\id REV - Mangseng NT [mbh] -Papua New Guinea 1999 (DBL 2014) \h Riong Ngopatnga \toc1 Jon ile malueng ako i ritet nge ur areko aro i velpol panen \toc2 Riong Ngopatnga \toc3 Ngo \mt2 Jon ile malueng ako i ritet nge ur areko aro i velpol panen \mt1 Riong Ngopatnga \imt1 Ritetong nge a Riong Ngopatnga \ip Jon i watu ur areko Krais i pango patu i a i nge, na tovu po ako ur areken i velpol a i nge, kene tokokoere olemi mire senu nge avele, aveto toko powe ninengare olemi ve i velpol nge tovu po a 95 A.D. Na nge wop lemi aken, nepes a Donitian ini a Romre ole nepes, na i ri ve, isivenga ini a Toko Pomnga a god, na toko pulua ako a epee pulua ako o voth a Romre osa thewo kene o lotual nepes aken. Aveto toko lemioongare o lotual a Romre ole nepes aken avele, eneke olemio ve Toko Pomnga omole inga i voth, ini a Jisas Krais ako ini a God Itun. Maken Romre o patea toko lemioongare opakerenganga, na sisisong aolonga pelie i velpoltun toko lemioonga pelie. (2:10; 2:13; 3:10; 6:9) Na Jon ako ini a Jisas ile pakeke, kene o paeso i a mang a midenga ako a mtho a Patmos. \ip Na riong aolonga ako i voth a malueng ake lemi i vene: Aro te mit engeng nge ler lemioong, naro ler mong tongporumongre, eneke ako nge ulue ile vusong, ar Pomnga a Jisas Krais kene aro ile mong selele a Satan ome ile tamata kerengare na ile tokokoere. Malueng ake i ritet nge a God ile paomelaling aolilongaere ako aro i paomelal toko kerengare nge. Aveto Krais i pator toko lemioongare ve, aro o mit engeng nge ole lemioong, na nge ole vothung sivenga omanga, i pavurvur nge nang le vusonga mo aro God i oma senu nge or. \ip Erere ake i rel nge a God ile erere pulua, eneke i vual nge riong agelalnga na ur pelie oa sei, na sei areken i ranga ve ini sei pelie ako o voth nge erere nomenganga ako Daniel i wat i. Sei areken ini riong agelalnga na omirenga i voth. Ur pelie i klip ve aro te el imirenga, ave i nine ako ve, God aro ile mong selele ur alavusnga. Maken aro toko lemioongare aro o mit engeng nge ole lemioong. \ip Nge vonge teltelnga, Jon i thepol a Jisas Krais ako aro i pangopat ur areken a i nge. Na nge vonge 2-3 Krais i pator toko lotuongare ako o voth a rem or limai ako a epee a Esia ve aro o mit engeng nge tongporumongre. Na vonge 4-5 i pathengal it ve, God i sivenga rintet, na i aolonga rintet tomo mun nge Itun a Jisas ako ini Sipsip Tun ako i paglokpot sthong or limai ako o pathengal it nge a God ile paomelaling aolonga. Na sthong limainga (6:1–8:1) i pathengal it nge kuth or limai ako paomelaling aolonga rintetnga o voth mun nge. (8:2–11:19) Na a rumongaling me, oto or limai o voth ako o vual nge a God ile lemi klingong. (15:1–16:21) Na Satan, mekerem tevivinga, riong elnga le apaltetonga na seng sovengalo anga, or alapenel o pavurvur ako aro o lo nge a God ile lemi klingong aken, kene avele. (12:1–14:20; 17:1–19:5) Lama Krais aro i lo wereru me naro i teltun rinong a toko kerenga alavusngare nge, (19:11–20:15) aveto toko lemioongare aro o eso nge Pen a Urvet ponganga na ulue ponganga ako i sivenga rintet, naro o mimi nge ako aro ile vusonga avele. (21:1–22:17) \c 1 \ms1 Jisas Krais i pasong ile riong a toko lemioongare nge ako o voth a rem or limai \mr (Vonge 1:1–3:22) \p \v 1 Erere ake i ritet nge ur areko aro i velpol. Na God i pathengal i a Jisas Krais nge, mo aro i pathengal mun i a ile umongare nge, na i ritet nge ur areko aro i velpol lelle inga atike. Na Jisas i pake ile ensel omole mo aro i pathengal ur areken a ile umonga a Jon nge. \v 2 Na tho a Jon, tho ritet nge ur areko tho thopol i, na nge ur areko tho nongpol i a God nge, na nge ur areko Jisas Krais i pathengal i a tho nge. \v 3 Na sapase toko ako i tital viringa a God ile riong ake a tokokoere nge, na sapase mun areko o nongpol i na o nongal i, eneke i toth lale ako aro God i pavelpol nunganga ur areko tho wat i a erere ake nge. \s1 Jon i wat erere ake a toko lotuongare nge, ako o voth a rem or limai ako a epee a Esia. \p \v 4 Tho a Jon, tho wat erere ake a thomu toko lotuongare nge, ako o voth a rem or limai ako a epee a Esia. \p God ako i voth nomenga, na i pavurvur ponange, naro i es mun me, aro i sung lemi moring na ile themosaling a thomu nge. Na God Ioni Riringa aro i sung mun lemi moring na ile themosaling a thomu nge. Na Oni Riringa aken ile engenging i mukal nge ur alavusnga, na i voth a God itheki lemi, ako i men a ile nepes a menonga nge. \v 5 Na Jisas Krais aro i sung mun lemi moring na ile themosaling a thomu nge. Ini toko ako i panongpol vengveng a God ile riong, na ile panongpolong aken i pavurvur ako aro toko na sengre aro o nongal senu i, na olemio nge. Na ini toko teltelnga ako i rin na i mimi werera. Na ini nepesre ako o voth a ulue oa nepes. \p Na ia sagu it. Na i rin mo aro te vthopot nge ler vothung kerengare. \v 6 Na i oma it mo aro te velpol ini toko avlung ako ini Itema a God ile umongare ranga ve ini prisre. Na i venen aken, mako tho nong ve aro Jisas Krais ile engenging na iriseanga aro i voth evelelnga ako aro ile vusonga avele. I nunganga. \q1 \v 7 Thepol, aro i es tomou nge songen me! \q2 Naro toko alavusnga aro o thopol i nge otheki, \q2 tomo nge tokokoe areko o pun i nge peang. \q2 Na toko alavusnga ake ru a ulue aro olemi kerere, \q2 na o tang nge ile velpoling aken. \q2 Naro i velpol vene re aken. I nunganga. \p \v 8 Na Toko Pomnga a God ako i voth nomenga, i pavurvur ponange, naro i es me, kene i ri vene: “Tho ini a God ako lek engenging i aolonga rintet, na tho ini ur alavusnga opateanga, na ole vusonga mun.” \s1 Jon i thopol a Krais. \p \v 9 Tho a Jon ako ini titeumu ako tho wat malueng ake a thomu nge wot, na tho el mun matheong tomo nge thomu nge a Jisas ipanesnga, naro tho men tomo nge thomu nge a God ile menong e nepes. Na te el inga matheong alavusnga ako i velpoltun it, eneke te panes a Jisas. Mako o rere tho, na o paespot tho a mtho a Patmos, eneke oni plong ve aro tho pakomkomes panongpolong nge a God ile riong, tomo nge riong nunganga ako Jisas i pathengal i a tho nge. \v 10 Na nge a Toko Pomnga ile nang omole, Oni Riringa i rero tho, na tho nongpol a kimek ako toko ikei ako i ri viringa, na i avvuv ranga ve ini kuth. \v 11 Ma i ri vene, “Watu ur areko aro ong thopol i a erere nge na pasong i a toko lotuongare nge ako o voth a rem or limai ako ini a Epesus, na Smerna, na Pergamum, na Taiataira, na Sardis, na Piladelpia na Laodisia.” \p \v 12 Lamako tho eksinga mo aro tho thopol toko ako i ria tho nge me, ma tho thopol ine theki lalainga le mitainga or limai ako o oma i nge gol. \v 13 Na toko e ako i ranga ve ini a Toko Pomnga Itun\f + \fr 1:13 \ft O thepol a Daniel 7:13; 10:5.\f* i mit a theki lalainga le mitainga areken nge a lemi pat, na i pavlestun inga nge seltun lollonga, na i panaklesu nanaing ako ini gol a ipakei. \v 14 Na ipo thoi i veleles rintet ranga ve ini songen, na itheki i tolilis ranga ve ini won sesenga ile lallaing. \v 15 Na ieve i tolilis rintet ranga ve ini bras\f + \fr 1:15 \ft Bras ini ur ako o oma tang a tap nge na ur pelie mun.\f* ako o ongtun i ponganga mo i riri rintet ma i tukling tuklilng, na tho nongpol ikei ako i tang aolonga ranga ve ini awong le alululong. \v 16 Na i krim ine sivemit or limai a imeni sivenga nge. Na bainat ako iwowonga i voth epee epee i oselpot a iwo me. Na itheki lemi i tolilis rintet ranga ve ini nang theki ako i in penang lopat. \p \v 17 Na tho thopol i, mako tho ngou a ieve tepun ranga ve ini toko ako i rin lale, ave i ronga imeni sivenga a tho nge ma i ria ve, “Wong mothong tova wong ngange, tho ini ur alavusnga opateanga na ole vusonga mun. \v 18 Tho ini toko ako mimiong i voth a tho nge. Nomenga tho rin, ave ponange tho mimia ol naro lek vusonga ol avele. Na lek engenging i pavurvur nge toko pun rinnga eve ipamiminga, na tho pavurvur mun ako aro tho paeso toko a Wali eve tho eltetpot i nge. \p \v 19 “Naro ong watu ur areko ong thopol i ponange, naro ong watu mun ur areko aro i velpol panen. \v 20 Na ong thopol sivemit or limai ake o voth a menik sivenga nge, na ong thopol mun theki lalainga le mitainga or limai ako o oma i nge gol, na paatealing inkinenga nge ur areken i vene: Na sivemit or limai ake i paateal nge lotuongare ako nge rem or limai aton othealngare,\f + \fr 1:20 \ft Nge Grikre okei riong ake ini ‘ensel’ na i venen mun aken nge vonge 2 na ves 1, 8, 12 na 18.\f* na theki lalainga le mitainga or limai ake i paateal nge lotuonga areko o voth a rem or limai aken.” \c 2 \s1 Riong i es a lotuongare nge ako a rem a Epesus. \p \v 1 Ma toko aken i ria mun ve, “Aro ong wat malueng a lotuonga areko a rem a Epesus othealnga, naro ong wat vene: \m Tho ini toko ako tho krim sivemit or limai a menik sivenga nge, na tho esu esa a theki lalainga le mitainga or limai ako o oma i nge gol a lemi pat, na lek riong a thomu nge i vene: \v 2 Lemik mire nge ur areko thomu o oma i ranga ve ako thomu o mit engeng nge lomu lemioong, na thomu o el inga matheong areko i velpoltun thomu nge panesngek. Na lemik mire mun ako thomu o lel kimomu nge toko kerenga areko o ri ve or ini pakekre, ave ole apaltet na thomu o avrum senu ole riong aken, mako lomumu mire nge ole le apaltetong aken. \v 3 Na lemik mire ako thomu o potun matheong nge panesngek na thomu o el kerengaing nge, aveto thomu o mit engeng nge. \m \v 4 Ave nik plong nge lomu vothung pelie ako ranga ve lomu asaguong nge tho i ranga ve ini nomenganga avele. \v 5 Lomumu rum senu nge vothung sivenga ako thomu o oma tel i nomenga nge ako lomumuo a tho nge, ave ponange thomu o modop i lale. Aro o lel kimomu nge lomu vothung kerenga areken, naro o oma ranga ve ako thomu o oma tel i nomenga. Aro ve thomu o lel kimomu nge lomu vothung kerenga areken avele, aro tho es a thomu nge me, naro tho eltetpot lomu theki lalainga le mitainga a imei, aken aro thomu o velpol ini lek ol avele. \v 6 Aveto ur inga ako tho thopol i a thomu nge, na lemik i sivenga nge ma i vene: Numu silal tokokoe areko o panes a Nikolas\f + \fr 2:6 \ft Nikolas ile pamirealing i vene: Vothung kerenga ako tokokoere o oma i nge ole mimiong, i pavurvur aro i pakerenga ole menong tomo nge a God avele, nako o ngo tomo nge areko or ini oewoere avele, na o lotual avalare na vothung kerenga mun pelie.\f* ile pamirealing ole vothung, na tho mun, nik silal mun i. \m \v 7 Na aro ve toko e i sis ve aro ilemi mire senu nge riong ake, ako God Ioni i sungu i a lotuongare nge, mo i sivenga ako aro i ta senu itelnga nge. Na areko ole mong a Satan ile tongporumongre, aro sek wom or mo o an won monnga nge won ako i sung mimiong ako i voth a God ia ometa ako a Pen a Urvet.” \s1 Riong i es a lotuongare nge ako a rem a Smerna. \p \v 8 Ma toko aken i ria mun ve, “Aro ong wat malueng a lotuonga areko a rem a Smerna othealnga, naro ong wat vene: \m Tho ini ur alavusnga opateanga na ole vusonga mun. Na tho ini toko ako nomenga tho rin, ave ponange tho mimia ol. Na lek riong a thomu nge i vene: \v 9 Lemik mire nge matheong areko i velpoltun thomu. Lemik mire mun ako, ake ru a ulue thomu o oror nge ur elonga, aveto ake ro a Pen a Urvet lomu ur elonga i pom. Na lemik mire mun ako tokokoe areko or ini Judare o ri tangatun nge thomu, ave ole vothung i panes senu Judare ole vothung avele, or ini toko avlung ako ini a Satan ile. \v 10 O mothong tova o ngange nge kerengaing ako i toth aro i velpoltun thomu. O nongpol! Satan aro i tongporum thomu nge ako aro o rere omu pelie mo o paeso ir a mang a midenga lemi. Naro lomu kerengaing aken aro i voth inga nge nang mule pa omole. Aro lomu lemioong i voth engeng mola i pavurvur nge lomu rinong, maken aro tho olal i a thomu nge, nge mimiong ako aro ile vusonga avele. \m \v 11 Na aro ve toko e i sis ve aro ilemi mire senu nge riong ake, ako God Ioni i sungu i a lotuongare nge mo i sivenga ako aro i ta senu itelnga nge. Areko ole mong a Satan ile tongporumongre, aro o el kerengaing e avele nge rinong aininga.” \f + \fr 2:11 \ft Rinong aininga ini won sesenga ako aro ile vusonga avele. O thopol 20:14; 21:8.\f* \s1 Riong i es a lotuongare nge ako a rem a Pergamum. \p \v 12 Ma toko aken i ria mun ve, “Aro ong wat malueng a lotuonga areko a rem a Pergamum othealnga, naro ong wat vene: \m Tho ini toko ako bainat ako iwowonga i voth epee epee na i oselpot a wok me. Na lek riong a thomu nge i vene: \v 13 Lemik mire nge lomu rem, ini rem ako i voth a Satan imeni na ini ile vulonga. Na thomu o voth engeng a tho nge, na lomu lemioong a tho nge i matu avele, i pavurvur nge nang ako o pun rin a Antipas nge, ako a lomu rem ako Satan i voth nge. Na Anitpas ini lek umonga sivenga ako i panongpol tokokoere nge lek riong. \m \v 14 Ave nik plong nge lomu vothung pelie ako ranga ve omu pelie o panes a Balam\f + \fr 2:14 \ft O thopol tenesing nge a Balam ako a Namba 22–24.\f* ile pamirealing, nomenga ini toko ako i patoral a Balak nge sovengalo ako aro i paleklek Israelre nge ako ranga ve o an aning ako o sung tel i a avalare nge, na o ngo tomo nge areko or ini oewoere avele. \v 15 Na Balam ile pamirealing aken i ranga ve ini a Nikolas\f + \fr 2:15 \ft O thepol ritetong rurunga ako a 2:6 aken i ritet nge a Nikolas ile pamirealing.\f* ile pamirealing ako omu pelie o panes mun i. \v 16 Maken aro o lel kimomu nge lomu vothung kerenga, aro vene mo lelle inga atike aro tho velpol a thomu nge mo aro tho pun tomo nge areko o lel okime nge ole vothung kerenga avele. Naro tho pun or nge bainat ako i oselpot a wok me. \m \v 17 Na aro ve toko e i sis ve aro ilemi mire senu nge riong ake, ako God Ioni i sungu i a lotuongare nge mo i sivenga ako aro i ta senu itelnga nge. Na areko ole mong a Satan ile tongporumongre, aro tho sung aning ako i ngo kine ponange ako o apet i ve ini ‘Mana’ \f + \fr 2:17 \ft Judare olemi ve, Jeremaia i parong kine ‘Mana’ pelie a silkep lemi, naro i voth nge makola ole pamimionga i velpol ol a or nge, lamako God aro i paan or nge ‘Mana’ aken.\f* a or nge. Naro tho sung mun um po velelesnga\f + \fr 2:17 \ft Um po velelesnga aken ini a God ile ateong nge or.\f* a or omole omole nge. Na nge um areken oion ponganga i voth nge na toko e avele ilemi mire nge, ini inga areko o el um areken.” \s1 Riong i es a lotuongare nge ako a rem a Taiataira. \p \v 18 Ma toko aken i ria mun ve, “Aro ong wat malueng a lotuonga areko a rem a Taiataira othealnga, naro ong wat vene: \m Tho ini a God Itun na thekik i tolilis ranga ve ini won sesenga ile lallaing, na evek i tolilis rintet ranga ve ini bras\f + \fr 2:18 \ft Bras ini ur ako o oma tang a tap nge na ur pelie mun.\f* ako o ongtun i ponganga mo i riri rintet ma i tukling tukling. Na lek riong a thomu nge i vene: \v 19 Lemik mire nge ur areko thomu o oma i ranga ve nge lomu asaguong na nge lomu lemioong engenga, na nge lomu opoesaling, na ako thomu o engeng na o el inga matheong. Na lemik mire mun ako lomu omaing i esa ol na i mukal nge lomu omaing teltelnga ako i patea nge ako thomu o panes tel tho. \m \v 20 Ave nik plong nge lomu vothung pelie ako ranga ve, somu wom seng ako i ranga ve ini a Jesebel\f + \fr 2:20 \ft Jesebel ia tenesing i voth nge a 1 King 18–21 na 2 King 9.\f* ako i voth nomenga, na seng aken i apet isivenga ve ini a God ile riong elnga, na i patoral na i paleklek lek umongare mo aro o ngo tomo nge areko or ini oewoere avele, na o an aning ako o sung tel i a avalare nge. \v 21 Sek wom i ve aro i lel ikime nge ile vothung ako i ngo tomo nge tokokoe areko or ini iewo avele, aveto ini plong. \v 22 Maken aro tho pangomeng i a ile ring, na aro ve areko o oma vothung kerenga tomo nge i, o lel okime nge ole vothung areken avele, aro tho pangomengo mun or. \v 23 Naro tho pun rin areko o panes ile pamirealing, maken toko lemioonga alavusnga aro olemi mire ako tho ini toko ako lemik mire nge toko alavusnga oopo na olemi, naro tho olal vengveng i a or omole omole nge, i pavurvur nge ur areko o oma i. \v 24 Aveto thomu areko o voth a Taiataira ako o panes seng aken ile pamirealing kerenga aken avele, ako osivenga o apet i ve ini a ‘Satan ile pamirealing inkinenga ako i mathe.’ Na tho ria thomu ve, aro tho parong mun matheong e avele a thomu nge. \v 25 Ave aro thomu o mit engeng nge lomu vothung ako o krim i lale i pavurvur ako aro la tho es me. \m \v 26 Na areko ole mong a Satan ile tongporumongre na o panes senu tho i mul nge nang le vusonga, aro tho sung engenging a or nge ranga ve ako Vovo i sungu i a tho nge. Naro tho papomnga or mo aro o theal toko alavusnga ake ru a ulue areko or ini Judare avele. \q1 \v 27 ‘Naro ole thealing aken \q2 aro i engeng rintet \q3 ranga ve ini ain. \q2 Naro o so rek rek or \q2 ranga ve ini thei pokin \q3 ako o oma i nge saka.’ \rq Buk Song 2:9\rq* \m \v 28 Naro tho sungu mun sivemit a lempoa a or nge, aken i pathengal ako ole mong ur alavusnga lale. \v 29 Na aro ve toko e i sis ve aro ilemi mire senu nge riong ake, ako God Ioni i sungu i a lotuongare nge mo i sivenga ako aro i ta senu itelnga nge.” \c 3 \s1 Riong i es a lotuongare nge ako a rem a Sardis. \p \v 1 Ma toko aken i ria mun ve, “Aro ong wat malueng a lotuonga areko a rem a Sardis othealnga,\f + \fr 3:1 \ft Nge Grikre okei riong ake ini ‘ensel’ na i venen mun aken nge ves 7 na 14.\f* naro ong wat vene: \m Tho ini toko ako God Ioni ako ile engenging i mukal nge ur alavusnga, kene i voth a tho nge, na sivemit or limai i voth mun a tho nge. Na lek riong a thomu nge i vene: Lemik mire nge lomu omaing ako tokokoere o rivenga thomu o mimi, ave onumu i rin lale nge panesngek. \v 2 O mimeta, na o paengeng lomu vothung sivenga atiiken i rin rongan, eneke i toth aro i rin. Naro o oma venen aken, eneke tho thopol lomu vothung ako i vengveng a lek God itheki rongan. \v 3 Maken aro lomumu rum werer nge Panongpolong Sivenga ako thomu o nongpol tel i lale, na o patoral thomu nge, naro thomu o nongal nge, na o lel kimomu nge lomu vothung kerenga. Na aro ve thomu o mimeta avele, na o nong nong inga, aro tho velpol a thomu nge ranga ve ini toko kemonga, naro lomumu mire avele nge nang ako aro tho velpoltun thomu nge. \m \v 4 Ave omu pelie ako a rem a Sardis lomu vothung rongan i riri ranga ve ini tekruk velelesnga. Aro thomu o teuna tekruk velelesnga mo o es tomo nge tho, eneke lomu vothung i vengveng tomo nge tho. \v 5 Na areko ole mong a Satan ile tongporumongre aro o teuna mun tekruk velelesnga venen aken, naro oion i ngo a erere ako i ritet nge areko God aro i sung mimiong a or nge, naro tho patitepot oion nge avele. Naro tho ritet nge or a ok Vovo itheki tomo nge ile enselre otheki ve, or ini lek. \v 6 Na aro ve toko e i sis ve aro ilemi mire senu nge riong ake, ako God Ioni i sungu i a lotuongare nge mo i sivenga ako aro i ta senu itelnga nge.” \s1 Riong i es a lotuongare nge ako a rem a Piladelpia. \p \v 7 Ma toko aken i ria mun ve, “Aro ong wat malueng a lotuonga areko a rem a Piladelpia othealnga, naro ong wat vene: \m Tho ini toko ako tho riri rintet na tho ini ur nunganga tepun. Na ranga ve ako nomenga Nepes a Devit i krim ur ako ini pupalinga thepnga a Jerusalem neginga, aro tho mun aro tho krim ur ako ini pupalinga thepnga a Jerusalem ponganga ako a Pen a Urvet. Na aro ve tho theppot vel thekia aken, aro toko e avele i pavurvur aro i pupal ol i. Na aro ve tho pupalo i, toko e avele i pavurvur aro i theppot ol i. Na lek riong a thomu nge i vene: \v 8 Lemik mire nge lomu omaing na lemik mire mun ako iomu kene i kima avele, na thomu o panes senu lek riong, na thomu o kelelal iok avele, make tho theppot vel thekia nge thomu ako toko e avele i pavurvur aro i pupalo i. \v 9 O nongpol, toko avlung ako ini a Satan ile, ako o apet or ve, or ini Judare, ave ole vothung i panes senu Judare ole vothung avele, aro tho paruru or mo aro o koru oeve a evomu tepun mo aro olemi mire ako ok sagu rintet thomu. \v 10 Na thomu o panes lek panakaling nge matheong potunnga lale, make aro tho paseral thomu nge matheong aoliloenga ako aro i es me mo aro i tongporum toko alavusnga ake ru a ulue. \m \v 11 I toth lale ako aro tho es me, aro thomu o mit engeng nge lomu vothung ako thomu o krim i lale, maken aro toko e avele i pavurvur aro i kempot olongomu. \v 12 Na toko e ako ile mong a Satan ile tongporumongre, aro tho pamit i a lek God ile Lotu Tepun a Vel ranga ve ini wovek. Na i pavurvur aro i voth evelelnga a Lotu Tepun a Vel aken. Naro tho wat lek God iion a i nge tomo nge a Jerusalem ponganga iion. Ini lek God ile rem ako aro i esu a Pen a Urvet me. Naro tho wat mun iok ponganga a i nge. \v 13 Na aro ve toko e i sis ve aro ilemi mire senu nge riong ake, ako God Ioni i sungu i a lotuongare nge mo i sivenga ako aro i ta senu itelnga nge.” \s1 Riong i es a lotuongare nge ako a rem a Laodisia. \p \v 14 Ma toko aken i ria mun ve, “Aro ong wat malueng a lotuonga areko a rem a Laodisia othealnga. Naro ong wat vene: \m Tho ini ur nunganga tepun na tho panongpol vengveng a God ile riong elonga, na i pavurvur ako aro toko na sengre aro o nongal senu i na olemio nge. Na tho ini pamenong alavusnga itepun. Na lek riong a thomu nge i vene: \v 15 Lemik mire nge lomu omaing ako numu plong nge panesngek avele, ave thomu o engeng nge panesngek mun avele. Tho sis ve aro numu plong, eve o engeng nge panesngek, \v 16 aveto avele. Lomumu i ngo a sapat, na i ranga ve ini thei ako i merir avele na i vel avele, maken aro tho mutpot thomu nge wok. \v 17 Na thomu o ri ve, ‘Lemem umtun pom tomo nge lemem ur elonga, na them oror nge ur e avele.’ Aveto patong onumu o men vulut inga, na ole ur e avele, na o men alalilanga, na otheki pros. Aveto lomumu mire nge avele. \v 18 Na tho tor lomu ve aro o ol gol ako o ongtun i ponganga mo i riri kene a tho nge, mo aro lomu ur elonga pom a God itheki. Naro o olpot mun tekruk velelesnga a tho nge, maken aro o men alalilanga avele, naro lomu mara mun nge avele. Naro o olpot mun thekumu rongalnga ei a tho nge, mo aro thekumu i senu werer. \m \v 19 Na areko ok sagu or, aro tho vol or mo aro tho pavengveng ole vothung. Aro thomu o lel kimomu nge lomu vothung kerenga, naro thomu o engeng nge panesngek. \v 20 O nongpol, tho mit a vel thekia na tho erema, na aro ve toko e i nongpol keik, na i thep ile vel thekia nge tho, aro tho eso a ile vel aken naro te an tomo e pel. \m \v 21 Na toko ako aro ile mong a Satan ile tongporumongre, aro tho pamen totho i a lok seik me, naro te men a lek nepes a menonga nge, ranga ve ako lek mong a Satan ile tongporumongre na tho men ol a ok Vovo ilo sei, na them men a ile nepes a menonga nge. \v 22 Na aro ve toko e i sis ve aro ilemi mire senu nge riong ake, ako God Ioni i sungu i a lotuongare nge mo i sivenga ako aro i ta senu itelnga nge.” \c 4 \ms1 Sipsip Tun i thep erere ako a Pen a Urvet, mako ur kerengare i vru leltun toko na seng ake ru a ulue \mr (Vonge 4:1–11:19) \s1 Jon i thopol a God ako i men a ile nepes a menonga ake ro a Pen a Urvet. \p \v 1 Lamako tho the werer mun na tho thopol vel thekia ako i thep a Pen a Urvet. Na toko ikei ako i avvuv ranga ve ini kuth ako tho nongpol tel i lale, i ria mun tho ve, “Esa a Pen a Urvet me, mo tho pathengal ong nge ur areko aro i velpol panen.” \v 2 A ur e avele na Oni Riringa i rero mun tho, mako tho thopol nepes a menonga omole ako i voth a Pen a Urvet, na toko omole i men nge. \v 3 Na toko aken i men, ini peti i tolilis rintet, na i ranga ve ini ur rangranga na selelenga, na butuleso ako i mekilkil rintet i voth kalalual i. \v 4 Na menonga or mule paini pothoi or penel o men kalalual nepes a menonga aken. Na toko mukalinga or mule paini pothoi or penel o men nge menonga areken, na o teun teunong velelesnga, na o ur mun vevea ako o oma i nge gol ako ini nepesre oa. \v 5 Na pen kitnga i kitpot pelekpol a nepes a menonga aken. Na pen akrunga i akrung ma i espot mun nge, na ongueralinga or limai ako o an lilel, kene o to a mukaling a nepes a menonga aken nge. O paateal Oni Riringa ile engenging ako i mukal nge ur alavusnga. \v 6 Na a mukaling nge nepes a menonga aken, ur e ako i nine nine i voth nge, ranga ve ini a thei a pamonlel ako i nine nine rintet. \p Na ur miminga or penel o voth kalalual a nepes a menonga aken. Na ur miminga or penel aken otheki pulua i voth a oni peti elonga. \v 7 Na ur miminga teltelnga ipounga i ranga ve ini laion\f + \fr 4:7 \ft O thepol laion ia sei nge pes 632.\f* ipounga. Na ur miminga aininga ipounga i ranga ve ini bulmakau tomonnga ipounga. Na ur miminga menga itheki lemi i ranga ve ini toko. Na ur miminga penelnga ipounga i ranga ve ini viso ako i rer. \v 8 Na ur miminga or penel aken oni giniti or limae nge or omole omole, na otheki i voth a oni peti elonga na a oni giniti thewo mun. Na nge nang na mlik elonga o pesrou avele nge ole riong inga ako o ri ve, \q1 “God ako ini Toko Pomnga \q2 ako ile engenging i aolonga, \q3 i riri, i riri, i riri. \q2 Nomenga i voth, \q2 na ponange i voth, \q3 na panen aro i es me.” \p \v 9 Na ur miminga or penel aken o papomnga, na o paaolonga, na o ri sivengaing a toko ako i men a nepes a menonga aken nge, ini toko ako i voth, na ile mimiong aro ile vusonga avele. Ma nge ako o oma venen aken, \v 10 toko mukalinga or mule paini pothoi or penel o koru oeve mo o papomnga toko ako i men a nepes a menonga aken nge, na o lotual i. Ini toko ako i voth, na ile mimiong aro ile vusonga avele. Na o unteta oa vevea ma o parongu i a mukaling a nepes a menonga aken na o ri ve, \q1 \v 11 “Emem Pomnga, ong ini lemem God, \q2 i pavurvur ako aro tokokoere o papomnga ong, \q2 na o paaolonga ong, na o risea ong nge lom engenging, \q3 eneke ong pamenu ur alavusnga, \q2 na ong panes lomum nge ur areko \q3 ranga ve ako ong pamenu ir.” \c 5 \s1 Jon i thopol erere omole ako o patetun i. \p \v 1 Lama tho thopol erere omole ako i voth alapinmolnga a toko ako i men nge nepes a menonga aken, a imeni sivenga nge, na wating i voth epee epee, na o patetun i nge sthong pa or limai. \v 2 Na tho thopol ensel engenga omole ako i presa viringa ve, “Toko kathnga i sivenga rintet mo i pavurvur ako aro i paglokpot sthong or limai aken mo i thep erere aken, e?” \v 3 Aveto toko e avele ako a Pen a Urvet, eve a malang po, eve a ulue, eve a Wali, kene i pavurvur ako aro i paglokpot sthong or limai aken mo i thep erere aken mo i the a lemi. \v 4 Mako tho tang rintet, eneke toko e avele i pavurvur aro i thep erere aken mo i the a lemi. \v 5 Lama mukalinga omole i ria tho nge ve, “Mothong tanging, thepol toko engenga omole ako o apet i ve ini ‘Laion,\f + \fr 5:5 \ft O thepol laion ia sei nge pes 632.\f* ako ile net Juda’ na ini a nepes a Devit ako i voth nomenga itevinga, na i ranga ve ini mun i ilongo, na ile mong a God ile ngarangre, make i pavurvur ako aro i paglokpot sthong or limai aken mo i thep erere aken.” \p \v 6 Lama tho thopol Sipsip Tun omole ako i mit na i ranga ve ako o so rin i lale, na i mito totho nge nepes a menonga aken. Na ur miminga or penel aken tomo nge mukalinga areken o voth kalalual i. Na ia sagar or limai, na itheki or limai mun ako i paateal Oni Riringa ile engenging ako i mukal nge ur alavusnga. Na God i pakepot Oni Riringa aken a pen elonga ake ru a ulue lale. \v 7 Lamako Sipsip Tun aken i es la ma i ela erere aken ru i voth a toko ako i men nge nepes a menonga aken, a imeni sivenga nge. \v 8 Ma nge ako i ela erere aken, ur miminga or penel tomo nge mukalinga or mule paini pothoi or penel o koru oeve a Sipsip Tun aken nge. Na mukalinga areken or omole omole o krim won agolu ako i pavurvur nge velnga, na o krim mun oto ako o oma i nge gol ako ur una vrongare i voth nge, ma o pasiseo i ma i klunga na won klunga aken i paateal toko lemioongare ole nongongre. \v 9 Na mukalinga areken o vo voing ponganga ako i ri vene: \q1 “Ong pavurvur ako aro ong ela erere aken \q2 mo ong paglokpot sthong areken nge, na ong thep i. \q2 Eneke o so rin ong, \q2 na lom rinong aken i ol werer tokokoere a God nge me, \q2 tokokoe areko o voth a pen elonga ake ru a ulue \q3 ako okei rel rel, \q3 na oni peti rel rel, \q3 na ole net rel rel. \q1 \v 10 Na ong oma or \q2 mo o velpol ini toko avlung \q3 ako ini a God ile umongare ranga ve ini prisre, \q2 naro o voth ranga ve ini nepesre, \q3 naro o theal tokokoere ake ru a ulue.” \p \v 11 Lama tho thopol mun, na tho nongpol ensel pulua rintet ole lenging na i pavurvur nge otitalnga avele. Na o mit kalalual nepes a menonga aken tomo nge ur miminga o penel aken tomo mun nge mukalinga areken. \v 12 Na o pres a viringa na o vo vene: \q1 “Sipsip tun ako o so rin i nomenga \q2 i sivenga inga na i pavurvur aro te risea i, \q2 eneke iion i kima, na ile ur elonga pom, \q3 na ile mire aolonga, na ile engenging aolonga. \q2 Na i pavurvur ako aro toko alavusngare o risea i, \q2 na o papomnga i, na o paaolonga i.” \p \v 13 Na tho nongpol ur alavusnga ake ru o mimi, na o voth a Pen a Urvet, na a malang po, na a ulue, na a Wali, na a rua, o vo vene: \q1 “Toko ako i men nge nepes a menonga \q3 tomo mun nge Sipsip Tun aken, \q2 aro te risea or paini, na papomnga or, \q3 na paaolonga or, na pakima oion evelelnga, \q3 naro ile vusonga avele.” \p \v 14 Na ur miminga or penel aken o ri ve, “I nunganga.” Na mukalinga areken o koru oeve a or paini nge, na o lotual or paini. \c 6 \s1 Sipsip tun aken i paglokpot sthong a erere aken nge. \p \v 1 Lama tho thopol Sipsip Tun aken ako i paglokpot sthong teltelnga nge sthong or limai aken nge, mako tho nongpol ur miminga omole nge or penel aken, ma ikei i tang ranga ve ini pen akrunga ma i ria ve, “Ong es me.” \v 2 Lamako tho thopol hos velelesnga omole, na toko e ako i men roro a iwe ako i es me, na i krim peang, na i ur vevea ako i paateal ve ile mong punong, na i espot a Pen a Urvet me mo aro ile mong punong ranga ve ako ile mong punong nomenga. \p \v 3 Lama Sipsip Tun aken i paglokpot sthong aininga ako i pasopal erere aken, na tho nongpol ur miminga aininga ako i ria ve, “Ong es me.” \v 4 Mako hos relnga i velpola mun na ini peti i selele. Na toko ako i men roro a iwe i el engenging i pavurvur ako aro i pavelpol punong a ulue mo aro tokokoere o pun rin ol pel osivenga. Na i el bainat aolonga mo aro i oma ol venen aken nge. \p \v 5 Lama Sipsip Tun aken i paglokpot sthong menga ako i pasopal erere aken, na tho nongpol ur miminga menga ako i ria ve, “Ong es me.” Na tho thopol hos pokukurutnga ako i es me, na toko ako i men roro a iwe i krim sikel ako o patongrum ur elonga ole matheong epee epee nge a imeni. \v 6 Na tho nongpol lenging ako i ranga ve ini toko ikei ako i espot a ur miminga or penel aken oa wop me, ma i ria ve, “Es mo o pavelpol mesi a ulue mo aro toko omole ako i um nge nang omole na i el iolonga i pavurvur inga ako aro i ol aning posalnga inga ranga ve ini luvo monnga ako a kilo inga omole eve woso ako imathenga a kilo or me. Aveto ong mothong tova pakerenga wel ome vain.” \p \v 7 Lama Sipsip Tun aken i paglokpot sthong penelnga ako i pasopal erere aken, na tho nongpol ur miminga penelnga ako i ria ve, “Ong es me.” \v 8 Ma tho thopol hos ako ini peti kothal ako i es me. Na toko ako i men roro a iwe kene iion a “Rinong” na toko omole i panes i ako i paateal Waliare. Na or paini o el engenging nge toko so rinnga, na o pun rin toko na seng epee omole ake ru a ulue, ave epee or me rongan i voth. Na o pun rin or nge punpeling, na mesi, na putput, na mekerem wengare mun aro o pun rin pelie. \p \v 9 Na Sipsip Tun aken i paglokpot sthong limnga ako i pasopal erere aken, na tho thopol rinrinongare ooni ako o voth a sungong a lekleka thewo, na tokokoere o so rin or nomenga, eneke or ini tokokoe areko o mit engeng nge a God ile riong, na nge ile riong panongpolnga. \v 10 Na o pres viringa ve, “Toko Pomnga ong riri rintet nge ur alavusnga, na ong ini God nunganga. Aro ong pamit toko ulue angare nge riong penva? Naro ong olal pun rinngememare penva?” \v 11 Na o sungu tekruk velelesnga a or omole omole nge na o ria or vene: “Aro thomu o thau tel thomu tie i pavurvur ako aro pun rinngomuare aro o pun rin mun areko o um tomo nge thomu, na titeumuere mo oa titaling i mul nge titaling ako God i ateal i a or nge. Maken aro God i olal werer i nge pun rinngomuare.” \p \v 12 Na tho thepol ako Sipsip Tun aken i paglokpot sthong limaenga ako i pasopal erere aken. Nako wiring aolonga i velpol a ulue, na nang theki ia mideng na i pokukurut ranga ve ini seltun pokukurutnga, na ngov itheki i selele ma vusu ranga ve ini mla. \v 13 Na sivemitre o matmatu a ulue ranga ve ako thue engenga i thu pupos mo pokin tangare o matmatu me. \v 14 Na sepsa i penthal ranga ve ini ngosel ako o pinmol i. Na tete alavusnga ome mthore o men gatpot nge omei. \p \v 15 Na toko alavusnga ake ru a ulue ranga ve ini nepesre, na toko kimangare, na punongare ole mukalingare, na toko le urngare, na toko engengare, na toko vulutngare, na areko o um polpol a tokokoere nge, tomo nge areko o theal osivenga ole mimiong, or alavusnga o lopot, na pelie o men kine a silkep lemi, na pelie o men kine a um thewo ako ru a tetere nge. \v 16 Na o pres a tete na umre nge ve, “Mata a them nge mo o ngo sopalu them mo aro toko ako i men a nepes a menonga aken aro i thopol them avele, naro Sipsip Tun ile lemi klingong aro i velpol mun a them nge avele. \v 17 Eneke or paini ole nang kerenga ako or paini aro o paomelal it tokokoere nge, kene i velpol. Na toko e avele i pavurvur aro i lopot nge or paini ole paomelaling aken.” \c 7 \s1 Toko or 144,000 ako or ini Judare o el a God ile paatealing. \p \v 1 Na ur areken i vus, lama tho thopol ensel or penel ako o mit a ulue ongepo epipeere nge, na o krim tuntun thue le espotonga or penel aken mo thue i pavurvur avele ako aro i thu ulue na rua na won. \v 2 Lama tho thopola ensel relnga e ako i velpol a nang theki ile velpolainga na i es me, na i krim a God ako i mimi evelelnga ile ur ako i oma paatealing nge. Na i presa viringa nge ensel or penel ako God i sungu engenging a or nge ve aro o pakerenga ulue ome rua. \v 3 Na i ria ve, “O mothong tova o pakerenga ulue na rua na won i pavurvur ako aro them oma paatealing a ler God ile umongare a opowe tel.” \v 4 Na tho nongpol areko o ela a God ile paatealing a opowe kene oa titaling na i pavurvur nge 144,000. 12,000 nge Judare ole net omole omole. \v 5-8 Ranga ve Juda, na Ruben, na Gat, na Aser, na Naptali, na Manase, na Simeon, na Livai, na Isakar, na Sebulun, na Josep ome a Benjamin. Toko or 12,000 nge net omole omole areken o el a God ile paatealing aken. \s1 Pulua pomnga o lotual a God. \p \v 9 Lama tho thopol pulua pomnga na i pavurvur aro toko e i tital or avele, na or ini toko na seng areko o voth a pen elonga ake ru a ulue ako okei rel rel, na oni peti rel rel, na ole net rel rel, na o mit a mukaling nge nepes a menonga aken a Sipsip Tun itheki lemi, na o teun tekruk seltunnga velelesnga, na o krim vait thoing a omeni. \v 10 Na o presa viringa na o vo voing ako i vene, \q1 “Ler God ako i men a nepes a menonga \q3 tomo nge Sipsip Tun \q2 or paini inga ako o pamimi it.” \p \v 11 Na ensel alavusnga o mit kalalual nepes a menonga aken tomo nge mukalinga areken na ur miminga or penel aken. Na o koru oeve nge nepes a menonga aken ma o lotual a God. \v 12 Na o vo voing ako i vene, \q1 “I nunganga! \q2 Te risea ler God \q2 na te papomnga i, \q2 na te ri sivengaing a i nge, \q2 na te paaolonga i, \q3 eneke iion i kima, \q3 na ile mire aolonga, \q3 na ile engenging aolonga. \q2 Naro te oma venen aken \q2 nge nang elonga \q3 ako aro ile vusonga avele. \q2 I nunganga!” \p \v 13 Lama toko mukalinga aken e i nina tho ve, “Na areko o teun tekruk seltunnga velelesnga, or ini anga? Na o es a kath me?” \p \v 14 Na tho olal ile riong ve, “Toko Pomnga, lemik mire nge avele.” \p Na i ria tho ve, “Or ini areko o espot me nge matheong aolonga na sisisong. Na Jisas ile rinong i pariri or a God itheki, na i ranga ve ako o paut rir ole teunong nge Sipsip Tun ia mla, mako oa teunong i veleles. \v 15 Maken \q1 “O mit a mukaling nge a God ile nepes a menonga \q2 na nang na mlik o oma ile omaing \q3 a ile Lotu Tepun a Vel lemi. \q2 Na toko ako i men nge nepes a menonga aken \q2 i voth tomo nge or na i theal or. \q1 \v 16 Naro mesi pun ol or avele, \q2 naro thei i pun mun or avele ol, \q3 naro nang eve pen velnga \q3 i pavurvur aro i in oni peti avele ol. \q1 \v 17 Eneke Sipsip Tun \q3 ako i voth tothal nge nepes a menonga aken, \q2 aro i velpol ini othealnga, \q3 naro i wol or a pen \q2 ako thei ako i sung mimiong \q3 kene i lelpot nge me. \q2 Na God aro i girtetpot otheki einga \q2 naro o tang ol avele ol.” \c 8 \s1 Sipsip tun i paglokpot sthong limainga. \p \v 1 Lama Sipsip Tun i paglokpot sthong limainga ako i pasopal erere aken, nako ur alavusnga ako a Pen a Urvet o men poreng ol, i pavurvur nge aua epee. \p \v 2 Lama tho thopol ensel or limai ako o mitit a God itheki lemi, ma o sungu kuth or limai a or nge. \p \v 3-4 Na ensel relnga mun e ako i krim oto ako o oma i nge gol i es me, ma i mitu a God itheki totho a sungong a lekleka ako o oma i nge gol, na i voth a mukaling nge nepes a menonga aken. Na o sung ur una vronga pulua a ensel aken nge mo aro i sul tomo i nge ur ako i paateal a God ile tokokoere ole nongongre, ma i odoroka sungong aken a won mikeri nge ako i voth a sungong a lekleka aken nge, ma o klung na or alaini oklunga i suthultun pel a God nge la. \v 5 Lamako ensel aken i ela won mikeri a sungong a lekleka nge, ma i pangou i a oto aken lemi ma i asesu won mikeri aken a ulue me. Nako pen akrunga i akrung, na pen kitnga i kit, na wiring i tok. \s1 Ensel or penel o thuo kuth. \p \v 6 Lama ensel or limai ako o krim kuth or limai o monsi mo aro o thuo ol kuth. \p \v 7 Na ensel teltelnga i thuo iana kuth. Mako vit ako imolnga i pootitoli na i merir merir tomo nge won sesenga ako i selele ranga ve ini mla, o apuplutu a ulue me, na i ranga ve ako i omreu ulue ma or meu na i ongtun epee omole na won ako i voth a epee aken i ongtun mun na ur pothoinga areko o ongtun mun. \p \v 8 Na ensel aininga i thuo iana kuth. Mako ur ako i ranga ve ini tete aolonga ako won sesenga i voth nge i mata a rua. Ma i ranga ve ako i omreu rua ma or meu ma epee omole i selele ranga ve ini mla. \v 9 Na ur miminga areko o voth a rua epee aken o rin rin, na imot mun areko o voth a rua epee aken o kerenga. \p \v 10 Lama ensel menga i thuo iana kuth. Mako sivemit aolonga ako i an ranga ve ini ongueralinga kene i matpot a sepsa me, mako thei lelelongare na povovloaingare i thomreu ma or meu, ma i mata a epee omole a or nge. \v 11 Na sivemit aken iion a “Welwelonga,” mako thei areko o voth a epee aken o eksing ma o welwel ol. Na toko na seng pulua ako o thin thei aken o rin rin, eneke thei areken o welwel. \p \v 12 Lama ensel penelnga i thuo iana kuth. Mako i ranga ve ako nang na ngov na sivemitre ole toong i thomreu ma or meu na epee omole a or nge i kerenga ma o to ol nge avele, mako ole toong i oror, mako eranga i oror ol, na pemliknga ia mideng rintet. \p \v 13 Lamako pok watha ma tho thopol viso omole ako i rer a malang po, na tho nongpol ikei ako i presa viringa ve, “Patong, patongti re thomu areko o voth a ulue ma o nongpol kuth le avvuvong ako ensel or me, i toth ako aro o oma i, eneke aro i pavelpol paomelaling or me aolonga a thomu nge.” \c 9 \s1 Ensel limnga i thuo iana kuth. \p \v 1 Lama ensel limnga i thuo iana kuth. Mako tho thopol ensel omole ma i ranga ve ini sivemit ako i matu a ulue me, na i ela vel thekia thepnga ako ini vol lukulukunga thepnga. \v 2 Na i thep vol aken thekia, ma won klunga i klunga me ma i ranga ve ini ombulong aolonga, na won klunga aken i pasopal nang theki na sepsa a pen elonga. \v 3 Lama sisapuere o espot a won klunga aken nge me, na o esu a ulue me, na God i sung engenging a or nge ranga ve ini telenga. \v 4 Ma i ria or ve, o mothong tova o pakerenga pilil, eve won, eve ur pothoingthoinga, ave aro o pakerenga inga tokokoe areko God ile paatealing i voth a opowe avele. \v 5 Na God isa wom sisapue areken mo aro o pasisis or i pavurvur nge ngov or lim, aveto aro o pavurvur aro o pun rin or avele. Na sisisong ako toko na sengre o el i a or nge, i ranga ve ini telenga ile pitong. \v 6 Na nge ngov or lim aken, tokokoere aro olemi a rinong, ave aro o rin avele, na o sis ve aro o rin, ave rinong aro i lopot a or nge. \p \v 7 Na sisapue areken otheki ranga ve ini hos ako i monsi lale nge punong, na o ur vevea ako ini gol na otheki lemi i ranga ve ini toko, \v 8 na opounga thoing i loloe loloe ranga ve ini seng, na owo pupo i ranga ve ini pua, \v 9 na opakei paseralnga i engeng ranga ve ini ain, na oni giniti i avvuvrut ranga ve ini arungrungong ako hos puluanga ako o titpo karis e punong. \v 10 Na ole pupo i ranga ve ini telenga ako ile pitonga i voth nge, na ole engenging i voth a ole pupo, na o pakerenga tokokoere nge, i pavurvur nge ngov or lim. \v 11 Na ole nepes ako i theal or ini ensel ako i theal tetal vol lukulukunga aken. Na ensel aken iion a Abadon ako ini Hibrure okei. Na iion mun a Apolion ako ini \p Grikre okei. Na i mirenga ve, “Toko Pakerenganga”. \p \v 12 Na paomelaling teltelnga i vus, aveto paomelaling or aini rongan i voth. \s1 Ensel limaenga i thuo iana kuth. \p \v 13 Lama ensel limaenga i thuo iana kuth. Mako tho nongpol toko ile lenging ako i espot a sungong a lekleka ako o oma i nge gol a songlel or penel ako sagar omole omole o mit nge. Na sungong a lekleka aken i voth a mukaling a God nge. \v 14 Na lenging aken i ria ensel limaenga ako i krim kuth aken ve, “Inospot ensel or penel ako nomenga God i kintun or ma o voth a thei aolonga ako iion a Iupretis.” \v 15 Mako ensel or penel aken o vthopot. Na nomenga God i rial or i pavurvur nge tovu po, na ngov, na nang, na aua ako i ateal i lale a or nge. Ma o es mo aro o thomreu tokokoere mo o mitu theki or meu, naro o pun rin nge epee omole. \v 16 Na tho nongpol areko o tho nge hos oa titaling i pavurvur nge 200,000,000. \p \v 17 Na tho thopol areko o tho nge hos na opakei paseralnga ako o oma i nge ain, pelie ini uvuvnga, na pelie ini klenga, na pelie ini kothnga. Na hosre opounga i ranga ve ini laion.\f + \fr 9:17 \ft O thepol laion ia sei nge pes 632.\f* Na won sesenga na won klunga tomo nge uk ako ini misep anga i espot a owo. \v 18 Na o thomreu tokokoere mo o mitu theki or meu, na o pun rin nge epee omole nge kerengaing or me aken ako ini won sesenga, na won klunga, tomo nge uk ako ini misep anga ako i espot a owo. \v 19 Na hosre ole engenging ako o pakerenga tokokoere nge, i voth a owo tomo nge ole pupo, eneke ole pupo i ranga ve ini pilimo, na ipounga i voth mun na o pun tokokoere nge. \p \v 20 Na tokokoe areko rongan o voth ako kerengaing areken o pun rin or avele, kene o lel okime nge avala ako o oma i nge omeni olotualnga, kene avele. Rongan o lotual tamatare na avalare ako o oma i nge gol na silva na bras\f + \fr 9:20 \ft Bras ini ur ako o oma tang a tap nge na ur pelie mun.\f* na um na won. Avala areken o thopol avele, na o nongpol avele, na o esu esa avele. \v 21 Na o lel okime nge ole vothung kerenga omanga avele, ranga ve ini toko so rinnga, na longung kerenga, na ngo tomoing nge areko or ini oewoere avele, na kemong mun. \c 10 \s1 Jon i thopol ensel ako erere tun i voth a imeni. \p \v 1 Lamako tho thopol ensel engenga omole mun e ako i espot a Pen a Urvet me. Na i seltun nge songen, na butuleso i ngo kalalual ipounga. Na itheki lemi i tolilis ranga ve ini nang theki, na ieve i ranga ve ini won sesenga ako i anlilel roro. \v 2 Na erere tun omole i vlesu a imeni, na i pamitu ieve sivenga a rua stha na i pamitu ieve kerenga a ulue nge. \v 3 Na i presa viringa ma i tang ranga ve ini laion\f + \fr 10:3 \ft O thepolo laion ia sei nge pes 632.\f* ako i ngirikal. Na i oma vene aken lama pen akrunga or limai o olal i. \v 4 Na tho nongpol pen akrunga or limai aken ole riong, na i toth ako aro tho watu ole riong, aveto tho nongpol toko ikei ako i espot a Pen a Urvet me na i ria tho ve, “Mothong tova ong watu i, sivengom aro ong pango inga ole riong.” \p \v 5 Lama tho thopol ensel aton ru i mitu a rua na ulue na imeni sivenga i osea a Pen a Urvet la. \v 6 Ma i kin ile riong tomo nge a God ako i mimi evelelnga naro ile vusonga avele. Ini God ako i oma Pen a Urvet, na ulue, na rua, na ur alavusnga areko o voth nge. Na ensel aken i ria ve, “Ur e avele aro i ngo roal ur areken ole velpoling. \v 7 Na aro ve ensel limainga aro i thuo iana kuth, aro God aro i pavelpol ilemi inkinenga ranga ve ako i ritet i a ile riong elngare nge lale.” \p \v 8 Lamako tho nongpol mun lenging aton i espot mun a Pen a Urvet me, ma i ria mun tho ve, “Ong es mo o ela erere tun ako i ngo a ensel ako i mit a rua na ulue kene imeni.” \p \v 9 Mako tho es a ensel aken nge ma tho ria i ve, “Ong sung erere tun aken a tho nge me.” Na i olal lek riong ve, “Ong ela i mo ong an i, aro i mosisen ranga ve ini sthong ei a wom, ave opom lemi aro i velvel.” \v 10 Na tho ela erere tun aken a imeni, na tho an i, ma i mosisen a wok ranga ve ini sthong ei, aveto tho an i ma i vus ma i eksing ma i welwel a opok lemi. \v 11 Lama o ria tho nge ve, “Aro ong ritet mun nge ur ako aro God i oma i nge tokokoe areko o voth a pen elonga ake ru a ulue, na okei rel rel, na oni peti rel rel, na ole nepesre mun.” \c 11 \s1 Toko or aini aro o panongpol nge a God ile riong. \p \v 1 Lamako o sunga eel a tho nge me, na i ranga ve ini ur elonga thangarumnga. Ma God i ria tho nge ve, “Ong es mo ong thangarum lek Lotu Tepun a Vel, na sungong a lekleka ako i voth nge, naro ong tital mun tokokoe areko o lotu a lemi. \v 2 Aveto ong mothong tova ong thangarum wop ako o avalal lek lotuong a vel nge, eneke tho sung wop aken nge areko or ini lek avele, naro o tepetuntun lek rem riringa i pavurvur nge ngov or mule pa penel pothoi or aini. \v 3 Naro tho pake lek toko or aini, naro o malmal nge lemi kerereong a malmaling, naro o panongpol nge lek riong i pavurvur nge ngov or mule pa penel pothoi or aini aken.” \f + \fr 11:3 \ft Eve nang or 1,260.\f* \v 4 Na toko or aini aken o ranga ve ini won oliv or aini na theki lalainga or aini. Na o mit a Toko Pomnga itheki ako i theal ulue alavusnga.\f + \fr 11:4 \ft O thopol a Sekaraia 4:3,11-14.\f* \v 5 Na aro ve tokokoere o sis ve aro o pakerenga or paini, won sesenga aro i velpolpot a or paini owo na i ongtun ole ngarang areken, na toko e ako i sis ve aro i pakerenga or paini aro i rin mun venen aken. \v 6 Na or paini o el engenging i pavurvur ako aro o rial sepsa mo aro vit i molu avele, i pavurvur nge nang alavusnga ako aro o panongpol a God ile riong nge. Na ole engenging i pavurvur mun ako aro o eksing thei mo i velpol ini mla, na o pavurvur mun ako aro o panes olemi nge ur kerenga pelekpolnga pavelpolpotnga a ulue. \p \v 7 Na nge ako or paini o pavus ole panongpolong aken, mekerem tevivinga ako i voth a vol lukulukunga aken aro i velpol mo aro i pun tomo nge or paini, naro ile mong or paini mo o rin. \v 8 Naro or paini oni peti aro o ngo a sovengalo ako a rem pomnga ako o pamona or paini oa Pomnga nge. Na rem pomnga aken iion agelalnga ini a Sodom eve a Isip. \v 9 Na toko alavusnga ake ru a ulue ako okei rel rel, na oni peti rel rel, na ole net rel rel aro o thopol or paini oni peti i pavurvur nge nang or me na uluo, naro o mit roal tokokoere nge or paini oni peti tetunnga. \v 10 Na toko alavusnga ake ru a ulue aro o voth vos, eneke or paini ako o pavelpol kerengaing pelekpolnga a or nge, kene o rin lale. Na o voth vos nge aning omanga, na o sung pel ole ur. \p \v 11 Na nang or me na uluo aken i vus, lama God i sung werer mun thue ako i sung mimiong a or paini nge, na or paini o mita. Na areko o thopol or venen aken ma saluk or. \v 12 Lama or paini o nongpol lenging aolonga ako i espot a Pen a Urvet me, ma i lenga or paini ve, “O esa me,” ma songen i ela or paini a Pen a Urvet la a ole ngarangre otheki. \p \v 13 A ur e avele na wiring aolonga i tok. Na rem pomnga aken epee omole i vulthepu, ave epee or limpenel rongan o voth. Na toko or 7,000 o rin nge. Na areko rongan o voth, o ngange rintet na o risea God ako i voth a Pen a Urvet kene ile engenging. \p \v 14 Na paomelaling aininga i vus, aveto paomelaling menga i toth aro i velpol. \s1 Ensel limainga i thuo iana kuth. \p \v 15 Lama ensel limainga i thuo iana kuth. Na tho nongpol areko o voth a Pen a Urvet okei ma o presa viringa na o vo voing vene: \q1 “Ulue ake ini ar Pomnga \q2 tomo nge toko ako i ateal i ve aro i el werer tokokoere, kene ole, \q3 na e avele aro i theal ol i, \q2 naro ole thealing aken \q3 aro ile vusonga avele.” \p \v 16 Na mukalinga or mule paini pothoi or penel aken, ako o men a ole menonga toth a God nge, o koru oeve na o lotual a God. \v 17 Ma o vo voing vene: \q1 “Toko Pomnga a God \q2 ako lom engenging i aolonga rintet \q3 ong ini a God ako ong voth nomenga \q3 na i pavurvur ponange. \q2 Na them ri sivengaing a wong nge \q2 ako ong patea lom thealing \q3 nge ur alavusnga \q3 nge lom engenging aolonga aken. \q1 \v 18 Na tokokoe areko or ini lom avele, \q2 olemi klingtun ong, \q3 ave nang ako aro lomum klingtun or nge, \q3 kene i velpol lale. \q2 Na nge nang aken, aro ong pamit rinrinongare nge riong, \q2 naro ong olal ur sivengare nge lom umongare, \q3 na lom riong elngare \q3 tomo nge lom tokokoe areko o papomnga iom, \q2 ranga ve nge areko oion kima \q3 tomo nge areko oion kima avele. \q2 Na nge nang aken, aro ong pakerenga \q2 areko o pakerenga toko na sengre \q3 ake ru a ulue.” \p \v 19 Na o vo venen aken, lamako God ile Lotu Tepun a Vel ako a Pen a Urvet lemi i thep, na tho thopol a God ile riong kinnga a bokis\f + \fr 11:19 \ft O thepol a God ile riong kinnga a bokis ia sei nge pes 548.\f* ako ini ile vothinga. Na pen kitnga i kit, na pen akrunga i akrung, na wiring i tok, na vit ako i molnga i pootitoli na i merir merir i apuplutu. \c 12 \ms1 Satan tomo nge ilengare o el selele kerengaing \mr (Vonge 12:1–20:15) \s1 Jon i thepol seng tomo nge telenga pokin. \p \v 1 Lama paatealing aolonga e ako tokokoere o kukuk nge kene i velpol a sepsa. Na i vene: Ini seng ako i seltunu ini nge nang theki, na ngov i voth a ieve sa thewo, na i ur vevea ako sivemit or mule pa omole pothoi or aini o sop nge. \v 2 Na iopo ol ma i toth ako aro i pop ma popong a sisisong i velpol a i nge, mako i wal ol. \v 3 Lamako paatealing mun aolonga e ako i velpol mun a sepsa, na i vene: Ini telenga pokin aolonga ako ini peti selele, na ipounga or limai, na ia sagar or mule, na vevea posposengae areko o men men a ipounga omole omole. \v 4 Na ile pupo i lelegairpot sivemit pelie, na i ranga ve ako i pamatu epee omole a ulue me, ave epee or aini rongan o voth a sepsa. Na i mit toth a seng aken nge mo aro i an itun tova i poppot i. \v 5 Na seng aken i poppot itun ma ini totomone. Ini toko ako God i ateal i ve aro i theal toko alavusnga ake ru a ulue, na ile thealing aken aro i engeng rintet ranga ve ini ain. Ma o maneteta i na o pasong i a God nge mo aro i men tomo nge i a ile nepes a menonga nge. \v 6 Lamako seng aken i lo a pen polpolnga la. Ini pen ako God i monsi nge lale mo aro i voth nge. Naro o theal i nge i pavurvur nge nang or 1,260. \p \v 7 Lamako punpeling i velpol a Pen a Urvet, ensel Maikel ome ile enselre o pun tomo nge telenga pokin ome ile enselre. \v 8 Aveto Maikel ome ile enselre ole mong or, mako i pavurvur aro o voth ol a Pen a Urvet avele. \v 9 Na telenga pokin aolonga aken ini ingop nomenganga ako iion mun a Satan ako i paleklek toko alavusnga ake ru a ulue. Na o asespot i a ulue me tomo nge ile enselre. \p \v 10 Lama tho nongpol lenging ako i espot a Pen a Urvet me ma i leng viringa na i vo vene: \q1 “Ponange re ake God aro i el werer ile tokokoere \q2 na i pathengal ol ile engenging lale \q3 ma i velpol ol ini nepes. \q2 Na toko ako i ateal i ve aro i el werer ile tokokoere, \q3 kene i pathengal mun ile engenging. \q2 Eneke o asespot titeirre oteltunnga a Pen a Urvet, \q2 ini a Satan ako nomenga i mit a God itheki \q3 nge nang na mlik elonga mo i teltun oa. \q1 \v 11 Na titeirre ole mong i nge Sipsip Tun ia mla \q2 tomo nge Panongpolong Sivenga ako o panongpol nge. \q2 Na o sungpot ole mimiong, \q2 na o ngeip nge ole rinong avele. \q1 \v 12 Maken Pen a Urvet \q3 tomo nge thomu areko o voth nge, \q2 aro lomumu ngo senu. \q2 Aveto patongti re thomu areken ru o voth a ulue na rua, \q2 eneke Satan i esu a thomu nge wot lale. \q2 Na i vual nge lemi klingong, \q2 eneke ilemi mire lale ako aro i voth lollo avele.” \p \v 13 Ma nge ako telenga pokin aken i thopol ako o asespot i a ulue me lale, mako i patea nge seng aken iwisnga, ini seng ako i pop wain tomonnga aken. \v 14 Aveto God i sungu viso aolonga ini giniti or aini a i nge mo aro i rer mo i lo lelpot telenga pokin aken. Ma i rer a pen polpolnga aken nge ako aro o theal i nge, i pavurvur nge tovu po or me na ngov or limae. \v 15 Lamako telenga pokin aken i mutpot thei mo i lel a seng aken nge la, mo aro thei awonga aken aro i theltetpot i la. \v 16 Aveto ulue i opoal seng aken ma i woa ma i onu thei ako i espot a telenga pokin iwo nge. \v 17 Lama telenga pokin i thopol i veno ako, ma ilemi kling rintet nge seng aken, mako i eso la mo aro i pun tomo ol nge itutun rel relnga elonga, ini areko o nongal a God ile patorong, na o panes senu riong nunganga ako \c 13 \p Jisas i ripot i. \v 1 Ma telenga pokin aken i mitu a rua a wonwon po. \s1 Mekerem tevivinga i esa a rua lemi me. \p Lama tho thopol mekerem tevivinga ako i es a rua lemi me. Na ia sagar or mule, na ipounga or limai, na vevea posposengae areko o men men a ia sagar omole omole nge. Na ioning i voth a ipounga omole omole ako o voltet nge a God. \v 2 Na mekerem tevivinga aken kene i ranga ve ini lepat, na ieve tepun i ranga ve ini bea, na iwo i ranga ve ini laion. Na telenga pokin aken i sung isivenga ile engenging a i nge, na i papompom i mo i velpol ini nepes. Na ile engenging i aolonga ranga ve ini telenga pokin aken ile engenging. \v 3 Na mekerem tevivinga ipounga omole ia peang wo i voth nge ma i pavurvur ako aro i rin nge, ave i mama werer. Na toko alavusnga ake ru a ulue o kukuk nge ako i rin avele, mako o paneso i. \v 4 Na toko alavusnga o lotual ol telenga pokin aken, eneke i sung ile engenging a mekerem tevivinga aken nge. Na o lotual mun i na o ria ve, “Ur e avele i ranga ve ini mekerem tevivinga aken. Na toko e avele i pavurvur ako aro i pun tomo nge i.” \p \v 5 Na God isa wom mekerem tevivinga aken mo aro i leng leng, mako i papomnga isivenga na i paruru a God. Na God isa wom mun i ve aro i paeso tokokoere a isa thewo i pavurvur nge ngov or mule pa penel pothoi or aini. \v 6 Mako mekerem tevivinga aken i leng leng ma i paruru a God, mako i voltet a God iion tomo nge Pen a Urvet ako ini ile vothinga, na tomo mun nge areko o voth a Pen a Urvet aken. \v 7 Na God isa wom mun i ve aro i pun tomo nge ile tokokoere mo aro ile mong or. Na God isa wom mun i ve aro i theal toko alavusnga ake ru a ulue ako okei rel rel, na oni peti rel rel, na ole net rel rel. \v 8 Naro o lotual ol i, ini inga areko o watu oion avele nomenga nge ako God i pamenu ur e rongan, na oion i ngo avele a erere ako i ritet nge areko God aro i sung mimiong a or nge. Na erere aken ini Sipsip Tun ako o so rin i nomenga kene ile. \p \v 9 Na aro ve toko e i sis ve aro ilemi mire senu nge riong ake, mo i sivenga ako aro i ta senu itelnga nge riong ake. \q1 \v 10 Na areko God i ateal or ve aro o rere or, \q2 kene aro o rere ol or. \q2 Na areko God i ateal or ve aro o pun rin or nge bainat, \q2 kene aro o pun rin ol or nge bainat. \p Na nge wop lemi aken God ile tokokoere aro o mit engeng, naro ole lemioong aro i mit engeng mun. \s1 Mekerem tevivinga i esa a ulue lemi me. \p \v 11 Lama tho thopol mekerem tevivinga relnga e ako i esa a ulue lemi me. Ma ia sagar or aini ranga ve ini sipsip itun ia. Ave i ri ranga ve ini telenga pokin. \v 12 Na nge ako mekerem tevivinga aken i voth tomo nge mekerem tevivinga teltelnga aken, i el ile engenging a i nge, na i paketun toko alavusnga ake ru a ulue mo aro o lotual mekerem tevivinga teltelnga aton ru ia peang wo i voth ako i pavurvur aro i rin nge, aveto i mama werer. \v 13 Na i oma pathepolong aolonga ako ranga ve won sesenga i ru a sepsa me. Na i oma venen aken a tokokoere otheki. \v 14 Na God isa wom i ve aro i oma pathepolong pelie a mekerem tevivinga teltelnga itheki, mako i paleklek toko alavusnga ake ru a ulue. Na i ria or ve aro o oma avala ako ini mekerem tevivinga teltelnga ia sei, mo aro i papomnga mekerem tevivinga ako o pun i nge peang ma i mimia werer. \v 15 Na God isa wom i ve aro i sung mimiong a avala aken nge, mo i palav mo i paketun tokokoere mo o pun rin areko o lotual i avele. \v 16 Na mekerem tevivinga aininga aken i paketun toko alavusnga ve aro o el paatealing a omeni sivenga nge eve a opowe. Or ini areko oion kima eve oion kima avele, tomo mun nge toko le urngare na toko le ur avelengare, na toko um polpolongare eve toko ako i um na i el iolonga. \v 17 Na paatealing aken ini mekerem tevivinga teltelnga aken iion eve iion a namba. Na aro ve toko e i el paatealing aken avele, i pavurvur aro i ol ur e eve i tepolal ur e nge umtun avele. \p \v 18 Na tokokoe areko o sis ve aro olemi mire nge mekerem tevivinga ile namba, aro olemi i nine. Na aro ve olemi i nine, aro o kauntim senu mekerem tevivinga aken iion a namba,\f + \fr 13:18 \ft Judare o kaumtim toko iion a namba vene: Leta omole omole ia namba i voth, ako ranga ve a=1, b=2, c=3, d=4... I venen aken na aro ve toko e ako iion ini a Daba, aro o kauntim iion a namba vene, D+a+b+a = 4+1+2+1, mako iion a namba ini a 8.\f* eneke namba aken ini toko iion a namba, na namba aken ini a 666. \c 14 \s1 Sipsip tun ile tokokoere o vo voing ponganga. \p \v 1 Lamako tho thopol Sipsip Tun aton ako i mit a tete a Saion na toko or 144,000 o voth tomo nge i, na iion tomo mun nge Itema iion o wato i a opowe. \v 2 Na tho nongpol toko ikei ako i espot a Pen a Urvet me ma i ranga ve ini thei awonga ile alululong. Na i ranga ve ini mun i pen le akrungong aolonga, na i tang mun ranga ve ako tokokoere ako o vel ole won agolure. \v 3 Na toko or 144,000 aken o mit totho a nepes a menonga aken, na ur miminga or penel aken tomo mun nge mukalinga areken, na o vo voing ponganga ako oenga inga olemi mire nge. Na or ini areko God i el werer or ake ru a ulue. \v 4 Na or ini tokokoe areko o ngo tomo nge seng e avele, mako o ranga ve ini ur ponganga ako toko e i vugiro i rongan. Na o panes Sipsip Tun a pen elonga ako i es nge. Na or ini areko God i el werer or ake ru a ulue. Na or ini areko o velpol tel ini a God ile tomo nge Sipsip Tun ile, na o ranga ve ini aning ometa anga ako i motu tel mo o sungu i a God nge. \v 5 Na riong le apaltetonga e avele i espot a owo, na oa theki e avele. \s1 Ensel or me o panongpol. \p \v 6 Lama tho thopol mun ensel relnga mun e ako i rer a malang po. Na i panongpol toko alavusnga ake ru a ulue ako okei rel rel, na ole net relrel, na oni peti rel rel nge Panongpolong Sivenga ako aro ile vusonga avele. \v 7 Na i pres a viringa ve, “Aro thomu o papomnga a God na o risea i, eneke nang i velpol lale ako aro i pamit tokokoere nge riong. Aro thomu o lotual i, eneke ini a God ako i oma Pen a Urvet, na ulue, na rua, na thei.” \p \v 8 Lama ensel aininga i panes ensel teltelnga aken. Ma i ria ve, “Rem alumlumnga a Babilon i kerenga ma i kerenga selele. Nomenga ile vothung kerenga i paleklek toko alavusnga ake ru a ulue mo o panes ile vothung kerenga pulua nge toko na seng aomnga, na o lel okime nge a God, na i ranga ve ako i pathin or nge thei engenga pulua ma otheki vaisis, mako God i paomelal or nge ole vothung areken.” \p \v 9 Lama ensel menga i opistuno mun or paini. Ma i pres a viringa ve, “Toko na seng areko o lotual mekerem tevivinga tomo nge ia sei, na o el ile paatealing a opowe eve a omeni, \v 10 aro God aro i paomelal rintet or, na i ranga ve ako i save ile lemi klingong a ia oto na i rongolo i avele, na o thin i, naro o el kerengaing nge won sesenga tomo nge uk\f + \fr 14:10 \ft Uk ini misep anga ako o apet i ve ini salpa.\f* annga, ako a ensel riringare tomo nge Sipsip Tun otheki. \v 11 Na won klunga ako i velpol a won sesenga aken nge ako o el kerengaing nge, i klung evelelnga ako aro ile vusonga avele. Na paomelaling aken i pesrou avele nge nang na mlik elonga nge areko o lotual mekerem tevivinga, na ia sei, na o el ile paatealing ako ini iion a namba.” \f + \fr 14:11 \ft O thepol ritetong rurunga ako i voth nge 13:18.\f* \v 12 Na nge wop lemi aken God ile tokokoere aro o mit engeng, or ini areko o nongal a God ile patorongre na olemio ol nge a Jisas. \p \v 13 Lama tho nongpol lenging ako i espot a Pen a Urvet me ma i ria ve, “Ong watu vene: Na i patea ol ponange, sapase areko o teo a Toko Pomnga nge lamo o rin.” \p Na Oni Riringa i ria mun ve, “Ena, sapase or, eneke aro o thau or nge ole omaing engenga aken, naro o es polpol ol avele, aro o es tomo ol nge ole omaing monngare.” \s1 Nang le vusonga ile velpoling. \p \v 14 Na tho thopol songen velelesnga na toko e ako i men nge, na itheki i ranga ve ini a Toko Pomnga Itun\f + \fr 14:14 \ft O thepol a Daniel 7:13.\f* na i ur vevea ako o oma i nge gol, na lominga wowonga i voth a imeni. \v 15 Lama ensel relnga e i espot a God ile Lotu Tepun a Vel nge me, na i presa viringa nge toko ako i men a songen nge ma i ria i ve, “Lom lom nge lom lominga aken, eneke aning elonga ako a ulue i motu lale.” \v 16 Mako toko ako i men a songen we, i lom nge ile lominga aken a ulue, na i veliloalo ur alavusnga ako i voth a ulue. \p \v 17 Na ensel relnga mun e ako i espot mun a God ile Lotu Tepun a Vel ako i voth a Pen a Urvet nge me, na i krim mun lominga wowonga. \v 18 Na ensel relnga mun e ako i theal won sesenga i espot a sungong a lekleka nge me, na i presa viringa nge ensel ako i krim lominga wowonga aken ma i ria i ve, “Lom lom nge lom lominga aken na veliloalo vain monnga areko o voth a ulue, eneke i vunvuntet lale.” \v 19 Mako ensel aken i lom nge ile lominga aken a ulue, na i veliloalo vain monnga areko o voth a ulue na i asesu or a pen ako o tepiplas vain monnga nge, aken ini riong agelalnga nge ako aro God ile lemi klingong aro i paomelal tokokoere. \v 20 Na o tepiplas vain monnga aken ako a rem alumlumnga kime, na mla i lelpot nge na i lel ma i pavurvur nge kilomita or 300 na ile lukulukuong i pavurvur nge mita omole na epee, na i pavurvur mun nge hos iwo. \c 15 \s1 Ensel or limai o monsi nge a God ile lemi klingong patopalalnga omanga. \p \v 1 Lama tho thopol mun pathepolong e ako i velpol a sepsa, na i aolonga ma tho kukuk nge. Ranga ve ensel or limai ako o krim ur kerenga or limai ranga ve ini putput ako tokokoere o rin nge. Na ur kerenga or limai aken ini a God ile lemi klingong patopalalnga. \v 2 Lama tho thopol ur e ako i nine nine, na i ranga ve ini thei a pamonlel ako i nine nine rintet na won sesenga i voth nge. Na tho thopol mun areko ole mong mekerem tevivinga ako o oma avala nge ia sei ako iion a namba\f + \fr 15:2 \ft O thepol ritetong rurunga nge 13:18.\f* aken i voth nge. Na areko ole mong i, o mit a thei a pamonlel aken wo peti, na o krim won agolu ako i pavurvur nge velnga ako God i sungu i a or nge. \v 3 Ma o vo a Moses ako ini a God ile umonga, ia voing tomo mun nge Sipsip Tun ia voing, na i vene: \q1 “Toko Pomnga a God \q2 ako lom engenging i aolonga rintet, \q2 na lom omaing kene i aolonga rintet, \q2 na them kukuk nge. \q2 Na ong ini toko alavusnga ole nepes, \q2 na lom omaing nge or i vengveng \q3 na i nunganga. \q1 \v 4 Toko Pomnga, \q2 toko alavusnga aro o papomnga ong \q3 na o paaolonga ong, \q2 eneke engom inga ako ong riri. \q2 Na toko alavusnga ake ru a ulue \q3 aro o es me mo o lotual wong, \q2 eneke lom vothung vengvenga i ngo pat lale.” \p \v 5 Na tho thopol lotuonga a valvale ako ini sel ako o apet i ve ini “God ile Riong Kinnga a Valvale” ma i voth a Pen a Urvet, na Pen ako i Riri Rintet na o pavothal nge, kene i thep. \v 6 Na ensel or limai ako o krim ur kerenga or limai aken o korpot nge me, na o teun seltun velelesnga ako i tukling tukling, na o panaklesu nanaing ako ini gol a opakei. \v 7 Na ur miminga omole nge or penel aken i sung oto or limai ako o oma i nge gol a ensel or limai aken nge, na oto areken o vual nge a God ako i mimi evelelnga ako aro ile vusonga avele, kene ile lemi klingong. \v 8 Na God ile Lotu Tepun a Vel aken i vual nge won klunga tomo nge ia malmaling Pen a Urvet anga ako i tolilis ako o paateal a God ile engenging ako i aolonga rintet. Na i pavurvur aro toko e i koro nge avele, i pavurvur nge ako ensel or limai aken o pavus tel ole omaing nge ur kerenga or limai aken. \c 16 \s1 Oto or limai ako o vual nge a God ile lemi klingong. \p \v 1 Lama tho nongpol lenging ako i espot a God ile Lotu Tepun a Vel aken nge me, na i leng viringa a ensel or limai aken nge ma i ria or ve, “Thomu o es mo o odorokpot oto or limai ako i vual nge a God ile lemi klingong a ulue la.” \p \v 2 Mako ensel teltelnga i es ma i odorokpot tel iana a ulue, ma koliklok kerekerengare i velpol nge tokokoe areko o el mekerem tevivinga ile paatealing aken a or nge na o lotual ia sei. \p \v 3 Lamako ensel aininga i odorokpot iana a rua stha, mako i velpol ranga ve ini toko rinnga ia mla na mekerem elonga ako o voth a rua lemi o rin rin. \p \v 4 Lamako ensel menga i odorokpot iana a thei alavusngare nge, ma o velpol ini mla. \v 5 Na tho nongpol ensel ako i theal thei alavusngare kene i ri vene: \q1 “God ong ini God Riringa \q3 na ong voth nomenga i pavurvur ponange, \q2 lom paomelaling nge tokokoe areke kene i vengveng. \q1 \v 6 Eneke o pun rin rin lom toko lemioongare, \q2 na lom riong elngare \q3 ma oa mla i palalas, \q2 mako ong eksing thei ako o thin i \q3 mo i velpol ini mla, \q2 na ini ole vothung kerenga areken olalnga.” \p \v 7 Lama tho nongpol lenging ako i espot a sungong a lekleka nge me ma i ria ve, \q1 “Toko Pomnga a God \q2 lom engenging i aolonga rintet, \q2 lom paomelaling kene i vengveng \q3 na i nunganga.” \p \v 8 Lamako ensel penelnga i odorokpot iana a nang theki nge, mako God isa wom i ve aro i velvel rintet na i ongses tokokoere. \v 9 Na oni peti i ongses vene aken, mako o voltet a God iion ako ile engenging i pavelpolpot kerengaing areken. Aveto rongan oni plong ve aro o lel okime nge ole vothung kerengare, na o risea a God avele, na o papomnga mun i avele. \p \v 10 Lamako ensel limnga i odorokpot iana a mekerem tevivinga aken ile nepes a menonga, mako mideng i seltun pen ako mekerem tevivinga aken i theal i, na sisisong i el tokokoere ma o atun ole muma, \v 11 eneke sisisong ako o el i nge oni akolikloknga kene i aolonga rintet, mako o voltet a God ako ini Pen a Urvet anga, aveto rongan oni plong ve aro o lel okime nge ole vothung kerengare. \p \v 12 Lamako ensel limaenga i odorokpot iana a thei pomnga ako iion a Iupretis, mako i matet, mako nepesre ako o voth a epee a nang le esainga me kene ole sovengalo i thep. \v 13 Lama tho thopol tamata kerenga or me ako otheki ranga ve ini rukrak, na omole i espot a telenga pokin aken iwo lemi me, na omole i espot a mekerem tevivinga teltelnga aken iwo lemi me, na omole i espot mun a mekerem tevivinga aininga aken iwo lemi me, aken kene ini riong le apaltetonga elnga. \v 14 Or ini tamata kerenga areko o oma pathepolongre, na o es a nepes alavusnga ake ru a ulue mo o veliloalo or mo aro o pun tomo nge a God ako nge ile nang aolonga aken, ini God ako ile engenging i aolonga rintet. \p \v 15 Na Jisas i ri vene: “Nongpol, aro tho velpol ranga ve ini toko keminga. Na sapase tokokoe areko o monsi ole tekruk mo i ngo a olo sei, na o ngo ma o nongal, eneke aro ve tho velpol, aro o esu esa alalilanga a tokokoere otheki avele.” \p \v 16 Na tamata kerenga areken o veliloal nepesre nge pen ako o apet i nge Hibrure okei ve ini a “Armagedon.” \p \v 17 Lamako ensel limainga i odorokpot iana a sepsa, mako lenging i velpolpot a nepes a menonga ako i voth a God ile Lotu Tepun a Vel aken nge me, ma i ria ve, “I vus.” \v 18 Na pen kitnga i kit, na pen akrunga i akrung, na wiring aolonga i tok. Na wiring aken i aolonga rintet, na wiring e avele i pavurvur nge wiring aken ile toking i patea nge tokokoere ole velpoling a ulue. \v 19 Ma i isis uluesa ako a rem alumlumnga a Babilon, ma rem aken i velpol epee or meu, na rem pompomenga ake ru a ulue kene o vulthepu. Na God ilemi rum Babilonre ole vothung kerenga, mako i pathin vuso or nge oto ako i vual nge ile lemi klingong. \v 20 Ma mtho elonga o vlu, na tete e avele i vothu ol. \v 21 Ma vit ako imolnga i pootitoli, na i aolonga, na i merir merir, na ile matheong i pavurvur nge kilo or mule pa lim, na o apuplutu a ulue me ma o mata a tokokoere nge, mako o voltet a God nge kerengaing aken, eneke i kerenga rintet. \c 17 \s1 Seng sovengalo anga i men a mekerem tevivinga iwe. \p \v 1 Lamako ensel omole nge ensel or limai ako o krim oto or limai aken, i es a tho nge me ma i ria tho ve, “Es me mo aro tho pathengal wong nge paomelaling ako God aro i sungu i nge seng sovengalo anga ako iion i kima, na i paateal nge rem alumlumnga aken ako i voth tothal thei pulua. \v 2 Na nepes puluanga ake ru a ulue o ngo tomo nge i, na o lel okime nge a God, nge ole vothung kerenga pulua. Na tokokoe areke ru a ulue, or mun kene o ngo tomo mun nge i, na o lel okime nge a God, nge ole vothung kerenga pulua. Na i ranga ve ako o thin thei engenga pom ma otheki vaisis, mako God i paomelal or nge ole vothung areken.” Eneke toko alavusnga ake ru a ulue o ngo tomo nge i na o lel okime nge a God na i ranga ve ako o thin thei engenga pom ma otheki vaisis \p \v 3 Na Oni Riringa i rero tho, mako ensel aken i wola tho a pen polpolnga la. Na tho thopol seng ako i mena nge mekerem tevivinga ako ini peti selele, na ini peti i vual nge ioning puluanga ako o voltet a God iion, na ipounga or limai, na ia sagar or mule. \v 4 Na seng aken i pavlestun i nge seltun or aini. Omole ini selelenga, na omole ini vuvavnga na oolonga i roro. Na ia malmaling kene pelie o oma i nge gol, na um poumpipenga ako iolonga i roro rintet, na pengep otoli.\f + \fr 17:4 \ft O thepol pengep otoli ia sei nge a Matiu 13:45 pes 36.\f* Na i krim oto ako o oma i nge gol a imeni, na i vual nge vothung kerenga pulua nge toko na seng aomnga, na vothung alavusnga ako God ini silal i. \v 5 Na o watu iion a ipowe na iion inkinenga aken i mirenga vene: \qc \sc Tho ini rem alumlumnga a Babilon, tho ini seng sovengalo anga alavusnga onina, tho ini vothung alavusnga ako God ini silal i, kene otepun ake ru a ulue.\sc* \p \v 6 Na tho thopol seng aken ako i pun rin a God ile tokokoere tomo nge areko o panongpol nge a Jisas iion, na i thin or pulua oa mla, mako itheki vaisis. \p Na tho thopol or pulua ako i pun rin or, ma tho kukuk rintet nge. \v 7 Aveto ensel i ria tho nge ve, “I vava ako ong kukuk nge, e? Aro tho panine wong nge ur inkinenga mirenga ako nge seng aken tomo nge mekerem tevivinga ako i men nge, mekerem ako ipounga or limai na ia sagar or mule. \v 8 Mekerem tevivinga ako ong thopol i lale, kene nomenga i mimi, aveto ponange i rin lale, na i toth ako aro i espot nge vol lukulukunga aken, naro i el kerengaing. Na areko o watu oion avele nomenga nge ako God i pamenu ur e rongan, na oion i ngo avele a erere ako i ritet nge areko God aro i sung mimiong a or nge, kene aro o thopol mekerem tevivinga aken naro o kukuk nge i, eneke nomenga i mimi, aveto ponange i rin lale, na i toth aro i velpol werer mun. \p \v 9 “Na aro ve lomum i nine aro lomum mire nge ur areken, na mekerem tevivinga ipounga or limai aken, i paateal tete po or limai ako seng aken i men a opolemi nge roro.\f + \fr 17:9 \ft Toko powe ninengare o ri ve riong ake i ri nge a rem alumlumnga a Rom, eneke tete po or limai i voth a Rom lemi.\f* \v 10 Na i paateal mun nepes or limai, or lim o rin lale, na omole i voth ol, na omole i velpol rongan, aveto aro ve i velpol aro i voth palolo avele. \v 11 Na mekerem tevivinga ako nomenga i mimi, ave ponange i rin lale aro i velpol werer mo ini nepes or limmenga, aveto ini nepes omole nge nepes or limai aken, aro i voth palolo avele naro i el kerengaing. \p \v 12 “Na ia sagar or mule ako ong thopol i lale, i paateal nepes or mule ako o velpol ini nepes rongan, aveto aro o el engenging mo o velpol ini nepes tomo nge mekerem tevivinga, aveto ole engenging aken aro i voth inga nge aua omole inga. \v 13 Na nepes or mule aken aro ole lemiong omole ol inga, naro o sung ole nepes a engenging a mekerem tevivinga aken nge. \v 14 Naro o pun tomo nge Sipsip Tun tomo nge areko i ateal or na o panes senu i, naro ole mong or, eneke ini toko pompomere oa Pomnga, na ini nepesre oa nepes.” \p \v 15 Na ensel aken i ria mun tho ve, “Na thei pulua ako o voth tothal nge seng sovengalo anga aken, i paateal toko pulua pomnga ake ru a ulue ako okei rel rel, na oni peti rel rel, na ole net rel rel. \v 16 Na ia sagar or mule ako ong thopol i lale tomo nge mekerem tevivinga aken aro oni silal seng sovengalo anga aken. Naro o el vustetpot ile ur elonga, naro i voth ol alalilanga, naro o an isivanga, naro o ongtuna i nge won sesenga. \v 17 Naro o oma venen aken, eneke God aro i oma or mo aro o panes ilemi, maken aro olemi omole inga ako aro o sung ole nepes a engenging a mekerem tevivinga nge. Naro o voth a isa thewo, i pavurvur nge ako God ile riong aro i velpol nunganga. \v 18 Na seng sovengalo anga aken i paateal rem alumlumnga ako i theal nepes alavusnga ake ru a ulue.” \c 18 \s1 Rem a lumlumnga a Babilon i vulthepu. \p \v 1 Lamako tho thopol mun ensel mun e ako i esu a Pen a Urvet me. Na ile engenging i aolonga rintet, na ile tolilisong i to a ulue me, mako pen elonga i lala. \v 2 Na i presa viringa ve, \q1 “Rem a lumlumnga a Babilon i vulthepu lale. \q2 Na i velpol ranga ve ini \q2 tamata kerengare ole pen ol \q3 tomo nge men kerengare. \q1 \v 3 Na rem aken i vulthepu, \q2 eneke i ranga ve ini seng sovengalo anga \q2 na toko alavusnga ake ru a ulue \q3 o ngo tomo nge i, \q3 na o lel okime nge a God. \q2 Na i ranga ve ako \q2 o thin thei engenga pulua \q3 ma otheki vaisis, \q2 mako God i paomelal or \q3 nge ole vothung kerenga areken. \q2 Na nepes puluanga ake ru a ulue \q2 o ngo tomo nge i, \q3 na o lel okime nge a God. \q2 Na toko alavusnga ake ru a ulue \q2 ako or ini lulu paesngare \q2 o velpol ini toko le urngare. \q2 Eneke toko pulua ako a Babilon \q2 ako o men a ole ur sivesivenga we, \q3 o ol ole lulu.” \p \v 4 Lama tho nongpol presing mun e ako i espot a Pen a Urvet me ma i ria ve, \q1 “Lek tokokoere aro o lopot nge pen aken, \q2 aro vene mo thomu o panes ile vothung kerenga, \q3 naro thomu o el mun kerengaing aken. \q1 \v 5 Eneke ile vothung kerenga i pom rintet \q2 na i ranga ve ini ree ako o ases tomoal i, \q3 na i esa esa mo i toth a Pen a Urvet, \q2 na God ilemi simikal \q3 ile vothung kerenga areken avele. \q1 \v 6 Aro thomu o olal i a i nge \q2 ranga ve ako i oma i a tokokoere nge lale. \q2 Naro thomu o rong esa kerengaing a i nge \q2 ranga ve ako i oma i. \q2 Naro thomu o sung thei engenga \q2 ako i engeng rintet a i nge \q3 mo i thin i. \q1 \v 7 Na i papomnga isivenga, \q3 na i men a ile ur sivesivenga we, \q2 maken aro thomu o sung kerengaing a i nge, \q3 i pavurvur nge ile vothung kerenga aken. \q2 Naro thomu o pasisis i mo aro i wal, \q2 eneke isivenga i risea i ve, \q1 ‘Tho men ranga ve ini nepes, \q2 na tho ini basu avele, \q3 na i pavurvur avele ako aro tho el matheong \q3 mo aro tho wal nge.’ \q1 \v 8 Na i venen aken, mako aro ile kerengaing \q2 aro i velpoltun i nge nang omole inga, \q3 ranga ve ini rinong na matheong na mesi. \q2 Naro won sesenga aro i ongtun i, \q2 eneke Toko Pomnga a God \q3 ako aro i sung paomelaling a i nge, \q2 kene ile engenging i aolonga rintet. \p \v 9 “Na nepes alavusnga ake ru a ulue ako o ngo tomo nge i, na o lel okime nge a God, kene o men a ole ur sivesivenga we ranga ve ini i, naro o thopol won sesenga na won klunga ako o ongtun i nge, naro olemi kerere mo o wal nge i. \v 10 Naro o mit mela nge i, eneke o ngeip ve aro paomelaling aken aro i eso mun a or nge, naro o ria ve, \q1 “‘Patong a Babilon \q3 ong ini rem alumlumnga \q3 ako lom engenging i aolonga, \q2 aveto nge aua omole inga \q3 ong el paomelaling na ong vus.’ \p \v 11 “Na toko alavusnga ake ru a ulue ako or ini lulu paesngare, aro olemi kerere naro o wal nge i, eneke toko ol e avele ako aro i olol ole lulu, \v 12 ranga ve ako ini gol na silva, na um ako iolonga i roro, na pengep otoli,\f + \fr 18:12 \ft O thepol pengep otoli ia sei nge a Matiu 13:45 pes 36.\f* na neong sivesivenga ako i veleles na i selele na i vuvav, nako i melongal mun na neong areken iolonga i roro. Na won areko i una vro, na ur puluanga ako o oma i nge mekerem wo pupo, na won ako iolonga i roro, na bras,\f + \fr 18:12 \ft Bras ini ur ako o oma tang a tap nge na ur pelie mun.\f* na ain, na um ako a wating i ut kolol. \v 13 Na ur ako i una vro ranga ve ini madan, na sanda, na vain, na wel ako o apet i ve ini oliv, na plaua, na luvo monnga, na bulmakau, na sipsip, na hos tomo nge karis, na toko um polpolonga tomo mun nge tokokoere, na ur alavusnga areken ini ole lulu na oolonga i roro. \p \v 14 “Na areko or ini lulu paesngare aro o ria Babilon ve, ‘Ur sivesivengare ako lomum i vurpol nge, i vus lale na lom ur sivesivenga areko ong men a we, kene i vus mun lale, naro ong thopol werer ol i avele.’ \v 15 Na lulu paesnga areko o el ole umtun pulua a i nge, aro o mit mela, eneke o ngeip ve aro paomelaling aken i eso mun a or nge. Na olemi kerere ma o wal. \v 16 Na o ria i ve, \q1 “‘Patong rem a lumlumnga a Babilon, \q2 nomenga ong ne neong sivesivengare \q3 ako ini velelesnga na selelenga, na vuvavnga, \q2 na ong pamalmal num peti \q3 nge nanaing ako o oma i nge gol, \q3 na um areko iolonga i roro, \q3 na pengep otoli.\f + \fr 18:16 \ft O thepol pengep otoli ia sei nge a Matiu 13:45 pes 36.\f* \q1 \v 17 Aveto nge aua omole inga, \q2 lom ur elonga pom rinnga aken i penthal.’ \p “Na imot thealngare tomo nge ole mukalingare tomo mun nge areko o esu esa a imot nge, aro o mit melanga nge a Babilon. \v 18 Naro o thopol won sesenga klunga ako i antun i naro o tang ve, ‘Rem alumlumnga ol e avele ako i ranga ve ini a Babilon.’ \v 19 Naro olemi kerere naro o vor vor vuvus a opounga naro o wal naro o ri ve, \q1 “‘Patong a Babilon, \q2 nomenga wong ini rem alumlumnga \q3 ako areko o patho imot \q2 o el ole umtun pom \q3 nge lom ur elonga ako i pom. \q2 Na nge aua omole inga, \q2 lom ur alavusnga i vus. \q1 \v 20 Aveto thomu Pen a Urvet angare \q2 tomo nge toko lemioongare, \q3 na God ile pakekere, \q2 na ile riong elngare, \q2 Aro thomu o risea, \q2 eneke God i paomelal a Babilon lale \q3 nge ile vothung kerenga \q3 ako i oma i a thomu nge.’” \p \v 21 Lamako ensel engenga omole i ela um ako i aolonga rintet ma i ultet i viringa a rua stha na i ria ve, \q1 “Rem alumlumnga a Babilon \q2 aro ong vulthepu viringa \q3 ranga ve ini um ake tho ultet i a rua stha. \q2 Na toko ol e avele aro i thopol werera mun ong. \q1 \v 22 Na toko e avele aro i nongpol ol \q2 won agolu le tanging, \q2 eve kuth le avvuvong, \q2 eve moku le tanging, \q2 eve tokokoe areko o vo voing \q3 a ong nge. \q2 Na toko e avele \q2 aro i oma ol ile omaing e \q3 a ong nge. \q2 Na toko mun e avele \q2 aro i monsi ol aning \q3 a ong nge. \q1 \v 23 Na theki lalainga e avele \q2 aro i to ol \q3 a ong nge. \q2 Na toko e avele \q2 aro i nongpol ol peangeong a riong \q3 a ong nge. \q2 Na ong vulthepu venen aken, \q2 eneke lom tokokoe areko or ini lulu paesngare \q3 o mukal nge toko alavusnga ake ru a ulue ole, \q2 na ong nong tungtang \q2 na lom apaltet toko alavusnga \q3 ake ru a ulue. \q1 \v 24 God i pakerenga a Babilon, \q2 eneke i pun rin ile riong elngare \q2 na ile toko lemioongare \q3 nge pen elonga ake ru a ulue.” \c 19 \s1 Pen a Urvet angare o risea nge a Babilon ile vulthepong. \p \v 1 Lamako tho nongpol pulua pomnga ole presing a Pen a Urvet me, ma o prespot ve, \q1 “Te risea a God, \q2 eneke ile engenging \q2 na ile Pen a Urvet a malmaling \q3 i aolonga rintet, \q2 na ienga inga i el werer tokokoere. \q1 \v 2 Na ile avrumong nge tokokoere \q2 i vengveng na i nunganga. \q2 Na i paomelal seng sovengalo anga aken \q3 ako iion i kima, \q2 eneke i paleklek toko alavusnga \q3 ake ru a ulue \q3 nge ile vothung kerenga omanga ako nge eve eling. \q2 Na i olal ile umongare oa mla a i nge.” \p \v 3 Na o presa mun ve, \q1 “Te risea a God, \q2 eneke won sesenga klunga \q3 ako i antun rem alumlumnga aken \q2 aro i klung evelelnga \q3 ako aro ile vusonga avele.” \p \v 4 Na mukalinga or mule paini pothoi or penel tomo mun nge ur miminga or penel aken, o koru oeve na o lotual a God ako i men a nepes a menonga aken nge, na o ri ve, \q1 “I nunganga. \q2 Te risea a God.” \p \v 5 Lama tho nongpol mun presing ako i espot a nepes a menonga aken nge me ve, \q1 “Thomu areko ini a God ile umongare \q3 tomo nge areko o papomnga i, \q2 tova iomu kima eve iomu kima avele, \q2 Aro thomu o risea ler God.” \s1 Sipsip Tun isungalnga a aning i velpol. \p \v 6 Lamako tho nongpol presing ako i ranga ve ini pulua pomnga ole presing, ma i ranga ve ini thei awonga ile alululong, na pen le akrungong aolonga ma o presa ve, \q1 “Te risea a God, \q2 eneke ler God ako ini Toko Pomnga \q3 ako ile engenging i aolonga rintet \q2 i velpol ini nepes lale. \q1 \v 7 Aro te risea, \q3 na te voth vos, \q3 na te papomnga i, \q2 eneke i toth lale \q3 ako aro Sipsip Tun i peange, \q2 na iewo sengenga i monsi lale \q3 nge ole peangeong. \q1 \v 8 Na God isa wom seng aken \q2 ve aro i ne neong velelesnga \q3 ako i riri na i tolilis.” \q2 (Na neong velelesnga aken \q2 i paateal a God ile tokokoere \q3 ole vothung vengvenga.) \p \v 9 Na ensel aken i ria tho nge ve, “Ong wat i vene: Sapase areko God i pasong ikei a or nge mo o es nge Sipsip Tun isungalnga a aning.” Na i ria mun tho ve, “Riong ake ini a God ile riong nunganga.” \p \v 10 Lama tho koru evek totho a ensel aken ieve nge mo aro tho lotual i, aveto i ria tho nge ve, “Mothong tova oma venen aken, tho mun ini a God ile umonga ranga ve ini wong tomo nge titeumre, it ini areko te panes riong nunganga ako Jisas i pavelpol i. Aro ong lotual inga a God, eneke riong nunganga ako Jisas i pavelpol i, i pavurpola mun a God ile riong elngare olemi.” \s1 Jon i thopol toko ako i men roro a hos velelesnga nge. \p \v 11 Lama tho thepol ako Pen a Urvet i thep na hos velelesnga omole ako i mit nge. Na o apet toko ako i men a iwe ve ini “Riong Nunganga Tepun” na “Toko Ako i Panes Senu a God” na ile vothung elonga i vengveng tova ve i pun tomo nge tokokoere eve i avrum ole vothung. \v 12 Na itheki ile toong i ranga ve ini won sesenga ile anlileling. Na i ur vevea posposenga pulua a ipounga, na o wato ioning a i nge ako ienga inga ilemi mire nge. \v 13 Na teunong ako i teun i, i vual nge mla, na iion ve, “God Ile Riong.” \v 14 Na Pen a Urvet a punongare o panes i na o men men roro a hos velelesngare nge, na o teun teunong velelesnga ako i riri rintet. \v 15 Na bainat wowonga i oselpot a toko aken iwo me, mo aro ile mong toko alavusnga ake ru a ulue nge. Naro i theal toko alavusnga ake ru a ulue. “Na ile thealing aken aro i engeng ranga ve ini ain.” \f + \fr 19:15 \ft Buk Song 2:9\f* Naro i sung a God ako ile engenging i aolonga rintet ile lemi klingong a tokokoere nge, ranga ve ini vain monnga ako o tepiplas i. \v 16 Na wating ako i voth a ile tekruk seltunnga epee ako i pasopal ia olu i vene: \qc \sc Nepesre ole Nepes na Pompomere Oa Pomnga.\sc* \p \v 17 Lamako tho thopol ensel omole ako i mit a nang nge, na i presa viringa a menre nge ako o rer a malang po ve, “O velilo pel me nge a God ia aning aolonga \v 18 mo aro thomu o an nepesre osivanga tomo nge punongare na ole mukalingare osivanga na hosre tomo nge opathongare osivanga tomo mun nge toko alavusnga osivanga. Or ini areko o um polpol eve o el oolonga, na areko oion i kima eve oion i kima avele.” \p \v 19 Lama tho thopol mun mekerem tevivinga aken tomo nge nepes alavusnga ake ru a ulue tomo mun nge ole punongare, kene o velilo pel mo aro o pun tomo nge toko aton i men roro a hos velelesnga nge, ome ile punongare. \v 20 Na o rere mekerem tevivinga aken tomo nge riong le apaltetonga elnga ako i oma pathepolongre a mekerem tevivinga itheki. Na pathepolong areken i paleklek areko o el mekerem tevivinga ile paatealing tomo mun nge areko o lotual mekerem tevivinga ia sei. Na God i asesu mekerem tevivinga ome riong le apaltetonga elnga aken alamimmia a pen ako won sesenga tomo nge uk ako ini misep anga o anlilel nge. \v 21 Na toko ako i men roro a hos nge i pun rin ole punonga alavusngare nge bainat ako i oselpot a iwo me, na men alavusngare o an osivanga ma osa pup rintet. \c 20 \s1 Satan i voth nge kinong i pavurvur nge tovu po or 1,000. \p \v 1 Lamako tho thopol mun ensel mun e ako i esu a Pen a Urvet me, na i krim vol lukulukunga thepnga, na i krim mun sen aolonga. \v 2 Na i rere telenga pokin aken ini ingop nomenganga ako iion mun a Satan. Na i kintun i nge sen aken, i pavurvur nge tovu po or 1,000. \v 3 Ma i asesu i a vol lukulukunga aken, na i pupal rit thekia mo aro Satan i esa ol me avele, aken i pavurvur avele ako aro i paleklek tokokoere ake ru a ulue i pavurvur nge tovu po or 1,000 aken. Na aro ve tovu po or 1,000 aken i vus, Satan aro i vthopot werer mun palolo avele nge ile kinong aken. \p \v 4 Lama tho thopol nepes a menongare, na areko o men nge, o el engenging ako aro o pamit tokokoere nge riong. Na tho thopol mun tokokoere ooni ako o sokorpot opounga, eneke o panongpol nge riong nunganga ako Jisas i pavelpol i tomo mun nge a God ile riong. Na or ini areko o lotual mekerem tevivinga eve ia sei mun avele. Na o el ile paatealing a opowe eve a omeni, kene avele. Na o el werer mimiong, na o velpol ini nepes na o theal tokokoere tomo nge a Krais, i pavurvur nge tovu po or 1,000 aken. \v 5 Aken ini los wereraing teltelnga. (Na toko alavusnga ako o rin lale na olemio nge a Krais avele, kene o el werer mimiong rongan i pavurvur ako aro tovu po or 1,000 aken i vus.) \v 6 Sapase tokokoe areko o mimi werera nge los wereraing teltelnga aken, eneke o riri na or ini a God ile. Na rinong aininga ile engenging, kene i pavurvur aro ile mong or avele. Naro o velpol ini a God tomo nge a Krais ole umongare ranga ve ini prisre, naro o theal tokokoere tomo nge a Krais, i pavurvur nge tovu po or 1,000 aken. \s1 God i paomelal a Satan. \p \v 7 Na tovu po or 1,000 aken i vus, lamako o thep wererpot vol ako Satan i voth nge, mako i vthopot nge ile kinong aken. \v 8 Naro i espot mo i paleklek tokokoere a pen elonga ake ru a ulue, na o apet or ve ini a Gok, na Satan aro i veliloalo or mo o monsi nge punong, na o apet pen aken ini a Magok. Na oa titaling i ranga ve ini wonwon areko a rua wo peti. \v 9 Na o es nge pen elonga ake ru a ulue na o re kalalual nge rem pomnga ako God ia sagu i ako ile tokokoere o voth nge, aveto won sesenga i esu a Pen a Urvet me, mako i antun or. \v 10 Na Satan ako i paleklek tokokoere, kene God i asesu i a pen ako won sesenga tomo nge uk ako ini misep anga o anlilel nge, ini pen ako God i asesu mekerem tevivinga na riong le apaltetonga elnga aken, or paini nge lale. Naro or alame aro o el kerengaing nge nang na mlik elonga ako aro ile vusonga avele. \s1 God i pamit tokokoere nge riong nge nang le vusonga. \p \v 11 Lamako tho thopol nepes a menonga ako i veleles na i aolonga, na tho thopol mun toko ako i men nge, nako ulue na sepsa o lo nge i, na o voth ol avele. \v 12 Lama tho thopol toko alavusnga ako o rin lale, areko oion i kima tomo nge areko oion i kima avele, na o mit a mukaling nge nepes a menonga aken. Na enselre o thep erere areko o ritet nge tokokoere ole vothung. Na o thep mun erere mun e ako i ritet nge areko God aro i sung mimiong a or nge. Na God i avrum toko na seng rinrinongare ole vothung ranga ve ako i voth a erere areken nge. \v 13 Na areko o rin a rua o plos werera mo o mit nge riong aken tomo mun nge areko rin na o voth a Wali, mako God i avrum ole vothung ako ranga ve o oma i. \v 14 Na God i asesu Waliare a pen ako won sesenga tomo nge uk ako ini misep anga o anlilel nge. Mako rinong i vus ol, na Wali i vus mun. Na pen ako won sesenga tomo nge uk ako ini misep anga o anlilel nge, kene ini rinong aininga. \v 15 Na areko oion i ngo avele nge erere ako i ritet nge areko God aro i sung mimiong a or nge, kene God i ases mun or a pen ako won sesenga tomo nge uk ako ini misep anga o anlilel nge. \c 21 \ms1 God i paponganga ur alavusnga \mr (Vonge 21:1–22:21) \s1 Sepsa ponganga ome ulue ponganga o velpol. \p \v 1 Lamako tho thopol sepsa ponganga ome ulue ponganga ako o velpol. Na sepsa neginga ome ulue neginga o penthal selele, na rua i voth ol avele. \v 2 Lama tho thopol rem pomnga ako ini a God ile, ako ini a Jerusalem ponganga na God i monsi i lale, na i paesu i a Pen a Urvet me. Na ia malmaling i ranga ve ini seng peange ponganga ia ako i monsi ve aro i peange nge iewo tomonnga. \v 3 Na tho nongpol lenging ako i espot a nepes a menonga aken nge me na i ria ve, “God ile vothinga i voth ol a tokokoere nge, naro isivenga aro i voth na i mimi tomo ol nge or, naro o velpol ol ini ile tokokoere, naro i velpol ol ini ole God. \v 4 Aro i girtetpot otheki ei, naro o rin ol avele, naro o walal ol avele, na matheong ol avele, na sisisong na tanging avele. Eneke ur nomengangare o vus ol lale.” \p \v 5 Lamako toko ako i men nge nepes a menonga aken i ria ve, “Nongpol, i patea ponange tho paponganga ol ur alavusnga.” Na i ria mun tho ve, “Watu i vene, lek riong ake i nunganga na i pavurvur ako aro tokokoere olemio nge.” \p \v 6 Na i ria mun tho ve, “I vus lale, tho ini ur alavusnga opateanga na ole vusonga mun, aro ve thei i pun toko e, aro tho savea thei povovloainga ako i sung mimiong mo tho sungu i a i nge, naro i ol i avele. \v 7 Na toko e ako ile mong a Satan ile tongporumongre kene aro i el ur areke a tho nge, naro tho velpol ini ile God naro i velpol ini tuk. \v 8 Aveto areko o lol nge ole lemioong, eve o lel okime nge a Jisas, na areko o oma vothung kerenga rintetnga, na areko o so rin toko, na areko o ngo tomo nge areko or ini oewoere avele, na areko o nong tungtang, na areko o lotual avalare tomo mun nge toko le apaltetongare, kene ole pen ako ini pen ako won sesenga tomo nge uk ako ini misep anga o anlilel nge ako ini rinong aininga.” \s1 Jon i thopol a Jerusalem ponganga. \p \v 9 Lamako ensel omole nge ensel or limai ako o krim oto or limai ako o vual nge ur kerenga or limai ako ini a God ile lemi klingong patopalalnga, kene i es a tho nge me ma i ria tho ve, “Es me mo aro tho pathengal ong nge seng peange ponganga ako ini Sipsip Tun iewo.” \v 10 Na Oni Riringa i rero tho, mako ensel aken i wola tho a tete polemi ako i roro rintet, na i pathengalpot tho nge Sipsip Tun iewo ako ini a God ile rem pomnga ako ini a Jerusalem ako God i paesu i a Pen a Urvet me. \v 11 Na ile tolilisong ini a God ia malmaling ile tolilisong, ma i tolilis ranga ve ini moto ako o apet i ve ini Jaspa ile tolilisong ako i tolilis rintet. \v 12 Na rem pomnga aken a lok kene i roro rintet, na thekia or mule pa omole pothoi or aini, na ensel or mule pa omole pothoi or aini o theal tetal lok thekia areken. Na Israelre ole net or mule pa omole pothoi or aini oionre o voth a lok thekia areken nge. \v 13 Na lok aken kene epee or penel ma lok thekia or me kene o voth a epee omole omole. \v 14 Na rem pomnga a lok aken ile mitainga or mule pa omole pothoi or aini na Sipsip Tun ile pakeke or mule pa omole pothoi or aini oionre o voth nge. \p \v 15 Na ensel aken ako i ri tomo nge tho, i krim eel ako o thangarum nge ako o oma i nge gol mo aro i thangarum rem pomnga aken tomo nge a lok na thekia mun. \v 16 Na rem pomnga aken ile aolongaing kene itelipupo alapenel i vur e pel inga, na ensel aken i thangarum i nge ile eel aken na itelipo epee omole ile lolloing i velpol kilomita or 2,400 na ile roroing kene i vur e pel mun inga. \v 17 Na ensel aken i thangarum mun lok aken ile roroing, mako i velpol mita or mule pa limae pothoi or limae. Na i thangarum ur alavusnga aken ranga ve ako toko ulue anga i thangarum i. \v 18 Na lok aken God i oma i nge moto ako o apet i ve ini Jaspa. Na rem pomnga aken i oma i nge gol ienga ako ile nine rintetong i ranga ve ini glas. \v 19 Na lok ile mitainga aken o oma i nge um omole omole ako i olonga i roro rintet. Na ile mitainga teltelnga aken o oma i nge Jaspa, na ile mitainga aininga o oma i nge Sapaia uvuvnga, na ile mitainga menga o oma i nge Aget, na ile mitainga penelnga o oma i nge Emeral rangranga, \v 20 na ile mitainga limnga o oma i nge Sardonikis selelenga na velelesnga, na ile mitainga limaenga o oma i nge Konilian klenga, na ile mitainga limainga o oma i nge Krisolait kothkothnga, na ile mitainga limmenga o oma i nge Beril rangranga, na ile mitainga limpenelnga o oma i nge Topas kothkothnga, na ile mitainga mulenga o oma i nge Krisopres, na ile mitainga mule pa omole pothoi omolenga o oma i nge Haiasin, na ile mitainga mule pa omole pothoi or aininga o oma i nge Ametis selelenga. \v 21 Na lok thekia or mule pa omole pothoi or aini areken o oma ir nge pengep otoli\f + \fr 21:21 \ft O thepol pengep otoli ia sei nge a Matiu 13:45 pes 36.\f* na thekia omole omole o oma i nge pengep otoli aolonga omole omole, na rem pomnga a sovengalo o oma i nge gol ienga na ile nine rintetong i ranga ve ini glas. \p \v 22 Na God ile Lotuonga a Vel e avele i voth a rem pomnga aken, eneke Toko Pomnga a God ako ile engenging i aolonga rintet tomo nge Sipsip Tun o ranga ve ini a God ile Lotuonga a Vel ako a rem pomnga aken. \v 23 Na nang ome ngov ole toong o palala rem pomnga aken avele, eneke God ome Sipsip Tun ole tolilisong o palala rintet rem pomnga aken. \v 24 Na ile tolilisong aken i pavurvur ako aro toko alavusnga ake ru a ulue o esu esa nge. Na nepes alavusnga ake ru a ulue aro o paeso ole ur sivesivenga a i nge. \v 25 Na lok thekia areken o thep evelelnga na o pupal re avele, eneke midenga ol avele nge. \v 26 Naro o paeso toko alavusnga ake ru a ulue ole ur sivesivengare ako o papomnga or nge kene a i nge. \v 27 Na ur akopnga e avele ako aro i eso nge, na areko o oma vothung le marainga tomo nge areko ole apaltet, o pavurvur ako aro o eso a lemi avele, ini inga areko oion i ngo a Sipsip Tun ile erere ako i ritet nge areko God aro i sung mimiong a or nge. \c 22 \s1 Jon i thopol thei ome won ako o sung mimiong. \p \v 1 Lamako ensel aken i pathengal tho nge thei ako i sung mimiong ako i nine rintet, ma thei aken i lelpot ako a God ome Sipsip Tun ole nepes a menonga aken nge me. \v 2 Na i lel rumrum rem pomnga a sovengalo aken lemi pat. Na wonre ako omonnga i sung mimiong o mit a thei aken wo peti epee epee. Na won areken o mon nge ngov omole omole, na won areken thoing i pavurvur aro o pamimi toko alavusnga ake ru a ulue. \v 3 Na ur ako God i rial i, kene i voth a rem pomnga aken avele. Na God ome Sipsip Tun ole nepes a menonga aken aro i voth a rem pomnga aken, naro ile umongare aro o lotual i. \v 4 Naro o thopol itheki lemi, naro o wato iion a opowe. \v 5 Aro mideng ol avele nge, naro o pasise theki lalainga avele, na nang ile toong aro i palala pen aken avele, eneke Toko Pomnga a God aro i velpol ini ole pen lalanga. Naro o theal tokokoere ranga ve ini nepes evelelnga ako aro ile vusonga avele. \s1 Jisas aro i paviri mun me. \p \v 6 Lamako ensel aken i ria tho ve, “Riong areke i vengveng na i nunganga. Na Toko Pomnga a God ako i pavelpol ile riong a ile riong elngare olemi, kene i pake ile ensel mo aro i pathengal ile umongare nge ur areko i toth ako aro i velpol.” \p \v 7 Na Jisas i ri vene, “O nongpol, i toth ol ako aro tho velpol. Sapase areko o nongal riong ako i voth a erere ake nge, ako i ritet nge ur areko i toth ako aro i velpol.” \p \v 8 Na tho a Jon, ako tho nongpol na tho thopol ur areke tho watu i lale. Na tho thopol i ma tho nongpol i ma i vus, mako tho koru evek a ensel ieve tepun mo aro tho lotual i ako i pathengal tho nge ur areke. \v 9 Aveto i ria tho nge ve, “Ong mothong tova oma venen aken, tho mun ini a God ile umonga ranga ve ini wong tomo nge titeum areko or ini a God ile riong elngare tomo mun nge areko o nongal riong ako i voth a erere ake nge. Aro ong lotual a God.” \p \v 10 Lama i ria mun a tho nge ve, “Ong mothong tova parong kinealo riong ako i voth a erere ake nge, ako i ritet nge ur areko i toth ako aro i velpol, eneke i toth lale ol ako aro i velpol. \v 11 Na areko o oma vothung kerenga aro o kis inga nge omanga, na areko o akop a God itheki aro o akop reletun, na areko o oma vothung vengvenga aro o kis inga nge omanga, na areko o riri a God itheki aro o riri reletun.” \p \v 12 Na Jisas i ri vene, “O nongpol, i toth ol ako aro tho velpol, naro tho es tomo nge ole omaingre olalnga sivenga, naro tho olal i a or nge i pavurvur nge ole omaing omole omole. \v 13 Tho ini ur alavusnga opateanga na ole vusonga mun.” \p \v 14 Sapase areko o pariri ole tekruk seltunngare, maken o pavurvur ako aro o an won monnga ako i sung mimiong, naro o eso a rem pomnga a lok thekia. \v 15 Na areko ole vothung i ranga ve ini nanaure, na ine nong tungtangongare mun tomo mun nge areko o ngo tomo nge areko or ini oewoere avele, na areko o so rin polpol toko, na areko o lotual avalare tomo mun nge areko oa sagu vothung le apaltetonga omanga, na tokokoe areken aro o voth a lalanga. \p \v 16 Na Jisas i ri vene, “Tho ini a Jisas, ako tho pakepot lek ensel mo aro i ritet nge ur areke a thomu toko lemioongare nge. Tho ini nepes a Devit itevinga na i kene i ranga ve ini longongek na tho tepot mun a i nge, na tho ranga ve ini lempoa ako i tolilis rintet.” \p \v 17 Oni Riringa tomo nge seng peange ponganga o ri ve, “Ong es me.” Na areko o nongpol riong ake aro o ri mun ve, “Ong es me.” Na aro ve thei i pun toko e, aro i es me mo i thin thei ako i sung mimiong, naro i ol i avele. \s1 Riong patopalalnga. \p \v 18 Tho a Jon, tho pator engeng toko alavusnga ako o nongpol riong ako i voth a erere ake ako i ritet nge ur areko i toth ako aro i velpol. Na tho pator or vene: Aro ve toko e i rong espot mun riong pelie nge riong ake, God aro i rong espot mun kerengaing ako erere ake i ritet nge, a i nge. \v 19 Na aro ve toko e i eltetpot riong pelie a erere ake nge, ako i ritet nge ur areko i toth ako aro i velpol, God aro i eltetpot mun ile sungong a i nge ranga ve ako i pavurvur avele ako aro i an won monnga ako i sung mimiong ako erere ake i ritet nge. Na i pavurvur mun avele ako aro i mimi a rem pomnga riringa ako erere ake i ritet mun nge. \p \v 20 Na toko ako i panongpol nge ur areke i ri ve, “I nunganga, i toth ako aro tho es me.” \p I nunganga. Toko Pomnga a Jisas ong es me. \p \v 21 Na Toko Pomnga a Jisas ile themosaling aro i voth tomo nge toko lemioonga alavusnga. I nunganga. \p Na i re aken. I vus.