\id JAS \h SANTIAGO \toc1 LA CARTA DE SANTIAGO \toc2 SANTIAGO \toc3 Stg. \mt1 LA CARTA DE SANTIAGO \c 1 \s1 Santiago escribe a los esparcidos \p \v 1 Cjimi, cjuarma, rí zenguats'üji. Nutscö e Jacobo rí pen'c'eji ne carta. Rí mbëpjigö cja Mizhocjimi, 'ñe cja e Jesucristo c'ín Jmugöji. Rí pen'c'eji ne carta nu'tsc'eji i̱ṉ tsjaji cja yo doce estado a Israel, pero i̱ṉ pjötc'eji dya texe cja ne xoñijõmü. \s1 La sabiduría que viene de Dios \p \v 2 Bübü 'ma ra sätsc'eji 'na ndumü o pje c'o nde rí sufregueji. Pero jñunt'ü in mün'c'eji cjuarma, ngue yo rgui mäcjeji yo; ni ri ts'inguilë rí ndumüji. \v 3 Na ngue i̱ṉ pãrãgueji 'ma rí sufregueji a cjanu, ra jñetse cjo sido rí 'ñejmeji Mizhocjimi. 'Ma rí zëzhgueji, 'ma dya rí jyëzgueji Mizhocjimi, nu'ma, ra dya'c'üji mas c'ü rgui zëzhiji, 'ma ra ẽ c'o rí sufreji c'o xe na s'ëzhi. \v 4 Nguec'ua sido rí zëzhgueji ngue c'ua ra sö rí dyätqueji na jo 'ma Mizhocjimi. Nguec'ua dya ra bë'tsc'iji c'ü rgui tsjagueji c'ua ja nzi ga ne angueze. \p \v 5 'Ma bübüts'üji c'ü bëzhi pjeñe ja rgá tsja c'o ne Mizhocjimi, ni jyodü ra dyötü Mizhocjimi 'ma c'ü. Mizhocjimi ra unü c'ua c'ü rguí mbãrã. Na ngue c'o pë's'i Mizhocjimi, dacöji na puncjü c'ü, dya xo huënzhgöji c'ü. \v 6 Pero c'ü ra dyörü, ni jyodü ra jñunt'ü o̱ mü'bü c'ü ra ch'unü pjeñe, dya ra yembeñe cjo ra ch'unü cjo dya ra ch'unü. Na ngue c'ü yembeñe, chjëntjui nza cja ndeje cja trazapjü c'ü pjö's'ü ga ndunü e ndajma ga mava ga mava. \v 7 C'e nte c'ü yembeñe ga cjanu, ni jyodü ixta unü ngüenda c'ü dya pje ra unü c'ín Jmugöji c'ü. \v 8 Na ngueje dya pãrã pje ra nguijñi; yembeñe texe c'ü cja'a c'ü. \p \v 9 Nu'tsc'eji i̱ṉ pöbreji cjuarma, zö dya nda i̱ṉ pë's'iji pero rí mäcjeji. Na ngueje ya ni muvitsc'eji dya a jmi Mizhocjimi. \v 10 Nu'tsc'eji i̱ṉ pë's'iji na puncjü, xo rí mäcjeji. Na ngueje o dya'c'üji Mizhocjimi i̱ṉ pãrãgueji dya, c'ü dya nda ni muvi c'ü ni pë'sc'eji na puncjü. C'o rico, ra zädä 'ma ra ojtjo anguezeji, ra chjëntjui nza cja o̱ ndäjnä o pjin'ño. \v 11 Na ngueje 'ma go mbes'e e jyarü, na pa'a. Nguec'ua ga dyot'ü o pjin'ño, y joca juenzhänä c'o. Y zö na zötjo pero ra ojtjo c'ua c'o. Je xo rga cjatjonu c'o rico; zö pëpjiji tõji o merio, pero ra zädä 'ma ra ndũ c'o. \s1 Pruebas y tentaciones \p \v 12 'Ma cjó c'o ra säjä 'na ndumü o pje c'o ra sufre, pero 'ma ra sido ra 'ñejme Mizhocjimi, nu'ma, ngue nu rguí mäjä 'ma c'e nte. Na ngueje Mizhocjimi ra unü c'ü rguí bübütjo co angueze. Je ga cjanu va mama Mizhocjimi ra unü c'o ejme, 'ñe neji angueze. \v 13 'Ma cjó c'o ra nguijñi ra tsja c'o na s'o, dya ra mama que ngue Mizhocjimi c'ü cjapü ra tsja c'o na s'o. Na ngueje me na jo Mizhocjimi, dya cjó sö ra 'ñünbü o̱ mü'bü Mizhocjimi ra tsja c'o na s'o. Mizhocjimi dya xo 'ñünbü o̱ mü'bü 'na nte ra tsja c'o na s'o. \v 14 'Ma cjó c'o cjijñi ra tsja c'ua ja c'o nzi ga netsjë c'o na s'o, je ni 'ñeje cja mü'bü c'e s'opjeñe. \v 15 Nuc'ua 'ma ra sido ra nguijñi c'o na s'o c'o ri ne ra tsja, ra zädä c'ü ra tsja 'ma c'o. Y 'ma dya ra jyëzi c'o na s'o, dya ra salva. \p \v 16 Rí s'iyats'üji cjuarma. Nguec'ua rí xi'tsc'öji, dya cja rí tsjijñiji c'ü ngue Mizhocjimi c'ü 'ñünngü ín mü'büji rá cjaji c'o na s'o. Na ngueje dya cjuana. \v 17 C'ü dacöji Mizhocjimi, nde na jo texe c'o. Y ngue c'o ni jyongöji c'o. Nguetsjë angueze o dyät'ä e jyarü, 'ñe e zana, 'ñe yo seje. Nujyo, chjench'e yo. Pero Mizhocjimi dya pötü; xenchc'ũ ga cjatjo, dacüji c'o na jo. \v 18 Nguetsjë angueze o mbeñe ndeze mi jinguã c'ü ro tsjacüji o̱ t'izüji. Nguetscöji ot'ü o tsjacüji o̱ t'izgöji, 'ma ró ätpägöji nu o̱ jña nu na cjuana. Je xo rga cjatjonu c'o 'ñaja c'o cja ra creo. \s1 La verdadera religión \p \v 19 Rí s'iyats'üji cjuarma. Nguec'ua rí xi'tsc'öji rí dyäräji na jo o̱ jña Mizhocjimi i̱ṉ texeji. Dya ts'i rgui chjünrüji jña c'o va ẽ in pjeñetsjëji. Dya xo ra ünc'eji rgui dyäräji c'ü o̱ jña. \v 20 Na ngue 'ma cjó c'o üdü, dya ra sö ra tsja c'ua ja ga ne Mizhocjimi c'o na jo. \v 21 Nguec'ua rí xi'tsc'öji, jyëziji texe c'o me na s'o c'o i̱ṉ cjijñiji, 'ñe texe c'o na s'o c'o xe i̱ṉ cjaji. Rí dyäräji na jo nu o̱ jña Mizhocjimi nu bübü in mün'c'eji dya. Na ngue 'ma rí dyärägueji ne jña nu, sö ra jogü in mü'büji. \p \v 22 Dyätäji o̱ jña Mizhocjimi. Dya rí dyärätjoji, cja ndo rrĩ jyëzitjoji. Na ngue 'ma i̱ṉ cjijñiji c'ü dya pje ni jyodü nguextjo c'ü rí dyärätjoji, dya i̱ṉ cjijñiji na jo 'ma. Na ngueje dya cjuana. \v 23 'Ma cjó c'o ärä o̱ jña Mizhocjimi, nu 'ma dya cja'a c'ua ja nzi ga dyärä, nu'ma, chjëntjui nza cja 'na nte c'ü janda na jo cja jñeje c'ü ja ga cja a jmi c'ü. \v 24 Jandatsjë na jo'o, cja na matjo c'ü. Nuc'ua ixi jyombeñetjo pje mi nza jmi c'ü. \v 25 Mizhocjimi ya 'ñevgueji libre, ngue c'ua ra sö rá ätäji dya o̱ jña angueze. 'Ma cjó c'o ra unü na jo ngüenda c'ü pje mama c'ü o̱ jña, y ra sido ra mbeñe, y ra tsja c'ua ja nzi ga mama c'e jña'a, nu'ma, ngue nu rguí mäjä 'ma c'e nte c'ü. Na ngueje cja'a c'ü mama c'e jña. Pero 'ma ra dyärä jo rrũ jyombeñetjo c'ü, iyö 'ma. \p \v 26 'Ma cjó c'o pëzhits'üji na jo ga ma't'ü Mizhocjimi, pero 'ma dya pjötpü ngüenda c'o jña c'o pedye a ne'e ga xipji yo nu minteji, dya jo c'ü cjijñi 'ma c'ü. Na ngueje dya cjuana. Na ngue dya pje ni muvi c'ü ni mama ma't'ü Mizhocjimi c'ü. \v 27 C'o ix na cjuana ma't'ü Mizhocjimi c'ín Tataji, pjös'üji yo ndixũ yo ya ndũ nu xĩra, 'ñe yo jyoya 'ma sufreji. Xo pjörütsjëji ngue c'ua dya ra ndëpiji o̱ 'ñiji yo nte cja ne xoñijõmü va yo dya pãrã Mizhocjimi. C'o cja a cjanu yo na jo, dya s'o a jmi Mizhocjimi c'o. \c 2 \s1 No hay que hacer distinción entre personas \p \v 1 Me na nojo e Jesucristo c'ín Jmugöji, cjuarma. Nguec'ua 'ma i̱ṉ ejmeji angueze, dya cjó rí tsjapüji xenda rrĩ muvi 'na nte que na ngue c'ü 'na. \v 2 Bübü 'ma cjogü 'na nte nu ja i̱ṉ ma't'üji Mizhocjimi c'ü ri junt'ü anillo a dyë, c'ü ri dyavü o oro, y ri je'e bitu c'o rrã jo. Xo bübü 'ma cjogü 'na bëzo c'ü pöbre c'ü ri je'e zëbitu. \v 3 Dya ga jo 'ma i̱ṉ cjapüji me ni muvi nu c'ü je'e bitu c'ü me na jo, 'ñe 'ma i̱ṉ xipjiji: “Nu'tsc'e nin t'ecjañõmü, je rí mimigue va nu ja na jo”, i̱ṉ embeji. Dya xo ga jo 'ma i̱ṉ xipjiji c'e pöbre c'ü je'e zëbitu: “Nu'tsc'e rí böntjogue a mava”, o i̱ṉ xipjiji: “Mimitjogue a jõmü”, i̱ṉ embeji. \v 4 Nu 'ma i̱ṉ cjaji a cjanu, xenda i̱ṉ cjapüji ni muvi 'ma c'ü 'naja, que na ngue c'ü 'na. Na s'o in pjeñegueji 'ma. \p \v 5 Rí s'iyats'üji cjuarma, nguec'ua rí xi'tsc'öji a cjanu. Dyäräji na jo. Yo pöbre, cjapüji dya ni muvi cja ne xoñijõmü. Pero Mizhocjimi o juajnü na puncjü anguezeji. Anguezeji ench'e o̱ mü'büji e Jesucristo, nguec'ua me ni muviji dya a jmi. Y xe ra ch'unüji c'ü me ni muvi; ra ch'unü ra zät'äji nu ja manda Mizhocjimi. Ngue c'ü o mama Mizhocjimi ra unü c'o ejme 'ñe neji angueze. \v 6 Maco nu'tsc'eji i̱ṉ cjapüji c'ü dya nda ni muvi yo pöbretsc'eji. ¿Cjo dya ngue yo rico yo cja'c'üji rí sufregueji? ¿Cjo dya ngue yo rico yo sints'iji cja juesi nu ja ra jñün'c'üji ngüenda? Jã, ngue yo rico. \v 7 ¿Cjo dya ngue yo rico yo xenda sanbü o̱ tjũ e Cristo, que na ngue yo pöbre? Maco me na jo e Cristo. Nu'tsc'eji ngue o̱ ntets'üji c'ü. \p \v 8 C'ü xenda ni muvi ley cja o̱ jña Mizhocjimi, je t'opjü a cja va c'ü: “Nu'tsc'eji rí s'iyaji yo nin minteji, c'ua ja nzi gui s'iyatsjëji”, eñe. Nu 'ma rí tsjaji a cjanu, na jo c'ü i̱ṉ cjagueji 'ma. \v 9 Pero 'ma dya jyëzgui s'iyaji yo nin minteji, i̱ṉ cjaji na s'o 'ma. Na ngue dya i̱ṉ ätäji c'ü o̱ ley Mizhocjimi c'ü mama rá jyëzga s'iyaji yo nín minteji. \v 10 Na ngue c'e nte c'ü ra dyätä texe c'o o̱ ley Mizhocjimi, pero nu 'ma ra bëzhtjo 'na c'o ley ra dyätä, ya mbë's'i nu s'ocü 'ma c'ü, chjëntjui c'ü dya ro dyätä ne rí 'na c'o ley. \v 11 Bübü ley c'o mandazüji Mizhocjimi nza cja ne jña nu mama a cjava: “Dya rí tsãji o ndixũ. Ni xo ri ngue'tsc'eji i̱ṉ ndixũji, dya rí tsãji o bëzo”, eñe Mizhocjimi. Xo mama: “Dya rí pö't'ünteji”, eñe c'ü. 'Ma dya i̱ṉ tsãji o ndixũ, pero 'ma ya i̱ pö't'ünteji, dya i̱ṉ ätäji 'ma c'o ley. \v 12 Ya 'ñevgueji dya libre Mizhocjimi, ngue c'ua sö rá ätcöji dya c'ü. Y 'ma ra jñüncöji ngüenda, ra mbãcöji cjo ró cjagöji c'ua ja va ne angueze. Nguec'ua nu'tsc'eji rí pjötpüji ngüenda ja rgui ñagueji, 'ñe ja rgui minc'eji. \v 13 Na ngueje 'ma ra jñü ngüenda Mizhocjimi, dya ra juentse c'e nte c'ü dya juentse yo nu minteji. Pero c'ü o juentsete, ra juentse Mizhocjimi, dya ra tsjapü ra sufre. \s1 La fe y las obras \p \v 14 Mi cjuarmats'üji, 'ma cjó c'o ra mamatsc'eji: “Rí ejmegö Mizhocjimi”, ra 'ñeñe, pero 'ma dya cja'a c'o na jo, ¿pje ra dyeje 'ma c'ü? ¿Cjo sö ra salva c'e nte na ngue c'ü ni mantjo ejme? Dya ra sö. \v 15 Bübüts'üji hermano 'ñe hermana c'o dya cãjã pje ra jye'e, ni xo ri pë's'iji pje ra ziji. \v 16 Nguec'ua ni jyodü rí unüji c'o ni jyodü ra jyeji 'ñe c'ü ra ziji. Na ngueje 'ma rí xitjoji: “Mizhocjimi rí mëvi. Ra dya'c'eji bitu c'ü rguí pac'ü, 'ñe c'ü rí si'i c'ü me ri nintjo”, rí 'ñembeji; pero 'ma dya rí unüji, ¿pje ra dyeje 'ma c'ü i̱ṉ xipjiji? \v 17 Nguec'ua 'ma cjó c'o mama ejme Mizhocjimi, pero 'ma dya unü c'o pje ni jyodü yo nu minteji, chjëntjui c'ü dya ri ejme 'ma c'ü. \p \v 18 Pe bübütsc'eji c'o ra ne ra xitscö a cjava: “Rí cjijñijme bübü c'o nguextjo c'ü creo, y bübü c'o cja c'o na jo”, ra 'ñenzgöji. Pero rá xicö a cjava c'o: “Nu'tsc'eji i̱ṉ xitscöji c'ü i̱ṉ ejmeji. Pero, ¿ja rga jñetse 'ma dya rí tsjaji c'o na jo? Nuzgö rá cjagö c'o na jo, ngue c'ua ra jñetse c'ü rí ench'e ín mün'c'ö Mizhocjimi.” \v 19 Nu'tsc'eji i̱ṉ creoji c'ü 'natjo Mizhocjimi bübü. Na jo c'ü i̱ṉ mangueji. Xo 'ñe c'o demonio c'o ngue o̱ dyoji c'ü dya jo, xo pãrãji c'ü 'natjo Mizhocjimi. Pero c'o demonio me mbi'i ga zũji, na ngue Mizhocjimi ra tsjapü ra sufreji. \v 20 ¿Cjo dya i̱ṉ pãrãji ja ga cja? ¿Cjo dya i̱ṉ unnc'eji ngüenda, 'ma cjó c'o dya cja c'o na jo, dya ni muvi c'ü ni mama ejme Mizhocjimi 'ma c'ü? \v 21 Tsjijñiji e Abraham c'ü mi mboxpalegöji. Ya mi ngue ro tsja e Abraham ro mbö't'ü e Isaac c'ü nu t'i, c'ua ja va manda Mizhocjimi; cja rrũ unü c'ua Mizhocjimi cja c'e arta. Na ngue c'ü vi dyätä a cjanu, o mama Mizhocjimi: “Dya cja tũ o̱ nzhubü dya ne Abraham”, eñe. \v 22 ¿Cjo dya i̱ṉ unnc'eji ngüenda e Abraham? Dya nguextjo c'ü vi creo c'o o mama Mizhocjimi; xo tsja c'ua ja nzi va xipji. Nguec'ua ixi 'ñetse c'ü na jo ma 'ñejme c'ü. \v 23 'Ma o tsja a cjanu e Abraham, je o zädä angueze c'ü t'opjü cja o̱ jña Mizhocjimi c'ü mama a cjava: “E Abraham o 'ñench'e o̱ mü'bü Mizhocjimi; o creo c'ü ro tsja c'ua ja nzi va mama. Nguec'ua va mama Mizhocjimi c'ü dya cja mi tũ o̱ nzhubü e Abraham”, eñe. E Abraham xo t'opjü cja o̱ jña Mizhocjimi, c'ü mi jovi na jo Mizhocjimi. \p \v 24 Nguec'ua ya i̱ṉ unnc'eji ngüenda 'ma cjó c'o mama creo pero 'ma dya cja c'o na jo, dya sö ra mama 'ma Mizhocjimi c'ü dya cja tũ o̱ nzhubü c'ü. \v 25 Xo rí tsjijñiji c'ua ja va tsja e Rahab. O recibido cja o̱ ngumü c'o ye bëzo c'o vi 'ñe zo'bü cja c'e jñiñi. Nuc'ua 'ma ya ro mëvi, o tsja c'ua c'e ndixũ o xipjivi nan'ño 'ñiji ja rví mëvi ngue c'ua dya ro zürüji c'o. Na ngue c'ü o tsja c'e ndixũ o mbös'ü c'o ye bëzo, o mama c'ua Mizhocjimi c'ü dya cja mi tũ o̱ nzhubü. Ante, nde ma dyonpütjo o bëzo c'e ndixũ. \v 26 Xo rí mbeñegueji ja ga cja 'ma ya ni ndũ 'na nte, dya cja ni muvi c'ü o̱ cuerpo, na ngue dya cja bübü o̱ aljma c'ü. Je xo ga cjatjonu 'na nte, 'ma dya cja c'o na jo, nu'ma, dya xo ni muvi 'ma c'ü ni mama creo. \c 3 \s1 La lengua \p \v 1 Dya rí tsjaji rrã puncjüts'üji o xöpüte cja jña Mizhocjimi, cjuarma. Na ngueje i̱ṉ pãrãgueji 'ma rá cjaji xöpüte pero 'ma dya rá cjacjuanagöji, xenda ra jñüncöji ngüenda 'ma Mizhocjimi, que na ngue 'ma dya ri xöpütegöji. \v 2 Rí texeji rí cjaji na puncjü c'o na s'o. 'Ma rá pjörüji c'ü ra mbedye ín teji ngue c'ua dya rá mamaji jña c'o dya ni jyodü, xo ra sö rá pjörütsjëji ngue c'ua rá ätäji na jo Mizhocjimi, dya rá cjaji ja c'o nzi rgá netsjëji. \v 3 Tsjijñiji ja rgá cjapüji o pjadü. Rí cã'tp'ãji frenu a ne'e yo, ngue c'ua ra dyätcäji. Maco ts'iquë c'e frenu, pero rí cjapüji ra ma c'ua ja rgá negöji. \v 4 Xo rí tsjijñiji ja xo ga cja o barco c'o nzhodü cja ndeje. Me na nojo c'o, y bübü 'ma me na zëzhi e ndajma ga ndunü c'o. Pero co c'e za c'ü ni dyëji, sö ra dyëdyi c'ua ja ga ne'e c'ü ri ëdyi; maco ts'iquëtjo c'e za c'ü. \v 5 Je xo ga cjatjonu nín ts'ijñiji. Ts'iquë cja ín cuerpogöji nu, pero co nín ts'ijñiji rí mamaji jña c'ü rgá cjapütsjëji na nojo. Tsjijñiji yo t'eje yo cja na puncjü o za'a. Maco ra ndë yo, co 'na ts'isivitjo. \v 6 Nín ts'ijñigöji chjëntjui 'na sivi nu. Cja nín ts'ijñigöji, je bübü texe c'o na s'o nu. C'ü ni mama na s'o jña nín ts'ijñiji, s'onngöji na puncjü cja ín cuerpoji nu. Cjacöji rá pötca nuji na ü yo nín mintegöji, chjëntjui nza cja 'ma yorü 'na trasivi. Ngueje c'ü dya jo c'ü 'ñünngü ín mü'büji rá mamaji c'o na s'o. \v 7 Nutscöji rí dominaoji yo animale yo bübü nziyo a ngua, xo 'ñe yo peje o̱ juaja, xo 'ñe yo cjüt'ü a mbeme, xo 'ñeje yo cã'ã cja ndeje. Texe yo, ya xo vi dominaoji ndeze mi jinguã yo. \v 8 Pero dya cjó sö ra dominaotsjë o̱ c'ijñitsjë. Ngue 'naja c'ü na s'o c'ü dya cjó sö ra ts'a's'ü c'o jña c'o mama nu. O c'ijmi 'ma sate, pedye o̱ posuña cja o̱ c'ijñiji. Je xo ga cjazgöji nu, bübü 'ma pedye ín tegöji na s'o jña rgá santegöji. \v 9 Bübüzgöji c'o mama co o̱ ne'e c'ü me na jo Mizhocjimi c'ín Tatagöji. Pero xo sadüji yo nu minteji. Nguec'ua chjëntjui c'ü ro zadüji Mizhocjimi. Na ngueje Mizhocjimi o ngambgöji c'ü ixi nza cjatjozgöji angueze. \v 10 'Natjo o̱ ne 'na nte. Pero je pedye nu, c'ü ni mama me na jo Mizhocjimi, y xo 'ñe c'ü ni sante c'e nte c'ü. Dya jo rá cjaji a cjanu, cjuarma. \v 11 Tsjijñiji ja ga cja 'na mbereje. ¿Cjo 'natjo c'ua peje ndeje c'ü na õ'õ, 'ñe c'ü na õxü? Iyö. \v 12 Tsjijñiji cjuarma. ¿Cjo sö'ö e ndora ra nguis'i o ndënsë? ¿Cjo sö'ö e ndëmpë ra nguis'i o ndora? Je xo ga cjatjonu o mbereje; dya sö 'natjo c'ua ra mbeje c'ü na õxü, 'ñe c'ü na õ'õ. \s1 La verdadera sabiduría \p \v 13 Nguec'ua rí xi'tsc'öji, 'ma bübüts'üji 'na cjuarma c'ü pãrã c'o na jo c'o ra tsja, 'ñe pjëchi, ni jyodü ra mbötpü na jo ngüenda ja rgá mimi, 'ñe dya ra tsjapütsjë na nojo c'ü. Nu 'ma je rgui tsjagueji a cjanu, ra unü ngüenda 'ma yo nte, c'ü na cjuana i̱ṉ jüngueji na jo 'na pjeñe. \v 14 Pero 'ma me üdü in mün'c'eji gui huinsteji ngue c'ua xenda rí pjëzhgueji rrã notsc'eji que na ngue c'o 'ñaja, dya cja rí tsjaji c'o. Na ngue 'ma i̱ṉ cjapqueji a cjanu na notsc'eji, dya i̱ṉ cjagueji 'ma c'ü mama o̱ jña Mizhocjimi c'ü na cjuana. \v 15 Na ngue 'ma cjó c'o me pãrãtsc'eji pero 'ma üdü rgá zöji o jña, nu'ma, dya je ni 'ñeje cja Mizhocjimi c'ü pãra 'ma c'o. Je ni 'ñeje cja ne xoñijõmü, 'ñe cja o̱ mü'bütsjëji, 'ñe cja c'ü dya jo. \v 16 Na ngue 'ma cjó c'o ra huinste ngue c'ua xenda ra mbëzhi rrã nojo que na ngue c'o 'ñaja, ngue 'ma ra hueñiji rgá zöji o jña, 'ñe ra tsjaji texe c'o na s'o. \v 17 Pero 'ma ngue Mizhocjimi c'ü dacöji rgá pãrãgöji, rá cjaji na jo 'ma. Rá jodüji ja rga mimiji na jo yo nín minteji, y rá zopjüji na jo yo. Rá äräji cjó c'o jün 'na jña c'ü ra mama, dya rá c'a's'üji. Me rá juentseji yo nín minteji y rá pjös'üji. Rá jyëzga s'iyaji. C'o rá cjijñiji c'o na cjuana, ngue c'o rá mamaji c'o; dya rá pezheji o bëchjine. \v 18 'Ma cjó c'o ne ra ngãrãji na jo yo cjuarma o yo nte, ni jyodü ra zopjüji na jo, dya ra huënch'iji na zëzhi. C'o jña c'o rguí zopjüji a cjanu, chjëntjui nza cja 'na ts'indëchjõ c'ü tujmü 'na bëzo. Y c'ü rguí tsja c'ua na jo yo nte, chjëntjui nza cja 'ma ri xepje. \c 4 \s1 La amistad con el mundo \p \v 1 ¿Jenga i̱ṉ chũtsjëji, 'ñe i̱ṉ sötsjëji o jña? I̱ṉ chũtsjëji na ngue c'o me ne in cuerpogueji c'o i̱ṉ netsjëji. \v 2 Na ngue 'ma cjó c'o pje nepetsc'eji c'o pë's'i nu minteji, 'ma dya pë's'i c'ü, nguec'ua ga pö't'ünte 'ma c'ü. 'Ma i̱ṉ cjinncjeji: “Quera ri pjëtscö c'ü pjëzhi ne nte nu”, rí 'ñeñeji; pero 'ma dya sö ra mbë'tsc'eji c'ü pjëzhi yo nin minteji, nguec'ua gui jyonbüji o chũ, 'ñe gui söji o jña c'ua. Dya i̱ṉ ötqueji Mizhocjimi, nguec'ua dya ga dya'c'üji c'o ni jyonc'eji. \v 3 O 'ma jiyö, i̱ṉ ötqueji ra dya'c'eji c'o na jo'o ngue c'ua rí mäjä rgui tsjaji c'ua ja nzi gui ñetsjëji. Nguec'ua dya ga dya'c'üji. \v 4 C'ua ja nzi ga tsja 'na ndixũ c'ü tsãjã o bëzo, dya cja ne'e c'ü nu xĩra, je xo ga cjatsc'eji nu. Dya cja i̱ṉ neji Mizhocjimi, i̱ṉ mäpäji c'o na s'o c'o cjaji cja ne xoñijõmü. ¿Cjo dya i̱ṉ unnc'eji ngüenda 'ma cjó c'o ne ra tsja a cjanu, nu'ma, dya jovi 'ma Mizhocjimi? C'o ya mama ra tsja ga cjanu, ya üji dya Mizhocjimi. \v 5 Dya rí tsjapüji dya ni muvi yo rí xi'tsc'öji. Na ngueje je xo t'opjü a cjava: “Mizhocjimi o dya'c'üji o̱ Espíritu ga bübütjo in mün'c'eji. Nuc'ü, me pjö'c'üji c'ü, me ne'e c'ü rí ñegueji angueze co texe in mün'c'eji, dya rí mäpäji c'o na s'o”, eñe. \v 6 Y para dya rá mäpäji c'o na s'o, xenda pjöxcöji o̱ Espíritu Mizhocjimi, c'ua ja xo nzi ga t'opjü a cjava: “Mizhocjimi üji c'o me cjapütsjë na nojo. Pero c'o ätä Mizhocjimi, 'ñe dya cjapüji na nojo, ngue c'o pjös'ü angueze c'o”, eñe. \v 7 Nguec'ua rí dyätqueji Mizhocjimi. Rí zëzhiji c'ü dya rí dyätäji e Satanás c'ü dya jo, ngue c'ua ra xõgü angueze co nu'tsc'eji. \v 8 Chëzhgueji a jmi Mizhocjimi; angueze xo ra chëzhi in jmigueji. Nu'tsc'eji i̱ṉ cjaji c'o na s'o, rí chëzhgueji a jmi angueze, ngue c'ua ra ndin'tsc'eji in mü'büji. Nu'tsc'eji i̱ṉ yembeñeji, xo rí chëzhgueji a jmi, ngue c'ua ra ndin'tsc'eji c'e s'opjeñe c'ü i̱ṉ mbeñeji. \v 9 Rí huëji na ngue c'o na s'o c'o i̱ṉ cjagueji. Nu'tsc'eji, me i̱ṉ mäpäji c'o na s'o. Nguec'ua rí mbeñeji c'ü dya ga jo c'ü xe rí mäpäji yo. \v 10 'Ma rí chëzhgueji a jmi Mizhocjimi, rí unnc'eji ngüenda c'ü dya pje ni muvitsc'eji. Nuc'ua angueze ra tsja'c'üji c'ü rguí muvitsc'eji a jmi. \s1 Juzgando al hermano \p \v 11 Mi cjuarmats'üji, dya cja xe rí pötqui zo'büteji. C'ü so'bü nu cjuarma y cjapü dya ni muvi, cjapütjo burla c'ü o̱ ley Mizhocjimi c'ü je t'opjü c'ü dya rá so'bütegöji. Nu 'ma i̱ṉ cjapütjoji burla c'e ley, dya i̱ṉ ätäji 'ma c'ü. Chjëntjui c'ü ri cjapqueji c'ü dya ni muvi 'ma c'e ley c'ü. \v 12 Dya jo c'ü i̱ṉ cjagueji a cjanu. Na ngueje 'natjo c'ü o dyät'ä c'e ley; ngue Mizhocjimi. Nguec'ua nguextjo angueze sö ra jñünpü ngüenda 'na nte cjo ra salva o dya ra salva. Natsc'eji, ¿pje pjë'tsc'eji c'ü ni so'bügueji yo nin minteji? \s1 Inseguridad del día de mañana \p \v 13 Mbeñeji na jo c'ü rá xi'tsc'öji. Nu'tsc'eji i̱ṉ juajnüji c'e jñiñi 'ñe c'e pa c'ü rí pedye rí möcjëji pje nde rí ma pögueji. I̱ṉ mangueji a cjava: “Rá ma mimiji nu 'na cjë. Rá tõmüji pje rá pöji, ngue c'ua rá tõji na jo o merio”, i̱ṉ eñeji. \v 14 Maco nu'tsc'eji, dya i̱ṉ pãrãgueji pje rí tsjagueji c'o pa c'o va ẽjẽ, ndumü nde rí dyotji. Nza cjatsc'etjoji o̱ pa'a o ndeje, c'ü 'na ts'indajmetjo 'ñetse, pero 'nanga ojtjo. \v 15 Xenda na jo rí mangueji: “'Ma ra ne Mizhocjimi, xe rá mintcjöji 'ma, 'ñe xo rá cjagöji yo bëpji yo, o c'o pje nde ma bëpji”, rí 'ñeñegueji. \v 16 Pero nudya me i̱ṉ mäcjeji gui tsjapqueji na nots'üji. C'ü i̱ṉ cjagueji a cjanu, na s'o c'o. \v 17 Tsjijñiji. C'o pãrã ra tsja c'o na jo, pero 'ma dya cjaji c'o, tuns'ü o̱ nzhubü 'ma c'o. \c 5 \s1 Advertencia a los ricos \p \v 1 Nu'tsc'eji i̱ṉ ricoji, bübü 'na jña c'ü rá xi'tsc'öji. Me rí huë rgui ndumüji, na ngueje ya va sädä c'ü rí sufregueji. \v 2 C'o i̱ṉ pë'sc'eji, ya dya'a c'o. C'o in bitugueji, ya dyo'tc'eji o ts'idyoxü c'o. \v 3 C'o in merioji de oro 'ñe de plata, ya xo s'odü c'o. Maco ya rí cãxtjoji yo cjë yo ya ni ma ra nguins'i ne xoñijõmü, pero ya i̱ jmutqueji na puncjü o merio 'ñe c'o pje nde pjëzhi. C'ü vi jmutqueji a cjanu c'o, ixi 'ñetsetjo c'ü i̱ṉ cjagueji c'o na s'o. Nguec'ua ra zädä c'ü rí ma sufregueji cja sivi. \v 4 Mbeñeji c'o ndagrëxü c'o o pëpji cja in juancjeji. I̱ jyöt'üji ro mbë'pc'eji, pero dya i̱ tsjõtc'eji texe o̱ raya c'o. Nguec'ua anguezeji o reclamaots'üji. Y ya dyärä Mizhocjimi. Me na zëzhi angueze ra nzhocüts'üji c'o i̱ tsjapqueji a cjanu c'o in mbëpcjeji. \v 5 'Na animale ench'eji ra pi, ngue c'ua 'ma ra zädä c'e pa'a ra mbö'tji c'ü. Je xo ga cjatsc'eji nu. Me na chjõnü gui minc'eji dya, y i̱ṉ cjaji texe c'o me ne in mü'büji, pero ya va sädä 'ma rí ma sufregueji. \v 6 Nu'tsc'eji i̱ṉ ricoji, xo i̱ṉ sidyiji yo pöbre cja juesi, zö dya pje cja c'o. Y nu yo pöbre, dya jëziji ra ñaji. \s1 La paciencia y la oración \p \v 7 Nu'tsc'eji mi cjuarmats'üji, 'ma pje c'o ra tsja'c'eji a cjanu c'o rico, dya pje rí nzhopqueji c'o na s'o c'o. Pero rí pësp'iji paciencia hasta 'ma cja ra ẽjẽ c'ín Jmugöji. Tsjijñiji c'ü tjë 'na juajma. 'Ma ya vi ndujmü o ndëchjõ c'ü, pëtsa c'ü ra jogü c'o ts'itjõ cja o̱ juajma c'ü. Pero ni jyodü ra nde'be c'ü ra sido ra 'ñe o dyebe. \v 8 Je xo rga cjatsc'eji nu, rí pësp'iji paciencia c'o pje nde ra tsja'c'üji. Rí zëchiji in mü'büji, na ngueje dya cja ra mezhe ra ẽjẽ c'ín Jmugöji. \v 9 Mi cjuarmats'üji, 'ma pje c'o i̱ṉ sufregueji, bübü 'ma i̱ṉ pötqui culpaji yo nin cjuarmaji zö dya pje ri cja'c'eji yo. Dya cja xe rí tsjaji a cjanu. 'Ma jiyö, xo 'ñetsc'eji xo ra jñün'c'üji ngüenda 'ma. Tsjijñiji, ya ngue ra ẽjẽ c'ü ra jñü ngüenda. \v 10 Mi cjuarmats'üji, para rí pãrãgueji ja rgui pësp'iji paciencia c'o pje nde ra tsja'c'üji, rí mbeñeji ja ma tsja c'o profeta c'o mi pätpä Mizhocjimi ma zopjü c'o nte. Me go tsjapüji o sufreji, pero o mbë's'iji paciencia, dya go nzhopcüji c'o na s'o. \v 11 Mbeñeji c'o rí mangöji, c'o ya sufre o ndumü y dya jyëziji Mizhocjimi, nuc'o, mäjä na jo cja jmi Mizhocjimi dya c'o. Ya xo i̱ dyäräji ja va sëchi e Job 'ma mü o sufre c'o ndumü. Pero o mbedye na jo. Na ngueje c'ín Jmugöji me go juentse e Job, o mbös'ü. \p \v 12 Rí pjötpüji na puncjü ngüenda cjuarma c'ü dya rí ñänbäji o̱ tjũ Mizhocjimi c'ü rí mamaji: “Nzi ga mbãrã c'ü bübü a jens'e.” Ni xo rí mamaji: “Nzi ga mbãrã ne xoñijõmü.” Ni pje xe ma jña c'ü rgui ñännc'eji Mizhocjimi. Rí mantji “Jã” o “Jiyö”, pero rrã cjuana. Na ngue 'ma xe rí mangueji jña c'ü cjó c'o nzi ga mbãrã, ra jñün'c'üji ngüenda 'ma Mizhocjimi. \p \v 13 'Ma cjó c'o va sätsc'eji o ndumü, ra dyötü Mizhocjimi c'o. 'Ma bübütsc'eji c'o me mäjä, ra tõji o himno rgá ma't'üji Mizhocjimi. \v 14 'Ma bübütsc'eji c'o sö'dyë, ra zojnüji c'o pje pjëzhi cja c'o cjuarma, ra 'ñe dyötpüji Mizhocjimi, y ra nänbäji o̱ tjũ e Jesucristo c'ín Jmugöji rgá ngosp'üji o aceite. \v 15 Nuc'ua 'ma ra 'ñejmeji co texe o̱ mü'büji rgá dyötüji, ra tsja c'ín Jmugöji ra jocü c'o ri sö'dyë 'ma. Y 'ma vi tsja c'o na s'o, xo ra perdonao Mizhocjimi 'ma c'ü. \v 16 'Ma cjó c'o ra tsjatsc'eji c'o na s'o, ni jyodü ra ma cja yo cjuarma ra xipjiji c'ü vi tsja na s'o, ngue c'ua ra dyötüji Mizhocjimi por c'ü vi tsja na s'o. Ra jogü 'ma c'e cjuarma. 'Ma ra dyötü Mizhocjimi 'na nte c'ü ätä Mizhocjimi, ra dyärä 'ma Mizhocjimi. Y ra tsja c'ua ja va dyörü c'e nte. \v 17 Tsjijñiji e Elías. Mi ntetjo nza cjazgöji c'ü. Pero o dyötü Mizhocjimi co texe o̱ mü'bü c'ü dya ro 'ñeje o dyebe. O mezhe c'ua jñi cjë'ë nde, c'ü dya go 'ñeje o dyebe cja ne xoñijõmü. \v 18 Nuc'ua, cjanu o dyötü c'ua Mizhocjimi ro 'ñe o dyebe. Cjanu o 'ñe c'ua dyebe. Nuc'ua cjanu o unü c'ua ne xoñijõmü c'o ro zi c'o nte. \p \v 19 Mi cjuarmats'üji, 'ma cjó c'o ra jyëzi o̱ 'ñiji Mizhocjimi c'ü na cjuana, rí pjös'üji ra nzhogü c'ü. \v 20 Na ngueje 'ma dya ra jyëzi c'o na s'o y ra nzhogü cja Mizhocjimi, dya ra salva 'ma c'ü. Nguec'ua ixtí unnc'eji ngüenda 'ma rí pjös'üji ra nzhogü, ya i̱ pjös'üji o salva 'ma c'ü. Na ngueje Mizhocjimi ra perdonao o̱ nzhubü c'o na puncjü vi tsja c'ü.