\id ROM - Mam NT (Todos Santos) (mamT=mvj) -Guatemala 2000 (DBL -2013) \h ROMANOS \toc1 Ju'j e xi' ttz'i'ben Pablo cye ocslal tuj Roma \toc2 Romanos \toc3 Ro \mt1 Ju'j e xi' ttz'i'ben Pablo cye ocslal tuj Roma \c 1 \s1 K'olbebl tu'n Pablo cye ocslal tuj Roma \p \v 1 Key ocslal tuj Roma, \p Inayena Pablo. Jun t-ak'anal Jesucristo kena. Scy'o'n kena tu'n Cristo te kbalte jba'n tyol Dios. \v 2 Jtyol Dios tzin nkba'na ti'j colbil ke jaxj e cyaj tk'o'n Dios cye kbalte tyol Dios nejl. Tz'i'ben cyu'n tuj tyol Dios jawnex. \v 3 Jba'n tyol Dios lu nyolen ti'j Tcwal Dios. Oc Tcwal Dios te xjal, bix tej titz'jxin, ocxin te tiy'jil David. Jatzen xjalja Kaaw Jesucristo. \v 4 Pero amale oquet-xin te xjal, pero Tcwal Dios texin. Jatztzen e chic'ajaxen tuya nim tipemal tej tjatz itz'jxin tuj cyamecy juntl maj. \v 5 Ja tzunxin e tzaj k'onte waak'ena te weya tu'n woca te t-xelxin. Nchin k'umena tyol Dios tuj cykilca tnom tu'ntzen t-xi' cyniman xjal Dios tu'nj n-oc ke cyc'u'j ti' Cristo. \v 6 Bix cyxoltzen cykilca tnom cyuyax xsuna ejee'y te Roma. Cyuyaxa o chi oca te t-xjal Jesucristo. \v 7 Tetzen cyey, ejee'y ocslal te tnom Roma, nxa' ntz'i'bena ja wu'ja lu. N-oc cyak'a te Dios. Tu'nxit t-xtalbil Kman Dios bix Kaaw Jesucristo tzaaj cyibaja, bix tzajxit cyk'o'nxin te cyey tu'n cytena tuj ttz̈yal. \s1 Tej tkbante Pablo tu'n tpon k'olbelte cye ocslal ete' tuj Roma \p \v 8 Tneelxix, cxe'l nkba'na cyey nchin k'ona chjonte te Dios nuk tu'n Jesucristo cyi'ja cykilcakey. Tuj cykilca twitz tx'otx' ma tz'abij cyiw ete'y tuj cyocslabla. \v 9 Tuya cykil nc'u'ja nchin ajbena te Dios tu'nj nchin k'umena jba'n tpocbal Tcwalxin. Bix ttzki'n Dios min chin we'ya nkaniya onbil cyey te Dios. \v 10 Jaca k'ij nchin kanena texin tu'n ttzaj tk'o'nxin amle'n weya tu'n npona cyxola. Kape ch'ix tpon tumel tu'n tk'ontexin amle'n wi'ja tu'n npona cyuyey. \v 11 Wajxsen chin pon cyuyey, tu'ntzen tcyaj nkba'na cyey ti ma tkba Dios weya, tu'ntzen cycywixa mas tuj cyocslabla. \v 12 Pero yaa'n nuk ejee'y chi cywixela mas tuj cyocslabla, sino jax ju'x weya ctzaal cynimsa'na nc'u'ja oj npona cyxola. Oj toc ncye'yena ka cyiw ete'y tuj cyocslabla ti' Cristo, jatzen cyiwsabl nc'u'ja, tisenxj oj toc cycye'yena inayena cyiw ntiiniya tuj wocslabla, jax ju'x cyey ccywixel cyc'u'ja. \v 13 Key hermano, waja cybiy ch'ima maj e cub wu'na tu'n npona cyxola maa tuj Roma. Pero hasta ja'lewe mix nchin poniya. E wajbe'ya tu'n npona tu'n nk'umena tyol Dios cyey, tu'ntzen tajben cyey, tisen o bint wu'na cyxol niy'tl ocslal yaa'n judío. \v 14 O tzaj tkba'n Dios weya tu'n t-xi' nkba'na te cykilca xjal j-o tzaj tkba'n weya. Il ti'j cxe'l nkba'na cyej xjal griego bix cyej xjal yaa'n griego, bix cyej xjal nmak xjal, bix cyej xjal ajnintzxse. \v 15 Ju' tzunj nim nganiya tu'n t-xi' nkba'na ba'n tpocbal Cristo te cyey aj Roma, tisen o bint wu'na cye niy'tl xjal. \s1 Jun tipemal tpocbal Cristo \p \v 16 Weya mintii' nch'ixewa tu'n t-xi' nkba'na tpocbal Cristo, cuma tzin tyeec'an jaja tipemal Dios. Te cyekej tzin cyocsla'n, ejee'tzen chi cletel. Seyle judíoke oc cybi'n jtpocbal ja yol lu nejl, bix seyle yaa'n aj judíoke, pero ja yol lu at tajbel tu'n cyclet. \v 17 Najben tpocbal Cristo, cuma tzin tkba'n ti tten tu'n cyoc xjal jiquen twitz Dios. O'cx oj toc ke tc'u'j jun xjal ti' Cristo, jiquentzen ta' twitz Dios. Tzin tkba'n tyol Dios cyjulu: “Jiquen ta' jun xjal twitz Dios nuk o'cx tu'nj n-oc ke tc'u'j ti' Dios,” tz̈i tyol Dios. \s1 Cykil ko' at tu'n tcub kcastiwa \p \v 18 Yaltzen cyej xjal min tz'oc cybi'n bix nuk jaj ka' nbint cyu'n, n-el kniy' ti'j ctzaal castiwa tu'n Dios tuj cya'j cyibaj. Tu'nj ka' nbint cyu'n, ya mintl nche'x lpe ti' Dios jaxxix. \v 19 Yaa'n tu'nj min tz'el cyniy' ti'j, cuma o txi' tyeec'an Dios cye ti tten. \v 20 Telniy' ti tten Dios, cuma jatxe tej tbaj tbincha'nxin twitz tx'otx' jatzen tyeec'antexin nimxsen tipemalxin. Amale yaa'nt chic'ajxin, n-el cyniy' xjal ti'j at-xin. Oj n-oc cycye'yen cykilca o bint tu'nxin, n-eltzen cyniy' ti'j at Dios, bix at tipemalxin te junx maj. Ju' tzunj mlay chi ak'tl xjal oj ttzaj tk'o'nxin cycastiwa tu'nj el cyiiq'uen jaxin. \v 21 Amale ot tz'el cyniy' ti'j at Dios, pero min o jaw cynimsa'n tbixin. Min o txi' cyk'o'n chjonte texin, sino o cyocsla juntl xnak'tzbil yaa'n jaxxix ti'j ti tten tbinlen twitz tx'otx'. Tu'nj o che'x lpeke ti'j yol te tzpetsalcye, bi'x o cyaj ttzpetke tu'n. \v 22 O chi kban ka n-el cyniy' ti'j, pero min o tz'el cyniy' ti'j. \v 23 Min o jaw cynimsa'n tbi Jdios mintii' tbajlel, sino nuk o'cx cye xjal o jaw cynimsa'n cyechel xjal bix cyechel ch'it bix cyechel lbaj bix cyechel mastl alimaj. O jaw cynimsa'n ke xjal kej lu, pero cyimneke. \v 24 O cyaj cycolen Dios. Nuk ka' o cyajbe tu'n tbint cyu'n. Ju' tzunj o chi cyaj tcye'yen Dios tu'nx cyxi' lpe ti'j ka' cyajbil. Bix tuj ch'ixbajilxse o chi pone baj tu'nj ka' o bint cyu'n tuya cyxumlal. \v 25 Min o che'x lpeke ti' tyol Dios jaxxix, sino o che'x lpeke nuk ti'j ẍtak'bil yol. Min o jaw cynimsa'n xjal tbi jxin Dios binchal cykilca, sino nuk o'cx cye xjal o jaw cynimsa'n kej tbinchbil Dios. Pero ja Dios tu'n tnimj te junx maj. Ju'xit tzuna. \p \v 26 Cuma nuk ejee'j tbinchbil Dios o jaw cynimsa'n, ju' tzunj o chi cyaj tcye'yen Dios tu'n cyxi' lpe ti'j cyajbil te ch'ixbajil. Tisen tzunkej xuuj, yaa'ntl nuk cye xinak o chi ajbe'nake tisenx tten achbil, sino bix o chi jaw meltz'aj xuuj cyuya xuuj. \v 27 Jax ju'x ke xinak, o cyaj cyk'o'n cyachbil cyuya xuuj, tu'ntzen cyjaw meltz'aj xinak cyuya xinak tuya nim cyachbil cyi'j. Nimxsen ch'ixbajil oj cyjaw maje xinak cyuya xinak. Cuma o cyaj cyk'o'n Dios, ccyiik'eltzen cycastiwa. \p \v 28 Kej o tz'el cyiiq'uen Dios, tuj cywitz yaa'n il ti'j tu'n tel cyniy' ti' Dios. Ju' tzunj o chi cyaj tcye'yen Dios tu'n t-xi' cyii'n cyex cyajbil yaa'n ba'n, tu'ntzen tbint cyu'n cykilca yaa'n tuj tumel. \v 29 Nuk o'cx jyaa'n ba'n tuj twitz Dios nbint cyu'n. Nuk lepchke ti' cykil ka'. Nuk n-el cyc'u'j ti'j cye juntl. Nuk nchi yasen cyi' xjal. Nuk nchi'l cyc'u'j cyi' cabtl. Byol xjalke. Aj k'ojke. Sbul xjalke. Iic'bel xjalke. Nuk nchi yolen ka' ti' cabtl. \v 30 Nuk nchi k'umen cypaltel xjal cye cabtl. Iic'bel Dioske. Nchi jaw cyakbil cyxol xjal. Mintii' onbil cyaj. Nuk nbaj cyniman cyiib. Nuk nchi ximan ti' jun ka' tu'n tbint cyu'n. Min cybi tcawbil cyman. \v 31 Min tz'el cyniy' ti'j ba'n tuya ka'. Min nbint cyu'n alcyej nxi' cyk'umen. Min tz'oc cyak' ke te cyja cye. Ka at jun k'oj, cycy'i tu'n tbaj tilel. Mintii' tk'ak'bil cyc'u'j cyi' cabtl. \v 32 Tzin tkba'n tyol Dios cykil kej xjal nchi binchan kej ka' lu, ccyiik'eltzen cycastiwa, jaj tu'n cycyim. Amale n-elet cyniy' ti'j chi cymel tu'nj ka' nbint cyu'n, pero min chi we' tu'n tbint mas il cyu'n. Bix yaa'n o'cx nbint il cyu'n, sino nchi jaw tzalaj oj nbint il cyu'n cabtl. \c 2 \s1 Tzul tk'o'n Dios tcastiwa teeylex juun la' alcye xbint tu'n \p \v 1 Ja tzunkej xjal cyxola nchi mlon ti' cybinchbil kej xjal ka' nbint cyu'n, cyuyax mlay cycol cyiib twitz Dios. Ka tzin cykba'na aj il kej xjal lu tu'nj ka' nbint cyu'n, cyuyaxa aj ilkey, cuma nbint cyu'na tisenx nbint cyu'n. \v 2 Tzin cykba'na cyjulu: “Ejoo' ktzki'n tk'a' Dios cycastiwa te cykilca kej xjal nbint il cyu'n ju'wa, la' alcye il nbint cyu'n,” tz̈ikey. \v 3 Ka nchi yolena cyi' aj il tu'nj il nbint cyu'n, bix ju'x key nbint il cyu'na, ¿tii'n cwa' cybisena chi elela libre ti' cycastiwey tzul tu'n Dios? \v 4 O tzaj tk'o'n Dios nim xtalbil te cyey. Ch'ima maj o we' tk'ojxin cyi'ja bix o tziy'x tu'nxin cyi'ja. Pero mi'n tkba cyc'u'ja ka mi'n tzaj cycastiwey tu'n Dios tu'nj cyila. O tzaj tk'o'nxin kej xtalbil lu tu'ntzen tcyaj cyk'o'na cyila. \v 5 Pero kej cyxola n-el cyxoo'n t-xtalbil Dios, bix min cyaj cyk'o'n cyil, nbaj tchmo'n Dios cycastiwa. Ccyiik'el cycastiwa oj tpon tumel tu'n toc jaca juun xjal tuj xkelbil tu'n Dios, bix c'oquel tcye'yenxin ti'xix tumel. \v 6 Ctzaal tk'o'nxin teeylex juun la' alcye xbint tu'n. \v 7 Ctzaal tk'o'nxin chunk'lal te junx maj cyej xjal nbint jtajbil Dios cyu'n bix n-oc cyipen tu'n cypon tuya Dios bix tu'n cycaman cycotz bix cychunk'lal mintii' tbajlel. \v 8 Pero ja tzunkej xjal min cyniman ti taj Dios bix nuk nchi jyon cyex cyajbil bix nuk jaj ka' nbint cyu'n, cyibajtzen c'u'la tk'oj Dios bix cycastiwa. \v 9 Jaca juun xjal aj il nim q'uixc'aj bix nim bisbajil q'uiyax tu'n tuj tcastiwa. Judíole, bix yaa'nle judío, pero cykil aj il ccyiik'el cycastiwa. \v 10 Ja tzunkej xjal ba'n nbint cyu'n, chi pomel jaa' ta' Dios bix chi camal cycotz bix chi temel tuj ttz̈yal. Judíole, bix yaa'nle judío, pero cykilca kej nchi binchan ba'n, cycaman cycotz. \v 11 Oj toc tcye'yen Dios ke xjal, min-al jun mas jawnex twitz juntl. \v 12 Cykilca kej xjal cyaj tu'n tbint il cyu'n, judíole, yaa'nle judío, pero ccyiik'el cycastiwa tu'n Dios. Kej xjal yaa'n judío min e cybi ti toc tu'n tley Moisés. Ju' tzunj mi'n tz'oc tcye'yen Dios ejee' la' ka e cynima tley Moisés bix ka min. Pero ctzaal tk'o'n Dios cycastiwa, cuma e binchanke il. Yal tzunkej xjal judío, e cyiik' tley Moisés. Ju' tzunj jtley Moisés c'ajbel te Dios oj tmlon ti' cybinchben, tu'ntzen tk'ontexin cycastiwa kej min e cyniman tley Moisés. \v 13 Yaa'n kej judío nuk n-oc cybi'n tley Moisés chi temel jiquen twitz Dios, sino nuk ejee'j nbint cyu'n alcyej tzin tkba'n. \v 14 Ja tzunkej xjal yaa'n judío, amale mint cytzki'n tley Moisés, pero tuj cyanem n-el cyniy' ti'j alcyej ba'n bix ti'j alcyej yaa'n ba'n. Ka jaj ba'n nbint cyu'n, tzin cyyeec'an at tley Dios tuj cyanem. \v 15 Amale mint cytzki'n tley Moisés, pero ka k'i'n tley Dios cyu'n, nyeec'antzen tisenx at tley Moisés tuj cyanem, cuma kej ca'ba ley lu junx ete'. Ka tzin tkba'n cynaabl ka ka' nbint cyu'n bix ka ba'n, ju'tzen ntyeec'an at tley Moisés tuj cyanem. \v 16 Tuj tzunj k'ij oj toc tcye'yen Dios cykilca xjal, tujtzen tcwent Jesucristo c'aale tk'o'n Dios tu'n toc tcye'yen jc'u'n tuj cyanem xjal. Kej e cyniman, cchic'ajaxel jiquenke twitz Dios. Ju' toc tu'n tyol Dios, bix ju'x weya. \s1 Tuj cywitz judío n-el cyniy' ti'j ti taj Dios \p \v 17 Ejee'tzen key judío, at juun cyey tzin cykba'na nintzaj t-xjal Dioskey. Tzin cykba'na mintii' cycastiwey tk'a' Dios, cuma ejee'y e tjoy Dios tu'n cyiik'ente cyey tley Moisés. Cuma ejee'y e tjoy Dios te t-xjal, ju' tzunj njaw cyniman cyiiba. \v 18 Tuj cywitza n-el cyni'ya ti'j ti taj Dios tu'n tbint cyu'na. Tuj cywitza k'i'n cyu'na tuj tumel, cuma jaj tley Moisés xnak'tzalte cyey ti tten tu'n cyela ba'n. \v 19 Tuj cywitza n-el cyni'ya ti'j cykilca, bix ju' tzunj te cyey cyaak'ena te xnak'tzalte cyej xjal yaa'n judío. Tisen mos̈ ete' cywitza. Tuj cywitza tuj klolj ete', bix ejee' tzuna te k'olte spi'yen te cye. \v 20 Tuj cywitza ja cyaak'enja te kbalte tyol Dios te cyej xjal min tz'el cyniy' ti'j. Tuj cywitza tisen cwalke, bix ejee' tzuna cymaystra, cuma cyuya tzuna ta' jmera tyol Dios, cuma at tley Moisés cyuyey. \v 21 Tuj cywitza jawnex maystrakey cye cabtl, pero min o cynimey jn-oc cyxnak'tza'na. Tzin cykba'na mi'n tz'alk'an jun xjal, pero ejee'xa nchi alk'ana. \v 22 Tzin cykba'na mi'n tz'oc ipan jun xjal ti' t-xu'l juntl, pero ejee'xa nchi oc ipana ti' t-xu'l cyuyey. Tzin cykba'na ka' tu'n toc cyniman xjal ke sant. Nuk ja Dios, tz̈ikey, pero ejee'xa min cynimey Dios. \v 23 Cuma e tzaj tk'o'n Dios tley Moisés cyey, ju' tzunj njaw cyniman cyiiba, pero min tz'oc cynimena. Ju' tzunj nchi yolen kej xjal yaa'n judío ka' ti' Dios. \v 24 Cycye'yenx ti toc tu'n tyol Dios ti'j lu. “Kej xjal yaa'n judío, nuk xmucchabl te Dios tzin cykba'n tu'nj ka' nbint cyu'na, ejee'y judío,” tz̈i tyol Dios. \p \v 25 Ke cyey judío n-oc ke cyc'u'ja ti' c'upbil ttz'umel twi' cytz'albila te techel t-xjal Dios tzunkey. Ba'n tej cyechela lu, pero o'cx ka tzin cynimana cykilca tley Moisés. Pero amale atet cyechela toc, pero ka min cynimey tley Moisés, tisenc'ax mintii' cyechela. \v 26 Pero ka at jun xjal yaa'n judío tzin tniman tley Dios c'u'n tu'n tanem, amale minttii' techel toc ti'j, pero tuj twitz Dios, t-xjal Dioste. \v 27 Ka jun xjal yaa'n judío nniman tley Dios, amale minttii' techel toc ti'j, pero telniy' t-xjal Dioste. Pero jun xjal aj judío, ka min tzin tniman tley Moisés, amale ot cpet tchu'l bix amale atet tley Moisés tuya, pero telniy' yaa'n t-xjal Dioste. \v 28 Yaa'n t-xjal Dios jun xjal tu'nj aj judío bix tu'n oc cpet t-xumlal. \v 29 Kej mero t-xjal Dios ejee'j tzin cyniman Dios tuya cykil cyc'u'j, yaa'n nuk ejee'j o tz'el keset ch'in cychu'l. Jun xjal, tu'n toc te t-xjal Dios, il ti'j tu'n tnimante Dios tuj tanem, yaa'n nuk tu'n toc tcye'yen tley Dios twitz u'j. Tuj cywitz judío, kej nchi el ba'n ejee'j toc cyechel ti' cychu'l te yec'bil t-xjaltzen Dioske. Pero tuj twitz Dios, kej nchi el ba'n, ejee'j tzin cyniman Dios tuj cyanem. \c 3 \p \v 1 Kape at juun cyey ctzaal cykanena weya cyjulu: “Katzen ju' ttena, ¿titzen tajbel tu'n oc te judío? ¿Ti oc tbinchen tej tel keset cychu'l judío te techel t-xjal Dioske?” tz̈i cybela ju'wa. \v 2 Cxe'l ntz'ak'be'na cyyola, nim ajbe'na. E tzaj tk'o'n Dios cye judío jawnex cyoclen te tz'iblte bix te c'u'lte tyol Dios. \p \v 3 Pero kape cykba'y weya cyjulu: “Pero at nim judío el cyxoo'n tyol Dios. Ju' tzunj mlay tniman Dios tyol e cyaj tk'o'n cye tu'n toc te Cydios,” tz̈i cybela ju'wa. Pero cxe'l nkanena cyey cyjulu: Amale mint e cyniman ke judío, ¿cwelpa tch'ixbe'n Dios jtyol e cyaj tk'o'n? \v 4 ¿Cbinelpa tu'n Dios ju'wa? ¿Atpa maj min tniman Dios tyol? ¡Yaa'n ju'wa! Mas ba'n tu'n t-xi' kkba'n cykil xjal ẍtak' xjal twitzj tu'n t-xi' kkba'n ka ja Dios yaa'n jiquen tyol. Tz̈i jun xjal tuj tyol Dios cyjulu: “Kman Dios, jiquen ta' cykilca tey tyol. Mintii' ẍtak'bil tuj tyola. Ka ma tz'oc cymlon xjal tyola tu'n tcnet jun palt te tyola, pero mintii' palt cnetel cyu'n,” tz̈i jun xjal, tz̈i tyol Dios te yec'bil jiquente Dios. \p \v 5 Kej judío tocx cyxola, kapetzen cykba'y weya cyjulu: “Yaa'n tumel ka ma tzaj tk'o'n Dios kcastiwa tu'nj il nbint ku'n, cuma tz̈i cynkobela ajben te Dios oj nbint il ku'n, cuma ka mintii' il nbint ku'n, mlay chic'ajax ja Dios jiquen,” tz̈i cybela. Pero ja tumel lu nuk cynaabl xjal te twitz tx'otx'. \v 6 Yaa'n jaxxix. Ka tzin cykba'na yaa'n tumel tu'n ttzaj tk'o'n Dios tcastiwa jun aj il, jax ju'x tzin cykba'na mlay tz'ajben Dios tu'n toc tcye'yenxin jaca juun xjal twitz tx'otx' ka ba'n e bint tu'n bix ka ka'. Pero yaa'n ju'wa. \v 7 Ka mintii' toclenxin tu'n ttzaj tk'o'nxin tcastiwa jun aj il, ba'ntzen txi' tkba'n jun xjal ẍtak' cyjulu: “Oj nẍtak'ena, c'ajbeltzen tu'n tchic'ajax min nẍtak'en Dios. Ju' tzunj yaa'n tumel tu'n ttzaj tk'o'n Dios ncastiwiya, cuma tu'nj ẍtak' nyola cjawel nimset tbixin,” tz̈i xjal ju'wa. \v 8 Kane ju'wa, cxe'lne kkba'n cyjulu: “Il ti'j ko binchal il, tu'ntzen tchic'ajax ja te Dios ba'n,” tz̈i kbel. At juun tzin cykba'n ju'wa, pero ẍtak' cyyol. Ctzaal tk'o'n Dios cycastiwa te cyej xjal tzin cykba'n ju'wa, bix jiquen ta' cwel cycastiwa tu'n Dios. \s1 Min-al jun xjal tz'aklxix, cykil ko' at kil \p \v 9 Entonces, ¿cxe'lpa kkba'n kej xjal wiy'jila, ke judío, mas ba'nke tuj twitz Dios cywitzj kej xjal yaa'n judío? ¡Min! Yaa'n ju'wa, cuma ma txi' nkba'na cyey cykilca xjal, judíole, yaa'nle judío, pero tocx tjak' tcawbil il. \v 10 Tz̈i tyol Dios julu: “Mi nuk jun xjal jiquen twitz Dios. \v 11 Min-al n-el tniy' ti'j ti ttenxin. Min-al n-oc tc'u'j ti'jxin tu'n tnimjxin. \v 12 O cyaj cyk'o'n tbexin cykil xjal. Mintii'tl cyajbel texin. Mi nuk jun xjal nbinchan ba'n. \v 13 Jtzin cykba'n tuya cytzi ka'xsen, tisen t-xewel cyimne tuj camposant. Cyaak' o'cx tajbel te sbul xjal. Oj cyyolen, cytzalajebl cabtl nxi' tuj il, tisen n-oc ttx'a'n lbaj ti' jun xjal bi'x cyjel tveneno tuj tchu'l tu'n t-xi' tuj il. \v 14 Nim juubj yol n-etz tuj cytzi, bix c'a yol. \v 15 Nuk ti' ch'in julu ncub cybyo'n xjal. \v 16 Jaa'xja nchi pona, bi'x nxi' cykilca tuj il cyu'n, bix niy'x q'uixc'aj cyu'n xjal cyu'n. \v 17 Min cytzki'n ti tten tu'n cyten tuj ttz̈yal. \v 18 Min tzul tuj cyc'u'j tu'n at ttz̈i Dios cyi'j,” tz̈i cyley judío te yec'bil aj il cykil xjal. \p \v 19 Ju'tzen tzin tkba'n cyley judío cykilca xjal aj il, bix n-el kniy' ti'j cyuyax judío, cuma ejee'n e tenke tjak' tcawbil cyley. Ju' tzunj min-al jun cye ba'n tkbante yaa'n aj il. Cykilca xjal twitz tx'otx', judíole, yaa'nle judío, il ti'j chi pomel te kbalte twitz Dios at cyil. \v 20 Ju' tzunj, tzinen ta' min-al jun xjal twitz tx'otx' cxe'l jiquen twitz Dios tu'nj e niman jleye tzaj tk'o'n Dios cye judío, cuma najben jley nuk o'cx tu'n tyeec'ante cykilca ko' aj il. \s1 Ma ko oc te tz'aklxix nuk tu'n kocslabl ti' Jesucristo \p \v 21 Pero ja'lewe o txi' tyeec'an Dios cye xjal at juntl tumel tu'n cyoc jiquen twitzxin. Yaa'n tu'nj ley e tzaj tk'o'n Dios cye aj Israel tu'nj Moisés, sino tu'nj juntl. Jaj jun be e byan tu'n Moisés, bix ju'x e byan cyu'n cabtl tyolel Dios jatxe ootxa. \v 22 Ja tzunj lu. Ja te Dios k'olte tu'n koc jiquen twitzxin, bix ntzaj tk'o'nxin ja xtalbil lu te cyej xjal n-oc ke cyc'u'j ti' Jesucristo. \v 23 Cykilca ko' xjal o ko binchan il. Mi nuket jun xjal o txi' tii'n tchunk'lal jiquen tisen tbanel tnaabl Dios. \v 24 Nuk tu'nj t-xtalbil Dios tzin tkba'n Dios ejee'j n-oc ke cyc'u'j ti' Cristo, jiquen ete' twitzxin. Bix o cyaj tk'o'nxin ja xtalbil lu nuk o'cx tu'nj e xi' tchjo'n Cristo Jesús chojbil kil tu'ntzen ktzakpet ti'j kil. \v 25 E tzaj tk'o'n Dios jaxin twitz tx'otx' tu'ntzen tel tz̈itj ttz̈q'uelxin te chojbil il, tu'ntzen twe' tk'oj Dios ki'j, tu'ntzen koc jiquen twitz Dios tu'nj kocslabl ti' Cristo. Min e tzpet Dios tej tcub tnajsa'nxin cyil kej xjal ootxa, te mitkna'x tul Cristo. Tumel tu'n Dios tej tbint tu'nxin ju'wa, cuma ttzki'nxin tu'n ttzaj tk'o'nxin tcastiwa Cristo te chojbil cykil il. \v 26 Tej ttzaj tk'o'n Dios Cristo te chojbil cyil xjal, e tyeec'atzen te ke ja'lewe nbinchanxin cykilca tuj tumel te junx maj. Amale atet il ti'j tu'n tk'ontexin castiwa tu'n tlaj il, cchic'ajaxeltzen jun aj il tisenc'a mintii' til twitz Dios ka ma tz'oc ke tc'u'j ti' Jesús. \p \v 27 Ju' tzunj, ¿tumelpa tu'n tjaw kniman kiib? Min, cuma jiquen ko' twitz Dios yaa'n tu'nj nko'x lpe ti'j jun ley, sino jiquen ko' tu'nj toc ke kc'u'j ti' Cristo. \v 28 Jaxxix tumelj k'o'n te jun xjal tu'n toc jiquen twitz Dios nuk o'cx tu'nj tocslabl ti' Cristo, yaa'n tu'nj nniman jun ley. \p \v 29 At juun cyey ejee'y judío tzin cykba'na nuk cye judío Dios, yaa'n cyej xjal yaa'n judío. Pero cxe'l nkanena cyey, ¿atpa juntl Dios te cyej xjal yaa'n judío? ¡Min! Ju' tzunj, il ti'j q'uelel cyni'ya ti'j Jdios te cyej xjal judío jax Dios te cyej xjal yaa'n judío, \v 30 cuma jaxte nuk o'cx jun Dios at. Ka junx Dios at, judíole, yaa'nle judío, pero iltzen ti'j chi oquel cykil xjal te t-xjal Dios ti'jx jun be, jaj tu'nj n-oc ke cyc'u'j ti' Cristo. \p \v 31 Kapetzen cxe'l cykba'na cyjulu: “Ka jiquen ko' twitz Dios nuk tu'nj kocslabl ti' Cristo, mintii'tltzen tajbel jley e tzaj tk'o'n Dios,” tz̈i cybela. ¡Pero yaa'n ju'wa! Jtzin nkba'na ja ley nkbante tu'n koc tz'aklxix twitz Dios, pero nuk tu'nj n-oc ke kc'u'j ti' Cristo o nimj ley ku'n. \c 4 \s1 Jun yec'bil te ke tu'n Abraham \p \v 1 Cyk'o'nc cyc'u'ja ti'j Abraham, jxin tneel cyiy'jil judío. ¿Ti tten tel jiquen twitz Dios? \v 2 Nuket e xi'xin jiquen twitz Dios tu'nj ba'n tbinchbenxin e bint tu'nxin, atettzele toclenxin tu'n e jaw tnimsan tiibxin. Pero tuj twitz Dios, el Abraham ba'n yaa'n tu'nj ba'n e tbinchaxin. \v 3 C'oquel cyc'u'ja ti'j ti toc tu'n tyol Dios. Tz̈i cyjulu: “Oc ke tc'u'j Abraham ti' Dios. Ju' tzunj e tzaj k'o'n te Abraham tu'n jiquen ta' twitz Dios,” tz̈i tyol Dios tu'n t-xi' tyeec'an jiquen e tema Abraham twitz Dios yaa'n tu'nj jun ba'n e bint tu'nxin, sino nuk tu'nj t-xtalbil Dios. \v 4 N-eltzen kniy' ti'j oj nak'anan jun xjal, bixsen ntzaj tk'o'n taaw ak'untl pwak te. Yaa'n tcotz ntzaj k'o'n, sino twi' tc'u'jxin, cuma otk tz'ak'ananxin. \v 5 Ja tzunj xjal min tz'ak'anan, bix ka ntzaj k'o'n pwak te, yaa'n twi' tc'u'j, sino nuk tcotz. Ti'j ja techel lu q'uelel kniy' ti'j ka n-oc ke tc'u'j jun aj il ti' Dios, ctk'a' Dios xtalbil te, yaa'n twi' tc'u'j. Bix ja xtalbil lu, jaj tu'n toc jiquen twitz Dios. \v 6 Ju'x e tkba David ootxa at t-xtalbil Dios tibaj jun xjal yaa'n tu'nj ba'n tbinchben e bint tu'n, sino tu'nj ntzaj k'o'n te tu'n jiquen ta' twitz Dios. Tz̈i David cyjulu: \v 7 “Kej xjal o najset cyil, ejee'tzen xjalja at t-xtalbil Dios cyibaj. \v 8 Kej xjal o chi binchan il pero ya mintl chi ul tuj tc'u'j Kaaw, ejee'tzen xjalja at t-xtalbil Dios cyibaj,” tz̈i David. \p \v 9 Kape tuj cywitz juun xjal ctk'a' Dios ja xtalbil lu nuk te cyej xjal ncpet cychu'l te techel t-xjal Dioske, bix min ma tak' te cyej yaa'n k'i'n jtechel lu cyu'n. Pero yaa'n ju'wa. Tz̈i tyol Dios cyjulu: “Tu'nj tocslabl Abraham ti' Dios, e tzaj k'o'n texin tu'n jiquen ta'xin twitz Dios,” tz̈i tyol Dios te yec'bil yaa'n tu'nj toc techel ti' tchu'l. \v 10 Cxe'l nkanena cyej xjal judío, ¿jtoo e tkba Dios jiquen ta' Abraham twitzxin? ¿Otkpa bint tu'n tcpet Abraham tej ttzaj tkba'n Dios jiquen ta' Abraham twitz Dios, ma mitkna'x? Mitkna'x. Ju' tzunj q'uelel kniy' ti'j yaa'n tu'nj tej tcpet tchu'lxin e tkba Dios ba'nxin twitz Dios. \v 11 Mas yaj e tkba Dios tu'n toc tk'o'nxin jun c'upbil ti' tchu'lxin tetzen techel jiquentzen ta'xin tu'nj tocslablxin ti' Dios. C'oquel kc'u'j ti'j mitkna'x toc techel ti' Abraham tej tkbante Dios jiquen ta'xin twitz Dios. Ju'tzen e baj tninc'u'n Dios ti'j, tu'ntzen toc Abraham te mambaj te cykilca kej xjal yaa'n judío at tu'n toc ke cyc'u'j ti' Dios mas yaj amale minttii' techel toc cyi'j, tu'ntzen jax ju'x cye tu'n cyocslabl chi oquel jiquen twitz Dios tisen te Abraham. \v 12 Ja tzunkej xjal judío, kej xjal e cpet cychu'l te techel t-xjal Dioske, jax ju'x o cub tninc'u'n Dios ti'j tu'n toc Abraham te cyxe'chel, cuma jaxin tneel xjal k'ilte ja techel lu. Pero jaxin cyxe'chel nuk o'cx ka n-oc ke cyc'u'j ti' Dios tisen e bint tu'n Abraham tej mitkna'x toc techel ti'jxin. \s1 Tu'nj oc ke tc'u'j Abraham ti' tyol Dios o tcama jun tkab \p \v 13 Q'ueleltzen kniy' ti'j oc Abraham jiquen twitz Dios nuk tu'nj oc ke tc'u'jxin ti'j ti e tkba Dios texin. Ju'tzen e cyja' tkba'n Dios jun cykab te Abraham bix cye ke tchmanxin. E tkba Dios tu'n tcyaj tk'o'n texin entera twitz tx'otx', yaa'n tu'nj e nimanxin ti' ley, sino tu'nj e tenxin jiquen twitz Dios tu'nj tocslablxin ti'j Dios. \v 14 Nuket chi camal xjal jcykab tzin tk'o'n Dios nuk o'cx tu'nj cyniman ley, mintzeletii' il ti'j tu'n toc ke kc'u'j ti'j e tkba Dios, bix nuktzele tajxtl Dios e cyaj tkba'n tyol te Abraham bix cye ke tchman. \v 15 Kej xjal n-oc cyipen tu'n cyniman tley Dios tu'n cycaman t-xtalbil Dios, mlay cyiik' t-xtalbil Dios, sino ccyiik'elcye o'cx tk'oj Dios, cuma mi nuk jun xjal nniman entera ley. O'cx nuket minttii' ley ba'ntzele cyten xjal tu'n mi'n tz'el cyxoo'n ley. \p \v 16 Ju'tzen q'uelela kniy' ti'j yaa'n tu'nj nko niman ti' ley ko kabel tu'n Dios, sino nuk tu'n kocslabl ti' Dios. Bix cuma nuk tu'nj kocslabl, ju' tzunj ktzki'n jkkab tzin tk'o'n Dios yaa'n twi' kc'u'j, sino kcotz. Nuket nko ayon ti'j twi' kc'u'j tu'nj oc kniman tley Dios, mlay kcaman, pero ka nko ayon ti'j kcotz e cyaj tkba'n Dios tu'n tk'onte, il ti'j tu'n kiik'ente. Bix jkkab lu ctk'a' Dios te cykilca kej xjal nchi binchan j-e bint tu'n Abraham, tisenc'a tchman Abraham. Ctk'a' Dios yaa'n nuk cyej xjal judío e cyiik' tley Moisés, sino jax ju'x cyekej xjal yaa'n judío, cykilca kej xjal n-oc ke cyc'u'j ti' Dios tisen e bint tu'n Abraham. Jaxin t-xe'chel te cykilcaj n-oc ke tc'u'j ti' Dios. \v 17 Tz̈i Dios te Abraham cyjulu: “Ma cyaj nk'o'na te tey tu'n toca te t-xe'chel te nimc'a wik xjal” tz̈i Dios tuj tyol Dios. Amale minttii' tcwal Abraham otk tz'itz'j, pero tuj twitz Dios ya otk tz'oc Abraham te t-xe'chel te nimc'a wik xjal. Bix oc ke tc'u'j Abraham ti'j e tkba Dios texin, cuma el tniy'xin ti'j ba'n tu'n Dios tu'n tk'onte tipemal te jun xjal tijtl tisenc'a cyimne, bix ba'n tu'n Dios tu'n toc tcye'yen jmina'x tbaj bix ba'n tu'nxin tu'n tyolen ti'j jmina'x tbaj tisenc'a otk baj tilel. \v 18 Ju' tzunj ayon Abraham ti'j e cyaj tkba'n Dios, amale tujet cywitz xjal mlay bint. El jax tuj twitzxin tu'n tocxin te t-xe'chel te nimc'a wik xjal, cuma otk tkba Dios texin cyjulu: “Nimxsen tajlal tiy'jila q'uitz'jel,” tz̈i Dios. \v 19 El tniy' Abraham ti'j minxtii' titz'jel jun tcwalxin, cuma ch'ixc'a yaa'n jun syent jnabk'i ttyemxin, bix el tniy'xin ti'j jax ju'x t-xu'lxin mlayx tu'n talenxuj. Pero tocslablxin ti' Dios min e cub baj. \v 20 Nukx nayonxin ti'j tcwalxin otk cyaj tkba'n Dios texin, bix e cywixxin mas tuj tocslablxin, bix e jaw tnimsa'nxin tbi Dios. \v 21 Tuya cykil tc'u'jxin oc ke tc'u'jxin ti' Dios tu'n tbint j-otk cyaj tkba'n Dios texin. \v 22 Ti'j tzunj lu e tkba Dios jiquen ta'xin twitz Dios. \p \v 23 Entonces n-el kniy' ti'j nuk tu'nj tocslabl Abraham oc Abraham jiquen twitz Dios. Ja yol lu yaa'n nuk ti'jxin nyolene, \v 24 sino jax ju'x nyolen ki'j. Jax ju'x ko', jiquen eto' twitz Dios, cuma jax ju'x o tz'oc ke kc'u'j ti'j Dios e jaw titz'jsa'n Kaaw Jesús juntl maj tuj cyamecy. \v 25 E tzaj tk'o'n Dios Kaaw Jesús tu'n tbyet tu'n kil, bix e jaw titz'jsa'n Dios jaxin juntl maj tuj cyamecy cuma otk bint tu'nxin tu'n koc jiquen twitz Dios. \c 5 \s1 Jiquen ko' twitz Dios tu'nj n-oc ke kc'u'j ti' Jesucristo \p \v 1 Entonces, jiquen ko' twitz Dios tu'nj n-oc ke kc'u'j ti' Dios. At ttz̈yaltl eto' tuya Dios tu'nj e bint tu'n Kaaw Jesucristo. \v 2 Bix tu'nj e bint tu'n Kaaw, bix tej toc ke kc'u'j ti'j e bint tu'nxin, e k'oj t-xtalbil Dios ke tu'n koc jiquen twitz Dios. Bix nko tzalaj, cuma nko ayon la' alcyej k'ij oj kten tuya Dios tuya jun kchunk'lal tbanelxix. \v 3 Bix nko tzalaj yaa'n nuk o'cx tu'nj k'ij tzul, sino jax ju'x oj toc q'uixc'aj ki'j, cuma n-el kniy' ti'j oj tiy' q'uixc'aj kwitz, cbineltzen tu'n tiy'x ku'n. \v 4 Bix oj niy'x q'uixc'aj ku'n, cyjeltzen knaabl mas ba'n. Bix oj ncyaj knaabl mas ba'n, nko ayontzen ti'j o cyaj tkba'n Dios ke. \v 5 Bix mlay ko ayon nuk kajx, cuma jaxte cjapanel baj Dios ti' tyol. Ktzki'ntl te Dios mlay ko el t-xoo'n Dios tuj jk'ij tzul, cuma at tumel kuya ntzaj k'ak'en tc'u'jxin ki'j. O tzaj tk'o'nxin Espíritu Santo ke, bix nak'anan Espíritu tuj kanem tu'ntzen tel kniy' ti'j n-oc kak' te Dios. \v 6 Tzinen ta' n-oc kak' texin, cuma tej tpon tumel, e tzaj tk'o'nxin Cristo tu'n tcyim te kxel. Aj il ko' nejl, bix min-al jun clol ke tu'n kco'pj twitz kcastiwa tzul tk'o'n Dios. \v 7 Katzen at jun xjal ba'n tnaabl, pero amale ba'nt tnaabl, pero min-al jun xjal jac'a tak' tiib te t-xel tu'n tcyim. Jac'atzele at juun cyk'a' cyiib tu'n tcyim te t-xel jun xjal ba'n tnaabl, pero cykilcatle xjal jac'a jaw klee' ti'j. Pero min-al jun xjal cymel te t-xel jun xjal ka' tnaabl. \v 8 Pero yal te Dios, e tzaj tk'o'nxin Cristo twitz tx'otx' tu'n tcyim te kxel, amale aj ilet ko'. Ti'j tzunj lu e tyeec'anxin tk'ak'bil tc'u'jxin ki'j. \v 9 Cuma oc kak' texin tej eto'x tuj kil, q'ueleltzen kniy' ti'j oj kpon tuj k'ij te stisbil tzul, nimxsen c'onelxin ki'j tu'n Cristo tu'n ktzakpet ti'j kcastiwa binne tu'n Dios, cuma ja'lewe yaa'n aj il ko' twitz Dios, sino jiquen eto' twitzxin tu'nj e bint tu'n Cristo tej tel tz̈itj ttz̈q'uel Cristo tu'n kil. \v 10 Jnxi' nkba'na cuma e tzaj tk'o'n Dios tu'n kten tuj ttz̈yal tuyaxin tu'nj tcyimlen Tcwal te kxel tej lux ko'ke nko chi'lec ti'jxin, q'ueleltzen kniy' ti'j mi'ntzen jawtl tk'ojxin ki'j tuj jk'ij te stisbil tzul, cuma yaa'ntzen nko chi'lectl ti'jxin. Bix cuma onen Tcwalxin ki'j tej tcyim, mlaytzen cyaj tk'o'nxin tonbilxin ki'j ja'lewe, cuma i'tz tzunxin. \v 11 Pero yaa'n o'cx tu'n kclet twitz kcastiwa tu'n Dios, sino jax ju'x nko tzalaj ti'j Dios tu'nj e bint tu'n Kaaw Jesucristo tu'n twe' tk'oj Dios ki'j. \s1 Alcye o bint tu'n Adán bix alcye o bint tu'n Cristo \p \v 12 Ju'tzen tten, key hermano, tu'nj e bint tu'n jun xjal, ja Cristo, at kchunk'lal te junx maj. Pero tu'nj e bint tu'n juntl xjal tuj tneel, oc il twitz tx'otx', bix ju' tzunj cykil xjal oc tjak' tcawbil cyamecy. Tu'nj aj ilke, ete' xjal tjak' tcawbil cyamecy. \v 13 Yaa'n ete' xjal tjak' tcawbil cyamecy tu'nj min txi' cyniman ley. Ktzki'ntl jlu tu'nj ti e baj tej mitkna'x ttzaj tk'o'n Dios tley Moisés. Amale minttii' ley e k'oj cye xjal, pero at il cyxol xjal, cuma e cyim ke xjal. ¿E cyimpake tu'nj il e bint cyu'n? Min, cuma n-el kniy' ti'j ka mintii' ley, mintii' ba'n tel cyiiq'uen. \v 14 Pero e bi'n ku'n e cyim cykilca xjal e ten twitz tx'otx' tej mitkna'x tk'oj ley te Moisés. Amale mint el cyxoo'n jun ley e tak' Dios tisenj el t-xoo'n Adán, pero cykil e cyim. Ja tzunj lu nk'onte tumel e cyimke yaa'n tu'nj el cyxoo'n jun ley, sino tu'nj cyiy'jil Adán. J-il e bint tu'n Adán bi'x e tiik' cykil xjal. Jax ju'x j-e bint tu'n Jesucristo mas yaj jax bi'x e cyiik' ke xjal. \v 15 Pero j-o tzul kibaj tu'nj e bint tu'n Cristo yaa'n ju' tisenj ul kibaj tu'nj e bint tu'n Adán, cuma jco'pbilte ke ul tu'n Cristo mas tipemal twitzj cyamecy ul kibaj tu'n Adán. Amale oquet ke xjal tjak' tcawbil cyamecy tu'nj il e bint tu'n Adán, pero jxtalbil ntzaj tk'o'n Dios cye xjal tu'nj e bint tu'n Jesucristo, nbajtzen twi' cyamecy tu'n, cuma mas tipemal. \v 16 Jco'pbil ke e tzaj tk'o'n Dios, e cub tyeec'an mas tipemal twitzj il e bint tu'n Adán. Tu'nj nuk junx il e bint tu'n Adán, e tkba Dios cykilca xjal oc te ka' twitzxin. Pero amale atet nim il ja'lewe, jco'pbil e tzaj tk'o'n Dios at tipemal tu'n tnajset cykilca il, yaa'n nuk o'cx te Adán til. \v 17 Katzen nuk tu'n til jun xjal oca ke xjal tjak' tcawbil cyamecy, yajtzen tu'n Jesucristo chi eletz tzokpaj xjal tjak' tcawbil cyamecy, cuma mas jawnex tipemalxin, bix chi cawel tuyaxin te junx maj, ejee'j nchi ocslan ti'j jawnex t-xtalbil Dios, ejee'j jiquen ete' twitz Dios. \p \v 18 Ju' tzunj, ti'j nuk jun maj min e tniman Adán tley Dios, e tkba Dios il ti'j chi xe'l cykilca xjal tuj castiwa. Pero te Cristo, e tnima texin ja Dios tej t-xi' tkba'n Dios texin tu'n tcyimxin. Bix ti' tzunj ju'wa junx tnimbil Cristo, at tuj tk'ab Dios tu'n t-xi' tkba'n jiquen ke xjal twitzxin, bix tu'n ttzaj tk'o'nxin cychunk'lal te junx maj. \v 19 Tumel e'la e tkba Dios il ti'j chi xe'l xjal tuj castiwa, cuma tu'n til jun xjal oc ke xjal aj il. Jax tumelte oj tkbante Dios jiquen ete' xjal twitzxin, cuma tu'nj tnimbil jun xjal ja Cristo, jaxte e cyajtzen ke xjal jiquen twitzxin. \p \v 20 Yaltzen te tley Moisés, ¿tikentzen e tzaj tk'o'n Dios? E tzaj tk'o'n Dios tu'n tcub tyeec'anxin oj at tcawbilxin, masc'a n-el cyxoo'n xjal tcawbilxin. Pero amale masc'at e binchanx ke xjal il, pero t-xtalbil Dios mas tipemal twitzj il e bint cyu'n xjal. \v 21 Mas tipemal t-xtalbil Dios, tu'ntzen mi'n ko tentl tjak' tcawbil cyamecy, sino tu'ntzen ju' ko temel tjak' t-xtalbil Dios. O tkba Dios jiquen ko' twitzxin tu'nj e bint tu'n Kaaw Jesucristo. Ju' tzunj at kchunk'lal te junx maj mintii' tbajlel. \c 6 \s1 Tu'nj kmojbabl kiib tuya Cristo otzen cyaj jknaabl aj il te ootxa \p \v 1 Katzen ju' ttena ja t-xtalbil Dios at mas tipemal twitz il, jey', kape nxi' cybisena ti'j tu'n tbint mas il cyu'na, cuma tuj cywitza c'ajbel cyila te Dios tu'ntzen tyeec'ante jaj te Dios t-xalbil at mas tipemal. \v 2 ¿Pero tikentzen tzakpi'n ko' tjak' tcawbil il tu'n Cristo ka nuk kajx tu'n kmeltz'aj juntl maj tu'n tbint il ku'n? ¿Mimpa tz'el cyni'ya ti'j o cyim tej knaabl aj il? \v 3 Cytzki'ntl tzuna tej kocslan ti' Cristo Jesús, octzen ko' junxsen tuyaxin. Attzen kmojbabl kiib tuyaxin. ¿Pero mimpa tz'el cyni'ya ti'j tu'n kmojbabl kiib tuyaxin, tisenxsen e xi' ko' tuyaxin tej tcyimxin? \v 4 Tu'n tzunj kmojbabl kiib tuya Cristo, otzen cyaj jknaabl aj il te ootxa tuj cyamecy tu'nxin. Bix tisen e jatz itz'jxin juntl maj tuj cyamecy tu'n tipemal Kman Dios, jax ju'x o tz'itz'j jun kchunk'lal ac'aj. \v 5 Jaxte at jun ac'aj kchunk'lal, cuma at kmojbabl kiib tuya Cristo yaa'n nuk o'cx tej tcyimxin, sino jax ju'x tej tjatz itz'jxin tuj cyamecy. Ju' tzunj at kchunk'lal ac'aj. \v 6 Q'uelel kniy' ti'j jaan jknaabl aj il e cyim tuya Cristo twitz cruz. E cub byet-xin tu'ntzen tbaj tilel cykil il, tu'ntzen mi'ntl ko ten tjak' tcawbil il. \v 7 Tisentzen jun xjal cyimne mi'n tentl tjak' tcawbil juntl xjal, cuma otk cyim, jax ju'x ko', yaa'n eto' tjak' tcawbil il ka at kmojbabl kiib tuya Cristo. Tzakpi'n ko' ti' tcawbil il, cuma tu'n kmojbabl kiib tuya Cristo, o cyim jknaabl aj il. \v 8 Cuma e cyim knaabl aj il tu'n kmojbabl kiib tuya Cristo, jaxte c'ajbel kmojbabl kiib tuyaxin tu'n at kchunk'lal ac'aj tuyaxin, cuma yaa'n nuk o'cx e cyimxin, sino jax ju'x e jatz itz'jxin juntl maj tuj cyamecy. \v 9 Tu'n kmojbabl kiib tuyaxin, mlay ko aj meltz'aj tjak' tcawbil cyamecy, cuma ktzki'n e jatz itz'jxin juntl maj tuj cyamecy bix mlay cyimxin, cuma jcyamecy mintii'tl tcawbil tibajxin. \v 10 Mi'n cyimxin juntl maj, cuma tej tcyimxin, e baj tilel il te junx maj. E cyaj il tu'nxin tuj cyamecy, bix itz'jxin tu'n tajbenxin te Dios. \v 11 Jax ju'xse ke. Q'uelel kniy' ti'j tu'n kmojbabl kiib tuyaxin o cyaj kk'o'n kil, bix at kchunk'lal ac'aj tu'n kajben te Dios. \p \v 12 Entonces, q'uelel cyni'ya ti'j mi'n ko tentl tjak' tcawbil il. Ju' tzunj, key hermano, mi'n cyak' cyiiba juntl maj tjak' tcawbil il. Mi'n txi' cyii'na jtajbil cyxumlala yaa'n ba'n. \v 13 Mi'n txi' cyk'o'na ambil te cyxumlala tu'n tbinchan ka', sino ju' cyk'a' cyiiba tu'n cyajbena te Dios. Nejl e tenkey tjak' tcawbil cyamecy, pero ja'lewe o k'oj ac'aj cychunk'lala tu'n Dios. Ju' tzunj cyk'o'nc cyipena tu'n tajben cyxumlala te Dios tu'n tbint ba'n tu'n. \v 14 Ja te Dios cxe'l cynimana, cuma yaa'n ete'tla tjak' tcawbil il. Nejl tej cyk'on cyiiba ti' jun ley tu'n cycleta, e chic'ajaxsen at nim tipemal il cyibaja. Pero ja'lewe mintii'tl tipemal il cyibaja, cuma tu'n t-xtalbil Dios o chi tzakpeta ti'j tej toc chk'etkey te nimlte tleyxin tu'ntzen cycleta. \s1 Il ti'j tu'n kbinchante ba'n cuma te Dios ko' \p \v 15 Kapetzen tuj cywitza ba'n tu'n tbint il ku'n, cuma o kiik' t-xtalbil Dios, bix ju' tzunj mintii'tl il ti'j tu'n t-xi' kniman ley. Pero yaa'nxsele tumel ka nxi' cybisena ju'wa. \v 16 ¿Mimpa tz'el cyni'ya ti'j ka cyk'on cyiiba tu'n t-xi' cynimana jun xjal, jatzen xjalja c'oquel te cyaawey? Jax ju'x tuya il. Ka cyk'on cyiiba tuya il, cyk'ontzen cyiiba tjak' tcawbil il, bix cxe'l tii'n ejee'y tuj cyamecy. Pero ka cyk'on cyiiba tu'n cynimana Dios, ja tzunxin cyaawey, bix chi elela jiquen twitzxin. \v 17 Chjonte Dios mi'n chi tentla tjak' tcawbil il, sino o cynimana tuya cykil cyc'u'ja jxnak'tzbil jaxxix e pon cyxola. \v 18 O chi tzakpeta tjak' tcawbil il. O chi oca tuj tcwent Dios tu'n tbint ba'n cyu'na. \p \v 19 Cyiw ch'in tu'n tel cyni'ya ti'j nyola. Ju' tzunj ma txi' ntz'i'bena cyey otk tz'oc il te cyaawey nejl. Ajben cyxumlala tu'n tbint ka' cyu'na, bix nim min e xi' cynimana ley. Jawnex e jaw cyila. Pero yaltzen ja'lewe iltzen ti'j c'ajbel cyxumlala tu'n tbint jun ba'n cyu'na. Ka ma bint cyu'na ju'wa, nchi ajben tzuna te Dios. \v 20 Nejl tej cytena tjak' tcawbil il, mintii' cyaja te tu'n cyxi' lpey ti'j ba'n. \v 21 ¿Titzen e cycamey tej cybinchana il? Mintii', cuma o'cx ma tak' cych'ixewa ja'lewe ti'j e bint cyu'na nejl, bix cuma at tu'n cyxi'y tuj cyamecy tu'n. \v 22 Pero yal ja'lewe o chi etz k'i'na tjak' tcawbil il. Tjak'tzen tcawbil Dios ete'y, bix o k'oj cyey tu'n cycub tena sakxix bix tu'n at cychunk'lala mintii' tbajlel. \v 23 Q'uelel kniy' ti'j kej xjal nchi ajben tjak' tcawbil il, jatzen chojbil cyej cycyamecy. Pero kej xjal cyk'on cyiib te Dios, nk'ontzen Dios cychunk'lal mintii' tbajlel tu'nj at cymojbabl cyiib tuya Kaaw Cristo Jesús. \c 7 \s1 Jun xnak'tzbil ti'j mejoblenel \p \v 1 Key hermano, ejee'y jun wik xjal n-el cyni'ya ti'j ti tten ley te twitz tx'otx'. Ju' tzunj cytzki'na oj tcyim jun xjal, min cawetl ley tibajxin. O'cx ti'j i'tz ko' ncawentzen ley kibaj. \v 2 Cxe'l nk'o'na jun tumel cyey ti tten oj ttzakpet jun xjal ti' ley tu'n cyamecy. Tzin tkba'n ley il ti'j ctemel xuuj tuya tchmil. Jaj i'tzxxin, attzen xuuj tjak' jley tzin tkba'n tu'n tten majebil tuya tchmil. Pero oj tcyim tchmil xuuj, tzakpi'ntltzen ta' xuuj tuj ley. \v 3 Katzen ma maje xuuj tuya juntl xinak i'tzx tchmil, tzin tkba'ntzen pa'l najle'ntzen xuuj. Pero katzen otk cyim tchmil xuuj, tzakpi'ntzen ta' xuuj tuj jley tzin tkba'n il ti'j ctemel tuya tchmil. Katzen taj xuuj maje tuya juntl xinak, yaa'ntzen pa'l najle'nxuj. \v 4 Key hermano, tisenxsen ntzakpet xuuj ti' ley te najle'n tu'n jun cyamecy, tu'ntzen tmaje tuya juntl xinak, ju'xsen ke. O ko tzakpet tuj tk'ab ley jax tu'n jun cyamecy, jaj tcyamecy Cristo, tu'ntzen at kmojbabl kiib tuya Cristo, jaj xjal e jatz itz'j juntl maj tuj cyamecy. At kmojbabl kiib tuya Cristo tu'ntzen kajben te Dios tu'nj ba'n nbint ku'n. \v 5 Nejl tej lepchx ko' ti' ootxa knaabl, e bint-x ku'n nuk jaj kajbil yaa'n ba'n. E kajbe tu'n tbint ku'n j-e tkba ley tu'n mi'n bint ku'n. Bix tu'nj e xi' lpe ko' cyi'j kajbil yaa'n ba'n, ajben ko' te taawj k'ilx cye xjal tuj cyamecy. \v 6 Pero ja'lewe tzakpi'n ko' tjak' tcawbil ley. Min ko tentl tjak' tawbil ley, tisenxsen jun xjal oj tcyim min tentl tjak' ley. Ya nko niman Dios yaa'n tu'nj chk'o'n ko' tu'n ley, sino cuma kaj tu'n kajben texin tuya cykil kc'u'j. \s1 K'i'n ootxa knaabl aj il ku'n \p \v 7 Katzen tu'n ley at kil, jey', ¿ka'patzen ley? Min. Te ley min tz'oc tlojo'nte ejoo' ti' il. Ulte ley nuk te kbalte at kil. Tisen tzunj, nejl oc nk'a'bena tik'ch cye wuyena, pero min el nni'ya ti'j ka yaa'n ba'n jlu. Pero tej toc nbi'na tley Dios ka yaa'n ba'n toc nk'a'bena tik'ch cye xjal at, eltzen nni'ya ti'j ka'tzen e bint wu'na. \v 8 Tej tkbante ley tu'n mi'n tz'oc nk'a'bena tik'ch at, pero jnnaabla aj il tcy'i tz'oc tbi'n jlu. O'cx oc tk'a'ben tik'ch at. Nukettzen mintii' ley, mintzele e cnet jwila. \v 9 Nejl tej mitkna'x toc nbi'na ti toc tu'n ley, e'lexse tuj nwitza ba'n kena. Pero tej tul ley jyol wila, e chic'ajaxse i'tz ta' wila, bix el nni'ya ti'j yaa'n ba'n kena. Cyimnen kena. \v 10 Jley e tkba ko camal kchunk'lal te junx maj ka ma kniman. Pero min e nnimiya, bix nuk e xi' tii'n kena tjak' tcawbil cyamecy. \v 11 Tuj nwitza ul ley te onl te weya tu'n ncamana nchunk'lala te junx maj, pero yaa'n ju'wa. Ajben nuk tu'n tyeec'ante aj il kena, bix at tu'n ncyima tu'n wila. \v 12 Ju' tzunj, key hermano, amale tzint tyeec'an tley Dios aj il ko', q'ueleltzen kniy' ti'j yaa'n ley ka'. Jaca juun ley sakxsen bix jiquenxsen bix ba'nxsen. \p \v 13 Kape cykba'y yaa'n ba'n ley, cuma tu'n ley oc ko' tjak' tcawbil cyamecy. Pero yaa'n tu'n te ley. Tu'n ilte ocx ko' tjak' tcawbil cyamecy. Tu'nj ootxa knaabl min e xi' kniman jley ba'nxix, bix ju' tzunj ocx ko' tjak' tcawbil cyamecy. Jatzen tajbel leyj nuk tu'n tchic'ajax ka'xsen knaabl ootxa. \v 14 N-el kniy' ti'j ba'n ley, cuma jley jax tnaabl Dios. Pero yal ke, at knaabl aj il tjak' tcawbil il. \v 15 Chic'aj tjak' tcawbil il ta' ootxa knaabl, cuma jba'n kaj tu'n tbint ku'n min nbint ku'n, sino jaj kcy'i tu'n tbint, nbint ku'n. \v 16 Katzen tzin kkba'n yaa'n ba'n jnbint ku'n, nyeec'atzen jlu ba'n te ley tuj kwitz, cuma jax ju'x ley tzin tkba'n jnbint ku'n yaa'n ba'n. \v 17 Katzen nbint ku'n jkcy'i, tzin tyeec'atzen yaa'n ejoo' nko binchante sino knaabl aj il nbinchante. \v 18 N-el kniy' ti'j te junxse maj ka' ootxa knaabl aj il, cuma amale kajat tu'n tbint ba'n ku'n, pero min tcuyan knaabl aj il tu'n tbint. \v 19 Kaj tu'n tbint ba'n ku'n, pero min nbint. Pero jka' kcy'i tu'n tbint, nbint ku'n. \v 20 Pero ka nbint jkcy'i, n-eltzen kniy' ti'j yaa'n ejoo' nko binchante il, sino jaj knaabl aj il. \v 21 Ju' tten kchunk'lal. Kaj tu'n tbint ba'n ku'n, pero jaj knaabl aj il nmyonte. \v 22 Tuj kanem n-oc tak' tley Dios ke, \v 23 pero at juntl knaabl nak'anan te myolte ti taj kanem, jaj knaabl aj il, bix tzyu'n ko' tu'n. \v 24 ¡Lastim ko'! ¿Al cco'plte ke tjak' tcawbil jknaabl ka' nxi' tii'n ejoo' tuj cyamecy? \v 25 ¡Cxe'l kk'o'n chjonte te Dios ma ko co'pj tu'nxin tu'n Kaaw Jesucristo! \p Ju'tzen ma tz'el kniy' ti'j tuj kanem kaj tu'n kniman ley te Dios, pero taj knaabl aj il tu'nx kxi' lpe ti' il. \c 8 \s1 Tu'n tipemal Espíritu Santo at ac'aj kchunk'lal \p \v 1 Pero yaa'n eto'tl tjak' tcawbil il, cuma at kmojbabl kiib tuya Cristo Jesús. Ya min ko'xtl tuj castiwa, \v 2 cuma tzakpi'n ko' tjak' tcawbil jley tzin tkba'n aj il ko' bix il ti'j ko xe'l tuj cyamecy te junx maj. Tu'nj kmojbabl kiib tuya Cristo Jesús, ma ko el libre tjak' ley, bix ma k'oj ac'aj kchunk'lal tu'n Espíritu Santo. \v 3 Jley e tkba il ti'j tu'n knimante, pero min e xcye tu'n knimante, cuma jknaabl aj il mintii' tipemal tu'n knimante. Pero e xcye Dios tu'n tnimj ley tej ttzaj tsma'nxin Tcwalxin twitz tx'otx' tu'n toc te xjal tisen ejoo', tu'ntzen tbyet te chojbil kil, ejoo' aj il. Tu'nj tcyimlen Tcwalxin tisen xjal, cykiltzen il e chjet tu'nxin, \v 4 tu'ntzen koc jiquen twitz Dios tisenj tzin tkba'n ley. Yaa'ntzen eto'tl tjak' tcawbil knaabl aj il, sino eto'tl tjak' tcawbil Espíritu Santo. \v 5 Ja tzunkej xjal ete' tjak' tcawbil ootxa cynaabl, nuktzen jaj ti taj cyxumlal ncub cybisen. Ja tzunkej xjal ete' tjak' tcawbil Espíritu Santo, ncubtzen cybisen ti'j ti taj Espíritu Santo. \v 6 Ja tzunkej xjal nuk nche'x lpe ti'j ti taj cynaabl aj il, chi xe'ltzen tuj cyamecy. Ja tzunkej nchi jyon ti taj Espíritu Santo, attzen cychunk'lal te junx maj bix ete' tuj ttz̈yal. \v 7 Jknaabl aj il n-el tiiq'uen Dios. Tcy'i knaabl aj il tniman tley Dios, bix mintii' tipemal tu'n tbint tu'n. \v 8 Ju' tzunj kej xjal ete' tjak' tcawbil cynaabl aj il, mlay chi japan ti'j ti taj Dios. \v 9 Jatzen cyey, yaa'n tjak' tcawbil cynaabla aj il ete'y, sino tjak' tcawbil Espíritu Santo, cuma at Espíritu Santo tuj cyanema. Q'uelel cyni'ya ti'j ka min ma k'oj Espíritu Santo tu'n Cristo te jun xjal, yaa'ntzen t-xjalxin ja xjal. \v 10 Pero ka at Cristo tuj cyanema, amale cymelet cyxumlala tu'n il, pero at cychunk'lala te junx maj, cuma jiquen ete'y twitz Dios. \v 11 Pero jax ju'x cjawel itz'j cyxumlala juntl maj. J-espíritu Santo at tuj cyanema, e tak' Dios cyey, jaxj Dios e jatz k'inte Jesús cyxol cyimne. Ju' tzunj cjawetz tii'n Dios cyxumlala juntl maj tuj cyamecy, tisenxj e jatz tii'nxin ja Jesús cyxol cyimne. Bix cbinel tu'nxin ju'wa tu'n Espíritu Santo at tuj cyanema. \p \v 12 Ju' tzunj, key hermano, mintii' nko oc chk'et ti'j tu'n t-xi' kniman alcye tajbil knaabl aj il. \v 13 Ka ma ko niman knaabl aj il, ko cymeltzen tu'n te junx maj. Pero ka tuya tonbil Espíritu Santo n-el kxoo'n jka' taj knaabl aj il, ko camaltzen kchunk'lal te junx maj. \v 14 At kchunk'lal te junx maj cuma tcwal Dios ko'. Kej nche'x lpe ti' Espíritu Santo, ejee'tzen tcwal Diosja. \v 15 Tcwal Dios ko'. Yaa'n nuk tmaanxin ejoo'. Ya mintl ko tz̈iyel twitz Dios tisen nejl, cuma n-el kniy' ti'j o ko oc tcwal Dios. Ju' tzunj oj t-xi' kk'olbe'n Dios, “Kman Dios” tz̈i kbel. \v 16 Nxi' kkba'n ju'wa cuma jax Espíritu Santo tzin tkba'n tuj kanem tcwal Dios ko'. \v 17 Cuma tcwal Dios ko', ckiik'eltzen kkab te Dios, cuma ja tzunxin Kman. Bix ckiik'el kkab tuya Cristo, cuma niy'x q'uixc'aj ku'n ti'jxin, tisenx texin iy'x q'uixc'aj tu'nxin nejl. Ka eto' tuyaxin amale niy'xet q'uixc'aj ku'n tu'n tlajxin, ko temeltzen tuyaxin oj tiik'en texin jawnex tkabxin. \p \v 18 Pero amale niy'xet q'uixc'aj ku'n, pero tuj nwitza kej q'uixc'aj te ja'lewe yaa'n nimxix twitzj jawnex chojbil ctk'a' Dios te cyxel la' alcye jun k'ij. \v 19 Tuj tzunj k'ij oj cyiik'ente tcwal Dios cykab, cpomel baj twi' cykilca q'uixc'aj twitz tx'otx'. Ju' tzunj, cykilca kej tbinche Dios nchi ayon tuya cykil cyc'u'j alcyej k'ij tzul. \v 20 Kej tbinchbil Dios yaa'n tuj tbanel ete' ja'lewe. Pero yaa'n cyu'nx tu'n cyten tuj il, sino tu'nj toclen tpaltel tu'n tneel xjal. Ju' tzunj nayet jba'n tyem tzul tu'n cykilca, \v 21 cuma cykilcaj e baj bint tu'n Dios cco'pjel tuj tbeyel cyamecy oj tul cana jk'ij tk'a Dios cykab tcwal. \v 22 Jq'uixc'aj niy'x tu'n entera twitz tx'otx' ja'lewe tisen tchyonel tal jun xuuj. Niy'x tchyonel tu'n, pero tk'a' jun tal. Ju'x xsunj cykilca e bint tu'n Dios. At tuj tchyonel ja'lewe, pero nchi ayon ti'j ba'n tzul. \v 23 Bix yaa'n nuk ejee'j e baj bint tu'n Dios at tuj tchyonel, sino kuyax. Amale ot tzaj tk'o'n Dios Espíritu Santo ke te yec'bilte tzul mastl mas yaj, pero niy'x tchyonel ku'n ja'lewe, cuma mina'x tpon jk'ij oj tchic'ajax te junx maj tcwal Dios ko', jaxj k'ij oj tk'onte Dios ac'aj kxumlal. \v 24 Tej kclet, eltzen kniy' ti'j at ttzajlel tk'o'n Dios juntl ba'n ke la' alcye jun k'ij. Nuket o tzul, yaa'ntle il ti'j tu'n kyonte. ¿Ti c'oquel tyo'n jun xjal te nuket ya o k'oj? \v 25 Pero mina'x klonte jchojbil ke tzul. Ju' tzunj mi'n baj kpasensya tu'n kyonte j-ac'aj kxumlal. \p \v 26 Tisexsen kpasensya n-onen ki'j tu'n tiy'x q'uixc'aj ku'n, jax ju'x n-onen Espíritu Santo ki'j tu'n tiy'x q'uixc'aj ku'n. Min ktzki'n alcyej onbil cxe'l kkanen te Dios tu'n tiy'x q'uixc'aj ku'n, pero Espíritu Santo nna'n Dios ki'j cyuya yol min cnet ku'n. \v 27 Iy'nen tilbil Dios ti'j alcye niy' tuj kc'u'j, bix n-el tniy'xin ti'j ti toc tu'n Espíritu Santo oj nna'n Dios ki'j, cuma jnna'n Espíritu Santo Dios ki'j, junx ta' tuyaj taj Dios te ke. \s1 Cykilca cwel ti'j ku'n, nuk tu'n Cristo \p \v 28 Amale niy'xet q'uixc'aj ku'n, pero ktzki'n nak'anan Dios ti'j cykil q'uixc'aj n-oc ki'j, tu'ntzen cyajben te onbil ke, ejoo'j n-oc tak' Dios ke. Ncawen Dios tibaj cykilca nbaj, tu'ntzen at jun ba'n te ke, ejoo'j at tu'n kpon tuj j-o baj tninc'u'n Dios ti'j te ke. \v 29 Cykilca q'uelel ba'n, cuma o baj tninc'u'n Dios ju'wa. Jatxe tuj tneel ttzki'n Dios alcyej xjal at tu'n cyxi' lpe ti'j, bix jatxe tuj tneel o baj tninc'u'nxin tu'n toc knaabl tisenj te Tcwalxin, tu'ntzen at nim cwal tisen Tcwalxin, Jesús, bix tu'ntzen tchic'ajax jtcwalxin mas jawnex cyxol cykilca cwal. \v 30 Ju'tzen e baj tninc'u'n Dios cyi'j kej xjal at tu'n cyoc lpe ti'jxin. E baj tninc'u'nxin tuj tneel tu'n koc te tcwalxin, bix tu'n jiquen ko' twitzxin tu'n t-xtalbilxin, bix tu'n tk'oj te ke jun jawnex kchunk'lal te junx maj, ejoo'j jiquen twitzxin. \p \v 31 ¿Tii'ntzen tuj cywitza ja yol lu? Cuma o baj tninc'u'n Dios cykilcaj lu te ke, ¿pjelpatzen kc'u'j oj nchi k'ojl xjal ki'j? Min. Mlay chi xcye ki'j, cuma Dios n-onen ki'j. \v 32 Yaa'n ẍpiẍ Dios te ke, sino e tzaj tk'o'nxin Tcwalxin te ke tu'n tcyim te kxel cykilca ko'. Cuma o tzaj tk'o'nxin Tcwalxin te ke, ju' tzunj jaxte ctzaal tk'o'nxin cykilcatl xtalbil te ke. \v 33 ¿Atpa jun xjal jac'a tz'oc tkanbil twitz Dios ki'j, ejoo' t-xjalxin? Min-al, cuma o k'oj ke tu'n Dios tu'n jiquen ko' twitzxin tu'n Cristo. \v 34 ¿Atpa jun xjal jac'a kbante te Dios tu'n kxi' tuj castiwa? Min-al, cuma at Cristo Jesús te onl ke. E cyimxin, bix e jatz itz'jxin juntl maj tuj cyamecy, bix at-xin tuj tmank'ab Dios tuj cya'j ja'lewe te yolel ki'j twitz Dios. \v 35 Jnbaj ki'j, ¿tzimpa tyeec'an ka min tz'octl kak' te Cristo? ¡Min! Oj niy'x q'uixc'aj ku'n, oj nbaj kc'u'j, oj n-el cyiiq'uen xjal ejoo' bix nchi oc lpe ki'j te tzyulte ke, oj at tak' weyaj ke, oj mintii'tl ch'in kxbalen, bix oj at nim sey'pajlenel ki'j, bix oj cyaj xjal tu'n kcub byet, t-xol entera kej lu min tzin tyeec'a nwe' tk'ak'bil tc'u'j Cristo ki'j. \v 36 Tzin tkba'n tyol Dios niy'x q'uixc'aj cyu'n kej t-xjal Dios. Tz̈i cyjulu: “E xi' cykba'n t-xjal Dios te Dios: ‘Nuk tu'nj t-xjala ejoo'ya, coc'c'a nchi jyon xjal ki'ja tu'n kbyeta cyu'n. Tuj cywitz tisen carnel ko'ya tu'n kbyeta,’ tz̈ike t-xjal Dios te Dios,” tz̈i tyol Dios. \v 37 Pero amale niy'xet q'uixc'aj ku'n, pero ko camal te junx maj tibaj cykilca nbaj ki'j. Ko camal tu'n Cristo, jaj xjal n-oc kak' te. \v 38 Tuj nwitza jaxte mintii' jun ba'n tu'n tcaman ki'j tu'n kel pax tuya Dios. Cyamecyle, bix cykilcaj tik'ch nbaj ki'j tuj kchunk'lal, ke tsanjel Diosle, ke bimanle, ke cawel-le, jtik'ch nbaj ki'j ja'lewe, bix jpjel ki'j nchi'j, \v 39 mi nuk ejee'j ete' jawne, bix mi nuk ejee'j ete' cubne, bix nuk alcyexja o bint tu'n Dios, mlay bint cyu'n tu'n twe' tk'ak'bil tc'u'j Dios ki'j tu'n Kaaw Jesucristo. \c 9 \s1 Scy'o'n ke aj Israel tu'n Dios \p \v 1 Key hermano, nimxsen bisbajil at wi'ja cyi'j ntanema, kej xjal te Israel. Ti'j tzunja bisbajil lu, ttzki'n Cristo nchin yolena jaxxix. Yaa'n nchin ẍtak'ena. Jax ju'x wanema tzin tkba'n nchin yolena jaxxix, bix mlay ẍtak'en wanema tjak' tcawbil Espíritu Santo. \v 2 Nim nchin bisena cyi'j ke te ntanema, bix tchyonel nbisa tuj wanema mlay we'. \v 3 Nuket jac'a bint tu'n cyclet ke ntanema tu'nj ojat npaxa tuya Cristo tu'n nxi'ya tuj castiwa te cyxel, jac'a bint wu'na. \v 4 Aj Israelke, ejee'tzen xjalja e tsicy' Dios tu'n cyoc te ttanem. Ja jawnex Dios e ten cyxol, bix e cyaj tkba'nxin nimc'a te cye, bix e cyaj tk'o'nxin tleyxin te cye, bix e cyaj tyeec'anxin ti tten tu'n tjaw cynimsa'n Dios, bix e cyaj tkba'nxin nim xtalbil tu'n tk'ontexin cye. \v 5 Jatzen cyiy'jil ja Abraham bix ja Isaac bix ja Jacob, bix cyxoltzen aj Israel etza itz'j Cristo tej tocxin te xjal, jaxj xjal scy'o'n tu'n Dios te cawel, jaxj xjal ncawen tibaj cykilca at, jatzen xjalj mero Dios. Cy'iwla'nxit te junx maj. Ju'xit tzuna. \p \v 6 Amale yaa'nt nim aj Israel o clet, ¿cxe'lpatzen kkba'n min e japan Dios ti' tyol cye aj Israel tu'n cyoc te ttanemxin? Min, cuma yaa'n cykilca xjal tiy'jil Israel kej mero aj Israelxix tuj twitz Dios. \v 7 C'oquel cyc'u'ja ti'j yaa'n cykilcaj el itz'j ti' Abraham tcwalet-xin tuj twitz Dios. Tz̈i Dios te Abraham cyjulu: “Ti'j tcwala Isaac q'uelel itz'j kej tchmana jmero tiy'jila tuj nwitza, yaa'n ti' tcwala Ismael,” tz̈i Dios. \v 8 Ja yol lu tzin tkba'n yaa'n cykilcaj xjal el itz'j ti' Abraham jmero t-xjal Dios. Kej mero tiy'jil Abraham tuj twitz Dios ejee'j xjalja oc te tiy'jil Abraham nuk tu'nj e tkbaxin tu'n tbint tu'nxin. \v 9 C'oquel cyc'u'ja ti'j Isaac itz'j nuk tu'n t-xtalbil Dios. E cyaj tkba'n Dios te Abraham cyjulu: “Tuj juntl jnabk'i ja'lewe otk tzaj itz'j jun tal tij t-xu'la Sara,” tz̈i Dios. \p \v 10 Yaa'ntzen nuk o'cx kej tcwal Abraham tzin tyeec'an yaa'n cykilca ke tiy'jil Abraham t-xjal Dioske, sino jax ju'x ke tal Rebeca tzin tyeec'an ja lu mas, cuma o'cx nuk jun xinak tu'nxuj, ja Isaac, bix e tzaj ca'ba talxuj yoẍke. \v 11 Amale mitkna'xet cyitz'j yoẍ, bix amale minttii' otk bint cyu'n, mi nuk ba'n bix mi nuk ka', pero junx oc te tiy'jil Abraham, ja Jacob. E scy'et Jacob tu'n Dios yaa'n tu'nj ba'n e bint tu'nxin, sino cuma ju' e tajbe Dios. Tu'ntzen tbint tajbil Dios, \v 12 e xi' tkba'nxin te Rebeca cyjulu: “Jaj tala e tzaj itz'j tneel cyjel toclen mas cubnin twitzj te titz'en,” tz̈i Dios. \v 13 Bix ju' e baja. Tz̈i Dios tuj tyol cyjulu: “Jacob oc te nxjala bix oc wachena, pero Esaú el nxoo'na,” tz̈i Dios tuj tyol. \p \v 14 Cuma tzin tscy'o'n Dios jun bix n-el t-xoo'n Dios juntl, ¿cxe'lpa kkba'n yaa'n ba'n Dios? Min. \v 15 Jaxin kbalte tu'n tbint alcye tajxin. E xi' tkba'n Dios te Moisés cyjulu: “Ka waja tu'n t-xi' nk'o'na jun xtalbil te jun xjal, cxe'ltzen nk'o'na jun xtalbil te. Bix ka waja tz'oc nk'o'na lastim te jun xjal, c'oqueltzen nk'o'na lastim te,” tz̈i Dios te Moisés. \v 16 Ju' tzunj tzinen ta' nk'on Dios lastim te jun xjal yaa'n tu'n ja xjal kbalte, bix yaa'n tu'nj n-oc tipen xjal tu'n tk'on Dios lastim te, sino cuma ja Dios kbalte, jaxj Dios at tk'ak'bil tc'u'j ki'j. \v 17 At juntl tumel tuj tyol Dios tzin tyeec'an nbint tu'n Dios alcyej taj tu'n tbint. E xi' tkba'n Dios te cawel te Egipto cyjulu: “O txi' nk'o'na jay tu'n toca te cawel, tu'ntzen tchic'ajax jawnex weya wipemal oj nxcyeya tibaja, bix tu'ntzen tel tpocbal o chin xcyeya tibaja tuj cykilca twitz tx'otx',” tz̈i Dios te cawel te Egipto. \v 18 Ju'tzen q'uelele kniy' ti'j ka taj Dios tu'n t-xi' tk'o'n lastim te jun xjal, cxe'ltzen tk'o'n lastim te, bix ka tajxin tu'n t-xi' tk'o'nxin amle'n te jun aj il tu'ntzen ttz̈'iy tk'oj ti' Dios, cxe'ltzen ttzakpi'n Dios. \p \v 19 Kape cykba'y weya cyjulu: “Ka mlay tz'el t-xoo'n jun xjal jti taj Dios, entonces jatzen Dios yaa'n tzinen tyol oj tkbante at til xjal,” kape tz̈i cybela. \v 20 Ka ju' ncub cybisena, ¿tikentzen nchi jaw yolena ti' Dios ju'wa? Mintii' cyey cyoclen tu'n cyyolena ti' Dios ju'wa, cuma nuk xjalkey. ¿Ba'mpa tu'n tjaw yolen jun wicy'il tuya binchal te cyjulu: “¿Tikentzen o tbinchay inayena ju'wa?” tz̈ipatzen wicy'il? Min, yaa'n ba'n, \v 21 cuma jbinchal wicy'il at toclen tu'n tjyonte alcyej taj tu'n tbint tu'n tuya xcab tx'otx'. Ka tajxin bint jun wicy'il cyeca tcye'nc, jaxin kbalte. Bix ka tajxin bint jun wicy'il ajnintz tcye'nc, jax ju'xa at toclenxin tu'n tbint tu'nxin ju'wa. \v 22 Tisentzen jun binchal wicy'il ja kbalte ti tajxin bint tuya xcab tx'otx', jax ju'xsen te Dios, ja kbalte alcye tajxin bint cyuya aj il. At toclen Dios tu'n ttzaj tk'ojxin cyi'j aj il bix ba'n tu'nxin tu'n t-xi' tyeec'anxin at nim tipemalxin tu'n t-xi' tk'o'nxin cycastiwa. Pero amale e bajet tninc'u'nxin tu'n t-xi' tk'o'nxin cycastiwa, pero iy'x tu'nxin tuya nim tpasensyaxin cyi'j xjal at cyxi'lel tuj cycastiwa. Katzen ju'wa, ¿tikentzen tzin cykba'na yaa'n ba'n Dios? \v 23 Iy'x ke aj il tu'nxin tuya tpasensyaxin tu'ntzen t-xi' tk'o'nxin tk'ak'bil tc'u'jxin cyibaj. E baj tninc'u'nxin jatxe ootxa tu'n t-xi' tk'o'nxin jun jawnexsen xtalbil cye bix tu'n cyten tuyaxin tuj cya'j. \v 24 Bix kej xjal at tu'n cyiik'ente t-xtalbilxin, ejoo'tzen. O ko ttxocxin tu'n koc te t-xjalxin. Bix o ttxocxin yaa'n nuk ejee' judío, sino cyuyax kej xjal yaa'n judío. \v 25 Jax wu'na, cuma e tkba Dios tuj tu'j tz'i'ben tu'n Oseas cyjulu: “Kej xjal yaa'n n-xjala nejl, cxe'l nk'o'na cye tu'n cyoc te nxjala. Bix jtnom yaa'n te weya nejl, ja tzunja c'oquel tak' weya. \v 26 Cyuj jlugar jaa' e kbaja te cye yaa'n nxjalke, cyujxse lugar c'oquel cybi te tcwal Dios i'tz,” tz̈i Dios. \p \v 27 Yaltzen cye Israel, c'oquel cyc'u'ja ti'j ti toc tu'n Isaías tuj tyol Dios cyi'j. Tz̈i cyjulu: “Amale nimet cybaj aj Israel, tisen arena ttzii' mar, pero nuk juun cye chi cletel. \v 28 Tnimal mlay chi clet, cuma cbinel tu'n Dios j-e tkba tu'n tbint tu'n. Cxe'l tk'o'nxin castiwa cyibaj xjal te junx maj bix tuj ajkelbil,” tz̈i Isaías, tyolel Dios. \v 29 Bix jax ju'x e tkba Isaías cyi'j ttanem Dios cyjulu: “Nuket min e cyaj tk'o'n Dios juun kxol tu'n cycyaj itz'j, jaj Dios ncawen tibaj cykilca at, ottzele ko baj twitz tx'otx' te junx maj, tisenxsen tej cycub baj kej xjal te Sodoma bix te Gomorra,” tz̈i Isaías cyi'j aj Israel te yec'bil yaa'n cykilca Israel chi cletel. \s1 Jun xjal tu'nj tocslabl ti' Cristo jiquen tten twitz Dios \p \v 30 Ju' tzunj, ¿altzen cye q'uelel kniy' ti'j? Q'uelel kniy' ti'j kej xjal min oc cyipen tu'n cyoc jiquen twitz Dios nejl, otzen k'oj cye tu'n cyoc jiquen twitz Dios ja'lewe, ejee'j xjal yaa'n judío, cuma o tz'oc ke cyc'u'j ti' Dios. \v 31 Ja tzunkej aj Israel min e camanke tu'n cyoc jiquen, amale oquet cyipen tu'n cyxi' lpe ti' jun ley tu'n cyoc jiquen twitz Dios. \v 32 ¿Tikentzen min e caman ke judío? Min e camanke tu'n cyoc jiquen twitz Dios, cuma min oc ke cyc'u'j ti' colbil tzin toyen Dios, sino o'cx oc ke cyc'u'j ti'j ba'n e bint cyu'n. Pero tuj cywitz judío min ajben colbil e tzaj tk'o'n Dios cye. Tuj cywitz tisen jun xak tuj be n-oc texpaj twi' cyken ti'j. Bix ju' tzunj e'la cyiiq'uen. \v 33 Otk tkba Dios nejl ju' tu'n tbaja. Tz̈i Dios cyjulu: “C'oquel cyc'u'ja ti'j cxe'l nk'o'na jun Clol cye te cytanem nxjala. Pero tuj cywitz nuk tisen jun xak tuj be nchi jaw pitc'aj xjal ti'j bix tisen jun tzlom a'bj nchi jaw jilpaj twitz. Pero kej xjal n-oc ke cyc'u'j ti'j Clol cye cxe'l nk'o'na, chi cleteltzen te junx maj. Yaa'n nuk cyajx c'oquel ke cyc'u'j ti' Clol cye,” tz̈i Dios tuj tyol. \c 10 \p \v 1 Key hermano, tuya cykil nc'u'ja waja tu'n cyclet ntanema, kej xjal te Israel. Cyi'jtzen nchin na'na Dios. \v 2 Nchin na'na Dios cyi'j cuma ntzki'na amale nimet cyaj tu'n cyajben te Dios, pero min tz'el cyniy' ti'j tbe Dios. \v 3 Cycy'i tz'el cyniy' ti'j ja te Dios k'olte tu'n cyel jiquen twitzxin. Cyaj chi oc jiquen twitzxin nuk tu'nj cye nbint cyu'n. Ju' tzunj o tz'el cyxoo'n jcolbil e tajbe Dios tu'n t-xi' tk'o'n cye. \v 4 O chi tzpet, cuma e k'oj ley cye tu'n Dios nuk tu'n tel cyniy' ti'j nuk tu'n toc ke cyc'u'j ti' Cristo, ba'ntzen cyoc jiquen twitz Dios. \p \v 5 Jatxe ootxa e cub ttz'i'ben Moisés ti tten tu'n toc jun xjal jiquen tu'n ley. E cub ttz'i'benxin il ti'j cnimal jun xjal cykil ley tu'n tel jiquen twitz Dios. \v 6 Pero at juntl tumel tu'n koc jiquen twitz Dios, jaj tu'n kocslabl ti' Cristo, bix yaa'n cyiw tu'n tcnet ku'n. Tz'i'ben ta' ja lu: “Mi'n cub cybisena at jun il ti'j tu'n tjapan jun xjal maa tuj cya'j te k'ilte Cristo tu'ntzen cycleta. \v 7 Bix mi'n cub cybisena at jun il ti'j tu'n tcu'x jun xjal maa tuj cynajbil cyimne te k'iljawtzte Cristo cyxol cyimne,” tz̈i tyol Dios. \v 8 Jcolbil ke yaa'n nakch ta', sino nka ta', tu'ntzen tcnet. Tzin tkba'n tyol Dios cyjulu: “Nka ta' nyola cyuyey. Nkbaj cyxola, bix tocx tuj cyanema,” tz̈i tyol Dios ti'j colbil cye xjal. Bix jaxj tyol Dios jweya tzin nkba'n. \v 9 Ja tzunj lu. Ka ma cykbay tuya cytziy cywitz xjal ka ja Jesús Cyaawey, bix ka ma cyocslay tuj cyanema e jatz tii'n Dios jaxin cyxol cyimne, chi cletel tzuna tu'n, \v 10 cuma ka ma tz'oc ke tc'u'j jun xjal ti'j ti toc tu'n Dios tuya cykil tc'u'j, jiquentzen ta' twitzxin, bix ka ma tkba cye xjal ka tuj tcwent Jesús ta', ccleteltzen. \v 11 Jaxte ko cletel ka ma tz'oc ke kc'u'j ti' Cristo, cuma tz̈i tyol Dios cyjulu: “Nuk aljxe xjal n-oc ke tc'u'j ti' Cristo, mi'n txi' tuj il,” tz̈i tyol Dios. \v 12 C'oquel cyc'u'ja ti'j yol “nuk aljxe xjal.” Ju' japenina twitz Dios min-al jun xjal mas jawnex twitz juntl xjal, judíole, yaa'nle judío, cuma jaxin cawel tibaj cykilca ocslal. Ntzaj tk'o'nxin t-xtalbilxin te cykilca kej xjal tzin cykanen colbil cye te Kaaw. \v 13 “Nuk aljxe xjal tzin cykanen colbil cye te Kaaw, ccleteltzen,” tz̈i tyol Dios. \p \v 14 Ja tzunkej xjal judío, min e cykane colbil cye te Kaaw. Kape ctzaal cykanena weya, ¿ti tten tu'n cykanen colbil cye texin ka min o tz'el cyniy' ti'j il ti'j tu'n toc ke cyc'u'j ti'jxin? ¿Bix ti tten tu'n tel cyniy' ti'j il ti'j tu'n toc ke cyc'u'j ti'jxin ka min o tz'oc cybi'n tpocbalxin? ¿Bix ti tten tu'n toc cybi'n tpocbalxin ka min-al kbalte tpocbalxin cye? \v 15 ¿Bix ti tten tu'n tex jun te kbalte ka min-al e xi' chk'onte? tz̈ikey. Pero cxe'l nkba'na cyey kej kbalte tpocbalxin o k'oj cye tu'n Dios. Tz̈i tyol Dios cyjulu: “Nim tzalajebl at ti'j cypomlen kej kbalte tyol Dios, kej nchi kba'n ti tten tu'n cycub xjal tuj ttz̈yal tuya Dios,” tz̈i tyol Dios te yec'bil e xi' tsma'n Dios ke tyolel. \v 16 Pero amale e kbajet ba'n tpocbal cye aj Israel, pero yaa'n nim e cyniman jba'n tpocbal. E xi' tkba'n Isaías tuj tyol Dios cyjulu: “Kman Dios, tisenc'a min-al jun xjal o nimante jtyola o ko k'umena,” tz̈i Isaías te yec'bil el cyxoo'n aj Israel tyol Dios. \v 17 Jaxte il ti'j c'oquel cybi'n xjal alcyej tzin tkba'n Dios tu'ntzen toc ke cyc'u'j ti'j tzin tkba'nxin, bix jaxte il ti'j cpomel tyol Dios cyxol tu'ntzen toc cybi'n. \v 18 Pero cxe'l nkanena cyey, ¿mimpatzen o tz'oc cybi'n kej aj Israel? Cxe'l nkba'na cyey o tz'oc cybi'n. C'oquel cyc'u'ja ti'j ti toc tu'n tyol Dios. Tz̈i cyjulu: “Jcyyol kbalte tyol Dios o ponte tuj cykilca lugar tuj cykilca twitz tx'otx',” tz̈i tyol Dios. \v 19 ¿Pero elpa cyniy' aj Israel ti'j j-oc cybi'n? Cxe'l nkba'na cyey el cyniy' ti'j, cuma ¿eltlpa cyniy' kej xjal yaa'n judío ti'j, ejee'j xjal min el cyniy' ti'j tuj cywitz judío? El cyniy' ti'j. C'oquel cyc'u'ja ti'j ti toc tu'n Moisés tuj tyol Dios: “Tz̈i Dios cye aj Israel cyjulu: ‘At jun wik xjal yaa'n nxjala. Tuj cywitza min tz'el cyniy' ti'j. Pero chi oquel te nxjala, bix cchyol cyc'u'ja tu'n, bix cjawel cyk'oja ti'j,’ tz̈i Dios cye aj Israel,” tz̈i Moisés. \v 20 Mas yaj e xi' tkba'n Isaías cyjulu tuj tzinenxix: “Key aj Israel, cxe'l nkba'na cyey ti toc tu'n Dios cyi'j kej xjal yaa'n te Israel. Tz̈i Dios cyjulu: ‘Kej xjal min e jyonke wi'ja nejl, otzen chin cneta cyu'n. Kej xjal min oc cyipen tu'n tel cyniy' wi'ja, ya ja'lewe n-eltzen cyniy' wi'ja,’ tz̈i Dios,” e tkba Isaías. \v 21 Pero cyi'j aj Israel, e tkba Dios te Isaías cyjulu: “Tuj cykil tyem bix tuya cykil nc'u'ja o ntxoca kej aj Israel tu'n cyxi' lpe wi'ja, pero min o cyniman. Min o cykey tuyaj waja,” tz̈i Dios. \p Ju' tzunj q'uelel kniy' ti'j kej aj Israel min e cykanen colbil cye te Kaaw. Yaa'n tu'nj min oc cybi'n j-e tkba Dios bix yaa'n tu'nj min el cyniy' ti'j e tkbaxin, sino cuma el cyxoo'n j-e tkbaxin. \c 11 \s1 Alcye kej chi cletel cyxol aj Israel \p \v 1 Amale elet cyxoo'n ke t-xjal Dios j-e tkba Dios, ¿pero opa tz'el t-xoo'n Dios ejee'? Min. Inayena jun tumel min o tz'el t-xoo'nxin cykilca, cuma jun aj Israel ken weya, pero min o tz'el t-xoo'nxin inayena. T-xe'chel Abraham kena, bix te Benjamín kena. \v 2 Kej xjal o chi oc te t-xjal Dios, ejee'j ya ttzki'ntlxin jatxe tuj tneel at tu'n cyoc te t-xjalxin, min o tz'el t-xoo'nxin. Tuj cykil tyem at juun xjal e xi' lpeke ti' Dios. ¿Mimpa cytzki'na ti toc tuj tyol Dios ti' Elías tej toc tkanbilxin twitz Dios cyi' aj Israel? \v 3 E xi' tkba'n Elías te Kaaw cyjulu: “Taat, o cub cybyo'n aj Israel cykilca ke tyolela. O cub cyxiten ke altar jaa' e na'na ko'ya tbiy. Bix yal ja'lewe nuk inayena o chin cyaj itz'j cyu'n, bix nchi jyon wi'ja tu'n ncuba,” tz̈i Elías. \v 4 ¿Pero ti e tzaj tkba'n Kaaw texin? E tzaj tkba'n cyjulu: “Yaa'n tjunala o cyaja, cuma at wuuk miltl xinak nchi na'n nbi'ya, bix min o cub cych'ecy twitzj sant Baal tbi te cynaabl Dios,” tz̈i Kaaw te Elías. \v 5 Bix jax ju'x ja'lewe. At juun xjal cyxol aj Israel ja'lewe o chi oc te t-xjal Dios. Bix o chi oc te t-xjalxin nuk tu'nj o tzaj tk'o'nxin t-xtalbilxin cye. \v 6 Cuma t-xjal Dios ko' tu'nj t-xtalbil Dios, mlaytzen txi' kkba'n t-xjal Dios ko' tu'nj ba'n o bint ku'n. Ka tu'nj ba'n o bint ku'n, yaa'ntltzen tu'nj t-xtalbil Dios. \p \v 7 Ju' tzunj, ¿ti q'uelela kniy' ti'j? Q'uelel kniy' ti'j kej aj Israel n-oc cyipen tu'n cyoc jiquen twitz Dios, pero min o chi caman tu'n cyoc jiquen twitzxin. Pero kej cyxol aj Israel o tz'oc ke cyc'u'j ti' Dios, te cye o k'oj tu'n cyoc jiquen twitzxin. Yaltzen niy'tlkej, cycy'i e xi' cyniman Dios, \v 8 tisen tzin tkba'n tuj tyol Dios: “E cyaj tk'o'n Dios ejee' tu'n cyten tuya jun cyanem cyimne, bix tuya jun cynaabl mintii' n-ocx tuj, tisenc'a min tz'ex tuj cywi'. Ju' cyten nejl, bix ju'x cyten ja'lewe,” tz̈i tyol Dios. \v 9 Ejee' tzunja tisenj e tkba David. Tz̈i David cyi'j aj Israel cyjulu: “Jcyk'inemal c'oquel te tzyul cye nuk tu'n t-xi' tii'n ejee' tuj il. Jatzen cycastiwaj. \v 10 Chi cyjel tuj klolj tu'n mi'n tz'el cyniy' ti'j. Bix cyil cbinelxsen tisen jun cyiketz mlay chi jaw tjak',” tz̈i David tuj tyol Dios. \s1 Jun colbil cye xjal yaa'n judío \p \v 11 N-eltzen kniy' ti'j o tz'el cyxoo'n aj Israel ja Cristo. Pero cxe'l nkanena cyey, ¿q'uelelpa cyxoo'n mas yaj? Min, yaa'n te junx maj o tz'el cyxoo'n. Pero tej tel cyxoo'n ja Cristo nejl, ja tzunja cyil otzen tz'ajben tu'n cyclet kej xjal yaa'n Israel. Bix ja lu c'ajbel cye aj Israel, cuma oj cylonte tk'a' Dios te cyekej yaa'n Israel tu'n cyclet, c'oqueltzen loch' cyc'u'j ti'j tu'ntzen ejee'n tu'n cyclet. \v 12 Cuma o tz'ajben te cyej xjal yaa'n judío tu'n tk'oj xtalbil cye tu'nj tel-len cyxoo'n aj Israel ja Cristo, bix cuma o tz'ajben te cyej xjal yaa'n judío tu'n cyiik'ente jun ba'n tu'nj tel-len cyiiq'uen aj judío jxtalbil e tak' Dios, ¿yaa'mpatzele jax nimxsen mastl xtalbil ccyiik'el kej yaa'n judío oj tul jk'ij tu'n cyocslan kej xjal judío ti' Cristo? \p \v 13 Key xjal yaa'n judío, il ti'j q'uelel cyni'ya ti'j tu'nj oj cyocslan ntanema ti' Cristo, c'ajbeltzen waak'ena tuj nwitza. Amale sma'nt kena tu'n Cristo tu'n nk'umena tpocbalxin te cyej xjal yaa'n judío, \v 14 waja tu'n tajben waak'ena cye ntanema. Waja tu'n toc cycye'yen kej xjal judío jxtalbil e k'oj cye tuj tneel pero tu'n tel-len cyiiq'uen, o k'oj te cyej yaa'n judío, tu'ntzen tel cyc'u'j ti'j ja xtalbil lu te cyex, tu'ntzen cyclet. \v 15 Bix ka ma chi clet ke ntanema, ¿c'ajbelpa loj lu te cyej xjal yaa'n judío? Oc. Cuma o tz'ajben te cyej yaa'n judío tu'n cyoc tuj ttz̈yal tuya Dios ti'j tel-len cyiiq'uen ke judío ti' Cristo, ju' tzunj mas c'ajbel te cyej yaa'n judío ka ma chi ocslan kej judío ti' Cristo, cuma chi jawetz itz'j tuj cyamecy. \p \v 16 Kej xjal judío t-xjal Dioske tuj tneel. ¿Bix ju'xpele chi pomela baja? Cxe'l nkba'na cyey jun tumel. Ka at jun cluj ttx'otx'el pan, bixsen q'uelel piẍet jun tkiy' te niy'bebl, ka ba'n jq'uelel piẍet, q'ueleltzen kniy' ti'j ba'n entera pan, cuma junx ttx'otx'el. Jax ju'x jun tzee'. Ka ba'n tloq'uel, jax ba'n ke tk'ab, cuma jax tzee'. \p \v 17 Ja'lewe, nim judío yaa'n t-xjal Dios. Ejee'tzen tisen cab tk'ab jun wik tzee' olivo tbi min e cyak' cywitz. Ju'tzen e'la tx'ometke ti' tzee'. Ejee'tltzen cyey ocslal yaa'n judío tisen tk'ab juntl wik tzee' o chi oc wi't ti' tken olivo. Ya junx elninakey cyuya t-xjal Dios, bix o k'oj cyey jax xtalbil, tisex kej tk'ab o chi oc wi't junx ncyiik'en cyipemal tu'n junx cyloq'uel. \v 18 Pero amale ot chi oca t-xjal Dios, mi'n cub cybisena ejee'y mas ba'n cywitz judío. Ka cyaja ncub cybisena mas ba'nkey, q'uelel cyni'ya ti'j nuk tk'abkey, bix yaa'n tk'ab ntz̈'is̈ente tloc', sino ja tloc' ntz̈'is̈ente ke tk'ab. \p \v 19 Kape at juun cyey cxe'l cykba'na cyjulu: “Ejoo'ya xjal yaa'n judío mas nintzaj cywitzj judío, cuma kej judío o chi el tx'omet tu'n koctlke te cyxel,” tz̈ikey. \v 20 Jax cyu'na el tx'omet ke judío, pero nuk tu'n min oc ke cyc'u'j ti' Cristo. Bix ke cyey o chi oca te tajlal nuk tu'nj cyocslabla ti' Cristo. Ju' tzunj mi'n cub cybisena mas nintzajkey, sino c'oquel cyc'u'ja ti'j ti e baj cye judío. \v 21 Cuma el ttx'oman Dios kej mero t-xjal tej min e cybi tyolxin, ju' tzunj cyey, q'uelel ttx'omanxin ejee'y ka min ma cybiy tyolxin. \p \v 22 Ju' tzunj, il ti'j q'uelel cyni'ya ti'j tzin tk'o'n Dios xtalbil, pero jax ju'x tzin tk'o'n Dios castiwa. E tak'xin castiwa cyej judío e cub tz'ak tuj il, pero te cyey e tak'xin t-xtalbilxin cyey. Bix tk'a'xxin t-xtalbilxin cyey ka min ma cyaj cycye'yena cyocslabla ti' Cristo. Pero ka ma cyaj cyxoo'na cyocslabla ti' Cristo, Diostzen q'uelel tx'omente cyey, tisen tej tel ttx'omentexin ke judío. \v 23 Yaltzen ke judío, ka ma tzul tuj cyc'u'j bix ka ma tz'oc ke cyc'u'j ti' Cristo, chi oqueltzen te t-xjal Dios juntl maj, tisentzen o tz'el tx'omet tk'ab tzee' bix c'oquel juntl maj, cuma ba'n tbint jlu tu'n Dios. \v 24 Tej cyoca t-xjal Dios, ejee' tzuna tisentzen oj toc wi't juntl wik ttze'yel lo'pj ti' tken olivo, cyiw tu'n tbint. Cuma ba'n tu'n tbint tu'n Dios ju'wa, yaa'ntzen nim t-xi'len tu'n tbint tu'nxin tu'n cyoc judío te t-xjalxin juntl maj, cuma ejee' tisen mero tken olivo tuj tneel, yaa'n tisen juntl wik tzee' tisen ejee'y. \s1 Kej xjal aj Israel chi oquel te t-xjal Dios juntl maj \p \v 25 Key hermano, cxe'l nkba'na jun tumel cyey min el cyni'ya ti'j nejl. Pero ja'lewe waja tu'n tel cyni'ya ti'j, tu'ntzen mi'n cub cybisena mas jawnexkey cywitz aj Israel. Kej aj Israel chi oquel te t-xjal Dios juntl maj la' alcye jun k'ij. Q'uelel cyxoo'n ti taj Dios hasta ojxe cykilcaj xjal yaa'n aj Israel at tu'n cyoc te t-xjal Dios otk chi oc. \v 26 Ojtzen tpon tumel alcyej k'ij, cykilcatzen aj Israel chi cletel. Ntzaj tkba'n tyol Dios cyjulu: “Jclol cye xjal tzul tzalu te tnom te Dios, Sión tbi, bix q'uelel tii'n cyil ke tiy'jil Jacob,” tz̈i tyol Dios. \v 27 Bix jax ju'x tzin tkba'n Dios tuj tyol cyjulu: “At jun ntrata cyuya aj Israel tu'n cyoc te ntanema, bix oj tel wii'na cyil, otktzen nnimana ntrata cyuya,” tz̈i Dios. \v 28 Kej judío o tz'el cyxoo'n tpocbal Clol cye, bix ju' tzunj aj k'ojke ti' Dios tuj twitz Dios. Tu'nj tel-len cyxoo'n tyol Dios, o k'oj te cyey yaa'n judío tu'n cyoca te t-xjal Dios. Pero tuj tneel e tsicy' Dios kej judío tu'n cyoc te t-xjal. E cyaj tk'o'nxin tyolxin cyuya ke cyxe'chel tu'n cyoc cyiy'jil te t-xjal Dios. Ju' tzunj chi oqueltzen te t-xjalxin n-oc cyak' texin. \v 29 E cyaj tk'o'nxin tyolxin at tu'n tk'ontexin t-xtalbilxin cye, bix at tu'n cyoc te t-xjalxin, bix ktzki'n cjapanelxin ti' tyolxin. \v 30 Pjel cyi'j judío tisenj e baj cyi'ja ejee'y yaa'n judío. Nejl min e cynimana Dios. Pero tej tel cyxoo'n kej judío t-xtalbil Dios, bixsen oc toyenxin te cyey, bix e cyiik'a. \v 31 Jax ju'x min cynima kej judío Dios ja'lewe, pero tzul lastim cye tu'n Dios, tisenxj ul lastim cyey tu'nxin. \v 32 O tyeec'a Dios cykilca xjal, judíole, yaa'nle judío, o tz'el cyxoo'n tyolxin, tu'ntzen toc toyenxin najsbil cyil te cykilca, cuma cykilca at cyil. \p \v 33 Tu'n tzunj tbajlen tninc'u'n Dios, ¡jawnexsen te junx maj jtilbil Dios o txi' tyeec'an! ¡Nimxsen tumel at tuyaxin! Min cnet tu'n tel kniy' ti'j cykilcaj o baj tninc'u'nxin tu'n tbint, bix mi nuket jun xjal at tumel tuya ti'j ti tten tu'n nbint tu'nxin. \v 34 Ja lu tisen tzin tkba'n tyol Dios. Tz̈i cyjulu: “¿Atpa jun xjal n-el tniy' ti'j tnaabl Dios? Min-al. ¿Atpa jun xjal ba'n tu'n t-xi' tk'umen te Dios alcyej ba'n tu'n tbint? Min-al. \v 35 ¿Atpa jun xjal c'asbenel Dios twitz? Min-al,” tz̈i tyol Dios. \v 36 Ja te Dios binchalte cykilca at. Jaxin ncawen tibaj cykilca nbaj, bix cykilca at te tajbel texin. ¡Jawxittzen nimset tbixin te junx maj! Ju'xit tzuna. \c 12 \s1 Il ti'j tu'n kajben te Dios tuya jun kanema sakxix \p \v 1 Key hermano, o ko oc ttanem Dios tu'nj tk'ak'bil tc'u'jxin ki'j. Ju' tzunj, nchin cubsana nwitza cyey tu'n t-xi' cyk'o'na cyxumlala te Dios tu'n tajben texin tisen jun oybil i'tz. Chi ajbena te Dios tuya jun cyanema sakxix bix tuya jun cychunk'lala ba'n twitzxin. Ka ma bint cyu'na ju'wa, ju'tzen cjawel cynimsa'na Dios tuya cykil cyc'u'ja. \v 2 Mi'n che'x lpey ti' tnaabl te twitz tx'otx', sino ju' chi xe'l lpey ti' jun cynaabla ac'aj, tu'ntzen cych'ixpeta, tu'ntzen tel cyni'ya ti'j tajbil Dios, ba'n bix tz'aklxix. \p \v 3 Cuma o tak' Dios woclena tu'n t-xi' nk'umena tyolxin, ju' tzunj cxe'l nk'o'na te jaca juun cyey jun xnak'tzbil. Mi'n cub cybisena ka mas nchi ajbena cywitz ke cyuyey, sino c'aaltz ti' cynaabla, cuma o tzaj tk'o'n Dios cyaak'ena te cykilcakey tu'n cyajbena cye ocslal, yaa'n tu'n cyoca te mas jawnex. \v 4 Cxe'l nkba'na jun tumel cyey te yec'bil amale nimet kbaj, pero junx ko'. At nim iken tu'n kxumlal, bix cykilcaj iken tu'n kxumlal at taak'en. Pero junx xumlalbaj elnina. \v 5 Ju' japenina ejoo' ocslal. Nim kbaj, bix jaca juun ke at taak'en, pero tu'nj kmojbabl kiib tuya Cristo, junx elnina ko'. \p \v 6 Entonces, o tzaj k'o'n te jaca juun ke tuya jun ak'untl ba'n tbint tu'n. Ju' tzunj, cybincham jaca juun cyey la' alcyej cyaak'ena o tak' Dios cyey. Ka jaj tkbaj tyol Dios o tzaj k'o'n tey, kbanx, pero c'oquel tipey ti'j oj t-xi' tkba'na, junx q'uelela tyola tuya t-xnak'tzbil Cristo. \v 7 Ka jaj tu'n tajbena cye xjal o tzaj k'o'n tey, tz'ajbenxa cye. Ka jaj tu'n t-xnak'tzana cye xjal o tzaj k'o'n tey, xnak'tzanxke. \v 8 Ka jaj tu'n t-xi' tnimsa'na cyc'u'j xjal o tzaj k'o'n tey, cxe'l tnimsa'na cyc'u'j. Ka jaj tu'n tk'ona onbil cye xjal at il ete' o tzaj k'o'n tey, onexke tuya cykil tc'u'ja. Ka jaj tu'n tbaj tninc'u'na ke xjal o k'oj tey, bincham, bix sey' tz'oquey te ninc'ulcye. Bix ka jaj tu'n toc k'ak'en tc'u'ja cyi' mebe o k'oj tey, k'ak'ec tc'u'ja pero tuya tzalajebl. \p \v 9 K'ak'enc cyc'u'ja ti' cyuyey tuya cykil cyc'u'ja, yaa'n nuk ten cyu'na. Cyxomel jka' nbint cyu'n, pero jaj ba'n c'oquel tak' cyey. \p \v 10 Cyonenx cyiiba cyxola tuya tk'ak'bil cyc'u'ja, cuma ocslalkey. Cybi'y juntl ocslal cyuyey. \p \v 11 Chi ajbena te Kaaw tuya cykil cyc'u'ja. Sey'x chi oqueley tuj taak'enxin, yaa'n alkey. \p \v 12 Chi ayona tuya tzalajebl ti'j o cyaj tkba'n Dios ke. Q'uiyax q'uixc'aj cyu'na. Tuj cykil tyem cyna'nxa Dios. \p \v 13 Cxe'l cyonena kej ocslal at il cyi'j. Ka taj jun xjal posadayin bix ka taj ch'in twa, cxe'l cyk'o'na. \p \v 14 Ka at jun xjal n-oc yasente cyey, cykanenx te Dios tu'n tk'onte jun ba'n te te. Mi'n txi' cykanena tcastiwa te Dios. \p \v 15 Ka at jun ntzalaj, chi tzalaja tuya. Ka at jun nbisen, chi ok'a tuya. \p \v 16 Cyk'onx jun ba'n te cyuyey, tisenx nchi jyon cyey jun ba'n te cyey. Mi'n jaw cynima cyiiba, sino ctemel cynaabla tuya cykilca xjal ajnintz cynaabl. Mi'n cub cybisena mas ba'n cyu'na. \p \v 17 Ka ma tz'oc bint jun ka' cyi'ja, mi'n xe'len cyu'na. Ja cyeja cbinel cyu'n jaj jun ba'n tuj cywitz cykil xjal. \p \v 18 C'oquel cyipena ti'j tu'n cytena tuj ttz̈yal tuya cykil xjal. Mi'n chi cyakwusana jun k'oj. \p \v 19 Key hermano n-oc cyak'a weya, mi'n xe'len jun ka' cyu'na ka ma tz'oc bint jun ka' cyi'ja cyu'n xjal. Cyk'onx te Dios tu'ntzen ja Dios ck'olte cycastiwa. Tzin tkba'n Dios tuj tyol cyjulu: “Nuk inayena at woclena tu'n nk'onte castiwa te t-xel jka' nbint cyu'n xjal. Inayen weya taaw tu'n nk'onteya t-xel,” tz̈i Dios. \v 20 Ju' tzunj, ka nk'ojl jun xjal cyi'ja, bix ka ncyim tu'n weyaj, cyk'onx twa. Bix ka ncyim tu'n a', cyk'onx tc'a'. Ka nbint cyu'na ju'wa te te, tzultzen tch'ixew tuj tc'u'j. \v 21 Katzen junx ma chi ela ka'x t-xel cyu'na, jaxsen ka' otk caman cyibaja. Mas ba'n tu'n tbint jun ba'n cyu'na tej xjal tzin tbinchan jun ka' cyi'ja. \c 13 \p \v 1 Entera key il ti'j cxe'l cynimana kej cawel te twitz tx'otx', cuma ja Dios o cyaj k'onte tu'n at cawbil twitz tx'otx', bix ja Dios o cyaj k'onte tu'n at kej nchi cawen cyibaj xjal. \v 2 Ju' tzunj, ka min txi' cyniman xjal kej cawel, nchi k'ojltzen ti'j cawbil o tzaj tk'o'n Dios bix ck'ojeltzen cycastiwa cyu'n cawel, \v 3 cuma o k'oj cye cawel yaa'n tu'n cyk'onte castiwa te cyej xjal nchi binchan ba'n, sino nuk o'cx te cyej xjal nchi binchan ka'. Ka cycy'iy tzaj ttz̈i ke cawel cyi'ja, jaj ba'n cybinchama, bix ba'n chi eleley tuj cywitz. \v 4 Cxe'l cybi'na ke cawel, cuma ja Dios o cyaj k'onte cycawbil tu'n cycawen te jun ba'n te cyey. Pero ka ka' nbint cyu'na, nuktzen ete'q'uey tz̈iyel cywitz, cuma yaa'n nuk cyajx at cawbil cyuya. Ja te Dios o k'onte cycawbil tu'n cyk'onte cycastiwa kej nchi binchan ka'. \v 5 Ju' tzunj il ti'j cxe'l cynimana ke cawel. Pero yaa'n nuk o'cx tu'n mi'n chi cuba tuj castiwa, sino cuma taj Dios tu'n t-xi' cynimana ke cawel. \v 6 Bix chi choola alcyej tzin cykanen cawel, cuma Dios o cyaj k'onte ke cawel tu'n cycawen, bix ti'j nchi cawen, nchi ajben te Dios. \v 7 Ju' tzunj chi choola alcyej il ti'j tu'n cyk'ontey cye cawel, jaa'xja tumel tu'n tchjet. Cxe'l cynimana alcyekej at cyoclen tu'n cynimj, bix ctemel ch'in cynaabla cywitz kej at tu'n cyiik'ente cynaabla. \p \v 8 Ka c'asbenelkey, mi'n tz'el tuj cyc'u'ja tu'n cychjontey. Pero ja tzunj tk'ak'bil cyc'u'ja cyxola tisen cyc'asbena mlay twe'. Ju' tzunj cucx tz'oc cyak' cyuyey cyey. Ka n-oc cyak' cabtl cyuyey cyey, nbinttzen cykilcaj tzin tkba'n ley cyu'na. \v 9 Tzin tkba'n ley cyjulu: “Mi'n tz'el cyii'na t-xu'l cyuyey. Mi'n cub cybyo'na xjal. Mi'n chi alk'ana. Mi'n tz'oc cyachena tik'ch at,” tz̈i ley, bix at mastl tzin tkba'n. Jax ju'x tzin tkba'n tyol Dios cyjulu: “Tisenx cyc'ojlan cyey cyiiba, ju'xsen c'oquel cyak' cyuyey cyey,” tz̈i tyol Dios. Ka ju' nbint cyu'na, nchi niman tzuna cykilcaj tzin tkba'n ley. \v 10 Ka n-oc cyak' xjal cyey, mintzentii' ka' n-oc cybinchena cyi'j ju'wa. Ju' tzunj nchi niman tzuna alcyej tzin tkba'n ley oj n-oc cyak' cyuyey cyey. \p \v 11 Cykilca tzunj lu ma txi' nkba'na cyey, iltzen ti'j tu'n tbint cyu'na, cuma ktzki'n ma pon tumel tu'n tel kelsa'n kwatl. Nimxe tyem o tz'ex toclen kocsla'n Cristo, bix tzajnen ttzaj lk'e jk'ij tu'n tulxin te clol ke. \v 12 Cpomel baj twi' jk'ij tuj kloljil eto'. Jk'ij te tulel Cristo ma tzak' ulel lk'e. Tisenc'a ch'ix kskix. Ju' tzunj cyjel cyk'o'n ja ka' nbint tuj kloljil, bix cybinchama jba'n nbint tuj spi'yen. \v 13 Cxe'lxix kii'n kchunk'lal tuj tumel, yaa'n tisen kej ete' tuj kloljil. Mi'n cybinchay tisen kej xjal nchi bolayin bix nim s̈itz̈'bil ete'. Mi'n chi binchana tuya pajbaj bix tik'ch taj cyxumlala. Mi'n chi jyona k'oj cyxola, bix mi'n chi'l cyc'u'ja ti' juntl. \v 14 Jcbinel ku'n jaj cxe'lxix kii'n jun knaabl junx tuya tnaabl Kaaw Jesucristo. Oj taj tnaabla aj il tu'n tbinchan il, mi'n txi' tnimana. \c 14 \s1 Yaa'n ba'n cyyolena ka' ti' juntl ocslal ti'j alcye wik twa \p \v 1 At juun ocslal tuj cywitz at il ti'j tu'n cyniman nim ley tu'n cyel ba'n twitz Dios. Ncub cyk'o'n pablte cywa cychi' cyc'a', bix nchi niman k'ij te nimbil, amale yaa'ntl il cyi'j lu tuj twitz Dios. Cyiik'emke cyxola kej ocslal lu mina'x tel cyniy' ti'j, pero yaa'n te cyiilbila ti'j cynaabl k'i'n cyu'n ju'wa. \v 2 Ja tzunkej ocslal n-el cyniy' ti'j, cytzki'n ba'n tu'n t-xi' cyniy'be'n cykilca wikan chi'pj. Pero kej ocslal min tz'el cyniy' ti'j tzin cykba'n ka'x tej lu, bix ju' tzunj jac'a nuk itzaaj jac'a txi' ku'n. \v 3 Jatzen ke cyey n-el cyniy' ti'j ba'n tu'n t-xi' cyniy'be'na cykilca wikan waabj, mi'n tz'el cyiiq'uena kej ncub cybisen yaa'n ba'n tu'n t-xi' cyu'n. Bix jatzen ke cyey ncub cybisena ka' tu'n t-xi' cyniy'be'na cykilca kej lu, mi'n chi yolena cyi'kej nxi' cyu'n, cuma o tiik' te Dios ejee' te t-xjal. \v 4 ¿Ejee'pa tzuna at cyoclen tu'n cykbantey ka ma tz'el jun ocslal ba'n twitz Dios bix ka min? Min, cuma j-ocslal lu te Dios, bix nuk ja te Dios kbalte ka ma tz'el ba'n bix ka min. Pero mi'n chi labta cyibaj cyuyey, cuma chi elelcye ba'n, cuma te te Dios taak'en tu'n cyel ba'n, bix cbinel taak'enxin tu'nxin. \p \v 5 Kej ocslal min tz'el cyniy' ti'j tzin cykba'n at k'ij mas jawnex te nimbil twitz Dios. At juuntl ocslal tzin cykba'n cykil k'ij juniy' ta' twitz Dios. Cyi'j tzunj lu, mi'n tz'oc cybi'na ka at xjal cyaj baj cyninc'u'n alcye ba'n te cyey, sino ejee' cyey kbalte ka cyaja cynimana jun k'ij bix ka min. \v 6 Kej ocslal tzin cyniman kej k'ij mas jawnex tuj cywitz, nbinttzen cyu'n tu'ntzen cyniman twitz Kaaw. Jax ju'x kej ocslal min cyniman jun k'ij, jax nbint cyu'n tu'n cyniman twitz Kaaw. Jax ju'x kej ocslal nchi chyon chi'pj, pero yaa'n tu'n n-el cyiiq'uen Kaaw, sino cuma ba'n tuj twitz Kaaw tuj cywitz. Tuj cywitz ja Dios nk'onte. Ju'tzen nxa' cyk'o'n chjonte te Dios. Bix kej ocslal min txi' cychyo'n chi'pj, jax ju'xe cyaj cyniman Kaaw, bix jax nxi' cyk'o'n chjonte te Dios ti'j ntzaj k'o'n cye. \v 7 Cykilca ko' at tzalu tu'n kajben te Kaaw. Yaa'n eto' tzalu te kajbelel kwitzx. Kchunk'lal yaa'n te kex, bix hasta tuyax kcyamecy yaa'n te kex. \v 8 Tuj cykilca, kchunk'lal-le, kcyamecyle, te texin. Ka i'tzx ko' bix ka cyimnen ko', tuj tcwent-xin eto'. \v 9 Nuk tu'n tocxxin te Kaaw cykilca ko', i'tzle, cyimnele, e cyimxin bix e jatz itz'jxin juntl maj tuj cyamecy. \v 10 Ju' tzunj, ¿tumelpa oj nuk nchi txololona ti'j ti nbint cyu'n ke cyuyey? ¿Bix tumelpa oj n-el cyiiq'uena kej ocslal min tz'el cyniy' ti'j? Min, cuma cykilca ko' ko pomel baj twitz Cristo tu'ntzen toc tcye'yenxin ejoo' ka ba'n e bint ku'n bix ka ka'. \v 11 Jaxte cykilca ko' ko oquel tuj xkela, cuma tzin tkba'n Dios tuj tyol cyjulu: “Jaxte inayena Dios i'tz, bix jaxte cykil xjal il ti'j chi oquel nwitza bix chi cwel maje nwitza, bix cykba' weya cyjulu: ‘Jay Dios,’ tz̈i cybel xjal weya,” tz̈i Dios tuj tyol Dios. \v 12 Ju' tzunj, q'uelel kniy' ti'j te te Dios kk'a' kcwent ti'j kchunk'lal, yaa'n cye ocslal. \s1 Mi'n cub cyxitena jtaak'en Dios tuj cyanem ocslal \p \v 13 Ju' tzunj, mi'n tz'oc kcye'yentl cyi' cabtl ocslal la' ka nbint ba'n cyu'n tuj twitz Dios, sino ejoo'j n-el kniy' ti'j c'oquel tilel ku'n tu'n mi'n bint ku'n j-il n-e'la tuj cywitzj ocslal min tz'el cyniy' ti'j, tu'ntzen mi'n che'x tuj il. \v 14 Ntzki'na mintii' chi'pj ka' tu'n t-xi' chyet, bix ti'j tzunj lu junx ta' nyola tuya tyol Kaaw Jesús. Pero ka at jun ocslal nk'umente at jun wik chi'pj yaa'n ba'n tu'n t-xi' chyet, bix ma txi' tchyo'n, nbinttzen til tu'n. \v 15 Ka ma txi' cychyo'na jchi'pj mixbe t-xi' chyet tuj twitz juntl ocslal, bix nbinttzen il tu'n tu'nj nbint cyu'na, ntyeec'antzen min tz'oc tak' j-ocslala cyey. Mi'n txi' cytzpetsa'na j-ocslal tu'n tlaj cychi'y tu'n t-xi' tuj il tu'nj cychi'y nxi' cyu'na, cuma e cyim te Cristo te te. \v 16 Amale n-elet kniy' ti'j cykilca wik chi'pj ba'n, mi'n txi' cychyo'na cywitzj ocslal min tz'el cyniy' ti'j, cuma ka ma bint il tu'n jun ocslal tu'nj nbint cyu'na, ckbajeltzen ka' e bint cyu'na. \v 17 Mi'n txi' cychyo'na jka' tuj cywitz kej ocslal min tz'el cyniy' ti'j, cuma tuj tcawbil Dios yaa'n ja te chi'pj bix c'a'bj il ti'j, sino ja te il ti'j, jaj tu'n t-xi' kii'n kchunk'lal jiquenxix, bix tu'n kten tuj ttz̈yal, bix tu'n at tzalajebl ke tzin tk'o'n Espíritu Santo. \v 18 Katzen ju' nbint ku'n, nko ajbentzen te Cristo, bix ctzalajtzen Dios ki'j, bix ko elel ba'n tuj cywitz xjal. \v 19 Ju' tzunj, c'oquel kipen ti'j tu'n junx ko e'la kxol tuj ttz̈yal bix tu'n t-xi' knimsa'n cyanem ke kuya ocslal. \v 20 Mi'n cub cyxitena jtaak'en Dios tuj cyanem ocslal tu'nj nxi' cyu'na. Jaxte mintii'te waabj xjan t-xi' kwaa'n ja'lewe, pero ka at juun ocslal chi cwel tzpet tu'nj nxi' cyu'na, mi'ntzen txi' cywaa'na cywitz. \v 21 Mas ba'n tu'n mi'n txi' cychyo'na chi'pj, bix mas ba'n tu'n mi'n txi' cyc'a'na vino, bix mas ba'n tu'n mi'n txi' cywaa'na alcye juntl wik waabj, twitzj tu'n t-xi' jun ocslal tuj il tu'nj cyway. \v 22 Ja tzunkey n-el cyniy' ti'j cykilca ba'n tu'n t-xi' cyu'na, mi'n chi cub tena tx'olbalte cywitz xjal ti' cyway, cuma nuk cyex cyey tuya Dios. Jnbint cyu'na, ka yaa'n jun il tuj cywitza, tuj tzalajebl chi temeley. \v 23 Pero ka tuj cywitza xjan jnxi' cyu'na tuj twitz Dios, iltzen, cuma nchi binchana jtzin tkba'n cyc'u'ja ka' tu'n t-xi' cyu'na. Ka tzin tkba'n cynaabla tu'n mi'n bint jun cyu'na, pero nbint, bix jatzen ilj. \c 15 \p \v 1 Ju' tzunj, key hermano, jatzen ke n-el kniy' ti'j alcyej il ti'j twitz Dios, il ti'j q'uiyax kej ocslal min tz'el cyniy' ti'j ku'n. Yaa'n tumel tu'n tcub kbincha'n tik'ch kaj cywitz. \v 2 Cxe'lxix kbisen ti'j alcyej c'onel cye tu'n cytz̈'iy tuj cyocslabl, \v 3 cuma il ti'j tu'n tbint ku'n tisenj e bint tu'n Cristo. Amale Dioset-xin, pero min e bint tu'nxin ti'j tik'ch e tajbexin, sino iy'x q'uixc'aj tu'nxin te jun ba'n cye cabtl. Tz̈i Cristo tuj tyol Dios cyjulu: “Nuk tu'nj nchin ajbena tey, kej xjal nchi k'ojl ti'ja nchi yasen wi'ja,” tz̈i Cristo te Tman. \v 4 Nxi' nkba'na cyey j-e cub tz'i'bet jatxe ootxa, cuma c'ajbel tyol Dios ke. Tzin tyeec'an ke yaa'n nuk kajx niy'x q'uixc'aj cykilca ku'n, bix tzin tnimsa'n kc'u'j tu'n kayon ti'j o cyaj tkba'n Dios ke. \v 5 Jatzen Dios n-onen ki'j tu'n tiy'x cykilca ku'n. Bix ja te Dios nnimsan kc'u'j tu'nj tyol. Tzajxittzen tk'o'n Dios tu'n cybeta junx, tisen taj Cristo Jesús. \v 6 Chi tena tuya junx cyanema, tu'ntzen tuya junx elnina cyyola cjawel cynimsa'na tbi Dios, jaxj Tman Kaaw Jesucristo. \s1 Jax ju'x kej xjal yaa'n judío at tu'n cyclet jaj ka ma tz'el cyniy' ti'j colbil \p \v 7 Ju' tzunj, tu'n tjaw nimset tbi Dios, cyiik'amtzen cyiiba, tisenj e tiik' Cristo ejoo'. \v 8 Ajbenxin te cykilca. E bint taak'en Dios tu'nxin cyxol judío, tu'ntzen tjapa cykilcaj otk cyaj tkba'n Dios te Abraham bix te Isaac bix te Jacob. \v 9 Bix jax ju'x ajbenxin cyej xjal yaa'n judío. Ak'ananxin tu'ntzen tjaw cynimsa'n tbi Dios tu'nj e tzaj lastim cye tu'n Dios tu'nj e bint tu'nxin. Tzin tkba'n tyol Dios cyjulu: “Ju' tzunj cjawel nnimsa'na tbiy cyxol kej xjal yaa'n Israel. Chin bitzela tu'ntzen tjaw nimset tbiy,” tz̈i jun xjal tuj tyol Dios tu'n t-xi' tyeec'an cjawel nimset tbi Dios cyxolj xjal yaa'n judío. \v 10 Bix tzin tkba'ntl tyol Dios cyjulu: “Ja tzunkey yaa'n aj Israel chi tzalaja junx cyuyaj t-xjal Dios,” tz̈i tyol Dios. \v 11 Bix tzin tkba'ntl cyjulu: “Cynimsanwe tbi Kaaw, ejee'y yaa'n aj Israel. Jawxit cynimsa'n cykilca ke tnom tbi,” tz̈i tyol Dios. \v 12 Bix jax ju'x tzin tkba'n Isaías, ja tyolel Dios, cyjulu: “Tzul jun tiy'jil Isaí. C'oquel te cawel cyibaj kej xjal yaa'n aj Israel, bix c'oquel ke cyc'u'j ti'j,” tz̈i Isaías tu'n t-xi' tyeec'anxin at Cristo tu'n tajben te cykil xjal. \v 13 Jatzen tzin tk'o'n Dios cyey tu'n toc ke cyc'u'ja ti' Cristo. Bix tu'nj cyocslabla ti' Cristo, tzajxit tk'o'n Dios cyey tu'nj tipemal Espíritu Santo tu'n at cytzalajebla bix tu'n cytena tuj ttz̈yal, tu'ntzen tuya cykil cyc'u'ja chi ayola ti'j cykilcaj o baj tninc'u'n Dios cyi'ja. \p \v 14 Key hermano, min baj nc'u'ja cyi'ja. Ntzki'na nojnen cyanema tuya cykilj ba'n, bix ntzki'na n-el cyni'ya ti'j ti tten tu'n cyxi' lpey ti' Dios, bix ntzki'na ba'n cyu'na tu'n nbaj cyonen cyiiba tu'n tel cyni'ya ti'j tyol Dios. \v 15 Pero amale n-elet cyni'ya ti' tyol Dios, pero mintii' ttz̈i wi'ja tu'n tcub ntz'i'bena jun cyiw yol cyey ti'j tyol Dios, tu'ntzen tc'asj cynaabla. Ma cub ntz'i'bena te cyey aj Roma, cuma ja waak'enja o tzaj tk'o'n Dios weya. \v 16 O tzaj tk'o'nxin weya tu'n woca te t-ak'anal Jesucristo te cyej xjal yaa'n judío. Ja waak'enja tu'n t-xi' nk'umena jba'n tpocbal tyol Dios cyej yaa'n judío, tu'ntzen cytxjet tu'n Espíritu Santo tu'n cyel ba'n twitz Dios, tisen jun oybil ba'n tuj twitz Dios. \v 17 Ju' tzunj at woclena tu'n t-xi' ntx'olba'na cyey ti'j tyol Dios. O tzaj tk'o'n Dios waak'ena, bix nbint wu'na tu'n Cristo Jesús. \v 18 Yaa'nxsele tumel tu'n t-xi' nkba'na cyey wu'ntza weya nimxsen taak'en Dios o bint wu'na. Ju' tzunj nxi' nkba'na nuk tu'n Cristo nbint taak'en Dios wu'na. Tu'nj waak'ena k'o'n weya, nim xjal yaa'n judío o cyniman tyol Dios. O cyniman tu'nj o txi' nk'umena bix tu'nj o bint wu'na cyxol. \v 19 Tu'n tipemal Espíritu Santo, nimxsen bix jawnexsen techlal e bint wu'na jaa'xja in poniya te kbalte tyol Dios, tu'ntzen tyeec'j jnbint wu'na jtaak'en Dios. Ju'ylatzen tten tbajlen bint jba'n tpocbal Cristo tuj cykil lugar wu'na. Tneel wak'a kbalte tuj Jerusalén, bix in pon baja kbalte hasta maa tuj Iliria. \v 20 Bix tej t-xi' nkba'na tyol Dios, ocxsen wipena tu'n mi'n txi' nk'umena tpocbal colbil ke tu'n Cristo jaa'j otk chi pona juntl t-ak'anal Dios te kbalte, cuma ncy'iya tu'n wak'anana jaa' otk tzyeta taak'en Dios cyu'n juntl. \v 21 O'cx e wajbe'ya tu'n tel jaxxix ja yol lu tuj tyol Dios. Tzin tkba'n cyjulu: “Kej xjal bajx pona tpocbal Clol cye cyxol, cpomeltzen tu'n cybinte. Kej lugar bajx cybi' xjal ti'j ti tten tu'n cyclet, q'ueleltzen cyniy' ti'j,” tz̈i tyol Dios. \s1 Ncub tbisen Pablo ti'j tu'n t-xi' tuj Roma \p \v 22 Ti'j tzunj waak'ena lu mix e bina tu'n npona cyxola maa tuj Roma, amale nimet maj e wajbe'ya tu'n npona cyxola. \v 23 Pero ja'lewe, mintii'tl tnom tzalu tu'n tocx waak'ena tuj. At-xxe k'ij tzin wajbe'na tu'n npona maa cyxola. \v 24 Ju' tzunj, npja' nninc'u'na tu'n nwe'ya cyxola oj nxi'ya España. Chin temel tzuna cab k'ij cyuyey. Bix nim chin tzalajela oj toc ncye'na ejee'y. Bix ojtzen wiy' aja cyuyey, nuket jac'a chi onena wi'ja tuj nbe'ya. \v 25 Pero tneelxix il ti'j tu'n nxi'ya tuj Jerusalén, tu'n t-xi' wii'na jun onbil te cye ke ocslal judío o chmet te cye. \v 26 Ke ocslal cyuj departamento te Macedonia bix Acaya e cyajbe tu'n t-xi' cysma'n jun onbil te cyej ocslal mebe tuj Jerusalén. \v 27 Amale yaa'nt judíoke, pero nchi tzalaj tu'n t-xi' cysma'n jun onbil te cyej ocslal judío, cuma tisen jun cyc'asben tuj cywitz tu'n cyk'onte. At cyc'asben, cuma kej ocslal judío, ejee' e xi' k'onte tyol Dios te cyej lu, tu'ntzen cyclet. Ju' tzunj tumelte tzin tyeec'an cyanem kej ocslal yaa'n judío te cyej ocslal judío tu'nj t-xi' cysma'n j-onbil cye. \v 28 Ju'tzen tten wu'na. Oj wi'ya k'ol tej pwak te cyej ocslal tuj Jerusalén, chin xe'l tzuna España bixsen chin i'yela cyey'lte cyey tuj nbe'ya. \v 29 Bix ntzki'na oj npona cyxola, junx ko tzalajel tu'nj t-xtalbil Cristo kibaj. \p \v 30 Key hermano, cxe'l ncubsa'na nwitza cyey tu'n cyna'na Dios wi'ja. Chi oney wi'ja ti'j ja lu, cuma ocslal ko' ti' Kaaw Jesucristo, bix cuma k'o'n cyey tu'n Espíritu Santo tu'n toc wak'a cyey. \v 31 Cykanenxa onbil te Dios wi'ja tu'n ncleta cywitzj xjal tuj departamento te Judea min tz'oc cybi'n tyol Dios, bix oj t-xi' nk'o'na j-onbil cyej ocslal tuj Jerusalén, cykanenx te Dios tu'n tel ba'n tuj cywitz, amale k'o'nt cyu'nj ocslal yaa'n judío. \v 32 Bix cykanenx te Dios tu'n npona cyxola, bix tu'n at nim ktzalajebl oj npona, tu'ntzen knimsante kc'u'j. \v 33 Tenxit Dios tuya cykilcakey. Nuk ja texin nk'onte tu'n kten tuj ttz̈yal. Ju'xit tzuna. \c 16 \s1 Jun k'olbebl tu'n Pablo cyuya ke tuya cye ocslal aj Roma \p \v 1 Jxuuj Febe tbi cxe'l tii'nxuj jwu'ja lu te cyey. Jun ba'n xuuj t-ak'anal Dios cyxol ocslal tuj tnom te Cencrea. \v 2 Cxe'l ncubsa'na nwitza cyey tu'n t-xi' cyc'ojla'n jxuuja, tisex nbint cyxol ocslal, cuma ocslalxuj ti' Kaaw. Cyonenx-xuj tuya ti cyitz'jelaxuj, cuma nim xjal o tonenxuj, bix o tz'onenxuj wi'ja. \p \v 3 Cyk'onxa jun nk'olbebla te hermana Priscila bix te hermano Aquila. O chi ak'anan junx wuyena tuj taak'en Cristo Jesús. \v 4 Ch'ixc'ama e cwa'ke tu'ntzen ncleta cyu'n. Ju' tzunj nim nxi' nk'o'na chjonte te cye, bix yaa'n nuk njunala, sino cykilca kej ocslal yaa'n judío. \p \v 5 Bix cyk'onxa jun nk'olbebla te cyej ocslal nchi chmet tuj tja Priscila bix Aquila tu'n tjaw cynimsa'n tbi Dios. Bix cyk'onxa jun nk'olbebla te Epeneto, jun wuyena. Jaxin tneel ocslal ti' Cristo tuj departamento te Asia. \v 6 Bix cyk'onxa jun nk'olbebla te María. Nim o tz'ak'ananxuj cyxola. \v 7 Bix cyk'onxa jun nk'olbebla te Andrónico bix te Junias. Te ntanema kej xjal lu, bix o chi tenxin tuj tzee' wuyena. Bix t-xel Cristoke bix nim o bint cyu'nxin, bix ejee'xin nejl ocslal nwitza. \p \v 8 Cyk'onxa jun nk'olbebla te hermano Amplias, jun wuyena. \v 9 Bix cyk'onxa jun nk'olbebla te Urbano. Kuya kiib tuya tuj taak'en Cristo. Bix cyk'onxa jun nk'olbebla te Estaquis, juntl wuyena. \v 10 Bix cyk'onxa jun nk'olbebla te Apeles. Iy'x q'uixc'aj tu'nxin nuk ti'j Cristo, pero min e cyaj tcye'yenxin tocslablxin. Bix cyk'onxa jun nk'olbebla te cyej ocslal at tuj tja Aristóbulo. \v 11 Bix cyk'onxa jun nk'olbebla te Herodión, juntl xjal te ntanema. Bix cyk'onxa jun nk'olbebla te cyej ocslal at tuj tja Narciso. \v 12 Bix cyk'onxa jun nk'olbebla te Trifena bix te Trifosa. Ak'analkexuj tuj taak'en Kaaw. Bix cyk'onxa jun nk'olbebla te Persida, jun wuyena. Nim o tz'ak'ananxuj tuj taak'en Kaaw. \v 13 Bix cyk'onxa jun nk'olbebla te Rufo. Jun ocslal tbanelxix tnaabl. Bix cyk'onxa jun nk'olbebla te ttxu Rufo. Jaxuj o c'ojlan te weya tisenc'a talxuj inayena. \v 14 Bix cyk'onxa jun nk'olbebla te Asincrito, te Flegonte, te Hermas, te Petrobas, te Hermes, bix cykilca kej ocslal nchi chmet cyuyaxin tu'n tjaw cynimsa'n tbi Dios. \v 15 Bix cyk'onxa jun nk'olbebla te Filólogo, bix te t-xu'lxin Julia tbixuj, bix te Nereo, bix te xuuj titz'en Nereo, bix te Olimpas, bix te cyej ocslal nchi chmet cyuyaxin. \v 16 Bix ju'x cyxola, cyk'olben cyiiba tuya cykil cyc'u'ja. \p Bix jax ju'x cykilca kej ocslal ti' Cristo tzalu, jax nxi' cyk'o'n jun k'olbebl te cyey. \p \v 17 Key hermano, il ti'j tu'n cyc'ojlan cyiiba cywitz kej xjal cyxola ncub pa'nte cyey, cywitz kej nchi xnak'tzan jun xnak'tzbil yaa'n junx ta' tuyaj cyey o tz'oc cyxnak'tza'na ti'j tyol Dios, tu'ntzen cytzpeta. Cypamel cyiiba cyi'j, \v 18 cuma kej xjal lu yaa'n t-ak'anal Kaaw Cristo, sino nuk nchi xnak'tzan alcyej ba'n cye tuj cywitz. Tuya yol jawnex pero ẍtak', ncub cysbu'n kej ocslal mintii' tumel cyuya ka jaxxix chi yolen bix ka min. \v 19 Ntzki'na min o che'x lpey ti'j jyaa'n jaxxix, cuma nk'umj tuj cykil twitz tx'otx' nchi niman cyey tyol Dios. Ju' tzunj nchin tzalaja cyi'ja, pero waja tu'n cyc'ojlante cyiiba cywitz kej xjal cyaj tu'n tbint ka' cyu'na. Waja tu'n tel cyni'ya ti'j alcyej ba'n, pero ncy'iya tu'n tel cyni'ya ti'j ti tten tu'n tbint jka'. \v 20 Amatzele tzint chi ak'anan kej lepchec ti' taaw il tu'n tbaj cypa'n ke ocslal, pero jax ju'x nak'anan Dios tu'n cytena tuj ttz̈yal. Oj tpon tumel, Dios cwel wa'bente tuj ajkelbil taaw il, bix cwel k'o'n tjak' cykena. \p Jatzen cyey, tzajxit t-xtalbil Kaaw Jesucristo cyibaja. \p \v 21 Timoteo nk'on jun k'olbebl cyey. Ak'analxin wuyena tuj taak'en Dios. Bix Lucio tuya Jasón bix Sosípater nchi k'on jun k'olbebl cyey. Te ntanemake. \p \v 22 Inayena, Tercio, jun tz'i'bel te Pablo, jax ma txi' nk'o'na jun k'olbebl te cyey, cuma ocslal kena. \p \v 23 Nxi' tk'o'n Gayo jun k'olbebl cyey. Tjaxin ntiiniya, bix tuj tjaxin nchi chmete ke ocslal tzalu te nimsalte tbi Dios. Jax ju'x Erasto nxi' tk'o'n jun k'olbebl cyey. Jaxin c'u'l pwak tuj ja tnom lu. Bix nk'on jxin Cuarto jun k'olbebl cyey. Jaxin jun ocslal tzalu. \p \v 24 Bix weya, nchin kanena te Dios tu'n ttzaj t-xtalbil Kaaw Jesucristo cyibaj cykilcakey. \s1 Tej tjaw tnimsa'n Pablo tbi Dios \p \v 25 Manc'biltzen, chi xe'l nk'o'na tuj tk'ab Dios. Nuk jaxin at tipemalxin tu'n cycywixa tu'ntzen cytena jiquen tuj tyol Dios, jaj ba'n tpocbal ti'j Jesucristo o txi' nk'umena cyey. Jaj tpocbal ti' Cristo e'wen ta' jatxe ootxa, pero ja'lewe yaa'n e'wentl ta'. \v 26 Ja'lewe lu nkbaja. Jxnak'tzbil ti' Cristo o cyaj tz'i'bet cyu'n kej kbalte tyol Dios. Jaj xin Dios mintii' tbajlel e kbante tu'n tbint jlu, tu'ntzen tk'umj tuj cykilca twitz tx'otx' jxnak'tzbil ti' Cristo, tu'ntzen cyniman ke xjal jtajbil Dios, jaj tu'n cyocslan ti Cristo. \v 27 O'cx jun Dios at. Iynen tilbil tibaj cykilca te junx maj. Jawxit nimset tbixin tu'n Jesucristo te junx maj. Ju'xit ttena.