\id EPH - Sateré-Mawé NT [mav] (Brazil) -2011 bd \h TAWA EWESU PIARIA NÃPIN HAP PAURU MIENOI \toc1 Tawa Ewesu Piaria Nãpin Hap Pauru Mienoi \toc2 Efésios \toc3 Ef \mt1 TAWA EWESU PIARIA NÃPIN HAP PAURU MIENOI \c 1 \p \v 1 Uiwy­ria'in tawa Ewesu piaria koitywy atipo­'oro uimiwan ehowawi. Mesuwat miwan nug hat ti uito Pauru. Eipe ti Tupana sa'y­ru'in Tupana saki­'yt'in koitywy eipe Aika­'iwat Iesui mohey pot'i haria ti eipe. Sa'a­wy'i Tupana ui'airo hawyi uinug tosa­'yru wo Aipo­typot Iesui potpo­'oro wo tomi­ky­'esat ewy ui'airo. \v 2 Pyno mio tã ahẽtup ehowawi Ai'ywot Tupana kaipyi i'ewyte Aika­'iwat Iesui kaipyi — Etum o ewese hap tawa Ewesu piaria pe emohey haria pe are i'ewyte eti'a­tu­poi­tyro kahato mi'iria are ahẽtup Tupana pe i'ewyte Iesui pe ehowawi uiwy­ria'in are. \p \v 3 Ta'i Aika­'iwat Iesui i'ewyte To'ywot Tupana ai'a­tu­poi­tyro poityro kahato ra'yn. — Waku kahato En wato'e Tupana pe i'ewyte Aika­'iwat Iesui pe wato'e — Waku kahato En Tupana wato'e aito Iesui mohey haria. Ta'i atipy kaipyi put'ok'e ahete aipoi­tyro kahato hap. Aheha­kye­ra'at hap tutum na'yn ahepe. Wuat'i e'at piat aimoieĩ­ne'en Tupana kapiat hap tutum ahepe towa­nuaria aito pote are. \v 4 Ta'i sa'a­wy'i mesuwat yi nug hap e'yianmete Tupana ai'airo Tosa­'yru emiit no. Ta'i ahe'yian­mete ai'airo temiit'in no are. Mi'i hawyi to'e — Uha'yru mohey haria wo aru mi'iria hap ati'a­tukuap e. Mi'i pote ti atunug aru hãpyk mi'iria ui'e­wy­wuaria wo ra'yn e. Yt kat i sa'ag nug haria wo ati'a­tunug mi'iria e. Pyno yt uwe i te aito turan ai'airo Tosa­'yru emiit no. Aiky'e haype yn ai'airo mesuwat yi yt kat i te hap e'at pe turan ai'airo. \v 5 Ta'i atunug aru Uha'yru mohey haria yne uha'y­ru'in uhaki­'yt'in no e. Atum aru Uha'yru i'atuepe I'atu­ka­'iwat no e ahetiat. Atunug aru mi'iria uimẽ­pyt'in no uimi­ky­'esat ewywuat uimo­wepit hamuat e Tupana ahowawi sa'a­wy'i yt uwe i te mesu­wa­rotiat turan. \v 6 Pyno to'iro watu­wehum Tupana kape — Egyi'at hap yt uwe ewywuat hin i waku wato'e. Po'og po'og torania kai ewese hap waku wato'e. Uruky'e hap moherep hamuat etum Esa'yru uruepe. Wẽtup yn Esa'yru pytkai etum ne'en ne'i uruepe yt kat sa'up mo i etum uruepe uruto'e waku wato'e. Mi'i ti Esa'yru Emiky'e kahato etum na'yn uruepe urueha­kye­ra'at hamuat. Waku kahato En Tupana uruto'e ewawi. \v 7 Ta'i Emipo­'oro Urupo­rekuat no iku'uro hawyi uruminug sa'ag po pyi urutu­wẽtem na'yn i'ewyte uruminug sa'ag ha'a­wy­tewuat eti'a­tu­waure waure ra'yn En. Waku kahato En. En ni po'og po'og torania kai hegyi'at rakat uruto'e ewawi Tupana uruto'e. Esa'yru suu ti urukyi'at ewanuat hap uruto'e. \v 8 Etum ne'en ne'i yne yne iwato kahato sakpo emiium etum yne yne. Waku kahato En uruto'e. Ewese kahato uruto yt uruwese i pytkai uruto'e. Ewe'eg hap ok tã egyi'at hap ok tã uruky'e hap uruto'e. Urutu­wehum kahato ewawi Tupana katu­pono koitywy etunug na'yn ere'e sa'a­wy­'iwuat hap emiky­'esat ok tã uruto'e ewawi. \v 9 Sa'a­wy'i emiky­'esat ewy ere'e ewepe — Atum aru Uha'yru pe wuat'i ywania ere. Atum ne'en ne'i aru Uha'yru wuat'i miit'in me I'atu­po­rekuat no. Uimo­wepit hap ewy atum aru ere'e sa'a­wy'i ewepe ewanẽtup hawe yt kat i miit'in te turan. Tupana uruikuap teran kat pote uruky'e kahato hap. Mi'i tã yt uruikuap hin i te wen ma'ato uruky'e hap mi'i uruikuap ta'yn. Waku kahato En uruto'e epe Tupana. \p \v 10 Mio tã e sa'a­wy'i Tupana — Put'ok'e uhe'at aru hawyi atunug sese ti Uha'yru wuat'i Porekuat no e tuwepe i'ewyte yne atipy piaria Porekuat no i'ewyte yne yi totiaria Porekuat no e tuwepe. Uha'yru suu wo ati'a­tu­mo­wehik sok torania yi totiaria atipy piaria uhowawi e. Mi'i hawyi wẽtup piit ewy yn na'yn wato­py­hu'at wuat'i uiminug ko'i uikai tukup­te'en e tuwepe Tupana wuat'i tominug ko'i pe tukup­te'en yianmete turan. \v 11 Yne tomi­ky­'esat ewy Tupana sa'a­wy'i ai'airo ra'yn tomi­ky­'esat ewy. Mi'i hawyi ainug tosa­ki­'yt'in no tosa­'y­ru'in no Aheyke'et Aikywyt Iesui ewywuat ainug wẽtup miit mẽpyt'in ko'i ewywuat ainug na'yn aito wati­mohey Iesui hawyi. Tomi­ky­'esat ewy tutum aru ahepe topo­wat'yp yne yne. Hekat kahato rakaria wo wato­py­hu'at wuat'i e'at pe aikotã to'e sa'a­wy­'iwuat hap ewy ra'yn tutum ahepe. \v 12 Pyno to'iro watu­wehum Tupana kape katu­pono aito ti irania'in e'yianmiat imohey haria irania'in e'yianmiat watunug Iesui Aipo­rekuat no. Waku kahato wato'e aiwo­'ope mi'i hap ete ma'ato meiũran aru i'atu kahato ahaipe­piaria Iesui mohey haria tukup­te'en kahato Tupana mõtypot wuat'i e'at piaria. Waku kahato are. \p \v 13 Pyno mesup ta'yn uru'e­wy­wuaria ra'yn Tupana ehay pywuat rakat Iesui etiat uruwẽ pyi hawyi mekewat sehay Eheha­kye­ra'at hat moherep hap topy­hu'at. Mi'i e hap etikuap hawyi Aika­'iwat Iesui mohey haria sok eweikup­te'en. Waku kahato are. Mi'i hawyi ti aru Tupana tum na'yn Topã'ãu ahepe to'e hap ewy tutum. Mi'i hawyi mesup — Mi'iria ti uianuaria e ehepe. Tutunug toset ehepe — Mi'iria wyti uiat e wuat'i miit'in me Tupana Pã'ãu. \v 14 Tupana tum na'yn Topã'ãu ahepe. Mi'i tutum mote mesup watikuap i'ewyte tutum aru ahepe kat e hap kat e hap — Atum aru uimẽ­pyt'in me e hap ko'i ewy. Tutum na'yn yne sa'up yne aiminug sa'ag hep hamuat Tosa­'yru suu. Mi'i pote watikuap ta'yn mesup yt kat i sa'ag toipuẽti aikai. Watoĩ­ne'en iwywo turan tuwehum ahowawi yt kat i aikai yt naku i pote yt kat i aipitpit hap. — Waku kahato En Tupana wato'e aru wuat'i e'at pe. Waku En waku En katu­pono uruhep ahiag po pywiat hat En uruto'e aru wuat'i e'at pe aru. \p \v 15 Ga'atpo atikuap ehetiat sehay — Koitywy tawa Ewesu piaria Aipo­typot Iesui mohey kahato haria tukup­te'en. Po'og imohey haria mio sa'a­wy­'iwuat kai i'atu'e uruepe. I'ewyte Tupana emiit'in ky'e kahato haria tukup­te'en mi'iria i'atu'e ehepiat pe. \v 16 Mio tã i'atu'e hap atikuap hawyi arehum kahato at ka'ap mesuwe — Uhetu­pana are waku kahato En katu­pono mesup tawa Ewesu piaria Esa'yru mohey kahato haria tukup­te'en na'yn mesup i'ewyte wo'o­ky'e haria tukup­te'en are at ka'ap Tupana pe. \v 17 — Uru'ywot koro En ni Urupo­typot Iesui eTupana are. Etum no Epã'ãu po'og tawa Ewesu piaria pe ekuap po'og po'og mono are'e Tupana pe. Uwe En sese hap kuap hamuat atiky­'esat. Epã'ãu kaipyi iwe'eg kahato rakaria wo tukup­te'en hap atiky­'esat are. Eti'a­tu­moẽ­tyhot ro i'atu­wa­nẽtup hap are. Etihep yt i'atue­ha­pytig i hap mi'i hawyi heremo i'atu­wa­nẽtup hawe etum Esa'yru mohey hap Tupana are. \v 18 Tupana are'e etum no Esa'yru mohey haria tapy'yia Ewesu piaria pe ewanẽtup hap kuap hamo hap are. Etum no i'atuepe ewanẽtup kuap hap kat hamo eti'a­tu­'airo mi'iria emiit'in no are. Etimo­herep to i'atuepe emiky­'esat ko'i nug neran hap ko'i are. Etimo­herep i'atuepe aikotã aru tukup­te'en atipy pe esa'y­ru'in wo esaki­'yt'in wo hap are. Etimo­herep i'atuepe kat som atipy pe are. Etimo­herep i'atuepe aikotã aru atipy pe emõtypot haria tukup­te'en hap are. Etimo­herep i'atuepe aikotã aru ewaku hap ewywuaria tukup­te'en hap are. Tupana ewaku hap ekahu hap ewato hap etimo­herep emiit'in me tawa Ewesu piaria pe are at ka'ap ehetiano uiwy­ria'in. \v 19 Tupana are'e etimo­herep emiit'in me esaika hap kuap hap are. Esaika hap iwato kahato uruewawi Esa'yru mohey haria pe aikotã karãpe sa'a­wy'i etihep Esa'yru gu'uro pyi hap ewy esaika hap. Tupana etimo­herep mi'i tã esaika hap Esa'yru mohey haria pe are. \v 20 Tupana esaika hap iwato kahato uruete are aikotã sa'a­wy'i etihep Uruka­'iwat gu'uro pyi hap ewy esaika are. Mi'i hawyi — Era'apyk o meiũpe uipo sese kai ere itote Esa'yru pe. Era'apyk to mesuwe atipy pe ere. Mi'i hawyi topy­hu'at e'e hap ewy esaika sese hap ewywuat topy­hu'at. Esaika kahato hap ewy etimo­herep uruepe Esa'yru mohey haria pe are Tupana pe at ka'ap. \p \v 21 Ai'akag Iesui topy­hu'at Wuat'i Akag wo. Toĩne'en ni Morekuat Koro wo are. Ai'akag wo toĩne'en ma'ato i'ewyte Wuat'i Akag wo atipy pe toĩne'en. More­kuaria Porekuat no topy­hu'at Iesui are. Tu'i­saria Porekuat no topy­hu'at. Surara Akag Koro wo topy­hu'at. Iesui set po'og Tupana mimõ­typot no wuat'i miit'in set kai. Po'og po'og wuat'i kai Aika­'iwat mesuwat i'ewyte wuat'i e'at pe. \v 22 Katu­pono Tupana tunug yne yne Iesui py ywyt'ok­pype. Aika­'iwat wuat'i okpe tote toĩne'en. Mi'i hawyi i'ewyte aito imohey haria Akag Koro wo topy­hu'at Iesui Tupana miky­'esat ewy. \v 23 Pyno yne aito Iesui mohey haria wato­py­hu'at Iesui wywo wẽtup piit ewy yn. Iwywo watoĩ­ne'en wẽtup ok miit ewy. Iesui piit no watoĩ­ne'en mesup mesuwat yi tote are. Atipy pe i'ewyte watoĩ­ne'en irania'in imohey haria wẽtup piit ewy yn watoĩ­ne'en aito. Imohey haria ipiit ewywuat wato­py­hu'at. Aikope Aikope Atipy pe mesuwat yi tote yne tote Aipo­typot Iesui toĩne'en Morekuat Koro wo. \c 2 \p \v 1 Ha'a­wyte kahato yt uwe i eimu'e hat Iesui etiat turan yt Iesui mohey haria i eipe turan mi'i hap e'at pe yt eweikuap hin i Tupana etiat aikotã iku'uro rakaria yt tikuap hin i ahehay hap ewy mekewat e'at pe. Sa'a­wy'i yt eweikuap hin i Tupana ehay are. \v 2 Mi'i hawyi mekewat e'at pe yt ewetunug hin i yne yne Tupana wãi'e hap ko'i e hap. Sa'a­wy'i imohey hap e'yianmete ti ewetunug miit'in minug sa'ag ko'i yne yne mekewat e'at pe. Mekewat e'at pe wẽtup eika­'iwat toĩne'en mi'i ti ahiag. Mi'i heso rakat kape — Uruetu­pana en ewei'e ahiag me. Emiky­'esat ewy atunug neran ewei'e mekewat mã'ãu sa'ag me. Uruetu­pana uruetu­pana ewei'e at ka'ap mekewat yt nakuaria i nug haria porekuat kape mekewat ahiag me. \v 3 Pyno sa'a­wy'i yne aito wato­py­hu'at ahiag emiit no yt nakuaria i ewy. Sa'a­wy'i aimi­ky­'esat sa'ag he wati­puẽti. Mekewat e'at pe aiminug aipiit miky­'esat sa'ag ko'i kape yn po'og po'og ahepap wãi'e Tupana pytkai watunug sa'ag ne'i. — Mi'i tã ewetunug mote woro­ho­'o­'a­piheg ne'i eipe e Tupana ahepe pytkai watunug yne yne yt imiky­'esat i ko'i. \v 4 Ma'ato sa'ag watunug tuete pytkai aiky'e kahato te Tupana. Yt tuwepyk hin i katu­pono haty aiky'e hap tuete. \v 5 Towese hap kaipyi aheha­kye­ra'at Tupana. Aikotã iku'uro rakat yt ihay i hap ewy yt ahehay hin i Tupana kape mekewat e'at pe. Ta'i yt ahehay kuap i. Karãpe Tupana ihay ahowawi turan mekewat e'at pe yt wati­wesat kuap i kat pote iku'uro rakaria ewy watoĩ­ne'en Tupana ewawi pote. Ma'ato mi'i pytkai aiwy­'inug tuwe­wawi Aipo­typot Iesui ehay upi. \v 6 Mi'i hawyi aimoieĩ­ne'en Tosa­'yru suu wo. Mi'i hawyi Tupana ainug Aipo­typot Iesui emiit no wẽtup piit ewy watoĩ­ne'en iwywo. Mi'i hawyi karãpe Iesui tuwẽtem gu'uro pyi mi'i hap i'ewyte watu­wẽtem gu'uro pyi hap ewy wẽtup pu'i yn aito wato­mohey hawyi. \v 7 Mi'i hawyi Tupana to'e Tosa­'yru pe — Era'apyk to mesuwe uikai atipy pe wuat'i Porekuat no e Tosa­'yru pe. Mi'i tote hap ewy aito i'ewyte watoĩ­ne'en iwywo more­kuaria wo are. Mi'i hap ewy watoĩ­ne'en iwywo katu­pono aito wẽtup ok miit ewy iwywo. Pyno mesup toimo­herep ta'yn towese hap ahepe wuat'i e'at pe. Mi'i pote — Egyi'at kahato wato'e Tupana pe. Yt uwe i po'og ekai iwese rakat wato'e. \v 8 Ma'ato yt aiminug wakuap kaipyi hin i Tupana aheha­kye­ra'at. Ta'i yt hin i uiwy­ria'in. Ahewaku hap yt put'ok'e hin i Tupana wat hewaku hap ewy are. Aiky'e hap kaipyi towese hap kaipyi tutum aheha­kye­ra'at hap ahepe. Wati­mohey Iesui hawyi tutum ahepe wuat'i e'at piat aheĩne'en hap yt kat i watunug pytkai tutum. Pywo pe ti tuwe­kaipyi tutum wato­mohey Iesui hawyi are. \v 9 Pyno yt naku i wato'e — Uito ti wakuat pote Tupana uheha­kye­ra'at yt naku i wato'e katu­pono i'aparap haria watoĩ­ne'en Tupana wanẽtup hawe mi'i tupono yt watu­we­ha­kye­ra'at kuap i. \p \v 10 Sa'a­wy'i Tupana topo wo ainug. Koitywy Ha'yru mohey haria wato­py­hu'at wẽtup ywania ewy yn na'yn wato­py­hu'at. Ainug hap e'yianmete Tupana to'e — Meiũran aru atipo­wyro kahato uimi­ky­'esat nug neran haria e. Wakuaria sok ewy aru atunug mi'iria e sa'a­wy'i tuwepe. \v 11 Ma'ato ha'a­wyte eipe tawa Ewesu piaria yt kurin i eweikuap Tupana etiat katu­pono wẽtup ywania eipe. Sa'a­wy'i sese aha'a­se'i pot Aparãu emiari­ru'in yn Tupana ywania tukup­te'en mekewat e'at pe. Mekewat we'ahit sokpe tek haria mi'iria yn sa'a­wy'i Tupana ehay kuap haria tukup­te'en. Ma'ato eipe wẽtup ywania eweikup­te'en sa'a­wy'i yt Aparãu emiariru ko'i hin i eipe. Nimo urupusu puo uruhet'ok eipe ti yt we'ahit sokpe tek haria i uruto'e. \v 12 Katu­pono sa'a­wy­'ite eipe yt Tupana mohey haria ywania hin i eipe ma'ato wẽtup ywania eweikup­te'en. Mi'i hap e'at pe yt kat hin i eweikuap Tupana Mipo­'oro Aipo­rekuat etiat katu­pono sa'a­wy'i Tupana ti'airo Aparãu emiari­ru'in ko'i yn temiit'in no sa'a­wy'i. Yt ei'airo hin i sa'a­wy'i. — Aparãu emiariru emiariru ati'a­tu­poi­tyro e Tupana. Atunug esa'y­ru'in esaki­'yt'in ui'y­wania wo e. Ma'ato ehepe yt mio tã e hin i sa'a­wy'i. Yt kat i Tupana eipy'a pe sa'a­wy'i mi'i pote yt uwe i eipe — Areĩne'en aru wuat'i e'at pe e haria are. \v 13 Ma'ato mesup ti yt pya hin i ra'yn eweikup­te'en Tupana kai Tupana Sa'yru wuaria eipe pote. Sa'a­wy­'ite ti pya kahato eweikup­te'en Tupana kai ma'ato mesup Iesui suu eimo­wo­'osat kahato ra'yn Tupana ete. \v 14 Koran eipe yt pya hin i Tupana kai katu­pono Iesui tunug na'yn ni Tupana wywuat aiwo­'o­wese wese hap. \v 15 Aika­'iwat iku'uro aria'yp posak ete hawyi wo'o­wese hap tutunug ei'y­wania wywuat hamo i'ewyte uru'y­wania wywuat hamo. \v 16 Mi'i hawyi Ha'yru mohey haria wẽtup ywania ewy ra'yn wato­py­hu'at. Wẽtup piit ewy yn. Iesui mohey haria aito pote yt kat i po'og aiwo­'o­py­'ahak hap yt kat i aiwu­'uka hap aiwo­'ope. I'ewyte yt kat i po'og Tupana wywuat hap aiwu­'uka hap are. \v 17 Tupana tipo­'oro Tosa­'yru Aika­'iwat no. Put'ok­to'e hawyi ai'a­tu­mu'e kahato hamuat. Irania'in ywania pya kahato tukup­te'en Tupana kuap hap kai. Uru'y­wania Iuteu ywania po'og yt pya i ma'ato torania aito wẽtup sok yn sa'a­wy'i watu­kup­te'en pya kahato Tupana kai. Mi'i hap e'at pe Iesui timo­herep ahepe mu'ap To'ywot kapiat hap. \v 18 Mekewat mu'ap ti ahera­'aipok Tupana kapiat hap Aipo­typot Iesui kawiat katu­pono tutum na'yn Topã'ãu ahepe. Mi'i hawyi uruto Iuteuria i'ewyte eipe yt Iuteuria i Tupana Pã'ãu wẽtup takat eiam aito. Mi'i pote mesup waku watuwat Tupana kape uruto Iuteuria i'ewyte eipe wẽtup ywania waku wateke Ai'ywot Tupana ehamo mesup Iesui aimo­wo­'osat Tupana wywuat pote. \v 19 Sa'a­wy'i areto eimu'e hamuat hap e'at pe eipe yt Tupana mẽpyt'in hin i. Yt eweikuap hin i mekewat e'at pe Tupana sese yt kuap i haria eipe ma'ato mesup Tupana etawa piaria ewy ra'yn eweikup­te'en. Mio Tupana sa'y­ru'in no saki­'yt'in no ra'yn eweikup­te'en. Koran Tupana yat piaria wo ra'yn eweikup­te'en imẽpyt'in no eipe mesup. \v 20 Mio Tupana yat nug hat ewy watu­kup­te'en. Aikotã ai'yat watunug nu kawiat hawyi toĩne'en mot'i hap ewy. Mi'i hap ewy Tupana tunug to'yat mesup ma'ato miit'in kawiat. Toha­'a­wynug to'yat nug hap hamuat ewy toĩne'en mesup. Waku yne hawyi totopag Tosa­'yru mohey haria nu ewywuat to'yat iheg nakat pe hamuat are. \v 21 Ma'ato mekewat nu wato yne ai'y­wyt­'ok­pype aimoe­saika hap mi'i nu ewywuat ti Aika­'iwat Iesui. Mi'i hawyi wato­mohey Iesui hawyi ainug to'yat motag hamo. Mi'i hawyi meiũran Tupana yat ikahu rakano wato­py­hu'at hap ewy are. \v 22 Koitywy Tupana toĩne'en to'yat pe katu­pono Ipã'ãu toĩne'en aipy'a pe pote. Mi'i hawyi aito imohey haria yne yne aito wato­py­hu'at aiwo­'o­pype wẽtup yat ikahu rakat ewywuat Tupana eiam sese aitoria yne are. \c 3 \p \v 1 Mesup ti uito Pauru wo'o­pyhik hawe areĩne'en katu­pono more­kuaria yt tiky­'esat i po'og miit'in mu'e uhepiat hap Iesui etiat hamo. Mi'i pote uipyhyp mesuwe wo'o­pyhik hawe. Yt ta'a­tu­ky­'esat i irania'in ywania ikuap Iesui hap. Mi'i pote uipyhik mesuwe wen ma'ato yt uipyhik kuap i meiũwat wo'o­pyhik hawe katu­pono mesuwe ahẽtup Tupana kape eipo­wyro hap at ka'ap. I'ewyte arepotpap kahato miwan nug hap ete mesuwe uimi­po­'oro einãpin hamuat hap ete. \v 2 Uiwa­nẽtup hawe Iesui mipyhyp areĩne'en toiky­'esat pote are. Waku kahato Tupana hegyi'at kahato. Uipo­wyro kahato mesuwe wo'o­pyhik sa'ag hawe topotpap nug hap ete. \v 3 Katu­pono mesuwe koitywy Tupana timo­herep kahato uhepe sa'a­wy­'iwuat yt uwe mikuap i sehay toimo­herep uhepe aikotã wẽtup ywania ipakup imohey haria tutunug hap. Ta'i ipakup takaria tutunug mesup wuat'i ywania kawiat. Aikotã to'y­wania pakup tutunug mesup hap toimo­herep mesuwe uipyhyp hawe uhepe. Waku kahato Tupana yt uwe i ipyhyp kuap are. \p \v 4 Mi'i ko'i atiwan mesup ehowawi yt iwato i wen uimiwan mesuwe ma'ato mesup uimiwan hit ete waku eiwe­mu'e kahato are at ka'ap. Mi'i hawyi eweikuap ui'ewy Tupana mienoi mig'i wuat sehay mi'i Aipo­typot ywania pakup etiat. \v 5 Sa'a­wy­'i­wuaria yt uwe i ikuap mesuwat sehay mig'i wuat Tupana — Atunug aru e hap. Tupana yn ikuap. I'ewyte ihay moherep haria sa'a­wy­'i­wuaria yt ikuap i ma'ato mesup Tupana Pã'ãu timo­herep ta'yn uruepe tehay moherep haria pe uruto Iesui potpo­'o­roria 12 ok takaria pe toimo­herep tehay mig'i wuat Topã'ãu wo. \v 6 Koran Tupana Pã'ãu to'e ahepe — Sa'a­wy'i irania'in ywania yt uikuap hin i ma'ato mesup atipo­'oro uhehay wakuat wuat'i ywania ewawi aikotã are'e sa'a­wy'i miwan me. Atunug aru e hap ewy mesup atunug na'yn e. Koran atunug na'yn Irania'in ywania Porekuat no ra'yn Uha'yru e. Mi'i imohey haria sok wẽtup piit ewywuat yn na'yn te'e­ro­py­hu'at aru e. Aikotã sa'a­wy'i atipoi­tyro Iuteu ywania ati'a­tu­poi­tyro mesup yne yne ywania aikotã are'e sa'a­wy'i ui'e hap ewy atunug mesup e Tupana uhepe. Sa'a­wy'i mig'i wo sese yt uwe mikuap mo i mesuwat ui'e hap are ma'ato koitywy atimo­herep mi'i ui'e hap yne miit'in me uimiwan kaipyi uhehay kaipyi e Tupana ahepe. \v 7 Uito Pauru sa'a­wy'i Aipo­typot Iesui uinug topot­po­'oro wo tehay sytpok hamo tehay moherep hamo miit'in me wuat'i ywania piat hamo uinug. Mi'i hap atunug kahato uito ma'ato yt uhesaika hap upi i katu­pono Ipã'ãu tum uhepe tesaika hap sehay wakuat moherep miit'in miat hamo. \v 8 Uhewaku hap yt put'ok'e hin i Aipo­typot eropat hamo are. Ta'i uito ti po'og kurin kano areĩne'en po'og yi kape torania Iesui mohey haria kai areĩne'en uito ma'ato mi'i pytkai Tupana ui'airo irania'in ywania mu'e hamo tehay ikahu rakat ete uhewaku hap yt put'ok'e hin i heropat hamo pytkai are. Yt naku i uito pytkai towese kahato hap mywo ui'airo katu­pono yt po'og hin i uito. Koitywy atimõ'ẽ kahato irania'in ywania pe. Tupana ekare'en mõ'ẽ hat ewywuat areĩne'en uito aikotã wuat'i e'at piat hekat rakat tomõ'ẽ hap ewy areĩne'en. Aika­'iwat Iesui ekat iwato kahato aikotã po'og po'og wuat'i kai toĩne'en po'og po'og Mi'i ekat mõ'ẽ hat ewy areĩne'en uito Pauru. \v 9 Sa'a­wy­'i­tewuat mig'i wuat Tupana mimo­herep aikotã toiky­'esat yne ywania towanuat hap toimo­herep mesup uiwẽ pyi. Tupana ti wuat'i wuat'i nug hat ma'ato kat hamo ainug sa'a­wy'i yt tohenoi i. Mi'i kape miit'in sa'a­wy­'iwuat te'e­ru­wa­nẽtup kahato ma'ato yt ta'a­tukuap kuap i. Ma'ato koitywy toimo­herep ta'yn mi'i e hap ahepe. \v 10 Koitywy koran mesuwat e'at pe Ai'akag Iesui timo­herep kahato towe'eg kahato hap mo ahepe i'ewyte yne atipy piaria pe. Koitywy atipy piaria Surara Akag wo toĩne'en Iesui i'ewyte Tupana etawa piaria atipy piaria tikuap ta'yn Tupana we'eg kahato hap ko'i katu­pono ahowawi Iesui mohey haria kape te'e­ra­ha'at kahato hawyi te'e­ro'e to'ope — Pywo ti Tupana iwe'eg po'og torania kai katu­pono yne ywania toi'a­tue­ha­kye­ra'at kuap i'atu'e. \v 11 Wuat'i e'yianmete Tupana tunug towe'eg hap upi yne tomi­ky­'esat upi. Mio tã e — Ati'a­tue­ha­kye­ra'at yne ywania yne miit'in e. Uimi­po­'oro I'atu­po­rekuat nuat po wo Uha'yru minug upi ati'a­tue­ha­kye­ra'at wuat'i ywania e Tupana sa'a­wy'i yt kat i te mesuwat yi turan yianmete mio tã e tuwepe mig'i wo. Mi'i hap toimo­herep ta'yn uhepe mesuwe uipyhik hawe. \v 12 Mi'i pote mesup yt wato­ken'ẽ hin i Tupana kapiat ahehay hamo. Yt kat i aiwe­mõti hap ahehay iwywuat hamo katu­pono koitywy Ha'yru upi imohey hap upi watuwat kahato Tupana kape aikotã wẽtup piit ewy yn watoĩ­ne'en Ha'yru wywo Aheyke'et Aikywyt wywo. \p \v 13 Uiwy­ria'in tawa Ewesu piaria more­kuaria uipyhik mesuwe iheg me mesup yt ta'a­tu­ky­'esat i woro­ho­'o­mu'e po'og hap wote. Uhaty'i haty'i kahato mesuwe. Aho'opot kahato wen ma'ato waku aho'opot eimu'e hap ete are. Pywo ti rat yt paa'e­wei'e tei'o are uipyhik ne'i hap upi kat pote meiũpe areĩne'en Ai'ywot atipy piat Tupana ehamo are. \v 14 Mi'i tã ahẽtup mesuwe at ka'ap — Uru'ywot atipy piat arepỹ­'ã­tutuk ewawi mesuwe katu­pono wuat'i ywania ehakye­ra'at kuap hat En are. \v 15 Wuat'i ywania mesuwat yi totiat nug hat En are i'ewyte yne ywania atipy piaria nug hat En are. \v 16 Wuat'i wuat'i mimõ­typot En are. Yt uwe i po'og ekai are. Mi'i pote ahẽtup ekawiano etum no emohey haria pe tawa Ewesu piaria pe Epã'ãu wakuat i'atu­moe­saika hamuat hap ahẽtup epe. Atiky­'esat kahato i'atu­wa­nẽtup hap hesaika rakat ewy emohey hap ete. \v 17 — Etunug no Emipo­'oro Iesui kawiat e'yat sese itote. Ereĩne'en itote emohey haria py'a­setpe. Atiky­'esat i'atu­sapo yi pe iheg me aria'yp wato ga'apy piat hap ewy. Atiky­'esat mi'iria iheg me wo'o­ky'e hawe i'ewyte eky'e hawe hap atiky­'esat are. \v 18 Ahẽtup kahato ti ewawi Tupana. Atiky­'esat kahato ti itotiaria tikuap Esa'yru piat ta'a­tu­ky'e hap are. Atiky­'esat yne urutoria Esa'yru moheg haria ikuap haria. Etum no esaika hap i'atuepe kat kupitu kat kupitu Esa'yru piat i'atu­ky'e hap kuap hamo are katu­pono iwato kahato Esa'yru piat uruky'e hap i'ywop kahato hap ewy i'anam kahato hap ewy. Mi'i hap kuap hamo atiky­'esat ta'a­tukuap ta'a­tu­ky'e hap Esa'yru piat hap atiky­'esat Tupana are. \v 19 Yt karãpe i uruikuap yne kat kupitu kat kupitu uruky'e hap Iesui piat hap ma'ato ahẽtup kahato ewawi Tupana etimo­herep emohey haria pe tawa Ewesu piaria pe aikotã aikotã Esa'yru ta'a­tu­ky'e hap ahẽtup epe are. Mi'i hap ta'a­tukuap hawyi te'e­ro­py­hu'at eiam sese wo ra'yn Tupana are i'ewyte ereĩne'en no i'atu­wywo kahato are ahẽtup Tupana pe mỹ'ã­tutuk pepyi mesuwe wo'o­pyhik hawe. \p \v 20 Ta'i uiwy­ria'in Ahetu­pana hepap kahato aimiẽtup ium hamo po'og po'og iwato tutum kuap aimiẽtup ko'i kai are. Yt karãpe i teke aiwa­nẽtup hawe kat kupitu kat kupitu hegyi'at hap are. Tutum po'og po'og kuap ahepiat hẽtup kuap hamo kai katu­pono Ipã'ãu hesaika aikai ahepiat hẽtup hamo Tupana pe are. \v 21 — Uruetu­pana uruimõ­typot kahato En uruto'e. Emipo­'oro Urupo­rekuat nuat mohey haria sese uruto. Ta'i urutu­wehum kahato ewawi wuat'i e'at pe aru uruto'e ewawi Tupana waku ra'yn uruto'e. \c 4 \p \v 1 — Uimi­mu­'eria tawa Ewesu piaria mesup uito Pauru areĩne'en meiũpe wo'o­pyhik hawe. Wanĩ­kaptia uipyhyp ta'yn Aika­'iwat potpap nug hap pyhyp hamo uipyhik wen ma'ato mi'i pytkai woro­ho­'o­mu'e te uimiwan myi uiwy­ria'in. Sa'a­wy'i Tupana ai'airo temiit'in no tomõ­typot hamo. Mi'i pote are'e ehepe — To'iro wati­mõ­typot Ai'airo hat haty wo are. Aikotã aimẽ­pyt'in hãpyk takaria ewy aimo­wepit ta'a­tu­potpap wakuat nug hap ete aimi­ky­'esat nug hap ete mi'i hap ewy waku wati­mo­wepit Ai'ywot atipy piat wakuat nug hap kaipyi. \v 2 Yt naku i wato'e aiwa­nẽtup hawe — Uito po'og irania'in imohey haria kai yt naku i wato'e. Pyno to'iro watoĩ­ne'en hãpyk kahato rakaria wo. Waku watu­we­potpap Aika­'iwat kape aipe­rup'i wywo yt kat i aipy­'ahak hap mywo waku are. Waku wati­mo­herep irania'in miit'in ky'e hap yne aiminug ko'i ete are. Waku wati­'a­tu­ky'e irania'in yt i'atu­wese i pytkai. \v 3 Waku watoĩ­ne'en yt kat i aiwu­'uka hap mywo katu­pono Tupana Pã'ãu tiky­'esat aiwo­'o­wese kahato hap are. Mi'i pote waku watuwat Ipã'ãu upi. Waku wẽtup mẽpyt'in ko'i wẽtup piit ewy wato­py­hu'at Iesui wywo. \v 4 Katu­pono aito Aika­'iwat piit aga ko'i ewywuat are. I'ewyte Aipã'ãu Tupana miium Aika­'iwat Iesui wanuat e. Mi'i pote aito imohey haria wẽtup pã'ãu wẽtup piit ewywuat wato­py­hu'at mesuwe aito imohey haria. Aito ti wẽtup piit imohey haria aito pote aiwo­'o­'e­wy­'ewy katu­pono Iesui wywo watu­kup­te'en. — Mũki­'ite ti aru watoĩ­ne'en wuat'i e'at pe e haria sok aito wato'e. \v 5 Wẽtup yn Aika­'iwat. Aito aity­py'i kahato wen ma'ato wẽtup yn Aika­'iwat pote wẽtup yn aimi­mohey wẽtup set upi yn ahet'ok hap. Mi'i pote wẽtup piit ewy yn watoĩ­ne'en. \v 6 Wẽtup yn ni Ai'ywot Atipy piat. Mi'i ti Tupana wuat'i miit'in nug hat. Mi'i ti Ai'akag Koro wo toĩne'en e. Wẽtup yn Ahetu­pana. Tupana ti toĩne'en ahepuo ipotpap nug hamo. Mi'i pote aito wato­py­hu'at ipiit ewy miit'in sem kahato aito pytkai. \v 7 Mi'i hawyi wẽtup ok pe wẽtup ok pe tomohey haria pe toimõ'ẽ tomi­sepap ko'i nug hap tomi­ky­'esat ewy. Toi'a­tu­mõ'ẽ ahepuo tomi­sepap nug hap ipotpap ko'i nug hamuat. Aipo­typot Iesui miky­'esat ewy Tupana ti'a­tu­mõ'ẽ tomi­sepap ko'i ahepe. \v 8 Mi'i tutunug aikotã to'e sa'a­wy'i morekuat Tawi miwan me e hap ewy — Meiũran ti aru Tupana Mipo­'oro topy­hu'at wuat'i Porekuat Koro wo e. Mi'i Miit ti'akit yne tewa­nĩ­kaptia hawyi ta'am aru atipy kape e. Mi'i tote pyi toimõ'ẽ aru tesaika hap tomi­sepap ko'i nug hamuat temiit'in me mesuwe e morekuat Tawi sa'a­wy'i tomiwan me tuwepy hawe 68.18 hawe. \v 9 Pyno ti ta'am e miwan me ma'ato ta'am hap tohenoi pote i'ewyte tohenoi tut hamuat yi ywyt'ok­pype topot­'apyk hap i'ewyte ti tohenoi yt to'e i pytkai. \v 10 Mekewat ta'apyk hap tohenoi i'ewyte mekewat yi ywyt'ok­pypiat toto hap tohenoi morekuat Tawi miwan me. — Pyno mekewat toto po'og yi ywyt'ok­pype i'ewyte mesup ta'am na'yn po'og atipy kape po'og ta'am na'yn torania kai. Ywaiti hap tote ta'apyk ta'yn Morekuat no. Iesui toto ra'yn waikiru apy tote i'ewyte toĩne'en Morekuat no aipy­'a­setpe. \v 11 Koitywy toimõ'ẽ kahato ahepuo tomi­sepap ko'i topotpap nug hamuat aikotã to'e miwan me hap ewy — Wẽtup ok pe wẽtup ok pe tomi­'ai­roria pe tutum tesaika hap tehay moherep hamo wẽtup ywania pe wẽtup tama totiaria pe e. Wẽtup ok pe wẽtup ok pe tutum tesaika hap Tupana ehay sese moherep miit'in miat hamo e. Wẽtup ok pe wẽtup ok pe tutum tesaika hap tehay sytpok kahato hamo miit'in sem miat hamo hap tutum e. Wẽtup ok pe wẽtup ok pe ti tutum tesaika hap temiit tohũria apykok hamuat hap tutum e. Wẽtup ok pe wẽtup ok pe ti tutum tesaika hap temiit'in atupo­wyro hamuat hap tutum e. Wẽtup ok pe wẽtup ok pe tutum tesaika hap yne miit'in atumu'e hap kuap kahato hamuat hap tutum. \v 12 Wẽtup ok pe wẽtup ok pe tutum tesaika hap tomi­sepap ko'i yt uwe minug kuap i nug hamuat hap tutum e. Pyno yt to'o­'e­wy­'ewy hin i toimõ'ẽ tesaika hap tomi­sepap nug hamuat ko'i tominug kuap hap ewywuat nug hamuat hap ko'i are. Ta'i toimõ'ẽ kahato ahepe tomiium ko'i are. Yt to'o­'e­wy­'ewy hin i tutum. Ewat emikuap uiat uimikuap Tupana miium ko'i aimi­sepap ko'i yt to'o­'ewy hin i are. Tomohey haria mowe'eg hamo tutum tesaika hap ahepe topotpap nug kuap hamo tutum e. Tupana tiky­'esat kahato aito tomi­po­'oro ko'i Tosa­'yru Iesui ewywuat e. Mi'i pote aimoe­saika Tosa­'yru Pã'ãu wo topotpap nug hamuat. \v 13 I'ewyte Tupana tiky­'esat aito Aika­'iwat Iesui ewywuat aito torania iwywo wẽtup piit ewy hap toiky­'esat e. \v 14 Yt toiky­'esat i wẽtup ok wẽtup ok mienoi sa'ag upi wato­py­hu'at hap kat pote toiky­'esat Tosa­'yru mienoi upi yn wato­py­hu'at hap. Imohey haty wuat hap toiky­'esat. I'atu kahato aimu'e iwe'eg kahato rakaria aimu'e kuap kahato haria ma'ato yt pywo pe i yt Iesui mienoi upi i haria aimu'e ma'ato ahekat ky'ewi yn aimu'e haria e. Mi'iria ehay upi wato­py­hu'at hawyi i'atue­wa­miri pe wato­py­hu'at hap ewy aikotã wasere owa kape wato teran ihyemyi'a wato sakpo teran ma'ato yt wato kuap i ipoity'i pote hap ewy katu­pono mi'iria te'e­ru­wa­nẽtup at ka'ap aima­'at'i ma'at'i hap ete i'atuehay wẽtup upi. Yt eweimohey tei'o mi'iria yne miit'in miat aimu'e hap are. Yt naku i wato­py­hu'at hira­karia ewy aimikuap ete are. Hira­karia imohey yne yne miit'in ehay sio pywo sio yt hap ta'a­tu­mohey. Waku wato­mohey aimu'e hat Iesui e hap ewy aimu'e pote. Waku wati­moheg aimi­mohey Iesui aipy'a pe aiwa­nẽtup hawe e. Tupana wywo wẽtup piit ewy watu­kup­te'en. Mi'i hawyi ai'y­wania uru'y­wania wẽtup ywania ewy yn na'yn ainug e. Koitywy Tupana ywania ra'yn aito. Sa'a­wy'i Iuteu ywania ei'y­wania tukup­te'en to'ope to'ope to'oe­wa­nĩkap mo te'e­ro­py­hu'at. Mekewat e'at pe toĩne'en eipyhyp hap ewywuat Iuteu etawa kapiat eweiwat hamo. Ma'ato mekewat eipyhyp hap Tupana kapiat hap Iesui ti'a­porok yne ra'yn topy wo. \v 15 Iuteu eko i'ewyte wãi'i­'a­tu'e hap ko'i yt Tupana miwan ewy i toimo­weityk mi'i hawyi towano tutunug mote Iuteu ywania i'atu­py­'ahak kahato ehete kat pote yt i'atueko yt ewy i ra'yn aheko pote i'atu­wo­'o­nãpin hap ko'i i'atu­wo­'oewãi hap ko'i. Mi'i pote i'atu­py­'ahak — Wãi wãi'i­'a­tu'e ma'ato yt eweiwat i wãi'i­'a­tu'e hap upi hawyi wo'oe­wa­nĩ­kaptia wo eweikup­te'en. \p Typy ywania eweikup­te'en sa'a­wy'i. Mi'i hawyi put'ok'e Aika­'iwat Iesui hawyi toi'a­tu­kaykay yne miit'in tuwe­wawi yne ywania. Mi'i hawyi tutunug yne miit'in Tupana ywania wo. Koitywy ipat'ok yne ywania Iuteu ywania ei'y­wania irania'in ywania tukup­te'en Iesui mohey haria. Mi'i hawyi watu­kup­te'en mesup yne yne ra'yn wẽtup piit ewy Iesui wywo wo'o­wese rakaria ra'yn wato­py­hu'at. \v 16 Sa'a­wy'i aito wu'uka yne ywania wywuat haria aito wuat'i ewanĩ­kaptia wo watu­kup­te'en. Pya kahato watu­kup­te'en Tupana kai aito torania. \p Aipiit ete ipoity ahaga ko'i ma'ato wẽtup piit yn watoĩ­ne'en aito wẽtup piit yn aito. Yt tuweran hin i ma'ato ahaga ko'i. To'osat kahato ahaga ko'i. Mi'i hawyi aipiit iheg aipiit wẽtup yn. Aipu'i aikag ko'i ahaga to'osat to'oete kahato. Karãpe watunug Ai'akag Iesui miky­'esat ewy hawyi wato­py­hu'at aikotã haga ko'i ewy ipiit ewy. Mi'i hawyi wahe­wyry aikotã ihãite rakat ewy. Karãpe aito Iesui mohey haria wato­'o­ky'e yne yne aiwo­'ope mi'i hawyi wato­'o­po­wyro mi'i hawyi wato­py­hu'at aito Iesui piit ihãite rakat ewy. \v 17 Pyno woro­ho­'o­mu'e teran Aika­'iwat Iesui ehay ete. Ewe'eg wo o eiminug sa'ag ko'i eimi­ky­'esat sa'a­wy'i eheko sa'a­wy­'iwuat pupi are. Yt imohey i te turan wuat sa'ag nug hap ete yt aiwe'eg hin i sa'a­wy­'iwuat aiminug sa'ag ko'i kai — Ewei'atoiat ro mi'i ko'i e Tupana pytkai. Uiwy­ria'in yt naku i watu­wa­nẽtup po'og aikotã yt imohey i haria wanẽtup hap ewy ne'i katu­pono mi'iria yt naku i nug hap yn i'atu­wa­nẽtup hawe. — Uito po'og po'og torania kai i'atu'e ta'a­tu­wa­nẽtup hawe. Yt paa'i­'a­tu'e hin i ta'a­tu­minug yt naku i hawyi. Mi'i tã i'ewyte aito sa'a­wy'i ma'ato mesup waku watu­we­nãpin mi'i e hap pun hamuat e. \v 18 Yt karãpe i te'e­ru­wa­nẽtup Iesui ewawi mi'iria. I'atu­wa­nẽtup hap ho'o­wasat kahato hap ewy aikotã miit'in i'ypyryp we ho'o­wasat hap ewy tukup­te'en. Katu­pono irania'in yt imohey i haria yt karãpe i Tupana mohey haria. — Mi'i pote yt karãpe i areĩne'en I'atu­'ywot no e Tupana i'atuepe. Yt te'e­ru­wa­nẽtup hin i uhehay kape e. I'atue­waure ka'a yt uikuap i hap e. Ta'a­tu­ky­'esat kahato wẽtup mu'ap e. Yt kat i uikuap hap ta'a­tu­ky­'esat e. — Yt urumu'e tei'o yt uimu'e tei'o i'atu'e yn at ka'ap uhepe e. Ta'a­tunug sa'ag sese sakpo yt uimi­ky­'esat ewy i are e Tupana sa'a­wy'i mi'iria piat pe. \v 19 Karãpe ta'a­tunug sa'ag wemõti hap ewy mi'i hawyi yt te'e­ru­we­mõti hin i. — Yt naku i mi'i tã eweikup­te'en e Tupana pytkai yt paa'i­'a­tu'e hin i. Te'e­ru­wepyi ta'a­tupiit miky­'esat sa'ag hap ok tã yn ta'a­tunug neran yt naku i. Ta'a­tue­waire hap kape yn te'e­ru­we­wa­nẽtup ta'a­tu­py'a pe. Yt te'e­ru­wewãi teran hin i yne sa'ag nug hap ete. Ta'a­tueko sa'ag nug hap kape yn te'e­ru­we­potpap miit'in ehamo ta'a­tunug. Aikotã aikotã miit'in mõti hap ewy yn ta'a­tunug wuat'i ehamo ma'ato yt te'e­ru­we­mõti hin i pytkai. \v 20 Ma'ato Aipo­typot Iesui — Yt eweikup­te'en nei'o mi'iria ewywuat e. Waku eweikup­te'en ui'e­wywuat e Aimu'e Hat Koro ahepe. \v 21 Uiwy­ria'in pywo ti waku watoĩ­ne'en Aika­'iwat Iesui ewy are. Waku watikuap kahato ieĩne'en hap etiat i'ewyte sehay etiat aimu'e hap etiat hãpyk kahato rakat ewywuat. Waku wati­'a­tunug yne Ai'akag minug ewywuat aikotã aimu'e Iesui hap ewy. Ma'ato yt naku i watunug mote watikuap ta'yn yt imimu­'eria i aito hap watikuap. \v 22 Pyno waku watoiat aiwẽ piat sa'ag nug hap ete aheko yt naku i nug hap sa'ag sa'a­wy­'iwuat. Waku yne wati­pugha aiminug sa'ag ko'i sa'a­wy­'iwuat aiminug ko'i are kat pote sa'a­wy'i aiwa­nẽtup sa'ag hap yn watunug neran. Yne aimi­ky­'esat sa'ag koi aima'at hap ewywuat topy­hu'at. Ma'ato yt watoiat i aiminug sa'ag sa'a­wy­'iwuat mi'i pote aheko ewy topy­hu'at ahete. Mi'i hawyi aiwe­ma'at hap yn topy­hu'at iheg me aiwa­nẽtup hap hawyi heso heso rakaria wo wato­py­hu'at wema'at haria ewywuat wo watoĩ­ne'en. \v 23 Waku wato'e Tupana pe — Uinug o ipakup takat wo waku wato'e. Uinug o waku wanẽtup hano i'ewyte uinug o waku kapiat wanẽtup hat wo waku wato'e. Areĩne'en neran ipakup takano areĩne'en neran uiwa­nẽtup hawe uipy'a pe waku wato'e Tupana pe. Mi'i yn waku katu­pono Tupana yn aihep kuap i aheko sa'ag nug at ka'ap hap po pyi e. \v 24 Aikotã watopag ahesokpe aipiit pe ipakup takat hawyi aikahu hap ewy ra'yn topy­hu'at. Mi'i hap ewy waku watopag ahete Tupana aimo­kahu hap ewywuat aipainug hap ewywuat. Tupana wanẽtup hap ewy waku watopag aiwa­nẽtup hawe. Tupana wanẽtup hap watopag aiwa­nẽtup hawe hawyi ipakup takaria ewywuat sokpe pakup we ahewyry hap ewy Tupana wanẽtup hawe. Waku watu­we­painug Tupana ehay wo. Waku watunug yne Tupana tunug hãpyk hap ewy. Waku yt kat hin i miit'in ma'at hap aikai. Waku hãpyk Tupana ewy wahe­wyry mesu­wa­ro­tiaria py'a­setpe. Mi'i watunug mote watopag ahesokpe pakup ewywuaria aipainug hap ewy wato­py­hu'at hap yt aipu'i ete i ma'ato aipy'a pe aipainug kahato hap toĩne'en hap ewy. \v 25 Aito ti Aimi­mohey Iesui piit ewywuat wato­py­hu'at yne aito haga ewy. Pyno yt naku i aheso aiwo­'ope aikotã sa'a­wy'i watunug hap ewy. Waku wati­pugha aiwo­'ope aheso heso hap aikotã watipun ahesokpe hiot'e rakat ewy. Koitywy waku pywuat sehay yn aiwo­'ope ahehay are. Mi'i watunug mote aipainug hap aipy'a piat aiwa­nẽtup hawiat ikahu kahato Tupana ehamo. \v 26 Karãpe aipy­'ahak put'ok'e wẽtup ok etiat hap yt naku i wati­po­wyro mekewat aipy­'ahak hap are. Waku aipohep mekewat aipy­'ahak hap toĩne'en ahete turan. Waku meremo aipohep mekewat aipy­'ahak mot'i hap ete. Waku meremo watu­we­mo­pe­rup'i aipy­'ahak hap ete. Yt naku i wato­py­hu'at typy e'at aipy­'ahak hap wywo. Waku waure wo wato­py­hu'at at min'e hap e'yianmete. \v 27 Karãpe ahã'ãg ahiag yt naku i nug hap ete mi'i pote waku yt ahehay upi i are. \v 28 Sa'a­wy'i wate­ro'ok irania'in ekat ma'ato koitywy waku watoiat mekewat ahesokpe nem hap ewy are. Yt naku i Iesui mohey hat sero­'ok'e hano topy­hu'at. Waku mesup ipakup we watoĩ­ne'en motpap nug haria wo waku watoĩ­ne'en. Waku ahe'at hakup wywo aipotpap at. Mi'i hawyi aipotpap hap sa'up wywo waku ahekat. Yt naku i miit'in ma'at'i ma'at'i hano aipotpap are. Waku watikat ahekat iwato hawyi ahegyi'at hap wywo hatek takaria powyro hanuaria watu­kup­te'en. Mi'i hawyi satek haria poi haria wo wato­py­hu'at aiko wato kaipyi. Mi'i hap watunug mote ahegyi'at hap topy­hu'at ahete aipainug hap ikahu rakat ewy topy­hu'at mesuwe Tupana wanẽtup hawe. \v 29 Waku ahehay hẽ'ẽ rakat ewy are. Waku iwese kahato rakat ewy watoĩ­ne'en. Waku irania'in mowepit ahehay kuap hanuaria watikuap are. Mi'i tã watunug mote pywo i'atu'e hamo ahehay kuap haria. Mi'i hawyi ahehay kuap haria poityro hat ewy wato­py­hu'at. Yt naku i wato­pot­kuasa ahehay wo. Yt naku i wati­poepyk ahehay wo are. \p \v 30 Karãpeĩ sa'a­wy'i wato­py­hu'at Tupana Pã'ãu eiam mo mi'i hap e'at pe Tupana to'e ahepe — Wuat'i e'at pe aru ereĩne'en uianuat uhemiit no e ahepe. Uimie­ha­kye­ra'at wuaria eipe e ahepe. Pywo yt uheso hin i ui'e hap e ahepe Tupana. Pyno uhehay moheg hamuat atum Uipã'ãu ehowawi e ahepe sa'a­wy'i. Mesup Uipã'ãu to'e ehepe — Woro­ho­'onug eipe uhemiit sese nuaria e. Worokuap kahato eipe mesup e ahepe Tupana. Uheiam mo Uipã'ãu eiam mo eweikup­te'en e mesup ahepe. Mi'i pote yt naku i wati­mo­'arot ne'i Tupana Pã'ãu aiminug sa'ag wo are. \v 31 Wati­mo­'arot kahato Tupana Pã'ãu karãpe aipy­'ahak irania'in ete pote. Mi'i pote waku watoiat mekewat yt naku i haiug nakaria are. Yt naku i watu­wehum hary­poria kape ihainia kape ipiit ky'esat hap wywo ahewaire teran hap wywo. Mi'i watunug mote Tupana Pã'ãu aipiit pe i'arot kahato hap ewy are. Yt naku i wato­pot­wesat ahehay pirik hap wywo ahehay sa'ag wywo. Yt naku i marak'a wo watoĩ­ne'en. Mi'i tã watoĩ­ne'en mote mi'i tã watunug mote Tupana Pã'ãu mo'arot hat watoĩ­ne'en. \v 32 Ma'ato waku watoĩ­ne'en iwese kahato rakaria wo. Waku aiwo­'o­wese hap ahehay perup'i popuo. Waku meremo wati­waure aima'at hat aikotã Aika­'iwat waure wo toma'at hap aiminug sa'ag kai toĩne'en hap ewy. Waku watu­kup­te'en waure wo yne yne aima'at hap ko'i kai are. Uito ti Pauru. Woro­ho­'o­nãpin kahato waku iwese kahato rakaria wo Iesui ewywuat eweikup­te'en are. \c 5 \p \v 1 Pyno aito Tupana sa'y­ru'in haki­'yt'in wato­py­hu'at mi'i pote waku wahã'ãg kahato Ai'ywot Tupana waku nug hap ewywuat nug hamo Ai'ywot mõtypot hamuat Ai'ywot pote. \v 2 Aikotã Aipo­typot Iesui aiky'e kahato sa'a­wy'i aiky'e kahato te. Aiky'e kahato hawyi aiky'e hap upi iku'uro. Tutum na'yn heĩne'en hap aika­wiano hap aikotã sa'a­wy­'i­wuaria tum ta'a­tu­hũria aria pe Tupana mowepit hamo. Mi'i hap ewy iku'uro aria'yp posak ete aiky'e kahato haype. Aiky'e sese hat Iesui pote iku'uro ai'a­piheg hap u hamo. Mi'i pote aikotã aiky'e hap ewy waku wati­ky'e irania'in aiku­'uro hap kape. \p \v 3 Pyno koitywy aito Tupana ywania sese ko'i aito mi'i pote waku iwe'eg kahato rakaria wo waku watoĩ­ne'en are. Waku ihary'i rakaria wo watoĩ­ne'en i'ewyte he'aito kahato rakaria wo waku watoĩ­ne'en. Yt naku i aheĩne'en hap totiaria i'atuehay sa'ag ahete sio iwe'eg sio yt i'atu'e hap ete sio tuwa­nẽtup sa'ag sio yt i'atu'e hap ete. Mi'i pote waku hãpyk kahato watoĩ­ne'en hary­poria wywo ihainia wywo iwe'eg nakat ewywuat powyro hap are. Mi'i pote miit'in yt uwe i ahete i'atuehay sa'ag sio aiwe'eg sio yt i'atu'e hap ete. Waku yt naku i yt i'atu'e hin i ahepe. Yt naku i aito Iesui mohey haria yt hegyi'at i rakano wato­py­hu'at are. Yt naku i wati­ky­'esat sa'ag irania'in ekat aipy'a pe aheha wo. Yt naku i watu­wa­nẽtup at ka'ap uruwat e hap kape. Waku po'og watikat ahegyi'at hap irania'in hatek takaria powyro hap are. \v 4 Koitywy aito Iesui mohey haria mi'i pote waku watoiat yne sa'a­wy­'iwuat ahehay sa'ag hap ko'i yt iwe'eg i rakat ewywuat. Waku watoiat yne ahehay sa'ag miit'in muat ahehay sa'ag hap ko'i miit'in wemõti hap ko'i. Waku watoiat yne sehay sa'ag. Koitywy po'og waku sehay aiwẽ pyi Tupana kapiat aiwehum hap. \v 5 Pyno uiwy­ria'in waku aiwe'eg wo katu­pono pywo ti yt uwe hin i ti aru yt nakuat i wanẽtup sa'ag haria tukup­te'en aru atipy pe aikope Aipo­typot Iesui toĩne'en Morekuat no hap tote are. Yt uwe i itote atipy pe uiano yn mo e haria yt hegyi'at i rakaria. Ewe'eg wo o mi'i pupi katu­pono yt ahegyi'at i hap yt naku i sese Tupana wanẽtup hawe aikotã irania'in tupa­naria mõtypot haria yt naku i nug hap ewywuat minug mõtypot hap ewy yt ahegyi'at i hap are. Yt uwe i aru atipy pe wuat'i hary­poria wywuat ieĩne'en haria wuat'i ihainia wywuat ieĩne'en haria yt uwe i itote katu­pono aito Aipo­typot Iesui emiit. \v 6 Mi'i tupono waku aiwe'eg wo mi'i ko'i sa'ag nug hap pupi katu­pono i'atu kahato ahã'ãg haria i'atuehay se ahã'ãg neran yt naku i nug hamo. Yt te'e­ro­ken'ẽ hin i mi'i sa'ag nug hamo. Mi'iria aima'at kuap kahato. Waku aiwe'eg wo are. I'atu irania'in — Atunug yne Tupana wãi'e hap e haria. Aiwe'eg wo o mi'i ewywuat aheĩne'en pote katu­pono Tupana ipy'ahak kahato yt tomi­ky­'esat i nug haria ete. Toi'a­tu­'a­piheg mi'iria. \v 7 Pyno yt naku i watuwat i'atuehay upi are. Yt naku i watunug sa'ag mi'iria ewy are. Yt naku i mi'iria watunug aiwy sese wo. \v 8 Pyno mi'i ko'i sa'ag nug haria ewy yne sa'a­wy'i aito nimo. Yt watikuap hin i Tupana mekewat e'at pe. Nimo ho'o­wasat i'ypyryp we rakaria ewywuaria watoĩ­ne'en ma'ato mio Aika­'iwat eropat haria wato­py­hu'at. Mi'i pote koitywy watoĩ­ne'en mu'ap upi hẽtyhot puo ikohye­wyry rakat ewy yt wata'at kuap i ra'yn. Waku watunug wakuat yn wuat'i ehamo Tupana ehamo. Waku watunug waku hap yn aikotã Tupana kuap haria ewy. \v 9 At ipotpap kahato aimikoi ete mi'i pote aimikoi ihãite kahato. Mi'i hawyi hewo kahato kat kat ywa. Ahe'u'i ra'yn aimi'u ra'yn at motpap hap kaipyi. Mi'i hap ewywuat kahato karãpe Tupana Pã'ãu put'ok'e ahete turan ahehãite hap toĩne'en aipã'ãu me. Mi'i hawyi pywo e haria wo woto­py­hu'at waku nug haria wo wato­py­hu'at hãpyk nug haria wo wato­py­hu'at aimikoi ihãite kahato hap ewy are. \v 10 Pyno waku watikat kat som Aika­'iwat tiky­'esat hap. Mi'i hawyi waku watunug imiky­'esat ewy imowepit hamuat aikotã aimikoi hewo kahato aimo­wepit hap ewy. \v 11 Yt naku i nug haria hepap kahato sa'ag nug hap ete wãtym nuran aikotã aikotã hap yt naku i nug hap ete yt kat i Tupana mõtypot hap i'atu­minug ete pote. Aikotã yt naku i nug haria i'ypyryp we ta'a­tunug sa'ag mi'i hap ewy yt naku i nug haria. Waku wãiwa­to'e i'atuepe — Yt Tupana miky­'esat ewy hin i ewetunug wato'e i'atuepe. Yt naku i watuwat i'atu­minug hap upi. Yt naku i wato­py­hu'at mi'iria ewy are. \v 12 Mi'iria inug sa'ag kahato mig'i wo watu­we­mõti hap ewy. Yt are'e kuap i aiwo­'ope i'atu­minug sa'ag ko'i ete katu­pono aiwe­mõti hap sese topy­hu'at. Yt miit ewy i ta'a­tunug sa'ag i'ypyryp we are. \v 13 Ma'ato meiũran yne i'atu­minug sa'ag mig'i wuat tuwe­mo­herep wuat'i ehamo. Tupana timo­herep i'atu­minug sa'ag ko'i wuat'i ehamo. Mi'i toimo­herep hawyi watikuap ta'yn i'atu­minug sa'ag ko'i. Heremo kahato toĩne'en hẽtyhot rakat hap ewy toĩne'en heremo are. \v 14 I'ypyryp sese pote yt kat i heremo ma'ato hẽtyhot put'ok'e hawyi heremo kahato ra'yn mi'i hap ewy miit'in minug sa'ag. Karãpe watunug sa'ag waku Tupana pe wato'e — Ati'a­parap kahato ti Tupana wato'e. Mi'i pote atoiat ra'yn sa'ag waku wato'e aipy'a pe. Mi'i watunug pote Iesui aimo­mehit ra'yn hawyi toimo­herep ahepe mu'ap hãpyk takat aipo­re­ra­'aipok Tupana kapiat hap. Mi'i pote to'e wepy hawe — Erehymut ro eket hawyi erehymut ro eku'uro hap kaipyi mi'i hawyi Eipo­typot Iesui eimo­mehit ra'yn e ahepe aiminug sa'ag ko'i aiket hap ewywuat aiku­'uro hap ewy pote. \v 15 Waku aiwe'eg wo yt naku i nug hap pupi. Waku wati­kat'i kat'i kahato waku hãpyk nug hamo. Pyno waku aiwe'eg wo kahato watoĩ­ne'en mesu­wa­rote. Yt naku i yt aiwe'eg wo i watoĩ­ne'en mesuwe miit'in ehamo. \v 16 Koitywy sa'ag nug haria sok tukup­te'en mesuwe mi'i pote waku watu­we­potpap po'og waku nug hap ete sa'a­wy­'iwuat kai. Karãpe watikuap hatek takaria ete pote waku wati­po­wyro meremo. Waku wati­'a­tu­mu'e yt Iesui kuap i te haria. \v 17 Waku watikuap Tupana miky­'esat. Watikuap hawyi waku watunug haty wo. Yt naku i wato­py­hu'at yt Tupana miky­'esat yt kuap i te haria ewywuat yt iwe'eg i rakaria ewywuat. \v 18 Mi'i tupono yt naku i aimo­pẽ'ã mahy wo ma'ato mahy u hat meiũran topy­hu'at toieĩne'en hap pun hat. Mahy kape yn tuwa­nẽtup hap pote yt miit ewy i aru topy­hu'at. Miit'in miky­ry'i wo yne yt naku i nug hano are. Waku wato'e Tupana Pã'ãu me — Uimo­wepit ro En aikotã mahy irania'in mowepit hap ewywuat waku uimo­wepiit waku wato'e Tupana Pã'ãu me. Waku po'og aito Tupana Pã'ãu eiam mo mahy eiam kai. Tupana Pã'ãu aimo­wepit kuap kahato ma'ato mahy yt kahato i. \p \v 19 Eiwo­'o­mu'e ro morekuat Tawi wepy hap ko'i ete sa'a­wy­'iwuat ko'i ete. Waku wati­mõ­typot Tupana wepy hap wywo. Waku watu­wepy Tupana Pã'ãu kaipyi aiwehum hap wywo. Waku wepy nug haria wo watu­kup­te'en Aika­'iwat mõtypot hap ko'i wywo watoĩ­ne'en. \v 20 Karãpe put'ok'e ahete sio waku sio yt hap waku wato'e Tupana pe — Waku kahato En Tupana. Arehum kahato ewawi Emipo­'oro ete emiium ete katu­pono Esa'yru Iesui mohey hat uito waku wato'e. \p \v 21 Pyno Aipo­typot mõtypot haria aito pote i'ewyte waku wato­'o­mõ­typot katu­pono hemiit'in aito pote are. Pyno mana'in etimõ­typot ro e'aito. Etunug no imiky­'esat ewy are. \v 22 Mi'i tã etunug hawyi Tupana mõtypot hat ereĩne'en. \v 23 Katu­pono e'aito topy­hu'at e'akag wo Tupana wanẽtup hawe aikotã aikotã aipo­typot Iesui Ai'akag wo topy­hu'at hap ewy. \v 24 Mi'i hap ewy waku mana'in waku eweipy­hu'at e'aito eropat hano wo imiky­'esat nug hamuat aikotã wato­py­hu'at Iesui eropat haria ewy. Ai'akag sese Iesui. Imohey haria torania Akag wo topy­hu'at wuat'i e'at pe. Imohey haria torania ipiit no topy­hu'at mi'i hawyi Ai'akag wanẽtup hap watunug ipiit aito pote. \v 25 Mehĩ'in etiky'e kahato ehary'i aikotã sa'a­wy'i Ai'akag Iesui ti'a­tu­ky'e kahato aito temiit'in tomohey haria hap ewy. Etiky'e kahato ehary'i aikotã Iesui tum ahepe toieĩne'en hap aheha­kye­ra'at hamuat mi'i tã aiky'e. Mi'i tã waku etiky'e ehary'i eku'uro hap kape Iesui ewy. \v 26 Mi'i hawyi tomohey haria yne tutum To'ywot po pe — Ewano mesup e tope. Ati'a­tu­mu'e ra'yn mi'iria ehay nug hamo e. Mi'i pote wei haria ewy tukup­te'en yt i'atu­pitpit hin i e. \v 27 Mi'i pote aito imohey haria yne wato­py­hu'at ihary'i ewywuat ma'ato aikyi'at e'yianmete ainug ikahu kahato rakat ewy iwe'eg kahato rakat ewy. Yt karãpe i i'aparap hat ewy ainug tehay wo. Ihay y'y ewywuat aikoho hap ma'ato ihay ainug ihãite kahato rakat ewywuat ipe ikahu rakat ewy ipiit kahu rakat ewywuat teha­ry'i ewy ainug. Aipiit yt ipitpit hin i hap ewy ainug imohey haria yt kat i sa'ag ahete aiwei tehay wo hawyi. \v 28 Uhyt'i'in mehĩ'in etiky'e ro ehary'i eweky'e hap ewy katu­pono uwe uwe tiky'e teha­ry'i tuwe­ky'e i'ewyte uwe uwe tipo­wyro teha­ry'i tuwe­po­wyro are. \v 29 Aito ahesy'at hawyi watu­wepoi i'ewyte haty aipiit ete hawyi meremo watikat mohag haty monik hamo. Mi'i hap ewy waku etiky'e ehary'i ereky'e hap ewy. Yt naku i aipiit ete aipy­'ahak. Yt naku i mi'i tã watunug aiwete. Wati­po­wyro kahato aipiit. Pywo ti mi'i hap ewy Ai'akag Iesui ti'a­tu­ky'e tomohey haria. Waku etiky'e ehary'i Iesui ky'e hap ok tã. \v 30 Pyno aito imohey haria torania. Aika­'iwat Iesui piit aga ko'i ewy wato­py­hu'at. \v 31 Sa'a­wy'i Tupana to'e miwan me — Waku etiky'e ehary'i po'og torania miit'in kai mi'i pote waku etoiat e'ywot ety hawyi waku ehary'i wywo kahato ereĩne'en wẽtup piit ewy yn na'yn e Tupana sa'a­wy'i miwan me. \v 32 Pyno mio tã to'e Tupana miwan me — Karãpe ihainia ihary'i to'o­kyi'at hap hawyi topy­hu'at wẽtup piit kawiat yn na'yn topy­hu'at typy ok miit pytkai e. Niatpo hap tohenoi mesuwe ma'ato wato­mohey Iesui hawyi aito yne wato­py­hu'at Iesui ehary'i ewywuat. Mi'i iã'ãkap tohenoi ihay sa'a­wy­'iwuat pe. \v 33 Ihainia'in etiky'e kahato o ehary'i aikotã eweky'e hap ewy e. Mana'in etimõ­typot kahato o e'aito e Tupana ahepe are. \c 6 \p \v 1 Hira­karia kurum'in ko'i pĩ'ã'in ko'i Iesui mohey haria eipe pote ewetunug no e'ywot ety e hap ewy. Etunug e'ywot ety piat epo'oro hap pote waku rakaria wo hãpyk takaria wo ereĩne'en wuat'i wanẽtup hawe. \v 2 Katu­pono mio tã e Tupana sa'a­wy'i sa'y­ru'in me saki­'yt'in me — Etimõ­typot ro e'ywot ety pote woro­poi­tyro aru eipe e. Pywo etimõ­typot e'ywot ety pote ti aru ereĩne'en mot'i mesuwat yi tote e i'ewyte eweikup­te'en waku pe kahato mesuwe at ka'ap e Tupana sa'a­wy'i ahepe. \v 3 Pyno waku wati­mõ­typot aity ai'ywot i'e hap ewy katu­pono Tupana piat ainãpin hap wẽtup yn watunug hawyi Tupana to'e — Koitywy ereĩne'en waku pe mot'i aru e. \v 4 Ai'y­wot'in ko'i eiwe'eg wo o emẽpyt'in nãpin hap ete. Waku eti'a­tu­'a­piheg wen ma'ato i'atu­ky'e hap wywo yn o waku eti'a­tu­'a­piheg. Yt ewei'a­tu­mo­py­'ahak tei'o ma'ato eti'a­tu­nãpin Aipo­typot Iesui piat ainãpin hap ewy are. \p \v 5 Uiwy­ria'in miit emiit eweiwat ro eika­'iwat mesu­wa­rotiat ehay upi eipe­rup'i popuo imõtypot popuo yt kat i eheso hap popuo. Waku watu­wehum howawi aipy'a pyi. Waku wate­ropat kahato aika­'iwat mesu­wa­rotiat aikotã Aika­'iwat Iesui eropat hap ewy. \v 6 Waku wate­ropat kahato haipe kai aikotã heĩne'en turanuat ewy. Waku imowepit hap wywo wate­ropat. Karãpe wate­ropat aika­'iwat mesu­wa­rotiat waku wato'e aipy'a pyi — Tupana woro­mõ­typot teran mesuwat uipotpap ete katu­pono areĩne'en Esa'yru eropat hat waku wato'e Tupana pe aheka­raiwa mesu­wa­rotiat potpap nug hap turan. \v 7 Waku aika­'iwat mesu­wa­rotiat wate­ropat aiwepit hap popuo. Waku haty wo watunug imiky­'esat ewy. Waku aika­'iwat mesu­wa­rotiat potpap ete wati­mo­wepit Aika­'iwat atipy piat. Yt naku i aika­'iwat mesu­wa­rotiat mowepit hap kape yn watu­wa­nẽtup hap. Waku Aika­'iwat atipy piat mowepit hap wy aiwa­nẽtup hawe wate­ropat aika­'iwat mesu­wa­rotiat turan. \v 8 Waku aiwa­tetup hap aipotpap sa'up ium hap sese toĩne'en atipy pe hap kape. Yt naku i mesu­wa­rotiat kape yn aheha katu­pono meiũran ti aru Tupana tum aipotpap wakuat sa'up ahepe. Tutum aru wuat'i miit'in me sio miit'in akag sio miit emiit Tupana tum wakuat sa'up watunug yne imõtypot hap wywo pote. \p \v 9 Mehĩ'in mana'in eweikup­te'en miit akag wuat mesu­wa­rote pote waku eti'a­tu­po­wyro kahato o emiit'in emipo­'o­roria ko'i. Yt ewei'e tei'o ehemiit'in me — Yt ewetunug i uimi­ky­'esat ewy pote woro­ho­'o­'a­piheg yt ewei'e i katu­pono emiit'in Ka'iwat sese toĩne'en atipy pe. Yt eti'a­tu­mohit emiit'in mesuwe katu­pono meiũran ti aru Ai'akag sese timo­herep wuat'i pe aiminug wakuat ko'i sio aiminug sa'ag ko'i. Mekewat e'at pe heremo yne aiminug ko'i sio miit eropat hat watoĩ­ne'en sio miit akag wo watoĩ­ne'en are. \p \v 10 Pyno Uito Pauru. Waku ra'yn uimiwan. Ahenoi hit hawyi toran na'yn are. Pywo uiwy­ria'in Aika­'iwat Iesui aimoe­saika kahato hat toĩne'en. Mi'i pote — Urumoe­saika ro emohey hap ete waku wato'e Iesui pe. Waku wato­py­hu'at wẽtup miit ewy aiwa­nẽtup hawe Mehĩ waku wato'e Iesui pe. Uinug o hesaika kahato rakat waku nug hap ete waku wato'e Aipo­typot pe. \v 11 Iesui mohey haria aito pote watoĩ­ne'en sura­ra'in ewywuat ahiag akit hanuaria. Waku watopag aipiit pe surara esokpe ewywuat Tupana miium. Waku watat yne Tupana miium wu'uka hamuat. Mi'i hawyi put'ok'e ahewa­nĩkap ahiag hawyi aima'at hamo hawyi waku watu­'uka mekewat ahiag mupiat Tupana miium ahiag akit hamuat hap wywo. Yt naku i ahesaika hap wywo aipiit esaika hap wywo watu­'uka ahiag wywo katu­pono po'og po'og hesaika aikai. Katu­pono aito yt watu­'uka i miit'in wywo ma'ato ahiag wywo watu­'uka. \v 12 Katu­pono ahiag ahewa­nĩkap sese topy­hu'at. Ahiag esura­ra'in wywo watu­'uka mã'ãu sa'ag kawiat. Ahiag emiit ko'i atipy piaria ewywuat Ahiagnia tukup­te'en mesuwat yi tote miit'in yt naku i nug haria akag wo. Yt heremo i mã'ãu sa'ag wen ma'ato hesaika kahato miit'in powyro yt naku i nug hamo. Yt naku i nug haria akag wo tukup­te'en mi'iria. \v 13 Mekewat atipy kaipy­wiaria ahewa­nĩ­kaptia kahato mi'iria i'ewyte yne imohey haria ewanĩ­kaptia ahiagnia. Mi'i pote waku watuwat Tupana miium ko'i wywo aipiit piat ahiag sopo hamuat mã'ãu sa'ag ko'i sopo hamo. Waku watopag koran Tupana miium ko'i wu'uka hap ekare'en hawyi waku watopag yianmete yne aipiit pe Tupana miium mekewat sura­ra'in wat ewywuat. Mi'i wywo yn watu­'uka kuap ahiag wywo aimoma teran hap e'at turan. Mekewat e'at pe tu'uka tu'uka kahato ahete at ka'ap. Ma'ato mi'i pytkai yt ai'akit kuap i katu­pono Tupana miium ahiag sopo hap po'og hesaika. Mi'i pote wato­py­hu'at ahiag okpe tote. \v 14 Pyno waku watoĩ­ne'en sura­ra'in ewywuat ahewa­nĩkap ekatup hamo. Waku aipiit ete ai'auka hap pupiat sokpe sura­ra'in wat ewywuat. Waku wahẽtup Tupana kape ahesokpe ahiag akit hamuat. Waku sa'a­wy'i watopag aiwa­nẽtup hawe pywuat sehay yn Tupana ehay aikotã sura­ra'in topag iwe'ok kytyt hap iheg nakat ewywuat. Mi'i hamo ahiag pory'a ewywuat yt teke kuap i aipy'a pe. Mi'i wo wati­sopo kuap ahiag miat ai'auka hap ko'i pupi. Waku wahẽtup Tupana pe — Uinug no hãpyk kahato rakano waku wato'e aikotã sura­ra'in topag sokpe iheg nakat sumu wato pupiat ewy. Mi'i hap ewy waku watopag Tupana miium aimo­hãpyk hamuat. \v 15 Topy ete sura­ra'in topag iheg nakat sura­ra'in py sokpe. Mi'i wywo te'e­ru­weput kuap kahato tu'uka hamo. Mi'i hap ewy waku watopag aipy sokpe ewywuat Tupana miium tehay ereto wuat'i miit'in kapiat hamuat hap mekewat sehay wakuat wo'o­wese hap Tupana wywuat hap ete. \v 16 Sura­ra'in topag ta'a­tupo ete iheg nakat mory'a aria kawiat pupiat. Mory'a pupiat sura­ra'in topag to'o'og me hap ewy. Mi'i ewy Tupana miium ahepiat tomohey hamuat waku aipo pe yne e'at pe ahiag pory'a sem sopo hamo. Waku wato­mohey at ka'ap aiku­'uro hap kape. Mekewat sa'ag nug hat ahiag ahewa­nĩkap kahato. Mi'i ai'a­wa­'awa surara ewy ihay sa'ag mory'a ewy ai'a­wa­'awa surara pory'a wuat hap ewy ma'ato yt put'ok'e i ahete katu­pono sura­ra'in ewy ahe'og iheg nakat aipo pe Iesui mohey pote yt put'ok­'i­'a­tu'e i ahete. \v 17 Sura­ra'in topag i'atu­'akag ete sura­ra'in akag wepainug hap iheg nakat. Mi'i ewywuat Tupana tum neran ahepe. Mi'i ti aheĩne'en wuat'i e'at pianuat tutum. Sura­ra'in po sese kai toĩne'en kyse wu'uka hap iwato'in nakat typy kai hãi hyk kahato rakat. Mi'i hap ewy Tupana Pã'ãu tum ahepe Tupana ehay ahiag wywuat wu'uka hamo ahiag atek tek hamo. \v 18 Karãpe watu­'uka ahiag wywo waku wato'e meremo — Tupana uipo­wyro ahiag akit hamo yne e'at pe wakuat nug hamo waku wato'e. Aikope aikope areĩne'en waku uhewyry Tupana Pã'ãu upi waku wato'e Tupana pe. Etipo­wyro o emiit'in ewe'eg wo o ahiag mupi waku wato'e. Yt urutuwat reran i ahiag ehay upi. I'ewyte irania'in Iesui mohey haria upi waku uruhẽtup wy. Yt uruiky­'esat i ahiag ehay upi urutuwat hap. Yt karãpe i uru'atoiat emohey hap waku wato'e Tupana pe. \p \v 19 Uito ti Pauru atiky­'esat ewehẽtup o Tupana pe uipo­wyro hamuat. Karãpe ewehẽtup irania'in powyro hamo yt uiwaure tei'o eipe. — Etunug o Pauru ewẽ wo ehay moherep hamo wuat'i miit'in me ewei'e ro uika­wiano. Karãpe toimo­herep ehay wakuat turan etum o tope iwe'eg kahato hap i'ewyte ikuap kahato hamuat hap ewat ewywuat hap ewei'e o. — Ehay pywuat yt uwe i mikuap sa'a­wy'i miwan miat hamo etimoe­saika Pauru Iesui etiat moherep hamo ewei'e yt kat i miit'in ken'ẽ hap wywo waku ewei'e Tupana pe uipo­wyro hamo. \p \v 20 Mesu­wa­rote more­kuaria koro ko'i tipo­'oro kahato ta'a­tue­miit'in irania'in etawa kape ta'a­tuehay moherep hamuat. Ta'a­tuehay ereto hamo ta'a­tu­po­'oro wẽtup ok ta'a­tuemiit po'og ta'a­tu­mi­mohey. Mi'i hap ewy kahato uito Pauru. Mi'i hap ewy kahato areĩne'en. Uipo­rekuat Tupana mipo­'oro areĩne'en tehay moherep hamuat irania'in ywania kape. Mi'i ehay moherep hamo ui'airo. Ma'ato mi'i pytkai koitywy areĩne'en wo'o­pyhik hawe. Mesup yt uhewyry kuap i Tupana ehay sytpok hamo. Pyno waku ewehẽtup o Tupana pe mesuwat wo'o­pyhik hawiat uipo­wyro hamo are. Ewehẽtup o yt kat i uiwe­mõti hap Tupana ehay moherep hamuat mesuwe katu­pono atiky­'esat sura­ra'in sem mu'e hano areĩne'en mesup are. \p \v 21 Pyno Aika­'iwat emiit sese Tikiku e hap het rakat atipo­'oro ehowawi. Uhehay wywo atipo­'oro aikotã aikotã areĩne'en mesuwe hap enoi hamo. Tikiku waku kahato atipuẽti. Mi'i ti Tupana ehay yt i'atoiat hin i aheywyt sese aikywyt miit sese mi'i. \v 22 Mi'i pote atipo­'oro Tikiku ehowawi katu­pono atiky­'esat tohenoi ehepe aikotã urutu­kup­te'en hap enoi hamo. Mi'i hap eweikuap hawyi eiwepit kahato. Ta'i eimoe­saika aru eipy'a pe aimi­mohey Iesui mohey hap ete aiwo­'o­ky'e hap ete are. \v 23 — Uru'ywot Tupana Uruka­'iwat koro Iesui ahẽtup ewawi. Etunug o emohey haria tawa Ewesu piaria wo'o­ky'e haria wo. Etunug o mi'iria wo'o­wese haria wo emohey sese haria wo are. \v 24 Tupana ereĩne'en hegyi'at kahato rakano emohey haria pe katu­pono Esa'yru Uruka­'iwat Koro Iesui ky'e kahato haria mi'iria are. Eti'a­tu­ky'e te'en ne'i mi'iria katu­pono Emipo­'oro Urupo­rekuat ky'e wuat'i e'at piat haria mi'iria are'e at ka'ap Tupana pe mesuwe wo'o­pyhik hawe. Woro­ho­'o­ky'e eipe are. \p Uito ti IESUI potpo­'oro PAURU.