\id ACT \h Hacutjin Casahmi Apóstol \toc1 Hacutjin Casahmi Apóstol \toc2 Hacutjin Casahmi Apóstol \toc3 Hch. \mt1 Hacutjin Casahmi Apóstol \c 1 \p \v 1 Ngayun Teófilo, xcun xujun naha xi catsihindu nuju tjun tjun ne, cachjá cojo nuju yëjë ni hacutjin cavetsihin casahmi xu Jesús cojo hacutjin cavetsihin cavicuya me. Cavétsehen hisca ntsacu cuetsihin ne, \v 2 catsinguíjnetaha hisca hya xi quiji me ngahnga. Hya xi chaja sa cjue me ngahnga ne, cachja xu me cojo apóstol xi ha cavaxijin me xi camá ladu rë me jan, hacutjin sahmi. Hacuaha cojo ngahñu rë Hasen rë Nina xi cachja xu me. \v 3 Hya xi ha cavatju nixtin xi cahme me ne, cavuya cafehetjengui nga me apóstol jan, casua me camachaya xu rë ta quixi jain xi tacun quicun nga me. Hane ngajñi rë xi yachan nixtin ne, cavëë apóstol jan Jesús, hacuaha cachja sa Jesús cojo me ngujo cjua tsëhë hacutjin cuma hya xi cuinduva Nina sahmi me gubiernu. \p \v 4 Hane xi tacun Jesús cojo apóstol jan ngajan Jerusalén ne, cavitexa xu me me cuitjin: \p ―‍Hacuiin cuetjunxun tsëhë nandya vi ta nechunyun rë cjuandaja xi sua nuju Nahmi naha, sacuatjin xi ha cachjá cojo nuju. \v 5 Cuatjin nihñu ta, xuta ne, handasa cojo nandá cavitenda Juan me, peru ngayun ne, xtenda ngayun cojo Hasen rë Nina cahntsua xi ngujo sa nixtin. ―‍Cuatjin cavitexa me. \s1 Quiji Jesús ngahnga \p \v 6 Hya xi camá ne, ngu nixtin xi siu tangun xu apóstol cojo Jesús ne, cavinenguise me Jesús cuitjin: \p ―‍Tatá, ¿há cavechú nixtin xi tuhun cahndë́ xi xutaxa rë nangui naja ne, cuya cuitexa nga me nguehe nangui naja cojo jingu sa nangui, sacuatjin xi cavitexa me hatsëë ni? ―‍Cuatjin cavinenguise me. \p \v 7 Ngajan xi cafayangui xu Jesús cuitjin: \p ―‍Satiin nuju ngayun xi cumachaya nuju jarë nixtin xi Nina cavejña cacun me cojo cjuatacun rë suvá me xi cuma yëjë ni xcusun vëhë. \v 8 Peru hya xi cuinduva Hasen rë Nina cuisehen cahntsua xahasen nuju ne, hya sacú sa nuju ngahñu, sehe cuinújun cjua naha cojo xuta nguehe nandya Jerusalén, cojo yëjë ni nandya distritu Judea cojo Samaria, hisca cojo yëjë sa nangui xi siu ngasunhndë. ―‍Cuatjin xu cafayangui me. \p \v 9 Xi cafë cachja xu Jesús cjua vëhë ne, tivutsejen ni apóstol ne, cavetsihin quiji me ngahnga. Sehe cavisehen me ngajñi rë yufí, ha quihndë camatsijin sa me. \v 10 Ha tu tivutsejen cuaha xu apóstol ngahnga hacutjin cjui Jesús ne, xi tu camachaya rë me ne, hinchacun jo xihin xi tyava tsjian rë hiscan siu me. \v 11 Hane cuitjin cavinenguise xu xihin jan me: \p ―‍Ngayun, cha Galilea. ¿Mé má cuatjin chutsujun ngahnga? Jesús, me xi quiji ngahnga vë ne, cuatjin tutjin xi cahyun xi quiji me ne, tjin ngu nixtin ne, ha cuanitjin ni cuya nga me. ―‍Cuatjin cachja xu xihin jan. \s1 Catuxijin rë me xi cuisehen ngojo rë nima Judas \p \v 12 Hya xi camá xu ne, apóstol jan ne, cavetjuxin me tsëhë ndetjún xi hmí ndetjún Ya Olivu, hane cavuya quiji nga me Jerusalén, xi tacun sacuaha ngu mil metru tsëhë ndetjún vëhë. \v 13 Hya xi cafehe me ngajan ne, quiji me ndihya hiscan xi viyuju me, hane quijiniji me pisu ngahnga. Me xi cuicun xu vi xi viyuju me ngajan: Pedru, Jacobo, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Jacobo xi quihndi rë Alfeo, Simón xi tsëhë partidu zelota, cojo Judas xi xuta rë Jacobo. \v 14 Yëjë ni me xi cuacun jan, cojo yëjë ni me xi xicjin Jesús, cojo María naa rë me, cojo yachjin xi yahnga ne, nchunchujun ni camatangun me xi sahmi me oración rë me. \p \v 15 Ngu ndiya hya xi camatangun xu sacuaha chuva rë ngu cientu cojo can xuta xi cuacun ladu rë Jesús ne, casecunvasen Pedru ne, sehe cachja me cojo xuta jan cjua vihi: \p \v 16 ―‍Ngayujun ngarcun ni ngayun xuta ladu rë Jesús. Cavetjucaa jain cjua xi catsihindu xutachanga naja David xcun xujun rë Nina hatsëë. Hatuxa cuatjin camameje rë xi cuma ta, tsëhë xi chaja sa xi cuma matsejen ne, Hasen rë Nina ne, ha casua camachaya rë xutachanga naja jan hacutjin sahmi nima Judas, nima xi cavisecoo rë xuta xi cafaha rë Jesús, catsihñu rë me. \v 17 Nima Judas jan matsejen ne, hacuaha camá ladu rë Jesús sacuaha ngayaan matsejen ta, tsëhë xi cavaxijin Jesús nima xi cuisecoo rë me xcun xa rë Nina xi sahmi me. ―‍Cuahaxutjin cachja Pedru. \p \v 18 ’Nima Judas jan ne, cavatsë xu ngu rquí nangui cojo tujún xi cafaha tsëhë xcusun tsehen xi casahmi xi casahmi rë entregadu Jesús. Hane ha xcun nangui xi cavatsë xu nima jan ne, caticja xcun, hane catsingá xu cahntsua nima, hisca cavetju yëjë ni ntsehen rë. \v 19 Sacuatjin camá xu xi cahme nima ne, yëjë cjua vëhë ne, cavechútáha rë yëjë xuta ngajan Jerusalén. Vëhë xi xuta ngajan ne, casuañihi xu rë me cahndë́ jan Acéldama, ñihi xi meje cuichja xi hne rë me ne, Cahndë́ Tsëhë Jni. \p \v 20 Hacuaha quijinduju sa cachja Pedru cuitjin: \p ―‍Hacuaha xcun xujun tsëhë Salmo matsejen ne, cuitjin camahindu: \q1 Catejña cuatjin ndava cha, \q1 hacuaha hisca ngu cuiyijin jan. \m Hacuaha camahindu sa cuitjin: \q1 Xa rë cha ne, catjaha jingu sa xuta. \m Cuatjin camahindu matsejen. \p \v 21 ’Vëhë xi meje rë xi cuinchise rë ngu cha xi cuma tangun cojo niji matsejen, ngu cha xi ha cuatjin cavisecoo niji yëjë ni nixtin xi canujyihinyin cojo Nai naja Jesús, \v 22 hisca nixtin xi cavitenda Juan me cojo hisca nixtin xi quiji me ngahnga. Cha vëhë matsejen ne, cuma tangun cha cojo niji, xi tsinguixi cha hacutjin camá xi cavuya Jesús cjuahñu. ―‍Cuatjin cachja Pedru. \p \v 23 Hya xi cajnetaha cachja Pedru cuatjin ne, catuxijin xu rë jo xihin: José cojo Matías. José jan ne, hacuaha hacui me xi hmí rë Barsabás cojo Justo. \v 24 Sehe cafehya rë me Nina cuitjin: \p ―‍Ngayun Nai niji, ngayun xi hyun cjuatacun rë ngayëjë ni xuta ne, tsëhë jo cha xi cuicun vihi ne, naxujun jarë cha xi chuya nuju ngayun \v 25 xi cuisehen cha xa sacuaha apóstol cahndë́ rë nima Judas ta, tsëhë xi nima vëhë ne, cavéjña tiya cahndë́ rë xi quiji hiscan xi casatë rë. ―‍Cuatjin cafehya rë me Nina. \p \v 26 Xi cajnetaha cachja apóstol cuatjin ne, sehe cavaxë xu me ngu suerte, hane Matías casatë rë me. Ngajan xi Matías ne, camatangun me cojo tengu apóstol jan. \c 2 \s1 Hya xi canduva Hasen rë Nina \p \v 1 Hya xi camá ne, xi cavechú nixtin tsëhë suhi xi hmí Pentecostés ne, ngu cahndë́ ni camatangun xu yëjë ni xuta ladu rë Jesús. \v 2 Xi siu tangun me jan ne, ha tu ñahñu cahndë xu me xi jercu cafane ngajan ngahnga, sacuaha nuhya rë xi fane vanga tjo xi jemu hñu camahani. Sehe yëjë ni xuta jan ne, cahndë xu me xi canduva cafane hisca cahntsua ndihya hiscan siu me. \v 3 Hacuaha cavëë xu me ndihi xi langa sacuaha neje xuta, hane cavitsojo quiji casatë xu rë jima ngu jima ngu me. \v 4 Hya xi camá ne, catsë xu rë Hasen rë Nina xahasen rë jima ngu me jan, hacuaha cavetsihin cachja xu me jima ngu me cjuandaja rë Nina ne, cachja xu me jingu sa hne xi maji rë me, tucutjin xi Hasen jan casahmi xi camá cachja me. \p \v 5 Ngajan Jerusalén ne, siu xuta tjë rë Israel xi faharcun jain me Nina, canduva me tsëhë yëjë ni nangui xi tjin ngasunhndë. \v 6 Hane hya xi canuhya rë xi cuatjin jercu fane ne, jercu xutacjín camatangun xu me xi quiji cavutsejen me mé xi camá. Hane xutacjín jan ne, jemu quijircun xu rë me, tsëhë xi hora xi tichja xuta ladu rë Jesús ne, xuta jan ne, hne ni rë suva me cahndë me jima ngu me xi cuacun jan. \v 7 Ngajan xi cachja xu me cojo xicjin me cuitjin: \p ―‍¿Mé nga vihi ni? ¡Yëjë ni me xi tichja vi ne, xuta distritu Galilea me! \v 8 ¿Hacutjin má xi jima ngu ngayaan ne, tinuhyan hne naja suvaan ta, \v 9 tsëhë xi jemu cjín nangui canduvan? Ngujo ngayaan ne, xuta Partia ngayaan. Ngujo nga ngayaan ne, xuta Media ngayaan. Cojo sa xuta Elam, xuta Mesopotamia, xuta Judea, xuta Capadocia, xuta Ponto, xuta Asia, \v 10 xuta Frigia, xuta Panfilia, xuta Egipto, xuta ladu Libia, tiñataha nandya xi hmí Cirene, xuta Roma, \v 11 xuta Creta, xuta Arabia. Ngayaan xuta ngu nangui xi macjain naja Nina rë xuta tjë rë Israel ne, jemu cjín ngayaan xi nechanyanjñe nguehe ngajñi rë xuta tjë rë Israel. Hacuaha ngayejen ngarca ni tinuhyan xi tichja me hne naja. Tichja me tsëhë cjuandaja xi jercu casahmi Nina. ―‍Cuatjin xu cachja xuta xi cuacun jan. \p \v 12 Hane tsëhë xi cuatjin camacjíncacun me xi jemu quijircun camahani rë me ne, cavinenguise xicjin xu me cuitjin: \p ―‍¿Mé rë meje cuichja xcusun vi? ―‍Cuatjin cavinenguise me. \p \v 13 Peru yahnga me ne, catsixcuehyu me xuta ladu rë Jesús, hane cachja xu me ta chihi xuta jan. \s1 Cjua xi cachja Pedru \p \v 14 Hya xi camá ne, caxinchacun yëjë tengu apóstol jan ne, sehe cachja xu Pedru cojo xutacjín jan cuitjin: \p ―‍Ngayujun ngarcun ni ngayun xuta tjë rë Israel xi nechun nguehe Jerusalén matsejen ne, tinuhyun ngujo cjua xi cuichjá cojo nuju vi, cojo sa xi cumachaya nuju. \v 15 Ngayujun ni matsejen ne, nújun ta me xi cuicun vi ne, chihi me. Peru quixiin xi nújun ta ndicumaha ni ne, sehe fane ñaja tsëhë nguitajñu. \v 16 Peru xcusun xi sehe cavatju camá nguehe matsejen ne, cavetjucaa cjua xi cachja xutachanga naja profeta Joel hatsëë nixtin, hya xi catsihindu me cjua xi casua Nina. Cuitjin catsihindu me: \q1 \v 17 Cjua xi cuicun vi xi chja Nina cojo naja: \q1 Hya xi cuma tiña nixtin xi cjuë ngasunhndë ne, \q1 hya tsingátju Hasen naha xi cuisehen xahasen rë xuta jingujyë ni ngasunhndë; \q1 hane quihndi nuju, sa chjuun sa xihin ne, suacuenda me cjua naha, \q1 hacuaha cha nixti nuju cojo xuta changá nuju ne, \q1 cuichja chini cojo rë me tsëhë cjuatacun naha. \q1 \v 18 Hacuaha nixtin hya ne, tsingátju Hasen naha xi cuisehen xahasen rë me xi sahmi cjuatacun naha, sa chjuun, sa xihin, \q1 hane me vëhë ne, suácuenda me cjua naha. \q1 \v 19 Hya sahme xcusun cjuarcun vihi ngajan ngahnga, cojo nguehe nangui xi chutsujun: \q1 cuáxëcaa jni, cojo ndihi, cojo nihndi cjín. \q1 \v 20 Tsuhi ne, cuma jma; \q1 sá ne, cuma hani sacuaha jni. \q1 Cuatjin cuma hya xi chaja sa xi cuechú nixtin xi ngahan xi Nina ngahan ne, tsichúva yëjë ni xuta cojo cjuatacun rë me; \q1 ngu nixtin jyë ngu nixtin ndajyihi nixtin vëhë. \q1 \v 21 Hane nixtin hya ne, yëjë ni xuta xi cjuehya ná me cjuandaja naha ngahan xi Nina ngahan ne, \q1 cuetjutje me. \m Cuatjin catsihindu profeta Joel cjua xi cachja Nina. \p \v 22 Cjuinduju sa tichja Pedru cjua vihi: \p ―‍Quihndë matsejen ne, tinuhyun cjua xi cuichjá cojo nuju, ngayujun ngarcun ni xuta tjë rë Israel. Jesús, me Nasaret matsejen ne, camachaya naja xi Nina catsingatju rë me matsejen ta, tsëhë xi jemu cjín xcusun cjuarcun casahmi me ngajñi naja sacuatjin xi ha ndaja hyun. Camá casahmi me cjuarcun jan matsejen ta, ngatsë rë xi Nina casua rë me cahndë́ xi cuatjin casahmi me. \v 23 Nina matsejen ne, ha vëë me yëjë ni xcusun. Vëhë xi cojo tjun sa ne, ha catsingataha cacun me ta Jesús vë ne, cuma me entregadu cojo xuta tsehen. Cuatjin cavejña Nina cjuatacun rë me hisca chaja sa xi cuetjucaa xcusun vëhë. Sacuaha xi ngayun canicuhun Jesús ta, ngatsë nuju xi cavetaha xuta tsehen me xcun cru. \v 24 Peru cavëhëndaya Nina me tsëhë cjuaveya, catsicuya me me cjuahñu ta, tsëhë xi hatuxa camaji xi cavéjña me ngahma gubiernu rë cjuaveya. \v 25 Xutachanga naja David matsejen ne, catsihindu me tsëhë Jesús cuitjin: \q1 Cahvë Nina xi cjui titjun me tsahan yëjë ni nixtin; \q1 ticojo ná me, cojo sa xi tsajin mé cuma ná. \q1 \v 26 Vëhë xi xahasen naha ne, jemu sua rë, hacuaha ntsuva ne, suvá cjuandaja chjá. \q1 Hacuaha vëhë xi ngahan ne, vetahá cácun Nina. \q1 \v 27 Cuatjin sahme ta, tsëhë xi ngayun Nina ne, hacuiin nismutacun hasen naha xi cuejña ngajan Hades hiscan siu nima, \q1 hacuaha hatuxa tuun cahndë́ xi cjuehndu yojo naha, ngahan xi hatuxa tjënguë nuju cojo yëjë xahasen naha. \q1 \v 28 Ngayun ne, catuhun camachaya ná ndiya xi cuéchu hiscan sacú ná cjuahñu ndajyihi. \q1 Hacuaha ninguitsun rë xahasen naha cjuasua xi cuéchutaha nuju hiscan nechun. \m Cuatjin catsihindu David. \p \v 29 Hacuaha cachja sa Pedru cuitjin: \p ―‍Ngayujun ngarcun ni matsejen ne, nguehe cuichjáquixë cojo nuju matsejen ta, xutachanga naja David ne, cahme me, hacuaha caseyaniji me hatsëë nixtin. Hane tsjun rë me ne, tacun cuaha hisca quihndë hiscan xi cavéjña. \v 30 Peru xi chaja sa xi cueya David jan matsejen ne, ngu profeta me, hacuaha ha vëë me xi ha cachja Nina cojo rë me cuitjin: Ngahan suva hvë xi ngu xuta tjë riji ne, cuitexa rë xuta, sacuatjin tivitexe ngaye. Cuatjin cachja Nina cojo David. \v 31 Vëhë xi camachaya rë David xcusun xi sahmi Nina ngascan. Ha vëë me xi cuya nga cjuahñu me xi tsingatju Nina, hane vëhë xi cachja me ta hacuaha hacuiin cuejña me vëhë ngajan Hades ngajñi rë nima, hacuaha hacuiin cjuehndu yojo rë me. \v 32 Hane ngayijin ni matsejen ne, cahyin suvin xi Jesús, me xi catsingatju Nina vë ne, catsicuya Nina me cjuahñu. \v 33 Hane quihndë matsejen ne, ha catsiquijin Nina me xi cavechú me ngahnga hiscan véjña suvá Nina. Hacuaha cafahatsja me Hasen rë Nina sacuatjin xi cachja Nina Nahmi rë me xi sua rë me. Vëhë xi Jesús matsejen ne, tisahmi me xcusun xi tijima nguehe ngajñi niji. \v 34 Xi tsejen ne, cachjaain David tsëhë suvá me ta, tsëhë xi hacuiin quiji me ngahnga sacuatjin quiji Jesús matsejen ta, catsihindu sa me cuitjin: \q1 Nina ne, cachja me cojo Nai naha cuitjin: \q1 “Tinechin nguehe, ladu quixi naha, \q1 \v 35 hisca hya xi yëjë ni xi sahmi ri condra ne, cuiyujú ngahan ngahma gubiernu riji.” \m Cuatjin catsihindu David hatsëë nixtin. \p \v 36 ’Vëhë xi ngayujun ni xuta nangui Israel matsejen ne, ndaja catijne rcun cjua xi chjá cojo nuju vi: Jesús vë, me xi ngayun catuhun xi cahme xcun cru matsejen ne, Nina casahmi me xi me vëhë ne, camá me Nai naja hacuaha catsingatju Nina me xi cuaxëtje naja me. ―‍Cuahaxutjin cachja Pedru cojo xutacjín jan. \p \v 37 Xi cahndë xutacjín jan cjua vëhë ne, jemu choho camá rë me. Ngajan xi cavinenguise me Pedru cojo apóstol xi yahnga jan cuitjin: \p ―‍Xi má nuju ngayun ne, ¿mé xi ndatjin nihñi? ―‍Cuatjin cavinenguise xuta jan. \p \v 38 Ngajan xi cachja xu Pedru cojo rë me cuitjin: \p ―‍Nindeyun cjuatacun nuju. Hacuaha jima ngu ngayun ne, catixtenda ngayun, ngatsë rë xi camangu tacún cojo Jesucristu, sehe ngajan xi tsinchataha nuju Nina tsëhë jyë́ nuju. Xi cuatjin ne, hacuaha sahmi me cjuandaja xi sua nuju me Hasen rë me. \v 39 Cjuandaja vëhë ne, ha cachja Nina xi sua nuju me ngayun cojo quihndi nuju, hisca cojo yëjë xuta tjë nuju. Nina naja ne, sua me cjuandaja vëhë xi cuma rë yëjë ni xuta xi cuaxijin me. ―‍Cuahaxutjin cachja Pedru. \p \v 40 Hacuaha jemu cjín sa cjua cachja me cuitjin, hacutjin meje rë xi sahmi xuta jan: \p ―‍Naxunxun yojo nuju tsëhë xuta tsehen xi siu quihndë. ―‍Cuatjin cachja xu me. \p \v 41 Ngajan xi xuta xi cachuya rë me cjua xi cachja Pedru ne, caxtenda me. Hane cuatjin xi nixtin vëhë xu ne, sacuaha jyan mil xuta xi cavisehen me ladu rë Jesús. \v 42 Casua me yojo rë me cojo cjua xi tivicuya apóstol jan, hacuaha nguñaja cacun xu me xi ma tangun me cojo yëjë sa xuta ladu rë Jesús. Nchunchujun ni ne, camatangun me cojo xicjin me xi sahmi me oración, cojo xi sinë tangun me niñu. \s1 Cjuandaja xi caviyuju xuta ladu rë Jesucristu cojo xicjin me \p \v 43 Jemu cjín xcusun xu cjuarcun casahmi apóstol ngatsë rë ngahñu xi casua Nina me, hane vëhë xi yëjë ni xuta xi hacuiin ladu rë Jesús ne, jemu tsacjun me. \v 44 Peru yëjë ni xuta ladu rë Jesús ne, camatangun xu cjuatacun rë me, hacuaha yëjë ni xcusun xi tsëhë jima ngu xu me ne, hacuaha camá tsëhë yëjë ni me xi yahnga jan. \v 45 Caviteña xu me xcusun xi tjin rë me ne, sehe cavatëcja xu me tujún ngajñi rë yëjë ni me xi casahmi chaja rë. \v 46 Nchunchujun xu ni ne, camatangun me nguñaja cacun me ngajan yungun xi matitjun xi cjuaharcun me Nina. Hacuaha xi cajinë xu me niñu ndava me cojo xicjin me ne, jemu cojo cjuasua, cojo cjuandaja cojo cjuajeya. \v 47 Hacuaha jemu cavaxëndaja me Nina. Hane yëjë xuta xi yahnga jan ne, xi cavëë xu me xcusun rë xuta ladu rë Jesús jan ne, cachja xu me ta xuta ndaja me xi cuacun vë. Hacuaha nchunchujun ni ne, tivaxëtje Nai naja ngujo ngujo sa xuta. Vëhë xi nchunchujun ni ne, jima cjín sa xuta yungun jan. \c 3 \s1 Casahmi Pedru cojo Juan xi camandaja ngu cha xi maji fi \p \v 1 Ngu nixtin jan ne, Pedru cojo Juan ne, quijiniji tangun xu me yungun xi matitjun chuva rë fane jyan, hora xi fi chjayuma xuta. \v 2 Hane ngu cha xi maji fi, tsëhë xi tsehen ntsacu cha hisca hya xi catsin cha ne, hacuaha hora vëhë cjuicojo xuta rë cha cha yungun. Nchunchujun ni quiji chani rë cha ngajan tingotjo hnchua xondyojo rë yungun xi hmí Tingotjo Ndajyihi, xi sahmi cha caridad tsëhë xuta xi visehen ndatsen yungun jan. \v 3 Hane xi cavëë cha hmu rë jan xi camatiña Pedru cojo Juan hiscan tacun cha xi cuisehen me ndatsen yungun jan ne, cafehya xu cha me cjuandaja rë me. \v 4 Ngajan xi cavutsejenndaja me cha. Hane Pedru ne, cuitjin cachja me cojo cha: \p ―‍Chutsijin niji hitsë ―‍Chja xu me. \p \v 5 Hane cavutsejen cha me ta, xi má rë cha ne, tjin mé xi sua me cha. \v 6 Ngajan xi cavuya cachja nga Pedru cojo rë cha cuitjin: \p ―‍Tsajin camahani ná tujún. Peru xi tjin ná, tsan ne, suá ri. Jesucristu, me Nasaret ne, casua ná me ngahñu, hane vëhë xi chjá cojo ri ta, tisechin, hane tujyihiye. ―‍Cuatjin cachja xu me cojo cha. \p \v 7 Sehe cafaha me tsja quixi cha hmu rë jan hane catsisatjenhnga xu me cha. Hane ngutjen ni casacuhñu rë ntsacu cha cojo ndyojo naxa rë cha. \v 8 Xi tu cafaha Pedru tsja cha ne, cacaahnga cha, hacuaha casecun cha. Sehe cavetsihin catsujyihiya cha. Hacuaha cavisehen cha yungun xi matitjun cojo me xi cuacun jan, cjui cha, hisca chijihnga cha, taha tivaxëndaja cha Nina. \v 9 Yëjë ni xuta xi siu ndatsen yungun jan ne, cavëë me xi cjui cha, hacuaha cahndë me xi tivaxëndaja cha Nina. \v 10 Hane jemu quijircun rë xuta jan tsëhë xcusun xi cavatju cha camá ta, tsëhë xi ha vëë me xi ha hacui cha vëhë xi véjña cha sahmi cha caridad ngajan tingotjo yungun xi hmí Tingotjo Ndajyihi. \s1 Cjua xi cachja Pedru cojo xuta ngajan yungun xi matitjun \p \v 11 Cha xi camandaja xu jan ne, mijí cjuexin cha tsëhë Pedru cojo Juan. Hane tsëhë xi jemu quijircun rë xuta ne, cavanga me quiji me hiscan siu me xi cuacun jan, camatangun me ngajan ngu ngahma ndihya tsëhë yungun, cahndë́ xi hmí Tsëhë Salomón. \v 12 Xi cavëë xu Pedru xi cuatjin camatangun xuta ne, cuitjin cachja me: \p ―‍Ngayujun ngarcun ni xuta tjë rë Israel matsejen ne, ¿mé má cuatjin fircun nuju tsëhë cha xi cuijyihi vi? ¿Mé má cuatjin jercu chutsujun niji sacuaha xi ngatsë rë cjuatacun niji suvin o ngatsë rë xi jemu ndaja chjihinrcuin Nina ne, vëhë xi camá canihñi xi camandaja cha? ¡Jéya! Hacuiin cuatjin. \v 13 Nina rë Abraham cojo Isaac cojo Jacob, Nina rë xutachanga naja matsejen ne, casahmi jyë casahmi hnga me Jesús, me xi casahmi xa rë Nina. Hane ngatsë rë me cama cjuarcun vi. Peru ngayun matsejen ne, catuhun Jesús cojo xutaxa rë. Hane ngajan xcun gobernador Pilatu matsejen ne, hora xi meje tsismi me Jesús ne, catuun cahndë́. \v 14 Jesús jan ne, hatuxa tjengui me Nina cojo yëjë xahasen rë me, hatuxa cjuaquixi xi sahmi me. Peru ngayun matsejen ne, canitjungun me. Hane cahndë́ rë xi chjahyun rë Pilatu xi tsismi me Jesús matsejen ne, cachjahyun rë me xi tsismi me ngu cha tsiquehen. \v 15 Hane Jesús, me xi sua cjuahñu naja ne, ngayun catuhun me xi cahme me. Peru Nina matsejen ne, catsicuya me Jesús jan cjuahñu. Hane ngayin ne, hisca cahyin me quihndë xi tacun nga me cjuahñu. \v 16 Cha xi cuijyihi tichutsujun vi ne, ha hyun yo cha. Casacu rë ntsacu cha ngahñu ta, tsëhë xi ngayin matsejen ne, mangutacuín cojo Jesús. Hacuaha ngatsë rë xi cuatjin mangutacuín cojo Jesús ne, vëhë casahmi xi camandaja cha sacuahatjin xi cahyun ngayujun ni. \p \v 17 ’Quihndë ne, ha hvë ta ngayujun ni cojo yëjë xutaxa rë yungun naja matsejen ne, hya xi catuhun Jesús xi cahme me ne, hyúun yo xi canihñu cojo. \v 18 Peru Nina matsejen ne, cuatjin casahmi me xi cavetjucaa cjua xi cachja yëjë ni profeta cojo xutachanga naja hatsëë nixtin hya xi cachja profeta jan, tsëhë cjuañihi xi cuatju ngu me xi tsingatju naja Nina nchujun ni nguini. \v 19 Vëhë xi meje rë xi nindeyun cjuatacun nuju, tisuhun ndiya rë Nina, cojo sa xi Nina matsejen ne, cjuahaxin me yëjë ni jyë́ nuju. \v 20 Xi cuatjin nihñu ne, Nina ne, sua me cahndë́ xi cjuahajenda hitsë xahasen naja. Hacuaha xi cuatjin ne, tsingatju nga naja me Jesús ta, tsëhë xi ha me vëhë xi cachja Nina hisca hatsëë xi cjuaha me xa xi cuaxëtje naja me. \v 21 Peru Jesús jan ne, meje rë xi cuejña sa me ngajan ngahnga hisca xi Nina ne, cuya sahmi ndaja nga me yëjë ni xcusun, sacuatjin xi ha cachja profeta rë me, hya xi cachja me cojo xutachanga naja cjua rë Nina hatsëë nixtin. \v 22 Xutachanga naja Moisés matsejen ne, cuitjin cachja me ngu cjua xi catsingatju Nina tsëhë me hatsëë: “Nina ne, sahmi me xi cuetjujñi ngajñi nuju ngu xi cuma profeta sacuaha ngahan. Tetuhunrcun yëjë cjua xi cuichja me cojo nuju ta, \v 23 sa xi yo xi cuetaharcuaain cjua rë profeta jan ne, hatuxa cueya, ha quihndë cuejñaai ngajñi naja ngayaan xuta rë Nina.” Cuahaxutjin cachja Pedru cjua rë Moisés. \p \v 24 Sehe cachja sa Pedru cojo xuta cuitjin: \p ―‍Hacuahanitjin yëjë profeta, xi cavetsihin cojo xutachanga naja Samuel cojo xi canduvaniji sa ne, jemu cachja me tsëhë xcusun xi camá nixtin xi nechan vi. \v 25 Cjuandaja xi cachja Nina xi sua me xutachanga naja nchujun ni nguini ne, vëhë cjuandaja xi tisua naja me quihndë. Hacuaha compromisu xi casahmi me cojo xutachanga naja matsejen ne, tisahmichihin me cojo naja quihndë. Nina ne, casahmi me compromisu jan nixtin xi cachja me cojo xutachanga naja Abraham cuitjin: “Ngatsë rë ngu xuta tjë riji ne, ngahan ne, tsinchácun yëjë ni xuta ngasunhndë.” Cuatjin cachja Nina cojo Abraham. \v 26 Sehe ngajan xi Nina matsejen ne, hya xi cavaxijin me Jesús xi cjuaha xa rë me ne, tjun tjun ngayaan xuta tjë rë Israel catsingatju naja Nina me. Cuatjin xi tsinchacun naja me xi cuetjunxeen jima ngu ngayaan tsëhë ndiya tsehen xi tivanguen. ―‍Cuahaxutjin cachja Pedru cojo xuta. \c 4 \s1 Casua Pedru cojo Juan cjuaquixi rë me \p \v 1 Hya xi camá ne, Pedru cojo Juan ne, tichja cuaha sa me cojo xutacjín jan, hora xi cafehe xu ngujo nahmi. Hacuaha cha mayu rë yungun xi matitjun cojo ngujo sa cha saduceo ne, cafehe xu cha cojo nahmi xi cuacun jan. \v 2 Hane jemu xti má rë yëjë me ta, tsëhë xi tivicuya apóstol jan xuta, tichja me xi ngatsë rë xi catsicuya Nina Jesús cjuahñu ne, vëhë xi machaya naja xi cuechú nixtin ne, tsicuya nga Nina yëjë ni nima cjuahñu. \v 3 Hya xi camá ne, cachjaha rë Pedru cojo Juan. Peru tsëhë xi ha quiji xu hora ne, tu caxincha ni me ndavaya. \v 4 Peru jemu cjín xuta xi cahndë cjua rë apóstol jan ne, camacjain xu rë me. Vëhë xi yëjë xuta xihin xi macjain rë ne, sacuaha hñú mil xu camá me, cojo me xi hatsëë camacjain rë cojo me xi sehe camacjain rë. \p \v 5 Xi camá nchujun jan ne, ngujo xutaxa rë yungun cojo ngujo xuta changá cojo ngujo cha xi vicuya cjuachacun ne, camatangun xu me ngajan Jerusalén. \v 6 Camatangun me cojo Anás, me xi matitjun tsëhë yëjë ni nahmi, cojo Caifás, cojo Juan, cojo Alejandru, cojo yëjë sa me xi xuta rë me xi matitjun tsëhë nahmi jan. \v 7 Hya xi camá xu ne, catsingatju me quiji chjahá rë Pedru cojo Juan, caviyuju me me cavasencja jan ne, sehe cavinenguise me me cuitjin: \p ―‍¿Hacutjin canihñu xi camá camandaja cha hmu rë jan? ¿Yo casua nuju chuva rë xi cuatjin canihñu? ―‍Cuatjin cavinenguise me. \p \v 8 Ngajan xi Pedru ne, cojo ngahñu rë Hasen rë Nina xi quitsë rë xahasen rë me ne, cuitjin cafayangui xu me: \p ―‍Ngayun xi má ngayun xutaxa rë tsajan, ngayun xi má ngayun xuta changá naja matsejen ne, \v 9 quihndë xi meje cumachaya nuju hacutjin canihñi ngu cjuandaja xi camandaja ngu cha hmu rë. \v 10 Nguehe cuinújin cojo nuju cojo sa xi cumachaya rë yëjë ni xuta tjë rë Israel ta cha hmu rë vi ne, nguehe secun cha xcun ngayujun ni matsejen ta, tsëhë xi camandaja cha ngatsë rë ngahñu rë Jesucristu, me xi tsëhë nandya Nasaret. Ngayun ne, catuhun me xi cahme me xcun cru, peru Nina matsejen ne, catsicuya rë me cjuahñu. \v 11 Me vëhë xi canitjungun ta, tsëhë xi xi má nuju matsejen ne, machjiriin camahani Jesucristu. Canitjungun me sacuaha tsitjungui chjinevexo ngu ndyojo xi chuyiin rë me tsëhë. Peru quihndë matsejen ne, camatitjun me tsajan ngayejen ni, sacuaha ndyojo ngahñu rë ndihya. \v 12 Tsajin sa yo xi cuaxëtje naja. Tsajin sa ngu xuta nguehe ngasunhndë xi catsingatju Nina xi cuma cuaxëtje naja. ―‍Cuahaxutjin cachja Pedru. \p \v 13 Hya xi camá xu ne, cavëë xuta xi cuacun jan xi Pedru cojo Juan ne, tsacjuiin camahani me xi sua me cjuaquixi rë me, hacuaha cavacun rë xuta jan xi Pedru cojo Juan ne, xuta yuma me, xi hisca cavutayaain me cjuachacun. Ngajan xi xuta jan ne, jemu quijircun rë me. Hacuaha ha vëë me xi Pedru cojo Juan ne, hacui me xi catsujyihiya cojo Jesús. \v 14 Hane tsëhë xi cha xi camandaja jan ne, ngajan secun tangun xu cha cojo Pedru cojo Juan ne, vëhë xi sacuinyiin rë xuta xi cuacun jan hacutjin cuma xi cuichja me condra tsëhë Pedru cojo Juan. \v 15 Hya xi camá ne, cavaxë me Pedru cojo Juan cojo cha xi camandaja jan candatsen. Sehe cavisiajmicjín sa me cojo xicjin me. \v 16 Cuitjin cachja me: \p ―‍¿Mé xi ndatjin nihña cojo cha xi cuacun vë? Yëjë ni xuta nandya ne, ha camachaya rë me tsëhë cjuarcun jyë xi casahmi cha. Hane cumaji cuinújan xi quixiin. \v 17 Peru cojo sa xi hacuiin cuitsojo sa cjuacjintacun vihi ngajñi rë xuta nandya ne, cuinchanrcun rë cha. Cuinújan cojo rë cha ta ha quihndë cuichjaain sa cha tsëhë nima vëhë cojo xuta. ―‍Cuahaxutjin cavisiajmicjín xuta xi cuacun jan cojo xicjin me. \p \v 18 Hya xi camá ne, cajindaya nga xuta xi cuacun jan Pedru cojo Juan, sehe cachja xu me cojo me xi ha quihndë cuyaain cuichja me tsëhë Jesús cojo xuta. \v 19 Peru Pedru cojo Juan ne, cuitjin cafayangui me: \p ―‍Xi má nuju suvun ne, ¿jarë xi hitsë sa chuya rë Nina? ¿Há xi cuinuhyin tsujun ne?, o há tsajin ne, ¿há xi cuinuhyin tsëhë me? \v 20 Peru ngayin matsejen ne, hatuxa cumajin nisejyin xi cuinújin cjuandaja xi canuhyin cojo xcusun xi cahyin. ―‍Cuatjin xu cafayangui me. \p \v 21 Hya xi camá ne, xuta xi cuacun jan ne, cavincharcun sa xu me Pedru cojo Juan, sehe cavëhëndaya xu me. Casacuinyiin rë me hacutjin sahmi me castigu me ta, tsëhë xi yëjë ni xuta tichja me xi jemu jyë hnga Nina cojo Hasen rë me, ngatsë rë cjuarcun xi cuatjin camá jan. \v 22 Cha xi camandaja ngatsë rë cjuarcun jan ne, ha vatju yachan nu xu tjin rë cha. \s1 Cafehya sa xuta ladu rë Jesús ngahñu cojo Nina \p \v 23 Hya xi camá ne, xi tu camandaya Pedru cojo Juan ne, quijitjengui sa xu me xuta xi yahnga xi hacuaha ladu rë Jesús, sehe casuacuenda me yëjë cjua xi cachja xuta xi cuacun jan cojo rë me. \v 24 Hya xi cahndë me xi yahnga jan cjua xi cachja Pedru cojo Juan ne, ngu tangun ni cachja me xi cafehya rë me Nina cuitjin: \p ―‍Ngayun Nai niji. Ngayun xi canihñu ngahnga, canihñu nangui, canihñu ndachacun, hacuaha canihñu yëjë ni xcusun xi siu jan ne, \v 25 cojo Hasen nuju ne, cachuxuhun cjuatacun rë xutachanga niji David, me xi casahmi xa nuju. Hane me vëhë ne, cuitjin cachja me cjua xi catuhun rë me: \q1 ¿Má rcu hngacacun xuta? \q1 ¿Mé má cuatjin tsingatahacacun me ngu cjuatacun tsehen xi tsajin mé machjirëhë? \q1 \v 26 Me xi matitjun tsëhë jingu sa nangui, cojo xutaxa rë jingu sa nandya ne, \q1 matangun me xi sahmi me condra Nina hacuaha sahmi me condra me xi tsingatju Nina xi cuaxëtje naja. \m Cuatjin cachja xutachanga niji David. \p \v 27 ’Hacuaha cavetjucaa jain cjua vëhë ta, tsëhë xi ha nguehe nandya vihi ne, cuatjin camatangun Herodes cojo Poncio Pilatu cojo xutaxín cojo xuta tjë rë Israel. Camatangun me xi cuacun vëhë xi sahmi condra me Jesús, me xi hatuxa sahmi xa nuju cojo yëjë xahasen rë, me xi ngayun caningatjun ngasunhndë. \v 28 Cuatjin casahmi me yëjë hacutjin xi ha cavejñu cjuatacun nuju hatsëë xi cuma ta, tsëhë xi cuatjin meje nuju ngayun. \v 29 Quihndë ne, ngayun xi Nai niji ngayun ne, chjuhuncuendun cjua xi cachja xuta xi cuacun vë hacutjin xi choho sahmi me cojo niji. Hane ngayin xi má ngayin mosu hndixahan nuju ne, tuhun niji hitsë ngahñu xi rcuiin camahani xi cuinújin cjua nuju cojo xuta. \v 30 Hacuaha cojo ngahñu nuju ne, nihñu xi cuma ndaja xuta hmu rë, hacuaha nihñu hitsë cjuarcun xi cueyinnanguin ñihi rë Jesús, me xi hatuxa sahmi xa nuju cojo yëjë xahasen rë. ―‍Cuatjin xu cafehya rë me Nina. \p \v 31 Hane xi cajnetaha casahmi xuta ladu rë Jesús jan oración ne, cafani nangui ngajan hiscan tjin tangun xu me. Hane cojo Hasen rë Nina ne, catsë rë xahasen rë yëjë ni me, sehe cavetsihin cachja me nguñaja cacun me cjua rë Nina cojo xuta. \s1 Casahmi tangun me yëjë xcusun xi tjin rë me \p \v 32 Quihndë ne, ngayëjë ni me xi cuatjin camangu cacun me cojo Jesús ne, ngu cjuatacun ni rë me, ngu xahasen xu ni rë me. Hacuaha hisca ngu me cachjaain me xi yëjë ni xi tjin rë me ne, tsëhë suvá me ta xi tsëhë me ne, hacuaha tsëhë xu yëjë xicjin me. \v 33 Hane cojo ngahñu jyë xi casua Nina apóstol xi cuacun jan ne, cuatjin quijinduju me casua me camachaya rë xuta hacutjin catsicuya Nina Nai naja Jesús cjuahñu. Hane jercu casua Nina cjuandaja rë me cojo yëjë xuta ladu rë me. \v 34 Hacuaha ngajñi rë me xi cuacun jan ne, tsajin xu hisca ngu me xi tjin rë cjuachaja ta, tsëhë xi yëjë me xi nai rë ngu rquí nangui o sa xi ngu ndihya ne, viteña me, sehe fi cani me chji rë jan \v 35 tsja apóstol. Sehe ngajan xi apóstol xi cuacun jan ne, vatëcja xu me ngajñi rë yëjë xuta, ha tucutjin cjuachaja xi tjin rë xuta jan. \v 36 Hacuaha cuatjin casahmi ngu cha xi hmí rë José, ngu cha xi casuañihi apóstol ngu ñihi xi ma jo xi hmí Bernabé, ñihi xi meje cuichja cuitjin: Ngu Cha Xi Sua Cjuetacun. Cha vëhë ne, tjë rë Leví má cha, peru catsin xu cha ngajan ngu nangui hiscan xi hmí rë Chipre. \v 37 Hane cha vëhë ne, caviteña cha ngu rquí nangui xi tjin rë cha, sehe quiji cani cha chji rë, cafahatsja apóstol. \c 5 \s1 Cha Ananías cojo na Safira \p \v 1 Peru ngu nga cha xi hmí rë Ananías cojo na Safira chjuun rë cha ne, hacuaha caviteña xu cha ngu rquí nangui. \v 2 Peru cafahaxin suvá cha hitsë tujún jan, sehe quiji cani cha hitsë tujún xi cavangui jan tsja apóstol, sacuaha xi ha vëhë yëjë ni chji rë nangui jan. Hane na chjuun rë cha jan ne, hacuaha vëë xu na xi cuatjin casahmi cha. \v 3 Ngajan xi cachjataha xu Pedru cha cuitjin: \p ―‍¿Mé má cuatjin caningatihin xi catsë Satanás xahasen riji, ngaye Ananías? ¡Xitsehen vëhë casahmi xi cachjehexin sove hitsë tujún tsëhë chji rë nangui xi caviteñi! ¡Xitsehen vëhë casahmi xi meje cuindache rë Hasen rë Nina! \v 4 Xi chaja sa cuiteñi nangui jan ne, ha hye ta tsiji. Hacuaha ngu ndiya xi ha caviteñi ne, hacuaha hye ta tujún rë ne, tsiji. ¿Mé má cuatjin caningatehetacuin xi nihñi ngu cjuatacun tsehen vi ni? Hacuiin ngayin ni xuta xi meje cuindache niji ta hisca cojo Nina meje cuindache rë me. ―‍Cuatjin cachja Pedru. \p \v 5 Xi tu cahndë cha Ananías cjua jan ne, caticja cha, hane cahme xu cha. Hane yëjë xuta xi camachaya rë cjuacjintacun jan ne, jemu catsacjun camaha xu ni me camá. \v 6 Ngajan xi ngujo cha ne, cavaxtë cha nima ngu tsjian ne, sehe cafaha cha quiji caveyaniji cha. \p \v 7 Hya xi camá ne, xi cavatju sacuaha chuva rë jyan hora xi cahme nima jan ne, cafehe xu chjuun rë nima ngajan hiscan siu apóstol jan. Peru cjëë cumachaya rë na hacutjin xi cavatju nima xihin rë na camá. \v 8 Ngajan xi cavinenguise xu Pedru na cuitjin: \p ―‍Tinoje cojo ná. ¿Há caviteñu nangui sacuatjin chji vihi? \p ―‍Juun. Chji vëhë caviteñi. ―‍Cuahaxutjin cachja na. \p \v 9 Sehe ngajan xi cavinenguise nga xu Pedru na cuitjin: \p ―‍¿Mé má cuatjin sacuaha catsingataha cacun nima xihin riji ne, cuatjin caningatehetacuin xi meje cuindachun Hasen rë Nina? Chutsijin ta cuacun cha xi quiji caveyaniji rë nima xihin riji nduva cha jan. Quihndë ne, hacuaha cojo ngaye cuatjin cuatji cuma. ―‍Cuatjin cachja Pedru. \p \v 10 Ha hora vëhë ni ne, caticja xu na hiscan secun Pedru, hane cahme na. Xi tu cavisehen nga cha xi cuacun jan ne, ha cahme xu na xi tu cavëë cha. Sehe ngajan xi cafaha cha nima jan, quiji caveyaniji cha tjehen rë hiscan caseyaniji nima xihin rë. \v 11 Hya xi camá ne, yëjë xuta rë yungun cojo yëjë sa xuta xi camachaya xu rë cjuacjintacun jan ne, jemu catsacjun camahani me camá. \s1 Casahmi apóstol cjuarcun \p \v 12 Hacuaha apóstol xi cuacun jan ne, jemu cjín cjuarcun xi casahmi xu me ngajñi rë xuta nandya. Hane ngajan ndatsen yungun xi matitjun, hiscan ngahma Ndihya Tsëhë Salomón ne, ngajan xu ma tangun yëjë xuta ladu rë Jesús. \v 13 Peru xuta xi hacuiin ladu rë Jesús me ne, hisca vetjiin cacun me xi cuma tiña me ngajan, handasa yëjë xuta jemu ndaja chja me tsëhë xuta ladu rë Jesús jan. \v 14 Peru hacuaha jemu cjín sa xuta sa chjuun sa xihin me ne, jimangu cacun xu me cojo Jesús, hacuaha jima tangun me cojo xuta ladu rë Jesús. \v 15 Hacuaha jemu cjín xuta ne, vaxë me xuta hmu rë, viyuju me me xcun nijña ngajan ndiyatë, cojo sa xi hora xi cuatju xu Pedru ne, ndastu tjahnguen rë me satë rë xuta hmu rë xi cuacun jan, hane cumandaja me. \v 16 Hacuaha jemu cjín camaha xu ni xuta nandya tahndee rë Jerusalén ne, ficojo me xuta hmu rë hacuaha cojo me xi hincha xitsehen xahasen rë, ngajan Jerusalén. Hane camandaja ngayëjë xu ni me. \s1 Cavatju apóstol cjuañihi \p \v 17 Hya xi camá ne, nahmi xi matitjun tsëhë yëjë ni nahmi, cojo yëjë sa xuta saduceo xi tjin tangun cojo rë me ne, jercu camaxín camaha xu ni rë me. \v 18 Vëhë xi cachjaha rë apóstol, caxincha me ndavaya. \v 19 Peru hya xi camanguixun ne, ngu ángel tsëhë Nina quiji cavuxaha xu tingotjo ndavaya, sehe cavaxë rë apóstol xi cuacun jan. Hya xi cavetju me ne, cachja ángel jan cojo rë me cuitjin: \p \v 20 ―‍Tángun yungun xi matitjun ne, tuhuncuendun rë xuta yëjë ni cjua tsëhë ndiya xatsë xi tisua nuju Nina. ―‍Cuatjin cachja ángel jan. \p \v 21 Ngajan xi apóstol jan ne, casahmi me sacuatjin cachja ángel. Vëhë xi, xi casahasen xi camá nchujun ne, quiji xu me yungun xi matitjun. Hane xi cafehe me ndatsen yungun jan ne, cavetsihin casuacuenda me xuta cjua tsëhë ndiya xatsë jan. \p Hacuaha sacuaha hora vëhë ne, nahmi xi matitjun cojo xuta xi tjin tangun cojo rë me ne, casahmi tangun xu me yëjë xuta changá tsëhë xuta tjë rë Israel xi cuma ngu junta jyë. Sehe catsingatju me ngujo cha nísë xi cjue cuaxë xu cha apóstol tsëhë ndavaya, cjuecojo cha me hiscan tijima junta. \v 22 Peru xi cafehe cha ngajan ndavaya jan ne, casacuiin xu rë cha me. Ngajan xi cavuya quiji casuacuenda cha xuta changá jan cuitjin: \p \v 23 ―‍Xi cafihin tingotjo ndavaya jan ne, nda ndaja tichjáhñu, hacuaha cha xi sahmi cuidadu jan ne, hinchacun cha tingotjo jan. Peru xi catuxaha tingotjo ne, tsajin yo casacu niji xi hincha cahntsua. ―‍Cuatjin casuacuenda cha. \p \v 24 Ngajan xi cha mayu yungun cojo yëjë nahmi xi matitjun ne, hya xi cahndë xu me cjua vëhë ne, jemu cavinenguise xicjin me tsëhë xcusun xi camá jan. \v 25 Hane ha hora vëhë ni ne, cafehe xu ngu cha xi cachja cojo rë me cuitjin: \p ―‍Nijyun tacún. Ngu xa xi nduva ngahan ne, cha xi cuacun cavinchun ndavaya jan ne, hinchatahá cha ndatsen yungun, tichja cha cojo xuta. ―‍Cuatjin cachja cha xi cafehe jan. \p \v 26 Sehe ngajan xi cha mayu yungun jan ne, quiji cha cojo cha nísë, quijijaha xu cha apóstol xi cuacun jan. Hane xi cafaha cha me ne, quijicojo cha me hiscan tijima junta, peru hacuiin cojo cjuachan ta, tsëhë xi jemu tsacjun xu cha xuta nandya, sá tu cuetaha me cha ndyojo. \v 27 Hya xi cafehecojo cha me jan ne, sehe caviyuju cha me xcun nahmi cojo xuta changá xi cuacun jan. Ngajan xi nahmi xi matitjun ne, cachja xu me cojo rë me cuitjin: \p \v 28 ―‍Ha canújin cojo nuju ta ha quihndë cuyuun cuinújun tsëhë nima vëhë cojo xuta. Peru quihndë ne, caninguitsujun sa cjuachacun nuju jingujyë nandya Jerusalén, hacuaha meje ningatjunsun jyë́ tsëhë cjuaveya rë nima vëhë ngaxtin ngayin. \p \v 29 Ngajan xi Pedru cojo apóstol xi yahnga xu jan ne, cuitjin cafayangui me: \p ―‍Meje rë xi cuinuhyan tsëhë Nina cahndë́ rë xi cuinuhyan tsëhë xuta. \v 30 Ngayun matsejen ne, catuhun Jesús xi catyangui me xcun ngu cru, hane ngajan cahme me. Peru Nina rë xutachanga naja matsejen ne, catsicuya me Jesús cjuahñu. \v 31 Hane Jesús vë matsejen ne, casahmi jyë casahmi hnga Nina me, hacuaha cavejña me Jesús ladu quixi tsëhë me, xi cumatitjun Jesús tsajan hacuaha cuaxëtje naja me. Cuatjin casahmi Nina, cojo sa xi ngayaan xuta tjë rë Israel matsejen ne, nindeyan cjuatacun naja hacuaha tsinchataha naja me tsëhë jyë́ naja. \v 32 Ngayin matsejen ne, cahyin xcusun vëhë, vëhë xi titihín jimachaya rë xuta. Hacuaha Hasen rë Nina matsejen ne, cuatjin tisua jimachaya rë xuta tsëhë xcusun xi camá jan. Hane Nina ne, casua me Hasen rë me cojo xuta xi vihndë tsëhë me. ―‍Cuatjin cafayangui apóstol jan. \p \v 33 Ngajan xi yëjë me xi cuacun tisahmi xu junta jan ne, hya xi cahndë me cjua xi cachja apóstol jan ne, jercu camacjan camahani rë me. Hisca meje tsiquehen xu me apóstol jan. \v 34 Peru ngajñi rë xuta xi sahmi junta jan ne, jiyajñi ngu me xi vicuya cjuachacun xi hmí rë Gamaliel, ngu xuta fariseo. Hane yëjë ni xuta ne, jemu faharcun xu me me. Gamaliel jan ne, casecunvasen me, sehe cavitexa me xi cuetjuxin apóstol ngu hora lihndi candatsen. \v 35 Sehe cachja xu me cojo xuta xi tisahmi junta jan cuitjin: \p ―‍Ngayujun ngarcun ni xuta tjë rë Israel matsejen ne, nechun cuidadu sa xi mé meje nihñu cojo cha xi cuacun vë. \v 36 Ninguitsjun ta hatsëë nixtin matsejen ne, cavetjujñi nima cha Teudas ngajñi rë xuta. Jercu cachja nima xi jemu cha venguichji rë cha, hane sacuaha ñuju cientu xihin cavisehen ladu rë nima. Hya xi camá ne, catsiquehen xuta nima, hane yëjë ni xuta ladu rë nima jan ne, cavitsojo me, hane ngajan cafë cjuandya xi casahmi me. \v 37 Hane xi camá ngascan ne, sacuaha nixtin xi camá censu matsejen ne, hacuaha cavetjujñi nima Judas, cha Galilea. Cavindacha nima xuta, hane jemu cavisehen me ladu rë nima. Peru nima vëhë matsejen ne, hacuanitjin ni cahme. Hane yëjë ni xuta ladu rë nima jan ne, cafë me cavitsojo me. \v 38 Vëhë xi nguehe cuichjá cojo nuju ta mijí rë xi nihñu cjuahngatacun cojo cha xi cuacun vë. Mijí rë xi chasen cha ta, sa xi suvá cjuatacun ni rë xuta xi tijima matsejen ne, cjuëya suvá vë. \v 39 Peru sa xi cjuatacun rë Nina xi tijima ne, cumaji cuichancjan cjuatacun rë cha. Ndaja cuidadu, sá tu cuechú nixtin xi cumachaya naja ne, Nina tichicjaan cojo rë me. ―‍Cuatjin cachja Gamaliel. \p Hya xi cajnetaha cachja Gamaliel cuatjin ne, yëjë ni xuta xi tisahmi junta jan ne, cajne cacun me. \v 40 Ngajan xi cajindaya nga me apóstol jan, sehe cavitexa me casehen rë. Hya xi camá ne, cachja xu me cojo rë apóstol xi ha quihndë cuyaain cuichja me tsëhë Jesús cojo xuta, sehe cavëhëndaya xuta jan me. \v 41 Ngajan xi apóstol jan ne, cavetjuxin xu me tsëhë hiscan jima junta jan. Hane jemu ndama camahani rë me xi cavechú chuva rë xi choho cavatju me camá ngatsë rë Jesús. \v 42 Peru nchunchujun ni ne, ngajan ndatsen yungun cojo ndava xuta ne, casejyiin xu xi casua me camachaya rë xuta cjuandajyihi xi chja xi Jesús ne, hacui me xi catsingatju Nina. \c 6 \s1 Catuxijin rë yatu cha xi cuisecoo rë apóstol \p \v 1 Hya xi camá ne, xi quiji sa nixtin ne, camacjín sa xuta ladu rë Jesús. Hane ngajñi rë me xi cuacun vëhë ne, me xi visiajmi hne griego ne, cavetsihin cavinchajyë xu me me xi visiajmi hne rë xuta tjë rë Israel. Jyë́ xi cavincha xu me ne, yachjin cahan tsëhë ngajñi rë me ne, ndajin xu má cuenda me nchunchujun ni hora xi ticja xcusun xi satë rë me xingu xingu me xi tjin rë cjuachaja. \v 2 Ngajan xi apóstol xi tejó jan ne, cajindayavaha me yëjë sa xuta ladu rë Jesús, sehe cachja xu ngu apóstol jan cuitjin: \p ―‍Ndajintjin xi tu fë tu vetsihin vejñixin cjua rë Nina ngatsë rë xi chjihincuendin cjuacjintacun xi ma cuenda nchunchujun ni. \v 3 Vëhë xi ngayujun ni ne, naxujun ngajñi nuju yatu xihin xi tsajin mé cún mé má hacuaha quitsë rë xahasen rë cojo Hasen rë Nina hacuaha vechútaha cjuatacun rë. Sehe tahan rë xa xi cjuahacuenda cjuacjintacun vëhë. \v 4 Xi cuatjin ne, ngayin ne, tihín yojo niji cojo xa xi nihñi oración hacuaha tihín cumachaya rë xuta cjua rë Nina. ―‍Cuatjin cachja apóstol jan. \p \v 5 Hane jemu cachuya xu rë yëjë xuta xi cuacun jan cjua xi cachja apóstol jan. Sehe ngajan xi cavaxijin xu me yatu xihin xi cuicun vi: Esteban, ngu xihin xi jemu mangucacun cojo Jesús hacuaha quitsë rë xahasen rë cojo Hasen rë Nina; Felipe; Prócoro; Nicanor; Timón; Parmenas; cojo Nicolás, ngu xutaxín xi hacuiin xuta tjë rë Israel, peru camacjain rë me Nina rë xuta tjë rë Israel. Nicolás jan ne, canduva me ngu nandya xi hmí rë Antioquía. \v 6 Hya xi camá xu ne, quijicojo xuta jan xihin xi cavaxijin me jan xcun apóstol. Sehe apóstol jan ne, casahmi me oración, sehe cavisanetsja xu me xihin xi cuacun jan xi suaxa rë me. \p \v 7 Xi quiji sa nixtin ne, xuta Jerusalén ne, jemu jima chaya sa xu rë me cjua rë Nina, hacuaha jercu jima cjín sa xuta ladu rë Jesús ngajan Jerusalén. Hisca nahmi ne, jemu cjín me xi jimangu cacun xu me cojo cjuandajyihi xi chja tsëhë Jesús. \s1 Caxinchajyë rë Esteban \p \v 8 Nixtin hya ne, Esteban, ngu xihin xi hacuaha cojo cavaxijin xuta jan ne, quitsë rë xahasen rë me cjuandaja rë Nina, hacuaha quitsë rë me ngahñu rë Nina. Vëhë xi jemu tisahmi xu me cjuarcun ngajñi rë xuta. \v 9 Peru ngujo cha tsëhë yungun xi hmí rë Yungun Rë Hndixahan Xi Ha Ndaya Tjin ne, cojo xu cha ma tangun cha cojo cha nandya Cirene, cha nandya Alejandría, cha estadu Cilicia, cojo cha estadu Asia, xi cuisiajmi cha. Cavechú ngu nixtin xi camatangun xu cha xi cuacun vë cojo Esteban ne, cavetsihin cafahataha cha me. \v 10 Peru ngatsë rë xi Hasen rë Nina jemu casua rë me cjuatacun xi cuisiajmi me cojo cha ne, cacaain xu rë cha casahmi condra cha cjua rë me. \v 11 Hya xi camá ne, cavanguisehma xu cha ngujo cha xi cuichja cjuandesu cuitjin: \p ―‍Canuhyin xi choho cachja cha xi cuajyihi vë tsëhë Moisés hacuaha choho cachja cha tsëhë Nina. ―‍Cuatjin cuichja cha. \p \v 12 Hane xi cachja cha cjuandesu vëhë ne, casahmi cha xi yëjë xuta cojo xuta changá cojo cha xi vicuya cjuachacun ne, jemu camaxti xu rë me. Ngajan xi cachjahá rë Esteban, quiji chani rë me xcun yëjë xuta xi matitjun. Sehe casahmi me xi matitjun jan ngu junta. \v 13 Ngajan xi cha xi cuacun jan ne, cuitjin cachja xu cha cjuandesu hora xi cavinchajyë cha Esteban: \p ―‍Cha xi cuijyihi vi ne, sejyiin cha xi choho chja cha tsëhë yungun rë Nina xi matitjun vi. Sejyiin cha xi choho chja cha tsëhë ley rë yungun naja. \v 14 Hacuaha canuhyin xi cachja cha xi Jesús, cha Nasaret vë ne, tsinguetsun cha yungun naja vi hacuaha tsindeya cha xcusun xi cavejña xutachanga naja Moisés hatsëë hacutjin nihña. ―‍Cuatjin cavinchajyë cha me. \p \v 15 Ngajan xi yëjë xuta xi siu xu xcun junta jan ne, cavutsejenndaja me Esteban. Hane cavëë me xi xcun Esteban ne, tangun jyihi xu cojo xcun ngu ángel. \c 7 \s1 Casua Esteban cjuaquixi rë me \p \v 1 Hya xi camá ne, nahmi xi matitjun xu jan ne, cavinenguise me Esteban cuitjin: \p ―‍¿Há quixi cjua xi chja cha xi cuacun vë? ―‍Cuatjin xu cachja me. \p \v 2 Hane Esteban ne, cuitjin xu cavetsihin casua me cjuaquixi rë me: \p ―‍Ngayujun ni quihndi nandya, ngayujun ni xuta changá matsejen ne, tisiñuju cjua xi cuichjá cojo nuju vi. Nina naja, xi jemu jyë hnga camahani me cojo hasen rë me matsejen ne, cajnetsejen me cachja me cojo xutachanga naja Abraham, hya xi tacun cuaha Abraham táha ladu tsëhë nangui Mesopotamia, hya xi chaja sa cjue setaha cahndë́ me ngajan Harán. \v 3 Hane cachja Nina cojo rë me cuitjin: “Nismitacuin nangui riji. Nismitacuin xuta riji. Hane tihin ngajan ngu nangui cjin, tuyani ni hiscan xi ngahan tsingácun ri.” Cuatjin cachja Nina. \v 4 Ngajan xi Abraham matsejen ne, cavetju me tsëhë nangui rë me, nangui xi hmí Mesopotamia, hiscan xi caviyuju xuta nangui rë me, xuta Caldea. Cavetju me quiji casetahacahndë me ngajan nandya Harán. Hane xi cavatju cahme nahmi rë me ne, Nina casahmi me xi cavetju nga Abraham tsëhë Harán, canduva casetahacahndë me nguehe nangui hiscan xi nechan quihndë. \v 5 Peru xi ngutjen ni ne, casuaain Nina me hisca hitsë nangui vihi xi cuma tsëhë me ta xi cachja me ne, hisca xi cuma ngascan ne, sehe sua me nangui vihi xi cuma tsëhë Abraham, cojo yëjë sa xuta tjë rë me xi cuinduva ngascan. Hya xi cachja Nina cojo rë me cuatjin ne, cjëë sacú rë chjuun rë Abraham quihndi. \v 6 Hacuaha cachja sa Nina cojo Abraham cuitjin: “Cuechú nixtin xi xuta tjë riji ne, cjue cuiyujutaha me ngu nangui cjin. Hane xuta xi nangui rë jan ne, sahmi me mosu hndixahan rë me xuta xi cuacun tjë riji vë, hacuaha jemu choho sahmi me cojo rë me. Ñuju cientu nu xi cuatjin sahmi me xcusun vëhë. \v 7 Peru cuechú nixtin xi ngahan ne, sahme castigu xuta xi nangui rë jan. Hane xi cuatju xcusun vëhë ne, sehe cuetju xuta tjë riji ne, cuya cuinduva nga me nguehe cahndë́ vihi, hane nguehe cjuaharcun cjuahajeya ná me.” Cuatjin cachja Nina cojo Abraham. \v 8 Hane cojo sa xi cuma tsejen xi camangu cacun Abraham cojo compromisu xi casahmi Nina cojo rë me matsejen ne, cavejña Nina ngu xcusun xi xtí chuxin naja ngayaan xi xihin ngayaan. Ngajan xi hya xi cavechú jyin nixtin xi catsin Isaac, quihndi rë Abraham ne, cavatë me chuxin rë quihndi jan sacuatjin xi cachja Nina. Hane hacuanitjin ni casahmi Isaac cojo quihndi rë me Jacob. Hacuaha Jacob ne, cuatjin casahmi me cojo yëjë tejó quihndi rë me xi xutachanga naja. \p \v 9 ’Hane xi camá ngascan matsejen ne, cavechú ngu nixtin xi xutachanga naja xi quihndi rë Jacob jan ne, jemu casahmi xín cacun me cojo hntsë me xi hmí rë José. Vëhë xi caviteña me José. Hane quijicojo xuta xi cavatsë rë José jan me hisca nangui Egipto. Peru Nina ne, cavisecoo me José jan, \v 10 hacuaha cavaxëtje Nina me tsëhë yëjë cjuacjintacun xi cavatju me camá. Jemu casua Nina me cjuatacun, hacuaha jemu casua me me cjuandaja. Vëhë xi me xi matitjun tsëhë yëjë ni nación Egipto ne, jemu cachuya rë me tsëhë José jan. Vëhë xi me xi matitjun jan ne, casua me José xa xi cuitexa me jingujyë ni nación jan hacuaha cjuahacuenda me yëjë cjuacjintacun xi tjin ndava me xi matitjun jan. \p \v 11 ’Hya xi camá ne, jercu camajindya camahani jingujyë ni ladu tsëhë Egipto cojo Canaán. Jercu jyë camahani ngu cjuañihi xi cavatju xuma xutachanga naja camá. Casacuiin rë me mé xi sinë me. \v 12 Peru hya xi camachaya rë xutachanga naja Jacob xi jemu tjin xichinë ngajan Egipto matsejen ne, ngajan catsingatju me quihndi rë me ngu ndiya titjun xi cjue cuatsë me xichinë. \v 13 Hane hya xi ma jo ndiya quiji quihndi rë Jacob ngajan Egipto ne, cachja quixi José cojo hntsë me cuitjin: “Ngahan xi tsuhun ná.” Cuatjin cachja me. Hacuaha nixtin hya ne, me xi matitjun tsëhë Egipto matsejen ne, camachaya rë me yo tjë rë má José. \v 14 Sehe ngajan xi José ne, catsingatju me hntsë me jan xi cjue jaha me Jacob, nahmi rë me, cojo yëjë sa xuta rë me. Xi yëjë xuta xi cuacun vëhë ne, jyanchan tyjuhun xuta má me. \v 15 Ngajan xi Jacob cojo xuta rë me matsejen ne, quiji caviyujutaha cahndë́ me ngajan Egipto. Hane xi camachangá me ne, ngajan cahme me. Hacuaha yëjë sa xutachanga naja xi cuacun jan ne, hacuaha ngajan cahme me. \v 16 Xi camá ngascan ne, quiji chani rë yojo rë nima Jacob ngajan nandya Siquem. Ngajan caseyaniji nima tsjun xi cavatsë Abraham hatsëë, hya xi caviteña xuta rë ngu cha xi hmí rë Hamor, ngajan Siquem. \p \v 17 ’Hya xi camá ne, xi camatiña nixtin xi cuetjucaa sacuaha cjua xi ha cachja Nina cojo Abraham matsejen ne, yëjë xutachanga naja xi siutaha cahndë́ ngajan nangui Egipto ne, ha jercu cjín camahani camá me. \v 18 Sehe cavisehen nga ngu me xi xatsë xi camatitjun me ngajan nangui Egipto jan. Hane me vëhë ne, hvíin me hacutjin casahmi nima José hatsëë. \v 19 Hacuaha me vëhë ne, jemu cavindacha me xutachanga naja. Jemu choho casahmi me cojo rë me ta casahmi me ngujyë xi xutachanga jan ne, cuaxë me quihndinda rë me, cuiyuju me candatsen cojo sa xi cueya. Hane cuatjin xi ha quihndë hacuiin cuma cjín sa me. \v 20 Ngajñi rë cjuacjintacun vëhë matsejen ne, hya catsin Moisés, ngu quihndi xi jemu ndajyihi camahani. Hane quihndi jan ne, ndava nahmi rë camacha sacuaha chuva rë jyan sá. \v 21 Peru hya xi cavaxë me quihndi jan xi cueya ne, na quihndi rë me xi matitjun jan ne, cafaha na quihndi jan, hane catsicha na sacuaha quihndi rë suvá na. \v 22 Hane xi quiji sa nixtin ne, cavetsihin cavutaya Moisés yëjë ni cjuahasen xi tjin rë xuta Egipto, sehe ngajan xi camá me ngu xihin xi jercu vengui chji rë xi chja me cojo xi sahmi me. \p \v 23 ’Hya xi cavechú Moisés yachan nu matsejen ne, catsingataha cacun me xi cjue scusehenya me xuta tjë rë Israel, xuta xi tangun xutachanga rë me cojo. \v 24 Hya xi camá ne, cavëë Moisés xi ngu cha Egipto ne, tisahmi cha cjuahngatacun cojo ngu cha tjë rë Israel. Ngajan xi Moisés ne, cavisecoo me cha xi choho tivatju tijima jan. Catsiquehen me cha Egipto jan, hane cuatjin casahmingojo me. \v 25 Xi má rë Moisés matsejen ne, cuijnercu yëjë xuta tjë rë Israel xi Nina tsingatju me Moisés xi cuaxëtje me xuta jan. Peru cajnii rcu me. \v 26 Xi camá nchujun jan ne, cavechútaha me jo cha tjë rë Israel xi ticjan cha cojo xicjin cha. Hane meje cuatëcja me si xi tisahmi cha. Vëhë xi cachja me cojo cha cuitjin: “¿Mé má cuatjin nihñu cjuahngatacun cojo xingun? ta ngayun ne, tangun xutachanga nuju.” Cuatjin xu cachja Moisés. \v 27 Peru cha xi tisahmi cjuahngatacun cojo cha xingu jan ne, catsivaha cha Moisés, sehe cachja cha cojo me cuitjin: “¿Yo casuaxa nuju xi nduvun vitexun niji hacuaha nduvun nichuvun jyë́ niji? \v 28 ¿Há meje nicuhun ná ngahan sacuatjin canicuhun cha Egipto ngujña?” Cuatjin cachja cha. \v 29 Hane xi cuatjin cachja cha cojo Moisés ne, catsacjun me camá. Vëhë xi quiji cavanga me hiscan ngu nangui cjin xi hmí rë Madián, ngajan casetahacahndë me. Hane xi quiji nixtin matsejen ne, camá me nahmi rë jo quihndi xihin. \p \v 30 ’Hane hya xi cafë nga yachan nu xi casetaha Moisés ngajan ne, cavechú ngu nixtin xi cavëë me sacuaha ngu ángel ngajñi rë ndihi tsëhë ngu ya lihndi xi seti ngajan ngu xín camahani tsëhë nandya, tiña Naxi Sinaí. \v 31 Hane jemu quijircun rë Moisés xi cavëë me xcusun jan. Hane xi quijitiña sa me xi scutsejenndaja me matsejen ne, cahndë me cjua rë Nina xi cachja cuitjin: \v 32 “Ngahan xi Nina rë xutachanga riji ngahan, Nina rë Abraham cojo Isaac cojo Jacob.” Cuatjin cachja cjua rë Nina jan. Ngajan xi Moisés ne, cavetsihin ña cafatsë me xi catsacjun me camá; ha hisca quihndë cavetjiin cacun me xi scutsejen sa me. \v 33 Sehe cachja nga Nina cojo rë me cuitjin: “Naxe chuxinxtë riji ta cahndë́ hiscan sechin ne, catsinchácun. \v 34 Hacuaha nguehe cuichjá cojo ri ta ngahan ne, ha cahvë hacutjin choho tisahmi xuta Egipto cojo xuta ladu naha, hacuaha ha cahndë hacutjin tifë cacun xuta ladu naha xi choho tivatju me tijima. Vëhë xi ngahan ne, canduvajne xi cuaxëtjë me. Quihndë ne, ndove ta tsingátju ri ngajan Egipto.” Cuatjin cachja Nina cojo Moisés. \p \v 35 ’Moisés vë ne, hacui me xi catsitjungui xuta hya xi cachja xuta cuitjin: “¿Yo casuaxa nuju xi nduvun vitexun niji, hacuaha nduvun nichuvun jyë́ niji?”, chja me. Hacuaha hacui me xi Nina catsingatju rë xi cuma titjun hacuaha cuëhëndaya rë xuta. Hane sacuaha ángel xi camatsejen ngajñi ndihi rë ya lihndi jan ne, cavisecoo rë Moisés xi cuatjin casahmi me. \v 36 Hacuaha hacui me xi cavaxë rë xutachanga naja tsëhë nangui Egipto. Jemu casahmi me cjuarcun ngajan Egipto, cojo ngajan ndachacun Hani, cojo ngajan ngu xín camahani tsëhë nandya. Cahntsua yachan nu xi cuatjin casahmi me. \v 37 Moisés vë ne, hacui me xi cachja cojo xutachanga naja cuitjin: “Nina ne, cuya tsingatju nga nuju me ngu profeta xi cuetjujñi ngajñi nuju. Tsingatju nuju Nina profeta vëhë sacuatjin catsingatju ná me ngahan.” Cuatjin cachja Moisés. \v 38 Hacuaha ha hacui ni me xi casetaha cojo xutachanga naja, hya xi caviyujutaha me ngajan ngu xín camahani tsëhë nandya. Hacui me xi cachja ángel cojo rë ngajan Naxi Sinaí. Hacuaha hacui me xi cafahatsja cjua rë Nina xi sacú rë xutachanga naja hacuaha hisca cojo xi sacú naja ngayaan quihndë. \p \v 39 ’Peru xutachanga naja xi cuacun jan ne, mijí cuihndë me tsëhë Moisés. Catsitjungui me Moisés, hisca cavuya catsinguitsjen nga me nangui Egipto cahntsua xahasen rë me. \v 40 Ngajan xi cachja me cjua vihi cojo xutachanga naja Aarón, hntsë Moisés: “Nindujun sa nina xi scuxaha ndiya tsajan ta, cha Moisés vë, cha xi cavaxë naja tsëhë nación Egipto ne, hyaan mé camá rë cha xi vuyaain cha.” Cuatjin cachja xuta jan. \v 41 Ngajan xi nixtin hya ne, catsindaja xuta jan ngu nina rë me xi xcusun rë ngu hndindyaja. Hya xi camá ne, catsiquehen me ngujo chu, sehe quiji caviyuju me chu xcun nina jan. Hacuaha casahmi me suhi tsëhë nina xi catsindaja suvá me jan. \v 42 Vëhë xi Nina naja ne, catsismi cacun me xutachanga jan, cojo sa xi cjuaharcun xuta jan niñú xi siutaha ngahnga, sacuatjin catsihindu profeta xcun xujun rë Nina cjua xi cachja Nina hya xi cachja me cuitjin: \q1 Ngayujun ngarcun ni xuta tjë rë Israel matsejen ne, \q1 hya xi canicuhun chu sacuaha cjuatjo xi tuhun ná ngahan cahntsua yachan nu xi cavinechuntuhun ngajan ngu xín camahani tsëhë nandya matsejen ne, \q1 hacuiin ngahan xi cuatjin cachjuhunrcun ná ta ngayun ne, ha canindujun suvun nina xi chjuhunrcun. \q1 \v 43 Ndava nina nuju xi hmí Moloc \q1 cojo niñú rë nina nuju xi hmí Refán, jo vëhë xi cachuhunhngun catsanguncujun xi má nina nuju. \q1 Vëhë xi ngahan sahme xi cjuecojo cjuachan nuju xuta cjin sa tsëhë hiscan xi hmí Babilonia. \m Cuatjin catsihindu profeta cjua xi cachja Nina. \p \v 44 ’Hya xi caviyujutaha xutachanga naja hatsëë ngajan ngu xín camahani tsëhë nandya matsejen ne, cavejña rë me ngu ndihya tsjian hiscan camá acuerdu cojo Nina. Hane vëhë xi vëë me xi cavejña Nina cojo rë me. Ndava Nina jan matsejen ne, camandaja tutjin xi cachja Nina cojo Moisés, camandaja sacuatjin xcusun xi catsingacun Nina Moisés. \v 45 Hane hya xi cafahatsja xutachanga naja ndava Nina jan ne, hacuaha cuatjin quijicojo me ha tuyani ni xi quiji caviyujutaha nga me. Hane xi camá ngascan ne, cavechú nixtin xi cafehecojo Josué xutachanga naja nguehe nangui naja vi, nangui xi Nina cavisecoo rë xutachanga naja xi cavaxëxin me xuta xi nangui rë. Hacuaha nixtin hya xi camá cuatjin ne, hacuaha cafehecojo me ndava Nina jan. Cuatjin camá sa hisca hya xi cavechú nixtin rë xutachanga naja David. \v 46 Hane David jan matsejen ne, jemu cachuya rë Nina tsëhë me. Ngajan xi cafehya David cahndë́ cojo Nina xi tsindaja me ngu ndihya hiscan cuejña Nina. \v 47 Hane hisca xi camá ngascan ne, xutachanga naja Salomón catsindaja me ndava Nina. \v 48 Peru Nina xi matitjun matsejen ne, hacuiin vejñacahndë me ngu ndihya xi tsindaja xuta ta ¿há vitsjiin nuju hacutjin cachja ngu profeta xi cachja me cjua rë Nina cuitjin?: \q1 \v 49 Ngahnga ne, sacuaha ngu silla ndajyihi hiscan xi vitejña, \q1 hane nangui ne, sacuaha ngu yatë hiscan xi visane ntsacu, chja Nina. \q1 Tsajin yo cuma tsindaja ngu ndihya hiscan xi cuitejñacahndë, \q1 Tsajin ngu cahndë́ xi cuacun vë xi cuma cjuahájenda. \q1 \v 50 Ngahan catsindaja yëjë ni xcusun xi tjin ngasunhndë. \m Cuatjin cachja profeta jan cjua rë Nina. \p \v 51 ’Ngayujun ni ne, jercu taja camahani rcun. Xahasen nuju cojo cjuatacun nuju ne, tangun cojo xutaxín xi hatuxa macjaain rë Nina. Hatuxa nihñu condra Hasen rë Nina. Tangun camahani ngayun cojo xutachanga naja. \v 52 Hacuaha xutachanga naja ne, jercu catsujyihiya tjengui me yëjë profeta cojo cjuahngatacun. Hisca catsiquehen me profeta xi casua camachaya rë me xi sehe cuinduva ngu me xi hatuxa tyjahi jain cojo cjuatacun rë. Hane quihndë xi cafehe jain me ne, ngayun canihñu me entregadu, ngayun catuhun me xi catsiquehen xuta me. \v 53 Ngayun xi casua ángel xutachanga nuju ley rë Nina ne, hisca nuhyuun tsëhë ley vëhë. ―‍Cuatjin casua Esteban cjuaquixi rë me xcun yëjë xuta xi matitjun ngajan xcun junta. \s1 Cojo ndyojo catsiquehen xuta Esteban \p \v 54 Ngajan xi yëjë xuta xi matitjun xi cuacun tisahmi junta jan ne, hya xi cahndë me cjua xi cachja Esteban jan ne, hisca catsijanerii me nehñu me xi jercu tu camacjan camahani rë me. \v 55 Peru Esteban ne, quitsë rë xahasen rë me cojo Hasen rë Nina. Hane xi cavutsejenniji me ngahnga ne, cavëë me hasen ndajyihi rë Nina xi jercu seti camahani. Hacuaha cavëë me Jesús, secun me cojo Nina. \v 56 Ngajan xi cachja Esteban cuitjin: \p ―‍Chutsujun ni. Ngahan ne, xi tivutsején ngahnga vë ne, tsejen xi tixaha sacuaha tingotjo rë, hacuaha tsejen xi me xi Quihndi rë Xuta Jain ne, secun me cojo Nina. ―‍Cuatjin cachja Esteban. \p \v 57 Peru me xi cuacun jan ne, cavetsihin cajindayatë me hacuaha cavahahñu me tyjavañuju me, tsëhë xi mijí sa cuihndë me xi tichja Esteban. Sehe ngutjen ni ne, ngu tangun ni cavanga me quiji cavehnchun me Esteban xi cafaha me me. \v 58 Sehe cavaxëxin me me ngajan tjehen nandya, sehe cavitexa me ngujo cha xi cavetsihin cavetaha cha ndyojo Esteban. Cha xi cuacun casahmi jan ne, cavaxë cha tsjian xcun rë cha, caviyuju cha hiscan xi secun ngu cha xi hmí rë Saulo, xi casahmi cha cuidadu. \v 59 Jinguyëjë rë xi tisatë rë Esteban ndyojo xi tivetaha cha xi cuacun jan ne, cafehya me cjuandaja cojo Jesús cuitjin: \p ―‍Jesús, ngayun Nai naha, chjuhunntsun hasen naha. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 60 Hya xi camá ne, cavixcuhnchi me, hane sehe jercu cajindaya me, cachja me cjua vihi: \p ―‍¡Ngayun Nai naha, ninchatuhun rë xuta xi cuicun vi tsëhë cjuatsehen xi tisahmi me cojo ná! ―‍Cuatjin cajindaya me cachja me. \p Xi cafë cachja me cjua vëhë ne, cahme me. \c 8 \s1 Catsujyihiya tjengui Saulo xuta ladu rë Jesús cojo cjuahngatacun \p \v 1 Hane Saulo ne, hacuaha cachuya rë me xi cuatjin catsiquehen cha xi cuacun jan Esteban. \p Ha nixtin hya ni ne, cavetsihin catsujyihiya tjengui xuta xi matitjun jan yëjë xuta ladu rë Jesús cojo cjuahngatacun ngajan Jerusalén. Hya xi camá ne, yëjë xuta ladu rë Jesús jan ne, cafë cavitsojo me táha ladu tsëhë distritu Judea cojo distritu Samaria. Suvá sa apóstol xi tsajin cavitsojo xu me. \v 2 Hane ngujo cha xi faharcun jain rë Nina ne, cavinchaniji cha nima Esteban, hacuaha jemu cajihnda xu cha tsëhë nima. \v 3 Peru Saulo ne, cavetsihin catsujyihiya tjengui me xuta ladu rë Jesús cojo cjuahngatacun. Quiji cavisehen xu me ndava xuta xi cuacun jan, cajuvëjne me cavaxë me sa chjuun sa xihin, quijicani me ndavaya. Vëhë xi cuatjin cavitsojo xuta jan. \s1 Sacu machaya rë xuta Samaria cjuandajyihi xi chja tsëhë Jesucristu \p \v 4 Quihndë ne, xuta xi cavitsojo tsëhë Jerusalén jan ne, catsujyihiya casua xu me camachaya rë xuta cjuandajyihi xi chja tsëhë Jesucristu. \v 5 Hane Felipe ne, quiji xu me ngu nandya táha distritu Samaria, hane ngajan casua me camachaya rë xuta ta ha cafehe me xi catsingatju Nina xi cuaxëtje naja. \v 6 Hane xi cavisiñuju xuta cjua xi cachja Felipe cojo xi cavutsejen me cjuarcun xi casahmi me ne, jemu ndaja cavetaharcu me cjua xi cachja Felipe jan. \v 7 Jemu cjín xuta xi hincha xitsehen xahasen rë me ne, camandaja xu me. Hisca cajindaya xitsehen jan hora xi cavetjuxin. Hacuaha jemu cjín xuta xi cahme yojo rë me cojo cjín sa xuta xi rengun me ne, camandaja xu me. \v 8 Vëhë xi xuta nandya vëhë ne, jercu ndaja camá xu rë me. \p \v 9 Peru ngu cha xi hmí rë Simón ne, ha quitahá cha ngajan, tisahmi xu cha cjuasurqui. Hane yëjë xuta distritu Samaria ne, jemu quijircun rë me xi casahmi cha. Hacuaha cachja xu suvá cha xi jemu jyë hnga cha cojo cjuatacun rë cha. \v 10 Yëjë xuta Samaria jan, sa quihndi sa changá me ne, jemu ndaja cavetaharcu xu me tsëhë cha Simón jan. Hisca cachja xu me tsëhë cha cuitjin: \p ―‍Cha vihi ne, hacui cha xi tjin rë ngahñu rë Nina, ngahñu xi hmí rë ngahñu jyë. ―‍Cuatjin cachja xuta jan. \p \v 11 Vëhë xi jemu ndaja cavetaharcu xu xuta tsëhë cha ta, tsëhë xi ha jemu jyë nixtin xi casahmi cha xi quijircun rë xuta tsëhë cjuasurqui xi casahmi cha. \p \v 12 Peru hya xi camacjain rë xuta tsëhë Felipe, hya xi casua me camachaya rë xuta tsëhë cjuandajyihi xi chja xi cuinduva Nina sahmi me gubiernu hacuaha cojo cjuandajyihi xi chja tsëhë Jesucristu ne, caxtenda xu me, sa chjuun sa xihin me. \v 13 Hacuaha hisca cha Simón jan ne, camacjain xu rë cha tsëhë Felipe. Hane xi cavatju caxtenda cha ne, sehe catsihñu cha yojo rë cha cojo Felipe. Hane xi cavutsejen cha yëjë cjuarcun yehe xi jima ne, jemu quijircun rë cha. \p \v 14 Hya xi camachaya rë apóstol xi siu ngajan Jerusalén xi xuta Samaria ne, camacjain xu rë me cjua rë Nina ne, catsingatju me Pedru cojo Juan quijitjengui rë xuta jan. \v 15 Hya xi cafehe jo apóstol jan ngajan ne, casahmi xu me oración tsëhë xuta jan cojo sa xi sacú rë me Hasen rë Nina. \v 16 Cuatjin casahmi me ta, tsëhë xi hisca xi ngu xuta jan ne, cjëë cuinduva xu Hasen rë Nina cuisehen xahasen rë me. Suvá ni ñihi rë Nai naja Jesús caseyanangui hora xi caxtenda me. \v 17 Ngajan xi Pedru cojo Juan ne, cavisanetsja me xuta Samaria jan, sehe cavisehen xu Hasen rë Nina cahntsua xahasen rë me. \p \v 18 Xi cavëë cha Simón xi casacu rë xuta jan Hasen rë Nina ngatsë rë xi cavisanetsja apóstol jan me ne, meje sua xu cha me tujún, \v 19 hacuaha cuitjin cachja xu cha cojo rë me: \p ―‍Tuhun ná cjuatacun vëhë, cojo sa xi tu yo ni xi cuisanentsa ne, sacú rë Hasen rë Nina. ―‍Cuatjin cachja cha. \p \v 20 Ngajan xi Pedru ne, cuitjin cafayangui xu me: \p ―‍¡Tujún riji ne, catjë tangun cojo ri! ta, tsëhë xi caningatehetacuin xi cjuandaja rë Nina ne, cuma chaha rë cojo tujún. \v 21 Ngaye ne, satiin camahani ri xa vëhë ta, tsëhë xi hacuiin tyjahi xahasen riji xcun Nina. \v 22 Nindeye cjuatacun riji. Tejñixin cjuatsehen riji vë. Hacuaha chjahye rë Nina cjuandaja rë me, há tsinchataain me ngaye tsëhë cjuatacun xi jiya ngajñi rë cjuatacun riji. \v 23 Ngahan ne, vacun ná xi ngaye ne, cuma ngaye ngu xuta xi ngundiyaxa ni tsihñu me yojo rë me cojo cjuatsehen. ―‍Cuatjin cafayangui Pedru. \p \v 24 Ngajan xi cha Simón ne, cuitjin cafehya xu cha: \p ―‍Nihñu favor ne, chjahyun rë Nina ngatsë naha cojo sa xi hisca xi ngu cjua xi canújun vë ne, cuatjuun cuma. ―‍Cuatjin cafehya cha. \p \v 25 Hya xi camá ne, Pedru cojo Juan ne, xi cavatju cachja xu me cojo xuta Samaria jan cjua xi chja tsëhë Nai naja ne, cavuya quiji nga me ngajan Jerusalén. Peru yëjë ni nandya xi vatju me hacutjin cjui me jingunduju ni ndiya ngajan distritu Samaria ne, ha cuatjin cachja sa me cjuandajyihi jan cojo xuta. \s1 Felipe cojo ngu xutaxa rë nación Etiópia \p \v 26 Camá nga ngu nixtin xi ngu ángel tsëhë Nina ne, cachja cojo Felipe ngajan Jerusalén cuitjin: \p ―‍Tihinjni ndiya Gaza. ―‍Cuatjin cachja ángel. \p Ndiya vëhë ne, vatju ngajan ngu xín camahani tsëhë nandya. \v 27 Ngajan xi cavetju xu Felipe, quiji me. Hane ndiya cjui me ne, cavechútaha xu me ngu xutaxa rë nación Etiópia, ngu xihin xindë xi fahacuenda yëjë cjuanchina rë na xi matitjun tsëhë yëjë xuta Etiópia jan. Xihin jan ne, quiji me ngajan Jerusalén xi cjuaharcun me Nina. \v 28 Hane xi cavuya tife me nangui rë me ne, jiya me carreta rë me cjue me, táha tivutaya me xujun rë Nina xi catsihindu profeta Isaías. \v 29 Ngajan xi cachja xu Hasen rë Nina cojo Felipe cuitjin: \p ―‍Tihinvehe hiscan cjui carreta xi cuajyihi vë, nihñitanguin cojo. ―‍Cuatjin cachja Hasen rë Nina. \p \v 30 Ngajan xi cuatjin casahmi Felipe. Xi tu camatiña me hiscan cjui carreta jan ne, cahndë xu me xi cjua rë xujun xi catsihindu profeta Isaías ne, vëhë tivutaya me xi jiya carreta jan. Sehe cavinenguise Felipe me cuitjin: \p ―‍¿Há vijnercun cjua xi tichutayun vë? ―‍Cuatjin cavinenguise Felipe. \p \v 31 Ngajan xi cuitjin cafayangui xu me: \p ―‍Ngahan ne, vijniircú ta, tsëhë xi tsajin yo cuicuya ná. ―‍Cuatjin cafayangui me. \p Sehe ngajan xi cachja xu me cojo Felipe xi cuisehen cuejñatangun xu me cojo rë me. \v 32 Tivutaya me xujun rë Nina hiscan xi chja cuitjin: \q1 Sacuaha ficojo xuta ngu chu tsánga xi tsiquehen me chu ne, cuatjin cjuecojo xuta me; \q1 hacuaha sacuaha jindayaain ngu hnditsánga hora xi secun chu xcun me xi cuejnu rë chu ne, \q1 cuatjin tsajin camahani mé xi cuichja me hora xi secun me xcun me xi cjuahataha rë me. \q1 \v 33 Sahmichuva xuta me, hacuaha tsichoho xuta cjuandaja xi cuma rë me; \q1 Tsajin cuichja xuta tsëhë quihndi rë me ta, casacuiin rë me \q1 tsëhë xi cjuahñu xi casacu rë me nguehe ngasunhndë ne, quijicanii rë me. \m Vëhë cjua rë Nina xi tivutaya xihin jan. \p \v 34 Hya xi camá ne, sehe cafinenguise me cojo Felipe cuitjin: \p ―‍Xi má nuju ne, ¿yo tsëhë xi cuatjin chja profeta vë? ¿Há tsëhë suvá me ne?, o há tsajin ne, ¿há tsëhë jingu sa xuta? ―‍Cuatjin cafinenguise me. \p \v 35 Ngajan xi Felipe ne, cavetsihin me cojo cjua rë Nina xi tivutaya xihin jan, hane casua xu me camachaya rë xihin jan yëjë ni cjuandajyihi xi chja tsëhë Jesús. \v 36 Xi cjui me ndiya ne, cavechú xu me hiscan jiya ngu nandá. Ngajan xi chja xihin jan cojo Felipe cuitjin: \p ―‍Chutsujun ni. Nguehe jiya ngu nandá. ¿Há cumaji xtenda ngahan? ―‍Cuatjin cachja xihin jan. \p \v 37 Ngajan xi cachja xu Felipe cojo rë me cuitjin: \p ―‍Sa xi nguñaja xahasen nuju xi macjain nuju ne, cuma. ―‍Cuatjin cachja Felipe. \p Hane xihin xi cuajyihi jan ne, cuitjin cafayangui me: \p ―‍Macjain ná xi Jesucristu ne, hacui jain me xi Quihndi rë Nina me. ―‍Cuatjin cafayangui me. \p \v 38 Hya xi camá ne, cachja xu xihin jan cojo cha xi ficojo carreta xi secunhñu cha cojo, hane sehe cavitujne me cojo Felipe, sehe quiji catsijo me xcun nandá, hane caxtenda xu xihin jan. \v 39 Xi cavetju me tsëhë nandá ne, Hasen rë Nina ne, ngutjen quijicojo xu rë Felipe. Hane xihin jan ne, ha quihndë cavuyaain cavëë rë Felipe ta, cavuya cafaha me ndiya rë me cafe me cojo cjuasua. \v 40 Hya xi camá ne, cavechú Felipe nandya Azoto. Hane xi cavetju me ngajan ne, jima ngu nandya xi cavatju me ne, ha cuatjin casua me camachaya rë xuta cjuandajyihi xi chja tsëhë Jesucristu hisca xi cafehe me nandya Cesarea. \c 9 \s1 Hacutjin camá xi cavisehen Saulo ladu rë Jesús \p \v 1 Jinguyëjë rë xi cuatjin tijima ne, Saulo ne, hacuaha ni cjuinduju sa me vincharcun me xuta ladu rë Nai naja ta tsiquehen me. Quiji me xcun nahmi xi matitjun ne, \v 2 cafehya me ngu carta cojo sa xi cumacjain rë tsëhë me xutaxa rë yungun ngajan nandya Damasco. Hane cojo xujun jan sa xi sacú rë me xuta Damasco xi tjengui ndiya rë Jesús, sa chjuun sa xihin ne, tsihñu me cjuecojo me ngajan Jerusalén. \v 3 Hya xi camá ne, cavetju me quiji me. Hane xi tijima tiña me Damasco ne, ha tu ñahñu canduva ngu ndihi tsëhë ngahnga casahmi hasen rë hiscan cjui me. \v 4 Hane xi caticja me ne, cahndë me ngu cjua xi cachja cojo rë me cuitjin: \p ―‍Saulo, Saulo, ¿mé má cuatjin nujyihiye tjengui ná cojo cjuahngatacun? ―‍Cuatjin cachja. \p \v 5 Ngajan xi Saulo ne, cuitjin cafayangui me: \p ―‍¿Yo ngayun, Tatá? ―‍Cuatjin cafayangui me. \p Ngajan xi cjua jan ne, cuitjin cafayangui tsëhë me: \p ―‍Ngahan xi Jesús ngahan, xi tinujyihiye tjengui ná cojo cjuahngatacun. \v 6 Tisatjinhngue ne, tisihin nandya Damasco, hane ngajan sacú ri cjua mé xi meje rë xi nihñi. ―‍Cuatjin cachja cjua jan. \p \v 7 Ngajan xi xuta xi cjuicojo Saulo jan ne, caxinchacun lihmi ni me ngajan. Cahndë me cjua jan, peru tsajin yo xi cavëë me. \v 8 Hya xi camá ne, cavisatjenhnga Saulo, hane xi cavuxaha me tuxcun me ne, matsijin camahani rë me. Sehe ngajan xi cavaha xuta jan tsja me ne, quijicojo me me hisca nandya Damasco. \v 9 Jyan nixtin cavéjña me jan xi matsijin rë me, hacuaha tsajin mé cajinë me, tsajin mé cahvi me. \p \v 10 Hane ngajan Damasco ne, ngajan tacun ngu xuta ladu rë Jesús xi hmí rë Ananías. Ha tu ñahñu cavëë me Nai naja ne, cachja cojo rë me cuitjin: \p ―‍¿Há nechin, Ananías? ―‍Cuatjin cachja Nai naja. \p Ngajan xi Ananías ne, cuitjin cafayangui me: \p ―‍Juun, tejña, Nai naha. ―‍Cuatjin cafayangui me. \p \v 11 Ngajan xi Nai naja ne, cuitjin cachja me cojo Ananías: \p ―‍Tihin ndiya xi hmí rë Taha Quixi. Hane ndava cha Judas ne, ngajan chjinenguise ngu cha Tarso xi hmí rë Saulo. Cha vëhë ne, tisahmi cha oración rë cha, \v 12 hane sacuaha xi ngajñi nijñá rë cha ne, cavëë cha ngu xihin xi hmí rë Ananías xi cavisehen hiscan tacun cha, hane cavisanetsja rë cha xi cuma tsejen nga rë cha. ―‍Cuatjin cachja Nai naja. \p \v 13 Ngajan xi Ananías ne, cuitjin cafayangui me: \p ―‍Ngayun Nai naha, jemu cjín xuta chja me hacutjin xi jemu choho casahmi cha xi cuajyihi vë cojo xuta ladu nuju ngajan Jerusalén. \v 14 Quihndë ne, hacuaha hisca nahmi xi matitjun catsingatju rë cha nguehe xi cjuaha cha xuta xi fehya nuju me cjuandaja nuju. ―‍Cuatjin cafayangui me. \p \v 15 Peru Nai naja ne, cuitjin cachja nga me cojo rë me: \p ―‍Tihin ta, cha xi cuajyihi vë ne, ngahan cavaxejen cha xi cjue sua cha cumachaya rë xutaxín, cojo xuta xi vitexa, cojo xuta tjë rë Israel, cuichja cha yo ngahan. \v 16 Ngahan tsingácun rë cha há cjín cjuacjintacun xi meje rë xi cuatju cha cuma ngatsë naha. ―‍Cuatjin cachja Nai naja. \p \v 17 Hya xi camá ne, cavetju Ananías quiji me ndava Judas. Hane xi cavisehen me ndava Judas ne, cavisanetsja me Saulo, cuitjin cachja me: \p ―‍Ngayun Saulo, Nai naja Jesús, me xi cahyun ndiya nduvun jan ne, catsingatju ná me, cojo sa xi ngayun ne, cuma tsejen nga nuju hacuaha tsë nuju cojo Hasen rë Nina. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 18 Hane ha hora vëhë ni ne, cavixu tsëhë tuxcun Saulo ngu xcusun sacuaha tujún rë ti, hane camatsejen nga rë me. Hya xi camá ne, caxtenda me. \v 19 Hane xi cajinë me niñu ne, casacuhñu rë me. \s1 Sua Saulo machaya rë xuta tsëhë Jesús \p Hya xi camá ne, cavéjña Saulo ngujo nixtin ngajan Damasco cojo xuta ladu rë Jesús. \v 20 Quiji me yëjë ni yungun, casua me camachaya rë xuta xi Jesús ne, hacui me xi Quihndi rë Nina, xi Mesías. \v 21 Hane yëjë xuta xi cavisiñuju cjua jan ne, jemu quijircun rë me, cuitjin cachja me cojo xicjin me: \p ―‍¡Peru me vihi xi jemu casahmi cjuahngatacun cojo xuta xi veyanangui ñihi vëhë ngajan Jerusalén! ¡Hacuaha ha xa vëhë canduva me nguehe, xi cjuaha me xuta xi cuacun vë, cjuecojo me xcun nahmi xi matitjun! ―‍Cuatjin cachja xuta jan. \p \v 22 Peru Saulo ne, hitsë sa casacuhñu rë me xi tichja me cojo xuta, hisca quijircun rë xuta tjë rë Israel casahmi me ta, tsëhë xi tsejen xi cjuaquixi xi chja me xi Jesús ne, me vëhë jain xi catsingatju Nina. \s1 Vetjutje Saulo tsëhë xuta tjë rë Israel \p \v 23 Hane xi ha jemu cavatju nixtin jan ne, casahmichihin xuta tjë rë Israel cjua xi tsiquehen me Saulo. \v 24 Peru cjua vëhë ne, casacu camachaya rë Saulo. Xuta xi cuacun jan ne, nixtin nixten jemu casahmi me cuidadu tingotjo hnchua rë nandya jan cojo sa xi cuma tsiquehen me Saulo. \v 25 Peru xuta ladu rë Saulo ne, nguixun quiji catsitujne me Saulo taha ngaxtun hnchua cojo nahñu jiya me cahntsua ngu nisinya. Cuatjin camá, sehe cavetjutje me. \s1 Hacutjin cavatju Saulo ngajan Jerusalén \p \v 26 Hya xi camá ne, xi cafehe Saulo ngajan Jerusalén ne, meje cjue sahmitangun me cojo xuta ladu rë Jesús. Peru yëjë ni xuta xi cuacun jan ne, jemu tsacjun me Saulo. Macjaain rë me xi hacuaha xuta ladu rë Jesús camá me. \v 27 Ngajan xi Bernabé ne, quijicojo me Saulo xcun apóstol, hane ngajan casuacuenda me hacutjin xi ngajan ndiya ne, cavëë Saulo Nai naja, hacuaha cachja Nai naja cojo rë me. Hacuaha casuacuenda Bernabé apóstol jan hacutjin tsacjuiin Saulo xi cachja me tsëhë Jesús. \v 28 Cuatjin camá xi cjui nduva me catsujyihiya tangun me ngajan Jerusalén cojo xuta ladu rë Jesús. Hatuxa tsacjuiin me chja me tsëhë Jesús. \v 29 Hacuaha jercu cavisiajmi me cojo xuta xi visiajmi hne griego. Peru xuta xi cuacun jan ne, casahmi me ngujyë xi tsiquehen me Saulo. \v 30 Peru hya xi camachaya rë xuta ladu rë Jesús cjua vëhë ne, quijicojo me Saulo nandya Cesarea, hane ngajan catsingatju me me quiji me nandya Tarso. \p \v 31 Cuatjin camá xi yëjë xuta ladu rë Jesús ngajan estadu Judea, cojo Galilea cojo Samaria ne, cafë rë me cjuacjintacun hacuaha camajyë sa cjuandaja rë Nina ngajñi rë me. Hane xi cuatjin quijinduju me cafaharcun me Nai naja hacuaha xi cuatjin cavisecoo rë me Hasen rë Nina ne, camacjín sa xuta ladu rë Jesús. \s1 Camandaja Eneas \p \v 32 Pedru ne, catsujyihiya me jingu ni ladu. Hya xi camá ne, quiji cavusehenya me xuta ladu rë Nina xi siu ngajan Lida. \v 33 Hane ngajan cavechútaha me ngu xihin xi hmí rë Eneas, xi ha tjin rë jyin nu xi jiña xi cahme yojo rë. \v 34 Ngajan xi Pedru ne, cuitjin cachja me cojo xihin jan: \p ―‍Ngayun Eneas, Jesucristu tisahmi me xi cumandaja ngayun. Tisatjunhngun, chjayun nijña nuju vë. ―‍Cuatjin cachja Pedru. \p Hane ngutjen ni cavisatjenhnga xihin jan. \v 35 Hane yëjë ni xuta xi siu ngajan Lida cojo xuta xi siu ngajan Sarón cavëë me Eneas hane hacuaha cavisehen me ladu rë Nai naja. \s1 Cavuya Dorcas cjuahñu \p \v 36 Ngajan nandya Jope ne, cavéjña ngu chjuun ladu rë Jesús xi hmí rë Tabita. Hane xi hne griego ne, Dorcas hmí rë me. Chjuun vëhë ne, jemu sahmi me cjuandaja, hacuaha jemu visecoo me xuta xi tjin rë cjuachaja. \v 37 Hya xi camá ne, nixtin xi quitahá Pedru ngajan nandya Lida ne, chjuun vëhë ne, camahmu rë me, hane cahme me. Hane xuta jan ne, catsinduya me nima. Hane xi cafë catsinduya me ne, sehe quiji catsijaña me cahntsua ndihya ngahnga. \v 38 Vëhë ta nandya Lida ne, tiña tacun tsëhë nandya Jope. Hane hya xi camachaya rë xuta ladu rë Jesús ngajan Jope xi Pedru ne, quitahá me ngajan Lida ne, catsingatju me jo xihin quijijaha rë Pedru, cuitjin cachja me: \p ―‍Nihñu cjuandaja ne, cuanguen cojo niji ngajan Jope marcu macjain. \p \v 39 Ngajan xi Pedru ne, cavetju me quiji me cojo xihin jan. Xi tu cafehe me ngajan ndava nima ne, quijicojo me me ndihya ngahnga hiscan jiña nima. Hane jemu cjín yachjin cahan ne, quiji caxinchacun me xcun Pedru, hisca chja hisca jihnda me titsingacun me tsjian xi casahmi nima Dorcas hya xi tacun nima cjuahñu. \v 40 Ngajan xi Pedru ne, cachja me cojo yëjë xuta xi cuetju xuta candatsen. Hane xi cafë xuta cavetju me candatsen ne, sehe cavixcuhnchi Pedru, casahmi me oración rë me. Hane xi cavuya cavutsejen me nima ne, sehe cachja me cuitjin: \p ―‍Tabita, tisatjunhngun. ―‍Cuatjin cachja me. Hane chjuun jan ne, cavuxaha tuxcun. Hane xi cavëë rë Pedru ne, cavisatjenhnga cavéjña. \v 41 Hane xi casua Pedru ngu tsja me chjuun jan ne, catsisatjenhnga me. Xi tu cajindaya me xuta ladu rë Jesús cojo chjuun cahan jan ne, sehe catsingacun me chjuun jan xi tacun quicun nga. \v 42 Hane cjua vëhë ne, casacu camachaya rë xuta jingujyë ni Jope. Hane jemu cjín me xi camangu cacun me cojo Nai naja. \v 43 Ngajan xi Pedru ne, jemu cjín nixtin casetaha me ngajan Jope, cavéjña me ndava cha Simón, ngu cha vechjanchuxin. \c 10 \s1 Jindaya Cornelio Pedru \p \v 1 Ngajan nandya Cesarea ne, cavéjña ngu xihin xi hmí rë Cornelio. Capitán má me tsëhë sindadu tsëhë nangui Italia. \v 2 Me vëhë ne, jemu ndaja faharcun me Nina cojo yëjë xuta xi siu ndava me, hacuaha jemu sua me cjuandaja cojo xuta tjë rë Israel, hacuaha yëjë ni hora fehya rë me Nina cjuandaja rë me. \v 3 Ngu nixtin jan sacuaha chuva rë fane jyan tsëhë nguinixtin ne, cavëëndaja me xi cafehe ngu ángel rë Nina cachja cojo rë me cuitjin: \p ―‍Cornelio. ―‍Cuatjin cachja. \p \v 4 Hane xi cavutsejenndaja sa me ángel jan ne, jemu catsacjun me camá, sehe cachja me cuitjin: \p ―‍¿Mé jan, Tatá? ―‍Cuatjin cachja me. \p Ngajan xi ángel jan ne, cuitjin cafayangui: \p ―‍Ngatsë rë oración riji cojo ngatsë rë cjuandaja xi jemu tehe ne, Nina ne, hacuaha tsinguitsjen me ngaye. \v 5 Quihndë ne, ningatji ngujo xihin ngajan Jope, chjindaye rë cha Simón, cha xi hacuaha hmí rë Pedru. \v 6 Cha Simón vëhë ne, ngajan tacun cha ndava ngu cha vechjanchuxin, xi hacuaha hmí rë Simón, cha xi tacun ndava tiña ndachacun. ―‍Cuatjin cafayangui ángel jan. \p \v 7 Hane xi cavatju cafe ángel xi cachja cojo rë me jan ne, sehe cajindaya me jo mosu hndixahan rë me cojo ngu sindadu xi sahmixa ndava me hacuaha faharcun rë Nina. \v 8 Hane xi cafë casuacuenda me yëjë ni cjuacjintacun rë me ne, sehe catsingatju me cjue ngajan Jope. \p \v 9 Hane xi camá nchujun xi ha jima tiña cha xi cuacun jan nandya Jope ne, sacuaha chuva rë nchisen ne, sehe camiji Pedru ngajan xcun ndihya xi sahmi me oración. \v 10 Hya xi camá ne, camavojo rë me, meje sinë me hitsë tu mé ni xi sinë me. Hane jinguyëjë rë xi tisehenchjine xi sinë me ne, sacuaha xi canduva cachja ngu chini cojo rë me. \v 11 Tivutsejen me xi ngahnga ne, catuxaha, hane nduvajne sacuaha ngu tsjian jyë, quichahahñu rë catsiñuju yuju rë xi nduvajne nangui. \v 12 Cahntsua tsjian jan ne, ngajan hincha yëjë xcusun chu xi tsujyihiya nangui cojo chu xi vitjen ngahnga xi tsavi xi sinë xuta nangui Israel. \v 13 Hya xi camá ne, Pedru ne, cahndë me ngu cjua xi cachja cojo rë me cuitjin: \p ―‍Pedru, tisatjinhngue. Niquihin ngu chu ne, sehe xini chu. ―‍Cuatjin cachja cjua jan. \p \v 14 Hane Pedru ne, cuitjin cachja me: \p ―‍Cumaji, Tatá, ta ngahan ne, cjëë camahani sínë ngu xcusun xi tsavi vë. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 15 Peru xi ma jo ndiya ne, cuitjin cachja nga cjua jan cojo rë me: \p ―‍Xi ha Nina cachja me xi hacuiin tsavi ne, xi canujiin ngaye xi tsavi. ―‍Cuatjin cachja cjua jan. \p \v 16 Jyan ndiya camá xcusun vëhë. Hya xi camá ne, ngutjen ni cavuya quiji nga tsjian jan ngahnga. \v 17 Hane jinguyëjë rë xi titsingataha cacun Pedru mé vijne xcusun xi cavëë me jan ne, tivinenguise cha xi catsingatju Cornelio jan jani xi ndava Simón. Hane xi cafehe cha jan ne, caxinchacun ni cha tingotjo, \v 18 sehe cafinenguise cha há ngajan tacun Simón xi hacuaha hmí rë Pedru. \v 19 Hane jinguyëjë rë xi titsingataha cacun Pedru tsëhë xcusun xi cavëë me jan ne, cuitjin cachja Hasen rë Nina cojo rë me: \p ―‍Chutsijin ni. Hinchacun jo jyan cha xi tivanguise ri. \v 20 Tihinjni ne, tihin cojo cha. Xicamacjiin tacuin ta cha xi cuacun vë ne, ngahan catsingátju cha. ―‍Cuatjin cachja Hasen rë Nina. \v 21 Hane xi quijijne Pedru hiscan hinchacun cha xi cuacun jan ne, cuitjin cachja me: \p ―‍Ngahan xi vinchunsun ná. ¿Mé xa canduvun? ―‍Cuatjin cachja Pedru. \p \v 22 Ngajan xi cha xi cuacun jan ne, cuitjin cachja cha: \p ―‍Ngu capitán xi hmí Cornelio catsingatju niji me xi canduvin nguehe. Me vëhë ne, ngu xihin ndaja me, hacuaha jemu faharcun me Nina. Yëjë ni xuta tjë rë Israel ne, ndaja chja me tsëhë Cornelio. Ngu ángel rë Nina cachja cojo rë me xi squindaya me ngayun xi cuangun ndava me cojo sa xi cuisiñuju me cjua xi cuinújun cojo rë me. ―‍Cuatjin cachja cha xi cuacun jan. \p \v 23 Hya xi camá ne, cachja me cojo cha xi cuisehen cha cahntsua ndihya, hacuaha casua me cahndë́ xi cuiyuju cha ngajan. Hane xi camá nchujun jan ne, cavetju me quiji me cojo cha, hacuaha cojo sa ngujo xuta ladu rë Jesús xi siu ngajan Jope quiji me cojo rë me. \p \v 24 Hane xi camá nchujun nga jan ne, cafehe me nandya Cesarea. Cornelio ne, ha casahmitangun me xuta rë me cojo amigu ndaja rë me, siuya me Pedru. \v 25 Hane xi ha cuisehen Pedru jan ne, cavechútaha Cornelio me. Cornelio ne, quiji cafañatsacjan me xcun Pedru xi cafaharcun me. \v 26 Peru Pedru ne, catsisatjenhnga me Cornelio, hacuaha cachja me cojo cuitjin: \p ―‍Tisatjunhngun ta ngahan ne, hacuaha ngu xuta ni ngahan. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 27 Hane taha visiajmi me cojo Cornelio ne, cavisehen me ndihya, ngajan cavëë me xi jemu cjín xuta tjin tangun me jan. \v 28 Sehe ngajan xi cachja Pedru cojo rë xuta jan cuitjin: \p ―‍Ngayun ne, ha ndaja hyun xi ngu xuta tjë rë Israel ne, sacuiin cahndë́ xi tsihñu me yojo rë me cojo xutaxín, hacuaha sacuiin cahndë́ xi cuisehen me ndava. Peru ngahan ne, casua Nina camachaya ná xi mijí rë xi cuichjá xi tsavi cojo ngu xcusun xuta. \v 29 Vëhë xi xi tu quiji chjahá ná ne, ngutjen canduvá ni, hisca ngu cjua cachjaan. Quihndë ne, meje ná cumachaya ná mé nihñu ná xi cachjindayun ná. ―‍Cuatjin cachja Pedru. \p \v 30 Ngajan xi Cornelio ne, cuitjin cachja me: \p ―‍Cuyatje fane jyan, sacuaha hora vihi ne, tisahme oración naha nguehe ndya naha. Hane ha tu ñahñu cahvë ngu xihin, secun xcun, yaja ngu tsjian xi jemu tu seti camahani, \v 31 hane cuitjin cachja cojo ná: “Cornelio, Nina ne, cahndë me oración riji, hacuaha ngatsë rë cjuandaja xi jemu tehe ne, Nina ne, hacuaha tsinguitsjen me ngaye. \v 32 Quihndë ne, ningatji cjua ngajan Jope, hane chjindaye rë cha Simón, cha xi hacuaha hmí rë Pedru. Cha vëhë ne, tacun cha ndava cha Simón, ngu cha vechjanchuxin, xi tacun cha tiña ndachacun.” Cuatjin cachja xihin jan cojo ná. \v 33 Vëhë xi marcu macjain catsingátju cjua nuju, hane jemu ndatjin canihñu xi canduvun. Vëhë xi quihndë ne, ha tjin tangun ngayin ngayijin ni nguehe xcun Nina xi cuisiñiji yëjë cjua xi casua nuju Nina xi cuinújun cojo niji. ―‍Cuatjin cachja Cornelio. \s1 Cjuandajyihi xi cachja Pedru ndava Cornelio \p \v 34 Ngajan xi Pedru ne, cuitjin cachja me: \p ―‍Ngahan vutsején ne, Nina ne, hatuxa quixi jain me cojo cjuatacun rë me xi tsichuva me yëjë ni xuta cojo cjuatacun rë ta \v 35 yëjë ni nación ne, tu jarë ni xuta xi faharcun me Nina hacuaha sahmi me cjuandaja ne, jemu chuya rë Nina tsëhë me. \v 36 Nina ne, catsingatju me cjuandajyihi rë me tsijin, ngayin xuta tjë rë Israel; casua me camachaya niji xi ngatsë rë Jesucristu ne, sacú niji cjuandaja cjuajeya. Me vëhë xi Nai rë yëjë ni xuta. \v 37 Ngayun ne, ha machaya nuju tsëhë xcusun xi camá jingujyë ni nación Judea. Cavetsihin hisca distritu Galilea, hya xi cavatju cachja nima Juan xi meje rë xi xtenda xuta. \v 38 Hacuaha ha hyun xi Jesús, xuta Nasaret ne, Nina ne, catsinguitsë rë me cojo Hasen rë me hacuaha cojo ngahñu rë me. Jesús vë ne, catsujyihiya casahmi me cjuandaja hacuaha casahmi me xi camandaja yëjë xuta xi jemu tisuaxti Satanás. Cuatjin casahmi me ta, tsëhë xi Nina ne, hacuaha tacun cojo rë me. \v 39 Ngayin tihín machaya rë xuta tsëhë yëjë xcusun xi cahyin xi casahmi me ngajan Jerusalén, cojo jingujyë ni nación Judea. Xi cavetaha xuta tjë rë Israel jan me xcun ngu cru ne, catsiquehen xuta jan me. \v 40 Me vëhë ne, Nina catsicuya rë me cjuahñu xi ma jyan nixtin, hacuaha casua Nina cahndë́ xi cavuya camatsejen nga me. \v 41 Peru hacuiin ngajñi rë yëjë xuta camatsejen me ta suvá ni ngajñi rë me xi Nina cavaxijin rë cojo tjun sa, cuma cuinújan ne, ngajñi niji ngayin, xi cachini cahyin tangun cojo rë me hya xi cavatju cavuya me cjuahñu. \v 42 Hacuaha me vëhë cavitexa niji me xi tihín cumachaya rë xuta xi me vëhë xi casuaxa Nina me xi tsichuva me xuta cojo cjuatacun rë, sa siu quicun me o sa cahme me. \v 43 Yëjë ni profeta ne, cachja me ta yëjë ni xuta xi cumangu cacun cojo Jesús ne, sacú rë me cjuaninchataha tsëhë jyë́ rë me, xi cuatjin mangucacun me. ―‍Cuatjin cachja Pedru. \s1 Casacu rë xutaxín Hasen rë Nina \p \v 44 Hora xi tichja cuaha Pedru cjua vëhë ne, canduva Hasen rë Nina cavisehen xahasen rë yëjë xuta xi tivisiñuju cjua xi tichja Pedru jan. \v 45 Hane xuta ladu rë Jesús xi tjë rë Israel xi cojo me canduva me cojo Pedru ne, jemu quijircun rë me xi cojo xutaxín casua Nina Hasen rë me xi cuma rë me. \v 46 Cuatjin quijircun rë me ta, tsëhë xi cahndë me xi xutaxín jan ne, tichja me ngujo hne xi hisca hvíin xutaxín vë xi tisahmi jyë tisahmi hnga me Nina. \v 47 Ngajan xi Pedru ne, cuitjin cachja me: \p ―‍Cumaji nichoon ngayaan nandá xi xtenda xuta, ta me xi cuicun vi ne, hacuaha casacu rë Hasen rë Nina sacuatjin casacu naja ngayaan. ―‍Cuatjin cachja Pedru. \p \v 48 Sehe cavitexa me xi caxtenda xuta xi cuacun vë xi cavisehen me ladu rë Jesucristu. Ngajan xi xuta jan ne, cafehya sa rë me Pedru xi cuejña sa me ngujo nixtin cojo rë me. \c 11 \s1 Sua Pedru machaya rë xuta rë yungun Jerusalén hacutjin camá ndava Cornelio \p \v 1 Quihndë ne, apóstol cojo xuta ladu rë Jesús xi siu jingujyë ni Judea ne, camachaya rë me cjua xi cojo xutaxín cafahatsja me cjua rë Nina. \v 2 Hane hya xi cavuya quiji Pedru ngajan Jerusalén ne, xuta ladu rë Jesús xi tjë rë Israel ne, cacjan me cojo, \v 3 cuitjin cachja me: \p ―‍¿Mé má cuatjin catsangun ndava xuta xi hacuiin tjë rë Israel hacuaha hisca cachinu niñu cojo rë me? ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 4 Ngajan xi Pedru ne, cavetsihin casuacuenda chichihin me cuitjin: \p \v 5 ―‍Ngahan ne, tisahme oración naha hya xi tejñataha Jope. Hane sacuaha xi cachja ni chini cojo ná xi cahvë ngu xcusun sacuaha ngu tsjian jyë, quichahahñu rë catsiñuju yuju rë xi nduvajne nangui, camatiña tsahan. \v 6 Hane xi cavutsejénndaja cahntsua ne, cahvë chu xi tsujyihiya nangui, chu xi cjaain rë cojo chu xi cjan rë, cojo chu xi vitjen ngahnga hincha chu cahntsua. \v 7 Hacuaha cahndë ngu cjua xi cachja cojo ná cuitjin: “Pedru, tisatjinhngue. Niquihin ngu chu ne, sehe xini chu.” Cuatjin cachja cjua jan. \v 8 Ngajan xi ngahan ne, cuitjin cachjá: “Cumaji, Tatá, ta ngahan ne, cjëë camahani cuíncha ntsuva ngu xcusun xi tsavi vë.” \v 9 Ngajan xi cjua xi nduva ngahnga jan ne, cachja nga cojo ná ma jo ndiya cuitjin: “Xi ha Nina cachja me xi hacuiin tsavi ne, xi canujiin ngaye xi tsavi.” Cuatjin cachja cjua jan cojo ná. \v 10 Jyan ndiya camá xcusun vëhë. Hya xi camá ne, sehe cavuya cachjuvë nga rë tsjian jan, quiji yëjë hisca ngahnga. \v 11 Hya xi camá ne, ha tu ñahñu cafehe jyan xihin ndihya hiscan xi tejña. Hisca nandya Cesarea casatëxa rë xihin jan xi canduvatjengui ná. \v 12 Hane Hasen rë Nina cachja cojo ná xi cumacjiin cácun xi cjuë́ cojo xihin xi cuacun jan. Hya xi camá ne, cëjë cojo rë, hacuaha cavisecoo ná jyun xuta ladu naja xi cuicun vi xi catsanguin. Hane xi cafihin jan ne, cavisihin ndava Cornelio. \v 13 Hane me vëhë ne, casuacuenda niji me hacutjin xi cavëë me ngu ángel cahntsua ndava me, cuitjin cachja cojo rë me: “Ningatji cjua ngajan Jope, chjindaye rë cha Simón, cha xi hacuaha hmí rë Pedru. \v 14 Hane cha vëhë cuichja cha cojo ri ngujo cjua hacutjin cuma xi cuetjitje ngaye cojo yëjë ni xuta xi siu ndya riji.” Cuatjin cachja ángel jan. \v 15 Hane xi cavetsehen cachjá cjua rë Nina cojo rë me ne, cavisehen Hasen rë Nina cahntsua xahasen rë me sacuatjin cavisehen cahntsua xahasen naja ntsacu cavetsihin, ngayaan xuta tjë rë Israel. \v 16 Ngajan xi ngahan ne, catsinguítsjen cjua rë Nai naja xi cachja me cuitjin: “Juan ne, cojo nandá cavitenda me, peru ngayun ne, cojo Hasen rë Nina xtenda ngayun.” Cuatjin cachja me. \v 17 Vëhë xi hya xi suvá Nina casua rë me cjuandaja xicjin xi casua naja me ngayaan hya xi camangu tacuun cojo Nai naja Jesucristu ne, hatuxa camaji cavátëcja xcusun xi Nina casahmi me. ―‍Cuatjin casuacuenda Pedru. \p \v 18 Xi cahndë me xi cuacun jan xi cuatjin cachja Pedru ne, cajnehnchan cjuatacun rë me, sehe cavetsihin casahmi jyë casahmi hnga me Nina, cuitjin cachja me: \p ―‍Xi matsejen ne, cojo xutaxín casua Nina cahndë́ xi tsindeya me cjuatacun rë me cuisehen me ndiya rë Nina cojo sa xi sacú rë me cjuahñu xatsë. \s1 Xuta rë yungun Antioquía \p \v 19 Quihndë ne, xuta ladu rë Jesús xi cavitsojo me ngatsë rë cjuañihi xi camá hya xi cahme Esteban ne, cavechú me hiscan nangui xi hmí rë Fenicia. Ngujo nga me cavechú me nandya Chipre, ngu cahndë́ xi vetjucaa tsëhë ndachacun. Hane me xi yahnga ne, cavechú me nandya Antioquía xi cavanga me. Hane casuaain me camachaya rë xutaxín cjuandajyihi xi chja tsëhë Jesucristu ta suvá ni xuta tjë rë Israel casua me camachaya rë. \v 20 Peru tjin yahnga xuta ladu rë Jesús xi canduva me tsëhë Chipre cojo Cirene. Xi cafehe me nandya Antioquía ne, cachja me cojo xuta xi chja hne Griego, casua me camachaya rë xuta cjuandajyihi xi chja tsëhë Nai naja Jesús. \v 21 Hane Nina ne, jemu casua rë me ngahñu. Hacuaha jemu cjín xuta camacjain rë me, hane cavisehen me ladu rë Nai naja. \p \v 22 Hane xuta ladu rë Jesús xi siu ngajan Jerusalén ne, hya xi camachaya rë me xcusun vëhë ne, catsingatju me Bernabé xi cjuetjengui me xuta ngajan Antioquía. \v 23 Hane xi cafehe me jan ne, xi cavëë me hacutjin tisahmi Nina cjuandaja cojo xuta xi cuacun vë ne, jemu ndaja camá rë me. Sehe ngajan xi cachja me cojo yëjë xuta jan xi catjinduju me cojo yëjë xahasen rë me ndiya rë Nai naja. \v 24 Cuatjin casahmi me ta, tsëhë xi me vëhë ne, ngu xihin ndaja me, ña quitsë rë me Hasen rë Nina, hacuaha jercu mangucacun me cojo Nina. Nixtin hya ne, jemu camacjín sa xuta ladu rë Nai naja. \p \v 25 Hya xi camá ne, cavetju Bernabé quiji me ngajan Tarso, cavanguise me Saulo. \v 26 Hane xi casacu rë me Saulo ne, cavuya quijicojo me me ngajan Antioquía. Caviyuju catsijo me ngajan ngu nu jingu, casahmitangun me cojo xuta rë yungun jan. Jemu cjín xuta cavicuya rë me cjua rë Nina. Hacuaha ngajan Antioquía xi tjuntjun cachja xuta tsëhë yëjë xuta ladu rë Jesús xi xuta rë Cristu xi meje cuichja cjua vë cristiano. \p \v 27 Nixtin hya ne, cafehe ngujo profeta ngajan Antioquía xi canduva me tsëhë Jerusalén. \v 28 Ngajan xi cavetjujñi ngu me ngajñi rë profeta xi cuacun vë, ngu me xi hmí rë Agabo, hane cachja me cjua xi Hasen rë Nina casua rë me xi ha tu hitsë sa ne, cuinduva ngu jindya jyë jingujyë ni ngasunhndë. Jindya vë ne, cavetjucaa jain hya xi Claudio matitjun camahani me. \v 29 Ngajan xi xuta ladu rë Jesús ngajan Antioquía ne, caviyuju me cjuatacun rë me jima ngu me xi cuisecoo me ha tucutjin xi chutaha me hane tsingatju me tsëhë xuta ladu rë Jesús xi siu ngajan Judea. \v 30 Hya xi camá ne, cuatjin casahmi me. Catsingatju me cjuandaja vëhë, cavaha Bernabé cojo Saulo xi sua me tsja xuta changá xi siu ngajan Judea. \c 12 \s1 Cjuañihi xi cavatju xuta rë yungun \p \v 1 Hane ngajñi rë nixtin xi cuacun vë ne, Herodes, me xi matitjun ne, cavitexa me cachjahá rë ngujo xuta rë yungun xi sahmi me cojo cjuahngatacun. \v 2 Hacuaha cavitexa me xi cueya Jacobo, hntsë Juan, cojo quicha. \v 3 Xi vutsejen me xi cachuya rë xuta tjë rë Israel xcusun vëhë ne, hacuaha cavitexa me cachjahá rë Pedru, nixtin rë suhi rë pan xi tsajin san rë. \v 4 Sehe caveya me ndavaya, hacuaha cavitexa me tyjuhunngu sindadu xi cjue sahmi rë me cuidadu nixtin nixten chuva ñuju chuva ñuju sindadu jima ngu ndiya. Xi catsingataha cacun me ne, xi cuatju suhi tsëhë Pascua ne, sehe cuaxë me xcun yëjë ni xuta. \v 5 Cuatjin camá xi Pedru ne, casetjo me ndavaya. Peru xuta rë yungun ne, cafehya me cojo nguñaja xahasen rë me cjuandaja rë Nina xi cuma rë Pedru. \s1 Cavaxëtje Nina Pedru tsëhë ndavaya \p \v 6 Ngu nguixun chaja sa xi cuitexa Herodes xi cuetju Pedru xi cumacuenda jyë́ rë me ne, Pedru ne, jiñafë me, tjinhñu me cojo jo cadena ngajñi rë jo sindadu. Hacuaha siu sa jo sindadu tingotjo ndavaya xi sahmi cuidadu. \v 7 Hya xi camá ne, cafehe ngu ángel tsëhë Nina, hane jercu camahasen cahntsua ndavaya. Hane xi quiji cavëhëtsja ángel jan ndanisin rë Pedru ne, catsisatjenhnga rë me, sehe cachja cojo rë me cuitjin: \p ―‍Tisatjinhngue sanii. ―‍Cuatjin cachja. \p Hane hora vëhë ne, cavixuhndu cadena xi tjinhñu tsja me. \v 8 Sehe ngajan xi ángel ne, cachja nga cojo rë me cuitjin: \p ―‍Cheje tsjian riji, hacuaha tinche chuxinxtë riji. ―‍Cuatjin cachja. \p Hane Pedru ne, cuatjin casahmi me. Cachja nga ángel cuitjin: \p ―‍Cheje tsjanga riji, hane ndove hacutjin cjuë́. ―‍Cuatjin cachja ángel jan. \p \v 9 Hane xi cavetju me ne, quiji me hacutjin quiji ángel. Peru hvíin me xi xcusun xi tisahmi ángel jan ne, cjuaquixi ta xi má rë me ne, chini tichja cojo rë me. \v 10 Hane xi cavatjutaha me ngu cavatjutaha me jo sindadu ne, sehe cafehe me tingotjo quicha xi cuétjuun xi cuanguen ngajñi nandya. Tingotjo vëhë ne, catuxaha suvá. Xi cavetju me ne, sehe quiji me. Hane xi cafehe me hiscan xi faha rë ngu nga ndiya ne, ha tu ñahñu quijixin ángel tsëhë me. \p \v 11 Sehe ngajan xi cajnercu Pedru xi cjuaquixi xcusun xi camá, hane cachja me cuitjin ngajñi rë suvá me: \p ―‍Quihndë ne, hvë jain xi Nina ne, catsingatju me ángel rë me, hane cavaxëtje ná me tsëhë Herodes, hacuaha cavaxëtje ná me tsëhë yëjë xcusun xi meje sahmi xuta tjë rë Israel cojo ná. ―‍Cuatjin cachja me ngajñi rë suvá me. \p \v 12 Hane xi tu catsingataha cacun me cuatjin ne, sehe quiji me ndava María naa rë Juan, me xi hacuaha hmí rë Marcos. Ngajan ne, jercu tjin tangun xuta xi tisahmi me oración. \v 13 Hane xi cafehe me jan ne, catsijane me tingotjo. Hane sehe canduvavaha ngu na hndixahan xi hmí rë Rode xi cjuinenguise na yo xi titsijane. \v 14 Hane xi camachaya rë na xi xta rë Pedru xi tichja ne, tsëhë xi jercu ndaja camá rë na ne, hisca cavuxaain na tingotjo ta marcu macjain cavuya na quiji cachja na cojo me xi yahnga jan xi Pedru ne, secun me tingotjo taha candatsen. \v 15 Peru me xi cuacun jan ne, cuitjin cachja me cojo rë na: \p ―‍Sca ri ngaye. ―‍Cuatjin cachja me. \p Peru na vëhë ne, cachja sa na xi hatuxa cjuaquixi xi hacui me. Hane me xi cuacun vë ne, cachja me cuitjin: \p ―‍¿Hacuiin ángel xi sahmi rë me cuidadu? ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 16 Hane Pedru ne, quijinduju sa me titsijane me tingotjo jan. Hane xi cavuxaha me tingotjo jan ne, cavëë me xi hacui jain Pedru, hane jemu quijircun rë me. \v 17 Ngajan xi Pedru ne, casahmitsja me cojo rë me xi cuiyujujyuu me, sehe cavetsihin casua cuenda me hacutjin camá xi Nai naja ne, cavaxë rë me ndavaya. Sehe ngajan xi cachja me cuitjin: \p ―‍Tuhun cumachaya rë Jacobo cojo sa xuta ladu rë Jesús xi yahnga tsëhë xcusun xi camá vi. ―‍Cuatjin cachja me. \p Hya xi camá ne, sehe cavetju me quiji me jingu sa cahndë́. \p \v 18 Hane xi casahasen jan ne, ngu cjuandya jyë casahmi sindadu jan, tsëhë xi hvíin cha mé hacutjin camá rë Pedru. \v 19 Hane Herodes ne, cavitexa me quiji cavinchise rë Pedru, peru casacuiin me. Hane vëhë xi cafahataha rë me sindadu xi casahmi cuidadu jan, sehe cavitexa me cachjaha rë sehe cueya cha. Hya xi camá ne, cavetju Herodes cavuya quiji me ngajan Cesarea, cavejña me. \s1 Cjuaveya rë Herodes \p \v 20 Quihndë ne, Herodes me xi matitjun ne, jemu cjan rë me cojo xuta nandya Tiro cojo nandya Sidón. Ngajan xi xuta xi cuacun vë ne, camatangun me, sehe quijitjengui me Herodes. Xi tjun tjun ne, camá casahmi me xi cavinga rë Blasto me. Blasto ne, me vëhë xi fahacuenda me ndava Herodes. Hya xi camá ne, xuta xi cuacun jan ne, cafehya rë me Herodes xi cuijnetaha si ngajñi rë me cojo me vëhë. Cuatjin cafehya me xi cuacun vë ta, tsëhë xi nangui rë Herodes ne, ngajan vinduva xichinë tsëhë nandya Tiro cojo Sidón. \v 21 Cavechú nixtin xi cavejña Herodes xi cuichja me cojo xuta xi cuacun jan ne, sehe cavaja me tsjian tsëhë xi matitjun me, sehe quiji me cavéjña me cahndë́ rë me xi cuichja me cojo xuta. \v 22 Hane xi cajnetaha cachja Herodes ne, ngajan xi xuta ne, cuitjin cajindaya me cachja me: \p ―‍¡Cjua vëhë ne, cjua rë ngu nina, hacuiin cjua rë ngu xuta! ―‍Cuatjin cajindaya me cachja me. \v 23 Ha hora vëhë ni ne, ngu ángel tsëhë Nina ne, casahmi xi cafaha rë Herodes ngu chíhin, tsëhë xi hacuiin casahmi jyë casahmi hnga me Nina. Hya xi camá ne, cajinë rë me chundu, hane cahme me. \p \v 24 Peru cjua rë Nina ne, quijinduju sa cavitsojo. \p \v 25 Ngajan xi Bernabé cojo Saulo ne, casahmichihin me cjuandaja rë xuta yuma sehe cavuya me tsëhë Jerusalén. Hacuaha canduvacojo me Juan, xi hacuaha hmí rë me Marcos. \c 13 \s1 Casuaxa Nina Bernabé cojo Saulo \p \v 1 Quihndë ne, ngajñi rë xuta rë yungun xi tacun ngajan Antioquía ne, hinchajñi me xi má profeta hacuaha hinchajñi me xi vicuya cjuachacun. Cuitjin hmí rë xuta xi cuacun vë: Bernabé, Simeón, me xi cachja xuta tsëhë Nchava Jma, Lucio, ngu xuta Cirene, Manaén, me xi camacha tangun cojo Herodes, me xi matitjun, hacuaha cojo Saulo. \v 2 Hane jinguyëjë rë xi tisahmi me xi cuacun vë xa rë Nina hacuaha tisahmi me xun rë me ne, Hasen rë Nina ne, cuitjin cachja cojo rë me: \p ―‍Tuhunxun rë Bernabé cojo Saulo, cojo sa xi sahmi me xa xi ha casuáxa rë me. \p \v 3 Ngajan xi casahmi me xi cuacun jan xun rë me, hacuaha casahmi me oración rë me ne, sehe cavisanetsja me Bernabé cojo Saulo hane chuva vëhë cafaha me xa rë Nina. Hya xi camá ne, sehe catsinguijnetaha me cjua cojo xicjin me. \s1 Quiji apóstol ngajan Chipre \p \v 4 Ngajan xi Bernabé cojo Saulo ne, quiji me sacuatjin cachja Hasen rë Nina cojo rë me. Cavetju me quiji me nandya Seleucia. Hane xi cafehe me ngajan ne, cavisehen me ngu barcu, sehe quiji me Chipre, ngu rquí nangui xi vetjucaa xcun ndachacun. \v 5 Hane xi cafehe me Salamina, ngu nandya tsëhë Chipre ne, casua me camachaya rë xuta cjua rë Nina ngajan yungun rë xuta tjë rë Israel. Hacuaha cavisecoo Juan Marcos me xi quiji me jan. \p \v 6 Hane xi quiji me jingujyë ni ladu vëhë ne, cavechú me hisca nandya Pafos. Hane ngajan cavechútaha me ngu cha surqui xi hmí rë Barjesús. Cha vëhë ne, ngu profeta ndacha cha, hacuaha tjë rë Israel cha. \v 7 Hane tangun tsujyihiya cha cojo me xi matitjun xi hmí rë Sergio Paulo, ngu me xi jemu vechú cjuatacun rë. Me vëhë ne, cajindaya me Bernabé cojo Saulo tsëhë xi meje cuihndë me cjua rë Nina. \v 8 Peru cha surqui jan ne, xi hacuaha hmí rë Elimas xi hne griego ne, casahmi condra cha me xi cuacun vë, tsëhë xi mijí rë cha xi me xi matitjun jan ne, cumangucacun me cojo Jesucristu. \v 9 Peru Saulo, me xi hacuaha hmí rë Pablo ne, catsë rë me cojo Hasen rë Nina. Cavutsejenndaja me cha surqui jan ne, sehe cachja me cojo cha cuitjin: \p \v 10 ―‍¡Ngaye xindesu, ngaye cha ndacha, ngaye quihndi rë xitsehen, ngaye condra rë yëjë ni cjuandaja ne! ¿Hatuxa cuihinnduju sa ninguetsin ndiya ndajyihi rë Nina? \v 11 Quihndë chutsijin ta Nina ne, sahmi ri me castigu. Cuma rcá ngaye, cumatsijin ri ndavá rë tsuhi ngujo nixtin. ―‍Cuatjin cachja me. \p Hane ngutjen ni camá rë cha sacuaha xi canduva ngu yufí xi cavetsa rë tuxcun cha, hane cama rcá cha. Hane cjui nguehe cjui ngajan cha vanguisetsja cha yo xi cuaha tsja cha. \v 12 Ngajan xi me xi matitjun jan ne, xi cavëë me xcusun xi camá ne, camacjain rë me cjuachacun xi chja tsëhë Nina ta, tsëhë xi jemu quijircun rë me tsëhë cjuachacun vëhë. \s1 Quiji apóstol ngajan Antioquía, distritu Pisidia \p \v 13 Hya xi camá ne, xi cavetju Pablo cojo me xi siutaha cojo me ngajan Pafos ne, sehe cavisehen me ngu barcu, quiji me nandya Perge, ngajan distritu Panfilia. Hane ngajan cavetjuxin Juan Marcos tsëhë me, hane cavuya nga me Jerusalén. \v 14 Hane Pablo cojo Bernabé ne, cavetju me tsëhë Perge, hane cafehe me Antioquía, ngajan distritu Pisidia. Hane xi cavechú nixtin xi chjahájenda rë ne, quiji me cavisehen me yungun ne, quiji me caviyuju me. \v 15 Hane xi cavatju cachutaya rë ngujo cjua xi catsihindu Moisés cojo ngujo cjua xi catsihindu profeta ne, xutaxa rë yungun jan ne, catsingatju me cjua tsëhë Pablo cojo Bernabé, hane cuitjin cachja me: \p ―‍Ngayun ne, sa xi tjin mé cjuandajyihi xi meje cuinújun cojo xuta ne, cuma cuinújun. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 16 Hane xi casecun Pablo ne, casahmitsja me cojo xuta sehe cachja me cuitjin: \p ―‍Ngayujun ngarcun ni xuta tjë rë Israel cojo sa ngayujun ni xi hacuaha chjuhunrcun Nina ne, tisiñuju cjua xi cuichjá cojo nuju. \v 17 Nina naja ngayaan tjë rë Israel ne, cavaxijin me xutachanga naja, hane tsëhë me vëhë casahmi cjín sa Nina xuta. Sehe tsëhë me casahmi me ngu nación xi hñu vetju cjua rë hya xi caviyujutaha me ngajan nación Egipto. Hane cojo ngahñu xi tjin rë Nina ne, cavaxë me xuta xi cuacun vë tsëhë ngajan. \v 18 Hane Nina ne, cacaa rë me cojo xuta xi cuacun vë, hya xi catsujyihiya me ngajan ngu xín tsëhë nandya sacuaha yachan nu. \v 19 Hane xi cavatju catsinguetsun Nina yatu nación ngajan nangui Canaán ne, sehe casua me xutachanga naja jan xi cuma tsëhë me \v 20 sacuaha ñuju cientu vasen nu. Hane xi cavatju vëhë ne, sehe cavaxijin me xuta xi camá me juez, hisca nixtin xi cavéjña profeta Samuel. \v 21 Hya xi cavatju vëhë ne, cafehya xutachanga naja jan ngu me xi cumatitjun tsëhë me. Cuatjin camá xi Nina ne, casuaxa me xutachanga naja Saúl, quihndi rë Cis, ngu xihin tjë rë Benjamín, xi cumatitjun me cahntsua yachan nu. \v 22 Hane xi cafahaxin Nina me vëhë xi matitjun me ne, cavejña me xutachanga naja David xi cuma titjun me. Cuitjin cachja Nina tsëhë David: “Ngahan vutsején ne, cha David, quihndi rë cha Isaí ne, cha vëhë ngu cha xi jemu chuya ná tsëhë, ngu cha xi sahmi yëjë hacutjin xi meje ná.” Cuatjin cachja Nina. \v 23 Ngu xuta tjë rë xutachanga naja David, me vëhë ne, xi hacui Jesús, me xi catsingatju Nina xi cuaxëtje naja ngayaan xuta tjë rë Israel, sacuatjin xi ha cachja me. \v 24 Hane xi chaja sa xi cjuehe Jesús ne, nima Juan ne, cachja me cojo yëjë xuta tjë rë Israel xi meje rë xi tsindeya me cjuatacun rë me, hacuaha xtenda me. \v 25 Quihndë ne, hya xi ha camatiña nixtin xi cueya nima Juan ne, cuitjin cachja me: “Hacuiin ngahan xi tsingatju Nina, xi nechunyun rë ta ngaxtun ne, nduva ngu me xi hitsë sa vechu cjuatacun rë xi hisca cumajin tsinguisehercu sahme tyjahi chuxinxtë rë.” Cuatjin cachja nima Juan. \p \v 26 ’Ngayejen ngarca ni ngayaan xuta tjë rë xutachanga naja Abraham cojo sa ngayujun ni xi hacuaha chjuhunrcun Nina ne, ngayaan catsingatju naja Nina cjuandajyihi vihi xi chja hacutjin cuetjuntjeen. \v 27 Yëjë xuta xi siu ngajan Jerusalén cojo xutaxa rë jan ne, hvíin me xi Jesús ne, hacui me xi catsingatju Nina, hacuaha cajnii rcu me cjua rë yëjë ni profeta xi chutaya rë yëjë ni nixtin xi nixtin chjahájenda rë. Vëhë xi hya xi catsicanijijyë xuta xi cuacun vë Jesús ne, casahmi me xi cavetjucaa cjua xi cachja profeta vë. \v 28 Hane handasa casacuiin rë me jyë́ xi vechú chuva rë xi cueya Jesús ne, peru cafehya rë me Pilatu xi cuitexa me xi cueya Jesús. \v 29 Hane xi cajnetaha casahmi me yëjë xcusun sacuatjin camahindu tsëhë Jesús ne, sehe catsitujne me tsëhë cru, sehe caseyaniji cahntsua ngu tsjun. \v 30 Peru Nina catsicuya rë me cjuahñu. \v 31 Hya xi camá ne, jemu cjín nixtin xi camatsejen me ngajñi rë xuta xi cavetju tangun me cojo ngajan Galilea hane hacuaha quiji tangun me cojo ngajan Jerusalén. Quihndë ne, xuta xi cuacun vë ne, tisua me jimachaya rë xuta tsëhë Jesús. \p \v 32 ’Hane ngayin ne, hacuaha titihín jimachaya nuju ta cjuandajyihi xi ha cachja Nina cojo xutachanga naja ne, \v 33 cjua vëhë Nina casahmi me xi cavetjucaa ngajñi naja ngayaan tjë rë xutachanga naja hya xi catsicuya me Jesús cjuahñu. Hacuaha cuitjin camahindu xcun Salmo xi ma jo: “Ngaye xi quihndi naha ngaye; quihndë ngahan suá ri cjuahñu.” Cuatjin cachja Nina xcun Salmo vëhë. \v 34 Hacuaha Nina ne, ha cachja me xi tsicuya me Jesús cjuahñu, hacuaha yojo rë Jesús ne, hacuiin cjuehndu, cuitjin cachja me xcun xujun rë me: “Hatuxa suá ri ximinchacun naha, sacuatjin xi ha cachjá xi suá rë David.” Cuatjin cachja Nina. \v 35 Hacuaha catsihindu sa David xcun ngu nga Salmo cuitjin: “Tuun cahndë́ xi cjuehndu yojo rë me, xi hatuxa tjengui nuju cojo yëjë xahasen rë me.” Cuatjin camahindu. \v 36 Peru David ne, xcun xi ha cavatju casahmi me sacuatjin meje rë Nina ne, cahme me, caseyaniji tangun me cojo nima xutachanga rë me, hacuaha cafehndu yojo rë me. \v 37 Peru Jesús, me xi Nina catsicuya rë cjuahñu ne, cafehndiin yojo rë me. \v 38 Vëhë xi ngayujun ngarcun ni ne, meje rë xi cuijnercun xi ngatsë rë me vëhë ne, tisacu jimachaya nuju xi tjin cjuaninchataha tsëhë jyë́ nuju, \v 39 hacuaha ngatsë ni rë me vëhë ne, yëjë ni xuta xi mangucacun cojo rë me ne, tsicjë Nina yëjë jyë́ rë me ta xcun ley rë Moisés ne, sacuiin rë cjuaninchataha. \v 40 Vëhë xi meje rë xi cuinechun cuidadu, sá tu cuatjun cuma sacuatjin xi catsihindu profeta xcun xujun rë Nina hatsëë nixtin, cuitjin catsihindu me: \q1 \v 41 Chutsujun ni, ngayun xi macjaain nuju ne, \q1 catjircun nuju, sehe tjangun ta \q1 jinguyëjë rë xi nechun ne, sahme ngu chircun \q1 xi hisca cumacjaain nuju sa xi yo cuichja cojo nuju. \m Cuatjin catsihindu profeta. Hacuaha cojo cjua vëhë ne, catsinguijnetaha Pablo cachja me. \p \v 42 Hane hora xi tivetju Pablo cojo Bernabé tsëhë yungun jan ne, cachja xuta cojo me xi cuetjucaa totje nga ne, meje rë me xi cuya cuichja nga Pablo tsëhë cjuacjintacun vëhë. \v 43 Hane hya xi cavetju xuta tsëhë yungun ne, jemu cjín xuta tjë rë Israel hacuaha jemu cjín xutaxín xi hacuaha faharcun me Nina ne, quiji me cojo Pablo cojo Bernabé. Hane Pablo cojo Bernabé ne, cachja me cojo xuta xi cuacun jan xi catjinduju sa me cojo ndiya rë cjuandaja rë Nina. \p \v 44 Hane xi cavetjucaa nga totje nixtin xi chjahájenda rë ne, ha ña meje yëjë ni xuta nandya camatangun me xi cuisiñuju me cjua rë Nina. \v 45 Peru hya xi cavëë yahnga xuta tjë rë Israel xutacjín jan ne, catsë rë xahasen rë me cojo cjuachini, hacuaha cachja me condra tsëhë cjua xi cachja Pablo, hisca choho cachja me tsëhë me. \v 46 Ngajan xi Pablo cojo Bernabé ne, cachja me cojo xuta tjë rë Israel jan cuitjin: \p ―‍Hatuxa ngayun titjun camameje rë xi canújin cojo nuju cjua rë Nina. Peru quihndë ta nitjungun hacuaha xi má nuju ne, machjiriin ngayun xi cojo ngayun satë nuju cjuahñu xatsë ne, cuanguin tihín cumachaya rë xutaxín cjuandajyihi vëhë. \v 47 Cuatjin nihñi ta, tsëhë xi cuitjin cavitexa niji Nina: \q1 Ngahan tsingátju ri sacuaha ngu ndihi xi tehe cjuahasen xi cuma rë xutaxín, \q1 cojo sa xi ngatsë rë cjuandajyihi xi cuinoje ne, cuetjutje xuta jingujyë ni, hisca hiscan vijnetaha ngasunhndë. \m Cuatjin cavitexa niji Nina. ―‍Cuatjin catsacjuiin Pablo cojo Bernabé, cachja me. \p \v 48 Hane xi cahndë xutaxín jan cjua vëhë ne, jemu ndaja camá rë me, hacuaha casahmi jyë casahmi hnga me cjua rë Nina. Hane yëjë ni xuta xi cavaxijin Nina xi sacú rë cjuahñu xatsë ne, camacjain rë me cjuandajyihi vëhë. \p \v 49 Hya xi camá ne, jercu cavitsojo cjuandajyihi xi chja tsëhë Nai naja jingujyë ni ladu vëhë. \v 50 Peru xuta tjë rë Israel jan ne, cavisiajmi me cojo ngujo yachjin nchina tsëhë yungun jan, cojo ngujo xuta xi matitjun tsëhë nandya jan, sehe cavetsihin casua me ngu cjuañihi xi cuma rë Pablo cojo Bernabé, sehe cavaxëxin me tsëhë nangui rë me. \v 51 Peru Pablo cojo Bernabé ne, cavitsune me chojo rë ntsacu me, xi sua me machaya rë xuta xi cuacun jan xi vutsejen me me sacuaha xutaxín xi hvíin cjua rë Nina. Sehe cavetju me quiji me nandya Iconio. \v 52 Hane xuta ladu rë Jesús ne, quitsë rë me cjuasua hacuaha quitsë rë me tsëhë Hasen rë Nina. \c 14 \s1 Quiji apóstol ngajan Iconio \p \v 1 Hya xi camá ne, Pablo cojo Bernabé ne, quiji tangun me yungun rë xuta tjë rë Israel ngajan nandya Iconio. Hane xi cachja me cojo xuta ne, jercu cjín camahani xuta tjë rë Israel cojo xutaxín camacjain rë me cjua jan. \v 2 Peru xuta tjë rë Israel xi ha mijí cumacjain rë ne, cachja me cojo xutaxín, catsinguetsun me cjuatacun rë me xi cuacun vë condra tsëhë apóstol xi cuacun jan. \v 3 Peru jemu jyë nixtin caviyujutaha me hacuaha hacuiin catsacjun me xi cachja me tsëhë Nai naja. Hane Nai naja ne, casua me cahndë́ xi casahmi apóstol cjuarcun, cojo sa xi cumatsejen xi quixi cjua xi chja me tsëhë cjuandaja rë Nai naja. \v 4 Peru xuta nandya jan ne, hacuiin tangun camá cjuatacun rë me ta ngujo me ne, cachuya rë me tsëhë xuta tjë rë Israel, peru yahnga nga me ne, cachuya rë me tsëhë apóstol jan. \v 5 Hya xi camá ne, xutaxín cojo xuta tjë rë Israel cojo xutaxa rë jan ne, caviyujucacun me xi choho sahmi me cojo apóstol xi cuacun jan hacuaha tsiquehen me cojo ndyojo. \v 6 Peru apóstol jan ne, camachaya rë me cjua jan, hane cavanga me quiji me ngajan nandya Listra cojo nandya Derbe, ngajan distritu Licaonia, cojo ngujo sa cahndë́ tahndee jan. \v 7 Hane yëjë cahndë́ hacutjin catsujyihiya me ne, cachja me cojo xuta cjuandajyihi xi chja tsëhë Jesucristu. \s1 Meje tsiquehen xuta Pablo ngajan Listra \p \v 8 Cavéjña ngu cha ngajan nandya Listra, ngu cha xi tsajin rë ngahñu ntsacu, tsëhë xi tsehen hisca hya xi catsin cha. Maji camahani fi cha. \v 9 Tacun cha tivisiñuju cha cjua xi tichja Pablo. Ngajan xi xi cavutsejenndaja Pablo cha ne, cavacun rë me xi mangucacun cha xi hatuxa cumandaja cha, \v 10 sehe ngajan xi cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍Tisechunquixun. ―‍Cuatjin cachja me. \p Hya xi camá ne, hisca cacaahnga cha xi casecun cha, sehe cavetsihin quiji ntsacu cha. \p \v 11 Ngajan xi xutacjín jan ne, xi cavëë me xcusun xi casahmi Pablo ne, cavetsihin cajindaya me cachja me hne rë me, xi hmí rë hne Licaonia, cuitjin cachja me: \p ―‍¡Me xi cuicun vi ne, nina me vi, xi canduva me tsëhë ngahnga, canduvatjengui naja me, tu xi tsejen me sacuaha xuta! ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 12 Bernabé ne, xi má rë xuta jan ne, nina Zeus me, hane Pablo ne, nina Hermes me, tsëhë xi me vëhë xi hitsë sa jercu cachja me. \v 13 Ngajan xi nahmi tsëhë nina Zeus jan, me xi tacun yungun rë tjehen nandya ni ne, canduvacojo me chu ndyaja hacuaha canduvacojo me naxu ngajan hiscan tingotjo tsëhë nandya. Hane nahmi cojo xutacjín jan ne, meje tsiquehen me ndyaja jan hacuaha sua me naxu jan xi cjuaharcun me Pablo cojo Bernabé. \v 14 Hya xi apóstol Bernabé cojo Pablo camachaya rë me hacutjin tisahmi xuta jan ne, cajavë me tsjian rë me cavicheya me, ta cuatjin xcusun rë xuta tjë rë Israel hya xi cjan rë me. Sehe cavanga me quiji me ngajñi rë xutacjín jan, cajindaya me cachja me cuitjin: \p \v 15 ―‍Ngayujun ni ne, ¿mé má cuitjin tinihñu? Ngayin ne, hacuaha xuta ni ngayin sacuatjin nuju ngayun. Canújin cojo nuju ngu cjuandajyihi xi quichihin, cojo sa xi cuejñuxun xcusun xi machjiriin vi, hacuaha cojo sa xi cuisuhun ndiya rë ngu Nina xi quicun, me xi casahmi ngahnga cojo nangui cojo ndachacun, cojo yëjë ni xi tjin jan. \v 16 Nina ne, casua me cahndë́ xi, nixtin xi cavatju ne, xuta tsëhë yëjë ni nación ne, casahmi me hacutjin xi ha xcusun rë suvá me. \v 17 Peru tsëhë xi casahmi me cjuandaja ne, casua me camachaya nuju xi me vëhë xi Nina me; catsingatju me tsi tsëhë ngahnga xi cuma nuju, hacuaha casua nuju me nixtin rë tutjë nuju, casua me xi chinu, hacuaha catsinguitsë me xahasen nuju cjuasua. ―‍Cuatjin cajindaya me cachja me. \p \v 18 Handasa cachja me cuatjin ne, peru ha tu hitsë sa ne, camaji cavatëcja me xi tsiquehen xutacjín jan chu xi sua me cjuatjo cojo apóstol jan sacuaha nina rë me. \p \v 19 Hya xi camá ne, canduva ngujo xuta tjë rë Israel tsëhë nandya Antioquía cojo nandya Iconio. Hane catsinguetsun me cjuatacun rë xutacjín jan, sehe cavetaha me ndyojo Pablo hane cajavëjne me cavaxë me ngajan xín tsëhë nandya, tsëhë xi xi má rë me ne, ha cahme Pablo. \v 20 Peru xi tu catsëxtin xuta ladu rë Jesús jan hiscan jiña Pablo ne, cavisatjenhnga me quiji me cavisehen nga me nandya. Hane xi camá nchujun jan ne, cavetju me quiji me cojo Bernabé ngajan nandya Derbe. \s1 Cavuya Pablo cojo Bernabé ngajan Antioquía, distritu Siria \p \v 21 Hane xi cafehe me jan ne, casua me camachaya rë xuta cjuandajyihi xi chja tsëhë Jesucristu. Hane jemu cjín xuta xi cavisehen me ladu rë Jesús. Hya xi camá ne, cavuya nga me Listra cojo Iconio cojo Antioquía, distritu Pisidia. \v 22 Caviyujuhñu me cjuatacun rë xuta ladu rë Jesús, hacuaha cachja me cojo rë me xi catjinduju me xi mangucacun me cojo Jesús. Hacuaha cachja sa me cojo rë me cuitjin: \p ―‍Meje rë xi jemu cjín cjuañihi cuatjuun cuma sehe cuiseen hiscan sahmi Nina gubiernu. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 23 Hacuaha casuaxa rë me ngujo xuta changá jima ngu yungun jan, xi cjuahacuenda me xuta rë yungun. Hane xi cavatju casahmi me oración hacuaha casahmi me xun rë me ne, sehe caviyuju me xuta rë yëjë yungun jan tsja Nai naja, me xi camangucacun xuta jan cojo. \v 24 Hya xi camá ne, cavuya cavatju nga me distritu Pisidia, sehe cafehe me nandya Perge, distritu Panfilia. \v 25 Hane xi cafë cachja me cojo xuta jan cjuandajyihi ne, sehe cavetju me quiji me nandya Atalia. Hane xi cavetju me ngajan ne, sehe cavisehen me barcu cavuya quiji me Antioquía, \v 26 nandya hiscan xi caviyuju xuta me ngahma cjuandaja rë Nina xi sahmi me xa xi sehe cajnetaha casahmi me jan. \v 27 Hane xi cafehe Pablo cojo Bernabé jan ne, sehe casahmitangun me yëjë xuta rë yungun, casuacuenda me yëjë hacutjin xi casahmi Nina, nixtin xi quiji casahmi me xa rë Nina. Hacuaha casuacuenda me xi Nina ne, cavuxaha me ndiya xi cumangucacun xutaxín cojo Jesús. \v 28 Hane hacuiin hitsë nixtin caviyujutaha me jan cojo xuta ladu rë Jesús. \c 15 \s1 Junta xi camá ngajan Jerusalén \p \v 1 Hya xi camá ne, ngujo me xi xuta tjë rë Israel ne, cavetju tsëhë Judea hane cafehe me Antioquía, cachja me cojo yahnga xuta ladu rë Jesús cuitjin: \p ―‍Sa xi xtiin rë chuxin nuju sacuaha xcusun xi cavejña Moisés ne, cumaji cuetjuntjun. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 2 Ngajan xi Pablo cojo Bernabé ne, hacuiin hitsë casecjan cjua rë me cojo xuta xi cachja cuatjin jan. Vëhë xi xuta rë yungun jan ne, casuaxa me Pablo cojo Bernabé cojo ngujo sa me xi cjue me xcun apóstol cojo xcun xuta changá rë Jerusalén, xi ha vëë me cjua rë Nina xi cuinenguise me tsëhë cjuacjintacun xi casuandya rë me ngajan. \p \v 3 Ngajan xi xuta xi cuacun cavitexa xuta rë yungun jan ne, cavatju me distritu Fenicia cojo distritu Samaria. Hane cuatjin tisuacuenda me hacutjin xi xutaxín ne, hacuaha cavisehen me ndiya rë Jesús. Hane yëjë xuta ladu rë Jesús xi cavisiñuju cjua jan ne, jemu ndaja camá rë me. \p \v 4 Hane xi cafehe me Jerusalén ne, jemu ndaja cafahatsja xuta rë yungun jan me. Hacuaha jemu ndaja cafahatsja apóstol cojo xuta changá jan me. Hya xi camá ne, sehe casuacuenda me yëjë hacutjin xi casahmi Nina, nixtin xi quiji casahmi me xa rë Nina. \v 5 Peru ngujo xuta fariseo xi hacuaha camá me ladu rë Jesús ne, cavetjujñi me cachja me cuitjin: \p ―‍Xutaxín xi visehen ladu rë Jesús ne, meje rë xi xtí chuxin rë me hacuaha cuinújan cojo rë me xi sahmi me yëjë sacuatjin chja ley rë Moisés. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 6 Hya xi camá ne, camatangun apóstol cojo xuta changá xi cjuahacuenda me cjuacjintacun vëhë. \v 7 Hane ha xcun xi ha jemu cavisiajmicjín me ngajñi rë me ne, sehe ngajan xi cavetjujñi Pedru, cachja me cuitjin: \p ―‍Ngayujun ngarcun ni matsejen ne, ngayun ne, ha hyun ta hisca nixtin titjun ne, ngahan cavaxijin ná Nina ngajñi nuju cojo sa xi ngatsë naha ne, cumachaya rë xutaxín cjuandajyihi xi chja tsëhë Jesucristu hane cumacjain rë me. \v 8 Hane Nina, me xi vëë yëjë cjuatacun rë xuta matsejen ne, catsingacun me xi cachuya rë me tsëhë xutaxín, hya xi casua me Hasen rë me xi cuma rë xuta xi cuacun vë, sacuatjin casua naja me ngayaan. \v 9 Tangun ni casahmi Nina cojo rë me sacuatjin casahmi Nina cojo naja ngayaan, xi catsityjahi me cjuatacun rë xuta xi cuacun vë ta, tsëhë xi camangucacun me cojo Nina. \v 10 Quihndë ta cuatjin ne, ¿mé má cuatjin meje chjuhunchuvun rë Nina cojo chuva rë ley rë Moisés, xi cuatjin tivitexun rë xuta ladu rë Jesús xi cuacun jan xi sahmichihin me ngu xcusun xi hisca xutachanga naja cacaain rë me casahmichihin me hacuaha hisca ngayaan matsejen ne, cacaain naja canihñachehen? \v 11 Peru hacuiin cuatjin ta ngayaan ne, macjain naja xi cuetjuntjeen ngatsë rë cjuandaja rë Nai naja Jesús sacuatjin rë me xi cuacun vëhë. ―‍Cuatjin cachja Pedru. \p \v 12 Ngajan xi xutacjín jan ne, ngu caviyujujyuu me cavisiñuju me cjua xi cachja Bernabé cojo Pablo hora xi casuacuenda me hacutjin casahmi Nina cjuarcun ngajñi rë xa xi casahmi me ngajan nangui rë xutaxín. \v 13 Hane hora xi cajnetaha cachja Bernabé cojo Pablo cjua vëhë ne, sehe cachja Jacobo cuitjin: \p ―‍Ngayujun ngarcun ni matsejen ne, tinuhyun cjua xi cuichjá cojo nuju. \v 14 Sehe cajnetaha casuacuenda Simón hacutjin camá xi tjuntjun catsingacun Nina xi hacuaha meje rë me xutaxín, hya xi cavaxijin me ngujo xutaxín jan xi cuma xuta ladu rë me. \v 15 Cjua rë Nina xi catsihindu profeta hatsëë nixtin matsejen ne, tjin tangun cjuatacun rë cojo cjua xi cafë cachja Simón. Cuitjin camahindu: \q1 \v 16 Xi cuatju xcusun vëhë ne, cúya nga, \q1 hane sahme xatsë ndava David xi cavetsun; \q1 cúya sahmendaja nga xi cavixujne, \q1 tsindaja nga ngundiya, \q1 \v 17 cojo sa xi xuta xi yahnga ne, sahmi me ngahñu xi cuisehen me ladu naha, \q1 cuma cuinújan ne, yëjë xutaxín xi ngahan cavaxejen xi cuma tsahan me. \q1 \v 18 Cuatjin chja Nina, me xi ha casua cjua vëhë hatsëë nixtin. \m Cuatjin camahindu. \p \v 19 ’Vëhë xi xi má ná ngahan matsejen ne, mijí rë xi tahan xti rë xutaxín xi visehen ladu rë Nina. \v 20 Xi meje rë xi nihña ne, xi nihinduun rë me xi sinii me xichinë xi caviyuju xcun nina ndyojo, sahmii me cjuatsehen xi sahmi xuta cojo ngu xi hacuiin chjuun rë hacuiin xihin rë me, sinii me yojo rë chu xi caxinchahndu rë xi cahme, hacuaha sinii me jni. \v 21 Cuatjin meje rë ta, tsëhë xi hisca jemu nu tsëë jan hisca quihndë ne, jima ngu nandya ngajñi xuta tjë rë Israel ne, tjin me xi sua machaya rë xuta cjua tsëhë ley rë Moisés. Ley vëhë ne, chutaya rë yëjë ni yungun jima ngu nixtin xi nixtin chjahájenda rë. ―‍Cuatjin cachja Jacobo. \s1 Xujun xi catsingatju apóstol tsëhë xutaxín \p \v 22 Ngajan xi apóstol cojo xuta changá cojo yëjë sa xuta rë yungun ne, caviyujucacun me xi tuxijin rë ngujo xihin ngajñi rë me xi tsingatju me ngajan Antioquía, cjue tangun cojo Pablo cojo Bernabé. Me xi cuicun vi xi catuxijin rë: Judas, me xi hacuaha hmí rë Bársabas, cojo Silas, jo xihin xi jemu chjaharcun rë ngajñi rë xuta ladu rë Jesús. \v 23 Sehe ngajan xi catsihindu me ngu xujun catsingatju me cojo me xi jo xi cuacun vë. Cuitjin chja xujun jan: \p “Ngayin xuta ladu rë Jesús, apóstol cojo xuta changá ne, ningatjin ngu nina niji tsujun ngayujun ni ngayun xuta ladu rë Jesús xi hacuiin xuta tjë rë Israel ngayun, xi nechun nandya Antioquía cojo distritu Siria cojo distritu Cilicia. \v 24 Ngayin ne, camachaya niji xi cavetju ngujo xihin ngajñi niji xi cafehe ndya casuaxti nuju cojo cjua rë hacuaha cavisecjan cjuatacun nuju. Me xi cuacun vë ne, ngayin ne, cavitexiin rë me xi quiji me. \v 25 Vëhë xi ngu tangun ni camá cjua niji hane cavejñi tacuín xi tuxijin rë xihin xi ningatjin xi nduvatjengui nuju, cuinduvatangun cojo Bernabé cojo Pablo, me xi jemu vinga niji. \v 26 Me xi cuacun vë ne, casua me yojo rë me xi caviyujutaha tsavi me xi sahmi me xa rë Nai naja Jesucristu. \v 27 Cuatjin xi Judas cojo Silas ne, ningatjin nuju me. Hane me vëhë ne, cuichja me cojo nuju cjua hntsua me, cjua xi ningatjin nuju vi. \v 28 Ngayin ne, ngu tangun ni camá cjua niji cojo Hasen rë Nina xi cuitexin nuju xi nihñu suvá ni xcusun xi hitsë sa sahmi ngujyë vi: \v 29 xicachinuu xichinë xi caviyuju xcun nina ndyojo, xicachinuu jni, xicachinuu yojo rë chu xi caxinchahndu rë xi cahme, xicanihñuu cjuatsehen xi sahmi xuta cojo ngu xi hacuiin chjuun rë hacuiin xihin rë. Sa xi nihñuu yëjë xcusun vëhë ne, ndatjin nihñu. Vëhë ni cjua xi nújin cojo nuju.” Cuatjin chja xujun jan. \p \v 30 Hya xi camá ne, cavetju me xi cuacun jan quiji me Antioquía. Hane xi cafehe me jan ne, casahmitangun me yëjë ni xuta rë yungun, sehe casua me xujun xi yaha me. \v 31 Hane xi cavutaya xuta ladu rë Jesús xujun jan ne, jemu ndaja camá rë me tsëhë cjua jan. \v 32 Hane Judas cojo Silas jan ne, tsëhë xi tjin rë me chuva xi cuichja me cjua xi cafahatsja me tsëhë Nina ne, jercu cachja me cojo xuta jan, hacuaha jemu casua rë me cjuetacun. \v 33 Hane xi ha caviyujutaha me ngujo nixtin jan ne, xuta rë yungun jan ne, catsingatju me cafe nga cojo yëjë ni cjuandaja cjuajeya ngajan hiscan xi cavetju me. \v 34 Hane Silas, xi má rë me ne, hitsë sa ndaja xi ngaja caviyujutaha me. \v 35 Peru Pablo cojo Bernabé ne, caviyujutaha sa me ngajan Antioquía, cavicuya me cjuachacun rë cjua rë Nina, hacuaha casua me camachaya rë xuta cjuandajyihi xi chja tsëhë Nai naja. Hacuaha jemu cjín sa xuta xi cuatjin casahmi me. \s1 Catsismi xicjin Pablo cojo Bernabé \p \v 36 Hya xi camá ne, xi cavatju ngujo nixtin ne, Pablo ne, cuitjin cachja me cojo Bernabé: \p ―‍Cuyan cuanguen tjenguen nga xuta ladu rë Jesús yëjë ni nandya hiscan xi ha catahan camachaya rë me cjuandajyihi xi chja tsëhë Nai naja, cuanguen chutsejen ne, hacutjin tivatju me tijima. \p \v 37 Hane Bernabé ne, meje cjuecojo me Juan, me xi hacuaha hmí rë Marcos. \v 38 Peru Pablo ne, mijí cjuecojo me, tsëhë xi Marcos ne, catsismicacun me xicjin me hane cavetjuxín me tsëhë Pablo cojo Bernabé ngajan Panfilia, quijiinndujain me cojo xa. \v 39 Hane cojo cjuatacun vëhë ne, cavetjucaa ngu si ngajñi rë Pablo cojo Bernabé. Cuatjin camá xi cavetjuxin me tsëhë xicjin me. Hya xi camá ne, Bernabé ne, quijicojo me Marcos jan ne, cavisehen me ngu barcu, hane quiji me Chipre. \v 40 Peru Pablo ne, cavaxijin me Silas xi cjuecojo me. Hane xuta ladu rë Jesús ne, caviyuju me me xi cuacun jan ngahma cjuandaja rë Nai naja. Hya xi camá ne, cavetju Pablo cojo Silas, \v 41 quiji me yëjë ni nandya tsëhë distritu Siria cojo Cilicia, casua rë me ngahñu xuta rë yungun jan. \c 16 \s1 Cavetsihin catsujyihiya Timoteo cojo Pablo \p \v 1 Hane xi cavatju vëhë ne, cafehe me nandya Derbe cojo Listra. Ngajan ne, tacun ngu xuta ladu rë Jesús xi hmí rë Timoteo, quihndi rë ngu chjuun xuta tjë rë Israel xi hacuaha cavisehen me ndiya rë Jesucristu. Nahmi rë Timoteo jan ne, xutaxín me. \v 2 Xuta ladu rë Jesús ngajan nandya Listra cojo Iconio ne, jemu ndaja chja me tsëhë Timoteo vë. \v 3 Pablo ne, meje rë me xi cjue Timoteo cojo rë me. Vëhë xi quijicojo me Timoteo hiscan xi ti chuxin rë xuta tjë rë Israel. Cuatjin casahmi me ngatsë rë xi nandya xi cuacun vëhë ne, siu xuta jan, hane yëjë xuta xi cuacun jan ne, vëë me xi nahmi rë Timoteo ne, ngu xutaxín me. \v 4 Ngajan xi cavetju Pablo cojo Silas cojo Timoteo, quiji me. Hane jima ngu nandya xi tivatju me ne, casua me camachaya rë xuta tsëhë cjua xi caviyuju apóstol cojo xuta changá ngajan Jerusalén, cojo sa xi xuta ne, cuihndë me tsëhë cjua vëhë. \v 5 Cuatjin camá xi xuta tsëhë yëjë yungun jan ne, casacuhñu rë me xi mangucacun me cojo Jesús. Hane nchunchujun ni ne, cuatjin jima cjín sa me. \s1 Cachja nijñá cojo Pablo \p \v 6 Hya xi camá ne, cavatju me distritu Frigia cojo distritu Galacia ta, tsëhë xi Hasen rë Nina ne, casuaain cahndë́ xi cuichja me cojo xuta cjua rë Nina ngajan distritu Asia. \v 7 Hane xi cafehe me tiña distritu Misia ne, meje cjue me distritu Bitinia, peru Hasen rë Jesús ne, casuaain cahndë́. \v 8 Cuatjin camá xi cavatjutaha me Misia, hane quiji me nandya Troas. \v 9 Hane ngu nguixun xi siutaha me ngajan ne, cachja ngu nijñá cojo rë Pablo. Cavëë me ngu xihin tsëhë distritu Macedonia xi secun tichja cojo rë me cuitjin: “Nduvun nguehe Macedonia ne, cuisecun niji.” Cuatjin cachja nijñá jan. \v 10 Cuatjin camá xi xi tu cachja nijñá cojo Pablo cuatjin ne, ngutjen ni cavinchin chuva rë hacutjin cuma xi cuanguin Macedonia ta, tsëhë xi xi má niji ne, Nina cajindaya niji me xi cuanguin cuinújin cojo xuta jan cjuandajyihi xi chja tsëhë Jesús. \s1 Cavisehen na Lidia ladu tsëhë Jesucristu \p \v 11 Hya xi camá ne, xi cavetjin nandya Troas ne, cachjihin ngu barcu sehe catsanguin ngu quixi rë nandya Samotracia. Hane xi camá nchujun jan ne, catsanguin nandya Neápolis. \v 12 Hane tsëhë ngajan ne, catsanguin nandya Filipos, ngu nandya xi hitsë sa matitjun tsëhë ngu cahndë́ tsëhë distritu Macedonia. Jemu cjín xuta Roma siu me jan. Hane cavinechintihin nandya vëhë ngujo nixtin. \v 13 Hane xi cavechú nixtin xi nixtin chjahájenda rë ne, cavetjin tingotjo hnchua tsëhë nandya jan hiscan jiya ndajyë. Xi má niji ne, ngajan tjin ngu cahndë́ xi má oración. Hane cavinechin ngajan, canújin cjua rë Nina cojo yachjin xi camatangun me jan. \v 14 Hane ngu chjuun xi cahndë cjua xi cachja Pablo ne, Lidia hmí rë na, ngu na tsëhë nandya Tiatira, viteña na tsjian moradu. Na vëhë ne, hacuaha faharcun na Nina, hane Nai naja ne, cavuxaha me cjuatacun rë na xi ndaja cavetaharcu na cjua xi cachja Pablo. \v 15 Hane hya xi caxtenda na cojo yëjë xuta rë na ne, cachja na cojo niji cuitjin: \p ―‍Quihndë ta ha hyun xi ngahan ne, camangucácun cojo Nai naja ne, nduvun ndya naha, hane ngajan cuinechun. ―‍Cuatjin jemu cjín cachja na cojo niji, vëhë xi catsangui. \s1 Quiji Pablo cojo Silas ndavaya ngajan Filipos \p \v 16 Cavechú ngu nixtin hya xi tivanguin cahndë́ hiscan xi má oración ne, cavechútaha niji ngu na hndixahan rë xuta, xi jiya xitsehen xahasen rë. Hane nai rë na hndixahan jan ne, jemu cjín tujún sacu rë me, tsëhë xi chja na cojo xuta mé xi cuatju me cuma. \v 17 Na vëhë ne, catsujyihiya tjengui na ngayin cojo Pablo, jindaya na chja na cuitjin: \p ―‍Xuta xi cuicun vi ne, mosu rë Nina xi matitjun má me, hacuaha sua me machaya nuju cjua hacutjin cuetjuntjun. ―‍Cuatjin cajindaya na cachja na. \p \v 18 Jemu cjín nixtin xi cuatjin casahmi na. Hya xi camá ne, tsëhë xi jemu camaxti rë Pablo ne, cavuya me cavutsejen me na, sehe cachja me cojo xitsehen jan cuitjin: \p ―‍Tsëhë xi Jesucristu casuaxa ná me ne, ¡tetjixin tsëhë na! ¡Vëhë xi chjá cojo ri! ―‍Cuatjin cachja Pablo. \p Hane hora vëhë ni ne, cavetjuxin xitsehen jan. \p \v 19 Hya xi camá ne, xi vutsejen nai rë na hndixahan jan xi ha quihndë tsajin cjuetacun xi sacú sa rë me tujún ne, cafaha me Pablo cojo Silas, cajavëjne me quijicani me ngajan hiscan ma tangun xutaxa rë ngajan hiscan má ndetsin. \v 20 Hane xi cafehe me ngajan xcun xutaxa rë ne, cuitjin cavinchajyë me: \p ―‍Cha xi cuicun tjë rë Israel vi ne, jemu tivisecjan cha cjuatacun rë xuta nangui naja. \v 21 Meje rë cha xi nihña xcusun rë xutachanga rë cha, peru ngayaan xuta Roma ne, ndajintjin xi cuanguentjengueen xcusun xi cuacun vë. \p \v 22 Hane hacuaha cojo xutacjín jan, cavetsihin cavinchajyë me Pablo cojo Silas. Ngajan xi xutaxa rë ne, cavaxëhndu me tsjian rë me xi cuacun jan, sehe cavitexa me xi sehen rë. \v 23 Hane ha xcun xi ha jercu cavaja rë me ne, sehe cavincha me ndavaya. Hacuaha cachja me cojo cha xi sahmi cuidadu ndavaya xi ndaja cuidadu cuma me xi cuacun jan. \v 24 Hane hya xi cafahatsja mayu cjua vëhë ne, quiji cavinchahñu cha me cahntsua ndavayajñu, hacuaha cavinchanguihñu cha ntsacu me ngojo xi casehenchjine tsëhë jo ya xi sahmi rë me castigu hacuaha hitsë sa cjuaquixi jiya me. \p \v 25 Hane sacuaha chuva rë vasen nixten ne, Pablo cojo Silas ne, tisahmi me oración hacuaha tisë me tsëhë Nina. Hane presu xi yahnga jan ne, tu tivisiñuju ni me. \v 26 Hane ha tu ñahñu jercu cafani nangui, hisca xihndënaña rë ndavaya jan vitsuneya rë. Hacuaha yëjë ni tingotjo ndavaya jan ne, ngutjen ni catuxaha, hane cadena xi tjinhñu xingu xingu presu ne, cavixuhndu. \v 27 Hya xi camá ne, cavasca rë cha xi sahmi cuidadu ndavaya jan. Hane xi cavëë cha xi tixaha yëjë tingotjo tsëhë ndavaya jan ne, cavaxë cha quicha rë cha hane ha tu hitsë sa ne, catsiquehen cha yojo rë cha ta, tsëhë xi xi má rë cha ne, yëjë presu ne, cavanga. \v 28 Peru Pablo ne, jercu cajindaya me cachja me cuitjin: \p ―‍Xicanihñuu cuatjin ta ngayijin ni nechinyin nguehe. ―‍Cuatjin cachja Pablo. \p \v 29 Ngajan xi cha xi sahmi cuidadu jan ne, cafehya cha ngu ndihi, sehe vangasanii cha quiji cha cahntsua ndavaya, ña fatsë cha xi tsacjun cha, quiji cafañatsacjan cha xcun Pablo cojo Silas xi faharcun cha me. \v 30 Hane xi cavaxë cha me tsëhë ndavayajñu jan ne, sehe cafinenguise cha cuitjin: \p ―‍Tatá, ¿mé xi meje rë xi sahme, cojo sa xi cuétjutjë? ―‍Cuatjin cafinenguise cha. \p \v 31 Hane me xi cuacun jan ne, cuitjin cachja me: \p ―‍Catamangu tacún cojo Nai niji Jesús, sehe cuetjuntjun ngayun cojo yëjë xuta xi siu ndya nuju. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 32 Sehe ngajan xi cha vëhë ne, cajindaya cha yëjë xuta xi siu ndava cha, hane Pablo cojo Silas ne, casua me camachaya rë cha cjua rë Nina cojo yëjë xuta xi cajindaya rë cha jan. \v 33 Ha hora vëhë ni tsëhë nixten vëhë ne, cafaha cha me ne, cavane cha hiscan casacuhmu rë me. Hya xi camá ne, ngutjen ni caxtenda cha cojo yëjë xuta rë cha jan. \v 34 Sehe quijiniji cha cojo Pablo cojo Silas ndava cha, hane casua cha niñu cajinë me. Hacuaha jercu ndaja camá rë cha cojo yëjë xuta xi siu ndava cha, tsëhë xi camangucacun cha cojo Nina. \p \v 35 Hya xi camá ne, xi casahasen jan ne, catsingatju xutaxa rë jan nísë, quiji cachja cojo cha xi sahmi cuidadu ndavaya jan cuitjin: \p ―‍Naxun xu cha xi caxincha ndavaya nguchjin jan. ―‍Cuatjin cachja cha. \p \v 36 Ngajan xi cha xi sahmi cuidadu ndavaya jan ne, quiji cachja cha cojo Pablo cjua vihi: \p ―‍Catsingatju xutaxa rë cjua xi cuáxë xu nuju. Vëhë xi cuma cuetjun ne, cuangun cojo cjuandaja cjuajeya. ―‍Cuatjin cachja cha. \p \v 37 Peru Pablo ne, cuitjin cachja me cojo cha xi cuacun jan: \p ―‍Xutaxa rë ne, cavitexa me casehen niji xcun yëjë ni xuta, handasa cjëë cjuahacuenda me jyë́ niji, ngayin xi xuta Roma ngayin. Sehe cavinchaniji me ndavaya. ¿Há taha hma meje cuaxë niji me quihndë? ¡Cumaji xi cuatjin! Catinduva suvá me cataxë niji me. ―‍Cuatjin cachja Pablo. \p \v 38 Hane cha nísë jan ne, catsicuya cha cjua cojo xutaxa rë cuatjin. Hane xi camachaya rë xutaxa rë xi xuta Roma má me xi cuacun jan ne, catsacjun me camá. \v 39 Ngajan xi xutaxa rë ne, quiji cachja me cojo Pablo cojo Silas xi tsijyëcacun me xi cuatjin camá. Sehe cavaxë me me, sehe cafehya rë me xi sahmi me cjuandaja ne, cuetjuxin me tsëhë nandya jan. \v 40 Hane xi cavetju Pablo cojo Silas tsëhë ndavaya ne, cavuya quijitjengui me na Lidia. Hane xi cavëë me yëjë xuta ladu rë Jesús jan ne, sehe cachja me cojo xuta jan xi catjinduju me cojo ndiya rë Jesús, sehe cavetju Pablo cojo Silas quiji me. \c 17 \s1 Cafehe Pablo ngajan nandya Tesalónica \p \v 1 Hya xi camá ne, Pablo cojo Silas jan ne, cavatju me nandya Anfípolis cojo nandya Apolonia, sehe cafehe me nandya Tesalónica, hiscan xi tacun ngu yungun rë xuta tjë rë Israel. \v 2 Hane sacuatjin xi ha xcusun rë Pablo ne, ngajan quijitjengui me xuta tjë rë Israel jan nixtin xi chjahájenda rë. Hane jyan nixtin, tsëhë jyan totje ne, Pablo ne, cavicuya me xuta cjua rë Nina. \v 3 Casua me camachaya rë xuta xi chja cjua rë Nina xi Me xi Tsingatju Nina ne, hatuxa tjin xi cueya me sehe cuya nga me cjuahñu. Hacuaha cachja Pablo cuitjin: \p ―‍Jesús, me xi tisuá jimachaya nuju tsëhë ne, me vëhë xi catsingatju Nina. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 4 Ngajan xi ngujo xuta xi cuacun jan ne, camacjain rë me, hane cavisehen me ladu rë Pablo cojo Silas. Hane ngajñi rë me xi cuacun camacjain rë vë ne, hacuaha jemu cjín xutaxín xi faharcun rë Nina hinchajñi me cojo hacuiin hitsë yachjin xi matitjun jan hinchajñi me. \v 5 Ngajan xi ngujo xuta tjë rë Israel xi camacjaain rë jan ne, camachini me. Hane hora xi camá casahmitangun me ne, jemu cjín xuta tsehen xi tujyë tsujyihiya jan ne, cavetsihin casahmi me ngu suë jyë ngajñi nandya xi cjue jaha me Pablo cojo Silas. Quiji me ndava Jasón xi vanguise me me xi cuacun vë xi cuaxë me xcun xutacjín jan. \v 6 Hane xi casacuiin rë me Pablo cojo Silas ngajan ne, cajavëjne me Jasón cojo ngujo sa xuta ladu rë Jesús, quijicojo me xcun xutaxa rë, jindaya me cachja me, cavincha me jyë́ cuitjin: \p ―‍Cha xi cuacun jemu casuaxti jingujyë ni ngasunhndë ne, hacuaha cojo nguehe cafehe cha. \v 7 Hane cha Jasón vi ne, cafahatsja cha cha xi cuacun jan ngajan ndava cha. Hane yëjë cha xi cuacun vë ne, tisahmi cha condra ley rë emperador Romano xi hmí rë César, me xi matitjun camahani, ha chja cha xi tjin sa ngu me xi matitjun xi hmí rë Jesús. ―‍Cuatjin cavinchajyë xutacjín jan me xi cuacun jan xcun xutaxa rë. \p \v 8 Ngajan xi xutacjín cojo xutaxa rë jan ne, xi cahndë me cjua jan ne, jemu camacjíncacun me. \v 9 Hane ha xcun xi cavechji Jasón cojo xuta xi yahnga jan tujún cojo xutaxa rë ne, sehe catsismi xutaxa rë jan me. \s1 Cafehe Pablo cojo Silas ngajan nandya Berea \p \v 10 Ngajan xi xuta ladu rë Jesús ne, xi tu camá nguixun jan ne, catsingatju me Pablo cojo Silas ngajan nandya Berea. Hane xi cafehe me ngajan ne, quiji me yungun rë xuta tjë rë Israel. \v 11 Hane xuta jan ne, hitsë sa tixaha cjuatacun rë me xi cuma rë xuta xi siu ngajan Tesalónica. Hane me xi cuacun jan ne, cafahatsja me cjua rë Nina cojo nguñaja xahasen rë me. Hacuaha nchunchujun ni ne, cavutaya me xujun rë Nina, cojo sa xi sacú rë me cjuaquixi tsëhë cjua xi cachja Pablo. \v 12 Cuatjin camá xi jemu cjín xuta jan camacjain rë me. Ngajñi rë xuta jan ne, hacuaha hacuiin hitsë xutaxín nchina sa chjuun sa xihin me hinchajñi me jan. \v 13 Peru hya xi camachaya rë xuta tjë rë Israel ngajan Tesalónica xi cojo nandya Berea tisua Pablo jimachaya rë xuta cjua rë Nina ne, hacuaha quiji xuta xi cuacun jan casua me cjuacjintacun xutacjín xi siu jan. \v 14 Ngajan xi xuta ladu rë Jesús xi siu jan ne, catsingatju me Pablo hisca ndachacun. Peru Silas cojo Timoteo ne, caxinchataha ni me ngajan. \v 15 Hane xuta xi quijicani rë Pablo jan ne, quijicojo me me hisca nandya Atenas. Xi tu cafehe me ngajan ne, cachja Pablo cojo xuta xi quijicani rë me jan ne, catji catichja me cojo Silas cojo Timoteo ne, marcu macjain catjitjengui me Pablo. Hya xi camá ne, sehe cafe xuta xi cuacun jan. \s1 Cafehe Pablo ngajan nandya Atenas \p \v 16 Jinguyëjë rë xi tacunya Pablo Silas cojo Timoteo ngajan Atenas ne, jemu camaxti rë xahasen rë me, tsëhë xi tivutsejen me nandya jan xi ña quitsë rë cojo nina ndyojo. \v 17 Vëhë xi Pablo ne, cachja me cojo xuta tjë rë Israel cojo xutaxín xi faharcun rë Nina ngajan yungun. Hane ngajan ndetsin ne, nchunchujun ni cachja sa me cojo xuta xi fehe jan. \v 18 Hacuaha cojo maestru xi tjengui cjuatacun xi hmí epicúreo cojo ngujo sa maestru xi tjengui cjuatacun xi hmí estóico cavisiajmi me cojo Pablo. Hane ngujo me ne, cachja me cuitjin: \p ―‍Cha machjiriin xi cuajyihi vë ne, ¡tsajin camahani mé vengui chji rë cjua xi chja cha! ―‍Cuatjin cachja maestru xi cuacun jan. \p Ngujo nga me ne, cuitjin cachja me: \p ―‍Cha xi cuajyihi vë ne, tisua cha jimachaya naja tsëhë nina rë jingu sa xuta. \p Cuatjin cachja ngujo nga me ta, tsëhë xi Pablo ne, tisua me jimachaya rë xuta cjuandajyihi xi chja tsëhë Jesús cojo tsëhë hacutjin cavuya me cjuahñu. \v 19 Ngajan xi xuta jan ne, quijicojo me Pablo ngajan Areópago, cahndë́ hiscan matangun me xi sahmi me junta, sehe cachja me cojo me cuitjin: \p ―‍Tinújun cojo niji mé cjuachacun xatsë xi quichuhun ta \v 20 jemu ha ngu xcusun cjua xi canuhyin xi canújun. Vëhë xi meje cumachaya niji mé vijne cjua vëhë. \p Cuatjin cachja xuta Atenas jan ta, \v 21 tsëhë xi yëjë xuta xi cuacun vë cojo xuta ngu nangui xi siu cahndë́ jan ne, hatuxa chuya rë me xi cuisiñuju me ngu cjua xatsë hacuaha jemu nduju cuichja me cojo xicjin me. \p \v 22 Hya xi camá ne, sehe casecunvasen Pablo cahndë́ vëhë, sehe cachja me cuitjin: \p ―‍Ngayujun ngarcun ni xuta Atenas matsejen ne, vutsején jingujyë ni ne, ngayun ne, hacuaha jemu chjuhunrcun nina nuju. \v 23 Ta jinguyëjë rë xi catsujyëhëya ngajñi nandya nuju hacuaha tivutsején yëjë cahndë́ hiscan chjuhunrcun nina nuju ne, cavéchutaha ngu yungun lihndi hiscan xi camahindu ngujo cjua xi chja cuitjin: “Tsëhë ngu nina xi hyaan me.” Cuatjin camahindu. Vëhë xi nina xi chjuhunrcun xi hisca hyuun ne, me vëhë xi nduva tisuá jimachaya nuju tsëhë me. \v 24 Nina xi casahmi ngasunhndë cojo yëjë xi tjin xcun, me xi nai rë ngahnga cojo nangui ne, hacuiin véjñacahndë me yungun xi sahmi xuta. \v 25 Hacuaha me vëhë ne, tsajin mé xi ma chaja rë me xi ngayaan xuta cuma tahan rë me ta, me vëhë xi sua naja me cjuahñu, sua me xta naja, hacuaha sua naja me yëjë ni xi mameje naja. \p \v 26 ’Hane tjë rë xi ngu ni xuta ne, casahmi Nina yëjë xcusun xuta, xi cuiyuju me jingujyë ni ngasunhndë. Hacuaha Nina cachja me janihya xi cumatitjun jimangu xcusun xuta hacuaha jani hiscan xi cuiyuju me. \v 27 Cuatjin casahmi Nina cojo sa xi ngayaan xuta ne, cuinchaseen me, hane xi cuatjin cuinchaseen me ne, hyaan sa xi sacú naja me, handasa hacuiin cjin tacun Nina xi cuma naja xingu xingu ngayaan. \v 28 Sacuatjin chja ngu cjua xi chja cuitjin: “Nina ne, sua naja me cjuahñu, sahmi me xi ma finiya ngayaan, hacuaha sua naja me xi nechan cojo cjuahñu naja.” Cuatjin chja cjua. Hacuaha yahnga xuta tsëhë ngajñi nuju xi tsihindu me cjua xi jemu ndaja fi ne, cuitjin catsihindu me: “Ngayaan ne, tjë rë Nina ngayaan.” Cuatjin catsihindu me. \v 29 Quihndë ta quihndi rë nina ngayaan ne, mijí rë xi cuma tacuun xi Nina ne, tangun me cojo nina oro o sa xi nina quicha tyava, o sa xi nina ndyojo, xi xuta casahmi me cojo cjuatacun rë suvá me. \v 30 Nina ne, catsingatjuhnga me nixtin xi xuta ne, hvíin me. Peru quihndë ne, Nina ne, tivitexa me xi yëjë ni xuta tsëhë jingujyë ni ladu ne, tsindeya me cjuatacun rë me ta, \v 31 tsëhë xi Nina ne, ha cavejña me ngu nixtin xi tsichuva me xuta tsëhë ngasunhndë cojo cjuaquixi tu cutjin jyë́ rë ne, cuatjin sahmi me cojo. Hacuaha ha cavaxijin me ngu xuta xi sahmi xa vëhë. Hacuaha ha hyan xi cjuaquixi xi cuatjin cuma, tsëhë xi Nina catsicuya me cjuahñu xuta vëhë. ―‍Cuatjin cachja Pablo. \p \v 32 Hane hya xi cahndë xuta jan cjua xi ngu nima ne, cavuya cjuahñu ne, ngujo me ne, catsixcuehyu me cjua jan, peru ngujo nga me ne, cuitjin cachja me: \p ―‍Cuisiñiji xi cuinújun nga ngundiya cjua vëhë. ―‍Cuatjin cachja ngujo me jan. \p \v 33 Ngajan xi Pablo ne, cavetju me tsëhë ngajñi rë xuta jan. \v 34 Hane ngujo xuta ne, cavisehen me ladu rë Pablo sehe camacjain rë me cjua jan. Hane ngajñi rë me xi cuacun vë ne, jiyajñi me xi hmí rë Dionisio, ngu xutaxa rë tsëhë nandya, hacuaha cojo sa ngu chjuun xi hmí rë Dámaris jiyajñi me jan, cojo ngujo sa me. \c 18 \s1 Cafehe Pablo ngajan nandya Corinto \p \v 1 Hya xi camá ne, hya xi cavatju xcusun vëhë ne, cavetju Pablo tsëhë nandya Atenas, hane quiji me nandya Corinto. \v 2 Hane xi cafehe Pablo ngajan ne, cavechútaha me ngu xihin tjë rë Israel xi hmí rë Aquila. Aquila jan ne, tsëhë distritu Ponto má me, peru hacuaha sehe cafehe me Corinto cojo chjuun rë me xi hmí rë Priscila, xi quiji caviyujucahndë me ngajan nación Italia. Cavetjuxin me tsëhë Italia ta, tsëhë xi me xi matitjun jan, me xi hmí rë Claudio ne, cavitexa me xi yëjë ni xuta tjë rë Israel ne, hatuxa cuetjuxin me tsëhë nandya Roma. Hane Pablo ne, quijitjengui me Aquila. \v 3 Hane tsëhë xi ha ngu xcusun ni xa xi sahmi catsijo ni me ne, cavejñatangun me cojo me xi cuacun vë, hacuaha tangun casahmi me xa. Xa xi sahmi me ne, xi tsindaja me ndihya tsjian. \v 4 Ngajan xi Pablo ne, cachja me cjua rë Nina ngajan yungun rë xuta tjë rë Israel jima ngu nixtin xi chjahájenda rë ta, tsëhë xi meje rë me xi sa xuta tjë rë Israel o sa xi xutaxín ne, cumacjain rë me cjua vëhë. \p \v 5 Hane xi cafehe Silas cojo Timoteo xi cavetju me tsëhë distritu Macedonia ne, Pablo ne, cavetsihin xi nchunchujun ni tichja me cojo xuta cjua rë Nina, tichja me cojo xuta tjë rë Israel xi Jesús ne, me vëhë xi catsingatju Nina. \v 6 Peru hya xi casahmi xuta xi cuacun jan condra Pablo hacuaha choho cachja me tsëhë me ne, cavitsune Pablo chojo rë tsjian rë me sacuaha xi tivaxë me xuta xi mijí cuihndë cjua rë Nina, sehe cachja me cojo xuta jan cuitjin: \p ―‍Ngayun suvun cún nuju tsëhë xcusun xi cuátju cuma. Hacuiin ngahan cún ná. Quihndë cojo nixtin xi cjui sa ne, cjuë́ cuichjá cojo xutaxín cjua rë Nina. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 7 Hane xi cavetjuxín me tsëhë xuta xi cuacun vë ne, quiji me ndava ngu me xi hmí rë Ticio Justo, ngu xutaxín xi hacuaha faharcun me Nina. Ndava me vëhë ne, ngu ndaya ni rë yungun rë xuta tjë rë Israel jan tacun. \v 8 Hane Crispo, me xi xutaxa rë yungun jan ne, camangucacun me cojo Nai naja Jesucristu, hacuaha cojo yëjë sa me xi siu ndava me camangucacun me. Hacuaha jemu cjín xuta Corinto ne, xi cahndë́ me cjua ndajyihi rë Nina jan ne, camacjain rë me sehe caxtenda me. \v 9 Hane ngu nguixun jan ne, ngajñi nijña rë Pablo ne, cachja Nai naja cojo rë me cuitjin: \p ―‍Xicarcuiin. Tinoje sa. Xicanisejyiin cjua xi noje. \v 10 Cuatjin nihñi ta, tsëhë xi ngahan ne, tejña cojo ri, hane tsajin yo xi cuma choho sahmi cojo ri ta ngahan ne, jemu tjin ná xuta ladu naha nguehe nandya vihi. ―‍Cuatjin cachja Nai naja. \p \v 11 Hane cavéjña Pablo ngajan ngu nu vasen, xi vicuya rë me xuta cjua rë Nina. \p \v 12 Peru hya xi Galión matitjun me tsëhë distritu Acaya ne, camatangun xuta tjë rë Israel jan ne, cafaha me Pablo, quijicani me xcun xutaxa rë, \v 13 cuitjin cachja me: \p ―‍Cha xi cuijyihi vi ne, tsujyihiya cha tichja cha cojo xuta xi hacjahi xcusun meje rë xi nihña xi chjahanrcun Nina. Peru xcusun vëhë ne, condra tsëhë ley naja. ―‍Cuatjin cachja xuta jan. \p \v 14 Hane ha tu hora sa xi cuichja Pablo ne, cachja Galión cojo xuta xi cuacun jan cuitjin: \p ―‍Ngayun xuta tjë rë Israel, sa xi ngu cjuatsehen o sa xi ngu jyë́ jyë xi casahmi cha ne, tjin ná chuva rë xi scaa ná cojo nuju. \v 15 Peru xi tsëhë ngu cjuachacun cojo tsëhë ñihi rë ngu xuta cojo tsëhë ley nuju suvun ne, ndyá chutsujun suvun hacutjin cuma chihin ta, tsëhë xi ngahan ne, hatuxa sahmecuendaan cjuacjintacun xi cuacun vë. ―‍Cuatjin cachja Galión. \p \v 16 Ngajan xi Galión ne, catsicanga cojo me xuta tjë rë Israel jan tsëhë ndihyavasen. \v 17 Ngajan xi yëjë xuta jan ne, cafaha me Sóstenes, me xi matitjun tsëhë yungun rë xuta tjë rë Israel, cavaja rë me ngajan ndatsen ndihyavasen. Peru Galión ne, casahmicuendaain camahani me yëjë ni cjuacjintacun vëhë. \s1 Cavuya nga Pablo nandya Antioquía \p \v 18 Peru hya xi ha jemu cavatju nixtin xi quitaha Pablo ngajan Corinto ne, catsinguijnetaha me cjua cojo xuta ladu rë Jesús, sehe cafaha me ngu barcu xi cjue me ngajan distritu Siria. Priscila cojo Aquila ne, hacuaha cojo me quiji me cojo Pablo. Hane xi cafehe me nandya Cencrea ne, ngajan casejnu rë rcu Pablo ta, tsëhë xi casahmichihin me ngu cjua cojo Nina. \v 19 Hane xi cavatju vëhë ne, sehe quiji me nandya Efeso. Hane Pablo ne, ngajan caviyujutaha me Priscila cojo Aquila. Hya xi camá ne, Pablo ne, quiji me yungun, cachja me cojo xuta tjë rë Israel jan cjua rë Nina. \v 20 Hane xi cafehya xuta me xi setaha sa me ngujo nixtin ngajan ne, catsingatiin me. \v 21 Hya xi camá ne, catsinguijnetaha me cjua cojo xuta jan, cuitjin cachja me: \p ―‍Sa xi Nina meje rë me ne, cúya nga, nduvatjënguë nuju. ―‍Cuatjin cachja me. \p Ngajan xi cafaha me ngu barcu xi cavetju me tsëhë Efeso. \s1 Quiji nga Pablo cavusehenhya me xuta rë yungun \p \v 22 Hane xi cafehe me Cesarea ne, ngajan cavetju me quiji me Jerusalén xi sua me ngu nina xuta rë yungun ngajan. Hya xi camá ne, sehe cavuya cafehe me nandya Antioquía. \p \v 23 Hane xi ha casetaha me ngujo nixtin jan ne, sehe cavetju nga me quiji me yëjë ni nandya tsëhë distritu Galacia cojo distritu Frigia, casua rë me ngahñu yëjë ni xuta ladu rë Jesús. \s1 Quiji Apolos nandya Efeso cojo nandya Corinto \p \v 24 Ngajan nandya Efeso ne, cafehe ngu xuta tjë rë Israel xi hmí rë Apolos. Nangui rë me ne, Alejandría. Jemu ndaja tsichihin me cjua xi chja me, hacuaha jemu vëë me tsëhë cjua rë xujun rë Nina. \v 25 Me vëhë ne, tjin yo xi casuacuenda rë me tsëhë ndiya rë Nai naja. Cojo nguñaja xahasen rë me ne, chichihin ni casua me camachaya rë xuta cjuandajyihi xi chja tsëhë Jesús. Peru hvíin me mé vijne xi xtenda xuta sacuatjin tixtenda xuta ladu rë Jesús ta xi vëë me ne, suvá ni mé vijne xi xtenda xuta sacuatjin cavitenda Juan Vitenda rë Xuta. \v 26 Apolos vë ne, hacuiin cojo chircun rë me cuetsihin cuichja me cojo xuta cjua rë Nina ngajan yungun rë xuta tjë rë Israel. Hane xi cahndë Priscila cojo Aquila sacuatjin cachja Apolos ne, cavaxëxin me ne, sehe casuacuenda ndaja sa me tsëhë ndiya rë Nina. \v 27 Hya xi camá ne, catsingatahacacun Apolos xi cjue me ngajan distritu Acaya. Hane xuta ladu rë Jesús jan ne, cachuya rë me hacuaha catsihindu me ngu xujun tsëhë xuta ladu rë Jesús ngajan, cachja me cojo xuta jan xi ndaja cjuahatsja me Apolos. Hane xi cafehe me jan ne, jemu cavisecoo me xuta xi cojo cjuandaja rë Nina ne, ha camangucacun me cojo Jesús. \v 28 Hane xcun ni yëjë xuta ne, jercu catsitjungui me cjua rë xuta tjë rë Israel. Jemu cjín cahndë́ tsëhë xujun rë Nina xi cachja me cojo xuta, xi tsingacun me xuta xi Jesús ne, me vëhë xi catsingatju Nina me. \c 19 \s1 Cafehe Pablo nandya Efeso \p \v 1 Cuitjin camá jinguyëjë rë xi quitahá cuaha Apolos ngajan Corinto. Xi cavatju catsujyihiya Pablo taha ladu ngatihin ne, cafehe me nandya Efeso, hane ngajan cavechútaha me ngujo xuta ladu rë Jesús. \v 2 Hane cuitjin cachja me cojo xuta jan: \p ―‍¿Há cavisehen Hasen rë Nina cahntsua xahasen nuju hya xi camangutacún cojo Jesús? ―‍Cuatjin cachja me. \p Hane xuta jan ne, cuitjin cafayangui me: \p ―‍Hisca camachayiin niji cjua xi tjin xi hmí rë Hasen rë Nina. ―‍Cuatjin cafayangui me. \p \v 3 Ngajan xi Pablo ne, cuitjin cachja nga me: \p ―‍¿Hacutjin caxtenda ngayun ni? ―‍Cuatjin cachja me. \p Hane xuta jan ne, cuitjin cafayangui me: \p ―‍Caxtenda ngayin sacuatjin cavitenda nima Juan. ―‍Cuatjin cafayangui me. \p \v 4 Ngajan xi Pablo ne, cuitjin cachja nga me: \p ―‍Juan vë ne, cavitenda me xuta hya xi xuta jan ne, catsindeya me cjuatacun rë me, hacuaha cachja me cojo xuta jan xi catamangucacun me cojo me xi sehe cjuehe, me xi hacui Jesús. ―‍Cuatjin cachja nga Pablo. \p \v 5 Xi cahndë xuta jan cjua vëhë ne, caxtenda me xi cumatangun cjuatacun rë me cojo Nai naja Jesús. \v 6 Hane xi cavisanetsja Pablo xuta jan ne, canduva Hasen rë Nina, cavisehen cahntsua xahasen rë xuta, hane cachja me hne xi hisca hvíin me, hacuaha cachja me cjua xi casua Nina me. \v 7 Hane má sacuaha tejó xihin me xi yëjë me. \p \v 8 Hya xi camá ne, quiji Pablo yungun rë xuta tjë rë Israel, cachja me cojo xuta. Hane cahntsua jyan sá ne, cuatjin fi me yungun, hane hacuiin cojo chircun rë me chja me cojo xuta tsëhë gubiernu xi sahmi Nina. \v 9 Peru ngujo xuta jan ne, casahmitaja rcu me, hane camacjaain rë me, hane choho cachja me tsëhë ndiya rë Jesús xcun yëjë ni xuta. Vëhë xi Pablo ne, cavetjuxin me tsëhë xuta jan, hacuaha quijicojo me xuta ladu rë Jesús. Cavetsihin me nchunchujun ni cachja me cojo xuta ngajan scuela rë ngu me xi hmí rë Tirano. \v 10 Cuatjin casahmi me cahntsua jo nu, vëhë xi yëjë xuta xi siu ngajan Asia ne, camachaya rë me tsëhë cjua rë Nai naja, sa xuta tjë rë Israel ne, o sa xutaxín. \s1 Yatu quihndi rë Sceva \p \v 11 Jemu jyë cjuarcun casahmi Nina ngajñi rë xa xi casahmi Pablo. \v 12 Hisca tsjian xi sahmixa cojo Pablo ne, quijicojo xuta casua rë me xuta hmu rë, hane chíhin rë me ne, cavetjuxin, hisca xitsehen xi hincha xahasen rë yahnga me ne, hacuaha cavetjuxin. \p \v 13 Peru ngujo cha tjë rë Israel xi tsujyihiya vaxëxin cha xitsehen xi hincha xahasen rë xuta ne, hacuaha camameje cueyanangui cha ñihi rë Nai naja Jesús hora xi tivaxëxin cha xitsehen, hane cuitjin cachja cha: \p ―‍Tsëhë xi Jesús casuaxa ná me, me xi chja Pablo tsëhë ne, tivitéxa nuju xi cuetjunxun. ―‍Cuatjin cachja cha. \p \v 14 Cha xi cuatjin sahmi vë ne, hacui yatu cha quihndi rë ngu nahmi xi hmí rë Sceva, ngu nahmi xi matitjun tsëhë xuta tjë rë Israel. \p \v 15 Hane ngu ndiya xi cuatjin cachja cha ne, cuitjin cafayangui xitsehen jan: \p ―‍Jesús ne, hvë me vëhë. Hacuaha hvë Pablo. Peru ngayun ne, ¿yo ngayun? ―‍Cuatjin cafayangui xitsehen jan. \p \v 16 Hya xi camá ne, me xi hincha xitsehen xahasen rë jan ne, cacaataha me cha, hane cacaa rë me catsinguijne me yëjë yatu cha, tsëhë xi jemu hñu ngahñu rë me. Cuatjin camá xi jemu casacuhmu rë cha xi cuacun jan, hane cavanga cha tu quixti ni tsëhë ndihya hiscan siu cha jan. \v 17 Xcusun xi camá vë ne, camachaya rë yëjë xuta nandya Efeso, sa xuta tjë rë Israel ne, o sa xutaxín. Hane ngayëjë ni me ne, jemu catsacjun me camá, hane camá jyë camá hnga Nai naja Jesús. \p \v 18 Hane jemu cjín xuta xi ha cavisehen me ladu rë Jesús ne, fitjengui me Pablo vijacun me tsëhë cjuasurqui xi sahmi me. \v 19 Hya xi camá ne, jemu cjín xuta xi sahmi cjuasurqui ne, quijicojo me xujun rë me jan, cavaca me ngajan xcun yëjë ni xuta. Hane xi casahmi me cuenta chji rë yëjë xujun rë me jan ne, jemu jyë camahani tujún cavetju chji rë. \v 20 Cuatjin camá xi cjua rë Nai naja ne, jercu cavitsojo sa hacuaha casacuhñu sa rë. \s1 Suë jyë xi camá ngajan Efeso \p \v 21 Hane xi cavatju camá yëjë xcusun vëhë ne, cavejñacacun Pablo xi cjue me Jerusalén, cuatju me yëjë nandya tsëhë distritu Macedonia cojo yëjë nandya tsëhë distritu Acaya. Hacuaha cachja me cuitjin: \p ―‍Xi cuatju cjuë́ Jerusalén ne, hacuaha tjin ná xi cjuë́ hisca nandya Roma. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 22 Ngajan xi catsingatju me jo xuta xi visecoo rë me jan, Timoteo cojo Erasto, ngajan distritu Macedonia. Peru me vëhë ne, casetaha sa me ngajan distritu Asia. \p \v 23 Ngu nixtin xi quitahá me jan ne, cavechú ngu cjuandya jyë tsëhë ndiya rë Jesús. \v 24 Ngu xihin xi hmí rë Demetrio ne, sahmi me yungun langa cojo suvá quicha tyava, xcusun rë yungun rë nina Diana. Hane xuta xi sahmi xa rë Demetrio ne, jemu casacu rë me tujún tsëhë xa vëhë. \v 25 Ngajan xi Demetrio ne, casahmi tangun me yëjë xuta xi sahmi xa rë me cojo jingu sa xuta xi sahmi me xa vëhë ni ne, sehe cachja me cuitjin: \p ―‍Ngayujun ni ne, ha hyun ta tsëhë xa vihi ne, sacu naja yëjë tujún xi tjin naja. \v 26 Ngayun ne, chutsujun hacuaha machaya nuju cjua xi hacuiin suvá ni nguehe ta cojo jingujyë ni distritu Asia ne, tsujyihiya cha Pablo vë, sahmi cha xi vijnecacun xuta cjín hacuaha tsismicacun me nina naja ta, tsëhë xi chja cha xi nina xi nindajan cojo ntsan ne, hacuiin nina jain me. \v 27 Jemu tsavi ta hacuiin suvá ni xa naja chajá ta cojo yungun rë nina naja Diana ne, cuechú hora xi cuenguiin chji rë, hacuaha hisca suvá nina naja ne, chajá me xi jyë hnga me cojo cjuatacun rë me ta me vëhë ne, yëjë ni xuta tsëhë jingujyë ni distritu Asia cojo xuta tsëhë jingujyë ni ngasunhndë ne, jemu faharcun rë me. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 28 Xi cahndë xuta cjua jan ne, jemu camacjan camahani rë me, sehe cajindaya me cachja me cuitjin: \p ―‍Jemu jyë hnga nina Diana naja. ―‍Cuatjin cajindaya me cachja me. \p \v 29 Jingujyë ni ngajñi nandya ne, jemu jyë suë cavejña. Ngajan xi xuta jan ne, vanga me cjui cuma tangun me ngajan ndatsen ndihyavasen, taha tijuvëhya me Gayo cojo Aristarco, jo me tsëhë distritu Macedonia, me xi visecoo rë Pablo. \v 30 Ngajan xi Pablo ne, meje cuisehenjñi me ngajñi rë xuta cjín jan, peru xuta ladu rë Jesús ne, casuaain me cahndë́. \v 31 Hacuaha ngujo xutaxa rë xi vinga rë Pablo ne, catsingatju me cjua tsëhë Pablo xi cjuiin me ngajan ndatsen ndihyavasen. \v 32 Ngujo xutacjín jan ne, jindaya me chja me cuitjin, ngujo nga me ne, jindaya me chja me cuatjin ta, tsëhë xi yëjë ni xuta ne, jemu camasuë rë cjuatacun rë me. Jercu cjín me xi hisca hvíin me mé má cuatjin quiji camatangun me jan. \v 33 Peru ngujo xutacjín jan ne, casuacuenda me Alejandru mé tsëhë xi cuatjin tijima, hya xi catsivaha xuta tjë rë Israel me xi secun me xcun. Ngajan xi Alejandru ne, casahmi tsja me cojo xutacjín jan xi sejyu me cojo sa xi cuma cuichja Alejandru ngatsë rë xuta tjë rë Israel. \v 34 Peru xi cavëë xutacjín jan xi Alejandru ne, xuta tjë rë Israel má me ne, ngu tangun ni cajindaya me, vatju sa jo hora cachja me cuitjin: \p ―‍¡Jemu jyë hnga nina Diana naja! ―‍Cuatjin cajindaya me cachja me. \p \v 35 Hya xi camá ne, xi camá catsinguejyu secretariu xutacjín jan ne, sehe cachja me cuitjin: \p ―‍Ngayujun ngarcun ni ngayun xuta nandya matsejen ne, ha hyun ta tsajin hisca ngu xuta xi hvíin me xi nguehe Efeso tacun yungun rë nina Diana hacuaha nguehe tacun suvá nina xi cjanengui nguehe xi canduva ngahnga. \v 36 Tsëhë xi tsajin yo xi cuma cuichja xi hacuiin cuatjin ne, vëhë xi meje rë xi catisejyu ni ngayun, tsajin mé xi nihñu sa xi cjëë ningatuhuntacúnndujun. \v 37 Cha xi cuicun canduvuncujun nguehe ne, tsajin mé xi choho casahmi cha cojo yungun naja, hacuaha tsajin mé xi choho chja cha tsëhë nina naja. \v 38 Peru sa xi Demetrio cojo xuta xi sahmi xa rë me tjin yo xi sahmi si me cojo ne, tacun ndihyavasen, hacuaha tjin xutaxa rë. Ngajan catinchajyë xicjin me, jima ngu me. \v 39 Hane sa xi tjin sa mé xi meje nuju ne, nixtin xi satë rë junta xi sehe cuma ne, hya cuma chihin. \v 40 Sacuaha xcusun xi tijima vi ne, cuma tsingatahacacun me xi matitjun xi ngayaan ne, tinihña ngu si jyë condra tsëhë gubiernu. Ta sa xi cjuinenguise naja me mé má cuatjin canihña ne, sacuiin naja chuva rë hacutjin cuinújan mé má cuitjin tinihña ngu suë jyë vi. \p \v 41 Cuatjin cachja secretariu, sehe catsinguijnetaha me cjua cojo xutacjín ne, sehe cafe xingu xingu me. \c 20 \s1 Quiji Pablo distritu Macedonia cojo distritu Acaya \p \v 1 Hya xi camá ne, xi cavatju suë jyë jan ne, cajindaya Pablo xuta ladu rë Jesús, casua rë me cjuetacun. Sehe catsinguijnetaha me cjua, sehe cavetju quiji me distritu Macedonia. \v 2 Hane jima ngu nandya xi cavatju me xi cafehe me Macedonia ne, hacuaha jercu cachja me cojo xuta ladu rë Jesús hacuaha casua rë me cjuetacun. Hane xi cavatju me yëjë nandya vëhë ne, cafehe me distritu Acaya. \v 3 Hane ngajan casetaha me jyan sá. Hane hya xi ha cjuaha me barcu xi cjue me distritu Siria ne, casacu camachaya rë me xi xuta tjë rë Israel ne, caviyuju me xi tsiquehen rë me. Vëhë xi catsingatahacacun me xi hitsë sa ndatjin cuya cjue ntsacu me xi táha ladu tsëhë Macedonia. \v 4 Hane cojo me xi cuicun vihi quiji me cojo rë me: Sópater, ngu xuta Berea xi quihndi rë Pirro; cojo Aristarco cojo Segundo, jo xuta Tesalónica; cojo Gayo, ngu xuta Derbe; cojo Timoteo; cojo Tíquico cojo Trófimo, jo xuta tsëhë distritu Asia. \v 5 Me xi cuacun vë ne, camatitjun me quiji me, hane ngajan caviyujuya niji me nandya Troas. \v 6 Peru ngayin ne, xi cavatju suhi tsëhë pan xi tsajin san rë ne, sehe cachjihin barcu xi cavetjin tsëhë Filipos, hane xi cafë hñú nixtin ne, sehe cavechintihin me ngajan Troas. Hane ngajan cavinechintihin yatu nixtin. \s1 Quitahá Pablo ngajan nandya Troas \p \v 7 Ngajan xi nixtin ngu tsëhë totje ne, camatangun ngayin xi xinitanguin niñu ngayijin ni. Hane Pablo ne, cachja me cojo xuta. Hane tsëhë xi cuetju me cjue me xi cuma nchujun jan ne, quijinduju cachja me hisca cavechú vasen nixten. \v 8 Jemu cjín ndihi seti ngajan ndihya ngahnga hiscan camatangun ngayin. \v 9 Hane ngu cha xi hmí rë Eútico ne, tacun cha xcun ventana. Hane xi quijinduju sa cachja Pablo ne, jemu camanijñá rë cha. Hane tsëhë xi cacaain rë cha nijñá ne, cafañafë tjain camahani cha, hane cjanengui cha hisca xi má jyan pisu ndihya jan. Hane xi quiji catjunihnga rë cha ne, ha cahme cha. \v 10 Hane xi quijijne Pablo hiscan jiña nima ne, catsiquindi me yojo rë me sehe catsuvacja me nima. Hacuaha cachja me cuitjin: \p ―‍Xicamacjiin tacún ta, quicun cha vi. ―‍Cuatjin cachja Pablo. \p \v 11 Ngajan xi Pablo ne, cavuya quijiniji me, sehe cajinë me niñu. Sehe cavisiajmi camaha sa me hisca xi casahasen, sehe cavetju me quiji me. \v 12 Hacuaha quicun cha xi cjanengui jan, cafecojo xuta cha. Hane jercu casacu rë me cjuetacun xi quicun cha. \s1 Quiji Pablo nandya Mileto \p \v 13 Ngayin ne, camatitjun ngayin catsanguin cavisihin barcu, hane sehe catsanguin nandya Aso, cojo sa xi chjihinntsin Pablo cahntsua barcu ngajan ta, tsëhë xi ha cuatjin camachihin cjua ta, tsëhë xi me vëhë ne, meje cjue ntsacu me. \v 14 Hane xi casacu xinguin cojo rë me ngajan Aso ne, cavisehen me barcu, sehe catsanguin tangun Mitilene. \v 15 Hane xi cavetjin ngajan ne, xi camá nchujun ne, cavatjin quixi rë Quío. Hane xi camá nchujun nga ne, cafihin Samos. Hane camá nchujun nga ne, cafihin nandya Mileto, \v 16 tsëhë xi Pablo ne, cavejñacacun me xi cuátjincjin tsëhë nandya Efeso, cojo sa xi hacuiin cuma tafi me ngajan distritu Asia, tsëhë xi me vëhë ne, jemu meje xati rë me cojo sa xi xati cuechú me ngajan Jerusalén, hane ngajan tsingatju me suhi Pentecostés. \s1 Catsinguijnetaha Pablo cjua cojo xuta changá rë yungun Efeso \p \v 17 Hane jinguyëjë rë xi quitahá Pablo ngajan Mileto ne, catsingatju me quiji chjahá rë xuta changá rë yungun ngajan Efeso. \v 18 Hane xi cafehe xuta changá jan xcun Pablo ne, cuitjin cachja Pablo cojo rë me: \p ―‍Ngayun ne, ha hyunndujun hacutjin cavitejñataha cojo nuju yëjë ni nixtin hisca hya xi sehe tu cafëhë nguehe distritu Asia. \v 19 Ha hyun hacutjin casahme xa rë Nai naja: catsinguíjne yojo naha, hisca cajíhnda, hacuaha jemu cjín cjuañihi cavátju camá ta, tsëhë xi xuta tjë rë Israel ne, jemu choho meje sahmi me cojo ná. \v 20 Ngayun ne, ha hyun hacutjin xi cachjá yëjë cojo nuju yëjë cjua xi ndaja xi cuma nuju. Hacuaha ha hyun hacutjin casuá camachaya nuju cjuachacun hya xi camatangun ngayun ngayujun ni, hacuaha cëjë ndya nuju jima ngu ngayun, cachjá cojo nuju. \v 21 Cachjá cojo xuta tjë rë Israel hacuaha cachjá cojo xutaxín xi meje rë xi tsindeya me cjuatacun rë me hacuaha cuisehen me ladu rë Nina hacuaha meje rë xi cumangucacun me cojo Nai naja Jesús. \v 22 Quihndë ne, ngahan ne, tifë́ Jerusalén sacuatjin cavitexa ná Hasen rë Nina. Hveen mé xi cuátju cuma jan. \v 23 Peru Hasen rë Nina ne, yëjë ni nandya xi vátju ne, chja cojo ná xi hatuxa cjuë́ ndavaya hacuaha jemu cuátju cjuañihi. \v 24 Xi má ná ne, tangun ni xi tejña cjuahñu o sa xi cueya. Xi meje ná ne, xi tsinguíjnetaha xa xi casua ná Nai naja Jesús, xa xi suá cumachaya rë xuta cjuandajyihi xi chja tsëhë cjuandaja rë Nina. \p \v 25 ’Quihndë ne, ha hvë ta ha quihndë cuyuun chun ná, ngayujun ni xi casuá camachaya nuju tsëhë gubiernu xi sahmi Nina. \v 26 Vëhë xi nguehe cuichjá cojo nuju ta, sa xi tjin ngu ngayun xi cuechuun xcun Nina ne, hacuiin ngahan quítjen jyë́ ta, \v 27 tsëhë xi ngahan ne, casuácuenda chichihin nuju yëjë hacutjin xi cavejña Nina cjuatacun rë me. \v 28 Nechun cuidadu, hacuaha nihñucuidadun yëjë xuta ladu rë Jesús, xi suvá Hasen rë Nina casuaxa nuju xi cuma titjun ngayun tsëhë sacuaha obispos, cojo sa xi ngayun nihñu cuidadu xuta rë yungun rë Nina. Me xi cuacun vë ne, casacu rë Nina me cojo jni rë Quihndi rë suvá me hya xi cahme me. \v 29 Hya xi ha cavatju cavétjuxen tsujun ne, ngahan hvë ta cuinduva xuta, xi meje tsinguetsun me cjuatacun rë yëjë xuta ladu rë Jesús, sacuatjin tsiquehen chu lobo cjan rë chu tsánga. \v 30 Hacuaha ngajñi nuju suvun ne, cuetjujñi xuta xi cuichja me cjuandacha, cojo sa xi cuaxëxin me xuta ladu rë Jesús xi cuma ladu rë me. \v 31 Nechun cuidadu. Hacuaha ninguitsjun ta, cahntsua jyan nu ne, nguixun nguitajñu cavicuyá nuju jima ngu ngayun. Jiya hora ne, hisca cajíhnda. \p \v 32 ’Quihndë ne, nguehe cuiyujú nuju tsja Nai naja, cojo sa xi sahmi nuju me cuidadu cojo cjuandaja rë me. Me vëhë xi ma sahmi me xi cuma yehe sa cjuatacun nuju, hacuaha sua tangun nuju me cjuahñu xatsë cojo yëjë sa xuta xi cavaxijin me. \v 33 Ngahan ne, hacuiin catsihmucacun tujún o sa tsjian rë jingu sa xuta. \v 34 Ngayun ne, hyun ta ngahan ne, casahmexa cojo ntsa vi xi casacu cjuachaja naha cojo me xi cavisecoo ná. \v 35 Ngajñi rë yëjë ni xcusun xi casahme ne, ngahan ne, catsingácun nuju xi, xi cuatjin hñu nihña xa ne, meje rë xi cuisecoon rë xuta xi jemu tjin rë cjuachaja. Hacuaha meje rë xi ninguitsjen cjua rë Nai naja Jesús, hya xi cachja me cuitjin: “Hitsë sa sua má naja xi tahan, xi cuma rë xi chjahanntsan.” Cuatjin cachja Nai naja. \p \v 36 Hane xi cafë cachja Pablo cuatjin ne, sehe cavixcuhnchi me, casahmi me oración cojo yëjë xuta jan. \v 37 Yëjë ni me jemu cajihnda me, quiji me catsuvacja me Pablo, hisca cavitatsuha me. \v 38 Cjua xi hitsë sa casua rë me cjuachoho ne, cjua xi cachja Pablo xi ha quihndë cuyaain scuëë xuta jan me. Sehe quiji me cojo Pablo hiscan cavisehen Pablo barcu. \c 21 \s1 Quiji Pablo ngajan Jerusalén \p \v 1 Hya xi camá ne, xi cavejñi xuta jan ne, sehe ngu quixi ni quiji barcu cojo niji ne, cafihin Cos. Hane xi camá nchujun jan ne, cafihin Rodas. Hane xi cavetjin ngajan ne, cafihin Pátara. \v 2 Hane xi casacu niji ngu barcu xi cjue distritu Fenicia ne, cavisihin sehe catsanguin. \v 3 Hane xi cachutsijin Chipre ne, cavatjin taha ladu quixi tsëhë jan, catsanguin nduju xi cafihin quixi rë distritu Siria, sehe cafihin nandya Tiro ta, tsëhë xi ngajan cuitujne chaha xi hincha cahntsua barcu. \v 4 Hane xi casacu xinguin cojo xuta ladu rë Jesús jan ne, cavinechintihin ngajan yatu nixtin. Hane ngujo profeta xi siu ngajan Tiro ne, tjin mé cachja Hasen rë Nina cojo rë me, sehe cachja profeta jan cojo Pablo xi cjuiin me Jerusalén. \v 5 Xi cavechú nixtin xi cuetjin jan ne, sehe cavetjin catsanguin. Hane yëjë xuta jan, cojo chjuun rë me cojo quihndi rë me ne, quiji cani niji me hisca tjehen ndachacun, hiscan fë nandya. Sehe ngajan cavixcuhnchin, sehe canihñi oración. \v 6 Hane xi caninguijnitihin cjua cojo rë me ne, sehe cavisihin barcu, hane me vëhë ne, cavuya cafe me ndava me xingu xingu me. \p \v 7 Hane ngayin ne, catsanguin cojo barcu xi cavétjin tsëhë Tiro, hane cafihin Tolemaida. Hane xi catsanguin catihin rë xuta ladu rë Jesús nina ne, ngajan cavinechin cojo rë me ngu nixtin. \v 8 Hane xi camá nchujun jan ne, cavetjin catsanguin, hane cafihin Cesarea. Sehe catsanguin ndava Felipe, me xi sua machaya rë xuta cjuandajyihi xi chja tsëhë Jesús. Me vëhë ne, ngu me tsëhë me xi ma yatu xi cavaxiji me xi visecoo rë apóstol. Hane ngajan cavinechin cojo rë me. \v 9 Me vëhë ne, tjin rë me ñuju na nixti quihndi rë me, xi má na profeta. \v 10 Hane jinguyëjë rë xi nechintihin ngajan ngujo nixtin ne, cafehe ngu profeta xi canduva tsëhë Judea, ngu me xi hmí rë Agabo. \v 11 Hane xi cafehetjengui niji me ne, quiji me cafaha me cinturón rë Pablo, sehe catsihñu me tsja me cojo ntsacu me cinturón jan, sehe cachja me cuitjin: \p ―‍Cuitjin chja Hasen rë Nina: “Xihin xi tsëhë cinturón vi ne, cuitjin tsihñu xuta tjë rë Israel me ngajan Jerusalén, hacuaha sahmi me entregadu xihin vëhë tsja xutaxín.” ―‍Cuatjin cachja profeta jan cjua rë Nina. \p \v 12 Xi canuhyin cjua vëhë ne, ngayin cojo xuta xi siu jan ne, canújin cojo Pablo xi cjuiin me Jerusalén. \v 13 Ngajan xi Pablo ne, cuitjin cafayangui me: \p ―‍¿Mé má cuatjin chjihndun? ¿Mé má cuatjin nihñuchuvun cjuatacun naha? Ngahan ne, ha tjin chjine ngahan, hacuiin suvá ni xi cjuë́ ndavaya ta hacuaha hisca cueya ngajan Jerusalén ngatsë rë xi ladu rë Nai naja Jesús ngahan. ―‍Cuatjin cafayangui Pablo tsijin. \p \v 14 Hane xi catsingatiin me cjua xi canújin ne, ha quihndë canujiin sa cjua vëhë ta cuitjin canújin: \p ―‍Catama sacuatjin Nai naja meje rë me. ―‍Cuatjin canújin. \p \v 15 Xi cavatju nixtin xi cuacun vë ne, sehe cavihinchjini tsijin, sehe catsanguin Jerusalén. \v 16 Hacuaha cojo ngujo xuta ladu rë Jesús ngajan Cesarea quiji me cojo niji. Me xi cuacun vë quijicojo niji me hiscan xi cuinechin, ndava ngu xuta Chipre xi siutaha me Jerusalén, xi hmí rë Mnasón. Me vëhë ne, ha jemu hatsëë camahani xi xuta ladu rë Jesús má me. \s1 Quiji Pablo xi cuisiajmi me cojo Jacobo \p \v 17 Xi cafihin ngajan Jerusalén ne, xuta ladu rë Jesús jan ne, cafahatsja niji me cojo yëjë ni cjuasua. \v 18 Hane xi camá nchujun jan ne, Pablo ne, quiji me cojo niji xi cuisiajmi me cojo Jacobo. Hacuaha ha tjin tangun yëjë xuta changá rë yungun jan. \v 19 Hane xi cavatju cachja Pablo nina cojo rë me ne, sehe casuacuenda chichihin me yëjë ni xcusun xi casahmi Nina ngajñi rë xa rë Nina xi casahmi Pablo ngajñi rë xutaxín. \v 20 Hane xi cavatju cahndë xuta jan cjua xi cachja Pablo ne, casahmi jyë casahmi hnga me Nina, sehe cachja me cojo Pablo cuitjin: \p ―‍Ngayun ne, ha hyun xi ngajñi rë xuta tjë rë Israel ne, chuva mil xuta tjin me xi cavisehen me ndiya rë Jesús. Hacuaha yëjë ni me ne, jemu ndaja faharcun me ley rë Moisés. \v 21 Hacuaha xuta xi cuacun vë ne, casacu camachaya rë me xi ngayun ne, nújun cojo yëjë xuta tjë rë Israel xi siu ngajan nangui rë xutaxín xi meje rë xi tsismicacun me ley rë Moisés, hacuaha mijí rë xi cuatë me chuxin rë quihndinda xi xihin, ha quihndë mijí rë xi cjuetjengui sa me xcusun changá naja. \v 22 ¿Mé xi cuma ni? Hatuxa jyihi ni ne, sacú cumachaya rë me xi cafuhun. \v 23 Vëhë xi quihndë ne, nihñu tutjin xi cuinújin cojo nuju. Nguehe ngajñi niji ne, siu ñuju xihin xi casahmichihin me ngu cjua cojo Nina. \v 24 Chjuhun cha vihi ne, tangun cojo cha yungun xi matitjun, cojo sa xi ngajan cuma tyjahi cha tangun cojo ngayun tsëhë xcusun xi tsavi xi cojo Nina sacuatjin xi ha xcusun naja. Hacuaha techjun tsëhë cha, cojo sa xi cuma sejnu rë rcu cha. Hane xi cuatjin nihñu ne, yëjë ni xuta ne, cumachaya rë me xi yëjë cjua xi camachaya rë me tsujun ne, quixiin ta ngayun ne, hacuaha ha tuxa nihñuchuhun sacuatjin chja ley rë Moisés. \v 25 Hane sacuaha xutaxín xi cojo cavisehen ladu rë Jesús ne, ha caningatjin ngu xujun tsëhë me, hane xujun vëhë ne, chja xi meje rë xi sinii me xichinë xi caviyuju xcun ninandyojo, sinii me jni, sinii me yojo rë chu xi caxinchahndu rë xi cahme, sahmii me cjuatsehen xi sahmi xuta cojo ngu xi hacuiin chjuun rë hacuiin xihin rë. ―‍Cuatjin cachja xuta changá jan cojo Pablo. \p \v 26 Hane xi camá nchujun jan ne, sehe quijicojo Pablo cha xi cuacun jan, sehe catsityjahi tangun me yojo rë me cojo cha, sacuatjin xi ha xcusun rë xuta tjë rë Israel. Sehe ngajan xi Pablo cojo cha xi cuacun jan ne, cavisehen me yungun xi matitjun, xi cuichja me há cjín sa nixtin xi cuijnetaha xi cuma tyjahi camahani me, hane hacuaha cjue cjuatjo xcun Nina ngatsë rë jima ngu me. \s1 Cafaha sindadu Pablo ngajan yungun xi matitjun \p \v 27 Hya xi camá ne, xi ha meje cuechú xi cuma yatu nixtin jan ne, xuta tjë rë Israel xi canduva tsëhë distritu Asia jan ne, cavëë me Pablo ngajan cahntsua yungun xi matitjun tsëhë xi nchunchujun ni quiji me yungun tsëhë nixtin jan. Catsisuë me cjuatacun rë xutacjín jan, sehe quiji cafaha me Pablo, \v 28 hisca cajindaya me cachja me cuitjin: \p ―‍¡Ngayujun ni ngayun xuta tjë rë Israel, nduvun tisecuun niji! ¡Cha vihi xi tsujyihiya chja cha condra naja ngayaan xuta rë Nina, cojo condra rë ley xi vitexa naja, cojo condra tsëhë cahndë́ vihi! Cuatjin tsujyihiya chja cha cojo yëjë xuta jingujyë ni. Hacuaha catsinguetsun cha cahndë́ rë Nina vi, tsëhë xi canduvacojo cha xutaxín nguehe cahntsua yungun xi matitjun vi. \p Cuatjin cajindaya me cachja me ta, \v 29 tsëhë xi titjun ne, ha cavëë me Pablo cojo ngu xutaxín xi hmí rë Trófimo ngajan ngajñi nandya, hane xi má rë me ne, quijicojo Pablo me cahntsua yungun. \p \v 30 Hane yëjë xuta nandya ne, camasuë rë cjuatacun rë me. Hane vanga me quiji camatangun me yungun xi matitjun hiscan secun Pablo, sehe cafaha me cajavëjne me, cavaxë me tsëhë yungun jan. Sehe ngutjen ni casechja yëjë tingotjo jan. \v 31 Hane jinguyëjë rë xi tisahmi xutacjín jan cjuandya xi tsiquehen me Pablo ne, quiji cjua rë capitán tsëhë sindadu xi yëjë xuta Jerusalén ne, tjemu jyë suë tisahmi me. \v 32 Ngajan xi capitán jan ne, ngutjen ni quijijne me cojo sindadu rë me hiscan xi hinchataha xutacjín jan. Hane xi cavëë xutacjín jan sindadu cojo capitán rë cha ne, sehe casejyu me xi tivaja rë me Pablo. \v 33 Hane xi quiji tiña capitán jan ne, sehe cafaha me Pablo. Sehe cavitexa me xi cumahñu Pablo cojo jo cadena. Hya xi camá ne, sehe cavinenguise capitán jan cojo xuta jan yo xuta Pablo jan, hacuaha mé casahmi me. \v 34 Hane ngujo xuta jan ne, hisca jindaya me chja me cuitjin, ngujo nga me ne, hisca jindaya me chja me cuatjin. Peru tsëhë xi casacuiin rë capitán jan cjuaquixi ngatsë rë suë jyë xi tijima jan ne, cavitexa me xi cjuecojo sindadu Pablo ngajan hiscan hincha sindadu. \v 35 Hane xi cafehe sindadu cojo Pablo hiscan ndë rë ne, hisca cavahahnga cha Pablo ngatsë rë cjuahngatacun xi sahmi xutacjín jan ta, \v 36 tsëhë xi tjengui me cjui me jindaya me chja me cuitjin: \p ―‍¡Nicuhun cha! ―‍Cuatjin chja me. \s1 Sua Pablo cjuaquixi rë me xcun xutacjín \p \v 37 Hya xi ha tsinguisehen sindadu jan Pablo cahntsua ndihya ne, cachja Pablo cuitjin cojo capitán: \p ―‍¿Há tuun cahndë́ cuichjá cojo nuju ngujo cjua? ―‍Cuatjin cachja Pablo. \p Ngajan xi capitán jan ne, cuitjin cachja me: \p ―‍¡Han, peru ma noje griego! \v 38 Hane ngajan xi hacuiin ngaye cha Egipto xi sehe tiña nixtin cavunihnga ngu si jyë hacuaha quijicojo rë ñuju mil cha tsiquehen ngajan ngu xín tsëhë nandya jan ni. ―‍Cuatjin cachja capitán jan. \p \v 39 Ngajan xi Pablo ne, cuitjin cachja me: \p ―‍Ngahan ne, ngu cha tjë rë xuta Israel ngahan. Nangui naha ne, ngu nandya xi hacuaha jemu vengui chji rë xi hmí rë Tarso, tsëhë distritu Cilicia. Nihñu favor ne, tuhun cahndë́ cuichjá cojo xuta xi cuicun vi. ―‍Cuatjin cachja Pablo. \p \v 40 Hane xi casua capitán jan cahndë́ xi cuichja Pablo ne, hora xi secun Pablo hiscan ndë jan ne, casahmitsja me cojo xuta xi sejyu me hitsë. Hane hora xi cafë xuta caviyujujyuu me ne, ngajan xi Pablo ne, cachja me cojo xuta jan hne hebreo, cuitjin cachja me: \c 22 \p \v 1 ―‍Ngayujun ngarcun ni xi hacuaha xingueen nuju ne, nihñu favor ne, tisiñuju hacutjin suá cjuaquixi naha quihndë xcun ngayujun ni. ―‍Cuatjin cavetsihin cachja me. \p \v 2 Hane xi cahndë xutacjín jan xi hne hebreo cachja Pablo cojo rë me ne, hitsë sa jercu caviyujujyuu me. Sehe cachja sa Pablo cuitjin: \p \v 3 ―‍Ngahan ne, ngu cha tjë rë Israel ngahan. Hacuaha catsin ngahan ngajan nandya Tarso tsëhë distritu Cilicia. Peru xi camacha ne, nguehe Jerusalén. Hane maestru Gamaliel cavicuya ná me sacuatjin camahani chja ley rë xutachanga naja. Hatuxa jemu ndaja fahárcun Nina, sacuatjin tinihñu ngayujun ni quihndë. \v 4 Ngahan ne, cojo cjuahngatacun ne, catsujyëhëya tjënguë xuta xi tjengui ndiya xatsë vihi. Hisca cavitéxa xi cueya me. Cafahá me cëjëcojo me ndavaya, sa chjuun sa xihin me. \v 5 Hisca nahmi xi matitjun cojo yëjë xuta changá rë yungun ne, cuma sua me cjuaquixi rë me tsëhë cjua vihi ta, tsëhë xi hacuaha me xi cuacun vëhë casua ná me xujun xi suá rë xuta naja ngajan Damasco. Vëhë xi cëjë ngajan xi cjuahá xuta xi tjengui ndiya xatsë vihi, hane tsíhñu me cuinduva cojo me nguehe Jerusalén, cojo sa xi cuma me castigu. \s1 Cachja Pablo hacutjin camá xi cavisehen me ladu rë Jesús \p \v 6 ’Hya xi camá ne, hora xi ha tijima tiña ngayin xi tivanguin Damasco, sacuaha chuva rë nchisen ne, ha tu ñahñu canduva ngu ndihi jyë tsëhë ngahnga casahmi hasen rë hiscan tifë́. \v 7 Ña catícja, hane cahndë ngu cjua xi cachja cojo ná cuitjin: “Saulo, Saulo, ¿mé má cuatjin nujyihiye tjengui ná cojo cjuahngatacun?” Cuatjin cachja cjua jan. \v 8 Ngajan xi ngahan ne, cuitjin cafayanguë: “¿Yo ngayun, Tatá?” Cuatjin cafayanguë. Sehe cachja nga cjua jan cojo ná cuitjin: “Ngahan xi Jesús tsëhë nandya Nasaret ngahan, xi tinujyihiye tjengui ná cojo cjuahngatacun.” Cuatjin cachja nga cjua jan cojo ná. \v 9 Yëjë xuta xi cavisecoo ná xi tivanguin ne, cavëë me ndihi jyë jan, peru cahndiin me cjua xi cachja cojo ná jan. \v 10 Sehe ngajan xi ngahan ne, cachjá cuitjin: “¿Mé xi meje rë xi sahme, Tatá?” Cuatjin cachjá. Hane Nai naja ne, cuitjin cachja me cojo ná: “Tisatjinhngue ne, tisihin Damasco. Hane ngajan cumachaya ri yëjë xcusun xi meje rë Nina xi nihñi.” Cuatjin cachja Nai naja cojo ná. \v 11 Peru tsëhë hasen jyë xi cavisehen túxcun jan ne, camatsijin ná. Ngajan xi xuta xi tivisecoo ná xi tivanguin ne, cavaha me ntsa, sehe camá cafëhë Damasco. \p \v 12 ’Hya xi camá ne, ngu xihin xi hmí rë Ananías, xi jemu faharcun rë Nina hacuaha sahmi yëjë sacuatjin chja ley xi vitexa naja ne, ndaja chja yëjë xuta tjë rë Israel xi siu jan tsëhë. \v 13 Hane cafehetjengui ná me hiscan tejña, hane cachja me cojo ná cuitjin: “Ngayun Saulo, catamatsejen nga nuju ngundiya.” Cuatjin cachja me. Hane ha hora vëhë ni ne, camatsejen nga ná hane cahvë me. \v 14 Hya xi camá ne, sehe cachja me cojo ná cuitjin: “Nina rë xutachanga naja ne, cojo tjun sa ne, casuaxa nuju me xi cumachaya nuju mé xi meje rë me, hacuaha chun me xi hatuxa tyjahi cojo cjuatacun rë, hacuaha cuinuhyun cjua xi chja me cojo nuju. \v 15 Cuatjin camá ta, tsëhë xi Nina meje rë me xi ngayun tuhun cumachaya rë yëjë xuta tsëhë me, cojo tsëhë xcusun xi cahyun cojo tsëhë cjua xi canuhyun. \v 16 Quihndë ne, ¿mé nechunyun rë ni? Tángun ni catixtenda ngayun, chjindayun rë Jesús cahntsua xahasen nuju, cojo sa xi cjuë jyë́ nuju.” Cuatjin cachja Ananías cojo ná. \s1 Cachja Pablo hacutjin camá xi quiji cachja me cjua rë Nina cojo xutaxín \p \v 17 ’Hane xi cavatju vëhë ne, cavúya nga Jerusalén. Hane ngu ndiya hya xi tejñaya yungun xi matitjun tisahme oración naha ne, sacuaha xi camá ná xi cachja ngu chini cojo ná. \v 18 Cahvë Nina, hane cachja me cojo ná cuitjin: “Xati nihñi tacuin ne, tetjixin tsëhë Jerusalén ta, tsëhë xi xuta nguehe ne, cumacjaain rë me cjua xi noje tsahan.” Cuatjin cachja Nina. \v 19 Hane ngahan ne, cuitjin cachjá: “Ngayun Nina naha, xuta nguehe ne, vëë me xi ngahan ne, catsujyëhëya yungun jingujyë ni, cafahá xuta xi tjengui me ndiya nuju, cavajá rë me, hacuaha cavinchá me ndavaya. \v 20 Hane hora xi titsiquehen xuta Esteban, me xi cachja cjua nuju ne, hacuaha cojo ngahan sécun jan, tichuya ná, hacuaha hisca ngahan tisahme cuidadu tsjian rë cha xi titsiquehen rë Esteban jan.” Cuatjin cachjá. \v 21 Sehe ngajan xi Nina ne, cuitjin cachja me cojo ná: “Tihin ta, ngahan tsingátju ri hisca nangui cjin, cuihin cuinoje cojo xutaxín cjua naha.” Chja Nina cojo ná. ―‍Cuatjin cachja Pablo. \s1 Cavitexa capitán xi sehen rë Pablo \p \v 22 Hisca ngajan ni cacaa rë xutacjín cavisiñuju me cjua xi cachja Pablo, sehe cavetsihin me cajindayataha me cachja me cuitjin: \p ―‍¡Nicuhun cha xi cuajyihi vë ta ha quihndë vechiin chuva rë xi cuejña sa cha cjuahñu! ―‍Cuatjin cajindaya me cachja me. \p \v 23 Jinguyëjë rë xi cuatjin jercu tijindayataha xuta, titsiniya me tsjian rë me, hacuaha titsicjin me nihndë scuan ne, \v 24 capitán jan ne, cavitexa me xi cjue chani rë Pablo cahntsua hiscan hincha sindadu. Hacuaha cavitexa me xi chjahátaha rë Pablo táha sehen rë me, cojo sa xi sacú cjuaquixi mé má cuatjin jindayataha xuta Pablo. \v 25 Hane hya xi ha camahñu me xi sehen rë me ne, sehe cachja me cuitjin cojo sindadu xi secun jan: \p ―‍¿Há chja ley xi cuma sehen rë ngu xuta Roma jinguyëjë rë xi cjëë cuma cuenda jyë́ rë me? ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 26 Hane xi cahndë sindadu cjua vëhë ne, quiji cachja me cojo capitán cuitjin: \p ―‍¿Há hyun mé xi nihñu ni? Cha vëhë ne, cha Roma cha. ―‍Cuatjin cachja sindadu jan. \p \v 27 Ngajan xi capitán jan ne, quijitjengui me Pablo, sehe cachja me cuitjin: \p ―‍Tinoje cojo ná ne, ¿há xuta Roma jain ngaye? ―‍Cuatjin cachja me. \p Ngajan xi Pablo ne, cuitjin cafayangui me: \p ―‍Juun. ―‍Cuatjin cafayangui me. \p \v 28 Ngajan xi capitán jan ne, cuitjin cachja me: \p ―‍Ngahan ne, jemu jyë tujún cavechjë xi camá ngahan xuta Roma. ―‍Cuatjin cachja me. \p Ngajan xi Pablo ne, cuitjin cachja me: \p ―‍Peru ngahan ne, xuta Roma ngahan hisca xi catsin ngahan. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 29 Hya xi camá ne, sindadu xi cjuahataha rë Pablo jan ne, ngutjen quijixin cha tsëhë Pablo. Hacuaha capitán jan ne, jemu catsacjun me camá xi cuatjin catsihñu me Pablo tsëhë xi camachaya rë me xi Pablo ne, xuta Roma me. \s1 Cavisehen Pablo xi cuma cuenda jyë́ rë me xcun me xi matitjun tsëhë xuta tjë rë Israel \p \v 30 Hane xi camá nchujun jan ne, tsëhë xi meje cumachaya rë capitán jan cjuaquixi mé má cuatjin cavinchajyë xuta tjë rë Israel Pablo ne, cavitexa me quiji casehenndaya Pablo, hacuaha cavitexa me xi cumatangun yëjë nahmi xi matitjun cojo yëjë sa xuta xi matitjun. Hane xi cafehecojo sindadu Pablo jan ne, sehe quijicani capitán me xcun yëjë xuta xi matitjun jan. \c 23 \p \v 1 Ngajan xi Pablo ne, xi cavutsejenya me xcun yëjë xuta xi matitjun jan ne, sehe cachja me cuitjin: \p ―‍Ngayujun ni ne, nguehe cuichjá cojo nuju ta ngahan ne, hisca ntsacu cavetsihin hisca quihndë ne, hatuxa tyjahi cjuatacun naha xcun Nina. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 2 Hane Ananías, nahmi xi matitjun jan ne, cavitexa me xi xuta xi hinchacun hiscan secun Pablo xi cuajaya me hntsua Pablo. \v 3 Ngajan xi Pablo ne, cachja me cuitjin: \p ―‍¡Nina cuaja nuju me, ngayun xuta ndacha! ¡Nechun ndyá xi chjuhunchuvun ná cojo ley rë Moisés, sehe vitexun xi cuajaya xuta ntsuva, handasa chja ley xi ndajintjin xi cuatjin nihñu! ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 4 Hane xuta xi hinchacun hiscan secun Pablo jan ne, cuitjin cachja me: \p ―‍Haján, ¿há cuatjin choho noje cojo nahmi xi matitjun xi Nina casuaxa rë? ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 5 Sehe ngajan xi Pablo ne, cuitjin cafayangui me: \p ―‍Haan, peru ngahan ne, hveen xi me vëhë xi nahmi xi matitjun me ta, ngahan ne, ha hvë xi xcun xujun rë Nina ne, cuitjin camahindu: “Mijí rë xi choho cuinújun cojo me xi matitjun tsujun.” ―‍Cuatjin cachja Pablo cjua xi camahindu xcun xujun rë Nina. \p \v 6 Hane ha vëë Pablo xi ngujo xuta xi matitjun jan ne, xuta saduceo me, hane ngujo nga me ne, xuta fariseo me. Vëhë xi cachjahñu me xcun junta cuitjin: \p ―‍Ngayujun ni ne, nguehe cuichjá cojo nuju ta ngahan ne, xuta fariseo ngahan, hacuaha quihndi rë xuta fariseo. Ngatsë rë xi vetahácácun xi nima ne, cuya cjuahñu ne, vëhë xi tichjahachuva ná. ―‍Cuatjin cachjahñu Pablo. \p \v 7 Hane xi cachja Pablo cuatjin ne, cavetsihin cacjan xuta fariseo cojo xuta saduceo, hane hacuiin tangun camá me cojo cjuatacun rë me. \v 8 Xuta fariseo ne, chja me ta nima ne, cuya cjuahñu, hacuaha chja sa me xi tjin ángel hacuaha tjin hasen naja. Peru xuta saduceo ne, chja me ta quixiin. \v 9 Hya xi camá ne, cavisatjenhnga ngu suë jyë. Ngajan xi cavetjujñi ngujo cha xi vicuya cjuachacun xi hacuaha fariseo cha ne, cachja cha cuitjin: \p ―‍Sacuiin niji hisca ngu jyë́ rë cha xi cuijyihi vi. ¿Há ngayaan hyan sa xi ngu ángel o sa xi ngu hasen cachja cojo rë cha? ―‍Cuatjin cachja cha. \p \v 10 Hane hya xi suë xi tacun jan camajyë sa ne, jemu catsacjun capitán jan tsëhë xi tsiquehen xuta Pablo. Hane vëhë xi cavitexa me sindadu xi cjuejne, cuaxëxín cha Pablo tsëhë ngajñi rë xuta jan, cjuecojo cha me cahntsua hiscan hincha sindadu. \p \v 11 Hane xi camá nguixun nchujun jan ne, quijitjengui Nai naja Pablo, cuitjin cachja me cojo rë me: \p ―‍Tejñi hñu xahasen riji ta, tsëhë xi sacuatjin canoje ngatsë naha nguehe Jerusalén ne, hacuaha cuatjin tjin ri xi cuinoje ngajan Roma. ―‍Cuatjin cachja Nai naja. \s1 Casahmichihin xuta cjua xi tsiquehen me Pablo \p \v 12 Hane xi camá nchujun nga jan ne, ngujo xuta tjë rë Israel jan ne, casahmitangun me cjua xi hacuiin sinë hacuiin cuihi me jinguyëjë rë xi cjëë tsiquehen me Pablo. \v 13 Quisun sa xi yachan xuta xi cuatjin caviyujucacun me. \v 14 Hya xi camá ne, quiji me xcun yëjë nahmi xi matitjun cojo xuta changá jan, hane cachja me cojo me cuitjin: \p ―‍Ngayin ne, canihñitanguín cjua xi xinii siín jinguyëjë rë xi cjëë niquihin cha Pablo. \v 15 Quihndë ne, ngayun cojo sa me xi yahnga xi matitjun ne, tuhun cumachaya rë capitán ne, cataxë me cha Pablo, catinduvacojo me cha xcun junta xi cuma, sacuaha xi meje sa nuju cjuaquixi tsëhë jyë́ rë cha. Hane ngayin ne, ha tjin chjine ngayin xi niquihin cha chaja sa xi cjuehe cha xcun junta. ―‍Cuatjin cachja xuta jan. \p \v 16 Peru cha quihndi rë na tichja Pablo ne, xi camachaya rë cha tsëhë cjuandacha jan ne, quiji cha hiscan hincha sindadu hane casuacuenda cha Pablo tsëhë cjua xi camachaya rë cha. \v 17 Sehe ngajan xi Pablo ne, cajindaya me ngu cha xi matitjun tsëhë sindadu, sehe cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍Tángun cojo cha vihi xingueen xcun capitán tsëhë xi tjin cjua xi cuichja cha cojo rë me. ―‍Cuatjin cachja Pablo. \p \v 18 Ngajan xi sindadu jan ne, quijicojo cha cha xicjin Pablo jan xcun capitán, sehe cachja cha cuitjin: \p ―‍Cha Pablo xi jiya ndavaya jan ne, cajindaya cha ngahan, sehe cachja cha cojo ná xi cuinduva cojo cha vihi nguehe ta, tsëhë xi tjin xu cjua xi cuichja cha cojo nuju. ―‍Cuatjin cachja cha sindadu jan. \p \v 19 Ngajan xi capitán jan ne, cafaha me tsja cha xicjin Pablo ne, sehe quijixin me cojo cha ngu ladu sehe ngajan cafinenguise me cha cuitjin: \p ―‍¿Mé cjua xi cuinoje cojo ná? ―‍Cuatjin cafinenguise me. \p \v 20 Hane cha xicjin Pablo jan ne, cuitjin cachja cha: \p ―‍Ngujo xuta tjë rë Israel ne, casahmitangun me cjua xi cuichja me cojo nuju xi cuanguncujun tsini naha xcun me xi matitjun tsëhë me, sacuaha xi tjin sa cjua xi meje cjuinenguise rë me. \v 21 Peru xicamacjaain nuju cjua rë me ta, vatju sa yachan xuta xi hinchaya rë me ngajan ndiya, xi casahmichihin me cjua xi sinii cuiin me jinguyëjë rë xi cjëë tsiquehen me tsini naha. Ndicumaha ni ne, siuya me xi cuinújun xi ndatjin. ―‍Cuatjin cachja cha xicjin Pablo. \p \v 22 Ngajan xi capitán jan ne, cuitjin cachja me cojo rë cha: \p ―‍Tjihin ne, tsajin yo xi cuinoje cojo xi catehe camachaya ná cjua vihi. ―‍Cuatjin cachja me. \s1 Quiji chani rë Pablo xcun Félix, me xi matitjun \p \v 23 Hya xi camá ne, capitán jan ne, cajindaya me jo sindadu rë me, sehe cachja me cojo cha cuitjin: \p ―‍Tuhunchjinu jo cientu sindadu cojo jyanchan të cha xi miji naxin cojo jo cientu sa cha xi vaha lanza ne, cojo sa xi fane ñaja tsëhë nguixun ne, cuetju cha, cjue cha hisca nandya Cesarea. \v 24 Hacuaha tuhunchjinu ngujo naxin xi cuijin Pablo, xi cuangun chanu me xcun Félix, me xi matitjun. ―‍Cuatjin cachja capitán. \p \v 25 Sehe catsihindu me ngu xujun xi chja cuitjin: \p \v 26 “Ngahan, Claudio Lisias ne, tsingátju ngu nina naha tsujun, ngayun Félix, ngayun xi matitjun ngayun tsahan. \v 27 Cha xi cuijyihi vi ne, cafaha xuta Israel cha. Hitsë sa ne, catsiquehen me cha. Hane xi camachaya ná xi cha Roma cha ne, cëjë cojo sindadu naha, cavaxëtjë cha. \v 28 Hane tsëhë xi meje cumachaya ná mé má cuatjin vinchajyë́ xuta cha ne, cëjëcojo cha xcun xutaxa rë yungun cojo xcun xuta changá rë xuta Israel. \v 29 Hane ngahan ne, camachaya ná ta vinchajyë́ me cha, tsëhë xi faharcuaain cha ley rë suvá me. Peru jyë́ xi vincha me tsëhë cha ne, vechiin chuva rë xi cueya cha o sa cjue cha ndavaya. \v 30 Hane xi camachaya ná xi casahmichihin xuta cjua xi tsiquehen me cha ne, ngutjen ni catsingátju cha xcun ngayun, hacuaha cavitéxa rë xuta xi vinchajyë́ rë cha cuinduva me ndyá cuichja me cojo nuju mé má cuatjin vinchajyë́ me cha.” Cuatjin chja xujun jan. \p \v 31 Hya xi camá ne, cafaha sindadu jan Pablo, quijicojo cha me nguixun hya nandya Antípatris, sacuatjin cjua xi cachja capitán cojo cha. \v 32 Hane xi camá nchujun jan ne, cavuya sindadu xi fi ntsacu jan ngajan Jerusalén, hane cha xi hinchasun naxin jan ne, quiji sa cha cojo Pablo. \v 33 Hane xi cafehe cha cojo rë me Cesarea ne, casahmi entregadu cha xujun xi yaha cha, hacuaha casahmi entregadu cha Pablo tsja me xi matitjun. \v 34 Hya xi camá ne, xi cafë cavutaya me xujun jan ne, sehe cavinenguise me jani distritu rë Pablo. Hane xi camachaya rë me xi Pablo ne, distritu Cilicia distritu rë me ne, \v 35 cuitjin cachja me: \p ―‍Hya xi cjuehe xuta xi vincha me jyë́ riji ne, hya cuíhndë cjua riji. ―‍Cuatjin cachja me. \p Sehe cavitexa me xi setjo Pablo ngajan ngu cahndë́ tsëhë ndihya jyë xi casahmi Herodes, hiscan xi má ndava me xi matitjun. \c 24 \s1 Cavinchajyë xuta tjë rë Israel Pablo \p \v 1 Hane xi cavatju hñú nixtin jan ne, cafehe nahmi xi matitjun xi hmí rë Ananías ngajan Cesarea, cojo ngujo xuta changá cojo ngu me xi cuichjatje ngatsë rë xuta xi cuacun vë, ngu me xi hmí rë Tértulo. Me xi cuacun vë ne, quiji cavinchajyë me Pablo xcun me xi matitjun. \v 2 Hane xi cachjindaya rë Pablo ne, cavetsihin cavinchajyë Tértulo me, cuitjin cachja me: \p ―‍Ngatsë nuju ngayun ne, jemu tjin cjuandaja cjuajeya ngajñi niji. Hacuaha tsëhë xi jemu ndaja chjuhuncuendun yëjë ni nandya niji ne, vëhë xi cjui xcun nandya. \v 3 Jemu tihín camahani nacuechji nuju, ngayun Félix, tsëhë yëjë cjuandaja xi tinihñu vë. \v 4 Cojo sa xi ha quihndë suaan sa nuju cjuandya ne, nihñu favor ne, nihñujyun tacún cojo niji ne, tisiñuju hitsë ngujo cjua xi cuinújin. \v 5 Cha xi cuijyihi vi ne, jemu cjuaxti camahani cha. Jingujyë ni ngasunhndë ne, titsujyihiya tivunihnga cha si ngajñi niji ngayijin ni xuta tjë rë Israel. Hacuaha cha vihi ngu cha xi matitjun ngajñi rë xuta ladu rë cha Nasaret. \v 6 Hisca cahntsua yungun xi matitjun meje sahmi cha ngu xcusun xi ndajin tjin xi nihña, vëhë xi cachjihin cha. Ngayin ne, meje chjihinchuvin cha sacuatjin vitexa ley niji, \v 7 peru cafehe capitán Lisias ne, cafahatahá me cha, hacuaha cavitexa niji me xi ngayin xi vinchin jyë́ rë cha ne, cuinduvin hisca nguehe xcun ngayun. \v 8 Hora xi chjuhuntuhun rë cha ne, ngayun suvun ni sacú nuju cjuaquixi tsëhë yëjë ni jyë́ xi vinchin tsëhë cha. ―‍Cuatjin cavinchajyë Tértulo. \p \v 9 Yëjë xuta tjë rë Israel xi cojo siu jan ne, hacuaha cachja me xi cuatjin jain. \s1 Casua Pablo cjuaquixi rë me xcun Félix \p \v 10 Hane hora xi casahmitsja me xi matitjun cojo Pablo xi cuichja me ne, Pablo ne, cuitjin cachja me: \p ―‍Ngayun ne, ha hvë xi jemu tsëë chjuhunchuvun xuta nación naha tsëhë jyë́ rë me. Vëhë xi ngahan ne, cojo yëjë ni cjuasua ne, suá cjuaquixi naha cojo nuju. \v 11 Sa xi chjinengunsun suvun ne, cuma sacú nuju cjuaquixi ta ngahan ne, sehe tjin rë tejó nixtin xi cëjë Jerusalén xi cjuahárcun Nina. \v 12 Peru casacuintsjaain ná me xi tivisiajmecjen o sa tisuá suë rë cjuatacun rë xuta, sa cahntsua yungun xi matitjun, sa cahntsua tu jarë ni yungun langa, o sa jingujyë ni ngajñi nandya. \v 13 Hacuaha hisca cumaji tsinguixi me xi cjuaquixi jain tsëhë jyë́ xi vincha me tsahan quihndë. \v 14 Peru ngu nga ne, nguehe cuichjá cojo nuju cjuaquixi ta ngahan ne, hatuxa fahárcun jain Nina rë xutachanga naha, sacuatjin faharcun xuta xi hincha ndyá xi chja me xi cuicun vihi xi ngu ndiya ndacha. Hacuaha macjain ná yëjë ni cjua tsëhë ley rë Moisés cojo yëjë cjua xi catsihindu profeta. \v 15 Hacuaha vétahacácun Nina sacuatjin vetahacacun me xi cuicun vi xi nima ne, cuya cjuahñu, sa tyjahi o sa xi hacuiin tyjahi cjuatacun rë. \v 16 Vëhë xi ngahan ne, yëjë ni hora ne, sahme ngujyë xi tyjahi cjuatacun naha xi cuma rë Nina cojo xi cuma rë xuta. \p \v 17 Hane xi ha jemu cavatju nixtin ne, cavúya canduvatjënguë xuta naha, yahá tujún xi cuisécoo rë me hacuaha suá cjuatjo xi cjue xcun Nina. \v 18 Hane xi cuatjin canduva ne, me xi cuicun vi ne, cavëë ná me ngajan yungun xi matitjun, tyjahi ngahan sacuatjin xi ha xcusun niji. Hacuaha hacuiin jemu cjín xuta siu me cojo ná hacuaha tsajin ngu suë jyë xi tijima. \v 19 Peru siu ngujo xuta tjë rë Israel xi canduva me tsëhë distritu Asia. Me xi cuacun vë xi sa tjin mé jyë́ meje cuincha me tsahan ne, catinduva catincha me jyë́ naha nguehe xcun ngayun. \v 20 O sa tsajin ne, suvá me xi cuicun vi catichja me mé cjuatsehen naha casacu rë me, hya xi cavisécun xcun xutaxa rë yungun niji. \v 21 Ngu tu tu ni cjua xi cajindáya cachjá hya xi sécun ngajñi rë me ne, cuitjin cachjá: “Ngatsë rë xi macjain ná xi nima ne, cuya cjuahñu ne, vëhë xi tichjahachuva ná quihndë xcun ngayun.” Cuatjin cachjá. ―‍Cjua vëhë xi cachja Pablo xcun Félix, me xi matitjun. \p \v 22 Hya xi camá ne, tsëhë xi ha vëë ndaja Félix cjua tsëhë Ndiya Xatsë ne, xi cuejñavasen me cjuacjintacun vëhë ne, cuitjin cachja me: \p ―‍Hya xi cjuehe Capitán Lisias ne, sehe sahmechehen cjuacjintacun nuju vi. ―‍Cuatjin cachja me. \v 23 Hane sehe cavitexa me sindadu rë me xi cuetjo cha Pablo, peru sahmi cha cjuandaja ne, hacuiin cuitijaya rë cha xuta rë Pablo xi cjue cjuahacuenda rë me. \s1 Cavisiajmi Pablo cojo Félix cojo Drusila \p \v 24 Hane xi cavatju ngujo nixtin ne, cavuya cafehe Félix, xi quiji me ngu nangui. Cafehe me cojo Drusila, chjuun rë me, ngu chjuun xuta tjë rë Israel. Hya xi camá ne, catsingatju me quiji chjahá rë Pablo, sehe cavisiñuju me cjua xi cachja Pablo tsëhë hacutjin xi cumangutacuun cojo Jesucristu. \v 25 Jinguyëjë rë xi tichja Pablo tsëhë ngu cjuatacun tyjahi, tsëhë ngu xahasen tyjahi, cojo tsëhë nixtin xi tsichuva Nina xuta tsëhë jyë́ rë me ne, Félix ne, catsacjun me camá, sehe cachja me cojo Pablo cuitjin: \p ―‍Quihndë ne, cuma cjuihin. Hane hya xi cumahya ná ne, sehe squindáya nga ri. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 26 Peru hacuaha tsingatahacacun me sa xi sua Pablo me tujún. Vëhë xi jemu cjín ndiya cajindaya me Pablo, cavisiajmi me cojo. \p \v 27 Xi cavatju jo nu ne, cavetju Félix tsëhë xcun xa rë me, hane cavisehen nga ngu cahndë́ rë me, ngu me xi hmí rë Porcio Festo. Peru tsëhë xi Félix ne, meje sahmi me cjuandaja cojo xuta tjë rë Israel ne, caseya cuaha Pablo ndavaya. \c 25 \s1 Cafehya Pablo xi cuma me consina tsja César \p \v 1 Hya xi camá ne, cafehe Festo xi cjuahaxa me ngajan Cesarea. Hane xi cafë jyan nixtin ne, cavetju me quiji me Jerusalén. \v 2 Hane xi cafehe Festo ngajan Jerusalén ne, nahmi xi matitjun cojo me xi matitjun tsëhë ngajñi rë xuta tjë rë Israel ne, casua me camachaya rë Festo tsëhë jyë́ xi vincha me tsëhë Pablo. \v 3 Hane cafehya me favor xi tsingatju Festo cjue chjahá rë Pablo xi cjue me ngajan Jerusalén. Cuatjin meje rë me xi cuma ta, tsëhë xi ha cavisiajmichihin me xi tsiquehen me Pablo ngajan ndiya. \v 4 Ngajan xi Festo ne, cachja me ta Pablo ne, tacunñihi me ngajan Cesarea, hacuaha suvá Festo ne, ha cjue xati me ngajan. \v 5 Hacuaha cachja sa me cuitjin: \p ―‍Catji xutaxa rë yungun nuju cojo ná, hane sa xi tjin mé jyë́ rë cha ne, ngajan catincha me jyë́ rë cha cojo ná. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 6 Hya xi camá ne, cavejña sa Festo ngajan Jerusalén sacuaha jyin o sa të nixtin, sehe cafe me Cesarea. Hane camá nchujun tsëhë nixtin xi cafehe me jan ne, quiji me cavéjña me xcun xa rë me, sehe cavitexa me cjue chjahá rë Pablo. \v 7 Hane xi cafehe Pablo ne, quiji caxinchacunndee xuta tjë rë Israel xi canduva tsëhë Jerusalén jan tjehen rë me, hane jemu cjín xcusun jyë́ rë Pablo xi cavincha me, peru hisca camaji catsinguixi me xi cjuaquixi jain. \v 8 Hane Pablo ne, xi casua me cjuaquixi rë me ne, cuitjin cachja me: \p ―‍Tsajin camahani mé jyë́ xi casahme, hacuiin condra rë ley niji ngayin xuta tjë rë Israel ne, hacuiin condra rë yungun xi matitjun tsijin ne, hacuiin condra rë César, me xi matitjun tsajan. ―‍Cuatjin cachja Pablo. \p \v 9 Hane xi meje sahmi Festo cjuandaja cojo xuta tjë rë Israel ne, cuitjin cafinenguise me Pablo: \p ―‍¿Há meje cuihin Jerusalén, cojo sa xi ngajan tsichúva ri cojo jyë́ riji vi? ―‍Cuatjin cafinenguise me. \p \v 10 Ngajan xi Pablo ne, cuitjin cafayangui me: \p ―‍Ha ndihyavasen rë César, me xi matitjun camahani, sécun, hane ha nguehe xi meje rë xi chjahachuva ná cojo jyë́ naha. Xuta tjë rë Israel ne, tsajin camahani mé xi choho sahme cojo rë me. Ngayun ne, ha ndaja hyun. \v 11 Sa xi tsejen ta casahme ngu xcusun xi vechú chuva rë xi cueya ne, tsingatehen xi cueya. Peru sa xi tsajin cjuaquixi tsëhë hisca ngu jyë́ xi vincha me tsahan ne, tsajin yo xi cuma sahmi ná entregadu tsja xuta xi cuacun vë. Ngahan ne, féhya nuju xi nihñu ná consina tsja César, me xi matitjun camahani. ―‍Cuatjin cafayangui me. \p \v 12 Ngajan xi Festo ne, xi cavisiajmicjín me cojo yëjë me xi visecoo rë me ne, sehe cachja me cuitjin cojo Pablo: \p ―‍Cachjahye xi sahme ri consina tsja César ne, tsja César tsingátju ri. ―‍Cuatjin cachja Festo. \s1 Cavisehen Pablo xcun Agripa \p \v 13 Hane xi cavatju ngujo nixtin jan ne, ngu me xi matitjun tsëhë jingu sa distritu, me xi hmí Agripa ne, cafehe me Cesarea cojo Berenice na xicjin me, xi sua me ngu nina Festo. \v 14 Hane tsëhë xi caviyuju me ngujo nixtin jan ne, cachja Festo cojo rë me tsëhë cjuacjintacun xi tacun tsja me tsëhë Pablo. Cuitjin cachja me: \p ―‍Nguehe ne, tacunñihi ngu cha xi cavejñavasen Félix cjuacjintacun rë. \v 15 Hya xi cëjë Jerusalén ne, nahmi xi matitjun cojo xuta changá tsëhë xuta tjë rë Israel ne, casua me camachaya ná tsëhë cha vëhë, hacuaha cafehya me xi cuichjá xi cuma cha castigu. \v 16 Peru ngahan ne, cachjá cojo rë me ta ngayin xuta Roma ne, tsajin niji xcusun xi nihñi castigu ngu xuta xi hincha jyë́ rë me jinguyëjë rë xi cjëë cuisehen me xcun cojo xcun cojo me xi vincha jyë́ rë me, hacuaha sacú rë me cahndë́ xi sua me cjuaquixi rë me tsëhë jyë́ xi hincha tsëhë me. \v 17 Hane hya xi cafehe yëjë xuta xi cuacun vë nguehe ne, catsichajan hora ta xi tu camá nchujun jan ne, cëjë ndihyavasen ne, catsingatju quiji chjahá rë cha. \v 18 Hane xi caxinchacun xuta xi cuacun jan cachja me ne, hisca ngu jyë́ jyë sacuatjin tsingátaha cácun ne, cavinchaain me tsëhë cha ta, \v 19 suvá ni cjua tsëhë xcusun rë yungun rë me xi casahmichiin xu cha, cojo cjua tsëhë ngu nima xi hmí rë Jesús, xi chja cha ta tacun quicun. \v 20 Peru ngahan ne, casacuinyiin ná hacutjin sacú ná cjuaquixi tsëhë cjuacjintacun vëhë ne, cafinenguësë rë cha sa xi meje cjue cha Jerusalén hane ngajan chjahachuva rë cha tsëhë cjuacjintacun xi yaha rë cha. \v 21 Peru tsëhë xi cafehya cha xi seyañihi sa cha hisca xi suvá me xi matitjun camahani tsichuva me cjuacjintacun rë cha ne, cavitéxa xi quiji caseyañihi sa cha hisca hya xi cuma tsingátju cha tsja me. ―‍Cuatjin cachja Festo. \p \v 22 Ngajan xi Agripa ne, cuitjin cachja me cojo Festo: \p ―‍Ngahan ne, hacuaha catsingátahacácun xi cuisiñujú cjua rë cha xi cuajyihi vë. ―‍Cuatjin cachja me. \p Hane Festo ne, cuitjin cafayangui me: \p ―‍Sa cuatjin ne, nchujun ni cuisiñuju cjua rë cha. ―‍Cuatjin cafayangui me. \p \v 23 Hane xi camá nchujun jan ne, ngu cjuandya jyë tjin xi cafehe Agripa cojo Berenice. Hane quiji cavisehentangun me ndihyavasen cojo yëjë capitán cojo yëjë xuta xi matitjun tsëhë nandya jan. Sehe cavitexa Festo quiji chjahá rë Pablo. \v 24 Hane xi cafehe Pablo ne, sehe cachja Festo cuitjin: \p ―‍Ngayun Agripa, cojo ngayujun ni xi tjin tangun ngayaan nguehe ne, nguehe tacun cha vihi xi yëjë xuta tjë rë Israel ne, cavinchajyë me cha cojo ná ngajan Jerusalén, hacuaha cavinchajyë me cha hisca nguehe. Jindaya me chja me ta ha quihndë mijí rë xi cuejña sa cha cjuahñu. \v 25 Peru ngahan ne, casacuiin ná hisca ngu xcusun xi casahmi cha xi vechú chuva rë xi cueya cha. Hane xi cafehya suvá cha xi cuma cha consina tsja me xi matitjun camahani ne, cavejñá cácun xi tsingátju cha. \v 26 Peru tsajin ngu cjua xi cuma tsihindu rë nai naha, ¿há vihi ne, há vëhë casahmi cha? Vëhë xi cavitéxa xi cuisehen cha xcun ngayun, Agripa, cojo sa xi cjuë chjahantahan rë cha ne, sacú ná cjua xi tsihindu. \v 27 Xi má ná ne, tsajin ná cjuatacun sa xi tsingátju ngu presu hacuaha cuichjaan mé jyë́ xi caxincha tsëhë. ―‍Cuatjin cachja Festo. \c 26 \s1 Casua Pablo cjuaquixi rë me xcun Agripa \p \v 1 Hya xi camá ne, cuitjin cachja Agripa cojo Pablo: \p ―‍Quihndë ne, tjin cahndë́ xi cuinoje ngatsë riji. ―‍Cuatjin cachja me. \p Ngajan xi Pablo ne, catsiquijin me tsja me, sehe casua me cjuaquixi rë me cuitjin: \p \v 2 ―‍Agripa, ngayun xi matitjun ngayun ne, jemu ndaja tsahan xi xcun ngayun suá cjuaquixi naha quihndë tsëhë yëjë jyë́ xi vincha xuta tjë rë Israel tsahan. \v 3 Jemu ndaja tsahan ta, tsëhë xi ngayun ne, ha hyun yëjë xcusun naja cojo cjuacjintacun naja ngayaan xuta tjë rë Israel. Vëhë xi nihñu cjuandaja ne, nihñu jyë tacún xi cuisiñuju ngujo cjua naha. \s1 Xcusun changá rë Pablo \p \v 4 ’Quihndë ne, yëjë xuta tjë rë Israel ne, vëë me hacutjin xcusun naha hisca cjua lihndi naha, hya xi cavitejña nangui naha cojo hya xi cavitejña Jerusalén. \v 5 Hacuaha, sa xi meje cuichja me cojo nuju ne, cuma cuichja me ta ha vëë me xi ngahan ne, hatuxa xuta fariseo ngahan, xuta xi chinchihin tjengui me ndiya rë Nina naja. \v 6 Quihndë ne, nguehe sécun tichjaháchuva ná cojo cjuatacun naha ngatsë rë xi vétahacácun cjua xi cachja Nina cojo xutachanga naja. \v 7 Ngayejen ni xi tjë rë tejó xutachanga naja ne, vetahantacun xi cuechuntahan cjua vëhë. Vëhë xi cojo yëjë ni xahasen naja ne, chjahanrcun Nina nixtin nixten. Hane tsëhë xi vetahácácun cjua vëhë ne, vëhë xi vinchajyë́ ná xuta tjë rë Israel. \v 8 Ngayujun ni ne, ¿mé má macjaain nuju xi Nina ne, tsicuya me nima cjuahñu? \s1 Pablo ne, catsujyihiya tjengui me cojo cjuahngatacun xuta ladu rë Nina \p \v 9 ’Titjun ne, ngahan ne, catsingátahacácun xi jemu cjín xcusun meje rë xi sahme condra tsëhë Jesús, xuta Nasaret. \v 10 Hane cuatjin casahme ngajan Jerusalén. Ngahan ne, jemu cjín xuta ladu rë Nina cavinchá me ndavaya ta, tsëhë xi nahmi xi matitjun casuaxa ná me xi cuatjin casahme. Hane hya xi cavitexa xutaxa rë xi cueya xuta ladu rë Nina xi cuacun jan ne, cojo ngahan cachjá xi ndatjin. \v 11 Jemu cjín ndiya cëjë yëjë yungun naja, cavitéxa xi cuma xuta castigu, hacuaha jemu casahme ngahñu xi choho cuichja me tsëhë Jesús. Tjemu camacjan ná cojo rë me, hacuaha catsujyëhëya tjënguë me cojo cjuahngatacun hisca cojo jingu sa nandya rë xutaxín. \s1 Cachja nga Pablo hacutjin camá xi cavisehen me ladu rë Jesús \p \v 12 ’Ngayun Agripa, ngu nixtin jan ne, tifë́ Damasco xi sahme cjuahngatacun jan, yahá xa xi ha casua ná nahmi xi matitjun. \v 13 Hane ndiya jan ne, sacuaha chuva rë nchisen ne, cahvë ngu ndihi xi canduva ngahnga, xi hitsë sa hñu ndavá rë xi cuma rë ndavá rë tsuhi, xi cavaja rë hasen rë jingundee ni hiscan tifë́ cojo me xi tifë́ cojo. \v 14 Hane xi ha caticjin ngayijin ni ne, ngahan ne, cahndë ngu cjua xi cachja cojo ná hne hebreo, cuitjin cachja: “Saulo, Saulo, ¿mé má cuatjin nujyihiye tjengui ná cojo cjuahngatacun? Sacuahatjin tjin rë chu ndyaja tjin ri, ta chu vë ne, tsun chu nahñu quicha nahya ne, vanguihmu suva chu yojo ru hya xi vëhë hñu chu yojo ru xi vihndiin chu. Hane cuanitjin ni tjin ri, ye.” Cuatjin cachja cjua jan. \v 15 Ngajan xi ngahan ne, cuitjin cavinenguësë: “¿Yo ngayun, Tatá?” Cuatjin cavinenguësë. Hane Nai naja ne, cuitjin cafayangui me: “Ngahan ne, Jesús ngahan, xi nujyihiye tjengui ná cojo cjuahngatacun. \v 16 Tisatjinhngue, tisechin ta, tsëhë xi canduvá tjënguë ri cojo sa xi suáxa ri xi cuisecuee ná hacuaha cuinoje cojo xuta xi cuitjin cahye ná, hacuaha cuinoje cojo xuta hacutjin camá hya xi ha canduvá tjënguë nga ri ngujo ndiya. \v 17 Ngahan cuáxëtjë ri tsëhë xuta tjë rë Israel. Hacuaha cuáxëtjë ri tsëhë xutaxín. Tsingátju ri ngajñi rë xuta xi cuacun vë, \v 18 cojo sa xi choxehe cjuatacun rë me, sehe cuetjuxin me tsëhë cjuatsehen, hane cuisehen me ndiya rë cjuandaja, cuetjuxin me tsëhë ladu rë Satanás hane cuisehen me ladu rë Nina. Choxehe cjuatacun rë me, sehe sacú rë me cjuaninchataha tsëhë jyë́ rë me, hacuaha cuisehen me ladu rë xuta xi ha camá tsëhë Nina me ngatsë rë xi camangucacun me cojo ná.” Cuatjin cafayangui Nai naja. \s1 Cachja Pablo tsëhë xa xi sahmi me \p \v 19 ’Ngayun Agripa, ngahan ne, hatuxa cahndë tsëhë cjua xi cachja Jesús hya xi canduvatjengui ná me xi canduva me tsëhë ngahnga. \v 20 Tjun tjun ne, cachjá cojo xuta ngajan Damasco, sehe cachjá cojo xuta ngajan Jerusalén cojo jingujyë ni nación Israel, hisca cojo xutaxín. Cachjá cojo rë me xi tsindeya me cjuatacun rë me hacuaha cuisehen me ladu rë Nina. Hacuaha cachjá cojo rë me xi catisahmi me cjuandaja xi tsingacun xi catsindeya jain me cjuatacun rë me. \v 21 Ngatsë rë vëhë xi cafaha ná xuta tjë rë Israel ngajan yungun xi matitjun hisca casahmi me cjuandya xi tsiquehen ná me. \v 22 Peru Nina ne, visecoo ná me, vëhë xi tifë́xcun hisca quihndë, tichjá cojo xuta sa quihndi sa changá me. Tichjá suvá cjua xi cachja profeta cojo cjua xi cachja Moisés tsëhë yëjë xcusun xi sehe cuetjucaa. \v 23 Cachja me xi cuacun vë xi Cristu ne, Me xi Tsingatju Nina ne, tjin rë me xi cueya me, hacuaha tjin rë me xi tjun tjun me cuya me cjuahñu, sehe sua me cumachaya rë xuta tjë rë Israel cojo xutaxín tsëhë xi cuaxëtje Nina xuta xi cuacun vë. ―‍Cuatjin cachja Pablo. \s1 Pablo ne, meje rë me xi cjuijnecacun Agripa ne, cumacjain rë me xi cavuya cjuahñu rë Jesús \p \v 24 Hane xi cuatjin cachja Pablo xi vaxëtje me yojo rë me ne, cavisehenjñi Festo cojo cjua rë me, cachjahñu me cuitjin: \p ―‍¡Sca ri, Pablo! ¡Tsëhë xi jercu chutaye ne, vëhë sahmi sca rë cjuatacun riji! ―‍Cuatjin cachja Festo. \p \v 25 Ngajan xi Pablo ne, cuitjin cafayangui me: \p ―‍Hacuiin sca ná, ngayun Festo. Ngahan ne, tichjá cjua xi cjuaquixi. \v 26 Agripa, me xi matitjun vë ne, hacuaha ndaja vëë me cjua vihi. Vëhë xi tsacjuun xi chjá cojo rë me. Xi má ná ne, tsajin ngu cjua xi cuicun vi xi hvíin me ta, tsëhë xi xcusun vihi ne, hacuiin ngu cahnchun camá. \v 27 Ngayun Agripa, ¿há macjain nuju cjua xi catsihindu profeta? Ha hvë ta macjain nuju. ―‍Cuatjin cafayangui Pablo. \p \v 28 Ngajan xi Agripa ne, cuitjin cachja me cojo Pablo: \p ―‍Cojo hitsë cjua xi canoje vë ne, meje ri xi cuísehen ladu rë Cristu. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 29 Hane Pablo ne, cuitjin cafayangui me: \p ―‍Nina meje rë me xi há hitsë o há cjín cjua xi cuichjá ne, hacuiin suvun ni ta cojo yëjë me xi tivisiñuju cjua xi tichjá quihndë ne, cuma me sacuaha ngahan, peru hacuiin cojo cadena vihi. ―‍Cuatjin cafayangui me. \p \v 30 Hya xi camá ne, cavisatjenhnga Agripa, me xi matitjun, cojo Festo, hacuaha cojo sa Berenice cojo yëjë me xi caviyujutangun me cojo, cavisatjenhnga me. \v 31 Sehe quijixin me, cachja me cojo xingu xingu me cuitjin: \p ―‍Cha xi cuajyihi vë ne, tsajin mé sahmi cha xi vechú chuva rë xi cueya cha o sa xi cjue cha ndavaya. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 32 Sehe ngajan xi Agripa ne, cachja me cojo Festo cuitjin: \p ―‍Cha xi cuajyihi vë ne, sá tsajin xi cafehya cha xi cuma cha consina xcun me xi matitjun camahani ne, cuma nismi rë cha. ―‍Cuatjin cachja me. \c 27 \s1 Cavetju Pablo xi cjue me Roma \p \v 1 Hane hya xi cavechú nixtin xi cavejñacacun me xi matitjun jan xi cuanguin ngajan Italia ne, Pablo cojo yahnga sa presu jan ne, camá me entregadu tsja ngu capitán xi hmí rë Julio, capitán tsëhë sindadu rë me xi matitjun camahani. \v 2 Hane xi cavisihin ngu barcu xi cavetju tsëhë nandya Andramitio xi cjue jingunduju ni ndaya tsëhë distritu Asia ne, sehe quiji barcu cojo niji. Hacuaha quiji cha Aristarco cojo niji, ngu cha Tesalónica tsëhë distritu Macedonia. \v 3 Hane xi camá nchujun jan ne, cafehe barcu cojo niji nandya Sidón. Hane Julio ne, casahmi me cjuandaja cojo Pablo, casua me cahndë́ xi cjue Pablo ndava amigu rë me xi cjuahacuenda amigu jan xcusun xi ma chaja rë Pablo. \v 4 Hane xi quiji barcu cojo niji tsëhë ngajan ne, cavatjin jingunduju ni taha ngaxtun Chipre, ngu rquí nangui xi vetjucaa xcun ndachacun, tsëhë xi tjo ne, casuaain cahndë́ xi ngu quixi ni cjue barcu cojo niji. \v 5 Hane xi cavatjin xcun ndachacun quixi rë distritu Cilicia cojo distritu Panfilia ne, cafihin nandya Mira, ngajan distritu Licia. \v 6 Hane ngajan casacu rë capitán ngu barcu tsëhë Alejandría xi cjue Italia. Sehe catsinguisehen niji me barcu vëhë. \p \v 7 Hane xi catsanguin tafi tafi ngujo nixtin sa ne, cojo jemu jyë cjuandya ne, cafihin quixi rë nandya Gnido. Hane tsëhë xi casuaain tjo cahndë́ xi ngu quixi ni quiji barcu cojo niji ne, cavatjin taha ngaxtun Creta, quixi rë Salmón. \v 8 Handasa jemu chja cavatjin camá, peru quiji barcu cojo niji tafi tafi hisca xi cafihin ngu cahndë́ xi hmí rë Cahndë́ Ndajyihi, tiña nandya Lasea. \p \v 9 Jemu tivatju nixtin, hacuaha jemu tsavi xi cjue barcu xcun nandá, tsëhë xi camatiña chan hnchan. Vëhë xi Pablo ne, cachja me cojo xuta jan cuitjin: \p \v 10 ―‍Ngayujun ni ne, nguehe cuichjá cojo nuju ta vutsején ne, xi tivanguen vi ne, jemu tsavi, jemu jyë nichajan tsëhë chaha cojo tsëhë barcu, hacuaha hisca tjin yahnga ngayaan xi chajá yaan. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 11 Peru capitán jan ne, hitsë sa casahmicuenda me cjua xi cachja cha xi cjuicojo barcu jan xi cuma rë cjua xi cachja Pablo. \v 12 Hane tsëhë xi cahndë́ xi tacun barcu jan ne, machjiriin xi ngajan cuejña barcu nixtin rë chan hnchan, vëhë xi hitsë sa cjín xuta xi cachja me xi cuetjuxin ni barcu cojo rë me tsëhë ngajan tuxa ma sa xi cuma cuechú me hisca Fenice, ngu nandya ngajan Creta, xi ndatjin cahndë́ tacun, hane ngajan cuma cuiyuju me yëjë nixtin rë chan hnchan. \s1 Tjo hñu xi cavanga ngajan xcun ndachacun \p \v 13 Hya xi camá ne, cavetsihin cavanga ngu tjo jeya jeya ni xi canduva táha ladu xi ndatjin. Sehe ngajan xi xi má rë me ne, cuma sahmi me sacuatjin xi ha catsingatahacacun me. Vëhë xi cavetju me quiji me, ndaya ndaya rë Creta. \v 14 Peru sehe tu hitsë cjui barcu jan ne, canduva ngu tjo hñu ladu xi choho tjin, \v 15 catsivaha rë barcu. Hane tsëhë xi maji fi barcu taha hiscan nduva tjo ne, catihin cahndë́ quiji barcu hacutjin xi cjui tjo. \v 16 Hane xi cavatjin taha ngaxtun ngu rquí lihndi nangui quixí xi hmí rë Clauda hiscan xi yiin cjuachan vanga tjo ne, cojo chja ne, peru camá cachjihin barcu lihndi xi tjengui jan, \v 17 sehe cachjuvinniji caveyín cahntsua barcu jyë. Sehe ngajan xi cha xi cjuicojo barcu jan ne, camá catsihñuhñu cha barcu jyë. Hane tsëhë xi tsacjun me xi cjuecojo tjo jan barcu ngu cahndë́ chojyihi hiscan xi jemu tsavi xi cjue barcu ne, catsitujne me tsjian xi faha rë tjo, casua me cahndë́ quiji barcu hacutjin cjui tjo. \v 18 Peru tsëhë xi quijinduju sa cavanga tjo hñu jan ne, xi camá nchujun jan ne, cavetsihin cacandiya me chaha xi hincha barcu jan ngajñi ndachacun. \v 19 Hane xi camá nguini, cojo tsja ni me, cafaha me yëjë ni xcusun xi tsëhë barcu jan, cavetsihin cacandiya me ngajñi ndachacun. \v 20 Hane xi ha jemu cjín nixtin xi cahyiin tsuhi cahyiin niñu hacuaha tjo jan ne, cjuinduju sa tivanga jercu tu hñu camahani ne, ngajan cafë cjuetacun xi cuetjintjin. \p \v 21 Hane tsëhë xi ha jemu cjín nixtin xi cjëë sinë xuta jan niñu ne, cavetjujñi Pablo ngajñi rë me, cachja me cuitjin: \p ―‍Ngayujun ni ne, nguehe cuichjá cojo nuju ta hitsë sa ndatjin sa xi cavetuhun rcun cjua xi cachjá cojo nuju hane cavetjuun ni tsëhë Creta. Tsajin mé cjuañihi xi cuitjin cuatjun cuma hacuaha tsajin mé xi cuitjin nichajan. \v 22 Quihndë ne, tuhun cjuetacun xahasen nuju ta hisca xi ngu ngayun ne, chajin ngayun. Xi chajá ne, barcu. \v 23 Hvë xi cuatjin cuma ta, nguchjin ne, cafehe ngu ángel rë Nina xi Nai naha hacuaha xi fahárcun. \v 24 Hane cachja cojo ná cuitjin: “Xi carcuiin Pablo. Hatuxa tjin ri xi cuechi xcun César, me xi matitjun camahani. Hacuaha Nina ne, sahmi me cjuandaja cojo ri xi cuetjutje yëjë xuta xi cjui cojo ri.” Cuatjin cachja ángel cojo ná. \v 25 Vëhë xi tuhun cjuetacun xahasen nuju ngayujun ni ta, tsëhë xi ngahan ne, mangucácun cojo Nina, hane hatuxa cuatjin cuma sacuatjin cachja ángel cojo ná. \v 26 Peru tjin rë xi scandi naja tjo jan xcun ngu rquí nangui quixí. ―‍Cuatjin cachja Pablo. \p \v 27 Xi cavatju teñuju nguixun xi cuatjin cjui nguehe cjui ngajan tjo cojo barcu xi nechinyin xcun ndachacun xi hmí rë Adriático ne, sacuaha chuva rë vasen nixten ne, catsingatahacacun cha xi cjuicojo barcu jan xi ha jima tiña barcu tsëhë nangui quixí. \v 28 Hane catsichuva cha hacutjin nungun nandá hiscan quisun barcu, hane casacuse rë cha xi can tyjuhun ngu metru nungun nandá jan. Hane xi quiji sa barcu hitsë ni nguvan ne, catsichuva nga cha nandá, hane can yatu metru nungun nandá jan. \v 29 Hane tsëhë xi tsacjun cha xi satëcoo barcu jan cojo ngu naxi ne, cacandiya cha ñuju quicha hai xi machjirëhë xi cuiyujuhñu barcu ngajñi nandá xi tsuvahñu rë, hacuaha jercu cafehya rë cha Nina xi sahasen sanii. \v 30 Hya xi camá ne, yahnga cha xi cjuicojo barcu jan ne, meje cuetjuxin cha tsëhë barcu xi cuetjutje cha. Vëhë xi catsitujne cha barcu lihndi jan xcun ndachacun, sacuaha xi meje scandiya sa cha quicha ngajñi nandá taha xcun barcu. \v 31 Sehe ngajan xi Pablo ne, cachja me cojo capitán cojo sindadu xi yahnga jan cuitjin: \p ―‍Sa xi cuiyijin cha xi cuacun vë cahntsua barcu jyë ne, ngayun ne, cumaji cuetjuntjun. ―‍Cuatjin cachja me. \p \v 32 Ngajan xi sindadu jan ne, cavatë cha nahñu xi yaha rë barcu lihndi jan, sehe catsismi cha. \p \v 33 Hya xi ha tiña sahasen ne, cachja Pablo cojo yëjë xuta jan xi sinë me niñu, cuitjin cachja me: \p ―‍Ha quihndë teñuju nixtin xi nechunyun rë mé xi cuatjuun cuma hacuaha hisca hitsë niñu cjëë xinu. \v 34 Vëhë xi tichjá cojo nuju ta, xinu niñu. Xi cuatjin ne, scaa nuju cuetjuntjun ta hisca ngu ngayun ne, chajin hisca ngu tsjarcun. ―‍Cuatjin cachja Pablo. \p \v 35 Hane xi cafë cachja me cuatjin ne, cafaha me niñu ne, sehe casua me nacuechji rë Nina xcun yëjë ni xuta jan. Hane xi cavatëcja me niñu jan ne, sehe cavetsihin cajinë me. \v 36 Hya xi camá ne, yëjë ni xuta jan ne, casacu rë me cjuetacun, hane hacuaha cojo me cajinë me niñu. \v 37 Ngayijin ni xi nechinyin barcu jan ne, jo cientu cojo jyanchan tyjuhun ngu má ngayin. \v 38 Hane hya xi ha ndaja camá rë xahasen rë me xi cajinë me niñu jan ne, cacandiya me trigu jan ngajñi ndachacun xi cuma nguijna sa barcu. \s1 Cavetsun barcu casahmi tjo \p \v 39 Hane xi casahasen ne, cavëë me ngu cahndë́ hiscan xi hvíin me jani jan. Peru hacuaha cavëë me ngu cahnchun xi jemu jyë tsumi jiña tjehen rë. Hane caviyujucacun me xi sahmi me cjuandya xi barcu ne, ngajan cuechú. \v 40 Hya xi camá ne, cavatë me nahñu xi yaha rë quicha hai jan, sehe caxincha ni ngajan ngajñi nandá. Hacuaha cavëhëndaya me ya xi veyaquixi rë barcu hacutjin cjue. Hane xi catsiquijin me tsjian xi faha rë tjo jan ne, sehe cavetsihin quiji barcu jan quixi rë tsumi jan. \v 41 Peru xi cafehe barcu ngu cahndë́ hiscan tacun ngu naxi ngahma nandá ne, ngajan casatë. Hane taha xcun barcu jan ne, ngajan casetahahñu, ha quihndë camaji quiji. Peru taha ngaxtun barcu jan ne, jercu tivetsun tsëhë tsindyu rë nandá xi vaja rë. \p \v 42 Hane sindadu jan ne, catsingatahacacun cha xi tsiquehen cha presu, sá tu cuatë́ presu jan nandá ne, cuanga. \v 43 Peru capitán jan ne, tsëhë xi meje cuaxëtje me Pablo ne, casuaain me cahndë́ xi sahmi sindadu jan hacutjin xi meje rë cha. Hya xi camá ne, cavitexa me yëjë ni xuta xi ma vatë́ nandá ne, tjun tjun me caticandiya me yojo rë me ngajñi nandá, catji me quixi rë tsumi jan. \v 44 Hane me xi yahnga xi maji vatë́ nandá jan ne, catjaha me ngu rquí yatë o sa ngu ya tsëhë barcu jan. Cuatjin camá xi ngayijin ni ne, cafihin nangui quixí, hacuaha cavetjintjin. \c 28 \s1 Cafehe Pablo ngajan Malta \p \v 1 Hane xi ha cavatju cavetjintjin ne, sehe casacu camachaya niji xi ngu rquí nangui xi vetjucaa xcun ndachacun jan ne, Malta hmí rë. \v 2 Hane xuta xi nangui rë jan ne, hacuiin hitsë cjuandaja casahmi me cojo niji. Cavejña me ngu ndava ndihi jyë ne, sehe cajindaya niji me ngayijin ni, tsëhë xi hacuaha cavetsihin cavaha tsi hane jemu hnchan. \v 3 Hane xi cafaha Pablo ngu tyjá chaquin quiji caviyujusun me xcun ndihi jan ne, tsëhë suë rë ndihi jan ne, vanga ngu yë cavetju chu ngajñi rë chaquin xi caviyujusun me jan, hane cafaha chu tsja me, hane catsismii chu ngutjen. \v 4 Hane xi cavëë xuta xi nangui rë jan xi tyjanguitaha cuaha yë jan tsja Pablo ne, sehe cachja me cojo xicjin me cuitjin: \p ―‍Ngu cha tsiquehen jain rë cha vi, vëhë xi handasa cavetjutje cha tsëhë ndachacun ne, peru nina ne, suaain me cahndë́ xi cuejña sa cha cjuahñu. ―‍Cuatjin cachja xuta jan. \p \v 5 Hane xi cavitsune Pablo tsja me ne, cjanenguiya chu ngajñi ndihi jan. Peru me vëhë ne, tsajin mé camá rë me xi cafaha chu me. \v 6 Xuta jan ne, xi má rë me ne, cuijin squee Pablo o sa xi tu ñahñu ne, cueya me. Peru xi ha jemu jyë hora vutsejen xuta jan xi tsajin mé má rë Pablo ne, catsindeya me cjua rë me, hane sehe cavetsihin cachja me xi Pablo ne, ngu nina me. \p \v 7 Hane tiña tsëhë cahndë́ jan ne, siutahá nangui rë me xi matitjun tsëhë nangui xi vetjucaa xcun ndachacun jan, me xi hmí rë Publio. Me vëhë cafahatsja niji me, hacuaha casahmi me cjuandaja xi casua niji me cahndë́ ndava me xi cavinechin jan jyan nixtin. \v 8 Hya xi camá ne, nahmi rë Publio jan ne, jiña me xi hmu rë me tsëhë chíhin suë cojo chíhin jni. Hane Pablo ne, quiji vutsejen me me, hane cafehya rë me Nina ngatsë rë xuta hmu rë jan. Hane xi cavisanetsja Pablo me ne, camandaja me. \v 9 Xi cavatju vëhë ne, hacuaha canduva tjengui yëjë sa xuta hmu rë tsëhë nangui vëhë Pablo ne, camandaja me. \v 10 Xuta jan ne, jemu casahmi me cjuandaja cojo niji, hane xi cavetjin catsanguin nga cojo barcu ne, casua me hacutjin xcusun xi machaja niji. \s1 Cafehe Pablo ngajan Roma \p \v 11 Xi cavatju jyan sá ne, cavetjin catsanguin cojo ngu barcu xi cavéjña jan yëjë nixtin tsëhë chan hnchan. Barcu jan ne, nandya Alejandría canduva, hacuaha Nina Lihma hmí rë. \v 12 Hane xi catsanguin sa hitsë ne, cafihin nandya Siracusa, hane ngajan cuinechin jyan nixtin. \v 13 Hane xi cavetjin ngajan ne, quiji nduju sa barcu cojo niji ne, cafihin nandya Regio. Hane xi cafë ngu nixtin xi nechintihin jan ne, cavetsihin cavanga ngu tjo xi ndatjin cjui, sehe quiji nga barcu cojo niji, hane xi camá nchujun ne, cafihin nandya Puteoli. \v 14 Hane xi cafihin jan ne, cavechintihin ngujo xuta ladu rë Jesús, hane cachja me xi cuinechintihin ngu totje cojo rë me jan. Hane ha cuatjin chuva vëhë ne, cavetjin Cesarea hane cafihin hisca Roma. \v 15 Hane xuta ladu rë Jesús xi siu ngajan Roma ne, xi camachaya rë me xi ha jima tiña ngayin ne, canduvatjengui niji me ndiya. Ngujo me ne, cafehe me hisca hiscan hmí rë Ndetsin Apio. Hane ngujo nga me ne, cafehe me hiscan hmí rë Jyan Cantina. Hane xi cavëë Pablo xuta jan ne, casua me nacuechji rë Nina, hacuaha casacu rë me cjuetacun. \v 16 Hane xi cafihin Roma ne, xutaxa rë jan ne, casua me cahndë́ xi cjuiin Pablo ndavaya hane cjue me ndava ngu xuta cuejña me, peru cojo ngu sindadu xi sahmi cuidadu xi hacuiin cuanga me. \s1 Catsinguijnetaha Pablo cjua cojo xuta changá rë yungun \p \v 17 Hya xi camá ne, xi cafë jyan nixtin quitahá Pablo jan ne, casahmi tangun me xuta xi matitjun tsëhë ngajñi rë xuta tjë rë Israel. Hane xi camatangun xuta jan ne, sehe cachja Pablo cojo rë me cuitjin: \p ―‍Ngayujun ni ngayun xuta tjë rë Israel matsejen ne, nguehe cuichjá cojo nuju ta handasa tsajin mé casahme condra yëjë xuta naja o condra rë xcusun rë xutachanga naja ne, peru cafaha ná me, casahmi ná me entregadu tsja xutaxa rë Roma ngajan Jerusalén. \v 18 Hane xi cafahataha ná xutaxa rë jan ne, meje tsismi ná me, tsëhë xi tsajin jyë́ naha xi vechú chuva rë xi cueya. \v 19 Peru xi cachja xutaxa rë yungun naja xi ndajintjin xi cuma ndaya ngahan ne, casahmi ná ngujyë xi caféhya xi cuma ngahan consina tsja César, me xi matitjun camahani. Cuatjin casahme, handasa tsajin mé jyë́ meje cuíncha tsëhë xuta naja. \v 20 Ngatsë rë cjuacjintacun vëhë ne, vëhë xi cachjá xi cuinduvun tjengun ná, cojo sa xi cuichjá cojo ngu ngujo cjua ta, tsëhë xi ngatsë rë me xi vetahantacun ngayejen ni ngayaan xuta tjë rë Israel ne, vëhë xi cuitjin tjinhñu ngahan vi. ―‍Cuatjin cachja Pablo. \p \v 21 Ngajan xi xuta xi cuacun jan ne, cuitjin cafayangui me: \p ―‍Peru ngayin ne, hisca ngu xujun xi chja condra nuju xi nduva tsëhë Jerusalén ne, cjëë chjihinntsin. Hacuaha tsajin hisca ngu xuta naja xi nduva me tsëhë ngajan xi choho chja me tsujun cojo niji. \v 22 Quihndë ne, meje cuisiñiji hacutjin fi cjuatacun nuju ta, tsëhë xi sacuaha cjuatacun vihi ne, hyin ta jingujyë ni ne, choho chja xuta tsëhë. ―‍Cuatjin cafayangui xuta xi cuacun jan. \p \v 23 Hya xi camá ne, cavejña xuta xi cuacun jan ngu nixtin xi cuya nga me. Hane xi cavuya me ne, hitsë sa jercu cjín me xi cafehe me hiscan tacun Pablo. Ngajan xi Pablo ne, cuaha nixtin cachja me cojo xuta jan tsëhë gubiernu xi sahmi Nina. Hacuaha casahmi Pablo ngahñu xi cumacjain rë yëjë xuta jan xi Jesús ne, me vëhë xi catsingatju Nina me, sacuatjin chja xujun rë Nina xi catsihindu Moisés cojo xi catsihindu profeta hatsëë nixtin. \v 24 Ngujo me ne, camacjain rë me cjua xi cachja Pablo, peru ngujo nga me ne, camacjaain rë me. \v 25 Hane tsëhë xi hacuiin tangun camá cjuatacun rë me ne, cavetju me cafe me. Peru chaja sa xi cjue me ne, Pablo ne, cachja me cuitjin: \p ―‍Jemu quixi cjua rë Hasen rë Nina xi cachja profeta Isaías cojo xutachanga naja, cjua xi cachja cuitjin: \q1 \v 26 Tihin tjengui xuta naha hane tinoje cojo rë me xi \q1 hatuxa cuihndë me, peru cuijnii rcu me hisca hitsë. \q1 Hatuxa scuëë me, peru hvíin me mé jan. \q1 \v 27 Cuatjin cuma ta, tsëhë xi cjuatacun rë me ne, tichjá, \q1 tyjavañuju me cojo tuxcun me ne, cavechja me, \q1 sá tu scuëë me cojo tuxcun me \q1 hane cuihndë me cojo tyjavañuju me \q1 hacuaha cuijne rcu me cojo cjuatacun rë me, \q1 sehe cuya me ladu naha xi cuaxëtjë me. \m Cuatjin cachja cjua jan. \v 28 Sa xi mijí cuisiñuju ngayun sacuatjin camamiji cuisiñuju xutachanga naja xi cuacun jan ne, nguehe suá cumachaya nuju ta Nina ne, cjua xi cuaxëtje me xuta ne, quihndë catsingatju me cjua vëhë tsëhë xutaxín. Me xi cuacun vë ne, cuisiñuju me. ―‍Cuatjin cachja Pablo. \p \v 29 Hya xi camá ne, xuta tjë rë Israel xi cahndë me cjua rë Pablo ne, quiji cavetju me, tichja cjín me cojo xicjin. \v 30 Ngajan xi Pablo ne, jo nu jingu cavéjña me ndihya xi cafehya me cojo renta jan. Hane ngajan cafahatsja me xuta xi quiji tjengui rë me, \v 31 casua me camachaya rë xuta tsëhë gubiernu xi sahmi Nina, hacuaha cavicuya rë me xuta cjua xi chja tsëhë Nai naja Jesucristu. Hisca ngu quijiin cavatëcja tsëhë me xi cuatjin casahmi me.