\id TIT - Mangseng NT [mbh] -Papua New Guinea 1999 (DBL 2014) \h Taitus \toc1 Pol ile malueng ako i wat i a Taitus nge \toc2 Taitus \toc3 Tai \mt2 Pol ile malueng ako i wat i a Taitus nge \mt1 Taitus \imt1 Ritetong nge a Taitus \ip Pol i pamenu a Taitus a mtho a Krit, mo i voth nge mo i theal tetal toko lemioongare na i pavengveng ole lotu. (O thopola 1 Timoti a ritetong.) Krit angare o oma vothung ako i kerenga rintet, mako Pol i ri pompom nge vothung sivenga ako aro toko lemioongare tomo nge lotu a mukalingare aro o panes i. (2:2-13; 3:1-3) Taitus 1:6-9 na Timoti 3:1-12 o ritet it nge toko le vanga o pavurvur ako aro o velpol ini lotu a mukalingare. Pol i tor a Taitus ile ve aro i vol pamirealonga le apaltetongare. (1:5; 1:10-16; 2:1; 2:7-8; 2:15; 3:9-11) I sivenga ako aro lotu a mukalingare aro o el senu mire nge a 1 Timoti, 2 Timoti na Taitus mo aro o pavurvur nge toko lemioongare othealnga na lotuong ile thoing. \c 1 \ms1 Taitus aro i paengeng toko lemioongare ako o voth a mtho a Krit ole lemioong, naro i pavengveng mun ole vothung \mr (Vonge 1:1–3:15) \p \v 1 Tho a Pol, tho ini a God ile toko umonga, na Jisas Krais ile pakeke. Na God i ateal tho ve aro tho pamireal tokokoe areko God i ateal or lale ve aro or ini ile, mo olemio nge i. Na i ateal mun tho ve aro tho opoal or mo olemi mire senu nge a God ile riong nunganga ako i ritet nge mimiong ako God i sis ve aro o panes i. \v 2 Na tho opoal or venen aken, eneke te men sial ol nge mimiong ako aro ile vusonga avele. Na nomenga nge ako God i pamenu ur e rongan, God ako ile apaltet avele, i kin ile riong lale ve aro i sungu mimiong aken a it nge. \v 3 Na nge nang ako isivenga i ateal i, i patheng pat ile riong aken, ako nge panongpolong. Na God ako ini ler pamimionga i pator engeng tho, ma i sungu omaing aken a tho nge, ve aro tho panongpol nge ile panongpolong aken. \p \v 4 Na tho wat malueng ake a wong a Taitus nge, na wong ini tuk nunganga, eneke ler lemioong i omole inga. \p Na tho nong ve aro ong el themosaling na lemi moring a God nge ako ini Titemer tomo nge a Krais Jisas ako ini ler pamimionga. \s1 Taitus aro i the senu tel lamo i ateal ol lotu a umongare ako a mtho a Krit. \p \v 5 Na tho rialalu wong ve aro wong vothu a mtho a Krit mo aro wong pavengveng umong uluo ako i vengveng senu rongan, naro wong ateal lotu a mukalingare ako ole lemioong i motu ako a rumrem alavusnga, ranga ve ako tho ria wong nge lale. \v 6 Naro wong ateal inga tokokoe areko tokokoere o thepol ur e avele i kerenga a ole mimiong, na toko ako aro i velpol ini lotu a mukaling venen aken, aro i ewoa inga seng omole inga, na itutunre aro ole lemioong i voth mun a Krais nge, na o mothong tova ve tokokoere o apet or ve ini telnga plaingare eve or ini wainlanga areko o nongal riong avele. \v 7 Na lotu a mukalinga pomnga i pavurvur ve tokokoere aro o thepol ur e avele ako i kerenga a ile mimiong, eneke ini a God ile toko ako i theal a God ile omaing. Na i mothong tova ilemi ve ini toko pomnga ako aro i theal toko alavusnga. Na i mothong mun tova ini toko ako ilemi kling viri viri, eve i thin loptet thei engenga, eve i siso polpol tokokoere. Na e mun e ako i mothong tova ini toko ako i engeng nge umtun elnga. \v 8 Aveto aro ini toko ako i nongpoo longre. Na ini toko ako ia sagu vothung sivenga panesnga, na i panes inga lemi rumong sivenga. Naro i panes vothung vengvenga, naro i sungpot ile mimiong a God nge, naro i naktet isivenga ile mimiong. \v 9 Naro i krim engeng riong nunganga ako i pavurvur ako aro tokokoere aro o nongal senu i na olemio nge ako ranga ve te pamireal nge, mo i pavurvur ako aro i pamireal na i pator tokokoere nge pamirealing vengvenga panesnga, mo i pavurvur mun ako aro i pathengal toko le apaltetongare nge ole le apaltetong ako owo paenal nge riong nunganga aken. \s1 Taitus aro i pavengveng areko o panes riong le apaltetonga. \p \v 10 Na lotu a mukalinga aro i pavurvur nge tokokoere opavengvenga, eneke toko puluanga ako a mtho a Krit o pun tomo nge pamirealing vengvenga, na o nongal riong avele, na o ri riong ako imonngare avele, na o paleklek tokokoere. Na ine toko puluanga areken ini Judare ako o sis ve tokokoere aro o panes patorong ako nge toko ini peti isnga. \v 11 Naro wong mit roal or, eneke o pakerenga vel lemia pulua ole lemioong, ako nge ole pamirealing le apaltetonga ako o mothong tova o ri nge. Na pamirealonga areken ole mara avele ako o eprum inga ako ini umtun. \v 12 Na osivenga ole toko e ako ini Krit anga ako ile mire i aolonga i oma riong vene: “Ine Krit angare evelelnga ole apaltet, na o ranga ve ini mekerem wengare, na o mosal inga ako ini aning na theki namaling.” \v 13 Na riong aken i nunganga a or nge, maken aro wong vol engeng or nge ole vothung areken, mo aro ole lemioong aro i nunganga nge pamirealing vengvenga. \v 14 Naro o modop Judare otiteviere ole rurumong pelekpolnga nongalnga, tomo mun nge patorong ako tokokoere ako o lel okime nge a God ile riong nunganga, kene osivenga o pavelpol i. \v 15 Na aro ve tokokoere o riri a God itheki lale ako nge ole lemioong nge a Jisas, aken ur pelie ako aro o an i, eve o oma i, ako ole lotu i rial or nge, kene aro i paakop or a God itheki avele. Aveto aro ve tokokoere o riri a God itheki avele, eneke ole vothung kerenga, na olemio nge a Jisas Krais avele, aken ur alavusnga ako o mothong nge annga eve o oma i mo aro o panes vothung ako ole lotu i rial or nge, kene aro i riri a God itheki avele. I nunganga, ole lemi rumong i kerenga inga, mako o pavurvur avele ako aro o ate vothung ako i kerenga. \v 16 Na osivenga o ri ve olemi mire nge a God, aveto ole vothung i pathengal i ako ve, o lel okime nge i lale. Na o nongal ile riong avele, na God i pilalpot or na o pavurvur aro o oma vothung sivenga e avele. \c 2 \s1 Taitus aro i pamireal tolokre ome kimeitre ve aro o panes pamirealing vengvenga. \p \v 1 Aveto wong, aro wong pamireal nge ur areko i panes pamirealing vengvenga. \v 2 Naro wong pamireal tolokre mo o naktet ole menong, naro o panes vothung vengvenga mo tokokoere o papomnga or, naro o panes inga lemi rumong sivenga, naro ole lemioong i voth engeng nge pamirealing vengvenga, naro oa sagu rintet tokokoere, naro o mit engeng nge matheong potunnga. \p \v 3 Naro wong pamireal mun kimeitre mo o panes inga vothung ako God i sis ve aro o oma i. Na o mothong tova o ri tangatun, na i mothong tova thei engenga i theal ole mimiong. Aveto aro o pavurvur nge vothung sivenga patoralnga. \v 4 Naro o venen aken mo aro o tor seng apongare ve aro oa sagu oewoere na otutunre, \v 5 naro o panes inga lemi rumong sivenga, naro o voth ini seng riringare a God itheki, naro o oma senu ole omaing alavusnga ako ru a ole velre nge. Naro o oma vothung sivenga, naro o nongal oewoere ole riong. Na aro ve o oma venen aken, aro tokokoere o pavurvur aro o oma riong kerenga nge a God ile riong avele. \s1 Taitus ile vothung aro i patoral toko apongare nge vothung sivenga panesnga. \p \v 6 Naro wong pamireal mun toko apongare ve aro o panes inga lemi rumong sivenga. \v 7 Na sivengom lom omaing alavusnga aro i pathengal vothung sivenga a or nge mo o panes i. Na nge lom pamirealing alavusnga, mothong tova patho tomo i nge asisaling na ri posililaling. \v 8 Naro wong ri riong vengvenga inga ako tokokoere o pavurvur aro o ri riong kerenga e avele nge, mo ako aro ler ngarangre ole maral, eneke o pavurvur aro o oma riong kerenga e avele a it nge. \s1 Toko um polpolongare aro o nongal otokoningare ole riong. \p \v 9 Naro wong tor toko um polpolongare ve aro o nongal inga otokoningare ole riong, na nge ole umong alavusnga, aro o palemi senu otokoningare nge. Na o mothong tova o wathalal ole riong, \v 10 eve o kem ole ur elonga. Aveto aro o pathengal i ako ve, ole omaing alavusnga i vengvengtet inga, aken tokokoere aro o thepol ole omaing elonga, naro o papomnga a God ako ini ler pamimionga ile pamirealing vengvenga. \s1 Aro te mimi ranga ve ako God i sis ve aro te oma i. \p \v 11 Naro wong pamireal toko lemioongare venen aken, eneke God ile themosaling a it nge, kene ini Itun ako i pakeu i a it nge me lale, mo aro i el werer toko alavusnga nge i. \v 12 Na i pamireal it ve aro te modop vothung ako God ilemi i sivenga nge avele, tomo mun nge vothung ulue anga areko i mita a lemir me. Na i pamireal it ve aro te panes inga lemi rumong sivenga, na vothung vengvenga, na vothung ako God i sis ve aro te oma i, nge ler mimiong elonga ako te voth nge ake ru a ulue. \v 13 Naro te mimi venen aken, nge ako te men sial nge ur sivenga ako aro i palemi senu rintet it nge, ako ini a Jisas Krais ile velpoling tomo nge ile tolilisong ako aro i sivenga rintet. Na i kene ini ler God ako i aolonga rintet, na ini ler pamimionga mun. \v 14 Na i sungpot isivenga ile mimiong mo i opoal it, na i ol wererpot it nge ler vothung kerenga alavusnga, mo i oma it mo te voth ini isivenga ile toko riringare, ako te engeng nge vothung sivenga omanga. \p \v 15 Naro wong pamireal tokokoere nge ur areko tho ri nge lale. Naro wong paengeng na pavengveng tokokoere nge lom engenging alavusnga ako God i sungu i a wong nge, nge othealnga. Naro ong mothong tova som womo or mo olemi ve lom omaing aken ini ur polpolnga. \c 3 \s1 Vothung sivenga ako aro te oma i. \p \v 1 Naro wong palemi rum toko lemioongare ve aro o voth a gavman a mukalingare osa thewo, naro o nongal ole riong. Na evelelnga aro o monsi nge omaing sivenga elonga omanga. \v 2 Naro o mothong tova o voltet toko e, na o mothong tova o kelelal pel. Aveto aro o nak ole menong, na o oma inga vothung sivenga a toko alavusngare nge. \p \v 3 Eneke nomenga sivenger mun ler vothung i ranga ve ako lemir mire nge a Krais avele, na te nongal riong avele, mako te leklek. Na i ranga ve ako te velpol ini toko um polpolonga nge lemi rumong kerenga kathnga ako i mita a lemir me, tomo mun nge vothung kerenga ako te sis ve aro te oma i. Na ler mimiong aken i vual nge vothung kerenga omanga, na te theseal tokokoere ole ur elonga. Na te oma tokokoere mo oni silal it ma nir silal pel. \v 4 Aveto God ako ini ler pamimionga, ia sagu rintet it, na i oma vothung sivenga a it nge. Ma nge nang ako ile vothung aken i velpol ol a pen lalanga \v 5 i pamimi it. Na i pamimi it nge ler vothung vengvenga ako sivenger te oma i, kene avele. Aveto nge isivenga ile themosaling inga, mako i pamimi it nge sovengalo ako i pariri it nge. Na i pakeu Ioni Riringa mo i pavelpol mimiong ponganga a it nge, mo te onol mo te velpol ini ile toko ponganga ol re. \v 6 Na i odoroktun it nge Ioni Riringa, ako nge a Jisas Krais ako ini ler pamimionga ile omaing, mo i um engeng a lemir. \v 7 Na God i themosal it venen aken, make te velpol ini toko vengvengare a itheki lale, mo te men tetal ol inga mimiong ako aro ile vusonga avele ako i kin ile riong nge ve aro i sungu i a it nge. \v 8 Na riong alavusnga areke ru tho ri nge kene i nunganga, na i pavurvur ako aro tokokoere aro o nongal senu i na olemio nge. \p Na tho sis ve aro wong pesrou nge ur areke pamirealnga avele, mo tokokoe areko olemio nge a God, evelelnga aro o betet nge vothung sivenga omanga. \p Na pamirealing areken i sivenga rintet, naro i opoal tokokoere. \v 9 Aveto aro wong voth mela nge areko o pun pel e riong ako imonnga avele, ranga ve ako o pun rum pel nge otiteviere oionre, na o wathalal pel nge riong, na o vol pel nge Judare ole patorongre. Naro wong voth mela nge or, eneke ur areko i venen aken, i pavurvur aro i opoal tokokoere avele, na ini ur polpolnga inga. \v 10 Na aro ve toko e i oma vothung ako i omreu lotuongare, aro wong tor ile mo i modopu i. Na aro ve i nongal avele, aro wong tor werer mun ile paininga. Na eve i nongal ol avele, aro wong mothonglelu ol i, \v 11 eneke lomum mire ol ako ve, toko ako i venen aken i leklek lale, na i oma vothung kerenga. Na nge ile avsaing aken, isivenga i pavelpol a God ile paomelaling a i nge. \s1 Pol ile riong patopalalnga. \p \v 12 Nge nang ako aro tho pake a Artemas eve Tikikus mo i es a wong nge wot mo i el meum, akennga aro wong um engeng vet mo wong velpol a tho nge ako a Nikopolis, eneke lemik i ngo lale ve aro tho voth nge, i pavurvur nge theu po ile vusong. \v 13 Na Apolos tomo nge a Senas ako ini toko ako ile mire i aolonga nge patorongre, aro ve o monsi lale, aro wong opoal engeng or paini nge ole esong mo o oror nge ur e avele. \v 14 Na ler toko lemioongare aro olemi mire mun ako ve, aro o betet nge vothung sivenga omanga ako nge areko o oror rintet nge ur elonga, oopoalnga. Aro vene mo ole mimiong aken imonnga avele. \p \v 15 Ine tokokoe areko o voth tomo nge tho o pasungalu ole nang sivenga a wong nge wot. Naro wong ria mun areko olemio nge a Jisas na oa sagu them ve, them pasungalu lemem nang sivenga a or nge. \p Na tho nong ve aro God ile themosaling aro i voth tomo nge thomu alavusnga. \p Na i re aken. I vus.