\id REV \h Apocalipsis \toc1 Xi³ Ni³na¹ qui³si³cˀa³tsen³-le⁴Juan \toc2 Apocalipsis \toc3 Ap. \mt1 Xi³ Ni³na¹ qui³si³cˀa³tsen³-le⁴Juan \c 1 \s1 Xi³ Ni³na¹ qui³si³cˀa³tsen³-le⁴ Jesucristo \p \v 1 Ni³na¹ qui³si³cˀa³tsen³-le⁴ Jesucristo, jme¹-ni³ nca³ coa⁴co²-si¹ni³le⁴ cho⁴ˀnta³-le⁴ je² cjoa⁴ xi³ coan⁴ nti⁴ton⁴. Cˀoa⁴-sˀin² qui³si³qui²xi⁴ya³ qui³si³ca³sen¹cao⁴ jnco³ a²ncje⁴. Qui³si³ca³sen¹-le⁴ je² Juan cho⁴ˀnta³-le⁴. \v 2 Je² Juan qui³tsjoa³ en¹-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ en¹-le⁴ Ni³na¹, cˀoa⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ en¹-le⁴ Jesucristo, cˀoa⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ nca³yi³je³ cjoa⁴ xi³ tsa³ve³. \v 3 Jo¹ to⁴nta³-le⁴ je² xi³ vˀe¹xquia⁴, cˀoa⁴ je² xi³ nčhˀoe¹ en¹-vi⁴ xi³ cˀoa⁴-sˀin² va¹ya³con³, cˀoa⁴ xi³ si¹tjo³son²-le⁴ en¹ xi³ tjio¹tˀa³-vi⁴, nca³ je² ni⁴čhjin³-le⁴ cji³ma³čhian³. \s1 Juan si¹ti²ˀnta³ xi³ ña³to³ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo \p \v 4 An³ xi³ Juan ˀmi²-na³ ti²cji³-no³ nca³ jon² xi³ ña³to³ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo xi³ ti³yo³ ya⁴ Asia: Cjoa⁴nta³ ca²ta³sˀe³-no³, ca²ta³si¹qui³njen³nchˀan¹jin³ ni⁴ma⁴-no³ je² xi³ ti¹jna³, xi³ tsa³cˀe²jna³, cˀoa⁴ xi³ cjoa⁴ˀai¹-ni³, cˀoa⁴ je² ña³to³ espíritu xi³ tjio¹ nqui³xcon⁴ ya¹xi²le⁴-le⁴ Ni³na¹, \v 5 cˀoa⁴ Jesucristo je² testigonta³, je² xi³ ti¹tjon² ja³ˀa²ya³jin³-ni³le⁴ cˀen³, je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon² xi³ i⁴ tjio¹ son³ˀnte³-vi⁴. Je² xi³ coan³tsjoa³que³-na¹. Je² xi³ tsa³ca³ne¹ya³-ni³ cao⁴ njin¹-le⁴ je² je¹-na¹. \v 6 Cˀoa⁴-sˀin² qui³tsjoa³-na¹ nca³ cho⁴ta⁴ti¹tjon² coan³², cˀoa⁴ na⁴ˀmi³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹, Nai³-le⁴. Je² ca²tji³tjo³je³ya³, cˀoa⁴ je² ca²ta³va³te¹xo³ma³ nca³ntsjai² ni⁴čhjin³. Cˀoa⁴ ca²ta³ma³. \v 7 Coe⁴-ni³ yo³jvi³ cjoi⁴nčhoa³jin³, cˀoa⁴ scoe⁴-ni³ xcon⁴ cho⁴ta⁴ nca³tsˀi³, cao⁴ xi³ qui³si³qui²ˀaon³-le⁴. Nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ xi³ jnco¹jnco¹ ntje⁴-le⁴ xi³ i⁴ tjio¹ son³ˀnte³-vi⁴ squi¹ˀnta¹tˀain³ nca³ je². Cˀoa⁴-sˀin² ca²ta³sˀe³. Cˀoa⁴ ca²ta³ma³. \v 8 An³ nia¹³ je² Alfa cˀoa⁴ je² Omega, xi³ ti¹tjon² cˀoa⁴ xi³ fe³tˀa³, tso² je² Nai³-na¹. Je² xi³ ti¹jna³, cˀoa⁴ je² xi³ tsa³cˀe²jna³, cˀoa⁴ je² xi³ cjoa⁴ˀai¹-ni³. Je² xi³ va³te¹xo³ma³ nca³yi³je³. \s1 Juan tsa³ve³ je² ˀnti¹-le⁴ cho⁴ta⁴ \p \v 9 An³ xi³ Juan ˀmi²-na³, xi³ ntsˀao³. To⁴jnco³ ti³chja³ˀa³² cjoa⁴ñˀain³, cˀoa⁴ ti²jna⁴cao⁴-no³ ya⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ cao⁴ cjoa⁴tse³jta³-le⁴ Jesucristo. An³ tsa³ca²te⁴jna³ ya⁴ ˀnte³ xi³ ti¹jna³jin³ nta¹chi³con³, ya⁴ jña³ nca³ isla Patmos ˀmi², xi³ tˀa³tsˀe⁴ en¹-le⁴ Ni³na¹, cˀoa⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ en¹-le⁴ Jesucristo. \v 10 An³ cˀoa⁴-sˀin² ti²jna⁴coa⁴ je² Espíritu Santo nca³ je² ni⁴čhjin³-le⁴ Nai³-na¹, cˀoa⁴ ya¹ntsˀian³ qui³nčhˀoe³-le⁴ jnco³ jta⁴ jo³-ni³ tsa² čhjao³ xi³ fa³ne³, \v 11 xi³ qui³tso²: An³ nia¹³ je² Alfa cˀoa⁴ je² Omega, je² xi³ ti¹tjon² cˀoa⁴ je² xi³ fe³tˀa³. Chji¹tˀa³jncoi³ xon⁴ je² xi³ ti³ˀyai³, cˀoa⁴ ti⁴ca³sen¹-lai⁴ je² ña³to³ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo xi³ tjin¹ ya⁴ Asia: ya⁴ Éfeso, cˀoa⁴ ya⁴ Esmirna, cˀoa⁴ ya⁴ Pérgamo, cˀoa⁴ ya⁴ Tiatira, cˀoa⁴ ya⁴ Sardis, cˀoa⁴ ya⁴ Filadelfia, cˀoa⁴ ya⁴ Laodicea. \v 12 Qui³si³cˀo¹fa³ya³ nca³ me³-na³ scoe³ ˀya³-ni³ xi³ tsa³cja¹cao⁴-na³. Cˀia⁴ nca³ qui³si³cˀo¹fa³ya³ tsa³ˀve³ ña³to³ xi³ si³ncha²ya³ se²ra⁴ xi³ taon⁴si³ne². \v 13 Cˀoa⁴ ˀncho²va³sen³-le⁴ xi³ ña³to³ xi³ si³ncha²ya³ se²ra⁴ ti¹jna³ jnco³ xi³ cˀoa⁴cji³ jo³ cji³ je² ˀnti¹-le⁴ cho⁴ta⁴. Yˀa³cja¹ jnco³ na³jño³jnčho³, tji¹cja¹ncˀa³-le⁴ jnco³ nˀo¹pa²ño⁴ xi³ taon⁴si³ne². \v 14 Je² jco⁴ cˀoa⁴ je² ntsja⁴jco⁴ čhoa³ cjoan³ jo³-ni³ tsa² ntsja⁴-le⁴ va³rre², jo³-ni³ tsa² nchˀan¹, cˀoa⁴ je² xcon⁴ jo³-ni³ tsa² ni⁴jen⁴lˀi¹ cji³. \v 15 Ntso⁴co⁴ cˀoa⁴cjoan³ jo³-ni³ xo⁴qui⁴cha⁴si³ne² xi³ nta³ cjoan³, xi³ fa³te³ jo³-ni³ tsa² nca⁴ja¹ lˀi¹, cˀoa⁴ jta⁴-le⁴ jo³-ni³ tsa² na³nta¹ xi³ nˀion¹ fa³ne³. \v 16 Ntsja³ nca³qui²xi⁴ ña³to³ ni³ño³ tjio¹ya³, cˀoa⁴ tsˀoa³ ji³tjo³-ni³ jnco³ qui⁴cha⁴ xi³ nˀion¹ yao³ nca³ jao² ncoa³. Sen¹-le⁴ cˀoa⁴cji³ jo³ tsˀoi¹ cji³ cˀia⁴ nca³ nˀion¹ ma³fa³te³. \v 17 Cˀia⁴ nca³ tsa³ˀve³, qui³sca³nquia³ nqui³ntso⁴co⁴ jo³-ni³ tsa² jnco³ cˀen³. Tsa³ca²jna³son²-na³ ntsja³ nca³qui²xi⁴, qui³tso²-na³: A³li² vi³jcon³-jin²³. An³ nia¹³ je² xi³ ti¹tjon², cˀoa⁴ je² xi³ fe³tˀa³. \v 18 An³ nia¹³ xi³ ti²jna⁴coan³, cˀoa⁴ an³ nia¹³ tsa³ca²te⁴jna³cˀen³. Coe⁴-ni³ ti²jna⁴coan³ nca³ntsjai². Cˀoa⁴ ca²ta³ma³. Tjin¹-na³ yo²vi⁴ xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴vi³ya³, cˀoa⁴ xi³ tsˀe⁴ ˀnte³ jña³ nca³ ti¹ti². \v 19 Chji¹³ cjoa⁴ xi³ tsa³ˀyai³, cˀoa⁴ xi³ cji³ma³, cˀoa⁴ jo³ coan⁴ xi³ coan⁴-ni³. \v 20 Je² cjoa⁴ˀma³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ ña³to³ ni³ño³ xi³ tsa³ˀyai³ ntsa⁴qui²xia⁴, cˀoa⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ ña³to³ xi³ si³ncha²ya³ se²ra⁴ xi³ taon⁴si³ne², coi³ xi³ tso²-ni³: Xi³ ña³to³ ni³ño³ a²ncje⁴ xi³ tsˀe⁴ ña³to³ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo, cˀoa⁴ xi³ ña³to³ xi³ si³ncha²ya³ se²ra⁴ xi³ tsa³ˀyai³, coi³ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo xi³ ña³to³ ma³-ni³. \c 2 \s1 Cjoa⁴ xi³ tsa³cˀin²-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo ya⁴ Efeso \p \v 1 Chji¹-lai⁴ je² a²ncje⁴ xi³ tsˀe⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo ya⁴ Éfeso: Je² xi³ tjin¹-le⁴ je² ña³to³ ni³ño³ ntsja³ nca³qui²xi⁴, je² xi³ tso²ˀva³ nca³va³sen³-le⁴ ña³to³ xi³ si³ncha²ya³ se²ra⁴ xi³ taon⁴si³ne², tso² cjoa⁴ je²-vi⁴: \v 2 An³ ˀve³nia¹³ xa¹-no³, jo³-sˀin² nˀion¹ ni²xao¹³, cao⁴ cjoa⁴tse³jta³-no³, cˀoa⁴ li²coi³ jcho¹cjoa⁴cao⁴-no³ cho⁴ta⁴tsˀen⁴. Je³qui³cho²tˀao³ je² xi³ pa²stro⁴ tso²-le⁴ yao³-le⁴, cˀoa⁴ li²coi³-ni³ coan³. Je³coan³sjai³-no³ nca³ cho⁴ta⁴nti³so³. \v 3 Qui³chja³ˀao²³ cjoa⁴ñˀain³, cˀoa⁴ qui³sˀe³-no³ cjoa⁴tse³jta³, cˀoa⁴ nˀion¹ qui³ni²xao¹³ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ jan³ˀain¹-na⁴, cˀoa⁴ li²coi³ ji³jtao³. \v 4 To⁴nca³ tjin¹-na³ cjoa⁴ co²ntran⁴-no³ nca³ qui³ni²cˀe¹yo³ cjoa⁴tjao²cha³ xi³ ti¹tjon². \v 5 Ti⁴cja³ˀai³tsjaon³ jña³ni³ve⁴ nca³ qui³tsao³, cˀoa⁴ ti⁴cˀa³ntjai²yao³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-no³, cˀoa⁴tˀiaon⁴³ xa¹ jo³-sˀin² nca³ ti¹tjon². Cˀoa⁴ tsa² mai³-ni¹, cjoe²ˀe⁴ nčhˀoe²nti⁴ton⁴-no³, cˀoa⁴ cjoa³ˀa²xin²-nia¹³ ˀnte³-le⁴ xi³ vi³ncha³yao³ se²ra⁴-no³, cˀia⁴ tsa² cje³ ni²cˀa³ntjai²ya³-jion²³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-no³. \v 6 To⁴nca³ tjin¹-no³ jon² nca³ chˀao³chao³ je² cjoa⁴-le⁴ cho⁴ta⁴ nicolaítas. Cˀoa⁴-ti⁴ an³ chˀao³que⁴. \v 7 Je² xi³ tjin¹ xo⁴ño³, ca²ti³ncha²ño³-le⁴ jo³ tso²-le⁴ je² na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo je² Espíritu Santo. Je² xi³ si⁴²qui³njen³, an³ tsjoa³-le⁴ nca³ squi⁴ne⁴ je² to³-le⁴ ya¹ xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴vi³jna³chon³, xi³ se¹jna³ nca³va³sen³-le⁴ ˀnte³ xi³ na³sca¹chon³ xi³ tsˀe⁴ Ni³na¹. \s1 Cjoa⁴ xi³ tsa³cˀin²-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo ya⁴ Esmirna \p \v 8 Chji¹-lai⁴ je² a²ncje⁴ xi³ tsˀe⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo ya⁴ Esmirna: Je² xi³ ti¹tjon² cˀoa⁴ je² xi³ fe³tˀa³, je² xi³ cˀen³ cˀoa⁴ xi³ ja³ ˀa²ya³-le⁴, tso² cjoa⁴ je²-vi⁴. \v 9 An³ ˀve³nia¹³ xa¹-no³, cˀoa⁴ cjoa⁴ñˀain³-no³, cˀoa⁴ cjoa⁴yo⁴ma⁴-no³ (to⁴nca³ jon² nchi⁴nao¹³), cˀoa⁴ jo³-sˀin² nca³ nchja⁴ˀaon³ je² cho⁴ta⁴ xi³ judío tso²-le⁴ yao³-le⁴, cˀoa⁴ li²coi³ coan³-ni³, to⁴nca³ ntˀia³ sinagoga xi³ tsˀe⁴ Satanás coan³. \v 10 A³li²jme³-jin² xi³ vi³jcon³-lao⁴³ je² cjoa⁴ñˀain³ xi³ chja⁴ˀao²³. Coe⁴-ni³, je² nai⁴² sca⁴ni²cˀa³-no³ nto⁴ya¹, jme¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² cho¹tˀa³-si¹ni³no³, cˀoa⁴ te³ ni⁴čhjin³ sˀe⁴-no³ cjoa⁴ñˀain³. Nˀion¹ tˀiaon⁴³ta³con²³ jo³ sa³ˀnta³ nca³ coi⁴yao¹³, cˀoa⁴ an³ tsjoa³no³ cjoa⁴vi³jna³chon³ xi³ jo³-ni³ jnco³ corona. \v 11 Je² xi³ tjin¹ xo⁴ño³, ca²ti³ncha²ño³-le⁴ jo³ tso²-le⁴ je² na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo je² Espíritu Santo. Je² xi³ si⁴²qui³njen³, li²jme³ xi³ coan⁴-le⁴ je² cjoa⁴vi³ya³ xi³ ma³jao²-ni³. \s1 Cjoa⁴ xi³ tsa³cˀin²-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo ya⁴ Pérgamo \p \v 12 Chji¹-lai⁴ je² a²ncje⁴ xi³ tsˀe⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo ya⁴ Pérgamo: Je² xi³ tjin¹-le⁴ qui⁴cha⁴ xi³ yao³ nca³ jao² ncoa³, tso² cjoa⁴ je²-vi⁴: \v 13 An³ ˀve³nia¹³ xa¹-no³, cˀoa⁴ jña³ nca³ ti³yo³, jña³ nca³ ti¹jna³ ya¹xi²le⁴-le⁴ je² Satanás. Li²coi³ ni²cha³jion³ jan³ˀain¹-na⁴, cˀoa⁴ li²coi³ tsa³cˀe²ˀmao³ xi³ ma³cjain¹-no³ tˀa³tsˀan⁴, nta³ tsa² je² ni⁴čhjin³-le⁴ je² Antipas je² testigonta³-na⁴, je² xi³ cˀen³jin³-no³ nca³ jon², jña³ nca³ ti¹jna³ Satanás. \v 14 To⁴nca³ tjin¹choa³-na³ cjoa⁴ co²ntran⁴-no³, nca³ cˀoa⁴-sˀin² tjin¹-no³ ya⁴-ve⁴ cho⁴ta⁴ xi³ ma³cjain¹-le⁴ je² cjoa⁴ xi³ tsa³ca³co¹ya³ Balaam, jña³-ni³le⁴ xi³ tsa³ca³co¹ya³-le⁴ Balac, nca³ cˀoa⁴-sˀin² qui³si³qui³tson¹ xti³-le⁴ Israel, nca³ qui³squi³ne³ je² tso³jmi² xi³ tsa³cˀai²tˀa³-le⁴ xco¹son², nca³ qui³si³cha³jnqui³tˀa³. \v 15 Cˀoa⁴-ti⁴sˀin² jon² tjin¹-no³ je² cho⁴ta⁴ xi³ ma³cjain¹-le⁴ je² cjoa⁴ xi³ va³co¹ya³ cho⁴ta⁴ nicolaítas, jña³-ni³le⁴ve⁴ xi³ chˀao³que⁴. \v 16 Ti⁴cˀa³ntjai²yao³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-no³. Tsa² mai³, cjoe²ˀe⁴ nčhˀoe²nti⁴ton⁴-no³, cˀoa⁴ scan³coa⁴ co²ntran⁴-le⁴ cao⁴ qui⁴cha⁴-le⁴ ntso⁴ˀva³. \v 17 Je² xi³ tjin¹ xo⁴ño³, ca²ti³ncha²ño³-le⁴ jo³ tso²-le⁴ je² na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo je² Espíritu Santo. Je² xi³ si⁴²qui³njen³, si³cjen²³ nio⁴xti²la⁴ maná xi³ ti¹jna³ˀma³, cˀoa⁴ tsjoa³-le⁴ jnco³ la⁴jao⁴ˀnti¹ xi³ čhoa³ cji³. Cˀoa⁴ tji¹tˀa³ jnco³ jan³ˀain¹ la⁴jao⁴-ve⁴, jña³-le⁴ xi³ ni⁴ˀya³-jin² xi³ ve³, to⁴je² xi³ cjoe¹. \s1 Cjoa⁴ xi³ tsa³cˀin²-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo ya⁴ Tiatira \p \v 18 Chji¹-lai⁴ je² a²ncje⁴ xi³ tsˀe⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo ya⁴ Tiatira: Je² ˀnti¹-le⁴ Ni³na¹ xi³ tjin¹ xcon⁴ xi³ cˀoa⁴cji³ ni⁴jen⁴lˀi¹ cji³, cˀoa⁴ ntso⁴co⁴ cˀoa⁴cjoan³ jo³ xo⁴qui⁴cha⁴-si³ne² xi³ nta³ cjoan³, tso² cjoa⁴ je²-vi⁴: \v 19 An³ ˀve³-nia¹³ xa¹-no³, cˀoa⁴ cjoa⁴tjao²cha³-no³, cˀoa⁴ jo³-sˀin² nca³ ma³cjain¹-no³, cˀoa⁴ jo³-sˀin² ni²xao¹³, cˀoa⁴ je² cjoa⁴tse³jta³-no³. ˀve³-nia¹³ nca³ je² xa¹-no³ xi³ je³tˀa³-ni³ nqui²sa⁴ tse³ cao⁴-ni³ xi³ ti¹tjon². \v 20 To⁴nca³ tjin¹-na³ cjoa⁴ co²ntran⁴-no³, nca³ vˀai²ˀnte³-lao⁴³ je² chjon⁴² xi³ Jezabel ˀmi², je² xi³ tso²-le⁴ yao³-le⁴ nca³ ma³-le⁴ va¹ya³con³. Vˀai²ˀnte³-lao⁴³ nca³ va³co¹ya³, cˀoa⁴ nca³ vˀa³na⁴cha⁴-le⁴ cho⁴ˀnta³-na⁴, jme¹-ni³ nca³ si⁴²cha³jnqui³tˀa³-si¹ni³, cˀoa⁴ nca³ squi⁴ne⁴-si¹ni³ je² tso³jmi² xi³ vˀai²tˀa³-le⁴ xco¹son². \v 21 An³ qui³tsjoa³ˀnte²-le⁴ Jezabel, jme¹-ni³ nca³ si⁴²cˀa³ntjai²ya³-si¹ni³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴cha³jnqui³-le⁴, cˀoa⁴ coan³cai³-le⁴ si¹cˀa³ntjai²ya³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴. \v 22 Coe⁴-ni³ an³ si³ca¹jna³soan³² na⁴chan³ Jezabel, cˀoa⁴ nˀion¹ tse³ cjoa⁴ñˀain³ tsjoa³-le⁴ je² xi³ to⁴nco¹son² sˀin¹ cjoa⁴cha³jnqui³ cao⁴ je², tsa² tsi² si⁴²cˀa³ntjai²ya³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴ xi³ qui³sˀin³. \v 23 Si³cˀen²-nia¹³ ˀnti¹xti³-le⁴ cao⁴ cjoa⁴vi³ya³. Nca³tsˀi³ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo scoe⁴ nca³ an³ xi³ va³sjai³jian³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ cao⁴ ni⁴ma⁴-le⁴. Tsjoa³-le⁴ nca³ jnco¹jnco¹ nca³ jon² jo³-sˀin² xa¹ xi³ qui³nˀiaon²³. \v 24 To⁴nca³ an³ xin³-no³ nca³ jon² cao⁴ xi³cˀa³-sa³ xi³ ti³yo³ ya⁴ Tiatira, to⁴ˀya³-ni³ve⁴ xi³ tsi² tsa² qui³sco²tˀa³ya³ je² cjoa⁴-vi⁴, cˀoa⁴ xi³ tsi² tsa³ve³ je² cjoa⁴ xi³ ñˀain³ ma³ xi³ tsˀe⁴ Satanás, jo³ tso² cˀa³, an³ li²coi³ si³ca³sen¹³-no³ xi³ cja⁴ˀai¹ chˀa¹. \v 25 To⁴nca³ je² chˀa¹ xi³ je³tjin¹-no³, cˀoa⁴-sˀin² ca²ta³sˀe³jna³-no³ sa³ˀnta³ nca³ an³ xi³ cjoe²ˀe⁴. \v 26 Je² xi³ si⁴²qui³njen³, cˀoa⁴ xi³ si⁴²tjo³son² je² xa¹-na⁴ sa³ˀnta³ nca³ cjoe⁴tˀa³, an³ tsjoa³-le⁴ ˀnte³ nca³ coa⁴te²xo³ma³ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ son³ˀnte³. \v 27 Coa⁴te²xo³ma³-le⁴ cao⁴ ya¹jti³qui⁴cha⁴-le⁴. Coa⁴cjan³jin³-le⁴ jo³-ni³ tsa² jnco³ ti⁴². Ti⁴cˀoa⁴-sˀin²ni³ jo³-sˀin² nca³ Nˀai³-na⁴ qui³tsjoa³-na³ cjoa⁴te¹xo³ma³. \v 28 Cˀoa⁴ tsjoa³-le⁴ je² ni³ño³tse³. \v 29 Je² xi³ tjin¹ xo⁴ño³, ca²ti³ncha²ño³-le⁴ jo³ tso²-le⁴ je² na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo je² Espíritu Santo. \c 3 \s1 Cjoa⁴ xi³ tsa³cˀin²-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo ya⁴ Sardis \p \v 1 Chji¹-lai⁴ je² a²ncje⁴ xi³ tsˀe⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo ya⁴ Sardis: Je² xi³ tjin¹-le⁴ je² ña³to³ espíritu xi³ tsˀe⁴ Ni³na¹, cˀoa⁴ je² ña³to³ ni³ño³, tso² cjoa⁴ je²-vi⁴: An³ ˀve³-nia¹³ xa¹-no³, nca³ tjin¹-no³ jan³ˀain¹ nca³ ti³yo³chon³, to⁴nca³ ti³yo³cˀen³-nio¹³. \v 2 Jon² ti⁴coi²ntao⁴³, cˀoa⁴ tˀai²-lao⁴³ nca³nˀion¹ je² xi³cˀa³ cjoa⁴ xi³ me³ coi⁴ya², nca³ an³ coan³sjai³-na³ nca³ je² xa¹-no³ li²coi³ tjin¹qui²xi⁴ nqui³xcon⁴ Ni³na¹. \v 3 Ti⁴cja³ˀai³tsjen³jion³ je² xi³ qui³chjoao¹³ cˀoa⁴ xi³ qui³no²ˀyao²³. Ti⁴tjo³son²-lao⁴³, cˀoa⁴ ti⁴cˀa³ntjai²yao³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-no³. Tsa² tsi² si⁴coi²ntao⁴³, cjoa²ˀai⁴con³-no³ jo³-ni³ tsa² jnco³ che¹, cˀoa⁴ li²coi³ jchao⁴³ jme³ hora-ni³ cjoa²ˀai⁴con³-no³. \v 4 To⁴nca³ tjin¹jnco³jao²-no³ cho⁴ta⁴ ya⁴ Sardis xi³ cje³ si¹jnti¹-jin² yao³-le⁴. An³ cˀoe¹ma³cao⁴-na³ nca³ yˀa³cja¹ na³jño³čhoa³, nca³ cˀoa⁴-sˀin² va³quin²-le⁴. \v 5 Je² xi³ si⁴²qui³njen³, na³jño³čhoa³ coa¹yo³, cˀoa⁴ li²coi³ si³cha²joan³ je² jan³ˀain¹-le⁴ ya⁴tˀa³ xon⁴ xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴vi³jna³chon³. Cˀoa⁴ an³ si³qui²xi⁴ya³nta³ jan³ˀain¹-le⁴ nqui³xcon⁴ Nˀai³-na⁴, cˀoa⁴ nqui³xcon⁴ a²ncje⁴-le⁴. \v 6 Je² xi³ tjin¹ xo⁴ño³, ca²ti³ncha²ño³-le⁴ jo³ tso²-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo je² Espíritu Santo. \s1 Cjoa⁴ xi³ tsa³cˀin²-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo ya⁴ Filadelfia \p \v 7 Chji¹-lai⁴ je² a²ncje⁴ xi³ tsˀe⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo ya⁴ Filadelfia: Tso² cjoa⁴ je²-vi⁴ je² xi³ tsje³, je² xi³ ña³qui³ cjoa⁴qui²xi⁴, cˀoa⁴ je² xi³ tjin¹-le⁴ yo²vi⁴-le⁴ David, je² xi³ cjo³ˀai² cˀoa⁴ li²ˀya³ xi³ ma³-le⁴ vˀe¹chjoa², cˀoa⁴ vˀe¹chjoa² cˀoa⁴ li²ˀya³ xi³ ma³-le⁴ cjo³ˀai². \v 8 An³ ˀve³-nia¹³ xa¹-no³. (Coe⁴-ni³ je³qui³tsjoa³jnco³-no³ xo⁴ntjoa⁴ xi³ ti⁴xˀa⁴ nqui³xcon³, jña³-ni³ nca³ ni⁴ˀya³-jin² xi³ ma³-le⁴ vˀe¹chjoa².) Tjin¹ˀi⁴tse¹-no³ nca³nˀion¹, cˀoa⁴ qui³ni²tjo³son²³ je² en¹-na⁴, cˀoa⁴ li²coi³ tsa³cˀe²ˀmao³ jan³ˀain¹-na⁴. \v 9 Coe⁴-ni³, an³ cjoa⁴nˀion¹ sˀin³-le⁴ je² cho⁴ta⁴ xi³ ma³ña³ ya⁴ ntˀia³sinagoga xi³ tsˀe⁴ Satanás, je² xi³ judío tso²-le⁴ yao³-le⁴, cˀoa⁴ li²coi³ coan³-ni³, to⁴xo⁴cˀoa⁴²qui³tso². An³ cjoa⁴nˀion¹ sˀin³-le⁴ nca³ cjoi⁴nčhoa³ cˀoa⁴ nca³ scoe⁴xcon¹ coi⁴ncha³xco¹nchˀin³tˀa³-le⁴ ntso⁴co³, cˀoa⁴ nca³ scoe⁴ nca³ an³ coan³tsjoa³que⁴-no³. \v 10 Coi³ nca³ qui³ni²tjo³son²³ je² en¹ xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴tse³jta³-na⁴, cˀoa⁴-ti⁴ an³ cˀoa³sje³ntjai²-no³ cˀia⁴ nca³ coi⁴cho²-ca³ hora nca³ cho¹tˀa³-no³. Je² hora cjoa⁴ˀai¹-le⁴ nca³qui³jnta² son³ˀnte³-vi⁴, nca³ cˀoa⁴-sˀin² cho¹tˀa³ je² xi³ tjio¹ i⁴ son³ˀnte³-vi⁴. \v 11 Coe⁴-ni³, cjoe²ˀe⁴nti⁴ton⁴-nia¹³. Nta³ tˀe²jin³ta³con²³ jme³-ni³ xi³ tjin¹-no³, jme¹-ni³ nca³ ni⁴ˀya³-jin² xi³ cjoa⁴ˀa³-ni³no³ corona-no³. \v 12 Je² xi³ si⁴²qui³njen³, an³ coi³ncha³nta³ ya⁴ ntˀia³-le⁴ Ni³na¹-na⁴, cˀoa⁴ ni⁴nqui²jnco³-jin² ni⁴čhjin³ coi⁴tjo³ nti³tsin³. Cˀoa⁴ an³ squi³joan²³ je² jan³ˀain¹-le⁴ Ni³na¹-na⁴, cˀoa⁴ jan³ˀain¹-le⁴ je² na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ tsˀe⁴ Ni³na¹-na⁴, je² Jerusalén cho⁴tse⁴, jña³-le⁴ xi³ fa³ˀai³jen³-ni³ ncˀa³jmi³ tsˀe⁴ Ni³na¹-na⁴, cˀoa⁴ jan³ˀain¹ cho⁴tse⁴-na⁴. \v 13 Je² xi³ tjin¹ xo⁴ño³, ca²ti³ncha²ño³-le⁴ jo³ tso²-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo je² Espíritu Santo. \s1 Cjoa⁴ xi³ tsa³cˀin²-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo ya⁴ Laodicea \p \v 14 Chji¹-lai⁴ je² a²ncje⁴ xi³ tsˀe⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo ya⁴ Laodicea: Coe⁴-ni³, cˀoi⁴tso² je² Amén, je² testigonta³ xi³ ña³qui³ cjoa⁴qui²xi⁴, je² xi³ tsa³cˀe¹to²tsˀin³-le⁴ cjoa⁴ xi³ Ni³na¹ qui³si³nta³. \v 15 An³ ˀve³-nia¹³ xa¹-no³, nca³ ni⁴nchˀan¹-jion²³, cˀoa⁴ ni⁴sjoe²-jion²³. Jo¹ to⁴nta³ tsa² nchˀaon¹³, cˀoa⁴ tsa² sjoao²³. \v 16 Coi³ nca³ to⁴so³yao³, cˀoa⁴ li²coi³ nchˀaon¹³, ni⁴sjoe²-jion²³, an³ cˀoe³čha¹³-ni³no³ ntso⁴ˀva³. \v 17 Nca³ jon² cˀoi⁴coi⁴xon¹³: Ña¹ nchi⁴na¹-nia¹, cˀoa⁴ li² cˀoa⁴cji³ chji¹-na¹, cˀoa⁴ ni⁴jme³-jin² xi³ cha³-na¹. Li²coi³ ˀyao³ nca³ ñˀain³ ti³yo³, cˀoa⁴ nca³ chˀoao³, cˀoa⁴ nca³ yo⁴mao⁴³, cˀoa⁴ nca³ xcao⁴³, cˀoa⁴ nca³ ti³so³yo³jtio³. \v 18 An³ coi³ncha³ˀa²-no³ nca³ an³ ti⁴nta¹tˀa³-nao¹³ taon⁴si³-ne² xi³ lˀi¹ qui³chjan¹jin³, jme¹-ni³ nca³ nchi⁴na¹ ca²ta³ma³-si¹nio³ nca³ jon². Chˀa⁴cjao¹³ na³jño³ xi³ čhoa³ cjoan³, jme¹-ni³ nca³ tsi² jcha⁴-si¹ni³le⁴ je² cjoa⁴soa³-no³ nca³ ti³so³yo³jtio³. Cˀoa⁴ ti⁴no¹jon³ xcon³ jme¹-ni³ nca³ coan⁴tsen³-si¹ni³no³. \v 19 An³ nchja²ti³coa⁴, tsjoa³-le⁴ cjoa⁴ñˀain³ nca³tsˀi³ xi³ an³ tsjoa³que⁴: Ti⁴sin³-sao³ cˀoa⁴ ti⁴cˀa³ntjai²yao³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-no³. \v 20 Coe⁴-ni³, an³ ti²jna⁴jčhoa³ xo⁴ntjoa⁴, cˀoa⁴ nchja²³. Tsa² ˀya³ni³ve⁴ xi³ nčhˀoe¹-le⁴ jta⁴-na⁴, cˀoa⁴ tsa² sco¹ˀai² xo⁴ntjoa⁴, cjoa²ˀa⁴sˀen³con³-le⁴, cˀoa⁴ coa²cjen⁴coa⁴, cˀoa⁴-ti⁴ je² coa⁴cjen⁴cao⁴-na³. \v 21 Je² xi³ si⁴²qui³njen³, an³ tsjoa³-le⁴ nca³ cˀoe¹jna³tˀa³-na³ ya⁴ ya¹xi²le⁴-na⁴, cˀoa⁴-sˀin² jo³-sˀin² nca³ je³qui³si³qui³njen³ nca³ an³, cˀoa⁴ je³tsa³ca²te⁴jna³tˀa³-le⁴ Nˀai³-na⁴ ya⁴ ya¹xi²le⁴-le⁴. \v 22 Je² xi³ tjin¹ xo⁴ño³, ca²ti³ncha²ño³-le⁴ jo³ tso²-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo je² Espíritu Santo. \c 4 \s1 Jo³-sˀin² nca³ ˀya³xcon³ Nai³-na¹ ya⁴ ncˀa³jmi³ \p \v 1 Coan³scan³-ni³ cjoa⁴ je²-vi⁴, qui³sco²tsen³, cˀoa⁴ coe⁴-ni³ jnco³ xo⁴ntjoa⁴ xi³ ti⁴xˀa⁴ ya⁴ ncˀa³jmi³. Je² ti¹tjon² jta⁴ xi³ qui³nčhˀoe³ jo³-ni³ tsa² jta⁴-le⁴ čhjao³ xi³ tsa³cja¹cao⁴-na³: Nčhoa¹mi³ i⁴-vi⁴, coa³co³-le²³ je² cjoa⁴ xi³ coan⁴ coan⁴scan³-ni³ je²-vi⁴. \v 2 Nti⁴ton⁴ tsa³ca²te⁴jna³coa⁴ je² Espíritu Santo. Coe⁴-ni³ jnco³ ya¹xi²le⁴ xi³ ti¹jna³ ya⁴ ncˀa³jmi³, cˀoa⁴ jnco³ xi³ ya⁴ ti¹jna³ne² je² ya¹xi²le⁴. \v 3 Cˀoa⁴ je² xi³ ti¹jna³ne², cˀoa⁴cji³ jo³-ni³ tsa² jnco³ la⁴jao⁴ xi³ jaspe ˀmi², cˀoa⁴ xi³ cornalina ˀmi². Cˀoa⁴ jnco³ ˀya⁴ xi³ ya⁴ se¹jna³ntai³-le⁴ je² ya¹xi²le⁴, xi³ cˀoa⁴cji³ jo³-ni³ tsa² sen¹-le⁴ la⁴jao⁴ xi³ esmeralda ˀmi². \v 4 Cˀoa⁴ ya⁴ ntai³-le⁴ je² ya¹xi²le⁴ti¹tjon² tjio¹ can³ño³ ya¹xi²le⁴. Tsa³ˀve³ ya⁴son² ya¹xi²le⁴-ve⁴ can³ño³ cho⁴ta⁴jchi¹nca³ xi³ ya⁴ tjio¹ne², xi³ yˀa³cja¹ na³jño³čhoa³. Cˀoa⁴ tjio¹son² jco⁴ corona xi³ taon⁴si³ne². \v 5 Ya⁴ je² ya¹xi²le⁴ti¹tjon²-ve⁴ lˀi¹chˀaon⁴ ji³tjo³, cˀoa⁴ qui³tsin³ chˀaon⁴ cao⁴ jta⁴. Ña³to³ lámpara tjio¹ti² ya⁴ nqui³xcon⁴ ya¹xi²le⁴, jña³-le⁴ xi³ coi³ ña³to³ espíritu xi³ tsˀe⁴ Ni³na¹. \v 6 Cˀoa⁴ ya⁴ nqui³xcon⁴ je² ya¹xi²le⁴ ti¹qui³jna³ jnco³ nta¹chi³con³ xi³ cˀoa⁴cji³ cho⁴tsin¹ cji³, jo³-ni³ cho⁴tsin¹ xi³ nˀion¹ fa³te³. Cˀoa⁴ ya⁴tˀa³-le⁴ je² ya¹xi²le⁴, cˀoa⁴ ya⁴ntai³-le⁴ je² ya¹xi²le⁴, ño³ ma³-ni³ xi³ tjio¹con³ xi³ qui³tse³jon² xcon⁴ tsˀoa⁴ cao⁴ jton⁴ ya¹tsˀin⁴. \v 7 Je² xi³ ti¹tjon²-le⁴ xi³ tjio¹con³ cˀoa⁴cji³ xa³ cji³. Je² xi³ ma³jao²-ni³le⁴ xi³ tjio¹con³ cˀoa⁴cji³ nčha⁴ja⁴ˀnti¹ cji³. Je² xi³ ma³jan²-ni³le⁴ xi³ tjio¹con³ cˀoa⁴cji³ ncjain¹ cho⁴ta⁴ cji³. Je² xi³ ma³ño³-ni³le⁴ xi³ tjio¹con³ cˀoa⁴cji³ ja⁴ xi³ ti¹fi²tjen⁴ cji³. \v 8 Je² xi³ ño³ ma³-ni³ xi³ tjio¹con³ tjin¹-le⁴ nca³ jnco¹jnco¹ jaon³ jnca³ jnco³tjo³ntai³-le⁴, cˀoa⁴ ya⁴ya³-le⁴ ncjin² xcon⁴ tjin¹. Li²coi³ qui³si³cja¹ya³ nca³ njion² ni⁴nca³ ni⁴čhjin³, nca³ tso²: Tsje³, tsje³, tsje³ je² Nai³-na¹ Ni³na¹ xi³ va³te¹xo³ma³ nca³yi³je³, xi³ tsa³cˀe²jna³, xi³ ti¹jna³, cˀoa⁴ xi³ cjoa⁴ˀai¹-ni³. \v 9 To⁴cˀia⁴²-ni³ nca³ je² xo⁴cjoan³-ve⁴ xi³ tjio¹con³ tsˀa³sje³je³ya³ tsa³ve³xcon¹ qui³se³tˀain³-le⁴ je² xi³ ti¹jna³ne² ya¹xi²le⁴-ve⁴, je² xi³ ti¹jna³con³ nca³ntsjai² ni⁴čhjin³, \v 10 cˀia⁴ je² can³ño³ cho⁴ta⁴jchi¹nca³ tsa³cja³yo³nia²tˀa³-le⁴ je² xi³ ti¹jna³ne² ya¹xi²le⁴-ve⁴. Jo³ nca³ tsa³ve³xcon¹ je² xi³ ti¹jna³con³ nca³ntsjai² ni⁴čhjin³. Tsa³cˀe¹tsao³ corona-le⁴ nqui³xcon⁴ ya¹xi²le⁴-ve⁴, nca³ tso²: \v 11 Señor, va³quin²-li² nca³ ji³ ca²tji³tjo³je³yai³, cˀoa⁴ nca³ xcon¹ ca²ta³ˀya³ta³con²-li², cˀoa⁴ ca²ta³sˀe³-li² nca³nˀion¹, nca³ ji³ qui³ni²ntai³ nca³yi³je³ tso³jmi², nca³ ji³ coan³me³ta³coin²³ nca³ qui³sˀe³, cˀoa⁴ cˀoa⁴-sˀin² coan³. \c 5 \s1 Je² xon⁴ xi³ sˀe³xco¹ya³ cˀoa⁴ je² Va³rre² \p \v 1 Tsa³ˀve³ ya⁴ ntsja³ nca³qui²xi⁴ je² xi³ ti¹jna³ne² je² ya¹xi²le⁴ jnco³ xon⁴ xi³ sˀe³xco¹ya³ xi³ tji¹tˀa³ ya⁴ya³-le⁴ cˀoa⁴ nca³tsen³-le⁴, xi³ ña³to³ sello qui³sˀe³nˀion¹-ni³. \v 2 Tsa³ˀve³jncoa³ a²ncje⁴ xi³ tjin¹-le⁴ nca³nˀion¹ xi³ nˀion¹ ti¹nchja⁴ya³: ˀya¹-ni³ xi³ va³quin²-le⁴ nca³ sco¹ˀai² je² xon⁴, cˀoa⁴ nca³ cˀoa⁴sje³tˀa³ sello-le⁴. \v 3 Ni⁴ˀya³-jin² xi³ coan³-le⁴ qui³sco³ˀai² je² xon⁴, cˀoa⁴ ni⁴ˀya³-jin² xi³ coan³ qui³sco²tsen³-le⁴, ni⁴ya⁴-jin² ncˀa³jmi³, ni⁴ˀi⁴-jin² son³ˀnte³-vi⁴, ni⁴ya⁴-jin² nqui³ son³ˀnte³. \v 4 Cˀoa⁴ an³ a³li² cˀoa⁴cji³ qui³squi³ˀntia¹³, nca³ tsi²ˀya³ xi³ coan³sjai³ xi³ va³quin²-le⁴ nca³ sco¹ˀai²nqui³ je² xon⁴, ni⁴ xi³ cˀoe⁴²xquia⁴, ni⁴ xi³ sco¹tsen³-le⁴. \v 5 Jnco³ cho⁴ta⁴jchi¹nca³ cˀoi⁴qui³tso²-na³: A³li² chi³ˀntia¹-jin²³. Coe⁴-ni³ je² xa³-le⁴ cho⁴ta⁴ Judá, je² xi³ ntje⁴-le⁴ David, xi³ qui³njen²-le⁴ nca³ sco¹ˀai²nqui³ je² xon⁴, cˀoa⁴ nca³ cˀoa⁴sje³tˀa³ je² ña³to³ sello-le⁴. \v 6 Qui³sco²tsen³. Coe⁴-ni³ ya⁴ nca³va³sen³-le⁴ ya¹xi²le⁴-ve⁴, cˀoa⁴ je² xi³ ño³ ma³-ni³ xi³ tjio¹con³, cˀoa⁴ nca³va³sen³-le⁴ je² cho⁴ta⁴jchi¹nca³, ti¹jna³ jnco³ Va³rre² jo³-ni³ xi³ cˀen³ cji³, xi³ ña³to³ nčha⁴ tjin¹-le⁴, cˀoa⁴ ña³to³ ma³ xcon⁴, xi³ je² ña³to³ espíritu xi³ tsˀe⁴ Ni³na¹ xi³ qui³ni²ca³sen¹ nca³qui³jnta² son³ˀnte³. \v 7 Je² Va³rre² ja³ˀai³, cˀoa⁴ qui³scoe¹ je² xon⁴-ve⁴ ya⁴ya³ ntsja³ nca³qui²xi⁴ je² xi³ ti¹jna³ne² ya¹xi²le⁴-ve⁴. \v 8 Cˀia⁴ nca³ je³qui³scoe¹ je² xon⁴, je² xi³ ño³ ma³ xi³ tjio¹con³, cˀoa⁴ je² nca³ can³ño³ cho⁴ta⁴jchi¹nca³ tsa³cja³yo³nia² nqui³xcon⁴ je² Va³rre². Jnco¹jnco¹ na³jni¹ˀarpa yˀa³, cˀoa⁴ cho⁴tsin¹ taon⁴si³ne² tjio¹qui³tse³ xqui³ xi³ nta³ njen⁴, xi³ coi³ cjoa⁴vˀe²tsˀoa³-le⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo. \v 9 Cˀoa⁴ qui³se³ jnco³ jnta³ cho⁴tse⁴, tso²: Va³quin²-li² nca³ chjoai¹³ je² xon⁴, cˀoa⁴ nca³ chˀa⁴sje³tˀai³ sello-le⁴. Nca⁴ ji³ qui³ni²cˀen³-li², nca³ cao⁴ njin¹-li⁴ ji³ tsa³cˀe²chji¹ntjai²n-a³jin⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹, nca³ ja²ˀai⁴-ni³jin⁴ nca³yi³je³ ntje⁴, nca³yi³je³ en¹, nca³yi³je³ na⁴xi⁴na³nta¹, nca³yi³je³ ˀnte³. \v 10 Ji³ tsa³qui³ncha³-na³jin⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon² cˀoa⁴ na⁴ˀmi³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹. Cˀoa⁴-sˀin² coa⁴te²xo³ma³² i⁴ son³ˀnte³-vi⁴. \v 11 Cˀoa⁴ qui³sco²tsen³ qui³nčhˀoe³-le⁴ jta⁴-le⁴ xi³ ncjin² a²ncje⁴ ntai³-le⁴ je² ya¹xi²le⁴, cao⁴ xi³ tsˀe⁴ je² xi³ tjio¹con³, cao⁴ xi³ tsˀe⁴ je² cho⁴ta⁴jchi¹nca³. Nca³tsˀi³ xi³ ya⁴ tjio¹ jo³ nca³ jmi³jmi³ coan³xco¹, \v 12 cˀoa⁴ nˀion¹ qui³nchja⁴: Je² Va³rre² xi³ qui³ni²cˀen³ va³quin²-le⁴ nca³ je² scoe¹ cjoa⁴te¹xo³ma³ cao⁴ cjoa⁴nchi⁴na¹ cao⁴ cjoa⁴ˀi³sen³ta³con² cao⁴ nca³nˀion¹ cao⁴ cjoa⁴ncˀa³, cao⁴ cjoa⁴je³ya³, cao⁴ cjoa⁴ni²chi³con³tˀain³. \v 13 An³ qui³nčhˀoe³-le⁴ nca³tsˀi³ xi³ qui³sˀe³nta³ xi³ tjio¹ ya⁴ncˀa³jmi³ cao⁴ ya⁴ son³ˀnte³ cao⁴ ya⁴ nqui³ˀnte³, cˀoa⁴ cao⁴ xi³ ya⁴ nta¹chi³con³ tjio¹jin³, cao⁴ nca³yi³je³ tso³jmi² xi³ ya⁴ tjio¹, nca³ tso²: Je² xi³ cˀoa⁴-sˀin² ti¹jna³ne² je² ya¹xi²le⁴, cˀoa⁴ je² Va³rre² ca²ta³sˀe³-le⁴ cjoa⁴ni²chi³con³tˀain³, cao⁴ cjoa⁴ncˀa³, cao⁴ cjoa⁴je³ya³, cao⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³ nca³ntsjai² ni⁴čhjin³. \v 14 Je² xi³ ño³ ma³ xi³ tjio¹con³ qui³tso²: Cˀoa⁴ ca²ta³ma³. Je² can³ño³ cho⁴ta⁴jchi¹nca³ tsa³cja³yo³nia²-le⁴ ncjain¹, cˀoa⁴ tsa³ve³xcon¹ je² xi³ ti¹jna³con³ nca³ntsjai² ni⁴čhjin³. \c 6 \s1 Je² sello xi³ ña³to³ ma³-ni³ \p \v 1 Qui³sco²tsen³ cˀia⁴ nca³ je² Va³rre² tsa³cˀa³sje³tˀa³ xi³ ti¹tjon² sello, cˀoa⁴ qui³nčhˀoe³jnco³-le⁴ xi³ ño³ ma³-ni³ xi³ tjio¹con³, xi³ tso² jo³-ni³ jta⁴-le⁴ chˀaon⁴: Nčhoai¹³, cˀoa⁴ cho¹tsain³. \v 2 Cˀoa⁴ qui³sco²tsen³. Coe⁴-ni³ jnco³ na⁴xin¹čhoa³. Je² xi³ ti¹jna³son²-le⁴ tjin¹-le⁴ jnco³ ya¹tsi³tin³. Qui³tsˀai²jnco³-le⁴ corona, cˀoa⁴ je² ji³tjo³ nca³ ti¹njen²-le⁴ jme¹-ni³ nca³ coi⁴njen⁴-si¹ni³le⁴. \v 3 Cˀia⁴ nca³ je² tsa³cˀa³sje³tˀa³ je² xi³ ma³jao²-ni³ sello, qui³nčhˀoe³-le⁴ je² xi³ ma³jao²-ni³ xi³ tjio¹con³, xi³ tso²: Nčhoai¹³, cˀoa⁴ cho¹tsain⁴³. \v 4 Ji³tjo³ nqui²jnco³ na⁴xin¹ xi³ ni² cji³. Je² xi³ ti¹jna³son²-le⁴ qui³tsˀai²-le⁴ ˀnte³ nca³ cjoa⁴ˀa²xin² xi³ nchˀan¹ chon³ xi³ tsˀe⁴ son³ˀnte³, nca³ si⁴²cˀen³-si¹ni³ xi¹ncjin¹. Qui³tsˀai²-le⁴ jnco³ qui⁴cha⁴spada xi³ nˀion¹ je³. \v 5 Cˀia⁴ nca³ je² tsa³cˀa³sje³tˀa³ je² xi³ ma³jan²-ni³ sello, qui³nčhˀoe³-le⁴ je² xi³ ma³jan²-ni³ xi³ tjio¹con³, xi³ tso²: Nčhoai¹³, cˀoa⁴ cho¹tsain³. Qui³sco²tsen³, cˀoa⁴ coe⁴-ni³ jnco³ na⁴xin¹jma². Je² xi³ ti¹jna³son²-le⁴ tjin¹-le⁴ jnco³ ya¹libra ya⁴³ ntsja³. \v 6 Qui³nčhˀoe³-le⁴ jnco³ jta⁴ ya⁴ nca³va³sen³-le⁴ xi³ ño³ ma³ xi³ tjio¹con³ xi³ tso²: Jao² libra trigo nca³ jnco³ vi²xo⁴, cˀoa⁴ jaon³ libra cebada nca³ jnco³ vi²xo⁴. A³li² ni²qui³tson¹-jin²³ je² vino ni⁴je² si²ti⁴-ve⁴. \v 7 Cˀia⁴ nca³ je² tsa³cˀa³sje³tˀa³ xi³ ma³ño³-ni³ sello, qui³nčhˀoe³-le⁴ jta⁴-le⁴ xi³ ma³ño³-ni³ xi³ tjio¹con³, xi³ tso²: Nčhoai¹³, cˀoa⁴ cho¹tsain³. \v 8 Cˀoa⁴ qui³sco²tsen³. Coe⁴-ni³ jnco³ na⁴xin¹ xi³ bayo cji³. Je² xi³ ti¹jna³son²-le⁴ tjin¹-le⁴ jan³ˀain¹ Cjoa⁴vi³ya³, cˀoa⁴ ya⁴ jña³ nca³ ti¹ti² qui³tjen⁴nqui³-le⁴. Cˀoa⁴ je² qui³tsˀai²-le⁴ nca³ coa⁴te²xo³ma³ jnco³ ya² xi³ ma³-ni³ ño³ ya²-le⁴ son³ˀnte³, jme¹-ni³ nca³ si⁴²cˀen³-si¹ni³ cao⁴ qui⁴cha⁴spada cao⁴ cji³nčha¹ cao⁴ cjoa⁴vi³ya³ cao⁴ je² cho⁴jña¹-le⁴ son³ˀnte³. \v 9 Cˀia⁴ nca³ je² tsa³cˀa³sje³tˀa³ je² xi³ ma³ˀaon²-ni³ sello, tsa³ˀve³nqui³-le⁴ son²xta² ni⁴ma⁴-le⁴ je² xi³ qui³ni²cˀen³ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ en¹-le⁴ Ni³na¹, cˀoa⁴ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ je² en¹-le⁴ xi³ qui³tsjoa³. \v 10 Jo³ nca³ nˀion¹ qui³nchja⁴ tso²: Señor xi³ tsjai³ xi³ cjoa⁴qui²xi⁴, cˀia¹ sa³ˀnta³ nca³ cˀoai⁴-lai⁴ cjoa⁴ñˀain³ je² xi³ ya⁴ tjio¹con³ son³ˀnte³, cˀoa⁴ nca³ si⁴jntai²³ njin¹-na⁴jin⁴. \v 11 Cˀoa⁴ qui³tsˀai²-le⁴ na³jño³ xi³ čhoa³ cjoan³, cˀoa⁴ tsa³cˀin²-le⁴ nca³ ca²ta³si¹cja¹ya³ nqui³ jo³ tjin¹ ni⁴čhjin³, sa³ˀnta³ nca³ sˀe⁴jnco³ cao⁴ je² xi³ qui³ni²xa¹cao⁴ cˀoa⁴ cao⁴ ntsˀe⁴, xi³ cˀoa⁴-ti⁴ si⁴cˀen³ jo³-ni³ nca³ je². \v 12 Qui³sco²tsen³ cˀia⁴ nca³ tsa³cˀa³sje³tˀa³ je² xi³ ma³jaon³-ni³ sello. Coe⁴-ni³ cˀoa⁴coan³ jnco³ chaon¹ xi³ nˀion¹. Je² tsˀoi¹, jma² qui³sˀe³ jo³-ni³ tsa² jnco³ na³jño³jma², cˀoa⁴ je² sa¹ coan³ njin¹ nca³yi³je³. \v 13 Cˀoa⁴ je² ni³ño³-le⁴ ncˀa³jmi³ qui³tsao³ tˀa³na³nqui³ jo³-ni³ tsa² ya¹ higo xi³ tsao³nqui³ to³-le⁴ xi³ cje³ chji²-jin² cˀia⁴ nca³ jnco³ ntjao⁴ xi³ nˀion¹ fa³ˀa³. \v 14 Cˀoa⁴ je² ncˀa³jmi³ qui³tˀa³xin² jo³-ni³ tsa² jnco³ xon⁴ xi³ sˀe³xco¹ya³. Nca³yi³je³ ni³nto³ cao⁴ je² ˀnte³ xi³ tjio¹ˀncho² nta¹chi³con³ qui³cha³ˀa²xin²-ni³ ˀnte³-le⁴. \v 15 Je² cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ son³ˀnte³ cao⁴ cho⁴ta⁴je³ya³, cao⁴ xi³ nchi⁴na¹ cao⁴ xi³ capitán, cao⁴ xi³ nˀion¹ tjin¹-le⁴ nca³nˀion¹, cao⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ˀnta³ cao⁴ xi³ ntai¹ tjio¹, qui³ ca³tio¹ˀma³ nqui³nqui³jao³ cˀoa⁴ nqui³na⁴xi⁴ xi³ tjio¹jin³ jña¹jcha¹. \v 16 Cˀoa⁴qui³tso²-le⁴ je² jña¹jcha¹-ve⁴ cao⁴ je² na⁴xi⁴-ve⁴: Ca²ta³tsao³jon²-na³jin⁴, cˀoa⁴ ti⁴ca³tio¹ˀma³-na³jin⁴ ncjain¹ je² xi³ ti¹jna³ne² je² ya¹xi²le⁴-ve⁴, cˀoa⁴ cjoa⁴jti³-le⁴ je² Va³rre², \v 17 nca³ je³ja³ˀai³ je² ni⁴čhjin³-le⁴ cjoa⁴jti³-le⁴. ˀya¹ xi³ coan⁴ jcho¹cjoa⁴cao⁴-le⁴. \c 7 \s1 Je² xi³ jnco³ ciento cao⁴-ni³ ña³chan²ño³ jmi³ ma³-ni³ xi³ qui³sˀe³choa⁴ \p \v 1 Coan³scan³-ni³ cjoa⁴ je²-vi⁴ tsa³ˀve³ ño³ a²ncje⁴ xi³ ya⁴ tjio¹ nca³ ño³ xi⁴nqui⁴-le⁴ son³ˀnte³. Tjio¹vˀe¹chjoa²-le⁴ je² ño³ ntjao⁴-le⁴ son³ˀnte³, jme¹-ni³ nca³ tsi² tsjen¹-si¹ni³ ntjao⁴ i⁴son² son³ˀnte³, ni⁴ya⁴son² nta¹chi³con³-jin², ni⁴cjoa⁴ˀa³ne²-le⁴ ni⁴jnco³-jin² ya¹. \v 2 Nqui²jnco³ a²ncje⁴ tsa³ˀve³ xi³ qui³mi³-ni³ ya⁴ jña³ nca³ tjo³ tsˀoi¹, xi³ tjin¹-le⁴ sello xi³ tsˀe⁴ Ni³na¹ xi³ ti¹jna³con³. Nˀion¹ qui³nchja⁴-le⁴ je² nca³ ño³ a²ncje⁴, jña³-le⁴ xi³ cˀoa⁴-sˀin² qui³tsˀai²-le⁴ nca³ si⁴²ñˀain³-le⁴ son³ˀnte³ cao⁴ nta¹chi³con³. \v 3 Tso²: A³li² ni²ñˀain³-jin²lao⁴³ son³ˀnte³, ni⁴je²-jin² nta¹chi³con³, ni⁴je²-jin² ya¹, sa³ˀnta³ nca³ cˀoe¹choai⁴-jin⁴ tjen³ cho⁴ˀnta³-le⁴ Ni³na¹-na¹. \v 4 Cˀoa⁴ qui³nčhˀoe³ jo³ ncjin² xi³ qui³sˀe³choa⁴. Jnco³ ciento cao⁴-ni³ ña³chan²ño³ jmi³ ma³-ni³ xi³ qui³sˀe³choa⁴, tsˀe⁴ nca³tsˀi³ ntje⁴-le⁴ ja⁴xti³-le⁴ Israel. \v 5 Xi³ tsˀe⁴ ntje⁴-le⁴ Judá, te³jao² jmi³ xi³ qui³sˀe³choa⁴. Xi³ tsˀe⁴ ntje⁴-le⁴ Rubén, te³jao² jmi³ xi³ qui³sˀe³choa⁴. Xi³ tsˀe⁴ ntje⁴-le⁴ Gad, te³jao² jmi³ xi³ qui³sˀe³choa⁴. \v 6 Xi³ tsˀe⁴ ntje⁴-le⁴ Aser, te³jao² jmi³ xi³ qui³sˀe³choa⁴. Xi³ tsˀe⁴ ntje⁴-le⁴ Neftalí, te³jao² jmi³ xi³ qui³sˀe³choa⁴. Xi³ tsˀe⁴ ntje⁴-le⁴ Manasés, te³jao² jmi³ xi³ qui³sˀe³choa⁴. \v 7 Xi³ tsˀe⁴ ntje⁴-le⁴ Simeón, te³jao² jmi³ xi³ qui³sˀe³choa⁴. Xi³ tsˀe⁴ ntje⁴-le⁴ Leví, te³jao² jmi³ xi³ qui³sˀe³choa⁴. Xi³ tsˀe⁴ ntje⁴-le⁴ Isacar, te³jao² jmi³ xi³ qui³sˀe³choa⁴. \v 8 Xi³ tsˀe⁴ ntje⁴-le⁴ Zabulón, te³jao² jmi³ xi³ qui³sˀe³choa⁴. Xi³ tsˀe⁴ ntje⁴-le⁴ José, te³jao² jmi³ xi³ qui³sˀe³choa⁴. Xi³ tsˀe⁴ ntje⁴-le⁴ Benjamín, te³jao² jmi³ xi³ qui³sˀe³choa⁴. \s1 Je² cho⁴ta⁴ncjin² xi³ na³jño³čhoa³ yˀa³cja¹ \p \v 9 Coan³scan³-ni³ cjoa⁴ je²-vi⁴ qui³sco²tsen³. Coe⁴-ni³ jo³ ncjin² ma³-ni³ cho⁴ta⁴, jña³-le⁴ xi³ tsi² ma³xqui⁴-le⁴, xi³ tsˀe⁴ nca³tsˀi³ ˀnte³, cao⁴ ntje⁴, cao⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, cao⁴ en¹. Tjio¹ nqui³xcon⁴ je² ya¹xi²le⁴-ve⁴, cˀoa⁴ ya⁴ nqui³xcon⁴ je² Va³rre². Na³jño³čhoa³ yˀa³cja¹, cˀoa⁴ xca⁴jen¹ ncha³ya³ ntsja³. \v 10 Nˀion¹ qui³squi³ˀntia¹cao⁴ tso²: Cjoa⁴vi³tjo³ntjai² tjin¹-le⁴ je² Ni³na¹-na¹, xi³ ya⁴ ti¹jna³ne² je² ya¹xi²le⁴-ve⁴, cˀoa⁴ je² Va³rre². \v 11 Nca³tsˀi³ a²ncje⁴ ya⁴ tjio¹ ntai³-le⁴ je² ya¹xi²le⁴-ve⁴, cˀoa⁴ je² cho⁴ta⁴jchi¹nca³, cˀoa⁴ je² xi³ ño³ ma³ xi³ tjio¹con³. Tsa³cja³yo³nia²-le⁴ ncjain¹ nqui³xcon⁴ ya¹xi²le⁴-ve⁴, cˀoa⁴ tsa³ve³xcon¹ Ni³na¹. \v 12 Qui³tso²: Cˀoa⁴ ca²ta³ma³. Ni³na¹-na¹ ca²ta³sˀe³-le⁴ cjoa⁴ni²chi³con³tˀain³, cao⁴ cjoa⁴je³ya³, cao⁴ cjoa⁴ˀi³sen³ta³con², cao⁴ jña³-le⁴ cjoa⁴nta³ xi³ vˀai²-le⁴, cao⁴ cjoa⁴ncˀa³, cao⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³, cao⁴ nca³nˀion¹ nca³ntsjai² ni⁴čhjin³. Cˀoa⁴ ca²ta³ma³. \v 13 Qui³nchja⁴ jnco³ cho⁴ta⁴jchi¹nca³, qui³tso²-na³: Je² xi³ i⁴ tjio¹-vi⁴, xi³ yˀa³cja¹ na³jño³čhoa³, ˀya¹-ni³ xo⁴cjoan³-ve⁴, jña¹-ni³ ca²nčhoa¹-ni³. \v 14 Cˀoa⁴ an³ qui³xin³-le⁴: Señor, ji³ ˀyai³. Cˀoa⁴ je² qui³tso²-na³: Je²-vi⁴ xi³ nˀion¹ tse³ cjoa⁴ñˀain³ tsa³cja³ˀa¹, cˀoa⁴ je³tsa³ca³ne¹jon³ na³jño³-le⁴, cˀoa⁴ je² qui³si³čhoa³ cao⁴ je² njin¹-le⁴ je² Va³rre². \v 15 Coi³ nca³ i⁴ tjio¹-ni³ nqui³xcon⁴ je² ya¹xi²le⁴-le⁴ Ni³na¹. Cˀoa⁴-sˀin² si¹xa¹-le⁴ nca³ ni⁴čhjin³ cao⁴ nca³ ni⁴tjen⁴ ya⁴ yo⁴nco⁴-le⁴. Je² xi³ ti¹jna³ne² je² ya¹xi²le⁴ cˀoe¹jna³jin³-le⁴ nca³ je². \v 16 Ni⁴cˀia³-jin² ti⁴coan⁴vao³-ni³le⁴, ni⁴coan⁴fa³ti²-jin²le⁴. Cˀoa⁴ je² tsˀoi¹ li²coi³ ti⁴sca⁴ne²-ni³le⁴, cˀoa⁴ ni⁴jme³-jin² xi³ ti⁴coan⁴sjoe²-ni³le⁴. \v 17 Je² Va³rre² xi³ ya⁴ ti¹jna³ nca³va³sen³-le⁴ je² ya¹xi²le⁴-ve⁴, je² xi³ si⁴²cjen², je² xi³ sca⁴ni²ntia⁴²-le⁴ jña³ ti¹tjo³ na³nta¹ xi³ ti¹jna³con³. Ni³na¹ si⁴²tsje³jon² nca³yi³je³ nta¹xcon⁴ xi³ tsˀe⁴ xcon⁴. \c 8 \s1 Xi³ ma³ña³to³-ni³ sello \p \v 1 Cˀia⁴ nca³ tsa³cˀa³sje³tˀa³ je² xi³ ma³ña³to³-ni³ sello, ña³qui³ qui³sˀe³jyo¹ ya⁴ ncˀa³jmi³ va³sen³-la⁴ hora. \v 2 Cˀoa⁴ tsa³ˀve³ je² ña³to³ a²ncje⁴ xi³ ya⁴ tjio¹ nqui³xcon⁴ Ni³na¹, cˀoa⁴ qui³tsˀai²-le⁴ ña³to³ čhjao³. \v 3 Ja³ˀai³ xi³ nqui²jnco³ a²ncje⁴, tsa³ca³sen²jna³ nqui³xcon⁴ je² xta², tjin¹-le⁴ jnco³ čhoa⁴ˀi¹ xi³ taon⁴si³ne². A³li² cˀoa⁴cji³ tse³ xo⁴nco¹sja³ qui³tsˀai²-le⁴, jme¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² cˀoe⁴²son²-si¹ni³ je² cjoa⁴vˀe²tsˀoa³-le⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo, ya⁴son²-le⁴ je² xta² xi³ taon⁴si³ne² xi³ ti¹jna³ nqui³xcon⁴ je² ya¹xi²le⁴. \v 4 Cˀoa⁴ je² ni⁴ˀnti⁴-le⁴ je² xo⁴nco¹sja³ cao⁴ je² cjoa⁴vˀe²tsˀoa³-le⁴ je² cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo qui³tsin³ncˀa³-ni³ ntsja³ je² a²ncje⁴ nqui³xcon⁴ Ni³na¹. \v 5 Je² a²ncje⁴ qui³scoe¹ je² čhoa⁴ˀi¹, cˀoa⁴ tsa³cˀe¹qui³tse³ čhoa⁴ˀi¹ cao⁴ lˀi¹-le⁴ je² xta², cˀoa⁴ tsa³cˀe¹tsao³son² je² son³ˀnte³. A³li² cˀoa⁴cji³ chˀaon⁴ ja³ne³, cao⁴ jta⁴, cao⁴ lˀi¹chˀaon⁴, cao⁴ chaon¹. \s1 Je² ña³to³ čhjao³ \p \v 6 Cˀoa⁴ je² ña³to³ a²ncje⁴ xi³ tjin¹-le⁴ je² ña³to³ čhjao³, tsa³ca³tio²nta³ nca³ qui³si³cja³ne³. \v 7 Je² xi³ ti¹tjon² a²ncje⁴ qui³si³cja³ne³ čhjao³, cˀoa⁴ tsˀa³ jtsi¹lao⁴ cao⁴ lˀi¹ xi³ ti¹tsˀo¹jin³ cao⁴ njin¹. Ya⁴ qui³tjo³jon² son³ˀnte³. Je² xi³ ma³-ni³ jan² ya³ jña¹jcha¹, jnco³ ya²-le⁴ qui³ti², cˀoa⁴ qui³ti² nca³yi³je³ xca⁴xcoen¹. \v 8 Je² xi³ ma³jao²-ni³ a²ncje⁴ qui³si³cja³ne³ čhjao³. Jo³-ni³ tsa² jnco³ ni³nto³je³ xi³ ti¹ti² qui³ni²cˀa³tjen⁴jin³ ya⁴jin³ nta¹chi³con³. Je² xi³ ma³-ni³ jan² ya³ nta¹chi³con³, jnco³ ya²-le⁴ jo³ njin¹ qui³sˀe³. \v 9 Cˀoa⁴ jnco³ ya² xi³ ma³-ni³ jan² ya³ je² cho⁴ xi³ tjio¹jin³ nta¹chi³con³, xi³ ya⁴ tsa³ca³tio²con³, cˀen³. Jnco³ ya² xi³ ma³-ni³ jan² ya³ barco qui³xo³ya². \v 10 Je² xi³ ma³jan²-ni³ a²ncje⁴ qui³si³cja³ne³ čhjao³. Jnco³ ni³ño³ qui³sca³-ni³ ncˀa³jmi³ xi³ nˀion¹ je³, xi³ ti¹ti² jo³-ni³ tsa² jnco³ lˀi¹ni³cha³. Qui³sca³jin³ jnco³ ya² xi³ ma³-ni³ jan² ya³ nta¹je⁴, cˀoa⁴ ya⁴ jña³ nca³ tjio¹tjo³ na³nta¹. \v 11 Cˀoa⁴ je² ni³ño³ nˀion¹ sja³ ˀmi² jan³ˀain¹-le⁴. Je² xi³ jnco³ ya² xi³ ma³-ni³ jan² ya³ je² na³nta¹ ña³qui³ coan³sja³-ni¹. A³li² cˀoa⁴cji³ cho⁴ta⁴ cˀen³-ni³ je² na³nta¹, nca³ cˀoa⁴-sˀin² nˀion¹ coan³sja³. \v 12 Je² xi³ ma³ño³-ni³ a²ncje⁴ qui³si³cja³ne³ čhjao³. Qui³tsin²ˀaon³ jnco³ ya² xi³ ma³-ni³ jan² ya³ tsˀoi¹, cao⁴ sa¹, cao⁴ ni³ño³. Coan³njion² jnco³ ya² xi³ ma³-ni³ jan² ya³ nca³ je². Li²coi³ coan³ˀi³sen³ jnco³ ya² xi³ ma³-ni³ jan² ya³ ni⁴čhjin³, cˀoa⁴ cao⁴ nca³ ni⁴tjen⁴. \v 13 Qui³sco²tsen³, qui³nčhˀoe³-le⁴ jnco³ a²ncje⁴ xi³ qui³tjen⁴ ya⁴ nca³va³sen³-le⁴ ncˀa³jmi³. Nˀion¹ qui³nchja⁴: Ma⁴-xo¹ni³, ma⁴-xo¹ni³, ma⁴-xo¹ni³ je² xi³ tjio¹ ya⁴ son³ˀnte³, xi³ to⁴coi³ cjoa⁴-le⁴ xi³cˀa³ jta⁴-le⁴ je² čhjao³ xi³ je² jan² a²ncje⁴ sˀa⁴ si⁴²cja³ne³. \c 9 \p \v 1 Je² xi³ ma³ˀaon²-ni³ a²ncje⁴ qui³si³cja³ne³ čhjao³. Tsa³ˀve³jncoa³ ni³ño³ xi³ qui³sca³-ni³ ncˀa³jmi³, qui³sca³tˀa³ son³ˀnte³. Cˀoa⁴ qui³tsˀai²-le⁴ je² yo²vi⁴ xi³ tsˀe⁴ nti⁴tjan⁴ jña³ nca³ ti⁴xˀa⁴jin³sen¹. \v 2 Qui³sco³ˀai² je² nti⁴tjan⁴, cˀoa⁴ ji³tjo³mi³ ni⁴ˀnti⁴ ya⁴ ˀnte³-ve⁴ jo³-ni³ tsa² ni⁴ˀnti⁴-le⁴ xi³ tsˀe⁴ nca⁴ja¹ xi³ nˀion¹ yˀai³. Je² ni⁴ˀnti⁴-le⁴ nti⁴tjan⁴-ve⁴ qui³si³njion²jin³ tsˀoi¹ cao⁴ ntjao⁴. \v 3 Cˀoa⁴ je² ni⁴ˀnti⁴-ve⁴ ji³tjo³jin³-ni³ chjo⁴va⁴ ya⁴son² son³ˀnte³. Cˀia⁴ qui³tsˀai² nca³nˀion¹-le⁴ jo³-ni³ nca³ cˀoa⁴-ti⁴ tjin¹-le⁴ nca³nˀion¹ cho⁴na³ˀya¹-le⁴ son³ˀnte³. \v 4 Cˀoa⁴-sˀin² qui³sa³te³xo³ma³-le⁴ nca³ tsi²coi³ si⁴²qui²ˀaon³ jña¹ xi³ tsˀe⁴ son³ˀnte³, ni⁴jme³-jin² tso³jmi² xi³ xcoen¹ cjoan³, ni⁴jnco³-jin² ya¹, to⁴je² cho⁴ta⁴ xi³ tsi²coi³ tjio¹tˀa³ ya⁴ tjen³ je² sello xi³ tsˀe⁴ Ni³na¹. \v 5 Li²coi³ qui³tsˀai²-le⁴ ˀnte³ nca³ si⁴²cˀen³, to⁴si⁴²jti³-le⁴ xi³ to⁴ˀaon² sa¹. Cˀoa⁴-sˀin² qui³si³qui²ˀaon³ jo³-sˀin² si¹qui²ˀaon³ cho⁴na³ˀya¹ cˀia⁴ nca³ ve¹-le⁴ cho⁴ta⁴. \v 6 Cˀia⁴ je² ni⁴čhjin³-ve⁴ coa⁴jnqui³-le⁴ cjoa⁴vi³ya³ cho⁴ta⁴, cˀoa⁴ li²coi³ coan⁴sjai³-le⁴. Coan⁴me³con³ nca³ coi⁴ya², cˀoa⁴ je² cjoa⁴vi³ya³ to⁴xin² coa⁴nca³-le⁴. \v 7 Je² chjo⁴va⁴ coan³tsen³ jo³-ni³ tsa² na⁴xin¹ xi³ tjio¹nta³-le⁴ cjoa⁴jchan¹, cˀoa⁴ ya⁴son² jco⁴ tjin¹-le⁴ jo³-ni³ corona xi³ cˀoa⁴cjoan³ taon⁴si³ne² cjoan³, cˀoa⁴ je² ncjain¹ jo³ cho⁴ta⁴ cjoan³. \v 8 Tjin¹-le⁴ ntsja⁴jco³ jo³ ya¹nchjin¹ cjoan³, cˀoa⁴ je² ni⁴ˀño⁴ jo³-ni³ ni⁴ˀño⁴ xa³ cjoan³. \v 9 Cjio³son² nta³ni⁴sin⁴-le⁴ qui⁴cha⁴ta²ja³. Je² jnca³-le⁴ jo³ nca³ nˀion¹ fa³ne³, jo³-ni³ carro xi³ ncjin² na⁴xin¹ cjen³ˀnto¹jve³, jo³ ma³ cˀia⁴ nca³ ma³ cjoa⁴jchan¹. \v 10 Tjin¹-le⁴ nti³tsˀin³ xi³ cˀoa⁴cjoan³ tsˀe⁴ cho⁴na³ˀya¹ cjoan³, cˀoa⁴ tjin¹-le⁴ nti³tsˀin³ na³ˀya¹. Tjin¹-le⁴ nca³nˀion¹ cao⁴ nti³tsˀin³ nca³ aon² sa¹ cˀoe⁴²-le⁴ cho⁴ta⁴. \v 11 Je² a²ncje⁴ xi³ tsˀe⁴ nti⁴tjan⁴ xi³ ti⁴xˀa⁴jin³sen¹, je² xi³ cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ coan³. Je² jan³ˀain¹-le⁴ nca³ en¹ hebreo cˀoa⁴ˀmi² Abadón, cˀoa⁴ nca³ en¹ griego, Apolión ˀmi². \v 12 Je² xi³ ti¹tjon² cjoa⁴ñˀain³ je³ja³ˀa³to³. Coe⁴-ni³ nčhoa¹ nqui²jao²-sa³ cjoa⁴ñˀain³ xi³ coan⁴scan³-ni³ je² cjoa⁴-vi⁴. \v 13 Je² xi³ ma³jaon³-ni³ a²ncje⁴ qui³si³cja³ne³ čhjao³. Cˀoa⁴ qui³nčhˀoe³jta²³ xi³ nčhoa¹-ni³ je² ño³ nčha⁴-le⁴ je² son²xta² xi³ taon⁴si³ne², xi³ ti¹jna³ ya⁴ nqui³xcon⁴ Ni³na¹. \v 14 Qui³tso²-le⁴ je² xi³ ma³jaon³-ni³ a²ncje⁴ xi³ tjin¹-le⁴ čhjao³: Cho¹jntai¹³ je² ño³ a²ncje⁴ xi³ tjio¹tˀa³nˀion¹ ya⁴ je² xo⁴nca¹je³ Eufrates. \v 15 Cˀoa⁴ qui³tjo³jnta¹ je² ño³ a²ncje⁴ xi³ tjio¹nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² hora, cao⁴ ni⁴čhjin³, cao⁴ sa¹, cao⁴ no¹, jme¹-ni³ nca³ si⁴²cˀen³-si¹ni³ jnco³ ya² xi³ ma³-ni³ jan² ya³ cho⁴ta⁴. \v 16 Je² cho⁴ta⁴cjoa⁴jchan¹ xi³ tjio¹son² na⁴xin¹ jao² ciento millón ma³-ni³. Qui³nčhˀoe³ jo³ tjin¹ ma³-ni³. \v 17 Cˀoa⁴-sˀin² tsa³ˀve³ na⁴xin¹ nca³ ja³ˀai³ya³ xcoan³, cao⁴ je² xi³ tjio¹son²-le⁴, jña³-le⁴ xi³ cjio³son² nta³ni⁴sin⁴-le⁴ qui⁴cha⁴ta²ja³, xi³ ni² jo³ lˀi¹ cji³, xi³ jo³ zafiro cji³, xi³ jo³ azufre cji³. Je² jco⁴ na⁴xin¹ cˀoa⁴cjoan³ jco⁴ xa³ cjoan³. Je² tsˀoa³ ya⁴ ji³tjo³-ni³ lˀi¹ cao⁴ ni⁴ˀnti⁴ cao⁴ azufre. \v 18 Je² xi³ jan² ma³-ni³ cjoa⁴ñˀain³-ve⁴ cˀen³ jnco³ ya² xi³ ma³-ni³ jan² ya³ cho⁴ta⁴. Cˀen³-ni³ lˀi¹ cao⁴ ni⁴ˀnti⁴ cao⁴ azufre xi³ ji³tjo³-ni³ tsˀoa³ na⁴xin¹. \v 19 Je² nca³nˀion¹-le⁴ ti¹jna³ˀa³ tsˀoa³ cao⁴ tjon³ nti³tsˀin³. Je² nti³tsˀin³ cˀoa⁴cjoan³ ye⁴ cjoan³, cˀoa⁴ tjin¹-le⁴ jco⁴. Cao⁴ je² si¹qui²ˀaon³. \v 20 Je² xi³cˀa³ cho⁴ta⁴ xi³ tsi²coi³ cˀen³-ni³ cjoa⁴ñˀain³-vi⁴, to⁴jo³ cje³ si¹cˀa³ntjai²ya³-jin² cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ xa¹ xi³ qui³sˀin³-ni³ ntsja³, jme¹-ni³ nca³ tsi²coi³ scoe⁴xcon¹-si¹ni³ nai⁴² xi³ nta³jin³ cao⁴ je² xco¹son² xi³ taon⁴si³ne², xi³ taon⁴čhoa³, xi³ qui⁴cha⁴, xi³ la⁴jao⁴, xi³ ya¹, jña³-le⁴ xi³ li²coi³ ma³ ve³, ni⁴nčhˀoe¹-jin², ni⁴ma³-jin² fi². \v 21 Cˀoa⁴ li²coi³ qui³si³cˀa³ntjai²ya³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cˀen³ xi³ cjio³tjen⁴-le⁴, ni⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴tji³ˀe³-le⁴, ni⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴cha³jnqui³-le⁴, ni⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴che¹-le⁴. \c 10 \s1 Je² a²ncje⁴ xi³ cjia³ ntsja³ xon⁴ˀnti¹ \p \v 1 Tsa³ˀve³ nqui²jncoa³ a²ncje⁴ xi³ tjin¹-le⁴ nca³nˀion¹ xi³ ji³tjo³jen³-ni³ ncˀa³jmi³, xi³ qui³tsˀo¹tji³jin³ yo³jvi³, cˀoa⁴ je² ˀya⁴ xi³ tsˀe⁴ ncˀa³jmi³ ya⁴son² jco⁴. Je² ncjain¹ cˀoa⁴cji³ jo³ cji³ tsˀoi¹, cˀoa⁴ je² ntso⁴co⁴ jo³-ni³ ni⁴jen⁴lˀi¹ cji³. \v 2 Cjia³ ntsja³ jnco³ xon⁴ˀnti¹ xi³ ti⁴xˀa⁴nqui³. Je² ntso⁴co⁴ nca³qui²xi⁴ ya⁴ tsa³ca³sen¹jin³ nta¹chi³con³, cˀoa⁴ je² ntso⁴co⁴ nca³scon¹ tsa³ca³sen¹son² na³nqui³. \v 3 Jo³ nca³ nˀion¹ qui³nchja⁴ jo³ tso² xa³ nca³ cji³ˀntia¹. Cˀia⁴ nca³ je³qui³nchja⁴ ja³ne³ nca³ ña³to³ chˀaon⁴. \v 4 Cˀia⁴ nca³ je³ja³ne³ je² chˀaon⁴ xi³ ña³to³, squi³-nia¹³ tsa²cai³, to⁴nca³ qui³nčhˀoe³jta²jncoa³ xi³ ji³nčhoa³-ni³ ncˀa³jmi³ xi³ qui³tso²-na³: Tˀe²chjoa¹nqui³ je² cjoa⁴ xi³ ca²nchja⁴ je² chˀaon⁴ xi³ ña³to³. A³li² chji³tˀa³-jin²³. \v 5 Cˀoa⁴ a²ncje⁴ xi³ tsa³ˀve³ nca³ ya⁴ ti¹jna³son² nta¹chi³con³, cˀoa⁴ ya⁴son² son³ˀnte³, qui³sco²mi³ncˀa³ ntsja³ nca³qui²xi⁴, \v 6 cˀoa⁴ qui³tsjoa³ en¹-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ xi³ ti¹jna³con³ nca³ntsjai² ni⁴čhjin³, xi³ qui³si³nta³ ncˀa³jmi³ cao⁴ tso³jmi² xi³ ya⁴ tjio¹, cao⁴ son³ˀnte³ cao⁴ tso³jmi² xi³ ya⁴ tjio¹, cao⁴ nta¹chi³con³ cao⁴ tso³jmi² xi³ ya⁴ tjio¹. Qui³tsjoa³ en¹-le⁴ nca³ je³ji³cho² ni⁴čhjin³, li²coi³ tse³-sa³ sˀe³jna³. \v 7 To⁴nca³ je² ni⁴čhjin³-le⁴ cˀia⁴ nca³ je² a²ncje⁴ xi³ ma³ña³to³-ni³ cˀoe⁴²tsˀia⁴cao⁴ nca³ si⁴²cja³ne³ čhjao³, je² cjoa⁴ˀma³-le⁴ Ni³na¹ coi⁴tjo³son² jo³-sˀin² nca³ je² qui³nchja⁴ya³jin³-le⁴ je² cho⁴ˀnta³-le⁴ xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴. \v 8 Je² jta⁴ xi³ qui³nčhˀoe³-nia³ ncˀa³jmi³ tsa³cja¹cao⁴ nqui²jnco³cˀa²-na³, cˀoa⁴qui³tso²: Tˀin³, cˀoa⁴ chjoai¹³ je² xon⁴ˀnti¹ xi³ ti⁴xˀa⁴nqui³, xi³ ya⁴ cjia³ ntsja³ je² a²ncje⁴ xi³ ya⁴ ti¹jna³son² nta¹chi³con³, cˀoa⁴ ya⁴son² son³ˀnte³. \v 9 Qui³con³-le⁴ a²ncje⁴, qui³xin³-le⁴: Tˀai²nai¹³ je² xon⁴ˀnti¹. Cˀoa⁴ je² qui³tso²-na³: Chjoai¹³, cˀoa⁴ chjo¹jain³. Je² xon⁴ xi³ si⁴²sja³ ya⁴³ ntsˀoai³, to⁴nca³ je² ntso⁴ˀvai³ coan⁴ xi³ jo³-ni³ tsa² ntsjen¹. \v 10 Qui³scoe²³ je² xon⁴ˀnti¹ xi³ ya⁴ cjia³ ntsja³ je² a²ncje⁴, cˀoa⁴ qui³sco²jen⁴. Jo³ nca³ xi³ˀa³ coan³ ntso⁴ˀva³ jo³-ni³ tsa² ntsjen¹. Cˀia⁴ nca³ je³qui³squi²ne⁴ coan³sja³ ya⁴³ ntsˀoa³. \v 11 Cˀoa⁴ je² qui³tso²-na³: Tjin¹ne²-li² nca³ nqui²jnco³cˀa² coi⁴no²cjoa⁴yai³ tˀa³tsˀe⁴ ncjin² na⁴xi⁴na³nta¹ cao⁴ cho⁴ta⁴ cao⁴ en¹ cao⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon². \c 11 \s1 Je² jao² testigo \p \v 1 Qui³tsˀai²-na³ jnco³ ya¹na³nca³ xi³ cˀoa⁴cji³ ya¹bastón cji³, cˀoa⁴ tsa³cˀin²-na³: Ti²so⁴tjain⁴, tˀe²cho⁴yai³ je² yo⁴nco⁴-le⁴ Ni³na¹, cao⁴ je² son²xta², cao⁴ je² xi³ ve³xcon¹ nca³ je². \v 2 To⁴xin² ti⁴tja¹-lai⁴ je² nti³tsin³ xi³ ya⁴ ti¹jna³ntai³-le⁴ je² yo⁴nco⁴, a³li² vˀe²cho⁴ya³-jin², nca³ je² qui³tsˀai²-le⁴ je² cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin². Ña³chan²jao² sa¹ si⁴²qui³xo¹ya³ je² na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ tsje³. \v 3 Tsjoa³ˀnte³-le⁴ je² jao² testigo-na⁴ nca³ coi⁴nchja⁴ya³ xi³ jnco³ jmi³ cao⁴-ni³ jao² ciento cao⁴ jan²can³ ni⁴čhjin³, nca³ cˀoa⁴cja¹ na³jño³jma². \v 4 Je²-vi⁴ xi³ jao² ya¹ˀoliva, cˀoa⁴ je² xi³ jao² xi³ si³ncha²ya³ se²ra⁴ xi³ ya⁴ tjio¹ nqui³xcon⁴ je² Nai³-na¹ xi³ tsˀe⁴ son³ˀnte³. \v 5 Tsa² jnco³ xi³ me³-le⁴ nca³ si⁴²qui²ˀaon³ nca³ je², lˀi¹ vi³tjo³-ni³ tsˀoa³, cˀoa⁴ si⁴²cˀen³ co²ntran⁴-le⁴. Tsa² jnco³ xi³ me³-le⁴ nca³ si⁴²qui²ˀaon³ nca³ je², tjin¹ne²-le⁴ nca³ ti⁴cˀoa⁴-sˀin² coi⁴ya²-ni³. \v 6 Je²-vi⁴ tjin¹-le⁴ nca³nˀion¹ nca³ cˀoe⁴²chjoa² je² ncˀa³jmi³, jme¹-ni³ nca³ tsi² cˀoa⁴-si¹ni³ jtsi¹ cˀia⁴ ni⁴čhjin³-le⁴ nca³ coi⁴nchja⁴ya³. Tjin¹-le⁴ nca³nˀion¹ tˀa³tsˀe⁴ na³nta¹ nca³ njin¹ sˀin⁴², cˀoa⁴ nca³ si⁴²ñˀain³-le⁴ son³ˀnte³ cao⁴ nca³yi³je³ cjoa⁴ñˀain³, to⁴jo³ tjin¹ cˀa³ nca³ me³-le⁴. \v 7 Cˀia⁴ nca³ je² jao² testigo cjoe⁴ tsjoa¹ en¹-le⁴, je² cho⁴ xi³ vi³tjo³mi³-ni³ nti⁴tjan⁴ jña³ nca³ ti⁴xˀa⁴jin³sen¹, cjoa⁴jchan¹ sˀin⁴² co²ntran⁴-le⁴ nca³ je². Si⁴²qui³njen³-le⁴, cˀoa⁴ si⁴²cˀen³. \v 8 Je² yao³-le⁴ ya⁴ sˀe⁴tsao³jin³ ya⁴ nti⁴tsin⁴ xi³ tsˀe⁴ je² na⁴xi⁴na³nta¹je³, xi³ cˀoa⁴ˀmi² jo³-ni³ tsa² jan³ˀain¹-le⁴ Sodoma cao⁴ Egipto, jña³ nca³ cˀoa⁴-ti⁴ je² Nai³-na¹ qui³sˀe³tˀa³ cro². \v 9 Tjin¹ cˀa³ xi³ tsˀe⁴ nca³tsˀi³ na⁴xi⁴na³nta¹, cˀoa⁴ xi³ tsˀe⁴ jnco¹jnco¹ ntje⁴, cˀoa⁴ xi³ tsˀe⁴ nca³yi³je³ en¹, cˀoa⁴ xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin², xi³ scoe⁴ je² yao³-le⁴ nca³ jan² ni⁴čhjin³ va³sen³. Li²coi³ tsjoa¹ˀnte³ nca³ je² yao³-le⁴ sˀe⁴ñai³. \v 10 Je² xi³ tjio¹ son³ˀnte³ jo³ nca³ coan⁴tsjoa³tˀain³-le⁴, cˀoa⁴ jo³ tsjoa³ coa⁴tio⁴con³. Jo³ nca³ tsjoa¹-le⁴ cjoa⁴tjao² xi¹ncjin¹, nca⁴ je² jao² xi³ qui³nchja⁴ya³ cˀoa⁴-sˀin² qui³si³ñˀain³-le⁴ je² xi³ tjio¹ son³ˀnte³. \v 11 Xi³ cjoe⁴coan⁴ xi³ jan² ni⁴čhjin³ va³sen³, je² espíritu xi³ tsjoa¹ cjoa⁴vi³jna³chon³ xi³ Ni³na¹ qui³si³ca³sen¹, ja³ˀa³sˀen³jin³-le⁴ nca³ je², cˀoa⁴ tsa³qui³ncha³nto³. Jo³ qui³tsa³cjon¹ je² xi³ tsa³ve³. \v 12 Qui³nčhˀoe¹-le⁴ jnco³ jta⁴ nˀion¹ xi³ nčhoa¹-ni³ ncˀa³jmi³, xi³ qui³tso²-le⁴: Nčhoa¹mio³ i⁴-vi⁴. Cˀoa⁴ qui³mi³jin³ yo³jvi³ ya⁴ ncˀa³jmi³. Je² co²ntran⁴-le⁴ tsa³ve³. \v 13 Cˀia⁴ coi³ hora-ve⁴ jnco³ chaon¹ ja³ˀa³ xi³ nˀion¹. Je² xi³ jnco³ ya² nca³ ma³-ni³ te³ ya² na⁴xi⁴na³nta¹je³ chi³xo²ya³, cˀoa⁴ cˀen³ ña³to³ jmi³ cho⁴ta⁴ cao⁴ je² chaon¹ xi³ ja³ˀa³. Je² xi³cˀa³ jo³ nca³ qui³si³ncha³xcon¹, cˀoa⁴ jo³ nca³ tsˀa³sje³je³ya³ je² Ni³na¹ xi³ tsˀe⁴ ncˀa³jmi³. \v 14 Je² xi³ ma³jao²-ni³ cjoa⁴ñˀain³ je³ja³ˀa³to³. Coe⁴-ni³, je² cjoa⁴ñˀain³ xi³ ma³jan²-ni³ nčhoa¹nti⁴ton⁴. \s1 Je² čhjao³ xi³ ma³ña³to³-ni³ \p \v 15 Je² xi³ ma³ña³to³-ni³ a²ncje⁴ qui³si³cja³ne³ čhjao³. Jo³ nca³ ncjin² jta⁴ xi³ nˀion¹ qui³nchja⁴ ya⁴ ncˀa³jmi³, xi³ qui³tso²: Je² cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ son³ˀnte³ je³cˀoa⁴-sˀin² coan³ tsˀe⁴ Nai³-na¹, cˀoa⁴ tsˀe⁴ Cristo-le⁴. Je² coa⁴te²xo³ma³ nca³ntsjai² ni⁴čhjin³. \v 16 Je² xi³ can³ño³ cho⁴ta⁴jchi¹nca³ xi³ tjio¹ne² ya¹xi²le⁴-le⁴ nqui³xcon⁴ Ni³na¹ tsa³cja³yo³nia²-le⁴ ncjain¹, cˀoa⁴ tsa³ve³xcon¹ Ni³na¹. \v 17 Qui³tso²: Ti³vˀai²-lai²⁴jin⁴ cjoa⁴nta³, Señor Ni³na¹ xi³ va³te²xo³mai³ nca³yi³je³, nca³ ji³ xi³ ti³jnai³, cˀoa⁴ xi³ tsa³qui³jnai³, cˀoa⁴ xi³ cjoa²ˀai⁴-ni³, nca³ je³qui³chjoai¹³ je² cjoa⁴te¹xo³ma³-li⁴ xi³ nˀion¹ ncˀa³, cˀoa⁴ je³tsa³ca³te²xo³mai³. \v 18 Coan³jti³-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, cˀoa⁴ je² cjoa⁴jti³-li⁴ je³ja³ˀai³, cˀoa⁴ je² ni⁴čhjin³-le⁴ cˀia⁴ nca³ cˀoai⁴-le⁴ cjoa⁴ñˀain³ je² xi³ cˀen³, cˀoa⁴ je² ni⁴čhjin³ nca³ cˀoe¹chji¹-lai⁴ je² cho⁴ˀnta³-li⁴ je² xi³ qui³nchja⁴ya³, cao⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo, cao⁴ xi³ ve³xcon¹ jan³ˀain¹-li⁴, ˀnti¹xti³ cao⁴ xi³ jchi¹nca³, cˀoa⁴ je² ni⁴čhjin³ nca³ si⁴qui³tsoin¹³ je² xi³ si⁴²qui³tson¹ son³ˀnte³. \v 19 Je² yo⁴nco⁴-le⁴ Ni³na¹ qui³sˀe³ti⁴xˀa⁴ ya⁴ ncˀa³jmi³, cˀoa⁴ je² ca²xa⁴ jña³ nca³ qui³jna³ya³ en¹-le⁴ coan³tsen³ ya⁴³ yo⁴nco⁴-le⁴. Jo³ nca³ coan³fa³te³ lˀi¹chˀaon⁴ cao⁴ jta⁴ cao⁴ chˀaon⁴ cao⁴ chaon¹ cao⁴ jtsi¹lao⁴tsian³. \c 12 \s1 Je² chjon⁴² cˀoa⁴ je² cho⁴toan¹ \p \v 1 Jnco³ choa⁴ xi³ tse³, coan³tsen³ ya⁴ ncˀa³jmi³. Jnco³ chjon⁴² xi³ yˀa³cja¹-ni³ tsˀoi¹, cˀoa⁴ je² sa¹ ya⁴nqui³ ntso⁴co⁴, cˀoa⁴ jnco³ corona tji¹son² jco⁴ xi³ te³jao² ni³ño³ tjio¹tˀa³. \v 2 Yˀa³ ˀnti¹ chjon⁴²-ve⁴, jo³ nca³ nˀion¹ qui³squi³ˀntia¹ nca³ coan³chan⁴²-le⁴. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ cjoa⁴ñˀain³ tsa³cja³ˀa¹ nca³ tsa³cˀe¹ ˀnti¹. \v 3 Coan³tsen³ nqui²jnco³ choa⁴ ya⁴ ncˀa³jmi³. Coe⁴-ni³ jnco³ cho⁴toan¹ xi³ nˀion¹ je³, xi³ ni² cji³, xi³ tjin¹-le⁴ ña³to³ jco⁴ cao⁴ te³ nčha⁴, cˀoa⁴ ya⁴ jco⁴ ña³to³ corona tjio¹son². \v 4 Je² nti³tsˀin³ qui³squi³ˀnto¹jve³ jnco³ ya² xi³ ma³-ni³ jan² ya³ ni³ño³ xi³ tjio¹ ncˀa³jmi³, cˀoa⁴ tsa³cˀe¹tsao³ tˀa³na³nqui³. Cˀoa⁴ je² cho⁴toan¹-ve⁴ tsa³ca³sen²jna³ˀnta³ je² chjon⁴² xi³ me³ vˀe¹ ˀnti¹, jme¹-ni³ nca³ squi⁴ne⁴-si¹ni³ ˀnti¹-le⁴ cˀia⁴ nca³ jtsin¹. \v 5 Cˀoa⁴ je² tsa³cˀe¹ jnco³ ˀnti¹xˀin⁴, jña³-le⁴ xi³ coa⁴te²xo³ma³-le⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ cao⁴ ya¹jti³ xi³ qui⁴cha⁴. Cˀoa⁴ qui³chjoe¹mi³ ˀnti¹-le⁴ nqui³xcon⁴ Ni³na¹ jña³ ti¹jna³ ya¹xi²le⁴-le⁴. \v 6 Je² chjon⁴²-ve⁴ tsa³nca³ jña³ tˀa³xin²tˀa³, jña³ ˀnte³ xi³ Ni³na¹ tsa³ca¹nta³-le⁴, jme¹-ni³ nca³ ya⁴ coa⁴jnqui³ˀa³-si¹ni³ jnco³ jmi³ cao⁴-ni³ jao² ciento cao⁴ jan²can³ ni⁴čhjin³. \v 7 Cˀoa⁴ coan³ jnco³ cjoa⁴jchan¹ xi³ nˀion¹ coan³ ya⁴ ncˀa³jmi³. Miguel cao⁴ a²ncje⁴-le⁴ qui³scan³cao⁴ je² cho⁴toan¹. Cˀoa⁴ qui³scan³ cho⁴toan¹-vi⁴ cao⁴ a²ncje⁴-le⁴. \v 8 Li²coi³ qui³njen³-le⁴, ni⁴ˀnte³-le⁴jin² ti⁴coan³sjai³-ni³le⁴ ya⁴ ncˀa³jmi³. \v 9 Qui³cha³ni²tˀa³xin² je² cho⁴toan¹-ve⁴, je² ye⁴ jchi¹nca³ xi³ cˀoa⁴tsa³cˀin² je² nai⁴² cao⁴ Satanás, jña³-le⁴ xi³ vˀa³na⁴cha⁴ nca³tsˀi³. Qui³ni²cˀa³tjen⁴nqui³ ya⁴ son³ˀnte³, cˀoa⁴ a²ncje⁴-le⁴ qui³tsao³cao⁴. \v 10 Qui³nčhˀoe³jncoa³ jta⁴ nˀion¹ ya⁴ ncˀa³jmi³, xi³ qui³tso²: Ntˀai⁴-vi⁴ntai⁴ je³ja³ˀai³ cjoa⁴vi³tjo³ntjai², cao⁴ nca³nˀion¹, cao⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ Ni³na¹-na¹, cao⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ Cristo-le⁴, nca³ je² nai⁴² xi³ tsa³ca¹nqui³ ntsˀe³² je³qui³ni²cˀa³tjen⁴nqui³, jña³-le⁴ xi³ tsa³ca¹nqui³ ntsˀe³² nqui³xcon⁴ Ni³na¹-na¹ ni⁴čhjin³ cao⁴ ni⁴tjen⁴. \v 11 Cˀoa⁴ je² ntsˀe³² qui³si³qui³njen³-le⁴ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ je² njin¹-le⁴ je² Va³rre², cˀoa⁴ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ je² en¹-le⁴ xi³ qui³tsjoa³. Li²coi³ coan³tsjoa³que³ cjoa⁴vi³jna³chon³-le⁴ nta³ tsa² qui³ni²cˀen³. \v 12 Xi³ to⁴coi³-vi⁴, ca²ta³ma³tsjoa³-no³ ncˀa³jmi³ cao⁴ xi³ ya⁴ ti³yo³. Ma⁴-xo¹ni³ xi³ tjio¹ son³ˀnte³ cao⁴ ya⁴ nta¹chi³con³, nca³ je² nai⁴² je³cˀoa⁴-sˀin² ji³tjo³jen³jin³-no³ nca³ jon². A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ jti³ ma³-le⁴, nca³ ve³ nca³ to⁴choa³ ni⁴čhjin³ tjin¹-le⁴. \v 13 Cˀia⁴ nca³ tsa³ve³ je² cho⁴toan¹-ve⁴ nca³ je³cˀoa⁴-sˀin² qui³ni²cˀa³tjen⁴nqui³ son³ˀnte³, tsa³nca³tjen⁴nqui³-le⁴ je² chjon⁴² xi³ tsa³cˀe¹ jnco³ ˀnti¹xˀin⁴. \v 14 Cˀoa⁴ je² chjon⁴²-ve⁴ qui³tsˀai²-le⁴ jao² jnca³-le⁴ ja⁴tse³, jme¹-ni³ nca³ coai⁴tjen⁴ tˀa³xin²-si¹ni³le⁴ je² ye⁴-ve⁴. Qui³tjen⁴ ya⁴ ˀnte³ tˀa³xin²tˀa³, ya⁴ ˀnte³ jña³ nca³ vi³jnchi³ˀa² xi³ jnco³ ni⁴čhjin³, xi³ jao² ni⁴čhjin³, cao⁴ xi³ to⁴va³sen³ ni⁴čhjin³. \v 15 Cˀoa⁴ je² ye⁴-ve⁴ na³nta¹ tsa³cˀa³sje³-ni³ tsˀoa³ jo³-ni³ nta¹je⁴ jton⁴ ya¹tsˀin³ chjon⁴²-ve⁴, jme¹-ni³ nca³ coai⁴cao⁴-si¹ni³ nta¹je⁴. \v 16 Cˀoa⁴ je² na³nqui³ tsa³ca³sen¹cao⁴ je² chjon⁴²-ve⁴, je² na³nqui³ qui³tjo³ˀai², ya⁴ qui³sˀen³ nta¹je⁴ xi³ tsa³cˀa³sje³-ni³ tsˀoa³ je² cho⁴toan¹. \v 17 Cˀia⁴ je² cho⁴toan¹-ve⁴ a³li² cˀoa⁴cji³ coan³jti³que³ chjon⁴²-ve⁴. Qui³ sˀin¹ cjoa⁴jchan¹, co²ntran⁴ qui³-le⁴ je² xi³cˀa³ ntje⁴-le⁴ chjon⁴²-ve⁴, jña³-le⁴ xi³ si¹tjo³son² je² cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ Ni³na¹, cˀoa⁴ tsjoa¹ en¹ tˀa³tsˀe⁴ Jesucristo. \c 13 \s1 Je² jao² cho⁴ \p \v 1 An³ tsa³ca²sen⁴jna³jian³ ya⁴son² tso⁴mi¹ xi³ tsˀe⁴ nta¹chi³con³. Cˀoa⁴ tsa³ˀve³jncoa³ cho⁴ xi³ ji³tjo³mi³jin³ nta¹chi³con³, xi³ tjin¹-le⁴ ña³to³ jco⁴ cao⁴ te³ nčha⁴, cˀoa⁴ ya⁴son² nčha⁴-le⁴ te³ corona, cˀoa⁴ ya⁴jon³ jco⁴ tji¹tˀa³ jan³ˀain¹ xi³ nchja⁴ˀaon³. \v 2 Je² cho⁴ xi³ tsa³ˀve³ cˀoa⁴cji³ xa³ˀi³nto³ cji³, cˀoa⁴ je² ntso⁴co⁴ jo³-ni³ tsˀe⁴ oso, cˀoa⁴ je² tsˀoa³ jo³-ni³ tsˀoa³ xa³. Je² cho⁴toan¹-ve⁴ qui³tsjoa³-le⁴ cho⁴-ve⁴ je² nca³nˀion¹-le⁴, cao⁴ je² ya¹xi²le⁴-le⁴, cao⁴ tse³ cjoa⁴te¹xo³ma³. \v 3 Tsa³ˀve³jncoa³ jco⁴ jo³-sˀin² nca³ qui³tsin²ˀaon³ sa³ˀnta³ nca³ cˀen³, cˀoa⁴ ya⁴ jña³ qui³tsin²ˀaon³ coan³nta³-ni³. Jo³ nca³ to⁴coan³xcon¹-le⁴ nca³tsˀi³ son³ˀnte³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cho⁴-ve⁴. \v 4 Cˀoa⁴ nca³tsˀi³ tsa³ve³xcon¹ je² cho⁴toan¹-ve⁴ xi³ cˀoa⁴-sˀin² qui³tsjoa³-le⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ je² cho⁴ xi³jnco³. Cˀoa⁴ tsa³ve³xcon¹ je² cho⁴, qui³tso²: ˀya¹ xi³ ti⁴cˀoa⁴cji³-ni³le⁴ cho⁴-vi⁴, cˀoa⁴ ˀya¹ xi³ coan⁴ scan³cao⁴. \v 5 Qui³tjo³ˀai²ˀnte³-le⁴ tsˀoa³ nca³ coi⁴nchja⁴ en¹ncˀa³ xi³ qui³nchja⁴ˀaon³. Qui³tsˀai²-le⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³ nca³ si⁴²xa¹ ña³chan²jao² sa¹. \v 6 Qui³sco³ˀai² tsˀoa³ qui³nchja⁴ˀaon³-le⁴ Ni³na¹. Qui³nchja⁴ˀaon³-le⁴ jan³ˀain¹-le⁴ cao⁴ ntˀia³na³jño³-le⁴, cao⁴ xi³ tjio¹ ya⁴ ncˀa³jmi³. \v 7 Qui³tsˀai²ˀnte³-le⁴ nca³ qui³si³toan¹cao⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo, cˀoa⁴ nca³ qui³si³qui³njen³-le⁴. Cˀoa⁴-ti⁴ qui³tsˀai²-le⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ nca³yi³je³ ntje⁴, cao⁴ nca³yi³je³ na⁴xi⁴na³nta¹, cao⁴ nca³yi³je³ en¹, cao⁴ nca³yi³je³ ˀnte³. \v 8 Nca³tsˀi³ xi³ tjio¹ son³ˀnte³ tsa³ve³xcon¹, jña³-le⁴ jan³ˀain¹ xi³ li²coi³ tjio¹tˀa³ xon⁴-le⁴ cjoa⁴vi³jna³chon³ xi³ tsˀe⁴ je² Va³rre², xi³ cˀoa⁴-sˀin² cˀen³ sa³ˀnta³ nca³ to²tsˀin³-le⁴ cjoa⁴. \v 9 Tsa² ˀya³-ni³ve⁴ xi³ tjin¹ xo⁴ño³, ca²ti³ncha²ño³. \v 10 Je² xi³ cˀoa⁴-sˀin² ca³ni¹jin³ cjoa⁴ñˀain³, cˀoa⁴-ti⁴sˀin² fi²jin³ cjoa⁴ñˀain³. Je² xi³ qui⁴cha⁴ si¹cˀen³-ni³, tjin¹ne²-le⁴ nca³ ti⁴cˀoa⁴-sˀin² coi⁴ya²-ni³. To⁴coi³ cjoa⁴-vi⁴ nca³ ma³chjen¹-le⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo cjoa⁴tse³jta³ cao⁴ xi³ ma³cjain¹-le⁴. \v 11 Coan³scan³-ni³ tsa³ˀve³ nqui²jnco³ cho⁴ xi³ ji³tjo³mi³jin³-ni³ na³nqui³. Tjin¹-le⁴ jao² nčha⁴ xi³ cˀoa⁴cjoan³ tsˀe⁴ va³rre² cjoan³, to⁴nca³ qui³nchja⁴ jo³-ni³ cho⁴toan¹. \v 12 Cˀoa⁴-sˀin² va³te¹xo³ma³ jo³-sˀin² tsa³ca³te¹xo³ma³ ti¹tjon² cho⁴ ya⁴ nqui³xcon⁴ nca³ je². Cˀoa⁴-sˀin² vˀe¹ne²-le⁴ je² son³ˀnte³ cao⁴ je² xi³ tjio¹ son³ˀnte³ nca³ scoe⁴xcon¹ je² cho⁴ xi³ ti¹tjon², jña³-le⁴ xi³ cˀoa⁴-sˀin² coan³nta³-ni³ jña³ nca³ qui³tsin²ˀaon³. \v 13 Tse³ cjoa⁴xcon¹ xi³ sˀin¹, sa³ˀnta³ lˀi¹ ca³ni¹jen³-ni³ ncˀa³jmi³ son³ˀnte³ nqui³xcon⁴ cho⁴ta⁴. \v 14 Vˀa³na⁴cha⁴-le⁴ je² xi³ tjio¹ son³ˀnte³ cao⁴ je² cjoa⁴xcon¹ xi³ qui³tsˀai²ˀnte³-le⁴ nca³ qui³sˀin³ nqui³xcon⁴ cho⁴-ve⁴. Vˀe¹ne² je² xi³ tjio¹ son³ˀnte³ nca³ ca²ta³si¹nta³ xco¹son² xi³ cˀoa⁴cji³-ni³le⁴ cho⁴ xi³ qui³tsin²ˀaon³-ni³ qui⁴cha⁴, to⁴nca³ tsa³cˀe²jna³con³. \v 15 Cˀoa⁴ qui³tsˀai²ˀnte³-le⁴ nca³ si⁴²cˀe¹jna³con³ je² xco¹son² xi³ tsˀe⁴ cho⁴-ve⁴, jme¹-ni³ nca³ je² xco¹son²-le⁴ cho⁴-ve⁴ coi⁴nchja⁴-si¹ni³. Tsa² jnco³ xi³ tsi² scoe⁴xcon¹ je² xco¹son² xi³ tsˀe⁴ cho⁴-ve⁴, ni²cˀen³-ni³. \v 16 Tsa³cˀe¹ne² nca³ qui³sˀe³yo³tˀa³-le⁴ choa⁴ nca³tsˀi³ ntsja³ nca³qui²xi⁴ cao⁴ tjen³, je² xi³ xti³ cao⁴ xi³ jchi¹nca³, je² xi³ nchi⁴na¹ cao⁴ xi³ yo⁴ma⁴, je² xi³ tjio¹ntai¹ cao⁴ xi³ cho⁴ˀnta³. \v 17 Ni⁴ˀya³-jin² xi³ coan⁴ coa³tse³, ni⁴coan⁴-jin² coa⁴te²na³, tsa² tsi² tjio¹choa⁴ cao⁴ je² jan³ˀain¹-le⁴ cho⁴-ve⁴ a³xo⁴ je² número-le⁴ jan³ˀain¹-le⁴. \v 18 Je²-vi⁴ xi³ cjoa⁴ˀi³sen³ta³con². Je² xi³ tjin¹-le⁴ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³, ca²ta³vˀe¹xqui⁴ je² número-le⁴ cho⁴-ve⁴, nca³ número-le⁴ cho⁴ta⁴ ni¹. Coi³ número-le⁴ cho⁴-ve⁴ jaon³ ciento cao⁴ jan²can³ cao⁴-ni³ jaon³. \c 14 \s1 Jo³-sˀin² nca³ se³ je² xi³ jnco³ ciento cao⁴-ni³ ña³chan²ño³ jmi³ ma³-ni³ \p \v 1 Qui³sco²tsen³, coe⁴-ni³ je² Va³rre² ya⁴ ti¹jna³son² ni³nto³ xi³ Sión ˀmi², cˀoa⁴ tjio¹cao⁴ nca³ je² jnco³ ciento cao⁴ ña³chan²ño³ jmi³ xi³ tjin¹-le⁴ jan³ˀain¹-le⁴ Va³rre² cao⁴ jan³ˀain¹-le⁴ Nˀai³-le⁴. Tjio¹tˀa³ ya⁴ tjen³. \v 2 Qui³nčhˀoe³jncoa³ jta⁴ xi³ ji³nčhoa³-ni³ ncˀa³jmi³, jo³ na³nta¹ xi³ nˀion¹ ti¹fa³ne³, cˀoa⁴ jo³-sˀin² fa³ne³ya³ chˀaon⁴ xi³ nˀion¹ tsin³. Je² xi³ qui³nčhˀoe³ jo³-ni³ xi³ si¹cja³ne³ arpa ma³. \v 3 Qui³se³ jnco³ jnta³ cho⁴tse⁴ nqui³xcon⁴ je² ya¹xi²le⁴, cˀoa⁴ nqui³xcon⁴ je² xi³ ño³ ma³ xi³ tjio¹con³, cao⁴ je² cho⁴ta⁴jchi¹nca³. Ni⁴ˀya³-jin² xi³ coan³-le⁴ jnta³-ve⁴, to⁴je² xi³ jnco³ ciento cao⁴-ni³ ña³chan²ño³ jmi³ ma³-ni³, jña³-le⁴ xi³ cˀoa⁴-sˀin² coan³chji¹ntjai² ya⁴jin³ cho⁴ta⁴son³ˀnte³. \v 4 Je²-vi⁴ xi³ tsi² tsa² ya¹nchjin¹ coan³cha³jnqui³cao⁴ nca³ tsje³ ni¹. Je²-vi⁴ xi³ fi²tjen⁴nqui³-le⁴ je² Va³rre² to⁴jña³-ni³ve⁴ nca³ coai⁴. Je²-vi⁴ xi³ coan³chji¹ntjai² ya⁴jin³-le⁴ cho⁴ta⁴, nca³ ˀnti¹tjon² coan³ xi³ tsˀe⁴ Ni³na¹ cao⁴ je² Va³rre². \v 5 Cˀoa⁴ tsˀoa³ ni⁴jme³-jin² cjoa⁴nti³so³ qui³nchja⁴, nca³ je² xi³ tsi²jme³ je¹ tjin¹-le⁴ nqui³xcon⁴ je² ya¹xi²le⁴-le⁴ Ni³na¹. \s1 Je² cjoa⁴qui²xi⁴ xi³ qui³tsjoa³ xi³ jan² ma³-ni³ a²ncje⁴ \p \v 6 Tsa³ˀve³ nqui²jncoa³ a²ncje⁴ xi³ qui³tjen⁴jin³va³sen³-le⁴ ncˀa³jmi³, xi³ tjin¹-le⁴ je² en¹nta³ xi³ tjin¹ nca³ntsjai², nca³ coi⁴nchja⁴ya³jin³-le⁴ je² xi³ tjio¹ son³ˀnte³, cao⁴ nca³yi³je³ na³nqui³, cao⁴ nca³yi³je³ ntje⁴, cao⁴ nca³yi³je³ en¹, cao⁴ nca³yi³je³ na⁴xi⁴na³nta¹. \v 7 Nˀion¹ qui³nchja⁴: Jcha⁴xcon¹³ Ni³na¹, chˀa⁴sje³je³yao³, nca³ je² hora-le⁴ nčhoa¹čhian³ nca³ tsjoa¹ cjoa⁴ñˀain³. Jcha⁴xcon¹³ je² xi³ qui³si³nta³ ncˀa³jmi³, cao⁴ son³ˀnte³, cao⁴ nta¹chi³con³, cao⁴ nca⁴jao⁴ jña³ vi³tjo³ na³nta¹. \v 8 Cˀoa⁴ nqui²jnco³ a²ncje⁴ qui³tjen⁴nqui³-le⁴ qui³tso²: Je³ca²vi³xo¹jen³, je³ca²vi³xo¹jen³ Babilonia, je² na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ cˀoa⁴-sˀin² to⁴je³, nca³ je² xi³ qui³si³cˀi³ nca³qui³jnta² ˀnte³ je² vino xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴cha³jnqui³-le⁴ xi³ sˀe⁴-le⁴ cjoa⁴jti³-le⁴ Ni³na¹. \v 9 Je² xi³ ma³jan²-ni³ a²ncje⁴ qui³tjen⁴nqui³-le⁴, nˀion¹ qui³nchja⁴: Tsa² ˀya³-ni³ve⁴ xi³ ve³xcon¹ je² cho⁴-ve⁴ cao⁴ xco¹son²-le⁴, cˀoa⁴ tsa² cjoe¹ choa⁴-le⁴ to²tjen³ cao⁴ ya⁴ ntsja³, \v 10 cˀoa⁴-ti⁴ je²-vi⁴ scˀoi¹ je² vino xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴jti³-le⁴ Ni³na¹, jña³-le⁴ xi³ qui³sˀe³ya³ je² tasa-ve⁴ xi³ ña³qui³ coi³ cjoa⁴jti³-le⁴ Ni³na¹. Sˀe⁴-le⁴ cjoa⁴ñˀain³, cao⁴ lˀi¹, cao⁴ azufre nqui³xcon⁴ je² a²ncje⁴ xi³ tsje³, cˀoa⁴ nqui³xcon⁴ je² Va³rre². \v 11 Je² ni⁴ˀnti⁴-le⁴ cjoa⁴ñˀain³-le⁴ coai⁴mi³ nca³ntsjai² ni⁴čhjin³. Je² xi³ ve³xcon¹ je² cho⁴-ve⁴ cao⁴ xco¹son²-le⁴ li²coi³ si¹cja¹ya³ ni⁴čhjin³ cao⁴ ni⁴tjen⁴, cˀoa⁴ to⁴ˀya³-ni³ve⁴ xi³ cjoe¹ choa⁴-le⁴ je² jan³ˀain¹-le⁴ li²coi³ si¹cja¹ya³. \v 12 Xi³ to⁴coi³ cjoa⁴-vi⁴ nca³ cjoa⁴tse³jta³ xi³ ma³chjen¹-le⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo. Ma³chjen¹-le⁴ nca³ si¹tjo³son² cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ Ni³na¹, cˀoa⁴ nca³ ma³cjain¹-le⁴ tˀa³tsˀe⁴ Jesús. \v 13 Qui³nčhˀoe³jncoa³ jta⁴ xi³ ji³nčhoa³-ni³ ncˀa³jmi³, xi³ qui³tso²-na³: Chji¹tˀai³: Jo¹ to⁴nta³-le⁴ je² xi³ cˀen³ je² ni⁴čhjin³ xi³ fi²-sa³ni³, xi³ vi³ya³ nca³ ma³cjain¹-le⁴ tˀa³tsˀe⁴ Nai³-na¹. Jaon³, tso² je² Espíritu Santo, nca³ si⁴²cja¹ya³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ xa¹-le⁴. Je² xa¹-le⁴ fi²tjen⁴nqui³-le⁴. \s1 Ni⁴čhjin³ cˀia⁴ nca³ coan⁴jcha¹ ntje⁴-le⁴ son³ˀnte³ \p \v 14 Qui³sco²tsen³. Coe⁴-ni³ jnco³ yo³jvi³ čhoa³. Cˀoa⁴ ya⁴son² je² yo³jvi³-vi⁴ ti¹jna³ jnco³ xi³ cˀoa⁴cji³ ˀnti¹-le⁴ cho⁴ta⁴ cji³. Tji¹son² jco⁴ jnco³ corona xi³ taon⁴si³ne², cˀoa⁴ cjia³ ntsja³ jnco³ qui⁴cha⁴ˀva⁴ xi³ yao³. \v 15 Nqui²jnco³ a²ncje⁴ ji³tjo³-ni³ ya⁴ yo⁴nco⁴, nˀion¹ qui³nchja⁴-le⁴ je² xi³ ti¹jna³son² yo³jvi³-ve⁴: Cha⁴ni²sˀen³jin³ qui⁴cha⁴ˀva⁴-li⁴, cˀoa⁴ tˀe²xcoi¹³, nca³ je³ji³cho²-li² ni⁴čhjin³-le⁴ nca³ sˀe³xco¹, nca³ je³coan³jcha¹ je² ntje⁴-le⁴ son³ˀnte³. \v 16 Je² xi³ ti¹jna³son² yo³jvi³ qui³sca³ni¹jin³ qui⁴cha⁴ˀva⁴-le⁴ nca³qui³jnta², cˀoa⁴ nca³qui³jnta² son³ˀnte³ qui³sˀe³xco¹. \v 17 Nqui²jnco³ a²ncje⁴ ji³tjo³-ni³ ya⁴ yo⁴nco⁴ xi³ ti¹jna³ ya⁴ ncˀa³jmi³, cˀoa⁴-ti⁴ tjin¹-le⁴ jnco³ qui⁴cha⁴ˀva⁴ xi³ yao³. \v 18 Nqui²jnco³ a²ncje⁴ ji³tjo³-ni³ ya⁴ son²xta², xi³ tjin¹-le⁴ nca³nˀion¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² lˀi¹. Nˀion¹ qui³nchja⁴-le⁴ je² xi³ tjin¹-le⁴ qui⁴cha⁴ˀva⁴ xi³ yao³, qui³tso²: Cha⁴ni²sˀen³jin³ qui⁴cha⁴ˀva⁴-li⁴ xi³ yao³, cˀoa⁴ ti⁴cha¹tˀai³ en¹-le⁴ to³-le⁴ ya¹ uva xi³ tsˀe⁴ son³ˀnte³-ve⁴, nca³ je³qui³chji² to³tse⁴². \v 19 Je² a²ncje⁴-ve⁴ qui³sca³ni¹sˀen³jin³ qui⁴cha⁴ˀva⁴-le⁴ xi³ yao³ ya⁴ son³ˀnte³, cˀoa⁴ tsa³ca³te³tˀa³ to³-le⁴ ya¹ uva xi³ tsˀe⁴ son³ˀnte³. Je² to³tse⁴² qui³si³cˀa³tsao³jin³ je² ya¹tsˀion³ xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴jti³-le⁴ Ni³na¹. \v 20 Cˀoa⁴ je² ya¹tsˀion³ ti¹jna³ntai³-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, ya⁴ qui³si³tsˀion³nta¹. Cˀoa⁴ ya¹tsˀion³-ve⁴ njin¹ ji³tjo³-ni³, sa³ˀnta³ je² freno-le⁴ je² na⁴xin¹. Ja⁴me³ jan² ciento jmi³ metro ji³tjo³-ni³. \c 15 \s1 Je² ña³to³ a²ncje⁴ xi³ tjin¹-le⁴ ña³to³ cjoa⁴ñˀain³ xi³ cjoe⁴tˀa³-ni³ \p \v 1 Tsa³ˀve³ nqui²jncoa³ cjoa⁴xcon¹, xi³ nˀion¹ tse³, xi³ nˀion¹ xcon¹, ya⁴ ncˀa³jmi³. Ña³to³ ma³-ni³ a²ncje⁴ xi³ tjin¹-le⁴ ña³to³ cjoa⁴ñˀain³ xi³ cjoe⁴tˀa³-ni³. Coi³ xi³ cjoe⁴tˀa³-ni³ cjoa⁴jti³-le⁴ Ni³na¹. \v 2 Cˀoa⁴ tsa³ˀve³jncoa³ nta¹chi³con³ xi³ cho⁴tsin¹ cji³, tji¹tsˀo¹jin³ cao⁴ lˀi¹. Je² xi³ qui³si³qui³njen³-le⁴ je² cho⁴-ve⁴, cao⁴ xco¹son²-le⁴, cao⁴ choa⁴-le⁴, cao⁴ je² número-le⁴ jan³ˀain¹-le⁴, ya⁴ tsa³ca³tio²jin³ nta¹chi³con³ xi³ cho⁴tsin¹. Tjin¹-le⁴ arpa xi³ tsˀe⁴ Ni³na¹. \v 3 Cˀoa⁴ se³ je² jnta³-le⁴ Moisés, cho⁴ˀnta³-le⁴ Ni³na¹, cao⁴ je² jnta³-le⁴ je² Va³rre², tjio¹tso²: Nˀion¹ tse³ xcon¹ je² xa¹-li⁴, Señor Ni³na¹ xi³ va³te²xo³mai³ nca³yi³je³. Je² ntia⁴²-li⁴ ña³qui³ cˀoa⁴tjin¹, ña³qui³ cjoa⁴qui²xi⁴. Ji³ xi³ nca³jco⁴-le⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo. \v 4 ˀya¹ xi³ tsi² tsa³cjon¹-li², Señor, ˀya¹ xi³ tsi² cˀoa⁴sje³je³ya³ jan³ˀain¹-li⁴. To⁴jnco³ ji³ xi³ tsjai³. To⁴coi³ nca³yi³je³ ˀnte³ cjoa⁴ˀai¹-ni³, scoe⁴xcon¹-li². Je² cjoa⁴qui²xi⁴-li⁴ je³cji³ma³tsen³. \v 5 Coan³scan³-ni³ je² cjoa⁴-vi⁴ qui³sco²tsen³. Coe⁴-ni³ je² yo⁴nco⁴ jña³ tjio¹ je² en¹-le⁴ Ni³na¹ qui³tjo³ˀai² ya⁴ ncˀa³jmi³. \v 6 Ji³tjo³-ni³ yo⁴nco⁴-le⁴ Ni³na¹ je² ña³to³ a²ncje⁴ xi³ tjin¹-le⁴ je² ña³to³ cjoa⁴ñˀain³. Yˀa³cja¹ na³jño³ lino xi³ tsje³ xi³ čhoa³, cˀoa⁴ tjio¹cja¹son²-le⁴ nta³ni⁴sin⁴-le⁴ nˀo¹pa²ño⁴ xi³ taon⁴si³ne². \v 7 Jnco³ xi³ ño³ ma³ xi³ tjio¹con³ qui³tsjoa³-le⁴ je² ña³to³ a²ncje⁴ ña³to³ cho⁴tsin¹ xi³ taon⁴si³ne², xi³ tjio¹qui³tse³-ni³ cjoa⁴jti³-le⁴ Ni³na¹ xi³ ti¹jna³con³ nca³ntsjai² ni⁴čhjin³. \v 8 Xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴je³ya³-le⁴ Ni³na¹ cˀoa⁴ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ nca³nˀion¹-le⁴, yo⁴nco⁴-ve⁴ ña³qui³ qui³tse³-ni³ ni⁴ˀnti⁴. Ni⁴ˀya³-jin² xi³ coan³ qui³sˀen³ ya⁴ yo⁴nco⁴, sa³ˀnta³ nca³ je³coan³jnco³ je² ña³to³ cjoa⁴ñˀain³ xi³ tsˀe⁴ ña³to³ a²ncje⁴. \c 16 \s1 Je² ña³to³ cho⁴tsin¹ xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴jti³-le⁴ Ni³na¹ \p \v 1 Qui³nčhˀoe³jncoa³ jta⁴ ya⁴ yo⁴nco⁴-le⁴ Ni³na¹ xi³ qui³tso²-le⁴ je² ña³to³ a²ncje⁴: Ta³nquion¹³, tˀe²jten⁴ntjao²³ je² ña³to³ cho⁴tsin¹ xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴jti³-le⁴ Ni³na¹ ya⁴son² son³ˀnte³. \v 2 Qui³ je² a²ncje⁴ xi³ ti¹tjon², tsa³cˀe¹jten⁴ntjai² je² cho⁴tsin¹-le⁴ ya⁴son² son³ˀnte³. Ja³ˀai³ jnco³ cjoa⁴ñˀain³ xi³ nˀion¹ tse³, cˀoa⁴ xi³ qui³si³qui²ˀaon³ je² cho⁴ta⁴ xi³ tjin¹-le⁴ je² choa⁴-le⁴ je² cho⁴, xi³ tsa³ve³xcon¹ xco¹son²-le⁴. \v 3 Je² xi³ ma³jao²-ni³ a²ncje⁴ tsa³cˀe¹jten⁴ntjai² cho⁴tsin¹-le⁴ ja⁴jin³ nta¹chi³con³. Coan³ njin¹ jo³-ni³ tsa² tsˀe⁴ jnco³ cˀen³. Nca³tsˀi³ xi³ tjio¹con³ ya⁴jin³ nta¹chi³con³ cˀen³. \v 4 Je² xi³ ma³jan²-ni³ a²ncje⁴ tsa³cˀe¹jten⁴ntjai² cho⁴tsin¹-le⁴ ja⁴jin³ nta¹je⁴, cao⁴ ya⁴ jña³ tjio¹tjo³ na³nta¹. Coan³ njin¹. \v 5 Qui³nčhˀoe³-le⁴ je² a²ncje⁴ xi³ tsˀe⁴ na³nta¹, qui³tso²: Cjai¹nca³ tjin¹-li² cjoa⁴qui²xi⁴ Señor, ji³ xi³ ti³jnai³, xi³ tsa³qui³jnai³, ji³ xi³ tsjai³, nca³ cˀoa⁴-sˀin² qui³tsˀai²-lai⁴ cjoa⁴ñˀain³ tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴-vi⁴. \v 6 Nca⁴ je² xi³ tsa³cˀe¹jten⁴ njin¹-le⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo cao⁴ je² xi³ qui³nchja⁴ya³, cˀoa⁴-ti⁴ ji³ qui³tsˀai²-lai⁴ nca³ qui³tsˀi³ njin¹. Cˀoa⁴-sˀin² va³quin²-le⁴. \v 7 Cˀoa⁴ qui³nčhˀoe³ nqui²jnco³-nia³ ya⁴ son²xta² xi³ qui³tso²: Ña³qui³ cˀoa⁴tjin¹ Señor Ni³na¹ xi³ va³te²xo³mai³ nca³yi³je³, je² cjoa⁴ñˀain³ xi³ vˀai²³ ña³qui³ cjoa⁴qui²xi⁴-ni¹, ña³qui³ cˀoa⁴tjin¹. \v 8 Je² xi³ ma³ño³-ni³ a²ncje⁴ tsa³cˀe¹jten⁴ntjai² cho⁴tsin¹-le⁴ ya⁴ son²ncˀa³-le⁴ tsˀoi¹. Cˀoa⁴-sˀin² qui³tsˀai²-le⁴ nca³ tsa³ca³ca¹ cho⁴ta⁴ cao⁴ lˀi¹. \v 9 Cho⁴ta⁴ qui³ti²-ni³ cao⁴ ntoa¹nˀion¹, cˀoa⁴ qui³nchja⁴ˀaon³-le⁴ jan³ˀain¹-le⁴ Ni³na¹ xi³ tjin¹-le⁴ nca³nˀion¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴ñˀain³. Li²coi³ qui³si³cˀa³ntjai²ya³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ nca³ tsa³cˀa³sje³je³ya³ Ni³na¹ tsa²cai³. \v 10 Cˀoa⁴ je² xi³ ma³ˀaon²-ni³ a²ncje⁴ tsa³cˀe¹jten⁴ntjai² cho⁴tsin¹-le⁴ ya⁴son² ya¹xi²le⁴-le⁴ cho⁴-ve⁴. Je² ˀnte³-le⁴ coan³njion²-ni¹. Cho⁴ta⁴ qui³squi³ne³tjon² ni⁴jen⁴ nca³ cˀoa⁴-sˀin² aon³ coan³-le⁴. \v 11 Qui³nchja⁴ˀaon³-le⁴ Ni³na¹ xi³ tsˀe⁴ ncˀa³jmi³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² aon³ coan³-le⁴, nca³ tse³ cjoa⁴ñˀain³ xi³ tsa³cja³ˀa¹. Li²coi³ qui³si³cˀa³ntjai²ya³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴ xi³ qui³sˀin³. \v 12 Je² xi³ ma³jaon³-ni³ a²ncje⁴ tsa³cˀe¹jten⁴ntjai² cho⁴tsin¹-le⁴ ya⁴jin³ je² nta¹je⁴ Eufrates. Je² na³nta¹-le⁴ qui³xi²ya³, jme¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² sˀe⁴nta³-si¹ni³ ntia⁴²-le⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon² xi³ nčhoa¹-ni³ jña³ nca³ tjo³-ni³ tsˀoi¹. \v 13 Tsa³ˀve³ nca³ ji³tjo³-ni³ tsˀoa³ je² cho⁴toan¹, cao⁴ tsˀoa³ cho⁴ xi³jnco³, cao⁴ tsˀoa³ je² xi³ to⁴ˀen¹nti³so³ qui³nchja⁴ya³, ji³tjo³-ni³ jan² ntjao⁴ xi³ nta³jin³ xi³ cˀoa⁴cjoan³ xque⁴ cjoan³. \v 14 Coi³ ntjao⁴ xi³ tsˀe⁴ nai⁴² xi³ nta³jin³, xi³ sˀin¹ cjoa⁴xcon¹, nca³ fi² cˀe¹xco¹ya³ cho⁴ta⁴ti¹tjon² xi³ tsˀe⁴ nca³qui³jnta² son³ˀnte³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴jchan¹ cˀia⁴ ni⁴čhjin³je³ xi³ tsˀe⁴ Ni³na¹ xi³ va³te¹xo³ma³ nca³yi³je³. \v 15 Coe⁴-ni³ an³ nčhoa¹³ jo³-ni³ tsa² che¹. Jo¹ to⁴nta³-le⁴ je² xi³ ti¹jna³con³ˀnta³, xi³ si¹coi²nta⁴ na³jño³-le⁴, jme¹-ni³ nca³ tsi² cjoa¹jti²-si¹ni³, cˀoa⁴ scoe⁴-si¹ni³ cjoa⁴soa³-le⁴. \v 16 Tsa³cˀe¹xco¹ ya⁴ ˀnte³ xi³ cˀoa⁴ ˀmi² Armagedón nca³ en¹ hebreo. \v 17 Je² xi³ ma³ña³to³-ni³ a²ncje⁴ tsa³cˀe¹jten⁴ntjai² cho⁴tsin¹-le⁴ ya⁴ jin³sen¹. Jnco³ jta⁴ nˀion¹ ji³tjo³-ni³ yo⁴nco⁴ xi³ tsˀe⁴ ncˀa³jmi³, ya⁴ ya¹xi²le⁴-le⁴, qui³tso²: Je³coan³. \v 18 Cˀia⁴ coan³fa³te³ lˀi¹chˀaon⁴, cao⁴ jta⁴, cao⁴ chˀaon⁴, cˀoa⁴ ja³ˀai³ jnco³ chaon¹ nˀion¹ xi³ tsi² cˀia³ cˀoa⁴coan³ sa³ˀnta³ nca³ tsa³ca³tio² cho⁴ta⁴ son³ˀnte³-vi⁴. \v 19 Je² na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ nˀion¹ je³ coan³xcoa⁴ jan² ya³ coan³, cˀoa⁴ nca³yi³je³ na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ tsˀe⁴ xi³cˀa³ ˀnte³ qui³tsao³. Cˀoa⁴ Ni³na¹ ja³ˀai³tsjen³jin³-le⁴ je² Babilonia xi³ nˀion¹ je³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² qui³tsjoa³-le⁴ cho⁴tsin¹-le⁴ xi³ tsˀe⁴ vino xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴jti³-le⁴. \v 20 Nca³yi³je³ ˀnte³ xi³ tjio¹jin³ nta¹chi³con³ qui³cha³, cˀoa⁴ je² ni³nto³ li²coi³ ti⁴coan³tsen³-ni³. \v 21 Cˀoa⁴ ja⁴jon³ cho⁴ta⁴ qui³tsao³-ni³ ncˀa³jmi³ jtsi¹lao⁴ nˀion¹, jo³-ni³ aon²-la⁴ kilo ˀai¹. Cˀoa⁴ cho⁴ta⁴ qui³nchja⁴ˀaon³-le⁴ Ni³na¹ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴ñˀain³ je² jtsi¹lao⁴, nca³ je² cjoa⁴ñˀain³-le⁴ nˀion¹ tse³ coan³. \c 17 \s1 Sˀe³-le⁴ cjoa⁴ñˀain³ je² chjon⁴²cha³jnqui³ \p \v 1 Ja³ˀai³ jnco³ xi³ ña³to³ ma³-ni³ a²ncje⁴ xi³ yˀa³ ña³to³ cho⁴tsin¹, qui³nchja⁴cao⁴-na³: Nčhoai¹³ i⁴-vi⁴, cˀoa⁴ coa³co³-le²³ je² cjoa⁴ñˀain³-le⁴ je² chjon⁴²cha³jnqui³ xi³ nˀion¹ sca¹-le⁴, xi³ ti¹jna³son² xi³ nˀion¹ ncjin² cˀa³ na³nta¹. \v 2 Je² chjon⁴²-ve⁴ xi³ cho⁴ta⁴ti¹tjon² son³ˀnte³ qui³si³cha³jnqui³cao⁴, cˀoa⁴ je² xi³ tjio¹ son³ˀnte³ cji³ma³chˀi⁴-ni³ cao⁴ je² vino xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴cha³jnqui³-le⁴. \v 3 Cˀoa⁴ qui³cao⁴-na³ ya⁴ ˀnte³ tˀa³xin²tˀa³ nca³ ti¹jna³cao⁴-na³ je² Espíritu Santo. Tsa³ˀve³jncoa³ chjon⁴² xi³ ti¹jna³son² jnco³ cho⁴ xi³ ni² cji³, xi³ qui³tse³jon³ jan³ˀain¹ xi³ nchja⁴ˀaon³, cˀoa⁴ ña³to³ ma³ jco⁴, cˀoa⁴ te³ nčha⁴ tjin¹-le⁴. \v 4 Je² chjon⁴²-ve⁴ yˀa³cja¹ ña³jño³ xi³ jco³ cji³ cao⁴ xi³ ni² cji³. Coan³nta³jon³-ni³ cao⁴ taon⁴si³ne², cao⁴ la⁴jao⁴ xi³ na⁴sca¹ cjoan³ cao⁴ to³fa³nqui³ xi³ čhoa³ cjoan³. Cjia³ ntsja³ jnco³ cho⁴tsin¹ xi³ taon⁴si³ne², tji¹qui³tse³-ni³ cjoa⁴nai⁴², cao⁴ cjoa⁴jnti¹ xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴cha³jnqui³-le⁴. \v 5 Ya⁴ tjen³ tji¹tˀa³ jnco³ jan³ˀain¹, jnco³ cjoa⁴ˀma³: Babilonia xi³ nˀion¹ je³, xi³ na⁴-le⁴ cho⁴ta⁴cha³jnqui³ cao⁴ cjoa⁴nai⁴² xi³ tsˀe⁴ son³ˀnte³. \v 6 Tsa³ˀve³ chjon⁴²-ve⁴ nca³ chˀi⁴ cao⁴ njin¹-le⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo, cao⁴ njin¹-le⁴ je² xi³ cˀen³ xi³ tˀa³tsˀe Jesús. Cˀia⁴ nca³ tsa³ˀve³ jo³ to⁴coan³xcon¹-na³. \v 7 Cˀoa⁴ je² a²ncje⁴ qui³tso²-na³: A¹-ni³ nca³ ma³xcon¹-si¹ni³li². An³ cˀoa⁴xin¹-le²³ je² cjoa⁴ˀma³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ chjon⁴²-vi⁴, cˀoa⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cho⁴ xi³ ti¹jna³son², xi³ ña³to³ ma³ jco⁴ cˀoa⁴ te³ nčha⁴ tjin¹-le⁴. \v 8 Je² cho⁴ xi³ ca²ˀyai³ tsa³cˀe²jna³, cˀoa⁴ li²coi³ ti⁴ti¹jna³-ni³. Ya⁴ cjoi⁴nčhoa³mi³-ni³ nti⁴tjan⁴ jña³ nca³ ti⁴xˀa⁴jin³sen¹, cˀoa⁴ coai⁴ cha⁴. Je² xi³ tjio¹ son³ˀnte³ xi³ jan³ˀain¹-le⁴ li²coi³ tjio¹tˀa³ ya⁴ xon⁴ xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴vi³jna³chon³ sa³ˀnta³ nca³ qui³sˀe³nta³ son³ˀnte³, coan⁴xcon¹-le⁴ cˀia⁴ nca scoe⁴ cho⁴-ve⁴ xi³ tsa³cˀe²jna³, cˀoa⁴ li²coi³ ti⁴ti¹jna³-ni³, cˀoa⁴ cjoa⁴ˀai¹-nca¹ni³. \v 9 Cˀoa⁴-sˀin² ma³chjen¹ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³ xi³ tjin¹-le⁴ cjoa⁴ˀi³sen³ta³con². Je² xi³ ña³to³ ma³ jco⁴, coi³ xi³ ña³to³ ni³nto³, xi³ chjon⁴²-ve⁴ ti¹jna³ne². \v 10 Cˀoa⁴-ti⁴ ña³to³ ma³-ni³ cho⁴ta⁴ti¹tjon². Aon² ma³-ni³ xi³ qui³tsao³nqui³. Jnco³ ti¹jna³, je² xi³ nqui²jnco³ cje³ fa³ˀai³-jin². Cˀia⁴ nca³ cjoa⁴ˀai¹, tjin¹ne²-le⁴ nca³ to⁴choa³ ni⁴čhjin³ cˀoe¹jna³. \v 11 Cˀoa⁴ je² cho⁴ xi³ tsa³cˀe²jna³, cˀoa⁴ li²coi³ ti⁴ti¹jna³-ni³, je² xi³ ma³jin³-ni³. Cˀoa⁴-ti⁴ tsˀe⁴ xi³ ña³to³ ma³-ni³, cˀoa⁴-ti⁴ coai⁴ cha⁴. \v 12 Cˀoa⁴ je² xi³ te³ ma³ nčha⁴ xi³ ca²ˀyai³, je² xi³ te³ cho⁴ta⁴ti¹tjon² xi³ cje³ tjin¹-jin²le⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³, to⁴nca³ sˀe⁴-le⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³ xi³ to⁴jnco³ hora jo³-ni³ cho⁴ta⁴ti¹tjon², cao⁴ je² cho⁴. \v 13 Je²-vi⁴ xi³ to⁴jnco³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³ tjin¹-le⁴, cˀoa⁴ tsjoa¹-le⁴ cho⁴-ve⁴ je² nca³nˀion¹-le⁴ cao⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴. \v 14 Je² xi³ cˀoa⁴-sˀin² scan³cao⁴ je² Va³rre², cˀoa⁴ je² Va³rre² si⁴²qui³njen³. Je² ni¹ je² Nai³ti¹tjon²-le⁴ xi³ nai³ ma³, cˀoa⁴ nca³jco⁴-le⁴ je² xi³ cho⁴ta⁴ti¹tjon². Je² xi³ tjio¹cao⁴ cˀoa⁴-sˀin² qui³no²cjoa⁴-le⁴, cˀoa⁴-sˀin² qui³tjo³jin³, cˀoa⁴ nˀion¹tˀa³con³. \v 15 Je² qui³tso²-na³: Je² na³nta¹ xi³ ca²ˀyai³-vi⁴, jña³ nca³ chjon⁴²cha³jnqui³-ve⁴ ti¹jna³son², coi³ na⁴xi⁴na³nta¹, cˀoa⁴ cho⁴ta⁴ncjin², cˀoa⁴ ˀnte³, cˀoa⁴ en¹. \v 16 Je² nčha⁴ xi³ te³ ma³-ni³ xi³ ca²ˀyai³ cao⁴ cho⁴-ve⁴, je²-vi⁴ xi³ ma³jti³que³ chjon⁴²cha³jnqui³-ve⁴. Cjoa⁴ˀa³-le⁴ nca³yi³je³, cˀoa⁴ si⁴²ca¹jna³jti², cˀoa⁴ squi⁴ne⁴ je² yao³-le⁴, cˀoa⁴ coa⁴ca²jin³ lˀi¹. \v 17 Ni³na¹ cˀoa⁴-sˀin² qui³tsjoa³-le⁴ cho⁴ta⁴-ve⁴ ni⁴ma⁴ xi³ cˀoa⁴-sˀin² si⁴²tjo³son²-le⁴ jo³-sˀin² me³-le⁴ Ni³na¹, nca³ cˀoa⁴-sˀin² tjio¹jnco³con³ nca³ tsjoa¹-le⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ je² cho⁴-ve⁴ jo³ sa³ˀnta³ coi⁴tjo³son² je² en¹-le⁴ Ni³na¹. \v 18 Je² chjon⁴² xi³ ca²ˀyai³ je² na⁴xi⁴na³nta¹je³ xi³ va³te¹xo³ma³ cho⁴ta⁴ti¹tjon² xi³ tjio¹ son³ˀnte³. \c 18 \s1 Je² na⁴xi⁴na³nta¹ Babilonia vi³xo¹jen³ \p \v 1 Coan³scan³-ni³ je² cjoa⁴-vi⁴ tsa³ˀve³ nqui²jncoa³ a²ncje⁴ xi³ ji³tjo³jen³-ni³ ncˀa³jmi³, xi³ nˀion¹ tse³ nca³nˀion¹ tjin¹-le⁴. Cˀoa⁴ je² son³ˀnte³ coan³ˀi³sen³-ni³ cjoa⁴je³ya³-le⁴. \v 2 Nˀion¹ qui³nchja⁴: Chi³xo¹jen³, chi³xo¹jen³ je² Babilonia xi³ je³. ˀnte³-le⁴ nai⁴² xi³ nta³jin³ coan³, cˀoa⁴ ya⁴ tjio¹nˀion¹ ntjao⁴ xi³ nta³jin³, cˀoa⁴ tjio¹nˀion¹ nca³yi³je³ ni⁴se³ xi³ chˀao³ cjoan³, xi³ chˀao³ ˀya³-le⁴. \v 3 Nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ cˀoa⁴-sˀin² qui³tsˀi³ je² vino xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴cha³jnqui³-le⁴ xi³ sˀe⁴-le⁴ cjoa⁴jti³-le⁴ Ni³na¹. Je² cho⁴ta⁴ti¹tjon² xi³ tsˀe⁴ son³ˀnte³ qui³si³cha³jnqui³cao⁴ je², cˀoa⁴ je² xi³ sˀin¹ cjoa⁴ma⁴ cˀoa⁴-sˀin² coan³ nchi⁴na¹ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ nca³nˀion¹-le⁴ cjoa⁴tsjoa³-le⁴. \v 4 Qui³nčhˀoe³ nqui²jncoa³ jta⁴ xi³ nčhoa¹-ni³ ncˀa³jmi³, xi³ qui³tso²: Ti²tjo⁴jin³-lao⁴³, na⁴xi⁴na³nta¹-na⁴, jme¹-ni³ nca³ tsi² sˀian⁴-si¹nio³ cjoa⁴tsˀen⁴-le⁴, cˀoa⁴ nca³ tsi² cˀoa⁴cao⁴-si¹ni³no³ cjoa⁴ñˀain³-le⁴. \v 5 Je² cjoa⁴tsˀen⁴-le⁴ cˀoa⁴-sˀin² ji³cho² sa³ˀnta³ ncˀa³jmi³, cˀoa⁴ Ni³na¹ ja³ˀai³tsjen³-le⁴ cjoa⁴nai⁴²-le⁴. \v 6 Cˀoa⁴-ti⁴ ti⁴cao⁴³ jo³-sˀin² qui³si³cao⁴-no³. Jao² ya³ cˀoa⁴tjin¹ tˀai²-lao⁴³ cjoa⁴ñˀain³ jo³ tjin¹ xa¹-le⁴. Je² cho⁴tsin¹ xi³ qui³si³cˀi³ya³-no³, jao² ya³ ti⁴cˀi³ya³nqui²ntiao⁴³. \v 7 Jo³-sˀin² tsa³cˀa³sje³je³ya³ yao³-le⁴ sa³ˀnta³ cao⁴ cjoa⁴tsjoa³-le⁴, nqui² cˀoa⁴tjin¹ tˀai²-lao⁴³ cjoa⁴ñˀain³, ca²ta³cji³ˀntia¹. Nca³ ni⁴ma⁴-le⁴ xo⁴tso²: An³ reina ti²jna⁴, a³li² chjon⁴²cˀan³-jian²³, cˀoa⁴ ni⁴cˀia³-jin² squi³ˀntia¹³. \v 8 Coi³ cjoa⁴ nca³ to⁴jnco³ ni⁴čhjin³ cjoa⁴ˀai¹-ni³ je² cjoa⁴ñˀain³-le⁴, cjoa⁴vi³ya³-le⁴, cˀoa⁴ squi¹ˀntia¹, cao⁴ cji³nčha¹. Coi⁴ti⁴jin³ lˀi¹, nca³ je² Nai³-na¹ Ni³na¹ xi³ tjin¹-le⁴ nca³nˀion¹ nca³ tsjoa¹-le⁴ cjoa⁴ñˀain³. \v 9 Je² cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ son³ˀnte³ xi³ qui³si³cha³jnqui³cao⁴ xi³ to⁴cjoa⁴tsjoa³-le⁴ tsa³ca³tio²cao⁴ squi¹ˀnta¹tˀain³ chjon⁴²-ve⁴ cˀia⁴ nca³ scoe⁴ ni⁴ˀnti⁴-le⁴ nca³ coi⁴ti⁴jin³ lˀi¹. \v 10 Cjin³ coa⁴tio⁴ tsa³cjon¹-le⁴ cjoa⁴ñˀain³-le⁴, tso²: Ma⁴-xo¹ni³, ma⁴-xo¹ni³ ji³ na⁴xi⁴na³nta¹ Babilonia xi³ nˀion¹ jai³, xi³ nˀion¹ ti³jnai³, nca³ to⁴jnco³ tjo² ja³ˀai³-ni³ cjoa⁴ñˀain³-li⁴. \v 11 Je² xi³ sˀin¹ cjoa⁴ma⁴ ja⁴son³ˀnte³ cji³ˀnta¹tˀain³ nca³ je², nca³ tsi² ti⁴ˀya³ xi³ coa⁴tse³-ni³le⁴ tso³jmi² xi³ va³te¹na³, \v 12 tso³jmi² xi³ taon⁴si³ne², cao⁴ xi³ taon⁴čhoa³, cao⁴ la⁴jao⁴ xi³ na⁴sca¹ cjoan³, cao⁴ to³fa³nqui³ xi³ čhoa³, cao⁴ na³jño³ lino xi³ nˀion¹ chji¹, cao⁴ na³jño³ xi³ jco³ cjoan³, cao⁴ xi³ seda, cao⁴ xi³ ni² cjoan³, cao⁴ nca³yi³je³ jco⁴ya³ ya¹ xi³ na⁴sca¹ njen⁴, cao⁴ nca³yi³je³ jco⁴ya³ tso³jmi² xi³ ni³nta³ čhoa³ cjoan³, cao⁴ nca³yi³je³ jco⁴ya³ tso³jmi² xi³ ya¹ xi³ nˀion¹ chji¹ cjoan³, cao⁴ qui⁴cha⁴si³ne², cao⁴ qui⁴cha⁴ta²ja³, cao⁴ lao⁴chi³con³, \v 13 cao⁴ canela, cao⁴ xi³ sˀe³jin³ tso³jmi², cao⁴ xo⁴nco¹sja³, cao⁴ xqui³xi¹ne¹, cao⁴ si²ti⁴ xi³ ti² yo⁴nco⁴, cao⁴ vino, cao⁴ si²ti⁴, cao⁴ scoan⁴nio⁴xti²la⁴, cao⁴ trigo, cao⁴ cho⁴, cao⁴ va³rre², cao⁴ na⁴xin¹, cao⁴ ya¹carro, cao⁴ cho⁴ˀnta³, cao⁴ ni⁴ma⁴-le⁴ cho⁴ta⁴. \v 14 Je² cjoa⁴ xi³ coan³me³ta³con² ni⁴ma⁴-li⁴, qui³tˀa³xin²-li², cˀoa⁴ nca³yi³je³ tso³jmi²chji¹-li⁴, cao⁴ cjoa⁴je³ya³-li⁴ qui³cha³-li². Ni⁴cˀia³-jin² ti⁴sa³co²-ni³li². \v 15 Je² cho⁴ta⁴cjoa⁴ma⁴ xi³ va³te¹na³ je² tso³jmi²-vi⁴, xi³ coan³nchi⁴na¹-ni³, cjin³ coai⁴tˀa³xin²-le⁴, nca³ tsa³cjon¹-le⁴ cjoa⁴ñˀain³-le⁴, cˀoa⁴ squi¹ˀnta¹. \v 16 Cˀoa⁴coi⁴tso⁴: Ma⁴-xo¹ni³, ma⁴-xo¹ni³, je² na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ je³, xi³ tsa³cˀa³cja¹ na³jño³ lino xi³ chji¹, cao⁴ na³jño³ xi³ jco³ cjoan³, cao⁴ xi³ ni² cjoan³, cao⁴ xi³ taon⁴si³ne² coan³nˀion¹jon³-ni³, cao⁴ la⁴jao⁴ xi³ na⁴sca¹ cjoan³, cao⁴ to³fa³nqui³ xi³ čhoa³. \v 17 Nca³ to⁴jnco³ tjo² cˀoa⁴-sˀin² qui³cha³ tse³ cjoa⁴nchi⁴na¹. Nca³tsˀi³ nai³-le⁴ chi³tso³, cao⁴ nca³tsˀi³ xi³ nta¹chi³con³ vˀe¹ma³jin³, cao⁴ xi³ si¹ma³cao⁴ chi³tso³, cao⁴ nca³tsˀi³ xi³ si¹xa¹jin³ nta¹chi³con³, cjin³ tsa³ca³tio². \v 18 Tsa³ve³ ni⁴ˀnti⁴-le⁴ nca³ qui³ti²jin³ lˀi¹, qui³squi³ˀntia¹xa¹, qui³tso²: Jme¹ na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ cˀoa⁴cji³ tse³ jo³ cji³ je²-vi⁴. \v 19 Cˀoa⁴ chao³ tsa³cˀe¹tsao³jon³ jco⁴, cˀoa⁴ qui³squi³ˀntia¹xa¹, qui³squi³ˀnta¹, qui³tso²: Ma⁴-xo¹ni³, ma⁴-xo¹ni³ je² na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ je³, jña³ nca³ nca³tsˀi³ xi³ tjin¹-le⁴ chi³tso³ ya⁴jin³ nta¹chi³con³ cˀoa⁴-sˀin² coan³nchi⁴na¹-ni³ cjoa⁴nchi⁴na¹-le⁴. To⁴jnco³ tjo² qui³cha³-ni³ na⁴xi⁴na³nta¹ je²-ve⁴. \v 20 Ti⁴tsjoa³ya³-lao⁴³ ta³con²³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴, ji³ ncˀa³jmi³, cˀoa⁴ jon² xi³ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo, cˀoa⁴ jon² xi³ pa²stro⁴, cˀoa⁴ jon² xi³ no²cjoa⁴yao³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹, nca³ Ni³na¹ cˀoa⁴-sˀin² qui³si³jnta³-le⁴ je² na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ to⁴tˀa³tsaon⁴³. \v 21 Jnco³ a²ncje⁴ xi³ tjin¹-le⁴ nca³nˀion¹ qui³scoe¹ jnco³ la⁴jao⁴ xi³ nˀion¹ je³ jo³-ni³ la⁴jao⁴ na⁴tsi¹, qui³si³cˀa³tjen⁴-jin³ nta¹chi³con³, qui³tso²: Je² na⁴xi⁴na³nta¹ Babilonia xi³ je³ xi³ cˀoa⁴-sˀin² cao⁴ ti⁴coi³-ni³ nca³nˀion¹ coi⁴xo⁴jen³ni³. Ni⁴cˀia³-jin² ti⁴coan⁴sjai³-ni³. \v 22 Cˀoa⁴ jta⁴-le⁴ je² xi³ si¹cja³ne³ arpa, cao⁴ čhjao³, cao⁴ xi³ si¹cja³ne³ xo³vi¹ cao⁴ trompeta li²coi³ ti⁴coi⁴no¹ˀya²-ni³lai⁴ nca³ ji³. Cˀoa⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ xi³ si¹xa¹ xi³ to⁴jme³ xa¹-ni³, li²coi³ ti⁴sˀe⁴-ni³li² nca³ ji³. Cˀoa⁴ xi³ vˀao³ya³ li²coi³ ti⁴coi⁴no¹ˀya²-ni³lai⁴, ji³. \v 23 Cˀoa⁴ lˀi¹ni³cha³ li²coi³ ti⁴coan⁴ˀi³sen³-ni³li² nca³ ji³. Jta⁴-le⁴ xˀin⁴ cao⁴ chjon⁴²-le⁴ li²coi³ ti⁴coi⁴no¹ˀya²-ni³lai⁴. Nca⁴ je² cho⁴ta⁴cjoa⁴ma⁴-li⁴ xi³ cho⁴ta⁴ti¹tjon² coan³ i⁴ son³ˀnte³-vi⁴. Nca⁴ je² cjoa⁴vˀe²nta³-li⁴ tsa³cˀa³na⁴cha⁴-le⁴ nca³tsˀi³ na⁴xi⁴na³nta¹. \v 24 Cˀoa⁴ ya⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴ coan³sjai³ je² njin¹-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹ cao⁴ xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo, cao⁴ xi³ tsˀe⁴ nca³tsˀi³ xi³ cˀoa⁴-sˀin² je³cˀen³ i⁴ son³ˀnte³-vi⁴. \c 19 \s1 Xi³ ncjin² ma³-ni³ vˀa³sje³je³ya³ Ni³na¹ ya⁴ ncˀa³jmi³ \p \v 1 Coan³scan³-ni³ cjoa⁴ je²-vi⁴ qui³nčhˀoe³jncoa³ jta⁴ xi³ nˀion¹, xi³ tsˀe⁴ xi³ ncjin² ma³-ni³ ya⁴ ncˀa³jmi³, xi³ qui³tso²: To⁴ma¹-ni³. Je² xi³ cjoa⁴vi³tjo³ntjai², cao⁴ xi³ cjoa⁴je³ya³, cao⁴ xi³ cjoa⁴ncˀa³, cao⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³ tsˀe⁴ Nai³-na¹ Ni³na¹. \v 2 Je² cjoa⁴ñˀain³ xi³ tsjoa¹ ña³qui³ cjoa⁴qui²xi⁴-ni¹, cˀoa⁴ cˀoa⁴²tjin¹. Cˀoa⁴-sˀin² qui³tsjoa³-le⁴ cjoa⁴ñˀain³ je² chjon⁴²cha³jnqui³ xi³ qui³si³qui³tson¹jin³ son³ˀnte³ cao⁴ je² cjoa⁴cha³jnqui³-le⁴. Ni³na¹ qui³si³cˀe¹chji¹-ni³ ntsja³ chjon⁴²-ve⁴ njin¹-le⁴ cho⁴ˀnta³-le⁴. \v 3 Nqui²jnco³cˀa² qui³tso²: To⁴ma¹-ni³. Je² ni⁴ˀnti⁴-le⁴ chjon⁴²-ve⁴ qui³mi³ nca³ntsjai² ni⁴čhjin³. \v 4 Xi³ can³ño³ cho⁴ta⁴jchi¹nca³ cao⁴ je² xi³ tjio¹con³ xi³ ño³ ma³-ni³ tsa³cja³yo³nia²tˀa³-le⁴ Ni³na¹ tsa³ve³xcon¹ Ni³na¹ xi³ ti¹jna³son² ya¹xi²le⁴-le⁴, qui³tso²: Cˀoa⁴ ca²ta³ma³. To⁴ma¹-ni³. \v 5 Ya⁴ ya¹xi²le⁴ ji³tjo³ jnco³ jta⁴ xi³ qui³tso²: Ti⁴jnta¹tˀaon³ Ni³na¹-na¹, nca³tsˀio³ xi³ cho⁴ˀnta³ mao³, cˀoa⁴ jon² xi³ jcon³chao³ Ni³na¹, cˀoa⁴-sˀin² xi³ xti³ cao⁴ xi³ jchi¹nca³. \v 6 Qui³nčhˀoe³jncoa³ jta⁴ xi³ jo³-ni³ tsa² tsˀe⁴ xi³ ncjin² ma³-ni³, jo³-ni³ jta⁴-le⁴ na³nta¹ xi³ nˀion¹ fa³ne³, jo³-ni³ chˀaon⁴ xi³ nˀion¹ fa³ne³, xi³ qui³tso²: To⁴ma¹-ni³. Tsa³ca³te¹xo³ma³ Nai³-na¹ Ni³na¹ xi³ va³te¹xo³ma³ nca³yi³je³. \v 7 Ca²ta³ma³tsjoa³-na¹, cjoa¹ya³tsjoa³ ta³coan³², cˀoa⁴ chˀa⁴sje³je³ya³², nca³ je³ja³ˀai³ cjoa⁴vi³xan³-le⁴ je² Va³rre², cˀoa⁴ je² chjon⁴²-le⁴ je³ti¹jna³nta³. \v 8 Cˀoa⁴ qui³tsˀai²-le⁴ nca³ cˀoa⁴cja¹ na³jño³ lino xi³ nˀion¹ chji¹, xi³ tsje³, cˀoa⁴ xi³ fa³te³. Je² na³jño³ lino xi³ nˀion¹ chji¹ jnco³ ya³-le⁴ je² cjoa⁴qui²xi⁴-le⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo. \s1 Xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴vi³xan³-le⁴ je² Va³rre² xi³ ti⁴je²-ni³ Cristo \p \v 9 Cˀoa⁴ qui³tso²-na³: Chji¹³: Jo¹ to⁴nta³-le⁴ je² xi³ cˀoa⁴-sˀin² qui³no²cjoa⁴-le⁴ cjoa⁴vi³xan³-le⁴ nca³ coa⁴cjen⁴cao⁴ je² Va³rre². Cˀoa⁴ qui³tso²-na³: Je² en¹-le⁴ Ni³na¹ xo⁴tso²-vi⁴ ña³qui³ cjoa⁴qui²xi⁴-ni¹. \v 10 An³ qui³sca³nquia³ ntso⁴co⁴ nca³ tsa³ˀve³xcoan¹³. Cˀoa⁴ je² qui³tso²-na³: A³li² cˀoa⁴-jin² nˀiain²³. Cˀoa⁴-ti⁴ an³ cho⁴ˀnta³ nia¹³ jo³-ni³ ji³, cao⁴ je² ntsˀai³ xi³ tjin¹-le⁴ je² en¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Jesús. Jcha⁴xcoin¹³ Ni³na¹, nca³ je² en¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Jesús coi³ cjoa⁴ xi³ no²cjoa⁴ya³-ni³. \s1 Je² xi³ ti¹jna³son² na⁴xin¹ xi³ čhoa³ cji³ \p \v 11 Tsa³ˀve³ ncˀa³jmi³ nca³ qui³sˀe³ti⁴xˀa⁴. Coe⁴-ni³ jnco³ na⁴xin¹ xi³ čhoa³ cji³. Je² xi³ ti¹jna³son²-le⁴ cˀoa⁴ tsa³cˀin²: Nˀion¹tˀa³con³ cao⁴ cjoa⁴qui²xi⁴. Tsjoa¹ cjoa⁴ñˀain³ xi³ tjin¹qui²xi⁴, cˀoa⁴ cao⁴ cjoa⁴qui²xi⁴ cjan¹cao⁴. \v 12 Xcon⁴ cˀoa⁴cjoan³ ni⁴jen⁴lˀi¹ cjoan³. Ya⁴son² jco⁴ ncjin² corona tjio¹son². Cˀoa⁴ jnco³ jan³ˀain¹ tji¹tˀa³ xi³ ni⁴ˀya³-jin² xi³ ma³cho⁴ya³-le⁴, to⁴je² xi³ ve³. \v 13 Yˀa³cja¹ na³jño³ xi³ njin¹ qui³tsˀi³jin³. Je² jan³ˀain¹-le⁴ cˀoa⁴ˀmi²: En¹-le⁴ Ni³na¹. \v 14 Je² so³nta²do⁴ xi³ tjio¹ ya⁴ ncˀa³jmi³ qui³tjen⁴nqui³-le⁴ tjio¹son² na⁴xin¹ xi³ čhoa³. Yˀa³cja¹ na³jño³ lino xi³ nˀion¹ nta³ cjoan³, xi³ čhoa³, xi³ tsje³. \v 15 Ya⁴ tsˀoa³ vi³tjo³-ni³ jnco³ qui⁴cha⁴nto³ xi³ yao³ xcon¹. Cao⁴ je² si¹qui²ˀaon³-ni³ cho⁴ta⁴na⁴xi⁴na³nta¹. Je² coa⁴te²xo³ma³ cao⁴ ya¹ni³se³-le⁴ xi³ qui⁴cha⁴. Je² coa⁴sen⁴ne² ya¹tsˀion³ xi³ tsˀe⁴ vino-le⁴ cjoa⁴toan¹ cao⁴ cjoa⁴jti³-le⁴ Ni³na¹ xi³ va³te¹xo³ma³ nca³yi³je³. \v 16 Tji¹tˀa³ na³jño³-le⁴ cˀoa⁴ nca³so³-le⁴ je² jan³ˀain¹-vi⁴: Nai³ti¹tjon²-le⁴ xi³ nai³ ma³, cˀoa⁴ nca³jco⁴-le⁴ je² xi³ cho⁴ta⁴ti¹tjon². \v 17 Tsa³ˀve³jncoa³ a²ncje⁴ xi³ ti¹jna³jin³ tsˀoi¹, cˀoa⁴ nˀion¹ qui³nchja⁴-le⁴ nca³tsˀi³ ni⁴se³ xi³ qui³tjen⁴ jin³sen¹: Nčhoao¹³, ca²ta³ma³xco¹tˀao³ xi³ coi⁴cho³njion²³ xi³ tsˀe⁴ je² Ni³na¹ xi³ nˀion¹ je³ya³, \v 18 jme¹-ni³ nca³ chi⁴ne⁴-si¹nio³ yao³-le⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon² cao⁴ yao³-le⁴ capitanes, cao⁴ yao³-le⁴ cho⁴ta⁴ta²ja³, cao⁴ yao³-le⁴ na⁴xin¹, cao⁴ yao³-le⁴ je² xi³ tjio¹son², cao⁴ yao³-le⁴ nca³tsˀi³, xi³ tjio¹ntai¹ cao⁴ xi³ cho⁴ˀnta³, xi³ xti³ cao⁴ xi³ jchi¹nca³. \v 19 Tsa³ˀve³ je² cho⁴, cao⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon² xi³ tsˀe⁴ son³ˀnte³ cao⁴ so³nta²do⁴-le⁴, xi³ to⁴jnco³ tjio¹ nca³ cˀoa⁴-sˀin² sˀin⁴² cjoa⁴jchan¹. Co²ntran⁴ coai⁴-le⁴ je² xi³ ti¹jna³son² na⁴xin¹, cˀoa⁴ co²ntran⁴ coai⁴-le⁴ je² so³nta²do⁴-le⁴. \v 20 Je² cho⁴-ve⁴ tsa³cˀe²jna³nˀion¹, cao⁴ je² xi³ en¹nti³so³ qui³nchja⁴ya³, xi³ cjoa⁴xcon¹ qui³sˀin³ nqui³xcon⁴ cho⁴-ve⁴. Cˀoa⁴-sˀin² tsa³cˀa³na⁴cha⁴-le⁴ je² xi³ qui³scoe¹ choa⁴-le⁴ cho⁴-ve⁴, xi³ tsa³ve³xcon¹ xco¹son²-le⁴. Qui³ni²cˀa³tsao³jin³ nca³ tjio¹con³ nca³ jao² ya⁴ jnco³ jnčho¹lˀi¹ xi³ ti¹ti² cao⁴ azufre. \v 21 Cˀoa⁴ je² xi³cˀa³ qui³ni²cˀen³-ni³ qui⁴cha⁴nto³ xi³ ji³tjo³-ni³ tsˀoa³ je² xi³ ti¹jna³son² na⁴xin¹. Nca³tsˀi³ ni⁴se³ coan³squi³-ni³ yao³-le⁴. \c 20 \s1 Satanás sˀe³tˀa³nˀion¹ jnco³ jmi³ no¹ \p \v 1 Tsa³ˀve³jncoa³ a²ncje⁴ xi³ nčhoa¹-ni³ ncˀa³jmi³ xi³ tjin¹-le⁴ yo²vi⁴-le⁴ nti⁴tjan⁴ xi³ ti⁴xˀa⁴jin³sen¹, cao⁴ jnco³ nˀo¹qui⁴cha⁴ cadena xi³ cjia³ ntsja³. \v 2 Tsa³cˀe¹tˀa³nˀion¹ je² cho⁴toan¹-ve⁴, je² ye⁴jcha¹-ve⁴, xi³ ti⁴coi³-ni³ nai⁴² xi³ Satanás. Jnco³ jmi³ no¹ qui³sˀe³tˀa³nˀion¹. \v 3 Qui³si³cˀa³tjen⁴sˀen³ nti⁴tjan⁴ xi³ ti⁴xˀa⁴jin³sen¹, cˀoa⁴ tsa³cˀe¹chjoa²jčho³. Tsa³ca³sen¹jon³ sello, jme¹-ni³ nca³ tsi² ti⁴cˀoa⁴na⁴cha⁴-si¹ni³le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ sa³ˀnta³ nca³ jnco³ jmi³ no¹ coan⁴jnco³. Xi³ coan⁴scan³-ni³ je²-vi⁴ tjin¹ne²-le⁴ nca³ cˀoa¹mjen³ntai¹ xi³ to⁴choa³ ni⁴čhjin³. \v 4 Tsa³ˀve³ ya¹xi²le⁴, cˀoa⁴ tsa³ca³tio²son² je² xi³ qui³tsˀai²-le⁴ nca³ tsjoa¹ cjoa⁴ñˀain³. Tsa³ˀve³ ni⁴ma⁴-le⁴ je² xi³ qui³ti³sin³ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ je² en¹-le⁴ Jesús, cˀoa⁴ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ en¹-le⁴ Ni³na¹, xi³ tsi² tsa³ve³xcon¹ je² cho⁴-ve⁴, ni⁴je²-jin² xco¹son²-le⁴jin², xi³ tsi² tsa² qui³sˀe³choa⁴ tjen³, ni⁴ya⁴ ntsja³-jin². Tsa³cˀe¹yo³con², jnco³ jmi³ no¹ tsa³ca³te¹xo³ma³ cao⁴ Cristo. \v 5 Je² xi³cˀa³ xi³ cˀen³ li²coi³ ti⁴tsa³cˀe¹yo³con²-ni³ sa³ˀnta³ nca³ coan⁴ jnco³ jmi³ no¹. Je²-vi⁴ xi³ ti¹tjon² ja³ˀa²ya³-le⁴. \v 6 Jo¹ to⁴nta³-le⁴, jo¹ to⁴tsje³, je² xi³ cˀoa⁴cao⁴tˀa³-le⁴ nca³ cjoa⁴ˀa¹ya³ti¹tjon²-le⁴. Je² cjoa⁴vi³ya³ xi³ ma³jao²-ni³ li²coi³ tjin¹-le⁴ nca³nˀion¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴ nca³ je². To⁴sa³ na⁴ˀmi³-le⁴ Ni³na¹ cao⁴ xi³ tsˀe⁴ Cristo coan⁴. Coa⁴te²xo³ma³cao⁴ jnco³ jmi³ no¹. \v 7 Cˀia⁴ nca³ coan⁴jnco³ je² xi³ jnco³ jmi³ no¹, je² nai⁴² tjo¹jnta³ˀño¹ cjoa⁴ñˀain³-le⁴. \v 8 Coi⁴tjo³ nca³ cˀoa⁴na⁴cha⁴-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ tjio¹ nca³ ño³ xi⁴nqui⁴-le⁴ son³ˀnte³, ya⁴ Gog cˀoa⁴ ya⁴ Magog, jme¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² cˀoe⁴²xco¹-si¹ni³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴jchan¹. Je² xi³ cˀoa⁴tjin¹ ma³-ni³ jo³-ni³ tsa² tso⁴mi¹-le⁴ nta¹chi³con³. \v 9 Tsa³cˀe¹ma³son² nca³qui³jnta² son³ˀnte³, cˀoa⁴ tsa³cˀo¹tji³ntai³ ˀnte³-le⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo, cˀoa⁴ je² na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ tsjoa³cha³². Ni³na¹ qui³sca³ni¹jen³-ni³ lˀi¹ ncˀa³jmi³, cˀoa⁴ qui³ti² nca³tsˀi³. \v 10 Je² nai⁴² xi³ tsa³cˀa³na⁴cha⁴-le⁴, ya⁴ qui³ni²cˀa³tjen⁴jin³ ya⁴ jnčho¹lˀi¹ cao⁴ azufre, jña³ nca³ tjio¹ je² cho⁴-ve⁴ cao⁴ je² xi³ en¹nti³so³ qui³nchja⁴ya³. Ya⁴ cjoa⁴ˀa² cjoa⁴ñˀain³ ni⁴čhjin³ cao⁴ ni⁴tjen⁴ nca³ntsjai² nca³ntsjai². \s1 Sˀe³-le⁴ cjoa⁴ñˀain³ nca³ jnco¹jnco¹ jo³-sˀin² xa¹-le⁴ \p \v 11 Tsa³ˀve³jncoa³ ya¹xi²le⁴ xi³ čhoa³ cji³ cao⁴ je² xi³ ti¹jna³son². Nqui³xcon⁴ nca³ je² tsa³nca³tˀa³xin²-le⁴ son³ˀnte³ cao⁴ ncˀa³jmi³. Li²coi³ ti⁴coan³sjai³-ni³le⁴ ˀnte³-le⁴ nca³ je². \v 12 Tsa³ˀve³ je² xi³ cˀen³, xi³ jchi¹nca³ cao⁴ xi³ xti³, xi³ tjio¹ nqui³xcon⁴ Ni³na¹. Je² xon⁴ qui³tjo³ˀai². Cˀoa⁴ je² xi³ nqui²jnco³ xon⁴ qui³tjo³ˀai², xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴vi³jna³chon³. Cˀoa⁴-sˀin² je² xi³ cˀen³ qui³tsˀai²-le⁴ cjoa⁴ñˀain³ tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴ xi³ tjio¹tˀa³ ya⁴ xon⁴, jo³-sˀin² xa¹-le⁴. \v 13 Je² nta¹chi³con³ qui³tsjoa³ je² xi³ cˀen³ xi³ ya⁴ tjio¹jin³. Cˀoa⁴ je² cjoa⁴vi³ya³ cao⁴ ya⁴ ˀnte³ jña³ nca³ tjio¹ xi³ cˀen³ qui³tsjoa³ je² xi³ ya⁴ tjio¹jin³. Cˀoa⁴-sˀin² qui³tsˀai²-le⁴ cjoa⁴ñˀain³ nca³ jnco¹jnco¹ jo³-sˀin² xa¹-le⁴. \v 14 Je² ˀnte³ jña³ nca³ tjio¹ xi³ cˀen³ cao⁴ cjoa⁴vi³ya³ qui³ni²cˀa³tsao³jin³ ya⁴ jnčho¹lˀi¹. Je²-vi⁴ cjoa⁴vi³ya³ xi³ ma³jao²-ni³. \v 15 Je² xi³ tsi² coan³sjai³tˀa³ ya⁴ xon⁴ xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴vi³jna³chon³, cˀoa⁴-sˀin² qui³ni²cˀa³tjen⁴jin³ ya⁴ jnčho¹lˀi¹-ve⁴. \c 21 \s1 Ncˀa³jmi³ cho⁴tse⁴ cao⁴ son³ˀnte³ cho⁴tse⁴ \p \v 1 Tsa³ˀve³jncoa³ ncˀa³jmi³ cho⁴tse⁴ cao⁴ jnco³ son³ˀnte³ cho⁴tse⁴. Je² ncˀa³jmi³ ti¹tjon² cao⁴ son³ˀnte³ ti¹tjon² qui³-ni³, cˀoa⁴ nta¹chi³con³ li²coi³ ti⁴tjin¹-ni³. \v 2 An³ xi³ Juan ˀmi²-na³ tsa³ˀve³ je² na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ tsje³, Jerusalén cho⁴tse⁴, xi³ ji³tjo³jen³-ni³ ncˀa³jmi³ tsˀe⁴ Ni³na¹. Ti¹jna³nta³ jo³-ni³ tsa² jnco³ chjon⁴² xi³ ti¹jna³nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ xˀin⁴-le⁴. \v 3 Qui³nčhˀoe³jncoa³ jta⁴ nˀion¹ ya⁴ ncˀa³jmi³, xi³ qui³tso²: Coe⁴-ni³ je² ni³ˀya³-le⁴ Ni³na¹ qui³jna³jin³-le⁴ cho⁴ta⁴, cˀoa⁴ Ni³na¹ cˀoe¹jna³cao⁴. Cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ coan⁴. Ti⁴je²-ni³ Ni³na¹ Ni³na¹-le⁴ coan⁴. \v 4 Ni³na¹ cˀoe⁴²jon³ nca³yi³je³ nta¹xcon⁴ xi³ tsˀe⁴ xcon⁴. Li²coi³ ti⁴sˀe⁴-ni³ cjoa⁴vi³ya³. Li²coi³ ti⁴sˀe⁴-ni³ cjoa⁴va³, ni⁴je²-jin² xi³ cji³ˀntia¹, ni⁴je²-jin² xi³ aon³ ma³-le⁴, nca³ je² cjoa⁴ xi³ ti¹tjon² je³ja³ˀa³to³. \v 5 Je² xi³ ti¹jna³son² ya¹xi²le⁴, qui³tso²: Coe⁴-ni³ an³ si³cho⁴tse⁴ nca³yi³je³. Cˀoa⁴ qui³tso²-na³: Chji¹³, nca³ je² en¹-vi⁴ nta³-ni¹, cˀoa⁴ cjoa⁴qui²xi⁴-ni¹. \v 6 Cˀoa⁴ je² qui³tso²-na³: Je³cˀoa⁴qui³sˀe³. An³ nia¹³ je² Alfa cˀoa⁴ je² Omega, xi³ ti¹tjon² cˀoa⁴ xi³ fe³tˀa³. Tsa² jnco³ xi³ fa³ti²-le⁴, an³ tsjoa³-le⁴ na³nta¹ xi³ tsjoa¹ cjoa⁴vi³jna³chon³, xi³ to⁴cjoa⁴tjao². \v 7 Je² xi³ si⁴²qui³njen³ scoe¹cjoa⁴tjao² nca³yi³je³ tso³jmi². An³ coan⁴ Ni³na¹-le⁴, cˀoa⁴ je² coan⁴ ˀnti¹-na⁴. \v 8 To⁴nca³ je² xi³ tsa³cjon¹, je² xi³ tsi² ma³cjain¹-le⁴, cˀoa⁴ je² xi³ chˀao³ cjoan³, je² xi³ si¹cˀen³, cao⁴ xi³ si¹cha³jnqui³, cao⁴ xi³ vˀe¹nta³, cao⁴ xi³ xco¹son² ve³xcon¹, cao⁴ nca³tsˀi³ xi³ nti³so³, ya⁴ ˀnte³-le⁴ coan⁴ ya⁴ jnčho¹lˀi¹ xi³ ti¹ti² cao⁴ azufre, je² cjoa⁴vi³ya³ xi³ ma³jao²-ni³. \s1 Je² Jerusalén cho⁴tse⁴ \p \v 9 Ji³nčhoa³jnco³-na³ je² xi³ ma³ña³to³-ni³ a²ncje⁴, xi³ tjin¹-le⁴ ña³to³ cho⁴tsin¹ xi³ tjio¹qui³tse³-ni³ ña³to³ cjoa⁴ñˀain³ xi³ fe³tˀa³. Tsa³cja¹cao⁴-na³, qui³tso²: Nčhoai¹³ i⁴-vi⁴, an³ coa³co³-le²³ je² xi³ chjon⁴²-le⁴ coan⁴ Va³rre². \v 10 Cˀoa⁴ qui³cao⁴-na³ jña³ nca³ jnco³ ni³nto³ xi³ nˀion¹ ncˀa³ nca³ ti¹jna³cao⁴-na³ je² Espíritu Santo. Tsa³ca³co¹-na³ je² na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ je³ xi³ tsje³, je² Jerusalén, xi³ ji³tjo³jen³-ni³ ncˀa³jmi³ tsˀe⁴ Ni³na¹. \v 11 Tjin¹-le⁴ cjoa⁴ˀi³sen³-le⁴ Ni³na¹. Je² lˀi¹-le⁴ cˀoa⁴cji³ jnco³ la⁴jao⁴ xi³ nˀion¹ na⁴sca¹ cji³, jo³-ni³ la⁴jao⁴ xi³ jaspe ˀmi², xi³ fa³te³ jo³-ni³ tsa² cho⁴tsin¹. \v 12 Tjin¹-le⁴ čhjao¹lao⁴ xi³ nˀion¹ je³, cˀoa⁴ xi³ ncˀa³, cao⁴ te³jao² xo⁴ntjoa⁴. Tjio¹jčho³ xo⁴ntjoa⁴-le⁴ te³jao² a²ncje⁴. Tjio¹tˀa³ xo⁴ntjoa⁴-ve⁴ jan³ˀain¹-le⁴, xi³ coi³ te³jao² ntje⁴ xi³ tsˀe⁴ xti³-le⁴ Israel. \v 13 Ya⁴ jña³ nca³ vi³tjo³-ni³ tsˀoi¹, jan² xo⁴ntjoa⁴. Cˀoa⁴ nca³scon¹-le⁴ jan² xo⁴ntjoa⁴. Cˀoa⁴ nca³qui²xi⁴-le⁴ jan² xo⁴ntjoa⁴. Cˀoa⁴ nca³ ca³ntjai²-ni³ tsˀoi¹ jan² xo⁴ntjoa⁴. \v 14 Cˀoa⁴ čhjao¹lao⁴-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴ tjin¹-le⁴ te³jao² čhjao¹ja⁴ma⁴. Ya⁴ tjio¹tˀa³ te³jao² jan³ˀain¹-le⁴ je² xi³ te³jao² pa²stro⁴ xi³ tsˀe⁴ Va³rre². \v 15 Je² xi³ tsa³cja¹cao⁴-na³ tjin¹-le⁴ jnco³ ya¹na³nca³ xi³ taon⁴si³ne² xi³ vˀe¹cho⁴ya³-ni³ na⁴xi⁴na³nta¹ cao⁴ xo⁴ntjoa⁴-le⁴ cao⁴ čhjao¹lao⁴-le⁴. \v 16 Je² na⁴xi⁴na³nta¹ cˀoa⁴-sˀin² qui³jna³ nca³ ño³ xi⁴nqui⁴-le⁴, ti⁴cˀoa⁴cji³ nto³-ni³ jo³ cji³ te³ya³. Tsa³cˀe¹cho⁴ya³ na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴ cao⁴ je² ya¹na³nca³ xi³ jao² millón metro ma³-ni³. Jo³ cji³ nto³, jo³ cji³ ncˀa³, jo³ cji³ te³ya³ to⁴nco¹son² cjoan³. \v 17 Tsa³cˀe¹cho⁴ya³ čhjao¹lao⁴-le⁴, jnco³ ciento cao⁴ ña³chan²ño³ nta³ ma³-ni³, xi³ choa⁴-le⁴ xˀin⁴, xi³ tsˀe⁴ a²ncje⁴. \v 18 Je² xi³ tji¹nta³-ni³ je² čhjao¹lao⁴-ve⁴ coi³ xi³ jaspe ˀmi². To⁴nca³ je² na⁴xi⁴na³nta¹ ña³qui³ taon⁴si³ne² ni¹, cˀoa⁴cji³ cho⁴tsin¹ xi³ fa³te³ cji³. \v 19 Je² čhjao¹ja⁴ma⁴-le⁴ je² čhjao¹lao⁴-ve⁴ xi³ tsˀe⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴, tjin¹yi³je³-le⁴ la⁴jao⁴ xi³ na⁴sca¹ cjoan³. Je² xi³ ti¹tjon² čhjao¹ja⁴ma⁴, coi³ xi³ jaspe; xi³ ma³jao²-ni³, zafiro; xi³ ma³jan²-ni³, ágata; xi³ ma³ño³-ni³, esmeralda; \v 20 xi³ ma³ˀaon²-ni³, ónice; xi³ ma³jaon³-ni³, cornalina; xi³ ma³ña³to³-ni³, crisólito; xi³ ma³jin³-ni³, berilo; xi³ ma³ña³jan³-ni³, topacio; xi³ ma³te³-ni³, crisopraso; xi³ ma³te³jnco³-ni³, jacinto; xi³ ma³te³jao²-ni³, amatista. \v 21 Je² te³jao² xo⁴ntjoa⁴ te³jao² to³fa³nqui³ xi³ čhoa³ cjoan³. Jnco¹jnco¹ xo⁴ntjoa⁴ jnco³ to³fa³nqui³. Je² nti³tsin³-le⁴ je² na⁴xi⁴na³nta¹ ña³qui³ taon⁴si³ne² ni¹, jo³-ni³ cho⁴tsin¹ xi³ ma³tsen³ya². \v 22 Ni⁴jnco³-jin² yo⁴nco⁴ tsa³ˀve³ ya⁴-ve⁴, nca³ je² Nai³-na¹ Ni³na¹ xi³ va³te¹xo³ma³ nca³yi³je³, cao⁴ je² Va³rre² ti⁴je²-ni³ xi³ yo⁴nco⁴-le⁴. \v 23 Je² na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴ li²coi³ ma³chjen¹-le⁴ tsˀoi¹ ni⁴sa¹-jin², jme¹-ni³ nca³ si⁴²ˀi³sen³-si¹ni³le⁴, nca³ je² cjoa⁴ˀi³sen³-le⁴ Ni³na¹ xi³ si¹ˀi³sen³-le⁴, cˀoa⁴ je² Va³rre² je² lˀi¹-le⁴. \v 24 Je² na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ ji³tjo³ntjai² cˀoe¹ma³jin³ lˀi¹-le⁴. Je² cho⁴ta⁴ti¹tjon² xi³ tsˀe⁴ son³ˀnte³ cjoa⁴ˀai¹ tsjoa¹-le⁴ cjoa⁴je³ya³-le⁴, cao⁴ cjoa⁴ncˀa³-le⁴. \v 25 Je² xo⁴ntjoa⁴-le⁴ ni⁴cˀia³-jin² sˀe⁴chjoa² nca³ ni⁴čhjin³, nca³ ya⁴ li²coi³ coan⁴njion². \v 26 Nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ cjoa⁴ˀai¹ tsjoa¹-le⁴ cjoa⁴je³ya³-le⁴ cao⁴ cjoa⁴ncˀa³-le⁴. \v 27 Ya⁴ li²coi³ cjoa⁴ˀa³sˀen³ ni⁴to⁴jme³-jin² xi³ jnti¹ cjoan³, xi³ chˀao³ sˀin¹, xi³ nti³so³, to⁴ña³qui³ to⁴je²-ni¹ xi³ tjio¹tˀa³ ya⁴ xon⁴ xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴vi³jna³chon³, xon⁴-le⁴ je² Va³rre². \c 22 \p \v 1 Coan³scan³-ni³ tsa³ca³co¹-na³ jnco³ nta¹je⁴ xi³ tsje³ xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴vi³jna³chon³, xi³ fa³te³jin³ jo³-ni³ cho⁴tsin¹, xi³ ji³tjo³-ni³ ya¹xi²le⁴-le⁴ Ni³na¹ cao⁴ Va³rre². \v 2 Ya⁴ nca³va³sen³-le⁴ ntia⁴²-le⁴, ya⁴ nca³ jao² ncoa³-le⁴ nta¹je⁴ ncha³ ya¹-le⁴ cjoa⁴vi³jna³chon³ xi³ te³jao² jco⁴ya³ to³ tsjoa¹. Jnco¹jnco¹ sa¹ tsjoa¹ to³-le⁴. Xca⁴-le⁴ ya¹-ve⁴ ma³xqui³-ni³le⁴ nca³tsˀi³ na⁴xi⁴na³nta¹. \v 3 Li²coi³ ti⁴sˀe³-ni³ cjoa⁴ˀaon³ta³con². To⁴je² ya¹xi²le⁴-le⁴ Ni³na¹ cao⁴ je² Va³rre² se¹jna³, cˀoa⁴ cho⁴ˀnta³-le⁴ scoe⁴xcon¹. \v 4 Scoe⁴ ncjain¹. Je² jan³ˀain¹-le⁴ sˀe³jna³tˀa³ tjen³. \v 5 Cˀoa⁴ ya⁴-ve⁴ li²coi³ ti⁴coan⁴njion²-ni³. Li²coi³ ma³chjen¹-le⁴ lˀi¹ni³cha³, ni⁴tsˀoi¹-jin². Nca⁴ je² Nai³-na¹ Ni³na¹ xi³ si⁴²ˀi³sen³-le⁴. Cˀoa⁴ cho⁴ˀnta³-le⁴ coa⁴te²xo³ma³ nca³ntsjai² nca³ntsjai². \s1 Ma³čhian³-le⁴ nca³ cjoa⁴ˀai¹ Cristo \p \v 6 Cˀoa⁴ je² qui³tso²-na³: Je² en¹-vi⁴ ña³qui³ nta³-ni¹ cˀoa⁴ cjoa⁴qui²xi⁴-ni¹. Je² Nai³-na¹ Ni³na¹ xi³ tsˀe⁴ ni⁴ma⁴-le⁴ je² xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ cˀoa⁴-sˀin² qui³si³ca³sen¹ je² a²ncje⁴-le⁴, jme¹-ni³ nca³ coa⁴co²-si¹ni³le⁴ je² cho⁴ˀnta³-le⁴ je² cjoa⁴ xi³ ma³chjen¹-ni¹ nca³ cˀoa⁴coan⁴ nti⁴ton⁴. \v 7 Coe⁴-ni³ an³ cjoe²ˀe⁴ nti⁴toan⁴. Jo¹ to⁴nta³-le⁴ je² xi³ si¹tjo³son² je² en¹ xi³ qui³no²cjoa⁴ya³jin³-ni³ xon⁴-vi⁴. \v 8 An³ xi³ Juan ˀmi²-na³ qui³nčhˀoe³ cˀoa⁴ tsa³ˀve³ je² cjoa⁴-vi⁴. Coan³scan³-ni³ nca³ je³qui³nčhˀoe³ cˀoa⁴ nca³ tsa³ˀve³, qui³sca³nquia³ ntso⁴co⁴ a²ncje⁴ xi³ tsa³ca³co¹-na³ je² cjoa⁴-vi⁴ nca³ tsa³ˀve³xcoan¹³. \v 9 Je² qui³tso²-na³: Coe⁴-ni³, a³li² cˀoa⁴-jin² nˀiain²³. Cˀoa⁴-ti⁴ an³ cho⁴ˀnta³ nia¹³ jo³-ni³ ji³, cao⁴ je² ntsˀai³ xi³ nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹, cao⁴ je² xi³ si¹tjo³son² je² en¹ xi³ tsˀe⁴ xon⁴-vi⁴. Jcha⁴xcoin¹³ Ni³na¹. \v 10 Cˀoa⁴ je² qui³tso²-na³: A³li² vˀe²chjoa²nqui³-jin²³ je² en¹ xi³ nchja⁴ya³-ni³ je² xon⁴-vi⁴, nca³ je² ni⁴čhjin³-le⁴ nčhoa¹čhian³. \v 11 Je² xi³ tsin²-le⁴ cjoa⁴qui²xi⁴-jin², to⁴jo³ li²coi³ cjoa⁴qui²xi⁴ coan⁴. Je² xi³ jnti¹, ca²ta³si¹jnti¹-sa³ yao³-le⁴. Je² xi³ tjin¹-le⁴ cjoa⁴qui²xi⁴, to⁴jo³ cjoa⁴qui²xi⁴ ca²ta³sˀin¹. Je² xi³ tsje³, ca²ta³ma³tsje³ya²-sa³. \v 12 Coe⁴-ni³ an³ cjoe²ˀe⁴ nti⁴toan⁴, cˀoa⁴ cao⁴ je² xi³ cˀoe³chji¹³-le⁴, nca³ cˀoa⁴-sˀin² tsjoa³-le⁴ nca³ jnco¹jnco¹ jo³-sˀin² nca³ qui³si³xa¹. \v 13 An³ nia¹³ je² Alfa cˀoa⁴ je² Omega, xi³ ti¹tjon² cˀoa⁴ xi³ fe³tˀa³, je² xi³ to²tsˀin³-le⁴ cˀoa⁴ je² xi³ ˀnta³tjon²-le⁴. \v 14 Jo¹ to⁴nta³-le⁴ je² xi³ va³ne¹ na³jño³-le⁴, jme¹-ni³ nca³ tjin¹-si¹ni³le⁴ ˀnte³ cao⁴ ya¹-le⁴ cjoa⁴vi³jna³chon³, cˀoa⁴ cjoa⁴ˀa³sˀen³-si¹ni³ ya⁴ xo⁴ntjoa⁴-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹. \v 15 To⁴nca³ ya⁴ nti³tsin³-le⁴ coa⁴tio⁴ nia¹, cao⁴ xi³ vˀe¹nta³, cao⁴ xi³ si¹cha³jnqui³, cao⁴ xi³ si¹cˀen³, cao⁴ xi³ ve³xcon¹ xco¹son², cao⁴ to⁴ˀya³-ni³ xi³ tsjoa³que³ cjoa⁴nti³so³. \v 16 An³ Jesús qui³si³ca³sen¹³ a²ncje⁴-na⁴ nca³ tsjoa¹-no³ en¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴-vi⁴ ya⁴jin³-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-na⁴. An³ nia¹³ xi²nquia⁴ cˀoa⁴ ntje⁴-le⁴ David, je² ni³ño³tse³ xi³ ta⁴njion²ya³ tjo³. \v 17 Je² Espíritu Santo cˀoa⁴ je² chjon⁴²-le⁴ Va³rre² tso²: Nčhoai¹³. Cˀoa⁴ je² xi³ nčhˀoe¹, ca²ta³tso²: Nčhoai¹³. Cˀoa⁴ je² xi³ fa³ti²-le⁴, ca²ta³nčhoa¹. Cˀoa⁴ je² xi³ me³-le⁴, ca²ta³ˀvi³ na³nta¹ xi³ tsjoa¹ cjoa⁴vi³jna³chon³, xi³ to⁴cjoa⁴tjao². \v 18 An³ tsjoa³-le⁴ en¹-na⁴ nca³tsˀi³ xi³ nčhˀoe¹ je² en¹ xi³ nchja⁴ya³-ni³ je² xon⁴-vi⁴: Tsa² jnco³ xi³ cˀoe⁴²son²-sa³le⁴ je² cjoa⁴-vi⁴, Ni³na¹ cˀoa⁴-sˀin² tsjoa¹son²-le⁴ cjoa⁴ñˀain³ xi³ tjio¹tˀa³ je² xon⁴-vi⁴. \v 19 Cˀoa⁴ tsa² jnco³ xi³ cjoa⁴ˀa²xin² je² en¹ xi³ nchja⁴ya³-ni³ xon⁴-vi⁴, Ni³na¹ cjoa⁴ˀa²xin²-le⁴ ˀnte³-le⁴ ya⁴ ya¹ xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴vi³jna³chon³, cˀoa⁴ cao⁴ ˀnte³-le⁴ ya⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ tsje³, cˀoa⁴ cao⁴ ˀnte³-le⁴ xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴ xi³ tjio¹tˀa³ je² xon⁴-vi⁴. \v 20 Je² xi³ tsjoa¹ en¹-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴-vi⁴, tso²: Ña³qui³ cjoa⁴qui²xi⁴ an³ cjoe²ˀe⁴ nti⁴toan⁴. Cˀoa⁴ ca²ta³ma³, cˀoa⁴ ca²ta³sˀe³. Nčhoai¹³, Señor Jesús. \v 21 Je² cjoa⁴nta³-le⁴ Nai³-na¹ Jesucristo cˀoa⁴-sˀin² ca²ta³sˀe³-no³ nca³tsˀio³. Cˀoa⁴ ca²ta³ma³.