p —Bë hajẽẽw manä hahỹ ỹỹnh! Tak'ëp baad hadoo do tamoo wäd wät hã ỹỹ.  
\v 11 Kas'uut do aboo had'yyt hẽ bë mahang. Ỹ ti hỹỹh, dooh bë mahang had'yyt hẽ ỹ awäd wäd bä.  
\v 12 Ỹ radakä jëng noo gó buu benäw n'aa tii d' nuh ỹỹ gó tah'ook doo.  
\v 13 Né hup ỹ né hẽ hahỹ ỹ her'oot doo: Jé pad'yyt hẽ badäk hahỹỹ hã P'op Hagä Do T'aah panyyg hanäm do rabaher'ood hõm bä, raher'oot da na-ããj hẽ hã ỹ tamoo wäd wät do ky n'aa, ji hyb n'aa esee hyb n'aa ta hã —näng mäh.   
\s1 Judas taky n'aa enooh Jesus tahaëënh do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 14 Ti m' 12 hedoo do Jesus ma matëg seeh, Judas Ikarijot häd näng do bahõm P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa wë.  
\v 15 Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Nyy hẽ ta säm bë anoo da hã ỹỹ, Jesus ỹ haëëj bä bë hã? —näng mäh.  
\p Ti m' ranoo ta hã 30 moweed k'ããts tëg hawak do s'ëëb ta säm.  
\v 16 Ti m', ti noo gó naa Judas Ikarijot tyw n'aa esóts kän tabahaëënh hyb n'aa kä sa hã.   
\s1 Jesus ta ma matëg daheeh Pas-kowa tä n'aa rabawëh do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 17 Ti m' pãw makuj n'aa tamah do rataheb'ëës do du däk noo gó m', Jesus ma matëg rabana ta wë, ti m' rabeaanh ta hã:  
\p —Nyy bä makarẽn ãã benäm Pas-kowa tä n'aa, matab'ëës hyb n'aa? —näk mäh.   
\p
\v 18 Ti m' taky hadoo:  
\p —Bë ahõm nä panang hẽnh, aj'yy tób hẽnh. Hahỹỹ da da bë maher'ood ta hã: “Hahỹỹ da ãã ma matëg kyyh a hã, ‘Kaja däk ỹ hajaa do noo gó ỹ jawén hyng doo. A tób hẽnh da ỹ tab'ëës Pas-kowa tä n'aa ma matëk ỹ sa daheeh’”, näk da bë kyyh —näng mä Jesus ta ma matëg sa hã.   
\p
\v 19 Jesus mejũũ doo da né hẽ m' ta ma matëg rabad'oo. Ti m' ramoo boo kän tii bä kä Pas-kowa tä n'aa kä.   
\p
\v 20 Papỹỹj badëë hyng bä kä, Jesus bahyy sooh mä 12 hedoo do sii hẽ sa waa tyng pa.  
\v 21 Sa tä rabawëh bä kä m' taky hadoo sa hã:  
\p —Bë see ỹ tahaëënh da majĩĩ moo gó. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng Jesus sa hã.   
\p
\v 22 Ti m' rah'yy ketón bong. Ti m' sét ken'yyh mä raky hadoo:  
\p —Hã ỹỹ, dooh ỹ tado bä Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Doo! —näk mäh.   
\p
\v 23 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Bë see né da. Nemon ỹ hehoots wät do pãw, ti né da ỹ haëënh doo —näng mäh.  
\v 24 —Ỹỹh, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Doo, ỹ da dajëp P'op Hagä Do kyy kerih do her'oot doo da né hẽ —näng mäh. —Ti hadoo né hẽ, baad nado da aj'yy hã, Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do majĩĩ moo gó han'oo däk do hã! Taw'ããts hẽ paawä ta ti aj'yy hã tanenyyts bä paawä! —näng mä Jesus kyyh.   
\p
\v 25 Ti m' Judas, Jesus haëëj däk do pan'aa, ky hadoo ta hã:  
\p —Hã ỹỹ, dooh ỹ tado bä ma matëg! —näng mäh.  
\p Ti m' Jesus ky gadoo:  
\p —A daaj hẽ ti makaher'ood däk —näng mäh.   
\p
\v 26 Ti m' rabawëh bä, Jesus bado däk pãw, ti m' P'op Hagä Do hã taky hadoo:  
\p —Taw'ããts hẽ õm, Ee. Man'oo däk pãw ãã hã —näng mäh.  
\p Ti m' taganabäh däk pãw, tan'oo däk mä ta ma matëg sa hã. Ti m' taky hadoo:  
\p —Bë gado däg, bë awa. Hup ỹ heen n'aa hahỹỹh —näng mäh.   
\p
\v 27 Ti m' Jesus bado däk uwa bëëh hood, ti m' P'op Hagä Do hã ta ky hadoo:  
\p —Taw'ããts hẽ õm, Ee. Man'oo däk uwa bëëh ãã hã —näng mäh.  
\p Ti m' tan'oo däk mä sa hã, ti m' taky hadoo:  
\p —Bë sahõnh hẽ, bë eëg ta uuh —näng mäh.  
\v 28 —Majyw ỹỹ ỹ anoo do ỹ dajëp noo gó heen n'aa hahỹỹh. Papuuj sahõnh hã P'op Hagä Do ky n'aa enooh do tii kä. Hỹ jawén majyw ỹ hyb n'aa ji tagadoo P'op Hagä Do ky däng. Hajõk do sa hyb n'aa takan'oo däk majyw ỹỹ, ỹ dajëp noo gó, nesaa do sa h'yyb gó hanäng do kawug hõm hyb n'aa —näng mäh.  
\v 29 —Hahỹỹ d' bë ỹ maher'oot: Hỹ jawén dooh ỹ eëg wäd bä hahỹ uwa s'ëëb. Jããm hẽ p'aa hẽnh papuuj däg ỹ eëëk da bë sii Ee bag'ããs doo bä —näng mäh.   
\p
\v 30 Ti m' Saaw-Mo hã hanäng do see me P'op Hagä Do rama ejäm do jawén paa bä m', rabahõm kän waëë joom oriib häd näng do banäng hẽnh.   
\p
\v 31 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Badah, atsëm, hã ỹ rabad'oo do bë bahapäh bä, bë sahõnh hẽ da ỹ bë beréd hõm —näng mäh. —Hahỹỹ da takerii däk P'op Hagä Do kyy kerih do hã ti ky n'aa: “B'éé hagã ỹ daj'ëëp da. Tii bä da jé pad'yyt hẽ b'éé rabehũũm bong”\f + \fr 26:31 \ft Sakarija 13.7\f* —näng mäh.   
\p
\v 32 Ti m' Jesus ky hadoo ẽnh:  
\p —Ta tii d' né paawä da hã ỹỹ, ỹ ganä wät jawén paa bä da, bë pooj jé da ỹ bahõm Garirej hẽnh —näng mäh.   
\p
\v 33 Ti m' Peed ky hadoo:  
\p —Sahõnh hẽ õm reréd hõm bä, a wë ramoo bok do rabahapäh bä, ỹ ti dooh noo gó õm ỹ eréd bä —näng mä Peed.   
\p
\v 34 Ti m' Jesus ky hadoo ta hã:  
\p —Badah né hẽ, atsëm, karaak bahỹỹh do pooj jé, tamawoob nuu me da ỹ maky n'aa jejën da. Né hup ỹ né hẽ ta ti ỹ her'oot doo —näng mä Jesus Peed hã.   
\p
\v 35 Ti m' Peed ky kah'ũũm mä ta hã:  
\p —Dooh! —näng mäh. —Ỹ radajëëb bä na-ããj hẽ a sii, dooh noo gó da õm ỹ hyb n'aa eréd bä! —näng mäh.  
\p Ti ky hedoo né hẽ m' Jesus ma matëg wób.   
\s1 Getsemani bä Jesus ky n'aa ketsẽẽ do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 36 Ti m' ta ma matëg daheeh Jesus bahõm joom banäng hẽnh Getsemani häd näng doo hẽnh. Ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Babä bë ayyw dó jajé ỹ ky n'aa ets'ẽẽ nuuj jé —näng mäh.   
\p
\v 37 Ti m' Peed, Sebedew taah pawóp hadoo do daheeh tamahũũm ta sii dawë hã. Ti m' Jesus h'yyb gó tak'ëp mä tah'yy katón wät. Dooh baad tado wäd bä ta h'yyb.  
\v 38 Ti m' tamawoob hẽ hadoo do sa hã taky hadoo:  
\p —Tak'ëp ỹ h'yy katón. Ỹ h'yyb dajëp do hadoo —näng mäh. —Babä bë ayyw. Bë matakä si ỹỹ. Bë aǟ manä da! —näng mäh.   
\p
\v 39 Ti m' tabahõm dawë hã. Ti m' ta taron nu paa me tabahyy häng, tũũ m' ta maboor hyy jat, ti m' taky n'aa etsẽẽ P'op Hagä Do hã. Hahỹỹ da m' ta kyyh:  
\p —Ee —näng mäh. —Tahaja bä paawä, mado hõm mahǟnh ỹỹ wät hahỹ ỹ ahoop do pan'aa. Ta tii d' né ỹ bets'ẽẽ paawä, makarẽn doo d' né hẽ mabad'oo, ỹ karẽn doo da nado —näng mäh.   
\p
\v 40 Tabana bä m' ta ma matëg tamawoob hẽ hadoo do rahab'ëëh hẽnh, taheg'ããs mäh, aǟ b'ëëh mäh. Ti m' Peed hã tabeaanh:  
\p —Dooh bë haja bä kanahën d'os hẽ bë ty gapadäg bä si ỹỹ? —näng mäh.  
\v 41 —Bë matakä, P'op Hagä Do hã bë ky n'aa ets'ẽẽ, nesaa do h'yyb natatuk hyb n'aa bëëh, ỹ bë eréd hõm mahǟnh —näng mäh. —Ji h'yyb karẽn né paawä baad hadoo do ji moo wät, nahejooj ji, ti hyb n'aa bë ky n'aa ets'ẽẽ ỹ wén näng —näng mäh.   
\p
\v 42 Ahõm ẽnh mä p'aa hẽnh, ti m' taky n'aa etsẽẽ ẽnh p'aa hẽnh. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —Ee —näng mäh. —Tanahaja bä ỹ ahoop do pan'aa kado hõm mahǟnh ỹỹ, ỹ mamo n'aa najesu bä ta mahǟnh, tii bä, makarẽn doo da né hẽ ỹ karẽn hã ỹ kametëëh —näng mäh.   
\p
\v 43 Ti m' p'aa hẽnh tabana bä ẽnh, aǟ b'ëëh ẽnh mäh, tak'ëp mä raty jewyk sa h'yyb.  
\v 44 Ahõm ẽnh p'aa hẽnh, taky n'aa etsẽẽ do paa taky n'aa etsẽẽ ẽnh p'aa hẽnh.   
\p
\v 45 Ti m' tamatëëh ta ma matëg tamawoob hẽ hadoo do wë, ti m' taky hadoo sa hã:  
\p —Bë kameh'ããk nä? Bë aǟ magyys hẽ? —näng mäh. —Bë hegãã. Edaa däk Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do nesaa do moo heb'ooh do sa moo gó rabahaëëj däk doo.  
\v 46 Bë as'ëëg bëh! Hamäh, ër ah'ũũm! Wät ta ti ỹ han'oo däk do majẽ ỹỹ hã —näng mä Jesus kyyh.   
\s1 Jesus ramaso däk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 47 Jesus ber'oot nä bä m', takajaa Judas, 12 hedoo do see paah. Hajõk mä han'aa ta sii. Sẽn-jeer yt hã m', boh yt hã m' rabana. P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa kyy gó m', Judah buuj sa wahë n'aa hedoo do sa kyy gó m' na-ããj hẽ ti rabana.  
\v 48 Haëënh doo, baad ub mä taky n'aa her'ood däk. Hahỹỹ da m' ta kyyh sa hã:  
\p —Ta ti ỹ tapa tsanetsup doo da, ti né hẽ tii. Tii d' bë maso däk, bë maso hõm —tii da m' ta kyyh dó sa hã.   
\p
\v 49 Ti m' nayyw hẽ Judas bana Jesus wë, ti m' tedëng:  
\p —Taw'ããts hẽ õm, ma matëg? —näng mäh.  
\p Ti m' ta tapa tsanetsup mäh.   
\p
\v 50 Ti m' Jesus ky hadoo Judas hã:  
\p —Ti bä, mamoo wäd ti majawén na doo, najis ỹỹ —näng mäh.  
\p Ti m' ta hã rakajäk, ramaso däg kän mä Jesus.  
\v 51 Ti m' Jesus hata see bado däk ta sẽn-jeer, tekyyt mä P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do karom. Ta nabuuj gakyd hõm mäh.   
\p
\v 52 Ti m' Jesus ky hadoo ta hã:  
\p —Menyyw däg a sẽn-jeer —näng mäh. —Sẽn-jeer me ta wób hekyyt doo, sẽn-jeer me tadajëp.  
\v 53 Ỹ nahaja med'oo, ỹ karẽn bä paawä, Ee hã ỹ ky n'aa etsẽẽ 12 ken'yyh kata däk do tak'ëp kanekan do ããs nayyw hẽ tamejũũ hyb n'aa, ỹ ramo n'aa jesuu hyb n'aa?  
\v 54 Tii d' tado bä paawä, ỹ ramo n'aa jesu bä paawä, dooh paawä takaja bä tii bä P'op Hagä Do kyy kerih doo, hahỹ né hẽ kametëëh doo kä hã ỹ taher'oot doo —näng mä Jesus ta ma matëg hã, sẽn-jeer hado däk do hã.   
\p
\v 55 Ti m' hajõk do hã kä Jesus ky hadoo:  
\p —Ër wahë n'aa wë h'yy kawereem do sa h'yyb mahũũm n'aa bë ed'oo g'eeh ỹỹh, bë wén n'aa wë ỹỹ sẽn-jeer yt hã, boh yt hã, ỹ bë masoo hyb n'aa? —näng mäh. —P'op Hagä Do tób n'aa wahoo gó ỹ awäd had'yyt hẽ ỹ ma metëëk bä. Dooh ẽnh ỹ bë maso bä tii bä ẽnh? —näng mäh.  
\v 56 —Hỹỹ kä, taw'ããts hẽ —näng mäh. —Ỹ hapäh, sahõnh hẽ tii da tawén hadoo, P'op Hagä Do ky n'aa rod rerii bong do paah, hã ỹ kametä däk hyb n'aa —näng mä Jesus.  
\p Ti m' sahõnh hẽ kä ta ma matëg rawaj'aa bong. Reréd hõm mä Jesus.   
\s1 Judah buuj sa wahë n'aa wë Jesus ramahũũm do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 57 Ti m' Jesus ramaso däk do ramahũũm kän Kajapas häd näng do tób hẽnh. P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do ti Kajapas. Kata b'ëëh mä ta tii bä Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk doo, Judah buuj sa wahë n'aa hedoo do sii hẽ m'.  
\v 58 Peed bahõm mä Jesus sa jawén. Dawëë m' tagadäk. Ajëë suun mä P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do tób w'oo hã. Ti m' warahén sa pa m' tabahyy häng, tabaheg'ããs hyb n'aa nyy d' rabad'oo Jesus hã.   
\p
\v 59 P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa hedoo doo, sahõnh hẽ Sinedirijo häd näng do ajyy n'aa sii hẽ m' resoos mä Jesus hã rap'ãã daj'ëëp péh. Resoos mä daap hẽ Jesus raky n'aa tapaa doo.  
\v 60 Hajõõ né paawä m' daap ramenyyh Jesus ky n'aa hã, dooh m' raw'yyt pé rap'ãã daj'ëëp pé Jesus.  
\p Ti m' tagadëëg ub kä pawóp hẽ han'aa,  
\v 61 ti m' raky hadoo:  
\p —Hahỹỹ da hahỹ aj'yy kyyh: “Ỹ hajaa ỹ gawatsiig hõm bä P'op Hagä Do tób n'aa”, näng. “Tamawoob hẽ ta ǟh, ỹ tamaa sooh p'aa hẽnh”, näng ta kyyh —näk mä sa hã.   
\p
\v 62 Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do p'op mä tabas'ëëg gëët. Ti m' taky hadoo mä Jesus hã:  
\p —Dooh maher'oot pé õm raky n'aa tapaa do hã? —näng mäh.   
\p
\v 63 Dooh m' Jesus ky gado bä. Bag hẽnh mä tabagëët.\f + \fr 26:63 \ft Dooh Jesus kawaj'ããn bä. Daap hẽ P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do ke'aanh, Jesus wén ky ganadoo.\f*  
\p Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do ky hadoo ẽnh mä ta hã:  
\p —P'op Hagä Do hedëb had'yyt do matym gó kä õm ỹ mejũũ, ãã mamaher'oot hyb n'aa ti Kristo, P'op Hagä Do H'yyb Däng Doo, P'op Hagä Do T'aah mado bä! —näng mäh.   
\p
\v 64 Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Õm né tii, ti tii d' her'oot —näng mäh. —Ti hadoo né hẽ, hahỹỹ da bë sahõnh hã ỹ maher'oot: Hỹ jawén bë hapäh né da Aj'yy Hadoo Do Hỹ Pong Jé Hana Do, Sahõnh Sa Bahǟnh Hado Do hub hẽnh tabasooh bä, ta hã P'op Hagä Do weh'ëëh doo bä. Bë hapäh né da ẽnh tabahyng bä wë puh mahang —näng mä Jesus kyyh sa hã.   
\p
\v 65 Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa heh'äät do kawaj'ããn gó tawén s'ẽẽd hõm ta daaj hẽ ta saroor. Ti m' taky hadoo:  
\p —P'op Hagä Do taky n'aa rejã däk! Jããm hẽ. Dooh hyb n'aa wät pé ta ky n'aa her'oot péh. Bë maa napäh né hẽ ta kyyh, P'op Hagä Do taky n'aa rejãã doo.  
\v 66 Nyy da bë hã? —näng mäh.  
\p —Taw'ããts hẽ tadajëp! —näk mä ta wób sa kyyh.   
\p
\v 67 Ti m' ta mamets rabahetsoos, ti m' rabetuu sa moo me. Ta wób ratapa ewyyh mäh,  
\v 68 ti m' raky hadoo ta hã:  
\p —Maher'ood mahapëë bä, Kristo, jaa mo haj'aa? —näk mäh.   
\s1 Jesus Peed ky n'aa jejën do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 69 Ti noo gó, tób w'oo hã Peed bahäng bä, tób danäh karom ỹỹnh ana ta wë, ti m' taky hadoo:  
\p —Õm na-ããj hẽ Jesus Garirej buuj sii hawät doo —näng mäh.   
\p
\v 70 Ti m' Peed ky n'aa jejën wät sahõnh hẽ sa matym gó.  
\p —Dooh ỹ heen n'aa nyy bä ta ti maher'oot doo —näng mä ta kyyh.   
\p
\v 71 Ti m' Peed bahõm ta hadë noo bä. T'ĩĩ hẽnh tób danäh karom ỹỹnh see bahapäh bä m', taky hadoo sa pa hab'ëëh do sa hã:  
\p —Jesus Nasaréh buuj sii hawät do hahỹỹh —näng mäh.   
\p
\v 72 Ti m' Peed jejën ẽnh mä p'aa hẽnh. P'op Hagä Do hã m' taky däng, raky daheeh hyb n'aa paawä:  
\p —Dooh ỹ hapëë bä ta ti aj'yy —näng mäh.   
\p
\v 73 Ti noo gó né hẽ badawëd däk mäh, ta pa hab'ëëh do p'op raky hadoo ta hã:  
\p —Sa hata see né hẽ õm —näk mäh. —Garirej buuj raber'oot doo da né hẽ ti maber'oot —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 74 Ti m' Peed ta daaj hẽ taky n'aa kawas'ee kän. Ti m' P'op Hagä Do hã taky däng:  
\p —Dooh ỹ hapëë bä ta ti aj'yy! —näng mä ta kyyh sa hã.  
\p Ti m' nayyw hẽ m' karaak bah'ỹỹ kän.  
\v 75 Tii bä m' Peed hyb n'aa newë däk Jesus her'oot do paa kä ta hã: “Karaak bahỹỹh do pooj jé, tamawoob nuu me ỹ maky n'aa jejën da.” Ti né paa kä m' Jesus her'oot do paa kä ta hã. Ti m' Peed banyyh wahoo gó naa. Tak'ëp tabaód g'ëëd kän mä taky n'aa jejën do hyb n'aa Jesus.   
\c 27  
\s1 Pirato häd näng do wë Jesus ramahũũm kän do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Bäp paa m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa, Judah buuj wahë n'aa wób, rahyb n'aa eno däk Jesus radaj'ëëp hyb n'aa.  
\v 2 Ramoo maw'yyd däk, ramahũũm Pirato häd näng do wë, Roma buuj Judah häj n'aa bä bag'ããs doo.   
\p
\v 3 Ti m' dajëb hã Jesus raky n'aa ety däk do Judas, Jesus haëëj däk do ky n'aa napäh bä m', t'yyd kamehĩĩn wät mä tamoo wät do paa hã. Ti m' moweed k'ããts tëg hawak do s'ëëb tabaj hõm P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa, sa wahë n'aa wób hã.   
\p
\v 4 —Nesaa do ỹ moo wäd wät —näng mä sa hã. —Mo haj'aa kad'oo do nado dajëb hã ỹ haëëj däk doo —näng mä Judas kyyh sa hã.  
\p Ti m' sa wahë n'aa hedoo do raky gadoo:  
\p —Dooh hyb n'aa ãã hyb n'aa peet pé ta tii. A ky gabuuj hẽ ti ta tii —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 5 Ti m' Judas dawäts bëëh tũũ moweed P'op Hagä Do tób n'aa yt hã, ti m' tabahõm kän, nu kasagĩĩw däk mä tyd me.   
\p
\v 6 Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa rabata däk moweed tũũ kajäk doo, ti m' raky hadoo:  
\p —Dooh ër ky n'aa jaw'yyk do an'oo bä P'op Hagä Do tób n'aa dajẽẽr n'aa tabahado däk hyb n'aa hahỹ dajẽẽr. Majyyw dajẽẽr n'aa ti hỹỹh —näk mäh.   
\p
\v 7 Ti hyb n'aa m' rahyb n'aa newë däk ramametsẽẽ hyb n'aa hew'yyt do joom banäng doo, Judah buuj nadoo do kamag kadebong do pan'aa.  
\v 8 Ti hyb n'aa, da hẽ na-ããj nä ta häd ramaneëënh “ta majyyw hood”, hew'yyt do joom hood paah.  
\v 9 Tii d' né kä m' kametä däk P'op Hagä Do ky n'aa rod Jeremiij häd näng do erih do paa kä. Hahỹỹ d' paa m' ta kyyh: “Rado däk 30 hedoo do moweed k'ããts tëg hawak do s'ëëb. Sa moo gó rahaëëj däk do säm Isaraéw buuj raky kajäk do tii.  
\v 10 Ta säm me rabets'ẽẽ hõm hew'yyt do joom banäng doo. Tii d' né hẽ Tak'ëp Hyb N'aa Jawyk Do mejũũ hã ỹỹ”,\f + \fr 27:10 \ft Jeremiij 19.1‑13, 32.6-9. Taw'ããts hẽ ji ner'oot na-ããj hẽ Sakarija 11.12‑13.\f* näng paa Jeremiij erii wät do kyyh.   
\p
\v 11 Ti nuuj jé m' Roma buuj Judah häj n'aa bä bag'ããs do pooj jé m' Jesus bagëët. Ti m' Jesus hã ta bagã n'aa eaanh mäh:  
\p —Õm né Judah buuj sa wahë n'aa? —näng mäh.  
\p Ti m' Jesus ky hadoo:  
\p —Ỹỹ. Tii d' né hẽ, maher'oot doo d' né hẽ —näng mä Jesus.   
\p
\v 12 Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa, Judah buuj wahë n'aa wób Jesus raky n'aa tapaa bä kä Pirato hã, dooh m' Jesus ky gedag bä.  
\v 13 Ti m' Pirato ky hadoo ta hã:  
\p —Nepäh a hã õm raky n'aa tapaa doo? —näng mä Pirato.   
\p
\v 14 Dooh né paawä Jesus kawaj'ããn bä, dooh m' taky gedag bä raky n'aa tapaa doo. Ti hyb n'aa m' tak'ëp Pirato hyb n'aa meuuj wät.   
\p
\v 15 Pas-kowa noo gó m' Pirato bahed'oo doo da taberéd hõm radewëës do seeh. Teréd hõm hajõk do retsẽẽ doo.  
\v 16 Ti noo gó m' ragadahew'ëës doo gó m' tabagëët Jesus Barabas häd näng doo, moo nesaa do ky n'aa etsëëh doo.  
\v 17 Ti m' hajõk do rakat'aa bä kä ta tób hẽnh, Pirato beaanh sa hã:  
\p —Ny hadoo do bë karẽn ỹ eréd hõm: Jesus Barabas, Jesus ramaneëënh do P'op Hagä Do H'yyb Däng Doo? —näng mäh.   
\p
\v 18 Tii d' tawén eaanh, tahapäh mäh, ta hã rahaëëj däk Jesus, rah'yy kajew'ëës do hyb n'aa ta hã.   
\p
\v 19 Ti m' ti noo gó né hẽ m', ji ky n'aa etyy n'aa tyng jó Pirato basooh bä kä m', Pirato ỹỹm mejũũ mä Pirato rapanäk hyb n'aa. Hahỹỹ d' mä ta kyyh:  
\p —Marejã manä ta ti aj'yy mo haj'aa kanadoo doo. Ta ti hyb n'aa tak'ëp ỹ bahob wät säh ỹỹ gó naga hẽ atsëm —näng mä ta ỹỹm kyyh Pirato panäk do hã.   
\p
\v 20 Ti nuuj jé m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa, Judah buuj sa wahë n'aa na-ããj hẽ m' ramejũũ mä hajõk doo, Barabas rabetsẽẽ hyb n'aa Pirato hã. Ramaher'oot na-ããj hẽ Pirato ramejũũ Jesus tadaj'ëëp hyb n'aa.   
\p
\v 21 Ti m' Pirato beaanh sa hã:  
\p —Ny hadoo do bë karẽn ỹ eréd hõm? —näng mäh.  
\p —Barabas —näk mä hajõk do sa kyyh.   
\p
\v 22 Ti m' Pirato ky hadoo:  
\p —Tii d' tado bä, nyy da ỹ bad'oo Jesus hã, Kristo ramaneëënh do hã? —näng mäh.  
\p —Mepëëm däg b'aa kajatsëk do hã! —näk mä sahõnh hẽ sa kyyh.   
\p
\v 23 —Hëd n'aa? —näng mä Pirato. —Dooh mo haj'aa kad'oo do tado bä —näng mäh.  
\p Taher'ood né paawä m' tak'ëp rageëëj bong tii bä:  
\p —Mepëëm däg! Mepëëm däg! —näk mäh.   
\p
\v 24 Pirato bahapäh bä m' sa h'yyb rawanareem doo, Pirato hapäh mä rah'yy kawereem do ta wë, tado däk naëng, ti m' ta moo tabahetsyyd wät hajõk do matym gó.\f + \fr 27:24 \ft Tii d' tawén d'oo, ta ky gabuuj gó nadoo do radaj'ëëp doo, tametëëh hyb n'aa sa hã.\f*  
\p —Hëp ỹ n'aa nado hahỹ aj'yy dajëp doo —näng mäh. —Bë né hẽ ti ta tii d' karẽn doo —näng mäh.   
\p
\v 25 —Taw'ããts hẽ —näk mä sahõnh hẽ. —Ããh, ãã panaa na-ããj hẽ, ãã gadoo ta majyyw hyb n'aa ãã raky n'aa tapa bä —näk mä Pirato hã.   
\p
\v 26 Ti m' Pirato beréd hõm Barabas häd näng doo. Ti m' tamejũũ rabahewyyh Jesus. Ti m' tahaëëj däk warahén sa hã rabepëëm däk hyb n'aa b'aa kajatsëk do hã.   
\s1 Jesus warahén rarejãã do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 27 Ti m' bag'ããs do warahén n'aa ramahũũm Jesus sa wahë n'aa tób wahoo hẽnh. Tii bä m' ranaëëj nä sahõnh hẽ sa hataa, séd hã rakata padëëk hyb n'aa Jesus w'oo hã.  
\v 28 Ti m' rakabo nyyh ta saroor, ti m' radasuun jëng ta hã ta hatsë hahiin doo.  
\v 29 Ti m' hetëk do moo m' ramap'õõd däk, ta nuu gó m' radasooh. Ti m' ranoo ta tatu hub hẽnh tamasoo hyb n'aa.\f + \fr 27:29 \ft Ta hatsë rawén dadäk, sa wahë n'aa ky n'aa hadoo ramanes'uunh hyb n'aa. Ti hadoo hetëk do kapõõs doo. Tëg gabarëëh do sa wahë n'aa nuu gó radasooh do ky n'aa hadoo ramanes'uunh. Ti hadoo na-ããj hẽ ta tatu. Ta moo gó sa wahë n'aa atón tatu n'aa hedoo do k'ããts tëg hawak do s'ëëb rahyb n'aa jew'yyk do metëë n'aa. Ta tii me ramanes'uunh.\f* Ti m' sa taron nuu me m' ramehyy bëëh ta wë. Raweh'ëëh doo gó m' raky n'aa mes'uunh. Ti m' raky n'aa ej'ees. Hahỹỹ da m' sa kyyh:  
\p —Kaweh'ëëh Judah buuj sa wahë n'aa! —näk mäh.   
\p
\v 30 Ti m' rabahetsoos sa matsós me. Hajõõ nuu me m' ranu gewyyh tatu me.  
\v 31 Raky n'aa ej'ees jawén paa bä m' rado nyyh mä ta hatsë hahiin doo, radasuun jëng mä ta saroor hẽ. Ti m' ramahũũm rabepëëm däk hyb n'aa.   
\s1 Jesus rabepëëm däk do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 32 Panang bä naa raban'yyh bä m' rakataa aj'yy panang Sirené häd näng doo bä naa, Simaw häd näng do hã. Ti m' warahén ramejũũ mä tabes'ooh hyb n'aa b'aa Jesus rahepëëm däk do b'aa n'aa.  
\v 33 Ti m' rakajaa Gogota häd näng doo bä. (Gogota häd näng doo m' ji nu gabóg k'yy rahanäng pé m' tii.)  
\v 34 Ti m' ramenoo ta hã joom uwa häd näng do s'ëëb hejoonh doo. Kamekuunh mä ti datsäng doo me.\f + \fr 27:34 \ft Datés do biin tii. Tii d' né hẽ rabahed'oo radej'ëëp do hã.\f* Ti m' tameëëk kanahën d'os hẽ, dooh teëg bä.  
\v 35 Ti m' rabepëëm däk do jawén paa bä m', ramoo bong ramas'uunh doo, rabahapäh hyb n'aa ta saroor uuh wë ym doo.\f + \fr 27:35 \ft Saaw-Mo 22.18\f*  
\v 36 Ti m' rabehyy b'ëëh Jesus rabahag'ããs hyb n'aa.   
\p
\v 37 P'op, ta nu gad'oo pong jé m', warahén rabepëëm däk kerih do Jesus moo p'ãã tadajëp do heen n'aa. Hahỹỹ da m' kerih do hã: “Jesus hahỹỹh, Judah buuj sa wahë n'aa”, näng mä kerih do hã.  
\v 38 B'aa kajatsëk do wób hã rabepëëm padëëk na-ããj hẽ pawóp hẽ ajyy baretsëk doo. Hub hẽnh ta see hahäng, s'ỹỹ hẽnh ta see hahäng. Hõõ gó Jesus kahepëëm däk do bahäng.  
\v 39 Ta tii me teb'ëës do raky n'aa rejãã mä Jesus, sa nuu m' rewõnh Jesus wë.  
\v 40 Hahỹỹ d' m' sa kyyh:  
\p —Magawats'iik mäh, a nooh, P'op Hagä Do tób n'aa. Tamawoob mä ta ǟh mamoo wäd sooh p'aa hẽnh, a nooh. A daaj kedëëb! Ahyy b'aa hã hadäk do õm, P'op Hagä Do T'aah mado bä! —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 41 P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa, Mosees ky n'aa jaw'yyk do ma mehetëk doo, Judah buuj sa wahë n'aa na-ããj hẽ raky n'aa ej'ees mäh:   
\p
\v 42 —Ta wób ted'ëëp —näk mäh. —Dooh tahaja bä ta daaj hẽ takedëëb bä! Isaraéw buuj sa wahë n'aa m', tanooh. Taw'ããts hẽ tabahyng b'aa kajatsëk do hã tahadäk do hã naa, tii bä ãã ky daheeh da!  
\v 43 P'op Hagä Do hã m' tah'yy kasadä, tanooh. Na P'op Hagä Do edëëb hãã, P'op Hagä Do genaag bä ta hã. P'op Hagä Do T'aa m', tanooh —näk mä sa wahë n'aa sa kyyh.   
\p
\v 44 Baretsëk do ta pa pad'ëëk do ti na-ããj raky n'aa rejãã mäh.   
\s1 Jesus dajëp do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 45 Wasyk mä ta bag badoo wät, badagyb däk mä badäk hahỹỹ hã. Jããm hẽ tug bä tabawag däk p'aa hẽnh.  
\v 46 Tug bä m', tak'ëp mä Jesus geëëj wät:  
\p —Eroj, Eroj, rama sabakatani? —näng mäh.  
\p “P'op Hagä Doo, ỹ h'yy kasahadä doo, hëd n'aa ỹ mamakyys?”,\f + \fr 27:46 \ft Saaw-Mo 22.1 hã takerii däk doo hã tabeh'ũũm.\f* tahanäng pé m' tii.   
\p
\v 47 Ta tii bä p'eets hẽ hab'ëëh do wób ramaa napäh bä m' ta kyyh, raky hadoo:  
\p —Eriij\f + \fr 27:47 \ft P'op Hagä Do ky n'aa rod p'ooj ub hawät do paa ti Eriij.\f* ti tanaëënh —näk mäh.   
\p
\v 48 Ti m' nayyw hẽ sa see waj'aa däk, sapum do tehoots däk uwa s'ëëb oow me, b'aa hã m' tagadahäng, tamenoo mä Jesus hã tabeëëk hyb n'aa.  
\v 49 Ti m' ta wób raky hadoo:  
\p —Na madëëg! —näk mäh. —Ti b' ër heg'ããs Eriij ana bä tabed'ëëp hyb n'aa —näk mäh.   
\p
\v 50 Ti m' tak'ëp mä Jesus geëëj wät, ti m' h'yy keréd hõm mäh.   
\p
\v 51 Tii bä m', P'op Hagä Do tób n'aa t'õp ta gó noo gatsë hebaan do kas'ẽẽd hyng mäh. Hëëj katajus wät mäh, pä ganebäh bong P'op Hagä Do an'oo bä.  
\v 52 Noo kesëëts hõm mä kamag hood. Hajõk mä baad habok do paa genä bok mäh. Edëb bë kän mäh.  
\v 53 Genä bok do raban'yyh sa kamag hood paa bä naa. Ti m' Jesus ganä wät do jawén paa bä, rabajëë p'ëë panang Jerusarẽnh hẽnh. Kas'ee bok mä hajõk do hã.   
\p
\v 54 Ti m' hëëj katajuus doo, sahõnh hẽ hawäd wät do warahén sa wahë n'aa, ta warahén n'aa Jesus hag'ããs do rabahapäh bä m', raky hadoo:  
\p —P'op Hagä Do T'aah né paa ti hỹỹh! —näk mä sa kyy kä.   
\p
\v 55 Hajõk ỹỹj tii b' hab'ëëh. Dawëë naa m' rabaheg'ããs. Garirej häj n'aa bä naa rahada mä Jesus. Jesus karẽn do hã, ta waa hedoo do hã m' ramasa.  
\v 56 Sa mahang mä rabab'ëëh Marija Madarẽn häd näng doo, Marija see Tsijaag Joséh sa ỹỹn, Sebedew taah sa ỹỹn. Tamawoob hẽ ỹỹj.   
\s1 Jesus radakä jëng do pä gó panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 57-58 Tũũh däg bä m' papỹỹj, aj'yy tak'ëp ma näng do bahõm Pirato wë. Joséh mä ta häd. Arimatsija hẽnh naa m' tii. Jesus ma matëg see hado däk mäh. Ti m' tabahõm Pirato wë. Tetsẽẽ mä Jesus kamag n'aa tabado hyng hyb n'aa. Ti m' Pirato mejũũ rahaëëj däk ta hã tadakä jëng hyb n'aa.  
\v 59 Ti m' Joséh bado hyy kän Jesus kamag n'aa, ti m' tahabën däk mä pããn hanäm doo me, rino häd näng do s'ëëb.  
\v 60 Ti m' tadasuun jëng pä gabaho doo gó. Papuuj mä ta ti kamag hood pan'aa. Joséh kamag hood paawä ti ragagots däk doo. Ti m' pä gatsabak do tepëëd nä, taty gatsëë däk mä ta me. Ti m' tabahõm kän.  
\v 61 Marija Madarẽn, Marija see Jesus kamag hood pa m' rabat'oonh.   
\p
\v 62 Ti m' jati péh, Saab hã, P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa, Pariséw sa daheeh rabahõm Pirato wë.   
\p
\v 63 —Hyb n'aa jawyk doo —näk mä Pirato hã. —Ãã hyb n'aa es'ee däk ta ti aj'yy noo kanesa do ky hadoo do paah. Hahỹỹ d' paa ta kyyh: “Tamawoob hẽ tabahado däk bä kä ǟh ỹỹ, ỹ d' ganä wät p'aa hẽnh”, näng paa ta kyyh.  
\v 64 Ti hyb n'aa ãã karẽn paawä mamejũũ warahén rabahag'ããs hyb n'aa ta kamag hood tamawoob hẽ ta ǟh. Ta kamag hood ranahagãã bä, ta ma matëg an'aa da ta kamag rabado nyyh hyb n'aa. Jesus ganä wät, näk da tii bä. Hajõk paa tawedii. Jesus makũ ganä wät ranoo bä, ti bahǟnh kawad'ii padëëk hajõk do tii bä —näk mä sa kyyh Pirato hã.   
\p
\v 65 Ti m' Pirato ky hadoo:  
\p —Taw'ããts hẽ bë mahũũm warahén kamag hood rabahag'ããs hyb n'aa. Baad bë enyyw. Bë hapäh né hẽ nyy d' bë bad'oo —näng mäh.   
\p
\v 66 Ti m' ta kamag hood noo bä rabats'aa däk ky n'aa jaw'yyk do heen n'aa, ta ma matëg ranoo gasëëts hõm mahǟnh. Ti m' ramejũũ warahén rabahag'ããs hyb n'aa. \fig Jesus kamag n'aa hood warahén rahag'ããs do heen n'aa|alt="Soldiers guard tomb (soldados vigiam túmulo)" src="cn01849b.tif" size="col" loc="Após vs. 66" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Company." ref="Matew 27.66" \fig*   
\c 28  
\s1 Jesus ganä wät do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 1 Ti m', Saab bahëëj jëng bä m', bäp paah, met'uuh hã, papỹỹj ty ganä këë bä, Marija Madarẽn, Marija see daheeh rabahõm Jesus kamag hood rabaheg'ããs hyb n'aa.   
\p
\v 2 Ti m' nayyw hẽ, tak'ëp k'ããts katajus këë. Tak'ëp tawén katajus wät P'op Hagä Do ããs bahyng do hyb n'aa, ti m' pä kepëëd hõm ta noo gatsë paah, ti m' ta jó tabaso däk.  
\v 3 Tak'ëp mä ããs gabarëëh, hawyp do gabarëëh doo da. Tak'ëp mä ta saroor bahawak.  
\v 4 Tak'ëp mä warahén, Jesus kamag hood hag'ããs do paah, rajeỹỹm bong mä ããs. Kajajãn b'ëëh mä ỹỹm haj'aa, dejëp do hedo padëëk mäh.   
\p
\v 5 Ti m' ããs ky hadoo ỹỹj sa hã:  
\p —Bë eỹỹm manäh! —näng mäh. —Ỹ hapäh, Jesus repëëm däk do paa bë esoos.  
\v 6 Dooh wäd bä. Ganä wät, bë tamaher'ood wät doo da né paah! B'ëëp, bë hegãã nyy bä takadasuun jëng do paa bä —näng mäh.  
\v 7 —Nayyw hẽ bë ahõm, ta ma matëg bë maher'oot hyb n'aa. Hahỹỹ da d' bë kyyh: “Ganä wät dejëp do sa mahang. Ahõm da bë pooj jé Garirej hẽnh. Bë hapäh da t'ĩĩ hẽnh”, näk da bë kyyh. Tii d' këh ỹ bë hã —näng mä ããs kyyh ỹỹj sa hã.   
\p
\v 8 Ti m' rawaj'aa jëk ta ma matëg ramaher'oot hyb n'aa. Rajeỹỹm né paawä m' tseb'ee mä ti hyb n'aa.  
\v 9 Ti m' rabajëk bä m', nayyw hẽ m' Jesus kas'ee wät sa hã, ti m' takedëng sa hã. Ti m' ta wë rabana, ti m' rabehyy b'ëëh tũũ, ta tsyym hã ramoo kajäk ta hã raweh'ëëh hyb n'aa.  
\v 10 Ti m' Jesus ky hadoo sa hã:  
\p —Bë eỹỹm manäh. Bë ahõm, bë maher'ood hǟj haa sa hã Garirej hẽnh rabahõm hyb n'aa. Tii bä da ỹ rabahapäh —näng mä Jesus.   
\s1 Warahén ramaher'oot do rahapäh do panyyg n'aa hahỹỹh  
\p
\v 11 Ti m' Jesus ma matëg wë ỹỹj rahõm nuuj jé m', warahén wób rabajëk mä panang hẽnh P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa wë. Ti m' ramaher'oot mä sa hã sahõnh hẽ rahapëë wät doo.  
\v 12 Ti m' P'op Hagä Do tób n'aa yt hã moo heb'ooh do sa wahë n'aa rakataa Judah buuj sa wahë n'aa hedoo do sa sii, rahyb n'aa newëë nyy d' rabad'oo hyb n'aa. Ti m' hajõng dajẽẽr rabanoo warahén sa hã,  
\v 13 ti m' raky hadoo sa hã:  
\p —Taw'ããts hẽ hahỹỹ da bë maher'ood ta wób sa hã: “Atsëm, ãã aǟ nuuj jé ta ma matëg rabana, tii b' retsëëg hõm ta kamag”, näk da bë kyyh —näk mä sa wahë n'aa hedoo do sa kyyh.   
\p
\v 14 Ti m' raky hadoo ẽnh:  
\p —Pirato, babä bagã n'aa ky n'aa napäh bä panyyg bë her'ood hõm doo, ãã h'yyb en'yym da, dajëb hã bë taky n'aa ety mahǟnh\f + \fr 28:14 \ft Roma buuj sa warahén n'aa raǟ bä rabahag'ããs bä, radej'ëëp ta säm. Ti hyb n'aa “ãã h'yyb en'yym da bë wahë n'aa” rawén näng.\f* —näk mä sa kyyh.   
\p
\v 15 Ti m' warahén ragado däk dajẽẽr, ti m' sa hã ramejũũ doo da né hẽ m' ramaher'ood hõm daap men'yyh do panyyg. Ti m' jé pad'yyt hẽ m' Judah buuj mahang kaher'ood däk ta ti panyyg. Da hẽ na-ããj nä kaher'oot.   
\s1 Jé pad'yyt hẽ ta ky n'aa ji maher'ood hõm Jesus mejũũ do ky n'aa hahỹỹh  
\p
\v 16 Ti m' 11 hedoo do rabahõm kän Garirej hẽnh, waëë hẽnh, Jesus mejũũ do paa hẽnh.  
\v 17 Ti m' Jesus rabahapäh bä, raj'aa etsëë kän mä ta hã. Ti hadoo né hẽ dooh baad tagah'ood nä bä ta wób sa hã.  
\v 18 Ti m' Jesus bana kän p'eets hẽ sa wë. Hahỹỹ d' mä ta kyyh sa hã:  
\p —Sahõnh hã, hỹ pong jé hawät do hã, badäk hahỹỹ bä hawät do hã na-ããj hẽ P'op Hagä Do an'oo däk ỹ mejũũ hyb n'aa. Sahõnh hẽ sa bahǟnh ỹ hyb n'aa jawyg däk tan'oo bä.  
\v 19 Ti hyb n'aa, bë ahõm. Ma matëk ỹỹ rabahado padëëk bë an'oo bä sahõnh hẽ häj n'aa babuuj. Bë nu gemuun hõm da ta ti Ee häd gó, ta T'aah häd gó, P'op Hagä Do Sahee häd gó.  
\v 20 Bë ma met'ëëg sa hã sahõnh hẽ bë ỹ mejũũ do paa raky daheeh hyb n'aa. Hahỹ ỹ ky däng bë hã: Ỹ awäd had'yyt hẽ da bë sii badäk hahỹ gawatsik bä kä.\f + \fr 28:20 \ft Sahõnh hẽ badäk hahỹ bahëëj jëng do jawén paa bä, hỹ pong jé Jesus pa ër aboo had'yyt hẽ.\f* Jããm hẽ kä.