\id JDG - mbb OT -Philippines 2014 (DBL -2014) \ide 65001 - Unicode (UTF-8) \rem Copyright: Kermit Titrud (2012) \h Menge Zatù \toc1 Menge Zatù \toc2 Zatù \toc3 Zat \mt1 Menge Zatù \c 1 \s1 Mibihag te Tribu ni Juda wey te Tribu ni Simeon si Adoni Bezek \p \v 1 Hein minatey en si Josue, mid-insà is menge Israilihanen diyà te \sc Nengazen\sc* ke hentei zuen te menge tribu zan is edhuna ebpekidtebek te menge Canaanhen. \v 2 Midtavak is \sc Nengazen\sc* te, “Iyan is tribu ni Juda, su ebpeveyveyaan ku kandan heeyan is tanà.” \p \v 3 Ne migkaǥi is tribu ni Juda ziyà te tribu ni Simeon he megeget dan te, “Uǥupi key keniyu te ked-aǥew te tanà te menge Canaanhen he imbahin kenami, ne ed-uǥupan dey zaan sikiyu te ked-aǥew te tanà he imbahin keniyu.” Umbe mid-uǥup is tribu ni Simeon te tribu ni Juda te kebpekidtebek. \v 4-5 Hein nenurung is tribu ni Juda, ne impezaag kandan te \sc Nengazen\sc* is menge Canaanhen wey Pirisihanen. 10,000 he etew is nepatey zan diyà te Bezek. Hien mibpekidtebek dan diyà te Bezek, neingkuwintru zan si Adoni Bezek he hadì dutun he inged. \v 6 Mibpelaǥuy si Adoni Bezek, piru midal-as sikandin te menge Israilihanen ne nezekepan dan sikandin, ne midtamped dan is menge tindezekelà te menge velad din wey menge paa zin. \v 7 Migkaǥi si Adoni Bezek te, “70 he hadì is mibpenamped ku is tindezekelà te menge velad dan wey menge paa zan, ne nekepengimù sikandan te menge mumu ziyà te zizalem te lemisahan ku. Ne ǥuntaan mibeelan te Megbevayà kayi te kedì is mibeelan ku ziyà te kandan.” Mid-uwit dan sikandin diyà te Jerusalem ne ziyè en mebpatey. \p \v 8 Midsurung te menge kevuwazan ni Juda is Jerusalem ne naaǥew zan heini. Migerè dan is menge meǥinged dutun ne mibinsulan dan haazà is inged. \v 9 Ne kegkepasad dutun, midsurung dan is menge Canaanhen he meǥinged diyà te menge vuvungan, diyà te Negev, wey is diyà te lugtenaan te menge vuvungan diyà te edsenlepan. \v 10 Midsurung dan daan is menge Canaanhen he meǥinged diyà te Hebron (he iyan nehuna he ngazan din is Kiriat Arba), ne midhimetayan dan si Sheshai, si Ahiman, wey si Talmai. \s1 Nezaag ni Otniel is menge Meǥinged te Debir \r (Josue 15:13-19) \p \v 11 Puun te Hebron, iyan en maan midsurung dan is menge meǥinged diyà te Debir (he iyan nehuna he ngazan din is Kiriat Sefer). \v 12 Migkaǥi si Caleb te, “Ibpeesawa ku is anak ku he si Acsa te maama he edsurung wey ebpekaaǥew te Kiriat Sefer.” \v 13 Si Otniel he anak ni Kenaz te hazi ni Caleb iyan nekaaǥew zutun te inged. Umbe impeesawa ni Caleb kandin is anak din he si Acsa. \v 14 Ne hein neked-esawa zan en, midhengyuan ni Acsa si Otniel he ebuyù dan diyà te amey zin te bevesukè dan. Ne zutun midhendiyà si Acsa te ki Caleb, ne hein nekerenè en sikandin puun te asnu zin, ne mid-insaan sikandin ni Caleb ke hengkey is tuyù din. \v 15 Midtavak si Acsa te, “Beǥayi e man kenikew te pebur. Egkesuatan ku pezem he ebeǥayan a kenikew te menge serebseb, su is tanà he imbeǥey nu kedì diyà te Negev ne wazà duen menge serebseb.” Umbe imbeǥey ni Caleb kandin is menge lugar he zuen menge serebseb diyà te vuvungan wey alug. \s1 Is menge Kezeeǥan te Tribu ni Juda wey te Tribu ni Benjamin \p \v 16 Miduma is menge Kinhanen he kevuwazan te enuǥang ni Moises diyà te menge kevuwazan ni Juda. Ebpuun te inged he Jerico ne midhendiyà sikandan te sibsivayan te Juda he ziyà te Negev, uvey te Arad, ne mid-ubpè dan dutun duma te menge meǥinged dutun. \p \v 17 Ne iyan en maan mid-uǥupan te tribu ni Juda is tribu ni Simeon te ked-aǥew te inged he Zefat he ed-ubpaan daan te menge Canaanhen. Mibpurungan dan dèdeeti heini he inged, umbe migngezanan heini te Horma. \v 18 Elin naaǥew zan is menge inged he Gaza, Ashkelon, wey Ekron, ragkes en is menge lugar ziyà te peliǥuy kayi he menge inged. \p \v 19 Midtevangan te \sc Nengazen\sc* is tribu ni Juda. Umbe nesakup dan is menge vuvungan, piru wazè dan mesegseg is menge meǥinged diyà te menge suǥud su heini he menge etew duen dan menge kerwahi he putew. \v 20 Ne ǥeina te iyan insaad ni Moises, imbeǥey ki Caleb is Hebron. Midsegseg ni Caleb is tetelu he pemilya he menge meǥinged kayi he lugar he menge kevuwazan ni Anak. \v 21 Piru wazà mulà mesegseg te menge kevuwazan ni Benjamin is menge Jebusihanen he menge meǥinged diyà te Jerusalem. Umbe taman en guntaan kemulu ebpemen-ubpà diyà te Jerusalem is menge Jebusihanen duma te menge kevuwazan ni Benjamin. \s1 Mid-aǥew zuen te Zezuwa he Tribu ni Jose is Betel \p \v 22-23 Midsurung te menge tribu ni Jose is Betel, ne midtevangan sikandan te \sc Nengazen\sc*. Hein duen midsuǥù dan he ibpepeniid diyà te Betel, \v 24 duen naahà te menge meniniid he sevaha he etew he egawas dutun te inged. Ne migkeǥiyan dan haazà te, “Penurua key ke ebmenmenuwen is kedseled keniyan te inged ne kenè dey sikew ebmenuwen.” \v 25 Ne mibpenurù din sikandan. Ne mibpenhimetayan dan is langun he meǥinged dutun te inged. Piru wazè dan iragkes sikan is mibpenurù kandan wey is tivuuk he pemilya zin. \v 26 Heini he etew midhendiyà te tanà te menge Hitihanen, ne mibangun sikandin te sevaha he inged he migngezanan din te Luz. Ne taman en guntaan iyan heini ngazan din. \s1 Is menge Etew he Wazà Mesegseg te menge Israilihanen Puun te menge Tanè Dan \p \v 27 Ne is tribu ni Manase, wazè dan mesegseg is menge meǥinged diyà te Bet Shean, Taanak, Dor, Ibleam, Megido, wey te menge inged he peliǥuy kayi, su meheǥet is gehinawa zutun he menge Canaanhen he kenè dan ed-ewaan haazà he tanà. \v 28 Ne hein mid-iseg is gehem te menge Israilihanen, mibpeǥes dan is menge Canaanhen he medterebahu para kandan te menge Israilihanen, piru wazè dan segseǥa sikandan. \p \v 29 Is tribu ni Efraim, wazè dan daan mesegseg is menge meǥinged diyà te Gezer. Umbe mibpedayun heini he menge Canaanhen he ed-ubpà duma kandan. \p \v 30 Is tribu ni Zebulun, wazè dan daan mesegseg is menge meǥinged diyà te Kitron wey Nahalol. Umbe mibpedayun heini he menge Canaanhen he ed-ubpà duma kandan. Piru mibpeǥes dan sikandan te kedterebahu para kandan. \p \v 31 Is tribu ni Asher, wazè dan daan mesegseg is menge meǥinged diyà te Aco, Sidon, Alab, Aczib, Helba, Afik, wey Rehob. \v 32 Umbe mibpedayun heini he menge Canaanhen he ed-ubpà duma kandan. \p \v 33 Is tribu ni Naftali, wazè dan daan mesegseg is menge meǥinged diyà te Bet Shemesh wey Bet Anat. Umbe mibpedayun heini he menge Canaanhen he ed-ubpà duma kandan. Piru mibpeǥes dan sikandan te kedterebahu para kandan. \p \v 34 Ne sikan is menge kevuwazan ni Dan, wazà sikandan tuǥuti te menge Amorihanen he mekehendiyè dan te menge suǥud, umbe ziyè dà sikandan te menge vuvungan. \v 35 Mezesen diyà te gehinawa te menge Amorihanen he kenè dan ed-ewaan is Buntud he Heres, Ayalon, wey Shaalbim. Piru hein mid-iseg en is gehem te menge tribu ni Jose, mibpeǥes dan sikandan te kedterebahu para kandan. \v 36 Is dulunà te tanà te menge Amorihanen mibpuun diyà te Beyeey te Akrabim ne taman en te egkehunaan te Sela. \c 2 \s1 Is Belinsuǥuen te \sc Nengazen\sc* Midhendiyà te Bokim \p \v 1 Midhendiyà is belinsuǥuen te \sc Nengazen\sc* te Bokim he ebpuun te Gilgal. Ne migkeǥiyan din is menge Israilihanen te, “Impeǥawas ku sikiyu puun te Ehipto, ne mid-uwit ku sikiyu kayi he tanà te impenaad ku ziyà te menge kepuun niw. Ne migkaǥi a zengan he kenè ku edèdeetan is kebpekid-uyun ku keniyu. \v 2 Migkaǥi a zaan he kenè kew pekid-uyun te menge etew kayi he tanà, kekenà, pemengkaǥa niw is menge pemuhatè dan. Iyan, hengkey is mibeelan niw? Wazà a keniyu pezumdumahi! \v 3 Umbe ǥuntaan, kenè ku sikandan edsegseǥen puun te tanè niw. Ne egkeiring sikandan te zuǥi ziyà te ibayè niw, ne sikan is ebpen-ezapen dan egkehimu he zekelà he penggezam keniyu.” \p \v 4 Ne hein nezineg haazà te menge Israilihanen, nemekesineǥew sikandan. \v 5 Umbe, migngezanan dan haazà is lugar te Bokim. Ne mibpemuhat dan is \sc Nengazen\sc* dutun. \s1 Is Kebpatey ni Josue \p \v 6 Duen te kebpeǥenata ni Josue te menge Israilihanen, ne migenat dan ne mid-angken is kada sevaha kandan dutun te tanà he para kandan. \v 7 Nenilbi sikandan te \sc Nengazen\sc* hein uuyag pa si Josue. Wey minsan hein minatey en si Josue mibpedayun gihapun sikandan he ebpenilbi te \sc Nengazen\sc* dutun te uuyag pa sikan is ebpemendumala he nemekaahà te langun he egkein-inuwan he mibeelan te \sc Nengazen\sc* para te Israel. \v 8 Minatey is anak ni Nun he si Josue he suluǥuen te \sc Nengazen\sc* te keǥurang he 110 he tuig. \v 9 Inleveng sikandin diyà te tanè din diyà te Timnat Heres, diyà te vuvungan te Efraim he egkezizaya te Buntud he Gaash. \s1 Mid-engked is menge Israilihanen te Kebpenilbi te Megbevayà \p \v 10 Ne hein nemematey en is menge etew zutun he lapis te kevuwazan, nekeilis is sunud he lapis te kevuwazan he wazà mekekilala te \sc Nengazen\sc* wey wazè dan hanew ke hengkey is mibeelan te \sc Nengazen\sc* para te Israel. \v 11 Mibaal te mezaat diyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* is menge Israilihanen wey mid-azap dan is ledawan te ed-ezapen he si Baal. \v 12 Mid-iniyuǥan dan is \sc Nengazen\sc*, he Megbevayà te menge kepuun dan, he iyan mibpeǥawas kandan diyà te Ehipto. Midsunud dan wey mid-azap dan is nekedseselekawà he ebpen-ezapen te menge etew he nekeelingkus kandan. Mibeelan dan is igkepauk te \sc Nengazen\sc*. \v 13 Su mid-iniyuǥan dan sikandin ne nenilbi zan ki Baal wey ki Ashtarot. \v 14 Ne tenged te pauk te \sc Nengazen\sc* te menge Israilihanen, mibey-anan din sikandan he surunga te menge tulisan he egkuwa te menge azen dan. \v 15 Emun ebpekidtebek sikandan, ibpepildi sikandan te \sc Nengazen\sc*, sumalà is migkaǥi zin. Umbe utew zan midlised. \p \v 16 Mibeǥayan te \sc Nengazen\sc* is Israel te menge pengulu he edlibri kandan te menge tulisan he edsurung kandan. \v 17 Piru wazè dan pemineǥa is menge pengulu zan. Kekenà, mid-iniyuǥan dan is \sc Nengazen\sc* ne mid-azap dan is duma he menge ed-ezapen. Kenè dan iring te menge kepuun dan su utew zà melemu ziyà te kandan is ked-iniyug te menge suǥù te \sc Nengazen\sc* he midtuman mulà dengan te menge kepuun dan. \v 18 Is langun he menge pengulu he imbeǥey te \sc Nengazen\sc* kandan ne midtevangan te \sc Nengazen\sc*. Ne mintras uuyag pa is menge pengulu zan pedayun is kedlibriya kandan te \sc Nengazen\sc* puun te menge kuntada zan. Su nehizuwan din sikandan dutun te kedag-es dan tenged te menge kemeresayan dan te kedèdaaǥa wey kebpesipelahi kandan. \v 19 Iyan, emun ebpatey en is pengulu zan, ne edlikuan dan en maan is daan he vaal zan wey edhuna pa is kandan he kebaal te salà te menge kepuun dan. Nenilbi zan wey mid-azap dan is duma he menge ed-ezapen ne wazè dan engkezi is mezaat he menge vaal wey is kebmesinupaken dan. \p \v 20 Umbe, utew sikandan nepeuki te \sc Nengazen\sc*. Migkaǥi is \sc Nengazen\sc* te, “Tenged te midrapas kayi te menge etew is midhimu ku ziyà te menge kepuun dan he kebpekid-uyun kandan, wey wazè e zan pezumdumahi, \v 21 kenè ku en edsegseǥen is menge etew he nesamà dutun te tanà he wazà mesakup ni Josue zutun te uuyag pa sikandin. \v 22 Egemiten ku heini he menge etew te kegezam te menge Israilihanen ke edtumanen dan be is menge suǥù ku, iring te mibeelan te menge kepuun dan.” \v 23 Umbe, wazà petuluy segseǥa te \sc Nengazen\sc* haazà is nesamà he menge etew wey wazè din ituǥut he mezaag sikandan ni Josue. \c 3 \s1 Is Nesamà he menge Etew ziyà te Canaan \p \v 1 Midsemaan te \sc Nengazen\sc* te menge etew is Canaan su egezaman din is menge Israilihanen he wazà mekesaǥad te kebpekidtebek diyà te Canaan. \v 2 Mibeelan heini te \sc Nengazen\sc* su wey mepenurù te kebpekidtebek is menge kevuwazan te menge Israilihanen, he wazà mekesaǥad kayi. \v 3 Iyan heini menge etew he midsamà te \sc Nengazen\sc*: is menge meǥinged diyà te lelima he inged te menge Filistihanen, is langun he Canaanhen, menge Sidunhanen, wey menge Hivihanen he menge meǥinged diyà te menge vuvungan he Lebanon, he puun te Buntud he Baal Hermon taman te Lebo Hamat. \v 4 Midsamà heini sikandan su egezaman is menge Israilihanen ke edtumanen dan be is menge suǥù te \sc Nengazen\sc* he imbeǥey zin diyà te menge kepuun dan pinaaǥi ki Moises. \v 5 Umbe, mid-ubpà is menge Israilihanen duma te menge Canaanhen, menge Hitihanen, menge Amorihanen, menge Pirisihanen, menge Hivihanen, wey menge Jebusihanen. \v 6 Midtuǥutan te menge Israilihanen is menge anak dan te kebpemengesawa wey kebpemeesawa kayi he menge etew, ne mid-azap dan is menge ed-ezapen kayi he menge etew. \s1 Si Otniel \p \v 7 Mezaat is mibeelan te menge Israilihanen diyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc*, su midlipatan dan is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè dan, ne mid-azap dan is menge ledawan ni Baal wey ni Ashera. \v 8 Tenged kayi nepeukan sikandan te \sc Nengazen\sc*, umbe mibey-anan din sikandan he mezaag ni Hadì Cushan Rishataim he hadì te Aram Naharaim. Nesakup din sikandan seled te walu he tuig. \p \v 9 Piru hein mibuyù te tavang is menge Israilihanen diyà te \sc Nengazen\sc*, mibegayan din sikandan te sevaha he etew he ebpekelibri kandan. Iyan sikandin si Otniel he anak ni Kenaz te hazi ni Caleb. \v 10 Mid-ulinan sikandin te Mulin-ulin te \sc Nengazen\sc*, ne mibpenguluwan din is Israel. Nekidtebek sikandin ki Hadì Cushan Rishataim he hadì te Aram, ne mibpengelinteuwan te \sc Nengazen\sc* he mekezaag sikandin. \v 11 Umbe, duen kelinew ziyà te Israel seled te 40 he tuig. Ne minatey en si Otniel. \s1 Si Ehud \p \v 12 Mid-uman en maan mebaal is menge Israilihanen te mezaat diyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc*. Ne tenged dutun midhimu te \sc Nengazen\sc* he mesakup sikandan ni Hadì Eglon he hadì te Moab. \v 13 Pinaaǥi te tavang te menge Amunihanen wey menge Amalikanhen, midsurung ni Eglon is menge Israilihanen, ne mid-aǥew zin is inged he Jerico. \v 14 Midsakup ni Eglon is menge Israilihanen seled te 18 he tuig. \p \v 15 Piru, hein mibuyù en maan te tavang is menge Israilihanen diyà te \sc Nengazen\sc*, ne mibeǥayan din sikandan te sevaha he etew he ebpekelibri kandan. Iyan sikandin kes givang he si Ehud he anak ni Gera he ebpuun diyà te tribu ni Benjamin. Impehendiyà sikandin te menge Israilihanen te Moab su wey zin ikeveǥey is buhis te Israel ziyà te ki Hadì Eglon. \v 16 Mibaal si Ehud te ubpit he zezuwa is gerangan din he tengà te mitrus is kelayat din ne human megenat. Ne imbagkes din haazà diyà te kewanan he vuvun din, ne netembunan haazà te visti zin. \v 17 Ne migenat sikandin wey zin ikeveǥey is buhis diyà te ki Hadì Eglon te utew melambù he etew. \v 18 Ne hein nezawat en ni Eglon haazà is buhis, impeulì ni Ehud is menge zuma zin he mid-uwit duen te vuhis. \v 19 Hein aney miduma sikandin kandan, iyan, hein nekeuma zan duen te midtiǥivan he menge vatu he uvey te Gilgal, midlikù si Ehud duen te hadì is migkaǥi te, “Mahal he Hadì, duen sikritu he egkeǥiyen ku ziyà te kenikew.” Umbe migkeǥiyan dutun te hadì is menge suluǥuen din te, “Ewai key zep-a keniyu.” Ne mid-awà dutun is langun he suluǥuen din. \v 20 Ne mid-uvey si Ehud duen te hadì he ebpimpinuu ziyà te meǥenew he ruǥu zin he ziyà te zivavew. Migkaǥi si Ehud te, “Duen egkeǥiyen ku kenikew he ibpekaǥi te Megbevayà.” Ne hein midhitindeg haazà is hadì, \v 21 midhulavut ni Ehud te ǥivang he velad din sikan is ubpit he ziyà te kewanan he vuvun din, ne midsundang din diyà te getek haazà is hadì. \v 22 Ne nelenep haazà is ubpit ragkes is suveng ne netembunan te tavà. Ne wazà heini vezuta ni Ehud. \p \v 23 Ne migawas si Ehud dutun te ruǥu ne migkendeduwan din is gemawan dutun. \v 24 Ne hein nekeǥenat en si Ehud, midlikù sikan is menge suluǥuen duen te hadì, ne neehè dan he siradu sikan is gemawan. Kunaan dan ke ziyè dà te indesà dutun te seled sikan is hadì. \v 25 Umbe, wazè dan en puwasi sikan is gemawan ne midtaǥad dà sikandan diyà te gawas. Ne hein kenè en ebpuwasan duen te hadì sikan is gemawan ne neipeng en sikandan. Umbe migkuwa zan te yawi ne mibpuwasan dan haazà, ne neehè dan sikan is hadì dan he nekesesavuk diyà te saag he minatey en. \p \v 26 Dutun te timpu te kedtaǥad duen te menge suluǥuen te kebpuwas duen te hadì, nekepekeziyù en si Ehud. Midsaǥad sikandin duen te midtiǥivan he menge vatu ne midlaus pehendiyà te Seira. \v 27 Kebpekeuma zin, mibpezaǥing sikandin te vudyung diyà te vuvungan te Efraim su ed-umawen din is menge Israilihanen su ebpekidtebek dan. Ne midtupang puun dutun te vuvungan is menge Israilihanen he ebpenguluwan ni Ehud. \v 28 Migkeǥiyan din sikandan te, “Sunud kew kediey su ebpengelinteuwan te \sc Nengazen\sc* he mezaag niw is menge Moabitanhen he menge kuntada niw.” Umbe midsunud sikandan kandin ne mid-aǥew zan is lugar he repasan te menge Moabitanhen diyà te Wahig he Jordan. Ne wazà minsan sevaha he etew he impelayun dan dutun. \v 29 Dutun he andew nekepatey sikandan te menge 10,000 he menge Moabitanhen he pudu memezesen wey memevurut. Ne wazà minsan sevaha he nekepelaǥuy kandan. \v 30 Umbe, zutun he andew mid-aǥew te menge Israilihanen is Moab, ne puun dutun melinew is ked-ubpè dan seled te 80 he tuig. \s1 Si Shamgar \p \v 31 Is nekesunud ki Ehud he pengulu iyan si Shamgar he anak ni Anat. Midlibri zin is Israel puun te menge Filistihanen. Menge 600 he menge Filistihanen is mibpenhimetayan din pinaaǥi te tuked he gelemiten te kedsegseg te vaka. \c 4 \s1 Si Debora wey si Barak \p \v 1 Hein minatey en si Ehud, mid-uman en maan mebaal is menge Israilihanen te mezaat diyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc*. \v 2 Umbe, impesakup en maan sikandan te \sc Nengazen\sc* ki Hadì Jabin he Canaanhen, he midhadì diyà te inged he Hazor. Is pengulu te menge sundaru ni Jabin iyan si Sisera he meǥinged diyà te Haroshet Hagoyim. \v 3 Si Jabin duen din 900 he kerwahi he menge putew. Ne utew zin midlisedlised is menge Israilihanen seled te 20 he tuig. Umbe mibuyù en maan te tavang is menge Israilihanen diyà te \sc Nengazen\sc*. \p \v 4 Dutun he timpu iyan pengulu te Israel si Debora. Ebpeneuven sikandin te Megbevayà ne esawa sikandin ni Lapidot. \v 5 Emun ebpehusey is menge Israilihanen te samuk dan diyà te ki Debora, edhendiyè dan te sihung te Palma ni Debora, ziyà te pid-elangan te Rama wey Betel he ziyà te vuvungan te Efraim. \p \v 6 Ne sevaha he andew, impetawag ni Debora si Barak he anak ni Abinoam te tig-Kedesh he sakup te tribu ni Naftali. Kebpekeuma ni Barak, migkaǥi si Debora te, “Is \sc Nengazen\sc* he Megbevayà te Israel, edsuǥuen ke zin. Ke sikandin te, ‘Kuwa ke en te 10,000 he menge maama puun diyà te menge tribu ni Naftali wey ni Zebulun ne zumaha nu sikandan diyà te Buntud he Tabor. \v 7 Ne ed-iniyaten ku si Sisera, sikan is pengulu te menge sundaru ni Jabin te kedhendiyà te zal-ug he Kishon duma te menge sundaru zin wey menge kerwahi zin. Ne edhimuwen ku he mezaag niw sikandan.’ ” \p \v 8 Ne migkaǥi si Barak diyà te ki Debora te, “Egenat a emun eduma ka; piru emun kenè ka eduma ne kenà a egenat.” \v 9 Midtavak si Debora te, “Uya, eduma a kenikew; iyan, kenà kenikew is dengeg su vahi is ebpengelinteuwan te \sc Nengazen\sc* he ebpekezaag ki Sisera.” Ne miduma si Debora ki Barak ne midhendiyè dan te Kedesh. \v 10 Ne zutun impehendiyà ni Barak te Kedesh is menge tribu ni Naftali wey ni Zebulun, ne 10,000 kandan is miduma kandin. Elin daan miduma si Debora. \p \v 11 Dutun he timpu, si Heber he Kinhanen, midsuwayan din is duma he menge Kinhanen he menge kevuwazan ni Hobab te uyang ni Moises. Ne mibpekeziyù sikandin wey midtukud te tulda zin uvey te puun te zekelà he kayu he ziyà te Zaananim, uvey te Kedesh. \p \v 12 Ne zuen neketudtul ki Sisera he midhendiyà si Barak te Buntud he Tabor. \v 13 Umbe, midtiǥum ni Sisera sikan is 900 he menge kerwahi zin he menge putew, wey is langun he menge sundaru zin. Ne migenat dan puun te Haroshet Hagoyim pehendiyà te zal-ug te Kishon. \p \v 14 Ne migkeǥiyan ni Debora si Barak te, “Genat ke en, su iyan heini andew he ebpengelinteuwan te \sc Nengazen\sc* he mezaag nu si Sisera. Ebpetelihuna kenikew is \sc Nengazen\sc*.” Umbe midtupang si Barak dutun te Buntud he Tabor zuma sikan is 10,000 he menge sundaru zin. \v 15 Hein edsurung en si Barak, midliveg te \sc Nengazen\sc* si Sisera wey is langun he perekerwahi wey is langun he menge sundaru zin. Ne mid-umpak si Sisera puun te kerwahi zin ne mibpelaǥuy. \v 16 Midal-as ni Barak is menge sundaru ni Sisera wey sikan is menge perekerwahi zin taman te Haroshet Hagoyim ne migerè dan. Ne wazà minsan sevaha he nesamà. \p \v 17 Ne si Sisera mulà mibpelaǥuy pehendiyà te tulda ni Jael te esawa ni Heber, su geina te emiǥu ni Hadì Jabin he hadì te Hazor is pemilya ni Heber he Kinhanen. \v 18 Midsinuǥung ni Jael si Sisera ne migkeǥiyan din te, “Laus ka, datù, seled ka kayi te tulda ku, ne kenè ka mahandek.” Umbe midseled si Sisera ne midtembunan ni Jael te mekepal he malung su wey mekeeles. \v 19 Ne migkaǥi si Sisera ziyà te ki Jael te, “Betbetai a kenikew veǥayi te wahig. Su utew ed egkemezahi.” Umbe mid-ebriyan ni Jael is lundis he teleǥuey te ǥatas ne impeinum din si Sisera, ne hein nekepasad mid-umanan din tembuni. \v 20 Migkeǥiyan ni Sisera si Jael te, “Hithitindeg ke zà keniyan te ǥemawan te tulda ne emun duen ebpekeuma he ed-insà ke zuen duma he etew ne kaǥi ka te wazà.” \p \v 21 Ne tenged te utew kegkeveley ni Sisera ne nehurep sikandin. Migkuwa si Jael te mertilyu wey palpal te tulda ne midnaney sikandin med-uvey ziyà te ki Sisera. Ne mibpelpalan din is titingkazan ni Sisera taman te midlambas diyà te tanà, ne minatey si Sisera. \p \v 22 Ne hein nekeuma si Barak is ebpen-ahà ki Sisera, midsinuǥung sikandin ni Jael ne migkeǥiyan din te, “Laus ka, su ibpeehè ku kenikew is etew he ebpen-ahaan nu.” Umbe miduma si Barak ki Jael ziyà te seled duen te tulda. Ne zutun neehè din si Sisera is nekehidhizeǥà he minatey en he midlembasan te palpal is titingkazan din. \v 23 Dutun he andew, mibpengelinteuwan te Megbevayà he mezaag te menge Israilihanen si Hadì Jabin he Canaanhen. \v 24 Mibpedayun med-iseg is kelig-en te menge Israilihanen taman te nezaag dan si Jabin. \c 5 \s1 Is Kanta ni Debora wey ni Barak \p \v 1 Dutun te andew te kebpekezaag dan, migkanta si Debora wey si Barak he anak ni Abinoam. Iyan heini kanta zan: \q1 \v 2 Mibpengulu te kebpekidtebek is menge pengulu te Israel \q1 ne mibpurung mebpezumazuma kandan is menge etew. \q1 Edeliǥen is \sc Nengazen\sc*! \q1 \v 3 Pemineg kew is menge hadì wey menge pengulu! \q1 Egkanta a te kedalig te \sc Nengazen\sc* he Megbevayà te Israel! \q1 \v 4 He \sc Nengazen\sc*, hein migenat ka he ebpuun diyà te Buntud he Seir, \q1 wey migawas ka te tanà he Edom, \q1 midlinug wey mid-uzan te utew mereǥes. \q1 \v 5 Nehuyung is menge vuntud diyà te etuvangan nu, \sc Nengazen\sc*. \q1 Iyan ka kes Megbevayà te Israel, ne impezayag nu is keugelingen nu ziyà te Buntud he Sinai. \q1 \v 6 Hein timpu ni Shamgar he anak ni Anat, wey te timpu ni Jael, tenged te kegkahandek wazà mid-ikul zuen te zekelà he zalan. \q1 Is ebpemenhipanew ne ziyà ebpemen-ikul te dezeisey he menge zalan. \q1 \v 7 Wazè en egkesuat he ed-ubpà diyà te Israel, taman te kebpekeuma nu, Debora, te migkilala he iney te menge Israilihanen. \q1 \v 8 Hein mid-azap sikandan te veǥu he menge ed-ezapen, nehitavù is tebek diyà te tivuuk he Israel. \q1 Piru te 40,000 he menge Israilihanen ne wazà minsan sevaha kandan he zuen din kelasag etawa vangkew. \q1 \v 9 Utew ingkelipey te gehinawa ku is menge pengulu te Israel wey is menge Israilihanen he mibpurung mebpezumazuma kandan. \q1 Ereg he edeliǥen is \sc Nengazen\sc*! \q1 \v 10 Sikiyu is menge sepian he ebpemen-untud te meputì he menge asnu he ziyà ebpeminuu te mekempet he pinuuwà kayi, \q1 wey sikiyu zaan is menge pubri he ebpemenhipanew zà, pemineg kew! \q1 \v 11 Pemineǥa niw is edseysayen te menge etew he ebpemenliǥuy ziyà te menge teheb. \q1 Edseysayen dan is kezeeǥan te Megbevayà pinaaǥi te menge sundaru zin diyà te Israel. \q1 Ne midhendiyà is menge etew te \sc Nengazen\sc* te pultahan te inged he ke sikandan te, \q1 \v 12 “Egenat ki, Debora, egenat ki ne egkanta ki te kedalig te Megbevayà. \q1 Ne Barak he anak ni Abinoam, duma ka zaan wey bihaǥa nu is menge bilihaǥen nu.” \q1 \v 13 Is nesamà he menge uuyag he menge etew te \sc Nengazen\sc* midtupang dan duma kedì te kedsurung te dungganen wey gemhanan he menge etew. \q1 \v 14 Is duma kandan ebpuun diyà te Efraim he lugar he ǥaked dengan te menge Amalikanhen. Ne midtinundug kandan is tribu ni Benjamin. \q1 Midtupang is menge peremandar he ebpuun te pemilya ni Makir, wey is menge upisyal he ebpuun te tribu ni Zebulun. \q1 \v 15 Miduma zaan ki Debora wey ki Barak pehendiyà te menge suǥud is menge pengulu te tribu ni Isacar. \q1 Piru is tribu mulà ni Reuben, wazè dan mekehukum ke eduma zan etawa kenà. \q1 \v 16 Ne tribu ni Reuben, maan is mibpetaǥak kew zuma te menge kerehidu? \q1 Iyan be igkeiniyat niw is pengumawan te ebantey te menge kerehidu zan? \q1 Is tribu ni Reuben kenà ebpekidsevaha umbe kenè dan ebpekehukum ke hengkey is engayan he ebeelan dan. \q1 \v 17 Wazà daan medwaleng is tribu ni Gad diyà te zapit te edsilaan te Jordan, \q1 ne is tribu ni Dan ne wazè dan daan engkezi is terebahu zan diyà te menge varku. \q1 Ne wazà daan medwaleng is tribu ni Asher ziyà te ed-ubpaan dan he veyvey te zaǥat. \q1 \v 18 Piru impedserakan mulà te tribu ni Zebulun wey te tribu ni Naftali is untung dan su mibpekidtebek dan. \q1 \v 19 Nekeuma is menge hadì he menge Canaanhen ne nekidtebek dan te menge Israilihanen diyà te Taanak he uvey te veyvey te Wahig he Megido, \q1 piru wazà sikandan meketavan te minsan sevaha zà he pelata. \q1 \v 20 Kenà iyan dà nekidtebek engki Sisera is menge Israilihanen su elin is menge vituen. \q1 \v 21 Naanud sikandan diyà te zal-ug te Kishon, kes kezaan he zal-ug. \q1 Ebpedayun a he ebpekidtebek duma is kelig-en. \q1 \v 22 Ne egkezineg is debakdebak te menge kudà. \q1 \v 23 Ne migkaǥi is belinsuǥuen te \sc Nengazen\sc* te, “Edrewakan is Meroz! \q1 Ebpurungan edrewaki is menge meǥinged kayi su wazè dan medtavang hein ebpekidtebek is \sc Nengazen\sc* te mekeǥeǥehem he menge etew.” \q1 \v 24 Utew zeyzey si Jael is esawa ni Heber te Kinhanen te langun he menge vahi he ebpemen-ubpà diyà te menge tulda. \q1 \v 25 Hein ebuyù te wahig si Sisera, gatas is imbeǥey zin he ziyà itaǥù te mahalen he teleǥuey. \q1 \v 26 Ne migkuwa sikandin te mertilyu wey palpal te tulda ne mibpelpalan din is titingkazan ni Sisera. \q1 \v 27 Ne minatey si Sisera he nekesesavuk diyà te uvey te paa ni Jael. \q1 \v 28 Mibpememantew is iney ni Sisera duen te rinihasan he sulawà ne kenà sikandin ebpeketareg. \q1 Ne layun ebpekeinsà ke maan is egkeuǥet ebpekeuma is anak din. \q1 \v 29 Ne midtavak kandin is menge sakup din he uluwanen he menge vahi, ne is tavak dan iyan ed-ul-ulitan din ed-isipa he iyan heini: \q1 \v 30 “Iyan buwa ingkeuǥet dan is kebpenguwa wey kebahin te menge azen he naaǥew zan: \q1 kela ke sevaha etawa zezuwa he vahi is para te sevaha he sundaru, ne zuen mahalen he menge visti he para ki Sisera, \q1 wey zuen mekempet he menge visti he mibpurungan burdahi he para kediey.” \q1 \v 31 “\sc Nengazen\sc*, berakat he mezeeti is langun he menge kuntada nu. \q1 Ne verakat mulà he meiring te andew he ebpurung edsiǥa is ebmahal kenikew.” \p Dutun he timpu melinawen is ked-ubpà diyà te Israel seled te 40 he tuig. \c 6 \s1 Si Gideon \p \v 1 Ne mibaal en maan is menge Israilihanen te mezaat diyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc*, umbe impesakup sikandan te \sc Nengazen\sc* te menge Midianhen seled te pitu he tuig. \v 2 Utew mesipala is menge Midianhen, umbe nepeǥes is menge Israilihanen te ked-eles diyà te menge vuvungan, menge surung, wey zuma pa he egkehimu he ed-elesan. \v 3 Emun ebpemula is menge Israilihanen, segugunà sikandan edsurunga te menge Midianhen, Amalikanhen, wey zuma pa he menge etew ziyà te edsilaan. \v 4 Heini sikandan egkampu ziyà te lugar te menge Israilihanen, ne ebpendezeetan dan is menge pinemula te menge Israilihanen taman te Gaza. Ebpenguwaan dan is langun he menge kerehidu, baka, wey asnu, ne wazà edsemaan dan he para te menge Israilihanen. \v 5 Ebpekeuma zan he ed-uwit te menge tulda zan wey menge uyaǥen dan. Kenà egkevilang is kahabet dan ragkes is menge kemilyu zan. Ne nekeveǥey sikandan te kezeetan diyà te tanà te menge Israilihanen. \v 6 Nehimu he utew mekehizuhizu is kebpekesavuk te menge Israilihanen tenged te menge Midianhen, umbe mibuyù sikandan te tavang diyà te \sc Nengazen\sc*. \p \v 7 Dutun te kedtewaǥa zan te \sc Nengazen\sc*, \v 8 midsuǥù te \sc Nengazen\sc* diyà te kandan is sevaha he ebpeneuven he migkaǥi ziyà te kandan te, “Iyan heini egkeǥiyen te \sc Nengazen\sc* he Megbevayà te Israel: ‘Impegawas ku sikiyu ziyà te Ehipto he zutun kew uripena. \v 9 Midlibri ku sikiyu te pesipala te menge Ehiptohanen wey te langun he edlisedlised keniyu. Impezaag ku keniyu is menge kuntada niw, ne imbeǥey ku keniyu is menge tanè dan. \v 10 Migkeǥiyan ku sikiyu he iyan a \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ne kinahanglan he kenè niw ezapa is menge ed-ezapen te menge Amorihanen he iyan kew ǥuntaan nekeilis he ed-ubpà diyà te ed-ubpaan dan. Piru wazà a keniyu pemineǥa.’ ” \p \v 11 Dutun he timpu nekeuma is belinsuǥuen te \sc Nengazen\sc* diyà te Ofra. Mibpinuu sikandin diyà te sihung te kayu he ulayan he ǥaked ni Joash te kevuwazan ni Abiezer. Dutun he timpu si Gideon he anak ni Joash egunas te trigu ziyà te seled te keresà te paras su para kenà maahà te menge Midianhen kes trigu. \v 12 Ne mibpaahà ki Gideon is belinsuǥuen te \sc Nengazen\sc* ne migkaǥi te, “Sikew is mevurut wey mezesen he etew, duma nu is \sc Nengazen\sc*.” \v 13 Midtavak si Gideon te, “Datù, emun duma zey is \sc Nengazen\sc* ne maan is iring kayi is kebpekesavuk dey? Maan is wazà sikandin mebaal te egkengein-inuwan, iring te mibeelan din dengan hein impeǥawas din puun te Ehipto is menge kepuun dey, sumalà is netudtul zan kenami? Iyan, guntaan mibey-anan key en te \sc Nengazen\sc* ne imbeǥey key zin diyà te menge Midianhen.” \p \v 14 Ne migkaǥi is \sc Nengazen\sc* diyà te kandin te, “Genat ka ne ǥemita nu is tivuuk he zesen nu te kedlibri te menge Israilihanen puun te ǥehem te menge Midianhen. Iyan a midsuǥù kenikew.” \v 15 Midtavak si Gideon te, “Nengazen, ebmenmenuwen ku te edlibri is menge Israilihanen te iyan kinemeluyahan he pemilya ziyà te tribu ni Manase is kenami he pemilya, ne iyan a kineminusan diyà te pemilya zey.” \v 16 Migkaǥi is \sc Nengazen\sc* te, “Edtevangan ku sikew, ne egkehimu nu te edezaat is menge Midianhen he henduen te ebpekidtebek ke zà te sevaha he etew.” \v 17 Midtavak si Gideon te, “Emun nekepenunuat a kenikew, ne ipaahà a kenikew te tuus he tutuu he iyan ka midsuǥù kedì. \v 18 Ne kenè ka zèpa genat su ebpemuhaten ku sikew.” Ne midtavak is \sc Nengazen\sc* te, “Edteǥazan ku sikew.” \p \v 19 Mid-ulì si Gideon ne midhilutù sikandin te nati he kambing, wey mibaal te supas he wazè din tapey he tengà te saku he harina. Ne hein ingketaǥù din en te baskit sikan is usa wey ingketaǥù din en diyà te kuzen is savew kayi, ne mid-uwit din haazà is keenen diyà te velinsuǥuen te \sc Nengazen\sc* he ziyà te sihung te kayu he ulayan. \p \v 20 Ne migkaǥi haazà is belinsuǥuen te Megbevayà te, “Iuntud nu is usa wey supas kayi te vatu, ne vusbusi nu te savew.” Ne mibeelan haazà ni Gideon. \v 21 Ne insenggir zuen te velinsuǥuen te \sc Nengazen\sc* is tuked he egewezan din duen te keenen. Ne segugunà midlepew is regreg puun duen te vatu, ne migkaan dutun te hapuy sikan is usa wey supas. Ne nahanew sikan is belinsuǥuen. \v 22 Ne hein nesavut ni Gideon he velinsuǥuen bes iyan te \sc Nengazen\sc* is neehè din, nekekaǥi sikandin te, “He Nengazen he MEGBEVAYÀ, neehè ku is belinsuǥuen nu ne neked-etuvang key.” \v 23 Piru migkeǥiyan sikandin te \sc Nengazen\sc* te, “Mebmelinawen ka. Kenè ka mahandek su kenè ka ebpatey.” \p \v 24 Ne mibaal zutun si Gideon te pemuhatà para te \sc Nengazen\sc* ne migngezanan din haazà te, “Ebeǥey te Kelinew is \sc Nengazen\sc*.” Ne taman en guntaan kemulu heini he pemuhatà diyà te Ofra, diyà te tanà te menge kevuwazan ni Abiezer. \p \v 25 Dutun daan he kezukileman migkaǥi is \sc Nengazen\sc* diyà te ki Gideon te, “Kuwaa nu is ikezuwa he kineupiyahan he vaka te amey nu, sikan is pitu en he tuig. Ne bengkaǥa nu is pemuhatà he para ki Baal he mibangun te amey nu wey elin penempeza nu is tukud he simbulu te vahi he ed-ezapen he si Ashera he avey zuen te pemuhatà. \v 26 Ne emun egkepasad nu en ne bangun ka te hustu he pemuhatà he para kediey, te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè nu, kayi te mibuntud-buntud. Ne ipemuhat nu kayi te kedì sikan is tudu he vaka he pemuhat he edtutungen. Ne iyan nu itavun sikan is tukud he para ki Ashera he ebpenempezen nu.” \v 27 Umbe, miduma ni Gideon is sepulù he suluǥuen din ne mibeelan dan is insuǥù te \sc Nengazen\sc* kandin. Piru mezukilem is kebeeli zin dutun su egkahandek sikandin te pemilya zin wey te menge emurè din te inged. \p \v 28 Ne kegkemeselem dutun, ne iyan en nehuna maahà te nepukew he menge etew is nevengkag en he pemuhatà para ki Baal, wey is nengetamped en he tukud he para ki Ashera ne iyan en intavun para zuen te vaka he impemuhat diyà te veǥu he pemuhatà. \v 29 Mibpein-inseey sikandan ke hentei is mibaal zutun. Mibpurungan dan heini susiya ne netuenan dan he si Gideon he anak ni Joash is mibaal zutun. \v 30 Umbe, migkeǥiyan dan si Joash te, “Ipeǥawas nu kayi is anak nu! Su edhimetayan dey, su mibengkag din is pemuhatà he para ki Baal wey mibpenamped din is tukud he para ki Ashera ziyà te avey kayi.” \p \v 31 Ne midtavak ni Joash haazà is egkengepauk he menge etew he mid-etuvang kandin, “Ebpekidtebek kew ve para ki Baal? Edlevanan niw ve sikandin? Is edlavan ki Baal iyan ereg he edhimetayan guntaan te meselem. Emun tutuu he megbevayà si Baal, ipedipinsahi kandin is keugelingen din, su pamuhatè man para kandin is mibengkag.” \v 32 Puun dutun migngezanan si Gideon te “Jerubaal” he iyan kehuluǥan din is, “Iyan si Baal ipedipinsa te keugelingen din,” su pamuhatè man para kandin is mibengkag. \p \v 33 Dutun he timpu midsevaha is menge Midianhen, menge Amalikanhen, wey zuma he menge etew ziyà te edsilaan. Midlayun sikandan te Wahig he Jordan ne migkampu zan diyà te suǥud he Jezreel. \v 34 Mid-ulinan si Gideon te Mulin-ulin te \sc Nengazen\sc*, ne mibpezaǥing sikandin te vudyung su ed-umawen din is menge kevuwazan ni Abiezer para mekesunud sikandan kandin. \v 35 Mibpesuǥuan din is tivuuk he tribu ni Manase, ragkes is menge tribu ni Asher, Zebulun, wey Naftali, su wey zan mekezuma te kebpekidtebek. Ne miduma sikandan ki Gideon. \p \v 36 Migkaǥi si Gideon diyà te Megbevayà te, “Migkaǥi ka he egemiten a kenikew te kedlibri te menge Israilihanen. \v 37 Guntaan edsavuk a te vulvul te kerehidu ziyà te tanà he gunasè dey te trigu. Emun egkahames heini te zehemug, piru memaza is tanà diyà te peliǥuy kayi, ebpesavut he iyan a iyan egemiten nu he edlibri te menge Israilihanen sumalà te nekaǥi nu.” \v 38 Ne iyan haazà nehitavù. Su zutun te sunud he andew, midsayu med-enew si Gideon ne migkuwa zin sikan is bulvul te kerehidu ne migkeres din haazà, ne senge yehung is wahig he midtiǥis. \v 39 Ne migkaǥi si Gideon diyà te Megbevayà te, “Kenà a kenikew mepeuki su zuen pa sevaha he edhengyuen ku kenikew. Egkesuatan ku he memezahi heini is bulvul te kerehidu ne mebmahames is tanà diyà te peliǥuy zin.” \v 40 Kebmezukilem dutun ne mibeelan haazà te Megbevayà. Mibmemaza haazà is bulvul te kerehidu ne mibmahames mulà te zehemug is tanà diyà te peliǥuy zin. \c 7 \s1 Nezaag ni Gideon is menge Midianhen \p \v 1 Meselem pa, ne migenat si Jerubaal (he iyan si Gideon) duma te menge etew zin. Migkampu sikandan diyà te uvey te serebseb diyà te Harod. Is menge Midianhen diyà megkampu te divavè dan he ziyà te menge suǥud he uvey te Buntud he More. \v 2 Ne migkeǥiyan te \sc Nengazen\sc* si Gideon te, “Utew mezakel is duma nu. Emun ebpekezaag dan en ne kela ke meisip dan he iyan ingkezeeǥa zan te menge Midianhen is pinaaǥi te kandan he nehimu ne kenà pinaaǥi te kedì he nehimu. \v 3 Umbe, keǥiyi nu sikandan he ke hentei kandan is egkahandek ne med-awè en kayi te Buntud he Gilead ne med-ulì en.” Ne hein migkaǥi haazà ni Gideon, ne mid-ulì is 22,000 ne 10,000 zà is nesamà. \p \v 4 Piru migkaǥi is \sc Nengazen\sc* diyà te ki Gideon te, “Mahabet pa ǥihapun is nesamà. Dumaha nu sikandan diyà te wahig su idsivey ku is ibpezuma ku kenikew. Is minsan hentei he egkeǥiyen ku he ibpezuma, ne zumaha nu. Is minsan hentei he egkeǥiyen ku he kenà ibpezuma, ne kenè nu zumaha.” \p \v 5 Umbe, miduma sikandan ni Gideon diyà te wahig. Ne zutun migkaǥi is \sc Nengazen\sc* te, “Isivey nu is langun he mid-akup te wahig he mid-iring te asu su midèdè dan haazà, wey isivey nu zaan sikan is midluhud su wey mekeinum.” \v 6 Ne 300 kandan is diyà med-inum te menge palad dan, is duma mid-inum he midluhud. \v 7 Ne migkeǥiyan te \sc Nengazen\sc* si Gideon te, “Pinaaǥi kayi te 300 he etew edlibriyen ku sikew ne ibpezaag ku kenikew is menge Midianhen. Is nesamà he menge etew ipeulì nu en diyà te menge ed-ubpaan dan.” \v 8 Umbe, impeulì sikandan ni Gideon hein ingketaǥak dan en is menge lutù dan wey menge vudyung dan. Ne wazè din mulà ipeulì sikan is 300 he menge etew. \p Is kampu te menge Midianhen ne ziyà te menge suǥud, ne egkaalug dà eni Gideon. \p \v 9 Dutun he kezukileman migkaǥi is \sc Nengazen\sc* diyà te ki Gideon te, “Pengandam kew en! Surunga niw en is menge Midianhen ne ibpezaag ku keniyu sikandan. \v 10 Iyan, emun egkahandek ka he edsurung guntaan, ne zumaha nu is suluǥuen nu he si Pura, ne hendiyè kew te kampu te menge Midianhen. \v 11 Pemineǥa niw ke hengkey is egkeǥiyen dan ne siguradu ebmevurut ka he edsurung pinaaǥi te egkezineg nu.” Umbe migenat sikandan is dezuwa pehendiyà te dulunà te kampu te menge Midianhen, he zuen duen ebantey he menge sundaru. \v 12 Is menge Midianhen, menge Amalikanhen, wey zuma pa he menge etew he ebpuun diyà te edsilaan, migkampu ziyà te menge suǥud he henduen be te kahabet te terapan is kahabet dan. Is menge kemilyu zan henduen be te kahabet te pantad diyà te veyvey te zaǥat he kenà egkevilang. \p \v 13 Ne hein dutun en ensi Gideon, duen nezineg dan he zezuwa he etew he ebpelelaǥà. Migkaǥi is sevaha te, “Neketeǥeinep a he zuen sevaha he supas he barli he metivurun he midlilid diyà te kampu tew ne neigù din is sevaha he tulda te menge Midianhen. Ne nepiley heini wey newaǥey.” \v 14 Midtavak is sevaha te, “Wazè en duma he ibpesavut keniyan, kekenà, iyan is ispada ni Gideon te Israilihanen he anak ni Joash. Ibpezaag kandin te Megbevayà is menge Midianhen, wey sikitew en is langun.” \p \v 15 Ne hein nezineg ni Gideon haazà is teǥeinep wey is kehuluǥan din, ne midalig din is \sc Nengazen\sc*. Ne midlikù sikandin diyà te kampu te menge Israilihanen ne migkeǥiyan din is menge zuma zin te, “Gaanggaan kew en, su ibpezaag kenitew te \sc Nengazen\sc* is menge Midianhen.” \v 16 Mibahin din te tetelu he grupu sikan is 300 he menge etew zin, ne mibeǥayan din is kada sevaha kandan te vudyung wey tivud he zuen sulù diyà te seled din. \v 17 Ne migkeǥiyan din sikandan te, “Emun diyè key en te dulunà te kampu te kuntada tew, bentayi a keniyu ne iringi niw is ebeelan ku. \v 18 Emun ibpezaǥing ku wey te menge zuma ku is menge vudyung dey, sikiyu is duma he ziyà daan te peliǥuy te kampu ne iyan haazà beeli niw, ne habet kew pengulahì is egkaǥi te, ‘Para te \sc Nengazen\sc* wey ki Gideon!’ ” \p \v 19 Liwazè en te kezukileman hein nekeuma si Gideon wey sikan is 100 he menge zuma zin diyà te dulunà te kampu te kuntada zan. Wazè pa meuǥet is kegkeilisi te ebantey zutun. Impezaǥing eni Gideon is menge vudyung dan wey mibpenrupet dan is menge tivud dan. \v 20 Ne iyan daan haazà mibeelan duen te tetelu he grupu. Ne zutun te egewezan dan te ǥivang dan sikan is sulù ne egewazan dan daan te kewanan dan sikan is budyung ingkulahì dan is lalag he edhenduen te, “Ebpekidtebek kiw para te \sc Nengazen\sc* wey para ki Gideon.” \v 21 Is kada sevaha kandan mibpelastar ziyà te peliǥuy zuen te kampu, piru sikan is menge kuntada zan, ne erang dan dà te ebpemelaǥuy. \v 22 Ne zutun te kebpezeǥinga zuen te 300 he menge Israilihanen te menge vudyung dan, mibpengelinteuwan te \sc Nengazen\sc* he med-uney medtebek is menge etew zutun te kampu te menge Midianhen. Is duma kandan mibpelaǥuy pehendiyà te Bet Shita he uvey te Zerera pelaus diyà te dulunà te Abel Menola he uvey te Tabat. \p \v 23 Ne impetawag ni Gideon is menge Israilihanen he sakup te tribu ni Naftali wey ni Asher, wey sakup te tivuuk he tribu ni Manase, ne impezal-as kandan is menge Midianhen. \v 24 Midsuǥù daan si Gideon te menge menunudtulà diyà te menge meǥinged diyà te vuvungan te Efraim wey zan mekeǥiyi he ventayi zan is Wahig he Jordan taman te wahig he Bet Bara su para kenà mekelayun is menge Midianhen. Ne midtuman heini te langun he maama he kevuwazan ni Efraim ne mibentayan dan haazà he menge lugar. \v 25 Nevihag dan is dezuwa he pengulu te menge Midianhen he si Oreb wey si Zeeb. Ne midhimetayan dan si Oreb diyà te vatu he migngezanan te huziyan he Batu ni Oreb, ne si Zeeb midhimetayan dan diyà te keresà te paras he migngezanan te huziyan he Keresà te Paras ni Zeeb. Ne midsiguduwan dan del-asa is menge Midianhen. Ne hein nepasad, mid-uwit dan is ulu ni Oreb wey ulu ni Zeeb diyà te ki Gideon diyà te Wahig he Jordan. \c 8 \s1 Nezaag is menge Midianhen \p \v 1 Ne migkaǥi is menge Efraimnen diyà te ki Gideon te, “Hengkey heini is mibeelan nu? Maan is wazè key kenikew tewaǥa hein nekidtebek kew te menge Midianhen?” Ne midsawey zan si Gideon. \v 2 Ne migkeǥiyan sikandan ni Gideon te, “Deisey zà is kedì he nehimu emun id-iring te keniyu he nehimu. Minsan is deisey he nehimu niw lavew pa te langun he nehimu te pemilya zey. \v 3 Impezaag keniyu te Megbevayà is menge pengulu te menge Midianhen he si Oreb wey si Zeeb. Ne wazà nehimu ku he ebpekelavew keniyan.” Ne hein nekaǥi haazà ni Gideon, ne naawà is kegkepauk dan. \p \v 4 Midlayun si Gideon wey sikan is 300 he menge etew zin te Wahig he Jordan. Utew en sikandan neveley piru edsiguduwan dan gihapun edel-asa is menge kuntada zan. \v 5 Ne hein nekeuma zan diyà te Sucot, midhangyù si Gideon diyà te menge meǥinged dutun. Ke sikandin te, “Edhangyù key te keenen. Su utew key en neveley wey utew key en egkevitil, iyan, kinahanglan pa he edel-asen dey is dezuwa he hadì te menge Midianhen he si Zeba wey si Zalmuna.” \v 6 Iyan, midtavak is menge upisyal ziyà te Sucot te, “Dekepa niw zep-a si Zeba wey si Zalmuna ne human dey sikiyu ebeǥayi te keenen.” \v 7 Ne migkaǥi si Gideon te, “Ew iyan bes heeyan, emun ibeǥey en te \sc Nengazen\sc* kedì si Zeba wey si Zalmuna. Edletiguwen ku sikiyu te zuǥiyen he dezeisey he kayu.” \p \v 8 Puun te Sucot midtekezeg ensi Gideon pehendiyà te Penuel ne midhangyù en maan si Gideon te keenen piru is tavak te menge tig-Penuel iring ded te tavak te tig-Sucot. \v 9 Ne migkeǥiyan ni Gideon is menge tig-Penuel te, “Emun egkezaag dey en is kuntada zey, edlikù key kayi ne edrundusen dey is turi niw.” \p \v 10 Dutun he timpu, si Zeba wey si Zalmuna diyà sikandan te Karkor zuma te menge sundaru zan. 15,000 zà is nesamà he menge sundaru he ebpuun te edsilaan. Menge 120,000 is nepatey kandan. \v 11 Midtekezeg ensi Gideon he edal-as kandan. Diyà sikandan mebayà te lugar te menge ebpemen-ubpà diyà te tulda he zapit te edsilaan he sakup te Noba wey Jogbeha. Ne midtik-awan dan etekiya is menge Midianhen. \v 12 Mibpelaǥuy si Zeba wey si Zalmuna, piru midal-as sikandan ni Gideon ne midakep din sikandan, ne nengeteranta is menge sundaru zan. \p \v 13 Hein mid-ulì en si Gideon puun dutun te lugar he zutun dan mebpekidtebek, diyà sikandan mebayà te Beyeey te Heres. \v 14 Ne nekezakep sikandan te vetan-en he maama he tig-Sucot, ne mid-insaan dan haazà ke hentei is menge upisyal ziyà te Sucot. Ne inlista zin is menge ngazan te 77 he menge upisyal he edumala te Sucot. \v 15 Ne kegkepasad dutun mibeyaan eni Gideon is menge tig-Sucot ne migkeǥiyan sikandan ni Gideon te, “Egketenuzan niw ve is ked-insultuwi niw kedì? Migkaǥi kew te, ‘Zekepa niw zep-a si Zeba wey si Zalmuna ne human dey ebeǥayi te keenen is menge nengeveley wey nengevitil he menge sundaru nu?’ Ne ǥuntaan, heini en si Zeba wey Zalmuna.” \v 16 Ne zutun migkuwa ni Gideon sikan is ebpemendumala ziyà te Sucot ne zuen impenurù din kandan pinaaǥi te kedletiguwa zin kandan te zuǥiyen he deisey he kayu. \v 17 Ne hein nepasad haazà ne iyan en maan midrundus dan is turi ziyà te Penuel ne mibpenhimetayan dan is menge maama zutun te inged. \p \v 18 Ne zutun mid-insaan ni Gideon si Zeba wey si Zalmuna te, “Memenumenu is paras te menge maama he mibpenhimetayan niw ziyà te Tabor?” Midtavak sikandan te, “Iring kenikew, henduen be te anak sikandan te hadì.” \v 19 Migkaǥi si Gideon te, “Menge suled ku sikandan; anak en sikandan te iney ku. Ne iyan ebpeketistiǥus is uuyag he \sc Nengazen\sc* he emun wazè niw sikandan himetayi ne kenè ku zaan sikiyu edhimetayan.” \v 20 Ne migkeǥiyan din is kinekekayan he anak din he si Jeter te, “Himetayi nu sikandan.” Ne geina te vatè pa si Jeter, ne nahandek sikandin, umbe wazè din hulevuta is ispada zin. \v 21 Ne migkeǥiyan ni Zeba wey ni Zalmuna si Gideon te, “Maan is kenè ka iyan edhimatey kenami? Kenà ereg is batà he ebaal keniyan.” Umbe midhimetayan sikandan ni Gideon ne impekuwa zin is menge zayandayan diyà te lieg te menge kemilyu zan. \s1 Is Ledawan he Mibpeveelan ni Gideon \p \v 22 Migkaǥi is menge Israilihanen diyà te ki Gideon te, “Geina te iyan ka midlibri kenami te kedezaat te menge Midianhen, ne iyan ke en wey is menge anak nu wey menge apù nu mebpengulu kenami.” \v 23 Ne midtavak si Gideon te, “Siak wey is menge anak ku ne kenè key iyan ebpengulu keniyu, kekenà, iyan is \sc Nengazen\sc*. \v 24 Iyan, duen dà ebuyuen ku ziyà te keniyu: is kada sevaha keniyu mebeǥey te sevaha he eritis kayi te kedì he nekuwa niw ziyà te menge Midianhen.” (Is menge Midianhen ed-eeritis te vulawan su iyan haazà neleyaman dan te menge kevuwazan ni Ishmael.) \p \v 25 Midtavak is menge etew te, “Uya, ebeǥayan dey sikew.” Ne midempas sikandan te manggad ne is kada sevaha kandan midsavuk dutun te indempas te eritis he nekuwa zan diyà te menge Midianhen. \v 26 Menge 20 he kilu he vulawan he menge eritis is netiǥum kenà ragkes is menge zayandayan, menge velieg, menge merudtem he visti te Hadì diyà te Midian, wey menge rantey he velieg te menge kemilyu zan. \v 27 Ne haazà is netiǥum he vulawan, mibpeveelan ni Gideon he ipud ne impelastar zin haazà diyà te Ofra he iyan inged din. Ne zutun mid-iniyuǥan en maan te menge Israilihanen is Megbevayà su iyan dan ed-ezapen haazà is mibpeveelan ni Gideon. Nehimu haazà he zekelà he penggezam ki Gideon wey te pemilya zin. \p \v 28 Nezaag te menge Israilihanen is menge Midianhen, ne kenè en sikandan ebpekehimu he ed-uman ebpekidtebek. Mibmelinew is Israel seled te 40 he tuig he zutun uuyag pa si Gideon. \s1 Is Kebpatey ni Gideon \p \v 29 Mid-ulì si Gideon diyà te keugelingen din he valey ne zutun sikandin med-ubpà. \v 30 Duen 70 he menge anak ni Gideon su mahabet is esawa zin. \v 31 Duen esawa zin diyà te Shekem ne zuen anak dan he maama he migngezanan din ki Abimelec. \v 32 Meǥurang en si Gideon hein minatey sikandin. Ne ziyà sikandin ileveng te penlevengà te amey zin he si Joash diyà te Ofra, he tanà te menge kevuwazan ni Abiezer. \v 33 Ne wazè en meuǥet is kebpatey ni Gideon, ne mid-iniyuǥan en maan te menge Israilihanen is Megbevayà ne iyan dan en maan ed-ezapen is menge ledawan te ed-ezapen he si Baal. Midhimu zan si Baal Berit he megbevayè dan. \v 34 Midlipatan dan is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè dan he iyan midlibri kandan te kedezeeti kandan te menge kuntada zan diyà te peliǥuy zan. \v 35 Wazè dan ipaahà is keupiya zan diyà te pemilya ni Jerubaal (he iyan si Gideon) minsan pa te zuen meupiya he nengeveelan din para te Israel. \c 9 \s1 Si Abimelec \p \v 1 Ne sevaha he andew, midhendiyà si Abimelec he anak ni Gideon te menge kezuzumahi te iney zin diyà te Shekem ne migkeǥiyan din sikandan te, \v 2 “Insai niw is langun he tig-Shekem ke hengkey is egkesuatan dan: egkesuat dan be ke ebpenguluwan sikandan duen te 70 he menge anak ni Gideon etawa iyan e zà is sevaha he anak ni Gideon is ebpengulu kandan? Tentenuzi niw he kezuzumahi a keniyu.” \p \v 3 Umbe, mibpekidlalag is menge kezumahan ni Abimelec te menge tig-Shekem. Ne nekeuyun sikandan he si Abimelec is ebpengulu kandan, su ǥeina te kezuzumahi zan sikandin. \v 4 Mibeǥayan dan si Abimelec te 70 he vuuk he pelata he ebpuun diyà te simbahan he zutun ed-ezapa si Baal Berit, ne migamit din haazà he selapì te kedsuhul te menge buguy para medsunud dan kandin. \v 5 Ne midhendiyà si Abimelec te valey te amey zin diyà te Ofra. Ne ziyà te zivavew te sevaha he vatu, mibpenhimetayan din sikan is 70 he menge suled din diyà te amey zin he si Gideon. Piru is tinengkezan he si Jotam wazà mulà mepatey su mid-eles sikandin. \v 6 Midhendiyà is menge tig-Shekem wey is menge tig-Bet Milo te lugar he zuen duen kayu he ulayan he ziyà te Shekem ne zutun dan himuwa si Abimelec he hadì. \p \v 7 Ne hein nezineg haazà ni Jotam, midtekezeg sikandin diyà te puntur te Buntud he Gerizim ne imbensag din diyà te kandan is menge lalag he edhenduen te, “Menge tig-Shekem, pemineg kew kedì emun egkesuat kew he ebpemineg keniyu is Megbevayà. \v 8 Edtetezeman ku sikiyu vahin te menge kayu he ebpen-ahà te edhadì kandan. Migkeǥiyan dan is kayu he ulibu te, ‘Iyan ka hadì kenami.’ \v 9 Ne midtavak haazà is ulibu te, ‘Kenà egkehimu su lavew he meupiya is kebeǥey ku te lana he ǥelemiten te kebeǥey te zengeg te menge ed-ezapan wey te menge etew, kenà te kedhedii ku keniyu.’ \p \v 10 “Ne iyan en maan migkeǥiyan dan is kayu he higus te, ‘Iyan ka hadì kenami.’ \v 11 Midtavak haazà is higus te, ‘Kenà egkehimu su lavew he meupiya is kebeǥey ku te metaam he veǥas, kenà te kedhedii ku keniyu.’ \p \v 12 “Ne iyan en maan migkeǥiyan dan is paras te, ‘Iyan ka hadì kenami.’ \v 13 Ne midtavak haazà is paras te, ‘Kenà egkehimu su lavew he meupiya is kebeǥey ku te vinu he ebpekelipey te menge ed-ezapen wey menge etew.’ \p \v 14 “Umbe iyan en migkeǥiyan dan te langun is duǥiyen he zeisey he kayu te, ‘Iyan ke en hadì kenami.’ \v 15 Ne midtavak haazà is duǥiyen he deisey he kayu te, ‘Emun egkesuat kew he iyan a edhadì keniyu, kinahanglan he edhelung kew kayi te kedì. Iyan, emun kenè niw heeyan ebeelan, ebpeǥawas a te hapuy he ebpeketutung te menge kayu he sidru ziyà te Lebanon.’ ” \p \v 16 Ne migkaǥi si Jotam te, “Metazeng be wey hustu is kedhimuwa niw ki Abimelec he hadì? Meupiya ve is mibeelan niw ziyà te ki Gideon he amey ku wey te pemilya zin? Sungkad be is mid-ulaula niw te mid-ulaula te amey ku? \v 17 Tentenuzi niw he nekidtebek is amey ku te kedlibri keniyu te kedezaat te menge Midianhen. Impedserakan din is untung din para keniyu. \v 18 Iyan, guntaan migkuntada niw is pemilya te amey ku. Mibpenhimetayan niw is 70 he menge anak din diyà te zivavew te sevaha zà he vatu. Ne midhimu niw he hadì si Abimelec, he anak te amey ku ziyà te esawa zin he suluǥuen din tenged dà te kezuzumahi niw sikandin. \v 19 Umbe, emun metazeng wey hustu is ked-isipa niw te mibeelan niw ziyà te amey ku wey te pemilya zin, ne verakat he mekepenunuat keniyu si Abimelec wey mekepenunuat kew kandin. \v 20 Ne emun kenà, ne verakat he dèdeeti kew ni Abimelec he iring te egkeenen kew te hapuy. Ne sikiyu is menge tig-Shekem wey menge tig-Bet Milo, ne edèdeetan niw zaan si Abimelec he iring te egkeenen sikandin te hapuy.” \v 21 Ne hein nekaǥi en haazà ni Jotam, mibpelaǥuy sikandin pehendiyà te Beer ne zutun sikandin med-ubpà su nahandek sikandin duen te suled din he si Abimelec. \p \v 22 Ne hein midlavey en is tetelu he tuig te kedumala ni Abimelec te menge Israilihanen, \v 23 midsuǥù is Megbevayà te mulin-ulin he ebeǥey te kesamuk wey mekegkuntada si Abimelec wey is menge etew ziyà te Shekem, ne midsukulan dan si Abimelec. \v 24 Neulaula heini su ibpevayad si Abimelec wey is menge tig-Shekem he mid-uǥup kandin te kebpenhimatey zuen te 70 he menge anak ni Gideon he menge suled din. \v 25 Mibpeeyanan te menge tig-Shekem te menge etew si Abimelec diyà te menge vuvungan, ne edtulisen dan is langun he ebayà dutun. Ne netudtulan si Abimelec mehitenged kayi. \p \v 26 Dutun he timpu, si Gaal he anak ni Ebed midhendiyà te Shekem duma te menge suled din. Ne midsarig kandan is menge tig-Shekem. \v 27 Ne hein timpu te kedraǥun te paras, mibaal is menge etew te vinu he migkeres he paras. Midtukud dan te pista ziyà te simbahan he ed-ezapan te menge ed-ezapen dan. Ne zutun te kebpemengaan dan wey ked-iinum dan, edsudien dan si Abimelec. \v 28 Migkaǥi si Gaal te, “Hengkey kiw he kelasi te menge etew is kayi te Shekem? Maan is mibpesakup kiw ki Abimelec? Hentei man sikandin? Kenè be anak dà sikandan ni Gideon? Ne maan is mibpesakup kiw kandin wey te sineriǥan din he si Zebul. Diyè kew ereg he ebpesakup te kevuwazan te kepuun niw he si Hamor? \v 29 Emun iyan a keniyu ed-egelenen siguradu igkepaawè ku si Abimelec. Egkeǥiyan ku sikandin he umani zin is menge sundaru zin ne human mebpekidtebek kedì.” \p \v 30 Hein nezineg ni Zebul he pengulu te inged haazà is migkaǥi ni Gaal, nepauk sikandin. \v 31 Umbe, mibpesuǥuan din si Abimelec diyà te Aruma. Ne iyan heini impetudtul zin, “Si Gaal he anak ni Ebed wey is menge suled din midhengkayi te Shekem, ne ed-iniyaten dan is menge etew te kebpekigkuntada kenikew. \v 32 Umbe, kengkuwan te mezukilem, dumaha nu is menge etew nu, ne eles kew zep-a ziyà te menge pemuleey ziyà te ǥawas kayi te inged. \v 33 Ne keeselem te kedsilà te andew, tik-ew kew surung kayi te inged. Ne emun ebpekidtebek keniyu ensi Gaal, ne veeli nu ziyà te kandan ke hengkey is egkesuatan nu.” \p \v 34 Kegkezukilem dutun, migenat si Abimelec wey is menge etew zin. Midheepat dan he vahin is grupu zan ne nemen-ayan sikandan diyà te ǥawas te Shekem. \v 35 Ne hein nekeehè dan he midlawang si Gaal ne ziyà medhithitindeg te pultahan dutun te inged, migawas si Abimelec wey is menge etew zin diyà te mid-elesan dan su edsurung dan en. \v 36 Ne hein naahà sikandan ni Gaal, migkeǥiyan din si Zebul te, “Ahaa nu man! Duen menge etew he ebpemenupang puun te puntur te menge vuvungan.” Midtavak si Zebul te, “Alung dà heeyan te menge vuntud. Henduen dà te menge etew is ked-ahaa nu zuen.” \p \v 37 Migkaǥi si Gaal te, “Kela man ahaa nu! Duen menge etew he ebpuun diyà te mid-elangan keniyan te zezuwa he vuvungan, ne zuen pa ziyà te zalan he uvey te ulayan te menge meneglagnà!” \p \v 38 Ne midtavak si Zebul te, “Hendei en be sikan is hambug nu? Kenè be migkaǥi ka te, ‘Hentei man si Abimelec is ebpesakup kiw kandin?’ Ne ǥuntaan nekeume en sikan is ed-un-undahan nu! Maan is kenè ka ebpekidtebek kandan?” \p \v 39 Umbe, mibpenguluwan ni Gaal is menge tig-Shekem ne mibpekidtebek dan engki Abimelec. \v 40 Midal-as sikandin ni Abimelec, piru mibpelaǥuy sikandin. Mezakel is nemematey te tebek; nemekesesavuk is menge lawa zan diyà te pultahan dutun te inged. \p \v 41 Midlikù med-ubpà si Abimelec diyà te Aruma. Ne midsegseg ni Zebul si Gaal wey is menge suled din puun te Shekem. \p \v 42 Kegkemeselem, neisip te menge tig-Shekem he edhendiyè dan te vevesukà ne netudtul haazà diyà te ki Abimelec. \v 43 Umbe, mibahin din te tetelu he grupu is menge etew zin. Ne midhendiyà sikandan te menge vevesukà ne zutun dan med-ayan su ebpekidtebek dan. Ne hein neehè dan he nenggawas en puun dutun te inged is menge tig-Shekem, mibpuun en sikandan med-etaki. \v 44 Is grupu he mibpenguluwan ni Abimelec migaan-gaan medhendiyà te pultahan te inged te ked-aǥew zuen, dutun te ebpenhimetayan en duen te zezuwa he grupu is menge tig-Shekem he ziyà te menge vevesukà. \v 45 Sengaandew is kebpekidtebek eni Abimelec. Ne nesakup dan haazà is inged, ne mibpenhimetayan dan is menge meǥinged dutun. Ne hein nepasad midèdeetan dan haazà is inged ne midsewezan dan te timus. \v 46 Ne hein netudtulan is ebpemen-ubpà diyà te Turi te Shekem, mid-eles sikandan diyà te elesà he zizalem te lugar he ed-ezapan ki El Berit. \v 47 Ne hein netuenan haazà ni Abimelec, \v 48 miduma zin is menge etew zin pehendiyà te Buntud he Zalmon. Ne hein dutun dan en, migkuwa si Abimelec te wasey ne nenamped sikandin te subpang te kayu ne midtiang din haazà. Ne migkeǥiyan din is menge etew zin te, “Gaanggaan kew ne veeli niw is mibeelan ku.” \v 49 Umbe, is kada sevaha kandan midtiang te kayu is edtinundug ki Abimelec. Ne inrapug dan haazà duen te zivavew te melig-en he vahin duen te simbahan he ed-ezapan ki El Berit, ne mibinsulan dan. Umbe neǥerà is menge etew he zutun ed-ubpà te Turi te Shekem. Menge 1,000 sikandan langun ragkes is menge vahi. \p \v 50 Ne kegkepasad dutun ne iyan en maan mibeyaan eni Abimelec is Tebez, ne midliǥuyan dan heini, ne midsakup dan. \v 51 Piru zuen melig-en he turi he zutun mebpelaǥuy is menge tig-Tebez. Midsireduwan dan haazà ne nemenahik sikandan diyà te atep dutun te turi. \v 52 Midsurung eni Abimelec haazà is turi. Ne hein ebinsulan en ni Abimelec haazà, \v 53 mid-uluǥan sikandin te vahi te ǥelingan he vatu, ne mibeka is tulan te ulu zin. \v 54 Migègaanan din umawa is tig-uwit te ǥumaan din, ne migkeǥiyan din te, “Hulevuta nu is ispada nu ne himetayi a su para kenà sikandan mekekaǥi te vahi zà is nekepatey kediey.” Umbe midsundang sikandin dutun te suluǥuen din ne minatey sikandin. \v 55 Ne hein naahà te menge Israilihanen he minatey en si Abimelec, nemen-ulì sikandan. \p \v 56 Pinaaǥi kayi te neulaula, impevayad te Megbevayà si Abimelec te mezaat he mibeelan din diyà te amey zin he iyan is kebpenhimetayi zin duen te 70 he menge suled din. \v 57 Impevayad daan te Megbevayà is menge tig-Shekem te langun he mezaat he mid-ulaula zan. Pinaaǥi kayi netuman is rawak ni Jotam te anak ni Gideon. \c 10 \s1 Si Tola wey si Jair \p \v 1 Hein minatey en si Abimelec, si Tola he anak ni Pua wey apù ni Dodo iyan nengulu te kedlibri te Israel. Ebpuun sikandin diyà te tribu ni Isacar, piru ziyà sikandin ed-ubpà te Shamir he diyà te vuvungan te Efraim. \v 2 Mibpenguluwan din is Israel seled te 23 he tuig. Ne hein minatey en sikandin, inleveng sikandin diyà te Shamir. \p \v 3 Is neketundug ki Tola ne iyan si Jair he tig-Gilead. Mibpenguluwan din is Israel seled te 22 he tuig. \v 4 Duen din 30 he menge anak, is kada sevaha kandan duen din asnu he ed-untuzan. Heini sikandan iyan midumala te 30 he inged diyà te Gilead he egngezanan guntaan te menge inged ni Jair. \v 5 Hein minatey en si Jair, inleveng sikandin diyà te Kamon. \s1 Impaantus te menge Amunihanen is menge Israilihanen \p \v 6 Mid-uman en maan mebaal is menge Israilihanen te mezaat he igkepauk te \sc Nengazen\sc*. Mid-iniyuǥan dan is \sc Nengazen\sc* su iyan dan mid-azap is menge ledawan te ed-ezapen he si Baal wey si Ashtoret, wey is menge ed-ezapen diyà te Aram, Sidon, Moab, Ammon, wey Filistia. \v 7 Tenged kayi nepeukan sikandan te \sc Nengazen\sc* ne mibey-anan din sikandan he mesakup te menge Amunihanen wey te menge Filistihanen. \v 8 Seled te 18 he tuig is kebpeentusa zan te langun he menge Israilihanen he ziyà te lugar te menge Amorihanen diyà te Gilead, he ziyà dapit te edsilaan te Wahig he Jordan. \v 9 Midlayun is menge Amunihanen diyà te zapit te edsenlepan te Wahig he Jordan ne mibpekidtebek dan te menge tribu ni Juda, ni Benjamin, wey ni Efraim. Tenged kayi, utew nerasey is menge Israilihanen. \p \v 10 Umbe, mibuyù te tavang is menge Israilihanen diyà te \sc Nengazen\sc*. Ke sikandan te, “Nekesalè key ziyà te kenikew, su mid-iniyuǥan dey sikew is Megbevayè dey su iyan dey mid-azap is menge ledawan te ed-ezapen he si Baal.” \v 11-12 Midtavak is \sc Nengazen\sc* te, “Hein impaantus kew te menge Ehiptohanen, menge Amorihanen, menge Amunihanen, menge Filistihanen, menge Sidunhanen, menge Amalikanhen, wey menge Maonhen, mibuyù kew te tavang kayi te kediey ne midlibri ku sikiyu. \v 13 Piru mid-iniyuǥan a ǥihapun keniyu su iyan niw mid-azap is duma he menge ed-ezapen. Umbe kenè ku en sikiyu edlibriyen guntaan. \v 14 Maan is kenè kew ziyà ebuyù te tavang te menge ed-ezapen he mibpilì niw he iyan ed-ezapen niw? Iyan niw sikandan ipelibri keniyu emun edlised kew.” \p \v 15 Piru migkeǥiyan dan is \sc Nengazen\sc* te, “Nekesalè key ziyà te kenikew umbe veeli nu kayi te kenami is egkesuatan nu. Piru kehizuwi key, ne libriya key ǥuntaan.” \v 16 Ne zutun mid-iniyuǥan dan is menge ed-ezapen dan ne iyan dan mid-azap is \sc Nengazen\sc*. Ne hein neuǥet kenè en egkaantus te \sc Nengazen\sc* is kegkaahaa zin kandan te egkengerasey ne nehizuwan din sikandan. \p \v 17 Dutun he timpu ebpetebekà is menge Amunihanen wey is menge Israilihanen. Migkampu is menge Amunihanen diyà te Gilead, ne ziyà mulà te Mizpa is menge Israilihanen. \v 18 Ebpelelelaǥà is menge pengulu ziyà te Gilead, ke sikandan te, “Ke hentei is ebpengulu kenitew te kebpekidtebek te menge Amunihanen ne iyan edhimuwen tew he pengulu te langun he meǥinged kayi te Gilead.” \c 11 \s1 Si Jefta \p \v 1 Si Jefta he tig-Gilead sevaha he utew metau he sundaru. Is amey zin iyan si Gilead ne is iney zin sevaha he vahi he mezaat is dengeg. \v 2 Duen menge anak ni Gilead diyà te tutuu he esawa zin. Ne hein dezekelè en sikandan, midsegseg dan si Jefta. Ke sikandan te, “Wazè nu egkepengevilin diyà te amey zey su selakew en he vahi is iney nu.” \v 3 Umbe, mid-awà si Jefta ziyà te kandan ne ziyà med-ubpà te Tob. Ne miduma kandin dutun is senge grupu te menge buguy. \p \v 4 Dutun he timpu ebpetebekà is menge Amunihanen wey is menge Israilihanen. \v 5 Tenged dutun, mibpeveyaan te ebpemendumala ziyà te Gilead si Jefta is diyà te Tob. \v 6 Ke sikandan te, “Penguluwi key kenikew te kebpekidtebek te menge Amunihanen.” \v 7 Piru midtavak si Jefta te, “Kenè be nepeukan a keniyu ne midsegseg a keniyu puun te valey te amey ku? Ne ǥuntaan te edlised kew ne ebpetavang kew ves kedì?” \v 8 Piru migkaǥi sikandan te, “Kinahanglan dey sikew. Sigi en, dumahi key en te kebpekidtebek te menge Amunihanen, ne egkehimu ka he pengulu te Gilead.” \v 9 Ne midtavak si Jefta te, “Emun eduma a keniyu te kebpekidtebek wey emun ebpengelinteuwan te \sc Nengazen\sc* he mekezaag a, tutuu ve he edhimuwen a keniyu he pengulu?” \v 10 Ne midtavak dan te, “Uya, iyan ka edhimuwen dey he pengulu. Ne iyan ebpeketistiǥus kayi is \sc Nengazen\sc*.” \p \v 11 Umbe, miduma si Jefta kandan, ne midhimu sikandin te menge tig-Gilead he pengulu wey peremandar zan. Ne ziyà te Mizpa, nenangdù si Jefta ziyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* dutun te kedawata zin te ketengdanen he kebpengulu. \p \v 12 Ne midsuǥù ni Jefta is menge menunudtulà te kebpenginginsà diyà te hadì te menge Amunihanen ke maan is edsurungen dan is Israel. \v 13 Ne iyan heini tavak duen te hadì te menge Amunihanen diyà te menunudtulà he midsuǥù ni Jefta: “Hein ked-awà te menge Israilihanen puun te Ehipto, mid-aǥew zan is tanè dey–puun te Wahig he Arnon taman te Wahig he Jabok, wey pehendiyè en te Wahig he Jordan. Ne iyan suat dey he iulì niw heini ziyà te kenami te melinawen he paaǥi.” \p \v 14 Ne mid-uman en maan medsuǥù si Jefta te menge menunudtulà diyà te hadì te menge Amunihanen \v 15 su wey zan mekaǥi heini he menge lalag, “Wazè eǥawa te menge Israilihanen is tanà diyà te Moab etawa tanà diyà te Ammon. \v 16 Hein ebpuun diyà te Ehipto is menge kepuun dey, mibayè dan diyà te sibsivayan pehendiyà te Zaǥat he Meriǥà taman te nekeuma zan diyà te Kadesh. \v 17 Ne zuen midsuǥù dan he impehendiyà te hadì te Edom su edhangyù dan he ipevayà sikandan diyà te Edom, iyan, wazà sikandan tuǥuti. Ne iring din ded daan dutun is mid-ulaula te hadì diyà te Moab diyà te kandan. Umbe malù neuǥet is ked-ubpèubpè dan diyà te Kadesh. \p \v 18 “Dutun te huziyan he timpu, midlaus sikandan medhipanew ziyà te sibsivayan. Midliǥuy sikandan diyà te Edom wey Moab taman te nekeuma sikandan diyà te zapit te edsilaan he vahin te Moab he veyvey te Wahig he Arnon. Dutun sikandan megkampu, iyan, wazà sikandan medlayun te Arnon su dulunà haazà te Moab. \p \v 19 “Ne zutun duen midsuǥù dan he menge menunudtulà diyà te Heshbon, diyà te ki Sihon he hadì te menge Amorihanen su edhengyuan dan sikandin he tuǥuti zin sikandan te kebayà diyà te tanè din su para mekeuma sikandan diyà te ebpeveyaan dan. \v 20 Iyan, wazà medsarig kandan si Sihon. Kekenà, midtiǥum din diyà te Jahaz is menge sundaru zin ne midsurung dan is menge Israilihanen. \v 21 Piru mibpengelinteuwan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayà te Israel he mezaag sikandan te menge Israilihanen. Umbe migkuwa te menge Israilihanen is langun he tanà te menge Amorihanen he ebpemen-ubpà dutun he lugar: \v 22 puun te Arnon taman te Jabok, wey puun te sibsivayan taman te Wahig he Jordan. \p \v 23 “Umbe iyan midsegseg te menge Amorihanen is \sc Nengazen\sc* he Megbevayà te Israel, ne imbeǥey zin is tanè dan diyà te menge Israilihanen. Ne ǥuntaan edkesuatan niw te egkuwa heini? \v 24 Iyan niw engkena is tanà he ibeǥey keniyu te ed-ezapen niw he si Kemosh. Su sikami, ed-engkenen dey is langun he ibeǥey kenami te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè dey. \v 25 Edhuna ke ve ki Hadì Balak te hadì he Moab, he anak ni Zipor? Wazà sikandin keenu mebpekidtebek te Israel. Kenè be? \v 26 Menge 300 en he tuig is ked-ubpè te menge Israilihanen diyà te Heshbon wey Aroer, wey ziyà te menge inged he nekeelingkus kayi he menge lugar, ragkes en is menge inged diyà te kilid te Wahig he Arnon. Maan is guntaan kew en metanud te kegkuwa kayi? \v 27 Wazà mezaat he mibeelan dey ziyà te keniyu, piru sikiyu mezaat is ed-ul-ulahan niw kenami su egkesuat kew he ebpekidtebek kenami. Iyan is \sc Nengazen\sc* edhukum kenitew ke hentei is ebpekevenar kenitew.” \p \v 28 Piru wazà seǥipaa te hadì te menge Amunihanen haazà is menge lalag he impeuwit ni Jefta. \p \v 29 Dutun he timpu mid-ulinan si Jefta te Mulin-ulin te \sc Nengazen\sc*. Mid-eneb din beyai is tivuuk he Gilead wey is Manase, pehendiyà te Mizpa diyà te Gilead. Ne puun te Mizpa midsurung din is menge Amunihanen. \v 30 Ne mibpenengduan ni Jefta is \sc Nengazen\sc*. Ke sikandin te, “Emun idtuǥut nu he mezaag ku is menge Amunihanen, \v 31 ibpemuhat ku ziyà te kenikew he pemuhat he edtutungen is egkehuna he egawas diyà te valey ku te kedsinuǥung kedì dutun te ked-ulì ku puun te tebek.” \p \v 32 Nekidtebek si Jefta te menge Amunihanen, ne mibpengelinteuwan te \sc Nengazen\sc* he mekezaag sikandin. \v 33 Nezaag dan is menge Amunihanen ne mahabet is nepatey zan. Naaǥew zan is 20 he inged puun te Aroer pehendiyà te peliǥuy te Minit taman te Abel Keramim. \s1 Is Anak ni Jefta \p \v 34 Ne hein mid-ulì si Jefta ziyà te Mizpa, midsinuǥung sikandin te anak din he vahi he ebpurung dà edsayewsayew is edtukar te tamburin. Budtung sikandin he anak ni Jefta. \v 35 Ne hein naahà sikandin ni Jefta, mibindas din is bisti zin tenged te kegkeseeng din, ne ke sikandin te, “Anak ku, midhimu nu he utew a meseeng! Su nekepenangdù a ziyà te \sc Nengazen\sc* he ibpemuhat ku ziyà te kandin is egkehuna he edsinuǥung kedì, ne kenè ku en heini egkevelvelewanan!” \p \v 36 Midtavak haazà is anak ni Jefta te, “Amà, nekepenangdù ka ziyà te \sc Nengazen\sc*. Umbe, tumana nu is penangdù nu, su impezaag keniyu te \sc Nengazen\sc* is menge kuntada niw he menge Amunihanen. \v 37 Piru zuen ku zà edhengyuen diyà te kenikew: tuǥuti a kenikew te kedriǥuriǥu ziyà te menge vuntud seled te zezuwa he vulan, te kedlalew zuma te menge emiǥu ku he menge vahi, su ebpatey a he kenè en egkeesawa.” \v 38 Ne midtuǥutan sikandin ni Jefta. Umbe midriǥuriǥu sikandin diyà te menge vuntud duma te menge emiǥu zin he menge vahi seled te zezuwa he vulan su edlalew zan, su geina te ebpatey sikandin he kenè en egkeesawa. \v 39 Ne hein midlavey en is dezuwa he vulan, midlikù sikandin diyà te amey zin. Ne midtuman ni Jefta is penangdù din diyà te \sc Nengazen\sc*, ne minatey haazà is anak din he wazè pa mehileveti. Pinaaǥi kayi, nehimu is sulunuzen diyà te Israel \v 40 he kada tuig, edlalew seled te heepat he andew is menge raǥa para te anak ni Jefta. \c 12 \s1 Si Jefta wey is Tribu ni Efraim \p \v 1 Dutun he timpu, midtiǥum is menge sundaru te Efraim para te kebpekidtebek, ne midlayun sikandan te Wahig he Jordan ne midhendiyè dan te Zafon su ed-etuvangen dan si Jefta. Migkaǥi sikandan diyà te kandin te, “Maan is wazè key kenikew ipetukew hein nekidtebek kew te menge Amunihanen? Tenged kayi te mibeelan nu ne ebinsulan dey is baley nu ne idragkes dey sikew.” \v 2 Piru migkaǥi si Jefta ziyà te kandan te, “Hein utew meinit is kebpekidtebek dey te menge Amunihanen, mibuyù a te tavang diyà te keniyu. Piru wazè kew medtavang. \v 3 Ne hein netuenan ku he kenè kew edtavang, impedserakan ku is untung ku te kebpekidtebek. Ne mibpengelinteuwan te \sc Nengazen\sc* he mekezaag a. Ne ǥuntaan, maan is egkesuat kew he ebpekidtebek kedì?” \p \v 4 Ne midtavak is menge tig-Efraim te, “Sikiyu is menge tig-Gilead edluivan niw is menge zuma niw he menge kevuwazan ni Efraim wey ni Manase.” Umbe midtiǥum ni Jefta is menge maama te Gilead ne nekidtebek dan te menge tig-Efraim. Ne nezaag dan is menge tig-Efraim. \v 5 Mibentayan te menge tig-Gilead is menge leyunà diyà te Wahig he Jordan pehendiyà te Efraim. Emun duen ebpekepelaǥuy he tig-Efraim he edlayun, ed-insaan dan ke tig-Efraim be sikandin etawa kenà. Ne emun edtavak te “Kenà,” \v 6 ne ibpekaǥi zan sikandin te lalag he “Shibolit,” su is menge tig-Efraim, kenè dan metau he egkagi zuen. Ne zutun egketuusan ke hustu ve he kenà sikandin tig-Efraim. Ne emun kenà utew egkeuntul is kegkaǥi zin te “Shibolit,” edekepen dan ne edhimetayan dan dutun mismu te repasan diyà te Wahig he Jordan. Ne zutun he timpu 42,000 is nepatey he tig-Efraim. \p \v 7 Mibpenguluwan ni Jefta is Israel seled te heenem he tuig. Ne hein minatey en sikandin, inleveng sikandin diyà te sevaha he inged diyà te Gilead. \s1 Si Ibzan, si Elon, wey si Abdon \p \v 8 Hein minatey en si Jefta, iyan nekeilis kandin te kebpengulu te Israel si Ibzan he tig-Betlehem. \v 9 Si Ibzan duen din 60 he anak: 30 he menge maama wey 30 daan he menge vahi. Impepengesawa zin wey impemeesawa zin is menge anak din te kenà sakup te tribu zan. Mibpenguluwan din is Israel seled te pitu he tuig. \v 10 Ne hein minatey en sikandin, inleveng sikandin diyà te Betlehem. \p \v 11 Ne is nekeilis kandin te kebpengulu te Israel iyan si Elon he tig-Zebulun. Mibpenguluwan din is Israel seled te sepulù he tuig. \v 12 Ne hein minatey en sikandin, inleveng sikandin diyà te Ayalon he sakup te Zebulun. \p \v 13 Ne is nekeilis kandin te kebpengulu te Israel iyan si Abdon he anak ni Hilel he tig-Piraton. \v 14 Duen din 40 he anak he menge maama wey zuen din 30 he apù he menge maama, ne is kada sevaha kandan duen din untuzà he asnu. Mibpenguluwan din is Israel seled te walu he tuig. \v 15 Ne hein minatey en si Abdon, inleveng sikandin diyà te Piraton, diyà te vuvungan te Efraim, he tanà dengan te menge Amalikanhen. \c 13 \s1 Is Ked-enaka ki Samson \p \v 1 Mibaal en maan is menge Israilihanen te igkepauk te \sc Nengazen\sc*, umbe impesakup sikandan te \sc Nengazen\sc* te menge Filistihanen seled te 40 he tuig. \p \v 2 Dutun he timpu zuen sevaha he maama he iyan ngazan din si Manoa he sakup te tribu ni Dan, ne ziyà sikandin ed-ubpà te Zora. Ne kenà ed-anak is esawa zin. \v 3 Duen timpu he mibpaahà te esawa zin is belinsuǥuen te \sc Nengazen\sc* ne migkaǥi haazà te, “Taman en guntaan wazè nu pa anak. Iyan, kenà egkeuǥet ne ebmeǥingey ka ne ed-anak ka te maama. \v 4 Ne ǥuntaan, pekevantey ka. Kenè ke en inum te vinu wey minsan hengkey he kelasi te inumen he ebpekelangut wey kenè ka kaan te minsan hengkey he keenen he ed-isipen he meremerik. \v 5 Emun id-anak en is anak nu, kenè nu tempezi is bulvul zin su puun te ked-enaka kandin ibpeveyveyaan en sikandin te Megbevayà he sevaha he Nazareo. Ne edlibriyen din is Israel puun te ǥehem te menge Filistihanen.” \p \v 6 Midtudtulan duen te vahi is esawa zin. Ke sikandin te, “Mibpaahà kedì is suluǥuen te Megbevayà he henduen be te velinsuǥuen te Megbevayà. Migkulbaan a! Wazà a mekeinsà ke tighendei sikandin ne wazè din daan keǥiya ke hentei sikandin. \v 7 Migkeǥiyan e zin he ebmeǥingey e kun ne ed-anak a te maama. Ne migkeǥiyan e zin daan he kenà ad med-inum te vinu wey minsan hengkey he klasi te inumen he ebpekelangut wey kenà a megkaan te minsan hengkey he keenen he ed-isipen he meremerik, su is batà he id-anak ku ibpeveyveyaan te Megbevayà pinaaǥi te kedhimuwa kandin he Nazareo puun te kegkeetew zin taman te kebpatey zin.” \p \v 8 Tenged dutun nengemuyù si Manoa ziyà te \sc Nengazen\sc*. Ke sikandin te, “Nengazen, emun egkehimu, ipelikù nu is suluǥuen nu he midsuǥù nu su wey key zin mepenurù ke hengkey is ereg he ed-ul-ulahan dey zuen te vatà emun id-anak en sikandin.” \p \v 9 Mibpemineg te Megbevayà is kebpengemuyù ni Manoa. Mibpeuman mebpaahà sikan is belinsuǥuen te Megbevayà diyà te esawa ni Manoa zutun te ebpimpinuu sikandin diyà te pemuleey, piru wazà dutun si Manoa. \v 10 Migègaanan peleleǥuya si Manoa te esawa zin ne migkeǥiyan din te, “Manoa, hengkayi ka! Su kayi sikan is etew he mibpaahà kedì hein sevaha he andew.” \v 11 Migenat si Manoa he edtinundug te esawa zin. Ne hein neehè din sikan is etew, mid-insaan din te, “Iyan ke ve sikan is mibpekidlalag te esawa ku?” Ne midtavak sikandin te, “Uya.” \v 12 Mid-insà si Manoa ziyà te kandin te, “Emun egketuman en is migkaǥi nu he ked-anak te esawa ku hengkey is kinahanglan he edsunuzen duen te vatà, wey hengkey is buluhaten din?” \v 13 Midtavak haazà is belinsuǥuen te, “Kinahanglan he edtumanen te esawa nu is langun he nekaǥi ku ziyà te kandin. \v 14 Kenà sikandin megkaan te minsan hengkey he ebpuun diyà te paras. Kenà daan sikandin med-inum te vinu etawa minsan hengkey he klasi te inumen he ebpekelangut wey kenà megkaan te minsan hengkey he keenen he ed-isipen he meremerik. Kinahanglan he edsunuzen din is langun he migkaǥi ku ziyà te kandin.” \p \v 15 Migkaǥi si Manoa zutun te velinsuǥuen te, “Kenè ka zèpa genat su edlapè key te nati he kambing para kenikew.” \v 16 Midtavak haazà is belinsuǥuen te, “Minsan kenè e pa egenat, ne kenè ku egkeenen is id-andam nu kedì he keenen. Piru egkehimu mulà ke ed-andam ka te pemuhat he edtutungen para te \sc Nengazen\sc*.” (Wazà metueni ni Manoa he velinsuǥuen bes haazà te \sc Nengazen\sc*.) \p \v 17 Migkaǥi si Manoa te, “Petueni nu kenami is ngazan nu, su para meveǥayi zey sikew te zengeg emun egketuman en sikan is migkaǥi nu.” \v 18 Midtavak haazà is belinsuǥuen te \sc Nengazen\sc* te, “Maan is egkesuat ka he metueni nu is ngazan ku? He mereǥen man heini he edsevuten.” \v 19 Ne migkuwa si Manoa te nati he kambing wey pemuhat he para gasa, ne impemuhat din diyà te pemuhatà he vatu he para te \sc Nengazen\sc*. Ne zutun te kedtengteng ni Manoa wey te esawa zin, mibaal is \sc Nengazen\sc* te egkein-inuwan. \v 20 Nevatun sikan is hapuy pehendiyà te langit duma zuen te velinsuǥuen te \sc Nengazen\sc*. Ne tenged dutun te neehè dan midluhud haazà is teleesawa. \v 21 Ne puun dutun wazè dan en meuman maahà sikan is belinsuǥuen. Ne zutun nesavut dan he velinsuǥuen bes te \sc Nengazen\sc* sikan is neehè dan. \p \v 22 Migkeǥiyan ni Manoa is esawa zin te, “Siguradu ebpatey ki su neehè ta is Megbevayà.” \v 23 Piru midtavak is esawa zin te, “Emun edhimetayan ki te \sc Nengazen\sc*, wazè din pezem dewata is menge pemuhat ta. Wey wazè din daan pezem ipaahà kenita is egkein-inuwan etawa ipenudtul kenita ǥuntaan heini is mehitenged te vatà.” \p \v 24 Ne neuma is timpu te ked-anak te esawa ni Manoa. Maama is in-anak din ne migngezanan dan ki Samson. Midekelà haazà is batà ne midtuvazan te \sc Nengazen\sc*. \v 25 Is Mulin-ulin te \sc Nengazen\sc* mibpuun med-ulin kandin hein diyà sikandin te Mahane Dan, he ziyà te pid-elangan te Zora wey Eshtaol. \c 14 \s1 Si Samson wey is Bahi ziyà te Timnah \p \v 1 Duen timpu he midhendiyà si Samson te Timnah, ne zuen din naahà dutun he raǥa he Filistihanen. \v 2 Ne hein mid-ulì sikandin, midtudtulan din is menge ginikanan din. Ke sikandin te, “Duen neehè ku he vahi ziyà te Timnah he Filistihanen. Ipeesawa niw sikandin kedì.” \p \v 3 Piru midtavak is menge ginikanan din te, “Maan is egkesuat ka he ebpengesawa te Filistihanen he wazà medtuu te Megbevayà? Wazè be nepilian nu ziyà te menge kezuzumahi tew?” Midtavak ni Samson is amey zin te, “Basta iyan niw kedì ipeesawa sikandin.” \v 4 Wazà metueni te menge ginikanan ni Samson he haazà is disisyun din ne iyan bes egkesuatan te \sc Nengazen\sc*. Su ebpen-ahà is \sc Nengazen\sc* te hinungdan para mekepekidtebek te menge Filistihanen, su zutun he timpu sakup te menge Filistihanen is menge Israilihanen. \p \v 5 Ne midhendiyà si Samson te Timnah duma te menge ginikanan din. Ne hein midhendiyà si Samson te menge pemuleey te paras diyà te Timnah, midtik-awan sikandin sinuǥunga te edhiniǥer he erimaung he kenè pa meǥurang. \v 6 Ne si Samson, mibeǥayan sikandin te ǥehem te Mulin-ulin te \sc Nengazen\sc*, ne zutun mibaas din haazà is erimaung pinaaǥi zà te menge velad din he henduen be te nati zà he kambing is mibaas din. Piru wazè din haazà tudtula te menge ǥinikanan din. \v 7 Midhendiyà si Samson te vahi ne midlelaǥan din. Utew zin nesuati sikan is bahi. \p \v 8 Ne hein midlavey en is nepipira he andew, midlikù sikandin diyà te Timnah su ed-esewaan din en sikan is bahi. Ne midtuluy sikandin duen te lugar he zutun din mepatey sikan is erimaung, ne neehè din is mahabet he menge petiyukan wey is teneb dan diyà te lawa zuen te erimaung. \v 9 Migkuwa sikandin duen te teneb ne migkaan din dutun te kedhipanew zin. Ne hein nelambag din is menge ginikanan din, mibeǥayan din te teneb, ne migkaan dan haazà. Piru wazè din sikandan tudtuli he ziyè din haazà mekuwa te lawa zuen te minatey he erimaung. \p \v 10 Ne midhendiyà is amey ni Samson te valey zuen te egkehimu he ambey zin, ne zutun te valey nengemuran si Samson su vetasan dan he egastu is ebpengesawa. \v 11 Dutun te zutun si Samson, mibeǥayan sikandin te 30 he menge vetan-en he menge maama he Filistihanen he egkehimu he zuma zin. \v 12 Migkaǥi si Samson diyà te kandan te, “Duen ibpeentuk ku keniyu. Emun egkeentuk niw te kenè pa egketapus heini is pitu he andew he keemuran, ebeǥayan ku sikiyu te 30 he lukut he manggad he linu wey 30 he mahalen he menge visti. \v 13 Piru emun kenè niw egkeentuk, iyan kew veǥey kedì te 30 he lukut he manggad he linu wey 30 he mahalen he visti.” Ke sikandan te, “Sigi en, keǥiya nu en is peentukè nu.” \v 14 Migkaǥi si Samson te, \q1 “Puun te kumekaan, miguwà is keenen, \q1 puun te mezesen, miguwà is meemis.” \p Midlavey en is tetelu he andew ne wazè dan pa meentuk heini. \v 15 Ne hein ikeepat en he andew, migkeǥiyan dan is esawa ni Samson te, “Hengyui nu is esawa nu he kegiya zin diyà te kenikew is entuk duen te peentukè din su wey zey metueni. Su emun kenè nu heini ebeelan, ne ebinsulan dey sikew wey is pemilya te amey nu. Su iyan dè bes in-imbitaha niw kenami kayi te keemuran is egkuwaan niw is azen dey?” \p \v 16 Umbe, midhendiyà te ki Samson haazà is bahi he edsineǥew. Ke sikandin te, “Wazè e ves kenikew mahala. Su impeentuk nu is menge kezumahan ku piru wazè nu keǥiya kayi te kediey is entuk.” Midtavak si Samson te, “Wazè ku man ganì keǥiya ziyà te menge ginikanan ku ne ziyè ku en be nasì egkegiya te kenikew.” \v 17 Puun dutun midtulung en medsineǥew haazà is bahi taman te ikepitu he andew. Umbe nekaǥi ni Samson diyà te kandin is entuk su ǥeina te edteǥel sikandin. Ne is migkaǥi ni Samson diyà te kandin ne migkaǥi zin duen te menge zuma zin he Filistihanen. \v 18 Umbe, te wazè pa metapus is ikepitu he andew mid-entuk dan en sikan is peentukà. Ke sikandan te, \q1 “Wazè en edhuna pa he meemis te teneb, \q1 wey wazè en edhuna pa he mezesen te erimaung.” \m Ne midtavak si Samson te, \q1 “Emun wazè niw teǥela is esewa ku, \q1 ne wazè niw pezem geina metueni is entuk.” \p \v 19 Ne midumala en maan si Samson te Mulin-ulin te \sc Nengazen\sc*. Midhendiyà sikandin te Ashkelon ne zutun midhimatey sikandin te 30 he etew ne midtavan din is kumbalè dan wey zuma he menge azen dan. Ne imbeǥey zin haazà is menge visti ziyà te menge etew he nekeentuk te peentukè din. Ne hein nepasad haazà mid-ulì sikandin diyà te menge ginikanan din is utew nepauk tenged dutun te nehitavù. \v 20 Ne sikan is esawa ni Samson impeesawa te maama he avey ni Samson hein nengesawa sikandin. \c 15 \s1 Is Kebelesi ni Samson te menge Filistihanen \p \v 1 Dutun te kedlavey te menge timpu, hein neuma en is tiraǥun, mibpenumbelayan ni Samson is esawa zin he zuen din uwiten he nati he kambing. Migkeǥiyan din is enuǥang din he maama te, “Egkesuat a he edseled diyà te ruǥu te esawa ku.” Piru kenà sikandin ibpeseled te enuǥang din he maama. \v 2 Migkaǥi is enuǥang din he maama te, “Kunaan ku ke egkeepesan nu en sikandin, umbe impeesawa ku en sikandin duen te avey nu. Guntaan emun egkesuat ka, heeyan ded is hazi zin he edhuna pa he mezagwey kandin. Iyan nu esewaa.” \p \v 3 Migkaǥi si Samson te, “Tenged kayi te mibeelan niw kenà a keniyu egkevasul ke hengkey is ebeelan ku ziyà te keniyu te menge Filistihanen.” \v 4 Ne migenat si Samson ne mid-apul sikandin te 300 he menge leew he asu. Ne impedtevezè din is menge ikug te kada zezuwa zutun ne mibpemikitan din haazà te menge sulù. \v 5 Mibpenemteman din haazà ne impaawè din haazà is menge leew he asu ziyà te menge trigu te menge Filistihanen. Nevinsulan is langun he trigu, kenà iyan dà is neeǥani en, kekenà, ragkes en is wazè pa meeǥani. Nevinsulan daan is menge pemuleey te paras wey menge ulibu. \p \v 6 Mid-insà is menge Filistihanen ke hentei is mibaal zutun, ne netuenan dan he iyan si Samson. Ne netuenan dan daan he iyan imbeeli zutun ni Samson su geina te impeesawa te enuǥang ni Samson he tig-Timnah is esawa ni Samson duen te avey ni Samson. Umbe mibpen-ehè dan sikan is bahi wey is amey zin ne mibinsulan dan. \v 7 Migkeǥiyan ni Samson is menge Filistihanen te, “Tenged kayi te mibeelan niw, ne kenà a ed-engked he ebpenhimatey taman te ebpekevales a keniyu.” \v 8 Midsurung din sikandan ne utew mahabet is nepatey zin. Ne liwas dutun mibpelaǥuy sikandin ne mid-eles diyà te surung diyà te pangpang he ziyà te Etam. \p \v 9 Dutun he timpu migkampu is menge Filistihanen diyà te Juda, ne midsurung dan is inged he Lehi he sakup te Juda. \v 10 Umbe, mid-insaan sikandan te menge tig-Juda te, “Maan is edsurungen key keniyu?” Ne midtavak dan te, “Wey zey mezekepi si Samson su ebelesan dey tenged te mibeelan din diyà te kenami.” \v 11 Umbe is 3,000 he menge maama ziyà te Juda midhendiyà te surung diyà te pangpang he ziyà te Etam, ne migkeǥiyan dan si Samson te, “Wazè nu ve metueni he sakup kiw te menge Filistihanen? Ne ǥuntaan neuwit-uwit key te mibeelan nu.” Midtavak si Samson te, “Mibales e zà te mibeelan dan kediey.” \v 12 Migkaǥi zan te, “Midhendini key te kedakep kenikew, su wey zey sikew ikeveǥey ziyà te menge Filistihanen.” Midtavak si Samson te, “Ebpezakep a keniyu basta ebpenangdù kew he kenà a keniyu edhimetayan.” \v 13 Migkaǥi zan te, “Uya, kenè dey sikew edhimetayan. Ebekusen dey zà sikew ne ibpalad dey sikew ziyà te kandan.” Umbe mibakus dan sikandin te zezuwa he veǥu he menge pisì ne mid-uwit dan diyà te ǥawas duen te surung. \v 14 Hein nekeuma zan diyà te Lehi, midsinuǥung sikandin te menge Filistihanen he ebpememensag. Midumala si Samson te Mulin-ulin te \sc Nengazen\sc* su nengebidtew is imbakus kandin he iring dà te tanur he edtutungen ne nengeulug heini puun te menge velad din. \v 15 Ne nekaahà si Samson te tulan te bakà te asnu he veǥu pa he minatey. Migkuwa zin haazà ne migamit din te kedhimatey te 1,000 he menge Filistihanen. \v 16 Migkaǥi si Samson te, \q1 “Pinaaǥi te tulan te vakà te asnu, \q1 nepatey ku is 1,000 he menge etew. \q1 Pinaaǥi te tulan te vakà te asnu, \q1 ingketambù ku heini he menge etew.” \p \v 17 Ne hein nekepasad sikandin he egkaǥi, intimbag din sikan is tulan te vakà te asnu. Ne haazà he lugar migngezanan te Ramat Lehi. \p \v 18 Utew nemezahi si Samson. Umbe nengumew-umew sikandin te \sc Nengazen\sc*. Ke sikandin te, “Midhimu nu he mekezaag a, piru ǥuntaan henduen be te ebpatey ad te kegkemezahi ku ne ebihaǥen a te menge Filistihanen he wazà mekekilala kenikew.” \v 19 Umbe, impetudà te Megbevayà is wahig he ebpuun te nevudsiyan he tanà diyà te Lehi. Mid-inum dutun si Samson ne midlikù is desen din. Heini he serebseb migngezanan te En Hakore. Ne taman en guntaan kemulu heini ziyà te Lehi. \p \v 20 Mibpenguluwan ni Samson is menge Israilihanen seled te 20 he tuig. Dutun he timpu kemulu pa sikandan sakup te menge Filistihanen. \c 16 \s1 Si Samson diyà te Gaza \p \v 1 Duen timpu he midhendiyà si Samson te Gaza he sevaha he inged te menge Filistihanen. Ne zuen dutun neehè din he vahi he ebelegyà te zengeg din, ne midhulizan din haazà is bahi. \v 2 Netudtulan is menge tig-Gaza he zutun si Samson, umbe midliǥuyan dan haazà is inged wey mibentayan dan is menge pultahan dutun te inged te tivuuk he kezukileman. Wazà sikandan mebpuǥad dutun he kezukileman. Su iyan disisyun dan he meselem dan edhimetayi si Samson. \v 3 Piru taman dà te liwazà te kezukileman is kedhuliza ni Samson duen te vahi. Mid-enew sikandin ne midhendiyà te pultahan duen te inged. Migewezan din is menge tukud duen te pultahan ne mibazut din haazà ragkes is menge trangka zin. Ne ziyè din haazà uwita te puntur te vuntud he ebpekesinaru ziyà te Hebron. \s1 Si Samson wey si Delila \p \v 4 Dutun te huziyan he timpu, mibmahal ni Samson is sevaha he vahi he ziyà ed-ubpà te zal-ug he Sorek. Is ngazan din, iyan si Delila. \v 5 Ne zutun, midhendiyà te ki Delila is menge pengulu te menge Filistihanen ne migkeǥiyan dan sikandin te, “Hengyui nu sikandin he keǥiya zin kenikew is hinungdan ke maan is utew sikandin mezesen wey ke ebmenmenuwen is kedaaǥa kandin, su wey zey sikandin mevakus su wey zey mevihag. Emun egkeveelan nu en heeyan, is kada sevaha kenami ebeǥey ziyà te kenikew te 1,100 he vuuk he pelata.” \p \v 6 Umbe, mid-insaan ni Delila si Samson. Ke sikandin te, “Keǥiyi a kenikew te hinungdan ke maan is utew ka mezesen. Wey penenglitan duen ebakus etawa edakep kenikew ebmenmenuwen din heini te ebaal?” \v 7 Midtavak si Samson te, “Emun ebekusen a te pitu he mehilew pa he tabpes te panà, egkeiring dà is desen ku te zesen te zuma he menge etew.” \p \v 8 Hein netuenan haazà te menge pengulu te menge Filistihanen, mibeǥayan dan si Delila te pitu he mehilew he tabpes te panà ne mibakus din si Samson. \v 9 Dutun duen nepipira he menge Filistihanen he mid-eles diyà te zivaluy he ruǥu. Ne mibensag si Delila te, “Samson, duen menge Filistihanen he nekeuma su edekepen ke zan.” Piru mibpemidtew zà ni Samson is imbakus kandin he henduen dà te menge tanur he netutung te hapuy. Wazè dan pa metueni is hinungdan te kezesen din. \p \v 10 Migkeǥiyan ni Delila si Samson te, “Midlimbungan e zà kenikew; midterteruan a kenikew. Sigi en, keǥiyi ad kenikew te paaǥi te kegkevekusa kenikew.” \v 11 Migkaǥi si Samson te, “Emun ebekusen a te beǥu he pisì he wazè pa meǥamit, egkeiring dà is desen ku te zesen te zuma he menge etew.” \p \v 12 Umbe, migkuwa si Delila te veǥu he pisì he wazè pa meǥamit ne mibakus din si Samson. Ne zuen nepipira he menge Filistihanen he mid-eles diyà te zivaluy he ruǥu. Ne mibensag si Delila te, “Samson, duen nekeuma he menge Filistihanen su edekepen ke zan!” Piru mibpemidtew ni Samson haazà is pisì he henduen dà te tanur. \p \v 13 Umbe, migkaǥi en maan si Delila te, “Taman en guntaan is kedlimbungi nu wey kedterteru-i nu kedì. Sigi en, keǥiya nu en is paaǥi te kegkevekusa kenikew.” Migkaǥi si Samson te, “Emun idragkes te edhavel is pitu he selapid te vulvul ku ziyà te lilizen te hevelan, ne egkeiring dà is desen ku te zesen te zuma he menge etew.” \p \v 14 Umbe, hein nekelipezeng si Samson, inhiket ni Delila is pitu he selapid te vulvul ni Samson diyà te lilizen te hevelan, ne nemensag sikandin te, “Samson, duen nekeuma he menge Filistihanen su edekepen ke zan.” Ne mid-enew si Samson ne nelaglag is hevelan wey hinavel. \p \v 15 Umbe, migkeǥiyan sikandin ni Delila te, “Egkeǥiyen nu he mahal a kenikew, piru kenè bes tutuu. Su ketetelu ad kenikew limbungi. Wazè nu keǥiya kedì ke hendei ebpuun is desen nu.” \v 16 Andew-andew is kebpenginginsà dutun te vahi ki Samson ne hein neuǥet kenè en sikandan ebpekaantus. \v 17 Umbe, migkaǥi zin en duen te vahi is tutuu. Ke sikandin te, “Wazà meǥuntingi is bulvul ku minsan kesevaha. Minsan hein ikeǥingey e pa, mibpeveyveyaan ad te Megbevayà pinaaǥi te kedhimuwa kedì he Nazareo. Umbe emun egkeǥuntingan is bulvul ku, egkeiring dà is desen ku te zesen te zuma he menge etew.” \p \v 18 Neǥezam ni Delila he tutuu is migkaǥi ni Samson. Umbe zuen midsuǥù din he ibpekaǥi ziyà te menge pengulu te menge Filistihanen he medlikù dan su migkaǥi en ni Samson diyà te kandin is tutuu. Umbe midlikù sikan is menge pengulu, ne mid-uwit dan en te selapì he ibayad dan diyà te ki Delila. \v 19 Impelipezeng ni Delila si Samson he impeulun diyà te vuvun din, ne hein nehurep en, mid-umew sikandin te sevaha he etew he ibpevangul zin ki Samson. Umbe mibmeluya si Samson, ne impezakep sikandin ni Delila. \v 20 Mibensag si Delila te, “Samson, duen menge Filistihanen he nekeuma su edekepen ke zan.” Ked-enew ni Samson kunaan din ke ebpekaawà sikandin pinaaǥi te kebeeli zin te iring duen te nehuna he mibeelan din. Wazè din metueni he mid-ewaan en sikandin te \sc Nengazen\sc*. \v 21 Midakep sikandin te menge Filistihanen ne midluǥit dan is menge mata zin. Mid-uwit dan sikandin diyà te Gaza ne migkedinahan dan te brunsi. Midhimu zan sikandin he perepenggaling te trigu ziyà te seled te pirisuwan. \v 22 Piru ednaneynaney en edsuvul is bulvul zin. \s1 Is Kebpatey ni Samson \p \v 23 Duen timpu, he midtiǥum is menge pengulu te menge Filistihanen su edsilibra zan wey ebpemuhat dan te mahabet he menge pemuhat he para te ed-ezapen dan he si Dagon. Dutun te kedsilibra zan migkanta zan is edhenduen te: “Mibpengelinteuwan te ed-ezapen tew he mezaag tew si Samson is kuntada tew.” \v 24 Ne hein naahà sikandin te menge etew midalig dan is ed-ezapen dan. Ke sikandan te, “Impalad te ed-ezapen tew kayi te kenitew is kuntada tew he mibeǥey te zekelà he kezeetan kayi te tanè tew wey midhimatey te mahabet kenitew.” \v 25 Tenged te kelipey zan, neisip dan he edhimuwen dan si Samson he velvelayen. Umbe impeǥawas dan si Samson dutun te pirisuwan ne impehitindeg dan diyà te pid-elangan te zezuwa he tukud ne midhimu zan he egkeengitan. \v 26 Migkeǥiyan ni Samson is suluǥuen he ed-aǥak kandin te, “Ipeǥawed a ziyà te tukud kayi te simbahan su wey a mekesandig.” \v 27 Nepenù te etew haazà is simbahan. Dutun daan is langun he menge pengulu te menge Filistihanen. Diyè dà te atep, ne zuen en 3,000 he menge etew, maama wey vahi. Nelangan sikandan he ed-ahà ki Samson. \p \v 28 Dutun nengemuyù si Samson he ke sikandin te: “He Nengazen he MEGBEVAYÀ, tentenuzi a kenikew. Emun egkehimu ilikù nu is desen ku minsan kesevaha zà su wey a mekevales te kedluǥita kayi te menge Filistihanen te menge mata ku.” \v 29 Ne migawed si Samson dutun te zezuwa he teliwazà he tukud he iyan biǥer zutun te simbahan. Is kewanan he velad din inggawed din diyà te sevaha, ne is givang diyà te sevaha pa he tukud. \v 30 Nengulahì sikandin te, “Ituǥut nu he mebpatey a zuma te menge Filistihanen!” Ne intukù din haazà is dezuwa he tukud he mid-amin din is desen din, ne nerundusan dutun te simbahan is menge pengulu wey is langun he menge etew zutun. Edhuna pa he mahabet is nepatey zin dutun he timpu kenà te nepatey zin hein uuyag pa sikandin. \p \v 31 Midhendiyà te Gaza is menge suled ni Samson wey menge kezuzumahi zin, ne migkuwa zan is lawa zin, ne inleveng dan diyà te midlevengan te amey zin he si Manoa ziyà te pid-elangan te Zora wey Eshtaol. Mibpenguluwan ni Samson is Israel seled te 20 he tuig. \c 17 \s1 Is menge Ed-ezapen ni Micas \p \v 1 Duen sevaha he etew he meǥinged diyà te vuvungan te Efraim he iyan ngazan din si Micas. \v 2-3 Sevaha he andew zutun, migkaǥi si Micas diyà te iney zin te, “Hein netazin is 1,100 he menge pelata nu, nezineg ku he midrewakan nu is migkuwa. Heini zed kes pelata. Iyan a midkuwa.” Migkaǥi is iney zin te, “Mama, berakat he tuvazi ka te \sc Nengazen\sc*. Ne kenà med-uteng diyà te kenikew sikan is rawak.” In-ulì ni Micas haazà is 1,100 he menge pelata ziyà te iney zin. Migkaǥi is iney zin te, “Idhalad ku heini ziyà te \sc Nengazen\sc* para te keupiyaanan nu te anak ku. Egemiten ku heini he apid te ledawan he kayu he ebpeveelan ku. Uya, idhalad ku heini su wey ka melibri te rawak.” \v 4 Ne migkuwa sikan is iney zin te 200 he pelata ne imbeǥey zin diyà te menenalsal te pelata. Ne migamit haazà he apid te menge ledawan he kayu. Ne hein nepasad en, diyà isavuk heini te valey ni Micas. \p \v 5 Duen keugelingen ni Micas he simbahan he para te menge ed-ezapen. Ne mibaal sikandin te ipud wey menge ledawan. Midhimu zin he memumuhat is sevaha te menge anak din he maama. \v 6 Dutun he timpu, wazà hadì diyà te Israel, umbe ebpegustu en is kada sevaha ke hengkey is egkesuatan din te ebaal. \p \v 7 Duen sevaha he vetan-en he maama he tig-Betlehem he sakup te Juda. Sevaha sikandin he Levihanen he midteǥaad med-ubpà duma te tribu ni Juda. \v 8 Ne sevaha he andew, midhipanew sikandin is ebpen-ahà te egkeubpaan din diyà te zuma he lugar. Dutun te kedhipanew zin, nekeuma sikandin diyà te valey ni Micas he ziyà te vuvungan te Efraim. \v 9 Mid-insaan sikandin ni Micas te, “Hendei ka ebpuun?” Midtavak sikandin te, “Tig-Betlehem a he sakup te Juda. Ne sevaha a te menge Levihanen. Ebpen-ahà a te egkeubpaan ku.” \v 10 Ne migkaǥi si Micas te, “Kayi ke en ubpà te kedì. Edhimuwen ku sikew he sumesambag ku wey memumuhat. Ne kada tuig ebeǥayan ku sikew te sepulù he vuuk he pelata, ne kenè en heeyan ragkes te visti wey keenen he ibeǥey ku kenikew.” \v 11 Ne mid-uyun haazà is Levihanen dutun te migkaǥi ni Micas ne mid-isip sikandin ni Micas he sevaha te menge anak din. \v 12 Midhimu sikandin ni Micas he memumuhat, ne ziyè din ipeubpà te valey zin. \v 13 Migkaǥi si Micas te, “Guntaan, siguradu he edtuvazan a te \sc Nengazen\sc* su zuen ku en memumuhat he Levihanen.” \c 18 \s1 Si Micas wey is Tribu ni Dan \p \v 1 Dutun he timpu wazà hadì diyà te Israel. Ne zutun daan he timpu, is tribu ni Dan nengahà te lugar he egkeubpaan dan he egkehimu he kandan en he keugelingen. Su ziyà te menge tribu te Israel, iyan is tribu ni Dan wazè pa mekekuwa te tanà he kandan he egkepengevilin. \v 2 Umbe, mibpilì is menge kevuwazan ni Dan te lelima he memevurut he menge maama ziyà te tribu zan he iyan ebpen-ahà te egkeubpaan dan. Heini is lelima he maama ebpuun diyà te inged he Zora wey Eshtaol. \p Ne hein midhipanew zan en is ebpen-ahà te lugar, nekeuma zan diyà te valey ni Micas diyà te vuvungan te Efraim, ne zutun sikandan medlipezeng. \v 3 Ne hein dutun sikandan, netuusan dan diyà te kegkaǥi zuen te vetan-en he Levihanen he kenè sikandin meǥinged dutun. Umbe mid-insaan dan sikandin te, “Maan is kayi ka? Hentei is miduma kenikew kayi? Hengkey is baal nu kayi?” \p \v 4 Midtudtul zin diyà te kandan is mibeelan ni Micas kandin, ne migkaǥi sikandin te, “Iyan terebahu ku kayi is memumuhat a ni Micas, ne edsuhulan e zin.” \v 5 Ne migkeǥiyan dan sikandin, “Geina te memumuhat ke ves, ne insai nu is Megbevayà ke melempusen be heini is hipanew zey.” \v 6 Midtavak haazà is memumuhat te, “Kenà mesemuki is isip niw. Eduma keniyu is \sc Nengazen\sc* kayi te hipanew niw.” \p \v 7 Midlaus medhipanew heini is lelima he maama ne nekeuma sikandan diyà te Laish. Neehè dan he dezeyaan is ked-ubpà te menge etew zutun iring te menge Sidunhanen. Melinew heini he lugar. Ne meupiya is kebpekesavuk dan su wazà midsamuk kandan etawa migezam medsakup kandan. Heini he lugar meziyù te menge Sidunhanen, ne wazè dan mebpekidsevaha te zuma. \v 8 Ne hein midlikù diyà te Zora wey Eshtaol haazà is lelima he maama, mid-insaan sikandan te menge zuma zan ke hengkey is neehè dan. \v 9 Migkaǥi zan te, “Nekeehè key te utew meupiya he lugar. Umbe kenè kiw en edlanganlangan. Edsurungen tew is menge meǥinged dutun su wey tew maangken haazà he tanà. \v 10 Meluag haazà he tanà wey selebpeten, ne zutun is langun he kinahanglan tew. Wey wazè dan isipa he zuen egkaid kandan. Imbeǥey en te Megbevayà kenitew haazà he lugar.” \p \v 11 Umbe, migenat puun te Zora wey Eshtaol is 600 he neǥumeenan he menge etew he sakup te tribu ni Dan su ebpekidtebek dan. \v 12 Migkampu sikandan diyà te avey te Kiriat Jearim he zapit te edsenlepan he sakup te Juda. (Umbe minsan guntaan egngezanan heeyan he lugar te Kampu ni Dan.) \v 13 Ne puun dutun, mibpedayun sikandan medhipanew taman te nekeuma sikandan diyà te valey ni Micas he ziyà te vuvungan te Efraim. \p \v 14 Ne sikan is lelima he maama he neniid diyà te Laish migkaǥi ziyà te menge zuma zan te, “Netuenan niw ve he is sevaha te menge valey kayi ne zuen duen ipud, duen daan ledawan he mid-epizan te pelata, wey zuma pa he menge ed-ezapen? Isip-isip kew ke hengkey is meupiya he ebeelan tew.” \v 15 Umbe, midhendiyè dan te valey ni Micas ne mibpengemusta zan sikan is betan-en he Levihanen he zutun ed-ubpà. \v 16-17 Ne hein ebpemenhithitindeg diyà te pultahan dutun te inged sikan is memumuhat wey sikan is 600 he neǥumeenan he menge maama he tribu ni Dan, midseled sikan is lelima he meniniid diyà te valey ni Micas ne migkuwa zan sikan is ipud, menge ledawan he mid-epizan te pelata, wey zuma pa he menge ed-ezapen. \p \v 18 Ne hein naahà duen te memumuhat he midselezan duen te lelima he meniniid is baley ni Micas ne mibpenguwa zan haazà he menge azen, mid-insà sikandin te, “Maan is ebpenguwaan niw heeyan?” \v 19 Midtavak sikandan te, “Kenè ka gusà. Duma ka kenami su edhimuwen dey sikew he memumuhat wey sumesambag. Kenè be meupiya pa ke egkehimu ka he memumuhat te sevaha he tribu te Israel kenà te memumuhat ke zà te senge pemilya?” \v 20 Ingkesuat dutun te memumuhat haazà is migkaǥi zan kandin, umbe mid-uǥup en sikandin te kebpenguwa zuen te ipud, menge ledawan he mid-epizan te pelata, wey zuma pa he menge ed-ezapen, ne miduma sikandin kandan. \p \v 21 Ne zutun te kedhipanew zan, diyà ipelastar te egkehunaan is menge anak dan, sunud is menge uyaǥen dan, wey menge gelemiten dan. \v 22 Malù dan en meziyù diyà te valey ni Micas hein netuenan ni Micas is neulaula. Umbe midtiǥum din is menge zuma zin he meǥinged ne midal-as dan is menge kevuwazan ni Dan. \v 23 Egkulehien dan sikandan, ne miberiyung is menge kevuwazan ni Dan ne mid-insà diyà te ki Micas te, “Hengkey ves is nehitavù maan is edel-asen key keniyu?” \p \v 24 Midtavak si Micas te, “Maan is ed-insè kew? Migkuwa niw is menge ed-ezapen he impeveelan ku, ragkes en is memumuhat ku, ne wazè en nesamà kayi te kediey.” \v 25 Ke sikandan te, “Ereg kad, su kela ke mepauk is duma he menge zuma zey ne edhimetayan ke zan ragkes is pemilya nu.” \v 26 Ne midlaus sikandan medhipanew. Nesavut ni Micas he wazè din egkehimu ke edsukul sikandin, umbe nekepeuulì sikandin. \p \v 27 Midhendiyà is menge kevuwazan ni Dan te Laish he uwiten dan sikan is menge ed-ezapen ni Micas wey zuma zan sikan is memumuhat din. Melinew he lugar is Laish, ne midsarig is menge meǥinged dutun he wazà egkevut kandan. Midsurung te menge kevuwazan ni Dan is Laish, mibpenhimetayan dan is menge etew zutun, wey mibinsulan dan haazà is inged. \v 28 Wazà neketavang te menge tig-Laish su meziyù haazà te Sidon wey wazà sikandan mebpekidsevaha te ziyà te zuma he inged. Is inged he Laish ne ziyà te menge suǥud he uvey te Bet Rehob. Ne mid-uman haazà benguna te menge kevuwazan ni Dan ne mid-ubpè dan dutun. \v 29 Mid-ilisan dan is ngazan kayi te Dan he iyan ngazan te kepuun dan he sevaha zuen te menge anak ni Jacob. \v 30 Impehitindeg dan dutun sikan is ed-ezapen ni Micas ne mid-azap dan haazà. Si Jonatan he anak ni Gershom wey apù ni Moises is midhimu zan he memumuhat. Puun dutun, is menge kevuwazan ni Jonatan iyan nenilbi he menge memumuhat te tribu ni Dan taman te timpu te kebihaǥa te menge tig-Israel. \v 31 Ne zutun te ziyè pa sikan is Tulda te Megbevayà te Shilo, iyan en midtulungan ezapa ziyà te Dan sikan is ed-ezapen ni Micas. \c 19 \s1 Is Levihanen wey is Esawa Zin \p \v 1 Dutun he timpu te wazè pa hadì te Israel, duen sevaha he Levihanen he meǥinged diyà te meziyù he vahin diyà te vuvungan te Efraim. Heini he Levihanen migkuwa sikandin te vahi he mid-esawa zin puun te Betlehem he sakup te Juda. \v 2 Iyan, midluib kandin haazà is esawa zin, ne mid-ulì diyà te valey te ginikanan din diyà te Betlehem, ne zutun sikandin seled te heepat he vulan. \v 3 Ne midisisyun sikan is Levihanen he edtelukunan din haazà is esawa zin ne edhengyuan din he ed-uman sikandan ebpeemurà. Umbe migenat sikandin duma te sevaha he suluǥuen din wey zezuwa he asnu. Ne hein nekeume en sikandin, impelaus sikandin duen te vahi. Ne hein naahà sikandin duen te amey te vahi, mibpurungan din sikandin seǥipaa. \v 4 Ne mibpeǥes sikandin dutun te enuǥang din he kenè en dèpa megenat. Umbe zutun sikandin te valey te enuǥang din seled te tetelu he andew. \p \v 5 Ne hein heepat en he andew, midselem med-enew sikan is Levihanen wey is suluǥuen din, ne midhimes dan su ed-ulì dan. Iyan, migkaǥi haazà is enuǥang din he maama te, “Kaan kew zèpa ne human kew ǥenat.” \v 6 Umbe, migkaan sikandan. Ne hein netegteǥaad migkaǥi zed sikan is enuǥang din te, “Keeselem kew en genat su edlipeylipey kiw zèpa kayi.” \v 7 Egenat en pezem sikandin piru midteǥel sikandin te enuǥang din, umbe wazè en sikandan medlaus megenat. \v 8 Kegkemeselem, dutun te ikelima he andew, midhimes sikandan su egenat dan, iyan, migkaǥi en maan is enuǥang din te, “Kaan kew zèpa ne kengkuwan kew en te mahapun genat.” Umbe migkaan sikandan. \v 9 Ne hein egenat en haazà is Levihanen wey sikan is esawa zin wey suluǥuen din, migkaǥi en maan haazà is enuǥang din te, “Mahapun en, ne meǥaan en egkezukilem. Deyzey ke ed-uman kew en dini edhizeǥà. Lipeylipey kew zèpa zini ne keeselem kew en ulì ke meselem.” \p \v 10-11 Iyan, wazè en human mebpemineg haazà is Levihanen, kekenà, migenat sikandin duma te esawa zin he mid-untud te zezuwa he asnu. Utew en mahapun hein nekeuma sikandan diyà te Jebus (he iyan is Jerusalem). Umbe migkaǥi sikan is suluǥuen duen te Levihanen te, “Deyzey vuwa ke kayi kiw zà edhizeǥà te inged te menge Jebusihanen.” \v 12 Ne midtavak haazà is Levihanen te, “Kenè kiw kayi edhizeǥà su kenà heini ǥaked te menge Israilihanen. Edlaus kiw ziyà te Gibea. \v 13 Agpas kew en, edtinguhaan tew he mekeuma kiw ziyà te Gibea etawa Rama, ne ziyè kiw edhizeǥà.” \v 14 Umbe, midsigudu en sikandan medhipanew. Midsanlep en is andew hein nekeuma sikandan diyà te uvey te Gibea he sakup te tanà ni Benjamin. \v 15 Midseled dan dutun te inged ne ziyè dan mebpimpinuu te pelasa, iyan, wazà mibpepemenahik kandan diyà te valey zan. \p \v 16 Ne hein mezukilem en, duen sevaha he meǥurang he maama he mid-ulì puun te midterebehuwan din he pemuleey zin. Heini he meǥurang, diyà dengan med-ubpà te vuvungan te Efraim, piru midhalin sikandin diyà te Gibea. Heini is Gibea ragkes te tanà te tribu ni Benjamin. \p \v 17 Ne hein naahà sikandan dutun te meǥurang, mid-uvayan din wey mid-insaan din, “Hendei kew ebpuun? Wey hendei kew ebpevayà?” \v 18 Midtavak haazà is Levihanen te, “Diyè key ebpuun te Betlehem he sakup te Juda ne ed-ulì key ziyà te valey zey he ziyà te vuvungan te Efraim. Wazà midhinggat kenami wey key mekelaus diyà te valey zin. \v 19 Duen dey egkekaan wey egkeinum kayi te esawa ku wey suluǥuen ku, wey zuen kumpey te menge asnu zey. Umbe wazè en duma he egkinehenglanen dey.” \v 20 Migkaǥi haazà is meǥurang te, “Kenè kew lipezeng kayi te pelasa. Ne ziyè kew te valey ku. Ne iyan ad metau te langun he kinahanglan niw. Kenè kew kayi zà lipezeng te pelasa.” \v 21 Ne miduma sikandan dutun te meǥurang. Kebpekeuma zan migkumpayan duen te meǥurang is menge asnu zan. Ne hein nekepasad sikandan he ebpenlùlù te menge paa zan, ne migkaan dan. \p \v 22 Dutun te kedlipeylipey zan, midtik-awan liǥuyi te lalung he menge etew zutun te inged haazà is baley ne mibpemukpuk dan is gemawan. Ne mibensaǥan dan sikan is meǥurang te, “Ipeǥawas nu heeyan is meǥeliyug nu he maama su edhilevetan dey sikandin.” \v 23 Midtavak haazà is meǥurang te, “Menge suled, meǥeliyug ku heini is etew, umbe kenè niw veeli ziyà te kandin heeyan is meremerik wey mekeeled-eled he vaal. \v 24 Ibeǥey ku keniyu is anak ku he raǥa wey is esawa kayi te etew, ne veeli niw ziyà te kandan ke hengkey is egkesuatan niw te ebaal. Asal kenè niw veeli kayi te meǥeliyug ku is meremerik wey mekeeled-eled he vaal.” \p \v 25 Wazà mebpemineg kandin haazà is menge etew, umbe impeǥawas duen te Levihanen sikan is esawa zin ne imbeǥey zin kandan. Wazè dan urami haazà is bahi; midhilevetan dan taman te egkepawà. Ne hein egkepawè en human dan ipeǥenat sikan is bahi. \v 26 Midlikù kes bahi zuen te valey he mibpemenehikan duen te esawa zin. Nepiley sikandin diyà te ǥemawan, ne zutun sikandin taman te midsilà is andew. \p \v 27 Ne zutun te meselem mid-enew haazà is Levihanen, ne mibpuwasan din haazà is gemawan. Ne zutun te kedlewang din su edlaus en edhipanew, neehè din sikan is esawa zin he nekelelangkeb he nekezezampà duen te idselang te ǥemawan. \v 28 Migkaǥi haazà is Levihanen te, “Enew ke en su egenat kiw en.” Iyan, minatey en bes haazà is bahi, ne in-untud din haazà te asnu zin ne migenat. \p \v 29 Ne hein nekeuma sikandin diyà te kandan, mibpenamped din te 12 he vahin is lawa zutun te esawa zin ne impeuwit din heini ziyà te 12 he tribu te Israel. \v 30 Ne nekekaǥi is langun he nekaahà kayi te, “Wazè pa nehitavù he iring kayi puun te kebpuun te menge Israilihanen diyà te Ehipto. Hengkey vuwa is ereg he ebeelan tew?” \c 20 \s1 Nengandam is menge Israilihanen te Kebpekidtebek \p \v 1 Is langun he menge Israilihanen puun te Dan pehendiyà te Beersheba, wey puun te Gilead, midtiǥum diyà te Mizpa, diyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc*. \v 2 Dutun is menge pengulu te kada tribu te Israel te kedtiǥum te menge etew te Megbevayà. 400,000 sikandan is langun he menge sundaru he neǥumeenan te ispada. \v 3 Nezineg te menge kevuwazan ni Benjamin he is menge Israilihanen midtiǥum diyà te Mizpa. \p Migkaǥi is menge Israilihanen te, “Nemenumenu is kegkeul-ulaha kayi te utew mezaat?” \v 4 Ne midtudtul zuen te Levihanen is neulaula: “Nekehendiyè key te esawa ku te Gibea, he sakup te Benjamin su zutun key edhizeǥà. \v 5 Ne hein mezukilem en, is baley he nepemenehikan dey midliǥuyan te menge maama he tig-Gibea. Egkesuatan dan he mekuwa e zan su edhimetayan e zan pezem; piru iyan, midsinembeyaanan dan te edlayug is esawa ku taman te minatey. \v 6 Umbe, mid-uwit ku te ked-ulì ku is lawa zin ne mibpenamped ku te 12 he vahin ne impeuwit ku ziyà te 12 he tribu te Israel, su utew mezaat wey mekeeled-eled heini is mibeelan dan kayi te Israel. \v 7 Ne sikitew is langun he menge Israilihanen hengkey is ed-ul-ulahan tew?” \p \v 8 Nesevaha is menge etew zutun te kegkaǥi te, “Wazà med-ulì kenitew minsan sevaha. \v 9 Iyan ebeelan tew is edripa kiw ke hentei kenitew is edsurung diyà te Gibea. \v 10 Is ikesepulù he vahin te langun he menge maama te kada tribu iyan ed-atur te egkekaan te menge sundaru, ne is egkesamà iyan ebales te menge tig-Gibea tenged kayi te utew mezaat he mibeelan dan kayi te Israel.” \v 11 Umbe, midsevaha is menge maama te Israel te kedsurung diyà te Gibea. \p \v 12 Duen menge menunudtulà he midsuǥù te menge tribu te Israel ziyà te tivuuk he tribu ni Benjamin he ibpekaǥi te, “Hengkey heini is utew mezaat he nehitavù kayi te keniyu? \v 13 Guntaan, ipalad niw ziyà te kenami heeyan is lalung he menge tig-Gibea he mibaal kayi su edhimetayan dey su wey mepalis kayi te Israel haazà is utew mezaat he salà.” Piru wazà pemineǥa te menge kevuwazan ni Benjamin sikan is duma zan he menge Israilihanen, \v 14 kekenà, nenggawas sikandan puun te menge inged dan ne midtiǥum dan diyà te Gibea su ebpekidtebek dan te zuma zan he menge Israilihanen. \v 15 Dutun mismu he andew, neketiǥum is menge Benjaminhen te 26,000 he menge sundaru he ebpuun te menge inged dan, wazà lavet te 700 he pinilì he menge sundaru he menge tig-Gibea. \v 16 Heini is 700 he mibpilì dan, puun te tivuuk he menge sundaru zan, pudu ǥivang. Ne is kada sevaha kandan memetau he edlabyug te vatu he ebpekeigù minsan iring kezeisey te sengeleǥas he vulvul. \v 17 Ne gawas te tribu ni Benjamin, neketiǥum daan is menge Israilihanen te 400,000 he menge sundaru he memahagtì he ebpekidtebek. \s1 Is Gira te Tribu ni Benjamin wey te Duma he menge Israilihanen \p \v 18 Midhendiyà te Betel is menge Israilihanen ne mid-insè dan diyà te Megbevayà ke hentei ki tribu is edhuna edsurung te menge Benjaminhen. Ne midtavak is \sc Nengazen\sc* te, iyan is tribu ni Juda. \v 19 Umbe, hein mid-ilis he andew, meselem pa migkampu en is menge Israilihanen diyà te uvey te inged he Gibea. \v 20 Ne nengandam dan wey mibpelastar is menge sundaru zan su ebpekidtebek te menge Benjaminhen. \v 21 Ne migawas is menge Benjaminhen puun te Gibea te kebpekidtebek kandan. Ne zutun dà he andew, 22,000 he menge Israilihanen is nepatey te menge Benjaminhen. \p \v 22-23 Umbe, mid-uman medtekezeg diyà te Betel is menge Israilihanen ne midsineǥew zan dutun taman te mezukilem. Mid-insaan dan is \sc Nengazen\sc* te, “Ed-uman key pe be ebpekidtebek te menge kezumahan dey he menge Benjaminhen?” Midtavak is \sc Nengazen\sc* te, “Uya.” Umbe midinesiǥà sikandan ne mid-uman dan mebpelastar zuen te mibpelastaran dan. \p \v 24 Ne sunud he andew midsurung dan en maan is menge Benjaminhen. \v 25 Iyan, mid-uman en maan megawas is menge Benjaminhen diyà te Gibea ne midsinuǥung dan heini is duma zan he menge Israilihanen. Ne kayi he timpu, nepatey zan is 18,000 he menge Israilihanen he memetau he eǥamit te menge ispada. \p \v 26 Umbe, mid-uman en maan medtekezeg diyà te Betel is langun he menge Israilihanen ne midsineǥew zan. Neminuu zan, ne mibpuasa zan diyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* dutun he andew taman te kebmezukilem. Nemuhat dan te menge pemuhat he edtutungen wey menge pemuhat he para te meupiya he kedepità. \v 27 (Dutun he timpu, ziyà te Betel sikan is Kavan te Kebpekid-uyun te Megbevayà kandan. \v 28 Ne is edumala zutun, iyan si Finehas he anak ni Eleazar wey apù ni Aaron.) Mid-umanan insai te menge Israilihanen is \sc Nengazen\sc* te, “Ed-uman key pe be ebpekidtebek te kezumahan dey he menge Benjaminhen etawa kenè en?” Midtavak is \sc Nengazen\sc* te, “Uman kew pekidtebek su keeselem ebpengelinteuwan ku en he mezaag niw sikandan.” \p \v 29 Umbe, mibpeeyanan te menge Israilihanen te menge sundaru is peliǥuy te Gibea. \v 30 Dutun te iketelu he andew, mibpelastar zan su ebpekidtebek dan te menge Benjaminhen iring te mibeelan dan te nehuna he menge andew. \v 31 Ne iring te neulaula zuen te nengehuna he kebpekidtebek dan, midsinuǥung sikandan te menge Benjaminhen he nenggawas puun dutun te inged. Nekepatey is menge Benjaminhen te 30 he menge Israilihanen diyà te menge pemuleey wey ziyà te menge zalan pehendiyà te Betel wey Gibea. \v 32 Ne ǥeina te mibpelaǥuy is menge Israilihanen, kunaan te menge Benjaminhen ke egkezaag dan en maan is menge Israilihanen. Wazè dan meteuni he mibpezal-as is menge Israilihanen su para meuwit dan diyà te meziyù te inged heini is menge Benjaminhen. \p \v 33 Ne hein nekeuma is menge Israilihanen diyà te Baal-Tamar, ne mibpelastar zan dutun ne sikan mulà is nemen-eles he mid-ayan nemenggawas dan ne mibpelastar zan diyà te zapit te edsenlepan he vahin te Gibea. \v 34 Ne is 10,000 he pudu menge pinilì he menge sundaru te Israel, midsurung dan is Gibea. Nehitavù is dekelà he tebek, ne wazà metueni te menge Benjaminhen he hapit dan en egkepurung egkezeeti. \v 35 Mibpengelinteuwan te \sc Nengazen\sc* he mekezaag is menge Israilihanen. Dutun he andew, nekepatey sikandan te 25,100 he menge Benjaminhen he mahagtì he menge sundaru. \v 36 Ne nesavut te menge Benjaminhen he nezaag en sikandan te menge Israilihanen. \s1 Is Kebpurunga Kedseysaya te Kebpekezaag te menge Israilihanen \p Mibpelaǥuy is dekelà he grupu te menge sundaru te Israel su midsarig sikandan duen te grupu he impeayan dan diyà te inged te Gibea. \v 37 Ne hein edal-as en kandan is menge Benjaminhen, midsurung en daan duen te nemen-ayan he menge sundaru is Gibea ne migerè dan is langun he menge etew zutun. \v 38 Iyan, te wazè pa heini meulaula, daan sikandan he mid-uyun he emun ebpekaahà te mekepal he evel ziyà te Gibea sikan is nemelaǥuy he menge Israilihanen, tuus haazà he \v 39 edlikù dan en te kebpekidtebek te menge Benjaminhen. Is menge Benjaminhen dutun, nekepatey en te 30 he menge Israilihanen, umbe kunaan dan ke egkezaag dan en maan is menge Israilihanen iring te nehuna he nengehitavù. \v 40 Ne midlipuwak is mekepal he evel ziyà te Gibea. Ne hein midlilingey is menge Benjaminhen, neehè dan is mekepal he evel he ebpuun diyà te inged dan. \v 41 Ne miberiyung is menge Israilihanen, ne mid-etaki zan is menge Benjaminhen. Nengeheratan is menge Benjaminhen su nesavut dan he hapit en sikandan egkepurung egkezeeti. \v 42 Mibpemelaǥuy sikandan pehendiyà te sibsivayan, piru midal-as dan te menge Israilihanen he migawas puun te inged. \v 43 Wazè dan en egkepelaǥuyan su midliǥuyan sikandan te menge Israilihanen, ne wazè dan engkezi te edal-as taman te zapit te edsilaan he vahin te Gibea. \v 44 Ne 18,000 he mevurut he menge sundaru te Benjaminhen is nepatey. \v 45 Is duma nekepelaǥuy ziyà te sibsivayan pehendiyà te Batu he Rimon. Piru 5,000 ǥihapun is nepatey kandan diyà te zalan. Midsiguduwan sikandan del-asa te menge Israilihanen taman te Gidom ne nekepatey en maan is menge Israilihanen te 2,000 kandan. \v 46 Is langun he nepatey zutun he andew, 25,000 he menge Benjaminhen he menge mevurut he menge sundaru he neǥumeenan te menge ispada. \v 47 Iyan, duen 600 he menge Benjaminhen he nekepelaǥuy ziyà te Batu he Rimon, ne zutun dan med-ubpà seled te heepat he vulan. \v 48 Midlikuan te menge Israilihanen is menge Benjaminhen ne mibpenhimetayan dan ragkes is menge uyaǥen wey is minsan hengkey he egkeehè dan. Mibinsulan dan is langun he menge inged te menge Benjaminhen he egkeseǥazan dan. \c 21 \s1 Menge Esawa para te menge Benjaminhen \p \v 1 Diyà te Mizpa, midsesapà is menge Israilihanen he kenè dan ibpeesawa is menge anak dan he vahi te menge Benjaminhen. \v 2 Ne midhendiyà is menge Israilihanen te Betel ne mibpurung dan medsineǥew ziyà te etuvangan te Megbevayà taman te mezukilem. \v 3 Ke sikandan te, “He \sc Nengazen\sc* he Megbevayà te Israel, maan is nehitavù heini? Maan is neterinan en te sevaha he tribu is Israel?” \p \v 4 Kegkemeselem, mibaal sikandan te pemuhatà ne nemuhat dan te menge pemuhat he edtutungen wey menge pemuhat he para te meupiya he kedepità. \v 5 Mibpein-inseey sikandan ke hengkey he tribu te Israel is wazà medhendutun te tiǥum dan diyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* diyà te Mizpa, su nekepenangdù sikandan he edhimetayan is kenà edhendiyà. \p \v 6 Ingkeseeng te menge Israilihanen is nehitavù te kezumahan dan he menge Benjaminhen. Ke sikandan te, “Guntaan, neterinan en te sevaha he tribu is Israel. \v 7 Hendei kiw vuwà ebpen-ahà te ibpeesawa tew te nesamà he menge Benjaminhen, su nekepenangdù kiw en man diyà te \sc Nengazen\sc* he kenè tew ibpeesawa kandan is menge anak tew he vahi?” \p \v 8 Dutun migkaǥi sikandan te, “Hengkey he tribu te Israel is wazà medhendiyà hein midtiǥum kiw ziyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* diyà te Mizpa?” Netuenan dan he wazà minsan sevaha zutun he tig-Jabesh Gilead, \v 9 su hein mibilang is menge etew, wazà naahà he tig-Jabesh Gilead. \v 10-11 Umbe, mibpilì dan te 12,000 he memevurut he menge sundaru, ne migkeǥiyan dan te, “Hendiyè kew te Jabesh Gilead ne geraa niw is meǥinged dutun, batà etawa meǥurang, maama etawa vahi, gawas dà te menge raǥa he wazè pa mehileveti.” \v 12 Ne zutun nekeehè dan te 400 he menge raǥa he wazè pa mehileveti ne mid-uwit dan haazà diyà te kampu zan diyà te Shilo he sakup te Canaan. \p \v 13 Ne liwas dutun, midsuǥù is tivuuk he Israel te menge menunudtulà diyà te menge Benjaminhen he nemen-eles diyà te Batu he Rimon. Migkeǥiyan sikandan dutun te menge menunudtulà te ebpekid-emiǥu en kandan is menge zuma zan he menge Israilihanen. \v 14 Umbe, nemen-ulì haazà is menge Benjaminhen ne imbeǥey kandan te menge Israilihanen sikan is menge raǥa he tig-Jabesh Gilead. Iyan, kurang pa haazà is menge raǥa para kandan. \p \v 15 Ingkeseeng te menge Israilihanen haazà is nehitavù te menge Benjaminhen su migevà te \sc Nengazen\sc* is kegkesevaha te menge tribu te Israel. \v 16 Umbe, mibpelelelaǥà is ebpemendumala te Israel. Ke sikandan te, “Wazè en bahi he nesamà diyà te menge Benjaminhen. Hengkey vuwa is ebeelan tew para mekeesawa is nesamà he menge maama he wazè pa mekeesawa? \v 17 Ebaal kiw te paaǥi su wey zuen mekepengevilin he kevuwazan te nesamà he menge Benjaminhen. Kinahanglan he wazà tribu te Israel he egkepuew. \v 18 Iyan, kenè man egkehimu he ibpeesawa tew kandan is menge anak tew he vahi su nekesesapè kiw en he meigù te rawak is ebaal kayi.” \p \v 19 Ne zutun netenuzan dan he hapit en egkeuma is tinuig he pista he para te \sc Nengazen\sc* he ziyà ebeeli te Shilo. (Is Shilo egkezizaya te Betel ne egkezivavà te Lebona, wey zapit te edsilaan emun diyà ki te zalan he ebpuun te Betel pehendiyà te Shekem.) \v 20 Migkeǥiyan dan is menge Benjaminhen te, “Eles kew ziyà te menge pemuleey te paras, \v 21 ne ventayi niw is menge raǥa he tig-Shilo. Ne emun edsaǥad sikan is menge raǥa he edsayew zutun te pista, ne lepawa niw sikandan ne medakep is kada sevaha keniyu te ed-esewaan din ne uwita niw ziyà te keniyu. \v 22 Ne emun edriklamu is amey zan etawa suled dan he maama, ne iyan heini egkeǥiyen dey ziyà te kandan, ‘Pekelalaglalag kew he vey-ani niw en sikandan su kurang is menge raǥa he nekuwa tew hein midsurung tew is Jabesh Gilead. Minsan nekesesapè kew en piru wazè niw televaken su kenè man keniyu he ketau is kegkeesawa te menge anak niw te menge Benjaminhen.’ ” \p \v 23 Umbe, mibeelan haazà te menge Benjaminhen. Pesizakep sikandan te menge raǥa he midsayew, ne mid-uwit dan ne mid-esawa zan. Kebpekeuma zan diyà te tanè dan, mid-uman dan benguna is menge inged dan ne mid-ubpè dan dutun. \v 24 Mid-ulì daan is duma pa he menge Israilihanen diyà te keugelingen dan he tanà, wey keugelingen dan he tribu wey pemilya zan. \p \v 25 Dutun he timpu, wazà hadì te Israel, umbe ebaal en te egkesuatan din te ebaal is kada sevaha kandan.