\id RUT - mbb OT -Philippines 2014 (DBL -2014) \ide 65001 - Unicode (UTF-8) \rem Copyright: Kermit Titrud (2012) \h Ruth \toc1 Ruth \toc2 Ruth \toc3 Rut \mt1 Ruth \c 1 \s1 Is Kebpekid-unung ni Ruth ki Naomi \p \v 1 Dengan te timpu he zatù pa is edumala te menge tig-Israel duen mid-aǥi he utew mepait he vitil. Ne zuen maama he meǥinged diyà te Betlehem he inged diyà te prubinsya he Juda he tenged dutun te vitil miduma zin is esawa zin wey is menge anak din he maama he zezuwa ne midteǥaad dan medhalin diyà te tanà he Moab. \v 2 Iyan ngazan dutun te maama, si Elimelek. Is esawa zin ne si Naomi, ne is menge anak din, ne si Mahlon wey si Kilion. Menge kevuwazan sikandan ni Efrata he tig-Betlehem he inged te Juda. \v 3 Ne hein diyè dan pa ed-ubpà te Moab minatey si Elimelek ne netaǥak si Naomi wey is menge anak din. \v 4 Ne haazà is menge anak ni Naomi, ne mibpengesawa te menge vahi he tig-Moab. Is ngazan te sevaha he vahi, ne si Orpah, ne is ngazan te sevaha, ne si Ruth. Ne hein menge sepulù en he tuig is ked-ubpè dan dutun te Moab, \v 5 minatey si Mahlon wey si Kilion, umbe iyan dà nesamà si Naomi. \p \v 6 Hein netuenan ni Naomi he edtentenuzan te \sc Nengazen\sc* is menge etew zin pinaaǥi te kebeǥayi zin kandan te meupiya he sebpet, ne mibpenines sikandin wey ambey zin su edlikù dan diyà te Juda. \v 7 Migenat dan is ebpezumdumahà he edhendiyà te Juda, \v 8 iyan, hein diyè dan en te zalan migkaǥi si Naomi ziyà te menge ambey zin te, “Deyzey nasì ke ed-ulì kew en diyà te menge iney niw ne verakat he meupiya is tuvad keniyu te \sc Nengazen\sc* iring te meupiya is mid-ulaula niw kediey wey te menge anak ku he minatey en. \v 9 Berakat he himuwa te \sc Nengazen\sc* he zuen selakew he menge maama he ebpengesawa keniyu wey kew zan meelimahi ziyà te ubpeey zan.” \p Ne midhezekan sikandan ni Naomi su ibpeǥenat din, iyan, midsineǥew zan \v 10 ne ke sikandan te, “Kenè key ed-ulì su eduma key en kenikew kayi te ked-ulì nu ziyà te menge kezuzumahi nu.” \v 11-12 Ne migkaǥi zutun si Naomi te, “Ulì kew en diyà te keniyu, menge ambey. Maan is eduma kew pa kedì? Ed-isipen niw pe be he egkeesawa e pa ne ebpekeanak te maama he ebpekeesawa keniyu? Kenè en egkehimu su meritan e en. Piru penenglitan ke egkeesawa a ǥuntaan te mezukilem ne ebpekaanak e pa, \v 13 edteǥazan niw pa sikandan he ebpendezekelà? Kenè kew en be ebpeesawa tenged dà kandan? Kenà egkehimu, menge ambey. Is tutuu, lavew pa he mereǥen is egkeulaula ku kenà sikiyu, su impaantus a te \sc Nengazen\sc*.” \p \v 14 Ne zutun, mid-uman dan en maan medsineǥew ne si Orpah, midhezekan din si Naomi is enuǥang din su egenat en, iyan, si Ruth mulà, wazà sikandin medsuwey ki Naomi. \v 15 Ne zutun migkeǥiyan sikandin ni Naomi te, “Ruth, egenat en is izas nu su ed-ulì en diyà te menge kezuzumahi zin wey ziyà te zaan he ed-ezapen din. Umbe ulì ke en daan; duma ke en kandin.” \v 16 Piru midtavak si Ruth te, “Kenà a kenikew teǥela te ked-ulì. Su ke hendei ka ebpevayà, eduma a kenikew ke hendei ka ed-ubpà, dutun a zaan ebpekeubpà. Is menge minahal nu he etew, ebmahalen ku zaan. Is ed-ezapen nu he Megbevayà, ed-ezapen ku zaan. \v 17 Ke hendei ka ebpatey zutun a zaan ebpatey, ne zutun a zaan idleveng. Berakat he siluti a te \sc Nengazen\sc* te utew meveǥat emun edsuwayan ku sikew ǥawas te kemetayen.” \p \v 18 Ne zutun, hein nesavut ni Naomi he utew ves egkesuat si Ruth he eduma kandin, ne wazè en sikandin mibelivad. \v 19 Ne midlaus dan en medhipanew taman te nekeuma zan diyà te inged he Betlehem. Ne hein nekeseled dan en, utew nengeinuinu is tivuuk he meǥinged ne pesikaǥi is menge vahi te, “Si Naomi ve heeyan?” \p \v 20 Ne migkaǥi si Naomi te, “Kenè niw iyan kediey ingazan is Naomi, kekenà, iyan niw kediey ingazan is Mara su utew ad egkeseeng is impaantus te merasey te Mekeǥeǥehem he Megbevayà. \v 21 Su hein mid-awà a kayi, mezakel is ingkelipey ku, iyan, guntaan te impeulì e en te \sc Nengazen\sc*, wazè ku en igkelipey. Kenà a keniyu ngezani te ‘Noemi,’ su is \sc Nengazen\sc* he Mekeǥeǥehem impaantus e zin.” \p \v 22 Iyan en haazà kebpuun te tiraǥun te barli te kebpekeuma ni Naomi ziyà te Betlehem duma is ambey zin he Ruth he tig Moab. \c 2 \s1 Nekilala ni Ruth si Boaz \p \v 1 Duen ipag ni Naomi he si Boaz. Sepian si Boaz wey edlingahaan te menge etew zutun. Ne id-aǥew sikandin ni Elimelek, sikan is esawa ni Naomi. \v 2 Duen timpu he migkaǥi si Ruth diyà te ki Naomi te, “Tuǥuti a kenikew he edhendiyà a te menge perayan su wey a mekepekirarew te barli. Kela ke zuen etew he idtuǥut din kediey is kebpekirarew ziyà te perayan din.” Ne midtavak si Naomi te, “Uya, bayi, hendiyè ka.” \v 3 Ne midhendiyà si Ruth ne mibpekirarew ziyà te ubpu te perayan ni Boaz he id-aǥew ni Elimelek. \p \v 4 Ne netegteǥaad dutun, ne nekeuma si Boaz he ebpuun te Betlehem, “Ipata kew te \sc Nengazen\sc*,” ke sikandin diyà te menge sakup din. Ne midtavak dan te, “Ipata ka zaan te \sc Nengazen\sc*.” \v 5 Ne zutun mid-insà si Boaz diyà te impezumala zin te menge ebpemenraǥun te, “Hentei haazà is bahi?” \v 6 Ne midtavak sikan is impezumala te, “Iyan sikan is tig-Moab he vahi he miduma ki Naomi. \v 7 Nenanghid sikandin geina ke egkehimu he ebpekepekirarew zini. Midsayu sikandin medterebahu ne sikan pa medhimeley kayi te lawig.” \v 8 Ne zutun migkaǥi si Boaz diyà te ki Ruth te, “Bayi, pemineg ka te sambag ku kenikew. Kayi ke zà pekirarew te neipusan kayi te menge suluǥuen ku he vahi. Kenè ka awà kayi ne kenè ka zaan pekirarew ziyà te selakew he perayan. \v 9 Dini ke zà pen-ahà te rerawen te perayan ku he ebpenggeraven te menge sakup ku ne zini ka terebahu uvey te menge suluǥuen ku he vahi. Migkeǥiyan ku is menge sakup ku he kenè ke zan semuka. Ne emun egkemezahan ka, diyà ka inum te menge umuy he mibpemenù dan te wahig.” \p \v 10 Ne si Ruth, hein nezineg din haazà is migkaǥi ni Boaz, ne midluhud sikandin su iyan betasan dan te kedtahud, ke sikandin te, “Maan is egkehizuwan a wey edtevangan a kenikew is lumelengyawà dà dini te keniyu?” \v 11 Ne midtavak si Boaz te, “Geina te netudtulan a te langun he tavang nu te enuǥang nu puun dutun te timpu he minatey is esawa nu. Netuenan ku he mid-ewaan nu is amey nu wey iney nu wey inged nu ne mid-ulì ka kayi te kenami he kenè nu egkengekilala. \v 12 Berakat he suhuli ka te \sc Nengazen\sc* tenged te meupiya he mid-ulaula nu. Berakat he utew lavew is kedtuvazi kenikew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayà he Megbevayà te Israel, su mid-aput ka zini te kandin.” \v 13 Ne ke si Ruth te, “Utew zekelà is hizu nu kediey. Inmeupiya utew te ǥehinawa ku is menge lalag nu he menayù, minsan pa te siak wazè e en mekerepeng te menge suluǥuen nu.” \p \v 14 Ne hein iyan en uras te kegkaan, migkaǥi si Boaz diyà te ki Ruth te, “He bayi, uvey ka kayi. Kaan ka te supas wey izehulit nu kayi te sukà.” Ne hein mibpinuu si Ruth duma te menge ebpemenerebahu mibeǥayan ni Boaz te midsandag he barli. Ne migkaan si Ruth ne hein nahantey en sikandin duen din pa samà. \v 15 Ne hein midlikuan din is baal zin, migkaǥi si Boaz diyà te menge sakup din, ke sikandin te, “Tuǥuti niw ke ebpekirarew sikandin minsan dutun te uvey te menge vinagkes. Kenè niw vensaǥi,\fig Ebpenginrarew si Ruth|src="co00964b.TIF" size="span" loc="Ruth 2:15" copy="David C. Cook" ref="Ruth 2:15" \fig* \v 16 kekenà, kuwa kew te menge pungu zutun te vinagkes niw wey ituyù niw iulug wey zin mekuwa ne kenè niw sikandin dewaya.” \p \v 17 Ne mibpenigudu en dutun si Ruth is ebpekirarew taman te mahapun en. Ne hein migunas din is nekuwa zin, ne menge keluwaan he kilu he parey is ginunas din. \v 18 Ne zutun mibitbit din kes parey zin ne mid-ulì diyà te inged ne impeehè din te enuǥang din ke sengemenu kezekelà is nekuwa zin. Impeehè din daan haazà is samè din duen te midsandag he barli he wazè din mekaan, ne imbeǥey zin duen te enuǥang din. \v 19 Ne zutun mid-insà kandin si Naomi te, “Hendei ka mebpekirarew ǥeina? Hentei ki perayan is mibpekirerawan nu? Berakat he tuvazi te Megbevayà haazà is etew he nehizu kenikew!” \p Ne zutun migkaǥi si Ruth he ziyà sikandin mebpekirarew te perayan te etew he migngezanan ki Boaz. \v 20 Ne ke si Naomi te, “Is \sc Nengazen\sc* tew, ne kenè din egkelipatan is menge pesarig din dutun te nemematey en wey te menge uuyag pa. Berakat he tuvazi zin si Boaz. Haazà si Boaz, ne kezuzumahi ta; sevaha sikandin te menge etew he zuen dan ketenged te kebpemalu kayi te kenita.” \p \v 21 Ne migkaǥi zaan si Ruth te, “Ne kenà duen dà taman su migkeǥiyan e zin te, ‘Dini ke zà pekirarew he zuma te menge sakup ku taman te kenè dan pa ebpekepasad te ked-eǥani te parey ku.’ ” \v 22 Ne migkaǥi zutun si Naomi ziyà te ki Ruth te, “Deyzey iyan, bayi, ke ziyè ka pekirarew he zuma te menge suluǥuen din he vahi su emun diyè ka te senge perayan kela ke mepesipalahi ka.” \p \v 23 Ne tenged dutun, wazà si Ruth medhalin, kekenà, diyè dà sikandin mebpekirarew zuma te menge suluǥuen he vahi ni Boaz taman te wazè pa mepasad is ked-eǥani te barli wey trigu. Ne ziyà sikandin med-ubpà te valey te enuǥang din he si Naomi. \c 3 \s1 Is menge Hangyù ni Ruth diyà te ki Boaz \p \v 1 Ne sevaha he andew, migkaǥi si Naomi ziyà te ki Ruth. Ke sikandin te, “Egkesuatan ku he meesawa ka para zuen ebpekeuyamu kenikew. \v 2 Egketenuzan nu ve si Boaz is megeget he kezuzumahi ta, he nehimu he zuma nu te kedterebahu is suluǥuen din he vahi. Ne netuenan ta he ǥuntaan te mezukilem diyà sikandin te egunasan din su ebpemalid te barli. \v 3 Umbe, pemeziǥù ka, wey ǥamit ka te menge pehemut wey bivisti ka te meupiya ne tupang ka zutun te egunasan. Iyan, kenè ka zèpa paahà kandin emun kenè pa ebpekepasad sikandin he ed-inum wey egkaan. \v 4 Ne emun edlipezeng en, peniizi nu ke hendei sikandin edhizeǥà. Ne emun ebpekelipezeng en sikandin ne hendiyè ka ne luwisa nu is malung din diyà te paa zin ne hizeǥè ka zutun. Ne egkeǥiyan ke zin dutun ke hengkey is ibpeulaula zin kenikew.” \v 5 Ne migkaǥi si Ruth te, “Is langun he migkaǥi nu, edtumanen ku.” \v 6 Ne zutun midtupang sikandin dutun te egunasan ne haazà is langun he insuǥù kandin te enuǥang din, iyan daan mibeelan din. \p \v 7 Ne hein nekepasad si Boaz is egkaan wey ed-inum wey meupiya is gehinawa zin, midhizeǥà sikandin dutun te uvey te intambù he barli. Ne hein nekelipezeng mid-uvey si Ruth is ednaneynaney, ne midluwis din is malung diyà te menge paa ni Boaz, ne midhizeǥà dutun. \v 8 Ne hein metaneb en te kezukileman nepukew si Boaz su zuen ingketingkemed din ne mid-ehè din ne utew sikandin neinuinu su maan is duen bahi he edhidhizeǥà diyà te uvey te menge paa zin. \v 9 Ne ke sikandin te, “Hentei ka?” Ne ke si Ruth te, “Si Ruth a, is sevaha he edlingahà kenikew. Ebpeelima a kenikew su sevaha ka he anggam te esawa ku, ne zuen nu ketengdanan te kedtavang kedì, umbe ebpeesawa a kenikew.” \v 10 Migkaǥi si Boaz te, “Berakat he tuvazi ka, bayi, te \sc Nengazen\sc* su pinaaǥi kayi te edhimuwen nu, utew pa zekelà is tavang nu ǥuntaan engki Naomi kenà duen te nehuna. Ne wazè ka zaan mebpeelima te menguhed he maama he sepian wey minsan kenà sepian. \v 11 Ne kenè ka, bayi, mahandek, su netuenan te langun he menge meǥinged kayi he utew ka metazeng he vahi. Edhimuwen ku is langun he egkesuatan nu. \v 12 Tutuu iyan he mesipeg a kenikew, ne zuen ku ketengdanan te ked-elima kenikew, piru zuen edhuna pa he mesipeg nu kenà siak. \v 13 Dini ke zà te heini he kezukilemi, ne keeselem ne ed-ahaan ta ke edhimuwen din is televaken din kenikew. Emun ebpemineg sikandin ne meupiya; piru emun kenà, ne ibpenangdù ku ziyà te uuyag he \sc Nengazen\sc* he edhimuwen ku is televaken ku kenikew. Sigi, kayi ke zà lipezeng taman te egkepawà.” \p \v 14 Ne ziyà si Ruth medhidhizeǥà te uvey te paa zin taman te egkepawà. Ne hein kemulu pa merusrusirem ne mid-enew si Ruth su wey kenà sikandin mekilala, su kenà egkesuat si Boaz he zuen egkesayud he midhendiyà si Ruth te kandin diyà te gunasà. \v 15 Ne migkaǥi zutun si Boaz te, “Ihengkayi nu haazà is insamput nu ne izempas nu.” Ne hein mibeelan ni Ruth haazà, imbusbus dutun ni Boaz is menge heenem he kilu he barli ne mid-uǥupan din su wey mevava ni Ruth haazà. Ne zutun mid-ulì sikandin diyà te inged. \p \v 16 Ne hein nekeuma sikandin, mid-insaan sikandin ni Naomi te, “Hengkey, bayi, is neulaula kenikew?” Ne zutun midtudtulan sikandin ni Ruth te langun he mid-ulaula ni Boaz. \v 17 Ke sikandin daan te, “Migkaǥi zin he kenà meupiya ke ed-ulì a zini te kenikew te wazè ku uwiten, umbe imbeǥey zin kediey heini is barli.” \v 18 Ne migkaǥi zutun si Naomi te, “Ubpàubpà ke zà, bayi, taman te egketuenan ta ke hengkey is egkeulaula su kenà si Boaz edhimeley ǥuntaan taman te kenè din pa egkehusey heini is neulaula.” \c 4 \s1 Mid-esawa ni Boaz si Ruth \p \v 1 Ne si Boaz, diyà sikandin medtandang te husayan he ziyà te pultahan dutun te inged ne zutun sikandin mebpinuu. Ne zutun nekeuma haazà is etew he migkaǥi ni Boaz he iyan sikan is mesipeg te esawa ni Ruth. Ne mid-umew sikandin ni Boaz, ke sikandin te, “Geli, uvey ka kayi ne pinuu ke zèpa.” Ne zutun mid-uvey haaza is etew ne mibpinuu. \v 2 Ne zutun mibeyaan ni Boaz is sepulù he menge ebmeǥurangen dutun te inged ne impepinuu zin daan. Ne hein nemekepinuu zan en, \v 3 migkeǥiyan ni Boaz haazà is kezuzumahi zin te, “Nekelikù en si Noemi he ebpuun te Moab, ne egkesuatan din he ibelegyà haazà is tanà te kezuzumahi tew he si Elimelek. \v 4 Neisip ku he ibpesayud ku kenikew. Ne emun egkesuatan nu, pemesaha nu kayi te etuvangan kayi te menge etew. Iyan, emun kenè nu egkesuatan, kaǥi ka. Kenikew is ketenged te kebpemesaha kayi, iyan, ke kenè nu ebpemesahan ne kediey en sikan is ketenged.” Ne midtavak dutun haazà is etew te, “Ebpemesahan ku.” \v 5 Ne ke si Boaz te, “Emun ebpemesahan nu ziyà te ki Naomi haazà is tanà, ebpekepemalu ka ki Ruth te vahi te tig-Moab su wey ǥaked pa te pemilya te minatey haazà is tanà.” \p \v 6 Ne migkaǥi zutun sikan is etew te, “Ne emun iyan haazà, ibeǥey ku kenikew is ketenged su ke ebpemalu a kenà utew zekelà is igkevilin ku te kediey he menge anak. Iyan ka nasì pemasa su kenè ku egkehimu.” \p \v 7 Ne zengan, ke zuen ebpemasa te tanà diyà te Israel, iyan betasan dan is: haazà is ebelegyà, ne id-awè din is sandalyas din ne ibeǥey zin diyà te ebpemasa. Pinaaǥi kayi ibpeehè dan he nepirmahan en haazà is ed-ul-ulahan dan. \p \v 8 Ne tenged dutun hein migkeǥiyan te etew si Boaz te, “Iyan ka pemasa,” in-awè din is sandalyas din ne imbeǥey zin ki Boaz. \v 9 Ne zutun migkaǥi si Boaz diyà te menge ebmeǥurangen wey te langun he menge etew ziyà, ke sikandin te, “Menge tistiǥus kew ǥuntaan he mibpemasa ku ziyà te ki Naomi haazà is langun he tanà he ǥaked dengan ni Elimelek wey ǥaked ni Kilion wey ni Mahlon. \v 10 Ed-esewaan ku en daan si Ruth, is tig-Moab, sikan is esawa ni Mahlon. Pinaaǥi kayi kemulu pa egkaǥaked te pemilya te minatey haazà is tanà. Ne pinaaǥi kayi zaan duen pa menge kevuwazan din he zuma te menge kezuzumahi zin wey zini te inged din. Ebpekepenistiǥus kew en kayi ǥuntaan.” \p \v 11 Ne zutun migkaǥi is menge ebmeǥurangen wey is menge zuma he etew te, “Uya, iyan key ebpekepenistiǥus. Ne haazà is bahi he ed-esewaan nu, berakat he edhimuwen te \sc Nengazen\sc* he iring sikandin ki Raquel wey ki Lea te menge esawa ni Israel dengan he utew kiw mezakel is menge kevuwazan dan. Berakat he medsepian ka is kevuwazan ni Efrata; berakat he mevantug ka zini te Betlehem. \v 12 Berakat daan he pinaaǥi te menge anak he ibeǥey te \sc Nengazen\sc* keniyu ki Ruth, mevantug is menge kevuwazan niw iring te nevantug daan is menge kevuwazan te kepuun nu he si Perez he anak ni Juda wey ni Tamar.” \s1 Is menge Kepuun ni David \p \v 13 Ne zutun mibeyaan ni Boaz si Ruth ne mid-esawa zin ne midtuvazan si Ruth te \sc Nengazen\sc*, ne mibmeǥingey ne maama is in-anak din. \v 14 Ne migkeǥiyan si Naomi te langun he menge vahi te, “Deliǥa is \sc Nengazen\sc* su imbeǥey zin kenikew ǥuntaan is apù nu he ebpekeelima kenikew keuzemà. Berakat he mevantug keuzemà heini is batà te langun he menge zuma tew te menge tig-Israel. \v 15 Mahal ka ziyà te ǥehinawa te ambey nu ne minsan pa ke pitu pa is menge anak nu he maama kenà egkehimu he egkelevawan dan is tavang kenikew ni Ruth. Ne ǥuntaan pinaaǥi kandin mid-apù ke en. Pinaaǥi kayi te vatà meupiya zed is kebpekesavuk nu keuzemà ke ebmeǥurang ka su iyan ed-elima kenikew.” \p \v 16 Layun egkuwaa ni Naomi haazà is batà su edsekepuwen din. Iyan sikandin ed-elima zuen te vatà. \v 17 Ne is menge vahi he siringan dan dutun, migngezanan dan is batà ki Obed. Ne ke sikandan diyà te langun te, “Duen en anak he maama ni Naomi.” Si Obed, ne amey ni Jesse. Ne si Jesse, ne amey ni David. \p \v 18 Is keguǥuza te menge kepuun ni David ne iyan heini: \p Si Perez, ne amey ni Hezron, \v 19 si Hezron, ne amey ni Ram, si Ram, ne amey Aminadab, \v 20 si Aminadab, ne amey ni Nashon, si Nashon, ne amey ni Salmon, \v 21 si Salmon, ne amey ni Boaz, si Boaz, ne amey ni Obed, \v 22 si Obed, ne amey ni Jesse, ne si Jesse, ne amey ni David.