\id TIT - Sateré-Mawé NT [mav] (Brazil) -2011 bd \h MEHĨ TITU NÃPIN HAP PAURU MIENOI \toc1 Mehĩ Titu Nãpin Hap Pauru Mienoi \toc2 Tito \toc3 Tt \mt1 MEHĨ TITU NÃPIN HAP PAURU MIENOI \c 1 \p \v 1 Mesup ti Pauru miwan atipo­'oro ewawi uiwy Titu. Uito ti meiũ Tupana eropat hat i'ewyte wuat'i Porekuat Iesui ehay moherep hat uito. Sa'a­wy'i ti Tupana ui'airo tehay moherep hamo tomi­'ai­roria piat hamo uipo­'oro. Mio tã e uhepe — Atiky­'esat en uhehay pywuat moheg miit'in miat hamo e. Uha'yru mohey hap moheg hamo uimi­'ai­roria mu'e hamo woro­'airo en e Tupana uhepe. \v 2 Katu­pono sa'a­wy­'ite at yt kat i te turan to'e Tupana ahepe — Atum aru ehepe eheĩne'en wuat'i e'at piat hamuat e ti Tupana. Yt heso i ahete Tosa­'yru mohey haria pe. Mi'i hap yn wahe­katup aito mesup. \v 3 He'at put'ok'e ra'yn hawyi Tupana timo­herep ta'yn uhepe tehay — Atum aru wuat'i e'at piat eheĩne'en hap Uha'yru mohey haria pe e Tupana ahepe. — Koitywy woro­po­'oro en Pauru uha'yru etiat sehay moherep hamo katu­pono woro­mohey en inug hamo e uhepe. Mi'i tupono ti atimo­herep Ha'yru wuat'i uwania pe Tupana e hap ewywuat. Aheha­kye­ra'at Tupana piat hap Iesui mikyi'at moherep hat areĩne'en mesup uito. Uito ti Pauru. \p \v 4 En ni Titu uha'yru sese Iesui mohey hap kaipywiat katu­pono aimi­mohey ti wẽtup ok yn toĩne'en mote 'i pote wẽtup ok yn aito. — Etum no egyi'at hap uha'yru Titu pe are'e mesup mesuwe Ai'ywot Tupana pe. I'ewyte imowepit kahato hap etum o uha'yru Titu pe are'e mesup mesuwe Tupana pe Iesui Uheha­kye­ra'at hat pe wuat'i Porekuat pe. \p \v 5 Sa'a­wy'i woro­mo­py­hu'at en y'y to'o­raniat yi Kereta pe yt uiminug yne re'ym moma hamo. Pyno waku eti'airo torania yne tawa puat Iesui mohey haria apykok hanuaria are'e sa'a­wy'i epe uha'yru. \v 6 Waku eti'airo yt i'aparap i hat wẽtup ok yn ihary'i rakat are. I'ewyte imẽpyt'in Iesui mohey haria ewywuat eti'airo. Yt eti'airo tei'o imẽpyt'in ipy'ahak poity'i rakat ne'i are'e. Yt to'ywot ehay upiat i haria. Mi'i yt naku i ai'a­pykok hano. \v 7 Tupana potpap nug haria pote waku yn nug hat waku eti'airo. Ma'ato — Uito po'og waku irania'in kai e hat yt eti'airo tei'o. I'ewyte marak'a yt eti'airo tei'o. Mahy u hat pote yt naku Iesui mohey haria apykok hat wo topy­hu'at are'e. Yt eti'airo tei'o mi'i hat ewywuat. Wu'uka teran hat i'ewyte yt naku i — Uiwano yn na'yn e hat. Mi'iria ewywuaria yt put'ok'e Iesui mohey haria apykok hanuaria wo. Mi'i pote waku yn nug hat eti'airo. \v 8 Waku hegyi'at miit'in miat — Ereke ro e hat i'atu­'akag wo waku eti'airo. Wakuap yn nug neran hat waku eti'airo. Iwe'eg kahato hat waku hãpyk kahato rakat waku Tupana ewywuat wakuat rakat eti'airo waku. Wewãikuap hat waku eti'airo i'atu­'akag nuat. \v 9 Eti'airo aimi­mohey wuat'i e'at piat moherep hat Iesui mimu'e ewywuat eti'airo. Mi'i hat ewywuat eti'airo pote hesaika rakaria watu­kup­te'en ipotmu­'eria pywo piat ta'a­tu­mu'e pote. \v 10 Mi'i hat eti'airo pote meremo ta'a­tu­mo­pe­rup'i tehay pywuat no yt i'ewy i rat e haria. \p Ta'i tukup­te'en aipy­'e­set­piaria aimi­mu­'eria wẽtup ehay upiat myhu'at haria. Mi'iria tu'uka teran kahato sehay pywuat ete aima'at teran haype. — Uruto Iesui mohey haria i'atu'e wen ma'ato wẽtup sehay ete aimu'e. Sehay pot'i Iuteu ywania eko enoi haria mi'iria. \v 11 — Wãi'ere o i'atuepe yt naku i mi'i tã ehenoi katu­pono urumo­'a­kag'aia kahato yne aimẽ­pyt'in nywo ere'e ro mi'iria pe. Pyno ti yt naku i watu­wa­nẽtup mi'i haria ehay kape katu­pono mi'iria ti ahekat ky'ewi aimu'e. Pyno waku te'e­ru­we­mõti mekewat aheka­re'en ky'ewiat hap ete. \v 12 Sa'a­wy'i yi Kereta pe toĩne'en wẽtup ok wo'o­nãpin hat. Mi'i hat to'e — Pywo ti rat ai'y­wania yi Kereta piaria ti heso heso rakaria e. Haiwot rakaria wo tukup­te'en e. Ienuk yn neran haria. Yt ipotpap teran i rakaria e ti sa'a­wy'i yi Kereta piaria mu'e hat to'y­wania etiat pe. \v 13 Pywo kahato to'e mi'i miit katu­pono mi'i tã ti tukup­te'en yi Kereta piaria. Mi'i tupono o eti'a­tu­nãpin o Iesui mohey haria — Ewetoiat ro ei'y­wania yi Kereta eko sa'ag hawyi ewei'aipok to Iesui mohey hap kape ere'e o yi Kereta piaria pe. — Pywo ti i'atu'e hawyi mono i'atu­haĩte ra'yn imohey hap ete. \v 14 — Yt eweimu'e tei'o po'og mekewat eimu'e sa'a­wy­'iwuat heso rakat ete ere'e ro iperup takaria pe. I'ewyte eweitoiat ro Iuteuria eko ko'i aimu'e hap ko'i yt Tupana ehay kaipywiat i ko'i ere'e o epotmu­'eria pe are. \p \v 15 Waku hap etiat wanẽtup haria pe — Waku yne Tupana minug ko'i mesuwat yi totiat ko'i i'atu'e. Te'e­ru­wehum yn Tupana minug ete ma'ato irania'in yt imohey i haria yt wẽtup i waku Tupana minug ko'i. Yt naku i i'atu'e yn Tupana miium ete katu­pono i'atu­wa­nẽtup hawe yt naku i hap yn topy­hu'at. Te'e­ru­we­mõti kahato te'e­ru­wa­nẽtup hawe yt ta'a­tunug i i'atueko ewy pote. \v 16 Mi'iria — Uruikuap Tupana i'atu'e wen ma'ato i'atu­minug ko'i yt Tupana mohey haria minug ewy hin i katu­pono hema­rak'a poity'i irania'in ete. Yt uwe ehay upi i mi'iria te'e­ro­py­hu'at teran. I'ewyte yt kat i i'atu­minug wakuap heremo. Yt ta'a­tu­he­pap'i wakuap nug hap pãi — Uruikuap kahato Tupana i'atu'e pytkai. Mi'i tã hap ewy mi'iria. Uito Pauru. \c 2 \p \v 1 Ma'ato en Titu ehenoi ro Iesui mohey haria pe yi Kereta piaria pe Tupana ehay hãpyk kahato rakat yn pywuat rakat Tupana e hap ewywuat yn. \v 2 Pyno mio tã ere'e o i'atuepe. Eti'a­tu­nãpin ihainia'in nagnia pe — Waku etunug waku miit'in me hawyi miit'in mimõ­typot no eweikup­te'en ere'e o. Ehehay hãpyk yn haria wo o eweikup­te'en ere'e o. Eiwewãi o eiminug sa'ag ete hawyi Iesui mohey haria kahato wo o eweikup­te'en ere'e o. Wo'o­ky'e hap yn o ewetunug ere'e o. Imohey pot'i haria wo o eweipy­hu'at ere'e o nagnia pe Titu. \p \v 3 I'ewyte Titu hary­po­ria'in nagnia pe kotã ere'e o — Ewe'eg wo o mana'in eiminug sa'ag pupi ere'e o. Hary­poria wakuat ewy eweikup­te'en aikotã Tupana ewaku hap ewy o eweikup­te'en ere'e o. Yt naku i ehehay miit'in mohit hap ete eiwẽ pyi ere'e o. Yt naku i mahy u haria wo eweikup­te'en. \v 4 Waku eweikup­te'en hary­po­ria'in he'aito pakup takaria nãpin haria wo ere'e o nagnia pe. Mana'in waku mio tã ewei'e he'aito pakup takaria pe — Waku eweiky'e e'aito i'ewyte waku ewei'a­tu­ky'e eimẽ­pyt'in ere'e o hary­poria nagnia he'aito pakup takaria nãpin hamo. \v 5 — I'ewyte wãi'e­wei'e o eiminug sa'ag nug hap pupi. Ewei'a­tu­po­wyro kahato o ehe'aito eimẽ­pyt'in i'ewyte ei'yat piaria waku i'atu'e mana'in nagnia he'aito pakup takaria pe. Ehe'aito miky­'esat ewy o eweikup­te'en ewei'e o he'aito pakup i rakaria pe ere'e o hary'in me are. Pyno Titu e'e hap ewy ta'a­tunug pote ti aru ahewa­nĩ­kaptia — Ta'i Iesui mohey haria hary­po­ria'in iwe'eg kahato haria i'atu'e. Mi'i pote yt te'e­ru­we­ky­ry'i kuap i Tupana ehay ete ere'e o mana'in nagnia pe. \p \v 6 Mi'i hawyi ti kurum iwasu ko'i pe ere'e o — Pyno iwe'eg haria ewywuaria wo o eweipy­hu'at ere'e o. Wakuat yn nug haria wo eweikup­te'en Tupana miky­'esat nug haria ere'e o kurum iwasuria pe. \v 7 I'ewyte en Titu po'og wakuap nug hamo ereĩne'en itotiaria kurum iwasuria kai hawyi ti aru — Pyno waku watunug Titu ewy i'atu'e kurum iwasuria. Tupana ewy ereĩne'en i'atu­mu'e haype yt kat i eso hap wywo. Epy'a hãpyk wywo eti'a­tu­mu'e Titu. \v 8 I'ewyte ahewa­nĩ­kaptia eti'a­tu­wesat ehay hãpyk kahato ewe'eg hap kaipyi eti'a­tu­wesat perup'i puo. Mi'i tã eti'a­tu­wesat pote ti aru yt kat i i'atu'e kuap i ra'yn Tupana ehay mohit hamuat ete. Te'e­ru­we­mõti ra'yn katu­pono yt kat i ta'a­tu­puẽti ehay kaipyi sa'ag hap ne'i. Yi kape yn na'yn i'atueha pãi. \p \v 9 Pyno mi'i tã ere'e o Iesui mohey haria miit'in eropat haria pe — Ewetunug o eika­'i­waria piat Ehetu­'i­saria piat ei'a­tu­po­'oro hap ewy i'atu­mi­ky­'esat ewy ere'e o. Yt naku i more­kuaria ewei'a­tuehay moweu­ka'i eipo­'oro hap pote. Waku eweikup­te'en ei'a­pykok haria mowepit kahato haria wo ere'e o epotmu­'eria pe Titu. \v 10 — I'ewyte yt ewete­ro'ok tei'o eika­'iwat ekare'en ko'i ere'e o. I'ewyte eipotpap kahato o wakuap ko'i eiminug ko'i ete. Eika­'i­waria emiit'in no kahato o eweikup­te'en ere'e o. Mi'i tã ewetunug mote ti aru eika­'iwat Tupana ehay mõtypot hap kahato ewetunug eika­'i­waria wanẽtup hawe Aheha­kye­ra'at hat Tupana ehay mõtypot hamo eweikup­te'en ere'e o Iesui mohey haria miit'in eropat haria pe Titu. \p \v 11 Pyno koitywy Tupana mio tã e ahepe i'ewyte wuat'i miit'in me — Woro­ho­'o­ky'e kahato eipe e ra'yn. Pyno woro­ho­'oe­ha­kye­ra'at reran eipe e wyti Tupana wuat'i ywania pe. Atum hamuat uhegyi'at kahato pote te'en ne'i yne ehepe e ti Tupana ahepe. \v 12 Mi'i hawyi aiky'e hap watikuap kahato ra'yn. I'ewyte aikotã waku watu­kup­te'en mesu­wa­rotiat hap watikuap katu­pono Tupana aimu'e ra'yn — Sa'a­wy'i te ti eimi­ky­'esat ewy yn ewetunug e. Mekewat e'at pe sa'ag kahato rakaria wo eweikup­te'en e. Ma'ato uhegyi'at hap put'ok'e ehete pote waku eweitoiat ra'yn eiminug sa'ag hap ko'i uimi­ky­'esat ewy yn nug hamuat e. Wakuaria wo uhewaku hap ewy atiky­'esat e. Uimõ­typot haria eipe atiky­'esat e Tupana ahepe. \v 13 Mi'i hawyi Iesui put'ok'e hap e'at yn na'yn wahe­katup Tupana mõtypot e'at sese ra'yn. Ta'i Uhetu­pana i'ewyte Iesui Aheha­kye­ra'at hat po'og wuat'i kai put'ok'e irane. Put'ok'e hawyi ikahu hap sese watikuap ta'yn. Mekewat e'at pe ti wahe­katup kahato turan tut. \v 14 Aheha­kye­ra'at hat Iesui iku'uro ra'yn aria'yp posak ete aika­wiano. Yne yt nakuap i nug sa'ag po pyi aihep hamo iku'uro. Tupana wanuaria wo ainug neran pote wakuaria wo aito hap toiky­'esat. Mi'i pote aihep ta'yn sa'ag nug hap po pyi aimo­waku hamo ra'yn. Koitywy Aheha­kye­ra'at hat iwepit kahato ra'yn. \p \v 15 Pyno uha'yru Titu uimienoi mesuwat uimiwan miat ehenoi yne Iesui mohey haria epotmu­'eria pe are. Aikotã wo'o­mu'e hat sese ewy eti'a­tu­nãpin Iesui ainãpin hap ewy. I'aparap hap etikuap hawyi wãi'ere o i'atuepe yt i'atu­mohit wywo tei'o ma'ato wãi'ere i'atuepe. — Ta'i Tupana wyti uipo­'oro meikowo ehepiat sehay wakuat Iesui etiat moherep hamo ere'e o i'atuepe. Uito ti ehehay­tuwy sese ere'e o epotmu­'eria pe Titu. Uito Pauru. \c 3 \p \v 1 Eti'a­tu­mu'e epotmu­'eria mio tã ere'e o Titu — Ewei'a­tuehay upi ehetu­'i­saria ei'a­kagnia i'ewyte ehesu­ra­ra'in ewei'a­tuehay upi eweikup­te'en ere'e o. Mi'i hap etiat i'atu­mu'e hap ete yt waure wo eweikut­p­te'en ere'e o. Karãpeĩ ei'a­kagnia eipo­'oro motpap wakuap nug hap mi'i pote — Hẽ ewei'e kahato ere'e o epotmu­'eria pe. \v 2 I'ewyte yt uwe tei'o ewei'a­tuehay moweu­ka'i ere'e o. I'ewyte miit'in wuat'i wywo o eiwese eweikup­te'en ere'e o Titu. I'ewyte waku eweikat ewy ewese hap wywo. I'ewyte eipe­rup'i kahato yn o yne miit'in ete eweikup­te'en ere'e o Iesui mohey haria pe. \v 3 Kat pote ti aito nimo te yt hãpyk i sese rakaria watoĩ­ne'en. Wo'oehay upi upi haria wo i ti aito katu­pono mekewat e'at pe aito aiminug sa'ag atoiat reran ai'e pytkai yt watoiat kuap i. Mi'i hawyi ti mekewat aiminug sa'ag kape ne'i watoĩ­ne'en. Mi'i hap kaipyi ti aiwo­'o­weu­ka'i aiwo­'opiat hap yn na'yn tuwekuap ahete. Mi'i haype ti — Atiky­'esat ewat uiwano ai'e hap aiwa­nẽtup hawe. I'ewyte — Atiky­'esat ti uito po'og ekai irania'in kai ai'e hap yn. Mi'i hap kaipyi ti ipy'ahak takaria wo aito yne miit'in ete. I'ewyte irania'in torania ipy'ahak takaria wo ahete tukup­te'en. \v 4 Yt naku i kahato ahete mekewat e'at pe ma'ato mi'i pytkai Tupana tuwe­mo­herep ta'yn ahepe aiky'e kahato hap. Mi'i kaipyi aheha­kye­ra'at hamuat. Iwese kahato ti ahete. Tuwepyi aiky'e te'en ne'i haype. \v 5 Ta'i Tupana yn ti Aheha­kye­ra'at kuap hat. Aito ti yt wati­'a­tue­ha­kye­ra'at kuap hin i aiwewi. I'ewyte aiminug wakuap ko'i ti yt put'ok'e i aheha­kye­ra'at hamuat kyi'at hamo. Tepiat aheha­ky­'e'i hap kaipyi yn ti Tupana aheha­kye­ra'at kuap. I'ewyte aiminug sa'ag ipitpit kahato hap ko'i Tupana yn ikoho kuap. I'ewyte ti tutum ahepe Topã'ãu Wakuat Sese ra'yn. Mi'i hawyi ti tosa­'y­ru'in no tosa­ki­'yt'in no ainug Topã'ãu wo. Mi'i hawyi ti koitywy ipakup i rakaria wo ra'yn watoĩ­ne'en. Tupana tunug ni tuweran mi'i tã hap ahetiat tuwepyi. \v 6 Mi'i hawyi ti aipiit wyti Topã'ãu Wakuat eiam mo ra'yn tutunug. Tutum kahato Topã'ãu wakuat po'og na'yn ahepe aimiẽtup kai katu­pono ti Aika­'iwat Iesui tikyi'at tuwe­kaipyi ra'yn aheha­kye­ra'at hamuat. \v 7 Koitywy ti Iesui tum na'yn ahepe Topã'ãu aiky'e haype. Yt aiwaku hap upi i tutum ne'en ne'i. Mi'i pote Tupana to'e ahepe wati­mohey Ha'yru hawyi — Koitywy waku rakaria wo eweikup­te'en uipy'a pe e Tupana ahepe e. Eipo pe ra'yn ti atum yne uipo­wat'yp e. Uhekat yne atum ehepe e ahepe. Mi'i tupono wuat'i e'at piat ieĩne'en hap kape yn na'yn aiwa­tetup. \v 8 Pywo kahato ti mesuwat uimienoi pãi. Mi'i tupono Titu eti'a­tu­nãpin kahato epotmu­'eria — Waku watu­wa­nẽtup kahato aikotã aru watunug waku hap ete ere'e o i'atuepe katu­pono waku nug haria wo watoĩ­ne'en mote Tupana mowepit kahato haria wo wato­py­hu'at. I'ewyte waku miit'in powyro kahato rakaria wo wato­py­hu'at ere'e o Iesui mohey haria pe Titu. \v 9 — Ma'ato mekewat wu'uka hap ehay wuat yt kat hamuat i. Mi'i hap ko'i waku watoiat yne ere'e o. Yt eiwu­'uka tei'o — Uruwat uru'y­wania ni waku po'og irania'in ywania kai ei'e hap ete. Uru'y­wania set po'og po'og ei'y­wania pe kai ei'e hap ete yt eiwu­'uka tei'o. I'ewyte yt eiwu­'uka tei'o miit'in wãi'e hap hit ko'i ete miit'in seko hit ete kat mi'u waku watu'u kat som waku kat som yt aipainug hap ete. Yt kan hamo i aheko urueko hap ete watu­'uka. Yt aipo­wyro hin i watu­'uka sokpe ete yt Tupana ehay kaipyi i pote. Pyno mekewat nagnia ehay seko etiano yt naku i watu­'uka ere'e o are. \v 10 Ma'ato toĩ wẽtup ok aipy­'a­setpe Iesui mohey hat wu'uka teran hat eipat'ok pat'ok teran hat mi'i pote waku eweikaykay mi'i ehowawi hawyi eweinãpin mi'i. Uhyt mana etoiat ro mekewat meru­wano sehay ewei'e tope. Mi'i hawyi tutunug i ra'yn mi'i pote waku eweikaykay i ra'yn wãi'ei'e hamo. Ma'ato yt toikuap i tonãpin hap mi'i hawyi o yt eiwa­nẽtup i ra'yn ihay kat e hap kat e hap ko'i kape. \v 11 katu­pono tu'uka teran haype yt naku i tutunug. Tuwepyi ra'yn tutunug wãi'ai'e pytkai ra'yn. Mekewat wu'uka hap nug hap kaipyi ti yne miit'in tikuap ta'yn yt nakuat inug hat mi'i. Mi'i pote waku ra'yn aipohep ta'yn mekewat ihay ete. \p \v 12 Titu atipo­'oro teran wẽtup ok esaipe piano aimi­mu­'eria apykok hamuat ma'ato yt atikuap i te uwe waku atipo­'oro hap. Koitypuo ma'ato atipo­'oro mehĩ Atema sio mehĩ Tikiku are. Pyno put'ok'e esaipepiat hawyi etikat kahato epu'ap uhowawiat e'ut hamuat Titu. Areĩne'en wyti aru mekewat tawa Niko­puri tote are. Mi'i kape eriot meremo uha'yru. Mi'i hawyi mekewat i'aman mot na'ak hap e'at ko'i pe tawa Niko­puri pe watu­kup­te'en. \v 13 Pyno Titu etipo­wyro mekewat mehĩ Sena mekewat wu'uka haria atunãpin hat mu'ap sa'up ete. I'ewyte mekewat mehĩ Aporu pu'ap sa'up ete etipo­wyro. Etum o mekewat mieroto wo imi'u hesokpe aikotã aikotã waku hap ewy. \v 14 Pyno Titu koitywy waku wato'e aipot­mu­'eria pe Iesui mohey haria pe — Ewei'a­tu­mu'e ro ho'opot haria powyro hamuat ete. I'ewyte aikotã waku hatek sese rakaria powyro hamo eweikup­te'en hap ete waku wato'e aipot­mu­'eria pe katu­pono yt naku i kahato ti watoĩ­ne'en ne'en ne'i ahowawi yn wanẽtup hano ne'i. Waku wati­'a­tu­nãpin Iesui mohey haria. \v 15 Pyno koitywy torania meiũpiaria uiwy­wuaria gupte'en haria tipo­'oro ta'a­tue­kue­katu ewawi Titu. I'ewyte kuekatu ra'yn ti aru aiwy­ria'in itotiaria Iesui mohey haria pe uruto'e. \p Pyno — Tupana etum no uha'yru Titu pe imowepit kahato hap egyi'at hap ok tã i'ewyte torania itotiaria Esa'yru mohey haria pe ahẽtup epe Tupana waku. Toran na'yn uimiwan ewawi uiwy Titu. \p Uito ti Pauru