\id MRK \h San Marcos \toc1 Cjuandajyihi xi catsihindu San Marcos Tsëhë Jesucristu \toc2 San Marcos \toc3 Mr. \mt1 Cjuandajyihi xi catsihindu San Marcos Tsëhë Jesucristu \c 1 \s1 Juan ne, vitenda rë xuta ngajan ngu xín tsëhë nandya \p \v 1 Cuitjin cavetsihin cjua tsëhë Jesucristu, me xi Quihndi rë Nina Jain. \p \v 2 Isaías ne, ngu xutachanga xi cama cafaha cjua rë Nina hacuaha cachja me cojo xuta hatsëë nixtin. Cuitjin catsihindu me, hacutjin cachja Nina cojo me: \q1 Tsingátju titjun ngu cha xi cjuaha cjua naha, cojo sa xi scuxaha cha cjuatacun rë xuta, tsëhë xi cjuehe ngaye. \q1 \v 3 Hane hiscan jemu xín tsëhë nandya ne, ngajan cuejña cha. Hane cuitjin cuichja cha: \q1 “Sacuatjin matyjahi ndiya hya xi nduva ngu xuta rcun ne, cuatjin nihñu tyjahi cjuatacun nuju tsëhë xi cuinduva me xi matitjun tsajan.” Cuatjin cuichja cha. \m \v 4 Sacuatjin jain catsihindu Isaías ne, cuatjin jain camá ta cafehe cha xi catsingatju Nina, cha xi hmí rë Juan, ngajan hiscan jemu xín tsëhë nandya. Casua cha camachaya rë xuta ta meje rë xi tsindeya me cjuatacun rë me hacuaha xtenda me, cojo sa xi tsinchataha Nina me tsëhë jyë́ rë me. \v 5 Hane jercu cjín xuta quijitjengui me cha, xuta tsëhë distritu Judea cojo nandya Jerusalén. Hane cavitenda cha me xi cavijacun jyë́ rë cojo Nina ngajan ndajyë Jordán. \p \v 6 Tsjian rë cha Juan jan ne, tsja rë chu camellu camá. Cojo ngu cinturón chuxin quitaha cahntsua cha. Xi camá niñu rë cha ne, chu nchahva. Cojo tsjen rë chu tusen cahvi cha. \v 7 Cuitjin cachja cha: \p ―‍Canduvá ngahan titjun. Peru sehe cuinduva ngu me xi hitsë sa vechu cjuatacun rë xi cumá ná ngahan, xi hisca chuxinxtë rë me cumaji tsinguisehercu sahme tyjahi. \v 8 Ngahan ne, tu caviténda ni nuju. Peru me vëhë ne, cueya me Hasen rë Nina cahntsua xahasen nuju. \s1 Jesús ne, caxtenda me \p \v 9 Sacuaha nixtin vëhë ne, cavetju Jesús tsëhë nandya Nasaret, distritu Galilea. Quijitjengui me cha Juan xi cuitenda cha me. Hane cavitenda cha me ngajan ndajyë Jordán. \v 10 Xi camá caxtenda me ne, xi tu tivetju me tsëhë nandan jan ne, cavëë me xi ngahnga ne tituxaha, hacuaha Hasen rë Nina ne, nduvajne sacuaha tsejen ngu paloma, quiji cavisehen cahntsua xahasen rë me. \v 11 Hacuaha canuhya rë ngu cjua ngajan ngahnga xi chja cuitjin: \p ―‍Ngaye ne, quihndi naha ngaye. Jercu hmucacun ri. Jercu ndama ná ngatsë riji. \s1 Jesús ne, cafahachuva xitsehen me \p \v 12 Ngajan xi Jesús ne, ngutjen ni quiji me ngajan ngu xín ta tsëhë xi Hasen rë Nina ne, cavaxëxin rë me. \v 13 Casetaha me ngajan xín yachan nixtin. Hacuatjin cojo Satanás quijitjengui rë me. Hane handasa jercu cavangui Satanás chuva rë xi choho sahmi Jesús ne, peru casahmii me. Hacuaha quiji ángel caviyujutaha xi cjuahacuenda rë me. \s1 Jesús ne, vetsihin me cojo xa rë me \p \v 14 Hacuaha camá nga ngu xcusun xi xuta xi matitjun ne, caveya me cha Juan ndavaya. Cavatju vëhë ne, sehe cavuya cafe nga Jesús distritu Galilea, cachja me cojo xuta cjua rë Nina. \v 15 Cuitjin cachja me: \p ―‍Camatiña nixtin xi Nina ne, cuitexa me ngasunhndë. Vëhë xi meje rë xi nindeyun cjuatacun nuju hacuaha catamacjain nuju cjua xi tichjá cojo nuju. \s1 Jesús ne, cajindaya me ñuju cha xi tsuva rë chu ti xi cuma cha ladu rë me \p \v 16 Nixtin xi catsujyihiya me hya ne, cavatju me tjehen laguna tsëhë Galilea. Hora hya ne, cavëë me cha Simón cojo cha Andrés hntsë cha. Titsingatjenya cha nahya ngajñi laguna jan, tsëhë xi ha tuxa xa vëhë sahmi cha. \v 17 Hane ngajan xi cachja me cojo cha ta: \p ―‍Nduvun cuanguen cojo ná. Hane cuicuyá nuju xi nuvun xuta xi cuisehen me ladu naja ngojo rë xi chu ti nuvun. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 18 Hane hora vëhë ni caviyuju cha nahya jan ne, quiji cha cojo me. \v 19 Ha xcun xi ha cjui Jesús cojo cha xi cuacun jan hitsë ni nguvan ne, cavëë me cha Jacobo cojo cha Juan hntsë cha, quihndi rë Zebedeo. Hincha cha cahntsua barcu, tifuyataha cha nahya. \v 20 Hane hacuaha cajindaya me cha. Sehe caviyuju cha nahmi rë cha xi hmí Zebedeo cojo mosu rë me ngajan cahntsua barcu. Sehe quiji cha cojo Jesús. \s1 Ngu cha xi jiya rë ngu xitsehen \p \v 21 Hya xi camá ne, cafehe me cojo catsiñuju cha xi cuacun vëhë nandya Capernaum. Hane hya xi cavechu nixtin xi chjahájenda rë ne, quiji me yungun, cavicuya me xuta. \v 22 Hane xuta jan ne, quijircun rë me hacutjin vicuya Jesús ta, tsëhë xi tivicuya me sacuaha ngu xi matitjun jain, hacuiin sacuatjin maestru xi vicuya ley rë xuta tsëhë nangui Israel. \v 23 Hacuaha ha tu ñahñu canduva ngu cha xi jiya xitsehen cahntsua xahasen rë cha ngajan cahntsua yungun jan. \v 24 Hane cuitjin cajindaya cha: \p ―‍Ngayun ne, ¿mé cuenda nuju tsijin? ¿Há nduvun nicjun niji? Ngayun ne, Jesús tsëhë nandya Nasaret ngayun. Hacuaha hvë xi ngayun xi tsajin jyë́ nuju ngayun xi catsingatju nuju Nina. \p \v 25 Hane Jesús ne, cachja cjan me cojo xitsehen xi jiya xahasen rë cha jan. Cuitjin cachja me: \p ―‍Jyuu nechin. Hacuaha tetjixin tsëhë cha vi. \p \v 26 Xi tu cahmexcuen cha xi casahmi xitsehen ne, hisca cajindaya, hane cavetjuxin tsëhë cha. \v 27 Yëjë ni xuta jan ne, jemu quijircun rë me, hisca cavisiajmi me cojo xicjin me cuitjin: \p ―‍¿Mé nga xcusun vihi ni? Ngu cjua xatsë xi vicuya me vihi, ta hisca xitsehen, hacuaha hndë tsëhë me. \p \v 28 Hacuaha marcu macjain canuhya rë tsëhë me jinguyëjë ni ladu tsëhë distritu Galilea. \s1 Jesús ne, sahmi me xi mandaja nahya rë Simón Pedru \p \v 29 Hya xi camá ne, cavetju me yungun jan, quiji me ndava cha Simón. Quiji me cojo cha Jacobo cojo cha Juan, hacuaha cojo cha Andrés hntsë cha Simón. \v 30 Hane nahya rë cha Simón ne, jiña na xi hmu rë na cojo chihinsuë. Hane ngutjen cachja cha cojo Jesús xi hmu rë na. \v 31 Ngajan xi quiji tiña Jesús hiscan jiña na, cafaha me tsja na, catsisatjen me na. Hane hora vëhë ni, casejyu suë xi má rë na. Hisca cafaha cuenda na xi sinë me cojo xicjin me. \s1 Jesús ne, sahmi me xi mandaja xutacjín xi hmu rë \p \v 32 Hane xi cavetje tsuhi ne, jemu cjín xuta quijicojo me xuta hmu rë hiscan tacun Jesús, hacuaha cojo me xi hincha xitsehen xahasen rë, \v 33 camatangun me cojo xuta nandya ngajan tingotjo ndihya. \v 34 Hane jemu cjín xuta hmu rë camandaja me xi casahmi Jesús, xuta xi má rë me tu mé ni chíhin xi má rë xuta. Hacuaha jemu cjín xitsehen cavaxëxin me tsëhë xahasen rë xuta. Hane casuaain me cahndë́ xi cachja xitsehen ta tsëhë xi ha vëë rë me. Hane ngutjen cuichja ta me vëhë xi catsingatju Nina me. \s1 Jesús ne, sua machaya rë xuta cjua rë Nina ngajan yungun \p \v 35 Xi camá nchujuni, jñu sa nguitajñu cavisatjenhnga me. Hane cavetju me ndihya quiji me ngu cahndë́ hiscan xin. Hane ngajan cavisiajmi me cojo Nina. \v 36 Ngajan xi cha Simón cojo cha xi yahnga jan ne, cavanguise cha Jesús. \v 37 Hane xi casacu rë cha me ne, sehe cachja cha cojo me ta: \p ―‍Jemu cjín xuta cafehetjengui nuju me. ―‍Cuatjin chja cha. \p \v 38 Ngajan xi cachja me cojo cha ta: \p ―‍Cuanguen sa nandya xi siu tahndee, cojo sa xi hacuaha cuichjá cojo xuta vëhë cjua rë Nina ta tsëhë xi xa vëhë canduvá. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 39 Hane sehe quiji sa me yungun xi siu yëjë ni nandya tsëhë Galilea. Cachja me cojo xuta cjua rë Nina, hacuaha cavaxëxin me xitsehen xi hincha xahasen rë ngujo xuta xi siu nandya jan. \s1 Jesús ne, sahmi xi mandaja ngu cha xi ma rë chíhin xi vitaha rë yojo naja \p \v 40 Hya xi catsujyihiya me nandya xi cuacun vëhë, hya cachja ngu cha xi yaha rë ngu chíhin vitaha xi setaha chuxin naja. Hane cachjajyë cha cojo Jesús, hisca cavixcuhnchi cha xcun me, sehe cachja cha cuitjin: \p ―‍Sá xi nihñu favor ne, cuma naxunxun chíhin xi yaha ná. \p \v 41 Jesús ne, camayuma rë me cha. Hane cavetahatsja me cha. Sehe cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍Joho. Ha camandaja ngaye. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 42 Hane ngutjen ni cavetjuxin chíhin jan ne, camandaja cha. \v 43 Hane sehe casua me cha cuidadu. Hane ngutjen ni catsingatju me cha, quiji cha. \v 44 Cuitjin cachja me: \p ―‍Ndaja cuidadu xi canujiin camahani xcusun vi cojo hisca ngu. Peru tihin ningacuin yojo riji cojo nahmi ngajan yungun. Hane tejñi ngu cjuatjo sacuatjin chja ley tsëhë Moisés ta camandaja ngaye, cojo sa xi xuta ne, cumacjain rë me. ―‍Cuatjin cachja me cojo cha. \p \v 45 Peru xi cavetju cha quiji cha ne, cavetsihin casua cha camachaya rë xuta. Jercu cachjatë cha tsëhë xcusun vëhë. Vëhë xi Jesús ne, ha quihndë cavisiin me nandya ta tsëhë xi ha ngutjen jercu tsë xuta. Hane ngajan ni nguijña casetaha me. Peru xuta ne, yëjë ni ladu cavetju me, quijitjengui me Jesús. \c 2 \s1 Jesús ne, sahmi me xi mandaja ngu cha xi cahme yojo rë \p \v 1 Hane cahntsua xi ngujo nixtin ne, cavuya quiji nga Jesús cojo cha ladu rë me ngajan nandya Capernaum. \v 2 Hane xi casacu cjua xi tacun ndihya me ne, jercu camatangun xuta, hisca tingotjo ndihya quitsë me. Hane sehe cachja Jesús cjua rë Nina. \v 3 Ngajan xi canduva ñuju cha hiscan tacun Jesús, yahahnga cha ngu cha xi cahme yojo rë. \v 4 Hane xi maji ficojo cha cha hisca hiscan tacun Jesús, tsëhë xi jemu quitsë xuta ne, cavuxaha cha rcu ndihya quixi rë hiscan tacun me. Sehe ngajan catsinguisehen cha cha hmu rë jan cojo ni nachan xi quisun cha. \v 5 Hya xi cavëë Jesús hacutjin xi macjain rë cha me ne, sehe cachja me cojo cha hmu rë jan ta: \p ―‍Jyë́ riji tsan ne, ha camanchataha. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 6 Hora vëhë ne, hacuaha tivisiñuju ngujo cha maestru tsëhë ley, hacuaha taha titsingatahacacun cha cuitjin: \v 7 “¿Mé má cuitjin chja cha xi cuijyihi vi?, ta Nina tsixcuehyu cha. Tsajin yo xi cuma tsinchataha jyë́ rë ngu xuta ta suva ni Nina má sahmi me.” \v 8 Jesús ne, ha hisca vëë me cojo cjuatacun rë me xi cuatjin tsingatahacacun cha xi cuacún vë, hane sehe cavinenguise me cuitjin: \p ―‍¿Mé má cuatjin ningatuhuntacun cjuatacun vëhë? \v 9 ¿Jarë xi hitsë sa tsavi xi cuichjá cojo cha hmu rë vi? ¿Há xi: “Jyë́ riji ne, ha camanchataha?” O há tsajin ne, ¿há xi: “Tisatjinhngue ne, chjaye nijña riji, hane tjihin?” \v 10 Hindë cojo sa xi cumachaya nuju xi Nina cavitexa me ngahan xi tsinchátaha jyë́ rë xuta nguehe ngasunhndë ne, nguehe chutsujun hacutjin cuichjá cojo cha hmu rë vi. \p Sehe cachja me cojo cha hmu rë cuitjin: \p \v 11 ―‍Tisatjinhngue tsan. Chjaye nijña riji ne, tjihin ndya riji. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 12 Ngajan xi cha hmu rë jan ne, ngutjen ni cavisatjenhnga cha, cafaya cha nijña rë cha, sehe cafe cha xcun ni ngayëjë xuta. Vëhë xi ngayëjë ni xuta jan ne, jemu quijircun rë me. Hacuaha cachja me ta: \p ―‍Jemu cjuarcun jain Nina. Vëhë xi cuatjin camá casahmi me. Cjëë camahani chaan xcusun sacuaha vëhë. ―‍Cuatjin cachja xuta. \s1 Jesús ne, jindaya me Leví xi má me xuta ladu rë Jesús \p \v 13 Ngu nixtin nga ne, cavatju Jesús tjehen laguna. Hane jemu cjín xuta quijitjengui rë me. Hane cavicuya me xuta jan. \v 14 Hane hya xi cjui cjui me ne, cavechu me hisca tacun cha Leví, quihndi rë cha Alfeo. Tacun cha ndihya hiscan faha cha xi machjitje tsëhë xi xteña. Sehe cachja Jesús cojo cha cuitjin: \p ―‍Cuanguen cojo ná. \p Hya xi camá ne, cavetju cha, quiji cha cojo me. \p \v 15 Cuitjin camá nga ngu nixtin jan, tijinë Jesús niñu ndava cha Leví. Hacuaha jemu cjín sa cha xi faha tujúnsa cojo jingu sa cha tsehen tijinë cha cojo Jesús cojo cha ladu rë me, ta hacuaha jemu cjín xuta xi cuacún vë xi tjengui rë me. \v 16 Peru cha maestru tsëhë ley cojo cha tsëhë partidu fariseo ne xi tu cavëë cha xi tijinë Jesús cojo cha xi cuacún jan ne, sehe cavinenguise cha cojo cha ladu rë me cuitjin: \p ―‍¿Mé má cuatjin tijinë Jesús cojo cha xi choho xcusun rë vë ni? \p \v 17 Xi tu cahndë Jesús cjua rë cha ne, sehe ngajan xi cachja me cojo cha ngu ejemplu cuitjin: \p ―‍Xuta xi hacuiin hmu rë me ne, mijí rë me doctor. Me xi hmu ni rë me ne, me vëhë xi mameje rë me. Hacuaha ha chuva vëhë ni canduvá ngahan. Canduvá cuanguë xuta xi choho cjuatacun rë, cuichjá cojo rë me cjua rë Nina. Peru hacuiin cojo me xi ha tyjahi cjuatacun rë. ―‍Cuatjin cachja me. \s1 Vinenguise xuta tsëhë xun rë Nina \p \v 18 Camá xi cha ladu rë cha Juan cojo cha tsëhë partidu fariseo ne, nixtin hya ne siu cha xun tsëhë Nina. Hane cafehe ngujo cha xi cavinenguise rë Jesús cuitjin: \p ―‍¿Mé má cha ladu rë cha Juan cojo cha tsëhë partidu fariseo ne, tijinii cha quihndë ta, siu cha xun rë Nina, hane cha ladu nuju ne, faharcuiin cha cuatjin ni? \p \v 19 Sehe catsicuya Jesús cjua cojo ngujo ejemplu cuitjin: \p ―‍Jinguyëjë rë xi cha xi cuixan ne, tacun cha cojo xuta rë cha ne, cumaji cuiyuju me xun rë Nina. \v 20 Peru cuinduva nixtin hya xi cha xi vixan ne, cojo cjuachan cjuecojo condra rë cha cha. Hane hya cuiyuju xuta rë me xun rë Nina. \s1 Ejemplu tsëhë tsjian cojo chuxin xi xincha xan \p \v 21 Hacuaha cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍Tsajin yo xi fuyataha tsjian changá cojo ngu rquí tsjian xatsë ta tsëhë xi cjëë cjueyu. Cuatjin ta, sá xi cuatjin sahmi me ne, xi cjueyu tsjian xatsë jan ne, cuicheya rë tsjian xi changá jan hane sahmi jyë sa rë hiscan xi ntsun. \v 22 Hacuaha tsajin yo xi vincha xan xatsë cahntsua chuxin changá ta, sá xi cuatjin sahmi me ne xan jan ne, tsitsinga rë chuxin jan. Hane xan jan ne, chajan. Hacuaha cuetsun chuxin jan. Vëhë xi xan xatsë ne meje rë chuxin xi xatsë. Maji secjan jo xcusun. \s1 Cha ladu rë Jesús ne, fane cha trigu nixtin xi chjahájenda rë \p \v 23 Cuitjin camá nga ngu nixtin xi chjahájenda rë. Hora xi tivatju Jesús cojo cha ladu rë me hiscan tjin tjë trigu ne, cavetsihin cavotohosun cha tsë tsë trigu jan. \v 24 Sehe cha tsëhë partidu fariseo cavinenguise cha me cuitjin: \p ―‍¿Mé má cuatjin quihndë nixtin xi chjahájenda rë ne, sahmi cha ladu nuju xa xi chja ley xi cumaji nihña? \p \v 25 Sehe Jesús ne, cafayangui me tsëhë cha cuitjin: \p ―‍¿Há cjëë camahani chutayun xujun hiscan chja tsëhë xcusun xi casahmi David hya xi tjin rë me cjuandya xi jemu vojo rë me cojo cha xi siutaha cojo me? \v 26 Hya xi Abiatar má me nahmi xi matitjun jan ne, hya cavisehen me ndava Nina. Hane David ne, cajinë me pan xi viyuju xcun Nina. Hacuaha casua me cajinë cha xi siu cojo me. Cuatjin casahmi me handasa xi chja ley ta suva ni nahmi tjin cahndë́ xi cuma sinë me pan xi cuacún vë. ―‍Cuatjin cachja Jesús. \p \v 27 Ngajan xi cachja me cojo cha ta: \p ―‍Xi má nuju ngayun ne, ¿há titjun cavejña Nina nixtin xi chjahájenda rë, sehe catsindaja me xuta xi cjuaharcun rë nixtin vëhë? ¡Hacuiin cuatjin camá! Nina ne, titjun catsindaja me xuta, hane xi camá ngascan ne, cavajña me nixtin xi cjuahajenda xuta. \v 28 Cuatjin ne, ngahan xi tsëhë Nina canduvá ne, hacuaha satë ná ngahan sacuaha nai rë xi cuichjá mé xi ndatjin xi cuma nixtin xi chjahájenda rë. ―‍Cuatjin cachja Jesús. \c 3 \s1 Jesús ne, sahmi me xi cama ndaja ngu cha xi quixinhñu ngu ladu tsja cha nixtin sabadu \p \v 1 Ngu nixtin nga xi quiji Jesús ngu yungun ne, ngajan tacun ngu xihin xi quixihñu ngu ladu tsja cha. \v 2 Hane cha tsëhë partidu fariseo ne, cojo sa xi cuma cuinchajyë cha Jesús ne, siu cha cuidadu, ¿há tsindaja Jesús hiscan hmu rë xihin jan nixtin xi chjahájenda rë? \v 3 Hane ngajan xi cachja Jesús cojo cha xi quixihñu tsja jan cuitjin: \p ―‍Xcun ni yëjë xuta vi ne, tisechin. \p \v 4 Sehe cavinenguise me xuta xi siu me cuitjin: \p ―‍¿Mé xi sacu cahndë́ nixtin xi chjahájenda rë? ¿Há xi ndaja ne, o há xi ndajin, há xi naxentjen xuta o há xi niquen me? \p Peru cafayinnguiin me hisca hitsë. \v 5 Vëhë xi Jesús ne, cama cjan rë me. Hacuaha cama vacacun me ta, tsëhë xi sahmi yumahasen xuta. Xi tu cavutsejen Jesús yëjë ni xuta ne, sehe cachja me cojo xihin hmu rë jan cuitjin: \p ―‍Nixingun ntsun. \p Xi tu catsixinga cha tsja cha ne, ha camandaja. \v 6 Ngajan xi cha tsëhë partidu fariseo ne, cavetju cha yungun. Quiji casahmitangun cha cjua cojo cha tsëhë partidu Herodes xi tsiquehen cha Jesús. \s1 Xutacjín xi camandaja me \p \v 7 Ngajan xi Jesús cojo cha ladu rë me ne, quiji nga me laguna. Hacuaha jemu cjín xuta tsëhë distritu Galilea quijitjengui me Jesús. \v 8 Hane xi camachaya rë xuta xcusun xi casahmi Jesús ne, canduva camaha sa xuta tsëhë cahndë́ xi cuicun vi: nandya Jerusalén cojo yëjë sa nandya tsëhë distritu Judea, cojo distritu Idumea, cojo ngunda vëhë tsëhë ndajyë Jordán cojo hisca tahndee rë nandya Tiro cojo nandya Sidón. \v 9 Sehe ngajan xi cachja me cojo cha ladu rë me ta meje rë xi cuejña cha ngu barcu tiña hiscan tacun me, ta jemu cuehnchun xuta me. \v 10 Hane tsëhë xi jemu cjín xuta camandaja me xi casahmi Jesús ne, vëhë xi yëjë ni me xi hmu rë catsëxti me ne, cojo sa xi ndastu satë tsja me Jesús. \v 11 Hane xi cavëë xitsehen xi hincha xahasen rë xuta jan Jesús ne, quiji caticja xuta jan hisca tacun Jesús. Sehe ña jindayatë xuta jan, ta xitsehen casahmi xi cachja me cuitjin: \p ―‍Ngayun xi Quihndi rë Nina ngayun. ―‍Cuatjin cajindaya me. \p \v 12 Ngajan xi Jesús ne, cavitexa me xitsehen xi tsajin yo cuichja cojo yo me. \s1 Jesús ne, vuxijin me tejó me xi cumá apóstol \p \v 13 Hya xi camá ne, camiji Jesús ngu naxi. Sehe catsingatju me cjua rë cha xi meje rë me. Hane quijitjengui cha me. \v 14 Hane cavaxijin me tejó cha xi cuisecoo rë me, hane hacuaha tsingatju me cha cjue cuicuya cha xuta cjua rë Nina, \v 15 hacuaha cuaxëxin cha xitsehen xi hincha xahasen rë xuta. \v 16 Cha xi tejó tsëhë cha ladu rë me cuitjin hmí ra: cha Simón ne, hacui cha xi cachja Jesús xi hmí rë Pedru, \v 17 cha Jacobo cojo cha Juan hntsë cha ne, xi quihndi rë Zebedeo, cha xi casuañihi me Boanergerne, ngu ñihi xcuehyu xi meje cuichja Jemu Xti Naja, \v 18 cha Andrés, cha Felipe, cha Bartolomé, cha Mateo, cha Tomás, cha Jacobo, quihndi rë Alfeo, cha Tadeo, cha Simón xi tsëhë partidu cananayu, \v 19 hane cha Judas tsëhë nandya Queriote, cha xi cuiteña rë Jesús cojo condra rë me. \s1 Jyë́ xi cumajin cumanchataha \p \v 20 Hya xi camá ne, cavuya quiji nga Jesús ndihya hiscan véjña me. Hacuanitjin nga camatangun xuta cjín. Hisca xi sinë Jesús niñu cojo cha ladu rë me maji. \v 21 Hya xi camachaya rë xuta rë me cjua vëhë ne, quiji me xi cuaxëxin rë me, tsëhë xi há sa má rë me, sca rë Jesús. \p \v 22 Hane cha maestru tsëhë ley ne, canduva cha tsëhë Jerusalén. Sehe cavisiajmi cha cojo xicjin cha cuitjin: \p ―‍Jiya Satanás xahasen rë me. Hane ngatsë rë xitsehen xi matitjun vë ne, vëhë xi ma vaxëxin Jesús xitsehen. ―‍Cuatjin cachja cha. \p \v 23 Ngajan xi casahmi tangun Jesús cha xi cuacun vëhë ne, sehe cojo ngujo ejemplu cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍Jemu yuma hasen rë Satanás sá xi suva ni cuaxëxin xicjin. \v 24 Ha hyan ta sá xi xutaxa rë tsëhë ngu nandya scaan me ngajñi rë me ne, cjuicanii rë me. \v 25 Hacuaha sá xi xuta xi ngu ndava me ne, scaan me ngajñi rë me ne, ngajan chaja. \v 26 Ha cuanitjin rë Satanás ta sá xi scaan cojo xicjin ne, ha quihndë cumachjiriin xi matitjun ta, tsëhë xi ha quihndë cuihndiin xicjin tsëhë. \p \v 27 ’Hacuanitjin ne, hisca ngu cha chëjë cumaji tu cuisehen ni cha ndava ngu xuta xi hñu ngahñu rë me xi tsichëjë cha tsëhë me. Cumaji sa xi hacuiin titjun tsihñu cha me ta cuatjin xi cuma tsichëjë cha tsëhë me. \p \v 28 ’Cuichjá cojo nuju cjuaquixi ta tu mé ni jyë́ xi sahmi xuta hacuaha tu mé ni cjua xi choho cuichja me ne, sacu rë me cjuaninchataha, sá xi cuijacun me jyë́ rë me cojo Nina. \v 29 Peru tu yo ni xi choho cuichja tsëhë Hasen rë Nina ne, tsajin ngu nixtin xi sacu rë cjuaninchataha ta jemu jyë jyë́ rë. \p \v 30 Cuatjin cachja Jesús ta tsëhë xi cachja cha jan xi jiya xitsehen xahasen rë me. \s1 Naa rë Jesús cojo xicjin me \p \v 31 Hane cafehe naa rë me cojo hntsë me ne, ngajan ni ndatsen hinchacun me ne, catsingatju me cjua xi meje cuisiajmi me cojo Jesús. \v 32 Vëhë ta jemu cjín xuta siundee me Jesús ne, sehe cachja xuta cojo rë me cuitjin: \p ―‍Nutsujun ni. Ná nuju cojo tsuhun cojo tichjun ne, jindaya nuju me ngajan candatsen. \p \v 33 Sehe cafayangui Jesús cuitjin: \p ―‍¿Yo xi má nuju xi ná naha cojo xingueen? \p \v 34 Cavutsejen me xuta xi siundee rë me, sehe cachja me cuitjin: \p ―‍Ngayun xi nechun nguehe, ngayun xi sacuaha ná naha cojo xingueen \v 35 ta, tu yo ni xi sahmi sacuatjin chja Nina ne, vëhë xi sacuaha ná naha sacuaha xingueen. \c 4 \s1 Ejemplu tsëhë cha xi tsitjë \p \v 1 Ngu ndiya nga ne, cavetsihin cavicuya Jesús xuta tjehen laguna. Hane ngu cuatjin nga jercu tu catsë camahani xuta hiscan tacun me. Vëhë xi cavisehen me ngu barcu cavéjña me. Hane quijicojo rë me hitsë xcun nandá, ngajan cavéjña. Hane yëjë ni xutacjín jan ne, caviyuju me nangui quixí tjehen nandan. \v 2 Sehe cavicuya Jesús me jemu cjín cjua. Cuitjin cachja me ngu ejemplu: \p \v 3 ―‍Cuejña ni xi ngu xihin ne, quiji catsitjë cha trigu. \v 4 Hane hora xi ticandi cha tjë rë ne, ngujo ne, cavixu ndiya. Hane canduva nisë ne, cajinë chu. \v 5 Ngujo nga ne, cavixu hiscan xi jemu ndyojotë, hacuaha jemu chuva nihndë quisun. Hane jemu xati cavetju ta tsëhë xi hacuiin tjain nihndë quisun. \v 6 Hane xi jemu suë camá ne, caxiya tsëhë xi jemu chuva tyjama rë. \v 7 Ngujo nga ne, cavixu ngajñi rë nahyá. Xi tu camayehe nahyá ne, casahmihndë rë xitjë, hane camayiin. \v 8 Hane ngujo nga ne, cavixu hiscan ndajyihi nangui. Vëhë ne, jemu ndaja camá, hisca yehe hnga camá ya rë. Ngujo ne jemu ndaja camá. Ngujo nga jan ne, hitsë sa ndaja camá. Hane xi yahnga jan ne, jercu vatjutaha ndaja camá. Cuatjin fi ejemplu tsëhë cha xi tsitjë trigu. \p \v 9 ’Jarë ngayun xi meje nuju cuma nuju ne, ningatuhuntacun nduju mé vijne cjua vë. \p \v 10 Hya xi cafe xutacjín jan ne, ngajan xi me xi siundee cuaha jan cojo cha xi tejó jan ne, cavinenguise me tsëhë cuentu jan. \v 11 Sehe cafayangui Jesús cuitjin: \p ―‍Ngayun ne casua nuju Nina cahndë́ xi vijne rcun cjuatahahma tsëhë gubiernu xi sahmi me. Peru me xi hacuiin ladu naja ne, cojo suva ejemplu tichjá cojo rë me, \v 12 cojo sa xi handasa cuihndë me ne, peru cuijnii rcu me ta, sá tu tsindeya me cjuatacun rë me ne, hacuaha cumanchataha me. ―‍Cuatjin cachja Jesús. \s1 Jesús ne, chja me mé vijne ejemplu tsëhë cha xi tsitjë \p \v 13 Sehe ngajan xi cachja Jesús cojo cha ladu rë me ta: \p ―‍Sá xi ha canuhyuun ejemplu vëhë ne, hacutjin cuinuhyun sa xi yahnga ni. Nguehe cuichjá cojo nuju mé vijne ejemplu xi cachjá cojo nuju vë. \v 14 Cha xi tsitjë trigu ne, sacuaha ngu cha xi chja cjua rë Nina cojo xuta. \v 15 Ngujo me xi vihndë cjua vëhë ne, sacuaha tjë rë trigu xi cavixu ndiya ta cjua ndajyihi xi vihndë me ne, ngutjen ni nduva Satanás ne, fahataha cjua xi caseya cahntsua xahasen rë me. \v 16 Yahnga nga me xi vihndë cjua vëhë ne, sacuaha tjë xi cavixu hiscan jemu ndyojotë ta hya xi vihndë me cjua ndajyihi ne, ngutjen ni jemu cojo cjuasua macjain rë me cjua. \v 17 Peru tsëhë xi hacuiin nguñaja cacun me macjain rë me ne, vëhë xi seyaain cahntsua xahasen rë me hya xi má cjuandya, sacuaha cumá rë tjë xi jemu chuva tyjama rë ne ta, cain rë xi jyë nixtin. \v 18 Hane ngujo nga me xi vihndë cjua vëhë ne, sacuaha tjë xi cavixu ngajñi nahyá. Vihndë me cjua. \v 19 Peru tsëhë xi jemu tjin rë me cjuandya hacuaha jercu meje rë me xi cuma nchina me, vëhë xi chuva cuenda sahmi me cjua ndajyihi xi cavisiñuju me. Fë ne, tsajin mé vetjucaa. \v 20 Ngujo nga me xi vihndë cjua ndajyihi vëhë ne sacuaha tjë xi camatjë hiscan ndajyihi nangui ta xi tu vihndë me cjua vëhë ne, faha nguñajacacun me. Vëhë xi ngujo me ne, ndaja cuiyujuchihin cjuatacun rë me. Ngujo nga me ne, hitsë sa ndaja cuiyujuchihin cjuatacun rë me. Hane me xi yahnga jan ne, jercu tu ndaja camahani cuiyujuchihin cjuatacun rë. \s1 Ejemplu tsëhë lámpara \p \v 21 Hacuaha cachja me cojo rë me cuitjin: \p ―‍Hya xi setaha rë candil ne, ¿jani cuejña? ¿Há ngahma caxa ne? o ¿há ngahma nachan? Hacuiin cuatjin nihñu ta, cuejña cahndë́ rë. \v 22 Sacuaha ndaja tsejen ndihi jan ne, hatuxa cuechu nixtin xi cuijne rcu xuta cjua naha xi hacuiin ndaja vijne rcun me quihndë. \v 23 Jarë ngayun xi meje nuju cumá nuju ne, ningatuhuntacunndujun mé vijne cjua vë. \v 24 Hacuaha cachja sa me cojo xutacjín cuitjin: \p ―‍Ndaja tetuhunrcun xi tivisiñuju. Chuva xi tuhun ne, ha chuva vëhë sua nuju Nina. Hisca quisun sa sua nuju me. \v 25 Me xi ha tjin rë ne, sua sa Nina me, hane me xi tsajin cjín rë ne, cjuahataha Nina xi tjin rë me. \s1 Ejemplu tsëhë tutjë xi majyë \p \v 26 Sehe cachja Jesús cojo xutacjín jan ngu ejemplu cuitjin: \p ―‍Xuta xi cuisehen me ladu rë Nina ne, ha tuxa cumá cjín me sacuaha tjë tsëhë trigu xi tsitjë ngu xihin xcun nangui rë me. \v 27 Fañafë cha nguixun ne, visatjenhnga cha nguitajñu. Hane tjë ne, vetju, hacuaha mayehe xitjë. Peru xihin jan ne, hvíin hacutjin camá xi camayehe xitjë jan. \v 28 Nangui ne, ha tuxa má xitjë. Titjun ne, cuetju xca rë. Xi cuijin sa ne, cuetju tú chihndë rë. Hiscan xi cuijnetaha ne, jemu cjín tutjë rë cuetju. \v 29 Hane hya xi camacha tutjë rë ne, sehe tsingatju xihin jan mosu xi cjue cuatë ta tsëhë xi ha cavechu nixtin xi xtí rë. \s1 Ejemplu tsëhë tutjë rë mostasa \p \v 30 Sehe cachja Jesús cuitjin: \p ―‍Nguehe cuichjá cojo nuju ngu nga ejemplu tsëhë gubiernu xi sahmi Nina. \v 31 Xuta xi cuisehen ladu rë Nina ne, cumacjín me sacuaha majyë ngu ya mostasa. Tutjë rë ya vëhë ne, hitsë sa langa xi cumá rë yëjë ni tutjë xi tjin ngasunhndë. \v 32 Peru hya xi matjë ngu ne, sehe cuetju xca rë hacuaha hitsë sa jyë má xi cuma rë yëjë ni xca xi chine. Hane tsja rë ne, hacuaha yehe, hisca nisë ma sahmi chu ndava chu xcun tsja rë hiscan tjahnguen. \s1 Mé tsëhë xi Jesús ne, sahmixa me cojo ejemplu \p \v 33 Jemu cjín ejemplu sacuaha vëhë cachja Jesús hya xi tivicuya me xuta cjua rë Nina, hatucutjin hora xi cama cavetaharcu xuta. Hane cojo xuta ne, cachja me suva ejemplu. \v 34 Peru hya xi suva siu cha ladu rë me ne, casua cuenda me cha mé vijne yëjë ejemplu jan. \s1 Jesús ne, tsisejyu me tjo cojo tsindyu rë laguna \p \v 35 Xi quiji hora tsëhë nixtin vëhë ne, Jesús ne, cachja me cojo cha ladu rë me cuitjin: \p ―‍Cuanguen ngunda vëhë. ―‍Cuitjin cachja me. \p \v 36 Ngajan xi caviyuju ni me xutacjín jan ne, sehe cha ladu rë me ne, quiji cha cojo me tu cuanitjin ni. Hacuaha cojo sa barcu xi yahnga jan ne, quiji tangun cojo rë me. \v 37 Hora xi cjui barcu ne, canduva ngu tjo xi jercu tu hñu camahani. Hane tsindyu rë laguna jan ne, vixuya cahntsua barcu, hisca meje tsë rë barcu cojo nandá. \v 38 Hane Jesús ne, hisca cahnchun barcu jan jiñafë me, tijiña me xcun tsjian sanercu me. Hya xi camá ne, catsingasca cha me, sehe cachja cha cojo me cuitjin: \p ―‍Maestro. Xati nihñutacun catasca nuju. ¿Há tsajin mé cuenda nuju ta, meje xtyusehen barcu cojo naja? \p \v 39 Hane cavasca rë me ne, cachja me cojo tjo cojo laguna cuitjin: \p ―‍Jyuu nechun. \p Xi tu cachja me cuatjin ne, casejyu yëjë ni. \v 40 Ngajan xi cachja me cojo rë cha cuitjin: \p ―‍¿Mé má cuatjin jemu rcun? ¿Hacujyihi ni xi hisca cjëë cumacjain ndaja nuju ngahan? \p \v 41 Hya xi camá ne, jercu catsacjun camahani cha ladu rë me jan. Hane sehe ngajñi rë cha jan ne, cavisiajmi cha cuitjin: \p ―‍¿Yo me xi cuijyihi vi? ta, hisca tjo hisca laguna hndë tsëhë me. \c 5 \s1 Cha tsëhë nandya Gadara xi jiya ra xitsehen \p \v 1 Hya xi camá ne, cafehe Jesús cojo cha ladu rë me ngunda vëhë tsëhë laguna, hiscan ladu rë xuta nandya Gadara. \p \v 2 Hane xi cavetju me barcu jan, canduva tiña ngu xihin xi hincha xitsehen xahasen rë, canduva cha tsëhë ngajñi rë tsjun ngajan tahndë. \v 3 Hacuaha ha ngajan tacun cahndë cha tahndë. Hacuaha tjihñu cha xi sejyu cha hisca cojo cadena. \v 4 Jemu cjan rë cha, cjín ndiya camahñu tsja camahñu ntsacu cha cojo cadena, peru tu cavicheya ni cha. Vëhë xi tsajin yo xi cama casahmi cojo cha. \v 5 Catsujyihiya cha nixtin nixten ngajan tahndë cojo ngajñi nguijña cha. Hane cajindayatëcjin ni cha, hacuaha cavanguihmucjin ni cha yojo rë cha cojo ndyojo. \v 6 Hane hora xi cavëë cha Jesús ne, cjin sa nduva cha ne, vanga cha quiji cavixcuhnchi cha xcun Jesús xi cjuaharcun cha me. \v 7 Ña cajindayatë cha cachja cha cuitjin: \p ―‍¿Mé cuenda nuju tsahan, Jesús, Quihndi rë Nina xi matitjun? Catamaniji rë Nina xi tuhundyun ná. \p \v 8 Cuatjin cachja cha ta tsëhë xi ha tichja Jesús xi cuetjuxin xitsehen jan tsëhë xahasen rë cha. \v 9 Sehe cavinenguise me ñihi rë cha. Hane cafayangui cha tsëhë me cuitjin: \p ―‍Ñihi naha ne, Sindadu Cjín, tsëhë xi jemu cjín ngayin. \p \v 10 Sehe jercu cafehya cha cojo Jesús xi hacuiin cjín camaha tsingatju me xitsehen jan tsëhë cahndë́ vëhë. \v 11 Jinguyëjë rë xi cuatjin tijima ne, ngajan tiñataha ne, tacun ngu cahndë́ hiscan chu chinga hinchataha chu tijinë chu. \v 12 Hane xitsehen jan ne, ña yuma chja cojo Jesús cachja cuitjin: \p ―‍Ningatjun niji hiscan siutaha chinga, xi cuisihin cahntsua xahasen rë chu. \p \v 13 Hane Jesús ne, joho cachja me. Hane hora xi cavetju xitsehen xahasen rë xihin jan ne, quiji cavisehen cahntsua xahasen rë chinga jan. Sehe yëjë ni chinga jan, xi meje jo mil jan ne, cavanga chu quiji cavetje chu ngu ndetjun tsëhë rcu naxi hane ngajan cavixuya chu ngajñi laguna. Ngajan camiji rë chu, hane cahme chu. \p \v 14 Hane cha xi titsicjén rë chinga jan ne, cavanga cha quiji cha. Casua cha camachaya rë xuta xi siutaha nguijña, cavechu hisca nandya cachja cha. Ngajan xi xuta xi cahndë cjua jan ne, quiji cavutsejen me mé xi camá jan. \v 15 Cafehe me hisca tacun Jesús, hane cavëë me cha xi jemu cjín xitsehen caxincha xahasen rë, tacun cha, yaja cha tsjian rë cha, hacuaha ha quihndë tsajin mé má rë cjuatacun rë cha. Hane xuta jan ne, jemu catsacjun me camá. \v 16 Hacuaha xuta xi cavëë hacutjin cavatju cha camá hacuaha hacutjin cavatju chinga camá ne, cachja me cojo xuta xi yahnga. \v 17 Sehe cavetsihin cachja me cojo Jesús xi catje me tsëhë ladu rë me xi cuicun vi. \p \v 18 Hya xi camá ne, hora xi tivisehen Jesús barcu ne, jercu cafehya cha xi caxincha xitsehen xahasen rë jan xi cjue cha cojo me. \v 19 Peru Jesús ne casuaain me cahndë́ xi cjue cha. Hane cuitjin cachja me cojo cha: \p ―‍Tjihin ndya riji. Tjihin tjengui xuta riji, hane tinoje cojo rë me xi Nina ne, camayuma rë me ngaye. Hacuaha tinoje tsëhë cjuandaja xi casahmi me cojo ri. \p \v 20 Ha xcun xi cafë cahndë cha cjua xi cachja Jesús ne, sehe cavetju cha quiji cha ladu hiscan xi hmí rë Të Nandya. Hane cavetsihin cha casuacuenda cha cjuandaja xi casahmi Jesús cojo cha. Sehe xuta xi siu cahndë́ jan ne, jemu quijircun rë me. \s1 Jesús ne, sahmi me xi mandaja na chjuun xi ma rë xahmajni ndiya ndava Jairo \p \v 21 Xi tu cavuya nga Jesús cojo barcu ladu vihi tsëhë laguna ne, jercu catsë nga xuta hiscan cafehe me tjehen laguna. \v 22 Hacuaha cafehe ngu xutaxa rë yungun rë ngu nandya. Cha vëhë ne, Jairo hmí rë cha. Hya xi cavëë cha Jesús ne, quiji cavixcuhnchi cha xcun me. \v 23 Sehe jercu cafehya cha favor cojo me. Cuatjin cachja cha: \p ―‍Quihndi naha ne, ha tu hora sa xi cueya na. Cuanguen ne, cuisanu ntsun na ne, cojo sa xi cumandaja na, hane cuejña sa na cjuahñu. \p \v 24 Xi tu cahndë Jesús cjua rë cha ne, sehe quiji me cojo cha. Hacuaha jemu cjín camahani xuta quiji me hacutjin quiji Jesús. Quiji hnchun hnchun me cojo me. \p \v 25 Hane ngajñi rë xuta jan ne, jiyajñi ngu chjuun xi ha nduva tejó nu xi hmu rë na tsëhë chíhin xahmajni. \v 26 Hane jemu jyë cjuañihi cavatju na camá ta ha ndasa jemu cjín doctor catsirqui me na, tu mahya catsicjë na tujún rë na ta tsajin mé cavetjucaa. Tu hitsë sa jyë camá chíhin rë na. \v 27 Xi tu cahndë na cjua tsëhë xcusun xi casahmi Jesús ne, quiji tiña na taha ngaxtun me, cavetahatsja na tsjian rë me. \v 28 Cuatjin casahmi na ta catsingatahacacun na cuitjin: “Sá xi cuetaha ntsa ndastu tsjian rë me ne, cumandaja ngahan.” \v 29 Hane ngutjen ni caxiya jni xi vixu rë na. Hane hacuaha camachaya rë na ta camandaja na tsëhë chíhin xi má rë na. \v 30 Jesús ne, camachaya rë me xi tjin xa xi casahmi ngahñu rë me. Cavuya me taha ngaxtun me ne, cavutsejen me xuta jan ne, sehe cavinenguise me cuitjin: \p ―‍¿Yo xi casatëtsja tsjian naha? \p \v 31 Sehe ngajan xi cha ladu rë me jan ne, cachja cha cojo me cuitjin: \p ―‍¿Hacutjin meje nuju xi cuinújin yo xi casahmi? ta ha chutsujun xutacjín xi ña tisatëtaha me ngayun ndya jan. \p \v 32 Sehe cavutsejen nga me xuta tahndee rë me ne, ¿yo xi cuatjin casahmi? \v 33 Sehe chjuun xi casahmi jan ne ta ha vëë na hacutjin cavatju na camá ne, ña fatsë na xi catsacjun na camá. Sehe quiji cavixcuhnchi na xcun Jesús, hane cachja na yëjë ni hacutjin xi cjuaquixi. \v 34 Sehe ngajan xi Jesús ne, cachja me cojo na cuitjin: \p ―‍Ha camandaja ngayun ta camacjain nuju. Tjangun cojo cjuasua ta chíhin vë ne, ha quihndë cuyaain suaxti nuju. \p \v 35 Jinguyëjë rë xi Jesús tichja cuaha me ne, canduva ngujo me tsëhë ndava xutaxa rë yungun jan. Hane cuitjin cachja me: \p ―‍Ha cahme quihndi nuju. Tahanndyaan sa rë maestru. \p \v 36 Peru Jesús ne, handasa cahndë me cjua xi cachja me xi cafehe jan ne, sehe cachja me cojo xutaxa rë yungun jan ta: \p ―‍Xi camacjiintacun. Ningatuhuntacun ni xi cumandaja na. ―‍Cuatjin cachja Jesús. \p \v 37 Sehe casuaain me cahndë́ xi cjue yëjë xuta jan. Suva ni cha Pedru, cha Jacobo cojo cha Juan hntsë cha Jacobo, cha vëhë quiji cha cojo me. \v 38 Xi cafehe me ndava xutaxa rë yungun jan ne, ngajan siu xutacjín xi jihnda me jindaya me ngatsë rë cjuandusin. \v 39 Hane xi cavisehen Jesús ndihya ne, sehe cachja me cojo xuta jan cuitjin: \p ―‍¿Mé má cuatjin va má ngayun chjihndun? Na lihndi vë ne, hacuiin cahme na ta jiñafë na. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 40 Sehe ngajan xi xuta xi siu jan ne, tu vejnucjëë me tsëhë cjua xi cachja Jesús. Sehe ngajan xi Jesús ne, catsitëë me xuta xi siu jan candatsen. Hane suva ni nahmi rë nima quihndi cojo naa rë cojo cha xi ticojo me cavisehen me cojo hiscan jiña. \v 41 Sehe cafaha me tsja nima quihndi jan ne, sehe cachja me cojo cuitjin: \p ―‍Talita cumi ―‍cjua xi meje cuichja: Tichjá cojo ri, tsan, tisatjinhngue. \p \v 42 Xi cafë cachja Jesús cuatjin ne, cavuya cjuahñu rë na lihndi jan hacuaha ngutjen ni cavisatjenhnga na catsujyihiya na. Na lihndi jan ne, tejó nu tjin rë na. Hane me xi siu jan ne, jercu quijircun camahani rë me. \v 43 Hya xi camá ne, jemu cachja camahani Jesús cojo xuta rë na xi tsajin yo cuichja me cojo xcusun jan. Hacuaha cachja me cojo xuta rë na xi sua me xi sinë na. \c 6 \s1 Jesús ne, fi nga me Nazaret \p \v 1 Hya xi cavetju Jesús tsëhë Capernaum ne, cavuya cafe me cojo cha ladu rë me nandya Nasaret, hiscan xi camacha me. \v 2 Hya xi cavechu nixtin xi chjahájenda rë ne, cavetsihin cavicuya me xuta ngajan yungun. Hane xutacjín xi tivisiñuju cjua rë Jesús jan ne, jemu quijircun rë me. Sehe cachja me ngajñi rë me cuitjin: \p ―‍¿Jani cavutaya cha xi cuijyihi vi cjua xi tichja cha? Jemu tjin rë cha cjuatacun. Hacuaha jemu yehe cjuarcun sahmi cha. \v 3 Há hyan ngayaan xi cha vihi xi chjineya jan ni, cha xi quihndi rë na María. Hntsë cha ne, hacui cha Jacobo, cha José, cha Judas cojo cha Simón. Hacuaha nandya naja tacun ndava tíchja cha. \p Hane jemu xti rë xuta jan, tsëhë xi ha vëë me Jesús. \v 4 Vëhë xi Jesús ne, cachja me cojo xuta jan cuitjin: \p ―‍Xuta ne, ha tuxa faharcun me ngu xihin xi suacuenda cjua rë Nina. Suva ni xuta rë xihin jan cojo xuta xi tangun nangui rë cojo, me vëhë xi faharcuaain me xihin jan. \p \v 5 Ngajan ne, hacuiin cjín cjuarcun casahmi me, tsëhë xi macjaain rë xuta me. Tu cavisanetsja ni me ngujo xuta hmu rë, hane camandaja xuta hmu rë jan. \v 6 Hane Jesús ne quijircun rë me ta, tsëhë xi xuta jan ne, cuatjin camacaain rë me. Hane sehe quiji catsujyihiya Jesús nandya tahndee rë jan, cavicuya me xuta. \s1 Jesús ne, tsingatju me cha ladu rë me xi sua cha machaya rë xuta tsëhë gubiernu rë Nina \p \v 7 Sehe casahmitangun me cha xi tejó jan hane cavetsihin catsingatju me jo jo cha jima ngu ladu. Hacuaha casua me cha ngahñu xi cuma cuaxëxin cha xitsehen. \v 8 Hacuaha cachja me cojo yëjë ni cha xi tsajin mé xi cjuaha cha xi cjue cha. Suva ni ngu ya xi cuisecoo rë cha. Hacuiin niñu ne, hacuiin morra, hacuiin xi tujún. \v 9 Chuxinxtë ni catincha ntsacu cha. Hacuaha cuaain cha chingá. \v 10 Ngajan xi cachja me cojo yëjë ni cha cuitjin: \p ―‍Hya xi cjuhun ngu ndihya ne, xi cuisuhun ne, ha ngajan ni tinechun nguixun nguixun ni hisca xi cuetjun tsëhë nandya hiscan xi casatë nuju. \v 11 Tuyani ni xi tsingatiin nuju me hacuaha hisca cuisiñijii me tsujun ne, tetjun tsëhë ngajan ne, titsunu chojo rë ntsacu. Vëhë cuma ngu seña tsëhë jyë́ rë me. \p \v 12 Xi cajnetaha cachja Jesús cuatjin ne, sehe cavetju cha quiji cha hiscan xi casatë rë cha. Cachja cha cojo xuta xi tsindeya me cjuatacun rë me. \v 13 Hacuaha jemu cjín xitsehen cavaxëxin cha. Hane xuta hmu rë ne, aceite tsëhë tuxine xi hmí olivu catsufë cha xten me hane camandaja me jan. \s1 Cjuaveya rë Juan Vitenda rë Xuta \p \v 14 Me xi matitjun xi hmí rë Herodes ne, cahndë me cjua tsëhë Jesús, tsëhë xi xuta ne, jercu cachja me tsëhë Jesús. Hane ngujo me ne, cuitjin cachja me: \p ―‍Nima Juan, cha xi cavitenda rë xuta ne, ha ndasa cahme cha, peru cavascaya rë cha. Vëhë xi ma sahmi cha cjuarcun. \p \v 15 Hane ngujo nga me ne, cachja me ta Jesús ne, hacui rë Elías, ngu xutachanga xi casuacuenda cjua rë Nina hatsëë. Hane cachja sa yahnga me ta Jesús ne, hacui rë ngu profeta, sacuaha me xi casuacuenda xutachanga xi caviyuju titjun. \v 16 Peru Herodes ne, hya xi cahndë me cjua vëhë ne, sehe cachja me ta: \p ―‍Nima Juan má me. Catsingátju catisun rë rcu cha, hane cavuya rë cjuahñu rë cha. ―‍Cuatjin cachja Herodes. \p \v 17 Herodes ne, ha catsingatju me cachjaha rë cha Juan xi cjue cha ndavaya. Cuatjin casahmi me ngatsë rë na Herodía. Na vëhë cafaha Herodes, camá chjuun rë me ha ndasa xi ha chjuun rë cha Felipe hntsëjñu me má na. \v 18 Hane ngatsë rë vëhë, cuitjin cachja cha Juan cojo rë me: \p ―‍Chja ley ta ndajintjin camahani xi chjahan chjuun rë xingueen. Vëhë xi ngayun ne, ndajintjin xi cuatjin canihñu. ―‍Cuatjin cachja cha Juan. \p \v 19 Ngajan xi na Herodía ne, caveyacacun na cavutsejen na cha Juan. Hane meje rë na xi cueya cha. Peru camaji ta tsëhë xi \v 20 Herodes ne, cafaharcun me cha, tsëhë xi vëë me ta Juan ne, ngu xihin xi tyjahi cjuatacun rë cha, hane cavéjña cha tsëhë Nina. Hane vëhë xi casahmi me cha cuidadu. Hacuaha hya xi Herodes cavisiñuju me cjua rë cha Juan ne, jercu cachuya rë me ha ndasa casecjan cjuatacun rë me. \v 21 Peru casacu rë na Herodía cahndë́ tsëhë xi meje rë na hya xi cavechu nixtin tsëhë suhi rë Herodes. Hya cachja Herodes cojo ngujo xutaxa rë ndihyavasen cojo me xi matitjun tsëhë sindadu, cojo sa ngujo xuta changá xi matitjun tsëhë distritu Galilea, xi cjue me ta casehenchjine ngu comida tsëhë suhi rë me. \v 22 Hane hora xi tijinë me ne, cavisehen na quihndi rë na Herodía, catë na. Hane jercu cachuya rë Herodes cojo me xi yahnga jan hacutjin catë na. Sehe ngajan xi Herodes, me xi matitjun jan ne, cachja me cojo na cuitjin: \p ―‍Tu mé ni xi meje ri ne, chjahye ná, hane suá ri. \v 23 Vëë Nina jain ta suá ri hisca vasentjin nandya xi siu ntsa. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 24 Xi tu cavetju na quiji na hiscan tacun naa rë na ne, cavinenguise na cuitjin: \p ―‍¿Mé xi ndatjin cjuéhya rë me? \p Sehe ngajan xi chja naa rë na ta: \p ―‍Chjaye rcu cha Juan, cha xi vitenda rë xuta. ―‍Cuatjin cavinchangui naa rë na na. \p \v 25 Xi tu cavuya cavisehen na hiscan tacun Herodes ne, ngajan xi cachja na cuitjin: \p ―‍Meje ná xi ngutjen ni ne, cahntsua ngu tyuva ne tuhun ná rcu cha Juan. ―‍Cuatjin cachja na quihndi jan. \p \v 26 Ngajan xi Herodes ne, jemu choho camá rë me peru tsëhë xi hisca Nina caveyanangui me xi casua me cjua rë me, hacuaha tsëhë xi yëjë ni amigu rë me cahndë me cjua jan, vëhë sahmi xi má sava rë me tsindeya me cjua rë me cojo na. \v 27 Ngajan xi Herodes ne, ngutjen catsingatju me ngu sindadu hiscan jiya cha Juan. Hacuaha cavitexa me xi cuinduva cojo cha rcu cha Juan. Sehe ngajan xi cha sindadu jan ne, quiji cha ndavaya, cavatësun cha rcu cha Juan. \v 28 Sehe caveya cha cahntsua tyuva, quijicojo cha. Xi cafehe cha cojo ne, casua cha na quihndi rë na Herodía. Hane sehe casua na naa rë na. \v 29 Sehe hya xi cahndë cha ladu rë cha Juan tsëhë mé xi cavatju cha cama ne, sehe quiji cha cafaha cha nima caveyaniji cha. \s1 Jesús ne, tsicjen me hñu mil xihin \p \v 30 Hya xi cajnetaha catsujyihiya cha apóstol xi catsingatju Jesús jan ne, cavuya camatangun nga cha cojo me. Sehe cachja cha hacutjin casahmi cha hacuaha hacutjin cavicuya cha. \v 31 Sehe ngajan xi Jesús ne, cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍Nduvun suvun ni ne, cuanguen hiscan xín, chjahanjeyan hitsë. \p Cuatjin meje cjue cjuahajeya me ta tsëhë xi jemu cjín xuta xi cjui nduva me hiscan tacun Jesús. Hisca maxatiin jinë me niñu. \v 32 Sehe quiji me cojo cha ladu rë me cojo barcu ngajan hiscan xín. \v 33 Hane xuta jan ne, cavëë me xi cjui me cojo cha ladu rë me. Hacuaha vëë me xi hacui Jesús. Sehe xuta tsëhë nandya tahndee jan ne, cavanga me quiji me taha vëhë. Hisca tjun sa me cafehe me, sehe cafehe Jesús cojo cha ladu rë me. \v 34 Xi tu cavetju Jesús tsëhë barcu jan ne, cavëë me xi jemu cjín xuta siu me. Hane camayuma rë me xuta jan ta tsëhë xi siu me sacuaha chu tsánga xi tsajin yo xi cjuahacuenda rë chu. Sehe cavetsihin cavicuya me xuta jan, jemu cjín cjua cavicuya me. \v 35 Hya xi ha quiji hora jan ne, ngajan xi cachja cha ladu rë me cojo me ta: \p ―‍Nguehe ne jemu xín camahani. Hacuaha jemu quiji hora. \v 36 Ninguijnutuhun cjua cojo xutacjín vi cojo sa xi catji me nandya xi siu tiñataha, hane catatsë me xi sinë me. ―‍Cuatjin cachja cha. \p \v 37 Hane cuitjin cafayangui Jesús: \p ―‍Tuhun ngayun xi sinë me. \p Sehe ngajan xi cachja cha ladu rë me cuitjin: \p ―‍¿Hacutjin sacú niji xi sinë me xi cuarcu cjín me? Xi cuatjin cjín pan chihin ne, meje miji chji rë jo cientu mosu. ―‍Cuatjin cachja cha. \p \v 38 Sehe cachja Jesús cuitjin: \p ―‍Tangun chutsujun ¿há cjín pan tjin ngajñi nuju ngayujun ni? \p Xi tu cavëë cha há cjín pan tjin ra ne, sehe cachja cha cojo me cuitjin: \p ―‍Hñú pan, cojo jo ti má. \p \v 39 Sehe ngajan xi cachja Jesús cojo cha ta catichja cha cojo xuta, catiyuju me xcun ndiji, ngujo ngujo me ngu ngu cahndë́. \v 40 Hane caviyuju me ngu cientu me ngu cahndë́, o vasen cientu ngu cahndë́ hisca xi cafë yëjë me caviyujuchihin me. \v 41 Sehe Jesús ne, cafaha me xi hñu pan cojo jo ti jan, cavutsejenniji me ngahnga ne, casua me nacuechji rë Nina, sehe cavotoho langa me pan jan. Hane casua me cha ladu rë me xi sua cha sinë xuta. Hacuaha cojo catsijo ti jan cavatëcja Jesús xi sinë xuta. \v 42 Jercu caxuva pan cojo ti jan. Hane yëjë ni me cajinë me hacutjin xi cachuya rë xahasen rë me. \v 43 Xi cavatju cajinë xuta jan ne, sehe cafaya cha pan cojo ti xi cafiin jan ne, hane catsinguitsë cha tejó chajne cojo. \v 44 Me xi cajinë pan jan ne, hñu mil má me xi xihin. Hacuaha xin má yachjin cojo langa xi cajinë me. \s1 Jesús ne, fi ntsacu me xcun ndachacun \p \v 45 Ngajan xi Jesús ne, catsingatju me cha ladu rë me cojo barcu jan xi cjue titjun ni cha ngunda vëhë, hiscan nandya Betsaida, jinguyëjë rë xi tsinguijnetaha me cjua cojo xuta. \v 46 Hya xi camá catsinguijnetaha me cjua jan, sehe camiji me ngu ndetjún xi cuisiajmi me cojo Nina. \v 47 Hane hora xi camá nguixun ne, barcu jan ne, vasencja laguna cjui. Hane Jesús ne, tacun suva cuaha me nangui quixí. \v 48 Hacuaha cavutsejen me ta jemu chja tivatju cha xi cjui cha cojo barcu, tsëhë xi tjo ne, taha hiscan cjui cha ne, ngajan nduva. Hane xi tiña sahasen ne, camatiña Jesús tsëhë cha, cjui me xcun nandan. Hane cuatjin cjui me sacuaha xi meje cuatjutaha me cha. \v 49 Xi tu cavëë cha xi cjui me xcun nandan ne, catsingatahacacun cha ta nima xi meje cuincharcun rë cha. Hane jercu cajindayatë cha, \v 50 tsëhë xi catsacjun cha xi cavëë cha me. Hane ngutjen ni cachja Jesús cojo cha cuitjin: \p ―‍Xi carcuun. \p \v 51 Hane sehe cavisehen Jesús barcu hiscan siu cha. Hora vëhë ne, casejyu tjo. Ngajan xi jemu quijircun camahani rë cha ta, \v 52 ha ndasa cavëë cha cjuarcun xi casahmi Jesús cojo pan jan ne, peru cajnii rcu cha, tsëhë xi vechiin cjuatacun rë cha. \s1 Jesús ne, sahmi me xi mandaja xuta xi hmu rë tsëhë nandya Genesaret \p \v 53 Xi quiji sa me cojo barcu ne, cafehe me tjehen laguna, tiña nandya xi hmí Genesaret. Hane ngajan catsihñu me barcu. \v 54 Hya xi cavetju Jesús tsëhë barcu ne, cavëë xuta ta hacui Jesús. \v 55 Hane xuta jan ne, marcu macjain quiji me yëjë ni ladu tsëhë nandya jan, xi quiji jaha me xuta hmu rë, caviyuju me xcun Jesús. \v 56 Hane tuyani ni xi quiji Jesús, há nandya langa ne, há nandya hñu, o há xi ranchun, caviyuju me xuta hmu rë hiscan ndetsin. Sehe cafehya me cojo Jesús xi ndastu satëtaha xuta hmu rë jan tsjian rë Jesús. Hane yëjë ni xuta hmu rë xi casatë tsjian rë Jesús ne, camandaja me. \c 7 \s1 Jesús ne, chjataha me cha fariseo \p \v 1 Ngujo cha tsëhë partidu fariseo cojo ngujo cha maestru tsëhë ley ne canduva cha tsëhë nandya Jerusalén quiji cha ngajan hiscan tacun Jesús, ngajan camatangun cha. \v 2 Xi cafehe cha ngajan ne, cavëë cha xi ngujo cha ladu rë Jesús ne tjin sa jyë́ rë tsja cha ne, tijinë cha niñu ta cavanii cha tsja cha. \v 3 Hane cachuyiin rë cha ta tsëhë xi ngayëjë ni xuta nangui niji ne, sahmi ngujyë xi cuane me tsja me sehe sinë me niñu. Yaha me xcusun rë xutachanga niji. \v 4 Hacuaha hisca sa xi fehe me xi fi me ndetsin ne, sá xi cjëë cuane me tsja me ne, sinii me niñu. Hacuaha jemu cjín sa xcusun rë xutachanga niji xi yaha me ta sacuaha xi ha tyjahi trasti ne, cuane nga me. Hacuaha cuanitjin sahmi me cojo nachan. \v 5 Ngajan xi cha tsëhë partidu fariseo cojo cha maestru tsëhë ley ne, cachja cha cojo Jesús cuitjin: \p ―‍¿Mé má cuatjin sahmiichiin cha ladu nuju ley rë xutachanga naja? ta, tsëhë xi vanii cha tsja cha xi jinë cha niñu. \p \v 6 Ngajan xi cafayangui Jesús cuitjin: \p ―‍Ngayun ne, jo xcun jo ntsuvun yun. Jemu quixi cjua xi catsihindu Isaías tsujun xcun xujun rë me sacuatjin cachja Nina xi xuta ne, jemu ndacha me. Cuitjin fi cjua jan: \q1 Xuta xi cuicun vi ne, ndaja chja me tsahan, \q1 peru xi cojo xahasen rë me ne, hisca tsinguitsjiin me ngahan. \q1 \v 7 Tu mahya xi faharcun ná me ta \q1 xi vicuya xicjin me ne, hacuiin cjua naha cuicuya me ta, tu cjua rë xuta. \m \v 8 Cuanitjin ngayun ta nismutacun cjua rë Nina, hane hitsë sa tivetuhunrcun xcusun rë xutachanga naja. \p \v 9 Cachja sa me cuitjin: \p ―‍Xi má nuju ne, jemu ndatjin casacuse nuju hacutjin vejñuxun cjua rë Nina cojo sa xi nihñuchuhun xcusun rë xutachanga naja. \v 10 Moisés ne, cuitjin catsihindu me hacutjin xi cachja Nina xi nihña ngayaan xuta rë me: “Chjuhunrcun ná nuju, chjuhunrcun nahmi nuju”, hacuaha: “Yo xi choho chja tsëhë xutacha rë ne, xuta ne tsiquehen rë.” \v 11 Peru ngayun ne, cjuatacun rë xutachanga naja vicuyun ta, nújun ta ngu cha ne cuma cuichja cha cojo xutacha rë cha cuitjin: “Ha quihndë cumaji cuisecoo nuju ta yëjë ni xcusun xi tjin ná ne, ha cavejñá tsja Nina.” \v 12 Hane xi cuatjin cuichja cha ne, ha quihndë sahmii ngujyë xu xi cuisecoo cha xutacha rë cha. \v 13 Xi cuatjin ne, ha camachjiriin nuju cjua rë Nina ta, nihñu sacuaha xcusun rë xutachanga naja, hacuaha vicuyun rë jingu sa. Hacuaha cjín sa xcusun ndacha sacuaha vëhë nihñu. ―‍Cuatjin cachja Jesús cojo maestru jan. \p \v 14 Hacuaha cajindaya Jesús xuta xi cumatangun me. Hya xi camá ne cuitjin cachja me cojo: \p ―‍Ngayujun ngarcun ni ne, tinuhyun cjua xi cuichjá vi. \v 15 Xcusun xi vixuya cahntsua xuta ne, hacuiin vëhë tsitsehen rë me ta, cjuatacun xi nduva rë me ne, vëhë tsitsehen rë me. \v 16 Jarë ngayun xi meje nuju xi cumá nuju ne, tetuhunrcun. \p \v 17 Xi cavatju cachja me vëhë ne, caviyuju xuta ngajan ne, sehe cavisehen me cojo cha ladu rë me cahntsua ndihya. Ngajan xi cha ladu rë me ne, cavinenguise cha me tsëhë cjua vëhë. \v 18 Ngajan xi cachja me cuitjin: \p ―‍¿Há hisca ngayun cajnii rcun cjua xi cachjá ni? Nguehe cuichjá cojo nuju mé vijne cjua vëhë. Cuma xinëë yëjë xcusun comida ta tsajin ngu xcusun xi jinë xuta xi cuma tsitsehen rë me \v 19 ta xi sinë me ne, hacuiin cahntsua xahasen rë me cjui ta cahntsua me. Fi ne vetjutaha ndatsen. \p \v 20 Hacuaha cachja sa Jesús cuitjin: \p ―‍Cjuatacun xi nduva tsëhë xahasen rë xuta ne, vëhë tsitsehen rë me ta, \v 21 tsëhë xi xi nduva tsëhë xahasen rë me ne, cjuatacun tsehen, sacuaha yachjin xi viteña yojo rë, sacuaha jyë́ tsëhë xi sahmi me chjuunnahñu rë me jingu sa chjuun, cojo cjuachëjë, cojo xi tsiquehen xicjin, \v 22 cojo xi jercu meje rë me cjuanchina, cojo xi sahmi me cjuatsehen, sahmi me cjuandacha, choho sahmi me, tjin rë me cjuaxin, sahmi me cjuachjataha, tjin rë me cjuaxihin, sahmi me cjuangarca. \v 23 Yëjë cjuatsehen xi cuacun vëhë ne, nduva tsëhë xahasen rë xuta, hane vëhë tsitsehen rë me. \s1 Ngu chjuun xi xutaxin má na ne, camacjain ran Jesús \p \v 24 Xi cavetju me tsëhë distritu Galilea, cafe me ladu tsëhë nandya Tiro cojo nandya Sidón. Xi cafehe me ngajan ne, cavisehen me cahntsua ngu ndihya, tsëhë xi mijí rë me xi scuëë xuta xi cafehe me. Peru camaji cavejñahma me. \v 25 Xi cafehe Jesús ngajan ne, ngutjen camachaya rë naa rë ngu na xi jiya xitsehen cahntsua xahasen rë na. Hane quiji na cavixcuhnchi na xcun Jesús xi cjuaharcun na me. \v 26 Na vëhë jan ne, xutaxin na, na ladu tsëhë distritu Sirofenisia, hacuiin na xuta tjë rë Israel. Hane cafehya na cojo Jesús xi cuaxë me xitsehen xi jiya cahntsua xahasen rë na quihndi rë na. \v 27 Hane xi cafayangui Jesús tsëhë na jan ne, cuitjin cachja me ngu ejemplu cojo rë na. \p ―‍Sechiye ni, catijnetaha catjinë nixti ta hacuiin ndatjin xi chjahatahan niñu tsëhë nixti hane sehe tahan rë naña. \p \v 28 Ngajan xi naa rë na hmu rë jan ne, cuitjin cajnercu na xi tichja me tsëhë xuta tjë rë Israel cojo xutaxin. Hane cafayangui na cuitjin: \p ―‍Nai. Quixi xi nújun, peru naña xi siu ngahma maxë ne, sacu xi vixuhya hntsua nixti, sehe jinë chu. \p \v 29 Hane sehe cachja Jesús cojo rë na cuitjin: \p ―‍Ndatjin xi canoje. Quihndë ta cuatjin ne, cuma cjuihin ta xitsehen xi caseya cahntsua xahasen rë na quihndi riji ne, ha cavetjuxin. \p \v 30 Xi cavuya cafe na ndava na ne, quihndi rë na ne, ha jyuu jiña na hacuaha xitsehen xi caseya cahntsua xahasen rë na ne, ha cavetjuxin. \s1 Jesús ne, sahmi me xi mandaja ngu cha xi loho hacuaha lihmi cha \p \v 31 Sehe cavetju Jesús ladu tsëhë nandya Tiro, cavatju me nandya Sidón cojo ladu xi hmí Të Nandya, vëhë cafehe me laguna tsëhë Galilea. \v 32 Hane cafehecojo nga xuta ngu cha xi loho hacuaha lihmi cha. Hane cafehya xuta jan cojo Jesús xi cuetahatsja me cha, sehe cumandaja cha. \v 33 Ngajan xi Jesús ne cavaxëxin me cha tsëhë ngajñi rë xuta ne, sehe caviyujutaha me rcu tsja me ngu ngu ladu ngojo tyjavañuju cha. Hane hacuaha cavëhënatya me rcu tsja me sehe cavetaha me neje cha. \v 34 Hya xi camá ne, cavutsejenniji me ngahnga hane cafëcacun me. Sehe cachja me cuitjin: \p ―‍¡Efata! ―‍cjua xi meje cuichja: ¡Nuxuhunyun! \p \v 35 Hane xi tu cachja me cuatjin ne, catuxaha tyjavañuju cha xi loho. Hacuaha hora vëhë ni ne, camá ndandaja cachja cha. \v 36 Sehe ngajan xi cachja Jesús cojo xuta xi tsajin yo cuichja cojo me xcusun vëhë. Peru xuta jan ne, hitsë sa jercu cachjatë me tsëhë xcusun xi casahmi Jesús. \v 37 Jercu quijircun camahani rë xuta. Cuitjin cachja me: \p ―‍Tu mé xcusun ni jercu ndaja sahmi Jesús. Xuta xi loho ne, vihndë sahmi me, hacuaha xuta xi lihmi ne, sahmi me xi ma chja. \c 8 \s1 Jesús ne, tsicjen me ñuju mil xihin \p \v 1 Nixtin hya ne, hacuaha jercu cjín xuta siu me hisca tacun Jesús. Hane tsëhë xi tsajin camahani mé xi sinë me ngajan ne, vëhë xi Jesús ne, cajindaya me cha ladu rë me, sehe cachja me cojo cha cuitjin: \p \v 2 ―‍Jemu yuma má ná xutacjín vi ta ha quihndë jyan nixtin hinchataha me cojo naja, hane ha quihndë tsajin camahani mé xi sinë me. \v 3 Sá xi tsingátju me cjue me xi cjëë sinë me niñu ne, cjuaha rë me hinda ndiya. Ngujo xuta xi cuicun vi ne, jemu cjin canduva me. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 4 Sehe ngajan xi cha ladu rë me ne, cafayangui cha tsëhë me cuitjin: \p ―‍¿Jani cuma sacú naja xi sinë xuta vi ta nguehe ne, jemu xín camahani tsëhë nandya? \p \v 5 Ngajan xi cavinenguise Jesús cojo cha cuitjin: \p ―‍¿Há cjín pan tjin nuju? \p Ngajan xi chja cha ta: \p ―‍Yatu má. \p \v 6 Ngajan xi Jesús ne, cavitexa me xutacjín jan xi cuiyuju me nangui. Xi cafë xuta caviyuju me nangui ne, sehe cafaha Jesús pan jan sehe casua me nacuechji rë Nina. Hane cavotoho langa me pan jan, casua me cha ladu rë me xi cuiyuju cha sinë xutacjín jan. Hane cuatjin casahmi cha. \v 7 Hacuaha tjin ra ngujo ti. Hane Jesús ne casua me nacuechji rë Nina tsëhë ti jan, hane sehe cachja me cojo cha ladu rë me xi sua cojo ti jan sinë xuta. \v 8 Xi camá cajinë xuta jan ne, jemu ndaja camá rë xahasen rë me. Hane xi cafaya cha ladu rë Jesús xi cavangui cajinë xuta jan ne, catsë yatu nisinya. \v 9 Xuta jan ne, sacuaha chuva rë ñuju mil má me. \v 10 Hane hisca xi cajnetaha cjuandaja vëhë ne, sehe catsingatju Jesús xuta, cafe xuta ndava me. Hya xi camá ne, cavisehen me barcu cojo cha ladu rë me, hane cavuya me ngunda vihi taha ladu rë hiscan xi hmí rë Dalmanuta. \s1 Cha fariseo ne, fehya cha seña \p \v 11 Xi cafehe me ngajan ne, hacuaha cafehe cha tsëhë partidu fariseo. Hane cavetsihin cha cavisiajmi cha cojo Jesús ta meje cjuahachuva cha me. Cafehya cha cojo rë me xi tsingacun me ngu cjuarcun xi nduva ngahnga, cojo sa xi scuëë cha xi Nina catsingatju jain rë me. \v 12 Ngajan xi Jesús ne, cojo cjuachohotacun ne, cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍¿Mé má cuatjin chjahyun xi sahme ngu cjuarcun xi nduva ngahnga? Cuichjá quixë cojo nuju ta hisca ngu xcusun vëhë ne, sahmee xi xcun cojo xcun. \p \v 13 Ngajan xi caviyuju me cha xi cuacun jan ne, cavisehen me barcu cojo cha ladu rë me. Hane sehe cavuya quiji me ngunda vëhë tsëhë laguna. \s1 Xcusun rë cha fariseo ne, visehetë cjuatacun rë xuta sacuaha sahmi san rë pan \p \v 14 Peru cha ladu rë me ne, cachaya rë cha xi cjuaha cha pan, hane cahntsua barcu ne, ngu tutu sa pan jiya ndaja. \v 15 Sehe ngajan xi chja Jesús cojo cha cuitjin: \p ―‍Nechun cuidadu cojo san rë pan tsëhë cha tsëhë partidu fariseo cojo cha ladu rë Herodes. \p \v 16 Sehe ngajan xi cavisiajmicjín cha ngajñi rë cha cuitjin: \p ―‍¿Há tsëhë xi tsajin naja pan ne, há tsëhë vëhë xi cuatjin chja me? \p \v 17 Xi camachaya rë Jesús xi veyanangui cha xi tsajin rë cha pan ne, cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍¿Mé má cuatjin nújun xi tsajin pan? ¿Há nuhyuun? ¿Há vijnii rcun? ¿Há jemu taja rcun? \v 18 Tjin nuju túxcun hacuaha tjin tyjavañuju. ¿Mé má matsijin nuju? hacuaha ¿mé má nuhyuun? ¿Há vitsjiin nuju? \v 19 Hya xi cavótoho langa hñú pan ngajñi rë xi hñú mil xuta, ¿há cjín chajne sa quitsë cachjayun tsëhë pan xi cavangui jan? ―‍Cuatjin cavinenguise me. \p Ngajan xi cafayangui cha ladu rë me ta: \p ―‍Tejó. \p \v 20 ―‍Hane hya xi cavótoho langa yatu pan jan xi cajinë ñuju mil xuta, ¿ha cjín nisinya sa cavangui? \p Ngajan xi cha ladu rë me ne, cuitjin cachja nga cha: \p ―‍Yatu. \p \v 21 Ngajan xi cavinenguise Jesús cojo cha cuitjin: \p ―‍¿Há cjëë camahani cuijne rcun cjua xi cachjá tsëhë san rë pan? \s1 Jesús ne, sahmi xi cumatsejen rë ngu cha rcá ngajan nandya Betsaida \p \v 22 Hya xi camá ne, cavechu barcu tjehen laguna. Hane xi cavitujne me barcu ne, cafehe me nandya xi hmí Betsaida. Xi cafehe me ngajan ne, cafehe nga xuta cojo ngu cha xi rcá. Hane jercu cachja xuta jan cojo Jesús xi cuetahatsja me cha, hane sehe cumatsejen rë cha. \v 23 Hya xi camá ne, cafaha me tsja cha hane quijicojo me cha ngajan tjehen nandya. Xi cafehe me cojo cha ngajan ne, cavëhë natya me tuxcun cha hacuaha cavetahatsja me tuxcun cha, sehe cavinenguise me cha cuitjin: \p ―‍¿Há tsejen ri hitsë quihndë? \p \v 24 Xi catsiquijin cha xcun cha cavutsejen cha ne, chja cha ta: \p ―‍Vutsejen xuta. Peru sacuaha tsejen ya, cuatjin tsejen me xi cjui me. \p \v 25 Ngajan xi Jesús ne, cavetahatsja nga me tuxcun cha. Sehe casahmi cha ngujyë cavutsejen ndaja cha, hane camandaja cha, camatsejen ndaja rë cha. Hane sehe catsingatju me cha cafe cha ndava cha. \v 26 Hacuaha cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍Xi cavisiin ngajñi nandya xi cuinoje cojo xuta jan xcusun xi casahme cojo ri. \s1 Pedru ne, tsinguixi me xi Jesús ne, me vëhë xi Mesías me \p \v 27 Hya xi camá ne, cavetju nga Jesús tsëhë ngajan cojo cha ladu rë me ne, quiji me ngujo nandya xi siu tahndee rë nandya xi hmí Cesarea Felipe. Hane ndiya jiya me cojo cha ne, cavinenguise me cha cuitjin: \p ―‍¿Mé chja xuta, yo ngahan? ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 28 Ngajan xi cafayangui cha ladu rë me cuitjin: \p ―‍Ngujo me ne, chja me ta ngayun xi cha Juan ngayun, cha xi cavitenda rë xuta. Ngujo nga me ne, chja me ta Elías. Hane ngujo nga me ne, chja me ta ngu profeta xi suacuenda cjua rë Nina. ―‍Cuatjin cafayangui cha. \p \v 29 Ngajan xi cachja nga Jesús cojo cha ta: \p ―‍Hane ngayun ne, ¿mé nújun? ¿Yo ngahan? \p Ngajan xi cha Pedru ne, cuitjin cafayangui cha: \p ―‍Ngayun xi tjin cjua xi tsingatju nuju Nina. Ngayun xi Cristu. \p \v 30 Ngajan xi Jesús ne, cavitexa me cha ta tsajin yo xi cuichja cha cojo tsëhë. \s1 Chja Jesucristu xi cueya me \p \v 31 Hya xi camá ne, cavetsihin cavicuya me cha tsëhë xi ha ndasa xi Cristu, Quihndi rë Xuta Jain má me ne, peru jemu cjín cjuañihi cuatju me cumá ta tsingatiin xuta changá me, hacuaha tsiquehen xuta changá jan me, peru xi cjuë jyan nixtin ne, cuya nga me cjuahñu. \v 32 Cjua vëhë ne cachja quixi camahani me cojo cha. Ngajan xi cha Pedru ne, quijixin cha cojo Jesús. Sehe cavetsihin cachja cha cojo me xi ¿mé má cuatjin chja me? \v 33 Ngajan xi cavuya Jesús cavutsejen me hiscan siu cha ladu rë me. Sehe cachja me cojo cha Pedru cuitjin: \p ―‍Tihinxin ngaye Satanás, tsëhë xi ningatiintacuin ngaye sacuaha tsingatahacacun Nina ta, ningatehetacuin sacuaha ngu xuta. \s1 Hacutjin xi meje rë xi nihña xa cojo cjuahñu naja \p \v 34 Ngajan xi Jesús ne, cajindaya me xutacjín jan cojo cha ladu rë me xi cuinduva me hiscan tacun Jesús, sehe cachja me cuitjin: \p ―‍Sá xi tjin yo xi meje cuisehen ladu naha ne, meje rë xi nichuvun cjuatacun nuju, hane hacuaha tejñuhñu xahasen nuju xi cuanguncujun ndiya naha handasa xi cueyun xcun cru. \v 35 Yo ngayun xi mijí cuisuhun ladu naha tsëhë xi rcun xi cueyun ne, cahndë́ xi ndaja ne, nichujun xahasen nuju. Peru yo ngayun xi ngatsë naha o sá xi ngatsë rë cjua rë Nina cueyun ne, hacuiin nichujun xahasen nuju ta Nina ne, cuaxëtje me. \v 36 Mé ndaja cuma nuju xi sacu nuju yëjë xi tjin ngasunhndë, sá xi cueyun hane cuma nuju castigu, \v 37 ta sá xi cuaxintiin Nina xahasen nuju hya xi cueyun ne, ha quihndë tsajin rqui rë. \v 38 Yo ngayun xi ma sava nuju ngatsë naha o sá xi ngatsë rë cjua naha nguehe xcun xuta tsehen xi manguaaincacun cojo cjua rë Nina ne, hacuaha cojo ngahan xi canduvá tsëhë Nina ne, cuma sava ná ngahan ngatsë nuju ngayun, hya xi cuinduvá cojo cjuandajyihi tsëhë nahmi naha ne, hacuaha cojo ángel xi vejña tsëhë Nina cuinduvá cojo. \c 9 \p \v 1 Hacuaha cachja sa Jesús cuitjin: \p ―‍Cuichjá quixë cojo nuju ta tecjan yahnga xuta nguehe xi hisca xi scuëë me xi cuitexa jain Nina ne, sehe cueya me. \s1 Cavindeya xcusun rë Jesús \p \v 2 Xi cafë jyun nixtin jan ne, quijixin Jesús ngu rcu naxi hnga cojo cha Pedru cojo cha Jacobo cojo cha Juan. Xi cafehe me cojo cha ngajan ne, cavëë cha xi cavindeya xcusun rë me. \v 3 Tsjian rë me ne, ña seti tsejen, tsëhë xi jercu tu tyava camahani, hisca xi ngu xuta cumaji cuane me xi cuatjin tyava. \v 4 Hya xi camá ne, ha tu ñahñu camatsejen hasen rë Elías cojo hasen rë nima Moisés, tivisiajmi cojo Jesús. \v 5 Ngajan xi cachja cha Pedru cojo Jesús ta: \p ―‍Maestro, tu ma rë xi nguehe nechin cojo nuju ne, nihñi jyan puestu: ngu tsujun ne, cojo ngu ngu tsëhë Moisés cojo Elías. \p \v 6 Cuatjin cachja cha Pedru ta, sacuinyiin rë cha mé sa cuichja cha ta tsëhë xi jercu catsacjun camahani cha camá. \v 7 Hora vëhë ne, canduva ngu yufí casahmi tjahnguen rë. Hane ngajñi rë yufí jan ne, canuhya rë ngujo cjua xi cachja cuitjin: \p ―‍Cha vihi xi quihndi naha cha. Jercu hmucacun cha. Tinuhyun xi chja cha. \p \v 8 Xi tu cahndë cha ladu rë Jesús cjua vëhë ne, vutsejen nguehe vutsejen ngajan cha, hane suva sa Jesús tacun me xi cavëë cha. \p \v 9 Xi tu tivitujne me tsëhë rcu naxi jan cojo cha ladu rë me xi quijicojo me jan ne, ngajan xi chja xu me cojo cha ta tsajin yo xi cuichja cha cojo xcusun xi cavëë cha. Xi cuatju cueya Quihndi rë Xuta Jain ne, cuya nga me cjuahñu, sehe hya cuichja cha. \v 10 Vëhë xi cavaha cha cjua jan cahntsua xahasen rë cha. Ngajñi rë ni cha cojo xicjin cha cavisiajmicjín cha ¿mé vijne cjua xi cuya nga me cjuahñu? \p \v 11 Ngajan xi cavinenguise cha cojo Jesús cuitjin: \p ―‍¿Mé má cuatjin chja maestru tsëhë ley xi titjun Elías cuinduva me, sehe cuinduva me xi cuaxëtje naja? \p \v 12-13 Ngajan xi cafayangui Jesús cuitjin: \p ―‍Quixi xi Elías cuinduva me titjun ta, me vëhë cuiyujuchihin me yëjë ni xcusun. Peru ha canduva me, handasa hacuiin cojo ñihi rë me ta cojo ñihi rë cha Juan. Hane choho casahmi xuta cojo me sacuatjin chja xujun rë Nina. Hacuaha chja xujun xi cuacun vëhë ta handasa xi Quihndi rë Xuta Jain ngahan ne, hacuanitjin ne jemu jyë cjuañihi cuátju hacuaha tsitjungui xuta ngahan. \s1 Jesús ne, sahmi xi mandaja ngu cha nixti xi jiya ra xitsehen \p \v 14 Xi tu cavuya cafehe Jesús cojo cha xi quijicojo me hiscan siu yahnga cha ladu rë me xi tejó jan ne, cavëë me xi tjercu siu xuta jan cojo ngujo cha maestru tsëhë ley siu me visiajmi me cojo cha. \v 15 Xi tu cavëë xuta jan xi cafehe Jesús ne, jemu quijircun rë me, vanga sanii me quiji cachja me nina cojo Jesús. \v 16 Ngajan xi Jesús ne, cavinenguise me cojo cha ladu rë me cuitjin: \p ―‍¿Mé xi visiajmu cojo xuta xi cuacun vë? \p \v 17 Hane ngajan ngajñi rë xutacjín xi siu jan ne, cavetjujñi ngu me xi cachja me cuitjin: \p ―‍Maestro, canduvá cojo quihndi naha, tsëhë xi jiya xitsehen cahntsua xahasen rë cha. Hane tsëhë vëhë xi sahmi lihmi rë cha. \v 18 Hora xi faha xitsehen jan cha ne, ngutjen tsiticjahñu rë cha, hacuaha vaxë natyaxu hntsua cha, hisca tsijanerii nehñu cha jiña cha. Hane ngatsë rë vëhë ne, jemu jima ndaya cha. Hacuaha cachjá cojo cha ladu nuju xi cuaxëxin cha xitsehen tsëhë quihndi naha. Peru camaji cavaxëxin cha. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 19 Ngajan xi Jesús ne, cachja me cojo xuta xi siu jan cuitjin: \p ―‍¿Mé camá nuju ngayun xi macjaain camahani nuju? ¿Há jyë sa nixtin meje rë xi cuitejña cojo nuju? Nduvun cojo cha nguehe. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 20 Hya xi camá ne, cafehe xuta cojo cha hiscan tacun Jesús. Xi tu cavëë xitsehen jan Jesús ne, marcu macjain catsiticja rë cha nixti jan. Hane xi caticja cha ne, cavuya cavindefa cha cafaña cha. Hacuaha cavetju natyaxu hntsua cha. \v 21 Ngajan xi Jesús ne, cavinenguise me cojo nahmi rë cha cuitjin: \p ―‍¿Há tsëë xi cuitjin má rë cha? \p Ngajan xi chja nahmi rë cha ta: \p ―‍Hisca cjuaquihndi rë cha, cuatjin má rë cha. \v 22 Jiya hora xi faha xitsehen jan cha ne, tsingatjeya rë cha xcun ndacahi. Tjin nga ne, tsingatjenya rë cha ngajñi nandan, ta meje tsiquehen rë cha. Vëhë xi sá xi tsejen xi ha hyun mé nihñu cojo cha ne, catamayuma nuju ngahan cojo quihndi naha, hane tisecun niji. \p \v 23 Ngajan xi cachja Jesús cojo nahmi rë cha ta: \p ―‍Há xa vë xi hvë. Sá xi macjain nuju ne, yëjë ni ne, cuma. \p \v 24 Ngajan xi nahmi rë cha ne, ngutjen cachja me cuitjin: \p ―‍Tatá. Macjain ná. Peru tisecun ná cojo sa xi cumacjain sa ná. \p \v 25 Xi vutsejen Jesús xi jercu tijima tangun xuta ne, cacjan me cojo xitsehen jan. Cuitjin cachja me: \p ―‍Ngaye xitsehen loho lihmi, tetjixin tsëhë cha vi. Hacuaha ha quihndë cuyiin cuisihin cahntsua xahasen rë cha. \p \v 26 Ngajan xi xitsehen jan ne, hisca cajindaya xi catsicuya catsindefa rë cha. Sehe cavetju quiji. Hane cha vëhë ne, jiña cahme cha. \v 27 Peru Jesús ne, cafaha me tsja cha catsisatjenhnga me cha, hane casecun cha. \p \v 28 Hya xi camá ne, quiji Jesús cojo cha ladu rë me, hane cavisehen me cahntsua ndihya. Xi cavisehen me jan ne, sehe ngajan xi chja cha cojo rë me cuitjin: \p ―‍¿Mé má ngayin xi camaji canaxinxin xitsehen jan tsëhë cahntsua xahasen rë cha vë? \p \v 29 Ngajan xi cachja Jesús cojo cha cuitjin: \p ―‍Cuatjin camá nuju ta tsëhë xi xitsehen xi cuacun vë ne, meje rë xi titjun chjahyan rë Nina hacuaha cuinechan xun rë me, cojo sa xi cuma naxenxen. \s1 Jesús ne, cachja me ta cueya me peru cuya me cjuahñu \p \v 30 Hya xi camá ne, sehe cavetju me quiji me taha distritu Galilea. Hacuaha mijí rë me xi cumachaya rë xuta jani taha tsujyihiya me ta, \v 31 tsëhë xi tivicuya me cha ladu rë me hacutjin cuatju me cumá. Cuitjin cavicuya me: \p ―‍Ha ndasa tsëhë Nina canduva Quihndi rë Xuta Jain ne, peru cjuaha xuta me ne, tsiquehen me me. Peru xi cjuë xi jyan nixtin ne, cuya nga me cjuahñu. \p \v 32 Peru cha ladu rë me ne, vijnii rcu cha tsëhë xi cueya Jesús, hacuaha cuya me cjuahñu. Hacuaha tsacjun cha cuinenguise cha me cjua jan. \s1 ¿Yo xi hitsë sa matitjun? \p \v 33 Hya xi camá ne, cafehe me nandya Capernaum. Hya xi cafehe me jan ne, cavisehen me cahntsua ndihya hisca cuiyuju me. Sehe ngajan xi cavinenguise me cojo cha ladu rë me mé xi cavisiajmi cha cojo xicjin cha ngajan ndiya. \v 34 Hane tu jyuu ni caviyuju cha ta xi cavisiajmi cha ndiya jan ne, cuitjin cachja cha: \p ―‍¿Jarë ngayaan xi hitsë sa venguichji naja? \p \v 35 Hya xi camá ne, quiji Jesús cavéjña me. Sehe ngajan xi cajindaya me yëjë tejó cha ladu rë me jan ne, sehe ngajan xi cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍Sá xi tjin ngu yun xi meje nuju xi cumatitjun ngayun ne, meje rë xi hacuiin jemu jyë nihñu yojo nuju hacuaha cuisecun xingun. \p \v 36 Hya xi camá ne, cafaha me ngu lihndi, cavejña me cavasencja, hane sehe cavataha me. Hane ngajan xi cachja me cojo cha cuitjin: \p \v 37 ―‍Jarë ngayun xi ndaja nihñu cojo ngu lihndi sacuaha vihi xi ngatsë naha ne, sacuaha xi ngahan ndaja nihñu cojo ná. Hacuaha jarë ngayun xi ndaja nihñu cojo ná ne, hacuiin ngahan ni ta, hacuaha cojo Nahmi naha xi catsingatju ná me, cojo me vëhë ndaja nihñu cojo rë me. \s1 Me xi hacuiin condra naja ne, ladu naja má me \p \v 38 Ngajan xi cachja cha Juan cojo Jesús cuitjin: \p ―‍Maestro, cahyin ngu cha xi tijima tivaxëxin xitsehen tsëhë xahasen rë xuta, hane xi sahmi cha ne, cojo ñihi nuju veyanangui cha. Peru tsëhë xi hacuiin cha ladu naja cha ne, canújin cojo cha ta ha quihndë sahmii cha cuitjin. \p \v 39 Ngajan xi Jesús ne, cachja me cuitjin: \p ―‍Xi cavichecjiin tsëhë cha ta xuta xi cuma sahmi me cjuandaja vëhë, sacuaha xi ngahan jain cavitéxa rë me ne, cumaji xi ngutjen choho cuichja me tsahan. \v 40 Xuta xi hacuiin choho vëë naja me ne, chuya rë me tsajan. \v 41 Cuichjá quixë cojo nuju ta yo me xi sua ngu vasu nandá siuhun, tsëhë xi vëë me xi xuta ladu naha ngayun, hacuaha vëë me xi ngahan xi catsingatju ná Nina ne, me vëhë ne, sacu rë me ngu cjuandaja xi sua Nina. \s1 Cjuatsavi xi ticojo rë xi cuixuya ngayaan xcun ngu jyë́ \p \v 42 ’Peru yo xi nduvacojo xcusun xi sahmi xi tsismicacun ngu quihndi ndiya naha ne, hitsë sa ndaja tsëhë xuta vëhë xi xtyangui ngu ndyojo natsi nguisin me sehe ningatjeya rë me ngajñi ndachacun. \v 43 Hane sá xi cjuatacun nuju meje rë xi nihñu ngu jyë́ cojo ntsun ne, vengui sa chji rë xi chandunxun ntsun ta, jemu sa ndaja tsujun xi cuma yoho yun xcun Nina, xi cumá rë xi cuechun xcun xitsehen cojo ntsun ngajñi rë ndihi jyë xi tsajin nixtin hvo. \v 44 Ngajan cuinechun, hiscan xi cjuiin nuju cjuañihi ta ndihi ne, tsajin nixtin xi hvo. \v 45 Sá xi cjuatacun nuju meje rë xi nihñu ngu jyë́ jani xi cuangun ne, vengui sa chji rë xi chandunxun ntsacun ta, jemu sa ndaja cuechun xcun Nina xi yoho yun xi cuma rë xi cuechun xcun xitsehen cojo ntsacun. \v 46 Ngajan xcun xitsehen vëhë ne, cjuiin nuju cjuañihi ta ndihi ne, tsajin nixtin hvo. \v 47 Hacuaha sá xi cjuatacun nuju meje rë xi chutsujun xcusun xi ndajintjin xi chutsujun ne, chuhunxun tuxcun jan chandunxun, ta tsëhë xi hitsë sa ndaja tsujun xi sacu nuju cahndë́ ngajan hiscan sahmi Nina gubiernu handasa cojo ngu ni tuxcun xi cuma rë xi cojo catsijo tuxcun cuechun xcun ndihi xi sahmi castigu rë nima. \v 48 Ngajan xcun xitsehen ne, ngajan cjuiin nuju cjuañihi ta ndihi ne, tsajin nixtin hvo. \p \v 49 ’Hya xi tsichuva Nina ngayëjë ni xuta há ndaja há ndajin casahmi me ne, me xi tsajin mé casahmi ne, Nina ne, jemu chuya rë me. Hya xi Nina cjuahatsja me ngu cjuatjo xi tahan rë me ne, sá xi cojo naxa sehen ndaja ne, jemu chuya rë me. \p \v 50 ’Naxa ne, jemu ndaja. Peru sá xi cjuë xtya rë ne, machjiriin. Cjuandaja rë Nina ne, hacuaha jemu ndaja. Vëhë xi chjuhun cjuandaja rë Nina, teyun cahntsua xahasen nuju, hacuaha ndaja tinechun cojo xingun. \c 10 \s1 Jesús ne, fi nga me nandya Nasaret \p \v 1 Hya xi camá ne, cavetju Jesús tsëhë nandya Capernaum quiji me distritu Judea cojo ngunda ndajyë Jordán. Hacuaha jercu cjín nga xuta quijitjengui rë me. Hane sacuaha xcusun xi ha sahmi Jesús ne, cavetsihin cavicuya nga me xuta jan. \v 2 Hya xi camá ne, ngujo cha tsëhë partidu fariseo ne, quiji cha hiscan tacun Jesús. Vinenguise cha me tsëhë xi ngu xihin, ¿há ndatjin xi tsismi chjuun rë? Cuatjin cachja cha ta tsëhë xi meje cjuahachuva cha me cojo cjua rë me. \v 3 Ngajan xi cafayangui me tsëhë cha cuitjin: \p ―‍Moisés ne, xutachanga naja ne, ¿mé cavitexa naja me? \p \v 4 Ngajan xi cafayangui cha tsëhë me cuitjin: \p ―‍Moisés ne, casua me cahndë́ xi ngu xihin ne, cuma cuejña cha ngu xujun tsja chjuun rë cha xi ha quihndë mijí rë cha na. Hane xi cuatjin ne, cuma tsismi cha na. \p \v 5 Sehe ngajan xi Jesús ne, cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍Ngatsë rë cjuataja rë xahasen nuju ne, vëhë xi Moisés ne, casua me cahndë́ xi cuatjin nihñu. \v 6 Peru hya xi casahmi Nina ngasunhndë ne: “Casahmi me xi chjuun xi xihin xuta.” \v 7 “Vëhë xi ngu xihin ne, cuejña cha nahmi rë cha, hacuaha cuejña cha naa rë cha, \v 8 hane cumatangun cha cojo chjuun rë cha sacuaha ngu ni xahasen.” \v 9 Ha quihndë hacuiin jo ta sacuaha xi ngu ni xahasen. Hane tsëhë xi ha Nina cachja me xi cuatjin cuma ngu xahasen me ne, ndajintjin xi xuta ne, tsinguetsuntaha me tsëhë xicjin me. ―‍Cuatjin cachja Jesús. \p \v 10 Ngajan xi hya xi Jesús tacun ndihya me cojo cha ladu rë me ne, cavinenguise nga cha me ngu ndiya tsëhë cjuavisiajmi vëhë. \v 11 Ngajan xi cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍Yo xi tsismi chjuun rë hane cuixan cojo ngu sa chjuun ne, jemu jyë jyë́ rë xi cuatjin sahmi. \v 12 Hacuaha sá xi ngu chjuun tsismi na xihin rë na hane cuixan na cojo ngu sa xihin ne, hacuaha jemu jyë jyë́ rë na. \s1 Jesús ne, tsinchacun me langa \p \v 13 Jinguyëjë rë xi tivisiajmi Jesús cojo cha ladu rë me ne, cavetsihin tjemu canduva xuta cojo quihndi rë me, xi cuisanetsja Jesús nixti jan cojo sa xi sacú rë cjuandaja rë me. Peru cha ladu rë Jesús jan ne, cacjan cha cojo xuta jan ta, xi má rë cha ladu rë me ne, mahyiin rë Jesús. \v 14 Hya xi cavëë Jesús xi cuatjin sahmi cha ladu rë me ne, camacjan rë me cojo cha. Ngajan xi cachja me cuitjin: \p ―‍Tuhun cahndë́ catinduva tjengui suva ná nixti. Xi canichuun cahndë́ xi cuma rë ta, xuta xi sahmi me yojo rë me sacuaha ngu quihndi ne, xuta vëhë xi sahmi me sacuatjin vitexa Nina. \v 15 Cuichjá cojo nuju cjuaquixi ta yo xi meje cuisehen gubiernu rë Nina ne, cuma cuisehen peru sacuaha ngu quihndi. Sá sahmii cuatjin ne, cumaji cuisehen. \p \v 16 Ngajan xi Jesús ne, cavataha me nixti jan. Hane hora xi cavisanetsja me ne, cachja me cjuandaja rë me cojo. \s1 Ngu cha nchina ne, chja cha cojo Jesús \p \v 17 Hya xi camá ne, cavetju me quiji me jingu sa cahndë́. Hane ndiya cjui me ne, vanga ngu cha cafehe cha cavixcuhnchi cha xcun me xi faharcun cha me. Sehe chja cha cojo me cuitjin: \p ―‍Ngayun maestro. Jemu ndaja ngayun. Nújun, ¿mé xi sahme xi cuma sacú ná cjuahñu xatsë? ―‍Cuatjin cachja cha. \p \v 18 Ngajan xi Jesús ne, cafayangui me tsëhë cha cuitjin: \p ―‍¿Mé má cuatjin noje xi ndaja ngahan? Tsajin xuta xi ndaja suva ni Nina xi ndaja me. \v 19 Ha hye cjua xi cavitexa Nina: “Xi caniquiin xuta. Xi canihñii chjuun nahñu riji jingu sa chjuun. Hacuiin mé chjehehmi tsëhë xuta. Xi canujiin cjuandesu tsëhë xuta. Xi cavindachiin rë xuta. Chjehercuin nahmi riji hacuaha chjehercuin ná riji.” Vëhë cjua xi cavitexa Nina. \p \v 20 Ngajan xi cachaja cha cojo Jesús ta: \p ―‍Maestro, yëjë cjua vëhë ne, hisca cjuanixti naha ne, ha cahndë. \p \v 21 Xi cahndë Jesús cjua rë cha ne, jemu cachuya rë me tsëhë cha. Ngajan xi chja me cojo cha ta: \p ―‍Machaja sa ri ngu xcusun. Tjihin ne, titeñi yëjë xi tjin ri hane tujún xi sacu ri ne, tehe rë xuta yuma. Hane sehe ndovetjengui ná. Sá xi nihñi cuatjin ne, xi cjuehe xcun Nina ne, ngajan sacú ri cjuanchina xi ndajyihi. \p \v 22 Xi cahndë cha cjua vëhë ne, jemu choho camá rë cha. Va va má cacun cha, cavetju cha cafe cha ta, tsëhë xi jemu nchina cha. \s1 Jesús ne, chja me tsëhë cjuanchina \p \v 23 Ngajan xi Jesús ne, vutsejen me yëjë ni ladu hiscan siu cha ladu rë me ne, sehe cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍Jemu chja tsëhë ngu xuta nchina xi cuisehen me ladu rë Nina. \p \v 24 Ngajan xi cha ladu rë me ne, jemu quijircun rë cha xi cuatjin cachja me. Ngajan xi cachja nga Jesús cojo cha cuitjin: \p ―‍Compañeru, jercu chja tsëhë xuta xi cuisehen me ladu rë Nina. \v 25 Sacuatjin rë naxin xi cumaji cuatju chu ngojo rë nindu ne, cuatjin rë xuta xi jemu meje rë me cjuanchina ta, cumaji cuisehen me ladu rë Nina. \p \v 26 Xi cahndë cha ladu rë me cjua vëhë ne, jemu quijircun camahani rë cha. Ngajan xi cachja cha ngajñi rë cha cojo xicjin cha: \p ―‍¿Peru yo ni xi cuma cuetjutje ni? \p \v 27 Xi cavuya me vutsejen me hiscan siu cha ne, ngajan xi cachja me cuitjin: \p ―‍Yëjë ni xi maji sahmi xuta ne, Nina ne, hatuxa ma sahmi me. \p \v 28 Ngajan xi cavetsihin cachja cha Pedru cojo Jesús cuitjin: \p ―‍Chutsujun ni. Ngayin ne, canismitacuin yëjë ni xcusun, hane cavisihin ladu nuju. \p \v 29 Ngajan xi cachja Jesús ta: \p ―‍Cuichjá quixë cojo nuju ta, tu yo ni xi tsismicacun ndava, tsismicacun hntsë, tsismicacun tichja, tsismicacun naa rë o sá nahmi rë o sá quihndi rë, hacuaha tsismicacun nangui rë xitjë rë ngatsë naha cojo ngatsë rë cjua rë Nina ne, jinguyëjë rë xi ngasunhndë vihi tacun me ne, \v 30 sacú rë me ngu cientu sa quisun tsëhë ngu ngu xcusun xi catsismicacun me. Cjín ndava me sacu rë me. Cjín hntsë me sacu rë me. Cjín tichja me sacu rë me. Cjín naa rë me sacú rë me. Cjín quihndi rë me sacú rë me. Hacuaha cjín nangui rë xitjë rë me sacu rë me. Handasa cojo cjuañihi, peru sacú rë me. Hane hya xi cueya me ne, cuechú me cjuahñu xatsë xcun Nina. \v 31 Tsëhë xuta xi matitjun quihndë ne, jemu cjín me xi cumachjiriin hya xi cuinduva Nina ngasunhndë. Hane xuta xi hacuiin matitjun quihndë ne, hya ne, cumachji rë me xi cuma titjun me. ―‍Cuatjin cachja me. \s1 Jesús ne, camá jyan ndiya xi chja me xi cueya me \p \v 32 Hya xi camá ne, hora xi jiya ndiya Jesús cjui me cojo cha ladu rë me nandya Jerusalén ne, titjun Jesús cjui me. Hane cha ladu rë me ne, jercu fircun ra, tsëhë xi tsacjuiin Jesús xi cjui me. Hane xuta xi tjengui cjui cojo me jan ne, hacuaha jemu tsacjun me má. Ngajan xi Jesús ne, cajindaya nga me cha ladu rë me xi tejó ni jan, sehe cavetsihin cachja me cojo cha xcusun xi ha tacun xati xi cuatju me cuma. \v 33 Cuitjin cachja me: \p ―‍Tinuhyun ni, tivanguen nandya Jerusalén. Hane ngajan ne, tjin yo me xi cuiteña ná ngajan cojo nahmi xi matitjun cojo cha maestru tsëhë ley. Cuatjin sahmi me ha ndasa xi ngahan xi Quihndi rë Xuta Jain. Hane xuta xi cuacun vë cuichja me xi cueya ngahan, hacuaha sua nga me ngahan cojo xuta rë jingu sa nandya. \v 34 Sehe tsixcuehyu me ngahan. Cuëhënatya me ngahan, cuaja me ngahan, hisca tsiquehen me ngahan. Peru xi cjuë jyan nixtin ne, cúya nga cjuahñu. \s1 Santiago cojo Juan ne, fehya me Jesús ngu cjuandaja \p \v 35 Xi cajnetaha cachja Jesús cuatjin ne, sehe quiji cha Jacobo cojo cha Juan, quihndi rë Zebedeo, quiji tjengui tiña cha Jesús. Ngajan xi chja cha cojo rë me cuitjin: \p ―‍Maestro. Nihñu favor ne, cjua xi chjahyin nuju ne, ningatuhun niji. \p \v 36 Ngajan xi cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍¿Mé xi meje nuju xi sahme ni? \p \v 37 Ngajan xi chja cha cojo rë me cuitjin: \p ―‍Tuhun cahndë́ xi ngu ngu ngayin ne, cuinechintihin ngu ngu ladu tjehen nuju, hya xi nihñu gubiernu nuju. \p \v 38 Ngajan xi cachja Jesús cojo cha cuitjin: \p ―‍Ngayun ne, hyuun mé xi chahyun. ¿Há scaa nuju cuatju cjuañihi xi cuátju ngahan ni? \p \v 39 Ngajan xi cachja cha ta: \p ―‍Scaa niji. \p Ngajan xi cachja nga Jesús cojo cha cuitjin: \p ―‍Cjuañihi xi cuatju ngahan cumá ne, hacuaha cojo ngayun cuatjun cumá. \v 40 Peru xi cuinechuntuhun ngu ngu ladu tjehen naha ne, hacuiin ngahan cuichjá ta xcusun vëhë ne, sacu rë xuta xi cuichja Nina xi sacu rë me cahndë́. \p \v 41 Xi cahndë cha xi të jan cjua xi cachja Jesús ne, cavetsihin camacjan rë cha cojo cha Jacobo cojo cha Juan. \v 42 Hya xi camá ne, cajindaya Jesús cha xi të jan ne, cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍Ngayun ne, ha hyun ta xuta matitjun nguehe ngasunhndë jemu sahmi yehe me yojo rë me, ta jercu meje cuitexa me. \v 43 Peru hacuiin cojo ngayun cuatjin nihñu ngajñi nuju ta xi meje rë ne, jarë ngayun xi meje nuju xi cumatitjun ngayun ne, nihñu xa rë xingun sacuaha mosu. \v 44 Hane jarë ngayun xi meje nuju xi xingun ne, cjuaharcun me yun ne, nihñu xa rë xingun sacuaha mosu xi caxteña. \v 45 Hisca ngahan ne, Quihndi rë Xuta Jain má ngahan, peru hacuiin canduvá xi xuta cuisecoo ná me ta ngahan cuisecoo rë xuta. Hisca tsingatehen xi tsiquehen ná xuta, cojo sa xi cjín xuta cuaxëtje Nina me. ―‍Cuatjin cachja Jesús. \s1 Jesús ne, sahmi me xi cuma scutsejen cha rcá xi hmí rë Bartimeo \p \v 46 Hya xi camá ne, cjui cjui me cojo cha ladu rë me ne, cavechu me nandya Jericó. Xi cavatju me tsëhë nandya vëhë cojo xutacjín xi ticojo me ne, cavechutaha me cha quihndi rë Timeu, cha xi hmí rë Bartimeo, ngu cha rcá, hane tifehya cha caridad tjehen ndiya. \v 47 Xi cahndë cha rcá jan xi Jesús tsëhë nandya Nasaret hacui me xi nduva me, jercu cachja cha: \p ―‍Jesús, quihndindaicjin rë David, catamayuma nuju ngahan. \p \v 48 Hane cavisiajmicjan xuta jan cojo cha ta, catisejyu cha. Peru hitsë sa hñu chja cha cuitjin: \p ―‍Quihndindaicjin rë David, catamayuma nuju ngahan. \p \v 49 Ngajan xi casecunhñu Jesús. Sehe ngajan xi chja me cojo cha ladu rë me cuitjin: \p ―‍Chjindayun rë cha. \p Hya xi camá ne, cha ladu rë me jan ne, cajindaya cha cha rcá jan, sehe cachja cha cojo cha cuitjin: \p ―‍Tehe cjuetacun xahasen riji quen. Tisatjinhngue ta, jindaya me ngaye. \p \v 50 Cuatjin camá xi cafaha cha tsjanga rë cha catsingatjenxin cha. Sehe marcu macjain casecun cha. Sehe quijitjengui cha Jesús. \v 51 Hane xi cavechutaha cha me ne, ngajan xi cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍¿Mé xi meje ri xi sahmi cojo ri? \p Ngajan xi cachja cha rcá jan ta: \p ―‍Maestro, xi meje ná ne, xi cuma tsejen ná. \p \v 52 Ngajan xi cachja Jesús cojo cha cuitjin: \p ―‍Ndatjin. Cuma cjuihin ta, camandaja ye, tsëhë xi camacjain ri ngahan. \p Hane ha hora vëhë ni ne, camatsejen rë cha. Hane quiji cha cojo rë me hacutjin cjui me. \c 11 \s1 Tivisehen Jesús nandya Jerusalén \p \v 1 Hane xi camatiña me Jerusalén xi ha cjuaha me nandya Betfajé cojo Betania, quiji me ndetjun xi hmí rë Ndetjun Olivu, ngu ndetjún xi tiña tacun cojo nandya xi cuacun vëhë ne, catsingatju me jo cha ladu rë me quiji cha tixa. \v 2 Cuatjin cachja me cojo cha: \p ―‍Tangun nandya xi tsejen vë. Hane xi tu cjuhun tjehen nandya ne, sacú nuju ngu burru xatsë xi hisca ngu cjëë cuijin rë chu, quitahahñu chu ngajan. Hane chundecjun chu, sehe nduvuncujun chu. \v 3 Sá xi yo xi cuichja cojo nuju ta: “¿Mé má cuatjin chundecjun chu ne?”, cuitjin tinújun: “Me xi matitjun tsijin meje rë me chu. Peru sehe tsicuya nga me chu.” ―‍Cuatjin cachja Jesús cojo cha. \p \v 4 Hya xi camá ne, quiji cha tixa xi cachja Jesús cojo cha. Xi tu cafehe cha ngajan ne, casacu rë cha ngu chu burru xatsë quitahahñu chu ngajan ndiya tiña tingotjo ndihya. Hane cavundecja cha chu. \p \v 5 Hane ngujo cha xi hinchacun jan ne, cachja cha cojo cha ladu rë Jesús cuitjin: \p ―‍¿Mé má cuatjin cachundecjun chu burru vë? \p \v 6 Ngajan xi cachja cha ladu rë Jesús hacutjin cachja me cojo cha. Sehe cha xi cuacun jan ne, casua cha cahndë́ quijicojo cha cha ladu rë Jesús chu burru jan. \v 7 Hane sehe quijicojo cha chu hiscan tacun Jesús. Hacuaha casua cha tsjian rë cha casesun ngaxtun chu sehe camiji me chu. \v 8 Hya xi camá ne, jemu cjín xuta xi cacandi me tsjian xcun rë me ndiya hacutjin cjui Jesús. Hane ngujo nga me ne quiji cavotohosun me xca xcuen ngajan nguijña, hane hacuaha cacandi me ndiya hacutjin cjui Jesús cojo sa xi tifaharcun me me. \p \v 9 Hane yëjë me xi cjui titjun cojo yëjë me xi tjengui jan ne, cavetsihin jercu cajindaya me cachja me: \p ―‍Nacuechji rë Nina ta cafehe me xi catsingatju Nina. \v 10 Catsinchacun me me xi cuitexa naja sacuaha cavitexa David xutachanga naja. Jemu catsinchacun Nina me xi nduva tsëhë xi Nina catsingatju rë me. ―‍Cuatjin cajindaya xuta. \p \v 11 Xi tu cavisehen me nandya Jerusalén ne, quiji me yungun xi matitjun. Xi tu cavutsejen nguehe cavutsejen ngajan me ne, mé ta quiji hora ne, cavetju nga me cojo cha ladu rë me xi tejó jan ne, cavuya cafehe nga me nandya Betania. \p \v 12 Xi camá nchujun jan ne, cavuya cavetju nga Jesús tsëhë nandya Betania. Hane ha jemu vojo rë me hora xi cavetju me. \v 13 Hya xi camá ne, tsëhë cjin ni cavëë me ngu yaxujun xi chine tú rë xi jemu ndaja tsejen yaha xca rë. Hane quiji me hiscan secun, sá sacu sinë me. Peru xi cafehe me ngajan ne, tsajin camahani mé xi casacu rë me, tsëhë xi hacuiin nixtin rë tuhaxi jan. \v 14 Ngajan xi cachja me cojo ya jan cuitjin: \p ―‍Quihndë tsajin nixtin xi cuaqui tú riji xi sinë xuta. \p Hane cha ladu rë me ne, cahndë cha cjua rë me. \s1 Cavaxë Jesús xuta xi sahmi ndatsin ngajan yungun xi matitjun \p \v 15 Hya xi camá ne, cafehe me nandya Jerusalén. Xi cafehe me ngajan ne, quiji me ndatsen yungun xi matitjun jan. Hane cavetsihin cavaxë me xuta xi sahmi ndetsin ngajan. Catsindefa me maxë rë xuta xi tsindeya tujún. Hacuaha cacandi me siya rë xuta xi viteña nisë tyava. \v 16 Hane casuaain me cahndë́ xi tjin mé xi cjuaha xuta xi cuatjuvasen me ndatsen yungun jan. \p \v 17 Sehe cavetsihin cavicuya me xuta jan cuitjin: \p ―‍Ngayujun ni ne, ha hyun xi cuitjin cachja Nina xcun xujun rë me: “Ndya naha ne, ngu ndihya xi vinduva xuta tsëhë yëjë ni nandya cuisiajmi me cojo ná.” Peru ngayun ne, tinihñu ndava Nina vi sacuaha ndava chëjë. ―‍Cuatjin cachja Jesús. \p \v 18 Hya xi camá ne, xi cahndë nahmi xi matitjun cojo maestru tsëhë ley cjua jan ne, cavetsihin cavangui me chuva rë xi cuma tsiquehen me Jesús. Cuatjin meje rë me tsëhë cjuaxin xi tjin rë me, tsëhë xi yëjë xuta ne, jemu quijircun rë hacutjin cavicuya Jesús. \v 19 Xi quiji hora ne, cavetju nga Jesús tsëhë nandya jan cojo cha ladu rë me. \s1 Caxi ya xujun xi cama cjan rë Jesús cojo \p \v 20 Hane xi camá nchujun jan ne, cavuya cafe nga me nandya Jerusalén. Hane xi cavatju nga me hiscan secun ya xujun jan ne, cavëë me xi ya xujun jan ne, cafë caxi hisca rcu hisca ntsacu. \v 21 Ngajan xi cha Pedru ne, catsinguitsjen cha cjua xi cachja Jesús cojo ya jan ngujña ne, sehe ngajan xi cachja cha cojo Jesús cuitjin: \p ―‍Maestro. Chutsujun ta ya xujun xi canújuncjun cojo jan ne, cafë caxi. \p \v 22 Ngajan xi cafayangui Jesús tsëhë cha cuitjin: \p ―‍Catamacjain nuju tsëhë Nina. \v 23 Cuichjá cojo nuju ngu cjuaquixi ta tu yo ni xi cuichja cojo naxi vëhë cuitjin: “Tihinxin tsëhë nguehe, tihin tisihin ngajñi ndachacun”, sá xi hacuiin majo cacun, sá xi macjain jain rë hacutjin xi cachja ne, cuatjin jain cuma. \v 24 Vëhë xi chjá cojo nuju ta yëjë ni xi chjahyun cojo Nina ne, ningatuhuntacun sacuaha xi ha casacu nuju ta xi cuatjin ne, sacu jain nuju. \v 25 Hora xi chjahyun rë Nina ne, sá xi tjin yo xi choho cachja tsujun, o sá xi choho casahmi tsujun ne, ninchatuhun rë, cojo sa xi Nahmi naja xi tacun ngahnga ne, hacuaha tsinchataha nuju me tsëhë jyë́ nuju ta, \v 26 sá xi ninchatuun rë me ne, Nahmi naja xi tacun ngahnga ne, hacuaha tsinchataain nuju me. ―‍Cuatjin cachja me. \s1 Finenguisen xuta ¿yo casuaxa rë Jesús? \p \v 27 Cjui cjui me ne, cafehe me nandya Jerusalén. Hane xi cafehe me jan ne, quiji me yungun xi matitjun. Hora xi tsujyihiya me ndatsen yungun jan ne, nahmi xi matitjun cojo maestru tsëhë ley cojo sa xuta changá xi yahnga jan ne, cafehe tjengui me Jesús. \v 28 Hane cuitjin cavinenguise me: \p ―‍¿Yo cavitexa ri xi cuatjin nihñi xcusun vë? ¿Yo casuaxa ri? \p \v 29 Ngajan xi Jesús ne, cachja me cojo xuta jan cuitjin: \p ―‍Cjuinenguësë nuju ngu cjua. Hane sá xi nicuyun tsahan ne, sehe cuichjá cojo nuju yo cavitexa ná xi sahme xcusun vëhë. \v 30 Ngayun mé nújun, ¿Yo xi cavitexa rë cha Juan xi cavitenda cha xuta? ¿Há Nina cavitexa me cha ne, há xuta cavitexa me cha? Tinújun cojo ná. \p \v 31 Ngajan xi vetsihin visiajmi xuta jan ngajñi rë me cojo xicjin me cuitjin: \p ―‍Sá xi cuinújan xi Nina cavitexa me ne, cuichja me vihi cojo naja cuitjin: “Sá xi cuatjin ne, ¿mé má camacjaain nuju xi cachja cha ni?” \v 32 Peru ¿há cuma cuinújan xi xuta cavitexa me cha? \p Cuatjin casacuinyiin rë xuta xi cuacun vë mé cjua xi tsicuya me tsëhë Jesús ta, tsëhë xi tsacjun me xutacjín, tsëhë xi yëjë ni xuta jan ne, macjain rë me xi cha Juan ne, Nina cavitexa jain me cha xi suacuenda cha cjua rë Nina. \v 33 Vëhë xi hya xi cafayangui me tsëhë Jesús ne, cachja me cuitjin: \p ―‍Hyiin. \p Ngajan xi hacuaha Jesús ne, cachja me ta: \p ―‍Sá xi cuatjin ne, ta mijí nicuyun cjua tsahan ne, hacuaha cuichjaain cojo nuju yo cavitexa ná xi sahme xcusun vihi. \c 12 \s1 Ejemplu tsëhë cha mosu xi choho cjuatacun rë \p \v 1 Sehe cavetsihin cavicuya Jesús xuta jan ngujo cjua, peru cojo suva ejemplu cachja me. Cuitjin cavetsihin me cjua: \p ―‍Cuejñaa xi ngu xihin ne, catsitjë me nahñu rë uva ngu rquí nangui. Hacuaha casahmi me hnchua xondyojo rë tahndee rë xitjë jan. Ha ngajan ne ne, cafahanguiya me ngu ndyojotë hiscan cuaxë nandá rë tuhaxi jan. Hacuaha casahmi me ngu cahndë́ hiscan xi cavesun me ngu nachan ngahnga xi sesun xuta xi sahmi cuidadu xitjë rë me. \p ’Hya xi camá ne, casuatsja me cojo jingu sa xuta xi sahmi cha cuidadu rë, hane cjuaha me tsë tsë cojo rë cha. Sehe cavetju me quiji me ngu nanguicjin. \v 2 Xi cavechú nixtin tsëhë tutjë jan ne, catsingatju me xi tsëhë jan ngu mosu hiscan xi quitaha xitjë rë me, xi cjuahatsja cha tsëhë xi satë rë me. \v 3 Hya xi camá ne, xi cavechu cha mosu jan ne, cavaja xuta xi tacun tsja xitjë jan cha mosu jan. Hane catsicuya cha cha cafe cha. \v 4 Ngajan xi me xi tsëhë jan ne, cavuya catsingatju nga me ngu mosu quiji. Hane xi cavechu mosu vëhë ngajan ne, me xi siutaha jan ne, cavanguihmu me rcu cha, hacuaha choho cachja me cojo cha. \v 5 Cafë ne, me xi tsëhë jan ne, cavuya catsingatju nga me ngu mosu. Peru mosu jan ne, catsiquehen me xi cuacun jan cha. Cafë vëhë ne, catsingatju camaha sa cha mosu. Hane ngujo mosu jan ne, tu cavaja ni cha. Hane ngujo nga ne, catsiquehen camahani cha. \p \v 6 ’Quihndë me xi tsëhë cahndë́ jan ne, ngu ni quihndi tjin rë me ne, vëhë sa tacun. Handasa jemu hmucacun me cha ne, peru catsingatju me cha, tsëhë xi cuitjin catsingatahacacun me: “Quihndi naha vi ne, cjuaharcun me cha.” \v 7 Peru xi cafehe cha quihndi rë me ngajan ne, ngajan xi chja xuta xi sahmi cuidadu xitjë jan cojo xicjin me ta: “Cha vihi quihndi xi cjuahatsja cha cahndë́ vihi. Quihndë ne, niquen cha, cojo sa xi cumá tsajan nangui.” \v 8 Hya xi camá ne, cafaha me cha catsiquehen me cha, sehe catsingatjexin me cha tsëhë cahndë́ jan. Cuatjin casahmi me xi cuacun vë. \p \v 9 ’Hindë ne, me xi tsëhë nangui jan ne, ¿mé sahmi me cojo xuta xi siutaha cuidadu rë xitjë jan? Hatuxa cjue me ne, tsiquehen me me, hane sua me cahndë́ jan cojo jingu sa xuta. \p \v 10 ’Quihndë, ngayun ne, ha chutayuun cjua tsëhë xujun rë Nina xi chja cuitjin: \q1 Ndyojo xi chja cha chjinevexo xi machjiriin ne, \q1 ndyojo vëhë xi cachja Nina xi cuejña tjun tjun yuju rë xihndënaña. \q1 \v 11 Cuatjin casahmi Nina xi cumá hacuaha jemu chuya rë xahasen naja xi cuatjin camá. \p \v 12 Hya xi camá ne, xuta changá xi cafehe tjengui rë Jesús jan ne, meje cjuaha me me, tsëhë xi camachaya rë me xi condra rë me xi cachja Jesús. Ha ndasa meje cjuaha xuta changá jan Jesús ne, peru xi tsacjun me tsëhë xutacjín jan ne, ha quihndë tsajin mé casahmi me, hane cafe me. \s1 Cjuacjintacun tsëhë tujúnsa \p \v 13 Hya xi camá ne, xuta changá xi cuacun jan ne, catsingatju me ngujo cha tsëhë partidu fariseo cojo ngujo cha ladu rë Herodes xi cjuahangahma cha Jesús, cojo sa xi xuta changá jan ne, cuma cuinchajyë me me. Xi tu cafehe cha ne, ngajan xi cachja cha cojo rë me ta: \p \v 14 ―‍Maestro. Ngayin ne, hyin ta ngayun ne, quixi cjua tsujun. Ha tuxa cjuaquixi xi nújun ha ndasa xi cojo xuta nchina visiajmu o sá cojo xuta yuma. Tu yo ni ne tangun ni visiajmu cojo ta tsëhë xi ngayun ne, vicuyun ndiya rë Nina cojo cjuaquixi camahani. Quihndë ne, sacuaha ley rë Moisés ne, ¿há sua cahndë́ xi cuechjen tujúnsa naja cojo César, me xi matitjun, o há suaain cahndë́? ―‍Cuatjin cavinenguise cha. \p \v 15 Peru Jesús ne, tsëhë xi ha vacun rë me xi jemu ndacha cha ne, cuitjin xu cachja me cojo cha: \p ―‍¿Mé má cuatjin meje chuhunchuvun ná? Nduvuncujun ngu tujún scutséjen. \p \v 16 Hya xi camá ne, cha xi cuacun jan ne, canduvacojo cha ngu tujún tyava. Ngajan xi cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍¿Yo xcusun rë hacuaha yo ñihi rë xi quitahá xcun tujún vë? ―‍Cuatjin cavinenguise Jesús. \p Ngajan xi chja cha cojo rë me cuitjin: \p ―‍Tsëhë César. ―‍Chja xu cha. \p \v 17 Sehe ngajan xi Jesús ne, cuitjin xu cachja me cojo cha: \p ―‍Sá xi cuatjin ne, tuhun rë César xi tsëhë me; hane tuhun rë Nina xi tsëhë me. ―‍Cuatjin cachja Jesús. \p Hya xi camá ne, jemu quijircun rë cha xi cuatjin ndaja cachja Jesús. \s1 Cjua chjinenguise hacutjin cumá xi cuya cjuahñu \p \v 18 Hacuaha canduva tjengui rë me ngujo cha tsëhë partidu saduceo, cha xi vicuya ngu cjuachacun xi chja xi hya xi cueyan ne, ha quihndë cuyaain cjuahñu naja. Hane cuitjin cachja cha ngujo cjua cojo Jesús: \p \v 19 ―‍Maestro. Moisés ne, catsihindu me xcun xujun rë Nina xi sá xi ngu xihin cueya, hane tsajin rë chjuun rë hisca ngu quihndi ne, hntsë nima vëhë ne, meje rë xi cjuaha rë chjuun cahan vëhë, cojo sa xi sacú rë na quihndi xi cuma sacuaha quihndi rë nima vëhë. \v 20 Quihndë ne, cuejña xi ngu ndihya ne, siu yatu cha cojo hntsë cha. Hane cha tjun ne, cafaha cha chjuun. Peru cahme cha, hane chjuun rë cha vëhë ne, casacuiin rë na hisca ngu quihndi cojo cha. \v 21 Hya xi camá ne, hntsë nima vëhë, cha xi majo ne, cafaha cha na cahan vëhë camá chjuun rë cha na, peru hacuaha cahme cha hane casacuiin rë na quihndi. Hacuanitjin ni cafaha cha xi majyan jan na, \v 22 hisca xi cafë yëjë xi yatu cha cafaha cha na. Peru yëjë cha xi cuacun vëhë ne, cafë cha cahme cha chuva ngu chuva ngu cha. Hane na vëhë ne, casacuiin rë na hisca ngu quihndi cojo cha xi cuacun vëhë. Hiscan xi cajnetaha ne, hacuaha cahme na. \v 23 Quihndë ne, ¿mé nújun? Hya xi cuya yëjë nima cjuahñu ne, ¿jarë jain cha xi chjuun rë cha na xi cjuaquixi? ta yëjë xi yatu cha ne, cavixan cha cojo rë na. ―‍Cuatjin cavinenguise cha. \p \v 24 Ngajan xi cachja Jesús cojo cha cuitjin: \p ―‍Ngayun ne, cuaaintjin xi nújun, tsëhë xi vijnii rcun cjua xi chja xujun rë Nina, hacuaha hyuun xi Nina ne, jemu hñu cjuatacun rë me. \v 25 Hya xi cuya cjuahñu rë nima ne, ha quihndë hacuiin cuixan me hacuaha hacuiin tsinguixan me, ta tangun cumá sacuaha xi siu ángel ngahnga ne, cuatjin cuiyuju me. \v 26 Hacuaha quihndë xi tinújan tsëhë nima xi cuya cjuahñu rë ne, ngayun ne, sacuaha xi cjëë chutayun xujun xi catsihindu Moisés hacutjin cahndë́ me cjua rë Nina xi cavetju tsëhë cahntsua ngu ya lihndi xi seti. Cuitjin cachja Nina cojo me hya: “Ngahan xi Nina rë Abraham ngahan. Nina rë Isaac, hacuaha cojo Nina rë Jacobo má ngahan.” Cuatjin cachja Nina tsëhë xuta xi ha cahme me. \v 27 Peru Nina ne, hacuiin nina rë nima ta nina rë xuta xi quicun me. Hane sá xi quicun nima jan, ngajan tsejen xi cjuachacun xi nújun ne, quixiin. \s1 Artículo tsëhë ley xi hitsë sa venguichji rë \p \v 28 Hacuaha cafehe ngu cha maestru tsëhë ley hiscan tacun Jesús. Hane xi cahndë́ cha cjuavisiajmi rë me ne, xi ndaja cama catsicuya Jesús, ngajan xi cavinenguise cha me cuitjin: \p ―‍Maestro, tsëhë yëjë ni cjua xi cavitexa Nina naja xcun xujun ley ne, ¿jarë artículo xi hitsë sa matitjun? \p \v 29 Ngajan xi cafayangui Jesús cuitjin: \p ―‍Xi matitjun ne, cuitjin chja: “Ngayujun ni ngayun xuta ladu rë nangui Israel, Nina naja ne, ngu tu tu ni me. \v 30 Meje rë xi nihña hmutacun Nina, me xi matitjun tsajan, cojo ngayëjë ni cjuatacun naja, cojo ngayëjë ni xahasen naja, hacuaha cojo ngayëjë ni ngahñu naja.” \v 31 Hane xi má jo ne hacui vihi: “Meje rë xi nihña hmutacun xingueen sacuatjin hmutacun suvaan yojo naja.” Tsëhë yëjë ni artículo xi cavitexa Nina ne, jo ni cjuatacun vëhë xi matitjun. ―‍Cuatjin cachja Jesús. \p \v 32 Ngajan xi cachja cha maestru tsëhë ley cojo rë me cuitjin: \p ―‍Ndatjin canújun, maestro. Canújun cjuaquixi ta Nina naja ne, ngu tu tu ni me. \v 33 Hacuaha ndatjin canújun xi meje rë xi nihña hmutacun Nina cojo ngayëjë ni cjuatacun naja, cojo ngayëjë ni ngahñu naja, hacuaha meje rë xi nihña hmutacun xingueen sacuaha nihña hmutacun yojo naja suvaan. Cjua vëhë ne, tjercu venguichji rë. Hisca vengui sa chji rë xi cuma rë yëjë ni cjuandaja cojo yëjë cjuatjo xi cjue xcun Nina. \p \v 34 Xi tu cahndë Jesús ta ndatjin cafayangui cha maestru jan ne, ngajan xi cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍Ha jemu hitsë sa chaja xi cuisuhun ladu rë Nina. \p Ha quihndë tsajin yo xi macacun sa cjuinenguise rë me ngu cjua. \s1 ¿Yo tjë rë má me xi hmí rë Mesías? \p \v 35 Ngajan xi Jesús ne, hora xi tivicuya me xuta ngajan yungun xi matitjun ne, cachja me cojo xuta cuitjin: \p ―‍Maestru tsëhë ley ne, chja cha ta Cristu, me xi tsingatju Nina xi cumatitjun tsajan ne, tjë rë David má me. \v 36 Peru suva David ne, catsihindu me cjua xi cachja Hasen rë Nina cojo rë me cuitjin: \q1 Nina ne, cachja me cojo Nai naha cuitjin: \q1 “Tinechin ladu quixi naha \q1 hiscan hya xi yëjë xi sahmi condra ne, cuiyuju ngahan ngahma gubiernu riji.” \m \v 37 Ndatjin, sá xi cuatjin cachja David tsëhë me ne, ¿há cuma xi hisca tjë rë David má me ni, hacuaha matitjun nga me tsëhë David ni? ―‍Cuatjin cachja Jesús. \p Hane xutacjín ne, jemu cojo cjuasua cavisiñuju me cjua rë Jesús. \p \v 38 Hacuaha cuatjin cachja nga me ngu ndiya xi tivicuya me xuta: \p ―‍Tjin nuju cuidadu. Hacuiin cojo ngayun nihñu sacuatjin sahmi cha maestru tsëhë ley. Cha xi cuacun vëhë ne, jemu meje tsujyihiya chacun cha hacuaha meje rë cha xi cuichja xuta nina cojo cha ngajñi ndetsin. \v 39 Hacuaha hora xi fi cha yungun ne, cjue cha cuiyuju cha ngu cahndë́ ndatjin hiscan viyuju xuta xi matitjun. Ha cuanitjin ni hiscan xi cjue sinë cha ngu ndava suhi ne, fi cha viyuju cha cahndë́ ndatjin hiscan viyuju xuta xi matitjun. \v 40 Hacuaha yachjin cahan ne, jemu cjín tujún vaxë cha na. Hisca ndava na tsajin. Hane hisca xi chjayuma cha ne, jemu nduju hora chja cha, peru hacuiin nguñaja cacun cha chja cha. Vëhë xi cha xi cuacun vë ne, hitsë sa jyë castigu cuatjun cha, xi cuma rë jingu sa xuta. \s1 Tujún chjë rë na cahan \p \v 41 Sehe quiji cavéjña me tiña hiscan xi tacun caxa xi xincha tujún chjë rë Nina, vutsejen me hacutjin vincha xuta tujún. Hane jemu cjín xuta nchina quiji cavincha me chjë rë, jercu cjín tujún cavincha me. \v 42 Hya xi camá ne, cojo ngu na cahan xi jemu yuma camahani quiji cavincha na jo tujún siné xi jemu chuva chji rë cahntsua caxa jan. \v 43 Ngajan xi Jesús ne, casahmitangun me cha ladu rë me, sehe cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍Cuichjá cojo nuju cjuaquixi ta xuma chjuun cahan vihi ne, hitsë sa vengui chji rë tujún xi cavincha na, xi cumá rë tujún xi jemu cjín cavincha cha nchina jan ta, \v 44 tsëhë xi cha xi cuacun vëhë ne, xi vangui rë cha ne, vëhë xi cavincha cha. Hane ha ndaja na vëhë ne, cojo cjuayuma xi tacun na ne, tujún xi cavincha na jan ne, ha vëhë yëjë ni xi tjin rë na. ―‍Cuatjin cachja Jesús. \c 13 \s1 Jesús ne, chja me ta yungun xi matitjun ne, cuetsunya \p \v 1 Hya xi camá ne, hora xi tivetju Jesús tsëhë ndatsen yungun xi matitjun jan cojo cha ladu rë me ne, ngajan xi chja nga cha ladu rë me jan cojo rë me cuitjin: \p ―‍Maestro, chutsujun ndyojo xi texo yungun vihi ta tjercu tu ndacun camahani. Hacuaha ndihya tsëhë ne, jercu tu cun camahani. \p \v 2 Ngajan xi chja Jesús cojo cha cuitjin: \p ―‍Sacuaha ndihya ndacun xi chutsujun ne, cuechu nixtin xi hisca xi ngu ndyojo vi ne, tsajin hinchasuncoo xicjin ta, cjuë yëjë cuixujne. \s1 Hacutjin cumá hya xi cjuë ngasunhndë \p \v 3 Cafë cachja me cuitjin ne, sehe cavetju me quiji me cojo cha ladu rë me, cafehe me tiña rcu Naxi Olivu, quixi rë tingotjo yungun xi matitjun jan. Hane xi quijixin me cojo cha Pedru cojo cha Jacobo cojo cha Juan cojo cha Andrés, sehe cavinenguise cha me cuitjin: \p \v 4 ―‍¿Janihya cuetjucaa xcusun vëhë xi canújun? \p \v 5 Ngajan xi cachja Jesús cojo cha cuitjin: \p ―‍Nechun cuidadu cojo sa xi hacuiin cuma ndacha ngayun ta, \v 6 tsëhë xi jemu cjín xuta cjuehe me xi cuichja me cueyanangui me ñihi naha cuichja me xi hacui me xi Cristu me. Hane cuatjin jemu cjín xuta cumacjain rë me cjuandacha rë me xi cuacun vë. \p \v 7 ’Hacuaha hya xi cumachaya nuju cjua xi jemu yehe si tijima ne o sá xi tjin cjuacjintacun ta jemu yehe si nduva ne, hacuiin cumacjintacun ta ha tuxa cuatjin cuma. Peru hacuiin ha hya cjuë nixtin rë ngasunhndë vihi. \v 8 Xuta nandya scaan cojo xuta xi hacjahi. Ngu nación cojo ngu nga ne, scaan. Hacuaha cjín cahndë́ xi cjuani nangui. Hacuaha cjín cahndë́ ne, cuma jindya. Cuatjin cumá xi cuetsihin cjuañihi xi cuatju xuta. \p \v 9 ’Nechun cuidadu ta, cuechu nixtin xi xuta nandya ne, cjue cani nuju me xcun xutaxa rë yungun ne, hacuaha cuaja nuju me. Hacuaha tjin nuju xi cuangun xcun xutaxa rë ndihyavasen cojo xcun gobernador ngatsë rë xi macjain nuju ngahan. Hane ngajan ninguixun yëjë cjua hacutjin cavicuyá nuju. \v 10 Peru chaja sa xi cjuë ngasunhndë ne, meje rë xi cuichja xuta ladu naha cjua rë Nina jingujyë ni nandya tsëhë ngasunhndë. \v 11 Hora xi cjui chani nuju xcun xutaxa rë ne, hacuiin cumacjintacun tsëhë cjua xi cuinújun jan ta, Hasen rë Nina ne, scuxaha cjuatacun nuju hora vëhë hacutjin cuinújun. Hacuaha vëhë ni cuinújun ta tsëhë xi hacuiin cjuatacun nuju xi cuinújun ta cjuatacun rë Nina xi sua nuju Hasen rë Nina. \v 12 Xuta nandya ne, cuinchajyë me hntsë me, cuinchajyë me xutacha rë me, hacuaha cuinchajyë me quihndi rë me, cojo sa xi xutaxa rë ne, cjuaha me xuta xi cuacun vë ne, tsiquehen me. \v 13 Hane yëjë xuta ne, choho scuëë nuju me ngatsë naha. Peru jarë ngayun xi scaa nuju cojo cjuacjintacun vëhë hisca xi cueyun ne, cuechun xcun Nina. ―‍Cuatjin cachja Jesús. \s1 Cjuacjintacun jyë xi cuma \p \v 14 ’Yo xi scutaya cjua xi sehe nduva vi ne, meje rë xi ndaja catetaharcun. Tjin xcusun xi tsinguetsun rë cahntsua yungun xi matitjun. Hane hya xi cjuehe ngu xcusun xi cuacun vë hiscan xi ndajintjin xi cjuehe ne, yëjë ni xuta xi siu ladu tsëhë distritu Judea nixtin hya ne, ngutjen ni catangahma me hiscan ndetjun. \v 15 Hacuaha jarë me xi hinchasun rcu ndava xi cuitujne me, hacuiin cuijne me xi cuisehen me cahntsua ndihya cjuaha me mé tsëhë me xi cjuaha me. \v 16 Hacuaha yo xi hinchataha me nguijña ne, mijí rë xi cuya cjue me ndava me xi cjuejaha ndastu tsjanga rë. \v 17 Jemu chojyihi tsëhë yëjë ni yachjin xi hinchahma quihndi rë cojo yëjë me xi tjin rë quihndi vaqui ne nixtin hya. \v 18 Chjahyun rë Nina xi cjuañihi vëhë ne, hacuiin cuinduva nixtin chan hnchan ta, \v 19 cjuañihi xi cuma ne, ngu cjuañihi jyë xi cjëë camahani cumá hisca ntsacu cavetsihin ngasunhndë hacuaha cuyaain cuatjin cuma. \v 20 Sá xi jemu cjín nixtin cjuecani rë cjuañihi vëhë ne, hisca ngu xuta ne, cuetjintjiin me. Peru ngatsë rë cjuahmutacun xi tjin rë Nina cojo xuta xi cavaxijin me xi cumá me ladu rë me ne, sahmichuva me nixtin vëhë. \p \v 21 ’Nixtin vëhë ne, sá xi yo xi cuichja cojo nuju xi ngajan o sá xi nguehe tacun me xi má Cristu, xi camacjaain nuju ta quixiin xi chja me. \v 22 Ngujo xuta vindacha ne, cuichja me ta: “Ngahan xi Cristu xi cumatitjun ngahan tsujun.” Ngujo nga me ne, cuichja me ta: “Ngahan xi chjá cjua rë Nina.” Peru vindacha ni me, quixiin cjua xi cuichja me. Hacuaha sahmi me xcusun sacuaha cjuarcun, tsëhë xi hisca cojo xuta xi cavaxijin Nina meje cuindacha me. \v 23 Nechun cuidadu ta cojo chaja sa xi cuechu nixtin vëhë ne, ngahan ne, ha casua camachaya nuju xi cuatju vë. \s1 Xi cuya nga Jesús ne, cumatsejen hasen rë ngahñu rë me \p \v 24 ’Xi cuatjun nixtin tsëhë cjuañihi jan ne, cuinduva nixtin xi cjuë ndavá rë tsuhi. Sá ne, hacuaha ha quihndë suaain ndavá rë. \v 25 Hane niñu ne, cuixu tsëhë ngahnga. Hisca ngahñu xi yaha ngahnga ne, cjuiniyaya. \v 26 Xcun cjuacjintacun vëhë ne, scuëë xuta xi ngahan, Quihndi rë Xuta Jain, cuinduvá ngajñi rë yufí cojo jemu jyë ngahñu hisca seti tsejen ngahan xi nduvá. \v 27 Hya ne, tsingátju ángel naha yëjë ni ladu tsëhë ngasunhndë, cjuejaha rë yëjë xuta naha xi cavaxejen, sahmi tangun rë hiscan tejña. \p \v 28 ’Quihndë ne, cuetaharcun ngujo cjua tsëhë yaxujun xi chine tú rë. Hya xi cuetsihin cumá xcuen tsja rë yaxujun jan tsëhë xi cuetsihin cuetjusehen ne, ngayun ne ha hyun ta ha jemu camatiña chan tsi. \v 29 Hacuaha xi cjuehe cjuañihi xi cachjá cojo nuju ne, vëhë sua cumachaya nuju ta ha tiña tacun xi cjuë ngasunhndë, hisca meje cumá. \v 30 Cuichjá cjuaquixi cojo nuju ta xuta xi siu quihndë ne, siu cuaha me hya xi cuetjucaa xcusun xi cachjá cojo nuju. \v 31 Cuechu nixtin xi cjuë nangui, cjuë ngahnga. Peru cjua naha ne, tsajin nixtin xi cjuë. \p \v 32 ’Sacuaha nixtin xi cuetjucaa cjuatacun vëhë ne, tsajin yo vëë rë janihya cuetjucaa. Hisca hvíin ángel xi siu ngahnga. Hisca hveen ngahan xi Quihndi rë Nina. Suva ni Nina ngu tutu nahmi naja ne, me vëhë xi vëë me janihya cumá. \p \v 33 ’Vëhë xi nechun cuidadu, hacuaha ningascun rë hitsë cjuatacun nuju ta, ngayun ne, hyuun janihya xi cjuehe Nai nuju. Vëhë xi chjá cojo nuju ta ningascun rë hitsë cjuatacun nuju ta ngayun ne, hyuun janihya cúya, ¿há jñu ne?, ¿há ñahñu cjuëhë? \v 34 Ngahan ne, sacuaha ngu xuta xi cuetju cjue ngu nangui cjin. Chaja sa xi cuetjun me tsëhë ndava me, cuichja me cojo mosu rë me mé xa sahmi jimangu mosu. Hacuaha cuitexa ngu mosu xi cuahacuenda tingotjo ndava me. Cuatjin sahme. \v 35 Vëhë xi chjá cojo nuju ta ningascun rë hitsë cjuatacun nuju ta ngayun ne, hyuun janihya cúya, ¿há jñu ne, há nixten ne, há tiña sahasen, o sa sahasen camahani cúya? Sa xi ñahñu cjuëhë hane tsajin tjin chjine ngayun. \v 36 Cuidadu sá xi ngu ñahñu nduvá hane ngayun ne, tsajin tjin chine ngayun. \v 37 Xi chjá cojo nuju ne, ha cuanitjin ni chjá cojo yëjë ni xuta: Meje rë xi catitsingasca me hitsë cjuatacun rë me. ―‍Cuatjin cachja Jesús. \c 14 \s1 Me xi matitjun ne visiajmicjin me hacutjin cuma xi cjue Jesús ndavaya \p \v 1 Hya xi camá ne, casahmi chaja sa jo nixtin xi cuechu suhi tsëhë pascua ne, sacuaha xcusun niji ne, hya chini pan xi tsajin san rë. Ngajan xi nahmi xi matitjun jan cojo cha maestru tsëhë ley ne, jemu tivangui me chuva rë xi cuindacha me Jesús, cojo sa xi cuma cjuaha me me tsiquehen me me. \v 2 Peru cachja me cojo xicjin me cuitjin: \p ―‍Ndatjin xi cuinechanyan ne, cuatju suhi sehe chjahanhma cha, ta sá xi tsajin ne, tu cumacjan rë xutacjín hane cumá ngu suë jyë. \s1 Cavitejnu ngu chjuun aceite xi jemu ndaja jne rcu Jesús \p \v 3 Hya ne, Jesús ne, nandya Betania quitaha me. Tacun me ndava cha Simón, cha xi camandaja tsëhë chíhin cjan rë xi cafaha rë chuxin yojo rë. Hora xi tacun me tijinë me niñu ne, cafehe ngu na xi yaha na ngu frascu ndyojo, hincha aceite tsëhë nardo xi jercu hnga chjí rë. Hane xi cavotohosun na rcu frascu hiscan hincha aceite jan ne, sehe quiji cavitejnu na aceite jan rcun Jesús. \v 4 Ngujo me xi siu jan ne, camacjan rë me xi cuatjin casahmi na. Hane sehe cachja me ngajñi rë me cojo xicjin me cuitjin: \p ―‍¿Mé má cuatjin tu catsinguetsun na aceite vë? \v 5 Sá xi xteña vë, sacú tujún sacuaha tujún xi sacu rë ngu mosu xi casahmi xa ngu nu, hane tujún vëhë ne, cuma cuisecoo rë xuta yuma. ―‍Cuatjin cachjataha me na. \p \v 6 Ngajan xi cachja Jesús cuitjin: \p ―‍Xi canujuun tsëhë na. ¿Mé má cuatjin tivichuncjun tsëhë na? ta, jemu venguichji rë xcusun xi casahmi na cojo ná. \v 7 Xuta yuma ne, yëjë nu yëjë nixtin siu me ngajñi nuju. Peru ha ndaja ngahan ne, hacuiin jyë nixtin tejña cojo nuju. \v 8 Na vihi ne, casahmi na hacutjin xi chutaha na. Hane cojo chaja sa xi cueya ngahan ne, cavitejnu ná na aceite xi cuëhëchjine ni na yojo naha xi seyaniji ngahan. \v 9 Cuichjá quixë cojo nuju ta tuyani tsëhë jingujyë ngasunhndë xi cuichja xuta cjua tsëhë Nina ne, hacuaha cueyanangui me na vihi cojo sa xi xuta xi yahnga ne, cumachaya rë me xcusun xi casahmi na cojo ná. ―‍Cuatjin cachja Jesús. \s1 Judas ne, viteña me Jesús \p \v 10 Hya xi camá ne, cha Judas tsëhë nandya Queriote, cha ladu rë Jesús tsëhë cha xi tejó jan ne, quiji cha xcun nahmi xi matitjun ne, cavëhë chihin cha cjua cojo rë me xi sahmi me entregadu cha Jesús cojo rë nahmi jan. \v 11 Hya xi cahndë nahmi xi matitjun jan cjua rë Judas ne, jercu ndama camahani rë me. Hacuaha ngutjen ni cachja me ta, sua me cha tujún. Hane ngajan xi cha Judas jan ne, cavetsihin cavangui cha chuva rë hacutjin xi cuma sahmi entregadu cha Jesús. \s1 Tisehen chjinë xi sinë me tsëhë pascua \p \v 12 Hya xi camá ne, nixtin tjun tjun tsëhë suhi xi chini pan xi tsajin san rë, nixtin xi hacuaha niquihin chu tsánga tsëhë suhi tsëhë pascua ne, hya ne, cha ladu rë Jesús ne, cavinenguise cha cojo rë me cuitjin: \p ―‍¿Jani hiscan xi meje nuju xi cuanguin cuihinchjini xi xinëë nguixun tsëhë suhi vi? \p \v 13 Ngajan xi catsingatju me jo cha ladu rë me quiji cha tixa. Hane cuitjin cachja me cojo cha: \p ―‍Tangun nandya Jerusalén. Hane ngajan cuechuntuhun ngu cha xi nduva ne, quisun rcu cha ngu nisa nandá. Tangun cojo cha hacutjin cjui cha. \v 14 Hane ndihya xi cuisehen cha ne, tinújun cojo me xi nai rë ndihya jan cjua vihi: “Cuitjin chja maestru ta, ¿jarë cuartu hiscan xi sinë nguixun me cojo niji tsëhë pascua?” Cuatjin tinújun cojo me. \v 15 Hane me vëhë ne, cjue tsingacun nuju me ngu cuartu jyë ngajan ndihya ngahnga hiscan xi ha tjin chjine. Hane ngajan tuhunndujun xi xinëë. \p \v 16 Hane ngajan xi cavetju cha xi cuacun jan quiji cha. Xi cafehe cha nandya Jerusalén ne, cuatjin camá tu tjin cachja Jesús cojo cha. Hane cavëhë ndaja cha xi sinë nguixun me cojo rë cha. \s1 Pascua xi vijnetaha cajinë Jesús \p \v 17 Xi quiji hora jan ne, cafehe Jesús cojo yëjë tejó cha ladu rë me. Hane quiji me caviyuju me. \v 18 Sehe cavetsihin cajinë me. Hora xi tijinë me jan ne, ngajan xi cachja Jesús cuitjin: \p ―‍Nguehe cuichjá cojo nuju cjuaquixi ta ngu ngayun xi nechan tichine cojo nuju nguehe ne, nihñu ná entregadu. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 19 Ngajan xi jemu choho camá rë cha, cavetsihin cha cachja cha chuva ngu chuva ngu cha, cuitjin cachja cha: \p ―‍Hacuiin ngahan. \p \v 20 Ngajan xi cachja Jesús cuitjin: \p ―‍Ngajñi nuju xi tejó ngayun, ngajan jiyajñi ngu xi sahmi cuitjin. Ngu me xi ngu ni tyuva tsinguísehen quinda niñu naha cojo ne, me vëhë xi sahmi ná me entregadu. \v 21 Ngahan xi Quihndi rë Xuta Jain ne, hatuxa tjin xi cueyá ta, xujun rë Nina ne, cuatjin chja. Peru xuma cha xi cuiteña ná. Vengui sa chji rë sá xi catsiin camahani cha. \s1 Jesús ne, vindeya me xcusun rë pascua, cumá cena tsëhë Nai naja \p \v 22 Hora xi ha camatiña xi cuijnetaha sinë me niñu ne, cafaha Jesús ngu niñutsju, hane casua me nacuechji rë Nina, sehe cavotohocja me niñutsju jan. Hane sehe casua me ngu rquí ngu rquí niñu jan cha ladu rë me, hane cuitjin cachja me cojo cha: \p ―‍Juhun vihi ta, vihi ne, yojo naha. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 23 Hacuaha cafaha nga me ngu vasu xi hincha xan rë uva, hane casua nga me nacuechji rë Nina. Hane sehe casua me tsë tsë cahvi cha jima ngu cha ladu rë me. \v 24 Hacuaha cachja me cojo cha cjua vihi: \p ―‍Vihi jni naha xi cuetju ná ngatsë rë xuta. Xcusun vihi ne, ngu compromisu xatsë xi sehe tivëhëchihin Nina cojo xuta cojo sa xi jni naha ne, vëhë cuaxëtje rë xuta. \v 25 Cuichjá quixë cojo nuju ta ha quihndë cueen xan rë uva nguehe ngasunhndë. Cuëhë, peru hisca hya xi nduva Nina cuitexa me ngasunhndë, hya cuëhë, peru hacuiin tangun cumá. ―‍Cuatjin cachja Jesús cojo cha ladu rë me. \s1 Jesús ne, chja me ta Pedru cuichja me xi viin me yo xi Jesús \p \v 26 Xi cajnetaha cajinë me ne, casë me ngu tsëhë Nina. Sehe cavetju me quiji me Naxi Olivu. \v 27 Hane sehe ngajan xi chja me cojo cha ladu rë me cuitjin: \p ―‍Ngayujun ni ngayun cumanguaintacuun cojo ná ta cuma sacuaha camahindu xcun xujun rë Nina xi chja cuitjin: “Nina ne, tsiquehen me cha xi sahmi cuidadu rë chu tsánga. Hane chu tsánga ne, cuitsojo chu.” \v 28 Cuatjin cumá, peru hya xi cúya nga cjuahñu naha ne, cjué titjun tsujun hiscan distritu Galilea. \p \v 29 Ngajan xi cachja cha Pedru cojo Jesús cuitjin: \p ―‍Ha ndasa ngayëjë cha xi cuicun vi cuejña suva cha ngayun ne, peru ngahan ne, cuejñaa nuju suvun. \p \v 30 Ngajan xi cachja Jesús cojo cha cuitjin: \p ―‍Cuichjá quixë cojo ri ta tajñu ni xi chaja sa squindaya xahnda ne, ha jyan ndiya cuinoje xi hyiin yo ngahan. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 31 Peru cha Pedru ne, cavuya cachja nga cha cjua vihi: \p ―‍Ha ndasa hisca cueya cojo nuju ne, peru cuichjaain xi hveen yo ngayun. ―‍Cuatjin cachja cha. \p Hacuaha cuanitjin ni cachja cha xi yahnga. \s1 Jemu chja vatju Jesús ngajan Getsemaní \p \v 32 Hya xi camá ne, cavetju me quiji me ngu cahndë́ xi hmí rë Getsemaní. Ngajan xi cachja me cojo cha ladu rë me cuitjin: \p ―‍Nechun ni nguehe ne, cjuë́ cuisiajme cojo Nina. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 33 Hya xi camá ne, cavaxë me cha Pedru cojo cha Jacobo cojo cha Juan, quiji me cojo cha. Ha xcun xi ha cjui cjui me jan ne, cavetsihin jemu casercun rë me, hacuaha macjincacun me. \v 34 Ngajan xi cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍Jercu choho má camahani rë xahasen naha. Xi má ná ne, cueya tsëhë. Nechun ni nguehe cuacun ngayun cojo ná. ―‍Cuatjin cachja me. \s1 Oracíon xi tjun \p \v 35 Sehe ngajan xi Jesús ne, quiji me hitsë ni nguvan. Hane ngajan cafañatsacjan me, cafehya rë me Nina sá xi tjin tu mé ni xi cumá cojo sa xi cuatjiin me cjuacjintacun xi cuatju me jan. \v 36 Hane cuitjin cafehya rë me Nina: \p ―‍Papá. Xi cumá nuju ngayun ne, yëjë ni xcusun ne, hacuiin chja cuma. Vëhë xi tiféhya nuju xi naxuntjun ná tsëhë cjuacjintacun xi cuátju cumá. Cuatjin meje ná, peru cjua xi cuinújun ne, cuatjin catama. ―‍Cuatjin cafehya rë me Nina. \p \v 37 Hya xi camá ne, cavuya cafehe nga me hiscan siu cha ladu rë me xi quijicojo me jan. Hane xi vutsejen me ne, siufë cha. Ngajan xi chja me cojo cha Pedru cuitjin: \p ―‍Simón, ¿mé má tsjuñife? ¿Há camaji cavacun ngayun cojo ná hisca ngu hora? \v 38 Nechun quicun, hacuaha chjahyun rë Nina cjuandaja rë me, cojo sa xi hacuiin chjaha chuva nuju cojo cjuatacun nuju. Xahasen nuju ne, ndaja meje rë xi nihñu, peru yojo nuju ne, chuva caa rë. ―‍Cuatjin cachja me cojo cha. \s1 Oracíon xi majo \p \v 39 Hya xi camá ne, quiji nga me ngu ndiya hitsë ni nguvan. Hane ha cjua vëhë nga ni cavuya cafehya rë me Nina. \v 40 Hya xi cavuya nga me ne, siufë nga cha ladu rë me xi jyan jan, tsëhë xi ha quihndë ticaain rë cha xi jemu nijña rë cha. Xi catsingasca Jesús cha ne, sacuinyiin rë cha mé cuichja cha cojo me. \s1 Oracíon xi má jyan \p \v 41 Xi cavuya me xi quiji me má jyan ndiya ne, cachja me cojo cha ladu rë me jan cuitjin: \p ―‍Ha tsjuñufun cuaha. Juun, peru ha camá. Ha cavechu hora xi ngahan, Quihndi rë Xuta Jain, cjuaha ná xuta tsehen ta, ha caxteña ngahan. \v 42 Tisatjunhngun, cuanguen chutsejen ta, ha nduva cha xi sahmi ná entregadu. ―‍Cuatjin cachja me. \s1 Cjuicojo cha Jesús ndavaya \p \v 43 Ha tu tichja cuaha Jesús cojo cha ladu rë me ne, cafehe cha Judas, cha xi cojo jiyajñi ngajñi rë cha xi tejó jan. Hacuaha jercu cjín xuta tivisecoo rë cha hora xi nduva cha. Yaha me quicha. Yaha me ya. Nahmi xi matitjun cojo cha maestru tsëhë ley cojo xuta changá jan ne, me vëhë cavitexa me xutacjín jan xi quiji jaha me Jesús. \v 44 Chaja sa xi cjuehe cha Judas cojo xutacjín jan hiscan tacun Jesús ne, ha cachja cha cojo xuta jan cjua vihi: \p ―‍Cha xi cjuë́ cuitátsuha xi suá rë nina ne, cha vëhë xi hacui cha. Chjuhun cha, hacuaha nihñu cha, sehe tangun cojo cha. ―‍Cuatjin cachja cha. \p \v 45 Xi tu cavechu cha hiscan nduva Jesús cojo cha ladu rë me xi yahnga jan ne, ngutjen quiji casahmi tiña cha tsëhë me, hacuaha casua cha me nina cuitjin: \p ―‍Cuhndanu, Maestro. ―‍Cuatjin cachja cha. \p Cafë cachja cha cuitjin ne, sehe cavitatsuha cha Jesús. \v 46 Hya xi camá ne, quiji xuta jan ne, cafaha me Jesús. \p \v 47 Ngajan xi ngu cha xi secun jan ne, cavaxë cha quicha nduju rë cha, hane cavaja rë cha ngu cha mosu rë nahmi xi matitjun ne, cavatësun cha ngu ladu tyjavañuju. \v 48 Ngajan xi cachja Jesús cuitjin: \p ―‍¿Mé má sacuaha vangun chjuhun xuta chëjë ne, cuatjin nduvun chjuhun ná? ta, quichuhun quicha quichuhun ya. \v 49 Ngahan ne, nchunchujun ni cavitejñaya yungun xi matitjun, cavicuyá rë xuta, hane ¿mé má cachjuun ná ngajan? Juun, peru cuatjin tijima cojo sa xi cuetjucaa jain hacutjin camahindu xcun xujun rë Nina. \p \v 50 Hya xi camá ne, cha ladu rë Jesús ne, cavejña suva cha me, hane cafë yëjë cha cavanga cha. \s1 Cha nixti xi cavanga hya xi cachjahá rë Jesús \p \v 51 Ngu sa cha jan yaja cha ngu tsjian tu të ni. Hane xi tu meje cjuaha xuta cha jan ne, tsjian ni rë cha cama cafaha me. \v 52 Peru cha vëhë ne, cama cavanga cha tu quixti ni. \s1 Ficojo cha Jesús xcun nahmi xi matitjun \p \v 53 Hya xi camá ne, quijicojo xuta jan Jesús xcun nahmi xi matitjun. Hane xi cafehe cha cojo Jesús jan ne, sehe camatangun yëjë ni nahmi xi matitjun cojo xuta changá cojo cha maestru tsëhë ley. \v 54 Ngajan xi cha Pedru ne, quijitjengui cha Jesús tu cjin tu cjin ni. Cafehe cha hiscan ndatsen ndava nahmi xi matitjun jan. Hane ngajan cavéjña cha cojo cha nísë tjehen ndava ndihi, tsihasu rë cha yojo rë cha cojo cha nísë jan. \p \v 55 Hane nahmi xi matitjun jan cojo yëjë sa xuta xi matitjun ne, cavangui me xuta xi tsinguixi jyë́ rë Jesús, cojo sa xi cuma tsiquehen me me. Peru tsajin mé jyë́ rë Jesús casacu rë me. \v 56 Ha ndasa jemu cjín xuta xi cavinchajyë me Jesús ne, peru suva cjuandesu yëjë ni cjua xi cachja me ta, hacjahi chja ngu ne, hacjahi chja ngu. Hacuiin tangun má cjua rë me. \v 57 Ngujo me ne, chja me ta cahndë me xi cuitjin cachja Jesús: \v 58 “Ngahan ne, tsinguétsun yungun xi matitjun xi casahmi xuta vë, hane cahntsua xi jyan nixtin ne, sahme nga ngu. Peru hacuiin cojo tsja xuta xi cuma hya.” Cuahaxutjin cahndë me xi cachja Jesús. \v 59 Hisca me xi cuacun jan ne, hacuaha hacuiin tangun camá cjua rë me. \p \v 60 Ngajan xi nahmi xi matitjun tsëhë nahmi xi yahnga jan ne, casecunvasen me, hane sehe cavinenguise me Jesús cuitjin: \p ―‍¿Há chjayinnguiin hisca xi ngu cjua tsëhë jyë́ riji xi vincha xuta xi cuicun vi? ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 61 Hane Jesús ne, tu jyuu ni casecun me. Hisca ngu cjua cafayanguiin me. Hya xi camá ne, cavinenguise nga nahmi xi matitjun jan ngu ndiya cojo Jesús cuitjin: \p ―‍¿Há ngaye xi Quihndi rë Nina naja? ¿Há ngaye xi catsingatju me xi cumá titjun tsijin? \p \v 62 Ngajan xi cafayangui Jesús cuitjin: \p ―‍Juun, ngahan. Hacuaha cjuehe nixtin xi chutsujun ná xi tejña ladu quixi tsëhë Nina. Hacuaha chutsujun ná xi cuinduva ngajñi rë yufí, xi cúya nga tsëhë Nina. \p \v 63 Hane ngajan xi nahmi xi matitjun jan ne, jemu camacjan rë me ne, hisca tsjian rë me cavicheya me. Hane cuitjin cachja me: \p ―‍¿Mé sa cjua xi mameje? \v 64 Ngayun ne, ha canuhyun hacutjin xi tsixcuehyu cha Nina. ¿Mé xi nújun quihndë? \p Ngajan xi yëjë xuta jan ne, cachja me ta meje rë xi cueya Jesús. \p \v 65 Hane cavetsihin ngujo me cavëhë natya me Jesús. Hane hacuaha cavatsa me xcun Jesús, sehe cavetsihin cavaja me. Sehe ngajan xi cachja me cuitjin: \p ―‍Tinoje yo xi cavaja ri. \p Hya xi camá ne, cavetsihin xi cha nísë jan ne, jemu cavaja cha me. \s1 Pedru ne, fahma me Nai naja \p \v 66 Jinguyëjë rë xi cuatjin tijima ne, cha Pedru ne, tacun cha ndatsen ndihya. Hya xi camá ne, hora vëhë canduva ngu na xi sahmi xa ndava nahmi xi matitjun jan. \v 67 Hane cavëë na xi tacun cha Pedru tsihasu rë cha yojo rë cha hiscan tacun ndava ndihi. Hane casecun na cafahacuenda na cha. Sehe ngajan xi cachja na cojo cha cuitjin: \p ―‍Ngayun ne, ladu rë Jesús tsëhë nandya Nasaret ngayun. \p \v 68 Ngajan xi cachja cha Pedru cuitjin: \p ―‍Hisca hveen mé xi noje. \p Hya xi camá ne, sehe cavetju cha quiji cha casecun cha hiscan tu cuiseen ni tsëhë ndatsen ndihya. \v 69 Hane ngajan xi na xi sahmi xa tsëhë nahmi jan ne, cafahacuenda nga na cha hiscan quisecun cha. Hacuaha cavetsihin nga na cachja na cojo xuta xi hinchacun jan cuitjin: \p ―‍Cha vëhë ne, ladu rë Jesús má cha. \p \v 70 Xi tu cahndë cha Pedru xi cuatjin cachja na jan ne, ngutjen cafayangui cha xi quixiin xi chja na. Xi cafë ngu hora lihndi ne, hacuaha cachja xuta xi hinchacun jan cojo cha cuitjin: \p ―‍Quixi jain xi ladu rë Jesús má ngaye ta distritu Galilea ne, ngajan nangui riji. \p \v 71 Sehe ngajan xi hisca Nina caveyanangui cha Pedru ne, cachja cha xi hvíin cha me, cuitjin cachja cha: \p ―‍Vëë Nina jain xi hveen yo me xi nújun vë. \p \v 72 Hane hora vëhë ne, cajihnda xahnda. Hya xi camá ne, catsinguitsjen cha Pedru cjua xi cachja Jesús cojo cha xi cachja me cuitjin: “Chaja sa xi squihndajo xahnda ne, ngaye ne, ha jyan ndiya cuinoje xi hyiin yo ngahan.” Hora xi catsinguitsjen cha cjua vëhë ne, cajihnda cha. \c 15 \s1 Ficojo cha Jesús xcun Pilatu \p \v 1 Hya xi casahasen xi camá nchujun jan ne, camatangun nga nahmi xi matitjun cojo xuta changá cojo cha maestru tsëhë ley cojo yahnga sa xutaxa rë xi hinchajñi me. Sehe catsihñu me Jesús ne, sehe quijicani me xcun gobernador xi hmí rë Pilatu. \v 2 Xi cafehe me cojo Jesús xcun Pilatu ne, sehe cavinenguise Pilatu cojo Jesús cuitjin: \p ―‍¿Há ngaye xi matitjun ngaye tsëhë xuta nangui Israel? \p Ngajan xi cafayangui Jesús cuitjin: \p ―‍Cuatjin sacuaha canújun vë. \p \v 3 Hane ngajan xi nahmi xi matitjun jan ne, jemu cjín xcusun jyë́ xi cavincha me tsëhë Jesús. \v 4 Ngajan xi Pilatu ne, cavuya cavinenguise nga me Jesús cuitjin: \p ―‍¿Há chjayinnguiin camahani? Jercu cjín jyë́ riji cavincha me. \p \v 5 Peru Jesús ne, ha quihndë cafayinnguiin camahani me. Hane Pilatu ne, jemu quijircun camahani rë me. \s1 Hacuiin Jesús ta Barrabás mandaya \p \v 6 Suhi vëhë ne, Pilatu ne, ha tuxa xcusun rë me xi nu nu ni vëhëndaya me ngu presu xi meje rë xuta xi cumandaya. \v 7 Ndavaya ne, jiya ngu presu xi hmí rë Barrabás cojo ngujo sa presu xi catsiquehen rë xuta tsëhë ngu si. \v 8 Hya xi camá ne, canduva xutacjín ne, cafehya me cojo Pilatu xi sahmi me vëhë sacuatjin xi ha xcusun rë me. \v 9 Ngajan xi cachja Pilatu cojo rë xuta jan cuitjin: \p ―‍¿Há meje nuju xi cuáxë cha xi matitjun tsujun? \p \v 10 Cuatjin cachja Pilatu ta tsëhë xi ha vëë me xi ngatsë rë cjuaxin sahmi nahmi xi matitjun jan cojo Jesús, vëhë xi quijicani me Jesús ngajan. \v 11 Peru nahmi xi matitjun jan ne, quiji cavinchangui me xutacjín jan xi meje rë me xi cuichja xuta jan xi catëhëndaya Pilatu Barrabás. \v 12 Ngajan xi cavinenguise nga Pilatu cojo xutacjín jan cuitjin: \p ―‍¿Mé sahme cojo cha xi nújun xi matitjun tsujun ni? \p \v 13 Ngajan xi xuta jan ne, cuitjin jercu cachja me: \p ―‍Tetuhun cha xcun cru. \p \v 14 Ngajan xi cachja Pilatu cojo rë me cuitjin: \p ―‍Peru ¿mé xi choho casahmi cha? \p Peru xuta jan ne, hitsë sa rcu cachja me cuitjin: \p ―‍Tetuhun cha xcun cru. \p \v 15 Hya xi camá ne, ta meje rë Pilatu xi cumangucacun xuta ne, cavëhëndaya me Barrabás. Hane xi cavatju catsingatju me Jesús casehen rë ne, sehe cavuya casua nga me cojo cha sindadu xi cjue cuetaha cha me xcun cru. \s1 Jesús ne, quisun ngu corona tsëhë nahya rcu me \p \v 16 Hya xi camá ne, quijicojo cha Jesús taha cahntsua hnchua hiscan ndatsen ndava Pilatu. Hane sehe casahmi tangun sa cha yëjë sindadu cjín. \v 17 Hya xi camá ne, cavaxë cha tsjian rë Jesús, hane sehe catsicaja cha me ngu tsjian hani. Hacuaha catsihya cha ngu corona nahyá xi cavesun cha rcu me. \v 18 Sehe cavetsihin cavincha cha viva rë me xi tsixcuehyu cha me, sacuaha xi macjain rë me xi me vëhë matitjun me tsëhë xuta tsëhë nangui Israel. \p \v 19 Hya xi camá ne, sehe cavaja cha ngu rquí ya rcu me. Cavëhë natya cha me. Hacuaha cavixcuhnchi cha xcun me, sacuaha xi faharcun cha me. \v 20 Hya xi cajnetaha catsixcuehyu cha me cuatjin ne, sehe cavaxë cha tsjian hani xi catsicaja cha me, hane sehe cavuya catsicaja nga cha me tsjian rë me xi tsëhë jain me. Hya xi camá ne, sehe quijicojo cha me xi cuetaha cha me xcun cru. \s1 Cavetaha cha Jesús xcun cru \p \v 21 Ndiya cjui cha cojo me ne, cavechutaha cha ngu xuta changá xi hmí rë Simón tsëhë nandya Cirene, nahmi rë cha Alejandru cojo cha Rufu. Nduva me xi quiji me nguijña. Hane xi cavechutaha cha me, casahmi cha me ngujyë xi cuesuntyja me cru rë Jesús. Hya xi camá ne, cavesuntyja me, sehe quiji me cojo. \p \v 22 Sehe cavechu yëjë xuta jan hiscan xi hmí rë Gólgota, cjua xi meje cuichja Naxi Nínda Rcuun. \v 23 Sehe xuta jan ne, tisua me xan rë uva xi tecjan rë nandá rë tyjungunsa xi cuihi Jesús, peru cahviin me. \v 24 Hya xi camá ne, cavetaha cha me xcun cru. Hane tsjian rë me ne, cavincha rë cha ngu suerte ne, sehe cumatsejen mé xcusun tsjian rë me xi satë rë xingu xingu cha. \p \v 25 Hya ne, chuva rë fane ñaja tsëhë nguitajñu. \v 26 Hane camahindu ngu letreru cojo jyë́ rë me xi chja cuitjin: “Me xi Matitjun tsëhë Xuta nangui Israel.” Sehe quiji casetaharcu cru. \v 27 Hacuaha cavityangui cha ngu chëjë ngu ngu ladu rë tjehen rë me, jimangu cojo cru rë. \v 28 Cuatjin cavetjucaa cjua xi camahindu xcun xujun rë Nina xi chja cuitjin: “Cuichja xuta ta me vihi ne, ngu xuta tsehen me.” \p \v 29 Hya xi camá ne, xuta xi cavatju jan ne, xi catsixcuehyu me Jesús ne, catsiniya me rcu me, hacuaha cuitjin cachja me: \p ―‍Canoje xi cuma ninguetsin yungun xi matitjun, hane cahntsua xi jyan nixtin ne, cama nga canindeje sove. \v 30 Quihndë ne, sá cuatjin cuma nihñi ne, naxetje sove yojo riji, titujni tsëhë cru vë. ―‍Cuatjin cachja xuta. \p \v 31 Ha chuva vëhë ni, cavisiajmi nahmi xi matitjun cojo cha maestru tsëhë ley ne, ngajñi rë me cojo xicjin me xi tsixcuehyu me Jesús. Cuitjin chja me: \p ―‍Cavaxëtje cha xuta, peru quihndë ne, maji vaxëtje cha yojo rë cha. \v 32 Sá xi hacui jain cha xi catsingatju Nina xi cumatitjun tsajan ne, catitujne cha tsëhë cru chutsejen, cojo sa xi cumacjain naja tsëhë cha. ―‍Cuatjin cachja me tsëhë Jesús. \p Hacuaha cha chëjë xi cojo xtyangui taha cru jan ne, cojo cha choho cachja cha tsëhë me. \p \v 33 Xi camanchisen tsëhë nixtin vëhë ne, jingujyë ni ladu vëhë ne, camajñu. Jyan hora quijicani rë. \v 34 Xi cafë jyan hora vëhë ne, jercu cajindaya Jesús, cachja me hne rë me cuitjin: \p ―‍Eloí. Eloí, ¿lama sabactani? ―‍cjua xi meje cuichja cuitjin: Ngayun, Nina naha, ¿mé má canismutacun ná? \p \v 35 Hane ngujo xuta xi hinchacun jan ne, xi cavijniinrcu me hne rë Jesús ne, xi má rë xuta jan ne, nima Elías, ngu profeta tsëhë nixtin hatsëë, jindaya Jesús me. \p \v 36 Hane sehe cavanga ngu me quiji catsicahnchi me ngu tsjian hinda cojo xan rë uva xi ha san. Sehe cavetaha me rcu ngu ya nduju, sehe cavetaha me hntsua Jesús xi cuihingui me. Hacuaha chja me cojo xicjin me cuitjin: \p ―‍Cuinechanyan hitsë ne, ¿há cuinduva jain Elías tsitujne me Jesús tsëhë cru? \p \v 37 Peru Jesús ne, hora vëhë jercu cajindaya me, hane cahme me. \v 38 Hacuaha hora vëhë ni ne, tsjian nduju xi tyjangui cahntsua yungun xi matitjun ne, hisca rcu hiscan ntsacu canduva catiyavasen. \v 39 Hya xi camá ne, ngu cha capitán tsëhë sindadu xi secun tiña cru hisca tyjangui Jesús jan ne, xi cavëë cha hacutjin xi cahme Jesús ne, ngajan xi chja cha cuitjin: \p ―‍Cjuaquixindaja xi me vihi xi Quihndi rë Nina me. \p \v 40 Hacuaha hinchacun sa ngujo yachjin, vutsejen na tsëhë cjin ni. Ngajñi rë na xi cuacun vëhë ne, quisecun na Salomé cojo na María tsëhë nandya Mágdala cojo na María naa rë cha Jacobo lihndi cojo cha José. \v 41 Na yachjin xi cuacun vë ne, cojo na cavisecoo na catsindaja na xi cajinë Jesús cojo cha ladu rë me, hya xi catsujyihiya me ngajan ladu tsëhë distritu Galilea. Hacuaha jercu cjín sa yachjin hinchacun na jan xi hacuaha cojo na quiji na ngajan nandya Jerusalén cojo Jesús. \s1 Jesús ne, caseya me tsjun rë me \p \v 42 Nixtin xi cahme Jesús ne, hacuaha hya vispra tsëhë nixtin xi chjahájenda rë. Hane xi quiji hora jan ne, \v 43 ngu xutaxa rë xi tjemu chjahanrcun rë, xi hmí rë José tsëhë nandya Arimatea, me xi hacuaha tacunya nixtin xi cjuehe Nina cuma titjun me tsëhë yëjë Israel, cavejñahñu me cjuatacun rë me sehe quiji me ndava Pilatu. Hane cafehya me cahndë́ cojo Pilatu xi cjuahaxin me nima Jesús. \v 44 Hya xi camá ne, Pilatu ne, quijircun rë me xi cuatjin cachja José xi ha cahme nima ta, tsëhë xi cjëë jyë hora xi casetaha Jesús xcun cru. Hane vëhë xi catsingatju me quiji chjaha rë cha capitán. Hane sehe cavinenguise me cha sá xi quixi xi ha cahme jain Jesús. \v 45 Xi tu camachaya rë me cjua tsëhë cha capitán jan xi ha cahme jain Jesús ne, sehe ngajan xi cachja me cojo José ta cuma cjue tsitjujne me nima. \v 46 Ngajan xi José ne, vëhë ta cavatsë me ngu tsjiantë xatsë ne, sehe quiji catsitujne me nima Jesús tsëhë cru, sehe cavaxtë rë me tsjian jan. Hane sehe cavaha me nima quijicojo me hiscan tacun rë me ngu tsjun xi cafahanguitaha me cahntsua ngu naxi. Hane ngajan caveya me nima. Sehe catsindefajne me ngu ndyojo jyë xi cavechja rë tingotjo tsjun jan. \v 47 Hane na María tsëhë nandya Mágdala cojo na María naa rë cha José ne, cavëë na hiscan caseya nima. \c 16 \s1 Vuya nga Jesús cjuahñu \p \v 1 Xi camá nguixun tsëhë nixtin xi chjahájenda rë jan ne, na Salomé cojo na María tsëhë nandya Mágdala cojo na María naa rë cha Jacobo ne, cavatsë na rqui xi ndaja jne xi cuitejnu na nima. \v 2 Xi casahasen domingu ne, hora xi tivetjucaa tsuhi ne, cavatju na yachjin jan quiji na hiscan tacun tsjun rë nima. \v 3 Hane ngajñi cjui na jan ne, ngajan xi chja na cojo xicjin na cuitjin: \p ―‍¿Yo cuisecoo naja xi nindefajne ndyojo xi quitaha tingotjo rë tsjun jan? \p \v 4 Peru xi tu cafehe na jan ne, ndyojo jyë xi quitaha tingotjo rë tsjun jan ne, ha quihndë tsajin quitaha cahndë́ rë ta ha xin jiña. \v 5 Xi cavisehen na cahntsua tsjun jan ne, cavëë na ngu cha xi tacun cha taha ladu quixi, yaja cha ngu tsjian tyava nduju. Hya xi camá ne, jemu catsacjun camahani na. \v 6 Ngajan xi cachja cha cojo rë na cuitjin: \p ―‍Xicarcuun. Ngahan ne, ha hvë xi Jesús tsëhë nandya Nasaret vinchunsun me, me xi cavetaha xuta xcun cru. Peru me vëhë ne, tsajin me nguehe ta cavuya cjuahñu rë me. Chutsujun cahndë́ hiscan xi cafaña xuta me. \v 7 Quihndë ne, tjangun sanii ne, tinújun cojo cha ladu rë me, cha Pedru ne cojo cha xi yahnga ta, Jesús ne, hisca tjun cuechutaha me yun ngajan distritu Galilea sacuahatjin xi ha cachja me cojo nuju. \p \v 8 Xi tu cavetju na tsëhë tsjun jan ne, ña fatsë na xi jemu catsacjun na camá. Hane vanga sanii na cafe na. Hane hisca xi ngu cachjaain na cojo, tsëhë xi jemu catsacjun na camá. \s1 Jesús ne, ñahñu ni camatsejen me na María Magdalena \p \v 9 Jesús ne, xati camaha sa tsëhë nixtin domingu ne, hya cavuya cjuahñu rë me. Hya xi camá ne, tjun sa na María tsëhë nandya Mágdala cavëë na me, na xi cavaxë me yatu xitsehen xahasen rë hatsëë. \v 10 Hane na vëhë quiji quicun na xuta ladu rë me xi jemu jihnda tsëhë cjuachoho. \v 11 Hane xi cahndë me cjua ta Jesús tacun nga me cjuahñu hane na vëhë ne, cavëë na me, camacjaain rë xuta jan. \s1 Hya xi cavuya Jesús cjuahñu ne, jo cha ladu rë me cavëë cha me \p \v 12 Hya xi cavatju vëhë ne, jo cha ladu rë Jesús ne cjui cha nguijña. Hane cojo Jesús cjui me cojo cha, peru ha ngu xcusun jyihi me. \v 13 Hane cha xi cuacun jan ne, xi tu cavëë cha xi hacui me ne, cavuya cha ne, quiji cachja cha cojo cha xi yahnga xi cavëë cha me. Peru hacuaha camacjaain rë cha xi yahnga jan. \s1 Jesús ne, casuaxa me cha apóstol \p \v 14 Ngu ndiya nga ne, cafehe nga me hiscan siu cha ladu rë me xi tengu jan, tijinë cha niñu. Hane cachjataha me yëjë ni cha ngatsë rë xi jemu taja rcu cha, tsëhë xi camacjaain rë cha tsëhë xuta xi cavëë rë me xi tacun nga me cjuahñu. \v 15 Cavatju cacjan me cojo cha ne, sehe ngajan cavetsihin cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍Tangún jingujyë ni ngasunhndë ne, tinújun cojo yëjë ni xuta cjua rë Nina. \v 16 Yo xi cumacjain rë cjua vëhë hacuaha xtenda ne, cuechu xcun Nina. Yo xi cumacjaain rë ne, cuechu me castigu xi sahmi Nina xi cueyun. \v 17 Hane xuta xi cumacjain rë me ne, sahmi me xcusun vihi xi cueyanangui me ñihi naha ne: cuma cuaxë me xitsehen xi hincha xahasen rë xuta; cuma cuichja me ngu ngu xcusun hne; \v 18 yë ne, sá xi cjuahatsja me chu, o sá xi cuihi me ngu venenu ne, tsajin mé cumá rë me; hane tu cuetahatsja ni me xuta hmu rë ne, cumandaja xuta hmu rë jan. \s1 Jesús ne, cjuiniji me ngahnga \p \v 19 Xi cajnetaha cachja Jesús, me xi Nai naja, cojo cha ladu rë me cjua vëhë ne, quiji me ngahnga, cavéjña me ladu quixi tsëhë Nina. \v 20 Hane cha ladu rë me ne, cavetju cha quiji cha, cachja cha cjua rë Nina yëjë ni ladu. Hacuaha Nai naja ne, cavisecoo me cha. Hane ngatsë rë xcusun xi cavëë xuta xi casahmi cha jan ne, vëhë xi tsejen xi quixi cjua xi cachja cha.