\id DEU - mbb OT -Philippines 2014 (DBL -2014) \ide 65001 - Unicode (UTF-8) \rem Copyright: Kermit Titrud (2012) \h Deuteronomio \toc1 Deuteronomio \toc2 Deuteronomio \toc3 Deu \mt1 Deuteronomio \c 1 \s1 Is Suǥù te Ked-ewai te Buntud he Sinai \p \v 1 Heini he libru mehitenged te menge lalag ni Moises diyà te langun he menge Israilihanen hein diyà sikandan te sibsivayan he zapit te edsilaan te Wahig he Jordan. Migkampu sikandan diyà te Araba he uvey te Suf, he nekepetug-elang te Paran, Tofel, Laban, Hazerot, wey Dizahab. \v 2 (Menge 11 he andew emun edhipenawen is ebpuun te Horeb pehendiyà te Kadesh Barnea emun diyè ki ebayà te Buntud he Seir.) \p \v 3 Dutun te nehuna he andew te ike-11 he vulan te ike-40 he tuig puun te ked-awà te menge Israilihanen diyà te Ehipto, migkaǥi ni Moises is langun he ibpekaǥi kandin te \sc Nengazen\sc* diyà te kandan. \v 4 Neulaula heini hein neipus is kegkezaaǥa ni Moises ki Sihon he hadì te menge Amorihanen, he ziyà ed-ubpà te Heshbon, wey ki Og is hadì diyà te Bashan, he ed-ubpà diyà te Ashtarot wey Edrei. \p \v 5 Inseysey ni Moises diyà te menge Israilihanen is kesuǥuan te \sc Nengazen\sc* hein diyà sikandan te zapit te edsilaan te Wahig he Jordan, he ziyà te tanà he Moab. Ke sikandin te, \v 6 “Hein diyè kiw te Horeb migkaǥi ziyà te kenitew is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew te, ‘Neuǥet en is ked-ubpè niw kayi he vuntud, \v 7 ereg kew en he ed-awà kayi. Laus kew ziyà te menge vuvungan he ed-ubpaan te menge Amorihanen ne pehendiyà kew en te Araba, diyà te menge vuvungan, diyà te lugtenaan te mibuntud-buntud diyà te edsenlepan, diyà te Negev, wey ziyà te menge lugar he veyvey te zaǥat. Hendiyè kew en te tanà te menge Canaanhen wey te Lebanon, ne laus kew en diyà te zekelà he wahig he Eufrates. \v 8 Heini he menge tanà ibeǥey ku keniyu. Hendiyè kew en ne ubpai niw heini he menge tanà is insaad ku ziyà te menge kepuun niw he si Abraham, si Isaac, wey si Jacob, wey te menge kevuwazan dan.’ ” \s1 Mibpilì si Moises te Ebpekeuǥup Kandin te Kebpenhusey \r (Exodus 18:13-27) \p \v 9 Migkaǥi pa si Moises te, “Dutun he timpu, migkeǥiyan ku sikiyu he kenà a ebpekehimu he ebpengulu keniyu emun sebsevaha ku zà. \v 10 Su impemahabet kew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, ne ǥuntaan iring kew en kahabet te menge vituen diyà te langit. \v 11 Berakat he ipeiseg kew pa ipemezakel te \sc Nengazen\sc* he Megbevayà te menge kepuun niw; himuwa zin he linibu is kegketakep niw ne tuvazi kew zin sumalà is insaad din. \v 12 Piru kenè ku egkehimu te edhusey is menge kesevaan niw wey menge prublima niw emun iyan e zà. \v 13 Umbe, migkaǥi a he kinahanglan he mebpilì is kada tribu te nesakup te tribu zan he uluwanen, mesinevuten, wey telehuzen, ne idsarig ku kandan is kedumala keniyu. \p \v 14 “Ne nekeuyun kew zutun te pelanu ku. \v 15 Umbe, iyan impezumala ku keniyu is midhimu ku he menge zatù wey menge upisyal he uluwanen wey menge telehuzen he menge etew he ebpuun diyà te menge tribu niw. Duen impezumala ku te 1,000 he etew, ne is duma 100, ne is duma 50, ne is duma pa impezumala ku te 10 he etew. \v 16 Dutun he timpu mibmenduan ku is menge zatù he husaya zan is rirù te menge etew, ne kinahanglan he ed-ikulen dan is hustu he kukuman dutun te kedhusey zan. Ne kenà iyan dan dà husaya is menge Israilihanen, kekenà, ragkes en is kenà menge Israilihanen he ed-ubpà duma keniyu. \v 17 Kinahanglan he wazè dan edepiǥan dutun te kedhusey zan; iped-iring dan is kebpemineǥa zan te menge pubri wey menge sepian. Ne kenè dan mahandek te minsan hentei su is kedhukum dan, keǥehem he imbeǥey kandan te Megbevayà. Ne emun mereǥen he edhusayen is rirù ne uwita zan kayi te kediey, ne iyan a edhusey zutun. \v 18 Ne zutun he timpu migkeǥiyan ku sikiyu te langun he ereg he ebeelan niw. \s1 Midsuǥù Dan te Ibpepeniid \r (Menge Numero 13:1-33) \p \v 19 “Ne tenged te mandù kenitew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew, mid-awè kiw ziyà te Horeb ne midhipanew tew is meluag wey mekahandekhandek he sibsivayan he neehè niw mismu, ne midhendiyè kiw te vuvungan he ed-ubpaan te menge Amorihanen. Ne hein nekeuma kiw ziyà te Kadesh Barnea, \v 20 migkeǥiyan ku sikiyu te, ‘Nekeuma kew en kayi te vuvungan te menge Amorihanen he ibeǥey kenitew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew. \v 21 Ahaa niw heini is tanà he ibeǥey zin keniyu! Engkena niw heini su insaad heini keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayà te menge kepuun niw. Kenè kew mahandek wey kenè kew mebpenluyaluya.’ \p \v 22 “Ne mid-uvey kew is langun kayi te kediey is egkaǥi te, ‘Edsuǥù kiw zèpa te ibpepeniid keniyan te tanà ne iyan sikandan ebpekekaǥi ziyà te kenitew te meupiya he ibayà wey te menge lugar he ereg he edhendutun kiw.’ \p \v 23 “Ne neisip ku he meupiya haazà he pelanu; umbe mibpilì ku is 12 he menge etew, sevaha is mibpilì ku ziyà te kada tribu. \v 24 Ne midhipanew sikandan ne nekevayè dan te vuvungan, ne nekeuma zan diyà te zal-ug te Eshcol, ne neniid sikandan dutun. \v 25 Ne hein midlikù dan en mid-uwitan kiw zan te menge prutas he ebpuun dutun, ne midtudtul zan he meupiya is tanà he ibeǥey kenitew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew. \p \v 26 “Piru kenè kew egkesuat he edhendutun; midsupak niw is suǥù te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 27 Mibegulbul kew ziyà te seled te menge tulda niw is egkaǥi te, ‘Egkeepesan kiw te \sc Nengazen\sc*, umbe impeǥawas kiw zin diyà te Ehipto su para ikeveǥey kiw zin te menge Amorihanen wey kiw zan geraa. \v 28 Ebmenumenu kiw te kedlaus? Hein mibpelihandek kiw zuen te nemeniid duen te tanà. Migkaǥi sikandan he is menge etew ziyà memezesen wey memelangkew pa kenitew, ne dezekelà is menge inged dan he nengeliǥuy te verengbeng he henduen be te ebpekeume en diyà te langit is ketikang din. Ne neehè dan pa zutun is menge kevuwazan te eregasi he si Anak.’ \p \v 29 “Ne zutun migkeǥiyan ku sikiyu te, ‘Kenè kew kulbai wey kenè niw sikandan ikahandek. \v 30 Su is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, edhuna keniyu ne iyan sikandin ebpekidtebek para keniyu, iring te neehè niw he mibeelan din diyà te Ehipto \v 31 wey ziyà te sibsivayan. Neehè niw ke mibmenumenu kew te ed-elima te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te menge hipanew niw kayi te sibsivayan, iring is ked-elimahi zin keniyu te ked-elima te amey te anak din taman te nekeuma kew kayi he lugar.’ \p \v 32-33 “Piru minsan pa te iyan heini, wazè kew ǥihapun medsarig te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he migiya keniyu te hipanew niw pinaaǥi te hapuy emun mezukilem ne pinaaǥi te ǥapun emun maandew. Iyan sikandin nen-ahà te meupiya he lugar he egkekempuwan niw ne impenurù din keniyu ke hendei kew ebayà. \p \v 34 “Hein nezineg te \sc Nengazen\sc* is menge riklamu niw, ne nepauk sikandin ne nenangdù. \v 35-36 Ke sikandin te, ‘Gawas ki Caleb te anak ni Jefune, wazà minsan sevaha kayi te mezaat he lapis te kevuwazan he ebpekaahà duen te meupiya he tanà he impenaad ku ziyà te menge kepuun dan. Si Caleb, is anak ni Jefune, egkeehè din mulà haazà is tanà, ne ibeǥey ku kandin wey te menge kevuwazan din is kandan he vahin dutun te tanà he midlauy zin. Su ebpuun te tivuuk he gehinawa zin is kedsunud din kediey.’ \p \v 37 “Ne tenged keniyu, minsan siak, ne nepeukan a te \sc Nengazen\sc*. Ke sikandin te, ‘Ne sikew zaan, Moises, ne kenè ka ebpekeseled dutun he tanà. \v 38 Piru is timbang nu he si Josue he anak ni Nun, ne ebpekeseled mulà dutun te tanà. Ne desiǥa nu sikandin su iyan sikandin ebpengulu te menge Israilihanen te ked-angken keniyan he tanà.’ \p \v 39 “Ne migkaǥi is \sc Nengazen\sc* diyà te kenitew te langun te, ‘Ebpekeseled mulà dutun te tanà is menge anak niw he wazè dan pa hanew. Nahandek kew he kela ke vihaǥa sikandan, piru diyè ku te kandan ibeǥey haazà is tanà ne egkaangken dan heini. \v 40 Ne sikiyu, likù kew ziyà te sibsivayan pehendiyà te Zaǥat he Meriǥà.’ \p \v 41 “Ne zutun migkaǥi kew te, ‘Nekesalè key ziyà te \sc Nengazen\sc*. Egenat key su ebpekidtebek key sumalà is insuǥù kenami te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè dey.’ Umbe mid-andam te kada sevaha keniyu is menge ǥumaan din, su neisip niw he melemu zà is ked-aǥew zuen te menge vuvungan. \p \v 42 “Piru migkaǥi is \sc Nengazen\sc* kayi te kedì te, ‘Keǥiya nu kandan he kenè dan megenat is ebpekidtebek, su kenà a ebpekiduma kandan. Ne egkezaag sikandan te menge kuntada zan.’ \p \v 43 “Ne iyan haazà migkaǥi ku ziyà te keniyu, piru wazà a keniyu pemineǥa. Midsupak niw is suǥù te \sc Nengazen\sc*, tenged te kebmepedeligen niw nenurung kew zuen te vuvungan. \v 44 Ne nekidtebek keniyu is menge Amorihanen he meǥinged dutun, ne henduen sikandan te petiyukan is edal-as keniyu puun te Seir taman te Horma, ne nezaag kew. \v 45 Ne nemenlikù kew ne midsineǥew kew ziyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc*, piru wazà sikandin mebpemineg keniyu. \v 46 Ne tenged dutun neuǥet is ked-ubpè niw ziyà te Kadesh. \c 2 \p \v 1 “Ne zutun midlikù kiw ziyà te sibsivayan pehendiyà te Zaǥat he Meriǥà, su iyan haazà insuǥù te \sc Nengazen\sc* kedì. Ne neuǥet he timpu is kebpekeriǥuriǥu tew ziyà te menge vuvungan he Seir. \v 2 Ne migkaǥi is \sc Nengazen\sc* kayi te kedì te, \v 3 ‘Neuǥet en is kebpekeriǥuriǥu niw kayi te vuvungan. Guntaan hendiyè kew en te zizaya. \v 4 Keǥiyi nu is menge etew te, “Ebpekevayè kew ziyà te tanà te menge kezuzumahi niw he menge kevuwazan ni Esau, he ziyà ebpemen-ubpà te Seir. Egkahandek sikandan keniyu, piru mebpekevantey kew kandan, \v 5 ne kenè niw sikandan surunga. Su ibeǥey ku kandan is menge vuvungan diyà te Seir he kandan he tanà, ne kenè ku sikiyu ebeǥayan te minsan deisey zutun te tanè dan. \v 6 Beyazi niw sikandan te selapì he vayad te egkekaan niw wey egkeinum niw. \v 7 Tentenuzi niw is kedtuvazi ku te langun he mibeelan niw. Iyan a \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, iyan a mibantey keniyu ziyà te hipanew niw kayi te meluag he sibsivayan. Seled te 40 he tuig is kebpekiduma ku keniyu ne wazà megkurang is minsan hengkey he kinahanglan niw.” ’ Iyan haazà lalag te \sc Nengazen\sc* kediey. \p \v 8 “Midlevayan tew zà is menge kezuzumahi tew he menge kevuwazan ni Esau, he menge meǥinged diyà te Seir. Wazè kiw ziyà mebayà te veyeey he ziyà te Araba, he ebpuun diyà te menge inged he Elat wey Ezion Geber. Ne zutun te kedhipanew tew ziyà te veyeey he ziyà te sibsivayan te Moab, \v 9 migkaǥi is \sc Nengazen\sc* kayi te kedì te, ‘Kenè niw semuka wey tebeka is menge Moabitanhen he menge kevuwazan ni Lot, su imbeǥey ku kandan is tanà he Ar ne kandan haazà, ne kenè ku sikiyu ebeǥayan te tanè dan minsan deisey.’ ” \p \v 10 (Dutun te nehuna he timpu ziyà te Ar med-ubpà is mahabet wey memezesen he menge etew he egngezanan te Emhanen. Memelangkew heini he menge etew iring te menge kevuwazan ni Anak. \v 11 Egngezanan daan sikandan te menge Ripanhen, iring te igngazan te menge kevuwazan ni Anak, piru egngezanan sikandan te menge Moabitanhen te menge Emhanen. \v 12 Iyan aney he meǥinged diyà te Seir is menge Hurhanen, piru midezeetan wey midsegseg sikandan te menge kevuwazan ni Esau, ne iyan en sikandan midliwan med-ubpà dutun, iring is mibeelan dan te mibeelan te menge Israilihanen diyà te menge Canaanhen hein egkuwaan dan haazà is tanà he imbeǥey kandan te \sc Nengazen\sc*.) \p \v 13 “Ne midsuǥù kiw te \sc Nengazen\sc* te kedlayun te zal-ug he Zered, umbe midlayun tew haazà. \v 14 Neulaula heini hein midlavey en is 38 he tuig puun te timpu te kebpuun tew ziyà te Kadesh Barnea. Ne nemematey en diyà te sibsivayan is menge Israilihanen he menge sundaru zutun he lapis te kevuwazan, ne iyan heini sikan is impetizaan te \sc Nengazen\sc* kandan. \v 15 Midsilutan sikandan te \sc Nengazen\sc* taman te naamin din sikandan te ebpenhimatey ziyà te kampu zan. \p \v 16 “Ne hein nemematey en haazà is langun he menge sundaru zutun he lapis te kevuwazan, \v 17 migkaǥi is \sc Nengazen\sc* kayi te kedì te, \v 18 ‘Layun kew ziyà te dulunà te Moab wey Ar. \v 19 Ne emun ebpekeuma kew en diyà te menge Amunihanen, he menge kevuwazan ni Lot, kenè niw sikandan semuka wey tebeka su heeyan is tanè dan ne imbeǥey ku kandan, ne kenè ku sikiyu ebeǥayan te tanè dan minsan deisey.’ \p \v 20 “Heini he tanà, iyan dengan aney he meǥinged duen is menge Ripanhen. Ne heini sikandan migngezanan te menge Amunihanen te Zamzumnen. \v 21 Ne mezakel heini sikandan, memezesen, wey memelangkew iring te menge kevuwazan ni Anak. Piru mibpengelinteuwan te \sc Nengazen\sc* he mezaag sikandan te menge Amunihanen. Midsegseg sikandan te menge Amunihanen ne iyan sikandan mid-ubpà dutun he tanà. \v 22 Ne iring ded keniyan is paaǥi te \sc Nengazen\sc* te kedtavang te menge kevuwazan ni Esau he menge meǥinged diyà te Seir. Su mibpengelinteuwan gihapun te \sc Nengazen\sc* he mezaag dan is menge Hurhanen. Ne midsegseg dan is menge Hurhanen ne iyan sikandan mid-ilis med-ubpà dutun he tanà taman en guntaan. \v 23 Ne iring ded daan keniyan is nehitavù hein midsurung te menge tig-Caftor is menge tig-Avim he menge meǥinged diyà te inged he Gaza. Midezeetan dan is menge tig-Avim ne mid-ubpaan dan haazà is tanà te menge tig-Avim. \p \v 24 “Ne migkaǥi is \sc Nengazen\sc* te, ‘Layun kew te zal-ug he Arnon. Ibeǥey ku keniyu si Sihon is Amorihanen he hadì diyà te Heshbon, wey is tanè din. Surunga niw sikandin ne engkena niw is tanè din. \v 25 Puun guntaan ebpengelinteuwan ku he mahandek keniyu is menge etew ziyà te langun he menge nasyun kayi te tivuuk he kelibutan. Ebpengerkeren te kegkahandek is ebpekezineg mehitenged keniyu.’ \s1 Nezaag si Hadì Sihon is hadì te Heshbon \r (Menge Numero 21:21-30) \p \v 26 “Ne hein diyè kiw te sibsivayan te Kedemot, midsuǥù ku is menge menunudtulà diyà te ki Hadì Sihon he hadì te Heshbon te kedlalag kandin su para meupiya is kedepitè dey. \v 27 Iyan lalag he impeuwit ku ziyà te kandin is: ‘Emun egkehimu ne ipevayè key ziyà te tanè niw. Kenè key en ebpenuweysuwey ziyà te menge zalan niw, kekenà, iyan dà ed-ikulen dey is dekelà he zalan. \v 28 Ebeyazan dey te selapì is egkekaan dey wey egkeinum dey. Iyan dà edhengyuen dey he ituǥut nu kenami is kebayà diyà te tanè niw. \v 29 Iring te kedtuǥuti kenami te menge kevuwazan ni Esau he menge meǥinged diyà te Seir wey te menge Moabitanhen he menge meǥinged diyà te Ar. Tuǥuti key te kebayà taman te ebpekelayun key te Wahig he Jordan pehendiyà te tanà he ibeǥey kenami te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè dey.’ \v 30 Piru wazè kiw ipevayà ni Hadì Sihon he hadì te Heshbon. Su mibpekezesen te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw is gehinawa zin su ibeǥey zin sikandin diyà te kenitew, ne imbeǥey zin en iyan. \p \v 31 “Ne migkaǥi is \sc Nengazen\sc* kayi te kedì te, ‘Ibeǥey ku en diyà te keniyu si Sihon wey is tanè din; surung kew en ne engkena niw en is tanè din.’ \p \v 32 “Hein nekidtebek kenitew si Sihon wey is langun he menge sundaru zin diyà te Jahaz, \v 33 imbeǥey sikandin diyà te kenitew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew ne midhimetayan tew sikandin ragkes is menge anak din wey is langun he menge sundaru zin. \v 34 Dutun he timpu mid-aǥew tew is langun he inged din wey miǥerè tew is menge maama, menge vahi, wey is menge vatà. Wazè tew midsamà kandan he uuyag. \v 35 Mibpen-uwit tew is menge uyaǥen dan wey menge azen dan he naaǥew tew zuen te inged dan. \p \v 36 “Midtevangan kiw te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew te ked-aǥew te Aroer he kilid te zal-ug he Arnon wey te zuma he inged he uvey kayi wey te menge lugar pehendiyà te Gilead. Wazà medselir kenitew is menge verengbeng te menge inged. \v 37 Ne tenged te mandù kenitew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew, wazè tew uvayi is menge tanà te menge Amunihanen, minsan is tanà he ziyà te kilid te Jabok wey is menge inged he nekeliǥuy te menge vuvungan. \c 3 \s1 Nezaag si Hadì Og is hadì te Bashan \r (Menge Numero 21:31-35) \p \v 1 “Ne midhendiyè kiw te Bashan, piru nekidtebek kenitew ziyà te Edrei is hadì te Bashan he si Og duma te langun he menge sundaru zin. \v 2 Piru migkaǥi is \sc Nengazen\sc* kayi te kedì te, ‘Kenè nu sikandin ikahandek, su ibeǥey ku sikandin kenikew ragkes is langun he sakup din wey is tanè din. Beeli nu ziyà te kandin is iring te mibeelan nu ziyà te ki Sihon te hadì te menge Amorihanen he midhadì diyà te Heshbon.’ \v 3 Umbe, imbeǥey kenitew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew is hadì te Bashan he si Og wey is langun he menge sundaru zin. Miǥerè tew sikandan ne wazè tew midsamà kandan he uuyag. \v 4 Mid-aǥew tew pudu sikan is 60 he menge inged he iyan tivuuk he sakup te Argob he sakup te ginhedian ni Og he hadì diyà te Bashan. \v 5 Heini he menge inged, pudu mibpeliǥuwi te metikang he verengbeng wey zuen lekeb te menge pultahan dutun he menge inged. Mid-aǥew tew zaan is mahabet he menge inged din he wazè dan menge verengbeng. \p \v 6 “Mibpurungan tew sikandan dèdeeti iring te mibeelan tew ziyà te ki Hadì Sihon he hadì te Heshbon. Mibpenhimetayan tew is langun he menge etew ziyà te kada inged he naaǥew tew; migerè tew is menge maama, menge vahi, wey menge vatà. \v 7 Iyan, mid-uwit tew mulà is langun duen te menge uyaǥen dan wey menge azen dan he nekuwa tew zutun te menge inged dan. \p \v 8 “Naaǥew tew zuen te zezuwa he hadì he menge Amorihanen is tanà diyà te Jordan he zapit te edsilaan puun te zal-ug he Arnon pehendiyà te Buntud he Hermon. \v 9 (Is Buntud he Hermon, egngezanan te Sirion te menge Sidunhanen, ne egngezanan te Senir te menge Amorihanen.) \v 10 Mid-aǥew tew is langun he menge inged diyà te suǥud te puntur te menge vuvungan, is tivuuk he Gilead, wey is tivuuk he Bashan taman te Saleca wey Edrei, heini he menge inged sakup te ginhedian ni Og te hadì diyà te Bashan. \v 11 (Si Hadì Og he hadì te Bashan iyan dà nesamà te menge kevuwazan te menge Ripanhen. Is putew he hizeǥaan din, 13 he ǥiek is kelayat din ne 6 he ǥiek is keluag din. Ne kemulu pa heeyan egkaahà diyà te Raba guntaan he inged te menge Amunihanen.) \s1 Is Kebehina te Tanà diyà te Wahig he Jordan he Zapit te Edsilaan \r (Menge Numero 32:1-42) \p \v 12 “Hein naaǥew tew en heini he tanà, imbeǥey ku ziyà te menge kevuwazan ni Reuben wey te menge kevuwazan ni Gad is tanà he uvey te zal-ug he Arnon, ragkes en is ketengà te menge vuvungan te Gilead wey is menge inged kayi. \v 13 Ne is nesamà he parti te Gilead wey is tivuuk he Bashan, he iyan ginhedian ni Og, imbeǥey ku is ketengà he tribu ni Manase. (Is tivuuk he Argob diyà te Bashan, egngezanan dengan te tanà te menge Ripanhen.) \v 14 Si Jair he kevuwazan ni Manase, iyan nekaangken te tivuuk he Argob he sakup te Bashan taman te dulunà te tanà te menge Gisurhanen wey menge Maakatnen. Heini he lugar migngezanan ni Jair te kandin he ngazan, umbe minsan guntaan kemulu egngezani is Bashan te, ‘Menge Inged ni Jair.’ \v 15 Imbeǥey ku is Gilead diyà te pemilya ni Makir. \v 16 Wey ziyà te menge kevuwazan ni Reuben wey ni Gad imbeǥey ku kandan is tanà he puun te Gilead taman te zal-ug he Arnon. Is tengàtengà te Arnon iyan dulunè dan diyà te divavà, ne iyan dulunè dan diyà te zizaya is dal-ug he Jabok, he iyan daan dulunà te menge Amunihanen. \v 17 Is dulunà diyà te edsenlepan iyan is Araba ragkes is Wahig he Jordan, puun te Ranew te Galilea taman te Daǥat he Minatey, he ziyà te alug te Buntud he Pisga he zapit te edsilaan. \p \v 18 “Dutun he timpu mibmenduan ku is menge tribu niw he ziyà ebpen-ubpà te zapit te edsilaan te Wahig he Jordan, he ke siak te, ‘Minsan imbeǥey en heini he tanà diyà te keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw su wey niw maangken, kinahanglan gihapun he edlayun te Wahig he Jordan is langun he menge sundaru niw he egkeǥumeenan su wey zan megiyahi is duma niw he menge Israilihanen te kebpekidtebek. \v 19 Piru itaǥak dan dà is menge esawa zan, wey menge anak dan, wey is mahabet he menge uyaǥen dan diyà te menge inged he imbeǥey ku keniyu. \v 20 Emun egkaangken en te zuma niw he menge Israilihanen is tanà he leyunè niw he ibeǥey kandan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, ne emun pinaaǥi kandin ne wazè en igkaawan dan iring te mibeelan din diyà te keniyu, ne egkehimu en he edlikù kew ziyà te tanà he imbeǥey ku keniyu.’ \s1 Wazà Ituǥut ki Moises is Kedseled diyà te Canaan \p \v 21 “Dutun he timpu, migkeǥiyan ku si Josue te, ‘Neehè nu en is langun he mibeelan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw zuen te zezuwa he hadì. Ne iring ded dutun is ebeelan te \sc Nengazen\sc* diyà te langun he ginhedian he ebeyaan niw. \v 22 Kenè kew mahandek kandan, su iyan is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ebpekidtebek para keniyu.’ \p \v 23 “Dutun he timpu, mibpehizuhizu a te \sc Nengazen\sc*. Ke siak te, \v 24 ‘He Nengazen he MEGBEVAYÀ, impuun nu en ipaahà kedì te suluǥuen nu is kegkemekeǥeǥehem nu; wazà Megbevayà diyà te langit wey kayi te tanà he ebpekehimu te egkengein-inuwan he mibeelan nu. \v 25 Ne ke và nu zà ebmehimuwa, ne ituǥut nu kedì is kedlayun te Jordan, para meehè ku is meupiya he tanà, mekempet he menge vuvungan, ragkes en is menge vuvungan te Lebanon.’ \p \v 26 “Piru nepeukan a te \sc Nengazen\sc* tenged keniyu, ne wazè din ituǥut haazà is hangyù ku. Migkeǥiyan e zin te, ‘Ereg en heeyan! Kena ad kenikew umani keǥiyi mehitenged keniyan. \v 27 Tekezeg ka ziyà te puntur te Pisga ne pentawa nu is tanà diyà te minsan hendei zapit duen, su kenè ke en ebpekelayun te Jordan. \v 28 Piru penurua nu si Josue te ereg he ebeelan din. Desiǥa nu sikandin su iyan sikandin ebpengulu kayi te menge etew te kedlayun te Jordan. Ibpemeǥey zin kandan haazà is tanà he egkeehè nu zà mulà!’ \v 29 Ne mid-ubpè kiw ziyà te suǥud-suǥud he uvey te Bet Peor.” \c 4 \s1 Midsembaǥan ni Moises is menge Israilihanen te Kebmetinumanen \p \v 1 Ne migkaǥi si Moises te, “Menge Israilihanen, pemineǥa niw is menge suǥù wey is menge sulunuzen he ibpenurù ku keniyu. Tumana niw heini su wey kew meuyag ne ebpekeubpè kew zuen te tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayà te menge kepuun niw. \v 2 Kenè niw umani wey kenè niw terini is menge suǥù he ibeǥey ku keniyu he ebpuun diyà te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Tumana niw iyan heini. \v 3 Neehè niw is mibeelan te \sc Nengazen\sc* diyà te Baal Peor. Mibpenhimetayan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw is duma niw he menge Israilihanen he mid-azap ki Baal. \v 4 Iyan, sikiyu is mepezumdumahan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, kemulu kew pa mulà uuyag guntaan. \p \v 5 “Ibpenurù ku keniyu is menge suǥù wey menge sulunuzen he imbeǥey kedì te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè ku, su para mesunud niw heini emun ebpekeuma kew en duen te tanà he ebpeveyaan niw wey ed-engkenen niw. \v 6 Purungi niw heini sunuza, su pinaaǥi kayi igkepeehè niw te menge etew ziyà te zuma he menge nasyun is ketau niw wey kedsavut niw. Emun egkezineg dan heini is langun he menge sulunuzen ebpekekaǥi zan te, ‘Tutuu iyan he zuen ketau wey kedsavut te menge etew kayi te gemhanan he nasyun.’ \v 7 Wazà duma he mekeǥeǥehem he nasyun he uvey ziyà te kandan is megbevayè dan he iring kenitew te uvey ziyà te kenitew is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew ne ebpekesampit kiw kandin te minsan hengkey he timpu. \v 8 Ne wazè en daan duma he mekeǥeǥehem he nasyun he zuen dan menge suǥù wey menge sulunuzen he iring te ibpenurù ku ǥuntaan diyà te keniyu. \v 9 Piru kinahanglan he mebpekevantey kew! Kenè niw lipati is nengeehè niw he mibpemeelan te \sc Nengazen\sc*. Kinahanglan he kenà heini egkaawà diyà te gehinawa niw mintras uuyag kew pa. Tudtula niw heini ziyà te menge anak niw wey ziyà te menge apù niw. \v 10 Tentenuzi niw is andew te kedhitindeg niw ziyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te Buntud he Sinai he zutun migkaǥi sikandin kayi te kediey te, ‘Tiǥuma nu is menge etew ziyà te etuvangan ku su wey zan mekepemineg te menge lalag ku para mebmetau zan he edtahud kedì, mintras uuyag dan pa, wey para ikepenurù dan heini ziyà te menge anak dan.’ \v 11 Ne zutun mid-uvey kew ne midhitindeg kew ziyà te lugtenaan te vuntud he edriyubriyub te regreg he henduen be te ebpekeume en diyà te langit, ne nevukusan heini te mekepal he kivel wey utew heini merusirem. \v 12 Ne zutun migkaǥi is \sc Nengazen\sc* he zutun te teliwazà te hapuy. Ne nezineg niw is kegkaǥi zin piru wazè niw maahà. \v 13 Migkaǥi zin diyà te keniyu is kinahanglan he ebeelan niw te kedtuman te kebpekid-uyun niw kandin. Ne iyan haazà sikan is sepulù he suǥù, he insuǥù din he tumana niw. Insurat din haazà diyà te zezuwa he midlumpipì he vatu. \v 14 Dutun he timpu impepenurù kew kedì te \sc Nengazen\sc* te menge suǥù wey menge sulunuzen he kinahanglan he edtumanen niw zutun te ked-ubpè niw ziyà te tanà he egkaangken niw. \p \v 15 “Hein nekidlalag keniyu is \sc Nengazen\sc* diyà te Buntud he Sinai he ebpuun is laǥeng din diyà te teliwazà te hapuy, ne wazè niw naahà he purma te \sc Nengazen\sc*. Umbe mebpekevantey kew, \v 16 he kenè niw egkeremerikan is keugelingen niw pinaaǥi te kebaal te ledawan he ed-ezapen he minsan hengkey is purma zin etawa zagwey zin, dagwey ve te maama etawa vahi, \v 17 langgam be he edhipanew etawa edlayang, \v 18 ebpenanap be etawa edlayewlayew. \v 19 Kinahanglan he kenè kew egke-iniyat he edsimba te egkengeehè niw ziyà te langit–andew, bulan wey menge vituen. Insavuk heini te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he para te tivuuk he keet-etawan kayì te kelibutan. \v 20 Tentenuzi niw he midlibri kew te \sc Nengazen\sc* su utew mepait is ked-antus niw zutun, iring te ziyè kew te edriyubriyub he rapug. Neulaula heini su para mehimu kew he menge etew zin, umbe menge etew kew zin en guntaan. \p \v 21 “Nepeukan a te \sc Nengazen\sc* tenged keniyu, ne utew meheǥet is kegkeǥiyi zin kedì he kenà a ebpekelayun te Jordan ne kenà a ebpekeseled duen te meupiya he tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 22 Kayi e zà he tanà ebpatey ne kenà ad ebpekelayun te Jordan, piru sikiyu mulà ebpekelayun kew te Jordan su wey niw maangken haazà is meupiya he tanà. \v 23 Piru mebpekevantey kew he kenè niw melipati sikan is paaǥi te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw te kebpekid-uyun keniyu. Kenè kew mebaal te ledawan he ed-ezapen niw pinaaǥi te zagwey te minsan hengkey, su idawey heini te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 24 Kenà sikandin egkesuat ke zuen selakew en he ed-ezapen niw. Su emun edsilut is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ne iring sikandin te hapuy he ebpekeepur. \p \v 25 “Dutun te huziyan he timpu, emun ebpemenganak kew wey ebpen-epuen kew en, ne ebpekeubpè kew en dutun te tanà seled te meluǥayad he timpu, kenè niw remeriki is keugelingen niw pinaaǥi te kebaal te ledawan he ed-ezapen minsan hengkey he purma. Su mezaat is ked-ahaa kayi te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ne igkepauk din heini. \p \v 26 “Guntaan he andew ibpetistiǥu ku is langit wey tanà he emun ebaal kew te ledawan he ed-ezapen ne meǥaan kew zà egkahanew puun duen te tanà he ed-engkenen niw ziyà layun te Jordan. Mevavè dà he timpu is kebpekeubpè niw zutun ne egkepurung kew en egkezeeti. \v 27 Idsawed kew te \sc Nengazen\sc* diyà te zuma he menge nasyun, ne zeisey zà is egkesamà keniyu ziyà te menge nasyun he edtimbaǥan keniyu te \sc Nengazen\sc*. \v 28 Ne zutun ed-azap kew te zuma he menge ed-ezapen he vineelan dà te etew he kayu zà wey vatu, he kenà ebpekaahà, kenà ebpekezineg, kenà ebpekekaan, wey kenà ebpekahazek. \v 29 Piru emun ebpen-ahaan niw zutun is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, egketuredu niw sikandin emun ebpen-ahaan niw sikandin pinaaǥi te tivuuk he ǥehinawa niw. \v 30 Emun egkehitavù heini he kelised diyà te keniyu te huziyan he timpu, edlikù kew ziyà te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ne ebpezumdumahan niw en human is menge lalag din keniyu. \v 31 Su hihizuwen is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Kenè kew zin ebey-anan wey kenè kew zin edèdeetan. Kenè din edlipatan is kebpekid-uyun din he impenangdù din diyà te menge kepuun niw. \s1 Sebsevaha zà is Megbevayà \p \v 32 “Susiya niw is nengehitavù puun te timpu te kedlimbaǥa te Megbevayà te etew kayi te kelibutan taman en guntaan. Wey susiya niw is kegkehimuwa te tivuuk he kelibutan ke zuen pe be hitavù he iring is kegkein-inuwi zuen te kegkein-inuwi te kegkehimuwa te kelibutan. \v 33 Duen be zuma he menge etew he iring keniyu te neuyag pa, minsan nezineg niw is laǥeng te Megbevayà he ebpuun diyà te hapuy? Wazà! \v 34 Duen be selakew en he Megbevayà he migkuwa zin is grupu te menge etew puun te sevaha he nasyun pinaaǥi te penggezam, egkengein-inuwan he menge hitavù, tebek, dekelà he ǥehem, wey mekeǥeǥehem he menge vaal para maangken din? Wazà! Piru iyan heeyan mibeelan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te Ehipto, ne neseksiyan niw heeyan. \v 35 Impeehè keniyu haazà he menge hitavù su para metueni niw he is \sc Nengazen\sc* iyan Megbevayà ne wazè en duma pa. \v 36 Mibpenurù kew zin pinaaǥi te kebpezineǥa zin keniyu te kegkaǥi zin he ebpuun te langit. Impeehè din keniyu kayi te tanà is mekeǥeǥehem he hapuy zin ne midlelaǥan kew zin he ebpuun dutun te hapuy. \v 37 Ne tenged te kebmahala zin te menge kepuun niw, mibpilì kew zin ne impeǥawas kew zin diyà te Ehipto pinaaǥi te kebpekiduma zin keniyu wey te zekelà he ǥehem din. \v 38 Impesegseg din keniyu is menge etew ziyà te zuma he menge nasyun he mekeǥeǥehem pa keniyu zutun te ked-uwita zin keniyu ziyà te tanè dan su ibpepengevilin din keniyu haazà he tanà, iring te neulaula ǥuntaan. \p \v 39 “Umbe tentenuzi niw heini ǥuntaan ne kenè niw lipati he is \sc Nengazen\sc* he Megbevayà diyà te langit wey kayi te tanà, ne wazè en duma pa he Megbevayà. \v 40 Tumana niw is menge suǥù din wey is menge sulunuzen he ibeǥey ku guntaan diyà te keniyu, su para wazà mezaat he egkehitavù keniyu wey te menge kevuwazan niw, wey para mebmeluǥayad is untung niw zuen te tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he egkaangken niw taman te taman.” \s1 Is Eputà he menge Inged \p \v 41 Ne mibpilì si Moises te tetelu he menge inged he zapit te edsilaan te Jordan \v 42 he para te egkeeputan te ebpelaǥuy he nekevunù he wazè din tivevaa wey wazè din pelenuwa. Egkehimu he ed-aput sikandin diyà te sevaha zutun te menge inged su para kenà sikandin mekeizi. \v 43 Ne iyan heini he menge inged: Inged he Bezer he ziyà te suǥud he sibsivayan, ne para heini te tribu ni Reuben; inged he Ramot he ziyà te Gilead, ne para heini te tribu ni Gad; wey inged he Golan he ziyà te Bashan, ne para te tribu ni Manase. \p \v 44 Imbeǥey ni Moises diyà te menge Israilihanen heini he menge suǥù, \v 45 menge penurù, wey menge sulunuzen dutun te kedligewang dan puun te Ehipto \v 46 hein migkampu sikandan diyà te suǥud-suǥud he uvey te Bet Peor diyà te zapit te edsilaan te Jordan. Heini he tanà nesakup dengan te tanà ni Sihon he hadì te menge Amorihanen, he ziyà ed-ubpà te Heshbon. Nezaag sikandin wey is menge etew zin ni Moises wey te menge Israilihanen hein migawas dan puun te Ehipto. \v 47 Mid-aǥew eni Moises is tanè din wey is tanà ni Hadì Og he hadì te Bashan. Iyan heini sikandan dezuwa he menge Amorihanen he menge hadì he ziyà te zapit te edsilaan te Jordan. \v 48 Is menge tanè dan he naaǥew te menge Israilihanen, ne ebpuun diyà te Aroer he egkezivavew te zal-ug he Arnon pehendiyè en te Buntud te Sirion he migngezanan daan te Hermon, \v 49 ragkes en is tivuuk he Araba he zapit te edsilaan ne taman en te Daǥat he Minatey, he egkeumbawan te Buntud he Pisga. \c 5 \s1 Is Sepulù he Suǥù \r (Exodus 20:1-17) \p \v 1 Impaamur-amur ni Moises is langun he menge kevuwazan ni Israel ne migkeǥiyan din te, “Sikiyu is menge Israilihanen, pemineǥa niw is menge suǥù wey menge sulunuzen he ibeǥey ku keniyu ǥuntaan. Istudyuwi niw heini ne sunuza niw. \v 2 Is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew midhimu te kebpekid-uyun din kenitew hein diyè kiw te Horeb. \v 3 Wazè din heini himuwa ziyà te menge kepuun tew, kekenà, diyà te kenitew te langun he uuyag pa ǥuntaan. \v 4 Dutun te vuntud mibpekidlalag is \sc Nengazen\sc* keniyu he ziyà ebpuun is laǥeng din te hapuy ne zutun henduen be te ziyè en sikandin te etuvangan niw. \v 5 Ne zutun midhitindeg a ziyà te pid-elangan niw te \sc Nengazen\sc* te kegkaǥi te menge lalag te \sc Nengazen\sc* diyà te keniyu, su nahandek kew zuen te hapuy ne kenè kew ebpeketekezeg duen te vuntud. Migkaǥi is \sc Nengazen\sc* te, \p \v 6 “ ‘Iyan a \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, iyan a mibpeǥawas keniyu ziyà te Ehipto he zutun kew uripena. \p \v 7 “ ‘Kenè kew med-azap te zuma he ed-ezapen gawas kedì. \p \v 8 “ ‘Kenè kew mebaal te ed-ezapen he ledawan te minsan hengkey he ziyà te langit, wey minsan hengkey he kayi te tanà, wey ziyà te wahig. \v 9 Kenè kew mebpenilbi wey med-azap kayi; su siak, is \sc Nengazen\sc*, iyan a Megbevayè niw, ne kenà a egkesuat he zuen pa zuma he ed-ezapen niw. Edsilutan ku is menge nekesalà kedì, apil en is menge kevuwazan dan taman te iketelu wey ikeepat he lapis te kevuwazan dan he midselikwey kedì. \v 10 Piru ibpeehè ku is keupiya ku ziyà te mahabet he lapis te kevuwazan he ebmahal kedì wey edtuman te menge suǥù ku. \p \v 11 “ ‘Kenè niw ǥemita is ngazan ku te wazè din pulus su siak, is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, edsilut te minsan hentei he egamit te ngazan ku te wazè din pulus. \p \v 12 “ ‘Tumana niw is ebpeveelan ku zutun te Andew te Kedhimeley, ne isipa niw haazà he segradu he andew para kediey te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, sumalà is insuǥù ku keniyu. \v 13 Terebahu kew seled te heenem he andew, \v 14 piru is ikepitu he andew, iyan Andew te Kedhimeley, ipehinungud niw heeyan he andew kedì te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Dutun he andew ne kenè kew medterebahu te minsan hengkey. Kinahanglan daan he kenà medterebahu is menge anak niw, menge suluǥuen niw, minsan is kenà menge Israilihanen he mid-ubpà diyà te inged niw. Kenè niw zaan iterebahu is menge vaka niw, menge asnu niw, wey zuma pa he menge uyaǥen niw. Pinaaǥi kayi ebpekehimeley zaan is menge uripen niw iring keniyu. \v 15 Tentenuzi niw he menge uripen kew zaan dengan diyà te Ehipto, ne iyan a, is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, mibpeǥawas keniyu ziyà pinaaǥi te zekelà he ǥehem ku. Umbe tumana niw is ebpeveelan ku zutun te Andew te Kedhimeley, su iyan a is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw midsuǥù keniyu. \p \v 16 “ ‘Tehuza niw is amey niw wey iney niw, sumalà te insuǥù ku keniyu, su para luǥeyazi kew te untung wey para mebmeupiya is kebpekesavuk niw zuen te tanà he ibeǥey ku keniyu. \p \v 17 “ ‘Kenè kew mebunù. \p \v 18 “ ‘Kenè kew mebpengumpadi. \p \v 19 “ ‘Kenè kew mebpenakew. \p \v 20 “ ‘Kenè kew medtarùtarù diyà te hukmanan te kedezaat te zuma niw he etew. \p \v 21 “ ‘Kenè niw meimahi is esawa te zuma niw, etawa valey, tanà, menge suluǥuen, menge uyaǥen dan, wey minsan hengkey he ǥaked dan.’ \p \v 22 “Iyan heeyan insuǥù te \sc Nengazen\sc* keniyu te langun he netiǥum diyà te vuntud. Hein mibpekezaǥing sikandin is egkaǥi he ebpuun is laǥeng din duen te teliwazà te hapuy he nevukusan te mekepal he ǥapun, imbeǥey zin heini he menge suǥù ne wazè en duma he migkaǥi zin. Insurat din heini ziyà te zezuwa he midlumpipì he vatu ne imbeǥey zin kayi te kediey. \p \v 23 “Hein nezineg niw is laǥeng he ebpuun duen te merusirem hein edriyubriyub te regreg sikan is buntud, mid-uvey kayi te kedì is langun he menge pengulu te menge tribu niw wey is ebpemendumala keniyu, \v 24 ne ke sikandan te, ‘Impaahà kenitew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew is mekeǥeǥehem he kebpekiduma zin kenitew wey is dengeg din, ne nezineg tew is laǥeng din he ebpuun te hapuy. Ne neseksiyan tew ǥuntaan he egkeuyag ded bes is etew minsan ebpekidlalag kandin is Megbevayà. \v 25 Piru kenè key egkesuat he ebpemiligru. Su emun egkeuman dey egkezineg is laǥeng te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew, ne siguradu egkeepur key keniyan te mekeǥeǥehem he hapuy. \v 26 Duen be etew he egkeuyag minsan nezineg din is laǥeng te uuyag he Megbevayà he ebpuun te hapuy iring te nezineg tew? \v 27 Iyan ke zà uvey ziyà te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew ne pemineǥa nu is langun he egkeǥiyen din. Ne tudtula nu ziyà te kenami is langun he egkeǥiyen din, su ebpemineǥen dey wey edtumanen dey heini.’ \p \v 28 “Ne nezineg te \sc Nengazen\sc* haazà is migkaǥi niw zutun te kebpekidlalag niw kedì, ne migkaǥi sikandin kayi te kedì te, ‘Nezineg ku is migkaǥi kayi te menge etew ziyà te kenikew, ne meupiya is langun he migkaǥi zan. \v 29 Ne zeyzey ke layun dan edtahud kedì wey edtumanen dan is menge suǥù ku su para mebmeupiya is kebpekesavuk dan wey te menge kevuwazan dan te taman te taman. \v 30 Beyai nu sikandan ne keǥiyi nu he medlikù dan en diyà te menge tulda zan. \v 31 Ne petaǥak ka kayi te kediey su para ikeveǥey ku kenikew is langun he suǥù wey menge sulunuzen he igkepenurù nu kandan he sunuza zan te ked-ubpè dan duen te tanà he ibeǥey ku kandan para maangken dan.’ \p \v 32 “Umbe purungi niw te edtuman is inmandù te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw keniyu. Kenè niw supaka is minsan sevaha zà duen te menge suǥù din. \v 33 Pengungubpaan kew he sungkad te insuǥù te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw keniyu, su para edluǥeyazan kew te untung wey mebmeuswaǥen kew zuen te tanà he ed-engkenen niw. \c 6 \s1 Mahala is \sc Nengazen\sc* he Megbevayà Niw \p \v 1 “Iyan heini menge suǥù wey menge sulunuzen he imbeǥey kedì te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw su wey ikepenurù diyà te keniyu. Tumana niw heini zutun te ked-ubpè niw zuen te tanà he ed-engkenen niw he ziyà layun te Jordan, \v 2 su wey sikiyu wey is menge anak niw wey is menge apù niw, medtahud te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw zutun te kebpengungubpaan niw. Emun edtumanen niw is langun he menge suǥù din wey is menge sulunuzen he imbeǥey ku keniyu, ne edluǥeyazan kew te untung. \v 3 Pemineg kew, is menge etew te Israel, ne purungi niw tumana is menge suǥù din su wey mebmeupiya is kebpekesavuk niw wey para mepurung kew mevuwad duen te meupiya he tanà wey uuzaran, sumalà is impenaad keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayà te menge kepuun niw. \p \v 4 “Pemineg kew is menge etew te Israel: Is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew iyan dà \sc Nengazen\sc*. \v 5 Mahala niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te tivuuk he ǥehinawa niw, kedsavut niw, wey te tivuuk he zesen niw. \v 6 Kenè niw lipati heini is menge suǥù he imbeǥey ku keniyu ǥuntaan. \v 7 Layun niw heini ipenurù te menge anak niw. Ilalag niw heini kandan ke ziyè kew te valey wey ke edhipanew kew, ke edhizeǥà kew wey ke ed-enew kew. \v 8 Bevekelew kew wey tutubew kew te edsuratan kayi su para kenè niw heini melipati. \v 9 Isurat niw ziyà te marku te ǥemawan te menge valey niw wey marku te pultahan te menge inged niw. \p \v 10 “Ed-uwiten kew en te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw zutun te tanà he impenaad din he ibeǥey zin diyà te menge kepuun niw he si Abraham, si Isaac, wey si Jacob. Heini he tanà, duen dezekelà wey meuswaǥen he menge inged duen he kenè kew iyan mibangun duen. \v 11 Duen kayi menge valey he nepenù te meupiya he menge vutang he wazè kew iyan medhaǥù duen, duen kayi menge teheb he kenè kew iyan migkalut duen, duen kayi menge pemuleey te paras wey menge kayu he ulibu he kenè kew iyan nemula zuen. Umbe emun ebpekekaan kew en wey egkengahantey, \v 12 mebpekevantey kew he kenè niw melipati is \sc Nengazen\sc* he iyan mibpeǥawas keniyu ziyà te Ehipto he zutun kew uripena. \p \v 13 “Tehuza niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw; iyan niw zà sikandin silbiyi, ne ngazan din dà is gemita niw emun ebpenangdù kew. \v 14 Kenè kew medsunud te zuma he menge ed-ezapen, he menge ed-ezapen te menge etew he nekeelingkus keniyu; \v 15 su is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he miduma keniyu, kenà egkesuat he ed-azap kew te zuma. Emun ed-azap kew te menge ed-ezapen te zuma he menge etew ibpeǥezaman keniyu te \sc Nengazen\sc* is pauk din ne edezeetan kew zin kayi te tanà. \v 16 Kenè niw ǥezami is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw iring te mibeelan niw ziyà te Masa. \v 17 Purungi niw tumana is menge suǥù, menge penurù, wey menge sulunuzen he imbeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 18 Beeli niw is mid-isip te \sc Nengazen\sc* he hustu wey meupiya su para mebmeupiya is kebpekesavuk niw ne egkaangken niw sikan is meupiya he tanà he impenangdù din diyà te menge kepuun niw. \v 19 Ibpesegseg din keniyu is langun he menge kuntada niw su iyan heeyan migkaǥi zin. \p \v 20 “Dutun te huziyan he timpu, emun ed-insà diyà te keniyu is menge anak niw ke, ‘Hengkey is ibpesavut te menge penurù, menge sulunuzen, wey menge kesuǥuan he inmandù keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew?’ \v 21 Keǥiyi niw sikandan te, ‘Menge uripen key zengan te hadì te Ehipto, piru impeǥawas key ziyà te \sc Nengazen\sc* pinaaǥi te zekelà he ǥehem din. \v 22 Neehè dey en is menge vaal zin he utew egkengein-inuwi zuen te kedsiluti zin te menge etew ziyà te Ehipto, ragkes en is hadì dan wey is tivuuk he pemilya zin. \v 23 Ne impeǥawas key zin diyà te Ehipto su para meuwit key zin kayi te tanà he impenangdù din diyà te menge kepuun tew. \v 24 Midsuǥù key te \sc Nengazen\sc* he tumana zey heini is langun he menge sulunuzen wey tehuza zey sikandin is Megbevayè tew, para layun key med-uswag wey para luǥeyazi key te untung iring kayi te neula-ule en guntaan. \v 25 Ne emun ebpurungan tew te edtuman heini is langun he suǥù te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew, sumalà te inmandù din kenitew, ne egkehimu kiw he metazeng diyà te etuvangan din.’ \c 7 \s1 Is menge Etew he Pinilì te Megbevayà \r (Exodus 34:10-16) \p \v 1 “Emun ed-uwiten kew en te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw zutun te tanà he edselezan niw su ed-engkenen niw, ibpesegseg din keniyu is menge etew ziyà te pitu he nasyun he edhuna he mahabet wey edhuna he gehemanen kenà sikiyu: is menge Hitihanen, menge Girgasihanen, menge Amorihanen, menge Canaanhen, menge Pirisihanen, menge Hivihanen, wey menge Jebusihanen. \v 2 Ne emun ibeǥey en sikandan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te keniyu su egkezaag niw en sikandan, kinahanglan he ebpurungan niw sikandan edèdeeti. Kenè kew mebaal te kesebutan diyà te kandan etawa kenè kew mebpaahà te hizu niw kandan. \v 3 Kenè kew mebpemengesawa wey mebpemeesawa kandan, wey kenè niw tuǥuti is menge anak niw he ebpemengesawa wey ebpemeesawa te menge anak dan, \v 4 su ebpekepekeziyù diyà te \sc Nengazen\sc* is menge anak niw su ziyè dan man ibpepenilbi te zuma he menge ed-ezapen. Ne emun egkehitavù heeyan ne ibpeǥezaman keniyu te \sc Nengazen\sc* is pauk din ne egkengezeetan kew. \v 5 Iyan heini ereg he ebeelan niw: pemengkaǥa niw is menge pemuhatè dan, penrupeta niw is tedeman dan he menge vatu, penempeza niw is menge tukud dan he simbulu te ed-ezapen dan he si Ashera, wey penutunga niw is menge ed-ezapen dan. \v 6 Su sikiyu he menge etew insivey kew he para zà te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Diyà te langun he menge etew, iyan kew mibpilì te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he para mehimu he ispisyal he menge etew zin. \p \v 7 “Mibpilì kew wey mibmahal kew te \sc Nengazen\sc*, kenà tenged te edhuna kew he mahabet kenà te zuma he menge etew, su iyan kew pa ganì kinezeisayan te langun. \v 8 Mibpilì kew zin su geina te mahal kew zin wey edtumanen din is penangdù din diyà te menge kepuun niw. Umbe impeǥawas kew zin diyà te Ehipto pinaaǥi te zekelà he ǥehem din, ne migaud kew zin puun te kegkeuripena keniyu te Faraon he hadì te Ehipto. \v 9 Isipa niw he is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, iyan dà Megbevayà. Egkeseriǥan sikandin he Megbevayà, ne edtumanen din is kebpekid-uyun din he iyan is kebmahala zin te mahabet he kevuwazan he ebmahal kandin wey edtuman te menge suǥù din. \v 10 Piru is wazà mebmahal kandin, segugunè din edsiluti wey edèdeeti. \s1 Is Bales te Kebmetinumanen \r (Leviticus 26:3-13; Deuteronomio 28:1-14) \p \v 11 “Umbe purungi niw tumana is menge suǥù wey is menge sulunuzen he ibeǥey ku keniyu ǥuntaan. \v 12 Emun edtumanen niw heini he menge suǥù, wey ebpurungan niw edsunuza, edtumanen daan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw is kebpekid-uyun din keniyu he iyan is ebmahalen kew zin, su iyan heini penangdù din diyà te menge kepuun niw. \v 13 Ebmahalen kew zin, edtuvazan kew zin, ne ibpemahabet kew zin. Ebeǥayan kew zin te mahabet he menge anak wey zekelà he sebpet puun te tanè niw: sebpet he trigu, binu, wey lana. Wey ibpemahabet din is menge uyaǥen niw zutun te tanà he impenangdù din he ibeǥey zin diyà te menge kepuun niw wey ziyà te keniyu. \v 14 Edtuvazan kew zin lavew te zuma he menge etew. Diyà te keniyu, wazà maama he kenà egkehimu he ebpekepaanak wey wazà bahi he kenà egkehimu he ebpekaanak, ne iring din ded daan is menge uyaǥen niw. \v 15 Ebpengelangan kew te \sc Nengazen\sc* te langun he zaru. Kenè din ibpaaǥi ziyà te keniyu sikan is utew mezaat he menge zaru he neehè niw ziyà te Ehipto, piru ibpaaǥi zin mulà heini ziyà te langun he ebpekigkuntada keniyu. \v 16 Kinahanglan he egeraan niw is langun he menge etew he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Kenè niw sikandan kehizuwi, wey kenè kew mebpenilbi te kandan he menge ed-ezapen su pekaid heini keniyu. \p \v 17 “Kela ke ebpekekaǥi kew te, ‘Edhuna he mekeǥeǥehem heini he menge nasyun kenà kenitew. Ebmenmenuwen tew is kedsegseg kandan?’ \v 18 Iyan, kenè kew mahandek kandan, kekenà, purungi niw tentenuzi ke hengkey is mibeelan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te hadì te Ehipto wey te langun he Ehiptohanen. \v 19 Iyan kew mismu nekesaksi te zekelà he penggezam, egkein-inuwan he menge hitavù, wey is dekelà he ǥehem he migamit te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw te kebpeǥawas keniyu. Ne iring ded dutun is ebeelan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te langun he menge etew he igkahandek niw. \v 20 Ibpehurunan sikandan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw te petiyukan su para mezeeti minsan sikan is egkengesamà he ebpemekeeles en. \v 21 Kenè kew mahandek kandan su zuma niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, ne mekeǥeǥehem sikandin wey egkein-inuwan he Megbevayà. \v 22 Ibpetigdezeisey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw is kedsegseg te menge etew keniyan he menge nasyun. Kenè niw sikandan diritsuwa emina, su emun ebeelan niw heeyan ne ebmahabet is leew he menge langgam. \v 23 Piru ibeǥey heini he menge nasyun te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te keniyu. Edliveǥen din sikandan taman te egkengezeetan sikandan. \v 24 Ibeǥey zin diyà te keniyu is menge hadì dan. Ne penhimetayi niw sikandan, ne egkelipatan en sikandan. Wazà minsan sevaha kandan he ebpekezaag keniyu, ne emina niw sikandan te edhimatey. \v 25 Iagbur niw ziyà te hapuy is menge ledawan he ed-ezapen dan, ne kenè niw keimahi is menge vulawan wey menge pelata zutun. Kenè niw haazà kuwaa su pekaid haazà keniyu. Pekeziyui niw heini su utew mezaat is ked-isipa kayi te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 26 Kenè kew med-uwit kayi te utew mezaat he menge vutang diyà te valey niw su para kenè kew meragkes te kedezeeti kayi. Kinahanglan he mezaat daan is ked-isipa niw kayi, su heini he menge vutang, kinahanglan he ebpurungan edèdeeti. \c 8 \s1 Kenè Niw Lipati is Megbevayà \p \v 1 “Purungi niw sunuza is langun he menge suǥù he ibeǥey ku keniyu ǥuntaan, su para mebpedayun is kegkeuyag-uyag niw wey ebmahabet kew, wey egkaangken niw sikan is tanà he impenangdù te \sc Nengazen\sc* he ibeǥey zin diyà te menge kepuun niw. \v 2 Tentenuzi niw ke mibmenumenu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw is kegiyahi zin keniyu zuen te hipanew niw ziyà te sibsivayan seled te 40 he tuig. Midhimu zin heini su para kenè kew mekepelavew, wey te kegezam keniyu su para metueni ke hengkey is netaǥù diyà te ǥehinawa niw, ke edtumanen niw ve is menge suǥù din etawa kenà. \v 3 Midhimu zin he kenè kew mekepelavew pinaaǥi te kebpesaǥad keniyu te kegkevitil, ne zutun mibeǥayan kew zin te ‘manna’–kelasi te keenen he sikiyu wey is menge kepuun niw wazè pa mekeǥezam kayi puun pa te nehuna he timpu. Midhimu heini te \sc Nengazen\sc* su impenurù din keniyu he kenà iyan dà igkeuyag te etew is keenen, kekenà, elin is kada lalag he egkeǥiyen te \sc Nengazen\sc*. \v 4 Seled te 40 he tuig wazà mezaan is menge visti niw wey wazà lupangi is menge paa niw te kehipanew niw. \v 5 Kinahanglan he ed-is-isipen niw he is amey ebmensuwen din is anak din, ne is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ne ebmansu zaan keniyu. \p \v 6 “Umbe tumana niw is menge suǥù te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Pengungubpaan kew he sungkad te menge paaǥi zin wey tehuza niw sikandin. \v 7 Su ed-uwiten kew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te meupiya he tanà, he zuen duen edtudà he menge wahig wey menge teheb diyà te menge suǥud wey ziyà te menge vuvungan. \v 8 Heini he tanà duen kayi menge trigu, barli, paras, higus, pumigranata, ulibu, wey teneb. \v 9 Kenè kew egkeewaan te keenen kayi he tanà ne kenè kew egkekurangan te minsan hengkey. Kayi he tanà ebpekekuwa kew te menge putew he henduen dà te ebpengamì kew zà te vatu, ne dekelà daan is brunsi ziyà te menge vuntud. \v 10 Emun ebpekekaan kew en te minsan hengkey he egkesuatan niw, ne zeliǥa niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw tenged te kebeǥayi zin keniyu te utew meupiya he tanà. \p \v 11 “Mebpekevantey kew he kenè niw melipati is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw wey kenè niw mesupak is menge suǥù din wey is menge sulunuzen he ibeǥey ku keniyu ǥuntaan. \v 12 Emun egkepezaharan kew en te keenen wey ebpekevangun kew en te meupiya he menge valey he egkeubpaan niw, \v 13 wey ebmahabet en is menge uyaǥen niw, selapì niw, bulawan niw, wey zuma he menge azen niw, \v 14 mebpekevantey kew he kenè kew mekepahambug wey kenè niw melipati is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he mibpeǥawas keniyu puun te Ehipto he zutun kew pen-uripena. \v 15 Migiyahan kew zin diyà te meluag wey mekahahandek he sibsivayan he zuen duen edhereg he menge uled wey menge venayew. Ne wazà wahig kayi he lugar, piru mibeǥayan kew zin te wahig he ebpuun te vatu. \v 16 Diyà te sibsivayan, ebeǥayan kew zin te ‘manna’–keenen he wazà hanew zuen te menge kepuun niw. Midhimu heini te \sc Nengazen\sc* para kenè kew mekepelavew wey te kegezam keniyu su wey mebmeupiya is kebpekesavuk niw te huziyan he timpu. \v 17 Su kela ke megkaǥi kew te, ‘Pinaaǥi te kedì he ǥehem wey zesen naangken ku heini is langun he ketiǥeyunan.’ \v 18 Piru tentenuzi niw he iyan is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw mibeǥey keniyu te ebilidad he insepian niw, ne mibeelan din heini su para metuman din is kebpekid-uyun din keniyu he impenangdù din diyà te menge kepuun niw. Ne edtumanen din en heini ǥuntaan. \p \v 19 “Piru ebpetizeenan ku en sikiyu ǥuntaan he emun edlipatan niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, ne edsunud kew te zuma he menge ed-ezapen ne ed-ezapen niw wey ebpenilbiyan niw sikandan, kenè en ebperis he egkengezeetan kew. \v 20 Guntaan mibpendèdeetan te \sc Nengazen\sc* diyà te etuvangan niw is menge etew ziyà te menge nasyun, ne emun kenè kew ebpezumazuma te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ebpendezeetan kew zin daan. \c 9 \s1 Kebpekezaag Pinaaǥi te Tavang te Megbevayà \p \v 1 “Pemineg kew is menge etew te Israel. Guntaan edlayun kew en te Wahig he Jordan su para maangken niw en is menge nasyun he edhuna he dezekelà wey menge mekeǥeǥehem kenà keniyu. Dezekelà is menge inged dan ne memetikang is berengbeng duen su henduen be te ebpekesungkul en diyà te langit. \v 2 Memezesen wey memelangkew is menge meǥinged duen he menge kevuwazan ni Anak! Netuenan niw man is mehitenged te menge kevuwazan ni Anak wey netudtulan kew he wazà ebpekesukul kandan. \v 3 Piru ǥuntaan egkeehè niw he iyan is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw edhuna edlayun he iring te hapuy he ebpekeepur te menge kuntada. Edaaǥen din sikandan su para melemu zà is kedsegseǥa niw wey kedezeeti niw kandan su iyan heini impenaad te \sc Nengazen\sc* keniyu. \p \v 4 “Emun egkesegseg niw en sikandan pinaaǥi te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, kenè kew kaǥi ziyà te ǥehinawa niw te, ‘Mid-uwit kiw te \sc Nengazen\sc* para maangken tew heini he tanà su geina te metazeng kiw.’ Kenà heeyan iyan. Ibpesegseg sikandan te \sc Nengazen\sc* keniyu ǥeina te lalung sikandan he menge etew. \v 5 Egkaangken niw is menge tanè dan, kenà tenged te ketazeng niw wey keupiya niw, kekenà, tenged te kelelalung dan, wey para metuman te \sc Nengazen\sc* is impenangdù din diyà te menge kepuun niw he si Abraham, si Isaac, wey si Jacob. \v 6 Umbe, tentenuzi niw he kenà tenged te ketazeng niw is kebeǥaya te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw zuen te meupiya he tanà he ed-engkenen niw, su is tutuu, menge mesinupaken kew. \p \v 7 “Tentenuzi niw ke hengkey is menge ulaula niw he ingkepauk te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Hein diyè kew te sibsivayan. Puun te andew te kegawas niw ziyà te Ehipto ne taman en guntaan is kedtulung niw kebpekidsukulà te \sc Nengazen\sc*. \v 8 Minsan diyà te Horeb mibaal kew pa te ingkepauk te \sc Nengazen\sc* umbe egeraan kew zin en pezem. \v 9 Hein midtekezeg a zuen te vuntud te kegkuwa zuen te midlumpipì he menge vatu he midsuratan te kebpekid-uyun keniyu, 40 he andew wey 40 he kezukileman is wazà a mekekaan wey wazà a mekeinum. \v 10 Imbeǥey te \sc Nengazen\sc* kayi te kediey sikan is dezuwa he midlumpipì he vatu he iyan en sikandin nenguney medsurat duen te langun he menge lalag he nezineg niw ziyà te kandin puun duen te hapuy ziyà te Buntud he Sinai dutun te kedtiǥum niw. \p \v 11 “Heini is dezuwa he midlumpipì he vatu he midsuratan te paaǥi te kebpekid-uyun te \sc Nengazen\sc* keniyu, imbeǥey te \sc Nengazen\sc* kediey hein neliwas is 40 he andew wey 40 he kezukileman. \v 12 Ne zutun migkaǥi is \sc Nengazen\sc* kayi te kediey te, ‘Gaanggaan ke en tupang su sikan is menge etew he mibpenguluwan nu te kegawas puun te Ehipto nehimu en he menge lalung. Segugunè dan dà mid-iniyuǥi is insuǥù ku kandan ne mibaal sikandan te ledawan he ed-ezapen dan.’ \p \v 13 “Ne migkaǥi pa is \sc Nengazen\sc* kayi te kedì te, ‘Neehè ku he utew iyan mesinupaken heini he menge etew. \v 14 Bey-ani ad kenikew su edezeetan ku sikandan su wey melipati en sikandan. Ne edhimuwen ku sikew wey is menge kevuwazan nu he nasyun he mekeǥeǥehem pa wey mahabet pa kandan.’ \p \v 15 “Umbe midtupang a puun duen te edriyubriyub he vuntud he uwiten ku sikan is dezuwa he midlumpipì he vatu he zutun isurat sikan is paaǥi te kebpekid-uyun te \sc Nengazen\sc*. \v 16 Ne neehè ku sikiyu is ebaal te salà diyà te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Mibaal kew te ledawan he ed-ezapen niw he nati he vaka. Segugunè niw zà mid-iniyuǥi is insuǥù te \sc Nengazen\sc* keniyu. \v 17 Umbe, imbadas ku ziyà te etuvangan niw sikan is dezuwa he midlumpipì he vatu ne nengeǥevà heini. \p \v 18 “Ne midlangkeb a ziyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* seled te 40 he andew wey 40 he kezukileman he wazà kaankaan wey wazà inum-inum, tenged te langun he menge salà he mibeelan niw. Utew mezaat diyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* is mibeelan niw ne ingkepauk din heini. \v 19 Nahandek a te zekelà he pauk te \sc Nengazen\sc* keniyu, su kela ke penhimetayi kew zin en. Iyan, mibpemineg a ǥihapun te \sc Nengazen\sc*. \v 20 Dutun dekelà is pauk te \sc Nengazen\sc* ki Aaron ne egkesuatan din en te edhimatey, piru zutun he timpu nengemuyù a para kandin. \v 21 Ne migkuwa ku sikan is baka he mibeelan niw he midtukù keniyu te kebaal te salà, ne midtunew ku haazà diyà te hapuy. Ne hein nepasad mibekbek ku taman te nepurung mepurbus ne insimburè ku ziyà te wahig he edtudà puun te vuntud. \p \v 22 “Mibaal kew zaan te igkepauk te \sc Nengazen\sc* hein diyè kew te Tabera, Masa, wey ziyà te Kibrot Hataava. \p \v 23 “Hein impeǥenat kew te \sc Nengazen\sc* puun te Kadesh Barnea migkaǥi sikandin diyà te keniyu te, ‘Genat kew en ne engkenà niw en is tanà he ibeǥey ku keniyu.’ Piru mibpekidsukulè kew; wazè niw tumana is suǥù te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Wazè kew medsarig wey mebpezumazuma kandin. \v 24 Puun te kegkekilelaa ku keniyu ne pudu en kebpekidsukulà te \sc Nengazen\sc* is menge vaal niw. \p \v 25 “Umbe zutun he timpu midlangkeb a ziyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* seled te 40 he andew wey 40 he kezukileman su migkaǥi is \sc Nengazen\sc* he edèdeetan kew zin. \v 26 Mib-ampù a ziyà te \sc Nengazen\sc* he ke siak te, ‘He Nengazen he MEGBEVAYÀ, kenè nu zèdeeti heini is menge etew he ǥaked nu. Midlibri nu sikandan ne impeǥawas nu puun te Ehipto pinaaǥi te zekelà he ǥehem nu. \v 27 Kenè nu en seǥipaa is kesinupaken, kegkezaat, wey is menge salà kayi he menge etew, kekenà, tentenuzi nu is menge suluǥuen nu he si Abraham, si Isaac, wey si Jacob. \v 28 Emun edèdeetan nu sikandan, ebpekekaǥi is menge Ehiptohanen te, “Midèdeetan sikandan te \sc Nengazen\sc* su kenà sikandin ebpekehimu he ed-uwit kandan diyà te tanà he insaad din kandan.” Emun kenà, ne ebpekekaǥi sikandan te, “Midèdeetan sikandan te \sc Nengazen\sc* su nepeukan din sikandan; impeǥawas din sikandan puun te Ehipto ne iyan in-uwita zin kandan diyà te sibsivayan su egeraan din sikandan.” \p \v 29 “ ‘Piru menge etew nu sikandan. Iyan sikandan menge etew he ǥaked nu ne impeǥawas nu puun te Ehipto pinaaǥi te zekelà he ǥehem nu.’ \c 10 \s1 Is Beǥu he Midlumpipì he Batu \r (Exodus 34:1-10) \p \v 1 “Dutun he timpu migkaǥi is \sc Nengazen\sc* kayi te kediey te, ‘Basbas ka te zezuwa he melumpipì he vatu iring duen te nehuna ne tekezeg ka kayi te kediey zuen te vuntud. Ne vaal ka zaan te kavan he kayu. \v 2 Idsurat ku keniyan te melumpipì he vatu sikan is menge lalag he insurat ku zuen te nehuna he vatu he migevè nu. Ne itaǥù nu haazà duen te kavan.’ \p \v 3 “Umbe mibaal a te kavan he kayu he ekasya ne mibasbas a te zezuwa he melumpipì he vatu he iring duen te nehuna, ne midtekezeg a ziyà te vuntud is ed-uwit duen te zezuwa he vatu. \v 4 Ne insurat te \sc Nengazen\sc* duen te melumpipì he vatu sikan is insurat din duen te nehuna he vatu, he iyan sikan is Sepulù he Suǥù he imbeǥey zin diyà te keniyu hein nekidlalag sikandin keniyu he ebpuun is laǥeng din duen te hapuy zutun te kedtiǥum niw zuen te vuntud. Ne hein imbeǥey en te \sc Nengazen\sc* heini kedì, \v 5 ne midtupang a zutun te vuntud ne intaǥù ku haazà duen te kavan he mibeelan ku, su iyan heini insuǥù kedì te \sc Nengazen\sc*, ne taman en guntaan ne kemulu pa heini zutun.” \p \v 6 Ne migenat is menge Israilihanen puun te menge teheb te menge tig-Jaakan ne midhendiyè dan te Mosera. Ne zutun mebpatey si Aaron ne zutun dan sikandin ileveng. Ne is anak din he si Eleazar iyan nehimu he lavew he memumuhat su iyan mid-ilis kandin. \v 7 Ne ebpuun dutun midhendiyà sikandan te Gudgoda wey ziyà te Jotbata, ne heini he lugar zuen menge zal-ug. \v 8 Dutun he timpu mibpilì te \sc Nengazen\sc* is tribu ni Levi he iyan ibpeuwit duen te Kavan te Kebpekid-uyun te \sc Nengazen\sc* kandan, wey ebaal te vuluhaten diyà te etuvangan din, wey ebpenuvadtuvad te menge etew pinaaǥi te ngazan din. Ne taman en guntaan ne iyan heini buluhaten dan. \v 9 Iyan heini hinungdan ke maan is wazà mulà tanà he impepengevilin te menge kevuwazan ni Levi he nezawat mulà te zuma zan he menge Israilihanen. Iyan mismu kandan he kevilin is \sc Nengazen\sc* sumalà is migkaǥi te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \p \v 10 “Iring duen te nehuna he mid-ulaula ku, wazà a med-awà duen te vuntud seled te 40 he andew wey 40 he kezukileman, ne mibpemineg a te \sc Nengazen\sc* ne wazè kew zin dèdeeti. \v 11 Migkeǥiyan e zin te, ‘Genat kad ne penguluwi nu is menge Israilihanen te kedseled wey ked-angken duen te tanà he impenangdù ku he ibeǥey ku ziyà te menge kepuun niw.’ \s1 Tehuza Niw is Megbevayà \p \v 12 “Ne ǥuntaan, menge etew te Israel, is ebuyuen dà te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te keniyu, iyan is tehuza niw sikandin, pengungubpaan kew he sungkad te menge paaǥi zin, mahala niw sikandin, penilbi kew kandin te ebpuun diyà te tivuuk he gehinawa niw wey kedsavut niw, \v 13 ne tuman kew te menge suǥù din wey te menge sulunuzen he ibeǥey ku keniyu ǥuntaan he para te keupiyaanan niw. \p \v 14 “Gaked te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw is langit, minsan is kinetikangan he langit, ragkes is kelibutan wey is langun he netaǥù kayi. \v 15 Piru mibpilì te \sc Nengazen\sc* is menge kepuun niw he iyan ebmahalen din, ne mibpilì kew zin daan is menge kevuwazan dan lavew te langun he menge nasyun, ne taman en guntaan iyan kew ǥihapun menge etew he pinilì din. \v 16 Umbe, beǥuwa niw en is gehinawa niw ne engkezi niw en is kebmesinupaken niw. \v 17 Su is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, Megbevayà te menge megbevayà wey Nengazen te menge nengazen. Mekeǥeǥehem wey egkein-inuwan sikandin he Megbevayà. Wazè din ibpelavi ne kenà sikandin egkeuwit te suhul. \v 18 Edlevanan din is menge ilu wey is menge valu he vahi. Ebmahalen din is menge lumelengyawà ne ebeǥayan din sikandan te keenen wey menge visti. \v 19 Umbe, mahala niw zaan is menge langyew, su nehimu kew zaan he menge langyew, ziyà te Ehipto. \v 20 Tehuza niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw wey silbiyi niw sikandin. Kenè kew awà diyà te kandin ne ngazan din dà is gemita niw emun ebpenangdù kew. \v 21 Deliǥa niw sikandin su iyan sikandin Megbevayè niw he mibaal te mekeǥeǥehem wey egkein-inuwan he menge vaal he neehè niw mismu. \v 22 Hein midhendiyà is menge kepuun niw te Ehipto, menge 70 dà sikandan, piru ǥuntaan impemezakel kew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he iring te menge vituen diyà te langit. \c 11 \s1 Mahala wey Sunuza is Megbevayà \p \v 1 “Mahala niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ne layun niw tumana is ibpetuman din, menge sulunuzen he imbeǥey zin, wey is menge suǥù din. \v 2 Tentenuzi niw ǥuntaan is nengeseǥazan niw he kebmansu keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Iyan kew nekesaǥad kayi ne kenà iyan is menge anak niw. Wazà sikandan mekesaksi te kegkelavew wey kegkemekeǥeǥehem te \sc Nengazen\sc*, \v 3 wey te egkengein-inuwan he mibpemeelan din diyà te Ehipto kuntra te Faraon he hadì te Ehipto wey te tivuuk he nasyun. \v 4 Wazè dan maahà sikan is midhimu te \sc Nengazen\sc* diyà te Ehiptohanen he menge sundaru wey ziyà te menge kudè dan wey menge kerwahi zan, wazè dan maahà ke mibmenumenu te \sc Nengazen\sc* is kedleneza zin kandan diyà te Zaǥat he Meriǥà hein edel-asen kew zan. Mibpendezeetan din sikandan ne wazè en sikandan guntaan! \v 5 Wazà maahà te menge anak niw is mibeelan te \sc Nengazen\sc* diyà te keniyu hein diyè kew te sibsivayan taman te kebpekeuma niw kayi he lugar. \v 6 Wey ke hengkey is mibeelan din diyà te ki Datan wey ki Abiram, te menge anak ni Eliab te kevuwazan ni Reuben. Mid-eveleng sikandan te mibeka he tanà ragkes is menge pemilya zan, tulda zan, wey langun he zuma zan. Ne neulaula heini ziyà te etuvangan te langun he menge Israilihanen. \v 7 Iyan kew mismu nekaahà kayi te mekeǥeǥehem he menge vaal te \sc Nengazen\sc*. \p \v 8 “Umbe tumana niw is langun he menge suǥù he ibeǥey ku keniyu guntaan, para zuen niw zesen te kedhipanew wey te ked-angken duen te tanà he ziyà layun te Wahig he Jordan. \v 9 Emun metinumanen kew, edluǥeyayan kew te untung dutun te meupiya wey selebpeten he tanà, he impenangdù te \sc Nengazen\sc* he ibeǥey zin diyà te menge kepuun niw wey te menge kevuwazan dan. \v 10 Su is tanà he edselezan niw wey ed-engkenen niw, ne kenà iring te tanà diyà te Ehipto he mibpuunan niw. Diyà te Ehipto, emun ebpemula kew kinahanglan he edhaǥù kew te kedtulung kebpeminyag. \v 11 Piru zuen te tanà he ed-engkenen niw, zuen kayi menge vuvungan wey menge suǥud he layun ed-uzani. \v 12 Heini he tanà ed-etimanen te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw; andew-andew is kebentayi zin kayi seled te tivuuk he tuig! \p \v 13 “Umbe emun layun niw edtumana is menge suǥù he ibeǥey ku keniyu ǥuntaan, he mahala niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw wey silbiyi niw sikandin te ebpuun diyà te tivuuk he ǥehinawa niw wey tivuuk he kedsavut niw, \v 14 ebpeuzanan kew zin dutun te hustu he timpu su wey kew sebpeta te trigu, paras he para ebeelan niw he vinu, wey ulibu he para ebeelan niw he lana. \v 15 Ebeǥayan din te penebtavà is menge uyaǥen niw, ne sikiyu zaan, dekelà is keenen niw. \p \v 16 “Mebpekevantey kew su kela ke meiniyat kew, ne ed-iniyuǥan niw is Megbevayà su iyan niw ed-ezapen is menge megbevayà he kenà tutuu ne ebpenilbi kew kandan. \v 17 Emun ebeelan niw heini, egkepeukan kew te \sc Nengazen\sc* ne kenè din ibpeuzan ne wazè niw egkeraǥun, ne segugunè kew egkahanew puun duen te meupiya he tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc*. \v 18 Umbe, ipependalid niw heini is menge lalag ku ziyà te gehinawa niw wey isip niw. Bevekelew kew etawa tutubew kew te edsuratan kayi su para kenè niw melipati. \v 19 Ipenurù niw heini te menge anak niw. Ilalag niw heini kandan ke ziyè kew te valey niw wey ke edhipanew kew, zutun te kedhizeǥè niw wey zutun te ked-enew niw. \v 20 Isurat niw heini ziyà te menge marku te gemawan te menge valey niw wey ziyà te pultahan te menge inged niw, \v 21 para luǥeyazi kew te untung duma te menge anak niw duen te tanà he impenangdù te \sc Nengazen\sc* he ibeǥey zin diyà te menge kepuun niw. Egkaangken niw heini mintras duen pa langit diyà te zivavew te kelibutan. \p \v 22 “Emun ebpurungan niw edtumana heini is langun he ibeǥey ku keniyu he menge suǥù, he ebmahalen niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, wey ebpengungubpaan kew te sungkad te menge paaǥi zin, wey kenè niw sikandin ed-iniyuǥan, \v 23 edsegseǥen te \sc Nengazen\sc* is menge etew zuen te menge nasyun dutun te tanà he ed-engkenen niw minsan dekelè dan wey mekeǥeǥehem dan kenà keniyu. \v 24 Is langun he tanà he egkeveyaan niw, egkehimu he keniyu: puun te sibsivayan pehendiyà te Lebanon, wey puun te Wahig he Eufrates pehendiyà te Zaǥat he Mediteraneo. \v 25 Wazà ebpekeeǥen keniyu. Su iyan impenaad te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he ebpengelinteuwan din he mahandek keniyu is menge etew ziyà te minsan hendei he egkepeveyaan niw zutun he tanà. \p \v 26 “Pemineg kew! Ibpepilì ku sikiyu ǥuntaan te tuvad etawa rawak. \v 27 Edtuvazan kew emun edtumanen niw is menge suǥù te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he ibeǥey ku keniyu ǥuntaan. \v 28 Edrewaken kew emun kenè niw edtumanen heini is menge suǥù te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he ibeǥey ku keniyu ǥuntaan, wey ed-azap kew te ed-ezapen te zuma he wazè niw mekilala. \v 29 Emun ed-uwiten kew en te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw zutun te tanà he ed-engkenen niw, ne ipahayag niw is tuvad te \sc Nengazen\sc* dutun te Buntud he Gerizim tenged te kedtuman niw, ne ipahayag niw zaan is rawak din dutun te Buntud he Ebal tenged te kenè niw kedtuman. \v 30 Heini he menge vuntud diyà dapit te edsenlepan te Wahig he Jordan, diyà te tanà te menge Canaanhen he meǥinged diyà te Araba he uvey te inged he Gilgal. Kenà heini meziyu te menge kayu he ulayan diyà te More.\fig Buntud he Ebal wey Buntud he Gerizim|src="hk00349c.tif" size="span" loc="Deuteronomio 11:29,30" copy="Horace Knowles" ref="Deuteronomio 11:29,30" \fig* \v 31 Edlayun kew en te Jordan te kedseled wey ked-angken duen te tanà he ibeǥey te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw keniyu. Emun egkekuwa niw en heini wey ed-ubpaan niw en, \v 32 ne tumana niw is langun he menge suǥù wey is menge sulunuzen he ibeǥey ku keniyu ǥuntaan. \c 12 \s1 Is Lugar he Ed-ezapan \p \v 1 “Iyan heini menge suǥù wey menge sulunuzen he kinahanglan he ebpurungan niw edtumana zutun te ked-ubpè niw ziyà te tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc*, he Megbevayè te menge kepuun niw. \v 2 Emun edsegseǥen niw en is menge etew he ebpen-ubpà dutun, purungi niw pemengkaǥa is langun he menge lugar he zutun dan ed-ezapa is ebpen-ezapen dan he tarù he menge megbevayà he ziyà te metikang wey mevavà he menge vuntud wey sihung te merapung he menge kayu. \v 3 Pemengkaǥa niw is menge pemuhatè dan, penrupeta niw is tedeman dan he menge vatu, peminsuli niw is menge tukud he simbulu te vahi he ed-ezapen dan he si Ashera, wey penrupeta niw is ledawan te ebpen-ezapen dan su para melipati en heini zutun he lugar. \p \v 4 “Kenè niw iringi is paaǥi zan te ked-azap emun ed-ezapen niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, \v 5 kekenà, dangep kew ziyà te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te lugar he ebpilien din, ke hengkey he tribu is teǥiǥaked duen kayi te langun he menge tribu te Israel. Ne zutun niw ezapa is \sc Nengazen\sc* su iyan haazà lugar he mibpilì din he zutun sikandin ebeǥayi te zengeg. \v 6 Dutun niw uwita is menge ibpemuhat niw he edtutungen wey is duma pa he menge pemuhat, is ikepulù niw, is ispisyal he menge gasa niw, is insaad niw he idhalad, is kineugelingen he menge halad, wey is kinekekayan te menge uyaǥen niw. \v 7 Ne ziyè kew egkaan te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw duma is menge pemilya niw, ne igkelipey niw is langun he nepasad niw su midtuvazan kew te \sc Nengazen\sc*. \p \v 8 “Guntaan ebeelan niw is minsan hengkey he egkesuatan niw te ebaal, su ebpemuhat kew ǥuntaan diyà te minsan hendei zà duen he lugar he egkesuatan niw. Piru kenè niw en heeyan beeli \v 9 emun ebpekeuma kew en duen te lugar he zutun kew ebpekehimeley. Heini he lugar ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he ibpepengevilin din keniyu. \v 10 Emun ebpekelayun kew en te Jordan ne ed-ubpè kew en duen te tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he ibpepengevilin din keniyu, ne melinew is kebpekesavuk niw zutun su kenà idtuǥut te \sc Nengazen\sc* he gurigawa kew te nekelingut he menge kuntada niw. \v 11 Kinahanglan he ed-uwiten niw is menge pemuhat niw ziyà te lugar he ebpilien te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he zutun sikandin ebeǥayi te zengeg. Iyan heini menge pemuhat wey menge halad he ibpahalad ku keniyu: menge pemuhat he edtutungen wey zuma pa he menge pemuhat, is ikepulù niw, is ispisyal he menge gasa niw, wey is langun he kineupiyahan he menge halad he impenaad niw ziyà te \sc Nengazen\sc*. \v 12 Ne medlipey kew zutun diyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, duma te menge anak niw, menge suluǥuen niw, wey is menge Levihanen he wazà mekepengevilin te tanà he ebpen-ubpà diyà te inged niw. \v 13 Kenè niw ipemuhat is menge pemuhat niw he edtutungen diyà te minsan hendei zà duen he lugar he egkesuatan niw, \v 14 kekenà, diyè niw zà ipemuhat te lugar he ǥaked te sevaha he tribu niw he ebpilien te \sc Nengazen\sc*, ne zutun niw veeli is langun he idsuǥù ku keniyu. \p \v 15 “Piru egkehimu mulà he edlapè kew wey egkaan kew te usa ziyà te minsan hendei he lugar. Egkehimu ke egkaan kew taman te egkesuatan niw iring te kegkaan niw te selazeng wey gasila sumalà te idtuvad keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Pudu kew ebpekehimu he egkaan, su egkehimu he egkaan sikan is ed-isipen he lumpiyu wey sikan is mid-isip he neremerikan. \v 16 Piru kenè niw keena is lengesa; iitis niw heini ziyà te tanà iring te wahig. \v 17 Iyan heini kinahanglan he kenè niw egkeenen diyà te keugelingen niw he ubpeey: is ikepulù te paras niw, binu niw, lana niw, kinekekayan te menge uyaǥen niw, is minsan hengkey he idsaad niw he idhalad, is kineugelingen he menge halad, wey is ispisyal he menge gasa. \v 18 Diyè niw zà heini keena te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw duma te menge anak niw, menge suluǥuen niw, wey menge Levihanen he ebpen-ubpà diyà te inged niw te lugar he ebpilien din. Lipey kew ziyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw pinaaǥi te langun he ed-ul-ulahan niw. \v 19 Kenè niw limbe pesegdana is menge Levihanen mintras kemulu kew pa ed-ubpà diyà te tanè niw. \p \v 20 “Emun edtumanen en te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw is impenaad din he ebpekeluaǥen din is tanè niw, ne egkesuat kew he egkaan te usa, egkehimu he egkaan kew minsan keenu. \v 21 Emun meziyù diyà te keniyu is lugar he ebpilien te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he zutun sikandin ebeǥayi te zengeg, egkehimu ke edlapè kew wey egkaan kew te menge vaka niw wey menge kerehidu niw ziyà te keugelingen niw he menge ubpeey. Ne sumalà is insuǥù ku keniyu, ebpekekaan kew taman te egkesuatan niw zuen te menge langgam he ibpekaan keniyu te \sc Nengazen\sc*, \v 22 iring te kegkeena niw te gasila wey selazeng. Is minsan hentei keniyu egkehimu he egkaan kayi, ed-isipen man sikandin he neremerikan etawa lumpiyu. \v 23 Mebpekevantey kew zà he kenè kew mekekaan te lengesa, su is untung ne ziyà te lengesa. Kenè niw ipedregkesà te egkaan is untung wey is usa. \v 24 Kekenà, iitis niw is lengesa ziyà te tanà iring te wahig. \v 25 Kenè niw heini keena su wey mebmeupiya is kebpekesavuk niw wey te menge kevuwazan niw, su meupiya ziyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* is kenà kegkaan te lengesa. \p \v 26 “Uwita niw ziyà te lugar he ebpilien te \sc Nengazen\sc* is segradu he menge pemuhat wey is halad he insaad niw ziyà te kandin. \v 27 Ipemuhat niw sikan is usa he pemuhat he edtutungen para te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Ne sikan is duma he menge pemuhat niw ne kinahanglan he id-itis niw is lengesa zan duen te pemuhatà para te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, piru egkehimu ke egkeenen niw haazà is usa. \v 28 Tumana niw heini is langun he sulunuzen he ibeǥey ku keniyu, su wey layun meupiya is kebpekesavuk niw wey is menge kevuwazan niw te taman te taman, su is kedtuman kayi meupiya wey hustu ziyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \p \v 29 “Ebpengelinteuwan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he mezezeeti niw is menge etew ziyà te menge nasyun he edsurungen niw. Segseǥa niw is menge meǥinged duen ne ubpai niw is lugar zan. \v 30 Emun egkezezeetan niw en sikandan, mebantey kew he kenè kew mepekeizi pinaaǥi te ked-iring kandan. Kenè kew en mebpenginginsà bahin te menge ed-ezapen dan. Kenè kew kaǥi te, ‘Ebmenumenu zan is ebpenilbi te kandan he megbevayà? Ed-iringan tew is ebpen-ul-ulahan dan.’ \v 31 Kenè niw iringi is paaǥi zan emun ed-ezapen niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, su zutun te ked-azap dan ebeelan dan is langun he kelasi te utew mezaat he vaal he utew egkeepesi te \sc Nengazen\sc*. Idtuug dan pa ganì is menge anak dan su ibpemuhat dan diyà te menge ed-ezapen dan. \p \v 32 “Tumana niw is langun he insuǥù ku keniyu. Kenè niw heini umani wey kenè niw terini. \c 13 \s1 Petizaan Mehitenged te Ked-azap te kenè Tutuu he Megbevayà \p \v 1 “Emun duen ebpeneuven etawa pereseysey te kehuluǥan te teǥeinep he ebpenaad diyà te keniyu he ebpaahà sikandin te menge singyal wey menge egkein-inuwan he menge vaal, \v 2 ne egketuman is egkeǥiyen din, ne egkaǥi te, ‘Hendini kew su ed-azap kiw te selakew en he ebpen-ezapen’ (ebpen-ezapen he wazè niw mekilala), \v 3 kenè kew pemineg kandin. Egezaman kew zà te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ke mahal niw ve sikandin diyà te tivuuk he gehinawa niw wey kedsavut niw. \v 4 Iyan dà is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ereg he edsunuzen niw wey edtehuzen. Tumana niw is menge suǥù din wey sunuza niw sikandin; silbiyi niw sikandin wey kenè niw sikandin iniyuǥi. \v 5 Kinahanglan he edhimetayan haazà is ebpeneuven etawa pereseysey te kehuluǥan te teǥeinep, su ebpenuruen kew zin te kedribildi ziyà te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he mibpeǥawas keniyu ziyà te Ehipto wey midlibri keniyu te kegkeuripen. Heeyan he etew, iyan tuyù din is para mekepekeziyù kew ziyà te menge paaǥi he inmandù keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he sunuza niw. Mezaat heeyan ne ereg he id-awà. \p \v 6 “Penenglitan duen nu suled etawa anak, pinelanggè nu he esawa etawa utew nu emiǥu, he meeles he ed-iniyat kenikew ne egkaǥi te, ‘Ed-azap ki te selakew en he menge ed-ezapen’ (menge ed-ezapen he wazè nu mekilala wey te menge kepuun nu). \v 7 Emun ed-iniyaten ke zin te ked-azap te menge ed-ezapen te menge etew he nekeelingkus keniyu etawa menge etew ziyà te meziyù he lugar, \v 8 kenè ka mebpeuwit wey mebpemineg kandin. Kenè nu sikandin kehizuwi wey kenè nu levani. \v 9 Kinahanglan he edhimetayan sikandin. Iyan ka huna tuleng kandin te vatu te kedhimatey kandin, ne edsunud is kezekelan. \v 10 Ebpenulengen sikandin te vatu taman te kebpatey zin su geina te edtinguhà sikandin ebpekeziyù kenikew puun te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè nu, he mibpeǥawas kenikew ziyà te Ehipto he zutun kew pen-uripena. \v 11 Ne egkezineg heini te langun he menge Israilihanen ne egkengehandek sikandan, ne wazè en ebaal ziyà te keniyu te iring dutun te utew mezaat he vaal. \p \v 12 “Penenglitan ebpekezineg kew te tudtul he sevaha zuen te menge inged he ibeǥey te \sc Nengazen\sc* he Megbevayà para egkeubpaan niw, \v 13 is duen duen lalung he menge etew he midtazin dan is menge meǥinged dutun he inged su migkaǥi sikandin te, ‘Ed-azap kiw te selakew en he menge ed-ezapen’ (menge ed-ezapen he wazè niw mekilala). \v 14 Kinahanglan he ebpurungan niw heini edsusiya ke tutuu ve. Ne emun tutuu he neulaula heini is utew mezaat he vaal, \v 15 kinahanglan he egeraan niw is langun he meǥinged dutun he inged ragkes en is menge uyaǥen dan. Kinahanglan he wazà edresik kandan. \v 16 Tiǥuma niw is langun he egkekuwa niw zutun he inged ne itambù niw ziyà te teliwazà te pelasa, ne vinsuli niw heini wey is tivuuk he inged he pemuhat he edtutungen para te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Ne ebey-anan en haazà is nezeetan he inged ne kenè en ed-umanan ebenguna taman te taman. \v 17 Kenè kew medtipig te minsan hengkey he vutang he zutun te inged su neteǥane en heeyan he edezeetan. Emun edtumanen niw heini is langun, id-awà te \sc Nengazen\sc* is dekelà he pauk din, ne egkehizuwan kew zin. Ne tenged te hizu zin ibpemezakel kew zin sumalà is penangdù din diyà te menge kepuun niw. \v 18 Ebeelan heini te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw emun edtumanen niw is langun he menge suǥù din he ibeǥey ku keniyu ǥuntaan, wey ke ebaal kew te metazeng diyà te etuvangan din. \c 14 \s1 Is Indawey he Sulunuzen te Kedlalew tenged te Minatey \p \v 1 “Menge anak kew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Umbe emun edlalew kew tenged te minatey, ne kenè niw pelii is keugelingen niw wey kenè niw kiskisi is ulu niw. \v 2 Su iyan kew menge etew he intapid puun te zuma he menge etew para te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Diyà te langun he menge etew kayi te kelibutan, iyan kew mibpilì te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he para mehimu he ispisyal he menge etew zin. \s1 Is menge Langgam he Ed-isipen he Lumpiyu wey Meremerik \r (Leviticus 11:1-47) \p \v 3 “Kenè kew megkaan te minsan hengkey he langgam he ed-isipen he meremerik. \v 4 Iyan heini menge langgam he egkehimu he egkeenen niw: vaka, kerehidu, kambing, \v 5 selazeng, leew he kambing, leew he kerehidu, wey zuma he kelasi te selazeng. \v 6 Egkehimu he egkeenen niw is minsan hengkey he langgam he netevì is sulu zan wey ed-umanan dan edsepaa is kinaan dan. \v 7 Piru kenè niw keena is menge langgam he ed-uman edsepà te kinaan dan he wazà metevi is sulu zan, iring te kemilyu, rabit, wey badir. Heini he menge langgam isipa niw he meremerik. \v 8 Kenè niw zaan keena is bavuy, su minsan netevì is sulu kayi piru kenà kayi ed-umanan edsepaa is kinaan din. Kenè niw keena heini he menge langgam wey kenè niw semsama is minatey kandan. \p \v 9 “Egkehimu he egkeenen niw is minsan hengkey he egkeuyag diyà te wahig he zuen dan kapey wey hun-ap. \v 10 Piru kenè niw keena is wazè din kapey wey hun-ap. Isipa niw heini he meremerik. \v 11 Egkehimu he egkeenen niw is minsan hengkey he kelasi te tagbis he ed-isipen he lumpiyu. \v 12-18 Piru kenè niw keena is banug, uwak, menge tagbis he edaas te etew etawa langgam, dapay, ekang, kalamun, menge tagbis he ebpendawi te isdà, tulabung, dugwak, wey kaveg. \v 19 Kenè niw keena is menge dezeizey he keranapranap he ebpemenlayang. \v 20 Piru egkehimu he egkeenen niw is ebpemenlayang he ed-isipen he lumpiyu. \p \v 21 “Kenè niw keena is minsan hengkey he langgam he zaan he minatey. Egkehimu ke ibeǥey niw heini etawa ibelegyè niw ziyà te kenà menge Israilihanen he emurè niw te inged, ne egkeenen dan heini. Piru kenè kew mulà kaan kayi, su iyan kew menge etew he insivey para te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \p “Kenè niw sevawi is nati he kambing te gatas te iney zin. \s1 Is Ikepulù \p \v 22 “Kinahanglan he idtapid niw is ikepulù te langun he egkeraǥun niw ziyà te menge pemuleey niw kada tuig. \v 23 Uwita niw is ikepulù te menge paras, binu, wey lana niw, wey is kinekekayan te menge uyaǥen niw ziyà te lugar he ebpilien te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he zutun sikandin ebeǥayi te zengeg. Ne ziyè niw heini keena te etuvangan din. Iyan id-ul-ulaha niw kayi su para mebmetau kew he layun edtahud te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 24 Iyan, emun meziyù diyà te keniyu is lugar he ebpilien te \sc Nengazen\sc*, ne egkesemukan kew te ked-uwit te ikepulù te menge intuvad te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw keniyu, \v 25 liwai niw te selapì is ikepulù niw ne uwita niw haazà is selapì diyà te lugar he ebpilien te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 26 Ne ipemasa niw haazà is selapì te vaka, kerehidu, binu wey zuma pa he inumen, etawa minsan hengkey he egkesuatan niw. Ne zutun keena niw haazà te tivuuk he pemilya ziyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw duma is kedlipey. \v 27 Ne kenè niw lipati is menge Levihanen su wazà tanà he nepengevilin dan. \p \v 28 “Diyà te ketepusan te kada iketelu he tuig, tiǥuma niw is ikepulù te egkeraǥun niw zutun he tuig, ne uwita niw ziyà te teleǥuey kayì ziyà te inged niw. \v 29 Ne iveǥey niw heini ziyà te menge Levihanen (he wazà tanà he nepengevilin), diyà te kenà menge Israilihanen, diyà te menge ilu wey menge valu he vahi he ebpemen-ubpà diyà te menge inged niw su para mekekaan daan sikandan su wey zan mengahantey. Emun ed-ul-ulahan niw heini, edtuvazan kew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te langun he ebeelan niw. \c 15 \s1 Is Ked-ewaa te Utang \p \v 1 “Ketepusan te kada ikepitu he tuig, kinahanglan he kenè niw en edsukuten is langun he utang diyà te keniyu. \v 2 Iyan heini veeli niw: kinahanglan he kenè en edsukuten te mibpeutang is utang te zuma zin he Israilihanen. Kenè din en edsukuten su neume en is timpu he midtelaan te \sc Nengazen\sc* te ked-ewaa te menge utang. \v 3 Egkehimu ke edsukutan niw is kenà menge Israilihanen, piru kinahanglan he kenè niw en mulà edsukutan is duma niw he Israilihanen. \p \v 4 “Ereg he wazà pubri keniyu, su edtuvazan kew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw zuen te tanà he ibeǥey zin keniyu wey niw maangken. \v 5 Iyan heeyan egkeulaula emun ebpezumdumahan niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw wey ebpurungan niw edsunuza is langun he menge suǥù he ibeǥey ku keniyu ǥuntaan. \v 6 Edtuvazan kew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw sumalà te impenaad din keniyu. Mahabet he menge nasyun is ebpekepenambey ziyà te keniyu ne kenè kew mulà ebpekepenambey. Iyan kew edumala te zuma he menge nasyun ne kenè dan mulà ebpekezumala keniyu. \p \v 7 “Emun duen pubri ziyà te inged niw, zutun te tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, kenè kew peleleǥed kandan. \v 8 Kekenà, tulengezi niw sikandan ne ipesambey niw sikandan te menge kinahanglan dan. \v 9 Kenè kew med-isip te selakew, kenè niw isipa he tenged te hapit en egkeuma is ikepitu he tuig, he iyan kes tuig he kenè en edsukuten is utang ne kenè kew en ebpeutang te pubri he zuma niw he meǥinged. Su emun edangep heini is pubri ziyà te \sc Nengazen\sc* tenged te kebeeli niw zutun ne zuen niw televaken. \v 10 Kinahanglan he ebpuun te keputian te atey niw is kebeǥayi niw kandin. Emun ed-ul-ulahan niw heini ne edtuvazan kew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te langun he menge vaal niw. \v 11 Siguradu zuen menge pubri ziyà te nasyun niw, umbe ebmenduan ku sikiyu te kebeǥey kandan he ebpuun diyà te keputian te atey niw. \s1 Is Ed-ul-ulahan ziyà te menge Uripen \r (Exodus 21:1-11) \p \v 12 “Emun duen duma nu he Hebriyuhanen, maama man etawa vahi, he ebpeuripen kenikew, ne ebpekepenilbi en sikandin kenikew seled te heenem he tuig, ne zutun te ikepitu he tuig kinahanglan he ipeǥawas nu en sikandin te kegkeuripena nu kandin. \v 13 Ne emun ibpeǥawas nu en sikandin, ne kenè nu sikandin ipeǥenat he wazè din uwiten. \v 14 Tulengezi nu sikandin, beǥayi nu te menge uyaǥen, trigu, wey vinu, sumalà is kedtuvazi kenikew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè nu. \v 15 Tentenuzi niw he menge uripen kew zengan diyà te Ehipto ne impeǥawas kew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Iyan heeyan hinungdan ke maan is ibeǥey ku heini keniyu he suǥù guntaan. \p \v 16 “Piru emun egkaǥi haazà is uripen nu te, ‘Kenà a ed-awà diyà te kenikew su pelanggè ku sikew wey is pemilya nu, wey meupiya is kebpekesavuk ku ziyà te kenikew,’ \v 17 ne zumaha nu sikandin diyà te ǥemawan te valey nu ne tinlangi nu is telinga zin ne zutun egkehimu en sikandin he uripen nu seled te tivuuk he untung din. Ne iring ded daan kayi is beeli nu ziyà te vahi he uripen nu. \p \v 18 “Kenè ka mebpengenuǥun emun ibpeǥawas nu en is uripen nu su is neǥastu nu kandin dutun te kebpenilbi zin kenikew seled te heenem he tuig, ne egketakep heeyan emun terebahanti is edsuhulan nu. Emun ed-ul-ulahan nu heini edtuvazan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè nu is langun he menge vaal nu. \s1 Is Kinekekayan he menge Uyaǥen \p \v 19 “Isivey niw he para te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw is kinekekayan he meemahan te menge uyaǥen niw. Kenè niw iterebahu is kinekekayan te menge vaka niw wey kenè niw eluti is kinekekayan te menge kerehidu niw. \v 20 Kekenà, keena niw heini zuma te pemilya niw ziyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw zuen te lugar he ebpilien din. Iyan heeyan beeli niw kada tuig. \v 21 Piru emun duen sazir zutun he uyaǥen, emun penenglitan piang etawa bulag etawa zuma he sazir, ne kinahanglan he kenè niw heini ipemuhat diyà te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 22 Kekenà, keena niw heini ziyà te menge inged niw. Ebpekekaan kayi is langun, ed-isipen man sikandin he neremerikan etawa lumpiyu, iring te kegkeena niw te selazeng etawa gasila. \v 23 Iyan, kinahanglan he kenè niw egkeenen is lengesa, iitis niw heini ziyà te tanà iring te wahig. \c 16 \s1 Is Pista te Kedlavey te Belinsuǥuen \p \v 1 “Silibraha niw is Pista te Kedlavey te Belinsuǥuen te vulan he Abib para te kebeǥey te zengeg diyà te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, su zutun he vulan impeǥawas kew zin diyà te Ehipto te mezukilem. \v 2 Pemuhat kew te kerehidu etawa vaka zutun te kedsilibraha niw te Pista te Kedlavey te Belinsuǥuen. Ipemuhat niw heini para te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te lugar he ebpilien din he zutun sikandin ebeǥayi te zengeg. \v 3 Keena niw heini zuma te supas he wazè din tapey. Seled te pitu he andew kaan kew te supas he wazè din tapey iring te mibeelan niw hein egaanggaan kew is egenat puun te Ehipto, keenà niw heini he supas he simbulu te ked-antus niw, su para metenuzi niw seled te tivuuk he untung niw is timpu te kegawas niw puun te Ehipto. \v 4 Kinahanglan he wazà tapey he egkaahà diyà te menge valey niw seled te tivuuk he nasyun seled te pitu he andew. Wey kinahanglan he wazà egkesamà duen te usa he ibpemuhat taman te edsunud he meselem. \p \v 5 “Haazà is uyaǥen he ibpemuhat niw zutun te kedsilibriha niw te Pista te Kedlavey te Belinsuǥuen, ne kenè niw ipemuhat diyà te minsan hendei zà he inged he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, \v 6 kekenà, diyè niw zà ipemuhat te lugar he ebpilien din he zutun sikandin ebeǥayi te zengeg. Wey kinahanglan he ibpemuhat niw heini emun edsanlep en is andew he iyan kes uras te kebpuun niw ziyà te Ehipto. \v 7 Hilutua niw heini ne keena niw ziyà te lugar he ebpilien te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Ne emun meselem en ne likù kew ziyà te menge tulda niw. \v 8 Kaan kew te supas he wazè din tapey seled te heenem he andew. Ne te ikepitu he andew, kenè kew terebahu, kekenà, tiǥum kew te ked-azap te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \s1 Is Pista te Kedraǥun \r (Exodus 34:22; Leviticus 23:15-21) \p \v 9 “Bilang kew te pitu he simana puun te kebpuun te tiraǥun. \v 10 Ne zutun silibraha niw is Pista te Kedraǥun te kebeǥey te zengeg diyà te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw pinaaǥi te kineugelingen he menge halad niw sumalà te menge tuvad he nezawat niw puun te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 11 Ne medlipey kew ziyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te lugar he ebpilien din he zutun sikandin ebeǥayi te zengeg. Silibra kew zuma te menge anak niw, menge suluǥuen niw, menge Levihanen he menge meǥinged diyà te menge inged niw, menge kenà Israilihanen, menge ilu wey menge valu he vahi he menge meǥinged diyà te menge inged niw. \v 12 Tentenuzi niw he menge uripen kew zengan diyà te Ehipto, umbe purungi niw sunuza heini he menge sulunuzen. \s1 Is Pista te Kebaal te menge Lawig \p \v 13 “Silibraha niw is Pista te Kebaal te menge Lawig seled te pitu he andew zutun te kegketapus te tiraǥun, dutun te egkepasad en is kegunas te trigu wey egkekeres en is paras. \v 14 Medlipey kew is edsilibra kayi he pista duma te menge anak niw, menge suluǥuen niw, menge Levihanen, menge kenà Israilihanen, menge ilu wey menge valu he vahi he menge meǥinged diyà te inged niw. \v 15 Seled te pitu he andew is kedsilibraha niw kayi he pista te kebeǥey te zengeg te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te lugar he ebpilien din. Su ebeǥayan kew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw te zekelà he uzar wey edtuvazan din is langun he menge vaal niw, ne utew kew egkengelipey. \p \v 16-17 “Kada tuig, kinahanglan he edtampu is langun he menge maama niw kayi te tetelu he pista: is Pista te Supas he Wazè din Tapey, is Pista te Kedraǥun, wey is Pista te Kebaal te menge Lawig. Is kada sevaha kandan ne medhendiyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te lugar he ebpilien din, ne kinahanglan he med-uwit sikandan te ibpemuhat dan diyà te \sc Nengazen\sc* sumalà te egkehimu zan, sumalà te tuvad he imbeǥey kandan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \s1 Is menge Zatù \p \v 18 “Pilì kew te menge zatù wey menge upisyal te kada tribu niw ziyà te langun he inged he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Ne heini sikandan emun ebpenhusey zan ne kinahanglan he wazà egkevintahaan. \v 19 Kenè dan bulegkua is hustu he kukuman ne emun edhukum sikandan kinahanglan he wazè dan edlevanan. Kenè dan medawat te suhul su is suhul ebpekepelakap te uluwanen wey metazeng, wey ebpekeipiktu te kedhukum dan. \v 20 Kinahanglan he egkeikul is hustu he kukuman su wey kew meuyag ne egkaangken niw sikan is tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \s1 Is Ked-azap te Selakew en he Ed-ezapen \p \v 21 “Kenè kew pehitindeg te tukud he simbulu zuen te vahi he ed-ezapen he si Ashera ziyà te avey te pemuhatà he ebeelan niw he para te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, \v 22 wey kenè kew vangun te tedeman he vatu he para te ked-azap, su egkeepesan heini te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw.” \c 17 \p \v 1 “Kenè niw pemuhata is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw te vaka etawa kerehidu he zuen din sazir, su utew mezaat is ked-isipa zin kayi. \p \v 2 “Penenglitan duen sevaha he maama etawa vahi he meǥinged diyà te sevaha zuen te menge inged he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he nezekepan he mibaal te vaal he mezaat is ked-isip duen te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Su midsupak din is paaǥi te \sc Nengazen\sc* te kebpekid-uyun keniyu \v 3 wey midsupak te suǥù din pinaaǥi te ked-azap din te selakew en he ed-ezapen etawa andew etawa vulan etawa menge vituen. \v 4 Emun egkezineg niw heini kinahanglan he ebpurungan niw edsusiya. Ne emun tutuu he ebeelan diyà te Israel haazà is utew mezaat he vaal, \v 5 ne uwita niw haazà is mibaal ziyà te pultahan te inged niw ne penulenga niw te vatu taman te kebpatey zin. \v 6 Egkehimu he edhimetayan is etew emun egketuenan he nekesalà sikandin pinaaǥi te kebpenistiǥus te zezuwa etawa tetelu he menge tistiǥus, iyan, emun sevaha zà is ebpenistiǥus ne kenà egkehimu he edhimetayan. \v 7 Haazà is menge tistiǥus iyan edhuna edtuleng kandin te vatu, ne edsunud is kezekelan. Kinahanglan he id-awè niw haazà is mezaat he vaal pinaaǥi kayi. \p \v 8 “Penenglitan duen kasu ziyà te kurti niw he mehitenged te kedhimatey, kedtebek etawa kebpememuǥel he utew mereǥen he edisisyunan. Ne iyan beeli niw is, uwita niw heeyan he kasu ziyà te lugar he ebpilien te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw \v 9 he zutun is menge memumuhat he menge kevuwazan ni Levi wey is menge zatù he ebpengindatù dutun he timpu, ne iyan sikandan edisisyun dutun he kasu. \v 10 Kinahanglan he edewaten niw is disisyun he midhimu zan diyà te lugar he ebpilien te \sc Nengazen\sc*. Tumana niw is langun he egkeǥiyen dan diyà te keniyu. \v 11 Ke hengkey is egkedisisyunan dan he pinesikad te kesuǥuan, ereg he edsunuzen niw. Kenè niw supaka is egkeǥiyen dan keniyu. \v 12 Is etew he kenà edawat te disisyun te zatù etawa memumuhat he ebpenilbi te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw zutun he timpu ereg he edhimetayan. Kinahanglan he id-awè niw heini he mezaat he vaal ziyà te Israel. \v 13 Ne ke egkezineg heini te langun he etew, ne egkahandek dan, ne kenè dan en human edsupak. \s1 Is menge Hadì \p \v 14 “Emun ebpekeseled kew en duen te tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw wey egkaangken niw en heini ne zutun kew en he meǥinged, egkaǥi kew te, ‘Ebpilì kiw te hadì he ebpengulu kenitew iring te menge nasyun diyà te peliǥuy kenitew.’ \v 15 Kinahanglan he iyan niw ebpilien he hadì is etew he mibpilì te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, wey kinahanglan he zuma niw he Israilihanen. Kenè kew pilì te kenà Israilihanen. \v 16 Kinahanglan he kenà ebpekehebeten te hadì niw is menge kudè din wey kenè din ipelikù diyà te Ehipto is menge etew zin te kebpemasa te menge kudà, su is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw migkaǥi ziyà te keniyu te kenè kew en likù diyà. \v 17 Kinahanglan he kenà mahabet is esawa zin su kela ke iniyuǥi zin is \sc Nengazen\sc* wey kinahanglan he kenà sikandin med-angken te zekelà he selapì wey vulawan. \p \v 18 “Emun ebpinuu en sikandin diyà te pinuuwè din te kedhadì, kinahanglan he egkupya ziyà te etuvangan te menge memuhat he menge kevuwazan ni Levi kayi he menge kesuǥuan te para mismu kandin. \v 19 Kinahanglan he edtipiǥan din heini wey layun din ebesaha seled te tivuuk he untung din su para mekeistudyu te kedtahud te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè din ne egkepurung din egkesunud is langun he menge lalag kayi he menge kesuǥuan wey menge sulunuzen. \v 20 Pinaaǥi te layun din kebesaha kayi ne kenà sikandin ebpekepahambug he edhuna sikandin he meupiya te zuma zin he menge Israilihanen, ne kenà sikandin ebpekesupak te menge suǥù te \sc Nengazen\sc*. Emun edtumanen din heini is langun ne ebpekahadì sikandin wey is menge kevuwazan din diyà te Israel te meluǥayad he timpu. \c 18 \s1 Is menge Pemuhat he para te menge Memumuhat wey menge Levihanen \p \v 1 “Is menge memumuhat he kevuwazan ni Levi wey is duma pa he sakup te tribu ni Levi, iyan sikandan tribu te Israel he wazà tanà he egkepengevilin dan. Iyan dà egkekaan dan is puun duen te menge pemuhat pinaaǥi te hapuy he ibpemuhat diyà te \sc Nengazen\sc*, su iyan heini kandan he egkepengevilin. \v 2 Kenè dan iring te menge zuma zan he menge Israilihanen su wazà mulà tanà he egkepengevilin dan; \sc Nengazen\sc* is kandan he egkepengevilin sumalà te insaad din kandan. \p \v 3 “Iyan heini vahin te menge memumuhat he ebpuun te menge vaka etawa menge kerehidu he ibpemuhat te menge etew: is pemenayen, is bakà, wey is getek. \v 4 Iveǥey niw zaan diyà te menge memumuhat is egkehuna he vahin te trigu, binu, lana, wey vulvul te kerehidu niw. \v 5 Su ziyà te langun he tribu te Israel iyan sikandan wey is menge kevuwazan dan mibpilì te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he ebpenilbi kandin taman te taman. \p \v 6 “Is minsan hentei he Levihanen he meǥinged diyà te minsan hendei he inged he sakup te Israel egkehimu ke edhendiyà te lugar he ebpilien te \sc Nengazen\sc*, \v 7 ne ebpekepenilbi sikandin dutun te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè din iring te zuma zin he menge Levihanen he ebaal te vuluhaten diyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc*. \v 8 Ebpekezawat daan sikandin te kandin he vahin duen te menge ibpemuhat minsan duen selakew en he egkekuwa zin puun te pemilya zin. \s1 Is Utew Mezaat he menge Baal \p \v 9 “Emun ebpekeseled kew en duen te tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, ne kenè niw iringi is utew mezaat he menge ulaula te menge meǥinged dutun. \v 10 Kinahanglan he wazà minsan sevaha keniyu he ibpemuhat din is anak din pinaaǥi te hapuy. Etawa ebpenagnà, etawa ebpeveveyilan, etawa ebpeǥingkuris, etawa teǥelemayan, \v 11 etawa mememarang, etawa ebaal te ebeelan te menge etew he edsarig te menge mulin-ulin, etawa ebpekidlalag te ǥimukud te nemematey en. \v 12 Is minsan hentei he ebaal kayi he menge vaal, ne mezaat is ked-isipa kandin te \sc Nengazen\sc*. Iyan heeyan hinungdan ke maan is ibpesegseg keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw is menge etew keniyan he menge nasyun. \v 13 Kinahanglan he wazà igkesawey keniyu ziyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \s1 Is menge Ebpeneuven te Megbevayà \p \v 14 “Heini he menge nasyun, is menge etew zuen he edsegseǥen niw, ne ebpemendangep diyà te ebpemenagnà etawa menge veyilan. Iyan, sikiyu mulà imbandu keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw is kebaal kayi. \v 15 Kekenà, duen ebpeneuven te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he iring kedì su zuma niw he Israilihanen. Kinahanglan he ebpemineǥen niw sikandin. \v 16 Su iyan heini mibuyù niw ziyà te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw hein midtiǥum kew ziyà te Horeb. Migkaǥi kew te, ‘Kenè key en ipezineg te laǥeng te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew, wey kenè key ipaahà te edriyubriyub he hapuy su kela ke mebpemematey key.’ \p \v 17 “Umbe migkaǥi is \sc Nengazen\sc* kayi te kedì te, ‘Meupiya is hangyù dan. \v 18 Edsuǥù a ziyà te kandan te ebpeneuven ku he iring kenikew, su zuma zan he Israilihanen. Ne ibpekaǥi ku kandin is langun he egkesuatan ku te egkaǥi ziyà te kandan. \v 19 Edsilutan ku is minsan hentei he kenà ebpemineg te menge lalag ku he ibpekaǥi ku te ebpeneuven ku. \v 20 Kinahanglan he edhimetayan is ebpeneuven he wazè ku suǥua te kedlalag he egkaǥi he midsuǥù ku etawa egkaǥi te midsuǥù sikandin te selakew en he menge ed-ezapen.’ \p \v 21 “Kela ke ed-insè kew te, ‘Hengkey is igketueni zey he is menge lalag te sevaha he ebpeneuven ne kenà diyà ebpuun te \sc Nengazen\sc*?’ \v 22 Emun kenà egkeulaula etawa kenà egketuman is egkeǥiyen te ebpeneuven he ibpekaǥi kun kandin te \sc Nengazen\sc*, ne heeyan he lalag ne kenà lalag te \sc Nengazen\sc*. Kekenà, keugelingen dà he lalag dutun te ebpeneuven, umbe kenè niw sikandin ikahandek. \c 19 \s1 Is Eputà he menge Inged \r (Menge Numero 35:9-34; Josue 20:1-9) \p \v 1 “Emun edezeetan en te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw is menge etew ziyà te menge nasyun he ibeǥey zin keniyu is tanè dan, wey egkesegseg niw en sikandan ne ziyè kew en ebpemen-ubpà te menge inged dan wey menge valey zan, \v 2 ne pilì kew te tetelu he inged he eputà duen te tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw wey niw maangken. \v 3 Behina niw te tetelu he distritu sikan is tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Is kada distritu, kinahanglan he zuen duen inged he eputà. Ne purungi niw is menge zalan pehendutun te menge inged, para is minsan hentei he ebpekepatey te etew ne ebpekepelaǥuy ziyà te sevaha kayi he menge inged. \v 4 Emun ebpekepatey is sevaha he etew te zuma zin he etew he wazè din tivevaa wey wazà igkepeuki zin duen, ne ebpekepelaǥuy sikandin diyà te sevaha kayi he menge inged ne wazà edhilavet kandin. \p \v 5 “Penenglitan, mibpezumahà is dezuwa he telesiringan diyà te ketelunan su ebpengayu zan. Ne te kebpiley te kayu te sevaha kandan ne nepesuk is wasey zin, ne ziyà haazà meketimbag te zuma zin, ne impatey zin haazà. Ne egkehimu ke ebpelaǥuy sikandin diyà te sevaha kayi te menge inged he eputà ne wazà edhilavet kandin. \v 6 Emun sebsevaha zà is inged he eputà, kela ke meziyù diyà te etew he nekepatey, ne egkeseutan sikandin te edal-as kandin he ebpenimales, ne egkepatey sikandin. Kenà sikandin ereg he edhimetayan su wazè din tivevaa is kebpekepatey zin wey wazà igkepeuki zin dutun te nepatey zin. \v 7 Iyan heini hinungdan ke maan is idsuǥù ku keniyu is kebpilì te tetelu he inged he eputà. \p \v 8 “Ebpekeluaǥen te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw is tanè niw sumalà te impenaad din diyà te menge kepuun niw, ne ǥaked niw en haazà is tivuuk he tanà he impenaad din kandan. \v 9 Ebeelan heini te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw emun ebpurungan niw edsunuza heini is langun he suǥù he idsuǥù ku keniyu guntaan, he mahala niw sikandin wey pengungubpaan kew te edsungkad layun te menge paaǥi zin. Emun ebmeluag en is tanà niw ne umani niw en maan te tetelu is menge inged he eputà. \v 10 Umani niw is menge inged he eputà su para wazà etew he egkepatey he wazà mekesalà diyà te tanè niw he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw para mepengevilin niw, wey para kenè kew mesukuti tenged te kegkepetaya te etew he wazà mekesalà. \p \v 11 “Piru emun edumut is sevaha he etew te iring din ne ebenteyanan din haazà ne edhimetayan din, ne ebpelaǥuy sikandin diyà te sevaha zuen te menge inged he eputà, \v 12 kinahanglan he ibpekuwa sikandin te menge edumala ziyà te inged din ne ibeǥey ziyà te egkesuat he ebales kandin su wey mehimetayi sikandin. \v 13 Kenè niw sikandin kehizuwi. Kinahanglan he id-awè niw puun te Israel is kebpenhimatey te wazà mekesalà he menge etew su para mebmeupiya is kebpekesavuk niw. \s1 Is Dulunà te Tanà \p \v 14 “Emun ebpekeuma kew en duen te tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw para maangken niw, kenè niw tekawa is tanà te zuma niw pinaaǥi te kedhelina te simintu te tanè din he impasek dengan te menge kepuun niw. \s1 Is menge Tistiǥus \p \v 15 “Kenè kew hukum he nekesalà is sevaha he etew emun sevaha zà is ebpenististiǥus he nekesalà haazà. Is sumbung kinahanglan he zezuwa etawa tetelu he tistiǥus is ebpenistiǥus zuen. \v 16 Emun edtarùtarù diyà te husayen is sevaha he tistiǥus ne egkaǥi te nekesalà is sevaha he etew, \v 17 ne ibpehitindeg sikandan is dezuwa ziyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he ziyà te etuvangan te menge memumuhat wey menge zatù dutun he timpu. \v 18 Kinahanglan he ebpurungan sikandan ed-imbistigaha te menge zatù. Ne emun egkesusiyan dan he midtarùtarù haazà is tistiǥus pinaaǥi te ked-ulug te kewusa ziyà te zuma zin he etew, \v 19 ne kinahanglan he iyan sikandin edsilutan te silut he para pezem duen te insumbung din. Kinahanglan he id-awè niw heini he mezaat he vaal ziyà te keniyu. \v 20 Is ebpekezineg mehitenged kayi, ne egkahandek ne wazè en ebpekaaku he ebaal en maan te iring kayi te mezaat he vaal. \v 21 Kinahanglan he kenè kew mebpaahà te hizu niw. Emun edhimetayan te etew is iring din he etew, kinahanglan he edhimetayan daan sikandin. Emun mibpesè din is mata te iring din, kinahanglan he ebpesaan daan is mata zin. Emun midsepuan din is duma zin, kinahanglan he edsepuan daan sikandin. Emun midlepù din is belad etawa paa te zuma zin, kinahanglan he edlepuen daan is kandin he velad etawa paa. \c 20 \s1 Is menge Kesuǥuan Mehitenged te Gira \p \v 1 “Emun edhipanew kew is ebpekidtebek te menge kuntada niw, ne egkeehè niw is menge kudè dan, menge kerwahi wey menge sundaru zan he edhuna he mahabet te keniyu, kenè niw sikandan ikahandek, su zuma niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he mibpeǥawas keniyu ziyà te Ehipto. \v 2 Dutun te kenè kew pa edhendiyà te edtebekan medhitindeg dèpa ziyà te teliwazà is memumuhat ne keǥiyi zin is menge sundaru te, \v 3 ‘Pemineg kew is menge etew te Israel. Kenè kew mahandek kayi te kebpekidtebek niw ǥuntaan. Mebpekevurut kew wey kenè kew peteranta. \v 4 Su eduma keniyu is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw! Ebpekidtebek sikandin para keniyu kuntra te menge kuntada niw ne ibpezaag din keniyu sikandan!’ \p \v 5 “Ne zutun egkaǥi is menge upisyal te menge sundaru te, ‘Ke zuen keniyu veǥu pa he nekevangun te valey zin he wazè din pa ikepehinungud diyà te \sc Nengazen\sc*, ne med-ulì sikandin su kela ke mepatey sikandin te tebek ne sengeeetew en is ebpekepehinungud duen te valey zin. \v 6 Emun duen keniyu nekepemula te paras he wazè din pa mepulusi is beǥas kayi, med-ulì sikandin su kela ke mepatey sikandin te tebek ne sengeeetew is egkepulusan dutun. \v 7 Ke zuen keniyu hapit en ebpengesawa, med-ulì sikandin su kela ke mepatey sikandin te tebek ne sengeeetew is ebpekepengesawa te ed-esewaan din!’ \p \v 8 “Ne megkaǥi pa is menge upisyal te, ‘Emun duen keniyu egkahandek etawa egkulbaan, ne med-ulì sikandin su kela ke elin kulbai is menge zuma zin.’ \v 9 Ne emun ebpekepasad en he egkaǥi haazà is menge upisyal ziyà te menge sundaru, ne mebpilì dan te menge peremandar he ebpengulu te menge sundaru. \p \v 10 “Emun edsurungen niw is sevaha he inged, ne veǥayi niw te timpu is menge meǥinged te kedsurindir. \v 11 Emun edsurindir sikandan ne ebpuwasan dan is pultahan te inged dan para keniyu, ne uripena niw sikandan is langun ne ipeterebahu niw sikandan te para keniyu mesuat dan se kenà. \v 12 Iyan, emun kenè dan edsurindir su ebpekidtebek sikandan keniyu, lusuzi niw en sikandan. \v 13 Ne emun ibeǥey en sikandan keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, penhimetayi niw is langun he menge maama kandan. \v 14 Piru egkehimu ke ebihaǥen niw is menge vahi, is menge vatà, wey menge uyaǥen dan, ne egkehimu ke egkuwaan niw is langun he menge azen he zutun te inged. Gemita niw heini he menge azen is imbeǥey te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw keniyu he ebpuun te menge kuntada niw. \v 15 Diyè niw zà heini veeli te meziyù he menge inged he wazà mesakup duen te tanà he ed-engkenen niw. \v 16 Piru is menge etew ziyà te menge inged he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw su wey niw mepengevilin, geraa niw is langun. \v 17 Purungi niw zèdeeti is menge Hitihanen, menge Amorihanen, menge Canaanhen, menge Pirisihanen, menge Hivihanen, wey menge Jebusihanen, sumalà te insuǥù keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 18 Su emun kenè niw sikandan pudu egeraa, ne ibpenurù dan keniyu is langun he utew mezaat he menge vaal zan he ebeelan dan ke ed-ezapen dan is kandan he ebpen-ezapen, ne tenged kayi ebpekesalè kew ziyà te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 19 Emun egkeuǥet niw egkaaǥew is sevaha he inged, kenè niw pemilaya is menge kayu. Keena niw is menge veǥas kayi piru kenè niw pemilaya. Su kenè niw sikandan kuntada he ereg he edezeetan. \v 20 Piru egkehimu mulà ke ebpemilayen niw is menge kayu he kenà egkekaan is beǥas dan, ne egkeǥamit niw heini he himan para wazà ebpekepelaǥuy zutun te inged taman te egkaaǥew niw haazà. \c 21 \s1 Is Wazà Metueni is Nekevunù \p \v 1 “Penenglitan duen egkaahà he nepatey he etew ziyà te tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw su wey niw maangken, ne wazà metueni ke hentei is nekepatey kayi. \v 2 Kinahanglan he edsukuzen te ebpemendumala wey te menge zatù is keziyù dutun te nevunù diyà te menge inged he nekeelingkus. \v 3 Ne zutun haazà is ebpemendumala te inged he kineuvayan te nesevukan dutun te nepatey, megkuwa sikandan te vehiyan he vaka he wazè pa iketerebahu. \v 4 Ne uwita zan haazà diyà te tanà he uvey te zal-ug he wazè pa keenu meeradu wey wazè pa mepemulai is tanà he avey zin. Ne bunggua zan dutun haazà is baka. \v 5 Kinahanglan daan he edhendutun sikan is menge memumuhat he menge kevuwazan ni Levi, su mibpilì sikandan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he para ebpenilbi wey ebpenuvadtuvad pinaaǥi te ngazan te \sc Nengazen\sc*, wey te kedhusey te langun he samuk. \v 6 Ne sikan is langun he ebpemendumala te inged he kineuvayan te nesevukan duen te nepatey, lùlui zan is menge velad dan diyà te zivavew zuen te vaka he mibunggù. \v 7 Ne megkaǥi sikandan te, ‘Kenè key iyan nekepatey wey wazè dey metueni ke hentei is nekepatey. \v 8 He \sc Nengazen\sc*, peseyluwa nu is menge etew nu he Israilihanen he midlibri nu ziyà te Ehipto. Kenè nu sukuta ziyà te kenami is kemetayen kayi te etew he wazà mekesalà.’ Ne zutun wazè dan en televaken te kemetayen dutun te etew. \v 9 Pinaaǥi te kedtumana niw kayi kenè kew edsukutan te \sc Nengazen\sc* te kemetayen he iring kayi, su neehè din he metazeng kew. \s1 Is Kebpengesawa te Bihag he Bahi \p \v 10 “Penenglitan mibpekidtebek kew te menge kuntada niw ne imbeǥey sikandan diyà te keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, ne mibihag niw sikandan. \v 11 Ne penenglitan duen sevaha keniyu he nekaahà te mezagwey he vahi zuen te menge vihag ne nesuatan din haazà umbe egkesuatan din te ed-esawa. \v 12 Ne emun iyan heeyan, ne uwita zin haazà is bahi ziyà te valey zin ne venguli zin, penuluwi zin, \v 13 wey ilisi zin is imbivisti zutun te vahi hein nevihag sikandin. Kinahanglan he ibpeubpè din haazà is bahi ziyà te valey zin seled te senge vulan mintras idlalew zin is menge kepuun din. Ne emun egketapus en haazà, ne egkehimu en sikandin he ed-esewaan. \v 14 Piru emun egkepezaan sikandin dutun te vahi ke egkeuǥet, kinahanglan he ibpeǥenat din haazà is bahi diyà te minsan hendei he egkesuatan din te ebayà. Kenè din sikandin ivelegyà etawa kenè din uripena su mibpeel-elezan din en sikandin. \s1 Is Ketenged te Kinekekayan \p \v 15 “Penenglitan duen sevaha he etew he zezuwa is esawa zin ne mahal zin is sevaha ne is sevaha wazè din mahala, ne zuen din menge anak diyà te kandan te zezuwa. Penenglitan is kinekekayan he anak din he maama ne anak duen te wazè din mahala. \v 16 Ne emun ebehinen din en is menge azen din diyà te menge anak din, kinahanglan he is bahin he para te kinekekayan he anak, ne kenè din iveǥey ziyà te anak duen te vahi he mahal zin. Kinahanglan he ibeǥey zin heini ziyà te kinekekayan he anak din minsan wazè din mahala is iney kayi. \v 17 Kinahanglan he egkilelaan din is kegkekakey zuen te kinekekayan he anak din minsan wazè din mahala is bahi he teǥianak duen. Ne ke sengemenu kezekelà is bahin te zuma, ne tekepa zin is ibahin din kandin su iyan sikandin nehuna he anak din ne zuen din ketenged te kedawat te vahin he para te kinekekayan he anak. \s1 Is Kenà Metinumanen he Anak \p \v 18 “Penenglitan duen sevaha keniyu he zuen din anak he maama he utew mesinupaken wey ebpekidsukulà, ne kenà ebpezumazuma te menge ginikanan din minsan ebmensuwen dan en sikandin. \v 19 Emun egkehitavù heini ne uwita zuen te menge ginikanan haazà is anak dan diyà te pultahan te inged he zutun sikan is ebpemendumala. \v 20 Ne egkeǥiyan dan haazà is ebpemendumala te, ‘Heini is anak dey, ne utew mesinupaken wey ebpekidsukulà kenami; ne kenà ebpezumazuma kenami. Gestedur sikandin wey lelenguten.’ \v 21 Ne haazà, kinahanglan he ebpenulengen te vatu te langun he menge meǥinged dutun te inged taman te ebpatey. Kinahanglan he id-awè niw ziyà te keniyu heini he mezaat he vaal. Ne emun egkezineg heini te langun he menge Israilihanen ne egkahandek dan. \s1 Is Duma pa he menge Kesuǥuan \p \v 22 “Emun midsilutan is etew te kemetayen tenged te meveǥat he salà he nehimu zin, ne imbitey ziyà te kayu is lawa zin, \v 23 kinahanglan he kenà egkepewaan is lawa zin dutun te kayu. Kinahanglan he idleveng niw heini zutun dà te andew te kedhimetayi zuen, su is minsan hentei he imbitey ziyà te kayu ne midrewakan te Megbevayà. Kenè niw remeriki is tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he egkepengevilin niw. \c 22 \p \v 1 “Emun egkeehè niw he ebpekaawà is baka etawa kerehidu te zuma niw, ne kenè niw heini vey-ani kekenà, uwita niw ziyà te teǥiǥaked. \v 2 Piru emun meziyù is ed-ubpaan te teǥiǥaked etawa wazè niw mekilala is teǥiǥaked, uwita niw ziyà te keniyu haazà is uyaǥen ne taǥad kew te kebpekeuma te teǥiǥaked he ebpen-ahà duen. Ne iveǥey niw heini ziyà te kandin. \v 3 Ne iring daan kayi is beeli niw ke zuen asnu etawa manggad wey minsan hengkey he azen he egketazin te zuma niw. Kenè niw heini vey-ani. \p \v 4 “Emun egkeehè niw is asnu etawa vaka te zuma niw he nepiley ziyà te zalan, kenè niw heini vey-ani. Uǥupi niw is teǥiǥaked te kebpehitindeg kayi. \p \v 5 “Is bahi kenà mebivisti te visti he para te maama, ne is maama ne kenà mebivisti te visti he para te vahi, su egkeepesan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw is ebaal kayi. \p \v 6 “Emun ebpekeehè kew te salag te tagbis diyà te uvey te zalan, diyà te kayu etawa tanà, he edlekupan duen te iney haazà is menge pispis din etawa menge impis din, ne kenè niw kuwaa haazà is iney zuma te menge pispis din etawa impis din. \v 7 Egkehimu ke egkuwaan niw is menge pispis etawa menge impis, piru kinahanglan he ibpaawè niw is iney, su para mebmeupiya is kebpekesavuk niw wey para mebmeluǥayad is untung niw. \p \v 8 “Emun ebevaley kew, kinahanglan he edteuzan niw te alang is ebpekeliǥuy zuen te patag he atep niw, su para wazè niw televaken emun duen ebpatey he egkeulug puun te atep niw. \p \v 9 “Kenè kew mebpemula te selakew en he pinemula ziyà te pemuleey niw te paras. Su emun ebeelan niw heini, ne egkeǥaked te valey te \sc Nengazen\sc* is beǥas te menge impemula niw ragkes en is beǥas duen te impemula niw ziyà te pemuleey niw te paras. \p \v 10 “Emun ed-eradu kew ne kenè niw ipebperisà is baka wey is asnu. \v 11 Kenè kew mebivisti te hinavel he impedsahug is dezuwa he kelasi te helevelen. \p \v 12 “Pikiti niw te zayandayan is heepat he suyuk te melayat he samput niw. \s1 Is Kesuǥuan Mehitenged te Kebpehilavet \p \v 13 “Penenglitan, mid-esawa te maama is bahi, ne kegkepasad te kebpeuvayè dan, ne nepeukan dutun te maama haazà is esawa zin \v 14 ne mibutbutangan din. Ke sikandin te, ‘Netuenan ku pinaaǥi te kedhileveti ku te esawa ku he zuen en nehuna he nekehilavet kandin.’ \v 15 Ne medhendiyà is menge ginikanan dutun te vahi te ebpemendumala te inged he ziyà te pultahan te inged. Ne med-uwit sikandan te tuus he wazè pa zuma he nekehilavet duen ta anak dan. \v 16 Ne megkaǥi is amey zutun te vahi ziyà te ebpemendumala te, ‘Impeesawa ku is anak ku kayi he etew ne ǥuntaan nepeukan din is anak ku. \v 17 Ne mibutbutangan din is anak ku pinaaǥi te kegkaǥi te zuen en nehuna he nekehilavet te anak ku te wazè dan pa meked-esawa. Piru heini zed is tuus he wazè pa zuma he nekehilavet te anak ku.’ Ne zutun ibpeehè dan te ebpemendumala is dempas te hizeǥaan dutun te teleesawa he nengelengesahan. \v 18 Ne edekepen dutun te ebpemendumala haazà is maama ne edsilutan dan. \v 19 Edselaan dan sikandin te 100 he vuuk he selapì ne ibeǥey haazà diyà te amey te vahi, su mibpeel-elezan din is sevaha he Israilihanen he wazè pa mehileveti te zuma. Kinahanglan he kenè din suwayi haazà is bahi mintras uuyag pa sikandin. \p \v 20 “Piru emun tutuu is egkeǥiyen dutun te maama su wazà egkaahà he tuus he wazè pa zuma he nekehilavet dutun te vahi, \v 21 ne ed-uwiten haazà is bahi diyà te etuvangan te valey te amey zin ne edtulengen sikandin te vatu te menge maama zutun te inged taman te kebpatey zin. Su mekeeled-eled he vaal is mibeelan din diyà te Israel pinaaǥi te kebpehilavet dutun te ziyè pa sikandin ed-ubpà te valey te amey zin. Kinahanglan he id-awè niw heini he mezaat he vaal ziyà te keniyu. \p \v 22 “Emun egkezekepan is sevaha he etew he edhilavet te vahi he zuen din esawa ne kinahanglan he edhimetayan sikandan is dezuwa. Kinahanglan he id-awè niw heini he mezaat he vaal puun te Israel. \p \v 23 “Emun edhilavet is sevaha he etew te vahi he hapit en ed-esewaa, ne ziyà haazà mehitavù te sevaha he inged, \v 24 ne uwita niw haazà is dezuwa ziyà te pultahan te inged ne edtulengen sikandan te vatu taman te kebpatey zan. Edhimetayan haazà is bahi su minsan diyà sikandin te inged ne wazà mebpetavang pinaaǥi te kebpengulahi. Edhimetayan haazà is maama tenged te midhilevetan din is bahi he hapit en ed-esewaa. Kinahanglan he id-awè niw heini he mezaat he vaal ziyà te keniyu. \p \v 25 “Piru emun midlayug dutun te maama haazà is bahi he hapit en ed-esewaa diyà te gawas te inged, ne iyan dà edhimetayan sikan is maama. \v 26 Kenè niw mulà menuwa sikan is bahi, su wazà sikandin mekesalà te ereg he idhimetayi kandin. Heini he kasu iring ded te kasu te etew he midlusuzan din is duma zin ne midhimetayan din. \v 27 Geina te ziyà leyuǥa haazà is bahi te ǥawas te inged. Minsan ebpengulahì pa sikandin is ebpetavang ne wazà gihapun ebpeketavang su wazà ebpekezineg. \p \v 28 “Emun egkezekepan is sevaha he maama he midlayug din is raǥa he kenè pa ed-esewaan, \v 29 kinahanglan he ibpevayad haazà is maama te 50 he vuuk he pelata ziyà te amey te vahi. Ne kinahanglan he ed-esewaan din haazà is bahi su mibpeǥes din man, ne kinahanglan he kenè din edsuwayan mintras uuyag pa sikandin. \p \v 30 “Kinahanglan he kenà hileveti te anak is esawa te amey zin. Su egkepeel-elezan haazà is amey. \c 23 \s1 Is Etew he Kenà Egkehimu he Edtampu te Kesevahaanan he para te \sc Nengazen\sc* \p \v 1 “Is etew he migkapun etawa midtamped is pid-etawan din kenà egkehimu he edtampu te upakat he para te \sc Nengazen\sc*. \p \v 2 “Is etew he ingkeǥingey zà ne kenà egkehimu he edtampu te upakat he para te \sc Nengazen\sc* ragkes en is menge kevuwazan din taman te ikesepulù he lapis. \v 3 Is menge Amunihanen wey is menge Moabitanhen etawa minsan hentei te menge kevuwazan dan taman te ikesepulù he lapis, ne kenà egkehimu he edtampu te upakat he para te \sc Nengazen\sc*. \v 4 Su wazà kew zan beǥayi te keenen etawa wahig hein midhipanew kew puun te Ehipto, ne midsuhulan dan pa si Balaam is anak ni Beor he tig-Petor ziyà te Aram Naharaim te kedrawak keniyu. \v 5 Piru wazà pemineǥa te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw si Balaam. Kekenà, midhimu zin he tuvad sikan is rawak pezem keniyu, su mahal kew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 6 Mintras uuyag kew pa ne kenè niw tevangi is menge Amunihanen etawa menge Moabitanhen te minsan hengkey he paaǥi. \p \v 7 “Kenè niw keepesi is menge Edomanhen, su kezuzumahi niw sikandan. Kenè niw zaan keepesi is menge Ehiptohanen, su nekeubpè kew ziyà te tanè dan hein lumelengyawè kew. \v 8 Is menge kevuwazan dan diyà te iketelu he lapis, ne egkehimu en he edtampu ziyà te menge etew te \sc Nengazen\sc*. \s1 Is Duma pa he menge Sulunuzen \p \v 9 “Emun ebpekidtebek kew te menge kuntada niw ne likayi niw is minsan hengkey he ebpekeremerik keniyu. \v 10 Ke zuen keniyu egewasan te similya zutun te kebpekelipezeng din ke mezukilem, kinahanglan he egawas sikandin diyà te kampu ne ziyè dèpa med-ubpàubpà te ǥawas. \v 11 Emun mahapun en, ne mebpemeziǥù sikandin, ne te kedsanlep te andew ne egkehimu en sikandin he edlikù diyà te kampu. \p \v 12 “Pilì kew te lugar he edhimuwen niw he indesà diyà te gawas te kampu. \v 13 Is kada sevaha keniyu, ne kinahanglan he zuen din himan he para te igkutkut, su para emun ed-indes kew ne egkutkut kew te ed-indesan niw ne tembuni niw haazà. \v 14 Su is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw edliǥuyliǥuy ziyà te kampu niw te kedlibri keniyu wey ibeǥey zin diyà te keniyu is menge kuntada niw. Umbe kinahanglan he lumpiyu is kampu niw su para wazè din egkaahà he kenà meupiya, su para kenè kew zin ewai. \p \v 15 “Emun duen uripen he ebpeleǥuyan din is egalen din ne ziyà edangep te kenikew, ne kenè nu sikandin teǥela te kedlikù diyà te egalen din. \v 16 Ipeubpè niw ziyà te lugar niw ke hendei sikandin he inged egkesuat. Ne kenè niw sikandin lisliseza. \p \v 17 “Kinahanglan he wazà Israilihanen he maama etawa vahi, he ebelegyà te zengeg din diyà te simbahan he paaǥi te ked-ezapa te zuma he menge ed-ezapen. \v 18 Kenè niw uwita ziyà te valey te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw is selapì he egkekuwa niw pinaaǥi keniyan su ibayad niw te penaad niw kandin, su utew heini mezaat diyà te kandin. \p \v 19 “Emun ibpesambey niw is duma niw he Israilihanen, ne kenè niw ipaanak, selapì man haazà etawa keenen etawa minsan hengkey he egkehimu he ibpaanak. \v 20 Egkehimu mulà ke ibpaanak niw is ibpesembayan niw te kenà Israilihanen, piru kenà egkehimu emun duma niw he Israilihanen. Beeli niw heini su para tuvazi kew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te langun he ebeelan niw zuen te tanà he ed-engkenen niw. \p \v 21 “Emun ebpenaad kew ziyà te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, kenè kew meduwazuwa is edtuman dutun, su kenà duwazuwa he edsukuten heini te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, wey ebpekesalè kew emun kenè niw heini edtumanen. \v 22 Kenà heeyan salà emun wazè kew mebpenaad diyà te \sc Nengazen\sc*. \v 23 Piru minsan hengkey he ibpenaad niw ziyà te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, kinahanglan he tumana niw. \p \v 24 “Emun ebpekehendiyè kew te pemuleey te paras te zuma niw he Israilihanen, egkehimu ke ebpehanteyhantey kew en te paras, piru kenè kew penguwa te ed-uwiten niw. \v 25 Emun ebpekehendiyè kew te pemuleey te trigu te zuma niw he Israilihanen, egkehimu he egketuwen niw is trigu, piru kenè niw heini ǥerava. \c 24 \p \v 1 “Penenglitan, ebpengesawa is sevaha he maama ne te huziyan he timpu naawà is suat din dutun te esawa zin su zuen nesusi zin dutun te esawa zin he wazè din mesuati. Ne tenged dutun mibaal sikandin te surat he para te kebpekidsuwey ne imbeǥey zin haazà dutun te esawa zin, ne impeǥenat din puun te valey zin. \v 2 Ne emun ed-uman ebpeesawa haazà is bahi, \v 3 ne edsuwayan en maan sikandin duen te ikezuwa he esawa zin etawa ebpatey haazà is ikezuwa he esawa zin, \v 4 ne kenè en egkehimu ke ed-umanan sikandin ed-esawaa zuen te nehuna he esawa zin su mibmeremerik en sikandin. Emun ed-umanan sikandin ed-esewaa zuen te nehuna he esawa zin ne utew mezaat he vaal is ked-isipa te \sc Nengazen\sc* keniyan. Kinahanglan he kenè niw veeli heeyan he salà dutun te ked-ubpè niw zuen te tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he egkepengevilin niw. \p \v 5 “Emun beǥu he ebpekeesawa is etew, kinahanglan he kenà sikandin ibpetampu te tebek etawa kenà sikandin ebeǥayan te minsan hengkey he vuluhaten diyà te inged seled te senge-tuig, su para ziyè dà sikandin mekeubpàubpà te valey zin su wey zin meveǥayi te kelipey is esawa zin. \p \v 6 “Kenè nu kuwaa he sandà is gelingan te ed-utang diyà te kenikew, su egkuwaan nu ziyà te kandin is igkeuyag-uyag din. \p \v 7 “Ke zuen egkezekepan he migebpaan din is duma zin he Israilihanen ne mid-uripen din haazà etawa imbelegyè din, kinahanglan he edhimetayan haazà is nemenggebpà. Kinahanglan he id-awè niw heini he mezaat he vaal ziyà te keniyu. \p \v 8 “Bahin te mekelimlimezang he zaru te lundis, purungi niw sunuza is menge sulunuzen he ibpeveelan keniyu te menge memumuhat he menge kevuwazan ni Levi. Tumana niw is insuǥù ku kandan. \v 9 Tentenuzi niw ke hengkey is mibeelan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ki Miriam hein edhipanew kew puun te Ehipto. \p \v 10 “Emun ebpeutang kew te minsan hengkey te zuma niw he Israilihanen, kenè kew seled diyà te valey zin te kegkuwa te minsan hengkey he idsandè din. \v 11 Taǥad kew zà diyà te ǥawas ne ed-uwiten din diyà te keniyu is idsandè din diyà te keniyu. \v 12-13 Emun samput is insandà te pubri he etew ziyà te keniyu, ne kenè niw heini pepewai ziyà te keniyu. Iulì niw heini ziyà te kandin te kenè pa edsanlep is andew su wey zin meǥamit para te kedlipezeng din, ne ebpeselamatan ke zin pa. Ne metazeng he vaal is ked-isipa kayi te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \p \v 14 “Kenè kew mebpemintahà te pubri he terebahanti, Israilihanen man sikandin etawa kenà Israilihanen he meǥinged diyà te inged niw. \v 15 Beyazi niw sikandin te inandew he suwildu zin te kenè pa edsanlep is andew su pubri sikandin ne iyan midseriǥan din is suwildu zin. Su emun kenà, ne kela ke medsumbung sikandin diyà te \sc Nengazen\sc*, ne ed-isipen heini he salè nu. \p \v 16 “Is menge ǥinikanan, kenà ereg he edhimetayan tenged te salà te menge anak dan etawa is menge anak tenged te salà te menge ginikanan dan; is kada sevaha edhimetayan tenged te keugelingen din he salà. \p \v 17 “Beǥayi niw te hustu he kukuman is menge ilu wey is kenà menge Israilihanen he zuma niw he meǥinged. Kenè niw pesendai te valu he vahi is utang din te samput din. \v 18 Tentenuzi niw he menge uripen kew zengan diyà te Ehipto ne midlibri kew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Iyan heeyan idsuǥua ku keniyu te kebaal kayi. \p \v 19 “Emun edraǥun kew ne ke zuen egketaǥak niw he pira he rupung dutun te vevesukà, kenè niw en haazà likui te egkuwa. Teǥaka niw en heini he para te kenà menge Israilihanen, para te menge ilu wey menge valu he vahi, su para tuvazi kew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te langun he menge vaal niw. \v 20 Emun edraǥun kew te ulibu ne kenè niw en likui is egkesamà. Teǥaka niw en heini he para te kenà menge Israilihanen, para te menge ilu, wey te menge valu he vahi. \v 21 Emun edraǥun kew te paras niw, ne kenè niw en likui is nengesamà, kekenà, teǥaka niw en heini para te kenà menge Israilihanen, para te menge ilu, wey para te menge valu he vahi. \v 22 Tentenuzi niw he menge uripen kew zengan diyà te Ehipto. Iyan heeyan idsuǥua ku kayi keniyu.” \c 25 \p \v 1 “Penenglitan duen egketebekaayan te zezuwa he etew ne haazà he kasu mid-uwit dan diyà te kurti, ne midhukum is menge datù ke hentei kandan is nekesalà wey ke hentei is wazà mekesalà. \v 2 Ne emun iyan hukum te zatù he ebpenlegkuten haazà is nekesalà, ne ibpelangkeb sikandin diyà te etuvangan duen te zatù ne ebpenlegkuten sikandin te sungkad is kahabet din te salà he nehimu zin. \v 3 Piru kenà ebpesubrahan te 40 he lagkut su emun edsubra te 40 ne egkepeel-elezan sikandin. \p \v 4 “Kenè niw busali is baka he ibpeǥunas niw. \p \v 5 “Is telesuled he maama he ed-ubpà diyà te sevaha zà he tanà, emun minatey is sevaha kandan he wazè din anak, is esawa zin kenà ereg he ebpeesawa te zuma he kenà sakup te pemilya te esawa zin. Is suled te esawa zin ne iyan ereg he ed-esawa kandin. Ne ketengdanan heini te ipag din diyà te kandin. \v 6 Ne is kinekekayan he anak dan ne ed-isipen he anak duen te minatey he suled dutun te maama su para kenà maawà is ngazan din diyà te Israel. \p \v 7 “Iyan, emun kenà egkesuatan te ed-esawa te suled duen te minatey haazà is balu, ne medhendiyà haazà is balu te ebpemendumala he ziyà te pultahan te inged ne megkaǥi te, ‘Kenà egkesuat is ipag ku he ebeǥey te kevuwazan he ebpekeuwit te ngazan te minatey he esawa ku kayi te Israel. Kenè din edtumanen is ketengdanan din kayi te kediey te ipag din.’ \v 8 Ne zutun ibpetawag sikandin te ebpemendumala te inged ne ebpekidlalag sikandan kandin. Ne emun kenè din ed-esewaan haazà is balu, \v 9 ne med-uvey haazà is balu ziyà te etuvangan te ebpemendumala ne pul-uta zin is sandalyas duen te ipag din wey ilevi zin diyà te vuked duma is kegkaǥi te, ‘Iyan heini ebeelan diyà te etew he kenà egkesuat he ebeǥey te kevuwazan diyà te suled din he minatey.’ \v 10 Ne is pemilya kayi he etew ne iyan igngazan duen diyà te Israel is pemilya he mibpul-utan te sandalyas. \p \v 11 “Emun duen dezuwa he maama he ebpetebekà ne ed-uvey is esawa te sevaha su edtevangan din is esawa zin pinaaǥi te keburegnusa zin te sineruwan te kuntra te esawa zin, \v 12 ne kinahanglan he edtempezen is belad dutun te vahi ne kenà egkehizuwan. \p \v 13-14 “Kenè kew medlimbung emun edtimbang kew etawa edsukud kew. \v 15 Gamit kew te hustu he timbangan wey hustu he sukud, su para mekembuwayan kew zuen te tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 16 Su mezaat is ked-isipa te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw te etew he ebpenlimbung. \p \v 17 “Tentenuzi niw ke hengkey is mid-ulaula te menge Amalikanhen diyà te keniyu hein migawas kew puun te Ehipto. \v 18 Midlusuzan kew zan dutun te utew kew en nengeveley, ne mibpenhimetayan dan is menge zuma niw he ziyà te huziyanan. Wazè dan kegkahandek te Megbevayà. \v 19 Umbe, dèdeeti niw is menge Amalikanhen emun ibpehimeley kew en te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw su egkezaag niw en is langun he menge kuntada niw zuen te tanà he ibeǥey zin keniyu su wey niw maangken. Ne kenè niw heini lipati. \c 26 \s1 Is Sebpet he Idhalad wey is Ikepulù \p \v 1 “Emun egkaangken niw en sikan is tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw wey niw mepengevilin, ne zutun kew en he meǥinged, \v 2 itaǥù niw ziyà te revan is egkehuna he egkeraǥun niw. Ne uwita niw heini ziyà te lugar he ebpilien te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he zutun sikandin ebeǥayi te zengeg. \v 3 Ne hendiyè kew te memumuhat he ebaal te vuluhaten dutun he timpu, ne kaǥi kew ziyà te kandin te, ‘Heini zed is halad ku he tuus te kegkilelaa ku he is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew iyan mid-uwit kedì kayi te tanà he impenangdù din diyà te menge kepuun tew he ibeǥey kenitew.’ \p \v 4 “Ne zutun egkuwaan duen te memumuhat sikan is revan diyà te keniyu ne idsavuk din diyà te etuvangan te pemuhatà he para te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 5 Ne kaǥi kew ziyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw te: ‘Is kepuun dey he si Jacob, sevaha he Aramihanen he wazà dengan netendek he ubpeey zin. Midhendiyà sikandin te Ehipto ne mid-ubpà diyà duma te pemilya zin. Deisey zà sikandan dengan, piru te huziyan he timpu mibmahabet sikandan, midekelè dan, ne nehimu zan he mekeǥeǥehem he nasyun. \v 6 Mibpesipelahan key te menge Ehiptohanen. Impaantus key zan ne mibpeǥes key zan te kedterebahu. \v 7 Ne mibuyù key te tavang diyà te \sc Nengazen\sc*, he Megbevayà te menge kepuun dey, ne mibpemineg key zin. Neehè din is ked-antus dey, kegkeveley zey, wey is kedluplupiǥa kenami. \v 8 Umbe, migkuwa key te \sc Nengazen\sc* diyà te Ehipto pinaaǥi te zekelà he ǥehem din wey mekahandekhandek he menge vaal. Mibaal sikandin te menge singyal wey menge egkein-inuwan he menge vaal. \v 9 Ne mid-uwit key zin kayi he lugar, ne imbeǥey zin kenami heini is meupiya wey selebpeten he tanà. \v 10 Umbe, ed-uwiten dey ziyà te kenikew, \sc Nengazen\sc*, is egkehuna egkeraraǥun dey te sebpet te tanà he imbeǥey nu kenami.’ Ne emun egkepasad niw en heeyan te egkaǥi, ne isavuk niw sikan is revan diyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, ne ezapa niw sikandin. \v 11 Ne medlipey kew tenged te meupiya he menge vutang he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw wey ziyà te pemilya niw. Dumaha niw te kedsilibra is menge Levihanen wey is kenà menge Israilihanen he zuma niw he meǥinged. \p \v 12 “Kada iketelu he tuig iveǥey niw is ikepulù te menge abut niw ziyà te menge Levihanen, diyà te kenà menge Israilihanen, diyà te menge ilu, wey menge valu he vahi, su para kenà megkurang is keenen dan. \v 13 Ne kaǥi kew ziyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw te: ‘Migkuwa ku en puun te valey ku is segradu he vahin he iyan is ikepulù, ne imbeǥey ku ziyà te menge Levihanen, diyà te kenà menge Israilihanen, diyà te menge ilu, wey te menge valu he vahi su iyan heini insuǥù nu kenami. Wazè ku repasa wey lipati is minsan sevaha zuen te menge suǥù nu. \v 14 Wazè ku heini keena zutun te timpu te kedlalew ku; wazè ku heini kevuta hein ed-isipen a he meremerik; wey wazè ku heini ipemuhat diyà te minatey. He \sc Nengazen\sc* he Megbevayè ku, mibpezumazuma a kenikew. Mibeelan ku is langun he insuǥù nu kenami. \v 15 Seǥipaa key kenikew puun diyan te segradu he ubpeey nu ziyan te langit, ne tuvazi nu is menge etew nu he Israilihanen wey is meupiya wey selebpeten he tanà he imbeǥey nu kenami sumalà is impenangdù nu ziyà te menge kepuun dey.’ \s1 Tumana niw is menge Suǥù te Megbevayà \p \v 16 “Edsuǥuen kew ǥuntaan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he tumana niw heini is langun he suǥù wey sulunuzen. Purungi niw heini tumana te kedtuman he ebpuun diyà te tivuuk he gehinawa niw wey kedsavut niw. \v 17 Impahayag niw ǥuntaan he iyan is \sc Nengazen\sc* Megbevayè niw ne ebpengungubpaan kew te sungkad te menge paaǥi zin, wey edtumanen niw is menge suǥù din wey is imbeǥey zin he menge sulunuzen, ne edsunuzen niw sikandin. \v 18 Ne impahayag daan te \sc Nengazen\sc* ǥuntaan he iyan kew ispisyal he menge etew zin sumalà is penaad din, ne kinahanglan he edtumanen niw is langun he menge suǥù din. \v 19 Ne sumalà is penaad din, edhimuwen kew zin he lavew te langun he menge nasyun, ne edeliǥen kew wey ebeǥayan kew te dengeg. Egkehimu kew he menge etew he pinilì te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw.” \c 27 \s1 Is Pemuhatà diyà te Buntud he Ebal \p \v 1 Ne mibmenduan ni Moises wey te ebpemendumala te Israel is menge etew, ke sikandin te: “Tumana niw is langun he suǥù he ibeǥey ku keniyu ǥuntaan. \v 2 Emun ebpekelayun kew en te Jordan ne ziyè kew en te tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, ne tambù kew te zezekelà he vatu ne lupita niw heini te apug. \v 3 Ne isurat niw zutun te menge vatu is langun he kesuǥuan emun ebpekeseled kew en duen te meupiya wey selebpeten he tanà he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, kes Megbevayà te menge kepuun niw, iyan heini impenaad din keniyu. \v 4 Emun ebpekelayun kew en te Jordan, diyè niw venguna heini is menge vatu te Buntud he Ebal, sumalà is inmandù ku keniyu ǥuntaan, ne lupita niw heini te apug. \v 5 Ne vaal kew zutun te pemuhatà he vatu he para te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Kenè niw vesbasi is menge vatu he egemiten niw. \v 6 Kinahanglan he kenà egkesepsapan is menge vatu he ebeelan niw he pemuhatà. Ne pemuhat kew kayi te menge pemuhat he edtutungen para te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 7 Pemuhat kew zaan te pemuhat he para te meupiya he kedepità, ne keena niw haazà dutun, ne medlipey kew ziyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 8 Kinahanglan he keladu is kedsurata niw kayi te menge kesuǥuan te Megbevayà duen te menge vatu he mibpintalan niw te apug.” \p \v 9 Ne mid-uman pa megkaǥi si Moises wey sikan is menge memumuhat he menge kevuwazan ni Levi ziyà te langun he menge Israilihanen te, “Pemineg kew is menge etew te Israel! Guntaan he andew nehimu kew en he menge etew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 10 Sunuza niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ne tumana niw is menge suǥù din wey menge sulunuzen he ibeǥey ku keniyu ǥuntaan.” \s1 Is menge Rawak \p \v 11 Dutun daan he andew mibmenduan ni Moises is menge etew: \v 12 “Emun ebpekelayun kew en te Jordan, iyan heini menge tribu he edhitindeg diyà te Buntud he Gerizim te kebpenuvadtuvad te menge etew: is tribu ni Simeon, Levi, Juda, Isacar, Jose, wey Benjamin. \v 13 Ne iyan maan heini menge tribu he edhitindeg diyà te Buntud he Ebal te kedrawak te menge etew: is tribu ni Reuben, Gad, Asher, Zebulun, Dan, wey Naftali. \p \v 14 “Ne zutun edhabet ebensag is menge kevuwazan ni Levi ziyà te langun he menge Israilihanen te: \p \v 15 “Rinewakan is etew he ebaal te minsan hengkey he ledawan he ed-ezapen, batu etawa kayu etawa brunsi minsan meeles dà is ked-ezapa zin kayi. Su heini he menge ed-ezapen is bineelan dà te etew, utew egkeepesi te \sc Nengazen\sc*.” Ne edtavak is langun te, “Amen!” \p \v 16 “Rinewakan is etew he wazà medtahud te menge ǥinikanan din.” Ne edtavak is langun te, “Amen!” \p \v 17 “Rinewakan is etew he idhalin din is simintu te tanà te zuma zin su para metakew zin haazà is tanà.” Ne edtavak is langun te, “Amen!” \p \v 18 “Rinewakan is etew he edtezinen din diyà te zalan is lakap.” Ne edtavak is langun te, “Amen!” \p \v 19 “Rinewakan is etew he kenà ebeǥey te hustu he kukuman diyà te kenà menge Israilihanen, diyà te menge ilu wey menge valu he vahi.” Ne edtavak is langun te, “Amen!” \p \v 20 “Rinewakan is etew he edhilavet te esawa ta amey zin, su ebpeel-elezan din is amey zin.” Ne edtavak is langun te, “Amen!” \p \v 21 “Rinewakan is etew he edtambid te minsan hengkey he langgam.” Ne edtavak is langun te, “Amen!” \p \v 22 “Rinewakan is etew he edhilavet te etevey zin, etevey zin diyà te amey zin etawa ziyà te iney zin.” Ne edtavak is langun te, “Amen!” \p \v 23 “Rinewakan is etew he edhilavet te enuǥang din he vahi.” Ne edtavak is langun te, “Amen!” \p \v 24 “Rinewakan is etew he edhimatey te zuma zin minsan meeles is kebeeli zin kayi.” Ne edtavak is langun te, “Amen!” \p \v 25 “Rinewakan is etew he edawat te suhul para himetayi zin is wazà mekesalà he etew.” Ne edtavak is langun te, “Amen!” \p \v 26 “Rinewakan is etew he kenà edsunud etawa kenà edtuman te langun kayi he menge suǥù.” Ne edtavak is langun te, “Amen!” \c 28 \s1 Is Bales te Kebmetinumanen \r (Leviticus 26:3-13; Deuteronomio 7:11-24) \p \v 1 “Emun edsunuzen niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw wey edtumanen niw is langun he suǥù din he ibeǥey ku keniyu ǥuntaan, ne edhimuwen kew zin he lavew te langun he menge nasyun kayi te kelibutan. \v 2 Emun edsunuzen niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ne egkaangken niw heini is langun he keupiyaanan: \p \v 3 “Edtuvazan din is menge inged niw wey menge pemuleey niw. \v 4 Edtuvazan kew zin pinaaǥi te kebeǥeyi zin keniyu te mahabet he menge vatà, uzar, wey mahabet he menge uyaǥen. \v 5 Edtuvazan kew zin pinaaǥi te kebpezekelaa zin te menge abut niw wey keenen niw. \v 6 Edtuvazan din is langun he menge vaal niw. \v 7 Ibpezaag te \sc Nengazen\sc* keniyu is menge kuntada niw he edsurung keniyu. Edrapungrapung dan is edlusud keniyu piru ebpekedsusuwey is ebpemelaǥuy keniyu. \v 8 Edtuvazan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw is langun he menge vaal niw ne ebpenuen din te menge abut niw is menge budiga niw. Edtuvazan kew zin dutun te tanà he ibeǥey zin keniyu. \v 9 Sumala te impenaad te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw keniyu, ne edhimuwen kew zin he pinilì din he menge etew, emun edtumanen niw is menge suǥù din wey ebpengungubpaan kew he sungkad te menge paaǥi zin. \v 10 Ne egkesayud is langun he menge etew kayi te kelibutan he mibpengunayan kew pilia te \sc Nengazen\sc*, ne igkahandek kew zan. \v 11 Edtuvazan kew te \sc Nengazen\sc* diyà te tanà he impenaad din diyà te menge kepuun niw he ibeǥey zin keniyu. Ibpemahabet din is menge anak niw, is menge uyaǥen niw, wey is menge abut niw. \v 12 Ibpeuzan te \sc Nengazen\sc* diyà te keniyu te hustu he timpu he ebpuun diyà te midteǥuan din te zekelà he ketiǥeyunan din diyà te langit, ne edtuvazan din is langun he menge vaal niw. Ebpekepesambey kew ziyà te mahabet he menge nasyun, piru kenè kew mulà ebpekepemenambey. \v 13 Edhimuwen kew te \sc Nengazen\sc* he pengulu te menge nasyun, ne kenà bà dà sumusunud. Uya, layun kew egkezivavew ne kenè kew egkezizalem emun ebpurungan niw edtumana wey edsunuza is menge suǥù te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw he ibeǥey ku keniyu ǥuntaan. \v 14 Umbe, kenè niw repasa is minsan hengkey he idsuǥù ku keniyu ǥuntaan, ne kenè kew medsunud te zuma he menge ed-ezapen wey kenè kew penilbi kandan. \s1 Is Bales te Kenà Kegkemetinumanen \r (Leviticus 26:14-46) \p \v 15 “Piru emun kenè kew ebpemineg te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ne kenè niw ebpurungan edsunuza is langun he menge suǥù din wey is menge sulunuzen he ibeǥey ku keniyu ǥuntaan, ne ebpekesuǥat diyà te keniyu heini is langun he rawak: \v 16 Edrawakan te \sc Nengazen\sc* is menge inged niw wey menge vevesukè niw. \v 17 Idrawak din keniyu is kekurang te menge abut wey menge keenen. \v 18 Idrawak din keniyu he zeisey zà is menge anak niw, sebpet niw, wey menge uyaǥen niw. \v 19 Edrewakan din is langun he menge vaal niw. \v 20 Idrawak keniyu te \sc Nengazen\sc*, is kegkeliveg wey kegkesemuki ziyà te langun he ebeelan niw taman te egkengezeetan kew wey egkengahanew kew tenged te mezaat he vaal niw pinaaǥi te ked-iniyuǥi niw kandin. \v 21 Ibpaaǥi te \sc Nengazen\sc* diyà te keniyu is menge zaru taman te egkengezeetan kew ziyà te tanà he edselezan niw wey ed-engkenen niw. \v 22 Uya, ibpaantus kew te \sc Nengazen\sc* te ibpatey he menge zaru, dateng, levag, wey meinit he keramag, gulavung, wey erat te pinemula taman te egkengahanew kew. \v 23 Is langit egkeiring te brunsi su kenè en ebeǥey te uzan ne is tanà egkeiring te putew su ebmezesen. \v 24 Ne kenà wahig is uzan he ibeǥey te \sc Nengazen\sc* keniyu, kekenà, eliyavuk is ibeǥey zin. Ibpeuzan din te eliyavuk taman te egkengezeetan kew. \p \v 25 “Baal te \sc Nengazen\sc* is kegkezeeǥa keniyu te menge kuntada niw. Edrapungrapung kew is edlusud kandan, piru ebpekedsusuwey kew is ebpemelaǥuy kandan. Ebpendemis keniyu is langun he ginhedian kayi te kelibutan. \v 26 Is menge lawa niw ke ebpatey kew ne egkeenen te menge tagbis wey te zumezaas he menge langgam, ne wazà ebuǥew kandan. \v 27 Ibpaantus kew te \sc Nengazen\sc* te levag he iring te impaaǥi zin diyà te menge Ehiptohanen, wey menge tumur, mezeǥes, wey keriskis he kenà egkeulian. \v 28 Edhimuwen te \sc Nengazen\sc* he buneǥa kew, melakap kew, wey meliveg kew. \v 29 Egkeiring kew te lakap su ebpenamsam kew minsan maandew. Ne kenè kew ed-uswag diyà te minsan hengkey he ebeelan niw. Layun kew edluplupiǥa wey ebpenakawi, ne wazà edtavang keniyu. \p \v 30 “Is bahi he ed-esewaan niw ne ed-eǥawen te zuma he maama. Ebevaley kew ne kenè kew ebpekeubpà duen. Ebpemula kew te paras piru kenà ebpulus diyà te keniyu is beǥas din. \v 31 Edlepaan is baka niw ziyà te etuvangan niw piru kenè kew ebpekekaan duen. Ed-eǥawen diyà te keniyu is asnu niw ne kenè en heini id-uli diyà te keniyu. Egkuwaan te menge kuntada niw is menge kerehidu niw, ne wazà ed-uǥup keniyu te kedhawì dutun. \v 32 Egkemetmetahan niw is kebihaǥa te menge anak niw te ebpuun te senge nenasyun en, ne andew-andew is kedteǥazi niw te kebpekelikù dan, piru wazè niw egkehimu. \v 33 Is menge etew he wazè niw mekilala ne iyan ebpekekaan te langun he hineǥuan niw, ne layun kew edluplupiǥa wey ibpaantus. \v 34 Ne emun egkemetmetahan niw is kegkehitavù kayi te langun, ne ebuneǥen kew. \v 35 Ebpetuvuan kew te \sc Nengazen\sc* te levag puun te paa niw pehendiyà te ulu niw he kenà egkeulian. \p \v 36 “Sikiyu wey is pinilì niw he hadì ibpevihag te \sc Nengazen\sc* te nasyun he wazè niw zuen hanew wey te menge kepuun niw. Diyà te kandan ed-azap kew te zuma he menge ed-ezapen he kayu wey vatu he vineelan. \v 37 Igkelimezangi kew, edhimuwen kew he peǥuseyanà, wey edsusudien kew te menge meǥinged diyà te menge nasyun he ebihag keniyu. \p \v 38 “Dekelà is ibpemula niw piru zeisey zà is egkeraǥun niw su edterepanen heini. \v 39 Ebpemula kew te paras ne ed-elimahan niw heini, piru kenè kew ebpekepenrupù te veǥas kayi wey kenè kew ebpekeinum te vinu kayi, su ed-eraten heini. \v 40 Ebpemula kew te mahabet he menge ulibu diyà te menge lugar niw, piru wazà lana he egkekuwa niw he ebpuun kayi, su egkerenà is menge veǥas kayi. \v 41 Ebpenganak kew piru kenà haazà edtinir ziyà te keniyu su ebihaǥen sikandan. \v 42 Egkeenen te terapan is langun he menge pinemula niw he kayu wey is duma he menge pinemula niw. \p \v 43 “Is kenà menge Israilihanen he mid-ubpà duma keniyu, ne ednaneynaney edekelà is gehem dan ne sikiyu mulà ednaneynaney edeisek is keniyu he ǥehem. \v 44 Iyan sikandan ebpekepeutang keniyu ne kenè kew iyan ebpekepeutang kandan. Iyan sikandan ebpekepengulu ne sikiyu mulà menge sumusunud kew zà. \v 45 Egkehitavù heini is langun he menge rawak diyà te keniyu taman te kebpemematey niw, emun kenè niw ebpemineǥen is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw wey kenè niw edtumanen is menge suǥù din wey is menge sulunuzen he imbeǥey zin keniyu. \v 46 Heini he menge rawak, petanudtanud wey petizaan keniyu wey te menge kevuwazan niw te taman te taman. \v 47 Tenged te wazè kew mebpenilbi te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw duma te kelipey wey keǥana, te timpu te kegkezeyzey niw, \v 48 ibeǥey kew zin diyà te menge kuntada he ibpehendiyè din te keniyu ne ebpekepenilbi kew kandan. Egkevitil kew, egkemazahan kew, egkurang kew te ugelingen, wey egkeewaan kew te minsan hengkey he azen. Ibpaantus kew zin he henduen be te ed-eyuǥuwan kew zin te putew taman te kebpemematey niw. \p \v 49 “Ketau te \sc Nengazen\sc* he surunga kew te sevaha he nasyun he ziyà te utew meziyù, he kenè niw egkesavut is kineǥiyan dan. Iring dan te kulaǥu he edawi zutun te kedsurunga zan keniyu. \v 50 Mesipala sikandan ne wazè dan hizu te menge meǥurang wey menge vatà. \v 51 Egkeenen dan is menge uyaǥen niw wey is menge abut niw taman te ebpemematey kew. Wazè dan edsemaan duen te menge trigu niw, binu niw, lana niw, wey menge uyaǥen niw taman te egkengezeetan kew. \v 52 Edsurungen dan is langun he menge inged niw he ibeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw taman te egkelempag is metikang wey melig-en he menge verengbeng he iyan edseriǥan niw. \p \v 53 “Emun edliǥuyan kew en te menge kuntada niw, egkeenen niw is menge anak niw he imbeǥey keniyu te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw tenged te utew niw kegkevitil. \v 54 Minsan pa is beliǥeǥawen he etew ne wazè din en hizu te suled din, te pinelanggà din he esawa, wey te nesamà he menge anak din. \v 55 Kenè din sikandan ebeǥayan te egkeenen din he sapù te anak din su egkahandek ke meemini sikandin. Iyan heeyan egkehitavù diyà te keniyu emun edliǥuyan en te menge kuntada niw is langun he menge inged niw. \v 56 Minsan is beliǥeǥawen wey meredtan he vahi he henduen be te kenà ebpekeǥevà te pinggan, egkehimu en he mesekel te pinelanggà din he esawa wey te menge anak din. \v 57 Id-eles din is anak din he sikan pa ianak wey is inulunan kayi su ed-el-elesan din egkeena, su egkahandek sikandin he kela ke wazè din egkekaan dutun te kedliǥuyi te menge inged niw te menge kuntada niw. \p \v 58 “Emun kenè niw ebpurungan te edtuman heini is langun he suǥù he ingkesurat kayi te libru, wey kenè niw edtehuzen is lavew wey egkein-inuwan he ngazan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, \v 59 ibpaaǥi zin diyà te keniyu wey ziyà te menge kevuwazan niw is mekahandekhandek he menge zaru he utew mesakit wey kenà egkeulian. \v 60 Ibpaaǥi zin diyà te keniyu is mekahandekhandek he menge zaru he impaaǥi zin diyà te Ehipto, ne kenà heini egkaawà diyà te keniyu. \v 61 Ibpaaǥi zaan te \sc Nengazen\sc* is langun he kelasi te menge zaru he wazà ikesurat kayi te libru te kesuǥuan, taman te ebpemematey kew. \v 62 Minsan iring kew kahabet te menge vituen diyà te langit, deisey zà is egkesamà keniyu su wazè kew mebpemineg te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 63 Iring te ingkelipey te \sc Nengazen\sc* is kebpeuswag wey kebpezekelà keniyu, igkelipey zin daan is kedezaat wey kegerà keniyu, taman te egkengahanew kew puun duen te tanà he edselezan niw su wey niw maangken. \p \v 64 “Ibpeyapat kew te \sc Nengazen\sc* diyà te langun he menge nasyun kayi te kelibutan, puun te kinekilizan pehendiyà te kinekilizan. Ne zutun he menge nasyun ed-azap kew te zuma he menge ed-ezapen he vineelan he ebpuun te kayu wey vatu, he wazà hanew niw zuen wey te menge kepuun niw. \v 65 Wazè niw zutun kelinew wey lugar he egkehimelayan. Edteǥuan kew te \sc Nengazen\sc* te handek ne egkaawa is perateng niw, ne layun kew zà egkeseeng. \v 66 Ne layun mekulbà is ked-ubpè niw, maandew wey mezukilem ne layun kew egkulbai, ne wazà kesiguruwan te untung niw. \v 67 Tenged te kegkahandek niw te egkengeehè niw ziyà te peliǥuy, emun meselem egkaǥi kew te, ‘Deyzey ke ebmezukilem en.’ Ne emun mezukilem ne egkaǥi kew te, ‘Deyzey ke egkepawè en.’ \v 68 Ibpelikù kew te \sc Nengazen\sc* diyà te Ehipto he ibpeuntud kew te varku minsan pa te nenaad sikandin he kenè kew en ibpelikù diyà. Ne ziyà, ebpeuripen kew su ibelegyè niw en is keugelingen niw ziyà te menge kuntada niw, piru wazà ebpemasa kayi.” \c 29 \p \v 1 Iyan heini kedseysaya te kedtumana te kebpekid-uyun he insuǥù te \sc Nengazen\sc* diyà te ki Moises he imbeǥey ziyà te menge Israilihanen hein diyè dan te Moab. Ne ebpekeuman heini zuen te kebpekid-uyun din he midhimu zin diyà te kandan hein diyè dan te Horeb. \s1 Insublì ni Moises is Kebpekid-uyun \p \v 2 Impetawag ni Moises is langun he menge Israilihanen ne migkeǥiyan din te, “Nemetmetahan niw is mibeelan te \sc Nengazen\sc* diyà te hadì te Ehipto wey te langun he menge upisyal zin wey pehendiyà en te nesakup te tivuuk he nasyun. \v 3 Neehè niw is dekelà he menge penggezam, wey egkengein-inuwan he menge vaal. \v 4 Piru taman en guntaan wazè pa pengelinteuwi te \sc Nengazen\sc* he mesavut niw is neehè niw wey nezineg niw. \v 5 Seled te 40 he tuig te kebpenguluwi ku keniyu ziyà te sibsivayan, wazà mezaan is menge visti niw wey menge sandalyas niw. \v 6 Wazè niw egkekaan dutun, wazè niw vinu etawa zuma he inumen, piru imbeǥey haazà te \sc Nengazen\sc* diyà te keniyu su para metueni niw he iyan sikandin \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \p \v 7 “Hein kebpekeuma tew kayi he lugar, mibpekidtebek kenitew si Hadì Sihon he hadì te Heshbon wey si Hadì Og he hadì te Bashan, piru nezaag tew sikandan. \v 8 Mid-aǥew tew is tanè dan ne imbeǥey haazà diyà te menge tribu ni Reuben, ni Gad, wey ziyà te ketengà he tribu ni Manase he para egkepengevilin dan. \p \v 9 “Umbe purungi niw te edtuman is ibpetuman keniyu kayi te kebpekid-uyun keniyu, su para mebmeuswaǥen kew ziyà te langun he ebeelan niw. \v 10 Guntaan he andew midhitindeg kew is langun diyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw: is menge pengulu te menge tribu niw, is ebpemendumala, is menge upisyal, is langun he menge maama te Israel, \v 11 is menge esawa niw wey menge anak niw, wey is kenà menge Israilihanen he mid-ubpà duma keniyu he perepengayu niw wey peresekezu. \v 12 Midhitindeg kew ǥuntaan kayi te kebpekid-uyun te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Heini he kebpekid-uyun, ebeelan te \sc Nengazen\sc* diyà te keniyu ǥuntaan he andew duma is kepenangdù din, \v 13 su ibpetuenan din en maan keniyu ǥuntaan he iyan kew menge etew zin ne iyan sikandin Megbevayè niw su iyan heeyan impenaad din diyà te keniyu wey ziyà te menge kepuun niw he si Abraham, si Isaac, wey si Jacob. \v 14-15 Piru kenè kew iyan dà ibpesunud duen te kebpekid-uyun din is nemenhitindeg kayi ǥuntaan te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, kekenà, ragkes en minsan is huziyan he kevuwazan niw. \p \v 16 “Netuenan niw ke nemenumenu kiw hein diyè kiw pa ed-ubpà te Ehipto wey nemenumenu kiw hein midhipanew kiw ziyà te menge tanà te zuma he menge nasyun pehengkayi. \v 17 Neehè niw is utew mezaat he menge ed-ezapen dan he kayu, batu, pelata, wey vulawan. \v 18 Sigureduwa niw he wazà diyà te keniyu maama, bahi, pemilya, etawa tribu he ed-iniyug te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew, ne ed-azap te menge ed-ezapen te menge etew zutun he menge nasyun, para wazà minsan sevaha keniyu he egkeiring te zalid he edtuvù he mepait wey edhilu. \v 19 Is minsan hentei he nekezineg te menge petizaan pinaaǥi kayi te menge rawak, ne kenè din isipa he kenà sikandin egkemenu ke ebpedayun he ebaal te kandin dà he egkesuatan. Heini he ulaula ebpekeuwit te kezeetan diyà te keniyu te langun. \v 20 Kenà sikandin ebpeseyluwen te \sc Nengazen\sc*. Iring te edriyubriyub he regreg is dekelà he pauk te \sc Nengazen\sc* kandin, ne egkehitavù diyà te kandin is langun he menge rawak he ingkesurat kayi te libru, ne id-awà te \sc Nengazen\sc* is ngazan din kayi te kelibutan. \v 21 Idsivey sikandin te \sc Nengazen\sc* puun te langun he tribu te Israel, ne edresayen sikandin sumalà te menge rawak kayi te kebpekid-uyun he ingkesurat kayi te Libru te Kesuǥuan. \p \v 22 “Is huziyan he menge lapis te menge kevuwazan he menge kevuwazan niw wey menge lumelengyawà he ebpemuun diyà te meziyù he menge lugar, egkeehè dan is rimeǥas te vangkit wey menge zaru he ibpaaǥi te \sc Nengazen\sc* diyà te tanè niw. \v 23 Is tivuuk he tanè niw egkeiring te disirtu he netembunan te esupri wey timus. Wazà ebpemula kayi he tanà su kenà edtuvuan te pinemula. Egkezeetan heini iring te kegkezeeti te Sodom wey Gomora, Adma wey Zeboyim he midezeetan te \sc Nengazen\sc* tenged te utew zin kegkepauk. \v 24 Ne ed-insà is menge etew ziyà te langun he menge nasyun te, ‘Maan is midhimu heeyan te \sc Nengazen\sc* diyà te nasyun dan? Maan is utew sikandin nepauk?’ \p \v 25 “Ne iyan heini tavak: ‘Geina te midsupak kayi he menge etew is midhimu ziyà te kandan he kebpekid-uyun te \sc Nengazen\sc*, he Megbevayà te menge kepuun dan, hein impeǥuwà sikandan puun te Ehipto. \v 26 Mid-azap dan wey nenilbi zan te selakew en he menge ed-ezapen he wazè dan mekilala he imbandu te \sc Nengazen\sc* he kenè dan ezapa. \v 27 Umbe, utew nepeuki te \sc Nengazen\sc* is menge etew ziyà te nasyun dan ne impeseǥazan din kandan is langun he menge rawak he ingkesurat kayi he libru. \v 28 Tenged te zekelà he pauk te \sc Nengazen\sc* kandan, midsegseg din sikandan puun te nasyun dan ne impevihag din sikandan te zuma he menge nasyun he zutun sikandan guntaan ebpemen-ubpà.’ \p \v 29 “Duen menge in-eles he iyan dà netau zuen is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè tew, piru impahayag din diyà te kenitew is kesuǥuan din ne kinahanglan he edsunuzen tew heini wey te menge kevuwazan tew te taman te taman. \c 30 \s1 Is Ereg he Ebeelan para Edtuvad is Megbevayà \p \v 1 “Penenglitan, egkehitavù diyà te keniyu heini is menge tuvad wey menge rawak he nekaǥi ku ziyà te keniyu ne egketenuzan niw heini ke ziyè kew en te menge nasyun he impevihag kew kandan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 2 Ne emun ebpekid-uliey kew wey is menge anak niw te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, ne edtumanen niw te kedtuman he ebpuun diyà te tivuuk he gehinawa niw wey kedsavut niw is langun he insuǥù ku keniyu ǥuntaan, \v 3 egkehizuwan kew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Edtiǥumen kew zin puun te langun he menge nasyun he zutun kew zin ipevihag, ne zutun idlikù din is meupiya he kebpekesavuk niw. \v 4 Minsan diyè kew zin pa segseǥa te kinemeziyuan he parti te kelibutan, edtiǥumen kew ǥihapun te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. \v 5 Ne ibpelikù kew zin diyà te tanà he ǥaked te menge kepuun niw, ne ed-umanan niw heini ed-engkena. Subra pa is kebpeuswaǥa wey kebpekehebeta zin keniyu te kebpeuswaǥa wey kebpekehebeta zin te menge kepuun niw. \v 6 Ebeǥuwen te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw is menge ǥehinawa niw wey is menge ǥehinawa te menge kevuwazan niw su para mahala niw sikandin te ebpuun diyà te tivuuk he ǥehinawa niw wey kedsavut niw, ne egkembuwayan kew. \v 7 Ibpeseǥazan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw te menge kuntada niw he midumut wey midaagdaag keniyu sikan is menge rawak. \v 8 Ne ebpezumdumahan niw en maan is \sc Nengazen\sc* ne edsunuzen niw en is langun he menge suǥù din he ibeǥey ku keniyu ǥuntaan. \v 9 Ibpeuswag kew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te langun he menge vaal niw. Ibpemahabet din is menge anak niw, menge uyaǥen niw, wey ibpezekelè din is menge abut niw, su igkelipey en maan te \sc Nengazen\sc* is kedtuvad keniyu iring te ingkelipey zin is kedtuvad te menge kepuun niw. \v 10 Egkeulaula heini emun ebpezumdumahan niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw wey edsunuzen niw is langun he menge suǥù din wey is menge sulunuzen he ingkesurat kayi te Libru te Kesuǥuan. Uya, egkehitavù heini emun edlikù kew ziyà te kandin te ebpuun diyà te tivuuk he gehinawa niw wey kedsavut niw. \p \v 11 “Kenà mereǥen is kedsevuta wey kebeeli kayi he menge suǥù te ibeǥey ku keniyu ǥuntaan. \v 12 Kenè kew ebpekeinsà te, ‘Hentei is edhendiyà te langit te kegkuwa keniyan su para ikeseysey ziyà te kenitew su wey tew mesunud?’ \v 13 Etawa kenè kew zaan ebpekeinsà te, ‘Hentei is edlayun te zaǥat te kegkuwa keniyan su para ikeseysey ziyà te kenitew su wey tew mesunud?’ \v 14 Heini he menge lalag diyà te keniyu, diyà mismu te vèbè niw wey ǥehinawa niw, umbe egkehimu niw heini te edtuman. \p \v 15 “Pemineg kew! Guntaan he andew ibpepilì ku sikiyu kayi: untung etawa kemetayen, keuswagan etawa kezeetan. \v 16 Ebmenduan ku sikiyu ǥuntaan he mahala niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw, pengungubpaan kew he sungkad te menge paaǥi zin, wey tumana niw is menge suǥù din wey is menge sulunuzen. Emun ebeelan niw heini ebpekaangken kew te meupiya he ked-ubpà wey ebmahabet kew, ne edtuvazan kew te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw diyà te tanà he edselezan niw wey niw maangken. \p \v 17 “Piru emun kenè kew ebpezumazuma wey edsunud kandin, ne ed-azap kew wey ebpenilbi te selakew en he menge ed-ezapen, \v 18 ne ebpetizeenan ku en sikiyu ǥuntaan he kenà duwazuwa he egkengezeetan kew. Kenè kew ebmantas duen te tanà he edselezan niw su ed-engkenen niw he ziyà layun te Jordan. \p \v 19 “Guntaan he andew ebpengum-umawen ku is langit wey tanà su ibpetistiǥus ku ke hengkey is ebpilien niw kayi: untung etawa kemetayen, tuvad etawa rawak. Pilia niw is untung su para meuyag-uyag kew wey is menge anak niw. \v 20 Mahala niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Pezumdumahi niw sikandin wey kenè niw sikandin iniyuǥi, su iyan sikandin untung niw. Emun ed-ul-ulahan niw heini, ebmeluǥayad is untung niw zuen te tanà he impenangdù din he ibeǥey zin diyà te menge kepuun niw he iyan ensi Abraham, Isaac, wey Jacob.” \c 31 \s1 Si Josue is Liwan ki Moises \r (Menge Numero 27:12-23) \p \v 1 Mibpedayun megkaǥi si Moises diyà te menge Israilihanen. \v 2 Ke sikandin te, “120 he tuig is keǥurang ku ne kenà ad ebpekehimu he ebpengulu keniyu. Migkaǥi is \sc Nengazen\sc* kayi te kedì he kenà a ebpekelayun te Jordan. \v 3 Iyan mismu is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw edhuna zutun te kedlayun niw. Edezeetan din is menge etew ziyà te menge nasyun dutun ne ed-engkenen niw is menge tanè dan. Si Josue is ebpengulu keniyu te kedlayun su iyan heeyan migkaǥi te \sc Nengazen\sc*. \v 4 Ebeelan te \sc Nengazen\sc* kayi he menge nasyun is iring te mibeelan din diyà te ki Sihon wey ki Og te menge hadì te menge Amorihanen, wey is mibeelan din diyà te tanè dan. \v 5 Ibeǥey sikandan te \sc Nengazen\sc* diyà te keniyu, ne kinahanglan he ebeelan niw ziyà te kandan is langun he insuǥù ku keniyu. \v 6 Mebpekezesen kew wey mebpekevurut kew. Kenè niw sikandan ikahandek su zuma niw is \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw; kenè kew zin ed-ewaan wey ed-iniyuǥan.” \p \v 7 Ne mid-umew ni Moises si Josue ne midlelaǥan din diyà te etuvangan te langun he menge Israilihanen te, “Mebpekezesen ka wey mebpekevurut ka, su iyan ka ebpengulu kayi te menge etew te kedhendiyà te tanà he impenangdù te \sc Nengazen\sc* he ibeǥey zin diyà te menge kepuun dan, ne kinahanglan he ebehinen nu kandan haazà is tanà he egkepengevilin dan. \v 8 Egiyahan ka te \sc Nengazen\sc* ne eduma sikandin kenikew; kenè ke zin ed-ewaan wey ed-iniyuǥan. Umbe kenè ka mahandek wey mebpekeluya.” \s1 Is Kebesaha te Kesuǥuan \p \v 9 Insurat ni Moises heini he menge suǥù ne imbeǥey zin diyà te menge memumuhat he menge kevuwazan ni Levi, he iyan ed-uwit duen te Kavan te Kebpekid-uyun te \sc Nengazen\sc*, wey ziyà te langun he ebpemendumala te Israel. \v 10 Ne mibmenduan sikandan ni Moises te, “Dutun te kegketapus te kada pitu he tuig he iyan kes tuig te Kebeǥey te Bayàbayà wey Ked-ulì, ne zutun te timpu te Pista te Kebaal te menge Lawig, \v 11 besaha niw heini he menge suǥù diyà te langun he menge Israilihanen emun edtiǥum en sikandan diyà te etuvangan te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ziyà te lugar he ebpilien din. \v 12 Tiǥuma niw is menge etew: menge maama, menge vahi, menge vatà, wey is kenà menge Israilihanen he zuma niw he meǥinged su para mekepemineg sikandan su wey zan mekeistudyu te kedtahud te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw ne wey zan mapurungi te edtuman is langun he ibpetuman kayi he menge suǥù. \v 13 Beeli niw heini su para mekezineg sikan is menge anak niw he wazè pa metau kayi he menge suǥù ne ebpekeistudyu sikandan te kedtahud te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw zutun te ked-ubpè niw zuen te tanà he ed-engkenen niw he ziyà layun te Jordan.” \s1 Midtagnà is Kedsupak te menge Israilihanen \p \v 14 Migkaǥi is \sc Nengazen\sc* diyà te ki Moises te, “Meǥaan ke en ebpatey; umbe ipetawag nu si Josue ne hendiyè kew te Tulda he Edtelevukaayan su ibpenurù ku kandin dutun is ereg he ebeelan din.” Umbe midhendiyà si Moises wey si Josue te Tulda he Edtelevukaayan. \p \v 15 Ne mibpaahà is \sc Nengazen\sc* pinaaǥi te ǥapun he henduen be te tukud he ziyà te ǥemawan duen te Tulda. \v 16 Ne migkaǥi is \sc Nengazen\sc* diyà te ki Moises te, “Meǥaan ke en ebpatey ne ebpekaamur ka ziyà te menge kepuun nu. Emun wazè ke en, ne heini he menge etew ed-azap te zuma he menge ed-ezapen he ed-ezapen te menge etew ziyà te tanà he ebpeveyaan dan. Ed-iniyuǥan e zan ne edrepasen dan is kebpekid-uyun ku kandan. \v 17 Dutun he andew egkepeukan ku sikandan ne ed-engkezan ku sikandan. Ed-iniyuǥan ku sikandan ne egkengezeetan dan. Mahabet he menge kemeresayan wey menge kemereǥenan he ebpekeuma ziyà te kandan, ne zutun he timpu ebpekeinsè sikandan te, ‘Iyan be ingkeul-ulaha te menge kemereǥenan diyà te kenitew is tenged te wazè en mebpekiduma kenitew is Megbevayà?’ \v 18 Dutun he timpu ed-iniyuǥan ku sikandan tenged te langun he mezaat he menge vaal zan pinaaǥi te ked-azap dan te zuma he menge ed-ezapen. \p \v 19 “Umbe isurat nu heini he kanta ne ipenurù nu ziyà te menge Israilihanen. Ipekanta nu heini kandan su para mehimu heini he tistiǥus ku kuntra kandan. \v 20 Ed-uwiten ku sikandan diyà te meupiya wey selebpeten he tanà he impenangdù ku he ibeǥey ziyà te menge kepuun dan. Ed-ubpà sikandan dutun he meuswaǥen; ebpekekaan sikandan te langun he keenen he egkesuatan dan, ne egkengahantey sikandan. Piru ed-iniyuǥan e zan ne ed-azap sikandan te selakew en he menge ed-ezapen. Edrepasen dan is kebpekid-uyun ku kandan. \v 21 Emun ebpekeume en diyà te kandan is mahabet he menge kemeresayan wey menge kemereǥenan, heini he kanta egkehimu he tistiǥus kuntra kandan, su kenà heini egkelipatan te menge kevuwazan dan. Netuenan ku en is ebpelenuwan dan te ebaal minsan wazè ku pa sikandan meuwit duen te tanà he impenangdù ku he ibeǥey ku kandan.” \v 22 Dutun he andew insurat ni Moises haazà is kanta ne impenurù din te menge Israilihanen. \p \v 23 Ne mibmenduan te \sc Nengazen\sc* si Josue he anak ni Nun te: “Mebpekezesen ka wey mebpekevurut ka, su iyan ka ed-uwit te menge Israilihanen diyà te tanà he impenangdù ku kandan, ne eduma a kenikew.” \p \v 24 Ne hein nepasad ni Moises is kedsurat duen te langun he menge suǥù diyà te libru, \v 25 ne mibmenduan din is menge Levihanen he iyan kes ed-uwit duen te Kavan te Kebpekid-uyun te \sc Nengazen\sc*. Migkaǥi sikandin te, \v 26 “Kuwaa niw heini is Libru te Kesuǥuan ne isavuk niw ziyà te avey te Kavan te Kebpekid-uyun te \sc Nengazen\sc* he Megbevayè niw. Ne kenà heini id-awà dutun su tistiǥus heini kuntra te menge etew te Israel. \v 27 Su netuenan ku ke sengemenu is kebpekidsukulè niw wey kebmesinupaken niw. Minsan guntaan te zume e pa keniyu, ebpekidsukulè kew en te \sc Nengazen\sc*, ne lavew en ke ebpatey ad! \v 28 Tiǥuma niw ziyà te etuvangan ku is langun he ebpemendumala te menge tribu niw wey is langun he menge upisyal su wey ku mekaǥi ziyà te kandan heini. Ne ebpengum-umawen ku is langit wey is tanà su ibpetistiǥus ku kuntra kandan. \v 29 Su netuenan ku he emun ebpatey ad, ne ebaal kew te mezaat ne edsuwayan niw is langun he idsuǥù ku keniyu. Dutun te huziyan he timpu ebpekeuma ziyà te keniyu is menge kemeresayan su ebaal kew te mezaat is ked-isipa te \sc Nengazen\sc* duen ne edhimuwen niw he mepauk sikandin pinaaǥi te vaal niw.” \s1 Is Kanta ni Moises \p \v 30 Ne zutun migkaǥi ni Moises is langun he menge lalag duen te tivuuk he kanta ne nemineg kandin is tivuuk he keet-etawan te Israel. \c 32 \q1 \v 1 He langit, pemineg ka su egkaǥi a! \q1 He tanà, pemineǥa nu is menge lalag ku. \q1 \v 2 Is menge penurù ku egkeulug he iring te uzan etawa zehemug. \q1 Is menge lalag ku iring te mereǥes he uzan diyà te menge sagbet ne iring te virisbiris diyà te menge pinemula. \q1 \v 3 Ibpahayag ku is ngazan te \sc Nengazen\sc*! \q1 Edeliǥen ku is kegkemekeǥeǥehem te Megbevayè tew! \q1 \v 4 Iyan sikandin batu he endilungè ku; \q1 utew hustu is menge vaal zin, wey metazeng is langun he menge paaǥi zin. \q1 Metinumanen sikandin he Megbevayà ne kenà sikandin egkesayep; metazeng sikandin ne hustu is menge vaal zin. \q1 \v 5 Piru sikiyu mibaal kew te salà diyà te kandin ne wazè kew zin en isipa he menge anak din tenged te kezaat niw. \q1 Menge kevuwazan he mekesesalà wey edsuwey te hustu! \q1 \v 6 Iyan en be heeyan ibales niw te keupiya te \sc Nengazen\sc*? \q1 Menge tulebung kew en iyan wey kurang te kedsavut. \q1 Kenè be iyan sikandin Amey niw he midlimbag keniyu? \q1 \v 7 Tentenuzi niw is midlavey he menge tuig; isipa niw is nengehuna he lapis te kevuwazan. \q1 Ne iinsè niw ziyà te menge kepuun niw ke hengkey is neulaula ne edtudtulan kew zan. \q1 Insai niw zaan is menge edumala keniyu ne igkelentey zan heini ziyà te keniyu. \q1 \v 8 Su hein mibeǥayan te Levew he Megbevayà is menge nasyun te tanè dan wey hein mibahinbahin din en is menge etew zutun, \q1 ne zuen dulunà te uman grupu kandan he insavuk din sumalà is kezakel te menge velinsuǥuen din. \q1 \v 9 Su mibpilì te \sc Nengazen\sc* is menge kevuwazan ni Jacob he iyan mid-isip din he menge etew zin. \q1 \v 10 Neehè din sikandan diyà te disirtu he iyan kes lugar he wazè duen utew ebpeketuvù he pinemula. \q1 Mid-elimahan din sikandan wey mibpelembungan iring te kebpelembungi te etew te mata zin. \q1 \v 11 Mibentayan din sikandan dutun iring te ked-elima te kulaǥu te menge pispis din, dutun te ed-eǥaken din sikandan te kedlayang. \q1 Ebekaren din is menge pakpak din te kedtamuk wey ked-uwit kandan. \q1 \v 12 \sc Nengazen\sc* dà is migiya te menge etew zin ne wazè en kinahanglan is tavang te zuma he menge tarù he ed-ezapen. \q1 \v 13 Impevayàbayà din sikandan te menge vuvungan wey impekaan din te menge abut te tanà. \q1 Mid-uyag din sikandan te teneb he ebpuun te kelendiǥan wey lana te ulibu he nenuvù diyà te betuwen he tanà. \q1 \v 14 Mibeǥayan din sikandan te menge kisu wey ǥatas he ebpuun diyà te menge vaka wey kerehidu, \q1 wey mibeǥayan te melambù he menge kerehidu, wey kambing he ebpuun diyà te Bashan. \q1 Mibeǥayan din daan sikandan te memeupiya he menge trigu wey impeinum te kinemeupiyahan he vinu he ebpuun te paras. \q1 \v 15 Mid-uswag is menge Israilihanen piru nekidsukulè dan gihapun. \q1 Mibmelembù dan wey midekelà, iyan mid-iniyuǥan dan is Megbevayà he iyan midlimbag kandan, \q1 wey mid-engkezan dan is endilungè dan he vatu he iyan daan menluluwas dan. \q1 \v 16 Impepengelikud dan wey midretem dan is pauk te \sc Nengazen\sc* pinaaǥi te ked-azap dan te zuma he menge ed-ezapen. \q1 \v 17 Mibpemuhat dan is menge mezaat he mulin-ulin he kenà tutuu he megbevayà; menge ed-ezapen he wazè dan keenu mekilala he veǥu zà utew ne wazà mulà tehuza te menge kepuun dan. \q1 \v 18 Midlipatan dan is Megbevayà he iring te vatu he iyan melig-en he egkeendilungan dan he iyan midlimbag kandan. \q1 \v 19 Ne naahà heini te \sc Nengazen\sc*, ne tenged te utew zin kegkepauk mid-engkezan din sikandan te ed-isip he anak. \q1 \v 20 Ke sikandin te, “Ed-iniyuǥan ku sikandan su ed-ahaan ta ke hengkey is egkepeveyaan dan, \q1 su mezaat sikandan he lapis te kevuwazan, menge anak he kenà metinumanen. \q1 \v 21 Impepengelikud e zan pinaaǥi te ked-azap dan te kenà tutuu he megbevayà, \q1 ne midhimu zan he mepauk a pinaaǥi te ked-azap dan te wazè din pulus he menge ed-ezapen. \q1 Kela su nasì ku edhimuwa he mesina zan te zuma he etew. \q1 Edhimuwen ku he mepauk dan pinaaǥi te kedtuvazi ku te menge etew he tulebung. \q1 \v 22 Su edriyubriyub is kepauk ku iring te hapuy. \q1 Ebpekevinsul heini te tanà wey te langun he abut kayi, \q1 wey te zizalem te tanà wey pundasyun te menge vuntud. \q1 \v 23 Ibpaaǥi ku sikandan te vangkit, su is pauk ku kandan ne idsuǥat ku kandan iring te menge vesut te panà. \q1 \v 24 Ebpeeǥiyan ku sikandan te vitil; ebpematey sikandan te vitil wey zaru. \q1 Edsuǥuen ku ziyà te kandan is mekahandekhandek he menge langgam he edezaat kandan wey ibpekaǥat ku sikandan te edhereg he uled. \q1 \v 25 Egkehitavù is kebpemematey te tebek diyà te ǥawas te valey zan, ne zutun utew egkeherati is diyà te seled. \q1 Ebpemematey is menge meǥurang, menge vetan-en, wey menge vatà. \q1 \v 26 Migkaǥi a te ibpedsusuwey ku sikandan taman te kenè en sikandan egketenuzan kayi te kelibutan. \q1 \v 27 Ne minsan pa zutun, ne kenè ku idtuǥut he mekepezalig is menge kuntada he edhenduen te, ‘Nezaag tew sikandan te kenitew he ketau ne kenà iyan is \sc Nengazen\sc* midhimu kayi.’ ” \q1 \v 28 Is Israel sevaha he nasyun he wazè din ketau wey kedsavut. \q1 \v 29 Ke metau zan pa pezem ne egkesavut dan ke hengkey is egketemanan dan diyà te menge egkehuziyan he timpu. \q1 \v 30 Ebmenmenuwen man te kedal-as te sevaha he etew is nengkelibu he menge Israilihanen? \q1 Ebmenmenuwen te zezuwa he etew he melupig dan is sepulù he libu ziyà te kandan? \q1 Eghimu zan dà haazà emun idtuǥut kandan te \sc Nengazen\sc* he iyan endilungè dan he iring te vatu. \q1 \v 31 Su is batu he iyan endilungà te menge kuntada tew ne kenà iring te kenitew he endilungà he vatu ne minsan sikandan nesayud kayi. \q1 \v 32 Ne is menge kuntada tew, he iring kezaat te menge meǥinged dengan diyà te Sodom wey Gomora, iring sikandan te mepait he paras wey ebpekehilu zaan is beǥas din. \q1 \v 33 Wey iring dan daan te hereg te uled he mibeelan he vinu. \q1 \v 34 Nesayud is \sc Nengazen\sc* ke hengkey is ebeelan dan, \q1 ne ibpelavey zin en dè pa haazà su idtaǥad din ke egkeuma is midtendek din he timpu te kedsilut kandan. \q1 \v 35 Ke sikandin te, “Iyan e en ebales wey edsilut kandan, \q1 su egkeuma zed gihapun is netendek he timpu he ebpekezulas sikandan. \q1 Hapit en egkeuma is kedezeeti kandan ne kenè en daan heini egkeuǥet.” \q1 \v 36 Edhukum is \sc Nengazen\sc* he edlavan te menge etew zin; \q1 egkehizuwan din sikandan is menge suluǥuen din, emun egkeehè din he wazè dan en desen wey zeisey zà is egkesamà kandan, uripen man etawa kenà uripen. \q1 \v 37 Ne ed-insà is \sc Nengazen\sc* diyà te menge etew zin te, “Hendei en is menge ed-ezapen dan, he iring te vatu he endilungè dan? \q1 \v 38 Hendei en is menge ed-ezapen dan he egkaan te tavà te menge ibpemuhat dan wey ed-inum te pemuhat dan he vinu? \q1 Petavang kew kandan, aput kew ziyà te kandan! \q1 \v 39 Ahaa niw is puriba ǥuntaan he iyan e zà Megbevayà! \q1 Wazè en duma he Megbevayà gawas kedì. \q1 Iyan a edhimatey ne iyan a zaan ebeǥey te untung; iyan a ebpalì wey iyan a zaan ebawì te palì, \q1 ne wazà egkelibri emun edezeetan ku. \q1 \v 40-41 Guntaan ibayew ku is menge velad ku duma is kegkaǥi te, \q1 ‘Iring te uuyag a te wazà pidtemanan, \q1 ne kenà daan duwazuwa he egkemengaan ku is egkindab he ispada ku ne egemiten ku heini te kedsilut; \q1 ebelesan ku is menge kuntada ku wey edsukutan ku is ebpemendumut kediey. \q1 \v 42 Is besut te panè ku ne egkelupit te lengesa zan, ne egkeǥetad sikandan te ispada ku. \q1 Ebpemematey sikandan ragkes en is menge teǥepalì kandan wey is egkengezekepan kandan. \q1 Ebpemematey ragkes en is menge pengulu zan.’ ” \q1 \v 43 Sikiyu is menge etew ziyà te menge nasyun deliǥa niw is menge etew te \sc Nengazen\sc*, su ebelesan te \sc Nengazen\sc* is nemenhimatey kandan te menge suluǥuen din. \q1 Ebelesan din is menge kuntada zin, ne edlumpiyuwan din is tanè din wey is menge etew zin. \p \v 44 Iyan heini menge lalag kayi te kanta he migkaǥi ni Moises duma si Josue he anak ni Nun diyà te menge etew. \v 45 Ne kegkepasad te kegkeǥiya kayi ni Moises, \v 46 migkaǥi sikandin diyà te menge etew te, “Ipependalid niw ziyà te ǥehinawa niw is langun he migkaǥi ku keniyu ǥuntaan. Ne ipenurù niw zaan heini ziyà te menge anak niw su wey zan mepurungi te edtuman is langun he egkekaǥi kayi he menge suǥù. \v 47 Heini he menge suǥù ne kenà bastavasta zà he menge lalag, su ebpekeveǥey heini keniyu te untung. Emun edtumanen niw heini egkembuwayan kew ziyà te tanà he ed-engkenen niw ziyà layun te Jordan.” \s1 Inseysey is Kemetayen ni Moises \p \v 48 Dutun mismu he andew migkaǥi is \sc Nengazen\sc* diyà te ki Moises te, \v 49 “Hendiyè ka te Moab, diyà te menge vuntud te Abarim ne tekezeǥa nu is Buntud he Nebo he ebpekesinaru ziyà te Jerico. Ne zutun pentawa nu is Canaan, sikan is tanà he ibeǥey ku ziyà te menge Israilihanen su wey zan maangken. \v 50 Ne keniyan ka he vuntud ebpatey ne ebpekaamur ka te menge kezuzumahi nu he nemematey en, iring is egkehitavù kenikew te nehitavù te suled nu he si Aaron su minatey sikandin diyà te Buntud he Hor ne nekaamur ziyà te menge kezuzumahi zin. \v 51 Su pudu kew is dezuwa neewai te kedsarig kediey ziyà te etuvangan te menge Israilihanen hein diyè kew te serebseb te Meriba ziyà te Kadesh, he ziyà te sibsivayan he Zin. Wazè niw ikepaahà is kegkewaǥas ku ziyà te etuvangan dan. \v 52 Umbe, egkepantew nu zà diyà te meziyù is tanà he ibeǥey ku te menge Israilihanen, piru kenè ka ebpekeseled duen.” \c 33 \s1 Mibpenubtuvazan ni Moises is menge Tribu te Israel \p \v 1 Iyan heini menge lalag ni Moises te suluǥuen te Megbevayà hein mibpenubtuvazan din is menge Israilihanen dutun te wazè pa sikandin mebpatey. \v 2 Migkaǥi sikandin te, \q1 “Nekeuma is \sc Nengazen\sc* puun te Sinai; \q1 midsilà sikandin diyà te kenitew puun te Buntud he Seir he iring te kedsilà ta andew. \q1 Midsiǥa sikandin puun te Buntud he Paran. \q1 Nekeuma sikandin duma te linibu he menge velinsuǥuen, \q1 ne is kewanan he velad din ebitbit te edriyubriyub he hapuy. \q1 \v 3 Mahal utew te \sc Nengazen\sc* is menge etew zin. \q1 Ebpengelangan din heini is menge etew he menge pinilì din. \q1 Umbe, edsunuzen dan sikandin ne edtumanen dan is mandù din. \q1 \v 4 Imbeǥey kenitew ni Moises is kesuǥuan he egkepengevilin tew te menge kevuwazan ni Jacob. \q1 \v 5 Nehimu he hadì te Israel is \sc Nengazen\sc* hein midtiǥum is menge pengulu zan wey menge tribu zan.” \q1 \v 6 Mehitenged te tribu ni Reuben migkaǥi si Moises te, \q1 “Berakat he kenà maawà is menge kevuwazan ni Reuben minsan pa te zeisey zà sikandan.” \q1 \v 7 Mehitenged te tribu ni Juda, migkaǥi si Moises te, \q1 “He \sc Nengazen\sc*, pemineǥa nu is hangyù te penavang te tribu ni Juda. \q1 Iuman nu sikandan ilikù diyà te menge tribu te Israel. \q1 Pengelangi nu wey tevangi nu sikandan kuntra te menge kuntada zan.” \q1 \v 8 Mehitenged te tribu ni Levi, migkaǥi si Moises te, \q1 “He \sc Nengazen\sc*, imbeǥey nu is beveraan he Thumim wey Urim diyà te metinumanen he menge suluǥuen nu he iyan is menge kevuwazan ni Levi. \q1 Migezaman nu sikandan diyà te Masa ne midsawey nu ziyà te wahig te Meriba. \q1 \v 9 Impeehè dan is kezekelà te kebpekid-unungen dan kenikew he lavew te kebpekid-unungen te menge ginikanan dan, menge suled dan, wey menge anak dan. \q1 Midtuman dan is lalag nu, wey midtipiǥan dan is insurat he kebpekid-uyun nu kandan. \q1 \v 10 Ebpenuruen dan is menge Israilihanen te mehitenged te imbeǥey nu he menge sulunuzen wey menge suǥù nu, \q1 ne ebpemuhat sikandan te menge veyewà wey menge pemuhat he edtutungen diyà te pemuhatà he para kenikew. \q1 \v 11 He \sc Nengazen\sc*, tuvazi nu sikandan, ne verakat he igkelipey nu is langun he menge vaal zan. \q1 Dèdeeti nu is menge kuntada zan su para kenè dan en mekeenew.” \q1 \v 12 Mehitenged te tribu ni Benjamin, migkaǥi si Moises te, \q1 “Pinelanggà te \sc Nengazen\sc* is tribu ni Benjamin, \q1 ne ibpekeziyù din sikandan te ebpekezezaat wey ebpengelangan din sikandan te tivuuk he andew.” \q1 \v 13 Mehitenged te tribu ni Jose, migkaǥi si Moises te, \q1 “Berakat he edtuvazan te \sc Nengazen\sc* is tanè dan ne layun din ebpeuzani wey ebpelepawan din te wahig he ebpuun diyà te zizalem te tanà. \q1 \v 14 Berakat he pinaaǥi te tavang te andew ne mebeǥas is menge pinemula zan te meupiya he menge veǥas te timpu te tipemeǥas din. \q1 \v 15 Berakat he is kezaan he menge vuntud dan mekeveǥey te meupiya wey zekelà he uzar. \q1 \v 16 Berakat he is tanè dan mekeveǥey te kineupiyahan he menge pruduktu pinaaǥi te keupiya te Megbevayà he mibpekidlalag diyà te egkeregreg he zeisey he kayu. \q1 Berakat he kenà maawà diyà te tribu ni Jose heini he menge tuvad su lavew sikandin te menge suled din. \q1 \v 17 Is desen din meiring te zesen te kinekekayan he tudu he vaka. \q1 Is gehem din meiring te ǥehem te sungey te kelesanen he vaka. \q1 Pinaaǥi kayi edèdeetan din is menge nasyun minsan is diyà te kinemeziyuan he vahin kayi te kelibutan. \q1 Iyan heini penuvadtuvad ku te mahabet he menge etew he egkeǥepak diyà te ki Efraim wey ki Manase.” \q1 \v 18 Mehitenged te tribu ni Zebulun wey ki Isacar, migkaǥi si Moises te, \q1 “Egkelipey is tribu ni Zebulun, su ed-uswag dan pinaaǥi te kebpetiǥayun dan diyà te zuma he menge lugar. \q1 Egkelipey is tribu ni Isacar su ed-uswag sikandan diyà te kandan he lugar. \q1 \v 19 Edhinggaten dan is menge etew te kedhendiyà te vuntud para te kebpemuhat te hustu he menge pemuhat diyà te Megbevayà. \q1 Edsilibra zan tenged te zekelà he keupiyaanan he nekuwa zan diyà te zaǥat wey ziyà te veyvey.” \q1 \v 20 Mehitenged te tribu ni Gad, migkaǥi si Moises te, “Eedeliǥen is Megbevayà he mibpekeluag te tanà te tribu ni Gad! \q1 Ed-ubpà sikandan kayi he tanà he andam he ed-upangis te vekelawan etawa ulu te menge kuntada zan. \q1 \v 21 Mibpilì dan is tanà he kineupiyahan he engayan he para te menge pengulu. \q1 Emun edtiǥum is ebpemendumala te menge Israilihanen, edsunuzen kayi he tribu is ibpetuman kandan te \sc Nengazen\sc* wey is menge sulunuzen para te Israel.” \q1 \v 22 Mehitenged te tribu ni Dan, migkaǥi si Moises te, \q1 “Is tribu ni Dan iring te anak te erimaung he edlingketew puun te Bashan.” \q1 \v 23 Mehitenged te tribu ni Naftali, migkaǥi si Moises te, \q1 “Dekelà is tuvad te \sc Nengazen\sc* diyà te tribu ni Naftali. Berakat he maangken dan is tanà he zapit te edsenlepan wey zapit te zivavà.” \q1 \v 24 Mehitenged te tribu ni Asher, migkaǥi si Moises te, \q1 “Berakat he tuvazi is tribu ni Asher lavew te langun he tribu te Israel. \q1 Berakat he ikelipey sikandan te menge zuma zan he menge Israilihanen wey mehimu he zekelà is lana zan. \q1 \v 25 Berakat he is menge pultahan te menge inged dan ne putew wey brunsi is biǥer zan, \q1 wey verakat he kenà maawà is kegkemekeǥeǥehem dan mintras uuyag dan pa. \q1 \v 26 Wazà iring te Megbevayà he ed-ezapen niw te menge Israilihanen. \q1 Ed-untud sikandin te ǥapun is edtavang keniyu. Pinaaǥi te gehem din edseǥazan din is langit. \q1 \v 27 Iyan eputè niw is wazà pidtemanan he Megbevayà; \q1 edlig-enan kew zin pinaaǥi te gehem din he wazà pidtemanan. \q1 Ibpesegseg din keniyu is menge kuntada niw, \q1 ne edsuǥuen kew zin te kedezaat kandan. \q1 \v 28 Umbe, ebpekepengungubpaan is menge Israilihanen he meziyù te kezeetan, dutun te tanà he uuzaran te trigu wey vinu, \q1 wey zehemug he ebpuun diyà te langit he ebeǥey te wahig diyà te tanà. \q1 \v 29 Utew kew zeyzey is menge etew te Israel! \q1 Wazà iring keniyu su iyan kew menge etew he midlibri te \sc Nengazen\sc*. \q1 Is \sc Nengazen\sc* iyan ebpengalang wey edtavang keniyu, \q1 ne iyan sikandin ebpekidtebek para keniyu. \q1 Ebpenanap is menge kuntada niw pehendiyà te keniyu, ne edtekutakan niw is menge peka zan.” \c 34 \s1 Is Kebpatey ni Moises \p \v 1 Puun te suǥud te Moab, midtekezeg ni Moises is Buntud he Nebo, pehendiyà te puntur te Pisga he ebpekesinaru ziyà te Jerico. Ne zutun impeehè kandin te \sc Nengazen\sc* sikan is tivuuk he tanà–puun te Gilead pehendiyà te Dan, \v 2 is tivuuk he tanà te Naftali, is tanà te Efraim wey Manase, is tivuuk he tanà te Juda taman te Zaǥat he Mediteraneo, \v 3 is Negev, wey is tivuuk he tanà he ebpuun te Suǥud te Jerico (sikan is mahabet is palma zuen) taman te Zoar. \p \v 4 Ne zutun migkaǥi is \sc Nengazen\sc* diyà te ki Moises te, “Iyan heeyan sikan is tanà he impenaad ku ziyà te ki Abraham, ki Isaac, wey ki Jacob, ne migkaǥi a ziyà te kandan te ibeǥey ku heeyan diyà te menge kevuwazan dan. Impeehè ku heeyan kenikew piru kenè ka mulà ebpekehengkeniyan.” \p \v 5 Umbe, minatey si Moises he suluǥuen te \sc Nengazen\sc* diyà te Moab, sumalà te nekaǥi te \sc Nengazen\sc*. \v 6 Inleveng sikandin diyà te Moab, diyà te suǥud-suǥud he ebpekesinaru ziyà te Bet Peor, piru ǥuntaan wazà netau ke hendei sikandin ileveng. \v 7 Is keǥurang ni Moises 120 he tuig dutun te kebpatey zin, piru mezesen pa sikandin ne meupiya pa is ked-ehè din. \v 8 Midlalew is menge Israilihanen tenged ki Moises diyà te menge suǥud te Moab seled te 30 he andew. \p \v 9 Ne zutun, si Josue he anak ni Nun mibeǥayan te Mulin-ulin te ketau su mibpilì sikandin ni Moises he ilis kandin pinaaǥi te kedepeneti zin kandin. Umbe mibpezumazuma kandin is menge Israilihanen, ne mibeelan dan is langun he insuǥù te \sc Nengazen\sc* pinaaǥi ki Moises. \p \v 10 Puun dutun wazè en ebpeneuven diyà te Israel he iring ki Moises te nepurung mekilala te \sc Nengazen\sc*. \v 11 Midsuǥù te \sc Nengazen\sc* si Moises diyà te Ehipto te kebaal te menge singyal wey menge egkein-inuwan he menge vaal su wey mezaag is hadì dan, menge upisyal zin, wey te tivuuk he nasyun din. \v 12 Wazà duma he nekehimu te mekeǥeǥehem wey egkein-inuwan he menge vaal he iring te mibeelan ni Moises diyà te etuvangan te langun he menge Israilihanen.