\id 1TI - Macushi NT -Brazil 2013 (DBL -2013) \h 1 Timóteo \toc1 Sîrîrî Kaareta E'mai'non Paulo Nîmenuka'pî Timóteo Pia \toc2 1 Timóteo \toc3 1Tm \mt2 SÎRÎRÎ KAARETA E'MAI'NON PAULO NÎMENUKA'PÎ \mt1 TIMÓTEO PIA \ip Sîrîrî kaareta menuka'pî Pauloya maasaron Timóteo pia. Innape Jesus ku'nenan esa' pe Timóteo wanî'pî. Mîîkîrîya innape Jesus kupî'pî itekare eta tîuya yai Pauloya ekaremekî wenai. \ip Mîrîrî ye'nen Pauloya ipanama, î' kai'ma iteseru e'pai awanî, moropai î' kai'ma innape Jesus ku'nenan ko'mannîpî e'pai awanî. Tu'ke soosi esanon yeseru ekaremekîiya Timóteo pî'. Anî' e'pai awanî soosi esa' pe ekaremekîiya. Ipîkkukon pepîn, tu'ke temanne esanon pepîn tîîse morî pe teseru kenankon, Paapa maimu yawîronkon, inkamoro neken e'pai awanî soosi esa' pe. \ip Moropai Paulo eseurîma no'santonon pî' moropai wîri'sanyamî' inyo sa'manta'san pî'. Innape Jesus ku'nenanya insamoro pîika'tî e'pai awanî kai'ma Timóteo panamaiya. Moropai î' kai'ma soosi esanon namapai awanî, maasa pra Paapa yeseru pî' uurî'nîkon panama to'ya ye'nen, morî pe e'nîto'pe. \c 1 \s1 Paulo Nîmenuka Timóteo Pia \p \v 1 Uurî Pauloya sîrîrî kaareta menuka sîrîrî aapia, Timóteo. Uurî wanî Cristo naipontî'pî pe maasa pra Upîika'tînenkon Paapaya ta'pî upî', moropai Cristo Jesus unnîmîkîkonya nîrî ta'pî upî': —‍Atîkî umaimu ekareme'se. Mîrîrî ye'nen uurî wanî Cristo naipontî'pî pe. \p \v 2 Timóteo, amîrî wanî unmu pe pu'kuru, maasa pra innape Cristo kupî'pîya uurî wenai. \p Apona epîrema sîrîrî. Tauya Paapa, Uyunkon pî', moropai Cristo Jesus uyepotorîkon pî' nîrî: —‍Tamî'nawîron morî pe awe'to'kon ke Timóteo repatî. Moropai a'noko'pîkon pe era'matî, moropai tîwanmîn tîîtî iipia —‍tauya. \s1 Yairon Pepîn Esenupanto' Pî' Paulo Eseurîma \p \v 3 Pena ese'ma'tî pe Macedônia pona ta'pîuya apî': —‍Tarî Éfeso po ako'mankî. Moro manni'kan yairon pepîn ke to' yenupa to'ya, inkamoro pî' mîkai inî'rî to' yenupa to'ya namai. \v 4 Ta'pîuya manni' warantî tauya sîrîrî inî'rî, mîkai inkamoro pî' penaronkon tîtamokon yekare rî'pî pî' to' yenupa to'ya namai, to' ese'kon rî'pî pî' to' esenupa namai. Maasa pra Paapa yeseru epu'to'pe to'ya, innape iku'to'pe to'ya, to' pîika'tî to'ya pra awanî. Tîîse to' esiyu'pî'to'pe neken to' yenupa to'ya. \v 5 Tîîse apanamauya see warantî: innape Cristo yekare yairon ku'to'pe to'ya inkamoro yenupakî. Moropai mîrîrî kupî to'ya ya, imakui'pî ton pra si'ma, yairî to' ko'mamî ya, ne'ne' pe tewankon tîku'se pra, inî' panpî' Paapa yapurî to'ya, moropai innape pu'kuru tonpakon sa'nama to'ya. \v 6 Tîîse mîrîrî winîpai tiaronkon, inkamoro yonpayamî' atarima'pî, yairon Cristo yekare kupî to'ya pepîn innape. Moropai to' eseurîma ko'mannîpî î' pe pra rî. \v 7 Maasa pra epu'tîi'ma pra to' eseurîma, tînepu'tîkon pe pra. Tîîse epu'nen pe tîwe'ku'se to' eseurîma teuren, tîîse epu'tî to'ya pepîn. Mîîwîni tîîse to' anenupapai to' wanî Moisés nurî'tîya yenupanto' pî'. \p \v 8 Mîrîrî Moisés nurî'tîya yenupanto' epu'tî'nîkon man yairon pe pu'kuru. Mîrîrî ye'nen pemonkonyamî' yenupa ya, morî pe awanî, tîîse yapurî epu'tî'nîkon ya. \v 9 Mîrîrî epu'tî'nîkon e'pai awanî, Moisés nurî'tî pî' Paapaya ekaremekî'pî morîkon yenupato'pe pra, tîîse imakui'san yenupato'pe. Inkamoro Moisés nurî'tîya yenupanto' pureme'nenan yenupato'pe, moropai Paapa maimu pîinamanenan pepîn yenupato'pe, Paapa namanenan pepîn yenupato'pe, moropai Paapa wakîri pe pra tîwe'sanon, imakui'pî kupî pî' tîîko'mansenon yenupato'pe, moropai manni'kan innape Paapa moro awanî ku'nenan pepîn yenupato'pe, moropai pemonkonyamî', tîyunkon, tîsankon wîînenan yenupato'pe, ekaremekî'pîiya. \v 10 Moropai tiaron no'pî, tînyo yarakkîrî tîwe'sanon, moropai warayo' yarakkîrî taasa'senon nura ku'nenan moropai nura ku'nenan o'ma'kon yarakkîrî taasa'senon yenupato'pe, moropai tîwe'repato'kon ton pemonkon yama'runpanenan yenupato'pe, seru'ye'kon yenupato'pe, moropai tamî'nawîron mîrîrî ye'ka Paapa maimu, yairon esenupanto' yawîrî pra ku'nenan yenupato'pe ekaremekî'pî Paapaya Moisés nurî'tî pî'. \v 11 Sîrîrî itekare Moisés nurî'tîya yenupanto' tauya manni' wanî sîrîrî Jesus Cristo maimu ke panamanto'pe. Sîrîrî ekareme'to'peuya ta'pî Paapaya. Morî amenan itekare, morî pu'kuru Paapa, unapurîkon winîpainon sîrîrî. \s1 Uurî'nîkon Era'ma Paapaya Tî'noko'pî \p \v 12 Moropai —‍Morî pe man —‍tauya Uyepotorîkon Jesus Cristo pî'. Maasa pra meruntî tîrî'pîiya uupia. Moropai tîmaimu rumakauya pepîn epu'tî'pîiya. Mîrîrî ye'nen ukupî'pîiya esenyaka'mato'pe tîmîrî ton pe. \v 13 Tîîse pena eseurîmapîtî'pî imakui'pî pe Jesus winîkîi. Moropai ipemonkonoyamî' taruma'tîpîtî'pîuya. Moropai ekore'mapîtî'pî to' winîkîi. Mîîwîni tîîse uyera'ma'pî Cristoya tî'noko'pî pe. Maasa pra pena mîrîrî imakui'pî ku'pîtî'pîuya epu'tîuya pra awanî ye'nen. Maasa pra innape ikupîuya pîn. \v 14 Mîîwîni tîîse urepa'pî Uyepotorîkonya kure'ne morî pe tîwe'to' ton ke. Mîrîrî ye'nen Cristo kupîuya innape tarîpai, moropai yapurîuya ipemonkono pe wanî ye'nen. \p \v 15 Sîrîrî panamanto' wanî yairon pe pu'kuru. Mîrîrî ye'nen tamî'nawîronkonya innape ikupî eserîke awanî. Tauya see warantî: —‍Jesus Cristo erepamî'pî sîrîrî pata pona imakui'pî ku'nenan pîika'tîi. A'kî, inkamoro imakui'pî ku'nenan yentai, imakui'pî kupîtîpon pe uurî wanî. \v 16 Tîîse uurî, imakui'san yentainon era'ma'pî Cristoya tî'noko'pî pe. Tîwî ukupîiya pra awanî'pî. Mîrîrî warantî tamî'nawîronkon pemonkonyamî' kupîiya pepîn tîwî. Tî'noko'pî pe uyera'ma'pî Cristoya warantî, tiaronkon nîrî era'maiya tî'noko'pî pe. Mîrîrî epu'tî manni'kanya, maasa innape ikupîtonkonya. Moropai ipatîkarî enen tîîko'manto'kon ton eporî to'ya. \p \v 17 Mîrîrî ye'nen epîrema sîrîrî. —‍Paapa, tamî'nawîronkon esa' pe awanî ipatîkarî. Aasa'manta ton pepîn amîrî. Eesera'maton pepîn amîrî. Amîrî neken wanî Paapa pe. Ayapurî pemonkonyamî'ya moropai ipîkku pe awanî ekaremekî to'ya ipatîkarî, amém —‍tauya Paapa pî'. \p \v 18 Moriya Timóteo, mîrîrî ta'pîuya mîkupîi apî' eseurîma'san Paapa maimu ekareme'nenanya taasa' yawîrî. Meruntî ke e'kî, Makui yentai awanîpa. \v 19 Innape ikupî pî' ako'mankî. Moropai morî kupî pî' ako'mankî, ne'ne' pe ayewan wanî namai. Maasa pra tiaronkonya ikupî pepîn mîrîrî warantî. Tîîse yairon pepîn kupî pî' to' ko'mamî. Mîrîrî ke ne'ne' pe tewankon kupî to'ya. Mîrîrî ye'nen innape ikupî to'ya pepîn tarîpai. Tîîse yairon pepîn kupî to'ya innape. \v 20 Mîrîrî warantî Paapa winîkîi imakui'pî pe teeseurîmasanon Himeneu, Alexandre. Inkamoro rumaka'pîuya Makui yenya', to' e'taruma'tîto'pe, mîrîrî warantî imakui'pî pe Paapa winîkîi teeseurîmakon pî' to' ko'mamî namai. \c 2 \s1 Epîremanto' Pî' Paulo Eseurîma \p \v 1 Eseurîma sîrîrî ayeserukon ton pî', î' kai'ma soosi ta awanîkon ya ikupîkonpa. E'mai' pe pu'kuru eepîremakon yu'se wanî sîrîrî. Î' itu'se awe'to'kon esatî Paapa pî', mîrîrî tîîsai'ya pî' —‍Morî pe man, Paapa —‍ka'tî. Moropai epîrematî tamî'nawîronkon pemonkonyamî' pona. \v 2 Epîrematî pata esa' pe tîwe'sanon reiyamî' pona, tamî'nawîron ipîkku pe tîwe'sanon pona epîrematî morî pe ko'mannîto'pe. Tîîwanmîra ko'mannîto'pe, itu'se Paapa e'to' yawîrî uyeserukon e'to'pe, to' pona epîrematî. \v 3 Mîrîrî warantî ikupî'nîkon ya, morî pe awanî. Paapa, Upîika'tînenkon wakîri pe awanî. \v 4 Maasa pra Paapa wanî tamî'nawîronkon anpîika'tîpai, moropai imaimu wanî yairon pe epu'tî to'ya nîrî yu'se awanî. \q1 \v 5 Maasa pra Paapa tiwinan, \q1 tiaron iwarainon ton pra awanî. \q1 Moropai pemonkon nîrî moro wanî tiwin, \q1 morî pe Paapa yarakkîrî uurî'nîkon ena emapu'tînen, \q1 itese' Jesus Cristo mîîkîrî. \q1 \v 6 Mîîkîrî rî e'tîrî'pî tîîwarîrî tîîsa'mantapa \q1 tamî'nawîronkon pîika'tîpa kai'ma. \q1 Mîrîrî ye'nen mîîkîrî sa'mantato' \q1 ekaremekî'pî Paapaya, \q1 manni' tînku'ne'tî'pî weiyu yai, \q1 tamî'nawîronkon nepu'tî ton pe. \q1 Mîrîrî wenai Paapa wanî \q1 tamî'nawîronkon anpîika'tîpai epu'to'pe to'ya. \m \v 7 Uurî wanî yarimasa' pe, Paapa narima'pî pe Judeuyamî' pepîn yenupanen pe, amenan itekare, yairon innape iku'to' yekare ekareme'nen pe. Inna pî' rî eseurîma sîrîrî, seru'ye' pe wanî pepîn sîrîrî. \p \v 8 Mîrîrî ye'nen tamî'nawîronkon warayo'kon epîrema yu'se wai pata kaisarî. Imakui'pî tîku'se pra to' epîrema yu'se wai. Moropai tonpakon pî' teekore'mai pra to' epîrema yu'se wai. Tonpakon yarakkîrî teesiyu'pî'se pra to' epîrema yu'se wai. \p \v 9 Wîri'sanyamî' nîrî ko'mamî yu'se wanî morî pe teepontîi tîponkon ya', mîîpankon warantî tîwanîkonpa pra. Maasa pra inkamoro mîîpankon wanî morî pe teepontîi, epe'ke'kon tîponkon ya'. Moropai to' atakina tîpu'paikon yari'kutî to'ya ouro ke, pérola ke ema'non pe teesera'makonpa. \v 10 Mîrîrî warantî pra ikupî wîri'sanyamî'ya yu'se wai. To' pon wenai pra tîîse to' yeseru wenai, tiaronkonya epu'to'pe, morî pe to' ko'mamî. Moropai morî pe tiaronkon yarakkîrî to' yeseru wanî yu'se wai. Morî pe to' ko'mamî e'pai awanî, Paapa yapurînenan pe tîwanîkon ye'nen. \p \v 11 Moropai wîri'sanyamî' Paapa maimu pî' to' esenupato'pe yu'se wai, moo si'ma, mîî pe pra. \v 12 Tîîse tauya, warayo'kon yenupa wîri'sanyamî'ya yu'se pra wai, to' yentai to' wanî namai. Tîîse wîri'sanyamî' yu'se wai soosi ta moo. \v 13 Maasa pra Adão nurî'tî koneka'pî Paapaya e'mai' pe. Mîîkîrî tîpo Eva nurî'tî koneka'pîiya. \v 14 Moropai Adão yenku'tîsa' Makuiya pra man, tîîse mîîkîrî wîri' yenku'tî'pîiya. Moropai imakui'pî kupî'pî wîri'ya Paapa maimu yawîrî pra. \v 15 Tîîse inkamoro pîika'tî Paapaya imakui'pî yapai, tîmoronkon epu'tî to'ya tîîse tînmukukon yenpo tîuya'nîkon ya. Innape ikupî pî' to' ko'mamî ya, to' pîika'tîiya. Morî pe to' ko'mamî ya moropai tiaronkon sa'nama pî' to' ko'mamî ya, to' pîika'tîiya. \c 3 \s1 Soosi Esa' Pe Tîwe'sen Yeseru Pî' Paulo Eseurîma \p \v 1 Tarîpai eseurîma sîrîrî soosi esa' pe tîwe'sen yeseru pî'. Sîrîrî wanî yairon pe pu'kuru. Anî' esenumenka ya, soosi esa' pe e'pai, mîrîrî morî esenyaka'mato' yu'se mîîkîrî wanî. \v 2 Mîrîrî ye'nen mîîkîrî yeseru e'pai awanî morî pe, tiaronkon eseurîma namai imakui'pî pe iwinîkîi. Mîîkîrî e'pai awanî tiwin tîno'pî yarakkîrî tîwe'sen pe, tiaron yarakkîrî pra. Tîîwarîrî eetî'nînma e'pai awanî, teseru epu'nen pe. Moropai mîîkîrî e'pai awanî tamî'nawîronkon nînama pe, yairî iteseru wanî wenai. Moropai mîîkîrî yeseru e'pai awanî pemonkonyamî' teerepansenon tîîpia yapi'nen pe morî pe. Moropai mîîkîrîya pemonkonyamî' yenupa e'pai awanî morî pe. \v 3 Mîîkîrî e'pai awanî kure'ne mai' enî'nen pe pra, teetînsen pe pra. Moropai mîîkîrî e'pai awanî tonpa yarakkîrî teekore'masen pe pra. Tîîse mîîkîrî e'pai awanî tamî'nawîronkon yarakkîrî morî pe tîwe'sen pe. Moropai mîîkîrî e'pai awanî teesiyu'pî'sen pe pra tonpa yarakkîrî, î' rî etasa' tîuya pî'. Mîîkîrî e'pai awanî kure'ne tîniru yu'se teeseka'nunkasen pe pra. \v 4 Tîîse mîîkîrî e'pai awanî morî pe, tîpemonkonoyamî' ko'mannîpî epu'nen pe. Mîrîrî wenai morî pe tînmukuyamî' panamaiya e'pai awanî. Mîrîrî warantî iteseru wanî wenai, inmukuyamî'ya inama, î' taiya ya to' pî'. \v 5 Maasa pra anî' wanî ya, tînmukuyamî' ko'mannî'nen pe pra, î' kai'ma see mîîkîrîya Paapa pemonkonoyamî' ko'mannîpî e'painon? Mîrîrî ye'nen morî pe iteseru era'makî. \v 6 Amenan pe innape Jesus kupîtîpon pepîn menkakî, soosi esa' pe. Maasa pra amenan menkaya ya, mîîkîrî atapurî e'painon. Tiaron yentai e'pai tîwanî pî' mîî pe awanî. Mîrîrî wenai mîîkîrî taruma'tî Paapaya. Mîrîrî warantî Makui atapurî'pî pena. Moropai Paapaya yenumî'pî. Mîrîrî warantî awanî namai, amenan pe innape Jesus kupîtîpon kî'tîrîi soosi esa' pe. \v 7 Mîrîrî ye'nen morî pe iteseru era'makî. Innape Jesus ku'nenan pepînya inama e'pai awanî, imakui'pî pe iwinîkîi to' eseurîma namai. Maasa pra imakui'pî pe iteseru wanî ya, imakui'pî pe to' eseurîma. Moropai mîîkîrî ena Makui yenya'. Teseru ku'to'peiya Makuiya yenku'tî. Mîrîrî namai, morî iteseru wanî wenai, innape Jesus ku'nenan pepînya inama e'pai awanî. \s1 Soosi Esa' Tîwe'sen Pîika'tînen Yeseru Pî' \s2 Paulo Eseurîma \p \v 8 Mîrîrî warantî nîrî soosi esa' pe tîwe'sen pîika'tînen yeseru e'pai awanî nîrî morî pe. Yairî mîîkîrî eseurîma e'pai awanî se' tapairî pra. Kure'ne mai' enî'nen pe pra e'pai awanî. Î' rî tama'runpai tîwe'sen pe pra, kure'ne itu'se tîwanî ye'nen. \v 9 Tîîse innape Cristo yekare kupî pî' to' ko'mamî e'pai awanî. Mîrîrî itekare, unepu'tîkon pepîn ekaremekî'pî Paapaya. Innape ikupî pî' to' ko'mamî e'pai awanî, morî pe tewankon wanî epu'tîi'ma, ne'ne' ton pîn, morî tîku'se. \v 10 Mîrîrî ye'nen morî pe to' yeseru era'makî, Timóteo. Innape yairî to' yeseru wanî ya, inkamoro mîkupîi soosi esanon pîika'tînenan pe. \p \v 11 Wîri'sanyamî' nîrî esenumenka e'pai awanî morî pe. Kure'ne teeseurîmasen pe pra se' tapairî tiaronkon winîkîi. Moropai tîîwarîrî'nîkon to' etî'nînma e'pai awanî. Tamî'nawîrî î' kupî tîuya ya, ikupîiya e'pai awanî yairî tiaronkon tenku'tîi pra. \p \v 12 Mîîkîrî soosi esanon pîika'tînen no'pî e'pai awanî tiwin. Mîîkîrî soosi esanon pîika'tînenya tînmukuyamî' ko'mannî pî' e'pai awanî morî pe. Moropai tewî' tawonkon nîrî ko'mannîpîiya e'pai awanî. \v 13 Mîrîrî warantî inkamoro soosi esanon pîika'tînenan esenyaka'mato' wanî ya, morî pe tiaronkonya to' yeseru era'ma yairî to' wanî. Mîrîrî wenai to' nama to'ya. Mîrîrî ye'nen inî' panpî' meruntî ke inkamoro soosi esanon pîika'tînenan eseurîma emapu'tî to'ya Jesus Cristo yekare pî'. \s1 Pena Epu'sa' Pepîn Pî' Paulo Eseurîma \p \v 14 Sîrîrî kaareta menukauya aapia, Timóteo, innape Jesus ku'nenan yeseru pî' teeseurîmasen. Mîrîrî pî' eseurîmai itîîpai wai miarî aapia. \v 15 Tîîse erepamî pra uuko'mamî ya, mîrîrî kaaretaya taasa' wenai, epu'tîya î' kai'ma uurî'nîkonya ikupî soosi ta. Uurî'nîkon wanî Paapa pemonkono pe, manni' Paapa, enen tîîko'mansen soosirî pe. Uurî'nîkon wanî imaimu yawîrî tîîko'mansenon pe. Uurî'nîkon wanî innape yairon ku'nenan pe, tiaronkon pemonkonyamî'ya yairon epu'to'pe. \v 16 Unapurîkon esepu'tî pepîn Paapaya yenpo pîkîrî. Unapurîkon wanî uyenupanenkon pe î' kai'ma ko'mannî itu'se Paapa e'to' yawîrî. Maasa pra unapurîkon wanî tiwinan pî' teeseurîmasen pe see warantî: \q1 Mîîkîrî esenpo'pî pemonkon pe \q1 moropai mîîkîrî pî' Morî Yekaton Wannî eseurîma'pî. \q1 —‍Imakui'pî ton pîn mîîkîrî —‍ta'pîiya ipî'. \q1 Moropai mîîkîrî era'ma'pî inserîyamî'ya. \q1 Moropai mîîkîrî yekare ekaremekî'pî pemonkonyamî'ya \q1 tu'kankon Paapa epu'nenan pepîn pî', \q1 pata kaisaronkon pî'. \q1 Moropai mîîkîrî yekare eta tîuya'nîkon yai, \q1 innape ikupî'pî to'ya. \q1 Moropai mîrîrî tîpo, Paapaya ka' pona yarî'pî. \q1 Mîîkîrî wanî unapurîkon pe ipîkku pe. \c 4 \s1 Yairon Pepîn Pî' Yenupatonkon Yeseru Pî' \s2 Paulo Eseurîma \p \v 1 Morî Yekaton Wannî eseurîma'pî aronne see warantî: —‍Maasa panpî' sîrîrî pata ataretî'ka winîkîi tiaronkon Paapa yapurînenanya yapurî pepîn kupî sîrîrî, irumaka to'ya kupî sîrîrî. Mîrîrî yai tiaronkon Makui poitîrîtonon nenku'tî'san maimu eta to'ya. Mîrîrî pî' “inna” taa to'ya —‍ta'pî Morî Yekaton Wannîya. \v 2 Inkamoro warayo'kon wanî Makui poitîrîtonon nenku'tî'san pe. Mîrîrî ye'nen seru'ye' pe to' wanî. Mîrîrî seru'ye' pe tîwe'to'kon epu'tî to'ya pepîn tewankon ya', maasa pra kure'ne ikupî pî' to' ko'mamî. \v 3 Inkamoro warayo'konya taa: —‍No'pîtan wanî morî pe pra —‍taa to'ya. —‍Moropai yekkari wanî yonpato' wanî morî pe pra —‍taa to'ya. Tîîse mîrîrî Paapa nîkupî'pî uyekkarikon pe wanî morî pe ena'to'pe. —‍Morî pe man —‍taa e'pai awanî, uurî'nîkon innape Paapa ku'nenanya ena'to'pe, uurî'nîkon yairon epu'nenanya. \v 4 Maasa pra Paapa nîkupî'pî wanî morî pe. Yewanmîrî'nîkon e'pai pra awanî. Tîîse yapisî e'pai awanî morî pe. —‍Morî pe man —‍taa e'pai awanî. \v 5 Maasa pra Paapa pia morî pe awanî taasai'ya ye'nen, teepîremai yapisî ye'nen. \s1 Yairon Jesus Cristo Poitîrî Pî' Paulo Eseurîma \p \v 6 Mîrîrî pî' uyonpakon innape Jesus ku'nenan panamaya ya, morî pe ikupîya mîrîrî. Mîrîrî warantî ikupîya ya, Jesus poitîrî pe pu'kuru awanî. Moropai inî' panpî' amîrî ena meruntî ke, mîrîrî yairon esenupanto' kupîya wenai innape, moropai mîrîrî yawîrî aako'mamî wenai. \v 7 Tîîse tauya apî', penaronkon tîtamokon yekarerî'pî pî' teeseurîmasanon eseurîma kîsetai. Maasa pra to' eseurîmato' wanî Paapaya taasa' yawîrî pra, se' tapairî to' eseurîma ko'mannîpî. Mîrîrî ye'nen mîrîrî ye'ka kîsetai. Tîîse morî kupî pî' ako'mankî. Inî' panpî' eesenupa pî' ako'mankî, itu'se Paapa e'to' yawîrî awanîpa. \v 8 Anî' esenupa ya, î' rî amîi'ne yanunpîtî pî' mîîkîrî esenupa e'painon meruntî ke tîwanîpa. Mîrîrî ye'nen teesenyaka'mato' konekaiya morî pe. Tîîse mîrîrî yentai morî pe awanî, morî kupî pî' aako'mamî ya, itu'se Paapa e'to' yawîrî. Maasa pra mîîkîrî ko'mamî sîrîrî morî pe, moropai sîrîrî tîîko'mamî yentai, maasa aako'mamî ipatîkarî Paapa pia. \p \v 9 Sîrîrî esenupanto' wanî yairon pe pu'kuru. Mîrîrî kupî eserîke awanî innape tamî'nawîrî uyewankon ke. \v 10 Mîrîrî ton pe uurî'nîkon esenyaka'ma sîrîrî umoronkon tepu'se kure'ne, maasa pra anî' pe Paapa wanî epu'tî'nîkon man, mîîkîrî enen tîîko'mansen. Mîîkîrî tamî'nawîronkon pemonkonyamî' pîika'tîton moropai innape tîku'nenan pîika'tînen epu'tî'nîkon man. \v 11 Mîrîrî ye'nen mîrîrî ka'kî to' pî' moropai to' yenupakî. \p \v 12 Timóteo, amîrî wanî maasaron pe tîwe'sen pe. Mîîwîni tîîse tamî'nawîronkonya ayeseru era'mato'pe iku'kî. Mîrîrî kupîya wenai apîinamato'pe to'ya. Mîrîrî wenai innape Jesus ku'nenanya ayeseru era'mato'pe eeseurîmato' wenai, ayeseru wenai, tiaronkon sa'namaya wenai, innape Paapa kupîya wenai, nura pe pra ayeseru wanî wenai epu'to'pe to'ya. \v 13 Timóteo, innape Jesus ku'nenan emurukuntî'sanya eta tanne, Paapa maimu erenka pî' aako'mamî yu'se wai, miarî ya erepamî pîkîrî. Mîrîrî Paapa maimu ke to' yenupa pî', to' panama pî' ako'mankî. \v 14 Ankupî pe Paapa nekaremekî'pî kî'kupîi aawanmîra. Maasa pra aapia epu'nen tîrî'pîiya ikupîpa. Pena manni'kan Paapa maimu ekareme'nenanya ekaremekî'pî, soosi esanon epîrema yai apu'pai pona tenyakon tîtîse, Paapa esenyaka'mato' kupîpa. Mîrîrî yai ta'pî to'ya: —‍Amîrî menkasa' Paapaya tîmîrî ton pe eesenyaka'mapa. \p \v 15 Mîrîrî ye'nen mîrîrî kupî pî' ako'mankî. Mîrîrî kupî pî' aako'mamî ya, morî pe panpî' ayeseru era'ma tamî'nawîronkonya. \v 16 Ayeseru epu'nen pe e'kî, moropai eesenupato' epu'nen pe nîrî. Mîrîrî kupî pî' aako'mamî ya awe'pîika'tî. Moropai ayeseru era'matîponkon moropai etatîponkon nîrî pîika'tîya. \c 5 \s1 Innape Jesus Ku'nenan Yeurîmato' Pî' \s2 Paulo Eseurîma \p \v 1 Timóteo, a'yeke'tonon pe tîwe'sanon yarakkîrî eeseurîma ya, morî pe eseurîmakî. To' panamakî ayun warantî to' tîku'se. To' panamakî meruntî ke, to' maimu tîyu'se pra. Moropai maasaronkon warayo'kon yarakkîrî eeseurîma ya, to' yarakkîrî eseurîmakî morî pe nîrî. Inkamoro ku'kî ayakonon warantî. \v 2 Moropai wîri'sanyamî' nîrî, no'santonon yarakkîrî eeseurîma ya, eseurîmakî morî pe. Inkamoro ku'kî asanon warantî, to' panamakî. Moropai wîri'sanyamî' maasaronkon moropai tînyo kenankon yarakkîrî eeseurîma ya nîrî, morî pe eseurîmakî. Inkamoro ku'kî awîrîsitonon warantî to' panamakî. Î' kai'ma to' winîkîi imakui'pî pe teesenumenkai pra to' panamakî. \p \v 3 Moropai wîri'sanyamî' inyo isa'manta'san pîika'tîya'nîkon yu'se wai, inkamoro ipîika'tînen ton pînon. \v 4 Tîîse manni'kan inyo isa'manta'san tînmuku kenankon, tîpayan kenankon, inkamoro ye'ka pîika'tîya eserîke pra nai. Maasa pra to' munkîyamî'ya, to' payanyamî'ya to' pîika'tî e'pai awanî. Mîrîrî kupî to'ya ya, tîyunkonya tarentanîpî'pîkon miakanma to'ya, tîsankon ko'mannîpî pî'. Mîrîrî wanî morî pe Paapa pia. \v 5 Tîîse tiaronkon inyo isa'manta'san inmuku, ipayan ton pînon wanî tiwinsarî, ipîika'tînen pra. Inkamoro pîika'tîya'nîkon e'pai awanî. To' yeseru wanî morî pe. Paapa pî' tîîko'manto' ton esatî pî' aako'mamî. Eepîrema wei kaisarî moropai ewaron kaisarî tîpîika'tîto'pe Paapaya kai'ma. \v 6 Tîîse tiaron inyo isa'manta'pî nîrî wanî tîwe'pîika'tîto' yu'se pra. Maasa pra itu'se tîwe'to' yawîrî ikupîiya sîrîrî pata yeseru pî' aatausinpa kure'ne. Tîwe'pîika'tîto' ton esatîiya pepîn Paapa pî'. Mîrîrî ye'nen Paapaya mîîkîrî era'ma î' pe pra rî. Isa'manta'pî warantî era'ma Paapaya teuren, enen rî eesepu'tî tanne. \v 7 Mîrîrî ye'nen ka'kî, Timóteo, to' pî' î' kai'ma to' nîkupî ton pe ta'pîuya iku'to'pe to'ya. Mîrîrî yawîrî ikupî to'ya ya, morî pe awanî to' winîkîi anî' eseurîma pepîn. \v 8 Tîîse anî'ya tonpakon pîika'tî pra awanî ya, tewî' tawonkon pîika'tî pra awanî ya, imakui'pî pe awanî. Teuren Paapa yapurînen pe e'nî taa tanne, ikupîiya pra awanî. Mîrîrî ye'nen mîîkîrî wanî Paapa epu'nenan pepîn yeseru yentai imakui'pî pe. \p \v 9 Inkamoro inyo isa'manta'san no'santonon sa'ne ese'kon mîmenukai kaareta pona, Timóteo, to' pîika'tîto'pe soosi tawonkonya. Manni'kan 60 kono' yentainon ikono pî' tîwe'sanon. Manni'kan tiwin ite'ka etiyoma'san eturumakasa' inyo pra. \v 10 Inkamoro epu'tî tamî'nawîronkonya morî kupî pî' tîwe'sanon pe. Morî pe tînmukukon panamatîpon pe, moropai tiaronkon pemonkonyamî' teerepansenon yapi'nenan pe moropai Jesus nîmo'ka'san pîika'tînen, to' puu ronanen pe awanî teserukon ta. Moropai tîpakkori'tasanon pîika'tînen pe moropai tamî'nawîron morî ku'nen pe awanî epu'tî to'ya. Inkamoro ye'ka ese'kon mîmenukai. \p \v 11 Tîîse manni'kan tiaronkon inyo isa'manta'san maasa to' tîîse, inkamoro ye'kakon ese'kon kî'tîrîi kaareta pona. Maasa pra inkamoro esenumenka inî'rî niyotapai tîwanîkon pî'. Mîrîrî ye'nen Cristo ton pe esenyaka'mapai tîwe'to'kon yentai, niyotapai to' ena. \v 12 Mîrîrî warantî awanî ye'nen, ikupîuya ta'pî tîuya Paapa pî' kupî to'ya pepîn. Mîrîrî wanî morî pe pra. \v 13 Inkamoro ye'ka wanî ya, mîrîrî warantî imakui'pî pe awanî. To' asarî ko'mannîpî wîttîkon kaisarî enya'ne pe tîwanîkon ye'nen. Moropai inkamoro esenupa inî' panpî' imakui'pî pî'. Eseurîmaikî pe to' wanî, teeseurîma pî' tîîko'mansen tînepu'tî pepîn pî', eseurîmanpai pra tîîse. \v 14 Mîrîrî ye'nen inkamoro ye'ka inyo isa'manta'san, maasaronkon niyota yu'se wanî sîrîrî, tînmuku ke to' e'to'pe, moropai tewî'kon ko'mannî'nen pe to' e'to'pe. Mîrîrî warantî to' wanî ya, imakui'pîya to' taruma'tî pepîn. Moropai uwinîkîi'nîkon uyeyatonkon eseurîma pepîn. \v 15 Tîîse tiaronkon inyo isa'manta'san wîri'sanyamî' atarimasa' man ukore'tapai'nîkon, Makui yeseru kupîkonpa. \p \v 16 Tîîse wîri', innape Jesus ku'nen yewî' ta, tonpa, inyo isa'manta'pî wanî ya, mîîkîrî pîika'tî e'pai awanî. Moropai tonpa pîika'tîiya ye'nen, soosi tawonkonya mîîkîrî pîika'tî pepîn. Tîîse anî' itonpa ton pîn, tiwinsaron sa'ne pîika'tî soosi tawonkonya. \p \v 17 Innape Jesus ku'nenanya soosi esa' pe tîwe'sanon nama e'pai awanî. Moropai mîîkîrî pîika'tî to'ya e'pai awanî, iipia tîntîrîkon ke. Maasa pra inkamoro esenyaka'ma morî pe itekare ekaremekî pî', moropai innape Jesus ku'nenan yenupa pî'. Mîrîrî ye'nen î' tîrî to'ya e'pai awanî kure'ne panpî' to' pia. \v 18 Maasa pra Paapa maimuya taasa' man see warantî: \q1 —‍Anî' esenyaka'ma ya, tekîn paaka yarakkîrî, \q1 mîîkîrîya inta yewa'tî e'pai pra man, \q1 tekkari yonpaiya namai. \q1 Tîîse teesenyaka'ma tanne, \q1 tîwî tekkari yonpato'peiya \q1 itu'se tîwanî pîkîrî. \rq Dt 25.4\rq* \m Moropai inî'rî taiya see warantî: \q1 —‍Teesenyaka'masenya teesenyaka'ma'pî yepe'pî yapisî e'pai awanî. \rq Lc 10.7\rq* \m ˻Mîrîrî warantî soosi esa' pe tîwe'sanonya yapisî e'pai awanî nîrî.˼ \v 19 Timóteo, soosi esanon winîkîi teeseurîmasen wanî ya, imaimu kîsetai. Tîîse asakî'nankon eseurîwî'nankon eseurîma ya, inkamoro maimu etakî morî pe. Mîrîrî wanî ya innape, moriya ikonekakî. \v 20 Mîrîrî ye'nen inkamoro imakui'pî kupîtîponkon panamakî tamî'nawîronkonya eta tanne. Mîrîrî wenai imakui'pî anku'pai pra eranne' pe to' yonpayamî' e'to'pe. \p \v 21 Paapaya eta tanne, moropai Jesus Cristoya eta tanne, moropai inserîyamî' Paapa nîmenka'sanya eta tanne, taa pî' uuko'manpîtî apî', tamî'nawîrî iku'kî tauya manni' esenupanto' ku'kî yairî. Inkamoro panamakî tiwin pî' to' tîîse se' kaisarî, e'sentai pra. \p \v 22 Moropai tauya apî', ka'ne' pe teesemi'tapai uyepotorîkon esenyaka'mato' ku'nen ton kî'tîrîi iteseru epu'tîi'ma pra. Soosi esa' pe awe'to'pe ayenya kî'tîrîi ipu'pai pona, iteseru epu'tîya pra awanî tanne. Yai pra imakui'pî iteseru wanî. Mîrîrî ye'nen —‍Mîîkîrî morî —‍tawon pe awanî, imakui'pî pe awanî tanne. Mîrîrî wenai imakui'pî pe awanî, mîîkîrî wanî kaisarî. Mîrîrî warantî awanî namai, iteseru era'makî morî pe epu'tîpa. Moropai aawarîrî esera'makî, morî pe awanîpa. \p \v 23 Moropai tauya apî', teken pu'kuru tuna enîrî pî' kako'mamîi, tîîse vinho nîrî, mararî neken menîrîi, pri'ya aako'mamîpa, ne'ne' pe ayewan wanî namai. Maasa pra pri'ya pra e'koi amîrî tu'ke ite'ka. \p \v 24 Tiaronkon pemonkonyamî' nîkupî'pî imakui'pî teesera'masen aronne, ikupî to'ya era'masa' ye'nen. Moropai mîrîrî wenai to' e'taruma'tî, Paapaya to' taruma'tî rawîrî. Tîîse tiaronkon nîkupî'pî esera'ma pepîn aronne, maasa pra ikupî to'ya era'masa' pra awanî ye'nen. Tîîse maasa panpî' eesera'ma, Paapaya to' taruma'tîto' weiyu eseposa' yai. \v 25 Mîrîrî warantî nîrî morî kupî pî' tîwe'sen yeseru esera'ma aronne, tu'kankonya era'ma. Tîîse tiaronkonya ikupî ama' pe. Morî kupî to'ya, eesera'ma pra tîîse. Tîîse maasa panpî' eesera'ma to' nîkupî'pî. \c 6 \p \v 1 Tîkaraiwarîkon yentai to' poitîrîtonon wanî e'pai pra awanî. Tîîse tamî'nawîrî to' maimu yawîrî to' wanî e'pai awanî. Maasa pra inkamoro wanî to' namanenan pe. Mîrîrî warantî ikupî e'pai man, inkamoro yeseru wenai anî' eseurîma namai imakui'pî pe Paapa winîkîi, moropai imaimu esenupanto' winîkîi. \v 2 Moropai manni'kan Paapa yapurînen pe tîwe'sanon to' karaiwarîyamî', inkamoro poitîrîyamî'ya taa e'pai pra awanî: —‍Uurî Paapa yapurînen moropai ukaraiwarî nîrî Paapa yapurînen nîrî, mîrîrî ye'nen anna wanî e'warantî, e'kaisarî. Mîrîrî ye'nen inamauya pepîn —‍taiya e'pai pra awanî. Tîîse eesenyaka'ma e'pai awanî morî pe panpî' mîîkîrî ton pe. Maasa pra mîîkîrî ikaraiwarî wanî innape Jesus ku'nen pe, mîîkîrî tîpoitîrî pîika'tînen pe. Mîrîrî wenai morî pe panpî' eesenyaka'ma e'pai awanî, mîîkîrî ton pe, manni' insa'nama'pî. Timóteo, mîrîrî warantî ikupî pî' to' ko'manto'pe, makai to' pî'. \s1 Yairon Pepîn Pî' Paulo Eseurîma \s2 Moropai Ipîkku Pe E'nîto' Pî' Eeseurîma \p \v 3 Tîîse tiaronkonya tiaron pe to' yenupa ya, inkamoroya yairî Uyepotorîkon Jesus Cristo maimu wanî kupî pepîn. Maasa pra yairî pra teserukon wanî ye'nen. \v 4 Inkamoro pemonkonyamî' wanî mîrîrî warantî, to' anenupapai mîî pe tîwanîkon ye'nen. Tîîse î' epu'nenan pepîn inkamoro. Tonpakon yu'pî'pai to' wanî. Tîmaimukon wenai inkamoro esiyu'pîtî, moropai to' ekore'ma tu'ka mîrîrî wenai. Mîrîrî warantî to' e'to'ya to' kinmuwato' enepî, to' e'mu'tunpato' enepî. Mîrîrî ye'nen tonpakon maimu kupî to'ya pepîn innape. \v 5 Mîrîrî ye'nen inkamoro ye'ka wanî pepîn morî pe, tonpakon yarakkîrî teesiyu'pî'to'kon wenai. To' esenumenkato' ya' morî ton pra awanî. Inkamoro esenumenka mîrîrî: —‍Paapa esenyaka'mato' pî' e'nî ye'nen ipîkku pe enanto' —‍kai'ma. \p \v 6 Tîîse Paapa yeseru ku'to'ya ipîkku pe pemonkon kupî. Imaimu yawîrî ko'mannî ya, ipîkku pe e'nî, î' rî see Paapa winîpainon yapisî pî' —‍Morî pe man —‍taa ya, moropai —‍Inî' panpî' yu'se wai —‍tîkai pra yapisî ya. \v 7 Î' kin enepî'pî uurî'nîkonya esenpon yai sîrîrî non pona? Î' ene'sa' pra man. Tarîpai î' yarî uurî'nîkonya kupî sîrîrî non poi? Î' rî yarî pepîn. \v 8 Mîrîrî ye'nen tauya, uyekkarikon wanî ya, moropai uponkon wanî ya, mîrîrî pî' taatausinpai e'nîpai'nîkon, itesa' pe e'nî ye'nen. \v 9 Maasa pra ipîkku pe e'pai tîwe'sanonkon wanî ya, inkamoro ye'kakon enan pî' man imakui'pî ya'. Tîîse mîrîrî itu'se tîwe'to'kon eporî to'ya yai, mîrîrîya to' taruma'tî. \v 10 Maasa pra sîrîrî non po kure'ne temannekon pî' teesenumenkasanonya kure'ne mîrîrî yapurî. Tîîse mîrîrî wanî mîrîrî tamî'nawîron imakui'pî parakon pe. Mîrîrî yu'se tîwanîkon wenai tiaronkon esenumî innape Paapa ku'to' tîuya'nîkon winîpai. Mîrîrî ye'nen to' e'taruma'tî kure'ne. \s1 Timóteo Panama Pauloya \p \v 11 Tîîse amîrî, Timóteo, Paapa pemonkono pe tîwe'sen. Mîrîrî ye'nen tu'kan mîrîrî ye'kakon yu'se tîwe'sanon kaisarî kasi. Tîîse yairî iku'kî itu'se Paapa e'to' yawîrî. Innape ikupîi'ma, tiaronkon i'noko'makî. Moropai apona teerepansen yapîtanî'kî, imakui'pî tîku'se pra. Morî pe tiaronkon yarakkîrî e'kî, teekore'masen pe pra. \v 12 Meruntî kupî pî' ako'mankî innape ikupîi'ma. Mîrîrî wenai innape eporîya ipatîkarî enen aako'manto' ton. Mîrîrî ton pe Paapaya amîrî menka'pî, manni' yai, innape ikupîya ekaremekî'pîya yai, tu'kankonya ayera'ma tanne. \v 13 Tamî'nawîron ko'manto' ton tîînen Paapaya eta tanne, moropai manni' Jesus Cristo eseurîma'pî Pôncio Pilatos nurî'tî rawîrî si'ma, mîîkîrîya eta tanne, sîrîrîpe tauya apî'. \v 14 —‍Iku'kî —‍ta'pîuya kupîya yu'se wanî sîrîrî. Mîrîrî kupî pî' ako'mankî tîwî tîku'se pra, imakui'pî pe awinîkîi tiaronkon eseurîma namai. Ikupî pî' ako'mankî Uyepotorîkon Jesus Cristo enna'poto' weiyu erepamî pîkîrî. \v 15 Paapaya ikupî kupî sîrîrî maasa pra iweiyu ku'ne'tîsa' tîuya ye'nen. \q1 Manni' Paapa morî moropai tiwinsaron ipîkku, \q1 ipîkkukon reiyamî' yentainon \q1 moropai uyesa'kon pe tîwe'sanon yentainon mîîkîrî. \q1 \v 16 Mîîkîrî neken wanî ipatîkarî tîîko'mansen pe \q1 aasa'manta ton pe pra aako'mamî. \q1 Mîîkîrî ko'manto' wanî morî pe, \q1 a'ka pe pu'kuru, imakui'pî ton pra. \q1 Mîrîrî ye'nen imakui'pî pe si'ma \q1 iipia erepannî eserîke pra awanî. \q1 Anî'ya Paapa era'masa' pra man. \q1 Mîrîrî ye'nen sîrîrî warantî si'ma era'ma pepîn. \q1 Mîîkîrî neken yapurî e'pai awanî, taapai'nîkon. \q1 Meruntî ke aako'mamî ipatîkarî! \q1 Mîrîrî warantî awanî! \p \v 17 Sîrîrî pata po ipîkku pe yemanne ke tîwe'sanon pî' mîkai, Timóteo. Mîî pe tîwanîkon kai'ma to' wanî namai. Moropai temannekon ataretî'ka pepîn kai'ma to' wanî namai, maasa pra mîrîrî wanî taataretî'kasen pe. Tîîse mîkai to' pî' Paapa neken yapurîto'pe to'ya. Maasa pra mîîkîrî wanî taataretî'kasen pe pra. Tîîse mîîkîrî wanî tamî'nawîron esa' pe. Mîîkîrîya itîrî uurî'nîkon pia, tu'ke itu'se e'nî pîkîrî, atausinpanto'pe. \v 18 Morî kupî pî' to' ko'manto'pe, mîkai to' pî', mararî pra tiaronkon pîika'tîto'pe to'ya. Moropai tîwakîrikon pe, î' rî temannekon yonpa tîîto'pe to'ya mîkai. \v 19 Mîrîrî warantî ikupî to'ya ya, maasa mîrîrî yentai yapisî to'ya, taataretî'kasen pepîn. Moropai enen tîîko'manto'kon ton eporî to'ya ipatîkarî. \p \v 20 Timóteo, iku'kî ta'pî yawîrî, ikupî pî' ako'mankî tinyaka'mapî'se pra. Tiaronkon eseurîmato' itu'se Paapa e'to' yawîrî pra teeseurîmasen maimu kîsetai. Maasa pra epu'nen pe to' e'ku'sa'kon eseyu'pîtî ya, to' eseurîmato' wanî î' pe pra rî, mîî pe neken to' wanî. \v 21 Inkamoro esenku'tî'pî kure'ne morî pe teesenumenkakon kai'ma, mîrîrî ye'nen innape Paapa yapurî to'ya pepîn. Mîrîrî warantî inkamoro atarima'pî Paapa piapai aminke, innape ikupî tîuya'nîkon warantî pra. \p Apona'nîkon epîrema sîrîrî. Tauya Paapa pî'. —‍Tamî'nawîron morî pe awe'to' ke to' repakî —‍tauya Paapa pî'.