\id ROM Mazatec of Jalapa de Díaz \h Xu̱ju̱n xi kin'ekjíhi̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ Roma̱ \toc1 Xu̱ju̱n xi kits'ínkjihi̱ nda̱ postru̱ Pablo̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ Roma̱ \toc2 Xu̱ju̱n xi kin'ekjíhi̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ Roma̱ \toc3 Ro. \mt1 Xu̱ju̱n xi kits'ínkjihi̱ nda̱ postru̱ Pablo̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ Roma̱ \c 1 \s1 B'i̱ ts'ín kikjaniñaha̱ Pablo̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ xi tjín nanki Roma̱ \p \v 1 An Pablo̱, an nda̱ musu̱ síhi̱n Jesucristo̱. Nti̱a̱ná kits'ín mana nku nda̱ postru̱hu̱ tu̱ xi k'ueni̱jmíhina én nda tsuhu̱, \v 2 én nda tsu xi kitsú nga tsjá nk'ie nga kits'ínkinchja̱ já profeta̱ha̱ xi nkú ts'ín tjít'a xu̱ju̱n éhe̱n Nti̱a̱ná, kui xi tsje. \p \v 3 Én nda tsuu̱ tínchja̱ni̱jmíyaha Ntíhi̱, kui xi Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱. Nk'ie nga yjoninte kik'a, ntje̱he̱ nda̱ rei̱ David nibaha̱ ra̱. \v 4 Ko̱ nk'ie nga j'áíyaha̱ ngabayoo̱, Espiri̱tu̱ Santo̱ y'éjña chji nga kui xi Ntíhi̱ Nti̱a̱ná xi tjíhi̱n nga'yún. \v 5 Kitsjána kju̱a̱nda ko̱ kits'ín mana nku nda̱ postru̱ ngajoho̱ tu̱ xi tu̱ má k'ueni̱jmíhi̱ ra̱ xu̱ta̱ nga tjíhin nga s'e̱jihi̱n ko̱ ku̱i̱nt'é'éhe̱n. \v 6 Jun tintsu̱ba̱jiun xu̱ta̱ xi kis'eni̱jmíhi̱, kui nga xu̱ta̱ha̱ Jesucristo̱ ka̱mahanu. \p \v 7 Ngayjoo̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ xi tintsu̱bo̱o nanki Roma̱ títs'inkjínu̱u kui xu̱ju̱i̱n. Tjoho̱ Nti̱a̱ná jun ko̱ j'ájinnu̱u nga kikjáts'e̱nu̱u. \p Kas'enu̱u kju̱a̱nda ko̱ kju̱a̱jyu xi tsjáná Nti̱a̱ Na̱'miná ko̱ Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱. \s1 B'i̱ ts'ín kitsúya Pablo̱ nga mjehe̱ ngju̱a̱i̱sehe̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ Roma̱ \p \v 8 Kui ni xu'bi̱ xi tjun xínnu̱u. Tu̱ nga̱t'aha̱ nga Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱ ts'e̱ná, tsjaha̱ máb'a̱chjíhi̱ Nti̱a̱ná nga̱t'aha̱ nga ja kichjubó éhe̱n ko̱ nga ngúsuhu̱n a̱sunntee̱ tíchubani̱jmíyaha xi nkú ts'ín s'ejinnu̱u Nti̱a̱ná. \v 9 Ngayjee̱ ani̱ma̱na̱ títs'inxát'aha̱ Nti̱a̱ná nga tíb'eni̱jmíá én nda tsuhu̱ Ntíhi̱, ko̱ kui xi be nga tehe̱nte ts'inkjónu̱u nk'ie nga nchjaka̱. \p \v 10 Bankihi̱ Nti̱a̱ná tsa kui xi mjehe̱ katsjáni̱yána nga ka̱ma kfínsenu̱u. \v 11 A̱t'aha̱ mje ṉkjúnna skuenu̱u tu̱ xi kúási̱nko̱ho̱nu̱u nga sa̱kúnu̱u ni xi tsjáná Espiri̱tu̱ Santo̱, tu̱ xi ndjá ku̱i̱nchahanu. \v 12 Mjena nga xi nkú ts'ín nkuhú s'ejinná k'u̱a̱i̱ nga'yúnko̱ho̱ ra̱á xinki̱á. \p \v 13 Jun já nts'e, mjena nga cho̱o nga nkjin ni̱yá kama mjena nga kfínsenu̱u tu̱nga santahá ni nd'a̱i̱ tjín ni xi tíb'échjana. Mjena ta̱ ts'ian xá xi kitsjána Jesucristo̱ a̱jinnu̱u xi nkú nga ta̱ títs'ian a̱jihi̱n xu̱ta̱ na̱xi̱nantá xingisoo̱. \v 14 Tjíhin nga ts'ian a̱jihi̱n tu̱ mí xu̱ta̱há ni xá xi kitsjána, xu̱ta̱ xi nchja̱ én griego̱ ko̱ xi nchja̱ kj'a̱í én, xi nkjink'uhu̱n ko̱ xi najmi nkjink'uhu̱n. \v 15 Kui nga mangimjehena nga k'ueni̱jmíhi̱nu̱u ko̱ ta̱ jun xi tintsu̱bo̱o Roma̱ én nda tsuhu̱ Jesucristo̱. \s1 B'i̱ ts'ín kitsúya Pablo̱ nga tjíhi̱n nga'yún én nda tsuhu̱ Jesucristo̱ \p \v 16 Najmi ma subana nga én nda tsuhu̱ Jesucristo̱ b'eni̱jmíá, a̱t'aha̱ kui xi nga'yúhu̱n Nti̱a̱ná xi ts'ínk'ankiko̱ho ngayjee̱ xi s'e̱jihi̱n, xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ ko̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱. \v 17 Én nda tsuhu̱ Nti̱a̱ná bakúchji xi nkú ts'ín Nti̱a̱ná tsjáha̱ xu̱ta̱ nga na̱xu̱ ma nginku̱n tu̱ nga̱t'aha̱ nga s'ejihi̱n. B'a̱ ma a̱t'aha̱ s'ejihi̱n, xi nkú ts'ín tjít'a éhe̱n Nti̱a̱ná nga b'i̱ títsu: “Xi ja na̱xu̱ nginku̱n Nti̱a̱ná tu̱ nga̱t'aha̱ nga s'ejihi̱n k'úéjña tík'un.” \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga ngayjee̱ xu̱ta̱ tjíhi̱n jé \p \v 18 Nti̱a̱ná xi tíjña nk'a ján b'éjña chji kju̱a̱kjaha̱n nga ts'ín nibánehe̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xi najmi benkjúhu̱n ko̱ i̱ncha ts'ín ni xi najmi na̱xu̱ nginku̱n. Kui xu̱to̱ xi b'échja nga cha̱ ni xi na̱xu̱ tjín. \v 19 A̱t'aha̱ ni xi yaha̱ Nti̱a̱ná, kui ta̱ i̱ncha be. Nti̱a̱ná ta̱ y'éjña chjihi̱. \v 20 Najmi tjín xi nkú ts'ín b'a̱ i̱ncha ku̱i̱tsu̱hu nga najmi be. A̱t'aha̱ xi nkúhu nga kamanda a̱sunntee̱ tísakúchji nga'yúhu̱n Nti̱a̱ná xi najmi maha̱ ndyja ko̱ nga nkuhú kui xi Nti̱a̱ná. Kju̱axi̱ kjáíhin nga najmi ma chji Nti̱a̱ná, tu̱nga ka̱mankjihínná tsa cha̱se̱éhe̱ ni xi kin'enda. \p \v 21 Tu̱nga ta̱ ndahá ni tsa i̱ncha kikie jóo̱ ni xi ts'e̱ Nti̱a̱ná, najmi i̱ncha kits'ínkie yjoho̱ nga Nti̱a̱ná xi tjíhi̱n kju̱a̱chánka ko̱ ta̱ ndaha najmi i̱ncha kitsjáha̱ máb'a̱chjíhi̱. Tu̱ sa ní ni xi najmi chumi ni chjíhi̱ ra̱ i̱ncha kits'ínnkjink'un ko̱ i̱ncha kama jyihi̱n. \v 22 Já nkjink'un chu̱ba̱ i̱ncha kits'ín mahá yjoho̱, tu̱nga já sihí i̱ncha kama. \v 23 I̱ncha kits'ín t'axín kju̱a̱chánkaha̱ Nti̱a̱ná, kui xi najmi maha̱ 'me. Kits'íntsjoho̱ sénni̱stjihi̱n xu̱ta̱ xi maha̱ 'me ko̱ sénni̱stjihi̱n ni̱see̱, chu̱ ko̱ ye̱. \p \v 24 Kui nga Nti̱a̱ná kits'ín nda̱íhi̱ ra̱ xu̱to̱ nga ni xi najmi ndoo̱ i̱ncha ts'i̱íhin, ni xi nchja̱ha̱ ani̱ma̱ha̱. Ta̱ kui ta̱ maha najmi i̱ncha kikienkjún yjonintehe̱ nga ch'on kits'ínko̱. \v 25 I̱ncha kits'ín t'axín éhe̱n Nti̱a̱ná xi na̱xu̱ tjín. Tu̱ én tsank'óo̱hó i̱ncha tsakj'á. I̱ncha kikienkjún ko̱ i̱ncha kits'íntsjoho̱ ni xi kin'enda a̱ntehe̱ ni nga xi kits'ínnda niu̱ ts'i̱íntsjoho̱, xi tjíhin nga n'e̱tsjoho̱ tu̱ nkjéhé ni. B'a̱ tjín. \p \v 26 Kui nga Nti̱a̱ná kits'ín nda̱íhi̱ ra̱ xu̱to̱ nga ni xi suba maná i̱ncha ts'i̱ín. Jminchjíhi̱n jóo̱ i̱ncha y'éntu xi nkú ts'ín tje̱he̱n ra̱ nga i̱ncha ts'i̱ínko̱ x'i̱hi̱n. \v 27 Já x'i̱n ya ta̱ i̱ncha y'éntu xi nkú ts'ín tje̱he̱n ra̱ nga i̱ncha ts'i̱ínko̱ jmichjíu̱n. Ta̱ kuihi xinkjín x'i̱n i̱ncha kits'ín mje. Tjíhi̱n kju̱a̱suba ni xi i̱ncha kits'ín. Ta̱ kuihi jáx'i̱n i̱ncha kikjantuko̱ xinkjín. Tu̱nga ta̱ i̱ncha kits'ínkjáíhín ra̱ chjí xi tje̱he̱n ra̱ kju̱a̱ngasten xi i̱ncha kits'ín. \p \v 28 A̱t'aha̱ najmi i̱ncha kits'ínsihi̱n Nti̱a̱ná, kui nga Nti̱a̱ná kits'ín nda̱íhi̱ ra̱ nga ku̱a̱tsúhun kju̱a̱nkjink'uhu̱n, tu̱ xi i̱ncha ts'íhin ni xi najmi ma n'e. \v 29 Kui nga kitsejíhi̱n ra̱ ngayje tíkjá ni ch'onk'un. Najmi na̱xu̱ i̱ncha ts'ín, fantuko̱ jminchjín xi najmi kje̱e bixan, i̱ncha fásihi̱n ni xi tjíhi̱n xinkjín ko̱ ch'on i̱ncha ts'ín. Kitsejíhin ani̱ma̱ha̱ kju̱a̱xintak'un, i̱ncha ts'i̱ínk'ien xinkjín, ko̱ ta̱ kitsejíhin kju̱a̱chán, kju̱a̱maña̱ ko̱ kju̱a̱ch'onk'un. \v 30 Nchja̱ne xinkjín, én tsank'á ts'ínne xinkjín, ts'ín unkie Nti̱a̱ná, najmi ch'a benkjún, ma ngak'un, nk'a b'asje yjoho̱, kju̱a̱nkjintak'uhu̱n b'asjejin nkjin tíkjá ni xi ch'onk'un, najmi nt'é'éhe̱n xi cháha̱, \v 31 si, najmi ts'íntjusun én xi nchja̱, najmi ch'a xi ts'íntjo, najmi ma n'e jnenta ko̱ najmi ma ni̱ma̱ha̱ xinkjín. \p \v 32 Be xu̱ta̱ xu'bo̱ nga xi b'a̱ ts'íu̱n ngabaya tje̱he̱n ra̱, a̱t'aha̱ b'a̱ ts'ín y'éjña Nti̱a̱ná. Tu̱nga tu̱ nku b'a̱há tíi̱ncha ts'ín ko̱ santaha tsjo i̱ncha maha̱ nga kj'a̱í xi b'a̱ ta̱ ts'ín. \c 2 \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga Nti̱a̱ná ts'i̱ínko̱kju̱a̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ \p \v 1 Ji xi chaseihi̱ yá xi nda ko̱ yá xi najmi nda ko̱ tín'ek'anji jé xu̱ta̱ xi kj'a̱í, najmi tjín nkú ts'ín n'e̱sjenkihini yjohi̱. Nk'ie nga chaseihi̱ yá xi nda ko̱ yá xi najmi nda, ta̱ ji ta̱ maha n'ek'anji jé yjohi̱, a̱t'aha̱ ji b'a̱ ta̱ n'ei. \v 2 Yaá nga kixi̱ ts'ínko̱kju̱a̱ Nti̱a̱ná xu̱ta̱ xi b'a̱ ts'íu̱n. \p \v 3 Ji nda̱, ji xi chaseihi̱ yá xi najmi nda títs'ín ko̱ nk'ie nga b'a̱ ta̱ n'ei, ¿a b'a̱ bixín nga ku̱i̱tjunkihi yjohi̱ nga ts'i̱ínko̱kju̱a̱hi Nti̱a̱ná? \v 4 ¿Á tín'e t'axíhi̱n ri̱ yjohi̱ kju̱a̱nda chánkaha̱ Nti̱a̱ná ko̱ nk'ie nga tu̱ xí ts'ín'yún tak'uhúnná ko̱ nk'ie nga tu̱ xí ndahá ts'ín? ¿A najmi mankjihín ri nk'ie nga kui kju̱a̱ndaha̱ Nti̱a̱ná títsjáni̱yáhi nga k'úínchj'a̱ha̱ ri̱ ani̱ma̱hi̱? \p \v 5 Tu̱nga tu̱ nga̱t'aha̱ nga ndjá tjíyahi ko̱ nk'ie nga najmi tí'michj'aihi̱ ani̱ma̱hi̱, tu̱ sahá tín'etsenéí yjohi̱ kju̱a̱'un xi ni̱banehe̱ a̱sunntee̱ ni̱stjin nk'ie nga ts'i̱ín nibá Nti̱a̱ná kju̱a̱kjaha̱n ko̱ ts'i̱ín sisin kju̱a̱. \v 6 Nk'ie b'a̱ ka̱moo̱, Nti̱a̱ná tsjáha̱ chjíhi̱ nga nkúnkú xu̱ta̱ nga̱t'aha̱ xi nkú tjín ni xi kits'ín. \p \v 7 Xu̱ta̱ xi tu̱ nku tíi̱ncha títs'íhín ni xi nda, xi b'a̱ ts'ín tíbangisjáíhi nga sa̱kúhu̱ kju̱a̱chánka xi tsjá Nti̱a̱ná ko̱ nga nda cha̱ ko̱ nga k'úéntu tík'un sín, kui xu̱ta̱ha xi Nti̱a̱ná ts'i̱ínk'íéntu tík'un síhi̱n. \v 8 Tu̱nga xu̱ta̱ xi sin kju̱a̱ ko̱ najmi nt'é'éhe̱n ni xi na̱xu̱ tjín, xi tu̱ sahá nt'é'éhe̱n ni xi najmi ndoo̱, kui xi i̱ncha ts'i̱ínkjáíhi̱n kju̱a̱'un xi ts'i̱ín nibánehe̱ Nti̱a̱ná ko̱ kju̱a̱kjaha̱n. \p \v 9 Kju̱a̱ni̱ma̱ ko̱ kju̱a̱ba sa̱kúhu̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xi ts'ín ni xi ch'onk'un, b'aha̱ ra̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ ko̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱. \v 10 Tu̱nga ngayjee̱ xu̱ta̱ xi i̱ncha ts'ín ni xi ndoo̱, kui xi sa̱kúhu̱ kju̱a̱chánka xi tsjá Nti̱a̱ná, nda cha̱ ko̱ s'e̱he̱ kju̱a̱jyu, b'aha̱ ra̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ ko̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱. \v 11 A̱t'aha̱ namji ngabi ts'ín Nti̱a̱ná. \p \v 12 Ngayjee̱ xi i̱ncha kits'ín ngatitsun nga najmi be kju̱a̱téxuma xi kin'ekj'asehe̱n Moise, tu̱ nkú ndyja̱há ta̱ ndaha tsa najmi kits'ínko̱kju̱a̱ha̱ kju̱a̱téxumoo̱. Ko̱ ngayjee̱ xi i̱ncha kits'ín ngatitsun nga ja be kju̱a̱téxuma xi kin'ekj'asehe̱n Moise, kui kju̱a̱téxumoo̱ ts'i̱ínko̱kju̱a̱ha̱. \v 13 Najmi xu̱ta̱ xi tu̱ basínñjuhú ra̱ kju̱a̱téxumoo̱ xi na̱xu̱ ma nginku̱n Nti̱aná. Xu̱ta̱ xi ts'íntjusun ní kju̱a̱téxumoo̱ xi na̱xu̱ n'e̱ ma. \p \v 14 Xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ najmi kik'a̱i̱hi̱ kju̱a̱téxuma xi kin'ekj'asehe̱n Moise tu̱nga ts'íhín ni xi títsu kju̱a̱téxumo̱o, a̱t'aha̱ mankjihi̱n ni xi nda ko̱ ni xi najmi nda. B'a̱ ts'ín kuenta̱ ts'e̱ suba sakúhu̱ ra̱ nku kju̱a̱téxuma, ndaha tsa najmi tíjñaha̱ kju̱a̱téxuma xi kin'ekj'asehe̱n Moise. \v 15 I̱ncha bakúchji xu̱to̱ nga a̱jin ani̱ma̱ha̱ tjít'a ni xi bakúya kju̱a̱téxumoo̱. Ani̱ma̱ha̱ tsuyaha̱ tsa nda ko̱ tsa najmi nda ni xi tíi̱ncha ts'ín. Ko̱ kju̱a̱nkjintak'uhu̱n tsuyaha̱ tsa tje̱he̱n jé ko̱ tsa najmi tje̱he̱n nga̱t'aha̱ ni xi tíi̱ncha ts'ín. \v 16 B'a̱ ka̱ma ni̱stjin nk'ie nga Nti̱a̱ná k'u̱éxáha̱ Jesucristo̱ nga ku̱a̱se̱he ni xi tjíntu'máha̱ xu̱ta̱. B'a̱ ka̱ma xi nkú títsu én nda tsu xi tíb'eni̱jmíá. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga ta̱ tjíhi̱n jé xu̱ta̱ judio̱ ndaha tsa kui kik'a̱i̱hi̱ kju̱a̱téxumoo̱ \p \v 17 Ji xi b'a̱ tíbixín nga ji xi ntje̱ judio̱ tje̱hen ri, nga kju̱a̱téxuma xi kin'ekj'asehe̱n Moise kich'ai ko̱ tsjo mahi a̱t'aha̱ Nti̱a̱ nku tutuu̱ s'ejihin. \v 18 Yai ni xi mjehe̱ Nti̱a̱ná nga n'e̱i. Yai má nihi xi nda a̱t'aha̱ kju̱a̱téxumoo̱ kisakúyahi. \v 19 Behe̱ tak'uin nga mahi baku ni̱yáíhi̱ xu̱ta̱ ka̱ ko̱ nga ji xi nkú joyaha nku nd'í xi ts'ín ndzjehe̱n xu̱ta̱ xi tjíma má jyuu̱n. \v 20 Ji xi bakuyáíhi̱ xu̱ta̱ xi najmi be ni xi ts'e̱ Nti̱a̱ná. Ji xi nda̱ maestru̱hu̱ xu̱ta̱ xi najmi mankjihi̱n, a̱t'aha̱ tíjñahi kju̱a̱téxuma xi bakúchji kju̱a̱nkjintak'uu̱n ko̱ ni xi na̱xu̱ tjín. \p \v 21 Ji xi bakuyáí, ¿a najmi bakuyáha̱ ri̱ yjohi̱? Ji xi b'eni̱jmí nga najmi ma n'e ndyjé, ¿a n'ei ndyjé? \v 22 Ji xi b'a̱ bixín nga cha̱nkjáán kju̱a̱bixanná, ¿a b'a̱ n'ei? Ji xi unchai nti̱a̱ xi ntsja xu̱ta̱ ts'ínnda, ¿a najmi n'ei ndyjé ni̱nku̱hu̱ nti̱a̱ xu'bo̱? \v 23 Ji xi tsjo mahi a̱t'aha̱ yai kju̱a̱téxuma xi kin'ekj'asehe̱n Moise, tu̱nga najmi tíyankjúnní Nti̱a̱ná nk'ie nga tíbiyunéí kju̱a̱téxumoo̱. \v 24 B'i̱ títsu éhe̱n Nti̱a̱ná má nga tjít'a: “Nga̱t'anu̱u najmi tíyankjún Nti̱a̱ná a̱jihi̱n xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱.” \p \v 25 Chjíhi̱ ra̱ nga kin'ehi circuncision tsa tín'etjusuin kju̱a̱téxumoo̱. Tu̱nga tsa tíbiyunéí kju̱a̱téxumoo̱, circuncision xi kin'ehi b'a̱ ma xi nkúhu tsa najmi kin'ehi niu̱. \v 26 Kui nga tsa xi najmi kin'ehe̱ ra̱ circuncision kj'u̱átjoho ni xi tjít'a kju̱a̱téxumoo̱, ¿a najmi n'e̱chjíhí ra̱ ni xi títs'ín nga cha̱se̱he̱ xi nkúhu tsa kin'ehe̱ circuncision? \v 27 Xi najmi kin'ehe̱ circuncision yjonintehe̱ tu̱nga títs'íntjusuhún kju̱a̱téxumoo̱, kui xi k'u̱éjñanehi ni xi kanéhi ji xi tíjñahi kju̱a̱téxumoo̱ ko̱ kin'ehi circuncision tu̱nga tíbiyunéní. \p \v 28 Najmi yjonintee̱ tsuya yá xi judio̱, ko̱ najmi ni xi n'ehe̱ yjonintee̱ xi circuncision xi ndoo̱. \v 29 Judio̱ ní xi b'a̱ ts'ín tjíyaha̱ ko̱ circuncision xi nda, kui ní xi ma a̱jin ani̱ma̱ha̱ xu̱ta̱. Espiri̱tu̱hu̱ Nti̱a̱ná b'a̱ ts'íu̱n, najmi ni xi tjít'a xu̱ju̱n. Xi b'a̱ ts'ín tjíyaha̱, Nti̱a̱ná nda nchja̱nehe̱ xu̱ta̱ xu'bo̱, najmi xu̱ta̱. \c 3 \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga tu̱ nkú na̱xu̱hú ts'ín Nti̱a̱ná \p \v 1 Kui b'a̱ maha, ¿mí ni xi tjín saha̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ ni̱ ma? ¿Ko̱ má xi kui chjéhe̱n circuncision? \v 2 Chjíhi̱ ra̱ niu̱, tu̱ xi nkú ts'ín cha̱se̱hé ra̱á. Títjun Nti̱a̱ná kits'ínkjas'ehe̱n xu̱ta̱ judio̱ éhe̱n. \v 3 Tjín xi najmi kis'ejihi̱n éhe̱n Nti̱a̱ná, tu̱nga, ¿a kuihí nihi xi ts'i̱ín nga Nti̱a̱ná najmi ts'i̱íntjusuhun éhe̱n? \v 4 ¡Najmi! ¡Ndaha tsa mí yjehe! Ndaha tsa tsank'á ngayjee̱ xu̱ta̱, tu̱nga Nti̱a̱ná tu̱ nkú ts'íhín ni xi na̱xu̱ tjín. Xi nkú ts'ín tjít'a xu̱ju̱n éhe̱n Nti̱a̱ná nga b'i̱ títsu: \q1 S'e̱jña chji nga ji xi na̱xu̱i̱ nk'ie nga chu̱bai, \q1 ko̱ n'e̱ ngana̱i̱ nk'ie nga n'e̱ko̱kju̱a̱hi. \p \v 5 Tsa kju̱a̱ch'onk'unná b'éjña chji nga Nti̱a̱ná xi na̱xu̱ ts'ín, ¿nkú ku̱i̱xíaán ni̱ ma? ¿A najmi na̱xu̱ ts'ín Nti̱a̱ná nk'ie nga ts'ín nibájennená kju̱a̱kjaha̱n a̱t'aha̱ ch'on k'aán? Nk'ie nga b'a̱ tíxian, tínchja xi nkúhu nku nda̱. \v 6 ¡Ndaha tsa mí yjehe najmi b'a̱ tjín! A̱t'aha̱ tsa najmi na̱xu̱ ts'ín Nti̱a̱ná, ¿nkú ts'ín ts'i̱ínko̱kju̱a̱ha xu̱ta̱? \p \v 7 Tu̱nga tsa nga̱t'aha̱ én tsank'á xi tínchja, ko̱ tsa b'a̱ ts'ín tís'ejña chjihi nga b'a̱ tjín ni xi ts'ín Nti̱a̱ná ko̱ sakú saha̱ kju̱a̱chánka, ¿á b'a̱ tí'minaha̱ ni̱ ma nga ngatitsun títs'ian? \v 8 Ka̱ ma ra̱ b'i̱ k'úíhi̱ín xinki̱á kai: “Ch'on n'e̱é tu̱ xi nda ka̱maha a̱sunntei̱.” B'a̱ tíi̱ncha tsu xi tíi̱ncha nchja̱yaneni̱ nga kui niu̱ xi tíi̱ncha bakuyái̱. Nda tjín nga s'e̱jñanehe̱ mí nihi xi kanéhe̱ xi b'a̱ tíi̱ncha tsuu̱. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga najmi tjín xi bichú ma na̱xu̱ nginku̱n Nti̱a̱ná tu̱ nga̱t'aha̱ nga ts'íntjusun ku̱a̱téxumoo̱ \p \v 9 ¿Nkú ku̱i̱xíaán ni̱ ma? ¿A 'yún nda sai̱ ji̱n xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱nni̱ nga xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱? ¡Najmi! ¡Ndaha tsa mí yjehe! A̱t'aha̱ ja kuayaá nga xi judio̱ ko̱ xi najmi judio̱ nkuhú ngatitsuu̱n tjíntujín. \v 10 Xi nkú ts'ín tjít'a éhe̱n Nti̱a̱ná nga b'i̱ títsu: \q1 Najmi tjín xi na̱xu̱ nginku̱n Nti̱a̱ná, \q1 ndaha nku najmi tjín. \q1 \v 11 Najmi tjín xi mankjihi̱n, \q1 najmi tjín xi bangisjai nga sku̱e̱ yáha Nti̱a̱ná. \q1 \v 12 Ngayjee̱ kindyjajihi̱n ni̱yóo̱, \q1 nkuhú nga tsatsuhun ani̱ma̱ha̱. \q1 Najmi tjín xi nda ts'ín, ndaha nku najmi tjín. \q1 \v 13 Ngabaya y'aha̱ ra̱ ni xi tsu, \q1 tu̱ subahá én tsank'á nchja̱. \q1 Én xi bitju ts'a b'a̱ joyaha xáha̱n ye̱, \q1 \v 14 kitsehe ts'a én ch'on tsu ko̱ én stinta. \q1 \v 15 Ki̱tsa̱ b'ema nga ts'ínk'ien ani̱ma̱, \q1 \v 16 ni xi i̱ncha ts'ín ts'ín x'a̱ha̱n xu̱ta̱ ko̱ kju̱a̱ni̱ma̱ tsjáha̱. \q1 \v 17 Najmi i̱ncha be má tjín kju̱a̱jyu, \q1 \v 18 najmi i̱ncha tjínjin tak'un \q1 nga Nti̱a̱ná xi tjíhin nga cha̱nkjún. \p \v 19 Yaá nk'ie nga xu̱ta̱ xi tíjñanehe̱ kju̱a̱téxuma xi kin'ekjas'ehe̱n Moise, kju̱a̱téxumoo̱ tínchja̱ko̱ho̱ xu̱ta̱ xu'bo̱ tu̱ xi nk'ie nga ku̱a̱se̱he̱ ra̱ Nti̱a̱ná mí nihi xi kits'ín xu̱ta̱ najmi ta̱ i̱ncha ku̱i̱nchja̱ha nga najmi ta̱ ku̱i̱tjunkihi̱ ra̱ yjoho̱. \v 20 A̱t'aha̱ ndaha nku najmi na̱xu̱ cha̱ha̱ nginku̱n Nti̱a̱ná tu̱ nga̱t'aha̱ tsa ts'íntjusun ni xi tjít'a kju̱a̱téxumoo̱. A̱t'aha̱ tu̱ sa ní kju̱a̱téxumoo̱ b'éjña chjiná nga tjínná ngatitsun. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga tu̱ ngat'aha̱ nga s'ejihi̱n xu̱ta̱ Jesucristo̱ na̱xu̱ bichú ma nginku̱n Nti̱a̱ná \p \v 21 Tu̱nga nd'a̱i̱ ja y'éjña chji Nti̱a̱ná xi nkú ts'ín na̱xu̱ ma xu̱ta̱ nginku̱n. Najmi kju̱a̱téxumoo̱ xi maha̱ b'a̱ ts'ín. Santa níhi ma n'eya nii̱ a̱jihi̱n xu̱ju̱n kju̱a̱téxuma xi kin'ekjas'ehe̱n Moise ko̱ ni xi y'ét'a já profeta̱. \v 22 Nga̱t'aha̱ ní nga s'ejihi̱n xu̱ta̱ Jesucristo̱, b'a̱ ts'ín na̱xu̱ maha nginku̱n Nti̱a̱ná. Ko̱ b'a̱ maha̱ ngayjee̱ xi s'e̱jihi̱n, a̱t'aha̱ najmi ngabi ts'ín Nti̱a̱ná. \v 23 Tu̱ nga̱t'aha̱ nga ngayjee̱ xu̱ta̱ kits'ín ngatitsun, ndaha nku najmi sakúhu̱ kju̱a̱chánka xi Nti̱a̱ná tsjá. \p \v 24 Tu̱nga chánkahá kju̱a̱ndaha̱ Nti̱a̱ná xi tu̱ títsjáhá nga na̱xu̱ ka̱ma xu̱ta̱ nginku̱n, a̱t'aha̱ Jesucristo̱ y'échjíntjai xu̱ta̱ ko̱ kits'ín nda̱íhi̱ jéhe̱. \v 25 Kui xi Nti̱a̱ná kits'ín ma nku chje̱. Tsaténdzjo jníhi̱ tu̱ xi sa̱kúhuná kju̱a̱n'endyjat'a nk'ie nga s'e̱jinná Jesucristo̱. B'a̱ ts'ín tsakúchjihi Nti̱a̱ná nga na̱xu̱ ts'ín. Ni̱stjin nk'ie, tu̱ nga̱t'aha̱ nga tsenta najmi kits'ínnijéhe̱ ra̱ xu̱ta̱ ngatitsun xi kits'ín. \v 26 Tu̱nga ni̱stjin nd'a̱i̱ ja tsakúchji nga na̱xu̱ ts'ín ko̱ nga tu̱ nku na̱xu̱hú títs'ín nk'ie nga títsjáha̱ xu̱ta̱ nga na̱xu̱ ma nginku̱n tu̱ nga̱t'aha̱ nga s'ejihi̱n Jesucristo̱. \p \v 27 Kui b'a̱ maha, ¿a tjín nkú ts'ín ka̱ma nk'a n'e̱sjehená yjoná nginku̱n Nti̱a̱ná a̱t'aha̱ nga̱t'aha̱ kju̱a̱téxuma xi kin'ekjas'ehe̱n Moise na̱xu̱ kamahaná nginku̱n? Najmi ka̱ma. S'ejña t'axín ni xu'bo̱ tu̱ nga̱t'aha̱ nga s'ejinná Jesucristo̱. \v 28 A̱t'aha̱ mankjinná nga ma na̱xu̱ xu̱ta̱ nginku̱n Nti̱a̱ná tu̱ nga̱t'aha̱ nga s'ejihi̱n Jesucristo̱, najmi nga̱t'aha̱ tsa ts'íntjusun ni xi tjít'a kju̱a̱téxumoo̱. \p \v 29 ¿A tu̱ nkuhú Nti̱a̱ha̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ Nti̱a̱ná? ¿A najmi ko̱hó Nti̱a̱ha̱ xu̱ta̱ na̱xi̱nantá xingisoo̱? Joho̱n, b'a̱ tjín. Nti̱a̱ná ta̱ Nti̱a̱ha̱ xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱. \v 30 A̱t'aha̱ nkuhú maha Nti̱a̱ná xi ts'ín nga na̱xu̱ ma xu̱ta̱ judio̱ xi kin'ehe̱ ni circuncision a̱t'aha̱ s'ejihi̱n, ko̱ ta̱ tsjá nga na̱xu̱ ma xu̱ta̱ xingisoo̱ xi najmi kin'ehe̱ ni circuncision tu̱ nga̱t'aha̱ nga s'ejihi̱n. \v 31 Kui nga, ¿a tín'endyjanáá chjíhi̱ kju̱a̱téxumoo̱ tu̱ nga̱t'aha̱ nga s'ejinná? ¡Najmi b'a̱ tjín! Tu̱ sa ní b'a̱ ts'ín tí'ba̱i̱hi̱ ra̱á chjí xi tjíhi̱n kju̱a̱téxumoo̱. \c 4 \s1 B'i̱ ts'ín y'éjña chu̱ba̱yaha̱ Pablo̱ nga kits'ínchjén ntje̱ cháha̱ xu̱ta̱ judio̱ xi 'mi Abraham \p \v 1 Chu̱bani̱jmíyahaná ntje̱ cháná Abraham. ¿Mí nihi xi kisakúhu̱? \v 2 Tsa Nti̱a̱ná kits'ínkjáíhi̱n Abraham nga kui xi na̱xu̱ tu̱ nga̱t'aha̱ ni nda xi kits'ín, ka̱ ma ra̱ nk'a k'u̱a̱sje yjoho̱. Tu̱nga̱ najmi ka̱mahá nk'a k'u̱a̱sje yjoho̱ nginku̱n Nti̱a̱ná. \v 3 ¿Nkú títsu éhe̱n Nti̱a̱ná nga̱t'a ts'e̱ ni xu'bo̱? B'i̱ títsu: “Kis'ejihi̱n Abraham Nti̱a̱ná ko̱ kui niu̱ xi kits'ínchjíhi̱ ra̱ Nti̱a̱ná nga Abraham xi nku nda̱ xi na̱xu̱.” \p \v 4 Xi nkúhu xu̱ta̱ xi ts'ínxá, kui xi ch'axki̱hi̱ ni xi ts'ín ko̱ b'a̱ ts'ín s'echjíhi̱ ra̱. Najmi tu̱ 'ba̱i̱hi̱ ni xi ts'ínkjáíhi̱n. \v 5 Tu̱nga máha xu̱ta̱ xi najmi ma 'yún k'un ni nda xi kits'ín, nga tu̱ sahá s'ejihi̱n Nti̱a̱ná xi tsjáha̱ xu̱ta̱ ngatitsuu̱n nga na̱xu̱ ma nginku̱n, Nti̱a̱ná be nga xu̱to̱ s'ejihi̱n ko̱ kui niu̱ xi b'axki̱hi̱ Nti̱a̱ná nga na̱xu̱ basehe̱. \p \v 6 B'i̱ kitsú David nga: ¡Á b'a̱ nda tjíhin ts'e̱ xu̱ta̱ xi Nti̱a̱ná na̱xu̱ basehe̱, najmi tu̱ nga̱t'aha̱ ni xi kits'ín tsa kui kju̱a̱ha nga na̱xu̱ n'e ma! \v 7 B'i̱ ts'ín y'ét'a: \q1 ¡Á b'a̱ nda tjíhin ts'e̱ xu̱ta̱ \q1 xi kin'endyjat'aha̱ ra̱ jéhe̱, \q1 ko̱ kin'endyjajnuhu ngatitsuhu̱n! \q1 \v 8 ¡Á b'a̱ nda tjíhin ts'e̱ nda̱ \q1 xi Nti̱a̱ná najmi b'axki̱hi̱ ra̱ ngatitsuhu̱n! \p \v 9 ¿A tu̱ nkuhú xu̱ta̱ xi kin'ehe̱ ni circuncision sa̱kúhu̱ kju̱a̱nda xi títsu David, a ra̱ ko̱hó xi najmi kin'ehe̱ ni circuncision? Ja b'a̱ kuixíaán nga Abraham kis'ejihi̱n Nti̱a̱ná ko̱ nga kui niu̱ xi kin'echjíhi̱ ra̱ nga na̱xu̱ kin'e ma. \v 10 Tu̱nga, ¿nkjé kin'echjíhi̱ ra̱ Abraham nga kui xi nku nda̱ xi na̱xu̱? ¿A nk'ie nga ja kin'ehe̱ ni circuncision, a ra̱ nk'ie nga najmi kje̱hé n'ehe̱ ni circuncision? Nk'ie nga najmi kje̱e n'ehe̱ ni circuncision b'a̱ kama. \p \v 11 A̱skahan kin'ehe̱ Abraham ni circuncision. Kui niu̱ xi kama nku chu̱ba̱ xi kis'et'aha̱, chu̱ba̱ xi tsuhu̱ ra̱ nga na̱xu̱ kama a̱t'aha̱ kis'ejihi̱n Nti̱a̱ná nk'ie nga najmi kje̱e n'ehe̱ ni circuncision. B'a̱ ts'ín j'ai maha Abraham na̱'mihi̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n Nti̱a̱ná, ndaha tsa najmi kin'ehe̱ ni circuncision. Nti̱a̱ná b'axki̱hi̱ xu̱ta̱ xu'bo̱ xi nkúhu xu̱ta̱ xi na̱xu̱. \v 12 Ko̱ ta̱ j'ai ma Abraham na̱'mihi̱ xu̱ta̱ xi kin'ehe̱ ni circuncision, xi najmi tu̱ nkú ni circuncision kin'ehé ra̱, ko̱ ní ta̱ s'ejihi̱n Nti̱a̱ná xi nkú ts'ín kis'ejihi̱n ntje̱ cháná Abraham nk'ie nga najmi kje̱e n'ehe̱ ni circuncision. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga kits'íntjusun Nti̱a̱ná ni xi kitsúya títjuhu̱n Abraham \p \v 13 Nti̱a̱ná kitsúya títjuhu̱n Abraham nga kui ko̱ ntje̱ xi s'e̱he̱ a̱skahan ts'i̱ínkjáíhi̱n a̱sunntee̱ nga ka̱ma ts'e̱. Tu̱nga najmi nga̱t'aha̱ ní tsa kits'íntjusun Abraham kju̱a̱téxuma xi kin'ekjas'ehe̱n Moise, tsa kui kju̱a̱ha nga b'a̱ kik'in títjuhu̱n ra̱. B'a̱ ní kik'ihi̱n a̱t'aha̱ kis'ejihi̱n Nti̱a̱ná ko̱ kui niu̱ xi kich'axki̱hi̱ ra̱ nga kui xi na̱xu̱. \v 14 A̱t'aha̱ tsa xi tíi̱ncha ts'íntjusun kju̱a̱téxumoo̱, tsa kui xi ts'i̱ínkjáíhi̱n ni xi kitsúya títjun Nti̱a̱ná nga tsjá, kui xi tsuhu̱ ra̱ nga najmi chumi ni chjíhi̱ ra̱ nga s'ejihi̱n xu̱ta̱ Nti̱a̱ná ko̱ najmi ta̱ chumi ni chjí ka̱maha̱ ra̱ én xi kitsúya títjun Nti̱a̱ná. \v 15 Nk'ie nga biyuné kju̱a̱téxuma xi kin'ekjas'ehe̱n Moise, kju̱a̱kjaha̱n Nti̱a̱ná ts'ín nibánehe̱ xu̱ta̱. Tu̱nga má najmi tjín kju̱a̱téxumoo̱, najmi tjín xi nkú ts'ín ku̱i̱yúnehe ni xi títsu. \p \v 16 Kui b'a̱ maha, a̱t'aha̱ ní nga s'ejihi̱n xu̱ta̱ Nti̱a̱ná, kui kju̱a̱ha nga sakúhu̱ ra̱ ni xi kichuba títjun, tu̱ xi nga̱t'aha̱ kju̱a̱ndaha̱ Nti̱a̱ná sakúhu̱ ra̱ ngayjee̱ ntje̱he̱ Abraham ni xi kichuba títjun. Najmi tu̱ nku xi y'aha̱ ra̱ kju̱a̱téxumoo̱ xi sakúhu̱ niu̱. Ta̱ sa̱kúhu̱ xi s'ejihi̱n Nti̱a̱ná xi nkú ts'ín kis'ejihi̱n Abraham Nti̱a̱ná. Kui xi na̱'miná ngatenteé \v 17 nginku̱n Nti̱a̱ná xi nkú ts'ín tjít'a, má nga b'a̱ kitsúhu̱ Nti̱a̱ná Abraham: “Ji xi kits'in maha na̱'mihi̱ nkjin xu̱ta̱ na̱xi̱nantá.” Kis'ejihi̱n Abraham Nti̱a̱ná, kui xi ts'ínk'íéntu tík'un xu̱ta̱ k'ie̱n ko̱ tu̱ ts'ínkjohó ni xi najmi kje̱e tjín, a̱s'a̱i s'e. \p \v 18 Abraham kikuyá ni xi kik'ihi̱n ko̱ kama na̱'mihi̱ nkjin ṉkjún xu̱ta̱ na̱xi̱nantá a̱t'aha̱ kis'ejihi̱n Nti̱a̱ná, ndaha tsa najmi tjín xi nkú ts'ín ku̱i̱tjusuhun niu̱. Kama xi nkú nga kik'ihi̱n: “B'i̱ ts'ín nkjin ka̱ma ntje̱hi̱.” \v 19 Tu̱ nkú kis'ejihín ra̱ Abraham, ndaha tsa kamankjihi̱n nga ja tu̱ xí nibajehén ra̱ yjonintehe̱ a̱t'aha̱ ja ma kfe̱hé ra̱ unchan nú ko̱ tsa nga̱t'aha̱ nga nti̱ Sara̱ xi chju̱úhu̱n maha. \v 20 Najmi jo jan kamaha̱ tsa najmi ta̱ kis'ejihi̱n ra̱ ni xi kitsúya títjuhu̱n Nti̱a̱ná nga tsjáha̱. Tu̱ sahá ndjá tsasinjña sa nga kis'ejihi̱n ko̱ kits'ínkie yjoho̱ nga chánka Nti̱a̱ná. \v 21 Y'énku k'un nga tjíhi̱n nga'yún Nti̱a̱ná ko̱ nga ka̱maha̱ ts'i̱íntjusun ni xi kitsúya títjuhu̱n. \v 22 Kis'ejihi̱n Abraham Nti̱a̱ná ko̱ Nti̱a̱ná kits'ínchjíhi̱ ra̱ niu̱ nga Abraham xi nku nda̱ xi na̱xu̱. \p \v 23 Má nga tjít'a nga Nti̱a̱ná kits'ínchjíhi̱ ra̱ nga kis'ejihi̱n Abraham, najmi tu̱ nkuhú ngandaha̱ Abraham kis'et'a niu̱. \v 24 Nganda níná kis'et'aha niu̱. Ta̱ n'e̱chjíná ko̱ ñá xi nkúhu xu̱ta̱ xi na̱xu̱ a̱t'aha̱ s'ejinná Nti̱a̱ná xi kits'ínkj'áíyaha̱ ngabayoo̱ Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu. \v 25 Kui xi kin'ek'ienntjáíhi ngatitsunná ko̱ kin'ekj'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱ tu̱ xi ta̱ ka̱mahaná xu̱ta̱ xi na̱xu̱ nginku̱n Nti̱a̱ná. \c 5 \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga nd'a̱i̱ tjínko̱ná kju̱a̱jyu Nti̱a̱ná \p \v 1 Kui b'a̱ maha, na̱xu̱ kamaá nginku̱n Nti̱a̱ná a̱t'aha̱ s'ejihinná Nti̱a̱ná ko̱ tjínko̱ná kju̱a̱jyu nga̱t'aha̱ ni xi kits'ín Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱. \v 2 A̱t'aha̱ s'ejinná Nti̱a̱ná, kui nga Jesucristo̱ kits'íhin nga tsitjas'e̱njihinná kju̱a̱nda xu'bi̱. Ndjá tinchajián kju̱a̱ndoo̱. Kui nga tsjo mahaná nk'ie nga tíchuyáá kju̱a̱chánka xi tsjáná Nti̱a̱ná. \p \v 3 Ko̱ najmi tu̱ nku ni xu'bi̱ xi tsjo maná. Ta̱ tsjo maná kju̱a̱'un xi tíbitjajíaán, a̱t'aha̱ yaá nga kju̱a̱'uu̱n tsjá nga'yúnná tu̱ xi n'e chúkju̱a̱haná ni xi tímat'aán. \v 4 Ko̱ tsa n'e chúkju̱á, kixi̱ bitjuka̱á ni xi tímaná. Ko̱ tsa kixi̱ bitjuka̱á ni xi tímaná, ma chuyáá ni nda xi tsjáná Nti̱a̱ná. \v 5 Ko̱ najmi sa̱kúná kju̱a̱suba, ndaha tsa najmi kje̱e tíyaá ni xi tíchuyáá. A̱t'aha̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ xi kik'a̱i̱ná kits'íntsejíhin ani̱ma̱ná kju̱a̱tjoho̱ Nti̱a̱ná. \p \v 6 Nk'ie najmi kama kin'ek'anki su̱ba̱á yjoná, Cristo̱ k'ienntjáíhi xu̱ta̱ ngatitsuu̱n ni̱stjin xi kitsú Nti̱a̱ná. \v 7 'Ni tjín tsa tjín xi ku̱a̱yántjai nku xu̱ta̱ xi na̱xu̱ ts'ín, tu̱nga kutsa tjíhín xi ka̱ma k'un ku̱a̱yántjai nku xu̱ta̱ xi 'yún nda. \v 8 Tu̱nga Cristo̱hó k'ienntjáíhiná nk'ie nga xu̱ta̱ ngatitsun saá. B'a̱ ts'ín tsakúchjihi Nti̱a̱ná xi nkú ts'ín tjoho̱ ñá. \p \v 9 Nk'ie nga ja xu̱ta̱ xi na̱xu̱ kamaá nginku̱n Nti̱a̱ná nga̱t'aha̱ jní xi tsaténdzjo Cristo̱, ¿nkú ts'ín najmi n'e̱k'ankihiná ni̱stjin nga ts'i̱ín nibájen kju̱a̱kjaha̱n Nti̱a̱ná? \v 10 A̱t'aha̱ nk'ie nga kamaá xu̱ta̱ kontra̱ha̱ Nti̱a̱ná, nga̱t'aha̱ ngabayaha̱ Ntíhi̱ kinchja̱ko̱ ndaná. ¿Nkú ts'ín najmi n'e̱k'ankiná nga̱t'aha̱ kju̱a̱tík'uhu̱n Ntíhi̱, ñá xi ja nchja̱ko̱ ndaná nd'a̱i̱? \v 11 Ko̱ najmi tu̱ suba ni xu'bi̱ tíchuyáá. Ta̱ tsjo maná nga Nti̱a̱ná kju̱áts'e̱ná, a̱t'aha̱ Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱ kits'ín nga tíbichúk'un ngáha̱ ra̱á Nti̱a̱ná. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga Adan j'aiko̱ ngabayoo̱ tu̱nga Jesucristo̱ kits'ínk'íéntu tík'unná \p \v 12 Nga̱t'aha̱ ni xi kits'ín nku nda̱ ngatitsuu̱n jas'en a̱sunntei̱ ko̱ ngatitsuu̱n j'aiko̱ ngabayoo̱. B'a̱ ts'ín ngjindjuhu ngabayoo̱ a̱jihi̱n ngayjee̱ xu̱ta̱, a̱t'aha̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ kits'ín ngatitsun. \v 13 Kintehe̱ ni nga Nti̱a̱ná kits'ínkjas'ehe̱n Moise kju̱a̱téxumoo̱ kis'e ngatitsun a̱sunntei̱, tu̱nga najmi ch'axki̱hí ra̱ ngatitsun xi ts'ín xu̱ta̱ nk'ie nga najmi kje̱e tjín kju̱a̱téxumoo̱. \v 14 Yaha̱ nk'ie nga ni̱stjihi̱n Adan santaha ni̱stjihi̱n Moise tsatéxuma ngabayoo̱. Ta̱ k'ien xi najmi kits'ín ngatitsun xi nkúhu xi kits'ín Adan. Adan, kui y'éjña chu̱ba̱yaná xi kj'u̱a̱í a̱skahan. \p \v 15 Kju̱a̱ndaha̱ Nti̱a̱ná najmi b'a̱ joyaha xi nkúhu ngatitsun xi kits'ín Adan. A̱t'aha̱ nga̱t'aha̱ ngatitsuhu̱n nku nda̱ nkjin xu̱ta̱ k'ien, tu̱nga nga̱t'aha̱ kju̱a̱ndaha̱ nku nda̱, kui xi Jesucristo̱, nkjin xu̱ta̱ 'yún kisakúhu̱ kju̱a̱ndaha̱ Nti̱a̱ná ko̱ ni xi tu̱ kitsjáhá ra̱. \v 16 Ko̱ ni xi tu̱ kitsjáhá Nti̱a̱ná najmi b'a̱ joyaha xi nkúhu ni xi y'aha̱ ra̱ ngatitsuhu̱n Adan. Nga̱t'aha̱ nku ngatitsun xi kits'ín Adan, Nti̱a̱ná kits'ínnijéhe̱ ko̱ b'a̱ ts'ín jé y'ejñajihin. Tu̱nga a̱skahán ni nga kis'e ṉkjún ngatitsun, tu̱ kitsjáhá Nti̱a̱ná nga na̱xu̱ kama xu̱ta̱ nginku̱n. \v 17 Nga̱t'aha̱ ngatitsun xi kits'ín nku nda̱ tsatéxuma ngabayoo̱, tu̱nga nga̱t'aha̱ ní nku nda̱, kui xi Jesucristo̱, i̱ncha k'úéntu tík'un ko̱ ku̱a̱téxuma xu̱ta̱ xi ts'i̱ínkjáíhi̱n kju̱a̱nda chánkaha̱ Nti̱a̱ná ko̱ k'u̱a̱i̱hi̱ nga na̱xu̱ ka̱ma nginku̱n. \p \v 18 Kui b'a̱ maha, xi nkú ts'ín tu̱ nga̱t'aha̱ nku ngatitsun xi kits'ín nku nda̱ jé y'entujíhin ngayjee̱ xu̱ta̱, b'a̱ ta̱ ts'ín tu̱ nga̱t'aha̱ nku ni nda xi kits'ín nku nda̱ na̱xu̱ bichú ma ngayjee̱ xu̱ta̱ nginku̱n Nti̱a̱ná ko̱ k'úéntu tík'un. \v 19 Xi nkú kama nga najmi kint'é'én nku nda̱ ko̱ kui nga nkjin xu̱ta̱ tsichu maha xu̱ta̱ ngatitsun, b'a̱ ta̱ kama nga kint'é'én nku nda̱ ko̱ kui nga nkjin xu̱ta̱ na̱xu̱ ku̱i̱chú maha nginku̱n Nti̱a̱ná. \p \v 20 Ko̱ ta̱ j'ai s'ejña kju̱a̱téxuma xi kin'ekjas'ehe̱n Moise tu̱ xi sáha ngatitsuu̱n, tu̱nga nk'ie nga ja kisá ngatitsuu̱n, 'yún kisá sa kju̱a̱ndaha̱ Nti̱a̱ná. \v 21 A̱t'aha̱ xi nkú ts'ín kis'ehe̱ nga'yún ngatitsuu̱n ko̱ j'aiko̱ kju̱a̱bayoo̱, b'a̱ ta̱ ts'ín tjíhi̱n nga'yún kju̱a̱ndaha̱ Nti̱a̱ná, kui xi ts'ín nga na̱xu̱ mahaná nginku̱n ko̱ ts'ínk'íéntu tík'un sínná nga̱t'aha̱ ni xi kits'ín Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱. \c 6 \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga ja tsayaha̱á ngatitsuu̱n ko̱ nga tintsu̱ba̱ tík'unka̱á Cristo̱ \p \v 1 Kui b'a̱ maha, ¿nkú ku̱i̱xíhinná? ¿A tu̱ nku n'e̱náhá ngatitsun tu̱ xi 'yún s'e̱jña chji saha kju̱a̱ndaha̱ Nti̱a̱ná? \v 2 ¡Najmi! ¡Ndaha tsa mí yjehe! Ja tsayaha̱á ngatitsuu̱n. ¿Nkú ts'ín ku̱i̱ntsu̱ba̱jin sahaná ngatitsuu̱n? \v 3 ¿A najmi yanú ni xu'bi̱? Ngatenteé xi kisaténtájián Jesucristo̱ nkuhú ja maka̱á ko̱ nkuhú ja tsichu majihi̱ín ngabayaha̱. \v 4 Nk'ie nga kisaténtájián Cristo̱, b'a̱ ts'ín tsayako̱honá ko̱ kis'eyanjika̱á, tu̱ xi ku̱i̱ntsu̱ba̱ tík'un tse̱tse̱ ngáhaná xi nkú ts'ín Nti̱a̱ Na̱'miná kits'ínkj'áíyaha̱ Cristo̱ ngabayoo̱ nk'ie nga tsakúchji kju̱a̱chánkaha̱. \p \v 5 A̱t'aha̱ tsa nkuhú tsichu maka̱á Cristo̱ nk'ie nga k'ien, b'a̱ ts'ín ta̱ nkuhú ku̱i̱chú maka̱á nga kj'u̱a̱íya ngáhaná xi nkú ts'ín j'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱. \v 6 Yaá nk'ie nga kisut'a kruu̱ka̱á Cristo̱. Najmi b'a̱ ta̱ ts'ín tintsu̱ba̱haná xi nkúhu nk'ie. Ja tsatsun yjonintená xi tíjñajihi̱n ngatitsun tu̱ xi najmi ta̱ ku̱i̱nú'yá'éhe̱n ra̱á ngatitsuu̱n. \v 7 A̱t'aha̱ xi 'me, najmi ta̱ tjín xi nkú ts'i̱íhi̱n ra̱ ngatitsuu̱n. \p \v 8 Tsa ja tsayaka̱á Cristo̱, ta̱ s'ejinná nga ta̱ ku̱i̱ntsu̱ba̱ tík'unka̱á. \v 9 Yaá nga Cristo̱ j'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱ ko̱ najmi ta̱ ku̱a̱yá saha. Najmi ta̱ tjíhi̱n ra̱ nga'yún ngabayoo̱ tsa nkú ts'i̱ín saha̱. \v 10 A̱t'aha̱ nk'ie nga k'ien Cristo̱, nkuhú ni̱yá k'iehen tu̱ xi kikjexíhi̱n ra̱ nga'yún xi tjíhi̱n ngatitsuu̱n. Nga̱t'a ts'e̱ nga tíjña tík'un, tíjña tík'un xi nkú ts'ín mjehe̱ Nti̱a̱ná. \v 11 Ko̱ máha jun, b'a̱ ta̱ ts'ín n'e̱nkjíntak'un nga ja tsayoho̱ ngatitsuu̱n ko̱ tintsu̱ba̱ tík'un xi nkú ts'ín mjehe̱ Nti̱a̱ná, nga nkuhú mako̱o Jesucristo̱. \p \v 12 Kui b'a̱ maha, najmi tu̱ 'ba̱i̱ntehe̱ ru̱u ngatitsuu̱n tsa kui xi ku̱a̱téxumaha̱ yjonintenu̱u xi maha̱ 'me, tsa ku̱i̱nú'yá'óho̱on nga n'o̱o ni xi mjehe̱ yjonintenu̱u. \v 13 Najmi tu̱ ngatitsuu̱n 'bo̱ho̱ yjonintenu̱u, tsa ni xi najmi nda n'o̱o. Tu̱ sa ní Nti̱a̱ná tjoho̱n yjonu̱u, jun xi ja tsayo ko̱ j'áíya ngáha̱nu̱u ngabayoo̱. Tjoho̱n yjonintenu̱u Nti̱a̱ná nk'ie nga n'o̱o ni xi na̱xu̱ n'e. \v 14 Najmi ta̱ ku̱a̱téxumaha̱nu̱u ngatitsuu̱n, a̱t'aha̱ najmi ta̱ kju̱a̱téxumoo̱ tíjñanehe̱nu̱u. Kju̱a̱ndaha̱ ní Nti̱a̱ná tintsu̱ba̱nkiu nd'a̱i̱. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga najmi ta̱ batéxumahaná ngatitsuu̱n \p \v 15 E̱i̱ ni̱ ma, ¿a n'e̱é ngatitsun, tsa najmi ta̱ kju̱a̱téxuma xi kin'ekjas'ehe̱n Moise tíjñanehená, a̱t'aha̱ kju̱a̱ndaha̱ Nti̱a̱ná tintsu̱ba̱nkiá? ¡Najmi! ¡Ndaha tsa mí yjehe! \v 16 ¿A najmi yanú, tsa tjín xi n'e̱kjas'oho̱on yjonu̱u nga ku̱i̱nú'yá'óho̱on xi nkúhu xu̱ta̱ musu̱hu̱, jun xi bichúmo xu̱ta̱ musu̱hu̱ xi tínu'yá'óho̱on? Tsa xu̱ta̱ musu̱hu̱ ngatitsuu̱n ka̱mo, ku̱a̱yó. Tu̱nga tsa ku̱i̱nú'yá'óho̱on Nti̱a̱ná, na̱xu̱ ka̱mo nginku̱n. \v 17 Jun xi kamo xu̱ta̱ musu̱hu̱ ngatitsuu̱n ni̱stjin nk'ie, tu̱nga nd'a̱i̱ máb'a̱chjíhi̱ ra̱ Nti̱a̱ná nga tu̱ sahá ngayjehe ani̱ma̱nu̱u tínu'yá'óho̱on én xi tsinchiyó, én xi kin'ekjas'ennu̱u. \v 18 Ja kamando̱óho̱ ngatitsuu̱n ko̱ tsichumo xu̱ta̱ musu̱hu̱ ni xi na̱xu̱ tjín. \p \v 19 Tíb'ejñá chu̱ba̱yanu̱u ni xu'bi̱ nga tínchjako̱nu̱u a̱t'aha̱ 'ni mankjinná nii̱. Ni̱stjin nk'ie, ni xi chu̱ntí nginku̱n Nti̱a̱ná ko̱ kju̱a̱ch'onk'uu̱n kin'ekjas'oho̱on yjonintenu̱u tu̱ xi ch'on kin'ehenu. Xu̱ta̱ musu̱hu̱ niu̱ kamo, tu̱nga nd'a̱i̱ n'e̱kjas'on yjonintenu̱u nga ka̱mo xu̱ta̱ musu̱hu̱ ni xi na̱xu̱ tjín tu̱ xi xu̱ta̱ xi ts'e̱ Nti̱a̱ná ka̱mahanu. \p \v 20 Nk'ie nga kamo xu̱ta̱ musu̱hu̱ ngatitsuu̱n, kjin tintsu̱bo̱ho̱ ni xi na̱xu̱ tjín. \v 21 ¿Mí nihi xi kisakúnu̱u nga kin'o ni xi kin'o nk'ie, ni xi tu̱ subahá manu̱u nd'a̱i̱? Ngabaya y'aha̱ ra̱ ni xi kin'o. \v 22 Tu̱nga nd'a̱i̱ ja kamando̱óho̱ ngatitsuu̱n ko̱ yjankihu̱u Nti̱a̱ná. Tísakúnu̱u kju̱a̱je xi tsjánu̱u Nti̱a̱ná tu̱ xi ku̱i̱ntsu̱ba tík'un síhinnu. \v 23 A̱t'aha̱ ngabayoo̱, kui xi chjíhi̱ ngatitsuu̱n, tu̱nga Nti̱a̱ná tu̱ tsjáhá nga k'úéntu tík'un sín xu̱ta̱ xi nkuhú mako̱ Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱. \c 7 \s1 B'i̱ ts'ín y'éjña chu̱ba̱ya Pablo̱ nga ja tsayaha̱á kju̱a̱téxumo̱o \p \v 1 Jun já nts'e, tínchjako̱nu̱u jun xi yo kju̱a̱téxuma xi kin'ekjas'ehe̱n Moise. ¿A najmi yanú nk'ie nga tjíntu tík'un sa xu̱ta̱ y'aha̱ kju̱a̱téxumoo̱? \v 2 Xi nkúhu nku ta̱chju̱ún xi tíjñaha̱ x'i̱n, tjít'a kju̱a̱téxumoo̱ nga najmi tjíhin nga k'u̱éjña x'i̱hi̱n. Tu̱nga tsa ku̱a̱yá x'i̱hi̱n, ka̱ma nda̱í ngáha̱ ra̱ yjoho̱ kju̱a̱téxumaha̱ kju̱a̱bixoo̱n. \v 3 Kui nga tsa kj'a̱í nda̱ k'úéjñako̱ho nk'ie nga tíjña sa x'i̱hi̱n, tíbangane kju̱a̱bixaha̱n. Tu̱nga tsa ku̱a̱yá x'i̱hi̱n, ka̱ma nda̱í ngáha̱ ra̱ yjoho̱ ni xi tjít'a kju̱a̱téxumoo̱. Najmi tíbangane kju̱a̱bixoo̱n tsa kj'a̱í nda̱ k'úéjñako̱ ngáha. \p \v 4 B'a̱ ta̱ kamanu̱u, já nts'ena̱. Xi ja k'ien najmi ta̱ y'aha̱ ra̱ kju̱a̱téxumoo̱, ko̱ jun ja tsayako̱o Cristo̱ nk'ie nga k'ien tu̱ xi kj'a̱í xi kama ts'e̱ ngáha̱nu̱u. Xi j'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱, kui xi ts'e̱nu̱u nd'a̱i̱. B'a̱ ts'ín ka̱ma n'e̱hená ni xi ts'e̱ Nti̱a̱ná. \v 5 Nk'ie nga kich'a saá a̱sunntee̱, ngatitsuu̱n kits'ínxájin yjonintená. Ngatitsuu̱n kits'ínchjén kju̱a̱téxumoo̱ nga kin'e mjeé ni xi najmi nda, ko̱ kin'eé ni xi tje̱he̱n ra̱ ngabaya. \v 6 Tu̱nga nd'a̱i̱ ja najmi ta̱ kju̱a̱téxumoo̱ tíjñanehená, a̱t'aha̱ ja tsayaha̱á kju̱a̱téxuma xi kik'íét'a'yúnná ni̱stjin nk'ie. Kui nga tín'ehená ni xi mjehe̱ Nti̱a̱ná nd'a̱i̱ xi nkú ts'ín tíbakú ni̱yá tse̱tse̱ná Espiri̱tu̱hu̱ Nti̱a̱ná, najmi xi nkú ts'ín tsakú ni̱yáná xu̱ju̱n xi kis'et'a ni̱stjin nk'ie. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ xá xi tjíhi̱n kju̱a̱téxumaha̱ Nti̱a̱ná \p \v 7 E̱i̱ ni̱ ma, ¿nkú ku̱i̱xíaán? ¿A kju̱a̱téxuma xi kin'ekjas'ehe̱n Moise y'a ngatitsun? ¡Najmi! ¡Ndaha tsa mí yjehe! Tu̱nga tsa najmi kis'ejña kju̱a̱téxumoo̱, najmi kikie ra̱ ni xi 'mihi̱ ngatitsun. Najmi be tsa najmi nda tjín nk'ie nga ni xi tjíhi̱n xu̱ta̱ kjuasíhi̱n tsa najmi b'i̱ títsu kju̱a̱téxumoo̱: “Najmi tu̱ fasihi̱n ni xi tjíhi̱n xu̱ta̱.” \v 8 Tu̱nga ngatitsuu̱hún kits'ínchjén ni xi tjít'a kju̱a̱téxumoo̱ ko̱ b'a̱ ts'ín kinchja̱hana nga jasíhi̱n nkjin tíkjá ni xi najmi an ts'a̱n. A̱t'aha̱ tsa najmi tjín kju̱a̱téxuma, najmi tjíhi̱n nga'yún ngatitsuu̱n. \p \v 9 Xi nkúhu an. Nk'ie nga najmi kje̱e s'ejñanena kju̱a̱téxuma xi kin'ekjas'ehe̱n Moise, tsáte̱jña tík'an. Tu̱nga nk'ie nga kamankjinna ni xi tjít'a kju̱a̱téxumoo̱, kisakú nga'yúhu̱n ngatitsuu̱n, a̱s'a̱i tsaya. \v 10 Kikie nga kju̱a̱téxuma xi tjíhin nga ts'i̱ínk'íéjña tík'unna, kui xi tu̱ sahá kits'ínkjina ngabayoo̱. \v 11 A̱t'aha̱ ngatitsuu̱n kits'ínchjén ni xi tjít'a kju̱a̱téxumoo̱ tu̱ xi ts'ana̱cha̱hana. B'a̱ ts'ín kits'ínk'ienko̱hona ni xi tjít'a kju̱a̱téxumoo̱. \p \v 12 Jehé kju̱a̱téxumoo̱, ko̱ ni xi tjít'a kju̱a̱téxumoo̱ je ko̱ na̱xu̱ tínchja̱ ko̱ nda. \v 13 Tu̱nga, ¿a ni xi ndoo̱ xi kitsjána ngabaya? ¡Najmi! ¡Ndaha tsa mí yjehe! Ngatitsuu̱n ní kits'ínchjén ni xi ndoo̱ nga kitsjána ngabaya tu̱ xi cha̱ha nga kui xi ngatitsun. Ni xi tjít'a kju̱a̱téxumoo̱ tsakúchji nga tu̱ xí 'yúhún ch'onk'un ngatitsuu̱n. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ ni xi ts'íhi̱n ngatitsuu̱n \p \v 14 Yaá nga kju̱a̱téxumoo̱ a̱jihi̱n Espiri̱tu̱hu̱ Nti̱a̱ná tsitjuhu, tu̱nga an a̱sunntee̱ y'ahana. Ja ts'atsena ngatitsuu̱n ko̱ an kama nda̱ musu̱hu̱. \v 15 Najmi mankjinna ni xi ts'ian. A̱t'aha̱ najmi ni xi mjena ts'ian. Tu̱ sa ní ni xi najmi sasínna, kui nihi xi ts'ian. \v 16 Tu̱nga tsa ts'ian ni xi najmi mjena ts'ian, ni xi títs'ian títs'inkíéko̱hona yjona̱ nga nda kju̱a̱téxumoo̱. \v 17 Kui nga najmi ta̱ an xi b'a̱ ts'ihinna nga b'a̱ ts'ian. Ngatitsun xi tíjñajin nína xi b'a̱ ts'ín. \p \v 18 Be nga xi nkú ts'ín y'ahana a̱sunntee̱, ndaha nku ni xi nda najmi tíjñajinna. A̱t'aha̱ ndaha tsa mjena ts'ian ni xi nda, tu̱nga najmi chúkju̱a̱hána b'a̱ ts'ian. \v 19 Najmi ts'ian ni xi nda xi mjena ts'ian, tu̱ sa ní ni ch'onk'un xi najmi mjena ts'ian. \v 20 Tsa ts'ian ni xi najmi mjena ts'ian, najmi ta̱ an xi b'a̱ títs'ihinna. Ngatitsun xi tíjñajin nína xi b'a̱ títs'íu̱n. \p \v 21 Mankjinna ni xu'bi̱. Nk'ie nga mjena ts'ian ni xi nda, tu̱ ni ch'onk'un xi tíjñajihínna bitjuchji. \v 22 Tsjo maha̱ ani̱ma̱na̱ kju̱a̱téxumaha̱ Nti̱a̱ná, \v 23 tu̱nga mankjihínna nga kj'a̱í kju̱a̱téxuma títs'ínxájin yjonintena̱, kui xi kju̱a̱téxumaha̱ ngatitsuu̱n. Kui xi kjánko̱ kju̱a̱téxuma xi tsjáni̱yáha̱ kju̱a̱nkjintak'unna̱. F'akj'ánijéna ko̱ ts'ín mana nda̱ nu̱ba̱yáha̱. \p \v 24 ¡Ni̱ma̱ rú ts'ihinna! ¿Yá xi ku̱a̱si̱nko̱na tu̱ xi ka̱ma nda̱íhi̱ ra̱ yjoninte xu'bi̱ xi títsjána ngabaya? \v 25 ¡Tsjaha̱ máb'a̱chjíhi̱ Nti̱a̱ná! Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱ kits'ín nda̱ína. Títs'inchjén kju̱a̱nkjintak'unna̱ nga tínt'e'éhe̱n kju̱a̱téxumaha̱ Nti̱a̱ná, tu̱nga xi nkúhu nku nda̱, kju̱a̱téxumaha̱ ngatitsuu̱n tínt'e'éhe̱n. \c 8 \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga Espiri̱tu̱hu̱ Nti̱a̱ná ts'ínk'íéntu tík'unná \p \v 1 Kui b'a̱ maha, najmi ta̱ chumi nihi ta̱ n'e̱nijéhe̱ ra̱ xu̱ta̱ xi nkuhú mako̱ Cristo̱ Jesu, \v 2 a̱t'aha̱ Espiri̱tu̱hu̱ Nti̱a̱ná ts'ínk'íéntu tík'unko̱ná Cristo̱ Jesu ko̱ tsjáná nku kju̱a̱téxuma xi ts'ín nda̱íná kju̱a̱téxumaha̱ ngatitsuu̱n ko̱ ngabayoo̱. \p \v 3 Ni xi najmi kamaha̱ kits'ín kju̱a̱téxuma xi kin'ekjas'ehe̱n Moise a̱t'aha̱ a̱sunntee̱ y'aha̱ ra̱ xu̱ta̱ ko̱ najmi ka̱maha̱ ts'i̱íntjusun ni xi tjít'a, kui nihi xi kits'ín Nti̱a̱ná nga kits'ín nibá Ntíhi̱. Ntíu̱ kik'a yjoninte xi nkúhu yjoninte ngatitsuhu̱n xu̱ta̱ tu̱ xi y'échjíntjaihi ngatitsuu̱n. B'a̱ ts'ín kik'oje̱nnkihi Nti̱a̱ná ngatitsun xi tíjñajihi̱n xu̱ta̱. \v 4 B'a̱ kits'ín Nti̱a̱ná tu̱ xi ku̱i̱tjusuhun a̱jinná ni nda xi banki kju̱a̱téxumoo̱, ñá xi najmi ta̱ tintsu̱ba̱haná xi nkú ts'ín mjehe̱ yjonintená. Tintsu̱ba̱ nínáá xi nkú ts'ín mjehe̱ Espiri̱tu̱hu̱ Nti̱a̱ná. \p \v 5 A̱t'aha̱ xi a̱sunntee̱ y'aha̱ ra̱ nga tjíntu, kui xi ni xi ts'e̱ a̱sunntee̱ ts'ínnkjink'un, tu̱nga xi Espiri̱tu̱hu̱ Nti̱a̱ná y'aha̱ ra̱ nga tjíntu, kui xi ni xi ts'e̱ Espiri̱tu̱ ts'ínnkjink'un. \v 6 Xi ni xi ts'e̱ a̱sunntee̱ ts'ínnkjink'un, kui xi ku̱a̱yá, tu̱nga xi ni xi ts'e̱ Espiri̱tu̱hu̱ Nti̱a̱ná ts'ínnkjink'un, kui xi k'úéntu tík'un ko̱ s'e̱he̱ kju̱a̱jyu. \v 7 A̱t'aha̱ xi ni xi ts'e̱ a̱sunntee̱ ts'ínnkjink'un, kui xi unkie Nti̱a̱ná. Najmi tjíntunkí kju̱a̱téxumaha̱ Nti̱a̱ná ko̱ najmi maha̱ tsa b'a̱ i̱ncha ts'i̱ín. \v 8 Xi a̱sunntee̱ y'aha̱ ra̱ nga tjíntu, kui xi najmi maha̱ ts'ín ni xi tsjoho̱ Nti̱a̱ná. \p \v 9 Tu̱nga máha jun, ja najmi ta̱ a̱sunntee̱ y'aha̱nu̱u nga tintsu̱bo̱o. Espiri̱tu̱hu̱ ní Nti̱a̱ná y'anu̱u nga tintsu̱bo̱o tsa kju̱axi̱ nga kui xi tíjñajinnu̱u. Xi najmi tíjñajihi̱n Espiri̱tu̱hu̱ Jesucristo̱, kui xi najmi Jesucristo̱ ts'e̱he̱. \v 10 Tu̱nga tsa Cristo̱ tíjñajinnu̱u, tsuhu̱ ra̱ nga Espiri̱tu̱hu̱ títs'ínk'íéntu tík'unnu̱u ko̱ ja na̱xu̱ tsichumo nginku̱n Nti̱a̱ná, ndaha tsa ngatitsuu̱n ja kits'ínk'ien yjonintenu̱u. \v 11 Tsa Espiri̱tu̱hu̱ xi kits'ínkj'áíyaha̱ Jesu ngabayoo̱ tíjñajinnu̱u, ta̱ kuihi xi kits'ínkj'áíyaha̱ Jesu ta̱ ts'i̱ínk'íéntu tík'un yjonintenu̱u xi maha̱ 'me. B'a̱ ts'i̱ínko̱nu̱u Espiri̱tu̱hu̱ Nti̱a̱ná xi tíjñajinnu̱u. \p \v 12 Kui b'a̱ maha, já nts'e, ja najmi ta̱ tjíhin tsa ku̱i̱ntsu̱ba̱á xi nkúhu xu̱ta̱ xi ts'ín ni xi mjehe̱ yjonintee̱. \v 13 A̱t'aha̱ tsa ku̱i̱ntsu̱bo̱o xi nkúhu xu̱ta̱ xi ts'ín ni xi mjehe̱ yjonintee̱, ku̱a̱yó. Tu̱nga tsa Espiri̱tu̱hu̱ Nti̱a̱ná n'e̱k'ienko̱honu ni xi mjehe̱ yjonintenu̱u, ku̱i̱ntsu̱ba̱ tík'un. \p \v 14 Ngayjee̱ xi Espiri̱tu̱hu̱ Nti̱a̱ná bakú ni̱yáha̱, kui xi ntíhi̱ Nti̱a̱ná. \v 15 A̱t'aha̱ Espiri̱tu̱ xi kin'ekjóho̱on najmi kits'ín manu̱u xu̱ta̱ musu̱hu̱ kju̱a̱binkjuu̱n. Kits'ín ma nínu̱u Ntíhi̱ Nti̱a̱ná ko̱ ts'ín nga: “Na̱'mi i̱chí”, k'úíhi̱ín Nti̱a̱ná. \v 16 Kui Espiri̱tu̱hu̱ Nti̱a̱ná nkuhú mako̱ ani̱ma̱ná nga tsuya kixi̱ nga ñá xi ntíhi̱ Nti̱a̱ná. \v 17 Tsa ñá xi ntíhi̱ Nti̱a̱ná, ta̱ sa̱kúná ni xi ts'e̱. Jesucristo̱ n'e̱kjáínko̱óho̱ ni xi ts'e̱ Nti̱a̱ná. Tsa nd'a̱i̱ tíbitjajíaán kju̱a̱ni̱ma̱ xi j'ajin, ta̱ sa̱kúná kju̱a̱chánkaha̱. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga tíchuyáha̱á ni̱stjin nga Nti̱a̱ná ts'i̱ín ma kikjinná ntíhi̱ \p \v 18 B'a̱ mana nga najmi chumi nihi kju̱a̱'un xi tíbená ni̱stjin nd'a̱i̱ tsa ch'a̱chu̱ba̱ko̱honá kju̱a̱chánkaha̱ Nti̱a̱ná xi ka̱ma chjiná a̱skahan. \v 19 Ngayjee̱ ni xi kits'ínnda Nti̱a̱ná tíi̱ncha kuyá ko̱ 'yún mjehe̱ nga s'e̱jña chji yá xu̱ta̱ha xi ntíhi̱ Nti̱a̱ná. \v 20 A̱t'aha̱ ni xi kamandoo̱ najmi ta̱ tjíhi̱n ra̱ nga'yún xi kis'ehe̱ nga tjuhun. Najmi kui kama mjehe̱ nga b'a̱ kamat'ain. Nti̱a̱ níná b'a̱ ts'ín y'énda nga b'a̱ kamat'ain. Tu̱nga ta̱ tíkuyahá ra̱ \v 21 ni xi kamandoo̱ ni̱stjin nga najmi ta̱ ku̱a̱tsúhun. Tíkuyáha̱ nk'ie nga ka̱ma nda̱íhi̱ ch'á xi y'anji, ni̱stjin nk'ie nga b'a̱ ts'ín ka̱ma nda̱íhi̱ xi nkú tsjo ts'ín ka̱ma nda̱íhi̱ ntíhi̱ Nti̱a̱ná. \p \v 22 Yaá nga santaha nd'a̱i̱ un tíbehe̱ ngayjee̱ ni xi kits'ínnda Nti̱a̱ná, xi nkúhu nku ta̱chju̱ún xi tsíhi̱n ntí. \v 23 Ko̱ najmi tu̱ nku kui xi un tíbehe̱. Ta̱ un tíbená ko̱ ñá. A̱t'aha̱ ja tíjñajinná Espiri̱tu̱hu̱ Nti̱a̱ná. Ja kik'a̱i̱ títjunná a̱jihi̱n ngayjee̱ ni xi n'e̱kjáíhi̱ín a̱skahan. Nkjún tíbehe̱ ani̱ma̱ná nga tíchuyáha̱á ni̱stjin nga ts'i̱ín ma kikjinná Nti̱a̱ná ntíhi̱, ni̱stjin nga n'e̱k'anki yjonintená. \p \v 24 A̱t'aha̱ ja kin'ek'ankiná ko̱ tíchuyáha̱á ni xi sa̱kúná, tu̱nga tsa ja kisuya ntsa̱á ni xi tíchuyáha̱á, najmi ta̱ tíchuyá saha̱ ra̱á ni xu'bo̱. ¿A̱t'aha̱ yá xi kuyáha̱ ni xi ja tíjñaha̱? \v 25 Tu̱nga tsa tíchuyáha̱á ni xi najmi kje̱e yaá, tjíhin nga chuyáha̱á santa nkúhu nga n'ekjáíhi̱ín. \p \v 26 Ta̱ basinko̱ná Espiri̱tu̱hu̱ Nti̱a̱ná, a̱t'aha̱ najmi ndjá tjíntuyáná. Najmi yaá ni xi ku̱i̱ncháá, tu̱nga Espiri̱tu̱hu̱ ní Nti̱a̱ná bankintjáíná. Nk'ie nga nchja̱ntjai un'unná Espiri̱tu̱ nginku̱n Nti̱a̱ná, najmi tjín én xi ku̱i̱xínyahaná xi nkú tsu. \v 27 Nti̱a̱ná xi be ani̱ma̱ha̱ xu̱ta̱, kui xi be mí xi mjehe̱ ts'i̱ín Espiri̱tu̱. A̱t'aha̱ xi nkú ts'ín mjehe̱ Nti̱a̱ná, b'a̱ ts'ín banki Espiri̱tu̱ nga nchja̱ntjai xu̱ta̱ xi Nti̱a̱ná kikjáts'e̱. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ xi nkú ts'ín tjoná Nti̱a̱ná \p \v 28 Yaá nga ngayjee̱ ni xi mat'ain xu̱ta̱ xi i̱ncha ts'íntjo Nti̱a̱ná, Nti̱a̱ná ts'ínchjén niu̱ ngandaha̱ xu̱ta̱ xu'bo̱. Nti̱a̱náhá j'ájihi̱n xu̱ta̱ xu'bo̱ a̱t'aha̱ b'a̱ ts'ín kama mjehe̱. \v 29 A̱t'aha̱ xu̱ta̱ xi kikie títjun Nti̱a̱ná, ta̱ y'énda títjun nga b'a̱ ts'ín s'e̱yaha̱ xi nkúhu Ntíhi̱, tu̱ xi kui Ntíu̱ ka̱maha Ntí tjun a̱jihi̱n já nts'e̱ xi nkjin maha. \v 30 Ko̱ xi y'énda títjun Nti̱a̱ná, ta̱ j'ájin. Ko̱ xi j'ájin, ta̱ kits'ín nga tsichu ma na̱xu̱ nginku̱n. Ko̱ xi kits'ín nga tsichu ma na̱xu̱ nginku̱n, ta̱ kitsjáha̱ kju̱a̱chánka. \p \v 31 Kui b'a̱ maha, ¿nkú ku̱i̱xín sahaná? Tsa Nti̱a̱ná mako̱ná, ¿yá xi ngju̱a̱i̱ kontra̱ná? \v 32 Kui xi ja y'éjña nga tu̱ nkú tsjáhá Ntíhi̱. Kits'ínkjas'en Ntíhi̱ nga kin'ek'ien ngandaná. Kui nga tsa kitsjáná Ntíhi̱, ¿nkú ts'ín najmi ta̱ tsjáhaná ngayjee̱ ni xi tjín? \p \v 33 ¿Yá xi ka̱maha̱ ts'i̱ínk'anji jé xu̱ta̱ xi Nti̱a̱ná j'ájin? Nti̱a̱ná kits'ín nga na̱xu̱ xu̱ta̱ xi ts'e̱. \v 34 ¿Yá xi b'a̱ ku̱i̱tsu̱ nga ngatitsun y'a? Cristo̱ Jesu k'ien ko̱ j'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱ ko̱ tíjñat'aha̱ Nti̱a̱ná nd'a̱i̱ nga tíbankintjáíná. \v 35 Tjoho̱ ñá Cristo̱. ¿Yá xi ka̱maha̱ kjé'aná kju̱a̱tjoho̱? ¿A kju̱a̱ni̱ma̱? ¿A kju̱a̱boo̱? ¿A kju̱a̱'unchoo̱? ¿A kjintío̱? ¿A tu̱ nga̱t'aha̱ nga x'a̱án? ¿A ni ch'onk'un xi mat'aán? ¿A ra̱ ngahá n'e̱k'ienná? \v 36 B'a̱ ma xi nkú ts'ín tjít'a éhe̱n Nti̱a̱ná: \q1 Nga̱t'a ts'i̱ tehe̱nte tintsu̱ba̱jii̱n ngabayoo̱. \q1 Xi nkúhu chu̱tsa̱nka̱ xi n'ek'ien, b'a̱ ts'ín baseni̱ jóo̱. \p \v 37 Tu̱nga a̱jihi̱n ngatentee̱ ni xu'bi̱ xi kits'íntjoná ta̱ ts'ín nga tu̱ sahá 'yún n'e ngana̱ saá. \v 38 A̱t'aha̱ behe̱ k'an nga najmi tjín xi ka̱maha̱ kjé'aná kju̱a̱tjoho̱ Nti̱a̱ná, ndaha tsa ku̱a̱yáá ko̱ ndaha tsa ku̱i̱ntsu̱ba̱ tík'aán, ta̱ ndaha ntítsjee̱ ko̱ xi batéxuma ko̱ xi tjíhi̱n nga'yún, ta̱ ndaha ni xi tíma nd'a̱i̱ ko̱ xi ka̱ma a̱skahan, \v 39 ta̱ ndaha ni xi nk'a ko̱ xi na̱nka̱, ta̱ ndaha nku ni xi kits'ínnda Nti̱a̱ná. Najmi tjín xi ka̱maha̱ kjé'aná kju̱a̱tjoho̱ Nti̱a̱ná, kju̱a̱tjo xi tsakúchjiná nga kitsjáná Nda̱ Nti̱a̱ná Cristo̱ Jesu. \c 9 \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ xi nkú ts'ín Nti̱a̱ná j'ájin xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ \p \v 1 Cristo̱ be nga kju̱axi̱ ni xi tíxian. Najmi tíb'ana̱cha̱. Ko̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ b'a̱ títsuna nga b'a̱ tjín ni xi títs'inkjíhi̱n k'an. \v 2 Tjín babana ko̱ i̱xí tíneyahá tíma ani̱ma̱na̱. \v 3 Tsa ka̱ma kai, mjena tsa santaha an ka̱ma nku xi najmi nda nginku̱n Nti̱a̱ná ko̱ tsa kjin kúáte̱jñaha̱ Jesucristo̱, tsa tu̱ ahá ni b'a̱ ts'ín ka̱ma kúási̱nka̱ já nts'é, kui xi ntje̱na̱. \v 4 Xi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱. Nti̱a̱ná kits'ín ma ntíhi̱. Y'ejñajihi̱n ko̱ tsakúchjihi̱ kju̱a̱chánkaha̱. Ni y'éndako̱ ntje̱ cháha̱ ko̱ kitsjáha̱ kju̱a̱téxumaha̱. Tsakúchjihi̱ xi nkú ts'ín tjíhin nga ts'i̱íntsjoho̱ ko̱ kitsúya títjuhu̱n ni xi tsjáha̱. \v 5 Nkuhú ntje̱ chá xi j'ájin Nti̱a̱ná, yo̱ nibaha̱ ra̱ xu̱ta̱ Israel ko̱ a̱jihi̱n xu̱to̱ tsitjujin xi kits'ín niba Nti̱a̱ná nk'ie nga kik'a yjoninte xi nkúhu xu̱ta̱. Kui xi Nti̱a̱ xi batéxumaha̱ ngayjee̱ ni xi tjín. Kan'etsjo tehe̱ntehe̱ tu̱ nkjéhé ni. B'a̱ katuma. \p \v 6 Tu̱nga najmi j'a tiyahá éhe̱n Nti̱a̱ná. A̱t'aha̱ najmi ngatentee̱ xu̱ta̱ xi y'aha̱ ra̱ ntje̱he̱ Israel, tsa kui xi xu̱ta̱ Israel kikjin. \v 7 Ko̱ najmi ngatentee̱ xi y'aha̱ ra̱ ntje̱he̱ Abraham, tsa kui xi ntí kikjihi̱n Abraham. A̱t'aha̱ Nti̱a̱ná b'a̱ kitsúhu̱ Abraham: “Ntje̱ xi s'e̱hi Isaac ni̱baha̱ ra̱.” \v 8 Kui xi tsuhu̱ ra̱ nga najmi ntí xi kis'ehe̱ Abraham xi nkú ts'ín s'ená ntí, tsa kui xi ntíhi̱ Nti̱a̱ná. Ntí xi kis'e níhi̱ xi nkú ts'ín kitsúya títjun Nti̱a̱ná, kui xi kits'ínchjíhi̱ nga kui xi ntje̱he̱ Abraham. \v 9 A̱t'aha̱ kui én xu'bi̱ xi kitsúya títjuhu̱n Nti̱a̱ná Abraham: “Núni̱ xi nkú ma ni̱stjin xu'bi̱ kuakuchjíhi nga'yúnna̱. Nku ntíx'i̱n s'e̱jñaha̱ Sara̱.” \p \v 10 Ko̱ najmi tu̱ nku ni xu'bi̱ kama. B'a̱ ta̱ kamat'ain Rebeca̱ nk'ie nga y'a ntí'yu̱n. Kui xi kama chju̱úhu̱n Isaac xi ta̱ ntje̱ cháha̱ xu̱ta̱ Israel. \v 11 Nti̱a̱ná kinchja̱ko̱ títjuhu̱n Rebeca̱ nga kinchja̱ni̱jmíyaha ntíhi̱ nk'ie nga najmi kje̱e tsin ko̱ najmi kje̱e ts'ín ni xi nda ko̱ a ra̱ ni xi ch'onk'un, tu̱ xi ku̱i̱tjusuhun ni xi y'énda títjun Nti̱a̱ná nga j'ájin ntí xi kama mjehe̱. A̱t'aha̱ Nti̱a̱ná f'ájin xu̱ta̱ xi mjehe̱, najmi f'ájin tu̱ nga̱t'aha̱ ni nda xi ts'ín xu̱ta̱. \v 12 Kui nga b'a̱ kitsúhu̱ ra̱ Rebeca̱: “Ntí xi tjun tsíu̱n, musu̱hu̱ ntí xi tsjénkiu̱ ka̱ma.” \v 13 Xi nkú ts'ín tjít'a éhe̱n Nti̱a̱ná nga b'i̱ títsu: “Tjo kits'ian Jacob ko̱ kits'in unkie Esau.” \p \v 14 Kui b'a̱ maha, ¿nkú ku̱i̱xíhinná? ¿A ts'ín Nti̱a̱ná ni xi najmi na̱xu̱ tjín? ¡Najmi! ¡Ndaha tsa mí yjehe! \v 15 A̱t'aha̱ b'a̱ kitsúhu̱ Moise: “Ka̱ma ni̱ma̱na xi mjena nga ka̱ma ni̱ma̱na, ko̱ kuase ni̱ma̱ha̱ xi mjena nga kuase ni̱ma̱ha̱.” \v 16 Kui b'a̱ maha, najmi nga̱t'aha̱ tsa ni xi mjená ko̱ tsa ni nda xi tín'eé, tsa kui kju̱a̱ha nga nda ts'ínko̱honá Nti̱a̱ná. Nda ní ts'ínko̱ná a̱t'aha̱ ma ni̱ma̱ha̱ ñá. \v 17 A̱t'aha̱ b'i̱ ts'ín tjít'a má nga b'a̱ kitsú Nti̱a̱ná nga kinchja̱ko̱ nda̱ faraon: “Kitsja xáha tu̱ xi kuakuchjíhina nga'yúnna̱ ko̱ tu̱ xi cha̱hana nga ngúsuhu̱n a̱sunntee̱.” \v 18 Kui b'a̱ maha, Nti̱a̱ná ma ni̱ma̱ha̱ ra̱ xi mjehe̱ nga ka̱ma ni̱ma̱ha̱ ko̱ ts'ín ndjá ani̱ma̱ha̱ xi mjehe̱ nga ts'i̱ín ndjá ani̱ma̱ha̱. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ xi nkú ts'ín Nti̱a̱ná bakúchji kju̱a̱kjaha̱n ko̱ kju̱a̱tsentaha̱ \p \v 19 Kutsa b'a̱há ku̱i̱xínní: “¿Mí nihi xi ts'i̱ínnijéhená Nti̱a̱ná yo̱ ni̱ ma? A̱t'aha̱, ¿yá xi ma fi kontra̱ha̱ ni xi mjehe̱ Nti̱a̱ná?” \p \v 20 ¿Yáhá ni ji nda̱, tsa ku̱i̱nchíhi̱ kuenta̱ Nti̱a̱ná? Nku ndji̱í najmi ma: “¿Á b'a̱ n'e kin'endahaní?”, tsa ku̱i̱tsu̱hu̱ xi kits'ínndaha̱. \v 21 ¿A najmi tjíhín ra̱ kixi̱ nda̱ xi ts'ínnda ndi̱íu̱ nga ts'i̱ínko̱ nintee̱ xi nkú ts'ín mjehe̱? Ta̱ kuihi nintee̱ ka̱ma ts'i̱ínndako̱ nku ndji̱í xi sasíjña tsjo ko̱ nku xi n'echjén tehe̱nte. \p \v 22 Nti̱a̱ná mjehe̱ nga ku̱a̱kúchji kju̱a̱kjaha̱n ko̱ nga k'u̱éjña chji nga'yúhu̱n. Tu̱nga títs'ín chúkju̱a̱ha ko̱ títs'íntsentako̱ xu̱ta̱ xi ni̱bajennehe̱ kju̱a̱kjaha̱n, kui xi xá n'e̱kjehe. \v 23 B'a̱ títs'ín Nti̱a̱ná tu̱ xi cha̱ha̱ ra̱ xi nkú ts'ín chánka kju̱a̱chánka xi tjínko̱ho̱ xu̱ta̱ xi tíma ni̱ma̱ha̱, xu̱ta̱ xi ja y'énda títjun nga tsjáha̱ kju̱a̱chánkaha̱. \p \v 24 Ñá xu̱ta̱ xu'bo̱. Nti̱a̱ná j'ájinná najmi tu̱ nku a̱jihi̱n xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱, tu̱ sa ní ko̱ ta̱ a̱jihi̱n xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱. \v 25 B'a̱ kama xi nkú ts'ín y'ét'a éhe̱n Nti̱a̱ná nda̱ profeta̱ Osea̱ nga b'i̱ títsu: \q1 Xu̱ta̱ xi najmi xu̱ta̱na̱, kui xi ts'in ma xu̱ta̱na̱. \q1 Ko̱ xi najmi kits'intjá, kui xi ts'intjá. \q1 \v 26 Ko̱ xi má nga b'a̱ kik'ihi̱n xu̱ta̱: \q1 “Jun xi najmi xu̱ta̱na̱ mahanu”, \q1 b'a̱ k'úíi̱n nga kui xi ntíhi̱ Nti̱a̱ná xi tíjña tík'uu̱n. \p \v 27 Ko̱ b'a̱ ta̱ kitsú nda̱ profeta̱ Isaia̱ nga kinchja̱ni̱jmíyaha xu̱ta̱ Israel: “Ndaha tsa b'a̱ ts'ín nkjin maha xu̱ta̱ Israel xi nkú joyaha tsumí xi tjíndai ntáchak'uu̱n, tu̱nga tu̱ chubahá xi n'e̱k'anki. \v 28 A̱t'aha̱ ja ts'i̱íntjusun xatí Nti̱a̱ná ni xi kitsú nga ka̱ma nga ngúsuhu̱n a̱sunntee̱.” \v 29 Xi nkú nga ta̱ kitsú títjun Isaia̱ nk'ie nga b'i̱ kitsú: \q1 Tsa najmi y'éjña saná ntje̱ Nti̱a̱ná xi tjíhi̱n nga'yún, \q1 ja ra̱ b'a̱ ta̱ kamat'aán tsakai xi nkúhu xu̱ta̱ Sodoma̱ \q1 ko̱ tsichu ma ra̱á tsakai xi nkúhu xu̱ta̱ Gomorra̱. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ yá xi na̱xu̱ bichú ma nginku̱n Nti̱a̱ná \p \v 30 Kui b'a̱ maha, ¿nkú ku̱i̱xíhinná? Xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱, xi najmi tsangisjai nga na̱xu̱ k'úéntu nginku̱n Nti̱a̱ná, kui xi na̱xu̱ tsichu ma nginku̱n Nti̱a̱ná. Kis'ejihi̱n Nti̱a̱ná, kui nga na̱xu̱ tsichu maha. \v 31 Tu̱nga máha xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱, i̱ncha tsangisjáí nga ts'i̱íntjusun kju̱a̱téxuma xi kin'ekjas'ehe̱n Moise, tu̱ xi b'a̱ ts'ín na̱xu̱ k'úéntuhu nginku̱n Nti̱a̱ná, tu̱nga najmi tsichukju̱a̱há ra̱. \p \v 32 ¿Á b'a̱ kamaha? A̱t'aha̱ najmi tsangisjáí nga na̱xu̱ k'úéntu nginku̱n Nti̱a̱ná xi nkúhu xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n Nti̱a̱ná. Tu̱ sa ní i̱ncha kama mjehe̱ nga ts'i̱íntjusun ni xi tjít'a kju̱a̱téxumoo̱ tu̱ xi b'a̱ ts'ín na̱xu̱ ku̱i̱chú maha kai. I̱ncha kisaténki ndji̱o̱ xi saténki xu̱ta̱. \v 33 B'a̱ kama xi nkú ts'ín tjít'a: \q1 An k'uejñá nanki Sion nku ndji̱o̱ xi sa̱ténki xu̱ta̱, \q1 nku na̱xi̱ xi ts'i̱ínxuntuhu̱. \q1 Tu̱nga xi s'e̱jihi̱n xi ts'in nibá, \q1 kui xi najmi sa̱kúhu̱ kju̱a̱suba. \c 10 \p \v 1 Jun já nts'e, nk'ie nga nchjaka̱ Nti̱a̱ná, bankintjá xu̱ta̱ Israel, a̱t'aha̱ mjena nga n'e̱k'anki. \v 2 A̱t'aha̱ ka̱ma xínya nga kui xi 'yún tíi̱ncha bangisjai ni xi ts'e̱ Nti̱a̱ná, tu̱nga najmi i̱ncha mankjihín ra̱ xi nkú ts'ín tjíhin nga i̱ncha ts'i̱ín. \v 3 Najmi kamankjihi̱n nga Nti̱a̱ná tu̱ tsjáhá ra̱ xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n nga na̱xu̱ ka̱ma. Tu̱ sa ní kuenta ts'e̱ suba i̱ncha tsangisjai xi nkú ts'ín na̱xu̱ ku̱i̱chú ma nginku̱n Nti̱a̱ná. Najmi kits'ín ni̱ma̱kju̱a̱ yjoho̱ tsa ts'i̱ínkjáíhi̱n nga Nti̱a̱ná tu̱ tsjáhá ra̱ xu̱ta̱ nga na̱xu̱ ka̱ma nginku̱n. \v 4 A̱t'aha̱ tsichutjusun kju̱a̱téxuma xi kin'ekjas'ehe̱n Moise nk'ie nga j'ai Cristo̱, tu̱ xi na̱xu̱ ku̱i̱chú maha nginku̱n Nti̱a̱ná ngayjee̱ xi s'e̱jihi̱n. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga ngayjee̱ xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n Nti̱a̱ná na̱xu̱ bichú ma nginku̱n Nti̱a̱ná \p \v 5 B'i̱ ts'ín y'ét'a Moise xi nkú ts'ín na̱xu̱ bichú maha xu̱ta̱ xi ts'íntjusun kju̱a̱téxuma xi kin'ekjas'ehe̱n Moise. B'i̱ kitsú: “Xi ts'i̱íntjusun ni xi tjít'a kju̱a̱téxumoo̱, nga̱t'aha̱ kju̱a̱téxumoo̱ sa̱kúhu̱ ra̱ nga k'úéjña tík'un.” \v 6 Tu̱nga b'i̱hí ts'ín y'ét'a ngá xi nkú ts'ín na̱xu̱ bichú maha xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n Nti̱a̱ná: “Najmi tu̱ b'i̱ ts'ín n'enkjíntak'uin: ¿Yá xi ngju̱a̱i̱nji ndji̱o̱jmi ján?” Tsuhu̱ ra̱ éi̱n tsa n'e̱ nibájen xi ts'i̱ín niba Nti̱a̱ná ngajoho̱. \v 7 Ko̱ b'i̱ ta̱ kitsú ya: “Ko̱ najmi tu̱ b'i̱ ts'ín n'enkjíntak'uin: ¿Yá xi ngju̱a̱i̱ kinte t'anankiu̱?” Tsuhu̱ ra̱ éi̱n tsa chjúsíntje̱n xi ts'i̱ín niba Nti̱a̱ná ngajoho̱ a̱jihi̱n xu̱ta̱ k'ie̱n. \v 8 B'i̱ kitsú Moise: “Tíjñat'a tiñahi éhe̱n Nti̱a̱ná, tsu̱'bai ko̱ ani̱ma̱hi̱ tíjñat'a.” Kui éi̱n xi tíb'eni̱jmíi̱ nd'a̱i̱, én xi tsu nga xu̱ta̱ tjíhin nga s'e̱jihi̱n Nti̱a̱ná. \p \v 9 A̱t'aha̱ tsa tsu̱'bai ku̱i̱tjuhu nga n'e̱kiei yjohi̱ nga Jesu xi Nda̱ Nti̱a̱ná, ko̱ tsa ngayjehe ani̱ma̱hi̱ s'e̱jihin nga Nti̱a̱ná kits'ínkj'áíya ngáha̱ ra̱ Jesu ngabayoo̱, n'e̱k'ankihi. \v 10 A̱t'aha̱ a̱jin ani̱ma̱ha̱ ní xu̱ta̱ nibáha̱ ra̱ nga s'ejihi̱n Nti̱a̱ná, tu̱ xi na̱xu̱ bichú maha. Ko̱ ts'a bitjuhu nga b'a̱ tsu nga Jesu xi Nda̱ Nti̱a̱ná, tu̱ xi n'ek'ankihi. \p \v 11 B'i̱ ts'ín tjít'a éhe̱n Nti̱a̱ná: “Xi s'e̱jihi̱n Nti̱a̱ná najmi sa̱kúhu̱ kju̱a̱suba.” \v 12 A̱t'aha̱ nkuhú chasehe̱ ra̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ ko̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱. A̱t'aha̱ nkuhú maha Nda̱ Nti̱a̱ha̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ ko̱ tsjáha̱ ngayjee̱ xi ku̱i̱nchja̱ko̱ho̱ kju̱a̱nchi̱ná xi tjíhi̱n. \v 13 A̱t'aha̱ b'i̱ ts'ín tjít'a: “N'e̱k'anki ngayjee̱ xi ts'i̱ínkjáíhi̱n nga kui xi Nda̱ Nti̱a̱ná.” \p \v 14 Tu̱nga xu̱ta̱ xi najmi kje̱e s'ejihi̱n, ¿nkú ts'ín ts'i̱ínkjáíhi̱n ra̱ nga kui xi Nda̱ Nti̱a̱ná? ¿Nkú ts'ín s'e̱jihi̱n ra̱ xi najmi kje̱e nt'é yáha kui? ¿Nkú ts'ín ku̱i̱nt'éhe tsa najmi tjín xi k'u̱éni̱jmíhi̱? \v 15 ¿Nkú ts'ín k'u̱éni̱jmíhi xu̱ta̱ tsa najmi s'e̱t'a xáha nga k'u̱éni̱jmí? A̱t'aha̱ b'i̱ ts'ín tjít'a: “Á b'a̱ tsjo tjíhin nga f'aik'úhunná xi b'éni̱jmíná én nda tsu.” \p \v 16 Tu̱nga najmi ngayjee̱hé xu̱ta̱ Israel kits'ínsihi̱n én nda tsuhu̱ Nti̱a̱ná. B'i̱ kitsú Isaia̱: “Ji Nti̱a̱, ¿yá xi kis'ejihi̱n én xi y'eni̱jmíi̱?” \v 17 Kui b'a̱ maha, s'ejinná Nti̱a̱ná nk'ie nga nu'yáá éhe̱n, ko̱ nu'yáá ée̱n nk'ie nga s'eni̱jmíná Jesucristo̱. \v 18 Tu̱nga b'a̱há xian: ¿A najmi kinu'yáhá ée̱n? Joho̱n, kinu'yá. A̱t'aha̱ b'i̱ ts'ín tjít'a: \q1 Nga ngúsuu̱n a̱sunntee̱ kinu'yá nta̱ha̱, \q1 santaha má fekuhu̱ a̱sunntee̱ tsichu éhe̱n. \p \v 19 Ko̱ b'i̱ ta̱ xin ya: ¿A najmi i̱ncha kikiehé xu̱ta̱ Israel ni xu'bi̱? Tjun Moise b'i̱ ts'ín y'ét'a éhe̱n Nti̱a̱ná: \q1 An ts'ian nga jun ka̱ma xintak'un \q1 xi tu̱ a xu̱ta̱há, \q1 ko̱ ts'ian nga n'e̱kjanko̱o \q1 xi najmi chumi nihi xi mankjihi̱n. \p \v 20 Ko̱ a̱skahan kama k'un Isaia̱ nga b'i̱ ta̱ ts'ín y'ét'a éhe̱n Nti̱a̱ná: \q1 Xi najmi tsangisjaina, kui xi kisakúhu̱ an, \q1 ko̱ xi najmi kingjásjaiyana, kui xi tsakuchjíhi̱ yjona̱. \p \v 21 Nga̱t'a ts'e̱ xu̱ta̱ Israel b'i̱ ts'ín tjít'a: “Nku ni̱stjin ntanta kik'ana nga kingjentéhe̱ ntsa̱ nku na̱xi̱nantá xi najmi nt'é'én ko̱ si.” \c 11 \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga ta̱ tjín a̱jihi̱n xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ xi ja ts'anki \p \v 1 Kui nga b'a̱ xihinna, ¿a kits'ín t'axíhín Nti̱a̱ná xu̱ta̱ha̱? ¡Najmi! ¡Ndaha tsa mí yjehe! A̱t'aha̱ ta̱ nda̱ Israel ná, ntje̱he̱ Abraham. Ntje̱ cháná Benjamin y'ahana. \v 2 Najmi y'éjña t'axín Nti̱a̱ná xu̱ta̱ xi ts'e̱ xi j'ájin títjun. ¿A najmi yanú xi nkú ts'ín tjít'a xu̱ju̱n éhe̱n Nti̱a̱ná má nga nda̱ profeta̱ Elia̱ kinchja̱ko̱ Nti̱a̱ná ko̱ tsatéjéne xu̱ta̱ Israel? B'i̱ ts'ín tjít'a: \v 3 “Ji Nti̱a̱, ja kits'ínk'ien xu̱ta̱ xu'bi̱ já profeta̱ xi ts'i̱ ko̱ ja kits'ínkatsún na̱chan chje̱hi̱. Tu̱ nkuhú an tíi̱jña sa. Ta̱ i̱ncha mjehe̱ ta̱ ts'i̱ínk'ienna.” \v 4 Tu̱nga b'a̱há kitsú Nti̱a̱ná: “Ja kits'in ts'a̱n yatu mii̱ já xi najmi tsasinkúnch'int'aha̱ nti̱a̱ Baal.” \p \v 5 B'a̱ ta̱ tíma ni̱stjin nd'a̱i̱. Tu̱ nga̱t'aha̱ kju̱a̱ndaha̱ Nti̱a̱ná tjíntu sa chuba xu̱ta̱ xi Nti̱a̱ná j'ájin. \v 6 Tsa tu̱ nga̱t'aha̱ kju̱a̱ndaha̱ Nti̱a̱ná kichj'ajihin xu̱ta̱i̱, tsuhu̱ ra̱ nga najmi kichj'ajin tu̱ nga̱t'aha̱ ni nda xi i̱ncha kits'ín. A̱t'aha̱ tsa tu̱ nga̱t'aha̱ ni nda xi i̱ncha kits'ín xu̱ta̱ kichj'ajihin, kju̱a̱ndaha̱ Nti̱a̱ná najmi ta̱ chjíhi̱ ra̱ ma. \p \v 7 Kui b'a̱ maha, ¿mí nihi xi kama? Najmi kisakúhu̱ ni xi tsangisjáí xu̱ta̱ Israel. Xi j'ájin ní Nti̱a̱ná, kui ní xi kisakúhu̱ niu̱. Xingisoo̱ kama ndjá ani̱ma̱ha̱. \v 8 B'a̱ kama xi nkú ts'ín tjít'a: “Nti̱a̱ná kitsjáha̱ xu̱ta̱ xu'bo̱ kju̱a̱nkjintak'un tiya, tunku̱n xi najmi sku̱e̱ko̱ho ko̱ tja̱ba̱xínñju xi najmi ku̱i̱nt'éko̱ho santaha ni̱stjin nd'a̱i̱.” \p \v 9 Ko̱ b'i̱ ta̱ kitsú ya David: \q1 Kasaténkiko̱ s'íhi̱ xu̱ta̱ xu'bo̱, \q1 ta̱ kuihi kats'ínndyjajihi̱n ko̱ kats'ínk'íéchjíhi̱. \q1 \v 10 I̱ncha katuma ka̱ tu̱ xi najmi ta̱ sku̱e̱he, \q1 ko̱ musu̱ i̱ncha katuma sín. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga ta̱ n'e̱k'anki xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ \p \v 11 Kui nga b'a̱ xihinna, ¿a tu̱ ni̱yá kis'entuhú xu̱ta̱ Israel nk'ie nga kisaténki? ¡Najmi! ¡Ndaha tsa mí yjehe! B'i̱ ní kama. Tu̱ nga̱t'aha̱ nga najmi kint'é'éhe̱n Nti̱a̱ná xu̱ta̱ Israel, kui nga j'aihi̱ ra̱ én xi ts'i̱ínk'ankihi̱ xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱, tu̱ xi b'a̱ ts'ín ka̱ma xintak'uhun xu̱ta̱ Israel. \v 12 Tsa tu̱ nga̱t'aha̱ nga najmi kint'é'éhen Nti̱a̱ná xu̱ta̱ Israel, tsa kui nga̱t'oo̱ kisakúhu̱ ra̱ kju̱a̱nchi̱náha̱ Nti̱a̱ná xu̱ta̱ xi tjín a̱sunntee̱, ko̱ nk'ie nga kisaténki Israel kisakúhu̱ kju̱a̱nchi̱náha̱ Nti̱a̱ná xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱, ¿nkú sa ka̱ma nk'ie nga sa̱kú ngáha̱ ra̱ xu̱ta̱ Israel a̱nte xi ts'e̱ nginku̱n Nti̱a̱ná? \p \v 13 Tínchjako̱nu̱u jun xi najmi ntje̱ Israel tje̱he̱nnu̱u. Nti̱a̱ná kits'ín mana nda̱ postru̱hu̱ xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱ ko̱ xinya kju̱a̱chánkaha̱ xána̱. \v 14 B'a̱ ts'ian tsa tu̱ ahá ni nga̱t'anu̱u ka̱ma xintak'uhun ntje̱na̱, tsa tu̱ xi b'a̱ ts'ín n'e̱k'ankihi k'u̱a̱. \v 15 A̱t'aha̱ kisakúhu̱ kju̱a̱jyu nginku̱n Nti̱a̱ná xu̱ta̱ xi tjín a̱sunntee̱ nk'ie nga kin'e t'axín xu̱ta̱ Israel. Kui nga, ¿nkú sa ka̱ma nk'ie nga n'e̱kjáín ngáha̱ ra̱? Sa̱kú ngáha̱ ra̱ nga k'úéntu tík'un xu̱ta̱ k'ie̱n. \p \v 16 Tsa tsje nginku̱n Nti̱a̱ná na̱'yu̱ xi n'endako̱ho ni̱nku̱a̱n chje̱ xi 'ba̱i̱ tjuhu̱n Nti̱a̱ná, tsuhu̱ ra̱ nga ta̱ tsje ngayjee̱ na̱'yu̱ ni̱nku̱o̱n. Tsa tsje nginku̱n Nti̱a̱ná kja̱ma̱ha̱ nku yá, tsuhu̱ ra̱ nga ta̱ tsje tjiaha̱. \v 17 Xu̱ta̱ Israel, kui xi nkú joyaha tjia xi kitit'áha̱ nku yá olibo̱, ko̱ ji xi nkú joyaha tjiaha̱ yá olibo̱ jñá. Tu̱nga jihí kis'et'ai a̱ntehe̱ tjia xi kitit'óo̱ ko̱ kisakút'aihi kju̱a̱tík'un xi tíjñajin kja̱ma̱ha̱ yá olibo̱ xi ndoo̱. \v 18 Tu̱nga najmi tu̱ nk'ahá n'esjei yjohi̱, tsa b'a̱ ku̱i̱xín nga ji xi 'yún nda sai nga tjia xi kitit'óo̱. Tsa mjehi nk'a n'e̱sjei yjohi̱, tu̱ sahá n'e̱kj'áítsjein nga kja̱ma̱ha̱ yóo̱ y'aha ri. Najmi ji xi kich'ai kja̱mo̱. \p \v 19 Kutsa b'a̱há ku̱i̱xín: “Tu̱ xi an s'e̱t'ahana a̱ntehe̱ yóo̱, kui nga kitit'áha.” \v 20 B'a̱ tjín. Tu̱nga kitit'áhá a̱t'aha̱ najmi kis'ejihi̱n Nti̱a̱ná, ko̱ ji ndjá tisinjñai nd'a̱i̱ a̱t'aha̱ s'ejihin. Kui nga najmi tu̱ n'enkjíntak'uhunni tsa ji xi 'yún nda sai. Tu̱ sa ní ti̱nkjúín Nti̱a̱ná. \v 21 A̱t'aha̱ tsa Nti̱a̱ná najmi kits'ínndyjat'aha̱ tjia xi ndaha̱ yá olibo̱, ¿a tu̱ kje̱hé ji ts'i̱ínndyjat'ahi nga tu̱ kisut'aní yóo̱? \p \v 22 Cha̱se̱i̱ xi nkú ts'ín nda ko̱ ndjá ts'ínko̱ Nti̱a̱ná xu̱ta̱. Ndjá kits'ínko̱ xi kisaténki ko̱ ji nda kits'ínko̱hi. Ko̱ nda ts'i̱ínko̱hi tsa tu̱ nku ku̱i̱nchunjínní kju̱a̱ndaha̱. Tu̱nga tsa najmi b'a̱ n'e̱i̱, ko̱ ta̱ ji ku̱i̱chát'ahi. \v 23 Ko̱ ta̱ xu̱ta̱ Israel, tsa ngju̱a̱i̱kj'áha̱ ra̱ ani̱ma̱ha̱ ko̱ s'e̱jihi̱n Nti̱a̱ná, k'u̱a̱i̱ ngáha̱ ra̱ a̱nte xi ts'e̱. A̱t'aha̱ tjíhi̱n nga'yún Nti̱a̱ná nga tsjá ngáha̱ ra̱ a̱nte xi ts'e̱ xu̱ta̱ Israel a̱jihi̱n yá olibo̱. \v 24 A̱t'aha̱ ji xi nkú joyaha tjiaha̱ yá olibo̱ jñá tu̱ kis'et'aní a̱ntehe̱ yá olibo̱ xi ndoo̱. Kui b'a̱ maha, ¿a najmi ka̱mahá k'u̱a̱i̱ ngáha̱ ra̱ xu̱ta̱ Israel a̱ntehe̱? A̱t'aha̱ kui xi tjia xi ndoo̱. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga kama ni̱ma̱ha̱ Nti̱a̱ná ngayjee̱ xu̱ta̱ \p \v 25 Jun já nts'e, mjena nga cho̱o nku ni xi y'éjña 'ma Nti̱a̱ná, tu̱ xi najmi nk'a n'e̱sjehenu yjonu̱u. K'u̱a̱ xi tjín a̱jihi̱n xu̱ta̱ Israel kama ndjá ani̱ma̱ha̱. B'a̱ ka̱ma santa nkúhu nga sa̱kúntehe̱ nginku̱n Nti̱a̱ná ngayjee̱ xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱. Kui xi tjíhin nga n'e̱k'anki. \v 26 Nk'ie nga ja b'a̱ ka̱ma, ta̱ n'e̱k'anki ngayjee̱ xu̱ta̱ Israel. Xi nkú ts'ín tjít'a éhe̱n Nti̱a̱ná: \q1 Nanki Sion ni̱baha xi ts'i̱ínk'anki xu̱ta̱na̱, \q1 kui xi kjéxihi̱n kju̱a̱ch'onk'uhu̱n ntje̱he̱ Jacob. \q1 \v 27 Kui nii̱ xi y'endáka̱ xu̱ta̱na̱ nga ts'ian, \q1 nk'ie nga ja kjexíán ngatitsuhu̱n. \p \v 28 Najmi mjehe̱ xu̱ta̱ Israel én nda tsuhu̱ Nti̱a̱ná. Ngandanu̱u xu̱ta̱ kontra̱ha̱ Nti̱a̱ná tsichu ma. Tu̱nga tjohó ra̱ Nti̱a̱ná xu̱ta̱ Israel tu̱ nga̱t'aha̱ nga Nti̱a̱ná j'ájin ntje̱ cháha̱. \v 29 A̱t'aha̱ najmi kje'á Nti̱a̱ná ni xi tsjá ko̱ ta̱ ndaha najmi ts'ín t'axín xu̱ta̱ xi j'ájin. \p \v 30 Ni̱stjin nk'ie, najmi kinu'yá'óho̱on Nti̱a̱ná, tu̱nga tíbase ni̱ma̱hánu̱u nd'a̱i̱ tu̱ nga̱t'aha̱ nga najmi kint'é'én xu̱ta̱ Israel. \v 31 Ko̱ santaha ni̱stjin nd'a̱i̱ najmi tínt'é'én xu̱ta̱ Israel, tu̱ xi ta̱ cha̱se̱ ni̱ma̱ha̱ ra̱ tu̱ nga̱t'aha̱ nga jun kichase ni̱ma̱nu̱u. \v 32 B'i̱ tjíhi̱n ra̱ nii̱. Ndaha nku xu̱ta̱ xi tjín najmi nt'é'éhe̱n Nti̱a̱ná. Nti̱a̱ná y'éjñaha̱ xu̱ta̱ nga najmi kint'é'én, tu̱ xi nkuhú nga ka̱ma ni̱ma̱ha̱ ra̱ ngayjee̱. \s1 B'i̱ ts'ín kits'íntsjoho̱ Pablo̱ Nti̱a̱ná \p \v 33 ¡Á b'a̱ nkjún ts'ín chánkaha kju̱a̱nchi̱náha̱ Nti̱a̱ná! ¡Á b'a̱ nkjún ts'ín na̱nka̱ ts'ínnkjink'uhun ko̱ á b'a̱ nkjún ts'ín tsehe kju̱a̱nkjintak'uhu̱n! Najmi tjín xi mankjihi̱n ni xi ts'ín Nti̱a̱ná ko̱ najmi ch'a maha̱ tsuya á b'a̱ ts'íhin. \q1 \v 34 A̱t'aha̱, ¿yá xi be xi nkú ts'ín ts'ínnkjink'un Nti̱a̱ná? \q1 ¿Yá xi kitsúyaha̱ ni xi tjíhin nga ts'i̱ín? \q1 \v 35 ¿Yá xi kits'ínkienyaha̱ tsa mí nihi, \q1 tu̱ xi Nti̱a̱ná tjíhin nga ts'i̱ínk'óya ngáha̱ ra̱? \m \v 36 A̱t'aha̱ Nti̱a̱ná kits'ínnda ngayjee̱ ni xi tjín. Nga̱t'aha̱ ko̱ nga tsjoho̱ tjíhin niu̱. ¡N'e̱kié yjoná nga tjíhi̱n kju̱a̱chánka Nti̱a̱ná tu̱ nkjéhé ni! B'a̱ katuma. \c 12 \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ xi nkú ts'ín tintsu̱ba̱á nd'a̱i̱ nga ja yjankiá Cristo̱ \p \v 1 Kui b'a̱ maha, já nts'e, a̱t'aha̱ tíbase ni̱ma̱ná Nti̱a̱ná, kui nga tíbankihi̱nu̱u nga ngayjehe tak'un n'e̱tsjoho̱o Nti̱a̱ná, nga n'e̱kjas'oho̱on yjonu̱u xi nkú joyaha nku chje̱ tík'un xi tsje ko̱ xi sasíhi̱n Nti̱a̱ná. \v 2 Najmi tu̱ bintsu̱bo̱o xi nkú ts'ín tjíntu xu̱ta̱ a̱sunntee̱. Tu̱ sa ní n'e̱k'óntjaiyo yjonu̱u xi nkú ts'ín Nti̱a̱ná títs'ín tse̱tse̱ kju̱a̱nkjintak'unnu̱u, tu̱ xi b'a̱ ts'ín ka̱mankjihi̱nnu̱u ni xi mjehe̱ Nti̱a̱ná, ni xi nda, xi sasíhi̱n ko̱ xi ja nda tsichu ma. \p \v 3 Nga nkúnkú jun tínchjako̱nu̱u, a̱t'aha̱ Nti̱a̱ná kitsjána kju̱a̱ndaha̱. Najmi tu̱ nk'a n'esjo yjonu̱u. Nkú ní ts'ín tjíyanu̱u. B'a̱ ts'ín n'e̱sjo yjonu̱u xi nkú ts'ín kitsjánu̱u Nti̱a̱ná nga s'e̱jinnu̱u. \v 4 A̱t'aha̱ xi nkú ts'ín nkjin tíkjá maha ni xi y'aha̱ yjonintená ko̱ xi nkú ts'ín kj'a̱í kj'a̱í xá xi kik'a̱hi̱ nga nkúnkú, \v 5 b'a̱ ta̱ joyaha ñá. Nkjin mahaná tu̱nga nkuhú yjoninte kamaka̱á Cristo̱. Nga nkúnkáá kich'aá xinki̱á. \p \v 6 Kj'a̱í kj'a̱í ni xi maná n'eé. Kui kju̱a̱nda xi kitsjáná Nti̱a̱ná nga nkúnkáá. Xi Nti̱a̱ná kitsjáha̱ éhe̱n tu xi ts'i̱ínkjas'ehen, kui xi katsúya éhe̱n Nti̱a̱ná xi nkú ts'ín kik'a̱i̱hi̱ nga s'ejihi̱n. \v 7 Xi kik'a̱i̱hi̱ nga ku̱a̱si̱nko̱ xu̱ta̱, kui xi katasinko̱ xu̱ta̱. Xi kik'a̱i̱hi̱ nga ku̱a̱kúya, kui xi katakúya. \v 8 Xi kik'a̱i̱hi̱ nga tsjá nga'yún, kui xi katsjá nga'yún. Xi kik'a̱i̱hi̱ nga tsjá to̱on, kui xi ngayjehe ani̱ma̱ha̱ katsjá to̱on. Xi kik'a̱i̱hi̱ nga tsjén títjun, kui xi kixi̱ katjiko̱ xáha̱. Xi kik'a̱i̱hi̱ nga ku̱a̱se̱ ni̱ma̱ha̱ xu̱ta̱, kui xi tsjo kat'ehe̱ nga b'a̱ kats'ín. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga kju̱a̱tjo tíjñajinná \p \v 9 N'e̱tjó kju̱axi̱ xinki̱u. Najmi tu̱ n'esiuhu̱un ni xi ch'onk'un. Ni xi nda ch'a̱ ntsja ntsjon. \v 10 B'i̱ ngján n'e̱tjó xinki̱u xi nkú ts'ín tjoho̱ xinkjín xi nts'e̱ maha, a̱t'aha̱ nts'ohó maha̱nu̱u xinki̱u. 'Yún cha̱nkjún so xinki̱u. \v 11 Kixi̱ n'o̱o ni xi tín'o ko̱ najmi tu̱ n'ets'o. Tu̱ xí tsjohó kat'ehe̱ ani̱ma̱nu̱u nga n'o̱o ni xi mjehe̱ Nda̱ Nti̱a̱ná. \v 12 Tsjo kat'enu̱u nga chúyoho̱o ni xi tsjánu̱u Nti̱a̱ná. N'e̱chúkju̱o kju̱a̱'un xi tíyo. Najmi tu̱ n'ekj'ajiun nga chu̱bako̱o Nti̱a̱ná. \v 13 Tjoho̱on ni xi ndyjat'áha̱ xu̱ta̱ xi yjanki Nti̱a̱ná ko̱ nda n'e̱kjóho̱on xi ku̱i̱chúk'unnu̱u. \p \v 14 Chu̱bantjo xu̱ta̱ xi tje̱nnki unkienu̱u. B'a̱ t'ihu̱un Nti̱a̱ná nga nda kats'ínko̱ho̱. Najmi tu̱ ni xi najmi nda binchinó nga ka̱mat'ain. \v 15 Tsjo kat'eko̱nu̱u xi tsjo tjíhi̱n. Ch'i̱íko̱ xi tíkjintá. \v 16 B'i̱ ngján nda cha̱so̱ho̱ xinki̱u. Najmi tu̱ nk'a katumanu̱u yjonu̱u. Tu̱ sa ní nda cha̱so̱ho̱ xu̱ta̱ x'a̱n. Najmi tu̱ xu̱ta̱ nkjink'un n'e ma su̱bo̱o yjonu̱u. \p \v 17 Najmi tu̱ ch'on n'oho̱o xi ch'on títs'ínnu̱u. Cha̱se̱ nínú xi nkú ts'ín nda ka̱ma n'o̱ho̱ ngayjee̱ xu̱ta̱. \v 18 Tsa ka̱ma, tsa a̱ya ntso̱o tíjña, kas'eko̱nu̱u kju̱a̱jyu ngayjee̱ xu̱ta̱. \v 19 Já nts'ena̱, najmi tu̱ n'e ngajoyo ni xi tín'enu̱u. A̱ya ntsja ní Nti̱a̱ná t'ejñayo xi b'a̱ títs'íu̱n. A̱t'aha̱ b'i̱ ts'ín tjít'a éhe̱n Nti̱a̱ná: “Ahán xi k'uasjé chjíá, an xi tsjaha̱ chjíhi̱. B'a̱ títsu Nti̱a̱ná.” \v 20 B'i̱ ta̱ ts'ín tjít'a ya: “Tsa tíma bjoho̱ nda̱ kontra̱hi̱, tjeihi̱n ni xi kji̱ne̱. Tsa tíma xintáha̱, tjeihi̱n ntá xi k'úí. A̱t'aha̱ tsa b'a̱ n'e̱i̱, tu̱ ni xí ka̱ma subahá ra̱ nda̱ kontra̱hi̱.” \v 21 Najmi tu̱ 'ba̱i̱ntei tsa kju̱a̱ch'onk'uu̱n xi ts'i̱ín ngana̱hi. Tu̱ sa ní ni xi nda n'e̱i̱. B'a̱ ts'ín n'e̱ ngana̱ha̱ ri̱ ni ch'onk'uu̱n. \c 13 \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga tjíhin nga cha̱nkjún xi batéxuma \p \v 1 Ngayjee̱ xu̱ta̱ tjíhin nga ku̱i̱nt'é'éhe̱n xi batéxuma. A̱t'aha̱ xá xi tjíhi̱n xi batéxuma nginku̱n Nti̱a̱ná nibáha̱ ra̱. Nti̱a̱ná y'éjña xóo̱. \v 2 Kui nga xi fi kontra̱ha̱ ra̱ xi batéxuma, kui xi tífi kontra̱ha̱ ni xi ja y'éjña Nti̱a̱ná. Ko̱ xi b'a̱ títs'ín, ta̱ kuihi tíbangisjai suba nga n'e̱ko̱kju̱a̱ha̱. \p \v 3 A̱t'aha̱ já xi batéxumoo̱ najmi tjíntu tsa tu̱ xi ndjá ts'ínko̱ho xu̱ta̱ xi nda ni xi títs'ín. Xu̱ta̱ xi najmi nda ni xi títs'ín, kui xi b'a̱ kats'íhi̱n. ¿A mjehi nga najmi ndjá ts'i̱ínko̱hi já xi batéxumoo̱? Tsa b'a̱, nda n'e̱i, ko̱ nda ts'ín ku̱a̱se̱hi já xi batéxumoo̱. \v 4 A̱t'aha̱ ngandahi̱ ní títs'ínxát'aha̱ ra̱ jóo̱ Nti̱a̱ná. Tu̱nga tsa ni xi najmi nda tín'ei, tjíhin nga ku̱i̱nkjúín tu̱ nga̱t'aha̱ ni xi ts'i̱ínko̱hi jóo̱. A̱t'aha̱ najmi tu̱ a tjíhi̱n xá jóo̱. Nti̱a̱ níná títs'ínxát'aha̱ tu̱ xi ts'i̱ínk'íéchjíhi ko̱ ts'i̱ínko̱kju̱a̱ha xi ch'on títs'ín. \v 5 Kui nga tjíhin nga ku̱i̱nú'yá'éhe̱n ra̱á já xi batéxumoo̱, najmi tu̱ nga̱t'aha̱ ni tsa ts'i̱ínk'íéchjíná ni xi n'e̱é. B'a̱ ní n'e̱é tu̱ xi je s'e̱yaha kju̱a̱nkjintak'unná nginku̱n Nti̱a̱ná. \p \v 6 Kui kju̱a̱ha nga b'echjíhinu ni xi f'áchjínu̱u já xi tjíhi̱n xá, a̱t'aha̱ kui xi tíi̱ncha ts'ínxát'aha̱ Nti̱a̱ná. Xáha̱ tíi̱ncha ts'ín. \v 7 Tjoho̱on ni xi kanéhe̱ nga nkúnkú jóo̱. T'echjíhu̱u xi f'áchjíntjai ni xi tjínnu̱u ko̱ xi f'áchjíntjai ch'á nga ts'ínxát'aha̱ já Roma̱. Cha̱nkjún xi nkú ts'ín tjíhin nga cha̱nkjún, ko̱ nda n'e̱siuhu̱un xi nkú ts'ín tjíhin nga nda n'e̱sihi̱n. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ mí kju̱a̱ha nga n'e̱tjóhoná xinki̱á \p \v 8 Najmi tu̱ chumi nihi xi katsjennu̱u. Tjoho̱on kju̱a̱tjo xinki̱u. A̱t'aha̱ xi tjoho̱ xinkjín, kui xi títs'íntjusun ngayjee̱ kju̱a̱téxumaha̱ Nti̱a̱ná. \v 9 B'i̱ ts'ín tjít'a kju̱a̱téxumoo̱: “Najmi tu̱ ch'at'aihi̱ chji̱íhi̱n. Najmi tu̱ n'ek'iein ani̱ma̱. Najmi tu̱ n'ei ndyjé. Najmi tu̱ fasihi̱n ni xi tjíhi̱n xu̱ta̱.” Kui kju̱a̱téxumoo̱ ko̱ ngayjee̱ kju̱a̱téxuma xingisoo̱ nkuhú bichú majihi̱n kju̱a̱téxuma xu'bi̱: “N'e̱tjóí xu̱ta̱hi̱ xi nkú ts'ín tjohi yjohi̱.” \v 10 Xi tjoho̱ xinkjín, kui xi najmi ch'on títs'íhi̱n. Kui nga bichútjusuhun kju̱a̱téxumoo̱ a̱jihi̱n xu̱ta̱ xi tjíhi̱n ra̱ kju̱a̱tjo. \p \v 11 B'a̱ n'o̱o a̱t'aha̱ yo ni̱stjin xi kich'aá nd'a̱i̱. Ja chu̱ba̱ha̱ nga n'e̱kj'áha̱á yjoná nga ku̱i̱ntsu̱ba̱ ndaá. Ja 'yún chuba ndyjaha̱ nd'a̱i̱ nk'ie nga Nti̱a̱ná ts'i̱ínk'ankiná. Najmi b'a̱ ta̱ tjín ndyjaha̱ ra̱ xi nkúhu nk'ie nga kis'ejinná. \v 12 Ja ma ku̱i̱chúhú chu̱ba̱. Najmi ta̱ n'ehená ngatitsun, a̱taha̱ nk'ie nga ngatitsun n'eé, b'a̱ joyaha xi nkúhu tsa má jyuu̱n tintsu̱ba̱á. Ni xi nda n'e̱é. Kui xi b'a̱ ta̱ joyaha xi nkúhu tsa má ndzjen tintsu̱ba̱á. K'úéndaá yjoná tu̱ xi ku̱i̱nimajíhinná má ndzjee̱n. \p \v 13 Kixi̱ tankínka̱á yjoná xi nkúhu xu̱ta̱ xi tjíma nga ni̱stjiu̱n. Najmi ku̱i̱ntsu̱ba̱á tsa tu̱ xi s'i̱hiná ko̱ chi̱ne̱é. Najmi tjíhin nga chu̱ba̱ súntuko̱náá xinki̱á ko̱ tsa n'e̱jnu n'e̱t'aá. Ko̱ ta̱ ndaha najmi tu̱ bixkjanka̱á xinki̱á ko̱ tsa ka̱ma xin k'aán ni xi tjíhi̱n. \v 14 Tu̱ sa ní ti̱núngijiun yjonu̱u Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱ ko̱ najmi tu̱ n'enkjíntak'un xi nkú ts'ín n'e̱henu ni xi mjehe̱ yjoninte ngatitsuu̱n. \c 14 \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga najmi tjíhin nga n'e̱k'anjiá jé xinki̱á \p \v 1 Nda n'e̱kjóho̱on xi najmi ndjá síjñajin xi nkú ts'ín s'ejinná, ko̱ najmi tu̱ b'esiko̱o nga̱t'aha̱ xi nkú ts'ín ts'ínnkjink'un. \v 2 Tjín xi b'a̱ ts'ín s'ejihi̱n nga ma kjine tu̱ mí nichinehé ni, ko̱ tjín ngá xi najmi ndjá síjñajin xi nkú ts'ín s'ejinná kui nga tu̱ xka̱há kjinehe. \v 3 Xi kjine tu̱ mí nichinehé ni najmi tjíhin nga ch'on ts'ín ku̱a̱se̱he̱ xi b'éch'oho̱ yjoho̱ ni xi kjine. Ko̱ xi b'éch'oho̱ yjoho̱ ni xi kjine najmi tjíhin nga ts'i̱ínk'anji jé xi kjine tu̱ mí nichinehé ni. B'i̱ i̱ncha kats'ín a̱t'aha̱ Nti̱a̱ná ja kits'ínkjáíhi̱n nga joo̱. \v 4 ¿Yáha ji xi tín'ek'anjihinni jé nda̱ musu̱hu̱ xi kj'a̱í? Tsa ndjá síjña nda̱ musu̱ ko̱ tsa tísaténki, Nda̱ Nti̱a̱ha̱ kjinehe̱ ni xu'bo̱. Tu̱nga ndjáhá ku̱a̱si̱jña, a̱t'aha̱ tjíhi̱n nga'yún Nda̱ Nti̱a̱ná nga ndjá ts'i̱ínkasíjñaha̱. \p \v 5 Tjín xi b'a̱ maha̱ nga 'yún nkjún sa nku ni̱stjin nga kj'a̱í ni̱stjin, ko̱ tjín ngá xi tu̱ nku chu̱ba̱ maha̱ ni̱stjiu̱n. Nkúnkú tjíhin nga ts'i̱ínnkjink'un sisin xi nkú ts'ín behe̱ k'un. \v 6 Xi benkjún nku ni̱stjin, kui xi b'a̱ ts'ín tu̱ xi benkjúhun Nda̱ Nti̱a̱ná. Ko̱ xi kjine tu̱ mí nichinehé ni, kui xi b'a̱ ts'ín tu̱ xi benkjúhun Nda̱ Nti̱a̱ná. Tsjáha̱ máb'a̱chjíhi̱ Nti̱a̱ná nga̱t'aha̱ nichinehe̱. Ko̱ xi b'éch'oho̱ yjoho̱ ni xi kjine, kui xi b'a̱ ts'ín tu̱ xi benkjúhun Nda̱ Nti̱a̱ná ko̱ ta̱ tsjáha̱ máb'a̱chjíhi̱ Nti̱a̱ná. \p \v 7 Najmi tjín a̱jinná xi kuenta̱ ts'e̱ suba tíjña tík'uhun ko̱ tsa kuenta̱ ts'e̱ suba 'mehe. \v 8 Tsa tintsu̱ba̱ tík'aán, Nda̱ Nti̱a̱ná tintsu̱ba̱ tík'uhunná. Ko̱ tsa tíbayaá, Nda̱ Nti̱a̱ná tíbayahaná. Kui b'a̱ maha, ndaha tsa tintsu̱ba̱ tík'aán ko̱ ndaha tsa tíbayaá, Nda̱ Nti̱a̱ná ts'e̱ná. \v 9 A̱t'aha̱ kui kju̱a̱ha k'iehen Cristo̱ ko̱ j'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱, tu̱ xi b'a̱ ts'ín ka̱maha Nda̱ Nti̱a̱ha̱ xu̱ta̱ k'ie̱n ko̱ xi tjíntu tík'uu̱n. \p \v 10 Ko̱ máha ji, ¿á ji tíchasehe̱ ri̱ tsa nda ko̱ tsa najmi nda títs'íhin nda̱ nts'ei? Ko̱ ta̱, ¿á kinte n'esjeheni nda̱ nts'ei? Katumankjihin nga ndyjun nkini̱ ku̱a̱se̱he̱ Nti̱a̱ná mí nihi xi kin'eé nga nkúkáá. \v 11 B'i̱ ts'ín tjít'a éhe̱n Nti̱a̱ná: \q1 Ahán xi tíi̱jña tík'an, títsu Nti̱a̱ná. \q1 Ku̱a̱si̱nkúnch'in ngayjee̱ xu̱ta̱ nginkán, \q1 ko̱ ngayjee̱ ts'i̱ínkie yjoho̱ nga an xi Nti̱a̱. \m \v 12 Kui b'a̱ maha, nga nkúnkáá n'e̱kjas'ehe̱én kuenta̱ Nti̱a̱ná ni xi kin'eé. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga najmi tjíhin nga n'e̱ndyjajihi̱ín xinki̱á \p \v 13 Kui nga najmi ta̱ chasehe̱ ra̱á tsa nda ko̱ tsa najmi nda ni xi títs'ín xinki̱á. Tu̱ sa ní cha̱so̱o xi nkú ts'ín najmi n'e̱ndyjajihu̱un nda̱ nts'o ko̱ xi nkú ts'ín najmi n'e̱kijnejiun ngatitsun. \v 14 S'ejinna Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu ko̱ be nga ndaha nku ni najmi chu̱ntí nginku̱n. Tu̱nga tsa tjín xi: “Chu̱ntí ni xu'bi̱ nginku̱n”, tsa ku̱i̱tsu̱, tu̱ nginku̱n ndo̱hó chu̱ntí niu̱. \p \v 15 Tu̱nga tsa tu̱ nga̱t'aha̱ ni xi tíchinei títs'ínndyjajihi̱n ra̱ yjoho̱ nda̱ nts'ei, najmi ta̱ tín'etjóhoni nda̱ nts'ei ma. Najmi tu̱ 'ba̱i̱ntei tsa tu̱ nga̱t'aha̱ nichinehi̱ ndyja̱ha xu̱ta̱ xi k'ienntjáíhi Cristo̱. \v 16 Najmi tu̱ 'ba̱i̱nto tsa ch'on ts'ín ku̱i̱nchja̱yane xu̱ta̱ ni xi n'ekjóho̱on nga nda. \v 17 A̱t'aha̱ ni xi chi̱ne̱é ko̱ ni xi s'i̱á najmi chumi ni chjíhi̱ ra̱. Nk'ie ní Espiri̱tu̱ Santo̱ tsjáná nga na̱xu̱ ku̱i̱ntsu̱ba̱á nginku̱n Nti̱a̱ná ko̱ nga s'e̱ná kju̱a̱jyu ko̱ kju̱a̱tsjo, kui ní ni xu'bi̱ xi bakúchji nga ja tsitjas'e̱njián nga Nti̱a̱ná tíbatéxumaná. \v 18 Xi b'a̱ ts'ín tíjña nginku̱n Cristo̱, kui nii̱ xi tsjoho̱ Nti̱a̱ná ko̱ xu̱ta̱ ta̱ nda ts'ín nchja̱yanehe̱. \p \v 19 Kui b'a̱ maha, ti̱nchísjaihiná xi nkú ts'ín s'e̱hená kju̱a̱jyu ko̱ xi nkú ts'ín ku̱i̱si̱nka̱á xinki̱á nga sa̱ájián ni xi ts'e̱ Nti̱a̱ná. \v 20 Najmi tu̱ nga̱t'aha̱ nichinehi̱ n'ekatsúhunni xá xi títs'ín Nti̱a̱ná a̱jihi̱n xu̱ta̱ xi ts'e̱. Kju̱axi̱ kjáíhin nga je nginku̱n Nti̱a̱ná ngayjee̱ nichine xi tjín, tu̱nga najmi ndahá tjín tsa chi̱ne̱i̱ nichine xi ts'i̱ínkijnejihi̱n ngatitsun xu̱ta̱ xingisoo̱. \v 21 Tu̱ sahá nda n'e̱i̱ tsa najmi chi̱ne̱i̱ yjo ko̱ tsa najmi s'i̱ binu̱ ko̱ tsa najmi n'e̱i ndaha nku ni xi ts'i̱ínkijnejihi̱n ngatitsun já nts'ei. \p \v 22 Xi nkú ts'ín s'ejihin ni xu'bi̱, tu̱ ji b'a̱ ts'ín kas'ejihín ri nginku̱n Nti̱a̱ná. ¡Á b'a̱ nda tjíhin ts'e̱ xi behe̱ k'un nga nda tjín ni xi títs'ín ko̱ najmi títs'ínnijéhe̱ ra̱ kju̱a̱nkjintak'uhu̱n a̱skahan! \v 23 Tu̱nga xi jo jan tímaha̱ nga tíkjine tsa mí nihi, ta̱ kuihi títs'ínk'anji jé yjoho, a̱t'aha̱ najmi títs'ín xi nkú ts'ín s'ejihi̱n. A̱t'aha̱ ngayjee̱ ni xi n'eé xi fi kontra̱ xi nkú ts'ín s'ejinná Nti̱a̱ná, kui xi ngatitsun. \c 15 \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga tjíhin nga ku̱i̱si̱nka̱á xinki̱á tu̱ xi saájihinná ni xi s'ejinná \p \v 1 Ñá xi ja ndjá tinchajián xi nkú ts'ín s'ejinná najmi tu̱ n'e̱é ni xi tu̱ ñá tsjo su̱ba̱háná. Tjíhin ni nga n'e̱kjáíhi̱ín xi najmi kje̱e ndjá tíi̱nchajin xi nkú ts'ín s'ejinná. \v 2 Nga nkúnkáá tjíhin nga n'e̱é ni xi tsjoho̱ xinki̱á ko̱ ni xi ngandaha̱ n'e̱é, tu̱ xi sa̱ájihin xi nkú ts'ín s'ejinná. \v 3 A̱t'aha̱ ko̱ ta̱ Cristo̱ najmi ni xi tsjoho̱ kits'ín. Ni xi tjít'a ní éhe̱n Nti̱a̱ná má b'a̱ títsu kits'ínkjáíhi̱n: “Én ch'on tsu xi kitsúhi xu̱ta̱, kui xi j'aisaténa.” \v 4 Ni xi kis'et'a ni̱stjin nk'ie, kis'et'a tu̱ xi ku̱a̱kú ni̱yáhaná. A̱t'aha̱ a̱jin xu̱ju̱n éhe̱n Nti̱a̱ná sakújinná kju̱a̱tsenta ko̱ sakú nga̱'yúnná tu̱ xi chúyaha̱ ra̱á ni xi tsjáná Nti̱a̱ná. \p \v 5 Nti̱a̱ná xi tsjáná kju̱a̱tsenta ko̱ tsjá nga'yúnná, kui xi katsjánu̱u nga nkuhú n'e̱nkjínk'un xi nkú ts'ín tjíyaha̱ Cristo̱ Jesu. \v 6 Nkuhú kas'eya ani̱ma̱nu̱u ko̱ nkuhú katuma nta̱nu̱u. B'a̱ ts'ín n'e̱kiehenu yjonu̱u nga tjíhi̱n kju̱a̱chánka Nti̱a̱ha̱ ko̱ Na̱'mihi̱ Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ tsichujíhi̱n én nda tsuhu̱ Cristo̱ \p \v 7 Kui b'a̱ maha, b'i̱ ngján nda n'e̱kjáíhi̱n ru̱u xinki̱u xi nkú ts'ín nda kits'ínkjáínnu̱u Cristo̱, tu̱ xi s'e̱jña chjihi kju̱a̱chánkaha̱ Nti̱a̱ná. \v 8 A̱t'aha̱ an b'a̱ tíxinnu̱u. J'ai Cristo̱ ngandaha̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱. Tsakúchji nga ts'ín Nti̱a̱ná ni xi kitsú nga ts'i̱ín. J'ai ts'íntjusun ni xi kitsúya títjuhu̱n Nti̱a̱ná ntje̱ cháha̱ xu̱ta̱ judio̱. \v 9 B'a̱ ts'ín ko̱ ta̱ xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ ts'i̱ínkie yjoho̱ nga tjíhi̱n kju̱a̱chánka Nti̱a̱ná, a̱t'aha̱ ko̱ ta̱ kui kichase ni̱ma̱ha̱ xi nkú ts'ín tjít'a éhe̱n Nti̱a̱ná: \q1 Kui nga xínyahana kju̱a̱chánkahi̱ a̱jihi̱n xu̱ta̱ xi tjíntu a̱sunntee̱, \q1 ko̱ séhe nga ts'intsjoho. \m \v 10 Ko̱ b'a̱ ta̱ ts'ín tjít'a ya: \q1 Jun xu̱ta̱ xi tintsu̱bo̱o a̱sunntee̱, n'e̱tsjoko̱o xu̱ta̱ha̱ Nti̱a̱ná. \m \v 11 Ko̱ b'a̱ ta̱ títsu sa: \q1 N'e̱tsjoho̱o Nti̱a̱ná ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tjíntu a̱sunntee̱. \q1 Cha̱nink'o Nti̱a̱ná ngayjee̱ xu̱ta̱ na̱xi̱nantá xi tjín. \m \v 12 Ko̱ b'a̱ ta̱ ts'ín y'ét'a nda̱ profeta̱ Isaia̱: \q1 Stjúkjá nda̱ xi ka̱ma kja̱ma̱ha̱ Isai, \q1 nda̱ xi kj'u̱a̱ítéxumaha̱ xu̱ta̱ xi tjíntu a̱sunntee̱, \q1 kui ka̱ma 'yún tak'un xu̱ta̱. \p \v 13 Nti̱a̱ná xi tíma 'yún tak'aán, kui xi kats'íntsejínyje ani̱ma̱nu̱u kju̱a̱tsjo ko̱ kju̱a̱jyu, jun xi s'ejinnu̱u Nti̱a̱ná. Katsjá nga'yúnnu̱u Espiri̱tu̱ Santo̱ tu̱ xi tu̱ nku ndjáhá ku̱i̱nchajihinnu ni xi tíchuyóho̱o. \s1 B'i̱ ts'ín tsakúya Pablo̱ nk'ie nga kui xi nku nda̱ postru̱ xi ts'ínxájihi̱n xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ \p \v 14 Behe̱ k'an, já nts'e, nga kitsejíhi̱nnu̱u kju̱a̱nda ko̱ kju̱a̱nkjink'un, tu̱ xi ka̱ma k'u̱a̱i̱ ni̱yáha̱ ru̱u xinki̱u. \v 15 Tu̱nga tjíhín ni xi tíma k'an tíb'et'á xu̱ju̱nnu̱u e̱i̱ tu̱ xi najmi n'e̱chayahanu. A̱t'aha̱ Nti̱a̱ná kitsjána kju̱a̱nda xu'bi̱ \v 16 nga an xi ts'inxát'aha̱ Cristo̱ Jesu ngandaha̱ xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱. Tíb'eni̱jmíhi̱ én nda tsuhu̱ Nti̱a̱ná xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ tu̱ xi ku̱i̱chú maha chje̱ xi tsjoho̱ Ntia̱ná, chje̱ xi títs'ín tsje Espiri̱tu̱ Santo̱. \p \v 17 Tsjo mana nga nchjani̱jmíya xá xi kitsjána Cristo̱ Jesu nga ts'inxát'aha̱ Nti̱a̱ná. \v 18 A̱t'aha̱ najmi ma k'an nchja ni xi kj'a̱í, tu̱ nkuhú xi nkú ts'ín ts'ínchjénna Cristo̱ tu̱ xi ku̱i̱nt'é'éhe̱n ra̱ Nti̱a̱ná xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱. Cristo̱ ts'ínchjén nta̱na̱ ko̱ xána̱ \v 19 ko̱ nkjin tíkjá kju̱a̱nkjún xi bakúchji nga'yúhu̱n. Nga'yúhu̱n Espiri̱tu̱ Santo̱ b'a̱ títs'íu̱n. B'a̱ ts'ín jehena nga y'eni̱jmíá én nda tsuhu̱ Cristo̱ nanki Jerusalen ko̱ santaha má nga 'mi Iliri̱co̱. \p \v 20 Y'eni̱jmíá én nda tsuhu̱ Cristo̱ a̱nte má nga najmi kje̱e ch'a b'éni̱jmíhi̱. B'a̱ kits'ian a̱t'aha̱ najmi kama mjena y'esún saha̱ xá xi kik'atuts'i̱hi̱n xu̱ta̱ xi kj'a̱í. \v 21 Tu̱ sa ní títs'ian xi nkú ts'ín tjít'a éhe̱n Nti̱a̱ná: \q1 Xi najmi kje̱e 'miyaha̱ yáha kui, kui xi sku̱e̱he̱. \q1 Ko̱ xi najmi kje̱e nt'é yáha kui, kui xi ka̱mankjihi̱n. \s1 B'i̱ ts'ín kitsúya Pablo̱ nk'ie nga mjehe̱ ngu̱a̱i̱sehe̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ Roma̱ \p \v 22 Nkjin ni̱yá najmi kisakú ni̱yána nga ka̱ma kfínsehe̱nu̱u, \v 23 tu̱nga nd'a̱i̱ ja kama ndju̱úna xá xi títs'ian a̱nte xi tjín e̱i̱ ko̱ ta̱ ja tjíhi̱n nú nga mjena kfínsenu̱u. \v 24 Kui nga mjehena nga skuenu̱u nk'ie nga kfíán España̱, a̱t'aha̱ mjena yo̱ kfian. Tsjo ka̱mana nga kúáte̱jñajinnu̱u chuba ni̱stjin. Nk'ie nga kj'u̱a̱ yo̱, ti̱si̱nko̱nú nga ts'inndja̱á ni̱yána̱. \p \v 25 Tu̱nga nd'a̱i̱ nanki Jerusalen tífia. Xu̱ta̱ xi kikj'áts'e̱ Nti̱a̱ná kfíi̱nsi̱nka̱ yo̱. \v 26 A̱t'aha̱ ngayjehe k'un xu̱ta̱ ni̱nku̱ xi tjín a̱nte Macedoni̱a̱ ko̱ a̱nte Akaya̱ i̱ncha kits'ínsun to̱on tu̱ xi ts'i̱ínkjihi̱ ra̱ xu̱ta̱ x'a̱n xi kikj'áts'e̱ Nti̱a̱ná xi tjíntu Jerusalen. \v 27 Tsjo kamaha̱ nga b'a̱ i̱ncha kits'ín. Ko̱ kju̱axi̱ nga tje̱he̱n ts'e̱ xu̱ta̱ xu'bo̱. A̱t'aha̱ nd'a̱i̱ títs'ínkjáíhi̱n xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ ni xi ts'e̱ Nti̱a̱ná, ni xi Nti̱a̱ná kitsjáha̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱. Kui nga xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ tjíhin nga ku̱a̱si̱nko̱ho nga ku̱a̱kjányako̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ ni xi tjíhi̱n e̱i̱ a̱sunntei̱. \v 28 Kui b'a̱ maha, nk'ie nga ja ka̱ma ndju̱úhuna xá xu'bi̱ ko̱ nk'ie nga ja ts'inkjas'en ni xi kama ñjakúu̱, a̱s'a̱íhí ní kfíán España̱ ko̱ kj'u̱a̱ má nga tintsu̱bo̱o. \v 29 Be nga Cristo̱ tu̱ xí ndahá ts'i̱ínko̱ná nk'ie nga ka̱ma ñjakáá. \p \v 30 Jun já nts'e, nga̱t'aha̱ Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱ ko̱ nga̱t'aha̱ kju̱a̱tjo xi tsjáná Espiri̱tu̱ Santo̱ tíbankinu̱u nga chu̱bantjainú nginku̱n Nti̱a̱ná. B'a̱ ts'ín n'e̱ko̱honú nga'yún. \v 31 Ti̱nchíhu̱u nga najmi tu̱ kasatéjña xu̱ta̱ xi najmi s'ejihi̱n Nda̱ Nti̱a̱ná xi tjíntu a̱nte Judea̱. Ko̱ ta̱ ti̱nchíhu̱u nga xu̱ta̱ xi kikj'áts'e̱ Nti̱a̱ná xi tjíntu nanki Jerusalen nda ts'ín ts'i̱ínkjáíhi̱n ni xi kfínko̱ho̱. \v 32 B'a̱ ts'ín tsjo tjíhinna nga ku̱i̱chusenu̱u ko̱ ts'inkj'áíya i̱chí kutju a̱jinnu̱u. B'a̱ katuma tsa b'a̱ ts'ín mjehe̱ Nti̱a̱ná. \v 33 Nti̱a̱ná xi tsjáná kju̱a̱jyu kat'ejñajinnu̱u ngatentoo̱. B'a̱ katuma. \c 16 \s1 B'i̱ ts'ín kikjaniñaha̱ Pablo̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ xi tjíntu Roma̱ \p \v 1 Be na̱ nichjaá Febe̱. Ni̱nku̱ xi tjín nanki Cencrea̱ ts'ínxát'a. \v 2 Nga̱t'aha̱ Nda̱ Nti̱a̱ná nda n'e̱kjóho̱ón xi nkú ts'ín tjíhin nga n'e̱é ñá xi xu̱ta̱ha̱ Nti̱a̱ná mahaná. Ti̱si̱nko̱o nga tjoho̱on tu̱ mí nihí ni xi machjéhe̱n. A̱t'aha̱ nkjin ṉkjún xu̱ta̱ tsasinko̱ ko̱ ta̱ tsasinko̱na. \p \v 3 Tjoho̱on kju̱a̱suniñana̱ Priscila̱ ko̱ Akila̱, xi ta̱ títs'ínxát'aha̱ Cristo̱ Jesu xi nkúhu an. \v 4 Najmi i̱ncha kitsankjún tsa ku̱a̱yá nga̱t'ana̱. Títsjaha̱ máb'a̱chjíhi̱ nga̱t'aha̱ ni xi i̱ncha kits'ín. Najmi tu̱ nku an xi b'a̱ tíxian. B'a̱ ta̱ tíi̱ncha tsu ngayjee̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱. \p \v 5 Tjoho̱on kju̱a̱suniñana̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ xi ma ñjakú ni'yaha̱ Priscila̱ ko̱ Akila̱. Tjoho̱on kju̱a̱suniñana̱ Epeneto̱. 'Yún tjona ndo̱. A̱jihi̱n xu̱ta̱ xi tjín a̱nte Asi̱a̱, kui xi tjun kis'ejihi̱n Cristo̱. \v 6 Tjoho̱on kju̱a̱suniñana̱ Maria̱. 'Yún tse xá xi kits'ín a̱jinnu̱u. \v 7 Tjoho̱on kju̱a̱suniñana̱ Androniko̱ ko̱ Juni̱a̱s, xi ta̱ ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱. Ta̱ kis'eya'yúnka̱ nu̱ba̱yá jóo̱. Ta̱ já postru̱hú jóo̱ ko̱ yankjún. Kui tjun kis'ejihi̱n Cristo̱ nga an. \p \v 8 Tjoho̱on kju̱a̱suniñana̱ Ampliato̱. 'Yún tjona ndo̱ a̱t'aha̱ ta̱ s'ejihi̱n Nda̱ Nti̱a̱ná. \v 9 Tjoho̱on kju̱a̱suniñana̱ Urbano̱, kui xi nkúhu ji̱n ta̱ Cristo̱ títs'ínxát'aha̱. Tjoho̱on kju̱a̱suniñana̱ Estaki̱s. 'Yún tjona ndo̱. \v 10 Tjoho̱on kju̱a̱suniñana̱ Apele̱s, xi ja tsakúchji nga 'yún s'ejihi̱n Cristo̱. Tjoho̱on kju̱a̱suniñana̱ xu̱ta̱ xinkjín Aristobu̱lo̱. \p \v 11 Tjoho̱on kju̱a̱suniñana̱ Herodi̱o̱n, xi ta̱ ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱. Tjoho̱on kju̱a̱suniñana̱ xu̱ta̱ xinkjín Narciso̱, xi ta̱ s'ejihi̱n Nda̱ Nti̱a̱ná. \v 12 Tjoho̱on kju̱a̱suniñana̱ Trifena̱ ko̱ Trifosa̱, xi ta̱ títs'ínxát'aha̱ Nda̱ Nti̱a̱ná. Tjoho̱on kju̱a̱suniñana̱ Persi̱da̱, xi 'yún tjona ko̱ xi 'yún tse xá xi kits'ín a̱t'aha̱ Nda̱ Nti̱a̱ná tje̱nki. \p \v 13 Tjoho̱on kju̱a̱suniñana̱ Rufo̱, xi Nda̱ Nti̱a̱ná j'ájihi̱n, ko̱ na̱aha̱, xi ta̱ ko̱ an basehe̱ xi nkúhu tsa na̱ana̱ maha. \v 14 Tjoho̱on kju̱a̱suniñana̱ Asinkri̱to̱ ko̱ Flegonte̱ ko̱ Herme̱s ko̱ Patroba̱s ko̱ Herma̱s ko̱ já nts'eé xi tjíntujíhi̱n. \v 15 Tjoho̱on kju̱a̱suniñana̱ Filolo̱go̱ ko̱ Juli̱a̱ ko̱ Nereo̱ ko̱ na̱ nichja ko̱ Olimpa̱s ko̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ha̱ Nti̱a̱ná xi tjíntujíhi̱n. \p \v 16 B'i̱ ngján súniñoho̱o xinki̱u. Títs'ínkjinu̱u kju̱a̱suniña ngayjee̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ xi ts'e̱ Cristo̱. \p \v 17 Jun já nts'e, tíbankinu̱u nga chúhu̱un yjonu̱u xi bakjánya xu̱ta̱ ko̱ xi ts'ínndyjajihi̱n xu̱ta̱. Kui xi fi kontra̱ha̱ ni xi ja tsinchiyó. N'e̱ t'axíhu̱un yjonu̱u xu̱ta̱ xu'bo̱. \v 18 A̱t'aha̱ xi b'a̱ títs'ín najmi títs'ínxát'aha̱ Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱. Ni xi tsjo níhi̱ tíi̱ncha bangisjai. Én sin én nda nchja̱ nga b'ana̱cha̱ha̱ xu̱ta̱ xi najmi kje̱e 'yún mankjihi̱n ni xi ts'e̱ Nti̱a̱ná. \p \v 19 Ya tu̱ má xi tje̱hén ni nga tínu'yá'ón. Kui nga tsjo mahana nga̱t'a ts'a̱jun ko̱ mjena nga 'yún ka̱mankjin sanu̱u ni xi nda ko̱ nga kuankín t'axíhu̱un ni xi najmi ndoo̱. \v 20 Nti̱a̱ná xi tsjáná kju̱a̱jyu, kui xi ts'i̱ín nga n'e̱ ngano̱ho̱ nda̱nindoo̱. Kas'enu̱u kju̱a̱ndaha̱ Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱. \p \v 21 Timoteo̱ títs'ínkjinu̱u kju̱a̱suniña. Kui xi tje̱nko̱na nga tín'exát'ai̱hi̱ Jesucristo̱. Ta̱ títs'ínkjinu̱u kju̱a̱suniña Luci̱o̱ ko̱ Jason ko̱ Sosipa̱te̱r, xi ta̱ ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱. \p \v 22 Ko̱ ta̱ an Terci̱o̱ xi títs'inntá xi nkú ts'ín títsuyana Pablo̱, títs'inkjínu̱u kju̱a̱suniña, an xi ta̱ s'ejinna Nda̱ Nti̱a̱ná. \p \v 23 Gayo̱ títs'ínkjinu̱u kju̱a̱suniña. Ni'yaha̱ tíi̱jña. Yo̱ má nga ma ñjakú ngayjee̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱. Ko̱ ta̱ títs'ínkjinu̱u kju̱a̱suniña Erasto̱, xi tjíhi̱n xá nga f'átjo to̱oho̱n xu̱ta̱ na̱nti̱o̱, ko̱ ta̱ nda̱ nts'eé Cuarto̱. \p \v 24 Kju̱a̱ndaha̱ Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱ kat'ejñajinnu̱u ngatento. B'a̱ katuma. \s1 B'i̱ ts'ín kits'ínkje Pablo̱ xu̱ju̱i̱n \p \v 25 Kan'etsjoho̱ Nti̱a̱ná. Kui xi ka̱maha̱ nga ndjá ts'i̱ínkinchánu̱u xi nkú ts'ín tíjña én nda tsuhu̱ Jesucristo̱ xi tíxinya ko̱ tíb'eni̱jmíá. Tís'ejña chji nd'a̱i̱ ni xi kis'ejña 'ma nkúhu nú chá ján. \v 26 Ja tís'ejña chji nii̱ xi nkú nga títsu xu̱ju̱hu̱n já profeta̱ ko̱ tín'ekint'é ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tjín a̱sunntee̱. B'a̱ kitsú Nti̱a̱ná xi tíjña tík'un sín nga b'a̱ n'e̱ tu̱ xi s'e̱jihi̱n ra̱ ko̱ ku̱i̱nt'é'éhe̱n ra̱ ngayjee̱ xu̱ta̱. \p \v 27 Nga̱t'aha̱ Jesucristo̱ kas'ejña chji síhin kju̱a̱chánkaha̱ Nti̱a̱, kui xi nku tutuu̱ ko̱ xi nkjink'uu̱n. B'a̱ katuma.