\id HEB - Macushi NT -Brazil 2013 (DBL -2013) \h Hebreus \toc1 Sîrîrî Kaareta Wanî Innape Jesus Ku'nenan Judeuyamî' Ton Pe \toc2 Hebreus \toc3 Hb \mt2 SÎRÎRÎ KAARETA WANÎ \mt1 INNAPE JESUS KU'NENAN JUDEUYAMÎ' TON PE \ip Anî'ya sîrîrî kaareta menuka'pî esepu'tî pepîn. Tîîse imenuka'tîponya yarima'pî Judeuyamî' pia, innape Jesus ku'nenan, maasa pra to' yonpayamî' ko'mamî'pî teserukon ta, tîtamokonya tenupato'kon yawîrî. Mîrîrî ye'nen innape Jesus ku'nenanya epu'tî pra awanî'pî, î' kai'ma Paapa yapurî to'ya. To' nenepî tekîn yu'se pra Paapa wanî naka? Teepîremasen wenai Paapa pî' esatî to'ya ka'rî? Mîrîrî warantî to' esenumenka maasa pra e'mai'nokon, innape Jesus ku'nenan munkîyamî' tîwanîkon ye'nen. Jesus era'masa' pra to' wanî'pî, eesenpoto', aasa'mantato', awe'mî'sa'kato' era'manenan pepîn, insanan tîyuntononya era'ma warantî pra. Mîrîrî ye'nen mîrîrî pî' teeseurîmasen pe sîrîrî kaareta wanî. Imenukatîponya to' maimu yuuku see warantî. \ip Jesus Cristo eturumaka'pî tîîsa'mantapa tamî'nawîronkon ton pe. Morî pe pu'kuru mîrîrî wanî, penaronkon nenepî teepîremasenya iwîto'pe yentai. Moropai tamî'nawîronkon teepîremasanon yentai Cristo wanî. To' tamokon Moisés nurî'tî yentai awanî. Maasa pra Cristo nenepî'pî wanî tekîn mînî pepîn, tîîse tîmînî ti'kansa', tîîsa'manta yai. Moropai ka' pona Paapa pia pu'kuru yarî'pîiya uurî'nîkon ton pe. Morî pe Paapaya yapisî'pî tîwakîri pe. Mîrîrî ye'nen Jesus ko'mamî Paapa meruntîri winî ipîkku pe. \ip Uurî'nîkon ton pe tamî'nawîrî Cristo inkupî'pî wenai, innape Jesus ku'nenan ko'mamî e'pai man innape ikupî pî'. Mîrîrî innape Jesus ku'to' wanî yairon pe, tiaron yairon ton pra man. \c 1 \s1 Tînmu Wenai Paapa Eseurîma Sîrîrî \p \v 1 Pena Paapa eseurîmapîtî yai penaronkon utamokon nurî'tî yarakkîrî tu'ke teeseurîmato' yeseru ton eporî'pîiya inkamoro yarakkîrî teeseurîmapa kai'ma. Tu'ke ite'ka eeseurîmapîtî'pî penaronkon tîmaimu ekareme'nenan nurî'tî yarakkîrî mîrîrî ekareme'to'pe to'ya. \v 2 Tîîse sîrîrî, ˻Cristo, tînmu erepansa' yai˼, uyarakkîrî'nîkon eeseurîma'pî mîîkîrî tînmu wenai. Moropai tînmu wenai Paapaya pata koneka'pî. Mîîkîrî menka'pîiya tamî'nawîrî itesa' pe awe'to'pe kai'ma. \v 3 Mîîkîrî inmu wenai, kure'ne ipîkku pe tîyun Paapa wanî epu'tî. Iwarantî tîwanî wenai, î' kai'ma tîyun wanî ekaremekîiya upî'nîkon. Mîîkîrîya tamî'nawîron sîrîrî pata yapîtanîpî ko'mannîpî meruntî pu'kuru tîmaimu ke. Moropai mîîkîrîya pemonkonyamî' nîkupî'pî imakui'pî mo'ka'pî. Mîrîrî mo'kasa' tîuya tîpo ka' po eereuta'pî ipîkku pata'se' ya'. Tamî'nawîronkon esa' tîwe'sen, Paapa meruntîri winî eereuta'pî. \s1 Ipîkku Pe Paapa Munmu Wanî Inserîyamî' Yentai \p \v 4 Epu'tî'nîkon, tîyun pia eereutasa' ye'nen, eena'pî ipîkku pe, inserîyamî' yentai. Moropai Paapaya mîîkîrî ese' ton tîrî'pî tînmu pe, inserîyamî', tîpoitîrîtonon ese' yentai. \v 5 Maasa pra Paapaya taasa' pra man tiwin kin inkamoro inserîyamî' pî' tîîse tînmu pî' neken ta'pîiya: \q1 Unmu pu'kuru amîrî. \q1 Sîrîrîpe tamî'nawîronkon pî' \q1 ekaremekîuya sîrîrî, \q1 ayun pe pu'kuru wanî \rq Sl 2.7\rq* \m ta'pîiya. Moropai taasai'ya pra man tiwin kin inserîyamî' pî': \q1 Ayun pe wanî ekaremekîuya sîrîrî \q1 Mîîkîrî wanî unmu pe pu'kuru \rq 2 Sm 7.14; 1 Cr 17.13\rq* \m taasai'ya pra man to' pî'. \p \v 6 Î' pensa Paapaya e'mai'non tînmu yarima yai sîrîrî non pona, mîîkîrîya ta'pî: \q1 Tamî'nawîronkon inserîyamî'ya \q1 mîîkîrî yapurîto'pe kai'ma \rq Dt 32.43\rq* \m ta'pîiya. \v 7 Moropai Paapa maimu e'menukasa'ya taasa': \q1 Paapaya inserîyamî' yaipontî \q1 tîpoitîrîtonon pe to' wîtîto'pe, to' ii'to'pe kai'ma. \q1 Imaimu pe inkamoro wanî. \q1 A'situnya ya'se'ma imaimu pe warantî \q1 moropai apo' awittasa' imaimu pe warantî, \q1 Paapa maimu yawîron pe to' wanî. \rq Sl 104.4\rq* \m taasai'ya man. \v 8 Tîîse tînmu pî' taasai'ya, imaimu e'menukasa'ya: \q1 Amîrî wanî Paapa pe pu'kuru. \q1 Tamî'nawîronkon esa' pe aako'mamî \q1 ipatîkarî tîwe'tî'kasen pe pra. \q1 Mîrîrî yai tamî'nawîronkon ko'mannîpîya yairî. \q1 \v 9 Morî ku'nen pe awe'to'pe awe'kupî'pî. \q1 Moropai imakui'pî, \q1 Paapa maimu yawîrî tîwe'sen pepîn piapai \q1 aatarima'pî, \q1 ayewanma pe ikupî'pîya. \q1 Mîrîrî kupî'pîya ye'nen, Paapa, \q1 ayepotorîya amîrî menka'pî \q1 tamî'nawîronkon esa' pe awanîpa. \q1 Ipîkku pe pu'kuru \q1 inkamoro ayonpayamî' yentai \q1 akupî'pîiya taatausinpai. \rq Sl 45.6,7\rq* \m Mîrîrî warantî Paapaya ta'pî tînmu pî'. \v 10 Moropai inî'rî mîîkîrî pî' ta'pîiya: \q1 Yepotorî Wannî, tamî'nawîron \q1 konekatîpon amîrî. \q1 Esippia'tî yai, pata moropai ka' \q1 koneka'pîya ayenya ke pu'kuru. \q1 \v 11 Mîrîrî ankoneka'pî tamî'nawîron \q1 esonomî kupî sîrîrî \q1 tîîse amîrî ko'mamî ipatîkarî. \q1 Tamî'nawîrî teesera'masen ena ipoi'pî pe \q1 pon ena manni' warantî. \q1 \v 12 Mîrîrî yanmako'maya kupî sîrîrî, \q1 mîrîrî mo'kapa moropai inyakanmapa pon miakanma warantî. \q1 Tîîse amîrî ko'mamî ipatîkarî, \q1 î' pensa ipoi'pî pe eena pepîn \rq Sl 102.25-27\rq* \m ta'pîiya. \v 13 Moropai Paapaya taasa' pra man inserîyamî' pî': \q1 Ereutakî umeruntîri winîkîi \q1 ayeyatonon kupîuya pîkîrî ama're \rq Sl 110.1\rq* \m taasai'ya pra man inserîyamî' pî' tîîse tînmu pî' neken ta'pîiya. \v 14 Mîrîrî ye'nen anî'kan pe inkamoro inserîyamî' wanî? Inkamoro inserîyamî' wanî tamî'nawîrî, pemonkon esa' warantî pra tîîse yekaton pe. Paapa poitîrîtonon pe to' wanî. Moropai inkamoro wanî yarimasa'kon pe. Paapa nîpîika'tîkon, ipemonkonoyamî' pîika'tîi yarimasa'kon pe to' wanî. ˻Tîîse inkamoro yentai Paapa munmu wanî.˼ \c 2 \s1 Paapa Munmu Winîpai E'pîika'tînto' Iipî \p \v 1 Mîrîrî ye'nen kure'ne esenumenkan e'pai awanî mîrîrî e'pîika'tînto' yekare Jesus winîpainon uneta'pîkon pî'. Mîrîrî yairon yekare winîpai atariman namai esenumenkanpai'nîkon. \v 2 Pena Moisés nurî'tî pî' inserîyamî' nekaremekî'pî itekare wanî'pî yairon pe pu'kuru. Maasa pra ikupî tîuya taasa' tîuya yawîrî, Paapaya penaronkon tîmaimu yawîronkon pepîn taruma'tî'pî. \v 3 Mîrîrî yentai o'non ye'ka pe e'pîika'tî'nîkon e'painon Jesus winîpainon mîrîrî e'pîika'tînto' yekare yewanmîrîsa'nîkon ya? E'pîika'tîn pepîn. Maasa pra Uyepotorîkon Jesus Cristoya ekaremekî'pî e'pîika'tînto' yekare upî'nîkon. Moropai manni'kan etatîpono'sanya innape ikupîtîpono'sanya yairî awanî ekaremekî'pî upî'nîkon. \v 4 Moropai yairî awanî epu'tî'nîkon maasa pra Paapaya anî' nîkupî eserîkan pepîn tu'kan kupî to'ya emapu'tî'pî. Moropai tiwin pî' to' tîîse to' nîkupî ton meruntî tîrî'pî Paapaya si'ta to' kaisarî Morî Yekaton Wannî wenai. Î' kai'ma itu'se tîwanî yawîrî itîrî'pîiya. Mîrîrî ye'nen yairon pe pu'kuru awanî epu'tî uurî'nîkonya. \s1 Pemonkon Pe Cristo Ena'pî \s2 Pemonkonyamî' Pîika'tîpa \p \v 5 Inserîyamî'ya pata ko'mannî'to'pe Paapaya meruntî tîîsa' pra man, manni' amenan pe ikoneka tîuya kupî manni', amenan inkoneka pî' eseurîman sîrîrî. \v 6 Tîîse Paapa maimu e'menukasa' po ta'pî tiaronya: \q1 Paapa, anî'kan pemonkonyamî', \q1 to' pî' eesenumenkapa ipîkku pe? \q1 Î' ton pe morî pe to' munkîyamî' pî' awanî, \q1 inkamoro pîika'tîya? \q1 \v 7-8 Pemonkonyamî' kupî'pîya inkamoro \q1 inserîyamî' ma're tîwe'sanon pe. \q1 Tîîse mîrîrî tîpo ipîkku pe to' kupî'pîya, \q1 tamî'nawîrî ankoneka'san e'to'pe \q1 to' maimukon yawîrî \rq Sl 8.4-6\rq* \m taasai'ya. Tamî'nawîrî tînkoneka'san esa' pe pemonkonyamî' ku'sa' Paapaya ye'nen, tiwin kin tiwinanya to' maimu yuwa'ka pepîn. Tîîse sîrîrî tîpose inkamoro pemonkonyamî'ya tamî'nawîron ko'mannîpî era'ma pra man. \v 9 Tîîse tiwinanya tamî'nawîron ko'mannîpî era'ma'nîkon sîrîrî, mîîkîrî Jesus. Pemonkon pe inserîyamî' ma're ikupî'pî Paapaya, maasa pra tamî'nawîronkon pemonkonyamî' ton pe aasa'mantato'pe kai'ma. Mîrîrî wenai morî pe Paapa e'to' esera'ma pemonkonyamî' yarakkîrî. Tarîpai ipîkku pe, morî pe Jesus wanî era'ma uurî'nîkonya. Tamî'nawîronkon esa' pe eenasa', maasa pra tîwe'taruma'tîi aasa'mantasa' wenai. \p \v 10 Î' ton pe Jesus e'taruma'tî yu'se Paapa wanî'pî? Manni' Paapa tamî'nawîron koneka'tîpon, moropai tamî'nawîron ko'mannî'nen. Mîîkîrî rî wanî'pî tu'kankon tînmukuyamî' yu'se to' ko'manto'pe tîîpia tamî'nawîron esa' pe. Mîrîrî kupîpa, tînmu yarima'pî Paapaya awe'taruma'tîto'pe. Mîrîrî wenai tîpemonkonoyamî' yarîton pe eena'pî ka' pona, tîwe'taruma'tîi tîîsa'mantato' wenai. Mîrîrî ye'nen mîîkîrî neken ena'pî e'pîika'tînto' esa' pe. \v 11 Mîrîrî ye'nen Jesus yonpa pe e'nî. Maasa pra morî pe pemonkonyamî' ku'nen wanî Paapa munmu pe. Moropai ipemonkonoyamî', morî pe Jesus nîkupî'san wanî nîrî Paapa munkî pe. Mîrîrî ye'nen Jesus eppepî pepîn tîpemonkonoyamî' pî', “uyonpayamî'” taapa. \v 12 Mîrîrî warantî esatîiya epu'tî'nîkon, maasa pra pena teeseurîma yai tîmaimu e'menukasa' po ta'pî Jesusya: \q1 Paapa, eseurîma kupî sîrîrî \q1 uyonpayamî' pî' ayekaremekîuya \q1 moropai apî' eserenka \q1 tamî'nawîronkon emurukuntî'san kore'ta si'ma \rq Sl 22.22\rq* \m ta'pîiya. \v 13 Inî'rî ta'pîiya: \q1 Innape mîîkîrî ku'nen uurî \rq Is 8.17\rq* \m ta'pîiya. Moropai inî'rî ta'pîiya: \q1 Tarî wanî sîrîrî, Paapa, \q1 uupia anrumaka'san \q1 uyonpayamî' yarakkîrî. \rq Is 8.18\rq* \m Mîrîrî warantî Jesus eseurîma'pî upî'nîkon Paapa maimu e'menukasa' po. \p \v 14 Pemonkon pe itonpayamî' wanî ye'nen tîpun ke, moropai tîmînî ke, inkamoro warantî Jesus ena e'pai awanî'pî pemonkon pe. Pemonkon pe eena'pî tîîsa'mantapa kai'ma pemonkonyamî' ton pe. Mîrîrî tîîsa'mantato' wenai, Makui, pemonkonyamî' sa'mantato' ton ene'nen yaretî'kapa kai'ma pemonkon pe eena'pî. \v 15 Tîwîrî pemonkonyamî'ya imakui'pî kupî, itu'se Makui e'to' yawîrî, tîîko'mamîkon pîkîrî. Mîrîrî wenai eranne' pe to' wanî tîîsa'mantato' pî', tîwe'taruma'tîto' pî'. Mîrîrî ye'nen tîîsa'mantato' wenai inkamoro pîika'tî'pî Jesusya. Makui meruntîri winîpai tîpemonkonoyamî' mo'ka'pîiya. \v 16 Inna seru' pepîn inserîyamî' pîika'tîi aai'sa' pra man. Tîîse aaipî'pî pemonkonyamî', Abraão nurî'tî payannî'san pîika'tîi, manni'kan innape Paapa ku'nenen Abraãoya ikupî'pî warantî. \v 17 Mîrîrî ye'nen pemonkon pe eena'pî tonpayamî' warantî teepîremasanon esanon yepotorî pe teenapa. Tonpayamî' tonpe teeseurîmasen pe awanî wenai Paapaya inkamoro yapisî emapu'tînen pe eena'pî. Mîîkîrî tonpayamî' tonpe teeseurîmasen wanî pemonkonyamî' sa'namanen pe moropai innape to' nîkupî ton. Moropai imakui'pî to' nîkupî'pî ye'mapa, aasa'manta'pî inî'rî Paapa ekore'ma namai to' pî', tîîse tîmîrî ton pe to' yapi'to'peiya. \v 18 Mîrîrî ye'nen Jesus wanî uurî'nîkon pîika'tînen pe uyepu'to'kon, uyonpato'kon winîpai. Maasa pra pena mîrîrî ye'ka tonpato' epu'tî'pîiya. Mîrîrî wenai awe'taruma'tî'pî tîîse itentai eena'pî, mîrîrî ye'nen upîika'tîiya'nîkon. \c 3 \s1 Jesus Yapurî E'pai Awanî Moisés Nurî'tî Yentai \p \v 1 Mîrîrî ye'nen uyonpayamî', tîmîrî pe amo'ka'pîiya'nîkon. Moropai tîntîrî yapisîkonpa amenka'pîiya'nîkon. Mîrîrî wenai Jesus pî' esenumenkatî kure'ne. Mîîkîrî wanî Paapa narima'pî pe teepîremasanon esanon yepotorî pe awe'to'pe uurî'nîkon ton pe. Mîîkîrî rî kupî uurî'nîkonya innape. \v 2 Mîîkîrî wanî'pî Paapa naipontî'pî pe, imaimu yawîrî tîîko'mansen pe, pena Paapa pemonkonoyamî' esa' pe tîwanî yai Moisés nurî'tî ko'mamî'pî warantî. \v 3 Tîîse Jesus wanî tîpoitîrî Moisés nurî'tî yentai tîwe'sen pe. Epu'tî'nîkon maasa pra manni' pata esa' yapurî kure'ne ipoitîrî yapurî yentai. Mîrîrî warantî Jesus, pata esa' munmu yapurî e'pai awanî, Moisés, Paapa poitîrî yapurî yentai. \v 4 Inna seru' pepîn tamî'nawîron pata wanî tesa'kon ke, tiwin pî' kaisarî. Tîîse Paapa wanî tamî'nawîron esa' pe. \v 5 Moropai Moisés nurî'tî wanî'pî pena teesenyaka'mato' pî'. Yairî pu'kuru awanî'pî. Paapa maimu yawîrî ikupî'pîiya Paapa pemonkonoyamî' esa' pe. Î' kai'ma Paapa yapurî to'ya ekaremekî'pîiya. Tamî'nawîrî inekaremekî'pî wanî'pî maasa awe'kupîton pî' ekareme'nen pe. \v 6 Mîrîrî warantî nîrî Cristo wanî, Paapa maimu yawîrî. Tîîse Paapa poitîrî neken pepîn Cristo wanî, Paapa munmu pe pu'kuru awanî, moropai tamî'nawîronkon tîpemonkonoyamî' esa' pe awanî. Uurî'nîkon wanî ipemonkono pe, innape ikupî pî' ko'mannî ya, tîrumakai pra. Moropai Paapa winîpainon morî yapi'se nîmîkî pî' ko'mannî ya, ipemonkono pe e'nî. \s1 Paapa Pemonkonoyamî' Erî'ka'to' \p \v 7 Mîrîrî ye'nen etatî î' kai'ma Morî Yekaton Wannîya ta'pî mîrîrî innape ikupî rumakato' pî'. Ta'pîiya: \q1 Sîrîrîpe Paapa maimu etaya'nîkon ya yai, \q1 \v 8 anetapai pra ke'tî, pena \q1 atamokon wanî'pî anetapai pra warantî. \q1 Tesa'kon pe Paapa yu'se pra to' wanî'pî. \q1 Moropai Paapa yonpa pî' to' ko'mamî'pî keren po si'ma. \q1 \v 9 Miarî î' itu'se tîwe'to'kon tîrîuya \q1 anepu'pai to' wanî'pî. \q1 Innape ukupî to'ya pra awanî'pî. \q1 Teuren asakî'ne pemonkon kono' kaisarî, \q1 î' rî kupîuya to' pîika'tîto'pe era'matîpo'nîkon. \q1 \v 10 Mîrîrî ye'nen mararî pra ekore'ma'pî \q1 inkamoro upemonkonoyamî' winîkîi. \q1 Moropai ta'pîuya, insamoro wanî sîrîrî, teesenumenkato'kon yawîrî. \q1 Moropai î' pensa umaimu yawîrî pra to' ko'mamî. \q1 Uyeseru anepu'pai pra to' wanî. \q1 \v 11 Mîrîrî ye'nen to' winîkîi ekore'ma'pî. \q1 Moropai ta'pîuya, tiwin kin insamoro ewomî pepîn manni' pata ya', untîrî'pî ya'. \q1 Teerî'ka'to'kon eporî to'ya pepîn uupia. \rq Sl 95.7-11\rq* \m Mîrîrî ta'pîiya tînena'poka ton pe pra. Mîrîrî warantî Morî Yekaton Wannîya ta'pî manni'kan utamokon pî'. \p \v 12 Aka uyonpayamî', mîrîrî warantî pra e'tî. Imakui'pî pe teesenumenkai innape ikupîya'nîkon pra ke'tî. Paapa, ipatîkarî tîîko'mansen piapai aatarimakon namai, tîwarî e'tî. \v 13 Tîîse amîrî'nîkon kore'ta tiaronkon yausinpaya'nîkon yuwatî, innape ikupî pî' to' ko'manto'pe. Sîrîrîpe, penanan wei tînîmî'se pra, to' meruntîtannî'tî, imakui'pîya to' yenku'tî namai. To' yewan ya' eewonsa' ya anpîinamapai pra to' wanî namai. \v 14 Maasa pra innape ikupî pî' ko'mannî ya, Cristo yapisî'pî pata pai ataretî'kan pîkîrî, mîrîrî yai iwanîyakon pe pu'kuru e'nî. Tamî'nawîrî î' tîrîiya yapisî, imîrî pe e'nî ye'nen. \p \v 15 Enpenatatî, Paapa maimu e'menukasa'ya taasa' pî'. Ta'pîiya: \q1 Sîrîrîpe imaimu etaya'nîkon ya, anetapai pra ke'tî. \q1 Penaron atamokon wanî'pî warantî pra e'tî. \q1 Eta tîuya'nîkon yai to' ekore'ma'pî, \q1 tesa'kon pe Paapa yu'se pra to' wanî'pî. \q1 Mîrîrî warantî pra e'tî \rq Sl 95.7,8\rq* \m taasai'ya man. \p \v 16 Anî'kan inkamoro Paapa maimu etatîpono'san moropai yawîrî pra esi'san? Tamî'nawîronkon manni'kan Moisés nurî'tî nîmo'ka'san Egito pata poi. \v 17 Anî'kan yarakkîrî Paapa ekore'ma'pî asakî'ne pemonkon (40) kono' kaisarî? Manni'kan imakui'pî ku'se enna'po'san moropai imakui'pî ya' ena'san manni'kan e'tî'ka'san keren po, inkamoro yarakkîrî Paapa ekore'ma'pî. \v 18 Anî'kan yarakkîrî Paapa eseurîma'pî moropai ta'pîiya tîmaimu tînena'poka ton pepîn. —‍Tiwin kin uupia eerî'ka'to'kon eporîya'nîkon pepîn —‍ta'pîiya. Eeseurîma'pî manni'kan tîmaimu yawîrî tîwe'sanon pepîn pî'. \v 19 Mîrîrî ye'nen epu'tî'nîkon, inkamoroya Paapa nekaremekî'pî teerî'ka'to'kon eposa' pra awanî'pî, maasa pra innape iku'sa' to'ya pra awanî wenai. \c 4 \p \v 1 Pena î' tîrî tîuya ta'pî Paapaya warantî, sîrîrîpe tîpemonkonoyamî' pia tîrî tîuya taa pî' aako'mamî. Tînkoneka'pî, to' erî'ka'to'kon ton eporî to'ya yu'se Paapa wanî. Mîrîrî ye'nen aka, tîwarî e'tî, tamî'nawîrî Paapa nîtîrî yapisîkonpa, tiwinanya yapisî pra awanî namai. \v 2 Maasa pra penaronkonya sîrîrî itekare eta'pî warantî, uurî'nîkonya e'pîika'tînto' yekare etasa' man. Pena inkamoroya itekare eta yai, eta'pî to'ya, î' pe pra rî awanî'pî to' pia. Maasa pra eta pe neken eta'pî to'ya. Mîrîrî ye'nen teerî'ka'to'kon ton eporî to'ya pra awanî'pî, innape ikupî to'ya pra awanî ye'nen. \v 3 Tîîse inkamoro warantî pra uurî'nîkon wanî maasa pra innape ikupî'nîkon wenai. Mîrîrî ye'nen eporî pe man Paapa pia erî'ka'nîto' ton, taasai'ya manni' yawîrî. Maasa pra Paapa maimu e'menukasa'ya taasa': \q1 Î' pensa umaimu mana'pokauya pepîn, \q1 teekore'mai eseurîma'pî: \q1 Innape ukupî to'ya pra awanî ye'nen, \q1 tiwin kin uupia teerî'ka'to'kon \q1 eporî to'ya pepîn \rq Sl 95.11\rq* \m taasa' Paapaya man. \p Mîrîrî ta'pîiya tamî'nawîrî erî'ka'nîto' ton, tîntîrî koneka yaretî'kasa' tîuya tîîse. Maasa pra pena, pata koneka tîuya patapai, mîrîrî antîîpai Paapa wanî'pî innape iku'nenan pia. \v 4 Mîrîrî epu'tî'nîkon maasa pra Paapa maimu e'menukasa' po tiaron pata awe'menukasa' man. Teeseurîmasen asakî'ne mia' pona'no wei pî'. \q1 Asakî'ne mia' pona'no wei yai Paapa erî'kapî'pî tamî'nawîron teesenyaka'mato' konekasa' tîuya tîpo \rq Gn 2.2\rq* \m kai'ma awe'menukasa' wanî'pî. \v 5 Moropai mîrîrî pî' rî eeseurîma'pî: —‍Inkamoroya untîrî teerî'ka'to'kon ton eporî pepîn tiwin kin —‍ta'pîiya. \p \v 6 Manni'kan e'mai' pe eta'tîpono'sanya itekare eta'pî tîîse innape ikupî to'ya pra awanî'pî. Mîrîrî wenai eporî to'ya pra awanî'pî. Mîîwîni tîîse tiaronkonya eporî pe man, iipia teerî'ka'to'kon. \v 7 Mîrîrî epu'tî'nîkon maasa pra pena mîrîrî esuwa'kasa' tîpo, Paapaya wei mo'ka'pî sîrîrîpan weiyu pe awe'to'pe. Sîrîrî pî' eeseurîma'pî pena tu'ke kono' tîpo mîrîrî menukato'pe Davi nurî'tîya. Ta'pîiya o'non pata eeseurîmasa' manni' pata: \q1 Sîrîrîpe Paapa maimu etaya'nîkon ya, \q1 innape anku'pai pra ke'tî. \q1 Imaimu yawîrî pra ke'tî \rq Sl 95.7,8\rq* \m ta'pîiya. \v 8 Josué nurî'tîya pemonkonyamî' yarî'pî pena to' erî'ka'to' pata'se' Canaã pona. Tîîse mîrîrî to' erî'ka'to' pî' neken Paapa eseurîmasa' pra man, tîîse tiaron erî'ka'nîto' pî' eeseurîma'pî, maasa uurî'nîkon erî'ka'to' weiyu pî'. \v 9 Mîrîrî ye'nen mîrîrî erî'ka'nîto' weiyu ko'mamî Paapa pemonkonoyamî' erî'ka'to' tonpe, î' kai'ma teesenyaka'ma tîpo Paapa erî'kapî'pî warantî, asakî'ne mia' pona'no wei yai eerî'kapî'pî warantî. \v 10 Maasa pra anî'ya Paapa pia teerî'ka'to' ton eposa' ya, mîîkîrî eseka'nunka pepîn, teerî'ka'to' ton eporîpa. Tîîse eerî'kapî, Paapa erî'kapî'pî warantî, tamî'nawîron konekasa' tîuya tîpo. \v 11 Mîrîrî ye'nen tîwarî e'nîpai'nîkon Paapa pia erî'ka'nîto' yuwa'ka namai. Aka, Paapa maimu yu'se pra e'nîpai pra man, manni'kan penaronkonya Paapa maimu yuwa'ka'pî warantî pra. Moropai mîrîrî wenai teerî'ka'to'kon ton eporî to'ya pra awanî'pî Paapa pia. \p \v 12 Maasa pra Paapa maimuya enen ko'mannîto' ton enepî uupia'nîkon. Meruntî ke awanî, moropai kasupara ipokasa' se' yataimîrî ike' yentai awanî. Mîrîrî kasuparaya uyesa'kon ya'tî e'painon itu'na, uye'pîkon yawon ukase'kon pîkîrî. Tîîse mîrîrî yentai Paapa maimu wanî yaso'katon pe, itu'nawon esenumenkanto' moropai uyekatonkon mîrîrî eseporî emapu'tîiya sa'nîrî. Moropai uyeserukon era'maiya yairon ku'sa' era'maiya moropai yairon pepîn ku'sa' era'maiya, uyewankon ya' tîîko'mansen. \v 13 Mîrîrî ye'nen inaponkasa' pe awanî tamî'nawîrî Paapa yenu ya'. Î' yenomî eserîke pra awanî Paapa yenu kaisarî. Tamî'nawîron tînkoneka'pî era'ma Paapaya. Tamî'nawîron wanî a'ta ke itenu kaisarî î' yenomî pata'se' ton pra. Mîrîrî ye'nen enpenatanpai'nîkon mîîkîrî pî', tamî'nawîron uurî'nîkon nîkupî'pî ekaremekî pe man, yairî e'nî yairî pra e'nî, manni' Paapa pî' enpenatanpai'nîkon. Maasa pra uurî'nîkon nîkupî'pî yenpoiya kupî sîrîrî. \s1 Jesus Wanî Kure'ne Teepîremasen \s2 Uurî'nîkon Ton Pe \p \v 14 Mîrîrî ye'nen innape ikupî pî' ko'mannîpai'nîkon, yairî ma're teenai pra. Maasa pra moro man kure'nan uurî'nîkon ton pe teepîremasanon esanon yepotorî. Manni' to'sarî eewomî'pî Paapa pia, Jesus mîîkîrî Paapa munmu. \v 15 Mîîkîrî teepîremasanon esanon yepotorî uurî'nîkon ton pe ko'mamî tî'noko'pîkon pe uyera'makon pî', maasa pra a'tu'mîra e'nîto' wenai. Maasa pra pena mîîkîrî yonpa'pî Makuiya tu'ke teseru ton tuwai, sîrîrîpe uurî'nîkon yonpa pî' aako'mamî manni' warantî. Tîîse mîîkîrî wanî'pî imakui'pî ku'nen pe pra. \v 16 Mîrîrî ye'nen erepannîpai'nîkon man iipia eranne' pe pra Paapa nîtîrî yapi'se. Maasa pra uurî'nîkon era'maiya tî'noko'pî pe. Morî pe tîwe'to' wenai uurî'nîkon pîika'tîiya. Mîîkîrî yarakkîrî eseurîmanpai'nîkon. Tîwîrî mîîkîrî winîpai upîika'tîto'kon yapisî pî' ko'mannî, itu'se e'nîto' pîkîrî. \c 5 \p \v 1 A'kî, insamoro teepîremasanon esanon yepotorîkon pî' esenumenkanpai'nîkon. Inkamoro wanî tonpayamî' warantî pemonkon pe. Moropai Paapaya inkamoro menka tiaronkon kore'tapai. Moropai to' esenyaka'mato' ton tîrîiya, tapurîto'pe to'ya kai'ma, yarakkîrî teeseurîmasen pe to' wanî, tonpayamî' ton pe. Moropai inkamoroya tîîpia'nîkon tiaronkon nenepî'pî po'tî, to' nîkupî'pî imakui'pî ton pe. \v 2 Morî pe inkamoro wanî tonpayamî' yarakkîrî. Maasa pra to' warantî rî a'tu'mîra tîwe'sanon pe inkamoro wanî. Mîrîrî ye'nen tiaronkon pakkokon pî' to' ekore'ma pepîn imakui'pî ku'nenan pî'. Tîîse tî'noko'pîkon pe to' era'ma to'ya. \v 3 Maasa pra a'tu'mîra tîwanîkon wenai inkamoroya nîrî imakui'pî tînkupî'pîkon ton pe ipo'tî e'pai awanî, tonpayamî' neken imakui'pî kupîtîpono'san nîkupî'pî ton pe pra. \p \v 4 Anî'ya taa eserîke pra awanî tîîwarîrî: —‍Teepîremasen pe e'pai wai ipîkku pe —‍taiya eserîke pra awanî. Tîîse Paapaya neken imenkasa' yai, itu'se tîwanî yawîrî, mîîkîrî wanî kure'nan teepîremasen pe. Î' kai'ma Arão nurî'tî yanno'pî Paapaya warantî to' menkaiya. \v 5 Mîrîrî warantî nîrî Cristoya taasa' pra man: —‍Teepîremasanon esanon yepotorî pe e'pai wai —‍taasai'ya pra man. Tîîse Paapaya neken imenka'pî teepîremasanon esa' pe awe'to'pe. Ta'pî Paapaya ipî' see warantî: \q1 Unmu pe pu'kuru awanî sîrîrî, \q1 moropai sîrîrîpe tamî'nawîronkon pî' \q1 ekaremekîuya, \q1 ayun pe uurî wanî \rq Sl 2.7\rq* \m ta'pîiya. \v 6 Moropai inî'rî tîmaimu e'menukasa' po tiaron pata ya': \q1 Teepîremasen pe awanî ipatîkaron pe, \q1 imo'kauya pata pe pra. \q1 Manni' teepîremasen Melquisedeque \q1 wanî'pî warantî awanî \rq Sl 110.4\rq* \m ta'pîiya. \p \v 7 Pena tarî non po tîîko'mamî yai Jesus epîrema'pî. Meruntî ke, moropai tîkarau ye'ka pe Paapa pî' esatî'pîiya tîîsa'mantato' winîpai tîpîika'tîto'peiya. Moropai Paapaya mîîkîrî maimu eta'pî maasa pra tîîpia eeturumakasa' epu'tî tîuya ye'nen. \v 8 Teuren Paapa munmu pe si'ma tîwe'taruma'tîto' epu'tî'pîiya. Mîrîrî wenai î' kai'ma Paapa maimu yawîrî tîwanî pî' eesenupa'pî. \v 9 Moropai teekonekasa' yai, tamî'nawîrî tîyun maimu yawîrî teenasa' yai, mîîkîrî ena'pî ipatîkaron e'pîika'tînto' esa' pe, tamî'nawîrî manni'kan morî Paapa maimu yawîrî tîwe'sanon pîika'tînen pe awe'to'pe. \v 10 Moropai Paapaya mîîkîrî Jesus kupî'pî teepîremasanon esanon yepotorî ton pe, pemonkonyamî' pîika'tîto'pe, manni' teepîremasanon esanon yepotorî Melquisedeque wanî'pî warantî ikupî'pîiya. \s1 Innape Iku'to' Kupî Ya Tîwî, Nari' Pe Awanî \p \v 11 Tu'ke man Melquisedeque yekare pî' ayenupato'kon tîîse î' kai'ma ekaremekî eserîke pra man. Maasa pra sa'man pe awanî, moropai enya'ne pe awanîkon. Eesenupapai pra aako'mamîkon sîrîrî tîpose. \v 12 Teuren pena pata pai eta pî' aako'mansa'kon naatîi. Aasîrî yenupaton pe awanîkon e'painon teuren. Tîîse î' kai'ma inî' panpî' ayenupanenkon ton yu'se awanîkon. Sa'man pepîn Paapa maimu pî' ayenupakon yu'se awanîkon. Mîrîrî ye'nen moreyamî' warantî awanîkon, sararu pî' awentamo'kakon eserîke pra naatîi tîîse amîrî'nîkon man mana' pî' tîwe'sen more warantî. \v 13 Mîrîrî tauya sîrîrî maasa pra sa'man pepîn Cristo yekare pî' eesenupa'pîkon neken. Inî' panpî' yu'se pra awanîkon. Mîrîrî ye'nen pakkokon moreyamî' warantî awanîkon, î' wanî yairon pe, î' wanî imakui'pî pe epu'tîya'nîkon pra naatîi. Mîrîrî pî' eesenupakon pra awanîkon ye'nen. \v 14 Tîîse tiyo' ton yu'se more pe pra tîwe'sen wanî warantî, mîîkîrî Paapa maimu pî' teesenupasen wanî. Sa'me panpî' Paapa yeseru pî' eesenupasa' awanî. Mîrîrî ye'nen morî epu'tîiya moropai î' wanî imakui'pî pe epu'tîiya, mîrîrî pî' teesenupasa' ye'nen. \c 6 \p \v 1 Mîrîrî warantî arentan yuwapai'nîkon man, more pepîn esenupasa' epu'nen pe warantî, epu'nen pe e'nîto'pe'nîkon. E'mai' pe esenupanî'pî ya' ko'mannîpai pra man. Pena itekare eta'pî see warantî. Penaron imakui'pî uyeserukon rumakato' moropai innape Paapa ku'to' eta'pî uurî'nîkonya. \v 2 Moropai eta'pî uurî'nîkonya, esenpatakonanto' yekare eta'pî, moropai î' kai'ma tiaron Paapa yapurînen pe tîwe'sen pona mia' tîîto' yekare eta'pî. Moropai sa'mantan tîpo e'mî'sa'kanto' yekare eta'pî. Moropai tiwinano'pî wei yai, tuipî yai, Paapaya pemonkonyamî' yenunto' ipatîkarî e'taruma'tînto' yekare eta'pî uurî'nîkonya. \v 3 Mîrîrî etasa' pata pai epu'tî'nîkon. Tarîpai inî' panpî' epu'tî e'pai man. Moriya mîrîrî pî' esenupanpai'nîkon man, Paapaya itîrî ya. \p \v 4 Tiaron pensa Paapaya tiaronkon esenupa tîrî pepîn. Maasa pra o'non ye'ka pe pena innape Paapa kupîtîpono'san enna'posa' ya te'ma'pîkon pî', î' kai'ma mîrîrî tînkupî'pîkon pî' to' enpenata e'painon inî'rî? To' enpenata eserîke pra awanî. Maasa pra inkamoro wanî'pî Paapa epu'nenan pe. Moropai Paapa nîtîrî'pî ka' poinon epu'tî'pî to'ya. Moropai inkamoroya Morî Yekaton Wannî yapisî'pî. \v 5 Inkamoroya epu'tî'pî, Paapa maimu wanî morî pe. Moropai Paapa nîkupî'pî tîmeruntîri ke era'ma'pî to'ya, ikupîiya kupî warantî amenan pata ya'. \v 6 Tîîse tamî'nawîrî mîrîrî epu'tî tîuya'nîkon tîpo, inkamoroya innape iku'to' tîuya'nîkon rumaka ya, î' kai'ma to' enepî e'painon inî'rî to' enpenatato'pe? To' enepî eserîke pra awanî. Maasa pra inkamoro ye'ka wanî inî'rî itakon ite'ka pe Cristo pokapî'nenan warantî. Moropai mîrîrî kupî to'ya era'ma tîuya'nîkon pî' tiaronkon wo'ma'ta Cristo pî' emapu'tî to'ya tamî'nawîronkon rawîrî si'ma. Mîrîrî warantî ikupî to'ya ya, ipatîkarî tîwe'taruma'tîto' winîpai to' epa'kato' ton pra awanî. \p \v 7 Maasa era'matî. Pemonkonyamî' wanî non warantî. Kono' rena tu'ke ite'ka amansa' yai morî pe eena moropai î' ena'pî pîmî mîrîrî aro'tasa' epeta. Mîrîrî mo'ka mîrîrî umî esa'ya tîwakîri pe. Mîrîrî warantî tîwakîri pe uurî'nîkon yapisî Paapaya, innape tîkupî pî' ko'mannî ya. \v 8 Tîîse eepeta pra awanî ya, moropai mî'nî ye' aro'ta, parî' aro'ta mararî pra, mîrîrî wanî pepîn morî pe. Moropai mîrîrî era'ma itesa'ya î' pe pra rî. Mîrîrî po'tî itesa'ya mîrîrî. ˻Mîrîrî warantî inkamoro pemonkonyamî' tîrumakatîponkon yenumî Paapaya.˼ \p \v 9 Tîîse uyonpayamî', mîrîrî warantî eseurîma tanne nari' pî', mîrîrî warantî awanîkon kupîuya pra wai. Maasa pra morî ankupî'pîkon wenai, epu'tî pî' wai î' kai'ma morî pe Paapaya amîrî'nîkon ku'sa', apîika'tîiya'nîkon ye'nen. \v 10 Paapa wanî pepîn yairî tîwe'sen pe pra. Mîrîrî ye'nen mîîkîrîya tîîwanmîra amîrî'nîkon esenyaka'mato' kupî pepîn. Moropai tiaronkon ipemonkonoyamî' sa'namato'ya'nîkon to' pîika'tîto'ya'nîkon wenai, innape Paapa yapurîya'nîkon esepu'tî. Moropai sîrîrî tîpose awanîyakonkon pîika'tîto'ya'nîkon kupîiya pepîn tîîwanmîra. \v 11 Mîrîrî ye'nen kure'ne anna esenumenka tiwin pî' awanîkon tanne, akaisarî'nîkon. Yairî ma're teenai pra ikupî pî' ako'mantî aasa'mantakon pîkîrî, Paapa winîpainon morî pu'kuru annîmîkîkon yapisîkonpa. \v 12 Mîrîrî ye'nen enya'ne pe awanîkon e'pai pra man. Innape iku'nenan nîkupî anku'pai pra ke'tî. Tîîse e'tî manni'kan innape ikupî pî' tîîko'mansenon warantî, moropai teeseta'kai pra inîmî'nenan warantî. Mîrîrî kupî pî' aako'mamîkon ya, î' tîntîrî pe Paapa nekaremekî'pî yapisîya'nîkon pu'kuru. \s1 Î' Ta'pî Tîuya Ku'nen Paapa Wanî \p \v 13 Epu'tî'nîkon, seru'ye' pe pra î' kupî taa ya, uurî'nîkonya taa uyentainon ipîkku pe tîwe'senya eta tanne. Mîrîrî wenai innape umaimukon wanî eesepu'tî. Mîrîrî warantî pena Paapaya ta'pî Abraão nurî'tî pî' î' kupî tîuya. Moropai tîmaimu tîrî'pîiya iipia, tînena'poka ton pe pra tînkupî tonpe. \v 14 Tîîse etato'peiya tentainon ton pra awanî ye'nen, Paapaya ta'pî tîmaimu mana'poka tîuya pe pra: \q1 —‍Paapa uurî. Uyentainon ton pra man. \q1 Mîrîrî ye'nen tauya apî' \q1 morî pe apîremauya seru' pepîn. \q1 Moropai mararî pra anmukuyamî' \q1 apayanyamî' epamî kupî sîrîrî \rq Gn 22.17\rq* \m —‍ta'pîiya Abraão nurî'tî pî'. \v 15 Mîrîrî taasa' Paapaya ye'nen pena pata pai Abraão nurî'tîya inîmîkî ko'mannîpî'pî teeseta'kai pra. Moropai mîrîrî ta'pî Paapaya yawîrî Paapa winîpainon yapisî'pî Abraão nurî'tîya. \p \v 16 Mîrîrî warantî tiaronya —‍Ikupîuya —‍taa ya, ipîkku pe tîwe'sen itentainonya eta tanne, innape awanî epu'tî, —‍Ikupîiya pepîn naka —‍tîkai pra. Mîrîrî ye'nen anî' esiyu'pîtî pepîn imaimu pî'. \v 17 Mîrîrî warantî nîrî tîpemonkonoyamî' pî' Paapaya tîmaimu ekaremekî'pî aronne epu'tî to'ya yu'se tîwanî ye'nen. Î' kupî tîuya taasa' tîuya manni' yapi'nenanya yapi'to'pe. Moropai tîwîrîrî teeseurîma'pî mo'tanîpîiya pepîn. Mîrîrî ye'nen eeseurîma'pî. —‍Paapa uurî, uyentainon ton pra man innape ikupîuya —‍ta'pîiya. Ikupî tîuya ta'pîiya moropai î' pensa tîmaimu mana'pokaiya pepîn. \v 18 Mîrîrî ye'nen asakî'ne man. Î' ta'pî Paapaya, inî'rî inyakanmaiya eserîke pra. Maasa pra î' pensa Paapa wanî pepîn seru' pe. Moropai mîrîrî wenai uurî'nîkon, iipia eturumaka'sanya upîika'tîiya'nîkon epu'tî, “yai pra itîrîiya” tîkai pra. Mîrîrî ye'nen inîmîkî pî' ko'mannî teeseta'kai pra. \v 19 Manni' apo'yen ye'se' pe to' nîtîrî warantî, mîrîrî innape iku'to' wanî sa'man pe. Uyapîtanî'nenkon pe awanî uyewankon ya'. Mîrîrî wenai Paapa pia pu'kuru erepannî nîmîkî pî' ko'mannî, sîrîrî innape iku'to' rumaka pepîn tiwin kin. \v 20 Maasa pra aasîrî pemonkon ewonsa' man Paapa pia pu'kuru urawîrî'nîkon, mîîkîrî Jesus. Teepîremasanon esanon yepotorî pe eenasa' man. Uurî'nîkon ton pe eeseurîma sîrîrî moropai ipatîkarî aako'mamî upîika'tîkon pî', pena teepîremasanon esanon yepotorî Melquisedeque e'pîtî'pî warantî eena'pî. \c 7 \s1 Melquisedeque Wanî'pî Ipîkku Pe \s2 Moropai Teepîremasen Pe \p \v 1 Tarîpai eseurîma sîrîrî Melquisedeque yekare pî'. Melquisedeque mîîkîrî Salém ponkon esa' pe tîwe'sen. Moropai pemonkonyamî' tonpe teepîremasen pe awanî'pî. Inkamoro tonpe eeseurîmapîtî'pî Paapa yarakkîrî, tamî'nawîronkon yentainon pu'kuru. Pena Abraão nurî'tî enna'po ko'mannîpî tanne, pata esanon tî'ka tîpo, mîîkîrî ponaya Melquisedeque wîtî'pî epose. Moropai mîîkîrî eporî tîuya pe, morî pe Abraão nurî'tî e'to'pe ta'pîiya Paapa pî'. \v 2 Mîrîrîya Abraão nurî'tîya inkamoro tîntî'ka'san yemanne pantaka'pî mia' tamî'nawîrî yonpa kaisarî moropai tiwin itonpa tîrî'pîiya iipia, itonparî'pî yarakkîrî awe'nîmî'pî. Mîrîrî warantî itîrî'pîiya Melquisedeque pia. Mîîkîrî ese' wanî'pî Melquisedeque pe, taato' yairon esa' pe tîwe'sen. Moropai tiaron itese' wanî'pî Salém ponkon esa' pe awe'to'. Taato' wanî morî tîwanmîn esa' pe tîwe'sen. Mîrîrî warantî asakî'ne itese' wanî'pî. \v 3 Mîîkîrî Melquisedeque wanî'pî o'non pata pai esenpo'pî pe eesepu'tî pra. Itun moropai isan moropai tiaronkon itamorî'san esepu'tî pra awanî'pî. Mîrîrî ye'nen eesenpo'pî esepu'tî pra awanî. Moropai aasa'manta'pî esepu'tî pra nîrî. Tîîse mîîkîrî ko'manto' wanî Paapa munmu warantî. Awanî teepîremasen pe ipatîkarî taataretî'kasen pe pra. \p \v 4 Maasa era'matî, î' kai'ma kure'ne Melquisedeque wanî'pî. Maasa pra pena utamokon Abraão nurî'tîya teyatonon tî'kasa' tîuya yai, to' yemanne mo'kasa' tîuya yonpa mo'ka'pî iipia tîntîrî ton. ˻Ipîkku pe Melquisedeque wanî'pî.˼ \v 5 A'kî, Moisés nurî'tî kaaretarîya taasa' yawîrî, teepîremasanon, manni'kan to' yemanne yonpa Levi payanî'sanya tonpakon winîpai yapisî e'pai awanî tiwin. Teuren to' yonpayamî' pe tîwanîkon ye'ka pe Abraão nurî'tî payanî'san pe si'ma. \v 6 Tîîse mîîkîrî Melquisedeque wanî'pî Levi nurî'tî payanî'pî pe pra. Mîîwîni tîîse Abraão nurî'tîya te'mato'pe esatî'pîiya manni' inmo'ka'pî iteyatonon piapai yonpa ke. Moropai morî pe Abraão nurî'tî ko'manto'pe ta'pîiya Paapa pî' manni' Abraão nurî'tî Paapa nîtîrî'pî yapisîtîpono'pî. \v 7 A'kî, mîîkîrî tiaron pîremanen wanî pepîn inpîrema'pî ma're, tîîse itentainon pe awanî. Mîrîrî ye'nen ipîkku pe Melquisedeque wanî'pî Abraão nurî'tî yentai, morî pe aako'manto'pe taasai'ya ye'nen. \v 8 Moropai tiaron esenumenkanto' wanî. Manni'kan Levi nurî'tî payanî'san tonpakon winîpai to' nîtîrî yapi'nenan wanî warayo'kon pe, tîîsa'mantasanon pe. Tîîse mîrîrî warantî pra Melquisedeque wanî'pî. Maasa pra Paapa maimu e'menukasa' ya' eeseporî pepîn Melquisedeque sa'mantato' pî' teeseurîmasen. \v 9 Moropai taa e'painon Abraão nurî'tîya ye'ma'pî temanne yonpa ke. Moropai Levi nurî'tîya nîrî ye'ma'pî mîrîrî yai. Teuren ipayanyamî' rî'sanya te'mato'kon yapisî. \v 10 Maasa pra pena Levi nurî'tî esenposa' pra tîîse Abraão nurî'tîya ye'ma'pî. Mîrîrî ye'nen taa'nîkon e'painon Abraão nurî'tî yarakkîrî Levi nurî'tî wanî'pî Melquisedeque yarakkîrî eeseporî yai. Mîrîrî yai Levi nurî'tîya nîrî ye'ma'pî. \p \v 11 Moisés nurî'tî nîmenuka'pî wanî'pî Levi nurî'tî payanî'san yonpa wanî pe man teepîremasen pe taato'. Maasa pra inkamoro wanî'pî Arão nurî'tî payanî'pî pe mîîto'pe. Tîîse inkamoro esenyaka'mato' wenai pemonkonyamî' e'pîika'tîsa' ya, inî'rî tiaron teepîremasen ton iipî'pî pepîn e'painon. Tîîse mîrîrî pîkînsa' aaipî e'pai awanî'pî, manni' Melquisedeque wanî'pî warainon, Arão nurî'tî wanî'pî warainon pepîn. \v 12 Mîrîrî ye'nen mîîkîrî erepamî'pî pata pai, Moisés nurî'tî maimu rî'pî, î' kai'ma Paapa yapurî pî' teeseurîmasen, etinyaka'ma e'pai awanî maasa pra teepîremasen etinyaka'ma ye'nen. \v 13 Mîîkîrî Uyepotorîkon Jesus pî' eseurîma sîrîrî. Mîîkîrî e'sa' pra man Levi nurî'tî parî'pî pe tîîse tiaron paarî'pî pe awanî'pî. Moropai inkamoro yonpa esenyaka'masa' pra man teepîremasanon warantî to' nîpo'tî po'tî pî'. \v 14 Mîîkîrî esenpo'pî Judá nurî'tî paarî'pî pe. Moropai î' pensa inkamoro Judá nurî'tî payannî'san pî' Moisés nurî'tî eseurîmasa' pra man, pena teepîremasanon ton pî' teeseurîma yai. \s1 Tiaron Teepîremasen Melquisedeque Warainon \p \v 15 Moropai esepu'tî aronne, amenan pe itîrî'pî Paapaya î' kai'ma pemonkonyamî' wîtî tîîpia. Maasa pra tiaron teepîremasen ii'sa' man, Melquisedeque warantî, Levi payanî'san warantî pra. \v 16 Mîîkîrî enasa' pra man teepîremasen pe Levi nurî'tî paarî'pî pe tîwanî ye'nen. Moropai pemonkonyamî' maimu pe eenasa' pra man. Tîîse tîîsa'mantato' yentai tîîko'manto' wanî ye'nen, mîîkîrî ena'pî teepîremasen pe. Mîrîrî ye'nen tîîsa'mantasen pe pra awanî. \v 17 Maasa pra Paapa maimu e'menukasa'ya taasa' man: \q1 Amîrî wanî pe man teepîremasen pe ipatîkarî \q1 manni' Melquisedeque wanî'pî warantî \rq Sl 110.4\rq* \m taasai'ya man. \p \v 18 Mîrîrî ye'nen mîrîrî mai penaro' yawîrî to' e'to' mîrîrî e'tî'ka'pî, maasa pra upîika'tîiya'nîkon eserîke pra awanî ye'nen. \v 19 Maasa pra Moisés nurî'tî pî' Paapa nekaremekî'pî unkupîkon ton e'sa' pra awanî'pî yairon pe pemonkon ku'nen pe. Morî pe anî' kupîiya pepîn. Tîîse mîrîrî yentai tiaron esenpo'pî morî moropai mîîkîrîya uurî'nîkon yarî Paapa pia pu'kuru. \p \v 20 Moropai tiaron esenumenkanto' wanî teepîremasen Jesus pî'. Mîrîrî tîîse Paapaya ta'pî tînena'poka tonpe pra Jesus pî', teepîremasen pe awe'to'pe ipatîkarî. Mîrîrî warantî taasai'ya pra awanî'pî tiaronkon Levi nurî'tî payannî'san pî'. \v 21 Tîîse teepîremasen pe Jesus kupî tîuya yai, Paapaya ta'pî tînena'poka tonpe pra. Pena Paapa maimu e'menukasa'ya taasa' see warantî: \q1 Paapaya ta'pî î' pensa inna'poka tîuya pata pe pra: \q1 —‍Amîrî wanî pe man \q1 teepîremasen pe ipatîkarî \rq Sl 110.4\rq* \m —‍ta'pîiya ipî'. \v 22 Mîrîrî warantî eeseurîmasa' ye'nen, epu'tî'nîkon Jesus ko'mamî iipia ipatîkarî, uurî'nîkon pîika'tînen pe. Paapaya taasa' yawîrî ikupî'pîiya. Mîrîrî wanî Paapa yarakkîrî wanî morî pe e'nî emapu'tînen pe. Amenan esetanto' pe awanî, morî pe panpî' manni' unkupîkon ton pe inekaremekî Moisés nurî'tî pî' yentai. \p \v 23 Moropai tiaron esenumenkanto' wanî teepîremasen Jesus pî'. Inkamoro teepîremasanon wanî'pî tu'ke. Maasa pra tîîsa'mantasen pe to' wanî ye'nen. E'mai' pe teepîremasen pe tîwe'sen ko'mamî eserîke pra awanî'pî ipatîkarî. \v 24 Tîîse mîrîrî warantî pra Jesus wanî ipatîkarî teepîremasen pe aako'mamî. Mîrîrî ye'nen aasa'manta'pî pata'pî ya' tiaron ena teepîremasen pe taa eserîke pra awanî. \v 25 Mîîkîrî ko'manto' wanî sîrîrîpe moropai ipatîkarî. Mîrîrî ye'nen manni'kan Paapa pia itîîpainokon pîika'tî pî' aako'mamî. Mîîkîrîya pemonkonyamî' ton pe esatî ko'mannîpî Paapa pî', maasa pra teepîremasen pe ipatîkarî tîîko'mamî ye'nen ikî'pî ton pra. \p \v 26 Mîrîrî ye'nen Jesus wanî ipîkku pe, teepîremasanon esanon yepotorî pe itu'se e'nîto'pe'nîkon. Mîîkîrî wanî morî pe pu'kuru. Î' nura ton pra iipia. Moropai î' pensa imakui'pî kupîtîpon pe pra awanî. Mîîkîrî ko'mamî'pî pena imakui'pî ku'nenan kore'ta tîîse mîîkîrî nîkupî'pî imakui'pî ton pra awanî'pî. Moropai mîîkîrî yarî'pî Paapaya ka' pona ipîkku pe aako'manto'pe miarî. \v 27 Mîîkîrî e'sa' pra man pena teepîremasanon esanon yepotorîkon e'mai'nokon wanî'pî warantî. Maasa pra wei kaisarî î' po'tî to'ya yu'se awanî'pî tînkupî'pîkon imakui'pî ton pe. Moropai mîrîrî tîpo tonpayamî' nîkupî'pî ton pe ipo'tî'pî to'ya. Inkamoro warantî pra awanî'pî, imakui'pî tînkupî'pî ton pe î' po'tîiya yu'se pra awanî'pî. Tîîse mîîkîrî Jesusya ikupî'pî tiwin ite'ka tamî'nawîronkon tonpe. Eeturumaka'pî tiaronkonya tîwîto'pe kai'ma tamî'nawîronkon nîkupî'pî imakui'pî ye'mapa. \v 28 Pena Moisés nurî'tî maimuya taasa' yawîrî teepîremasanon esanon yepotorîkon ton menka'pî to'ya, warayo'kon. Pemonkon pe tîwanîkon ye'nen e'to' yawîronkon pepîn, a'tu'mînan pe to' wanî. Tîîse mîrîrî tîpo Paapaya tîmaimu tînena'poka ton pepîn wenai tînmu menka'pî teepîremasen pe awe'to'pe. Morî, e'to' yawîron tînmu menka'pîiya, tiaronkon teepîremasanon yentainon. Mîrîrî ye'nen mîîkîrî ko'mamî sîrîrîpe teepîremasanon esanon yepotorî pe ipatîkarî, î' pensa aataretî'ka tonpe pra. \c 8 \s1 Jesus Wanî Uurî'nîkon Ton Pe \s2 Teepîremasanon Esanon Yepotorî Pe \p \v 1 Tamî'nawîron yentai sîrîrî taa annaya manni' wanî Jesus pî' teeseurîmasen pe awanî. Mîîkîrî Jesus wanî ipîkku pe, kure'nan uurî'nîkon tonpe teepîremasen esanon yepotorî pe awanî. Mîîkîrî ereutasa' ko'mamî tamî'nawîronkon esa' pe Paapa yaponse' meruntî winî. \v 2 Moropai miarî si'ma Paapa pata'se' pu'kuru ya' mîîkîrî esenyaka'ma ko'mannîpî teepîremasanon esanon yepotorî pe. O'non pata Paapa yapurîto' pu'kuru pata, intîrî'pî pata si'ma, pemonkonyamî' nîtîrî'pî pe pra awanî. \p \v 3 Tamî'nawîronkon manni'kan teepîremasanon esanon yepotorî wanî'pî imenkasa'kon pe, to' esenyaka'mato'pe Paapa pia tîntîrîkon tîrî pî'. Moropai tînpo'tîkon tekînkon po'tîto'pe to'ya tonpakon nîkupî'pî imakui'pî ton pe, mîrîrî wanî'pî to' esenyaka'mato'pe. Mîrîrî warantî uurî'nîkon ton pe Jesus teepîremasen kure'nanya î' tîrî e'pai awanî'pî uurî'nîkon tonpe. \v 4 Tarî non po tîwanî ya, teepîremasen pe awanî pepîn e'painon. Maasa pra tarî teepîremasen, mîrîrî ku'nenan, wanî tîntîrîkon tîînenan î' kai'ma Moisés nurî'tîya ta'pî yawîrî ku'nenan wanî mîîto'pe. Jesus esenyaka'mato' wanî pepîn Moisés nurî'tî nekaremekî'pî yawîrî. \v 5 Tîîse inkamoro teepîremasanon esenyaka'mato' wanî tarî. Mîrîrî wanî ka' po tîwe'sen patakanen pe neken, moropai itekatono'pî pe awanî. Mîrîrî ye'nen î' pensa Paapa yewî' konekaiya ya, Paapaya ta'pî Moisés pî': \q1 Aka, e'to' yawîrî tamî'nawîrî î' ta'pîuya moropai yenpo'pîuya aapia era'mapa manni' wî' po mîrîrî yawîrî mîkupîi \rq Êx 25.40\rq* \m ta'pîiya. \v 6 Tîîse Jesusya morî teesenyaka'mato' ton yapi'sa' manni'kan teepîremasanon esenyaka'mato' yentai. Maasa pra Moisés nurî'tî maimu yawîrî to' esenyaka'ma'pî. Tîîse mîîkîrî Jesus ko'mamî sîrîrî Paapa moropai pemonkon yarappana tîwe'sen pe î' kai'ma morî pe pemonkon ena emapu'tîpa kai'ma Paapa yarakkîrî. Mîrîrî warantî eesenyaka'mato' wanî morî pe, e'mai' pe Moisés nurî'tî pia tîmaimu esetanto' tîntîrî'pî yentai. Maasa pra morî panpî' tîrîuya pe wai aapia'nîkon taasai'ya ye'nen. \p \v 7 Sîrîrî e'mai'non î' ta'pî Paapaya Moisés nurî'tî pî' e'sa' ya, e'to' yawîrî, amenan pe inî'rî î' taa Paapaya pepîn e'painon. \v 8 Tîîse Paapaya era'ma'pî î' kai'ma yairî pra pemonkonyamî' yeseru wanî. Mîrîrî ye'nen ta'pîiya: \q1 —‍Î' pensa amenan mai to' nîkupî tonpe \q1 konekauya kupî sîrîrî Israel ponkon tonpe. \q1 Moropai Judá nurî'tî pemonkonoyamî' ton pe \q1 ikonekauya kupî sîrîrî, \q1 \v 9 manni' pena atamokon tonpe ikupî'pîuya warantî pra, \q1 î' pensa Egito pata yapai to' mo'kauya yai ikupî'pîuya warantî pra. \q1 Maasa pra inkamoro e'sa' pra man mîrîrî yawîrî. \q1 Mîrîrî wenai inkamoro yewanmîrî'pîuya, \q1 to' piapai atarima'pî —‍ta'pî Uyepotorîkonya. \q1 \v 10 —‍Sîrîrî kupîuya maasa to' nîkupîton pe \q1 insamoro Judeuyamî' tonpe. \q1 Awanî pe man see warantî —‍ta'pîiya. \q1 —‍Itîrîuya to' esenumenkato'kon ya', \q1 umaimu to' nîkupîkon ton tîrîuya \q1 to' yewan ya' aako'manto'pe, \q1 yawîrî iko'manpai to' e'to'pe, \q1 tiaronya to' yaipontî pra tîîse. \q1 Mîrîrî yai uurî wanî to' yepotorî pe \q1 moropai inkamoro wanî upemonkonoyamî' pe. \q1 \v 11 Mîrîrî yai anî'ya tîîko'mamî yonpa yenupa eserîke pra awanî. \q1 Moropai taiya eserîke pra awanî tîwanîyakon pî': \q1 “Paapa epu'kî,” taiya eserîke pra awanî. \q1 Maasa pra mîrîrî yai tamî'nawîronkonya uyepu'tî kupî sîrîrî tewankon ya'. \q1 Manni'kan ipîkku pe pra tîwe'sanonya \q1 moropai ipîkku pe tîwe'sanonya uyepu'tî kupî sîrîrî. \q1 \v 12 Mîrîrî yai tamî'nawîrî uuwanmîra to' nîkupî'pî imakui'pî kupîuya \q1 tiwin kin ipî' enpenata pepîn \rq Jr 31.31-34\rq* \m —‍ta'pîiya. \p \v 13 Inî'rî eesetato'kon kupîuya pe wai amenan pe taasa' Paapaya yai, e'mai'non inkupî'pî epu'tî'nîkon tarîpai, penaro' pe awanî moropai aataretî'ka kupî sîrîrî. \c 9 \s1 Paapa Yapurîto' Yeseru Sîrîrî Non Po Si'ma \p \v 1 Pena e'mai' pe Paapaya etanto' pî' esenumenkanpai'nîkon. Moisés nurî'tî pia itîrî'pîiya, î' kai'ma tapurîto' ekareme'nen pe. Mîrîrî ekaremekî'pîiya î' kai'ma pemonkonyamî'ya tapurîto'pe Paapa ko'manto' ton tînkoneka'pîkon ta si'ma sîrîrî non po. \v 2 Ekaremekî'pîiya manni' Paapa ko'manto' bodeyamî' pi'pîrî'pî ke ikonekasa' arakkitawon e'mai'non yuwa'to' wanî'pî tamî'nawîronkon ewonto'pe pra tîîse manni'kan teepîremasanon neken ewomî Paapa yapurîi. Mîrîrî morî ta awanî'pî apo', to' kuma'tu, moropai moro rî awanî'pî trigo puusa' to' nîtîrî'pî Paapa tonpe itaponse' po. \v 3 Mîrîrî tîpo itakon ite'karon wanî'pî yuwa'sa' pe anî' ewomî namai. Iratai ta awanî'pî morî pu'kuru Paapa ko'manto' pata'se'. \v 4 Mîrîrî ese winî awanî'pî ouro konekasa' a'pusin to' nîpo'tî yaponse'. Moropai ita nîrî awanî'pî to' esetato' Paapa nîkupî'pî yense'. Tamî'nawîrî ouro pe awanî'pî ita, iporo. Mîrîrî ya' to' yuu pe Paapa nîtîrî'pî yense' wanî'pî. Moropai mîrîrî ya' Arão nurî'tî yenyawon rî'pî yei wanî'pî manni' areta'pî. Moropai asakî'ne awene'kon tî' wanî'pî o'non pata Paapa maimu e'menukasa' manni' yaponse' pî'. \v 5 Mîrîrî Paapa maimu yense' po to' wanî'pî asakî'ne ese' yenpata winî tîwe'sanon ouro konekasa'kon inserîyamî' pe, manni'kan Paapa pia pu'kuru tîîko'mansenon. Inkamoro yapî'sa' yarappana î' kai'ma pemonkonya teseru koneka Paapa yarakkîrî pata'se' pe awanî'pî. Mîrîrî pata Paapaya tîîwanmîra imakui'pî kupî pata'se' pe awanî'pî. Tîîse tamî'nawîrî î' moro tîwe'sen ekaremekî eserîke pra awanî sîrîrîpe. \p \v 6 Tamî'nawîron Paapa yewî' konekasa' tîuya'nîkon tîpo teepîremasanon ewomî pia'tî'pî wei kaisarî e'mai'non yuwa'to' morî ta neken. To' ewomî e'pîtî'pî mîrîrî tîntîrîkon yeserukon yawîrî mîrîrî ku'se. \v 7 Tîîse itakon ite'karon yuwa'to' ta, teepîremasanon esanon yepotorî ewomî e'pîtî'pî tiwin ite'ka tiwin kono' tîîse. Mîîkîrî ewomî pîn mîn ton pra. Tîîse mîîkîrîya anî'rî wîîsa' tîuya mînî yarî e'pîtî'pî Paapa pî' ekareme'se. Mîrîrî yarîiya imakui'pî tînkupî'pî ton pe. Moropai tonpayamî' nîkupî'pî imakui'pî tînepu'tîkon pe pra iku'sa' to'ya ton pe yarî'pîiya. \v 8 Mîrîrî Paapa yewî' ta, to' nîkupî wenai Morî Yekaton Wannîya uyenupakon aronne epu'to'pe kai'ma. Manni' itakon ite'karon yuwa'to', morî pu'kuru Paapa ko'manto' ta, anî' ewomî pîn. Aatarakkanmoka eserîke pra aako'mamî e'mai'non yuwa'to' ta neken teepîremasanonya teeserukon kupî tanne. Mîrîrî pî' uyenupa'pîkon Morî Yekaton Wannîya, maasa Paapa pia ewonnîto' atarakkanmokasa' pra tîîse. \v 9 Mîrîrîya ekaremekî sîrîrîpe uurî'nîkon pî', epu'to'pe kai'ma. Pena Paapa pia to' nîtîrîya moropai tekînkon po'tî to'ya ya, morî pe e'to' yawîrî pemonkon yewan miakanma eserîke pra awanî'pî, manni'kan Paapa yapurînenan yewan. Paapa pia pu'kuru to' ewomî eserîke pra. \v 10 Tamî'nawîron to' nîkupî yeseru wanî'pî yekkari wanî tonpe neken, moropai to' wuku tonpe, moropai î' kai'ma teserukon ya' tenyakon rona to'ya tonpe. Moropai tiaron to' yeseru mîrîrî wanî'pî poroporo neken pemonkon e'ronato' yeseru pe. Mîrîrî kupî'pî to'ya, î' pensa Paapaya amenan pe mîrîrîkon yeseru mîrîrî miakanma pîkîrî. \p \v 11 Tîîse mîrîrî tîpo Cristo iipî'pî teepîremasanon esanon yepotorî pe uurî'nîkon tonpe. Moropai amenan ewonnîto' yarakkanmoka'pîiya. Mîîkîrî ewomî'pî mîrîrî Paapa yewî' ta, ka' pon pu'kuru. Miarî uurî'nîkon ton pe Paapa pî' esatî pî' aako'mamî, manni' morî e'to' yawîrî yapurîto' pata'se' ta, pemonkon nîkoneka'pî pata pra. Uupia'nîkon morî tîrî Paapaya emapu'tînen pe awanî, taasai'ya yawîrî. \v 12 Î' pensa teewomî yai, Cristo ewomî'pî tiwin ite'ka neken tamî'nawîronkon tonpe mîrîrî morî pu'kuru Paapa ko'manto' pata'se' ya'. Miarî ya' teewomî yai bode mînî moropai paaka more mînî yaasai'ya pra man tiwin kin Paapa pî' ekaremekîpa. Tîîse yarî'pîiya tîmînî tîni'kamo'pî pu'kuru. Moropai mîrîrî ke uurî'nîkon ye'ma'pîiya ipatîkarî tîîpia ko'mannîto'pe. \v 13 Mîrîrî bodeyamî' mînî, moropai paakayamî' yuntonon mînî, moropai paaka tînre yenpotîpon pepînon tekînkon po'tîsa' to'ya ya, urunu'pîri wanî to' nîkututuma pe pemonkonyamî' poro. Mîrîrî kupî to'ya yai, pemonkonyamî' yarakkîrî nura pe to' e'to' ronaiya tîîse poro po itu'na pra. \v 14 Maasa esenumenkatî, mîrîrî yentai Jesus mînî ini'kamo'pîya uurî'nîkon rona. Morî Yekaton Wannî meruntîri yai Paapa pia mîîkîrî eturumaka'pî tîîwarîrî tîîsa'mantapa. Morî pe e'to' yawîron imakui'pî ton pîn eeturumaka'pî. Mîrîrî wenai imînîya imakui'pî uyewankon ya' tîîko'mansen ronaiya. Manni' ne'ne' pe esenumenkanto' ku'nen mo'kaiya. Mîrîrî wenai yairî Paapa, manni' ipatîkaron tîîko'mansen yapurîto'pe ikupî'pîiya. Mîrîrî warantî uurî'nîkon pîika'tîiya. \p \v 15 Mîrîrî ku'sa' tîuya wenai, Cristo wanî Paapa yarakkîrî pemonkon yarappana. Amenan esetanto' tîîsai'ya wanî, morî pe pemonkon enato'pe Paapa yarakkîrî. Mîrîrî ye'nen penaro' yawîronkon nîkupî'pî imakui'pî mo'kapa kai'ma aasa'manta'pî. Moropai inkamoro Paapa nanno'sanya ipatîkaron inekaremekî'pî yapi'to'pe aasa'manta'pî. \p \v 16 Epu'tî'nîkon enen anî' wanî tîîse, itemanne rî'pî yapisî pepîn. Tîîse aasa'manta tîpo neken, itonpa pe tîwe'senya mîîkîrî isa'manta'pî yemanne rî'pî yapisî e'pai awanî. —‍Uusa'manta'pî ya, uyonpa rî'pîya uyemanne rî'pî yapisî e'pai man —‍taasai'ya ye'nen. \v 17 Tîîse yapisîiya mîîkîrî sa'manta'pî pata'pî pe neken. Maasa, aasa'manta pra tîîse, yapisîiya eserîke pra awanî maasa pra î' pe pra awanî, enen aako'mamî pîkîrî. Tîîse aasa'manta ya, mîrîrî yai neken yapisî e'pai awanî. \v 18 Mîrîrî warantî nîrî pena imakui'pî anî' nîkupî'pî mo'ka Paapaya pepîn, tekîn wîîsai'ya pra tîîse. Itekîn mînî rî'pî wenai neken, Paapaya ikupî, taasa' tîuya yawîrî. \v 19 Mîrîrî ye'nen e'mai' pe Moisés nurî'tîya to' nîkupîton ekareme'sa' yai tamî'nawîronkon pemonkonyamî' pî', tamî'nawîrî Paapa nekaremekî'pî, paaka more mînî yapi'sa' tîuya moropai bode mînî yapi'sa' tîuya yense' yapisî'pîiya. Mîrîrî yai'me'pîiya tuna yarakkîrî. Moropai mîrîrî ke mîrîrî kaareta tînmenuka'pî yaponse' moropai tamî'nawîronkon pemonkonyamî' kuyukuyuma'pîiya. Hissopo yare moropai carneiro si'po suuyu ikî'pasa' i'ka' ke ikuyukuyuma'pîiya. \v 20 Mîrîrî kupî tîuya ye'ka pe ta'pîiya to' pî': \q1 —‍Sîrîrî mîn wanî esetanto' ton Paapa nîkupî'pî ekareme'nen pe. \q1 Manni' upî' inekaremekî'pî ikupîkonpa \rq Êx 24.8\rq* \m —‍ta'pîiya. \v 21 To' pona ikupî'pî tîuya warantî, Moisés nurî'tîya mîn kuyukuyuma'pî mîrîrî Paapa yewî' poro, moropai ita tîwe'sen tamî'nawîron to' napurîkon poro. \v 22 Innape man. Moisés nurî'tîya yenupanto' yawîrî tamî'nawîronkon wanî ironasa' pe mîrîrî mîn ke. Moropai to' makui, to' nîkupî'pî kupî'pî Paapaya tîîwanmîrî mîrîrî wenai. Maasa pra anî' wîîsa' pra awanî ya, umakuyikon ronaiya eserîke pra awanî. Tîîse mîn iti'kamo'pî wenai neken e'ronan esepu'tî. \s1 Cristo Ni'kamo'pî Imînîya Neken \s2 Umakuyikon Rona \p \v 23 Inna seru' pepîn tarî Paapa ko'manto' kupî'pî to'ya morî pe tekînon mînî ke. Tîîse mîrîrî wanî'pî ka' po tîwe'sen patakanen pe neken. Morî pe ironapîtî'pî to'ya Paapa yapurîkonpa mîrîrî warantî. Tîîse to' yekînnon mînî yentai morî pe ronaton yu'se ka' pon wanî, manni' pata pemonkon yarakkîrî Paapa esepoto'. \v 24 Maasa pra Cristo ewonsa' pra man morî pu'kuru Paapa pata'se' ya pemonkon nîkoneka'pî ya' pra, mîrîrî ka' po tîwe'sen patakasa' ya' pra. Tîîse mîîkîrî ewomî'pî ka' po tîwe'sen ya' pu'kuru. Moropai sîrîrîpe Paapa pia aako'mamî uurî'nîkon tonpe teeseurîma pî', upîika'tîiya'nîkon. \v 25 Mîrîrî warantî pra pena teepîremasanon esanon yepotorî ewonpîtî'pî. Kono' kaisarî eewonpîtî'pî mîrîrî morî pu'kuru Paapa pata'se' ya', tîmînî yaase pra tîîse paaka more mînî yaapîtî'pîiya. Tîîse mîrîrî warantî Cristo ewonsa' pra man tu'ke ite'ka. \v 26 Mîrîrî warantî ewonpî'sa' ya, kono' kaisarî moriya tu'ke ite'ka Cristoya tîmoron epu'tî e'pai awanî e'painon pata ekoneka'pî pata pai. Tîîse mîîkîrî ewomî'pî tiwin ite'ka neken tamî'nawîronkon tonpe. Sîrîrî yai tamî'nawîron ataretî'ka kupî yai eesenpo'pî imakui'pî pe tamî'nawîronkon e'to' mo'kapa kai'ma. Tîîwarîrî tiwin ite'ka tîîsa'mantapa eeturumaka'pî. \v 27 Tamî'nawîronkon uurî'nîkon sa'manta e'pai awanî tiwin ite'ka neken. Moropai mîrîrî tîpo Paapaya uurî'nîkon yenunto' wanî. \v 28 Mîrîrî warantî nîrî Cristo eturumaka'pî tîîwarîrî tiwin ite'ka tîîsa'mantapa. Moropai pemonkonyamî' nîkupî'pî imakui'pî mo'ka'pîiya tîpona. Mîrîrî tîpo mîîkîrî esenpo itakon ite'ka pe tarîpai imakui'pî mo'kai pra, tîîse tînîmîkî pî' tîîko'mansenon pîika'tîi aaipî. \c 10 \p \v 1 Pena Moisés nurî'tîya yenupato' wanî maasa Cristo nîkupî ekareme'nen pe. Mîrîrî wanî'pî itekatono'pî pe neken, morî pe tui'sen yekatono'pî pe awanî'pî, ima're tîwanî ye'nen. Maasa pra kono' kaisarî iku'pîtî to'ya e'pai awanî'pî. Mîrîrî ye'nen o'non ye'ka pe mîrîrî Moisés nurî'tî nîmenuka'pîya pemonkon kupî e'painon morî pe e'to' yawîrî, Paapa pia erepannîto'pe. \v 2 Sîrîrî Paapa yapurînenan e'sa' ya, morî pe e'to' yawîrî ironasa' pe imakui'pî tînkupî'pîkon winîpai, mîrîrî tînkupîkon ko'mannîpî mî'pannîpî'pî to'ya e'painon. Maasa pra morî pe to' wanî e'painon teuren. \v 3 Tîîse mîîwîni pra awanî kono' kaisarî tîmakuyikon yepe' ton tekînkon ene'pîtî pemonkonyamî'ya. Mîrîrîya to' yenpenatanîpî'pî tîmakuyikon rona pî'. \v 4 Maasa pra paaka mînîya moropai bode mînîya anî' nîkupî'pî imakui'pî mo'ka eserîke pra awanî tiwin kin. \p \v 5 Mîrîrî ye'nen Cristoya ta'pî Paapa pî' tarî non pona teerepansa' yai: \q1 —‍Paaka mînî moropai anî'rî mînî yarîuya \q1 yu'se pra awanî ye'nen, \q1 uyesa' ton kupî'pîya, Paapa, untîrî tonpe aapia. \q1 \v 6 Maasa pra o'ma'kon to' nîpo'tîkon \q1 itaponse' po \q1 inkamoro yu'se pra awanî inî'rî \q1 to' nîkupî'pî imakui'pî mo'kanen pe. \q1 \v 7 Mîrîrî ye'nen tauya apî': \q1 Paapa, uurî tarî wai \q1 itu'se awe'to' ku'to'peuya. \q1 Î' kai'ma amaimu yaponse' po \q1 upî' teeseurîmasen e'menukasa' \q1 manni'ya taasa' yawîrî ikupîuya \rq Sl 40.6-8\rq* \m —‍ta'pîiya. \v 8 Mîrîrî pî' esenumenkanpai'nîkon. E'mai' pe ta'pîiya: —‍Paaka wîî to'ya yu'se pra awanî. Anî' enepî to'ya yu'se awanî pepîn aapia tînpo'tîkon ton. (Mîrîrî ta'pîiya mîrîrî ku'to'pe to'ya kai'ma Moisés nurî'tî nîmenuka'pîya taasa' tanne.) \v 9 Moropai mîrîrî tîpo ta'pîiya: —‍Uurî tarî wai Paapa, itu'se amîrî e'to' ku'to'peuya —‍ta'pîiya. Mîrîrî warantî tamî'nawîrî to' nîkupî ko'mannîpî yaretî'ka'pî Paapaya. Moropai mîrîrî pata'pî ya' Cristo sa'mantato' tîrî'pîiya. \v 10 Itu'se Paapa wanî wenai Cristo sa'manta'pî. Mîrîrî aasa'mantato' wenai, uurî'nîkon nîkupî'pî imakui'pî mo'ka'pîiya. Moropai morî pe uurî'nîkon kupî'pîiya. Maasa pra eeturumaka'pî tîîsa'mantapa tiwin ite'ka tamî'nawîronkon nîkupî'pî imakui'pî tonpe. \p \v 11 Mîrîrî ye'ka pe pra manni'kan teepîremasanon Judeuyamî' nîpo'tî wanî. Iko'noro wei kaisarî teserukon yawîrî ikupî pî' to' e'pîtî. Tîîse mîrîrî to' nîkupîya anî' nîkupî'pî imakui'pî mo'ka eserîke pra awanî tiwin kin. \v 12 Tîîse mîîkîrî teepîremasanon esanon yepotorî Jesus Cristo eturumaka'pî tiwin ite'ka neken imakui'pî tamî'nawîronkon nîkupî'pî mo'kapa. Mîrîrî ku'sa' tîuya tîpo eereuta'pî ipîkku pata'se' ya', Paapa meruntîri winîkîi. \v 13 Miarî mîrîrî pata pai, mîîkîrî Jesus ko'mamî. Î' pensa Paapaya imaimu yawîrî iteyatonon kupî inîmîkî pî' aako'mamî, to' yentai awanî ye'nen. \v 14 Maasa pra mîrîrî tiwin ite'ka eeturumaka'pî wenai tîpemonkonoyamî' kupî'pîiya morî pe e'to' yawîrî ipatîkarî imakui'pî ton pra. Manni'kan innape iku'nenan makuyikon mo'kaiya. \p \v 15 Moropai Morî Yekaton Wannî eseurîma'pî mîrîrî yekare pî'. E'mai' pe ta'pîiya: \q1 \v 16 —‍Sîrîrî wanî esetato' ton pe to' yarakkîrî \q1 manni' wei esuwa'kasa' tîpo ikupîuya —‍ta'pî Paapaya. \q1 —‍Umaimu yeka'mauya to' yewan ya' aako'manto'pe, \q1 moropai î' pona imenukasa' warantî \q1 to' esenumenkato' ya' itîrîuya \q1 tîîwanmîra'nîkon ikupî to'ya namai, \rq Jr 31.33\rq* \m —‍ta'pîiya. \v 17 Moropai inî'rî ta'pîiya: \q1 —‍Î' pensa imakui'pî pe to' e'to' pî' \q1 enpenata pepîn inî'rî \q1 moropai to' nîkupî'pî imakui'pî pî' \q1 enpenata pepîn tiwin kin \rq Jr 31.34\rq* \m —‍ta'pîiya. \v 18 Mîrîrî warantî tîîwanmîra imakui'pî unkupî'pîkon ku'sai'ya tîpo inî'rî tîmakuyikon yepe' pe to' nîpo'tî yu'se pra awanî tarîpai. \s1 Paapa Pia Erepannîpai'nîkon \p \v 19 Mîrîrî ye'nen uyonpayamî', Jesusya pakî'nan pona tîmînî kamo'pî pata pai, î' rî umanenpanenkon ton pra man morî pu'kuru Paapa pata'se' ya' ewonnîto'pe. \v 20 Maasa pra mîîkîrîya amenan e'ma arakkanmoka'pî ewonnîto' ton. Aasa'manta'pî yai, tîpata'se' yuwa'to' kamisa karaka'pî Paapaya. Mîrîrî ye'nen Paapa pia pu'kuru ewonnî tarîpai. Maasa pra pemonkon pe Jesus sa'mantato' wenai imakui'pî unkupî'pîkon mo'ka'pîiya. Moropai uupia'nîkon morî pe tîwe'to' tîîsai'ya ye'nen, ewonnî Paapa pia ko'manse. \v 21 Tarîpai moro man tiwin kure'nan teepîremasanon esanon yepotorî uurî'nîkon tonpe miarî Paapa yewî' esa' pe tîwe'sen. \v 22 Mîrîrî ye'nen aminke pra erepannîpai'nîkon man Paapa pia. Yairî uyewankon ya' esenumenkan ye'ka pe moropai innape ikupîi'ma. Maasa pra morî pe esenumenkanto' enasa' man ironasa' pe. Moropai morî pu'kuru tuna ke ironasa' pe uyesa'kon wanî warantî, itu'na, uyewankon ya' morî pe ko'mannî inî'rî imakui'pî kupî pî' ko'mannî pepîn. Mîrîrî ye'nen iipia pu'kuru erepannîpai'nîkon man. \v 23 Moriya innape ikupî pî' ko'mannîpai'nîkon man. Manni' ipî' eseurîman ko'mannîpî manni' maasa pra epu'tî man î' kai'ma yairî î' ta'pî tîuya kupî Paapaya. \v 24 Moropai morî pe e'nî yuwapai'nîkon tiaronkon yarakkîrî. Tiaronkon pîika'tîpai'nîkon tamî'nawîrî morî pe to' sa'nama wenai moropai tiaronkon nîrî sa'namato'pe to'ya. Moropai to' pîika'tî yuwato'pe to'ya. \v 25 Tiaronkon wîtî pra awanî wenai epere'pî'nîto' pata'se' ya' —‍Uurî nîrî uutî pepîn —‍tîkai pra e'nîpai'nîkon man. Tîîse inkamoro yausinpapai'nîkon man. Inî' panpî' itîîpai to' e'to'pe, to' yausinpapai'nîkon man. Maasa pra aminke pra Uyepotorîkon ii'to' weiyu eseponî pî' man mîîto'pe. Mîrîrî ye'nen to' tarumakai pra to' yausinpa yuwapai'nîkon man. \p \v 26 Maasa pra yairon pu'kuru Paapa maimu eta tîpo tîpu'se imakui'pî kupî pî' ko'mannî ya, inî'rî mîrîrî mo'kanen ton eporî eserîke pra man. Paapa maimu pîinama pra tanne tiaron untîrîkon ton pra man imakui'pî yepe' ton. \v 27 Mîrîrî ye'nen eranne' pe e'nî kupî sîrîrî. Maasa pra apo' ya' teyatonon yenumî Paapaya nari' ya', apo' î' pensa eesi'nîpî neporî ton pepîn ya'. \v 28 Maasa era'makî. Pena Moisés nurî'tî nîmenuka'pî yawîrî pra tîwe'sen wanî ya, mîîkîrî ye'ka wî'pî to'ya tî'nînmai pra. Tîîse mîrîrî ku'pîtî'pî to'ya pena anî'ya imakui'pî ku'sa' era'ma asakî'nankonya ya. Mîîwîni pra awanî ya, eseurîwî'nankonya era'masa' ya. \v 29 Tarîpai o'non ye'ka pe awanî kupî sîrîrî Paapa munmu yewanmîrîtîpon yarakkîrî? Inkamoro ye'kaya imînî tîrona tonkon kupî î' pe pra rî. Manni' imînî wenai upîika'tîiya'nîkon yekare esepu'tî, amenan esetato' yawîrî. Moropai o'non ye'ka pe e'pai awanî Paapa Yekaton, isa'namanen, winîkîi tîwo'ma'tasen yarakkîrî? Maasa esenumenkatî. Penaronkon Moisés nurî'tî maimu yawîrî pra esi'san yentai tîwe'taruma'tîto' yapisîiya kupî sîrîrî. \v 30 Maasa pra Paapa manni'ya epu'tî man. Ta'pîiya: \q1 —‍Ese'ma kupî sîrîrî inkamoro, \q1 umaimu yewanmîrîtîponkon, yarakkîrî \rq Dt 32.35\rq* \m —‍ta'pîiya. Moropai ta'pîiya inî'rî: \q1 —‍Uyepotorîkonya tîpemonkonoyamî' yeseru yenpo kupî sîrîrî. \q1 Moropai imakui'pî to' nîkupî'pîkon wenai, \q1 inkamoro yenumîiya kupî sîrîrî \rq Dt 32.36; Sl 135.14\rq* \m —‍ta'pîiya. \v 31 Akan neken taamî mannankan Paapa tîîko'mansenya to' yenumî kupî pe man. \p \v 32 Maasa enpenatatî. Pena Jesus yekare etaya'nîkon yai, innape ikupî'pîya'nîkon, yairî awanî epu'tî'pîya'nîkon. Mîrîrî wenai tu'ke awe'taruma'tî'pîkon. Tîîse mîrîrî rumakaya'nîkon pra awanî'pîkon. Yapîtanîpî pî' aako'mamî'pîkon. \v 33 Tiaron pensa amîrî'nîkon mu'tunpa'pî to'ya mararî pra. Moropai ataruma'tî'pîkon to'ya tamî'nawîronkon rawîrî si'ma. Moropai amîrî'nîkonya tiaronkon e'taruma'tî era'ma'pî a'noko'pîkon pe. Mîrîrî ye'nen to' wanîyakon pe to' pîika'tî yuwa'pîya'nîkon. Mîrîrî wenai to' kaisarî awe'taruma'tî'pîkon. \v 34 Moropai amîrî'nîkonya atarakkamo'san pîika'tî'pî. Tamî'nawîrî itesa' pe awe'to'kon mo'ka'pî to'ya tanne, mîrîrî yapîtanîpî'pîya'nîkon aatausinpakon ye'ka pe. Aatausinpa'pîkon maasa pra mîrîrî yentainon morî panpî' eporîya'nîkon epu'tî'pîya'nîkon, tîwe'tî'kasen pepîn tîrî tîuya taasa' Paapaya yawîrî. \p \v 35 Mîrîrî ye'nen meruntî ke e'tî a'tu'mîra teenai pra. Innape ikupî pî' aako'mamîkon ya, kure'ne morî yapisîya'nîkon kupî sîrîrî. \v 36 Mîrîrî yapisîya'nîkon nîmîkî pî' ako'mantî teeseta'kai pra. Itu'se Paapa e'to' kupî pî' moropai î' tîrîuya ta'pî Paapaya yapisîya'nîkon pîkîrî ako'mantî. \v 37 Maasa pra Paapa maimu e'menukasa'ya taasa' man: \q1 Tîko'man pe aako'mamî pe pra man, tîîse mararî aako'mamî. \q1 Moropai manni' tui'sen, mîîkîrî iipî. \q1 Mîîkîrî ko'mamî pepîn tîîse aaipî. \q1 \v 38 Mîrîrî yai upemonkonoyamî' morî pe pu'kuru tîwe'sanon \q1 ko'mamî pe man innape ukupî pî'. \q1 Tîîse inkamoro enna'po ya te'ma'pîkon pî', \q1 inkamoro pî' atausinpa pepîn \rq Hc 2.3,4\rq* \m ta'pîiya. \v 39 Tîîse uurî'nîkon wanî pepîn inkamoro ye'ka tîwenna'posanon warantî. Inkamoro wanî awe'tî'katonkon pe. Tîîse uurî'nîkon wanî innape iku'nenan pe moropai innape iku'sa' wenai, uurî'nîkon wanî e'pîika'tî'san pe. \c 11 \s1 Penaronkonya Innape Paapa Ku'to' \s2 Yeseru Ton Tîrî'pî \p \v 1 Tauya sîrîrî innape Paapa ku'to' wanî see warantî. Innape Paapa winîpainon yapisî kupî sîrîrî, manni' inîmîkî pî' ko'mannî manni' epu'tî'nîkon. Moropai yapisîton moro awanî epu'tî teesera'masen pepîn, innape Paapa kupî wenai. \v 2 Mîrîrî warantî penaronkonya innape Paapa kupî'pî. Mîrîrî wenai Paapaya to' era'ma'pî tîwakîri pe. \p \v 3 Innape ikupî wenai epu'tî'nîkon î' kai'ma Paapaya tamî'nawîron koneka'pî tîmaimu ke. Ka' koneka'pîiya, kapoi, wei, sirikkîyamî' anî' nera'makon pepîn koneka'pîiya tera'masen tonpe to' koneka'pîiya. Mîrîrî epu'tî, innape Paapa kupî ye'nen. \p \v 4 Mîrîrî warantî nîrî pena Abel nurî'tîya innape Paapa kupî'pî. Mîrîrî ye'nen Paapa pia tîntîrî tekîn po'tî'pîiya manni' tîrui Caim nurî'tî nîpo'tî yentainon. Innape Abel nurî'tîya ikupî ye'nen, tîwakîri pe yairon pe Paapaya intîrî'pî era'ma'pî. Innape iku'to' tîuya wenai tîîsa'manta tîpo inî'rî teeseurîmasen pe Abel nurî'tî wanî. —‍Innape Paapa ku'nen pe e'tî —‍taiya upî'nîkon. \p \v 5 Mîrîrî warantî nîrî Enoqueya innape Paapa kupî'pî. Mîrîrî wenai aasa'mantato' winîpai Paapaya yarî'pî. Moropai mîîkîrî esa'rî'pî yuwa'pî itonpayamî'ya tîîse eporî to'ya pra awanî'pî. Maasa pra Paapaya yarî'pî wanî'pî. Yarîiya rawîrî Paapa maimu e'menukasa'ya taasa' wanî'pî: —‍Tîwakîri pe Paapaya era'ma'pî innape iku'toi'ya wenai. \v 6 Anî'ya innape Paapa kupî ye'ka pe pra, tîwakîri pe era'maiya pepîn tiwin kin. Maasa pra Paapa pia tuutîsenya innape moro Paapa wanî ikupî e'pai awanî. Moropai Paapa nîtîrî ton moro awanî, manni'kan tîwanenan pia epu'tîiya e'pai awanî. \p \v 7 Mîrîrî warantî nîrî Noé nurî'tîya Paapa maimu eta tîuya yai innape ikupî'pî. Ta'pî Paapaya: —‍Pata yaretî'kauya pe wai tuna ke —‍ta'pîiya. Tîîse maasa î' e'kupî era'masa' Noéya pra awanî'pî. Tîîse innape imaimu kupî'pîiya. Moropai kure'nan kanau koneka'pîiya. Mîrîrî ya' tîpemonkonoyamî' tarakkîronkon e'pîika'tîto'pe kai'ma. Mîrîrî ku'sai'ya wenai tiaronkon pata ponkon tî'ka'pî Paapaya. Moropai innape tîku'sai'ya wenai yairon pe ikupî'pî Paapaya. \p \v 8 Mîrîrî warantî nîrî Abraão nurî'tîya innape Paapa maimu kupî'pî. Mîîkîrî yanno'pî Paapaya moropai eese'ma'tî'pî tiaron pata pona. Attî'pî se' tapairî tuutîsen pemonkon wîtî warantî, o'non pata tuutî epu'tî ye'ka pe pra. Tîîse apata ton tîrîuya ta'pî Paapaya pata pona attî'pî. Mîîkîrîya tîpata nîmî'pî. \v 9 Innape Paapa kupî tîuya wenai aako'mamî'pî miarî ka'ran pe, mîrîrî itîrî tîuya taasa' Paapaya manni' pata ya'. Mîîkîrî ko'mamî'pî tappîi konekasa' ta. Mîrîrî warantî nîrî Isaque nurî'tî moropai Jacó nurî'tî ko'mamî'pî tappîi konekasa' ta. Maasa pra inkamoro pî' nîrî ta'pî Paapaya to' pata'se' ton itîrî tîuya pî' mîîto'pe. \v 10 Mîrîrî warantî to' ko'mamî'pî maasa pra Abraão nurî'tîya ikoneka tîuya ta'pî Paapaya nîmîkî'pî tîpata'se' ton. Manni' Paapa nîkoneka'pî aako'mamî pata'se' ton, sa'man ite'se'kon aataretî'ka neporî ton pepîn mîrîrî nîmîkî'pîiya. \p \v 11 Innape ikupî pî' Abraão nurî'tî ko'mamî wenai tînmu ke eena'pî a'yeke'ton pe si'ma. Moropai ino'pî Sara nurî'tî nîrî, tînre yenponen pe pra si'ma tînre ke eena'pî. Mîîkîrîya innape î' kupî tîuya ta'pî Paapaya epu'tî'pî. \v 12 Mîrîrî warantî mîîkîrî Abraão nurî'tî ena'pî tu'kankon yunkon pe a'yeke'tonon pe si'ma. Mararî pra ipayanyamî' ton esenpo'pî ka' pî' sirikkîyamî' wanî warantî. Moropai tu'ke kasapan wanî warantî pîrana ka, iku'ne'tî yentai ipayanyamî' epamî'pî. \p \v 13 Sîrîrî warantî tamî'nawîronkon inkamoro penaronkon e'tî'ka'pî innape ikupî ye'ka pe. Teuren î' tîrî tîuya ta'pî Paapaya era'masa' to'ya pra man tîîse innape ikupî'pî to'ya. Maasa yapisî tîuya'nîkon epu'tî'pî to'ya. Moropai to' esepu'tî'pî tarîron pe pra tîwanîkon moropai to' esekaremekî'pî ka'ran pe tîwanîkon pî' sîrîrî pata po, tuutîsanon pe sîrîrî pata poi to' wanî. \v 14 Mîrîrî warantî anî'kan esenumenka ya, tîpata'se'kon ton yuwa pî' to' ko'mamî eesepu'tî. \v 15 Inkamoro esenumenkasa' pra man tîwenna'pokon pî' tîpata'se'kon ya'. Enna'popai tîwanîkon ya, to' enna'po'pî e'painon. \v 16 Tîîse tîpatakon ton yuwa'pî to'ya tiaron, itentainon morî ka' pon. Mîrîrî wenai Paapa eppepî pepîn to' yunkon pe, to' napurî pe tîwanî pî' maasa pra mîîkîrîya to' pata'se' ton koneka'pî miarî morî pu'kuru. \p \v 17 Abraão nurî'tîya innape Paapa kupî'pî wenai, tînmu Isaque nurî'tî tîrî'pî Paapa pia ipo'tîpa. Maasa pra innape tîkupîiya epu'tîpa tînmu Isaque nurî'tî wîîto'peiya tîîpia esatî'pî Paapaya. \v 18 Teuren Paapaya taasa' wanî'pî, ipî' mîîkîrî inmu Isaque nurî'tî wenai tu'ke payanyamî' ton wanî kupî sîrîrî taasai'ya wanî'pî. Mîîwîni tîîse mîîkîrî tiwinan tînmu wîî yonpa'pî Abraão nurî'tîya Paapa maimu pe. \v 19 Innape Abraão nurî'tîya ikupî'pî. Tînmu wîîsa' tîuya tîpo, Paapaya i'mî'sa'ka eserîke ikupî'pîiya innape. Mîrîrî ye'nen Paapa nîkupî'pî wanî'pî isa'manta'san kore'ta pai mîîkîrî tînmu Isaque nurî'tî e'mî'sa'ka warantî, iwîsa' tîuya ya. Innape mîrîrî ku'sa' tîuya wenai tînmu yapisî'pîiya isa'manta'pî e'mî'sa'kasa' warantî. \p \v 20 Mîrîrî warantî nîrî innape Paapa kupî tîuya wenai Isaque nurî'tîya ta'pî tînmukuyamî' pî'. Morî tîîto'pe Paapaya maasa to' pia ta'pîiya Jacó nurî'tî pî' moropai Esaú nurî'tî pî'. \p \v 21 Mîrîrî warantî nîrî innape Jacó nurî'tîya Paapa kupî'pî. Mîrîrî ye'nen tîîsa'manta ye'ka pe Jacó nurî'tîya José nurî'tî munkîyamî' pî' ta'pî morî tîîto'pe Paapaya to' pia tiwin pî' to' tîîse. Mîrîrî taa ye'ka pe mîîkîrî apîtasa' wanî'pî tîme'sipu pona moropai Paapa yapurî'pîiya. \p \v 22 Mîrîrî warantî nîrî José nurî'tîya innape Paapa kupî'pî. Mîrîrî ye'nen tîîsa'manta rawîrî Israelyamî' epa'kato' pî' eeseurîma'pî Egito pata poi. Tîmaimu tîrî'pîiya to' pî' î' kupî to'ya e'pai awanî tîîsa'mantasa' tîpo te'pî rî'pî yarakkîrî, yaato'pe to'ya tarakkîrî'nîkon. \p \v 23 Mîrîrî warantî nîrî innape Paapa kupî'pî Moisés yuntonon nurî'tîya. Mîrîrî wenai eesenposa' tîpo yenomî'pî to'ya eseurîwî'ne kapoi kaisarî. Maasa pra mîîkîrî era'ma'pî to'ya morî pe pu'kuru. Mîrîrî ye'nen pata esa' pe tîwe'senya taasa' yawîrî iwî to'ya pra awanî'pî. Inama to'ya pra to' wanî'pî. \p \v 24 Mîrîrî nîrî innape Paapa kupî'pî Moisés nurî'tîya. Mîrîrî ye'nen kure'ne teenai mîîkîrî pata esa' Faraó yensi more pe tesatî to'ya yu'se pra awanî'pî. \v 25 Tîîse mîîkîrî wanî'pî Paapa pemonkonoyamî' e'taruma'tî kaisarî e'taruma'tîpai, mararî Egito ponkon kore'ta iko'manpai tîwanî yentai, imakui'pî kupî tîuya pî' taatausinpai. Paapa pemonkonoyamî' yarakkîrî tîwe'taruma'tî era'ma'pîiya morî pe panpî' awanî. \v 26 Morî pe panpî' awanî epu'tî'pîiya, tamî'nawîrî Egito po tîwe'sanon esa' pe tîwanî yentai. Maasa pra mararî tîwe'taruma'tî epu'tî'pîiya Paapa pemonkonoyamî' pokonpe, manni'kan kore'tapai maasa tîmenka'pî pîika'tîton Paapa narima epu'tî'pîiya. Moropai tîîpia Paapa nîtîrî kure'nan nîmîkî pî' aako'mamî'pî. \v 27 Innape Paapa kupî tîuya wenai Egito pata yapai Moisés nurî'tî epa'ka'pî pata esa' namaiya pra. Tamî'nawîron yapîtanîpî'pîiya maasa pra Paapa anî' nera'ma pepîn epu'tî tîuya ye'nen. \v 28 Innape Paapaya tîpemonkonoyamî' pîika'tî kupî tîuya ye'nen, tekînkon tî'kato'pe to'ya ta'pîiya. Moropai inkamoroya tînna'takon kî'pato'pe to'ya mîn ke ta'pîiya. Maasa pra Egito pona inserî iipî ya to' tî'kai, to' munkîyamî' e'mai'nokon tî'kaiya namai. \p \v 29 Mîrîrî warantî innape Paapa kupî'pî Israelyamî'ya. Mîrîrî ye'nen kure'nan pîrana suuyu itese' rukku'nîpî'pî to'ya a'mun po. Moropai to' ye'ma'pî pî' tui'sanon Egito ponkon ena'pî. Inkamoro yeuronka'pî tunaya. To' tî'ka'pîiya. \p \v 30 Mîrîrî warantî innape Paapa kupî to'ya wenai Jericó cidaderî yuwa'to' kawînan ena'pî. Asakî'ne mia' pona wei kaisarî mîrîrî yuwa'to' woi to' wîtî ko'mannî'sa' tîpo eena'pî. ˻Paapa maimu yawîrî mîrîrî kupî'pî to'ya.˼ \p \v 31 Mîrîrî warantî nîrî innape Paapa kupî'pî Raabe nurî'tîya. Manni' se' tapairon wîri' warayo'kon yarakkîrî tîwe'sen. Mîîkîrî sa'mantasa' pra man manni'kan tîpata yawonkon sa'manta yai. Inkamoro wanî'pî Paapa maimu yawîrî pra. Tîîse morî pe manni'kan pata era'manenan Israelyamî' yapisî'pîiya tewî' ta. \p \v 32 Î' tauya e'painon inî' panpî' sîrîrî pî'? Maasa pra kure'ne eseurîma eserîke pra wai mararî wei man. Eseurîma eserîke pra wai Gideão nurî'tî nîkupî'pî pî', moropai Baraque nurî'tî nîkupî'pî pî', moropai Sansão nurî'tî nîkupî'pî pî' moropai Jefté nurî'tî nîkupî'pî pî' moropai Davi nurî'tî nîkupî'pî pî' moropai Samuel nurî'tî nîkupî'pî pî', moropai manni'kan Paapa maimu ekareme'nenan profetayamî' nurî'tî pî'. \v 33 Mîrîrî warantî innape Paapa kupî'pî to'ya. Mîrîrî wenai to' eseya'nama mararonkon pepîn tiaron pata ponkon yarakkîrî. Moropai to' yentai to' wanî'pî. Yairon kupî'pî to'ya. Mîrîrî ye'nen Paapa winîpainon, itîrî tîuya ta'pî Paapaya, yapisî'pî to'ya. Innape ikupî to'ya wenai kaikusiyamî' mata yettapurî'pî Paapaya. \v 34 Innape ikupî tîuya'nîkon wenai kure'nan apo' awittasa' yi'nîpî'pî Paapaya, to' aramî namai. Moropai to' e'tî'ka yai tiaronkon sa'manta tanne, to' sa'manta pra awanî'pî. Teuren a'tu'mîra to' wanî'pî. Tîîse meruntî ke to' ena'pî. Teeseya'namakon yai meruntî ke pu'kuru to' wanî'pî. Mîrîrî ye'nen tiaron pata ponkon mararonkon pepînon yentai to' wanî'pî. \v 35 Mîrîrî warantî innape Paapa kupî'pî wîri'sanyamî'ya. Mîrîrî ye'nen to' yonpakon isa'manta'san pîmî'sa'ka'pî Paapaya inî'rî. Tiaronkon taruma'tî'pî to'ya tîwî innape iku'to' tîuya'nîkon rumakato'pe to'ya. Tîîse tîwî irumaka to'ya pra awanî'pî. Maasa epu'tî'pî to'ya tîwe'taruma'tîkon tîpo tîîsa'mantasa'kon ya, morî yapisî tîuya'nîkon tîwe'mî'sa'kasa'kon yai. \v 36 Moropai tiaronkon yeppe'nîpî'pî to'ya. Moropai tiaronkon po'pîtî'pî to'ya. Tiaronkon yewa'tîpîtî'pî to'ya. Moropai atarakkannîto' yewî' ta to' yarî'pî to'ya. \v 37 Moropai to' sa'manta pîkîrî tiaronkon pa'tîpîtî'pî to'ya tî'kon ke. Tiaronkon sara'mo'pîtî'pî to'ya saasa ke arakkita pairî. Tiaronkon wî'pî to'ya kasupara ke. Tiaronkon ataimerunpa'pî mararî pra. To' asarî ko'mannîpî'pî se' yentakaya, tîponkon ton carneiro moropai bode pi'pî rî'pî yeka'ma'pî tîuya'nîkon ye'ka pe. Î' ton pra tîwe'sanon pe to' wanî'pî. Itaruma'tîsa' pe to' wanî'pî ipîra. To' e'taruma'tîto' wanî'pî tu'ke, tiwin pra. \v 38 Inkamoro asarî'pî keren poro moropai wî' poro. Moropai to' ko'manpîtî'pî yarantana pî'. A'takon non yakasa' yapî' to' ko'mamî'pî. Morî pe, yairon pe to' wanî'pî, sîrîrî pata ponkon imakui'san kore'ta to' ko'mamî yentai. \p \v 39 Inkamoro yeseru era'ma'pî Paapaya tamî'nawîrî tîwakîri pe. Maasa pra innape tîkupî to'ya wenai to' pî' aatausinpa'pî. Tîîse inkamoro e'tî'ka'pî maasa î' tîrîuya ta'pî Paapaya tapi'se pra. \v 40 Maasa pra Paapa esenumenka'pî tiaron pe maasa uurî'nîkon koneka tîuya yai morî pe awe'to' yawîrî, inkamoro nîrî konekaiya. Mîrîrî yai morî yapisî to'ya pe man uurî'nîkon yarakkîrî. \c 12 \s1 Paapa Uyunkon Mîîkîrî \p \v 1 Mîrîrî ye'nen uurî'nîkonya inkamoro mararonkon pepîn nîkupî'pî yekare eta'pî. Mîrîrî warantî uurî'nîkonya iku'to'pe ekareme'nen pe awanî. Mîrîrî ye'nen tî tamî'nawîrî innape ikupî manenpanen rumakapai'nîkon man. Moropai imakui'pî unkupîkon kupî e'pai pra man atare'mon namai. Inî' ipî' enpenatanpai pra man. Tîîse meruntî ke e'nîpai'nîkon man manni'kan teeka'tunsenon eka'tumî warantî. To'sarî uye'marîkon ta ko'mannîpai'nîkon yairî ma're teenai pra. \v 2 Innape ikupî pî' ko'mannîpai'nîkon Jesus era'mai'ma. Maasa pra innape Paapa kupî wenai, mîîkîrîya uurî'nîkon pîika'tî'pî. Moropai upîika'tîkon pî' aako'mamî tîîpia erepannî pîkîrî. Mîîkîrî yeseru pî' esenumenkanpai'nîkon. Î' pensa mîîkîrîya pakî'nan pona tîîsa'mantato' yewanmîrîsa' pra man. Tîîse aatausinpa'pî maasa pra î' kai'ma tîîpia itîrîuya ta'pî Paapaya yapisî tîuya kupî ye'nen. Mîrîrî ye'nen î' kai'ma eesenumenka pra awanî'pî kure'nan tîweppe'to' pî', tîîsa'mantato' pî'. Tarîpai mîîkîrî ereutasa' sîrîrî, ipîkku pata'se' ya', Paapa, tamî'nawîronkon esa' pe tîwe'sen, yaponse' po imeruntîri winî. \v 3 Maasa esenumenkatî î' kai'ma awe'taruma'tî'pî pî'. Î' kai'ma imakui'san kore'ta tîwanî yai tîpî' to' wo'ma'tato' yapîtanîpî'pîiya. Mîrîrî warantî nîrî amîrî'nîkonya yapîtanîpî e'pai awanî, yairî ma're teenai pra, moropai tîrumakai pra. \p \v 4 Epu'tî pî' wai seru' pepîn. Imakui'sanya ataruma'tî'pîto'kon pî' yapîtanîpî pî' aako'mamîkon. Tîîse ipîra amîrî'nîkon tîwîi amînîkon ti'kanse ataruma'tîsa'kon to'ya pra man sîrîrî tîpose. \v 5 Î' ta'pî Paapaya ku'sa'ya'nîkon aawanmîra'nîkon. Meruntî ke awanîkonpa Paapaya tîmaimu ke ta'pî yairî ma're eenakon namai, tînmukuyamî' pe amîrî'nîkon tîku'se. Ta'pîiya see warantî: \q1 Maasa etakî unmu, \q1 î' pensa Paapaya ataruma'tî wenai \q1 î' kai'ma ayenupaiya etatî. \q1 Ipîinamaya'nîkon pra kenantî. \q1 Moropai î' pensa apî' taiya ya: \q1 —‍Yairî pra nai —‍taiya ya apî', \q1 kîsewankono'mai. \q1 \v 6 Maasa pra Paapa wanî \q1 tîsa'namanenan yako'menkanen pe, \q1 morî pe to' enato'pe. \q1 Moropai tamî'nawîronkon tînmu pe \q1 tînapisî'san panamaiya, \q1 yairî pra to' yeseru wanî namai \rq Pv 3.11,12\rq* \m ta'pîiya. \p \v 7 Mîrîrî ye'nen e'taruma'tînto' yapîtanî'tî, Paapaya apanamato'kon eta ye'ka pe. Maasa pra î' kai'ma apî'nîkon Paapa esenyaka'ma tînmukuyamî' pe awanîkon ye'nen. Moro awanî sîrîrî more itun nako'menka'pî pepîn iteseru? Kaane, iteseru yako'menkasai'ya mîrîrî, itun pe tîwanî ye'nen. Mîrîrî warantî tamî'nawîronkon tînmukuyamî' yako'menka Paapaya. \v 8 Mîrîrî ye'nen yako'menkasa' pe pra awanîkon ya, inmuku pe pu'kuru awanîkon pepîn. Tîîse tiaron munkî pe awanîkon. \v 9 Uyunkon tarîronya uurî'nîkon yako'menka'pî. Moropai mîîkîrî nama'pî. Mîrîrî yentai Paapa nama'nîkon e'pai man, manni' uyunkon ka' pon uyako'menkanenkon. Mîrîrî warantî ikupîya'nîkon ya, moriya iipia ko'mannîto' pu'kuru eporî. \v 10 Uyunkon tarîronya uurî'nîkon yako'menkapîtî'pî more pe e'nî'nîkon tanne teesenumenkato' yawîrî. Morî pe uyeserukon yu'se tîwanî ye'nen yako'menkapîtî'pî to'ya epu'tî tîuya'nîkon pîkîrî. Tîîse Paapaya uurî'nîkon yako'menkato' wanî tîwîrî yairon pe. Morî pe tarakkîrî ko'mannîto'pe, tîwarantî ukupîiya'nîkon. \v 11 Î' pensa uurî'nîkon yako'menkanenya ya, uyako'menkato'kon wanî uurî'nîkon yewankono'manen pe. Yai pra yairî ma're enan, atausinpanto' ton pra. Tîîse maasa panpî' uurî'nîkon yako'menkasa'kon yeseru ena morî pe. Moropai tîwanmîra e'nîto' esera'ma, maasa pra Paapaya uyako'menkasa'kon wenai. \s1 Panamanto' \p \v 12 Mîrîrî ye'nen tauya amîrî'nîkon wanî itenya ike'nepamî'san warantî ayenyakon pîmî'sa'katî taatausinpai. Moropai e'mî'sa'katî apîtatî ike'ne tîwe'sen warantî pra. Tîîse meruntî ke enatî ayewankon ya'. \q1 \v 13 To'sarî aye'marîkon konekaya'nîkon warantî ayeserukon konekatî morî pe yawîrî aako'mamîkonpa yairî ma're teenai pra. \rq Pv 4.26\rq* \m Aako'mamîkon yai ayeserukon era'manenan a'tu'mînan esenomî namai, tîîse morî pe taatausinpai to' ko'manto'pe. \p \v 14 Tîîwanmîra awanîkon yuwatî tamî'nawîronkon pokonpe. Moropai morî pe pu'kuru, itu'se Paapa e'to' yawîrî aako'mamîkon yuwatî. Maasa pra mîrîrî ku'sa' anî'ya pra awanî ya, Uyepotorîkon era'maiya pepîn tiwin kin. \v 15 Aka tîwarî e'tî, anî'ya tîîpîika'tîto' Paapaya yewanmîrî namai, iipiapai aatarimakî namai. Aka mîîkîrî ke'nen manni' mî'nî ye' aro'tasa' manni' warantî maasa pra mîrîrî mî'nî ye' arentasa' ya morî pe tîwe'sen kore'ta mîrîrîya to' taruma'tî. Mîrîrî warantî pra e'tî teekore'mai pra tiaronkon winîkîi. \v 16 Moropai tauya aka se' tapairî wîri'sanyamî' yarakkîrî awanî tonpe anî' ke'nen. Moropai wîri'sanyamî' ke'nen se' tapairî warayo'kon yarakkîrî. Moropai Paapa nîtîrî yewanmîrî anî'ya ke'nen. Maasa pra mîrîrî warantî Esaú nurî'tîya ikupî'pî. Tîîpia Paapa nîtîrî'pî yewanmîrî'pîiya. Eesenumenka pra awanî'pî e'mai'non pe tîwanî pî' e'mai'non pia î' tîrî tîuya ta'pî Paapaya pî'. Maasa pra tiwinan prato awentamo'kanto' miakanma'pîiya mîrîrî ke takon Jacó nurî'tî pia. \v 17 Mîrîrî tîpo î' kupî'pîiya epu'nenan amîrî'nîkon. Mîrîrî entamo'kanto' miakanma'pî tîuya mana'poka yu'se awanî'pî. Mîrîrî esatî'pîiya tun nurî'tî pî': “Inî'rî morî pe uuko'manto'pe ka'kî Paapa pî'”, ta'pîiya tun pî'. Tîîse yewanmîrî tîpo, î' kai'ma inna'pokaiya eserîke pra awanî'pî. Teuren tu'ke iteserukon yuwa'pîiya tîkauware esatî'pîiya. Tîîse yapisîiya pîn. \p \v 18 Î' pensa amîrî'nîkon erepansa' pra man Paapa pia manni'kan penaronkon Judeuyamî' erepamî'pî warantî. Aminke pra inkamoro erepamî'pî mîrîrî wî' pia. Tîîse mîrîrî yai eranne' pe to' wanî'pî. Mîrîrî apo' era'ma'pî to'ya moropai katupuru îrikkutun wanî'pî nari' pe. Moropai miarî ewaron pe awanî'pî mararî pra a'situn wanî'pî. \v 19 Mîrîrîya eta'pî to'ya trombeta e'nato'. Mîrîrî kore'ta teeseurîmasen mai eta'pî to'ya. Mîrîrî eta tîuya'nîkon pe ta'pî to'ya eranne' pe tîwanîkon wenai inî'rî eeseurîma namai. \v 20 Maasa pra yapîtanîpî to'ya eserîke pra to' wanî'pî î' kai'ma eeseurîmato'. \q1 Ta'pî Paapaya tiwin kin anî'ya manni' wî' yapî namai \q1 maasa pra wî' yapîsa' anî'ya ya, \q1 iwî e'pai awanî tîpa'tîpî'se tî' ke, \q1 pemonkonyamî' neken pepîn tîîse to' yekînnon nîrî ta'pîiya. \rq Êx 19.12,13\rq* \m \v 21 Mîrîrî to' nera'ma'pî wanî'pî nari' pe. Mîrîrî pî' ta'pî Moisés nurî'tîya: \q1 —‍Mararî pra e'kîkî'ma sîrîrî eranne' pe wanî pî' \rq Dt 9.19\rq* \m —‍ta'pîiya. \p \v 22 Tîîse mîrîrî ye'ka pata amîrî'nîkon ii'sa' pra man. Tîîse aaipî'pîkon morî pu'kuru Paapa pata ya' tiaron wî' itese' Sião pona pena awe'kupî'pî warantî pra. Tîîse morî Paapa cidaderî pona, amenan Jerusalém ka' pon pia aaipî'pîkon manni'kan mararonkon pepîn iku'ne'tî yentainokon inserîyamî' kore'ta. \v 23 Amîrî'nîkon iipî'pî manni'kan e'mai'nokon Paapa munkîyamî' epere'sa' kore'ta taatausinpai pu'kuru manni'kan itese' e'menuka'san ka' po. Aaipî'pîkon Paapa pia manni' Paapa ipîkku tamî'nawîronkon yenunnen. Moropai o'non pata Paapa nîkupî'san yairî ipemonkonoyamî' yekaton ko'mamî morî pe awe'to' yawîrî. Mîrîrî pata pona aaipî'pîkon. \v 24 Amîrî'nîkon iipî'pî Jesus pia manni' amîrî'nîkon yarakkîrî moropai Paapa arappana' tîwe'sen. Manni' Jesus nîkupî'pî amenan pe eseponîto'pe Paapa yarakkîrî. Moropai manni' tîmînî ke uurî'nîkon kuyu kuyu ma'tîpon pia aaipî'pîkon. Manni' imînî wanî morî pe manni' Abel nurî'tî mînî ti'kamo'pî yentai. Maasa pra Abel mînî rî'pî era'ma tîuya yai Paapaya iwîtîpon taruma'tî'pî. ˻Tîîse Jesus mînî rî'pî era'ma tîuya yai imakui'pî unkupî'pîkon kupîiya tîîwanmîra.˼ \p \v 25 Mîrîrî ye'nen aka moropai anetapai pra ke'tî teeseurîmasen eseurîmato'. Maasa pra manni'kan anetapai pra esi'san wî' poi teeseurîmasenya taasa' tanne, inkamoro e'pîika'tî pîn tîîse to' e'tî'ka'pî. Mîrîrî ye'nen uurî'nîkon kanan, yewanmîrîsa' ya ka' pon eseurîmato' o'non ye'ka pe e'pîika'tîn e'painon? E'pîika'tîn pepîn. \v 26 Manni' yai wî' pia to' wanî yai mîîkîrî teeseurîmasen maimuya non eserentîkî'ma emapu'tî'pî. Tîîse tarîpai ta'pîiya: \q1 —‍Inî'rî tiwinkano'pî pe eeserentîkî'ma emapu'tîuya kupî sîrîrî tîîse non neken pepîn tîîse ka' nîrî \rq Ag 2.6\rq* \m —‍ta'pîiya. \v 27 Sîrîrî wanî Paapa maimu pe inî'rî eeseurîma'pî tamî'nawîron inkoneka'pî eserentîkî'ma yai aataretî'ka kupî sîrîrî. Tîîse mîrîrî kore'ta ipatîkarî tîîko'mansen ko'mamî kupî sîrîrî aataretî'ka pepîn. \p \v 28 Mîrîrî ye'nen —‍Morî pe man, Paapa, anna pata'se' ton tîrî pî' nai anna pia —‍taa pî' ko'mannîpai'nîkon. Maasa pra uyesa'kon taataretî'kasen pepîn yapi'sa' ye'nen, ipatîkarî ko'mannî yarakkîrî. —‍Morî pe man, Paapa —‍taa pî' ko'mannî wenai, yapurîpai'nîkon man. Î' kai'ma tîwakîri pe epu'to'pe Paapaya inamai'ma yapurîpai'nîkon man. \q1 \v 29 Maasa pra Paapa wanî nari' pe, \q1 manni' apo' warantî. \q1 Manni'kan innape tapurînenan pepîn po'tîiya. \rq Dt 4.24\rq* \m ˻Mîrîrî ye'nen inamai'ma Paapa yapurîpai'nîkon man.˼ \c 13 \s1 Paapa Yapurî Pî' Ko'mannî E'pai Awanî Uyeserukon Ke \p \v 1 Uyonpakon sa'nama pî' ko'mannî e'pai awanî Cristo pemonkono pe e'nî'nîkon ye'nen. \v 2 Moropai tiaronkon teerepansenon ayewî'kon ta yapi'to'ya'nîkon tîrumakai pra to' yapisî pî' ako'mantî. Maasa pra penaronkon tiaronkon nurî'tîya tewî'kon ta teerepansenon tera'mapî'se'nîkon yapisî'pî. To' yapisî'pî to'ya anî'kan pe to' wanî tepu'tîi pra ese ye'kakon pemonkonyamî' kai'ma tîîse inserîyamî' kinî. \v 3 Moropai enpenatatî nîrî mannankan atarakkannîto' ta atarakkamo'san pî'. To' kore'ta si'ma amoronkon epu'tîya'nîkon warantî to' pî' enpenatatî. Moropai enpenatatî nîrî mannankan sa'ne tîwe'taruma'tîsanon pî'. Inkamoro e'taruma'tîto' ku'tî amîrî'nîkon e'taruma'tî to' yarakkîrî warantî. \p \v 4 Tarîpai tauya sîrîrî manni'kan tîno'pîtasenon pî' moropai teetinyomasenon pî', tîno'pîtasen no'pîta wanî morî pe tîno'pî yarakkîrî tîwanîpa. Moropai wîri' e'to'pe tînyo yarakkîrî nîrî. Maasa pra imakui'pî pe awanî tîno'pî pepîn wîri' yarakkîrî warayo' wanî ya. Moropai wîri' wanî ya tînyo pepîn yarakkîrî, inkamoro taruma'tî Paapaya mîrîrî imakui'pî kupî to'ya ye'nen. \v 5 Tarîpai eseurîma sîrîrî yemanne awanî pî'. Kure'ne ayemannekon pînînmaya'nîkon pî' kîsenumenkatî atînirurîkon yapisîkon pî'. Tîîse morî pe man ka'tî mîrîrî itesa' pe awe'to'kon pî' itentai pu'kuru itu'se teeseka'nunkai pra. Maasa pra Paapaya ta'pî: \q1 Î' pensa tiwin kin arumakauya pepîn \q1 moropai apîinamauya pra wanî pepîn \rq Dt 31.6\rq* \m ta'pîiya. \v 6 Mîrîrî ye'nen meruntî ke sa'man pe apî'tan yuwapai'nîkon eseurîmanto' ke. Taapai'nîkon tiaronkon pî': \q1 Paapa wanî sîrîrî upîika'tînen pe. \q1 Mîrîrî ye'nen eranne' pe e'to' ton pra man. \q1 Mîrîrî ye'nen î' kupî pemonkonya \q1 e'painon uyarakkîrî? \q1 Ikupîiya pepîn \rq Sl 118.6,7\rq* \m taapai'nîkon. \p \v 7 Maasa enpenatatî. Manni'kan e'mai' pe erepamî'san itekare ekaremekîtîponkon amîrî'nîkon pî'. Inkamoro ko'mamî'pî pî' enpenatatî. To' ko'mamî'pî moropai inkamoro sa'manta'pî innape ikupîi'ma. Mîrîrî ye'nen inkamoroya innape ikupî'pî warantî innape ikupîya'nîkon yuwatî. \v 8 Maasa pra Jesus Cristo wanî sîrîrî pena tîwanî'pî warantî. Mîîkîrî rî ko'mamî sîrîrîpe mîrîrî warantî. Moropai mîrîrî warantî rî nîrî aako'mamî ipatîkarî eetinyaka'ma'pî pra. \p \v 9 Mîrîrî ye'nen tiaronkonya ayenupato'kon tu'kan yeseru pî' kîsetatî. Maasa pra mîrîrî etaya'nîkon ya, yairî awe'to'kon winîpai apantakaiya'nîkon. Tîîse morî pe awanî Paapa nîtîrî winîpai meruntî ke ayekatonkon ena ya. Tîîse ankupîkon winîpai aaipî pepîn. Maasa pra mîrîrî ye'ka panamanto' yekkari awanî ena'to' pî' seeni' wanî morî pe, seeni' wanî imakui'pî pe taato' yawîrî awanîkon ya, mîrîrîya amîrî'nîkon pîika'tî pepîn. \v 10 Uurî'nîkon wanî e'pîika'tî'san pe Jesus Cristo sa'mantato' wenai. Tîîse tîwe'pîika'tîkonpa tekînkon po'tînenan e'pîika'tî pepîn, innape Jesus kupî tîuya'nîkon pra awanî ye'nen. \p \v 11 Teepîremasanon esanon yepotorîya Judeuyamî' tonpe paaka mînî yarî yai Paapa pata'se' morî pu'kuru ta imakui'pî to' nîkupî'pî yepe' pe, inkamoro o'ma'kon esa'rî'pî po'tîpîtî'pî to'ya poro po, cidade ta pra. \v 12 Mîrîrî ye'nen mîrîrî warantî nîrî Jesus sa'manta'pî cidade po pra tîîse poro po. Manni'kan imakui'pî kupîtîponkon tonpe tîmînî kamo'pîiya to' nîkupî'pî ronapa kai'ma. \v 13 Mîrîrî ye'nen wîtînpai'nîkon man Jesus wenairî. Inkamoro tîwo'ma'tasanon wo'ma'tato' yapîtanî'pai'nîkon man, penaronkonya mîrîrî kupî yapîtanîpî'pî Jesusya warantî. \v 14 Maasa pra sîrîrî pata po ko'mannîto' ipatîkaron ton pra man. Tîîse sîrîrî tîpo ipatîkaron ko'mannîto' nîmîkî pî' ko'mannî manni' aaipî kupî manni'. \p \v 15 Mîrîrî ye'nen Paapa yapurîpai'nîkon man tîwîrî rî Jesus Cristo nîkupî'pî wenai. Mîrîrî yapurîto' wanî unpo'tîkon pe tîwe'sen warantî itîrî uurî'nîkonya. Ipî' eseurîman ye'ka pe, morî Paapa anna pîika'tînen taa ye'ka pe, yapurî'nîkon imîrî pe e'nî ye'nen. \v 16 Tîwî morî ku'to'ya'nîkon tîku'se pra ikupî pî' aako'mamîkon e'pai man tiaronkon pîika'tîkonpa. Maasa pra mîrîrî kupî pî' aako'manto'kon wanî Paapa wakîri pe, manni' antîrîkon ayekînkon yentai. \p \v 17 Mîrîrî ye'nen tauya manni'kan aye'mai'norîkon pe tîwe'sanon inkamoro maimu yawîrî ako'mantî. Maasa pra inkamoro esenyaka'ma tîwîrî rî amîrî'nîkon tonpe. Maasa pra epu'tî to'ya kupî tîuya'nîkon amîrî'nîkon pî' Paapaya to' ekaranmapo kupî sîrîrî. Innape to' maimu yawîrî awanîkon ya, moriya inkamoro esenyaka'ma tîwakîrikon pe pu'kuru taatausinpai. Tîîse to' maimu yawîrî pra awanîkon ya, teesewankono'mai to' esenyaka'ma amîrî'nîkon pîika'tî eserîke pra tiwin kin. \p \v 18 Mîrîrî ye'nen tauya eepîremakon pî' ako'mantî. Esa'tî Paapa pî' anna ton pe nîrî. Maasa pra innape pu'kuru anna yewan ya' morî pe awanî epu'tî pî' anna man. Maasa pra tîwîrî rî yairon anku'pai anna wanî ye'nen. \v 19 Moropai esatîuya apî'nîkon î' kai'ma amîrî'nîkon kore'ta enna'poto'pe Paapaya iku'to'pe eepîremakon yu'se wai ka'ne' panpî' mîrîrî ku'to'peiya eepîremakon yu'se wai. \s1 Epîremanto' \p \v 20-21 Paapa, anna yunkon, manni' tîwanmîra e'nîto' tîînen amîrî. Manni'kan itu'se awe'to'kon pia amaimu yawîrî inkamoroya iku'to'pe. Moropai Jesus Cristo sa'manta'pî wenai tamî'nawîrî itu'se awe'to' ku'to'pe annaya anna pîika'tîkî. Maasa pra Paapa anna yepotorî Jesus Cristo pîmî'sa'ka'pîya sa'mantanto' yapai. Mîrîrî tîîsa'mantato' wenai kure'ne ikupî'pîiya apemonkonoyamî' pî' eesenyaka'ma ko'mannîpî. Moropai ini'kamo'pî imînî wenai amaimuya taasa' yawîrî ikupî'pîiya. Mîrîrî ye'nen î' pensa mîrîrî inkupî'pî ena pepîn î' pe pra rî. Mîrîrî warantî Cristo yapurî e'pai man ipatîkarî mîî pîkîrî pra. Mîrîrî warantî e'pai man. \s1 Panamanto' Ikî'pî \p \v 22 Uyonpayamî', esatîuya sîrîrî apî'nîkon tîîtî'napanse panamanto' yekare etakonpa teeseta'kai pra. Maasa pra sîrîrî kaareta unmenuka'pî wanî kure'ne pu'kuru tîwe'sen pe pra. \p \v 23 Moropai epu'tîya'nîkon yu'se wai î' kai'ma uyonpakon Timóteo epa'ka'pî yekare atarakkannîto' tapai. Ka'ne' pe mîîkîrî ii'sa' ya uupia, uyarakkîrî attî amîrî'nîkon era'mapî'se uutî yai. \p \v 24 Tarîpai umaimu yarimauya tamî'nawîronkon manni'kan aye'mai'norîkon pe tîwe'senon mororonkon pia. Moropai tamî'nawîrî Paapa pemonkonoyamî' pia. Moropai uyonpakon, Itália ponkonya nîrî tîmaimukon yarima pî' man aapia'nîkon. \p \v 25 Paapaya epe'mîra tîntîrî tîrî yu'se wai tamî'nawîronkon amîrî'nîkon pia. Mîrîrî neken.