\id ACT mazateco de Jalapa de Diaz \h Ni xi kits'ín já postru̱ \toc1 Xu̱ju̱n xi tjít'a ni xi kits'ín já postru̱ \toc2 Ni xi kits'ín já postru̱ \toc3 Hch. \mt1 Xu̱ju̱n xi tjít'a ni xi kits'ín já postru̱ \c 1 \s1 B'i̱ ts'ín kitsúyaha̱ Jesu já ni'yakuyáha̱ nga Espiri̱tu̱ Santo̱ i̱ncha ts'i̱ínkjáíhi̱n \p \v 1 Ji nda̱ xinkjíán Teofi̱lo̱, xu̱ju̱n xi tjun y'entúhu kixinyaha ngayjee̱ ni xi kik'atuts'i̱hi̱n nga kits'ín ko̱ tsakúya Jesu \v 2 santa nkúhu nga ngjinji nk'a ján. Kintehe̱ ni nga ngju̱a̱i̱, Espiri̱tu̱ Santo̱ho̱ Nti̱a̱ná tsakúyako̱ho̱ ra̱ já postru̱ xi j'ájin ni xi tjíhin nga ts'i̱ín. \p \v 3 Nga k'ien Jesu ko̱ j'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱, nkjin ni̱yá j'aikúchjihi̱ yjoho̱ já postru̱hu̱ nga ja tíjña tík'un. Yachán ni̱stjin kamaha̱ nga tsakúchjihi̱ yjoho̱ ko̱ kinchja̱ni̱jmíyako̱ho jóo̱ Nti̱a̱ná ko̱ nkú tjíhi̱n ra̱ nga kui batéxuma. \v 4 Nk'ie nga tíjñajin saha̱ já postru̱, b'a̱ kitsúhu̱ nga najmi tu̱ ku̱i̱tju nanki Jerusalen. B'i̱ kitsúhu̱: \p —Chúyo santaha nga ku̱i̱tjusun ni xi kitsúya títjun Na̱'mina̱. Kui niu̱ xi kinchjani̱jmíyako̱ho̱nu̱u. \v 5 Jua bi ntánijua tsaténtáha xu̱ta̱ tu̱nga jun tu̱ chuba ni̱stjihín ndyjaha̱ nga Espiri̱tu̱ Santo̱ sa̱téntáko̱ho̱nu̱u. \p \v 6 A̱s'a̱i já xi kama ñjakúko̱ Jesu i̱ncha kingjásjaiyaha̱: \p —Ji Nda̱ Nti̱a̱, ¿a nd'a̱i̱ k'u̱a̱i̱hi̱ xu̱ta̱ Israel nga ku̱a̱téxuma ngáha̱ ra̱ nanki xi ts'e̱? \p \v 7 A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Jesu: \p —Najmi jun tjíhin nga cho̱o mí chu̱ba̱ha ko̱ mí ni̱stjihin ku̱i̱tjusun ni xi y'énda Nti̱a̱ Na̱'miu̱ nga ka̱ma. \v 8 Tu̱nga n'e̱kjáíhín ru̱u nga'yún nk'ie nga kj'u̱a̱íjinnu̱u Espiri̱tu̱ Santo̱. Ku̱i̱xínyo e̱i̱ Jerusalen, ngayjee̱ a̱nte Judea̱ ko̱ a̱nte Samari̱a̱ ko̱ nga ngúsuhu̱n a̱sunntee̱ ni xi kits'ian. \s1 B'i̱ ts'ín ngji Jesu nk'a ján \p \v 9 A̱skahan nga ja b'a̱ kitsú Jesu ko̱ nga tíi̱ncha base ts'íhi̱n ra̱ já postru̱hu̱, a̱s'a̱i ngjinji nk'a ján. Nku ni̱nti̱ y'é'maha̱ ko̱ najmi ta̱ kikiehe̱ ra̱ jóo̱. \v 10 Nk'ie nga tíi̱ncha basenjinki nk'a ján jóo̱ nga tífi Jesu, tu̱ johó já xi yja najyun taba j'ainchat'aha̱. \v 11 B'i̱ kitsúhu̱: \p —Jun xi nibáhanu Galilea̱, ¿á b'a̱ n'e tíchasenjinkihinu nk'a ján? Xi nkú ts'ín kuitjujinnu̱u Jesu nga kfi nk'a ján, b'a̱há ta̱ ts'ín kj'u̱a̱í ngáha xi nkú ts'ín kuayo nga kfi. \s1 B'i̱ ts'ín kichj'ajin nda̱ xi y'ejña a̱ntehe̱ Juda̱ Iscariote \p \v 12 A̱s'a̱i a̱sunntu tje̱nki̱ xi 'mi Yá Olivo̱ i̱ncha nibaha já postru̱ nga j'ai ngáha nanki Jerusalen. Kui tje̱nki̱u̱ xi tiña maha̱ Jerusalen nkú ra̱ ma tsa nku kilome̱tru̱. \v 13 Nk'ie nga i̱ncha jas'en a̱jin na̱nti̱o̱, i̱ncha ngjinji ni'ya xi jo tjíxjó xi i̱ncha tjíntuyá. Kui xu'bi̱ já postru̱ xi tjíntu yo̱: Pedro̱, Santiago̱, Jua, Andre, Felipe̱, Toma, Bartolome, Mateo̱, Santiago̱ xi ntíhi̱ Alfeo̱, Simon xi mako̱ já xi mjehe̱ kjaánko̱ já Roma̱, ko̱ Juda̱ xi nts'e̱ Santiago̱. \v 14 Nkuhú i̱ncha kits'ín kju̱a̱nkjintak'uhu̱n nga tehe̱nte kinchja̱ko̱ Nti̱a̱ná ngayjee̱ já xu'bi̱ ko̱ já nts'e̱ Jesu, Maria̱ xi na̱aha̱ maha ko̱ kj'a̱í sa jminchjín. \p \v 15 Nku ni̱stjin nk'ie nga kama ñjakú xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n Jesu, ma ra̱ tsa unchan ko̱ kan, a̱s'a̱i Pedro̱ tsasinjñajin masehe̱n ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: \p \v 16 —Jun já nts'e, tjíhin nga tsitjusun ni xi Espiri̱tu̱ Santo̱ kits'ínkinchja̱ha̱ David. Kui niu̱ xi tjít'a xu̱ju̱n éhe̱n Nti̱a̱ná. Kinchja̱ni̱jmíyaha Juda̱, nda̱ xi ngjiko̱ já xi j'aikj'ánijé Jesu. \v 17 Kui xi ta̱ kama nku nda̱ postru̱ xi nkúhu ji̱n ko̱ ta̱ kik'a̱i̱hi̱ xá xu'bi̱. \v 18 Tu̱nga najmi ndahá kits'ín. A̱s'a̱i to̱on xi kama chjíhi̱ ra̱ kju̱a̱ najmi ndaha̱ ts'atseko̱ho nku xu'ba. A̱s'a̱i nintaku̱ tsijnehe, i̱xí kits'ohón nga tsijne ko̱ tsitju ngayjee̱ ts'ehe̱. \v 19 Kint'é ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tjíntu Jerusalen ni xi kamoo̱. Xu'baha̱ Jní 'mi a̱nte xu'bo̱, én xi tsuhu̱ ra̱ Acelda̱ma̱ nga éhe̱n. \v 20 A̱t'aha̱ b'i̱ ts'ín tjít'a xu̱ju̱n salmo̱: \q1 Kas'e tiya ni'yaha̱ ndo̱, \q1 najmi tu̱ ch'a xi kat'ejñaya. \m Ko̱ b'a̱ ts'ín ta̱ tjít'a ya: \q1 Kj'a̱í xi kats'ínkjáíhi̱n xáha̱. \p \v 21 ’Kui nga a̱jihi̱n já xi kitsjenko̱ tehe̱ntehe̱ná nk'ie nga tíjñajin saná Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu, \v 22 b'aha̱ ra̱ nk'ie nga tsaténtáha̱ Jua ko̱ santaha ni̱stjin nga ngji nk'a ján, a̱jihi̱n já xu'bi̱ kachj'ajin nku xi ku̱i̱tsu̱yako̱ni̱ nga j'áíya ngáha̱ ra̱ Jesu ngabayoo̱. \p \v 23 A̱s'a̱i i̱ncha kits'ínkjó jo já, nku xi 'mi Kuse xi ta̱ 'mi ya Barsaba, xi ta̱ Justo̱ chubaha̱, ko̱ nku xi 'mi Matia̱. \v 24 A̱s'a̱i b'i̱ i̱ncha kitsú nga kinchja̱ko̱ Nti̱a̱ná: \p —Ji Nti̱a̱, yai xi nkú ts'ín tjíntuyá ani̱ma̱ha̱ ngayjee̱ xu̱ta̱. Ta̱kúchjini̱ má xi kui já xi joi̱ xi kichj'ajin \v 25 tu̱ xi ka̱maha nku nda̱ postru̱ ko̱ ts'i̱ínko̱ni̱ xá xi najmi kits'ínndju̱ú Juda̱ Iscariote̱. A̱t'aha̱ ngatitsun kits'ín Juda̱ ko̱ a̱nte xi tje̱he̱n ra̱ ngji. \p \v 26 A̱s'a̱i tsasehe̱ jóo̱ yá xi ka̱ma ts'e̱ xóo̱. Tu̱ Matia̱há kikanéhe̱. Kui nga kik'a̱i̱ xáko̱ho̱ ra̱ já postru̱ xi te nkuu̱. \c 2 \s1 B'i̱ ts'ín j'ai Espiri̱tu̱ Santo̱ \p \v 1 Nk'ie nga tsichu ni̱stjihi̱n S'í Pentecoste, nkuhú a̱nte kama ñjakú ngayjee̱ xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n Jesu. \v 2 Tu̱ janeyahá nk'a ján. B'a̱ kama xi nkú ma nga 'yún kjenima ntjo̱. Kinu'yá kui nii̱ ngayjee̱ a̱ya ni'yoo̱ xi má nga kab'entu jóo̱. \v 3 A̱s'a̱i kama chji a̱sun nintaku̱ jóo̱ ni xi b'a̱ k'un nja̱i̱ nd'í k'un nga kik'a̱i̱hi̱. \v 4 Ngayjee̱ kitsejíhi̱n ra̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ ko̱ kik'atuts'i̱hi̱n nga kinchja̱ kj'a̱í kj'a̱í én xi nkú ts'ín kitsjáha̱ Espiri̱tu̱ nga ku̱i̱nchja̱. \p \v 5 Kui ni̱stjiu̱n tjíntu nanki Jerusalen xu̱ta̱ judio̱ xi benkjún Nti̱a̱ná xi nibaha ngayje tíkjá nanki xi tjín a̱sunntee̱. \v 6 A̱s'a̱i kama ñjakú xu̱ta̱ nk'ie nga kint'é ni xi janeyoo̱. Ndaha najmi i̱ncha be ni xi i̱ncha ku̱i̱tsu̱, a̱t'aha̱ tu̱ éhe̱n ní i̱ncha kint'é nga nkúnkú. \v 7 Tu̱ ni xí kama nkjúhu̱n ra̱ ko̱ b'i̱ ngján b'i̱ kitsúhu̱ xinkjín: \p —¿A najmi xu̱ta̱ Galilea̱há ngayjee̱ xi b'i̱ ts'ín tínchja̱? \v 8 ¿Nkú ts'ín én xi mahaná nga nkúnkáá tínu'yáhaná nga tíi̱ncha nchja̱ha? \v 9 A̱t'aha̱ tjínjinná e̱i̱ xu̱ta̱ Parti̱a̱, xu̱ta̱ Medi̱a̱, xu̱ta̱ Elam, xu̱ta̱ xi nibáha a̱nte Mesopotami̱a̱, xu̱ta̱ Judea̱, xu̱ta̱ Capadoci̱a̱, xu̱ta̱ Ponto̱, xu̱ta̱ Asi̱a̱, \v 10 xu̱ta̱ Frigi̱a̱, xu̱ta̱ Panfili̱a̱, xu̱ta̱ Egipto̱, xu̱ta̱ xi nibáha a̱nte Libi̱a̱ xi tiña maha̱ nanki Cirene̱, ko̱ xu̱ta̱ Roma̱. Tjín xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ ko̱ tjín xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ tu̱nga s'ejihín ra̱ Nti̱a̱ná. \v 11 Tjín xu̱ta̱ Creta̱ ko̱ xu̱ta̱ Ara̱be̱. Ngatenteé tínu'yáá nga énná tíi̱ncha tsuyaha̱ xu̱ta̱ xu'bi̱ kju̱a̱chánka xi ts'ín Nti̱a̱ná. \p \v 12 Ngayjee̱ xu̱ta̱ kama nkjúhu̱n. Ndaha najmi be ni xi ku̱i̱tsu̱. Kingjásjaiyaha̱ xinkjín: \p —¿Nkú tsuhu̱ ra̱ ni xu'bi̱? \p \v 13 A̱s'a̱i k'u̱a̱ xi tu̱ tohón kamaha̱ ko̱ b'a̱ kitsú: \p —Ch'i̱hí jóo̱. \s1 B'i̱ ts'ín y'éni̱jmíhi̱ Pedro̱ xu̱ta̱ nga kitsúya nkú tsuhu̱ ra̱ ni xi kamoo̱ \p \v 14 A̱s'a̱i tsasinjña ndju Pedro̱ ko̱ já postru̱ xi te nkuu̱. 'Yún kinchja̱ nga b'i̱ kitsúhu̱ xu̱ta̱ nkjiu̱n: \p —Jun xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱nnu̱u ko̱ ngatentoo̱ xi tintsu̱bo̱o Jerusalen, katumankjinnu̱u ko̱ ta̱sinñju ni xi xínnu̱u. \v 15 Najmi ch'i̱ jái̱ xi nkú nga ts'ín tín'enkjíntak'un, a̱t'aha̱ a̱s'a̱ihí chu̱ba̱ ñja yo̱. \v 16 Ni xi tíyo, kui ni xu'bi̱ xi kitsúya títjun nda̱ profeta̱ Joel má nga b'i̱ ts'ín y'ét'a: \q1 \v 17 B'i̱ títsu Nti̱a̱ná: \q1 Kui nii̱ xi ka̱ma ni̱stjin xi fekuu̱, tsjaha̱ Espiri̱tu̱na̱ ngayjee̱ xu̱ta̱. \q1 Ntíx'i̱nnu̱u ko̱ ntíchju̱únnu̱u ts'a k'ue'á énna̱ nga profeta̱ ka̱ma. \q1 Já xu̱nkúnu̱u sku̱e̱ ni xi k'uejñá chjihi̱, \q1 ko̱ jáchánu̱u ku̱i̱nt'é ni xi xíhi̱n nga nijñá ján. \q1 \v 18 Kui ni̱stjin xu'bo̱ tsjaha̱ Espiri̱tu̱na̱ já musu̱na̱ ko̱ jminchjín musu̱na̱, \q1 tu̱ xi ku̱i̱nchja̱ha ngajona̱. \q1 \v 19 Ts'ian kju̱a̱nkjún nk'a ján, \q1 ko̱ kuakuchjá kju̱a̱chánkana̱ t'anankiu̱. \q1 S'e̱ jní ko̱ nd'í ko̱ ni̱nti̱ tjain. \q1 \v 20 Ka̱ma jyun ts'íu̱ ko̱ xi nkúhu jní ka̱ma sóo̱. \q1 B'a̱ ka̱ma kintehe̱ ni nga ku̱i̱chú ni̱stjin xi y'énda Nti̱a̱ná, \q1 kui ni̱stjiu̱n xi chánka ko̱ nkjún tjín. \q1 \v 21 N'e̱k'anki ngayjee̱ xi k'u̱a̱nkihi̱ Nti̱a̱ná nga ts'i̱ínnkihi̱. \p \v 22 ’Jun já Israel, ta̱sinñju ni xi xínnu̱u. Ya sisiun ni xi kits'ín Jesu, nda̱ xi nibáha Nazaret. Kits'ín kju̱a̱chánka ko̱ kju̱a̱nkjún ko̱ ni xi tsakúchji kju̱a̱chánkaha̱ Nti̱a̱ná. Nti̱a̱ná kitsjáha̱ nga b'a̱ kits'ín tu̱ xi y'éjña chjihi̱nu̱u nga kui kits'ín nibáha̱. \v 23 Y'énda títjun Nti̱a̱ná ko̱ be nkúhu nga tuts'ihi̱n ni nga já kontra̱ n'e̱kjas'ehe̱n Jesu. Jun kichjubénijó ko̱ kin'ek'ion. Já xi najmi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱ kin'e chjón nga kikjat'a kruu̱. \v 24 Tu̱nga Nti̱a̱náhá kits'ín nda̱íhi̱ a̱jihi̱n kju̱a̱'uhu̱n ngabayoo̱. Kits'ínk'íéjña tík'un ngáha̱ ra̱. Ndaha̱chí najmi kamaha̱ ngabayoo̱ kits'ínk'íéjña'yúhu̱n. \p \v 25 ’B'i̱ ts'ín yét'a xu̱ju̱n David nga kinchja̱ni̱jmíyaha Jesu: \q1 Kikie tehe̱nte Nti̱a̱ná nginkán, \q1 kixi̱na̱ síjñat'a tu̱ xi najmi tsankjuhunna. \q1 \v 26 Kui kju̱a̱ha nga tíma tsjoho̱ ra̱ ani̱ma̱na̱, \q1 én tsjo tsu tíbitju tsu̱'bá, \q1 ko̱ tjínkuhu̱ k'an nga chúhu̱n yjonintena̱. \q1 \v 27 A̱t'aha̱ najmi n'e̱ nga maní a̱ntehe̱ xu̱ta̱ k'ie̱n, \q1 najmi k'u̱a̱i̱ntei tsa kfe̱ntu nda̱ xi na̱xu̱ nginkuin. \q1 \v 28 Tsakuchjíní ni̱yá xi fi má nga k'úéntu tík'un xu̱ta̱, \q1 n'e̱tsehení kju̱a̱tsjo nga kúáte̱jña nginkuin. \p \v 29 ’Jun já nts'e, xínya kixi̱ kixi̱nu̱u nga ntje̱ cháná David k'ien ko̱ kis'eyanji. Santaha ni̱stjin nd'a̱i̱ tíjñajin saná tsjóho̱. \v 30 Kui xi kama nku nda̱ profeta̱ ko̱ kikie nga Nti̱a̱ná kitsúya kixi̱ títjuhu̱n nga ntje̱ xi ts'e̱ stjújin xi k'úéjñasun a̱ntehe̱ nga ku̱a̱téxuma. \v 31 Kui nga kikie títjuhun David ni xi ka̱ma ko̱ kitsúya nga kj'u̱a̱íya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱ xi kits'ín nibá Nti̱a̱ná, nga najmi s'e̱jña a̱ntehe̱ xu̱ta̱ k'ie̱n ko̱ nga najmi ku̱a̱tsún yjonintehe̱. \p \v 32 ’Jesu, kui xi Nti̱a̱ná kits'ínkj'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱ ko̱ ji̱n kiyai̱ nga b'a̱ kama. \v 33 Kui xi tíyankjún nd'a̱i̱ nga tíjñat'a Nti̱a̱ná ko̱ kits'ínkjáíhi̱n Espiri̱tu̱ Santo̱ xi kitsúya títjuhu̱n Na̱'miu̱ nga tsjáha̱. Kui xi títs'ín nibá ni xi tíyo ko̱ tínu'yó nd'a̱i̱. \v 34 A̱t'aha̱ najmi David xi ngjinji nk'a ján, tu̱nga b'a̱há kitsú: \q1 Nti̱a̱ná b'a̱ kitsúhu̱ Nda̱ Nti̱a̱na̱: \q1 “Ti̱nchint'aná má batexuma, \q1 \v 35 k'uentú maná xi fi kontra̱hi kinte tsu̱kui.” \p \v 36 ’Kui nga tjíhin nga sku̱e̱ kixi̱hi ngatentee̱ xu̱ta̱ Israel nga Jesu, xi jun kikjat'a kruu̱, kui xi Nti̱a̱ná kitsjá xáha̱ nga tíbatéxuma nd'a̱i̱. Kui xi kits'ín nibá Nti̱a̱ná. \p \v 37 Nk'ie nga kint'é jóo̱ ni xu'bi̱, tu̱ ni xí kik'ie nusin nusihín ra̱. A̱s'a̱i b'i̱ i̱ncha kitsúhu̱ Pedro̱ ko̱ já postru̱ xingisoo̱: \p —Jun já nts'e, ¿mí ni xi tjíhin nga n'e̱i̱? \p \v 38 B'i̱ kitsú Pedro̱: \p —Tankínchj'a̱ha̱ ru̱u ani̱ma̱nu̱u. N'e̱kjóho̱on Jesucristo̱ ko̱ sa̱téntó nga nkúnkú tu̱ xi ka̱ma ndyjat'aha̱nu̱u ngatitsunnu̱u. B'a̱ ts'ín k'u̱a̱i̱hi̱nu̱u Espiri̱tu̱ Santo̱ xi tsjánu̱u Nti̱a̱ná. \v 39 A̱t'aha̱ k'u̱a̱i̱nu̱u ko̱ ku̱a̱i̱hi̱ ntínu̱u ni xi kitsúya títjun Nti̱a̱ná nga tsjáha̱ xu̱ta̱ xi ts'e̱, ko̱ ta̱ k'u̱a̱i̱hi̱ xu̱ta̱ xi kjin tjíntu, ngayjee̱ xi Nti̱a̱ná ku̱i̱nchja̱ha̱ nga ka̱ma ts'e̱. \p \v 40 Kui én xu'bi̱ ko̱ kj'a̱í sa xi kitsú Pedro̱ nga kinchja̱ ko̱ nga kitsjáni̱yáha̱ xu̱ta̱. B'i̱ kitsúhu̱: \p —Ti̱tjujihu̱un kju̱a̱'un xi ni̱banehe̱ xu̱ta̱ xi najmi na̱xu̱ nginku̱n Nti̱a̱ná xi tjín nd'a̱i̱. \p \v 41 A̱s'a̱i kisaténtá xu̱ta̱ xi kits'ínkjáíhi̱n én xi y'éni̱jmí Pedro̱. Kui ni̱stjiu̱n jan mii̱ xu̱ta̱ j'aijín saha̱ xu̱ta̱ xi ja s'ejihi̱n Jesu. \v 42 Tehe̱nte tsasínñjuhu̱ xu̱to̱ ni xi tsakúya já postru̱. Nkuhú i̱ncha kik'a xinkjín. Kama ñjakú nga kikjine ni̱ñu̱ ko̱ nga kinchja̱ko̱ Nti̱a̱ná. \s1 B'i̱ ts'ín y'entu xu̱ta̱ xi tjun kis'ejihi̱n Jesu \p \v 43 Kama nkjúhu̱n ngayjee̱ xu̱ta̱, a̱t'aha̱ nkjin kju̱a̱nkjún ko̱ ni xi tsakúchji kju̱a̱chánkaha̱ Nti̱a̱ná kits'ín já postru̱. \v 44 Ngatentee̱ xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n Jesu nkuhú kits'ín yjoho̱ ko̱ kits'ínchjénko̱ ngujin xinkjín ngayjee̱ ni xi tjíhi̱n. \v 45 Tsatéña xu'baha̱ ko̱ ni xi tjíhi̱n ko̱ kits'ínndzjoho̱ to̱oho̱n ngayjee̱ xu̱ta̱ xi nkú tjín machjéhe̱n nga nkúnkú. \v 46 Xki̱ ni̱stjin kama ñjakú má ma na̱tsihi̱n ni̱nku̱. Ni'yaha̱ tsakjánya ni̱nku̱a̱n nga kikjineko̱ xinkjín, nga tjíntuyá tsjo ts'íhi̱n ra̱ ko̱ nga ni̱ma̱kju̱a̱ tjíntuyá ani̱ma̱ha̱. \v 47 I̱ncha ts'íntsjoho̱ Nti̱a̱ná, ko̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ na̱nti̱o̱ nda kikiehe̱. Xki̱ ni̱stjin Nti̱a̱ná kits'ín nibájin saha̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ kj'a̱í sa xi tíi̱ncha b'anki. \c 3 \s1 B'i̱ ts'ín kits'ínnkihi̱ Pedro̱ nku nda̱ xi najmi ma fi \p \v 1 Nku ni̱stjin Pedro̱ ko̱ Jua i̱ncha ngji má ma na̱tsihi̱n ni̱nku̱ nga chu̱ba̱ jan. Kui chu̱bo̱ xi tíjñaha̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ nga nchja̱ko̱ Nti̱a̱ná. \v 2 Yo̱ b'ejña nku nda̱ xi tu̱ b'a̱ ts'ín najmi mahá fi santa nkúhu nga kitsin. Xki̱ ni̱stjin n'ek'íéjña ndo̱ a̱nkju̱a̱ má ma na̱tsihi̱n ni̱nku̱ xi 'mi A̱nkju̱a̱ Tsjo Tjín tu̱ xi bankihi̱ ra̱ to̱on xu̱ta̱ xi fas'ehen na̱tsihi̱n ni̱nku̱. \v 3 Nk'ie nga kikie ndo̱ nga tífas'en Pedro̱ ko̱ Jua na̱tsihi̱n ni̱nku̱, tsankihi̱ to̱on. \v 4 A̱s'a̱i Pedro̱ ko̱ Jua i̱ncha tsasehe̱ ndo̱ ko̱ b'a̱ kitsú Pedro̱: \p —Cha̱se̱'ani̱. \p \v 5 A̱s'a̱i tsase ndo̱ nga kikuyá nga k'u̱a̱i̱hi̱ to̱on. \v 6 Tu̱nga b'i̱hí kitsú Pedro̱: \p —Najmi tjínna to̱ontaba ko̱ ta̱ ndaha to̱onsine xi tsjaha tu̱nga ni xi tíjñahána tsjaha. Ngajoho̱ Jesucristo̱, nda̱ xi nibáha Nazaret, an b'a̱ tíxihin: Ti̱síntje̱i̱n ko̱ ti̱tsutjai. \p \v 7 A̱s'a̱i jakj'á Pedro̱ ntsja kixi̱ ndo̱ nga kikjesíntje̱n. Tje̱n'yún kisakú nga'yúhún ra̱ sjai ndo̱. \v 8 Kikjennk'á ko̱ kikjatsú'ba. Sjai jas'enko̱ho Pedro̱ ko̱ Jua má ma na̱tsihi̱n ni̱nku̱. Tíkjennk'á ko̱ títs'íntsjohó ts'íhi̱n ra̱ Nti̱a̱ná nga tsú'ba. \v 9 Ngayjee̱ xu̱ta̱ kikiehe̱ nga tsú'ba ndo̱ ko̱ nga títs'íntsjoho̱ Nti̱a̱ná. \v 10 Tu̱ ni xí kama nkjúhún ra̱ ko̱ kitsankjún nga̱t'aha̱ ni xi kamat'ain ndo̱. A̱t'aha̱ i̱ncha kamankjihi̱n nga kui ndo̱ xi b'ejña a̱nkju̱a̱ ni̱nku̱ xi 'mi A̱nkju̱a̱ Tsjo Tjín nga banki to̱on. \s1 B'i̱ ts'ín y'éni̱jmí Pedro̱ má ma na̱tsihi̱n ni̱nku̱ \p \v 11 Nda̱ xi kama nkihi̱ najmi ta̱ tíbinkféhen Pedro̱ ko̱ Jua. A̱s'a̱i ngayjee̱ xu̱ta̱ kama nkjúhun nga kama ñjakú má 'mihi̱ Kinte Ni'yaha̱ Salomon, a̱t'aha̱ yo̱ tíi̱ncha jóo̱. \v 12 Nk'ie nga kikie Pedro̱ ni xu'bi̱, b'i̱ kitsú: \p —Jun já Israel, ¿á tíma nkjúhu̱nnu̱u ni xu'bi̱? ¿Á tíchasehe̱ni̱ xi nkúhu tsa nga'yún ts'a̱ji̱n ko̱ tsa nga̱t'aha̱ tsa ji̱n su̱ba̱i̱ 'yún yankjúi̱n Nti̱a̱ná, tsa kui kju̱a̱ha nga kuan'ekjatsú'baha̱ni̱ nda̱i̱? \v 13 Nti̱a̱ha̱ ntje̱ cháná Abraham, Isaac ko̱ Jacob kitsjáha̱ kju̱a̱chánka Ntíhi̱. Kui xi Jesu xi jun kin'ekjas'on ko̱ najmi kin'ekjóho̱n nginku̱n Pilato̱ nk'ie nga Pilato̱ mjehe̱ ts'i̱ín nda̱íhi̱. \v 14 Najmi kin'ekjóho̱on nda̱ xi je nginku̱n Nti̱a̱ná, nda̱ xi na̱xu̱ nginku̱n Nti̱a̱ná. Tu̱ sa ní tsinchu nga n'e̱ nda̱íhi̱ nku nda̱ xi ani̱ma̱ ts'ínk'ien. \v 15 Jun kin'ek'ion nda̱ xi ts'ínk'íéntu tík'un xu̱ta̱, tu̱nga Nti̱a̱náhá kits'ínkj'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱. Ji̱n kiyai̱ ko̱ tí'miyai̱hi̱ nga b'a̱ kama. \v 16 Nga̱t'aha̱ nga s'ejinni̱ Jesu, kui kju̱a̱ha nga Jesu kuats'ínchjénni̱ nga kuatsjá nga'yúhu̱n ra̱ nda̱i̱ xi yo ko̱ tíyo e̱i̱. Nga̱t'aha̱ nga s'ejinni̱ Jesu, kui kju̱a̱ha nga kamandaha nda̱i̱ nginkun. \p \v 17 ’Be nd'a̱i̱, já nts'e, nga najmi yo ni xi kin'o ko̱ ta̱ ndaha já tjíxánu̱u najmi be ni xi kits'ín. \v 18 Tu̱nga b'a̱há ts'ín kits'íntjusuhun Nti̱a̱ná ni xi kitsúya títjun nk'ie nga kits'ínkinchja̱ ngayjee̱ já profeta̱, nga tjíhin nga un sku̱e̱he̱ nda̱ xi kits'ín nibá. \v 19 Kui nga tankínchj'a̱ha̱ ru̱u ani̱ma̱nu̱u ko̱ n'e̱k'óntjaiyo yjonu̱u tu̱ xi n'e̱ndyjajnuhu ngatitsunnu̱u. Tsa b'a̱ n'o̱o, Nti̱a̱ná tsjánu̱u ni̱stjin nga chjúnto̱o \v 20 ko̱ ts'i̱ín nibásenu̱u nda̱ xi y'énda títjun nga ts'i̱ín nibá. Kui xi Jesucristo̱. \v 21 Kui xi tjíhin nga k'úéjña nk'a ján nd'a̱i̱ santaha nkúhu nga ku̱i̱chú ni̱stjin nga s'e̱nda ngáha ngayjee̱ ni xi tjín. Já profeta̱ha̱ Nti̱a̱ná kinchja̱ni̱jmíyaha niu̱ nk'ie. \p \v 22 ’Xi nkú kitsú Moise nk'ie: “Nti̱a̱ná xi Nti̱a̱nu̱u, kui xi kjésíntje̱n nku nda̱ profeta̱ xi nkúhu an. A̱jinnu̱u ku̱i̱tjuhu. Ta̱sinñju ngatentee̱ ni xi ku̱i̱tsu̱nu̱u. \v 23 A̱t'aha̱ tu̱ yáha ni xi najmi ku̱a̱sínñjuhu̱ nda̱ profeta̱ xu'bo̱ ku̱i̱ch'onsje a̱jihi̱n xu̱ta̱ Israel.” \v 24 Samuel ko̱ ngayjee̱ já profeta̱ xi kis'e a̱skahan ta̱ kinchja̱ni̱jmíyaha ni xi tíma ni̱stjin nd'a̱i̱. \p \v 25 ’Jun ts'a̱jun ni xi kinchja̱ já profeta̱. Ngandanu̱u Nti̱a̱ná y'éndako̱ho ntje̱ chánu̱u nk'ie nga b'a̱ kitsúhu̱ Abraham: “Ngayjee̱ xu̱ta̱ na̱xi̱nantá xi tjín a̱sunntee̱ nda ka̱mat'ain nga̱t'aha̱ ntje̱ xi s'e̱hi.” \v 26 Títjun jun Nti̱a̱ná kits'ín nibásenu̱u Ntíhi̱ nk'ie nga kits'ínkj'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱. Nda kits'ínko̱nu̱u nga b'a̱ kits'ín ko̱ tu̱ xi k'úéntuhunu ni ch'onk'un xi manu̱u. \c 4 \s1 B'i̱ ts'ín kin'eko̱kju̱a̱ Pedro̱ ko̱ Jua \p \v 1 Pedro̱ ko̱ Jua tíi̱ncha nchja̱ko̱ sa xu̱ta̱ na̱nti̱o̱ nk'ie nga i̱ncha j'ai já na̱'miu̱ ko̱ nda̱ k'aku̱hu̱ já xi kunntá ni̱nku̱ ko̱ já saduseo̱. \v 2 Kui xi kama kjaha̱n a̱t'aha̱ Pedro̱ ko̱ Jua tíbakúyaha̱ xu̱ta̱ na̱nti̱o̱ ko̱ tíb'éni̱jmí nga kj'u̱a̱íya ngáha̱ ra̱ xu̱ta̱ ngabayoo̱, a̱t'aha̱ j'áíya ngáha̱ ra̱ Jesu. \v 3 A̱s'a̱i jakj'ánijé jóo̱ ko̱ kits'ínkjas'en nu̱ba̱yá santaha ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n, a̱t'aha̱ ja ngixun kui chu̱bo̱. \v 4 Xu̱ta̱ xi kint'é ni xi kinchja̱ Pedro̱ ko̱ Jua, nkjin maha xi kis'ejihi̱n Jesu. Un ra̱ mii̱ tsichu ma já xi kis'ejihi̱n. \p \v 5 Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n kama ñjakú nanki Jerusalen já k'aku̱, jáchá xi ta̱ tjíhi̱n xá ko̱ já chji̱ne̱'éhe̱n kju̱a̱téxumoo̱. \v 6 J'ai Ana xi tjíhi̱n nda̱ na̱'mi títjun, ko̱ Kaifa, Jua, Alejandro̱ ko̱ ngatentee̱ já xi y'aha̱ ra̱ já na̱'mi k'aku̱. \v 7 A̱s'a̱i ngjichj'a Pedro̱ ko̱ Jua ko̱ kin'ekinchá a̱jihi̱n jóo̱. B'a̱ kitsú jóo̱: \p —¿Mí xáha xi tjínnu̱u? ¿Yá xi tíb'éxánu̱u nga b'a̱ tín'o? \p \v 8 A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Pedro̱ nga kitsejíhi̱n ra̱ Espiri̱tu̱ Santo̱: \p —Jun já tjíxá ko̱ jáchá xi tjíhi̱n xá, \v 9 tín'eko̱kju̱a̱ni̱ nd'a̱i̱ nga̱t'aha̱ kju̱a̱nda xi kin'ehe̱ nku nda̱ un ko̱ xi nkú ts'ín kama nkihi̱. \v 10 Kui nga tjíhin nga cha̱hanu ngatentoo̱ ko̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ Israel nga nga̱t'aha̱ nga'yúhu̱n Jesucristo̱, nda̱ xi nibáha Nazaret, kama nkihi̱ ra̱ nda̱ xi kabasinjña e̱i̱ nginkun. Jun kingjat'a kruhu̱u Jesu tu̱nga Nti̱a̱náhá kits'ínkj'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱. \v 11 Jesu, kui ndji̱o̱ xi najmi kits'ín mje já chji̱ne̱xjóo̱ tu̱nga nd'a̱i̱ ja j'ai ma ndji̱o̱ k'aku̱. \v 12 Najmi tjín sa kj'a̱í xi maha̱ ts'ínk'anki xu̱ta̱. Nti̱a̱ná najmi kits'ín nibá sa kj'a̱í a̱sunntei̱ xi ka̱ma ts'i̱ínk'ankiná. \p \v 13 A̱s'a̱i kama nkjúhu̱n já tjíxóo̱ nk'ie nga kint'é nga b'a̱ ts'ín ndjá tínchja̱ Pedro̱ ko̱ Jua ko̱ i̱ncha kikie nga tu̱ já tu̱ k'un tu̱ mahá niu̱ xi najmi 'yún maha̱ xu̱ju̱n. I̱ncha kamankjihi̱n nga kui jóo̱ xi y'emako̱ Jesu. \v 14 Tu̱nga najmi behé mí nihi xi kja̱nínehe̱, a̱t'aha̱ tíi̱ncha be nga nda̱ xi kama nkihi̱ kabasinjñako̱ho̱ jóo̱. \v 15 A̱s'a̱i i̱ncha kitsjá kju̱a̱ nga ku̱i̱tju jóo̱ má tíma kju̱o̱ ko̱ kinchja̱ni̱jmíyako̱ho xinkjín niu̱. \v 16 B'i̱ i̱ncha kitsú: \p —¿Nkú n'e̱éhe̱ jóo̱? Ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tjíntu Jerusalen be kju̱a̱nkjún xi kits'ín jóo̱ ko̱ najmi ma b'e'máá. \v 17 Tu̱nga tu̱ xi najmi ta̱ ngju̱a̱i̱ndju saha ée̱n a̱jihi̱n xu̱ta̱, kui nga tu̱ sahá ku̱i̱nchankjúhu̱n ra̱á tu̱ xi najmi ta̱ ch'a k'u̱éni̱jmíhi Jesu. \p \v 18 A̱s'a̱i kinchja̱ ngáha̱ ra̱ jóo̱. Y'éch'oho̱ nga najmi ta̱ i̱ncha k'u̱éni̱jmíhi ko̱ tsa ku̱i̱nchja̱ni̱jmíyaha Jesu. \v 19 Tu̱nga b'i̱hí kitsú Pedro̱ ko̱ Jua nga kinchja̱ko̱ já tjíxóo̱: \p —N'e̱nkjíntak'un má nihi xi b'a̱ tjín nginku̱n Nti̱a̱ná. ¿A nga jun xi ku̱i̱nú'yá'éi̱hi̱n a ra̱ Nti̱a̱náhá? \v 20 A̱t'aha̱ ji̱n tjíhin nga ku̱i̱xínyai̱ ni xi kiyai̱ ko̱ xi kinu'yái̱. \p \v 21 A̱s'a̱i já tjíxóo̱ tsinchánkjúhu̱n tu̱nga kits'ín nda̱íhí ra̱. Najmi kisakúhu̱ mí nihi xi ts'i̱ínnijéhe̱ ra̱, a̱t'aha̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ kits'íntsjoho̱ Nti̱a̱ná nga̱t'aha̱ ni xi kamoo̱. \v 22 Ts'ati yachán nú tjín ko̱ yaha̱ ra̱ nga uhu̱n nda̱ xi kamat'ain kju̱a̱nkjún xu'bi̱ nga kama nkihi̱. \s1 Já postru̱ ko̱ jániy'akúyá xingisoo̱ b'i̱ ts'ín i̱ncha kinchja̱ko̱ Nti̱a̱ná \p \v 23 Nk'ie nga ja kin'e nda̱í ngáha̱ ra̱ Pedro̱ ko̱ Jua, a̱s'a̱i ngjisehe̱ xu̱ta̱ xi ts'e̱ ko̱ kitsúyaha̱ ngayjee̱ ni xi kitsú já na̱'mi k'aku̱ ko̱ jáchá xi ta̱ tjíhi̱n xá. \v 24 Nk'ie nga kint'é xu̱ta̱ xingisoo̱ éi̱n, ngayjee̱ nkuhú kits'ín kju̱a̱nkjintak'uhu̱n nga i̱ncha kinchja̱ko̱ Nti̱a̱ná. B'i̱ i̱ncha kitsú: \p —Ji Nti̱a̱ni̱, ji xi kin'endai nk'a ján ko̱ a̱sunntee̱, ntáchak'uu̱n ko̱ ngayjee̱ ni xi tjíhín. \v 25 Ntje̱ cháni̱ David xi nda̱ musu̱hi̱ kin'ekínchja̱ko̱honi Espiri̱tu̱ Santo̱. B'i̱ tsixín: \q1 ¿Á xa̱áha̱n i̱ncha ts'íhin xu̱ta̱ xi tjíhin a̱sunntee̱? \q1 ¿Á ni xi najmi chumi ni chjíhi̱ ra̱ tíi̱ncha ts'ínnkjin k'uhun? \q1 \v 26 Y'énda yjoho̱ já rei̱ xi tjín a̱sunntee̱ ko̱ kama ñjakú já tjíxóo̱. \q1 I̱ncha ngji kontra̱ha̱ Nti̱a̱ná ko̱ nda̱ xi kits'ín nibá. \p \v 27 ’A̱t'aha̱ kju̱axi̱ nga nanki xu'bi̱ nda̱ rei̱ Herode̱ Antipa̱ ko̱ Ponci̱o̱ Pilato̱ kama ñjakúko̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱ ko̱ xi najmi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱ nga i̱ncha ngji kontra̱ha̱ Jesu xi Ntíhi̱, kui xi y'exáí nga kin'e nibáí. Kui xi je. \v 28 B'a̱ ts'ín kits'íntjusuhun jóo̱ ngayjee̱ ni xi ja y'enda títjuin ko̱ xi tsixínyai nga tjíhin nga ka̱ma. \p \v 29 ’Nd'a̱i̱ ji Nti̱a̱ni̱, cha̱se̱i̱hi̱ ni xi mjehe̱ ts'i̱ínni̱ jóo̱. Tjeihi̱n xu̱ta̱ xi ts'i̱ nga ndjá k'u̱éni̱jmí én xi ts'i̱. \v 30 Nga'yíhi̱n katuma nkihi̱ ra̱ xu̱ta̱ un ko̱ katuma kju̱a̱nkjún ko̱ ni xi ku̱a̱kúchji kju̱a̱chánkahi̱. N'e̱chjénni̱ nga n'e̱i̱ kui niu̱ ngajoho̱ Jesu, kui xi Ntíhi̱ ko̱ tsje. \p \v 31 Nk'ie nga ja kamaha̱ jóo̱ nga kinchja̱ko̱ Nti̱a̱ná, ts'ajniyá a̱nte xi má nga kama ñjakú. Ngayjee̱ j'aijíhi̱n Espiri̱tu̱ Santo̱ ko̱ ndjá i̱ncha y'éni̱jmí éhe̱n Nti̱a̱ná. \s1 B'i̱ ts'ín nkuhú tsasinko̱ xinkjín xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n Jesu \p \v 32 Nkuhú kits'ín ani̱ma̱ha̱ ko̱ kju̱a̱nkjintak'uhu̱n ngayjee̱ xi kis'ejihi̱n Jesu. Ndaha nku najmi b'a̱ kitsú tsa nkuhú kui ts'e̱ ni xi tjíhi̱n. Tu̱ sa ní ngujihín kits'ínchjénko̱ xinkjín ni xi tjíhi̱n. \v 33 'Yún kis'ehe̱ nga'yún já postru̱ nga kitsúya nga j'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱ Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu ko̱ ngayjee̱ 'yún nda kits'ínko̱ho̱ Nti̱a̱ná. \v 34 A̱jihi̱n xu̱to̱ najmi kis'e xi kindyjat'aha̱ tsa mí nihi, a̱t'aha̱ ngayjee̱ xi tjíhi̱n xu'ba ko̱ tsa ni'ya tsatéña ko̱ j'aiko̱ to̱on xi kik'a̱i̱hi̱. \v 35 J'ai tsjáha̱ já postru̱ ko̱ kui xi tsakjánya to̱oo̱n nga kitsjáha̱ xi nkú tjín machjéhe̱n nga nkúnkú xu̱ta̱. \p \v 36 Y'ejña nku nda̱ xi y'aha̱ ra̱ ntje̱ chá Levi xi kitsin xjo̱ Chipre̱ xi 'mi Kuse, xi já postru̱ y'ét'a j'áíhi̱n nga Bernabe k'úín. Kui j'áín xi tsuhu̱ ra̱: xi tsjá nga'yúhu̱n xu̱ta̱. \v 37 Bernabe tsatéña nku xu'ba xi tíjñaha̱ ko̱ j'ai tsjáha̱ já postru̱ to̱on xi kik'a̱i̱hi̱. \c 5 \s1 B'i̱ ts'ín kama mjehe̱ Anania̱ ko̱ Safira̱ k'u̱a̱na̱cha̱ha̱ já postru̱ \p \v 1 Nku nda̱ xi 'mi Anania̱ ko̱ Safira̱ 'mi chju̱úhu̱n i̱ncha tsatéña nku xu'ba. \v 2 Jakj'á chuba to̱on xi kik'a̱i̱hi̱ xu'baha̱ ndo̱ ko̱ tu̱ nkuhú tíkjá j'ai tsjáha̱ já postru̱. Ta̱ kikie chju̱úhu̱n ni xi kits'ín. \v 3 A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Pedro̱: \p —Ji Anania̱, ¿á nda̱nindoo̱ jas'enjihin ani̱ma̱hi̱ nga tích'ana̱cha̱ha̱ ri̱ Espiri̱tu̱ Santo̱? Tsateñai xu'bahi̱ ko̱ tí'ba̱i̱yjeni̱ to̱oo̱n tíbixín. \v 4 Kintehe̱ ni nga tsateñai xu'boo̱, ¿a najmi jihí ts'i̱? Nk'ie nga tsateñai, ¿a najmi jihí ka̱ma ts'i̱hi to̱oo̱n? ¿Á b'a̱ kitsúhu ani̱ma̱hi̱ nga kichjubéheni chuba? Nti̱a̱ná tích'ana̱cha̱i̱hi̱, najmi xu̱ta̱. \p \v 5 Nk'ie nga kint'é Anania̱ éi̱n, tje̱n'yún j'aikijnehé nga k'ien. Tu̱ ni xí kitsankjúhún ngayjee̱ xu̱ta̱ xi kint'é ni xi kamoo̱. \v 6 A̱s'a̱i j'ai k'u̱a̱ já a̱sti, kik'otikjájnu najyun yjonintee̱ ko̱ tsitjusjeko̱ nga ngjingjáyanji. \p \v 7 J'a ra̱ tsa nkú ma jan ora̱ j'ai chju̱úhu̱n Anania̱ nga najmi be ni xi kamoo̱. \v 8 A̱s'a̱i kingjásjaiya Pedro̱: \p —T'inyaní, ¿a b'a̱ tjín kich'o xu'banu̱u nga tsateño? \p —Joho̱n, b'a̱ tjín tsateñai̱ —kitsú Safira̱. \p \v 9 A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Pedro̱: \p —¿Á kabincha'ahanu xinki̱u nga mjehe̱nu̱u chjút'ayák'uhunnu Espiri̱tu̱hu̱ Nti̱a̱ná? A̱stiu̱ a̱nkju̱o̱ yja já xi kfingjáyanji x'i̱hi̱n ko̱ ji ta̱ ngju̱a̱i̱ko̱hi nd'a̱i̱. \p \v 10 Ta̱ kuihi chu̱bo̱ j'aikijnet'a sjai Pedro̱ ta̱chjúu̱n nga k'ien. Nk'ie nga jas'en já a̱stiu̱, kikie nga kjijña k'ien ta̱chjúu̱n ko̱ tsitjuko̱ nga ngjingjáyanjit'aha̱ x'i̱hi̱n. \v 11 Tu̱ xí kitsankjúhún ngayjee̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ ko̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xi kint'é ni xu'bi̱. \s1 B'i̱ ts'ín y'entu já postru̱ \p \v 12 Já postru̱ kits'ín ṉkjún kju̱a̱nkjún ko̱ ni xi tsakúchji kju̱a̱chánkaha̱ Nti̱a̱ná a̱jihi̱n xu̱ta̱, ko̱ ngayjee̱ nkuhú kik'a xinkjín nga kama ñjakú a̱nte xi 'mi Kinte Ni'yaha̱ Salomon. \v 13 Ndaha nku xu̱ta̱ xingisoo̱ najmi kama k'un nga ka̱ma ngujihi̱n xu̱ta̱ xi kama ñjakú yo̱, tu̱nga xu̱ta̱ na̱nti̱o̱hó tjo ṉkjún kits'íhi̱n. \p \v 14 Nkjin ṉkjún já ko̱ jminchjín j'aijín saha̱ xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu. \v 15 Santaha a̱ya ni̱yátée̱ kik'onsje xu̱ta̱ xu̱ta̱ uhu̱n nga kama̱ ko̱ na̱chan kingjántusún, tu̱ xi nk'ie nga kj'u̱a̱ha Pedro̱ ndaha tsa tu̱ nk'íéhe̱n kj'u̱a̱nehe̱ xu̱ta̱ uu̱n, ka̱ma nkihi̱. \v 16 Ta̱ j'ai ṉkjún xu̱ta̱ xi tjíntu a̱ndai nanki Jerusalen nga j'aiko̱ xu̱ta̱ uhu̱n ko̱ xi tjíntujíhi̱n jánindoo̱. Ngayjee̱ kama nkihi̱. \s1 B'i̱ ts'ín ngji kontra̱ha̱ já tjíxóo̱ já postru̱ \p \v 17 A̱s'a̱i tu̱ ni xí kama xintak'uhún nda̱ na̱'mi títjuu̱n ko̱ ngayjee̱ já xi mako̱ho̱, kui xi já saduseo̱. \v 18 Kits'ínkji já xi jakj'ánijé já postru̱ ko̱ kits'ínkjas'en nu̱ba̱yá. \v 19 Tu̱nga nk'iehé nga ni̱stje̱n nku ntítsjehe̱ Nti̱a̱ná kikjex'á nu̱ba̱yóo̱ ko̱ kik'onsje jóo̱ nga b'i̱ kitsúhu̱: \p \v 20 —Tankíún. Ti̱ncho má ma na̱tsihi̱n ni̱nku̱ ko̱ t'inyoho̱o xu̱ta̱ ngayjee̱ én xi tsjá kju̱a̱tík'un. \p \v 21 A̱s'a̱i kits'íntjusun já postru̱ én xi kik'ihi̱n. Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n jas'en má ma na̱tsihi̱n ni̱nku̱ ko̱ tsakúya. A̱s'a̱i j'ai nda̱ na̱'mi títjuu̱n ko̱ já xi mako̱ho̱ a̱nte má nga ma ñjakúko̱ xinkjín ko̱ kinchja̱ ñjaha̱ ngayjee̱ já k'aku̱hu̱ xu̱ta̱ Israel. Kitsjá kju̱a̱ nga ngju̱a̱i̱chj'a já postru̱ a̱ya nu̱ba̱yóo̱. \v 22 Tu̱nga nk'iehé nga tsichu nu̱ba̱yóo̱ já xi kunntá ni̱nku̱, najmi kisakúhu̱ já postru̱. A̱s'a̱i kik'óya ngáha nga j'aiko̱ én. \v 23 B'i̱ i̱ncha kitsú: \p —Tjíchja tsjan tsjan a̱nkju̱a̱ nu̱ba̱yóo̱ nga kuichii̱ ko̱ tíi̱nchasti a̱nkju̱o̱ já xi tíkunntá yo̱. Tu̱nga nk'iehé nga kuachjux'ái̱, ndaha nku najmi kuayai̱ a̱yoo̱. \p \v 24 Nk'ie nga kint'é én xu'bi̱ nda̱ na̱'mi títjuu̱n ko̱ já na̱'mi k'aku̱ ko̱ nda̱ k'aku̱hu̱ já xi kunntá ni̱nku̱, ndaha najmi ta̱ be mí ni xi ku̱i̱tsu̱. Kingjásjaiyaha̱ xinkjín má ku̱i̱chúkjet'a ni xi tímoo̱. \v 25 Tu̱nga b'a̱há j'ai tsú nku nda̱: \p —Jun, já xi kin'ekjas'on nu̱ba̱yá tíi̱ncha na̱tsihi̱n ni̱nku̱ ko̱ tíbakúyaha̱ xu̱ta̱ na̱nti̱o̱. \p \v 26 A̱s'a̱i nda̱ k'aku̱hu̱ já xi kunntá ni̱nku̱ ko̱ já xi yjankihi̱ i̱ncha ngjikj'á já postru̱. Najmi i̱ncha kits'ín'uhu̱n nga j'aiko̱, a̱t'aha̱ tsankjún tsa ndji̱o̱ k'u̱éhe̱ xu̱ta̱ na̱nti̱o̱. \v 27 Nk'ie nga j'aiko̱, tsinchá nginku̱n já tjíxá xi kama ñjakú yo̱. A̱s'a̱i b'i̱ kitsúhu̱ nda̱ na̱'mi títjuu̱n: \p \v 28 —Ja b'a̱ kik'in sisinnu̱u nga ndaha̱chí najmi ka̱ma k'úéni̱jmíhu̱u Jesu xu̱ta̱, tu̱nga tu̱ sahá b'a̱ tín'o. Ngayjee̱ xu̱ta̱ Jerusalen be ni xi tíbakuyó, ko̱ mjenu̱u nga ji̱n ch'a̱njii̱ ngabayaha̱ ndo̱. \p \v 29 A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Pedro̱ ko̱ já postru̱ xingisoo̱: \p —Títjun tjíhin nga ku̱i̱nú'yá'éi̱hi̱n Nti̱a̱ná nga xu̱ta̱. \v 30 Jun kin'ek'ion Jesu nga kikjat'a kruu̱, tu̱nga Nti̱a̱ha̱ ntje̱ cháháná kits'ínkj'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱. \v 31 Nti̱a̱ná kitsjáha̱ kju̱a̱chánka nga kits'ín nga y'ejñat'aha̱. Kui xi tíjña títjun nd'a̱i̱ ko̱ xi ts'ínk'anki xu̱ta̱, tu̱ xi tsjáha̱ ra̱ xu̱ta̱ Israel nga ngju̱a̱i̱kj'áha̱ ra̱ ani̱ma̱ha̱ ko̱ ka̱ma ndyjat'aha̱ jéhe̱. \v 32 Ji̱n kiyai̱ ko̱ tíbixínyai̱ ni xu'bi̱ ko̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ ya, Espiri̱tu̱ Santo̱ xi Nti̱a̱ná tsjáha̱ xu̱ta̱ xi nt'é'éhe̱n. \p \v 33 Nk'ie nga kint'é já tjíxóo̱ én xu'bi̱, tu̱ ni xí 'yúhún kama kjaha̱n, santaha kama mjehe̱ nga ts'i̱ínk'ien já postru̱. \v 34 Tu̱nga nkuhú nda̱ fariseo̱ xi 'mi Gamaliel, xi nku nda̱ chji̱ne̱'én xi bakúya kju̱a̱téxumoo̱ ko̱ xi benkjúhu̱n ngayjee̱ xu̱ta̱, kui xi b'a̱ kitsú nga ku̱i̱ch'onsje kutju já postru̱. \v 35 A̱s'a̱i b'i̱ kitsúhu̱ já tjíxá xingisoo̱: \p —Jun xi ntje̱ Israel tje̱he̱nnu̱u, nda nda cha̱so̱o tsa mí nihi xi n'o̱ho̱ jóo̱. \v 36 A̱t'aha̱ xi nkú kama nd'a̱i ngáha, nda̱ chánka kits'ín ma yjoho̱ nda̱ Teuda̱ ko̱ ma ra̱ ñju unchan já xi kitsjennkíhi̱. Tu̱nga kin'ek'iehén ndo̱ ko̱ kindzjoya ngayjee̱ xi kitsjennkíhi̱. B'a̱ ts'ín tsichukjehe ni xu'bo̱. \v 37 Ko̱ a̱skan ngáha, ni̱stjin nga tís'exki̱ ngayjee̱ xu̱ta̱, j'ai Juda̱, nda̱ xi nibáha a̱nte Galilea̱, ko̱ nkjin ṉkjún xu̱ta̱ kitsjennkíhi̱. Tu̱nga ta̱ kin'ek'iehén ndo̱ ko̱ kindzjoya ngayjee̱ xi kitsjennkíhi̱. \p \v 38 ’Kui b'a̱ maha, b'a̱ tíxihi̱nnu̱u nd'a̱i̱. Najmi tu̱ nungijiun yjonu̱u ni xi tíi̱ncha ts'ín já xu'bi̱. Najmi tu̱ jun nkú n'oho̱o. A̱t'aha̱ tsa ts'e̱ xu̱ta̱ a̱sunntei̱ ni xi tíi̱ncha ts'ín jóo̱, ku̱i̱chúkje. \v 39 Tu̱nga tsa Nti̱a̱náhá ts'e̱ niu̱, najmi ka̱manu̱u n'e̱kjio. Kutsa santahá ni ko̱ Nti̱a̱ná tíbankíún kontro̱o. \p \v 40 A̱s'a̱i kits'ínkjáíhi̱n já tjíxóo̱ ni xi kitsú Gamaliel. Kinchja̱ha̱ já postru̱, kingjáha̱ ko̱ y'éjña nkjúhu̱n nga k'u̱éni̱jmíyaha Jesu. I̱ncha kits'ín nda̱í ngáha̱ ra̱. \v 41 I̱ncha tsitju já postru̱ nginku̱n já tjíxóo̱ nga tsjo tíi̱ncha ma ts'íhi̱n ra̱, a̱t'aha̱ Nti̱a̱ná kitsjántehe̱ nga un sku̱e̱he̱ nga̱t'aha̱ Jesu. \v 42 Ngayje ni̱stjin tsakúya tehe̱nte ko̱ y'éni̱jmí má ma na̱tsihi̱n ni̱nku̱ ko̱ xki̱ ni'ya nga Jesu xi kits'ín nibá Nti̱a̱ná. \c 6 \s1 Kui nga̱t'ai̱ kis'et'a xá yatu já xi tsasinko̱ já postru̱ \p \v 1 Ni̱stjin nk'ie nga ja tíi̱ncha ma nkjin xu̱ta̱ xi yjankihi̱ Jesu, a̱s'a̱i xi nchja̱ én griego̱ b'a̱ kitsú nga najmi nda títs'ín xi nchja̱ én hebreo̱. B'a̱ i̱ncha kitsú nga najmi nda tíchasehe̱ jminchjín xi nchja̱ én griego̱ xi ja k'ien x'i̱hi̱n nk'ie nga tímandzjo nichine xki̱ ni̱stjin. \v 2 A̱s'a̱i já postru̱ xi te joo̱ kinchja̱ ñjaha̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ ni'yakuyáha̱ Jesu ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: \p —Ji̱n tjíhin nga k'úéni̱jmíi̱ éhe̱n Nti̱a̱ná. Najmi nda tjín tsa k'úéjñai̱ nga b'a̱ n'e̱i̱, tsa tu̱ xi yámixo̱ cha̱se̱he̱ ri̱. \v 3 Kui nga jun, já nts'e, ti̱nchísjaihinu a̱jinnu̱u yatu já xi yankjún, xi kitsejíhi̱n ra̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ ko̱ xi na̱nka̱ ts'ínnkjink'un, tu̱ xi k'u̱a̱i̱hi̱ ri̱ xá xu'bi̱. \v 4 B'a̱ ts'ín ji̱n n'e̱kjas'ehe̱n ri̱ yjoni̱ nga chu̱bako̱i̱ Nti̱a̱ná ko̱ nga k'úéni̱jmíi̱ éhe̱n. \p \v 5 Ngayjee̱ xu̱ta̱ kits'ínkjáíhi̱n ni xi kitsú já postru̱ ko̱ j'ájin já xu'bi̱: Esteba̱n, nku nda̱ xi 'yún s'ejihi̱n Nti̱a̱ná ko̱ xi kitsejíhi̱n ra̱ Espiri̱tu̱ Santo̱, Felipe̱, Proco̱ro̱, Nicanor, Timon, Parmena̱, ko̱ Nicola, nda̱ xi nibáha nanki Antiokia̱. Kui nda̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ tu̱nga jahá nd'a̱i s'ejihi̱n ra̱ Nti̱a̱ná. \v 6 Já postru̱ jaich'áha̱ já xi yatui̱. A̱s'a̱i já postru̱ kinchja̱ntjai jóo̱ nginku̱n Nti̱a̱ná ko̱ kingjénne ntsja. \p \v 7 'Yún ngjindju éhe̱n Nti̱a̱ná nanki Jerusalen ko̱ 'yún nkjin kama xu̱ta̱ ni'yakuyáha̱ Jesu. Ta̱ nkjin já na̱'mi kis'ejihi̱n Jesu. \s1 Kui nga̱t'ai̱ kichjubénijéhe Esteba̱n \p \v 8 Esteba̱n 'yún nda kits'ínko̱ho̱ Nti̱a̱ná ko̱ kitsjáha̱ nga'yún. Kits'ín kju̱a̱nkjún ko̱ ni i xi tsakúchji kju̱a̱chánkaha̱ Nti̱a̱ná a̱jihi̱n xu̱ta̱ na̱nti̱o̱. \v 9 A̱s'a̱i k'u̱a̱ xu̱ta̱ ni'ya sinagoga̱ xi 'mi Sinagoga̱ha̱ Xu̱ta̱ Nda̱í i̱ncha ngji kontra̱ha̱ Esteba̱n, ko̱ k'u̱a̱ xu̱ta̱ Cirene̱ ya, ko̱ xu̱ta̱ Alejandria̱, ko̱ k'u̱a̱ xi nibáha a̱nte Cilici̱a̱ ko̱ a̱nte Asi̱a̱. Kui xi i̱ncha y'ésiko̱ Esteba̱n. \v 10 Tu̱nga najmi kamahá ra̱ kits'ín ngana̱ha̱, a̱t'aha̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ kitsjáha̱ Esteba̱n kju̱a̱nkjink'un na̱nka̱ nga kinchja̱. \p \v 11 A̱s'a̱i i̱ncha y'échjíhi̱ k'u̱a̱ já tu̱ xi b'a̱ ku̱i̱tsu̱hu nga kui xi kint'é nga Esteba̱n ch'on kitsúhu̱ Moise ko̱ Nti̱a̱ná. \v 12 B'a̱ ts'ín tsinchákjaha̱n ra̱ xu̱ta̱ na̱nti̱o̱ ko̱ jáchá xi tjíhi̱n xá ko̱ já chji̱ne̱'éhe̱n kju̱a̱téxumoo̱. A̱s'a̱i ngjikj'ánijé Esteba̱n ko̱ ngjiko̱ má nga ma ñja já tjíxóo̱. \v 13 Ta̱ i̱ncha j'aiko̱ já testiyu̱ tsank'á xi b'i̱ kitsú: \p —Kui nda̱i̱ tu̱ nku én ch'on tsuhú títsuhu̱ ni̱nku̱hu̱ Nti̱a̱ná ko̱ kju̱a̱téxumoo̱. \v 14 Kinu'yái̱ nga b'a̱ kitsú nga Jesu, nda̱ xi nibáha Nazaret, ts'i̱ínkatsúnya ni̱nku̱ xu'bi̱ ko̱ nga ts'i̱ínk'óntjaiya sin xi kich'aá xi tsakúyaná Moise. \p \v 15 A̱s'a̱i ngayjee̱ já tjíxá xi kab'entu yo̱ tsasehe̱ Esteba̱n ko̱ kikie nga b'a̱ tjín a̱nkjín ntítsje tjín a̱nkjín Esteba̱n. \c 7 \s1 B'i̱ ts'ín tsasinntjai yjoho̱ Esteba̱n nginku̱n já tjíxóo̱ \p \v 1 A̱s'a̱i nda̱ na̱'mi títjuu̱n kingjásjaiyaha̱ Esteba̱n: \p —¿A kju̱axi̱ ni xi tíi̱ncha tsu jóo̱? \p \v 2 A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Esteba̱n: \p —Jun xi ntje̱ Israel tje̱he̱nnu̱u ko̱ jun xi tjínnu̱u xá, ta̱sinñju manú. Nti̱a̱ chánkaná tsakúchjihi̱ yjoho̱ ntje̱ cháná Abraham nk'ie nga tíjña sa a̱nte Mesopotami̱a̱, kintehe̱ ni nga ngju̱a̱i̱k'iejña nanki Haran. \v 3 B'a̱ kitsúhu̱: “Ti̱tjui nankihi̱ ko̱ t'entui xu̱ta̱ xinki̱. T'ihi̱nnchin a̱nte xi kuakuhu.” \v 4 A̱s'a̱i tsitju Abraham a̱ntehe̱ xu̱ta̱ Caldea̱ ko̱ ngjik'iejña nanki Haran. Nk'ie nga k'ien na̱'mihi̱ Abraham, Nti̱a̱ná kits'ín nibáha̱ má tintsu̱bo̱o nd'a̱i̱. \p \v 5 ’E̱i̱ najmi kitsjáha̱ a̱nte xi ka̱ma ts'e̱, ndaha nku te má ka̱ma ku̱a̱sín tsu̱ku̱. Tu̱nga kitsúya títjuhún ra̱ nga tsjáha̱ nga ka̱ma ts'e̱ e̱i̱ má tintsu̱bo̱o nd'a̱i̱ ko̱ nga ntje̱ xi s'e̱he̱ a̱skahan ta̱ ka̱ma ts'e̱, ndaha tsa najmi tjíhi̱n ntí Abraham kui ni̱stjiu̱n. \v 6 Nti̱a̱ná b'a̱ kitsú yaha̱ Abraham nga ntje̱ xi s'e̱he̱ k'úéntu má nga najmi kui ts'e̱, ko̱ nga xu̱ta̱ musu̱ n'e̱ ma, ko̱ nga ñju unchan nú tjíhin un sku̱e̱he̱. \v 7 B'a̱ kitsú ya Nti̱a̱ná: “An ts'inko̱kju̱a̱ xu̱ta̱ xi musu̱ ts'i̱ín maha̱. A̱skahan i̱ncha ku̱i̱tju yo̱ ko̱ ts'i̱íntsjona a̱nte xu'bi̱.” \p \v 8 ’Nti̱a̱ná b'a̱ kitsúhu̱ nga ts'i̱ín ni circuncision, tu̱ xi b'a̱ ts'ín sa̱kúchji ni nda xi y'éndako̱. Kui b'a̱ maha, nk'ie nga kitsihin Isaac ko̱ nga ja tjíhi̱n jin ni̱stjin, Abraham kits'íhi̱n ni circuncision. Isaac b'a̱ ta̱ kits'íhi̱n Jacob, ko̱ Jacob b'a̱ ta̱ kits'íhi̱n ntí xi te joho̱, xi kama ntje̱ cháná. \p \v 9 ’Kits'ínnchi̱ni̱hi̱ já nts'e̱ Kuse ko̱ tsatéñaha̱ xu̱ta̱ xí tjín a̱nte Egipto̱. Tu̱nga Nti̱a̱náhá tsasinko̱ho̱ Kuse \v 10 ko̱ kits'ínkj'a t'axíhi̱n ngayjee̱ kju̱a̱'un xi kisatéjin. Kitsjáha̱ kju̱a̱nkjintak'un na̱nka̱ ko̱ kju̱a̱nda nginku̱n nda̱ faraon, xi nda̱ rei̱hi̱ xu̱ta̱ Egipto̱. Nda̱ rei̱ kitsjá xáha̱ Kuse nga ka̱ma nda̱ títjuhu̱n xu̱ta̱ Egipto̱ ko̱ nda̱ k'aku̱hu̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tjín ni'yaha̱ nda̱ rei̱. \p \v 11 ’A̱s'a̱i kis'e kjintíá ko̱ kju̱a̱'un chánka ngayjee̱ a̱nte Egipto̱ ko̱ a̱nte Canaan, má nga tjíntu ntje̱ cháná. Najmi ta̱ kisakúhu̱ ra̱ nichine. \v 12 Nk'ie nga kint'é én Jacob nga Egipto̱ tjín tuni̱ñu̱, kits'ínkji ntíhi̱ xi ntje̱ cháná maha ni̱yá xi tjuhun. \v 13 Ko̱ ni̱yá xi ma joho Kuse tsakúchjihi̱ yjoho̱ já nts'e̱. B'a̱ ts'ín kikiehe nda̱ faraon xu̱ta̱ xi ts'e̱ Kuse. \p \v 14 ’A̱s'a̱i b'a̱ kitsú Kuse nga ngju̱a̱i̱chj'a Jacob xi na̱'mihi̱ maha ko̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xi y'aha̱ ra̱, xi cháte ko̱ kan ún maha. \v 15 B'a̱ ts'ín j'aik'iejñaha Jacob Egipto̱ ko̱ yo̱ k'ien. Ta̱ yo̱ ya i̱ncha k'ien ntíhi̱ xi kama ntje̱ cháná. \v 16 A̱skahan ngji s'eyanji Jacob nanki Sikem, má nga tíjña tsjó xi ts'atse Abraham nga kitsjáha̱ to̱ontaba ntíhi̱ Hamor. \p \v 17 ’Nk'ie nga tsichu tiña ni̱stjin nga ts'i̱íntjusun Nti̱a̱ná ni xi kitsúya títjuhu̱n Abraham, 'yún nkjin kama sa xu̱ta̱ná xi kik'ientu Egipto̱. \v 18 A̱s'a̱i tsatéxuma yo̱ kj'a̱í nda̱ rei̱ xi najmi be Kuse. \v 19 Kui xi ts'ana̱cha̱ha̱ xu̱ta̱ná ko̱ kits'ín'uhu̱n ntje̱ cháná. Kits'ín kju̱a̱'yúhu̱n ra̱ nga k'u̱éntu masen ntíhi̱ tu̱ xi ku̱a̱yáha. \p \v 20 ’Kui ni̱stjiu̱n kitsin Moise ko̱ Nti̱a̱ná kisasíhi̱n Moise. Jan sá kamaha̱ xi cháha̱ nga kikuhu̱n. \v 21 Nk'ie nga kis'ejña masen, ta̱kjíhi̱n nda̱ faraon jakj'áha̱ ko̱ kits'íncháha̱ xi nkúhu tsa ntíhi̱ maha. \v 22 B'a̱ ts'ín tsangiyaha Moise ngayjee̱ ni xi maha̱ xu̱ta̱ Egipto̱. Nku nda̱ chánka kama. Kinchja̱ ko̱ tse ni xi kits'ín. \p \v 23 ’Nk'ie nga jehe̱ yachán nú Moise, ani̱ma̱ha̱ nibaha̱ ra̱ nga ngjitsubek'ún xu̱ta̱ xinkjín, xi xu̱ta̱ Israel. \v 24 Nk'ie nga kikie nga tín'e'uhu̱n nku nda̱ xi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱, tsasinko̱. Kits'ínk'ien nda̱ Egipto̱ xi b'a̱ kits'íhi̱n. B'a̱ ts'ín kits'ín ngajoyaha ni xi tín'ehe̱ nda̱ xi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱. \v 25 A̱t'aha̱ b'i̱ kitsú Moise nga kits'ínnkjink'un: “Ka̱mankjihi̱n xu̱ta̱ xinkjíán nga an ts'i̱ínchjénna Nti̱a̱ná tu̱ xi ka̱ma nda̱íhi̱ ra̱ xu̱ta̱na̱.” Tu̱nga najmi b'a̱há ts'ín kits'ínnkjink'un xu̱to̱. \p \v 26 ’Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n kikie Moise nga jo já xi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱ tíi̱ncha kjánko̱ xinkjín ko̱ mjehe̱ nga ku̱a̱tekj'áíyaha̱ jóo̱. B'i̱ kitsúhu̱: “Jun já, nts'o mahanu xinki̱u. ¿Á ta̱ jun tín'e'uhu̱n ru̱u xinki̱u?” \v 27 A̱s'a̱i nda̱ xi títs'ín'uhu̱n nda̱ xinkuu̱ kitsuniña Moise nga b'a̱ kitsúhu̱: “¿Yá xi kitsjá xáhi nga ji xi ka̱mai nda̱ k'aku̱ni̱ ko̱ nga cha̱se̱i̱hi̱ tsa nda ko̱ tsa najmi nda tín'ei̱? \v 28 ¿A ko̱hó an mjehi n'e̱k'ienní xi nkú ts'ín kin'ek'iein nda̱ Egipto̱ kujña̱?” \v 29 Nk'ie nga kint'é Moise éi̱n, tsanka ko̱ ngjik'iejña a̱nte Madian. Yo̱ y'ejñasún ko̱ yo̱ kis'entuhu̱ jo ntí. \p \v 30 ’Nk'ie nga j'a yachán nú, nku ntítsje j'aisehe̱ Moise a̱nte kixiu̱ tiña a̱sunntu tje̱nki̱ Sinai. A̱jihi̱n nku na̱'yá ntsje̱ xi títi tsakúchjihi̱ yjoho̱. \v 31 Kama nkjúhu̱n Moise nk'ie nga kikie ni xi tíma chjihi̱ ko̱ ngjise tiñaha̱ tu̱ xi ku̱a̱se̱ sisihi̱n ra̱. Tu̱ kint'éhé nta̱ha̱ Nti̱a̱ná nga b'a̱ kitsúhu̱: \v 32 “An xi Nti̱a̱ha̱ ntje̱ cháhi̱, Nti̱a̱ha̱ Abraham, Isaac ko̱ Jacob.” Ts'atsé nkjún Moise ko̱ najmi kama k'un nga tsase. \v 33 B'a̱ kitsú Nti̱a̱ná: “N'e̱sjei tja̱ba̱xín ntéhi̱, a̱t'aha̱ a̱nte nkjúhún má nga kabisinjñai. \v 34 Tíbe kju̱a̱ni̱ma̱ xi tíf'a xu̱ta̱ xi ts'a̱n xi tjíntu Egipto̱ ko̱ tínt'e nga un tíi̱ncha maha̱. Kaf'ái̱je̱n tu̱ xi ts'in nda̱íhi̱ ra̱. T'endai yjohi̱. An ts'inkjíhi Egipto̱.” \p \v 35 ’Najmi kits'ín mjehe̱ jóo̱ Moise nga b'i̱ kik'ihi̱n: “¿Yá xi kitsjá xáhi nga ji xi ka̱mai nda̱ k'aku̱ni̱ ko̱ nga cha̱se̱i̱hi̱ tsa nda ko̱ tsa najmi nda tín'ei̱?” Tu̱nga kuihí Moise xi kama chjihi̱ ntítsjehe̱ Nti̱a̱ná a̱jin na'yá ntsje̱ xi títiu̱. B'a̱ ts'ín Nti̱a̱ná kits'ínkjihi̱ ra̱ ko̱ kik'a̱i̱ xáha̱ nga kui xi kama nda̱ k'aku̱hu̱ xu̱ta̱ná ko̱ nga ts'i̱ín nda̱íhi̱. \v 36 Kui xi kik'onsje xu̱ta̱ná Egipto̱. Yachán nú tjíhin kits'ín kju̱a̱nkjún ko̱ ni xi tsakúchji kju̱a̱chánkaha̱ Nti̱a̱ná Egipto̱ ko̱ a̱jihi̱n Ntáchak'un Niu̱ ko̱ a̱nte kixiu̱. \p \v 37 ’Kui Moise xi b'a̱ kitsúhu̱ xu̱ta̱ Israel: “Nti̱a̱ná kjésíntje̱n nku nda̱ profeta̱ xi nkúhu an. A̱jinnu̱u ku̱i̱tjuhu.” \v 38 Kui Moise xi y'ejñajihi̱n xu̱ta̱ nga kama ñjakú nk'ie nga y'entu a̱nte kixiu̱. Kinchja̱ko̱ ntítsjee̱ a̱sunntu tje̱nki̱ Sinai ko̱ ta̱ kinchja̱ko̱ ntje̱ cháná. Kik'a̱i̱hi̱ nga tsjáná én xi ts'ínk'íéntu tík'unná. \p \v 39 ’Tu̱nga ntje̱ cháná najmi kama mjehe̱ nga ku̱i̱nt'é'éhe̱n. Tu̱ sahá kits'ín t'axín ko̱ kama mjehe̱ nga k'o̱óya ngáha Egipto̱. \v 40 B'a̱ i̱ncha kitsúhu̱ Aaron: “N'e̱ndani̱ nti̱a̱ xi tsjén títjunni̱, a̱t'aha̱ najmi yai̱ mí nihi xi kamaha̱ Moise, nda̱ xi kik'onsjeni̱ Egipto̱.” \v 41 A̱s'a̱i i̱ncha kits'ínnda nku turu̱ nti̱a̱ ko̱ kits'ínk'ien chu̱ nga kitsjáha̱ chje̱. Kits'íntsjoho̱ ni xi ntsja kits'ínndako̱ho. \p \v 42 ’A̱s'a̱i Nti̱a̱ná najmi ta̱ kits'ínsihi̱n ra̱ xu̱ta̱ xu'bo̱. Kitsjántehe̱ nga ts'i̱íntsjoho̱ niñu xi tjín nk'a ján. B'a̱ kama xi nkú ts'ín tjít'a xu̱ju̱n éhe̱n Nti̱a̱ná xi y'ét'a já profeta̱: \q1 Jun xu̱ta̱ Israel, ¿a ahán kik'a̱i̱nú chje̱, \q1 nk'ie nga tintsu̱bo̱o a̱nte kixiu̱ yachán nú tjíhin? \q1 \v 43 Ni'ya najyuntehe̱ ní nti̱a̱ Moloc \q1 ko̱ niñuhu̱ nti̱a̱ Renfan tsankinko̱o. \q1 Sénni̱stjin kin'endo tu̱ xi n'e̱tsjoho̱ru̱u, \q1 kui nga kjin ts'inkjíhi̱nu̱u xi tje̱hen a̱stu̱n Babiloni̱a̱. \p \v 44 ’Kits'ínnda Moise ni̱nku̱ najyunte xi bakúchji nga Nti̱a̱ná tíjñajihi̱n xu̱ta̱ xi ts'e̱. Kin'enda xi nkú ts'ín kisakúchjihi̱ nga ka̱manda. B'a̱ ts'ín a̱nte kixiu̱ kis'ejñaha̱ ra̱ ntje̱ cháná ni̱nku̱ najyuntee̱ xi nkú nga kitsú Nti̱a̱ná. \v 45 Kik'a̱i̱hi̱ ntje̱ cháná nga ka̱ma ts'e̱ niu̱. I̱ncha y'a nk'ie nga i̱ncha jas'en e̱i̱ má tintsu̱bo̱o nd'a̱i̱, ni̱stjin nk'ie nga tjíhi̱n xá Josue ko̱ kikjánko̱ xu̱ta̱ xi tjíntu e̱i̱, xi Nti̱a̱ná kik'onsje ngandaha̱ ntje̱ cháná. B'a̱ ts'ín kis'ejña ni̱nku̱ najyuntee̱ santaha nkúhu nga y'ejña nda̱ rei̱ David. \p \v 46 ’Nti̱a̱ná kisasíhi̱n David ko̱ David kama mjehe̱ nga ts'i̱índaha̱ nku a̱nte Nti̱a̱ná, Nti̱a̱ha̱ ntje̱ cháná Jacob. \v 47 Tu̱nga Salomon kits'ínndaha̱ ni'ya Nti̱a̱ná. \v 48 B'a̱ tjín kjáíhin nga nk'a ján tíjña Nti̱a̱ná ko̱ nga najmi b'ejñaya ni'ya xi ts'ínnda xu̱ta̱. A̱t'aha̱ b'a̱ ts'ín y'ét'a éhe̱n Nti̱a̱ná nda̱ profeta̱: \q1 \v 49 Ndji̱o̱jmi ján báte̱jña nga batexuma, \q1 ko̱ t'anankiu̱ basinjñásan tsu̱ká. \q1 ¿Mí ni'yaha xi n'e̱ndanú, títsu Nti̱a̱ná, \q1 ko̱ má a̱ntehe ka̱ma ts'inkj'áíya? \q1 \v 50 An ní kits'inndá ngayjee̱ ni xu'bi̱. \p \v 51 B'a̱ ta̱ kitsú ya Esteba̱n nga ngjindju: \p —Tu̱nga jun najmi mjenu̱u ku̱i̱nú'yá'ón. B'a̱ ts'ín nu'yó ko̱ tjíya ani̱ma̱nu̱u xi nkú joyaha xu̱ta̱ xi najmi be Nti̱a̱ná. Nkuhú nga tintsu̱ba̱ kontra̱ha̱ ru̱u Espiri̱tu̱ Santo̱. Jun xi b'a̱ k'un xi nkúhu ntje̱ chánu̱u. \v 52 ¿Má já profeta̱ha xi najmi kitsjennkí unkie ntje̱ chánu̱u? Kits'ínk'ien já xi kitsúya títjun nga kj'u̱a̱í nda̱ xi na̱xu̱ ts'i̱ín. Ko̱ nk'ie nga j'ai ndo̱, jun kin'ekjas'on ko̱ kin'ek'ion. \v 53 Jun bi ntítsje kits'ínkjas'ennu̱u kju̱a̱téxumaha̱ Nti̱a̱ná tu̱nga najmi tín'etjusunnú. \s1 B'i̱ ts'ín kin'ek'ien Esteba̱n \p \v 54 Nk'ie nga kint'é já tjíxóo̱ ni xi kitsú Esteba̱n, tu̱ ni xí i̱ncha kama kjahán ra̱ ko̱ i̱xí tsatehé ni̱'yu̱n. \v 55 Tu̱nga máha Esteba̱n, kitsejíhi̱n ra̱ Espiri̱tu̱ Santo̱. Tsasenjinki nk'a ján ko̱ kikie kju̱a̱chánkaha̱ Nti̱a̱ná ko̱ nga Jesu kabasinjñat'aha̱ Nti̱a̱ná. \v 56 B'i̱ kitsú: \p —¡Cha̱so̱o! Tíbe nga tje̱n ti̱xa̱ ndji̱o̱jmi ján ko̱ nga Ntíhi̱ Nda̱x'i̱u̱n kabasinjñat'aha̱ Nti̱a̱ná. \p \v 57 Najmi ta̱ tsasínñjuhu̱ ra̱ jóo̱ Esteba̱n. Xa̱áha̱n i̱ncha kits'ín. Ngatentee̱ nkuhú nga ngjikj'á. \v 58 I̱ncha kik'onsje na̱tsihi̱n na̱nti̱o̱ ko̱ yo̱ i̱ncha y'éhe̱ ndji̱o̱. Nku nda̱ti xi 'mi Saulo̱ kikunntá najyuhu̱n já testiyu̱ tsank'óo̱. \p \v 59 Nk'ie nga tís'ehe̱ ndji̱o̱ Esteba̱n, b'i̱ kitsú nga kinchja̱ko̱ Nti̱a̱ná: \p —Ji Nda̱ Nti̱a̱ Jesu, n'e̱kjáíhi̱n ani̱ma̱na̱. \p \v 60 A̱s'a̱i tsasinkúnch'in ko̱ 'yún kikjintáya nga b'i̱ kitsú: \p —Ji Nda̱ Nti̱a̱, najmi tu̱ ch'axki̱hi̱ ri̱ jái̱ ngatitsun xu'bi̱. \p Nk'ie nga ja b'a̱ kitsú, k'ien. \c 8 \s1 B'i̱ kama nk'ie nga ja kin'ek'ien Esteba̱n \p \v 1 Kisasíhi̱n Saulo̱ nga kin'ek'ien Esteba̱n, ko̱ ta̱ kuihi ni̱stjin xu'bo̱ kich'atuts'i̱hi̱n nga tu̱ ni xí kitsjennkí unchahá xu̱ta̱ ni̱nku̱ xi tjín nanki Jerusalen. Kindzjoyayje nga ngji a̱nte xi tjín Judea̱ ko̱ Samari̱a̱. Tu̱ já postru̱ y'entu subahá sa Jerusalen. \v 2 K'u̱a̱ já xi nda tjíntuyáha̱ kingjáyanji Esteba̱n ko̱ kikjintát'a. \v 3 Tu̱nga tu̱ xí kitsjenkí unkiehé Saulo̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱. Xki̱ ni'ya jas'en nga kikjebéfe jáx'i̱n ko̱ jminchjín ko̱ kits'ínkjas'en nu̱ba̱yá. \s1 B'i̱ ts'ín kis'eni̱jmí éhe̱n Nti̱a̱ná a̱nte Samari̱a̱ \p \v 4 Máha xu̱ta̱ xi kindzjoyoo̱, tu̱ má xi tje̱hén ni nga i̱ncha ngji, yo̱ i̱ncha y'éni̱jmí én nda tsuhu̱ Nti̱a̱ná. \v 5 A̱nte Samari̱a̱ ngji Felipe̱ nga y'éni̱jmíhi̱ xu̱ta̱ xi tjín yo̱ nga Jesu xi kits'ín nibá Nti̱a̱ná. \v 6 Kama ñja xu̱to̱ nga kingjénñjuhu̱ ni xi kinchja̱ Felipe̱ nk'ie nga i̱ncha kint'é ko̱ kikie ni xi kits'ín nga tsakúchji kju̱a̱chánkaha̱ Nti̱a̱ná. \v 7 A̱t'aha̱ nkjin jáninda xi tsitjujíhi̱n xu̱ta̱ nga 'yún kikjintáya nga tsitju, ko̱ nkjin xu̱ta̱ xi najmi ma fi ko̱ xi ni̱ma̱ sjai kama nkihi̱. \v 8 Kui nga tsjo ṉkjún kamaha̱ ra̱ xu̱to̱. \p \v 9 Tu̱nga ta̱ y'ejñahá yo̱ nku nda̱ xi 'mi Simon xi kits'ín tj'e ni̱stjin nk'ie. Kui xi ts'ana̱cha̱ha̱ xu̱ta̱ xi tjín a̱nte Samari̱a̱. B'a̱ kitsú nga kui xi nku nda̱ chánka. \v 10 Ngayjee̱ xu̱ta̱ tsasínñjuhu̱ ndo̱, b'aha̱ ra̱ xi ndyjaha̱ ko̱ santaha xi cháha̱. B'a̱ i̱ncha kitsú: \p —Kui nda̱ xu'bi̱ xi nga'yún chánkaha̱ Nti̱a̱ná. \p \v 11 I̱ncha ts'ínsihi̱n a̱t'aha̱ nkjin nú kits'ín tj'e ndo̱. B'a̱ ts'ín ts'ana̱cha̱ha̱ xu̱ta̱. \v 12 Tu̱nga nk'ie nga tsakúya Felipe̱ nga Nti̱a̱ná xi batéxuma ko̱ nga Jesu xi kits'ín nibá Nti̱a̱ná, kis'ejihi̱n xu̱ta̱ ko̱ kisaténtá jmichjín ko̱ jáx'i̱n. \v 13 Santaha ko̱ Simon ta̱ kis'ejihi̱n ko̱ kisaténtá. A̱s'a̱i kitsjenko̱ tehe̱nte Felipe̱ ko̱ kama nkjúhu̱n nk'ie nga kikie ni xi tsakúchji kju̱a̱chánkaha̱ Nti̱a̱ná ko̱ kju̱a̱nkjún i xi kits'ín Felipe̱. \p \v 14 Nk'ie nga kint'é én já postru̱ xi tjíntu nanki Jerusalen nga xu̱ta̱ xi tjín a̱nte Samari̱a̱ kits'ínkjáíhi̱n éhe̱n Nti̱a̱ná, a̱s'a̱i kits'ínkji yo̱ Pedro̱ ko̱ Jua. \v 15 Nk'ie nga i̱ncha j'ai jóo̱ yo̱, kinchja̱ntjai xu̱ta̱ Samari̱a̱ nginku̱n Nti̱a̱ná tu̱ xi ts'i̱ínkjáíhi̱n ra̱ Espiri̱tu̱ Santo̱. \v 16 A̱t'aha̱ ndaha nku najmi kje̱e f'aijíhi̱n Espiri̱tu̱ Santo̱ ko̱ tu̱ ntáhá kisaténtáhá xu̱ta̱ nga kits'ínkjáíhi̱n Jesu. \v 17 A̱s'a̱i Pedro̱ ko̱ Jua kingjénne ntsja xu̱ta̱ ko̱ kits'ínkjáíhi̱n Espiri̱tu̱ Santo̱. \p \v 18 Kikie Simon nga kits'ínkjáíhi̱n xu̱ta̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ nk'ie nga kingjénnehe̱ ntsja já postru̱. A̱s'a̱i kingjén'a to̱on já postru̱ \v 19 nga b'i̱ kitsúhu̱: \p —K'u̱a̱i̱nú ko̱ an nga'yún xu'bi̱, tu̱ xi nk'ie nga ngjuenné ntsa̱hana tu̱ yáha ni ta̱ ts'i̱ínkjáíhi̱n Espiri̱tu̱ Santo̱. \p \v 20 A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Pedro̱: \p —Kandyjai ko̱ ta̱ kandyja tjo̱ohi̱n, a̱t'aha̱ b'a̱ n'e tín'enkjíntak'uin nga to̱on ma ch'atseko̱ho ni xi tsjá Nti̱a̱ná. \v 21 Najmi ji tsuhu ri ko̱ najmi ji tje̱hen ri xá xu'bi̱, a̱t'aha̱ najmi kixi̱ tjíya ani̱ma̱hi̱ nginku̱n Nti̱a̱ná. \v 22 T'inchj'a̱ha̱ ri̱ ani̱ma̱hi̱ nga̱t'aha̱ ngatitsun xu'bi̱ ko̱ chu̱bani̱ma̱ko̱i̱ Nti̱a̱ná, tsa tu̱ 'yaha ts'i̱ínndyjat'ahi ni xi kuan'enkjíntak'uin. \v 23 A̱t'aha̱ tíbe nga najmi je tjíya ani̱ma̱hi̱ ko̱ tíbe nga ni ch'onk'uu̱n tjí'yíhi̱n ji. \p \v 24 B'i̱ kitsú Simon: \p —Chu̱bani̱ma̱ko̱o Nti̱a̱ná tu̱ xi ndaha nku ni xi kuak'ihinnú najmi ni̱banehena. \p \v 25 Nk'ie nga ja i̱ncha y'éni̱jmí éhe̱n Nti̱a̱ná yo̱ Pedro̱ ko̱ Jua ko̱ y'éjña chjihi̱ xu̱ta̱ yáha Jesu, a̱s'a̱i kik'óya ngáha nanki Jerusalen. B'a̱ ts'ín i̱ncha j'aha nkjin a̱nte nanki xi tjín a̱nte Samari̱a̱ nga y'éni̱jmí ts'íhin én nda tsuhu̱ Jesu. \s1 B'i̱ ts'ín kinchja̱ni̱jmíko̱ Felipe̱ nku nda̱ xi nibáha a̱nte Etiopia̱ \p \v 26 A̱s'a̱i nku ntítsjehe̱ Nti̱a̱ná kinchja̱ko̱ho̱ Felipe̱. B'i̱ kitsúhu̱: \p —Ti̱síntje̱i̱n ko̱ chjúbéí ni̱yá xi bitju Jerusalen nga t'in nanki Gaza̱. \p A̱nte kixiu̱ f'a ni̱yá xu'bi̱. \v 27 A̱s'a̱i tsisintje̱n Felipe̱ ko̱ ngji, ko̱ a̱ya ni̱yóo̱ kisatéjin nku nda̱ xi nibáha a̱nte Etiopia̱. Nku nda̱ eunuko̱ niu̱, nku nda̱ k'aku̱ xi ts'ínxát'aha̱ na̱ Candace̱ xi na̱ rei̱na̱ha̱ xu̱ta̱ Etiopia̱. Kui xi f'átjo ngayjee̱ to̱oho̱n na̱ rei̱na̱. Nti̱a̱ná ngji ts'íntsjoho̱ ndo̱ nanki Jerusalen \v 28 ko̱ ja tíb'óya ngáha nankihi̱. Yá xi tje̱nko̱ kab'ejñaya ko̱ títs'ínya xu̱ju̱n éhe̱n Nti̱a̱ná xi y'ét'a nda̱ profeta̱ Isaia̱. \v 29 A̱s'a̱i Espiri̱tu̱ b'i̱ kitsúhu̱ Felipe̱: \p —T'ihi̱nse̱ tiñaihi̱ nda̱ xi kab'ejñaya yá ján. \p \v 30 Nk'ie nga tsichuk'úhu̱n, kint'é Felipe̱ nga xu̱ju̱n xi y'ét'a nda̱ profeta̱ Isaia̱ títs'ínya ndo̱. A̱s'a̱i b'i̱ kitsúhu̱: \p —¿A tímankjihin ni xi tín'eyai? \p \v 31 —¿Nkú ts'ín ka̱mankjihinna nga najmi tjín xi ku̱i̱tsu̱ya sisinna? —kitsú ndo̱ ko̱ tsankihi̱ Felipe̱ nga ku̱i̱yájnut'aha̱. \p \v 32 B'i̱ ts'ín tjít'a má nga títs'ínya ndo̱: \q1 Ngji n'ek'ien xi nkúhu chu̱tsa̱nka̱, najmi kikjex'á ts'a, \q1 xi nkúhu chu̱tsa̱nka̱ xi tíchj'ajnu tsa̱nka̱ha̱. \q1 \v 33 Kichajnucha ko̱ najmi na̱xu̱ kin'ehe̱ kju̱a̱. \q1 Tsichakjá ntje̱he̱ a̱t'aha̱ kin'ek'ien. \p \v 34 A̱s'a̱i b'i̱ ts'ín kinchja̱ nda̱ k'aku̱ xi nibáha Etiopia̱ nga kingjásjaiyaha̱ Felipe̱: \p —T'inyaní, ¿yá xi tínchja̱ni̱jmíyaha nda̱ profeta̱ e̱i̱? ¿A kui tínchja̱ni̱jmíyaha yjoho̱ a ra̱ kj'a̱íhí xi tínchja̱ni̱jmíyaha? \p \v 35 A̱s'a̱i kinchja̱ Felipe̱. Má nga títs'ínya ndo̱ kik'atuts'i̱hi̱n ra̱ nga kitsúyaha̱ én nda tsuhu̱ Jesu. \v 36 Nk'ie nga tíi̱ncha ts'ín ni̱yá, tu̱ i̱ncha tsichuhú má nga tjín ntánijua ko̱ b'i̱ kitsú nda̱ k'aku̱ Etiopia̱: \p —Á ntánijua e̱i̱. ¿A najmi ka̱mahá sa̱téntá? \p \v 37 B'i̱ kitsú Felipe̱: \p —Tsa ngayjee̱ ani̱ma̱hi̱ s'ejihin yáha Jesu, ka̱ma. \p B'i̱ kitsú ndo̱: \p —S'ejinna nga Jesucristo̱ xi Ntíhi̱ Nti̱a̱ná. \p \v 38 A̱s'a̱i b'a̱ kitsú nga s'e̱jña'yún yóo̱ ko̱ nga joo̱ tsitjujenya má tíjña ntánijuo̱. A̱s'a̱i Felipe̱ tsaténtá ndo̱. \v 39 Nk'ie nga i̱ncha tsitjujin ntánijuo̱, Espiri̱tu̱ Santo̱ ngjiko̱ t'axíhi̱n Felipe̱. Nda̱ k'aku̱ xi nabáha Etiopia̱ najmi ta̱ kikiehe Felipe̱, tu̱nga tsjohó kik'iehe̱ nk'ie nga kits'ínndju̱ú ni̱yáha̱. \p \v 40 Tsichu Felipe̱ nanki Azoto̱ ko̱ xki̱ a̱nte ngji nga y'éni̱jmí én nda tsuhu̱ Jesu santaha nkúhu nga tsichu nanki Cesarea̱. \c 9 \s1 B'i̱ ts'ín jakj'á Jesucristo̱ nda̱ Pablo̱ \p \v 1 Saulo̱ tu̱ nku tsinchánkjúhún ra̱ xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu nga mjehe̱ ts'i̱ínk'ien. Kui nga ngjisehe̱ ra̱ nda̱ na̱'mi títjuu̱n \v 2 ko̱ tsankihi̱ xu̱ju̱n xi má nga tí'ba̱i̱hi̱ kju̱a̱, tu̱ xi ka̱ma ngju̱a̱i̱hi ni'ya sinagoga̱ xi tjín nanki Damasco̱ ko̱ ku̱a̱ngisjai yo̱ xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n Jesu ko̱ kj'u̱a̱íko̱nijé nanki Jerusalen, ndaha tsa jáx'i̱n ko̱ ndaha tsa jminchjín. \p \v 3 Tu̱nga nk'iehé nga títs'ín ni̱yá ko̱ ja tíbichú tiña nanki Damasco̱, tje̱n'yún kits'ín ndzjehé ra̱ Saulo̱ nku nd'í xi nibaha nk'a ján. \v 4 A̱s'a̱i tsijne t'anankiu̱ ko̱ kint'é nku nta̱ xi b'i̱ kitsúhu̱: \p —Saulo̱, Saulo̱, ¿á an tje̱nnki unchahaní? \p \v 5 —¿Yáha ji, Nda̱ Nti̱a̱? —kitsú Saulo̱. \p B'i̱ kitsú xi kinchja̱ko̱ho̱: \p —An Jesu xi tje̱nnki unchai. \v 6 Ti̱síntje̱i̱n ko̱ t'in a̱jin na̱nti̱o̱. Yo̱ k'úínyahi ni xi tjíhin nga n'e̱i̱. \p \v 7 Kitsankjún já xi tje̱nko̱ Saulo̱, a̱t'aha̱ kint'é nto̱ tu̱nga najmi ch'a xi kikiehé. \v 8 A̱s'a̱i tsisintje̱n Saulo̱, tu̱nga nk'ie nga kikjex'á tunku̱n najmi ta̱ kama chjihi̱ ra̱. Kui nga tu̱ kichjubénkihí ni nga ngjiko̱ jóo̱ nanki Damasco̱. \v 9 Yo̱ kamaha̱ jan ni̱stjin nga y'ejña ka̱. Najmi chumi nihi xi kikjine ko̱ najmi chumi ntáha xi kik'i. \p \v 10 Damasco̱ y'ejña nku nda̱ xi tje̱nnkihi̱ Jesu xi 'mi Anania̱. Kui xi Nda̱ Nti̱a̱ná tsakúchjihi̱ yjoho̱ xi nkúhu tsa nchi̱ni kik'a̱i̱hi̱ ko̱ b'a̱ kitsúhu̱: \p —¡Ji Anania̱! \p —Á an e̱i̱, Nda̱ Nti̱a̱ —kitsú Anania̱. \p \v 11 B'i̱ kitsúhu̱ Nda̱ Nti̱a̱ná: \p —Ti̱síntje̱i̱n ko̱ t'in ni̱yáté xi 'mi Ni̱yá Kixi̱. Ni'yaha̱ Juda̱ cha̱sjaiyai nku nda̱ xi nibáha nanki Tarso̱ xi 'mi Saulo̱. Nti̱a̱ná tínchja̱ko̱ ndo̱. \v 12 Ja kama chjihi̱ xi nkúhu tsa nchi̱ni kuak'a̱i̱hi̱ nga nku nda̱ xi 'mi Anania̱ kafas'en má tíjña ko̱ nga kamjénehe̱ ntsja tu̱ xi ka̱ma chji ngáha̱ ra̱. \p \v 13 B'i̱ kitsú Anania̱: \p —Ji Nda̱ Nti̱a̱, nkjin xu̱ta̱ títsuyana xi nkú k'uhu̱n ndo̱ ko̱ ni xi najmi nda xi kits'íhi̱n xu̱ta̱ xi ts'i̱ xi tjíntu Jerusalen. \v 14 Já na̱'mi k'aku̱ ja kitsjáha̱ kju̱a̱ xi má nga ka̱ma ngju̱a̱i̱ko̱ kju̱a̱'yún ngayjee̱ xi s'ejihi̱n ji. \p \v 15 A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Nda̱ Nti̱a̱ná: \p —T'in, a̱t'aha̱ an ja j'ajián ndo̱ nga kui xi k'u̱éni̱jmíhi̱ an xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱ ko̱ já rei̱ ko̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱. \v 16 An kuakuchjíhi̱ nk'ie nga nkjin kju̱a̱ni̱ma̱ kj'u̱a̱jin nga̱t'ana̱. \p \v 17 A̱s'a̱i ngji Anania̱. Jas'en ni'ya má nga tíjña Saulo̱ ko̱ kingjénne ntsja nga b'i̱ kitsúhu̱: \p —Ji nda̱ nts'é Saulo̱, Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu xi tsakúchjihi yjoho̱ a̱ya ni̱yá má nga tínibáí, kui kuats'ín nibána tu̱ xi ka̱ma chji ngáha ri ko̱ tu̱ xi tséjihin ri Espiri̱tu̱ Santo̱. \p \v 18 Tje̱n'yún tsitjunkihí tunku̱n Saulo̱ ni xi b'a̱ k'un tja̱ba̱xkfi̱ k'un ko̱ kama chji ngáha̱ ra̱. A̱s'a̱i tsisintje̱n ko̱ kisaténtá. \v 19 Nk'ie nga ja kikjine nichine, kisakú nga'yún ngáha̱ ra̱ ko̱ chuba ni̱stjin y'ejñajihi̱n xu̱ta̱ xi yjankihi̱ Jesu xi tjín Damasco̱. \s1 B'i̱ ts'ín y'éni̱jmí tjuhun éhe̱n Nti̱a̱ná Saulo̱ nanki Damasco̱ \p \v 20 A̱s'a̱i y'éni̱jmí Saulo̱ éhe̱n Nti̱a̱ná ni'ya sinagoga̱ xi tjín yo̱ nga b'a̱ kitsú nga Jesu xi Ntíhi̱ Nti̱a̱ná. \v 21 Kama nkjúhu̱n ngayjee̱ xu̱ta̱ xi kint'éhe̱. B'i̱ i̱ncha kitsúhu̱ xinkjín: \p —¿A najmi kuihí nda̱i̱ xi tje̱nnki unkie xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n Jesu nanki Jerusalen? Ko̱ ta̱ kui xá j'aihi e̱i̱ tu̱ xi ngju̱a̱i̱ko̱nijéhe xu̱ta̱ nginku̱n já na̱'mi k'aku̱. \p \v 22 Tu̱nga tu̱ sahá 'yún y'éni̱jmí sa Saulo̱ ko̱ y'éjña chji nga Jesu xi kits'ín nibá Nti̱a̱ná. Kits'ínndyja̱jihi̱n xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ xi tjíntu Damasco̱. \v 23 Nk'ie nga j'a nkjin ni̱stjin, a̱s'a̱i y'éndako̱ xinkjín já judio̱ nga i̱ncha ts'i̱ínk'ien Saulo̱. \v 24 Tu̱nga tjíhín xi kitsúyaha̱ Saulo̱ ni xi y'énda jóo̱. Ni̱stjin ni̱stje̱n i̱ncha kikunntá a̱nkju̱a̱ha̱ nankiu̱ tu̱ xi ts'i̱ínk'iehen Saulo̱. \v 25 A̱s'a̱i xu̱ta̱ xi yjankihi̱ Jesu tsasinko̱ho̱ Saulo̱. Y'éyaha̱ nku ni̱si̱n ko̱ kikjeje̱nntjaihi̱ xjóho̱ nankiu̱ nga jyuu̱n. \s1 B'i̱ kama nk'ie nga j'ai tjúhun Saulo̱ nanki Jerusalen \p \v 26 Nk'ie nga tsichu Saulo̱ nanki Jerusalen, mjehe̱ nga ka̱mangujinko̱ xu̱ta̱ xi yjankihi̱ Jesu, tu̱nga kitsankjúhún ra̱ ngayjee̱ jóo̱, a̱t'aha̱ najmi kis'ejihi̱n tsa ja ta̱ nku nda̱ xi tje̱nnkihi̱ Jesu Saulo̱. \v 27 A̱s'a̱i Bernabe ngjiko̱ Saulo̱ nginku̱n já postru̱ ko̱ kitsúyaha̱ xi nkú ts'ín a̱ya ni̱yóo̱ kikie Saulo̱ Nda̱ Nti̱a̱ná ko̱ nga Nda̱ Nti̱a̱ná kinchja̱ko̱ho̱ ko̱ xi nkú ts'ín ndjá y'éni̱jmí éhe̱n Jesu nanki Damasco̱. \p \v 28 A̱s'a̱i y'ejña Saulo̱ nanki Jerusalen. Y'emako̱ já postru̱ ko̱ ndjá y'éni̱jmí nga tsakúya yáha Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu. \v 29 Kinchja̱ni̱jmíko̱ ko̱ y'ésiko̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ xi nchja̱ én griego̱. Tu̱nga já xu'bi̱ tsangisjai ni̱yá xi nkú ts'ín ka̱ma ts'i̱ínk'ien Saulo̱. \v 30 Nk'ie nga kint'é já nts'eé ni xu'bi̱, a̱s'a̱i ngjiko̱ Saulo̱ nanki Cesarea̱. Ja kamoo̱ kits'ínkji Tarso̱. \p \v 31 Kis'ehe̱ kju̱a̱jyu xu̱ta̱ ni̱nku̱ xi tjín ngayjee̱ a̱nte Judea̱, a̱nte Galilea̱ ko̱ a̱nte Samari̱a̱. 'Yún kis'ejin saha̱ Nti̱a̱ná. Kikienkjún Nti̱a̱ná nga y'entu ko̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ tsasinko̱ho̱ nga 'yún kama nkjin sa. \s1 B'i̱ ts'ín kits'ínnkihi̱ Pedro̱ nda̱ Enea̱ \p \v 32 Nk'ie nga tsú'bak'un Pedro̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ xi tjín xki̱ a̱nte, a̱s'a̱i ta̱ j'aisehe̱ xu̱ta̱ xi ts'e̱ Nti̱a̱ná xi tjín nanki Lida̱. \v 33 Yo̱ kikie nku nda̱ xi 'mi Enea̱ xi jin nú tjíhi̱n nga kjijñasun na̱chan, a̱t'aha̱ nta sjai. \v 34 A̱s'a̱i b'a̱ kitsúhu̱: \p —Ji Enea̱, Jesucristo̱ títs'ínnkihi. Ti̱síntje̱i̱n ko̱ t'endai kama̱hi̱. \p Ta̱ kuihi chu̱bo̱ tsisintje̱n Enea̱. \v 35 Ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tjíntu Lida̱ ko̱ Saron kikie nga tsisintje̱n Enea̱ ko̱ kits'ínkjáíhi̱n Nda̱ Nti̱a̱ná. \s1 B'i̱ ts'ín kits'ínkj'áíyaha̱ Pedro̱ ta̱chju̱ún Tabita̱ \p \v 36 Nanki Jope̱ y'ejña nku ta̱chju̱ún xi tje̱nnkihi̱ Jesu xi 'mi Tabita̱, j'áín xi tsuhu̱ ra̱ Dorca̱ nga én griego̱. Kui xi ngayje ni̱stjin kits'ín ni xi nda ko̱ kitsjáha̱ xu̱ta̱ x'a̱n ni xi machjéhe̱n. \v 37 Kui ni̱stjiu̱n kisate ch'in ko̱ k'ien. A̱skahan nga ja jejnú yjonintehe̱, kis'ejña nku a̱ya 'ma. \p \v 38 Nk'ie nga kint'é xu̱ta̱ ni'yakuyáha̱ Jesu xi tjíntu nanki Jope̱ nga nanki Lida̱ tíjña Pedro̱, a̱s'a̱i kits'ínkjisehe̱ jo já, a̱t'aha̱ tiña maha̱ xinkjín nankiu̱. B'i̱ kitsú jóo̱ nga j'ai nchja̱ko̱ Pedro̱: \p —Najmi tu̱ n'ek'andayai. Nibáa̱se̱ni̱. \p \v 39 A̱s'a̱i tsisintje̱n Pedro̱ ko̱ ngjiko̱ jóo̱. Nk'ie nga ja tsichu nanki Jope̱, xu̱ta̱ xi tíi̱ncha yo̱ ngjiko̱ho̱ a̱ya 'ma xi má nga kjijña yjoninte k'ie̱n. Ngayjee̱ jminchjín xi ja k'ien x'i̱hi̱n j'aitset'áha̱ Pedro̱ nga tíi̱ncha kjintá ko̱ tíi̱ncha bakú x'ótji ko̱ kj'a̱í sa najyun xi ts'ínnda Dorca̱ nk'ie nga y'ejña. \v 40 A̱s'a̱i kik'onsje Pedro̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tíi̱ncha yo̱ ko̱ tsasinkúnch'in nga kinchja̱ko̱ Nti̱a̱ná. Tsase ts'íhi̱n ra̱ yjoninte k'ie̱n nga b'i̱ kitsú: \p —Ji Tabita̱, ti̱síntje̱i̱n. \p A̱s'a̱i kikjex'ánki tunku̱n ta̱chjúu̱n. Nk'ie nga kikie nga yo̱ síjña Pedro̱, y'ejña kutu. \v 41 Pedro̱ jakj'á ntsja ta̱chjúu̱n ko̱ kikjesíntje̱n. Kinchja̱ha̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ ko̱ jminchjín xi ja k'ien x'i̱hi̱n ko̱ kits'ínkjas'en tík'un ngáha̱ ra̱ ta̱chjúu̱n. \v 42 Ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tjín nanki Jope̱ kint'é ni xi kamoo̱ ko̱ nkjin xi kis'ejihi̱n Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu. \v 43 Nkjin ni̱stjin kamaha̱ Pedro̱ nga y'ejña nanki Jope̱ ni'yaha̱ nda̱ xi 'mi Simon xi f'áxi tja̱ba̱xín. \c 10 \s1 B'i̱ ts'ín ngjisehe̱ Pedro̱ nda̱ Corneli̱o̱ \p \v 1 Nanki Cesarea̱ y'ejña nku nda̱ xi 'mi Corneli̱o̱ xi nda̱ jun k'aku̱hu̱ já jun xi 'mi Já jun Italiano̱. \v 2 Kui ko̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tjíntu ni'yaha̱ tjoho̱ ko̱ benkjún Nti̱a̱ná. Tsjáha̱ xu̱ta̱ x'a̱n ni xi machjéhe̱n ko̱ tehe̱nte nchja̱ko̱ Nti̱a̱ná. \v 3 Nku ni̱yá nkú ra̱ ma nga chu̱ba̱ jan nga ngixuu̱n kama chjihi̱ nku ntítsjehe̱ Nti̱a̱ná xi nkúhu tsa nchi̱ni kik'a̱i̱hi̱ kamaha̱. Kikie Corneli̱o̱ nga jas'en ntítsjee̱ má tíjña ko̱ b'a̱ kitsúhu̱: \p —¡Ji Corneli̱o̱! \p \v 4 —¿Mí nihi, Nda̱ Nti̱a̱? —kitsú Corneli̱o̱ nga tsase ko̱ títsankjúhún ts'íhin. \p B'i̱ kitsú ntítsjee̱: \p —Tsasínñjuhu̱ Nti̱a̱ná ni xi tsinchihi̱ ko̱ tíbe nga tí'ba̱i̱hi̱ xu̱ta̱ x'a̱n ni xi machjéhe̱n. \v 5 Kui nga n'e̱kjíhini nanki Jope̱ já xi ku̱i̱nchja̱ha̱ ra̱ Simon, kui xi ta̱ 'mi Pedro̱. \v 6 Kui xi tíjña ni'yaha̱ nda̱ Simon xi f'áxi tja̱ba̱xín, nda̱ xi tiña a̱ndai ntáchak'uu̱n síjña ni'yaha̱. \p \v 7 Nk'ie nga ja ngji ntítsje xi tínchja̱ko̱ho̱, a̱s'a̱i kinchja̱ha̱ Corneli̱o̱ jo já musu̱hu̱ ko̱ j'ájin a̱jihi̱n já jun xi tjíhi̱n nku nda̱ jun xi tjoho̱ Nti̱a̱ná. \v 8 Kitsúyaha̱ ngayjee̱ ni xi kamoo̱, a̱s'a̱i kits'ínkji nanki Jope̱. \p \v 9 Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n, nk'ie nga títs'ín ni̱yá jóo̱ ko̱ nga ja tíbichú tiña a̱jin na̱nti̱o̱, Pedro̱ ngji nchja̱ko̱ Nti̱a̱ná nk'a ni'ya má nga tíjña, nkú ra̱ ma nga chu̱ba̱ te jo. \v 10 A̱s'a̱i tu̱ kama bjohó ra̱ ko̱ mjehe̱ kji̱ne̱ ni. Nk'ie nga tís'echjáha̱n nichine, kama chjihi̱ nku ni xi nkú joyaha tsa nchi̱ni kik'a̱i̱hi̱ kamaha̱. \v 11 Kikie nga tsix'á nk'a ján ko̱ nga nibajen t'anankiu̱ nku ni xi b'a̱ tjín xi nkú joyaha nku najyun tjebe chánka xi tjít'a'yún nga ñjuu̱ nku̱n. \v 12 Tjíntuyá a̱yaha̱ niu̱ ngayje tíkjá chu̱ xi b'ema ko̱ xi b'éfe yjoho̱ t'anankiu̱ ko̱ ni̱se xi b'ematje̱n nk'a ján. \v 13 A̱s'a̱i kint'é Pedro̱ nku nta̱ xi b'i̱ kitsúhu̱: \p —Pedro̱, ti̱síntje̱i̱n. N'e̱k'iein chu̱ ko̱ chi̱ne̱i̱. \p \v 14 B'i̱ kitsú Pedro̱: \p —Najmi, Nda̱ Nti̱a̱. Ndaha̱chí najmi kje̱e kjíne̱ ni xi tíjña nkjúhu̱n kju̱a̱téxumoo̱ nga ka̱ma chi̱ne̱, ni xi najmi je nginku̱n Nti̱a̱ná. \p \v 15 A̱s'a̱i ta̱ kinchja̱ ngáha nto̱ ni̱yá xi ma joho. B'i̱ kitsú: \p —Ni xi kits'ín Nti̱a̱ná nga ja je nginku̱n, najmi tu̱ ji 'mihi̱ nga najmi je. \p \v 16 Jan ni̱yá b'a̱ kama, a̱s'a̱i ngjinji ngáha niu̱ nk'a ján. \v 17 Nk'ie nga ta̱ títs'ínnkjink'uhun Pedro̱ nkú tsuhu̱ ra̱ ni xi kama chjihi̱, tu̱ tsichuhú a̱sti a̱nkju̱o̱ já xi kits'ín nibá nda̱ Corneli̱o̱. Kisakúhu̱ jóo̱ ni'yaha̱ Simon, nda̱ xi f'áxi tja̱ba̱xín. \v 18 A̱s'a̱i kingjásjaiya tsa yo̱ tíjña Simon xi ta̱ 'mi Pedro̱. \p \v 19 Nk'ie nga tu̱ nku títs'ínnkjink'uhún Pedro̱ ni xi kama chjihi̱, Espiri̱tu̱ Santo̱ b'i̱ kitsúhu̱: \p —Cha̱se̱ mai. Jan já tíbangisjaihi. \v 20 Ti̱síntje̱i̱n ko̱ ti̱tjuje̱i̱n. Najmi tu̱ n'ejó tak'uin nga t'inko̱i̱, a̱t'aha̱ an kats'in nibá jóo̱. \p \v 21 A̱s'a̱i tsitjujen Pedro̱ nga j'aisehe̱ jóo̱ ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: \p —An xi tíbinchisjó. ¿Mí xáha xi kj'úái̱hinu? \p \v 22 B'a̱ i̱ncha kitsú jóo̱: \p —Nda̱ jun k'aku̱ Corneli̱o̱ kats'ín nibáni̱. Benkjún Nti̱a̱ná ndo̱ ko̱ na̱xu̱ ts'ín ni xi ts'ín. Nda ts'ín nchja̱ni̱jmíyaha̱ ra̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ judio̱ ndo̱. Nku ntítsjehe̱ Nti̱a̱ná b'a̱ kitsúhu̱ nga kju̱a̱íchj'aihi nga k'úín ni'yaha̱ ko̱ nga ku̱a̱sínñjuhu̱ ni xi k'úíhi̱n. \p \v 23 Kits'ínkjáíhi̱n Pedro̱ jóo̱ ko̱ yo̱ i̱ncha kits'ínkj'a ni̱stje̱n. Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n ngjiko̱ jóo̱. Ta̱ ngjiko̱ k'u̱a̱ já ni̱nku̱ xi tjín nanki Jope̱. \v 24 Ni̱stjin xi ma joho tsichu nanki Cesarea̱. Tíkuyá Corneli̱o̱ ko̱ ta̱ tíkuyá xu̱ta̱ xi kits'ínkint'é, kui xi xu̱ta̱ xinkjín ko̱ xu̱ta̱ xi nda nchja̱ko̱ho̱. \v 25 Nk'ie nga ja tífas'en Pedro̱ a̱yoo̱, Corneli̱o̱ j'ai ts'ínkjáíhi̱n ko̱ tsasinkúnch'int'aha̱ nga kits'íntsjoho̱. \v 26 Tu̱nga kikjesíntje̱hén ra̱ Pedro̱ ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: \p —Ti̱síntje̱i̱n. Ta̱ xu̱ta̱ná xi nkúhu ji. \p \v 27 Tínchja̱ko̱ ts'íhin nga jas'en a̱yoo̱ ko̱ kikie nga nkjin xu̱ta̱ kama ñjakú yo̱. \v 28 A̱s'a̱i b'i̱ kitsúhu̱: \p —Jun yo nga nku nda̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ najmi tsjántehe̱ kju̱a̱téxumaha̱ tsa ka̱ma ñjako̱ xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ ko̱ tsa kju̱a̱s'en ni'yaha̱. Tu̱nga Nti̱a̱náhá tsakúchjina nga najmi tjíhin nga kj'uajíán xu̱ta̱, tsa xi je ko̱ xi najmi je xi nkú títsu kju̱a̱téxumani̱. \v 29 Kui kju̱a̱ha nk'ie nga kichubahanú, najmi jo jan tjíhinna nga kjúái̱senu̱u. Kui b'a̱ maha, t'inyahanú mí kju̱a̱ha nga kichubahanú. \p \v 30 A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Corneli̱o̱: \p —Ma ñju ni̱stjin, nkú ra̱ ma chu̱ba̱ jan nga ngixuu̱n, ni'yana̱ tínchjaka̱ Nti̱a̱ná. Tu̱ j'ai sinjñahá nku nda̱ xi tíb'at'ai najyun xi yja. \v 31 Kui xi b'a̱ kitsúna: “Corneli̱o̱, Nti̱a̱ná tsasínñjuhu̱ ni xi tsinchihi̱ ko̱ tíbe nga tí'ba̱i̱hi̱ xu̱ta̱ x'a̱n ni xi machjéhe̱n. \v 32 Kui nga n'e̱kjíhini nanki Jope̱ já xi ku̱i̱nchja̱ha̱ ra̱ Simon, kui xi ta̱ 'mi Pedro̱. Kui xi tíjña ni'yaha̱ Simon xi f'áxi tja̱ba̱xín, nda̱ xi tiña a̱ndai ntáchak'uu̱n síjña ni'yaha̱.” \v 33 Kui nga tje̱n'yún ngjichj'ahána ji, ko̱ nda kuan'ei nga kjúái̱. Kui kju̱a̱ha kabintsu̱ba̱ha̱ni̱ e̱i̱ ngayjei̱ nginku̱n Nti̱a̱ná tu̱ xi k'u̱a̱sinñjuhu̱ ri̱ ngayjee̱ én xi kitsúhi Nti̱a̱ná nga ku̱i̱xínyani̱. \s1 B'i̱ ts'ín y'éni̱jmí Pedro̱ éhe̱n Nti̱a̱ná ni'yaha̱ Corneli̱o̱ \p \v 34 A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Pedro̱ nga kik'aha̱ éhe̱n: \p —Mankjinna nd'a̱i̱ nga kju̱axi̱ kjáíhin nga najmi ngabi ts'ín Nti̱a̱ná a̱jihi̱n xu̱ta̱. \v 35 Ts'ínkjáín níhi̱ tu̱ má xu̱ta̱ na̱xi̱nantáha ni xi tjín a̱sunntee̱ xi benkjúhu̱n ko̱ xi na̱xu̱ ts'ín nginku̱n. \p \v 36 ’Nti̱a̱ná kits'ínkint'é xu̱ta̱ xi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱ én nda tsuhu̱ Jesucristo̱. Kui xi Nda̱ Nti̱a̱ha̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ ko̱ kui xi tsjáha̱ xu̱ta̱ kju̱a̱jyuhu̱ Nti̱a̱ná. \v 37 Yo én xi kichuba ngayjee̱ a̱nte Judea̱, b'aha̱ ra̱ a̱nte Galilea̱ nk'ie nga ja kamaha̱ Jua nga tsaténtá ko̱ y'éni̱jmí éhe̱n Nti̱a̱ná. \v 38 Yo xi nkú ts'ín Nti̱a̱ná kits'ín nibájen Espiri̱tu̱ Santo̱ nga j'aitsejíhi̱n ra̱ Jesu, nda̱ xi nibáha nanki Nazaret, ko̱ kitsjáha̱ nga'yún. Kui xi kikjatsú'ba nga kits'ín ni xi nda ko̱ kits'ínnkihi̱ ngayjee̱ xi tjíntujíhi̱n jánindoo̱. Nti̱a̱ná kits'ínxájihi̱n Jesu. \p \v 39 ’Ji̱n kiyai̱ ko̱ bixíyai̱ ngayjee̱ ni xi kits'ín Jesu a̱nte Judea̱ ko̱ nanki Jerusalen. Kis'et'a kruu̱ nga kin'ek'ien. \v 40 Tu̱nga Nti̱a̱náhá kits'ínkj'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱ ni̱stjin xi ma jahan ko̱ tsakúchjini̱. \v 41 Najmi ngayjee̱ xu̱ta̱ tsakúchjihi̱ yjoho̱, tu̱ nkuhú ji̱n xi j'ájin títjunni̱ Nti̱a̱ná nga ku̱i̱xínyai̱ xu̱ta̱ xingisoo̱. Ji̱n kichineko̱i̱ ko̱ ki'yuko̱i̱ nk'ie nga ja j'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱. \p \v 42 ’Y'éxáni̱ nga tjíhin nga k'úéni̱jmíhi̱ xu̱ta̱ ko̱ ku̱i̱xínyai̱ nga Nti̱a̱ná kitsjá xáha̱ nga kui ku̱a̱se̱he̱ ni xi nda ko̱ ni xi najmi nda kits'ín xu̱ta̱ xi tjíntu tík'un ko̱ xi k'ien. \v 43 Ngayjee̱ já profeta̱ kinchja̱ni̱jmíyaha Jesu. B'a̱ i̱ncha kitsú nga nga̱t'aha̱ Jesu ka̱ma ndyjat'aha̱ ra̱ jéhe̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xi s'e̱jihi̱n. \s1 B'i̱ ts'ín kits'ínkjáíhi̱n Espiri̱tu̱ Santo̱ xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ \p \v 44 Nk'ie nga ta̱ tínchja̱ha Pedro̱, tu̱ nibajennehé ra̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tíi̱ncha basínñjuhu̱ én xi tínchja̱. \v 45 Kama nkjúhu̱n já ni̱nku̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ xi tje̱nko̱ Pedro̱ nk'ie nga kikie nga Nti̱a̱ná kitsjáha̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ xu̱ta̱ xi najmi judio̱. \v 46 A̱t'aha̱ kint'é nga kj'a̱í kj'a̱í én kinchja̱ xu̱ta̱ ko̱ nga kits'ínkie yjoho̱ nga Nti̱a̱ná xi tjíhi̱n kju̱a̱chánka. A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Pedro̱: \p \v 47 —¿A tjín xi najmi tsjánte nga sa̱téntá xu̱ta̱ xu'bi̱ xi ja kuats'ínkjáíhi̱n Espiri̱tu̱ Santo̱ xi nkúhu ñá? \p \v 48 B'a̱ kitsú Pedro̱ nga sa̱téntá xu̱to̱ a̱t'aha̱ ja kis'ejihi̱n Jesucristo̱. Ja kamoo̱, tsinchihi̱ Pedro̱ nga k'úéjña sa yo̱. \c 11 \s1 Pedro̱ b'i̱ ts'ín kitsúyaha̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ Jerusalen ni xi kama ni'yaha̱ Corneli̱o̱ \p \v 1 Kint'é já postru̱ ko̱ já nts'eé xi tjín a̱nte Judea̱ nga xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ ta̱ kits'ínkjáíhi̱n éhe̱n Nti̱a̱ná. \v 2 Nk'ie nga j'ai ngáha Pedro̱ nanki Jerusalen, y'ésiko̱ho̱ já judio̱ xi tíi̱ncha tsu nga tjíhin nga n'e̱ ni circuncision xi nkú nga títsu kju̱a̱téxumoo̱. B'i̱ kik'ihi̱n: \p \v 3 —¿Á ji tsitjas'e̱henni ni'yaha̱ ko̱ kichineko̱honi já xi najmi kin'ehe̱ ra̱ ni circuncision? \p \v 4 A̱s'a̱i kik'atuts'i̱hi̱n Pedro̱ nga kitsúya chich'in ngayjee̱ ni xi kamoo̱. B'i̱ kitsú: \p \v 5 —Nk'ie nga tínchjaka̱ Nti̱a̱ná nanki Jope̱, kama chjina nku ni xi nkúhu tsa nchi̱ni kik'a̱i̱na. Kikie nku ni xi b'a̱ tjín xi nkú joyaha nku najyun tjebe chánka xi tjít'a'yún nga ñjuu̱ nku̱n. Nibajehen nk'a ján ko̱ j'aijén santaha má tíi̱jña. \v 6 Nk'ie nga tsase nda nda mí nihi xi tíi̱nchaha̱, kikie chu̱ xi b'ema, chu̱ xi tjín ngijñóo̱, xi b'éfe yjoho̱ t'anankiu̱ ko̱ ni̱se xi b'ematje̱n nk'a ján. \p \v 7 ’A̱s'a̱i kint'e nku nta̱ xi b'i̱ kitsúna: “Pedro̱, ti̱síntje̱i̱n. N'e̱k'iein chu̱ ko̱ chi̱ne̱i̱.” \v 8 B'a̱ kixian: “Najmi, Nda̱ Nti̱a̱. Ndaha̱chí najmi kje̱e kjíne̱ ni xi tíjña nkjúhu̱n kju̱a̱téxumoo̱ nga ka̱ma chi̱ne̱, ni xi najmi je nginku̱n Nti̱a̱ná.” \v 9 A̱s'a̱i ta̱ kinchja̱ko̱hó ngáhana nta̱ xi nibaha nk'a ján ni̱yá xi ma joho. “Ni xi kits'ín Nti̱a̱ná nga ja je nginku̱n, najmi tu̱ ji 'mihi̱ nga najmi je nginku̱n”, kitsúna. \v 10 Jan ni̱yá b'a̱ kama, a̱s'a̱i ngjinji ngáha nk'a ján ngayjee̱ niu̱. \p \v 11 ’Ta̱ kuihi chu̱bo̱ tsichu ni'ya xi má nga tíi̱jña jan já xi nibaha Cesarea̱ nga j'aikj'ána. \v 12 B'a̱ kitsúna Espiri̱tu̱ nga najmi jo jan ka̱mana nga kfínka̱ jóo̱. Ta̱ ngjiko̱na já nts'eé xi jun xu'bi̱ ko̱ tsitjas'e̱i̱n ni'yaha̱ ndo̱. \v 13 A̱s'a̱i kitsúyani̱ xi nkú ts'ín kikie nku ntítsje a̱ya ni'yaha̱ nga j'ai sinjñat'aha̱ ko̱ b'a̱ kitsúhu̱: “N'e̱kjí naki Jope̱ já xi ku̱i̱nchja̱ha̱ Simon, kui xi ta̱ 'mi Pedro̱. \v 14 Kui xi ku̱i̱nchja̱ko̱hi. Én xi ku̱i̱tsu̱hi, kui xi ts'i̱ínk'ankihi ko̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xi ts'i̱.” \p \v 15 ’Nk'ie nga kik'atuts'i̱hi̱n nga kinchja, Espiri̱tu̱ Santo̱ nibajennehe̱ xu̱ta̱ xu'bo̱ xi nkú ts'ín nibajennená nga tjuhun. \v 16 A̱s'a̱i j'áítsjenna ni xi kitsúná Nda̱ Nti̱a̱ná: “Ntánijua tsaténtáha Jua tu̱nga máha jun, Espiri̱tu̱ Santo̱ sa̱téntáhanu.” \v 17 Kui b'a̱ maha, tsa Nti̱a̱ná ta̱ títsjáha̱ ra̱ xu̱ta̱ xu'bo̱ ta̱ kui nihi xi kitsjáná xi s'ejinná Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱, ¿yáha an tsa k'uechjáha̱ ra̱ Nti̱a̱ná? \p \v 18 Nk'ie nga kint'é jóo̱ ni xi kitsú Pedro̱, najmi ta̱ ngji kontra̱ha̱ ra̱. Tu̱ sahá kits'íntsjoho̱ Nti̱a̱ná. B'i̱ i̱ncha kitsú: \p —A xúhu̱ ta̱ ko̱hó xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱ kitsjáha̱ Nti̱a̱ná nga ngju̱a̱i̱kj'áha̱ ra̱ ani̱ma̱ha̱ tu̱ xi ka̱ma k'úéntu tík'un síhin. \s1 B'i̱ kama nga kis'eni̱jmí éhe̱n Nti̱a̱ná nanki Antiokia̱ \p \v 19 Nk'ie nga kin'ek'ien Esteba̱n, ta̱ kin'e uncha xu̱ta̱ ni̱nku̱ xi k'oo̱. Xi kindzjoya i̱ncha tsichu santaha a̱nte Fenici̱a̱, xjo̱ Chipre̱ ko̱ nanki Antiokia̱. Tu̱ nkuhú xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ y'éni̱jmíhi̱ éhe̱n Nti̱a̱ná. \v 20 Tu̱nga kis'ehé a̱jihi̱n jóo̱ k'u̱a̱ já xi nibáha xjo̱ Chipre̱ ko̱ já xi nibáha a̱nte Cirene̱ xi i̱ncha tsichu nanki Antiokia̱ ko̱ kinchja̱ko̱ xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱, xi nchja̱ én griego̱. Y'éni̱jmíhi̱ xu̱to̱ én nda tsuhu̱ Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu. \v 21 Nga'yúhu̱n Nti̱a̱ná tsasinko̱ho̱ ko̱ nkjin kama xi kis'ejihi̱n ko̱ kits'ínkjáíhi̱n Nda̱ Nti̱a̱ná. \p \v 22 A̱s'a̱i kint'é xu̱ta̱ ni̱nku̱ xi tjín nanki Jerusalen ni xu'bi̱. Kui nga kits'ínkjihi Bernabe nanki Antiokia̱. \v 23 Nk'ie nga tsichu Bernabe yo̱, kikie xi nkú ts'ín Nti̱a̱ná títsjáha̱ kju̱a̱ndaha̱ xu̱ta̱ xi tjín yo̱ ko̱ kama tsjoho̱. B'a̱ kitsúhu̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ nga ngayjehe k'un kas'ejin tehe̱ntehe̱ Nti̱a̱ná. \v 24 B'a̱ ts'ín kinchja̱ Bernabe a̱t'aha̱ nda ani̱ma̱ha̱. Kitsejíhi̱n ra̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ ko̱ 'yún s'ejihi̱n Nti̱a̱ná. Nkjin ṉkjún sa xu̱ta̱ kis'ejihi̱n Nda̱ Nti̱a̱ná yo̱. \p \v 25 A̱s'a̱i ngji Bernabe nanki Tarso̱ nga ngjingisjáí Saulo̱. \v 26 Nk'ie nga kisakúhu̱, j'aiko̱ Antiokia̱. Yo̱ y'entujíhi̱n xu̱ta̱ ni̱nku̱ nku nú tjíhin ko̱ i̱ncha tsakúyaha̱ nkjin ṉkjún xu̱ta̱. Xu̱ta̱ ni'yakuyáha̱ Jesu xi kis'e Antiokia̱, kui xi tjun kik'in xu̱ta̱ cristiano̱. \p \v 27 A̱s'a̱i tsitju nanki Jerusalen k'u̱a̱ já profeta̱ nga ngji nanki Antiokia̱. \v 28 Nku ndo̱ xi 'mi Aga̱bo̱ tsasinjña nk'ie nga Espiri̱tu̱ kits'ínkinchja̱ha̱ ko̱ kitsúya nga kjintíá s'e̱ ngayjee̱ a̱sunntee̱. B'a̱ kama nk'ie nga tjíhi̱n xá nda̱ títjun Roma̱ xi 'mi Claudi̱o̱. \p \v 29 Nk'ie nga kiyaha̱ nga b'a̱ ka̱ma, a̱s'a̱i y'éndako̱ xinkjín xu̱ta̱ ni'yakuyáha̱ Jesu xi tjín nanki Antiokia̱ xi má nga tsjá nga nkúnkú ni xi tjíhi̱n xi nkú ts'ín behe̱ k'un, tu̱ xi ku̱a̱si̱nko̱ho já nts'eé xi tjín a̱nte Judea̱. \v 30 B'a̱ i̱ncha kits'ín ko̱ kits'ínkji Bernabe ko̱ Saulo̱ nga kui xi ts'i̱ínkjas'ehe̱n to̱on chje̱ jácháha̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱. \c 12 \s1 B'í ts'ín kin'ek'ien Santiago̱ ko̱ b'i̱ ts'ín kin'ekjas'en nu̱ba̱yá Pedro̱ \p \v 1 Kui ni̱stjin xu'bo̱ nda̱ rei̱ Herode̱ Agripa̱ jakj'ánijé k'u̱a̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ tu̱ xi kits'ín'uhu̱n ra̱. \v 2 B'a̱ kitsú nga ki̱cha̱ n'e̱k'iehen Santiago̱ nda̱ nts'e̱ Jua. \v 3 Nk'ie nga kikie nga tsjo kamaha̱ já judio̱ ni xi kits'ín, ta̱ jakj'ánijé Pedro̱. S'í Pascu̱a̱ b'a̱ kamoo̱, ni̱stjin nga chine ni̱nku̱a̱n xi najmi tjíhi̱n na̱'yu̱ san. \p \v 4 Nk'ie nga jakj'ánijé Pedro̱, kits'ínkjas'en nu̱ba̱yá má nga ñju tjíhin kits'ínk'a xinkjín já jun xi kúnntaha̱. A̱t'aha̱ mjehe̱ Herode̱ ts'i̱ínko̱kju̱a̱ Pedro̱ nginku̱n xu̱ta̱ nk'ie nga kj'u̱a̱ s'íu̱. \v 5 Kui nga kichunntáha Pedro̱ nga kjiyaha nu̱ba̱yóo̱, tu̱nga 'yúhún kinchja̱ko̱ Nti̱a̱ná xu̱ta̱ ni̱nku̱ nga tíbankintjáí Pedro̱. \s1 B'i̱ ts'ín tsitju nu̱ba̱yóo̱ Pedro̱ \p \v 6 Ni xi kama nku ni̱stje̱n kintehe̱ ni nga ts'i̱ínko̱kju̱a̱ Herode̱ Pedro̱ nginku̱n xu̱ta̱, kjife Pedro̱ nga kjijñaya masehe̱n jo já jun. Jo n'úki̱cha̱ tjíkjáha̱. Ko̱ kj'a̱í já jun xi tíi̱ncha kunntá a̱nkju̱a̱ nu̱ba̱yóo̱. \v 7 A̱s'a̱i tu̱ nkuhú ntítsjehe̱ Nti̱a̱ná j'ai sinjña yo̱ ko̱ kama ndzjen a̱ya nu̱ba̱yóo̱. Kits'ínko̱ tjiaha̱ Pedro̱ nga kits'ínkj'áha̱ ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: \p —Ki̱tsa̱ ti̱síntje̱i̱n. \p A̱s'a̱i tsixuntu n'úki̱cha̱ xi tjíkjá ntsja Pedro̱. \v 8 B'i̱ kitsú ya ntítsjee̱: \p —T'e'yúnkjáí tja̱ba̱xín ndayáhi̱ ko̱ tjayai tja̱ba̱xín ntéhi̱. \p A̱s'a̱i b'a̱ kits'ín Pedro̱. B'i̱ kitsú yaha̱: \p —Tjasuntjiai najyun ndjuhi̱ ko̱ tsjénnkiní. \p \v 9 A̱s'a̱i kitsjennkíhi̱ Pedro̱ ntítsjee̱ nga ndaha najmi be tsa kju̱axi̱ a ra̱ najmi kju̱axi̱ ni xi títs'ín ntítsjee̱. B'a̱ kamaha̱ xi nkúhu tsa chi̱ni tí'ba̱i̱hi̱. \v 10 I̱ncha j'a má tjíntu já jun xi tjun tíi̱ncha kunntá yo̱ ko̱ ta̱ j'a xi ma joho. I̱ncha tsichu a̱nkju̱a̱ ki̱cha̱ xi tje̱n ni̱yáté xi fi a̱jin na̱nti̱o̱. Tsix'á suba a̱nkju̱o̱. Nk'ie nga i̱ncha tsitju ko̱ j'a nku ni̱yáté tjíhin, tje̱n'yún kindyjahá ntítsjee̱ nga ngji t'axíhi̱n Pedro̱. \p \v 11 A̱s'a̱i kamankjihi̱n Pedro̱ xi nkúhu tsa j'a ngáha̱ ra̱ ko̱ b'a̱ kitsú: \p —Kju̱axi̱ nga Nti̱a̱ná kuats'ín nibá ntítsjehe̱. K'uakasje'ana a̱ya ntsja Herode̱ Agripa̱ ko̱ ngayjee̱ ni xi tíkuyáha̱ xu̱ta̱ judio̱. \p \v 12 Nk'ie nga ja kamankjihi̱n ni xi kamoo̱, a̱s'a̱i ngji ni'yaha̱ Maria̱ na̱aha̱ Jua xi ta̱ 'mi ya Marco̱, má kama ñjakú nkjin xu̱ta̱ nga tínchja̱ko̱ Nti̱a̱ná. \v 13 Kits'ínkjane Pedro̱ a̱nkju̱o̱ ko̱ ta̱kjín xi 'mi Rode̱ j'aisehe̱. \v 14 Nk'ie nga kint'é ta̱kjíu̱n nta̱ha̱ Pedro̱, 'yún kama tsjoho̱ ko̱ tsangatsanka nga ngji tsúyaha̱ xu̱ta̱ xingisoo̱ nga a̱sti a̱nkju̱o̱ síjña Pedro̱. Ta̱ ndaha najmi kikjex'á a̱nkju̱o̱. \p \v 15 —¿A tíma luku̱ ní? —kik'ihi̱n. \p Tu̱nga b'a̱há kitsú ta̱kjíu̱n nga kju̱axi̱ niu̱. \p —Kutsa ntítsjehe̱ ní Pedro̱ niu̱ —kitsú jóo̱. \p \v 16 Máha Pedro̱, tu̱ nku títs'ínkjanehé a̱nkju̱o̱. Nk'ie nga kikjex'á a̱nkju̱o̱ jóo̱ ko̱ kikie nga Pedro̱ niu̱, tu̱ ni xí kitsankjúhún. \v 17 Tu̱nga kits'ínk'ajnihí ntsja Pedro̱ nga b'a̱ kitsú nga najmi ku̱i̱nchja̱ jóo̱. Kitsúyaha̱ xi nkú ts'ín Nti̱a̱ná kik'onsjehe̱ a̱ya nu̱ba̱yóo̱ ko̱ b'a̱ kitsúhu̱ jóo̱: \p —T'inyoho̱o Santiago̱ ko̱ já nts'eé ni xi kamoo̱. \p A̱s'a̱i tsitju nga ngji t'axín. \p \v 18 Nk'ie nga kama see̱n, ndaha najmi be nkú ts'i̱ín já juu̱n, a̱t'aha̱ najmi be má kafíhi̱ Pedro̱. \v 19 Kitsjá kju̱a̱ Herode̱ Antipa̱ nga ku̱i̱nchísjai, tu̱nga najmi kisakúhú ra̱. Kui nga kits'ínko̱kju̱a̱ha já jun xi tíi̱ncha kunntá nu̱ba̱yóo̱ ko̱ b'a̱ kitsú nga n'e̱k'ien. Kui ni̱stjiu̱n tsitju Herode̱ Agripa̱ a̱nte Judea̱ nga ngjik'iejña nanki Cesarea̱. \s1 B'i̱ ts'ín k'ien Herode̱ Agripa̱ \p \v 20 Herode̱ Agripa̱ tíjñachánko̱ xu̱ta̱ nanki Tiro̱ ko̱ xu̱ta̱ nanki Sidon. A̱s'a̱i nkuhú kits'ín yjoho̱ xu̱ta̱ xu'bo̱ nga j'aisehe̱ Herode̱. Títjun nda kinchja̱ko̱ nda̱ Blasto̱, kui xi nku nda̱ k'aku̱ a̱jihi̱n já xi ts'ínxát'aha̱ nda̱ rei̱. A̱skahan kinchja̱ko̱ nda̱ rei̱ nga tsankihi̱ kju̱a̱jyu, a̱t'aha̱ xu̱ta̱ nankihi̱ jóo̱ nankihi̱ nda̱ rei̱ b'atse nichine. \p \v 21 Ni̱stjin xi kitsú Herode̱ nga ku̱i̱nchja̱ni̱jmíko̱ jóo̱, kingja najyun tsjo tjíhi̱n ko̱ y'ejña a̱nte má nga ts'ín kju̱a̱ ko̱ kinchja̱ya. \v 22 A̱s'a̱i b'i̱ kitsú xu̱ta̱ nga i̱ncha kikjintáya: \p —Najmi nda̱ xi tínchja̱i̱. Nti̱a̱há niu̱. \p \v 23 Ta̱ kuihi chu̱bo̱ nku ntítsjehe̱ Nti̱a̱ná kitsjá ch'ihi̱n Herode̱, a̱t'aha̱ najmi tjun y'éjña Nti̱a̱ná tsa kits'ínkie yjoho̱ nga Nti̱a̱náhá xi chánka. Chju̱ntu kikjinehe̱ ko̱ k'ien. \p \v 24 Tu̱nga ngjindjuhú éhe̱n Nti̱a̱ná ko̱ kis'eni̱jmí tu̱ má xi tje̱hén ni. \v 25 Bernabe ko̱ Saulo̱, nk'ie nga kama ndju̱úhu̱ xá xi kik'a̱i̱hi̱ nanki Jerusalen, kik'óya ngáha nga ngjiko̱ Jua xi ta̱ 'mi Marco̱. \c 13 \s1 B'i̱ ts'ín kik'a̱i̱ xáha̱ Bernabe ko̱ Saulo̱ \p \v 1 A̱jihi̱n xu̱ta̱ ni̱nku̱ nanki Antiokia̱ y'entu Bernabe, Simon xi ta̱ 'mi Nda̱ Jma, Luci̱o̱ xi nibáha a̱nte Cirene̱, Manaen xi kama cháko̱ Herode̱ Antipa̱ xi tsatéxuma a̱nte Galilea̱, ko̱ Saulo̱. Kui jái̱ xi já profeta̱ ko̱ já maestru̱. \v 2 Nk'ie nga kama ñjakú nga tíi̱ncha ts'íntsjoho̱ Nti̱a̱ná ko̱ nga tjíntu kjintíá, a̱s'a̱i Espiri̱tu̱ Santo̱ b'i̱ kitsúhu̱: \p —N'e̱ t'axínnú Bernabe ko̱ Saulo̱ tu̱ xi ts'i̱íhin xá xi tsjaha̱. \p \v 3 Y'entu kjintíá xu̱ta̱ ni̱nku̱, kinchja̱ko̱ Nti̱a̱ná ko̱ kingjénne ntsja Bernabe ko̱ Saulo̱. A̱s'a̱i kits'ínkji. \s1 B'i̱ ts'ín y'éni̱jmí éhe̱n Nti̱a̱ná Saulo̱ ko̱ Bernabe xjo̱ Chipre̱ \p \v 4 Kui b'a̱ maha, nk'ie nga kits'ínkjihi̱ ra̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ jóo̱, i̱ncha ngji nanki Seleuci̱a̱ ko̱ yo̱ jas'en nku tsutsu xi ngjiko̱ho̱ xjo̱ Chipre̱. \v 5 Nk'ie nga tsichu nanki Salamina̱, y'éni̱jmí éhe̱n Nti̱a̱ná ni'ya sinagoga̱ha̱ xu̱ta̱ judio̱ xi tjín yo̱. Ta̱ i̱ncha tje̱nko̱ ya Jua nga tíbasinko̱ho̱. \p \v 6 A̱s'a̱i i̱ncha j'atikjá ngayjee̱ xjo̱ Chipre̱ ko̱ tsichu nanki Pafo̱. Yo̱ kisatéjin nku nda̱tj'e judio̱ xi 'mi Barjesu. Nku nda̱ profeta̱ kits'ín ma yjoho̱ \v 7 ko̱ tje̱nko̱ nda̱ títjuhu̱n Chipre̱. Nku nda̱ kitikju̱a̱ xi 'mi Sergi̱o̱ Paulo̱ nda̱ títjuu̱n. A̱s'a̱i kinchja̱ha̱ Bernabe ko̱ Saulo̱, a̱t'aha̱ mjehe̱ ku̱a̱sínñjuhu̱ éhe̱n Nti̱a̱ná. \v 8 Tu̱nga nda̱tj'ee̱, xi ta̱ Elima̱ 'mi ya nga én griego̱, ngji kontra̱ha̱ Bernabe ko̱ Saulo̱. Y'éch'oho̱ nda̱ títjuu̱n tu̱ xi najmi s'e̱jihi̱n ra̱ yáha Jesu. \p \v 9 A̱s'a̱i j'aitsejíhi̱n ra̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ Saulo̱, xi ta̱ 'mi ya Pablo̱. Tsase'a nda̱tj'ee̱ \v 10 ko̱ b'i̱ kitsú: \p —¡Ji xi tu̱ nku ch'ana̱cha̱há ri̱ xu̱ta̱ ko̱ 'yún ch'onk'uin! ¡Ji xi ntíhi̱ nda̱nindoo̱, a̱t'aha̱ b'a̱ tín'ei xi nkú ts'ín! ¡Ji xi tinchun kontra̱i̱hi̱ ngayjee̱ ni xi na̱xu̱ nginku̱n Nti̱a̱ná! ¿A tu̱ nku n'e̱tsitinní ni xi nda tjíhi̱n Nti̱a̱ná? \v 11 Nd'a̱i̱ ngju̱a̱i̱ kontra̱hi nga'yúhu̱n Nti̱a̱ná. Ka̱ma ka̱i̱. Chuba ni̱stjin najmi ta̱ cha̱hani ts'íu̱. \p Ta̱ kuihi chu̱bo̱ tje̱n'yún najmi ta̱ kama chjihí ra̱ nda̱tj'ee̱. Kama jyuhu̱n ko̱ chu̱ba̱ kikjatsú'bahá nga tsangisjai nku xi kjébénkihi̱. \v 12 Nk'ie nga kikie nda̱ títjuu̱n ni xi kamoo̱, kama nkjúhu̱n ni xi tsakúya Pablo̱ nga yáha Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu ko̱ kis'ejihi̱n Jesu. \s1 B'i̱ ts'ín y'éni̱jmí Pablo̱ éhe̱n Nti̱a̱ná a̱nte Pisidi̱a̱ \p \v 13 A̱s'a̱i Pablo̱ ko̱ já xi tje̱nko̱ jas'en nku tsutsu. Tsitju nanki Pafo̱ ko̱ tsichu Perge̱, nanki xi tíjñajihi̱n a̱nte Panfili̱a̱. Yo̱ y'éjña Jua jóo̱ ko̱ kik'óya ngáha nanki Jerusalen. \v 14 Pablo̱ ko̱ já xingisoo̱ tsitju nanki Perge̱ ko̱ ngji nanki Antiokia̱, nanki xi tíjñajihi̱n a̱nte Pisidi̱a̱. Nku xua̱tu̱ jas'en ni'ya sinagoga̱ xi síjña yo̱ ko̱ y'entu. \v 15 Nk'ie nga kin'eya xu̱ju̱n kju̱a̱téxumoo̱ ko̱ xu̱ju̱n já profeta̱, b'i̱ kitsú já k'aku̱hu̱ xu̱ta̱ ni'ya sinagoga̱ nga kinchja̱: \p —Jun já nts'e, tsa tjínnu̱u én xi k'úéni̱jmíhu̱u xu̱ta̱, chu̱bo nd'a̱i̱. \p \v 16 A̱s'a̱i tsisintje̱n Pablo̱. Kingjénnk'a ntsja tu̱ xi ku̱a̱sínñjuhu xu̱ta̱ ko̱ b'i̱ kitsú: \p —Jun xi ntje̱ Israel tje̱he̱nnu̱u ko̱ jun xi najmi ntje̱ Israel tje̱he̱nnu̱u xi yankjún Nti̱a̱ná, ta̱sinñjunú. \v 17 Nti̱a̱ha̱ xu̱ta̱ Israel, kui xi j'ájihi̱n ntje̱ cháná ko̱ nku na̱xi̱nantá chánka kits'ín ma nk'ie nga tjíntu sa a̱nte Egipto̱, má nga y'entut'á x'a̱n. A̱skahan nga'yúhu̱n kik'onsjeko̱ho ntje̱ cháná a̱nte Egipto̱. \v 18 Kits'íntsentaha̱ a̱nte kixiu̱ nkú ra̱ ma yachán nú. \v 19 Kits'ínkje yatu nanki i xi tjín a̱nte Canaan ko̱ kitsjáha̱ ntje̱ cháná a̱ntehe̱ tu̱ xi ka̱ma ts'e̱he. \p \v 20 ’A̱skahan, nkú ra̱ ma tsa ñju unchan ko̱ cháte nú, Nti̱a̱ná kitsjá xáha̱ já jue tu̱ xi ku̱a̱téxumaha̱ ra̱ na̱xi̱nantáná santaha nga tsichu ni̱stjihi̱n nda̱ profeta̱ Samuel. \v 21 A̱s'a̱i tsanki na̱xi̱nantáná nga nku nda̱ rei̱ ku̱a̱téxumaha̱. B'a̱ ts'ín Nti̱a̱ná kitsjáha̱ ra̱ nku nda̱ rei̱. Yachán nú tjíhin tsatéxuma Saul xi ntíhi̱ Cis xi y'aha̱ ra̱ ntje̱he̱ Benjamin. \p \v 22 ’A̱skahan Nti̱a̱ná kikje'áha̱ xóo̱ Saul ko̱ David kits'ín ma nda̱ rei̱hi̱ xu̱ta̱. Kitsúya Nti̱a̱ná yáha David: “Kuasakúna David ntíhi̱ Isai. Kui xi nku nda̱ xi tsjo maha̱ ani̱ma̱na̱, xi ts'i̱íntjusunyje xi nkú nga ts'ín mjena.” \v 23 Ntje̱he̱ David nibaha nda̱ xi kitsúya títjun Nti̱a̱ná nga ts'i̱ín nibásehe̱ xu̱ta̱ Israel tu̱ xi ts'i̱ínk'ankihi. Kui ndo̱ xi Jesu. \p \v 24 ’Kintehe̱ ni nga j'ai Jesu, Jua y'éni̱jmíhi̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ Israel. B'a̱ kitsúhu̱ nga tjíhin nga ngju̱a̱i̱kj'áha̱ ra̱ ani̱ma̱ha̱ ko̱ sa̱téntá. \v 25 Nk'ie nga ja tíbichúkjet'a xáha̱ Jua, b'a̱ kitsú: “¿Yá xi tíbixíún nga an? Najmi an nda̱ xi tíchuyóho̱o. A̱skahan nibá nku xi 'yún nk'a tje̱n sa nga an, nga santaha najmi an tsuhuna tsa an kjendáya n'úhu̱ ntéhe̱.” \p \v 26 ’Jun já nts'e, jun xi ntje̱he̱ Abraham ko̱ jun xi najmi Israel tje̱he̱nnu̱u xi yankjún Nti̱a̱ná, ñá kin'e nibáná én xu'bi̱ xi ts'i̱ínk'ankiná. \v 27 A̱t'aha̱ xu̱ta̱ Jerusalen ko̱ já tjíxáha̱ najmi kamankjihi̱n yáha Jesu ko̱ ta̱ ndaha ni xi tjít'a xu̱ju̱hu̱n já profeta̱ xi n'eya xki̱ xua̱tu̱. I̱ncha kitsú nga ngabaya tje̱he̱n ra̱ Jesu. B'a̱ ts'ín i̱ncha kits'íntjusuhun ni xi y'ét'a já profeta̱. \v 28 Ndaha tsa najmi kisakújihi̱n mí kju̱a̱ha nga ka̱ma n'e̱k'iehen, tu̱nga tsinchihí ra̱ Pilato̱ nga n'e̱k'ien Jesu. \p \v 29 ’Nk'ie nga ja kits'íntjusun jóo̱ ngayjee̱ ni xi tjít'a xu̱ju̱n éhe̱n Nti̱a̱ná má nga tínchja̱ni̱jmíyaha Jesu, a̱s'a̱i kikjeje̱nt'a kruu̱ ko̱ kingjáyanji. \v 30 Tu̱nga Nti̱a̱náhá kits'ínkj'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱. \v 31 Jesu nkjin ni̱stjin tsakúchjihi̱ yjoho̱ já xi tsitjuko̱ho̱ a̱nte Galilea̱ nga ngjiko̱ho̱ nanki Jerusalen. Nd'a̱i̱ kui já xu'bo̱ xi tíi̱ncha tsuyaha̱ xu̱ta̱ ni xi i̱ncha kikie. \p \v 32 ’Ji̱n ta̱ tíbixínyai̱ én nda tsu xu'bi̱ xi tínchja̱ ni xi Nti̱a̱ná kitsúya títjuhu̱n ntje̱ cháná nga tsjáha̱. \v 33 Kui niu̱ xi ja kits'íntjusun Nti̱a̱ná ngandaná ñá xi y'ahaná ntje̱he̱ ntje̱ cháná, nk'ie nga kits'ínkj'áíyaha̱ Jesu ngabayoo̱. Xi nkú ts'ín tjít'a xu̱ju̱n salmo̱ xki̱ jo: “Ji xi Ntína̱, an xi tsichu ma Na̱'mihi̱.” \v 34 Nti̱a̱ná kits'ínkj'áíya ngáha̱ ra̱ Jesu ngabayoo̱ tu̱ xi najmi ta̱ ku̱a̱tsúhun yjonintehe̱. A̱t'aha̱ b'a̱ kitsú: “Tsjanu̱u kju̱a̱ndana̱ xi kixihi̱n David.” \p \v 35 ’Kui nga b'a̱ ta̱ ts'ín tjít'a yaha kj'a̱í salmo̱: “Najmi k'u̱a̱i̱ntei nga ku̱a̱tsún yjonintehe̱ nda̱ xi ts'i̱.” \v 36 David, ni̱stjin nga y'ejña kits'ín ni xi mjehe̱ Nti̱a̱ná, a̱s'a̱i k'ien. Kama ñjakúko̱ xi cháha̱ ko̱ jentu yjonintehe̱. \v 37 Tu̱nga máha nda̱ xi Nti̱a̱ná kits'ínkj'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱, kui xi najmi jentu yjonintehe̱. \p \v 38 ’Kui b'a̱ maha, jun já nts'e, tjíhin nga cha̱hanu ni xu'bi̱. Jesu kits'ín nga ka̱ma ndyjat'aha̱ xu̱ta̱ jéhe̱. Kui nihi xi tíb'eni̱jmíi̱ nd'a̱i̱. \v 39 Kju̱a̱téxumaha̱ Moise najmi kamaha̱ kits'ín nda̱ínu̱u ngayjee̱ jé xi tjínnu̱u nginku̱n Nti̱a̱ná, tu̱nga Jesu ts'ín nda̱íhi̱ jéhe̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n. \p \v 40 ’Kui nga chúhu̱n ru̱u yjonu̱u nga najmi tu̱ jun ni̱banenu̱u ni xi y'ét'a já profeta̱. A̱t'aha̱ b'i̱ ts'ín tjít'a xu̱ju̱n éhe̱n Nti̱a̱ná: \q1 \v 41 Cha̱so̱o, jun xi chajnucho xu̱ta̱ xingisoo̱, \q1 katuma nkjúnnu̱u ko̱ kandyjajihi̱nsón. \q1 A̱t'aha̱ an ts'ian nku ni ni̱stjin nga tintsu̱bo̱o, \q1 nku ni xi najmi s'e̱jinnu̱u ndaha tsa tjín xi ku̱i̱tsu̱yanu̱u. \p \v 42 A̱s'a̱i tsitju ni'ya sinagoga̱ Pablo̱ ko̱ já xi tje̱nko̱. Xu̱ta̱ xi tjín yo̱ i̱ncha tsanki nga k'úínya saha̱ ni xu'bi̱ xua̱tu̱ xinkuu̱. \v 43 Nk'ie nga tsitju xu̱to̱, nkjin xu̱ta̱ judio̱ ko̱ xi najmi judio̱ xi benkjún Nti̱a̱ná kitsjennkíhi̱ Pablo̱ ko̱ Bernabe. Kui b'a̱ kitsúhu̱ xu̱to̱ nga tjíhin nga k'úéntujín kju̱a̱ndaha̱ Nti̱a̱ná. \p \v 44 Xua̱tu̱ xinkuu̱ xi mjehé kama ñjakúyjee̱ xu̱ta̱ xi tjín yo̱ tu̱ xi ku̱a̱sínñjuhu̱ ra̱ éhe̱n Nti̱a̱ná. \v 45 Tu̱nga nk'ie nga i̱ncha kikie já judio̱ xu̱ta̱ nkjiu̱n, 'yún kama nchi̱ni̱. Ngji kontra̱ha̱ ni xi tíb'éni̱jmí Pablo̱ ko̱ ch'on kitsúhu̱. \v 46 A̱s'a̱i 'yún ndjá kinchja̱ sa Pablo̱ ko̱ Bernabe. B'i̱ i̱ncha kitsú: \p —Kamachjéhe̱n nk'ie nga jun títjun kis'eni̱jmínu̱u éhe̱n Nti̱a̱ná, tu̱nga najmi tín'ekjáíhín ru̱u ée̱n. B'a̱ ts'ín tíbakuchjíhinu nga najmi tje̱he̱nnu̱u nga ku̱i̱ntsu̱ba̱ tík'un síún. Kui kju̱a̱ha nga tu̱ sahá xu̱ta̱ xi tjín a̱sunntee̱ kuankínk'ieni̱jmíhi̱ ri̱ nd'a̱i̱. \v 47 A̱t'aha̱ b'i̱ kitsúni̱ Nti̱a̱ná nga y'éxáni̱: \q1 Ji xi nkú joyaha nku nd'í \q1 xi tsjaha̱ xu̱ta̱ xi tjín a̱sunntee̱, \q1 tu̱ xi k'úínko̱honi én xi ts'ínk'ankihi̱ xu̱ta̱ \q1 santaha má fekuhu̱ a̱sunntee̱. \p \v 48 Nk'ie nga kint'é én xu'bi̱ xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱, kama tsjoho̱ ko̱ b'a̱ i̱ncha kitsú nga tjíhi̱n kju̱a̱chánka éhe̱n Nti̱a̱ná. Kis'ejihi̱n ni xi y'éni̱jmí Pablo̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xi ja j'ájin Nti̱a̱ná nga tjíhin nga k'úéntu tík'un sín. \p \v 49 Ngjindju éhe̱n Nti̱a̱ná nga kis'eni̱jmí ngayjee̱ a̱nte xu'bo̱. \v 50 Tu̱nga já judio̱hó tsinchá'a jminchjín xi benkjún Nti̱a̱ná ko̱ xi nda behe̱ xu̱ta̱, ko̱ ta̱ tsinchá'a já k'aku̱hu̱ nankiu̱ xi má nga tsinchákjaha̱n. Kitsjennkí unkie Pablo̱ ko̱ Bernabe ko̱ kik'onsje nankihi̱. \p \v 51 A̱s'a̱i y'étsujne ndyjo tsu̱ku̱ Pablo̱ ko̱ Bernabe tu̱ xi tsakúchjihi nga najmi kui xi tjíhi̱n jé. A̱s'a̱i i̱ncha ngji nanki Iconi̱o̱. \v 52 Xu̱ta̱ xi yjankihi̱ Jesu xi y'entu Antiokia̱, nanki xi tíjñajihi̱n Panfili̱a̱, kis'e ṉkjúhu̱n kju̱a̱tsjo ko̱ kitsejíhi̱n ra̱ Espiri̱tu̱ Santo̱. \c 14 \s1 B'i̱ ts'ín ja ma kis'ehé ra̱ ndji̱o̱ Pablo̱ ko̱ Bernabe nanki Iconi̱o̱ \p \v 1 Nk'ie nga jas'en Pablo̱ ko̱ Bernabe ni'ya sinagoga̱ha̱ xu̱ta̱ judio̱ xi tjín nanki Iconi̱o̱, i̱ncha y'éni̱jmí éhe̱n Nti̱a̱ná nga i̱xí nkjihín xu̱ta̱ judio̱ ko̱ xi najmi judio̱ kis'ejihi̱n ni xi tíi̱ncha b'éni̱jmí. \v 2 Tu̱nga já judio̱ xi najmi s'ejihi̱n yáha Jesu tsinchákjaha̱n xu̱ta̱ xi najmi judio̱ xi má nga ch'on ts'ín ku̱a̱se̱he̱ já nts'eé. \p \v 3 Nkjin ni̱stjin ts'andayaha̱ Pablo̱ ko̱ Bernabe yo̱. I̱ncha behe̱ k'un nga Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu tíbasinko̱ho̱ ko̱ ndjá kinchja̱ni̱jmíyaha kju̱a̱ndaha̱ Nda̱ Nti̱a̱ná. Kin'echjén jóo̱ nga kits'ín kju̱a̱nkjún ko̱ kama ni xi tsakúchji nga kju̱axi̱ én xi tínchja̱. \p \v 4 A̱s'a̱i tsakjánya yjoho̱ xu̱ta̱ na̱nti̱o̱. Tjín xi kamako̱ xu̱ta̱ judio̱ ko̱ tjín xi kamako̱ já postru̱. \v 5 Já nankiu̱ ko̱ já judio̱ y'éndako̱ já tjíxóo̱ tu̱ xi ts'i̱ín'uhu̱n ra̱ ko̱ k'u̱éhe̱ ra̱ ndji̱o̱ já postru̱. \v 6 Nk'ie nga kint'é já postru̱ niu̱, Listra̱ ko̱ Derbe̱ i̱ncha tsanka, nanki xi tjíntujíhi̱n a̱nte Licaoni̱a̱. Ko̱ ngji ya a̱nte xi tjíndai yo̱ \v 7 má nga ta̱ i̱ncha y'éni̱jmí én nda tsuhu̱ Jesu. \s1 B'i̱ kama nanki Listra̱ nk'ie nga nti̱a̱ tín'e ma Pablo̱ ko̱ Bernabe \p \v 8 Listra̱ y'ejña nku nda̱ ni̱ma̱ xi tu̱ b'a̱ ts'ín najmi mahá fi nkúhu nga kitsin. Kui xi y'ejña \v 9 nga tsasínñjuhu̱ ni xi tínchja̱ Pablo̱. A̱s'a̱i Pablo̱ tsase'a ndo̱ ko̱ kikie nga s'ejihi̱n xi má nga ka̱manda. \v 10 A̱s'a̱i b'i̱ kitsúhu̱ nga 'yún kinchja̱: \p —Ti̱si̱njña kixi̱. \p A̱s'a̱i i̱xí kikjennk'áhá ndo̱ ko̱ kikjatsú'ba. \v 11 Nk'ie nga kikie xu̱to̱ ni xi kits'ín Pablo̱, b'i̱ i̱ncha kitsú nga i̱ncha kikjintáya nga én Licaoni̱a̱: \p —Ja kaf'aijénjinná jo nti̱a̱. Yjonintehe̱ xu̱ta̱ i̱ncha kab'a. \p \v 12 B'a̱ i̱ncha kitsú nga Bernabe xi nti̱a̱ Zeu̱s ko̱ nga Pablo̱ xi nti̱a̱ Herme̱s, a̱t'aha̱ Pablo̱ xi tínchja̱. \v 13 A̱s'a̱i nda̱ na̱'mi xi ts'ínxáha̱ nti̱a̱ Zeu̱s j'aiko̱ turu̱ ko̱ naxú tsjo k'un a̱nkju̱a̱ha̱ nankiu̱, má nga síjña ni̱nku̱hu̱ nti̱a̱ Zeu̱s. Nda̱ na̱'miu̱ ko̱ xu̱ta̱ na̱nti̱o̱ i̱ncha mjehe̱ tsjáha̱ chje̱ já postru̱. \v 14 Tu̱nga nk'ie nga kamankjihi̱n Bernabe ko̱ Pablo̱ ni xi tímoo̱, kikjenti̱yajen najyuhu̱n ko̱ ki̱tsa̱ ngjijihi̱n xu̱ta̱ na̱nti̱o̱ nga i̱ncha kikjintáya nga \v 15 b'i̱ i̱ncha kitsú: \p —Jun já, ¿á b'a̱ tín'ehenu? Ta̱ xu̱ta̱ níi̱ xi nkúhu jun. Tíb'eni̱jmíi̱ a̱jinnu̱u nga tjíhin nga k'úéntu ni xu'bi̱ xi najmi chumi ni chjíhi̱ ra̱ ko̱ n'e̱kjóho̱on Nti̱a̱ xi tíjña tík'un. Kui xi kits'ínnda nk'a ján, t'anankiu̱, ntáchak'uu̱n ko̱ ngayjee̱ ni xi tjíhi̱n. \v 16 Ni̱stjin nk'ie kitsjánte Nti̱a̱ná nga xu̱ta̱ xi tjín a̱sunntee̱ ts'i̱ín sin chá xi be. \v 17 Tu̱nga tu̱ nkú kitsjáhá ra̱ xu̱ta̱ ni xi nda tu̱ xi tsakúchjihi yjoho̱. A̱t'aha̱ kui xi ts'ín nibáná ts'í ko̱ tsjáná cha̱n xi nda. Tsjáná nichine ko̱ ts'íntsehe ani̱ma̱ná kju̱a̱tsjo. \p \v 18 B'a̱ kitsú Pablo̱ ko̱ Bernabe. A̱s'a̱i tu̱ ni xí kis'enkihí ra̱ kju̱a̱ni̱ma̱ nga k'u̱éch'oho̱ xu̱ta̱ nga̱t'aha̱ chje̱ xi mjehe̱ tsjá. \p \v 19 A̱s'a̱i já judio̱ xi nibaha nanki Antiokia̱ ko̱ nanki Iconi̱o̱ j'ainchá'a xu̱ta̱ nkjiu̱n. I̱ncha y'éhe̱ ndji̱o̱ Pablo̱ ko̱ kikjebéfehe̱ na̱tsin na̱nti̱o̱. Ja ka'me i̱ncha kitsú. \v 20 Tu̱nga nk'iehé nga kama ñjakúndaihi̱ Pablo̱ xu̱ta̱ xi yjankihi̱ Jesu, tsisintje̱n Pablo̱ ko̱ jas'en a̱jin na̱nti̱o̱. Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n ngjiko̱ Bernabe nanki Derbe̱. \p \v 21 Y'éni̱jmí Pablo̱ ko̱ Bernabe én nda tsuhu̱ Jesu nanki Derbe̱ ko̱ nkjin ṉkjún xu̱ta̱ xi tjín yo̱ kitsjennkíhi̱ Jesu. A̱s'a̱i kik'óya ngáha jóo̱ nanki Listra̱, Iconi̱o̱ ko̱ Antiokia̱. \v 22 Nk'ie nga i̱ncha j'a yo̱, b'a̱ i̱ncha kitsúhu̱ xu̱ta̱ ni'yakuyóo̱ nga tjíhin nga k'úéntujín tehe̱nte ni xi s'ejihi̱n. B'i̱ kitsú yaha̱: \p —Nkjin tíkjá kju̱a̱ni̱ma̱ bitjajiáán tu̱ xi bitjas'e̱njihinná nga Nti̱a̱ná xi batéxumaná. \p \v 23 Xki̱ ni̱nku̱ xi tjín nanki xu'bo̱ i̱ncha kinchja̱ko̱ Nti̱a̱ná ko̱ y'entu kjintíá, a̱s'a̱i y'ét'a xá já xi ku̱a̱se̱he̱ ni̱nku̱. Kits'ínkjas'en jóo̱ a̱ya ntsja Nti̱a̱ná a̱t'aha̱ kis'ejihi̱n Nti̱a̱ná. \s1 B'i̱ ts'ín i̱ncha j'ai ngáha Pablo̱ ko̱ Bernabe nanki Antiokia̱ xi tíjñajihi̱n a̱nte Siri̱a̱ \p \v 24 A̱s'a̱i i̱ncha j'a Pablo̱ ko̱ Bernabe nanki xi tjín a̱nte Pisidi̱a̱ ko̱ i̱ncha j'ai a̱nte Panfili̱a̱. \v 25 Nk'ie nga ja y'éni̱jmí éhe̱n Nti̱a̱ná nanki Perge̱, i̱ncha ngji nanki Atali̱a̱. \v 26 Yo̱ jas'en nku tsutsu xi ngjiko̱ho̱ nanki Antiokia̱, yo̱ má nga kin'ekjas'en a̱ya ntsja Nti̱a̱ná nga tjuhu̱n ni tu̱ xi ku̱a̱si̱nko̱ho̱ ra̱ xá xi ts'i̱ín. J'ai yo̱ a̱t'aha̱ ja kama ndju̱ú xóo̱. \p \v 27 Nk'ie nga j'ai nanki Antiokia̱, kinchja̱ ñjakúhu̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ ko̱ kitsúyaha̱ ngayjee̱ ni xi kits'ínko̱ho̱ Nti̱a̱ná ko̱ xi nkú ts'ín Nti̱a̱ná kitsjántehe̱ xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ xi má nga ko̱ kui s'e̱jihi̱n éhe̱n Nti̱a̱ná. \v 28 Nkjin ni̱stjin ts'andayaha̱ Pablo̱ ko̱ Bernabe yo̱ nga y'entujíhi̱n xu̱ta̱ xi yjankihi̱ Jesu. \c 15 \s1 B'i̱ ts'ín y'énda já postru̱ ko̱ jácháha̱ ni̱nku̱ kju̱a̱sti xi tjun kisakú \p \v 1 A̱s'a̱i tsichu nanki Antiokia̱ k'u̱a̱ já xi nibaha a̱nte Judea̱. Kui xi b'i̱ ts'ín tsakúyaha̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱: \p —Tsa najmi n'e̱nu̱u ni circuncision xi nkú ts'ín tíjña sin chá xi y'ét'aná Moise, najmi ka̱ma k'u̱a̱nkiu. \p \v 2 Kui nga Pablo̱ ko̱ Bernabe y'ésiko̱ho jóo̱. 'Yún kinchja̱ni̱jmíyako̱ho jóo̱ niu̱. Kui nga b'a̱ ts'ín i̱ncha y'éndako̱ho xinkjín xu̱ta̱ ni̱nku̱ nga Pablo̱ ko̱ Bernabe ko̱ k'u̱a̱ já ni̱nku̱ nanki Antiokia̱ i̱ncha ngju̱a̱i̱ nanki Jerusalen xi má nga ku̱i̱nchja̱ni̱jmíyako̱ho já postru̱ ko̱ jácháha̱ ni̱nku̱ nanki Jerusalen kju̱a̱sti xu'bi̱. \p \v 3 A̱s'a̱i tsitju já xi kits'ínkji xu̱ta̱ ni̱nku̱. I̱ncha j'a a̱nte Fenici̱a̱ ko̱ a̱nte Samari̱a̱ nga tíi̱ncha tsuya xi nkú ts'ín kits'ínk'óntjaiya yjoho̱ ko̱ kis'ejihi̱n Nti̱a̱ná xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱. Ngayjee̱ já nts'eé tu̱ xí tsjohó kamaha̱ nga kint'é én xu'bi̱. \p \v 4 Nk'ie nga i̱ncha j'ai nanki Jerusalen, xu̱ta̱ ni̱nku̱, já postru̱ ko̱ jácháha̱ ni̱nku̱ kits'ínkjáíhi̱n. A̱s'a̱i kitsúya jóo̱ ngayjee̱ ni xi kits'ínko̱ho̱ Nti̱a̱ná. \v 5 Tu̱nga tsisintje̱hén k'u̱a̱ já fariseo̱ xi ja kis'ejihi̱n Jesu ko̱ b'i̱ i̱ncha kitsú: \p —Xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ tjíhin nga n'e̱he̱ ni circuncision ko̱ tjíhin nga s'e̱ni̱jmíhi̱ nga ts'i̱íntjusun kju̱a̱téxumaha̱ Moise. \p \v 6 A̱s'a̱i kama ñjakú já postru̱ ko̱ jácháha̱ ni̱nku̱ nga kinchja̱ni̱jmíyako̱ho xinkjín ni xu'bi̱. \v 7 Nk'ie nga ja 'yún tse kinchja̱ni̱jmíyaha niu̱, a̱s'a̱i tsisintje̱n Pedro̱ ko̱ b'i̱ kitsú: \p —Jun já nts'e, ja yo nga nd'a̱i j'ájihinna Nti̱a̱ná a̱jinnu̱u xi má nga an xínyaha̱ xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ én nda tsuhu̱ Jesu tu̱ xi s'e̱jihi̱n ra̱. \v 8 Nti̱a̱ná be ani̱ma̱ha̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ ko̱ kui tsakúchji nga ta̱ kits'ínkjáíhi̱n xu̱ta̱ xu'bo̱ nk'ie nga kitsjáha̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ xi nkú ts'ín kitsjáná. \v 9 Najmi ngabi kits'ín Nti̱a̱ná a̱jihi̱n xu̱ta̱ xu'bo̱ ko̱ a̱jinná. Tu̱ sahá ta̱ kits'ín je ani̱ma̱ha̱ tu̱ nga̱t'aha̱ nga kis'ejihi̱n Jesu. \p \v 10 ’Kui b'a̱ maha nd'a̱i̱, ¿á tíbankín kontra̱ha̱ ru̱u Nti̱a̱ná nga mjehe̱nu̱u n'e̱k'anjihinu xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n ra̱ Jesu ch'á xi najmi tsichukju̱a̱ha̱ ra̱ ntje̱ cháná ko̱ xi ta̱ ndaha ñá najmi chúkju̱a̱ná nga ch'anjiá? \v 11 S'ejin níná nga k'u̱a̱nkiá tu̱ nga̱t'aha̱ kju̱a̱ndaha̱ Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu xi nkú ko̱ ta̱ ts'ín k'u̱a̱nki xu̱ta̱ xu'bo̱. \p \v 12 A̱s'a̱i kindyjanta ngayjee̱ xu̱ta̱ ko̱ tsasínñjuhu̱ ni xi kitsú Bernabe ko̱ Pablo̱, xi nkú ts'ín Nti̱a̱ná kitsjáha̱ nga'yún nga kits'ín a̱jihi̱n xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ kju̱a̱nkjún ko̱ ni xi tsakúchji kju̱a̱chánkaha̱ Nti̱a̱ná. \v 13 Nk'ie nga ja kamaha̱ nga i̱ncha kinchja̱ Bernabe ko̱ Pablo̱, b'i̱ kitsú Santiago̱ nga kinchja̱: \p —Jun já nts'e, ta̱sinñjunú. \v 14 Ja kuatsúyaná Simon xi nkú ts'ín Nti̱a̱ná kik'atuts'i̱hi̱n ra̱ nga kama ni̱ma̱ha̱ xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱ ko̱ j'ájin a̱jihi̱n xu̱ta̱ xu'bo̱ nku na̱xi̱nantá xi ta̱ ka̱ma ts'e̱. \v 15 Ta̱ kui nii̱ xi kitsú já profeta̱ má nga b'i̱ ts'ín y'ét'a: \q1 \v 16 A̱skahan kjúái̱ ngáhana \q1 ko̱ ts'inndáya ngáhana ni'yaha̱ David xi ja tsijneya. \q1 Ts'inndáya ni xi tsatsuu̱n ko̱ kjesíntje̱n ngáhana, \q1 \v 17 tu̱ xi xu̱ta̱ xingisoo̱ ku̱a̱ngisjaihina, \q1 ngayjee̱ xu̱ta̱ xi j'ajíán. \q1 \v 18 B'a̱ kitsú Nti̱a̱ná, kui xi y'éjña chji ni xu'bi̱ \q1 santaha nkúhu nú chá ján. \p \v 19 ’Kui nga b'a̱ tíxihinna nga najmi tu̱ nchjá n'ehe̱ ra̱á ée̱n xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱ xi s'ejihi̱n Nti̱a̱ná. \v 20 Tu̱ sahá n'e̱kjíhi̱í xu̱ju̱n nga b'a̱ k'úíhi̱ín nga najmi tu̱ kji̱ne̱ nichine xi chje̱ kik'a̱i̱hi̱ ra̱ nti̱a̱ xi ts'ínnda xu̱ta̱, nga najmi tu̱ katjantuko̱ jminchín nga najmi kje̱e bixan, nga najmi kji̱ne̱ yjoho̱ chu̱ xi nubantu, ko̱ nga najmi kji̱ne̱ jní. \v 21 A̱t'aha̱ santaha nkúhu nk'ie tjín xi b'éni̱jmí kju̱a̱téxumaha̱ Moise xki̱ nanki nk'ie nga n'eya kju̱a̱téxumoo̱ xki̱ xua̱tu̱ ni'ya sinagoga̱. \s1 B'i̱ tsu xu̱ju̱n xi kits'ínkji já postru̱ ko̱ jácháha̱ ni̱nku̱ Jerusalen \p \v 22 A̱s'a̱i y'éndako̱ xinkjín já postru̱ ko̱ jácháha̱ ni̱nku̱ ko̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ nga kj'u̱ájin já xi ts'i̱ínkjiko̱ Pablo̱ ko̱ Bernabe nanki Antiokia̱. Y'ét'a xá Juda̱ xi ta̱ 'mi Barsaba ko̱ Sila̱. Já k'aku̱ a̱jihi̱n já nts'eé já xu'bi̱. \v 23 B'i̱ tsu xu̱ju̱n xi kamanda: \p “Ji̱n, já postru̱ ko̱ jácháha̱ ni̱nku̱ Jerusalen, tín'ekjíi̱hi̱ kju̱a̱suniña já nts'eé xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ xi tjíntu nanki Antiokia̱ ko̱ nanki xi tjíntujín a̱nte Siri̱a̱ ko̱ a̱nte Silici̱a̱. \p \v 24 ’Kinu'yái̱ nga tjín k'u̱a̱ já xi e̱i̱ tsitjujihi̱nni̱, já xi najmi ji̱n y'exái̱. Kits'ín ntji̱nu̱u ni xi tsakúya jóo̱ ko̱ kits'ínndyjajinnu̱u xi nkú ts'ín s'ejinnu̱u. \v 25 Kui nga tjínkuhu̱ni̱ nga y'ét'a xái̱ já xi tín'ekjíko̱i̱ Bernabe ko̱ Pablo̱. Kui xi tjoni̱ \v 26 ko̱ kui xi ja kitsjáha̱ yjoho̱ nga tsa ku̱a̱yá nga̱t'aha̱ Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱. \v 27 Tín'ekjíi̱ Juda̱ ko̱ Sila̱, kui xi ku̱i̱nchja̱ko̱nu̱u nga ku̱i̱tsu̱yanu̱u ni xi y'endai̱. \p \v 28 ’A̱t'aha̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ ko̱ ji̱n b'a̱ mani̱ nga nda tjín nga tu̱ nkuhú ch'á xu'bi̱ xi n'e̱k'anjii̱hi̱, xi tjíhin nga n'e̱tjusun. \v 29 Najmi tu̱ chino nichine xi chje̱ kik'a̱i̱hi̱ ra̱ nti̱a̱ xi ts'ínnda xu̱ta̱, ta̱ ndaha jní, ta̱ ndaha yjoho̱ chu̱ xi kinubantu, ko̱ najmi tu̱ suntuko̱ jminchjín nga najmi kje̱e bixon. Tsa k'úéntu t'axíún ni xu'bi̱, nda n'o̱o. Nda kat'enu̱u.” \p \v 30 A̱s'a̱i i̱ncha ngji já xi kis'et'a xóo̱ ko̱ i̱ncha tsichu nanki Antiokia̱. Yo̱ kinchja̱ ñjakúhu̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ ko̱ kits'ínkjas'ehe̱n xu̱ju̱n. \v 31 Nk'ie nga kits'ínyaha̱ xu̱ju̱n xu̱ta̱ ni̱nku̱, tsjo i̱ncha kamaha̱ a̱t'aha̱ kichjuxíhi̱n ni xi títs'ín ntji̱hi̱. \v 32 Juda̱ ko̱ Sila̱ xi ta̱ já profeta̱ tse kinchja̱ni̱jmíko̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱. B'a̱ ts'ín kisakú nga'yúhu̱n ra̱ já nts'eé ko̱ ndjá tsinchajin ni xi kis'ejihi̱n. \p \v 33 Já xi i̱ncha tsichu nanki Antiokia̱ ts'andaya jaha̱ yo̱, a̱s'a̱i i̱ncha kik'óya ngáha nanki Jerusalen. Nda ts'ín i̱ncha kits'ínkjihi̱ já nts'eé. \v 34 Tu̱nga y'ejñahá Sila̱ yo̱. \v 35 Pablo̱ ko̱ Bernabe ta̱ y'entu Antiokia̱ nga tsakúya éhe̱n Nti̱a̱ná ko̱ y'éni̱jmí én nda tsuhu̱ Jesucristo̱. Nkjin já nts'eé xi b'a̱ ta̱ i̱ncha kits'ín. \s1 B'i̱ ts'ín i̱ncha kits'ín ngabihi̱ xinkjín Pablo̱ ko̱ Bernabe \p \v 36 J'a ni̱stjiu̱n, a̱s'a̱i Pablo̱ b'i̱ kitsúhu̱ Bernabe: \p —Tankíhi̱ntsubek'áán já nts'eé xi tjíntu má nga y'eni̱jmíaá én nda tsuhu̱ Nda̱ Nti̱a̱ná tu̱ xi cha̱haná nkú ts'ín tjíntu. \p \v 37 Mjehe̱ Bernabe nga ngju̱a̱i̱ko̱ Jua xi ta̱ 'mi ya Marco̱. \v 38 Tu̱nga b'a̱há kitsú Pablo̱ nga najmi nda tjín tsa ngju̱a̱i̱ko̱ nda̱ xi kits'ín nga maha̱ a̱nte Panfili̱a̱, nda̱ xi najmi kits'ínndju̱úko̱ho̱ xáha̱ nga tjuhun. \v 39 Kits'ín ngabihi̱ xinkjín, a̱t'aha̱ kits'ínstiko̱. Kui nga Bernabe ngjiko̱ho Marco̱ xjo̱ Chipre̱. Ni̱yá ntá i̱ncha kits'ín. \v 40 Máha Pablo̱, Sila̱ ngjiko̱. I̱ncha tsitju nk'ie nga já nts'eé kits'ínkjas'ehe̱n a̱ya ntsja Nti̱a̱ná. \v 41 A̱s'a̱i i̱ncha j'a a̱nte Siri̱a̱ ko̱ a̱nte Cilici̱a̱. Kitsjáha̱ nga'yúhu̱n xu̱ta̱ ni̱nku̱ xi tjín yo̱. \c 16 \s1 B'i̱ ts'ín kitsjennkíhi̱ Timoteo̱ Pablo̱ \p \v 1 A̱s'a̱i tsichu Pablo̱ nanki Derbe̱ ko̱ nanki Listra̱. Yo̱ kisakúhu̱ nku nda̱ xi tje̱nnki Jesucristo̱ xi 'mi Timoteo̱. Na̱aha̱ Timoteo̱ ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ ko̱ s'ejihi̱n Nti̱a̱ná, tu̱nga nda̱ griego̱hó na̱'mihi̱. \v 2 Já nts'eé xi tjíntu Listra̱ ko̱ Iconi̱o̱ nda ts'ín i̱ncha kinchja̱ni̱jmíyaha Timoteo̱. \v 3 A̱s'a̱i b'a̱ kitsú Pablo̱ nga Timoteo̱ tsjénko̱ho̱ ko̱ kits'íhi̱n ni circuncision, tu̱ xi najmi ch'on ka̱maha̱ ra̱ xu̱ta̱ judio̱ xi tjíntu a̱nte xu'bo̱. A̱t'aha̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ be nga ntje̱ griego̱ tje̱he̱n ra̱ na̱'mihi̱ Timoteo̱. \p \v 4 Xki̱ a̱nte má nga j'a kitsúyaha̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ ni xi y'énda já postru̱ ko̱ jácháha̱ ni̱nku̱ Jerusalen, tu̱ xi ts'i̱íntjusuhun. \v 5 Kui b'a̱ maha, xu̱ta̱ ni̱nku̱ 'yún kama 'yún tak'uhun Nti̱a̱ná ko̱ xki̱ ni̱stjin 'yún i̱ncha kama nkjin. \s1 B'i̱ ts'ín ngji Pablo̱ a̱nte Macedoni̱a̱ \p \v 6 J'a ni̱yá Pablo̱ ko̱ já xi tje̱nko̱ nanki xi tjíntujín a̱nte Frigi̱a̱ ko̱ a̱nte Galaci̱a̱, a̱t'aha̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ najmi kitsjántehe̱ nga k'u̱éni̱jmí éhe̱n Nti̱a̱ná nanki xi tjín a̱nte Asi̱a̱. \v 7 Nk'ie nga tsichu tiña nanki Misi̱a̱, mjehe̱ jóo̱ kju̱a̱s'en a̱nte Bitini̱a̱, tu̱nga najmi kitsjántehé ra̱ Espiri̱tu̱hu̱ Jesu. \v 8 Kui nga tu̱ j'a ni̱yáhá ni nanki Misi̱a̱ nga i̱ncha ngji nanki Troa̱. \p \v 9 Nk'ie nga jyuu̱n xi nkúhu tsa nchi̱ni kik'a̱i̱hi̱ Pablo̱ nga kama chjihi̱ nku nda̱ xi nibáha Macedoni̱a̱ xi kabasinjña ndju. “Nibáí a̱nte Macedoni̱a̱ ko̱ ti̱si̱nko̱ni̱”, kitsúhu̱. \v 10 Nk'ie nga kama chjihi̱ Pablo̱ niu̱, tje̱n'yún y'enda níi̱ yjoni̱ tu̱ xi kuankíhi̱nni̱ a̱nte Macedoni̱a̱. A̱t'aha̱ b'a̱ tsixíi̱n nga Nti̱a̱ná tínchja̱ni̱ tu̱ xi k'úéni̱jmíhi̱ ri̱ én nda tsuhu̱ Jesucristo̱ xu̱ta̱ xi tjín yo̱. \s1 B'i̱ ts'ín i̱ncha tsichu Pablo̱ ko̱ Sila̱ nanki Filipo̱ \p \v 11 Tsitjui̱ nanki Troa̱ ko̱ nkuhú nga tsankihi̱nni̱ xjo̱ xi 'mi Samotraci̱a̱. Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n tsichii̱ nanki Neapo̱li̱. \v 12 Yo̱ tsitjuhu̱ni̱ nga tsankii̱n Filipo̱. Nanki k'aku̱hu̱ a̱nte Macedoni̱a̱ niu̱, má nga tjíntu nkjin xu̱ta̱ Roma̱. Chuba ni̱stjin kamani̱ yo̱. \p \v 13 Nku xua̱tu̱ tsitjui̱ a̱jin na̱nti̱o̱ ko̱ tsankii̱n tiña má f'a ntáje̱ nga tsankinnchisjái̱ a̱nte má ma ñjakú xu̱ta̱ nga nchja̱ko̱ Nti̱a̱ná. Tintsu̱ba̱i̱ yo̱ nga tsixínyai̱hi̱ éhe̱n Nti̱a̱ná jminchjín xi kama ñjakú. \v 14 A̱s'a̱i nku ta̱chju̱ún xi benkjún Nti̱a̱ná xi 'mi Lidi̱a̱, xi nanki Tiatira̱ nibáha ko̱ najyun kuan batéña, nk'ie nga tíbasínñju, Nti̱a̱ná kits'ínko̱ ani̱ma̱ha̱ tu̱ xi 'yún nda ts'ín ts'i̱ínsihi̱n ra̱ ni xi tínchja̱ Pablo̱. \v 15 Kisatentá ta̱chjúu̱n ko̱ xu̱ta̱ xi tjíntu ni'yaha̱. A̱s'a̱i b'i̱ kitsúni̱: \p —Tsa b'a̱ tíbixíún nga s'ejin kju̱axi̱na Nti̱a̱ná, nibá n'e̱kj'áíyo ni'yana̱. \p Kits'ín kju̱a̱'yúhu̱nni̱ nga ku̱i̱ntsu̱ba̱i̱ ni'yaha̱. \s1 B'i̱ ts'ín i̱ncha ngjihi nu̱ba̱yá Pablo̱ ko̱ Sila̱ \p \v 16 Ni xi kama nk'ie nga tíbankíi̱n a̱nte má ma ñjakú xu̱ta̱ nga nchja̱ko̱ Nti̱a̱ná, kisatéjii̱n nku ta̱kjín musu̱ xi tíjñajihi̱n ntjo̱ xi maha̱ basejin ni xi 'ma tíjña. Ts'ín ngana̱ ṉkjún to̱on já nti̱a̱ha̱ nga b'éjña chji ni xi basejin. \v 17 B'i̱ kitsúni̱ nk'ie nga kitsjennkíni̱ ko̱ kikjintáya tje̱nnkini̱: \p —Kui jmii̱ xi ts'ínxát'aha̱ Nti̱a̱ná xi tíjña nk'a ján. Tíbakú ni̱yánu̱u xi nkú ts'ín k'u̱a̱nkihinu. \p \v 18 Nkjin ni̱stjin tu̱ nku b'a̱há kits'ín. Tu̱ chahán kama stihi̱ Pablo̱, kits'ínk'ótjiya ko̱ b'a̱ kitsúhu̱ nda̱ninda xi tíjñajihi̱n ta̱kjíu̱n: \p —Ngajoho̱ Jesucristo̱ b'a̱ tíxihin nga ti̱tjujihi̱n ta̱kjíu̱n. \p Ta̱ kuihi chu̱bo̱ tsitjujíhi̱n ta̱kjíu̱n nda̱nindoo̱. \v 19 Nk'ie nga kikie já nti̱a̱ha̱ ta̱kjíu̱n nga najmi ta̱ ka̱ma ts'i̱ín ngana̱ha to̱on, jakj'ánijé Pablo̱ ko̱ Sila̱. Ngjiko̱ kju̱a̱'yún a̱jin na̱nti̱o̱. Nginku̱n já tjíxóo̱ i̱ncha ngjiko̱. \v 20 Nk'ie nga i̱ncha tsichuko̱ jóo̱ nginku̱n já jue, b'i̱ i̱ncha kitsú: \p —Já xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ jái̱. Xu̱ta̱ná tíi̱ncha ts'ínndyjajihi̱n. \v 21 Ni xi najmi ma ñá n'ekjáíhi̱ín ko̱ ta̱ ndaha najmi ma n'eé tíi̱ncha bakúya, a̱t'aha̱ já Roma̱há ñá. \p \v 22 A̱s'a̱i ko̱ xu̱ta̱ nkjiu̱n ngji kontra̱ha̱ Pablo̱ ko̱ Sila̱. B'a̱ i̱ncha kitsú já jue nga n'e̱sje najyun ndjuhu̱ jóo̱ ko̱ nga yá s'e̱he̱ ra̱. \v 23 A̱skahan nga ja kingjáha̱ nkjin ni̱yá, kits'ínkjas'en nu̱ba̱yóo̱ ko̱ b'a̱ kitsúhu̱ nda̱ xi basehe̱ nu̱ba̱yóo̱ nga 'yún kúnnta jóo̱. \v 24 Nk'ie nga b'a̱ kik'ihi̱n ndo̱, ngjiko̱ jóo̱. Kits'ínkjas'en má nga 'yún ndjáha̱ nu̱ba̱yóo̱ ko̱ y'ékj'á'yún tsjantsjan sjai jóo̱. \s1 B'i̱ ts'ín i̱ncha kama nda̱íhi̱ Pablo̱ ko̱ Sila̱ nu̱ba̱yóo̱ \p \v 25 Tu̱nga nkú ra̱ ma nga masen ni̱stje̱n, Pablo̱ ko̱ Sila̱ tíi̱ncha nchja̱ko̱ Nti̱a̱ná ko̱ tíi̱ncha sehe̱ Nti̱a̱ná. Já nu̱ba̱yá xingisoo̱ tíi̱ncha basínñju nga b'a̱ tíi̱ncha ts'ín. \v 26 Tu̱ nkuhú chón xi tu̱ xí 'yúhún kama. Xí y'étsujneyáha santaha má tjíyanji nu̱ba̱yóo̱. Tje̱n'yún tsix'ahá ngayjee̱ a̱nkju̱a̱ nu̱ba̱yóo̱ ko̱ tsixuntu ngayjee̱ n'úki̱cha̱ xi tjíntukj'áha̱ já nu̱ba̱yóo̱. \p \v 27 Nk'ie nga j'áha̱ nda̱ xi basehe̱ nu̱ba̱yóo̱ ko̱ kikie nga tje̱n ti̱xa̱ a̱nkju̱a̱ nu̱ba̱yóo̱, a̱s'a̱i ts'asje ki̱cha̱ha̱ xi má nga mjehe̱ ts'i̱ínk'ien yjoho̱. A̱t'aha̱ b'a̱ kitsú nga kits'ínnkjink'un nk'ie nga ja kabitju já nu̱ba̱yóo̱. \v 28 Tu̱nga b'i̱hí kitsú Pablo̱ nga kikjintáya: \p —Najmi tu̱ n'e'uihi̱n yjohi̱. Tintsu̱ba̱ tente níi̱ e̱i̱. \p \v 29 A̱s'a̱i tsanki nd'í ndo̱ ko̱ ki̱tsa̱ jas'en a̱yoo̱. I̱xí tíb'atsé nkjúhún nga tsasinkúnch'int'aha̱ Pablo̱ ko̱ Sila̱. \v 30 Kik'onsje ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: \p —Jun já nti̱a̱, ¿mí ni xi tjíhin nga ts'ian tu̱ xi k'u̱a̱nkihina? \p \v 31 B'i̱ i̱ncha kitsú jóo̱: \p —N'e̱ s'ejin Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱. B'a̱ ts'ín k'u̱a̱nkihini ji ko̱ xu̱ta̱ xi tjíntu ni'yahi̱. \p \v 32 Y'éni̱jmíhi̱ éhe̱n Nti̱a̱ná ndo̱ ko̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tjíntu ni'yaha̱. \v 33 Ta̱ kuihi chu̱bo̱ nga jyuu̱n tsanéjnu ndo̱ má uhu̱n Pablo̱ ko̱ Sila̱. Ko̱ kisaténtá ndo̱ ko̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tjíntu ni'yaha̱. \v 34 Ngjiko̱ ni'yaha̱ ko̱ kits'ínkjen ko̱ tsjo kik'ientuhu̱ ngayjee̱ nga kis'ejihi̱n Nti̱a̱ná. \p \v 35 Nk'ie nga ja kama see̱n, kits'ínkji já jue já xi b'a̱ ku̱i̱tsu̱hu̱ nda̱ xi basehe̱ nu̱ba̱yóo̱ nga ts'i̱ín nda̱íhi̱ Pablo̱ ko̱ Sila̱. \v 36 Kitsúyaha̱ ndo̱ Pablo̱ én xi j'aik'íhi̱n nga b'i̱ kitsúhu̱: \p —Ja kuats'ín nibá én já jue nga k'uasjé'anu̱u. Kui nga ti̱tjusje̱henu nd'a̱i̱ ko̱ kas'enu̱u kju̱a̱jyu nga n'o̱o ni̱yá. \p \v 37 Tu̱nga b'a̱há kitsú Pablo̱ nga kinchja̱ko̱ já xi kits'ín nibá já jue: \p —Ta̱ Roma̱ ní tje̱he̱nni̱. ¿Nkú ts'ín nga kis'ehe̱ni̱ nginku̱n xu̱ta̱ nga ndaha najmi títjun kin'eko̱kju̱a̱ni̱, a̱s'a̱i kin'ekjas'enni̱ nu̱ba̱yá? ¿Á nd'a̱i̱ mjehe̱ ra̱ k'o̱nsje 'maha̱ni̱? ¡Najmi ka̱ma ni xi tíi̱ncha tsu! Kui ní kanibák'osjeni̱. \p \v 38 Kik'óya ngáha jóo̱ ko̱ j'ai tsúyaha̱ já jue ni xi kitsú Pablo̱. A̱s'a̱i i̱ncha kitsankjún já jue nk'ie nga i̱ncha kint'é nga já Roma̱ niu̱. \v 39 Kui nga i̱ncha j'ainkihi̱ ra̱ kju̱a̱n'endyjat'a. Kik'onsje ko̱ tsankihi̱ nga i̱ncha ku̱i̱tjujin na̱nti̱o̱. \p \v 40 Nk'ie nga ja tsitju'a Pablo̱ ko̱ Sila̱ nu̱ba̱yóo̱, ngji ni'yaha̱ Lidi̱a̱. A̱skahan nga ja kamaha̱ nga kikie já nts'eé ko̱ kitsjáha̱ nga'yúhu̱n, i̱ncha ngji ngáha. \c 17 \s1 B'i̱ ts'ín ja ma kichjubéhe Pablo̱ ko̱ Sila̱ nanki Tesaloni̱ka̱ \p \v 1 J'a Pablo̱ ko̱ já xi tje̱nko̱ nanki Amfipo̱li̱ ko̱ nanki Apoloni̱a̱. A̱s'a̱i i̱ncha tsichu nanki Tesaloni̱ka̱ má tíjñaha̱ nku ni'ya sinagoga̱ xu̱ta̱ judio̱. \v 2 Xi nkú ts'ín nkaha̱ Pablo̱ jas'en yo̱ jan xua̱tu̱ tjíhin nga kinchja̱ni̱jmíyako̱ho xu̱ta̱ ni xi tjít'a xu̱ju̱n éhe̱n Nti̱a̱ná. \v 3 Kitsúyaha̱ xu̱ta̱ ko̱ y'éjña chjihi̱ nga tjíhin nga un sku̱e̱he̱ xi kits'ín nibá Nti̱a̱ná ko̱ nga kj'u̱a̱íya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱. B'i̱ kitsúhu̱ jóo̱: \p —Jesu xi tíb'eni̱jmínu̱u nd'a̱i̱, kui xi kits'ín nibá Nti̱a̱ná ngajoho̱. \p \v 4 K'u̱a̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ kis'ejihi̱n ko̱ i̱ncha kamako̱ Pablo̱ ko̱ Sila̱. Ko̱ b'a̱ ta̱ i̱ncha kits'ín nkjin ṉkjún xu̱ta̱ griego̱ xi benkjún Nti̱a̱ná ko̱ nkjin jminchjín xi benkjúhu̱n na̱xi̱nantóo̱. \p \v 5 A̱s'a̱i kama xintak'un xu̱ta̱ judio̱ xi najmi s'ejihi̱n. I̱ncha tsinchá'a k'u̱a̱ já ts'e ch'onk'un ko̱ kinchja̱ ñjaha̱ xu̱ta̱ nkjiu̱n. Xa̱áha̱n kits'ín xu̱ta̱. A̱s'a̱i i̱ncha j'ai kján ni'yaha̱ Jason nga tsangisjai Pablo̱ ko̱ Sila̱ tu̱ xi k'o̱nsjehe ko̱ ts'i̱ínkjas'ehe̱n ra̱ xu̱ta̱ nkjiu̱n. \v 6 Nk'ie nga najmi kisakúhu̱ Pablo̱ ko̱ Sila̱, i̱ncha ngjiko̱ kju̱a̱'yún nginku̱n já tjíxóo̱ Jason ko̱ k'u̱a̱ já nts'eé xi tjíntu yo̱. B'i̱ i̱ncha kitsú nga i̱ncha kikjintáya: \p —Já xi títs'ínndyja̱jihi̱n ngayjee̱ xu̱ta̱ a̱sunntee̱ ta̱ ko̱ e̱i̱ ja i̱ncha j'ai. \v 7 Jason kits'ínkjáíhi̱n jóo̱ ni'yaha̱. Ngayjee̱ jóo̱ tífi kontra̱ha̱ kju̱a̱téxumaha̱ nda̱ títjun k'aku̱ Cesa̱r ko̱ b'a̱ tíi̱ncha tsu nga tíjña sa kj'a̱í nda̱ rei̱ xi 'mi Jesu. \p \v 8 Nk'ie nga kint'é én xu'bi̱ xu̱ta̱ nkjiu̱n ko̱ já tjíxóo̱, xa̱áha̱n i̱ncha kits'ín. \v 9 A̱skahan nk'ie nga y'échjíntjai yjoho̱ Jason ko̱ já xingisoo̱, kin'e nda̱í ngáha̱ ra̱. \s1 B'i̱ i̱ncha kits'ín Pablo̱ ko̱ Sila̱ nanki Berea̱ \p \v 10 A̱s'a̱i já nts'eé tje̱n'yún kits'ínkjihí Pablo̱ ko̱ Sila̱ nga jyuu̱n nanki Berea̱. Nk'ie nga tsichu yo̱, jas'en ni'ya sinagoga̱ha̱ xu̱ta̱ judio̱. \v 11 Xu̱ta̱ judio̱ xu'bi̱ 'yún nda sa ani̱ma̱ha̱ nga xi tjín nanki Tesaloni̱ka̱ ko̱ tsjo ts'ín kits'ínkjáíhi̱n én xi kinchja̱ Pablo̱. Xki̱ ni̱stjin i̱ncha kits'ínya xu̱ju̱n éhe̱n Nti̱a̱ná tu̱ xi i̱ncha sku̱e̱he tsa kju̱axi̱ ni xi tís'eni̱jmíhi̱. \v 12 Kui b'a̱ maha, nkjin xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ xi kis'ejihi̱n én xi y'a Pablo̱. A̱jihi̱n xu̱ta̱ xi nchja̱ griego̱ ta̱ kis'ejihi̱n nkjin jminchjín xi benkjúhu̱n xu̱ta̱ ko̱ nkjin já. \p \v 13 Tu̱nga nk'iehé nga kint'é xu̱ta̱ judio̱ xi tjín nanki Tesaloni̱ka̱ nga nanki Berea̱ ta̱ tíb'éni̱jmí Pablo̱ éhe̱n Nti̱a̱ná, i̱ncha j'ai yo̱ ko̱ ta̱ tsinchákjaha̱n xu̱ta̱. \v 14 A̱s'a̱i ki̱tsa̱ kits'ínkjihi̱ já nts'eé Pablo̱ a̱ndai ntáchak'uu̱n. Tu̱nga y'entuhú sa Berea̱ Sila̱ ko̱ Timoteo̱. \v 15 Já xi tsasín ni̱yáha̱ Pablo̱ ngjiko̱ho̱ santaha nanki Atena̱. A̱s'a̱i kik'óya ngáha nga ja kits'ínkjáíhi̱n én xi kits'ínk'at'aha̱ Pablo̱, xi ku̱i̱tsu̱yaha̱ Sila̱ ko̱ Timoteo̱ nga tjíhin nga ki̱tsa̱ ngju̱a̱i̱ tje̱nnkihi̱. \s1 B'i̱ ts'ín y'éni̱jmí Pablo̱ nanki Atena̱ \p \v 16 Nk'ie nga tíkuyá Pablo̱ nanki Atena̱ nga ku̱i̱chú Sila̱ ko̱ Timoteo̱, kama stihi̱ nga kikie nga tjín ṉkjún nti̱a̱ xi ts'ínnda xu̱ta̱ yo̱. \v 17 Kui b'a̱ maha, a̱ya ni'ya sinagoga̱ kinchja̱ni̱jmíko̱ho xu̱ta̱ judio̱ ko̱ xi najmi judio̱ xi benkjún Nti̱a̱ná, ko̱ xki̱ ni̱stjin kinchja̱ni̱jmíko̱ xi kisatekjá ni̱yátée̱. \v 18 A̱s'a̱i kinchja̱ko̱ Pablo̱ k'u̱a̱ já nkjink'un xi 'mi já epicure̱o̱ ko̱ k'u̱a̱ xi 'mi já estoi̱co̱. K'u̱a̱ b'i̱ i̱ncha kitsú: \p —¿Nkú títsu nda̱i̱ nk'ie nga b'a̱ nkjún ts'ín tínchja̱? \p Kj'a̱í ngá b'i̱ i̱ncha kitsú: \p —Kj'a̱í ra̱ nti̱a̱ha tíb'éjña chji. \p B'a̱ i̱ncha kitsú jóo̱ a̱t'aha̱ én nda tsuhu̱ Jesu ko̱ nga kj'u̱a̱íya ngáha̱ ra̱ xu̱ta̱ ngabayoo̱ y'éni̱jmí Pablo̱. \v 19 A̱s'a̱i i̱ncha ngjiko̱ho̱ jóo̱ a̱nte xi 'mi Areopa̱go̱ ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: \p —¿A ka̱ma ko̱ ji̱n cha̱i̱ mí ni tse̱tse̱he xi tíb'eni̱jmí? \v 20 A̱t'aha̱ tíchubai ni xi najmi kje̱e nu'yái̱. Kui nga mjehe̱ni̱ cha̱ha̱ni̱ nkú tsuhu̱ ra̱ niu̱. \p \v 21 B'a̱ i̱ncha kitsú a̱t'aha̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ nanki Atena̱ ko̱ xu̱ta̱ xi xin nankihi̱ xi tjíntu yo̱ i̱ncha tsjoho̱ nga ku̱i̱nchja̱ni̱jmíyaha ko̱ a ra̱ ku̱a̱sínñjuhu̱ nku kju̱a̱nkjink'un tse̱tse̱. \v 22 A̱s'a̱i tsasinjña ndju Pablo̱ kamasehe̱n já xi kama ñjakú Areopa̱go̱ ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: \p —Jun já Atena̱, mankjinna nga jun xi 'yún yankjún nti̱a̱ xi tjín a̱sunntee̱. \v 23 A̱t'aha̱ nk'ie nga tsú'ba̱ a̱jin nankinu̱u, kikie nga nkjin maha nti̱a̱ xi yankjún. Ko̱ ta̱ kikie nku na̱chan chje̱ má nga b'i̱ ts'ín tjít'a: “Nti̱a̱ xi najmi yaha̱.” Kui b'a̱ maha, Nti̱a̱ xi yankjún nga najmi yo, kui xi tíb'eni̱jmínu̱u. \p \v 24 ’Nti̱a̱ xi kits'ínnda a̱sunntee̱ ko̱ ngayjee̱ ni xi tjíhi̱n, xi batéxumaha̱ nk'a ján ko̱ t'anankiu̱, najmi ni̱nku̱ xi xu̱ta̱ ts'ínnda b'ejñaya. \v 25 Najmi machjéhe̱n tsa xu̱ta̱ ku̱a̱si̱nko̱ho̱. Najmi chumi nihi xi machjéhe̱n. A̱t'aha̱ kui xi tsjáná ni̱stjin ko̱ tsjáná ntjo̱ ko̱ ngayjee̱ ni xi tjínná. \v 26 Kui xi nkuhú ntje̱ kits'ínndaha ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tjín nga ngúsuhu̱n a̱sunntee̱. Y'éjña nga nkjé ko̱ má nga k'úéntu nga nkúnkú. \p \v 27 ’B'a̱ kits'ín tu̱ xi ngayjee̱ xu̱ta̱ ku̱a̱ngisjaihi Nti̱a̱ná, tsa tu̱ ahá ni sa̱kúhu̱ nga ku̱a̱ngisjai. B'a̱ tjín kjáíhin nga najmi kjin tíjñaná Nti̱a̱ná nga nkúnkáá. \v 28 A̱t'aha̱ Nti̱a̱ná tintsu̱ba̱ tík'uhunná, tinimaá ko̱ tjínná ni̱stjin, xi nkú nga ta̱ kitsú k'u̱a̱ já nkjink'un xi tjín a̱jinnu̱u: “Ntíhi̱ ní Nti̱a̱ná ñá.” \p \v 29 ’Kui b'a̱ maha, tsa ntíhi̱ Nti̱a̱ná ñá, najmi tjíhin nga n'e̱nkjíntak'aán tsa b'a̱ tjín Nti̱a̱ná xi nkú joyaha sénni̱stjin xi kamandako̱ho to̱onsine ko̱ tsa to̱ontaba ko̱ tsa ndji̱o̱. Kui niu̱ xi ts'ínnda xu̱ta̱. Xi nkú ts'ín maha̱ ko̱ xi nkú ts'ín ts'ínnkjink'un, b'a̱ i̱ncha ts'ínk'íé. \p \v 30 ’Nti̱a̱ná najmi kits'ín kuenta̱ ni xi kits'ín xu̱ta̱ ni̱stjin nk'ie, a̱t'aha̱ najmi kje̱e behe̱ xu̱ta̱. Tu̱nga nd'a̱i̱ tu̱ má xi tje̱hén ni nga tjíntu xu̱ta̱ Nti̱a̱ná b'a̱ títsuhu̱ nga ngju̱a̱i̱kj'áha̱ ra̱ ani̱ma̱ha̱ ngayjee̱. \v 31 A̱t'aha̱ Nti̱a̱ná ja tíjñaha̱ ni̱stjin nga na̱xu̱ ku̱a̱se̱he̱ ni xi nda ko̱ ni xi najmi nda kits'ín xu̱ta̱. Nda̱ xi Nti̱a̱ná kitsjá xáha̱ nga b'a̱ ts'i̱ín, kui xi b'a̱ ts'i̱ín. Kits'ínkj'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱ nda̱ xu'bo̱. B'a̱ ts'ín tsakúchjihi̱ ra̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ nga kju̱axi̱ niu̱. \p \v 32 Nk'ie nga kint'é jóo̱ nga kj'u̱a̱íya ngáha̱ ra̱ xu̱ta̱ ngabayoo̱, tjín xi tsajnukiehe̱ Pablo̱. Tu̱nga k'u̱a̱há xi b'i̱ kitsú: \p —Mjeni̱ ku̱i̱nú'yái̱ ni xu'bi̱ kj'a̱í ni̱stjin ngáha. \p \v 33 A̱s'a̱i tsitju yo̱ Pablo̱. \v 34 Tu̱nga k'u̱a̱há xi kis'ejihi̱n ko̱ kamako̱ho̱. Kis'ejihi̱n nda̱ xi 'mi Dionisi̱o̱, xi ta̱ ma ñjakúko̱ jóo̱ a̱nte xi 'mi Areopa̱go̱, ko̱ nku ta̱chju̱ún xi 'mi Dama̱ri̱ ko̱ kj'a̱í sa. \c 18 \s1 B'i̱ kits'ín Pablo̱ nanki Corinto̱ \p \v 1 A̱s'a̱i tsitju Pablo̱ Atena̱ ko̱ ngji nanki Corinto̱. \v 2 Yo̱ kisakúhu̱ nku nda̱ judio̱ xi 'mi Akila̱ xi kitsinjín a̱nte Ponto̱, ko̱ Priscila̱ xi chju̱úhu̱n maha. Kui xi a̱s'a̱i i̱ncha nibahá a̱nte Itali̱a̱, a̱t'aha̱ Claudi̱o̱ xi nda̱ títjun k'aku̱ Roma̱ b'a̱ kitsú nga tjíhin nga ku̱i̱tju nanki Roma̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱. A̱s'a̱i Pablo̱ ngjisehe̱ jóo̱ \v 3 ko̱ y'ejñajihi̱n. Kits'ínxáko̱ nga kits'ínnda ni'ya najyunte, a̱t'aha̱ ta̱ kuihi xá xi maha̱ jóo̱. \v 4 Xki̱ xua̱tu̱ ngji nchja̱ko̱ Pablo̱ xu̱ta̱ ni'ya sinagoga̱. Y'éjña chjihi̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ ko̱ xi a̱nte Greci̱a̱ y'aha̱ ra̱ nga kju̱axi̱ ni xi tínchja̱. \p \v 5 Nk'ie nga tsitju Sila̱ ko̱ Timoteo̱ a̱nte Macedoni̱a̱ ko̱ tsichu nanki Corinto̱, tu̱ nku y'éni̱jmíhí Pablo̱ éhe̱n Nti̱a̱ná ko̱ y'éjña chjihi̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ nga Jesu xi kits'ín nibá Nti̱a̱ná. \v 6 Tu̱nga xu̱ta̱ judio̱ ngji kontra̱ha̱ Pablo̱ ko̱ ch'on kitsúhu̱. Kui nga y'étsujnehe najyuhu̱n Pablo̱ ko̱ b'i̱ kitsúhu̱ jóo̱: \p —Jun katjinénu̱u ngabayanu̱u. Najmi an ngju̱a̱i̱néna. Nd'a̱i̱ k'uatuts'i̱hi̱n nga kfínsehe̱ xi najmi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱. \p \v 7 A̱s'a̱i tsitju yo̱ ko̱ ngji ni'yaha̱ nku nda̱ xi 'mi Tici̱o̱ Justo̱ xi benkjún Nti̱a̱ná. Kui xi tiña ni'yaha̱ síjña ni'ya sinagoga̱. \v 8 A̱s'a̱i nda̱ xi 'mi Crispo̱ xi nda̱ k'aku̱hu̱ xu̱ta̱ sinagoga̱ ko̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xinkjín kis'ejihi̱n Nda̱ Nti̱a̱ná. Ko̱ ta̱ nkjin xu̱ta̱ Corinto̱ kis'ejihi̱n ko̱ kisaténtá nk'ie nga kint'é ni xi tíb'éni̱jmí Pablo̱. \p \v 9 A̱s'a̱i Nda̱ Nti̱a̱ná kinchja̱ko̱ho̱ Pablo̱ nga ni̱stje̱n xi nkúhu tsa nchi̱ni kik'a̱i̱hi̱. B'i̱ kik'ihi̱n: \p —Najmi tu̱ binkjuin. T'eni̱jmí sahani ée̱n. Najmi tu̱ b'echjáí tsu̱'bai. \v 10 A̱t'aha̱ an tíi̱jñako̱ho. Najmi ch'a ka̱maha̱ ts'i̱ín'uhin. A̱t'aha̱ nkjin xu̱ta̱ tjínna nanki xu'bi̱ xi s'e̱jihi̱n an. \p \v 11 Yo̱ y'ejña Pablo̱ nku nú masen tjíhin nga tsakúya a̱jihi̱n xu̱ta̱ Corinto̱ éhe̱n Nti̱a̱ná. \p \v 12 Tu̱nga nk'ie nga tjíhi̱n xá nda̱ Galion a̱nte Akaya̱, nkuhú kits'ín yjoho̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ nga ngji kontra̱ha̱ Pablo̱. I̱ncha ngjiko̱ho̱ má ts'ínko̱kju̱a̱ xu̱ta̱ Galion \v 13 ko̱ b'i̱ i̱ncha kitsú: \p —Kui nda̱i̱ tífi kontra̱ha̱ kju̱a̱téxumani̱, a̱t'aha̱ kj'a̱í ts'ín tíbakúyaha̱ xu̱ta̱ nga tjíhin nga cha̱nkjún Nti̱a̱ni̱. \p \v 14 Nk'ie nga ja ku̱i̱nchja̱ Pablo̱, tu̱ tjuhún Galion kinchja̱ko̱ xu̱ta̱ judio̱ nga b'i̱ kitsúhu̱: \p —Jun xu̱ta̱ judio̱, tsa tjín má tsangane nda̱i̱ ko̱ tsa mí ni ch'on tjíhin xi kits'ín, tjíhin nga ts'intsenta ko̱ kuasinñjúnu̱u. \v 15 Tu̱nga ni xu'bi̱ kju̱a̱téxumanu̱u ko̱ kj'a̱í sa ni xi manu̱u y'aha̱ ra̱ nii̱. Kui nga t'enda su̱ba̱hanu niu̱. Najmi mjena ts'ihi̱n kju̱a̱ ni xu'bi̱. \p \v 16 A̱s'a̱i kik'onsje jóo̱ na̱tsihi̱n a̱nte má nga ts'ínko̱kju̱a̱ xu̱ta̱ ndo̱. \v 17 A̱s'a̱i ngayjee̱ xu̱ta̱ jakj'á Soste̱ne̱ xi nda̱ k'aku̱hu̱ xu̱ta̱ sinagoga̱ ko̱ ta̱ yo̱hó y'éhe̱ ndo̱. Tu̱nga ndaha najmi kits'ínsihi̱n Galion ni xi kamoo̱. \s1 B'i̱ ts'ín kik'óya ngáha Pablo̱ nanki Antiokia̱ \p \v 18 Nkjin ni̱stjin ts'andaya yo̱ Pablo̱. A̱s'a̱i kitsubakjá já nts'eé a̱t'aha̱ ja tífi a̱nte Siri̱a̱. Nk'ie nga tsichu nanki Cencrea̱ nga kits'ín ni̱yá, j'ájnu kaha̱ yjoho̱ a̱t'aha̱ ja títs'íntjusun nku ni xi kits'ínkie Nti̱a̱ná. A̱s'a̱i jakj'á nku tsutsu ko̱ ngji a̱nte Siri̱a̱ nga tje̱nko̱ ts'íhin Akila̱ ko̱ Priscila̱. \p \v 19 Nk'ie nga i̱ncha tsichu nanki Efe̱so̱, yo̱ i̱ncha kits'ín ngabihi̱ xinkjín. Kama kinchja̱ni̱jmíko̱ Pablo̱ xu̱ta̱ judio̱ ni'ya sinagoga̱. \v 20 A̱s'a̱i tjín xi tsankihi̱ nga nkjin ni̱stjin k'úéjña yo̱, tu̱nga najmi kits'ín yuhú Pablo̱. \v 21 B'i̱ kitsú: \p —Tífia. Tsa Nti̱a̱ná b'a̱ ku̱i̱tsu̱, kjúái̱se ngáha̱nu̱u. \p A̱s'a̱i jakj'á nku tsutsu xi tsitju Efe̱so̱. \v 22 Nk'ie nga tsichu nanki Cesarea̱, ngjikjaniñaha̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ ko̱ a̱s'a̱i ngji nanki Antiokia̱. \v 23 A̱skahan nga ja ts'andayaha̱ chuba ni̱stjin yo̱, tsitju nga j'a xki̱ nanki xi tjín a̱nte Galaci̱a̱ ko̱ a̱nte Frigi̱a̱. Kitsjá nga'yúhu̱n ngayjee̱ xu̱ta̱ xi yjankihi̱ Jesu xi nkú ts'ín ndjá ku̱i̱ncha nginku̱n Nti̱a̱ná. \s1 B'i̱ ts'ín y'éni̱jmí Apolo̱ éhe̱n Nti̱a̱ná \p \v 24 A̱s'a̱i tsichu nanki Efe̱so̱ nku nda̱ judio̱ xi 'mi Apolo̱ xi kitsin nanki Alejandria̱. Tsjo ts'ín b'éni̱jmí ndo̱ ko̱ 'yún be xu̱ju̱n éhe̱n Nti̱a̱ná. \v 25 Tsangiya ni xi tsakúya Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu ko̱ ngayjehe k'un y'éni̱jmíhi̱ xu̱ta̱. Tsakúya sisin yáha Jesu, tu̱nga najmi 'yúhún mankjihi̱n á saténtáha xu̱ta̱. Tu̱ xi nkúhú ts'ín tsaténtá xu̱ta̱ Jua be. \v 26 Ndjá y'éni̱jmí ndo̱ ni'ya sinagoga̱. Nk'ie nga kint'é Akila̱ ko̱ Priscila̱ ni xi y'éni̱jmí, ngjiko̱ t'axín ko̱ kitsúya sisihi̱n xi nkú ts'ín mjehe̱ Nti̱a̱ná nga k'úéntu xu̱ta̱. \p \v 27 Nk'ie nga kama mjehe̱ Apolo̱ nga ngju̱a̱i̱ a̱nte Akaya̱, já nts'eé xi tjín Efe̱so̱ tsasinko̱ho̱. Kits'ínndaha̱ nku xu̱ju̱n xu̱ta̱ ni'yakuyáha̱ Jesu xi tjín Akaya̱ tu̱ xi nda ts'ín ts'i̱ínkjáíhi̱n ra̱. Nk'ie nga tsichu Apolo̱ yo̱, tsasinko̱ ṉkjún xu̱ta̱ xi ja s'ejihi̱n Jesu tu̱ nga̱t'aha̱ kju̱a̱ndaha̱ Nti̱a̱ná. \v 28 A̱t'aha̱ nginku̱n ngayjee̱ xu̱ta̱ ndjá tsakúya nga najmi kju̱axi̱ ni xi bakúya xu̱ta̱ judio̱. Tsakúya ni xi tjít'a xu̱ju̱n éhe̱n Nti̱a̱ná. B'a̱ ts'ín y'éjña chjihi nga Jesu xi kits'ín nibá Nti̱a̱ná. \c 19 \s1 B'i̱ kits'ín Pablo̱ nanki Efe̱so̱ \p \v 1 Nk'ie nga tíjña Apolo̱ nanki Corinto̱, Pablo̱ j'ajin a̱sunntu tje̱nki̱ xi tjín a̱nte Asi̱a̱ ko̱ tsichu nanki Efe̱so̱. Yo̱ kisakúhu̱ k'u̱a̱ xu̱ta̱ xi yjankihi̱ Jesu. A̱s'a̱i b'i̱ kitsúhu̱ jóo̱: \p \v 2 —¿A kin'ekjóho̱on Espiri̱tu̱ Santo̱ nk'ie nga kis'ejinnu̱u Jesu? \p B'i̱ i̱ncha kitsú jóo̱: \p —Ndaha̱chí najmi kje̱e nu'yái̱ tsa tjín Espiri̱tu̱ Santo̱. \p \v 3 —¿Nkú n'e kisatentó? —kitsú Pablo̱. \p —Xi nkú ts'ín tsaténtá Jua —i̱ncha kitsú. \p \v 4 B'i̱ kitsú Pablo̱: \p —Xu̱ta̱ xi ngjikj'áha̱ ra̱ ani̱ma̱ha̱ tsaténtá Jua, tu̱nga b'a̱há kitsúhu̱ nga tjíhin nga s'e̱jihi̱n xi kj'u̱a̱í a̱skahan nga kui. Jesu, kui xi a̱skahan j'ai. \p \v 5 Nk'ie nga kint'é jóo̱ ni xu'bi̱, a̱s'a̱i kisaténtá nga kits'ínkjáíhi̱n Jesu. \v 6 Nk'ie nga kingjénne ntsja Pablo̱ jóo̱, j'aitsejíhi̱n ra̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ ko̱ kj'a̱í kj'a̱í éhen i̱ncha kinchja̱ ko̱ Nti̱a̱ná kitsjáha̱ én xi kinchja̱. \v 7 Ma ra̱ te jo jáx'i̱n xi b'i̱ i̱ncha kamat'ain. \p \v 8 Jan ra̱ sá kamaha̱ Pablo̱ nga ngji ni'ya sinagoga̱ ko̱ ndjá kinchja̱ko̱ xu̱ta̱. Kitsúyaha̱ ko̱ y'éjña chjihi̱ nkú tjíhi̱n ra̱ nga batéxuma Nti̱a̱ná. \v 9 Tu̱nga k'u̱a̱há xi ndjá kits'ín ani̱ma̱ha̱. Najmi kits'ínkjáíhi̱n nga s'e̱jihi̱n ni xi títsu Pablo̱. Nginku̱n ngayjee̱ xu̱ta̱ tu̱ ch'ohón ts'ín i̱ncha kinchja̱ne xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n Jesu. Kui nga ngji t'axíhin Pablo̱. Má nga bakúya nda̱ xi 'mi Tirano̱ ngjiko̱ xu̱ta̱ xi yjankihi̱ Jesu. Yo̱ tsakúyaha̱ xu̱ta̱ xki̱ ni̱stjin. \v 10 Jo nú kamaha̱ nga b'a̱ kits'ín. Kint'é éhe̱n Nti̱a̱ná ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tjín a̱nte Asi̱a̱, xi judio̱ ko̱ xi griego̱. \p \v 11 Nti̱a̱ná kitsjáha̱ nga'yún Pablo̱ xi má nga kits'ín kju̱a̱nkjún xi i. \v 12 Santaha xu̱ta̱ ngjiko̱ pañu̱ ko̱ najyun xi kits'ínko̱ Pablo̱. Kui xi j'aiko̱ho̱ xu̱ta̱ uhu̱n. A̱s'a̱i kamanda ko̱ tsitjujíhi̱n jánindoo̱. \p \v 13 Ta̱ kikjatsú'ba̱ yo̱ k'u̱a̱ já judio̱ xi b'ema xki̱ a̱nte ko̱ m'osje jánindoo̱. Kui xi i̱ncha kama k'un kits'ínchjén nga'yúhu̱n Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu. B'i̱ i̱ncha kitsúhu̱ jánindoo̱: \p —Ngajoho̱ Jesu xi tíb'éni̱jmí Pablo̱ b'a̱ tí'mii̱hi̱ nga ti̱tjujiun yo̱. \p \v 14 Yatu jáha̱ nda̱ na̱'mi k'aku̱ judio̱ xi 'mi Esceba̱ b'a̱ i̱ncha kits'ín. \v 15 Tu̱nga kinchja̱há nda̱nindoo̱ nga b'i̱ kitsúhu̱ jóo̱: \p —Be Jesu ko̱ ta̱ be Pablo̱, tu̱nga, ¿yáha jun? \p \v 16 A̱s'a̱i nda̱ xi tíjñajihi̱n nda̱nindoo̱ jakj'á já xi yatuu̱. Kikjánko̱ ko̱ kits'ín ngana̱ha̱. A̱s'a̱i tsanka jóo̱ nga kama uhu̱n. Xí kjintustíhí nga i̱ncha tsitju ni'yaha̱ ndo̱. \v 17 Ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tjín Efe̱so̱, xi judio̱ ko̱ xi griego̱, kint'é ni xi kamoo̱. I̱ncha kitsankjún ngayjee̱ ko̱ b'a̱ i̱ncha kitsú nga tjíhi̱n kju̱a̱chánka Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu. \p \v 18 Nkjin xi kis'ejihi̱n Jesu i̱ncha j'ai tsúya nginku̱n xu̱ta̱ xingisoo̱ ni ch'onk'un xi i̱ncha kits'ín nk'ie. \v 19 Xi i̱ncha kits'ín tj'e j'aiko̱ xu̱ju̱n tj'ehe̱ ko̱ kis'etí xu̱ju̱n nginku̱n ngayjee̱ xu̱ta̱. Nk'ie nga kin'esjehe̱ xki̱ xu̱ju̱n xi kis'etíu̱, cháte ra̱ mii̱ to̱ontaba kama chjíhi̱ xu̱ju̱n. \v 20 B'a̱ ts'ín 'yún ngji tse ko̱ ngji ndju éhe̱n Nti̱a̱ná. \p \v 21 A̱skahan b'a̱ kitsú kju̱a̱nkjintak'uhu̱n Pablo̱ nga ngju̱a̱i̱ nanki xi tjín a̱nte Macedoni̱a̱ ko̱ a̱nte Akaya̱ ko̱ a̱s'a̱i ts'i̱ín ni̱yá nga ngju̱a̱i̱ santaha nanki Jerusalen. B'i̱ kitsú: \p —A̱skahan nga ku̱i̱cha yo̱, tjíhin nga ta̱ kfíán nanki Roma̱. \p \v 22 A̱s'a̱i kits'ínkji Macedoni̱a̱ Timoteo̱ ko̱ Erasto̱, já xi i̱ncha basinko̱ho̱. Ko̱ máha kui, y'ejña sa chuba ni̱stjin Asi̱a̱. \s1 B'i̱ ts'ín ngji kontra̱ha̱ xu̱ta̱ Efe̱so̱ ni xi tsakúya Pablo̱ \p \v 23 Kui ni̱stjiu̱n xu̱ta̱ xi yjankihi̱ Jesu nanki Efe̱so̱ nku kju̱a̱sti j'ajin. \v 24 Nku nda̱ xi 'mi Demetri̱o̱ xi ts'ínnda ni̱nku̱ to̱ontaba xi̱. B'a̱ ts'ínk'íéntu ni̱nku̱ xi ts'ínnda xi nkúhu ni̱nku̱hu̱ nti̱a̱ Artemisa̱. Kui ni̱stjiu̱n já xi kui xáha ts'ín 'yún ts'ín ngana̱ to̱on. \v 25 Demetri̱o̱ kinchja̱ ñjakúhu̱ já xi ts'ínxát'aha̱ ko̱ já xi ta̱ kui xáha ts'ín. B'i̱ kitsúhu̱ jóo̱: \p —Jun já, yo nga b'éjñaná to̱on xá xu'bi̱. \v 26 Tu̱nga tíyanú ko̱ tínu'yó ni xi títs'ín Pablo̱ e̱i̱ Efe̱so̱ ko̱ santaha tu̱ má nankihí ni xi tjín a̱nte Asi̱a̱. B'a̱ títsu nga nti̱a̱ xi ts'ínnda xu̱ta̱ najmi nti̱a̱. Nkjin xu̱ta̱ ja i̱ncha kits'ínkjáíhi̱n ni xi tíbakúya ndo̱ ko̱ i̱ncha kits'ínk'óntjaiya kju̱a̱nkjintak'uhu̱n. \v 27 Najmi tu̱ suba xáná títs'ínkji kinte. Ta̱ títs'ín nga nku ni xi najmi ta̱ chumi ni chjíhi̱ ra̱ ka̱ma ni̱nku̱hu̱ nti̱a̱ chánka Artemisa̱. Najmi ta̱ cha̱nkjúhun kju̱a̱chánkaha̱ nti̱a̱ xu'bi̱, nti̱a̱ xi benkjúnyje xu̱ta̱ xi tjín a̱nte Asi̱a̱ ko̱ nga ngúsuhu̱n a̱sunntee̱. \p \v 28 Nk'ie nga i̱ncha kint'é jóo̱ niu̱, tu̱ xí i̱ncha kama kjahán ra̱. B'i̱ i̱ncha kitsú nga kikjintáya: \p —¡Chánkahá Artemisa̱, nti̱a̱ha̱ xu̱ta̱ Efe̱so̱! \p \v 29 A̱s'a̱i xu̱ta̱ ndaha najmi be mí nihi xi ts'i̱ín. Nkuhú kik'a xinkjín nga ngjikj'á Gayo̱ ko̱ Aristarko̱, kui xi já Macedoni̱a̱ xi tje̱nko̱ Pablo̱. I̱ncha kikjebéfe nga ngjiko̱ a̱nte má ma ñjakú xu̱ta̱ na̱nti̱a̱. \v 30 Mjehe̱ Pablo̱ nga ngju̱a̱i̱sehe̱ xu̱ta̱ xi kama ñjakú yo̱, tu̱nga najmi kitsjántehé ra̱ xu̱ta̱ xi yjanki Jesu. \v 31 Ko̱ ta̱ já k'aku̱ xi tjín a̱nte Asi̱a̱ xi nda nchja̱ko̱ Pablo̱ i̱ncha kits'ínkjihi̱ én nga tsankihi̱ nga najmi tu̱ ngju̱a̱i̱ a̱nte má nga kama ñjakú xu̱ta̱. \p \v 32 B'i̱ ngján i̱ncha kinchja̱ xu̱ta̱ nga xa̱áha̱n i̱ncha kits'ín. Ko̱ santaha nkjin ṉkjún xi najmi be á yo̱ kama ñjakúhu. \v 33 A̱s'a̱i tjín xi jakj'áha̱ Alejandro̱. Xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ kitsuniñaha̱ ndo̱ nginku̱n ngayjee̱ xu̱ta̱. Kingjén nk'a ntsja Alejandro̱ nga tsanki nga ngju̱én jyu xu̱ta̱ tu̱ xi ku̱i̱nchja̱ntjaihi xu̱ta̱ judio̱. \v 34 Tu̱nga nk'ie nga kikie xu̱ta̱ nga ta̱ nda̱ judio̱ niu̱, nkuhú kits'ín nta̱ha̱ nga b'i̱ i̱ncha kitsú nga kikjintáya nkú ra̱ ma tsa jo ora̱: \p —¡Chánkahá Artemisa̱, nti̱a̱ha̱ xu̱ta̱ Efe̱so̱! \p \v 35 A̱s'a̱i nda̱ xi ts'ínxát'aha̱ já k'aku̱ kamaha̱ kits'ínk'íéjyu xu̱ta̱ nkjiu̱n. B'i̱ kitsú: \p —Jun já Efe̱so̱, ngayjee̱ xu̱ta̱ be nga nankiná Efe̱so̱ kunntá ni̱nku̱hu̱ nti̱a̱ chánka Artemisa̱ ko̱ sénni̱stjihi̱n xi nibaha nk'a ján nga j'aikijne e̱i̱. \v 36 Tíjña chji chji ni xu'bi̱. Kui nga tjenjyúhunu ko̱ n'e̱nkjíntak'un ni xi n'o̱o. \v 37 A̱t'aha̱ já xi kaf'ái̱ko̱o e̱i̱ najmi ni xi tíi̱ncha ni̱nku̱ jakj'á ndyjé ko̱ ta̱ ndaha najmi ch'on títsuhu̱ nti̱a̱ ts'a̱ñá. \p \v 38 ’Tsa Demetri̱o̱ ko̱ já xi ts'ínxáko̱ tjínko̱ho̱ kju̱a̱ xu̱ta̱ xi kj'a̱í, tjín já jue ko̱ tjín já tjíxá. Yo̱ kats'ínko̱kju̱a̱ xinkjín. \v 39 Ko̱ tsa tjín sa kj'a̱í ni xi mjenu̱u, nk'ie nga ma ñja já tjíxóo̱ s'e̱nda niu̱. \v 40 A̱t'aha̱ ka̱ma sa̱téjéneé nga̱t'aha̱ ni xi kama nd'a̱i̱, nga xa̱áha̱n tín'eé. Tsa cha̱sjaiyaná nga̱t'aha̱ niu̱, najmi yaá nkú ku̱i̱xíaán. \p \v 41 Nk'ie nga ja kamaha̱ nga b'a̱ kitsú, kits'ínkji ngáha ni'yaha̱ xu̱ta̱ xi kama ñjakú yo̱. \c 20 \s1 B'i̱ kama nk'ie nga j'a Pablo̱ a̱nte Macedoni̱a̱ ko̱ a̱nte Greci̱a̱ \p \v 1 A̱skahan nga ja kis'ejyú xu̱ta̱ nkjiu̱n, Pablo̱ kinchja̱ ñjaha̱ xu̱ta̱ xi yjankihi̱ Jesu ko̱ kitsjá nga'yúhu̱n. A̱s'a̱i tsitju nga ngji Macedoni̱a̱. \v 2 Xki̱ nanki xi tjín a̱nte Macedoni̱a̱ j'a ko̱ 'yún kitsjá nga'yúhu̱n xu̱ta̱ ni̱nku̱ nga kinchja̱ko̱. A̱skahan tsichu Greci̱a̱. \v 3 Jan sá kamaha̱ nga y'ejña yo̱. Nk'ie nga ja ku̱a̱kj'á tsutsu xi ngju̱a̱i̱ko̱ho̱ a̱nte Siri̱a̱, tu̱ kint'éhé én nga já judio̱ ja y'éndako̱ xinkjín nga ts'i̱ín'uhu̱n. Kui nga ta̱ a̱nte Macedoni̱a̱ ngji ngáha. \p \v 4 Kui já xu'bi̱ xi kitsjennkíhi̱ Pablo̱: Sopa̱te̱r xi Berea̱ nibáha xi ntíhi̱ Pirro̱ maha, Aristarco̱ ko̱ Segundo̱ xi Tesaloni̱ka̱ i̱ncha nibáha, Gayo̱ xi Derbe̱ nibáha, Timoteo̱, Tiki̱co̱ ko̱ Trofi̱mo̱ xi Asi̱a̱ i̱ncha nibáha. \v 5 I̱ncha ngji títjun jái̱ ko̱ nanki Troa̱ kikuyáni̱. \v 6 Ji̱n bi a̱skahan nga j'a s'í nk'ie nga chine ni̱nku̱a̱n xi najmi tjíhi̱n na̱'yu̱ san, tsitjas'e̱i̱n nku tsutsu ko̱ tsitjui̱ Filipo̱. Ni̱stjin xi ma uhun tsichu tje̱nnkii̱ jóo̱ Troa̱. Yo̱ ts'andayani̱ yatu ni̱stjin. \s1 B'i̱ kama nk'ie nga j'ai Pablo̱ nanki Troa̱ \p \v 7 Nk'ie nga tíb'atuts'i̱hi̱n tuntjóo̱ kama ñjakúi̱ tu̱ xi chi̱ne̱he̱ni̱ ni̱ñu̱. A̱s'a̱i Pablo̱ tsakúyaha̱ xu̱to̱, a̱t'aha̱ ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n ngju̱a̱i̱ ngáha. Tu̱ nku ngjindjuko̱hó ée̱n santaha nkúhu nga masen ni̱stje̱n. \v 8 Chun ndzjen ndzjen yo̱, a̱t'aha̱ nkjin maha nd'í seti̱ xi tjín nk'a ni'ya xi má nga kama ñjakúi̱. \p \v 9 Tu̱ nkuhú nda̱ti xi 'mi Eutiko̱ xi a̱nkju̱a̱ nk'oo̱ kab'ejña stiu̱. Kui xi kis'efe nk'ie nga 'yún ngjindjuko̱ Pablo̱ ée̱n. 'Yún ṉkjún kis'efe tjain. A̱s'a̱i tsijnenki. Ni'ya xi ma jahan niba nga tsijnenki. Ja ka'me nga kichjusíntje̱n. \v 10 A̱s'a̱i tsitjujen Pablo̱ ko̱ ngjik'úhu̱n. Kitsubakj'á nda̱tiu̱ ko̱ b'i̱ kitsú: \p —Najmi tu̱ binkjun. Tíjñahá ndo̱. \p \v 11 A̱s'a̱i ta̱ ngji ts'ínndju̱ú ngáha éhe̱n Pablo̱. Tsakjánya ni̱nku̱o̱n, i̱ncha kikjine ni̱ñu̱ ko̱ ta̱ ngjindjuhú ngáha nga tsakúyaha̱ xu̱to̱ santa nkúhu nga kama see̱n. A̱s'a̱i ngji. \v 12 Máha nda̱tiu̱, i̱ncha ngjiko̱ tík'uhu̱n xu̱ta̱ ni'yaha̱ ko̱ i̱ncha kisakú nga'yúhu̱n nga̱t'aha̱ ni xi kama. \s1 B'i̱ ts'ín kits'ín ni̱yá Pablo̱ tu̱ xi kui̱chúhu nanki Mileto̱ \p \v 13 Ja kamoo̱. Ji̱n tje̱n tsankinko̱ho̱ni̱ tsutsu nanki Ason, yo̱ má nga chúyai̱hi̱ Pablo̱. B'a̱ ts'ín y'éndako̱ni̱, a̱t'aha̱ mjehe̱ nga ni̱yá t'ananki ts'i̱ín. \v 14 Nk'ie nga kisakúni̱ Pablo̱ nanki Ason, a̱s'a̱i jas'enko̱ni̱ tsutsuu̱ ko̱ tsankii̱n nanki Mitilene̱. \v 15 Tsitjui̱ nanki Mitilene̱ ko̱ ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n tsitjai̱ xjo̱ Kio̱. Nk'ie nga kama ndyjuu̱n tsitjandái̱ nanki Samo̱, nku a̱nte má bichú tsutsu. Kin'ekj'áíyai̱ nanki Trogili̱o̱ ko̱ ni̱stjin ma ndyjuu̱n tsichii̱ nanki Mileto̱. \v 16 B'a̱ kin'ei̱ a̱t'aha̱ Pablo̱ mjehe̱ kj'u̱a̱ ni̱yá nanki Efe̱so̱ tu̱ xi najmi k'u̱a̱ndayaha̱ ra̱ nanki xi tjín a̱nte Asi̱a̱. Kits'ín xatíhi̱ yjoho̱ nga ku̱i̱chú nanki Jerusalen, tsa tu̱ ahá ni sa̱kúhu̱ nga k'úéjña yo̱ nk'ie nga ku̱i̱tju S'í Pentecoste. \s1 B'i̱ ts'ín kinchja̱ko̱ Pablo̱ jácháha̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ Efe̱so̱ \p \v 17 Nk'ie nga tsichii̱ nanki Mileto̱, kits'ínkji én Pablo̱ nga kinchja̱ha̱ jácháha̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ Efe̱so̱. \v 18 Nk'ie nga i̱ncha j'ai jóo̱, b'i̱ kitsú Pablo̱: \p —Yo xi nkú ts'ín tsáte̱jñajin tehe̱ntenu̱u santa nkúhu nga tuts'ihi̱n ni nga jáa̱ e̱i̱ a̱nte Asi̱a̱. \v 19 Ni̱ma̱kju̱a̱ ts'asjé yjona̱ nga kits'inxát'aha̱ Nti̱a̱ná. Kikjíi̱nta nga un kikiena ni xi y'éndat'áínna já judio̱. \v 20 Tu̱nga najmi kingjent'íáhá ra̱ nga y'eni̱jmínu̱u ni xi ts'e̱ ngandanu̱u. Tsakuyánu̱u ni̱yátée̱ ko̱ xki̱ ni'yanu̱u. \v 21 Y'ejñá chjihi̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ ko̱ xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ nga tjíhin nga ngju̱a̱i̱kj'áha̱ ra̱ ani̱ma̱ha̱ nginku̱n Nti̱a̱ná ko̱ nga s'e̱jihi̱n Nda̱ Nti̱a̱ná Jesucristo̱. \p \v 22 ’Nga tínt'e'éhe̱n Espiri̱tu̱ Santo̱ nd'a̱i̱ tífia Jerusalen. Najmi be mí nihi xi ka̱mat'an ján. \v 23 Tu̱nga xki̱ a̱nte má nga fia tsuya títjunna Espiri̱tu̱ Santo̱ tsa nu̱ba̱yá ko̱ tsa kju̱a̱'un tíkuyána. \v 24 Tu̱nga najmi kjinta̱hána tsa ku̱a̱yá. Nga̱t'a ts'a̱n najmi 'yún chjíhi̱ ra̱ ni xu'bo̱. Tu̱ nkuhú ni xi mjena. Mjena nga ku̱i̱chúkjet'a tsjo tsjo ni xi títs'ian ko̱ ts'inndja̱á xá xi kitsjána Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu, nga xínya sisian én nda tsuhu̱ Jesu xi b'éjña chji kju̱a̱ndaha̱ Nti̱a̱ná. \p \v 25 ’Be nd'a̱i̱ nga najmi ta̱ cha̱hanú ngatento xi jái̱senu̱u, jun xi y'eni̱jmínu̱u nkú ts'ín batéxuma Nti̱a̱ná. \v 26 Kui b'a̱ maha, ni̱stjin nd'a̱i̱ tíxinyaha̱nu̱u nga najmi an y'anjiá tsa tjín xi ndyja̱. \v 27 A̱t'aha̱ najmi chumi nihi xi y'ejñá 'manu̱u. Ngayjee̱ ni xi mjehe̱ Nti̱a̱ná y'eni̱jmínu̱u. \p \v 28 ’Kui b'a̱ maha, chúhu̱n ru̱u yjonu̱u ko̱ chúhu̱un ngayjee̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱. A̱t'aha̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ kitsjá xánu̱u nga jun xi cha̱so̱ho̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱hu̱ Nda̱ Nti̱a̱ná xi jníhi̱ ts'atseko̱ho. \v 29 A̱t'aha̱ be nga a̱skahan nga kfíán kj'u̱a̱íjinnu̱u já xi mjehe̱ ts'i̱ínndyja xu̱ta̱ ni̱nku̱ xi nkú ts'ín chu̱ kjoo̱n a̱jihi̱n chu̱tsa̱nko̱. \v 30 Santaha a̱jinnu̱u s'e̱ xi ku̱a̱kúya ni xi najmi b'a̱ tjín tu̱ xi xu̱ta̱ ni̱nku̱ tsjénnkihi̱ ra̱. \v 31 Kui nga ti̱ntsu̱ba̱ ndahanu. N'e̱kj'áítsjon nga ni̱stjin ni̱stje̱n jan nú najmi kits'inkj'áíya nga ntánkán tsatendzjá nga kitsjani̱yáha̱nu̱u nga nkúnkú. \p \v 32 ’Nd'a̱i̱ já nts'e, títs'inkjas'ennu̱u a̱ya ntsja Nti̱a̱ná. Katasinko̱nu̱u én xi tínchja̱ kju̱a̱ndaha̱ Nti̱a̱ná, kui éhe̱n xi ka̱maha̱ tsjánu̱u nga'yún nginku̱n Nti̱a̱ná ko̱ tsjánu̱u ni xi ts'i̱ínkjáíhi̱n ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tsichu ma je nginku̱n Nti̱a̱ná. \v 33 Najmi kits'in mje to̱ontabanu̱u ko̱ tsa to̱onsinenu̱u ko̱ ta̱ ndaha najyunnu̱u. \v 34 Jun yo xi nkú ts'ín kits'inxá tu̱ xi kisakúhuna ni xi kamachjénna ko̱ ni xi kamachjéhe̱n já xi kitsjenko̱na. \v 35 Tehe̱nte y'ejñá chu̱ba̱yanu̱u nga tjíhin nga n'e̱xáá tu̱ xi ku̱i̱si̱nko̱honá xu̱ta̱ xi najmi tjíhi̱n ni xi machjéhe̱n. N'e̱kj'áítsjon éhe̱n Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu xi b'i̱ títsu: “Xi tu̱ tsjáhá ra̱ ni xu̱ta̱ xi kj'a̱í, kui xi 'yún s'e saha̱ kju̱a̱tsjo nga xi ts'ínkjáíhi̱n niu̱.” \p \v 36 Nk'ie nga ja kama nga b'a̱ kitsú Pablo̱, tsasinkúnch'in nga kinchja̱ko̱ Nti̱a̱ná ko̱ b'a̱ ta̱ i̱ncha kits'ín jóo̱. \v 37 I̱ncha kikjintá ko̱ kitsubakjá ko̱ kikjexu̱'ba tsa̱ha̱ Pablo̱. \v 38 'Yún i̱ncha kik'ie babaha̱ jóo̱ a̱t'aha̱ b'a̱ kitsú nga najmi ta̱ i̱ncha sku̱e̱he Pablo̱. A̱s'a̱i i̱ncha ngjisín ni̱yá santaha má kjijña tsutsu xi ngju̱a̱i̱ko̱ho̱. \c 21 \s1 B'i̱ ts'ín kits'ín ni̱yá Pablo̱ nga ngji nanki Jerusalen \p \v 1 Nk'ie nga y'entui̱ já nts'eé xi tjín nanki Efe̱so̱, tsitjas'e̱i̱n nku tsutsu. Tsankin na̱xu̱i̱ na̱xu̱i̱ xjo̱ Cos. Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n tsichii̱ xjo̱ Roda̱ ko̱ a̱skahan tsichii̱ nanki Pata̱ra̱. \v 2 Yo̱ kisakúni̱ kj'a̱í tsutsu xi tífi a̱nte Fenici̱a̱. Tsitjas'e̱i̱n ko̱ tsankinko̱i̱. \v 3 Kiyai̱ xjo̱ Chipre̱. Skjúhu̱n tsitjai̱ nga tsankii̱n a̱nte Siri̱a̱. A̱s'a̱i tsichii̱ nanki Tiro̱, a̱t'aha̱ yo̱ tjíhin nga chjúje̱n ch'á xi y'a tsutsuu̱. \p \v 4 Kisakúni̱ xu̱ta̱ xi yjankihi̱ Jesu xi tjín yo̱. Yatu ni̱stjin ts'andayani̱. Kui xi b'a̱ kitsúhu̱ Pablo̱ nga najmi tu̱ ngju̱a̱i̱ nanki Jerusalen, a̱t'aha̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ tsakúchjihi̱ ni xi ka̱ma. \v 5 Nk'ie nga j'a ni̱stjin xi yatuu̱, tsitjui̱ yo̱ ko̱ i̱ncha ngjisín ni̱yáni̱ ngayjee̱ jáx'i̱n ko̱ jminchjíhi̱n ko̱ ntíhi̱ santaha na̱tsin na̱nti̱o̱. A̱s'a̱i tsinchakúnch'ii̱n a̱ndai ntáchak'uu̱n ko̱ kichubako̱i̱ Nti̱a̱ná. \v 6 A̱s'a̱i b'i̱ ngján kinubakjái̱ xinki̱, ji̱n tsitjas'e̱i̱n tsutsuu̱ ko̱ kui i̱ncha kik'óya ngáha ni'yaha̱. \p \v 7 Nku tsutsu tsitjuko̱i̱ Tiro̱ ko̱ tsankii̱n nanki Tolemaida̱. Kisuniñai̱hi̱ já nts'eé xi tjín yo̱ ko̱ ts'andayani̱ nku ni̱stjin. \v 8 Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n tsitjui̱ ko̱ tsichii̱ nanki Cesarea̱. A̱s'a̱i tsankii̱n ni'yaha̱ Felipe̱ ko̱ tintsu̱ba̱ko̱i̱. Felipe̱ xi ta̱ b'éni̱jmí én nda tsuhu̱ Jesu ko̱ ta̱ tjíhi̱n xá a̱jihi̱n já yatu xi basinko̱ já postru̱. \v 9 Ta̱ tjíntuhu̱ ñju i̱stinchjín xu̱nkú xi Nti̱a̱ná tsjáha̱ éhe̱n. \p \v 10 Ja tjíhi̱n nkjin ni̱stjin nga tintsu̱ba̱i̱ yo̱ nk'ie nga j'ai nku nda̱ profeta̱ xi 'mi Aga̱bo̱ xi nibaha a̱nte Judea̱. \v 11 J'aitsubek'únni̱, jakj'á tja̱ba̱xín ndayáha̱ Pablo̱ ko̱ y'ét'a'yúnko̱ho ntsja ko̱ sjai. A̱s'a̱i b'i̱ kitsú: \p —B'i̱ títsu Espiri̱tu̱ Santo̱ nga b'i̱ ts'ín k'u̱ét'a'yúhu̱n já judio̱ xi tjín Jerusalen nda̱ xi ts'e̱ tja̱ba̱xín ndayái̱. Ts'i̱ínkjas'en a̱ya ntsja já xi najmi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱. \p \v 12 Nk'ie nga kinu'yái̱ niu̱, b'a̱ kik'ii̱hi̱n Pablo̱ ko̱ b'a̱ ta̱ kitsúhu̱ xu̱ta̱ xi tjín yo̱, nga najmi tu̱ ngju̱a̱i̱ nanki Jerusalen. \v 13 A̱s'a̱i b'a̱ kitsú Pablo̱: \p —¿Á tích'íhinu ko̱ tín'e bahanú? Tjínkuhu̱ k'an nga najmi tu̱ nku nga s'e̱t'a'yán. Ta̱ tjínku níhi̱ k'an nga santaha ku̱a̱yá Jerusalen nga̱t'aha̱ Nda̱ Nti̱a̱ná Jesu. \p \v 14 Nk'ie nga najmi kits'ín yu Pablo̱ ni xi tí'mii̱hi̱, najmi b'a̱ ta̱ kik'in saha̱ ri̱. \p —Katuma xi nkú ts'ín mjehe̱ Nti̱a̱ná —tu̱ tsixíhín sai̱. \p \v 15 A̱skahan y'endai̱ yjoni̱ ko̱ tsankii̱n nanki Jerusalen. \v 16 Kitsjennkíni̱ k'u̱a̱ já xi yjankihi̱ Jesu xi tjín nanki Cesarea̱ ko̱ ngjiko̱ni̱ ni'yaha̱ nku nda̱ xi nibáha xjo̱ Chipre̱ xi 'mi Mnason xi ja nd'a̱i tje̱nnkihi̱ ra̱ Jesu. Kui xi kitsjánteni̱ nga ku̱i̱ntsu̱ba̱i̱ ni'yaha̱. \s1 B'i̱ ts'ín kik'inyaha̱ Pablo̱ ni xi ts'i̱ín nga tsichu nanki Jerusalen \p \v 17 Nk'ie nga tsichii̱ nanki Jerusalen, tsjo ts'ín kits'ínkjáínni̱ já nts'eé. \v 18 Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n Pablo̱ ko̱ ji̱n tsankintsubek'ui̱n Santiago̱. Yo̱ tjíntu ngayjee̱ jácháha̱ xu̱ta̱ ni̱nku̱ nk'ie nga tsichii̱. \v 19 A̱s'a̱i Pablo̱ kikjaniñaha̱ jóo̱ ko̱ kitsúyaha̱ nga nkúnkú ni xi kits'ín Nti̱a̱ná a̱jihi̱n xu̱ta̱ xi najmi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ nga kits'ínchjén xáha̱ Pablo̱. \p \v 20 Nk'ie nga kint'é jóo̱ niu̱, i̱ncha kits'íntsjoho̱ Nti̱a̱ná. A̱s'a̱i b'i̱ i̱ncha kitsú jóo̱: \p —Ji nda̱ nts'e, ja yai nga nkjin mii̱ maha xu̱ta̱ judio̱ xi s'ejihi̱n Jesu ko̱ ngayjee̱ 'yún benkjún kju̱a̱téxumoo̱. \v 21 Kik'inyaha̱ nga ji tíbakuyáí nga tjíhin nga ts'i̱ín t'axín kju̱a̱téxumaha̱ Moise ngayjee̱ xu̱ta̱ judio̱ xi tjíntujíhi̱n xi najmi judio̱, ko̱ nga b'a̱ tíbixín nga najmi ts'i̱íhi̱n ni circuncision ntíhi̱, ko̱ nga najmi ts'i̱íntjusun sin cháná. \p \v 22 ’Kui b'a̱ maha, ¿nkú n'e̱hená? A̱t'aha̱ ku̱i̱nt'é xu̱ta̱ nga ja kaf'ái̱ e̱i̱. \v 23 Kui nga tu̱ sahá b'i̱ n'e̱heni. E̱i̱ tjíntujínni̱ ñju já xi ts'i̱íntjusun nku ni xi kits'ínkie Nti̱a̱ná. \v 24 T'inko̱i̱ jóo̱ ko̱ n'e̱ jeko̱i̱ yjohi̱ nginku̱n Nti̱a̱ná. T'echjíntjai tu̱ xi kj'u̱ájnu kaha̱ ra̱ yjoho̱ jóo̱. B'a̱ ts'ín sku̱e̱he ngayjee̱ xu̱ta̱ nga ko̱ ji tín'etjusuin kju̱a̱téxumoo̱ ko̱ nga najmi kju̱axi̱ ni xi kint'é. \p \v 25 ’Xu̱ta̱ xi najmi judio̱ xi ja s'ejihi̱n Jesu, ji̱n ja kin'ekjíi̱hi̱ nku xu̱ju̱n má tjít'a ni xi y'endai̱. B'a̱ kik'ii̱hi̱n nga najmi tu̱ kji̱ne̱ yjoho̱ chu̱ xi chje̱ kik'a̱i̱hi̱ ra̱ nti̱a̱ xi ts'ínnda xu̱ta̱, ta̱ ndaha jní ko̱ ta̱ ndaha yjoho̱ chu̱ xi kinubantu, ko̱ nga najmi tu̱ katjantuko̱ jminchín xi najmi kje̱e bixan. \p \v 26 A̱s'a̱i ngjiko̱ Pablo̱ já xi ñjuu̱. Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n kits'ín jeko̱ yjoho̱ nginku̱n Nti̱a̱ná. Jas'en na̱tsihi̱n ni̱nku̱ tu̱ xi ku̱i̱tsu̱yaha nkjé kfe̱ku nga ts'i̱ín je yjoho̱ ko̱ nkjé kj'u̱a̱íko̱ chje̱he̱ nga nkúnkú. \s1 B'i̱ ts'ín kichjubénijé Pablo̱ \p \v 27 Nk'ie nga ja tíbichúkje ni̱stjin yatu xi machjén nga ts'ín je yjoho̱ xu̱ta̱ nginku̱n Nti̱a̱ná, kikie k'u̱a̱ já judio̱ xi nibaha a̱nte Asi̱a̱ nga kabasinjña Pablo̱ má ma na̱tsihi̱n ni̱nku̱. A̱s'a̱i tsinchá'a ngayjee̱ xu̱ta̱ nkjiu̱n ko̱ jakj'ánijé Pablo̱. \v 28 'Yún i̱ncha kikjintáya nga b'i̱ i̱ncha kitsú: \p —¡Jun já Israel, ti̱si̱nko̱ni̱! Kui nda̱i̱ xi tíbakúyaha̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ tu̱ má xi tje̱hén ni nga tífi kontra̱ha̱ xu̱ta̱ná, kju̱a̱téxumoo̱ ko̱ a̱nte xu'bi̱. Santaha jas'enko̱ já griego̱ e̱i̱ na̱tsihi̱n ni̱nku̱ nga kits'ínsi nginku̱n Nti̱a̱ná a̱nte nkjún xu'bi̱. \p \v 29 B'a̱ i̱ncha kitsú jóo̱ a̱t'aha̱ kj'a̱í ni̱stjihin kikie Trofi̱mo̱, nda̱ xi nanki Efe̱so̱ nibáha, nk'ie nga tje̱nko̱ Pablo̱ a̱jin na̱nti̱o̱. B'a̱ i̱ncha kitsú kju̱a̱nkjink'uhu̱n jóo̱ nga Pablo̱ jas'enko̱ ndo̱ má ma na̱tsihi̱n ni̱nku̱. \p \v 30 A̱s'a̱i xa̱áha̱n i̱ncha kits'ín ngayjee̱ xu̱ta̱ nkjiu̱n ko̱ i̱ncha tsangatsanka nga j'ai. I̱ncha jakj'ánijé Pablo̱, kikjebéfe nga kik'onsje na̱tsin ni̱nku̱ ko̱ tje̱n'yún y'échjahá a̱nkju̱a̱ na̱tsiu̱n. \v 31 Nk'ie nga ja mjehe̱ xu̱ta̱ na̱nti̱o̱ ts'i̱ínk'ien Pablo̱, tsichuhu̱ én nda̱ jun k'aku̱ Roma̱ nga xa̱áha̱n tíi̱ncha ts'ín ngayjee̱ xu̱ta̱ Jerusalen. \v 32 Ki̱tsa̱ kinchja̱ ñjaha̱ já juhu̱n ko̱ tsangatsanka má nga kama ñja xu̱ta̱ nkjiu̱n. Nk'ie nga kikie xu̱ta̱ nga nibá nda̱ jun k'aku̱ ko̱ já juhu̱n, najmi ta̱ kingjáha̱ ra̱ Pablo̱. \p \v 33 A̱s'a̱i j'ai tiña nda̱ jun k'aku̱, jakj'ánijé Pablo̱ ko̱ b'a̱ kitsú nga jo n'úki̱cha̱ s'e̱t'a'yúhun. Kingjásjaiya yá nda̱ha niu̱ ko̱ mí nihi xi kuats'ín. \v 34 Tu̱nga b'i̱ ngjáhán kinchja̱ xu̱ta̱ ko̱ ndaha najmi kamankjihi̱n nda̱ jun k'aku̱ ni xi tímoo̱, a̱t'aha̱ xa̱áha̱n tíi̱ncha ts'ín xu̱ta̱. Kui nga b'a̱ kitsúhu nga ngju̱a̱i̱nijéhe Pablo̱ má tjíntu já juu̱n. \v 35 Nk'ie nga tsichuko̱ho̱ já juu̱n a̱ntjío̱ xi tjín má i̱ncha tjíntu, santaha ts'agankihi̱ já juu̱n Pablo̱, a̱t'aha̱ 'yún kjan tíi̱ncha maha̱ xu̱ta̱ nkjiu̱n. \v 36 Nkjin ṉkjún i̱ncha maha xi b'i̱ tíi̱ncha tsu nga yjanki: \p —¡Kat'en ndo̱! \s1 B'i̱ ts'ín tsasinntjai yjoho̱ Pablo̱ \p \v 37 Nk'ie nga ja tín'ekjas'en Pablo̱ má i̱ncha tjíntu já juu̱n, b'i̱ kitsúhu̱ nda̱ jun k'aku̱: \p —¿A ka̱ma kuinchjako̱ho i̱chí? \p B'i̱ kitsú nda̱ jun k'aku̱: \p —¿A mahi én griego̱? \v 38 ¿A najmi jihí nda̱ Egipto̱ xi nd'a̱i̱ ngáha k'in kontra̱i̱hi̱ nda̱ títjun Roma̱ ko̱ k'inko̱i̱ a̱nte kixiu̱ ñju mii̱ já ts'ínk'ien ani̱ma̱? \p \v 39 B'i̱ kitsú Pablo̱: \p —Nda̱ judio̱ná. Tarso̱ kitsian, nanki chánka xi tíjñajihi̱n a̱nte Cilici̱a̱. Tíbankihi. K'u̱a̱i̱ntení i̱chí nga kuinchjaka̱ xu̱to̱. \p \v 40 Nk'ie nga kik'a̱i̱ntehe̱, tsasinndjusún Pablo̱ a̱ntjío̱ ko̱ kingjénnk'a ntsja tu̱ xi ngju̱én jyuhu xu̱ta̱. Nk'ie nga kingjén jyu xu̱ta̱, a̱s'a̱i én hebreo̱ kinchja̱ Pablo̱. \c 22 \p \v 1 —Jun já nts'e ko̱ já xinkjíán, ta̱sinñju mo ni xi xínnu̱u nd'a̱i̱ nga kúási̱nka̱ yjona̱. \p \v 2 Nk'ie nga kint'é xu̱ta̱ nga én hebreo̱ tínchja̱ Pablo̱, tu̱ sahá 'yún kindyjanta nch'ánch'án sa. \p \v 3 B'i̱ kitsú Pablo̱ nga ngjindju: \p —Nda̱ judio̱ná. Tarso̱ kitsian, nanki xi tíjñajihi̱n Cilici̱a̱, tu̱nga nanki xu'bi̱hí kama chá. Gamaliel tsakúya sisinna xi nkú ts'ín tíjña kju̱a̱téxumaha̱ ntje̱ cháná. B'a̱ ta̱ ts'ín 'yún kitsenkján Nti̱a̱ná xi nkúhu jun ngatento. \v 4 Kitsjennkí unkie xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n Jesu nga mjena ts'ink'íén kai. Jakj'anijé ko̱ kits'inkjas'en nu̱ba̱yá jáx'i̱n ko̱ jminchjín. \v 5 Ka̱ma ku̱i̱tsu̱ya nga kju̱axi̱ ni xi tíxian nda̱ na̱'mi títjuu̱n ko̱ ngayjee̱ jáchá xi ta̱ tjíhi̱n xá. Ni̱stjin nk'ie kui i̱ncha kitsjána xu̱ju̱n xi ts'inkjas'ehe̱n xu̱ta̱ná xi tjín nanki Damasco̱ má nga ka̱ma xá xi tífihina. Ngjingisja Damasco̱ xu̱ta̱ xi yjankihi̱ Jesu tu̱ xi kjúái̱ko̱nijéhena Jerusalen, má nga n'e̱nijéhe̱ ra̱. \p \v 6 ’Tu̱nga ni xi kamahá, nk'ie nga títs'ian ni̱yá ko̱ nga ja tíbichú tiña Damasco̱, nkú ra̱ ma masen ni̱stjin niu̱, tu̱ tje̱n'yún y'étjindaihína nku nd'í chánka xi nibajehen nk'a ján. \v 7 Jái̱kijne t'anankiu̱ ko̱ kint'e nku nta̱ xi b'a̱ kitsúna: “Saulo̱, Saulo̱, ¿á unchahaní?” \v 8 A̱s'a̱i kingjasjáíyaha̱: “¿Yáha ji, Nda̱ Nti̱a̱?” Ko̱ b'a̱ kitsúna: “An Jesu xi nibáha Nazaret xi unchai.” \v 9 Já xi tje̱nko̱na kikie nd'íu̱ ko̱ kitsankjún, tu̱nga najmi kint'éhé nta̱ha̱ xi kinchja̱ko̱na. \p \v 10 ’A̱s'a̱i b'a̱ kixihin: “¿Mí nihi xi mjehi nga ts'ian, Nda̱ Nti̱a̱?” Ko̱ b'a̱ kitsúna Nda̱ Nti̱a̱ná: “Ti̱síntje̱i̱n ko̱ t'in Damasco̱. Yo̱ k'úínyahi ngayjee̱ ni xi kis'enda nga tjíhin nga n'e̱i̱.” \v 11 A̱s'a̱i i̱ncha kikjebénkina já xi tje̱nko̱na nga ngjiko̱na Damasco̱, a̱t'aha̱ kits'ín ka̱na nga'yúhu̱n nd'íu̱. \p \v 12 ’Damasco̱ tíjña nku nda̱ xi 'mi Anania̱ xi 'yún benkjún Nti̱a̱ná, xi ts'íntjusun xi nkú ts'ín tjít'a kju̱a̱téxumaha̱ Moise. Nda nchja̱ni̱jmíyaha̱ ra̱ ndo̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ judio̱ xi tjín yo̱. \v 13 Kui xi j'aisena ko̱ b'a̱ kitsúna: “Nda̱ nts'e Saulo̱, katuma chji ngáha ri.” Ta̱ kuihi chu̱bo̱ kama chjina ko̱ kikie xi nkú tjín. \v 14 B'a̱ kitsúyana: “Nti̱a̱ha̱ ntje̱ cháná j'ájihin, nga ji xi ka̱mankjihin ni xi mjehe̱ ko̱ nga cha̱i̱ Nda̱ xi na̱xu̱ nginku̱n Nti̱a̱ná ko̱ nga ku̱i̱nú'yáí nta̱ha̱. \v 15 A̱t'aha̱ ji k'úínyaihi̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ yáha kui ko̱ ku̱i̱xínyaihi̱ xu̱ta̱ ni xi kiyai ko̱ kinu'yáí. \v 16 Nd'a̱i̱ najmi ta̱ chuyá sahani. Ti̱síntje̱i̱n. B'a̱ t'ihi̱n Nda̱ Nti̱a̱ná nga kats'ínndyjat'ahi jéhi̱ nga sa̱téntáí.” \p \v 17 ’A̱s'a̱i jáa̱ Jerusalen. Nk'ie nga tínchjaka̱ Nti̱a̱ná na̱tsihi̱n ni̱nku̱, kama chjina nku ni xi nkúhu nchi̱ni kik'a̱i̱na. \v 18 Kikie Nda̱ Nti̱a̱ná ko̱ b'a̱ kitsúna: “N'e̱ xatíhi̱ yjohi̱ nga ki̱tsa̱ ti̱tjui Jerusalen. A̱t'aha̱ najmi ts'i̱ínsihi̱n jóo̱ én xi ku̱i̱xínyaihi̱ nga k'úínyaihi̱ yáha an.” \v 19 B'a̱ kixihi̱n: “Ji Nda̱ Nti̱a̱, be jóo̱ nga xki̱ ni'ya sinagoga̱ ngjikj'anijé ko̱ kingjaha̱ xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n ji. \v 20 Ko̱ nk'ie nga tín'ek'ien Esteba̱n, xi kitsúyaha̱ xu̱ta̱ yáha ji, ta̱ síi̱jña yo̱ ko̱ kisasínna ni xi kamoo̱, ko̱ santaha kikunntá najyuhu̱n já xi kits'ínk'iehe̱n.” \v 21 Tu̱nga b'a̱há kitsúna Nda̱ Nti̱a̱ná: “T'in. A̱t'aha̱ kjin ts'inkjíhi nga k'úínseihi̱ xu̱ta̱ na̱xi̱nantá xi tjín a̱sunntee̱.” \s1 B'i̱ kama nk'ie nga mjehe̱ xu̱ta̱ nga s'e̱he̱ Pablo̱ \p \v 22 Tíbasínñjuhu̱ xu̱ta̱ Pablo̱, tu̱nga nk'ie nga b'a̱ kitsú, b'i̱ i̱ncha kitsú xu̱ta̱: \p —¡Tu̱ sahá kat'en nda̱ xi b'a̱ tjíu̱n! ¡Najmi machjéhe̱n tsa k'úéjña tík'un! \p \v 23 Tu̱ nku xa̱áha̱n ní i̱ncha kits'ín ko̱ i̱ncha tsakúchji nga tu̱ ni xí najmi i̱ncha kisasíhín ra̱ ni xi kitsú Pablo. \p \v 24 Kui nga b'a̱ kitsúhu nda̱ jun k'aku̱ Roma̱ nga n'e̱kjas'en Pablo̱ má b'entu já juu̱n. B'a̱ kitsú nga s'e̱he̱ tu̱ xi ku̱i̱tsu̱yaha á b'a̱ ts'ín tíi̱ncha kjintáyanehe̱ ra̱ xu̱to̱. \v 25 Tu̱nga nk'iehé nga ja tjín'yúhu̱n já juu̱n nga ngju̱áha̱, b'i̱ kitsú Pablo̱ nga kingjásjaiyaha̱ nda̱ jun xi síjña yo̱: \p —¿A ka̱ma s'ehe̱ nku nda̱ Roma̱ xi najmi kje̱e n'eko̱kju̱a̱? \p \v 26 Nk'iehé nga kint'é nda̱ juu̱n niu̱, a̱s'a̱i ngjisehe̱ nda̱ jun k'aku̱ ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: \p —¿Aha̱ yaní ni xi tín'ei? Nda̱ Roma̱há niu̱. \p \v 27 A̱s'a̱i nda̱ jun k'aku̱ j'aik'úhu̱n Pablo̱ ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: \p —T'inyaní, ¿a nda̱ Roma̱ ní? \p —Joho̱n —kitsú Pablo̱. \p \v 28 A̱s'a̱i b'i̱ kitsú nda̱ jun k'aku̱: \p —Tse ṉkjún to̱on kis'enkina nga nku nda̱ Roma̱ kits'in ma yjona̱. \p —Tu̱nga an b'a̱ ts'ín kitsinná —kitsú Pablo̱. \p \v 29 Kui nga tje̱n'yún i̱ncha ngji t'axíhín já xi tjíhin nga ngju̱áha̱ ra̱ Pablo̱, ko̱ santaha nda̱ jun k'aku̱ kitsankjún nk'ie nga kamankjihi̱n nga nku nda̱ Roma̱ xi y'ét'a'yún nga jakj'ánijé. \s1 B'i̱ ts'ín tsasinko̱ yjoho̱ Pablo̱ nginku̱n já tjíxá judio̱ \p \v 30 Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n mjehe̱ nda̱ jun k'aku̱ Roma̱ nga sku̱e̱ sisin á tíbatéjénehe̱ ra̱ já judio̱ Pablo̱. Kui nga kikjexíhi̱n ra̱ n'úki̱cha̱ xi tjít'a'yúnko̱ho̱ ra̱ ko̱ b'a̱ kitsú nga ka̱ma ñjakú já na̱'mi k'aku̱ ko̱ ngayjee̱ já tjíxá judio̱. A̱s'a̱i kik'onsje Pablo̱ ko̱ tsasínjña nginku̱n jóo̱. \c 23 \p \v 1 A̱s'a̱i kinchja̱ Pablo̱ nga tsase ts'íhi̱n ra̱ já tjíxá xi kama ñjakú yo̱. B'i̱ kitsú: \p —Jun já nts'e, santaha nd'a̱i̱ je tjíya kju̱a̱nkjintak'unna̱ nginku̱n Nti̱a̱ná xi nkú nga ts'ín tífika̱ yjona̱. \p \v 2 A̱s'a̱i Anania̱ xi tjíhi̱n nda̱ na̱'mi títjun b'a̱ kitsúhu̱ já xi kabinchat'a tiñaha̱ Pablo̱ nga ku̱i̱ch'on'a. \v 3 B'i̱ kitsú Pablo̱: \p —Nti̱a̱ná k'o̱n'ahi ji, nda̱ joho̱nkjin. Yo̱ tinchin nga tíchaseihi̱ tsa nda ko̱ tsa najmi nda títs'ian nga tíchaseihi̱ kju̱a̱téxumoo̱, tu̱nga tí'mi kontra̱há ri̱ ni xi tjít'a kju̱a̱téxumoo̱ nga tí'ba̱i̱hini kju̱a̱ nga ku̱i̱ch'on'ana. \p \v 4 A̱s'a̱i b'i̱ i̱ncha kitsú já xi kab'entu yo̱: \p —¿Á ch'on tí'mihi̱ ri̱ nda̱ na̱'mi títjun xi Nti̱a̱ná kitsjá xáha̱ ra̱? \p \v 5 B'i̱ kitsú Pablo̱: \p —Jun já nts'e, najmi be tsa nda̱ na̱'mi títjun niu̱. A̱t'aha̱ b'a̱ ts'ín tjít'a éhe̱n Nti̱a̱ná: “Najmi tu̱ ch'on ts'ín chubayanéí nda̱ tjíxáhi̱.” \p \v 6 A̱s'a̱i kikie Pablo̱ nga tjín a̱jihi̱n já tjíxóo̱ k'u̱a̱ já saduseo̱ ko̱ k'u̱a̱ já fariseo̱. Kui nga 'yún kinchja̱ha nga b'i̱ kitsú: \p —Jun já nts'e, nda̱ fariseo̱ná ko̱ ta̱ já fariseo̱ xi chána̱. Tín'eko̱kju̱a̱na a̱t'aha̱ tíkuyáha̱ nga kj'u̱a̱íya ngáha̱ ra̱ xu̱ta̱ ngabayoo̱. \p \v 7 Nk'ie nga b'a̱ kitsú Pablo̱, a̱s'a̱i i̱ncha y'ésiko̱ xinkjín já fariseo̱ ko̱ já saduseo̱. Tsakjánya yjoho̱ já xi kama ñjakú yo̱. \v 8 A̱t'aha̱ já saduseo̱ b'a̱ i̱ncha tsu nga najmi ta̱ kj'u̱a̱íyaha̱ ra̱ xu̱ta̱ ngabayoo̱, ko̱ nga najmi tjín ntítsje ko̱ tsa kj'a̱í sa xi ta̱ tjíntu. Tu̱nga já fariseo̱ s'ejihi̱n ngayjee̱ ni xu'bi̱. \v 9 B'i̱ ngján xa̱áha̱n kama. A̱s'a̱i tsisintje̱n k'u̱a̱ já chji̱ne̱'éhe̱n kju̱a̱téxumoo̱ xi mako̱ já fariseo̱. B'i̱ i̱ncha kitsú nga ndjá kinchja̱: \p —Ndaha nku ni xi ch'on tjín najmi tísakújinni̱ tsa kits'ín nda̱i̱. Kutsa nkuhú ntítsje ko̱ tsa tjín xi kinchja̱ko̱ho̱. \p \v 10 Nk'ie nga ja 'yún tíi̱ncha b'ésiko̱ xinkjín jóo̱, kitsankjún nda̱ jun k'aku̱ Roma̱ a̱t'aha̱ tsa ts'i̱ín xi̱hi̱ jóo̱ Pablo̱. Kui nga y'éxáha já juu̱n nga i̱ncha ngju̱a̱i̱k'asjejihin Pablo̱ a̱jihi̱n jóo̱ tu̱ xi ngju̱a̱i̱ko̱ho má i̱ncha b'entu jóo̱. \p \v 11 Ni̱stje̱n xi ma ndyjuu̱n Nda̱ Nti̱a̱ná tsakúchjihi̱ yjoho̱ Pablo̱ ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: \p —Tjen nga'yíhi̱n yjohi̱. A̱t'aha̱ xi nkú ts'ín kuak'iejña chjiní e̱i̱ Jerusalen, b'a̱ ta̱ ts'ín k'úéjña chjiní nanki Roma̱. \s1 B'i̱ ts'ín kis'enda ko̱ kiya nga n'e̱k'ien'má Pablo̱ \p \v 12 Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n y'éndako̱ k'u̱a̱ xinkjín já judio̱ nga najmi kji̱ne̱ ko̱ ta̱ ndaha najmi k'úí santa nkúhu nga ts'i̱ínk'ien Pablo̱ ko̱ nga tsa najmi ku̱a̱yáha̱ Pablo̱ ch'on i̱ncha katumat'ain ma. \v 13 Ma ra̱ ts'ati yachán já xi b'a̱ ts'ín y'éndané Pablo̱. \v 14 A̱s'a̱i ngjisehe̱ já na̱'mi k'aku̱ ko̱ jáchá xi ta̱ tjíhi̱n xá. B'i̱ i̱ncha kitsúhu̱: \p —Ja y'endako̱i̱ xinki̱ nga najmi chi̱ne̱i̱ ko̱ najmi s'i̱ santaha nga ku̱a̱yáni̱ Pablo̱. Ko̱ tsa najmi ku̱a̱yáni̱ ndo̱ ch'on katumat'ai̱n ma. \v 15 Kui nga nd'a̱i̱ jun ko̱ já tjíxá xingisoo̱ b'a̱ t'ihi̱n ru̱u nda̱ jun k'aku̱ nga kats'ín nibánu̱u Pablo̱ ndyjunni̱, xi má nga e̱i̱ cha̱se̱ sisihu̱un kju̱a̱ha̱. Ji̱n k'úéndai̱ yjoni̱ nga n'e̱k'iei̱n kintehe̱ ni nga kj'u̱a̱í e̱i̱. \p \v 16 Tu̱nga ntíhi̱ ní na̱ nichja Pablo̱ kint'é ni xi y'énda'má jóo̱. Kui nga ngjihi má b'entu já juu̱n ko̱ ngji tsúyaha̱ Pablo̱ niu̱. \v 17 A̱s'a̱i Pablo̱ kinchja̱ha̱ nku nda̱ jun xi kunntá yo̱ ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: \p —T'inko̱i̱ nda̱tii̱ nginku̱n nda̱ jun k'aku̱, a̱t'aha̱ tjín ni xi ku̱i̱tsu̱yaha̱. \p \v 18 Kui nga nda̱ juu̱n ngjiko̱ho nda̱tiu̱ má tíjña nda̱ jun k'aku̱ ko̱ b'a̱ kitsúhu̱: \p —Nda̱ nu̱ba̱yá xi 'mi Pablo̱ kuanchja̱na ko̱ kuakankina nga kjúái̱ka̱ nda̱tii̱ e̱i̱. Tjín rú ni xi ku̱i̱tsu̱yahi. \p \v 19 A̱s'a̱i nda̱ jun k'aku̱ jakj'á ntsja nda̱tiu̱ ko̱ b'i̱ kitsúhu̱ nga ngjingjásjaiya t'axíhi̱n: \p —¿Mí ni xi tjíhin nga k'úínyaní? \p \v 20 B'i̱ kitsú nda̱tiu̱: \p —Ja kab'éndako̱ xinkjín já judio̱ nga ku̱a̱nkihi nga ndyjunni̱ n'e̱kjí Pablo̱ nginku̱n já tjíxóo̱. B'a̱ ku̱i̱tsu̱hi nga ku̱a̱se̱ sisihi̱n kju̱a̱ha̱ Pablo̱. \v 21 Tu̱nga najmi tu̱ n'e s'ejinní niu̱, a̱t'aha̱ ts'ati yachán já tíi̱ncha kuyá 'ma nga mjehe̱ ts'i̱ínk'ien Pablo̱. Nti̱a̱ná kats'ínkie nga najmi chumi nihi xi i̱ncha kji̱ne̱ ko̱ k'úí santa nkúhu nga ts'i̱ínk'ien Pablo̱. Ja tjíntu nda nd'a̱i̱ nga tíi̱ncha kuyáha̱ nga n'e̱tjusuin ni xi i̱ncha k'u̱a̱nkihi. \p \v 22 A̱s'a̱i kits'ínkji ngáha nda̱ jun k'aku̱ nda̱tiu̱ ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: \p —Najmi tu̱ ch'a 'miyaihi̱ ni xi kuak'inyaní. \s1 B'i̱ ts'ín kin'ekjísehe̱ Pablo̱ nda̱ títjun Feli̱ \p \v 23 A̱s'a̱i kinchja̱ha̱ nda̱ jun k'aku̱ jo já jun k'aku̱ ko̱ b'i̱ kitsúhu̱ nga y'éxá: \p —T'endo jo unchan já jun xi tsu̱ku̱ i̱ncha ngju̱a̱i̱hi, cháte ko̱ kan já jun xi ndje̱ k'úéntusúhu̱n, ko̱ jo unchan xi k'u̱a̱ lasa̱, tu̱ xi i̱ncha ngju̱a̱i̱hi Cesarea̱ chu̱ba̱ ñja nga jyuu̱n. \v 24 Ko̱ ta̱ t'endo ndje̱ xi k'úésun Pablo̱. Tankínko̱o tu̱ xi nda ts'ín ku̱i̱chúhu nginku̱n nda̱ títjun Feli̱. \p \v 25 A̱s'a̱i kits'ínnda nda̱ jun k'aku̱ nku xu̱ju̱n. B'i̱ ts'ín y'ét'a: \p \v 26 “Claudi̱o̱ Lisi̱a̱ títs'ínkjihi̱ kju̱a̱suniña nda̱ títjun Feli̱. \v 27 Nda̱ xi títs'inkjíhi e̱i̱, kui xi jakj'ánijéhe̱ já judio̱ ko̱ i̱ncha mjehe̱ ts'i̱ínk'ien. Tu̱nga nk'ie nga kint'e nga nda̱ Roma̱ niu̱, a̱s'a̱i ngjika̱ já junna̱ ko̱ kits'ink'ankia. \v 28 A̱s'a̱i kits'inkjíá ndo̱ nginku̱n já tjíxá judio̱, a̱t'aha̱ mjena nga skue mí kju̱a̱ha tísatéjénehe. \v 29 Kikie nga nga̱t'aha̱ ni xi tjít'a kju̱a̱téxumaha̱ jóo̱ tísatéjénehe. Ndaha̱chí najmi ngabaya ko̱ ta̱ ndaha nu̱ba̱yá tje̱he̱n ra̱ ndo̱. \v 30 Tu̱nga kint'ená nga já judio̱ y'éndako̱ xinkjín xi má nga mjehe̱ ts'i̱ínk'ien ndo̱. Kui nga títs'inkjíhina nginkuin. Ko̱ ta̱ ja kixinyaha̱ já xi tíbatéjénehe̱ nga tjíhin nga nginkuin ku̱i̱tsu̱ya mí nihi xi tjínko̱ho̱ ndo̱.” \p \v 31 A̱s'a̱i nga jyuu̱n i̱ncha ngjiko̱ já juu̱n Pablo̱ nanki Antipa̱tri̱. Kits'ín xi nkú ts'ín i̱ncha kis'exá. \v 32 Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n já jun xi yjaha sjai i̱ncha kik'óya ngáha. Tu̱ já jun xi yjako̱hó ndje̱ kits'ínko̱ ni̱yá Pablo̱. \p \v 33 Nk'ie nga i̱ncha tsichu Cesarea̱, kitsjáha̱ nda̱ títjuu̱n xu̱ju̱n ko̱ ta̱ kits'ínkjas'ehe̱n Pablo̱. \v 34 A̱s'a̱i kits'ínya nda̱ títjuu̱n xu̱ju̱n ko̱ kingjásjaiyaha̱ Pablo̱ má nibáha. Nk'ie nga kint'é nga nda̱ Cilici̱a̱ niu̱, b'i̱ kitsú: \p \v 35 —Kuasinñjúhu nk'ie nga i̱ncha kj'u̱a̱í já xi tíbatéjénehi. \p A̱s'a̱i y'éxá já xi kikuntáha̱ Pablo̱ ni'ya masehe̱n Herode̱. \c 24 \s1 B'i̱ ts'ín tsasinntjai yjoho̱ Pablo̱ nginku̱n nda̱ títjun Feli̱ \p \v 1 Nk'ie nga j'a un ni̱stjin, a̱s'a̱i tsichu nanki Cesarea̱ nda̱ na̱'mi títjun Anania̱ ko̱ tje̱nko̱ k'u̱a̱ jácháha̱ xu̱ta̱ judio̱ ko̱ nku nda̱ chji̱ne̱'én xi 'mi Tertu̱lo̱. I̱ncha tsichutéjéne Pablo̱ nginku̱n nda̱ títjuu̱n. \v 2 Nk'ie nga ngjichj'a Pablo̱, a̱s'a̱i kik'atuts'i̱hi̱n Tertu̱lo̱ nga tsatéjénehe̱. B'i̱ kitsú: \p —Máb'a̱chjíhi̱ ra̱ ji, nda̱ títjun, tjínni̱ kju̱a̱jyu nd'a̱i̱. Nda n'e tíbatexumako̱i̱ kju̱a̱nkjintak'uhi̱n ngandaha̱ na̱xi̱nantáni̱. \v 3 Kui nii̱ xi tehe̱nte ko̱ tu̱ má a̱ntehé ni tsjo mani̱ ko̱ 'ba̱i̱hi̱ máb'a̱chjíhi̱ ji, nda̱ títjun Feli̱. \v 4 Tu̱nga najmi mjehéna tse ts'instihi. Kui nga tíbankihi ra nga ta̱sinñjuhu̱ni̱ kutju. \p \v 5 ’Yai̱ nga nku nda̱ ch'onk'un nda̱ xu'bi̱. Tíbinchá'a ngayjee̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ xi tjín a̱sunntee̱. Nda̱i̱ xi nda̱ k'aku̱hu̱ já xi yjankihi̱ nku nda̱ xi nibáha Nazaret. \v 6 Najmi benkjún ni̱nku̱ni̱. Kui nga kichjubénijéhe̱ni̱ ko̱ mjeni̱ nga n'e̱ko̱kju̱a̱i̱ kai xi nkú ts'ín tíjña kju̱a̱téxumani̱. \v 7 Tu̱nga nda̱ jun k'aku̱ Lisi̱a̱há j'aikje'á kju̱a̱'yúnni̱ ndo̱. \v 8 B'a̱ kitsúni̱ nga ji̱n xi tíbatejénei̱ nda̱i̱, nga ji xi tjíhin nga kjúái̱sei̱hi̱. Cha̱sjaiyaihi̱ tu̱ xi cha̱hani mí kju̱a̱ha tíbatejénehe̱ni̱ ndo̱. \p \v 9 Já judio̱ xi kab'entu yo̱ ta̱ ngji kontra̱ha̱ Pablo̱. B'a̱ i̱ncha kitsú nga kju̱axi̱ niu̱. \v 10 A̱s'a̱i nda̱ títjuu̱n tsakú Pablo̱ tu̱ xi ku̱i̱nchja̱ha. B'i̱ kitsú Pablo̱: \p —Tsjo mana nga kúási̱nka̱ yjona̱ nginkuin, a̱t'aha̱ be nga ja nkjin nú tjíhi̱n nga tíbatexumaihi̱ nankini̱. \v 11 A̱s'a̱ihí tjíhi̱n te jo ni̱stjin nk'ie nga ngji ts'intsjoho̱ Nti̱a̱ni̱ Jerusalen. Ka̱ma cha̱sjaya nga kju̱axi̱ ni xi tíxian. \v 12 Najmi ch'a y'esíka̱ ko̱ a ra̱ tsincha'á xu̱ta̱ má ma na̱tsihi̱n ni̱nku̱, ko̱ ta̱ ndaha ni'ya sinagoga̱, ta̱ ndaha a̱jin na̱nti̱o̱. \v 13 Najmi tjín xi nkú ts'ín ku̱a̱kúchjihi jái̱ ni xi títs'ínk'anjina. \p \v 14 ’Tu̱nga xínyahá ra kui nii̱. Benkján Nti̱a̱ha̱ ntje̱ cháni̱ nga títs'ian ni xi tsakúya Jesu. Jóo̱ bi b'a̱ tíi̱ncha tsu nga najmi nda kui niu̱. S'ejinna ngayjee̱ ni xi tjít'a kju̱a̱téxumani̱ ko̱ xu̱ju̱hu̱n já profeta̱. \v 15 An tíkuyáha̱ ni xi ko̱ ta̱ jái̱ tíi̱ncha kuyáha̱, nga Nti̱a̱ná ts'i̱ínkj'áíya ngáha̱ ra̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ ngabayoo̱, xi nda kits'ín ko̱ xi najmi nda kits'ín. \v 16 Kui xáha ts'in kju̱a̱'yún tehe̱ntehe̱ ra̱ yjona̱ nga je s'e̱yaha kju̱a̱nkjintak'unna̱ nginku̱n Nti̱a̱ná ko̱ nginku̱n xu̱ta̱. \p \v 17 ’Nkjin nú kamana nga najmi tsáte̱jña Jerusalen. Nk'ie nga kik'óya ngáhana, jái̱tsja chje̱ ni̱nku̱. Kitsja to̱on ko̱ chu̱ ni̱nku̱. \v 18 B'a̱ kits'ian má ma na̱tsihi̱n ni̱nku̱ ko̱ nk'ie nga ja títs'in je yjona̱ nginku̱n Nti̱a̱ná, kikiena k'u̱a̱ já judio̱ xi niba a̱nte Asi̱a̱. Najmi 'yún tjín xu̱ta̱ kui chu̱bo̱ ko̱ najmi ch'a xa̱áha̱n tíi̱ncha ts'ín. \v 19 Kuihí já judio̱ ts'e̱ Asi̱a̱ xi tjíhin nga kj'u̱a̱í ngikuin nga ku̱a̱téjénehena tsa tjín ni xi tjínko̱ho̱ an. \p \v 20 ’Tsa najmi tjín jóo̱, kui jái̱ katsúya mí ni ch'on tjíhin xi kis'ejña chji nga kits'ian nk'ie nga ngjia nginku̱n já tjíxá judio̱. \v 21 Tu̱ kuihí nii̱ xi kits'ian. Nk'ie nga tíi̱jñajihi̱n, 'yún kinchja nga b'i̱ kixian: “Tín'eko̱kju̱a̱nú nd'a̱i̱ a̱t'aha̱ tíkuyáha̱ nga kj'u̱a̱íya ngáha̱ ra̱ xu̱ta̱ ngabayoo̱.” \p \v 22 Nda̱ títjun Feli̱ be sisin nkú tjíhi̱n ra̱ ni xi tsakúya Jesu, ko̱ nk'ie nga kint'é ni xi títsu Pablo̱, y'éjñat'íá kju̱o̱ nga b'a̱ kitsúhu̱ jóo̱: \p —Nk'ie nga kj'u̱a̱í nda̱ jun k'aku̱ Lisi̱a̱, kuasjáíyaha̱ kju̱a̱nu̱u. \p \v 23 A̱s'a̱i y'éxá nda̱ jun k'aku̱hu̱ já xi tíkuntáha̱ Pablo̱ nga ngju̱áya'yún tu̱nga ta̱ kitsjántehé ra̱ nga ka̱ma kjúátsú'ba nda̱í ko̱ nga ka̱ma kj'u̱a̱íko̱ho̱ xu̱ta̱ xinkjín ni xi machjéhe̱n. \p \v 24 Nk'ie nga j'a chuba ni̱stjin, j'aiko̱ chju̱úhu̱n nda̱ Feli̱. Nku na̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ xi 'mi Drusila̱ tíjñako̱ ndo̱. Y'éxá já xi i̱ncha ngjikj'á Pablo̱ ko̱ kingjásjaiyaha̱ nkú tjíhi̱n ra̱ ni xi tsakúya Jesu ko̱ á s'ejihi̱n ra̱ jóo̱. \v 25 Y'éjña chji Pablo̱ xi nkú ts'ín ka̱ma na̱xu̱ ku̱i̱ntsu̱ba̱haná nginku̱n Nti̱a̱ná, xi nkú ts'ín k'úéch'oho̱ ra̱á yjoná ni xi mjehe̱ ani̱ma̱ná, ko̱ nga Nti̱a̱ná ku̱a̱se̱he̱ ni xi nda ko̱ ni xi najmi nda tín'eé. Nk'ie nga kint'é nda̱ títjun Feli̱ ni xi kinchja̱ Pablo̱, kitsankjún ko̱ b'i̱ kitsú: \p —Katumaha ri, b'a̱ tjíu̱n. Nk'ie nga sa̱kúntena kuinchja ngáhara. \p \v 26 Kinchja̱ yaha̱ nda̱ títjun Feli̱ Pablo̱, a̱t'aha̱ b'a̱ kitsú tsa tu̱ ahá ni Pablo̱ tsjáha̱ to̱on tu̱ xi ts'i̱ín nda̱íhi̱ ra̱. Kui nga nkjin ni̱yá kinchja̱ha̱ ra̱ ko̱ kinchja̱ni̱jmíko̱. \v 27 J'a jo nú, a̱s'a̱i Porci̱o̱ Festo̱ y'ejña ngáha nda̱ títjun a̱ntehe̱ nda̱ Feli̱. Nk'ie nga jet'ain xáha̱ nda̱ Feli̱, tu̱ nku kingjáya'yúhún Pablo̱, a̱t'aha̱ mjehe̱ nga nda sku̱e̱he̱ xu̱ta̱ judio̱. \c 25 \s1 B'i̱ ts'ín tsasinntjai yjoho̱ Pablo̱ nginku̱n nda̱ títjun Festo̱ \p \v 1 Nk'ie nga j'a jan ni̱stjin nga kits'ínkjáíhi̱n xáha̱ Festo̱, a̱s'a̱i tsitju nanki Cesarea̱ nga ngji Jerusalen. \v 2 Yo̱ i̱ncha kinchja̱ko̱ho̱ já na̱'mi k'aku̱ ko̱ já tjíxáha̱ xu̱ta̱ judio̱ nga i̱ncha ngji kontra̱ha̱ Pablo̱. \v 3 I̱ncha tsankihi̱ nda̱ títjun Festo̱ nku kju̱a̱nda, nga ts'i̱ín nibá Pablo̱ nanki Jerusalen. A̱t'aha̱ i̱ncha mjehe̱ ts'i̱ínndju̱ú ni xi y'énda, nga ts'i̱ínk'ien Pablo̱ a̱ya ni̱yóo̱. \v 4 Tu̱nga b'a̱há kitsú Festo̱ nga tu̱ nku nanki Cesarea̱há s'e̱ya'yún Pablo̱ ko̱ nga yo̱ ja tífi. \v 5 B'i̱ kitsú ya: \p —Kats'ínko̱na ni̱yá jánu̱u xi tjíhi̱n xá. Tsa tjín ni ch'onk'uhun xi kits'ín ndo̱, i̱ncha katatéjéne. \p \v 6 Ts'andayaha̱ Festo̱ yo̱ nkú ra̱ ma jin ko̱ tsa te ni̱stjin. A̱s'a̱i ngji nanki Cesarea̱. Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n y'ejña a̱nte má nga ts'ín kju̱a̱ ko̱ y'éxá já xi i̱ncha ngjikj'á Pablo̱. \v 7 Nk'ie nga jas'en Pablo̱, j'aik'úhu̱n já judio̱ xi nibaha Jerusalen ko̱ tsatéjénehe̱. Nkjin tíkjá ni ch'onk'un xi i̱ncha kikjanínehe̱ Pablo̱, ni xi najmi i̱ncha kamaha̱ y'éntuchji. \p \v 8 A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Pablo̱ nga tsasinntjai yjoho̱: \p —Najmi chumi jéhe xi tje̱nna. Najmi ngji kontra̱ha̱ kju̱a̱téxumaha̱ xu̱ta̱ judio̱, ta̱ ndaha ni̱nku̱, ko̱ ta̱ ndaha nda̱ títjun k'aku̱ Cesa̱r. \p \v 9 Tu̱nga mjehé ra̱ Festo̱ nga nda sku̱e̱he̱ já judio̱, kui nga b'i̱ kitsúhu̱ ra̱ Pablo̱: \p —¿A mjehi k'úín Jerusalen tu̱ xi ján ts'ihinna kju̱a̱hi̱? \p \v 10 A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Pablo̱: \p —Síi̱jña nginku̱n nda̱ xi kitsjá xáha̱ nda̱ títjun k'aku̱ Cesa̱r ko̱ má nga tjíhin nga n'e̱ko̱kju̱a̱na. Ya sisin nga najmi chumi nihi xi kits'ihi̱n xu̱ta̱ judio̱. \v 11 Tsa ch'on kits'ian ko̱ tsa tje̱he̱n ra̱ ngabaya ni xi kits'ian, ta̱ tsjanté nga ku̱a̱yá. Tu̱nga najmi kju̱axi̱hí ngayjee̱ ni xi tíchjaninéna. Kui nga najmi ma ts'inkjas'ehe̱n ra̱ yjona̱ jóo̱. Tíbankia nga nginku̱n nda̱ títjun k'aku̱ Cesa̱r n'e̱ko̱kju̱a̱na̱. \p \v 12 A̱s'a̱i Festo̱ ko̱ já xi basinko̱ho̱ i̱ncha kinchja̱ni̱jmíyaha niu̱ ko̱ b'i̱ kitsú nga kinchja̱ko̱ Pablo̱: \p —Ji tíbinchi nga nginku̱n nda̱ títjun k'aku̱ Cesa̱r n'e̱ko̱kju̱a̱hi. Nda̱ títjun Cesa̱r k'úínse̱i̱hi̱ ma. \s1 B'i̱ ts'ín i̱ncha kinchja̱ni̱jmíyaha kju̱a̱ha̱ Pablo̱ nda̱ rei̱ Agripa̱ ko̱ nda̱ títjun Festo̱ \p \v 13 Nk'ie nga j'a chuba ni̱stjin, tsichu Cesarea̱ nda̱ rei̱ Agripa̱ ko̱ na̱ Berenice̱ nga i̱ncha ngjikjaniñaha̱ nda̱ títjun Festo̱. \v 14 Nkjin ni̱stjin i̱ncha ts'andayaha̱ yo̱ ko̱ Festo̱ kitsúyaha̱ nda̱ rei̱ kju̱a̱ha̱ Pablo̱. B'i̱ kitsúhu̱: \p —E̱i̱ tíjña nku nda̱ xi tu̱ nku kikj'áíya'yúhún nda̱ Feli̱ nu̱ba̱yóo̱ nk'ie nga jet'ain xáha̱. \v 15 Nk'ie nga ngjia Jerusalen, já na̱'mi k'aku̱ ko̱ jácháha̱ xu̱ta̱ judio̱ i̱ncha tsatéjénehe̱ ndo̱ ko̱ tsankina nga tsja kju̱a̱ nga n'e̱k'ien. \v 16 Kixinyaha̱ jóo̱ nga najmi b'a̱ ts'ín nkaha̱ já tjíxá Roma̱, tsa chu̱ba̱ tsjáhá kju̱a̱ nga n'e̱k'ien xu̱ta̱. A̱t'aha̱ tsa tjín xi tísatéjéne, tjíhin nga ta̱ ku̱a̱si̱njña xi tíbatéjénehe̱ tu̱ xi ka̱ma ku̱a̱si̱nko̱ho yjoho̱ nga̱t'aha̱ ni xi tíchjaninéhe̱. \p \v 17 ’Kui b'a̱ maha, nk'ie nga j'aihi jóo̱ e̱i̱, najmi kits'ink'andaya. Tje̱n'yún tsáte̱jñaná ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n a̱nte má nga ts'ian kju̱a̱ ko̱ y'exá já xi ngjikj'á ndo̱. \v 18 Tu̱nga nk'ie nga kinchja̱ já xi tíi̱ncha batéjénehe̱, ndaha nku ni ch'on tjín xi kits'innkjíhi̱n k'an ngjinéhe̱. \v 19 Tu̱ ni xi ts'e̱ ni̱nku̱hu̱ ní ko̱ nku nda̱ xi 'mi Jesu i̱ncha y'ésiyáha. Ja k'ien ndo̱, tu̱nga b'a̱há títsu Pablo̱ nk'ie nga tíjña ndo̱. \p \v 20 ’An najmi be xi nkú ts'ín k'uendáhana nku kju̱a̱ xi b'a̱ tjín. Kui nga kingjasjáíyaha̱ ra̱ Pablo̱ tsa mjehe̱ ngju̱a̱i̱hi Jerusalen tu̱ xi yo̱ n'e̱ko̱kju̱a̱ha. \v 21 Tu̱nga tsankihí Pablo̱ nga tu̱ sahá s'e̱ya'yún ko̱ nga nginku̱n nda̱ títjun xi tíjña Roma̱ n'e̱ko̱kju̱a̱. Kui nga b'a̱ kixihinna nga s'e̱ya'yúhun santa nkúhu nga ka̱mana ts'inkjísehe̱ nda̱ títjun k'aku̱ Cesa̱r. \p \v 22 A̱s'a̱i b'i̱ kitsú nda̱ rei̱ Agripa̱: \p —Ko̱ an mjena kuasinñjúhu̱ ndo̱. \p —Ndyjunni̱ ku̱a̱sinñjúhi̱ —kitsú Festo̱. \p \v 23 Kui nga ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n tsichuhu Agripa̱ ko̱ na̱ Berenice̱. Tsjo ṉkjún kama nga i̱ncha jas'en má ma kju̱a̱. I̱ncha tje̱nko̱ já jun k'aku̱ ko̱ já k'aku̱hu̱ na̱xi̱nantóo̱. A̱s'a̱i y'éxá Festo̱ nga ngju̱a̱i̱chj'a Pablo̱ ko̱ \v 24 b'i̱ kitsúhu̱ jóo̱: \p —Ji nda̱ rei̱ Agripa̱ ko̱ ngayjee̱ xu̱ta̱ xi kama ñjakújinná, á ndo̱ e̱i̱. Ngayjee̱ xu̱ta̱ judio̱ xi tjín Jerusalen ko̱ xi tjín e̱i̱ tíi̱ncha batéjénehe̱. Tíi̱ncha kjintáya nga tíbankina nga tsja kju̱a̱ nga n'e̱k'ien ndo̱. \v 25 An najmi tísakújinna ni xi kits'ín ndo̱ xi tje̱he̱n ra̱ ngabaya. Tu̱nga kuihí tsanki nga nda̱ títjun xi tíjña Roma̱ ts'i̱ínko̱kju̱a̱ha̱. Kui nga b'a̱ kixihinna nga ja ts'inkjíhina yo̱. \p \v 26 ’Tu̱nga najmi bená mí nihi xi k'uet'á xu̱ju̱n xi ts'inkjíhi̱ nda̱ títjun k'aku̱ xi kitsjá xána. Kui kju̱a̱ha nga e̱i̱ kuats'in nibáhana ndo̱ nginkun ko̱ ngikuin ji, nda̱ rei̱ Agripa̱, tu̱ xi cha̱sjaiyaha̱ ra̱á ko̱ b'a̱ ts'ín sa̱kúhuna én xi ts'inkjíhi̱ nda̱ títjuu̱n. \v 27 A̱t'aha̱ b'a̱ mana nga najmi chumi ni chjíhi̱ ra̱ tsa chu̱ba̱ ts'inkjíná nku nda̱ nu̱ba̱yá nga najmi xínya mí kju̱a̱ha tísatéjénehe. \c 26 \s1 B'i̱ ts'ín tsasinko̱ yjoho̱ Pablo̱ nginku̱n nda̱ rei̱ Agripa̱ \p \v 1 A̱s'a̱i nda̱ rei̱ Agripa̱ b'i̱ kitsúhu̱ Pablo̱: \p —Ka̱ma chu̱bai nga ku̱i̱si̱nko̱i̱ yjohi̱. \p A̱s'a̱i kingjénnk'a ntsja Pablo̱ ko̱ kinchja̱ nga tsasinko̱ yjoho̱: \p \v 2 —Tsjo ṉkjún mana, nda̱ rei̱ Agripa̱, nga ka̱ma kúási̱nka̱ yjona̱ nginkuin nd'a̱i̱ nga̱t'aha̱ ngayjee̱ ni xi tíbatéjénena já judio̱. \v 3 A̱t'aha̱ ji ya sisin xi nkú ts'ín tíjña sin cháha̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ ko̱ ni xi b'ésiyáha. Kui b'a̱ maha, tíbankihi ra nga n'e̱tsentai nga ku̱a̱sinñjuní. \p \v 4 ’Be ngayjee̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ xi nkú ts'ín tsáte̱jñajihi̱n nkúhu nga ndyjana. A̱t'aha̱ tsáte̱jñajihi̱n xu̱ta̱na̱ ko̱ Jerusalen tsáte̱jña. \v 5 Ko̱ ta̱ be ya jóo̱ ko̱ ka̱ma ku̱i̱tsu̱ya tsa mjehe̱, nga tehe̱nte kits'intjusan xi nkú ts'ín tíjña ni̱yáha̱ já fariseo̱, já xi 'yún je fiko̱ ni xi s'ejinni̱. \p \v 6 ’Nd'a̱i̱ síi̱jña e̱i̱ nga tín'eko̱kju̱a̱na a̱t'aha̱ tíkuyáha̱ nga Nti̱a̱ná ts'i̱íntjusun ni xi kitsúya títjuhu̱n ntje̱ cháni̱. \v 7 Ta̱ kui nihi xi tíi̱ncha kuyáha̱ nga ts'i̱ínkjáíhi̱n xu̱ta̱ni̱ xi te jo maha ntje̱ chá xi y'aha̱ ra̱. Kui kju̱a̱ha nga tíi̱ncha ts'íntsjoho̱ ra̱ Nti̱a̱ná ni̱stjin ni̱stje̱n. Nda̱ rei̱ Agripa̱, tíbatéjénena já judio̱ nga̱t'aha̱ ni xi an tíkuyáha̱. \v 8 ¿Á najmi s'ejihi̱nnu̱u nga Nti̱a̱ná ts'i̱ínkj'áíya ngáha̱ ra̱ xu̱ta̱ ngabayoo̱? \p \v 9 ’Ni̱stjin nk'ie b'a̱ kixian nga tjíhin nga kfín kontra̱ha̱ xu̱ta̱ xi s'ejihi̱n Jesu, nda̱ xi nabáha Nazaret. \v 10 B'a̱ kits'ian Jerusalen. Já na̱'mi k'aku̱ kitsjána kju̱a̱ xi má nga ts'inkjas'en nu̱ba̱yá xu̱ta̱ xi yjankihi̱ Jesu. Ko̱ nk'ie nga n'ek'ien, an ta̱ kits'inj'a̱ nga b'a̱ n'ehe̱. \v 11 Nkjin ni̱yá ko̱ xki̱ ni'ya sinagoga̱ kits'in'úhu̱n tu̱ xi najmi ta̱ sku̱e̱nkjúhun Jesu. Tu̱ xí 'yúhún kits'in unkie xu̱ta̱ xu'bo̱ ko̱ kitsjennkí unkie santaha tu̱ má nankihí ni. \s1 B'i̱ ts'ín kitsúya Pablo̱ xi nkú ts'ín jakj'áha̱ Jesucristo̱ \p \v 12 ’Kui nii̱ kits'ian. A̱s'a̱i y'éxána ko̱ kitsjána kju̱a̱ já na̱'mi k'aku̱ nga kfíán Damasco̱. \v 13 Tu̱nga nk'ie nga títs'ian ni̱yá, ji nda̱ rei̱, nk'ie nga masen ni̱stjiu̱n kikie nku nd'í chánka xi nibaha nk'a ján. 'Yún tsat'ai sa nga nd'íhi̱ ts'íu̱. Kits'ín ndzjenna ko̱ ta̱ kits'ín ndzjehe̱n já xi tje̱nko̱na. \v 14 A̱s'a̱i tsixuntui̱ t'anankiu̱ ko̱ kint'e nku nta̱ xi én hebreo̱ kinchja̱ko̱na. B'a̱ kitsúna: “Saulo̱, Saulo̱, ¿á unchahaní? ¿Á ta̱ ji tín'e'uhu̱n ri̱ yjohi̱?” \p \v 15 ’A̱s'a̱i b'a̱ kixian: “¿Yáha ji, Nda̱ Nti̱a̱?” B'a̱ kitsúna Nda̱ Nti̱a̱ná: “An Jesu xi unchai. \v 16 Tu̱nga ti̱síntje̱nní ko̱ t'in. Kuakakuchjíhi ra yjona̱ tu̱ xi n'e̱xát'ahaní ko̱ tu̱ xi ku̱i̱xínyahani ni xi kuayai ko̱ ni xi cha̱ sai a̱skahan. \v 17 Ts'inkjísehe xu̱ta̱ judio̱ ko̱ xi najmi judio̱. Najmi tsjanté tsa i̱ncha ts'i̱ín'uhin. \v 18 Chjúx'ánki tunku̱n xu̱ta̱ tu̱ xi ku̱i̱tjuhu má jyuu̱n nga kju̱a̱s'ehen má ndzjee̱n, tu̱ xi ku̱i̱tjujihin a̱jin nga'yúhu̱n nda̱nindoo̱ nga ts'i̱ínkjáíhi̱n Nti̱a̱ná. Nti̱a̱ná ts'i̱ínndyjat'aha̱ ngatitsuhu̱n ko̱ tsjáha̱ a̱nte a̱jihi̱n xu̱ta̱ xi bichú ma je nginku̱n tu̱ nga̱t'aha̱ nga s'ejihi̱n an.” \p \v 19 ’Kui b'a̱ maha, nda̱ rei̱ Agripa̱, kint'e'éhe̱n ra̱ xi tsakúchjina yjoho̱, xi nibaha nk'a ján. \v 20 Títjun y'eni̱jmíhi̱ éhe̱n Nti̱a̱ná xu̱ta̱ xi tjín nanki Damasco̱, ko̱ a̱skahan xi tjín nanki Jerusalen ko̱ ngayjee̱ nanki xi tjín a̱nte Judea̱, ko̱ santaha xu̱ta̱ na̱xi̱nantá xi tjín a̱sunntee̱. B'a̱ kixihi̱n nga ngju̱a̱i̱kj'áha̱ ra̱ ani̱ma̱ha̱ ko̱ ts'i̱ínkjáíhi̱n Nti̱a̱ná, ko̱ nga ts'i̱ín ni xi ku̱a̱kúchji nga ja kits'ínk'óntjaiya ani̱ma̱ha̱. \v 21 Kui kju̱a̱ha nga jakj'ánijéhena já judio̱ na̱tsihi̱n ni̱nku̱ ko̱ kama mjehe̱ nga ts'i̱ínk'ienna. \p \v 22 ’Tu̱nga Nti̱a̱náhá tíbasinko̱na santaha nd'a̱i̱. Kui nga síi̱jñahana e̱i̱ nga tínchjaka̱ xu̱ta̱ x'a̱n ko̱ xi nchi̱ná. Tíxinya ni xi ta̱ kitsúya já profeta̱ ko̱ Moise, ni xi tjíhin nga ku̱i̱tjusun. \v 23 A̱t'aha̱ kui xi b'a̱ kitsú nga tjíhin nga un sku̱e̱he̱ xi kits'ín nibá Nti̱a̱ná ko̱ nga kui xi tjun kj'u̱a̱íya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱, tu̱ xi b'a̱ ts'ín ts'i̱ín ndzjehe̱n ra̱ xu̱ta̱ni̱ ko̱ xu̱ta̱ na̱xi̱nantá xi tjín a̱sunntei̱ xi nkú ts'ín k'u̱a̱nkihi. \p \v 24 Nk'ie nga b'a̱ kitsú Pablo̱ nga tíbasinko̱ yjoho̱, a̱s'a̱i b'i̱ kitsú nda̱ títjun Festo̱ nga kikjintáya: \p —¡Ja tíma luku̱i̱, nda̱ Pablo̱! A̱t'aha̱ 'yún mahi xu̱ju̱n, kui nga ja tíma luku̱huni. \p \v 25 A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Pablo̱: \p —Najmi luka̱, nda̱ títjun Festo̱. Kju̱axi̱ ko̱ b'a̱ tjín ni xi tínchja. \v 26 Nda̱ rei̱ Agripa̱ be ni xu'bi̱. Kui nga tínchja kixi̱ kixi̱hina nginku̱n. A̱t'aha̱ behe̱ k'an nga beyje nda̱ rei̱ ngatentee̱ ni xu'bi̱. Najmi nku a̱nte xi tíjña 'ma má nga b'a̱ kamoo̱. \v 27 Ji nda̱ rei̱ Agripa̱, ¿a s'ejihin ni xi kitsú já profeta̱? Be nk'ie nga s'ejihin. \p \v 28 B'i̱ kitsú nda̱ rei̱ Agripa̱: \p —Chuba mahá ndyjaha̱ nk'ie nga n'e̱ maní nku nda̱ xi s'ejihi̱n Jesucristo̱. \p \v 29 A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Pablo̱: \p —Ndaha tsa chuba ndyjaha̱ ko̱ tsa tse ndyjaha̱, tu̱nga tíbankihí ra̱ Nti̱a̱ná nga najmi tu̱ nku ji, ko̱ ní ngatentee̱ xi tíbasínñjuna nd'a̱i̱ ku̱i̱chú ma xi nkúhu an, tu̱nga najmi ko̱hó n'úki̱cha̱ xu'bi̱ s'e̱t'aha̱. \p \v 30 A̱s'a̱i tsisintje̱n nda̱ rei̱, nda̱ títjuu̱n, na̱ Berenice̱ ko̱ ngayjee̱ xi i̱ncha kab'entuko̱ho̱ yo̱. \v 31 I̱ncha ngji nchja̱ni̱jmíya t'axín kju̱o̱. B'i̱ i̱ncha kitsúhu̱ xinkjín: \p —Najmi ngabaya ko̱ ta̱ ndaha nu̱ba̱yá tje̱he̱n ra̱ ni xi kits'ín ndo̱. \p \v 32 A̱s'a̱i nda̱ rei̱ Agripa̱ b'i̱ kitsúhu̱ nda̱ títjun Festo̱: \p —Tsa najmi tsanki ndo̱ nga nginku̱n nda̱ títjun k'aku̱ Cesa̱r n'e̱ko̱kju̱a̱, ka̱ma n'e̱ nda̱íhi̱ kai. \c 27 \s1 B'i̱ ts'ín kin'ekjí Pablo̱ nanki Roma̱ \p \v 1 Nk'ie nga j'ai kju̱a̱ nga tjíhin nga n'e̱kjíni̱ a̱nte Itali̱a̱, a̱s'a̱i kin'ekjas'en Pablo̱ ko̱ kj'a̱í sa já nu̱ba̱yá a̱ya ntsja nku nda̱ jun k'aku̱ xi 'mi Juli̱o̱. Kui xi tíjñajihi̱n já jun xi 'mi Já juhu̱n Nda̱ títjuu̱n. \v 2 Tsitjas'e̱i̱n nku tsutsu xi nibaha nanki Adramiti̱o̱ xi ja ma ku̱i̱tjuhú nga ngju̱a̱i̱ nanki xi tjín a̱nte Asi̱a̱. A̱s'a̱i kin'ei̱ ni̱yá ntá. Ta̱ ngjiko̱ni̱ Aristarco̱, kui xi nibáha Tesaloni̱ka̱, nanki xi tíjñajihi̱n a̱nte Macedoni̱a̱. \v 3 Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n tsichii̱ nanki Sidon, ko̱ nda̱ jun Juli̱o̱ kits'íhi̱n nku kju̱a̱nda Pablo̱. Kitsjántehe̱ nga ngjitsubek'ún já xi nda nchja̱ko̱ho̱ ko̱ nga kui jóo̱ tsjáha̱ ni xi machjéhe̱n. \p \v 4 A̱s'a̱i tsitjuko̱i̱ tsutsu yo̱ ko̱ tsitjandái̱ xjo̱ Chipre̱, a̱t'aha̱ tje̱n kontra̱ni̱ ntjo̱. \v 5 Tsitjatíkjái̱ ntáchak'uu̱n a̱ndaihi̱ Cilici̱a̱ ko̱ Panfili̱a̱ ko̱ tsichii̱ nanki Mira̱, nanki xi tíjñajihi̱n Lici̱a̱. \v 6 Yo̱ kisakúhu̱ nda̱ jun k'aku̱ nku tsutsu xi nibaha nanki Alejandria̱ ko̱ a̱nte Itali̱a̱ tífi. Yo̱ kits'ínkjas'enni̱. \v 7 Nkjin ni̱stjin kin'e nda ndai̱ ni̱yá ntá ko̱ tu̱ 'yaha tsichu tiñai̱ a̱nkjín nanki Gnido̱. Tje̱n kontra̱ sani̱ ntjo̱, kui nga tsitjaha̱ni̱ a̱nkjín nanki Salmon ko̱ y'etjindaihi̱ xjo̱ Creta̱. \v 8 Tu̱ nku b'a̱há ts'ín 'ni kin'ei̱ ni̱yá ntá a̱ndaihi̱ xjo̱ Creta̱. A̱skahan tsichii̱ nku a̱nte xi 'mi A̱nte Tsjo K'un xi tíjña maha̱ nanki Lasea̱. \p \v 9 Nkjin ṉkjún ni̱stjin ts'ayani̱ nga̱t'aha̱ ntjo̱ ko̱ ja tíbichú tiña ni̱stjin nga ch'on ma nga tsutsu bankínka̱á, a̱t'aha̱ ja tíbichú tiña ni̱stjin chu̱nch'óo̱n. Kui nga b'a̱ kitsúhu Pablo̱: \p \v 10 —Jun já, ndzjen tímana. Tsa kuankínndjaá, ch'on ka̱mat'aán. N'e̱ndyja tsutsuu̱ ko̱ ch'áha̱, ko̱ santaha kju̱i̱chúkju̱a̱ nga ku̱a̱yáá ko̱ ñá. \p \v 11 Tu̱nga najmi kits'ínsihín ra̱ nda̱ jun k'aku̱ ni xi kitsú Pablo̱. Tu̱ ni xi kitsúhu nda̱ xi ts'ínko̱ tsutsuu̱ ko̱ nda̱ xi ts'e̱ yóo̱ tsasínñjuhu̱. \v 12 A̱nte xu'bo̱ ya najmi nda ma tsa yo̱ n'e̱kj'a ni̱stjin chu̱nch'óo̱n. Kui nga nkjin i̱ncha kamaha xi b'a̱ i̱ncha kitsú nga tu̱ sahá nda tjín nga i̱ncha ku̱i̱tju yo̱, tsa tu̱ ahá ni b'a̱ ts'ín i̱ncha ku̱i̱chú Fenice̱, nanki xi tíjñajihi̱n xjo̱ Creta̱. Yo̱ má bichú tsutsu ko̱ nda ts'ín s'entu. B'a̱ ts'ín yo̱ ka̱ma i̱ncha ts'i̱ínkj'aha ni̱stjin chu̱nch'óo̱n. \s1 B'i̱ ts'ín kamané ntjo̱ tsutsu xi tjíya Pablo̱ \p \v 13 A̱s'a̱i kitsjen nku ntjo̱ xi najmi 'yún, xi nibaha a̱jin ntáchak'uu̱n. B'a̱ kamaha̱ jóo̱ tsa nda ts'ín ngju̱a̱i̱ tímaha̱. Kui nga tsitjuko̱ho tsutsuu̱ ko̱ i̱ncha ngjiko̱ tiña a̱ndai xjo̱ Creta̱. \v 14 Tu̱nga najmi ts'andayahá ra̱ nga kama nku ntjo̱ xi tu̱ xí 'yúhún, xi nibaha a̱sun t'anankiu̱. Be jóo̱ nkú 'mi ntjo̱. \v 15 Kui xi kikjebéfe tsutsuu̱. Najmi ta̱ kama tsankinko̱ho̱ni̱ má nga mjeni̱. Kui nga kik'a̱i̱ntehe̱ni̱ nga ngju̱a̱i̱ko̱ho̱ni̱ ntjo̱. \p \v 16 A̱s'a̱i tsitjandái̱ nku xjo̱ i̱chí xi 'mi Cauda̱. Kui xi y'échjaha̱ i̱chí ntjo̱, ko̱ tu̱ 'yaha kamani̱ kichju'yúi̱n tsutsu i̱chí xi y'a tsutsuu̱. \v 17 Nk'ie nga kin'ekjas'ei̱n tsutsu i̱chíu̱, a̱s'a̱i n'ú'ya̱ y'é'yúnkjáha̱ jóo̱ tsutsu chánka xi tje̱nko̱i̱ tu̱ xi najmi ku̱a̱kjahan. I̱ncha kitsankjún tsa tsumí xi tjín a̱nte xi 'mi Sirte̱ kju̱a̱s'enjin. Kui nga i̱ncha kikjeje̱hen najyuhu̱n tsutsuu̱, kui xi basinya'yún ntjo̱. A̱s'a̱i kitsjánte nga ngju̱a̱i̱ko̱ho̱ ntjo̱. \p \v 18 Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n 'yún kitsjen sa ntjo̱. Kui nga i̱ncha kikjaníkj'ajin ntáchak'uu̱n ch'áha̱ tsutsuu̱. \v 19 Ni̱stjin xi ma jahan i̱ncha kikj'aníkj'ajin santaha ko̱ ni xi ts'ínchjén nga fiko̱ tsutsuu̱. \v 20 J'a nkjin ni̱stjin nga najmi kama sje ko̱ ta̱ ndaha najmi kama chji niñuu̱ ko̱ ntjo̱ xi 'yún tje̱nneni̱. B'a̱ tsixíi̱n nga najmi ta̱ ku̱i̱ntsu̱ba̱ha̱ni̱. \p \v 21 Nkjin ni̱stjin j'a nga najmi chumi nihi kichinei̱. A̱s'a̱i Pablo̱ tsasinjña ndju ko̱ b'i̱ kitsú: \p —Jun já, najmi nda kin'o nga najmi tsasinñjunú, nk'ie nga tsitjuko̱o tsutsuu̱ xjo̱ Creta̱. Un tíbenu̱u nd'a̱i̱ ko̱ tín'e ndyjo ni xi kich'o. \v 22 Tu̱nga nd'a̱i̱ b'a̱ tíxinnu̱u nga tjen nga'yúhu̱un yjonu̱u, a̱t'aha̱ najmi ch'a ku̱a̱yá. Tu̱ tsutsuu̱hú xi ndyja̱. \v 23 A̱t'aha̱ nkui jyún kabakúchjina yjoho̱ nku ntítsjehe̱ Nti̱a̱ xi ts'e̱na ko̱ xi ts'inxát'aha̱. \v 24 B'a̱ katsúna: “Najmi tu̱ binkjuin, Pablo̱. Tjíhin nga k'úín nginku̱n nda̱ títjun k'aku̱ Cesa̱r. Nti̱a̱ná títsjáhi̱ kju̱a̱nda xu'bi̱ nga najmi ku̱a̱yá ngayjee̱ já xi tjíntuyáko̱hi tsutsuu̱.” \v 25 Kui b'a̱ maha, jun já, tjen nga'yúhu̱un yjonu̱u. A̱t'aha̱ s'ejinna Nti̱a̱ná nga b'a̱ ka̱ma xi nkú nga ka'mina. \v 26 Tu̱nga tjíhín ni nga nku xjo̱ ku̱i̱chúko̱ná ntjo̱. \p \v 27 Nk'ie nga tsichu ni̱stje̱n nga ja tjínni̱ jo tuntjáí, ko̱ nga ja tífiko̱ni̱ ntjo̱ a̱jin ntáchak'un Adri̱a̱, nkú ra̱ ma masen ni̱stje̱n kikie já xi tíi̱ncha ts'ínko̱ tsutsuu̱ nga ja tíbichú tiñai̱ a̱nte kixiu̱. \v 28 Kui nga kik'achu̱ba̱ha nga na̱nka̱ha̱ ntóo̱. Kan tj'ion nku metru̱ kama. A̱s'a̱i ngjindju sa ko̱ ta̱ kik'achu̱ba̱há ngáha. Kui xi kama kan ún jo metru̱. \v 29 I̱ncha kitsankjún tsa na̱xi̱u̱ sa̱tékjoko̱ho̱, kui nga i̱ncha kikjaníkj'aha ñju ni xi fáya'yún tsutsuu̱. I̱ncha mangimjehe̱ nga ki̱tsa̱ ka̱ma sen. \p \v 30 A̱s'a̱i mjehe̱ ku̱a̱nka já xi tíi̱ncha ts'ínko̱ tsutsuu̱. Kui nga i̱ncha kikjaníkj'ajihin ntóo̱ tsutsu i̱chí xi kjit'aha̱ tsutsu chánkoo̱. B'a̱ i̱ncha kitsú nga i̱ncha kja̱níkj'a sa a̱nkjín tsutsuu̱ ni xi kju̱áya'yúhu̱n tsutsuu̱. \v 31 Tu̱nga b'a̱há kitsú Pablo̱ nga kinchja̱ko̱ nda̱ jun k'aku̱ ko̱ já juu̱n: \p —Tsa najmi k'úéntu já xu'bi̱ a̱ya tsutsuu̱, jun najmi k'u̱a̱nkiu. \p \v 32 A̱s'a̱i i̱ncha tsatekjá já juu̱n n'ú'ya̱ xi tjít'a tsutsu i̱chíu̱. I̱ncha kikjanítja̱'ba niu̱. \p \v 33 Nk'ie nga ja tínibá ma sen, Pablo̱ b'a̱ kitsúhu̱ ngayjee̱ jóo̱ nga tjíhin nga i̱ncha kji̱ne̱ nichine. B'i̱ kitsúhu̱: \p —Ja tjínnu̱u jo tuntjáí nd'a̱i̱ nga 'yún tín'enkjíhu̱un tak'un ko̱ nga tintsu̱ba̱ kjintíó. Najmi tíchino ni̱ñu̱. \v 34 Tíbankihi̱nu̱u nga chi̱ne̱henu i̱chí nd'a̱i̱. Ku̱a̱si̱nko̱nu̱u tu̱ xi k'u̱a̱nkihinu. A̱t'aha̱ ndaha nku ntsja̱ku najmi ndyja̱. \p \v 35 Nk'ie nga b'a̱ kitsú Pablo̱, a̱s'a̱i jakj'á nku ni̱nku̱a̱n ko̱ kitsjáha̱ máb'a̱chjíhi̱ Nti̱a̱ná nginku̱n ngayjee̱ jóo̱. Tsakjánya ko̱ kikjine. \v 36 A̱s'a̱i kama 'yún tak'un ngayjee̱ já xingisoo̱ ko̱ ta̱ i̱ncha kikjine ni̱nku̱o̱n. \v 37 Jo unchan ko̱ cháte ko̱ kan ún nku maha̱ni̱ ngayjei̱ xi tintsu̱ba̱yai̱ tsutsuu̱. \v 38 Nk'ie nga ja i̱ncha kikjine ni̱ñu̱, a̱s'a̱i tu̱ xi ka̱ma kijnaha tsutsuu̱ i̱ncha kikjaníkj'ajin ntáchak'uu̱n tuni̱ñu̱ xi y'a yóo̱. \s1 B'i̱ ts'ín tsakjan tsutsu xi tjíya Pablo̱ \p \v 39 Nk'ie nga kama see̱n, najmi kamankjihi̱n jóo̱ má i̱ncha tsichu. Tu̱nga kikiehé nku a̱nte kixi má nga tjín tsumí ko̱ i̱ncha kama mjehe̱ nga ngju̱a̱i̱ko̱ tsutsuu̱ yo̱, tsa tu̱ ahá ni ku̱i̱chúko̱. \v 40 Kui nga i̱ncha tsate'yúhun n'ú'ya̱ xi y'aha̱ ra̱ ni xi fáya'yúhu̱n tsutsuu̱. I̱ncha kikjanítja̱b'a niu̱ ko̱ kits'ín nda̱íhi̱ ni xi bakú ni̱yáha̱ tsutsuu̱. A̱s'a̱i kingjénnk'a najyuhu̱n tsutsuu̱ xi basinya'yún ntjo̱ tu̱ xi ngju̱a̱i̱ko̱ho̱ ra̱ ntjo̱ a̱nte kixiu̱. \v 41 Tu̱nga nkuhú a̱nte má nga tjín tsumí tsichu yóo̱. Yo̱ kisasínkjá'yún a̱nkjín tsutsuu̱. Ndaha̱chí najmi ta̱ kama kits'ínni̱yáha niu̱. A̱s'a̱i t'éhe̱n ntóo̱ kikjexuba a̱stu̱n tsutsuu̱. \p \v 42 B'a̱ i̱ncha kitsúhu̱ xinkjín já juu̱n nga i̱ncha ts'i̱ínk'ien já nu̱ba̱yóo̱ tu̱ xi najmi i̱ncha ku̱a̱nkajin ntáha. \v 43 Tu̱nga mjehé ra̱ nda̱ jun k'aku̱ nga ts'i̱ínk'anki Pablo̱, kui nga najmi kitsjántehe nga b'a̱ i̱ncha ts'i̱íhin jóo̱. Tu̱ sa ní b'a̱ kitsú nga tjun kja̱níkj'ajin ntá yjoho̱ xi maha̱ ntá tu̱ xi ku̱i̱chúhu a̱nte kixiu̱, \v 44 ko̱ nga já xingisoo̱ ngju̱a̱i̱ko̱ yáte ko̱ tsa t'íáha̱ tsutsuu̱. B'a̱ ts'ín i̱ncha tsichuhu̱ni̱ a̱nte kixiu̱ ko̱ i̱ncha ts'ankiyjei̱. \c 28 \s1 B'i̱ ts'ín kits'ín kju̱a̱nkjún Pablo̱ xjo̱ Malta̱ \p \v 1 Nk'ie nga tsitjujin ntái̱, kik'inyani̱ nga Malta̱ 'mi yo̱. \v 2 Xu̱ta̱ xi tjín xjo̱ xu'bi̱ nda ani̱ma̱ha̱ ko̱ nda kits'ínkjáínni̱. I̱ncha kits'ín'yún nku nd'í chánka, a̱t'aha̱ nch'án ko̱ ts'í tíb'a kui ni̱stjiu̱n. \v 3 J'áya Pablo̱ chuba chikín ko̱ y'éntujín nd'íu̱. A̱s'a̱i tu̱ tsitjuhú nku ye̱ xi tíbankaha̱ nt'a̱i̱hi̱ nd'íu̱ ko̱ kikjinehe̱ ntsja Pablo̱. \v 4 Nk'ie nga kikie xu̱ta̱ xi tjín yo̱ nga tje̱nb'ankit'a ye̱ ntsja Pablo̱, b'i̱ ngján kinchja̱ko̱ xinkjín. B'i̱ i̱ncha kitsú: \p —Kju̱axi̱ nk'ie nga ani̱ma̱ ts'ínk'ien nda̱i̱. Ndaha tsa kuitjujin ntáchak'uu̱n tu̱nga Nti̱a̱ná najmi mjehe̱ tsa k'úéjña tík'un sa. \p \v 5 Tu̱nga y'étsujnehé Pablo̱ ye̱ a̱jin nd'íu̱. Ndaha̱chí najmi chumi nihi xi kamaha̱. \v 6 I̱ncha kikuyá xu̱to̱ nga ku̱i̱jin Pablo̱ ko̱ a ra̱ tje̱n'yún ku̱a̱yáha. Tu̱nga b'a̱há ts'ín j'aha chu̱ba̱ nga tíi̱ncha kuya. Nk'ie nga i̱ncha kikie nga najmi chumi nihi xi kamaha̱, kits'ínk'óntjaiya kju̱a̱nkjintak'uhu̱n. B'a̱ i̱ncha kitsú nga nku nti̱a̱ Pablo̱. \p \v 7 Tiña a̱nte xu'bo̱ tjíhi̱n ni'ya nku nda̱ xi 'mi Publi̱o̱, xi nda̱ títjuhu̱n xjo̱ Malta̱. Kui xi kits'ínkjáínni̱. Nda ts'ín kits'ínsinni̱ jan ni̱stjin tjíhin. \v 8 Tu̱nga kjijña uhún na̱'mihi̱ Publi̱o̱. Ch'in tíi̱nchaha ko̱ tíf'aha̱. A̱s'a̱i jas'en Pablo̱ má kjijña. A̱skahan nk'ie nga kinchja̱ko̱ Nti̱a̱ná, kingjénne ntsja ko̱ kits'ínnkihi̱. \v 9 Nk'ie nga b'a̱ kamoo̱, ta̱ i̱ncha j'ai ya kj'a̱í xu̱ta̱ un xi tjín yo̱. Ta̱ i̱ncha kama nkihi̱. \p \v 10 Nkjin ni xi kitsjáni̱ xu̱to̱, ko̱ nk'ie nga kichjubé ngáha̱ni̱ kj'a̱í tsutsu ta̱ kitsjáni̱ ni xi machjén nga n'eé ni̱yá. \s1 B'i̱ ts'ín tsichu Pablo̱ nanki Roma̱ \p \v 11 Nk'ie nga j'a jan sá, a̱s'a̱i tsankinko̱i̱ nku tsutsu xi yo̱ kits'ínkj'a ni̱stjin chu̱nch'óo̱n. Alejandria̱ nibaha yóo̱ ko̱ tjít'a chjihi̱ sénni̱stjihi̱n nti̱a̱ Casto̱r ko̱ Polu̱x. \v 12 Tsichii̱ Siracusa̱ ko̱ jan ni̱stjin ts'andayani̱ yo̱. \v 13 Nk'ie nga tsitjui̱ yo̱, tsankint'á tiñai̱ nanki xi tjín yo̱ ko̱ tsichii̱ nanki Regi̱o̱. Ni̱stjin xi ma ndyjuu̱n kamanéi̱ nku ntjo̱, ko̱ ni̱stjin xi ma joho tsichuko̱ni̱ tsutsuu̱ nanki Puteoli̱. \v 14 Yo̱ kisakúni̱ k'u̱a̱ já nts'eé xi b'a̱ kitsúni̱ nga ku̱i̱ntsu̱ba̱ko̱i̱ nku tuntjáí tjíhin. Nk'ie nga ja kamoo̱ kin'ei̱ ni̱yá nga tsankii̱n nanki Roma̱. \p \v 15 Já nts'eé xi tjíntu nanki Roma̱, nk'ie nga kint'é nga tsichii̱ yo̱, a̱s'a̱i i̱ncha j'aikj'á ni̱yáni̱ má nga 'mi Na̱tsi̱n Api̱o̱ ko̱ má nga 'mi Jan Ni'ya, yo̱ má n'ekj'a ni̱stje̱n. Nk'ie nga kikie Pablo̱ jóo̱, kitsjáha̱ máb'a̱chjíhi̱ Nti̱a̱ná ko̱ tsjo kik'iehe̱ ani̱ma̱ha̱. \v 16 Nk'ie nga tsitjas'e̱i̱n nanki Roma̱, kik'a̱i̱ntehe̱ Pablo̱ nga t'axín k'úéjña ko̱ nku nda̱ jun kikunntáha̱. \s1 B'i̱ ts'ín y'éni̱jmíhi̱ Pablo̱ xu̱ta̱ judio̱ xi tjín Roma̱ \p \v 17 Nk'ie nga j'a jan ni̱stjin, a̱s'a̱i Pablo̱ kinchja̱ ñjakúhu̱ já k'aku̱hu̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ xi tjín yo̱. Nk'ie nga kama ñja jóo̱, a̱s'a̱i b'a̱ kitsúhu̱: \p —Jun já nts'e, najmi chumi nihi xi kits'ihi̱n xu̱ta̱ná ko̱ ta̱ ndaha najmi ngji kontra̱ha̱ sin chá xi kits'ínkjas'enná ntje̱ cháná. Tu̱nga xu̱ta̱ xi tjíntuhú Jerusalen kits'ínkjas'ennijéna a̱ya ntsja já Roma̱. \v 18 Kingjásjaiyana ko̱ kama mjehe̱ nga ts'i̱ín nda̱ína, a̱t'aha̱ najmi chumi nihi xi kits'ian xi tje̱he̱n ra̱ ngabaya. \v 19 Tu̱nga najmi kits'ín yuhú já judio̱ xi tíbatéjénena. Kui nga tsankihina nga nginku̱n ndatítjun k'aku̱ Cesa̱r n'e̱ko̱kju̱a̱hana, ndaha tsa najmi tjín ni xi kuatejénehena xu̱ta̱ná. \v 20 Kui kju̱a̱ha nga kinchjaha̱nu̱u. Mjena skuenu̱u ko̱ xínyanu̱u nga tjínkjá'yúnna n'úki̱cha̱ i tu̱ nga̱t'aha̱ nga tíkuyáha̱ ni xi tíchuyáá ngayjeé ñá xi xu̱ta̱ Israel. \p \v 21 A̱s'a̱i b'i̱ i̱ncha kitsú jóo̱: \p —Ndaha nku xu̱ju̱n xi nibaha a̱nte Judea̱ xi tínchja̱ni̱jmíyaha ri najmi j'aini̱, ko̱ ta̱ ndaha já nts'eé xi i̱ncha nibáha ján najmi chumi ni ch'onk'uhun xi kinchja̱ nga̱t'a ts'i̱. \v 22 Tu̱nga mjehéni̱ ku̱a̱sinñjúi̱ xi nkú ts'ín n'enkjínk'uin, a̱t'aha̱ yai̱ nga tu̱ má a̱ntehé ni najmi nda tíchubani̱jmíyaha xu̱ta̱ xi yjankihi̱ én xi tíb'eni̱jmí. \p \v 23 Kui nga i̱ncha y'éhe̱ ra̱ nku ni̱stjin nga Pablo̱ ku̱a̱kúya ko̱ nkjin ṉkjún xu̱ta̱ i̱ncha j'ai kui ni̱stjiu̱n ni'yaha̱. Nku ni̱stjin kik'aha̱ Pablo̱ nga y'éjña chji ko̱ kitsúya nkú ts'ín batéxuma Nti̱a̱ná. Kits'ínchjén xu̱ju̱n kju̱a̱téxumaha̱ Moise ko̱ xu̱ju̱hu̱n já profeta̱ nga y'éjña chjihi̱ xu̱ta̱ yáha Jesu. \v 24 A̱s'a̱i tjín xi kits'ínkjáíhi̱n ni xi kitsú Pablo̱ ko̱ tjín xi najmi kis'ejihi̱n. \p \v 25 Najmi tsichu ma nkuko̱ xinkjín. Nk'ie nga i̱ncha kik'atuts'i̱hi̱n nga i̱ncha ngji ni'yaha̱, b'i̱ kitsú Pablo̱: \p —Kju̱axi̱ ni xi kitsúhu̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ ntje̱ chánu̱u nga kits'ínkinchja̱ nda̱ profeta̱ Isaia̱. B'i̱ kitsú: \q1 \v 26 T'ihi̱nse̱i̱hi̱ na̱xi̱nantá xu'bo̱ ko̱ b'a̱ t'ihi̱n: \q1 'Yún ku̱a̱sinñju tu̱nga najmi ka̱mankjihínnu̱u, \q1 ko̱ 'yún cha̱so̱o tu̱nga najmi cha̱nú. \q1 \v 27 A̱t'aha̱ ja kama ndjá ani̱ma̱ha̱ xu̱ta̱ xu'bi̱, \q1 kits'ín staya yjoho̱ ko̱ kik'íéchja tunku̱n, \q1 tu̱ xi najmi sku̱e̱he ko̱ najmi ku̱i̱nt'éhe, \q1 ko̱ najmi ka̱mankjihi̱n ra̱, \q1 tsa ts'i̱ínk'óntjaiya ani̱ma̱ha̱ ko̱ nga an ts'innkíhi̱. \p \v 28 ’Kui nga tjíhin nga cha̱hanu nd'a̱i̱ nga Nti̱a̱ná ts'i̱ínkjihi̱ ra̱ na̱xi̱nantá xi tjín a̱sunntei̱ én xi ts'i̱ínk'ankihi̱. Kuihí xu̱to̱ xi ku̱a̱sínñjuhu̱ ée̱n. \p \v 29 Nk'ie nga b'a̱ kitsú Pablo̱, 'yún i̱ncha kinchja̱tiko̱ xinkjín já judio̱. A̱s'a̱i i̱ncha ngji. \p \v 30 Jo nú kamaha̱ Pablo̱ nga y'ejñaya ni'ya xi y'échjí sá. Kits'ínkjáíhi̱n ngayjee̱ xi tsichusehe̱. \v 31 Y'éni̱jmí xi nkú ts'ín batéxuma Nti̱a̱ná ko̱ tsakúya nga Jesucristo̱ xi Nda̱ Nti̱a̱ná. Kinchja̱ chji chji ko̱ najmi ch'a xi y'échjaha̱ nga b'a̱ kits'ín.