\id EST - mbb OT -Philippines 2014 (DBL -2014) \ide 65001 - Unicode (UTF-8) \rem Copyright: Kermit Titrud (2012) \h Ester \toc1 Ester \toc2 Ester \toc3 Est \mt1 Ester \c 1 \s1 Mid-ilisan te Kegkerayna si Bashti \p \v 1-2 Duen sevaha he hadì te Persia he migngezanan ki Ahasuerus. Diyà sikadin med-ubpà te turuǥan he miberengbeng diyà te inged he Susa. Edhedian din is 127 he prubinsya puun te India taman te Etiopia. \v 3 Ne hein iketelu en he tuig te kedhadì din, midhimu sikandin te zekelà he keemuran para te menge upisyal zin, wey te zuma pa he ebpenilbi kandin. Midtelavuk daan is menge pengulu te sundaru zutun te Persia wey Media, ne elin daan midtelavuk is dungganen he menge etew wey is menge upisyal ziyà te menge prubinsya. \v 4 Heenem he vulan is keluǥayad te midhimu zin he keemuran, ne impaahà ni Ahasuerus is kesesepian din dutun te ginhedian din, wey is dekelà he ventuǥan din wey kegketelehuzen. \p \v 5 Ne hein neiwas haazà, mid-uman en maan sikandin medhimu te pitu he andew he keemuran he para te langun he meǥinged diyà te vinerengbeng he inged he Susa, ebpuun te pinekedungganen pehendiyà te menge egkengeayuayu. Diyà haazà umani himuwa is keemuran te lama te turuǥan te hadì. \v 6 Ne haazà is lugar ne mideyzeyanan te meputì wey meitem is kaavuavu zin he menge kurtina he midhiketan te hiket he iyan mibeelan is merudtem he linu, ne impikit haazà duen te menge mibpen-iring te sising he pelata zuen te menge tukud he marmul. Ne zuen dutun menge vangkù he vulawan wey pelata, he ziyà ipelastar te saag he meupiya he ed-ahaan he kristal, marmul, perlas wey zuma pa he menge mahalen he menge vatu. \v 7-8 Mid-inum is menge visita ne migamit is menge inumà he vulawan he nekedseselekawà te zayandayan. Impevayèbayè en sikandan te hadì te menge mahalen he vinu. Midsuǥù is hadì te menge suluǥuen he iyan en ibpevayàbayà is menge visita. \p \v 9 Dutun te kemulu is keemuran haazà is menge maama he menge visita, midhimu zaan te keemuran si Rayna Bashti para te menge vahi he zutun te turuǥan ni Hadì Ahasuerus. \p \v 10 Dutun te ikepitu he andew zutun te keemuran, melipayen is hadì te subra he ked-inum. Midsuǥù din is pitu he menge keugelingen din he sineriǥan he si Mehuman, si Bizta, si Harbona, si Bigta, si Abagta, si Zetar, wey si Carkas. Midsuǥù din sikandan \v 11 he zumaha zan diyà te kandin si Rayna Bashti he midsun-uzan is ulu zin te kuruna su wey maahà te menge upisyal zin wey te langun he menge visita zin is kempet din, su si Bashti, utew mekempet he vahi. \v 12 Piru hein midtudtulan te menge suluǥuen si Rayna Bashti mehitenged dutun te suǥù te hadì, ne wazà sikandin mebpezumazuma, umbe utew nepauk haazà is hadì. \p \v 13 Ne ǥeina te iyan neleyaman he ed-ul-ulahan te hadì dutun he timpu is kebpekisambag diyà te menge uluwanen he sumesambag he nesayud te menge kesuǥuan wey menge vetasan te menge etew ziyà te Persia. \v 14 Ne iyan heini menge ngazan dutun te menge memetau he sumesambag: si Carshena, si Shetar, si Admata, si Tarshish, si Meres, si Marsena, wey si Memucan. Heini sikandan is pitu he lavew he menge upisyal zutun te Media wey Persia. Emiǥu sikandan dutun te hadì wey lavew is ketengdanan dan dutun te ginhedian. \p \v 15 Ne mid-insà diyà te kandan haazà is hadì te, “Sumalà is diyà te kesuǥuan, hengkey is kinahanglan he ed-ul-ulahan diyà te ki Rayna Bashti tenged te kenè din kebpezumdumahi te suǥù ku he impetudtul ku ziyà te kandin te menge sineriǥan ku?” \v 16 Ne zutun te etuvangan te hadì wey te zuma he lavew he menge upisyal, midtavak si Memucan. Ke sikandin te, “Nekevaal te mezaat si Rayna Bashti, ne is mezaat he mid-ulaula zin, ne kenè ka iyan dà nerumbu zutun is hadì dey, kekenà, elin key nerumbu zutun is langun he lavew he menge upisyal wey langun he menge etew he ebpen-ubpà diyà te langun he prubinsya he neseled te ginhedian nu, telehuzen he Hadì Ahasuerus. \v 17 Haazà is mid-ulaula zin, egkehimu he petug-iringan su emun egketuenan en haazà te langun he menge vahi, ne ebpuunan dan en is kenà kebpezumazuma te esawa zan su egkeisip dan man is, ‘Maan be si Rayna Bashti is midsuǥù te hadì he med-etuvang kandin ne wazà mebpezumazuma.’ \v 18 Siguradu he puun guntaan, ne egkezineg te menge vahi kayi te Persia wey Media he esawa te lavew he menge upisyal is mid-ulaula ni Rayna Bashti. Umbe, layun dà egkeula-ula is kenà kedtinehuzà te telteleesawa. \p \v 19 “Umbe ke meupiya zà te ǥehinawa nu, Mahal he Hadì, beeli nu is suǥù he iyan is: Kenè en maan ebpekeetuvang kenikew si Rayna Bashti te minsan keenu, ne is kegkerayna zin, ibeǥey nu en te zuma he edhuna pa kandin he meupiya. Ne iragkes nu heini he suǥù duen te menge kesuǥuan kayi te ǥinhedian tew he Persia wey Media su para kenà heini mahalin. \v 20 Ne heini he suǥù, emun egketuenan te langun he nesakup kayi te meluag he ginhedian nu, ne is langun he menge vahi, egketahud dan is menge esawa zan, deisey etawa zekelà is pid-etawan din.” \p \v 21 Ne haazà is hadì, wey sikan is lavew he menge upisyal zin, ingkesuat dan haazà is sambag, umbe mid-ulaula zutun te hadì haazà is insambag kandin ni Memucan. \v 22 Mibpesuratan din is langun he menge etew ziyà te minsan hendei he prubinsya he neseled te ginhedian din, ne iyan migamit is keugelingen dan he menge kineǥiyan. Ne is taǥù dutun te surat iyan is: kada maama iyan mebpengulu wey mebayàbayà te pemilya zin. \c 2 \s1 Midhimu he Rayna si Ester \p \v 1 Ne hein malù neuǥet, ne naawà dutun is kegkepauk ni Hadì Ahasuerus, netenuzan din si Bashti wey is mibeelan din. Netenuzan daan ni Hadì Ahasuerus is belaud he midhimu zin kuntra ki Bashti. \v 2 Umbe, migkaǥi sikan is keugelingen din he menge sineriǥan te, “Mahal he Hadì, maan is kenè ka ebpen-ahà te mekempet wey vetan-en he menge raǥa? \v 3 Pilì ka te menge upisyal ziyà te kada prubinsya he sakup te ginhedian nu para ebpekepen-ahà te mekempet he menge raǥa wey ed-uwit kandan diyà te ebpeubpaan te menge vahi kayì te miberengbeng he inged te Susa. Ipaatur nu is menge raǥa ki Hegai he upisyal nu he midseriǥan nu te ked-atur te menge vahi ziyà te turuǥan. Ne iyan en sikandin metau he ebeǥey te menge kinehenglanen dan para mebmekempet dan. \v 4 Ne is egkesuatan nu he raǥa, ne iyan nu iliwan ki Bashti he rayna.” Nesuatan te hadì haazà is migkaǥi ziyà te kandin, umbe mibpezumdumahan din heini. \p \v 5 Ne zutun te miberengbeng he inged diyà te Susa, ne zuen Judio he kevuwazan ni Benjamin he iyan ngazan din si Mordecai. Anak sikandin ni Jair he anak ni Shimei te anak ni Kish. \v 6 Si Mordecai, sevaha te menge nevihag puun te Jerusalem duma ki Hadì Jehoyakin he hadì te Juda, he mibihag ni Hadì Nebucadnezar he hadì te Babilonia. \v 7 Duen id-aǥew ni Mordecai he utew mezagwey wey mekempet he ed-ahaan is lawa zin. Iyan ngazan din si Hadasa ne egngezanan daan te Ester. Ne hein minatey en is ginikanan ni Ester, mid-elimahan sikandin ni Mordecai ne mid-isip din sikandin he hustu en he anak din. \p \v 8 Ne hein nesangyew en is suǥù te hadì mehitenged te kedtiǥuma te mekempet he menge raǥa, ne mezakel he menge raǥa is mid-uwit diyà te turuǥan te hadì diyà te vinerengbeng he inged he Susa. Ne is sevaha kandan iyan si Ester. Ne iyan mid-elima kandan si Hegai, kes midseriǥan he ed-elima te menge vahi zutun te turuǥan. \v 9 Ne utew nezeliǥi ni Hegai si Ester, ne utew zin midseǥipà. Segugunè din mid-endami te keenen wey menge kinehenglanen para med-iseg is kekempet din. Mibeǥeyan din sikandin te pitu he menge suluǥuen he vahi he ebpuun diyà te turuǥan te hadì. Ne impeubpà ni Hegai sikandin wey haazà is menge suluǥuen diyà te kinemeupiyahan he ruǥu. \p \v 10 Ne wazà ipetueni ni Ester he Judio sikandin su imbandu man kandin ni Mordecai haazà. \v 11 Kada andew edhendiyà si Mordecai te lama zutun te turuǥan he ed-ubpaan te menge vahi su wey zin maahà wey ikesusi ke hengkey en is egkeulaula ziyà ni Ester. \p \v 12 Ne is kada sevaha zutun te menge vahi, wey sikandin ibpehendiyà te ki Hadì Ahasuerus emun egketapus en is 12 he vulan te kedhimuwa te menge paaǥi wey med-iseg is kekempet din; seled te heenem he vulan is kedlenahi zin te lawa zin te mira ne heenem daan he vulan is kedsevuki zin te lawa zin te menge pehemut wey minsan hengkey he kelasi he menge ebpekeuman te kekempet din. \v 13 Ne zutun te kenè pa edhendiyà te hadì is kada sevaha kandan, ebeǥayan sikandan te minsan hengkey he visti wey elahas he egkesuatan dan te edsul-ub dutun te kedhendiyè dan te hadì. \v 14 Is kada sevaha kandan kinahanglan he mezukilem is kedhendiyè din te hadì ne kegkemeselem dutun ibpeulì sikandin, diyà te turuǥan he mibpeubpaan te menge esawa te hadì. Ne zutun sikandin ed-elimahi te sevaha he kapun he sineriǥan he si Shaashgaz. Si Shaashgaz, insarig kandin dutun te hadì is ked-elima te menge esawa zin. Ne haazà is bahi, kenè en ibpelikù dutun te hadì gawas ke nesuatan sikandin dutun te hadì su ibpetawag din man sikandin. \p \v 15-16 Hein ikesepulù he vulan, he iyan kes Tebet, dutun te ikepitu he tuig te kedhadì ni Ahasuerus, ne neuma is penahun te kedhendiyà ni Ester te hedì diyà te turuǥan. Midtuman ni Ester is sambag kandin ni Hegai, kes sineriǥan duen te hadì he ed-elima zuen te menge vahi zutun te turuǥan. Is migkaǥi kandin ni Hegai he ibpevivisti kandin te ebpehendiyà te hadì ne iyan din imbivisti, ne utew sikandin nezeliǥi te langun he nekaahà kandin. \p \v 17 Utew nesuati te hadì si Ester lavew zuen te langun he menge vahi he mid-uwit diyà te kandin. Utew zin nesuati sikandin, mibpurungan din utew sikandin. Migkurunahan din sikandin ne midhimu he rayna ilis ki Bashti. \v 18 Ne midtukud te zekelà he keemuran haazà is hadì su ibpehivantug din si Ester. Mid-imbita zin is langun he menge upisyal zin wey is duma pa he ebpemenilbi kandin. Midhimu zutun te hadì he mahal haazà he andew seled te tivuuk he ginhedian din. Ne mahalen he menge azen is impemeǥey zin diyà te menge etew.\fig Migkurunahan ni Ahasuerus si Ester|src="co01262b.TIF" size="span" loc="Ester 2:17,18" copy="David C. Cook" ref="Ester 2:17,18" \fig* \s1 Midlibri ni Mordecai sikan is Hadì \p \v 19 Ne hein ikezuwa he kedtiǥum te menge raǥa, ne si Mordecai, sevehe en he upisyal ziyà te turuǥan. \v 20 Dutun ne wazè pa ipetueni ni Ester he Judio sikandin, sumalà te imbandu kandin ni Mordecai. Edtumanen gihapun ni Ester is migkaǥi kandin ni Mordecai iring te vaal zin hein kemulu pa sikandin ed-elimahi ni Mordecai. \p \v 21 Ne zutun te timpu he upisyal en si Mordecai ziyà te turuǥan, utew nepauk is dezuwa he upisyal te hadì he si Bigtana wey si Teresh he iyan bantey te ǥemawan te ruǥu te hadì. Iyan netaǥù diyà te isip dan is edhimetayan dan sikan is hadì. \v 22 Ne netuenan ni Mordecai is netaǥù diyà te isip dutun te zezuwa ne mibpetuenan din ki Rayna Ester. Ne inlitu haazà ipeseyuzi ni Ester zuen te hadì ne migkaǥi zin he si Mordecai is netau zutun. \v 23 Impeimbistiga heini te hadì. Ne hein nesusi zin he tutuu iyan heini, impevitey zin si Bigtana wey si Teresh diyà te kayu. Midsuǥù is hadì he isurat heini he neulaula zuen te libru te keguǥuza te ginhedian. \c 3 \s1 Mibpelanu si Haman te Kegerà te menge Judio \p \v 1 Ne liwas te kegkeul-ulaha kayi, impeuswag ni Hadì Ahasuerus is ketengdanan ni Haman he anak ni Hamedata te kevuwazan ni Agag. Midhimu zin sikandin he pinekelavew he upisyal te ginhedian din. \v 2 Insuǥù te hadì he is langun he upisyal, edluhud diyà te ki Haman he iyan kedtehuza kandin. Piru si Mordecai wazà mulà medluhud te kedtahud kandin. \v 3 Ne mid-insà diyà te kandin sikan is duma he menge upisyal, ke si kandan te, “Maan is kenè nu edtumanen is insuǥù te hadì?” \v 4 Midtavak sikandin te sevaha sikandin he Judio. Kada andew ne ed-iniyaten sikandin te menge iring din he menge upisyal piru kenà iyan sikandin ebpezumazuma. Umbe impesayud dan ki Haman haazà su wey zan metueni ke ebey-anan dè be sikandin ni Haman. \p \v 5 Ne hein netuenan ni Haman he kenà edluhud si Mordecai te kedtahud kandin, utew sikandin nepauk. \v 6 Hein netuenan din pa he sevaha he Judio si Mordecai, mibpelenuwan din he kenè dà si Mordecai is ebpehimetayan din, kekenà, ragkes daan is langun he menge Judio zutun te tivuuk he ginhedian ni Hadì Ahasuerus. \p \v 7 Duen te nehuna he vulan, he iyan kes bulan he Nisan, te ike-12 he tuig te kedhadì ni Ahasuerus, insuǥù ni Haman he edripahan is kedtendùa te andew wey vulan te kedtumana te menge pelanu zin. (Is migamit dan te keripa ne egngezanan te “pur.”) Ne iyan neripahan is ike-13 he andew te ike-12 he vulan, he iyan kes bulan te Adar. \p \v 8 Ne migkeǥiyan ni Haman si Hadì Ahasuerus te, “Duen sevaha he kevuwazan he nemekeubpà diyà te minsan hendei zapit kayi te prubinsya te ginhedian nu ne zuen dan keugelingen he velaud he selakew te zuma he menge etew. Wazà sikandan medtuman te menge suǥù nu, ne kenè heini meupiya para kenikew, Mahal he Hadì, ke ebpesegdanen sikandan. \v 9 Emun egkesuat ka, Mahal he hadì, himu ka te velaud he ebpenhimetayan sikandan. Ne ebeǥey a te 350 he tunilada he pelata ziyà te menge edumala te ginhedian nu, su wey zan iketaǥù diyà te teleǥuey te ketiǥeyunan te ginhedian.” \p \v 10 Ne migkuwa zutun te hadì is sising din he ibpenmarka ne imbeǥey zin heini ki Haman he kuntada te menged Judio, he anak ni Hamedata he kevuwazan ni Agag. \v 11 Ne migkaǥi haazà is hadì te, “Minsan kenè ke en ebeǥey te selapì. Egkehimu he ed-ul-ulahan nu is egkesuatan nu te ed-ulaula ziyà te menge Judio.” \p \v 12 Umbe hein ike-13 he andew te nehuna he vulan, impetawag ni Haman is menge sikritaryu te hadì. Ne impesurat kandan is ibpeuwit diyà te menge gubirnedur, he menge pengulu wey upisyal ziyà te kada prubinsya te ginhedian din wey te menge kineǥiyan te menge meǥinged dutun. Midhimu zan heini is surat pinaaǥi te ngazan ni Hadì Ahasuerus, ne mibmerkahan duen te sising din. \v 13 Heini he surat ne ibpeuwit diyà te langun he menge prubinsya zutun te ginhedian pinaaǥi te menge menunudtulà. Iyan taǥù kayi he surat is kebmandù he ebpenhimetayan is langun he menge Judio seled te senge andew zà, betan-en etawa meǥurang, ragkes is menge vahi wey menge vatà, ne egkuwaan is langun he menge azen dan. Edhimuwen heini zutun te ike-13 he andew te ike-12 he vulan, he iyan is bulan he Adar. \p \v 14-15 Tenged te suǥù te hadì midhipanew is menge menunudtulà ne mibpemeǥayan dan is kada prubinsya te kupya zuen te suǥù, ne impehibelu zan heini ziyà te menge etew su wey zan mepengendami is andew te kegeraa te langun he menge Judio. Impehibelu zaan heini he suǥù diyà te vinerengbeng he inged he Susa. Mibpinuu is hadì wey si Haman su ed-inum dan, ne egkengeinu-inu mulà is menge etew ziyà te Susa ke hengkey is egkehitavù. \c 4 \s1 Mibpetavang si Mordecai ki Ester \p \v 1 Ne hein netuenan ni Mordecai is planu kuntra kandan, mibindas din is bisti zin he tuus te kegkeseeng din. Ne mibivisti te saku wey mibpen-evuwan din is ulu zin, ne midhendiyà sikandin te inged is midsineǥew. \v 2 Piru zuen dà sikandin metaman te ǥawas duen te pultahan te turuǥan su wazà minsan hentei he edtuǥutan te kedseled dutun te turuǥan he ebivisti te saku. \v 3 Ne ziyà te kada prubinsya he neumahan dutun te suǥù te hadì, utew grabi is kedlalew te menge Judio zutun. Mibpuasa zan, nemenineǥew zan, wey nemenlelendag dan. Ne mahabet kandan is nemengukumbalà te saku wey midtelilid diyà te avu. \p \v 4 Hein impenudtul ki Ester te menge suluǥuen din he menge vahi wey te menge upisyal he ed-atur kandin is mehitenged ki Mordecai, ne utew mibmesakit is gehinawa zin. Ne mibpeuwitan din si Mordecai te visti su wey zin meilisi sikan is saku he ingkukumbalè din, piru wazè din dewata haazà. \v 5 Ne impetawag ni Ester si Hatac, he sevaha he upisyal te hadì he sineriǥan he impesilbi ki Ester. Ne midsuǥù sikandin ni Ester te kedsusi ki Mordecai ke hengkey is utew zin ingkeseeng wey ke maan is egkehenduen sikandin. \p \v 6 Umbe, mibeyaan ni Hatac si Mordecai ziyà te pelasa zutun te inged, he atbang duen te pultahan te turuǥan. \v 7 Ne inseysey ni Mordecai ziyà te ki Hatac is langun he hinungdan te utew zin kegkeseeng, ragkes sikan is kezekelà te selapì he impenaad ni Haman he ibeǥey zin diyà te hadì he vayad te kegeraa te menge Judio. \v 8 Ne mibeǥayan daan ni Mordecai si Hatac te kupya zuen te suǥù te hadì he midhimu ziyà te Susa he midhisgut te kebpuawa kandan te menge Judio su wey zin ikeseysey wey ikepaahà diyà te ki Ester. Intelaan din daan diyà te ki Hatac he kinahanglan he mebpekidhinguma si Ester zuen te hadì su wey zin mehengyui he ikehizu zin sikandan is menge Judio. \p \v 9 Ne midlikù si Hatac diyà te ki Ester ne midtudtul zin is langun he intelaan kandin ni Mordecai. \v 10 Ne impelikù sikandin ni Ester ziyà te ki Mordecai su wey zin metudtuli kayi: \v 11 “Netuenan duen te langun he menge upisyal te hadì wey te langun he menge etew ziyà te minsan hendei he neseled te ginhedian din, maama etawa vahi he ebpekid-etuvang te hadì minsan pa te wazà sikandin pesuǥui, ne sevaha zà is belaud te hadì mehitenged dutun he iyan is: Kinahanglan he edhimetayan haazà he etew. Ne wey zà sikandin kenà edhimetayi ke ibayew zuen te hadì diyà te kandin sikan is tuked din he vulawan. Ne siak, seled en te senge vulan ne wazè e pa ipetawag duen te hadì.” \p \v 12 Ne hein netudtulan dutun si Mordecai, \v 13 iyan heini tavak din he impetudtul zin diyà te ki Ester: “Kenè nu kun isipa he iyan ke zà ebpekelingkawas te egkehitavù diyà te langun he menge Judio tenged te ziyè ka ed-ubpà te turuǥan te hadì. \v 14 Su minsan ebpeeemew ke en kayi te mereǥen he timpu, zuen selakew en he ed-uǥup wey edlibri te menge Judio, piru sikew wey is pemilya nu egkekeizan mulà. Kela ke iyan ingkehimuwa kenikew he rayna su wey ka meketavang te zuma nu he menge Judio te timpu he iring kayi.” \p \v 15 Ne impetudtul ni Ester ziyà te ki Mordecai is tavak din. Ke sikandin te, \v 16 “Genat ka, ne tiǥuma nu is langun he menge Judio he kayi te Susa ne puasa kew para kediey. Kenè kew megkaan wey med-inum seled te tetelu he andew wey tetelu he kezukileman. Ebpuasa a zaan wey is menge suluǥuen ku he menge vahi. Ne emun egkepasad, ne edhendiyà a te hadì minsan pa te supak heini te kesuǥuan. Belaǥad ke himetayi a.” \p \v 17 Ne migenat si Mordecai ne midtuman din haazà is langun he mibpeveelan ni Ester. \c 5 \s1 Mid-imbita ni Ester kes Hadì wey si Haman \p \v 1 Ne hein iketelu en he andew, imbivisti ni Ester is bisti zin te kegkerayna, ne midhitindeg sikandin dutun te lama te turuǥan he egkesineruwan duen te pinuuwà te hadì. Dutun he timpu ebpimpinuu sikan is hadì diyà te pinuuwè din he edsinaru ziyà te ǥemawan. \v 2 Ne hein naahà duen te hadì si Rayna Ester, ne utew sikandin neǥalew ne imbayew zin diyà te ki Ester sikan is tuked din he vulawan. Ne mid-uvey si Ester ne migewezan din is purù dutun te tuked. \p \v 3 Ne mid-insà haazà is hadì diyà te ki Ester te, “Hengkey is tuud nu, Rayna Ester? Keǥiya nu su ibeǥey ku kenikew, minsan ketengè pa kayi te ginhedian ku.” \v 4 Ne midtavak si Ester te, “Emun egkesuat ka, Mahal he Hadì, hendiyè kew kan ki Haman, su zuen in-andam ku he idlavung para keniyu.” \v 5 Ne migkeǥiyan dutun te hadì is suluǥuen din te, “Ipeǥaangaan nu ipehengkayi si Haman su wey zey metuman is inhangyù ni Ester.” \p Umbe midhendiyà sikan is hadì wey si Haman te idlavung he in-andam ni Ester. \v 6 Ne hein ed-inum dan en te vinu, mid-uman en maan med-insà is hadì diyà te ki Ester te, “Hengkey ves iyan is kinahanglan nu? Keǥiya nu su ibeǥey ku kenikew, minsan ketengè pa kayi te ginhedian ku.” \p \v 7 Midtavak si Ester te, “Iyan edhengyuen ku is: \v 8 Emun tutuu he nekepenunuat a kenikew, wey kelipey nu is kebeǥey te ebuyuen ku, ne ed-umanan ku sikiyu ed-imbitara ki Haman te idlavung he id-andam ku keeselem para keniyu. Ne egkeǥiyen ku human is idhangyù ku kenikew.” \s1 Mibpelanu si Haman te Kedhimatey ki Mordecai \p \v 9 Ne zutun he andew melipayen si Haman he migawas dutun te turuǥan. Piru hein neehè din si Mordecai ziyà te pultahan te hadì he wazà mebpaahà te kedtahud kandin, ne utew sikandin nepauk. \v 10 Piru midtigker zin is pauk din ne mid-ulì sikandin. \p Kebpekeuma zin, ne mibpesuǥuan din is menge emiǥu zin wey is esawa zin he si Zeresh. \v 11 Ne mibpehembuǥan din sikandan te kesesepian din, kahabet te menge anak din, wey te langun he kaaǥi te kebpeuswaǥa kandin duen te hadì, ne lavew en is kegkehimuwa kandin he kinelevawan te langun he menge upisyal te hadì. \v 12 Ne migkaǥi pa si Haman te, “Kenà taman dà keniyan, kekenà, iyan e zà mid-imbita ni Rayna Ester he eduma te hadì te kedlavung te in-andam din. Ne mid-umanan e zin en maan imbitara te idlavung keeselem duma te hadì. \v 13 Piru heini is langun ne kenà ebpekelipey kediey emun egkeehè ku pa he ebpimpinuu ziyà te pultahan te turuǥan sikan is Judio he si Mordecai.” \p \v 14 Ne migkaǥi ziyà te kandin is esawa zin wey is menge emiǥu zin te, “Pevaal ka te vitayà he 75 he giek is ketikang din ne keeselem ke meselem hengyui nu sikan is hadì he isuǥù din he vitayà dutun si Mordecai, su wey ka mebmelipayen he ebpekiduma te hadì te kedlavung.” Ne utew ingkesuat ni Haman haazà, umbe mibpevaal sikandin te vitayà. \c 6 \s1 Kebpehiventuǥa ki Mordecai \p \v 1 Dutun he kezukileman, kenà ebpekelipezeng si Hadì Ahasuerus, umbe insuǥù din he uwita ziyà te kandin wey vesaha sikan is libru he midsuratan te kaaǥi te kedhadì din wey ginhedian din. \v 2 Ne nevasa zutun te libru is mehitenged te kedsumbung ni Mordecai te planu eni Bigtana wey ni Teresh he kedhimatey ki Hadì Ahasuerus. Heini si Bigtana wey si Teresh menge sineriǥan sikandan te hadì te kebantey zuen te ǥemawan te ruǥu zin. \p \v 3 Ne mid-insà is hadì te, “Hengkey is imbales ki Mordecai tenged kayi te meupiya he mibeelan din kayi te kedì?” Ne midtavak kes menge upisyal zin te, “Wazà, Mahal he Hadì.” \p \v 4 Ne zutun he timpu iyan daan kebpekeuma ni Haman diyà te lama te turuǥan, su edhengyuan din kes hadì he ebitayen si Mordecai ziyà te impeveelan din he vitayà para ki Mordecai. Ne mid-insà kes hadì te, “Hentei heeyan is edhithitindeg keniyan te lama?” \v 5 Midtavak sikan is menge suluǥuen te, “Si Haman.” Ne migkaǥi haazà is hadì te, “Ipeseled niw sikandin dini.” \v 6 Ne hein nekeseled en si Haman, mid-insaan sikandin dutun te hadì te, “Hengkey is dait he ebeelan ku ziyà te etew he nekepenunuat kedì te kebeǥayi ku kandin te zengeg?” Kunaan ni Haman ke sikandin is egkeǥiyen duen te hadì, \v 7 umbe midtavak sikandin te, “Iyan meupiya he ebeelan nu ziyà te kandin is: \v 8 Ipevistiyi nu sikandin te visti nu he neǥamit nu en, wey ipeuntud nu sikandin te kudà he neuntuzan nu en, ne haazà is kudà ne zuen tuus nu te hadì diyà te ulu zin. \v 9 Ne iyan ipesun-ud nu kandin dutun te visti is sevaha zuen te lavew he menge upisyal nu, ne haazà sikandin, iyan daan egiya zutun te etew he ebeǥayan nu te zengeg su nekepenunuat kenikew he ed-untud te kudà he ed-elibet dutun te inged. Ne zuen daan ibpepempemensag te, ‘Iyan heini ed-ul-ulahan diyà te etew he ebeǥayan te hadì te zengeg su nekepenunuat kandin.’ ” \p \v 10 Nekeuyun dutun haazà is hadì ne ke sikandin diyà te ki Haman te, “Iyan ku sikew ibpevaal keniyan te nekaǥi nu, ne gègaani nu veyai sikan is bisti he ibivisti ku wey sikan is kudè ku ne sumalà is nekaǥi nu ne iyan ul-ulaha nu ziyà te Judio he si Mordecai he ebpimpinuu ziyà te pultahan kayi te turuǥan. Ne purungi nu tumana sikan is nekaǥi nu.” \p \v 11 Umbe migkuwa ni Haman sikan is bisti wey kudà ne midsun-uzan din si Mordecai ne impeuntud din duen te kudà ne in-elibet din diyà te inged duma is layun din kebensag te, “Iyan heini ed-ul-ulahan diyà te etew he ebeǥayan te hadì te zengeg su nekepenunuat kandin.” \p \v 12 Ne hein nepasad haazà midlikù si Mordecai ziyà te pultahan te turuǥan. Ne si Haman, migaanggaan med-ulì is midtembunan din is ulu zin tenged te utew zin kegkeeled. \v 13 Midtudtul zin diyà te esawa zin he si Zeresh wey zuen te menge emiǥu zin sikan is langun he veǥu pa he nehitavù kandin. Ne migkaǥi ziyà te kandin is menge sumesambag din wey esawa zin te, “Egkenaneynaney ke en egkezaag ni Mordecai. Kenè nu sikandin egkezaag su Judio sikandin. Ne siguradu iyan ka egkezaag.” \v 14 Ne zutun te kemulu pa sikandan ebpelelelaǥà, nekeuma is menge sineriǥan duen te hadì, ne migègaanan dan dumaha si Haman diyà te in-andam ni Ester he idlavung. \c 7 \s1 Imbitey si Haman \p \v 1 Ne midlavung si Hadì Ahasuerus wey si Haman duma ki Rayna Ester. \v 2 Ne hein ed-inum dan en te vinu zutun te ikezuwa he kedlavung dan, mid-insè en maan sikan is hadì diyà te ki Rayna Ester, ke sikandin te, “Rayna Ester, hengkey is utew nu egkinehenglana? Keǥiya nu su ibeǥey ku kenikew minsan ketengè pa kayi te ginhedian ku.” \v 3 Ne zutun midtavak si Rayna Ester, “Mahal he Hadì, emun nekepenunuat a kenikew, iyan egkesuatan ku wey iyan edhengyuen ku is libriya a kenikew wey is menge emurè ku te inged te kemetayen wey is langun he kezumahan ku. Iyan heini ebuyuen ku kenikew. \v 4 Su zuen suhul he ibeǥey ziyà te minsan hentei he egerà kenami. Emun imbelegyà key zà su wey key mehimu he menge uripen, kenè ku en sikew edsemuken su kenè en haazà ereg he idsamuk kenikew.” \p \v 5 Ne midtavak si Hadì Ahasuerus kandin te, “Hentei is nekaaku he ebaal keniyan wey hendei sikandin guntaan?” \v 6 Ne midtavak si Ester te, “Iyan en heini is lalung he Haman; iyan sikandin utew zey kuntada.” \p Ne neheratan utew si Haman dutun te etuvangan te hadì wey rayna. \v 7 Ne zutun midhitindeg haazà is hadì tenged te utew zin kegkepauk. Mid-ewaan din is binu he ed-inumen din ne midhendiyà sikandin te pemuleey ziyà te turuǥan. Piru mibpetaǥak si Haman ne mibpehizuhizu sikandin ki Rayna Ester su netuenan din he siguradu he edsilutan sikandin te hadì. \p \v 8 Ne hein midlikù kes hadì puun diyà te pemuleey ziyà te turuǥan pehendiyà te lugar he zutun dan med-inum, neehè din si Haman is ed-ul-ulembà duen te midhizeǥaan ni Ester is edhangyù. Ne migkaǥi haazà is hadì te, “Es! Es! Egkesuatan nu pa te edlayug is rayna kayi te turuǥan ku minsan kayi te etuvangan ku?” \p Hein nekepasad he egkaǥi haazà is hadì, midtembunan te menge suluǥuen is ulu ni Haman. \v 9 Ne migkaǥi si Harbona, is sevaha zuen te menge sineriǥan te hadì te, “Mibpevaal si Haman te vitayà he menge 75 he ǥiek is ketikang din diyà te uvey te valey zin. Mibpeveelan din haazà para ki Mordecai, he iyan kes etew he neketavang kenikew, Mahal he Hadì.” \p Ne zutun mibmandù kes hadì te, “Bitaya niw zutun si Haman!” \v 10 Umbe imbitey zan si Haman diyà te vitayà he mibpeveelan din he para pezem ki Mordecai. Ne zutun naawà is pauk duen te hadì. \c 8 \s1 Is Suǥù te Hadì para Metevangi is menge Judio \p \v 1 Dutun daan he timpu, imbeǥey ni Hadì Ahasuerus diyà te ki Rayna Ester is keǥehem te kebayàbayà te langun he azen ni Haman te kuntada te menge Judio. Ne midtudtul ni Ester is kedepitè dan ki Mordecai, umbe mibpesuǥuan dutun te hadì si Mordecai su wey zan meked-etuvang. \v 2 Ne zutun te kebpeetuvengè dan, mibpul-ut duen te hadì sikan is sising he para idtuus he midhawì din diyà te ki Haman, ne imbeǥey zin diyà te ki Mordecai. Ne si Ester, imbeǥey zin diyà te ki Mordecai is keǥehem te kebayàbayà te langun he azen ni Haman. \p \v 3 Ne mid-uman en maan si Ester medhangyù dutun te hadì te meheǥet he kedhangyù su midlangkeb en sikandin diyà te uvey te paa zutun te hadì is edsineǥew. Midhangyù sikandin he kenè en edleusen is mezaat he pelanu ni Haman he kevuwazan ni Agag, he idezaat din te menge Judio. \v 4 Ne imbayew zutun te hadì diyà te ki Ester sikan is tuked din he vulawan, ne midhitindeg si Ester ziyà te etuvangan din. \v 5 Migkaǥi si Ester te, “Emun tutuu he ebpurungan a kenikew, Mahal he Hadì, wey nekepenunuat a kenikew, wey ke hustu ziyà te kenikew: Pevaal ka te velaud he kenè en edleusen edtumana sikan is suǥù ni Haman he anak ni Hamedata he kevuwazan ni Agag. Heini he suǥù impesurat ni Haman, ne egkaǥi te ebpuawen is langun he menge Judio ziyà te minsan hendei he prubinsya he sakup te ginhedian nu. \v 6 Kenè ku egkaantus he egkeehè ku is kegkeǥerà te menge emurè ku te inged wey menge kezuzumahi ku.” \p \v 7 Ne migkaǥi si Hadì Ahasuerus ziyà te ki Rayna Ester wey ki Mordecai te, “Impevitey ku en si Haman tenged te mezaat he vaal zin he idezaat din te menge Judio. Imbeǥey ku en diyà te kenikew, Rayna Ester, is keǥehem te kebayàbayà te langun he azen ni Haman. \v 8 Guntaan, surat kew en te sevaha pa he suǥù pinaaǥi te ngazan ku para te menge Judio. Ne isurat niw ke hengkey is meupiya para keniyu, ne merkahi niw heini te sising ku. Su is minsan hengkey he dukumintu, kenà egkehimu he edhelinen emun ingkemarka zuen is ngazan ku wey sising ku.” \p \v 9 Ne hein ike-23 he andew te iketelu he vulan te tuig he migngezanan te vulan he Sivan, mibpesuǥuan sikan is menge sikritaryu zuen te hadì. Ne insurat dan is suǥù he impesurat kandan ni Mordecai he para te menge Judio, menge gubirnedur, menge pengulu, wey te lavew he menge upisyal zutun te 127 he menge prubinsya su puun dà te nasyun he India ne pehendiyè en te Etiopia. Ne is paaǥi te kedsurata zutun he suǥù, migamit dan is keugelingen he kineǥiyan te menge etew ziyà te kada prubinsya wey is kineǥiyan te menge Judio. \v 10 Impesurat heini ni Mordecai pinaaǥi te ngazan ni Hadì Ahasuerus, wey midtuusan te sising te hadì. Ne impeuwit te menge sinuǥù he nemen-untud diyà te meǥaan he menge kudà te hadì. \v 11 Ne zutun te surat, intuǥut te hadì diyà te menge Judio he ziyà te minsan hendei he inged dutun te ginhedian is ketenged te kedsevaha, su wey zan mepengelangi is keugelingen dan. Intuǥut kandan is kedezaat, kebpenhimatey, wey kebpuew te menge edsurung kandan, minsan hengkey he nasyun is ebpuunan dan wey minsan hengkey he prubinsya, ragkes en is menge vahi wey menge vatà. Ne elin daan intuǥut kandan is kedtavan te menge azen te menge kuntada zan. \v 12 Ne ebeelan heini te menge Judio ziyà te langun he menge prubinsya he sakup te ginhedian ni Hadì Ahasuerus seled dà te senga andew he iyan is ike-13 he andew zutun te ike-12 he vulan he iyan kes migngezanan te vulan he Adar. \v 13 Is menge kupya kayi he surat, ibpeuwit diyà te kada prubinsya zutun te ginhedian he sevaha he velaud te hadì. Ne haazà, impetuenan te langun he menge etew zutun te ginhedian su wey mekepengandam is menge Judio te kebales te menge kuntada zan. \p \v 14 Tenged te suǥù te hadì, migenat is menge menunudtulà he mid-untud te mezesen he menge kudà te hadì. Impehibelu zaan haazà he suǥù diyà te vinerengbeng he inged he Susa. \p \v 15 Ne si Mordecai mulà, migawas diyà te turuǥan is mibivisti te visti te hadì he meitem is kaavuavu zin wey meputì, ne zuen din pendivavew he visti he linu he merudtem. Ne kukuruna sikandin te zekelà he kuruna he vulawan. Ne uruhuyan dà te menge meǥinged diyà te Susa tenged te utew zan kegkengelipey tenged duen te suǥù. \v 16 Ne utew heini ingkelipey te menge Judio wey nekeveǥey kandan te zengeg. \v 17 Diyà te kada prubinsya wey kada inged he neumahan dutun te suǥù te hadì, mibmelipayen wey midlipeylipey is menge Judio ne mid-andam dan te pista te kedsilibraha kayi. Ne mahabet he menge etew zutun te ginhedian he kenà menge Judio, iyan, nehimu sikandan he menge Judio su egkahandek dan te menge Judio. \c 9 \s1 Is Kezeeǥan te menge Judio \p \v 1 Ne neume en is ike-13 he andew te ike-12 he vulan he iyan kes bulan he Adar. Iyan en heini andew te kedtumana zuen te suǥù te hadì. Ne zutun he andew kunaan te menge etew he kuntada te menge Judio ke iyan dan ebpekezaag. Iyan, neveriyung su iyan dan nezaag te menge Judio. \v 2 Su zutun he andew, midtiǥum is menge Judio ziyà te kada inged he ed-ubpaan dan he sakup te kada prubinsya zutun te ginhedian ni Hadì Ahasuerus, su wey zan mehimetayi is minsan hentei he edsurung kandan. Ne wazà nekesukul kandan su nengahandek kandan is langun he menge etew. \v 3 Ne is langun he lavew he menge upisyal ziyà te menge prubinsya, wey is menge gubirnedur, menge pengulu wey menge sineriǥan te hadì, midtevangan dan is menge Judio su egkahandek dan man ki Mordecai. \v 4 Su si Mordecai utew en dekelà is gehem din diyà te turuǥan te hadì; nekeeneb en is bentuǥan din diyà te tivuuk he ginhedian. Ne mid-iseg pa is kegkemekeǥeǥehem din. \p \v 5 Ne mibpenhimetayan te menge Judio is langun he kuntada zan pinaaǥi te ispada. Midhimu zan is minsan hengkey he egkesuatan dan te ed-ulaula ziyà te menge etew he ebpesipala kandan. \p \v 6 Diyè dà te inged te Susa, 500 is mibpenhimetayan dan. \v 7 Elin daan midhimetayan dan si Parshandata, si Dalfon, si Aspata, \v 8 si Porata, si Adalia, si Aridata, \v 9 si Parmashta, si Arisai, si Aridai wey si Bayzata. \v 10 Ne heini sikandan is sepulù ne pudu menge anak ni Haman te anak ni Hamedata, he kuntada te menge Judio. Iyan, wazà tevana te menge Judio is menge azen te menge kuntada zan. \p \v 11 Ne zutun daan he andew, midtudtul zuen te hadì is kahabet te midhimetayan te menge Judio ziyà te inged he Susa. \v 12 Ne migkaǥi sikan is hadì diyà te ki Rayna Ester te, “Kayi zà te Susa, 500 is midhimetayan te menge Judio gawas duen te sepulù he menge anak ni Haman he midhimetayan dan. Hengkey vuwa is mid-ulaula zan diyà te zuma he menge prubinsya kayi te ginhedian ku? Ne ǥuntaan, hengkey is edhengyuen nu? Is edhengyuen nu idtuǥut ku kenikew.” \p \v 13 Ne migkaǥi si Ester te, “Emun meupiya zà te ǥehinawa nu, Mahal he Hadì, ne iyan edhengyuen ku is: Tuǥuti nu is menge Judio kayi te Susa te ked-uman kebpengalang te keugelingen dan keeselem, iring te mibeelan dan guntaan. Ne ipevitey nu ziyà te vitayà sikan is sepulù he menge anak ni Haman he nemematey en.” \p \v 14 Ne insuǥù dutun te hadì he edtumanen is hangyù ni Ester. Impehibelu te menge meǥinged diyà te Susa haazà is suǥù te hadì. Ne impevitey zan sikan is sepulù he menge anak ni Haman he nemematey en. \v 15 Meselem dutun te ike-14 he andew zutun te vulan he Adar, mid-uman medtiǥum is menge Judio he zutun te Susa, ne nekepatey zan te 300 he menge etew. Iyan, wazè dan tevana is menge azen dutun te menge kuntada zan. \p \v 16-17 Hein midlavey is menge andew, midtiǥum is menge Judio he ziyà te nekedseselekawà he vahin te ginhedian su para mepengelangi wey melibri zan is keugelingen dan diyà te menge kuntada zan. 75,000 he menge etew is nepatey zan, piru wazè dan penguwaa is menge azen te menge kuntada zan. Sunud he andew zutun, te ike-14 he andew, midhimeley zan ne mid-andam dan para te pista duma te kedlipeylipey. \p \v 18 (Ne is menge Judio ziyà te Susa midtiǥum sikandan hein ike-13 he andew pehendiyà te ike-14 he andew, ne nemenhimeley zan dutun te ike-15 he andew. Midhimu zan heini he andew te kedsilibra wey kedlipey.) \v 19 Ne iyan heini hinungdan he nehimu he sulunuzen te menge Judio he ziyà ebpen-ubpà te dezeisek he menge inged is kedsilibra te ike-14 he andew te vulan he Adar. Dutun he andew ne ebpeteltelewizè dan te gasa. \s1 Is Pista he Egngezanan te “Purim” \p \v 20 Insurat ni Mordecai is langun he neulaula, ne mibpeuwitan din te surat is langun he menge Judio, meziyù man etawa uvey, he ziyà te langun he menge prubinsya he nesakup ni Hadì Ahasuerus. \v 21 Kayi he surat, migkeǥiyan ni Mordecai is menge Judio he silibraha zan kada tuig is ike-14 wey is ike-15 he andew te vulan he Adar, \v 22 su iyan heini kes menge andew he zutun nelibri zan puun te gehem te menge kuntada zan. Su iyan kes bulan he zutun neilisan te kelipey is kegkeseeng dan wey neilisan te andew te kedlipeylipey kes andew pezem te kedlalew zan. Ne migkeǥiyan dan en maan ni Mordecai zutun te surat he silibraha zan heini pinaaǥi te pista zuma is kedlipeylipey, wey mebpeteltelewizè dan te gasa, ne veǥayi zan is menge egkengeayuayu. \p \v 23 Ne midtuman te menge Judio sikan is pahayag ni Mordecai pinaaǥi te surat ne nehimu he sevaha he sulunuzen dan is kada tuig he kedsilibraha zutun. \s1 Maan is duen Tulumanen he Pista he Egngezanan “Purim?” \p \v 24 Si Haman he anak ni Hamedata he kevuwazan ni Agag he kuntada te langun he menge Judio, mibpelanu te kegerà te menge Judio. Midripa si Haman su wey zin metueni ke keenu zin sikandan egeraa. Is butang he egemiten te kedripa ne egngezanan he “pur.” \v 25 Piru hein netuenan duen te hadì haazà he pelanu pinaaǥi ki Rayna Ester, mibpesurat sikandin te belaud he is mezaat he pelanu ni Haman kuntra te menge Judio ne ziyà edhimuwa te kandin. Ne imbitey si Haman ragkes is menge anak din he menge maama. \v 26 Umbe is kedseuluǥa zan dutun he ne egngezanan te Purim, ebpuun he lalag he “pur.” Ne tenged te surat ni Mordecai wey tenged te neseǥazan dan, \v 27 neuyun is menge Judio he edsilibrahan dan haazà is dezuwa he andew kada tuig, pinaaǥi te paaǥi he nekaǥi ni Mordecai. Ne heini, impesilibra zan daan te menge kevuwazan dan wey te langun he nehimu he Judio. \v 28 Heini is dezuwa he andew te Purim kinahanglan he kenà edlipatan, kekenà, edsilibrahan te kada pemilya te menge Judio te kada lapis te kevuwazan diyà te langun he prubinsya wey inged te ginhedian. Kinahanglan he kenè dan ed-engkezan wey edlipatan minsan te menge kevuwazan dan. \p \v 29 Para melig-eni sikan is surat mehitenged te Purim, midsurat daan si Rayna Ester, he anak ni Abihail, wey si Mordecai mehitenged kayi he sulunuzen. \v 30 Ne haazà is surat, impeuwit ni Mordecai ziyà te langun he menge Judio ziyà te 127 he prubinsya zutun te ginhedian ni Hadì Ahasuerus, ne zuen dutun penuvadtuvad he meveǥayi te kelinew wey kelig-en is menge Judio, \v 31 ne insuǥù dutun te surat he silibraha zan is andew te Purim te hustu he timpu sumalà te insuǥù ni Mordecai he Judio, he iyan daan insuǥù ni Rayna Ester. Edsunuzen dan heini, iring te kedsaunuza zan wey te menge kevuwazan dan te menge sulunuzen mehitenged te kebpuasa wey kedlalew. \v 32 Haazà is suǥù ni Ester he mibpelig-en te menge sulunuzen mehitenged te Purim, insurat diyà te libru. \c 10 \s1 Is Bentuǥan ni Hadì Ahasuerus wey ni Mordecai \p \v 1 Ne impevayad ni Hadì Ahasuerus te vuhis is langun he meǥinged dutun te ginhedian din, ragkes sikan is diyà ebpen-ubpà te meziyù. \v 2 Ne is langun he nehimu ni Hadì Ahasuerus tenged te kezekelà te ǥehem din, wey is tivuuk he keguǥuza te utew kegkeventuǥa ki Mordecai, ne ingkesurat diyà te Libru he Midsuratan te menge Keguǥuza te menge Hadì te Media wey Persia. \v 3 Ne si Mordecai, ebpeketinundug is kandin he kegkelavew te utew kegkelavew ni Hadì Ahasuerus. Si Mordecai edlingahaan wey edtehuzen te zuma zin he menge Judio, ne edtehuzen dan sikandin su nekeveǥey te keupiyaanan te menge emurè din te inged, wey te zuma zin he menge Judio, wey nekidlalag sikandin te hadì para kandan.