\id ACT - Sateré-Mawé NT [mav] (Brazil) -2011 bd \h IESUI SAIPEPIARIA MINUG KO'I \toc1 Iesui Saipepiaria Minug Ko'i \toc2 Atos \toc3 At \mt1 IESUI SAIPEPIARIA MINUG KO'I \c 1 \s1 UIMIKY'E TEOWIRU \p \v 1 Pyno mesuwat waku uimiwan ewawiat mehĩ Teowiru atipo­'oro. Uito ti ewy Iruka. Ha'a­wyte atipo­'oro wẽtup uimiwan Iesui etiat ewawi mehĩ. Ha'a­wyte uimiwan me ahenoi epe yne Iesui minug sa'a­wy­'iwuat hap ko'i ete i'ewyte imienoi sa'a­wy­'iwuat ko'i hap ahenoi. Mekewat miwan ahet'ok Iesui etiat Iruka mienoi are. \s1 MAKU 16.15 IRUKA 24.51 PIAT EWY \p \v 2 Sa'a­wy'i Iesui ti'a­tu­'airo temiit'in sese hawyi to'e i'atuepe — Uiwy­ria'in e woro­ho­'o­po­'oro eipe uimo­herep wuat'i ywania piat hamo e. \v 3 Mi'i hawyi Iesui iku'uro ra'yn aika­wiano ma'ato ti toku­'uro pyi toĩne'en pakup i ra'yn. Mi'i hawyi tuwe­mo­herep i ra'yn temiit'in kape. 40 e'at kapiat tuwe­mo­herep i'atue­wawiat tuwẽtem gu'uro pywiat hawyi. Wẽtup ewaty hap ewy toi'a­tu­mu'e itote hawyi ta'a­tu­mohey sese ra'yn heĩne'en pakup i hap. Toi'a­tu­mu'e aikotã aru Tupana topy­hu'at Miit'in Porekuat no hap ete. \v 4 Wẽtup ewaty toi'a­tu­mu'e hawyi te'e­ru­wa­'a­tunug yne Iesui kape. Mi'i hawyi to'e temiit'in me — Uiwy­ria'in apuete meiũran ti aru Ui'ywot tipo­'oro Topã'ãu ehowawi e. \v 5 Aikotã sa'a­wy'i are'e ehepe hap ewy — Tupana ehet'ok kahato irane Topã'ãu wo uiwy­ria'in are'e sa'a­wy'i. Sa'a­wy'i sese Iuwãu ehet'ok y'y wo ma'ato mesup Tupana to'e uhepe — Uha'yru e wẽtup e'at pe aru yne esaipe­piaria ati'a­tu­set'ok Uipã'ãu Wakuat no e uhepe. Pyno mi'i to'e hap ewy irane einug eipe Topã'ãu Wakuat no uiwy­ria'in e. Mi'i pote waku ewehe­katup o meiũpe tawa Ieru­sarẽi me Tupana Pã'ãu Wakuat ut hap e'at e. Areto irane atipy kape hawyi Ui'ywot tipo­'oro meremo ehowawi Uipã'ãu Wakuat aikotã are'e sa'a­wy'i ehepe hap ewy e. Mi'i hawyi waku kahato eweikup­te'en eipiit yne puo Tupana Pã'ãu Wakuat topy­hu'at hawyi e Iesui temiit'in me. \p \v 6 Wẽtup e'at tokosap hawyi apo'i­'a­tu'e Iesui pe — Uruka­'iwat i'atu'e koitywy apo eti'a­tue­ha­kye­ra'at irane ra'yn ai'y­wania ahewa­nĩ­kaptia po pyi sio yt i'atu'e. Koitywy apo ai'y­wania pe etum i ra'yn ahe'yi sio yt i'atu'e. \v 7 Mi'i hawyi toi'a­tu­wesat — Uiwy­ria'in e Tupana yn ni ikuap kat e'at pe aru tutum ai'y­wania pe i'atue'yi Kanã'ã i ra'yn hap e. Tupana yn ni ikuap kat e'at pe tutum i ai'y­wania po pe hap i ra'yn e. Mi'i pote yt eipo pe kuap i e. Ta'i Ai'ywot yn ikuap karãpe ahewa­nĩ­kaptia po pywiat ai'y­wania e'yi hep hamuat e. Kat e'at pe kat ewaty pe hap Tupana yn ni ikuap e. \v 8 Ma'ato pywo tut irane Tupana Pã'ãu ehowawi eimoe­saika hamo e. Totopag Topã'ãu Wakuat ehepe hawyi ti aru Uimo­herep ta'yn eipe wuat'i miit'in me e. Sa'a­wy'i ti aru tawa Ieru­sarẽi miaria pe Uimo­herep ehehay wo e. Mi'i hawyi ti aru yi Iuteu piaria pe uimo­herep hawyi yi Samaria piaria pe Uimo­herep e. Mi'i hawyi yi wato hap ok tã wyti aru Uimo­herep eipe ehehay wo wuat'i ywania puo e Iesui topot­mu­'eria pe ahepe. \s1 MAKU 16.19 IRUKA 24.50 PIAT EWY \p \v 9 Mio tã to'e rokirẽ Iesui ta'am na'yn yity'ok pyi. Mi'i hawyi te'e­ra­ha'at turan teke ra'yn ywyhig me. Mi'i hawyi yt heremo i ra'yn Iesui. \v 10 Mi'i hawyi te'e­ra­ha'at re turan typy ok atipy kaipywiat put'ok'e i'atuete i'atue­sokpe ikytsig kahato rakaria. \v 11 Mi'iria te'e­ro'e Iesui saipe­piaria pe — Kat poteĩ eweha'at atipy kape eipe yi Karireia piaria i'atu'e katu­pono toto ra'yn Iesui atipy kape i'atu'e ma'ato aikotã toto hap ewy te ti aru ta'aipok i i'atu'e ipotpo­'o­roria pe ahepe. \p \v 12 Mi'i hawyi Ipotpo­'oria te'e­ra­'aipok i ra'yn Uriweira ypia pyi tawa wato Ieru­sarẽi kape yity'ok apype kaipyi te'e­ra­'aipok i. Yt pya pyi i te'e­ra­'aipok aikotã Iuteu ywania i'atue­wyry yt pya i Tupana mõtypot e'at turan hap ewy. \v 13 Mi'i hawyi put'ok­'i­'a­tu'e i ra'yn ipotpo­'o­roria mekewat okipy ywaiti rakat pe. Mi'i hawyi itote tukup­te'en i ra'yn aikope sa'a­wy'i Iesui wywo tukup­te'en hap tote. Itote tukup­te'en ipotpo­'o­roria PETERU IUWÃU hawyi TIAKU hawyi ÃTERE WIRIPI TUME PATORUMEU MATEU TIAKU mekewat Auweu sa'yru SIMÃU mekewat surara IUTA mekewat Tiaku ywyt. Mi'iria ipotmu­'eria sese tukup­te'en aikope sa'a­wy'i Iesui tenuk okipy ywaiti tote hap tote te'e­ro­py­hu'at 11 ok takaria. \v 14 Mi'i hawyi irania'in Iesui mohey haria i'ewyte hary­po­ria'in ko'i Iesui ty Maria tukup­te'en itote. Mi'i hawyi Iesui ywyt'in ity mẽpyt'in tukup­te'en itote torania. Mi'i hawyi at ka'ap i'atuehay Tupana kape mi'iria. To'o­'e­wy­'ewy ta'a­tu­hẽtup Tupana kape wẽtup wanẽtup hap ewy yn. Itote wẽtup ehay yn i'atu­wa­nẽtup hap Tupana kape. \p \v 15 Wẽtup e'at pe 120 ok takaria Iesui mohey haria tuwe­hyt'ok ywaiti pe. Mi'i hap tote Peteru ipoĩ'ãm i'atu­py­'a­setpe tehay i'atue­wawiat hamo. \v 16 Mio tã to'e i'atuepe — Uiwy­ria'in e sa'a­wy'i sese ti Tupana Pã'ãu henoi kahato Tosa­'yru Iesui etiat aha'a­se'i morekuat Tawi pe — Meiũran aru atipo­'oro esaipepiat Wuat'i Porekuat nuat e. I'ewyte Uimi­po­'oro ma'at hanuat aru toĩne'en wẽtup ok hemiit sese e Tupana sa'a­wy'i morekuat Tawi pe yiannote Aika­'iwat Iesui ma'at hanuat Iuta etiat tohenoi e Peteru. Mi'i hap ewy Iuta tima'at sa'ag Aipo­rekuat Iesui aikotã Tupana to'e aha'a­se'i Tawi pe hap ewy ra'yn e. \v 17 Ga'atpo Iuta wywo watoĩ­ne'en 12 ok te. Ta'i ipotpap kahato mi'i aiwywo e. \v 18 Ha'a­wyte Aika­'iwat ma'at hap sa'up wywo toikyi'at te'yi. Mi'i hawyi Iuta yt iwepit hin i tominug sa'ag hap ete hawyi tuwe­'auka ra'yn tuwe­'ut'yp kytyt pe. Mi'i hawyi ipiit ipuk kahato. Mi'i hawyi i'oghyt'at yi itote hap tote i'ok pok'e hawyi ime'en wẽtem e. \v 19 Mi'i hawyi ti Ieru­sarẽi miaria ikuap ta'yn Iuta iku'uro hap. Mi'i hawyi iku'uro hap tote ta'a­tu­set'ok — Suu sa'up muat mikyi'at yi i'atu'e ma'ato i'atu­pusu puo Akeutama i'atu'e. \v 20 Ta'i sa'a­wy­'iwuat mienoi morekuat Tawi pypy'e hap ewywuat — Ewei'atoiat ro iwat he'yi e i'ewyte ewei'atoiat i'yat e. Waku yt uwe i toĩne'en itote e. Mi'i hawyi mono waku wẽtup ok po pe ra'yn iwat motpap topy­hu'at e Tupana Tawi pe sa'a­wy'i Iuta piat pe Saumu 109.8 pe e. \v 21 Pyno uiwy­ria'in waku Iuta potpap wẽtup ok po pe watopag aikotã sa'a­wy'i Tupana to'e Tawi wẽ pywiat hap ewy e Peteru. \v 22 Waku ti watopag wẽtup miit wakuat po pe Iuta mipun motpap e Peteru. Waku wati­'airo wẽtup ok miit ha'a­wy­tewuat Iesui wywuat hewyry rakat e. Waku wati­'airo wẽtup ok yne Iesui minug ko'i kapiat akasa hat i'ewyte Iuwãu miat Iesui het'ok hawyi ta'am i ra'yn To'ywot kape hap kapiat akasa hat e. Waku wati­'airo wẽtup ok wakuat yne Iesui toku­'uro hawywiat toĩne'en pakup i hap kapiat akasa hat e Peteru Iesui potmu­'eria pe. \v 23 Mi'i hawyi ta'a­tukat hawyi ta'a­tu­puẽti typy ok Iesui potmu­'eria ha'a­wyte wuaria ikuap kahato haria ipotmu­'eria sese wẽtup ok Matia hawyi wẽtup ok Iuse. Typy ok ta'a­tu­puẽti Iuta saipepiat waku rakat. Iuse set wẽtup Para­sapa i'ewyte Iutu i'atu'e. — Pyno waku watikat uwe Tupana miky­'esat eywuat 12 ok takat sio mehĩ Matia sio mehĩ Iuse i'atu'e. \v 24 Mi'i hawyi ta'a­tu­hẽtup — Tupana i'atu'e ehenoi uruepe aiũ emiky­'esat ewywuat Iuta saipe­painuat i'atu'e. Katu­pono En yn miit'in py'a wanẽtup hap kuap hat. Mi'i pote En yn etikuap uwe waku rakat sio Matia sio Iuse i'atu'e. \v 25 Katu­pono yt uwe i Iuta potpap nug hat mesup i'atu'e. Toto ra'yn Iuta teiam aria wo'o­mo­so­'opot hap kape i'atu'e. Pyno waku eti'airo wẽtup ok Iuta saipe­painuat sio Iuse sio Matia i'atu'e Tupana pe. \v 26 Mi'i hawyi ti te'e­ru­we­ma­hara ra'yn aikotã Tupana tiky­'esat typy ok takaria kaipywiat kuap hamo. Mi'i hawyi i'atu­we­ma­hara hap henoi ra'yn Matia e. Mi'i hawyi — Ta'i Matia ti Tupana mi'airo i'atu'e to'ope. Mi'i hawyi ta'a­tupag 11 ok takaria kape mehĩ Matia hawyi 12 ok i ra'yn topy­hu'at ipotmu­'eria sese ra'yn tukup­te'en itote. Waku i ra'yn. \p Aikotã hap ewy ahenoi mesuwe uimiwan me uito Iruka. \c 2 \p \v 1 Mi'i hawyi 50 e'at Iesui gu'uro pyi hap ete Iuteuria enuk wato hap e'at put'ok'e tawa Ieru­sarẽi me yahig wato sakpuat toko­ka'at hap e'at kapiat ta'a­tu­wa­tetup hamo. Ta'a­tueko wuat'i eanu piat hap ewy. Mi'i hap tote Iuteu ywania te'e­ru­wa­'a­tunug kahato kat e hap yi kat e hap tama kaipyi. I'ewyte Iesui mohey haria te'e­ru­wa­'a­tunug wy itote Iuteu ywania mi'iria pote. \v 2 Mi'i hap tote put'ok'e Iesui mohey haria ete muehay ewywuat. Ta'a­tukuap muehay wasere wato puehay ewy. Mi'i kaipyi i'atuehay wuat'i ywania kape. Teke i'atu­py­'a­setpe muehay hap ewy. \v 3 Mi'i hawyi irania'in te'e­ra­'a­kasa Iesui mohey haria apypeke ariãty ewy. Mi'i put'ok'e Iesui mohey haria apypeke atipy kaipyi ariãty ewywuat. \v 4 Mi'i ti Tupana Pã'ãu tuwehik Iesui mohey haria ete. Mi'i kaipyi kat pusu kat pusu puo i'atuehay kahato Tupana Pã'ãu kaipyi. Irania'in pusu ta'at­sepap ta'yn i'atuehay kuap ta'yn yt ta'a­tuwat ta'a­tu­pusu pytkai i kat pote Tupana Pã'ãu kaipyi pote ta'a­tukuap. Ta'i Tupana Pã'ãu ihay kahato i'atuwẽ pyi yt i'atu­mikuap wuat pytkai. Katu­pono Tupana ihay i'atue­wawi topusu puo. \v 5 Itote tawa Ieru­sarẽi me tukup­te'en kahato Iuteuria aikope pyi aikope pyi mesuwat yi wato hap ok tã te'e­ru­wa­'a­tunug Tupana mohey kahato haria. \v 6 Mi'iria py'a­setpe Iesui mohey haria i'atuehay. Mi'i kape õ'ẽ haria wuat'i pusu puat ihay rakaria te'e­ru­wa­nẽtup kahato — Aikotã tupono som ta'a­tukuap aimotag hap ahe'yi pusu yt karãpe i te'e­re­mu'e aiwywo pytkai i'atu'e. Mi'i hap kape te'e­ru­wa­'a­tunug kahato mi'i hap kuap hamo. — To'iro watu­wa­nẽtup i'atuehay kape i'atu'e. \v 7 Mi'i hawyi wa'a­tunug haria te'e­ra­ha'at kahato Iesui mohey haria kape. Mi'i hawyi te'e­re­wa­nẽtup kahato — Aikotã aikotã tupono ta'a­tukuap aipusu wẽtup tawa kaipy­wiaria pytkai i'atu'e. Aikotã aiwe­motag hap ahe'yi pusu ko'i ta'a­tukuap i'atu'e. Uruikuap ti meimuẽ­wuaria yt karãpe i ikohye­wyry ahe'yi puo i'atu'e. Yne meimuẽwat yi Karireia piaria wemotag haria ko'i i'atu'e. \v 8 Aikotã tupono som ta'a­tu­su'at kuap aipusu i'atu'e. Aikotã som ta'a­tu­sepap kahato aimotag hap pusu ai'e­wy­wuaria i'atu'e. Aikotã hap kaipyi som Iesui mohey haria meiũpiaria tikuap kahato yne yne aipusu ko'i i'atu'e to'ope. \v 9 Aikotã hap kaipyi som pyno aimotag hap ko'i yi Patui ywania pusu yi Metui ywania pusu yi Eramita ywania pusu yi Mesu­pu­tamia ywania pusu yi Iuteu ywania pusu yi Kapa­tusia ywania pusu yi Puntu ywania pusu yi Asia ywania pusu ko'i ta'a­tu­sepap i'atu'e. \v 10 Aikotã tupono som aimotag hap ko'i yi Wirisia pusu yi Pãwiria pusu yi Esitu ywania pusu ko'i yi Iripia pusu yi Sirene popy etiaria pusu ta'a­tukuap i'atu'e. Aikotã hap kaipyi ta'a­tukuap i'atu'e. I'ewyte aipusu Humanu pusu ta'a­tu­sepap i'atu'e. \v 11 Ta'i ta'a­tukuap kahato yi Kereta ywania pusu i'ewyte yi Arapia ywania pusu ta'a­tu­sepap. Aikotã ta'a­tukuap ai'y­wania Iuteu perania pusu. Aikotã tupono som mi'i tã i'atu'e. Katu­pono aito ti watikuap i'atu­mi­sepap ko'i aimo­herep hap pusu pote i'atu'e. Ta'i Tupana mõtypot hap ko'i ete i'atuehay kahato i'atu'e. Ta'i Tupana minug wakuap ko'i ete i'atuehay kahato i'atu'e. \v 12 Mi'i hawyi te'e­ru­wa­nẽtup po'og — Pyno aikotã ta'a­tunug i'atu'e te'e­ru­we­wa­nẽtup hawe hawyi te'e­ro'e to'ope — Aikotã som ta'a­tukuap aipusu yt te'e­ru­we­mu'e i aiwywo pytkai i i'atu'e to'ope. \v 13 Ma'ato irania'in to'o­ky­ry'i kahato itote — Ta'i mahy pyno wyti i'atu­we­pẽ'ã wyti. Mi'i pote i'atuehay sa'ag i'atu'e sa'ag kahato Iesui mohey haria ete. \p \v 14 Mi'i hawyi Peteru ipoĩ'ãm towy­riae'in 11 ok takaria py'a­setpe. Mi'i hawyi to'e tehay pirik wo ihay rakaria kape — Aito Iuteu ywania sese mi'i pote uhehay teran ehowawi tawa Ieru­sarẽi miaria torania eiperia e. Atiky­'esat kahato ti eweikuap ui'e hap e. Pyno ewetum no ewuare ka'a uhowawi ui'e hap uhehay kuap hamo e. \v 15 Yt mahy pyno i wyti woro­ho­'o­mu'e eiperia eipesu puo ui'y­wania katu­pono yt uwe i ahetama piaria at tuwẽtem turan temahy u ahetama pe e. Pyno ei'e mahy pono wyti e hap yt hin i e. Pywo ti rat urui'a­tu­mu'e eipe Tupana ehay kaipyi e. Urui'a­tu­mu'e eiperia uru'y­wania wuat'i etama kaipy­wiaria e Peteru tawa Ieru­sarẽi miaria pe. \v 16 Kat e kat e sa'a­wy­'iwuat Tupana ehay enoi hat Iueu mienoi 2.28-32 pe hap ewy koitywy topy­hu'at mesuwe e. \v 17 Mio tã e Tupana tehay moherep hat Iueu pe — Yt pya i ra'yn yi kahuro hamuat hap e'at kape ti aru Uito ahytmoi kahato wuat'i ywania pe Uipã'ãu e wuat'i miit'in miat pe. Eha'y­ru'in ehaki­'yt'in timo­herep kahato aru uhehay wuat'i ywania pe e. Mekewat e'at pe atum kahato aru Uipã'ãu kurum'in me hawyi wyti aru te'e­ra­'a­kasa ta'a­tu­mu­'etu wuat ewy Uipã'ãu mienoi ewywuat e. I'ewyte eha'a­se­'i'in me atum kahato aru Uipã'ãu hawyi ti aru ui'e hap ta'a­tu­mu­'etu wuat ewy ta'a­tu­mo­herep wuat'i ywania pe e. \v 18 I'ewyte ti aru ihainia'in hary­po­ria'in wuat'i uheropat haria pe atum kahato Uipã'ãu Wakuat mekewat e'at pe. Mi'i hawyi ti aru uhehay yianmiat hap ewy ta'a­tu­mo­herep wuat'i ywania pe e Tupana sa'a­wy'i tehay moherep hat Iueu miwan me e Peteru. \v 19 Mekewat e'at pe ti aru atipy pe atunug iwato kahato miit'in mowa­nẽtup hamuat miit'in miat uikuap hamuat wuat'i mo'a­kasa hamuat e Tupana. Mi'i hawyi ti aru suu at hap kape te'e­ra­ha'at e. Mi'i hawyi ti aru atimo­herep wuat'i ehamo aria ẽty i'ewyte ywyhig miit'in akasa hamuat itote e. \v 20 Mi'i hawyi ti aru yt heremo i ra'yn at i'ewyte yt heremo i waty e. Waty ti aru suu ewy ra'yn ihup topy­hu'at e. Mi'i hap saipe pe ti aru Uimi­po­'oro Wuat'i Porekuat nuat sese ra'yn put'ok'e teiam ikahu kahato rakat puo tut tomõ­typot hawe ra'yn put'ok'e. He'at ra'yn ikahu rakat e. \v 21 Mi'i tupono uwe uwe hẽtup uhepe Tupana pe — Uheha­kye­ra'at ro En e uhepe haria wyti aru ati'a­tue­ha­kye­ra'at kahato e Tupana sa'a­wy'i aha'a­se'i Iueu pe e Peteru Ieru­sarẽi miaria pe. \v 22 Mi'i hawyi Peteru to'e haty wo itotiaria pe — Uikuap to eipe uhyt'i'in mana'in eweikuap to uhehay ui'y­wania e. Mesup ta'yn Tupana tunug na'yn to'e hap ewy e. Pywo ti rat toipo­'oro ra'yn Temiit Iesui tawa Nasare piat Aipo­rekuat nuat e. Iesui ti Tupana Mipo­'oro aheha­kye­ra'at hamuat e. Pywo ti rat Tupana timo­herep ta'yn ahepe tomi­'airo sese mesup e. Tominug wakuap yt uwe minug ewywuat i Iesui timo­herep kahato ahepe. Iesui wakuat sese e Tupana wuat'i pe e. Mi'i Miit timo­herep Tupana esaika hap ahepe e. Yne tutunug ahehamo wuat'i ehamo e. Mi'i kape ewei'a­kasa ra'yn katu­pono ehehamo hewyry mesuwe e. \v 23 Tupana Mipo­'oro ewei'auka ra'yn aria'yp posak sa'ag ete yt kat i i sa'ag tutunug pytkai e. Yt naku i kahato ewetunug tope ma'ato Tupana tum na'yn Tosa­'yru ehepe i'auka hamo katu­pono i'auka hap toikuap yianmete e. Ta'i aria'yp posak ete ne'i ewei'auka Ha'yru. Yt nakuaria i ehay upi ewei'auka Imipo­'oro Aipo­rekuat nuat ma'ato iku'uro hawyi Tupana tihep i ra'yn gu'uro pyi. Totiõtem i ra'yn Iesui e Peteru Iuteuria pe. \v 24 Ta'i ui'e hap ewy Tupana tihep ta'yn gu'uro po pyi Uruka­'iwat. Toĩne'en i ra'yn uiwy­ria'in e. Yt ipohepap i gu'uro ete e. Yt gu'uro tipyhyp kuap i Urupo­typot e. Iesui po'og hesaika gu'uro kai pote meremo gu'uro ipohep Iesui ete pyi e. \v 25 Ha'a­wyte kahato morekuat Tawi to'e — Uipo­rekuat heremo kahato uipy'a pe e. Ta'i Mi'i toĩne'en uipo sese kai wuat'i e'at pe mi'i pote ti yt karãmuo i areken'ẽ e. \v 26 Mi'i tupono uiwepit yn uipy'a pe. I'ewyte uhehay wepit kahato rat katu­pono atomohey kahato Uipo­typot e. Yt karãmuo i ti aru Tupana ti'atoiat Uika­'iwat gu'uro hap eiam me e. \v 27 I'ewyte ti aru yt karãmuo i Uika­'iwat piit nem nakano topy­hu'at aru iku'uro hawyi e. Yt karãmuo i aru Uika­'iwat topy­hu'at aria wato ho'opot hap tote e Tawi sa'a­wy'i. \v 28 Uhewyry uheĩne'en ne turan Uika­'iwat timo­herep kahato uhepe topu'ap sese wuat'i e'at piat uheĩne'en hap kapiat mu'ap e. Mi'i tupono ti uiwepit yn kat pote e'yatype aru areĩne'en wuat'i e'at pe Tupana e Morekuat Tawi ha'a­wyte tomiwan me Saumu 16.8-11 pe e Peteru to'y­wania tawa Ieru­sarẽi miaria pe. \v 29 Uiwy­ria'in uhehay hãpyk teran eiwywo e. Aha'a­se'i Morekuat Tawi wyti iku'uro ra'yn pãi e. Nimo ra'yn ti ta'a­tusyp ta'yn meiũpe e. Mio ti toĩ na'yn iwat wo'osyp hap meiũpe tawa Ieru­sarẽi me e. Ta'i wata­'a­kasa ra'yn iwat wo'osyp hap kape aito katu­pono toĩne'en mesup meiũpe. Ikag ko'i tukup­te'en ne mesuwat wo'osyp hap tawa pe are uhyt'i'in mana'in e Peteru. \v 30 Aikotã aikotã Tupana mikuap ewy Tawi tiwan towepy hawuo — Tupana to'e uhepe sa'a­wy'i — Tawi e meiũran emiariru kaipywiat wyti aru atimo­herep esaipepiat Uimi­po­'oro Miit'in Potypot no sese e uhepe e Tawi yianmete Iesui piat pe. \v 31 — Ta'i esaipepiat Uimi­po­'oro iku'uro hawyi yt karãpe i ipiit nem nakat topy­hu'at e Tupana Tawi pe. Yt atoiat hin i aria pe Uimi­po­'oro ma'ato tuwẽtem aru gu'uro pyi Mi'i Miit e. Ipiit yt topy­hu'at i aru yi pe e. Iku'uro hawyi toĩne'en pakup i i aru e Tupana aha'a­se'i Tawi pe. Mi'i pote toiwan mi'i e hap ahepe Iesui ieĩne'en pakup i hap etiat e Peteru. \v 32 Mana'in Uhyt'i'in ga'atpo Tupana tomoieĩ­ne'en pakup i ra'yn Tomi­po­'oro Iesui e. Pywo ti rat ipiit wẽtem gu'uro pyi hap kape uruta­'a­kasa i ra'yn urutoria yne e. Pywo ti uruehamo Iesui tuwẽtem na'yn gu'uro pyi e. Ipiit sese kape uruta­'a­kasa uruto pãi. \v 33 Ta'i Tupana timo­wato kahato ti Tomi­po­'oro Iesui e. Mi'i pe tutum Topã'ãu Wakuat i'ewyte mesup ti Iesui tum Ipã'ãu uruepe aikotã ei'a­kasa hap ewy. Eimikuap hap ewy ti mio tutum Topã'ãu Wakuat uruepe e. \v 34 Mi'i hap ete Tawi to'e sa'a­wy'i kahato tuwepy hawe — Uipo­typot to'e Uika­'iwat pe — Ta'i woro­mo­wato kahato po'og torania kai e. Mi'i pote era'apyk to uipo sese kai Mehĩ katu­pono atimo­herep teran wuat'i pe Uimi­mõ­typot po'og torania kai En hap e. \v 35 Koran ti ati'a­tu­mo­pe­rup'i kahato yne yne ahewa­nĩ­kaptia e. Mi'i pote epy ywyt'ok­pype hap ewy ati'a­tu­'akit yne ahewa­nĩ­kaptia e. Mi'i turan waku era'apyk to meiũpe ui'ya­type Uimi­mõ­typot no uipo sese kawiano e Tupana Uika­'iwat pe e Tawi tomiwan me e Peteru. Ta'i yt tuwepiat i Tawi ihay tomiwan me Saumu 110.1 pe ma'ato Toka­'iwat etiat ihay e. \v 36 Uhyt'i'in Mana'in pywo pe ti ai'y­wania ti'auka ra'yn Tupana Mipo­'oro aria'yp posak ete e. Ma'ato eimi­'auka Tupana tipo­'oro Aipo­rekuat no. Mi'i hap toimo­herep ahepe mesup katu­pono toihep Mi'i Miit hyp hawyi e. Mi'i Miit ti Tupana Mi'airo te Wuat'i Porekuat nuat e Peteru to'y­wania pe. \p \v 37 Mio tã e Peteru hawyi paa'i­'a­tu'e kahato ra'yn. Ta'a­tu­ha­ty'u kahato ra'yn. Mi'i hawyi te'e­ro'e Pete­ru'in me — Yt naku i kahato urutunug Tupana Mipo­'oro ete i'atu'e. Kat som pyno waku urutunug Tupana mowepit hamuat i'atu'e haty wo 12 ok takaria pe. \v 38 Mi'i hawyi Peteru ti'a­tu­wesat — Eweipun no eiminug yt naku i hap ko'i hawyi eiwe­morem no Tupana kape hawyi eiwe­set'ok to Uruka­'iwat set upi e. Mi'i hawyi meremo Tupana tiporop yne eiminug sa'ag ko'i e. \v 39 Mi'i ewetunug mote ti aru Tupana tum na'yn Topã'ãu Wakuat ehepe aikotã sa'a­wy'i to'e hap ewy tutum na'yn tomi­ky­'esat ewy ehepe e. Mio Tupana hytmoi teran Topã'ãu Wakuat ehepe. Mio tã e hap wyti topy­hu'at ahepe i'ewyte ahemia­ri­ru'in me e. Ta'i yne imohey haria pe tutum neran Topã'ãu Wakuat wuat'i ywania pe aikope aikope tukup­te'en mesuwat mytyp tote hap ok tã tutum neran Topã'ãu hãpyk takat. Uwe uwe hẽtup mi'i hap ko'i pote tutum neran tomi­'ai­roria pe e. \v 40 Mi'i hawyi Peteru ihay kahato topy'a pyi itotiaria pe — Uru'y­wania woro­ho­'o­nãpin neran haty wo e. Tupana ti'a­tu­'a­piheg kahato aru Tomi­po­'oro Aipo­rekuat nuat auka haria e. Mi'iria ti aru ho'opot haria sese wo aru tukup­te'en wuat'i e'at pe e Tupana. Mi'i pote uiwy­ria'in eiwe'eg wo o Tupana ei'a­piheg sese hap pupi e. Irania'in i'auka haria tuwat kahato aru ta'a­tu­'a­piheg Tupana piat hap kape e. Yt eweiwat rei'o mi'iria upi e. Waku paa'e­wei'e Tupana kape hawyi ewei'aipok to Tupana kape eiminug sa'ag hap kaipyi e Peteru haty wo itotiaria pe. \v 41 Mi'i hawyi Peteru pe te'e­ro'e — Pywo kahato e'e hap mehĩ i'atu'e. Koitywy ti uruimohey ra'yn Iesui Tupana mi'airo urueha­kye­ra'at hanuat hap uhyt i'atu'e. Mekewat e'at pe 3000 miit Iesui mohey haria ipakup takaria te'e­ro­py­hu'at itote. Mi'i hawyi ipotmu­'eria ti'a­tu­set'ok kahato ra'yn y'y wo imohey pakup i haria. \v 42 Mi'i hawyi ipotmu­'eria ti'a­tu­nãpin at ka'ap ta'yn imohey pakup i haria yne Iesui e hap nug hamuat hap ete ta'a­tu­'a­tu­mu'e kahato. Mi'i hawyi te'e­ru­wa­'a­tunug kahato to'oehay hamo. Mi'i hawyi imohey haria ti'a­tu­mõ'ẽ kahato ta'a­tu­mi'u to'ope i'ewyte te'e­ru­wa­'a­tunug kahato Tupana wywo to'oehay hamo. \v 43 Mi'i hawyi Iesui potpo­'o­roria 12 ok takaria tunug kahato Tupana mimo­herep ko'i yt miit'in minug kuap i ko'i ewywuat ta'a­tu­mo­herep miit'in ehamo imohey hamuat. Iwato kahato ta'a­tu­mo­herep Tupana esaika hamo miit'in ehamo. Mi'i hawyi irania'in te'e­ru­wa­nẽtup kahato imohey haria mimo­herep wakuap ko'i kape hawyi yt kat i'atu'e kuap i. \v 44 Mi'i hawyi Iesui mohey haria wẽtup ehay yn na'yn te'e­ro­py­hu'at itote. Wẽtup miit ewy ta'a­tu­mohey. Mi'i hawyi Iesui mohey haria ti'a­tu­mõ'ẽ to'ope ta'a­tuekat ko'i. \v 45 Ta'a­tue'yi ta'a­tu­we­neru ra'yn hawyi ta'a­tu­mõ'ẽ yi sa'up to'ope aikotã waku hap ewy miit'in ehaky­'e'i hap ok tã hap ewy. Kat ko'i kat ko'i ta'a­tu­we­neru ra'yn hawyi i'ewyte ta'a­tu­mõ'ẽ ta'a­tuekat sa'up to'ope aikotã waku hap ewy miit'in ehaky­'e'i hap ok tã. \v 46 Yne e'at pe ra'yn Iesui mohey haria te'e­ru­wa­'a­tunug kahato Tupana mõtypot yat koro Ieru­sarẽi miat rote e. Wẽtup miit ewy kahato tukup­te'en itote. I'ewyte yne e'at pe ta'a­tunug kahato man pik pik hamuat tuwat tuereto to'o'yat kape. I'ewyte ta'a­tu­mi'u ta'a­tu­mõ'ẽ to'ope. Mi'i hawyi i'atu­wepit kahato tukup­te'en to'ope te'e­ru­wete to'o­wese kahato. I'atu­py'a wasu kahato itote. \v 47 Te'e­ru­wehum kahato haype Tupana kape at ka'ap. Mi'i pote irania'in Ieru­sarẽi miaria te'e­ru­wehum mi'iria kape — Ta'i Iesui mohey haria ti waku pe tukup­te'en i'atu'e. Ta'i mi'iria hegyi'at rakaria pãi i'atu'e. Mi'i pote ti Aipo­typot Iesui ti'a­tu­wy­'inug kahato yne e'at tomohey haria tomie­ha­kye­ra'at pakup i ko'i. \p Uito Iruka aikotã Tupana Pã'ãu put'ok'e Iesui potmu­'eria etiat hap atiwan mesuwe. \c 3 \p \v 1 Wẽtup e'at pe wãtym'i turan Peteru Iuwãu tuwat Tupana mõtypot yat koro kape Tupana wywuat ta'a­tuehay hamo. \v 2 Mi'i hawyi itote ta'a­tu­puẽti wẽtup ok miit toty kaipywiat wemo­herep hat yt hewyry kuap i rakat. Mekewat ipy kĩ'ã kahato rakat toĩne'en Tupana mõtypot yat koro e'oken­'ypy kai mekewat Oken'ypy Kahu e hap het rakat tote toĩne'en yne e'at pe. Mi'i tote sẽtup sẽtup e hat sese wo topy­hu'at ha'a­wy­tepyi. Mekewat miit ipy yt ikahu hin i rakat ti. Ity'in terut yne e'at pe Tupana yat e'oken­'ypy kape. Itote wuat'i miit'in õ'ẽ haria kaipyi toiky­'esat yt kat sa'up i ta'atuium tepiat hap ko'i. \v 3 Mi'i hawyi Peteru Iuwãu tuwe­hyt'ok mekewat Tupana mõtypot yat pe turan mekewat ipy kĩ'ã rakat hẽtup ta'yn Peteru Iuwãu me — Mehĩ'in e eweho'oium no uhepe eheti­neiru e. \v 4 Mi'i hawyi te'e­ra­ha'at kahato yt hewyry kuap i rakat kape hawyi te'e­ro'e tope — Eraha'at ro uruewawi uhyt i'atu'e. \v 5 Mi'i hawyi teha'at i'atue­wawi i'atumiium tepiat hap ekatup haype katu­pono tohẽtup hawyi tuwa­nẽtup — Ta'a­tu­ho'oium aru uhepe e. \v 6 Ma'ato Peteru to'e hẽtup hat pe — Pywo ti rat yt kat i sese uruekat uhyt e. I'ewyte yt kat i urueti­neiru Uru kawiat Parata kawiat mehĩ e. Yt hekat rakaria hin i ti uruto wen ma'ato kat som toĩne'en uruwanuat rakat atum yne epe mehĩ e. Mi'i hawyi to'e ipy tyt i rakat pe — Tupana Mipo­'oro Aipo­rekuat nuat Iesui tawa Nasare piat wemotag hat set no woro­moe­hãite teran mesup mehĩ e. Mi'i tupono epoĩ'ãm no ewyry ro uhyt e ipy kĩ'ã sese rakat pe. \v 7 Mi'i hawyi Peteru timo­poĩ'ãm na'yn ipo sese ete. Mi'i hawyi meremo ipy waku ra'yn topy­hu'at hesaika kahato ipy. \v 8 Mi'i hawyi peso peso'e ra'yn. Mi'i hawyi teke ra'yn Tupana mõtypot yat koro pe Peteru Iuwãu wywo — Waku poity'i Tupana waku poity'i Tupana e tuwehum haype. \v 9 Mi'i hawyi itotiaria yne te'e­ra­'a­kasa peso peso'e hap waku Tupana e hap. \v 10 Mi'i hawyi te'e­ro'e to'ope — Ta'i watikuap uwe meke miit i'atu'e. Ta'i mi'i ti mekewat oken'ypy ikahu rakat rotiat sẽtup sẽtup hat wyti i'atu'e to'ope. Sa'a­wy'i ahepiat ahekat ẽtup hat ra'yn wyti meke toĩne'en i'atu'e to'ope. Aikotã som pyno mio hewyry kuap kahato i'atu'e. Iwato kahato ra'yn ni ipy mohãpyk hap i'atu'e to'ope. Aikotã som pyno mio waku pe i ra'yn hewyry i'atu'e te'e­ru­wa­nẽtup kahato haype. \v 11 Mi'i hawyi mekewat ipy pakup takat iporok'at Peteru Iuwãu py ete — Uiwepit kahato e uiwepit kahato e i'atuepe. Mi'i hap kape wuat'i kaipyi ra'yn te'e­ru­wa­'a­tunug kahato te'e­ra­ha'at hamo. Mi'i hawyi typy'i rakaria õ'ẽ haria tukup­te'en itote mekewat morekuat Sarumãu e'oken­'y­pyke. Mi'i hawyi te'e­ru­wa­nẽtup kahato mekewat Tupana mimoe­hãite kape. \v 12 Mi'i hawyi Peteru iha'at kahato tewawiat seha'at haria kape wanẽtup kahato haria kape hawyi to'e i'atuepe — Kat poteĩ ewehe­ha'at kahato uruewawi urumõ­typot kahato hap wywo e aikotã ten uruewaku hap kaipyi uruimoe­hãite mesuwat sa'a­wy­'iwuat ipy kĩ'ã rakat e. Yt naku i urumõ­typot mi'i miit moehãite hap ete katu­pono yt uruwat uruewaku hap kaipyi i ti imoehãite hap toĩne'en mesup e Peteru. Yt uruwat uruesaika hamo i mi'i miit topy­hu'at ipy kahu rakano e. Ta'i Ahetu­pana ti imoehãite meiẽwat miit e. Tomi­po­'oro Iesui mohey hap upi wyti toimoe­hãite meiũwat sa'a­wy­'iwuat ipy kĩ'ã rakat are uhyt'i'in mana'in e. \v 13 Aha'a­se­'i'in Aparãu Isaki Iako eTupana mimoe­hãite ti meiũwat miit e. Eweikuap apo kat pote Tupana timoe­hãite ipy kĩ'ã rakat ehehamo e. Pyno ahenoi ehepe. Toiky­'esat kahato temiit sese Iesui mõtypot hap haype wyti e. Ta'i Ahetu­pana tiky­'esat kahato ra'yn wyti eimi­kuasa te Iesui mõtypot hap e. Morekuat Piratu ti yt i'auka teran i wen ma'ato eipe ti eweiky­'esat i'auka hap — Yt naku i Iesui ewei'e morekuat pe itote sa'a­wy'i e. — Eti'auka ro pyno Iesui ewei'e kahato morekuat Piratu pe e. \v 14 — Wakuat sese Uito Tupana ewywuat e Iesui wen ma'ato mi'i pytkai — Yt kan hamo i Iesui ewei'e. Mi'i hawyi wo'o­'auka hat Parapa eweiky­'esat po'og Iesui kai. — Yt eti'auka tei'o Parapa ewei'e itote ma'ato mekewat po'og po'og wakuat wuat'i kawiat rakat Iesui pe ti — Eti'auka ro eti'auka ro Mi'i Miit ewei'e sa'ag Piratu pe e. — Yt naku i kahato wyti wati­'auka ra'yn Iesui e Piratu pytkai — Eti'auka ro eti'auka ro Mi'i Miit ewei'e ti ra'yn itote eipe. Yt naku i kahato eiminug sa'ag e Peteru. \v 15 Ta'i miit'in moieĩne'en wuat'i e'at piat hat auka haria sese eipe pãi ma'ato mi'i pytkai eimi­'auka Tupana tomoieĩ­ne'en i ra'yn e. Toihep i ra'yn wyti Tomi­'airo gu'uro pyi pãi. Mi'i hap ti uruikuap kahato ra'yn katu­pono heĩne'en pakup i hap kape uruta­'a­kasa mot'i kahato uruto e Peteru. \v 16 Koitywy wyti Tupana timoe­hãite ra'yn mesuwat sa'a­wy­'iwuat ipy kĩ'ã rakat katu­pono toiky­'esat Tomi­po­'oro Iesui set mõtypot hap mesuwe pote e. Iesui set kawiat mohag wo toimoe­hãite mi'i miit ehehamo katu­pono toiky­'esat kahato eipe yne Tosa­'yru mohey haria wo hap e. Uruimohey Iesui hawyi waku ra'yn topy­hu'at mesuwat sa'a­wy­'iwuat ipy kĩ'ã rakat. Mesup Tupana mimo­hãpyk wo ra'yn toĩne'en na'yn ehehamo mana'in uhyt'i'in e. Iesui set esaika hap wywo Tupana timoe­hãite mesuwat miit e. \v 17 Ta'i ui'y­wania atikuap kahato aikotã yt eiwe'eg i hap wywo ewei'auka Iesui nagnia ehay upi hap e. \v 18 Ha'a­wyte yianmete ra'yn Tupana ehay enoi haria henoi kahato aikotã aru aikotã aru wata­'a­kasa mesuwe hamuat hap e. Mi'i hap ewy wyti sa'a­wy­'ite yne Tupana ehay enoi haria henoi ti ra'yn yianmete Iesui mi'auka wuat hap etiat e. Mi'iria piat henoi kahato ra'yn Urupo­rekuat piat ho'opot hamuat e. Mi'i henoi hap ewy ti ewetunug na'yn mesup Tupana e hap ewy e. \v 19 Aikotã Tupana henoi yianmete hap ewy ti topy­hu'at mesup. Mi'i pote waku mio tã ewei'e ro Tupana pe — Koitywy paa'u­ru­to'e ewawi Tupana katu­pono yt naku i kahato urutunug Esa'yru ete ewei'e pote meremo waure wo topy­hu'at eiminug sa'ag ete e. Mi'i hawyi waku pe i ra'yn iwywo eweikup­te'en mehĩ'in mana'in e. Mi'i hawyi ti aru Tupana mimo­wepit ko'i wo i ra'yn wuat'i e'at pe eweikup­te'en katu­pono tutum ehepe Topã'ãu Wakuat eimoe­saika hamuat hap hawyi e. Ta'i eiwe­morem Tupana kape i ra'yn pote waku pe iwywo eweikup­te'en e Peteru. \v 20 Mi'i hawyi ti aru tuwe­kaipyi toipo­'oro i ra'yn ehowawi Iesui e. Sa'a­wy'i sese ra'yn Tupana ti'airo Mi'i Miit Eika­'iwat nuat e. Pyno eiwe­morem howawi hawyi ti aru toipo­'oro i ra'yn Tosa­'yru Pã'ãu ehowawi e. \v 21 Mio ti toĩne'en Iesui atipy pe e. Mio itote tohe­katup topo­'oro i meiko wuat hap e'at e. Mio tã i'atu'e Tupana ehay moherep haria sa'a­wy­'i­wuaria — Tut wyti aru wẽtup e'at pe aikotã Tupana tunug mesuwat yi sa'a­wy­'iwuat hap ewy tutunug i irane e miwan me e. Mi'i hap e'at wyti aru Tupana tunug mesuwat mytyp ikahu ipakup takat sa'a­wy­'iwuat ikahu hap ewy i'atu'e yianme Iesui toĩne'en Wuat'i Porekuat nuat hap kape i'atu­mu­'etu e Peteru. \v 22 Aikotã aha'a­se'i Musei henoi sa'a­wy'i Iesui etiat hap ewy. Mio tã e — Wẽtup e'at pe wyti aru Tupana tipo­'oro ehowawi wẽtup ok ui'e­wywuat kahato rakat e. Mi'i Miit ti Tupana Mi'airo sese Wuat'i Porekuat nuat e. Ta'i Mi'i Miit wyti aru toĩne'en eipy­'a­setpe Tupana Ehay Moherep sese hano aikotã ui'ewy ma'ato po'og uikai e Musei sa'a­wy'i tomiwan me. Mi'i Miit wyti aru ei'y­wania suu kawiat tuwe­mo­herep ui'ewy e. Put'ok'e eipy­'a­setpe hawyi eweikuap yne o imienoi e. Kat e kat e wyti aru ihay ehepe. Ewetunug no yne yne i'e hap ok tã e Musei. \v 23 Ma'ato uwe uwe Tupana Ehay Moherep hat sese ehay pun haria ti aru tukup­te'en Tupana mimo­weityk ko'i wo e. Ewetunug no yne imienoi ewywuat. Ma'ato yt ewetunug i pote yt Tupana ywania wo hin i eweikup­te'en aru e Musei sa'a­wy'i ahowawi e Peteru. \v 24 Ui'y­wania yne ti sa'a­wy­'i­wuaria Tupana ehay enoi haria mio tã i'atu'e yianme Iesui etiat aikotã Musei to'e hap ewy e Peteru. Wẽtup ehay yn i'atuehay e sa'a­wy­'iwuat Tupana ehay moherep haria e. Ta'i sa'a­wy­'iwuat aha'a­se'i Samueu i'ewyte ihay yianmete Iesui ete i'ewyte yne yne Samueu saipe­piaria Tupana ehay moherep haria wẽtup ehay yn i'atuehay e. Mesuwiat Aika­'iwat Iesui etiat yn i'atuehay yianme e. \v 25 Eiperia ti Tupana ehay moherep haria emiariru ko'i pãi e. Kat i'atu'e kat i'atu'e sa'a­wy'i Iesui etiat ta'a­tu­mo­herep ehepe e. Sa'a­wy'i aha'a­se­'i'in me Tupana ihay kahato aikotã aru tutunug hap ete ihay e. Aha'a­se­'i'in tiwan kahato i'e hap aimu'e hamo. Koitywy aipo pe ra'yn mesup Tupana e hap i'e hap ewy e. Aikotã sa'a­wy­'ite Tupana to'e aha'a­se'i pot Aparãu me hap ewy tutunug mesup ehehamo e. Sa'a­wy'i mio tã e Aparãu me — Uiwy meiũran aru wẽtup ok emiariru epu'i kaipywiat tuwe­mo­herep yi tote e. Mi'i Miit esaipepiat sese wo aru ati'a­tu­poi­tyro wuat'i ywania mesuwat yi wato hap ok tã e Tupana Aparãu me Iesui piat pe. \v 26 Pyno Tupana tunug na'yn mio tã to'e Aparãu miat hap are katu­pono mesup ta'yn toipo­'oro Temiit Iesui ai'y­wania kape aimo­wepit hamo aheha­kye­ra'at hamo aiminug yt nakuap i kaipywiat aipo­re­ra­'aipok hamo toipo­'oro Iesui e Peteru Tupana mõtypot yat koro totiaria pe. \p Mi'i hawyi uito Iruka uimiwan atunug Peteru mienoi etiat. \c 4 \p \v 1 Itote mio tã e Peteru turan miit'in tok pe tõ'ẽ tõ'ẽ ipy'ahak takaria pa'iria Tupana mõtypot yat piaria akag ko'i wywo Peteru Iuwãu saty'i saty'i hamo. Ta'a­tukuap Pete­ru'in Iesui wẽtem gu'uro pywiat hap ta'a­tu­henoi miit'in me hawyi — Wãi'i­'a­tu'e Peteru Iuwãu me. Yt naku i ewehenoi miit'in me Iesui tuwẽtem gu'uro pyi hap i'atu'e katu­pono uruikuap ta'yn aiku­'uro hawyi ti yt karãpe i watoĩ­ne'en pakup i hap i'atu'e sa'ag. \v 2 Yt naku i ewei'a­tu­mu'e miit'in aikotã Iesui tuwẽtem gu'uro pyi hap ete i'atu'e. Wãi nei'o i'atu'e. Pyno yt naku i ewei'a­tu­mu'e miit'in i'atu'e. \v 3 Mi'i hawyi pa'iria ti'a­tu­pyhik Peteru Iuwãu wo'o­pyhik hawe. — Yt naku i kahato eipe i'atu'e. Yt naku i eweipot­mu'e i'atu'e. Wãtym na'yn mote yt naku i urui'a­piheg eipe mesup ma'ato pywo ti rat mũki­'ite put'ok'e hawyi urui'a­piheg kahato eipe morekuat tikuap ehehay sa'ag ko'i hap hawyi i'atu'e Peteru Iuwãu me. \v 4 Ma'ato Tupana mõtypot yat koro totiaria Peteru Iuwãu mimu­'eria timohey kahato i'atu­mienoi Iesui etiat. Mi'i hawyi ta'a­tu­mo­rania karania Iesui mohey pakup i haria tukup­te'en itote hap e. Mi'i hawyi ta'a­tu­puẽti itote porap 5000 ihainia imohey pakup i haria Peteru Iuwãu miekyi ko'i. \p \v 5 Mi'i hawyi mũki­'ite ihot'ok hawyi Peteru Iuwãu apiheg teran haria te'e­ru­wa­'a­tunug kahato pa'i koro Ieru­sarẽi miat yat pe. Mi'i tote i'atuehay kahato pa'iria wywo nagnia wywo Iuteu ywania wãi'e hap moherep kuap kahato haria wywo Peteru Iuwãu kuasa hap ete. \v 6 Mi'i hawyi pa'i koro Anai e hap put'ok'e tosa­'y­ru'in pa'i Ka'iwa pa'i Iuwãu pa'i Aresã­tere wywo. I'ewyte yne tosa­'y­ru'in wywo. \v 7 Mi'i hawyi Peteru Iuwãu ta'a­tue­nõtem wo'o­pyhik hap pyi hawyi ta'a­tu­hytmoi ta'a­tu­py­'a­setpe hawyi apo'i­'a­tu'e Peteru Iuwãu me — Uwe ehay pyi kahu ewetunug mi'i tã ga'atpo Tupana mõtypot yat koro pe i'atu'e. Uwe eipo­'oro mi'i tã nug hamo i'atu'e Peteru Iuwãu me. \v 8 Mi'i hawyi Tupana Pã'ãu put'ok'e kahato Peteru piit pe hawyi Tupana wẽ wo ihay kahato itote — Urupo­re­kuaria woro­ho­'o­wesat reran kahato e. Nagnia eweikuap to uhepiat eiwesat hap e. Eweikuap teran uwe ehay pyi mesuwat sa'a­wy­'iwuat ipy kĩ'ã rakat topy­hu'at ipy waku ra'yn hap e. \v 9 Pyno ahenoi ehepe uwe sese mesuwat sa'a­wy­'iwuat ipy kĩ'ã rakat moehãite hat. \v 10 Ta'i Iesui tawa Nasare piat mimoe­hãite wyti ipy pakup takat e. Ta'i Iesui ehay upi wyti uruimoe­hãite mekewat ipy kĩ'ã rakat ga'atpo e. Sa'a­wy'i Tupana tipo­'oro Temiit ahowawi Aipo­typot nuat wen ma'ato Imipo­'oro Wakuat ewei'auka ra'yn aria'yp posak sa'ag ete. Yt naku i kahato ewetunug ma'ato iku'uro hawyi Tupana tomoieĩ­ne'en pakup i gu'uro pyi e. Pywo ti rat toĩne'en i Iesui katu­pono mesup ta'yn toimoe­hãite meiũwat miit e. Eweha'at ro pyno imimoe­hãite kape katu­pono hewyry ra'yn ehehamo e. \v 11 Iesui ti Nu Wakuat kahato ewy e. Mi'i Nu wo Tupana tunug na'yn to'yat koro sese e. Pywo ti rat Nu iheg kahato rakat ewy kahato Iesui e. Mi'i waku ui'yat koro nug hamuat e Tupana sa'a­wy'i morekuat Tawi miwan me Saumu 118.22 pe e ehepe wen ma'ato mekewat Nu pun haria wo kahato eweikup­te'en mesup eiperia e. Yt naku i kahato e. Ma'ato Eimipun wo ti Tupana ha'a­wynug na'yn to'yat sese e. \v 12 Wẽtup miit yn ni aheha­kye­ra'at kuap hat e. Mi'i Miit set ti Iesui e. Yt uwe i mi'i rẽ mesu­wa­rotiat wuat'i Ehakye­ra'at kuap hat e. Iesui mohey hap upi yn ni aheha­kye­ra'at kuap Tupana e Peteru haty wo. \v 13 Mi'i hawyi more­kuaria itotiaria te'e­ro'e to'ope — Kat pote som aipupi yt te'e­ro­ken'ẽ hin i Peteru Iuwãu i'atu'e. Yt karãpe i ti mi'iria te'e­ru­pot­mu'e kahato wo'o­mu'e hap wato sese puo. Ai'ewy wen ma'ato mi'i pytkai i'atuehay kuap kahato rakaria ewy. Pira pytyk haria mi'iria miit'in eropat haria yn mi'iria ma'ato i'atuehay po'og ikahu wo'o­mu'e haria akag ko'i kai i'atu'e to'ope nagnia. Uwe pyno i'atu­mu'e mio tã e hap nug hamo i'atu'e to'ope. Te'e­ru­wa­nẽtup hawyi — Ta'i Iesui ti'a­tu­mu'e mi'iria ha'a­wy­tepyi tomikuap ko'i ete. Mi'i pote mesup Ta'a­tu­ka­'iwat Iesui ewy kahato ta'a­tunug i'atu'e to'ope. \v 14 Mi'i hawyi itotiaria te'e­ra­ha'at kahato ipy pakup takat y'am miat Iuwãu Peteru py'a­setpiat kape hawyi te'e­ru­wa­nẽtup kahato ta'a­tu­py'a pe hawyi yt kat i'atu'e kuap i — Wakuap yn ta'a­tunug mote aikotã wati­'a­tu­'a­piheg mi'iria i'atu'e ta'a­tu­wa­nẽtup hawe. \v 15 Mi'i hawyi ta'a­tu­po­'oro porap'i Peteru Iuwãu ta'a­tu­'ya­ty­pepyi hawyi te'e­ro'e to'ope — Aikotã aru watunug mi'iria wywo i'atu'e. Yt naku i wati­'a­tu­'a­piheg mi'iria katu­pono waku kahato ta'a­tunug mekewat ipy kĩ'ã rakat pe i'atu'e. \v 16 Ta'i heremo kahato ra'yn i'atu­minug wakuap i'atu'e. Yne tawa Ieru­sarẽi miaria ikuap ta'yn waku hap ipy kĩ'ã rakat moehãite hap mi'i pote yt naku i Peteru yt naku i Iuwãu yt wato'e kuap i miit'in me katu­pono yt miit'in minug kuap i hap ewy ta'a­tunug na'yn i'atu'e. \v 17 Pyno waku wãiwa­to'e i'atuepe — Yt ewehenoi tei'o miit'in me po'og mekewat Iesui etiat waku wato'e i'atuepe ma'ato ewehenoi wẽtup ok pe Iesui etiat pote ti aru urui'a­tu­sa­ty'i saty'i eipe waku wato'e i'atuepe i'atu'e. Yt naku i ti Iesui eweimo­herep miit'in me waku wato'e ro Iuwãu Peteru pe i'atu'e to'ope itotiaria miit'in akag ko'i pa'i kororia. Mi'i pote ti aru yt iwato i miit'in ikuap mekewat Iesui etiat i'atu'e to'ope. \v 18 Mi'i hawyi Peteru Iuwãu ta'a­tu­kaykay wãita­'a­tu'e hamo — Waku ra'yn toran na'yn wyti mio i'atu'e. Po'og o yt ewehenoi i ra'yn Iesui etiat irania'in me i'atu'e. Iwat het wyti mio yt ewei'e tei'o wẽtup ok pe i'atu'e. \v 19 Mi'i hawyi Peteru Iuwãu ti'a­tu­wesat — Kat som pyno po'og waku urutunug sio Tupana miky­'esat sio eiwat eimi­ky­'esat mehĩ'in i'atu'e. \v 20 Ma'ato ti uruta­'a­kasa ti ra'yn howawi pãi i'atu'e. Ta'i uruikuap ti ra'yn urumu'e hat i'atu'e. Mi'i tupono ti yt uruwẽ­pohep kuap i ti ra'yn Urumu'e hat moherep hap ete pyi i'atu'e Peteru Iuwãu wãi'e haria pe. \v 21 Ma'ato irania'in — Tupana wyti imowaku ipy kĩ'ã rakat i'atu'e. Mi'i pote ti nagnia yt ti'a­tu­'a­piheg kuap i ma'ato te'e­ro'e i'atuepe — Ewetunug ne pote ti aru urui'a­tu­'a­piheg na'yn eipe i'atu'e pa'i kororia. \v 22 — Ta'i Tupana ti waku kahato katu­pono 40 anu yt hewyry kuap i rakat mio waku ra'yn tutunug. Iwato poity'i ra'yn wakuap iminug i'atu'e irania'in. \p \v 23 Mi'i hawyi i'atu­wẽ­pohep ta'yn Peteru Iuwãu ete. Mi'i hawyi tuwat ra'yn ta'a­tu­wy­ria'in Iesui mohey haria kape. Itote ta'a­tu­henoi henoi ra'yn kat i'atu'e kat i'atu'e pa'i kororia ehay enoi haria nagnia ehay enoi haria ta'a­tuepiat hap — Yt ewehenoi po'og i ra'yn o miit'in me Iesui etiat i'atu'e uruepe i'atu'e — Ma'ato ewehenoi po'og ne mote ti aru urui'a­piheg sese ra'yn eipe i'atu'e uruepe Uhyt'i'in mana'in i'atu'e. \v 24 Mi'i ta'a­tukuap hawyi tuwat ra'yn Tupana kape ta'a­tuehay to'o­'e­wy­'ewy hamo — Tupana Uru'ywot Atipy piat i'atu'e. En ni wuat'i waikiru nug hat i'atu'e. Urupytyp nug hat sese En i'atu'e. Tupana En ni wuat'i puat y'y nug hat i'atu'e. Ta'i wuat'i piat yi nug hat En i'atu'e. \v 25 Ta'i sa'a­wy­'iwuat urue'a­se'i Tawi mienoi ewy ti mio ta'a­tunug sa'ag na'yn uruete Tupana i'atu'e. Emienoi Epã'ãu Wakuat kaipyi mio tã e Tawi epe sa'a­wy'i tuwepy hawuo i'atu'e — Kan hamo som kan hamo som i'atu­py­'ahak kahato wuat'i ywania ete Tupana e. Kat pote som to'o­nãpin sa'ag ne'i Emipo­'oro Urupo­rekuat nuat ete e Tawi sa'a­wy'i miwan me. Mesup ehay ewy kahato ta'a­tunug sa'ag kahato more­kuaria Emi'airo Iesui ete meiũpe Tupana i'atu'e. \v 26 Mesup miit'in akag ko'i pa'i akag ko'i yt tiky­'esat hin i wyti Emipo­'oro Iesui Ta'a­tu­po­rekuat nuat hap i'atu'e. Ta'i aiwy Tawi wepy ewawiat hap morekuat Tawi wepy 2.12 hawe ewywuat kahato ta'a­tunug mesup Tupana i'atu'e. \v 27 Katu­pono mesup ta'yn te'e­ru­wa­'a­tunug kahato meiũpe tawa Ieru­sarẽi me Emipo­'oro Iesui etiat sa'ag ta'a­tuehay hamo i'atu'e. Tupana i'atu'e mesup ta'yn more­kuaria te'e­ru­wa­'a­tunug to'o­nãpin sa'ag ne'i Emi'airo Urupo­rekuat nuat Iesui mohit hamo mesuwe i'atu'e. Uru'ywot mesup ta'yn mekewat morekuat Eroti i'ewyte morekuat Pũsui Piratu te'e­ru­wa­'a­tunug Isareu ywania irania'in ywania wywo to'o­nãpin sa'ag ne'i hamo i'atu'e. Koitywy tawa Ieru­sarẽi me ta'a­tukat at ka'ap aikotã aikotã waku eropat sese haria Iesui mohey haria yne moma hamo ta'a­tukat to'o­nãpin sa'ag hap tote Tupana i'atu'e. \v 28 Tupana i'atu'e uruikuap wen ma'ato yt kat i sa'ag ta'a­tunug kuap Esa'yru ete uruete wãi'ere pote i'atu'e. Pywo ti rat yne pore­kuaria mesu­wa­ro­tiaria epo piaria tukup­te'en hap uruikuap i'atu'e. Uruikuap ta'yn more­kuaria yne emi'airo tukup­te'en sio waku sio yt hap uruikuap i'atu'e. Tupana epo pe urutu­kup­te'en mi'i pote yt kat i sa'ag ta'a­tunug kuap uruete sio wãi'ere i'atuepe pote i'atu'e. Tupana etunug o emiky­'esat ewy more­kuaria po wo uruete emõtypot hamuat i'atu'e katu­pono uruikuap ta'yn more­kuaria tunug ehay etiano aikotã yianme emienoi i'atuepiat hap ewy yn ta'a­tunug kuap i'atu'e. \v 29 Koitywy mesuwe miit'in akag ko'i ai'akit reran kahato i'atu'e. Mi'i pote Tupana urumoe­saika kahato esaika hamo ehay Iesui etiat moherep torania miit'in miat hamo i'atu'e. \v 30 Mi'i hawyi — Tupana i'atu'e urumoe­saika o Iesui po wo miit'in moehãite kahato hamo aikotã Esa'yru Iesui tunug sa'a­wy­'iwuat ewy yt uwe miit misepap nug hap ewy i etunug o urupo wo miit'in mowa­nẽtup kahato hamo i'atu'e haty wo Peteru Iuwãu wywo Tupana kape. \v 31 Mio tã i'atu'e pote tyry'e kahato meiẽwat i'atu­wa­'a­tunug hap getap. Mi'i hawyi Tupana Pã'ãu Wakuat ti'a­tu­moe­saika kahato ra'yn itotiaria i'atu­miẽtup ewy. Mi'i kaipyi yt te'e­ro­ken'ẽ hin i ra'yn wanĩ­kaptia pupi. Mi'i hawyi Tupana ehay yn na'yn i'atuehay wo. \v 32 Mi'i hawyi Iesui mohey haria wo'o­ky'e kahato haria tukup­te'en itote aikotã wẽtup miit ewy kahato i'atu­py'a wasu hap. Ta'i wẽtup miit ewy yn i'atu­wa­nẽtup hap. Mi'i hawyi i'atue­gyi'at kahato rakaria wo tukup­te'en itote. Mi'i hawyi yt uwe i itote — Uianuat yn uhekat e hat topy­hu'at i'atu­py­'a­setpe katu­pono ta'a­tu­mõ'ẽ kahato to'ope kat ko'i kat ko'i i'atuekat e. — Ta'i aiwanuat topy­hu'at yne uhekat yne uruekat mesup i'atu'e to'ope katu­pono ta'a­tu­ky'e kahato sa'a­wy'i Iesui mohey haria itote. \v 33 Iesui ti tuwẽtem na'yn gu'uro pyi i'atu'e kahato Iesui potpo­'o­roria 12 ok takaria wuat'i miit'in me. Hesaika kahato i'atuehay Iesui ete topy­hu'at itote. Mi'i hawyi miit'in te'e­ru­wa­nẽtup kahato i'atuehay kape. Mi'i hawyi tuwepyi Tupana tuwehum kahato i'atuete. \v 34 Mi'i hawyi getap ka'i­waria yi ka'i­waria iweneru ra'yn ta'a­tu'yat ta'a­tue'yi. \v 35 Mi'i hawyi ta'a­tue'yi sa'up ti ta'atuium 12 ok takaria pe. Mi'i hawyi ta'a­tu­mõ'ẽ mekewat sa'up ihaky­'e'i rakaria pe. Mi'i hawyi yt wẽtup ok i i'atu­py­'a­setpe toĩne'en ihaky­'e'i rakat. \v 36 Mi'i hawyi wẽtup ok mehĩ Iuse yi Sipiri kaipywiat wyti te'yi sa'up hum yne ra'yn 12 ok takaria pe. Iuse ti aha'a­se'i sa'a­wy­'iwuat Irewi ywania ti. \v 37 Mi'i Iuse ta'a­tu'e hawe ti te'e­ru­wẽ­powat — Aipo­wyro hat i'atu'e ma'ato Iuteu ywania — Mehĩ Panãpe i'atu'e ta'a­tu­pusu puo. \p Pyno aikotã hap ewy ta'a­tunug. Mi'i hawyi atiwan mesuwe uito Iruka. \c 5 \p \v 1 Mi'i hawyi wẽtup e'at pe Panãpe ewywuat Iesui mohey hat mehĩ Anania tiwe­neru ra'yn te'yi teha­ry'i Sawira wat wywo te. \v 2 Mi'i hawyi yi sa'up ta'a­tuewyi ipat'ok katu­pono yt ta'atuium yne teran i Tupana pe. Mi'i hawyi ma'ato — Urue'yi sa'up urutum yne Tupana pe waku wato'e 12 ok takaria pe i'atu'e to'ope. Mi'i hawyi toto Anania 12 ok takaria kape hawyi — Heno uhyt e meiko ra'yn urue'yi sa'up toran na'yn atum neran Tupana pe e ma'ato yt pywo pe i. \v 3 Mi'i hawyi Peteru to'e Anania pe — Kat pote som Tupana Pã'ãu Wakuat pe eso teran e. Ta'i ahiag ehay pyi wyti eso teran e. Ta'i ipat'ok yn wyti etum uipo pe ma'ato — Atum yne Tupana pe ere uruepe pytkai e. \v 4 Sa'a­wy­'ite ti toran epo pe mekewat yi toĩne'en e. I'ewyte koitywy etiwe­neru hawyi epo pe te mekewat yi sa'up topy­hu'at e. Kat poteĩ pyno — Atum yne ra'yn wyti meiko Tupana pe ere uruepe. Ta'i ipat'ok te ti topy­hu'at epo pe — Atum yne ere pytkai e. Yt naku i are e. Ta'i yt uhepe i wyti eso hap uhyt e ma'ato Tupana pe wyti eso hap e Peteru Anania pe. \v 5 Mio tã e hawyi ta'at ra'yn yi tote heso rakat hawyi ipyhu tek'e ra'yn. Mi'i kapiat akasa haria te'e­ro­ken'ẽ kahato ra'yn ipupi. \v 6 Mi'i hawyi itotiaria kurum iwasuria terut ra'yn sokpe kyt'i huwy hamuat hawyi ta'a­tu­suwy ipiit hawyi ta'a­tusyp ta'yn Anania. \v 7 Mi'i rokirẽ Anania piit ta'a­tusyp ta'yn. Mi'i turan mye'ym ora hap ewy tokosap hawyi ihary'i put'ok'e ra'yn Peteru ete. Yt toikuap hin i te te'aito ku'uro hap. \v 8 Mi'i hawyi Peteru to'e tope — Mana Sawira e toran ni ra'yn apo ehe'yi sa'up ewetum Tupana pe sio yt e. Pywo apo e'aito tum yne ti ra'yn ehe'yi sa'up mana sio yt e. Mi'i hawyi toiwesat — Pywo ti an mimi e tutum yne ti ra'yn urue'yi sa'up Tupana pe e mana Sawira Peteru pe. \v 9 Mi'i hawyi — Yt naku i e Peteru katu­ponoĩ eiwo­'o­'ewy eheso e. Kat poteĩ ewehã'ãg neran Uruka­'iwat Pã'ãu Wakuat eheso hamo e. Pyno eraha'at ro oken kape mana Sawira e katu­pono tõ'ẽ ra'yn e'aito syp kahu hawyi kurum'i wasuria ko'i e. Mana e mio ti ewat epiit iku'uro rakat i'ewyte ra'yn ta'a­tue­reto irane hyp hamo e'aito ewy e Peteru. \v 10 Mi'i hawyi meremo mana Sawira i'ewyte iku'uro itote hawyi ta'at ra'yn Peteru py yatype hawyi ipyhu tek'e ra'yn. Mi'i hawyi kurum iwasu ko'i te'e­ra­ha'at oken'y­pykiat turan — Iku'uro ra'yn wyti ihary'i i'atu'e. Mi'i hawyi ta'a­tue­reto ra'yn ipiit he'aito syp hap kape hyp hamo. Mi'i hawyi ta'a­tusyp he'aito ywyt puo. \v 11 Mi'i hawyi wa'a­tunug haria Iesui mohey haria te'e­ro­ken'ẽ kahato ra'yn typy ok heso rakaria iku'uro i'atue­hamo hawyi. I'ewyte irania'in ikuap hawyi te'e­ro­ken'ẽ kahato ta'a­tu­'auka Tupana piat hap pupi. \p \v 12 Mi'i hawyi 12 ok takaria po pe iwato kahato topy­hu'at Tupana esaika hap. Mi'i hawyi ta'a­tunug moity'i ra'yn iwato kahato Tupana ewy yt miit'in minug kuap i ko'i ta'a­tu­mo­herep miit'in py'a­setpe. \v 13 Yt irania'in minug kuap i ko'i ewywuat ra'yn ta'a­tunug Tupana po wo. Mi'i pote — Aikotã som mi'iria inug mi'i tã i'atu'e irania'in. Ta'i waku kahato ti Iesui mohey haria tunug i'atu'e irania'in to'ope wen ma'ato — Wato­ken'ẽ kahato i'atu­pupi i'atu'e. Arewa­nẽtup yt naku i watuwat mi'iria upi katu­pono sio watuwat i'atuupi hawyi mehĩ Anania ehary'i Sawira ewywuat wato­py­hu'at i'atu'e to'ope. Mi'i hawyi Iesui mohey haria te'e­ru­wa­'a­tunug kahato yne e'at pe morekuat Sarumãu e'oken note Tupana mõtypot yat koro pe. \v 14 I'ewyte iky'esat haria typy'i sese Iesui mohey hanuaria ipakup i ihainia'in hary­po­ria'in toko­ka'at Aika­'iwat Iesui kape. Mekewat e'at pe tuwe­hyt'ok kahato ra'yn imohey haria pakuptia i'atu­'ya­type. \v 15 Mi'i hawyi i'ahu rakaria ta'a­tue­'yni iãti wẽtup sok yn to'o­tote tote tukup­te'en mu'ap ẽpe upi — Peteru pã'ãu mono tokosap uruho­'opot poity'i pote urupohag nug hamo i'atu'e. Mi'i hawyi mono uruehãite i ra'yn i'atu'e i'ahu rakaria to'ope. \v 16 I'ewyte tawa Ieru­sarẽi popy etiaria tawa hit popy wuaria te'e­ru­wa­'a­tunug Ieru­sarẽi kape. Mi'i kape ta'a­tuerut i'ahu rakaria i'ewyte miit'in ahiag ipiit piat rakaria ta'a­tuerut. Mi'iria yne Tupana ti'a­tu­moe­hãite 12 ok takaria po wo. \p \v 17 Mi'i pote pa'i koro tomie­rohik ko'i wywo i'atue­ha­'y­wywi kahato ra'yn Iesui mohey haria ete. Mi'i hawyi i'atu­saiwot kahato ne'i ra'yn — Waku wati­'a­tu­moma yne Iesui mohey haria i'atu'e to'ope. \v 18 Mi'i pote ta'a­tu­pyhik ta'yn yne Iesui potpo­'o­roria 12 ok takaria yt nakuaria i pyhik hawe. \v 19 Ma'ato wãtym hake turan put'ok'e Tupana mipo­'oro atipy kaipywiat i'atu­'o­ken­hyp'ok hamuat. Mi'i upi tuwat iheg myi. \v 20 Mi'i hawyi itote to'e i'atuepe — Eweiwat ro Tupana mõtypot yat koro kape hawyi eweikup­te'en no wuat'i miit'in py'a­setpe hawyi ewehenoi henoi kahato ro — Iesui ti tuwẽtem i ra'yn gu'uro pyi ewei'e ro itote e. Iesui mohey hap yn ni mu'ap Tupana kapiat ewei'e i ro i'atuepe e. Iesui yn wyti aimoieĩ­ne'en wuat'i e'at piat kuap hat ewei'e ro itotiaria pe e atipy kaipywiat sut hat Iesui potpo­'o­roria pe. \v 21 Mi'i hawyi tuwat ra'yn 12 ok takaria hawyi te'e­ru­we­hyt'ok hunete Tupana mõtypot yat koro pe. Mi'i hawyi ta'a­tu­'a­tu­mu'e kahato i ra'yn itotiaria. \p Mi'i turan pa'i koro toto ra'yn towy­ria'in wywo more­kuaria yat koro kape. Mi'i hawyi toi'a­tu­kaykay ra'yn tuwe­wawi wo'o­nãpin haria temiit'in Isareu ywania etu'i­saria toi'a­tu­kaykay. Te'e­ru­wa­'a­tunug yne ra'yn hawyi ta'a­tu­po­'oro tesu­ra­ra'in 12 ok takaria pore­ra'at hamo wo'o­pyhyp hap kape. \v 22 Mi'i hawyi tuwat ra'yn sura­ra'in wen ma'ato yt uwe i ta'a­tu­puẽti Iesui potmu­'eria itote. Mi'i hawyi te'e­ra­'aipok i ra'yn henoi hamo. \v 23 — Ta'i okenhyp ko'i iheg me yne uruipuẽti i'atu'e i'ewyte sura­ra'in tukup­te'en yne oken'y­pyke i'atu'e. Ta'i okenhyp ko'i iheg me yne tukup­te'en i'atu'e. Mi'i hawyi uruho­'o­'o­ken­hyp'ok 12 ok takaria wywuat okipy wen ma'ato itote yt uwe hin i ra'yn uruipuẽti eimi­pyhik ko'i pãi i'atu'e. \v 24 Mi'i hawyi Tupana mõtypot yat koro ka'i­waria surara akag ko'i pa'i koro ko'i te'e­ru­wa­nẽtup kahato hawyi te'e­ro'e — Aikowo som te'e­ro­popy Iesui potmu­'eria ta'a­tu­pyhik hap pyi i'atu'e to'ope. Aikotã aru waku watunug mi'iria ete i'atu'e to'ope. \v 25 Mi'i turan put'ok'e wẽtup ok miit to'e hamo — Tu'i­saria e mio wyti eimi­pyhik ko'i Iesui potmu­'eria tukup­te'en Tupana mõtypot yat koro pe i ra'yn e. Mi'i tote ta'a­tu­'a­tu­mu'e kahato miit'in Ta'a­tu­ka­'iwat ete e more­kuaria pe. \v 26 Mio tã e hap ta'a­tukuap hawyi sura­ra'in sem tuwat i ra'yn i'atue­ro­po'ok hamo. Mi'i hawyi to'e sura­ra'in akag mu'ap upi temiit'in me — Eimitum mo o e yt ewei'a­tu­sa­ty'i saty'i tei'o mekewat Pauru e hap het rakat mesuwe miit'in sem ipotmu­'eria typy'i tok pe e kat pote meremo ti aru miit'in sem ai'a­tu­'uka nu wo e. Eiwe'eg wo o e. Mi'i hawyi sura­ra'in ti'a­tu­kaykay Iesui emiit'in. \v 27 Mi'i hawyi ta'a­tue­reto morekuat yat kape. Ta'a­tuerut hawyi ta'a­tupag wo'o­mu'e haria akag py'a­setpe i ra'yn. \v 28 Mi'i hawyi pa'i koro to'e — Kat pote som ewei'a­tu­mu'e wuat'i miit'in Iesui ete yt urumi­ky­'esat ewy i i'atu'e. Sa'a­wy'i ti — Yt ewehenoi i ran o Iesui etiat irania'in me uruto'e ra'yn ehepe wen ma'ato ti mio yne miit'in tawa Ieru­sarẽi miaria tikuap kahato mekewat Iesui etiat e. Ta'i Tupana Mipo­'oro Aipo­rekuat nuat auka haria ti pa'i ko'i ewei'e ti uruepe e pa'i koro. Yt naku i kahato eipe e. \v 29 Mi'i hawyi Peteru ti'a­tu­wesat — More­kuaria e waku kahato urutunug wuat'i eimi­ky­'esat ewy wen ma'ato karãpe eipe urupo­'oro yt Tupana miky­'esat ewywuat nug hamo i mi'i pote ti po'og waku urutunug Tupana miky­'esat ok tã wãi'e­wei'e pytkai e Peteru. \v 30 Aiwat aha'a­se­'i'in Etupana timoe­hãite i ra'yn eimi­'auka aria'yp posak etiat Iesui uhyt'i'in e. \v 31 Miit'in Potypot no Tupana tiky­'esat kahato Uruka­'iwat Iesui e. Mio tã e Tupana sa'a­wy'i — Mi'i Miit ti Uipo sese kawiat ieĩne'en hat e. Mi'i Miit ti wuat'i miit'in ehakye­ra'at hanuat e Tupana sa'a­wy'i miwan me e Peteru. Ta'i Iesui ti henoi ahepe mekewat mu'ap aiminug yt naku i hap kaipywiat aihep hamuat e. Mi'i Miit yn ni mu'ap Tupana kapiat hat e. Mi'i Miit yn ni ai'y­wania Isareu ywania wanẽtup sa'ag hap mohãpyk kuap hat e. Toiky­'esat yne ai'y­wania tomie­ha­kye­ra'at ko'i wuat hap e. \v 32 Yt uruto yn i ti mio tã uruto'e ma'ato Tupana Pã'ãu Wakuat i'ewyte mio tã e at ka'ap uru'e hap ewy te e Peteru. Mio wyti Tupana tum neran Topã'ãu Wakuat tomi­ky­'esat nug haria pe pãi e. Mi'i Miit etiat ri urumikuap uruimo­herep miit'in me ehepe uhyt'i'in e. Mi'i Miit yn aheha­kye­ra'at kuap hat e Peteru wo'o­nãpin haria akag ko'i pe. \p \v 33 Mio tã e Peteru hawyi wo'o­nãpin haria i'atu­py­'ahak kahato Iesui potpo­'o­roria ete. Mi'i hawyi — Waku watu­'uka mi'iria i'atu'e to'ope. \v 34 Mi'i hawyi itote toĩne'en pa'i kororia py'a­setpe wẽtup ok miit i'atu­nãpin hat akag koro. Mi'i miit po'og i'atu­mi­mõ­typot. Mi'i ti Musei wãi'e hap moherep hat. Mi'i miit set Kamarieu e hap het rakat. Mi'i hawyi ipoĩ'ãm na'yn i'atu­py­'a­setpe yne nãpin hamo — Uimi­mu­'eria e atiky­'esat ewei'a­tu­po­'oro porap'i meimuẽ­waria 12 ok takaria sura­ra'in upi wẽtup yat kape e. \v 35 Tuwat yne ipotmu­'eria hawyi to'e wo'o­mu'e hat Kamarieu itotiaria pe — Uipot­mu­'eria e eiwe'eg wo o e. Eiwa­nẽtup o kat aru pyno watunug Iesui mohey haria ete e. \v 36 Ha'a­wyte wẽtup surara Teuta tuwe­mo­wato meiũpe tawa Ieru­sarẽi me e. Mi'i hawyi 400 sura­ra'in tuwat hupi e. Mi'i turan ni iku'uro ra'yn Teuta ta'a­tu­'auka ra'yn e. Mi'i hawyi yt kat i ra'yn topy­hu'at iwat hemiit. Tuwat yne ra'yn iwat haipe­piaria e. Mesup yt uwe i mekewat Teuta emiit mesuwe e Kamarieu Isareu ywania pe. \v 37 I'ewyte ga'atpo tama Karireia piat uhyt Iuta e hap het rakat tuwe­mo­wato meiũpe e. Mi'i hawyi tuwat kahato miit'in hupi typy'i kahato hesu­ra­ra'in wo e. Mi'i hawyi mekewat wo'oset puruk hap e'at pe toi'a­tu­kaykay yne tesu­ra­ra'in tuwe­wawi hawyi ta'a­tu­'a­tu­'uka kahato mesuwe ma'ato mi'i turan iku'uro ra'yn Iuta hawyi te'e­ru­we­sytpok ta'yn Iuta saipe­piaria torania e Kamarieu. \v 38 Mi'i pote are'e mio ehepe waku ti aipohep ta'yn Iesui saipe­piaria ete e. Waku waure wo yn na'yn aito i'atukai e Kamarieu. I'atuwat i'atueko miit'in wanuat ne'i pote ti aru ikahuro ra'yn topy­hu'at e. \v 39 Ma'ato i'atuehay pywuat Tupana wanuat pote ti aru yt karãmuo i wati­moma kuap i'atuehay e. Pyno Tupana etiano watu­'uka pote imi'akit ko'i wo aru wato­py­hu'at uhyt'i'in e Kamarieu pa'i koro emiit'in me. \v 40 — Pywo kahato tig urunãpin mehĩ Kamarieu i'atu'e itotiaria. Mi'i tã ti aru epiat urunãpin hap ewy ti aru pyno urutunug uhyt i'atu'e pa'i koro kapiat wa'a­tunug haria. Mi'i hawyi ta'a­tu­kaykay 12 ok takaria te'e­ru­we­wawi. Mi'i hawyi ta'a­tu­'ahyk ahyk saity sa'ag wo Iesui potmu­'eria. Ta'a­tu­'a­piheg kahato hawyi wãi'i­'a­tu'e — Yt ewehenoi po'og i ra'yn o miit'in me Iesui etiat i'atu'e. Yt ewehenoi tei'o irania'in me Iesui etiat i'atu'e. Ma'ato po'og ewetunug mote po'og aru sa'ag urui'a­tu­'a­piheg eipe i'atu'e. Pyno waku eweiwat i ra'yn ei'yat ko'i kape i'atu'e 12 ok takaria pe. \v 41 Mi'i hawyi tuwat i ra'yn more­kuaria yat koro pyi. Tuwat hawyi i'atu­wẽ­pap'i kahato itote — Tupana i'atu'e urutu­wehum kahato ra'yn eete i'atu'e. Koitywy urumo­sa­ty'i saty'i sa'ag kahato itote Esa'yru mohey haria uruto pote i'atu'e. Ma'ato ti waku uruho­'opot Esa'yru Iesui set po'ypyi i'atu'e. \v 42 Mi'i hawyi ipotmu­'eria ti'a­tu­mu'e at ka'ap yne i'atu'yat puaria. I'ewyte ta'a­tu­'a­tu­mu'e Tupana mõtypot yat koro totiaria. Yt i'atu­wẽ­pohep hin i ma'ato — Iesui ti Tupana tipo­'oro Aipo­rekuat nuat i'atu'e ta'a­tuehay pirik wo. \p Iesui potmu­'eria mienoi hap ewy atiwan mesuwe uito Iruka. \c 6 \p \v 1 Mi'i hawyi ipotmu­'eria timo­herep kahato miit'in me yne Iesui etiat. Mekewat e'at pe imohey pakup i haria te'e­ru­we­mo­ty­py'i kahato itote. Imohey pakup i haria typy pusu kuap haria tukup­te'en. Mi'iria yne Iuteuria ma'ato typy pusu kuap haria mi'iria tukup­te'en. Wẽtup ywania Kereku pusu kuap haria ma'ato wẽtup ywania Epereu pusu kuap haria. Mi'i hawyi wẽtup e'at pe Kereku pusu kuap haria te'e­ro'e to'ope — Kat pote Epereu pusu kuap haria po'og imõ'ẽ ta'a­tue­hi­wuria pe aito wuaria kai i'atu'e. \v 2 Mi'i hawyi 12 ok takaria tikuap mio tã i'atu'e hap hawyi ta'a­tu­'a­tu­kaykay ra'yn torania hawyi te'e­ro'e Iesui mohey haria typy'i rakaria pe — Ma'ato ti yt naku i urui'atoiat Tupana ehay hiwu ko'i piat mi'u mõ'ẽ hamo i'atu'e. Uruto ti yt urupot­put­'ok'e i typy motpap nug hamo i'atu'e. Yt urupot­put­'ok'e i Tupana ehay moherep at ka'ap hamo i'ewyte hiwu poi hamo at ka'ap i'atu'e. Niatpo kahato typy motpap nug hamo at ka'ap i'atu'e. \v 3 Mi'i tupono waku ewei'airo 7 ihainia wakuat rakat hiwu sese ko'i piat mi'u mõ'ẽ hamo i'atu'e. Waku ewei'airo iwe'eg kahato rakaria i'atu'e. Waku eweikat Iesui mohey sese haria inug hamo i'atu'e. Waku Tupana Pã'ãu Wakuat miky­'esat ewywuat nug kuap haria ewei'airo i'atu'e. Ewei'airo ro wakuaria miit'in mimõ­typot ko'i i'atu'e. Mi'iria ewywuat yn ni waku wati­po­'oro urupotpap nug hamo mi'u mõ'ẽ hiwu ko'i piat hamo i'atu'e 12 ok takaria Iesui mohey haria pe. \v 4 Ma'ato uruto wyti Tupana ehay mõ'ẽ haria wo yn ni urutu­kup­te'en aru at ka'ap uruto i'atu'e. I'ewyte Tupana wywo yn uruto uruehay teran at ka'ap i'atu'e. \v 5 Mi'i hawyi wu'uka haria te'e­ro'e — Pyno waku watunug ei'e hap ewy i'atu'e ta'a­tu­wesat 12 ok takaria pe. Mi'i hawyi ta'a­tu­'airo 7 ihainia. Sa'a­wy'i ta'a­tu­'airo mekewat Iesui mohey kahato hat mehĩ Etewãu katu­pono Tupana Pã'ãu Wakuat eiam kahato topy­hu'at mi'i miit. Ta'i Tupana miky­'esat ewy yn tutunug. Mi'i hawyi ta'a­tu­'airo wẽtup ok mekewat mehĩ Wiripi. Mi'i hawyi ta'a­tu­'airo mehĩ Pokuru i'ewyte mehĩ Nikanu. Mi'i hawyi mehĩ Timãu i'ewyte mehĩ Pamena ta'a­tu­'airo. Mi'i hawyi mekewat mehĩ Nikurau yt Iuteu ywania i mekewat tawa Antiokia piat ta'a­tu­'airo. Mi'i hawyi torania meimuẽwat 7 ok ta'yn tukup­te'en itote. \v 6 Mi'i hawyi ta'a­tu­mi­'ai­roria 7 ok takaria ta'a­tuerut 12 ok takaria kape. Mi'i hawyi te'e­ru­we­ponug na'yn hawyi — Tupana eti'a­tu­poi­tyro kahato mi'iria i'atu'e. Etum o meiko­rania pe esaika hap epotpap nug hamo i'atu'e 12 ok takaria. \p \v 7 Mi'i hawyi hãpyk kahato meimuẽwat 7 ok takaria timõ'ẽ mi'u hiwu sese ko'i pe. Mi'i pote Iesui potmu­'eria sese 12 ok takaria ti'a­tu­mu'e at ka'ap miit'in yne Iesui miky­'esat nug hap ete. Mi'i hawyi yne tawa Ieru­sarẽi miaria pe ta'a­tu­mõ'ẽ kahato Tupana ehay. Mi'i pote typy'i kahato ra'yn imohey pakup i haria itote tukup­te'en. I'ewyte i'atu kahato Iesui miky­'esat yn nug haria tukup­te'en itote. Mi'i turan pa'iria sem i'ewyte te'e­ro­py­hu'at Iesui mohey haria wo ra'yn itote. \p \v 8 Mi'i hawyi mekewat mehĩ Etewãu timo­herep kahato ra'yn miit'in me Tupana esaika hap — Ta'i Tupana miky'e kahato ti mi'i i'atu'e. Ta'i Tupana ti tuwehum kahato Etewãu ete i'atu'e to'ope itote. Tupana ti hum kahato tewaku hap hawyi toimo­herep kahato topo wo Tupana yn inug kuap hap ko'i. Yt miit minug kuap i ko'i tutunug Tupana esaika hamo. \v 9 Ma'ato meiũran irania'in Iuteu ywania pa'i ko'i Tupana yat kaipywiat õ'ẽ haria i'atu­py­'ahak kahato Etewãu ete Ta'i ta'a­tu­'akit reran ne'i ta'a­tuehay wo ma'ato yt ta'a­tu­'akit kuap i katu­pono mi'i Tupana Pã'ãu kaipyi ra'yn ihay. Mi'i pote Etewãu ehay ete i'atu­py­'ahak sese ra'yn wo'o­mu'e haria yi Sireniu pywiaria tawa Aresã­tere pywiaria yi Sirisia pywiaria yi Asia pywiaria i'atu­py­'ahak kahato Etewãu ete. — Ta'i uruto urutu­we­po­'oro i'atu'e. Yt uwe i urupo­'oro kuap haria i'atu'e. Ta'i miit'in mipo'i po'i saity porop haria ko'i uruto i'atu'e Etewãu me. \v 10 Mi'i hawyi ta'a­tunug Tupana mõtypot yat tawa Ieru­sarẽi me. Mi'i hawyi ta'a­tu­set'ok ta'a­tu'yat Miit'in pore­nõtem wanĩ­kaptia po pywiat hap yat i'atu'e. Mi'iria Etewãu ti'a­tu­wesat hãpyk kahato katu­pono Tupana Pã'ãu kaipyi ra'yn ihay. Iwe'eg kahato po'og po'og i'atu­we'eg hap kai. Mi'i pote yt ta'a­tu­wesat kuap i. Yt kat i'atu'e kuap i Etewãu me. \v 11 Yt ta'a­tu­wesat kuap i pote te'e­ro'e to'ope — Waku wati­po­'oro heso rakaria more­kuaria kape heso hap Etewãu etiat enoi hamo. Waku mio tã i'atu'e heso rakaria — Etewãu ni ihay sa'ag kahato Tupana ete e hamo i'atu'e. Tupana etiat weky­ry'i hat ne'i i'ewyte aha'a­se'i Musei ete ihay sa'ag kahato e hamo i'atu'e ipy'ahak takaria. \v 12 Mi'i hawyi tuwat ra'yn Etewãu etiat ta'a­tueso hamo. Mi'i hawyi nagnia tikuap ta'yn hawyi yt i'atu­wese hin i ra'yn Etewãu ete. Mi'i pote nagnia i'ewyte miwan enoi haria tuwat ra'yn sura­ra'in wywo. Mi'i hawyi haty wo ta'a­tu­pytyk Etewãu. Mi'i hawyi yi upi ta'a­tuekyi more­kuaria yat kape ihay kuap hamo pywo apo sio yt hap kuap hamo. \v 13 Mi'i hawyi henoi hanuaria i'atu­poĩ'ãm ta'a­tueso hap te'e­ro'e hamo — Meiũwat Etewãu ti aimo­weu­ka'i Tupana yat ete ai'y­wania nãpin hap ete i'atu'e. \v 14 Meiũwat Tupana yat wato ti Iesui tipuruk irane e wyti i'atu'e. Sa'a­wy­'iwuat aheko yne ainãpin Musei piat hap ti Iesui tawa Nasare piat timoma irane e ti Etewãu i'atu'e. \v 15 Mi'i hawyi itotiaria te'e­ra­ha'at Etewãu kape hawyi — Are pãi i'atu'e iwat howa ti hẽtyhot ra'yn atipy piat owa hẽtyhot hap ewy ra'yn i'atu'e to'ope typy'i rakaria. \p Mi'i tã hap ewy ta'a­tunug Etewãu ete wakuat pytkai. Mi'i tã etiat atiwan mesuwe uito Iruka. \c 7 \p \v 1 Mi'i hawyi pa'i koro apo'e Etewãu me — Pyno apo mio tã i'atu'e hap pywo sio yt e. \v 2 Mi'i hawyi toiwesat — Eiwa­nẽtup to meikowo mehĩ'in e uha'a­se­'i'in ui'y­wania e waku sakpo e ti Ahetu­pana. Nimo ra'yn ti tuwe­mo­herep aha'a­se'i Aparãu me yi Mesu­pu­tamia pe. \v 3 Mi'i hawyi wẽtup e'at Tupana to'e — Aparãu e erẽtem no ewat e'yi pyi e'ywot'in yaty­pepyi e. Atimo­herep teran wyti epe wẽtup yi e Aparãu me e. \v 4 Mi'i hawyi totoiat ra'yn tetawa Kauteu hawyi toto pya tetawa pyi mekewat tawa Arã kape toto wẽtup yi kape toto. Mi'i hawyi toĩne'en tawa Arã me. To'ywot iku'uro hawyi Aparãu toto i ra'yn aikope aikope Tupana timo­herep mu'ap hap upi toto. Mi'i hawyi put'ok'e mesuwe aikope mio watoĩ­ne'en hap kape toto e Etewãu. Mesuwat ahe'yi tote hewyry mot'i hawyi Tupana to'e tope — Aparãu e mesuwat yi yne wyti aru atum epe uiwy e. Pywo ti mesuwat yi wato hap ok tã atum yne epe i'ewyte ewat emiariru emiari­ru'in wuat'i e'at piaria pe atum mesuwat e'yi e. \v 5 Mio tã e ti sa'a­wy'i Tupana aha'a­se'i Aparãu me yt wẽtup i imẽpyt sese te turan. — Atimo­ty­py'i kahato ti aru esa'y­ru'in e. Ta'i mesuwat yi yne atum mesup epe e yt kat i hin te Aparãu e'yi meiũpiat te turan e. Yt ipyãtap ok tã i te he'yi turan e Etewãu. \v 6 Mi'i hawyi Tupana to'e Aparãu kape — Emiari­ru'in wyti aru 400 e'at i'aman mot turan na'yn ikohye­wyry kahato wanĩ­kaptia e'yi tote e. Itote ti aru esaipe piaria ho'opot kahato. Motpap wyti aru ta'a­tunug yt kat sa'up i e. Ta'i ta'a­tu­ho­'opot kahato wanĩ­kaptia py'a­setpe e Tupana aha'a­se'i Aparãu me e. \v 7 Ma'ato emiariru ko'i atomoe­ha­ky­'e'i haria ti aru ati'a­tu­'a­piheg kahato e. Aikope aikope emiariru ko'i tukup­te'en wanĩ­kaptia po pe turan areĩne'en i'atu­ka­wiano kahato hamo e. Yne yne esaipe­piaria ewanĩ­kaptia ati'a­tu­'a­piheg kahato aru e Tupana. Mi'i hawyi ati'a­tu­po­re­nõ'ẽ ti aru wanĩ­kaptia po pyi. 400 e'at i'aman mot hap ete ati'a­tu­kaykay aru mi'iria meikowo mesuwat e'yi kape i ra'yn e. Mi'i hawyi ti aru tõ'ẽ tõ'ẽ kahato esaipe­piaria yne meikowo uimõ­typot hamo e Tupana sa'a­wy'i aha'a­se'i Aparãu me e Etewãu. \v 8 Mi'i pote atiky­'esat yt kat i emusin sokpe e. Atiky­'esat yne esaipe­piaria esa'y­ru'in emiari­ru'in to'o­'ewy wẽtup ywania yn e. Mi'i pote eremusin sokpe tek'e. I'ewyte etitek esa'yru Isaki emusin sokpe e. Mi'i tã eipiit eweimo­herep pote uwe'in esaipe­piaria hap tuwekuap yt kat i eimusin sokpe hap ete e. Mi'i hawyi ti aru uwe e'ywania sese kuap hap topy­hu'at e Tupana Aparãu me sa'a­wy'i sese e Etewãu. Mi'i hawyi Aparãu ha'yru ra'yn Isaki tuwe­mo­herep e. Mi'i hawyi 8 e'at toĩne'en tuwe­mo­herep hawyi Aparãu tosa­'yru ahit pe toihep kyse hit wo aikotã Tupana mienoi ewy e. Mi'i hawyi Isaki sa'yru ra'yn Iako ai'y­wania ywot pot tuwe­mo­herep 12 ok ha'yru rakat ra'yn topy­hu'at e Etewãu. Iako sa'y­ru'in 12 ok takaria saipe­piaria kaipyi ti mesup watoĩ­ne'en 12 ok ywania aito hap watikuap ta'yn e. Mi'i hawyi wẽtup Iako sa'yru ti Iuse e. \v 9 Sa'a­wy'i Iuse ete iyke­'et'in te'e­ru­we­moe­ha­'y­wywi kahato mi'i pote ta'a­tu­we­neru ra'yn tama Esitu piaria pe. Itote itotiaria toi'a­tue­ropat yt kat sa'up i ta'atuium pytkai. Mi'i hawyi itote Iuse tuweran toĩne'en ma'ato Tupana yt i'atoiat hin i Esitu pe e. \v 10 Tupana tika­wiano kahato Iuse ho'opot hawiat heĩne'en hap ete e. Itote toimo­we'eg kahato po'og Esitu ywania kai. Mi'i pote yi Esitu piat morekuat Warãu tiky'e kahato Iuse. Toiky­'esat kahato to'yat piaria torania akag wo hap hawyi yi Esitu piat tu'isa koro wo ra'yn totopag Iuse temiit'in po'og torania kai e. Tuwehum kahato morekuat Warãu Iuse ete e. \v 11 Mekewat e'at pe yt kat i hin i itote i'aman yi Esitu pe i'ewyte yi Kanã'ã pe yt kat i hin i mi'i pote y'y yt kat i. Yt naku i kahato itote katu­pono topap ta'yn yne mikoi i'ewyte i'atu­hũria mi'u. Mi'i hawyi ai'y­wania aha'a­se­'i'in ete yt naku i topy­hu'at. Meiũran u'i yne ikahuro ra'yn aha'a­se'i Iako sa'y­ru'in yat rote. \v 12 Mi'i hawyi aha'a­se'i Iako tikuap ta'yn u'i kahato yi Esitu pe e hap toikuap hawyi toi'a­tu­po­'oro ra'yn tosa­'y­ru'in Iuse eyke­'et'in u'i kyi'at hamo e. \v 13 Mi'i hawyi i'atu­mierut u'i yt kat i hawyi toi'a­tu­po­'oro i ra'yn po'og u'i kyi'at hamo. Mi'i hawyi put'ok­'i­'a­tu'e yi Esitu pe hawyi tuwe­hyt'ok morekuat wato emiit akag Iuse yat pe. Mi'i hawyi Iuse tuwe­mo­herep ta'yn toyke­'et'in kape — Uito ti eheywyt sese Iuse to'e hamo e. Mi'i hawyi Iuse tomo­herep toeyke­'et'in yi Esitu piat morekuat koro Warãu kape ikuap hamo e. \v 14 Waku yne hawyi toikaykay to'ywot Iako tuwe­wawi tama Esitu kape. Mi'i hawyi tuwat ra'yn itotiaria Iako wywo 75 miit tuwat ra'yn aha'a­se­'i'in nimuaria mẽpyt'in e Etewãu to'auka teran haria pe. \v 15 Pyno uhyt'i'in ipot'apyk ta'yn aha'a­se'i sa'a­wy­'iwuat Iako tama Kanã'ã pyi tama Esitu kape e. Ta'i watikuap aikotã Iako toĩne'en mot'i yi Esitu tote hawyi itote iku'uro ra'yn hap watikuap e. I'ewyte aha'a­se­'i'in nimuat Iako sa'y­ru'in 12 ok takaria wyti yne topap yi Esitu tote e. \v 16 Ma'ato mi'iria yt ta'a­tusyp hin i Esitu pe ma'ato ta'a­tusyp ta'yn yi Kanã'ã pe aikope sa'a­wy'i Aparãu syp hawe mekewat tawa Sikẽi e hap tote. Ta'a­tusyp yne ahe'yian­miaria aikope sa'a­wy'i Aparãu tikyi'at nu ka'a uhyt Emu sa'y­ru'in kai sa'up mo yi Kanã'ã pe e. \v 17 Mi'i hawyi aha'a­se­'i'in emiariru ko'i te'e­ru­we­ty­py'i kahato aito wuaria nimuaria yi Esitu tote. Mi'i hawyi ti te'e­ra­'aipok teran i ra'yn yi Kanã'ã kape aikotã sa'a­wy'i Tupana to'e Aparãu me hap ewy ra'yn e. \v 18 Meiũran wẽtup ok morekuat i ra'yn topy­hu'at yi Esitu pe morekuat pakup. Mi'i ti yt ikuap i ra'yn aha'a­se'i Iuse etiat e. \v 19 Ta'i tuweu­ka'i kahato ra'yn sa'a­wy­'iwuat aito wuaria ete — Yt naku i kahato typy'i eimẽ­pyt'in meiũpe e ai'y­wania pe e. Mi'i pote o eweipugha ra'yn eha'y­ru'in i'atu­'y­wã'ĩ turan i'atu­ku­'uro hamo e morekuat pakup aha'a­se'i Musei ywã'ĩ hap e'at pe e. \v 20 Mi'i hawyi Musei ywã'ĩ hap e'at topy­hu'at ma'ato te'e­ra­'a­kasa ikahu kahato ra'yn hap kape hawyi i'ywot ity tomotag na'yn iheg me mye'ym ewaty ta'a­tu'yat pe e. \v 21 Wẽtup e'at pe ta'a­tupag Musei hire urutu wato pe y'y hit owa tote. Ta'a­tu­mõto i'anam me aikope yt uwe i ipuẽti kuap hap tote ta'a­tupag e. Ma'ato morekuat koro saki'yt tipuẽti Musei tuwei turan tuwak tuerut e. Mi'i hawyi totat ra'yn Musei hawyi — Uimẽpyt ra'yn e. Mi'i hawyi morekuat koro saki'yt tomotag na'yn Musei tomẽpyt no ra'yn e. \v 22 Meiũran morekuat timo­we'eg kahato Musei. Toimu'e kahato tosai­pe­piano. Toi'a­tu­mu'e kahato aikotã Esitu ywania more­kuaria mikuap ko'i yne toi'a­tu­mu'e e. Mi'i hawyi Musei itag hawyi — Ta'i tohepap kahato morekuat ewy i'atu'e Esitu ywania Musei pe e. \v 23 Toikuap yne hãpyk hap hawyi 40 i'aman mot pe tokosap hawyi Musei to'e tuwepe — Are pãi uhewyry teran na'yn ui'y­wania kape uiwa­'a­kasa hamo. Isareu ywania kape ara'a­kasa teran e Musei e. \v 24 Mi'i hawyi ta'a­kasa tewyry hap upi Esitu ywania esurara kape wẽtup ok to'y­wania ahyk hat kape ta'a­kasa. Mi'i hawyi Musei ipy'ahak ta'yn hawyi Esitu ywania esurara toi'auka ra'yn towy'ok po'ypyi e. \v 25 — Ta'i ui'y­wania tikuap hawyi ti aru uiky'e ra'yn e tuwepe. Ta'i Tupana mipo­'oro ti en wanĩ­kaptia po piat hat wyti en i'atu'e wyti aru ui'y­wa­nia'in e tuwa­nẽtup hawe tuwepe Musei. Ma'ato yt pywo pe hin i katu­pono mi'i hawyi wẽtup e'at i ra'yn toto hawyi toipuẽti to'y­wania typy ok wu'uka haria e. \v 26 Mi'i hawyi tokosap i'atu­mo­perup i hamo — Uheywyt'in e wãi eiwu­'uka tei'o e katu­pono wẽtup ok yn aha'a­se'i kaipywiat aito wẽtup ywania yn eipe pote yt naku i eiwu­'uka eiwo­'ope e. \v 27 Mi'i hawyi mekewat wu'uka hap nug hat to'e Musei pe — Motoro meiũpepyi e katu­pono yt urupo­rekuat hin i en e. Uwe pyno epo'oro meikowo urunãpin hamo e Musei pe. \v 28 Ui'auka teran en e aikotã ga'atpo eti'auka morekuat esurara hap ewy apo'e Musei pe. \v 29 Mio tã e pote Musei token'ẽ ra'yn morekuat pupi hawyi topopy ra'yn pya yi Esitu pyi e Etewãu. Mi'i hawyi mekewat yahig wato tote Musei hewyry ra'yn 40 anu tohũria apykok hap upi hewyry. \v 30 Mi'i tote toipuẽti teha­ry'i e. Mi'i tote typy ok ha'yru ra'yn tuwe­mo­herep e. Wẽtup e'at pe Musei toto ra'yn yity'ok Sinai kape hawyi itote ta'a­kasa hu yp wuk hap. \v 31 Mi'i hawyi aria py'a­setpe atipy piat miit ewywuat tuwe­mo­herep e. Mi'i hawyi tokosap ikuap hamo. \v 32 Mi'i hawyi toikuap Tupana ehay itote — Uito ti ewat e'ase­'i'in eTupana e. Uito ti e'ase'i Aparãu Isaki Iako eTupana e Musei pe. Mi'i pote Musei iwuwu kahato hawyi yt ta'a­kasa po'og neran i howawi — Araha'at Tupana sese kape pote meremo uiku­'uro e tuwepe. \v 33 Mi'i hawyi Tupana to'e Musei pe — Etihep to epy sokpe uimõ­typot hamo katu­pono meiũpe uimõ­typot hap e'yi tote ewyry e. \v 34 Ariot atipy kaipyi ai'y­wania ehakye­ra'at wanĩ­kaptia po pywiat hamo e. Yt naku i kahato ta'a­tu­ho­'opot yi Esitu pe e. Ara'a­kasa ra'yn yne yi Esitu piaria kape e. I'atue­ha­ky­'e'i kahato yi Esitu pe hap kape ara'a­kasa e. I'atu­mi­ky­ry'i kahato itote i'atuete uhehamo e. Ta'i i'atu­wo­'o­kak'i hap atikuap hawyi ti ariot atipy kaipyi i'atue­ha­kye­ra'at hamo e Musei pe. Woro­po­'oro mesup yi Esitu kape uhemiit'in pore­ra'at wanĩ­kaptia po pywiat hamo e Ahetu­pana Musei pe e Etewãu. \v 35 Pyno tomi­'airo Musei Tupana tipo­'oro temiit'in ehakye­ra'at hamo e. Ta'i toipo­'oro Musei yi Esitu kape tehay atipy kaipywiat enoi hamo e. Yt ta'a­tu­ky­'esat hin i Musei ta'a­tu­po­rekuat nuat pytkai Tupana tipo­'oro mi'i miit ai'y­wania sa'a­wy­'i­wuaria ehakye­ra'at hamo e. Tupana ihay mekewat aria'yp wuk hap kaipyiat turan toipo­'oro Musei temiit'in powyro hamo. Put'ok'e itote yi Esitu pe hawyi temiit'in sese te'e­ro'e — Uwe kahu epo'oro urupo­rekuat no urunãpin hamo i'atu'e Musei pe. Meimuẽ­wuaria e haria kape Tupana tipo­'oro Musei e Etewãu. \v 36 Ta'i iwato kahato Tupana esaika hap Musei timo­herep yi Esitu pe e. Mi'i hawyi toi'a­tu­po­re­nõtem na'yn ai'y­wania sa'a­wy­'i­wuaria wanĩ­kaptia po pyi e. Mi'i hawyi Musei timo­herep Tupana esaika hap hyemui'a koro y'y hup e hap tote e. Ta'i tutunug mu'ap y'y py'a­setpuo ihyemui'a koro sakpo e. Mi'i hawyi tuwat ihyemui'a sakpo yi gag upi wanĩ­kaptia po pyi e. Mi'i hawyi yahig wato tote 40 anu toimõ­typot Tupana iwat hesaika hamo e. Itote tutunug yt miit'in minug kuap i ko'i wuat'i ehamo e. \v 37 Ta'i ai'y­wania mi'atoiat Musei sa'a­wy'i topy­hu'at Tupana mi'airo mi'i miit pytkai e Etewãu to'auka teran haria pe. Ta'i nimuat Musei henoi yiannote Isareu ywania pe — Ui'y­wania e meiũran wyti aru Tupana tomo­wato kahato tomi­po­'oro ui'e­wywuat eipo­rekuat koro wo e. Mi'i Miit uhaipepiat sese tuwe­mo­herep aru wẽtup ahemia­riru e sa'a­wy'i Musei e. \v 38 Sa'a­wy'i toi'a­tu­nãpin kahato ai'y­wania Isareu ywania mekewat yity'ok Sinai e hap tote aikotã atipy kaipywiat henoi tope hap ewy tohenoi ahepe sa'a­wy'i sehay wuat'i e'at piat tohenoi ai'y­wania pe e. \v 39 Ma'ato aha'a­se­'i'in yt i'atupap teran hin i Tupana mimo­herep sehay wuat'i e'at pianuat upi e. Ta'a­tupun ne'i hawyi te'e­ru­we­morem neran yi Esitu kape i ra'yn e. \v 40 Mi'i hawyi te'e­ro'e Musei ywyt Arãu me — Etunug no Ahetu­pana epo wo mehĩ aipu'ap moherep hanuat i'atu'e. Katu­pono aipu'ap moherep hat eyke'et Musei ti toto ra'yn yity'ok kape i'atu'e. Mi'i hawyi mio yt uruikuap i ra'yn aikope toĩne'en Musei hap sio iku'uro sio yt i'atu'e Arãu me e. \v 41 Mi'i hawyi aha'a­se­'i'in tunug wewato ahup hit iã'ãkap ta'a­tue­tu­pana wo e. Mi'i ete te'e­ru­wehum kahato i'ewyte ai'y­wot'in tomõ­typot ta'a­tupo wuat ta'a­tu­minug wewato ahup hit e. Mi'i hawyi ti ta'a­tu­'auka ra'yn ta'a­tuhũ imõtypot hamo e. Mi'i hawyi ta'atuium hã'ãkap we — Waku kahato en tupana ta'a­tu'e hap wewato pe ai'y­wot'in nimuaria e. Ikahu kahato ahetu­pana i'atu'e to'ope e. \v 42 Mi'i hawyi Tupana to'e — Pyno waku eweipy­hu'at ehetu­pana wẽtup kawiat wywo e Tupana. Mi'i hawyi ta'a­tu­mõ­typot tupana wo at waty waikiru ko'i e. — Uruetu­pana kahato en at waty waikiru i'atu'e sa'ag aha'a­se­'i'in e. \v 43 Yt naku i ta'a­tu­mõ­typot tupana wo Tupana minug ko'i aikotã Tupana to'e miwan me hap ewy — Yt uimõ­typot hin i eipe — Uruimõ­typot En ewei'e uhepiat pytkai e Tupana. — Uruhũria urui'auka emõtypot haype ewei'e uhepe wen ma'ato atikuap kahato eheso hap e. Yt uimohey haria hin i eipe e. Atikuap eiwa­nẽtup hap eipy'a piat at ka'ap ehewyry uimi­po­'oro Musei upiat turan mekewat yahig wato tote turan. Yt uhowawi hin i eipy'a ko'i ma'ato mekewat ehetu­pana Moroki kape yn eipy'a e. — Waikiru Irenwã waku kahato ahetu­pana wo ewei'e eiwo­'ope itote e. Tupa­naria iã'ãkap ko'i wyti ewetunug kahato itote ehetu­pana ewywuat ko'i e. Mi'iria yn eweimõ­typot at ka'ap itote. — Uruimõ­typot kahato Aparãu eTupana ewei'e kahato yt pywo pe pytkai i e Tupana sese. Pyno woro­ho­'o­po­'oro eipe pya kahato ehe'yi wakuat kai wẽtup ywania kape wẽtup tama kape. Ehewa­nĩ­kaptia esura­ra'in po pe eweikup­te'en aru pya kahato ehe'yi uimiium wakuat kaipyi hawyi e. Ehewa­nĩ­kaptia yt nakuaria i po pe wyti aru eweikup­te'en e. Mekewat yi Papi­runia e hap kape woro­ho­'o­po­'oro aru e. Mi'i tote ehewa­nĩ­kaptia yt nakuaria i eropat hamo woro­ho­'o­po­'oro aru e Tupana sa'a­wy'i miwan me ai'y­wania pe Amosi 5.25-27 pe e. \v 44 Pyno yahig koro puo nimuaria ai'y­wania ikohye­wyry kahato e. Mi'iria pe Musei to'e — Waku watunug no Tupana yat koro meiũpe aikotã Tupana mimo­herep kat kupitu kat kupitu hap ewy e. — Waku ipe kawiat i'ewyte sokpe kawiat ewetunug uimõ­typot yat e Tupana uhepe e Musei e. Sa'a­wy'i Tupana ihay kahato ai'y­wania pe tomõ­typot yat sokpe kawiat puo. \v 45 Mi'i hawyi karãpe tuwe­hyt'ok yi Kanã'ã pe turan mekewat e'at pe Tupana mõtypot yat ipe kawiat ta'a­tue­reto yi Kanã'ã kape e. Ma'ato aha'a­se'i Musei yt teke i yi Kanã'ã pe katu­pono iku'uro Iũtãu hy sakpo yity'ok tote e. Mi'i hawyi Tupana ti'asyp itote e. Mi'i hawyi Musei saipepiat Iusue upi ra'yn tuwe­hyt'ok kahato tawa Kanã'ã pe nimuaria ahe'yian­miaria e. Mi'i hawyi yi Kanã'ã pe ta'a­tu­puẽti wẽtup ywania ko'i ra'yn ahewa­nĩ­kaptia sese yt nakuaria i ma'ato mi'iria Tupana ti'a­tu­sopo yne ra'yn hawyi tutum yi Kanã'ã ai'y­wania pe e. Mi'i hawyi toĩne'en na'yn Tupana mõtypot yat ipe kawiat yi Kanã'ã tote e. Mi'i hawyi ai'y­wania te'e­ru­we­mo­ty­py'i kahato itote e. Mi'i hawyi mehĩ Tawi topy­hu'at morekuat koro wo itote e. \v 46 Morekuat Tawi ete Tupana tuwehum kahato ra'yn e. Mi'i hawyi wẽtup e'at pe morekuat Tawi to'e — Uha'a­se'i Iako eTupana e atunug neran meiũpe ahe'yi Kanã'ã tote emõtypot yat sese e. \v 47 Mi'i hawyi — Waku esa'yru inug e. Mi'i hawyi morekuat Tawi iku'uro hawyi ha'yru morekuat Sarumãu tunug na'yn Tupana yat koro itote e. \v 48 Ma'ato watikuap ta'yn aikotã Ahetu­pana yt toĩne'en kuap i aipo wuat aiminug to'yat pe e Etewãu. \v 49 Kat pote nimo Tupana to'e — Atiky­'esat pote waku yne waikiru ko'i tote ara'apyk hawyi mytyp yne tote waku uipy heiam topy­hu'at e. Uiwato kahato. Yt areĩne'en neran i miit'in minug ui'yat ko'i pe e. Ui'yat wato hap ok tã yt uwe i inug kuap are katu­pono areĩne'en atipy pe i'ewyte areĩne'en yi tote e. \v 50 Uiwat uiminug yne yne waikiru sem hawyi at yi waty i'ewyte yne ipuat ko'i ati'a­tunug yne. Pyno aikotã aru pyno eipe ewetunug uheiam yi tote e Tupana miwan me Isaia 66.1-2 pe e Etewãu to'auka teran haria pe. \p \v 51 Ui'y­wania e sa'a­wy­'i­tepyi aha'a­se­'i'in tu'uka kahato Tupana miky­'esat nug hap ete e. Koitywy mi'iria ewywuaria eweikup­te'en eiperia e. Ta'i aha'a­se­'i'in ewywuaria kahato eweikup­te'en e. Ta'i eipy'a heg kahato aikotã ai'y­wania sa'a­wy­'i­wuaria ewy sese eweikup­te'en e. Tupana Pã'ãu miky­'esat ko'i yt ewetunug hin i eiperia e. Ipy'ahak sese rakaria wo eweikup­te'en Tupana piat eiky'e hap ete e. Ta'i eweho­'o­'o­kenhyp kahato wyti ehewaure ka'a ko'i Tupana ehay kape e. Aikotã ai'y­wania nimuaria ewy kahato ti ewetunug yt naku i sa'ag kahato Tupana mipo­'oro ko'i ete e. Ta'i Tupana mipo­'o­roria yne auka haria ti eipe ei'y­wot'in pot ko'i ewy e. \v 52 Ta'i Tupana ehay moherep haria sa'a­wy­'i­wuaria yne henoi henoi kahato Hemiit Wakuat ut hamuat hap ma'ato mi'iria ete wyti aha'a­se­'i'in ti'a­tu­mi­ky­ry'i kahato hawyi ta'a­tu­'a­tu­'uka sa'ag ne'i e. Ta'i aha'a­se­'i'in ewywuaria eweikup­te'en katu­pono ga'atpo Tupana tipo­'oro Temiit Wakuat Aipo­rekuat nuat sese aikotã to'e hap ewy wen ma'ato Mi'i Miit Wakuat eweima'at sa'ag ne'i hawyi ti ewei'auka sa'ag ne'i aria'yp posak tote e Etewãu to'auka teran haria pe. \v 53 Ta'i i'ewyte Tupana mipo­'o­roria atipy kaipy­wiaria henoi hãpyk kahato Musei pe Tupana ehay Mi'i Miit etiat einãpin hamuat wen ma'ato yt eweimohey hin i i'atu­mi­mo­herep ko'i e. Atipy kaipy­wiaria ehay pun haria eipe e Etewãu to'auka teran haria pe. \v 54 Mi'i hawyi mio tã e pote i'atu­py­'ahak kahato ra'yn Etewãu ete kyry'et kyry­'et­'i­'a­tu'e. \v 55 Ma'ato Tupana Pã'ãu Wakuat no toĩne'en kahato Etewãu ete. Mi'i hawyi teha'at atipy kape Etewãu. Mi'i tote Tupana mimõ­typot hap ẽtyhot hap itote ta'a­kasa. Mi'i turan — Aheyke'et Iesui itote e. \v 56 Eweha'at ro Tupana po sese kawiat ipoĩ'ãm na'yn e. Are pãi ikahu kahato ikahu kahato e. Waku kahato itote. Ewehe­ha'at ro e Etewãu i'atuepe. \v 57 Mi'i hawyi — Wãi'i­'a­tu'e yt naku i e hat i'atu'e. Epo'inik to katu­pono yt uruikuap teran i po'og ehay i'atu'e ta'a­tuehay pirik wo. Mi'i haype meremo te'e­ru­we­waure ka'a hik ta'a­tupo wo. Mi'i hawyi torania itotiaria tuwat tuwat Etewãu ehay monik hamo. \v 58 Mi'i pote ta'a­tu­po­re­nõtem Etewãu tawa Ieru­sarẽi myi. Mi'i hawyi i'auka haria te'e­re­ka­misa hep ium ta'a­tu­'akag kurum iwasu Sauru po pe. Mi'i hawyi Sauru to'e tesu­ra­ra'in me — Ewei'auka ro Etewãu nu wo e haty wo. \v 59 Mi'i hawyi mak mak'e i'atu'e nu wo Etewãu auka hamo. Mi'i turan Etewãu ihay haty wo — Uika­'iwat Iesui epo pe ra'yn atum uipã'ãu e. \v 60 Mio tã to'e hawyi tuwe­pỹ­'ã­tutuk hawyi — Uika­'iwat eti'a­tu­ky'e yn na'yn o yne ui'auka haria e. Waure wo ereĩne'en ui'auka hap kai e haty wo hawyi ipyhu tek'e hawyi iku'uro ra'yn toket sese. \p Mi'i tã hap ewy ta'a­tu­'auka aiwy Etewãu hawyi atiwan mesuwe uimiwan me. Uito ti mekewat mohag nug hat Iruka. \c 8 \p \v 1 Mekewat e'at turan kurum iwasu Sauru timoma teran yne Iesui mohey haria tawa Ieru­sarẽi totiaria. Toi'a­tu­sa­ty'i saty'i kahato Aika­'iwat emiit'in yne. Mi'i hawyi i'atue­ha­ky­'e'i kahato itote imohey haria. Mi'i pote te'e­ro­popy kahato pya tawa Ieru­sarẽi kaipyi Sauru piat ta'a­tu­'a­tu­'uka hap pupi. Mi'i hawyi te'e­ru­we­sytpok kahato aikope aikope waku hap kape kat etawa hit kape kat etawa wato kape tuwat tuwat. Irania'in tuwat yi Samaria kape ma'ato irania'in tuwat yi Iuteu kape. Ma'ato Iesui saipe­piaria 12 ok takaria yt te'e­ro­popy hin i tawa Ieru­sarẽi kaipyi. \v 2 Mi'i hawyi Iesui mohey haria koro ko'i tuwat ta'a­tuwy Etewãu piit syp hamo. Ta'a­tu­'asyp turan paa'i­'a­tu'e kahato iky'e haype. Ta'a­tusyp hawyi te'e­ruwak kahato itote iky'e kahato haria pote. \p \v 3 Mi'i hap e'at pe i'atu­'akag Sauru timoma kahato Iesui mohey haria tawa Ieru­sarẽi miaria. Mi'i pote yne i'atu'yat puo teke teke toi'a­tu­moma teran haype. Ihainia'in i'ewyte hary­po­ria'in toi'a­tu­he­rep'i herep'i yi upi hawyi toi'a­tu­pyhyp wo'o­pyhik hawe. Mi'i tet pupi irania'in Iesui mohey haria te'e­ru­we­sytpok kahato tawa Ieru­sarẽi kaipyi te'e­ru­we­nõ'ẽ. \p \v 4 Mi'i hawyi ma'ato kat etawa pe kat etama pe aikope aikope te'e­ro­py­hu'at hap tote ta'a­tu­'a­tu­sytpok kahato sehay wakuat yne Iesui etiat. \v 5 Mi'i hawyi mekewat 7 ok takat Wiripi toto yi Samaria kape. Mi'i hawyi itote topot­mu'e tehay wo — Iesui ti Tupana Mi'airo Aipo­rekuat nuat e. \v 6 Mi'i hawyi Wiripi po puo Tupana timo­herep kahato itotiaria pe tesaika hap. Iwato kahato toimo­herep wakuap ko'i yt miit minug kuap i hap ewy tutunug Wiripi po wo. Mi'i pote yi Samaria piaria te'e­ra­ha'at kahato i'ewyte te'e­ru­wa­nẽtup kahato hawyi — Uhyt mimi koitywy uruimohey ra'yn Iesui ti rat Tupana Sa'yru i'atu'e. Pywo ti rat emienoi Wiripi i'atu'e. \v 7 Mi'i pote Iesui ti'a­tu­sopo kahato ahiagnia yi Samaria ywania piit pyi Wiripi po wo. Toi'a­tu­sopo turan kak'i­'a­tu'e kak'i­'a­tu'e ahiagnia. Ikag mot'i rakaria toi'a­tu­moe­hãite kahato. Yt hewyry kuap i rakaria toi'a­tu­moe­wyry i ra'yn. Ipiit heg nakaria toi'a­tupiit mope­rup'i i ra'yn. \v 8 Mi'i pote yi Samaria totiaria — Waku sakpo waku sakpo En Tupana i'atu'e ta'a­tuehay wepit kahato popuo. \p \v 9 Waku kahato yi Samaria tote wen ma'ato toĩne'en itote wẽtup ok paini Simãu e hap het rakat. Mi'i ti tomikuap ewy inug topo wo yt pywo piat i. Toimo­herep kat ko'i kat ko'i miit'in atumo­pe­rup'i hap katu­pono toiky­'esat topo pe yne miit'in haype itotiaria tomohey hap toiky­'esat. Mi'i pote to'e — Pywo ti rat Tupana mipo­'oro ahepaini wuat e Simãu miit'in ma'at hamo. \v 10 — Uito ti po'og po'og torania kai e Simãu itotiaria pe. Mio tã to'e pote i'atupap kahato paini koro upi — Pywo ti rat paini Simãu ni Tupana misepap nug kuap hat sese i'atu'e tu'i­saria itotiaria. \v 11 Meremo topo wuat tominug ko'i wo paini ti'a­tu­mo­pe­rup'i yne tawa piaria yi Samaria piaria. Ma'ato topo wo meremo hap wywo toi'a­tu­ma'at kahato miit'in tominug yt pywo piat i hamo. \v 12 Mekewat e'at pe put'ok'e Wiripi itote yi Samaria tote Iesui moherep i'atuepiat hamo are. Mi'i hawyi tohenoi henoi aikotã miit'in tunug Ta'a­tu­po­rekuat no Tupana hap ko'i tohenoi — Ta'i Tupana tipo­'oro ra'yn wyti Aporekuat sese uiwy­ria'in e. Iesui ti Tupana Mi'airo Aheha­kye­ra'at hanuat e. Pyno — Woro­mohey En Iesui ewei'e ro hawyi atiky­'esat En Iesui Uipo­typot no ewei'e ro mesup uhyt'i'in mana'in e Wiripi yi Samaria totiaria pe. Mio tã e hawyi te'e­ru­wehik ta'yn Wiripi mienoi Iesui etiat ete. Mi'i hawyi ta'a­tu­mohey ra'yn Wiripi mienoi Iesui etiat. Waku mi'i hawyi toi'a­tu­set'ok ta'yn mi'iria itotiaria hary­po­ria'in ihainia'in y'y wo Iesui set upi. — Woro­ho­'o­set'ok Iesui mohey haria y'y wo e Wiripi i'atuepe. \p \v 13 Mi'i hawyi mekewat paini Simãu timohey ran hawyi tuwe­set'ok ta'yn mi'i y'y wo. Mi'i hawyi toto ra'yn Wiripi upi katu­pono toiky­'esat Wiripi esaika hap ewy — Atiky­'esat Wiripi esaika hap ewy e. Wiripi ewywuat areĩne'en hawyi mono paini koro wo areĩne'en aru Wiripi ewy e Simãu tuwepe. Mi'i hawyi ipap kahato Wiripi upi. Ta'a­kasa teran iminug ko'i yt miit'in minug ewywuat i hap ko'i kape. — Aikotã som tutunug e tuwa­nẽtup hawe paini. \p \v 14 Mi'i hawyi meiũran Iesui potmu­'eria 12 ok takaria tikuap ta'yn aikotã yi Samaria piaria Tupana ehay upi ra'yn te'e­ro­py­hu'at hap. Mi'i hawyi ta'a­tu­po­'oro ra'yn uhyt Peteru uhyt Iuwãu ikuap hamo. \v 15 Peteru Iuwãu put'ok­ta­'a­tu'e hawyi ta'a­tu­hẽtup Tupana kape Topã'ãu Wakuat ium Samaria ywania piat hamuat ta'a­tu­hẽtup. \v 16 Katu­pono sa'a­wy'i Wiripi ti'a­tu­set'ok y'y wo Iesui mohey haria itotiaria wen ma'ato Topã'ãu Wakuat Tupana yt tum i te mekewat ywania pe. \v 17 Mi'i pote Peteru Iuwãu te'e­ru­we­ponug Iesui mohey haria pakup i ko'i ete hawyi — Tupana i'atu'e etum no Epã'ãu Wakuat Esa'yru mohey pakup i haria pe i'atu'e. Mi'i hawyi ta'a­tusat ra'yn hawyi i'atukai kahato ra'yn Tupana Pã'ãu Wakuat. \v 18 Mi'i hawyi paini Simãu tikuap ta'yn hawyi — Are pãi atiky­'esat kahato Peteru Iuwãu esaika hap e. Pyno aru atikyi'at hawyi atum aru Ipã'ãu uhemiit'in me e tuwepe tuwa­nẽtup hawe. Mi'i hawyi to'e — Mehĩ Peteru e atiky­'esat etum uhepe esaika hap Mã'ãu ium kuap uhepiat hamuat e. Etum na'yn uhepe hawyi ti aru sa'up atum iwato kahato epe e. \v 19 Waku kahato areĩne'en e'ewy mehĩ katu­pono mi'i hawyi atum kuap Ipã'ãu uhepiat iky'esat haria pe e'ewy e paini. I'ewyte atiky­'esat ewat esaika hap Tupana ewywuat. Mi'i pote atum neran e'ewy Mã'ãu uimi­ky­'esat ewywuat nug haria pe. Pyno etum no uhepe esaika hap hawyi uito wy atum kahato ha'up epe e Peteru pe. \v 20 Ma'ato Peteru tiwesat — Uhyt e uiwa­nẽtup hawe ti aria koro wuat'i e'at piat hap kapiat en e. Esa'up uato hap yt kan hamo i Tupana miium kyi'at hamo e. Waku Tupana tipo­'oro esa'up uato aria koro kape ewywo e. Yt naku i rat erewa­nẽtup paini e katu­pono yne Tupana miium ko'i yt kat sa'up i yt uwe i ikyi'at kuap e. Yt naku i — Atikyi'at teran Tupana miium e. \v 21 Ewanẽtup hap ti yt Tupana kape hin i e. Yt ehepap hin i uruwywo epotpap hap e. \v 22 Pyno ehẽtup to po'og yn na'yn Uruka­'iwat pe — Atoiat yne teran uiminug sa'ag ko'i hawyi koitywy woro­mohey En yn uheha­kye­ra'at hamo ere ro Uruka­'iwat Iesui pe katu­pono ti mi'i yn ipotput­'ok'e emowa­nẽtup kahu hamo emowe'eg hap nug hamo paini e. \v 23 Mi'i yn emohãpyk kuap e. Yt ikahu hin i wyti ewanẽtup hap e. Yt ehay se hin i wyti mio tã ere e. Ahiag po pe sese wyti ereĩne'en e i'ewyte eminug yt naku i hap eko po pe wyti ereĩne'en ne en e Peteru paini Simãu me. \v 24 Mi'i hawyi paini paa'e kahato hawyi to'e haty wo Peteru pe — Ehẽtup to Tupana pe uheha­kye­ra'at hamo mehĩ e. Yt atiky­'esat kahato i e'e hap ewy topy­hu'at uhete Tupana kaipyi e paini Simãu Peteru pe. \p \v 25 Mi'i hawyi Peteru Iuwãu ti'a­tu­mu'e kahato itotiaria tawa Samaria totiaria yne Iesui mienoi nug hamuat hap ete. Mi'i hawyi te'e­ra­'aipok tawa Ieru­sarẽi kape ma'ato mu'ap upi ta'a­tu­henoi henoi yne ra'yn tawa Ieru­sarẽi kape mu'ap upiaria tawa hit upi ta'a­tuenoi yi Samaria piaria pe ta'a­tuenoi. \p \v 26 Mekewat e'at pe Tupana tipo­'oro temiit atipy kaipywiat Wiripi kape tehay enoi hamo. — Ereto ro meiũpepyi Wiripi e Tupana. Ereto ro yi Samaria pyi at posak pe mekewat yahig muat mu'ap upi tawa Ieru­sarẽi pywiat tawa Kasa kapiat upi e Tupana mipo­'oro Wiripi pe. \v 27 Mi'i hawyi toto ra'yn yahig koro kape Wiripi Tupana e hap ewy. Mi'i hawyi itote teha'at hawyi ta'a­kasa mekewat mu'ap upi yi Etiopia potypot hary­poria kawiat mana Kantasi emiit'in akag potpo­'oro kape. Mi'i ti yi totiat yara piat kape ta'a­kasa ta'aipok ta'yn tawa Ieru­sarẽi myi tetama Etiopia kape. Mi'i tote sa'a­wy­'ite Ieru­sarẽi kape toto hawyi toto­mõ­typot itote Tupana. Waku yne hawyi ta'aipok tetama kape i ra'yn. Mi'i miit topy­hu'at Etiopia piat hary­poria kawiat morekuat Kantasi ekare'en i'ewyte teti­neiru yne ipo piat hat. Morekuat Kantasi ekat yne apykok hanuat topy­hu'at. \v 28 Mi'i hawyi mekewat yara puo tuwe­mu'e at Tupana miwan ete. Isaia miwan ete tuwe­mu'e toimo­wẽpap apyk pe pytkai ihũ Kawaru ko'i he'yara heroto yi upi hetama Etiopia kape. \v 29 Mi'i howawiat Wiripi eha'at turan Tupana to'e — Ereto ro Wiripi. Ereput ro mekewat yara upi e. \v 30 Mio tã e hawyi pun'e ra'yn hupi Wiripi. Mi'i hawyi put'ok'e mekewat miit morekuat powyro hat ete. Mi'i turan mekewat miit tomo­wẽpap ta'yn Tupana ehay moherep hat Isaia miwan. Wiripi tikuap hawyi tuwẽ­powat — Etikuap apo kat e kat e tohenoi iwan me mehĩ e. \v 31 Mi'i pote toiwesat — Yt rat uhyt e. Yt uwe i rat uimu'e mi'i pote rat yt atikuap kuap i rat e ma'ato uimu'e pote ti ren meremo atikuap e. Mio tã to'e hawyi — Pyno ereke ro uhyt era'apyk to meiũpe ui'ya­type e. \v 32 Sa'a­wy­'iwuat Tupana mienoi Isaia piat ete tuwe­mu'e kahato. Mio tã e Isaia — Aikotã aihũ Uweuira toto to'auka hamo hawyi yt tu'uka hin i to'auka haria wywo e. Mi'i hap ewy wyti aru Uimi­po­'oro toto to'auka hamo e. I'ewyte aikotã aihũ mẽpyt yt ihay hin i wahap'ok hap e'at pe hap ewy ti aru Uimi­po­'oro yt wãi'e i toho­'opot hap e'at pe e. \v 33 I'ywania yt timõ­typot hin i Uimi­po­'oro hawyi yt kat hamo i ta'a­tu­'auka sa'ag e. Ta'a­tuwat ta'a­tu­minug yt ikahu i pote yt ta'a­tu­ky­'esat i henoi hap. Mi'i pote sa'ag kahato ta'a­tu­mohit e. Yt hãpyk hin i more­kuaria titek Uimi­po­'oro e. Yt naku i kahato aru i'auka haria te'e­ro­py­hu'at wuat'i e'at pe e Tupana e Isaia pe Isaia 53.7-8 kaipyi toimo­wẽpap. \v 34 Mi'i hawyi apo'e Wiripi pe — Pyno Isaia henoi tuwetiat apo sio wẽtup ok etiat tohenoi yianmete e. \v 35 Mi'i hawyi Wiripi tiwesat topy'a pyi — Ta'i yt tuwetiat i wyti tohenoi ma'ato Tupana Mipo­'oro Aheha­kye­ra'at hat Iesui etiat wyti Tupana ehay moherep hat Isaia henoi sa'a­wy'i ahepe yianme miwan me e Wiripi. Mi'i hawyi toimo­herep yne mekewat miwan me Iesui etiat mekewat morekuat emiit pe. \v 36 Mi'i hawyi put'ok­'i­'a­tu'e y'y ete. Mi'i hawyi Morekuat powyro hat to'e — Meiko y'y uhyt waku apo uhet'ok en meikowat y'y pe e Wiripi pe. \v 37 Mio tã e pote — Ta'i mehĩ e pywo etomohey Iesui toĩne'en Ehakye­ra'at hat epy'a pe pote ti waku woro­set'ok e. Mi'i hawyi toiwesat — Uhyt e pywo ti rat atomohey sakpo'e Iesui ti Aipo­rekuat nuat Tupana Mipo­'oro e. Mi'i Miit ti Tupana Sa'yru sese atomohey kahato mehĩ e Wiripi pe. — Pyno waku e Wiripi. \v 38 Mi'i hawyi morekuat emiit akag to'e temiit'in me — Ewemo­py­hu'at ro meremo uhe'yara mesuwe yẽpeke mu'ap tote e. Mi'i hawyi yara yi totiat pyi tuwe­nõ'ẽ y'y kape. Mi'i hawyi tuwe­hyt'ok y'y pe. Mi'i hawyi Wiripi het'ok ta'yn mi'i. \v 39 Mi'i hawyi tuwe­nõ'ẽ y'y pyi hawyi yt tuwekuap i ra'yn Wiripi katu­pono Tupana Pã'ãu tioto ra'yn meremo itote pyi hawyi yt uwe i ra'yn yahig note Wiripi. Mi'i hawyi morekuat emiit toto ra'yn tetama kape iwepit kahato ra'yn tuwehum kahato ra'yn Tupana ete. \v 40 Mi'i turan Wiripi tuwe­mo­herep i ra'yn tawa Asutu pe. Mi'i hawyi tawa Asutu piaria toi'a­tu­mu'e kahato Iesui ete. Mi'i hap totepyi toto i ra'yn Sesareia kape ma'ato toto turan yne tawa hit upi toi'a­tu­mu'e yne mu'ap upi tokosap mo. \p Mi'i hap atikuap hawyi atiwan mesuwe uito Iruka. \c 9 \p \v 1 Mekewat e'at pe mekewat Sauru e hap het rakat toĩne'en Ieru­sarẽi me. Mi'i ti ipy'ahak kahato po'og Iesui mohey haria ete — Ati'a­tu­'uka yne Iesui emiit'in e Sauru topy'a pe. Ati'a­tu­moma torania eipe e haty wo ipotmu­'eria pe. Eimoma hap yn atiky­'esat e. Mi'i haype toto ra'yn pa'i koro kape Ieru­sarẽi miat kape. \v 2 Mi'i hawyi to'e pa'i koro pe — Uipo­'oro ro en tawa Tamaku kape katu­pono atiky­'esat kahato atikat teran mekewat wẽtup mu'ap mohey haria itotiaria e. Ta'i ihainia'in i'ewyte hary­po­ria'in imohey haria ati'a­tu­pytyk pytyk teran hawyi ti atero­po'ok teran meikowo ewawi Ieru­sarẽi kape i'atu­'a­piheg hamo e. Mi'i tupono ti emiwan atiky­'esat ekaipyi uipo­'oro epiat hap mi'i hap nug hamo mehĩ e Sauru pa'i koro pe. Mi'i hawyi tutum Sauru pe mekewat ipo'oro hap miwan etiat. Mio tã to'e — Tawa Tamaku piaria Iuteuria pa'i ko'i e ewetunug no yne Sauru miky­'esat ko'i ewy e miwan me. \v 3 Mi'i hawyi Sauru toto tawa Tamaku kape yi upi. Mi'i hawyi porap put'ok'e tawa Tamaku tote turan meremo put'ok'e Sauru ete ariãty hẽtyhot kahato rakat. Mi'i hawyi hẽtyhot py'a­setpe toĩne'en. \v 4 Mi'i pote Sauru ta'at yi tote hawyi toikuap sehay — Sauru Sauru e kat hamo ten uhaty'i haty'i en e. \v 5 Mi'i pote toiwesat — Uweĩ En Mehĩ e. Mi'i hawyi — Uito rat Emisa­ty'i saty'i sese Iesui e toiwesat. \v 6 — Sauru e epoĩ'ãm no hawyi ereto ro tawa Tamaku kape. Itote ti aru etikuap ta'yn aikotã waku etunug hamuat hap e Iesui. \v 7 Itote ti Sauru wyria'in ikuap ta'yn wy atipy kaipywiat sehay ma'ato ihay rakat yt te'e­ra­'a­kasa i. Mi'i pote yt kat i'atu'e kuap i ra'yn. Mi'i hawyi Sauru i'ãpe­'ok'am yi totepyi hawyi mehit'e wen ma'ato yt ta'a­kasa i ra'yn yt kat i heremo. \v 8 Mi'i hawyi ta'a­tu­ky­'esat eroto ra'yn mu'ap upi tawa Tamaku kape yt ihapytig i pote. \v 9 Itote mye'ym e'at yt kat i ta'a­kasa. Yt kat i tutu'u teran yt te'y'u i wyti Sauru. \p \v 10 Mi'i hawyi tawa Tamaku pe wẽtup ok Iesui emiit toĩne'en Anania e hap het rakat. \v 11 Mi'i pe imu'etu Iesui to'e — Anania ereĩne'en apo'e. Mi'i pote — Ta'i areĩne'en Uika­'iwat e. — Pyno epoĩ'ãm no katu­pono woro­po­'oro teran Iuta yat kape mekewat mu'ap hãpyk takat rotiat yat kape e. Put'ok­'ere Iuta yat piat hawyi ti aru etikat Sauru e hap het rakat tawa Tasu piat wemotag hat. \v 12 Katu­pono tohẽtup ta'yn mesup uhowawi e. Mio Sauru ta'a­kasa ra'yn tomu­'etu ewawi Anania e. Pyno ereke to'yat piat hamuat hap kape ta'a­kasa ra'yn tomu­'etu e. Epo wuat tomoe­ha­pytig hamuat hap toikuap ta'yn tomu­'etu e Anania pe. \v 13 Mi'i hawyi Anania tiwesat — Uika­'iwat e uruikuap kahato ti mekewat miit e. Ta'i yt naku i kahato ti mekewat Sauru e. Ta'i irania'in henoi kahato uhepe mekewat miit etiat — Mi'i miit wyti Iesui mohey haria tawa Ieru­sarẽi miaria mosa­ty'i saty'i hat sese wyti i'atu'e. \v 14 Mesup ta'yn wyti tut urupo'i po'i hamo Uhyt e. Ta'i pa'i kororia mipo­'oro ti Sauru urupyhik hanuat e Anania. \v 15 Mi'i hawyi Iesui to'e — Ta'i atikuap ta'yn wen ma'ato ereto ro Sauru kape katu­pono uipo piat ra'yn wyti mi'i. Uimi­'airo sese ra'yn mi'i e. Ta'i atipo­'oro wyti aru Sauru wuat'i ywania kape uhenoi hamo e. More­kuaria piat uimo­herep hamo wyti aru atipo­'oro Sauru e. Isareu ywania pe i'ewyte irania'in ywania pe ti aru atipo­'oro mi'i miit e. \v 16 Ma'ato ti aru uimo­herep turan aikope aikope toto hap tote toho­'opot kahato aru uhetiat uhehay enoi hap upi e. Yt tuwe­mõti hin i ti aru uhet moherep miit'in miat turan e. Mi'i pote ti aru toho­'opot kahato uimo­herep wuat'i ywania puo turan e. Ho'opot kahato hap wyti aru atomo­herep Sauru pe e Iesui Anania pe. \v 17 Mi'i hawyi toto ra'yn Anania Sauru kape Tupana piat topo­'oro hap ewy. Put'ok­to'e hawyi Anania tuwe­ponug hawyi to'e — Uiwy'ok Sauru e Aika­'iwat Koro Iesui uipo­'oro mesup emoehãite hamo e. Ga'atpo tuwe­mo­herep epe mu'ap upi e. Mi'i Miit uipo­'oro mesup katu­pono toiky­'esat kahato ehapytig sese hap i'ewyte tutum neran epe Topã'ãu Wakuat yn e Sauru pe Anania. \v 18 Mio tã e hawyi hewo ra'yn pira pe ewywuat Sauru eha pyi hawyi ihapytig i ra'yn hawyi i'ãpe­'ok'am na'yn hawyi Anania het'ok ta'yn y'y wo. \v 19 Mi'i hawyi ti Sauru tenuk i ra'yn. Waku hawyi hesaika i ra'yn. \p Mi'i hawyi Sauru toĩne'en mot'i Iesui mohey haria wywo tawa Tamaku pe. \v 20 Mi'i hawyi itote tohenoi kahato haty wo — Iesui ti Tupana Sa'yru sese e to'y­wania Iuteuria pe ta'a­tu­wo­'o­mu'e hawe Tupana mõtypot yat pe. \v 21 Mio tã e pote te'e­ro'e to'ope — Iesui mohey haria atu'uka hat ra'yn apo meiũ i'atu'e. Pa'i kororia mipo­'oro Iesui mohey haria po'i po'i hanuat apo meiũ miit i'atu'e i'ywania to'ope. \v 22 Ma'ato Sauru henoi po'og ne'i wakuap. Toi'a­tu­mo­pe­rup'i tehay wo tawa Tamaku piaria — Pywo pe ti Iesui ti Tupana Mipo­'oro Miit'in Porekuat nuat e. \v 23 Toi'a­tu­mu'e kahato at ka'ap pote — Wãi'i­'a­tu'e ma'ato toi'a­tu­mu'e te hawyi — To'iro wati­'auka Sauru i'atu'e. To'iro wati­mo­po­'inik ihay sa'ag i'atu'e to'ope Iuteuria. \v 24 Ma'ato Sauru tikuap ta'yn i'atu'e hap tetiat to'auka irane hap. Mi'i hawyi topopy teran tawa Tamaku pyi wen ma'ato sura­ra'in tipyhyp ta'yn mekewat oken'ypy wato i'auka hamo. \v 25 Ma'ato wãtym na'yn hawyi Iesui mohey haria tipo­wyro ra'yn iwẽtem hap ete yrysakag wato pe. Ta'a­tu­mo­'apyk ta'yn yi kape haity pe tawa ekurara ywaiti rakat sakpo ta'a­tue­nõtem na'yn Sauru yi kape. \p \v 26 Tawa sakpo hawyi topopy ra'yn Sauru tawa Ieru­sarẽi kape. Put'ok'e Sauru tawa Ieru­sarẽi note hawyi toto teran Iesui mohey haria wywo ma'ato yt te'e­ru­wehik teran hin i Sauru ete kat pote te'e­ro­ken'ẽ ipupi katu­pono yt ta'a­tu­mohey i te Iesui mohey hano toĩne'en hap pote. \v 27 Ma'ato mekewat mehĩ Panãpe tipo­wyro kahato Sauru. Mi'i hawyi motpo­'o­roria 12 ok takaria kape totioto Pauru imohey Iesui etiat hap enoi hamo. Mi'i hawyi Panãpe to'e i'atuepe — Aika­'iwat Iesui ti tuwe­mo­herep ta'yn Sauru pe tawa Tamaku kapiat mu'ap tote e Panãpe. Mi'i tote ti ta'a­kasa ra'yn Aipo­typot Iesui kape e. Mi'i hawyi ti ai'ewy ra'yn toimohey Iesui e. Pywo ti rat Iesui mohey hat sese wo mio Sauru e. Ta'i tohenoi kahato ra'yn Iesui tawa Tamaku piaria pe e Panãpe. \v 28 Mi'i hawyi motpo­'o­roria 12 ok takaria — Waku kahato i'atu'e. Mi'i hawyi Sauru topy­hu'at i'atu­wywo ra'yn. Mi'i hawyi hewyry kahato i'atu­wywo ra'yn tawa Ieru­sarẽi me. Karãpeĩ tuwat Ieru­sarẽi myi hawyi Sauru toto i'atu­wywo i'atue­wyry hap upi Iesui ehay moherep hamo. \v 29 Mi'i hawyi Sauru tomo­herep kahato ra'yn tehay wakuat Iesui etiat yne miit'in me. Yt uwe pupi i ra'yn token'ẽ — Tupana Mipo­'oro Aheha­kye­ra'at hat ti Iesui e torania pe Sauru. \p Mi'i hawyi itote Sauru henoi kahato itotiaria Kereku pusu kuap haria pe. I'ewyte yne Iesui etiat tohenoi at ka'ap kahato. Yt ipo hep hin i. Mi'i hawyi apo apo'i­'a­tu'e Sauru pe i'atu­mikuap ok tã niatpo sese sehay wen ma'ato waku pe yne toi'a­tu­wesat. Mi'i hawyi tu'uka kahato teran ta'a­tuehay wo. — Pyno waku wati­'auka mekewat Sauru i'atu'e to'ope. \v 30 Mi'i hawyi Iesui potmu­'eria tikuap ta'yn Sauru auka teran itotiaria piat hap. Mi'i hawyi Sauru ta'a­tue­reto ra'yn wẽtup tawa kape mekewat tawa Sesareia kape i ra'yn. Mi'i hawyi tawa Sesareia pyi ta'a­tu­po­'oro mehĩ Sauru y'y wato sakpo ra'yn tetawa Tasu e hap kape i ra'yn yara puo. \v 31 Mi'i hawyi Iesui mohey haria waku pe i ra'yn tukup­te'en tawa Ieru­sarẽi me katu­pono i'atu­sa­ty'i saty'i haria i'atu­'uka teran haria i'atu­pohep porap'i pote. Waku i'atu'e to'ope. Mi'i hawyi te'e­ru­we­moe­saika kahato ra'yn Iesui mohey hawe. I'atu­wepit ra'yn. Mi'i hawyi yt uwe pupi i te'e­ro­ken'ẽ. \p \v 32 Mekewat e'at pe Peteru hewyry i ra'yn yne tawa puo Iesui mohey haria pakup i rakaria Tupana mimo­wa­kuaria miit'in upi ikuap hamo. Meiũran put'ok­to'e tawa Irita pe. Mi'i tote toĩne'en Iesui mohey haria wywo. \v 33 Mi'i hawyi itote Peteru tipuẽti Eneia e hap het rakat 8 i'aman mot pe toĩne'en yni pe at ka'ap yt hewyry kuap i rakat pote. \v 34 Mi'i hawyi to'e Peteru tope — Mehĩ Eneia e Aipo­rekuat Iesui ti emopoĩ'ãm na'yn mehĩ e. Pyno epoĩ'ãm no uhyt hawyi eti'ok­po'i ro e'yni hawyi ewyry ro e Peteru tope. Mio tã e hawyi meremo ipoĩ'ãm. \v 35 Karãpeĩ tawa Irita piaria i'ewyte Tawa Saruna piaria te'e­ra­'a­kasa Iesui mimo­poĩ'ãm kape hawyi te'e­ru­we­morem kahato Aika­'iwat kape. Te'e­ruwat ra'yn ta'a­tue­tu­pa­naria kaipyi. \p \v 36 Mi'i hawyi tawa Iope pe wẽtup ok hary­poria Iesui miky­'esat nug hat toĩne'en. Mi'i ti mana Turaka e hap het rakat. Mi'i hary­poria inug waku kahato at ka'ap. Toi'a­tu­po­wyro kahato miit'in miwaure ko'i. Toi'a­tupoi hesy'at rakaria. Iwese kahato hap toimo­herep yne ihaky­'e'i rakaria pe. Toi'a­tu­po­wyro hatek takaria. Teka­re'en ahyt toimõ'ẽ yt hekat i rakaria pe. Wẽtup het Tapita i'atu'e Kereku pusu kuap haria. \v 37 Ma'ato mekewat e'at i'ahu kahato ra'yn hawyi mana Turaka iku'uro ra'yn. Mi'i hawyi wẽtup ok tei i'okpuk hawyi okipy ywaiti tote ta'a­tupag iku'uro rakat. \v 38 Mi'i hawyi Iesui potmu­'eria tawa Iope totiaria tikuap ta'yn Peteru ieĩne'en tawa Irita piat hap. Tawa Irita yt pya hin i tawa Iope kaipyi toĩne'en. Mi'i pote ipotmu­'eria tipo­'oro ihainia typy ok Peteru kape kat hamo meremo. Ta'a­tu­puẽti hawyi — To'iro tawa Iope kape meremo Peteru i'atu'e. Mi'i pote meremo toto ra'yn i'atu­wywo. \v 39 Mi'i hawyi put'ok'e ra'yn itote hawyi Peteru ta'a­tue­ra'am okipy ywaitiat kape. Itote hiwu ko'i te'e­ruwak kahato ta'a­tu­po­wyro hat mana Tapita iku'uro hap haty kahato i'atuete pote. Mi'i hawyi hiwu ko'i timo­herep Peteru pe iku'uro rakat minug sokpe ko'i mana Tapita miium i'atuepiat sa'a­wy­'iwuat ko'i — Mimi i'atu'e mi'i tã mana Tapita tum tominug sokpe uruepe sa'a­wy'i urueha­ky­'e'i pote i'atu'e ta'a­tuwak popuo. \v 40 Mi'i hawyi Peteru to'e i'atuepe — Mana'in pywo ti rat atikuap ta'yn e. Pyno uhehay teran Tupana wywo e. Pyno ui'atoiat mesuwe porap'i e. Tuwat hiwu ko'i itote pyi hawyi Peteru tuwe­pỹ­'ã­tutuk hawyi to'e — Iesui e etimoieĩ­ne'en i ro mana Tapita e. Mi'i hawyi tuwe­morem i'okpuk takat kape hawyi to'e — Mana Tapita epoĩ'ãm no gu'uro pyi e. Mi'i hawyi mehit'e ra'yn mana Tapita hawyi teha'at ra'yn Peteru kape. Mi'i hawyi mana Tapita tuwe­'ã­pe­'ok'am na'yn te'yni pyi. \v 41 Mi'i hawyi Peteru tat mana Tapita ipo ete hawyi toimo­poĩ'ãm na'yn he'yni pyi. Mi'i hawyi ta'am na'yn. Mi'i hawyi Peteru ti'a­tu­kaykay imohey haria itotiaria i'ewyte hiwu ko'i. Put'ok­'i­'a­tu'e hawyi toimo­herep mana Tapita i'atuepe. \v 42 Meiũran mekewat sehay yne Iope piaria tikuap Iesui piat mana Tapita moieĩne'en pakup i ra'yn hap hawyi ti ta'a­tu­mohey kahato ra'yn Aipo­typot Iesui. \v 43 Mi'i hawyi Peteru topy­hu'at pot'i tawa Iope pe towy'ok Simãu yat pe mekewat miat atukã'ã hat yat pe toĩne'en. \p Yne mesuwat atikuap hawyi atiwan mesuwe uito Iruka. \c 10 \p \v 1 Mekewat e'at pe toĩne'en tawa Sesareia pe wẽtup ok sura­ra'in akag Kuneriu e hap het rakat. Typy'i kahato iwat hesu­ra­ra'in ko'i. Mekewat Itaria ywania esura­ra'in ko'i akag wo toĩne'en tawa Sesareia pe. \v 2 Surara koro Kuneriu ti waku hap nug kahato hat toĩne'en i'ewyte topy'a pywiat Tupana mohey hat sese toĩne'en. Yne i'yat piaria imẽpyt'in ihary'i Tupana mohey haria tukup­te'en itote. Surara Kuneriu timõ'ẽ kahato tekat ko'i Iuteu ywania ihaky­'e'i rakaria pe. Ihay kahato at ka'ap Tupana wywo topy'a pyi mi'i miit. \v 3 Wẽtup e'at pe surara Kuneriu topotpap kahu ra'yn hawyi wãtym'i kape ta'a­kasa ra'yn tomu­'etu Tupana mipo­'oro atipy kaipywiat hap kape. Mi'i hawyi atipy kaipywiat sut hat to'e — Surara Kuneriu ereĩne'en apo'e. \v 4 Mi'i pote Kuneriu gyt'e hawyi teha'at kahato ra'yn Tupana mipo­'oro atipy kaipywiat kape hawyi toiwesat — Areĩne'en meiũpe Uika­'iwat e. Kat e hap som Tupana tiky­'esat atunug hap e. Mi'i pote mekewat atipy kaipywiat tiwesat — Mehĩ e pywo ti rat ehay tewawiat hap kape ti Tupana tuwehum kahato e. I'ewyte emimõ'ẽ ihaky­'e'i rakaria powyro hap ko'i Tupana mowepit kahato hap topy­hu'at mehĩ e. Tuwehum kahato tomõ­typot hap eminug ko'i ete mehĩ e. \v 5 Mi'i tupono toiky­'esat etipo­'oro epotpo­'o­roria tawa Iope kape hap e. Mi'i totepyi toiky­'esat eti'a­tu­kaykay temiit'in Simãu Peteru ewawi mehĩ e. \v 6 Hemiit Peteru ti toĩne'en wẽtup ok Simãu yat pe y'y Ukyt Koro hy ẽpekiat ieĩne'en hat yat pe e. Miat pe mokã'ã nug hat yat pe toĩne'en mekewat y'y wato ẽpekiat tote e. Pyno etikaykay ro mekewat Peteru ewewawi mehĩ emu'e hamo katu­pono Tupana tiky­'esat etunug hap e atipy piat surara akag Kuneriu pe. \v 7 Mio tã to'e hawyi ta'aipok i ra'yn atipy kape. Mi'i hawyi surara akag Kuneriu tikaykay tuwe­wawi typy ok temiit'in sese i'ewyte temiit sese surara kawiat Tupana mohey kahato hat toikaykay. \v 8 Toi'a­tu­kaykay tuwe­wawi temiit'in sese mye'ym ok hawyi toimo­herep tomu­'etu wuat i'atuepe. Mi'i hawyi — Pyno mũki­'ite woro­ho­'o­po­'oro tawa Iope kape mekewat Peteru kat hamo e i'atuepe. \v 9 Ihot'ok hawyi tuwat ra'yn Peteru kat hamo. Atpo­sake porap turan put'ok­'i­'a­tu'e ra'yn mekewat y'y wato ẽpekiat yt pya hin i mekewat Simãu yat ete. Mi'i turan Peteru ta'am na'yn getap okipy ywaiti rakat rote Tupana wywuat tehay hamo e. \v 10 Mi'i tote hesy'at kahato Peteru tomi'u nug Simãu miat turan. Mi'i hawyi tomu­'etu wuat ewy ta'a­kasa. Mi'i turan teha'at atipy kape. \v 11 Mi'i hawyi ta'a­kasa ika'a atipy pe oken'ypy ewywuat. Mi'i puo mysop iwato rakat ikytsig nakat ewywuat ta'a­kasa ika'a pyi ta'apyk yi kape hap ta'a­kasa 4 haity i'apy etiat rakat ta'a­kasa. \v 12 Mi'i mysop kytsig muo Peteru ta'a­kasa kat ko'i kat ko'i mi'u pu'i ko'i yt naku i to'y­wania mi'u wuat rakat kape ta'a­kasa. Moi ko'i Uruwu ko'i ga'apy piat ipyt etiat hewyry rakat ko'i yt naku i Iuteuria mi'u wuat rakat ko'i kape ta'a­kasa tomu­'etu. \v 13 I'ewyte toikuap sehay atipy kaipyi — Peteru e epoĩ'ãm no hawyi eti'a­tu­'uka ro meimẽwat mi'u emi'u wo mehĩ e. Ehu'u ro uimiium emi'u wuat mi'u pu'i e. \v 14 Ma'ato Peteru tiwesat — Yt naku i rat mi'i ewywuat uimi'u pu'i Uika­'iwat e katu­pono meimẽwat ipu'i yt naku i aimi'u wo aito Iuteuria ywania pote Mehĩ e. Ta'i uimotag hap upi mesup te yt karãpe i mi'i tã meimẽwat mi'u pu'i ewywuat atu'u pãi Uhyt e. Yt naku i mi'i aimi'u wo e. \v 15 Mi'i hawyi toikuap pakup i sehay atipy kaipywiat — Wãi mio tã ere tei'o e katu­pono kat ko'i kat ko'i pu'i Tupana ti'a­tu­mo­waku kahato mi'i pote waku kahato yne aimi'u wo e. \v 16 Mye'ym mo ta'a­kasa tomu­'etu wuat ewywuat hawyi ta'aipok i ra'yn mekewat sokpe kawiat miat eiam. \v 17 Mi'i hawyi Peteru tuwa­nẽtup kahato — Kat e hap som Tupana to'e teran uimu­'etu e. Kat ko'i som toimo­herep teran uhepe e tuwepe tuwa­nẽtup kahato hawe. Mi'i turan surara Kuneriu mi'a­tu­po­'o­roria wẽtup ywania put'ok­'i­'a­tu'e ra'yn itote. Ma'ato mi'i ywania wywo yt karãpe i Iuteuria i'atuehay. \v 18 Mi'iria oken'y­pyke pyi te'e­ru­watka — Simãu Peteru toĩne'en apo meiũpe i'atu'e. \v 19 Mi'i turan Peteru tuwa­nẽtup tumu­'etu wuat kape hawyi Tupana Pã'ãu to'e tope \v 20 — Pyno ereto ro i'atue­wawi e. Yt ereken'ẽ tei'o i'atu­pupi katu­pono uimi­po­'o­roria yne meimuẽ­wuaria e Tupana Peteru pe. \v 21 Mi'i hawyi Peteru ta'apyk getap okipy ywaitiat kaipyi yi kape. Mi'i hawyi to'e i'atuepe — Uito ti meiũ eimikat e. Kat hamo uikat eipe e i'atuepe. \v 22 Mi'i hawyi ta'a­tu­wesat — Ta'i uruka­'iwat Kuneriu urupo­'oro ewawi uhyt i'atu'e. Uruka­'iwat ti 100 ok surara akag wo ieĩne'en hat urupo­'oro mehĩ i'atu'e. I'ewyte uru'akag ni Tupana mohey kahato hat toĩne'en i'atu'e. Toimõ­typot Etupana yn i'atu'e. Waku kahato urupo­'oro hat. Hãpyk yn nug wuat'i e'at piat hat uhyt i'atu'e. Yne e'ywania Iuteuria uruetawa totiaria ikuap uruka­'iwat Kuneriu ewaku hap i'atu'e. Ga'atpo ti Tupana Pã'ãu Wakuat ihay kahato uruka­'iwat pe — Etikaykay ro uhemiit Peteru e'yat kape enãpin hamo e uru'akag Kuneriu pe i'atu'e. Mi'i pote mesup ti urupo­'oro ewawi toiky­'esat ereto tewawiat hap mehĩ i'atu'e Peteru pe. \v 23 — Pyno meiũpe ro ehewãtym hawyi mũki­'ite waku watuwat eika­'iwat yat kape e. Pyno eiwe­hyt'ok to uhyt'i'in e Peteru meimuẽwat Itaria ywania pe. Ihot'ok hawyi toto ra'yn Peteru i'atuupi i'ewyte Iesui potmu­'eria tawa Iope piaria irania'in tuwat Peteru upi. \p \v 24 Wẽtup e'at pe tuwat hawyi put'ok­'i­'a­tu'e ra'yn tawa Sesareia pe. Mi'i tote mehĩ Kuneriu hekatup kahato ra'yn Peteru ihay kuap hamo. Mi'i pote toi'a­tunug yne kahato to'y­wot'in toty'in towy­ria'in toi'a­tu­kaykay Peteru ehay kuap hamo to'yat kape. \v 25 Mi'i hawyi Peteru put'ok'e Kuneriu yat e'oken­'y­pyke hawyi meremo Kuneriu tuwe­pỹ­'ã­tutuk howa kape tepiat Peteru mõtypot hamo ma'ato Peteru timo­poĩ'ãm ne'i. \v 26 Mi'i hawyi to'e — Wãi yt uimõ­typot tei'o Tupana ewy mehĩ kat pote uito miit kawiat e'ewywuat e. \v 27 Mi'i hawyi i'yat pe Peteru teke to'oehay to'oehay popuo. Mi'i hawyi put'ok­'i­'a­tu'e ra'yn okipy koro tote hawyi Peteru teha'at hawyi i'atu kahato miit'in tukup­te'en itote Itaria ywania. \v 28 Mi'i hawyi Peteru tuwẽ­powat i'atue­wawi — Uhyt'i'in mana'in e yt naku i wyti uruto Iuteu ywania irania'in ywania wywo to'oe­waku i'atu'e ti urueko enoi haria uruepe e. Ha'a­wy­tepyi mio tã i'atu'e uruepe urumu'e haria are wen ma'ato ga'atpo Tupana tomo­herep uhepe tehay sese mi'i hap ete. Mio tã to'e — Peteru e yt etimohit rei'o wẽtup ywania e. Yt naku i ei'y­wania yt ere tei'o irania'in ywania pe e uhepe e. Yt Tupana mi'ai­roria ei'y­wania yt ere tei'o wẽtup ywania pe e Tupana uhepe e. \v 29 Mi'i tupono ti ariot meremo ehowawi mesup eimi­ky­'esat ewy e. — Yt naku i areto ei'yat kape yt are'e hin i uikaykay haria pe e. Yt urueko ewy i pytkai ariot ra'yn mehĩ'in mana'in e. Ma'ato kat hamo uikaykay hap yt atikuap hin i te e. Pyno ewehenoi ro kan hamo uikaykay meikowo hap e Peteru surara Kuneriu ywania pe. \v 30 Mi'i hawyi Kuneriu tiwesat — Mehĩ Peteru e ga'atpuo re ga'atpo wãtym'i uhehay Tupana wywo meiũpe ui'yat pe turan ara'a­kasa wẽtup ok miit hesokpe mehit kahato rakat kape e. \v 31 Mi'i miit to'e uhepe atipy kaipyi — Kuneriu e Tupana tikuap kahato ra'yn ehay tewawiat hap e. Ta'i Tupana tikuap ta'yn ihaky­'e'i rakaria piat ekare'en mõ'ẽ hap mehĩ e. \v 32 Mi'i pote waku etipo­'oro emiit'in tawa Iope kape Tupana emiit Simãu Peteru kat hamo e. Mi'i miit toĩne'en wẽtup ok Simãu y'y wato hy ẽpekiat ieĩne'en hat miat pe mokã'ã hap nug hat yat pe e ti uhepe atipy kaipywiat e. \v 33 Mi'i hawyi meremo woro­kaykay uruewawi Tupana miky­'esat ewy e. Pywo ti rat waku kahato eriot hap mehĩ e. Mi'i pote ti urutu­wa­'a­tunug kahato meiũpe mesup ehay kuap hamo mehĩ e. I'ewyte ti uruikuap ta'yn Tupana toĩne'en meiũpe hap e. Mi'i pote ehenoi ro uruepe aikotã som yne yne imiky­'esat ewywuat hap e surara Kuneriu Peteru pe. \v 34 Mi'i hawyi Peteru to'e tehay wo — Mehĩ'in mana'in e mesup ti atikuap sese ra'yn Tupana wuat'i ywania ky'e hat koro toĩne'en hap e. Ta'i toi'a­tu­ky'e wuat'i miit'in pãi e. Sa'a­wy'i uruto Iuteu ywania Tupana miky'e ko'i tukup­te'en hap kape yn arewa­nẽtup e ma'ato koitywy atikuap ta'yn aikotã to'o­'e­wy­'ewy toi'a­tu­ky'e wuat'i pusu kuap haria topy'a pe uruky'e hap ok tã ne hap atikuap ta'yn e Peteru surara Kuneriu Itaria ywania pe. \v 35 Ta'i Tupana tuwehum kahato yne tama kaipy­wiaria tomohey haria ete. Wakuap nug haria ete tuwehum hap atikuap ta'yn e. \v 36 Mesup ta'yn Tupana tipo­'oro ra'yn uru'y­wania pe temiit Iesui wuat'i ywania ehakye­ra'at hanuat e Peteru. Koitywy ti Tupana Mipo­'oro topy­hu'at aipu'ap Tupana kapiat hat e. Mesup mio tã e Tupana wuat'i pe — Koitywy waku ra'yn eweiõ'ẽ uhowawi katu­pono Uha'yru Iesui tunug na'yn aiwo­'opiat wo'o­wese hap e. Ta'i mesup ti aiwo­'oe­waku hap tutunug na'yn e. Sa'a­wy­'ite ti uruepe Isareu ywania pe yn mio tã e ma'ato mesup wuat'i ywania pe mio tã e — Uhemiit Iesui ti atunug na'yn Wuat'i Pore­kuaria Porekuat no e Tupana wuat'i pusu kuap haria pe e Peteru. \v 37 Ta'i eweikuap ta'yn ni yne Iesui tawa Nasare piat ieĩne'en hat etiat e katu­pono sa'a­wy'i yne tawa Iuteu kaipy­wiaria henoi kahato ra'yn heĩne'en i hap ehepe e. Sa'a­wy'i ahet'ok hat Iuwãu het'ok Iesui. Mi'i hawyi Iesui ha'a­wynug na'yn topotpap hap uruetama Karireia pe e. Mi'i hap etiat yne eweikuap ta'yn e. \v 38 Mi'i tote sa'a­wy'i Tupana tum na'yn yne tesaika hap. — En ni Uimi­'airo miit'in yne Ehakye­ra'at hanuat e. Mi'i pote woro­moieĩ­ne'en Uipã'ãu Wakuat no e Tupana sa'a­wy'i Iesui tawa Nasare piat pe e. Mi'i hawyi hewyry kahato urumu'e hamo urumoe­hãite hamo uruwo­'oe­waku hamo wakuap yn nug hamo ahiagnia yne atusiu hamo katu­pono Tupana Pã'ãu Wakuat toĩne'en iwywo uhyt'i'in mana'in e Peteru. \v 39 Iesui tawa Nasare kaipywiat kape ti uruta­'a­kasa kahato ra'yn mana'in uhyt'i'in e. Pywo ti Mi'i Miit ehay yne ti uruikuap ta'yn yi Iuteu piaria etama pe tawa Ieru­sarẽi me hewyry hap upi e. Mi'i tote ti ta'a­tu­'auka sa'ag na'yn aria'yp posak ete Tupana emiit e. Yt naku i kahato ti ta'a­tunug Uruwy pe e. \v 40 Ma'ato miit'in mi'auka Tupana tomo­poĩ'ãm i ra'yn gu'uro pyi pãi e. Ta'i mye'ym e'at toĩne'en gu'uro piat hawyi tuwẽtem i ra'yn Ha'yru e. Ta'i heremo kahato pãi are katu­pono tuwẽtem gu'uro pyi hawyi ti ipiit sese kape ara'a­kasa yne uito e Peteru. \v 41 Mi'i Miit Iesui tuwe­mo­herep uruepe e. Uruta­'a­kasa ra'yn urutoria yne imi'airo ko'i sese. Ipiit sa'a­wy­'iwuat ihãite kahato i ra'yn e. Ma'ato ti irania'in yt imohey i haria pe yt tuwe­mo­herep i e. Mi'i pote yt yne i miit'in te'e­ra­'a­kasa Iesui tuwẽtem hawyi ma'ato uruto ipotmu­'eria sese uruta­'a­kasa kahato Iesui piit sese kape e. Urutenuk ta'yn iwywo pãi. Urutu­we­sa­po'u ra'yn iwywo toĩne'en i ra'yn hawyi pãi e Peteru. \v 42 Mana'in mehĩ'in mio tã e Tupana ahepe mesup — Koitywy atimo­py­hu'at Uha'yru wuat'i miit'in eropo'ok hanuat e. Uha'yru ewaku hap yn put'ok'e uwe waku uwe yt e hap enoi uhepiat hamo e. Uha'yru yn waku wuat'i ywania pat'ok pat'ok hamo sio uhemiit sese sio yt e hamo e. Katu­pono meiũran map haria i'ewyte ihãite rakaria te'e­ro­py­hu'at Uha'yru po puo irane uimohey haria sese sio yt hap enoi hamo e Tupana e Peteru. Koitywy Tupana urupo­'oro ehowawi mehĩ'in mana'in katu­pono toikuap teran eipe Tosa­'yru mohey haria wo sio yt hap. Mi'i haype Tupana urupo­'oro Tosa­'yru moherep uruehay wuat hamo ehowawi wẽtup ywania pe e Peteru. \v 43 Mi'i pote yne tomohey haria minug sa'ag ko'i toipuruk kuap ta'yn aikotã sa'a­wy­'i­wuaria Tupana ehay enoi haria mienoi ewy — Atipo­'oro aru Iesui Wuat'i Ywania Ehakye­ra'at hanuat i'atu'e hap ewy e Kune­riu'in me. \v 44 Mio tã e Peteru turan Tupana Pã'ãu Wakuat put'ok'e ra'yn ikuap haria pe. \p \v 45 Mi'i hawyi ipotmu­'eria Peteru wywo hewyry rakaria Iuteu ywania te'e­ru­wa­nẽtup kahato hawyi — Pywo ti rat Tupana tum na'yn Topã'ãu Wakuat surara Kuneriu ywania pe yt uru'y­wania hin i mi'iria pytkai i'atu'e te'e­ru­wa­nẽtup hawe. \v 46 Tupana Pã'ãu Wakuat teke hawyi i'atuehay wẽtup pusu puo. Wẽtup pusu puo ra'yn Tupana Pã'ãu Wakuat kaipyi i'atuehay itotiaria. Mi'i hawyi itotiaria timõ­typot kahato ra'yn Tupana. \v 47 Mi'i hawyi Peteru to'e to'y­wania Iuteuria pe — Ewei'a­kasa ro aikotã mesup Tupana tum na'yn Topã'ãu Wakuat Itaria ywania piat hap e aikotã tutum ahepe sa'a­wy­'iwuat hap ewy mehĩ'in mana'in e. Mi'i tupono apo waku wati­'a­tu­set'ok mi'iria y'y wo sio yt e Peteru to'y­wania pe. Mi'i hawyi — Waku i'atu'e. \v 48 Mi'i pote Peteru to'e surara Kune­riu'in me — Mesup ta'yn waku woro­ho­'o­set'ok Iesui set no uhyt'i'in mana'in e Peteru. Mi'i hawyi toi'a­tu­set'ok Iesui mohey haria. Mi'i hawyi i'atu'e Peteru pe — Eropy­hu'at ro meiũpe uruwywo mehĩ mimi i'atu'e. Mi'i hawyi Peteru toĩne'en porap'i itote wẽtup ywania wywo. \p Mi'i hap ewy Kune­riu'in te'e­ro­py­hu'at Iesui mohey haria wo. Atiwan yne mi'i tã etiat mesuwe uito Iruka. \c 11 \p \v 1 Mi'i hawyi irania'in 12 ok takaria tikuap ta'yn aikotã wẽtup ywania timohey Tupana ehay Peteru wẽ pywiat hap. Mi'i hawyi meremo yne yi Iuteu piaria Iesui mohey haria — Pywo ti rat mesup ta'yn irania'in ywania — Uruimohey ehay Tupana i'atu'e ai'y­wania ewy i'atu'e to'ope. \v 2 Mi'i hawyi ta'aipok Peteru tawa Ieru­sarẽi kape yi Sesareia kaipyi hawyi irania'in Iesui mohey haria Iuteu ywaniaria sese i'atu­py­'ahak Peteru ete katu­pono toi'a­tu­mu'e ra'yn irania'in ywania pote. \v 3 Put'ok'e Peteru hawyi ta'a­tuewãi kahato — Kat pote som ewyry irania'in ywania wywo uhyt i'atu'e. I'ewyte kat hamo erenuk wẽtup ywania wywo uhyt i'atu'e Peteru pe. \v 4 Mi'i hawyi Peteru henoi kahato tewyry yne ra'yn hap i'atuepe. \v 5 Mio tã e toi'a­tu­wesat — Uhyt'i'in mana'in waku kahato Tupana katu­pono tawa Iope pe toimo­herep uhepe tehay. Ga'atpo areĩne'en tawa Iope piat turan areto uhehay Tupana wywuat hamo e. Mi'i hawyi itote herewe kahato ara'a­kasa uimu­'etu atipy kaipywiat sokpe iwato rakat kawiat heiam 4 haity hẽpe etiat rakat. Mi'i ta'apyk uhowawi atipy kaipyi saity ko'i upi. Mi'i hap kape ara'a­kasa uimu­'etu. \v 6 Mi'i hawyi araha'at hawyi ara'a­kasa mekewat mysop puo miat topyt wuat hewyry rakat ko'i. Mi'i ko'i yt naku i yne aimi'u wo aito Iuteu ywania pote. Mi'i hap ko'i kape ara'a­kasa. Araha'at hawyi itote moi ko'i i'ewyte weita ko'i hawyi uruwu ko'i yt naku i aimi'u wuat rakat ko'i kape ara'a­kasa. \v 7 Mi'i hawyi atikuap sehay — Peteru e epoĩ'ãm no hawyi eti'a­tu­'uka ro emi'u wo uimiium ko'i hawyi etu'u ro e. \v 8 Mi'i hawyi atiwesat — Uika­'iwat yt naku i atu'u mi'i ko'i are katu­pono yt naku i watu'u mi'i aito Iuteu ywania pote e. Yt atiky­'esat hin i mi'u pu'i meimuẽwat ko'i Uika­'iwat are itote uimu­'etu. Ta'i yt karãpe i mi'u pu'i yt naku i rakat mi'i atopag uiwẽ pe are uimu­'etu e Peteru. \v 9 Mi'i hawyi to'e i uhepe ywaiti pyi sehay — Waku emi'u wo e Tupana epe pote waku etu'u mehĩ e uhepe e. Yt mi'u i yt ere tei'o Tupana mimo­waku ko'i kape e katu­pono toi'a­tu­mo­waku ra'yn meimuẽwat ko'i e. \v 10 Mi'i ewywuat ti ara'a­kasa mye'ym mo herewe uimu­'etu hawyi te'e­ra­'aipok i ra'yn miat sa'ag ko'i yt ai'y­wania mi'u ewy hin i ko'i e. \v 11 Uimu­'etu tokosap hawyi meremo ara'a­kasa mye'ym ok miit kape oken'ypy tote put'ok­'i­'a­tu'e Simãu yat pe yi Sesareia kaipy­wiaria surara akag Kuneriu mi'a­tu­po­'oro ko'i uhowawi e. \v 12 Mi'i hawyi Tupana Pã'ãu to'e uhepe uipy'a pe — Ereto ro i'atu­wywo Peteru e. Yt ereken'ẽ tei'o i'atu­pupi e. Yt ere'e tei'o epy'a pe — Yt naku i areto wẽtup ywania wywo yt ere tei'o. Mi'i hawyi areto mekewat wẽtup ywania wywo. I'ewyte Iesui mohey haria itotiaria tipo­'oro 6 ok ai'y­wania uheywyt'in uhupi. Mi'i hawyi meiũran put'ok­'u­ru­to'e tawa Sesareia pe e Peteru. \v 13 Mi'i hawyi Kuneriu henoi ra'yn aikotã atipy kaipywiat henoi tepiat hap — Etikaykay ro tawa Iope piat Simãu Peteru e hap. \v 14 Mi'i ti aru henoi ehepe Eheha­kye­ra'at hat etiat i'ewyte emẽpyt'in me hawyi e'yat piaria pe tohenoi Eheha­kye­ra'at hanuat etiat e Kuneriu uhepe atipy kapywiat henoi tepiat hap etiat. \v 15 Mi'i hawyi itote ati'a­tu­mu'e surara Kuneriu ywania turan Tupana Pã'ãu put'ok'e kahato i'atue­wawi hawyi teke i'atupiit puo i'atu­py'a puo aikotã sa'a­wy'i ahowawi put'ok'e hap ewy aikotã sa'a­wy­'iwuat aito Iuteuria kapiat hap ewy put'ok'e to'ewy Tupana Pã'ãu meimuẽwat wẽtup ywania puo e. \v 16 Mi'i hawyi mi'i hap kape ara'a­kasa hawyi atikuap meremo Aika­'iwat Iesui mienoi sa'a­wy­'iwuat aikotã hap e mio tã e — Iuwãu ni ehet'ok y'y wo mesup e. Ma'ato meiũran wyti aru Tupana ra'yn ehet'ok Topã'ãu Wakuat no ra'yn e hap atikuap i ra'yn e Peteru. \v 17 Aikotã ai'y­wania pe Topã'ãu tutum hap ewy te ti mi'iria ywania pe tutum na'yn Topã'ãu Wakuat pãi e. Ta'a­tu­mohey ra'yn Aipo­rekuat Aika­'iwat Iesui hawyi tutum na'yn Topã'ãu i'atuepe e. Mi'i tupono ti yt naku i aipyhyp ne'i Tupana miium i'atuepiat e Peteru Iesui mohey haria Iuteu ywania pe. \p \v 18 Ta'a­tukuap ta'yn Peteru mienoi hawyi i'atu­po­'inik ta'yn. Mi'i hawyi te'e­ro'e — Waku kahato En Tupana i'atu'e katu­pono etum na'yn eieĩne'en hap wuat'i e'at piat wẽtup ywania pe i'atu'e. Yt uruepe yn i katu­pono wẽtup ywania i'ewyte eti'a­tu­morem na'yn yt naku i hap kaipyi i'atu'e Iuteu ywania Tupana pe. \p \v 19 Sa'a­wy'i mekewat Etewãu auka hap e'at pe mekewat Iesui mohey haria ho'opot kahato hap e'at sa'a­wy'i miit'in Iesui mohey haria te'e­ro­popy kahato ta'a­tu­'a­tu­'uka hap pupi. Tuwat tuwat kahato kat etawa kat etawa kape te'e­ru­we­sytpok kahato wuat'i tama kape. Irania'in tuwat yi ywypyi'a y'y wato py'a­setpiat Sipiri kape. Irania'in tuwat tawa Antiokia kape. Irania'in tuwat tama Wenisia kape. Put'ok­ta­'a­tu'e hawyi ta'a­tu­hytpok kahato sehay wakuat Iesui etiat aikope aikope tuwat tuwat hap upi wen ma'ato irania'in ywania itotiaria pe yt ta'a­tu­henoi hin i. Ta'a­tu­'y­wania Iuteu ywania pe yn ta'a­tu­henoi Iesui etiat — Yt naku i wati­'a­tu­mu'e irania'in ywania i'atu'e to'ope sa'a­wy'i pote e. \v 20 Ma'ato wẽtup e'at pe Iesui mohey haria tawa Sirene piaria i'ewyte yi a Sipiri totiaria tuwat kahato tawa Antiokia kape. Put'ok­'i­'a­tu'e hawyi ta'a­tu­henoi ra'yn Kereku pusu kuap haria pe — Iesui ti Tupana Mipo­'oro Aipo­rekuat nuat sese i'atu'e. \v 21 Mi'i hawyi Aika­'iwat Iesui ti'a­tu­po­wyro kahato tuwe­mo­herep hamuat hap ete. Mi'i tupono ti Kereku ywania pusu kuap haria te'e­ru­we­morem kahato ra'yn Aheha­kye­ra'at hat Iesui kape. Mi'i hawyi typy'i kahato ra'yn imohey pakup i haria wẽtup ywania Kereku pusu kuap haria tukup­te'en tawa Antiokia pe. \v 22 Mi'i hawyi Ieru­sarẽi miaria Iesui mohey haria tikuap ta'yn aikotã Kereku ywania i ra'yn Iesui mohey hap. Mi'i hawyi mehĩ Panãpe ta'a­tu­po­'oro tawa Antiokia kape. \v 23 Put'ok­to'e hawyi iwepit kahato topy­hu'at — Ta'i Tupana ti'a­tu­ky'e kahato mesuwat ywania aikotã toi'a­tu­ky'e uru'y­wania hap ewy kahato e Panãpe tuwepe — Ta'i tutum ne'en ne'i Topã'ãu mesuwat wẽtup ywania pe aikotã tutum uru'y­wania piat pe hap ewy te e to'y­wania Iuteu pe. Mi'i hawyi to'e Tupana pe haty wo — Waku kahato ti rat En Tupana e. Pywo ti rat yt uwe i po'og hegyi'at rakat ekai Tupana e Panãpe. Mi'i hawyi Panãpe topy­hu'at pot'i tawa Antiokia pe hawyi toi'a­tu­nãpin kahato Iesui mohey haria ipakup takaria — Mehĩ'in mana'in e eweimohey ro eiku­'uro hap kape Aipo­typot Iesui eipy'a pe e. Yt eiwe­mõti tei'o Aika­'iwat ehay pupi e Kereku pusu kuap haria pe. \v 24 Mi'i hawyi itotiaria i'atupap kahato Iesui upi. Katu­pono te'e­ra­'a­kasa ra'yn aikotã Tupana Pã'ãu toĩne'en kahato uhyt Panãpe ete hap e. Mi'i pote — Waku kahato rakat ti aiwy Panãpe i'atu'e. Ta'i toimohey kahato Iesui i'atu'e. Mi'i pote te'e­ru­wehik kahato Panãpe mienoi ete Iesui etiat. Ta'i tawa Antiokia piaria ahyt timohey Iesui itote. \v 25 Mi'i pote mehĩ Panãpe toto meremo ra'yn tawa Tasu kape towy Sauru kat hamo. \v 26 Toipuẽti hawyi totioto towy tawa Antiokia kape miit'in mu'e hamo iwywo. Mi'i hawyi itote wẽtup i'aman motpe tukup­te'en miit'in atumu'e Iesui etiat haype. Mi'i hawyi Iesui mohey pakup i haria te'e­ru­wa­'a­tunug kahato itote hawyi mehĩ Panãpe mehĩ Sauru ti'a­tu­nãpin kahato Iesui mienoi nug hamuat hap ete. \p Mi'i hawyi tawa Antiokia piaria Iesui mohey haria ti'a­tu­mu'e kahato irania'in itotiaria — Iesui ti Tupana Mipo­'oro sese Aipo­typot nuat i'atu'e. Mi'i pote — Ta'i Iesui mohey haria ti Ta'a­tu­ka­'iwat Iesui ewywuat kahato tukup­te'en i'atu'e tawa Antiokia piaria. Mi'i hawyi — Pyno waku wẽtup set wywo urui'a­tu­set'ok eipe i'atu'e. Pyno ehet pakup ti Tupana Mipo­'oro ko'i i'atu'e Iesui mohey haria pe. \p \v 27 Mi'i hawyi mekewat e'at pe tuwat tawa Antiokia kape tawa Ieru­sarẽi kaipyi Tupana ehay moherep haria. \v 28 Wẽtup ok Tupana ehay moherep hat ti mehĩ Akapu. Mi'i ti'a­tu­mu'e kahato itotiaria — Pywo ti rat meiũran irane ti yt kat i hin i hamuat i'aman yne mesuwat yi tote toĩne'en e. Mi'i hawyi ti aru mikoi ko'i topap kahato hawyi yt kat hin i eimi'u topy­hu'at aru e Tupana uhepe e Akapu. Mi'i hap ewy topy­hu'at kahato aikotã to'e hap ewy mekewat morekuat Kautiu topy­hu'at morekuat pakup mo hap e'at pe ikahuro ra'yn i'aman yne yi wato hap ok tã. \v 29 Mi'i pote Iesui potmu­'eria tawa Antiokia piaria te'e­ro'e to'ope — Yt naku i aiwy­ria'in Iesui mohey haria yi Iuteu totiaria topap yne yt kat i i'atu­mi'u pote i'atu'e. Pyno waku wati­'a­tunug kahato ahe'u'i i'ewyte aheka­re'en ko'i hawyi waku wati­mõ'ẽ ahekat Iesui mohey haria tawa Iuteu ywania ihaky­'e'i poity'i rakaria pe i'atu'e. \v 30 Mi'i hawyi ta'a­tu­'a­tunug na'yn ta'a­tuekat ta'a­tue­'u'i hawyi ta'a­tu­po­'oro ra'yn Ieru­sarẽi kape. — Mehĩ Panãpe mehĩ Sauru waku kahato eheroto mesuwat urumiium Iesui mohey haria Ieru­sarẽi miaria kape katu­pono eiperia ti uru'a­pykok haria sese i'atu'e. Mi'i hawyi ta'a­tu­'a­tu­po­'oro ra'yn mekewat ta'a­tumiium Iesui mohey haria akag ko'i kape tawa Ieru­sarẽi kape yara puo mehĩ Panãpe mehĩ Sauru upi. \p Mi'i hawyi ahenoi mesuwe uimiwan me uito Iruka. \c 12 \p \v 1 Mi'i hawyi mekewat e'at pe morekuat Eroti tipo­'oro temiit'in sura­ra'in Iesui mohey haria akag ko'i pog towo­'o­pyhik hawe. \v 2 Mi'i hawyi tesu­ra­ra'in toi'a­tu­po­'oro wẽtup ok Iesui potmu'e auka hamo Iuwãu eyke'et Tiaku auka hamo. Ta'a­tu­puẽti hawyi ta'a­tu­'auka ra'yn kyse'yp mo. \v 3 Mi'i hawyi Iuteuria tikuap Tiaku auka hap hawyi te'e­ru­wehum morekuat ete ta'a­tu­mi­ky­'esat ewy kahato tutunug pote. Mi'i hawyi morekuat tipyhik ta'yn Peteru mekewat man teneg u hap e'at pe Iuteuria mowepit hamo. Totat hawyi toipun na'yn ipyhik hawe. \v 4 Mi'i hawyi 16 sura­ra'in toipo­rokpun i'apykok hamo. Yt toiky­'esat i Peteru tuwẽtem hap haype. — Ienuk hap ikahuro ra'yn hawyi ti aru aterut Peteru meiũpe miit'in tokpe miit'in miky­ry'i hamo e tuwa­nẽtup hawe morekuat. \v 5 Mi'i tupono po'og toimoheg Peteru ma'ato Iesui mohey haria Peteru wyria'in hẽtup haty wo Tupana pe ipowyro hamo. \v 6 — Pyno mũki­'ite waku Peteru tut uhowawi e morekuat Eroti tuwa­nẽtup hawe. Ma'ato iheg me Peteru toket ne'i sura­ra'in typy ok po pe kokai kokai haity ipo ete sura­ra'in po pe. I'ewyte sura­ra'in oken'ypy hik haria tukup­te'en. \v 7 Mi'i turan Tupana mipo­'oro atipy kaipywiat put'ok'e oken'y­pyke. Mi'i hawyi hẽtyhot ra'yn itote. Mi'i hawyi Peteru toipetek hawe toihymut — Epoĩ'ãm merep to uhyt e. Mi'i hawyi ipoĩ'ãm na'yn hawyi mekewat ipo etiat haity porop'e ra'yn. \v 8 Mi'i hawyi to'e i Peteru pe — Ewo'o­kytyt hap po'i ro erepy­sokpe pag no e. Mi'i hawyi meremo tuwe­py­sokpe pag. — Etopag no ekamisa wato e. Mi'i hawyi to'iro uhupi uhyt e. \v 9 Mi'i hawyi toto atipy piat ewat'ymo Peteru. Mi'i hawyi — Ta'i uimu­'etu apo pãi e sio herewe e. Ta'i uimu'e poity'i kahato apo pãi sio yt e. \v 10 Mi'i hawyi typy ok surara sakpo tokosap hawyi oken'ypy wato asu kawiat iheg nakat kape tuwat. Mi'i ti tuwewi ra'yn tuwe­'o­ken­hyp'ok. Mi'i hawyi tuwe­nõ'ẽ. Mi'i hawyi tawa puat rote henõtem hat meremo yt tuwekuap i ra'yn. \v 11 Mi'i hawyi tawa pu'ap tote tuweran hawyi Peteru ete hot'ok'e i ra'yn. Mi'i hawyi to'e tuwepe — Ta'i yt uimu­'etu hin i rasig pãi e. Koitywy wyti atikuap kahato ra'yn morekuat Eroti po pywiat Uika­'iwat piat uhenõtem hap pãi e. Ta'i mekewat atipy piat mipo­'oro wyti iheg nakat wo'o­pyhyp hap pyi uipo­re­nõtem na'yn e. Katu­pono toĩ ra'yn mu'ap Iuteu ywania piat ui'auka irane turan e Peteru tuwa­nẽtup hawe. \v 12 Hot'ok'e kahato hawyi toto ra'yn Iuwãu Maku ty yat kape ra'yn. Mi'i turan itotiaria te'e­ru­wa­'a­tunug kahato ta'a­tu­hẽtup ka'ap Peteru powyro Tupana piat hamo. \v 13 Mi'i turan Peteru kurara okenhyp toi'ahyk ahyk. Mi'i pote mio apo uwe i'atu'e hawyi toto i'atue­ropat hat mana Hote oken'ypy kape ikuap hamo. \v 14 Mi'i hawyi ihay ete toikuap. Mi'i hawyi ta'aipok meremo irania'in kape henoi hamo. Tuwehum moity'i haype yt toho­'o­oken­hyp'ok rokirẽ i ta'aipok. \v 15 Mi'i hawyi tohenoi — Peteru ra'yn iuẽ tut oken'y­pyke ra'yn e. Ma'ato — Heso i aimo­weu­ka'i rat i'atu'e. Mi'i hawyi mana Hote — Pywo rat yt uheso i rat e. — Yt Peteru i i'atu'e ma'ato iwat ipowyro hat atipy kaipywiat i'atu'e. \v 16 Ma'ato ipuehay i ra'yn okenhyp ete. Mi'i hawyi ta'a­tu­'o­ken­hyp'ok. Mi'i hawyi — Peteru ti sio i'atu'e ra'yn. Mi'i hawyi te'e­ru­wa­nẽtup kahato. \v 17 I'atuehay pirik pote topo wo — Eipo­'inik to e. Waku hawyi tohenoi i'atuepe aikotã me Toka­'iwat piat tenõtem iheg mywiat hap — Pyno mesuwat ewehenoi uiwy Tiaku uheywyt'in Iesui upiaria pe e. Mi'i hawyi toto ra'yn wẽtup tawa kape i ra'yn. \v 18 Mi'i pytkai he'i­hot'ok hawyi tu'uka ra'yn Peteru pyhik haria haipe kai to'ope — Aikope som Peteru ta'a­tu'e hawyi. \v 19 Mi'i turan Eroti tikuap Peteru yt uwe i ra'yn hap. Mi'i hawyi temiit'in toi'a­tu­po­'oro ikat hamo. Ma'ato yt toipuẽti i hawyi i'apykok haria toi'a­tu­kaykay. Mi'i hawyi toi'a­tu­'apo — Kat pote topopy hap kuap hamo. Mi'i hawyi Eroti ti'a­tu­'uka i'apykok haria sura­ra'in yne. Mi'i hawyi morekuat Eroti toto tama Iuteu pyi tawa Sesareia kape. Mi'i tote ra'yn topy­hu'at. \v 20 Mi'i hawyi Eroti haiwot kahato tawa Sitãu piaria ete. I'ewyte tawa Tiru piaria ete. Toipyhyp teran na'yn mu'ap kare'en erut i'atue­wawiat hap. Mi'i pote tõ'ẽ tõ'ẽ Eroti kape imowepit hamo. Mi'i hawyi morekuat emiit Paraitu e hap mekewat morekuat yat koro eropat hat kape tuwat sa'a­wy'i imowepit hamo. Paraitu waku e hawyi tuwat morekuat Eroti kape imoperup i hamo — Waku ti eti'a­tu­ky'e Tiru'in Sitãu'in i'atu'e katu­pono i'atu­mi'u ko'i tut morekuat Eroti po pyi. \v 21 Mi'i pote te'e­ru­wa­'a­tunug yne ra'yn tu'i­saria. Mi'i hawyi Eroti ta'a­tu­kaykay sehay wakuat nug hamo. Wo'o­wese hap ta'a­tu­ky­'esat ikaipyi. Mi'i hawyi tut ra'yn morekuat esokpe ikahu rakat puo. Mi'i hawyi ta'apyk i'atu­py­'a­setpe morekuat amyap tote. \v 22 Mi'i hawyi tutumig to'oehay wo itote. Mi'i waku hawyi — Ewat ehay wyti yt miit'in ehay ewy i ra'yn. Tupana ehay ewy ra'yn i'atu'e ta'a­tuehay wo. Mi'i hap po'og imiky­'esat ewy. \v 23 Wãi yt e hin i. Po'og tomohey hap yn toiky­'esat Tupana kai. Mi'i hawyi meremo atipy kaipywiat Tupana mipo­'oro ti'ahyk. Mi'i hawyi ipyhu tek'e ra'yn ut piat to'u pote. \v 24 Mi'i hawyi Iesui mohey haria ti'a­tu­mu'e kahato Tupana ehay wo. Mi'i hawyi tukup­te'en na'yn itote imohey pakup i haria. \v 25 Mi'i hawyi mehĩ Panãpe Sauru wywo ta'a­tu­mõ'ẽ yne ra'yn mekewat kare'en ihaky­'e'i rakaria pe Ieru­sarẽi me. Mi'i hawyi itote pyi ta'a­tuerut kurum iwasu Iuwãu Maku tawa Antiokia kape. \p Mi'i tã hap ewy are uito Iruka. \c 13 \p \v 1 Mi'i hawyi tawa Antiokia pe tukup­te'en Iesui mohey haria. I'ewyte i'atu­mu'e haria Tupana ehay wuat ihay rakaria tukup­te'en. Wẽtup ok mehĩ Panãpe hawyi wẽtup ok Simeãu i'atu­wẽ­powat Tapaiũ'ã i'atu'e hap. Wẽtup Irusiu tawa Sirene kaipywiat. Wẽtup ok Mana'ẽ morekuat Eroti ty mẽpyt wat'yp'i hawyi wẽtup ok Pauru mekewat sa'a­wy'i Iesui mohey haria auka hat mi'i hawyi toran na'yn itotiaria atumu'e haria. \v 2 Mi'i hawyi wẽtup e'at pe yt kat i mi'u ta'a­tu­ky­'esat. Ta'a­tuehay Tupana wywuat hap yn ta'a­tu­ky­'esat. Mi'i hawyi mekewat e'at pe Tupana Pã'ãu wakuat to'e i'atuepe — Ewetum no uhepe Panãpe Pauru e. Ati'a­tu­po­'oro mono miit'in atumu'e hamo pya wuaria kape. Aikotã sa'a­wy'i ahenoi i'atuepe hap ewy te ti atiky­'esat mesup e Tupana Iesui mohey haria pe. \v 3 Mi'i hawyi yt kat i ta'a­tu'u hawyi te'e­re­ponug mehĩ Panãpe Pauru ete. Mi'i hawyi ta'a­tu­hẽtup Tupana kape i'atuwat hamo. \v 4 Mi'i hawyi Panãpe Pauru wywo tuwat ra'yn tawa Sereusia kape Tupana Pã'ãu miky­'esat ewy. Mi'i tote tuwe­hyt'ok yara wato pe ra'yn tawa Sipiri kape y'y to'oran miat yi kape. Ma'ato Iuwãu Maku mekewat Tupana ehay wan nug hat ta'a­tue­reto ta'a­tu­po­wyro hamo. Mi'i hawyi Sereusia tote tuwe­hyt'ok ta'yn yara wato pe tawa Sipiri kapiat tuwat hamo y'y to'oran miat yi kape. \v 5 Mi'i hawyi put'ok­'i­'a­tu'e tawa Sara­mina pe. Mi'i tote tuwat Tupana mõtypot yat kape Iuteuria wanuat Tupana ehay moherep hamo. I'ewyte Maku toĩne'en i'atu­po­wyro hamo. \v 6 Mi'i hawyi ikohye­wyry ra'yn yne tawa ko'i upi y'y to'oran miat yi sakpo tuwat yi upi. Mi'i hawyi put'ok­'i­'a­tu'e tawa Pawu pe. Itote ta'a­tu­puẽti wẽtup ok Iuteu Iesui ran e hap het rakat. Mi'i ti paini kahato i'atu'e. — Uito ti Tupana ehay enoi hat e hat ma'ato heso rakat. Toimo­herep kahato topo wo ma'ato yt pywo piat i. Erima i'atu'e te'e­ru­wẽ­powat. Paini sese i'atu'e. \v 7 Itotiat yi porekuat ti Sesiu Pauru e hap toĩne'en. Mi'i e paini ti Iesui ran e hap morekuat pohag nug hat. Itotiaria aipo­rekuat wyti tuwe'eg moity'i i'atu'e. Mi'i hawyi put'ok'e itote hawyi morekuat tikaykay — Atiky­'esat kahato ti atikuap Tupana ehay hap uhyt'i'in e Panãpe Pauru pe. Ma'ato paini to'e morekuat pe. \v 8 — Yt rei'o yt etikuap tei'o mekewat sehay Iesui etiat katu­pono yt toiky­'esat i morekuat tomohey Iesui hap e. \v 9 Mi'i hawyi Pauru teha'at howawi paini kape haty wo Tupana Pã'ãu esaika hap wywo. Mi'i hawyi to'e paini pe. \v 10 — En wyti miit'in atuma'at kahato hat e. Ahiag sa'yru ti en e. Eso kahato ti en yne wakuaria ewanĩkap ti en e. Karãpeĩ put'ok'e miit'in eti'a­tu­pyhyp kahato Tupana kapiat hamuat e. \v 11 Mi'i pote ti atipo­'oro Tupana po eha pysasep hamo e. Mio wyti aru yt era'a­kasa i at e Pauru paini pe. Mi'i hawyi meremo ihapytig sasep hap put'ok'e paini ete. Mi'i hawyi to'e — Iypyryp ta'yn uhete ui'y­kesat ro eipe e. \v 12 Mi'i pote morekuat ta'a­kasa hawyi tuwa­nẽtup kahato — Tupana mienoi rat hesaika kahato rat pãi e. Mi'i hawyi toimohey ra'yn Iesui. \v 13 Mi'i hawyi tuwat ra'yn Pauru towy­ria'in nywo tawa Pawu pyi yi Pãwiria kape yara wato puo. Mi'i hawyi put'ok­'i­'a­tu'e ra'yn tawa Peke pe. Mi'i hawyi put'ok­ta­'a­tu'e hawyi Iuwãu Maku tohok­'iwat ra'yn Ieru­sarẽi kape. \v 14 Mi'i hawyi Pauru i'ewyte Panãpe tuwat i ra'yn tawa Pisitia kape tawa Antiokia kape ikohye­wyry miit'in mu'e Iesui etiat hamo. Put'ok­ta­'a­tu'e hawyi Sapatu e'at pe tuwe­hyt'ok mekewat Iuteu ywania wo'o­mu'e hawe. Mi'i tote te'e­ra­'apyk Tupana mõtypot hamo. \v 15 Mi'i tote mekewat Tupana yat piat miit'in akag tomo­wẽpap Musei wo'o­nãpin yianmiat Tupana mienoi toimo­wẽpap. Mi'i hawyi toi'a­tu­kaykay Pauru'in — Uiwy­ria'in ewei'a­tu­po­'oro ro wẽtup ok eipy­'a­setpiat urumu'e Tupana ehay wuat hamo e Pauru'in me. \v 16 Mi'i hawyi Pauru ipoĩ'ãm hawyi topoha hawyi to'e — Ihot'ok ui'y­wania e. Pyno aito Isareu ywania Tupana mõtypot haria. Mi'i pote eweikuap to uimienoi Tupana ehay uhyt'i'in e. Aikotã Aha'a­se­'i'in tukup­te'en sa'a­wy­'i­wuaria hap ti ahenoi hamuat ehepe e. \v 17 Tupana sese ti'airo aha'a­se'i Isareu. Toi'airo hawyi ti toimo­wato hemia­riru aitoria e. Ta'i Tupana ti tuwehum kahato ai'y­wania ete e. Ta'i sa'a­wy­'ite ti Esitu'in po pe watu­kup­te'en ma'ato ti Tupana ahera­'aipok tesaika hamo wanĩ­kaptia po pyi uhyt'i'in e. \v 18 Mi'i hawyi 40 anu ti tukup­te'en ai'y­wania yahig wato tote tama Kanã'ã kape i'atu­ko­hye­wyry e Pauru. \v 19 Mi'i hawyi 7 ywania Tupana timoma hawyi tutum i'atue'yi Kanã'ã ahepe e. \v 20 Mi'i hawyi ti itote watu­kup­te'en mot'i kahato 450 anu itote. Mi'i hawyi Tupana tum ahepe temiit'in ainãpin hanuaria. Ta'i Tupana ehay moherep hat Samueu kape tukup­te'en ainãpin hanuaria Tupana miium e Pauru. \v 21 Mi'i hawyi aha'a­se­'i'in hẽtup Tupana pe ta'a­tu­po­rekuat nuat. Mi'i hawyi Kisi sa'yru Sa'uru tutum i'atuepe ase'i Pesamĩ emiariru mi'i. Mi'i hawyi 40 anu toĩne'en itote morekuat no e. \v 22 Mi'i hawyi Tupana tihep Sa'uru hawyi Tawi i ra'yn toimo­herep ai'y­wania porekuat no sa'a­wy'i. Mi'i hawyi Tupana to'e miit'in me Tawi etiat — Uimi­puẽti wakuat ti Iuse sa'yru Tawi e. Mi'i ti uimi­ky­'esat ewywuat nug hat e miit'in me. Mi'i ti uipy'a ewywuat e Tupana Tawi etiat. \v 23 Ta'i morekuat Tawi emiariru emiariru ti Tupana tomo­herep Isareu ywania pe Aheha­kye­ra'at hanuat e. Tawi kaipywiat wyti Iesui e Pauru. Aikotã yianme to'e Tupana mi'i hap ewy mesup tutunug e. \v 24 Sa'a­wy­'ite Iuwãu henoi ahepe — Ta'i ewei'atoiat ro yt nakuap i eiminug hap ko'i hawyi ewei'aipok to Tupana kape. Mi'i waku hawyi ti aru woro­ho­'o­set'ok e ahepe. \v 25 Mi'i hawyi ti Iuwãu mienoi upi te'e­ro­py­hu'at porap'i. Mi'i hawyi to'e — Uhyt'i'in uito ti yt eimie­katup i te katu­pono ti wẽtup ok tut irane uhaipe pe po'og wuat uikawiat waku rakat e. Pywo ti rat uhewaku hap yt put'ok'e hin i Mi'i Miit py sokpe saity pok hamo e. Mi'i ti eimie­katup e Iuwãu Wo'o­set'ok hat. \v 26 Mehĩ'in ta'i aito ti Aparãu emiari­ru'in e. I'ewyte ai'y­wania pe ran tukup­te'en meiũpe Tupana pupiat gen'ẽ haria. Ta'i ahepe ti Tupana tipo­'oro tehay aheha­kye­ra'at hamo e Pauru Tupana mõtypot yat piaria pe. \v 27 Ta'i tawa Ieru­sarẽi miaria akag ko'i i'ewyte yt ikuap i mekewat wakuat Miit. Ta'i yne Sapatu e'at pe ta'a­tu­mo­wẽpap yianmiat Iesui ieĩne'en hamuat hap etiat ma'ato yt ta'a­tu­mohey i put'ok'e hawyi. Yt ta'a­tukuap i Mi'i hawyi ta'a­tu­he­katup aikotã miat i'aparap hap i'auka hamo ma'ato yt toi'a­parap hin i e. \v 28 Mi'i hawyi morekuat Piratu po pe ra'yn ta'a­tupag i'auka hamo yt kat e hin i pytkai e. \v 29 Ta'a­tunug yne aikotã yianmiat mienoi ewy. Mi'i hawyi ta'a­tu­mo­'apyk ta'yn aria'yp posak ete pyi ipiit iku'uro hawyi. Mi'i hawyi ta'a­tusyp nu ka'a pe e. \v 30 Mi'i hawyi ti ma'ato Tupana tomo­herep pakup'i gu'uro pyi i'atu­misyp e. \v 31 Mi'i hawyi toĩne'en mot'i i ra'yn towy­ria'in Karireia piaria wywo Ieru­sarẽi me. Mi'iria ti mesup tukup­te'en Iesui ieĩne'en i hap enoi haria e Pauru. \v 32 Uruto ti i'ewyte henoi haria te e. Yt heso hin i ti Tupana sa'a­wy'i ai'y­wania pe. Aikotã sa'a­wy­'ite Tupana to'e mi'i hap ewy ti mesup tutunug na'yn e. \v 33 Sa'a­wy­'ite Tawi to'e tomiwan me tuwepy puo Tupana to'e — En ni Uha'yru sese e. Pyno woro­moieĩ­ne'en pakup i aru e Tupana Iesui etiat Tawi tuwepy hawe mekewat Saumu 2.7 pe. Pyno aikotã sa'a­wy'i to'e hap ewy ti mesup toimo­herep ta'yn Tosa­'yru pãi e Pauru itotiaria pe. \v 34 I'ewyte ti mekewat Tawi wepy hawe aikotã morekuat Tawi pe Tupana to'e hap ewy te ti mesup ti totiõtem i ra'yn gu'uro pyi Aipo­typot Iesui e. Ipiit yt nem i tuwẽtem na'yn gu'uro pyi e. Pyno ti aikotã Tupana to'e sa'a­wy'i Isaia 55.3 pe hap ewy ti ra'yn mesup tutunug e. \v 35 Pyno ti Iesui piit yt i'okpuk hin i are aikotã Tupana to'e Tawi wepy hawe miwan miat hap ewy — Yt karãpe i aru Uha'yru sese nem rakano ne'i topy­hu'at to'e hap ewy e Tawi wepy hawe Saumu 16.10 pe. \v 36 Yt morekuat Tawi etiat i mio tã e ma'ato Tupana ihay Tosa­'yru sese etiat mekewat morekuat Tawi saipepiat sese wuat etiat ihay are katu­pono mekewat aipo­rekuat sa'a­wy­'iwuat Tawi iku'uro ra'yn hawyi ta'a­tusyp i'ywot'in syp hawe hawyi ikag ko'i heremo te itote e. Tupana ihay wẽtup ok etiat Tosa­'yru Iesui etiat ihay yianmete e. \v 37 Mi'i Miit ti Tupana tihymut ra'yn gu'uro pyi e. Yt nem hin i ipiit e Pauru. \v 38 Uiwy­ria'in Musei wãi'e hap ti waku kahato wen ma'ato ti yt aimo­hãpyk kuap i Tupana wywo e. \v 39 Pywo pe ti rat are'e uiwy­ria'in mekewat Miit sese yt nem i rakat yn ni wyti aimo­hãpyk kuap Tupana wywo e. Imohey haria toi'a­tu­mo­hãpyk kuap tuwe­wawi e Pauru. \v 40 Sa'a­wy­'iwuat Tupana ehay enoi hat to'e mio tã e — Eiwe'eg wo yt uimohey i haria e. Eimitum mo o uhehay etiat weky­ry'i i haria e. Katu­pono yt uimohey i hap ti aru ei'a­tu­'uka e. \v 41 Katu­pono ti aru mekewat e'at pe uito atunug eipy­'a­setpe wakuap iwato kahato yt wẽtup ewywuat i iwato rakat atunug ma'ato ewei'a­kasa hawyi ti aru i'ewyte eweikuap hawyi ti aru ma'ato yt eweimohey i e Tupana sa'a­wy'i e. Ta'i yianmete ti Tupana henoi ehetiat ui'ywania Apakuki 1.5 pe tohenoi e Pauru Iuteuria pe. \v 42 Mi'i hawyi Pauru tuwẽtem Tupana mõtypot hap yat pyi towy­ria'in wywo. Mi'i hawyi irania'in itotiaria yt Iuteuria i te'e­ro'e — Uhyt i'atu'e wẽtup semana hawyi o era'aipok i ra'yn o urumu'e hamo meiũpe i'atu'e. \v 43 Tuwat yne ra'yn Tupana mõtypot yat pyi hawyi irania'in itotiaria Iuteuria i'ewyte yt Iuteuria i ko'i te'e­ru­wehik ta'yn uhyt Panãpe uhyt Pauru ete. Mi'i hawyi Pauru Panãpe ti'a­tu­nãpin mi'iria mu'ap upi — Eweiwat ro haty wo eiky'e hat Tupana upi i'atu'e. Yt ewei'atoiat re Tupana piat eiky'e hap i'atu'e. \v 44 Mi'i hawyi Sapatu e'at pe i ra'yn hawyi kahupyt i ra'yn tawa piaria te'e­ru­wa­'a­tunug i ra'yn. Ta'a­tukuap teran Tupana ehay i'atu­kaipyi haype. \v 45 Mi'i hawyi Iuteuria potnagnia te'e­ra­'a­kasa miit'in typy'i kahato Pauru upi. Mi'i pote i'atue­ha­'y­wywi tuete. Mi'i hawyi — Ta'i eheso kahato i'atu'e. Eti'a­tu­ma'at ne'i rat miit'in Tupana ete i'atu'e. \v 46 Ma'ato mi'i hawyi Pauru Panãpe wywo i'atuehay hesaika po'og miit'in kape. Yt te'e­ru­we­mõti hin i. Mi'i hawyi te'e­ro'e Iuteuria yt imohey i haria pe — Ta'i Tupana tum neran ni ieĩne'en hap yt ikahuro rakat i ma'ato imiium ni eweipun ne'i eipe i'atu'e. Pyno ti sa'a­wy'i uruhenoi teran ehepe e ma'ato yt eweimohey i mi'i pote ti wẽtup ywania pe ra'yn uruhenoi. \v 47 Katu­pono sa'a­wy'i Tupana to'e Tosa­'yru pe — Woronug En aikotã iypyryp wiat ariãty ewy e. Yne ywania akasa hamuat e. Yne mesuwat yi totiaria ehakye­ra'at hamo e Tupana Isaia 49.6 pe i'atu'e Pauru'in. \v 48 Mi'i pote irania'in yt Iuteuria i ra'yn i'atu­wepit kahato Tupana ehay ete. Mi'i hawyi te'e­ru­wehum kahato — Waku poity'i ehay Tupana i'atu'e. Mi'i hawyi tomi­'ai­roria pe tomohey haria pe yn na'yn Tupana tum toieĩne'en hap yt ikahuro rakat i. \v 49 Mi'i hawyi mi'iria ra'yn imõ'ẽ Ta'a­tu­ka­'iwat pakup'i mienoi wuat'i tawa piaria pe. \v 50 Mi'i hawyi Iuteuria potnagnia ti'a­tunug iwato'in nakaria hary­po­ria'in ihainia'in hawyi tu'i­saria ta'a­tu­'a­tu­kaykay. Mi'i hawyi te'e­ro'e mi'iria pe — Waku ti wati­'a­tu­sa­ty'i saty'i ra'yn Pauru'in i'atu'e. Mi'i hawyi Pauru Panãpe ta'a­tu­po­re­nõ'ẽ ra'yn ta'a­tue­tawa pyi. \v 51 Tuwe­nõ'ẽ hawyi Pauru Panãpe te'e­ru­we­py­pit­pit'ok kahato Tupana etiat yt iwese i rakaria piat ikuap hamo. Mi'i hawyi tuwat i ra'yn wẽtup tawa Ikuniu kape. \v 52 Ma'ato ipakuptia Iesui mohey haria te'e­ro­py­hu'at itote yt iwese i rakaria py'a­setpe tawa Antiokia pe. Mi'iria i'atu­wepit kahato itote Tupana Pã'ãu wywo. \p Mi'i hap etiat atiwan yne mesuwe uito Iruka. \c 14 \p \v 1 Mi'i hawyi put'ok­'i­'a­tu'e tawa Ikuniu pe hawyi tuwe­hyt'ok Tupana mõtypot hawe. Mi'i hawyi itote Pauru'in ti'a­tu­mu'e kahato Tupana ehay wo. Mi'i hawyi Iuteuria tomohey kahato Tupana ehay. I'ewyte irania'in ywania yt Iuteuria i imohey ra'yn wy. Mi'i hawyi miit'in sok topy­hu'at Iesui mohey pakup i haria. \v 2 Ma'ato yt imohey haria i Iuteuria te'e­ro'e — To'iro wati­pugha Pauru'in i'atu'e. Yt naku i ti mi'iria i'atu'e. Yt eweimohey tei'o meimuẽ­waria i'atu'e yt Iuteuria i pe. \v 3 Ma'ato Tupana ti'a­tu­moe­saika po'og na'yn. Mi'i hawyi ta'a­tunug ta'a­tupo wo ra'yn wakuap miit'in wanẽtup hamo. Mi'i hawyi itote tukup­te'en mot'i ra'yn katu­pono ta'a­tu­mohey kahato ra'yn itote Tupana ehay. Mi'i hawyi Pauru Panãpe ti'a­tu­mu'e kahato Tupana wo'o­ky'e te'en ne'i tuwe­kai­pywiat hap ete. \v 4 Mi'i hawyi tawa Ikuniu piaria yt to'oksat i hin i katu­pono yt to'o­wa­nẽtup hap ewy i kahato. Ipat'ok Iesui mienoi upi ipat'ok Iuteuria mienoi upi. \v 5 — To'iro wati­'a­tu­ma'at sehay wo i'atu'e. Mi'i hawyi wati­'a­tu­'uka mak mak wo nu wo i'atu'e Iuteuria to'ope ta'a­tu­'akag ko'i wywo. \v 6 Mi'i hawyi Pauru Panãpe tikuap ta'yn ta'a­tu­'auka teran hap hawyi te'e­ro­popy ra'yn. Mi'i hawyi tuwat tawa Irikaunia kape. Mi'i hawyi itote ikohye­wyry tawa hit ko'i upi tawa Irita tawa Tepe upi i'atu­ko­hye­wyry. \v 7 Mi'i tote ta'a­tu­henoi kahato Tupana ehay. \v 8 Mi'i hawyi tawa Irita tote ta'a­tu­puẽti yt karãpe i hewyry rakat apyk pe. Toty kaipywiat wemo­herep hat ipy kĩ'ã rakat. \v 9 Mi'i tote Pauru henoi Iesui etiat turan mekewat yt hewyry kuap i rakat tikuap ihay. Mi'i hawyi Pauru iha'at howawi hawyi toikuap ta'yn tuwa­nẽtup hawe — Iesui mohey hap uimoe­hãite kuap e tuwa­nẽtup. \v 10 Mi'i hawyi Pauru to'e tehay wo — Epoĩ'ãm no uhyt e. Mi'i hawyi mekewat sa'a­wy­'iwuat yt hewyry kuap i rakat peso'e hawyi hewyry ra'yn. \v 11 Mi'i hawyi Ikuniu piaria te'e­ra­ha'at kahato ipy kĩ'ã rakat moehãite Pauru piat hap kape. Mi'i pote ta'a­tuehay pirik wo te'e­ro'e — Tupa­naria tupa­naria miit'in kawiat atipy kaipy­wiaria eipe i'atu'e Pauru Panãpe pe ta'a­tu­pusu puo. \v 12 Mi'i hawyi Panãpe tupana waikiru Iupite i'atu'e ma'ato Pauru tupana waikiru Mekuriu i'atu'e katu­pono — Aimu'e hat po'og Pauru mi'i i'atu'e. \v 13 Mi'i turan tawa oken'ypy kawiano toĩne'en tupana waikiru Iupite yat. Mi'i ka'iwat pa'i terut wewato ahup ko'i ipa'iat oken'ypy kape. Mi'i miit'in ti'auka teran tupana Pauru Panãpe mõtypot hamuat. Ipohyt kawiat hewahi rakat wewato ahup. \v 14 Mi'i ta'a­tukuap hawyi Pauru'in yt i'atu­wepit hin i ra'yn. Yt ta'a­tu­ky­'esat i ta'a­tu­mõ­typot hap. Mi'i pote te'e­ru­we­sokpe hiot ne'i ra'yn miit'in tok pe. \v 15 — Wãi urumõ­typot re Tupana eipe. Kan hamo ten urumõ­typot Tupana wo eipe i'atu'e. Katu­pono yt naku i miit'in me Tupana en ewei'e e Tupana i'atu'e. Wãi ne i'atu'e. Yt naku i tupa­naria eipe ewei'e uruepe. Ewei'atoiat ro meimuẽwat ehetu­pana ko'i hawyi ewei'aipok to Tupana sese kape mekewat wuat'i e'at piat ieĩne'en hat kape uhyt'i'in mana'in i'atu'e. Yt kan hamo i eweimohey ehetu­pa­naria katu­pono Tupana sese ti ainug hat y'y nug hat wuat'i y'y piaria nug hat e. Pyno Tupana sese kape ewei'aipok to hawyi eweipun no ehetu­pa­naria sa'ag ko'i i'atu'e Panãpe Pauru. \v 16 Sa'a­wy'i Tupana yt to'e i — Uito yn waku Ehetu­pana wo yt e i te ehepe wẽtup ywania eipe pote. Ma'ato mesup ti — Wãi'e ra'yn. Yt atiky­'esat i po'og ehetu­pana ko'i e. Yt atiky­'esat i po'og yt eiwe'eg i hap uhetiat mesup e Tupana ehepe. \v 17 Sa'a­wy­'ite ti yt watikuap i Tupana sese etiat ma'ato ti mesup wakuap tutum ne'en ne'i ahepe yt kat sa'up i. Koitywy yne ywania pe yne miit'in me tuwe­mo­herep teran. I'ewyte i'aman tutum yne pe. I'ewyte miit'in yne pe hewo iminug kaipyi wakuap. Mi'i tã ti Tupana yne tokuap ahepiat hamo e. Mi'i tã ti tutunug aimo­wepit hamo e Pauru'in tawa Irita piaria pe. \v 18 Porap ta'a­tu­'auka wewato ahup turan na'yn Pauru'in wãi'i­'a­tu'e haty wo. Mi'i pote yt ta'a­tu­'auka i ra'yn wewato ahup ko'i Pauru'in mõtypot Tupana ewywuat hamo. \v 19 Mi'i hawyi put'ok­'i­'a­tu'e Iuteuria Pauru ewanĩ­kaptia tawa Antiokia pyi tawa Ikuniu pyi tõ'ẽ. Mi'i hawyi ti itotiaria irania'in ta'a­tu­mo­'a­kag'aia ra'yn — Ewei'auka ro nu wo Pauru i'atu'e. Mi'i hawyi nu wo mak mak'i­'a­tu'e howawi i'auka hamo. Mi'i hawyi ta'a­tu­herep haity pe yi upi tawa pyi. — Iku'uro ra'yn koitywy Pauru i'atu'e te'e­ru­wa­nẽtup hawe. \v 20 Mi'i hawyi ipotpo­'o­roria te'e­ru­wa­'a­tunug Pauru piit kape. Mi'i hawyi ma'ato i'ãpe­'ok'am i ra'yn i'atu­py­'a­setpe. Mi'i hawyi ta'aipok i ra'yn to'auka hap tawa kape. He'i­hot'ok pe hawyi tuwat Panãpe wywo tawa Tepe kape. \v 21 Mi'i hawyi itote sehay wakuat ta'a­tu­henoi Iesui etiat. Mi'i hawyi ta'a­tu­'a­tu­nãpin at i'atuepiat ikuap kahato hamo. Mi'i hawyi itote pyi te'e­ra­'aipok i ra'yn tawa Irita kape tawa Ikuniu kape tawa Antiokia kape Iesui mohey haria pakup tiaria kape. \v 22 Mi'i hawyi Pauru'in ti'a­tu­nãpin kahato itotiaria ipakup tiaria i'atu­moe­saika hamo i'atuepiat imohey kahato hamo. Mio tã i'atu'e — Eiwe'eg wo o katu­pono meiũran ti eweho­'opot kahato mesuwe Tupana etama kapiat mu'ap upi i'atu'e imohey pakup i haria pe. \v 23 Mi'i hawyi itote Pauru'in ti'airo Iesui mohey haria nãpin hamuaria. Mi'i hawyi Panãpe Pauru yt kat i i'u at katu­pono hẽtup kahato Tupana kape — Tupana i'atu'e epo pe ra'yn ti meiũpiaria uruiky­'esat emohey haria ipakup takaria katu­pono urutuwat irane meiũpepyi i'atu'e ta'a­tu­hẽtup Tupana pe. \v 24 Mi'i hawyi tuwat yi Pisitia sakpo yi Pãwiria sakpo. \v 25 Mi'i hawyi put'ok­'i­'a­tu'e tawa Peke pe hawyi ta'a­tu­hytpok kahato ra'yn Iesui ehay itote. Mi'i hawyi tuwat hẽpype tawa Ataria kape. \v 26 Mi'i hawyi yara wato puo ra'yn tuwat tawa Antiokia kape ta'a­tu­mi­po­'o­roria kape. Te'e­ra­'aipok i ra'yn aikope sa'a­wy'i tuwat Iesui ehay sytpok hamo hap kape. Mi'i hap kape te'e­ra­'aipok i ra'yn. Ta'a­tu­potpap kahu ra'yn hawyi te'e­ra­'aipok i ra'yn. Aikope Panãpe Pauru powyro hamuat ta'a­tu­hẽtup Tupana pe hap kape i ra'yn te'e­ra­'aipok. \v 27 Put'ok­ta­'a­tu'e itotiat hawyi ta'a­tu­kaykay yne Iesui mohey haria. Mi'i hawyi aikotã Tupana tunug mu'ap upi i'atupo wo mi'i hap ewy yne ta'a­tu­mo­herep itotiaria pe — Koitywy ti Tupana tomo­herep ta'yn Iesui yt ai'y­wania pe yn i ra'yn i'atu'e Iuteuria pe. Ta'i mio ra'yn ti yt Iuteuria yn i ra'yn imoherep i'atu'e. \v 28 Mi'i hawyi itotiaria imohey haria wywo tukup­te'en mot'i ra'yn Panãpe Pauru. \p Aikope aikope tuwat Pauru'in miit'in mu'e hamuat hap etiat ahenoi mesuwe uimiwan me uito Iruka. \c 15 \p \v 1 Mi'i hawyi ti Iuteuria tõ'ẽ tõ'ẽ ra'yn tawa Antiokia totiaria Iesui mohey haria mu'e hamo ra'yn — Ewetunug no Musei wo'o­nãpin hap yne pote ti aru Tupana eheha­kye­ra'at kuap ma'ato yt eiwe­murui ãpy sokpe tek hap pote ti aru yt eheha­kye­ra'at i i'atu'e. \v 2 Mi'i hawyi itote Pauru Panãpe tu'uka at kahato ta'a­tuehay wo. Mi'i hawyi yt to'o­wese hin i itotiaria to'ope. Mi'i hawyi te'e­ro'e to'ope — Pyno waku ti wati­'a­tu­po­'oro ra'yn Pauru Panãpe irania'in wywo Ieru­sarẽi kape sa'a­wy­'i­wuaria Iesui'in 12 ok takaria kape itotiat piat i'atuehay kuap hamo i'atu'e. Aikotã Musei eko aikotã watunug hap kuap hamo i'atu'e. \v 3 Mi'i hawyi Iesui mohey haria tawa Antiokia piaria ti'a­tu­po­'oro Pauru Panãpe Ieru­sarẽi kape irania'in nywo. Mi'i hawyi tuwat ra'yn tawa Antiokia pyi. Mi'i hawyi Iesui mohey haria pe yi Wenisia piaria pe yi Samaria piaria pe ta'a­tu­henoi aikotã irania'in yt Iuteu ywania i timohey ra'yn Iesui hap ko'i. Mi'i pote te'e­ru­wehum kahato Tupana ete itotiaria. \v 4 Mi'i hawyi put'ok­'i­'a­tu'e ra'yn Ieru­sarẽi me. Mi'i tote yiannote wuaria 12 ok takaria tukup­te'en. I'ewyte Iesui mohey haria akagnia tukup­te'en. Mi'iria te'e­ro'e — Pyno eiwe­hyt'ok to uhyt'i'in i'atu'e Pauru'in me. Mi'i hawyi Pauru'in tomo­herep i'atuepe aikotã Tupana tunug wuat'i tawa puaria piat hap ko'i. \v 5 Mi'i hawyi irania'in Iesui mohey haria wo'o­nãpin haria te'e­ro'e — Pyno waku eiwe­murui ãpy sokpe tek to wato'e i'atuepe. Waku yne Musei wãi'e hap ewetunug wato'e ro yt Iuteuria i pe i'atu'e. \v 6 Mi'i hawyi yne ta'a­tu­'a­tunug 12 ok takaria Iesui mohey haria akagnia wywo te'e­ru­wa­'a­tunug aikotã mekewat yt Iuteuria i nãpin hap kuap hamo. \v 7 Mi'i hawyi yt to'oehay sat i at hawyi mehĩ Peteru ipoĩ'ãm i'atu­py­'a­setpe i'atu­nãpin hamo — Uheywyt'in Iesui mohey haria e eipe ti eweikuap ta'yn aikotã sa'a­wy'i Tupana ui'airo yt Iuteu ywania i nãpin hamuat hap e. Uito yn ni sa'a­wy'i areto sehay wakuap enoi hamo yt ai'y­wania kape e. Uiwẽ pyi ti sa'a­wy'i ta'a­tu­mohey ha'a­wyte wuaria e Peteru. \v 8 Ta'i Tupana tikuap yne wyti miit'in wanẽtup ta'a­tu­py'a piat hap e. Yt aiwa­nẽtup hap yn i ti Tupana tikuap e. Ta'i tutum na'yn ti i'atuepe Topã'ãu Wakuat aikotã ahepe tutum hap ewy te ti e. Mi'i tã toimo­herep ta'yn ahepe tomohey i'atuepiat hap e Peteru. \v 9 Ta'i toimo­hãpyk yne wyti i'atu­wa­nẽtup sa'ag hap ko'i Tosa­'yru mohey ra'yn hawyi e. \v 10 Pyno kat hamoĩ mesup eweiky­'esat Musei eko yrysakag ipotyi ai'akag etiat hap ewywuat irania'in akag ete e. Pyno toimo­herep ta'yn ahepe irania'in ywania ai'ewy ra'yn toi'airo e Peteru. Aha'a­se­'i'in wyti yt hupit i mekewat seko e. I'ewyte aito yt wahupit i ra'yn. Kat hamoĩ pyno eweiky­'esat aheko Iesui mohey haria wẽtup ywania ipakuptia ok pe tote e. Yt naku i ti Tupana wahã'ãg e. \v 11 Ta'i Iesui yn nyti aheha­kye­ra'at e. I'ewyte irania'in ywania Ehakye­ra'at hat Iesui yn. Pyno aiwo­'o­'ewy kahato e. Ta'i Iesui mohey hap yn aheha­kye­ra'at kuap hap. Yt aiminug ko'i kaipyi i wyti aheha­kye­ra'at hap toĩne'en e Peteru. \v 12 Mi'i hawyi sehay wuat wu'uka haria atunik ta'yn. Yt kat i i'atu'e hin i ra'yn miit'in sok. Mi'i hawyi Panãpe Pauru timo­herep aikotã yt Iuteuria i timohey ra'yn Iesui hap ko'i aikotã Tupana tum tesaika hap wakuap nug hamuat hap mi'iria pe hap. \v 13 Mi'i hawyi te'e­ru­wa­nẽtup kahato ra'yn. Yt kat i'atu'e i ra'yn. Mi'i hawyi Tiaku ihay — Uhyt'i'in eweikuap to uimienoi e. \v 14 Pywo ti rat Simãu henoi aikotã mio Tupana Pã'ãu teke kuap wuat'i ywania Tosa­'yru mohey haria py'a pe e. Toiky­'esat yne ywania kaipywiat tomi­'airo tomohey haria e. \v 15 Mi'i hap ewy ra'yn wyti mesup topy­hu'at. Sa'a­wy­'iwuat Tupana e hap ewy e \v 16 — Mekewat e'at pe ti aru ara'aipok hawyi atunug pakup i morekuat Tawi yat at hat. \v 17 Mi'i kape ti aru tõ'ẽ tõ'ẽ miit'in yne ywania uikuap haria. Wuat'i ywania ti aru ati'a­tu­kaykay yne uhet kuap haria. Mi'i tã ti aru atunug e ti Tupana yianmete iwan me e Tiaku. \v 18 — Katu­pono Tupana tikuap aikotã mesup topy­hu'at hamuat hap yianmete e. \v 19 Yt naku i arewa­nẽtup turan wahenoi niatpo rakat seko ai'y­wania ewywuat irania'in ywania Iesui mohey haria pakuptia pe e Tiaku. \v 20 Pyno waku kahato wati­po­'oro sehay irania'in ywania kape. Mio tã wato'e waku wati­'a­tu­nãpin — Waure wo ro meimuẽwat ehetu­pana iã'ãkap ko'i ete pãi waku wato'e e. I'ewyte yt ewetu'u tei'o mi'u miit'in miium ta'a­tue­tu­pa­naria piat ne'i wato'e i'atuepe. I'ewyte wẽtup ok wẽtup ok wywo tei'o ewary e'aito wato'e. I'ewyte yt naku i huu ehesapo wo. Yt naku i ewetu'u ipu'i huu wywo waku wato'e i'atuepe e Tiaku. \v 21 Sa'a­wy­'ipyi te ti yne tawa puo tukup­te'en ne Musei eko enoi haria. Mesup te yne Sapatu e'at pe ti Musei mienoi ta'a­tu­mo­wẽpap toran e Tiaku. \v 22 Mi'i hawyi torania Iesui mohey haria te'e­ro'e to'ope 12 ok takaria wywo ta'a­tu­'a­kagnia wywo — Pyno waku aimi­'ai­roria wati­'a­tu­po­'oro uhyt Pauru uhyt Panãpe upi tawa Antiokia kape mi'i ai'e hap enoi irania'in miat hamo i'atu'e. Mi'i hawyi ta'a­tu­'airo uhyt Iuta Pasapa e hap het rakat hawyi uhyt Sira ta'a­tu­'airo miit'in wakauria ta'a­tu­py­'a­set­piaria. \v 23 Mi'i hawyi ta'a­tuwan popera pe i'atu­mie­reto wuat. Mio tã i'atu'e — Uruto ti Ieru­sarẽi miaria Iesui mohey haria torania 12 ok takaria mi'iria wywo uru'a­kagnia wywo Iesui mohey haria uruipo­'oro miwan me ehowawi kuekatu uru'e hap popera pe wẽtup ywania kape tawa Antiokia piaria kape yi Siria piaria kape yi Sirisia piaria kape uruipo­'oro miwan eweimoe­hãite ro kuekatu uru'e hap i'atu'e. \v 24 Ha'a­wyte wyti tuwat ehowawi yt uruwat urumi­po­'o­roria i uruto'e. Mi'iria ti eimo­'a­kag'aia hanuaria uruto'e. Mi'iria wyti uruikuap ta'yn mesup. Urupy­'a­setpyi ti wyti tuwat ma'ato ti yt uruwat urumi­po­'o­roria i pãi i'atu'e popera pe. \v 25 Ta'i waku kahato uruipo­'oro ehowawi meiũpepyi urumikuap sehay enoi hanuaria uruto'e. Ta'i aiwy­ria'in Panãpe Pauru upi waku kahato uruipo­'oro ehowawi pãi i'atu'e. \v 26 Ta'i uhyt Panãpe uhyt Pauru yt te'e­ro­ken'ẽ hin i ta'a­tu­'auka hap pupi. Mi'i tupono tuwat ra'yn Aipo­rekuat Aika­'iwat Iesui enoi miit'in miat hamo uruto'e pãi i'atu'e. \v 27 Pyno uruipo­'oro ehowawi mi'iria upi mehĩ Iuta hawyi Sira ehepiat henoi hamo. \v 28 Uruwy­ria'in Tupana Pã'ãu wyti urumu'e kahato kat e hap kat e hap ko'i enoi ehepiat hamuat hap ete i'atu'e. Yt toiky­'esat i wyti urueko ipotyi rakat ne'i uruhenoi ehepiat hap. \v 29 Mio tã e ti ma'ato toiky­'esat — Yt ewetu'u tei'o miit'in miium tupa­naria iã'ãkap ko'i piat e. Mi'i hap yt toiky­'esat i i'atu'e. I'ewyte yt toiky­'esat i wyti wẽtup ok wẽtup ok wywo se'aito hap i'ewyte wary hap. Hut'yp nik piat mi'at pu'i o yt etu'u tei'o. I'ewyte huu o yt etu'u tei'o e ti wy i'atu'e. Pyno urumienoi ewy ewetunug mote ti aru waku ra'yn uruwy­ria'in i'atu'e. Toran na'yn pyno uru'e hap mehĩ'in i'atu'e popera pe. Mi'i hawyi ta'atuium mekewat miwan ta'a­tu­mi­po­'o­roria pe. \v 30 Mi'i hawyi pyno waku eweiwat ro tawa Antiokia kape i'atu'e. Mi'i hawyi tuwat ra'yn. Put'ok­ta­'a­tu'e itote hawyi ta'a­tu­'a­tunug yne Iesui mohey haria. Mi'i hawyi ta'atuium mekewat mipo­'oro popera itotiaria pe. \v 31 Mi'i hawyi ta'a­tu­mo­wẽpap hawyi i'atu­wepit kahato ta'a­tu­nãpin hap ete. \v 32 Mi'i hawyi yianmiat Tupana ehay enoi haria uhyt Iuta uhyt Sira ti'a­tu­nãpin kahato Iesui mohey haria tawa Antiokia piaria ta'a­tu­'a­tu­moe­saika imohey hap ete. \v 33 Mi'i hawyi tukup­te'en mot'i itote hawyi te'e­ra­'aipok teran i ra'yn Ieru­sarẽi kape Iesui potpo­'o­roria kape i ra'yn. Mi'i hawyi — Hẽto i'atu'e. Uruipo­'oro teran ehupi uruekue­katu i'atu'e tawa Antiokia piaria. \v 34 Ma'ato Sira yt ipap i ra'yn tawa Antiokia pyi. Mi'i hawyi yt toto i. \v 35 Mi'i hawyi Pauru Panã­pe'in tukup­te'en mot'i tawa Antiokia piaria mu'e hamo. Ta'a­tu­ka­'iwat ehay enoi haype te'e­ro­py­hu'at Iesui mohey haria ahyt tok pe. \v 36 Tukup­te'en mot'i itote hawyi Pauru to'e Panãpe pe — Pyno waku apo uhyt wata­'aipok i ra'yn irania'in tawa ko'i kape e. Katu­pono ati'a­tuepiok teran aikotã tukup­te'en Iesui mohey haria pakup i ko'i aikope sa'a­wy'i wati­'a­tu­mu'e hap kape mehĩ e Pauru Panãpe pe. \v 37 — Pyno waku watioto Iuwãu Maku e Panãpe Pauru pe. \v 38 Ma'ato — Yt naku i uhyt watioto Iuwãu Maku katu­pono sa'a­wy'i mi'i ti ta'aipok ne'i ahupi pyi Tupana potpap wyi yi Pãwiria pyi e Pauru Panãpe pe. \v 39 Ma'ato yt to'o­wa­nẽtup hap ewy hin i ra'yn hawyi to'oehay tek hawyi to'o­'atoiat ra'yn. Mi'i hawyi uhyt Panãpe uhyt Iuwãu Maku wywo yn na'yn tuwat yara puo ta'a­tue'yi Sipiri kape. \v 40 Mi'i hawyi uhyt Pauru tiky­'esat uhyt Sira ra'yn teka­tuwy wo. Mi'i hawyi Iesui mohey haria hẽtup Tupana pe — Tupana i'atu'e eti'a­tu­po­wyro kahato aiwy Pauru aiwy Sira epotpap nug hamo i'atu'e. Eti'a­tu­ky'e ro yne mu'ap upi. Mi'i hap uruhẽtup epe waku i'atu'e. Mi'i hawyi Pauru toto uhyt Sira wywo Iesui mohey haria moesaika hamo wuat'i ywania kape. \v 41 Mi'i hawyi i'atue­wyry yi Siria puo hawyi yi Sirisia puo i'atue­wyry itotiaria Iesui mohey haria atumoe­saika Tupana ehay wuat hamo. \p Yne uimikuap atiwan mesuwe uito Iruka. \c 16 \p \v 1 Mi'i hawyi Pauru'in put'ok­'i­'a­tu'e i tawa Tepe pe tawa Irita pe. Mi'i hawyi itote Pauru'in tipuẽti uhyt Timoteu. Ity ti Iesui mohey hat Iuteu ywania ma'ato i'ywot Kereku ywania. \v 2 Mi'i hawyi tawa Irita piaria tawa Ikuniu piaria Iesui mohey haria — Ta'i waku kahato ti rat Timoteu i'atu'e itotiaria. \v 3 Mi'i hawyi Pauru to'e Timoteu pe — To'iro uhupi kurum iwasu e. Ereto teran uhupi pote Iuteuria ewy ro ereĩne'en aikotã ety ewy ai'y­wania Iuteuria mu'e hamo are e. Mi'i hawyi ta'a­tue­murui sokpe tek Iuteuria eko ewy hawyi Timoteu topy­hu'at Iuteu wo toty ewy. Mi'i tã ti Pauru tiky­'esat Timoteu piit katu­pono toiky­'esat Iuteuria mimõ­typot no topy­hu'at Timoteu hap e. Katu­pono toikuap ta'yn itotiaria tikuap wẽtup ywania ne'i Timoteu ywot hap pote. \v 4 Mi'i hawyi Pauru Sira Timoteu wywo hewyry sa'a­wy­'iwuat tewyry hap ko'i upi. Mi'i tote ta'a­tu­henoi mekewat Ieru­sarẽi kaipywiat wo'o­nãpin hap miwan Iesui yn aheha­kye­ra'at kuap e hap miwan ta'a­tu­henoi. Mekewat kat i'atu'e kat i'atu'e 12 ok takaria e hap Iesui mohey haria akagnia e hap ta'a­tu­henoi itote. \v 5 Mi'i hawyi ta'a­tue­wyry hap upiaria Pauru'in ti'a­tu­moe­saika po'og na'yn Iesui mohey hap ete. Mi'i pote po'og na'yn i'atu­ty­py'i itote. \v 6 Mi'i hawyi yi Karata yi Wirisia upi Pauru'in i'atue­wyry. Mi'i hawyi yi Asia kape tuwat teran ma'ato Tupana Pã'ãu Wakuat to'e — Yt ewehenoi tei'o uhehay itote mesup mehĩ'in e. \v 7 Mi'i pote tuwat tawa Misia kape. Itote pyi tuwat teran yi Pitinia kape i ra'yn ma'ato Iesui Pã'ãu wãi'e i ra'yn. \v 8 Mi'i hawyi tawa Misia sakpo toko­ka'at ne'i. Mi'i hawyi tuwat teran yi Turate kape ma'ato — Wãi'e i Iesui Pã'ãu. \v 9 Mi'i hawyi — Aikope waku pyno watuwat e yn tuwa­nẽtup hawe. Mi'i hawyi Pauru ta'a­kasa tomu­'etu wãtym muo wẽtup ok yi Masẽ­tunia piat y'am miat kape. Mi'i hawyi toikuap ihay — Eriot ro meikowo urue'yi Masẽ­tunia kape urupo­wyro hamo mehĩ e toikaykay. \v 10 Mi'i hawyi tuwe­hymut ra'yn Pauru hawyi mio tã to'e — Meremo urutuwat teran kahato yi Masẽ­tunia kape. Mi'i haype ti uruikat kahato aikotã miat uruwat hamuat. Katu­pono Tupana urukaykay ra'yn i'atuo­wawi tehay wakuat enoi hamo hap uruikuap ta'yn e. \v 11 Mi'i hawyi meiũpepyi uito Iruka areto ra'yn Pauru'in wywo. Yara wato puo hãpyk pe urutuwat ra'yn wasere upi y'y wato yi hit Samu­tasia kape. Mi'i hawyi ihot'ok hawyi wẽtup tawa Neapuri kape urutuwat yi Masẽ­tunia sese kape. \v 12 Mi'i hawyi urutuwat tawa wato yi Masẽ­tunia wywuat tawa Wiripu kape. Mi'i hawyi urutu­we­hyt'ok tawa Wiripu pe Humanu ywania mu'e Iesui etiat hamo. Itote urutu­kup­te'en mot'i. \v 13 Mi'i hawyi Sapatu e'at pe urutuwat y'y hit i kape aikope Iuteu ywania i'atuehay Tupana kape hap kape. Mi'i hap kape urutuwat tawa pyi. Mi'i tote uruta­'apyk hawyi meiũran tõ'ẽ tõ'ẽ hary­po­ria'in. Mi'iria urui'a­tu­mu'e ra'yn. \v 14 Wẽtup ok i'atu­py­'a­setpe toĩne'en mana Iritia. Mana Iritia ti tawa Tiatira pywiat. Sokpe hup ikahu rakat weneru hat. Tupana mõtypot hat sese mi'i. Mi'i ipap kahato Pauru mienoi upi hawyi Tupana tomo­herep ta'yn mekewat sehay mana pe. \v 15 Mi'i hawyi mana Iritia timohey Iesui yne to'yat piaria wywo hawyi tuwe­set'ok y'y pe to'yat piaria torania wywo. Mi'i hawyi — Mimi'in e Pauru'in me koitywy ti atomohey kahato ra'yn Aika­'iwat atipy piat e. Mi'i tupono uimohey ehepiat pote eweikup­te'en no meiũpe ui'yat piaria yatype mimi'in e mana Iritia Pauru'in me. Ihay awãi hawyi uruto­py­hu'at i'yat pe. \p \v 16 Mi'i hawyi wẽtup e'at pe urutuwat i ra'yn aiũpe Tupana wywuat sehay hap kape mekewat y'y hit i kape. Mi'i hawyi mu'ap upi uruipuẽti pĩ'ã ahiag pã'ãu ipiit piat rakat e. Mi'i pĩ'ã mimo­herep ahiag kaipywiat wyti aikotã aikotã e hap ko'i ika'i­waria ha'up sat kahato. \v 17 Mi'i hawyi mekewat pĩ'ã toto Pauru'in upi. Mi'i hap tote mu'ap upi ihay haty wo irania'in me mu'ap upiaria pe — Mi'iria miit'in ni Tupana sese ywaitiat eropat haria sese e ahiag pã'ãu pĩ'ã wẽ pyi. Mi'iria wyti Tupana kapiat mu'ap moherep haria e mekewat pĩ'ã. \v 18 Mi'i e hap ewy ti yne e'at pe mio tã e ihay Pauru'in upi. Ihay po'og po'og moity'i pote Pauru yt tiky­'esat i po'og. Mi'i hawyi tuwe­morem howawi hawyi to'e — Uito ti morekuat Iesui mipo­'oro. Mi'i tupono are'e — Ereto ro meiũwat pĩ'ã piit pyi e ahiag pã'ãu me. Mio tã e hawyi tuwẽtem na'yn meremo ipiit pyi. \v 19 Mi'i pote pĩ'ã ka'i­waria te'e­ro'e — Pyno ihãite ra'yn pĩ'ã. Yt naku i yt kat i ra'yn ahiag pã'ãu pĩ'ã piit pe i'atu'e to'ope. Mi'i hawyi ta'a­tusat Pauru Sira. Mi'i hawyi iherep mo ta'a­tue­ro­po'ok yi upi more­kuaria kape wuat'i weneru hap kape. \v 20 Mi'i hawyi te'e­ro'e more­kuaria pe Pauru'in ete — Meimuẽ­wuaria Iuteuria yt naku i kahato i'atu'e. Pywo ti wu'uka hap nug haria sese mi'iria i'atu'e sa'ag. Aimo­weu­ka'i ahetawa etiat haria mi'iria i'atu'e. \v 21 Uruto wyti Huma­nu'in. Pyno ti yt naku i i'atuwat i'atueko watunug meiũpe uhyt'i'in i'atu'e. Ta'a­tu­henoi sa'ag ne'i ahepe i'atu'e sura­ra'in me. \v 22 Mi'i hawyi itotiaria i'atuehay pirik Pauru Sira ete. I'atu­py­'ahak kahato. Mi'i hawyi more­kuaria tuwat Pauru'in esokpe hiot hiot pun hamo. Mi'i hawyi te'e­ro'e — Pyno waku eweipoityk poityk to aria'yp mo i'atu'e ta'a­tue­su­ra­ra'in me. \v 23 Mi'i hawyi ta'a­tupak pak kahato ra'yn Pauru'in hawyi ta'a­tupag iheg me ra'yn wo'o­pyhyp hawe. Mi'i hawyi eti'a­tu­'a­pykok to i'atu'e ra'yn wo'o­pyhik hap ka'iwat pe. \v 24 Mi'i pote tohytmoi ra'yn iheg muo sese ra'yn oka'apy pe. Mi'i hawyi wo'o­pyhik hap aria'yp kawiat pe toi'a­tu­pyhik. \v 25 Mi'i hawyi wãtym hake turan Pauru Sira te'e­ru­wehum kahato hap wywo te'e­ru­wepy Tupana kape. Mi'i pote i'atu­pyhik haria itotiaria ikuap yne i'atu­wepy hap. \v 26 Mi'i hawyi meremo yi huruk huruk'e. Po'og na'yn hawyi mekewat wo'o­pyhik hap yi hewo hewo ra'yn. Mi'i hawyi i'ahot'e ra'yn. Tuwe­'o­ken­hyp'ok yne ra'yn mekewat wo'o­pyhik hap tuwewi. Mi'i hawyi i'atu­po'i po'i hap hewo hewo yne ra'yn itote. \v 27 Mi'i turan tuwe­hymut ra'yn wo'o­pyhik hat surara akag hawyi to'e tuwepe — Te'e­ru­we­'o­ken­hyp'ok ta'yn sig pãi e. Yt naku i kahato katu­pono uimi­pyhik ko'i tuwat tuwat yne ra'yn som e. Mi'i hawyi totat teky­se'yp tuwe­'auka teran haype — Yt naku i aru uhete katu­pono morekuat ikuap hawyi ui'a­piheg moty'i ui'auka meremo hamo uimi­pyhik ko'i te'e­ru­we­popy pote e. \v 28 Mi'i pote — Yt era'auka tei'o uhyt e Pauru tuwak popuo. Urutu­kup­te'en meiũpe torania uruto mehĩ e. \v 29 Mi'i hawyi — Eweterut ariãty uhowawi e wo'o­pyhik hap yat apykok hat temiit pe. Mi'i hawyi meremo teke hawyi toto Pauru Sira kape hawyi tuwe­pỹ­'ã­tutuk tyry­to'e popuo. \v 30 Mi'i hawyi tote­ro­po'ok ta'yn i'atu­pyhik hap kaipyi to'yat kape. Mi'i hawyi apo'e i'atuepe — Aikotã som waku atunug uheha­kye­ra'at hamo e. \v 31 — Pyno etomohey ro Iesui yn na'yn hawyi etunug Eka'iwat no Iesui mi'i pote yn ehakye­ra'at hap toĩne'en uhyt. I'ewyte e'yat piaria toi'a­tue­ha­kye­ra'at e wo'o­pyhik hat pe Pauru. \v 32 Mi'i hawyi Pauru'in henoi kahato Tupana ehay wo'o­pyhik hat yat piaria pe. \v 33 Mi'i hawyi wo'o­pyhik hat ti'a­tusei ra'yn i'atu­'ahyk ahyk hawywiat i'atusuu i'atupiit etiat. Mi'i hawyi huhy­wirip hap ko'i toikoho yne e. Mi'i tã tutunug hawyi Pauru'in het'ok ta'yn yne i'yat piaria wywo y'y wo. \v 34 Mi'i hawyi te'e­ra­'aipok ta'yn wo'o­pyhik hat yat kape. Mi'i hawyi ta'a­tu­'a­tu­moenuk ta'yn Pauru Sira. Mi'i hap tote te'e­ru­wehum kahato ra'yn Tupana ete katu­pono toimohey kahato Tupana to'yat piaria wywo. \p \v 35 Ihot'ok hawyi more­kuaria ti'a­tu­po­'oro ra'yn wo'o­pyhik hat kape ta'a­tue­miit'in — Waku ti tuwe­nõ'ẽ ra'yn ga'atpuat aimiahykahyk ko'i aimi­pyhik ko'i ta'a­tu'e haype ta'a­tu­'a­tu­po­'oro. \v 36 Mi'i hawyi wo'o­pyhik hat henoi ra'yn Pauru'in me — More­kuaria tipo­'oro ra'yn sehay uhyt'i'in e. Pyno waku mesup eweiwat i ra'yn uruetawa pyi e. Pyno waku ra'yn eweiwat i ro uiwy­ria'in e wo'o­pyhik hat. \v 37 Ma'ato Pauru to'e — Yt urupap i rat e. Uruto ti Humanu ywania'in eiperia ewywuaria e. Ga'atpo morekuat yt hẽtup hin i uruepe aikotã urueko ewy e. Kat poteĩ morekuat pyno uru'ahyk ahyk kahato e. Yt naku i ere'e ro more­kuaria pe e. Kat poteĩ pyno urupyhik mesuwe ga'atpo yt apo'ei'e rokirẽ i e Pauru. Mi'i hawyi mesup morekuat — Eweiwat ro uruetawa pyi yt uwe mikuap mo i e uruepe. Mi'i pote waku ti more­kuaria tõ'ẽ meiũpe uruenõtem hamuat e. Pyno ewehenoi ro uruehay more­kuaria pe e Pauru. \v 38 Mi'i hawyi toto ra'yn more­kuaria kape. Mi'i hawyi tohenoi ra'yn i'atuepe Pauru e hap. Ta'a­tukuap ta'yn Pauru'in Humanu ywania hawyi i'atu­wuwu kahato ra'yn more­kuaria katu­pono Humanu ywania yt naku i wati­'a­piheg e morekuat koro Sesa. \v 39 Mi'i hawyi more­kuaria tuwat Pauru'in kape i'atuhep wo'o­pyhik hap pywiat hamo ta'a­tu­wese kahato popuat Pauru'in puksit hamo — Uhyt'i'in waku ti eweiwat ra'yn ahetawa pyi i'atu'e more­kuaria Pauru'in me. \v 40 Mi'i hawyi tuwat mana Iritia yat kape ta'a­tu­pyhik hap kaipyi. Mi'i hawyi ta'a­tu­kaykay yne Iesui mohey haria ta'a­tue­wawi hawyi ta'a­tu­'a­tu­moe­saika Tupana ehay se wywo itotiaria. Mi'i hawyi tuwat ra'yn mekewat tawa Wiripu pyi. \p Mi'i tã hap ewy are uito Iruka. \c 17 \p \v 1 Mi'i hawyi Pauru Sira tuwat ra'yn tawa Awipuri sakpo tawa Apurunia sakpo tuwat. Mi'i hawyi put'ok­'i­'a­tu'e tawa Tesa­ro­nika pe ra'yn. Itote toĩne'en Tupana mõtypot yat Iuteuria wat. \v 2 Mi'i pe Pauru teke towat teko ewy ra'yn nug hamuat. Mi'i tote miwan Tupana ehay kaipyi Pauru ti'a­tu­mu'e. Mi'i hawyi mye'ym Sapatu e'at to'o­wesat wesat Pauru wywo. \v 3 Mi'i hawyi Tupana etiat miwan mot'i kaipyi toi'a­tu­mu'e — Uiwy­ria'in e Tupana Mipo­'oro Aipo­rekuat nuat piat ho'opot hamuat hap tohenoi mesuwe miwan me e. I'ewyte ti tuwẽtem irane gu'uro pyi hamuat hap tohenoi meikowat miwan me. Eweikuap uwe mi'i tã hamuat e. Ta'i Iesui uimi­mo­herep ehepiat wyti mesuwe e. Tohenoi mi'i ti Aipo­rekuat no e Pauru Iuteuria pe. \v 4 Mi'i hawyi te'e­ru­wa­nẽtup hawyi — Pywo i'atu'e irania'in. Mi'i hawyi Pauru'in upiaria topy­hu'at Kereku ywania'in Tupana mõtypot haria ahyt. I'ewyte hary­po­ria'in we'eg haria ahyt topy­hu'at Iesui mohey haria wo ra'yn itote. \v 5 Ma'ato irania'in Iuteuria yt imohey i Iesui. Mi'i hawyi Pauru'in ete i'atue­ha­'y­wywi kahato. Mi'i hawyi ta'a­tukat mu'ap upiaria yt ipotpap i rakaria yt nakuaria i wu'uka hap nug hamo. Mi'i hawyi tuwat uhyt Iasũ yat kape. Miit'in typy'i kahato tuwat. Mi'iria yne tõ'ẽ tõ'ẽ tawa piaria Pauru'in kupte'en hap kape Pauru'in etiat ta'a­tu­hoiro hamo. Mi'i hawyi tuwe­hyt'ok haty wo Iasũ yat pe ma'ato Pauru'in yt uwe i ta'a­tu­puẽti. \v 6 Ma'ato Iasũ yn na'yn irania'in toywyt'in nywo ta'a­tu­'a­tu­puẽti. Mi'i hawyi Iasũ'in ta'a­tue­ro­po'ok iherep mo morekuat kape yi upi. Mi'i hawyi ta'a­tu­put'ok hawyi ta'a­tu­kuasa ta'a­tuehay wo — Yt naku i yt naku i mi'iria wo'o­mo­'a­kag'aia haria mi'iria i'atu'e. Mio ti tõ'ẽ ahetawa kape i'atu'e uhyt Iasũ yat pe i'atu'e. \v 7 Yt naku i mi'iria i'atu'e. Morekuat Sesa wo'o­nãpin hap yt ta'a­tunug i katu­pono wẽtup — Aipo­typot Iesui yn ni waku i'atu'e mi'iria ta'a­tuehay pirik wo Iasũ'in piat pe. \v 8 Mi'i hawyi more­kuaria itotiaria i'atu­py­'ahak kahato Pauru'in ete. \v 9 Mi'i hawyi iheg me ta'a­tupag. Mi'i hawyi meiũran tuwat yne hawyi ta'a­tu­kaykay Iasũ'in. Mi'i hawyi morekuat to'e — Pyno waku eweiwat ro i'atu'e Iasũ'in me. \v 10 Mi'i pote Iesui mohey haria ti'a­tu­po­wyro uhyt Pauru uhyt Sira i'atu­popy hamo tawa Tesa­ro­nika pyi. Mi'i hawyi tuwat tawa Pereia kape wãtym upi. Mi'i hawyi Pauru'in put'ok­'i­'a­tu'e hawyi te'e­ru­we­hyt'ok Iuteuria Etupana mõtypot yat pe. \v 11 Tawa Pereia totiaria ta'a­tu­'a­tu­puẽti po'og yt i'akag heg i rakaria tawa Tesa­ro­nika piaria kai. Mi'iria ti Tupana ehay wakuat iky'esat kahato. Mi'iria ti te'e­ru­we­mu'e kahato wuat'i e'at pe sa'a­wy­'iwuat mienoi ete. Tupana etiat ta'a­tukuap teran koitypuo pywo pe koitypuo yt Pauru'in henoi hap ta'a­tukuap teran. \v 12 Mi'i tupono ti itotiaria typy'i kahato Iesui mohey haria ipakuptia te'e­ro­py­hu'at Kereku ywania sok hary­po­ria'in wakuaria ihainia'in wakuaria te'e­ro­py­hu'at Iesui mohey haria itote. \v 13 Mi'i hawyi ti tawa Tesa­ro­nika piaria Iuteuria tikuap ta'yn aikowo Pauru'in wat hap. I'ewyte ta'a­tukuap ta'yn tawa Pereia pe aikotã toi'a­tu­mu'e itotiaria Tupana ehay wuat hap ta'a­tukuap. Mi'i hawyi tuwat ra'yn hupi Pauru etiat miit'in mõpy­'ahak hamo. \v 14 Mi'i hawyi Iuteuria ti'a­tu­mo­'a­kag'aia miit'in sok tawa Pereia pe. Mi'i hawyi Pauru ywyt'in Iesui mohey haria tipo­'oro ta'a­tuey­ke'et Pauru meremo y'y wato kape. Mi'i hawyi tuwat ra'yn Pauru wywo iwyria'in i'apykok hamo ma'ato Timoteu Sira topy­hu'at tawa Pereia pe. \v 15 Put'ok­'i­'a­tu'e Atena pe hawyi Pauru apykok haria te'e­ra­'aipok teran i ra'yn. Mi'i hawyi Pauru to'e i'atuepe — Pyno ewehenoi o uhehay uhyt'i'in Timoteu uhyt Sira pe e. Atiky­'esat tõ'ẽ merep meikowo hap o ewehenoi i'atuepe e Pauru. Mi'i hawyi te'e­ra­'aipok i ra'yn tawa Pereia kape Pauru ehay enoi hamo. \v 16 Mi'i hawyi itote tuweran na'yn Pauru toĩne'en towy­ria'in ekatup hamo. Mi'i turan itote Pauru ta'a­kasa tupa­naria iã'ãkap yn mu'ap upi hawyi toto mohaty kahato miit'in miat imohey sa'ag hap ko'i. \v 17 Mi'i hawyi ti yne e'at pe Pauru ti'a­tu­mu'e Iuteuria Kereku ywania wakuaria Tupana mõtypot yat pe. I'ewyte mu'ap upiaria pe tohenoi iky'esat haria pe. \v 18 Mi'i hawyi itotiaria wo'o­nãpin hat potmu­'eria toko­ka'at Pauru kape ihay kuap hamo. Mi'i hawyi te'e­ro'e to'ope mu'ap upi — To'iro ihay at ka'ap takat ehay kuap hamo i'atu'e. Ta'i mi'i ti wẽtup ywania kawiat tupa­naria moherep hat i'atu'e to'ope katu­pono Pauru henoi itote Iesui etiat aikotã gu'uro pyi tuwẽtem i hap etiat. \v 19 Mi'i hawyi Pauru ta'a­tu­'y­kesat eroto wo'oehay wo'oehay hap kape yity'ok Areopaku e hap kape. Itote ta'a­tue­reke Pauru ta'a­tu­py­'a­setpe hawyi te'e­ro'e tope — Uhyt pyno ehenoi ro koitywy aikotã aikotã hap sehay pakup uruepe i'atu'e. \v 20 Yt karãpe i uruikuap ehay ewywuat ihay rakat. Mi'i pote ti ehay ewy hap uruehay uruiky­'esat i'atu'e. \v 21 Katu­pono Atena piaria tikuap teran kahato yne kaipywiat sehay kat e kat e hap enoi hap ko'i i'atu'e. I'ewyte yne hewyry rakaria itotiaria tikat kahato sehay pakup itote. \v 22 Mi'i hawyi i'atu­py­'a­setpe ipoĩ'ãm na'yn Pauru mi'i hawyi to'e — Uhyt'i'in woro­ho­'okuap ta'yn aikotã eipe tupa­naria iã'ãkap ko'i ne'i wyti eweimõ­typot e Pauru Atena piaria pe. \v 23 Ta'i ga'atpo ti uhewyry ehetawa puo hap tote ti ara'a­kasa kahato ehetu­pa­naria iã'ãkap ko'i e. Wẽtup heiam me ti yt kat i tupana iã'ãkap itote atipuẽti ma'ato itote toĩne'en iwan yn — Yt uwe mikuap i Tupana eiam mesup e itote. — Yt ai'a­kasa hap i Tupana mõtypot hap eiam mesup e iwan me itote e Pauru. Yt eweikuap i ti mi'i eipe ma'ato ti eweimõ­typot mi'i e. Mi'i wyti mesup atomo­herep ehepe. \v 24 Ta'i mi'i Tupana sese ti aipytyp nug hat. Ta'i wuat'i mesu­wa­rote iminug ko'i toĩne'en e. Mi'i ti atipy piat yi totiat morekuat sese. Ta'i Tupana sese yt toĩne'en kuap i aipo wuat aiminug teiam me e. \v 25 Mi'i wyti wuat'i ereko hat. Ikai ti tukup yne sekat. Yt kat i wyti iwat iwete­weru hap ipo pe e. Ikaipyi ti watoĩ­ne'en. Ikaipyi ahehãite hap. Torania ikaipywiat ko'i e. Ta'i yt miit'in minug kaipyi i wyti Tupana toĩne'en e. \v 26 Wẽtup ok miit kaipywiat yn ni yne ywania tohytpok mesuwat yi totiaria tukup­te'en e. Ta'i sa'a­wy­'ite ti Tupana sese yne ywania ahyt eiam mesuwat yi totiat nug hat. Aikope aikope wuat'i ywa'nia e'yi toĩne'en hap Tupana tunug sa'awy'i tuwa­nẽtup hap kaipyi. Ikupte'en porap ne'i mesuwat yi totiat hamuat hap tutunug tuwa­nẽtup hawe nimo te e Pauru. \v 27 Mi'i tã tutunug tuwe­mo­herep teran miit'in kapiat haype. Toiky­'esat kahato ti miit'in miat tuwe­wowiat hap e. Toiky­'esat wuat'i ywania tikat mu'ap tuwe­wowiat hap e. Toiky­'esat topuẽti hap e. Yt pya hin i ti Tupana toĩne'en miit'in kai. \v 28 Ta'i Tupana sese kaipyi ti aheiam ahewyry hap aheĩne'en hap e. Aikotã sa'a­wy­'iwuat eimu'e haria pypy'e hap nug haria te'e­ro'e hap ewy — Tupana mẽpyt'in aito e hap ewy. \v 29 Kat poteĩ eiwa­nẽtup hawyi Uru kawiat Tupana toĩne'en ewei'e eiwa­nẽtup hap kaipyi ne'i. Aito ti meimẽ Tupana mẽpyt'in ko'i e. Aito ti Tupana iã'ãkap ko'i e. Yt Parata kawiat i ti Tupana. Yt nu kawiat i ti Tupana e. Yt mo wuat minug i ti Tupana e. \v 30 Sa'a­wy­'ite ti miit'in yt we'eg i sese tepiat haria pe Tupana sese yt kat e i te. Ma'ato mesup ti ewei'atoiat ro yt we'eg i hap ehetu­pa­naria e ra'yn yne miit'in me Tupana. \v 31 Mio ti Tupana wat miit'in airo hat toĩne'en na'yn hãpyk kahato. Mi'i ti aru meiũran miit'in airo Tupana wano sio yt e hat. Hãpyk kahato ti aru tohenoi Tupana pe e. Mi'i tã hamuat wyti watikuap ta'yn katu­pono gu'uro pywiat Tupana mihep ta'yn mi'i e Pauru Atena piaria pe. \v 32 Mio tã e hawyi irania'in to'o­ky­ry'i kahato Pauru ete. Gu'uro pywiat ieĩne'en i wat e hap ete. — Toran na'yn uhyt i'atu'e apuete. Ta'i uruikuap ti aru wẽtup e'at pe mio e'e hap etiat i'atu'e irania'in Pauru pe. \v 33 Mi'i hawyi Pauru toto ra'yn i'atu­py­'a­setpyi ma'ato wẽtup ok wẽtup ok tuwe­mu'e ra'yn Pauru wywo. \v 34 Mi'i hawyi wẽtup ok mehĩ Tiunisiu tawa Areopaku piat timohey ra'yn Iesui. I'ewyte wẽtup ok mana Tamari timohey ra'yn Iesui irania'in nywo. \p Mi'i tã hap etiat atiwan mesuwe uito Iruka. \c 18 \p \v 1 Mi'i hawyi Pauru tuwẽtem na'yn tawa Atena pyi. Mi'i hawyi put'ok'e tawa Kurintiu pe ra'yn. \v 2 Mi'i hawyi itote toipuẽti wẽtup ok Iuteu uhyt Akira e hap het rakat tawa Puntu kaipywiat. Katu­pono mi'i kaipyi sa'a­wy'i yi Itaria kape toto Akira. Mekewat e'at pe ma'ato toĩne'en morekuat Kautiu itote. Mi'i morekuat ma'ato yt iwese i Iuteuria ete. Mi'i pote toi'a­tu­po­'oro ra'yn tetawa Huma pyi. Mi'i pote uhyt Akira teha­ry'i Pisira wywo tuwat ra'yn tawa Kurintiu kape. \v 3 Mi'i tote ipotpap sokpe kawiat getap nug hap ete. Mi'i hawyi Pauru ti'a­tu­puẽti itote ra'yn tomi­sepap nug hap ete. Mi'i hawyi topy­hu'at i'atu'yat pe ra'yn i'atu­po­wyro hamo. Mi'i turan i'atu­potpap kahato itote sokpe kawiat getap nug hap ete. \v 4 Ma'ato itote yne Sapatu e'at pe Pauru toto Tupana mõtypot yat kape to'y­wania atumu'e hamo. Toi'a­tu­po­re­ro­kosap teran tehay wo Kereku ywania Iuteu ywania Iesui kape. \v 5 Mi'i hawyi uhyt Sira uhyt Timoteu put'ok'e itote yi Masẽ­tunia kaipyi. Itote ta'a­tu­puẽti hawyi Pauru ihay kahato topy'a pyi — Iesui ti Tupana Mipo­'oro Aipo­rekuat nuat e. \v 6 Mi'i pote Pauru ete i'atu­hoiro kahato. Wãi wãi'i­'a­tu'e Iuteuria. Yt naku i urumu'e mi'i tã i'atu'e. Mi'i hawyi Pauru teka­misa wato hep hawyi toipe­huruk pehuruk i'atue­wawi. Mi'i hawyi to'e i'atuepe — Eiwepyi kahato ti eiwe­moe­wasat eipe. Pyno yt uhehay pyi i ra'yn wyti aria kape eweiwat e. Mi'i hawyi ti aru irania'in ywania kape ra'yn pyno areto i'atuepiat henoi hamo e Pauru Iuteuria pe. \v 7 Mi'i hawyi toto Pauru irania'in ywania mu'e hamo. Mi'i hawyi toto teka­tuwy uhyt Titu wẽtup set Iutu yat kape imu'e hamo. Katu­pono mi'i Tupana mohey hat toĩne'en. I'ewyte torania i'yat piaria tuwat kahato Tupana mõtypot yat mekewat Iuteu ywania wat kape. \v 8 Meiũran Tupana mõtypot yat ka'iwat uhyt Kiripu tomohey ra'yn Iesui yne to'yat piaria wywo. I'ewyte ipoity ra'yn tawa Kurintiu piaria imohey haria. Mi'i hawyi te'e­ru­we­set'ok yne ra'yn. \v 9 Mi'i hawyi wãtym muo imu'etu Pauru pe to'e Aika­'iwat — Yt ereken'ẽ tei'o miit'in mupi. Yt epo'inik tei'o. Eti'a­tu­mu'e o haty wo e. \v 10 Ta'i Uito areĩne'en ewywo. Yt uwe kuap i esaty'i saty'i mehĩ e katu­pono ti ipoity meiũwat tawa pe uimohey hanuaria e Iesui Pauru pe imu'etu. \v 11 Mi'i pote wẽtup anu hawyi 6 ewaty Pauru ti'a­tu­mu'e kahato tawa Kurintiu piaria Tupana ehay wo. \v 12 Mi'i hawyi itote toĩne'en wẽtup ok yi Akaia etu'isa Kariu e hap het rakat. Mi'i hawyi Iuteuria Pauru ete i'atu­py­'ahak i ra'yn. Mi'i hawyi ta'a­tue­reto ra'yn Kariu kape Pauru hã'ãg hamo. \v 13 — Meiũwat miit wyti wãi'ai'e hap yt ewy i inug kahato i'atu'e. Aiwat aheko yt ewy hin i toiky­'esat miit'in miat Tupana mõtypot hap i'atu'e Iuteuria Kariu pe Pauru piat pe. \v 14 Mi'i hawyi Pauru ihay teran ma'ato Kariu apuete e. Mi'i hawyi to'e Iuteuria pe Kariu — Miit'in yt nakuat i sese ko'i pyhyp hat ti uito e. Yt atiky­'esat hin i eweterut uhewowi — Mi'i miit yt hãpyk i uruwa­nẽtup hawe katu­pono urueko yt tutunug i kahato ewei'e hap het rakat e. \v 15 Eiperia eiwu­'uka kahato sehay po'ypyi set po'ypyi seko po'ypyi. Yt atikuap teran hin i wãi'ei'e hap ko'i e Iuteuria pe. Pyno koitywy eipo pe ra'yn eiwu­'uka sehay wuat hap e Kariu. \v 16 Mi'i hawyi toi'a­tu­po­re­nõ'ẽ ra'yn to'yat pyi. \v 17 Ma'ato tuwat turan itotiaria Kereku ywania topytyk Iuteu Tupana mõtypot yat ka'iwat uhyt Sotene. Mi'i hawyi Kariu ehamo ta'a­tu­'ahyk ahyk itote. Ma'ato Kariu yt wãi'e hin i i'atuepe. \v 18 Mi'i hawyi mekewat e'at pe toĩne'en mot'i Pauru toywyt'in Iesui mohey haria yatype. Mi'i hawyi Pauru tuwenoi i'atuepe hawyi toto ra'yn yara puo yi Siria kape. Ma'ato totioto toywyt Akira ihary'i Pisira wywo. Mi'i hawyi put'ok­'i­'a­tu'e tawa Sekeia pe. Mi'i hawyi itote Pauru to'e Tupana pe — Atunug wyti aru ui'e epiat hap Uika­'iwat e. Mi'i pote ati'a­teneg pywo ti aru atunug ui'e hap kuap epiat hamo e. \v 19 Mi'i hawyi tuwat i ra'yn tawa Ewesu kape. Mi'i hawyi itote Pauru ti'a­tu­mu'e Iuteuria Tupana mõtypot yat pe. \v 20 Mi'i hawyi itotiaria te'e­ro'e — Uruiky­'esat en ereĩne'en mot'i meiũpe urumu'e hamo i'atu'e. Ma'ato Pauru yt tiky­'esat i. \v 21 Mi'i hawyi to'e — Pyno are'e ehepe Tupana tiky­'esat pote ti aru ara'aipok te ehowawi uiwy­ria'in e Pauru. Mi'i hawyi tuwenoi mehĩ Akira mana Pisira pe irania'in me hawyi teke yara wato pe hawyi toto ra'yn tawa Ewesu pyi. \v 22 Mi'i hawyi toto i ra'yn tawa Sesareia kape i ra'yn. Mi'i hawyi put'ok­to'e hawyi tuwẽ­powat Iesui mohey haria kape. Mi'i hawyi toto i ra'yn tawa Antiokia kape yi upi. Mi'i hawyi itote toĩne'en mot'i porap'i hawyi toto i ra'yn. \v 23 Mi'i hawyi yi Karata puo yi Wirisia puo hewyry i ra'yn yne Iesui mohey haria atumoe­saika hamo. \v 24 Wẽtup e'at pe hawyi mehĩ Aporu put'ok'e tawa Ewesu pe Aresã­tiria piat i'ywã'ĩ rakat sa'a­wy­'i­tewuat Tupana etiat miwan kuap hat put'ok'e. \v 25 Mi'i hawyi ihay se kahato ihay itote iwanẽtup hap hesaika kahato. Mi'i ti Iuteu ywania. Topy'a pyi toi'a­tu­mu'e itote haty wo Iesui ete. Toikuap yne Iuwãu wo'o­set'ok hat piat miit'in set'ok hap ko'i ma'ato mi'i yn toikuap. \v 26 Mi'i hawyi wẽtup e'at pe Tupana mõtypot hawe toi'a­tu­mu'e haty wo. Itote mehĩ Akira mana Pisira tipuẽti. Mi'i hawyi ta'a­tue­reto ta'a­tu­wywo Tupana piat henoi po'og hãpyk hamo. \v 27 Mi'i hawyi Aporu toto teran yi Akaia kape pote Iesui mohey haria tawa Ewesu piaria tunug popera Aporu miereto wo yi Akaia piaria Iesui mohey haria kape. Mi'i tã wyti i'atu'e miwan me — Mehĩ'in ereke ro uhyt ewei'e o Aporu pe i'atu'e. Kat pote Aporu ti ai'e­wywuat Iesui mohey hat. Mi'i tupono waku ei'ya­type toĩne'en uruto'e i'atu'e mekewat miwan me. Mi'i hawyi Aporu toto Akaia kape tawa Kurintiu kape. Put'ok'e itote hawyi toi'a­tu­po­wyro kahato Tupana wehum hap kaipywiat Iesui mohey haria. \v 28 Toimo­herep kahato Iuteuria pe Tupana ehay sa'a­wy­'i­tewuat kaipyi aikotã aikotã Tupana tipo­'oro Iesui Miit'in Porekuat no hap etiat toimo­herep yne miit'in ehamo. Sa'a­wy'i to'o­'ewy e ma'ato tohenoi yne hawyi yt kat i'atu'e kuap i ra'yn. Mi'i tã mehĩ Aporu ti'a­tu­mu'e topy'a pyi. \p Mi'i hap ewy Aporu are mesuwe uimiwan me uito Iruka. \c 19 \p \v 1 Uruwy Aporu ti'a­tu­mu'e kahato tawa Kurintiu piaria pe turan Pauru hewyry kahato yity'ok totiat mu'ap upi tawa Ewesu kape. Put'ok'e itote turan toi'a­tu­puẽti itotiaria imohey haria. \v 2 Mi'i hawyi apo'e i'atuepe — Eweimohey hawyi apo ewehe­waku ra'yn Tupana Pã'ãu Wakuat e ipotmu­'eria pe. Mi'i hawyi ta'a­tu­wesat — Yt uruikuap i ti Tupana Pã'ãu sio toĩne'en sio yt i'atu'e. \v 3 — Uwe set upi kahu pyno eipe eiwo­'o­set'ok e Pauru. — Ta'i Iuwãu mienoi ewy ti urutoria uhyt i'atu'e. \v 4 Mi'i hawyi Pauru to'e — Are pãi Iuwãu ti henoi mio tã e — Uhaipepe ti aru wẽtup ok Tupana Mipo­'oro Miit'in Porekuat nuat tut e Pauru. Mi'i ro — Eweimohey e ti Iuwãu. Mi'i tupono ewei'atoiat ro yt nakuap i ko'i eiminug hawyi woro­ho­'o­set'ok e ti Iuwãu miit'in me e. Mi'i ti Iesui ra'yn uhyt'i'in e Pauru. \v 5 Ta'a­tukuap hawyi ti Aipo­rekuat Iesui set upi i ra'yn to'o­set'ok. \v 6 Mi'i hawyi Pauru tuwe­ponug mi'i hawyi Tupana Pã'ãu wakuat put'ok'e ra'yn i'atuete. Mi'i hawyi ta'a­tu­mo­herep kahato Tupana ehay irania'in pusu puo. \v 7 Mi'iria ti 12 ok ihainia'in itote tukup­te'en. \v 8 Mi'i hawyi Pauru henoi miit'in me itote aikotã Tupana toĩne'en miit'in me hap itote. Aikotã Tupana toĩne'en Miit'in Porekuat no hap. Mye'ym ewaty ipypap i kahato mekewat Iuteuria wat Tupana yat kape. Toi'a­tu­mu'e haty wo toi'a­tuekyi miit'in Tupana etama kape. \v 9 Ma'ato irania'in itotiaria Pauru mienoi yt ta'a­tu­mõ­typot i. To'o­ky­ry'i kahato miit'in Iesui enoi hap ete. Yt ta'a­tu­mohey hin i. Mi'i pote Pauru hok'iwat ra'yn irania'in Iesui mohey haria wywo. Mi'i hawyi mehĩ Tiranu wo'o­mu'e hawe yne e'at pe Pauru ti'a­tu­mu'e. \v 10 Typy anu ra'yn Pauru ti'a­tu­mu'e Aipo­typot ehay ete. Mi'i tupono yne itotiaria Iuteuria ywania tikuap ta'yn i'ewyte Kereku ywania ikuap ta'yn wy e. \v 11 Mi'i hawyi miit'in te'e­ru­wa­nẽtup kahato katu­pono Pauru tunug yt kat kuap i topo wo wakuap ma'ato Tupana esaika hamo yn tutunug. \v 12 Mi'i hawyi i'ahu rakaria kape Pauru esokpe ta'a­tue­reto hawyi ta'a­tupag i'atupiit pe. Mi'i hawyi meremo ra'yn i'atu­'ahu kosap. I'ewyte ahiagnia pã'ãu wywuat haria toi'a­tu­po­re­nõtem na'yn miit'in myi. \v 13 Mi'i hawyi paini hu'at teran Iesui set ahiag sytpok hamo. Mi'iria Iuteuria uruto e haria ma'ato yt mi'i sese i. \v 14 Sewa sa'y­ru'in 7 ok takaria Iuteuria epa'i koro sa'y­ru'in mi'iria. \v 15 Mi'i hawyi mã'ãu sa'ag te'e­ru­wẽ­powat 7 ok takaria kape — Uruikuap ti emisu'at ko'i sehay i'atu'e. Iesui set Pauru set uruikuap i'atu'e ma'ato eipe yt uruikuap i pãi uweĩ eipe Uwe'in eipe pyno e ahiag miit piit pyi. \v 16 Mio tã ta'a­tu'e hawyi mã'ãu sa'ag ipiit piat rakat peso'e mekewat paini wato sa'y­ru'in kape. Mi'i hawyi ha'y­ru'in tu'uka mekewat miit wywo ma'ato po'og hesaika i'atukai. Mi'i hawyi te'e­ru­wehep ta'yn mekewat miit po pyi yt kat ta'a­tue­sokpe wywo i i'atupak pak hap yn na'yn i'atupiit ete. \v 17 Mi'i hawyi tawa Ewesu piaria Iuteuria Kere­kuria tikuap ta'yn hawyi i'atu­wuwu ra'yn Iesui set pupi. Yt to'o­ky­ry'i teran i po'og. \v 18 Mi'i pote typy'i poity'i te'e­ro­py­hu'at imohey haria itote tawa Ewesu pe. Mi'i hawyi wuat'i mikuap mo te'e­ro'e — Yt nakuat i nug kahato sa'a­wy­'iwuat hat uito aikotã aikotã sa'ag nug hap sepap hat sese ti uito i'atu'e. Ma'ato mesup ti atoiat ra'yn mekewat mu'ap sa'ag wẽtup i'atu'e to'ope. Mi'i tupono ti atiwuk ta'yn ehehamo paini miium popera sok i'atu'e to'ope. \v 19 Mi'i hawyi ta'a­tukat karania upi rakat paini miwan ko'i i'atu­miwuk ko'i. Mi'i hawyi ta'a­tu­puẽti sa'up iwato kahato 50 miu e'at i'atu­potpap mi'i tã kyi'at hamo i'atu'e. Ma'ato ta'a­tuwuk yne ra'yn. \v 20 Tupana sese yn waku Ahetu­pana wo i'atu'e. Mi'i ehay upi yn wato­py­hu'at teran i'atu'e. \v 21 Wẽtup e'at pe Pauru to'e topy'a pe — Pywo ti Tupana Pã'ãu tiky­'esat areto tawa Ieru­sarẽi kapiat hap yi Masẽ­tunia puo yi Akaia puo e. Mi'i rẽ Ieru­sarẽi kaipyi ti aru areto tawa Huma kape Tupana Pã'ãu miky­'esat ewy e tuwepe. \v 22 Mi'i hawyi Pauru tipo­'oro typy ok teka­tu­wyria yi Masẽ­tunia piaria kape. Wẽtup ok Timoteu wẽtup ok Eratu toipo­'oro ma'ato Pauru topy­hu'at porap'i tawa Ewesu pe. \v 23 Mekewat e'at pe tu'uka kahato tawa Ewesu piaria Iesui pu'ap upiaria ete. \v 24 Wẽtup ok itote tupa­naria iã'ãkap nug hat toĩne'en Temetiu e hap het rakat. Mi'i ti tupana mana Tiana yat nug hat. Mi'i ti tupa­naria eiam Parata kawiat nug hat koro i'atu'e. Mi'i nug hap kaipyi hemiit'in hekat rakaria wo te'e­ro­py­hu'at. \v 25 Mi'i hawyi toi'a­tu­kaykay tuwe­wawi topotpap tuwy­ria'in irania'in tupa­naria eiam nug haria. Iõ'ẽ hawyi to'e i'atuepe — Mehĩ'in e watikuap ta'yn koitywy aikotã wato­py­hu'at aito mesup hekat rakaria wo ra'yn hap e. \v 26 Ta'i aipo wuat aiminug kaipyi wyti ahekat ra'yn e. Mi'i hawyi ewei'a­kasa ra'yn Pauru potpap hap. Eweikuap ta'yn ihay aikotã tohenoi tawa Ewesu piaria pe i'ewyte wuat'i yi Asia wato hap ok tã hap. Mio tã e — Mo wuat minug tupa­naria wyti yt Tupana kahato i e hap eweikuap ta'yn e. Mi'i hawyi ti mesup ta'yn miit'in toiat kahato ahetu­pa­naria. — Waure­'i­'a­tu'e ra'yn e. \v 27 Mi'i hap ewy ti meiũran aiwat aipotpap yt kat i aru topy­hu'at pãi e. Yt naku i topy­hu'at aru katu­pono meiũran tupana mana Tiana yat pe yt uwe i imõtypot hanuaria pãi e. Yt kat i imõtypot hap hawyi yt naku i ahepe. Yi Asia piaria etupana mana Tiana i'ewyte yi wato ok tã miit'in timõ­typot kahato mana Tiana e Temetiu tupa­naria nug haria pe. \v 28 Mi'i e hap ta'a­tukuap hawyi i'atu­py­'ahak kahato Pauru ete Iesui mohey haria ete. Mi'i hawyi i'atuehay pirik kahato itote — Wakuat wakuat ti ahetu­pana mana Tiana tawa Ewesu wat i'atu'e haty wo. \v 29 Mi'i hawyi tõ'ẽ tõ'ẽ kahato miit'in. Mi'i hawyi topy­hu'at tawa Ewesu pe sehay sa'ag yn na'yn. Mi'i hawyi Pauru wyria'in mehĩ Kaiu mehĩ Aritaku yi Masẽ­tunia kaipy­wiaria ta'a­tu­pytyk. Mi'i hawyi ta'a­tue­reto yi upi ta'a­tu­wa­'a­tunug hap kape. Mi'i hawyi meremo tuwe­hyt'ok ta'yn mekewat yat wato pe. \v 30 Mi'i hawyi Pauru teke teran i'atu­we­'a­tunug yat pe miit'in sok nãpin hamo towy­ria'in Kaiu Aritaku powyro hamo. Teke teran ma'ato irania'in Iesui mohey haria yt tiky­'esat i. \v 31 I'ewyte tu'i­saria itotiaria Pauru kuap haria tipo­'oro sehay Pauru pe — Mehĩ i'atu'e yt naku i ereke i'atu­wa­'a­tunug hap yat wato pe i'atu'e. Yt uruiky­'esat i uruto i'atu'e tu'i­saria. \v 32 Mi'i hawyi itote i'atuehay pirik kahato. Ipat'ok wẽtup sehay etiano. Yt ta'a­tukuap i kahato itotiaria kat hamo kat hamo te'e­ru­wa­'a­tunug hap e. \v 33 Mi'i hawyi Iuteuria tiky­'esat uhyt Aresã­tere ihay itotiaria kape hamo. Mi'i hawyi ipoĩ'ãm i'atu­py­'a­setpe tehay hamo. Topoĩ'ãm haype topo wo toi'a­tu­mo­po­'inik teran ihay pirik takaria. Ma'ato yt ta'a­tu­ky­'esat i Aresã­tere ehay hap katu­pono Iuteu ywania ne'i mi'i. \v 34 Mi'i hawyi po'og na'yn i'atuehay pirik typy ora kape itote. Wẽtup ehay yn i'atuehay itote — Wakuat wakuat ahetawa Ewesu etupana mana Tiana i'atu'e ta'a­tuehay pirik wo. \v 35 Mi'i hawyi wẽtup ok popera piat sehay moheg hat tawa Ewesu piat ihay teran i'atuepe. Ta'a­tukuap ta'yn hawyi i'atu­po­'inik ta'yn. Mi'i hawyi ihay ra'yn — Uiwy­ria'in e tawa Ewesu piaria ti aito pãi e. Ta'i watikuap kahato wuat'i miit'in mesuwat yi totiaria aikotã Tupana wakuat hary­poria kawiat mana Tiana mõtypot haria aito hap. \v 36 Ta'i ta'a­tukuap kahato aikotã sa'a­wy'i ahemana Tiana ta'at waikiru kaipywiat hap e. Wuat'i miit'in mi'i hap kuap haria te'e­ro­py­hu'at mesuwe e. Kan hamo pyno mio tã ehehay pirik at mesuwe e. Eiwe'eg wo o eweikup­te'en e. Yt ewetunug nei'o mõpy­'ahak hap sehay e. \v 37 Ta'i meimuẽ­waria miit'in eimi­pyhyp ko'i ti yt kat i'atu'e i ahetu­pana Tiana ete. Yt karãmuo i wyti ta'a­tu­se­'e­ro'ok ahetu­pa­naria yat ko'i e. \v 38 Pyno mehĩ Temetiu woro­nãpin neran. Mi'i hawyi karãpeĩ wẽtup ok eimõ­py­'ahak hat toĩne'en meikope pote waku eweterut wo'o­nãpin hap getap kape mi'i hat e aikotã hamuat kuap tuereto hap kape e. Mi'i hawyi waku itote ewehenoi aikotã aikotã eiwa­nẽtup hap waku sio yt kuap hamo e. \v 39 Katu­pono wo'o­nãpin hap e'at toĩne'en mesuwat tawa pe. Mi'i pote mekewat e'at pe waku eweterut eiwe­wywo i'aparap hat e. Mi'i hawyi itote waku wati­'a­tu­nãpin mi'i miit'in pyhik hat akag wywo e. \v 40 Yt naku i mesup ewetunug mesuwe mi'iria ete. Eiwe'eg wo o eipot­pyhik hap pupi mehĩ'in e. Kat wato'e aru wo'o­pyhik hat ete. Yt kat wato'e kuap i aru wo'o­pyhik hat akag me mesuwat e'at piat hap ete e popera piat sehay moheg hat itotiaria pe. \v 41 Mio tã e i'atuepe hawyi — Waku eweiwat e. Mi'i hawyi i'atu­perup i ra'yn tuwat itote pyi. \p Aikotã hap atiwan mesuwe uito Iruka. \c 20 \p \v 1 Pyno i'atu­po­'inik typy'i rakaria. Mi'i hawyi Pauru tikaykay Iesui potmu­'eria. Put'ok­'i­'a­tu'e hawyi toi'a­tu­'a­hi­'y­pysat. Waku yne ra'yn hawyi toi'a­tu­nãpin na'yn i'atu­moe­saika hamo. Mi'i hawyi toto yi Masẽ­tunia kape tawa Ewesu pyi. \v 2 Mi'i hawyi tawa ko'i sakpo toto wuat'i puat Tupana ehay enoi hamo. Mi'i hawyi toto yi Kereku kape. \v 3 Mi'i tote toĩne'en mye'ym ewaty. Mi'i hawyi ta'aipok teran i ra'yn yi Siria kape ma'ato teke irane yara wato piat turan Pauru tikuap Iuteuria ehay to'auka irane hap. Mi'i hawyi ta'aipok yi upi tawa Masẽ­tunia puo. \v 4 Tuwat Pauru wywo 7 ok miit yi Asia kape wẽtup set Sopa­turu uhyt Piru sa'yru tawa Pereia pywiat. Mi'i hawyi Aritaku mi'i hawyi Sikũtu tawa Tesa­ro­nika kaipy­wiaria. Mi'i hawyi Kaiu tawa Tepe piat. Mi'i hawyi Timoteu mi'i hawyi Tikiku i'ewyte Towimu Asia piaria tuwat. \v 5 Mi'iria uruekatup tawa Turate tote katu­pono tuwat urue'yianme. \v 6 Mekewat man teneg u hap e'at ko'i tokosap hawyi urutuwat i ra'yn tawa Wiripu pyi y'y upi. 5 e'at hawyi put'ok­'u­ru­to'e tawa Turate wã tote. Itote urutu­kup­te'en wẽtup semana. \v 7 Mytu'u e'at piat uruwe­'a­tunug man pik pik hap e'at pe turan Pauru ti'a­tu­mu'e ka'ap kahato Iesui mohey haria. Toto teran mũkite wẽtup tawa kape haype yt iwẽpohep tã i te. \v 8 Mi'i hawyi wãtym turan ariãty ipoity kahato meiẽwat okipy ywaiti rakat pe uruwa­'a­tunug hap tote. \v 9 Mi'i tote toĩne'en wẽtup ok kurum Eutiko e hap het rakat wanẽtup hat. Mi'i hawyi Pauru ehay pot'i pote kurum toket ne'i ra'yn. Mi'i hawyi ta'at ywaiti pyi apyk piat mye'ym okipy hap totepyi yi kape. Mi'i hawyi iku'uro sese ra'yn. \v 10 Pauru ta'apyk hawyi tuwe­pỹ­'ã­tutuk hawyi totat ra'yn kurum at hat iku'uro rakat topo pe hawyi to'e irania'in itotiaria pe — Wãi yt eweiwak tei'o. Yt iku'uro i rat e. Mio tã to'e hawyi kurum at hat waku i ra'yn. \v 11 Mi'i hawyi ta'am i hawyi toipik pik man hawyi ta'a­tu'u. Mi'i hawyi ihay ywop hawyi iwẽpohep ihot'ok pote ra'yn. \v 12 Mi'i hawyi iku'uro rakat toto wy irania'in wywo ta'a­tu'yat kape. Ihãite i ra'yn pote i'atu­wepit kahato itotiaria. \v 13 Mi'i hawyi Pauru toto yi upi tomi­ky­'esat ewy e ma'ato uruto urutuwat yara wato puo tawa Asu kape itotiat Pauru pag hamo. \v 14 Mi'i hawyi tawa Asu pe uruto­'o­puẽti i ra'yn. Mi'i hawyi Pauru teke yara wato pe hawyi urutuwat yi Miti­rene kape. \v 15 Itote pyi urutuwat i ra'yn. He'i­hot'ok pe uruto­ko­ka'at ywypyi'a Kiu e hap rãpe. Mi'i hawyi meiũran urutu­wehik tawa Samui pe. Mi'i hawyi uruto­py­hu'at tawa Tokiriu pe. He'i­hot'ok pe put'ok­'u­ru­to'e tawa Miretu tote. \v 16 Mi'i hawyi Pauru to'e uruepe — Wãi yt eiwehik tei'o tawa Ewesu tote e. Yt areĩne'en mot'i teran i yi Asia tote e. Atiky­'esat arokosap Ieru­sarẽi me ienuk man teneg u hap e'at pe e uruepe. \v 17 Mi'i hawyi tawa Miretu pyi toi'a­tu­kaykay tuwe­wawi Iesui mohey haria akag ko'i. Tawa Ewesu piaria toi'a­tu­kaykay. \v 18 Put'ok­ta­'a­tu'e hawyi Pauru to'e — Eweikuap te apo aikotã sa'a­wy'i ariot ehe'yi Asia turan wuat hap e. Ta'i eipy­'a­setpe wuat'i e'at pe areĩne'en meiũpe eiwywo e. \v 19 Eweikuap kahato ti mi'i pote aikotã uipotpap kahato Aika­'iwat miky­'esat motpap wiat hap perup'i puo uiwak popuo woro­ho­'o­mu'e hap e. Mi'i turan tut ra'yn uhã'ãg hap ko'i katu­pono Iuteuria ui'auka teran itote e. \v 20 Mi'i turan yt uiwẽ­pohep hin i henoi hap ko'i ete ma'ato ahenoi yne eimoe­saika hamuat hap e. Ahenoi yne uimikuap wakuap etiat ko'i. Wuat'i ehamo i'ewyte wuat'i getap we woro­ho­'o­mu'e e. \v 21 Ta'i eweikuap ta'yn aikotã ahenoi henoi Iuteuria ywania pe Kereku ywania piat hap e. Mio tã are — Ewei'atoiat ro yt nakuap i ko'i are. Eweimohey ro Iesui. Mi'i ti Eika­'iwat nuat are itote e Pauru. \v 22 Mesup ti uipo­'oro ra'yn Tupana Pã'ãu tawa Ieru­sarẽi kape e Pauru. Mi'i pote areto hamuat howawi ma'ato yt atikuap i aikotã aru arokosap itote hap. \v 23 Ma'ato mi'i tã e hap atikuap Tupana Pã'ãu Wakuat uimu'e — Ereto Ieru­sarẽi kape hap tote ti epyhik hamuat eho'opot hamuat yn topy­hu'at itote e uhepe wuat'i tawa puo e Pauru. \v 24 Ma'ato yt areken'ẽ hin i uiku­'uro hap pupi katu­pono atunug yne teran kat kat som motpap Aika­'iwat Iesui miium uhepiat uipo­'oro hap ko'i. Mi'i ti tutum sehay wakuap aiky'e Tupana piat hap uimienoi wuat. Mi'i pote ti atunug yne teran e Pauru. \v 25 Ta'i uimi­mu­'eria Tupana yn ni waku Aipo­rekuat no e hap ahenoi kahato ehepe. \v 26 Mio atikuap ta'yn mesup areto ra'yn hawyi aru ma'ato yt karãpe i ra'yn ewei'a­kasa uhowawi e. \v 27 Pywo pe ti koity'i e'at pe yt kat i miit'in suu uipo ete katu­pono yt karãmuo i uiwẽ­pohep Tupana ehay enoi hap ete. Ta'i ahenoi henoi yne kahato ra'yn Tupana wo'o­nãpin hap ehepuo e. \v 28 Pyno eiwe'eg wo o. Ewei'a­pykok Tupana hũria Tupana Pã'ãu miium eipo puat ko'i. Ewei'a­tupoi o Tupana hũria Iesui mikyi'at tosuu wuat ko'i ihay wo Tupana emiit'in e. \v 29 Katu­pono atikuap ta'yn uhaipe kai ti aru tõ'ẽ tõ'ẽ awahuru ko'i wo'o'u haria ehowawi e Pauru. Mi'iria ti aru yt iky'e hin i Tupana hũria e. \v 30 Ta'i eipy­'a­setpyi wyti aru te'e­ru­we­mo­herep heso rakaria wo'o­ma'at hanuaria te'e­ru­we­wawiat ehekyi hamo e. Mi'i hawyi ti aru tuwat irania'in eipy­'a­setpyi i'atu­mi­ma'at ko'i e. \v 31 Mi'i tupono eiwa­tetup o. Yt waure­'e­wei'e tei'o uhepiat eimu'e hap ete. Katu­pono mye'ym anu wãtym muo ihot'ok at puo woro­ho­'o­mu'e woro­ho­'o­nãpin uiwak popuo e Pauru tawa Ewesu kaipy­wiaria pe. \v 32 Uiwy­ria'in e koitywy areto ra'yn eipy­'a­setpyi. Ma'ato ti woro­ho­'o­'atoiat eipe Tupana po pe. Tupana ti eiky'e hap hum kahato ehepe. Tutum ahepe tehay wakuat aimoe­saika hamo aimo­hãpyk yt nakuap i kaipywiat hamo. Mi'i pote watoĩ­ne'en hemiit'in no irania'in imimoe­waku ko'i saipe­piaria wo mesup e Pauru tawa Ewesu piaria pe. \v 33 Yt karãpe i kue atiky­'esat eheti­neiru ehesokpe pãi e. \v 34 Pyno pywo eweikuap ta'yn aikotã uipo wo uipotpap hap e. Mi'i sa'up mo kue atikyi'at yne uheka­re'en ko'i uimi'u ko'i i'ewyte uheka­tu­wyria wano atum yne uipotpap kaipyi. \v 35 Atimo­herep kahato ehepe uipotpap hap aikotã waku watum yt kat i ereko haria pe aimie­reko ko'i hap e. Ta'i waku aiwa­tetup Aika­'iwat Iesui ehay kape aikotã sa'a­wy'i to'e hap kape — Aimiium wyti po'og aimo­wepit aimi­kyi'at ko'i kai e Iesui e Pauru. \v 36 Mio tã to'e hawyi tuwe­pỹ­'ã­tutuk Pauru i'atu­wywo. Mi'i hawyi ihay Tupana kape. \v 37 Mi'i hawyi te'e­ruwak yne kahato. Mi'i hawyi ta'a­tu­'a­hi­'y­pysat hawyi ta'a­tu­'ã­pytsin Pauru. \v 38 Ta'a­tu­mo­haty ihay — Yt ewei'a­kasa i ra'yn aru uhowawi e hap. Mi'i hawyi ito pote tuwat hupi yara wato kape. \p Mi'i hap etiat atikuap yne katu­pono areĩne'en itote are uito Iruka. \c 21 \p \v 1 Mi'i hawyi urutu­wenoi yne ra'yn hawyi urutuwat i ra'yn yara wato puo. Mi'i hawyi hãpyk urutuwat tawa Kui kape. He'i­hot'ok pe urutuwat tawa Hutei kape. Itote pyi urutuwat yi Patara kape. \v 2 Mi'i hawyi uruipuẽti itote wẽtup yara wato yi Wenisia kapiat. Mi'i pe urutu­we­hyt'ok hawyi urutuwat ra'yn. \v 3 Mi'i turan uruta­'a­kasa ywypyi'a wato Sipiri e hap. Mi'i hawyi urutuwat moran kai yi Siria kape. Mi'i hawyi put'ok­'u­ru­to'e tawa Tiru tote. Mi'i tote ta'a­tue­nõtem yne ta'a­tue­ka­re'en. \v 4 Tawa Tiru tote uruipuẽti Iesui mohey haria hawyi urutu­kup­te'en itote 7 e'at. Mi'i hawyi itotiaria te'e­ro'e Pauru pe — Wãi yt ereto tei'o tawa Ieru­sarẽi kape mehĩ i'atu'e Tupana Pã'ãu mienoi puo. \v 5 Tokosap mekewat e'at ko'i hawyi urutuwat i ra'yn. Yne Iesui mohey haria tuwat yne uruwywo ihainia'in hary­po­ria'in hira­karia pya ra'yn tawa kai. Mi'i tote urutu­we­pỹ­'ã­tutuk yi kyt'ok tote. Mi'i hawyi itote uruehay Tupana wywo. \v 6 Urutu­wenoi uruwo­'ope hawyi urutu­we­hyt'ok i ra'yn yara wato pe. Mi'i hawyi te'e­ra­'aipok i ra'yn ta'a­tu'yat kape. \v 7 Mi'i pytkai urutuwat ra'yn tawa Putu­re­maita kape tawa Tiru pyi. Mi'i tote uruto­'o­puẽti ra'yn uruwy­ria'in Iesui mohey haria wywo. Itote urutu­kup­te'en wẽtup e'at i'atu­wywo. \v 8 He'i­hot'ok pe urutuwat i ra'yn tawa Sesareia kape. Put'ok­'u­ru­to'e itote hawyi urutuwat Tupana ehay sytpok hat Wiripi yat kape. Sa'a­wy­'iwuat 7 ok takaria Wiripi yat kape. \v 9 Mi'i hawyi Wiripi saki­'yt'in itote tukup­te'en 4 ok hary­poria makup­tiaria Tupana ehay moherep haria. \v 10 Mi'i tote urutu­kup­te'en turan put'ok'e yi Iuteu kaipywiat wẽtup ok miit Tupana ehay moherep hat Akapu e hap het rakat. \v 11 Tut uruewawi hawyi totat Pauru we'ok kytyt hap. Mi'i hawyi toikytyt topy ko'i topo ko'i Pauru we'ok kytyt hamo. Mi'i hawyi to'e Pauru pe — Meiko tã eĩ uhepe Tupana Pã'ãu henoi e. Meiko tã aru Iuteuria Ieru­sarẽi miaria ekytyt aru ereto tawa Ieru­sarẽi kape hawyi e. Mi'i hawyi ti aru ta'atuium na'yn irania'in ywania sura­ra'in me e Tupana ehay moherep hat Akapu Pauru pe. \v 12 Mi'i hawyi — Wãi yt ereto tei'o Ieru­sarẽi kape mehĩ uruto'e Pauru pe. I'ewyte itotiaria wãi'i­'a­tu'e. \v 13 Ma'ato Pauru uruwesat — Wãi yt eweiwak tei'o katu­pono haty ti uipy'a pe e. Tupana tiky­'esat uipyhik hap pote i'ewyte uito atiky­'esat e. Yt areken'ẽ i ui'auka hap pupi tawa Ieru­sarẽi note Uika­'iwat Iesui set mõtypot hap ete. \v 14 Mi'i pote uruto'e Pauru pe — Pyno yt eropy­hu'at teran i uruehay upi mi'i pote etunug no Aika­'iwat miky­'esat ewy mehĩ uruto'e. \v 15 Tokosap mekewat e'at ko'i Wiripi yat piat hawyi urutunug waku yne hawyi urutuwat ra'yn Ieru­sarẽi kape. \v 16 Mi'i hawyi mu'ap upi irania'in Iesui mohey haria tawa Sesareia pywiaria tuwat uruwywo Ieru­sarẽi kape. I'ewyte wẽtup miit Manasũ e hap het rakat tawa Sipiri piat yianmiat Iesui mohey hat tut i'atu­wywo wy e. Mi'i pote te'e­ro'e — Mi'i yat pe som waku wato­py­hu'at i'atu'e. \v 17 Put'ok­'u­ru­to'e Ieru­sarẽi note hawyi itotiaria Iesui mohey haria te'e­ro'e — Eiwe­hyt'ok to i'atu'e ta'a­tu­wepit popuo. \v 18 He'i­hot'ok pe Pauru toto uruwywo Tiaku owa kape. Mi'i rokirẽ itote te'e­ru­wa­'a­tunug yne Iesui mohey haria akagnia. \v 19 Mi'i hawyi waku kahato sig woro­ho­'o­puẽti mehĩ'in e. Mi'i hawyi Pauru henoi kahato aikotã Tupana tunug wakuap irania'in ywania yt Iuteuria i haky­'e­ra'at hap ete. \v 20 Pauru mienoi ta'a­tukuap hawyi — Waku kahato i'atu'e Tupana pe Tiaku'in. Mi'i hawyi te'e­ro'e Pauru pe — Uhyt i'atu'e mio wyti typy'i kahato Iesui mohey haria meiũpe Iuteuria ai'y­wania. Mi'iria ti imohey kahato Iuteuria eko. \v 21 Ma'ato mi'iria ti yt ikuap i kahato etiat kat ere eti'a­tu­mu'e Iuteuria ywania irania'in py'a­set­piaria hap. — Ewei'atoiat ro Musei einãpin hap ko'i e'e i'atu'e. Mi'i hawyi wãi yt ewehe­murui ãpytek tei'o esa'y­ru'in e'e hap ko'i i'atu'e. Wãi yt ereke tei'o Iuteuria eko pe e'e hap i'atu'e Pauru pe. \v 22 Aikotã aru pyno watunug katu­pono ta'a­tukuap ti aru put'ok'e e hap. Mi'i hawyi ti aru tõ'ẽ kahato enãpin hamo i'atu'e Pauru pe. \v 23 Pyno po'og waku etunug no urueko ewy uhyt i'atu'e. Katu­pono uruto wuaria py'a­setpe tukup­te'en 4 ok ihainia'in. Mi'iria ti aru inug ta'a­tu­py'a piat — Urutunug aru ta'a­tu'e Tupana piat hap. \v 24 Pyno erepuk­puk'ok kahato ro i'atu­wywo Iuteuria eko ewy. Mi'i hawyi waku etum mi'i hap sa'up i'atu'e. Mi'i hawyi ti aru waku era'a­teneg i'atu'e. Mi'i tã etunug mote ti aru meremo ekuap urueko nug hat en hap i'atu'e Pauru pe. Mi'i pote ti aru aheko ewy ra'yn Pauru tunug i'atu'e to'ope ta'a­tu­nãpin. \v 25 Ta'i uruhenoi ra'yn sa'a­wy'i irania'in ywania pe Iesui mohey haria pe. Yt ewetu'u tei'o yne tupa­naria iã'ãkap piat miium mi'u pu'i ko'i uruto'e. I'ewyte huu sapo wo yt naku i aimi'u wo uruto'e. I'ewyte mi'ut'yp nik piat mi'auka pu'i yt naku i watu'u uruto'e. I'ewyte ihainia iwary wary hary­poria he'aito he'aito yt naku i uruto'e. Mi'i hawyi irania'in Iuteuria eko waku eweiwaure uruto'e sa'a­wy'i urumiwan me irania'in ywania pe uhyt i'atu'e Ieru­sarẽi miaria. \v 26 Mi'i hawyi he'i­hot'ok pe Pauru toto 4 ok ihainia wywo. Mi'i hawyi te'e­ru­we­pit­pit'ok yne hawyi tuwe­hyt'ok ta'yn Tupana mõtypot hawe. Ta'a­tu­henoi teran kat e'at pe waku ta'atuium Tupana pe ta'a­tuhũ suu ta'a­tu­we­pit­pit'ok hap enoi hamo — 7 e'at aru urutunug uru'e hap ewy hap enoi hamo. \v 27 Put'ok'e irane ra'yn i'atu­pit­pit'ok hap e'at. Mi'i hawyi tõ'ẽ Iuteuria yi Asia kaipyi. Put'ok­'i­'a­tu'e hawyi te'e­ra­'a­kasa Pauru Tupana mõtypot hawe. Mi'i hawyi ta'a­tu­mo­'a­kag'aia Ieru­sarẽi miaria Pauru etiat i'atu­py­'ahak hamo. Mi'i hawyi ta'a­tu­pytyk ta'yn Pauru. \v 28 Mi'i hawyi te'e­ro'e ta'a­tuehay pirik wo — Sura­ra'in urupo­wyro ro eipe meiũwat miit pyhik hamo i'atu'e. Kat pote wuat'i puo yt naku i sehay enoi hat meiũ i'atu'e ta'a­tuehay pirik wo. Ta'i ai'y­wania ete aheko ete Tupana yat ete ihay sa'ag sa'ag hat wyti meiũ miit i'atu'e. Kereku ywania kawiat rei'o ti totopag Tupana mõtypot hawe. Mi'i pote toimohun kahato meiũwat seiam wakuat i'atu'e Pauru piat pe. \v 29 Sa'a­wy'i te'e­ra­'a­kasa uhyt Towimu tawa Ewesu kaipywiat Pauru wywo Ieru­sarẽi me. Mi'i hawyi te'e­ru­wa­nẽtup yt pywo pe i — Ta'i Pauru tioto ra'yn ti mekewat wẽtup ywania Tupana yat kape i'atu'e te'e­ru­wa­nẽtup yt pywo pe i. \v 30 Mi'i hawyi to'o­wenka wenka Ieru­sarẽi miaria yne hawyi ta'a­tu­pytyk Pauru hawyi ta'a­tu­herep yi upi hawyi ta'a­tu­'o­kenhyp ta'yn Tupana mõtypot hap yat. \v 31 Mi'i hawyi ta'a­tu­'auka teran na'yn ma'ato put'ok'e ra'yn i'auka teran hat sura­ra'in akag ete. Ta'i tu'uka irane ti yne Ieru­sarẽi miaria i'atu'e sura­ra'in me. Mi'i hawyi surara akag koro tero­po'ok tesu­ra­ra'in i'atu­'akag ko'i wywo. \v 32 Mi'i hawyi tuwe­hyt'ok meremo ipy'ahak takaria py'a­setpe. Sura­ra'in akag koro te'e­ra­'a­kasa hawyi meremo i'atu­pohep ta'yn Pauru pak pak haria. \v 33 Mi'i hawyi put'ok'e sura­ra'in akag koro hawyi tokosap Pauru kape. Mi'i hawyi to'e temiit'in me — Ewetat ro mesuwat miit e. Eweipo'i po'i ro typy saity iheg nakat wo e. Mi'i hawyi apo apo'e — Uwe keĩ e pyno meiũ e. Kat keĩ tutunug pyno e. \v 34 Mi'i hawyi irania'in typy'i rakaria haty wo yt to'o­'ewy i ta'a­tu­wesat. Mi'i pote surara akag koro yt tikuap i aikotã hamuat hap. Mi'i hawyi to'e temiit'in me — Ewetioto ro meiũwat ai'yat iheg nakat kape e Pauru piat pe. \v 35 Mi'i hawyi tuwat ra'yn hawyi put'ok­'i­'a­tu'e ra'yn. Mi'i hawyi sura­ra'in hupit ta'a­tu­'okpe tote Pauru miit'in py'ahak typy'i poity'i pote. \v 36 Mi'i hawyi miit'in typy'i rakaria tuwat hupi ta'a­tuehay pirik wywo — Ewei'auka ro ewei'auka ro i'atu'e. \v 37 Mi'i hawyi Pauru ta'a­tue­reto irane ra'yn sura­ra'in yat kape turan to'e i'atu­'akag koro pe — Uhehay teran ewywo uhyt e Pauru i'atu­pusu puo Kereku pusu puo. Mi'i hawyi surara akag koro to'e \v 38 — Etikuap apo pyno urupusu Kereku ehay e. En apo pyno yt Esitu piat i e. Nimuat miit'in mõpy­'ahak morekuat etiat hat i apo en. Yt 4000 wo'o­pot­'auka haria akag i apo en e Pauru pe ikoro. \v 39 Mi'i hawyi Pauru tiwesat — Uito rat Iuteu e tawa Tasu piat yi Sirisia piat. Ta'i tawa ypy wakuat piat uito e. Pyno uhehay teran kahato meimuẽ­waria miit'in typy'i rakaria kape e Pauru surara akag koro pe. \v 40 Mi'i hawyi — Waku uhyt e Pauru pe. Mi'i turan Pauru y'am me toĩne'en am hap tote. \p Mi'i hawyi Pauru henoi itotiaria pe. Aikotã mi'i totiat hap etiat atiwan mesuwe are uito Iruka. \c 22 \p \v 1 Mi'i hawyi Pauru ihay haty wo to'y­wania Iuteuria pe topusu puo — Ui'y­wot'in uheywyt'in e mesup ahenoi teran uhetiat sehay ehepe e. Mi'i pote eweikuap to uhehay e to'auka teran haria pe. \v 2 Ta'a­tukuap ta'yn ihay ta'a­tu­pusu puo Epereu pusu puat hawyi po'og i'atu­po­'inik ta'yn po'og i'atue­waure ka'a. Mi'i hawyi to'e i Pauru miit'in sem me. \v 3 — Uito rat ei'ewy Iuteu ywania kawiat e. Ui'y­wã'ĩ wyti tawa Tasu pe yi Sirisia pe e. Ma'ato uitag meiũwat tawa Ieru­sarẽi me. Meiũpe wo'o­mu'e hat Kamarieu uimo­we'eg hat yatype areĩne'en. Mi'i hawyi yne wo'o­nãpin hap nimuat ko'i ai'y­wania ko'i wanuat wo uimu'e hãpyk kahato. Mi'i ko'i atunug na'yn haty wo Tupana ewawi aikotã ewetunug mesup hap ewy te atunug e. \v 4 Sa'a­wy'i uipotpap kahato mesuwat mimohey pakup moma hamo. Mi'i pote haty wo ati'a­tu­po'i po'i ihainia'in hary­po­ria'in mu'ap pakup mohey haria. Mi'iria ati'a­tu­mohan kahato. Areto ra'yn i'atu­pyhik pyhik hamo i'atu­'uka hamo e. \v 5 Uiminug ko'i pa'i koro tikuap yne. I'ewyte yne nagnia ikuap e. I'atu­kaipyi ti sa'a­wy'i atat popera hẽ to e hap ai'y­wania tawa Tamaku piaria kapiat nuat. \v 6 Mi'i hawyi areto tawa Tamaku kape e. Yt pya i ra'yn turan atpo­sake irane turan iũte'en atipy kaipyi hẽtyhot kahato ui'a­py­pueri wo e. \v 7 Mi'i pote ara'at yi tote. Itote atikuap ihay to'e uhepe — Sauru Sauru kat poteĩ uhaty'i haty'i en e. \v 8 Mi'i hawyi apo'are — Uweĩ en kat eĩ eset Uhyt are. Mi'i hawyi uiwesat — Uito ti meiũ Iesui tawa Nasare piat emisa­ty'i saty'i e. \v 9 Uiwywuat wat haria te'e­ra­'a­kasa hẽtyhot hap kape ma'ato yt ta'a­tukuap i ihay uiwywuat hap. Mi'i hawyi apo'are \v 10 — Kat aru atunug pyno Uika­'iwat are. Mi'i hawyi uiwesat — Pyno erepoĩ'ãm no hawyi ereto ro tawa Tamaku kape e. Itote ti aru wẽtup ok henoi epe kat ko'i kat ko'i uimi­ky­'esat ko'i eminug wuat e uhepe e Pauru. \v 11 Mi'i tote ti yt uheha­pytig i ra'yn ariãty hot hap poity'i hawyi. Mi'i hawyi ti ui'y­kesat eroto ra'yn Tamaku kape uiwywuat wat haria e. \v 12 Mi'i hawyi put'ok­'are e Pauru. Mi'i hawyi itotiat wẽtup ok uhyt Anania Tupana wo'o­nãpin hap nug hat toĩne'en itotiaria Iuteuria mimõ­typot kahato. \v 13 Wuat'i Iuteuria mimõ­typot mi'i put'ok'e uheĩne'en hap tote uhowakai hawyi to'e — Ehapytig i ro uheywyt Sauru e. Mio tã e hawyi meremo uheha­pytig i ra'yn hawyi araha'at ra'yn howawi e. \v 14 Mi'i hawyi to'e uhepe Anania — Aha'a­se­'i'in Etupana ti e'airo ra'yn tomi­ky­'esat kuap hamo. Toiky­'esat wyti era'a­kasa hãpyk takat miit kapiat hap e uhepe. \v 15 Toiky­'esat etikuap iwẽ pyi ihay e. Meiũran aru etimo­herep akasa hap ko'i emikuap ko'i wuat'i miit'in me hap uhyt e. \v 16 Koitywy kat poteĩ ereĩne'en mot'i mesuwe e. Epoĩ'ãm no hawyi ereset'ok to e. Ehẽtup to Eka'iwat pe — Uiminug sa'ag ko'i etikoho yne ro mehĩ ere ro e Anania uhepe. \v 17 Meiũran ara'aipok i ra'yn Ieru­sarẽi kape tawa Tamaku pyi. Mi'i hawyi Tupana mõtypot hap yat pe areĩne'en. Itote ara'a­kasa uimu­'etu. \v 18 Ara'a­kasa ihay uiwywuat rakat — Erẽtem no merep tawa Ieru­sarẽi myi katu­pono ti aru yt ta'a­tu­mohey i ehay uhetiat emienoi e uhepe. \v 19 Mi'i hawyi atiwesat — Ma'ato mehĩ ta'a­tukuap kahato uhetiat meiũpe aikotã sa'a­wy'i ati'a­tu­pyhik ati'a­tupak pak emohey haria wuat'i wo'o­mu'e hawiaria hap ta'a­tukuap ta'yn. \v 20 I'ewyte ta'a­tukuap ta'yn aikotã sa'a­wy'i ehay enoi hat Etewãu suu okpun turan uito itote hẽ to waku ewei'auka ro are hap ta'a­tukuap. Ta'i i'auka haria esokpe uipo pe toĩne'en itote ta'a­tu­'auka Etewãu turan. Mi'i hap ta'a­tukuap uhyt are Uika­'iwat pe e Pauru. \v 21 Ma'ato uiwesat — Motoro e katu­pono woro­po­'oro pya kahato yt Iuteuria i mu'e hamo e uhepe e Pauru Iuteuria pe. \p \v 22 Mio tã e pote i'atuehay pirik kahato Pauru ete. Katu­pono sehay yt Iuteuria i mu'e hamo e hap ete. Mi'i hawyi te'e­ro'e — Yt naku i ti mio tã e'e hap i'atu'e ta'a­tuehay pirik wo. \v 23 Mi'i hawyi ta'a­tue­ka­misa hep hawyi ta'a­tu­po­rokpun. Mi'i hawyi yi wo mak mak'i­'a­tu'e ywaipe. Ta'a­tu­py­'ahak Pauru etiat haype. \v 24 Mi'i pote sura­ra'in akag koro ti'a­tu­po­'oro temiit'in Pauru erut sura­ra'in yat koro kapiat hamo. Mi'i hawyi toi'a­tu­po­'oro temiit'in Pauru pak pak hamo. Toiky­'esat kat e Pauru topusu puo Iuteuria mõpy­'ahak hap toikuap hamo. \v 25 Mi'i hawyi ta'a­tu­po'i po'i Pauru saity mi'at pe kawiano. Mi'i turan Pauru apo'e wẽtup ok surara akag me — Waku apo som ui'ahyk ahyk yt morekuat sehay upi i katu­pono uito Humanu ywania pote yt naku i uipokpok Humanu ywania morekuat wywuat yt ahehay rokirẽ i te morekuat yt ehay pyi i te e Pauru surara akag me. \v 26 Tepiat ikuap hawyi toto henoi hamo sura­ra'in akag koro kape. Mi'i hawyi to'e — Mehĩ ewe'eg wo o katu­pono meiẽ ihainia ti sio Humanu e'ywania e. \v 27 Mi'i hawyi tut ra'yn ikoro apoto'e Pauru piat hamo — Pywo apo en Huma­nu'in e. Mi'i hawyi toiwesat — Ta'i mi'i ti rat uito e. \v 28 Mi'i hawyi ikoro to'e — Ta'i uito ti i'ewyte atikyi'at wyti Huma­nu'in set ha'up woity kahato e Pauru pe. Mi'i hawyi Pauru tiwesat — Uito ti Humanu ywania ui'ywot kaipywiat e. Uito yt atikyi'at i e katu­pono ui'ywot Humanu e. \p \v 29 Mi'i hap sura­ra'in tikuap hawyi te'e­ru­wepik meremo Pauru yaty­pepyi ipak pak teran haria. Mi'i hawyi ikoro token'ẽ kahato kat pote tehay pywiat Pauru po'i po'i pote. Yt naku i roso Huma­nu'in wati­po'i po'i i'atu'e. \v 30 He'i­hot'ok pe ikoro tikat kahato sehay kat pote Pauru Iuteuria ti'auka teran kahato hap. Mi'i hawyi toipo'i po'i hawyi toi'a­tu­wenka pa'i kororia wo'o­nãpin haria. Mi'i hawyi toterut kary Pauru. Mi'i hawyi toimo­herep i'atuepe. \p Mi'i hap aikotã ta'a­tunug Pauru ete atiwan mesuwe uito Iruka. \c 23 \p \v 1 Mi'i hawyi Pauru iha'at kahato wo'o­nãpin haria kape. Mi'i hawyi to'e i'atuepe — Uheywyt'in e. Nimo pyi te meiũ te areĩne'en Tupana ehamo yt kat i atunug sa'ag uiwe­mõti hamo e. \v 2 Ma'ato pa'i koro Anania to'e — Eweiwẽ­petek to e Pauru yaty­piaria pe. \v 3 Mi'i hawyi Pauru to'e pa'i koro pe — Ta'i Tupana ti aru e'ahyk e. En wyti yi pype ikytsig nakat ewy. Meiẽpe ereĩne'en apyk pe uikuap hamo aikotã uito waku sio yt nakuat i hap kuap hamo e. Ma'ato iwan miat ainãpin hap kaipyi yn ni watikuap miit'in waku sio yt naku i hap ko'i uhyt e. Mio eweiwẽ­petek to ere yt aiwo­'o­nãpin hap ewy i ra'yn e Pauru pa'i koro Anania pe. \v 4 Mi'i hawyi Pauru yaty­piaria te'e­ro'e tope — Ehay sa'ag apo Tupana mi'airo ahepa'i koro ete i'atu'e. \v 5 Mi'i hawyi Pauru tiwesat — Yt atikuap i wyti pa'i koro meiũ hap uiwy­ria'in katu­pono miwan me — Yt ehay ko'i ko'i tei'o eipo­rekuat ete e ti ainãpin hawe e Pauru. \v 6 Mi'i hawyi Pauru tikuap ta'yn typy sehay mohey haria tukup­te'en itote hap — Aiku­'uro hawyi yt kat i aheĩne'en i hap e haria i'ewyte wo'o­nãpin haria — Ta'i aiku­'uro hawyi aheĩne'en hap sese wati­puẽti e haria tukup­te'en itote. \v 7 Mi'i pote to'e haty wo — Uheyke­'et'in uito ti wo'o­nãpin hat i'ewyte ui'ywot mi'i te e. Ta'i atomohey kahato aiku­'uro hawyi Tupana aimoieĩ­ne'en i hap. Mi'i atomohey pote yt naku i i'atu'e uhepe meiũpiaria e. \v 8 Mio tã e hawyi miit'in tuwe­pat'ok kahato itotiaria tu'uka sehay wuat hamo katu­pono ipat'ok te'e­ro'e — Yt kat i rat aiku­'uro rokirẽ wuat aheĩne'en i hamuat hap e haria. I'ewyte yt uwe i Tupana mipo­'o­roria atipy kaipy­wiaria e haria. Yt kat i rat ipã'ãu toĩne'en e haria. Ma'ato ipat'ok imohey kahato yne meimuẽwat mio wat ko'i. Ta'a­tu­henoi yne meimuẽwat ko'i yn. \v 9 Mi'i pote i'atuehay pirik kahato itotiaria. Mi'i hawyi i'atu­poĩ'ãm irania'in wan'i wan'i'e haria te'e­ro'e haty wo hamo. Mio tã i'atu'e — Yt kat e i ti meiũwat ihainia ti'a­parap uruwa­nẽtup turan i'atu'e. Pyno atipy kaipywiat sut hat apo ihay tope imienoi wuat i'atu'e sio ipã'ãu henoi tope yt watikuap i wen ma'ato hãpyk kahato ihay wati­puẽti i'atu'e wan'i wan'i'e haria. \v 10 Mi'i hawyi to'o­py­'ahak kahato ra'yn to'ope. Mi'i pote surara akag koro token'ẽ. Ta'a­tuhep hep irane sio Pauru to'etu. Mi'i hawyi toi'a­tu­po­'oro tesu­ra­ra'in Pauru ero'ok ipy'ahak takaria yatype pywiat hamo ipag sura­ra'in eiam iheg nakat piat hamo. \v 11 Mi'i hawyi mekewat ewãtym Aika­'iwat toĩne'en Pauru ywytpe y'am me. Mi'i hawyi to'e — Yt ereken'ẽ tei'o Pauru katu­pono woro­po­'oro hamuat tawa wato Huma piaria kape e. Aikotã Ieru­sarẽi miaria pe ehenoi uhetiat mi'i hap ewy atiky­'esat ehenoi tawa Huma piaria pe uhetiat e. Mi'i tupono eremo­wepit yn no e Pauru pe Aika­'iwat. \v 12 Ihot'ok turan ipat'ok Iuteuria te'e­ru­wa­'a­tunug i ra'yn Pauru auka hamuat kuap hamo. Mi'i hawyi te'e­ro'e to'ope — Pywo yt watenuk i i'ewyte yt y'y i wyti watu'u i'atu'e. Wati­'auka Pauru rokirẽ waku watenuk i ra'yn i'atu'e to'ope Pauru auka teran haria. Pywo wahenoi ra'yn Tupana pe — Urutunug aru uru'e hap ewy i'atu'e to'ope ta'i urui'auka irane Pauru i'atu'e. Yt urui'auka pote waku uru'auka Tupana i'atu'e Pauru auka neran haria Tupana pe. \v 13 Pauru auka teran haria 40 sakpo te'e­ru­wa­'a­tunug itote. — Pywo wati­'auka ra'yn aru e haria. \v 14 Mi'i pote mi'iria tuwat pa'i kororia kape nagnia kape. Mi'i hawyi te'e­ro'e — Urutunug aru uru'e hap sehay pywo sese uruto'e uruto­'ope. Yt kat i urutu'u hamuat Pauru auka re'ym ne uruto'e urupy'a pe i'atu'e. \v 15 Mi'i pote koitywy ewehenoi ro surara akag koro pe wo'o­nãpin haria pe — Uruehay teran Pauru wywo ewei'e ro uruepiat ikuap kahato hamo ewei'e ro i'atuepe. Mi'i pytkai ti aru uruto waku pe ra'yn urutu­kup­te'en mu'ap upi Pauru auka hamo i'atu'e pa'i kororia pe. \v 16 Ma'ato Pauru inyt mẽpyt tikuap yne Pauru auka hamuat hap i'atuehay ko'i. Mi'i hawyi toto sura­ra'in yat wato kape Pauru piat henoi hamo. \v 17 Mi'i toikuap hawyi Pauru tikaykay surara akag 100 hemiit rakat tuwe­wawi. Mi'i hawyi to'e — Mehĩ etioto ro meiũwat kurum eka'iwat koro kape katu­pono toĩ sehay imienoi wuat e Pauru surara akag me. \v 18 Mi'i hawyi totioto kurum surara akag koro kape. Mi'i hawyi to'e — Aimi­pyhik Pauru uikaykay hawyi uipo­'oro meiũwat kurum erut ewawiat hamo katu­pono tohenoi teran epe tomikuap sehay e. \v 19 Mi'i hawyi ikoro ti'y­kesat ipo ete ta'a­tu­weran hap kape. Mi'i hawyi apo'e — Kat e hap som ehenoi teran uhepe kurum e. \v 20 Mi'i hawyi toiwesat — Mũki­'ite ti aru Iuteuria akag ko'i te'e­ro'e epe — Etomo­herep Pauru wo'o­nãpin haria kape uruepiat ihay kuap kahato hamo i'atu'e ti aru e. Ma'ato ti yt pywo pe i katu­pono ta'a­tu­'auka teran haype ne'i e. \v 21 Mi'i pote o yt eropy­hu'at tei'o i'atuehay upi e. Kat pote 40 miit Pauru auka teran haria tukup­te'en mu'ap tote. Pywo pe — Yt watenuk i yt wate­'y'u i ti aru Pauru auka re'ym ne e haria ti tukup­te'en itote e. Pyno ti mio ehay yn Pauru moherep hamuat hap ta'a­tu­he­katup i'auka hamo e kurum ikoro pe. \v 22 Mi'i hawyi ikoro tiwesat — Kurum waku ereto ma'ato wãi yt ehenoi tei'o. Yt uwe pe tei'o ehenoi — Ta'i ahenoi ra'yn surara akag me yt ere tei'o e ikoro Pauru mimoe­ha­py'ap we. \v 23 Mi'i hawyi surara akag koro tikaykay typy ok tesu­ra­ra'in akag. Mi'i hawyi to'e i'atuepe — Atiky­'esat mesup wãtym hake turan waku pe eweikup­te'en 200 surara yi totiaria 70 surara aihũ kawaru totiaria irokirẽ 200 surara mory'a wato wywuaria. Mi'i hawyi waku eweiwat tawa Sesareia kape wãtym muo hap atiky­'esat e. \v 24 Mi'i pote waku ewetunug kahu aihũ kawaru ko'i Pauru ereto hamo. Atiky­'esat ewetioto mi'i miit morekuat Werisi kape tawa Sesareia kape e surara akag koro. \v 25 Mi'i hawyi mekewat surara akag tipo­'oro ra'yn tehay miwan ete. \v 26 Mio tã e surara akag — Uito ti surara akag koro uhyt Kautiu Irisia e hap het rakat e. Uito atipo­'oro miwan ewawi morekuat Werisi. Waku kahato en. Ehãite hap yn atiky­'esat mehĩ e tomiwan ete. \v 27 Meiũwat ihainia atipo­'oro ewawi mehĩ. Iuteuria tat hawyi ta'a­tu­'auka teran meremo pote e. Mi'i turan ma'ato ariot uhesu­ra­ra'in nywo katu­pono atikuap ta'yn mi'i ai'y­wania Humanu hawyi meremo i'atupo pyi atipo­wyro yt atiky­'esat i i'auka hap pote uhyt e. \v 28 Mi'i hawyi atikuap teran kat pote ta'a­tu­'auka teran mi'i miit hap. Mi'i pote atioto Iuteuria wo'o­nãpin haria kape mi'i hap kuap hãpyk hamo. \v 29 Kat pote atikuap ta'yn kat pote ta'a­tu­'auka teran hap. Ta'i Iuteuria eko ete yn toi'a­parap. Mi'i atikuap hawyi yt atiky­'esat i kat pote yt kat i sa'ag sese tutunug ikytyt hamo i'auka hamo e. \v 30 Mi'i hawyi atipo­'oro mi'i miit ewawi iũte'en ne'i e. Mi'i hawyi ti atikaykay teran i'auka teran haria Iuteuria hawyi ati'a­tu­po­'oro hamuat ewawi henoi hamo kat pote ta'a­tu­'auka teran hap enoi hamo e. Toran na'yn mehĩ e Kautiu Irisia e tomiwan me. \v 31 Wãtym muo sura­ra'in tioto Pauru tawa Ãti­pa­tire kape ta'a­tu­'akag koro miky­'esat ewy. \v 32 He'i­hot'ok pe te'e­ra­'aipok i ra'yn sura­ra'in yi upi hewyry rakaria ta'a­tu'yat kape ma'ato irania'in kawaru totiaria tuwat Pauru upi tawa Sesareia kape. \v 33 Put'ok­ta­'a­tu'e hawyi ta'atuium popera morekuat Werisi pe. I'ewyte ta'a­tu­mo­herep Pauru. \v 34 Popera mowẽpap hawyi apo'e morekuat — Aiko piat meiũ miit e i'atuepe. Mio tã e pote — Yi Sirisia kaipywiat i'atu'e. Mi'i toikuap hawyi to'e Pauru pe \v 35 — Pyno aru arewa­nẽtup ehay kape e'auka teran haria put'ok­'i­'a­tu'e turan e Werisi. Mi'i hawyi to'e temiit'in me — Waku eweipyhik meiũwat miit morekuat Eroti wo'o­nãpin hap yat pe e. \p Mi'i hap etiat atikuap kahato. Mi'i hawyi atiwan mesuwe uito Iruka. \c 24 \p \v 1 Mi'i hawyi 5 e'at rokirẽ pa'i koro Anania put'ok'e nagnia wywo i'atuehay enoi hat Teturu wywo. Mi'i hawyi Teturu henoi morekuat Werisi pe Pauru etiat. \v 2 Ta'a­tu­kaykay Pauru hawyi Teturu ihay sa'ag kahato Pauru mohit hamo. Toimo­herep teran Pauru piat i'aparap hap itotiaria pe. Mio tã e — Morekuat Werisi e waku kahato en mehĩ e. Urupo­rekuat kahato en e mi'i pote urutu­kup­te'en waku pe kahato yne uru'y­wania wywo e. Ta'i epo pe urutu­kup­te'en mote po'og waku meiũpe torania tawa kai e. \v 3 Nimo pyi te uruikuap kahato yne tawa puo ewaku hap mehĩ e. \v 4 Ta'i urutu­wehum kahato ete e. Ma'ato yt woro­mo­sero teran i uhehay wo pote meremo atimo­herep uhehay epe epiat ikuap hamo mehĩ e. \v 5 Mi'i miit Pauru wyti uruikuap kahato yt naku i hap ete e. Ta'i sakpo e yt nakuat i mi'i miit Pauru e. Mi'i miit wuat'i Iuteuria wuat'i etawa puo Iuteuria toi'a­tu­mo­'a­kag'aia tehay wo e. Pywo ti rat aiwu­'uka hap nug hat mi'i miit Pauru ha'a­wy­tepyi e. Mekewat tawa Nasare piat yn waku Aipo­typot e hat ehay enoi haria akag wyti mi'i miit Pauru mehĩ e. \v 6 Ga'atpo uruipuẽti mi'i miit Tupana mõtypot yat koro pe hawyi itote sa'ag kahato tutunug tuwe­kaipyi e. Mi'i pote uruipytyk ta'yn hawyi urutioto teran wo'o­nãpin hap kape apo'u­ru'e hamo sio waku tutunug sio yt urueko ko'i ewy i hap kuap hamo e. \v 7 Ma'ato urutuwat turan tut ra'yn surara akag koro Irisia uruewawi e. Mi'i hawyi tesu­ra­ra'in sok esaika hamo toihep urupo pyi meiũwat miit Pauru e. \v 8 Mi'i pote mesup urutõ'ẽ ewawi — Pauru ti yt naku i kahato uru'e hamo mehĩ e Teturu morekuat Werisi pe. \v 9 Mi'i hawyi irania'in Iuteuria — Pywo ti rat to'e hap ewy te'e­ro'e. Ta'i yt naku hin i Pauru i'atu'e. Pywo kahato aiwy Teturu mienoi epiat mehĩ i'atu'e morekuat Werisi pe. \v 10 Mi'i hawyi morekuat Werisi ipo meru ra'yn Pauru kape waku ehay to'e hamo. Mi'i hawyi Pauru ihay ra'yn — Atikuap kahato etiat mehĩ katu­pono nimo pyi te urunãpin hano ereĩne'en. Mi'i pote waku kahato ahenoi ehamo uiwetiat e. \v 11 Pyno atiky­'esat etikuap aipok wo areto Ieru­sarẽi kape hap. Yt mot'i hin i areĩne'en itote. Pywo pe ti 12 e'at yn areĩne'en Tupana mõtypot yat koro pe e. \v 12 Apo'ere torania itotiaria pe pote meremo ta'a­tu­henoi epe aikotã perup'i puo areĩne'en itote hap e. Ta'i itote ti yt uwe i uipuẽti yt naku i nug hap ete e. Yt kat are'e hin i itote miit'in nywo uhehay e. Yt ati'a­tu­mo­'a­kag'aia hin i miit'in itote e. Waku pe areĩne'en itote. Yt miit'in wu'uka hamo i areĩne'en itote. I'ewyte yt tawa wato pe i wyti yt wo'o­mu'e hawe i wyti ati'a­tu­mo­'a­kag'aia pãi e. \v 13 Ma'ato uikuasa i'atuepiat hap yt ta'a­tu­moheg kuap i e. \v 14 Pywo piat hap wẽtup yn ta'a­tu­henoi uhetiat aikotã atimohey kahato mekewat tawa Nasare piat hap. Pywo kahato ta'a­tu­henoi uhetiat aikotã mekewat uimi­mohey yn waku mu'ap uru'y­wot'in Etupana kapiat hap. Mi'i ti atimohey kahato. Mi'i ete yn pywo i'atu'e e. Ta'i atomohey kahato yne urue'a­se­'i'in mienoi Iuteu ywania wanuat miwan uruwo­'o­nãpin hap Tupana ehay e. Atomohey kahato wuat'i nimuaria miwan e. Mi'i tã aru e hap Tupana ehay miwan miat atipywo yne mehĩ e Pauru morekuat Werisi pe wuat'i ehamo. \v 15 Atomohey kahato Tupana — Atunug aru e hap e. Ta'i atomohey kahato ahehãite te aiku­'uro rokirẽ wuat hap i'ewyte miit'in wakuaria yt nakuaria i i'ewyte te'e­ru­we­hymut re aru e hap atomohey kahato uito e Pauru. Ta'i i'ewyte meimuẽ­waria Iuteuria mimohey atimohey kahato mehĩ e. \v 16 Nimo pyi te mesup te yt ati'a­parap teran i uhepiat imohey hap ete kat pote yt aremõti hin i uipy'a pe miit'in mupi e. Ta'i Tupana tikuap pywo ui'e hap e. \v 17 Areĩne'en mot'i irania'in nywo hawyi ara'aipok tawa Ieru­sarẽi kape e. Mye'ym anu areĩne'en irania'in tama pe hawyi aterut urumiium wuat uru'y­wania kape Tupana pianuat e. \v 18 Mi'i turan irania'in Iuteuria yi Asia kaipy­wiaria uipuẽti Tupana mõtypot hamuat uiwe­pit­pit'ok hap turan e. Waku pe uipuẽti itote yt kat i my'ahak hap ete areĩne'en turan e. \v 19 Yt kat i sa'ag nug hap ete areĩne'en itote uipuẽti turan e. Ma'ato uipuẽti hawyi i'atu­py­'ahak kahato ra'yn uhete yt kat i atunug pytkai e. Mi'i pote koity'i mi'iria yt tõ'ẽ hin i meikowo mekewat sehay uhetiat enoi epiat hamo mehĩ e. Eraha'at ro e yt tõ'ẽ hin i mi'iria kat pote te'e­ru­we­mõti kahato mesup yt nakuaria i pote e. \v 20 Ma'ato yne meiũwat Iuteuria uhehay kuap haria ha'a­wy­tepyi te pãi e. Wuat'i ehamo ahenoi uimi­mohey ete pote e. Mi'i tupono waku te'e­ro'e epe kat ko'i kat ko'i som uiminug yt naku i hap ko'i ta'a­tukuap pote e. Ma'ato yt ta'a­tukuap i pote yt tõ'ẽ i ewawi mehĩ e. Mi'iria sa'a­wy'i tukup­te'en wo'o­nãpin hap tote uikuasa turan e. \v 21 Itote sa'a­wy'i are'e i'atuepe haty wo aiku­'uro rokirẽ watu­we­hymut i aru are uipy'a pyi mio tã are hawyi meremo i'atu­py­'ahak uhete hawyi ui'auka teran e. Mi'i uimi­mohey hap atomohey pote uherut mesup ewawi mehĩ katu­pono ui'auka teran atomohey kahato aiku­'uro hawyi watoĩ­ne'en i hap mehĩ e Pauru morekuat Werisi pe. \p \v 22 Mi'i hawyi morekuat Werisi to'e — Porap atikuap yne e'e hap Pauru e. Mi'i hawyi to'e irania'in me Pauru auka teran haria pe — Uiwy­ria'in put'ok'e uhesu­ra­ra'in akag Irisia hawyi iwywo atikuap kahato yne mesuwat etiat uhyt'i'in e i'atuepe katu­pono Werisi tikuap kahato ha'a­wy­tepyi Pauru mimohey etiat aikotã wẽtup yn mu'ap Tupana kapiat hap etiat. Mi'i pote yt tutum i Pauru i'atuepe. \v 23 Mi'i hawyi morekuat Werisi to'e wo'o­pyhyp hat surara akag me — Etioto ro meiũwat Pauru ipyhik hamo uhyt e. Waku kahato etunug tuete. Waku iwyria'in topiok hawyi ta'a­tupoi itote e morekuat Werisi. \p \v 24 He'i­hot'ok he'i­hot'ok tokosap rokirẽ morekuat Werisi tut teha­ry'i Tusira Iuteu ywania piat wywo Pauru ehay kuap hamo. Mi'i hawyi toikaykay Pauru tuwe­wawi katu­pono toikuap teran po'og Aipo­typot Iesui mohey hap etiat. \v 25 Mi'i hawyi itote Pauru henoi i'atuepe aikotã mi'iria Tupana wywuat i'atu­py­hu'at hãpyk hamuat hap i'ewyte aikotã waku wãiwa­to'e aiwa­nẽtup sa'ag hawe hap katu­pono meiũran aru Tupana tomo­herep uwe uwe temiit'in sese hap ko'i uwe uwe yt temiit'in i hap ete Pauru henoi kahato i'atuepe. Mi'i hawyi morekuat Werisi token'ẽ imienoi pupiat haype to'e — Apuete Pauru yt uipo­hepap i te rat e'e hap kuap hamo e. Mi'i pote meiũran aru woro­kaykay i ra'yn mi'i e'e hap kuap sese hamo e token'ẽ to'a­piheg aru Tupana piat hap pupi. \v 26 Ma'ato topy'a pe morekuat Werisi tohe­katup Pauru kaipyi ha'up nug hap — Pauru tum uhepe ha'up iwato hawyi atihep mi'i wo'o­pyhyp hap pyi e tuwepe haype. Mi'i pote toikaykay merep'i merep'i to'oehay iwywo hamo yne e'at pe sa'up iwato hap ky'ewi. \p \v 27 Typy anu tokosap rokirẽ morekuat Posiu Wetu e hap het rakat topy­hu'at morekuat Werisi saipe piano. Mi'i hawyi morekuat Werisi toto ra'yn ma'ato totoiat Pauru iheg me katu­pono toiky­'esat toky'e kahato Iuteuria piat hap po'og po'og toky'e Tupana piat hap kai. \p Mi'i hap etiat atiwan mesuwe uito Iruka. \c 25 \p \v 1 Mye'ym e'at morekuat pakup Posiu Wetu toĩne'en morekuat no hawyi ipot'am tawa Ieru­sarẽi kape tawa Sesareia pyi. \v 2 Put'ok'e hawyi pa'i kororia Iuteuria akagnia henoi ra'yn morekuat Posiu Wetu pe aikotã aikotã Pauru mi'a­parap ko'i. \v 3 Mi'i hawyi ta'a­tu­hẽtup kahato morekuat Posiu Wetu pe — Mehĩ i'atu'e uruiky­'esat kahato Pauru meiũpe uruetawa Ieru­sarẽi me i ra'yn meremo i'atu'e morekuat pakup we katu­pono ta'a­tu­'auka teran Pauru mu'ap totiat haype. \v 4 Ma'ato morekuat Posiu Wetu ti'a­tu­wesat — Ma'ato Pauru iheg me kahato toĩne'en mesup uhetawa Sesareia pe e. Ma'ato meiũran wyti aru ara'aipok i uhetawa kape. \v 5 Mi'i hawyi waku ewei'a­tu­po­'oro ehetu­'i­saria uiwywo uhetawa Sesareia kape mekewat Pauru mi'a­parap ko'i moherep itotiat hamo mehĩ'in e. Pauru yt naku i pote ti aru waku wati­'a­piheg kahato itote uhetawa Sesareia pe e tawa Ieru­sarẽi miaria akag ko'i pe. \p \v 6 Mi'i hawyi morekuat Posiu Wetu toĩne'en tawa Ieru­sarẽi me 8 e'at sio 10 e'at saĩke hawyi toto i ra'yn tawa Sesareia kape. Mi'i hawyi he'i­hot'ok pe ta'apyk sehay hap tote morekuat eiam note aikope more­kuaria waku mi'i miit i'atu'e sio yt naku i mi'i miit i'atu'e hap tote ta'apyk morekuat Posiu Weitu. Mi'i hawyi to'e tesu­rara akag me — Pyno waku eterut uhowawi mekewat uimi­pyhyp Pauru e. \p \v 7 Put'ok'e Pauru itote hawyi meimuẽwat Iuteuria akag ko'i tawa Ieru­sarẽi kaipy­wiaria ti'a­py­pueri Pauru hawyi ta'a­tunug sehay sa'ag tuete ma'ato yt ta'a­tu­moheg kuap i Pauru kuasa hap. \v 8 Mi'i hawyi Pauru ta'am na'yn i'atu­py­'a­setpe hawyi ihay kahato tuwenoi i'atuepe — Yt kat hin i ti rat sa'ag atunug e. Yt pywo pe i uikuasa e. Yt kat i i atunug sa'ag ei'e hap ewy e. Yt karãpe i uhehay sa'ag atunug ui'y­wania Iuteuria wo'o­nãpin hap ete Tupana ainãpin hap ete i'ewyte yt karãpe i uhehay sa'ag atunug Tupana mõtypot yat koro ete i'ewyte wyti yt karãpe i wẽtup sehay sa'ag atunug wuat'i porekuat koro mesuwat yi totiat Sesa ete e. Pywo ti rat yt kat ete i uhehay ko'i ko'i uhyt'i'in ei'e hap ewy e Pauru haty wo tuwenoi. \v 9 Mi'i hawyi morekuat Posiu Wetu topy­hu'at teran Iuteuria upi. Toiky­'esat kahato itotiaria towy­ria'in wo hap toiky­'esat kahato tuwe­mo­wato hap i'atu­wa­nẽtup hawe. Mi'i haype to'e Pauru pe — Uhyt Pauru e en apo epot'am neran Ieru­sarẽi kape. Itote wyti aru are'e epe sio en waku sio en yt naku i hap ete e morekuat Wetu Pauru pe. \v 10 Ma'ato Pauru tiwesat — Yt areto teran i ra'yn Ieru­sarẽi kape mehĩ ma'ato wuat'i potypot koro Sesa po pe areĩne'en neran mi'i piat uikuap hamo sio uito waku sio yt e hamo mehĩ e. Pywo ti rat etikuap ta'yn yne uhetiat aikotã yt kat i uiminug sa'ag ui'y­wania Iuteuria ywania ete hap mi'i pote yt areto teran i tawa Ieru­sarẽi kape mi'iria upi ma'ato areto teran aipo­rekuat koro Sesa kape hawyi iwẽ pyi atiky­'esat sehay pywuat sio uito waku sio yt e hap. \v 11 Uito yt nakuat i pote waku ui'a­piheg ma'ato pywo ti rat yt kat i atunug sa'ag e. Pywo ti rat mekewat wãi'e hap iwato rakat ete ati'a­tu­'a­parap sa'ag mote pyno waku ui'auka uiminug sa'ag po'ypyi. Ma'ato yt atunug i pote yt naku i ui'auka e Pauru. Ma'ato yt pywuat i uikuasa hap ete yt naku i uhum Ieru­sarẽi miaria pe e. Mi'i pote koitywy uipopap kahato aipo­rekuat koro Sesa kape uikuap hamo waku sio yt e hamo e Pauru morekuat Wetu pe. \v 12 Mi'i hawyi morekuat Wetu ihay ra'yn tonãpin haria wywo temiit po'og ikuap takaria wywo hawyi toiwesat Pauru pe — Pyno ereto teran aipo­typot Sesa kape pote pyno waku woro­po­'oro Sesa kape to'e hap kuap hamo en waku sio yt e hamo e morekuat Posiu Wetu Pauru pe. \p \v 13 He'i­hot'ok he'i­hot'ok pe morekuat Eroti Akipa teha­ry'i Pere­nisi wywo put'ok­'i­'a­tu'e tawa Sesareia pe tawa Ieru­sarẽi myi to'oehay to'opiat Wetu wywuat hamo. \v 14 Tukup­te'en porap'i itotiat hawyi morekuat Wetu henoi ra'yn i'atuepe yne Pauru etiat — Uhe'yianmiat morekuat Werisi toto meiũpepyi turan totoiat uipo pe wẽtup ok miit tomi­pyhik e. \v 15 Mi'i hawyi areto tawa Ieru­sarẽi kapiat turan pa'i kororia nagnia wywo tõ'ẽ uhowawi Pauru kuasa hamo e. \v 16 Ta'a­tu­ky­'esat ui'e Pauru piat hap i'auka hamo hap e ma'ato ati'a­tu­wesat — Wãi ne yt mi'i tã i urutoria Huma­nu'in inug. Kat pote urueko ti mi'i tã hap ete urutunug sa'a­wy'i uruterut miit mi'a­piheg neran nakat ikuasa haria wywo morekuat kape i'atuehay kuap hamo pywo sio yt hap kuap hamo. Mi'i tã ti urutunug uruto. Mi'i hawyi waku i'atu­mi­kuasa henoi morekuat pe tewaku hap i'atue­hamo are Iuteuria pe tawa Ieru­sarẽi notiaria pe e. \v 17 Mi'i hawyi put'ok­'i­'a­tu'e to'o­wywo mi'i hawyi meremo he'i­hot'ok pe ara'apyk morekuat ehay nug hap tote hawyi are'e — Eweterut ro mekewat ihainia Pauru e. \v 18 Irokirẽ i'atu­poĩ'ãm Pauru etiat ihay rakaria hawyi yt kat i ta'a­tu­henoi iwato Pauru minug sa'ag uhepe ma'ato uimie­katup sehay yt te'e­ro'e hin i e. \v 19 Ma'ato Iuteuria wemohey hit hap etiat sehay ko'i i'atueko etiat sehay yn ta'a­tu­henoi uhepe. Mekewat miit Iesui e hap het rakat ku'uro hap etiat yn ta'a­tu­henoi itote ma'ato Pauru to'e — Iku'uro wen ma'ato iku'uro sese hawyi ihãite i ra'yn Iesui katu­pono tuwẽtem i ra'yn gu'uro pyi e i'atuepe e morekuat Wetu morekuat Eroti Akipa'in me. \v 20 Mi'i hawyi uhehay teran waku sio yt e hap enoi hamo pãi ma'ato yt kat are kuap i kat pote yt atikuap kahato i i'atueko hit ko'i e. Mi'i pote apo'are Pauru pe — Epap apo tawa Ieru­sarẽi kape itotiaria piat ikuap kahato hamo wakuat en koitypuo yt e hap kuap hamo e. \v 21 Ma'ato Pauru to'e uhepe — Yt uipap i tawa Ieru­sarẽi kape ma'ato areto teran aipo­rekuat koro Sesa kape katu­pono mi'i yn ni waku ikuap uhetiat e mi'i pote uipap kahato howawi e uhepe. Mi'i hawyi — Pyno waku e'e hap ewy are'e itote hawyi mesup meiũpe Pauru atimoheg na'yn e. Meiũran wyti atipo­'oro teran wuat'i porekuat koro kape ui'e Iuteuria piat hap ewy e morekuat Wetu. \v 22 Mi'i hawyi morekuat Akipa tiwesat — Uito i'ewyte arewa­nẽtup teran meiẽwat Pauru ehay kape meiũpe mehĩ e. Mi'i hawyi Wetu tiwesat — Pyno waku mehĩ e waku mũki­'ite aru pyno eweikuap mehĩ yne uimi­pyhik Pauru ehay e. \p \v 23 He'i­hot'ok pe hawyi tut ra'yn morekuat Akipa teha­ry'i Pere­nisi wywo morekuat Wetu yat wato kape mekewat miit'in wo'o­nãpin hap yat kape ta'a­tue­sokpe kahuria wywo tõ'ẽ. Te'e­ru­we­painug kahato more­kuaria ewy. Mi'i hawyi tuwe­hyt'ok wo'oehay hawe surara akagnia wywo. Wuat'i tawa Sesareia kaipy­wiaria tu'i­saria wywo tuwe­hyt'ok. Mi'i hawyi Wetu to'e tesu­rara koro pe — Eterut ro uhowawi uimi­pyhyp Pauru meikowo e. Mi'i hawyi toterut Pauru hawyi toipag wuat'i õ'ẽ haria py'a­setpe. \v 24 Mi'i hawyi Wetu to'e wuat'i ehamo — Morekuat Akipa uhehay teran ewywo i'ewyte meiũpiat gupte'en haria wywo e. Ewei'a­kasa ro meiũwat ihainia Pauru kape e. Ga'atpo Iuteuria — Waku eti'auka mi'i miit i'atu'e uhepe meiũpiaria Ieru­sarẽi kaipy­wiaria e. \v 25 — Ma'ato yt naku i are katu­pono yt kat i tutunug sa'ag sese i'auka hamo are. Mi'i are'e hawyi Pauru to'e uhepe i'atue­hamo — Uipap kahato aipo­rekuat koro Sesa kape uito waku uito sio yt naku i e hap kuap hamo e uhepe e. \v 26 Mi'i pote atipo­'oro aru are'e itote e Wetu. Pyno atipo­'oro aru e ma'ato mesup te ti meiũwat miit etiat yt kat e hap kuap i te atiwan Sesa kape e. Pyno uipo­wyro ro kat som waku atiwan miwan me e. Pyno apo ere'e ro Pauru pe e Wetu Akipa pe katu­pono yt kat i tutunug sa'ag morekuat Sesa wãi'e hap ete e. \v 27 Pyno waku watiwan aiwa­nẽtup hap morekuat Sesa kape kat som kat som wati­puẽti sa'ag Pauru minug hap ok tã e. Mi'i watunug hawyi waku pe areĩne'en Sesa wanẽtup hawe ahet yne wywo atipo­'oro miwan hawyi e. Ma'ato atipo­'oro uimi­pyhyp Pauru morekuat Sesa kape yt kan hamo i hawyi yt iwe'eg hin i rakano aru areĩne'en ui'akag wanẽtup hawe e morekuat Wetu morekuat Akipa'in me. \p Pauru minug sa'ag sio yt hap kat hap etiat atiwan mesuwe uito Iruka. \c 26 \p \v 1 Mi'i hawyi morekuat Akipa to'e — Pauru e mesup ta'yn waku ehay ewetiat uruepe e. Waku en pote etimo­herep to ewaku hap uruepe e morekuat Akipa. Mi'i hawyi Pauru tuwe­mo­poĩ'ãm tehay hamo to'y­wania Iuteuria eko ewywuat. Mi'i pote itotiaria i'atu­po­'inik kahato. \v 2 Mi'i hawyi Pauru ihay ra'yn — Morekuat Akipa e waku kahato uruipuẽti en mehĩ katu­pono Iuteu ywania eko kuap kahato hat en. Ha'a­wy­tepyi uruikuap uruwa­nẽtup hap kuap kahato hat en hap e. Mi'i pote uhehay kuap kahato hano aru ereĩne'en e. Mi'i pote yt areken'ẽ hin i uhehay moherep epiat hamo uru'y­wania ky'e hat en mote e. Ui'y­wania Iuteu ywania i'atuehay ko'i ko'i kahato mesup uhete mehĩ ma'ato yt pywo pe i hap e. \v 3 Uimo­wepit ro en katu­pono etikuap po'og irania'in kai Iuteuria eko ko'i to'oehay awãi awãi hap ko'i e. Mi'i pote ehekatup kahato pyno uhehay mehĩ e katu­pono areĩne'en epo pe uheko kuap hamo sio uito waku rakat areĩne'en sio yt hap kuap hamo mehĩ e. Pyno ewetum no ehewaure ka'a ko'i uhepe mehĩ'in mana'in e. \v 4 Ta'i Ieru­sarẽi miaria Iuteu ywania uikuap kahato sa'a­wy­'ipyi ui'y­wã'ĩ pyi te uitag hap uheĩne'en hap ta'a­tukuap kahato torania tawa Ieru­sarẽi miaria e. \v 5 Sa'a­wy­'ipyi te mesup te uikuap kahato ui'y­wania Iuteuria e. Mi'i hap ta'a­tu­henoi teran mote ta'i ta'a­tu­henoi kuap kahato katu­pono uimotag haria mi'iria e. Ha'a­wy­tepyi areĩne'en po'og i'atueko kuap kahato hano torania kai areĩne'en e. Ta'i mi'i pote uinug sa'a­wy'i i'atueko yne moherep hat akag wo e. Ta'i uhet'ok itote sa'a­wy'i ui'y­wania wo'o­nãpin hat koro i'atu'e sa'a­wy'i e. Ui'y­wania tikuap kahato aikotã ha'a­wy­tepyi wuat'i e'at pe i'atueko yne yne atunug at ka'ap hap. \v 6 Morekuat Akipa etikuap apo aikotã uru'y­wania irania'in wo'o­nãpin haria timohey kahato aiku­'uro hawyi aipiit tuwẽtem i gu'uro pyi hap e. Ma'ato irania'in uru'y­wania aiku­'uro hawyi aika­huro sese ra'yn wuat'i e'at pe e hap ta'a­tu­mohey hap etikuap e. Pyno mi'iria yt i'atu­wese hin i uhete mehĩ katu­pono atimohey kahato aiku­'uro hawyi Tupana aimoieĩ­ne'en i aipiit wywo hap e. Ta'i atimohey yne uipy'a puo katu­pono sa'a­wy'i Tupana to'e uru'y­wania urue'a­se­'i'in me — Atimoieĩ­ne'en aru eipiit eiku­'uro hawyi e mesup te ahepe yne e. \v 7 Ta'i uru'y­wania Iuteuria 12 ywania urutu­kup­te'en are mi'iria timohey kahato Tupana e hap — Woro­ho­'o­moieĩ­ne'en aru e hap i'ewyte uito atimohey kahato Tupana piat — Atimo­pakup i aru eipiit e hap uru'y­wania ewy e. Mi'i pote ti rat irania'in — Urutoria yt imohey i haria — Wãi'i­'a­tu'e uhepe at ka'ap e. Ma'ato ati'a­tu­mu'e te pote irania'in Iuteuria uipun neran ui'auka teran ehay pyi e. Morekuat Akipa e mesup ta'yn koitywy ti put'ok'e ra'yn Tupana piat — Atunug aru e hap. Ga'atpo toihep ta'yn gu'uro pyi Tosa­'yru sese ipiit wywo e. Mi'i ui'e hap monik hamo ui'auka teran mesup eipo wo uiwy­ria'in e Pauru. \v 8 Kat poteĩ yt eweimohey i mekewat iku'uro rakaria yne aru Tupana ti'a­tu­hymut gu'uro pyi e hap. Kat pote yt imohey haria wo i eweikup­te'en eipe e. Kat poteĩ yt eweimohey i watoĩ­ne'en ne aiku­'uro hawyi e hap e katu­pono ainug hat Tupana aimoieĩ­ne'en kuap katu­pono toha­'a­wynug na'yn toihymut ra'yn Tosa­'yru to'e hap ewy e. Mi'i tupono eweimohey ro e. \v 9 Sa'a­wy­'ite ma'ato ei'ewy yt atimohey hin i e. Mekewat e'at pe ti yt uiwese hin i areĩne'en yne imohey haria ete e. Pywo ti rat sa'a­wy'i mekewat Iesui tawa Nasare kaipywiat ewanĩkap koro wo areĩne'en e. Mekewat e'at pe ati'a­tu­moma teran Iesui set mesuwat yi totepyi e. Mi'i haype ati'a­tu­mo­weityk teran yne yne imohey haria e. Yt naku i yn atunug Iesui ete sa'a­wy'i e. \v 10 Sa'a­wy'i tawa Ieru­sarẽi me ati'a­tu­'uka Iesui emiit yt naku i hap ewy atunug mi'iria ete e. Irania'in ati'a­tu­pyhyp wo'o­pyhyp hawe imohey haria wakuaria Tupana ewywuaria pytkai e. Mekewat e'at pe pa'i kororia — Waku wati­'a­tu­'uka mi'iria sio yt i'atu'e uhepe. Mi'i pote — To'iro wati­'a­tu­'uka are'e yn. Mi'i hawyi pa'i kororia mi'airo wo areĩne'en Iesui mohey haria moweityk tawa Ieru­sarẽi piat hamo e Pauru. \v 11 Karania wo wewua'i ati'a­tupak pak imohey haria wuat'i Iuteuria wat yat Tupana mõtypot yat pe e. Atiky­'esat kahato waure­'i­'a­tu'e mekewat i'atuepiat Iesui mohey hap ete hap e. Marak'a wo sese areĩne'en i'atuete. I'atuehay sa'ag Tupana etiat hap atiky­'esat kahato e. Sa'a­wy'i tawa irania'in ati'a­tu­pugha ati'a­tu­'a­piheg imohey haria e. \v 12 Mi'i hawyi areto tawa Tamaku kape imohey haria itotiaria atusa­ty'i saty'i hamo e. Uipo pe atioto miwan pa'i kororia kaipywiat uipo­'oro hap imohey haria yne apiheg hamuat hap e Pauru. \v 13 Mi'i hawyi ma'ato atpo­sake turan uito mu'ap upi turan ara'a­kasa ariãty hapyke kahato rakat kape po'og po'og at hapyke hap kai hap kape araha'at mehĩ e. Yt uheso hin i morekuat Akipa e katu­pono irania'in sura­ra'in uhupiaria tikuap yne mesuwat ui'e hap pywuat e hap katu­pono mi'iria i'ewyte te'e­ra­'a­kasa yne mekewat mu'ap upiat ariãty hapyke uhetiat hap kape e. \v 14 Mi'i ariãty put'ok'e kahato uhete hawyi ara'at kahato ra'yn yi kape hawyi atikuap sehay uity pusu puo mekewat uru'y­wania Epaiku pusu puo — Sauru Sauru e kat e hap upi kat e hap upi uimo­sa­ty'i saty'i kahato en mehĩ e. Karãpe wati­'a­tu­moe­wyry aihũria kawaru ko'i mory'a koro iãi wo hawyi tuwat meremo ma'ato aihũ yt toto teran i hawyi tu'uka to'opy wywo mekewat mory'a ete. Mi'i hawyi po'og po'og haty hap toipuẽti e. Mi'i e hap ewy ereĩne'en. Mi'i pote po'og haty ra'yn eete mehĩ e uhepe mekewat ariãty toĩne'en kahato uhete turan e. \v 15 Mi'i hawyi apo'are — Uweĩ En Uika­'iwat are. \v 16 Mi'i hawyi uiwesat — Uito ti Iesui emi'a­piheg apiheg e hawyi erepoĩ'ãm no Sauru e katu­pono woronug neran en uheropat hano e. Mesup woro­'airo en uhemiit no uhehay moherep hamo uimo­herep wuat'i ywania kapiat hamo woro­'airo mesup Sauru e uhepe. Atiky­'esat etimo­herep miit'in me ewa'a­kasa mesuwiat hap i'ewyte atiky­'esat etimo­herep miit'in me yne uhepiat emo'a­kasa mesuwiat hap mehĩ e uhepe e. \v 17 Waku e'ywania kape i'ewyte irania'in ywania kape woro­po­'oro ma'ato areĩne'en aru ewywo ewanĩ­kaptia po piat ereĩne'en turan. Epowyro hat areĩne'en aikope aikope ereto hap upi e uhepe. \v 18 Woro­po­'oro en wuat'i miit'in kape e. Mi'iria tukup­te'en aikotã yt ihapytig i rakaria ewy katu­pono yt karãpe i te'e­ra­'a­kasa te Tupana ta'a­tu­py'a pe yt ta'a­tu­mohey i pote. Mi'i pote woro­po­'oro en i'atu­moe­ha­pytig hamo mekewat i'ypy­rywiat hap kaipyi uhe'a­riãty hot kapiat i'atu­mo­'a­kasa hamo e. Mesu­wa­ro­tiaria yt uimohey i te haria yne ahiag po pywiaria tukup­te'en e. Mi'i pote woro­po­'oro en ahiag pohari hamo e. Mi'i hawyi ti aru uipo piaria wo ra'yn mi'iria tukup­te'en uhyt e uhepe itote e. Mi'i hawyi ti aru wakuaria uimẽ­pyt'in no ra'yn te'e­ro­py­hu'at e. Uimohey haria ti aru uha'y­ru'in uhaki­'yt'in sem ko'i my'a­setpe ahytmoi wuat'i e'at pe eti'a­tu­mu'e uhetiano hawyi e uhepe. Mi'i tã ti aru atunug uhyt e uhepe mekewat mu'ap upi tawa Tamaku kapiat uhewyry turan e Pauru. \v 19 Morekuat Akipa e mi'i hawyi uimiẽtup atipy kaipywiat sehay yt atiwaure hin i mehĩ e. Ta'i to'e uhepe e hap ewy atunug at ka'ap ha'a­wy­tepyi mesup te mi'i yn atunug mehĩ e. Ta'i atunug na'yn Tupana mimo­herep imiky­'esat ok tã e. \v 20 Mi'i hawyi areto ra'yn tawa Tamaku kape hawyi itote ati'a­tu­mu'e kahato itotiaria — Ewei'atoiat ro yne eiminug sa'ag ko'i hawyi ewei'aipok to Tupana kape hawyi ewetunug no eipy'a pyi wakuat miit'in me eimi­mohey moherep wuat'i piat hamo are yn tawa Ieru­sarẽi miaria pe. I'ewyte yi Iuteu totiaria i'ewyte aikope aikope irania'in ywania tukup­te'en hap totiaria ati'a­tu­mu'e Uruka­'iwat ete e. \v 21 Mi'i hap upi ga'atpo irania'in ui'y­wania Iuteuria tawa Ieru­sarẽi miaria i'atu­py­'ahak kahato uhete hawyi ta'a­tu­po­'oro sura­ra'in ui'auka hamo e. \v 22 Ma'ato Tupana uheha­kye­ra'at ra'yn porap ui'auka hap turan i'atupo pyi e. Ta'i uihep esura­ra'in i'atupo pyi e. Waku kahato rasig Tupana katu­pono mesup areĩne'en mesuwe ihay moherep hamo to'e hap ewy e. Wẽtup ehay yn ahenoi kahato ihaky­'e'i rakaria pe hekat rakaria pe. Wẽtup ehay yn ahenoi henoi mekewat sa'a­wy­'iwuat sehay Tupana mimo­herep yianmiaria ehay nimuaria ehay ewywuat Musei ehay ewywuat yn ahenoi henoi wuat'i pe i'ewyte ehepe e Pauru. \v 23 Aikotã yianme ta'a­tuenoi — Aipo­typot Tupana Mipo­'oro tut aru ho'opot hamo gu'uro pywiat wẽtem sa'a­wy­'iwuat hanuat i'atu'e hap ewy are'e yn e. Aikotã sa'a­wy'i Tupana ehay moherep haria ta'a­tu­henoi hap ewy aikotã Tupana Mipo­'oro topy­hu'at aru hẽtyhot rakat ewy Iuteu ywania pe i'ewyte irania'in ywania pe i'ypyryp hap hep hamo hap ta'a­tu­henoi yianme hap ewy yn uhehay e. \v 24 Sa'a­wy­'i­wuaria mienoi ewywuat yn ahenoi kahato te mesup morekuat Akipa e Pauru turan morekuat Wetu ihay tek ta'yn tehay pirik wo — Pauru eso'ok kahato ra'yn uhyt e. Ta'i eremoe­so'ok ta'yn eremu'e poity'i pote e Wetu. \v 25 Ma'ato Pauru tiwesat — Yt uheso'ok hin i pytkai i morekuat wakuat Wetu e. Ma'ato ti ahenoi ehepe pywuat sese sehay. Yt heso'ok takat ehay ewy i uhehay e. \v 26 Ta'i morekuat Akipa tikuap kahato pywuat ui'e hap yne katu­pono mi'i pote yt aremõti hin i uhehay pupi katu­pono yt mig'i wo hin i Iesui tuwẽtem gu'uro pyi e. I'atu kahato Iesui kapiat akasa haria Ieru­sarẽi me e. I'ewyte morekuat Akipa ti'a­tukuap kahato yne Mi'i Miit etiat are e Pauru morekuat Wetu pe. \v 27 Mi'i hawyi Pauru to'e — Morekuat Akipa etipywo apo Tupana ehay moherep haria sa'a­wy­'i­wuaria mienoi ko'i Mi'i Miit etiat e. Ta'i atikuap kahato uipy'a pe imohey hat ereĩne'en hap e Pauru. \v 28 Mi'i hawyi morekuat Akipa tiwesat — Pãi porap uinug Iesui mohey hano en e Pauru pe. \v 29 Mi'i hawyi Pauru tiwesat — Mi'i hap yn ahẽtup Tupana pe e. Atiky­'esat kahato yne eipe urupo­typot Iesui mohey haria ui'ewy hap yn ahẽtup at ka'ap Tupana pe. Waku pe kahato Tupana Mipo­'oro mohey sese haria eweikup­te'en ui'ewy hap pãi. Atiky­'esat uipy'a pe yne eipe ui'ewy hap e. Ma'ato yt atiky­'esat i eipe wo'o­pyhyp hawe uito ewy hap e. Toran na'yn ui'e hap mehĩ'in mana'in e Pauru. \p \v 30 Mi'i hawyi morekuat Wetu ipoĩ'ãm morekuat Akipa ehary'i Pere­nisi wywo hawyi yne itotiaria i'atu­poĩ'ãm hawyi tuwat yne ra'yn Pauru pyi. \v 31 More­kuaria tuweran hawyi — Pywo ti rat yt kat e i toi'a­parap i'atu'e to'ope. Yt naku i mi'i miit ewywuat wo'o­pyhik hawe i'atu'e to'ope. Yt kan hamo i wati­'auka mi'i miit Iuteu ywania miky­'esat ewy katu­pono yt toi'a­parap hin i i'atu'e more­kuaria to'ope Pauru piat pe. \v 32 Mi'i hawyi morekuat Akipa to'e morekuat Wetu pe — Meiẽwat emipyhyp Pauru waku pe toĩne'en uiwa­nẽtup hawe e. Pyno waku etihep mekewat wo'o­pyhyp hap wyi. Etiky­'esat pote waku ra'yn mipo'i pok wen ma'ato toto teran morekuat koro Sesa kape pote waku wati­po­'oro mi'i miit imiky­'esat ewy e morekuat Akipa morekuat Wetu pe. \p Mi'i hap etiat atiwan yne mesuwe uito Iruka. \c 27 \p \v 1 Mi'i hawyi morekuat Wetu to'e tesu­rara koro Iuriu pe — Mehĩ e atipo­'oro teran uimi­pyhik Pauru i'ewyte irania'in uimi­pyhik ko'i aipo­typot koro Sesa kape ahetama Itaria kape e. Pyno etikaykay ro ahesu­ra­ra'in sem hawyi etum no Pauru i'ewyte irania'in i'atuepe hawyi eweipo­'oro ro mi'iria yne ahe'yara koro pe aipo­typot Sesa kape ahetama Itaria kape e. \v 2 Mi'i hawyi urutu­we­hyt'ok ta'yn yara wato tawa Ãta­mi­tinu kaipywiat pe. Mi'i hawyi urutuwat yi Asia hypopy upi. Mi'i hawyi urutu­we­'apun ihy pya kape. Uruwywo toto Aritaku yi Masẽ­tunia tawa Tesa­ro­nika kaipywiat. \v 3 He'i­hot'ok pe put'ok­'u­ru­to'e tawa Sitãu me. Mi'i hawyi surara koro Iuriu iwese kahato tomi­pyhik Pauru ete — Waku ereto ewyria'in yat kape e. Waku erenuk itote e Pauru pe. \v 4 Mi'i hawyi urutuwat i ra'yn yara koro puo tawa Sitãu myi ma'ato wasere yt urupo­wyro i kahato. Uruowa kape pote urutuwat yi hit y'y py'a­setpiat Sipiri kape wasere re'ym me yity'ok og muo urutuwat. \v 5 Yi hit Sipiri totepyi urutuwat y'y wato sakpo pya wuat yi Sirisia kape yi Pãwiria upi. Itote pyi put'ok­'u­ru­to'e tawa Mira yi Irisia tote. \v 6 Tawa Mira tote surara akag tipuẽti wẽtup yara wato tawa Aresã­tira kaipywiat yi Itaria kapiat. Toipuẽti hawyi urupag yara wato pe. \v 7 Mi'i hawyi urutuwat hepamo karania e'at ne'i urutuwat wasere owa kape yi hit y'y py'setpiat yi ywypyi'a Kereta kape. Mi'i hawyi porap put'ok­'u­ru­to'e yi a tawa Nitu ete ma'ato wasere wato poity'i pote urutuwat y'y sakpo wasere ywyt puo yi a y'y py'a­setpiat Kereta kape urutuwat ywypyi'a Saumuna sakpo. Yity'ok og muo urutuwat teran ma'ato niatpo kahato urutuwat. \v 8 Mi'i hawyi put'ok­'u­ru­to'e wẽtup wã note miset'ok wã wakuat e hap tote yt pya i tawa Iraseia pyi. \v 9 Mi'i hawyi wasere poity'i y'y ete pote aipo­hari kahato itote. I'aman mot hap e'at yt pya i pote wasere kahato toĩne'en y'y wato ete. Mi'i hawyi yt uruewyry kuap i at ka'ap. \v 10 Mi'i hawyi Pauru to'e yara wato piaria pe — Uhyt'i'in e atikuap ta'yn uipy'a pe yt naku i tut ahewyry hap ete. Waho­'opot kahato irane ti. Ta'i aipo­hari irane hap ti atikuap ta'yn. Ta'i yt naku i hamuat wyti aheka­re'en ko'i ete ahe'yara koro ete i'ewyte aheĩne'en hap ete tut hamuat e Pauru yara piaria pe. \v 11 Ma'ato surara akag timohey po'og yara wato ãpokiat irokirẽ yara ka'iwat ehay po'og Pauru ehay kai. Ma'ato Pauru ehay yt toto­mohey hin i Tupana e hap pytkai. \v 12 Mi'i pote — Mekewat wã tote yt naku i i'aman mot pe watu­kup­te'en mesuwe i'atu'e ta'a­tuehay wo. To'iro watuwat meiũpepyi i'atu'e porap yne. Mi'i pote waku wahã'ãg sio put'ok­wa­to'e yi Wenise tote sio yt i'atu'e. Itote waku kahato wato­kosap i'aman mot yi Kereta wã note i'atu'e. Kat pote mekewat wã kaipyi wata­'a­kasa at apyk hap kape aikope wasere yt tut i hap kape i'atu'e to'ope. Waikiru kawiat aria'yp posak iã'ãkap kape heremo pote itote waku ahe'yara wato eiam mo i'atu'e. Mi'i pote waku kahato katu­pono wasere yt i'auka kuap i ahe'yara itote i'atu'e torania yara koro akag ko'i to'ope. — Yt naku i rat watuwat mesu­wepyi mehĩ'in e Pauru pytkai — To'iro i'atu'e yn. \v 13 Mi'i hawyi wasere ran put'ok'e at posak kaipyi urue'yara koro ete hawyi — To'iro to'iro mesup ta'yn waku watuwat i'atu'e. Mi'i hawyi ta'a­tuhep y'y pyi yara wato asaity nug hap. Mi'i hawyi urutuwat i ra'yn ihypopy upi yt pya i po'og yi ywypyi'a Kereta kai. \v 14 Mi'i rokirẽ saĩke urutuwat hawyi wasere kahato i ra'yn put'ok'e uruowa ete ihyemyi'a koro kaipywiat tut urumogyt hap. Mi'i hawyi te'e­ro'e to'ope — Yt naku i kahato meiẽ wasere i'atu'e. Mi'i hawyi po'og na'yn put'ok'e haty wo hawyi ywytu uato ra'yn ikohyeput kahato uruewa ete mekewat at sakpo hap kaipyi waikiru wato ieĩne'en hap kaipyi tut. \v 15 Mi'i hawyi mekewat ywytu uato te'e­ropun haty wo urue'yara koro. Mi'i hawyi yt urutuwat kuap i wasere owa kape. Mi'i pote urupohep yara wato mohãpyk hap ete hawyi uruereto wasere yn na'yn. \v 16 Mi'i hawyi wẽtup yi ywypyi'a hit Karauta e hap het rakat og muo uruto­ko­ka'at. Niatpo kahato urutuwat wasere upi hawyi urutopag urue'yara hit urumiekyi saity upi urue'yara wato pe y'y pyi. \v 17 Mi'i hawyi uruimoheg urue'yara hit iheg me hawyi uruipo'i po'i yne urue'yara koro saity wato wo ipikpik hap pupi yne aria'yp moheg hamo. Mi'i hawyi uruihep wasere eiam uruekyi hap wasere upiat yara wato moewyry hap esokpe wato katu­pono uruto­ken'ẽ mekewat ywytu uato hesaika kahato rakat pupi. Koran ti itu yt put'ok­'u­ru­to'e i teran yi og me miit'in u hap yi perup y'y kawiat hap pupi. Mi'i hawyi meremo urutuwat wasere upi aikowo aikowo wasere miky­'esat ewy. \v 18 Mi'i hawyi at ka'ap wasere wato ti'auka auka y'y pe urue'yara koro. Mi'i hawyi he'i­hot'ok pe hawyi ipotyi kahato hawyi — Uruku­'uro hap yt pya hin i uruto'e uruto­'ope. — Pyno to'iro wati­pugha aheka­re'en yne y'y pe yara koro peho­ro'i hamo. \v 19 Mye'ym e'at hawyi uruipugha ra'yn y'y pe yara wato asaity ko'i uruipugha yne urupo wo ywytu uato ipoity'i pote. \v 20 Mi'i hawyi karania e'at ne'i ra'yn urutu­kup­te'en itote i'ypyryp we yt uruikuap hin i. Yt tuwekuap i at waikiru ko'i hun moity'i pote. Itote ywytu uato pote wasere uato kahato at ka'ap. Mi'i hawyi — Ta'i watopap watopap irane wyti i'atu'e to'ope itote. Yt uwe i meiũ aipo­wyro kuap hat i'atu'e yara wato apykok haria. \v 21 Karania e'at ne'i ra'yn itote yt kat i i'atu­mi'u yt te'e­renuk i e. Mi'i hawyi Pauru ipoĩ'ãm i'atu­py­'a­setpe hawyi to'e — Uhyt'i'in pywo pe ti are'e sa'a­wy'i ehepe — Yt eweiwat rei'o mesuwat wã pyi y'y koro kape are'e sa'a­wy'i einãpin hap are. Ma'ato uhehay upiat eweipy­hu'at sa'a­wy'i pote yt watuwat i sa'a­wy'i yi ywypyi'a Kereta pyi mesuwat ahepiat ho'opot hamuat kape ahekat ko'i pugha hamuat kape yt watuwat i e. \v 22 Ma'ato meiũ woro­ho­'o­nãpin i ra'yn. Pyno eiwepit ro katu­pono yt uwe i wyti eipe wuaria iku'uro irane e Tupana e. Pywo ti rat ahe'yara koro yn aru iku'uro e Pauru yianme. \v 23 Kat pote mũki meke atipy piat Tupana emiit put'ok'e tehay uhepiat hamo e. Pywo ti Tupana sese tipo­'oro uhowawi temiit sese atipy kaipyi katu­pono uito hemiit sese e. \v 24 Mũki Tupana mipo­'oro to'e uhepe — Yt ereken'ẽ tei'o Pauru katu­pono yt eku'uro hin i ti aru mesup katu­pono woro­po­'oro en morekuat koro Sesa mu'e hamo mehĩ e uhepe. Mi'i pote ti aru Tupana tieha­kye­ra'at yne ewywuaria mesuwat yara koro piaria e uhepe mũki Tupana mipo­'oro e. \v 25 Uiwy­ria'in uito atomohey kahato Tupana mienoi uhepiat aikotã Tupana to'e uhepe hap ewy wyti aru tutunug yne to'e hap ewy topy­hu'at aru e. Mi'i pote eiwe­mo­wepit ro katu­pono Tupana aheha­kye­ra'at yne ywytu uato po pyi mesup to'e hap ewy. \v 26 Pywo wyti aru put'ok­wa­to'e yne wẽtup yi emyi'a ete e. Mi'i tote wyti aru ahe'yara koro iku'uro sese ma'ato aito yt aiku­'uro hin i e hap yn atikuap ta'yn Tupana e hap ewy re e Pauru yianmete. \p \v 27 Mi'i hawyi 14 e'at turan wãtym muo ywytu uato popuo uruko­hye­wyry kahato mekewat yara koro puo mekewat hyemyi'a koro Atiatiku e hap het rakat puo ma'ato yt minwa­to'e hin i. Mi'i hawyi mekewat yara koro ka'i­waria tikuap ta'yn yt pya i yi kawiat watoĩ­ne'en hap. \v 28 Mi'i hawyi ta'a­tupun y'y hy pya hap iã'ãg hap y'y pe. mekewat nu saity etiat hap ihy pya sio yt kuap hamo. Mi'i hawyi hã'ãg hã'ãg turan toĩne'en ihy pya hap 20 iã'ãg hap yi kape. Tuwat po'og na'yn yianme hawyi ta'a­tuiã'ãg i ma'ato mi'i hawyi 15 iã'ãg hap yn na'yn ihy pya hap ta'a­tu­puẽti. \v 29 Mi'i hawyi te'e­ro­ken'ẽ kahato hawyi — Ta'i put'ok­wa­to'e aru meremo yẽpe enu wato ete i'atu'e haty wo. Tuwe­'auka ti aru urue'yara ta'a­tu­'etu. Mi'i pote ta'a­tupun ta'a­tue­'yara etu'a pyi i'asaity ipotyi rakat imopy­hu'at hap ko'i. Mi'i hawyi urue'yara topy­hu'at iheg me tosaity ko'i ete. Mi'i hawyi merep ta'yn ta'a­tu­ky­'esat kahato ihot'ok hap. \v 30 Mi'i hawyi yara koro ka'i­waria te'e­ro­popy teran yara koro pyi ta'a­tue­'yara hit puo yt uwe ehamo i. Mi'i pote ta'a­tu­mo­'apyk mekewat yara hit y'y pe. Mi'i hawyi te'e­ro'e — Pywo pe ti iãpo uruimoheg neran ipotyi rakat i'asaity nug hap ete yara koro i'atu'e. Ma'ato i'atueso ne'i te'e­ro­popy teran haype. \v 31 Mi'i hawyi Pauru to'e sura­ra'in akag me — Wãi nei'o yara ka'i­waria e. Ma'ato eweiwat mekewat yara hit pe pote ti aru eweipap yne yne ra'yn e Tupana uhepe e. \v 32 Mi'i pote sura­ra'in titek ta'yn yara hit asaity ko'i. Mi'i hawyi yara hit ta'at ra'yn yara koro pyi hawyi toto ra'yn y'y upi yt uwe wywo i. \v 33 Mi'i hawyi yt pya i ra'yn ihot'ok turan Pauru to'e i'atuepe — Mehĩ'in e to'iro watenuk e katu­pono koity'i 14 e'at ra'yn yt kat i ra'yn mi'u ewetu'u kat pote mu'ap upi ipoity'i pono yt ewehenuk teran i e. \v 34 Mi'i pote woro­ho­'o­nãpin ewehenuk to uheywyt'in are katu­pono mi'i ewetunug mote ehesaika i ra'yn e. Pywo ti rat — Yt uwe i eipe iku'uro meiũpe i'ewyte yt kat i ti aru haty ehete e Tupana uhepe ga'atpo e Pauru yara piaria pe. \v 35 Mi'i hawyi Pauru tat man topo pe hawyi to'e Tupana pe — Waku emiium Uru'ywot e hawyi toipat'ok pat'ok wuat'i ehamo hawyi tutu'u sa'a­wy'i wuat'i ehamo. \v 36 Mi'i hawyi i'atu­wepit kahato itotiaria hawyi i'ewyte te'e­renuk ta'yn Pauru wywo. \v 37 Mi'i hawyi ta'a­tu­mo­rania yne miit'in yara koro piaria hawyi ta'a­tu­puẽti itote 276 miit ipuo. \v 38 Mi'i hawyi i'atu'ok hawyi ta'a­tu­pugha yne yara pyt'at ko'i mi'u y'y pe ahe'yara wato ipoty'i kahato pote e. \p \v 39 Ihot'ok hawyi te'e­ra­'a­kasa yi kape yara wato pyi ma'ato yt ta'a­tukuap i uwe etama toĩne'en itote hap. Mi'i hawyi te'e­ra­'a­kasa wẽtup ihy ypy hit. Mi'i tote toĩne'en yi kyt. Mi'i hawyi te'e­ro'e to'ope — To'iro yi kyt kape ahe'yara koro ehakye­ra'at hamo i'atu'e. Waku apo itote wati­herep ahe'yara i'atu'e to'ope. \v 40 Mi'i hawyi ta'a­tutek ta'a­tue­'yara saity pytyk hap y'y piat hawyi ta'a­tu­ma'am sokpe wato aria'yp ete. Mi'i hawyi — To'iro wasere upi yi kyt kape i'atu'e. Mi'i hawyi wasere tomoe­saika tuetiat hawyi urutuwat yi kyt kape wasere wato upi. \v 41 Mi'i hawyi put'ok­'u­ru­to'e yara koro puo ihy esaika hap tote aikope y'y wo'o­puẽti hap tote. Itote hik'e kahato iheg me ra'yn nu wato ko'i tote topy­hu'at iãpo yt hyry'e i ra'yn. I'ywyt­'ok­pype ihy esaika tipikpik ta'yn yara koro hetu'a ete. \v 42 Mi'i hawyi sura­ra'in te'e­ro'e ta'a­tu­ka­'iwat pe — To'iro wati­'a­tu­'uka yne yne aimi­pyhik ko'i koran ti itu te'e­ro­popy te'e­ru­we­'yha wo ta'a­tu­'etu to'ope. \v 43 Ma'ato surara akag yt tiky­'esat i tomi­pyhik Pauru auka hap pote yt ewei'a­tu­'uka tei'o aimi­pyhik ko'i pãi e tesu­ra­ra'in me. Mi'i hawyi to'e uruepe — We'yha kuap haria peso­'e­wei'e ro y'y pe. Put'ok­'e­wei'e mono yẽpe ete e. \v 44 Ma'ato irania'in yt we'yha kuap i haria waku eweiwat ro aria'yp pemu'e hat tote e surara akag uruepe yara piaria pe. Mi'i hawyi urutuwat ra'yn yara wato pyi yẽpe kape aria'yp ko'i tote. Mi'i hawyi put'ok­'u­ru­to'e torania yẽpe ete yt wẽtup ok i iku'uro y'y pe. Tupana ti'a­tue­ha­kye­ra'at yne yne uruto to'e hap ewy. \p Pywo put'ok­'i­'a­tu'e yẽpe ete are uito Iruka. Mi'i hap etiat atiwan mesuwe. \c 28 \p \v 1 Mi'i hawyi put'ok­'u­ru­to'e mekewat yẽpe ete yi kyt rote. — Waku kahato uruto'e yt wẽtup i aito iku'uro y'y wato pe waku kahato uruto'e. Mi'i hawyi tõ'ẽ miit'in uruewawi mekewat yi a etawa kaipy­wiaria hawyi — Kat eĩ eiwat ehe'yi a set uruto'e i'atuepe hawyi — Yi a Mauta urue'yi a set mesuwe i'atu'e. \v 2 Mi'i hawyi waku kahato uruipuẽti meimuẽ­wuaria yi ywypyi'a Mauta totiaria. I'atu­wese kahato itote urupo­wyro kahato. Meremo ta'a­tu­'uhu aria wato mekewat yi kyt yẽpeke hawyi — Eiwe­mõpe ro meikowo mehĩ'in i'atu'e uruepe katu­pono uruena'ak kahato y'y wato pyi urutu­wẽtem e. I'ewyte i'aman hewo kahato itote pote ira'ak kahato topy­hu'at. Mi'i pote itotiaria meremo aria wato ta'a­tunug uruwe­mõpe hamo. I'atu­wese kahato yi ywypyi'a Mauta wẽtup ywania uruto pytkai waku kahato uruipuẽti. \v 3 Mi'i hawyi Pauru toto aria kat hamo. Toterut wẽtup apeman aria hawyi toipo­rokpun yne aria wato pe turan wẽtup moi miit auka rakat tuwẽtem aria apeman ka'a pyi hawyi iporok'at Pauru po ete haty wo. Mi'i hawyi ipo ete iheg me kahato topy­hu'at. \v 4 Mi'i hawyi ywypyi'a totiaria mekewat Mauta piaria te'e­ra­'a­kasa moi Pauru po etiat hãi heg hap kape hawyi te'e­ro'e to'ope — Pywo ti ewy rat meiẽwat miit wo'o­pot­'auka hat toĩne'en i'atu'e. Yt iku'uro hin i y'y koro pe ma'ato mesup iminug sa'ag sa'a­wy­'iwuat tut howawi i'auka hamo i'atu'e. \v 5 Mi'i hawyi meremo Pauru tipun topo ete pyi mekewat moi aria wato pe hawyi yt haty i tuete ipo ete. \v 6 Mi'i hawyi itotiaria te'e­ra­ha'at kahato Pauru kape katu­pono ta'a­tue­katup ipuk aru hawyi aru iku'uro meremo hap mekewat moi yt naku i kahato rakat ta'a­tukuap pote ma'ato ta'a­tue­katup pot'i pytkai yt kat i haty Pauru ete. Mi'i pote wẽtup upi te'e­ru­wa­nẽtup — Pauru ti Tupana i'atu'e. \p \v 7 Mekewat e'at pe yt pya i yẽpe kai tukup­te'en itote go wato ko'i yi ywypyi'a akag Pupiriu e hap het rakat wat. — Waku kahato uruka­'iwat urupo­rekuat Pupiriu i'atu'e itotiaria ywypyi'a piaria. Ihot'ok hawyi urutuwat ra'yn morekuat Pupiriu yat wato kape. Put'ok­'u­ru­to'e itote hawyi meremo — Eiwe­hyt'ok to e uruepe. Mi'i hawyi Pupiriu wywo uruto­kosap mye'ym e'at. Urutu­kup­te'en waku kahato itote. \v 8 Mi'i hawyi uruipuẽti itote morekuat ywot i'ahu kahato itote i'okpy su kahato rakat ipiit sakup hap wywo. Mi'i hawyi Pauru toto ta'a­kasa hamo hawyi — Tupana e etimoe­hãite Pupiriu ywot hap ahẽtup epe e hawyi tuwe­po­po­rokpun i'ahu kahato rakat rote hawyi meremo ihãite i ra'yn. \v 9 Morekuat Pupiriu ywot moehãite hap irania'in tikuap hawyi tõ'ẽ tõ'ẽ Pauru kape i'ahu rakaria ywypyi'a piaria. Mi'i hawyi i'ewyte Tupana ti'a­tu­moe­hãite yne itotiaria Pauru po wo. \v 10 Mi'i hawyi itotiaria imõtypot kahato Pauru. Mi'i pote urutuwat hap e'at pe ta'a­tu­hytmoi kahato urue'yara pe urumie­reto mu'ap upiat urumi'u wuat kat ko'i kat ko'i urumi­ky­'esat ok tã. \v 11 Mye'ym ewaty urutu­kup­te'en ywypyi'a Mauta tote hawyi urutuwat i ra'yn wẽtup yara koro puo mekewat yara wato tawa wato Aresã­tira kaipywiat e'yara puo hei'aman mot ywypyi'a Mauta e hap totiat rakat puo. Mi'i yara wato set ti Tupana mẽpyt paat e hap het rakat. Mi'i puo urutuwat yi Mauta pyi. \v 12 Mi'i hawyi put'ok­'u­ru­to'e tawa wato Sira­kusa tote. Mi'i tote uruto­py­hu'at mye'ym e'at. \v 13 Mi'i hawyi urutuwat i yi ẽpeke pyi wẽtup tawa kape hawyi put'ok­'u­ru­to'e at upi mekewat tawa Iresiu tote. He'i­hot'ok pe wasere at posak pyi waikiru Kurusa iã'ãkap kaipyi tut ra'yn mi'i pote urutuwat i ra'yn wasere upi. Typy e'at hawyi meremo put'ok­'u­ru­to'e ra'yn tawa Puteuri tote. \p \v 14 Mi'i hawyi Tawa Puteuri totiaria Iesui mohey haria urui'a­tukat. Mi'i hawyi i'atu­wese kahato uruete — Eweipy­hu'at ro uruwywo uruywyt'in i'atu'e. Mi'i pote urutu­kup­te'en 7 e'at i'atu'yat rote. Mi'i hawyi urutuwat i ra'yn tawa Puteuri totepyi tawa koro Huma kape mekewat mu'ap yi upi. \v 15 Mi'i hawyi Iesui mohey haria tikuap ta'yn put'ok­'u­ru­to'e tawa Huma piat hap. Mi'i hawyi tõ'ẽ tõ'ẽ kahato uruewawi urukat hamo. Mi'i hawyi mekewat tawa hit Apiu e'oken note uruto­'o­puẽti mekewat mye'ym ok weneru i weneru i e hap het rakat rote. Mi'i hawyi Pauru ta'a­kasa Iesui mohey haria sem ewawiat hawyi — Waku e Tupana pe tuwehum kahato iwepit i ra'yn. \p \v 16 Tawa Huma piat put'ok­'u­ru­to'e hawyi surara akag to'e Pauru pe — Woro­'atoiat en uhesu­rara wywo Pauru e. Uimi­pyhik sese ereĩne'en ne ma'ato waku uhesu­rara wywo ereĩne'en wuat'i e'at pe aikope aikope emiky­'esat ewy e Pauru pe surara koro. \p \v 17 Mi'i hawyi Pauru toĩne'en Tawa koro Huma tote mye'ym e'at rokirẽ toi'a­tu­kaykay tuwe­wawi to'y­wania meimuẽwat Iuteuria akagnia toi'a­tu­kaykay tuwe­wawi tuwenoi hamo. Te'e­ru­wa­'a­tunug yne hawyi Pauru to'e i'atuepe — Ui'y­wania e yt kat no i ti atoma'at ai'y­wa­niaria tawa Ieru­sarẽi miaria pytkai uipyhik ta'yn itote ui'auka teran haype e. I'ewyte ai'y­wot'in eko ewy atunug torania uimotag hap ko'i mesup te e. Mi'i pytkai uipyhik pe ariot ehowawi tawa Ieru­sarẽi myi. Huma­nu'in esurara po pe areĩne'en ne e Pauru Iuteuria pe. \v 18 Iuteuria akagnia tawa Ieru­sarẽi miaria yt naku i i'atu'e uhepe — Ewei'auka ro Pauru i'atu'e Iuteuria akagnia Humanu ywania more­kuaria pe. Mi'i hawyi Humanu ywania pore­kuaria apo apo'i­'a­tu'e uhepe. Ta'a­tukat uiminug sa'ag ko'i itote wen ma'ato yt kat i sa'ag uhetiat ta'a­tu­puẽti ta'a­tu­'a­tukat kahato pytkai e Pauru. \v 19 Mi'i hawyi i'atu­pohep teran ma'ato wãi yt eipohep tei'o i'atu'e ai'y­wania Iuteuria Humanu pore­kuaria pe ui'auka teran haype. Mi'i pote — Areto teran pyno morekuat koro Sesa kape waku apo uito sio yt kuap hamo are yn itote. Mi'i hawyi more­kuaria uipo­'oro meikowo ta'a­tu­'akag Sesa kape ui'e hap ewy. Mi'i pote uhehay irane ikoro wywo e. Ma'ato uiwetiat yn ahenoi morekuat Sesa pe e. Yt kat are'e i aru sa'ag ehetiat ui'y­wania i'ewyte yt kat are'e i ai'y­wania tawa Ieru­sarẽi piaria etiat ikoro pe e Pauru. \v 20 Mi'i tupono moro­ho­'o­kaykay eipe meikowo mesup ui'y­wania ei'a­kasa hamo uhehay kuap hamo katu­pono ui'y­wania eipe pote e. Uiwy­ria'in ai'y­wania timohey kahato Tupana Mipo­'oro Aipo­rekuat nuat Aheha­kye­ra'at kuap hat e. Mi'i pote mesup aito wato­mohey kahato. I'ewyte Mi'i Miit yn uimie­katup katu­pono atimohey kahato Mi'i e. Mi'i aimi­mohey etiano mesup uipyhik hawe areĩne'en ehehamo e Pauru to'y­wania Iuteuria pe tawa koro Huma totiaria pe. \v 21 Mi'i hawyi ta'a­tu­wesat Pauru — Yt kat i miwan sa'ag ta'a­tu­po­'oro uruewawi yi Iuteu kaipyi uhyt i'atu'e. Yt uwe i tut i'ewyte meikowo etiat enoi sa'ag hamo i'atu'e. \v 22 Pyno uruiky­'esat ehenoi uruepe emikuap pakup i ko'i Mi'i Miit etiat katu­pono teke aru wuat'i ywania pe miit'in muo mekewat emimohey e. Mi'i pote irania'in — Yt naku i wato­mohey Mi'i Miit i'atu'e torania mekewat piat pe i'atu'e Pauru pe. \v 23 Mi'i hawyi Pauru ti'a­tu­wesat — Waku kahato woro­ho­'o­mu'e uimi­mohey ok tã e. Waku ewei'a­tu­kaykay ai'y­wania hawyi woro­ho­'o­mu'e Aimie­katup ete e. Mi'i hawyi — Pyno waku i'atu'e to'ope hawyi tuwat. \p Mi'i hawyi mekewat e'at put'ok'e hawyi tõ'ẽ tõ'ẽ kahato Pauru ywania sem i'yat sese kape. Mi'i hawyi hune pyi te wãtym'i kape Pauru yn ihay at to'y­wania pe. Toi'a­tu­mu'e kahato aikotã topy­hu'at Tupana Aipo­rekuat no hap ete. Toiky­'esat itotiaria — Pywo ti rat uruimohey Iesui Tupana Mipo­'oro sese aheha­kye­ra'at hanuat i'atu'e hap. Mi'i pote Musei miwan myi i'ewyte Tupana ehay moherep haria yianmiaria ehay pyi tohenoi yne Aipo­typot Iesui etiat. \v 24 Mi'i hawyi ipat'ok itotiaria timohey ra'yn Pauru ehay Iesui etiat ma'ato irania'in — Yt rat i'atu'e. \v 25 Mi'i hawyi itote sehay wo tu'uka hap topy­hu'at itote. Irania'in — Pywo ti rat Iesui ti Tupana Mipo­'oro Aimie­katup i'atu'e ma'ato irania'in — Yt pywo pe i rat aimu'e i'atu'e. Mi'i hawyi yt imohey i haria te'e­ru­wenoi Pauru pe — Urutuwat ra'yn mio i'atu'e haty wo. \v 26 Mi'i hawyi Pauru to'e — Pywo ti sa'a­wy­'ite Tupana Pã'ãu henoi kahato ai'y­wot'in me ehetiat e. Mio tã e Isaia pe — Woro­po­'oro en e'ywania Iuteuria mu'e hamo e. Mi'i hawyi ehenoi ro i'atuepe uhehay — Ehewaure ka'a tukup­te'en ma'ato uhehay yt teke kuap i ehewaure ka'a pe ere'e ro e'ywania pe e. Ta'i eweikuap uhehay wen ma'ato yt eweikuap kahato i katu­pono yt teke i eipy'a pe eiwa­nẽtup hawe pote ere'e ro e'ywania pe e. I'ewyte eheha pe toĩ yne yne heremo kahato wen ma'ato yt ewei'a­kasa i te katu­pono yt teke i te eipy'a pe eiwa­nẽtup hawe eiwa­'a­kasa hap ko'i. Kat pote yt uimohey sese i te pote ere'e ro e'ywania pe e. \v 27 — Eipy'a heg kahato ti ere'e ro i'atuepe. Ehewaure ka'a puo ewehẽtup at ka'ap wen ma'ato yt eweikuap hin i te katu­pono eipy'a pe yt ewei'a­kasa teran i pote e. Ta'i yt ewehẽtup teran hin i ehewaure ka'a puo uhehay. Mi'i pote yt ewetunug neran i eipy'a pe e. Mi'i pote ti yt kat i eimo­pakup i hap e. Mi'i pote ti yt woro­ho­'oe­ha­kye­ra'at kuap i e ti Tupana sa'a­wy'i ai'y­wot'in me ehetiat pe tehay moherep hat Isaia miwan me e Pauru Iesui pun haria pe. \v 28 Mi'i hawyi tuwat yt imohey i haria turan Pauru to'e — Eiwa­nẽtup to ui'e hap kape e. Tupana henoi ra'yn ehepe mesuwat sehay wakuat eheha­kye­ra'at hanuat etiat ma'ato yt ewetat i mi'i pote mio irania'in ywania yt Iuteu ywania i pe ra'yn Tupana henoi teran tehay wakuat eimipun e. Mi'iria ti aru haat ra'yn e. Pywo ti rat mi'iria wyti aru imohey haria sese wo ra'yn tukup­te'en e Pauru to'y­wania tehay pun haria pe. \v 29 Mio tã e hawyi tuwat tuwat ra'yn i'ywania Iuteuria Pauru yat pyi ma'ato tuwat turan tu'uka to'ope sehay wo. \p \v 30 Mi'i hawyi typy i'aman mot pe Pauru tokosap itote tawa koro Huma pe towat to'yat pe tomi­puru sa'up ete rakat pe toĩne'en surara piat topyhyp hawe. Itote toi'a­tu­mu'e kahato miit'in. — Waku eweihyt'ok Pauru kape e sura­ra'in wuat'i miit'in me. Mi'i hawyi itote toi'a­tu­ky'e yne topuẽti haria — Eiwe­hyt'ok to e yn torania tehay kuap teran haria pe towy­ria'in me. \v 31 Mi'i tote tohenoi kahato aikotã Tupana topy­hu'at Aipo­typot no wuat'i pe yt token'ẽ wywo hin i tohenoi. Yt uwe kuap i wãi'e Pauru pe. Itote toi'a­tu­mu'e mu'e at Aika­'iwat Iesui ete Tupana Mipo­'oro Aipo­rekuat nuat ete. Uito ti Iruka uimiwan waku ra'yn Toran are.