\id HEB - Mam NT (Todos Santos) (mamT=mvj) -Guatemala 2000 (DBL -2013) \h HEBREOS \toc1 Jun u'j cye xjal aj Israel \toc2 Hebreos \toc3 Heb \mt1 Jun u'j cye xjal aj Israel \c 1 \s1 Ma tzaj tkba'n Dios tyol ke tu'n Tcwalxin \p \v 1 Tuj tyem ootxa Dios e k'umente cye ke kxe'chel nim maj bix ch'imac'a tten. Cyu'ntzen ke tyolelxin e tkba'xin. \v 2 Yaltzen tuj jtyem te ja'lewe, tu'n Tcwalxin o cyaj tyolenxin ke te junx maj. Bix tu'n Tcwalxin e tbincha Dios cykilca at twitz tx'otx' bix twitz cya'j. Tetzen te Tcwalxin o cyja' tk'o'nxin cykilca tuj tk'ab, bix o tz'ocxin te Taaw tibaj cykilca twitz tx'otx'. \v 3 Tisen tken k'ij tzin techla'n tii'n tzunj k'ij, ju'tzen Tcwal Dios tzin techla'n te ke tii'n jawnex tnaabl bix tipemal bix tbanel Dios. Ja tzunxin k'ilte te cykilca tuj tumel tu'n tipemal tyolxin. Ja tzunxin e cyim tu'ntzen ttxjonte kil, bix o ponxin tuj tmank'ab Dios tuj cya'j te cawel tuya Dios. \s1 Mas nim toclen tcwal Dios cywitz ke ángel \p \v 4 Attzen juun xjal cyxola ncub cybisena ti'j ka jaj tley Moisés k'o'n cye ke kxe'chel mas nintzaj twitzj te Jesús ja'lewe, cuma ejee' tsanjel Dios tuj cya'j e tzaj k'onte. Pero ja te Tcwal Dios mas jawnex twitzj cyej tsanjel Dios tuj cya'j, bix ju' tzunj mas tz'akl tyolxin. ¡Jawnexsen jun tbi toclenxin! \v 5 Ktzki'n mas jawnex Tcwal Dios twitzj cye tsanjel Dios tuj cya'j cuma nuk te Tcwal e cyja' tk'umen Dios ja yol lu: “Ja'lewe c'oquel nk'o'n tbiy te Ncwal, bix tuya jawnex taak'ena.” Ju' e tkba Dios te Tcwal jatxe nejl, yaa'n te jun ángel. Bix ju'x min e tk'umexin tuj tyolxin ti'j jun ángel ja yol lu: “Inayena Tmana, bix jay Ncwala,” tz̈i tyol Dios. \v 6 Bix juntl. Oj ttzaj tii'n Dios Tcwal twitz tx'otx' juntl maj tu'n toc te tneel cawel, cxe'l tkba'nxin: “Enterake tsanjel Dios tuj cya'j chi cwel maje twitz Tcwal Dios,” tz̈i tyol Dios. \v 7 Bix cyi'j tzunj tsanjel Dios tuj cya'j tz̈i Dios: “Tisen jun cyk'i'k c'ulel bix q'uiyel bix tisen jun tken k'ak' cjawel julen bix cwel baj, ju'tzen ke ángel nuk chi ulel ajx yec'l cyiib,” tz̈i tyol Dios. \v 8 Pero ti'tzen Tcwal Dios, tz̈i Dios te Tcwal: “Tujtzen tk'uk'bila, jay Dios, ccawela te junx maj. Jun tcawbila jaxse jun cawbil jiquen. \v 9 Bix te junx maj o tjoya jun ba'n bix o tz'el t-xoo'na jun ka'. Ju' tzunj ma scy'eta te cawel wu'n. Ju' tzunj te tey at mas tzalajebl cywitz ke ángel,” tz̈i Dios te Tcwal, tz̈i tyol Dios. \p \v 10 Bix at juntl e kbet nejl. Tuj tyol Dios nk'umente: “Tz̈i Dios te Tcwal: ‘Jay, Taaw, ja tzuna e binchante cykil twitz tx'otx' tuj tneel, bix tuya tk'aba e binne cykil twitz cya'j. \v 11 Pero ja tzunkej e tbinchay chi na'l, twitz tx'otx' tuya cya'j, pero jay, mintii' tbajlela. Cuma cykil kej e tbinchay tisen xbalen chi tiil. \v 12 Cwel buchj tx'otx' tuya cya'j tisen jun xbalen k'anak mintii' c'ajbeletl, bix il ti'j cch'ixpetel. Pero tey, jaxa te junx maj. Mlay pon baj ttyema, bix mlay ch'ixpeta,’ tz̈i Dios te Tcwal,” tz̈i tyol Dios. \v 13 Dios bajx tkba' te jun tsanjel tuj cya'j tisen e xi' tk'umenxin jun maj te Tcwalxin. Tz̈i cyjulu: “Kequey tuj nmank'aba, ojxetzen tcub nk'o'na tjak' tkena kej xjal chi'lel ti'ja bix cycy'i tu'n tcawena cyibaj,” tz̈i Dios te Tcwal, tz̈i tyol Dios. \v 14 ¡Min! Ke cye ángel nuk espírituke nchi ajben te onlte Dios. Yaa'n cawelke tisen Tcwal Dios. Jatzen Dios nxi' k'oncye te onel bix c'ojlal cyej xjal ocslal. \c 2 \s1 Mi'n tz'el kxoo'n jun co'pbil ke \p \v 1 Bueno, cuma n-el kniy' ti'j Tcwal Dios mas nintzaj, il ti'j c'oquel kocsla'n tyolxin. Ju' tzunj c'oquelxix kc'u'j ti'j jaxxix yol te co'pbil o kbi, tu'ntzen mi'n ko el tzpet ti'j. \v 2 Ja tzunj tley Moisés k'o'n cye ke kxe'chel cyu'n tsanjel Dios tuj cya'j, ilxix ti'j tu'n tbint cyu'n. Ja tzunkej min e cynima, bix e cubke tuj castiwa jaxxix toclen. \v 3 Katzen o chi cub ke kxe'chel tuj castiwa tu'n min e cybi tley Moisés, jaxse ju'x ke ja'lewe, mlay ko el libre ti'j kcastiwa tzul yaj ka ma tz'el kxoo'n jun co'pbil ke mas jawnex twitzj ley nejl. Ja Kman Jesús tneel xjal e k'umente jyol te co'pbil, bix mas yajxitl ke t-xel Jesús e cyyeec'a ke ka jax, bix kocsla'. \v 4 Jax Kman Dios e yeec'ante jax tu'n nim tipemalxin bix tu'n tbaj bint-xin bix tuya nim techlal, bix tu'n tipemal Espíritu Santo o tzaj tk'o'n ke, te teeylex juun la' alcye tk'a'xin. \s1 Oc Cristo te jun xjal, bix n-el tniy' ti'j ti tten tu'n tniy' q'uixc'aj tu'n \p \v 5 Tzultzen jun k'ij oj tul jun ac'aj cawbil twitz tx'otx'. Tuj tzunj cawbil yaa'n ke ángel chi cawel twitz tx'otx', sino ja te Tcwal Dios. \v 6 K'o'nc cyc'u'ja ti'j ti toc tuj tyol Dios. Tz̈i jun xjal te Dios cyjulu: “Nuk xjal ko'ya, pero tey nintzaj Diosa. Pero amale Diosate, ntzaj tk'o'na nimxix il ti'j ki'ja. ¿Tu'n tikentzen nna'najey ki'ja, bix tu'n tikentzen nlabtey ki'ja, ejoo'ya xjal? \v 7 Jay e kbante yaa'n nim tcawbil ke xjal cywitz ke ángel jun rato ja'lewe. Pero at jun k'ij tk'a'y jun tajwalel xjal tu'n tcawen, bix tibaj cykilj e tbinchay. \v 8 Cykil cyjel tjak' tcawbil tu'na. ¡Axsen tbanel jun tumel tu'na!” tz̈i jun xjal te Dios, tz̈i tyol Dios. \p Ju'tzen n-e'la kniy' ti'j la' alcye jun k'ij Dios ctzaal k'onte cykil, cyuyax ke ángel, tuj tk'ab jun xjal. ¿Pero opa kil jlu? Mina'x. \v 9 Pero te Jesús o kil jun xjal o tz'oc ttzyu'n tu'n tbint alcyej nbyan tuj tyol Dios oc pjel. Tej tcubxin twitz tx'otx', ocxin menos ch'in cywitz ke ángel. Ocxin te xjal tu'n tcub tenxin kuya, tu'ntzen tcyimxin te t-xel cykilca xjal, tu'ntzen cyiik'ente xjal t-xtalbil Dios. Pero ya o jaw tnimsa'n Dios ja Jesús mas tbanel bix mas nintzaj, cuma o tziy'x q'uixc'aj tuj cyamecy tu'nxin. \p \v 10 Entonces, tej tcyim Jesús, ja tzunja e baj tninc'u'n Dios. Cykil e bint tu'n Dios, bix cykilca te te Dios. Bix taj Dios cykilca ke tcwal tu'n cypon jaa' ta'xin. Ju'tzen jun tumel e tkba Dios tu'n ttzket-xix tu'n Jesús tuj q'uixc'aj, cuma ja Jesús tu'n tcub nejl cywitz xjal jaa' ta' Dios, bix te k'ilx cye xjal tuya Dios. \v 11 Ke, o ko jaw tii'nxin tuj tz'il tu'ntzen sakxix ko' twitz Dios, ejoo'tzen tcwal Dios. Bix Tcwal Dios ja Jesús, o txjonte ke tu'n kajben te Dios. Ju'x te Jesús bix ejoo', junx Kman tuyaxin. Ju' tzunj te Tcwal Dios min ch'ixewxin tu'n tkbante hermano ko' tuyaxin. \v 12 Tuj tyol Dios tzin tkba'n Tcwal Dios ka ejoo' termano. C'oquel cyc'u'ja ti'j tz̈i Tcwal Dios te Dios cyjulu: “Chin yolela ti'ja cyuya ke wermaniya tu'n tel cyniy' ti'ja al cyey. Bix chin nimela twitza cyxol ke wermaniya tuj tjay,” tz̈i Tcwal Dios te Dios, tz̈i tyol Dios. \v 13 Bix juntl tumel. Tz̈i Tcwal Dios cyjulu: “Ju'x weya n-oc ke nc'u'ja ti' Dios,” tz̈i tyol Dios. Ju'tzen tumel junx Tcwal Dios cyuya xjal. Bix tuj tyol Dios tz̈i Tcwal Dios cyjulu: “Lu kena ntiina cyuya ke tcwal Dios e tzaj tk'o'n Dios we.” \v 14 Ke tcwal jun xjal jax ttz̈q'uel bix tchu'l cyuya cabtl titz'en. Jaxse ju'x te Jesús oc te xjal tu'ntzen telxin junx cyuya xjal, bix tu'n tbint tu'n tcyimxin tisen ke xjal nchi cyim, bix tu'ntzen tjaw itz'jxin tuj cyamecy, tu'n tel tii'nxin tipemal taaw cyamecy. Ju'tzen e tcamaxin tibaj taaw il. \v 15 Ju'tzen e tbinchaxin tu'ntzen cytzokpaj xjal ti'j ttz̈i cyamecy cyi'j, cuma tu'ntzen ttz̈i cyamecy cyi'j ete'cx tjak' tcawbil taaw il. \p \v 16 At juntl tumel tiken il ti'j oc Tcwal Dios te xjal. Nuket ju' tajxin tu'n tonenxin cye ángel, ju'tle il ti'j tu'n tocxin te ángel. Pero ju' e labte texin te onlte cye xjal. Ju' tzunj oquexin te xjal, bix te tiy'jil ootxa kchman Abraham. \v 17 Ilxix ti'j tu'n ocxin junx kuya, ejoo' termanoxin, tu'ntzen tbint tu'n tponxin twitz Dios te yolel ki'j. O ponxin twitz Dios tu'ntzen tocxin te nintzaj kpala jiquenxix bix n-oc k'ak'en tc'u'jxin ki'j, bix tu'ntzen tchjet chojbil kil tu'nxin. \v 18 Otzen tziy'x q'uixc'aj tu'nxin, bix ocxin tuj niy'bebl tu'n taaw il, pero min e tkeyxin. Ju' tzunj jaxin onlte ke oj koc tuj niy'bebl. \c 3 \s1 Jawnex te Jesús twitz Moisés \p \v 1 Ju' tzunj, key hermano sakxix twitz Dios bix scy'o'nkey tu'n Dios tu'n cyajbena te te t-xjal, cybisenx ti'j Jesús, Scy'o'n tu'n Dios, cuma tuj kocslabl ja Jesús sma'n tu'n Dios te onel ke bix cuma jaxin te nintzaj kpala te yolel ki'j twitz Dios. \v 2 Cybisenx ti'j Jesús ja jun xjal ba'n tu'n toc ke kc'u'j ti'jxin. E tbixin te junx maj cykilj e tkba Dios, tisen te Moisés e tbi cykilca tyol Dios tej tak'ananxin cyxol t-xjal Dios te ootxa. \v 3 At juun cyxola ncub cybisena ka ja Moisés mas nintzaj twitzj Jesús bix ju'x mas il ti'j tley Moisés twitzj tyol Jesús. Pero yaa'n ju'wa. Ja te Jesús mas nintzajxin twitz Moisés, tisen jun binchal jaa' mas nintzaj twitz jaa'. \v 4 Jaca juun jaa' cbinel tu'n juun xjal. Pero te Dios jaxin binchalte te cykilca at. \v 5 Jatzen te Moisés e tbi texin te junx maj cykil tyol Dios tuj taak'enxin te yolel ti'j ti cbinel tu'n Dios mas yaj, pero nuk jun ak'analxin tuj tja Dios cyibaj t-xjal Dios. \v 6 Yaltzen tej Scy'o'n tu'n Dios, ju'xa e tbi texin te junx maj cykil tyol Dios, pero yaa'n tisen jun ak'analxin, sino Tcwal Dios texin, Taaw tibaj cykil t-xjal Dios, bix ktzki'n jun taaw mas nintzaj twitz jun ak'anal. Yaltzen ke, ejoo' t-xjal Dios ka k'i'nxix ku'n tu'ntzen kcaman alcyej nko ayon ti'j. \s1 Ntzaj tk'o'n Dios ajlabl cye ke ocslal \p \v 7 Wajtzen txi' nk'umena cyey jun tumel ti'j tu'n tiy'x cyu'na tu'n cyxi' lpey ti' Jesús hasta ojxe tjapan baj cychunk'lala. Ka minx cypay, ka cab cyc'u'ja cyxi'y, ju' pjel cyey tisen e baj cye kxe'chel. Cyna'ntztzen ti toc tu'n Espíritu Santo tuj tyol Dios. Tz̈i cyjulu: “Tz̈i Dios cye xjal judío: ‘Ja'lewe, ka ma cybiy titzen tzin nkba'na, \v 8 mi'n tz'el cyiiq'uena, tisen kej cyiy'jila el cyiiq'uen j-e nkba'ya tej cybet tuj jun najbil tzkij tx'otx', bix ju'tzen oc tenke iylelte weya. \v 9 Jatztzen e n-oqueya tuj niy'bebl cyu'n ke cyxe'chela ka tu'n ttzaj nk'oja cyi'j, amale tet cya'wnak jnabk'i toclen cycye'yen cykilcaj ba'n e wak'a cye. \v 10 Tu'n tzunj cyniy'bebl wi'ja, e tzaj nk'oja cyi'j, bix e xi' nkba'n cye: Tuj cyanema nuk cyajx cyey nchi bet-xa tzpetpajninkey. Bix cycy'ixa tu'n tbint cyu'na tu'n cybeta tuj nbe'ya, ntz̈i cye cyxe'chela. \v 11 Ju'tzen e tzaa' nk'oja cyi'j, bix jaxxix e nkbaya cyexin mlayx chi oc tuj lugar te ajlabl tuj tx'otx' te Canaán at tu'n t-xi' nk'o'na cyexin,’ tz̈i Dios cye aj Israel,” tz̈i Espíritu Santo tuj tyol Dios. \p \v 12 Ju' tzunj, key hermano, ka n-el kxoo'n tyol jxjal jatzen mero Dios i'tz, tu'n tzunj ja lu n-el kpa'n kiib ti' Dios. K'o'nc cyc'u'ja ti'j ti e baj cye ke kxe'chel ootxa tej tel cyiin cyiib ti' tyol Kman Dios. Ju' tzunj cyc'ojlam cyiiba mi'n tz'el cypa'n cyiiba ti' Dios i'tz, bix mi'n baj cyc'u'ja ti' tyol, bix mi'n cyaj cyk'o'na cybey tuya Dios. \v 13 Nuk o'cx cynimsam cyc'u'ja cyxola jaca k'ij looj lux tyem at ja'lewe, tu'n min-al jun cyey cub tzpet tnaabl tu'n il. \v 14 Ka k'i'nxix ku'n ojxe kcyim tisenj tej kocslan tuj tneel, attzen mojbabl kiib tuya Jesús, Jscy'o'n tu'n Dios. \v 15 Cyna'ntztzen ti toc tu'n tyol Dios: “Ja'lewe, ka ma cybiy titzen ntkba'n Dios, mi'n cycyiwsay cyanema, tisen e baj cyej xjal el cyxoo'n tyol Dios,” tz̈i tyol Dios. \v 16 ¿Altzen cyej xjal el xoo'nte tyol Dios, amale otket cybi? Cykilca kej xjal etz tii'n Moisés tuj tx'otx' te Egipto, ejee'tzen kxe'chel. \v 17 ¿Bix aluyatzen e k'ojle Dios cya'wnak jnabk'i? Cyuya tzunj aj Israel min e cybi, bix cuma min e cybi, ejee' tzunja e cyim tuj najbil tzkij tx'otx'. \v 18 ¿Bix aluyatzen e tkba' Dios jaxxix tyol tu'n mi'n chi ocx tuj jun lugar te ajlabl otk tak' Dios te cynajbil? Cyuya tzun kej xjal min e cybi tyol Dios. \v 19 Tz'elc'atzen kniy' ti'j min ocxke tuj tx'otx' te Canaán tuya Dios tu'n min e cyocsla tyol Dios. \p Ju'tzen min ocx ke kxe'chel tuj ajlabl, bix ju'tzen ke, mi'n ko ocx tuj jun ajlabl tzin tk'o'n Dios ka nbaj kc'u'j ti' tyol Dios. \c 4 \p \v 1 Tisen nejl, ju'x ja'lewe, lux tyol Dios tcyajsen kuyawe tu'n kocx tuj ajlabl tuyaxin. Ju' tzunj c'oquelxix kc'u'j ti'j tu'ntzen mi nuket jun kxol cyaj tu'n mi'n tz'ocx tuj ja ajlabla. \v 2 Ke, o tz'oc kbi'n tyol Dios te co'pl ke, tisen ke kxe'chel ootxa oc cybi'n tyol Dios. Pero min ajben cye, cuma nuk oc cybi'n bix min e cyocsla. Nuket e cyocsla, ajbentzenle cye. \v 3 Pero ejoo'tzen o kocsla jyol te co'pbil, ejoo' tzunja ko oquex tuj jun ajlabl tuya Dios, cuma jax at jun ajlabl ke la' alcye jun k'ij. Ja tzunj ajlabl nbyan tuj tyol Dios tej ttz̈i Dios cyjulu: “E tzaj nk'oja cyi'j xjal min e cybi nyol, bix e xi' nkba'n cye jaxxix tu'n mi'n chi oc tuj ajlabl wuyena,” tz̈i Dios. Ja tzunj yol lu nyeec'ante ya at jun ajlabl te Dios nejl bi'x e baj bint jatxe te tbaj bint twitz tx'otx'. \v 4 Ti'j tej tajlan Dios, tzin tkba'n tuj tyol Dios cyjulu: “E ke tc'u'j Dios bix ajlanxin te twuukan k'ij tbinlen cykilca taak'enxin,” tz̈i tyol Dios. \v 5 Bix cyi'j xjal min cyocsla tu'n cypon tuj ajlabl tuya Dios, tzin tkba'n tuj tyol Dios cyjulu: “Mi'n chi octz ajlal wuyena kej xjal n-el cyiiq'uen,” tz̈i Dios tuj tyol. \p \v 6 Entonces e bint tu'n Dios tu'n cypon xjal tuj ajlabl tuyaxin. Pero tuj tneel kej oc ebinte tej ttxconte Dios cyi'j tu'n cypon, min e ponke tu'n tel-len cyxoo'n tyolxin. Ju' tzunj at-x tu'n cypon xjal tuj ajlabl lu, bix at tumel kuya lux Dios ntxcon ki'j tu'n kpon tuyaxin. \v 7 N-el kniy' ti'j lux ba'n kocx tuj ajlabl tuya Dios, cuma tz̈i tyol Dios tu'n kpon ja'lewe. Jyol ja'lewe e tkba Dios tu'n David, e tk'umexin nim jnabk'i mas yaj twitzj tneel maj e tzaj tk'o'nxin jun k'ij tu'n cypon xjal tuyaxin. E tkba David tu'n Dios ja yol lu ya ma kba'j: “Ja'lewe, ka cybi'y jtzin tkba'n Dios, mi'n tz'el cyiiq'uena tyolxin,” tz̈i David. \v 8 Ju' tzunj mi'n cub cybisena ka jaj tx'otx' te Canaán ajlabl e tkba Dios tu'n cypon tuj. Canaán nuk jun techel ti tten tu'n kpon tuj juntl ajlabl. Nukettzen ja Canaán manc'bil najbil te ajlabl, minttzenle e tkba Dios mas yaj ti'j jun k'ij tu'n cypon xjal tuj ajlabl tuyaxin. \v 9 Ti'j tzunj yol lu q'uelele kniy' ti'j yaa'n Canaán jaj ajlabl e tkba Dios, sino at juntl ajlabl mas jawnex tu'n kocx tuj. \v 10 Alcyej ocslal oj tcyim c'oquex tuj ajlabl bix cwe'bel taak'en, tisenj te Dios ajlan tej tbaj bint taak'en. \v 11 Ju' tzunj ilxix ti'j tu'n toc kc'u'j ti'j tu'n kpon tuj ajlabl tuya Dios, bix mi'n txi' kii'n cynaabl kej xjal el cyxoo'n tyol Dios bix min ocke tuya Dios. \p \v 12 Pero mi'ntzen cub cybisena ka ba'nj nbint cyu'na nuk tuya cytziy pero yaa'n ju' tuj cyanema, bix mi'n cub cybisena ba'n tu'n tcub cyewena ti niy' tuj cyc'u'ja tuj twitz Dios. Mlay tz'oc cyya'na Dios. Te tyol Dios i'tzxixte bix at tipemal. Tisen jun machet ca'ba ttzii' bix binne ttzii' ba'n tocx tuj kxumlal, ju'tzen elpenina jtyol Dios ba'n tocx tuj kanem. C'oquex te cye'yel cykil niy' tuj kc'u'j, ka ba'n bix ka ka'. Jniy' tuj kc'u'j ẍbi'k tuj twitz Dios. \v 13 Min-al jun ba'n tcub ewen twitz Dios. Cykilca chic'aj tuj twitz Dios. Bix twitz Dios kk'a' jun kumel ti xbaj kbinche bix ti xbaj kbisen. \s1 Ja Jesús nintzaj kpala \p \v 14 At juntl tumel. O pon Jesús, Tcwal Dios, tuj cya'j twitz Dios. Bix ja Jesús jatzen nintzaj kpalaj. Ojtzen kpon twitz Dios te kanel, attzen Tcwal Dios te kuya te onl ke. Jatzen kpala jnintzaj te junx maj. Jatzen yolel ki'j twitz Dios. Ju' tzunj, mi'n cyaj kcolen ja Jesús, bix mi'n cyaj kcolen kocslabl. \v 15 Jatzen yolel ki'j twitz Dios, bix at jun tk'ak'bil tc'u'jxin ki'j, cuma n-el tniy'xin ti'j ti tten j-oj nko oc tuj niy'bebl tu'n il, cuma tej tten texin twitz tx'otx' tuya t-xumlal, iy' texin twitz cykil niy'bebl tu'n il, pero min e cub tz'akxin tuj il. \v 16 Ju' tzunj, tu'nxix cykil kc'u'j ko lk'ex twitz Dios jaa' ncawena, tu'ntzen kiik'ente t-xtalbil Dios, bix tu'ntzen ktzaj tonenxin oj kniy'bet tu'n il. \c 5 \p \v 1 ¿Altzen ba'n tajben te jun nintzaj pala? Tu'ntzen tajben te nintzaj pala, il ti'j jun xjal, tu'ntzen toc yolel cyi' xjal twitz Dios, bix tu'n t-xi' cyk'o'n cyoybil xjal te Dios, bix tu'n t-xi' cyk'o'n chojbil cyil xjal te Dios. \v 2 Ti' tzunj xjal pala jax tzin tna'n bix at tpasensya oj at cytzpetpajlenel xjal bix oj nchi cub tz'ak xjal tuj il, cuma jax xsunxin n-el tniy' ti'j ti tten tu'n mintii' tipen twitz il, cuma xjalxin. \v 3 Oj t-xi' toyenxin chojbil il twitz Dios, ti'j texin til junx tuyaj cye xjal nxi' toyenxin, cuma xjalxxin. \p \v 4 Bix juntl. Tu'ntzen tajben te jawnex pala, yaa'n nuk o'cx jun xjal, sino ju'x il ti'j jun xjal o scy'et tu'n Dios. Min-al jun ba'n toc tk'on tiib te nintzaj pala tu'nx, sino ja te Dios nk'umente al c'oquelte nintzaj pala, tisenj e tk'umexin ja Aarón te nintzaj pala cyxol aj Israel jatxe ootxa. \p \v 5 Yaltzen tej Scy'o'n tu'n Dios, jatzen xjalja o tz'oc te tneel pala, cuma min oc tk'on tiib te nintzaj pala, sino ja te Dios e k'onte taak'en tuj tk'ab te pala. Ja lu tzin yec'j tu'n tyol Dios. Cycye'yenc ti toc tu'n Dios te Tcwal: “‘Jay ncwala. Ja'lewe ma txi' nk'o'na tey te nintzaja,’ tz̈i Dios te Tcwal,” tz̈i tyol Dios. \v 6 Bix at mastl tumel tuj tyol Dios ootxa te k'umbilte yaa'n Tcwal Dios e scy'onte taak'en te pala. Tz̈i Dios te Tcwal cyjulu: “‘Ja tzuna ma scy'et wu'n te pala te junx maj, bix mas jawnexa tisexj te Melquisedec,’ tz̈i Dios te Tcwal,” tz̈i tyol Dios. \p \v 7 Bix jatzen Jesús najben te nintzaj kpala cuma ocxin te xjal bix iy'x pena tu'nxin tisen ejoo'. Tejtzen tten Jscy'o'n tu'n Dios tzalu twitz tx'otx', tetzen jun koniyan te ch'itk tcyimxin bix ak'xin na'l Dios bix e xi' ts̈i'nxin te Dios tu'n tak' ti' tanemxin, tu'ntzen tclet-xin tu'n Dios tuj cyamecy. Bix e tbi Dios, cuma otk tnimanxin tyol Dios junx maj. Pero min e tcol Dios jaxin tu'n min e cubxin, sino nuk tipemalxin e xi' tk'o'n Dios tu'n iy'x tu'nxin tuj cyamecy tu'n kil. \v 8 Amale Tcwal Dioset-xin, il ti'j tu'n iy'x q'uixc'aj tu'nxin, tu'n tyeec'antexin ti tten tu'n tnimantexin tyol Dios tuj q'uixc'aj. \v 9 Tejtzen tbaj bint jlu tu'nxin, bix ju'x e tyeec'axin jaxin tz'aklxix, bixsen ocxin te Clol xjal, tu'ntzen tclontexin kej xjal nchi ocslante texin ti'j cycastiwa te junx maj. \v 10 Bix oc tch'iquen Dios jaxin te nintzaj palaxin, tetzen yolelxin ki'j twitz Dios, tisen tzunj xin nintzaj pala Melquisedec e ten nejl twitz Aarón jatxe ootxa. \s1 Kej xjal n-el cyiiq'uen tyol Dios, chi xe'l tuj castiwa te junx maj \p \v 11 Key hermano, at nimc'atl waja txi' nkba'n cyey, pero cyiw ch'in tu'n tel cyni'ya ti'j, cuma cht'ol key tu'n toc cyxnak'tza'na. \v 12 ¡Bix kaape ootxa chi oca ocslal! Nimxe jnabk'i cyoclena. ¿Tu'n tikentzen mix n-e'la cyni'ya ti'j tyol Dios? ¿Ti nbaj cyey ti'j min tz'el cyni'ya ti'j? Lastim key mlay chi oca te xnak'tzal tyol Dios tu'n min tz'el cyni'ya ti'j, sino ilne ti'j tu'n cyxnak'tzetla juntl maj tuj tneel xnak'tzbil te cyocslabla. Cyey tisen jun nee'key tzinx ch'u'n mina'n tak' waa'l. \v 13 Jcyey cyten tuj cyocslabla nuk tisen jun nee' tzinx ch'u'n, bix min chi xcyey ti'j tu'n tbint tej mas jawnex tuj cyocslabla. \v 14 Yaltzen te waabj, nuk ejee' kej ma xjal nxi' waa'nte, yaa'n ke nee'. Ju'tzen japenina tyol Dios mas cyiw. Kej ocslal nchi xnak'tzan ti'j t-xnak'tzbil Dios mas cyiw tuj cyocslabl, ejee' tisenj jun xjal ya ma xjaltl bix nwaa'ntl, yaa'n nuk tch'u' nxi'. Ju'tzen chi tzketel ti'j ti japenina tyol Dios, bix ti tten ttxo'lan alcye ba'n bix alcye ka'. Pero cyey, nuk cytenxa ajnintz cynaabla ti' tyol Dios, bix jatzen ka'ja cuma ba'n tu'n cyex jilpaja ti'j. \c 6 \p \v 1 Ju' tzunj kiy'xxix tu'n tbint ku'n tu'ntzen tel kniy' ti'j cykil tyol Dios, tu'ntzen koc te tz'aklxix. Mi'n nuk ko oc ten ti'j tneel xnak'tzbil s-oc kxnak'tza'n tej xko ocslan, nuk jax nxi' kmeltz'u'n. Nuk tu'n cykil tyol Dios ko pomela tu'ntzen ttzket knaabl. Jtneel xnak'tzbil s-oc kbi'n tej xko ocslan, ejee' tzunj lu. Il ti'j q'uelel kxoo'n jniy' tik'ch nbint ku'n nxi' k'onte ke tuj cyamecy te junx maj. Bix tu'n toc ke kc'u'j ti' Dios ko cletel tu'n. \v 2 Bix il ti'j ko yeec'al jun techel bautismo cye niy'tl xjal ka ma ko oc tuya Jesús. Bix xnak'tzbil tu'n tcub kk'o'n kk'ab tibaj jun ac'aj ocslal te techel otktzen tiik' Espíritu Santo. Bix xnak'tzbil at jun k'ij ko jawetz itz'j tuya ac'aj kxumlal tuj cyamecy juntl maj. Bix ka min xi' kocsla'n colbil ke ko oqueltzen tuj cye'ybil tu'n Dios bix ko pontzen tuj q'uixc'aj te mintii' tbajlel twi'. Ejee' tzunj lu tneel xnak'tzbil nxi'x kmeltz'u'n. \v 3 Tu'ntzen ttzket knaabl, bix tu'n mi'n ko ex jilpaj tuj kocslabl, il ti'j kk'a'c kc'u'j ti' mastl, ka ma tak' Dios. \p \v 4 Nxi' nkba'n ka ma tak' Dios cuma kape at juun min ma tak' Dios tu'n tiik'ente jaj mastl tu'n ttzket, cuma ya ma cyaj cyk'o'n cyocslabl. Cyk'o'nc cyc'u'ja ti'j tu'n mi'n tz'el cyiiq'uena cyocslabla, cuma kej xjal o tz'el cyniy' ti'j jun jaxxix yol ti'j co'pbil cye, bix e cyiik' jun cychunk'lal mintii' tbajlel, bix e cyiik' Espíritu Santo, \v 5 bix e cub cytz̈iy'be'n tbanel tyol Dios, bix e cyiik' tipemal Dios tu'n tbint nim techlal cyu'n, \v 6 katzen ma tz'el cyiiq'uen Tcwal Dios, bix ka ma chi aj meltz'aj tuj cyreligión te ootxa, ya mlay tak' Dios tu'n cyaj meltz'aj juntl maj. Katzen nchi k'umen cywitz xjal ka ya o tz'el cyiiq'uen Tcwal Dios, ju'xsen japenina tisen njaw cyk'o'n Jesús twitz cruz juntl maj, bix nchi xmucchan ti'jxin cyisen kej e cub byonte Jesús e xmucchanke. \p \v 7 Ti'j tzunj yol ma txi' nk'umena cyey cyjel nkba'na jun techel. Cyanem xjal tisen jun tx'otx'. Jtyol Dios n-ocx tuj cyanem tisen jun jbal ncub twitz tx'otx'. Katzen ma tak' tx'otx' jun ba'n awal te cyej xjal nchi ak'anan twitz tx'otx', jatzen jun t-xtalbil Dios. Ju'tzen japenina awal tisen tzunkej xjal oj cyiik'ente jyol te co'pbil bix chi tzketel. \v 8 Katzen ma tak' tx'otx' nuk ch'i'xc'a, ju'tzen japenina tisen tzunj kej xjal oj tel cyiiq'uen yol te co'pbil. Tisentzen ch'i'x nuk cwel patet, ju'x xsunkej xjal n-el cyiiq'uen tyol Dios il ti'j chi cyjel tjak' tcawbil Dios, bix sbu'ntltzenke tu'n Dios. \s1 Mlay ko yucch ka ma tz'oc ke kc'u'j ti' Cristo \p \v 9 Jatzen cyey hermano, ma txi' nkba'na cyey tu'n mi'n txi' cybi'na cyyol kej nchi xmoxa tu'n tcyaj cyk'o'na cyocslabla ti' Jesús. Pero min tzin nkba'na ma cyaj cyk'o'na. Ntzki'nwe nchi binchana jba'n nbint cyu'nj xjal ocslal. \v 10 Bix ttzki'n Dios. Bix ba'nxix te Dios. Mlay tz'el tuj tc'u'jxin cykilj ba'n o cybinchay bix jun tk'ak'bil cyc'u'ja cyi'j kej cyermaney. Bix ncye'yen Dios o chi onena cyi'ke cyuyey tu'n cyitz'j, bix chi onenxa ju'xa. \v 11 Pero tisenx sey'key tuj tk'ak'bil cyc'u'ja cyi'j cyermaney, ju'xsen waja sey'key tu'n tel cyni'ya ti'j jaca juun cyey jawnen chi jawela tuj mas jawnex xnak'tzbil, tu'n cytzketa, ojxe cycyima, tu'ntzen cycamana ti'j entera cycotza tzin cyyo'na. \v 12 Cyk'o'ncja cht'olkey. Cyii'nxa ti e baj cye kej o chi caman ti'j cycotz e tkba Dios. Cye e camanke ti'j nuk tu'n oc ke cyc'u'j ti' Dios bix tu'n minx e baj cygana. Bix ju'x ke, min tz'oc ke kc'u'j nuket mintii' il ti'j, cuma ctzketel tu'n Dios cykil tyol. \v 13 Cyii'nx tisen te Abraham. Oc ke texin tc'u'j ti' tyol Dios e cyaj tk'o'n Dios tuyaxin. Min e baj tc'u'jxin, cuma tuya jun jurament mintii' tu'n tcub tch'ixbe'n tyol e cyaj tk'o'n Dios tyol tuya Abraham. E cyaj tk'o'n Dios tyol tuya jun jurament ti' tex tbi, bix mintii'tl biybaj mas jawnex twitz te Dios tu'n tajben te jun “tzkinn Dios jurament.” \v 14 E tkba Dios te Abraham cyjulu: “Jax wu'na cxe'l nk'o'na nim xtalbil tibaja bix nk'a'ya nim tchmana,” tz̈i Dios. \v 15 Bix oc ke tc'u'j Abraham ti' tyol Dios bix e tyo tuya chew' tnaabl, bix ju'tzen e tcamanaxin alcyej otk tkba Dios texin. \p \v 16 Ojtzen taj jun xjal tu'n tcyaj tyol mas jaxxix cywitz juntl xjal tu'n tcub cyi'j, nxi' tk'o'n tipemal tyol tu'n tocx tipen ti' tipemal juntl xjal mas nintzaj twitzxin. Tisetzen tkba'n jun xjal, “Jaxxixwe wu'n, tzkinn Dios jurament,” ya otktzen cyaj tyol tuj tzinen ju'wa, bix mintzentii' ba'n cycub ten txololol tu'n. \v 17 Yaltzen te Dios, min-al juntl xjal mas nintzaj twitzxin tu'n tocx tk'o'n tipemal tyolxin. Cycye'yenc tej tcyaj tk'o'n Dios tyol te Abraham, tu'n t-xi' tk'o'n mas tipemal tyolxin tu'n tcyaj mas jaxxix tyolxin, nuk o'cx tu'n Dios e tzaj tipemal tyol te Abraham. “Jaxwe wu'n” tz̈i Dios te Abraham. Ti'j tzunj jurament lu e cyaj tuj tzinen ja Dios mlay tch'ixbe tyol te kxe'chel Abraham cyuya ke tchman. Il ti'j tu'n tbint tu'nxin. Bix tej tcyaj tk'o'n Dios tuya Abraham ja yol ti'j xtalbil, jax yol te ke ja'lewe. \p \v 18 Ju'tzen n-el kniy' ti'j te tyol Dios o cyaj tk'o'n ke tu'n tk'onte xtalbil kibaj, jax. Tneel e cyaj tyolxin, bix n-el kniy' ti'j mlay ẍtak'en Dios. Tcab, e xi' tk'o'nxin tipemal ti' tyolxin tuya jun jawnex jurament. Nuktzen kyo' ti'j t-xtalbilxin o cyaj tk'o'nxin ke, ejoo' ma ko clet tuj il. \v 19 Bix tej kyo' jatzen jun kchunk'lal tuya Dios te junx maj. Bix jatzen Jesús o binchante jaxxix tej kyo', cuma ya o ponxin nejl kwitz tuya Dios. Jatzen mojbalecte ke tuya Dios. Jatzen e jkonte jun be kwitz tu'n kocx twitz Dios. At jun tumel. Cytzki'na tuj nintzaj tja Dios cyxol judío at jun nintzaj xbalen tcub maksbil ttzi'j cwart xjanxsen jaa' e ten Dios, tu'n mi'n chi ocx xjal twitz Dios. Pero tejtzen tcyim Jesús, e cub t-xiten Dios jnintzaj xbalen. Jatzen jun techel ya ba'n kocx twitz Dios, yaa'ntzen tisen nejl. Ya ja'lewe mintzentii' maksbil kwitz tcub tu'n Dios tu'n mi'n ko ocx. \v 20 Cytzki'na tuj cyreligión judío te ootxa, nuk ja nintzaj pala cyxol judío oc tuj xjan cwart tujxe xbalen jaa' e ten Dios, bix nuk jun maj jaca jnabk'i. Pero tejtzen tcub rotj jxbalen tcub maksbil cywitz xjal, bixsen e pon baj twi' tu'n tocxtl tzunj nintzaj pala twitz Dios te yolel ki'j, cuma ya jatzen Jesús o pon twitz Dios tuj cya'j te yolel ki'j te junx maj. Ja tzunxin o tz'oc te kpala te junx maj, bix jaxin o jkonte be kwitz tu'n kocx twitz Dios. Jawnex bix te junx maj toclen Jesús te jawnex pala ja'lewe, tisex te Melquisedec jun nintzaj bix te junx maj pala jatxe ootxa. \c 7 \s1 Cristo bix Melquisedec \p \v 1 Jax e ten Melquisedec jun jawnex bix te junx maj pala jatxe ootxa. Bix jaxin jun techlal ti' Jesús te pala ja'lewe. Jatxe ootxa jxin Melquisedec jaxse jun xinj nintzaj cawel tuj tnom te Salem, bix palaxin twitz Dios. Bix at jun e baj. Tejtzen tul meltz'aj Abraham cyuya ke t-ak'analxin tej otk xcye Abraham tibaj jun cloj alak' cawel, bix e xi' Melquisedec te clulte Abraham tuj be. Tejtzen cymojbante cyiibxin tuya Abraham, bix e tcy'iwla Melquisedec ja Abraham. \v 2 Bix e xi' tk'o'n Abraham te tcotz Melquisedec jun tlajan pa' ti'j tik'ch otk tz'el tii'nxin tuj cyk'ab alak' tuj k'oj. \p Yaltzen te Melquisedec tbi, jatzen japeninaj “jiquenxix.” Bix at juntl tbixin, “cawel te ttxubtxjal.” \p \v 3 Bix ju'x e ten Melquisedec jun pala te junx maj mintii' t-xee' titz'jlenxin bix mintii' t-xee' tcyimlenxin, cuma mintey' tumel alcye tmanxin bix alcye ttxuxin, cuma mintii' tzin tkba'n tyol Dios cyi'jxin. Bix mintii' tzin tk'umen tyol Dios tej titz'j Melquisedec bix tej tcyimxin. Ju' tzunj ja tzunxin jun techlal te Jesús, Tcwal Dios, cuma ja Tcwal Dios kpala te ja'lewe te junx maj mintii' tbajlel. \p \v 4 Yaltzen cyey, at juun ncuble cybisena ejee' pala cyxol tiy'jil Abraham mas jawnex twitz Jesús, kpala te ja'lewe. Pero yaa'n ju'wa. Cycye'yenctzen nimxsen t-xi'len Melquisedec, ja techlal te Jesús. Hasta ja kiy'jil Abraham e xi' k'onte toybil te Melquisedec, bix n-el kniy' ti'j jaj nk'inte jun toybil juntl mas jawnex twitzj nxi' k'onte. \v 5 Yaltzen cye xjal judío, ke pala cyxol ejee'j tiy'jil Leví, ke tchman Abraham. Bix tu'nj tley Moisés at cyoclen kej pala tiy'jil Leví tu'n tel cyii'n tlajan pa' cyoybil cye kej niy'tl xjal judío. Amale cyiy'jilalexit cyiib, ja ley e k'umente tu'n cykanen. \v 6 Pero jatzen te Melquisedec, amale yaa'nt tiy'jil Leví, bix e tiik' jun toybil Abraham, tij tchman Leví. Jaj lu nyeec'an at tajwalel Melquisedec tu'n toc te pala bix tu'n tk'inte toybil jun xjal tec'ax tley Moisés. \p Bix yaa'n nuk e tiik' Melquisedec toybil Abraham, bix tuyax e tcy'iwlaxin ja Abraham, amale jat Abraham nimxsen il ti'j tu'n tcyaj tk'o'n Dios tyol tuyaxin. \v 7 Ja lu nyeec'an mas jawnex Melquisedec twitz Abraham, cuma jax jaj ncy'iwlante tibaj juntl mas jawnex twitzj ncy'iwlet. \p \v 8 Bix at juntl tumel tzin tyeec'an mas jawnex Melquisedec cywitz kej pala tiy'jil Leví. Ke pala tiy'jil Leví nchi cyimke, cuma xjalke. Yaltzen te Melquisedec, mintii' tumel tcyimlen. Ja jun pala te junx maj. Bix jax jun pala mintii' t-xee' tbajlel mas jawnex twitz kej pala nchi cyim. \p Ju'tzen ja Melquisedec jun pala mas jawnex, bix jaxsen n-echlan ti' kpala Jesús te ja'lewe. \v 9 Yaa'n te Leví bix ke tcwal oc te pala mas jawnex twitz Melquisedec. Amale e cyiik'et-xin cyoybil xjal, jax jaan ke cyexin e cyak' cyoybil te Melquisedec. Yaa'na ejee'xin e xi' k'onte, cuma mitkna'x cyitz'jxin, sino tu'n Abraham, \v 10 cuma tej t-xi' tk'o'n Abraham toybil te Melquisedec, icxa jaxin e yolen cyi'j cykilca tchman, cuma jaxin tiy'jil cykilca kxe'chel. \p \v 11 Yaltzen cye pala tiy'jil Leví cyxol judío, ajbenke te tloc' tley Moisés. ¿Pero ajbenpake te k'ol cyipemal xjal tu'n cyoc xjal tz'aklxix? Min. Cyexin cyaak'en nuk te kanlte xtalbil cyibaj xjal tuya chojbil cyil. Nuket e bint cyu'n tu'n cyoc xjal tz'aklxix bix tu'n cyco'pj xjal tuj cyil, mintetletii' il ti'j ttzaj jun wikxitl pala tisen Melquisedec, jatzen Jesús, junxitl pala yaa'n t-xe'chel Aarón, jnintzaj tneel pala cyxol pala tiy'jil Leví. \v 12 Ktzki'n ka o pon baj cyaak'en pala te Leví, jax ju'x il ti'j o pon baj tley Moisés. Te ke ja'lewe, at jun wikxitl pala. \v 13-14 Ktzki'n tuj tley Moisés, il ti'j nuk ejeeylex ke tiy'jil Leví oc te pala. Pero te Kman Jesús, yaa'n tiy'jil Leví, cuma jatz itz'ja cyxol xjal te Judá, bix at tumel min-al jun xjal tiy'jil Judá e jaw k'onte chojbil cyil xjal twi' altar tuj tja Dios. Tuj tley Moisés min-al jun xjal tiy'jil Judá oc taak'en te pala. Ju' tzunj tzinen ta' o ch'ixpet ley, cuma te Jesús yaa'n jun pala tisen Aarón. \v 15 Bix juntl. Mas tzinen ta' at jun ac'aj ley te ke ja'lewe, cuma o tz'oc jun wikxitl pala tisen Melquisedec. Tuj tyol Dios min nbyan at tulel jun pala tisen Aarón. Te tzin tkba'n at tulel jun pala tisen Melquisedec. \v 16 Bix ja tzunj pala at tulel o tzul. Jatzen Jesús. Min oc Jesús te pala tu'n tipemal jun ley nuk cyex xjal te Leví bix at tbajlel cychunk'lal, sino ocxin te pala tu'n tipemal jun chunk'lal te tex, mintii' tbajlel, tisen te Melquisedec. \v 17 Ju'x ttena, cuma ju' tz̈i Dios. Cycye'yenc juntl maj ti toc tu'n Dios te Tcwal tuj tyol Dios: “Jay c'oquel te pala te junx maj, tisen Melquisedec,” tz̈i Dios te Tcwal. \p \v 18 Nukettzen e bint tley Moisés ootxa tu'n cycyaj xjal jiquenxix, jaxitle k'i'n ku'n ja'lewe. \v 19 Pero min e bint. Ju' tzunj il ti'j cyjel ti'jxe, tu'ntzen t-xi' kii'n jun mas ba'nxix, tu'ntzen kpon tz'aklxix twitz Dios. Ja tzunj lu jaj tu'n ba'n kpon twitz Dios tu'n jun nic'ul ti'j mas ba'n cywitz kej pala te ootxa. \p \v 20 Jatzen nic'ul ti'j mas ba'n ja Jesús, bix jaxin mas ba'n cuma najbenxin te piador ti'j ac'aj trat, cuma ocxxin te pala tu'n tipemal tjurament Dios. \v 21 Yaltzen cyekej tiy'jil Leví, ocke te pala, pero yaa'n tu'n tipemal tjurament Dios. Bajx tkba' Dios tu'n cyoc te pala te junx maj. Nuk ti'jc'a Jesús tzin tkba'na tyol Dios jaxxix tu'n toc Jesús te pala te junx maj. Tz̈i tyol Dios cyjulu: “E tk'ume Dios te Tcwal tuya jun jurament yol, bix ya mlay tch'ixpetl tyolxin. Bix ja yol e tk'umexin te Tcwalxin tuya jun jurament cyjulu: ‘Jay c'oquel te pala te junx maj, tisen Melquisedec,’ tz̈i Dios te Tcwal,” tz̈i tyol Dios. \p \v 22 Bix yaa'n nuk o'cx jun mas ba'n piador, sino tuyax jaxin o tz'oc te piador ti'j jun mas ba'n trat ki'j twitz trat te nejl. \p \v 23 Bix juntl tumel. Ja Jesús jun pala mas ba'n yaa'n nuk ti'j e cyja' tjurament Dios, sino tuyax jaxin pala te junx maj. Nejl nimxsen cybaj pala e ten te nic'ul ti'j cyi' xjal tuya Dios. Pero bix e cyimke, bix e cyaj we' cyaak'en, bix il ti'j ocxtl cyxel. Yaa'n te junx majke. \v 24 Pero te Jesús, mintii' tbajlelxin. Min tz'oc taak'en tuj tk'ab juntl. Min-al juntl ba'n tcyaj te t-xel. \v 25 Ju' tzunj jaxin ba'n tco'pante ke jaxxix toclen ka ma ko'x lk'e twitz Dios nuk tu'n Jesús. Bix ka nko cubsan kwitz te Dios, bix tocxsen Jesús onlte ke twitz Dios. Bix cuma te Jesús mintii' tbajlel texin, junx maj at-xin yolel ki'j twitz Dios. \p \v 26 Ju' tzunj tzinenxix ti'j jatzen jun nintzaj kpala jkajbe'xix te junx maj. Jiquenxix, mintii' tilxin, bix puro sakxix, taj junxitl twitzj ke'j binchal il, bix o jaxxin mas tibajxe twitz cya'j, jaa' ta' Dios. \v 27 Te Jesús, yaa'n tisen juntl wik nintzaj pala. Ejee' tzunja il ti'j cwel cybyo'n alimaj cykil k'ij, tu'ntzen t-xi' cyoyen te Dios te chojbil il, tneel ti'j cye cyil, bix tec'axtl ti'tl cye xjal cyil. Pero te Jesús, e xi' tk'o'n jun chojbil te junx maj, bix te cykil cyil xjal, jaj tej t-xi' toyen tiibxin te junx maj ti' cyil xjal twitz cruz. \p \v 28 Bueno, key hermano, nejl, jtley Moisés oc tk'o'n juun xjal tu'n cyoc te pala, pero amale tocxet juun te mas nintzaj pala cyxol, mintii' cyipen tu'n tel cyxoo'n il, bix cwa cycyim. Pero ya ja'lewe, mas yaj tibajxe tley Moisés, at jun wikxitl kpala, yaa'n tu'n tley Moisés, sino tu'n tjurament Dios. Jatzen kpala jtz'aklxix bix mintii' tcyimlel, bix scy'o'n tu'n Dios. \c 8 \s1 Jun ac'aj trat o bint tu'n Cristo mas ba'n twitzj k'anak trat \p \v 1 Key hermano, alcyej nxi' nkba'n ja tzunj lu: At jun nintzaj kpala. Jaxin mas jawnex cywitz cykil pala te ootxa. Bix nuk jac'axin jun pala il ti'j o japaxin tuj cya'j jaa' ncawen Dios tibaj cykilca, bix o cub kexin tuj tmank'ab Dios. \v 2 Jatzen nak'anana te pala tuj mero ttxuylal tuj cya'j Dios binchalte. Yaa'ntzen nak'anana tuj nintzaj tja Dios cyxol xjal judío xjal binchalte, bix nuk techel ti'j mero ttxuylal at tuj cya'j. \p \v 3 Yaltzen cyaak'enj cykilca nintzaj pala tzalu twitz tx'otx', jatzen cyaak'enj te oylxte cotz bix chojbil il te Dios. Ju'tzen tten cyxol ke pala te twitz tx'otx', bix jax ju'x te Jesús tuj cya'j, jax il ti'j tu'n t-xi' toyen jun chojbil il cyi' xjal. Kej xin pala te twitz tx'otx', nuk nxi' cyoyen alimaj. Pero te Jesús, jaxin o txi' toyen tiibxin te junx maj. \p \v 4 Nukettzen tcub Jesús twitz tx'otx', yaa'ntetle pala te oylxte chojbil kil, cuma tzin tkba'n tley Moisés at-x jun cloj nchi ajben te pala. Ju' tzunj min tz'ajben Jesús te pala twitz tx'otx', sino tuj cya'j. \p \v 5 Ootxa, jatzen Dios e cyaj tyol tu'n tbint jun nintzaj jaa' jaa' ak'anana ke pala. E tajbexin cyoybil xjal bix tja Dios tzalu twitz tx'otx' nuk jun xlequemal tej at jawne, bix nuk jun techel ti'j jun jaxxix at tulel, jaj Kman Jesús jun mero o'cxc'a chojbil il at pomlel twitz Dios tuj mero tlugar Dios. Kcye'yenc ti toc tu'n Dios te Moisés tej ttzyet tbinchante tneel nintzaj tja Dios. Tz̈i Dios cyjulu: “K'o'nc tc'u'ja ti'j tu'n tbint tja Dios tisex e xi' nyeec'an tey tej tjapey twi' witz,” tz̈i Dios te Moisés. Ja lu nyeec'an tej tcyaj tk'umen Dios te Moisés ja techel lu, nuk te jun techel ti' jun ttxuylal. \p \v 6 Ju' tzunj kej pala najbenke tuj tja Dios tzalu twitz tx'otx' nuk techlal tej ttxuylal at tulel. Pero yaltzen ja'lewe, ja tzunj ttxuylal at tulel o tzul, bix jax mas jawnex bix mas najben jun ttxuylal twitz techlal. Bix yaa'n nuk jaj lu, sino tuyax ti'j ac'aj trat e ninc'un Jesús tuya Dios ki'j mas ba'n twitzj trat te nejl. Mas ba'n ac'aj trat, cuma mas e bint twitzj tneel. \v 7 Tneel trat min ajben tu'n cypon xjal sakxix ti' cyil te junx maj. Nuket e bint tu'nj tneel trat te Dios, mintle e tzaj juntl te tcab. \v 8 Cxe'l nyeec'ana cyey tuj tyol Dios tneel trat e cyaj cye xjal yaa'nxix tz'akl bix ju' tzunj il ti'j tu'n tul juntl ac'aj. Tuj tyol Dios tz̈i Dios cyjulu: “Cpomel jun k'ij oj tcub nk'o'n jun ac'aj trat cyuya xjal aj Israel bix aj Judá. \v 9 Ja tzunj ac'aj trat yaa'ntzen ju'tl tisenj e cub bint wu'na nejl cyuya kej ootxa cyxe'chel tej cyetz wii'na tuj tx'otx' te Egipto. Min e cybi tzunj trat nejl. Ju' tzunj e cyja' nk'o'nke ti'jxe. \v 10 Ja tzunj trat cwel nk'o'n cyuya xjal aj Israel la' alcye jun k'ij ju'tzen ctemela julu. C'oquex nk'o'n nyol tuj cyanem xjal, tu'ntzen cyocslante xjal nyol. Yaa'n tisen nejl, nuk twitz jun xak e cub bint te tz'ibbil e cyja' ntz'i'ben nyol. Bix inayen tzuna chin oquel te Cydios, bix ejee'tzen chi oquel te nxjala. \v 11 Ojtzen tel cyniy' cykil ke xjal wi'j, mintii' il ti'j tu'n toc tk'umen jun xjal cye cabtl tu'n tel cyniy' wi'j, mi nuket cyeke tuya bix mi nuket cyeke te tja, cuma tuj tzunj k'ij tzul cyajbe xjal nyola yaa'n lomo'n ke xjal ti'j sino tu'n cyex cygana, tele ajnintz xjal bix tele nmak xjal. \v 12 Bix cwel nnajsa'na cyil, bix mlay tzaj nna'ntla juntl maj,” tz̈i Dios tuj tyol Dios. \p \v 13 Tej tyolen Dios ti'j jun ac'aj trat, nyeec'an ya tuj twitzxin ya k'anaktl trat te nejl. Otk tz'oc tley Moisés te k'anak, bix ktzki'n alcyej n-oc k'anak, ya tu'n tex xe't, ya min tz'ajbentl. \c 9 \p \v 1 Yaltzen ti'j tneel trat tu'n Dios cyuya xjal at ttxo'lan ti tten tu'n cyna'n xjal Dios. Bix tu'ntzen cyna'n Dios, at jun nintzaj xjan tja Dios cyxol. \v 2 Bix tuj nintzaj tja Dios at ca'ba cwart. Tneel cwart Xjan tbi. Bix tcab cwart maa t-xee' Masxsen Xjan tbi. Tujtzen tneel cwart at jun jawnex tcublel ten luz bix jun jawnex mes tcublel ten xjan pan. \v 3 Cyxoltzen jca'ba cwart at jun nintzaj xbalen tcu'x cyxol. Tujxe tzunj xbalen te cwart Masxsen Xjan jatztzen e tena Dios. \v 4 Ti'jxetzen xbalen tcwa' jun altar te oro te patbil incienso te Dios. Bix tujtzen cwart mas xjan tocxe jun nintzaj caxa oro ttx'otx'el. Tujxetzen caxa tcu'xa jun xara. Tujtzen xara tcu'xa jun txab jpan e tzaj ttz̈iten Dios cye aj Israel tej cynajan tuj tzkij tx'otx'. Bix ju'x tcu'x tuj caxa tbardón Aarón j-otk tzaj xulen bix j-otk tzaj xmacalin. Bix ju'x kej ca'ba pisar te xak tcu'x tuj caxa jaa' tz'i'bena jlaaj tcawbil Dios. \v 5 Bix tcub twi' caxa at ca'ba techel jun wik querubín cybi, bix liy'pu'n cyxiicy' twi' caxa jaa' e tnajsa Dios cyil xjal. Pero ya ktzki'ntl ttxo'lan te nejl tuj tja Dios. Mintii' amle'n tu'n woc tena kbalte mastl cyey ti tten. \p \v 6 Kane cykilcake binne ju'wa tuj tja Dios, ocx ke pala jaca k'ij tuj xjan tneel cwart tu'n tbint cyaak'en tuj. \v 7 Yaltzen tej xjanxsen cwart tujxe xbalen, nuk ja mas nintzaj pala ocx tuj, bix nuk jun maj jaca jnabk'i, bix mlay tz'ocxxin ka mintii' tz̈iy' k'i'n tu'nxin. Tejtzen tocxxin tuj, bix e xi' ttz̈itenxin tz̈iy' te alimaj twi' caxa te chojbil jtexin til bix xsunj cye niy'tl xjal. \v 8 Cyuya ja lu, jatzen Espíritu Santo nk'onte tumel ke ka najbenx tneel cwart, cykilca xjal mintii' toquel tuj cwart xjanxsen jaa' e ten Dios. \v 9 Ja tzunj lu nk'umente katzen k'i'nx cyreligión xjal cyu'n te ootxa tu'n cypon tuya Dios, mlay chi pon. Bix ja tzunj lu tzin techla'n te ke ti nbaj ja'lewe. At-x xjal nxi' cyoyen chojbil cyil te Dios, bix at-x xjal tzin cynimanx cycostumbre n-el cytxjo'n cyk'ab te jun cynimbil tuj cyley, pero min tz'ajben te tx'ajbil tuj cyanem, \v 10 cuma ka ntxjon jun xjal ti'j tisenj tten tu'n, nuk ti' t-xumlalxin n-el ttxjo'nxin, yaa'n tuj tanemxin. Max cyaj tanemxin tisex tten. Ju'x te cykil oybil, waabjle, c'a'pjle, bix cykiltl costumbre at, nuk techlal. Mintii' n-oc tbinchen ti' cyanem xjal. Ajben nuk te techel jooc'tzen n-ul mero jaxxix. \p \v 11 Bix o tzul jaxxix. O tzul jun ac'aj ti tten tu'n ktxjet, jaj jxin Scy'o'n tu'n Dios. Bix ja tzunxin te nintzaj pala ti'j tbanel at tulel. Cxe'l nk'umena cyey ti'j ac'aj o tzul tu'n ktxjet te junx maj. Tisenj nintzaj pala cyxol judío iy' ajx tuj tneel cwart tuj tja Dios tu'n tocpan maa t-xee' jaa' e ten Dios, ju'xsente Jesús nuk iy' ajx cykilca bix o pon tuya Dios, pero yaa'n tuj jun lugar te twitz tx'otx' tbinche xjal, sino tuj jun mas jawnex lugar. \v 12 Bix yaa'n ocpanxin twitz Dios tuya tz̈iy' te chiva bix te wacẍ nee' tisenj cye nintzaj pala n-ocpan cyu'n, sino tuya texte ttz̈q'uel. Bix yaa'n ch'ima maj ocxin tuya Dios, tisen kej te twitz tx'otx', sino nuk jun maj, tu'ntzen tlok'ontexin ejoo' tuj tk'ab il te junx maj. \v 13 Nejl, tej toc tz̈itet ttz̈q'uel chiva bix ttz̈q'uel toro cyi'j xjal, ajben tu'n tchewset cyil xjal, pero nuk te techel. Bix tej toc tz̈itet cyi'j xjal ttza'l nee' wacẍ otk baj patet twi' xjan altar, ajben te tx'ajbil ttz'ilel jun xjal tej toc tmoco'n jun anem, pero nuk te techel. \v 14 Katzen ajben cytz̈q'uel alimaj cye xjal nejl te tx'ajbil cye xjal, yaltzen ja'lewe mas jawnex tipemal ttz̈q'uel Jscy'o'n tu'n Dios te tx'ajbil ke. Mas tipemal ttz̈q'uel Jesús te chojbil il, cuma e xi' tk'o'nxin te Dios jun tchunk'lalxin te junx maj, bix cuma mintii' tilxin. Jatzen ttz̈q'uel Jesús ntxjonte knaabl tu'n jiquen ta' knaabl, bix tu'ntzen kajben te Dios I'tzxix twitzj tej kajben tuj ley ootxa ya cyimnen ta'. \p \v 15 Tu'ntzen tcyimlen Jesús, o chjeten niy' tik'ch cyil xjal e baj bint tuj tcwent tneel trat te Dios ootxa, bix tu'n tcyimlenxin otzen cyaj jun cyoclen tu'n cyiik'ente chunk'lal te junx maj tetzen cyej xjal tzin cybi'n ntxcon Dios cyi'j tuj ac'aj trat te Dios. \p \v 16 Pero at juntl tajbel tcyimlen Jesús. Tu'ntzen at tipen j-ac'aj trat tuya Dios cyi' xjal, ilxix ti'j tu'n toc tz̈iy' ti'j. Icxa tzunj cyxol xjal. Ojtzen tcyim jun xjal, ke tcwal ck'ilte cykab tuya jun tu'l tyol cyman. \v 17 Pero at tumel kuya mlay k'oj naj cye ka i'tzx cyman. Ojxe tcyim cyman, bixsen tcyjel cye tcwal. N-eltzen kniy' ti'j tu'n at tipen jun tu'l yol ti'j tkab, il ti'j ojxe tcyim binchal jtu'l yol. Ka mixe jun cyim, mintii' cykab tcwal. Ju'xsen tten tuya ac'aj trat tuya Dios cyi' xjal. Pero nuk tcyimlen Jesús ba'n el twitz Dios. Nuket min e cyim Jesús, mintetletii' tipen j-ac'aj trat Dios ki'j, tu'ntzen kiik'ente jun kkab tu'n Dios. \v 18 Ja lu nyeec'an ke katzen mintii' tz̈iy', mintii' chewsbil il, bix mintii' tipen jun trat. Ju' tzunj, tu'n tcyaj bint tneel trat te Dios ootxa, oc tk'o'n Moisés tz̈iy' ti'j. Il ti'j e cyim jun alimaj te k'ol tipemal tneel trat nejl. \v 19 Cyna'ntztzen tej tk'umente Moisés cykil tley Dios cye xjal, e tzaj tii'nxin jun tzbil hisopo tbi tuya jun ttx'aka xbalen tlant carnel cyak tilbil, bix e cu'x tmu'nxin tuj ttz̈q'uel wacẍ bix ttz̈q'uel chiva smo'n tuya a', bixsen oc ttz̈itenxin ti'j jaa' tz'i'benc tley Dios twitz xak, bix ju'x oc ttz̈itenxin tz̈iy' cyi' xjal, \v 20 bix e xi' tkba'nxin cye xjal: “Ja tzunj tz̈iy' lu ncyaj k'onte ba'n jtrat te Dios o cyaj cyuyey tu'n t-xi' cynimana,” tz̈i Moisés cye kxe'chel tej tcyaj tneel trat te Dios cyuya xjal. \v 21 Ju'x ti'j nintzaj tja Dios, oc ttz̈iten Moisés jtz̈iy' ti' tja Dios tuyax cykilca macbil najben tuj tja Dios cye pala tu'n cyniman Dios. \s1 Nuk tu'n tcyamecy Cristo n-el kil \p \v 22 N-eltzen kniy' ti'j tu'nj ley te ootxa ilxix ti'j tu'n toc tz̈iy' ti'j cykilcaj najben cye xjal tu'n cyna'n Dios, tetzen techel tu'ntzen sakxix twitz Dios. Tuj tley Moisés, ka mintii' tz̈iy' oc ti'j cykilca, min e tocsla Dios. Bix ka mintii' tz̈iy' te chojbil il, min e cub najset il. \v 23 Jatzen tumel jniy' kej tik'ch ajben te cynaabl Dios il ti'j tu'n cytxjet twitz Dios tuya tz̈iy'. Pero ja lu nuk te techel ti'j ti tten tuj cya'j tu'n kna'n Dios. Bix cykilj at tuj cya'j il ti'j tu'n ttxjet tuya jun wik chojbil mas ba'n twitz kej chojbil ajbenke te twitz tx'otx'. \v 24 Bix ja tzunj chojbil mas ba'n jatzen Jesús. Cuma Jscy'o'n tu'n Dios min ocx texin tuj jun xjan jaa' bincha'n nuk cyu'n xjal, bix nuk jun techel tej jaxxix xjan jaa' at, sino ju' o tz'ocx texin tuj cya'j. Jatztzen ta'xin twitz Dios te kanl xtalbil ki'j. \v 25 Cyxol judío tuj tley Moisés, texe juun jnabk'i tz'oc jtneel pala tuj Masxsen Xjan cwart jaa' e tema Dios, tu'ntzen t-xi' toyen tz̈iy'. Yal te Jesús, yaa'n texe juun jnabk'i n-ocx twitz Dios, cuma junx maj o tz'ocx. Bix yaa'n texin tisenj cyej nintzaj pala e xi' cyoyen tz̈iy' nuk te alimaj, sino tex ttz̈q'uel. \v 26 Nukettzen il ti'j texe juun jnabk'i cxe'l toyenxin ttz̈q'uelxin te Dios, jaxittzele il ti'j tu'n tcyimxin jaca jnabk'i jatxe titz'jlen twitz tx'otx'. ¡Pero min! O pon baj twi' jtyem bix jley te ootxa, bix ma tzul jun ac'aj tyem. Ja'lewe o tiik' Dios jun toybil te ttz̈q'uel Tcwal junx maj bix te junx maj te chojbil cykil il. \p \v 27 Ju'tzen e cyma' Jesús jun maj. Bix jax ju'x jaca juun xjal il ti'j tu'n tcyim jun maj oj tpon tumel. Tetzen yaj, iltzen ti'j tu'n cyoc tuj cye'ybil tu'n Dios. \v 28 Pero te Jesús, min tz'octl texin tuj cye'ybil, cuma ox tchojxin tuj castiwa tu'n Dios tu'n kil. Tneel maj tej tul Jesús, te chjolte cyil xjal. Pero oj tulxin juntl maj, yaa'n te chjolte cyil xjal, sino te clolte cyej xjal nchi ayon ti'jxin tuya cykil cyc'u'j. \c 10 \p \v 1 Ju' tzunj tzinen ta' tley Moisés mlay chi cyaj xjal jiquenxix tu'n. Cyej xjal n-oc ke cyc'u'j ti'j tley Moisés tu'n cyoc lk'e ti' Dios, mlay, cuma nuk o'cx jun techel. Tisen oj taj jun xjal tzyet t-xlequemal jun xjal twitzj tu'nxix ttzyet jac'a xjal. Tley Moisés te ootxa nuk o'cx jun xlequemal ti'j co'pbil at tulel mas yajxe tu'n Jesús. Jchojbil il nxi' tk'o'n tley Moisés, il ti'j tu'n t-xi' oyet jaca jnabk'i. Ju' tzunj mlay cyaj jiquen te junx maj cyej xjal n-oc ke cyc'u'j ti' jun chojbil cyil nuk te juun jnabk'i. \v 2 Nukettzen e bint tu'nj chojbil cyil ttz̈q'uel alimaj tu'n cycyaj sakxix bix jiquenxix cynaabl xjal te junx maj, ya minttzele e chjet te juntl maj, cuma mintii' il ti'j. Bix nukettzen e cyaj ke xjal jiquenxix, minttzele na'n tu'n cyc'u'j at-x cyil. \v 3 Pero min e bint tu'n cycyaj xjal jiquenxix. Jaj e bint tu'nj ley nuk tu'n tul tuj cyc'u'j xjal jaca jnabk'i cykil cyil. \v 4 Cuma mintii' tipemal ttz̈q'uel toro bix ttz̈q'uel chiva tu'n tel il tu'n, \v 5 ju' tzunj, tej ch'itk tul Tcwal Dios twitz tx'otx', e xi' tkba'nxin te Dios: “Tcy'iy twabl bix oybil cytz̈q'uel alimaj te chojbil il. Ju' tzunj o tbinchay jun xumlalbaj te weya tu'n tcub te chojbil il te junx maj. \v 6 Min ncub tuj twitza ke alimaj paten tz'eynakke te chojbil cyil xjal. \v 7 Ju' tzunj nxi' nkba'n tey: Taat, lu kenwe lu tu'n tbint wu'n ti taja, tu'ntzen tbint cykil tyola wi'j tuj tyola,” tz̈i Tcwal Dios te Dios. \p \v 8 Key hermano judío, k'o'nc cyc'u'ja ti'j yol e xi' tkba'n Tcwal Dios te Dios. E xi' tkba'nxin tcy'i Dios twabl il te alimaj, bix yaa'n ba'n oybil te alimaj tuj twitz, bix tcy'i tz'eynak twi' altar te k'ilbil il, amale tleyet Dios otk tkba tu'n tbint cykilj lu cyu'n xjal. ¿Tu'n tiken tz̈i Tcwal Dios yaa'n ba'n jlu tuj twitz Dios? \v 9 At tzak'beblte tej t-xi' tkba'n julu: “Taat, lu kenwe lu tu'n tbint wu'n ti taja,” tz̈i Tcwal Dios. Tzinen ta' n-el tii'nxin jchojbil il te alimaj tu'ntzen tocx juntl chojbil il, jaj texin. \v 10 Ja tzunja taj Dios. Taj Dios tu'n koc te texin, bix ja lu nuk tu'n t-xi'len tk'on tiib Tcwalxin tuj cyamecy te chojbil kil te junx maj. \p \v 11 Bix juntl tumel. Cxe'l nk'umena ch'in ti'j te junx maj. Cykil kej pala cyxol judío wa'lecxke twitz altar te oylecxte chojbil cyil xjal jaca k'ij, amale minttii' n-oca tu'n tel cyil xjal. Wa'lecxke, cuma min pon baj twi' cyaak'en te oylte chojbil il. \v 12 Yaltzen tej Scy'o'n tu'n Dios, jun maj bix te junx maj e xi' toyen tiib te chojbil il, bix e cub ke tuj tmank'ab Dios. Wa'lecx ke pala, pero te Jesús, k'uklte. K'ukltexin, cuma o pon baj twi' taak'enxin te oylte chojbil il. \v 13 Lu ate nayonxin ojxe tcamanxin cyi' kej iic'l texin, tu'ntzen cycyaj tjak' tkenxin. \v 14 Ju'xsen Jesús, tu'n nuk jun oybil bix te junx maj, o ko cyja' ba'n twitz Dios, bix ju'x cykil kej xjal cyk'on cyiib tuya Dios. \p \v 15 N-eltzen kniy' ti'j jaxxix ja yol lu cuma nk'ontzen Espíritu Santo tipemal tuya tyol. E xi' tkba'n Dios tuj tyolxin tu'n Espíritu Santo cyjulu: \v 16 “Cwel nk'o'n jun trat cyi' xjal la' alcye jun k'ij, bix ju'tzen nse'ya. C'oquex nk'o'na nleya tuj cyanem, bix c'oquex ntz'i'bena ti waja tuj cynaabl,” tz̈i Dios. \v 17 Bix juntl e xi' tkba'n Dios: “Mlay tzaj nna'na cyil xjal bix yaa'n ba'n o cybincha,” tz̈i Dios. \v 18 Ju'wa, cuma o cub najset kil te junx maj, mintii'tl il ti'j tu'n t-xi' oyet mastl chojbil kil. O bint. \p \v 19 Ju'tzen ttena, key hermano, nuk tu'n ttz̈q'uel Jesús at tu'n koc twitz Dios tuj xjan lugar jaa' ta' texin at koquel ja'lewe tuya Dios. Ju' tzunj c'oquelxix ke kc'u'j tu'n kocx. \v 20 Te nejl, e jaw jun nintzaj xbalen cywitz xjal tu'n mi'n chi ocx jaa' e tema Dios. Pero tu'nj tcyimlen Jesús, o cub rotj jmaksbil be twitz Dios te junx maj. Ya ba'n kpon tuj lugar jaa' ta' Dios, cuma o jket jun ac'aj kbe, bix jatzen Jesús kbe. \v 21 Bix jaxin nintzaj pala twitz Dios cyi' cykil t-xjal Dios. \p \v 22 Ju' tzunj, key hermano, cuma ba'n kocx tuya Dios bix cuma at kpala twitz Dios, ko lk'ex twitz Dios tuya cykil kc'u'j bix k'uklxix kc'u'j ti' Dios, bix mi'n tzaj kna'n kil, cuma o ko txjet ti' kil tu'n Jesús tisenj kxumlal ntxjet tuya tz'il tu'n a' sakxix. \v 23 Kk'a'c kipen tu'n ktenx tuj kocslabl, bix tu'n mi'n cub ki'j tu'n kaj meltz'ajtl tuj kreligión te ootxa. Ki'x kocslabl o ko clet te junx maj. C'oquel ke kc'u'j ti'j Dios, cuma mlay tz'exxin tibaj tyolxin. \v 24 Bix cwel kbisen ti'j ti tten tu'n kcyiwsante kiib kxol tu'n c'oquel k'ak'en kc'u'j te kuya bix tu'n kbinchante ba'n. \s1 Jawnexsen jun ttz̈i ka ma ko cub tz'ak tuj tk'ab Dios I'tz \p \v 25 Mi'n cyaj cycolena tu'n mi'n cub cyjunen cyiiba bix tu'n mi'n cyk'olbe cyiiba, tisen juuntl cyxola cycy'i cub cyjunen cyiib cyuya ocslal. Il ti'j tu'n tcub cyjunen cyiiba tu'n tbaj cyonen cyiiba tuj cyocslabla, bix ilxsen ti'j tu'n tbaj cyonen cyiiba mas ja'lewe twitzj nejl, cuma tzajnen tzaj lk'e jk'ij oj tul meltz'aj Jesús te k'ol castiwa cyibaj kej xjal cycy'i Tcwal Dios. \v 26 Katzen ncyaj kcye'yen manc'bil chojbil kil, ya mintzentii'tl. Amale otket kocslaj jaxxix, yaj chojbil il tu'n Jesús ya mintii'tl ba'n tajbe'na ke, cuma jkil tzin kbincha'n, jaj n-el kxoo'n chjol kil, ja Jesús. \v 27 Ka n-el kxoo'nte, o'cxsen kyo' jun cawbil jawnex bix tuj ilxsen tu'n Dios, bix tu'n kpon tuj jun k'ak' njulen jaa' chi pomela kej xjal iic'belte Dios. \v 28 Jax tzul jun jawnex castiwa cuma cye'nja ti e baj cye xjal e ten tuj tley Moisés. Tej tel t-xoo'n jun xjal jtley, bix ka at ca'ba oxe tstiwa ti'j, junxse maj bi'x cwel byet mintii' lastim te xjal. \v 29 Katzen at nim castiwa ti'j jun xjal el t-xoo'n nuk jaj tley Moisés, yaj tzunj xjal n-el t-xoo'n Tcwal Dios, mas jawnex til xjal ti'j, bix mas jawnex tcastiwa. Ju'tzen nbya'na jtuj k'ak'. Tcyimlen Jesús jatzen jtk'uklel j-ac'aj trat tuya Dios ki'j tu'n koc te t-xjalxin. Oj tel tiq'uen jun xjal colbil te tu'n tcyimlen Tcwal Dios bix c'aal meltz'aj tu'n toc ke tc'u'j ti' ttz̈q'uel alimaj tu'n ttxjet til, ka'xsen, cuma ncub twa'ben jxjala Tcwal Dios, bix njaw ti' Espíritu Santo. \v 30 Ju' tzunj at castiwa tu'n Dios. Ktzki'n jax Dios nk'umente tuj tyolxin: “Inayena k'olte castiwa. Bix la' alcye jun k'ij cxe'l nk'o'na cycastiwa jaca juun ka' xjal ti' til,” tz̈i Dios. Bix tuj juntl tyol Dios tz̈i cyjulu: “Ja Dios c'oquel cye'nte ke t-xjal alcye ba'n bix alcye ka',” tz̈i tyol Dios. \v 31 Key hermano, ¡cyc'ojlanx cyiiba! Jawnexsen jun ttz̈i ka ma chi cub tz'aka tuj tk'ab Dios I'tz oj tul meltz'aj. \p \v 32 Ju' tzunj mi'n cub cybisena ti'j tu'n tcyaj cyk'o'na cyocslabla ti' Tcwal Dios, sino c'ulelxix tuj cyc'u'ja tej cyoca te ocslal. Tuj tzunj k'ij nejl iy'x cyu'na nim q'uixc'aj nuk tu'n cyocslabla ti' Tcwal Dios. \v 33 Te nejl, at juun xjal cyxola oc ilet bix oc yaset cywitz nim xjal nuk tu'n min el cyxoo'na cyocslabla ti' Tcwal Dios, bix iy'x cyu'na. Bix e xi' cyonena kej iy'x q'uixc'aj cyu'n. \v 34 E xi' cyk'o'na jun tk'ak'bil cyc'u'ja cyi' ocslal otk chi oc tuj tzee' tu'n tlaj cyocslabl. Bix min e baj cyc'u'ja tej tel cyii'n xjal niy' tik'ch cyey tu'n tlaj cyocslabla. Bix e xi' cyk'o'na tujxix tumel, cuma el cyni'ya ti'j at jun mas ba'n tuya Dios tuj cya'j bix te junx maj twitzj n-el alk'et cyi'ja nuk te cab k'ij. \v 35 Cykilj lu iy'x cyu'na nejl tu'n tlaj cyocslabla ti' Tcwal Dios. ¿Tu'n tiken cyaja t-xi' cytzakpi'n ja'lewe? ¡Min! Mi'n txi' cytzakpi'na cyocslabla, cuma nuk tu'n cyocslabla ccyiik'ela jun cycotza o cyaj tkba'n Dios. \v 36 Il ti'j tu'n tiy'x ku'n tu'n tbint ku'n ti taj Dios, jaj tu'n mi'n ko aj meltz'aj, tu'ntzen kcaman kcotz e cyaj tkba'n Dios. \v 37 Cycye'yenc ti toc tu'n Dios tuj tyolxin: “Jxjal Scy'o'n wu'na o k'umj tu'n tul, tzul. Mlay we'. Tzul. \v 38 Bix tej xjal jiquen nwitza, jatzen junx maj n-oc ke tc'u'j ti'j Nscy'o'n, bix ccaman tchunk'lal te junx maj. Pero ka ma cyaj tcolen tocslabl, ya mintii' waj te,” tz̈i Dios tuj tyol. \v 39 Jatzen ke, nuket yaa'n ejoo' cyjel kcolen kocslabl, tu'n kxi' tuj il, sino nuket ejoo' tisen kej k'i'nxix cyu'n tu'ntzen toc ke cyc'u'j ti' Dios, tu'ntzen cyclet. \c 11 \s1 C'oquelxix ke kc'u'j ti' Dios \p \v 1 ¿Titzen ttenj tu'n toc ke kc'u'j ti' Dios? C'oquel ke kc'u'j ti' Dios jatzen nko ayonj, min baj kc'u'j ti'j, cykilj o cyaj tkba'n Dios. Amale mint kil, pero kocsla' alcyej e cyaj tkba'n Dios, cuma tuj kwitz, jaxxix. \v 2-3 Icxa tzunj min e kil tej tbint twitz tx'otx' tu'n Dios, pero kocsla' ja Dios binchalte. O bint twitz tx'otx' bix twitz cya'j nuk tu'n tyolxin, bix nuktzen tu'n kocslabl ti' tyolxin n-e'la kniy' ti'j jaxin binchalte. \p Ke kxe'chel te ootxa, tu'n k'uklec cyc'u'jxin ti' tyol Dios ba'n e'lakexin tuj twitz Dios. Cyjel nk'o'na tumel cyey ti tten cyocslabl juun ktzan kxe'chel nejl. \v 4 Tisen tzunj te Abel. Tu'n tocslabl Abel e xi' tk'o'nxin toybilxin te alimaj te Dios, bix mas e tzalaj Dios ti'j twitz toybil Caín nuk te awal. Tu'ntzen tocslablxin ti' Dios, jiquen e'laxin tuj twitz Dios, bix e tiik' Dios toybilxin. Bix amale otet cyimxin, tzinx tkba'nxin te ke ja'lewe nuk o'cx taj Dios tz̈iy' te chojbil il. \p \v 5 Bix juntl tumel te Enoc. Tu'n tocslabl Enoc ti' Dios, ba'n e'laxin tuj twitz Dios, bix aj tii'n Dios jaxin tuj cya'j. Min e cyimxin. I'tzxin tej tjaw tii'n Dios jaxin tuj cya'j, bix min-altl o tz'oc cye'yente texin. \p \v 6 Katzen min s-oc ke kc'u'j ti' Dios, min tzalajxin ki'j. Ka taj jun xjal tu'n tpon lk'e twitz Dios, il ti'j tocsla' at Dios, bix tzul ttzak'be'ntexin oj tjyonen ti'jxin. \p \v 7 Ju'x te Noé jun tumel ja jun xjalj oc ke tc'u'jxin ti' Dios. E tkba Dios te Noé tu'n tjaw tz̈'iy a' twitz tx'otx' te xitbelte twitz tx'otx'. Amale bajxit tla'xin jun tpunlel a' titz'jlenxin, pero tu'n tyol Dios otk cyaj tuyaxin e tocslaxin at tjawlel tz̈'iy a', bix e jaw tbincha'nxin jun barc tu'n tclet-xin bix cyuya ke te tjaxin tibaj a'. Yaltzen niy' ke xjal, min e cyocsla tyol Dios tu'n cyclet. Tejtzen tbaj xitj twitz tx'otx' tu'n a', bix e cyim ke xjal tuj a', jatzen e chic'ajaxe otk tzpet kej xjal tu'n min e cyocsla tyol Dios. Pero te Noé, tu'n oc ke tc'u'jxin ti' Dios, jaxin e cyaj itz'j. Bix tu'n tzunj tocslablxin ti' tyol Dios jiquen e'laxin tuj twitz Dios. \p \v 8 Ju'x te Abraham. E tzaj ttxco'n Dios jaxin tu'n texxin tuj ttanemxin, pero mintii' tumel tuyaxin jaa' tu'n tponaxin. Bix cuma oc ke tc'u'jxin ti' Dios, bix e tcuyaxin tu'n tponxin tuj jun nakch tnom, bix e cyaj tk'o'n Dios jtnom texin te tcotzxin. Amale mint e tiik' najxin, oc ke tc'u'jxin ka tu'n tajben cye tchmanxin la' alcye jun k'ij. \v 9 Cyiw ch'in tu'n tnajanxin tuj ac'aj tx'otx', pero tu'n oc ke tc'u'jxin ti' Dios, e cyajxin. E tnimsa tc'u'jxin tu'n tnajanxin tuj jun wikxitl tnom t-xol jun wikxitl xjal. Nuk e najanxin tuj juun tjaxin nuk tal ttz'umel jil e jaw tibajxin nuk te oybil ch'in. Ju'x e baj tuya tcwalxin, Isaac, bix tuya tcwal Isaac, Jacob, cuma j-otk cyaj tkba'n Dios tuyax te cye tcwalxin. Ju'tzen e temaxin tuj ac'aj ttx'otx'xin tisen jun te nakch xjal. \v 10 E tcuyaxin tu'n tnajanxin nuk jak'ch tzalu twitz tx'otx' nuk te oybil ch'in, cuma otk tz'el tniy'xin ti'j tu'n tponxin tuj jun tnajbilxin binne tu'n Dios, bix te junx maj. N-eltzen kniy' ti'j, amatzele e tiik'et-xin tx'otx' te Canaán te tcotzxin tu'n toc ke tc'u'jxin ti' Dios, pero mas e xi' tc'u'jxin ti'j jun tnajbilxin te junx maj. \p \v 11 Ju'x oc ke tc'u'j Abraham ti' Dios tu'n ttzaj tk'o'n Dios jun tcwalxin. Amale ya ni' tijtlxuj t-xu'lxin Sara tbixuj bix bajx tzaa' jun talxuj, bix ju'x te Abraham ni' tijtlxin, e tiik' tzunxin tipemalxin te Dios tu'n toc jlet jun tcwalxin, tu'n oc ke tc'u'jxin ti' Dios. \v 12 Amale minttii't tu'n ttzaj jun tcwalxin cuma ni' tijtlxin, pero e tzaj, bix ti'jtzen tchmanxin ma tz̈'iy cybajxin ya nimtl cybajxin ja'lewe mintetpe binnen tajlaj, tisentzen arena ttzii' mar mlay bint tajlaj, bix tisentzen che'w twitz cya'j mlay bint tajlaj. \p \v 13 Ejee' tzunkej xjal lu, Abraham, bix Isaac, bix Jacob, e ten jun cychunk'lal tuya nim cyocslabl ti' Dios, bix e cyimke. Pero tej cynajanxin, ¿e cyiik'pa alcye otk cyaj tkba'n Dios cyexin, ka tu'n tcyaj tk'o'n Dios tx'otx' te Canaán cyexin? Min. Pero e cyocslaxxin la' alcye jun k'ij at tcyajlel tk'o'n Dios. Ju'tzen e chic'ajaxexin at cyocslablxin ti' tyol Dios. \p Tejtzen cynajanxin tuj Canaán, bix e cykbaxin nuk jun beten xjalkexin bix jun wikxitl xjalkexin. \v 14 Cuma e cykbaxin nuk jun beten xjalkexin, jaxsen jun tumel te ke tuj cywitzxin yaa'n Canaán jun manc'bil cylugarxin, sino e xi' cyc'u'jxin ti'j juntl cylugarxin te manc'bil cynajbilxin. \v 15 Bix jax min e cub cybisenxin tu'n cymeltz'ajxin tuj tx'otx' te Mesopotamia, jaa' itz'ja Abraham. Bixettzen e cub cybisenxin ju'wa, ba'ntettzenle e'la e ponkexin jaa' otk tz'itz'ja Abraham. \v 16 Pero min. Jaj e cub cybisen cyexin ja jun manc'bil cynajbilxin mas ba'n, yaa'n jun tx'otx' tzalu twitz tx'otx'. Cuma e cub cybisenxin ju'wa, min el tiq'uen Dios tu'n toc te Cydiosxin, sino e tcuya Dios tu'n cyponxin tuya, bix e tbincha Dios jun cytanemxin jawnex te cyexin. \p \v 17 Bix juntl maj e xi' tyeec'an Abraham tocslabl te Dios. Jatzen toc xinj tuj niy'bebl tu'n Dios. Bix e tzaj tkba'n Dios texin tu'n t-xi' tk'o'nxin o'cxc'a junx tcwalxin Isaac te oybil te Dios, tu'n tchic'ajax ka at tu'n tnimantexin tyol Dios hasta tejxe tbint jlu. Bix e xi' tk'o'nxin tcwalxin. \v 18 Amatzele otket tz'el tniy'xin ti'j tu'n ttz̈'iy tiy'jilxin nuk tu'n Isaac, bix cucx e tcuyaxin. \v 19 Oc ke tc'u'jxin ka e xi' toyenxin tcwalxin, tu'n tipemal Dios at tjawlel itz'j tcwalxin tuj cyamecy. Amatzele mint e cyim Isaac, tuj twitz Abraham tisex otk cyim, bix tej min e cyim Isaac, tuj twitz Abraham tisex otk jaw itz'j tuj cyamecy. Elxin ba'n tuj niy'beblte tu'n Dios cuma oc ke tc'u'jxin ti' tipemal Dios bix e tbixin tyol. \p \v 20 Ju'x te Isaac oc ke tc'u'j ti' Dios. Tu'n oc ke tc'u'jxin ti' Dios, e xi' tkba'nxin te tcwalxin Jacob bix te tcwalxin Esaú ti'j otk cyaj tkba'n Dios texin bix ti pjel la' alcye jun k'ij. \p \v 21 Ju'x te Jacob oc ke tc'u'j ti' Dios. Tu'n oc ke tc'u'jxin ti' Dios el tniy'xin ti'j ti at tbajlel mas yaj cye tchmanxin, bix tej ch'itk tcyimxin e xi' tk'umenxin ti at tbajlel te cyca'bel tcy'aal tcwalxin José. Bix jun maj tej tpon José tuyaxin, tu'n tijlel e cub tk'o'nxin tibaj twitzxin twi' tbardónxin, bix tu'n tocslablxin e xi' tk'o'nxin chjonte te Dios, cuma ttzki'ntlxin at tajlel meltz'aj tbakelxin maan tuj jtx'otx' otk cyaj tkba'n Dios te tiy'jilxin Abraham. \p \v 22 Ju'x te José oc ke tc'u'j ti' Dios. Tej mintkna'x tcyimxin, e xi' tkba'nxin cye ke xjal te ttanemxin tu'ntzen taj meltz'aj tbakelxin tuj Canaán, cuma oc ke tc'u'jxin ti' tyol Dios la' alcye jun k'ij tu'n cyex xjal aj Israel tuj Egipto tu'n cypon tuj Canaán. \p \v 23 Ju'x cye tman Moisés oc ke cyc'u'j ti' Dios. Tu'n oc ke cyc'u'jxin ti' Dios e cybixin tyol Dios mas twitzj tyol gobierno te Egipto. E tkba gobierno tu'n cybaj byet cykilca ke nee' xinak itz'j cyxol aj Israel tuj Egipto. Ju' tzunj, tej titz'j Moisés, bix xinak tzunxin, bix ni' cyeca xsunxin tej ttzaj itz'jxin, bixse el ewet-xin oxe xjaw cyu'n tmanxin. \p \v 24 Ju'xsen te Moisés tej ttz̈'iyxin oc ke tc'u'jxin ti' Dios. Tej tpon tumel tu'n t-xi' tbisenxin ti'j jaa' c'aalaxin tuj twitzxin, bix aj tk'on tiibxin cyuya ke t-xjalxin te Israel. Tcy'ixin oc tk'on tiibxin cyuya xjal te Egipto. Ju' tzunj tcy'ixin ocxin te tal tmeel cawel tuj Egipto. \v 25 Cuma el tniy'xin ti'j mas at tu'n tcamanxin tej tiy'x q'uixc'aj tu'nxin cyuyake te ttanemxin twitzj tu'n tcub ttz̈iybe'nxin il tuj Egipto, ju'tzen e tajbexin tu'n toc tk'on tiibxin cyuya ke t-xjal Dios. El tniy'xin ti'j nuk te jun rato tz'ajbenxixtl il. \v 26 Tisej tej Scy'o'n tu'n Dios la' alcye jun k'ij at tiy'lel tak' q'uixc'aj tu'nxin nuk tu'n t-xi'xin tuj jiquen, jax ju'x tuj twitz Moisés mas k'inemal tu'n tiy'x tak' q'uixc'aj tu'nxin nuk tu'n t-xi'xin tuj jiquen twitzj tu'n tiik'entexin cykil k'inemal tuj Egipto, cuma e xi' twitzxin ti'j alcyej tk'a' Dios texin la' alcye jun k'ij. \v 27 Tu'n oc ke tc'u'jxin ti' Dios etzxin tuj Egipto. Amale e tajbet cawel tibaj Egipto tu'n twe'xin cyuya ke ttanemxin tuj Egipto, min e cub ttz̈i tk'oj cawel ti'jxin, sino oc tipenxin, cuma ttzki'nxin at Dios tuyaxin, amale mint chic'aj Dios. \p \v 28 Ju'x oc ke tc'u'jxin ti' tyol Dios tej ttzaj tk'umen Dios texin at tu'n tcub tbyo'n Dios cykilca ke tneel cycy'aal cyxol xjal te Egipto. Ju' tzunj e tkbaxin cye xjal aj Israel tu'n toc cysuu'n ttz̈q'uel carnel ttzii' cyja, cuma ja Dios otk k'umente texin ejee' xinak tneel xinak tocx cyxol tcwal jun xjal at cybyetel tu'n tsanjel Dios at ttzajlel tuj cya'j te byolcye ka mintii' tz̈iy' ttzii' cyja. Tu'ntzen tbint tu'nxin ju'wa, ju'tzen i'ya tiy'sa'nxin tneel nink'ij te Pascua. \p \v 29 Ju'x oc ke cyc'u'j ti' Dios kej xjal aj Israel. Tej cyex jxin kxe'chel tuj Egipto, e ponke ttzii' Cyak Mar. Dios aj pa'nte mar, tu'n cyiy'x xjal tuj be tzkij, bix iy'xke, cuma oc ke cyc'u'jxin at tu'n ttzyunte Dios a' tu'n tcyaj be t-xol. Jatzen ke aj Egipto bix e xi' lpeke te tzyulcye xjal Israel, pero n-ajtz tjuptz'intl Dios a' cyibaj, bix nchi jaw jik'bantl. \v 30 Bix mas yaj, tej cypon aj Israel tuj Canaán tu'n cyxcye cyibaj ke ka' xjal tisen otk tkba Dios cyexin, tu'n oc ke cyc'u'jxin e cybi j-e tkba Dios, jaj tu'n cyoc tenxin sutel wuuk k'ij ti'j tapya toc ti'j entera tnom te Jericó tuj Canaán. Tetzen twuukan k'ij bix a'c tyuch'en Dios jtapya toc ti' tnom, tu'ntzen cyocxxin tuj Jericó te byolcye cykil aj tnom. \p \v 31 Tejtzen tcub xitj tnom te Jericó, nuk jac'a xuj Rahab e cyaj itz'j cyuyax ke te tjaxuj. Jatzen jun xuj mero aj paj nejl, pero tu'ntzen oc ke tc'u'jxuj ti' tyol Dios e cyaj i'tzxuj, cuma e tocslaxuj at tu'n t-xitj ttanemxuj tu'n Dios. Ju' tzunj, te mitkna'x tocx yuchj tapya ti' Jericó, ya min oc tk'on tiibxuj cyuya ke ka' xjal aj Jericó, sino ju' oc tk'on tiibxuj cyuya ke xjal ba'n te Israel, bix e cub tewenxuj tuj tjaxuj cab ox xjal te Israel otk x-aj cye'yel tuj ewjel ti nbaj tuj Jericó, tu'ntzen mi'n chi cubxin cyu'n aj Jericó, bix tu'ntzen cypon meltz'ajkexin cyuya ke cyuyaxin te byolcye Jericó mas yaj. \p \v 32 Bueno, cykilca tzunkej xjal lu e yeec'anke oc ke cyc'u'j ti' Dios tej cynimante ti otk tkba Dios. Pero at mastl xjal oc ke cyc'u'j ti' Dios, ¿pero jaa'le ko oca te k'umlte cykil e baj cye xjal ootxa? Mlayle ko xcye kk'umente jun k'ij ti e baj te Gedeón, te Barac, te Sansón, te Jefte, te David, te Samuel, bix ke tx'olbal tyol Dios. \v 33 Kej xjal lu bix cabtl xjal, tu'n cyocslabl, tec'alex taak'en juun bix e xcyeke cyibaj ke tnom, bix at juun e cawenke ba'n, bix at juuntl e cyc'am kej otk cyaj tkba'n Dios, bix at juuntl oc cymaksi'n ttzi león tu'n mi'n tz'oc cytx'a'njil ejee'xin, \v 34 bix at juuntl etzke tuj k'ak' mintii' otk baj tz'ey' cyexin tej cyocxxin tuj k'ak' cyu'n ka' xjal, bix at juuntl e cletke cywitz ke byol xjal, bix at juuntl mas ocx cyipen twitzj tuj tneel tej mintii'tl cyipen, bix at juuntl e xcyeke tuj k'oj cyibaj soldado te juntl wik tnom otk chi ul te alk'albil cytx'otx'. Cykilj luwe e bint cyu'n tu'n oc ke cyc'u'j ti' Dios. Bix yaa'n o'cx lu. At mastl e bint cyu'n. \v 35 At cab xuuj bix oc cycye'yentl cywitz kej cyal e jaw itz'jke bix otk chi cyim. At cabtl xjal ocke tuj q'uixc'aj nuk ti' tyol Dios hasta e cyimxke ti'j. Min el cyxoo'nxin cyocslablxin ti' Dios tu'n cyclet-xin tuj cyk'ab ke byol xjal, cuma cytzki'ntlxin at juntl chunk'lal mas ba'n bix te junx maj tuya Dios. \v 36 Bix at cabtl iy'x q'uixc'aj cyu'n xmucchabl, bix at cabtl e xi' tz'u'n cyi'j, bix at juuntl ocx ẍpetke tuya cadena tuj tzee' cyu'n cawel. \v 37 At cabtl bix e cub byetke tuya xak, bix at cabtl e cub keset cymij tuya sierra, bix tuya twi' cchil, bix e k'umj te cabtl ka tu'n t-xi' cytzakpi'n cyocslabl ti' Dios mi'ntzen chi cub byet pero min e xi' cytzakpi'nxin bix e cubkexin, bix cabtl bix el okke nuk tu'n oc ke cyc'u'jxin ti' Dios bix nuk jak'ch e betekexin. Mintii' cyi'jxin, nuk ttz'umel carnel bix ttz'umel chiva oc cyi'jxin. Niy' mebexsenke. Nim bisbajil bix nim q'uixc'aj iy'x cyu'nxin, cuma ke ka' xjal te twitz tx'otx' el cyiiq'uen ke t-xjal Dios, \v 38 amale yaa'nt tba'nke cywitz ke t-xjal Dios. Bix cuma el cyiiq'uen ke xjal ke ocslal, bix e bet ke ocslal tiy' t-xol witz bix tiy' jaa' mintii' a' bix mintii' c'ul, bix e wutankexin tiy' t-xee' xak bix tiy' tuj t-xpaa'xil xak tu'n chi ewenxin, cuma min jaa' ba'n cywe'baxin. \p \v 39 Bueno, cykilj t-xjal Dios lu tu'n oc ke cyc'u'jxin ti' Dios elkexin ba'n tuj twitz Dios. Pero jooc'tzen ete'xke twitz tx'otx', min e camankexin ti' cycotzxin otk cyaj tkba'n Dios. \v 40 ¿Tiken? Cuma tuj twitz Dios mas ba'n tu'n junx chi elc'axin kuya la' alcye jun k'ij, tu'n kcaman junx cyuyaxin ti'j o tak' Dios ke. \c 12 \s1 Kk'o'nc kwitz ti' Jesús \p \v 1 Ejee'tzen kxe'chel jlu o cyaj k'onte nim tumel te ke ti tten tu'n toc ke kc'u'j ti' Dios. Ju' tzunj il ti'j tu'n mi'n cyaj kxoo'n kocslabl ti' Jesús tu'n kaj meltz'aj tuj kreligión te ootxa, cuma jaja tcub mokonte kwitz ti' Dios. O'cx tumelj, kk'a'c kipen tu'n kxcye tu'n kxi'x tuj be tzin tkba'n Dios, jaj tu'n toc ke kc'u'j ti' Jesús. \v 2 Il ti'j cxe'l kwitz ti' Jesús, cuma jaxin nejl kwitz o ponxin tuya Dios, bix jaxin nic'ulte ke tu'n kpon tz'akl twitz Dios. Junxse ch'ixbajil tej tjaw jun xjal twitz cruz tu'n tcyim, pero te Jesús mas il ti'j e xi' tniman alcye e tajbe Dios twitzj tu'n tel t-xoo'nxin jun tch'ixewxin tej tjawxin twitz cruz tu'n kil, cuma ttzki'ntlxin at tu'n tiik'enxin jun tcotzxin. Bix o camanxin, cuma o ponxin tuj tmank'ab Dios tuj cya'j. \p \v 3 Ju' tzunj cybisec'a cyey ti'j ti e baj te Jesús. Iy'x nim q'uixc'aj tu'nxin cyu'n kej xjal e jaw yolen ti'jxin. Ju' tzunj mi'n baj cyipena bix mi'n chi cub xitja ojtzen cycaney tuj jun q'uixc'aj. \v 4 Pero at juntl wik q'uixc'aj mina'n tul cyi'ja. Bajx cyla'y tisej te Jesús e byet tu'n cyk'ab aj il. Mina'x cylonte cyey ju'wa, pero cyk'o'nc cyipena ti'j tu'n t-xi' cyii'na cyocslabla ti' Dios hasta ojxe cycyima tu'n mi'n chi cub tz'aka tuj il. \p \v 5 Pero cykilcaj q'uixc'aj cyla'y tec'ax juun tuya tak'mal, tu'ntzen cycyaja tz'aklxix. ¿Na'mpa cyu'na ti toc tu'n tyol Dios? At jun tumel tu'n jun mambaj n-el tniy' ti'j ti ctemela tcwal. Tz̈i cyjulu: “Ncwala, mi'n tz'el t-xoo'na jun cawbil cxe'l tk'o'n Kman Dios tey, bix mi'n cub baj tc'u'ja oj toc i'lena tu'nxin. \v 6 Oj toc tcawenxin jay, yaa'n tu'n n-el tiq'uenxin jay, sino cuma n-oc tak'a texin, bix cuma tajxin jun ba'n te tey,” tz̈i jun xjal n-el tniy' ti'j te tcwal, tz̈i tyol Dios. \v 7 Ju' tzunj il ti'j q'uiyax q'uixc'aj ku'n, cuma tcwal Dios ko'. Twitz tx'otx' min-al jun cwal minttii' cawbilte tu'n tman. \v 8 Yajtzen te Dios, mas ba'n tcawbil tibaj cykilca tcwal. Katzen mintii' tcawbil Dios ki'j, yaa'ntzen tcwal Dios ko'. Nuktzen tisen sicy'bel cwal ko'. Min-al kman jaxxix. \v 9 Tejtzen nee' ko', tzintzen kbi'n kman oj ntzaj cawen ki'j. Ju' xsunj te Kman Dios tuj cya'j, masxsen cxe'l kbi'n tcawbil, tu'ntzen at kchunk'lal tbanelxix. \v 10 Ke kman te twitz tx'otx' nchi xnak'tzan ki'j la' alcye ba'n tuj cywitz te cye. Yaltzen te Kman Dios, masxsen tz'akl tcawbil kibaj, cuma taj te ke jun ba'n, yaa'n nuk te texin. Tajxin tu'n kten jiquenxix tisen texin, tu'ntzen koc sakxix twitzxin. \v 11 Bix jaxsente kcy'i jun cawbil, cuma tak' tuj kwitz. Pero katzen niy'x q'uixc'aj ku'n, kcamantzen jun tbanelxix knaabl bix mas tuj ttz̈yal ko temel. \s1 Jawnex ttz̈i ka ma tz'el kxoo'n t-xtalbil Dios \p \v 12 Pero at juun cyxola min tpa q'uixc'aj. Ju' tzunj ba'n tu'n t-xi' cyonena, cuma cyocslabl tisen jun cyk'ab o tz'el mejtz'aj bix tisex jun cych'ecy mintii' tipen. \v 13 Tisen jun xjal cox nxi' binchet tbe tu'n juntl xjal, ju'xsen cyi'j kej ncub baj cyc'u'j tuj tbe Dios, il ti'j chi xe'l onet. Bix tisen jun cox chebe tu'n tbet bix tu'n mi'n jaw tz'ak tuj tbe ka at onbil ti'j, ju'xsen tuj tbe Dios cxe'l nimset tc'u'j jun ocslal tu'n mi'n txi' tzpet mas ka at onbil ti'j. \p \v 14 Kjyom tu'n mintii' k'oj kxol bix cyuya cykilca niy'tl xjal, pero mas jawnex twitzj lu tu'n t-xi' kii'n jun kchunk'lal jiquenxix, cuma ka min s-el kiin kiib ti' il, mlay kil twitz Dios. \v 15 C'oquel kc'u'j ti'j tu'n min-al jun kxol cub tz'ak tuj yol lu bix cxe'l tperdere co'pbil te. Ka at jun xjal min tz'el tiin tiib ti' il, ja tzunja tisen jun veneno n-ocx tk'o'n te tyabel cabtl tuya jun tq'ueyel. \v 16 Jun ocslal min txi' tii'n tbe tuya Jesús sino n-ex balk'aj tuj tocslabl ti' Jesús, ju'x tisentzen jun xjal tzin nach'in tuya jun tpaj. Ju'tzen e baj te kxe'chel Esaú. El tiq'uexin alcye e tajbe Dios. Tu'n min oc tc'ojla'nxin otk cyaj tkba'n Dios, e xi' tq'ueyenxin te titz'enxin Jacob jun toclenxin te jaxin tneel cwal nuk tu'n jun twaxin. \v 17 Bix ktzki'ntl yajxitl, tej ch'itk tcyim tmanxin Isaac bix e pon tumel tu'n t-xi' tpa'n Isaac cykab tcwalxin, bix e tajbetl Esaú tu'n tiik'ente jtoclen ka ja tneel cwal, pero ya min e k'ojtl. Bix amale ook'et-xin nim ti'j tel-len t-xoo'nxin, mix e binne tu'n tch'ixbenxin tej otk tbinchaxin tuj tneel. Ju' tzunj mi'n tz'el kxoo'n tej o cyaj tkba'n Dios, tisentzen te Esaú e baj te, cuma bi'x cxe'l kxoo'n te junx maj. \p \v 18 Key hermano, nejl nim sey'pajlenel cyi' kxe'chel tej cypon lk'eke twitz xjan witz jaa' etza k'ajt tyol Dios. Tej cypon t-xee' witz, oc cycye'yenxin njulen tuya k'ak', bix at klolj, bix at nim cyk'i'k, \v 19 bix at tk'ajk'ajel twi' jun bocina, bix e xi' cybi'nxin jun tk'ajk'ajel yol cyibaj jawnexsen tbi'nx. Tu'n sey'pajlenel tu'nj yol bix ak'kexin cubsal cywitzxin tu'n mi'n cybixin mastl tk'ajk'ajel yol. \v 20 Min e cypaxin tu'n cyoc tenxin ebilte jyol e cub cyibajxin tz̈itzen cyjulu: “Alj xjal c'oquel maconte t-xee' jwitz xjan, bi'x cwel byet tuya xak bix ma tuya machet, cyuyax ke alimaj oj cypon lk'e,” tz̈i tk'ajk'ajel yol twitz cya'j. \v 21 Ti'j si'puplxsen cykilj lu, tuyax Moisés e jaw lu'len. \p \v 22 Katzen jawnex jun sey'pajlenel tej cypon xjal twitz xjan witz nejl, yaltzen ja'lewe mas jawnex ttz̈i tu'n kpon mero twitzc'a Dios ka yaa'n jiquenxix eto'. Ju' tzunj ilxix ti'j tu'n ko ten jiquenxix twitz Dios, cuma ko pomel tuj tnom jaa'j ta' Dios I'tzxix, jaj Witz Sión tbi tnom bix tuyax Jerusalén Tuj Cya'j tbi, bix jaa'j at nim cyajlal tsanjel Dios tuj cya'j, \v 23 bix jaa'j o chi pona cykil t-xjal Dios bix ya tz'aklxixke, bix jaa'j ta' jax Dios Nintzaj Juez, \v 24 bix jaa'j ta' jax Jesús, jnic'ul ti'j ac'aj trat, bix jxjal ocx toyen ttz̈q'uel te chojbil kil. Ttz̈q'uel Jesús at tipemal te co'pbil xjal, yaa'n tisenj ttz̈q'uel alimaj e xi' toyen Abel nuk ajben te techel ttz̈q'uel Jesús. \p \v 25 C'oquel cycwenta ti'j tu'n mi'n tz'el cyxoo'na tyol Dios. Jnejl, tej tyolen Dios twi' jun witz, min-al jun xjal el libre tuj castiwa tej tel cyxoo'n tyol Dios. Yajtzen ke, ka ma tz'el kxoo'n tyol Dios oj tyolen ki'j yaa'n nuk twi' witz sino tuj cya'j, masxsen mlay ko ttzokpi tu'n kpon tuj castiwa. \v 26 Nejl, tu'n tk'ajk'ajel tyol e tzaj lu'len ch'in twitz tx'otx'. Pero ja'lewe tz̈i Dios tuj tyol Dios cyjulu: “Juntl maj ctzaal lu'len twitz tx'otx' wu'na, pero yaa'n nuk twitz tx'otx', sino tuyax cya'j,” tz̈i Dios. Ju' tzunj cxe'l cynimana tyol Dios, cuma tzul jun k'ij cjawel ttz̈to'n Dios cykil at, \v 27 cuma jyol “juntl maj” nyeec'an ke oj tjaw ttz̈to'n Dios cykil at, cxe'l tz'ak niy' jtik'ch ba'n ttz̈toj, bix cyjeljx nuk alcyej mixbe ttz̈toj. \v 28 Jtcawbil Dios tuj kanem mixbe ttz̈toj. Chunk'lal o tak' Dios, jatzen te junx maj. Ju' tzunj kc'ojla'xix tu'n mi'n cyaj kxoo'n. Kc'ojla'xix tu'n kajben te Dios tu'n kna'n Dios bix tu'n kniman twitz. \v 29 Nim c'oquel kc'u'j ti'j, cuma Kman Dios tisen jun k'ak' te xitlte entera at. \c 13 \s1 Jba'n tu'n tbint ku'n tu'n ttzalaj Dios ki'j \p \v 1 Yaltzen ja'lewe, key hermano, cxe'l nk'umena jun tumel tu'n ti tten tu'n t-xi' kii'n jun kchunk'lal tuj tumel. Cyii'nx tu'n toc tak' cyermaney ocslal cyey. \v 2 Cxe'lxix kc'u'j ti' jun xjal oj tpon kja. Mi'n tz'etz klomo'n kja cywitz. Tu'n nxi' kk'o'n posada te juntl, kape jac'a kiik' jun nim xtalbil. Ju' e baj nejl. At juun xjal e xi' k'onte cyposada te cab xjal min cytzki'n xjal cywitz, bix yaj eltl cyniy' ti'j ángelke. \p \v 3 C'ulel tuj kc'u'j cyi'j kej ocslal ete'cx tuj tzee' nuk ti' tyol Dios. Ko xe'l cyey'lcye, tu'ntzen tel kniy' ti'j alcye q'uixc'aj ete'. Bix c'ulel tuj kc'u'j tu'n at lastim cyi'j kej nchi baj yaset, cuma ch'innch'e pjel ki'j ju'wa. \p \v 4 Cykilca ko' c'oquel kc'u'j ti'j knajle'n. Ba'n tuj twitz Dios oj najben t-xu'l xinak te te twetbil ka ti taj xinak tuya t-xu'l, bix ju'x te xuuj tuya tchmil. Katzen nko jyon juntl pajbaj, ja tzunja yaa'n ba'n tuj twitz Dios. Ck'ol Dios castiwa ka ch'imac'a xuuj tzyu'n tu'n jun xjal yaa'n najlel, bix ju'x kej najlel ka nchi jyon juntl cypaj. \p \v 5 Mi'n ko cub ten nuk kk'inemal kaj. Mi'n tziy' tuj kc'u'j tisenj te kuya at, sino ko temel tuj tumel tuya alcye ch'in at kuya, nimle, ch'inle. Mi'n tz'oc ke kc'u'j ti' pwak, cuma ja Dios c'ojlal ke. Tz̈i Dios: “Te junx maj mlay chi cyaj nk'o'na bix mlay chi el wiq'uena.” \v 6 Ju' tzunj ba'n t-xi' kk'umen tuya cykil kc'u'j jyol lu tuj tyol Dios: “Ja Kman Kaaw onl te ke. Ju' tzunj mintii' ttz̈i ki'j alcye c'oquel cybincha'n xjal ki'j.” \p \v 7 C'ulel tuj kc'u'j ti'j kej tneel xjal ul k'inte tyol Dios ti'j Jesús te ke. Cwel kbisen ti' i'tzenke tuya cyocslabl ti' Jesús, bix kii'xse tisenj cye. \v 8 Bix cwel kbisen tisenj cye. E cykba cyjulu: “Tuj tneel bix ja'lewe bix te yaj Jesús jax. Mlay tch'ixbe tnaabl,” tz̈i ke t-ak'anal Dios nejl. \v 9 Ju' tzunj mi'n ko oc ten ebilte niy'tl j-ac'aj xnak'tzbil tzul kxol, tisen tzunj xnak'tzbil k'i'n cyu'nj xjal nchi xnak'tzan ke tu'n at kipemal tu'n Dios il ti'j tu'n t-xi' kii'n ttxolanj te nejl ti'j ti cxe'l kwaa'n. Pero tej ttxolanj lu mintii' o tz'ajbe'na cyej xjal nxi' cyii'n. Ckiik'elte kipemal tu'n Dios, yaa'n tu'n t-xi' kii'n jun ley te waabj, sino tu'n t-xtalbil Jesús. \v 10 Kej nxi'x cyc'u'j ti' alimaj te chojbil cyil mintii' cyoclen tu'n cyiik'ente t-xtalbil Jesús, tisenj mintii' cyoclen tu'n cyiik'ente tchu'l alimaj nxi' oyet te chojbil cyil, cuma ja tzunj chojbil cyil jatzen jun techel ti' Jesús, bix ja tzunj tchu'l chojbil cyil jatzen jun techel t-xtalbil ncyiik'ente te Jesús. Pero te ke at koclen, cuma nxi' kc'u'j ti' Jesús te chojbil kil. \v 11 Ktzki'ntl tuj religión te ootxa o cyaj kk'o'n ke pala nxi' cyoyen ttz̈q'uel alimaj te Dios twi' altar bix nxi' cychyo'n cychu'l alimaj. Pero jun maj jaca jnabk'i n-ocx jnintzaj pala tuj Masxsen Xjan Lugar te tz̈itlte ttz̈q'uel alimaj te chojbil il. Ja tzunj alimaj nxi' oyet te k'olte jttz̈q'uel bix ncub patet ti'jxe tnom jaa' najle ke xjal. Bix mintii' tu'n t-xi' cychyo'n pala t-xumlal ja alimaj lu. Min najben te k'ol tipemal cychunk'lal xjal. Ja tzunj lu jun techel. \v 12 Tisenj ncub patet ke alimaj ti'jxe tnom te techel, ju'xse e cub byet Jesús ti'jxe Jerusalén, tu'ntzen toc ttz̈q'uelxin te tx'ajbil cykil kil. \v 13 Ju' tzunj mi'n cub kbisen ti'j min tz'ajbentl, sino ju' ko xe'l lpe ti' Jesús. Pero cyiw ch'in. Jatzen Jesús iy'xe jun ch'ixew tu'nxin ex xe't ti'jxe tnom, bix ju'xse ke, ka eto'c tuya Jesús, il ti'j tu'n tiy'x ch'ixew ku'n. Il ti'j q'uiyax xmucchaj yol ku'n ka ma tz'el kxoo'n kreligión te ootxa tu'ntzen kxi' lpe ti' Jesús. \v 14 Tisen ti'jxe tnom eto' ja'lewe. Pero te ke, mintii' jun tnom twitz tx'otx' te junx maj. Alcyej tzin kyo'n ja tej tnom te junx maj. \p \v 15 Ju' tzunj, cuma tu'n Jesús at koclen tu'n kpon tuya Dios, cxe'l kk'o'n chjonte te Dios bix cjawel kniman tbi bix ko bitzen te Dios. Oj tbint jlu ku'n, jatzen jun oybil nxi' kk'o'n te Dios. \v 16 Bix mi'n tz'el tuj kc'u'j tu'n kbinchante jun ba'n bix tu'n tbaj konen kiib. Ju'x jlu jun oybil ba'n t-xi' kk'o'n te Dios, bix ba'n tuj twitzxin. \p \v 17 Cybinx kej nchi cawen cyibaja tuj taak'en Dios. Jax cyk'a' jun cycwent te Dios, cuma ejee'tzen k'il cwent cyi'ja ti xbaj cyey tuya cynaabla cywitz. Ju' tzunj, chi elelxixa ba'n, tu'ntzen jun cyaak'en te cawel cyibaja ttz̈yalxix, yaa'ntzen bisbajil, bix tu'ntzen ba'n t-xi' cyk'o'n jun ba'n cycwent cyi'ja. Ka ejee'y nuk jun tq'ueyel cyexin, lastim key. \p \v 18 Chi na'nxa Dios wi'ja. Tuj nwitza ba'n nnaabla cuma mintii' jun nka'yel n-oc tak' weya, bix waja tu'n nnaja'na jiquenxix. \v 19 Chi na'na Dios wi'ja tu'ntzen npon najtla cyuyey. \s1 Jun manc'bil k'olbebl cye ke ak'anal tuj tyol Dios bix te cykilcatl ocslal \p \v 20 Key hermano, Dios o tz'oc tuj jun nintzaj bix ac'aj trat ninc'u'n tu'n tcyamecy Jesús, bix o jaw titz'jsa'nxin Kaaw Jesús tuj cyamecy, bix o tz'oc tk'o'nxin Jesús te nintzaj cylel ke. Ja jun Dios tzin tk'o'n nim tbanel. \v 21 Nuket chi cub tena tuj jun ba'n cynaabla, tu'n tbint cykil tajbil Dios cyu'na. Bix nuket cyaja tu'n tak'anan Dios tuj cyanema tu'n cycyaj tz'aklxix cynaabla. Tu'n Jesús nak'anan Dios tuj cyanema. ¡Nimjxit tbi Jesús te junx maj! Nuket ju'wa. \p \v 22 Bueno, key hermano, cxe'l ncubsa'n nwitz cyey tu'n cyocslantey ja yol lu te nimsabl cyc'u'ja. Ja u'j lu cyiw ch'in tyol jilj, pero il ti'j. \p \v 23 At jun tpocbal Hermano Timoteo. O tz'etz tuj tzee'. Katzen ma pon naj wuyena, jatzele cxe'l k'inte weya oj npona cyuyey. \p \v 24 Nxi' nk'o'na jun k'olbebl cyeke entera ke ak'anal tuj tyol Dios, bix cykilcatl ocslal. Bix ke ocslal te Italia at jun k'olbebl cyu'n te cyey. \p \v 25 Diosxit cy'iwlante cykilcakey. O'cx nyolja.