\id ACT \h Hechos de los Apóstoles \toc1 Je² cjoa⁴xi³ qui³sˀin³ je² pa²stro⁴ \toc2 Hechos de los Apóstoles \toc3 Hch. \mt1 Je² cjoa⁴xi³ qui³sˀin³ je² pa²stro⁴ \c 1 \s1 Je² xi³ Nˀai³-na¹ qui³si³sˀe³nqui³, je² Espíritu Santo \p \v 1 Ji³-lai²³ Teófilo, je² xon⁴ xi³ ti¹tjon² qui³squi³-le²³ ya⁴ qui³nchja²tˀa³ nca³yi³je³ cjoa⁴ xi³ Jesús tsa³cˀe¹tsˀia⁴cao⁴ nca³ cˀoa⁴qui³sˀin³, cˀoa⁴ nca³ qui³sˀin³, cao⁴ nca³ tsa³ca³co¹ya³, \v 2 sa³ˀnta³ je² ni⁴čhjin³ nca³ qui³tjo³ve¹ ja⁴ncˀa¹. Xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ je² Espíritu Santo Jesús je³qui³tsjoa³-le⁴ cjoa⁴-te¹xo³ma³ je² pa²stro⁴ xi³ tsa³cja³ˀa¹jin³. \v 3 Cˀia⁴ nca³ je³tsa³cja³ˀa¹ cjoa⁴ñˀain³, Jesús tsa³ca³co¹-le⁴ yao³-le⁴ nca³ ti¹jna³con³. Li² to⁴cˀoa⁴cji³ ncjin² cjoa⁴ xi³ tsa³ca³co¹, nca³ ña³qui³ cˀoa⁴²tjin¹ nca³ ti¹jna³con³. Ña³chan² ni⁴čhjin³ Jesús coan³tsen³-ni³le⁴ pa²stro⁴-le⁴, cˀoa⁴ tsa³cja¹cao⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ Ni³na¹. \v 4 Cˀia⁴ nca³ Jesús ti¹jna³cao⁴-sa³ je² pa²stro⁴, tsa³cˀe¹ne²-le⁴ nca³ tsi² tsa² coi⁴tjo³-ni³ Jerusalén, to⁴nca³ ca²ta³co³ya³-le⁴ je² xi³ Nˀai³-na¹ qui³si³sˀe³nqui³-le⁴ nca³ je². Jesús cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Coi³ xi³ qui³no²ˀya²-ni³nao¹³. \v 5 Ña³qui³ cjoa⁴qui²xi⁴ nca³ Juan tsa³ca³te¹nta¹-ni³ cao⁴ na³nta¹, to⁴nca³ ma³čhian³-le⁴ ni⁴čhjin³ nca³ jon² sa⁴te²nta¹-nio³ cao⁴ je² Espíritu Santo. \s1 Jesús qui³tjo³ve¹ ja⁴ncˀa¹ \p \v 6 Cˀia⁴ nca³ tjio¹xco¹, qui³tsi²na³nqui³-le⁴: Señor, a³ cˀoe¹nta³ya³ nqui²jnco³cˀa²-lai⁴ cho⁴ta⁴ Israel je² cjoa⁴te¹xo³ma³ coi³ ni⁴čhjin³-vi⁴. \v 7 Jesús cˀoa⁴qui³tso²-le⁴: Li²coi³ jon² vˀa³cao⁴-no³ nca³ jchao⁴³ cˀia⁴-ni³ a³xo⁴ jo³ chon³-ni³. Je² Nˀai³-na¹ to⁴je² to⁴jnco³ tsa³cˀe¹jna³-le⁴ yao³-le⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³. \v 8 To⁴nca³ tjoe¹-no³ nca³nˀion¹ cˀia⁴ nca³ je² Espíritu Santo cjoa⁴ˀai¹-no³. Jon² coaon⁴³ testigo-na⁴ i⁴ Jerusalén, cao⁴ nca³qui³jnta² na³nqui³ Judea, cao⁴ ya⁴ Samaria, cao⁴ jña³ sa³ˀnta³ nca³ fe³tˀa³ son³ˀnte³. \v 9 Cˀia⁴ nca³ Jesús je³cˀoa⁴qui³tso², tjen⁴ nca³ je² pa²stro⁴ tjio¹co³tsen³-le⁴, Jesús qui³tjo³ve¹ ja⁴ncˀa¹. Qui³cha³jin³ yo³jvi³. Pa²stro⁴ li²coi³ ti⁴tsa³ve³-ni³ Jesús. \v 10 Tjen⁴ nca³ tjio¹co³tsen³ncˀa¹ pa²stro⁴, nca³ ti¹fi² Jesús, jao² cho⁴ta⁴xˀin⁴ tsa³qui³ncha³tˀa³-le⁴ pa²stro⁴. Na³jño³čhoa³ yˀa³cja¹. \v 11 Je² cho⁴ta⁴ xo⁴cjoan³-ve⁴ cˀoa⁴qui³tso²-le⁴: Jon² cho⁴ta⁴xˀin⁴ galileos, a¹-ni³ nca³ ti³ncha³nto³-nio³, nca³ ti³cho²tsen³-lao⁴³ ncˀa³jmi³. Ti⁴je²-ni³ Jesús xi³ ji³tjo³xin²-no³, xi³ qui³ ncˀa¹, ti⁴cˀoa⁴-sˀin² cjoa⁴ˀai¹-ni³, jo³-sˀin² nca³ ca²ˀyao³ nca³ ca²fi²mi³ ncˀa¹. \s1 Matías coan³xqui⁴cao⁴ xi³ te³jnco³ pa²stro⁴ \p \v 12 Cˀia⁴ ji³nčhoa³-ni³ ni³nto³ jña³ nca³ Olivar ˀmi² xi³ ti¹jna³čhian³-le⁴ Jerusalén, jo³-sˀin² nca³ tjo³ˀnte³-le⁴ fi² jña³ čhian³ cˀia⁴ nca³ ni⁴čhjin³ ni²cja¹ya³. Ja³ˀai³-ni³ Jerusalén. \v 13 Ja³ˀa³sˀen³ Jerusalén. Qui³mi³ cuarto xi³ ma³jao²jco³-ni³ jña³ nca³ tjio¹ Pedro, Jacobo, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Jacobo ˀnti¹-le⁴ Alfeo, Simón Zelote, Judas ntsˀe⁴ Jacobo. \v 14 Je² nca³tsˀi³ pa²stro⁴-vi⁴ cao⁴ ya¹nchjin¹, cao⁴ María na⁴-le⁴ Jesús, cˀoa⁴ cao⁴ ntsˀe⁴, to⁴jnco³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴, cˀoa⁴ to⁴jnco³ tjio¹. Nchaon³nchaon³ tjio¹vˀe¹tsˀoa³-le⁴ Ni³na¹. \v 15 Cˀia⁴ ni⁴čhjin³-ve⁴ Pedro tsa³qui³so¹tjen⁴jin³-le⁴ ntsˀe⁴. (Je² nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ xi³ coan³xco¹ jnco³ ciento cao⁴ can³-la⁴ ma³-ni³.) Pedro qui³tso²-le⁴: \v 16 Nca³tsˀio³ ˀnti¹ntsˀe³, coan³chjen¹ nca³ ji³tjo³son² xon⁴ Escritura jo³ qui³tso² nca³sˀa⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Judas, je² xi³ qui³ca³co¹-le⁴ je² xi³ qui³tsoa³ Jesús. Je² Espíritu Santo xo⁴ qui³tso² cao⁴ tsˀoa³ David. \v 17 Je² cho⁴ta⁴-ve⁴ coan³xqui⁴ cao⁴ ña¹-vi⁴. Qui³tsˀai²-le⁴ ˀnte³ nca³ qui³si³cji³tjo³son² xa¹-vi⁴. \v 18 Je²-vi⁴ˀni³ tsa³ca³tse³ jnco³ ˀnte³ cao⁴ je² taon⁴ xi³ qui³njen²-ni³le⁴ cjoa⁴tsˀen⁴-le⁴. Qui³sca³tsa³cjan² tˀa³na³nqui³. Qui³tjo³ˀai² tsˀoa⁴, nca³yi³je³ nˀo¹yˀe⁴-le⁴ qui³tsao³va³. \v 19 Tsa³ve³ nca³tsˀi³ xi³ tsa³ca³tio² ya⁴ Jerusalén. Coi³ cjoa⁴ Acéldama ˀmi² je² ˀnte³-ve⁴ nca³ en¹-le⁴ xi³ tso²-ni³ ˀnte³njin¹. \v 20 Ya⁴ tji¹tˀa³ libro xi³ salmos ˀmi²: Ca²ta³vi³xo²ya³ ni³ˀya³-le⁴, ni⁴ˀya³-jin² cho⁴ta⁴ xi³ ca²ta³va³tio². Cja⁴ˀai¹ cho⁴ta⁴ xi³ ca²ta³vˀai²-le⁴ xa¹-le⁴. \v 21 Ma³chjen¹-la⁴ˀni³ jnco³ xi³ testigo ca²ta³ma³ cao⁴ ña¹ nca³ Cristo ja³ˀa²ya³-le⁴, \v 22 jnco³ xi³ tsˀe⁴ je² cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ tjio¹cao⁴-na¹ nca³ntsjai² ni⁴čhjin³ cˀia⁴ nca³ je² Nai³-na¹ Jesús tsa³cˀe²jna³jin³-na¹, sa³ˀnta³ ni⁴čhjin³ nca³ Juan tsa³ca³te¹nta¹, cˀoa⁴ sa³ˀnta³ ni⁴čhjin³ nca³ qui³tjo³ve¹jin³-na¹ Jesús ja⁴ncˀa¹. \v 23 Cˀia⁴ jao² cho⁴ta⁴ tsa³cja³ˀa¹jin³: Jnco³ xi³ Matías, jnco³ xi³ José xi³ Barsabás ˀmi², nqui²jnco³ jan³ˀain¹ tjin¹-le⁴ Justo ˀmi². \v 24 Tsa³cˀe¹tsˀoa³: Ji³ Señor xi³ ˀyai³ ni⁴ma⁴-le⁴ nca³tsˀi³, ta⁴co²-na³jin⁴ jña³-le⁴ xi³ chja³ˀa²jin³ nca³ jao²-vi⁴, \v 25 jme¹-ni³ nca³ je² scoe¹-si¹ni³ xa¹-le⁴ pa²stro⁴ xi³ qui³tsjion³ Judas nca³ tsa³ca³jnqui³ je¹. Je³qui³ jña³ ˀnte³ tsˀa³cao⁴-le⁴. \v 26 Qui³si³sca¹cao⁴. Je² Matías qui³njen²-le⁴. Coan³xqui⁴cao⁴ xi³ te³jnco³ pa²stro⁴. \c 2 \p \v 1 Cˀia⁴ nca³ ji³cho² ni⁴čhjin³-le⁴ sˀoi¹ Pentecostés, nca³tsˀi³ to⁴jnco³ tjio¹. \p \v 2 Nti⁴ton⁴ ja³ˀai³-ni³ ncˀa³jmi³ jnco³ xi³ fa³ne³, jo³-ni³ ntjao⁴ xi³ nˀion¹ fa³ˀa³. Ja³ne³ya³ nca³yi³je³ ni³ˀya³ jña³ nca³ tjio¹. \v 3 Coan³tsen³-le⁴ jo³-ni³ tsa² ni⁴jen⁴lˀi¹ xi³ coan³jao²ya³. Jnco¹jnco¹ qui³tsao³son²-le⁴. \v 4 Cˀia⁴ cjai¹nca³ to⁴qui³sˀe³jin³ ni⁴ma⁴-le⁴ nca³tsˀi³ je² Espíritu Santo. Tsa³cˀe¹tsˀia⁴cao⁴ nca³ cja⁴ˀai¹ en¹ qui³nchja⁴, jo³-sˀin² nca³ je² Espíritu qui³tsjoa³-le⁴ nca³ qui³nchja⁴ya³. \v 5 Coi³ ni⁴čhjin³ tjio¹ ya⁴ Jerusalén cho⁴ta⁴ judíos, cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ ve³xcon¹ Ni³na¹. Ja³ˀai³-ni³ nca³qui³jnta² ˀnte³ xi³ tjin¹ son³ˀnte³-vi⁴. \v 6 Cˀia⁴ coan³xco¹ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ncjin²-ve⁴ nca³ qui³nčhˀoe¹ je²-ve⁴. Jo³ to⁴coan³xcon¹-le⁴ nca³ jnco¹jnco¹ qui³nčhˀoe¹-le⁴ nca³ qui³nchja⁴ xi³ ti⁴tsˀe⁴-ni³ en¹. \v 7 Jo³ to⁴cˀoa⁴coan³-le⁴, jo³ to⁴coan³xcon¹-le⁴. Qui³tso²: A³ tsi² tsa² cho⁴ta⁴ galileo je² nca³tsˀi³ xi³ tjio¹nchja⁴. \v 8 Jo¹ ma³-ni³ˀni³ nca³ no²ˀya²-le⁴² nca³ jnco¹jncoa¹ je² en¹-na¹ xi³ qui³tsin³coa⁴². \v 9 Cho⁴ta⁴ partos, cho⁴ta⁴ medos, cho⁴ta⁴ elamitas, nca³tsˀia³² xi³ ti³yoa³² ya⁴ Mesopotamia, i⁴ Judea, ya⁴ Capadocia, ya⁴ Ponto, ya⁴ Asia, \v 10 ya⁴ Frigia, ya⁴ Panfilia, ya⁴ Egipto, je² ˀnte³ Africa xi³ tjio¹ntai³-le⁴ na³nqui³ Cirene, cho⁴ta⁴ romanos xi³ to⁴ja³ˀai³ co³tsen³, cho⁴ta⁴ judíos cao⁴ je² xi³ qui³si³cˀa³ntjai²ya³ yao³-le⁴ nca³ judío coan³, \v 11 cho⁴ta⁴ cretenses cao⁴ cho⁴ta⁴ árabes, no²ˀya²-le⁴² nca³ nchja⁴ xi³ ti⁴tsan⁴²-nia³² en¹ je² cjoa⁴xcon¹ xi³ tsˀe⁴ Ni³na¹. \v 12 Jo³ to⁴cˀoa⁴coan³-le⁴ nca³tsˀi³, to⁴qui³jma²-le⁴. Cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ nca³ i⁴ nca³ jan¹ xi¹ncjin¹: Jme¹ xi³ tso²ya³-ni³le⁴ je²-vi⁴. \v 13 Cˀoa⁴ xi³cˀa³ to⁴tsa³qui³jno²que³, cˀoi⁴qui³tso²: Cjai¹-la² nca³ tse³ xan¹ ca²ˀvi³-vi⁴. \s1 Pedro qui³nchja⁴ya³jin³-le⁴ cho⁴ta⁴ \p \v 14 Cˀia⁴ Pedro tsa³ca³sen²nto³jin³-le⁴ cao⁴ xi³ te³jnco³ pa²stro⁴, nˀion¹ qui³nchja⁴cao⁴, cˀoa⁴ qui³nchja⁴ya³jin³-le⁴: Nˀai³ judíos, cˀoa⁴ nca³tsˀio³ xi³ ti³yo³ i⁴ Jerusalén, na¹nta³ ˀyao³ je²-vi⁴, cˀoa⁴ ti⁴no¹ˀyao²³ en¹-na⁴. \v 15 Je² cho⁴ta⁴-vi⁴ a³li² chˀi⁴-jin², jo³-sˀin² nca³ ni²cja³ˀai³tsjaon³, nca⁴ sˀa⁴coan³ jan² hora-le⁴ ni⁴čhjin³. \v 16 To⁴nca³ je²-vi⁴ xi³ cˀoa⁴qui³tso² Joel, je² xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹: \v 17 Cˀoa⁴tso² Ni³na¹ nca³ cˀoa⁴coan⁴ cˀia⁴ nca³ cjoe⁴tˀa³-ni³ ni⁴čhjin³. Je² Espíritu Santo-na⁴ si³cˀa³vi¹son²-le⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴. Je² xti³xˀin⁴-no³, cˀoa⁴ je² xti³ya¹nchjin¹-no³ coi⁴nchja⁴ya³. Je² cho⁴ta⁴xti³-no³ scoe⁴ cjoa⁴xcon¹, cˀoa⁴ je² cho⁴ta⁴jchi¹nca³-no³ cˀoai⁴-le⁴ ni³jña¹. \v 18 Xi³ cjoa⁴qui²xi⁴, cˀia⁴ ni⁴čhjin³-ve⁴ je² cho⁴ˀnta³-na⁴ xi³ xˀin⁴ cao⁴ xi³ ya¹nchjin¹ si³cˀa³vi¹son²-le⁴ Espíritu Santo-na⁴. Cˀoa⁴-sˀin² coi⁴nchja⁴ya³. \v 19 Coa³coa³ cjoa⁴xcon¹ ya⁴ ncˀa³jmi³, cˀoa⁴ i⁴ son³ˀnte³-vi⁴ tsjoa³ choa⁴ xi³ njin¹ cao⁴ lˀi¹ cao⁴ ni⁴ˀnti⁴. \v 20 Je² tsˀoi¹ coan⁴njion²-ni¹, cˀoa⁴ je² sa¹ njin¹ coan⁴, to⁴nqui³-ni³ nca³ cjoa⁴ˀai¹ ni⁴čhjin³-le⁴ Nai³-na¹. Nˀion¹ tse³ cjoa⁴ xi³ coan⁴tsen³ coi³ ni⁴čhjin³-ve⁴. \v 21 Cˀoa⁴coan⁴ nca³ je² nca³tsˀi³ xi³ coi⁴nchja⁴-le⁴ Jesucristo je² Nai³-na¹ cao⁴ jan³ˀain¹-le⁴ coi⁴tjo³ntjai²-ni¹. \v 22 Nca³tsˀio³ nˀai³ israelitas, ti⁴no¹ˀyao²³ je² en¹-vi⁴: Jesús cho⁴ta⁴ nazareno, cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ Ni³na¹ ja³ˀai³-ni³ xi³ coan³qui²xi⁴ya³jin³-no³ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ nca³nˀion¹-le⁴, cao⁴ cjoa⁴xcon¹, cao⁴ choa⁴. Je² cjoa⁴-vi⁴ xi³ Ni³na¹ qui³si³nta³ cao⁴ Jesús nqui³xcon³ nca³ jon², jo³-sˀin² nca³ cˀoa⁴-ti⁴ ˀyao³ nca³ jon². \v 23 Je² Jesús qui³ni²⁴ntsja³, jo³-sˀin² nca³ Ni³na¹ to⁴nqui³-ni³ qui³sco³son²-ni³le⁴, cˀoa⁴ to⁴nqui³-ni³ tsa³ve³. Jon² qui³nto³vao³ qui³ni²cˀen³-nio³ cao⁴ ntsja³ cho⁴ta⁴je¹. Tsa³cja³tˀao³ cro². \v 24 Je² Jesús Ni³na¹ qui³sco²mi³tjen⁴, tsa³cja³ˀa¹xin²-le⁴ je² cjoa⁴ñˀain³ xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴vi³ya³. Li²coi³ coan³ nca³ ntia³ qui³sˀe³jna³nˀion¹ cjoa⁴vi³ya³ Jesús. \v 25 Je² David qui³tso² xi³ tˀa³tsˀe⁴: Tsa³ˀve³-nia¹³ je² Nai³-na¹ nca³ntsjai² nqui³xcoan³. I⁴ ntsa⁴qui²xi⁴ ti¹jna³, jme¹-ni³ nca³ tsi² cjoa⁴tse¹xcon¹-si¹nia³. \v 26 Coi³ cjoa⁴ ni⁴ma⁴-na⁴ coan³tsjoa³-le⁴, cˀoa⁴ ni³jen³ to⁴tsjoa³ coan³-le⁴. Cˀoa⁴-ti⁴ yao³-na⁴ nta³ si⁴²cja¹ya³ nca³ ti¹co³ya³cao⁴cjoa⁴. \v 27 Li²coi³ si⁴cˀe¹jnai³ ni⁴ma⁴-na⁴ nqui³ cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ cjoa⁴vi³ya³. Li²coi³ cˀoai⁴ˀnte³-lai⁴ Cristo xi³ ˀnti¹tsje³-li⁴ nca³ cjoi⁴ˀnto³. \v 28 Tsa³cˀin²ya³-nai¹³ ntia⁴²-le⁴ cjoa⁴vi³jna³chon³. Cjai¹nca³ to⁴tsjoa³ coan⁴ ni⁴ma⁴-na⁴ cˀia⁴ nca³ ti³jna³cao⁴-nai¹³. \v 29 Nca³tsˀio³ ˀnti¹ntsˀe³, tjo³ˀnte³-na³ nca³ fa³cao⁴tsen³-no³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cho⁴ta⁴jchi¹nca³-na¹ David xi³ cˀen³, cˀoa⁴ xi³ qui³sˀe³ñai³. Je² tsjo¹-le⁴ ti¹jna³cao⁴-na¹ sa³ˀnta³ ntˀai⁴-vi⁴. \v 30 Je² David xi³ qui³nchja⁴ya³ tsa³ve³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² Ni³na¹ qui³tsjoa³ tsˀoa³ nca³ ña³qui³ cjoa⁴qui²xi⁴ cˀoe¹jna³ne² ya¹xi²le⁴-le⁴ jnco³ xi³ cjoi⁴nčhoa³-ni³ ntje⁴-le⁴, je² Cristo. \v 31 Cˀoa⁴-sˀin² David to⁴nqui³-ni³ tsa³ve³, cˀoa⁴ qui³nchja⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴fa³ˀa²ya³-le⁴ Cristo, nca³ tsi² tsa² ya⁴ qui³sˀe³jna³ ni⁴ma⁴-le⁴ nqui³ cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ cjoa⁴vi³ya³, ni⁴je²-jin² yao³-le⁴ ji³ˀnto³. \v 32 Je² Jesús xi³ Ni³na¹ qui³si³cja³ˀa¹ya³-le⁴. Nca³tsˀi³-jin⁴ testigo ni¹⁴-jin⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je²-vi⁴. \v 33 Ni³na¹ qui³si³quin³ncˀa³ Jesús, qui³si³cˀe¹jna³ ya⁴ nca³qui²xi⁴-le⁴. Jesús qui³tjoe¹-le⁴ je² Espíritu Santo xi³ Nˀai³-na¹ qui³tsjoa³ tsˀoa³ nca³ tsjoa¹-le⁴. Cˀoa⁴-sˀin² Jesús qui³si³cˀa³vi¹son² je² cjoa⁴-vi⁴ xi³ ˀyao³ xi³ no²ˀyao²³ ntˀai⁴-vi⁴. \v 34 Je² David li²coi³ qui³mi³ ncˀa³jmi³, to⁴nca³ je² cˀoa⁴qui³tso²: Je² Nai³-na¹ qui³tso²-le⁴ Nai³-na⁴, ti⁴jnai³ nca³qui²xi⁴-na⁴, \v 35 sa³ˀnta³ nca³ si³cˀe¹jna³nquia³ ntso⁴coi³ co²ntran⁴-li⁴. \v 36 Cjai¹nca³ nta³ ca²ta³ve³ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ Israel nca³ je² Jesús xi³ jon² tsa³cja³tˀao³ cro², Ni³na¹ tsa³ca³sen¹nta³ Nai³-na¹ cˀoa⁴ Cristo. \v 37 Cˀia⁴ nca³ qui³nčhˀoe¹ en¹ xo⁴ tso²-ve⁴, cho⁴ta⁴ qui³si³cjao¹jin³ ni⁴ma⁴-le⁴, cˀoa⁴qui³tso²-le⁴ Pedro cao⁴ xi³cˀa³ pa²stro⁴: Nca³tsˀio³ ˀnti¹ntsˀai³⁴-jin⁴, jme¹-ni³ xi³ sˀiain⁴-jin⁴ ntˀai⁴. \v 38 Cˀia⁴ Pedro qui³tso²-le⁴: Ti⁴cˀa³ntjai²yao³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-no³, ca²ta³sa³te¹ntao¹³ nca³tsˀio³ nca³ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo coaon⁴³, jme¹-ni³ nca³ cha⁴tˀa³-si¹ni³ je¹-no³, cˀoa⁴ tjoe¹-no³ je² cjoa⁴tjao² xi³ je² Espíritu Santo. \v 39 Tsaon⁴³-nio¹³ je² xi³ Ni³na¹ qui³tsjoa³-no³ tsˀoa³ cao⁴ xti³-no³ cao⁴ nca³tsˀi³ xi³ cjin³ tjio¹, jo³ tjin¹ ma³-ni³ xi³ je² Nai³-na¹, je² Ni³na¹-na¹, coi⁴nchja⁴-le⁴. \v 40 A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ en¹ xi³ cja⁴ˀai¹ xi³ qui³nchja⁴ Pedro nca³ qui³tsjoa³ en¹ nca³ tsa³cˀe¹ne²-le⁴, cˀoa⁴qui³tso²: Chˀa⁴sje³ntjai²-lao⁴³ yao³-no³ cho⁴ta⁴tsˀen⁴ xi³ tjin¹ ntˀai⁴-vi⁴. \v 41 Je² xi³ qui³scoe¹ en¹-le⁴ qui³sa³te¹nta¹-ni³. Jan²-la⁴ jmi³ ma³-ni³ cho⁴ta⁴ xi³ ja³ˀa³sˀen³tˀa³-le⁴ coi³ ni⁴čhjin³-vi⁴. \v 42 Nchaon³nchaon³ to⁴coi³ qui³tjen⁴nqui³-le⁴ je² en¹ jo³-sˀin² qui³tso²ya³ pa²stro⁴, cˀoa⁴ nca³ to⁴jnco³ coan³xco¹, cˀoa⁴ nca³ qui³si³xcoa⁴ nio⁴xti²la⁴, cˀoa⁴ nca³ tsa³cˀe¹tsˀoa³. \s1 Cˀoa⁴qui³sˀin³ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo \p \v 43 Nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ qui³tso³cjon¹-le⁴. Cjai¹nca³ to⁴ncjin² cjoa⁴xcon¹ cao⁴ choa⁴ xi³ qui³sˀin³ je² pa²stro⁴. \v 44 Je² nca³tsˀi³ xi³ coan³cjain¹-le⁴ ña³qui³ tsa³ca³tio²jtin¹-ni¹. To⁴jnco³ tjin¹-le⁴ nca³yi³je³ tso³jmi²-le⁴. \v 45 Tso³jmi²-le⁴ cao⁴ na³nqui³-le⁴ tsa³ca³te¹na³-ni¹. Qui³si³cˀa³vi¹-le⁴ nca³tsˀi³ jo³-sˀin² nca³ coan³chjen¹-le⁴ nca³ jnco¹jnco¹. \v 46 Nchaon³nchaon³ qui³si³sin³ nca³tsˀi³ ya⁴ya³ yo⁴nco⁴, cˀoa⁴ ya⁴³ ni³ˀya³-le⁴ qui³si³xcoa⁴ nio⁴xti²la⁴. Ña³tjen⁴ tsa³cjen² cao⁴ cjoa⁴tsjoa³ nca³ ña³qui³ tjio¹jnco³con³ ni⁴ma⁴-le⁴. \v 47 Cjai¹nca³ to⁴je³ya³ tsˀa³sje³ Ni³na¹, cˀoa⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ cjai¹nca³ to⁴nta³ tsˀa³sje³ nca³ je². Nchaon³nchaon³ je² Nai³-na¹ qui³si³cja³ˀa³sˀen³tˀa³-le⁴ je² cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo je² xi³ coi⁴tjo³ntjai². \c 3 \p \v 1 Pedro cao⁴ Juan ña³tjen⁴ qui³mi³ ya⁴ yo⁴nco⁴, choa⁴-le⁴ nca³ vˀe¹tsˀoa³ cho⁴ta⁴, las tres nca³ ma³xon². \p \v 2 Cho⁴ta⁴ ya⁴ ja³ˀai³cao⁴ jnco³ cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ chi⁴ˀnque¹ jo³ sa³ˀnta³ nca³ qui³tsin³. Nchaon³nchaon³ ya⁴ qui³si³cˀe¹jna³ jčho³ xo⁴ntjoa⁴-le⁴ yo⁴nco⁴, coi³ xo⁴ntjoa⁴ xi³ na⁴sca¹ cji³ ˀmi². Ya⁴ qui³si³je¹-le⁴ limosna je² xi³ fa³ˀa³sˀen³. \v 3 Je² cho⁴ta⁴ chi⁴ˀnque¹-vi⁴ cˀia⁴ nca³ tsa³ve³ Pedro cao⁴ Juan nca³ tjio¹fa³ˀa³sˀen³ ya⁴³ yo⁴nco⁴, tsa³cˀe¹tsˀoa³-le⁴ nca³ ca²ta³tsjoa¹ jo³ tjin¹-le⁴ limosna. \v 4 Pedro cao⁴ Juan qui³sco³ˀa² qui³tso²: Cho¹tsen³ˀa²-na³jin⁴. \v 5 Cˀoa⁴ je² cho⁴ta⁴-ve⁴ˀni³ qui³sco³ˀa³jnta². Ti¹co³ya³ tsa² jme³ xi³ tsjoa¹ i⁴tse¹-le⁴. \v 6 Cˀoi⁴qui³tso² Pedro: Tsin²-na³ taon⁴čhoa³, tsin²-na³ taon⁴si³ne², to⁴nca³ je² xi³ tjin¹-na³, tsjoa³-le²³. Cao⁴ jan³ˀain¹-le⁴ Jesucristo xi³ Nazaret tsˀe⁴, ti²so⁴tjain⁴ to¹mjain³. \v 7 Qui³scoe¹ ntsja³ nca³qui²xi⁴ qui³sco²mi³tjen⁴. Cˀia⁴ qui³sˀe³ nti⁴ton⁴-le⁴ nca³nˀion¹ ntso⁴co⁴ cao⁴ ya¹sin³ntso⁴co⁴. \v 8 Cˀia⁴ qui³squi²⁴ncˀa³, tsa³ca³sen²nto³, tsa³cˀa³mjen³. Ja³ˀa³sˀen³ yo⁴nco⁴ cao⁴ Pedro cao⁴ Juan. Tso²ˀva³, cji²⁴ncˀa³, jo³ vˀa³sje³je³ya³ Ni³na¹. \v 9 Nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ tsa³ve³ nca³ tso²ˀva³ nca³ vˀa³sje³je³ya³ Ni³na¹. \v 10 Ve³ nca³tsˀi³ nca³ je² ˀnti¹cho⁴ta⁴ xo⁴cji³-ve⁴ je² ni¹ xi³ qui³si³je¹ limosna, xi³ tsa³cˀe²jna³ jčho³ xo⁴ntjoa⁴-le⁴ yo⁴nco⁴ xi³ na⁴sca¹ cji³ ˀmi². Jo³ nca³ to⁴coan³xcon¹-le⁴, jo³ to⁴qui³tso³cjon¹ je² cjoa⁴ xi³ coan³-le⁴. \s1 Pedro cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ \p \v 11 Je² cho⁴ta⁴ chi⁴ˀnque¹ xi³ coan³nta³-ni³ qui³tsoa³ Pedro cao⁴ Juan. Nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ ji³cho²nčhˀoe² ya⁴nqui³ corredor jña³ nca³ Salomón ˀmi². To⁴coan³xcon¹-le⁴ nca³tsˀi³. \v 12 Cˀia⁴ nca³ Pedro tsa³ve³, cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹: Cho⁴ta⁴xˀin⁴ israelitas, a¹-ni³ nca³ ma³xcon¹-si¹ni³no³ je²-vi⁴. A¹-ni³ nca³ cho²tsen³ˀa²-si¹ni³na³jin⁴ jo³-ni³ tsa² jin⁴-jin⁴ xi³ qui³ni²cˀa³mjain³⁴-jin⁴ je² cho⁴ta⁴-vi⁴ cao⁴ nca³nˀion¹, cˀoa⁴ cao⁴ cjoa⁴nta³ xi³ ti⁴tsain⁴-ni³jin⁴. \v 13 Je² Ni³na¹-le⁴ Abraham cao⁴ Isaac cao⁴ Jacobo, je² Ni³na¹-le⁴ nˀai³jcha¹cjin³-na¹ tsa³cˀa³sje³je³ya³ Jesús xi³ ˀnti¹-le⁴, je² xi³ jon² qui³ni²⁴ntsjao³. A³li² tsain⁴-jin²jin⁴ tsa³qui³xon¹³ nqui³xcon⁴ Pilato, cˀia⁴ nca³ je² qui³si³cja³ˀai³tsjen³ nca³ si⁴²cˀe¹jna³ntai¹. \v 14 Jon² tsa³cˀe²ˀmao³ je² xi³ tsje³, xi³ tjin¹-le⁴ cjoa⁴qui²xi⁴. Qui³ni²jao¹³ nca³ qui³tsˀai²-no³ jnco³ cho⁴ta⁴ xi³ cˀen³ qui³tjen⁴-le⁴. \v 15 Cˀoa⁴ qui³ni²cˀaon³ je² xi³ tsjoa¹ cjoa⁴vi³jna³chon³, je² xi³ Ni³na¹ qui³si³cja³ˀa¹ya³jin³-ni³le⁴ xi³ cˀen³. Testigo ni¹⁴-jin⁴ nca³tsˀi³-jin⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je²-vi⁴. \v 16 Jesús qui³si³nta³ je² cho⁴ta⁴-vi⁴ xi³ ti³ˀyao³ xi³ ˀya³xcon³, nca³ ma³cjain¹-na³jin⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Jesús. To⁴coi³ nca³ ma³cjain¹-na³jin⁴ tˀa³tsˀe⁴ Jesús, coi³ nca³ ca²vˀai²-ni³le⁴ cjoa⁴nta³ je² cho⁴ta⁴-vi⁴ nca³ ña³qui³ ca²ma³nta³-ni³ nqui³xcon³ nca³ jon². \v 17 Ntˀai⁴-vi⁴ntai⁴, ˀnti¹ntsˀe³, je³ˀve³ nca³ to⁴cjoa⁴njion²-no³ nca³ cˀoa⁴qui³nˀiaon²³. Ti⁴cˀoa⁴qui³sˀin³-ni³ cho⁴ta⁴ti¹tjon²-no³. \v 18 To⁴nca³ cˀoa⁴-sˀin² Ni³na¹ je³qui³si³tjo³son² je² en¹-le⁴ xi³ qui³tso² nca³ Cristo cjoa⁴ˀa² cjoa⁴ñˀain³. Coi³ xi³ to⁴nqui³-ni³ qui³tso²tsˀi³ cho⁴ta⁴-le⁴ xi³ qui³nchja⁴ya³. \v 19 Ti⁴cˀa³ntjai²yao³ tso²cˀoa⁴ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-no³, ca²ta³vˀa³ntjai²ya³-nio³, jme¹-ni³ nca³ cha⁴tˀa³-si¹ni³ je¹-no³, jme¹-ni³ nca³ cjoa⁴ˀai¹-si¹ni³ ni⁴čhjin³ nca³ coi⁴njen⁴ nchˀan¹ jo³-sˀin² Ni³na¹ coa⁴te²xo³ma³, \v 20 cˀoa⁴ jme¹-ni³ nca³ Ni³na¹ si⁴²ca³sen¹-si¹ni³ Jesucristo, xi³ qui³sa³sen²nta³-no³. \v 21 To⁴nca³ cjoa⁴qui²xi⁴ nca³ ma³chjen¹ nca³ cˀoe¹jna³ Jesucristo ya⁴ ncˀa³jmi³, jo³ sa³ˀnta³ nca³ cjoi⁴cho³ ni⁴čhjin³ nca³ coan⁴cho⁴tse⁴ya³ nca³yi³je³, jo³-sˀin² qui³tso² Ni³na¹ cao⁴ tsˀoa³ cho⁴ta⁴-le⁴ xi³ tsje³ xi³ qui³nchja⁴ya³ sa³ˀnta³ coa²tse³. \v 22 Je² Moisés cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ nˀai³jcha¹cjin³-na¹: Je² Nai³-no³ Ni³na¹-no³ sco¹mi³tjen⁴jin³-le⁴ ntsˀao³ jnco³ xi³ coi⁴nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹ jo³-ni³ an³. Je² xi³ coi⁴no¹ˀya²-lao⁴³ nca³yi³je³ jo³ coi⁴tso⁴-no³. \v 23 Je² nca³tsˀi³ xi³ tsi² cjoi⁴nčhˀoe¹-le⁴ je² cho⁴ta⁴ xi³ coi⁴nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹, ña³qui³ ntia³ tjo¹xin²-ni¹. \v 24 Nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹ sa³ˀnta³ cˀia⁴ ni⁴čhjin³ Samuel, cˀoa⁴ je² nca³tsˀi³ xi³ ji³nčhoa³-sa³ni³ xi³ qui³nchja⁴, ña³qui³ je² tsa³cˀi¹ma³ tso²ya³ jme³ xi³ coan⁴ coi³ ni⁴čhjin³-vi⁴. \v 25 Jon² nio¹³ xi³ xti³-le⁴ je² xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹, cˀoa⁴ tsaon⁴³ je² cjoa⁴ xi³ Ni³na¹ tsa³cˀe¹nˀion¹ cao⁴ nˀai³jcha¹cjin³-na¹. Ni³na¹ cˀoa⁴qui³tso²-le⁴ Abraham: Nca³tsˀi³ xi²nqui⁴ xi³ tjin¹ son³ˀnte³ coan⁴chi³con³tˀain³ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ ntje⁴-li⁴. \v 26 Ni³na¹ qui³sco²mi³tjen⁴ ˀnti¹-le⁴. Cˀia⁴ jon² nio¹³ xi³ ti¹tjon²cjoa²la² Ni³na¹ qui³si³ca³sen¹-no³ je² ˀnti¹-le⁴, jme¹-ni³ nca³ si⁴²chi³con³tˀain³-si¹ni³no³ nca³ si⁴²cˀa³ntjai²ya³ ntia⁴²-no³ nca³ jnco¹jnco¹³ nca³ li²coi³ ti⁴cˀoa⁴sˀian⁴-nio³ cjoa⁴tsˀen⁴-no³. \c 4 \s1 Qui³sca³ni¹ nto⁴ya¹ Pedro cao⁴ Juan \p \v 1 Je² Pedro cao⁴ Juan tjio¹fa¹cao⁴ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ cˀia⁴ nca³ ji³cho²ne²-le⁴ na⁴ˀmi³ cao⁴ nai³-le⁴ yo⁴nco⁴, cao⁴ cho⁴ta⁴ saduceos. \v 2 Cjai¹nca³ to⁴jti³ coan³-le⁴ nca³ Pedro cao⁴ Juan cˀoa⁴-sˀin² tsa³ca³co¹ya³-le⁴ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹. Qui³nchja⁴ya³jin³-le⁴ nca³ cho⁴ta⁴ cjoa⁴ˀa¹ya³jin³-ni³le⁴ cˀen³ jo³-sˀin² nca³ Cristo ja³ˀa²ya³-ni³le⁴. \v 3 Cˀia⁴ qui³tsoa³ Pedro cao⁴ Juan. Qui³sca³ni¹ nto⁴ya¹ sa³ˀnta³ coan³nchaon³-ni³, nca⁴ je³coan³xon². \v 4 Ncjin² xi³ qui³nčhˀoe¹ je² en¹ coan³cjain¹-le⁴. Aon²-la⁴ jmi³ ma³-ni³ xi³ cho⁴ta⁴xˀin⁴. \s1 Cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ cho⁴ta⁴xa¹ Pedro \p \v 5 Xi³ coan³nchaon³-ni³ coan³xco¹ cho⁴ta⁴xa¹, cho⁴ta⁴jchi¹nca³, cho⁴ta⁴ scribano ya⁴ Jerusalén. \v 6 Coan³xco¹ Anás xi³ na⁴ˀmi³ti¹tjon², Caifás, Juan, Alejandro, cao⁴ nca³tsˀi³ xi³ xi¹ncjin¹ na⁴ˀmi³. \v 7 Qui³si³qui³ncha²va³sen³ Pedro cao⁴ Juan, cˀoa⁴ qui³sco²na³nqui³-le⁴: Jña¹-le⁴ nca³nˀion¹, ˀya¹ xi³ ca²tsjoa¹ˀnte³ nca³ cˀoa⁴ca²nˀiaon²³ je²-vi⁴. \v 8 Cˀia⁴ cjai¹nca³ to⁴ti¹jna³jin³ ni⁴ma⁴-le⁴ Pedro je² Espíritu Santo, cˀoa⁴qui³tso²-le⁴: Nca³tsˀio³ cho⁴ta⁴xa¹-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ cao⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³-le⁴ cho⁴ta⁴ Israel, \v 9 ti¹chjo²na³nqui³-na³jin⁴ ntˀai⁴-vi⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴nta³ xi³ ca²nˀian²-lai⁴jin⁴ jnco³ cho⁴ta⁴ xi³ ti¹mˀen³, jo³-sˀin² nca³ ca²ma³nta³-ni³ je²-vi⁴. \v 10 Na¹nta³ˀyao³ nca³tsˀio³ cao⁴ nca³tsˀi³ na⁴xi⁴na³nta¹ Israel nca³ je² cho⁴ta⁴-vi⁴ ti¹jna³ nqui³xcon³, cˀoa⁴ je³coan³nta³-ni³ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ je² xi³ Jesucristo ˀmi², xi³ Nazaret tsˀe⁴, je² xi³ tsa³cja³tˀao³ cro², cˀoa⁴ je² xi³ Ni³na¹ qui³si³cja³ˀa¹ya³jin³-ni³le⁴ cˀen³. \v 11 Jesucristo, je² ni¹ je² la⁴jao⁴ xi³ ca²ˀya³taon³ nca³ jon² xi³ ma³-no³ chjo¹mi³tjen⁴ ni³ˀya³, to⁴nca³ ntˀai⁴-vi⁴ntai⁴ sˀe³jna³ ti¹tjon² ya⁴ xi⁴nqui⁴-le⁴. \v 12 Ni⁴to⁴ˀya³-jin²sa³ xi³ vˀa³sje³ntjai²-na¹, nca³ tsi² xi³ cja⁴ˀai¹ xi³ tjio¹ i⁴ son³ˀnte³-vi⁴ xi³ ma³-le⁴ vˀa³sje³ntjai²-na¹. \v 13 Cˀia⁴ coan³xcon¹-le⁴ nca³tsˀi³ nca³ qui³sco²tsen³-le⁴ cjoa⁴nˀion¹to³con²-le⁴ Pedro cao⁴ Juan. Ve³tsˀi³ nca³ to⁴xquia⁴ ˀnti¹cho⁴ta⁴ ni¹, xi³ tsi² tsa² tse³ qui³sco²tˀa³ya³. Tsa³ve³xcon³ nca³ tsa³ca³tio²cao⁴ Jesús. \v 14 Qui³sco²tsen³-le⁴ je² cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ coan³nta³-ni³, xi³ ya⁴ ti¹jna³cao⁴. A³li²coi³ coan³ nca³ qui³nchja⁴ co²ntran⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴. \v 15 Cˀia⁴ tsa³ca³te¹xo³ma³-le⁴ nca³ ca²ta³vi³tjo³jin³-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ ti¹jna³-le⁴ junta. Cˀia⁴ je² cho⁴ta⁴xa¹-ve⁴ˀni³ tsa³cjao¹ya³-ni³. \v 16 Cˀoi⁴qui³tso²: Jme¹ xi³ ni²coa⁴² cho⁴ta⁴ xo⁴cjoan³-ve⁴. Cjoa⁴qui²xi⁴ ni¹ tsen³ choa⁴ xi³ qui³tsjoa³. Ve³ nca³tsˀi³ xi³ tjio¹ i⁴ Jerusalén. A³li²coi³ coan⁴ cˀoe¹ˀma³-le⁴². \v 17 Nˀion¹ cˀoe¹ne²-le⁴² nca³ li²ˀya³ xi³ ti⁴cjoa⁴²cao⁴-ni³ cao⁴ je² jan³ˀain¹-vi⁴ ntˀai⁴-vi⁴ cˀoa⁴ xi³ fi²-sa³ni³, jme¹-ni³ nca³ tsi² coai⁴son²-sa³ni³le⁴ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ je² cjoa⁴-ve⁴. \v 18 Cˀia⁴ qui³nchja⁴-le⁴ Pedro cao⁴ Juan. Tsa³ca³te¹xo³ma³-le⁴ nca³ ni⁴ˀi⁴tse¹-jin² coan⁴ coi⁴nchja⁴, ni⁴coa⁴co²ya³-jin² cao⁴ jan³ˀain¹-le⁴ Jesús. \v 19 Cˀia⁴ Pedro cao⁴ Juan cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Cho¹son²-ni³lao⁴³ a³ nta³ tjin¹ nqui³xcon⁴ Ni³na¹ tsa² jon² xi³ no²ˀya²-no³ a³xo⁴ Ni³na¹ xi³ no²ˀya²-le⁴. \v 20 A³li²coi³ coan⁴ nca³ jyo¹ coi⁴yoi³⁴-jin⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ xi³ tsa³ˀyai³⁴-jin⁴, xi³ qui³no²ˀyai²⁴-jin⁴. \v 21 Cˀia⁴ cho⁴ta⁴xa¹-ve⁴ qui³sca³ni¹ntai¹ Pedro cao⁴ Juan. Chˀao³-sˀin² tsa³cˀe¹ne²-le⁴. A³li²coi³ qui³sa³co³sjai³-le⁴ jo³-sˀin² nca³ tsjoa¹-le⁴ cjoa⁴ñˀain³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴-na³nta¹, nca⁴ nca³tsˀi³ tsˀa³sje³je³ya³ Ni³na¹ jña³-le⁴ xi³ coan³. \v 22 Tsˀa³to³ ña³chan² no¹-le⁴ je² cho⁴ta⁴ xi³ cˀoa⁴-sˀin² coan³nta³-ni³ cao⁴ je² cjoa⁴xcon¹-vi⁴. \s1 Cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo qui³si³je¹ cjoa⁴nˀion¹ta³con² \p \v 23 Xi³ je³to⁴tjen⁴ntai¹ Pedro cao⁴ Juan, qui³con³-le⁴ mi²yo⁴-le⁴. Tsa³cˀe¹ na⁴jmi¹ jo³ qui³tso²-le⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ na⁴ˀmi³ cao⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³. \v 24 Cˀia⁴ nca³ qui³nčhˀoe¹, to⁴jnco³jta² qui³tsjoa³-le⁴ cjoa⁴nta³ Ni³na¹, cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Señor, ji³ ni¹³ Ni³na¹ xi³ qui³ni²ntai³ ncˀa³jmi³ cao⁴ son³ˀnte³ cao⁴ nta¹chi³con³ cao⁴ nca³yi³je³ xi³ tjin¹-le⁴ nca³ je². \v 25 Ji³ xi³ cˀoi⁴qui³si³ cao⁴ tsˀoa³ David, je² cho⁴ˀnta³-li⁴: A¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² to⁴qui³squi³ˀntia¹-si¹ni³ cho⁴ta⁴ son³ˀnte³, cˀoa⁴ je² cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ a¹-ni³ nca³ qui³si³cja³ˀai³tsjen³-si¹ni³ cjoa⁴ xi³ tsi²jme³ chji¹-le⁴. \v 26 Je² cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ xi³ tjin¹ son³ˀnte³ tsa³qui³so¹tjen⁴, cˀoa⁴ je² xi³ va³te¹xo³ma³ to⁴jnco³ coan³xco¹ co²ntran⁴-le⁴ Nai³-na¹, cˀoa⁴ co²ntran⁴-le⁴ Cristo xi³ tsˀe⁴. \v 27 Herodes cao⁴ Poncio Pilato, cao⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío jin², cao⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Israel, cjoa⁴qui²xi⁴ nca³ coan³xco¹ i⁴ na⁴xi⁴na³nta¹je³ co²ntran⁴-le⁴ Jesús ˀnti¹-li⁴ xi³ tsje³, xi³ tsa³cˀai²-lai⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³. \v 28 Je² coan³xco¹co²ntran⁴-le⁴ nca³ cˀoa⁴sˀin⁴² jo³-sˀin² to⁴nqui³-ni³ qui³cho²son²-ni³lai⁴ cao⁴ nca³nˀion¹-li⁴ nca³ cˀoa⁴-sˀin² cˀoa⁴coan⁴. \v 29 Ntˀai⁴-vi⁴ntai⁴, Señor, cho¹tsen³-lai⁴ jo³-sˀin² nca³ chˀao³-sˀin² vˀe¹ne²-na³jin⁴. Cho¹xˀa¹ˀnte³-lai⁴ cho⁴ˀnta³-li⁴ nca³ tsi² tsa² ca²ta³fi²cja³ˀa¹ cjoa⁴jcon³ nca³ coi⁴nchja⁴ en¹-li⁴. \v 30 Tjain³ ntsai⁴, jme¹-ni³ nca³ coan⁴nta³-si¹ni³ chˀin³. Choa⁴ cao⁴ cjoa⁴xcon¹ ca²ta³ma³ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ jan³ˀain¹-le⁴ Jesús ˀnti¹-li⁴ xi³ tsje³. \v 31 Cˀia⁴ nca³ je³tsa³cˀe¹tsˀoa³, ja³ˀa³ chaon¹ ya⁴ ˀnte³ jña³ nca³ coan³ña³. Espíritu Santo qui³sˀe³jin³ ni⁴ma⁴-le⁴ nca³tsˀi³. Li²coi³ qui³tsa³cjon¹ nca³ qui³nchja⁴ en¹-le⁴ Ni³na¹. \s1 Tsˀe⁴ nca³tsˀi³ nca³yi³je³ xi³ tjin¹-le⁴ \p \v 32 Je² nca³tsˀi³ xi³ coan³cjain¹-le⁴ to⁴jnco³ coan³ ni⁴ma⁴-le⁴ cao⁴ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴. Ni⁴jnco³-jin² xi³ qui³tso²-le⁴ xi¹-ncjin¹: Tsˀan⁴ nia¹³ tso³jmi² xi³ tjin¹-na³. \v 33 A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ nca³nˀion¹ qui³sˀe³-le⁴ pa²stro⁴ nca³ qui³tsjoa³ en¹ nca³ ja³ˀa²ya³-ni³le⁴ Nai³-na¹ Jesús. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ cjoa⁴nta³ xi³ qui³sˀe³-le⁴ nca³tsˀi³. \v 34 Ni⁴ˀya³-jin² xi³ ni⁴jme³-jin² xi³ coan³tsin²-le⁴. Nca³tsˀi³ xi³ tjin¹-le⁴ na³nqui³, cˀoa⁴ tsa² ni³ˀya³, cˀoa⁴-sˀin² tsa³ca³te¹na³. Ja³ˀai³ ca³ni¹ nca³yi³je³ taon⁴-le⁴ tso³jmi² xi³ qui³sa³te²na³. \v 35 Ya⁴nqui³ ntso⁴co⁴ pa²stro⁴ tsa³ca³tio¹ taon⁴. Tsˀa³vi¹-le⁴ nca³ jnco¹jnco¹ cho⁴ta⁴ jo³ tjin¹ xi³ ma³chjen¹-le⁴. \v 36 Cˀia⁴ tjin¹ jnco³ cho⁴ta⁴ levita xi³ José ˀmi². Je² pa²stro⁴ Bernabé qui³tso²-le⁴ (xi³ tso²-ni³ ˀnti¹-le⁴ cjoa⁴ni²je³con³). Ya⁴ ˀnte³-le⁴ Chipre tsˀe⁴ je² cho⁴ta⁴-ve⁴. \v 37 Tjin¹-le⁴ na³nqui³ xi³ tsa³ca³te¹na³. Ja³ˀai³cao⁴ taon⁴-le⁴. Ya⁴ tsa³cˀe¹jna³ nqui³ ntso⁴co⁴ pa²stro⁴. \c 5 \s1 Ananías cao⁴ Safira \p \v 1 To⁴nca³ jnco³ cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ Ananías ˀmi², cao⁴ chjon⁴²-le⁴ xi³ Safira ˀmi², tsa³ca³te¹na³ jnco³ na³nqui³-le⁴. \p \v 2 Tsa³cja³ˀa¹xin²tˀa³ chji¹-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ yao³-le⁴. Cˀoa⁴-ti⁴ tsa³ve³ chjon⁴²-le⁴. Je² xi³ tsˀa³nqui³-le⁴ ja³ˀai³cao⁴. Tsa³cˀe¹jna³ nqui³ ntso⁴co⁴ pa²stro⁴. \v 3 Pedro qui³tso²: Ananías, a¹-ni³ nca³ ya⁴ ti¹jna³jin³-si¹ni³ ni⁴ma⁴-li⁴ Satanás nca³ en¹nti³so³ chja²coai⁴ Espíritu Santo, nca³ ti³chja³ˀa²xin²tˀa³-ni¹ je² chji¹-le⁴ na³nqui³-li⁴. \v 4 Cˀia⁴ nca³ qui³sˀe³jna³-li², a³ tsi² tsi⁴ ni¹. Cˀia⁴ nca³ je³qui³sa³te²na³, a³ tsi² tsa² ji³ xi³ qui³sˀe³jna³ya³ ntsai⁴ taon⁴-ve⁴. A¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² tsa³cˀe²-ni³ ni⁴ma⁴-li⁴. A³li² cho⁴ta⁴-jin² xi³ tsa³ca³sen²nti³so³-lai⁴, je² Ni³na¹. \v 5 Cˀia⁴ nca³ qui³nčhˀoe¹ Ananías je² en¹ xo⁴ tso²-ve⁴, cˀia⁴ qui³sca³tsˀo³tjen⁴, je³cˀen³. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ qui³tso³cjon¹ nca³tsˀi³ xi³ qui³nčhˀoe¹ nca³ cˀen³. \v 6 Cho⁴ta⁴xti³ tsa³qui³ncha³nto³, tsa³ca¹jte¹ yao³-le⁴ Ananías. Tsa³cˀa³sje³, tsa³cˀe¹ñai³. \v 7 Cˀia⁴ nca³ je³coan³ jo³-ni³ jan² hora, ja³ˀa³sˀen³ chjon⁴²-le⁴. A³li²coi³ ve³ jme³-ni³ xi³ ca²ma³. \v 8 Cˀia⁴ Pedro cˀoa⁴qui³tso²-le⁴: Cˀoa⁴tˀin²-nai¹³, a³ cˀoa⁴tjin¹ tsa³ca³te²na³-nio³ je² na³nqui³-no³. Cˀoa⁴ je² cˀoi⁴qui³tso²: Jaon³, cˀoa⁴tjin¹. \v 9 Pedro cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: A¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² qui³cho³va²ya³-si¹nio³ nca³ qui³chˀa²na⁴cha⁴-lao⁴³ je² Espíritu xi³ tsˀe⁴ Nai³-na¹. Coe⁴-ni³ ya⁴ ncha³ jčho³ xo⁴ntjoa⁴-ve⁴ je² xi³ ca²vˀe¹ñai³ xˀin⁴-li⁴. Cˀoa⁴-ti⁴ cˀoa⁴sje³-li². \v 10 Nti⁴ton⁴ chjon⁴²-ve⁴ qui³sca³tsˀo³tjen⁴ ya⁴nqui³ ntso⁴co⁴ Pedro. Je³cˀen³. Cˀia⁴ ja³ˀa³sˀen³ cho⁴ta⁴xti³. Tsa³ve³ nca³ qui³jna³cˀen³ chjon⁴²-ve⁴. Nti⁴ton⁴ tsa³cˀa³sje³ tsa³cˀe¹ñai³tˀa³-le⁴ xˀin⁴-le⁴. \v 11 A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ qui³tso³cjon¹ nca³tsˀi³ xi³ tsˀe⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo cao⁴ nca³tsˀi³ xi³ qui³nčhˀoe¹ je² en¹-vi⁴. \s1 Ncjin² ma³-ni³ cjoa⁴xcon¹ xi³ qui³sˀin³ \p \v 12 A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ choa⁴ cao⁴ cjoa⁴xcon¹ xi³ qui³sˀin³ pa²stro⁴ cao⁴ ntsja³ ja⁴jin³-le⁴ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹. Nca³tsˀi³ to⁴jnco³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴, cˀoa⁴ to⁴jnco³ tjio¹ ya⁴nqui³ corredor-le⁴ Salomón. \v 13 Je² xi³cˀa³ ni⁴jnco³-jin²la² coan³nˀion¹con³ nca³ qui³tˀa³-le⁴ pa²stro⁴. To⁴nca³ je² cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ cjai¹nca³ to⁴nta³ tsa³cˀa³sje³ pa²stro⁴. \v 14 Je² xi³ coan³cjain¹-le⁴ tˀa³tsˀe⁴ Jesús to⁴sin³ to⁴nta³ coan³ncjin². A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ ncjin² ma³-ni³ cao⁴ xˀin⁴ cao⁴ ya¹nchjin¹. \v 15 Tsˀa³sje³ xi³ tjio¹mˀen³ ya⁴³ ntia⁴², cˀoa⁴ qui³si³ca¹yo³son² ya¹na⁴chan³ cao⁴ ni³jña³, jme¹-ni³ nca³ cˀoa⁴cao⁴cˀa³-si¹ni³le⁴ ˀnta³ to⁴ncˀian¹-le⁴ Pedro cˀia⁴ nca³ cjoa⁴ˀai¹. \v 16 Cˀoa⁴ti⁴ je² cho⁴ta⁴ xi³ tsˀe⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ tjio¹ntai³, a³li² to⁴cˀoa⁴cji³ ji³cho² ya⁴ Jerusalén. Ja³ˀai³cao⁴ xi³ tjio¹mˀen³, cao⁴ cho⁴ta⁴ xi³ nai⁴² tjio¹jin³ ni⁴ma⁴-le⁴. Ña³qui³ ji³tjo³xin²-le⁴ chˀin³-le⁴ nca³tsˀi³. \s1 Tsa³nca³tjen⁴nqui³co²ntran⁴-le⁴ Pedro cao⁴ Juan \p \v 17 Cˀia⁴ tsa³qui³so¹tjen⁴ na⁴ˀmi³ti¹tjon² cao⁴ nca³tsˀi³ xi³ tjio¹cao⁴ xi³ cho⁴ta⁴ saduceos. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ coan³chi⁴ni⁴que³. \v 18 Qui³tsoa³ je² pa²stro⁴. Qui³sca³ni¹ nto⁴ya¹-le⁴ na⁴xi⁴-na³nta¹. \v 19 Xi³ je³coan³njion² jnco³ a²ncje⁴-le⁴ Nai³-na¹ qui³sco³ˀai² xo⁴ntjoa⁴-le⁴ nto⁴ya¹. Tsa³cˀa³sje³ je² pa²stro⁴-ve⁴, cˀoa⁴qui³tso²-le⁴. \v 20 Ta³nquin¹ qui³yo³ ya⁴³ yo⁴nco⁴. Cˀoa⁴tˀin²-lao⁴³ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ nca³yi³je³ en¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴vi³-jna³chon³. \v 21 Cˀia⁴ nca³ qui³nčhˀoe¹ jña³-le⁴ xi³ tsa³cˀin²-le⁴, ja³ˀa³sˀen³ yo⁴nco⁴ nca³ qui³sˀe³sen¹. Tsa³ca³co¹ya³. Cˀia⁴ ja³ˀai³ je² na⁴ˀmi³ti¹tjon² cao⁴ nca³tsˀi³ xi³ tjio¹cao⁴. Qui³nchja⁴-le⁴ cho⁴ta⁴xa¹ cao⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴jchi¹nca³ xi³ tsˀe⁴ ntje⁴-le⁴ Israel. Qui³si³ca³sen¹cja³ˀa¹ pa²stro⁴-ve⁴ ya⁴ nto⁴ya¹. \v 22 Cˀia⁴ nca³ ji³cho² policía, li²coi³ qui³sa³co³sjai³-le⁴ je² pa²stro⁴-ve⁴ ya⁴³ nto⁴ya¹. Qui³si³cˀo¹fa³ya³-ni³, cˀoa⁴ tsa³cˀe¹ na⁴jmi¹. \v 23 Cˀoa⁴qui³tso²: Cˀia⁴ nca³ ca²fi³choi³⁴-jin⁴, ca²ˀyai³⁴-jin⁴ nca³ cjai¹nca³ nˀion¹ tji¹chjoa² nto⁴ya¹. Je² cho⁴ta⁴ xi³ ya⁴ tjio¹ma³ si¹coi²nta⁴ tjio¹ ya⁴jčho³ xo⁴ntjoa⁴. Cˀia⁴ nca³ qui³cho³ˀai²⁴-jin⁴, ni⁴ˀya³-jin² xi³ tjin¹ ya⁴³ nto⁴ya¹. \v 24 Cˀia⁴ nca³ qui³nčhˀoe¹ en¹ xo⁴ tjin¹-vi⁴, je² na⁴ˀmi³ti¹tjon² cao⁴ je² nai³-le⁴ yo⁴nco⁴, cao⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ na⁴ˀmi³, a³li²coi³ tsa³ve³ jo³ coan⁴ je²-vi⁴. \v 25 Cˀia⁴ ja³ˀai³ jnco³ xi³ tsa³cˀe¹-le⁴ na⁴jmi¹: Coe⁴-ni³ je² cho⁴ta⁴ xi³ qui³cha²nio²³ nto⁴ya¹, i⁴ tjio¹ ya⁴³ yo⁴nco⁴, tjio¹va³co¹ya³-le⁴ cho⁴ta⁴. \v 26 Cˀia⁴ qui³ nai³-le⁴ yo⁴nco⁴ cao⁴ policía. Ja³ˀai³cao⁴-la²nta³, nca⁴ qui³tso³cjon¹-le⁴ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, tsa² lao⁴ coa⁴sen²-le⁴. \v 27 Cˀia⁴ nca³ ja³ˀai³cao⁴, qui³si³ca³tio²va³sen³ junta. Je² na⁴ˀmi³ti¹tjon² qui³sco²na³nqui³-le⁴: \v 28 A³ tsi² tsa² cˀoa⁴-sˀin² nˀion¹ sta³cˀe²ne²-lai²⁴jin⁴, nca³ tsi² tsa² coa⁴co²yao³ cao⁴ je² jan³ˀain¹. Coe⁴-ni³ jo³ ti³cha³ni²son²³ nca³qui³jnta² Jerusalén je² en¹ xi³ ti³va³co²yao³. Cˀoa⁴ me³-no³ cha³ni²ne²-na³jin⁴ je² njin¹-le⁴ cho⁴ta⁴ xo⁴cji³-ve⁴. \v 29 Cˀia⁴ cˀoi⁴qui³tso² Pedro cao⁴ nca³tsˀi³ pa²stro⁴: Nqui²-sa⁴ ma³chjen¹ nca³ ni²cji³tjo³son²-le⁴² Ni³na¹ cao⁴-ni³ tsa² cho⁴ta⁴son³ˀnte³. \v 30 Je² Ni³na¹-le⁴ nˀai³jcha¹cjin³-na¹ qui³sco²mi³tjen⁴ Jesús. Je² xi³ jon² qui³ni²cˀaon³, ya⁴ tsa³cjen³tˀao³ jnco³ ya¹. \v 31 Je²-vi⁴ xi³ Ni³na¹ qui³si³quin³ncˀa³ ya⁴ nca³qui²xi⁴-le⁴. Je²-vi⁴ xi³ cho⁴ta⁴ti¹tjon²-na¹, cˀoa⁴ xi³ vˀa³sje³ntjai²-na¹, jme¹-ni³ nca³ tsjoa¹-si¹ni³le⁴ cjoa⁴nta³ cho⁴ta⁴ Israel nca si⁴²cˀa³ntjai²ya³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴, nca³ cha⁴tˀa³-le⁴ je¹-le⁴. \v 32 Jin⁴ ni¹⁴-jin⁴ testigo xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴. Cˀoa⁴ testigo je² Espíritu Santo xi³ Ni³na¹ qui³tsjoa³-le⁴ je² xi³ si¹cji³tjo³son²-le⁴. \v 33 Cˀia⁴ nca³ qui³nčhˀoe¹ je²-vi⁴, nˀion¹ coan³jti³-le⁴, tsa³cjao¹ya³-ni³ nca³ me³-le⁴ si⁴²cˀen³. \v 34 Cˀia⁴ tsa³ca³sen²nto³jin³-le⁴ cho⁴ta⁴junta jnco³ cho⁴ta⁴ fariseo xi³ Gamaliel ˀmi², je² xi³ va³co¹ya³ cjoa⁴te¹xo³ma³. Nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ cjai¹nca³ ve³xcon¹. Je² Gamaliel tsa³ca³te¹xo³ma³ nca³ jnco³ tjo² ca²ta³vi³tjo³ je² pa²stro⁴. \v 35 Cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Nca³tsˀio³ xi³ cho³ta³ israelitas, cho¹tsen³-lao⁴³ yao³-no³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cho⁴ta⁴ xo⁴cjoan³-ve⁴, jo³-sˀin² cho¹son²-ni³lao⁴³. \v 36 Nca³sˀa⁴ nca³ ni⁴čhjin³ jchi¹nca³ ji³so¹tjen⁴ jnco³ xi³ Teudas ˀmi². Cˀoi⁴qui³tso²: An³-vi⁴, an³ nqui²sa⁴-vi⁴. Ño³-la⁴ ciento ma³-ni³ cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ qui³tˀa³-le⁴. To⁴nca³ qui³ni²cˀen³-ni¹ je² Teudas. Nca³tsˀi³ xi³ qui³tˀa³-le⁴ qui³tsao³va³. Li²jme³ xi³ ti⁴coan³ qui³sˀin³-ni³. \v 37 Cˀia⁴ nca³ je³ja³ˀa³to³ xo⁴cjoan³-ve⁴, ji³so¹tjen⁴ Judas, je² cho⁴ta⁴ galileo, je² ni⁴čhjin³ nca³ qui³sˀe³nta³ padrón. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ je² qui³cao⁴. Cˀoa⁴-ti⁴ cˀen³ nca³ je². Nca³tsˀi³ xi³ je² qui³tˀa³-le⁴ ña³qui³ qui³tsao³va³. \v 38 Ntˀai⁴-vi⁴ntai⁴ cˀoa⁴xin³-no³: Ca²ta³vˀe²-la²no³, to⁴cˀoa⁴-la²sˀin² ti⁴ca³tio¹ je² cho⁴ta⁴xˀin⁴-vi⁴. Je² cjoa⁴ xi³ tji¹nta³-le⁴, cˀoa⁴ je² xa¹-vi⁴ tsa² tsˀe⁴ cho⁴ta⁴xˀin⁴, si⁴²cha³. \v 39 To⁴nca³ tsa² tsˀe⁴ Ni³na¹ ni¹, a³li²coi³ coan⁴-no³ jo³ si⁴cao⁴³. Ti⁴coi²ntao⁴³ yao³-no³ tsa² coi³ ni⁴čhjin³ coi⁴yo³ta²ja³-lao⁴³ Ni³na¹. \v 40 Cho⁴ta⁴junta tjio¹jin³con³ cao⁴ je² Gamaliel. Qui³nchja⁴-le⁴ pa²stro⁴. Cˀia⁴ nca³ je³tsa³ca¹-le⁴, chˀao³-sˀin² tsa³cˀe¹ne²-le⁴ nca³ tsi² tsa² cao⁴ jan³ˀain¹-le⁴ Jesús coi⁴nchja⁴. Cˀoa⁴ qui³sca³ni¹ntai¹-ˀni³. \v 41 Je² pa²stro⁴-ve⁴ ji³tjo³jin³-le⁴ cho⁴ta⁴junta. Cjai¹nca³ to⁴tsjoa³-le⁴ nca³ cˀoa⁴-sˀin² tsa³quin²-le⁴ nca³ qui³chˀa²sje³nqui³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ jan³ˀain¹-le⁴ Jesús. \v 42 Nca³ntsjai² ni⁴čhjin³ ya⁴³ yo⁴nco⁴ ya⁴³ ni³ˀya³-le⁴ ni⁴to⁴cˀia³-jin² tsa³ca³tio²jyo¹ nca³ tsa³ca³co¹ya³, cˀoa⁴ nca³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Jesús je² Cristo. \c 6 \s1 Ña³to³ ma³-ni³ cho⁴ta⁴ xi³ tsa³cja³ˀa¹jin³ \p \v 1 Cˀia⁴ ni⁴čhjin³-ve⁴ cjai¹nca³ coan³ncjin²ya³ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo. Je² cho⁴ta⁴ griegos cjai¹nca³ to⁴chˀao³ tsa³ca³tio²-le⁴con³ cho⁴ta⁴ hebreos nca³ je² ya¹nchjin¹-le⁴ xi³ je³cˀen³ xˀin⁴-le⁴ li²coi³ cˀoa⁴-sˀin² tsˀa³cao⁴-le⁴ je² tso³jmi² xi³ vˀa³vi¹-le⁴ nchaon³nchaon³. \p \v 2 Cˀia⁴ je² xi³ te³jao² pa²stro⁴ qui³nchja⁴ma³ña³-le⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo, cˀoa⁴qui³tso²-le⁴: A³li²coi³ nta³ tjin¹ nca³ jin⁴-jin⁴ cˀoe¹jnai³⁴-jin⁴ je² en¹-le⁴ Ni³na¹ nca³ cˀoe¹yai³⁴-jin⁴ tˀa³ ya¹mi²xa⁴. \v 3 Chja⁴ˀa²jion³ xi²nquio⁴³, ˀnti¹ntsˀe³, ña³to³ cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ ˀya³-le⁴ nca³ nta³ cho⁴ta⁴, xi³ cjai¹nca³ to⁴tjin¹jin³ ni⁴ma⁴-le⁴ je² Espíritu Santo, cˀoa⁴ xi³ tjin¹-le⁴ cjoa⁴ˀi³sen³-ta³con². Je² xi³ cˀoai⁴-le⁴² je² xa¹-vi⁴. \v 4 Jin⁴-jin⁴ to⁴jo³ cˀoe¹tsˀoa³ ntsjai²-ni¹⁴jin⁴, coa⁴co²ya³ ntsjai²-ni¹⁴jin⁴ en¹-le⁴ Ni³na¹. \v 5 Je² en¹ xi³ qui³tso² je² pa²stro⁴ cjai¹nca³ nta³ qui³sa³sen³-le⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴-ve⁴. Cˀia⁴ tsa³cja³ˀa¹jin³ Esteban, jnco³ cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ cjai¹nca³ nta³ ma³cjain¹-le⁴, cˀoa⁴ xi³ cjai¹nca³ to⁴tjin¹jin³ ni⁴ma⁴-le⁴ je² Espíritu Santo. Cˀoa⁴-ti⁴ tsa³cja³ˀa¹jin³ Felipe, Prócoro, Nicanor, Timón, Parmenas, cao⁴ Nicolás xi³ ja³ˀai³tˀa³-le⁴, xi³ ya⁴ Antioquía tsˀe⁴. \v 6 Je² xi³ ña³to³-ve⁴ tsa³qui³ncha³va³sen³ nqui³xcon⁴ pa²stro⁴. Je² pa²stro⁴ tsa³cˀe¹tsˀoa³ tsa³ca¹yo³son²-le⁴ ntsja³. \v 7 Cjai¹nca³ qui³son² je² en¹-le⁴ Nai³-na¹. Nˀion¹ coan³ncjin²ya³ cho⁴ta⁴-le⁴ ya⁴ Jerusalén. Cˀoa⁴-ti⁴ cjai¹nca³ ncjin² ma³-ni³ na⁴ˀmi³ xi³ cˀoa⁴-sˀin² coan³cjain¹-le⁴. \s1 Qui³tsoa³ Esteban \p \v 8 Je² Esteban cjai¹nca³ to⁴qui³sˀe³-le⁴ cjoa⁴nta³ cao⁴ nca³nˀion¹. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ cjoa⁴xcon¹ cˀoa⁴ choa⁴ xi³ qui³sˀin³ jin³-le⁴ cho⁴ta⁴. \v 9 Cˀia⁴ qui³sco²mi³tjen⁴ yao³-le⁴ cˀa³ cho⁴ta⁴ xi³ tsˀe⁴ ntˀia³ sinagoga-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ cˀoa⁴ˀmi²-le⁴ cho⁴ta⁴ntai¹, cao⁴ xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ cireneos, cao⁴ xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ alejandrinos, cao⁴ xi³ tsˀe⁴ Cilicia, cao⁴ xi³ tsˀe⁴ Asia. Tsa³cjao¹ti³ya³-ni³ cao⁴ je² Esteban. \v 10 To⁴nca³ li²coi³ coan³ tsa³ca³tio²ta²ja³-le⁴ je² cjoa⁴ˀi³sen³ta³con²-le⁴ cao⁴ je² Espíritu xi³ je² Esteban qui³nchja⁴ya³-ni³. \v 11 Cˀia⁴ qui³tso²ya³ˀma³ cˀa³ cho⁴ta⁴ xi³ cˀoa⁴coi⁴tso⁴ nca³ qui³nčhˀoe¹-le⁴ Esteban nca³ qui³nchja⁴ˀaon³-le⁴ Moisés cao⁴ Ni³na¹. \v 12 Qui³si³qui³so¹tjen⁴ cjoa⁴si³ jin³-le⁴ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ cao⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³ cao⁴ cho⁴ta⁴ scribano. Ji³cho²con³-le⁴, qui³tsoa³che¹. Ji³cho²cao⁴ ya⁴ jña³ nca³ tjio¹ cho⁴ta⁴ junta. \v 13 Cˀia⁴ tsa³ca³sen¹va³sen³-le⁴ testigos nti³so³ xi³ cˀoa⁴qui³tso²: Je² cho⁴ta⁴ xo⁴cji³-ve⁴ a³li²coi³ vˀe²jna³jyo¹ nca³ cˀoa⁴-sˀin² ti¹nchja⁴ˀaon³-le⁴ je² ˀnte³tsje³-vi⁴ cao⁴ je² cjoa⁴-te¹xo³ma³. \v 14 Qui³no²ˀya²-lai⁴jin⁴ nca³ cˀoa⁴qui³tso² nca³ je² Jesús xi³ Nazaret tsˀe⁴ si⁴²qui³xo¹ya³ je² ˀnte³-vi⁴, si⁴²cˀa³ntjai²ya³ je² cjoa⁴ xi³ nˀian² xi³ qui³tsjoa³-na¹ Moisés. \v 15 Cˀia⁴ je² nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴junta qui³sco³ˀa² Esteban. Tsa³ve³ ncjain¹ jo³-ni³ xi³ tsˀe⁴ jnco³ a²ncje⁴. \c 7 \p \v 1 Cˀia⁴ je² na⁴ˀmi³ti¹tjon² cˀoa⁴qui³tso²: A³ cjoa⁴qui²xi⁴ nca³ cˀoa⁴tjin¹ je²-vi⁴. \v 2 Cˀia⁴ Esteban qui³tso²: Nca³tsˀio³ ˀnti¹ntsˀe³ cao⁴ xi³ nˀao³, ti⁴no¹ˀyao²³: Je² Ni³na¹ xi³ tjin¹-le⁴ cjoa⁴je³ya³ tsˀa³tsen³-le⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³-na¹ Abraham, cˀia⁴ nca³ ti¹jna³ Mesopotamia. Cje³-sa³ fi³cho¹-jin² ya⁴ Harán. \v 3 Ni³na¹ cˀoa⁴qui³tso²-le⁴: Ti²tjo⁴-ni³ na³nqui³-li⁴. Ca²ta³va³tio² xi²nqui⁴. Tˀin³ ya⁴ na³nqui³ jña³ nca³ coa³co³-le²³. \v 4 Cˀia⁴ ji³tjo³-ni³ na³nqui³-le⁴ cho⁴ta⁴ caldeos. Ya⁴ ji³cho²cˀe²jna³ ya⁴ Harán. Cˀia⁴ nca³ cˀen³ nˀai³-le⁴, Ni³na¹ qui³si³cˀa³ntjai²ya³-le⁴ ˀnte³. Ja³ˀai³cao⁴ i⁴ ˀnte³-vi⁴ jña³ nca³ ti³yo³ ntˀai⁴-vi⁴. \v 5 Ni³na¹ li²coi³ qui³tsjoa³cjoa⁴tjao²-le⁴ na³nqui³, ni⁴ sa³ˀnta³ jña³ nca³ coa⁴sen² jnco³ ntso⁴co⁴. To⁴nca³ Ni³na¹ qui³tsjoa³ tsˀoa³ nca³ tsjoa¹-le⁴ xi³ ti⁴tsˀe⁴-ni³, cao⁴ xi³ tsˀe⁴ ntje⁴-le⁴ xi³ scan³-le⁴ nca³ je² cjoa⁴ˀai¹, nta³ tsa² cje³ tjin¹-jin²le⁴ ˀnti¹. \v 6 Ni³na¹ cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Je² ntje⁴-li⁴ cˀoi¹ma³son² ˀnte³ xi³ cja⁴ˀai¹ tsˀe⁴, jña³ nca³ to⁴cho⁴ˀnta³ coan⁴, cˀoa⁴ to⁴taon³ jcha⁴ ño³ ciento no¹. \v 7 Ni³na¹ qui³tso²: To⁴nca³ an³ tsjoa³-le⁴ cjoa⁴ñˀain³ je² na⁴xi⁴na³nta¹ jña³ nca³ cho⁴ˀnta³ coan⁴. Coan⁴scan³-ni³ coi⁴tjo³xin²-ni¹, cˀoa⁴ i⁴ ˀnte³-vi⁴ scoe⁴xcon¹-na³. \v 8 Ni³na¹ tsa³cˀe¹nˀion¹-le⁴ Abraham je² cjoa⁴ circuncisión. Cˀoa⁴-sˀin² Abraham qui³sˀe³-le⁴ Isaac. Xi³ coan³jin³-ni³ ni⁴čhjin³ cjoa⁴ circuncisión qui³tsjoa³-le⁴. Cˀoa⁴ je² Isaac qui³sˀe³-le⁴ Jacob. Cˀoa⁴ je² Jacob qui³sˀe³-le⁴ je² cho⁴ta⁴jchi¹nca³ xi³ te³jao² ma³-ni³. \v 9 To⁴coi³ cjoa⁴ nca³ coan³xin²con³que³, je² cho⁴ta⁴jchi¹nca³-ve⁴ tsa³ca³te¹na³-le⁴ José cho⁴ta⁴ xi³ qui³cao⁴ ya⁴ Egipto. To⁴nca³ Ni³na¹ ti¹jna³cao⁴ José. \v 10 Tsˀa³sje³ntjai² José nca³yi³je³ cjoa⁴ñˀain³ xi³ tjin¹-le⁴. Qui³tsjoa³-le⁴ cjoa⁴nta³ cao⁴ cjoa⁴ˀi³sen³ta³con² ya⁴ nqui³xcon⁴ Faraón xi³ cho⁴ta⁴ti¹tjon² ya⁴ na³nqui³ Egipto. Faraón tsa³ca³sen¹ José nca³jco⁴-le⁴ Egipto, cˀoa⁴ nca³jco⁴-le⁴ nca³yi³je³ ntˀia³-le⁴. \v 11 Cˀia⁴ ja³ˀai³ cji³nčha¹ nca³qui³jnta² Egipto cao⁴ na³nqui³ Canaán. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ cjoa⁴ñˀain³ tsa³cja³ˀa¹ cho⁴ta⁴. Je² nˀai³jcha¹cjin³-na¹ li²coi³ qui³sa³co³-le⁴ xi³ qui³squi³ne³. \v 12 Cˀia⁴ nca³ qui³nčhˀoe¹ Jacob nca³ tjin¹ na⁴jme¹ ya⁴ Egipto, ya⁴ qui³si³ca³sen¹ je² nˀai³jcha¹cjin³-na¹ nca³ ti¹tjon². \v 13 Cˀia⁴ nca³ coan³ jao² cˀa³-ni³, José tsa³ca³co¹-le⁴ yao³-le⁴ ntsˀe⁴. Cˀoa⁴-sˀin² Faraón tsa³ve³ xi¹ncjin¹ José. \v 14 José qui³si³ca³sen¹ qui³nchja⁴-le⁴ Jacob je² nˀai³-le⁴ cao⁴ nca³tsˀi³ xi¹ncjin¹. Jan²can³ cao⁴-ni³ čhja³ˀaon² ma³-ni³ cho⁴ta⁴. \v 15 Cˀoa⁴-sˀin² Jacob qui³jen³ ya⁴ Egipto jña³ cˀen³ nca³ je², cao⁴ nca³tsˀi³ nˀai³jcha¹cjin³-na¹. \v 16 Qui³cao⁴ yao³-le⁴ nˀai³jcha¹cjin³-na¹ ya⁴ Siquem. Ya⁴ qui³sˀe³ñai³ ya⁴ tsjo¹ xi³ Abraham tsa³ca³tse³-ni³ cao⁴ taon⁴ je² xti³-le⁴ Hamor xi³ Siquem tsˀe⁴. \v 17 Cˀia⁴ nca³ je³coan³čhian³ je² ni⁴čhjin³ xi³ Ni³na¹ qui³tsjoa³-le⁴ tsˀoa³ Abraham, je² cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ coan³ncjin²ya³, cˀoa⁴ qui³sˀe³-le⁴ nca³nˀion¹ ya⁴ Egipto, \v 18 sa³ˀnta³ ji³so¹tjen⁴ nqui²jnco³ cho⁴ta⁴ti¹tjon² xi³ tsi² tsa² ve³xcon³ José. \v 19 Je²-vi⁴ˀni³ cjai¹nca³ to⁴tse³ cjoa⁴ma²ña⁴ qui³cja³ˀa¹-le⁴ nca³ tsa³cˀe¹xa¹-le⁴ xi²nquia⁴². Chˀao³ qui³si³cao⁴ je² nˀai³jcha¹cjin³-na¹, jo³ sa³ˀnta³ nca³ cjoa⁴nˀion¹ tsˀa³sje³jin³sen¹ nca³tsˀi³ ˀnti¹xti³-le⁴, jme¹-ni³ nca³ cha⁴-si¹ni³ ntje⁴-le⁴. \v 20 Ti⁴je²-ni³ ni⁴čhjin³ qui³tsin³ Moisés. Cˀoa⁴ je² cjai¹nca³ na³sca¹ qui³sˀe³ nqui³xcon⁴ Ni³na¹. Jan² sa¹ qui³ni²jcha¹ ya⁴³ ni³ˀya³-le⁴ nˀai³-le⁴. \v 21 Cˀia⁴ nca³ tsˀa³sje³jin³sen¹ je² tso²ti³-le⁴ Faraón qui³scoe¹. Je² qui³si³jcha¹ jo³-ni³ tsa² ˀnti¹ xi³ tsˀe⁴. \v 22 Tsa³ca³co¹ya³-le⁴ Moisés nca³yi³je³ cjoa⁴chji⁴ne⁴ xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ egipcios. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ ncˀa³ tsa³cˀe²jna³ cao⁴ nca³yi³je³ xi³ qui³tso², cao⁴ nca³yi³je³ xi³ qui³sˀin³. \v 23 Cˀia⁴ nca³ je³tjin¹-le⁴ ña³chan² no¹, ja³ˀai³-le⁴ jnco³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³ nca³ coan³me³-le⁴ nca³ qui³con³-le⁴ ntsˀe⁴, je² xti³-le⁴ Israel. \v 24 Cˀia⁴ nca³ tsa³ve³ jnco³ xi³ to⁴chˀao³ ti¹ni²cao⁴, je² Moisés qui³si³toan¹ntjai², cˀoa⁴ qui³si³nca³jao³-ni³ je² xi³ chˀao³ ti¹ni²cao⁴ nca³ qui³si³qui²ˀaon³ je² cho⁴ta⁴ egipcio. \v 25 Moisés qui³si³cja³ˀai³tsjen³ nca³ je² ntsˀe⁴ coan⁴cho⁴ya³-le⁴ nca³ Ni³na¹ ti¹tsjoa¹-le⁴ cjoa⁴vi³tjo³ntjai² cao⁴ ntsja² Moisés, to⁴nca³ je² ntsˀe⁴ li²coi³ coan³cho⁴ya³-le⁴. \v 26 Xi³ coan³nchaon³-ni³ tjio¹cjan¹ jao² ntsˀe⁴. Cˀia⁴ Moisés ja³ˀai³con²-le⁴, coan³me³-le⁴ nca³ qui³si³ca³tio¹jyo², cˀoa⁴qui³tso²-le⁴: Ntsˀe³² cho⁴vao²³ nca³ jon². A¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² chˀao³ ni²cao⁴-si¹nio³ xi²nquio⁴³. \v 27 Cˀia⁴ je² xi³ chˀao³ ti¹si¹cao⁴ xi³jnco³, qui³sca³ni¹tsja qui³tso²-le⁴ Moisés: ˀya¹-ni³ xi³ cho⁴ta⁴ti¹tjon² ca²va³sen¹jna³-li². ˀya¹-ni³ xi³ xca²le⁴ ca²tso²-li² xi³ tˀa³tsain⁴-jin⁴. \v 28 A³ me³-li² nca³ si⁴cˀen³-nai¹³, jo³-sˀin² nca³ qui³ni²cˀain³ je² cho⁴ta⁴ egipcio nco²jña⁴. \v 29 Cˀia⁴ nca³ je³cˀoa⁴qui³tso², Moisés tsa³nca³-ni¹, jo³-ni³ cho⁴ta⁴ xi³ cao⁴ cjoa⁴nˀion¹ qui³chon³sje³jin³-ni³ ˀnte³-le⁴. Qui³cˀe²jna³ ya⁴ nqui²jnco³ ˀnte³ jña³ nca³ Madián ˀmi², jña³ nca³ qui³sˀe³jao²-le⁴ ˀnti¹xti³. \v 30 Coan³son²-le⁴ ña³chan² no¹ ya⁴ ˀnte³-ve⁴. Jnco³ a²ncje⁴ coan³tsen³-le⁴ Moisés ya⁴ ˀnte³tˀa³xin²tˀa³ jña³ nca³ ni³nto³ Sinaí ˀmi². Jnco³ ya¹xca⁴cha³ ti¹ti². Ya⁴ lˀi¹-le⁴ tsˀa³tsen³-jin³ je² a²ncje⁴. \v 31 Cˀia⁴ Moisés qui³sco²tsen³. To⁴coan³xcon¹-le⁴ jme³ xi³ tsa³ve³. Qui³čhian³ jme¹-ni³ nca³ nta³ scoe⁴-si¹ni³. Cˀia⁴ je² Nai³-na¹ tsa³cja¹cao⁴: \v 32 An³ nia¹³ Ni³na¹-le⁴ nˀai³jcha¹cjin³-li², Ni³na¹-le⁴ Abraham, Ni³na¹-le⁴ Isaac, Ni³na¹-le⁴ Jacob. To⁴nca³ Moisés to⁴qui³tso³cjon¹-ni¹. A³li²coi³ coan³nˀion¹con³ nca³ qui³sco²tsen³. \v 33 Cˀia⁴ je² Nai³-na¹ cˀoa⁴qui³tso²-le⁴ Moisés: Chja⁴ˀa²xin²³ jte¹ xi³ cjia³ ntso⁴coi³. Je² ˀnte³ jña³ nca³ ti³vi³sen²nai²³-vi⁴ ˀnte³tsje³xcon¹ ni¹. \v 34 Tsa³ˀve³, tsa³ˀve³-nia¹³ je² cjoa⁴ñˀain³ xi³ tjin¹-le⁴ je² cho⁴ta⁴-na⁴ xi³ tjio¹ ya⁴ Egipto. Qui³nčhˀoe³-nia¹³ nca³ tjio¹cji³ˀntia¹va³. Coi³ xa¹ ca²vi²tjo⁴jen³-nia³, nca³ cˀoa³sje³ntje²³. Nčhoai¹³ ntˀai⁴, ya⁴ sca³ni³-le²³ ya⁴ Egipto. \v 35 Je² Moisés xi³ cho⁴ta⁴ Israel to⁴tsa³cja³ˀa¹xin² nca³ qui³tso²: ˀya¹-ni³ xi³ cho⁴ta⁴ti¹tjon² ca²va³sen¹jna³-li². ˀya¹-ni³ xi³ xca²le⁴ ca²tso²-li². Je²-vi⁴ xi³ Ni³na¹ qui³si³ca³sen¹ nca³ cho⁴ta⁴ti¹tjon², nca³ cˀoa⁴sje³ntjai² cao⁴ ntsja³ a²ncje⁴ xi³ coan³tsen³jin³ ya¹xca⁴cha³. \v 36 Moisés tsa³cˀa³sje³ cho⁴ta⁴ Israel. Ña³chan² no¹ nˀion¹ tse³ cjoa⁴xcon¹ cao⁴ choa⁴ xi³ qui³sˀin³ ya⁴ na³nqui³ Egipto, cao⁴ ya⁴ na³nta¹ Mar Rojo, cao⁴ ya⁴ ˀnte³tˀa³xin²tˀa³. \v 37 Je²-vi⁴ je² Moisés xi³ qui³tso²-le⁴ nca³tsˀi³ xti³-le⁴ Israel: Je² Nai³-no³ Ni³na¹-no³ sco¹mi³tjen⁴jin³-no³ jnco³ ntsˀao³ xi³ coi⁴nchja⁴ya³jin³-no³ jo³-ni³ an³, je² xi³ coi⁴no¹ˀya²-lao⁴³. \v 38 Je² cho⁴ta⁴ xo⁴ˀmi²-ve⁴ je² ni¹ xi³ tsa³cˀe²jna³cao⁴ je² na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Ni³na¹ ya⁴ ˀnte³tˀa³xin²tˀa³, cao⁴ je² a²ncje⁴ xi³ tsa³cja¹cao⁴ ya⁴ ni³nto³ Sinaí, cao⁴ je² nca³tsˀi³ nˀai³jcha¹cjin³-na¹. Je² Moisés xi³ tsa³cˀai²-le⁴ je² en¹ xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴vi³jna³chon³ jme¹-ni³ nca³ tsjoa¹-si¹ni³na¹. \v 39 Je² nˀai³jcha¹cjin³-na¹ coan³cai³-le⁴ nca³ qui³si³tjo³son²-le⁴ Moisés, to⁴sa³ tsa³cja³ˀa¹xin²-le⁴. Coan³me³-le⁴ ni⁴ma⁴-le⁴ nca³ qui³-nca¹ni³ ya⁴ Egipto. \v 40 Cˀoa⁴qui³tso²-le⁴ Aarón: Ti⁴nta³-na³jin⁴ ni³na¹ xi³ ca²ta³fi² ti¹tjon²-na³jin⁴. Je² Moisés xi³ tsa³cˀa³sje³-na³jin⁴ ya⁴ na³nqui³ Egipto, a³li²coi³ ˀyai³⁴-jin⁴ jme³-ni³ xi³ coan³-le⁴. \v 41 Cˀia⁴ qui³si³nta³ jnco³ toro ˀnti¹. Qui³tsjoa³tˀa³-le⁴ cjoa⁴tjao² je² xco¹son²-ve⁴. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ tsjoa³ coan³-le⁴ cho⁴ta⁴ Israel cao⁴ je² xa¹ xi³ coan³-le⁴ ntsja³. \v 42 To⁴nca³ Ni³na¹ tsa³cja³ˀa¹xin² yao³-le⁴. Cˀoa⁴-sin² qui³sca³ni¹ cho⁴ta⁴ Israel nca³ scoe⁴xcon¹ tsˀoi¹ cao⁴ sa¹ cao⁴ ni³ño³, jo³-sˀin² tji¹tˀa³ ya⁴ libro-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ qui³nchja⁴ya³: A³ cˀoa⁴-sˀin² tsa³cˀai²tˀa³-nao¹³ cho⁴cˀen³ cao⁴ cjoa⁴tjao² ya⁴ ˀnte³tˀa³xin²tˀa³ ña³chan² no¹. \v 43 To⁴nca³ qui³chˀao²³ je² ntˀia³na³jño³ xi³ tsˀe⁴ Moloc, cao⁴ je² ni³ño³-le⁴ je² ni³na¹-no³ Renfán. Je² ni¹ xco¹son² xi³ jon² qui³ni²ntao³ nca³ tsa³ˀya³xcon¹³. To⁴sa³ sca³ni³-no³ jan¹, jña³ cjin³-sa³le⁴ Babilonia. \v 44 Ya⁴ ˀnte³tˀa³xin²tˀa³ je² nˀai³jcha¹cjin³-na¹ qui³sˀe³-le⁴ je² ntˀia³na³jño³ xi³ tjia¹ en¹-le⁴ Ni³na¹. Cˀoa⁴-sˀin² cˀia⁴ nca³ tsa³cja¹cao⁴ Moisés, Ni³na¹ tsa³ca³te¹xo³ma³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² ca²ta³si¹nta³ ntˀia³na³jño³ jo³ cji³ nca³ tsa³ve³. \v 45 Cˀia⁴ nca³ je³qui³sˀe³-le⁴ ntˀia³na³jño³ je² nˀai³jcha¹cjin³-na¹, cˀoa⁴-ti⁴ ja³ˀai³cao⁴ cˀia⁴ nca³ ja³ˀa³sˀen³ cao⁴ Josué ya⁴ ˀnte³-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin². Ni³na¹ tsa³cja³ˀa¹xin² je² cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin² nqui³xcon⁴ nˀai³jcha¹cjin³-na¹, sa³ˀnta³ ni⁴čhjin³-le⁴ David. \v 46 Je² David qui³sa³co³-le⁴ cjoa⁴nta³ nqui³xcon⁴ Ni³na¹. Qui³si³je¹ nca³ ca²ta³sa³co¹-le⁴ jnco³ ni³ˀya³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² Ni³na¹-le⁴ Jacob. \v 47 To⁴nca³ Salomón qui³si³nta³-le⁴ ni³ˀya³. \v 48 To⁴nca³ je² Ni³na¹ xi³ ncˀa³ ti¹jna³, li²coi³ vˀe²jna³ˀya³ ni³ˀya³ xi³ ntsja³ cho⁴ta⁴ ma³nta³-ni³. Je² xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹ tso²: \v 49 Je² ncˀa³jmi³ je² ni¹ ya¹xi²le⁴-na⁴, cˀoa⁴ je² son³ˀnte³ je² ni¹ jña³ nca³ si³cja¹ya³ne²³ ntso⁴coa³. Jña¹-le⁴ ni³ˀya³ xi³ ni²nta³-nao¹³, tso² Nai³-na¹, a³xo⁴, jña¹-ni³ ˀnte³ jña³ nca³ si³cja¹ya³ nca³ an³. \v 50 A³ tsi² tsa² je² ntsa⁴ xi³ qui³si³nta³ nca³yi³je³ je²-vi⁴. \v 51 Jon² cjai¹nca³ to⁴xi¹jin³ jco³. Jon² jo³-ni³ tsa² cho⁴ta⁴ xi³ tsin²-le⁴ cjoa⁴ circuncisión, a³li²coi³ va³sen²sin³-nao¹³ cao⁴ ni⁴ma⁴-no³, cˀoa⁴ cao⁴ xo⁴ño³. To⁴ña³qui³ cˀoa⁴-sˀin² vi³yo³ta²ja³-lao³ je² Espíritu Santo. Je² xi³ qui³sˀin³ nˀai³jcha¹cjin³-no³, cˀoa⁴²-ti⁴ ti³nˀian²-ncao¹³ nca³ jon². \v 52 Je² nˀai³jcha¹cjin³-no³, jña¹-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ qui³nchja⁴ya³ xi³ tsi² tsa² tsa³nca³tjen⁴nqui³ co²ntran⁴-le⁴. Ña³qui³ qui³si³cˀen³-ni¹ je² xi³ to⁴nqui³-ni³ qui³nchja⁴ya³ nca³ cjoa⁴ˀai¹ jnco³ xi³ tjin¹-le⁴ cjoa⁴qui²xi⁴. Je²-vi⁴ xi³ jon² qui³nto³vao²³ ntˀai⁴-vi⁴, cˀoa⁴ xi³ qui³ni²cˀaon³. \v 53 Qui³sˀe³-no³ je² cjoa⁴te¹xo³ma³ xi³ qui³tsˀai²-ni³no³ cao⁴ a²ncje⁴, cˀoa⁴ li²coi³ qui³ni²tjo³son²³. \v 54 Cˀia⁴ nca³ cho⁴ta⁴ qui³nčhˀoe¹ en¹ xo⁴ tso²-ve⁴, a³li² to⁴cˀoa⁴cji³ jti³ coan³-le⁴ ni⁴ma⁴-le⁴. Jo³ qui³squi³ne³ne² ni⁴ˀño⁴ nca³ jti³ coan³-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Esteban. \v 55 To⁴nca³ je² Esteban, a³li² to⁴cˀoa⁴cji³ Espíritu Santo xi³ tjin¹jin³ ni⁴ma⁴-le⁴. Qui³sco²tsen³ ncˀa³jmi³. Tsa³ve³ cjoa⁴je³ya³-le⁴ Ni³na¹, cˀoa⁴ tsa³ve³ Jesús xi³ sen¹nto³tˀa³ nca³qui²xi⁴-le⁴ Ni³na¹. \v 56 Esteban cˀoa⁴qui³tso²: Coe⁴-ni³, ti²ˀve³-nia¹³ ncˀa³jmi³ nca³ ti⁴xˀa⁴, cˀoa⁴ je² ˀnti¹-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ ya⁴ sen¹nto³tˀa³ nca³qui²xi⁴-le⁴ Ni³na¹. \v 57 Cˀia⁴ a³li² to⁴cˀoa⁴cji³ qui³squi³ˀntia¹xa¹ nca³tsˀi³. Tsa³cˀe¹chjoa² xo⁴ño³. Nca³tsˀi³ qui³to²ca³ne²-le⁴ co²ntran⁴-le⁴. \v 58 Tsa³cˀa³sje³jin³ na⁴xi⁴na³nta¹. Tsa³cˀe¹-le⁴ la⁴jao⁴. Je² xi³ coan³ testigo ya⁴ qui³si³ca³tio¹ na³jño³-le⁴ nqui³ ntso⁴co⁴ jnco³ cho⁴ta⁴xti³ xi³ Saulo ˀmi². \v 59 A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ la⁴jao⁴ xi³ tsa³cˀe¹-le⁴ Esteban. To⁴nca³ qui³nchja⁴-le⁴ Cristo: Señor Jesús, chjoe¹tjoai²³ ni⁴ma⁴-na⁴. \v 60 Tsa³ca³sen²xco¹nchˀin³ Esteban, nˀion¹ qui³nchja⁴: Señor a³li² je¹ xo⁴tjin¹-vi⁴jin² mi³chon³tˀa³-lai⁴ je² cho⁴ta⁴-vi⁴. Xi³ je³cˀoa⁴qui³tso², qui³sˀe³fe²-ni¹. \c 8 \s1 Saulo tsa³nca³tjen⁴nqui³ co²ntran⁴-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo \p \v 1 Saulo tsa³ca¹cjao³jco⁴ nca³ qui³ni²cˀen³ Esteban. Cˀoa⁴ tsa³cˀa³-ni³ je² ni⁴čhjin³-vi⁴ nca³ ña³qui³ tsa³nca³tjen⁴nqui³ co²ntran⁴-le⁴ je² na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo xi³ tjio¹ ya⁴ Jerusalén. Nca³tsˀi³ qui³tsao³va³ nca³qui³jnta² na³nqui³ Judea cao⁴ Samaria. To⁴je²-sa³ pa²stro⁴ xi³ tsi² tsa² qui³tsao³va³. \v 2 Cho⁴ta⁴ xi³ tsa³ve³xcon¹ Ni³na¹, qui³cˀe¹ñai³ Esteban. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ qui³squi³ˀntia¹tˀain³ nca³ je². \v 3 Cˀia⁴ je² Saulo qui³si³qui³xo²ya³ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo. Cˀoa⁴ ja³ˀa³sˀen³ ni³ˀya³-le⁴ nca³ jnco¹jnco¹, tsa³ca¹jve³ xˀin⁴ cao⁴ ya¹nchjin¹. Qui³sca³ni¹ nto⁴ya¹. \s1 Felipe qui³nchja⁴ya³ ya⁴ Samaria \p \v 4 To⁴nca³ je² nca³tsˀi³ xi³ qui³tsao³va³, qui³ nca³qui³jnta², qui³nchja⁴ya³ je² en¹-le⁴ Ni³na¹. \v 5 Cˀia⁴ Felipe qui³jen³ jnco³ na⁴xi⁴na³nta¹ ya⁴ Samaria. Cˀoa⁴ qui³nchja⁴ya³jin³-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Cristo. \v 6 Ña³qui³ nta³ qui³nčhˀoe¹ cho⁴ta⁴ nca³yi³je³ cjoa⁴ xi³ qui³tso² Felipe. Tjio¹nčhˀoe¹-le⁴, cˀoa⁴ tjio¹ve³ nca³yi³je³ choa⁴ xi³ ti¹tsjoa¹. \v 7 Ncjin² cho⁴ta⁴ xi³ ntjao⁴ xi³ nta³jin³ tjio¹jin³ ni⁴ma⁴-le⁴, ji³tjo³-le⁴ ntjao⁴-ve⁴, qui³squi³ˀntia¹cao⁴. Cjai¹nca³ ncjin² cho⁴ta⁴yo⁴ma⁴, cao⁴ je² xi³ chi⁴ˀnque¹, xi³ coan³nta³. \v 8 Coi³ cjoa⁴ nca³ cjai¹nca³ tse³ cjoa⁴tsjoa³ xi³ tjin¹ ya⁴ na⁴xi⁴na³nta¹. \v 9 Ti¹jna³ jnco³ cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ Simón ˀmi², xi³ nca³sˀa⁴ ma³-le⁴ vˀe¹nta³ ya⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴. Tsa³cˀa³na⁴cha⁴-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ Samaria tsˀe⁴ nca³ cˀoa⁴qui³tso²-le⁴ yao³-le⁴ nca³ nˀion¹ cho⁴ta⁴xcon¹. \v 10 Nca³tsˀi³ ña³qui³ nta³ qui³nčhˀoe¹-le⁴, jo³ sa³ˀnta³ ˀnti¹xti³, jo³ sa³ˀnta³ cho⁴ta⁴jchi¹nca³. Cˀoa⁴qui³tso²: Je²-vi⁴ xi³ tjin¹-le⁴ je² nca³nˀion¹-le⁴ Ni³na¹ xi³ nˀion¹ tse³. \v 11 Cho⁴ta⁴ ña³qui³ nta³ qui³nčhˀoe¹-le⁴ nca⁴ ncjin² no¹ tsa³qui³ncha³xcon¹-le⁴ cho⁴ta⁴ cao⁴ cjoa⁴vˀe²nta³-le⁴. \v 12 Cˀia⁴ nca³ cho⁴ta⁴ coan³cjain¹-le⁴ Felipe xi³ qui³nchja⁴ya³ je² en¹nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ Ni³na¹, cˀoa⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Jesucristo, qui³sa³te¹nta¹ xi³ ya¹nchjin¹-ve⁴, xi³ xˀin⁴-ve⁴. \v 13 Sa³ˀnta³ ti⁴je²-ni³ Simón cˀoa⁴-ti⁴ coan³cjain¹-le⁴. Cˀia⁴ nca³ je³qui³sa³te¹nta¹, qui³tˀa³-le⁴ Felipe. Tsa³ve³ je² choa⁴ cao⁴ cjoa⁴xcon¹ xi³ cji³ma³, to⁴coan³xcon¹-le⁴. \v 14 Je² pa²stro⁴ xi³ tjio¹ ya⁴ Jerusalén qui³nčhˀoe¹ nca³ ya⁴ Samaria qui³tjoe¹ je² en¹-le⁴ Ni³na¹. Cˀia⁴ qui³si³ca³sen¹-le⁴ Pedro cao⁴ Juan. \v 15 Cˀia⁴ nca³ ji³cho² Pedro cao⁴ Juan, tsa³cˀe¹tsˀoa³ntjai² cho⁴ta⁴, jme¹-ni³ nca³ tjoe¹-si¹ni³le⁴ je² Espíritu Santo. \v 16 (Nca³ cje³ fa³ˀa³sˀen³jin³-jin²le⁴. To⁴qui³sa³te¹nta¹-ni³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ jan³ˀain¹-le⁴ Nai³-na¹ Jesús.) \v 17 Cˀia⁴ Pedro cao⁴ Juan tsa³ca¹yo³son²-le⁴ ntsja³. Cˀoa⁴ je² qui³tjoe¹-le⁴ je² Espíritu Santo. \v 18 Cˀia⁴ nca³ tsa³ve³ Simón nca³ to⁴je² ntsja³ pa²stro⁴ coa¹jna³son²-le⁴ cho⁴ta⁴ nca³ tsjoa¹-le⁴ Espíritu Santo, cˀia⁴ coan³me³-le⁴ nca³ tsjoa¹-le⁴ taon⁴ je² pa²stro⁴. \v 19 Cˀoa⁴qui³tso² Simón: Tˀai²-nao¹³ an³ je² cjoa⁴te¹xo³ma³ je²-vi⁴, jme¹-ni³ nca³ to⁴ˀya³-ni³ve⁴ xi³ ntsa⁴ cjoa³son²-le⁴ tjoe¹-si¹ni³le⁴ je² Espíritu Santo. \v 20 Cˀia⁴ Pedro cˀoa⁴qui³tso²-le⁴: Je² taon⁴-li⁴ ca²ta³mˀen³coai⁴, nca³ ni²cja³ˀai³tsjain³ nca³ je² cjoa⁴tjao²-le⁴ Ni³na¹ ma³ vi³nta³-ni³ taon⁴. \v 21 Ji³ tsin²-li² ˀnte³-jin² xi³ tˀa³tsˀe⁴ xa¹ xo⁴tjin¹-vi⁴, nca⁴ je² ni⁴ma⁴-li⁴ li²coi³ qui²xi⁴ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹. \v 22 Ti⁴cˀa³ntjai²yai³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-li⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴tsˀen⁴-li⁴. Tˀe²tsˀoa³-lai⁴ Ni³na¹ tsa² coan⁴-sa³ nca³ si⁴²cha³tˀa³-li² je² cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ ni⁴ma⁴-li⁴. \v 23 ˀve³ nca³ je² xi³ sja³ ti¹jna³jin³-li², cˀoa⁴ ti³jna³jin³ cjoa⁴ñˀain³ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴tsˀen⁴-li⁴. \v 24 Cˀia⁴ Simón cˀoa⁴qui³tso²: Tˀian⁴-nao¹³ cjoa⁴nta³, tˀe²tsˀoa³lao⁴³ je² Nai³-na¹ xi³ tˀa³tsˀan⁴, jme¹-ni³ nca³ ni⁴jnco³-jin² cjoa⁴ xi³ ti³ˀmi²-nao¹³ve⁴ nčhoa³ne²-si¹ni³na³. \v 25 Cˀia⁴ nca³ je² pa²stro⁴ je³qui³tsjoa³ en¹-le⁴, cˀoa⁴ je³qui³nchja⁴ en¹-le⁴ Ni³na¹, cˀia⁴ qui³-nca¹ni³ ya⁴ Jerusalén. Cjai¹nca³ ncjin² ˀnte³-le⁴ cho⁴ta⁴ samaritanos jña³ qui³nchja⁴ya³ je² en¹nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Cristo. \s1 Felipe cao⁴ cho⁴ta⁴ Etiope \p \v 26 To⁴nca³ jnco³ a²ncje⁴-le⁴ Nai³na¹ cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ Felipe: Ti⁴so¹tjain⁴, tˀin³ jña³ nca³ nca³qui²xi⁴-le⁴ son³ˀnte³, je² ntia⁴² xi³ fi²jen³-ni³ Jerusalén, xi³ fi³cho¹-ni³ Gaza jña³ nca³ ˀnte³tˀa³xin²tˀa³. \v 27 Cˀia⁴ Felipe ji³so²tjen⁴, qui³. Coe⁴-ni³ jnco³ cho⁴ta⁴ etíope xi³ cho⁴ta⁴ˀnti⁴, cˀoa⁴ xi³ gobernador xi³ tsˀe⁴ Candace je² reina-le⁴ cho⁴ta⁴ etíopes. Je² cho⁴ta⁴-ve⁴ vˀe²jna³ˀnta³ nca³yi³je³ cjoa⁴nchi⁴na¹-le⁴. Cho⁴ta⁴ xo⁴cji³-ve⁴ ja³ˀai³ que³xcon¹ Ni³na¹ ya⁴ Jerusalén. \v 28 Ji³nčhoa³-nca¹ni³, ti¹jna³ya³ carro-le⁴. Ti¹vˀe¹xquia⁴ xon⁴-le⁴ Isaías je² xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹. \v 29 Je² Espíritu Santo cˀoa⁴qui³tso²-le⁴ Felipe: Ña³tjen⁴ tˀin³coai⁴ je² carro-ve⁴. \v 30 Felipe qui³to²ca³con³-le⁴ cho⁴ta⁴-ve⁴. Qui³nčhˀoe¹-le⁴ nca³ ti¹vˀe¹xquia⁴ xon⁴-le⁴ Isaías. Cˀoa⁴qui³tso²-le⁴: A³ ma³cho⁴ya³-li² xi³ ti³vˀe²xquiai⁴. \v 31 Cho⁴ta⁴-ve⁴ qui³tso²: Jo¹-sˀin² coan⁴-ni³na³, tsa² tsi² ˀya³ xi³ coi⁴tso⁴ya³-na³. Cˀia⁴ tsa³cˀe¹tsˀoa³-le⁴ Felipe nca³ ca²ta³fi²quin³ya³ carro-le⁴, nca³ ya⁴ ca²ta³vˀe²jna³tˀa³-le⁴ nca³ je². \v 32 Je² xi³ tji¹tˀa³ xon⁴ Escritura xi³ ti¹vˀe¹xquia⁴, je² je²-vi⁴: Jo³-ni³ tsa² va³rre² xi³ qui³cha³-ni³ nca³ si⁴cˀen³, cˀoa⁴ jo³-ni³ tsa² va³rre² ˀnti¹ xi³ tsi²coi³ cji³ˀntia¹ nca³ ti¹jna³tˀa³-le⁴ xi³ vˀe¹jon³-le⁴, cˀoa⁴-sˀin² li²coi³ qui³sco³ˀai² tsˀoa³ nca³ qui³nchja⁴. \v 33 Cˀia⁴ nca³ tsa³cja³ˀa¹ cjoa⁴ñˀain³, a³li²jme³ cao⁴ cjoa⁴qui²xi⁴ xi³ qui³sˀe³nta³jin³-ni³le⁴. Je² na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ ˀya¹-ni³ xi³ coan⁴ coa⁴co² jo³ coan³ cjoan³. Ji³tjo³xin²-le⁴ son³ˀnte³-vi⁴ je² cjoa⁴vi³jna³chon³-le⁴. \v 34 Cˀia⁴ je² cho⁴ta⁴ˀnti⁴-ve⁴ qui³tso²-le⁴ Felipe: Tjin¹-li² cjoa⁴nta³, ˀya¹ ni¹³ xo⁴ tso²-le⁴ je²-vi⁴ nca³ cˀoa⁴qui³tso² je² xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹. A³ je² xo⁴ tso²-le⁴ yao³-le⁴, a³xo⁴ cja⁴ˀai¹ ni¹. \v 35 Cˀia⁴ Felipe tsa³cˀe¹tsˀia⁴ nca³ qui³nchja⁴. Tsa³cˀe¹tsˀia⁴cao⁴ sa³ˀnta³ je² xon⁴ escritura-vi⁴, cˀoa⁴qui³tso²-le⁴ je² en¹nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Jesús. \v 36 Cˀia⁴ nca³ tjio¹fi² ya⁴³ ntia⁴², ji³cho² jña³ tjin¹ na³nta¹. Cˀoa⁴qui³tso² je² cho⁴ta⁴ˀnti⁴-vi⁴: Tjin¹ na³nta¹ i⁴-vi⁴. A¹-ni³ nca³ tsi² coan⁴-ni³ nca³ sa³te¹nta¹ an³-vi⁴. \v 37 Je² Felipe cˀoa⁴qui³tso²: Tsa² cao⁴ nca³yi³je³ ni⁴ma⁴-li⁴ ma³cjain¹-li², coan⁴-jin²ˀni³. Cho⁴ta⁴ˀnti⁴-ve⁴ cˀoa⁴qui³tso²: Ma³cjain¹-na³ nca³ Jesucristo je² ni¹ ˀnti¹-le⁴ Ni³na¹. \v 38 Tsa³ca³te¹xo³ma³ nca³ qui³si³ca³sen¹jna³ je² carro-le⁴. Ji³tjo³jen³jin³ na³nta¹ nca³ jao², Felipe cao⁴ cho⁴ta⁴ˀnti⁴-ve⁴. Felipe tsa³ca³te¹nta¹ cho⁴ta⁴ˀnti⁴-ve⁴. \v 39 Cˀia⁴ nca³ ji³tjo³jin³-ni³ na³nta¹, je² Espíritu-le⁴ Nai³-na¹ tsa³cja³ˀa¹xin² Felipe. Je² cho⁴ta⁴ˀnti⁴-ve⁴ li²coi³ ti⁴tsa³ve³-ni³ Felipe. Tsjoa³ tjin¹con³ nca³ qui³ ntia⁴²-le⁴. \v 40 To⁴nca³ je² Felipe ya⁴ ti¹jna³ ya⁴ Azoto. Cˀia⁴ nca³ tsˀa³mjen³ ya⁴³ ntia⁴² qui³tso²ya³ je² en¹nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Cristo nca³qui³jnta² na⁴xi⁴na³nta¹, sa³ˀnta³ nca³ ji³cho² ya⁴ Cesarea. \c 9 \s1 Saulo qui³si³cˀa³ntjai²ya³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ \r (Hechos 22:6-16; 26:12-18) \p \v 1 Saulo to⁴jo³ cˀoa⁴tso²-sa³ nca³ si⁴²cˀen³ cho⁴ta⁴-le⁴ Nai³-na¹. Ji³cho²nčhˀoe² je² na⁴ˀmi³ti¹tjon². \v 2 Qui³si³je¹-le⁴ xon⁴nca³nˀion¹-le⁴ xi³ cˀoa⁴-le⁴ je² ntˀia³ sinagogas ya⁴ Damasco, jme¹-ni³ nca³ cjoa⁴ˀai¹cao⁴-ni³ presos ya⁴ Jerusalén, tsa² nka³ sa⁴co²sjai³-le⁴ cho⁴ta⁴xˀin⁴ a³xo⁴ ya¹nchjin¹ xi³ cˀoa⁴-sˀin² ma³cjain¹-le⁴. \v 3 Cˀia⁴ nca³ ti¹fi² ja⁴ya³ ntia⁴², cˀia⁴ nca³ ji³cho² čhian³ Damasco, to⁴ña³cjoan¹ ja³ˀa³ nca³ coan³ˀi³sen³ntai³-le⁴ jnco³ lˀi¹ xi³ ncˀa³jmi³ ji³nčhoa³-ni³. \v 4 Saulo qui³sca³tˀa³ na³nqui³, qui³nčhˀoe¹-le⁴ jnco³ xi³ qui³nchja⁴: Saulo, Saulo, a¹-ni³ nca³ an³ ˀmi³tjen⁴nqui³ co²ntran⁴-si¹ni³nai¹³. \v 5 Cˀia⁴ Saulo qui³tso²: ˀya¹-ni³ ji³, Señor. Cˀia⁴ je² qui³tso²: An³ nia¹³ Jesús xi³ ti³ˀmi³tjen⁴nqui³ co²ntran⁴-nai¹³. To⁴si⁴qui²ˀoain³ yao³-li⁴, tsa² coi⁴njon¹-lai⁴ ya¹ xi³ yao³xcon¹ cji³. \v 6 Cˀia⁴ Saulo ja³tse³, cjai¹nca³ to⁴qui³tso³cjon¹, cˀoa⁴qui³tso²: Señor, jme¹-ni³ xi³ me³-li² nca³ sˀian³ an³. Je² Nai³-na¹ cˀoa⁴qui³tso²-le⁴: Ti⁴so¹tjain⁴, ti⁴tja¹sˀain³ na⁴xi⁴na³nta¹-vi⁴. Ya⁴ cˀoa⁴cˀoin¹-li² jña³-le⁴ xi³ ma³chjen¹-li² nca³ cˀoa⁴sˀiain⁴. \v 7 Je² cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ tjen⁴cao⁴ Saulo tsa³qui³ncha³jyo¹-ni¹, to⁴coan³xcon¹-le⁴. Qui³nčhˀoe¹ jta⁴-le⁴ xi³ ti¹nchja⁴, to⁴nca³ li²ˀya³ xi³ tsa³ve³. \v 8 Cˀia⁴ Saulo ji³so²tjen⁴tˀa³-ni³ na³nqui³. Qui³sco³ˀai² xcon⁴, a³li²coi³ ti⁴coan³tsen³-ni³le⁴. Cho⁴ta⁴ to⁴qui³tsoa³ ntsja³ nca³ qui³sˀen³cao⁴ ya⁴ Damasco. \v 9 Jan² ni⁴čhjin³ ya⁴ tsa³cˀe²jna³ nca³ ni⁴ˀi⁴tse¹-jin² tsen³-le⁴. A³li²coi³ tsa³cjen², li²jme³ xi³ tsa³cˀi³. \v 10 Jnco³ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo ti¹jna³ ya⁴ Damasco xi³ Ananías ˀmi². Je² Nai³-na¹ cˀoa⁴qui³tso²-le⁴ ya⁴ya³ ni³jña¹-le⁴: Ananías. Cˀoa⁴ je²-ˀni³ cˀia⁴ qui³nchja⁴: I⁴ ti²jna⁴-vi⁴, Señor. \v 11 Je² Nai³-na¹ cˀoa⁴qui³tso²-le⁴: Ti⁴so¹tjain⁴, tˀin³ˀnchoi²³ calle jan¹ jña³ nca³ qui²xi⁴ ˀmi². Chjo¹na³nqui³ ya⁴³ ntˀia³-le⁴ Judas jnco³ xi³ Saulo ˀmi². Tarso tsˀe⁴. Coe⁴-ni³ ti¹vˀe¹tsˀoa³. \v 12 Je³tsa³ve³ ya⁴ya³ ni³jña¹-le⁴ jnco³ cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ Ananías ˀmi², xi³ cjoa⁴ˀai¹con³-le⁴, coa⁴²jna³son²-le⁴ ntsja³, jme¹-ni³ nca³ nqui²jnco³cˀa² coan⁴tsen³-si¹ni³le⁴. \v 13 Cˀia⁴ qui³nchja⁴ je² Ananías: Señor, cjai¹nca³ to⁴ncjin² cho⁴ta⁴ xi³ qui³nčhˀoe³-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cho⁴ta⁴-ve⁴, jo³ nca³ chˀao³ qui³si³cao⁴ cho⁴ta⁴-li⁴ ya⁴ Jerusalén. \v 14 Sa³ˀnta³ i⁴-vi⁴ yˀa³-sa³ cjoa⁴te¹xo³ma³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ na⁴ˀmi³ nca³ tsoa³ nca³tsˀi³ xi³ jan³ˀain¹-li⁴ nchja⁴. \v 15 Cˀia⁴ je² Nai³-na¹ cˀoa⁴qui³tso²-le⁴ Ananías: Tˀin³. Je² cho⁴ta⁴-vi⁴ tsa³cja³ˀa³jian³, nca³ coan⁴chjen¹-na³ jme¹-ni³ nca³ coai⁴cao⁴-ni³ jan³ˀain¹-na⁴ nqui³xcon⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin², cao⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon², cao⁴ xti³-le⁴ Israel. \v 16 An³ coa³co³-le⁴ nca³yi³je³ cjoa⁴ñˀain³ xi³ ma³chjen¹ nca³ cjoa⁴ˀa³ntjai² xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ jan³ˀain¹-na⁴. \v 17 Cˀia⁴ Ananías qui³, ja³ˀa³sˀen³ ni³ˀya³. Tsa³ca¹jna³son²-le⁴ ntsja³, cˀoa⁴qui³tso²: Saulo ˀnti¹ntsˀe³, je² Nai³-na¹ Jesús xi³ coan³tsen³-li² nca³ ja²ˀai⁴ ya⁴³ ntia⁴², qui³si³ca³sen¹-na³ jme¹-ni³ nca³ coan⁴tsen³ nqui²jnco³cˀa²-si¹ni³li², cˀoa⁴ nca³ tse³ sˀe⁴jin³-si¹ni³ ni⁴ma⁴-li⁴ Espíritu Santo. \v 18 Nti⁴ton⁴ je² xi³ cˀoa⁴cjoan³ čhjoa⁴jtse¹ cjoan³ ji³tjo³xin²-le⁴ xcon⁴ Saulo. Coan³tsen³-ni³le⁴. Cˀia⁴ nca³ ji³so²tjen⁴, qui³sa³te¹nta¹. \v 19 Xi³ je³tsa³cjen² Saulo, qui³sˀe³-le⁴ nca³nˀion¹. \s1 Saulo qui³nchja⁴ya³ ya⁴ Damasco To⁴jo³ tjin¹ ni⁴čhjin³ tsa³cˀe²jna³cao⁴ je² cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo xi³ tjio¹ ya⁴ Damasco. \p \v 20 Nti⁴ton⁴ ya⁴³ ntˀia³ sinagogas qui³nchja⁴ya³ Saulo xi³ tˀa³tsˀe⁴ Cristo. Cˀoa⁴qui³tso² nca³ je² ni¹ xi³ ˀnti¹-le⁴ Ni³na¹. \v 21 Nca³tsˀi³ xi³ qui³nčhˀoe¹-le⁴ to⁴coan³xcon¹-le⁴, cˀoa⁴qui³tso²: A³ tsi² je²-vi⁴ xi³ ya⁴ Jerusalén qui³si³cˀen³ je² xi³ qui³nchja⁴ je² jan³ˀain¹-le⁴ Cristo. Coi³ xa¹ ja³ˀai³ i⁴-vi⁴ nca³ coai⁴cao⁴ preso jña³ tjio¹ cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ na⁴ˀmi³. \v 22 To⁴nca³ Saulo to⁴nqui²sa⁴-sa³ nˀion¹ qui³sˀe³-le⁴ nca³nˀion¹. Je² cho⁴ta⁴ judíos xi³ tjio¹ ya⁴ Damasco qui³tso²-le⁴ nca³ coan³sca¹ya³-le⁴. Ña³qui³ qui³si³qui²xi⁴ Saulo nca³ Jesús je² Cristo. \v 23 Xi³ je³ja³ˀa³to³ ncjin² ni⁴čhjin³, je² cho⁴ta⁴ judíos tsa³cjao¹ya³-ni³ jo³-sˀin² nca³ si⁴²cˀen³ Saulo. \v 24 To⁴nca³ Saulo qui³nčhˀoe¹ jo³-sˀin² nca³ me³-le⁴ si⁴²cˀen³che¹. Cho⁴ta⁴ judíos ña³qui³ qui³si³coi²nta⁴ xo⁴ntjoa⁴ nca³ ni⁴čhjin³ nca³ ni⁴tjen⁴, nca³ me³-le⁴ nca³ si⁴²cˀen³. \v 25 Cˀia⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo qui³scoe¹ Saulo nca³ njion². Qui³si³cˀe¹jna³ya³ jnco³ ni⁴sin⁴ya¹ ncˀa³. Qui³sca³ni¹jen³jton³ xjao¹ xi³ tji¹ntai³. \s1 Jerusalén ti¹jna³ Saulo \p \v 26 Xi³ je³ja³ˀai³ ya⁴ Jerusalén, me³-le⁴ nca³ coan⁴ña³tˀa³-le⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo. To⁴nca³ nca³tsˀi³ qui³tso³cjon¹-le⁴ Saulo. A³li²coi³ coan³cjain¹-le⁴ tsa² cˀoa⁴-ti⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo nca³ je². \v 27 Cˀia⁴ Bernabé qui³scoe¹ Saulo. Ja³ˀai³cao⁴-le⁴ pa²stro⁴. Tsa³cˀe¹-le⁴ na⁴jmi¹ jo³-sˀin² nca³ tsa³ve³ Nai³-na¹ ya⁴ya³ ntia⁴², cˀoa⁴ jo³-sˀin² nca³ je² Nai³-na¹ tsa³cja¹cao⁴, cˀoa⁴ jo³-sˀin² nca³ to⁴nta³ coan³nˀion¹con³ nca³ qui³nchja⁴ya³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ jan³ˀain¹-le⁴ Jesús ya⁴ Damasco. \v 28 Cˀoa⁴-sˀin² Saulo tsa³cˀe²jna³jin³-le⁴ pa²stro⁴ ya⁴ Jerusalén. \v 29 Cjai¹nca³ to⁴nta³ coan³nˀion¹con³ nca³ qui³nchja⁴ya³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ jan³ˀain¹-le⁴ Nai³-na¹. Tsa³cjao¹ya³-ni³ cao⁴ cho⁴ta⁴ griegos. To⁴nca³ je²-vi⁴ˀni³ coan³me³-le⁴ nca³ si⁴²cˀen³. \v 30 Cˀia⁴ nca³ cho⁴ta⁴ntsˀe⁴ tsa³ve³, ña³tjen⁴ qui³cao⁴ Saulo ya⁴ˀnta³ Cesarea. Ya⁴ qui³si³ca³sen¹ ya⁴ Tarso. \v 31 Nca³qui³jnta² Judea cao⁴ Galilea cao⁴ Samaria ña³qui³ nchˀan¹ tjio¹ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo. Li²jme² cjoa⁴si³ xi³ tjin¹-le⁴. Qui³sˀe³-sa³le⁴ nca³nˀion¹ nca³ cˀoa⁴-sˀin² tjio¹ma³, nca³ qui³tsa³cjon³que³ Nai³-na¹. Je² Espíritu Santo tsa³ca³sen²cao⁴, cˀoa⁴-sˀin² coan³ncjin²ya³. \s1 Coan³nta³ Eneas \p \v 32 Cˀoa⁴coan³ nca³ Pedro tsa³cˀa³mjen³son² nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo. Cˀoa⁴-ti⁴ ja³ˀai³con²-le⁴ je² cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo xi³ tjio¹ ya⁴ Lida. \v 33 Ya⁴ qui³sa³te³cjao³ jnco³ xi³ Eneas ˀmi². Coan³ jin³ no¹ nca³ ti¹qui³jna³, nca³ tsi² ti⁴ma³ si¹tin²ya³-ni³ yao³-le⁴. \v 34 Pedro cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Eneas, Jesucristo si⁴²nta³-li². Ti⁴so¹tjain⁴, tja³xco¹yai³ ni³jña³-li⁴. Ji³so²tjen⁴ nti⁴ton⁴. \v 35 Tsa³ve³ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ xi³ tjio¹ ya⁴ Lida cao⁴ ya⁴ Sarón. Qui³tˀa³-le⁴ Nai³-na¹. \s1 Qui³sˀe³-nca¹ni³le⁴ cjoa⁴vi³jna³chon³ Dorcas \p \v 36 Ya⁴ Jope ti¹jna³ jnco³ chjon⁴² xi³ cˀoa⁴-ti⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo. Tabita ˀmi², xi³ tso²-ni³ Dorcas. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ nta³ chjon⁴² je²-vi⁴. Cjai¹nca³ nta³ tjin¹ xa¹-le⁴, cˀoa⁴ tse³ limosna xi³ tsjoa¹. \v 37 Cˀoa⁴coan³ je² ni⁴čhjin³-ve⁴ nca³ coan³ˀaon³-le⁴. Cˀoa⁴ cˀen³. Cˀia⁴ nca³ je³qui³si³ca³nco¹ya³, qui³si³ca¹jna³ yao³-le⁴ ya⁴ cuarto jña³ ncˀa³. \v 38 Je² na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ Lida ˀmi² ti¹jna³čhian³-le⁴ Jope. Je² cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo qui³nčhˀoe¹ nca³ Pedro ya⁴ ti¹jna³. Jao² cho⁴ta⁴xˀin⁴ qui³sca³niln¹nčhˀoe², tsa³cˀe¹tsˀoa³-le⁴: A³li² ni²tse³ya²-jin²³, nti⁴ton⁴ nčhoa¹chon³-ni³na³jin⁴. \v 39 Cˀia⁴ Pedro ji³so²tjen⁴, qui³cao⁴ nca³ je². Xi³ je³ji³cho², qui³cao⁴ ya⁴ cuarto jña³ ncˀa³. Jo³ tsa³qui³ncha³tˀa³-le⁴ ya¹nchjin¹ xi³ je³cˀen³ xˀin⁴-le⁴. Tjio¹cji³ˀntia¹, tjio¹va³co¹-le⁴ na³jño³ chˀo¹tji³ xi³ Dorcas qui³si³nta³ cˀia⁴ nca³ ti¹jna³cao⁴-sa³. \v 40 Cˀia⁴ Pedro qui³tsˀaon³sje³ nti³tsin³ nca³tsˀi³. Tsa³ca³sen²xco¹nchˀin³, tsa³cˀe¹tsˀoa³. Qui³sco²tsen³-le⁴ yao³-le⁴ cˀen³-ve⁴, cˀoi⁴qui³tso²: Tabita ti⁴so¹tjain⁴. Cˀoa⁴ je²-vi⁴ˀni³ qui³sco³ˀai²nqui³ xcon⁴. Cˀia⁴ nca³ tsa³ve³ Pedro, tsa³cˀe²jna³qui²xi⁴. \v 41 Pedro qui³tsjoa³-le⁴ ntsja³, qui³si³qui³so¹tjen⁴. Cˀia⁴ qui³nchja⁴-le⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo cao⁴ je² ya¹nchjin¹ xi³ cˀen³ xˀin⁴-le⁴. Tsa³ca³co¹-le⁴ Dorcas nca³ ti¹jna³con³. \v 42 A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ qui³son² je²-vi⁴ nca³qui³jnta² ya⁴ Jope. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ cho⁴ta⁴ xi³ coan³cjain¹-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Nai³-na¹. \v 43 Cˀoa⁴coan³ nca³ ncjin² ni⁴čhjin³ tsa³cˀe²jna³ Pedro ya⁴ Jope, ya⁴³ ntˀia³-le⁴ jnco³ Simón chji⁴ne⁴čhjoa⁴. \c 10 \s1 Pedro cao⁴ Cornelio \p \v 1 Ya⁴ Cesarea ti¹jna³ jnco³ cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ Cornelio ˀmi². Je²-vi⁴ xi³ nca³jco⁴-le⁴ jnco³ ciento so³nta²do⁴ xi³ Italiana ˀmi². \p \v 2 A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ tsa³ve³xcon¹, cao⁴ nca³yi³je³ ntˀia³-le⁴ qui³tsa³cjon³que³ Ni³na¹. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ limosna tsjoa¹-le⁴ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, cˀoa⁴ ña³qui³ vˀe¹tsˀoa³ntsjai²-le⁴ Ni³na¹. \v 3 Tjin¹ xi³ tsa³ve³ Cornelio nca³ tsa³cˀai²-le⁴ ni³jña¹, jo³-ni³ tsa² las tres nca³ ma³xon². Jnco³ a²ncje⁴-le⁴ Ni³na¹ ji³cho²nčhˀoe², cˀoa⁴qui³tso²-le⁴: Cornelio. \v 4 Cˀoa⁴ je²-vi⁴ qui³sco³ˀa², jo³ to⁴qui³tso³cjon¹-ni¹, cˀoa⁴qui³tso²: Jme¹ ni¹³, Señor. Cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Je² xi³ ti³vˀe²tsˀoai³, cao⁴ je² limosna xi³ ti³vˀai²³, ji³cho² ca³tˀa³-le⁴ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ Ni³na¹. \v 5 Ntˀai⁴-vi⁴ ti⁴ca³sain¹³ xˀin⁴ ya⁴ Jope. Ca²tji³cja³ˀa¹ jnco³ Simón. Pedro ˀmi² je² jan³ˀain¹-le⁴ xi³ ma³jao²-ni³. \v 6 Pedro ti¹jna³ ntˀia³-le⁴ jnco³ Simón chji⁴ne⁴čhjoa⁴. Ja⁴ntai³ nta¹chi³con³ qui³jna³ ni³ˀya³-le⁴. Je² cˀoa⁴coi⁴tso⁴-li² jña³-le⁴ xi³ ma³chjen¹ nca³ sˀiain⁴. \v 7 Qui³ je² a²ncje⁴ xi³ ti¹fa¹cao⁴ Cornelio. Cˀia⁴ Cornelio qui³nchja⁴-le⁴ jao² cho⁴ˀnta³-le⁴ cao⁴ jnco³ so³nta²do⁴ xi³ ve³xcon¹ Ni³na¹, xi³ ti⁴je²-ni³ so³nta²do⁴-le⁴ xi³ si¹chjen¹ntsjai². \v 8 Xi³ je³tsa³cˀe¹-le⁴ na⁴jmi¹ nca³yi³je³, qui³si³ca³sen¹ ya⁴ Jope. \v 9 Xi³ coan³nchaon³-ni³ cˀia⁴ nca³ tjio¹fi² ya⁴³ ntia⁴², cˀia⁴ nca³ ji³cho²čhian³ na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴, jo³-ni³ tsa² nchi³sen³, Pedro qui³tsin³ ya⁴ son²ncˀa³ ni³ˀya³ nca³ cˀoe⁴²tsˀoa³. \v 10 A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ coan³vao³-le⁴, coan³me³-le⁴ nca³ tsa³cjen². Cˀia⁴ nca³ sˀa⁴ ti¹sˀe³nta³-le⁴ tso³jmi² xi³ squi⁴ne⁴, tsa³cˀai²jnco³-le⁴ ni³jña¹. \v 11 Tsa³ve³ ncˀa³jmi³ nca³ ti⁴xˀa⁴. Ya⁴ ji³nčhoa³jen³-ni³ jnco³ tso³jmi², jo³-ni³ tsa² jnco³ na³jño³ xi³ nˀion¹ te³, xi³ tjin¹nˀion¹tjon² nca³ ño³ xi⁴nqui⁴-le⁴. Ji³nčhoa³jen³ tˀa³na³nqui³. \v 12 Ya⁴ ja³ˀai³ya² nca³yi³je³ jco⁴ya³ cho⁴ xi³ ño³ ma³ ntso⁴co⁴ xi³ tjin¹ i⁴ son³ˀnte³-vi⁴, cao⁴ cho⁴ xi³ fi²jve³, cao⁴ ni⁴se³ xi³ fi²tjen⁴ncˀa¹. \v 13 Pedro qui³nčhˀoe¹ jnco³ xi³ qui³nchja⁴-le⁴: Ti⁴so¹tjain⁴ Pedro, ti⁴cˀain³, chi⁴nai⁴. \v 14 Cˀia⁴ cˀoi⁴qui³tso² Pedro: Ma³jain² Señor. Ni⁴to⁴cˀia³-jin²la² qui³squi²ne⁴ tso³jmi² xi³ xcon¹, a³xo⁴ xi³ chˀao³ cjoan³. \v 15 Nqui²jnco³cˀa² ti⁴qui³nčhˀoe¹-nca¹ni³ je² jta⁴: Je² xi³ Ni³na¹ qui³si³tsje³, a³li² tso³jmi²xcon¹-jin² ˀmi²-lai⁴. \v 16 Jan² cˀa³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² coan³. Je² na³jño³ qui³tjoe¹ nqui²ntia³-ni³ ya⁴ ncˀa³jmi³. \v 17 Pedro li²coi³ ma³cho⁴ya³-le⁴ jme³ xi³ tso²ya³-ni³ je² ni³jña¹-ve⁴ xi³ ca²vˀai²-le⁴. Coe⁴-ni³ ji³cho² je² cho⁴ta⁴ xi³ qui³si³ca³sen¹ Cornelio. Qui³tsi²na³nqui³ ni³ˀya³-le⁴ Simón. Ja³ˀai³jčho³ xo⁴ntjoa⁴. \v 18 Cˀia⁴ qui³tsi²na³nqui³ tsa² ti¹jna³ ya⁴-ve⁴ jnco³ Simón xi³ tjin¹-le⁴ nqui²jnco³ jan³ˀain¹ xi³ Pedro ˀmi². \v 19 Cˀia⁴ nca³ ti¹si¹cja³ˀai³tsjen³ Pedro je² ni³jña¹ xi³ ca²vˀai²-le⁴, je² Espíritu cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Coe⁴-ni³ i⁴ tjio¹-vi⁴ jan² cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ va¹sjai³-li². \v 20 Ti⁴so¹tjain⁴ ntˀai⁴, tˀin³jain⁴, a³li² jao²-jin² vˀai²to³coin²³ nca³ cˀoin¹coai⁴. An³ ca²si³ca³sen¹³ je² cho⁴ta⁴-ve⁴. \v 21 Cˀia⁴ Pedro qui³jen³con³-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ Cornelio qui³si³ca³sen¹, cˀoa⁴qui³tso²: An³ nia¹³ xi³ vi³jnchi³sjai³-nao¹³. Jme¹ ni¹³ cjoa⁴ xi³ tjin¹ nca³ ca²nčhoa³-si¹nio³. \v 22 Cho⁴ta⁴-ve⁴ qui³tso²: Ni²xa¹-lai⁴jin⁴ Cornelio, je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ jnco³ ciento so³nta²do⁴, cˀoa⁴ cho⁴ta⁴cjoa⁴qui²xi⁴ xi³ ve³xcon¹ Ni³na¹, cˀoa⁴ xi³ nta³ cho⁴ta⁴ tso²-le⁴ nca³tsˀi³ na⁴xi⁴na³nta¹ judío. Jnco³ a²ncje⁴-le⁴ Ni³na¹ qui³si³qui³nčhˀoe¹ nca³ ca²ta³si¹ca³sen¹cja³ˀa¹-li² ni³ˀya³-le⁴, nca³ ca²ta³nčhˀoe¹-li² je² en¹ xi³ ti³vˀai²³. \v 23 Cˀia⁴ Pedro qui³si³cja³ˀa³sˀen³ ni³ˀya³-le⁴ cho⁴ta⁴-ve⁴, cˀoa⁴ qui³tsjoa³-le⁴ ˀnte³. Xi³ coan³nchaon³-ni³ ji³so²tjen⁴, qui³cao⁴ cho⁴ta⁴-ve⁴. Tjin¹ cˀa³ cho⁴ta⁴ntsˀe⁴ xi³ tjio¹ ya⁴ Jope xi³ cˀoa⁴-ti⁴ qui³cao⁴. \v 24 Xi³ coan³nchaon³-ni³ ja³ˀa³sˀen³ ya⁴ Cesarea. Cornelio ti¹co³ya³-le⁴. Je³qui³nchja⁴-le⁴ nca³tsˀi³ xi¹ncjin¹ cao⁴ mi²yo⁴-le⁴ xi³ nqui²sa⁴ nta³ fao¹. \v 25 Cˀia⁴ nca³ ja³ˀa³sˀen³ Pedro, ji³tjo³cja³ˀa¹ Cornelio. Tsa³ca³sen²xco¹nchˀin³tˀa³-le⁴, tsa³ve³xcon¹ Pedro. \v 26 To⁴nca³ Pedro qui³si³qui³so¹tjen⁴, cˀoa⁴qui³tso²: Ti⁴so¹tjain⁴. Cˀoa⁴-ti⁴ an³-je⁴ cho⁴ta⁴ nia¹³. \v 27 Pedro tsa³cja¹cao⁴, cˀoa⁴ ja³ˀa³sˀen³. Nˀion¹ ncjin² cho⁴ta⁴ qui³sa³co³-le⁴ xi³ coan³xco¹. \v 28 Cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: ˀya³-nio¹³ nca³ jon²-vi⁴ nca³ tsi² tsa² tjo³ˀnte³ nca³ jnco³ cho⁴ta⁴ judío si¹jnco³ yao³-le⁴, a³xo⁴ fi²con³-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin². To⁴nca³ Ni³na¹ qui³tso²ya³-na³ nca³ ni⁴jnco³-jin² cho⁴ta⁴ xi³ xcon¹, a³xo⁴ xi³ chˀao³ cjoan³ xin¹-le⁴. \v 29 Coi³ cjoa⁴ cˀia⁴ nca³ qui³no²cjoa⁴-nai¹³, ja²ˀai⁴ nti⁴toan⁴. Cˀoa⁴-sˀin² ntˀai⁴ cjo³na³nquia³, a¹-ni³ nca³ an³ qui³no²cjoa⁴-si¹ni³nao¹³. \v 30 Cˀia⁴ Cornelio cˀoa⁴qui³tso²: Coan³ño³-na³ ni⁴čhjin³ nca³ ti²jna⁴nchjan³ coi³-la⁴ hora-vi⁴. Las tres nca³ ma³xon², ti²vˀe³tsˀoa²³ i⁴ ni³ˀya³-na⁴. Coe⁴-ni³ jnco³ cho⁴ta⁴ tsa³ca³sen² nqui³xcoan³. Fa³te³ cji³ na³jño³-le⁴. \v 31 Cˀoa⁴qui³tso²: Cornelio, je² xi³ ti³vˀe²tsˀoai³, qui³no²ˀya²-li², cˀoa⁴ je² limosna xi³ ti³vˀai²³, ji³cho² ca³tˀa³-le⁴ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ Ni³na¹. \v 32 Ti⁴ca³sain¹³ cho⁴ta⁴ ya⁴ Jope, ca²tji³cja³ˀa¹ jnco³ Simón. Pedro ˀmi² je² jan³ˀain¹-le⁴ xi³ ma³jao²-ni³. Ti¹jna³ ntˀia³-le⁴ jnco³ Simón chji⁴ne⁴čhjoa⁴. Ja⁴ntai³ nta¹chi³con³ qui³jna³ ni³ˀya³-le⁴. Cˀia⁴ nca³ cjoa⁴ˀai¹, cjoa¹cao⁴-li². \v 33 Cˀoa⁴-sˀin² nti⁴ton⁴ qui³si³ca³sen¹-le²³. Cˀoa⁴ ji³-ˀni³, cjai¹nca³ nta³ ca²nˀiain²³ nca³ ca²nčhoai¹³. Ntˀai⁴-vi⁴ntai⁴ nca³tsˀi³-jin⁴ i⁴ ti³yoi³⁴-jin⁴ nqui³xcon⁴ Ni³na¹, nca³ coi⁴no²ˀyai²⁴-jin⁴ nca³yi³je³ xi³ cˀoa⁴qui³tso²-li² Ni³na¹. \v 34 Cˀia⁴ Pedro tsa³cˀe¹tsˀia⁴ nca³ qui³nchja⁴: Cjoa⁴qui²xi⁴ ni¹, ti²ˀve³-nia¹³ nca³ Ni³na¹ to⁴nco¹son² fi²cao⁴ nca³tsˀi³. \v 35 To⁴jña³-ni³ son³ˀnte³, je² xi³ tso³cjon¹que³ Ni³na¹, xi³ sˀin¹ xi³ cjoa⁴qui²xi⁴, Ni³na¹ tjao²que³-ni¹. \v 36 Jon² ˀya³-nio¹³ je² en¹ xi³ Ni³na¹ qui³si³ca³sen¹-le⁴ xti³-le⁴ Israel. Qui³nchja⁴ya³ je² en¹nta³ xi³ tso² nca³ Cristo si¹qui³njen³nchˀan¹ ni⁴ma⁴-na¹. Je²-vi⁴ Nai³-le⁴ nca³tsˀi³. \v 37 Jon² ˀya³-nio¹³ je² en¹ xi³ qui³son² nca³qui³jnta² Judea. Qui³tsˀia³-ni³ Galilea coan³scan³-ni³ nca³ Juan qui³nchja⁴ya³ je² cjoa⁴sa³te¹nta¹. \v 38 Jon² ˀya³-nio¹³ je² en¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Jesús xi³ Nazaret tsˀe⁴, jo³-sˀin² nca³ Ni³na¹ qui³tsjoa³-le⁴ xa¹ cao⁴ Espíritu Santo cao⁴ nca³nˀion¹. Je² Jesús xi³ tsa³cˀa³mjen³ nca³ to⁴cjoa⁴nta³ qui³sˀin³, cˀoa⁴ qui³si³nta³ nca³tsˀi³ xi³ je² nai⁴² qui³si³cja³ˀa¹ cjoa⁴ñˀain³, nca⁴ Ni³na¹ ti¹jna³cao⁴ Jesús. \v 39 Jin⁴-jin⁴ testigo ni¹⁴-jin⁴ nca³yi³je³ jme³-ve⁴ cjoa⁴ xi³ cˀoa⁴qui³sˀin³ i⁴ na³nqui³ Judea cao⁴ Jerusalén. Je² xi³ cho⁴ta⁴ Judea qui³si³cˀen³ nca³ tsa³cˀe¹tjen⁴ vˀa³nqui³tˀa³ jnco³ ya¹. \v 40 Je²-vi⁴ xi³ Ni³na¹ qui³sco²mi³tjen⁴ nca³ coan³jan²-ni³ ni⁴čhjin³, cˀoa⁴ xi³ qui³si³cˀa³tsen³. \v 41 A³li²coi³ qui³si³cˀa³tsen³-le⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, to⁴jin⁴ qui³si³cˀa³tsen³-na³jin⁴ xi³ testigo tsa³qui³ncha¹-na³jin⁴ nca³sˀa⁴, jin⁴-jin⁴ xi³ tsa³qui³chi³coai⁴-jin⁴, xi³ qui³ˀyo²coai⁴-jin⁴, coan³scan³-ni³ nca³ je³ja³ˀa³ya²jin³-ni³le⁴ cˀen³. \v 42 Tsa³ca³te¹xo³ma³-na³jin⁴ nca³ coi⁴no²cjoa⁴ya³-lai⁴jin⁴ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, cˀoa⁴ nca³ cˀoai⁴-jin⁴ en¹-na⁴jin⁴ nca³ je² ni¹ xi³ Ni³na¹ tsa³ca³sen¹ jo³-ni³ tsa² Juez xi³ vˀe¹nta³-jin³ cjoa⁴-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ tjio¹con³ cao⁴ xi³ cˀen³. \v 43 Nca³tsˀi³ xi³ qui³nchja⁴ya³ tsjoa¹ en¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴, nca³ nca³tsˀi³ xi³ coan⁴cjain¹-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Jesús cha⁴tˀa³-le⁴ je¹-le⁴ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ Jesús. \v 44 To⁴jo³ ti¹nchja⁴-sa³ Pedro je² en¹ xo⁴ tso²-ve⁴, cˀia⁴ nca³ je² Espíritu Santo ja³ˀa³sˀen³jin³ ni⁴ma⁴-le⁴ nca³tsˀi³ xi³ tjio¹nčhˀoe¹ en¹-vi⁴. \v 45 Je² cho⁴ta⁴ xi³ tjen⁴cao⁴ Pedro, xi³ coan³cjain¹-le⁴, xi³ ti⁴je²-ni³ cho⁴ta⁴-le⁴ cjoa⁴circuncisión coan³xcon¹-le⁴ nca³ je² cjoa⁴tjao² xi³ je² Espíritu Santo cˀoa⁴-ti⁴ ja³ˀai³jin³ ni⁴ma⁴-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin². \v 46 Qui³nčhˀoe¹-le⁴ nca³ nchja⁴ xi³ cja⁴ˀai¹ en¹-je⁴, cˀoa⁴ nca³ cjai¹nca³ nta³ vˀa³sje³je³ya³ Ni³na¹. \v 47 Cˀia⁴ qui³nchja⁴ Pedro, a³ tjin¹-ni³ cho⁴ta⁴ xi³ coa⁴te²chjoa² na³nta¹-ve⁴, jme¹-ni³ nca³ tsi² sa⁴te¹nta¹-si¹ni³ je²-vi⁴ xi³ cˀoa⁴-ti⁴ ca²tjoe¹-le⁴ Espíritu Santo, jo³-sˀin² nca³ ña¹ qui³tjoe¹-na¹. \v 48 Cˀia⁴ Pedro tsa³ca³te¹xo³ma³-le⁴ nca³ sa⁴te¹nta¹ cao⁴ jan³ˀain¹-le⁴ Nai³-na¹ Jesús. Cho⁴ta⁴ tsa³cˀe¹tsˀoa³-le⁴ nca³ cˀoe¹jna³-sa³ nqui² jo³ tjin¹ ni⁴čhjin³. \c 11 \s1 Pedro vˀe¹-le⁴ na⁴jmi¹ ya⁴ Jerusalén \p \v 1 Ya⁴ Judea je² pa²stro⁴ cao⁴ ntsˀe⁴ xi³ ma³cjain¹-le⁴ qui³nčhˀoe¹ nca³ cˀoa⁴-ti⁴ je² cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin² qui³scoe¹tjao² en¹-le⁴ Ni³na¹. \v 2 Cˀia⁴ nca³ Pedro qui³mi³ ya⁴ Jerusalén, cho⁴ta⁴-le⁴ cjoa⁴circuncisión tsa³cjao¹ti³ya³-ni³. \v 3 Cˀoa⁴qui³tso²: A¹-ni³ cˀoa⁴-sˀin² ca²ˀmi³sˀen³-si¹ni³ ni³ˀya³-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ tsi² cjoa⁴circuncisión coan³-le⁴, cˀoa⁴ ca²vi³chi³coai⁴. \v 4 Cˀia⁴ tsa³cˀe¹tsˀia⁴ Pedro, ntia³ntia³ qui³tso²ya³-le⁴ jme³ xi³ coan³: \v 5 Cˀia⁴ nca³ ti²jna⁴ ya⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ Jope nca³ ti²vˀe³tsˀoa²³, tsa³cˀai²jnco³-na³ ni³jña¹. Tjin¹ xi³ tsa³ˀve³. Jnco³ tso³jmi² jo³-ni³ tsa² jnco³ na³jño³ xi³ nˀion¹ te³, xi³ tjin¹nˀion¹tjon² nca³ ño³ xi⁴nqui⁴-le⁴, ji³nčhoa³jen³-ni³ ncˀa³-jmi³. Ja³ˀai³ ˀnta³ jña³ ti²jna⁴. \v 6 Cˀia⁴ nca³ qui³sco²tsen³, tsa³ˀve³-nia¹³ cho⁴son³ˀnte³ xi³ ño³ ma³ ntso⁴co⁴, cao⁴ cho⁴jña¹, cao⁴ cho⁴ xi³ fi²jve³, cao⁴ ni⁴se³ xi³ fi²tjen⁴ncˀa¹. \v 7 Qui³nčhˀoe³ jnco³ xi³ qui³tso²-na³: Ti⁴so¹tjain⁴ Pedro, ti⁴cˀain³, chi⁴nai⁴. \v 8 Cˀoi⁴qui³xian³: Ma³jain² Señor. Ni⁴to⁴cˀia³-jin²la² qui³si³cja³ˀa³sˀen³ ntso⁴ˀva³ tso³jmi² xi³ xcon¹, a³xo⁴ xi³ chˀao³ cjoan³. \v 9 Nqui²jnco³cˀa² je² jta⁴ qui³nchja⁴-ni³na³ ncˀa³jmi³: Je² xi³ Ni³na¹ qui³si³tsje³, a³li² tso³jmi²xcon¹-jin² ˀmi²-lai⁴. \v 10 Jan² cˀa³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² coan³. Nca³yi³je³ tso³jmi²-ve⁴ qui³tjoe¹ nqui²ntia³-ni³ ya⁴ ncˀa³jmi³. \v 11 Cˀoa⁴ cˀia⁴-ˀni³ jan² cho⁴ta⁴xˀin⁴ ja³ˀai³ ya⁴ ni³ˀya³ jña³ nca³ ti²jna⁴. Jnco³ cho⁴ta⁴ ya⁴ Cesarea qui³si³ca³sen¹con³-na³. \v 12 Je² Espíritu Santo cˀoa⁴qui³tso²-na³ nca³ ya⁴ cjoi¹coa⁴, nca³ tsi² tsa² jao² cˀoe³coan³. Cˀoa⁴-ti⁴ qui³cao⁴-na³ je² jaon³ ntsˀe⁴. Ji³tja³sˀain³-jin⁴ ni³ˀya³-le⁴ je² cho⁴ta⁴xˀin⁴-ve⁴. \v 13 Je² cho⁴ta⁴xˀin⁴-ve⁴ tsa³cˀe¹-na³jin⁴ na⁴jmi¹ nca³ tsa³ve³ jnco³ a²ncje⁴ xi³ tsa³ca³sen²jna³ ya⁴³ ni³ˀya³-le⁴, cˀoa⁴qui³tso²-le⁴: Ti⁴ca³sain¹³ xˀin⁴ ya⁴ Jope. Ca²tji³cja³ˀa¹ jnco³ Simón. Pedro ˀmi² je² jan³ˀain¹-le⁴ xi³ ma³jao²-ni³. \v 14 Je² xi³ cˀoa⁴coi⁴tso⁴-li² en¹ jo³-sˀin² nca³ coi²tjo⁴ntjai² cao⁴ nca³tsˀi³ xi³ tsˀe⁴ ntˀia³-li⁴. \v 15 Cˀia⁴ nca³ an³ tsa³cˀe³tsˀia⁴ nca³ qui³nchja²³, je² Espíritu Santo ja³ˀai³jin³ ni⁴ma⁴-le⁴ nca³ je², jo³-sˀin² nca³ ja³ˀai³jin³ ni⁴ma⁴-na¹ nca³ ña¹ nca³sˀa⁴. \v 16 Cˀia⁴ ja³ˀai³tsjen³-na³ en¹-le⁴ Nai³-na¹, jo³ qui³tso²: Cjoa⁴qui²xi⁴ Juan tsa³ca³te¹nta¹-ni³ cao⁴ na³nta¹, to⁴nca³ jon² sa⁴te¹nta¹-nio³ cao⁴ Espíritu Santo. \v 17 Cˀoa⁴-sˀin²ˀni³, tsa² Ni³na¹ qui³tsjoa³-le⁴ nca³ je² ti⁴je²-ni³ cjoa⁴tjoa², jo³-sˀin² qui³tsjoa³-na¹ nca³ ña¹ xi³ coan³cjain¹-na¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Nai³-na¹ Jesucristo, ˀya¹-ni³ an³ nca³ coan⁴ coa²te⁴jna³nˀion¹-le⁴ Ni³na¹. \v 18 Cˀia⁴ nca³ qui³nčhˀoe¹ nca³yi³je³ xo⁴ tso²-ve⁴, tsa³ca³tio²jyo¹. Cjai¹nca³ to⁴je³ya³ tsˀa³sje³ Ni³na¹. Cˀoa⁴qui³tso²: Cjoa⁴qui²xi⁴-ˀni³ nca³ Ni³na¹ cˀoa⁴-ti⁴ qui³tsjoa³-le⁴ cjoa⁴nta³ sa³ˀnta³ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin² nca³ si⁴²cˀa³ntjai²ya³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ nca³ sˀe⁴-le⁴ cjoa⁴vi³jna³chon³ nca³ntsjai². \s1 Bernabé qui³ ya⁴ˀnta³ Antioquía \p \v 19 Nca³tsˀi³ xi³ qui³tsao³va³ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴ñˀain³ xi³ ja³ˀai³ cˀia⁴ nca³ tsa³cˀe²jna³ Esteban, tsa³cˀe²ma³ ya⁴ˀnta³ Fenicia cao⁴ Chipre cao⁴ Antioquía. Qui³nchja⁴ya³ en¹-le⁴ Ni³na¹, to⁴nca³ to⁴je² cho⁴ta⁴ judíos xi³ cˀoa⁴-sˀin² qui³tso²-le⁴, ni⁴ˀya³-jin²sa³ xi³ cja⁴ˀai¹. \v 20 Ya⁴ tjio¹jin³-le⁴ cˀa³ cho⁴ta⁴ xi³ tsˀe⁴ Chipre cao⁴ cho⁴ta⁴ xi³ tsˀe⁴ Cirene. Cˀia⁴ nca³ ja³ˀa³sˀen³ ya⁴ Antioquía, je²-vi⁴ tsa³cja¹cao⁴ cho⁴ta⁴ griegos, cˀoa⁴ qui³nchja⁴ya³ en¹nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Nai³-na¹ Jesús. \v 21 Je² Nai³-na¹ qui³tsjoa³nca³nˀion¹-le⁴. Ncjin² coan³ xi³ coan³cjain¹-le⁴, cˀoa⁴ qui³tˀa³-le⁴ Nai³-na¹. \v 22 Qui³son² je² cjoa⁴-vi⁴ sa³ˀnta³ je² na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo xi³ tjio¹ ya⁴ Jerusalén. Cˀia⁴ qui³si³ca³sen¹ Bernabé nca³ coai⁴ ya⁴ˀnta³ Antioquía. \v 23 Cˀia⁴ nca³ Bernabé ji³cho², tsa³ve³ cjoa⁴nta³-le⁴ Ni³na¹, coan³tsjoa³-le⁴. Tsa³cˀe¹ne² nca³tsˀi³ nca³ cao⁴ nca³yi³je³ ni⁴ma⁴-le⁴ ca²ta³va³tio²tˀa³-le⁴ Nai³-na¹. \v 24 Cjai¹nca³ to⁴nta³ cho⁴ta⁴ Bernabé, cjai¹nca³ to⁴tjin¹jin³ ni⁴ma⁴-le⁴ je² Espíritu Santo, nˀion¹ nta³ ma³cjain¹-le⁴. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ ncjin² cho⁴ta⁴ xi³ ya⁴ ja³ˀa³sˀen³tˀa³-le⁴ je² Nai³-na¹. \v 25 Cˀia⁴ qui³ Bernabé ya⁴ Tarso, qui³ ca¹sjai³ Saulo. Cˀia⁴ nca³ qui³sa³co³sjai³-le⁴, ji³nčhoa³cao⁴ ya⁴ Antioquía. \v 26 Jnco³ no¹ ya⁴ coan³ña³tˀa³-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo. Ncjin² cho⁴ta⁴ tsa³ca³co¹ya³-le⁴. Cˀoa⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo cristianos tsa³cˀin² nca³ ti¹tjon² ya⁴ Antioquía. \v 27 Cˀia⁴ ni⁴čhjin³-ve⁴ ji³tjo³jen³-ni³ Jerusalén cho⁴ta⁴ xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹. Ja³ˀai³ ya⁴ Antioquía. \v 28 Jnco³ xi³ Agabo ˀmi² tsa³qui³so¹tjen⁴jin³. Tsa³ca¹ya³con³ nca³ nˀion¹ tse³ cji³nčha¹ xi³ coan⁴ nca³qui³jnta² son³ˀnte³, nca⁴ je² Espíritu Santo xi³ cˀoa⁴-sˀin² qui³tso²-le⁴. Cˀoa⁴coan³ je² ni⁴čhjin³ cˀia⁴ nca³ tsa³cˀe²jna³ jnco³ xi³ tsa³ca³te¹xo³ma³ xi³ Claudio ˀmi². \v 29 Cˀia⁴ je² cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo qui³si³cja³ˀai³tsjen³ nca³ tsjoa¹nca³nˀion¹-le⁴ jo³-sˀin² tjin¹-le⁴ nca³ jnco¹jnco¹. Cˀoa⁴-sˀin² tsa³qui³ncha³cao⁴ ntsˀe⁴ xi³ tjio¹ ya⁴ Judea. \v 30 Cˀoa⁴-ti⁴sˀin² qui³sˀin³, qui³si³ca³sen¹-le⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³. Bernabé cao⁴ Saulo qui³cao⁴. \c 12 \s1 Qui³nto³va² preso Pedro \p \v 1 Ti⁴cˀia³-ni³ je² cho⁴ta⁴ti¹tjon² Herodes tsa³ca³te¹xo³ma³ nca³ chˀao³ qui³si³cao⁴ cˀa³ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo. \v 2 Cuchillo qui³si³cˀen³-ni³ Jacobo ntsˀe⁴ Juan. \v 3 Cˀia⁴ nca³ qui³sa³sen³cˀa³-le⁴ cho⁴ta⁴ judío, cˀoa⁴-ti⁴ coan³me³-le⁴ nca³ qui³tsoa³ Pedro. Coi³ ni⁴čhjin³-ve⁴ cˀia⁴ nca³ nio⁴xti²la⁴ xi³ tsin²-le⁴ na⁴ˀyo⁴san³-jin². \v 4 Cˀia⁴ nca³ qui³nto³va² preso Pedro, Herodes qui³si³cja³ˀa³sˀen³ nto⁴ya¹. Qui³sca³ni¹tˀa³-le⁴ čhja³ˀaon²jnco³ so³nta²do⁴ xi³ qui³si³coi²nta⁴. Herodes me³-le⁴ nca³ cˀoa⁴sje³-le⁴ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, cˀia⁴ nca³ je³ja³ˀa³to³ sˀoi¹ pa²xco⁴. \v 5 Cˀoa⁴-sˀin² Pedro tsa³cˀe²jna³tjao²ˀya³ ya⁴³ nto⁴ya¹. To⁴nca³ je² na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo li²coi³ va³tio²jyo¹, to⁴jo³ ña³qui³ nˀion¹ tjio¹vˀe¹tsˀoa³-le⁴ Ni³na¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Pedro. \s1 Ji³tjo³ntjai² Pedro \p \v 6 Cˀia⁴ nca³ me³-le⁴ cˀoa⁴sje³ Pedro je² Herodes, ti⁴je²-ni³ ni⁴tjen⁴ Pedro ti¹qui³jna³fe²ˀncho²-le⁴ jao² so³nta²do⁴. Jao² cadena tji¹tˀa³nˀion¹-ni³. Je² xi³ tjio¹ma³ si¹coi²nta⁴ nto⁴ya¹ ya⁴ncha³ jčho³ xo⁴ntjoa⁴-le⁴ nto⁴ya¹. \v 7 To⁴nca³ coe⁴-ni³ je² a²ncje⁴-le⁴ Nai³-na¹ ji³cho². Coan³ˀi³sen³son² ya⁴³ nto⁴ya¹. Je² a²ncje⁴-ve⁴ qui³si³cao⁴ Pedro tˀa³jni¹-le⁴, qui³si³cja³ˀa¹-le⁴, cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Xa¹ti¹ ti⁴so¹tjain⁴. Cˀia⁴ je² cadena xi³ tji¹tˀa³ ntsja³ Pedro qui³tjo³ca³tˀa³. \v 8 A²ncje⁴ cˀoa⁴qui³tso²-le⁴ Pedro: Tˀe²nˀioin¹³ nˀo¹cja¹ntia³-li⁴, tja³yai³ jte¹-li⁴. Cˀoa⁴qui³sˀin³ Pedro. A²ncje⁴ cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Chˀa⁴cjai¹³ tso⁴nca⁴-li⁴, nčhoa¹tjen⁴nqui³-nai¹³. \v 9 Cˀia⁴ ji³tjo³ Pedro, qui³tjen⁴nqui³-le⁴ a²ncje⁴-ve⁴. Li²coi³ ve³ tsa² cjoa⁴qui²xi⁴ xi³ qui³sˀin³ je² a²ncje⁴. Qui³si³cja³ˀai³tsjen³ nca³ to⁴ni³jña¹ xi³ qui³tsˀai²-le⁴. \v 10 Ja³ˀa³tˀa³-le⁴ xi³ se¹jna³ti¹tjon², cˀoa⁴ xi³ ma³jao²-ni³ xi³ tjio¹ma³ si¹coi²nta⁴ nto⁴ya¹. Ji³cho² jña³ nca³ xo⁴ntjoa⁴qui⁴cha⁴, jña³ nca³ vi³tja¹sˀen³-nia¹ na⁴xi⁴na³nta¹. To⁴qui³tjo³ˀai² to⁴je². Ji³tjo³, ja³ˀa³ˀncho² jnco³ calle. Cˀia⁴ a²ncje⁴-ve⁴ ji³tjo³xin² nti⁴ton⁴-le⁴. \v 11 Cˀia⁴ Pedro qui³si³cja³ˀai³tsjen³nta³, cˀoi⁴qui³tso²: Ntˀai⁴-vi⁴ntai⁴ ña³qui³ ma³cjain¹-na³ nca³ je² Nai³-na¹ ca²si¹ca³sen¹ a²ncje⁴-le⁴, ca²fa³ˀa¹xin²-na³ ja⁴ya³ ntsja³ Herodes cao⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ judíos xi³ tjio¹ma³ co³ya³-na³. \v 12 Cˀia⁴ nca³ je³qui³sco³son²-ni³le⁴ je²-vi⁴, Pedro ji³cho² ya⁴ ni³ˀya³-le⁴ María, na⁴-le⁴ Juan. Je² xi³ Marcos ˀmi² jan³ˀain¹-le⁴ xi³ ma³jao²-ni³. Ya⁴ ni³ˀya³-le⁴ María ncjin² cho⁴ta⁴ tjio¹jtin¹, cˀoa⁴ tjio¹vˀe¹tsˀoa³. \v 13 Pedro qui³si³cja³ne³tˀa³ xo⁴ntjoa⁴ ni³ˀya³. Ji³tjo³ jnco³ tso²ti³ nca³ cjoi⁴nčhˀoe¹. Rode ˀmi² tso²ti³-ve⁴. \v 14 Cˀoa⁴ je²-vi⁴ˀni³ qui³nčhˀoe¹ jta⁴-le⁴ Pedro. Coan³tsjoa³-le⁴ sa³ˀnta³ li²coi³ qui³sco³ˀai² xo⁴ntjoa⁴. To⁴ja³ˀa³sˀen³ to³ca³-ni¹ ya⁴ya³ ni³ˀya³. Tsa³cˀe¹ na⁴jmi¹ nca³ je² Pedro ya⁴ se¹jna³ jčho³ xo⁴ntjoa⁴. \v 15 Cho⁴ta⁴-ve⁴ Cˀoa⁴qui³tso²-le⁴: Sca¹-la⁴li². To⁴nca³ tso²ti³ to⁴jo³ cˀoa⁴-sˀin² ti¹tso² nca³ ña³qui³ je². Cˀia⁴ cˀoa⁴qui³tso² cho⁴ta⁴-ve⁴: Je²-la⁴ a²ncje⁴-le⁴. \v 16 Cˀoa⁴ Pedro to⁴jo³ ti¹si¹cja³ne³. Cˀia⁴ nca³ qui³tjo³ˀai²-le⁴, tsa³ˀya³-le⁴ nca³ je². To⁴coan³xcon¹-le⁴ cho⁴ta⁴. \v 17 To⁴nca³ Pedro qui³sco²mi³tjen³ ntsja³ nca³ jyo¹ ca²ta³tio². Tsa³cˀe¹ na⁴jmi¹ jo³-sˀin² tsˀa³sje³-ni³ nto⁴ya¹ Nai³-na¹. Cˀoa⁴qui³tso²: Cˀoa⁴-sˀin² tˀe²-lao⁴³ na⁴jmi¹ Jacobo cao⁴ nca³tsˀi³ ntsˀe³². Cˀia⁴ ji³tjo³ qui³ jña³ nca³ xin². \v 18 Cˀia⁴ nca³ qui³sˀe³sen¹, cjai¹ to⁴qui³sˀe³-le⁴ cjoa⁴si³ so³nta²do⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ jo³-sˀin² ca²ma³-ni³ nca³ ca²vi³tjo³-ni³ Pedro. \v 19 Cˀoa⁴ Herodes tsa³ca¹sjai³, to⁴nca³ li²coi³ coan³sjai³-le⁴. Qui³tsi²na³nqui³-le⁴ nca³tsˀi³ xi³ tjio¹ma³ si¹coi²nta⁴. Tsa³ca³te¹xo³ma³ nca³ coai⁴ ni²cˀen³. Cˀia⁴ Herodes qui³jen³-ni³ ya⁴ Judea, ji³cho² ya⁴ Cesarea, ya⁴ tsa³cˀe²jna³. \s1 Qui³ni²cˀen³ Herodes \p \v 20 Herodes a³li² to⁴cˀoa⁴cji³ jti³ coan³-le⁴ cao⁴ cho⁴ta⁴ xi³ tsˀe⁴ Tiro cao⁴ Sidón. To⁴nca³ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴-ve⁴ to⁴jnco³ ja³ˀai³con²-le⁴. Tsa³cˀe¹chji¹ˀma³ Blasto, je² xi³ qui³si³sin³-le⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon²-ve⁴. Cˀia⁴ qui³si³je¹ nca³ ca²ta³njen³nchˀan¹ cjoa⁴si³, nca⁴ je² xi³ qui³squi³ne³ cho⁴ta⁴-ve⁴ ja³ˀai³-ni³ na³nqui³-le⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon²-ve⁴. \v 21 Jnco³ ni⁴čhjin³ xi³ qui³sˀe³jna³choa⁴, Herodes tsa³cˀa³cja¹ na³jño³ xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon², tsa³cˀe²jna³ne² ya¹xi²le⁴-le⁴, qui³nchja⁴ya³jin³-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹. \v 22 Nˀion¹ qui³squi³ˀntia¹ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹: Je²-la⁴ve⁴ jta⁴-le⁴ Ni³na¹, a³li² tsa² je² xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴. \v 23 Nti⁴ton⁴ a²ncje⁴-le⁴ Nai³-na¹ tsa³cˀe¹-le⁴ Herodes, to⁴coi³ cjoa⁴ nca³ Herodes li²coi³ qui³tsjoa³-le⁴ cjoa⁴je³ya³ Ni³na¹. Ya¹ja⁴ qui³sˀe³-le⁴, cˀoa⁴-sˀin² cˀen³. \v 24 To⁴nca³ je² en¹-le⁴ Nai³-na¹ a³li² to⁴cˀoa⁴cji³ qui³son², coan³ncjin²ya³ xi³ coan³cjain¹-le⁴. \v 25 Bernabé cao⁴ Saulo ji³nčhoa³ nqui²ntia³-ni³ ya⁴ Jerusalén, nca³ je³qui³si³jnco³ xa¹-le⁴. Cˀoa⁴-ti⁴ ji³nčhoa³cao⁴ Juan, je² xi³ Marcos ˀmi² jan³ˀain¹-le⁴ xi³ ma³jao²-ni³. \c 13 \s1 Ma³jnco³-ni³ cˀa³ nca³ qui³ni²ca³sen¹ Bernabé cao⁴ Saulo \p \v 1 Ja⁴jin³-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo xi³ ma³ña³ ya⁴ Antioquía, tjin¹ cho⁴ta⁴ xi³ nchja⁴ya³ cao⁴ xi³ va³co¹ya³: Bernabé, cao⁴ Simón xi³ Niger ˀmi², cao⁴ Lucio xi³ tsˀe⁴ Cirene, cao⁴ Manaén, je²-vi⁴ coan³jcha¹ cao⁴ Herodes je² cho⁴ta⁴ti¹tjon², cao⁴ Saulo. \p \v 2 Nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴-vi⁴ qui³si³xa¹tˀa³-le⁴ Nai³-na¹, tsa³ca³tio²nchjan³-ni¹. Cˀia⁴ qui³tso² Espíritu Santo: Chja⁴ˀa²xin²-nao¹³ Bernabé cao⁴ Saulo xi³ tˀa³tsˀe⁴ xa¹ xi³ an³ qui³nchja²³-ni³le⁴. \v 3 Cˀia⁴ tsa³ca³tio²nchjan³, cˀoa⁴ tsa³cˀe¹tsˀoa³ cho⁴ta⁴-ve⁴. Tsa³ca¹yo³son² ntsja³ Bernabé cao⁴ Saulo, qui³si³ca³sen¹. \v 4 Cˀoa⁴ je²-vi⁴ˀni³ qui³ni²ca³sen¹ nca³ je² Espíritu Santo xi³ cˀoa⁴qui³tso², ji³cho²jen³ ya⁴ Seleucia. Ya⁴ qui³son²nta¹ sa³ˀnta³ ya⁴ Chipre. \v 5 Cˀia⁴ nca³ ji³cho² ya⁴ Salamina, qui³nchja⁴ya³ en¹-le⁴ Ni³na¹ ya⁴³ ntˀia³ sinagoga xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ judío. Cˀoa⁴-ti⁴ qui³ Juan, tsa³ca³sen¹cao⁴ Bernabé cao⁴ Saulo. \v 6 Qui³ nca³qui³jnta² ˀnte³ ya⁴ Chipre xi³ isla (jña³ tjio¹-jin³ tse³jti³ na³nqui³ nta¹chi³con³). Ji³cho² sa³ˀnta³ Pafos. Ya⁴ qui³sa³te³jin³ jnco³ cho⁴ta⁴ xi³ tji³ˀe³ cjoan³, jnco³ cho⁴ta⁴ judío xi³ to⁴ˀen¹nti³so³ nchja⁴ya³. Barjesús ˀmi². \v 7 Ya⁴ ti¹jna³cao⁴ je² cho⁴ta⁴ti¹tjon² xi³ ˀmi² Sergio Paulo, jnco³ cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ cjai¹nca³ nta³ tjin¹ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴. Je²-vi⁴ xi³ qui³nchja⁴-le⁴ Bernabé cao⁴ Saulo. Me³-le⁴ nca³ cjoi⁴nčhˀoe¹ en¹-le⁴ Ni³na¹. \v 8 To⁴nca³ tsa³cˀe²jna³nˀion¹-le⁴ je² Elimas xi³ cho⁴ta⁴chji⁴ne⁴ tso²-ni³. Me³-le⁴ nca³ cjoa⁴ˀa²xin² je² xi³ ti¹fa³ˀa³sˀen³jin³ ni⁴ma⁴-le⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon². \v 9 Cˀia⁴ Saulo, xi³ cˀoa⁴-ti⁴ Pablo ˀmi², cjai¹nca³ nta³ qui³sˀe³jin³ ni⁴ma⁴-le⁴ je² Espíritu Santo. Qui³sco³ˀa²-ni¹ Elimas. \v 10 Cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Ja⁴! A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ cjoa⁴chˀa¹na⁴-cha⁴ cjoa⁴taon³ xi³ tjin¹-li², ji³ xi³ ˀnti¹-le⁴ nai⁴², co²ntran⁴-le⁴ ji³ nca³yi³je³ xi³ cjoa⁴qui²xi⁴. A³ tsi² tsa² coi⁴jna³jyoi¹³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² ni²qui³xo¹yai³ je² ntia⁴² xi³ qui²xi⁴ xi³ tsˀe⁴ Nai³-na¹. \v 11 Ne³ ntˀai⁴-vi⁴ntai⁴, je² ntsja³ Nai³-na¹ co²ntran⁴ coai⁴-li². Coan⁴xcai⁴, li²coi³ jchai⁴ tsˀoi¹ jo³ tjin¹ ni⁴čhjin³. Nti⁴ton⁴ coan³njion²xa⁴-le⁴ xcon⁴, cˀia⁴ ña³qui³ nˀion¹ coan³njion²-le⁴ son³ˀnte³ je² Barjesús. Tsa³cˀa³mjen³ntai³, tsa³ca¹sjai³ ˀya³-ni³ve⁴ xi³ coai⁴cao⁴-ni³ ntsja³. \v 12 Cˀia⁴ nca³ je² cho⁴ta⁴ti¹tjon² tsa³ve³ jme³-ve⁴ xi³ coan³, coan³cjain¹-le⁴. To⁴coan³xcon¹-le⁴ je² cjoa⁴ xi³ tsa³ca³co¹ya³ xi³ tsˀe⁴ Nai³-na¹. \s1 Pablo qui³nchja⁴ya³ ya⁴ Antioquía \p \v 13 Pablo cao⁴ mi²yo⁴-le⁴ xi³ tjen⁴cao⁴ ji³tjo³-ni³ ya⁴ Pafos. Ja³ˀai³ ya⁴ Perge xi³ tsˀe⁴ na³nqui³ Panfilia. Cˀia⁴ Juan ji³tjo³xin²tˀa³-le⁴. Qui³ nqui²ntia³-ni³ ya⁴ Jerusalén. \v 14 Je² xi³cˀa³ to⁴ja³ˀa³to³-ni¹ Perge. Ji³cho² ya⁴ Antioquía xi³ tsˀe⁴ na³nqui³ Pisidia. Jnco³ ni⁴čhjin³ ni²cja¹ya³ ja³ˀa³sˀen³ ya⁴³ ntˀia³ sinagoga. Ya⁴ tsa³ca³tio². \v 15 Cˀia⁴ nca³ je³qui³sˀe³xquia⁴ je² cjoa⁴te¹xo³ma³ cao⁴ je² xon⁴ xi³ tsˀe⁴ je² xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹, je² cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ ntˀia³ sinagoga qui³nchja⁴-le⁴ Pablo cao⁴ mi²yo⁴-le⁴, cˀoa⁴qui³tso²: Nca³tsˀio³ ˀnti¹ntsˀe³, tsa² tjin¹-no³ jme³-ve⁴ en¹ xi³ cˀoe¹ne²-lao⁴³ na⁴xi⁴na³nta¹, ti⁴no²cjoao⁴³. \v 16 Cˀia⁴ Pablo tsa³ca³sen²nto³, qui³sco²mi³tjen⁴ ntsja³ nca³ jyo¹ ca²ta³tio², cˀoa⁴qui³tso²: Nca³tsˀio³ cho⁴ta⁴ israelitas, cˀoa⁴ jon² xi³ jcon³chao³ Ni³na¹, ti⁴no¹ˀyao²³: \v 17 Je² Ni³na¹-le⁴ cho⁴ta⁴ israelitas tsa³cja³ˀa¹jin³ nˀai³jcha¹cjin³-na¹, qui³si³quin³ncˀa³ je² cho⁴ta⁴-ve⁴ cˀia⁴ nca³ ji³cho²ca³tio² jo³ tjin¹ ni⁴čhjin³ ya⁴ na³nqui³ Egipto. To⁴nca³ Ni³na¹ qui³sco²mi³tjen⁴ čhja³-le⁴ nca³ tsa³ca³sen¹cao⁴, tsˀa³sje³xin²-ni³ ˀnte³-ve⁴ cho⁴ta⁴ israelitas. \v 18 Ña³chan²-la⁴ no¹ qui³si³cjain¹ Ni³na¹ jo³-sˀin² qui³cao⁴ yao³-le⁴ cho⁴ta⁴ israelitas ya⁴ ˀnte³tˀa³xin²tˀa³. \v 19 Ña³to³ ˀnte³ qui³si³qui³xo²ya³ ya⁴ na³nqui³ Canaán. To⁴qui³si³cˀa³vi¹ cjoa⁴tjao²-le⁴ cho⁴ta⁴ israelitas je² ˀnte³-ve⁴. \v 20 Ño³ ciento cao⁴-ni³ ña³chan²te³ no¹ Ni³na¹ qui³tsjoa³-le⁴ cho⁴ta⁴ israelitas xca²le⁴ti¹tjon² xi³ tsa³ca³te¹xo³ma³ sa³ˀnta³ Samuel xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹. \v 21 Cˀia⁴ qui³si³je¹ cho⁴ta⁴ti¹tjon². Ni³na¹ qui³tsjoa³-le⁴ jnco³ xi³ Saúl ˀmi², ˀnti¹-le⁴ Cis, jnco³ xˀin⁴ xi³ ntje⁴-le⁴ Benjamín. Ña³chan² no¹ tsa³ca³te¹xo³ma³. \v 22 Cˀia⁴ nca³ je³ji³tjo³xin² je²-vi⁴, cˀia⁴ qui³sa³sen³ xa¹ cho⁴ta⁴ti¹tjon² David. Xi³ tˀa³tsˀe⁴ David Ni³na¹ qui³tsjoa³ en¹, nca³ cˀoi⁴qui³tso²: Je³qui³sa³co³-na³ David, ˀnti¹-le⁴ Isaí, jnco³ cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ tjin¹jnco³-le⁴ con³ ni⁴ma⁴-na⁴, xi³ cˀoa⁴sˀin⁴² nca³yi³je³ jo³-sˀin² me³-na³. \v 23 Ya⁴ ntje⁴-le⁴ David ja³ˀai³-ni³ Jesús xi³ cˀoa⁴sje³ntjai² cho⁴ta⁴ israelitas, jo³-sˀin² nca³ Ni³na¹ qui³tsjoa³ tsˀoa³. \v 24 To⁴nqui³-ni³ nca³ ja³ˀai³ Jesús, Juan qui³nchja⁴ya³jin³-le⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ israelitas nca ca²ta³sa³te¹nta¹ je² cho⁴ta⁴ xi³ qui³si³cˀa³ntjai²ya³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴. \v 25 Cˀia⁴ nca³ Juan ti¹fe³tˀain³ xa¹ xi³ tso²ˀva³-ni³, cˀoa⁴qui³tso²: ˀya¹ nia¹³ an³, jo¹ vi³xon¹³. A³li² an³-jian²³ xi³ Cristo. To⁴nca³ coe⁴-ni³ jnco³ xi³ nčhoa¹tjen⁴nqui³-na³, sa³ˀnta³ li²coi³ va³quin²-na³ nca³ sco³jnta¹³ čhjoa⁴xin¹jte¹-le⁴. \v 26 Nca³tsˀio³ ˀnti¹ntsˀe³, ˀnti¹xti³-le⁴ xi³ ntje⁴-le⁴ Abraham, cˀoa⁴ jon² xi³ ti³yo³jion³-vi⁴, xi³ jcon³chao³ Ni³na¹, jon² nio¹³ xi³ ja³ˀai³-no³ je² en¹-vi⁴, jo³-sˀin² vi²tjo⁴ntje². \v 27 Nca³tsˀi³ cao⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ xi³ tjio¹ ya⁴ Jerusalén, li²coi³ tsa³ve³ Jesús, cˀoa⁴ li²coi³ qui³nčhˀoe¹ en¹-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹, nta³ tsa² jin³jin³ ni⁴čhjin³ nca³ ni⁴čhjin³ ni²cja¹ya³ sˀe³xquia⁴ xon⁴-le⁴. Cˀoa⁴-sˀin² cho⁴ta⁴ ya⁴ Jerusalén qui³si³cji³tjo³son² en¹-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹ nca³ qui³si³cja³ˀa¹ cjoa⁴ñˀain³ Jesús. \v 28 Nta³ tsa² tsi²jme³ je¹ xi³ coan³sjai³-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Jesús, nta³ tsa² tsi²coi³ va³quin²-le⁴ nca³ cˀoa⁴-sˀin² qui³ni²cˀen³-ni³, cho⁴ta⁴ qui³si³je¹-le⁴ Pilato nca³ si⁴²cˀen³. \v 29 Cˀia⁴ nca³ je³qui³si³tjo³son² nca³yi³je³ cjoa⁴ xi³ cˀoa⁴-sˀin² tji¹tˀa³ tˀa³tsˀe⁴ Jesús, tsa³cja³ˀa¹xin²tˀa³ cro², cˀoa⁴ qui³ ca¹jna³ya³ tsjo¹. \v 30 To⁴nca³ Ni³na¹ qui³sco²mi³tjen⁴jin³-ni³le⁴ cˀen³. \v 31 Ncjin² ni⁴čhjin³ tsa³ˀya³-ni³le⁴. Je² xi³ tsa³ve³, je² ni¹ xi³ ji³nčhoa³mi³cao⁴-ni³ Galilea sa³ˀnta³ Jerusalén. Je² ni¹ xi³ testigo-le⁴ Jesús, cˀoa⁴ xi³ vˀe¹-le⁴ na⁴jmi¹ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹. \v 32 Cˀoa⁴-ti⁴ jin⁴-jin⁴ cˀoa⁴-sˀin² no²cjoa⁴ya³jin³-lai²⁴jin⁴ je² en¹nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² xi³ Ni³na¹ qui³tsjoa³-le⁴ tsˀoa³ je² nˀai³jcha¹cjin³-na¹. \v 33 Coi³ xi³ Ni³na¹ ña³qui³ qui³si³qui³tjo³son²-na¹ xi³ xti³-le⁴ nˀai³jcha¹cjin³-na¹, nca³ qui³si³cja³ˀa¹ya³-ni³le⁴ Jesús, jo³-sˀin² tji¹tˀa³ ya⁴ salmo xi³ ma³jao²-ni³: Ji³ ni¹³ ˀnti¹-na⁴, ntˀai⁴-vi⁴ ji³ xi³ cˀoa⁴-sˀin² ˀnti¹-na⁴ xin³-le²³. \v 34 Ni³na¹ qui³sco²mi³tjen⁴jin³-ni³ xi³ cˀen³ Jesús, nca³ tsi² cˀia³ cjoi⁴ˀnto³ yao³-le⁴. Cˀoa⁴qui³tso²: An³ tsjoa³-no³ nca³ jon² je² cjoa⁴nta³ xi³ ña³qui³ cˀoa⁴tjin¹ xi³ qui³tsjoa³ ntso⁴ˀva³ tˀa³tsˀe⁴ David. \v 35 Coi³ nca³ cˀoa⁴-ti⁴ tso² jña³ tji¹tˀa³-sa³: Li²coi³ cˀoai⁴ˀnte³-lai⁴ ˀnti¹-li⁴ xi³ tsje³ nca³ cjoi⁴ˀnto³ yao³-le⁴. \v 36 Cjoa⁴qui²xi⁴, cˀia⁴ nca³ David je³coan³chjen¹-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ qui³si³tjo³son² jo³-sˀin² me³-le⁴ Ni³na¹, David qui³sˀe³fe². Qui³tjoe¹tjao²tˀa³-le⁴ nˀai³jchi¹nca³-le⁴, yao³-le⁴ ji³ˀnto³. \v 37 To⁴nca³ li²coi³ ji³ˀnto³ yao³-le⁴ je² xi³ Ni³na¹ qui³sco²mi³tjen⁴. \v 38 Ca²ta³ˀyao³ nca³tsˀio³ ˀnti¹ntsˀe³ nca³ to³tˀa³tsˀe⁴ Jesús cˀoa⁴-sˀin² no²cjoa⁴ya³jin³-no³ nca³ cha³tˀa³-no³ je¹-no³. \v 39 Xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ Jesús nca³tsˀi³ xi³ ma³cjain¹-le⁴ fe³tˀa³-le⁴ je¹-le⁴. Je² cjoa⁴te¹xo³ma³ xi³ tsa³cˀe¹jna³-no³ Moisés li²coi³ qui³si³cje³tˀa³-no³ je¹. \v 40 Ti⁴coi²ntao⁴³ yao³-no³ tso²cˀoa⁴, jme¹-ni³ nca³ tsi² cˀoa⁴coan³tˀain³-si¹nio³ jo³ qui³tso² cho⁴ta⁴ xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹. \v 41 Cho¹tsaon³ jon² xi³ taon³ ˀyao³, ca²ta³ma³xcon¹-no³, ca²ta³chao³. An³ cˀoa⁴sˀian³ jnco³ xa¹ je² ni⁴čhjin³-no³, jnco³ xa¹ xi³ tsi² coi³ coan⁴cjain¹-no³ tsa² jnco³ xi³ cˀoe⁴²-no³ na⁴jmi¹. \v 42 Cˀia⁴ nca³ Pablo cao⁴ mi²yo⁴-le⁴ ji³tjo³-ni³ ntˀia³ sinagoga xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ judíos, cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin² tsa³cˀe¹tsˀoa³-le⁴ nca³ ti⁴ca²ta³tso²ya³-nca¹ni³le⁴ je² en¹ je² ni⁴čhjin³ ni²cja¹ya³ xi³jnco³. \v 43 Cˀia⁴ nca³ qui³si³xa³tˀa³ xi¹ncjin¹ nca³tsˀi³ xi³ coan³ña³-ve⁴, ncjin² cho⁴ta⁴ judíos cao⁴ cho⁴ta⁴ xi³ qui³tˀa³-le⁴ cho⁴ta⁴ judíos qui³tjen⁴nqui³-le⁴ Pablo cao⁴ Bernabé. Pablo cao⁴ Bernabé tsa³cja¹cao⁴, nˀion¹ tsa³cˀe¹ne²-le⁴ nca³ ca²ta³vˀe²jna³jin³ntsjai² ni⁴ma⁴-le⁴ je² cjoa⁴nta³-le⁴ Ni³na¹. \v 44 Cˀia⁴ nca³ ni⁴čhjin³ ni²cja¹ya³ xi³jnco³, a³li² to⁴cˀoa⁴cji³ coan³ña³ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, nca³ qui³nčhˀoe¹ je² en¹-le⁴ Ni³na¹. \v 45 To⁴nca³ cjai¹nca³ coan³chi⁴ni⁴ cho⁴ta⁴ judíos, cˀia⁴ nca³ tsa³ve³ nca³ nˀion¹ ncjin² cho⁴ta⁴ coan³ña³. Cˀoa⁴qui³tso² nca³ li²coi³ cˀoa⁴tjin¹ je² en¹-le⁴ Pablo. Qui³nchja⁴ˀaon³-le⁴. \v 46 Cˀia⁴ Pablo cao⁴ Bernabé coan³nˀion¹con³, cˀoa⁴qui³tso²: Cjoa⁴qui²xi⁴ coan³chjen¹-cjoa²la² nca³ qui³nchja⁴ya³jin³-no³ nca³ jon² je² en¹-le⁴ Ni³na¹. To⁴nca³ coi³ nca³ cai³-no³, cˀoa⁴ ni²cja³ˀai³tsjaon³ nca³ tsi² coi³ va³quin²-no³ cjoa⁴vi³jna³chon³ nca³ntsjai², coe⁴-ni³, coa⁴nquin¹chon³-lai⁴jin⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin². \v 47 Cˀoa⁴-sˀin² tsa³ca³te¹xo³ma³-na³jin⁴ Nai³-na¹, cˀoa⁴qui³tso²: Ji³ tsa³cˀe³jna²-le²³ xa¹ nca³ ni⁴ˀi³sen³-lai⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin², jme¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² coi⁴tjo³ntjai²-ni³ cho⁴ta⁴ jña³ sa³ˀnta³ fe³tˀa³-ni³ son³ˀnte³. \v 48 Cˀia⁴ nca³ je² cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin² qui³nčhˀoe¹ en¹ xo⁴ tjin¹-vi⁴, a³li² to⁴cˀoa⁴cji³ coan³tsjoa³-le⁴. Tsˀa³sje³je³ya³ je² en¹-le⁴ Nai³-na¹. Coan³cjain¹-le⁴ nca³tsˀi³ xi³ qui³si³ncha³nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴vi³jna³chon³ nca³ntsjai². \v 49 Cˀoa⁴ je² en¹-le⁴ Nai³-na¹ qui³son² nca³qui³jnta² je² na³nqui³-ve⁴. \v 50 To⁴nca³ cho⁴ta⁴ judíos tsa³qui³ncha¹ˀa³ cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴ cao⁴ ya¹nchjin¹ xi³ nˀion¹ fi² yo⁴nco⁴, cˀoa⁴ xi³ ya¹nchjin¹-le⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon². Cˀoa⁴-sˀin² qui³sco²mi³tjen⁴ cjoa⁴si³ nca³ co²ntran⁴ qui³-le⁴ Pablo cao⁴ Bernabé. Ña³qui³ tsa³cja³ˀa¹xin² ya⁴ ˀnte³-le⁴. \v 51 Pablo cao⁴ Bernabé tsa³cˀe¹tsao³jne³ chao³-le⁴ ntso⁴co⁴. Cˀoa⁴-sˀin² qui³tsjoa³ en¹ co²ntran⁴-le⁴ cho⁴ta⁴-ve⁴. Ja³ˀai³ ya⁴ Iconio. \v 52 Cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo a³li² to⁴cˀoa⁴cji³ coan³tsjoa³-le⁴. Cjai¹nca³ nta³ qui³sˀe³jin³ ni⁴ma⁴-le⁴ je² Espíritu Santo. \c 14 \s1 Pablo cao⁴ Bernabé qui³nchja⁴ya³ ya⁴ Iconio \p \v 1 Cˀoa⁴coan³ ya⁴ Iconio nca³ Pablo cao⁴ Bernabé ja³ˀa³sˀen³ ntˀia³ sinagoga xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ judíos. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ nta³ qui³nchja⁴, sa³nta³ nˀion¹ ncjin² ma³-ni³ cho⁴ta⁴ judíos cao⁴ cho⁴ta⁴ griegos xi³ coan³cjain¹-le⁴. \p \v 2 To⁴nca³ cho⁴ta⁴ judíos xi³ tsi² tsa² coan³cjain¹-le⁴ tsa³qui³ncha¹ˀa³, cˀoa⁴ chˀao³-sˀin² qui³si³cˀe¹yo³ ni⁴ma⁴-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin² nca³ co²ntran⁴ qui³-le⁴ je² ntsˀe⁴. \v 3 Nta³ tsa² cˀoa⁴coan³tˀain³, tse³ tsa³ca³tio² ya⁴-ve⁴. Coan³nˀion¹con³ nca³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Nai³-na¹. Cˀoa⁴ je² Nai³-na¹ qui³si³qui²xi⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ en¹ xi³ tsˀe⁴ cjoa⁴nta³-le⁴ nca³ qui³tsjoa³ nca³ to⁴ntsja³ Pablo cao⁴ Bernabé coan³ni³le⁴ choa⁴ cao⁴ cjoa⁴xcon¹. \v 4 Jao² ya³ coan³ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹. Jnco³ cˀa² xi³ cho⁴ta⁴ judíos tjio¹cao⁴, cˀoa⁴ je² xi³ nqui²jnco³ cˀa² pa²stro⁴ tjio¹cao⁴. \v 5 Cho⁴ta⁴ judíos, cao⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin², cao⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ ña³qui³ qui³ne²-ni¹ Pablo cao⁴ Bernabé. Coan³me³-le⁴ nca³ chˀao³ si⁴²cao⁴, cˀoa⁴ nca³ coa⁴sen²-le⁴ la⁴jao⁴. \v 6 Cˀia⁴ nca³ coan³cho⁴ya³-le⁴ jme³-ve⁴ xi³ coan⁴tˀain³, Pablo cao⁴ Bernabé tsa³nca³ ya⁴ Listra cao⁴ ya⁴ Derbe, na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ tsˀe⁴ na³nqui³ Licaonia, cˀoa⁴ cao⁴ ya⁴ nca³qui³jnta² ˀnte³ xi³ ja⁴ntai³-le⁴. \v 7 Ya⁴-ve⁴ qui³nchja⁴ya³ je² en¹nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Cristo. \s1 Tsa³ca³sen¹-le⁴ la⁴jao⁴ Pablo \p \v 8 Ya⁴ Listra ti¹jna³ jnco³ cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ tsi² tsa² ma³ fi². Chi⁴ˀnque¹ cji³ jo³ sa³ˀnta³ nca³ qui³tsin³. Ni⁴to⁴cˀia³-jin² coan³ tsˀa³mjen³. \v 9 Je²-vi⁴ qui³nčhˀoe¹-le⁴ Pablo nca³ qui³nchja⁴. Cˀia⁴ nca³ Pablo qui³sco³ˀa², tsa³ve³ nca³ coan³cjain¹-le⁴ nca³ coan⁴nta³. \v 10 Cˀia⁴ nˀion¹ qui³nchja⁴ Pablo: Ti⁴so¹tjain⁴, ti⁴sen⁴jna³qui²xi⁴-ni³ ntso⁴coi³. Cˀoa⁴ je² cho⁴ta⁴-ve⁴ˀni³ ña³qui³ qui³squi²⁴ncˀa³-ni¹. Coan³ tsˀa³mjen³. \v 11 Cˀia⁴ nca³ tsa³ve³ nca³tsˀi³ jme³-ve⁴ xi³ qui³sˀin³ Pablo, nˀion¹ qui³nchja⁴ nca³ en¹ licaónica: Ni³na¹ xi³ cˀoa⁴cjoan³ jo³ cjoan³ cho⁴ta⁴xˀin⁴ ca²vi³tjo³jen³con³-na¹. \v 12 Bernabé, Júpiter qui³tso²-le⁴. Cˀoa⁴ Pablo, Mercurio qui³tso²-le⁴, nca⁴ je² ni¹ xi³ qui³nchja⁴ya³ en¹. \v 13 Xco¹son²-le⁴ Júpiter se¹jna³ntai³ na⁴xi⁴na³nta¹, cˀoa⁴ je² na⁴ˀmi³-le⁴ ja³ˀai³cao⁴ nčha⁴ja⁴ cao⁴ corona ya⁴ xo⁴ntjoa⁴-le⁴ nchˀoa¹-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹. Me³-le⁴ cao⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ nca³ si⁴²cˀen³tˀa³-le⁴ Pablo cao⁴ Bernabé. \v 14 Cˀia⁴ nca³ qui³nčhˀoe¹ je² pa²stro⁴ Bernabé cao⁴ Pablo, ña³qui³ tsa³ca³sen¹jnta³ na³jño³-le⁴, qui³to²ca³jin³-le⁴ cho⁴ta⁴ncjin²-ve⁴, qui³squi³ˀntia¹xa¹-le⁴ nca³tsˀi³. \v 15 Cˀoa⁴qui³tso²: Nca³tsˀio³ ˀnti¹nˀai³, a¹-ni³ nca³ cˀoa⁴nˀian²-si¹nio³. Cˀoa⁴-ti⁴ jin⁴ cho⁴ta⁴ ni¹⁴-jin⁴, jo³ ti³ncha³sa³yo³ nca³ jon². Cˀoa⁴-sˀin² ti³no²cjoa⁴ya³jin³-lai²⁴jin⁴ nca³ ni⁴to⁴jme³-jin² chji¹-le⁴ je² cjoa⁴ xi³ ti³nˀiaon²³. Ti⁴njion¹³ je² cjoa⁴ je²-vi⁴, cˀoa⁴ ta³nquin¹tˀa³-lao⁴³ je² Ni³na¹ xi³ ti¹jna³con³, xi³ qui³si³nta³ ncˀa³jmi³, cao⁴ son³ˀnte³, cao⁴ nta¹chi³con³, cao⁴ nca³yi³je³ jme³-sa³ xi³ ya⁴ tjin¹. \v 16 Je² ni⁴čhjin³ xi³ je³ja³ˀa³to³, Ni³na¹ qui³tsjoa³ˀnte²-le⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ nca³ tsa³cˀe²ma³ ntia⁴² xi³ ti⁴tsˀe⁴-ni³. \v 17 To⁴nca³ Ni³na¹ li²coi³ qui³tsjion³con³ yao³-le⁴, nca tsi² tsa² jme³ testigo qui³sˀe³-le⁴. Cjai¹nca³ nta³ qui³sˀin³. Qui³tsjoa³-no³ jtsi¹ xi³ ncˀa³jmi³ nčhoa³-ni³, cˀoa⁴ ni⁴čhjin³ jo³-sˀin² nca³ ma³jcha¹ tso³jmi²ntje². Qui³tsjoa³-no³ je² tso³jmi² xi³ vi³yo³chon³-nio³, cao⁴ cjoa⁴tsjoa³ xi³ sˀe³jna³-jin³ ni⁴ma⁴-no³. \v 18 Cˀia⁴ nca³ Pablo cao⁴ Bernabé cˀoa⁴qui³tso² je²-vi⁴, to⁴cˀia⁴ tsa³ca³te³cja¹ya³ i⁴tse¹-le⁴ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, jme¹-ni³ nca³ tsi² coi³ qui³tsjoa³-si¹ni³le⁴ je² cho⁴ xi³ si⁴²cˀen³tˀa³-le⁴. \v 19 Cˀia⁴ ji³cho² cˀa³ cho⁴ta⁴ judíos xi³ ji³nčhoa³-ni³ ya⁴ Antioquía cao⁴ ya⁴ Iconio. Tsa³qui³ncha¹ˀa³ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, tsa³ca³sen¹-le⁴ la⁴jao⁴ Pablo, tsa³ca¹jve³tˀa³xin² na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴. Je³-la⁴ cˀen³, qui³tso² cho⁴ta⁴. \v 20 To⁴nca³ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo coan³ña³ntai³-le⁴ Pablo. Pablo ji³so²tjen⁴ nqui²ntia³-ni³, ja³ˀa³sˀen³ nqui²ntia³ na⁴xi⁴-na³nta¹. Xi³ coan³nchaon³-ni³ qui³cao⁴ Bernabé ya⁴ Derbe. \v 21 Cˀia⁴ nca³ je³qui³nchja⁴ya³-le⁴ je² en¹nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Cristo ya⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴, cˀoa⁴ nca³ je³tsa³ca³co¹ya³-le⁴ ncjin² cho⁴ta⁴, qui³-nca¹ni³ ya⁴ Listra, ya⁴ Iconio, ya⁴ Antioquía. \v 22 Qui³tsjoa³-le⁴ nca³nˀion¹ ni⁴ma⁴-le⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo. Tsa³cˀe¹ne²-le⁴ nca³ cˀoa⁴-sˀin² ca²ta³tio²cao⁴-ntsjai² xi³ ma³cjain¹-le⁴. Qui³tso²-le⁴ nca³ cjai¹nca³ ma³chjen¹ nca³ tse³ cjoa⁴ñˀain³ chja⁴ˀa² nca³ coi⁴tja¹sˀen³² ya⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ Ni³na¹. \v 23 Nca³ jnco¹jnco¹ ˀnte³ jña³ tjin¹ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo, Pablo cao⁴ Bernabé tsa³qui³ncha¹nta³-le⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³. Cˀia⁴ nca³ je³tsa³cˀe¹tsˀoa³ nca³ tsa³ca³tio²nchjan³, qui³si³ca³tio²cao⁴ je² Nai³-na¹ nca³ je³coan³cjain¹-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴. \s1 Qui³son²nta¹ sa³ˀnta³ Antioquía \p \v 24 Ja³ˀa³to³ ya⁴ na³nqui³ Pisidia. Ji³cho²-nca¹ni³ ya⁴ na³nqui³ Panfilia. \v 25 Cˀia⁴ nca³ je³qui³nchja⁴ya³ je² en¹-le⁴ Ni³na¹ ya⁴ Perge, qui³jen³ ya⁴ Atalia. \v 26 Ya⁴ qui³son²nta¹ sa³ˀnta³ ya⁴ Antioquía jña³ qui³ni²ca³sen¹tˀa³-le⁴ je² cjoa⁴nta³-le⁴ Ni³na¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² xa¹ xi³ qui³si³cje³tˀa³. \v 27 Cˀia⁴ nca³ je³ji³cho², tsa³cˀe¹xco¹ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo. Pablo cao⁴ Bernabé tsa³cˀe¹-le⁴ na⁴jmi¹ nca³yi³je³, jme³-ve⁴ xi³ Ni³na¹ tsa³cˀe¹nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴, cˀoa⁴ jo³-sˀin² Ni³na¹ qui³sco³ˀai²ˀnte²-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin² nca³ coan⁴cjain¹-le⁴. \v 28 Ncjin² ni⁴čhjin³ ya⁴ tsa³ca³tio²cao⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo Pablo cao⁴ Bernabé. \c 15 \s1 Coan³ña³ pa²stro⁴ cao⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³ ya⁴ Jerusalén \p \v 1 Cˀia⁴ tjin¹ cˀa³ xi³ ja³ˀai³-ni³ ya⁴ Judea xi³ cˀoa⁴-sˀin² tsa³ca³co¹ya³-le⁴ je² ntsˀe⁴: Tsa² tsi² je² cjoa⁴circuncisión xi³ coan⁴-no³, jo³ tso² cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ Moisés, li²coi³ coan⁴ coi²tjo⁴ntjao²³. \p \v 2 Cˀoa⁴-sˀin² jao² ya³ coan³, cˀoa⁴ Pablo cao⁴ Bernabé tsa³cjao¹ti³ya³-ni³ cao⁴ xi³cˀa³. Cˀoa⁴-sˀin² tsa³cjao¹ya³-ni³ nca³ ca²ta³fi²mi³-ni³ Pablo cao⁴ Bernabé ya⁴ Jerusalén, cao⁴ cˀa³ xi³ cja⁴ˀai¹. Ca²ta³fi²nčhˀoe² pa²stro⁴ cao⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴ je²-vi⁴. \v 3 Je² na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo qui³ ca³ni¹ya³ntia³ Pablo cao⁴ Bernabé cao⁴ xi³cˀa³. Ja³ˀa³to³ ya⁴ Fenicia cao⁴ Samaria. Tsa³cˀe¹ na⁴jmi¹ jo³-sˀin² nca³ qui³si³cˀa³ntjai²ya³ yao³-le⁴ nca³ qui³tˀa³-le⁴ Cristo je² cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin². A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ tsjoa³ coan³-le⁴ nca³tsˀi³ xi³ ntsˀe⁴. \v 4 Cˀia⁴ nca³ ji³cho² ya⁴ Jerusalén, a³li² to⁴nta³ qui³scoe¹tjao² na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo cao⁴ pa²stro⁴ cao⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³. Tsa³cˀe¹-le⁴ na⁴jmi¹ nca³yi³je³ jme³-ve⁴ cjoa⁴ xi³ Ni³na¹ tsa³cˀe¹nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴. \v 5 To⁴nca³ tjin¹ cˀa³ xi³ cˀoa⁴-ti⁴ coan³cjain¹-le⁴, xi³ cho⁴ta⁴ fariseos, xi³ tsa³qui³ncha³nto³ cˀoi⁴qui³tso²: Cjai¹nca³ to⁴ma³chjen¹ nca³ cjoa⁴circuncisión coan⁴-le⁴ nca³ sˀe³ne²-le⁴ nca³ ca²ta³si¹tjo³son² je² cjoa⁴te¹xo³ma³ xi³ qui³tsjoa³ Moisés. \v 6 Coan³ña³ pa²stro⁴ cao⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³, nca³ sco¹son²-ni³le⁴ cjoa⁴ xo⁴ tjin¹-vi⁴. \v 7 A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ tse³ tsa³cjao¹ya³-ni³. Cˀia⁴ tsa³ca³sen²nto³ Pedro cˀoi⁴qui³tso²: Nca³tsˀio³ ˀnti¹ntsˀe³, jon² ˀya³-nio¹³ nca³ je³coa²tse³ Ni³na¹ tsa³cja³ˀa¹jin³-na³ nca³ je² cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin² cjoi⁴nčhˀoe¹-ni³ ntso⁴ˀva³ je² en¹nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Cristo, cˀoa⁴ coan⁴cjain¹-le⁴ˀni³. \v 8 Cˀoa⁴ Ni³na¹ xi³ ve³ ni⁴ma⁴-na¹ qui³tsjoa³ en¹-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴, nca³ cˀoa⁴-ti⁴ qui³tsjoa³-le⁴ nca³ je² Espíritu Santo, jo³-sˀin² qui³tsjoa³-na¹ nca³ ña¹. \v 9 Ni³na¹ to⁴nco¹son²-sˀin² qui³cao⁴-na¹ nca³tsˀia³² cao⁴ ña¹ cao⁴ je². Qui³si³tsje³-ni³ ni⁴ma⁴-le⁴ cˀia⁴ nca³ coan³cjain¹-le⁴. \v 10 Ntˀai⁴-vi⁴, a¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² cho¹tˀa³-si¹nio³ Ni³na¹, nca³ cˀoa⁴-sˀin² ni²chˀa¹nao²³ cjoa⁴ xi³ ñˀain³ tjin¹ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo. Sa³ˀnta³ ni⁴je²-jin² nˀai³jcha¹cjin³-na¹ ni⁴ña¹-jian² qui³jcho¹cjoa⁴-na¹ je²-vi⁴. \v 11 Cˀoa⁴-sˀin² ma³cjain¹-na¹ nca³ coi²tjo⁴ntje² to⁴tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴nta³-le⁴ Nai³-na¹ Jesús jo³-ni³ cˀoa⁴-ti⁴ je². \s1 Cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ Jacobo \p \v 12 Cˀia⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ tsa³ca³tio²jyo¹. Qui³nčhˀoe¹-le⁴ Bernabé cao⁴ Pablo nca³ tsa³cˀe¹-le⁴ na⁴jmi¹, jo³-sˀin² nca³ tse³ choa⁴ cao⁴ cjoa⁴xcon¹ xi³ Ni³na¹ tsa³cˀe¹nta³ jin³-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin² xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴. \v 13 Cˀia⁴ nca³ je³tsa³ca³tio²jyo¹ Bernabé cao⁴ Pablo, cˀia⁴ Jacobo cˀoa⁴qui³tso²: Nca³tsˀio³ ˀnti¹ntsˀe³, ti⁴no¹ˀya²-nao¹³. \v 14 Je² Simón cˀoa⁴-sˀin² tsa³cˀe¹ na⁴jmi¹ jo³-sˀin² Ni³na¹ nca³ ti¹tjon² ji³cho²con³-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin², nca³ cjoa⁴ˀa²jin³ cho⁴ta⁴ xi³ cˀoin¹-le⁴ nca³ tsˀe⁴. \v 15 Cˀoa⁴ je² en¹ xo⁴ tso²-ve⁴ cˀoa⁴-sˀin² nco¹son² tso²ya³ cao⁴ en¹-le⁴ je² xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹, xi³ tji¹tˀa³ xon⁴. \v 16 Xi³ coan⁴scan³-ni³ cjoe²ˀe⁴-nia¹³, qui³tso² je² Nai³-na¹, cˀoa⁴ cˀoe³nta³ya³-nia¹³ je² ntˀia³-le⁴ David xi³ je³chi³xo²ya³. Cˀoa⁴ nqui²jnco³ cˀa² cˀoe³nta³-nia³ xjao¹jto³-le⁴, cˀoa⁴-sˀin² nqui²jnco³ cˀa² sco³mi³tjen⁴-nia³, \v 17 jme¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² coa⁴²sjai³-si¹ni³ je² Nai³-na¹ cho⁴ta⁴ xi³cˀa³, cao⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin², jña³-le⁴ xi³ yˀa³ jan³ˀain¹-na⁴. \v 18 Cˀoa⁴tso² je² Nai³-na¹ xi³ tsa³ca³co¹son²tsen³-le⁴ nca³yi³je³ cjoa⁴-vi⁴ sa³ˀnta³ coa²tse³. Je² Ni³na¹ tsa³ve³ nca³yi³je³ xa¹-le⁴, jo³ sa³ˀnta³ qui³sˀe³ son³ˀnte³. \v 19 Coi³ nca³ an³ xian³ nca³ li²coi³ si⁴jti³-le⁴² je² nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin² xi³ si¹cˀa³ntjai²ya³ yao³-le⁴ nca³ fi²tˀa³-le⁴ Ni³na¹. \v 20 To⁴nca³ chji¹-le⁴² nca³ ca²ta³vi³ncha³xin²-le⁴ tso³jmi² xi³ vˀai²tˀa³-le⁴ xco¹son², ca²ta³vi³ncha³xin²-le⁴ cjoa⁴cha³jnqui³, cao⁴ yao³-le⁴ cho⁴ xi³ qui³cho³ˀnto¹sin³, cao⁴ njin¹. \v 21 Sa³ˀnta³ coa²tse³ tjin¹ xi³ nchja⁴ya³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Moisés nca³ jnco¹jnco¹ na⁴xi⁴na³nta¹ ya⁴³ ntˀia³ sinagoga. Ya⁴ sˀe³xquia⁴ xon⁴-le⁴ nca³ntsjai² ni⁴čhjin³ ni²cja¹ya³. \v 22 Cˀia⁴ nta³ qui³sa³sen³-le⁴ pa²stro⁴, cao⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³, cao⁴ nca³tsˀi³ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo, nca³ tsa³cja³ˀa¹jin³ cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ ntsˀe⁴, je² Judas xi³ tjin¹-le⁴ jan³ˀain¹ xi³ nqui²jnco³ xi³ Barsabás ˀmi², cao⁴ Silas. Qui³sca³ni¹ ya⁴ Antioquía cao⁴ Pablo cao⁴ Bernabé. \v 23 Je² xon⁴ xi³ qui³squi³-ni³ cao⁴ ntsja³: Je² pa²stro⁴ cao⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³, cao⁴ ntsˀe⁴ ti³ni²ti²ˀnta³-lai²⁴jin⁴ nca³tsˀio³ xi³ ntsˀai⁴-jin⁴ xi³ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin², xi³ ti³yo³ ya⁴ Antioquía cao⁴ ya⁴ Siria cao⁴ ya⁴ Cilicia. \v 24 Cˀoa⁴-sˀin² qui³no²ˀyai²⁴-jin⁴ nca³ tjin¹ cˀa³ xi³ ji³tjo³jin³-ni³na³jin⁴ xi³ to⁴si³ si¹cao⁴-no³ cao⁴ en¹. Tjio¹si¹qui³tson¹ nqui²jnco³cˀa²-ni³ ni⁴ma⁴-no³ nca³ vˀe¹ne²-no³ nca³ cjoa⁴ circuncisión cˀoai⁴-no³, nca³ cˀoa⁴-sˀin² si⁴tjo³son²³ je² cjoa⁴te¹xo³ma³. Li²coi³ cˀoa⁴-sˀin² tsa³ca³te²xo³ma³-lai⁴jin⁴ cho⁴ta⁴ xo⁴cjoan³-ve⁴. \v 25 Nta³ qui³sa³sen³-na³jin⁴ nca³ tsa³cˀe²xcoi¹⁴-jin⁴ yao³-na⁴jin⁴, nca³ qui³chja³ˀa²jin³-jin⁴ cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ qui³cha³ni²chon³-lai²⁴jin⁴, cao⁴ je² Bernabé cao⁴ Pablo xi³ tsjoa³chai³⁴-jin⁴. \v 26 Je² cho⁴ta⁴xˀin⁴ tsa³cˀe¹jnco³con³ nca³ qui³tsjoa³ ni⁴ma⁴-le⁴ tˀa³tsˀe⁴ Nai³-na¹ Jesucristo. \v 27 Cˀoa⁴-sˀin² qui³cha³ni²⁴-jin⁴ je² Judas cao⁴ Silas. Je² xi³ ti⁴coi³-ni³ en¹ xi³ tji¹tˀa³ xon⁴ coi⁴tso⁴ya³-no³ nca³ to⁴ˀen¹. \v 28 Nta³ qui³sa³sen³-le⁴ je² Espíritu Santo, cˀoa⁴ cao⁴ jin⁴-jin⁴, nca³ tsi² to⁴jo³ tse³ chˀa¹ cˀoe¹ne²-lai²⁴jin⁴. To⁴je² je²-vi⁴ xi³ nˀion¹ ma³chjen¹. \v 29 Cˀoa⁴-sˀin² chja³ˀa²xin²-lao⁴³ yao³-no³ je² nca³yi³je³ tso³jmi² xi³ vˀai²tˀa³-le⁴ xco¹son², cao⁴ njin¹, cao⁴ yao³-le⁴ cho⁴ xi³ qui³cho³ˀnto¹sin³, cao⁴ cjoa⁴cha³jnqui³. Tsa² chja³ˀa²xin²-lao⁴³ yao³-no³ je² nca³yi³je³ cjoa⁴-vi⁴, cjai¹nca³ to⁴nta³ sˀiaon⁴³. Nta³ ca²tji³-no³ ni⁴čhjin³. \v 30 Cˀia⁴ qui³sca³ni¹ Pablo cao⁴ Bernabé, cao⁴ Judas cao⁴ Silas. Ji³cho²jen³ ya⁴ Antioquía. Tsa³cˀe¹xco¹ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴. Qui³tsjoa³ xon⁴ xi³ yˀa³. \v 31 Cˀia⁴ nca³ tsa³cˀe¹xquia⁴, cjai¹nca³ to⁴coan³tsjoa³-le⁴ nca³ ji³cho²-le⁴ je² cjoa⁴nta³. \v 32 Je² Judas cao⁴ Silas cˀoa⁴-ti⁴ coan³-le⁴ qui³nchja⁴ya³. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ qui³si³je³con³ je² ntsˀe⁴. Qui³tsjoa³-le⁴ nca³nˀion¹. \v 33 Ya⁴ tsa³ca³tio² jo³ tjin¹ ni⁴čhjin³. Cˀia⁴ je² ntsˀe⁴ qui³sca³ni¹con³-le⁴ je² pa²stro⁴ nca³ si⁴²ti²ˀnta³. \v 34 To⁴nca³ Silas nta³ qui³sa³sen³-le⁴ nca³ tsa³cˀe²jna³ ya⁴-ve⁴. \v 35 Pablo cao⁴ Barnabé ya⁴ tjio¹ ya⁴ Antioquía. Tjio¹va³co¹ya³ je² en¹-le⁴ Nai³-na¹. Cˀoa⁴ tjio¹nchja⁴ya³ je² en¹nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Cristo cao⁴ ncjin² xi³cˀa³. \s1 Pablo cao⁴ Bernabé tsa³cja³ˀa¹xin²tˀa³-le⁴ yao³-le⁴ xi¹ncjin¹ \p \v 36 Cˀia⁴ nca³ coan³ jnco³jao²-ni³ ni⁴čhjin³, Pablo cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ Bernabé: Tjin³chon¹ nqui²ntia³-le⁴² je² ntsˀe³², nca³qui³jnta² na⁴xi⁴na³nta¹ jña³ nca³ qui³no²cjoa⁴ya³² je² en¹nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Nai³-na¹. Jo³-la²xo¹sˀin² tjio¹ ntˀai⁴-vi⁴. \v 37 Bernabé coan³me³-le⁴ nca³ cˀoa⁴-ti⁴ ca²ta³fi² Juan, je² xi³ tjin¹-le⁴ jan³ˀain¹ xi³ ma³jao²-ni³ xi³ Marcos ˀmi². \v 38 To⁴nca³ Pablo li²coi³ qui³sa³sen³-le⁴ nca³ coai⁴cao⁴ je² xi³ tsa³cja³ˀa¹xin²-le⁴ yao³-le⁴ sa³ˀnta³ Panfilia, nca³ tsi² tsa² qui³cao⁴ je² xa¹ xi³ tjio¹ma³-ni³. \v 39 Cjoa⁴si³ qui³sˀe³-le⁴. Tsa³cja³ˀa¹xin²tˀa³-le⁴ yao³-le⁴ xi¹-ncjin¹. Bernabé qui³cao⁴ Marcos. Qui³son²nta¹ cao⁴ barco ya⁴ ˀnta³ Chipre. \v 40 Pablo tsa³cja³ˀa¹jin³ Silas, cˀoa⁴ ji³tjo³. Je² ntsˀe⁴ qui³si³ca³tio²cao⁴ cjoa⁴nta³-le⁴ Nai³-na¹. \v 41 Ya⁴ tsa³cˀe²ma³ ya⁴ Siria cao⁴ ya⁴ Cilicia. Qui³tsjoa³-le⁴ nca³nˀion¹ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo. \c 16 \s1 Timoteo qui³cao⁴ Pablo cao⁴ Silas \p \v 1 Cˀia⁴ ja³ˀai³ Pablo ya⁴ Derbe, cˀoa⁴ ya⁴ Listra. Coe⁴-ni³ ya⁴ ti¹jna³ jnco³ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo xi³ Timoteo ˀmi², ˀnti¹-le⁴ jnco³ chjon⁴² judía xi³ ma³cjain¹-le⁴, to⁴nca³ je² nˀai³-le⁴ cho⁴ta⁴ griego ni¹. \v 2 Nca³tsˀi³ ntsˀe⁴ xi³ ya⁴ tjio¹ ya⁴ Listra cao⁴ ya⁴ Iconio, cjai¹nca³ to⁴nta³ tsˀa³sje³ je² cho⁴ta⁴-vi⁴. \v 3 Pablo coan³me³-le⁴ nca³ je² Timoteo coai⁴cao⁴. Cˀoa⁴ qui³scoe¹-ˀni³ qui³tsjoa³-le⁴ cjoa⁴circuncisión xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ je² cho⁴ta⁴ judío xi³ tjio¹ je² ˀnte³-ve⁴, nca⁴ nca³tsˀi³ ve³-ni¹ nca³ cho⁴ta⁴ griego nˀai³-le⁴. \v 4 Cˀia⁴ nca³ ja³ˀa³to³ ya⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, cˀoa⁴-sˀin² qui³tso²-le⁴, nca³ ca²ta³si¹tjo³son² je² cjoa⁴te¹xo³ma³ xi³ cˀoa⁴-sˀin² tsa³cˀe¹nta³ pa²stro⁴, cao⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³ xi³ tjio¹ ya⁴ Jerusalén. \v 5 Cˀoa⁴-sˀin²ˀni³ je² na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo nca³qui³jnta² qui³ni²nˀion¹jin³ nca³ ma³cjain¹-le⁴. Ña³qui³ nca³ nchaon³nchaon³ coan³ncjin²ya³ cho⁴ta⁴. \s1 Tjin¹ xi³ tsa³ve³ Pablo ya⁴³ ni³jña¹-le⁴ \p \v 6 Cˀia⁴ nca³ je³ja³ˀa³ ya⁴ˀnte³ Frigia, cˀoa⁴ ya⁴ na³nqui³ Galacia, je² Espíritu Santo li²coi³ qui³tsjoa³ˀnte²-le⁴ nca³ coi⁴nchja⁴ya³ je² en¹-vi⁴ ya⁴ Asia. \v 7 Cˀia⁴ nca³ ja³ˀai³qui²xi⁴cja¹-le⁴ ya⁴ ˀnte³ Misia, coan³me³-le⁴ nca³ qui³ ya⁴ na³nqui³ Bitinia, to⁴nca³ je² Espíritu Santo li²coi³ qui³tsjoa³ˀnte²-le⁴. \v 8 Cˀia⁴ nca³ ja³ˀa³čhian³ ya⁴ Misia, ja³ˀa³jen³ ya⁴ Troas. \v 9 Tjin¹ xi³ tsa³ve³ Pablo ya⁴³ ni³jña¹-le⁴. Jnco³ cho⁴ta⁴ xi³ Macedonia tsˀe⁴, tsa³ca³sen² nqui³xcon⁴ Pablo, tsa³cˀe¹tsˀoa³-le⁴ cˀoi⁴qui³tso²: Ti⁴tjai¹³ i⁴ Macedonia, ti⁴sen⁴cao⁴-na³jin⁴. \v 10 Cˀia⁴ nca³ Pablo tsa³ve³, nti⁴ton⁴ tsa³cja³sjai³⁴-jin⁴ jo³-sˀin² coa⁴nquin¹⁴-jin⁴ ya⁴ Macedonia. Cˀoa⁴tsa³qui³xoin¹⁴-jin⁴ nca³ Ni³na¹ xi³ qui³nchja⁴-na³jin⁴, jme¹-ni³ nca³ coi⁴no²cjoa⁴ya³jin³-lai⁴jin⁴ je² en¹nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Cristo. \s1 Qui³sca³ni¹ nto⁴ya¹ Pablo cao⁴ Silas ya⁴ Filipos \p \v 11 Cˀia⁴ nca³ ji²tjo⁴-ni³jin⁴ ya⁴ Troas, tsa³nquin¹jin³nta¹qui²xi⁴-jin⁴ ya⁴ ˀnta³ Samotracia. Xi³ coan³nchaon³-ni³ ji³choi³⁴-jin⁴ ya⁴ Neápolis. \v 12 Cˀoa⁴ xi³ ya⁴-ve⁴ tsa³nquin¹⁴-jin⁴ ya⁴ Filipos, xi³ na⁴xi⁴na³nta¹ ti¹tjon² ya⁴ ˀnte³ xi³ tsˀe⁴ Macedonia, cˀoa⁴ xi³ nchja⁴-ni³ Roma, ya⁴ tsa³qui³yoi³⁴-jin⁴ jo³ tjin¹ ni⁴čhjin³. \v 13 Jnco³ ni⁴čhjin³ ni²cja¹ya³, ya⁴ ji²tjo⁴-ni³jin⁴ xo⁴ntjoa⁴-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, ya⁴ tsa³nquin¹-ni³jin⁴ jnco³ ˀnte³ xi³ ti¹jna³ntai³ xo⁴nca¹, jña³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² ve³ cho⁴ta⁴ nca³ vˀe¹tsˀoa³. Ya⁴ tsa³qui³yoi³⁴-jin⁴ qui³chja²coai⁴-jin⁴ nca³tsˀi³ ya¹nchjin¹ xi³ coan³xco¹. \v 14 Cˀia⁴ jnco³ chjon⁴² xi³ Lidia ˀmi², xi³ va³te¹na³ na³jño³ni², xi³ ya⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ Tiatira tsˀe⁴, tsa³ve³xcon¹ Ni³na¹, ti¹nčhˀoe¹. Je² Nai³-na¹ qui³sco³ˀai² ni⁴ma⁴-le⁴, tsa³ca³sen¹ xo⁴ño³ jme¹-ni³ nca³ qui³nčhˀoe¹-si¹ni³ xi³ qui³tso² Pablo. \v 15 Cˀia⁴ nca³ je³qui³sa³te³nta¹ cao⁴ nca³tsˀi³ xi³ tsˀe⁴ ntˀia³-le⁴, cˀoa⁴-sˀin² tsa³cˀe¹tsˀoa³-na³jin⁴: Tsa² cjoa⁴qui²xi⁴ nca³ ca²ni²cja³ˀai³tsjaon³ nca³ an³ nta³ fi³tˀa³-le⁴ Nai³-na¹, ti⁴tja¹sˀaon³ ni³ˀya³-na⁴, ya⁴ ti⁴yo³. Jo³ cjoa⁴nˀion¹ qui³sˀin³-na³jin⁴. \v 16 Jnco³ cˀa³ nca³ cˀoi⁴coan³ cˀia⁴ nca³ tsa³nquin¹⁴-jin⁴ jña³ nca³ vˀe²tsˀoa³, jnco³ tso²ti³ xi³ tjin¹-le⁴ ntjao⁴ xi³ nta³jin³ xi³ ma³-le⁴ co³tˀa³-ni³ suerte qui³sa³te³jin³-jin⁴. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ taon⁴ njen³-le⁴ nai³-le⁴, nca³ tso²ti³-ve⁴ ma³-le⁴ chˀa²sje³ suerte. \v 17 Je² tso²ti³-vi⁴ qui³tjen⁴nqui³-le⁴ Pablo cao⁴ jin⁴-jin⁴. Nˀion¹ qui³nchja⁴, cˀoi⁴qui³tso²: Je² cho⁴ta⁴-vi⁴ cho⁴ˀnta³-le⁴ Ni³na¹ xi³ ti¹jna³ ncˀa¹. Je²-vi⁴ xi³ nchja⁴ya³jin³-no³ jo³-sˀin² vi²tjo⁴ntje². \v 18 Ncjin² ni⁴čhjin³ nca³ cˀoa⁴qui³sˀin³ tso²ti³-ve⁴. To⁴nca³ je² Pablo coan³jti³-le⁴, qui³si³cˀo¹fa³, cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ je² ntjao⁴ xi³ nta³jin³ xi³ tjin¹-le⁴ tso²ti³-ve⁴: Cˀoa⁴-sˀin² vˀe³ne²-le²³ cao⁴ jan³ˀain¹-le⁴ Jesucristo, ti²tjo⁴xin²-lai⁴ tso²ti³-vi⁴. Ti⁴coi³-ni³ hora ji³tjo³xin²-le⁴. \v 19 Je² nai³-le⁴ tsa³ve³ nca³ ji³tjo³xin²-le⁴ je² cjoa⁴ma⁴ xi³ tjin¹-le⁴. Qui³tsoa³ Pablo cao⁴ Silas, cˀoa⁴ ji³cho²cao⁴ nti⁴tsin⁴ ya⁴ nqui³xcon⁴ cho⁴ta⁴xa¹. \v 20 Tsa³ca³sen¹jna³va³sen³ cho⁴ta⁴xa¹, cˀoi⁴qui³tso²: Je² cho⁴ta⁴ xo⁴cjoan³-ve⁴ cho⁴ta⁴ judío ni¹. Fa³ˀai³ cˀe¹jna³ cjoa⁴si³ i⁴ tsan⁴² na⁴xi⁴na³nta¹. \v 21 Je² costumbre xi³ tjio¹tso²ya³ li²coi³ nta³ tjin¹ nca³ ña¹ chjoe¹. Ni⁴cˀoa⁴-jin² sˀian⁴², nca³ cho⁴ta⁴ romano nia¹ nca³ ña¹. \v 22 Ña³qui³ coan³jtin¹ne² cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, qui³ co²ntran⁴-le⁴ Pablo cao⁴ Silas. Je² cho⁴ta⁴xa¹ tsa³ca³sen¹jnta³jon³ na³jño³-le⁴. Tsa³ca³te¹xo³ma³ nca³ coa⁴²-le⁴ cao⁴ ya¹jti³. \v 23 Cjai¹nca³ tsa³ca¹-le⁴ ya¹jti³. Cˀia⁴ nca³ je³qui³si³qui²ˀaon³, qui³sca³ni¹ nto⁴ya¹. Cˀoa⁴-sˀin² tsa³cˀe¹ne²-le⁴ je² xi³ si¹coi²nta⁴ nto⁴ya¹, nca³ nˀion¹ nta³ ca²ta³vi³ncha³ˀya³. \v 24 Cˀia⁴ nca³ je³cˀoa⁴tsa³cˀin²-le⁴, qui³sca³ni¹sˀen³ nto⁴ya¹ jña³ nqui²sa⁴ cjin³ ˀncho². Tsa³ca¹tˀa³nˀion¹ tˀa³ya¹ ntso⁴co⁴. \v 25 Cˀia⁴ nca³ ji³cho² va³sen³ni⁴tjen⁴, Pablo cao⁴ Silas tjio¹vˀe¹tsˀoa³, tjio¹se³-le⁴ Ni³na¹. Je² cho⁴ta⁴ xi³cˀa³ xi³ tjio¹ cjoa⁴ñˀain³, tjio¹nčhˀoe¹. \v 26 Nti⁴ton⁴ ja³ˀa³ jnco³ chaon¹ xi³ nˀion¹, jo³ sa³ˀnta³ qui³tin²ya³ xjao¹ja⁴ma⁴-le⁴ nto⁴ya¹. Cˀia⁴ qui³tjo³ˀai² nti⁴ton⁴ nca³yi³je³ xo⁴ntjoa⁴. Ña³qui³ qui³tjo³xin²-le⁴ cadena nca³tsˀi³ xi³ tjio¹ cjoa⁴ñˀain³. \v 27 Je² xi³ si¹coi²nta⁴ nto⁴ya¹ ja³ˀa³-le⁴. Tsa³ve³ nca³ ti⁴xˀa⁴ xo⁴ntjoa⁴-le⁴ nto⁴ya¹. Tsˀa³sje³ qui⁴cha⁴nto³-le⁴, nca³ me³-le⁴ nca³ si⁴²cˀen³ yao³-le⁴. Je³-la⁴ qui³ preso, cˀoi⁴qui³tso². \v 28 To⁴nca³ nˀion¹ qui³nchja⁴ Pablo: Li²jme³-jin² xi³ ni²coai⁴ yao³-li⁴. I⁴ ti³yoi³⁴-jin⁴ nca³tsˀi³-jin⁴. \v 29 Cˀia⁴ je² xi³ si¹coi²nta⁴ nto⁴ya¹ qui³si³je¹ lˀi¹, qui³to²ca³sˀen³. Jo³ ti¹fa³tse¹. Qui³si³cˀa³tjen⁴ yao³-le⁴ nqui³ntso⁴co⁴ Pablo cao⁴ Silas. \v 30 Cˀoa⁴ tsa³cˀa³sje³ Pablo cao⁴ Silas. Cˀoa⁴qui³tso²-le⁴: Jon²-ve⁴, jme¹-ni³ xi³ ma³chjen¹ nca³ cˀoa⁴sˀian³ nca³ coi²tjo⁴ntje²³ an³-vi⁴. \v 31 Cˀoa⁴ Pablo cao⁴ Silas qui³tso²: Ca²ta³ma³cjain¹-li² tˀa³tsˀe⁴ Nai³-na¹ Jesucristo, cˀoa⁴ coi²tjo⁴ntjai²-ni¹ nca³ ji³ cao⁴ nca³tsˀi³ xi³ tsˀe⁴ ni³ˀya³-li⁴. \v 32 Tsa³cja¹cao⁴ je² en¹-le⁴ Nai³-na¹, cao⁴ nca³tsˀi³ xi³ tjio¹ ni³ˀya³-le⁴. \v 33 Cˀia⁴ ti⁴coi³-ni³ hora nca³ njion² je² xi³ si¹coi²nta⁴ nto⁴ya¹ qui³cao⁴ Pablo cao⁴ Silas. Tsa³ca³ne¹jon³ jña³ nca³ qui³sˀe³-le⁴ ya¹jti³. Cˀia⁴ qui³sa³te³nta¹ nti⁴ton⁴ nca³ je², cao⁴ nca³tsˀi³ xi³ tjio¹ ni³ˀya³-le⁴. \v 34 Qui³cao⁴ ni³ˀya³-le⁴, tsa³ca³sen¹jna³-le⁴ ya¹mi²xa⁴. A³li² to⁴tsjoa³ coan³-le⁴ nca³ coan³cjain¹-le⁴ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹ cao⁴ nca³tsˀi³ xi³ tjio¹ ni³ˀya³-le⁴. \v 35 Cˀia⁴ nca³ qui³sˀe³sen¹, je² cho⁴ta⁴xa¹-ve⁴ qui³sca³ni¹ policía. Cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Ca²ta³fi² cho⁴ta⁴ xo⁴cjoan³-ve⁴. \v 36 Je² xi³ si¹coi²nta⁴ nto⁴ya¹-ve⁴ qui³tso²ya³-le⁴ Pablo: Je² cho⁴ta⁴xa¹ ca²si¹ca³sen¹cjoa⁴ nca³ coi⁴yo³ntai¹-nio³. Ntˀai⁴-vi⁴ntai⁴ coan⁴ nca³ coa³nquion¹³. Ta³nquin¹-la²na¹ntao³. \v 37 Cˀia⁴ Pablo cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Ti¹tjon²cjoa²la² tsa³ca¹na³jin⁴ nqui³xcon⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, nca³ ni⁴jme³-jin² je¹ tjin¹-na³jin⁴. Jin⁴-jin⁴ cho⁴ta⁴ romanos ˀmi²-na³jin⁴. Qui³cha³ni²-na³jin⁴ nto⁴ya¹. Cˀoa⁴ ntˀai⁴-vi⁴ a³ cha⁴ni²ˀma³-na³jin⁴. Xi³ cjoa⁴qui²xi⁴, ma³jain². Je² soa³ ca²ta³fa³ˀai³ cˀa³sje³-na³jin⁴. \v 38 Je² policía cˀoa⁴qui³tso²-le⁴ cho⁴ta⁴xa¹ jo³ qui³tso² Pablo. Qui³tsa³cjon¹ cˀia⁴ nca³ qui³nčhˀoe¹ nca³ cho⁴ta⁴ romano. \v 39 Ja³ˀai³nčhˀoe²-nca¹ni³ Pablo cao⁴ Silas, tsa³cˀe¹tsˀoa³-le⁴. Tsa³cˀa³sje³, cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Ti²tjo⁴-nio³ na⁴xi⁴na³nta¹. \v 40 Cˀia⁴ nca³ je³ji³tjo³-ni³ nto⁴ya¹, ja³ˀa³sˀen³ ya⁴ ni³ˀya³-le⁴ Lidia. Tsa³ve³ ntsˀe⁴, tsa³cja¹cao⁴, cˀia⁴ qui³. \c 17 \s1 Qui³sˀe³ cjoa⁴si³ ya⁴ Tesalónica \p \v 1 Ja³ˀa³ Pablo cao⁴ Silas ya⁴ Anfípolis cao⁴ ya⁴ Apolonia. Ji³cho² ya⁴ Tesalónica, jña³ nca³ ti¹jna³ jnco³ ntˀia³ sinagoga-le⁴ cho⁴ta⁴ judío. \p \v 2 Jo³-sˀin² ma³nca³-le⁴ je² Pablo ja³ˀa³sˀen³con³-le⁴ cho⁴ta⁴ judío. Jan² xo³ma²na⁴ tsa³cja¹cao⁴ cjoa⁴ xi³ tji¹tˀa³ xon⁴ Escritura. \v 3 Cˀoa⁴-sˀin² qui³tso²ya³, cˀoa⁴ qui³si³qui²xi⁴ya³ cjoa⁴ nca³ coan³chjen¹ nca³ Cristo tsa³cja³ˀa¹ cjoa⁴ñˀain³, cˀoa⁴ nca³ ja³ˀa³ya²jin³-le⁴ cˀen³. Je² Jesús, je²-vi⁴ je² Cristo. (Je² xi³ an³ cˀoa⁴ti²xin³-no³, qui³tso² Pablo.) \v 4 Coan³cjain¹cˀa³-le⁴, qui³tˀa³-le⁴ Pablo cao⁴ Silas. Cˀoa⁴ li² to⁴ncjin² cho⁴ta⁴ griego xi³ ve³xcon¹ Ni³na¹, cˀoa⁴ li² tsa² choa³-jin² ya¹nchjin¹ti¹tjon². \v 5 Cˀia⁴ je² cho⁴ta⁴ judío xi³ tsi² tsa³ coan³cjain¹-le⁴, nˀion¹ coan³chi⁴ni⁴. Qui³scoe¹ cˀa³ cho⁴ta⁴tsˀe² xi³ chˀao³ cjoan³. Tsa³cˀe¹xco¹ xi¹ncjin¹. Tsa³cˀe¹jna³ cjoa⁴si³ ya⁴ na⁴xi⁴na³nta¹. Ji³cho² ni³ˀya³-le⁴ Jasón. Me³-le⁴ nca³ tsa³cˀa³sje³jin³ va³sen³-le⁴ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ Pablo cao⁴ Silas. \v 6 To⁴nca³ li²coi³ coan³sjai³-le⁴. To⁴je² Jasón cao⁴ jnco³jao² ntsˀe⁴ xi³ ja³ˀai³cao⁴-le⁴ cho⁴ta⁴xa¹ xi³ tsˀe⁴ na⁴xi⁴na³nta¹. Nˀion¹ qui³nchja⁴: Je² xo⁴cjoan³-ve⁴ xi³ cjoa⁴si³ tjio¹vˀe¹jna³ nca³qui³jnta² son³ˀnte³, cˀoa⁴-ti⁴ i⁴ ca²fa³ˀai³. \v 7 Je² Jasón ca²tsjoa¹-le⁴ ˀnte³. Je² nca³tsˀi³ co²ntran⁴ qui³-le⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ César. Cˀoa⁴tjio¹tso² nca³ tjin¹ nqui²jnco³ cho⁴ta⁴ti¹tjon² xi³ Jesús. \v 8 Cˀoa⁴-sˀin² qui³sˀe³-le⁴ cjoa⁴jcon³ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ cao⁴ je² cho⁴ta⁴xa¹-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, nca³ qui³nčhˀoe¹ je² cjoa⁴-vi⁴. \v 9 Cho⁴ta⁴xa¹ qui³scoe¹ en¹-le⁴ Jasón cao⁴ xi³cˀa³ nca³ taon⁴ cˀoe⁴²jna³nqui³ yao³-le⁴. Cˀia⁴ qui³cha³ni²ntai¹. \s1 Ya⁴ Berea tsa³ca³tio² pa²stro⁴ \p \v 10 Cˀia⁴ nca³ njion² je² ntsˀe⁴ qui³sca³ni¹ nti⁴ton⁴ Pablo cao⁴ Silas ya⁴ Berea. Cˀia⁴ nca³ ji³cho², ja³ˀa³sˀen³ ntˀia³ sinagoga xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ judío. \v 11 Nqui²sa⁴ nta³ cho⁴ta⁴ je²-vi⁴ cao⁴ xi³ tjio¹ ya⁴ Tesalónica. Je²-vi⁴ cjai¹nca³ to⁴nti⁴ton⁴ qui³scoe¹ je² en¹-le⁴ Ni³na¹ cao⁴ tse³ cjoa⁴tsjoa³. Nchaon³nchaon³ qui³sco²tˀa³ je² xon⁴ Escritura, tsa² cjoa⁴qui²xi⁴ nca³ cˀoa⁴tjin¹ je² cjoa⁴-vi⁴. \v 12 Ncjin² cho⁴ta⁴-vi⁴ xi³ cˀoa⁴-sˀin² coan³cjain¹-le⁴, cao⁴ ya¹nchjin¹ griega xi³ ya¹nchjin¹ti¹tjon², cˀoa⁴ a³li² tsa² choa³-jin² cho⁴ta⁴xˀin⁴. \v 13 To⁴nca³ qui³nčhˀoe¹ je² cho⁴ta⁴ judío xi³ Tesalónica tsˀe⁴, nca³ cˀoa⁴-ti⁴ ya⁴ Berea Pablo qui³nchja⁴ya³ je² en¹-le⁴ Ni³na¹. Ya⁴ qui³ cho⁴ta⁴-ve⁴. Cˀoa⁴-ti⁴ ya⁴ tsa³cˀe¹jna³-le⁴ cjoa⁴si³ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴. \v 14 To⁴nca³ je² ntsˀe⁴ qui³sca³ni¹ nti⁴ton⁴ Pablo ntai³ nta¹chi³con³. Silas cao⁴ Timoteo ya⁴ tsa³ca³tio² ya⁴ Berea. \v 15 Je² xi³ qui³cao⁴ya³ntia³ nca³ qui³si³coi²nta⁴ Pablo, qui³cao⁴ ya⁴ sa³ˀnta³ Atenas. Cˀoa⁴ ya⁴-ve⁴ Pablo qui³si³ca³sen¹cjoa⁴-le⁴ Silas cao⁴ Timoteo nca³ nti⁴ton⁴ ca²ta³nčhoa³con³-le⁴. Cˀoa⁴ cho⁴ta⁴-ve⁴ qui³. \s1 Atenas tsa³cˀe²jna³ Pablo \p \v 16 Cˀia⁴ nca³ Pablo ti¹co³ya³-le⁴ ya⁴ Atenas, a³li² to⁴cˀoa⁴cji³ xi³ ma³-le⁴ ni⁴ma⁴-le⁴ nca³ tsa³ve³ nca³ je² na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴ cjai¹nca³ to⁴tjin¹-le⁴ xco¹son². \v 17 Ña³qui³ cˀoa⁴-sˀin² ya⁴³ ntˀia³ sinagoga tsa³cja¹cao⁴ cho⁴ta⁴ judío, cao⁴ je² xi³ ve³xcon¹. Cˀoa⁴ ya⁴ nti⁴tsin⁴-ve⁴ nchaon³nchaon³ tsa³cja¹cao⁴ je² xi³ to⁴coi³ ni⁴čhjin³ ya⁴ tjio¹. \v 18 Tjin¹ cˀa³ cho⁴ta⁴chji⁴ne⁴ xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ epicúreos, cao⁴ xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ estoicos, xi³ tsa³cjao¹ya³-ni³ cao⁴ Pablo. Tjin¹ cˀa³ xi³ qui³tso²: Jo¹-sˀin² tso²-ni³ je² cho⁴ta⁴ xi³ cˀoi⁴-sˀin² to⁴ma³-le⁴ nchja⁴. Je² xi³cˀa³: Je²-la⁴ nchja⁴ya³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹ xi³ cja⁴ˀai¹, coi³ qui³tso² nca⁴ Pablo qui³nchja⁴ya³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Jesús cˀoa⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴fa³ˀa¹ya³. \v 19 Cˀia⁴ qui³cao⁴ Pablo. Ja³ˀai³cao⁴ ya⁴ nti⁴tsin⁴ Areópago, cˀoi⁴qui³tso²: A³ coan⁴ nca³ jchai⁴-jin⁴ je² cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³ cho⁴tse⁴ xi³ sˀa⁴ti³ˀmi²yai³. \v 20 Cjai¹nca³ no²ˀyai²⁴-jin⁴ cjoa⁴ cho⁴tse⁴ xi³ ˀmi²ya³-na³jin⁴. Me³-na³jin⁴ nca³ jchai⁴-jin⁴ jo³ tso²-ni³le⁴ je²-vi⁴. \v 21 (Je² nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ atenienses, cao⁴ cho⁴ta⁴ xi³ ya⁴ tsa³ca³tio² xi³ xin² ˀnte³-le⁴, to⁴coi³ xi³ ma³-le⁴, nca³ nchja⁴, cˀoa⁴ nca³ nčhˀoe¹, cjoa⁴ xi³ nqui²sa⁴ cho⁴tse⁴.) \v 22 Cˀia⁴ nca³ ti¹jna³ Pablo ya⁴ nca³va³sen³-le⁴ nti⁴tsin⁴ Areópago, cˀoi⁴qui³tso²: Nca³tsˀio³ cho⁴ta⁴ atenienses, ña³qui³ ˀve³-no³ nca³ cjai¹nca³ to⁴nta³ ˀya³xcon¹³ xco¹son². \v 23 Cˀia⁴ nca³ ja²ˀa⁴, cjai¹nca³ nta³ tsa³ˀve³ xco¹son²-no³. Cˀoa⁴-ti⁴ qui³sa³co³-na³ jnco³ son²xta² jña³ tji¹tˀa³ xi³ cˀoa⁴tso²: Je² Ni³na¹ xi³ tsi² tsa² ˀya³-le⁴. Je² xi³ ˀya³xcon¹³ nca³ tsi² tsa² ˀyao³, je²-vi⁴ xi³ an³ nchja²ya³jin³-no³. \v 24 Je² Ni³na¹ xi³ qui³si³nta³ son³ˀnte³, cao⁴ nca³yi³je³ tso³jmi² xi³ tjin¹ son³ˀnte³-vi⁴, je² ni¹ xi³ Nai³-le⁴ ncˀa³jmi³, cˀoa⁴ Nai³-le⁴ son³ˀnte³. Je² a³li²coi³ ya⁴ ti¹jna³ ya⁴³ yo⁴nco⁴ xi³ ntsa⁴² qui³sˀe³nta³-ni³. \v 25 A³li²coi³ je² ntsja³ cho⁴ta⁴son³ˀnte³ xi³ si¹sin³-le⁴ Ni³na¹ jo³-ni³ tsa² tjin¹ xi³ ma³chjen¹-le⁴ nca³ je². Je² tsjoa¹-na¹ cjoa⁴vi³jna³chon³-na¹, cˀoa⁴ nca³ chjen³jta³², cˀoa⁴ cao⁴ nca³yi³je³ tso³jmi². \v 26 To⁴jnco³ njin¹ qui³si³nta³-ni³ nca³tsˀi³ jco⁴ya³ cho⁴ta⁴ nca³ coa⁴tio⁴ nca³qui³jnta² son³ˀnte³. To⁴nqui³-ni³ tsa³cˀe¹nta³ ni⁴čhjin³-le⁴, cˀoa⁴ jña³ sa³ˀnta³ cjoe⁴tˀa³ ˀnte³-le⁴, \v 27 jme¹-ni³ nca³ coa⁴²sjai³-ni³ Ni³na¹, tsa² coan⁴-le⁴, jo³-sˀin² nca³ so⁴co²-le⁴ jo³-ni³ tsa² xi³ xca⁴ cji³ xi³ sca¹njon³ˀnte³ nca³ coa⁴²sjai³. To⁴nca³ cjoa⁴qui²xi⁴ nca³ tsi² tsa² cjin³ ti¹jna³-na¹ nca³ jnco¹jncoa¹. \v 28 To⁴tˀa³tsˀe⁴-ni¹ nca³ ti³yoa³², ni²cjan³², cˀoa⁴ ti³yo³choan³², jo³-sˀin² nca³ cˀoa⁴-ti⁴ qui³tso² cˀa³ cho⁴ta⁴chji⁴ne⁴-no³: Cˀoa⁴-ti⁴ ña¹ ntje⁴-le⁴ Ni³na¹ nia¹. \v 29 Tsa² ntje⁴-le⁴ Ni³na¹ nia¹, li²coi³ nta³ tsa² ni²cja³ˀai³tsjen³ nca³ je² Ni³na¹ cˀoa⁴cji³ jo³ cji³ taon⁴si³ne², a³xo⁴ jo³-ni³ taon⁴čhoa³, a³xo⁴ jo³-ni³ la⁴jao⁴, je² xi³ xa¹ coan³nta³-ni³ nca³ to⁴jco⁴ tsˀa³sje³-ni³ cho⁴ta⁴. \v 30 To⁴nca³ Ni³na¹ li²coi³ qui³si³sin³ je² ni⁴čhjin³ xi³ tsˀe⁴ je² cjoa⁴njion²-vi⁴. To⁴nca³ ntˀai⁴-vi⁴ntai⁴ Ni³na¹ vˀe¹ne²-le⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ nca³qui³jnta² son³ˀnte³ nca³ ca²ta³si¹cˀa³ntjai²ya³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴. \v 31 Nca⁴ Ni³na¹ tsa³cˀe¹jna³ jnco³ ni⁴čhjin³ cˀia⁴ nca³ cˀoe⁴²nta³jin³ son³ˀnte³ cao⁴ xi³ cjoa⁴qui²xi⁴, to⁴tˀa³tsˀe⁴ je² cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ tsa³ca³sen¹. Cˀoa⁴-sˀin² Ni³na¹ qui³tsjoa³-le⁴ cjoa⁴qui²xi⁴ nca³tsˀi³ nca³ qui³si³cja³ˀa¹ya³jin³-le⁴ cˀen³ Jesús. \v 32 Cˀia⁴ nca³ qui³nčhˀoe¹ nca³ fa³ˀa²ya³-ni³le⁴ xi³ mˀen³, tjin¹ cˀa³ xi³ to⁴tsa³qui³jno²que³, cˀoa⁴ xi³cˀa³ qui³tso²: Coi⁴no¹ˀya²-lai²⁴jin⁴ jo³ tjin¹-ni³ je²-vi⁴ nqui²jnco³ ni⁴čhjin³. \v 33 Cˀoa⁴-sˀin² Pablo ji³tjo³jin³ va³sen³-le⁴. \v 34 To⁴nca³ tjin¹ cˀa³ xi³ coan³cjain¹-le⁴, xi³ qui³tˀa³-le⁴ Pablo. Ti⁴je²-ni³ Dionisio, je² xi³ tsˀe⁴ nti⁴tsin⁴ Areópago, cao⁴ jnco³ chjon⁴² xi³ Dámaris ˀmi², cao⁴ ncjin²-sa³ xi³cˀa³ xi³ qui³tˀa³-le⁴. \c 18 \s1 Pablo si¹xa¹ ya⁴ Corinto \p \v 1-2 Cˀia⁴ nca³ je³ja³ˀa³to³ je² cjoa⁴-vi⁴, Pablo ji³tjo³ ya⁴ Atenas, ji³cho² ya⁴ Corinto. \p Qui³sa³te³jin³ jnco³ cho⁴ta⁴ judío xi³ Aquila ˀmi², xi³ ya⁴ na³nqui³ Ponto qui³tsin³. To⁴sˀa⁴ choa³ ni⁴čhjin³ tjin¹ nca³ ja³ˀai³-ni³ Italia cao⁴ Priscila chjon⁴²-le⁴ (nca⁴ je² Claudio tsa³ca³te¹xo³ma³ nca³ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ judío coi⁴tjo³sje³jin³ ya⁴ Roma). Pablo ji³cho²con²-le⁴. \v 3 Coi³ nca³ ti⁴je²-ni³ xa¹ tjin¹-le⁴ tsa³cˀe²jna³cao⁴ nca³ je², qui³si³xa¹cao⁴. Coi³ xa¹ tjin¹-le⁴ nca³ vˀe¹nta³ carpa. \v 4 Ya⁴³ ntˀia³ sinagoga ña³qui³ cˀoa⁴-sˀin² tsa³cja¹cao⁴ nca³ntsjai² ni⁴čhjin³ ni²cja¹ya³. Cˀoa⁴-sˀin² coan³me³-le⁴ nca³ si⁴²ˀi³nta³jin³ cho⁴ta⁴ judío cao⁴ cho⁴ta⁴ griego. \v 5 Cˀia⁴ nca³ ja³ˀai³jen³-ni³ Macedonia, Silas cao⁴ Timoteo, Pablo ña³qui³ tsa³cˀe¹ne²-le⁴ yao³-le⁴ nca³ qui³nchja⁴ya³ je² en¹-le⁴ Ni³na¹. Qui³tsjoa³-le⁴ en¹ cho⁴ta⁴ judío, nca³ je² Jesús xi³ ti⁴je²-ni³ Cristo. \v 6 To⁴nca³ je² cho⁴ta⁴-ve⁴ to⁴tsa³ca³te¹cjao³ˀa² Pablo, cˀoa⁴ qui³nchja⁴ˀaon³-le⁴. Cˀia⁴ Pablo tsa³cˀe¹tsao³jne³ na³jño³-le⁴, cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Cao⁴ njin¹-no³ tˀe²chji¹-nio³, tsje³ nia¹³ nca³ an³. Ntˀai⁴-vi⁴ cjoi¹con³-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin². \v 7 Ji³tjo³-ni³ ya⁴-ve⁴. Ja³ˀa³sˀen³ ni³ˀya³-le⁴ jnco³ xi³ Justo ˀmi², xi³ ve³xcon¹ Ni³na¹. Ni³ˀya³-le⁴ ya⁴ cjio³cjao³ cao⁴ ntˀia³ sinagoga. \v 8 Crispo, je² xi³ cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ ntˀia³ sinagoga, cao⁴ nca³tsˀi³ xi³ tjio¹ ni³ˀya³-le⁴, coan³cjain¹-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Nai³-na¹. Ncjin² cho⁴ta⁴ corintios xi³ qui³nčhˀoe¹, coan³cjain¹-le⁴, cˀoa⁴ qui³sa³te³nta¹. \v 9 Cˀoa⁴ nca³ ni⁴tjen⁴ qui³tsˀai²-le⁴ ni³jña¹ Pablo. Je² Nai³-na¹ tsa³cja¹cao⁴: A³li² jcon³-jin²³, ti⁴no²cjoai⁴, a³li²jyo¹-jin² vi³jnai³. \v 10 An³ ti²jna⁴cao⁴-le²³. Ni⁴ˀya³-jin² xi³ cja⁴ˀai¹³nca¹ si⁴²cao⁴-li². An³ cjai¹nca³ tjin¹-na³ cho⁴ta⁴ i⁴ ˀnte³-vi⁴. \v 11 Jnco³ no¹va³sen³ tsa³cˀe²jna³ ya⁴-ve⁴. Tsa³ca³co¹ya³-le⁴ en¹-le⁴ Ni³na¹. \v 12 Cˀia⁴ nca³ Galión coan³ cho⁴ta⁴ti¹tjon² ya⁴ ˀnte³ Acaya, je² cho⁴ta⁴ judío tsa³qui³so¹tjen⁴ co²ntran⁴-le⁴ Pablo, nca³ to⁴jnco³ tsa³cˀe¹ yao³-le⁴. Qui³cao⁴ ntˀia³va³sen³. \v 13 Cˀoi⁴qui³tso²: Je² Pablo ti¹vi³ncha¹ˀa³ cho⁴ta⁴ nca⁴ cja⁴ˀai¹-sˀin² scoe⁴xcon¹ Ni³na¹, nca³ tsi² tsa² cˀoa⁴tjin¹ jo³ tso² cjoa⁴te¹xo³ma³. \v 14 Cˀia⁴ nca³ me³coi⁴nchja⁴ Pablo tsa²cai³, je² Galión cˀoa⁴qui³tso²-le⁴ cho⁴ta⁴ judío: Tsa² jnco³ cjoa⁴tsˀen⁴, a³xo⁴ jnco³ je¹ xi³ tse³ tjin¹, cjoa⁴qui²xi⁴ ni¹ nca³ coi³nčhˀoe³ en¹-no³, \v 15 to⁴nca³ tsa² je² cjoa⁴ je²-vi⁴ to⁴ˀen¹-ni³, tsa² to⁴jan³ˀain¹-ni³, cˀoa⁴ tsa² to⁴tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³-no³, to⁴jon² tˀe²nta³jion³. A³li²coi³ me³-na³ nca³ an³ cˀoe³nta³jian³ je² cjoa⁴ xo⁴tjin¹-ve⁴. \v 16 Tsa³cˀaon³sje³ ntˀia³va³sen³. \v 17 Cˀia⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ griego qui³scoe¹ Sóstenes, je² cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ ntˀia³ sinagoga. Tsa³ca¹-le⁴ ya⁴ nqui³xcon⁴ ntˀia³va³sen³. Galión li²coi³ qui³si³sin³-le⁴ je² cjoa⁴-vi⁴. \v 18 Ncjin² ni⁴čhjin³ tsa³cˀe²jna³ Pablo nca³ ya⁴. Cˀia⁴ qui³si³xa³tˀa³ je² ntsˀe⁴. Cao⁴ Priscila cao⁴ Aquila qui³son²nta¹ sa³ˀnta³ ya⁴ na³nqui³ Siria. Tsa³cˀe¹jon³ ntsja⁴jco⁴ ya⁴ Cencrea, nca⁴ cˀoa⁴-sin² qui³tsjoa³-le⁴ choa⁴ nca³ qui³tsjoa³-le⁴ tsˀoa³ Ni³na¹. \v 19 Ja³ˀai³ ya⁴ Efeso, ya⁴ qui³si³ca³tio¹ Priscila cao⁴ Aquila. Je² ja³ˀa³sˀen³ ya⁴³ ntˀia³ sinagoga. Tsa³cja¹cao⁴ cho⁴ta⁴ judío. \v 20 Je² cho⁴ta⁴ judío tsa³cˀe¹tsˀoa³-le⁴ Pablo nca³ ncjin²-sa³ ni⁴čhjin³ ca²ta³vˀe²jna³cao⁴ nca³ je². To⁴nca³ je² coan³cai³-le⁴. \v 21 Qui³si³xa³tˀa³ je² cho⁴ta⁴-ve⁴, cˀoi⁴qui³tso²: Cjai¹nca³ ma³chjen¹ nca³ ya⁴ ti²jna⁴ je² sˀoi¹ xi³ nčhoa¹ ya⁴ Jerusalén. To⁴nca³ cjoa²ˀai⁴con³ nqui²jnco³cˀa²-nca¹ni³no³, tsa² cˀoa⁴-sˀin² me³-le⁴ Ni³na¹. Ji³tjo³-ni³ ya⁴ Efeso. \s1 Pablo qui³-nca¹ni³ Antioquía \p \v 22 Ji³cho² ya⁴ Cesarea, ji³tjo³-ni³ barco, qui³mi³ ya⁴ Jerusalén. Cˀia⁴ nca³ je³qui³si³xa³tˀa³ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo, qui³jen³ ya⁴ Antioquía. \v 23 Ya⁴ tsa³cˀe²jna³ jo³ tjin¹ ni⁴čhjin³. Cˀia⁴ ji³tjo³. Qui³ xqui⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ ya⁴ ˀnte³ Galacia, ya⁴ ˀnte³ Frigia. Qui³tsjoa³-le⁴ nca³nˀion¹ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo. \s1 Apolos ti¹nchja⁴ya³ ya⁴ Efeso \p \v 24 Cˀia⁴ ji³cho² ya⁴ Efeso jnco³ cho⁴ta⁴ judío xi³ Apolos ˀmi², xi³ qui³tsin³ ya⁴ Alejandría, jnco³ cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ ña³qui³ nˀion¹ nta³ ma³-le⁴ nchja⁴ya³. Cjai¹nca³ nta³ ma³-le⁴ xon⁴ Escritura. \v 25 Je²-vi⁴ xa¹ qui³sco²tˀa³ya³-ni³ ntia⁴²-le⁴ Nai³-na¹. Nˀion¹ xa¹ti¹ya³ yao³-le⁴. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ nta³ qui³nchja⁴ya³, a³li² to⁴cˀoa⁴cji³ nta³ tsa³ca³co¹ya³ nca³yi³je³ cjoa⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Nai³-na¹, nta³ tsa² to⁴je² cjoa⁴sa³te¹nta¹-le⁴ Juan xi³ je² tsa³ve³. \v 26 Coan³nˀion¹con³, tsa³cˀe¹tsˀia⁴ nca³ qui³nchja⁴ya³ ya³ ntˀia³ sinagoga. Cˀia⁴ nca³ Priscila cao⁴ Aquila qui³nčhˀoe¹-le⁴, qui³scoe¹ Apolos, nqui²sa⁴ nta³ qui³tso²ya³tsen³-le⁴ je² ntia⁴²-le⁴ Ni³na¹. \v 27 Apolos coan³me³-le⁴ nca³ coai⁴ ya⁴ Acaya. Tsa³cˀe¹ne²-le⁴ je² ntsˀe⁴ nca³ qui³squi³-le⁴ je² cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo nca³ scoe¹tjao². Cˀia⁴ nca³ ji³cho², cjai¹nca³ nta³ tsa³ca³sen¹cao⁴ je² xi³ coan³cjain¹-le⁴ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴nta³. \v 28 A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ nca³nˀion¹ qui³sˀe³-le⁴ nca³ qui³si³ˀi³nta³jin³ cho⁴ta⁴ judío nqui³xcon⁴ nca³tsˀi³. Tsa³ca³co¹-le⁴ cao⁴ xon⁴ Escritura nca³ je² Jesús xi³ ti⁴je²-ni³ Cristo. \c 19 \s1 Pablo ya⁴ Efeso \p \v 1 Cˀoa⁴coan³ cˀia⁴ nca³ ti¹jna³ Apolos ya⁴ Corinto, Pablo ja³ˀai³ ya⁴ Efeso. Je³tsˀa³mjen³ nca³qui³jnta² ja⁴ˀnte³ ja⁴tˀain³-ni³. Qui³sa³te³jin³ cˀa³ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo. \p \v 2 I⁴ qui³tso²-le⁴: A³ qui³tjoe¹-no³ je² Espíritu Santo cˀia⁴ nca³ coan³cjain¹-no³. Cˀoa⁴ je² cho⁴ta⁴-ve⁴ˀni³ cˀoa⁴qui³tso²-le⁴: Ma³jain², ni⁴sa³ˀnta³ li²coi³ qui³no²ˀyai²⁴-jin⁴ tsa² tjin¹ Espíritu Santo. \v 3 Cˀia⁴ Pablo qui³tso²: ˀya¹-ni³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ qui³sa³te³ntao¹³-ˀni³. Cho⁴ta⁴-ve⁴ cˀoa⁴qui³tso²: Tˀa³tsˀe⁴ Juan. \v 4 Cˀoi⁴qui³tso² Pablo: Je² Juan tsa³ca³te¹nta¹-ni³ cˀia⁴ nca³ je³qui³si³cˀa³ntjai²ya³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ cho⁴ta⁴. Cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ cho⁴ta⁴ nca³ ca²ta³ma³cjain¹-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² xi³ cjoa⁴ˀai¹tjen⁴nqui³-le⁴, xi³ tso²-ni³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² Jesús xi³ Cristo. \v 5 Cˀia⁴ nca³ qui³nčhˀoe¹ je²-vi⁴, qui³sa³te³nta¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴ jan³ˀain¹-le⁴ Nai³-na¹ Jesús. \v 6 Cˀia⁴ Pablo tsa³ca¹jna³son²-le⁴ ntsja³, ja³ˀai³jin³ ni⁴ma⁴-le⁴ je² Espíritu Santo. Qui³nchja⁴cao⁴ xi³ cja⁴ˀai¹ en¹, qui³nchja⁴ya³. \v 7 Nca³tsˀi³ ma³-la⁴ tsa² te³jao² cho⁴ta⁴. \v 8 Pablo ja³ˀa³sˀen³ ya⁴ya³ ntˀia³ sinagoga. Coan³nˀion¹-con³, jan²-la⁴ sa¹ qui³nchja⁴. Tsa³cja¹cao⁴ tsa³cˀe¹ne²-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ Ni³na¹. \v 9 To⁴nca³ ta²ja³ tsa³ca³tio² cˀa³. Li²coi³ coan³cjain¹-le⁴. Chˀao³ qui³tso² xi³ tˀa³tsˀe⁴ ntia⁴²-le⁴ Nai³-na¹ nqui³xcon⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴. Pablo tsa³ca³sen²xin²-le⁴, cˀoa⁴ tsa³cˀa³sje³jin³-le⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo. Nchaon³nchaon³ tsa³cja¹cao⁴ ya⁴³ ntˀia³ scoe²la⁴-le⁴ jnco³ cho⁴ta⁴ xi³ Tirano ˀmi². \v 10 Jao² no¹ nca³ cˀoa⁴coan³. Cˀoa⁴-sˀin² nca³ nca³tsˀi³ xi³ tjio¹ ya⁴ Asia, cho⁴ta⁴ judío cao⁴ cho⁴ta⁴ griego, qui³nčhˀoe¹ en¹-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Nai³-na¹ Jesús. \v 11 Cˀoa⁴-sˀin² nca³ nˀion¹ tse³ cjoa⁴xcon¹ xi³ qui³sˀin³ Ni³na¹ cao⁴ ntsja³ Pablo. \v 12 Sa³ˀnta³ cˀoa⁴-ti⁴ fi² ca³ni¹-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ tjio¹mˀen³ na³jño³ pa³ne²to⁴ cao⁴ na³jño³fa³tˀa³ xi³ je³tsa³ca¹tˀa³ yao³-le⁴ Pablo. Ji³tjo³-ni³le⁴ nca³yi³je³ chˀin³-le⁴, cao⁴ je² ntjao⁴ xi³ nta³jin³ xi³ tjin¹jin³ ni⁴ma⁴-le⁴. \v 13 Cˀoa⁴-ti⁴ tjin¹ cˀa³ cho⁴ta⁴ judío xi³ ma³-le⁴ chˀa²sje³ suerte xi³ to⁴ya⁴ ntia⁴² si¹ma³. Je² coan³me³-le⁴ nca³ qui³nchja⁴-le⁴ je² jan³ˀain¹-le⁴ Nai³-na¹ Jesús xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² xi³ ntjao⁴ xi³ nta³jin³ tjio¹jin³ ni⁴ma⁴-le⁴. Cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: An³ va³te³xo³ma³-no³ xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ Jesús, je² xi³ Pablo tso²ya³. \v 14 Ña³to³ ma³-ni³ xti³-le⁴ jnco³ cho⁴ta⁴ judío xi³ Sceva ˀmi², xi³ na⁴ˀmi³ti¹tjon², xi³ cˀoa⁴qui³sˀin³. \v 15 Cˀia⁴ qui³nchja⁴ je² ntjao⁴ xi³ nta³jin³, cˀoi⁴qui³tso²: Je² Jesús ˀve³-nia¹³ ˀya³-ni³ve⁴, cˀoa⁴-ti⁴ ˀve³-nia¹³ ˀya³ cjoan³ Pablo, to⁴nca³ jon² ˀya¹ nio¹³. \v 16 Je² cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ ntjao⁴ xi³ nta³jin³ ti¹jna³jin³ ni⁴ma⁴-le⁴ qui³squi²⁴ne²-le⁴, qui³si³qui³njen³-le⁴ xti³-ve⁴. Nqui²sa⁴ coan³-le⁴ nca³ je² cao⁴-ni³ tsa² xti³-ve⁴. Cˀoa⁴-sˀin² nca³ to⁴tsa³nca³ ya⁴ ni³ˀya³-ve⁴, nca³ cjio³jti², nca³ qui³tsin²ˀaon³. \v 17 Je²-vi⁴ tsa³ˀya³-le⁴ tˀa³tsˀe⁴ nca³tsˀi³ xi³ tjio¹ ya⁴ Efeso, cho⁴ta⁴ judío cao⁴ cho⁴ta⁴ griego. Ña³qui³ qui³tso³cjon¹ nca³tsˀi³. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ qui³tsin³ncˀa³ jan³ˀain¹-le⁴ Nai³-na¹ Jesús. \v 18 Cjai¹nca³ to⁴ncjin² xi³ coan³cjain¹-le⁴ xi³ ja³ˀai³ tso²ya³nta³, cˀoa⁴ qui³tso² jo³ chˀao³ qui³sˀin³ xa¹-le⁴. \v 19 Cˀoa⁴-ti⁴ ncjin² xi³ cˀoa⁴-sˀin² coan³-le⁴ je² cjoa⁴chˀa²-na⁴cha⁴ ja³ˀai³cao⁴ libro-le⁴ tjio¹va³ca¹ nqui³xcon⁴ nca³tsˀi³. Tsa³cˀa³sje³ cuenta jo³ tjin¹ chji¹-le⁴ xon⁴ xi³ tsa³ca³ca¹. Coan³sjai³-le⁴ nca³ ña³chan²te³ jmi³ chji¹-le⁴ nca³yi³je³. \v 20 Cˀoa⁴-sˀin² nca³ nˀion¹ nta³ tsa³nca³son² je² en¹-le⁴ Nai³-na¹, cˀoa⁴ nˀion¹ qui³sˀe³-le⁴ nca³nˀion¹. \v 21 Cˀia⁴ nca³ je³je³tˀa³ je² cjoa⁴-vi⁴, cˀoa⁴-sˀin² coan³me³-le⁴ ni⁴ma⁴-le⁴ Pablo nca³ qui³ ya⁴ Jerusalén, cˀia⁴ nca³ je³ja³ˀa³to³ ya⁴ Macedonia cao⁴ Acaya. Cˀoi⁴qui³tso²: Cˀia⁴ nca³ je³ti²jna⁴ ya⁴-ve⁴, cˀoa⁴-la²ti⁴ ma³chjen¹ nca³ cjoia¹³ ya⁴ Roma. \v 22 Cˀia⁴ Pablo qui³sca³ni¹ Timoteo cao⁴ Erasto ya⁴ Macedonia. Je² jao²-ve⁴ xi³ tjio¹vi³ncha¹cao⁴. To⁴nca³ Pablo tsa³cˀe²jna³ jo³ tjin¹ ni⁴čhjin³ ya⁴ Asia. \s1 Cjoa⁴si³ xi³ qui³sˀe³ ya⁴ Efeso \p \v 23 Cˀia⁴ a³li² to⁴jo³ xi³ cji³tse³ cjoa⁴si³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ ntia⁴²-le⁴ Nai³-na¹. \v 24 Jnco³ cho⁴ta⁴ xi³ si¹xa¹cao⁴ taon⁴čhoa³ xi³ Demetrio ˀmi², xi³ si¹nta³-ni³ taon⁴čhoa³ xco¹son²-le⁴ Diana. Cjai¹nca³ to⁴tse³ cjoa⁴ma⁴ qui³si³qui³njen³-ni³le⁴ je² xi³ ma³-le⁴ xa¹-vi⁴. \v 25 Tsa³cˀe¹xco¹ xi¹ncjin¹ xi³ je² va¹-vi⁴ ma³-le⁴, cao⁴ xi³cˀa³ xi³ ti⁴coi³-ni³ cjoa⁴ma⁴ tjin¹-le⁴. Je² Demetrio cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Nca³tsˀio³ ˀya³-nio¹³ nca³ je² xa¹-na¹vi⁴ cjai¹nca³ to⁴tse³ taon⁴ si¹qui³njen³-na¹. \v 26 ˀya³-nio¹³, cˀoa⁴ no²ˀya²-nio¹³ nca³ je² Pablo cˀoa⁴-sˀin² qui³si³ˀi³nta³jin³ ncjin² cho⁴ta⁴ nca⁴ xin² ntia⁴² qui³, a³li² tsa² to⁴ˀi⁴-jin² Efeso-vi⁴, to⁴nca³ me³-la⁴ tsa² nca³qui³jnta² Asia. Cˀoa⁴tso²-le⁴: A³li² Ni³na¹-jin² je² xi³ ntsa⁴² ma³nta³-ni³. \v 27 A³li² tsa² to⁴coi³-jin² cjoa⁴jcon³ xi³ tjin¹ nca³ to⁴coi³ je² cjoa⁴ma⁴ je²-vi⁴ si⁴²soa³-ni³na¹, to⁴nca³ sa³ˀnta³ je² yo⁴nco⁴-le⁴ na⁴-na¹ Diana taon³ jcha⁴, cˀoa⁴ cjoa⁴je³ya³-le⁴ je² xco¹son²-ve⁴ xi³ ve³xcon¹ nca³tsˀi³ nca³qui³jnta² Asia, cˀoa⁴ nca³qui³jnta² son³ˀnte³, coi⁴xo⁴ya³. \v 28 Cˀia⁴ nca³ qui³nčhˀoe¹ je² en¹ xo⁴ tso²-ve⁴, a³li² to⁴cˀoa⁴cji³ coan³jti³-le⁴ cho⁴ta⁴-ve⁴. Qui³squi³ˀntia¹xa¹ cˀoi⁴qui³tso²: A³li² to⁴ncˀa³ ti¹jna³ je² Diana xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ efesios. \v 29 A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ cjoa⁴si³ qui³sˀe³ ya⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴. To⁴jnco³ ja³ˀa³sˀen³jtin¹ ya⁴ ˀnte³jin³sen¹ jña³ ma³ña³ cho⁴ta⁴. Qui³tsoa³, cˀoa⁴ qui³cao⁴ Gayo cao⁴ Aristarco, cho⁴ta⁴ macedonios xi³ mi²yo⁴-le⁴. \v 30 Coan³me³-le⁴ Pablo nca³ cjoa⁴ˀa³sˀen³con³-le⁴ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, to⁴nca³ je² cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo li²coi³ qui³tsjoa³ˀnte²-le⁴. \v 31 Cˀoa⁴-ti⁴ tjin¹ cˀa³ je² xi³ ma³xtoan²ti¹tjon² ya⁴ Asia, xi³ mi²yo⁴-le⁴ Pablo, xi³ qui³si³ca³sen¹cjoa⁴-le⁴. Tsa³cˀe¹tsˀoa³-le⁴ nca³ tsi² ya⁴ coai⁴ ya⁴ ˀnte³-ve⁴. \v 32 Qui³squi³ˀntia¹ nca³ jnco¹jnco¹ cˀa³ cja⁴ˀai¹ cja⁴ˀai¹ qui³tso². Je² junta to⁴qui³sˀin³ jo³ qui³sˀin³, cˀoa⁴ je² xi³ nqui²sa⁴ ncjin² li²coi³ ve³ a³-ni³ve⁴ nca³ coan³ña³-ni³. \v 33 Tsa³cˀa³sje³jin³-le⁴ cho⁴ta⁴ncjin²-ve⁴ je² Alejandro. Je² cho⁴ta⁴ judío qui³tson²ntsja¹. Cˀia⁴ Alejandro qui³sco²mi³ ntsja³, jyo¹-la² ti⁴yo³ cˀoi⁴qui³tso². Me³-le⁴ nca³ tsjoa¹-le⁴ cjoa⁴qui²xi⁴ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-ve. \v 34 To⁴nca³ tsa³ve³ nca³ je² ni¹ cho⁴ta⁴ judío. Ña³qui³ to⁴jnco³ jta³ qui³ nca³tsˀi³. Jao² hora-la⁴ cˀoa⁴-sˀin² tsa³cˀe¹jta³: A³li² to⁴ncˀa³ ti¹jna³ je² Diana xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ efesio. \v 35 Cˀia⁴ nca³ je² cho⁴ta⁴ scribano qui³si³cˀe¹jyo² cho⁴ta⁴, cˀoi⁴qui³tso²: Nca³tsˀio³ cho⁴ta⁴ efesio, ˀya¹-ni³ cho⁴ta⁴ xi³ tjin¹ xi³ tsi²coi³ ve³ nca³ je² na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ cho⁴ta⁴ efesio nta³ si¹coi²nta⁴ je² xco¹son² ni³na¹ Diana, je² xco¹son² xi³ je² Júpiter qui³sca³jen³-ni³. \v 36 Cˀoa⁴-sˀin²ˀni³ ni⁴ˀya³-jin² xi³ coan⁴ nca³ cˀoe⁴²ˀma³ je²-vi⁴. Cjai¹nca³ ma³chjen¹ nca³ coi⁴yo³jyo¹³, nca³ tsi² tsa³ jme³ xi³ to⁴xquia⁴ sˀiaon⁴³. \v 37 Jon² ca²fa²ˀai⁴cao⁴³ je² cho⁴ta⁴-ve⁴, nca³ tsi²jme³ xi³ qui³si³che¹ ya⁴³ yo⁴nco⁴-no³, ni⁴qui³nchja⁴ˀaon³-jin²le⁴ je² ni³na¹-no³. \v 38 Tsa² je² Demetrio cao⁴ cho⁴ta⁴ xi³ si¹xa¹cao⁴ tjin¹cao⁴-le⁴ cjoa⁴, tjin¹ cjoa⁴te¹xo³ma³, tjin¹ cho⁴ta⁴ti¹tjon². Ca²ta³va¹nqui³ xi¹ncjin¹. \v 39 Cˀoa⁴ tsa² me³-no³ nca³ fa³nquio³ xi³ cja⁴ˀai¹ cjoa⁴, ca²ta³sˀe³jna³ junta jo³ tso² cjoa⁴te¹xo³ma³. Cˀoa⁴ ca²ta³sˀe³nta³ xi³ cjoa⁴qui²xi⁴. \v 40 Jo³-la²ni³ tsa² tjin¹ xi³ coa⁴²nqui³-na¹, nca³ ca²vˀe²jna³² cjoa⁴si³ ntˀai⁴. A³li²coi³ coan⁴² cˀoe⁴² en¹ a³-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² ca²ma³ña³-nia¹ nca⁴ tsi²jme³ cjoa⁴ xi³ tjin¹. \v 41 Cˀia⁴ nca³ je³cˀoa⁴qui³tso², tsa³cˀe¹ne²-le⁴ nca³tsˀi³ nca³ qui³-ni³. \c 20 \s1 Pablo qui³ ya⁴ Macedonia cao⁴ ya⁴ Grecia \p \v 1 Cˀia⁴ nca³ je³qui³sˀe³jña¹ cjoa⁴si³, Pablo qui³nchja⁴-le⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo. Tsa³cˀe¹ne²-le⁴, qui³tsoa³cja¹, qui³-si³xa³tˀa³, qui³ ya⁴ Macedonia. \v 2 Cˀia⁴ nca³ je³tsa³cˀa³mjen³ nca³ ya⁴, a³li² to⁴cˀoa⁴cji³ ncjin² en¹ qui³tso²ya³-le⁴, ja³ˀai³ ya⁴ Grecia. \v 3 Cˀia⁴ nca³ je³tsa³cˀe²jna³ ya⁴-ve⁴ jan² sa¹, me³ coai⁴son²-ni³ na³nta¹ ya⁴ Siria. To⁴nca³ tsa³ca³tio²chjoa²-le⁴ je² cho⁴ta⁴ judío. Cˀia⁴ qui³si³cja³ˀai³tsjen³ nca³ ti⁴coai⁴to³-nca¹ni³ ya⁴ Macedonia. \v 4 Qui³cao⁴ sa³ˀnta³ Asia je² Sópater cho⁴ta⁴ xi³ tsˀe⁴ Berea, cˀoa⁴ je² cho⁴ta⁴ xi³ tsˀe⁴ Tesalónica, Aristarco, Segundo, cˀoa⁴-ti⁴ Gayo xi³ Derbe tsˀe⁴, cˀoa⁴ Timoteo, cˀoa⁴ Tíquico, cao⁴ Trófimo xi tsˀe⁴ Asia. \v 5 Je² nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴-vi⁴ qui³ti¹tjon². Ya⁴ qui³sco³ya²-na³jin⁴ ya⁴ Troas. \v 6 Cˀia⁴ nca³ je³ja³ˀa³to³ ni⁴čhjin³-le⁴ je² nio⁴xti²la⁴ xi³ tsin²-le⁴ na⁴ˀyo⁴san³-jin², tsa³nquin¹-ni³jin⁴ ya⁴ Filipo. Tsa³nquin¹son²ntai¹⁴-jin⁴ cao⁴ barco. Xi³ coan³ aon²-ni³ ni⁴čhjin³, ji³cho³nčhˀoai²⁴-jin⁴ nca³ je² xi³ je³tjio¹ ya⁴ Troas. Ya⁴ tsa³qui³yoi³⁴-jin⁴ ña³to³ ni⁴čhjin³. \s1 Tse³ qui³nchja⁴ya³ Pablo ya⁴ Troas \p \v 7 Ni⁴čhjin³ tai²nco⁴ coan³ña³ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo nca³ qui³si³xcoa⁴ nio⁴xti²la⁴. Pablo tsa³cja¹cao⁴ nca³ coi⁴tjo³ nca³ nchaon³-ni³. A³li² to⁴tse³ qui³nchja⁴ya³-ni³ sa³ˀnta³ va³sen³ni⁴tjen⁴. \v 8 Cjai¹nca³ to⁴ncjin² lámpara tjin¹ ja⁴ya³ cuarto jña³ nca³ tsa³ca³tio²jtin¹. \v 9 Jnco³ cho⁴ta⁴xti³ xi³ Eutico ˀmi² ya⁴ ti¹jna³jčho³ ventana. Nˀion¹ coan³ni³jña¹-le⁴ nca³ cˀoa⁴-sˀin² to⁴tse³ qui³nchja⁴ Pablo. Ya⁴ tsa³ca¹jna³fe². Qui³sca³nqui³ xi³ ma³jan²-ni³ piso. Je³qui³jna³cˀen³ nca³ qui³sco²mi³tjen⁴. \v 10 Cˀia⁴ ji³tjo³jen³ Pablo, tsa³ca¹jna³son²-le⁴ qui³tsoa³cja¹ cˀoi⁴qui³tso²: A³li² cˀoa⁴-jin² ma³-no³, nca⁴ ti¹jna³con³ ni⁴ma⁴-le⁴. \v 11 Cˀia⁴ nca³ qui³mi³ nqui²ntia³-ni³ Pablo, qui³si³xcoa⁴ nio⁴xti²la⁴, tsa³cjen². A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ qui³nchja⁴ nqui²ntia³ sa³ˀnta³ qui³sˀe³-le⁴ sen¹. Cˀia⁴ qui³-ˀni³. \v 12 Cho⁴ta⁴ ja³ˀai³cao⁴ je² cho⁴ta⁴xti³-ve⁴ nca³ ti¹jna³con³. Cjai¹nca³ to⁴tsa³cˀe¹ya³tsjoa³-ni³con³ cho⁴ta⁴. \s1 Ja³ˀai³ ya⁴ Mitilene \p \v 13 Cˀoa⁴ jin⁴-jin⁴ tsa³nquin¹ti¹tjoin²⁴-jin⁴ jña³ ti¹qui³jna³ barco. Tsa³nquin¹son²ntai¹⁴-jin⁴ sa³ˀnta³ ya⁴ Asón jña³ nca³ coan³jnco³-ni³jin⁴ cao⁴ Pablo. Je² cˀoa⁴-sˀin² coan³me³-le⁴ nca³ ntia⁴² ntso⁴co⁴ coai⁴-ni³. \v 14 Cˀia⁴ nca³ coan³jncoi³⁴-jin⁴ ya⁴ Asón, qui³chjoai¹⁴-jin⁴ Pablo ja⁴ya³ chi³tso³, ja²ˀai⁴-jin⁴ ya⁴ Mitilene. \v 15 Nqui²jnco³ cˀa² tsa³nquin¹son²ntai¹⁴-jin⁴ cao⁴ barco. Xi³ coan³nchaon³-ni³ ji³choi³⁴-jin⁴ ya⁴ nqui³xcon⁴ Quío. Cˀia⁴ nca³ ti⁴coan³nchaon³-nca¹ni³ ya⁴ tsa³qui³yoi³⁴-jin⁴ puerto Samos. Tsa³qui³yo³cja¹yai³⁴-jin⁴ ya⁴ Trogilio. Xi³ coan³nchaon³-ni³ ji³choi²⁴-jin⁴ ya⁴ Mileto. \v 16 Pablo qui³si³cja³ˀai³tsjen³ nca³ coai⁴son²nta¹, to⁴cjoa⁴ˀa³to³qui²xi⁴ Efeso. Cai³-le⁴ nca³ si⁴²tse³ya²-le⁴ yao³-le⁴ ya⁴ Asia. Qui³si³xa¹ti¹ya³ tsa² coi³ ni⁴čhjin³ coi⁴cho³nčhˀoe² sˀoi¹ Pentecostés ya⁴ Jerusalén. \s1 Pablo cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo \p \v 17 Cˀia⁴ nca³ ti¹jna³-sa³ ya⁴ Mileto, qui³si³ca³sen¹cjoa⁴ ya⁴ Efeso. Qui³nchja⁴-le⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³-le⁴ je² na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Cristo. \v 18 Cˀia⁴ nca³ ja³ˀai³con²-le⁴ cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Na¹nta³ tjin¹jin³-no³ jo³-sˀin² nca³ qui³coa⁴ yao³-na⁴ cˀia⁴ nca³ tsa³ca²te⁴jna³cao⁴-no³ nca³ntsjai² sa³ˀnta³ nca³ ja²ˀa⁴sˀen³ti¹tjoan² i⁴ Asia. \v 19 I³nta³na³nqui³ qui³si³xa¹-le⁴ je² Nai³-na¹, cjai¹nca³ to⁴tse³ nta¹xcoan³ tsa³cˀe³jten³. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ cjoa⁴ xi³ coan³tˀen³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² tsa³ca³tio²chjoa²-na³ je² cho⁴ta⁴ judío. \v 20 Ni⁴to⁴jme³-jin² xi³ coan³cai³-na³ nca³ qui³nchja²ya³jin³-no³ xi³ coan³chjen¹-no³, nca³ qui³xin²ya³-no³ nqui³xcon³ nca³tsˀio³, cˀoa⁴ xqui⁴ ni³ˀya³-no³. \v 21 Qui³tsjoa³-le⁴ en¹ je² cho⁴ta⁴ judío cao⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin² nca³ ca²ta³si¹cˀa³ntjai²ya³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹ cˀoa⁴ ca²ta³ma³cjain¹-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Nai³-na¹ Jesucristo. \v 22 Ntˀai⁴-vi⁴ntai⁴ tsen³ ma³-na³ nca³ je² ni⁴ma⁴-na⁴ ti¹ca³ni¹-na³, ti²fi³-nia¹³ ya⁴ Jerusalén. A³li²coi³ ˀve³ jme³ xi³ coan⁴tˀen³ ya⁴-ve⁴. \v 23 To⁴nca³ je³ Espíritu Santo nca³qui³jnta² na⁴xi⁴na³nta¹ tsjoa¹-na³ cjoa⁴qui²xi⁴ nca³ ya⁴-xo¹ coa²te⁴jna³ nto⁴ya¹, cˀoa⁴ ya⁴ cjoa³ˀa³ cjoa⁴ñˀain³. \v 24 To⁴nca³ ni⁴jme³-jin² coi²nta⁴-na³. A³li²coi³ ni⁴ma⁴-na⁴ scon³-le⁴ xi³ to⁴tˀa³tsˀan⁴. To⁴coi³ xi³ me³-na³ nca³ nta³ si³cje³tˀa³ ntia⁴²-na⁴ cao⁴ cjoa⁴tsjoa³, cˀoa⁴ nca³ nta³ si³cje³tˀa³ je² xa¹ xi³ qui³tsjoa³-na³ je² Nai³-na¹ Jesús, nca³ tsjoa³ je² en¹nta³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴nta³-le⁴ Ni³na¹. \v 25 Cˀoa⁴ ntˀai⁴-vi⁴ tsen³ ma³-na³ nca³ li²coi³ ti⁴cho¹ˀa³-ni³nao¹³ nca³tsˀio³ jon²-vi⁴ xi³ tsa³cˀa³mjen³jin³-no³ xi³ qui³nchja²ya³jin³-no³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ Ni³na¹. \v 26 Coi³ cˀoa⁴xin¹-no³ ntˀai⁴-vi⁴ nca³ tsi² tsa² an³ vˀa³cao⁴-na³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ njin¹-no³. \v 27 Li²coi³ coan³cai³-na³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² qui³nchja²ya³jin³-no³ nca³yi³je³ jo³ tso² Ni³na¹. \v 28 Jon² xi³ je² Espíritu Santo tsa³qui³ncha¹nta³-no³ nca³ si⁴coi²ntao⁴³. Jo³-ni³ tsa² va³rre² xi³ tjio¹jtin¹, cˀoa⁴-sˀin² ti⁴coi²ntao⁴³ na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Nai³-na¹ xi³ je² Nai³-na¹ qui³njen²-le⁴ xi³ ti⁴tˀa³tsˀe⁴-ni³ cao⁴ njin¹-le⁴. \v 29 ˀve³-nia¹³ nca³ an³ nca³ coan⁴scan³-ni³ nca³ cjoia¹³, cjoa⁴ˀa³sˀen³jin³-no³ jo³-ni³ tsa² tsen⁴² xi³ nˀion¹ toan¹, xi³ li²coi³ si⁴²cha³tˀa³-le⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo xi³ jo³-ni³ tsa² va³rre² tjio¹jtin¹. \v 30 Xi³ ti⁴jon²-nio³ coi⁴so¹tjen⁴jin³-no³ cho⁴ta⁴ xi³ coi⁴nchja⁴ en¹ xi³ chˀao³ tjin¹. Coan⁴me³-le⁴ coai⁴cao⁴ cho⁴ta⁴ xi³ je² coai⁴tˀa³-le⁴. \v 31 Cjia⁴to³con²³ ti⁴yo³, ca²ta³fa³ˀai³tsjen³-no³ nca³ jan² no¹ nca³ ni⁴čhjin³ nca³ ni⁴tjen⁴ li²coi³ tsa³ca²te⁴jna³jyoa¹³. Cao⁴ nta¹xcoan³ qui³xin²ya³-no³ nca³ jnco¹jnco¹³ jon². \v 32 Ntˀai⁴-vi⁴ntai⁴ nca³tsˀio³ ˀnti¹ntsˀe³, si³ca³tio²cao⁴-no³ Ni³na¹ cao⁴ je² en¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴nta³-le⁴. Je² en¹ coan⁴-le⁴ tsjoa¹-no³ nca³nˀion¹, tsjoa¹-no³ cjoa⁴tjao² cao⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ xi³ je³coan³tsje³. \v 33 Ni⁴ˀya³-jin² xi³ an³ coan³xin²con³que⁴ taon⁴čhoa³-le⁴, a³xo⁴ taon⁴si³ne²-le⁴, a³xo⁴ na³jño³-le⁴. \v 34 Na¹nta³ ˀyao³ nca³ je² ntsa⁴ qui³si³xa¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴ xi³ coan³chjen¹-na³, cˀoa⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ xi³ tjio¹cao⁴-na³. \v 35 Ña³qui³ cˀoa⁴-sˀin² tsa³ca³co³-no³ nca³ cjai¹nca³ to⁴ma³chjen¹ nca³ cˀoa⁴-sˀin² ni²xa¹ nca³ coi⁴ncha³coa⁴² xi³ tjio¹mˀen³, nca³ si⁴cja³ˀai³tsjen³² je² en¹-le⁴ Nai³-na¹ Jesús xi³ qui³tso²: To⁴nqui²sa⁴ nta³-ni¹ nca³ cˀoe⁴² cao⁴-ni³ tsa² nca³ chjoe¹. \v 36 Cˀia⁴ nca³ je³cˀoa⁴qui³tso² tsa³ca³sen²xco¹nchˀin³ tsa³cˀe¹tsˀoa³ cao⁴ nca³tsˀi³. \v 37 Cˀia⁴ ña³qui³ qui³squi³ˀntia¹-ni³ nca³tsˀi³, qui³tsoa³cja¹ Pablo, tsa³cˀe¹tˀa³tsˀoa²-le⁴. \v 38 A³li² to⁴ˀaon³ coan³-le⁴ je² en¹ xi³ qui³tso² nca³ tsi² ti⁴sco¹ˀa³-ni³ je² Pablo. Qui³ ca³ni¹ ya⁴³ ntia⁴² sa³ˀnta³ jña³ qui³jna³ barco. \c 21 \s1 Pablo qui³ ya⁴ Jerusalén \p \v 1 Cˀia⁴ nca³ je³tsa³nquin¹tˀa³-ni³lai⁴jin⁴ tsa³nquin¹son²ntai¹⁴-jin⁴ tsa³nquin¹qui²xi⁴-ni³jin⁴ sa³ˀnta³ Cos. Xi³ coan³nchaon³-ni³ ji³choi³⁴-jin⁴ ya⁴ Rodas. Cˀia⁴ tsa³nquin¹son²ntai¹⁴-jin⁴ ya⁴ Pátara. \p \v 2 Ya⁴ qui³sa³co³jnco³-na³jin⁴ barco xi³ coai⁴ ya⁴ Fenicia, tsa³qui³yo³yai³⁴-jin⁴ tsa³nquin¹son²ntai¹⁴-jin⁴. \v 3 Qui³cho²tsen³tˀai³-jin⁴ ya⁴ Chipre. I⁴-sˀin² ntsai⁴-jin⁴ nca³scoin¹⁴-jin⁴ ti¹jna³. To⁴jo³ cˀoa⁴-sˀin² tsa³nquin¹son²ntai¹⁴-jin⁴. Ji³choi³⁴-jin⁴ ya⁴ Siria, ji³choi³-nca¹ni³jin⁴ ya⁴ Tiro nca³ je² chˀa¹ xi³ yˀa³ barco-ve⁴ ya⁴ tsˀa³jen⁴. \v 4 Ña³to³ ni⁴čhjin³ tsa³qui³yoi³⁴-jin⁴ ya⁴-ve⁴ nca³ qui³sa³co³-na³jin⁴ je² cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo. Cho⁴ta⁴ cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ Pablo nca³ je² Espíritu Santo tsa³cja¹cao⁴, a³li² ˀmi³-jin²xoi¹³ ya⁴ Jerusalén. \v 5 Cˀia⁴ nca³ je³ja³ˀa³to³ je² ni⁴čhjin³-ve⁴ ji²tjoi⁴-jin⁴. Qui³ ca³ni¹ya³ntia³-na³jin⁴ nca³tsˀi³ cao⁴ ya¹nchjin¹-le⁴ cao⁴ xti³-le⁴ jña³ sa³ˀnta³ nca³ fe³tˀa³-ni³ na⁴xi⁴na³nta¹. Tsa³qui³ncha³xco¹nchˀin³⁴-jin⁴ ya⁴ ntai³na³nta¹ tsa³cˀe²tsˀoai³⁴-jin⁴. \v 6 Qui³ni²xa³tˀai³⁴-jin⁴ xi²nqui⁴-jin⁴. Cˀia⁴ tsa³nquin¹quin³⁴-jin⁴ barco. Cˀoa⁴ je² cho⁴ta⁴-ve⁴ qui³-ni³ ni³ˀya³-le⁴. \s1 Ji³tja³sˀain³-jin⁴ ntˀia³-le⁴ Felipe \p \v 7 Cˀoa⁴ jin⁴-jin⁴ˀni³, ji³nčhoa³-ni³jin⁴ ya⁴ Tiro, cˀia⁴ nca³ je³ji³tja³to³ntai¹⁴-jin⁴, ji³choi³⁴-jin⁴ ya⁴ Tolemaida. Qui³ni²ti²ˀntai³⁴-jin⁴ je² ntsˀe³². Jnco³ ni⁴čhjin³ tsa³qui³yo³coai⁴-jin⁴. \v 8 Xi³ coan³nchaon³-ni³, ji²tjoi⁴-jin⁴ Pablo cao⁴ jin⁴-jin⁴ xi³ ti³yo³coai⁴-jin⁴, ja²ˀai⁴-jin⁴ ya⁴ Cesarea. Ya⁴ ji³tja³sˀain³-jin⁴ ntˀia³-le⁴ Felipe, je² xi³ qui³nchja⁴ya³-ni³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹. Je² ni¹ jnco³ xi³ ña³to³ ma³-ni³. Ya⁴ tsa³qui³yo³coai⁴-jin⁴. \v 9 Ño³ ma³ xti³ya¹nchjin¹ xo⁴nco¹ xi³ tjin¹-le⁴ Felipe, cˀoa⁴ xi³ qui³nchja⁴ya³-ni³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹. \v 10 Ncjin² ni⁴čhjin³ ya⁴ tsa³qui³yo³coai⁴-jin⁴. Jnco³ xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹ xi³ Agabo ˀmi² ji³nčhoa³jen³-ni³ ya⁴ Judea. \v 11 Ji³cho²con³-na³jin⁴. Qui³scoe¹ je² nˀo¹ xi³ vˀe¹cja¹ Pablo. Ti⁴je²-ni³ Agabo tsa³cˀe¹tˀa³nˀion¹ ntso⁴co⁴ cao⁴ ntsja³, cˀoa⁴qui³tso²: Je²-vi⁴ xi³ tso² je² Espíritu Santo. Je² cho⁴ta⁴ judío ya⁴ Jerusalén cˀoi⁴-sˀin² cˀoe⁴²tˀa³nˀion¹ je² cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ tsˀe⁴ nˀo¹-vi⁴. Cˀoa⁴ si¹⁴ntsja³ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin². \v 12 Cˀia⁴ nca³ qui³no²ˀyai²⁴-jin⁴ je²-vi⁴, jin⁴-jin⁴ cao⁴ je² xi³ ya⁴ ˀnte³-le⁴ tsa³cˀe²tsˀoa³-lai⁴jin⁴ Pablo, nca³ tsi² coai⁴mi³ ya⁴ Jerusalén. \v 13 Cˀia⁴ qui³nchja⁴ Pablo: Jme¹-ni³ xi³ nˀiaon²³ nca³ chi¹ˀnta¹-si¹nio³, to⁴ni²va³-lao⁴³ ni⁴ma⁴-na⁴. A³li² tsa² to⁴cˀoa⁴-jin²sˀin² ti²jna⁴nta³-nia¹³ nca³ sˀe⁴tˀa³nˀion¹-na³, cˀoa⁴-ti⁴ ti²jna⁴nta³-nia¹³ nta³ tsa² coi⁴ya¹³-nia¹³ ya⁴ Jerusalén, xi³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ je² jan³ˀain¹-le⁴ Nai³-na¹ Jesús. \v 14 A³li²coi³ coan³ qui³chja³ˀa²xin²-lai⁴jin⁴, to⁴cˀoa⁴-sˀin² tsa³qui³yo³jyoi¹⁴-jin⁴. Cˀoa⁴tsa³cˀin²-lai⁴jin⁴: Ca²ta³vi³tjo³son² jo³-sˀin² me³-le⁴ Nai³-na¹. \v 15 Cˀia⁴ nca³ je³ja³ˀa³to³ ni⁴čhjin³-vi⁴, tsa³cˀe²xcoi¹⁴-jin⁴ tso³jmi²-na⁴jin⁴, tsa³nquin¹mi³-jin⁴ ya⁴ Jerusalén. \v 16 Cˀoa⁴-ti⁴ ji³nčhoa³cao⁴ cˀa³-na³jin⁴ je² cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo xi³ ya⁴ Cesarea tsˀe⁴. Qui³cao⁴-na³jin⁴ ya⁴ ni³ˀya³-le⁴ je² xi³ Mnasón ˀmi², xi³ Chipre tsˀe⁴, xi³ coa²tse³ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo. Je² coi⁴yo³coai⁴-jin⁴. \s1 Qui³tsoa³ Pablo ya⁴ yo⁴nco⁴ \p \v 17 Cˀia⁴ nca³ ji³choi³⁴-jin⁴ ya⁴ Jerusalén, je² ntsˀe³² cjai¹nca³ to⁴nta³ qui³scoe¹tjao²-na³jin⁴ cao⁴ cjoa⁴tsjoa³-le⁴. \v 18 Xi³ coan³nchaon³-ni³ Pablo cao⁴ nca³tsˀi³⁴-jin⁴ ji³tja³sˀen³chon³-lai⁴jin⁴ Jacobo. Nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴jchi¹nca³ tjio¹xco¹. \v 19 Cˀia⁴ nca³ je³qui³si³ti²ˀnta³, Pablo cˀoa⁴-sˀin² tsa³cˀe¹tsje³ tsje³ na⁴jmi¹ jo³ tjin¹ cjoa⁴ xi³ Ni³na¹ tsa³cˀe¹nta³jin³-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin² xi³ tˀa³tsˀe⁴ xa¹-le⁴ Pablo. \v 20 Cˀia⁴ nca³ qui³nčhˀoe¹ cho⁴ta⁴-ve⁴ tsˀa³sje³je³ya³ Ni³na¹. Cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Coe⁴-ni³ na¹nta³ ˀyai³, ˀnti¹ntsˀe³, a³li² to⁴ncjin² jmi³ cho⁴ta⁴ judío xi³ tjin¹ xi³ je³coan³cjain¹-le⁴. Nca³tsˀi³ cjai¹nca³ nta³ si¹cji³tjo³son² cjoa⁴te¹xo³ma³. \v 21 To⁴nca³ qui³nčhˀoe¹ xi³ tˀa³tsi⁴, nca³ cˀoa⁴-sˀin² va³co²ya³-lai⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ judío xi³ tjio¹cao⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin² nca³ cjoa⁴ˀa²xin²-le⁴ yao³-le⁴ en¹-le⁴ Moisés. Cˀoi⁴ˀmi²-lai⁴ nca³ tsi² tsa² cjoa⁴circuncisión tsjoa¹-le⁴ ˀnti¹xti³-le⁴, nca³ tsi² tsa² ti⁴cˀoa¹mjen³-ni³ jo³ tjin¹ costumbre-na¹. \v 22 Jme¹-ni³ xi³ ma³chjen¹-ˀni³. Cjoa⁴qui²xi⁴-jin²ˀni³ nca³ coan⁴xco¹ cho⁴ta⁴, nca³ cjoi⁴nčhˀoe¹ nca³ ji³ ja²ˀai⁴. \v 23 Cˀoa⁴-la² tˀiain⁴-ˀni³, jo³ ti³ˀmi²-lai²⁴jin⁴. Ño³ ma³-ni³ cho⁴ta⁴ xi³ tjio¹jin³-na³jin⁴ xi³ qui³tsjoa³-le⁴ tsˀoa³ Ni³na¹. \v 24 Tˀin³coai⁴ je²-vi⁴, ti⁴tsjai³ yao³-li⁴ cao⁴ je². Cˀoa⁴ tˀe²chji¹³ xi³ tˀa³tsˀe⁴, jme¹-ni³ nca³ cˀoe⁴²jon³-si¹ni³ ntsja⁴jco⁴. Cˀoa⁴-sˀin² ca²ta³ve³ nca³tsˀi³ nca³ tsi² tsa² cjoa⁴qui²xi⁴ jña³-le⁴ xi³ qui³nčhˀoe¹ tˀa³tsi⁴, nca³ cˀoa⁴-ti⁴ ji³ cˀoa⁴-sˀin² ˀmi³coai⁴ yao³-li⁴ nca³ ni²tjo³soin²³ je² cjoa⁴te¹xo³ma³. \v 25 To⁴nca³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin² xi³ je³coan³cjain¹-le⁴, cˀoa⁴-sˀin² qui³chji³-lai⁴jin⁴ nca³ cˀoa⁴-sˀin² qui³cho³son²-ni³lai⁴jin⁴ nca³ tsi² tsa² jme³ cjoa⁴ xi³ si⁴²tjo³son²-le⁴. To⁴je² xi³ ca²ta³fa³ˀa¹xin²-le⁴ yao³-le⁴ je² tso³-jmi² xi³ vˀai²tˀa³-le⁴ xco¹son², cao⁴ xi³ njin¹, cao⁴ yao³-le⁴ cho⁴ xi³ qui³cho³ˀnto¹sin³, cao⁴ xi³ cjoa⁴cha³jnqui³. \v 26 Cˀia⁴ Pablo qui³scoe¹ cho⁴ta⁴-ve⁴. Xi³ coan³nchaon³-ni³ qui³si³tsje³ yao³-le⁴ nca³ je². Ja³ˀa³sˀen³ yo⁴nco⁴ nca³ cˀoa⁴coi⁴tso⁴ jo³ tjin¹ ni⁴čhjin³ coan⁴tsje³-ni³, sa³ˀnta³ tsjoa¹tˀa³ cjoa⁴tjao² xi³ tˀa³tsˀe⁴ nca³ jnco¹jnco¹. \v 27 Cˀia⁴ nca³ me³ti¹fe³ nca³ ña³to³ ni⁴čhjin³, cˀa³ cho⁴ta⁴ judío xi³ Asia tsˀe⁴ tsa³ve³ Pablo ya⁴³ yo⁴nco⁴. Tsa³cˀe¹jna³ cjoa⁴si³ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, qui³tsoa³ Pablo. \v 28 Cˀoa⁴-sˀin² qui³squi³ˀntia¹xa¹: Nca³tsˀio³ nˀai³ israelitas ti⁴ncha³cao⁴-na³jin⁴. Je²-vi⁴ cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ tso²ˀva³ ca³co¹ya³-le⁴ nca³tsˀi³ nca³qui³jnta². Je²-vi⁴ xi³ ti¹si¹ca³tio¹ co²ntran⁴-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-na¹ cho⁴ta⁴, cˀoa⁴ co²ntran⁴-le⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³, cˀoa⁴ co²ntran⁴-le⁴ je² ˀnte³-vi⁴. A³li² to⁴coi³ je²-vi⁴, sa³ˀnta³ ja³ˀai³cao⁴ cho⁴ta⁴ griegos i⁴ yo⁴ncoa⁴². Cˀoa⁴-sˀin² qui³si³jnti¹ je² ˀnte³tsje³-vi⁴. \v 29 Coi³ qui³tso² nca⁴ ya⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴ nca³sˀa⁴ tsa³ˀya³xcon³-le⁴ cao⁴ Pablo je² Trófimo xi³ Efeso tsˀe⁴. Qui³si³cja³ˀai³tsjen³ nca³ je² Pablo ja³ˀai³cao⁴sˀen³ yo⁴nco⁴. \v 30 Cˀoa⁴-sˀin² nca³qui³jnta² na⁴xi⁴na³nta¹ qui³sa³co³ cjoa⁴si³, coan³ña³ cho⁴ta⁴. Qui³tsoa³ Pablo, tsa³cˀa³sje³ nti³tsin³-le⁴ yo⁴nco⁴. Nti⁴ton⁴ tsa³cˀe¹chjoa² xo⁴ntjoa⁴-le⁴. \v 31 Coan³me³-le³ cho⁴ta⁴ nca³ si⁴²cˀen³ Pablo. Qui³tsjoa³-le⁴ cjoa⁴qui²xi⁴ je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴, nca³ tjin¹ cjoa⁴si³ nca³qui³jnta² ya⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ Jerusalén. \v 32 Je²-vi⁴ˀni³ qui³scoe¹ nti⁴ton⁴ je² so³nta²do⁴ cao⁴ nai³-le⁴, qui³to²ca³jen³nčhˀoe² cho⁴ta⁴-ve⁴. Cˀoa⁴ cho⁴ta⁴-ve⁴ tsa³ca³tio²jyo¹-ni¹, cˀia⁴ nca³ tsa³ve³ je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ cao⁴ so³nta²do⁴. Li²coi³ ti⁴qui³si³qui²ˀaon³-ni³ Pablo. \v 33 Cˀia⁴ ja³ˀai³ je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴, qui³tsoa³ Pablo. Tsa³ca³te¹xo³ma³ nca³ jao² cadena cˀoe⁴²nˀion¹tˀa³. Qui³sco²na³nqui³ ˀya¹-la⁴ni³, cˀoa⁴ jme¹-ni³ xi³ qui³sˀin³. \v 34 Ya⁴jin³ cho⁴ta⁴ ncjin², nca³ i⁴ nca³ jan¹ qui³nchja⁴ xi³ cja⁴ˀai¹ qui³tso². Cˀia⁴ nca³ li²coi³ coan³cho⁴ya³-le⁴ jña³-le⁴ xi³ cjoa⁴qui²xi⁴, nca³ cˀoa⁴-sˀin² to⁴tjio¹vˀe¹jta³ncjin²ya³, tsa³ca³te¹xo³ma³-le⁴ so³nta²do⁴-le⁴ nca³ coai⁴cao⁴ ya⁴ cuartel. \v 35 Cˀia⁴ nca³ ji³cho² ya⁴ escalón, je² so³nta²do⁴ tsa³cˀa³ncˀa³ Pablo nca³ cˀoa⁴-sˀin² to⁴xcon¹ tjio¹ma³sˀin¹ cho⁴ta⁴-ve⁴. \v 36 A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ cho⁴ta⁴ ncjin² xi³ ji³nčhoa³tjen⁴nqui³-le⁴, qui³squi³ˀntia¹xa¹: Ti⁴cˀaon³. \s1 Pablo nchja⁴ntjai² yao³-le⁴ \p \v 37 Cˀia⁴ nca³ je³ti¹si¹cˀa³sˀen³ ya⁴³ cuartel, Pablo cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴: A³ cˀoai⁴ˀnte³-nai¹³ nca³ cjoa²cao⁴ i⁴tse¹-le²³. Cˀoa⁴ je² qui³tso²: A³ ma³-li² en¹ griego? \v 38 A³ tsi² tsa² ji³ je² cho⁴ta⁴ egipcio xi³ qui³cho²mi³tjain⁴ cjoa⁴si³ nca³sˀa⁴, cˀoa⁴ ya⁴ ˀnte³tˀa³xin²tˀa³ cˀin³coai⁴ ño³ jmi³ cho⁴ta⁴ xi³ si¹cˀen³ cˀen³. \v 39 Cˀia⁴ cˀoi⁴qui³tso² Pablo: An³-vi⁴ cjoa⁴qui²xi⁴ ni¹ nca³ cho⁴ta⁴ judío ˀmi²-na³. Ya⁴ tsˀan⁴ Tarso, jnco³ na⁴xi⁴na³nta¹ xi³ nˀion¹ ti¹tjon² ya⁴ na³nqui³ Cilicia. To⁴nca³ si³je¹-le²³ cjoa⁴nta³ nca³ cˀoai⁴nte³-nai¹³ nca³ coi³nchja²coa⁴ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹. \v 40 Cˀia⁴ nca³ je³qui³tsjoa³ˀnte²-le⁴, Pablo tsa³ca³sen²nto³ ya⁴ escalón, qui³sco²mi³-le⁴ ntsja³ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹. Cˀia⁴ nca³ je³jyo¹ tsa³ca³tio², qui³nchja⁴cao⁴ en¹ hebrea, i⁴ qui³tso². \c 22 \p \v 1 Nca³tsˀio³ ˀnti¹ntsˀe³, cao⁴ xi³ nˀao³ ˀmi²-no³, ti⁴no¹ˀyao²³ je² cjoa⁴qui²xi⁴ xi³ tsjoa³-no³. \v 2 Cˀia⁴ nca³ qui³nčhˀoe¹ nca³ en¹ hebrea qui³nchja⁴cao⁴ nqui²sa⁴ tsa³ca³tio²jyo¹. Pablo qui³tso²-le⁴: \v 3 An³-vi⁴ ña³qui³ cjoa⁴qui²xi⁴ ni¹ cho⁴ta⁴ judío ˀmi²-na³. Ya⁴ Tarso qui³tsian³, tsˀe⁴ na³nqui³ Cilicia. I⁴ coan³jcha¹ na⁴xi⁴na³nta¹-vi⁴. Je² Gamaliel qui³tso²ya³-na³ jña³-le⁴ xi³ ña³qui³ cjoa⁴qui²xi⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ nˀai³jcha¹cjin³-na¹. Cjai¹nca³ nta³ qui³tˀa³-le⁴ Ni³na¹ nca³ an³, jo³-ni³ nca³ jon² nca³tsˀio³ ntˀai⁴-vi⁴. \v 4 An³-vi⁴ cˀoa⁴-sˀin² qui³tjen⁴nqui³ co²ntran⁴-le⁴ je² ntia⁴²-vi⁴ sa³ˀnta³ nca³ qui³si³cˀen³. Tsa³cˀe³tˀa³nˀioan¹³, cˀoa⁴ qui³sca³ni³-nia¹³ nto⁴ya¹ cho⁴ta⁴xˀin⁴ cao⁴ ya¹nchjin¹. \v 5 Sa³ˀnta³ je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ na⁴ˀmi³ testigo-na⁴ cao⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴jchi¹nca³. Qui³si³je¹-le⁴ xon⁴nca³nˀion¹, je² qui³squi³-le⁴ je² ntsˀe³²-ve⁴. Quia³ ya⁴ Damasco, nca³ cjoi⁴nčhoa³coa⁴ preso i⁴ Jerusalén je² xi³ ya⁴ tjio¹, jme¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² cˀoai⁴-ni³le⁴ cjoa⁴ñˀain³. \s1 Pablo cˀoa⁴qui³tso² jo³-sˀin² nca³ qui³si³cˀa³ntjai²ya³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴ \r (Hechos 9:1-19; 26:12-18) \p \v 6 To⁴nca³ xi³ coan³-ˀni³ nca³ ti²fia³. Je³ji³cho³čhian³ ya⁴ Damasco, jo³-ni³ tsa² nchi³sen³, to⁴ña³cjoan¹ ja³ˀa³ nca³ coan³ˀi³sen³ntai³-na³ jnco³ lˀi¹ xi³ tse³ xi³ ncˀa³jmi³ ji³nčhoa³-ni³. \v 7 Cˀoa⁴ qui³sca³tˀa³ na³nqui³, qui³nčhˀoe³ jnco³ xi³ qui³nchja⁴-na³: Saulo, Saulo, a¹-ni³ nca³ an³ ˀmi³tjen⁴nqui³ co²ntran⁴-si¹ni³nai¹³. \v 8 Cˀia⁴ qui³nchja²-le⁴: ˀya¹-ni³ ji³-vi⁴, Señor. Cˀoi⁴qui³tso²-na³: An³-nia¹³ Jesús xi³ Nazaret tsˀe⁴, xi³ ji³ ti³ˀmi³tjen⁴nqui³ co²ntran⁴-nai¹³. \v 9 Je² nca³tsˀi³ xi³ tjen⁴coa⁴ ña³qui³ tsa³ve³ xi³ cjoa⁴qui²xi⁴ lˀi¹-ve⁴, qui³tsa³cjon¹-ni¹. To⁴nca³ li²coi³ qui³nčhˀoe¹jta³-le⁴ je² xi³ an³ tsa³cja¹cao⁴-na³. \v 10 Cˀoi⁴qui³xian³: Jme¹-ni³ xi³ sˀian³, Señor. Cˀoa⁴ je² Nai³-na¹ cˀoi⁴qui³tso²-na³: Ti⁴so¹tjain⁴, tˀin³ ya⁴ Damasco, ya⁴ cˀoa⁴cˀoin¹-li² jña³-le⁴ xi³ ti¹sˀe³jna³choa⁴-li² nca³ cˀoa⁴sˀiain⁴. \v 11 Cˀoa⁴ an³-ˀni³, a³li²coi³ ti⁴coan³tsen³-ni³na³, nca⁴ cˀoa⁴-sˀin² to⁴coan³fa³te³ lˀi¹-ve⁴. To⁴qui³tsoa³ ntsa⁴ je² xi³ tjen⁴cao⁴-na³. Cˀoa⁴-sˀin² ji³choa³ ya⁴ Damasco. \v 12 Cˀia⁴ jnco³ Ananías xi³ cho⁴ta⁴nta³, xi³ ve³xcon¹ Ni³na¹ jo³ tso² cjoa⁴te¹xo³ma³, xi³ cho⁴ta⁴nta³ tso²-le⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ judíos xi³ ya⁴ tjio¹, \v 13 ja³ˀai³con²-na³, ja³ˀai³ca³sen²tˀa³-na³, cˀoi⁴qui³tso²-na³: Ji³ ntsˀe³ Saulo, ca²ta³ma³tsen³-ni³li². Cˀoa⁴ an³-ˀni³ nti⁴ton⁴ qui³sco³tsen³-le⁴. \v 14 Cˀoa⁴ je² Ananías cˀoi⁴qui³tso²: Je² Ni³na¹-le⁴ nˀai³jcha¹cjin³-na¹ tsa³ca³sen¹-li², jme¹-ni³ nca³ jcha⁴-si¹ni³ jo³ tso² nca³ je², jme¹-ni³ nca³ cho¹tsen³-si¹ni³lai⁴ je² xi³ tjin¹-le⁴ cjoa⁴qui²xi⁴, jme¹-ni³ nca³ coi⁴no¹ˀya²-si¹ni³lai⁴ je² en¹-le⁴ tsˀoa³. \v 15 Ji³ ni¹³ xi³ testigo coain⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴, nca³ cˀoai⁴-lai⁴ en¹ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴, jña³-le⁴ xi³ tsa³ˀyai³ cao⁴ xi³ qui³no²ˀyai²³. \v 16 Ntˀai⁴-vi⁴ tso²cˀoa⁴ a¹-ni³ nca³ vi³sen²jna³jyo¹-si¹ni³. Ti⁴so¹tjain⁴, ca²ta³sa³te¹ntai¹³, ti⁴tsjai³ je¹-li⁴ nca³ no²cjoai⁴ jan³ˀain¹-le⁴. \s1 Pablo qui³cha³ni²-le⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin² \p \v 17 Cˀoa⁴coan³-na³ cˀia⁴ nca³ ji³choa³ ya⁴ Jerusalén, cˀia⁴ nca³ ti²vˀe³tsˀoa²³ ya⁴³ yo⁴nco⁴, tsa³cˀai²-na³ ni³jña¹. \v 18 Tsa³ˀve³-nia¹³ Nai³-na¹, cˀoi⁴qui³tso²-na³: Ti⁴xi¹ti¹yai³, ti²tjo⁴jin³ nti⁴ton⁴ Jerusalén. Ni⁴ˀya³-jin² xi³ i⁴ scoe¹ en¹-li⁴ xi³ tˀa³tsˀan⁴. \v 19 Cˀoi⁴qui³xin³-le⁴: Señor, ti⁴je²-ni³ ve³ nca³ xqui⁴ntˀia³ sinagoga an³ qui³sca³nia³ nto⁴ya¹, cˀoa⁴ qui³si³qui²ˀoan³ je² xi³ coan³cjain¹-le⁴ xi³ tˀa³tsi⁴. \v 20 Cˀia⁴ nca³ qui³xi²jten⁴ njin¹-le⁴ Esteban, je² testigo-li⁴, cˀoa⁴-ti⁴ an³ ya⁴ ti²jna⁴-je⁴. Cˀoa⁴-ti⁴ tjin¹jnco³coan³ nca³ qui³ni²cˀen³. Sa³ˀnta³ an³ xi³ qui³si³coi²nta⁴ na³jño³-le⁴ xi³ qui³si³cˀen³ Esteban. \v 21 Cˀoi⁴qui³tso²-na³ Nai³-na¹: Tˀin³ nca³ cjai¹nca³ cjin³ sca³ni³-le²³, ya⁴ jña³ nca³ tjio¹ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin². \v 22 Cho⁴ta⁴-ve⁴ qui³nčhˀoe¹-le⁴ Pablo sa³ˀnta³ je² en¹ je²-vi⁴. Cˀia⁴ nˀion¹ qui³nchja⁴, cˀoi⁴qui³tso²: Chja⁴ˀa²xin²³ i⁴ son³ˀnte³-vi⁴ je² cho⁴ta⁴ xo⁴cji³-ve⁴. A³li²coi³ nta³ nca³ cˀoe¹jna³con³. \v 23 Cˀoa⁴ cho⁴ta⁴-ve⁴ qui³squi³ˀntia¹xa¹. Qui³si³cˀa³tsao³ na³jño³-le⁴. Qui³scoe¹ chao³, tsa³cˀe¹tsao³ncˀa¹. \v 24 Cˀia⁴ je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴ tsa³ca³te¹xo³ma³ nca³ coai⁴sˀen³cao⁴ Pablo ya⁴³ cuartel. Cˀoa⁴ tsa³ca³te¹xo³ma³ nca³ ca²ta³ni²jtso²ˀa³ nca³ sˀe⁴-le⁴ čhjoa⁴xin¹, jme¹-ni³ nca³ jcha⁴-si¹ni³le⁴ a³-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² to⁴cji³ˀntia¹-ni³ co²ntran⁴ tsˀe⁴. \v 25 Cˀia⁴ nca³ tsa³cˀe¹tˀa³nˀion¹-ni³ cao⁴ nˀo¹čhjoa⁴xin¹, Pablo cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ je² nai³-le⁴ so³nta²do⁴ xi³ ya⁴ ti¹jna³: A³ tsjoa¹ˀnte³-no³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² vˀe²-lao⁴³ čhjoa⁴xin¹ jnco³ cho⁴ta⁴ romano xi³ cje³ˀya³-jin²le⁴ je¹-le⁴. \v 26 Cˀia⁴ nca³ je² nai³-le⁴ so³nta²do⁴ qui³nčhˀoe¹ en¹-vi⁴, qui³ cˀe¹-le⁴ na⁴jmi¹ je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴, cˀoi⁴qui³tso²: Jo¹ sˀiain⁴, nca⁴ je² cho⁴ta⁴-ve⁴ cho⁴ta⁴ romano ni¹. \v 27 Cˀoa⁴ ji³nčhoa³con³-le⁴ Pablo je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴, cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Cˀoa⁴tˀin²-nai¹³ a³ cho⁴ta⁴ romano ni¹ nca³ ji³. Cˀoa⁴ Pablo qui³tso²: Jaon³-na¹. \v 28 Cˀoa⁴ je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴ qui³nchja⁴: An³ cjai¹nca³ tse³ taon⁴ qui³sˀe³nqui³-na³ nca³ cho⁴ta⁴ romano coan³. Cˀia⁴ Pablo qui³tso²: To⁴nca³ an³ cˀoa⁴-sˀin² qui³tsian³. \v 29 Cˀoa⁴-sˀin² nca³ tsa³qui³ncha³xin² nti⁴ton⁴-le⁴ je² xi³ si¹jtso²ˀa³ Pablo. Cˀia⁴ nca³ tjin¹jin³-le⁴ nca³ cho⁴ta⁴ romano ni¹, sa³ˀnta³ je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴ qui³tso³cjon¹ nca³ tsa³cˀe¹tˀa³nˀion¹ Pablo. \s1 Pablo ti¹jna³ nqui³xcon⁴ junta-le⁴ cho⁴ta⁴xa¹ \p \v 30 Xi³ coan³nchaon³-ni³ coan³me³-le⁴ nca³ scoe⁴ xi³ cjoa⁴qui²xi⁴ a³-ni³ nca³ cho⁴ta⁴ judío cˀoa⁴-sˀin² tsa³ca¹nqui³ Pablo. Qui³sco³jnta¹ˀño¹ Pablo. Qui³nchja⁴-le⁴ je² cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ na⁴ˀmi³ cao⁴ nca³tsˀi³ junta-le⁴ cho⁴ta⁴xa¹. Tsa³cˀa³sje³ Pablo. Qui³si³ca³sen²jna³ va³sen³-le⁴ nqui³xcon⁴ nca³ je². \c 23 \p \v 1 Cˀia⁴ Pablo qui³sco³ˀa² je² cho⁴ta⁴junta-ve⁴, cˀoi⁴qui³tso²: Nca³tsˀio³ ˀnti¹ntsˀe³, an³ ña³qui³ nta³ ti¹jna³ ni⁴ma⁴-na⁴, jo³-sˀin² qui³coa⁴ yao³-na⁴ nqui³xcon⁴ Ni³na¹ sa³ˀnta³ ntˀai⁴-vi⁴. \v 2 Cˀia⁴ je² xi³ na⁴ˀmi³ti¹tjon², je² Ananías, tsa³ca³te¹xo³ma³-le⁴ je² xi³ ncha³tˀa³-le⁴ nca³ si⁴²jtsin³ˀa³ xo⁴ ti¹tso²-ve⁴. \v 3 Cˀia⁴ qui³tso²-le⁴ Pablo: Ji³ xi³ si⁴²jtsin³ˀa³-li² Ni³na¹ xjao¹ xi³ to⁴coan³ čhoai³. A³ ji³ xi³ ti³jna³-ni³ nca³ cˀoe¹nta³jin³-nai¹³ jo³ tso² cjoa⁴te¹xo³ma³, cˀoa⁴ co²ntran⁴-le⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³ va³te²xo³mai³ nca³ ni²jtsin³ˀa³-na³. \v 4 Je² cho⁴ta⁴ xi³ ncha³tˀa³-le⁴ cˀoi⁴qui³tso²: A³ cˀoa⁴-sˀin² to⁴chˀao³ ˀmi²-lai⁴ je² xi³ na⁴ˀmi³ti¹tjon²-le⁴ Ni³na¹. \v 5 Cˀia⁴ je² Pablo qui³tso²: Li²coi³ tjin¹jin³-na³, ntsˀe³, tsa² je² xi³ na⁴ˀmi³ti¹tjon², nca³ cˀoa⁴-sˀin² tji¹tˀa³: Je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-li⁴, li²coi³ chˀao³ cˀoin¹-lai⁴. \v 6 Cˀia⁴ nca³ Pablo ve³ nca³ jnco³ cˀa³ cho⁴ta⁴-ve⁴ xi³ cho⁴ta⁴ saduceo, cˀoa⁴ xi³jnco³ cˀa³ xi³ cho⁴ta⁴ fariseo, nˀion¹ qui³nchja⁴ ya⁴ junta-ve⁴: Nca³tsˀio³ ˀnti¹ntsˀe³, an³ nia¹³ cho⁴ta⁴ fariseo, cˀoa⁴ ˀnti¹-le⁴ cho⁴ta⁴ fariseo. Xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴nta³ xi³ ti²co³ya³-le⁴ nca³ cjoa⁴ˀa¹ya³-ni³le⁴ xi³ cˀen³, coi³ cjoa⁴ nca³ cˀoa⁴-sˀin² ti¹sˀe³nta³jin³-ni³na³ ntˀai⁴. \v 7 Cˀia⁴ nca³ je³cˀoa⁴qui³tso² qui³scan³tse³-ni¹ cho⁴ta⁴ fariseo cao⁴ cho⁴ta⁴ saduceo. Coan³jao²ya³-ni³ xi³ cho⁴ta⁴ ncjin². \v 8 Je² cho⁴ta⁴ saduceo cˀoa⁴tso² nca³ tsin² cjoa⁴fa³ˀa¹ya³, ni⁴tsˀe⁴ a²ncje⁴-jin², ni⁴tsˀe⁴ espíritu-jin². To⁴nca³ je² cho⁴ta⁴ fariseo si¹qui²xi⁴ya³ nca³ jao² cˀa³ cjoa⁴. \v 9 A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ tsa³cˀe¹jta³ cho⁴ta⁴-ve⁴. Tsa³qui³so¹tjen⁴jin³ je² cho⁴ta⁴ scribano xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ fariseo, tsa³cjao¹ti³ qui³tso²: Ni⁴to⁴jme³-jin² xi³ chˀao³ tjin¹ ma³sjai³-na³jin⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cho⁴ta⁴-vi⁴. Tsa² espíritu xi³ qui³nchja⁴cao⁴, a³xo⁴ tsa² a²ncje⁴, li² cˀoa⁴-jin²sˀin² coi⁴yo³nˀion¹-le⁴² Ni³na¹. \v 10 Cˀia⁴ nca³ je² cjoa⁴si³-ve⁴ nˀion¹ coan³tse³, je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴ qui³tso³cjon¹ tsa² cho⁴ta⁴-ve⁴ si⁴²xcoa⁴ Pablo. Qui³nchja⁴-le⁴ so³nta²do⁴, tsa³ca³te¹xo³ma³-le⁴ nca³ cjoa⁴ˀa²xin² cjoa⁴nˀion¹ Pablo ja⁴jin³-le⁴ cho⁴ta⁴-ve⁴, cˀoa⁴ nca³ coai⁴cao⁴ ya⁴ cuartel. \v 11 Xi³ coan³nchaon³-ni³, cˀia⁴ nca³ coan³ njion², je² Nai³-na¹ tsa³ca³sen²tˀa³-le⁴ Pablo, cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: A³li² cˀoa⁴-jin² ma³-li² Pablo. Jo³-sˀin² nca³ qui³tsˀai² en¹-li⁴ xi³ tˀa³tsˀan⁴ i⁴ Jerusalén, cˀoa⁴-sˀin² ma³chjen¹ nca³ cˀoai⁴ en¹-li⁴ cˀoa⁴-ti⁴ ya⁴ Roma. \s1 Tsa³cˀe¹nta³ne² cjoa⁴tsˀen⁴ cho⁴ta⁴ judío \p \v 12 Cˀia⁴ nca³ qui³sˀe³sen¹, tsa³cˀe¹nta³ne² cjoa⁴tsˀen⁴ cho⁴ta⁴ judío. Cˀoa⁴-sˀin² qui³tsjoa³ tsˀoa³, cˀoa⁴ Ni³na¹ ca²ta³tsjoa¹-na³jin⁴ cjoa⁴ñˀain³ qui³tso², nca³ li²coi³ coa⁴cjen⁴ ni⁴scˀoi¹-jin², jo³ sa³ˀnta³ nca³ si⁴²cˀen³ Pablo. \v 13 Tsˀa³to³-le⁴ ña³chan² ma³-ni³ xi³ cˀoa⁴-sˀin² qui³tsjoa³ tsˀoa³. \v 14 Je² cho⁴ta⁴-vi⁴ qui³con³-le⁴ je² cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ na⁴ˀmi³ cao⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³, cˀoi⁴qui³tso²: Jin⁴-jin⁴ cˀoa⁴-sˀin² ca²vˀai²⁴-jin⁴ ntso⁴ˀvai³⁴-jin⁴ nca³ Ni³na¹ ca²ta³tsjoa¹-na³jin⁴ cjoa⁴ñˀain³ nca³ tsi²jme³ xi³ coi⁴chi³⁴-jin⁴ ni⁴sˀio⁴-jin²⁴jin⁴, jo³ sa³ˀnta³ nca³ si⁴cˀain³⁴-jin⁴ Pablo. \v 15 Ntˀai⁴-vi⁴ tso²cˀoa⁴, jon² cao⁴ cho⁴ta⁴xa¹junta, ti⁴cji³nčhˀoao¹³ je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴ nca³ ca²tji³nčhoa¹jen³cao⁴ je² Pablo nchaon³-li⁴, jo³-ni³ tsa² me³-no³ nca³ nqui²sa⁴ nta³ cho¹tˀao³ je² cjoa⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴. Cˀoa⁴ jin⁴-jin⁴ coi⁴yo³ntai³⁴-jin⁴, jme¹-ni³ nca³ coan⁴ si⁴cˀen³-ni³jin⁴ to⁴nqui³-ni³ nca³ je² cjoi⁴cho³. \s1 Ti³-le⁴ nti³chja³ Pablo tsa³cˀe¹-le⁴ na⁴jmi¹ \p \v 16 Cˀia⁴ jnco³ ti³-le⁴ nti³chja³ Pablo qui³nčhˀoe¹ nca³ coai⁴ca³tio²chjoa²-le⁴. Qui³ qui³sˀen³ ya⁴³ cuartel, tsa³cˀe¹-le⁴ na⁴jmi¹ Pablo. \v 17 Cˀia⁴ Pablo qui³nchja⁴-le⁴ jnco³ nai³-le⁴ so³nta²do⁴, cˀoi⁴qui³tso²: Tˀin³coai⁴ ti³-vi⁴ ya⁴ jña³ nca³ ti¹jna³ je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴. Tjin¹ en¹ xi³ ya⁴ cˀoe⁴²-le⁴ na⁴jmi¹. \v 18 Cˀia⁴ je² nai³-le⁴ so³nta²do⁴ qui³scoe¹ ti³-ve⁴, qui³cao⁴-le⁴ je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴, cˀoi⁴qui³tso²: Je² Pablo xi³ ti¹jna³ preso ca²nchja⁴-na³, ca²vˀe¹tsˀoa³-na³ nca³ ca²nčhoa³cao⁴-le²³ je² ti³ xo⁴cji³-vi⁴. Tjin¹-xo¹ en¹ xi³ cˀoe⁴²-li² na⁴jmi¹. \v 19 Je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴ qui³scoe¹ ntsja³ ti³-ve⁴, cˀoa⁴ qui³cao⁴ tˀa³xin², qui³sco²na³nqui³-le⁴: Jme¹ ni¹³ xi³ cˀoe¹-nai¹³ na⁴jmi¹. \v 20 Cˀia⁴ ti³-ve⁴ qui³nchja⁴: Je² cho⁴ta⁴ judío cˀoa⁴-sˀin² tjio¹jnco³con³ nca³ si⁴²je¹-li² cjoa⁴nta³, jme¹-ni³ nca³ nchaon³-li⁴ chˀa⁴sjai³ cˀoin¹jen⁴cao⁴-si¹ni³ je² Pablo ya⁴ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴xa¹junta, jo³-ni³ tsa² nca³ nqui²sa⁴ nta³ scoi⁴na³nqui³-xo¹le⁴ jña³-le⁴ xi³ cjoa⁴qui²xi⁴. \v 21 Cˀoa⁴ ji³, a³li² ma³cjain¹-jin²li², nca⁴ tsˀa³to³-la⁴ ña³chan² cho⁴ta⁴xˀin⁴ xi³ tsˀe⁴ xi³ cˀoa⁴-sˀin² va³tio²chjoa²-le⁴ Pablo. Je² cho⁴ta⁴ xi³ qui³tsjoa³ tsˀoa³ nca³ Ni³na¹ ca²ta³tsjoa¹-le⁴ cjoa⁴ñˀain³ nca³ tsi² tsa² coa⁴cjen⁴ ni⁴scˀoi¹-jin², jo³ sa³ˀnta³ nca³ si⁴²cˀen³ Pablo. Cˀoa⁴ ntˀai⁴-vi⁴ je³tjio¹nta³, tjio¹co³ya³-le⁴ tsi⁴ en¹. \v 22 Cˀia⁴ je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴ qui³si³xa³tˀa³ ti³-ve⁴. Cˀoa⁴-sˀin² tsa³cˀe¹ne²-le⁴, nca³ li²ˀya³ xi³ cˀoa⁴coi⁴tso⁴-le⁴ nca³ cˀoa⁴-sˀin² je³ja³ˀai³cˀe¹ na⁴jmi¹. \s1 Pablo qui³cha³ni²tˀa³-le⁴ Félix \p \v 23 Cˀoa⁴ qui³no²cjoa⁴-le⁴ jao² cho⁴ta⁴ xi³ nai³-le⁴ so³nta²do⁴. Je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴ cˀoa⁴-sˀin² tsa³cˀe¹tˀain³-le⁴ nca³ las nueve nca³ njion² ca²ta³va³tio²nta³ jao² ciento so³nta²do⁴ xi³ coai⁴ ya⁴ sa³ˀnta³ Cesarea, cˀoa⁴ jan²can³ cao⁴ te³ xi³ na⁴xin¹ coa⁴tio⁴son², cˀoa⁴ jao² ciento xi³ lanza cˀoa⁴. \v 24 Cˀoa⁴-ti⁴ tsa³cˀe¹tˀain³ nca³ ca²ta³sa³sen¹nta³ na⁴xin¹ cao⁴ xi²le⁴ je² xi³ Pablo cˀoe¹jna³son², jme¹-ni³ nca³ nta³ coai⁴cao⁴-si¹ni³le⁴ je² Félix cho⁴ta⁴xa¹ti¹tjon². \v 25 Jnco³ xon⁴carta qui³squi³ xi³ coi³ tsa³cˀe¹. \v 26 An³ Claudio Lisias si³ti²ˀnta³-le²³ Félix xi³ cˀoa⁴-sˀin² to⁴ncˀa³ gobernador: \v 27 Je² cho⁴ta⁴ je²-vi⁴ xi³ qui³tsoa³ je² cho⁴ta⁴ judío. Ja⁴me³ qui³si³cˀen³. An³ tsa³cˀa³sje³ntje²³ nca³ ji³cho³coa⁴ so³nta²do⁴, nca⁴ qui³sˀe³jin³-na³ nca³ cho⁴ta⁴ romano. \v 28 Coan³me³-na³ nca³ scoe³ jme³ je¹ xi³ tjin¹-le⁴, nca³ cˀoa⁴-sˀin² tsa³ca¹nqui³. Qui³cao⁴-nia¹³ ya⁴ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴xa¹junta xi³ tsˀe⁴. \v 29 Cˀia⁴ coan³sjai³-na³ nca³ tsa³ca¹nqui³ to⁴je² tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ xi³ tsˀe⁴. Ni⁴jnco³-jin² je¹ tjin¹-le⁴ xi³ va³quin²-le⁴ nca³ coi⁴ya¹ntjai², a³xo⁴ nca³ nto⁴ya¹ cˀoe¹jna³. \v 30 To⁴nca³ tsa³cˀe¹-na³ na⁴jmi¹ nca³ me³-le⁴ coa⁴tio⁴chjoa²-le⁴. Cˀoa⁴-sˀin² tsa³ca³tio²nta³ je² cho⁴ta⁴ judío. Coi³ ji³ qui³sca³ni³ nti⁴ton⁴-ni³le²³. Cˀoa⁴-ti⁴ tsa³cˀe³ne²-le⁴ je² xi³ tjio¹va¹nqui³ Pablo, nca³ ya⁴ nqui³xcoin³ cˀoa⁴ca²ta³tso²-li² jme¹ ni¹³ xi³ tjin¹-le⁴ xi³ co²ntran⁴ tsˀe⁴. Nta³ ca²ta³fi²-li² ni⁴čhjin³. \v 31 Cˀia⁴ je² so³nta²do⁴ qui³scoe¹ Pablo jo³-sˀin² nca³ qui³sˀe³ne²-le⁴. Qui³cao⁴ nca³ njion² ya⁴ Antípatris. \v 32 Xi³ coan³nchaon³-ni³ ya⁴ qui³si³ca³tio¹cao⁴ xi³ na⁴xin¹ tjio¹son², nca³ je² xi³ coai⁴cao⁴. Cˀoa⁴ je² xi³cˀa³ qui³si³cˀo¹fa³ya³-ni³ ya⁴ cuartel. \v 33 Cˀia⁴ nca³ ji³cho² ya⁴ Cesarea, qui³tsjoa³-le⁴ gobernador xi³ ya⁴ ti¹jna³ je² xon⁴carta-ve⁴. Cˀoa⁴-ti⁴ qui³si³ca³sen²jna³va³sen³ Pablo nqui³xcon⁴. \v 34 Je² gobernador tsa³cˀe¹xquia⁴ xon⁴carta-ve⁴, qui³sco²na³nqui³ jña¹ ni¹³ ˀnte³-le⁴. Coan³jin³-le⁴ nca³ ya⁴ Cilicia tsˀe⁴. \v 35 Cjoi³nčhˀoe³-le²³ cˀia⁴ nca³ cjoa⁴ˀai¹ je² xi³ ji³ va¹nqui³-li², qui³tso². Cˀia⁴ tsa³ca³te¹xo³ma³ nca³ cˀoe¹jna³ co³ya³ ya⁴ palacio-le⁴ Herodes. \c 24 \s1 Pablo nchja⁴ntjai² yao³-le⁴ nqui³xcon⁴ Félix \p \v 1 Cˀia⁴ nca³ coan³ˀaon²-ni³ ni²čhjin³, ji³cho² je² na⁴ˀmi³ti¹tjon², je² Ananías. Tjen⁴cao⁴ cˀa³ cho⁴ta⁴jchi¹nca³, cˀoa⁴ jnco³ xi³ ma³-le⁴ nchja⁴ya³ xi³ Tértulo ˀmi². Ña³qui³ qui³tso²ya³-le⁴ gobernador cjoa⁴co²ntran⁴ tˀa³tsˀe⁴ Pablo. \v 2 Cˀia⁴ qui³no²cjoa⁴-le⁴. Tértulo tsa³cˀe¹tsˀia⁴cao⁴ nca³ tsa³ca¹nqui³, cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: To⁴tˀa³tsi⁴-sa³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² nˀion¹ nchˀan¹ ti³yoa³². A³li² to⁴ncjin² cjoa⁴ xi³ ji³ nta³ vˀe²ntai³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴nta³-le⁴ je² na⁴xi⁴na³nta¹-vi⁴, xi³ to⁴tˀa³tsi⁴ cjoa⁴chji⁴ne⁴. \v 3 Nca³ntsjai² ni⁴čhjin³ cˀoa⁴ nca³qui³jnta²-ni¹ cˀoa⁴-sˀin² chjoai¹³-jin⁴ je² cjoa⁴-vi⁴. Can³ cˀa³ cˀoa⁴-sˀin² vˀai²-lai²⁴jin⁴ cjoa⁴nta³, ji³ ˀnti¹nˀai³ Félix. \v 4 To⁴nca³ cai³-na³jin⁴ nca³ to⁴sin³ to⁴nta³ ni²si³-lai²⁴jin⁴. Tjin¹-li² cjoa⁴nta³, cˀoa⁴-sˀin² vˀe³tsˀoa²-le²³ nca³ ti⁴no¹ˀya² i⁴tse¹-na³jin⁴ jo³-sˀin² nca³ tjin¹-li² cjoa⁴ma⁴ta³con². \v 5 Cˀoa⁴-sˀin² tsa³ˀyai³⁴-jin⁴ je² cho⁴ta⁴-vi⁴ nca³ nˀion¹ chˀao³ cjoan³. Je² xi³ cjo³mi³tjen⁴ cjoa⁴si³ jin³-le⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ judío nca³qui³jnta² son³ˀnte³. Cˀoa⁴ je² ni¹ cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ je² cho⁴ta⁴ nazarenos xi³ ntia⁴²tˀa³xin²-le⁴ Ni³na¹ fi²tˀa³-le⁴. \v 6 Je² xi³ cˀoa⁴-ti⁴ coan³me³-le⁴ nca³ qui³si³jnti¹ je² yo⁴nco⁴-na⁴jin⁴. Qui³nto³vai³⁴-jin⁴, me³-na³jin⁴ nca³ cho¹tˀa³-le⁴, jo³ tso² cjoa⁴te¹xo³ma³-na⁴jin⁴. \v 7 To⁴nca³ je² Lisias xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do tsa³cja³-jin³. Ña³qui³ tsa³cja¹ˀa³-na³jin⁴ Pablo ya⁴³ ntsai⁴-jin⁴. \v 8 Cˀoa⁴-sˀin² tsa³ca³te¹xo³ma³-le⁴ je² cho⁴ta⁴ xi³ va¹nqui³ nca³ ca²ta³fa³ˀai³con³-li². Je² xi³ ji³ cˀoa⁴-sˀin² coi⁴no¹ˀya²-lai⁴ cˀoa⁴-sˀin² cho¹son²-ni³lai⁴. Cˀoa⁴-sˀin² jcha⁴-ni³ jme¹ cjoa⁴-ni³ nca³ fa³nqui³-ni³jin⁴. \v 9 Cˀoa⁴-ti⁴ qui³tsjoa³ en¹ cho⁴ta⁴ judío nca³ cˀoa⁴tjin¹ je² cjoa⁴-vi⁴. \v 10 Cˀia⁴ gobernador qui³sco²mi³-le⁴ ntsja³ nca³ ca²ta³nchja⁴ Pablo. Pablo cˀoi⁴qui³tso²: An³-vi⁴ ˀve³-nia¹³ nca³ coan³ ncjin² no¹ ji³ ti³jna³coai⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³ i⁴ ˀnte³-vi⁴. Cˀoa⁴-sˀin² ti⁴ˀan³ coi³nchja²ntjai²-nia³ yao³-na⁴ cao⁴ cjoa⁴tsjoa³. \v 11 Ji³ jcha⁴-ni³ nca³ to⁴sˀa⁴ te³jao² ni⁴čhjin³ nca³ qui³mia³. Qui³cˀe³tsˀoa²³ ya⁴ Jerusalén. \v 12 Ni⁴sa³jnco³ cˀa²-jin² ti¹ˀya³-na³ ya⁴ yo⁴nco⁴ nca³ cho⁴ta⁴ fa²coa⁴, ni⁴cho⁴ta⁴ncjin²-jin² vˀe³xcoa¹³, ni⁴ ya⁴-jin² ntˀia³ sinagoga, ni⁴ ya⁴-jin² na⁴xi⁴na³nta¹. \v 13 Li²coi³ coan⁴-le⁴ si⁴²qui²xi⁴ya³-li² je² cjoa⁴, je² xi³ ntˀai⁴ ti¹va¹nqui³-na³. \v 14 To⁴nca³ je²-vi⁴ ña³qui³ cˀoa⁴²tjin¹ coan³ nca³ cˀoa⁴xin³-le²³, jo³-sˀin² ntia⁴²tˀa³xin²-le⁴ Ni³na¹ tso²-le⁴, cˀoa⁴-sˀin² ma³chjen¹-le⁴ an³ je² Ni³na¹-le⁴ nˀai³jcha¹cjin³-na⁴, cˀoa⁴-sˀin² ma³cjain¹-na³ nca³yi³je³ jo³-sˀin² tji¹tˀa³ ya⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³, cˀoa⁴ ya⁴ xon⁴-le⁴ je² xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹. \v 15 Cˀoa⁴-sˀin² ti²co³ya³-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹ nca³ cjoa⁴ˀa¹ya³-le⁴ xi³ cˀen³, nta³ tsa² cao⁴ cho⁴ta⁴ xi³ tjin¹-le⁴ cjoa⁴qui²xi⁴, cao⁴ cho⁴ta⁴tsˀen⁴. Cˀoa⁴-ti⁴sˀin²ni³ je² cho⁴ta⁴ judío co³ya³-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹ xi³ ti⁴coi³-ni³. \v 16 Coi³ nca³ ña³qui³ vˀe³ne²-le⁴ yao³-na⁴, jme¹-ni³ nca³ nta³ ti¹jna³-si¹ni³ ni⁴ma⁴-na⁴ nca³ntsjai², nca³ tsi²jme³ je¹ xi³ tjin¹-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹, cˀoa⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cho⁴ta⁴son³ˀnte³. \v 17 Ja⁴scan³-ni³ nca³ ncjin² no¹ ja³ˀa³to³, ja²ˀai⁴ca³nia³ limosna cao⁴ cjoa⁴tjao² na⁴xi⁴na³nta¹-na⁴. \v 18 Cˀia⁴ cˀa³ cho⁴ta⁴ judío xi³ tsˀe⁴ Asia tsa³ve³-na³ ya⁴ya³ yo⁴nco⁴, nca³ coan³tsje³ nca³ an³. Ni⁴ cao⁴ cho⁴ta⁴ncjin²-jin², ni⁴ cao⁴ cjoa⁴si³-jin² tsa³ve³-na³. \v 19 Je²-jin² tsa²cai³ xi³ ca²ta³fa³ˀai³ nqui³xcoin³. Cˀoa⁴-sˀin² ca²ta³va¹nqui³-na³ tsa² jme³-ve⁴ xi³ tjin¹-le⁴ xi³ co²ntran⁴ tsˀan⁴. \v 20 Ti⁴je²-ni³ je²-vi⁴ cˀoa⁴ca²ta³tso² tsa² qui³sa³co³sjai³-le⁴ jme³-ve⁴ xi³ qui³sˀian³ xi³ tsi²coi³ tsa² nta³ tjin¹, cˀia⁴ nca³ tsa³ca²te⁴jna³ ya⁴ nqui³xcon⁴ cho⁴ta⁴xa¹junta. \v 21 To⁴jnco³-jin² cjoa⁴ xi³ tjin¹-le⁴ xi³ qui³nchja²³ cˀia⁴ nca³ ya⁴ ti²jna⁴jin³-le⁴ xi³ coi³ jo³-sˀin² nca³ cjoa⁴ˀa¹ya³-le⁴ nca³tsˀi³ cˀen³. Coi³ cjoa⁴ xi³ cji³ma³tˀen³ ntˀai⁴-vi⁴. \v 22 Je² Félix cjai¹nca³ nta³ tjin¹jin³-le⁴ jo³-sˀin² ma³cjain¹-le⁴ je² cho⁴ta⁴-vi⁴ xi³ ntia⁴²tˀa³xin²-le⁴ Ni³na¹ fi²tˀa³-le⁴. Coi³ cjoa⁴ qui³sco³ya³cao⁴cjoa⁴ je² cjoa⁴-ve⁴ cˀia⁴ nca³ je³qui³nčhˀoe¹ nca³yi³je³ je² en¹-vi⁴ cˀoi⁴qui³tso²: Cˀia⁴ nca³ cjoa⁴ˀai¹jen³ je² Lisias xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴, cˀia⁴ cjoe⁴scoe³ je² cjoa⁴ xo⁴tjin¹-no³vi⁴. \v 23 Cˀia⁴ Félix tsa³ca³te¹xo³ma³-le⁴ nai³-le⁴ so³nta²do⁴ nca³ si⁴²cˀe¹jna³tjao² Pablo, nca³ si⁴²xan⁴-le⁴ cjoa⁴ñˀain³. Li²coi³ qui³sˀe³chjoa²-le⁴ je² xi¹ncjin¹ xi³ me³-le⁴ nca³ si⁴²sin³-le⁴, nca³ cjoa⁴ˀai¹con³-le⁴. \v 24 Cˀia⁴ nca³ je³ja³ˀa³to³ jo³ tjin¹ ni⁴čhjin³, ja³ˀai³ Félix cao⁴ Drusila chjon⁴²-le⁴ xi³ cho⁴ta⁴ judía ni¹. Qui³nchja⁴-le⁴ Pablo, cˀoa⁴ qui³nčhˀoe¹-le⁴ xi³ cjoa⁴qui²xi⁴ jo³-sˀin² ma³cjain¹-na¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Jesucristo. \v 25 Pablo tsa³cja¹cao⁴ jo³-sˀin² sˀe³ne²-na¹ nca³ sˀian⁴² xi³ cjoa⁴qui²xi⁴, nca³ cˀoe¹chjoa²-le⁴² yao³-na¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴chi⁴con¹. Cˀoa⁴ tsa³cja¹cao⁴ jo³-sˀin² sˀa⁴ cjoa⁴ˀai¹ ni⁴čhjin³ xi³ sˀe⁴nta³jin³ cjoa⁴. To⁴qui³tsa³cjon¹ Félix, cˀoi⁴qui³tso²: Ntˀai⁴-vi⁴ntai⁴ tˀin-ni¹³. Cˀia⁴ nca³ coan⁴ˀa³-na³, coi³nchja²-le²³. \v 26 Félix qui³sco³ya²-le⁴ nca³ Pablo taon⁴ tsjoa¹ntjai² yao³-le⁴, jme¹-ni³ nca³ si⁴²cˀe¹jna³ntai¹-si¹ni³. Coi³ nca³ ncjin² cˀa³ qui³nchja⁴-le⁴, nca³ tsa³cja¹cao⁴ nca³ je². \v 27 Cˀia⁴ nca³ coan³jao²-ni³ no¹, tsˀa³ntjai²ya³ Félix. Je² qui³sa³sen³ xa¹ Porcio Festo. Coan³me³-le⁴ Félix nca³ si⁴²ntˀe¹tˀa³-le⁴ je² cho⁴ta⁴ judío. Cˀoa⁴-sˀin² qui³si³cˀe¹jna³ cjoa⁴ñˀain³ Pablo. \c 25 \s1 Pablo qui³si³je¹-ni¹ nca³nˀion¹-le⁴ tˀa³tsˀe⁴ César \p \v 1 Je² cho⁴ta⁴xa¹ cho⁴tse⁴ Festo ja³ˀa³sˀen³ ya⁴ˀnte³-le⁴. Xi³ coan³jan²-ni³ ni⁴čhjin³, qui³mi³-ni³ Cesarea, ji³cho² ya⁴ Jerusalén. Jerusalén. \v 2 Ya⁴ ja³ˀai³con²-le⁴ je² cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ na⁴ˀmi², cao⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ cho⁴ta⁴ judío xi³ qui³tso²ya³-le⁴ cjoa⁴co²ntran⁴ tˀa³tsˀe⁴ Pablo. Cˀoa⁴-sˀin² tsa³cˀe¹tsˀoa³-le⁴: \v 3 Qui³si³je¹-le⁴ cjoa⁴nta³ nca³ ca²ta³nčhoa¹cao⁴ Pablo ya⁴ Jerusalén. Je² cho⁴ta⁴-ve⁴ coa⁴tio⁴chjoa²-le⁴ jme¹-ni³ nca³ si⁴²cˀen³che¹-si¹ni³ ya⁴³ ntia⁴². \v 4 To⁴nca³ je² Festo cˀoa⁴-sˀin² qui³nchja⁴ nca³ je² Pablo ya⁴ ca²ta³vˀe²jna³tjao² ya⁴ Cesarea. Je² soa³ ya⁴ coai⁴ nti⁴ton⁴. \v 5 Cˀoa⁴qui³tso²-le⁴: To⁴ˀya³-ni³ xi³ jon²-vi⁴ xi³ tjin¹-no³ xa¹, ta³nquin¹jen³cao⁴-nao¹³, tsa² cjoa⁴qui²xi⁴ nca³ je¹ qui³tjen⁴-le⁴ Pablo, cˀoa⁴ ya⁴ tja³nquio³ nca³ je². \v 6 To⁴jin³-la⁴ to⁴te³-la⁴ ni⁴čhjin³ coan³tse³ya²-le⁴ Festo nca³ ya⁴ tsa³cˀe²jna³cao⁴. Cˀia⁴ qui³jen³ ya⁴ Cesarea. Xi³ coan³nchaon³-ni³ ji³cho²cˀe²jna³ne² ya¹xi²le⁴-le⁴. Cˀia⁴ qui³nchja⁴-le⁴ Pablo nca³ ca²ta³nčhoa³cao⁴. \v 7 Cˀia⁴ nca³ ja³ˀai³cao⁴, jo³ coan³ma³jtin¹ntai³-le⁴ cho⁴ta⁴ judío xi³ ja³ˀai³-ni³ ya⁴ Jerusalén. A³li² cˀoa⁴cji³ cjoa⁴ xi³ tsa³ca¹nqui³ Pablo, cjoa⁴ xi³ li²coi³ coan³-le⁴ qui³si³qui²xi⁴ya³tˀain³. \v 8 Cˀia⁴ qui³nchja⁴ntjai² yao³-le⁴ je² Pablo: Ni⁴jme³-jin² je¹ xi³ tsa³jnquia³, ni⁴co²ntran⁴ tsˀe⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³ xi³ tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ judío-jin², ni⁴co²ntran⁴ tsˀe⁴ yo⁴nco⁴-jin², ni⁴co²ntran⁴ tsˀe⁴ César-jin². \v 9 To⁴nca³ Festo coan³me³-le⁴ nca³ si⁴²ntˀe¹tˀa³-le⁴ je² cho⁴ta⁴ judío, tsa³cja¹cao⁴ Pablo, cˀoi⁴qui³tso²: A³ me³-li² nca³ cˀoin¹mi³ ya⁴ Jerusalén, cˀoa⁴ ya⁴ cˀoe¹nta³jin³-li² nca³yi³-je³ cjoa⁴-vi⁴ nqui³xcoan³ nca³ an³. \v 10 Cˀia⁴ Pablo qui³tso²: I⁴ ti²jna⁴tˀa³-le⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ César, jña³ nca³ ma³chjen¹ nca³ sˀe³nta³jin³-na³, ni⁴jme³-jin² cjoa⁴taon³ xi³ qui³sˀin³-le⁴ je² cho⁴ta⁴ judío, jo³-sˀin² nca³ cjai¹nca³ nta³ ˀyai³ nca³ ji³. \v 11 Tsa² tjin¹-na³ je¹, cˀoa⁴ tsa² jme³ cjoa⁴ xi³ va³quin²-le⁴ nca³ coi⁴ya¹ntje²³, li²coi³ cˀoe³tsˀoa³ntje²³ cjoa⁴vi³ya³-na⁴. To⁴nca³ tsa² tsi² tsa² jme³ cjoa⁴ xi³ tjin¹-ni³, jme³ xi³ va¹nqui³-ni³na³ je² cho⁴ta⁴-vi⁴, ni⁴ˀya³-jin² xi³ ti⁴xˀa⁴ˀnte³-le⁴ nca³ ya⁴ sca⁴ni²-na³ cao⁴ je² cho⁴ta⁴-vi⁴. Si³je¹-nia¹³ nca³nˀion¹-na⁴ tˀa³tsˀe⁴ César. \v 12 Cˀia⁴ Festo tsa³cja¹cao⁴ cho⁴ta⁴ junta-le⁴, cˀoi⁴qui³tso²: A³ je² César qui³ni²je¹-lai⁴ nca³nˀion¹. Ya⁴ cˀoin¹chon³-lai⁴ˀni³. \s1 Pablo nqui³xcon⁴ Agripa cao⁴ Berenice \p \v 13 Cˀia⁴ nca³ je³ja³ˀa³to³ jo³ tjin¹ ni⁴čhjin³, je² cho⁴ta⁴ti¹-tjon² Agripa cao⁴ Berenice ja³ˀai³ ya⁴ Cesarea, ja³ˀai³ si¹xa³tˀa³ je² Festo. \v 14 Cˀoa⁴ ncjin² ni⁴čhjin³ ya⁴ tsa³ca³tio². Je² Festo tsa³cˀe¹-le⁴ na⁴jmi¹ cho⁴ta⁴ti¹tjon² je² cjoa⁴-le⁴ Pablo, cˀoi⁴qui³tso²: Je² Festo qui³si³cˀe¹jna³ preso jnco³ cho⁴ta⁴. \v 15 Cˀia⁴ nca³ quia³ ya⁴ Jerusalén, je² cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ na⁴ˀmi³, cao⁴ je² cho⁴ta⁴jchi¹nca³-le⁴ cho⁴ta⁴ judío qui³tso²ya³-na³ cjoa⁴co²ntran⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Pablo. Qui³si³je¹ jnco³ cjoa⁴ñˀain³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cho⁴ta⁴-ve⁴. \v 16 Cˀoa⁴qui³xin³-le⁴ an³, nca³ tsi² tsa³ cˀoa⁴-sˀin² ve³ cho⁴ta⁴ romano nca³ to⁴xquia⁴ ni²cˀen³-le⁴ cho⁴ta⁴. Je²-cjoa²la² xi³ va¹nqui³, ca²ta³vi³ncha³va³sen³ cao⁴ je² xi³ fa³nqui³, jme¹-ni³ cˀoa⁴-sˀin² tjo¹ˀnte³-si¹ni³le⁴ nca³ coi⁴nchja⁴ntjai² yao³-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴ xi³ cji³ma³tˀain³. \v 17 Cˀoa⁴-sˀin² li²coi³ qui³si³tse³ya²³ nca³ an³, cˀia⁴ nca³ ja³ˀai³tsˀi³ i⁴-vi⁴. Xi³ coan³nchaon³-ni³ nca³ ti²jna⁴ ya⁴ ntˀia³va³sen³ tsa³ca³te³xo³ma³ nca³ ca²ta³fa³ˀai³cao⁴ cho⁴ta⁴-ve⁴. \v 18 Cˀia⁴ nca³ ncha³va³sen³ je² xi³ va¹nqui³, ni⁴jme³-jin² cjoa⁴ xi³ qui³si³cˀa³tsen³ jo³-sˀin² nca³ co³ya³-le⁴ tsa²cai³. \v 19 To⁴coi³ qui³co²ntran⁴-ni³le⁴ je² cjoa⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ jo³-sˀin² nca³ ve³xcon¹ Ni³na¹, cˀoa⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ jnco³ xi³ Jesús tsa³cˀin² xi³ je³cˀen³. Je² Pablo-ve⁴ cˀoa⁴-sˀin² qui³tso² nca³ ti¹jna³con³. \v 20 Cˀoa⁴ an³-ˀni³ to⁴jao² tjin¹-na³ je² cjoa⁴-vi⁴. Cˀoa⁴qui³xin³-le⁴ Pablo tsa² me³-le⁴ nca³ coai⁴ ya⁴ Jerusalén, cˀoa⁴ ya⁴ sˀe⁴nta³jin³-le⁴ nca³yi³je³ cjoa⁴ xo⁴tjin¹-vi⁴. \v 21 To⁴nca³ Pablo qui³si³je¹ nca³ si⁴cˀe¹jna³tjao²-le⁴ sa³ˀnta³ je² Augusto cjoi⁴nčhˀoe¹-le⁴. Cˀia⁴ tsa³ca³te³xo³ma³ nca³ ca²ta³ni²cˀe¹jna³tjao² jo³ sa³ˀnta³ nca³ sca³ni³-le⁴ je² César. \v 22 Cˀia⁴ Agripa cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ Festo: Cˀoa⁴-ti⁴ me³-na³ nca³ cjoi³nčhˀoe³-le⁴ je² cho⁴ta⁴. Festo qui³tso²-le⁴: Nchaon³-li⁴ coi⁴noiˀya²-lai⁴. \s1 Tsa³cˀa³sje³-le⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon² je² Pablo \p \v 23 Xi³ coan³nchaon³-ni³ ja³ˀai³ Agripa cao⁴ Berenice. A³li² to⁴jo³ xi³ coan³ nca³ ja³ˀai³. Ja³ˀa³sˀen³ ya⁴ ntˀia³va³sen³, cao⁴ je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴, cao⁴ cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ ya⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴. Festo tsa³ca³te¹xo³ma³ nca³ qui³chja³ˀa²-le⁴ Pablo. \v 24 Cˀia⁴ Festo cˀoi⁴qui³tso²: Ji³ ni¹³ cho⁴ta⁴ti¹tjon² Agripa, cao⁴ nca³tsˀio³ xi³ xˀion⁴³ xi³ i⁴ ti³yo³cao⁴-na³jin⁴, cho¹tsen³-lao⁴³ je² cho⁴ta⁴-vi⁴. Je²-vi⁴ xi³ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ judío tsa³cˀe¹tsˀoa³-na³ co²ntran⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ ya⁴ Jerusalén cao⁴ i⁴-vi⁴. Cˀoa⁴-sˀin² qui³squi³ˀntia¹ nca³ tsi² tsa² va³quin²-le⁴ nca³ cˀoe¹jna³con³-sa³. \v 25 To⁴nca³ an³-vi⁴ˀni³ cˀoa⁴-sˀin² tsa³ˀve³ nca³ ni⁴jme³-jin² je¹ xi³ qui³tjen⁴-le⁴, xi³ va³quin²-le⁴ nca³ coi⁴ya²ntjai². Cˀoa⁴ je² soa³ cˀoa⁴-sˀin² qui³si³je¹ tˀa³tsˀe⁴ Augusto nca³nˀion¹-le⁴. Qui³sco³son²-ni³le⁴ nca³ an³ nca³ to⁴sa³ ya⁴ sca³ni³nčhˀoe²³. \v 26 To⁴nca³ ni⁴jme³-jin² cjoa⁴qui²xi⁴ xi³ coan³sjai³-na³ xi³ squi³-ni³le⁴ je² César xi³ tˀa³tsˀe⁴. Coi³ xa¹-ni³ nca³ ca²vˀa³sje³-no³ nca³ jon² je² Pablo. Ña³qui³ ji³ ni¹³ xi³ ca²vˀa³sje³-le²³, cho⁴ta⁴ti¹tjon² Agripa. Cˀoa⁴-sˀin² sˀe⁴-na³ cjoa⁴qui²xi⁴ xi³ squi³ni³-le⁴ César, cˀia⁴ nca³ je³qui³cho²na³nqui³-le⁴² Pablo. \v 27 Cˀoa⁴²ma³-na³ nca³ li²coi³ nta³ tjin¹ tsa² sca³nia³ jnco³ preso, tsa² tsi² jo³ xian³ jme³ cjoa⁴ xi³ tjin¹ co²ntran⁴-le⁴ nca³ je². \c 26 \s1 Pablo qui³nchja⁴ntjai² yao³-le⁴ nqui³xcon⁴ Agripa \p \v 1 Cˀia⁴ je² Agripa cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ Pablo: Vˀai²ˀnte³-li² nca³ coi⁴no²cjoa⁴ntjai²³ yao³-li⁴. Cˀia⁴ Pablo qui³sco²mi³ ntsja³ tsa³cˀe¹tsˀia⁴ nca³ qui³nchja⁴ntjai² yao³-le⁴: \p \v 2 Ji³ cho⁴ta⁴ti¹tjon² Agripa jo³ to⁴ma³tsjoa³-na³ nca³ ntˀai⁴-vi⁴ coi³nchja²ntje²³ yao³-na⁴ nqui³xcoin³, xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² nca³yi³je³ cjoa⁴ xi³ va¹nqui³-ni³na³ cho⁴ta⁴ judío. \v 3 Nca⁴ ji³ xi³ nqui²sa⁴ nta³ ˀyai³ nca³yi³je³ jo³-sˀin² ve³-ni³ cho⁴ta⁴ judío, cˀoa⁴ nca³yi³je³ cjoa⁴ xi³ fao¹ya³-ni³. Cˀoa⁴-sˀin² tˀian⁴-nai¹³ cjoa⁴nta³ nca³ ti⁴no¹ˀya²-nai¹³ nca³ sin³ nca³ nta³. \v 4 Nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ judío tjin¹jin³-le⁴ jo³-sˀin² qui³coa⁴ yao³-na⁴ sa³ˀnta³ nca³ xtia³, jo³-sˀin² sa³ˀnta³ nca³ ti¹tjon² tsa³ca²te⁴jna³ jin³-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-na⁴ ya⁴ Jerusalén. \v 5 Tsa² me³-le⁴ nca³ tsjoa¹ en¹-le⁴ je² cho⁴ta⁴ judío coa²tse³ ve³-na³, nca³ an³ qui³coa⁴ yao³-na⁴ sa³ˀnta³ ti¹tjon² jo³-sˀin² ve³-ni³ je² cho⁴ta⁴ fariseo, je² xi³ nqui²sa⁴ vˀe¹ne²-le⁴ yao³-le⁴ nca³ ve³xcon¹ Ni³na¹. \v 6 Ntˀai⁴-vi⁴ i⁴ ti²jna⁴tˀa³-le⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴nta³ xi³ ti²co³ya³-le⁴, xi³ Ni³na¹ qui³tsjoa³-le⁴ tsˀoa³ je² nˀai³jcha¹cjin³-na¹. \v 7 Coi³ cjoa⁴nta³ xi³ tjio¹co³ya³-le⁴ xi³ te³jao² jco⁴ya³ ntje⁴-le⁴ nˀai⁴jcha¹cjin³-na¹. Cˀoa⁴-sˀin² tjio¹si¹xa¹-le⁴ Ni³na¹ nca³ntsjai² nca³ ni⁴čhjin³ nca³ ni⁴tjen⁴, nca³ tjio¹co³ya³-le⁴ nca³ sˀe⁴-le⁴ je² cjoa⁴nta³-ve⁴. Cˀoa⁴xin³-le²³ ji³ cho⁴ta⁴ti¹tjon² Agripa nca³ to⁴tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴nta³ xi³ ti²co³ya³-le⁴, to⁴coi³² cjoa⁴ tjio¹va¹nqui³-ni³na³ cho⁴ta⁴ judío. \v 8 Cˀoa⁴ jon², a¹-ni³ nca³ tsi² ma³cjain¹-si¹ni³no³ nca³ Ni³na¹ si¹cja³ˀa¹ya³-ni³le⁴ cˀen³. \s1 Pablo qui³tjen⁴nqui³ co²ntran⁴-le⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo \p \v 9 Cˀoa⁴ cjoa⁴qui²xi⁴ ni¹ nca³ an³ cˀoa⁴-sˀin² qui³si³cja³ˀai³tsjen³ nca³ coan³chjen¹-na³ nca³ cˀoa⁴qui³sˀian³ ncjin² cjoa⁴ co²ntran⁴-le⁴ jan³ˀain¹-le⁴ Jesús xi³ Nazaret tsˀe⁴. \v 10 Cˀoa⁴qui³sˀian³ ya⁴ Jerusalén. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo qui³sca³nia³ ya⁴³ nto⁴ya¹. Cˀoa⁴-sˀin² qui³tsjoa³ˀnte²-na³ je² cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ na⁴ˀmi³. Cˀia⁴ nca³ qui³ni²cˀen³, cˀoa⁴-sˀin² qui³tsjoa³ en¹-na⁴ co²ntran⁴-le⁴ nca³ je². \v 11 Cjai¹nca³ to⁴ncjin² cˀa³ tsa³ca¹-le⁴ nca³qui³jnta² ja⁴ya³ ntˀia³ sinagoga, sa³ˀnta³ cjoa⁴nˀion¹ qui³sˀin³-le⁴ nca³ nchja⁴ˀaon³-le⁴ Ni³na¹. A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ jti³ coan³-na³ xi³ co²ntran⁴ tsˀe⁴. Ña³qui³ cˀoa⁴-sˀin² qui³ co²ntran⁴-le⁴ nta³ tsa² sa³ˀnta³ jña³ nca³ xin² na⁴xi⁴na³nta¹. \s1 Pablo tsa³ve³ jnco³ lˀi¹ ya⁴³ ntia⁴² \r (Hechos 9:1-19; 22:6-16) \p \v 12 Cˀia⁴ nca³ cˀoa⁴-sˀin² qui³tjen⁴nqui³ co²ntran⁴-le⁴, quia³ ya⁴ Damasco. Yˀa³ orden jña³ nca³ tsa³cˀe¹ne²-na³ je² cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ na⁴ˀmi³. \v 13 Ji³-lai²³ cho⁴ta⁴ti¹tjon², cˀia⁴ nca³ nchi³sen³, tsa³ˀve³ ya⁴³ ntia⁴² jnco³ lˀi¹ xi³ ncˀa³jmi³ ji³nčhoa³-ni³ xi³ nqui²sa⁴ to⁴fa³te³ ma³tsen³ cao⁴-ni³ tsa² tsˀoi¹. Ña³qui³ coan³ˀi³sen³ntai³-na³ cao⁴ je² xi³ tjen⁴coa⁴. \v 14 Qui³tsao³tsa³cjan¹-ni³jin⁴ nca³tsˀi³-jin⁴. Qui³nčhˀoe³-le⁴ jnco³ xi³ qui³nchja⁴-na³ nca³ en¹ hebrea: Saulo, Saulo, a¹-ni³ nca³ an³ ˀmi³tjen⁴nqui³ co²ntran⁴-si¹ni³nai¹³. To⁴si⁴qui²ˀoain³ yao³-li⁴, tsa² coi⁴njon¹-lai⁴ ya¹ xi³ yao³xcon¹ cji³. \v 15 Cˀia⁴ cˀoa⁴qui³xin³-le⁴: ˀya¹ ni¹³ ji³, Señor. Cˀoa⁴ je² Nai³-na¹ qui³tso²: An³-nia¹³ Jesús xi³ ti³ˀmi³tjen⁴nqui³ co²ntran⁴-nai¹³. \v 16 To⁴nca³ ti⁴so¹tjain⁴, ti⁴sen⁴ntoi³. To⁴coi³ xa¹-ni³ nca³ an³ ti²si³cˀa³tsen³-le²³ yao³-na⁴, nca³ tsjoa³-le²³ xa¹ nca³ ji³ si⁴xa¹-nai¹³, cˀoa⁴ testigo-na⁴ coain⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴ xi³ ca²ˀyai³, cˀoa⁴-ti⁴ testigo-na⁴ coain⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴ xi³ sˀa⁴ si³cˀa³tsen³-le²³ yao³-na⁴. \v 17 Cˀoa⁴-sˀin² cˀoa³sje³ntjai²-le²³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, cˀoa⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin², je² xi³ sca³ni³jin³-le²³ ntˀai⁴-vi⁴, \v 18 jme¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² cho¹ˀai²nqui³-si¹ni³ xcon⁴. Ca²ta³vi³tjo³-ni³ cjoa⁴njion²-le⁴, ca²ta³ma³ˀi³sen³-le⁴, ca²ta³vi³ncha³xin²-le⁴ je² nca³nˀion¹-le⁴ Satanás, ca²ta³nčhoa¹tˀa³-le⁴ Ni³na¹, jme¹-ni³ nca³ cˀoa⁴-sˀin² cha⁴tˀa³-si¹ni³le⁴ je¹-le⁴, cˀoa⁴ sˀe⁴cjoa⁴tjao²-si¹ni³le⁴ ja⁴jin³-le⁴ je² xi³ je³coan³tsje³ nca³ ma³cjain¹-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴. \v 19 Coi³ cjoa⁴, ji³ cho⁴ta⁴ti¹tjon² Agripa, li²coi³ qui³si³ta²ja³-le⁴ yao³-na⁴ je² xi³ tsa³ˀve³, xi³ ncˀa¹ ja³ˀai³-ni³na³. \v 20 To⁴sa³ nca³ ti¹tjon² qui³nchja²ya³jin³-le⁴ je² xi³ tjio¹ ya⁴ Damasco, cˀia⁴ je² xi³ tjio¹ ya⁴ Jerusalén, cˀoa⁴ nca³qui³jnta² na³nqui³ Judea, cao⁴ nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin², nca³ ca²ta³si¹cˀa³ntjai²ya³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴, ca²ta³nčhoa¹tˀa³-le⁴ Ni³na¹. Cˀoa⁴ ca²ta³sˀin¹ je² xi³ cjoa⁴nta³ ˀmi²-le⁴², xi³ va³quin²-le⁴ je² xi³ je³qui³si³cˀa³ntjai²ya³ cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴. \v 21 To⁴tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴ xo⁴tjin¹-vi⁴ je² cho⁴ta⁴ judío qui³tsoa³-na³ ya⁴³ yo⁴nco⁴. Coan³me³-le⁴ nca³ si⁴²cˀen³-na³. \v 22 To⁴nca³ Ni³na¹ tsa³ca³sen¹cao⁴-na³. To⁴jo³ cˀoa⁴ti²sˀian³ sa³ˀnta³ ntˀai⁴-vi⁴. Cˀoa⁴-sˀin² ti²tsjoa³-le⁴ en¹-na⁴, nta³ tsa³ cho⁴ta⁴ xi³ tjen⁴nqui³, nta³ tsa² cho⁴ta⁴ti¹tjon². A³li²jme³-sa³ xi³ cja⁴ˀai¹ xi³ xian³, to⁴je² nca³yi³je³ cjoa⁴ xi³ je² cho⁴ta⁴ xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹ cao⁴ Moisés cˀoa⁴qui³tso² nca³ cˀoa⁴coan⁴. \v 23 Je² cˀoa⁴qui³tso² nca³ je² Cristo cjoa⁴ˀa³ cjoa⁴ñˀain³, cˀoa⁴ nca³ je² ti¹tjon² cjoa⁴ˀa¹ya³jin³-ni³le⁴ cˀen³. Cˀoa⁴-sˀin² coa⁴co²-le⁴ cjoa⁴ˀi³sen³ cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹ cao⁴ cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin². \v 24 Cˀia⁴ nca³ Pablo cˀoa⁴-sˀin² qui³nchja⁴ntjai² yao³-le⁴, je² Festo nˀion¹ qui³nchja⁴: Sca¹-la⁴li² Pablo, to⁴coi³-la⁴ cjoa⁴chji⁴ne⁴-li⁴ si¹sca¹ya³-ni³li². \v 25 To⁴nca³ Pablo qui³tso²: A³li² sca¹-jin²na³, ji³-lai²³ Festo, xi³ cˀoa⁴-sˀin² to⁴ncˀa³ ti³jnai³. Ña³qui³ en¹qui²xi⁴ xi³ nchja²³, cˀoa⁴ nta³ tjin¹coan³. \v 26 Je² cho⁴ta⁴ti¹tjon² ve³ nca³yi³je³ cjoa⁴-vi⁴. Cˀoa⁴-ti⁴ ma³nˀion¹coan³ nca³ fa²coa⁴ nca³ je². Li²coi³ si³cja³ˀai³tsjen³ nca³ tji¹ˀma³-le⁴ nca³yi³je³ je²-vi⁴, nca³ tsi² tsa² to⁴jña³-jin² ˀncho²ño³ cˀoa⁴coan³. \v 27 A³ ma³cjain¹-li² cho⁴ta⁴ti¹tjon² Agripa, tˀa³tsˀe⁴ je² xi³ qui³tso² je² cho⁴ta⁴ xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹. ˀve³-nia¹³ nca³ ma³cjain¹-li². \v 28 Cˀia⁴ Agripa cˀoa⁴qui³tso²-le⁴ Pablo: Ji³ to⁴choa³tse³-ni¹ ni²ˀi³nta³jin³-nai¹³ nca³ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo coan⁴. \v 29 Cˀia⁴ qui³nchja⁴ Pablo: Jo¹ to⁴nta³ tsa² to⁴jo³-sˀin²ni³ tsjoa¹-no³ Ni³na¹ nca³ to⁴choa³tse³-ni¹ a³xo⁴ nˀion¹ tse³ cˀoa⁴ca²ta³mao³ jo³-ni³ an³. A³li² to⁴ji³-jin², cˀoa⁴ nca³tsˀi³ nio¹³ xi³ i⁴ ti³no²ˀya²-nao¹³vi⁴ ntˀai⁴-vi⁴. To⁴je² xi³ ti¹tˀa³nˀion¹-na³ xi³ mai³. \v 30 Cˀia⁴ nca³ je³cˀoa⁴qui³tso² nca³yi³je³ en¹-vi⁴, tsa³qui³so¹tjen⁴ je² cho⁴ta⁴ti¹tjon² cao⁴ je² gobernador cao⁴ Berenice cao⁴ je² nca³tsˀi³ xi³ ya⁴ tsa³ca³tio²cao⁴. \v 31 Tsa³cjao¹tˀa³xin², cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ xi¹ncjin¹: Ni⁴to⁴jme³-jin² cjoa⁴ xi³ sˀin¹ je² cho⁴ta⁴-vi⁴ xi³ va³quin²-le⁴ nca³ coi⁴ya¹ntjai², ni⁴nto⁴ya¹-jin². \v 32 Je² Agripa cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ Festo: Coan⁴-ni¹ tsa²cai³ nca³ cha⁴ni²ntai¹ cho⁴ta⁴-vi⁴, tsa² tsi² tsa² cˀoa⁴-sˀin² qui³si³je¹ nca³nˀion¹-le⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ César. \c 27 \s1 Pablo qui³son² na³nta¹ cao⁴ barco sa³ˀnta³ Roma \p \v 1 Je³cˀoa⁴-sˀin² qui³sˀe³nta³ cjoa⁴ nca³ coa⁴nquin¹soin²⁴-jin⁴ na³nta¹ cao⁴ chi³tso³ sa³ˀnta³ Italia. Je² Pablo cao⁴ xi³cˀa³ preso qui³cha³ni²tˀa³-le⁴ jnco³ nai³-le⁴ so³nta²do⁴ xi³ Julio ˀmi². Je² Julio tsˀe⁴ so³nta²do⁴ xi³ yˀa³ jan³ˀain¹-le⁴ Augusta. \v 2 Cˀia⁴ tsa³nquin¹yai³⁴-jin⁴ jnco³ barco xi³ ya⁴ Adramitio tsˀe⁴, xi³ cjoa⁴ˀa³to³ je² na⁴xi⁴na³nta¹-le⁴ Asia xi³ tjio¹ntai³-le⁴ nta¹chi³con³. Cˀoa⁴-ti⁴ je² Aristarco, jnco³ cho⁴ta⁴ macedonio xi³ Tesalónica tsˀe⁴, qui³cao⁴-na³jin⁴. \v 3 Xi³ coan³nchaon³-ni³, ji³choi³⁴-jin⁴ ya⁴ Sidón. Je² Julio cjai¹nca³ to⁴nta³ tsa³ve³con³ Pablo. Cˀoa⁴-sˀin² qui³tsjoa³ˀnte²-le⁴ nca³ coai⁴con³-le⁴ mi²yo⁴-le⁴, jme¹-ni³ nca³ si⁴²sin³-ni³le⁴. \v 4 Cˀia⁴ cˀoa⁴-sˀin² tsa³nquin¹⁴-jin⁴, jo³-sˀin² vˀe¹ ntjao⁴. Cˀoa⁴-sˀin² tsa³nquin¹son²ntai¹⁴-jin⁴ xi³ncoa³-ni³ ya⁴ ˀnte³ Chipre, nca⁴ je² ntjao⁴-ve⁴ xi³ cja⁴ˀai¹-sˀin² qui³. \v 5 Ya⁴ tsa³qui³ma³toi³⁴-jin⁴ nta¹chi³con³ ya⁴ Cilicia cao⁴ ya⁴ Panfilia. Ya⁴ qui³ni²ca³sen²jnai³⁴-jin⁴ barco ya⁴ Mira, na⁴xi⁴na³nta¹ ya⁴ˀnte³ Licia. \v 6 Je² nai³-le⁴ so³nta²do⁴ qui³so³co³-le⁴ jnco³ barco xi³ tsˀe⁴ Alejandria xi³ ti¹fi²son²nta¹ ya⁴ Italia. Ya⁴ qui³si³ca³tio¹ya³-na³jin⁴. \v 7 A³li² to⁴ncjin² ni⁴čhjin³ qui³nˀiain²⁴-jin⁴ nca³ toi⁴² tsa³nquin¹son²ntai¹⁴-jin⁴. To⁴sˀa⁴ ya⁴ Gnido ji³choi³⁴-jin⁴ to⁴coi³ nca³ li²coi³ qui³tsjoa³ˀnte²-na³jin⁴ je² ntjao⁴. To⁴ji³tja³cja¹nqui³-lai⁴jin⁴ ya⁴ ˀnte³ Creta, xi³ qui³jna³tˀa³-le⁴ ˀnte³ Salmón. \v 8 A³li² to⁴ñˀain³ ji³tja³toi³⁴-jin⁴, ji³choi³⁴-jin⁴ jnco³ ˀnte³ jña³ nca³ Buenos Puertos ˀmi², čhian³-ni³le⁴ jña³-ni³ ti¹jna³ je² na⁴xi⁴na³nta¹ Lasea. \v 9 Je³ja³ˀa³to³ ncjin² ni⁴čhjin³. Je³xcon¹ chon³ nca³ tsa³nquin¹son²ntai¹⁴-jin⁴, nca⁴ je³ja³ˀa³to³ ni⁴čhjin³ cˀia⁴ nca³ tsa³ca³tio²nchjan³ sˀoi¹. Pablo cˀoa⁴-sˀin² tsa³cˀe¹ne²-le⁴, \v 10 cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Nca³tsˀio³ ˀve³-nia¹³ nca³ cjai¹nca³ to⁴ñˀain³ cjoian¹, cˀoa⁴ tse³ si⁴cha¹, li² tsa² to⁴je² chˀa¹-ve⁴, li² tsa² to⁴je² barco-vi⁴, to⁴nca³ cˀoa⁴-ti⁴ ña¹-vi⁴ si⁴cha³² yao³-na¹ tsa² cjoian¹. \v 11 To⁴nca³ je² nai³-le⁴ so³nta²do⁴ nqui²sa⁴ coan³cjain¹-le⁴ xi³ qui³tso² je² xi³ ti¹ca³ni¹ barco, cˀoa⁴ xi³ qui³tso² je² nai³-le⁴ barco, cao⁴-ni³ tsa² je² xi³ qui³tso² Pablo. \v 12 Cˀoa⁴ je² ˀnte³-ve⁴ li²coi³ nta³ chon³, li²coi³ coan⁴ nca³ coi⁴yoi³⁴-jin⁴ je² chan⁴nchˀan¹. Je² xi³ nqui²sa⁴ ncjin² ma³-ni³ cˀoa⁴-sˀin² tsa³cjao¹ˀa³ nca³ ya⁴ cjoa³ˀa³, tsa² coan⁴ nca³ coi⁴cho³ ya⁴ Fenice, nca³ ya⁴ cjoa³ˀa³to³-le⁴ je² chan⁴nchˀan¹. Ya⁴ Fenice jnco³ puerto xi³ tsˀe⁴ Creta, xi³ co³tsen³tˀa³ jña³ nca³ ca³ntjai²-ni³ tsˀoi¹. \s1 Ja³ˀai³ne²-le⁴ jtsi¹ntjao⁴ \p \v 13 Cˀia⁴ nca³ to⁴jvi³ ti¹fa³ˀa³ je² ntjao⁴ xi³ sur fa³ˀai³-ni³, qui³si³cja³ˀai³tsjen³ nca³tsˀi³ nca³ je³ja³ˀai³-le⁴ xi³ me³-le⁴. Qui³son²nta¹-ni³, qui³ čhian³-ni³le⁴ ya⁴ ntai³-le⁴ ˀnte³ Creta. \v 14 To⁴nca³ ti⁴ˀa³ ja³ˀai³-ni³ jnco³ ntjao⁴ xi³ nˀion¹ tjen⁴, xi³ Euroclidón ˀmi². \v 15 Ntjao⁴-ve⁴ qui³scoe¹-le⁴ barco-ve⁴. Li²coi³ ti⁴qui³jcho¹cjoa⁴-ni³le⁴. To⁴cˀoa⁴-sˀin² qui³tsˀai²ˀnte³-lai⁴jin⁴ jo³-sˀin² vˀe¹ ntjao⁴. Cˀoa⁴-sˀin² je² ntjao⁴-ve⁴ qui³cao⁴-na³jin⁴. \v 16 To⁴ña³qui³ qui³-ni¹ ji³cho²ca³tˀa³ jnco³ na³nqui³ˀnti¹ xi³ isla ˀmi², jan³ˀain¹-le⁴ Clauda ˀmi². To⁴ˀya³ qui³chjoai¹⁴-jin⁴ chi³tso³. \v 17 Cˀia⁴ nca³ qui³scoe¹ chi³tso³, qui³sˀe³tˀa³nˀo¹. Tsa³cˀe¹tˀa³nˀion¹ je² barco-ve⁴. Cjai¹nca³ to⁴qui³tso³cjon¹-le⁴, tsa² ya⁴ sca⁴jin³ je² tso⁴mi¹ xi³ Sirte ˀmi². Tsa³cˀa³jen³ je² na³jño³ xi³ qui³tjen⁴, to⁴cˀoa⁴-sˀin² ntjao⁴-ve⁴ qui³cao⁴. \v 18 Nˀion¹ ñˀain³ ti¹sˀin¹ nca³ ña³qui³ ja³ˀai³ jtsi¹ntjao⁴. Cjai¹nca³ chˀao³ qui³si³cao⁴. Xi³ coan³nchaon³-ni³ qui³si³cˀa³tsao³ chˀa¹-le⁴. \v 19 Xi³ coan³jan²-ni³ ni⁴čhjin³ cao⁴ ntsai⁴-jin⁴ ña³qui³ qui³ni²cˀa³tsoai³⁴-jin⁴ je² tso³jmi²-le⁴ barco-ve⁴. \v 20 Ncjin² ni⁴čhjin³ li²coi³ coan³tsen³ ni⁴tsˀoi¹-jin², ni⁴ni³ño³-jin². Ti⁴cˀoa⁴-sˀin² ja³ˀai³ne²-nca¹ni³na³jin⁴ jtsi¹ntjao⁴, li² to⁴jo³ xi³ coan³. Li²coi³ qui³cho³ya²-lai⁴jin⁴ nca³ coi²tjo⁴ntjai²⁴-jin⁴. \v 21 Je³coan³ ncjin² ni⁴čhjin³ nca³ tsa³qui³yo³nchjain³⁴-jin⁴. Cˀia⁴ je² Pablo tsa³ca³sen²nto³ nca³va³sen³-le⁴, cˀoi⁴qui³tso²: Nqui²sa⁴-la² nta³ tsa²cai³ nˀai³, tsa² cˀoa⁴-sˀin² qui³no²ˀya²-nao¹³. Li²coi³-ni³ ji²tjo⁴-nia³² Creta tsa²cai³. Li²coi³ cˀoa⁴-sˀin² cji³ma³tˀen³² tsa²cai³. \v 22 To⁴nca³ ntˀai⁴-vi⁴ntai⁴ vˀe³tsˀoa²³-no³ ti⁴nˀion¹ta³con²³. Ni⁴to⁴jnco³-jin²la² xi³ ña¹ coi⁴ya¹. To⁴je² barco-ve⁴ xi³ si⁴cha³². \v 23 Ntˀai⁴ je² ni⁴tjen⁴-vi⁴ tsa³ca³sen²tˀa³-na³ je² a²ncje⁴-le⁴ Ni³na¹, je² xi³ an³ cˀoa⁴-sˀin² fi³tˀa³-le⁴, cˀoa⁴ je² xi³ an³ si³xa¹-le⁴. \v 24 Cˀoa⁴qui³tso²-na³: Pablo, a³li² jcon³-jin²³. Cjai¹nca³ to⁴ma³chjen¹ nca³ ya⁴ coi⁴choi³ nqui³xcon⁴ César. Coe⁴-ni³ Ni³na¹ cˀoa⁴-sˀin² qui³tsjoa³-li² nca³tsˀi³ xi³ ji³ tjio¹fi²cao⁴-li². \v 25 Coi³ nˀai³, cˀoa⁴-sˀin² ti⁴nˀion¹ta³con²³ nca³ jon². An³ cˀoa⁴-sˀin² nˀion¹tˀa³coan³ Ni³na¹ nca³ cˀoa⁴-sˀin² si³cji³tjo³son² jo³ qui³tso²-na³. \v 26 To⁴nca³ ma³chjen¹ nca³ coi⁴cho³ca³tˀa³-le⁴² jnco³ isla, jnco³ na³nqui³ˀnti¹. \v 27 Xi³ je³coan³ te³ño³ ni⁴tjen⁴. Cˀia⁴ qui³cao⁴ ya⁴jin³ na³nta¹ xi³ Adriático ˀmi². Cˀia⁴ nca³ coan³ va³sen³ni⁴tjen⁴, je² cho⁴ta⁴ xi³ si¹xa¹ ya⁴ barco cˀoa⁴qui³tso² nca³ je³cji³ma³čhian³tˀa³-le⁴ na³nqui³. \v 28 Qui³si³cˀa³tjen⁴jin³ je² xi³ vˀe¹cho⁴ya³ jo³ cji³ na⁴nca⁴ na³nta¹. Tsa³cˀe¹choa⁴. Can³-la⁴ na³nca³ qui³jna³ na³nta¹. Cˀia⁴ qui³ nqui²ˀi⁴tse¹-nca¹ni³, ti⁴nqui²jnco³ cˀa² ti⁴qui³si³cˀa³tjen⁴jin³-nca¹ni³ je² xi³ vˀe¹cho⁴ya³; čhja³ˀaon² na³nca³ ji³cho². \v 29 Cjai¹nca³ to⁴qui³tsa³cjon¹ tsa² ya⁴ coi⁴cho³ca³tˀa³ ˀnte³ jña³ cˀoa⁴ to⁴tjin¹ la⁴jao⁴. Ño³ qui⁴cha⁴ xi³ jo³-ni³ tsa² ya¹nčhji⁴ qui³si³cˀa³tjen⁴jin³ ya⁴ to²tsˀin³ barco, jme¹-ni³ nca³ tsi² ya⁴ sˀe⁴tˀa³-ni³ la⁴jao⁴. Jo³ coan³ me³-le⁴ nca³ ntˀai⁴cjoan¹ ca²ta³sˀe³sen¹. \v 30 Je² nca³tsˀi³ xi³ ya⁴ si¹xa¹ ya⁴³ barco-ve⁴ me³-le⁴ nca³ to⁴coai⁴che¹. Qui³sca³ni¹jin³ na³nta¹ je² chi³tso³. To⁴cˀoa⁴qui³sˀin³ jo³-ni³ tsa² me³-le⁴ nca³ sca⁴ni¹nto³-sa³ je² qui⁴-cha⁴nčhji⁴ ya⁴jco⁴ barco-ve⁴. \v 31 Je² Pablo cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ je² nai³-le⁴ so³nta²do⁴ cao⁴ so³nta²do⁴. Tsa² je² nca³tsˀi³ cho⁴ta⁴-vi⁴ li²coi³ coa⁴tio⁴ i⁴ barco-vi⁴, jon² li²coi³ coi²tjo⁴ntjao²³. \v 32 Cˀia⁴ je² so³nta²do⁴ tsa³ca³te³ je² nˀo¹ xi³ tjio¹tˀa³nˀion¹-ni³ je² chi³tso³. To⁴cˀoa⁴-sˀin² qui³sca³ni¹ nca³ to⁴je². \v 33 Cˀia⁴ nca³ je³qui³sˀe³sen¹, Pablo tsa³cˀe¹tsˀoa³-le⁴ nca³tsˀi³ nca³ ca²ta³cjen², cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Ntˀai⁴-vi⁴ te³ño³-ni³ ni⁴čhjin³ nca³ cˀoi⁴-sˀin² ti³cho³yao²³ ti³yo³nchjaon³, nca³ ni⁴to⁴jme³-jin² xi³ qui³chi³nao³. \v 34 Coi³ nca³ vˀe³tsˀoa²³-no³ nca³ ti⁴cho³, jme¹-ni³ nca³ sˀe⁴-si¹ni³no³ nca³nˀion¹. Ni⁴jnco³-jin²la² ntsja⁴jco³ nca³tsˀio³-vi⁴ xi³ cha⁴. \v 35 Cˀia⁴ nca³ je³cˀoa⁴qui³tso², qui³scoe¹ nio⁴xti²la⁴, qui³tsjoa³-le⁴ cjoa⁴nta³ Ni³na¹ nqui³xcon⁴ nca³tsˀi³. Qui³si³xcoa⁴ tsa³cjen². \v 36 Cˀia⁴ qui³sa³tio²nta³-ni³con³ nca³tsˀi³. Cˀoa⁴-ti⁴ tsa³cjen² nca³ je². \v 37 Jao² ciento cao⁴-ni³ jan²can³ cao⁴-ni³ čhja³ˀaon²jnco³ mai³⁴-jin⁴ xi³ ya⁴ ti³yo³yai³⁴-jin⁴ barco-ve⁴. \v 38 Cˀia⁴ nca³ je³coan³squi³, qui³si³tja⁴-sa³ barco-ve⁴, ya⁴ qui³si³cˀa³tjen⁴jin³ nta¹chi³con³ je² chˀa¹ trigo. \s1 Coan³xcoa⁴ barco-ve⁴ \p \v 39 Cˀia⁴ nca³ je³qui³sˀe³sen¹, li²coi³ ve³ je² na³nqui³. To⁴nca³ tsa³ve³ jnco³ ˀnte³ jña³ tji¹tin³ xi³ to⁴ya⁴ntai³-le⁴ ña³qui³ tso⁴mi¹ ncha³. Cˀoa⁴-sˀin² qui³si³cja³ˀai³tsjen³ nca³ ya⁴ si⁴²ca³sen¹jna³ barco tsa² coan⁴. \v 40 Cˀia⁴ tsa³cˀa³sje³ca³ˀa³ je² qui⁴cha⁴nčhji⁴, ya⁴ tsa³cˀe¹jna³jin³-le⁴ nta¹chi³con³. Cˀoa⁴-ti⁴ qui³sca³ni¹nto³ je² nˀo¹ xi³ tjio¹tˀa³ ya⁴ to²tsˀin³-le⁴ barco, xi³ cˀoa⁴-sˀin² tsjoa¹ coi²nta⁴ jo³-sˀin² fi² barco. Qui³sca³ni¹mi³ncˀa³ je² na³jño³ xi³ ti¹tjon² tjen⁴ncˀa³ jo³-sˀin² fi²-ni³ ntjao⁴. Qui³ sa³ˀnta³ jña³ nca³ na³nqui³ tjin¹. \v 41 Cˀia⁴ nca³ ji³cho² jnco³ ˀnte³ jña³ nca³ jao² na³nta¹ sa³te¹cjao³, ya⁴ qui³si³ca¹jna³ barco-ve⁴. Ya⁴ jco⁴ qui³sca³tˀa³nˀion¹, li²coi³ ti⁴coan³ qui³si³cjan³-ni³. Cˀoa⁴ ya⁴ to²tsˀin³ qui³tjo³cjao³ nca³ to⁴je² nca³nˀion¹-le⁴ na³nta¹. \v 42 Cˀia⁴ tsa³cjao¹ya³-ni³ so³nta²do⁴. Coan³me³-le⁴ nca³ si⁴²cˀen³ je² preso, jme¹-ni³ nca³ tsi² ˀya³ xi³ coan⁴nca³-ni³ nca³ coai⁴jin³nta¹. \v 43 To⁴nca³ je² nai³-le⁴ so³nta²do⁴ coan³me³-le⁴ nca³ cˀoa⁴sje³ntjai² Pablo. To⁴tsa³cˀe¹chjoa²-le⁴ je² cjoa⁴fa³ˀai³tsjen³-le⁴. Cˀoa⁴-sˀin² tsa³ca³te¹xo³ma³ ˀya³ xi³ ma³-le⁴ cjen³nta¹, ca²ta³fi²ti¹tjon², ca²ta³fi³cho¹ jña³ nca³ na³nqui³ tjin¹. \v 44 Cˀoa⁴ je² xi³cˀa³ ca²ta³fi²son², tsa² ya¹te³, tsa² to⁴jña³-ni³le⁴ tso³jmi² xi³ tsˀe⁴ barco. Cˀoa⁴coan³ ji³tjo³ntjai² ña³qui³ nca³tsˀi³. Ji³cho² jña³ nca³ qui³jna³ na³nqui³. \c 28 \s1 Pablo ya⁴ Malta \p \v 1 Cˀia⁴ nca³ je³ji²tjo⁴ntjai²⁴-jin⁴, cˀia⁴ tsa³ˀyai³⁴-jin⁴ nca³ je² ˀnte³-ve⁴ Malta ˀmi². \v 2 Je² cho⁴ta⁴yo⁴ma⁴ xi³ ya⁴ tjio¹ cjai¹nca³ to⁴nta³ tsa³ve³-na³jin⁴. Tsa³cˀe¹tse³ lˀi¹. Qui³tsjoa³ˀnte²-na³jin⁴ nca³tsˀi³⁴-jin⁴ nca³ cji³vˀa³ jtsi¹. A³li² to⁴nchˀan¹ coan³. \v 3 Pablo tsa³cˀe¹xco¹ ya¹xi⁴, tsa³qui³ncha¹jin³ lˀi¹. Jnco³ ye⁴ qui³to²ca³-le⁴ lˀi¹ nca³ coan³sjoe²-le⁴. Qui³tsˀon¹jon³ ya⁴ ntsja³ Pablo. \v 4 Cˀia⁴ nca³ je² cho⁴ta⁴yo⁴ma⁴ tsa³ve³ je² ye⁴, nca³ cˀoa⁴-sˀin² qui³tjen⁴vˀa³nqui³-ni³ ntsja³ Pablo, nca³ i⁴ nca³ jan¹ qui³tso²-le⁴ xi¹ncjin¹: Cjoa⁴qui²xi⁴²-la⁴ je² cho⁴ta⁴-vi⁴ xi³ si¹cˀen³ cˀen³. Ji³tjo³ntjai²-ni³ nta¹chi³con³, to⁴nca³ xi³ tjin¹-le⁴ cjoa⁴qui²xi⁴ li²coi³ si¹cˀe¹jna³con³. \v 5 To⁴nca³ Pablo tsa³cˀe¹tsao³jne³jin³ lˀi¹ je² ye⁴-ve⁴. Ni⁴jme³-jin² xi³ coan³-le⁴. \v 6 Nca³tsˀi³ tjio¹co³ya³-le⁴, cˀia⁴ tsa² coi⁴tjo³ya³, cˀoa⁴ tsa² sca⁴tsˀo¹tjen⁴, nca³ coi⁴ya² nti⁴ton⁴. Tse³ qui³sco³ya³-le⁴. Tsa³ve³ nca³ ni⁴jme³-jin² xi³ coan³-le⁴. Tsa³ca³tio²jyo¹. Ni³na¹-la⁴vi⁴, cˀoi⁴qui³tso². \v 7 Ya⁴ ˀnte³-ve⁴ cjai¹nca³ to⁴tjin¹-le⁴ na³nqui³ je² cho⁴ta⁴ti¹tjon² xi³ Publio ˀmi². Je²-vi⁴ xi³ qui³tsjoa³ˀnte²-na³jin⁴, jan² ni⁴čhjin³ nta³ tsa³qui³yo³coai⁴-jin⁴. \v 8 Xi³ coan³ je² nˀai³-le⁴ Publio ti¹qui³jna³son² na⁴chan³, ti¹mˀen³. Ntˀai⁴ tjin¹-le⁴ cao⁴ chˀin³njin¹. Pablo ja³ˀa³sˀen³con³-le⁴. Cˀia⁴ nca³ je³tsa³cˀe¹tsˀoa³, ntsja³ tsa³ca¹jna³son², ña³qui³ coan³nta³-ni¹. \v 9 Cˀia⁴ nca³ cˀoa⁴coan³, cˀoa⁴-ti⁴ je² xi³cˀa³ xi³ tjio¹mˀen³-ve⁴ ya⁴ ˀnte³-ve⁴, ji³cho²nčhˀoe². Ña³qui³ coan³nta³-ni¹. \v 10 A³li² to⁴cˀoa⁴cji³ tso³jmi² cjoa⁴tjao² qui³tsjoa³-na³jin⁴. Cˀia⁴ nca³ tsa³nquin¹⁴-jin⁴, ncjin² jco⁴ya³ tso³jmi² xi³ coan⁴chjen¹-na³jin⁴ ya⁴ ntia⁴², qui³tsjoa³-na³jin⁴. \s1 Pablo ji³cho² ya⁴ Roma \p \v 11 Cˀoa⁴-sˀin² xi³ coan³ jan² sa¹ tsa³nquin¹yai³⁴-jin⁴ jnco³ barco xi³ tsˀe⁴ Alejandria. Ya⁴ ˀnte³-ve⁴ tsa³cˀe²jna³ je² chan⁴nchˀan¹ xi³ je³ja³ˀa³to³. Tji¹choa⁴-le⁴ barco-ve⁴ je² ni³ño³ xi³ Cástor cao⁴ Pólux ˀmi². \v 12 Cˀia⁴ nca³ ji³choi³⁴-jin⁴ ya⁴ Siracusa, jan² ni⁴čhjin³ tsa³qui³yoi³⁴-jin⁴ nca³ ya⁴. \v 13 Nca³ ya⁴ tsa³cˀe²tin³soin²⁴-jin⁴, sa³ˀnta³ ji³choi³⁴-jin⁴ ya⁴ Regio. Xi³ coan³nchaon³-ni³ je² ntjao⁴ ji³tjo³mi³-ni³ nca³ qui²xi⁴-le⁴ son³ˀnte³. Cˀoa⁴-sˀin² xi³ coan³ jao²-ni³ ni⁴čhjin³ ji³choi³⁴-jin⁴ ya⁴ Puteoli, \v 14 jña³ qui³sa³te³jin³-jin⁴ cho⁴ta⁴-le⁴ Cristo. Tsa³cˀe¹tsˀoa³-na³jin⁴ nca³ coi⁴yo³coai⁴-jin⁴ ña³to³ ni⁴čhjin³. Cˀia⁴ ya⁴ ji³nčhoa³-ni³jin⁴ sa³ˀnta³ Roma. \v 15 Ya⁴ qui³nčhˀoe¹ je² ntsˀe³², ji³cho² cja³ˀa¹ya³ntia³-na³jin⁴ ya⁴ sa³ˀnta³ nti⁴tsin⁴-le⁴ Apio, cˀoa⁴-ti⁴ jña³ Jan² Hotel ˀmi². Cˀia⁴ nca³ je² Pablo tsa³ve³ cho⁴ta⁴-ve⁴, qui³tsjoa³-le⁴ cjoa⁴nta³ Ni³na¹, se¹coan³je³con³. \v 16 Cˀia⁴ nca³ ji³choi³⁴-jin⁴ ya⁴ Roma, je² nai³-le⁴ so³nta²do⁴ qui³tsjoa³-le⁴ je² xi³ nca³jco⁴-le⁴ so³nta²do⁴ nca³tsˀi³ preso. To⁴nca³ je² Pablo tsa³cˀai²ˀnte³-le⁴ nca³ cˀoe¹jna³ nca³ to⁴je², cao⁴ jnco³ so³nta²do⁴ xi³ si⁴²coi²nta⁴. \s1 Pablo nchja⁴ya³ ya⁴ Roma \p \v 17 Cˀia⁴ nca³ je³coan³ jan² ni⁴čhjin³, Pablo qui³nchja⁴-le⁴ je² cho⁴ta⁴ti¹tjon²-le⁴ cho⁴ta⁴ judío. Cˀia⁴ nca³ je³coan³xco¹, cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: Nca³tsˀio³ ˀnti¹ntsˀe³, ni⁴to⁴jme³-jin² xi³ qui³sˀian³ co²ntran⁴-le⁴ na⁴xi⁴na³nta¹, cˀoa⁴ co²ntran⁴-le⁴ costumbre-le⁴ cho⁴ta⁴jchi¹nca³-na¹. Ya⁴ qui³si²⁴ntsja³-na³ preso ya⁴ Jerusalén ya⁴ ntsja³ cho⁴ta⁴ romano. \v 18 Cˀia⁴ nca³ je³qui³cho²tˀa³-na³, coan³me³-le⁴ qui³sca³ni¹ntai¹-na³, nca³ tsi² tsa² jme³ je¹ tjin¹-na³ xi³ va³quin²-le⁴ nca³ coi⁴ya¹ntje²³. \v 19 To⁴nca³ cja⁴ˀai¹ qui³tso² je² cho⁴ta⁴ judío. Cjoa⁴nˀion¹ qui³si³je¹-nia¹³ nca³nˀion¹-na⁴ tˀa³tsˀe⁴ César. An³-vi⁴ ni⁴jme³-jin² xi³ tjin¹-na³ nca³ na³nqui³-na³ coa³nqui³-nia³. \v 20 To⁴je² cjoa⁴-vi⁴ nca³ ca²nchja²-ni³no³, nca³ scoe³-no³ nca³ cjoa²cao⁴-no³. To⁴tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴nta³ xi³ ti¹co³ya³-le⁴ cho⁴ta⁴ judío nca³ cˀoa⁴-sˀin² tji¹tˀa³nˀion¹-nia³. \v 21 Cˀia⁴ cˀoi⁴qui³tso²-le⁴: To⁴nca³ jin⁴-jin⁴ ni⁴jme³-jin² xon⁴ ja³ˀai³-ni³na³jin⁴ xi³ tˀa³tsi⁴ ya⁴ Judea. Ni⁴jnco³-jin² ntsˀe³² xi³ ja³ˀai³ ca¹nqui³-li², xi³ ja³ˀai³ nchja⁴ xi³ chˀao³ tjin¹ xi³ tˀa³tsi⁴. \v 22 To⁴nca³ jin⁴-jin⁴ me³-na³jin⁴ coi⁴no¹ˀya²-lai²⁴jin⁴ jo³ si³ nca³ ji³. Je³ˀyai³⁴-jin⁴, nca³qui³jnta² ˀnte³ tjin¹ xi³ cja⁴ˀai¹ tso² xi³ ntia⁴² tˀa³xin² Ni³na¹ tso²-le⁴. \v 23 Cho⁴ta⁴-ve⁴ tsa³cˀe¹jna³choa⁴-le⁴ jnco³ ni⁴čhjin³ cˀia⁴ nca³ ncjin² xi³ ja³ˀai³con²-le⁴ Pablo ya⁴ ntˀia³ jña³ nca³ tsa³cˀe²jna³. Pablo ña³qui³ qui³tso²ya³-le⁴ nca³ ta⁴njion² jo³ sa³ˀnta³ nca³ coan³xon², qui³tsjoa³-le⁴ en¹ xi³ tˀa³tsˀe⁴ je² cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ Ni³na¹. Qui³si³ˀi³nta³jin³ cho⁴ta⁴-ve⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Jesús jo³ tso² cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ Moisés cao⁴ xon⁴-le⁴ je² xi³ qui³nchja⁴ya³ tˀa³tsˀe⁴ Ni³na¹. \v 24 Tjin¹ cˀa³ xi³ coan³cjain¹-le⁴ je² cjoa⁴ xi³ qui³tso²ya³ Pablo. To⁴nca³ tjin¹ cˀa³ xi³ tsi² coan³cjain¹-le⁴. \v 25 Ti⁴ya⁴ qui³scan³cao⁴-ni³ xi¹ncjin¹, cˀia⁴ nca³ tjio¹fi². Pablo cˀoi⁴qui³tso²-le⁴ je² en¹-vi⁴: Je² Espíritu Santo cjai¹nca³ nta³ tsa³cja¹cao⁴ je² nˀai³jcha¹cjin³-na¹ cˀia⁴ nca³ cˀoa⁴-sˀin² qui³nchja⁴ya³ Isaías. \v 26 Cˀoa⁴qui³tso²: Tˀin³chon¹-lai⁴ je² na⁴xi⁴na³nta¹-ve⁴, cˀoa⁴tˀin²-lai⁴: Coi⁴no¹ˀya²-nio³ xo⁴ño³, to⁴nca³ li²coi³ coan⁴cho⁴ya³-no³. Cho¹tsen³-nio³ xcon³, to⁴nca³ li²coi³ jchao⁴³. \v 27 Je² ni⁴ma⁴-le⁴ je² cho⁴ta⁴ na⁴xi⁴na³nta¹-vi⁴ to⁴ña³qui³ tjio¹ta²ja³-ni¹. Xo⁴ño³ to⁴ˀya³ qui³nčhˀoe¹-ni³. Xcon⁴ tsa³cˀe¹chjoa²nqui³, jme¹-ni³ nca³ tsi² ve³-ni³ xcon⁴, nca³ tsi² nčhˀoe¹-ni³ xo⁴ño³, nca³ tsi² coan⁴cho⁴ya³-ni³le⁴ ni⁴ma⁴-le⁴, nca³ tsi² si⁴²cˀa³ntjai²ya³ yao³-le⁴ nca³ si⁴²cˀo¹fa³ya³tˀa³-na³, nca³ an³ si³xqui³-le⁴. \v 28 Cˀoa⁴-sˀin² tˀe²jin³ta³con²³ tso²cˀoa⁴ nca³ Ni³na¹ qui³si³ca³sen¹-le⁴ je² cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin² je² cjoa⁴nta³-ve⁴, jo³-sˀin² vˀa³sje³ntjai²-na¹ Ni³na¹. Je² cho⁴ta⁴ xi³ li² judío-jin² cjoi⁴nčhˀoe¹-ni¹. \v 29 Cˀia⁴ nca³ je³cˀoa⁴qui³tso², je² cho⁴ta⁴ judío ji³tjo³. Ña³qui³ to⁴tsa³cjao¹ya³tse³-ni³ nca³tsˀi³. \v 30 Je² Pablo jao² no¹ tsa³cˀe²jna³ jnco³ ni³ˀya³ xi³ to⁴tsa³cˀe¹chji¹. Cao⁴ cjoa⁴tsjoa³ qui³scoe¹tjao² nca³tsˀi³ xi³ ja³ˀai³con²-le⁴. \v 31 Cˀoa⁴-sˀin² qui³nchja⁴ya³ xi³ tˀa³tsˀe⁴ cjoa⁴te¹xo³ma³-le⁴ Ni³na¹. Qui³tso²ya³ je² cjoa⁴ xi³ tˀa³tsˀe⁴ Nai³-na¹ Jesucristo. Ña³qui³ qui³tjo³ˀnte³-le⁴ nca³ qui³tso²ya³, li²ˀya³ xi³ tsa³ca³te¹chjoa²-le⁴.