\id TIT \h Tito \toc1 Xon⁴xi³ pa²stro⁴Pablo qui³squi³-le⁴Tito \toc2 Tito \toc3 Tit. \mt1 Xon⁴xi³ pa²stro⁴Pablo qui³squi³-le⁴Tito \c 1 \s1 Pablo si¹ti²ˀnta³ \p \v 1 An³ nia¹³ Pablo, xi³ cho⁴ˀnta³-le⁴ Ni³na¹, xi³ pa²stro⁴-le⁴ Jesucristo, jme¹-ni³ nca³ coan⁴cjain¹-si¹ni³le⁴ je² xi³ Ni³na¹ tsa³cja³ˀa¹jin³, cˀoa⁴ jme¹-ni³ nca³ scoe⁴-si¹ni³ je² cjoa⁴qui²xi⁴ xi³ va³quin²-le⁴ nca³ ve³xcon¹ Ni³na¹. \v 2 Je²-vi⁴ xi³ cˀoa⁴coan⁴ nca³ ti³cho³ya²-le⁴² cjoa⁴vi³jna³chon³ nca³ntsjai². Ni³na¹ xi³ li²coi³ vˀa³na⁴cha⁴ qui³si³sˀe³nqui³ je² cjoa⁴vi³jna³chon³-ve⁴ jo³ sa³ˀnta³ nca³ ti¹tjon² nca³ cje³ nčhoa¹-jin² son³ˀnte³. \v 3 Tsa³cˀe¹son²tsen³ en¹-le⁴ nca³ ji³cho² ni⁴čhjin³-le⁴ nca³ qui³no²cjoa⁴ya³-ni³. An³ qui³nchja²ya³ jo³-sˀin² qui³sˀe³ne²-na³, nca³ cˀoa⁴-sˀin² tsa³ca³te¹xo³ma³-na³ Ni³na¹ xi³ vˀa³sje³ntjai²-na¹. \v 4 An³ ti²cji³-le²³ ji³ Tito xi³ ˀnti¹nta³-na⁴ ma³-le²³, jo³-sˀin² nca³ ma³cjain¹-na¹ nca³tsˀia³². Ca²ta³tsjoa¹-li² cjoa⁴nta³, ca²ta³ma³ma⁴que³-li², ca²ta³si¹qui³njen³nchˀan¹jin³ ni⁴ma⁴-li⁴ je² Ni³na¹ Nˀai³-na¹, cao⁴ Nai³-na¹ Jesucristo xi³ vˀa³sje³ntjai²-na¹. \s1 Jña³-le⁴ cjoa⁴ xi³ ma³chjen¹-le⁴ je² cho⁴ta⁴jchi¹nca³ xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo \p \v 5 Coi³ cjoa⁴ nca³ ya⁴ qui³si³cˀe¹jna³-le²³ Creta, jme¹-ni³ nca³ cˀoe¹nta³-si¹ni³ jme³-sa³ xi³ cha³, cˀoa⁴ jme¹-ni³ nca³ si⁴qui³ncha¹-si¹ni³ xa¹ cho⁴ta⁴jchi¹nca³ ya⁴ nca³yi³je³ na⁴xi⁴na³nta¹, jo³-sˀin² tsa³cˀe³ne²³-le²³ nca³ an³. \v 6 Si⁴qui³nchai¹³ xa¹ cho⁴ta⁴jchi¹nca³ xi³ tsin²-le⁴ je¹-jin², xi³ to⁴jnco³ chjon⁴² chi³xan³cao⁴, xi³ tjin¹-le⁴ xti³-le⁴ xi³ ma³cjain¹-le⁴, xi³ tsi² ˀya³ xi³ coa⁴²nqui³ nca³ to⁴sˀin¹ to⁴ma³-ni³, a³xo⁴ nca³ tsˀa³ntjai²cjoa⁴. \v 7 Cjai¹nca³ ma³chjen¹ nca³ tsin²-le⁴ je¹-jin² je² cho⁴ta⁴jchi¹nca³ xi³ si¹coi²nta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo, nca⁴ je² xi³ si¹coi²nta⁴ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹. Ma³chjen¹ nca³ tsi² ncˀa³con³-jin² ma³, nca³ tsi² ma³jti³ nti⁴ton⁴-jin²le⁴, nca³ tsi² ma³chˀi⁴-jin², nca³ tsi² si¹toan¹-jin², nca³ tsi² chˀao³ntai³-jin². \v 8 To⁴nca³ ca²ta³si¹sin³-le⁴ xi³cˀa³, ca²ta³ma³tsjoa³que³ xi³ nta³ tjin¹, nta³ ca²ta³fi²cao⁴ yao³-le⁴, cho⁴ta⁴cjoa⁴qui²xi⁴ ca²ta³ma³, tsje³ ca²ta³ma³, ca²ta³cjoe¹tjao² yao³-le⁴, \v 9 nta³ ca²ta³fi²cao⁴ je² en¹ xi³ cjoa⁴qui²xi⁴, jo³-sˀin² ti¹sa³co¹ya³, jme¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² coan⁴-ni³le⁴ cˀoe⁴²ne² cao⁴ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³ xi³ nta³, cˀoa⁴ jme¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² si⁴²cho⁴ya³-ni³le⁴ xi³ cja⁴ˀai¹ tso². \v 10 Cjai¹nca³ to⁴tjin¹ xi³ tsˀa³ntjai²cjoa⁴, cˀoa⁴ xi³ to⁴sin³-le⁴ nchja⁴ en¹ xi³ tsi²jme³ chji¹-le⁴, cˀoa⁴ xi³ vˀa³na⁴cha⁴-le⁴ cho⁴ta⁴. Je² xi³ nqui²sa⁴ ncjin² ma³-ni³ xi³ cˀoa⁴ cjoan³, tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ circuncisión. \v 11 Cjai¹nca³ ma³chjen¹ nca³ sˀe⁴chjoa² tsˀoa³, nca⁴ si¹sca¹ya³-le⁴ nca³tsˀi³ xi³ tjio¹ nca³ jnco³ ntˀia³, nca⁴ va³co¹ya³ xi³ tsi² tsa² ma³chjen¹, jme¹-ni³ nca³ si⁴²qui³njen³-si¹ni³ xi³ chˀao³ tjin¹. \v 12 Qui³tso² jnco³ xi³ je², xi³ ya⁴ nchja⁴-ni³ tsˀe⁴, xi³ va¹jin³con³: Je² cho⁴ta⁴ cretenses nti³so³ nca³ntsjai², jo³-ni³ tsa² cho⁴ xi³ chˀao³ cjoan³, cho⁴ta⁴ tsˀe² xi³ to⁴si¹cjen² tsˀoa⁴. \v 13 Je² en¹-vi⁴ ña³qui³ cjoa⁴qui²xi⁴-ni¹. Coi³ cjoa⁴ nˀion¹ ti⁴no²cjoa⁴ti³cao⁴-ni³, jme¹-ni³ nca³ coan⁴nta³ya³-si¹ni³ nca³ nta³ coan⁴cjain¹-le⁴, \v 14 cˀoa jme¹-ni³ nca³ tsi²coi³ si⁴²sin³-si¹ni³ en¹-le⁴ cho⁴ta⁴ judíos xi³ to⁴ˀen¹, cˀoa⁴ jme¹-ni³ nca³ tsi²coi³ si⁴²sin³-si¹ni³ cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ vˀa³sje³xin²-le⁴ yao³-le⁴ xi³ cjoa⁴qui²xi⁴. \v 15 Nca³yi³je³ cjoa⁴ tsa² ma³chjen¹-ni³le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ tsje³, tsje³-ni¹. To⁴nca³ li²coi³ tsje³ nca³yi³je³ cjoa⁴ xi³ ma³chjen¹-ni³le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ fi²tˀa³-le⁴ xi³ chˀao³ tjin¹, cˀoa⁴ xi³ ma³chjen¹-ni³le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ tsi² tsa² ma³cjain¹-le⁴. To⁴sa³ je² ni⁴ma⁴-le⁴ cao⁴ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ fi²tˀa³-le⁴ xi³ chˀao³ tjin¹. \v 16 Cˀoa⁴²tso² nca³ ve³xcon¹ Ni³na¹, to⁴nca³ je² jña³-le⁴ xa¹ xi³ sˀin¹, cja⁴ˀai¹-sˀin² tso²ya³-ni³. Cjai¹nca³ chˀao³ cjoan³, cˀoa⁴ tsˀa³ntjai²cjoa⁴, li²jme³ chji¹-le⁴ tˀa³tsˀe⁴ xa¹ xi³ nta³ tjin¹. \c 2 \s1 Je² xi³ nta³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³ xi³ ma³chjen¹ \p \v 1 To⁴nca³ ji³ ti⁴no²cjoa⁴-ni¹³ jo³-sˀin² va³quin²-le⁴ xi³ nta³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³. \v 2 Cˀoa⁴tˀin²-lai⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³ nca³ nta³ ca²ta³cjoe¹tjao² yao³-le⁴. Cˀoa⁴tˀin²-lai⁴ nca³ tsi² to⁴xquia⁴ sˀin¹. Nta³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³ ca²ta³sˀe³-le⁴. Nta³ ca²ta³va³tio² jo³-sˀin² nca³ ma³cjain¹-le⁴, cao⁴ cjoa⁴tjao²cha³, cao⁴ cjoa⁴tse³jta³. \v 3 Je² xi³ ya¹nchjin¹ jchi¹nca³, cˀoa⁴-ti⁴sˀin² nta³ ca²ta³fi²cao⁴ yao³-le⁴. Cˀoa⁴tˀin²-lai⁴ nca³ tsi²coi³ si¹cˀa³xqui⁴ xi¹ncjin¹, nca³ tsi²coi³ si⁴²nca³ˀa³ vino yao³-le⁴. Ca²ta³va³co¹ya³ xi³ nta³ tjin¹. \v 4 Je² ya¹nchjin¹ jchi¹nca³ ca²ta³va³co¹ya³-le⁴ ya¹nchjin¹ xti³ jo³-sˀin² nta³ coai⁴cao⁴ yao³-le⁴. Tsjoa³que³ ca²ta³ma³ xˀin⁴-le⁴. Tjao²que³ ca²ta³ma³ xti³-le⁴. \v 5 Ca²ta³va³co¹ya³-le⁴ nca³ nta³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³ ca²ta³sˀe³-le⁴, nca³ tsje³ ca²ta³va³tio². Nta³ ca²ta³si¹coi²nta⁴ ni³ˀya³-le⁴. Cho⁴ta⁴nta³ ca²ta³ma³. Na³nqui³ ca²ta³va³tio²-le⁴ xˀin⁴-le⁴, jme¹-ni³ nca³ tsi² ˀya³ xi³ en¹-le⁴ Ni³na¹ coi⁴nchja⁴ˀaon³-si¹ni³le⁴. \v 6 Cˀoa⁴-ti⁴sˀin² tˀe²ne²-lai⁴ je² xti³xˀin⁴ nca³ nta³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³ ca²ta³sˀe³-le⁴. \v 7 Ta⁴co²cho⁴yai³ xa¹-li⁴ jña³-le⁴ nca³yi³je³ xa¹ xi³ nta³ tjin¹. Cˀia⁴ nca³ va³co²yai³, nˀion¹ nta³ ta⁴co²yai³ xi³ tsje³ tjin¹, xi³ tsi² to⁴xquia⁴ sˀin¹. \v 8 Ti⁴no²cjoai⁴ en¹ xi³ nta³. Ti⁴no²cjoai⁴ xi³ tsi² coan⁴ chˀao³ cˀoin¹-le⁴, jme¹-ni³ nca³ coan⁴soa³-si¹ni³le⁴ co²ntran⁴-li⁴, nca³ ni⁴to⁴jme³-jin² xi³ chˀao³ tjin¹ xi³ coan⁴ coi⁴tso⁴ tˀa³tsaon³. \v 9 Tˀe²ne²-lai⁴ cho⁴ˀnta³ nca³ na³nqui³ ca²ta³va³tio²-le⁴ nai³-le⁴. Nta³ ca²ta³ma³tsjoa³cao⁴-le⁴ nca³yi³je³ xa¹-le⁴ nai³-le⁴. A³li² cjen³nqui²ˀa³-jin². \v 10 A³li² si¹che¹tˀa³-jin²le⁴ nai³-le⁴, to⁴sa³ ña³qui³ nta³ ca²ta³fi²tˀa³-le⁴, jme¹-ni³ nca³ si¹nˀion¹tˀa³con³-si¹ni³ cao⁴ nca³yi³je³ xa¹-le⁴ je² cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ Ni³na¹ xi³ vˀa³sje³ntjai²-na¹. \v 11 Nca⁴ coan³tsen³ je² cjoa⁴nta³-le⁴ Ni³na¹ xi³ vˀa³sje³ntjai² nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴. \v 12 Ti¹va³co¹ya³-na¹, jme¹-ni³ nca³ chja⁴ˀa²xin²-si¹ni³le⁴² yao³-na¹ nca³yi³je³ cjoa⁴ xi³ tsi² ve³xcon¹ Ni³na¹, cˀoa⁴ jme¹-ni³ nca³ chja⁴ˀa²xin²-si¹ni³le⁴² yao³-na¹ nca³yi³je³ cjoa⁴chi⁴nca⁴-le⁴ son³ˀnte³, cˀoa⁴ jme¹-ni³ nca³ nta³ coi⁴yo³-si¹nia³² son³ˀnte³-vi⁴ ntˀai⁴-vi⁴. Ti¹va³co¹ya³-na¹ jme¹-ni³ nca³ nta³ cjoin¹cao⁴-si¹nia³² yao³-na¹, jme¹-ni³ nca³ cho⁴ta⁴cjoa⁴qui²xi⁴ coan⁴-si¹nia³², jme¹-ni³ nca³ coi⁴yo³chon³tˀa³-si¹ni³le⁴² Ni³na¹. \v 13 Ti³cho³ya²-le⁴² xi³ cjai¹nca³ to⁴nta³ cjoa⁴nta³, cˀia⁴ nca³ coan⁴tsen³ cjoa⁴je³ya³-le⁴ je² Ni³na¹ xi³ nˀion¹ ncˀa³, xi³ vˀa³sje³ntjai²-na¹, xi³ ti⁴je²-ni³ Jesucristo. \v 14 Jesucristo qui³tsjoa³ yao³-le⁴ xi³ to⁴tˀa³tsan⁴², jme¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² tsa³cˀe¹chji¹ntjai²-si¹ni³ nca³yi³je³ je¹-na¹, jme¹-ni³ nca³ qui³si³tsje³ya³-si¹ni³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ yao³-le⁴ jnco³ na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ ña³qui³ tsˀe⁴. Je² na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴ si¹xi¹ti¹ya³-le⁴ yao³-le⁴ tˀa³tsˀe⁴ xa¹ xi³ nta³ tjin¹. \v 15 Je²-vi⁴ ti⁴no²cjoai⁴, tˀe²ne²-lai⁴, ti⁴no²cjoa⁴ti³coai⁴, jo³-sˀin² nca³ tjin¹-li² ˀnte³. A³li² vˀai²ˀnte³-jin²lai⁴ ˀya³ xi³ cˀoa⁴sje³nqui³-li². \c 3 \s1 To⁴tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴nta³-le⁴ Ni³na¹ nca³ je³tˀa³ je¹-na¹ \p \v 1 Ti⁴cja³ˀai³tsjen³-lai⁴ nca³ na³nqui³ ca²ta³va³tio²-le⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon² cao⁴ cho⁴ta⁴xa¹, ca²ta³si¹tjo³son²-le⁴, ca²ta³va³tio²nta³ to⁴jme³ xa¹-ni³ xi³ nta³. \v 2 Ti⁴cja³ˀai³tsjen³-lai⁴ nca³ tsi² ca²ta³nchja⁴ˀaon³-le⁴ cho⁴ta⁴, a³li² cjan¹-jin², to⁴ntˀe¹ to⁴ˀi³nta³jin³ ca²ta³ma³ cao⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴. \v 3 Cˀoa⁴-ti⁴ ña¹ nca³sˀa⁴ cjai¹ qui³cha³-na¹ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³, tsˀa³ntjai²cjoa⁴ coan³², to⁴xin² qui³cha³ni²-na¹, qui³ni²chjen¹ xi³ to⁴cjoa⁴chi⁴nca⁴ cao⁴ xi³ to⁴cjoa⁴sca¹ya³. Cjoa⁴tsˀen⁴ cao⁴ cjoa⁴xin²ta³con² tsa³qui³yo²coa⁴². Cho⁴ta⁴ coan³jti³que³-na¹. Ña¹ coan³jti³cha³² nca³ˀi⁴ nca³jan¹ xi²nquia⁴². \v 4 To⁴nca³ cˀia⁴ nca³ coan³tsen³ cjoa⁴nta³ xi³ tsˀe⁴ Ni³na¹ xi³ vˀa³sje³ntjai²-na¹, cao⁴ cjoa⁴tjao²cha³-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cho⁴ta⁴, \v 5 tsˀa³sje³ntjai²-na¹, a³li² coi³-jin² to⁴tˀa³tsˀe⁴-jin² xa¹ xi³ nta³ qui³nˀian². To⁴coi³ nca³ coan³ma⁴que³-na¹ tsˀa³sje³ntjai²-na¹, nca³ qui³si³tsje³ya³-na¹ jo³ xi³ nqui²jnco³cˀa² qui³tsian⁴², nca³ je² Espíritu Santo qui³si³cho⁴tse⁴ya³-na¹. \v 6 Xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ Jesucristo xi³ tsa³cˀa³sje³ntjai²-na¹, Ni³na¹ cjai¹nca³ tse³ qui³tsjoa³jin³ ni⁴ma⁴-na¹ je² Espíritu Santo, \v 7 jme¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² sˀe⁴-si¹ni³na¹ cjoa⁴tjao², jo³-sˀin² ti³cho³ya²-le⁴² cjoa⁴vi³jna³chon³ nca³ntsjai², nca⁴ je³tˀa³ je¹-na¹ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴nta³-le⁴. \v 8 En¹ xi³ cjoa⁴qui²xi⁴ je²-vi⁴. Me³-na³ nca³ nˀion¹ nta³ si⁴qui²xi⁴yai³ je² cjoa⁴-vi⁴, jme¹-ni³ nca³ nta³ si⁴²sin³-si¹ni³le⁴ xa¹ xi³ nta³ tjin¹ je² cho⁴ta⁴ xi³ je³coan³cjain¹-le⁴ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹. Cjai¹nca³ nta³ je² cjoa⁴-vi⁴, cˀoa⁴ cjai¹nca³ nta³ ma³chjen¹-le⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴. \v 9 Chja⁴ˀa²xin²-lai⁴ yao³-li⁴ cjoa⁴sca¹ xi³ fao¹ya³-ni³ cho⁴ta⁴. Chja⁴ˀa²xin²-lai⁴ yao³-li⁴ je² xi³ si¹cˀa³xqui⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³co²tse³-li⁴, cao⁴ cjoa⁴si³, cao⁴ cjoa⁴cho³va²ti³ya³-ni³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³. Ni⁴to⁴jña³-jin² ma³chjen¹ je² cjoa⁴-vi⁴, ni⁴jme³-jin² chji¹-le⁴. \v 10 Ti⁴sen⁴xin²-lai⁴ je² cho⁴ta⁴ xi³ si¹xcoa⁴ya³ cho⁴ta⁴, cˀia⁴ nca³ qui³ni²cho⁴ya³ jnco³jao²cˀa²-lai⁴. \v 11 Je³ve³-le⁴ to³coin²³ nca³ je² cho⁴ta⁴-ve⁴ to⁴sca¹ya³-le⁴, va³jnqui³ je¹, tsjoa¹-le⁴ cjoa⁴ñˀain³ yao³-le⁴. \s1 Pablo nchja⁴-le⁴ Tito \p \v 12 Cˀia⁴ nca³ si³ca³sen¹-le²³ Artemas, a³xo⁴ Tíquico, ti⁴xi¹ti¹yai³ nca³ nčhoa¹nčhˀoe²-nai¹³ nca³ an³ ya⁴ Nicópolis, nca⁴ qui³sco³son²-le⁴ nca³ ya⁴ cjoa²ˀa⁴toa³ chan⁴nchˀan¹. \v 13 Ti⁴sen⁴coai⁴ nca³ nti⁴ton⁴ coai⁴-sa³ Zenas xi³ ve³ cjoa⁴te¹xo³ma³, cao⁴ Apolos. Ti⁴coi²ntai⁴ nca³ tsi² tsa² jme³ xi³ cha³-le⁴. \v 14 Cˀoa⁴-ti⁴sˀin² ca²ta³co³tˀa³ya² xi³ tsan⁴² cho⁴ta⁴, nca³ nta³ ca²ta³si¹sin³-le⁴ xa¹ xi³ nta³ tjin¹, jme¹-ni³ nca³ coi⁴ncha³cao⁴-si¹ni³ je² xi³ ma³chjen¹-le⁴, jme¹-ni³ nca³ coan⁴ncjin²ya³-si¹ni³le⁴ cjoa⁴nta³-le⁴. \p \v 15 Je² nca³tsˀi³ xi³ tjio¹cao⁴-na³ si¹ti²ˀnta³-li². Cˀoa⁴-ti⁴sˀin² ti⁴ti²ˀntai³ je² xi³ tjao²que³-na¹, nca³ ma³cjain¹-na¹. Ca²ta³sˀe³-no³ cjoa⁴nta³ nca³tsˀio³. Cˀoa⁴ ca²ta³ma³.