\id MAT  
\h San Mateo 
\toc1 'Én ndaà‑la̱ Nainá xi kjoa̱ ts'e̱ Cristo koni s'ín kiskiì San Mateo 
\toc2 San Mateo 
\toc3 Mt. 
\mt1 'Én ndaà‑la̱ Nainá xi kjoa̱ ts'e̱ Cristo koni s'ín kiskiì San Mateo 
\c 1  
\s1 Xi̱ta̱ jchínga‑la̱ Jesucristo 
\r (Lucas 3:23‑38) 
\p  
\v 1 Jè xo̱jo̱n xi oxki̱t'aà 'ín‑la̱ na̱'èn‑jchá kjiìn‑la̱ Jesucristo, xi ya̱ inchrobàt'aà‑ne tje̱‑la̱ David ko̱ ts'e̱ Abraham. 
\p  
\v 2 Jè Abraham, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Isaac ki'mì; ko̱ jè Isaac, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Jacob ki'mì; ko̱ jè Jacob, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Judá ki'mì, ko̱ jñà xi̱ta̱ 'ndse̱.  
\v 3 Judá, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Fares ko̱ Zara ki'mì. Ko̱ jè nea̱‑la̱, Tamar ki'mì. Jè Fares, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Esrom ki'mì; ko̱ jè Esrom, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Aram ki'mì;  
\v 4 ko̱ jè Aram, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Aminadab ki'mì; ko̱ jè Aminadab, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Naasón ki'mì; ko̱ jè Naasón, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Salmón ki'mì;  
\v 5 ko̱ jè Salmón, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Booz ki'mì; ko̱ jè nea̱‑la̱ Booz, Rahab ki'mì. Ko̱ jè Booz, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Obed ki'mì; ko̱ jè nea̱‑la̱ Obed, Rut ki'mì. Ko̱ jè Obed, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Isaí ki'mì;  
\v 6 ko̱ jè Isaí, jè komà na̱'èn‑la̱ xi David ki'mì xi xi̱ta̱xá ítjòn tsibìjna; koa̱ jè David, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Salomón ki'mì; ko̱ jè nea̱‑la̱ Salomón, jè xi komà chjo̱ón‑la̱ Urías nga sa̱ ítjòn. 
\p  
\v 7 Jè Salomón, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Roboam ki'mì; ko̱ jè Roboam, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Abías ki'mì; ko̱ jè Abías, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Asa ki'mì;  
\v 8 ko̱ jè Asa, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Josafat ki'mì; ko̱ jè Josafat, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Joram ki'mì; ko̱ jè Joram, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Uzías ki'mì;  
\v 9 ko̱ jè Uzías, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Jotam ki'mì; ko̱ jè Jotam, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Acaz ki'mì; ko̱ jè Acaz, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Ezequías ki'mì;  
\v 10 ko̱ jè Ezequías, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Manasés ki'mì; ko̱ jè Manasés, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Amón ki'mì; ko̱ jè Amón, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Josías ki'mì;  
\v 11 ko̱ jè Josías, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Jeconías ki'mì, ko̱ jñà xi̱ta̱ 'ndse̱, k'e̱ nga kiìko̱ kjo̱'in xi̱ta̱ Israel ján i̱'nde ñánda 'mì Babilonia. 
\p  
\v 12 Xi komà i̱skan k'e̱ nga jye kiìko̱ kjo̱'in xi̱ta̱ ján Babilonia, jè Jeconías, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Salatiel ki'mì; ko̱ jè Salatiel, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Zorobabel ki'mì;  
\v 13 jè Zorobabel, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Abiud ki'mì; ko̱ jè Abiud, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Eliaquim ki'mì; ko̱ jè Eliaquim, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Azor ki'mì;  
\v 14 ko̱ jè Azor, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Sadoc ki'mì; ko̱ jè Sadoc, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Aquim ki'mì; ko̱ jè Aquim, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Eliud ki'mì;  
\v 15 ko̱ jè Eliud, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Eleazar ki'mì; ko̱ jè Eleazar, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Matán ki'mì; ko̱ jè Matán, jè komà na̱'èn‑la̱ xi Jacob ki'mì;  
\v 16 ko̱ jè Jacob, jè komà na̱'èn‑la̱ José. Ko̱ José, jè xi x'i̱n‑la̱ komà María; ko̱ jè María, nea̱‑la̱á komà Jesús xi Cristo, [xi̱ta̱ xi xó kisìkasén‑ne Nainá]. 
\p  
\v 17 Ngats'iì xi̱ta̱ jchínga‑la̱ Jesús, teñijòn sko̱ ma‑ne xi inchrobàt'aà‑ne ts'e̱ Abraham skanda David. Ko̱ jñà xi̱ta̱ jchínga‑la̱ Jesús xi inchrobàt'aà‑ne ts'e̱ David skanda k'e̱ nga kiìko̱ kjo̱'in jñà xi̱ta̱ Israel ján i̱'nde ñánda 'mì Babilonia, ti̱koa̱á teñijòn sko̱ ma‑ne. Ko̱ nguì teñijòn sko̱ ma‑ne skanda k'e̱ kits'iìn xi Cristo, [xi̱ta̱ xi xó kisìkasén‑ne Nainá]. 
\s1 Kií komà k'e̱ nga kits'iìn Jesucristo 
\r (Lucas 2:1‑7) 
\p  
\v 18 K'e̱ nga kits'iìn Jesucristo kiís'ín komà: María xi nea̱‑la̱ Jesús ko̱ José jñà títsa̱jna'ñó‑la̱ xíkjín nga ki̱xan. K'e̱ nga ti̱kj'eè bìtsa̱jnako̱ xíkjín, María ki'ya‑la̱ nga ki'ndí 'ya xi i̱t'aà ts'e̱ nga'ñó‑la̱ Ini̱ma̱ Tsjeè‑la̱ Nainá.  
\v 19 José, xi x'i̱n‑la̱ komà, nga xi̱ta̱ kixi̱‑né, majìn‑la̱ nga kjo̱sobà tsjá‑la̱ jè María, kisìkítsjeèn nga tà si̱ìkíjna‑ne chjo̱ón jè, ko̱ mì yá xi̱ta̱ kji̱'nchré.  
\v 20 K'e̱ nga k'oa̱s'ín tísíkítsjeèn jñà kjoa̱ koi, jngoò àkja̱le̱‑la̱ Nainá tsohóko̱ i̱nga nijñá. Kitsò‑la̱: 
\p ―José, xi ya̱ nchrobàt'aà‑ne tje̱‑la̱ David, kì tsakjoòn‑jèn nga bijnakoi María xi chjo̱ón‑lè ko̱ma, jè ki'ndí xi 'ya, nga'ñó ts'e̱ Ini̱ma̱ Tsjeè‑la̱ Nainá‑né.  
\v 21 S'e̱é jngoò‑la̱ ki'ndí x'i̱n, ko̱ 'ín‑la̱ Jesús k'oín. Koií k'oa̱s'ín k'oín‑ne nga jè ko̱chrjetjì na̱xa̱ndá‑la̱ xi kjoa̱ ts'e̱ jé‑la̱. 
\p  
\v 22 Ngats'iì kjoa̱ koi, k'oa̱á s'ín tsitasòn koni s'ín kitsò Nainá xi i̱t'aà ts'e̱ xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá kjòtseé nga kitsò: 
\q1  
\v 23 Jngoò chjo̱ón xo̱ngó, ki'ndí k'oa̱ ko̱ k'oe̱è jngoò ki'ndí x'i̱n 
\q1 xi Emanuel k'oín 'ín‑la̱. 
\m Jè 'ín xi Emanuel tsò, Nainá tíjnako̱‑ná tsòyaá‑ne. 
\p  
\v 24 K'e̱ nga jaá‑la̱ José, k'oa̱á s'ín kis'iìn koni s'ín kitsò‑la̱ àkja̱le̱‑la̱ Nainá, kiskoétjò María ko̱ chixàn‑ko̱.  
\v 25 Ta̱nga mìkiì tsoyijòko̱ xíkjín skanda k'e̱‑né nga kits'iìn ki'ndítjòn‑la̱ María. Ko̱ k'oa̱á s'ín tsibít'aà 'ín‑la̱ nga Jesús ki'mì. 
\c 2  
\s1 Kiís'ín komà nga ijchò katsejèn‑la̱ Jesús jñà xi̱ta̱ xi 'ñó tjín‑la̱ kjoa̱chji̱ne̱ 
\p  
\v 1 Jesús kits'iìn ya̱ na̱xa̱ndá xi 'mì Belén, nangui xi chja̱‑ne Judea, k'e̱ nga xi̱ta̱xá ítjòn tíjna xi 'mì Herodes ya̱ i̱'nde jè. Ijchò ján Jerusalén, xi na̱xa̱ndá sko̱‑la̱ Judea, xi̱ta̱ xi 'ñó tjín‑la̱ kjoa̱chji̱ne̱, xi inchrobà‑ne ñánda bitjokàtji‑ne ts'oí  
\v 2 nga kjònangui. Kitsò: 
\p ―¿Ñánda tíjna xi̱ta̱xá ítjòn‑la̱ ts'e̱ xi̱ta̱ judío xi jye kits'iìn? Ki'yaá jngoò‑je̱n ni'ño ján ñánda bitjokàtji‑ne ts'oí xi tsakó nga jye kits'iìn. Ko̱ ngaje̱n koií xá kjoi̱‑naje̱n nga jcha̱xkón‑je̱n. 
\p  
\v 3 K'e̱ nga kiì'nchré Herodes xi xi̱ta̱xá ítjòn tíjna, tà kitsakjòn‑né ko̱ ngats'iì xi̱ta̱ na̱xa̱ndá Jerusalén.  
\v 4 Jè xi̱ta̱xá ítjòn xi 'mì Herodes, kiìchja̱‑la̱ ngats'iì xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì ko̱ xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés; kiskònangui‑la̱ ñánda jts'ín xi Cristo, [jè xi̱ta̱ xi xó si̱ìkasén‑ne Nainá].  
\v 5 Jñà xi̱ta̱ koi kitsò‑la̱: 
\p ―Ya̱á Belén, na̱xa̱ndá xi chja̱‑ne Judea. K'oa̱á s'ín tíchja̱ xo̱jo̱n xi kiskiì jñà xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá nga kitsò: 
\q1  
\v 6 Jñò xi xi̱ta̱ Belén 'mì‑nò, xi nangui Judá nokjoà‑nò, 
\q1 ngásòn chjí‑la̱ na̱xa̱ndá‑nò koni jñà na̱xa̱ndá ítjòn‑la̱ nangui Judá, 
\q1 nga ya̱á ki̱tjojiìn jngoò xi̱ta̱xá ítjòn xi si̱ìkinda̱ na̱xa̱ndá‑na̱ Israel. 
\p  
\v 7 Jè xi̱ta̱xá ítjòn xi 'mì Herodes, kiìchja̱'ma‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi 'ñó tjín‑la̱ kjo̱chji̱ne̱ nga kiskònangui‑la̱ mé na̱chrjein‑ne nga kijtseè ni'ño.  
\v 8 K'e̱é kisìkasén ján Belén; kitsò‑la̱: 
\p ―Tanguió ján, koa̱ ndaà chji̱nanguio xi i̱t'aà ts'e̱ ki'ndí jè. K'e̱ nga sa̱kò‑nò, ti̱kí'nchré‑ná mé‑ne ti̱koa̱ kjián katsejèn‑la̱ nga skoexkoán koa̱ jeya siìkíjna. 
\p  
\v 9 K'e̱ nga jye kiì'nchré xi̱ta̱ xi 'ñó tjín‑la̱ kjoa̱chji̱ne̱ koni s'ín kitsò Herodes, k'e̱é kiì xi̱ta̱ koi ko̱ jè ni'ño xi kijtseè ñánda bitjokàtji‑ne ts'oí k'oa̱á s'ín kiì ítjòn‑la̱ skanda ijchò ñánda tíjna ki'ndí jè, ko̱ ya̱á tsasìjna jè ni'ño.  
\v 10 Jñà xi̱ta̱ xi 'ñó tjín‑la̱ kjoa̱chji̱ne̱ k'e̱ nga kijtseè ni'ño jè, ta̱xki̱ tsjaá komà‑la̱.  
\v 11 K'e̱ nga jahas'en ni'ya jñà xi̱ta̱ koi, kijtseè ki'ndí ko̱ nea̱‑la̱ María. K'e̱é chincha-xkó'nchit'aà‑la̱ jè ki'ndí ko̱ kijtseèxkón; jeya kisìkíjna. I̱kjoàn kiskíx'a̱ kaxa̱‑la̱ ko̱ kitsjaà‑la̱ to̱n oro, ko̱ chrjongó‑la̱ Nainá ko̱ xkiì xi 'ñó ndaà jne̱ xi 'mì mirra.  
\v 12 Nga komà i̱skan kits'iì‑la̱ nijñá xi̱ta̱ xi 'ñó tjín‑la̱ kjoa̱chji̱ne̱ nga mì ti̱ k'oa̱á s'ín ndi̱yá kjoi̱‑ne ñánda tíjna Herodes. Xìn ndi̱yá kiì‑ne nangui‑la̱. 
\s1 K'e̱ nga jñà xi̱ta̱ jchínga‑la̱ Jesús kiìko̱ ján nangui Egipto 
\p  
\v 13 K'e̱ nga jye kiì‑ne jñà xi̱ta̱ xi 'ñó tjín‑la̱ kjoa̱chji̱ne̱, jngoò àkja̱le̱‑la̱ Nainá kisìnijñá‑la̱ José, kitsò‑la̱: 
\p ―Ti̱sítji̱in; chjoí jè ki'ndí ko̱ nea̱‑la̱; t'in ján nangui Egipto; ya̱á tijni skanda k'e̱ 'a̱n ko̱xán‑lè. Nga jè Herodes xi xi̱ta̱xá ítjòn tíjna, ko̱hótsji ki'ndí jè nga mejèn‑la̱ nga si̱ìk'en. 
\p  
\v 14 K'e̱é tsasítje̱n José, k'e̱ nga ni̱tje̱n kiskoé jè ki'ndí ko̱ nea̱‑la̱ nga kiì ján nangui Egipto.  
\v 15 Ya̱á tsibìtsa̱jna skanda k'e̱ nga k'en Herodes. K'oa̱á s'ín tsitasòn koni s'ín kitsò Nainá xi i̱t'aà ts'e̱ xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá nga kitsò: “Ya̱ nangui Egipto kichjà‑la̱ ki'ndí‑na̱.” 
\s1 K'e̱ nga kinìk'en ndí i̱xti x'i̱n 
\p  
\v 16 K'e̱ nga kijtseè jè Herodes nga jñà xi̱ta̱ xi 'ñó tjín‑la̱ kjoa̱chji̱ne̱ kiskoòna̱cha̱n‑la̱, tsí jti komà‑la̱. I̱kjoàn kitsjaà o̱kixi̱ nga si̱ìk'en yije ndí i̱xti x'i̱n xi jò nó tjín‑la̱ ko̱ ngats'iì xi ìsa̱ ki'ndí ìsa̱ kóho̱kji ján na̱xa̱ndá Belén, ko̱ ya̱ na̱xa̱ndá i̱ndiì‑la̱ koni s'ín jye kisijiìn‑la̱ mé na̱chrjein‑ne nga kijtseè ni'ño jñà xi̱ta̱ xi 'ñó tjín‑la̱ kjoa̱chji̱ne̱.  
\v 17 K'oa̱á s'ín tsitasòn 'én xi kitsò Jeremías, xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá, nga kitsò: 
\q1  
\v 18 Ya̱ i̱'nde Ramá kina'yà jngoò‑la̱ xi̱ta̱ 
\q1 xi tísíkájno ko̱ 'ñó tíkjindáya ko̱ títsiné; 
\q1 jè chjo̱ón Raquel xi tíkjindáyakeè ndí i̱xti‑la̱, 
\q1 nga mìkiì majehikon ini̱ma̱‑la̱ nga jye k'en i̱xti‑la̱. 
\p  
\v 19 K'e̱ nga jye k'en Herodes, xi xi̱ta̱xá ítjòn tíjna, jngoò àkja̱le̱‑la̱ Nainá kisìnijñá‑la̱ José ján Egipto. Kitsò‑la̱: 
\p  
\v 20 ―Ti̱sítji̱in, chjoí ki'ndí jè ko̱ nea̱‑la̱. T'in ìjngoò k'a‑ne nangui Israel. Jyeé k'en jñà xi̱ta̱ xi tjín‑ne nga mejèn‑la̱ si̱ìk'en ki'ndí jè. 
\p  
\v 21 K'e̱é tsasítje̱n José, kiìko̱‑ne ki'ndí jè ko̱ nea̱‑la̱ ya̱ nangui Israel.  
\v 22 Ta̱nga k'e̱ nga kiì'nchré José nga jè tíhotíxoma jè xi 'mì Arquelao ya̱ nangui Judea, nga jè tíjna ngajo‑la̱ na̱'èn‑la̱ Herodes, José kitsakjòn‑né; mì k'oa̱á s'ín kiì. Ján kiì i̱'nde ñánda 'mì Galilea nga k'oa̱á s'ín kis'eno̱jmíya‑la̱ i̱nga nijñá.  
\v 23 K'e̱ nga ijchò i̱'nde jè, ya̱á tsibìtsa̱jna ya̱ na̱xa̱ndá xi 'mì Nazaret. K'oa̱á s'ín komà mé‑ne nga tsitasòn koni s'ín kitsò jñà xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá, nga jè Jesús xi̱ta̱ Nazaret k'oín. 
\c 3  
\s1 'Én xi kiìchja̱ Juan xi kis'iìn bautizar xi̱ta̱ 
\r (Marcos 1:1‑8; Lucas 3:1‑9, 15‑17; Juan 1:19‑28) 
\p  
\v 1 Jñà na̱chrjein koi j'iì Juan xi kis'iìn bautizar xi̱ta̱ ya̱ i̱'nde i̱t'aà xìn ñánda nangui kixì choòn, nangui xi chja̱‑ne Judea, nga kisìka'bí 'én‑la̱ Nainá,  
\v 2 kitsò: 
\p ―Ti̱kájno jé‑nò, kì ti̱ jé binchaàtsji‑nò nga jyeé kjòchrañàt'aà‑nò na̱chrjein nga jcha̱a kó s'ín otíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne. 
\p  
\v 3 Jè Isaías, xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá, k'oa̱á s'ín kiskiì xo̱jo̱n‑la̱ xi i̱t'aà ts'e̱ Juan nga kitsò: 
\q1 Na'yà‑la̱ jta̱‑la̱ jngoò xi̱ta̱ xi 'ñó chja̱ 
\q1 ya̱ i̱'nde i̱t'aà xìn ñánda nangui kixì choòn, nga tsò: 
\q1 “Tjandaà ndi̱yá‑la̱ Nainá ya̱ i̱jiìn ini̱ma̱‑nò; 
\q1 kixi̱ ti̱kíjna koni jngoò ndi̱yá ñánda ko̱jmeèya Na̱'èn‑ná.” 
\p  
\v 4 Nikje xi tsohòkjá Juan, tsja̱‑la̱ cho̱ camello‑né; ko̱ jngoò sincho̱ chrjoa̱ tsibíkjá ndáyá‑la̱. Koa̱ jñà tsojmì xi kiskine, cho̱ langosta‑né ko̱ tsjén‑la̱ cho̱ cera xi tjín i̱jiìn ijñá.  
\v 5 Ijchò 'nchré‑la̱ xi̱ta̱ xi inchrobà‑ne Jerusalén, ko̱ nga kijndà nangui Judea ko̱ ngats'iì na̱xa̱ndá xi ya̱ chrañàt'aà‑la̱ xa̱jngá nandá Jordán.  
\v 6 K'e̱ nga jye tsafátakòn jé‑la̱ jñà xi̱ta̱, Juan, i̱kjoàn kis'iìn bautizar ya̱ xa̱jngá nandá Jordán. 
\p  
\v 7 K'e̱ nga kijtseè Juan nga kjìn xi̱ta̱ fariseo ko̱ xi̱ta̱ saduceo j'iì nga ko̱ma bautizar, kitsò‑la̱: 
\p ―¡Jñò, k'oa̱á s'ín ngaya‑nò koni tsà tje̱‑la̱ ye̱! ¿Yá xi o̱kitsò‑nò nga ki̱nchat'aàxìn‑là jè kjo̱'in xi nchrobá machrañàt'aà‑nò?  
\v 8 Ndaà tjín kjoa̱ xi t'e̱en nga ndaà kàta'ya‑nò nga jyeé kinìkájno jé‑nò nga mì ti̱ jé binchaàtsji‑nò.  
\v 9 Kì k'oa̱á s'ín nìkítsjeèn i̱jiìn ini̱ma̱‑nò nga bixón: “Ngaje̱n, [mìkiì s'e̱‑naje̱n kjo̱'in nga] ya̱á inchrobàt'aà‑naje̱n tje̱‑la̱ Abraham.” K'oa̱á xan‑nò, Nainá, skanda jñà nda̱jo̱ ko̱ma‑la̱ si̱ìkjatjìya‑la̱ nga i̱xti‑la̱ Abraham ko̱ma.  
\v 10 Jè ki̱cha̱yá jyeé kjijnandaà nga ko̱tesòn yá; ngats'iì yá xi 'mì ndaà toò ojà‑la̱, skanda ko̱ i̱ma̱‑la̱, jtísòn‑né, i̱kjoàn si̱nchájiìn ni'ín nga ki̱ti̱.  
\v 11 Xi o̱kixi̱, 'a̱n ko̱ó nandá s'i̱in‑nò bautizar, mé‑ne nga si̱kájnoò jé‑nò ko̱ mì ti̱ jé ki̱nchátsji‑nò. Ta̱nga jè xi nchrobátji̱ngui‑na s'iìn‑nò bautizar ko̱ Ini̱ma̱ Tsjeè‑la̱ Nainá koa̱ ko̱ ni'ín. Ìsa̱á tjín‑la̱ nga'ñó mì k'oa̱á‑ne 'a̱n. Skanda mìkiì tjí'nde‑na̱ nga 'a̱n kjíkoa̱a xo̱jté‑la̱.  
\v 12 Jyeé kjinaya tsja jè pala nga si̱ìtsjeè tjé‑la̱ trigo. Ki̱nchàxkó trigo ya̱ i̱ya ni'nga; ko̱ jè tjé paja ki̱nchàjiìn ni'ín ñánda nga mìkiì bits'o ni̱ta̱ mé na̱chrjein‑ne. 
\s1 K'oa̱á s'ín komà nga komà bautizar Jesús 
\r (Marcos 1:9‑11; Lucas 3:21‑22) 
\p  
\v 13 Jesús j'iì‑ne Galilea ya̱ xa̱jngá nandá Jordán nga mejèn‑la̱ nga jè Juan s'iìn bautizar Jesús.  
\v 14 Ta̱nga jè Juan k'e̱ nga sa̱ ítjòn mìkiì kòkjeiín‑la̱, kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―'A̱án xi mochjeén‑na nga ji̱í s'e̱en‑ná bautizar, ta̱nga ngaji̱, ta̱ sa̱á 'a̱n f'iìchòn‑ná. 
\p  
\v 15 K'e̱é kitsò Jesús: 
\p ―Tjiì‑lè kjo̱ndaà, t'e̱en‑ná bautizar mé‑ne nga k'oa̱s'ín si̱kitasoán kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá. 
\p K'e̱é kòkjeiín‑la̱ Juan.  
\v 16 K'e̱ nga jye komà bautizar Jesús, k'e̱ nga jye itjojiìn‑ne nandá, i̱kjoàn kitáx'a̱‑la̱ ngajmiì, ko̱ jè Jesús kijtseè Ini̱ma̱ Tsjeè‑la̱ Nainá xi inchrobàjen‑ne ngajmiì, koni kji ni̱se paloma kji; ya̱á kiskaàsòn‑la̱ Jesús.  
\v 17 K'e̱é kina'yà jngoò‑la̱ 'én xi ngajmiì inchrobà‑ne xi kitsò: 
\p ―Jè jèe̱ xi ki'ndí‑na̱ xan‑la̱ xi 'ñó matsjake̱; tsja tjín‑la̱ takoàn i̱t'aà ts'e̱. 
\c 4  
\s1 K'e̱ nga jè xi̱ta̱ nei̱í kiskoòt'aà Jesús 
\r (Marcos 1:12‑13; Lucas 4:1‑13) 
\p  
\v 1 Jè Ini̱ma̱ Tsjeè‑la̱ Nainá kiìko̱ Jesús jngoò i̱'nde i̱t'aà xìn nga jè xi̱ta̱ nei̱í skót'aà nga mejèn‑la̱ nga kàtátsji jé. 
\p  
\v 2 Ichán na̱chrjein ko̱ ichán ni̱tje̱n tsibìjnachjan Jesús ko̱ k'e̱ nga ko̱ma i̱skan jye kjòhojò‑la̱.  
\v 3 Jè xi̱ta̱ nei̱í xi ma‑la̱ kona̱cha̱n ijchò kasìt'aà chrañà‑la̱ ñánda tíjna Jesús, kitsò‑la̱: 
\p ―Tsà kixi̱í kjoa̱ nga ngaji̱ xi Ki'ndí‑la̱ Nainá 'mì‑lè, tjiì‑la̱ o̱kixi̱ jñà nda̱jo̱ koi nga i̱nchra̱jín kàtama. 
\p  
\v 4 Ta̱nga Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Tjít'aà Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá, nga tsò: “Mìtsà tà koi tsojmì xi ma chine kítsa̱kon‑ne xi̱ta̱, ti̱koa̱á kítsa̱kon‑ne nga yije 'én xi chja̱ Nainá.” 
\p  
\v 5 Jè xi̱ta̱ nei̱í kiìko̱ Jesús ya̱ Na̱xa̱ndá‑la̱ Nainá xi xó kitjaàjiìn‑ne [ñánda 'mì Jerusalén]; kisìkíjnasòn i̱ngo̱ ítjòn ñánda ìsa̱ 'nga kji.  
\v 6 Kitsò‑la̱: 
\p ―Tsà kixi̱í kjoa̱ nga ji̱ xi Ki'ndí‑la̱ Nainá 'mì‑lè, ti̱katje̱ngui yijo‑lè, nga k'oa̱á s'ín tjít'aà Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá nga tsò: 
\q1 Nainá koií xá‑la̱ àkja̱le̱‑la̱ i̱t'aà tsi̱ji, 
\q1 nga ko̱ tsja tso̱ba̱'ñó‑lè, 
\q1 mé‑ne nga ni̱jngoò nda̱jo̱ satíngui‑ne ndso̱koiì. 
\p  
\v 7 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Ti̱koa̱á tjít'aà Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá, nga tsò: “Kì k'oa̱á s'ín chít'iì Na̱'èn‑ná xi Nainá.” 
\p  
\v 8 Ìjngoò k'a jè xi̱ta̱ nei̱í kiìko̱ Jesús i̱sòn nindoò xi 'ñó 'nga kji, koa̱ tsakó yije‑la̱ ngats'iì na̱xa̱ndá xi tjín i̱sò'nde ko̱ kjoa̱jeya‑la̱ jñà na̱xa̱ndá.  
\v 9 Kitsò‑la̱: 
\p ―Nga ji̱í tsjaà yije‑lè na̱xa̱ndá koi, tsà ko̱si̱xkó'nchit'aà‑ná ko̱ jeya si̱kíjna‑ná. 
\p  
\v 10 K'e̱é kitsò Jesús: 
\p ―Ti̱xín xi̱ta̱ nei̱í, ti̱si̱t'aàxìn‑ná. Nga k'oa̱á s'ín tjít'aà Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá nga tsò: “Jeya ti̱kíjni Na̱'èn‑ná xi Nainá 'mì‑la̱; tà jè ta̱jngoò ti̱kitasòn‑la̱.” 
\p  
\v 11 K'e̱é kiì jè xi̱ta̱ nei̱í, tsasìt'aàxìn‑la̱ Jesús. I̱kjoàn ijchò àkja̱le̱‑la̱ Nainá xi kisìs'in‑la̱ Jesús. 
\s1 Kií komà nga kiì síxájiìn‑la̱ xi̱ta̱ Galilea Jesús 
\r (Marcos 1:14‑15; Lucas 4:14‑15) 
\p  
\v 12 K'e̱ nga kiì'nchré Jesús nga jè Juan xi kis'iìn bautizar xi̱ta̱ nda̱yá tíjna'ya, kiì ìjngoò k'a‑ne ya̱ i̱'nde‑la̱ ñánda 'mì Galilea.  
\v 13 Ta̱nga mì ya̱ tsibìjna ñánda 'mì Nazaret; ján kiì kíjna ñánda 'mì Capernaum, jngoò na̱xa̱ndá xi kijnandiì ndáchikon ya̱ i̱'nde xi chja̱‑ne Zabulón ko̱ Neftalí.  
\v 14 K'oa̱á s'ín komà mé‑ne nga tsitasòn‑ne 'én xi kiskiì Isaías xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá nga kitsò: 
\q1  
\v 15 Jè nangui xi ts'e̱ Zabulón ko̱ jè nangui xi ts'e̱ Neftalí, 
\q1 ya̱ ndi̱yá xi fì i̱ndiì ndáchikon, 
\q1 ján xijngoaà xa̱jngá nandá Jordán ya̱ nangui Galilea, 
\q1 ñánda tjín xi mìtsà xi̱ta̱ judío. 
\q1  
\v 16 Jñà xi̱ta̱ na̱xa̱ndá koi xi tjíjñò kjo̱hítsjeèn‑la̱, 
\q1 kijtseè jngoò ni'ín xi 'ñó tse kji, 
\q1 koa̱ jñà xi̱ta̱ xi ya̱ tjímaya ndi̱yá‑la̱ kjoa̱biyaà, 
\q1 kjòhiseèn kjo̱hítsjeèn‑la̱. 
\p  
\v 17 K'e̱é tsibíts'ia̱ Jesús nga kiìchja̱ya 'én ndaà‑la̱ Nainá. Kitsò: 
\p ―Ti̱kájno jé‑nò, kì ti̱ jé binchaàtsji‑nò nga jyeé kjòchrañàt'aà‑nò na̱chrjein nga jcha̱a kós'ín otíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne. 
\s1 Kií kis'iìn Jesús nga ñijòn xi̱ta̱ kiìchja̱‑la̱ xi ma‑la̱ sík'en ti̱n 
\r (Marcos 1:16‑20; Lucas 5:1‑11) 
\p  
\v 18 K'e̱ nga tífa Jesús ya̱ i̱ndiì ndáchikon ts'e̱ Galilea, kijtseè jò xi̱ta̱ xi 'ndse̱ ma, jngoò xi 'mì Simón ko̱ ti̱jè‑ne xi 'mì Pedro, ko̱ xi ìjngoò, jè xi 'mì Andrés. Jñà xi̱ta̱ koi xi sík'en ti̱n. K'e̱ nga nchisíkatje̱n‑jiìn‑ndá na̱'ya‑la̱,  
\v 19 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Nchrohótji̱ngui‑ná, 'a̱án tsjaà‑nò xá nga kíxkóya xi̱ta̱ xi 'a̱n kjìt'aà‑na koni s'ín maxkóya ti̱n. 
\p  
\v 20 Jñà xi̱ta̱ koi ni̱to̱ón kisìkájna na̱'ya‑la̱ nga kiìtji̱ngui‑la̱ Jesús. 
\p  
\v 21 Ìsa̱ xijngoaà ìsa̱ Jesús kijtseè nguì jò xi̱ta̱ xi ti̱koa̱ 'ndse̱ ma‑ne; jngoò xi 'mì Jacobo, ko̱ xi ìjngoò, Juan 'mì; i̱xti‑la̱ Zebedeo. Ya̱á títsa̱ya chitso ko̱ na̱'èn‑la̱. Nchibíndaàya jñà na̱'ya‑la̱. Jesús kiìchja̱‑la̱ nga jñà ko̱jmeiìko̱.  
\v 22 Xi̱ta̱ koi ni̱to̱ón kisìkájna chitso‑la̱ ko̱ na̱'èn‑la̱ nga kiìtji̱ngui‑la̱ Jesús. 
\s1 Kií kis'iìn Jesús nga kjìn xi̱ta̱ tsakóya‑la̱ 
\r (Lucas 6:17‑19) 
\p  
\v 23 Jesús tsajmeè kóho̱kji nangui Galilea, tsakóya 'én‑la̱ Nainá ya̱ ni'ya i̱ngo̱ sinagoga nga íjngó íjngó na̱xa̱ndá. Kiìchja̱ya 'én ndaà‑la̱ Nainá koni s'ín otíxoma Nainá; ti̱koa̱ kisìndaà‑ne ngats'iì ch'in xi tjín‑la̱ xi̱ta̱ nga xki̱ xi ján ijòjno ijòt'aà yijo‑la̱.  
\v 24 Kina'yà‑la̱ Jesús kóho̱kji ya̱ i̱'nde ñánda 'mì Siria, koa̱ j'iìko̱‑la̱ xi̱ta̱ xk'én xi kjìn ska̱ya ch'in tjín‑la̱, jñà xi ijòjno ijòt'aà yijo‑la̱ ko̱ xi̱ta̱ xi ch'in nei̱í tíjiìn ini̱ma̱‑la̱, ko̱ tjín xi ch'in biyaàxín tjín‑la̱, ko̱ xi̱ta̱ xi mì kì ndaà ma síhiníyá yijo‑la̱. Jesús kisìndaà‑ne ngats'iì xi̱ta̱ koi.  
\v 25 Kjìn xi̱ta̱ xi ya̱ i̱'nde‑la̱ Galilea kiìtji̱ngui‑la̱, ko̱ jñà xi̱ta̱ na̱xa̱ndá xi te ma‑ne (xi 'mì Decápolis), ko̱ jñà xi̱ta̱ na̱xa̱ndá Jerusalén ko̱ na̱xa̱ndá xi i'nga xi ya̱ chja̱‑ne nangui Judea, ko̱ xi chja̱‑ne xijngoaà xa̱jngá nandá Jordán. 
\c 5  
\s1 Kií kitsò Jesús nga kiìchja̱ya ya̱ i̱sò'nga nindoò 
\p  
\v 1 Jesús, k'e̱ nga kijtseè ngats'iì xi̱ta̱ xi kjìn ma‑ne, kiìmijìn‑jno ya̱ i̱sò'nga nindoò koa̱ ya̱á tsibìjna. Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ ijchò kinchat'aà‑la̱.  
\v 2 Jesús k'e̱é tsakóya‑la̱ kitsò‑la̱: 
\s1 Kjo̱ndaà xi sakó‑la̱ jñà xi̱ta̱ k'e̱ nga mé kjoa̱ títsa̱jiìn 
\r (Lucas 6:20‑23) 
\p  
\v 3 ―Mé tà ndaà‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi machi̱ya‑la̱ nga mochjeén‑la̱ kjo̱ndaà‑la̱ Nainá; xi̱ta̱ koi, jyeé ts'e̱ ngats'iì kjo̱ndaà xi tjín ya̱ ñánda tíhotíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne. 
\p  
\v 4 ’Mé tà ndaà‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi kjindáya; Nainá si̱ìjetakòn‑né. 
\p  
\v 5 ’Mé tà ndaà‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi indaàjiìn tjín ini̱ma̱‑la̱; jñà tjoé‑la̱ nangui xi Nainá jye k'oa̱s'ín kitsò nga jñà tsjá kjo̱tjò‑la̱. 
\p  
\v 6 ’Mé tà ndaà‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi 'ñó mejèn‑la̱ nga ki̱tasòn xi kjoa̱ kixi̱ xi Nainá síjé; Nainá ko̱si̱ko̱ nga ki̱tasòn kjoa̱ koi. 
\p  
\v 7 ’Mé tà ndaà‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi mahi̱ma̱keè xi̱ta̱ xi kj'ei̱í; Nainá ko̱hi̱ma̱keè ngajo‑ne jñà xi̱ta̱ koi. 
\p  
\v 8 ’Mé tà ndaà‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi tsjeè tjín ini̱ma̱‑la̱; jñà xi̱ta̱ koi, jñà‑né xi skoe̱xkon Nainá. 
\p  
\v 9 ’Mé tà ndaà‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi síkijna'nchán kjoa̱; Nainá ki'ndí‑la̱á ki̱tso̱‑la̱. 
\p  
\v 10 ’Mé tà ndaà‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi kjo̱'in tjín‑la̱ nga fìtji̱ngui kondra̱‑la̱ xi̱ta̱, koi kjoa̱‑la̱ nga ndaà síkitasòn xi kjoa̱kixi̱. Xi̱ta̱ koi, jyeé ts'e̱ ngats'iì kjo̱ndaà xi tjín ya̱ ñánda tíhotíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne. 
\p  
\v 11 ’Mé tà ndaà‑nò k'e̱ nga jñà xi̱ta̱ ch'o ki̱tso̱‑nò nga ko̱tít'aà‑nò ko̱ k'e̱ nga ch'o si̱ìko̱‑nò, ko̱ k'e̱ nga 'én ndiso tsját'in‑nò xi kjoa̱ ts'a̱n.  
\v 12 Tsja t'è‑là ini̱ma̱‑nò, koa̱ tsja t'è‑là takòn. Jñò, tseé kjo̱ndaà tjoé‑nò ján ngajmiì. Mìtsà tà jñò xi o̱tínìko̱‑nò. K'oa̱á ti̱s'ín kinìko̱ jñà xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá xi chinchima ítjòn‑nò. 
\s1 Kiís'ín ko̱chjeén na̱xa̱ ko̱ ni'ín xi tjín i̱sò'nde 
\r (Marcos 9:50; Lucas 14:34‑35) 
\p  
\v 13 ’Jñò, k'oa̱á s'ín ngaya‑nò koni tsà na̱xa̱ xi mochjeén‑la̱ xi̱ta̱ i̱sò'nde. Ta̱nga tsà jè na̱xa̱ mì ti̱ kiì si̱ìjnchra‑ne tsojmì, ¿kó ti̱s'ín ko̱chjeén‑ne? Mì ti̱ mé chjí‑la̱; xíxteèn‑ne ko̱ ya̱á ki̱nchanè xi̱ta̱. 
\p  
\v 14 ’Jñò, k'oa̱á s'ín ngaya‑nò koni tsà ni'ín xi mochjeén‑la̱ xi̱ta̱ i̱sò'nde. Tsà jngoò na̱xa̱ndá xi i̱sò'nga nindoò kijna, mìkiì ko̱ma kíjna'ma.  
\v 15 K'e̱ nga jngoò ni'ín sit'a'í, mìtsà ya̱ si̱jnangui kaxa̱. Ya̱á si̱jna ñánda 'nga choòn, mé‑ne nga ko̱hiseèn yije‑la̱ xi̱ta̱ xi títsa̱jnaya ni'ya.  
\v 16 Koni ni'ín xi síhiseèn‑la̱ xi̱ta̱, k'oa̱á s'ín ndaà ti̱jchá yijo‑nò nguixko̱n xi̱ta̱ xi kj'ei̱í, mé‑ne jñà xi̱ta̱ koi, jeya si̱ìkíjna Na̱'èn‑nò xi Nainá xi tíjna ngajmiì k'e̱ nga skoe̱‑nò nga ndaà titsa̱'nè. 
\s1 Kiís'ín tsakóya Jesús i̱t'aà ts'e̱ kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés 
\p  
\v 17 ’Jñò, kì k'oa̱á s'ín nìkítsjeèn: mìtsà koi xá j'i̱‑na 'a̱n nga kochrjekànguia jè kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés ko̱ jè xi tsakóya xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá. Tà sa̱á j'i̱ sìjngoò‑ná 'én xi tjít'aà kjo̱tíxoma.  
\v 18 O̱kixi̱í xi xan‑nò, koni tjín na̱chrjein kíjna‑ìsa i̱sò'nde ko̱ ngajmiì, ni̱mé xi tjáxìn‑la̱ jè kjo̱tíxoma, ni̱jngoò punto ko̱ ni̱jngoò letra tjáxìn‑la̱, skanda kóni nga ko̱jngoò yije kjoa̱ xi tjít'aà kjo̱tíxoma.  
\v 19 Jè xi̱ta̱ xi mìkiì síkitasòn koni s'ín tíchja̱ kjo̱tíxoma, na̱s'ín 'ñó chiba tíchja̱, ko̱ k'oa̱á s'ín okóya‑la̱ xi̱ta̱, k'oa̱á ti̱s'ín 'ñó chiba jcha̱‑la̱ ya̱ i̱jiìn na̱xa̱ndá xi jè otíxoma‑la̱ xi ngajmiì nchrobá‑ne. Ko̱ jè xi̱ta̱ xi síkitasòn kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá ko̱ k'oa̱s'ín okóya‑la̱ xi̱ta̱ xi kj'ei̱í, jè xi̱ta̱ jè, jè xi 'ñó 'nga kíjna ya̱ i̱jiìn na̱xa̱ndá xi jè otíxoma‑la̱ xi ngajmiì nchrobá‑ne.  
\v 20 O̱kixi̱í xi xan‑nò, tsà mìkiì ìsa̱ ndaà si̱kitasòn kjoa̱kixi̱ koni jñà xi̱ta̱ fariseo ko̱ xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés, mìkiì ki̱tjás'e̱n‑jñoò ñánda tíhotíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne. 
\s1 Kiís'ín tjín i̱t'aà ts'e̱ kjoa̱jti 
\r (Lucas 12:57‑59) 
\p  
\v 21 ’Jñò jye kina'yà koni s'ín ki'mì‑la̱ jñà xi̱ta̱ jchínga‑nò: “Kì xi̱ta̱ nìk'eèn; ni̱ta̱ yá‑ne xi xi̱ta̱ si̱ìk'en, kjo̱'in s'e̱‑la̱.”  
\v 22 Ta̱nga 'a̱n k'oa̱á xan‑nò, tsà jngoò xi̱ta̱ xi ko̱jtikeè 'ndse̱, s'e̱é‑la̱ kjo̱'in. Jè xi ch'o ki̱tso̱‑la̱ 'ndse̱, xi̱ta̱xá tsjá‑la̱ kjo̱'in. Ko̱ jè xi 'ndse̱ ki̱tso̱‑la̱: “Ngaji̱ ni̱mé chjí‑lè”, ok'ìn‑la̱ nga ján kjoi̱ i̱jiìn ni'ín ts'e̱ i̱'nde kjo̱'in. 
\p  
\v 23 ’Tsà k'e̱ nga kíkoi̱i tsojmì kjo̱tjò‑lè nga Nainá k'oi̱‑la̱ ya̱ i̱'nde tsjeè‑la̱, koa̱ ya̱ koi̱ìtsjeèn‑lè nga jè 'ndsì tjín‑la̱ kondra̱ tsi̱ji,  
\v 24 ti̱kítsajnei tsojmì kjo̱tjò‑lè ya̱ i̱'nde tsjeè, i̱kjoàn tikìtsi'ba‑la̱ 'ndsì koa̱ k'e̱é ko̱ma si̱kítsajnei tsojmì‑lè. 
\p  
\v 25 ’Tsà tjín xi̱ta̱ xi ko̱hòngui‑lè nga kji̱ko̱‑lè ni'ya osen, k'e̱ nga tjaàya ndi̱yá, ni̱to̱ón jchi̱bàndaà‑nò, mé‑ne nga mì ya̱ kji̱ko̱‑lè nguixko̱n xi̱ta̱xá, ko̱ jè xi̱ta̱xá mì ya̱ tsjá‑la̱ kinda̱ jñà policía nga mì nda̱yá kji̱ko̱‑lè.  
\v 26 O̱kixi̱í xi xan‑lè, mì ti̱ kiì ko̱ma ki̱tjo̱o‑ne nda̱yá skanda k'e̱ nga kíchjítjì yijo‑lè nga yije xi si̱ìjé‑lè xi̱ta̱xá. 
\s1 Kiís'ín tjín ts'e̱ kjoa̱ chijngui 
\p  
\v 27 ’Jñò, jye kina'yà koni s'ín ki'mì‑nò kjòtseé: “Kì kjoa̱ chijngui 'nè.”  
\v 28 Ta̱nga 'a̱n k'oa̱á xan‑nò, ni̱ta̱ yá‑ne xi kotsejèn‑jno jngoò chjo̱ón nga fahajiìn‑la̱, jye kjoa̱ chijngui tís'ín koni títsò ini̱ma̱‑la̱. 
\p  
\v 29 ’Tsà jñà xkoòn kixi̱ ótsji jé‑nò, ti̱nachrjeè; kjiìn ti̱katsjoò. Ìsa̱á ndaà‑ne tsà chija jngoò xkoòn mì k'oa̱á‑ne tsà ya̱ ki̱xo̱jiìn yije yijo‑nò ya̱ i̱jiìn ni'ín ya̱ i̱'nde kjo̱'in.  
\v 30 Tsà jñà ndsei̱i kixi̱ ótsji jé‑nò, ti̱chátjòn; kjiìn ti̱katsjoò. Ìsa̱á ndaà‑ne tsà chija jngoò ndsei̱i mì k'oa̱á‑ne tsà ján kjoi̱ yijo‑nò i̱jiìn ni'ín ya̱ i̱'nde kjo̱'in. 
\s1 Kiís'ín tjín kjo̱tíxoma i̱t'aà ts'e̱ xi̱ta̱ xi tsjeiìn xíkjín 
\r (Mateo 19:9; Marcos 10:11‑12; Lucas 16:18) 
\p  
\v 31 ’K'oa̱á ti̱s'ín kis'eno̱jmí kjòtseé, ni̱ta̱ yá xi̱ta̱‑ne xi mejèn‑la̱ tsjín chjo̱ón‑la̱, ítjòn tjámiì'nga xo̱jo̱n xi tsjeiìn‑ne xíkjín xi̱ta̱.  
\v 32 Ta̱nga 'a̱n k'oa̱á xan‑nò: tsà jngoò xi̱ta̱ x'i̱n xi tsjín chjo̱ón‑la̱, tsà mìtsà kjoa̱ chijngui tís'ín jè chjo̱ón, jè x'i̱n‑la̱ tíbít'in‑la̱ nga kjoa̱ chijngui kàtas'ín chjo̱ón. Jè chjo̱ón, k'e̱ nga ki̱xan ìjngoò k'a‑ne, jè x'i̱n xi ki̱xan‑ko̱, ti̱koa̱á jye kjoa̱ chijngui tís'ín. 
\s1 Kiís'ín tjín i̱t'aà ts'e̱ 'én xi nokjoá nga Nainá tíbeè 
\p  
\v 33 ’Ti̱koa̱á jye kina'yà koni s'ín ki'mì‑la̱ jñà xi̱ta̱ jchínga‑ná: “K'e̱ nga bixón: tíbeè Nainá, kì chona̱cha̱n‑jèn, ti̱kitasòn 'én‑nò.”  
\v 34 Ta̱nga 'a̱n k'oa̱á xan‑nò: K'e̱ nga 'bioò 'én‑nò, jngoò k'aá kì yá xi nìkíjna ítjòn. Kì k'oa̱s'ín bixón: “Tíbeè ngajmiì.” Nga jè ngajmiì, jè íxi̱le̱ kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá.  
\v 35 Ti̱koa̱á kì bixón‑jèn: “Tíbeè i̱sò'nde”, nga jè nangui, ya̱á nchasòn ndso̱ko̱ Nainá. Ti̱koa̱á kì bixón‑jèn: “Tíbeè na̱xa̱ndá Jerusalén”, nga jè na̱xa̱ndá jè, ts'e̱é Xi̱ta̱xá Ítjòn xi Nainá.  
\v 36 Ti̱koa̱á kì skoò nìkíjna ítjòn k'e̱ nga mé 'én xi 'bioò. Nga mìkiì ko̱ma‑nò nga si̱jmà o si̱chroba jngoò tsja̱ skoò.  
\v 37 Tà k'oa̱á s'ín ti̱nókjoa̱a “jon”, o xi “majìn”. Jñà 'én xi kjisòn, ya̱á nchrobá‑ne i̱t'aà ts'e̱ xi̱ta̱ nei̱í. 
\s1 Kiís'ín ti̱ko̱o jñà xi̱ta̱ xi ch'o síko̱‑nò 
\r (Lucas 6:29‑30) 
\p  
\v 38 ’Jye kina'yà koni s'ín ki'mì‑nò kjòtseé: “Tsà yá xi ko̱chrje jngoò xkoiìn, ti̱nachrjeè ngajo‑ne ts'e̱. Ko̱ tsà yá xi skoe̱toòn‑lè nga skónáje̱n jngoò ni'ñoi, chjínáje̱n ngajo‑ne ts'e̱.”  
\v 39 Ta̱nga 'a̱n, k'oa̱á xan‑nò: Ti̱kjeiín‑là xi̱ta̱ ts'e̱n. Tsà jngoò xi̱ta̱ xi si̱ìjts'iìn‑t'aà kjioòn kixi̱, ti̱koa̱á tjiì‑là xi ngobà nga kàt'eé‑la̱.  
\v 40 Tsà jngoò xi̱ta̱ ko̱hòngui‑nò nga mejèn‑la̱ skoé na̱chro̱‑nò, ti̱koa̱ tjiì‑là na̱chro̱kisòn‑nò nga kàtakjoé.  
\v 41 Tsà jngoò xi̱ta̱ xi kjò'ñó s'i̱n‑nò nga si̱ìkajen jngoò hora‑nò ch'á‑la̱ nga onguíko̱‑là, jò hora ìsa̱ kjiìn tanguíko̱‑là.  
\v 42 Tsà yá xi̱ta̱ xi síjé‑nò tsojmì, tjiì‑là; ko̱ tsà jngoò xi̱ta̱ xi mejèn‑la̱ ski̱ñat'aà‑nò tsojmì, kì 'mì‑là: mìkiì ko̱ma. 
\s1 Kó s'ín si̱ko̱o jñà xi̱ta̱ xi majtikeè‑nò 
\r (Lucas 6:27‑28, 32‑36) 
\p  
\v 43 ’Ti̱koa̱á jye kina'yà koni ki'mì‑nò kjòtseé: “Ti̱tsjacha xi̱ta̱ xinguio̱o ko̱ ti̱jticha kondra̱‑nò.”  
\v 44 Ta̱nga 'a̱n k'oa̱á xan‑nò: Ti̱tsjacha jñà xi kondra̱‑nò, ti̱chikon‑t'ioòn jñà xi chja̱'on‑ko̱‑nò, ndaà ti̱ko̱o jñà xi jtikeè‑nò, titsi'batjiò jñà xi ch'o tsò‑nò ko̱ jñà xi ch'o síko̱‑nò.  
\v 45 Tsà k'oa̱s'ín s'e̱én, ki'ndí‑la̱ Nainá xi tíjna ngajmiì ko̱ma; Nainá síhiseèn‑la̱ ndobá‑la̱ ts'oí xi̱ta̱ xi ndaà ko̱ xi mì kì ndaà; ti̱koa̱á Nainá sík'a‑la̱ jtsí jñà xi̱ta̱ kixi̱ ko̱ xi mìtsà xi̱ta̱ kixi̱.  
\v 46 Jñò, tsà tà jñà matsjacha xi̱ta̱ xi matsjakeè‑nò, ni̱ mé kjo̱ndaà xi s'e̱‑nò; nga k'oa̱á ti̱s'ín jñà xi̱ta̱ xi síkíchjítjì tsojmì ts'e̱ Roma.  
\v 47 Tsà tà jñà xi̱ta̱ xinguio̱o xi 'ndsè chiba si̱xat'aà, ¿a k'oa̱á ma‑nò nga 'ñó ndaà titsa̱'nè?; nga ti̱koa̱á jñà xi̱ta̱ xi mìkiì beèxkon Nainá, k'oa̱á ti̱s'ín.  
\v 48 Jñò, nguì kjoa̱kixi̱í t'e̱en, koni jè Na̱'èn‑ná xi tíjna ngajmiì nga nguì kjoa̱kixi̱í s'ín. 
\c 6  
\s1 Kiís'ín t'e̱en k'e̱ nga k'oi̱‑là kjo̱ndaà xi̱ta̱ 
\p  
\v 1 ’K'e̱ nga ndaà tjín kjoa̱ xi 'nè, ti̱kinda̱ko̱‑nò yijo‑nò; kì tà k'e̱é k'oa̱ 'nè k'e̱ nga nguixko̱n xi̱ta̱, tsà tà jè xi mejèn‑nò nga skoe̱‑nò xi̱ta̱ xi kj'ei̱í. Tsà k'oa̱s'ín s'e̱en, Na̱'èn‑ná xi tíjna ngajmiì mìkiì si̱ìchikon‑t'in‑nò.  
\v 2 K'e̱ nga jngoò kjo̱ndaà k'oi̱i‑là xi̱ta̱ i̱ma̱, kì kiì bèno̱jmí‑là ngats'iì xi̱ta̱ xi kj'ei̱í, koni s'ín xi̱ta̱ xi jò i̱sén tjín‑la̱ ya̱ ni'ya i̱ngo̱ sinagoga ko̱ ya̱ ndi̱yá nga tsjá kjo̱tjò‑la̱ tsojmì xi̱ta̱; tà jé xi mejèn‑la̱ nga skoe̱ yije xi̱ta̱. Ta̱nga o̱kixi̱í xi xan‑nò, jñà xi̱ta̱ xi k'oa̱s'ín s'ín, jyeé tjín‑la̱ chjí‑la̱ [nga nguixko̱n xi̱ta̱. Mì ti̱ mé si̱ìchikon‑t'in‑ne Nainá.]  
\v 3 K'e̱ nga tsà tsojmì k'oi̱ kjo̱tjò‑là xi̱ta̱ i̱ma̱, mochjeén‑né nga mì yá xi̱ta̱ xi skoe̱; ni̱ jè skoe̱ xi 'ñó amigo chibá.  
\v 4 Tjà'ma‑là jè kjo̱ndaà‑nò; k'e̱ nga jè Na̱'èn‑ná skoe̱ jè xi kjoa̱'ma, jè tsjá‑nò chjí‑nò. 
\s1 Kiís'ín t'e̱en k'e̱ nga bìtsi'ba‑lá Nainá 
\r (Lucas 11:2‑4) 
\p  
\v 5 ’K'e̱ nga bìtsi'ba, kì k'oa̱á 'nè koni s'ín xi̱ta̱ xi jò i̱sén tjín‑la̱. Jñà xi̱ta̱ koi, k'e̱ nga bítsi'ba‑la̱ Nainá, tsjakeè‑né nga bincha kixi̱ ya̱ ni'ya i̱ngo̱ sinagoga ko̱ ya̱ chrja̱ngui̱‑la̱ ndi̱tsi̱n ñánda kjìn xi̱ta̱ kotsejèn‑la̱ nga Nainá bítsi'ba‑la̱. Xi o̱kixi̱ k'oa̱á xan‑nò, jñà xi̱ta̱ koi, jyeé tjín‑la̱ chjí‑la̱ [nga nguixko̱n xi̱ta̱. Mì ti̱ mé si̱ìchikon‑t'in‑ne Nainá.]  
\v 6 Ta̱nga k'e̱ nga mejèn‑lè nga kítsi'ba‑la̱ Na̱'èn‑ná, ti̱tjás'i̱in ni'ya‑lè, tichjoì xotjoa̱‑la̱ ni'ya‑lè, i̱kjoàn ti̱jé‑la̱ kjo̱ndaà‑la̱ Na̱'èn‑ná xi ya̱ ta̱jngoò tíjna'mako̱‑lè. Jè Na̱'èn‑ná tsjá‑lè chjí‑lè nga jè tíbeè xi kjoa̱'ma. 
\p  
\v 7 ’K'e̱ nga bìtsi'ba, kì ta̱xki̱ kjìn 'én nokjoà, koni s'ín xi̱ta̱ xi mìkiì beèxkon Nainá. K'oa̱á s'ín síkítsjeèn nga kjìn 'én ki̱chja̱‑la̱ Nainá, ìsa̱á ndaà kji̱'nchré‑la̱.  
\v 8 Kì k'oa̱á 'nè koni s'ín jñà xi̱ta̱ koi; jè Na̱'èn‑ná jye tíjiìn‑la̱ mé xi mochjeén‑nò k'e̱ nga ti̱kj'eè nìjét'aà‑là.  
\v 9 K'e̱ nga bìtsi'ba, kiís'ín ti̱nókjoa̱a: 
\q1 Na̱'èn‑na̱je̱n xi tijni ngajmiì, 
\q1 kàtayaxkón‑la̱ kjoa̱jeya‑lè nga tsjeè tijni. 
\q1  
\v 10 Kàtjanchrobá kjo̱tíxoma‑lè, 
\q1 k'oa̱s'ín kàtama i̱ i̱t'aà nangui koni s'ín mejèn‑lè nga ko̱ma, 
\q1 koni s'ín ma ján ngajmiì. 
\q1  
\v 11 Tjiì‑náje̱n i̱'ndei̱ jè ni̱ño̱ xi mochjeén‑naje̱n nga na̱chrjein inchijòn. 
\q1  
\v 12 Ti̱jchàat'aà‑náje̱n jé‑na̱je̱n koni s'ín nìjchàat'aà‑la̱je̱n jñà xi̱ta̱ xi ch'o síko̱‑na̱je̱n. 
\q1  
\v 13 Kì kiì biì'ndi yá xi mejèn‑la̱ nga kot'aà‑naje̱n nga ki̱nchátsji jé‑je̱n. 
\q1 Ti̱kinda̱‑náje̱n xi i̱t'aà ts'e̱ xi̱ta̱ nei̱í. 
\q1 Nga̱ tsi̱jií kjo̱tíxoma, tsi̱jií nga'ñó ko̱ tsi̱jií kjoa̱jeya ni̱ta̱ kjé‑ne. K'oa̱s'ín kàtama. 
\p  
\v 14 ’Tsà jñò si̱jchàat'aà‑là jé‑la̱ xi̱ta̱ xi kj'ei̱í, ti̱koa̱á jè Na̱'èn‑ná xi tíjna ngajmiì si̱ìjchàat'aà‑nò jé‑nò.  
\v 15 Ta̱nga tsà jñò mìkiì si̱jchàat'aà‑là jé‑la̱ xi̱ta̱, ti̱koa̱á Na̱'èn‑ná mìkiì si̱ìjchàat'aà‑nò jé‑nò. 
\s1 Kiís'ín t'e̱en k'e̱ nga bitsa̱jnachjan 
\p  
\v 16 ’K'e̱ nga bitsa̱jnachjan, kì k'oa̱á 'nè koni s'ín jñà xi̱ta̱ xi jò i̱sén tjín‑la̱ nga síkjatjìya i̱sén‑la̱, mé‑ne nga skoe̱‑ne xi̱ta̱ nga ba tjín‑la̱ nga títsa̱jnachjan. Xi o̱kixi̱, k'oa̱á xan‑nò, jñà xi̱ta̱ koi, jyeé kitjoé‑la̱ chjí‑la̱ [nga nguixko̱n xi̱ta̱. Mì ti̱ mé si̱ìchikon‑t'in‑ne Nainá.]  
\v 17 Ta̱nga jñò, k'e̱ nga bitsa̱jnachjan, kì k'oa̱á 'nè. Ta̱ sa̱á ta̱nìjnoò i̱sén‑nò ko̱ ta̱si'a tsja̱skoò,  
\v 18 mé‑ne nga mìkiì skoe̱‑nò xi̱ta̱ tsà titsa̱jnachjan, ko̱ jè Na̱'èn‑ná xi tíjna'mako̱‑nò, ta̱ jè xi tíbeè. Jè si̱ìchikon‑t'in‑nò. 
\s1 Kjoa̱ nchi̱ná xi tjín ján ngajmiì 
\r (Lucas 12:33‑34) 
\p  
\v 19 ’Jñò, kì tsojmì kjìn binchatjò i̱ i̱sò'nde; bits'on‑né ko̱ makixo‑né ko̱ jñà xi̱ta̱ síchijé.  
\v 20 Ta sa̱á ján ngajmiì ti̱nchatjò tsojmì. Ján ngajmiì mìkiì bits'on ko̱ mìkiì makixo tsojmì; ti̱koa̱á tsjìn xi̱ta̱ chijé.  
\v 21 Ya̱ ñánda ki̱nchatjò tsojmì‑nò, ti̱koa̱á ya̱á si̱ìkítsjeèn ini̱ma̱‑nò. 
\s1 Kós'ín mochjeén xkoaán 
\r (Lucas 11:34‑36) 
\p  
\v 22 ’Jñà xkoaán, jè ma ni'ín xi síhiseèn‑la̱ yijo‑ná. Koií kjoa̱‑la̱ k'e̱ nga ndaà tsejèn‑ná, iseèn choòn yije‑la̱ yijo‑ná;  
\v 23 ta̱nga tsà mìkiì ndaà tsejèn‑la̱ xkoiìn, ti̱koa̱á kóho̱kji yijo‑lè, tà jñò choòn‑la̱. Nga tjíjñò‑la̱ kjo̱hítsjeèn‑lè ti̱koa̱á nguì tà jñò choòn‑la̱ yijo‑lè. 
\s1 Yá xi ko̱ma nei‑la̱ xi̱ta̱ xi 'ñó matsjakeè to̱n 
\r (Lucas 16:13) 
\p  
\v 24 ’Ni̱jngoò xi̱ta̱ xi jò ko̱ma nei‑la̱ nga si̱ìxá‑la̱. Tsà jò ko̱ma nei‑la̱, jngoò ko̱jtikeè koa̱ jngoò ko̱tsjakeè; jngoò ndaà kjit'aà‑la̱ koa̱ ch'o si̱ìko̱ xi ìjngoò. Jñò, tsà kjoa̱ nchi̱ná si̱ìs'in‑là, mìkiì ko̱s'in‑la̱ kjoa̱ ts'e̱ Nainá. 
\s1 Kós'ín síkinda̱ Nainá jñà xi i̱xti‑la̱ ma 
\r (Lucas 12:22‑31) 
\p  
\v 25 ’K'oa̱á xan‑nò, kì makájno‑nò mé tsojmì xi chji̱ne̱e, xi s'io̱o, nga si̱jchá yijo‑nò, ko̱ mé nikje xi chi̱kjá. ¿A mì 'ya‑jèn k'e̱ nga titsa̱jnakoaán i̱ i̱sò'nde tjín‑ìsa kjoa̱ xi ìsa̱ 'ñó chjí‑la̱ mì k'oa̱‑ne koni tsojmì xi ma chine? Ti̱koa̱á yijo‑ná, tjín‑ìsa kjoa̱ xi ìsa̱ 'ñó chjí‑la̱ mì k'oa̱‑ne koni jè nikje xi chíkjá.  
\v 26 Chítsejèn‑là ni̱se xi tjíma i̱jiìn i̱sén; mì jno̱ó 'beé; mì ni̱ji̱n majchá‑la̱ koa̱ mì ni'nga tjín‑la̱ ñánda bincháxkó ni̱ji̱n‑la̱; ta̱nga jè Na̱'èn‑ná xi tíjna ngajmiì tsjá‑la̱ tsojmì xi kine; koa̱ jñò, ìsa̱á chjí‑nò mì k'oa̱‑ne jñà ni̱se.  
\v 27 Jñò, na̱s'ín ta̱kó 'ñó si̱kájnoò, ni̱ i̱tsé ko̱ma si̱katonè‑là na̱chrjein‑nò koni s'ín tjíndaà‑la̱ Nainá. 
\p  
\v 28 ’¿Mé‑ne nìkájno‑nò xi i̱t'aà ts'e̱ nikje xi chi̱kjá? Chítsejèn‑là naxó lirio xi majchá i̱jiìn ijñá; mìkiì síxá ko̱ mìkiì ma‑la̱ faña nikje.  
\v 29 Ta̱nga 'a̱n, k'oa̱á xan‑nò, ndaà tsà jè Salomón xi xi̱ta̱xá ítjòn tsibìjna nga 'ñó xi̱ta̱ jeya, mì k'oa̱á kjoàn nikje xi tsohòkjá koni kjoàn jñà naxó nga ndaà kjoàn.  
\v 30 Nainá, k'oa̱á s'ín ndaà kjoàn s'ín xka̱ ijñá, xi jngoò na̱chrjein títsa̱jnakon ko̱ xi ma nchijòn kotsjòojiìn ni'ín. Jñò xi xi̱ta̱ 'mì‑nò xi mìkiì ndaà mokjeiín‑nò, ¿a mìtsà ìsa̱ ni̱to̱n tsjá‑nò Nainá nikje xi mochjeén‑nò nga chi̱kjá?  
\v 31 Kì makájno‑nò, kì bixón‑jèn: “¿Mé xi chji̱ne̱é?, ko̱ ¿mé xi s'ioa̱á? ko̱ ¿mé nikje xi chi̱kjá?”  
\v 32 Nga yije tsojmì koi, k'oa̱á tjín xi ótsji jñà xi̱ta̱ xi mìkiì mokjeiín‑la̱ i̱t'aà ts'e̱ Nainá. Ta̱nga jñò tíjnaá‑nò Na̱'èn xi tíjna ngajmiì xi jyeé tíjiìn‑la̱ nga mochjeén‑nò ngats'iì tsojmì koi.  
\v 33 Ítjòn ti̱nchátsjioò kjoa̱ ts'e̱ Nainá koni s'ín otíxoma ko̱ kjoa̱kixi̱‑la̱; ngats'iì tsojmì xi mochjeén‑nò tà tjoésòn‑nò.  
\v 34 Kì makájno‑nò mé kjoa̱ xi s'e̱ nchijòn‑lè; nga nchijòn‑lè, s'e̱é‑nò kjoa̱ xi ko̱kájno‑nò; tà koií kjoa̱ ti̱kájno xi tjín na̱chrjein i̱'ndei̱. 
\c 7  
\s1 Mì kiì ko̱ma jñá si̱kinda̱á jé‑la̱ xi̱ta̱ xinguia̱á 
\r (Lucas 6:37‑38, 41‑42) 
\p  
\v 1 ’Kì kjo̱'in 'biì‑là xi̱ta̱ xinguio̱o kjoa̱ ts'e̱ jé‑la̱ mé‑ne nga mì kjo̱'in tjoé‑nò kjoa̱ ts'e̱ jé‑nò.  
\v 2 Koni s'ín k'oi̱‑là kjo̱'in xi̱ta̱ xi kj'ei̱í, k'oa̱á ti̱s'ín tjoé ngajo‑nò kjo̱'in. Jè chi̱ba̱ xi si̱chi̱ba̱ya‑là xinguio̱o, ti̱jè ko̱chi̱ba̱ ngajo‑nò.  
\v 3 [¿Mé‑ne jé‑la̱ xingui̱i nìkinda̱‑ne koa̱ tsi̱ji mìkiì nìkindi̱i?] ¿Mé‑ne chìtsejèn‑la̱ jè tjé xi kjinangui xko̱n xingui̱i, ko̱ jè yá chi̱so̱ xi kjinangui xkoiìn mìkiì chìtsejèn‑la̱?  
\v 4 Tsà yá chi̱so̱ kjinangui xkoiìn, ¿a ko̱ma k'oín‑la̱ xi̱ta̱ xingui̱i: “Tjiì'nde‑ná nga kochrjekànguia tjé xi kjinangui xkoiìn”?  
\v 5 Ngaji̱ xi jò ma i̱sén‑lè, ítjòn ti̱nachrjekàngui chi̱so̱ xi kjinangui xkoiìn mé‑ne nga ndaà ko̱tsejèn‑lè, i̱kjoàn ti̱nachrjekàngui tjé xi kjinangui xko̱n xingui̱i. 
\p  
\v 6 ’Tsojmì tsjeè xi ts'e̱ Nainá, kì nañá 'biì‑la̱ mé‑ne nga mì ya̱ si̱ìkáfat'aà‑lè ko̱ ya̱ ski̱ne̱‑lè. Koa̱ jè ndáto̱n chjí xi nìkjiín, kì chi̱nga̱ nìkatje̱n‑la̱ mé‑ne nga mì ndso̱ko̱ ki̱nchanè‑ne. 
\s1 Kó s'ín si̱jé‑lá Nainá k'e̱ nga mé xi mejèn‑ná 
\r (Lucas 11:9‑13; 6:31) 
\p  
\v 7 ’Ti̱jé mé xi mejèn‑nò, jè Nainá tsjá‑nò; ti̱nchátsjioò Nainá, sakó‑nò; ti̱nókjoa̱t'aà‑là Nainá mé xi mejèn‑nò mé‑ne skíx'a̱'nde‑nò koni jngoò xotjoa̱.  
\v 8 Ngats'iì xi̱ta̱ xi síjé, tjoé‑la̱, jè xi ótsji, sakó‑la̱ ko̱ jè xi chja̱t'aà‑la̱ Nainá, táx'a̱'nde‑la̱ koni jngoò xotjoa̱. 
\p  
\v 9 ’Jñò xi xi̱ta̱ jchínga 'mì‑nò, tsà i̱nchra̱jín si̱ìjé‑nò i̱xti‑nò, ¿a nda̱jo̱ó k'oi̱‑là? Majìn.  
\v 10 Koa̱ tsà ti̱n si̱ìjé‑nò, ¿a ye̱é k'oi̱‑là? Majìn.  
\v 11 Jñò na̱s'ín xi̱ta̱ xi ch'o 'nè, ma‑nò 'biì‑là i̱xti‑nò tsojmì xi ndaà kjoàn. Jè Na̱'èn‑nò xi tíjna ngajmiì, ìsa̱á ni̱to̱n si̱ìs'in‑nò nga tsjá‑nò tsojmì xi ndaà kjoàn tsà jñò si̱jét'aà‑là. 
\p  
\v 12 ’Ni̱ta̱ mé kjo̱ndaà xi mejèn‑nò nga si̱ìko̱‑nò xi̱ta̱, k'oa̱á ti̱s'ín ti̱ko̱ ngajo‑nò. K'oa̱á s'ín tíchja̱ kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés ko̱ xo̱jo̱n‑la̱ xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá. 
\s1 Kó kji xotjoa̱ xi ki̱tjás'e̱én 
\r (Lucas 13:24) 
\p  
\v 13 ’Ti̱tjás'io̱òn jè xotjoa̱ xi 'nchrèya kji. Jè xotjoa̱ ko̱ jè ndi̱yá xi 'ñó tiyà, ndi̱yá‑la̱ kjo̱'in‑né. Kjìn xi̱ta̱ xi ya̱ fahas'en.  
\v 14 Ko̱ jè xotjoa̱ ko̱ ndi̱yá xi 'nchrèya choòn, ndi̱yá‑la̱ kjoa̱binachon‑né, ko̱ chiba xi̱ta̱ matsji‑la̱. 
\s1 Kó s'ín jcha̱xkoaán xi̱ta̱ i̱t'aà ts'e̱ xá xi s'ín. 
\r (Lucas 6:43‑44) 
\p  
\v 15 ’Ndaà ti̱kinda̱a yijo‑nò i̱t'aà ts'e̱ xi̱ta̱ ndiso xi tsò nga 'én‑la̱ Nainá síka'bí. K'e̱ nga f'iìkon‑nò jñà xi̱ta̱ koi, i̱ma̱ kjoa̱á s'ín koni orrè ta̱nga ini̱ma̱‑la̱, tse̱jén ts'e̱én 'ya.  
\v 16 Jñò jcha̱xkoòn xi̱ta̱ koi i̱t'aà ts'e̱ xá xi s'ín. K'oa̱á ngaya‑la̱ koni jngoò yá xi ndaà toò ojà‑la̱. Jè toò uva, mìtsà jè majchá‑la̱ yá na'yá. Ti̱koa̱á jè toò iko̱, mìtsà jè majchá‑la̱ yá na'yá.  
\v 17 Ngats'iì yá xi ndaà kjoàn, ndaà toò ojà‑la̱. Ta̱nga jè yá xi mìkiì ndaà kjoàn, mìkiì ndaà toò xi ojà‑la̱.  
\v 18 Jngoò yá xi ndaà kji, mìtsà ch'o kjoàn toò xi ojà‑la̱. Koa̱ jè yá xi ch'o kji, mìkiì ojà‑la̱ toò xi ndaà kjoàn.  
\v 19 Nga yije yá xi mìkiì ojà‑la̱ toò xi ndaà, sa̱tèsòn‑la̱ i̱kjoàn si̱nchájiìn ni'ín nga ki̱ti̱.  
\v 20 K'oa̱á s'ín jcha̱xkoòn xi̱ta̱ koi i̱t'aà ts'e̱ xá xi s'ín. 
\s1 Yá xi̱ta̱ xi kjoa̱has'en‑jiìn ñánda nga Nainá tíhotíxoma 
\r (Lucas 13:25‑27) 
\p  
\v 21 ’Mìtsà tà ngats'iì xi̱ta̱ xi tsò‑na: “Na̱'èn, Na̱'èn”, kjoa̱s'en‑jiìn jè kjo̱tíxoma‑la̱ ngajmiì. Tà jñà xi̱ta̱ xi kjoa̱s'en‑jiìn xi síkitasòn koni s'ín mejèn‑la̱ Na̱'èn‑na xi tíjna ngajmiì.  
\v 22 K'e̱ nga ki̱jchò na̱chrjein, kjìn xi̱ta̱ ki̱tso̱‑na: “Na̱'èn, Na̱'èn, ngaje̱n kinokjoàya‑náje̱n 'én‑lè xi i̱t'aà tsi̱ji. Nga ko̱ó 'ín‑lè kinachrjekàjiìn‑náje̱n ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í xi mìkiì ndaà; ti̱koa̱á kjìn kjo̱xkón ki'nè‑je̱n xi ndaà tjín.”  
\v 23 K'e̱é k'oa̱ xán‑la̱: “Mìkiì bexkon‑nò. Ti̱nchat'aàxìn‑ná jñò xi ch'o ki'nè.” 
\s1 Mé xi ngaya‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi síkitasòn 'én‑la̱ Jesús ko̱ xi mìkiì síkitasòn. 
\r (Lucas 6:47‑49; Marcos 1:22) 
\p  
\v 24 ’Jè xi 'nchré koa̱ síkitasòn 'én‑na̱ koni xan‑la̱, k'oa̱á s'ín ngaya‑la̱ koni jngoò xi̱ta̱ xi tjín‑la̱ kjo̱hítsjeèn; ya̱á bíndaàsòn ni'ya‑la̱ ñánda na̱xi̱ choòn.  
\v 25 'Ba jtsí; 'ba tjo̱xkón; f'iì xa̱jngá nandá xi fahanè ni'ya; nì mé xi ma‑la̱ nga ndaà tjíndaà jè ni'ya, ya̱á kijnasòn ñánda na̱xi̱ choòn.  
\v 26 Ta̱nga ni̱ta̱ yá‑ne xi 'nchré 'én‑na̱ ko̱ mìkiì síkitasòn, k'oa̱á ngaya‑la̱ koni jngoò xi̱ta̱ xi tsjìn‑la̱ kjo̱hítsjeèn; ya̱á bíndaàsòn ni'ya ñánda jncha tsomì.  
\v 27 'Ba jtsí; 'ba tjo̱xkón; f'iì xa̱jngá nandá ya̱á bixòña ni'ya jè; mì tà k'oa̱á kji kjoa̱ xi ma k'e̱ nga bixòña. 
\p  
\v 28 K'e̱ nga jye kiìchja̱ Jesús, ngats'iì xi̱ta̱ xi títsa̱jna, tà k'oa̱á komà‑la̱ koni tsò 'én xi tsakóya.  
\v 29 K'oa̱á s'ín tsakóya koni jngoò xi̱ta̱ xi 'ñó tjín‑la̱ kjo̱tíxoma, mìtsà k'oa̱s'ín tsakóya koni xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés. 
\c 8  
\s1 Kií komà nga kjòndaà jngoò‑ne xi̱ta̱ xi tíbindojno chrjoa̱ yijo‑la̱ 
\r (Marcos 1:40‑45; Lucas 5:12‑16) 
\p  
\v 1 K'e̱ nga itjojen‑ne Jesús ya̱ i̱sò'nga nindoò, kjìn xi̱ta̱ j'iìtji̱ngui‑la̱.  
\v 2 Jngoò xi̱ta̱ xi tíbindojno chrjoa̱ yijo‑la̱ ijchòkon koa̱ tsasìxkó'nchit'aà‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―Na̱'èn, tsà mejèn‑lè, ti̱tsjeè‑ná ch'in xi tjín‑na. 
\p  
\v 3 Jesús, k'e̱é tsijmeé tsja nga tsohót'aà‑la̱ yijo‑la̱ xi̱ta̱ jè, kitsò‑la̱: 
\p ―Mejèn‑na, kàtandaà‑ne yijo‑lè. 
\p K'e̱ nga o̱kitsò Jesús, ni̱to̱ón kjòndaà‑ne.  
\v 4 K'e̱é kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―Ti̱ná'yi, kì yá xi̱ta̱ xi bèno̱jmí‑la̱. T'in ñánda tíjna no̱'miì, ta̱kó‑la̱ yijo‑lè nga jyeé kjòndaà‑ne; koa̱ jch'i̱i kjo̱tjò‑lè, tsojmì xi síjé kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés, mé‑ne nga kàteè‑ne jñà xi̱ta̱ nga jyeé kjòndaà‑ne ch'in‑lè. 
\s1 Kií komà nga kjòndaà‑ne chi̱'nda‑la̱ xi xi̱ta̱ sko̱‑la̱ soldado 
\r (Lucas 7:1‑10) 
\p  
\v 5 K'e̱ nga jahas'en Jesús ya̱ na̱xa̱ndá Capernaum, jngoò xi̱ta̱ sko̱‑la̱ soldado ts'e̱ Roma ijchòkon, kisìjé‑la̱ kjo̱ndaà.  
\v 6 Kitsò‑la̱: 
\p ―Na̱'èn, xi̱ta̱ chi̱'nda‑na̱ kijna‑né ján ni'ya‑na̱. Tsí 'ñó xk'én koa̱ tífa kjo̱'in nga mìkiì ma síhiníyá yijo‑la̱. 
\p  
\v 7 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Ko̱ma kjísìndaà‑na. 
\p  
\v 8 Jè xi̱ta̱ sko̱‑la̱ soldado kitsò: 
\p ―Na̱'èn, mìkiì ok'ìn‑na nga ngaji̱ k'oín sobì ni'ya‑na̱, ta̱ sa̱á tjiì o̱kixi̱ nga kàtandaà‑ne, koa̱ ko̱ndaà‑ne chi̱'nda‑na̱.  
\v 9 'A̱n, tíjiìn‑na nga tjín‑lè kjo̱tíxoma. Ti̱koa̱á 'a̱n, tjín‑na xi̱ta̱ ítjòn xi otíxoma‑na, ti̱koa̱á tjín‑na soldado xi 'a̱n otiìxoma‑la̱, k'e̱ nga xan jngoò‑la̱: “T'in”, fì‑né; xan‑la̱ xi ìjngoò: “Nchroboí”, nchrobá‑né; koa̱ k'e̱ nga xan‑la̱ jè xi chi̱'nda‑na̱: “K'oa̱ t'i̱in”, síkitasòn‑na. 
\p  
\v 10 K'e̱ nga kiì'nchré Jesús jñà 'én koi, tà kjòxkón‑la̱. Kitsò‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi tji̱ngui‑la̱: 
\p ―O̱kixi̱í xi xan‑nò, ya̱ Israel ni̱ sa̱á jngoò xi̱ta̱ sakó‑na xi k'oa̱s'ín ndaà mokjeiín‑la̱ koni jè xi̱ta̱ jè.  
\v 11 K'oa̱á xan‑nò, kjìn xi̱ta̱ kjoi̱í‑ne nga ñijòn chrja̱ngui̱‑la̱ i̱sò'nde xi ko̱kje̱n‑ko̱ Abraham ko̱ Isaac ko̱ Jacob ya̱ ngajmiì ñánda tíhotíxoma Nainá.  
\v 12 Ta̱nga jñá xi̱ta̱ xi tjín‑ne nga ya̱ kítsa̱jna ñánda ko̱tìxoma Nainá, ki̱tjokàjiìn‑né; ján kjoi̱ ndi̱tsin ñánda jñò choòn, ko̱ ya̱á ski̱ndàya koa̱ si̱ìjts'iìn ni̱'ño̱. 
\p  
\v 13 K'e̱é kitsò‑la̱ Jesús jè xi̱ta̱ sko̱‑la̱ soldado: 
\p ―T'in‑ne ni'ya‑lè; koni s'ín nga ndaà mokjeiín‑lè, k'oa̱á s'ín ko̱ma. 
\p Jè chi̱'nda‑la̱ ti̱k'e̱é kjòndaà‑ne. 
\s1 Kií kis'iìn Jesús nga kisìndaà‑ne na̱chíya‑la̱ Pedro 
\r (Marcos 1:29‑31; Lucas 4:38‑39) 
\p  
\v 14 Jesús kiì ni'ya‑la̱ Pedro koa̱ kijtseè na̱chíya‑la̱ nga kijna xk'én; ch'in tìjnga tjín‑la̱.  
\v 15 Jesús tsohót'aà‑la̱ tsja jè chjo̱ón, ni̱to̱ón kjòndaà‑ne ch'in tìjnga‑la̱, tsasítje̱n‑ne jè chjo̱ón, i̱kjoàn kisìs'in‑la̱ Jesús. 
\s1 Kií kis'iìn Jesús k'e̱ nga kjìn xi̱ta̱ xk'én j'iìko̱‑la̱ 
\r (Marcos 1:32‑34; Lucas 4:40‑41) 
\p  
\v 16 K'e̱ nga jye kòjñò, kjìn xi̱ta̱ xk'én j'iìko̱‑la̱ Jesús xi ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í tjín‑la̱. Jesús tà jngoò o̱kixi̱ kitsjaà nga tsatíxoma‑la̱ mé‑ne nga itjokàjiìn‑ne ini̱ma̱‑la̱ jñà xi̱ta̱ ngats'iì ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í, koa̱ kjòndaà yije‑ne xi̱ta̱ xk'én.  
\v 17 Kjoa̱ koi koni s'ín komà, koií tsitasòn koni kitsò Isaías xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá k'e̱ nga kitsò: “Jè jaàxìn ch'in‑ná ko̱ jè kisìkjeiín kjo̱'in nga kjòndaà‑ne ñánda kitsì'on yijo‑ná.” 
\s1 Mé xi síjé Jesús i̱t'aà ts'e̱ xi̱ta̱ xi mejèn‑la̱ fìtji̱ngui‑la̱ 
\r (Lucas 9:57‑62) 
\p  
\v 18 K'e̱ nga kijtseè Jesús nga kjìn ma‑ne xi̱ta̱ xi kitseèndiì‑la̱, kitsjaà‑la̱ o̱kixi̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ nga kiì ján xijngoaà ndáchikon.  
\v 19 K'e̱é j'iì jngoò xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés, ijchòkon Jesús, kitsò‑la̱: 
\p ―Maestro, kjítji̱ngui‑lè ni̱ta̱ ñánda nga k'oín. 
\p  
\v 20 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Jñà ni̱nda̱ tjín‑la̱ nguijo ñánda oyijò, koa̱ jñà ni̱se tjín‑la̱ tjé, ta̱nga 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱, tsjìn‑na i̱'nde ñánda síkjáya. 
\p  
\v 21 Ìjngoò xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ kitsò‑la̱: 
\p ―Na̱'èn, tjiì'nde‑ná nga ítjòn kjián kìhijñaà na̱'èn‑na̱. 
\p  
\v 22 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Ji̱, nchrobátji̱ngui‑ná, jñà mik'en kàtìhijiìn mik'en‑la̱. 
\s1 Kií kis'iìn Jesús nga kisìkíjnajyò tjo̱xkón ya̱ i̱jiìn ndáchikon 
\r (Marcos 4:35‑41; Lucas 8:22‑25) 
\p  
\v 23 Jahas'en Jesús jè chitso; kjihijtako̱ jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱.  
\v 24 Tà ni̱to̱ón tsatsejèn jngoò tjo̱xkón ko̱ jtsí ya̱ i̱jiìn ndáchikon, ko̱ jè ndáchikon ta̱xki̱ komà‑né, mejèn bíjtsa'ma jè chitso. Ta̱nga jè Jesús kjinafé‑né.  
\v 25 Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ k'e̱é kiìkon nga kisìkjaá‑la̱ Jesús, kitsò‑la̱: 
\p ―Na̱'èn, ti̱kinda̱‑náje̱n. Jye titsa̱bixònguindá. 
\p  
\v 26 Kiìchja̱ Jesús kitsò: 
\p ―¿Mé‑ne tsakjoòn‑nò? 'Ñó chiba mokjeiín‑nò xi i̱t'aà ts'a̱n. 
\p K'e̱é tsasítje̱n Jesús, tsohótiko̱ tjo̱xkón ko̱ ndáchikon koa̱ ni̱to̱ón kisijyò‑ne tjo̱ koa̱ kjòndaàya‑ne.  
\v 27 Koa̱ jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ tà kjòxkón‑la̱, kitsò: 
\p ―Yá xi̱ta̱‑ne jè skanda jè tjo̱ ko̱ ndáchikon síkitasòn‑la̱. 
\s1 Kií kis'iìn Jesús nga tsachrjekàjiìn ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í xi tjín‑la̱ xi̱ta̱ Gadara 
\r (Marcos 5:1‑20; Lucas 8:26‑39) 
\p  
\v 28 K'e̱ nga ijchò Jesús ján xijngoaà ndáchikon ya̱ nangui Gadara, jò xi̱ta̱ ijchò kinchat'aà‑la̱ xi ya̱ itjo‑ne ya̱ ñánda sihijiìn mik'en. Ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í tjín‑la̱. 'Ñó jchán ts'e̱n, kjaán‑ko̱‑ne tsà yá xi ya̱ kjoa̱haya ndi̱yá.  
\v 29 'Ñó kiìchja̱ nga kitsò: 
\p ―¿Mé xi mejèn‑lè ko̱ ngaje̱n, ji̱ xi Ki'ndí‑la̱ Nainá 'mì‑lè? ¿A koií xá kòf'i̱‑ne nga jcha̱toòn‑náje̱n k'e̱ nga ti̱kj'eè bijchó na̱chrjein‑la̱ kjo̱'in? 
\p  
\v 30 Ya̱ chrañàt'aà‑la̱ kjìn jchán chi̱nga̱ nchikjèn‑jno,  
\v 31 koa̱ jñà ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í tsibítsi'ba‑la̱ Jesús, kitsò‑la̱: 
\p ―Tsà ki̱nachrjekàjiìn‑náje̱n, tjiì'nde‑náje̱n nga ki̱tjás'e̱n‑jiìn‑je̱n yijo‑la̱ chi̱nga̱ koi. 
\p  
\v 32 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Ndaà tjín, tanguió. 
\p I̱kjoàn itjojiìn yijo‑la̱ jñà xi̱ta̱ koi, k'e̱é jahas'en‑jiìn yijo‑la̱ jñà chi̱nga̱, koa̱ ngats'iì chi̱nga̱ tsatíkjájen‑jno ya̱ na̱xi̱ skanda i̱jiìn ndáchikon ko̱ ya̱á k'en. 
\p  
\v 33 Jñà xi̱ta̱ xi ko'ndà chi̱nga̱ tsanga; k'e̱ nga ijchò i̱jiìn na̱xa̱ndá, tsibéno̱jmí yije kjoa̱ xi komà ko̱ kjoa̱ xi komàt'in jñà xi̱ta̱ xi ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í tíjiìn ini̱ma̱‑la̱.  
\v 34 K'e̱é ijchò ngats'iì xi̱ta̱ na̱xa̱ndá ñánda tíjna Jesús; k'e̱ nga kijtseèxkon tsibítsi'ba‑la̱ nga xìn nangui kàtjì. 
\c 9  
\s1 Kií kis'iìn Jesús nga kisìndaà jngoò‑ne xi̱ta̱ xi mì kì ma síhiníyá yijo‑la̱ 
\r (Marcos 2:1‑12; Lucas 5:17‑26) 
\p  
\v 1 K'e̱ nga jahas'en Jesús jè chitso, jahatot'aà xijngoaà ndáchikon koa̱ ijchò‑ne na̱xa̱ndá‑la̱.  
\v 2 Ya̱ ijchòko̱ jngoò‑la̱ xi̱ta̱ xi mìkiì ma síhiníyá yijo‑la̱; kjinasòn‑la̱ na̱chan‑yá. K'e̱ nga kijtseè Jesús nga jñà xi̱ta̱ koi mokjeiín‑la̱ i̱t'aà ts'e̱, kitsò‑la̱ jè xi̱ta̱ xk'én: 
\p ―Ji̱ ndí na̱'èn, tjiì‑la̱ nga'ñó yijo‑lè; jé‑lè jye kichàat'aà‑lè. 
\p  
\v 3 Jñà xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés, tjín i'nga xi kitsò kjo̱hítsjeèn‑la̱: “Xi̱ta̱ jè, Nainá chja̱jno‑la̱.”  
\v 4 Jesús ni̱to̱ón kijtseèya‑la̱ koni s'ín nchisíkítsjeèn, kitsò‑la̱: 
\p ―¿Mé‑ne ko̱tsò‑ne kjo̱hítsjeèn‑la̱ ini̱ma̱‑nò nga ch'o tsò‑ne?  
\v 5 ¿Mé xi ìsa̱ chiba 'in tjín, tsà xán‑la̱ jè xi̱ta̱ xi xk'én: “Jé‑lè jye kichàat'aà‑lè”, ko̱ tsà xán‑la̱: “Ti̱sítji̱in koa̱ ti̱tjeí”?  
\v 6 Kokoò‑nò nga 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱, tjí'nde‑na nga sìjchàat'aà‑la̱ jé‑la̱ xi̱ta̱ i̱ i̱sò'nde. 
\p K'e̱é kitsò‑la̱ jè xi̱ta̱ xk'én: 
\p ―Ti̱sítji̱in, chjoí na̱chan‑lè, t'in‑ne ni'ya‑lè. 
\p  
\v 7 K'e̱é tsasítje̱n jè xi̱ta̱ xk'én, kiì‑ne ni'ya‑la̱.  
\v 8 K'e̱ nga kijtseè jñà xi̱ta̱ nga tsasítje̱n‑ne jè xi̱ta̱ xk'én, tà k'oa̱á ko̱ma‑la̱; k'e̱é jeya kisìkíjna Nainá nga k'oa̱s'ín tse nga'ñó tsjá‑la̱ xi̱ta̱ i̱sò'nde. 
\s1 Mé kjoa̱ xi komà k'e̱ nga jè Jesús kiìchja̱‑la̱ Mateo 
\r (Marcos 2:13‑17; Lucas 5:27‑32) 
\p  
\v 9 Jesús kiì‑ne i̱'nde jè. K'e̱ nga tífì, kijtseè jngoò xi̱ta̱ xi 'mì Mateo xi tíjnat'aà ími̱xa̱ ya̱ ñánda síkíchjítjì tsojmì, to̱n xi fì Roma; kitsò‑la̱: 
\p ―Nchrobátji̱ngui‑ná. 
\p K'e̱é tsasítje̱n Mateo, kiìtji̱ngui‑la̱ Jesús. 
\p  
\v 10 K'e̱ nga tíjnat'aà ími̱xa̱ Jesús nga tíkjèn ya̱ ni'ya‑la̱ Mateo, kjìn xi̱ta̱ j'iì xi ti̱koa̱ tsojmì síkíchjítjì ko̱ xi̱ta̱ xi jé tjín‑la̱. Ti̱koa̱ tsibìtsa̱jnat'aà ími̱xa̱, tsakjèn‑ko̱ Jesús ko̱ jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱.  
\v 11 Ta̱nga jñà xi̱ta̱ fariseo, k'e̱ nga kijtseè xi̱ta̱ koi, kiskònangui‑la̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús, kitsò‑la̱: 
\p ―¿Mé‑ne k'oa̱s'ín‑ne maestro‑nò nga xi̱ta̱ xi síkíchjítjì tsojmì ko̱ xi̱ta̱ jé kjèn‑ko̱‑ne? 
\p  
\v 12 Kiì'nchré Jesús, k'e̱é kitsò‑la̱: 
\p ―Jñà xi̱ta̱ xi mì ch'in tjín‑la̱, mì chji̱ne̱xkiì mochjeén‑la̱, jñà‑né xi̱ta̱ xi xk'én xi mochjeén‑la̱ chji̱ne̱xkiì.  
\v 13 Tanguió chíta'yà ìsa̱ kó tsòya‑ne Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá xi tsò: “'A̱n mejèn‑na nga kàtas'e‑nò kjo̱hi̱ma̱takòn; kì ta̱ tsjaà cho̱ nìk'eèn kjo̱tjò xi 'a̱n 'biì‑ná.” Mìtsà koi xá j'i̱‑na 'a̱n nga j'i̱kjaàjñaà xi̱ta̱ kixi̱, jñà‑né xi̱ta̱ xi tjín‑la̱ jé nga kàtasíkájno jé‑la̱ nga mì ti̱ jé ko̱hótsji‑ne. 
\s1 Kó kitsò Jesús k'e̱ nga kitjònangui‑la̱ mé‑ne mì bìtsa̱jnachjan‑ne xi̱ta̱‑la̱ 
\r (Marcos 2:18‑22; Lucas 5:33‑39) 
\p  
\v 14 Jè Juan xi kis'iìn bautizar xi̱ta̱, jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ j'iìkon Jesús ñánda tíjna koa̱ kiskònangui‑la̱, kitsò: 
\p ―Ngaje̱n ko̱ xi̱ta̱ fariseo kjit'aà na̱chrjein bitsa̱jnachjan‑je̱n. ¿Mé‑ne jñà xi̱ta̱ tsi̱ji mìkiì bìtsa̱jnachjan‑ne? 
\p  
\v 15 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―¿A baá bìtsa̱jna xi̱ta̱ k'e̱ nga s'eí tjín k'e̱ nga títsa̱jna osen xi kòbixan? Ta̱nga ki̱jchò na̱chrjein k'e̱ nga tjáxìn‑la̱ x'i̱n xi kòbixan, k'e̱‑né nga kítsa̱jnachjan xi̱ta̱. 
\p  
\v 16 ’Jngoò nikje i̱baà mìkiì ma si̱jto‑ne ko̱ nikje xi̱tse̱; nga jè nikje xi̱tse̱, kjeèn‑yó‑né koa̱ ko̱tejnda‑né jè nikje i̱baà. Ìsa̱ tse ko̱ma ñánda kixajndà kji.  
\v 17 Ti̱koa̱á mìkiì ma si̱nchá xán ixiì jè chrjoa̱ jchínga, jè xán ixiì ko̱tijnda‑né jè chrjoa̱ jchínga koa̱ xíxteèn jè xán. Ti̱koa̱á chi̱ja jè chrjoa̱. Jè xán ixiì, chrjoa̱ xi̱tse̱é si̱nchá. K'oa̱á s'ín ndaà si̱nchá ingajò. 
\s1 Tsòti‑la̱ Jairo ko̱ chjo̱ón xi kitsobà nikje‑la̱ Jesús 
\r (Marcos 5:21‑43; Lucas 8:40‑56) 
\p  
\v 18 Ti̱k'e̱é‑ne nga tíchja̱ Jesús, ijchò jngoò xi̱ta̱ sko̱‑la̱ jñà xi̱ta̱ judío, tsasìxkó'nchit'aà‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―Ndí tsòti‑na̱, sa̱ kò jye k'en; ta̱nga tsà ji̱ k'oín ko̱ tsà kjòt'aà‑la̱ ndsei̱i, kíjnakon ìjngoò k'a‑ne. 
\p  
\v 19 Tsasítje̱n Jesús, kiìko̱ jè xi̱ta̱ sko̱‑la̱ ko̱ jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱.  
\v 20 K'e̱ nga nchifì, jngoò chjo̱ón ijchòtji̱ngui‑la̱; chjo̱ón jè, jyeé ko̱ tejò nó xk'én nga tíxíxteèn‑la̱ jní. Kiì kasìt'aà chrañà‑la̱ Jesús ya̱ i̱jto̱n íts'i̱n nga kitsobà'ñó i̱tjòn nikje‑la̱.  
\v 21 K'oa̱á s'ín tíhóko̱ ini̱ma̱‑la̱: “Tsà tà jè sìkoa̱a nikje‑la̱, ko̱ndaá‑na.”  
\v 22 Jè Jesús kisìkáfaya, kijtseè chjo̱ón jè, kitsò‑la̱: 
\p ―Ndí nea̱, tjiì‑la̱ nga'ñó yijo‑lè. Kòmandaà‑ne koií‑né nga mokjeiín‑lè i̱t'aà ts'a̱n. 
\p Ti̱jè‑ne hora kjòndaà‑ne chjo̱ón jè. 
\p  
\v 23 K'e̱ nga ijchò Jesús ya̱ ni'ya‑la̱ jè xi̱ta̱ sko̱‑la̱ xi̱ta̱ judío, kijtseè música xi nchisíkjane nga jye ki̱hijiìn mik'en koa̱ kijtseè nga fìjen fìkjá xi̱ta̱ nga 'ñó nchikjindáya.  
\v 24 Kitsò‑la̱: 
\p ―Tìtjo̱o ni'ya; jè tsòti mìtsà kòbiyaà, tà kjinafé‑né. 
\p Jñà xi̱ta̱, tà tsijnòkeè‑né k'e̱ nga o̱kitsò Jesús.  
\v 25 Ta̱nga Jesús tsachrje ni'ya ngats'iì xi̱ta̱ xi títsa̱jna; k'e̱é jahas'en ni'ya, kiskoé tsja jè tsòti, koa̱ jè tsòti tsasítje̱n.  
\v 26 Nga kijndà i̱'nde jè, tsabísòn 'én i̱t'aà ts'e̱ kjoa̱ xi ko̱ma. 
\s1 Kó s'ín komàt'in xi̱ta̱ xi jò ma‑ne xi mìkiì tsejèn‑la̱ 
\p  
\v 27 K'e̱ nga itjo‑ne Jesús i̱'nde jè, jò xi̱ta̱ xi mìkiì tsejèn‑la̱ kiìtji̱ngui‑la̱; 'ñó kiìchja̱, kitsò‑la̱: 
\p ―¡Jcha̱hi̱ma̱takòn‑náje̱n, ngaji̱ xi ya̱ nchrobàt'aà‑ne tje̱‑la̱ xi̱ta̱xá ítjòn David [nga ji̱ tijna ngajo‑la̱]! 
\p  
\v 28 K'e̱ nga jahas'en ni'ya Jesús, jñà xi̱ta̱ xi mìkiì tsejèn‑la̱ ijchòkon. Jesús, kiskònangui‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―¿A mokjeiín‑nò nga ko̱ma‑na sìndaà‑nò? 
\p K'e̱é kitsò jñà xi̱ta̱ xi mìkiì tsejèn‑la̱: 
\p ―Jon, Na̱'èn. Ko̱maá‑lè. 
\p  
\v 29 Jesús k'e̱é kisìko̱ jñà xko̱n, kitsò‑la̱: 
\p ―Jñò, koni s'ín mokjeiín‑nò, k'oa̱s'ín kàtandaà‑nò. 
\p  
\v 30 Jñà xi̱ta̱ xi mìkiì tsejèn‑la̱, kitáx'a̱‑ne xko̱n koa̱ kjòndaà‑ne. Jesús 'ñó tsibínè‑la̱ nga kitsò‑la̱: 
\p ―Ndaà t'e̱en kinda̱ nga mì yá xi̱ta̱ xi skoe̱ kjoa̱ koi. 
\p  
\v 31 Ta̱nga jñà xi̱ta̱ koi, k'e̱ nga itjo‑ne ni'ya, ti̱k'e̱é tsibíts'ia̱ nga tsibéno̱jmí nga kijndà i̱'nde jè, kós'ín kis'iìn Jesús. 
\s1 Kó s'ín komà nga kjòndaà‑ne jngoò xi̱ta̱ xi mìkiì ma chja̱ 
\p  
\v 32 K'e̱ nga jye nchifì‑ne jñà xi̱ta̱ xi mìkiì tsejèn‑la̱, j'iìko̱ jngoò‑la̱ Jesús xi̱ta̱ xi mìkiì ma chja̱ nga ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í tíjiìn ini̱ma̱‑la̱.  
\v 33 Jesús k'e̱ nga jye tsachrjekàjiìn ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í xi tíjiìn ini̱ma̱‑la̱ jè xi̱ta̱ xi mìkiì ma chja̱, ti̱k'e̱é komà kiìchja̱‑ne. Ngats'iì xi̱ta̱ xi ya̱ títsa̱jna tà kjòxkón‑la̱. Kitsò: 
\p ―Kj'eè kiì 'yaá kjoa̱ xi k'oa̱s'ín ma i̱ i̱'nde Israel. 
\p  
\v 34 Ta̱nga jñà xi̱ta̱ fariseo kitsò: 
\p ―Jè sobà xi̱ta̱ sko̱‑la̱ xi̱ta̱ nei̱í tsjá‑la̱ nga'ñó nga ma‑la̱ ochrjekàjiìn ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í xi tjín‑la̱ xi̱ta̱. 
\s1 Kó kitsò Jesús k'e̱ nga kjòhi̱ma̱keè xi̱ta̱ xi kjìn ma‑ne 
\p  
\v 35 Jesús tsajmeèjiìn ñánda na̱xa̱ndá iì ko̱ na̱xa̱ndá jtobá nga tsakóya 'én‑la̱ Nainá ya̱ ni'ya i̱ngo̱ sinagoga ts'e̱ na̱xa̱ndá koi. Kiìchja̱ya 'én ndaà‑la̱ Nainá koni s'ín otíxoma Nainá; ti̱koa̱ kisìndaà‑ne ngats'iì ch'in xi tjín‑la̱ xi̱ta̱ nga xki̱ xi ján ijòjno ijòt'aà yijo‑la̱.  
\v 36 K'e̱ nga kijtseè Jesús nga kjìn ma xi̱ta̱, kjòhi̱ma̱keè nga 'ñó makájno‑la̱ ko̱ mì yá xi osìko̱ nga jye títsjohoya k'oa̱á ngaya‑la̱ koni orrè xi tsjìn‑la̱ paxtò xi ko'ndà.  
\v 37 K'e̱é kitsò‑la̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱: 
\p ―Xi o̱kixi̱, 'ñó tse xá tjín xi i̱t'aà ts'e̱ 'Én‑la̱ Nainá koni s'ín ma k'e̱ nga kjìn tsojmì majchá ta̱nga jñà xi̱ta̱ chi̱'nda xi síxá, chiba ma‑ne;  
\v 38 tìtsi'ba‑là jè Nei‑la̱ xá, kàtasíkasén‑ìsa xi̱ta̱ chi̱'nda xi koi̱ìxkó tsojmì koi. 
\c 10  
\s1 Kó 'mì 'ín‑la̱ xi̱ta̱‑la̱ Jesús xi tejò ma‑ne 
\r (Marcos 3:13‑19; Lucas 6:12‑16) 
\p  
\v 1 Nga ko̱ma i̱skan Jesús kiìchja̱‑la̱ xi̱ta̱‑la̱ xi tejò ma‑ne xi kota'yàt'aà‑la̱, kitsjaà‑la̱ kjo̱tíxoma nga ko̱ma ko̱chrjekàjiìn ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í xi tjín‑la̱ xi̱ta̱ koa̱ ko̱ma‑la̱ si̱ìndaà‑nè ni̱ta̱ mé ch'in‑ne nga ijòjno ijòt'aà yijo‑la̱ xi̱ta̱. 
\p  
\v 2 Jñà 'ín‑la̱ xi̱ta̱ xi tejò jaàjiìn Jesús nga tsibíxáya‑la̱: jè tíjna ítjòn, Simón xi ti̱koa̱ Pedro ki'mì, ko̱ Andrés xi 'ndse̱ ma Pedro; Jacobo ko̱ 'ndse̱ Juan xi i̱xti‑la̱ Zebedeo;  
\v 3 Felipe, Bartolomé, Tomás, ko̱ Mateo jè xi kisìkíchjítjì tsojmì ts'e̱ Roma; Jacobo, ti‑la̱ Alfeo; Lebeo xi ti̱koa̱ Tadeo ki'mì;  
\v 4 Simón, xi̱ta̱ xi ya̱ fìt'aà‑la̱ xi̱ta̱ cananista; ko̱ Judas Iscariote jè xi kisìnga̱tsja kondra̱‑la̱ Jesús. 
\s1 Kós'ín tsatíxoma‑la̱ Jesús xi̱ta̱‑la̱ xi tejò ma‑ne xi kisìkasén nga kisìka'bí 'én‑la̱ Nainá 
\r (Marcos 6:7‑13; Lucas 9:1‑6) 
\p  
\v 5 Jesús kisìkasén nga tejò xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ nga kisìka'bí 'én‑la̱ Nainá koa̱ kitsjaà‑la̱ kjo̱tíxoma, kitsò‑la̱: 
\p ―Mìkiì onguió ya̱ i̱'nde‑la̱ jñà xi mìtsà xi̱ta̱ judío; ti̱koa̱ mìkiì bitjaàs'en‑jñoò ya̱ na̱xa̱ndá‑la̱ xi̱ta̱ Samaria.  
\v 6 Ya̱á tanguíchòn jñà xi̱ta̱ na̱xa̱ndá Israel koni orrè xi kichijà.  
\v 7 K'e̱ nga onguió ti̱nókjoa̱ya koa̱ tixón: “Jye kjòchrañàt'aà‑nò na̱chrjein nga jcha̱a kó s'ín otíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne.”  
\v 8 Ti̱ndaà‑nò xi̱ta̱ xi xk'én; ti̱tsjeè xi tíbindojno chrjoa̱ yijo‑la̱; ti̱kjaáya‑là xi jye k'en; na̱chrjekàjñoò ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í xi tíjiìn ini̱ma̱‑la̱ xi̱ta̱. Tà kjo̱tjò kitjoé‑nò nga'ñó koi, ti̱koa̱á tà kjo̱tjò tjiì ngajo‑là jñà xi̱ta̱. 
\p  
\v 9 ’Ni̱mé to̱n ch'aà.  
\v 10 Kì na̱'ya ch'aà xi i̱t'aà ts'e̱ ndi̱yá. Mìkiì tsà jò na̱chro̱ ch'aà. Ti̱koa̱á mìkiì xo̱xté tsjayaà. Ti̱koa̱á kì yá garrote ch'aà. Nga̱ jè xi̱ta̱ xi síxá, mochjeén‑né nga k'oi̱‑la̱ tsojmì xi ski̱ne̱. 
\p  
\v 11 ’K'e̱ nga kijchoò na̱xa̱ndá iì, o xi na̱xa̱ndá jtobá ti̱nchátsjioò jngoò ni'ya xi ndaà xi̱ta̱ nei‑la̱, ya̱á titsa̱jnako̱o skanda k'e̱ nga onguí‑nò.  
\v 12 K'e̱ nga ki̱tjás'e̱en ni'ya, ti̱ixat'aà jñà xi̱ta̱ nei‑la̱ ni'ya.  
\v 13 Tsà jñà xi̱ta̱ nei‑la̱ ni'ya skoétjò‑nò, ti̱chikon‑t'ioòn nga s'e̱‑la̱ kjoa̱'nchán, ta̱nga tsà mìkiì skoétjò‑nò, tà sa̱á jñò s'e̱‑nò kjoa̱'nchán nga si̱ìchikon‑t'in‑nò Nainá.  
\v 14 Tsà mìkiì skoétjò‑nò, ko̱ tsà majìn‑la̱ kji̱'nchré 'én‑nò, tìtjo̱o ni'ya jè, o na̱xa̱ndá jè, koa̱ titsajneè chijo‑la̱ ndso̱koò.  
\v 15 O̱kixi̱í xi xan‑nò, na̱xa̱ndá jè, ìsa̱á tse kjo̱'in s'e̱‑la̱ jè na̱chrjein k'e̱ nga si̱ndaàjiìn‑la̱ xi̱ta̱, mì k'oa̱á‑ne koni jñà xi̱ta̱ ts'e̱ na̱xa̱ndá Sodoma ko̱ Gomorra. 
\s1 Kjo̱'in xi tjín k'e̱ nga 'én‑la̱ Nainá bèno̱jmiá 
\p  
\v 16 ’Ti̱ná'ya, 'a̱n, k'oa̱á s'ín sìkasén‑nò koni tsà orrè ya̱ i̱jiìn‑la̱ cho̱ tse̱jén. Jñò, titsa̱jnandaà ni̱ta̱ mé kjoa̱‑ne koni tsà ye̱ xi 'ñó maña̱ ti̱koa̱ indaàkjoa̱ kàtama koni tsà ni̱se paloma.  
\v 17 Ndaà ti̱kinda̱a yijo‑nò. Jñà xi̱ta̱ koi, ján ski̱nìt'aà‑nò nguixko̱n xi̱ta̱xá koa̱ ska̱àn‑ko̱o‑nò ya̱ ni'ya i̱ngo̱ sinagoga.  
\v 18 Skanda ján kji̱ko̱‑nò nguixko̱n xi̱ta̱xá gobernador ko̱ xi̱ta̱xá ítjòn, tà koií kjoa̱‑la̱ i̱t'aà ts'a̱n. K'oa̱á s'ín ko̱ma ki̱nókjoa̱‑là 'én xi ts'a̱n jñà xi̱ta̱xá ko̱ jñà xi mìtsà xi̱ta̱ judío.  
\v 19 K'e̱ nga ski̱nìt'aà‑nò ñánda títsa̱jna xi̱ta̱xá, kì makájno‑nò kós'ín ki̱nókjoa̱a, o kós'ín kixón. Nga ti̱k'e̱é‑ne, Nainá tsjá‑nò 'én xi ki̱nókjoa̱a.  
\v 20 Nga mìtsà jñò xi ki̱nókjoa̱a; jè Ini̱ma̱ Tsjeè‑la̱ Nainá tsjá‑nò kjo̱hítsjeèn nga ma ki̱nókjoa̱jiìn‑là jñà xi̱ta̱. 
\p  
\v 21 ’Ti̱jè‑ne 'ndse̱ si̱ìnga̱tsja 'ndse̱ xi̱ta̱ nga si̱ìk'en. Jè na̱'èn‑la̱ si̱ìnga̱tsja ki'ndí‑la̱ nga si̱ìk'en xi̱ta̱. Jñà i̱xti‑la̱ si̱ìnga̱tsja na̱'èn‑la̱ nga ki̱yá.  
\v 22 Ngats'iì xi̱ta̱ i̱sò'nde ko̱jtikeè‑nò xi kjoa̱ ts'a̱n; ta̱nga jè xi̱ta̱ xi kixi̱ kíjna skanda kjoe̱het'aà‑ne, jè‑né xi ki̱tjokàjiìn kjo̱'in.  
\v 23 K'e̱ nga kji̱tji̱ngui kondra̱‑nò xi̱ta̱ xi jngoò na̱xa̱ndá, ti̱yó, xìn na̱xa̱ndá tanguió. O̱kixi̱í xi xan‑nò, 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱, ìsa̱á ítjòn kjoia̱a nga ti̱kj'eè onguió yije kóho̱kji na̱xa̱ndá Israel. 
\p  
\v 24 ’Jngoò xi̱ta̱ xi kota'yà mìtsà ìsa̱ tíjna ítjòn koni maestro‑la̱; ti̱koa̱á jngoò xi̱ta̱ xi chi̱'nda tíjna mìtsà ìsa̱ tíjna ítjòn‑la̱ nei‑la̱.  
\v 25 Jè xi̱ta̱ xi kota'yà ko̱jngoó ikon tsà k'oa̱s'ín ki̱jchò koni jè maestro‑la̱ ko̱ jè xi chi̱'nda tíjna tsà tà k'oa̱s'ín kíjna koni jè nei‑la̱. Jè xi na̱'èn tíjna, xi̱ta̱ nei̱í tsò‑la̱; jñà xi i̱xti‑la̱, ìsa̱á tsato ch'o ki̱tso̱‑la̱. 
\s1 Yá xi̱ta̱ xi ki̱skón‑lá 
\r (Lucas 12:2‑9) 
\p  
\v 26 ’Kì xi̱ta̱ tsakjoòn‑là. Nga nì mé tjín xi tíjtsa'ma xi mìkiì ko̱tsejèn; ngats'iì xi tjí'ma, jcha̱á‑la̱.  
\v 27 Jè kjoa̱ xi k'oa̱ xan‑nò k'e̱ nga jñò choòn, k'oa̱á tixón k'e̱ nga na̱chrjein; koa̱ jè xi kjoa̱'ma xan‑nò, jñò ti̱nókjoa̱ya kóho̱kji i̱sò'nga ni'ya.  
\v 28 Kì tsakjoòn‑là jè xi ma‑la̱ sík'en yijo‑ná, ta̱nga ini̱ma̱‑ná mìkiì ko̱ma‑la̱ si̱ìk'en. Jè xi ti̱skón‑là xi ma‑la̱ sík'en yijo‑ná ko̱ ini̱ma̱‑ná nga kinìjiìn‑ná ni'ín ts'e̱ kjo̱'in. 
\p  
\v 29 ’Maá satíjna jò ndí ni̱se na̱s'ín tà jngoò ma to̱n‑ná. Ta̱nga ni̱jngoò ni̱se ki̱yá tsà mìkiì tsjá'nde Nainá.  
\v 30 Jñò, skanda tsja̱skoò tíxke̱ya yije‑la̱ Nainá.  
\v 31 Koií kjoa̱‑la̱, kì tsakjoòn‑jèn. Ìsa̱á tse chjí‑nò mì k'oa̱á‑ne na̱s'ín kjìn ma ndí ni̱se. 
\s1 Jñà xi̱ta̱ xi tsò nga 'a̱n fìt'aà‑na 
\r (Lucas 12:8‑9) 
\p  
\v 32 ’Ni̱ta̱ yá‑ne xi tsjá 'én nga nguixko̱n xi̱ta̱ nga 'a̱n fìt'aà‑na, 'a̱n k'oa̱á ti̱ xán nga nguixko̱n Na̱'èn‑na̱ xi tíjna ngajmiì nga xi̱ta̱ ts'a̱n‑ná.  
\v 33 Ta̱nga jè xi kjójna'mat'in‑na nga nguixko̱n xi̱ta̱, 'a̱n k'oa̱á ti̱s'ín kójna'mat'ian i̱t'aà ts'e̱ nga nguixko̱n Na̱'èn‑na̱ xi tíjna ngajmiì. 
\s1 Kií ko̱ma nga ko̱jòya xi̱ta̱ xi kjoa̱ ts'e̱ Cristo 
\r (Lucas 12:51‑53; 14:26‑27) 
\p  
\v 34 ’Kì k'oa̱á s'ín nìkítsjeèn nga kjoa̱'nchán j'iìkoa̱a i̱sò'nde. Mì kjoa̱'nchán j'iìkoa̱a, ta̱ sa̱á kjoa̱jchán j'iìkoa̱a.  
\v 35 Koií xá j'i̱‑na nga jñà xi̱ta̱, ti̱jè‑ne na̱'èn‑la̱ ko̱ma‑ne kondra̱‑la̱; jè tsòti‑la̱, ti̱jè ko̱ma‑ne kondra̱‑la̱ nea̱‑la̱; ko̱ jè kja'nda‑la̱, ti̱jè na̱chíya‑la̱ ko̱ma‑ne kondra̱‑la̱.  
\v 36 Nga jngoò ìjngoò xi̱ta̱, ti̱jñà‑ne xi̱ta̱ ni'ya‑la̱ ko̱ma kondra̱‑la̱. 
\p  
\v 37 ’Jè xi ìsa̱ tjòkeè na̱'èn‑la̱ ko̱ nea̱‑la̱ ko̱ 'a̱n mìkiì matsjakeè‑na, mìkiì ok'ìn‑la̱ nga xi̱ta̱‑na̱ xán‑la̱; ko̱ jè xi ìsa̱ tjòkeè ti‑la̱, o jè tsòti‑la̱, ko̱ 'a̱n mìkiì matsjakeè‑na, mìkiì ok'ìn‑la̱ nga xi̱ta̱‑na̱ xán‑la̱.  
\v 38 Jè xi kjo̱'in tsakjón‑la̱ nga majìn‑la̱ ojen krò‑la̱ nga 'a̱n kji̱nchrobà tji̱ngui‑na mìkiì ok'ìn‑la̱ nga xi̱ta̱ ts'a̱n xán‑la̱.  
\v 39 Jè xi̱ta̱ xi ndaà ótsji kós'ín ma si̱ìkinda̱ yijo‑la̱ nga mì mé kjo̱'in sa̱kò‑la̱, tà sa̱á si̱ìchija‑né ko̱ kjo̱'in kíjnajiìn; ta̱nga jè xi tíjnandaà nga tsjá yijo‑la̱ nga ki̱yá xi kjoa̱ ts'a̱n, sa̱kò‑la̱ kjoa̱binachon nga i̱t'aà ts'a̱n ndaà kíjna. 
\s1 Kjo̱ndaà xi tjín‑la̱ xi̱ta̱ xi skoétjò xíkjín 
\r (Marcos 9:41) 
\p  
\v 40 ’Jè xi̱ta̱ xi skoétjò‑nò, 'a̱n kjoétjò‑na; ko̱ jè xi skoétjò‑na, jè kjoétjò xi kisìkasén‑na.  
\v 41 Jè xi̱ta̱ xi kjoétjò jngoò xi̱ta̱ xi chja̱ ngajo‑la̱ Nainá, koií kjoa̱‑la̱ nga 'én‑la̱ Nainá chja̱, k'oa̱á ti̱s'ín ko̱chikon‑t'in koni jè xi̱ta̱ xi chja̱ ngajo‑la̱ Nainá. Ko̱ jè xi̱ta̱ xi skoétjò jngoò xi̱ta̱ kixi̱, koií kjoa̱‑la̱ nga ndaà s'ín, ti̱koa̱á tà ngásòn ko̱chikon‑t'in koni jè xi̱ta̱ kixi̱.  
\v 42 Ni̱ta̱ yá‑ne xi tsjá jngoò chi̱tsín‑la̱ nandá 'nchán jngoò ndí xi̱ta̱ i̱ma̱‑na̱ koií kjoa̱‑la̱ nga 'a̱n kota'yàt'aà‑na, o̱kixi̱‑né ko̱chikon‑t'in‑né. 
\c 11  
\p  
\v 1 K'e̱ nga jye kitsjaà‑la̱ o̱kixi̱ kós'ín si̱ìxá xi̱ta̱‑la̱ xi tejò ma‑ne xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús, kiìkakóya ko̱ kisìka'bí 'én‑la̱ Nainá ngats'iì na̱xa̱ndá xi tjín ya̱ i̱'nde jè. 
\s1 Jesús, kií kitsò‑la̱ xi̱ta̱ xi ijchò kjònangui‑la̱ i̱t'aà ts'e̱ Juan 
\r (Lucas 7:18‑35) 
\p  
\v 2 Juan, nga nda̱yá tíjna'ya, kiì'nchré kjoa̱ xi tís'ín Cristo [xi̱ta̱ xi xó kisìkasén‑ne Nainá]. Kisìkasén i'nga xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱  
\v 3 nga kiì kjònangui‑la̱. Kitsò‑la̱: 
\p ―¿A ji̱‑né xi Cristo xi tjínè‑lè nga kjoi̱i a xi kj'ei̱í chíña‑la̱je̱n? 
\p  
\v 4 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Tanguió, tèno̱jmí‑là Juan jñà kjoa̱ xi titsa̱'yaà ko̱ xi titsa̱na'yà.  
\v 5 Jñà xi̱ta̱ xi mìkiì tsejèn‑la̱, jyeé tsejèn‑la̱; jñà xi tsá'yá kjoàn, jyeé ma fì‑ne; jñà xi tíbindojno chrjoa̱ yijo‑la̱, tímatsjeèjno‑ne yijo‑la̱; jñà xi̱ta̱ xi jtayaà, jyeé 'nchré‑ne; ko̱ xi̱ta̱ xi jye k'en, nchifaáyaá‑la̱; koa̱ jñà xi̱ta̱ i̱ma̱, jyeé tís'eno̱jmí‑la̱ 'én ndaà‑la̱ Nainá.  
\v 6 Mé tà ndaà‑la̱ jè xi̱ta̱ xi nguì jngoò k'a ndaà mokjeiín‑la̱ i̱t'aà ts'a̱n nga nì mé xi o̱si̱jna‑ikòn‑la̱. 
\p  
\v 7 K'e̱ nga jye kiì‑ne xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Juan, tsibíts'ia̱ Jesús nga tsohóko̱ xi̱ta̱ xi i̱t'aà ts'e̱ Juan, kitsò‑la̱: 
\p ―¿Mé xi tsanguì chìtsejèn‑là ya̱ i̱'nde i̱t'aà xìn ñánda nangui kixì choòn? ¿A jè tsanguì chìtsejèn‑là jngoò xi̱ta̱ xi yá ína̱xo̱ kji nga tsjìn‑la̱ nga'ñó nga ma síjtìya‑la̱ tjo̱?  
\v 8 Tsà majìn, ¿mé‑nè xi tsanguì chìtsejèn‑là? ¿A jngoò xi̱ta̱ xi 'ñó ndaà kji nikje‑la̱? Jñà xi̱ta̱ xi 'ñó ndaà kjoàn nikje‑la̱, ya̱á títsa̱jna ya̱ ni'ya‑la̱ xi̱ta̱xá ítjòn.  
\v 9 ¿Mé xá xi tsanguì‑nò? ¿A jè tsanguì chìtsejèn‑là jngoò xi̱ta̱ xi chja̱ ngajo‑la̱ Nainá? O̱kixi̱‑né, k'oa̱á xan‑nò, Juan, ìsa̱á tíjna ítjòn mì k'oa̱à‑ne koni jngoò xi̱ta̱ xi chja̱ ngajo‑la̱ Nainá.  
\v 10 I̱t'aà ts'e̱ Juan, ya̱á tíchja̱ Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá nga tsò: 
\q1 'A̱án sìkasén ítjòn‑lè xi̱ta̱‑na̱ xi kji̱ko̱ 'én, 
\q1 jè xi koi̱ìndaàya ítjòn‑lè ndi̱yá‑lè. 
\m  
\v 11 O̱kixi̱‑né, ngats'iì xi̱ta̱ xi tjín i̱ i̱sò'nde, ni̱ sa̱á jngoò xi̱ta̱ bitjokàjiìn xi mangásòn koni jè Juan xi kis'iìn bautizar xi̱ta̱; ta̱nga ya̱ i̱jiìn na̱xa̱ndá ñánda otíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne, jè xi̱ta̱ xi fehet'aà‑ne, ìsa̱á jeya tíjna mì k'oa̱á‑ne koni Juan. 
\p  
\v 12 ’Tje̱n‑ne nga j'i̱ Juan xi kis'iìn bautizar xi̱ta̱, jè kjo̱tíxoma‑la̱ ngajmiì, tse kjoa̱siì tísakó‑la̱ skanda na̱chrjein i̱'ndei̱; jñà xi̱ta̱ ts'e̱n mejèn‑la̱ nga kàtachija kjo̱tíxoma.  
\v 13 Ngats'iì xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá ko̱ xo̱jo̱n ts'e̱ kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés, tà 'én j'iìko̱ skanda k'e̱ nga j'iì Juan xi kis'iìn bautizar xi̱ta̱.  
\v 14 Tsà mokjeiín‑nò koni tsò jè kjo̱tíxoma ko̱ xi̱ta̱ xi kiìchja̱ya ti̱koa̱á ko̱kjeiín‑nò nga jè Juan, jè‑né xi̱ta̱ xi 'mì Elías xi tjínè‑la̱ nga kjoi̱í.  
\v 15 Ndaà ti̱ná'yaà koni xan‑nò. 
\p  
\v 16 ’¿Yá xi siìngásòn‑koa̱a jñà xi̱ta̱ xi tjín na̱chrjein i̱'ndei̱? Jñà ko̱ngásòn‑kjoò jñà i̱xti xi bìtsa̱jna ndi̱tsi̱n nga síská, chja̱‑la̱ xíkjín, tsò‑la̱:  
\v 17 “Kànìkjaneé‑nòje̱n xo̱bí ta̱nga jñò, mìkiì kàchà; kàjndaá‑nòje̱n sò xi ba tsò ta̱nga jñò, mìkiì kàchìhindáyaà.”  
\v 18 K'e̱ nga j'iì Juan, mìtsà 'ñó tsakjèn, ni̱ mì xán kits'iì, koa̱ jñò bixón‑nò: “Ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í tjín‑la̱.”  
\v 19 I̱kjoàn j'ia̱a xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱; ma‑na kje̱en, ti̱koa̱ ma‑na 'bia̱a; jñà xi̱ta̱ tsò‑né: xi̱ta̱ chrjá'a‑né, xi̱ta̱ ch'i̱‑né, amigo‑la̱‑né jñà xi̱ta̱‑la̱ xi̱ta̱xá Roma xi síkíchjítjì tsojmì ko̱ jñà xi xi̱ta̱ jé. Ta̱nga jè kjoa̱chji̱ne̱‑la̱ Nainá, 'yaá‑la̱ nga kixi̱ tjín k'e̱ nga jye bitasòn. 
\s1 Jesús, kií kitsò‑la̱ jñà xi̱ta̱ na̱xa̱ndá xi mìkiì 'nchréñijon 
\r (Lucas 10:13‑15) 
\p  
\v 20 Jesús k'e̱é tsibíts'ia̱ nga tsohótiko̱ ngats'iì xi̱ta̱ na̱xa̱ndá ñánda nga kjìn kjo̱xkón‑ndaà kis'iìn, koií kjoa̱‑la̱ nga jñà xi̱ta̱ xi ya̱ i̱'nde‑la̱ mìkiì kisìkájno jé‑la̱ nga tákó jé nchihótsji. Kitsò‑la̱: 
\p  
\v 21 ―¡I̱ma̱ xó‑nò jñò, xi̱ta̱ na̱xa̱ndá Corazín! ¡I̱ma̱ xó‑nò jñò, xi̱ta̱ na̱xa̱ndá Betsaida! Tsà ya̱‑làne na̱xa̱ndá Tiro ko̱ Sidón nga k'oa̱s'ín kis'iaàn kjo̱xkón xi ndaà tjín xi komà ya̱ i̱jiìn na̱xa̱ndá tsa̱jòn, tsà jñà xi̱ta̱ Tiro ko̱ Sidón kijtseè, jyeé‑la nikje naxá íkjá ko̱ chijo ni'ín kisìkaàjno sko̱ koni seña nga jye kisìkájno kjoa̱ ts'e̱ jé‑la̱, mì ti̱ jé ótsji‑ne.  
\v 22 Ta̱nga k'oa̱á xán‑nò, k'e̱ nga jè na̱chrjein nga si̱ndaàjiìn, ìsa̱á tse kjo̱'in s'e̱‑nò mì k'oa̱á‑ne koni jñà xi̱ta̱ na̱xa̱ndá Tiro ko̱ Sidón.  
\v 23 Koa̱ jñò xi xi̱ta̱ na̱xa̱ndá Capernaum tsa̱jòn, ¿a k'oa̱á s'ín mokjeiín‑nò nga jcha̱xkón‑nò ján ngajmiì? Majìn, ya̱á ki̱tsa̱jnajñoò i̱'nde ñánda tjín kjo̱'in. Tsà ya̱á‑làne na̱xa̱ndá Sodoma k'oa̱s'ín komà kjo̱xkón xi komà tsa̱jòn, jè na̱xa̱ndá Sodoma tákó kijnaá‑la skanda na̱chrjein i̱'ndei̱.  
\v 24 K'oa̱á xán‑nò, k'e̱ nga ki̱jchò na̱chrjein nga si̱ndaàjiìn, ìsa̱á tse kjo̱'in s'e̱‑nò mì k'oa̱á‑ne koni jñà xi̱ta̱ na̱xa̱ndá Sodoma. 
\s1 Ñánda sakó‑ná kjoa̱ nìkjáya ts'e̱ ini̱ma̱‑ná 
\r (Lucas 10:21‑22) 
\p  
\v 25 Jñà na̱chrjein koi Jesús kitsò: 
\p ―Na̱'èn xi tsi̱ji ngajmiì ko̱ tsi̱ji i̱sò'nde, jeya síkíjna‑lè nga jñà kjoa̱ koi tsibì'ma‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi tjín‑la̱ kjoa̱chji̱ne̱ ko̱ xi 'ñó tjín‑la̱ kjo̱hítsjeèn nga jñà tsakoò‑la̱ xi ta̱xki̱ ndí xi̱ta̱ i̱ma̱ kjoa̱.  
\v 26 Jon, Na̱'èn, nga k'oa̱á s'ín kjòmejèn‑lè. 
\p  
\v 27 ’Ngats'iì kjoa̱ ts'e̱ kjo̱tíxoma, 'a̱án kisìnga̱tsja‑na Na̱'èn‑na̱. Mìtsà yá xi beèxkon yá‑né xi Ki'ndí‑la̱ ma, ta̱jngoò jè xi Na̱'èn ma; ti̱koa̱á mìtsà yá xi beèxkon yá‑né xi Na̱'èn ma, ta̱jngoò jè xi Ki'ndí‑la̱ beèxkon; ko̱ jè Ki'ndí‑la̱ ko̱kò‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi jè mejèn‑la̱ nga skoe̱xkon, yá‑né xi Na̱'èn ma.  
\v 28 Nchrobáchón‑ná ngats'ioò xi jye ijta‑nò nga nìxá ko̱ nga kich'àjen ch'á‑nò, 'a̱án síkjáya‑nò.  
\v 29 Jch'a̱jen‑ko̱‑ná jè yá i̱bo̱ xi 'a̱n 'yajen mé‑ne nga ko̱ma‑nò ko̱s'ín s'e̱en koni s'ín s'iaàn 'a̱n. K'oa̱s'ín t'e̱en koni 'a̱n nga tjín‑na kjoa̱tsejta ko̱ indaá kjoa̱ tjín ini̱ma̱‑na̱. K'oa̱s'ín sakó‑nò kjoa̱ nìkjáya ts'e̱ ini̱ma̱‑nò.  
\v 30 Jè yá i̱bo̱ ko̱ ch'á xi 'a̱n sik'àje̱n‑nò, jna̱‑né, mìtsà 'ñó i'í. 
\c 12  
\s1 Yá xi̱ta̱ xi otíxoma‑la̱ jñà na̱chrjein nìkjáya 
\r (Marcos 2:23‑28; Lucas 6:1‑5) 
\p  
\v 1 Jè na̱chrjein nìkjáya, Jesús ko̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ ya̱ ja ya̱ ñánda títje̱ trigo. Koa̱ jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús kjòhojò‑la̱. K'e̱é tsate natín‑la̱ trigo, i̱kjoàn kiskine.  
\v 2 Jñà xi̱ta̱ fariseo k'e̱ nga kijtseè, kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―Chítsején‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑lè, jè kjoa̱ xi nchis'ín; mìkiì tjí'nde nga k'oa̱s'ín ko̱ma jè na̱chrjein nìkjáya. 
\p  
\v 3 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―¿Jñò, a mìtsà jye tíjiìn‑nò koni s'ín tíchja̱ Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá koni kis'iìn xi̱ta̱xá ítjòn xi ki'mì David ko̱ jñà xi̱ta̱‑la̱ xi kjihijtako̱ k'e̱ nga kjòhojò‑la̱?  
\v 4 Jahas'en ni'ya‑la̱ Nainá koa̱ tsakjèn i̱nchra̱jín tsjeè‑la̱ Nainá xi mìkiì tjí'nde‑la̱ nga jè David ko̱kje̱n ko̱ xi̱ta̱ xi kjihijtako̱; ta jñà no̱'miì tjí'nde‑la̱ nga ko̱kje̱n.  
\v 5 ¿A ti̱koa̱á mìtsà jye tíjiìn‑nò koni tsò kjo̱tíxoma xi kiskiì Moisés? Nga jñà no̱'miì, ya̱ i̱ya i̱ngo̱ ítjòn, síxá‑né na̱s'ín jè na̱chrjein nìkjáya, ko̱ na̱s'ín síxá mìtsà jé nchihótsji.  
\v 6 'A̱n, k'oa̱á xan‑nò, jngoò tíjna i̱jndé xi ìsa̱ jeya tíjna mì k'oa̱á‑ne koni jè i̱ngo̱ ítjòn.  
\v 7 Ngats'ioò jñò mìkiì machi̱ya‑nò kó tsòya‑ne Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá nga tsò: “'A̱n, mejèn‑na nga kàtas'e‑nò kjo̱hi̱ma̱takòn, kì ta̱ tsjaà cho̱ nìk'eèn kjo̱tjò xi 'a̱n 'biì‑ná.” Tsà ko̱chi̱ya‑nò, mì‑la kiì kjo̱'in k'oi̱‑là xi̱ta̱ xi mìtsà jé tjín‑la̱.  
\v 8 K'oa̱á s'ín tjín, 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱, 'a̱án otiìxoma‑la̱ na̱chrjein nìkjáya. 
\s1 Mé kjoa̱ xi kisakò‑la̱ Jesús k'e̱ nga kisìndaà jngoò‑ne xi̱ta̱ na̱chrjein nìkjáya 
\r (Marcos 3:1‑6; Lucas 6:6‑11) 
\p  
\v 9 I̱kjoàn kiì‑ne Jesús ya̱ i̱'nde jè; jahas'en jngoò ni'ya i̱ngo̱ sinagoga.  
\v 10 Ya̱ tíjna jngoò xi̱ta̱ xi kixìt'aà jngoò tsja. Jñà xi̱ta̱ xi ya̱ títsa̱jna kiskònangui‑la̱ Jesús nga mejèn‑la̱ ko̱hòngui, kitsò‑la̱: 
\p ―¿A tjí'nde‑né nga kjo̱ndaà‑ne xi̱ta̱ k'e̱ nga jè na̱chrjein nìkjáya? 
\p  
\v 11 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Jñò, tsà tíjna jngoò‑nò orrè ko̱ tsà ya̱ ska̱ya nga̱jo̱, ¿a mìtsà konguínachrjeè na̱s'ín na̱chrjein nìkjáya?  
\v 12 Jyeé 'ya, ìsa̱á 'ñó chjí‑la̱ jngoò xi̱ta̱ mì k'oa̱á‑ne koni jngoò orrè. Koií kjoa̱‑la̱ nga tjí'nde‑né nga ko̱si̱koa̱á xi̱ta̱ na̱s'ín jè na̱chrjein nìkjáya. 
\p  
\v 13 Jesús kitsò‑la̱ jè xi̱ta̱ xi kixìt'aà jngoò tsja: 
\p ―Tjeèndojoì ndsei̱i. 
\p Xi̱ta̱ jè, tsijmeé tsja, ni̱to̱ón kjòndaà‑ne; k'oa̱á ti̱ kji komà‑ne koni kji xi ìjngoò.  
\v 14 Jñà xi̱ta̱ fariseo, k'e̱ nga itjo‑ne i̱ngo̱, i̱kjoàn tsajoóya‑ne nga mejèn‑la̱ si̱ìk'en Jesús. 
\s1 K'oa̱á s'ín tsitasòn 'én xi kiìchja̱ Isaías xi i̱t'aà ts'e̱ Jesús 
\p  
\v 15 Jesús, k'e̱ nga kijtseè nga jñà xi̱ta̱ fariseo mejèn‑la̱ si̱ìk'en, itjo ni'ya, kiì. Kjìn xi̱ta̱ kiìtji̱ngui‑la̱. Jesús kisìndaà‑ne ngats'iì xi̱ta̱ xi xk'én.  
\v 16 Kitsjaà‑la̱ o̱kixi̱ jñà xi̱ta̱ nga mìkiì ke̱èno̱jmít'in yá‑né jè.  
\v 17 K'oa̱á s'ín komà mé‑ne nga tsitasòn‑ne 'én xi kiìchja̱ Isaías, xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá, nga kitsò: 
\q1  
\v 18 I̱ tíjna jè chi̱'nda‑na̱ jè xi 'a̱n jaàjñaà, 
\q1 xi 'ñó matsjake̱, 
\q1 tjín‑la̱ kjo̱tsja ini̱ma̱‑na̱ xi i̱t'aà ts'e̱. 
\q1 'A̱án tsjaà‑la̱ Ini̱ma̱ Tsjeè‑na̱ 
\q1 nga jè ki̱chja̱jiìn‑la̱ ngats'iì xi̱ta̱ i̱sò'nde xi kjoa̱kixi̱ 
\q1 mé‑ne nga ko̱ma si̱ndaàjiìn‑la̱. 
\q1  
\v 19 Mìtsà xi̱ta̱ ska̱àn‑ko̱, ko̱ nì mé 'én xi 'ñó ki̱chja̱, 
\q1 ko̱ mì kì ki̱ná'ya‑la̱ ya̱ i̱ya ndi̱yá 'én xi ki̱chja̱. 
\q1  
\v 20 Mìkiì skít'o̱ jngoò yá ína̱xo̱ xi jye mejèn tít'ò, 
\q1 ti̱koa̱á mìkiì si̱ìkits'o jngoò ni'ín xi ta ni̱'ndi̱í tíbitjo sa̱‑la̱. 
\q1 K'oa̱s'ín s'i̱in skanda k'e̱ nga koi̱ìndaàjiìn xi kjoa̱kixi̱. 
\q1  
\v 21 Jñà xi̱ta̱ na̱xa̱ndá xi tjín i̱sò'nde xi mìtsà xi̱ta̱ judío, 
\q1 ko̱kjeiín‑la̱ nga skóña‑la̱ kjo̱ndaà xi tsjá‑la̱. 
\s1 Mé xi ko̱mat'in jñà xi̱ta̱ xi chja̱jno‑la̱ Ini̱ma̱ Tsjeè‑la̱ Nainá 
\r (Marcos 3:19‑30; Lucas 11:14‑23; 12:10) 
\p  
\v 22 J'iìko̱ jngoò‑la̱ xi̱ta̱ Jesús xi mìkiì tsejèn‑la̱, ko̱ xi mìkiì ma chja̱ nga ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í tíjiìn ini̱ma̱‑la̱. Kisìndaà‑ne Jesús nga komà kiìchja̱‑ne koa̱ kjòtsejèn‑la̱.  
\v 23 Ngats'iì xi̱ta̱, tà kjòxkón‑la̱. K'e̱é kitsò: 
\p ―¿A jè jèe̱ xi ya̱ nchrobát'aà‑ne tje̱‑la̱ xi̱ta̱xá ítjòn David [nga jè kíjna ngajo‑la̱]? 
\p  
\v 24 K'e̱ nga kiì'nchré jñà xi̱ta̱ fariseo kitsò: 
\p ―Xi̱ta̱ jè, ma‑la̱ ochrjekàjiìn ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í xi tíjiìn ini̱ma̱‑la̱ xi̱ta̱, k'oi̱í‑né nga jè síkjeén nga'ñó‑la̱ Beelzebú xi sko̱‑la̱ xi̱ta̱ nei̱í. 
\p  
\v 25 Jesús kijtseèya‑la̱ koni s'ín nchihóko̱ ini̱ma̱‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―Ngats'iì na̱xa̱ndá xi jòya tjín nga kondra̱ títsa̱jna‑la̱ xíkjín, ti yijo‑lá tísíkixòña‑ne; koa̱ tsà jngoò na̱xa̱ndá ko̱ tsà jngoò ni'ya xi̱ta̱ si̱ìjòya xíkjín, mìkiì ko̱ma ndaà kítsa̱jna.  
\v 26 Tsà jè xi̱ta̱ nei̱í ti̱jè tíhochrjejiìn‑ne yijo‑la̱ nei̱í, jòya tís'ín xi ti̱jè‑ne yijo‑la̱. ¿Kós'ín ko̱ma s'e̱‑la̱ nga'ñó nga ko̱tìxoma?  
\v 27 Jñò bixón‑nò nga 'a̱n sìkjeén nga'ñó‑la̱ xi sko̱‑la̱ xi̱ta̱ nei̱í k'e̱ nga ochrjekàjñaà ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í. Tsà k'oa̱á s'ín tjín kjoa̱, jñà xi̱ta̱ tsa̱jòn, ¿yá xi tsjá‑la̱ nga'ñó k'e̱ nga ochrjekàjiìn nei̱í? Koií kjoa̱‑la̱, ti̱jñà‑ne xi̱ta̱‑nò ke̱èno̱jmí nga mìtsà kixi̱ kjoa̱ nga jè sko̱‑la̱ nei̱í sìkjeén.  
\v 28 Ta̱nga 'a̱n, k'e̱ nga ochrjekàjñaà ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í xi tíjiìn ini̱ma̱‑la̱ xi̱ta̱, jè Ini̱ma̱ Tsjeè‑la̱ Nainá tsjá‑na nga'ñó. Jè kjoa̱ koi tsòyaá‑ne nga Nainá, jyeé i̱ tíhotíxoma i̱ i̱t'aà nangui. 
\p  
\v 29 ’¿Kó s'ín ko̱ma kjoa̱has'en ni'ya‑la̱ nga si̱ìchijé‑la̱ jngoò xi̱ta̱ nei‑la̱ ni'ya xi tjín‑la̱ nga'ñó tsà mìtsà ítjòn koi̱ìt'aà'ñó? K'e̱é ko̱ma si̱ìchijé‑la̱ k'e̱ nga jye kàsìt'aà'ñó. 
\p  
\v 30 ’Ni̱to̱n yá‑ne xi mì 'a̱n fìt'aà‑na, jè‑né kondra̱‑na̱; koa̱ ni̱to̱n yá‑ne xi mìkiì síchját'aà‑na nga bíxkóyako̱‑na xi̱ta̱ xi ts'a̱n ko̱ma, jè tísítsjohoba xi̱ta̱. 
\p  
\v 31 ’K'oa̱á xan‑nò, Nainá si̱ìjchàat'aà‑la̱ jñà xi̱ta̱ ni̱ta̱ mé jé xi ko̱hótsji, ni̱ta̱ mé 'én xi ch'o tsò ki̱chja̱. Ta̱nga jè xi Ini̱ma̱ Tsjeè‑la̱ Nainá ki̱chja̱jno‑la̱ mìkiì jcha̱t'aà‑la̱ jé‑la̱.  
\v 32 Ni̱to̱n yá‑ne xi ki̱chja̱jno‑na 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱, jcha̱t'aà‑la̱ jé‑la̱; ta̱nga jè xi ki̱chja̱jno‑la̱ Ini̱ma̱ Tsjeè‑la̱ Nainá, mìkiì jcha̱t'aà‑la̱ jé‑la̱ ni̱ jè na̱chrjein i̱'ndei̱, ko̱ ni̱ jè na̱chrjein xi i̱skan kjoi̱í. 
\s1 Kós'ín 'ya‑la̱ kós'ín tjín ini̱ma̱‑la̱ jñà xi̱ta̱ 
\r (Lucas 6:43‑45) 
\p  
\v 33 ’Tsà jngoò yá xi ndaà kji, ndaà toò xi ojà‑la̱. Ko̱ tsà jngoò yá xi mìkiì ndaà kji, mìkiì ndaà toò xi ojà‑la̱. Jngoò yá, jè toò‑la̱ yaxkon‑la̱.  
\v 34 ¡Jñò, xi̱ta̱ tje̱‑la̱ ye̱‑nò! ¿Kós'ín ma ki̱nókjoa̱a 'én xi ndaà tsò nga ch'o tsò ini̱ma̱‑nò? Nga k'oa̱á tsò 'én xi chja̱ jñà xi̱ta̱ koni tsò kjo̱hítsjeèn xi tíjiìn ini̱ma̱‑la̱.  
\v 35 Jngoò xi̱ta̱ xi 'én ndaà chja̱, koií‑né nga kjo̱ndaà tíjiìn ini̱ma̱‑la̱; koa̱ jngoò xi̱ta̱ xi 'én ts'e̱n chja̱, koií‑né nga kjoa̱ts'e̱n tíjiìn ini̱ma̱‑la̱.  
\v 36 K'oa̱á xán‑nò k'e̱ nga ki̱jchò na̱chrjein nga si̱ndaàjiìn, k'oa̱á s'ín tsjá kinda̱ ngats'iì xi̱ta̱ ni̱ta̱ mé 'én xi ta̱xki̱ chja̱.  
\v 37 Xi i̱t'aà ts'e̱ 'én‑nò, k'oa̱á s'ín si̱ndaàjiìn‑nò nga jcha̱‑la̱ tsà xi̱ta̱ ndaà‑nò, o tsà jé tjín‑nò. 
\s1 Yá xi tsját'in 'én jñà xi̱ta̱ ts'e̱n xi tjín na̱chrjein i̱'ndei̱ 
\r (Marcos 8:12; Lucas 11:29‑32) 
\p  
\v 38 Jñà xi̱ta̱ fariseo ko̱ xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―Maestro, mejèn‑naje̱n nga jcha̱ jngoò‑je̱n seña xi ji̱ 'nì. 
\p  
\v 39 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Jñà xi̱ta̱ ts'e̱n ko̱ xi̱ta̱ xi mìkiì 'nchréñijon‑la̱ Nainá, síjé jngoò seña xi jeya tjín; ta̱nga ni̱mé seña skoe̱; ta jè skoe̱ ts'e̱ Jonás, xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá.  
\v 40 Koni jè Jonás nga jàn na̱chrjein ko̱ jàn ni̱tje̱n tsibìjnaya i̱ndso̱'ba̱ jngoò ti̱n je, k'oa̱á ti̱s'ín 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱, jàn na̱chrjein ko̱ jàn ni̱tje̱n kójna̱ i̱jñaà nangui.  
\v 41 Jñà xi̱ta̱ na̱xa̱ndá Nínive ko̱sítje̱n‑né jè na̱chrjein k'e̱ nga koi̱ìndaàjiìn Nainá; jñà tsját'in 'én jñà xi̱ta̱ xi tjín na̱chrjein i̱'ndei̱, koií kjoa̱‑la̱ nga kisìkájno jé‑la̱ nga mì ti̱ jé tsohótsji‑ne k'e̱ nga kiìchja̱ya 'én‑la̱ Nainá Jonás; ta̱nga na̱chrjein i̱'ndei̱, 'a̱n xi tìchjàko̱‑nò, ìsa̱á 'ñó jeya tìjna̱a mì k'oa̱á‑ne koni Jonás [ta̱nga jñò, mìkiì mokjeiín‑nò].  
\v 42 Ti̱koa̱á jè chjo̱ón ítjòn xi ya̱ otíxoma nangui sur, ko̱sítje̱n‑né jè na̱chrjein k'e̱ nga koi̱ìndaàjiìn Nainá; jè tsját'in 'én jñà xi̱ta̱ xi tjín na̱chrjein i̱'ndei̱, koií kjoa̱‑la̱ nga kjiìn nangui j'iì‑ne nga j'iì 'nchré‑la̱ kjoa̱chji̱ne̱‑la̱ Salomón; ta̱nga na̱chrjein i̱'ndei̱, 'a̱n xi tìchjàko̱‑nò, ìsa̱á 'ñó jeya tìjna̱a mì k'oa̱á‑ne koni Salomón [ta̱nga jñò, mìkiì na'yà‑ná]. 
\s1 Ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í xi f'iì ìjngoò k'a‑ne 
\r (Lucas 11:24‑26) 
\p  
\v 43 ’K'e̱ nga jngoò ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í bitjokàjiìn ini̱ma̱‑la̱ jngoò xi̱ta̱, ya̱á ojmeè i̱'nde ñánda kixì choòn, ótsji'nde nga si̱ìkjáya; k'e̱ nga mìkiì sakó'nde‑la̱,  
\v 44 ìjngoò k'a síkítsjeèn, tsò: “Kjín‑la ìjngoò k'a‑na̱ ni'ya‑na̱ ñánda inchrobà‑na.” K'e̱ nga bijchó ìjngoò k'a‑ne, beè ni'ya‑la̱ nga kjijñá, ndaà kisatiìcha ko̱ tsjeè choòn.  
\v 45 I̱kjoàn fìkjaá nguì itoò xíkjín xi ìsa̱ ch'o s'ín. K'e̱é fahas'en‑jiìn ini̱ma̱‑la̱ xi̱ta̱ jè; ya̱á bìtsa̱jna. Xi̱ta̱ jè ìsa̱á 'ñó ch'o bìjna koni s'ín tsibìjna k'e̱ nga sa̱ ítjòn. Jñò, xi xi̱ta̱ ts'e̱n 'mì‑nò, k'oa̱á ti̱s'ín ko̱mat'ioòn na̱chrjein i̱'ndei̱. 
\s1 Nea̱‑la̱ ko̱ 'ndse̱ Jesús 
\r (Marcos 3:31‑35; Lucas 8:19‑21) 
\p  
\v 46 Tákó ti̱k'e̱é tíhóko̱ xi̱ta̱ Jesús nga ijchò nea̱‑la̱ ko̱ 'ndse̱. Ya̱á tsibìtsa̱jna ján ndi̱tsiaán nga mejèn‑la̱ ki̱chja̱‑la̱.  
\v 47 Jngoò xi̱ta̱ kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―Nea̱‑lè ko̱ jñà 'ndsì ján ndi̱tsiaán títsa̱jna. Ji̱ xó ko̱òko̱‑lè. 
\p  
\v 48 Jesús kitsò‑la̱ jè xi̱ta̱ xi ijchòko̱‑la̱ 'én: 
\p ―¿A mejèn‑lè nga jchi̱i yá‑né xi nea̱‑na̱ ko̱ xi 'ndsè? 
\p  
\v 49 K'e̱é tsakó‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱. Kitsò: 
\p ―Chítsején‑lá jñá xi̱ta̱ koi, jè‑né xi nea̱‑na̱ ko̱ jñà‑né xi 'ndsè.  
\v 50 Ngats'iì xi síkitasòn koni s'ín mejèn‑la̱ Na̱'èn‑na̱ xi tíjna ngajmiì, jñà‑né xi 'ndsè xi tichja ko̱ xi nea̱‑na̱. 
\c 13  
\s1 Kjoa̱ xi mangásòn ts'e̱ xi̱ta̱ xi kíjndi̱ xojmá 
\r (Marcos 4:1‑9; Lucas 8:4‑8) 
\p  
\v 1 Ti̱jè‑ne na̱chrjein, Jesús itjo‑ne ni'ya, ya̱á tsibìjnandiì ndáchikon.  
\v 2 Kjín jchán xi̱ta̱ chixoñat'aà‑la̱; Jesús jahas'en jngoò chitso; ya̱á tsibìjnaya. Ngats'iì xi̱ta̱ xi i'nga, ya̱á tsibìtsa̱jna i̱ndiì nandá.  
\v 3 Tsibíts'ia̱ Jesús nga kjìn sko̱ya kjoa̱ xi mangásòn tsibéno̱jmí kitsò: 
\p ―Jngoò xi̱ta̱ kiì kíjndi̱ xojmá.  
\v 4 K'e̱ nga tsibíts'ia̱ nga kiskíjndi̱ xojmá, chixò chiba ya̱ i̱ya ndi̱yá. I̱kjoàn j'iì ni̱se; tsakjèn.  
\v 5 Nguì koa̱ tjín chixò ñánda na̱xi̱ choòn nga chiba ni'nde tjín‑la̱. Jñà xojmá koi, ni̱to̱ón isò, koi‑né nga mì na̱nga̱ tjín nangui.  
\v 6 Ta̱nga k'e̱ nga itjokàtji ts'oí nga kjòtsjè ndobá, kixìñó, i̱kjoàn jngoò k'aá kixì, koi‑né nga tsjìn‑la̱ i̱ma̱.  
\v 7 Nguì koa̱ tjín chixò ya̱ i̱jiìn na'yá. K'e̱ nga kjò'nga na'yá, kisìk'en‑ngui xka̱‑la̱ xojmá.  
\v 8 Jñà xi chixò ñánda nangui ndaà, ndaà tsajà‑la̱ toò. Tjín xi kitsjaà jngoò sìndo̱ nga jngoò ìjngoò xojmá, tjín xi kitsjaà jàn kaàn, koa̱ tjín xi kitsjaà katé.  
\v 9 Ndaà ti̱ná'yaà koni xan‑nò. 
\s1 Mé‑ne kjoa̱ xi mangásòn tsakóya‑ne Jesús 
\r (Marcos 4:10‑12; Lucas 8:9‑10) 
\p  
\v 10 Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús ijchòkon ñánda tíjna koa̱ kiskònangui‑la̱ kitsò‑la̱: 
\p ―¿Mé‑ne k'oa̱s'ín nokjoà‑la̱ xi̱ta̱ kjoa̱ xi mangásòn k'e̱ nga okoòyi? 
\p  
\v 11 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Jñò, Nainá jye kitsjaà‑nò nga jcha̱a kjoa̱'ma‑la̱ xi béno̱jmíya kó s'ín otíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne. Ta̱nga jñà xi̱ta̱ xi kj'ei̱í, mìkiì tíjiìn‑la̱.  
\v 12 Jè xi tjín‑la̱ kjo̱hítsjeèn, k'oi̱í ìsa̱‑la̱ skanda tsatoó s'e̱‑la̱, ta̱nga jè xi tsjìn‑la̱, skanda tjá'aán‑la̱ mé xi chiba tjín‑la̱.  
\v 13 Koií kjoa̱‑la̱ k'e̱ nga okoòya, koií 'én chjà‑la̱ kjoa̱ xi mangásòn. Jñà xi̱ta̱ koi, sík'aá xko̱n ta̱nga mìkiì tsejèn‑la̱. Binchá líká‑la̱ ta̱nga mìkiì 'nchré, ti̱koa̱á mìkiì machi̱ya‑la̱.  
\v 14 Kjoa̱ ts'e̱ xi̱ta̱ koi, k'oa̱á s'ín bitasòn koni kitsò Isaías xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá, nga kitsò: 
\q1 Jñò, na̱s'ín í'ñó‑ìsa ki̱ná'ya‑nò ta̱nga mìkiì ko̱chi̱ya‑nò, 
\q1 na̱s'ín í'ñó‑ìsa chítsejèn‑nò ta̱nga mìkiì jcha̱a. 
\q1  
\v 15 Ini̱ma̱‑la̱ xi̱ta̱ koi, tájaàjiìn tjín; 
\q1 tsibíchjoàjto líká‑la̱, tíchjoàjto xko̱n. 
\q1 Koií kjoa̱‑la̱ mìkiì ndaà 'nchré ko̱ mìkiì tsejèn‑la̱ ko̱ mìkiì fahas'en‑jiìn‑la̱. 
\q1 K'oa̱á ma‑ne nga majìn‑la̱ nga 'a̱n fìt'aà‑na̱ mé‑ne nga 'a̱n sìndaà‑na. 
\p  
\v 16 ’Jñò, mé tà ndaà‑nò nga tjín xkoòn nga ma tsejèn‑nò ko̱ tjín líká‑nò nga ma na'yà kjoa̱ xi tíma na̱chrjein i̱'ndei̱.  
\v 17 O̱kixi̱í xi xan‑nò, kjìn xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá ko̱ xi xi̱ta̱ kixi̱ kjòmejèn‑la̱ nga skoe̱ jè xi jñò titsa̱'yaà ta̱nga mìkiì kijtseè; ti̱koa̱á kjìn xi̱ta̱ kjòmejèn‑la̱ nga kji̱'nchré jè xi jñò titsa̱na'yà ta̱nga mìkiì kiì'nchré. 
\s1 Kó tsòya‑ne kjoa̱ xi mangásòn ts'e̱ xojmá 
\r (Marcos 4:13‑20; Lucas 8:11‑15) 
\p  
\v 18 ’Ti̱ná'yaà kó tsòya‑ne jè kjoa̱ xi mangásòn ts'e̱ xi̱ta̱ xi kíjndi̱ xojmá.  
\v 19 Jñà xojmá xi chixò i̱ya ndi̱yá, jè ngaya‑la̱ koni jñà xi̱ta̱ xi 'nchré 'én‑la̱ Nainá koni s'ín otíxoma ta̱nga mìkiì machi̱ya‑la̱; f'iì xi̱ta̱ nei̱í, i̱kjoàn faáxìn jè 'én i̱jiìn ini̱ma̱‑la̱ xi̱ta̱.  
\v 20 Jñà xojmá xi chixò ya̱ ñánda na̱xi̱ choòn, jè ngaya‑la̱ xi̱ta̱ xi 'nchré 'én‑la̱ Nainá. Tsjaá ma‑la̱ nga sa̱ 'nchré.  
\v 21 Ta̱nga jè‑nè nga tsjìn‑la̱ i̱ma̱, ta chiba na̱chrjein chíkjoa̱‑la̱. K'e̱ nga mé kjoa̱ xi sakó‑la̱ ko̱ tsà xi̱ta̱ fìtji̱ngui kondra̱‑la̱ nga jè nga̱tjì‑la̱ 'én‑la̱ Nainá, ni̱to̱ón síkíjna ndi̱yá‑la̱ Nainá.  
\v 22 Jñà xojmá xi chixò i̱jiìn ñánda tjín na'yá, jè ngaya‑la̱ xi̱ta̱ xi 'nchré 'én‑la̱ Nainá ta̱nga 'ñó síkájno kjoa̱ ts'e̱ tsojmì xi tjín i̱sò'nde ko̱ jè kjoa̱ nchi̱ná kona̱cha̱n‑la̱. Jñà kjoa̱ koi síkits'ón‑jiìn 'én‑la̱ Nainá, k'oa̱á ma‑ne nga mìkiì makjìn‑ya.  
\v 23 Ta̱nga jñà xojmá xi chixò ñánda nga nangui ndaà, jè ngaya‑la̱ xi̱ta̱ xi 'nchré 'én‑la̱ Nainá koa̱ machi̱ya‑la̱; i̱kjoàn makjìn‑ya 'én, k'oa̱á ngaya‑la̱ koni yá xi ojà‑la̱ toò. Tjín xi tsjá katé; tjín xi tsjá jàn‑kaàn; tjín xi tsjá jngoò sìndo̱ nga jngoò ìjngoò yá. 
\s1 Kjoa̱ xi mangásòn i̱t'aà ts'e̱ ijñá xi mìkiì ndaà 
\p  
\v 24 Jesús nguì jngoò kjoa̱ xi mangásòn tsakóya‑la̱ xi̱ta̱, kitsò‑la̱: 
\p ―Koni s'ín otíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne, k'oa̱á ngaya‑la̱ koni jngoò xi̱ta̱ xi 'ñó ndaà xojmá‑la̱ trigo tsibítje̱sòn nangui‑la̱.  
\v 25 Ta̱nga k'e̱ nga kjifè yije kóho̱tjín xi̱ta̱, j'iì kondra̱‑la̱ nga tsibítje̱jiìn xka̱ ijñá xi mìkiì ndaà ya̱ i̱jiìn trigo. I̱kjoàn kiì.  
\v 26 K'e̱ nga jye kjò'nga jñà trigo koa̱ kixò‑la̱ natín, ya̱á tsatsejèn‑jiìn ijñá xi mìkiì ndaà.  
\v 27 K'e̱é kiì jñà chi̱'nda nga tsibéno̱jmí‑la̱ nei‑la̱. Kitsò‑la̱: “Na̱'èn, jñà xojmá xi tsibìtji̱i ya̱ nangui‑lè, ndaà‑né. Ta̱nga, ¿ñánda j'iì‑ne ijñá xi mìkiì ndaà xi tsatsejèn‑jiìn trigo?”  
\v 28 Jè nei‑la̱ nangui, kitsò: “Jngoò‑la xi̱ta̱ kondra̱‑na̱ xi o̱kis'iìn.” K'e̱é kitsò jñà xi̱ta̱ chi̱'nda: “¿A mejèn‑lè nga ko̱nguí‑je̱n, chjínèjiìn‑je̱n jñà ijñá xi mìkiì ndaà?”  
\v 29 Ta̱nga jè nei‑la̱ nangui kitsò: “Majìn, tsà chjínè jñò ijñá xi mìkiì ndaà, tsà koi na̱chrjein‑la̱ ya̱á chjínèkjoò jñà trigo.”  
\v 30 Ti̱koa̱á‑ne kàtamajchákjoò ingajò skanda k'e̱ nga jye ko̱jchá. K'e̱ nga jè na̱chrjein nga si̱ncháxkó, 'a̱án ko̱xán‑la̱ chi̱'nda xi koi̱ìxkó: “Ítjòn xìn ki̱ncha ijñá xi mìkiì ndaà, ko̱'ñójté‑né mé‑ne nga ki̱ti̱‑ne. Nga ko̱ma i̱skan ki̱nchàxkó jñà trigo; ya̱á ki̱ncha i̱ya ni'nga‑na̱.” 
\s1 Kjoa̱ xi mangásòn i̱t'aà ts'e̱ xojmá mostaza 
\r (Marcos 4:30‑32; Lucas 13:18‑19) 
\p  
\v 31 Jesús ìjngoò k'a tsakóya‑la̱ xi̱ta̱ kjoa̱ xi mangásòn, kitsò‑la̱: 
\p ―Koni s'ín otíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne, jè mangásòn‑ko̱ koni kji xojmá mostaza k'e̱ nga jngoò xi̱ta̱ bítje̱jiìn nangui‑la̱.  
\v 32 O̱kixi̱‑né xojmá jè, jè xi ìsa̱ i̱tsé kji ngats'iì xojmá xi tjín, ta̱nga k'e̱ nga jye majchá, ìsa̱á 'nga ma koni xka̱ xi ma chine xi sitje̱ i̱ndiì ni'ya. K'oa̱á kji 'nga ma koni jngoò yá 'nga; f'iì ni̱se xi tjímajiìn i̱sén, jñà chrja‑la̱ ya̱ bíndaà'a tjé‑la̱ ni̱se. 
\s1 Kjoa̱ xi mangásòn i̱t'aà ts'e̱ na̱'yo̱ san 
\r (Lucas 13:20‑21) 
\p  
\v 33 Jesús nguì jngoò k'a tsakóya‑la̱ xi̱ta̱ kjoa̱ xi mangásòn, kitsò‑la̱: 
\p ―Koni s'ín otíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne, k'oa̱á ngaya‑la̱ koni jè na̱'yo̱ san, k'e̱ nga jngoò chjo̱ón síkájiìn jàn chi̱ba̱ skoa̱n i̱nchra̱jín, masan yije‑né kóho̱kji na̱'yo̱. 
\s1 Jesús, kós'ín kisìkjeén kjoa̱ xi mangásòn 
\r (Marcos 4:33‑34) 
\p  
\v 34 Ngats'iì 'én koi, Jesús, nguì kjoa̱ xi mangásòn tsakóya‑la̱ xi̱ta̱; ni̱mé 'én kiìchja̱ xi mìtsà kjoa̱ xi mangásòn tsibéno̱jmí.  
\v 35 K'oa̱á s'ín tsitasòn koni s'ín kitsò jè xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá nga kitsò: 
\q1 Kjoa̱ xi mangásòn kichjà. 
\q1 Koií kjoa̱ kèno̱jmiá kjoa̱ xi tjí'ma skanda tje̱n‑ne nga kisindaà i̱sò'nde. 
\s1 Kó tsòya‑ne kjoa̱ xi mangásòn i̱t'aà ts'e̱ ijñá xi mìkiì ndaà 
\p  
\v 36 Jesús k'e̱ nga kisìhixat'aà xi̱ta̱ xi kjìn ma; i̱kjoàn jahas'en ni'ya. Ya̱á ijchòkon xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱. Kitsò‑la̱: 
\p ―Tèno̱jmí‑náje̱n kó tsòya‑ne jè kjoa̱ xi mangásòn ko̱ jè ijñá xi mìkiì ndaà xi tjín ya̱ i̱jiìn trigo. 
\p  
\v 37 Jesús kitsò: 
\p ―Jè xi kíjndi̱ xojmá xi ndaà, 'a̱n‑ná xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱;  
\v 38 ko̱ jè nangui, jè i̱sò'nde; jñà xojmá xi ndaà, jñà‑né xi̱ta̱ xi títsa̱jnajiìn kjo̱tíxoma‑la̱ ngajmiì; jñà ijñá xi mìkiì ndaà, jñà‑né xi xi̱ta̱‑la̱ xi̱ta̱ nei̱í;  
\v 39 ko̱ jè xi̱ta̱ kondra̱ xi tsibítje̱ ijñá xi mìkiì ndaà, ti̱jè‑ne xi̱ta̱ nei̱í; k'e̱ nga jye sincháxkó tsojmì xi ko̱jchá jè ngaya‑la̱ k'e̱ nga kjoe̱het'aà i̱sò'nde; koa̱ jñà xi bíxkó tsojmì, jñà ngaya‑la̱ àkja̱le̱.  
\v 40 K'oa̱á s'ín sincháxkó ijñá xi mìkiì ndaà mé‑ne nga ko̱tsjòjiìn‑ne ni'ín nga ki̱ti̱, k'oa̱á s'ín ko̱ma k'e̱ nga kjoe̱het'aà i̱sò'nde.  
\v 41 'A̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱ siìkasén àkja̱le̱‑na̱ i̱t'aà ts'e̱ kjo̱tíxoma‑na̱ mé‑ne nga koi̱ìxkó ngats'iì xi̱ta̱ xi bít'in‑la̱ xi̱ta̱ xi kj'ei̱í nga kàtátsji jé, ko̱ ngats'iì xi̱ta̱ xi ch'o s'ín.  
\v 42 Ya̱á ko̱tsjoya nga̱jo̱ ñánda títì ni'ín; ya̱á ski̱ndàya ko̱ si̱ìjts'iìn ni̱'ño̱.  
\v 43 Koa̱ jñà xi xi̱ta̱ kixi̱, k'oa̱á s'ín ote ko̱tsejèn koni ndobá‑la̱ ts'oí ya̱ ñánda nga tíhotíxoma Na̱'èn‑la̱. ¡Ndaà ti̱ná'yaà koni xan‑nò! 
\s1 Jngoò tsojmì chjí xi kisijna'ma 
\p  
\v 44 ’Koni s'ín otíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne, k'oa̱á ngaya‑la̱ koni jngoò to̱n xi 'ñó chjí xi tíjna'ma i̱jiìn nangui. Jè xi̱ta̱ xi sakó‑la̱, tsjaá ma‑la̱. Ti̱ya̱á ìjngoò k'a bíjna'ma‑ne. K'e̱é fì katíjna yije tsojmì xi tjín‑la̱; i̱kjoàn otse nangui jè, nga ts'e̱ ko̱ma to̱n xi 'ñó chjí‑la̱. 
\s1 Jngoò ndáto̱n chjí 
\p  
\v 45 ’Koni s'ín otíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne, k'oa̱á ti̱s'ín ngaya‑la̱ koni jngoò xi̱ta̱ xi koi xá s'ín nga tsojmì otíjnaya. Ótsji ndáto̱n chjí xi 'ñó ndaà.  
\v 46 K'e̱ nga jye sakó‑la̱ xi 'ñó chjí, i̱kjoàn fì katíjna yije tsojmì‑la̱ xi tjín‑la̱; k'e̱é otse ndáto̱n jè. 
\s1 Na̱'ya xi bìxkóya ti̱n 
\p  
\v 47 ’Koni s'ín otíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne, ti̱koa̱á k'oa̱á s'ín ngaya‑la̱ koni jngoò na̱'ya xi nìkatje̱n‑jiìn ndáchikon mé‑ne nga ko̱ma kjìn sko̱ya ti̱n koi̱ìxkóya‑ne.  
\v 48 K'e̱ nga jye tse na̱'ya‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi sík'en ti̱n, fìko̱ ya̱ i̱ndiì ndáchikon; ya̱á faájiìn ngats'iì ti̱n xi ndaà kjoàn; ni̱si̱yá binchá; koa̱ jñà ti̱n xi mìkiì ndaà kjoàn, síkatsjoò‑né.  
\v 49 K'oa̱á s'ín ko̱ma k'e̱ nga kjoe̱het'aà i̱sò'nde, ki̱tjojen àkja̱le̱ xi kjoa̱ájiìn jñà xi̱ta̱ xi ch'o s'ín ya̱ ñánda títsa̱jna xi̱ta̱ kixi̱.  
\v 50 Ko̱ jñà xi̱ta̱ xi ch'o s'ín ko̱tsjoya nga̱jo̱ ñánda títì ni'ín; ya̱á ski̱ndàya ko̱ si̱ìjts'iìn ni̱'ño̱. 
\s1 Tsojmì chjí xi xi̱tse̱ ko̱ xi jye kòjchínga 
\p  
\v 51 Jesús kiskònangui‑la̱ jñà xi̱ta̱, kitsò‑la̱: 
\p ―¿A machi̱yaá‑nò ngats'iì kjoa̱ koi? 
\p Jñà xi̱ta̱ kitsò: 
\p ―Jon, Na̱'èn. 
\p  
\v 52 K'e̱é kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―Jngoò xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés k'e̱ nga kota'yà kó s'ín otíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne, k'oa̱á s'ín ngaya‑la̱ koni jngoò nei‑la̱ ni'ya xi 'nchaxkó‑la̱ tsojmì, koa̱ k'e̱ nga mochjeén‑la̱, ochrje tsojmì chjí xi xi̱tse̱, o xi jye kòjchínga. 
\s1 Kó kitsò xi̱ta̱ k'e̱ nga kiì Jesús ján na̱xa̱ndá‑la̱ Nazaret 
\r (Marcos 6:1‑6; Lucas 4:16‑30) 
\p  
\v 53 Jesús, k'e̱ nga jye tsibéno̱jmíya kjoa̱ xi mangásòn, kiì‑ne.  
\v 54 K'e̱ nga ijchò‑ne nangui‑la̱ ján Nazaret, ya̱ ni'ya i̱ngo̱ sinagoga, tsibíts'ia̱ nga tsakóya‑la̱ xi̱ta̱ 'én‑la̱ Nainá. Koa̱ jñà xi̱ta̱ ta̱ kjòxkón‑la̱, k'e̱é kitsò: 
\p ―¿Xi̱ta̱ jè, ñánda komà‑la̱ ngats'iì kjoa̱chji̱ne̱ xi okóya? ¿Kó ma‑ne nga ma‑la̱ s'ín kjo̱xkón xi ndaà tjín?  
\v 55 ¿A mìtsà jè ti‑la̱ chji̱ne̱yá? ¿A mìtsà jè nea̱‑la̱ xi 'mì María? ¿A mìtsà 'ndse̱ ma Jacobo, José, Simón, ko̱ Judas?  
\v 56 Ti̱koa̱á, ¿a mìtsà i̱ títsa̱jnajiìn‑ná jñà íchjín ndichja? ¿Ñánda ma yije‑la̱ kjoa̱ koi? 
\p  
\v 57 K'oa̱á ma‑ne nga mìkiì kòkjeiín‑la̱ i̱t'aà ts'e̱ Jesús. Ta̱nga jè Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Jngoò xi̱ta̱ xi chja̱ ngajo‑la̱ Nainá, ni̱ta̱ ñá na̱xa̱ndá‑ne yaxkón‑né, ta̱nga ya̱ na̱xa̱ndá‑la̱ ko̱ ni'ya‑la̱ mìkiì yaxkón. 
\p  
\v 58 Mìkiì kjìn kjo̱xkón xi ndaà tjín kis'iìn nga jñà xi̱ta̱ xi ya̱ i̱'nde‑la̱ mìkiì kòkjeiín‑la̱ i̱t'aà ts'e̱ Jesús. 
\c 14  
\s1 Kií komà k'e̱ nga k'en Juan xi kis'iìn bautizar xi̱ta̱ 
\r (Marcos 6:14‑29; Lucas 9:7‑9) 
\p  
\v 1 Jñà na̱chrjein koi, jè Herodes xi xi̱ta̱xá ítjòn tíjna ya̱ nangui Galilea, kiì'nchré koni s'ín béno̱jmí xi̱ta̱ mé kjoa̱ xi tís'ín Jesús.  
\v 2 Kitsò‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi síxá‑la̱: 
\p ―Xi̱ta̱ jè, jè‑né xi 'mì Juan xi kis'iìn bautizar xi̱ta̱ xi jye jaáya ìjngoò k'a‑la̱. K'oa̱á ma‑ne nga tjín‑la̱ nga'ñó nga ma‑la̱ s'ín kjo̱xkón xi ndaà tjín. 
\p  
\v 3 Nga ìsa̱ kjòtseé, jè Herodes kitsjaà o̱kixi̱ nga kitsobà'ñó Juan, i̱kjoàn kiskinìs'en nda̱yá, koií kjoa̱‑la̱ nga jè chjo̱ón Herodías xi chjo̱ón‑la̱ Felipe xi 'ndse̱ komà Herodes k'oa̱á s'ín kisìjé.  
\v 4 Koií kjoa̱‑la̱ nga jè Juan xi kis'iìn bautizar xi̱ta̱, kjìn k'a o̱kitsò‑la̱ Herodes: “Mìkiì tjí'nde‑lè nga ji̱ tijnakoi̱i chjo̱ón‑la̱ 'ndsì.” 
\p  
\v 5 K'oa̱á ma‑ne nga jè Herodes mejèn‑la̱ kisìk'en Juan, ta̱nga jñà kitsakjòn‑la̱ xi̱ta̱ na̱xa̱ndá, nga jyeé tíjiìn‑la̱ na̱xa̱ndá nga jè Juan, jè xi̱ta̱ xi chja̱ya ngajo‑la̱ Nainá.  
\v 6 K'e̱ nga ijchò nó‑la̱ jè Herodes, tsachrje s'eí‑la̱ koa̱ jè tsòti‑la̱ Herodías kitè nga nguixko̱n xi̱ta̱ xi títsa̱jna s'eí. Jè Herodes, 'ñó ndaà kisaseèn‑la̱.  
\v 7 Koa̱ kitsjaà kixi̱ 'én‑la̱ nga tsjá yije‑la̱ mé xi si̱ìjé‑la̱ jè tsòti.  
\v 8 Koa̱ jè nea̱‑la̱ chinchá'a ítjòn jè tsòti nga kàtasíjé‑la̱ sko̱ Juan. Jè tsòti, k'e̱é kitsò‑la̱ Herodes: 
\p ―Tjiì‑ná sko̱ Juan xi kis'iìn bautizar xi̱ta̱, tinaya‑ná chro̱ba̱te. 
\p  
\v 9 Jè Herodes xi xi̱ta̱xá ítjòn tíjna, kjòba‑la̱ k'e̱ nga kiì'nchré‑la̱ jè tsòti. Ta̱nga koií kjoa̱‑la̱ nga jye kitsjaà kixi̱‑la̱ 'én nga nguixko̱n xi̱ta̱ xi ya̱ títsa̱jna s'eí, k'e̱é kitsjaà o̱kixi̱ nga k'oi̱‑la̱ sko̱ Juan jè tsòti.  
\v 10 Jè Herodes kitsjaà‑la̱ o̱kixi̱ xi̱ta̱‑la̱ nga tsatesin Juan ya̱ i̱ya nda̱yá.  
\v 11 I̱kjoàn kiìko̱ sko̱ Juan, tjíya‑la̱ chro̱ba̱te nga kitsjaà‑la̱ jè tsòti, ko̱ jè tsòti kisìnga̱tsja nea̱‑la̱. 
\p  
\v 12 K'e̱é ijchò xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Juan; kiskoé yijo‑la̱ nga jye k'en, i̱kjoàn kiì kíhijiìn; nga komà i̱skan, kisìkí'nchré Jesús. 
\s1 Kó kis'iìn Jesús nga 'òn jmiì xi̱ta̱ kisìkjèn 
\r (Marcos 6:30‑44; Lucas 9:10‑17; Juan 6:1‑14) 
\p  
\v 13 Jesús, k'e̱ nga jye kiì'nchré jè kjoa̱ xi komàt'in Juan, tà ta̱jngoò kiì‑ne; tsibìjna'ya jngoò chitso; ijchò jngoò i̱'nde i̱t'aà xìn. Ta̱nga jñà xi̱ta̱, nga jye kiì'nchré nga kiì‑ne Jesús, ti̱koa̱á kiìtji̱ngui‑la̱; saà ndso̱ko̱ó kiì‑ne ngats'iì xi̱ta̱ xi ya̱ chrañàt'aà‑la̱ na̱xa̱ndá‑la̱.  
\v 14 Jesús, k'e̱ nga itjojen chitso, kijtseè nga 'ñó kjìn ma xi̱ta̱ xi títsa̱jna; kjòhi̱ma̱keè‑né. K'e̱é kisìndaà‑ne ngats'iì xi̱ta̱ xi xk'én.  
\v 15 Nga jye kjòhoxòn jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús ijchò kinchat'aà‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―Jye kjòhoxòn, ko̱ i̱'nde jè, i̱t'aà xìn‑né; ni̱mé tjín. Ko̱t'ìn‑la̱ jñà xi̱ta̱ kàtjì‑ne nga kàtatse tsojmì xi ski̱ne̱ jñà na̱xa̱ndá ñánda nga chrañàt'aà. 
\p  
\v 16 Jesús kitsò: 
\p ―Mìkiì kjoi̱‑ne. Tjiì‑là jñò xi ko̱kje̱n xi̱ta̱ koi. 
\p  
\v 17 Xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús kitsò: 
\p ―Ni̱mé tjín‑naje̱n. Tà 'òn ma i̱nchra̱jín ko̱ jò ma ti̱n xi títsa̱jna‑na̱je̱n. 
\p  
\v 18 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Nchrohóko̱‑ná i̱jndé. 
\p  
\v 19 K'e̱é kitsò‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi kjìn ma‑ne nga kàtìtsa̱jnajiìn ijñá; i̱kjoàn kiskoé jñà i̱nchra̱jín xi 'òn ma‑ne ko̱ jñà ti̱n xi jò ma‑ne; i̱kjoàn kiskoòtsejèn ngajmiì, kitsjaà‑la̱ kjo̱ndaà Nainá, i̱kjoàn kisìxkoa̱ya i̱nchra̱jín; k'e̱é kitsjaà‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱, koa̱ jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ kisìka'bí‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi kjìn ma‑ne.  
\v 20 Tsakjèn yije kóho̱tjín xi̱ta̱ kó nga kjòskiì. K'e̱é tsibíxkó‑ne jñà xi tsiningui‑ne. Nguì tejò ni̱si̱yá komà.  
\v 21 Jñà xi̱ta̱ xi tsakjèn, 'òn jmiì ma‑ne xi xi̱ta̱ x'i̱n. Mìkiì kòxke̱ya jñà íchjín ko̱ i̱xti. 
\s1 Kjo̱xkón xi kis'iìn Jesús nga kiì‑ne ndso̱ko̱ ya̱ i̱sòn ndáchikon 
\r (Marcos 6:45‑52; Juan 6:16‑21) 
\p  
\v 22 Nga komà i̱skan, Jesús kisìkas'en xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ ya̱ i̱ya chitso mé‑ne nga ìsa̱ ítjòn ki̱jchò‑ne ján xijngoaà ndáchikon; koa̱ jè Jesús k'e̱é tísíhixat'aà xi̱ta̱ xi kjìn ma‑ne nga jye nchifì‑ne.  
\v 23 K'e̱ nga jye kisìhixat'aà yije jñà xi̱ta̱, Jesús kiìmijìn‑jno jngoò nindoò nga kiì kiìchja̱t'aà‑la̱ Nainá nga ta̱ jè ta̱jngoò. K'e̱ nga jye kòjñò, Jesús tà ta̱jngoò tíjna ya̱ i̱'nde jè.  
\v 24 Jè chitso jye 'ñó kjìn ijchò. Jè nga'ñó‑la̱ nandá jye ngaxìn ngaje̱n tífìko̱ chitso nga jè tjo̱ bíchjoà ikon‑la̱.  
\v 25 K'e̱ nga ta̱jñòya ìsa̱, Jesús kiìtji̱ngui‑la̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ nga kiì‑ne ndso̱ko̱ ya̱ i̱sòn nandá.  
\v 26 Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ k'e̱ nga kijtseè nga tífìsòn nandá tà kitsakjòn‑la̱; k'e̱é kiskindàya xkón, kitsò: 
\p ―Ini̱ma̱ ch'o‑né. 
\p  
\v 27 Ta̱nga Jesús ni̱to̱ón kiìchja̱‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―'Ñó t'è‑là takòn, kì tsakjoòn‑jèn, 'a̱n‑ná. 
\p  
\v 28 Jè Pedro, k'e̱é kiìchja̱‑la̱ kitsò‑la̱: 
\p ―Na̱'èn, tsà ji̱‑né, tjiì'nde‑ná nga kjísoàn nandá skanda ñánda tìsìjni. 
\p  
\v 29 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Nchroboí. 
\p Jè Pedro itjojen‑jno chitso koa̱ tsibíts'ia̱ nga kiì‑ne ndso̱ko̱ ya̱ i̱sòn nandá ñánda síjna Jesús.  
\v 30 Ta̱nga k'e̱ nga kijtseè nga jè tjo̱ 'ñó tí'ba, kitsakjòn‑né, i̱kjoàn tsibíts'ia̱ nga mejèn kiskaàjiìndá; k'e̱é kiskindàya kitsò: 
\p ―¡Na̱'èn, na̱chrjejiìn‑ndá‑ná! 
\p  
\v 31 Jesús ni̱to̱ón kitsobà'ñó tsja, kitsò‑la̱: 
\p ―¡Chibaá mokjeiín‑lè i̱t'aà ts'a̱n! ¿Mé‑ne jò kòbeè‑la̱ takoìn? 
\p  
\v 32 K'e̱ nga jahas'en‑ne chitso ingajò, ni̱to̱ón kisijyò‑ne tjo̱.  
\v 33 Jñà xi̱ta̱ xi títsa̱jnaya chitso chincha-xkó'nchit'aà‑la̱ Jesús, kitsò‑la̱: 
\p ―¡Xi o̱kixi̱, ji̱‑né xi Ki'ndí‑la̱ Nainá! 
\s1 Kií s'ín kjòndaà‑ne xi̱ta̱ xi xk'én ján Genesaret 
\r (Marcos 6:53‑56) 
\p  
\v 34 K'e̱ nga jye tsatojiìn ndáchikon, ijchò ján nangui Genesaret.  
\v 35 Jñà xi̱ta̱ xi ya̱ i̱'nde‑la̱, k'e̱ nga kijtseèxkon Jesús nga jè xi ya̱ ijchò, kisìkí'nchré xíkjín kóho̱kji ya̱ i̱'nde ñánda chrañàt'aà; i̱kjoàn j'iìko̱‑la̱ ngats'iì xi̱ta̱ xi xk'én ya̱ ñánda tíjna Jesús.  
\v 36 Tsibítsi'ba‑la̱ na̱s'ín ta̱ jè i̱tjòn nikje‑la̱ tsobà'ñó nga kàtandaà‑ne; ngats'iì xi kitsobà'ñó nikje‑la̱ kjòndaà yijeé‑ne. 
\c 15  
\s1 Jè kjoa̱ xi síkits'ón xi̱ta̱ 
\r (Marcos 7:1‑23) 
\p  
\v 1 Ijchò i'nga xi̱ta̱ fariseo ko̱ xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés xi inchrobà‑ne Jerusalén nga kiskònangui‑la̱ Jesús, kitsò‑la̱: 
\p  
\v 2 ―¿Mé‑ne jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑lè, k'e̱ nga kjèn, mì k'oa̱á s'ín oníjno‑ne tsja koni s'ín síjé kjo̱tíxoma‑la̱ xi̱ta̱ jchínga‑ná? 
\p  
\v 3 Jesús k'e̱é kiskònangui‑la̱ jñà xi̱ta̱ koi, kitsò‑la̱: 
\p ―¿Jñò, mé‑ne mìkiì nìkitasòn‑nò kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá nga koi onguítji̱ngui‑là kjo̱tíxoma‑la̱ xi̱ta̱?  
\v 4 Jè Nainá k'oa̱á kitsò: “Jcha̱xkoín na̱'èn‑lè ko̱ nea̱‑lè”, ko̱: “Jè xi chja̱jno‑la̱ na̱'èn‑la̱ ko̱ nea̱‑la̱ tjínè‑la̱ nga ki̱yá.”  
\v 5 Ta̱nga jñò bixón‑nó: “Jngoò xi̱ta̱ ma ki̱tso̱‑la̱ na̱'èn‑la̱, o nea̱‑la̱: Mìkiì ko̱ma siìchját'aà‑lè; ngats'iì tsojmì xi tjín‑na, jè Nainá jye kitsjaà‑la̱.”  
\v 6 Bixón‑nó nga mì ti̱ kiì tjí'nde‑la̱ nga skoe̱xkón na̱'èn‑la̱ ko̱ nea̱‑la̱; mì ti̱ kiì ko̱ma ko̱si̱ko̱‑nò. K'oa̱á s'ín 'nè jñò nga nìkíjna kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá nga koi onguítji̱ngui‑lá kjo̱tíxoma tsa̱jòn.  
\v 7 Jñò, xi̱ta̱ xi jò ma i̱sén‑nò, ndaà kiìchja̱ i̱t'aà tsa̱jòn Isaías, xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá k'e̱ nga kitsò: 
\q1  
\v 8 Jñà xi̱ta̱ koi beèxkón‑na xi tà 'én chja̱ ta̱nga jè ini̱ma̱‑la̱ kjiìn tíjnat'aàxìn. 
\q1  
\v 9 Ni̱mé chjí‑la̱ nga beèxkón‑na, 
\q1 nga kjo̱tíxoma‑la̱ xi̱ta̱á okóya koni tsà kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá. 
\p  
\v 10 Jesús, k'e̱é kiìchja̱‑la̱ ngats'iì xi̱ta̱, kitsò‑la̱: 
\p ―Ti̱ná'yaà ko̱ ndaà kàtachi̱ya‑nò.  
\v 11 Jñà tsojmì xi tso'ba kine‑ne xi̱ta̱, mìtsà jñà xi síkits'ón xi̱ta̱ nga nguixko̱n Nainá; jñà xi tso'ba bitjo‑ne xi síkits'ón. 
\p  
\v 12 Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús ijchòkon, kiskònangui‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―¿A tíjiìn‑lè jñà xi̱ta̱ fariseo kòjti‑la̱ k'e̱ nga kiì'nchré 'én koni s'ín kinokjoì? 
\p  
\v 13 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Ni̱to̱n mé tsojmì tjè xi mìtsà jè Na̱'èn‑na̱ xi tíjna ngajmiì tsibítje̱, tjánè‑né skanda ko̱ i̱ma̱‑la̱.  
\v 14 Kì kiì 'nè kinda̱; jñà xi̱ta̱ fariseo mejèn‑la̱ okó‑la̱ ndi̱yá jñà xi̱ta̱ xi mìkiì tsejèn‑la̱, ta̱nga jñà, ti̱koa̱á mìkiì tsejèn‑la̱. Tsà jngoò xi̱ta̱ xi mìkiì tsejèn‑la̱, mìkiì ko̱ma ko̱kò‑la̱ ndi̱yá ìjngoò xi ti̱koa̱ mìkiì tsejèn‑la̱. Ingajò, ya̱á ki̱xo̱ya nga̱jo̱ ñánda ch'o choòn. 
\p  
\v 15 Pedro kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―Tèno̱jmíya‑náje̱n jè kjoa̱ koi koni s'ín kasi. 
\p  
\v 16 Jesús kitsò: 
\p ―¿Jñò, a ti̱koa̱á mìkiì machi̱ya‑nò kó tsòya‑ne?  
\v 17 ¿A mì fìya‑nò ngats'iì tsojmì xi ndso̱baá chine‑ná, i̱ndso̱'bá fìs'en, i̱kjoàn bitjojiìn‑ne yijo‑ná?  
\v 18 Ta̱nga ngats'iì 'én xi ndso̱baá nokjoàa‑ná, ini̱ma̱‑ná bitjojiìn; jñà 'én koi, jñà‑né xi síkits'ón xi̱ta̱ nga nguixko̱n Nainá.  
\v 19 Nga ya̱á bitjokàjiìn ini̱ma̱‑la̱ xi̱ta̱ kjo̱hítsjeèn xi ch'o tsò, koni jñà xi xi̱ta̱ sík'en, ko̱ xi kjoa̱ chijngui s'ín ts'e̱ xi̱ta̱ xi kj'eè kiì bixan ko̱ xi jye chixàn, ko̱ kjoa̱ chijé, ko̱ kjoa̱ ndiso ko̱ kjoa̱ nga chja̱jno‑ná.  
\v 20 Ngats'iì kjoa̱ koi xi ini̱ma̱‑la̱ bitjokàjiìn‑ne xi̱ta̱, jñà‑né xi síkits'ón xi̱ta̱; ta̱nga k'e̱ nga bichiaá, na̱s'ín mìkiì onìjnoaá ndsa̱á, mìkiì síkits'ón‑ná. 
\s1 Kó kitsò jngoò chjo̱ón xi xìn nangui‑la̱ nga kòkjeiín‑la̱ i̱t'aà ts'e̱ Jesús 
\r (Marcos 7:24‑30) 
\p  
\v 21 Jesús itjokàjiìn ya̱ i̱'nde jè; kiì i̱'nde ñánda 'mì Tiro ko̱ Sidón.  
\v 22 Jngoò chjo̱ón xi xi̱ta̱ Cananea xi ya̱ i̱'nde‑la̱, inchrobà‑ne ijchòkon Jesús, 'ñó kiìchja̱, kitsò‑la̱: 
\p ―¡Na̱'èn, nga ya̱ nchrobàt'aà‑ne tje̱‑la̱ xi̱ta̱xá ítjòn David [nga ji̱ tijna ngajo‑la̱] jcha̱hi̱ma̱‑ná! Ndí tsòti‑na̱ ch'in nei̱í tíjiìn ini̱ma̱‑la̱, tseé kjo̱'in tísíkjeiín. 
\p  
\v 23 Ta̱nga Jesús nì mé 'én kiìchja̱‑la̱ jè chjo̱ón. Ko̱ jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús, kitsò: 
\p ―Ko̱t'ìn‑la̱ chjo̱ón jè, kàtjì‑ne; tsí ch'o kjindáya tji̱ngui‑ná. 
\p  
\v 24 K'e̱é kitsò Jesús: 
\p ―Nainá kisìkasén‑na, tà jñà j'i̱ katsjià xi̱ta̱ na̱xa̱ndá Israel nga kichijà koni orrè. 
\p  
\v 25 Ta̱nga jè chjo̱ón tsasìxkó'nchit'aà‑la̱ Jesús, kitsò‑la̱: 
\p ―Na̱'èn, ti̱chját'aà‑ná. 
\p  
\v 26 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Mìkiì ndaà tjín nga chjaà'an‑lá ni̱ño̱ jñà i̱xti, i̱kjoàn k'oi̱‑lá nañá. 
\p  
\v 27 Ta̱nga jè chjo̱ón kitsò: 
\p ―Jon, Na̱'èn, ta̱nga jñà nañá kineé xi̱‑la̱ tsojmì xi bixòngui ími̱xa̱‑la̱ nei‑la̱. 
\p  
\v 28 Jesús k'e̱é kitsò‑la̱: 
\p ―Ji̱ chjo̱ón, 'ñó ndaà mokjeiín‑lè i̱t'aà ts'a̱n. K'oa̱s'ín kàtama koni s'ín mejèn‑lè. 
\p Ko̱ jè tsòti‑la̱ chjo̱ón, ti̱k'e̱é kjòndaà‑ne nga ti̱jè‑ne hora. 
\s1 Kó kis'iìn Jesús nga kjìn sko̱ya ch'in kisìndaà‑ne 
\p  
\v 29 Jesús kiì‑ne ya̱ i̱'nde ñánda 'mì Tiro ko̱ Sidón koa̱ tsatot'aà i̱ndiì nandá Galilea. K'e̱é kiìmijìn‑jno jngoò nindoò ko̱ ya̱á tsibìjna.  
\v 30 Kjìn jchán xi̱ta̱ ijchòtji̱ngui‑la̱ ñánda tíjna; ijchòko̱‑la̱ xi̱ta̱ xi tsá'yá kjoàn, xi̱ta̱ xi mìkiì tsejèn‑la̱, xi̱ta̱ xi kótó tsja kjoàn, xi̱ta̱ xi mìkiì ma chja̱ ko̱ xi̱ta̱ xi kj'ei̱í ch'in tjín‑la̱; ya̱á kisìkítsa̱jnangui ndso̱ko̱ Jesús. Ngats'iì xi̱ta̱ koi kisìndaà‑ne.  
\v 31 Tà kjòxkón‑la̱ jñà xi̱ta̱ k'e̱ nga kijtseè nga komà kiìchja̱‑ne jñà xi mìkiì ma chja̱; koa̱ jñà xi mìkiì ndaà síxá tsja, kjòndaà‑ne; xi mì ma fì, komà kiì‑ne; koa̱ jñà xi mìkiì tsejèn‑la̱, kjòtsejèn‑la̱. K'e̱é jeya kisìkíjna Nainá koni kisìko̱ jñà xi̱ta̱‑la̱ na̱xa̱ndá Israel. 
\s1 Kó kis'iìn Jesús nga ñijòn jmiì xi̱ta̱ kisìkjèn 
\r (Marcos 8:1‑10) 
\p  
\v 32 Jesús kiìchja̱‑la̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―Mahi̱ma̱keè‑ná jñà xi̱ta̱ koi. Jye kò jàn na̱chrjein tjín‑la̱ nga títsa̱jnako̱‑na, koa̱ ni̱mé tjín tsojmì xi kine. Majìn‑na nga tà k'oa̱s'ín sìkasén chjan‑na ni'ya‑la̱ tsà ya̱ ko̱hindaàya ndi̱yá. 
\p  
\v 33 Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús kitsò: 
\p ―Jngoò i̱'nde i̱t'aà xìn ñánda ni̱mé tsojmì tjín, ¿kós'ín ko̱ma sakó‑ná tsojmì xi ko̱kje̱n jñà xi̱ta̱ koi nga 'ñó kjìn ma‑ne? 
\p  
\v 34 Jesús kiskònangui‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―¿Kó tjín ma i̱nchra̱jín xi tíyijò‑nò? 
\p Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ kitsò: 
\p ―Itoò ma‑ne i̱nchra̱jín, ko̱ tjín chiba‑naje̱n ti̱n jtobá. 
\p  
\v 35 K'e̱é kitsò Jesús: 
\p ―Koa̱tìn‑la̱ kàtìtsa̱jnat'aà nangui jñà xi̱ta̱. 
\p  
\v 36 Jesús kiskoé i̱nchra̱jín xi itoò ma‑ne ko̱ jñà ti̱n jtobá, kitsjaà‑la̱ kjo̱ndaà Nainá, i̱kjoàn kisìxkoa̱ya, kjònga̱tsja jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ mé‑ne nga kitsjaà‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi kjìn ma‑ne.  
\v 37 Tsakjèn yije xi̱ta̱ kóho̱tjín skanda kó nga kjòskiì. K'e̱ nga tsibíxkó‑ne xi tsiningui‑ne, nguì itoò ni̱si̱yá komà.  
\v 38 Jñà xi̱ta̱ xi tsakjèn, ñijòn jmiì ma‑ne xi xi̱ta̱ x'i̱n, mìkiì kòxke̱ya jñà íchjín ko̱ i̱xti.  
\v 39 Jesús kisìhixat'aà xi̱ta̱, i̱kjoàn jahas'en chitso koa̱ kiì ya̱ i̱'nde ñánda 'mì Magdala. 
\c 16  
\s1 Kó kitsò Jesús k'e̱ nga jñà xi̱ta̱ fariseo ko̱ xi̱ta̱ saduceo kisìjé jngoò seña 
\r (Marcos 8:11‑13; Lucas 12:54‑56) 
\p  
\v 1 Jñà xi̱ta̱ fariseo ko̱ xi̱ta̱ saduceo kiìkon Jesús ñánda tíjna nga mejèn‑la̱ skót'aà tsà kixi̱ kjoa̱ nga Nainá kisìkasén. Kisìjé jngoò‑la̱ seña xi jeya tjín xi i̱t'aà ts'e̱ Nainá nchrobá‑ne.  
\v 2 Ta̱nga Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―K'e̱ nga jye mahixòn, jñò, bixón‑nò: “Ndaà choòn nchijòn‑lè, inì choòn ján ngajmiì.”  
\v 3 K'e̱ nga ta̱jñòya bixón‑nò: “Mìkiì ndaà choòn na̱chrjein i̱'ndei̱; ngajmiì inì choòn ko̱ ifi kjiya.” Jñò xi jò ma i̱sén‑nò, 'ya‑nò kó choòn ngajmiì ta̱nga mìkiì fìya‑nò kó tsòya‑ne kjo̱xkón xi tíma na̱chrjein i̱'ndei̱.  
\v 4 Jñà xi̱ta̱ ts'e̱n ko̱ xi̱ta̱ xi mìkiì 'nchréñijon‑la̱ Nainá, jngoò seña síjé xi jeya tjín; ta̱nga ni̱mé seña skoe̱, tà jè skoe̱ ts'e̱ Jonás, xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá. 
\p Jesús ya̱á kisìkítsa̱jna xi̱ta̱ koi; jè, kiì‑né. 
\s1 Jesús, mé kjoa̱ xi tísíngásòn‑ko̱ kjo̱hítsjeèn xi okóya xi̱ta̱ fariseo 
\r (Marcos 8:14‑21) 
\p  
\v 5 Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús, k'e̱ nga tsatot'aà xijngoaà nandá, kijchàajiìn‑la̱ mìkiì ts'a i̱nchra̱jín.  
\v 6 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Chítsejèn‑là koa̱ ti̱kinda̱a yijo‑nò i̱t'aà ts'e̱ na̱'yo̱ san‑la̱ xi̱ta̱ fariseo ko̱ xi̱ta̱ saduceo. 
\p  
\v 7 Xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús tsohóko̱ xíkjín, kitsò‑la̱: 
\p ―Koií ko̱tsò‑ná nga mìkiì kich'á i̱nchra̱jín. 
\p  
\v 8 Jesús ni̱to̱ón kijtseèya‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―¿Mé‑ne ko̱kixón‑nò nga tsjìn‑nò i̱nchra̱jín? 'Ñó chi̱ba̱ mokjeiín‑nò i̱t'aà ts'a̱n.  
\v 9 ¿A mì machi̱ya‑nò, a mì bítsjeèn‑nò k'e̱ nga kisìka'biá i̱nchra̱jín xi 'òn ma‑ne koa̱ 'òn jmiì xi̱ta̱ x'i̱n tsakjèn? ¿Kó tjín ni̱si̱yá tsibíxkó‑ìsa?  
\v 10 ¿A mì tíjiìn‑nò ti̱koa̱á k'e̱ nga kisìka'biá i̱nchra̱jín xi itoò ma‑ne ko̱ ñijòn jmiì xi̱ta̱ tsakjèn? ¿Kó tjín ni̱si̱yá tsibíxkó‑ìsa?  
\v 11 ¿Mé‑ne nga mìkiì machi̱ya‑nò nga 'a̱n mìtsà koi xi o̱tìxan‑nò i̱t'aà ts'e̱ i̱nchra̱jín? Jè‑né nga ti̱kinda̱a yijo‑nò na̱'yo̱ san‑la̱ xi̱ta̱ fariseo ko̱ xi̱ta̱ saduceo. 
\p  
\v 12 K'e̱é kjòchi̱ya‑la̱ nga jè Jesús k'e̱ nga o̱kitsò‑la̱: “Ti̱kinda̱a yijo‑nò”, mìtsà na̱'yo̱ san‑la̱ i̱nchra̱jín xi tsibéno̱jmí‑la̱, jñà kjo̱hítsjeèn xi okóya jñà xi̱ta̱ fariseo ko̱ xi̱ta̱ saduceo. 
\s1 Kó kitsò Pedro yá xi̱ta̱‑ne Jesús 
\r (Marcos 8:27‑30; Lucas 9:18‑21) 
\p  
\v 13 K'e̱ nga ijchò Jesús ya̱ i̱'nde ñánda 'mì Cesarea ts'e̱ Filipo kiskònangui‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱. Kitsò‑la̱: 
\p ―¿Kó tsò jñà xi̱ta̱? ¿Yá‑ná 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱? 
\p  
\v 14 Kitsò jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱: 
\p ―Tjín xi tsò: “Jè Juan xi kis'iìn bautizar xi̱ta̱.” Ko̱ tjín xi tsò: “Jè Elías.” Ti̱koa̱á tjín xi̱ta̱ xi tsò: “Jè Jeremías.” Ko̱ xi kj'ei̱í xi̱ta̱ tsò‑né: “Jngoò xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá.” 
\p  
\v 15 K'e̱é kitsò Jesús: 
\p ―¿Koa̱ jñò, kó bixón? ¿Yá‑ná 'a̱n? 
\p  
\v 16 K'e̱é kiìchja̱ Simón Pedro kitsò: 
\p ―Ji̱‑né xi Cristo [xi xó kisìkasén‑ne Nainá], Ki'ndí‑la̱ Nainá xi tíjnakon. 
\p  
\v 17 I̱kjoàn kiìchja̱ Jesús; kitsò‑la̱: 
\p ―Mé tà ndaà‑lè nga ji̱ Simón, ki'ndí‑la̱ Jonás. Jè Nainá xi tíjna ngajmiì tsakó‑lè ngats'iì kjoa̱ koi; mìtsà xi̱ta̱ i̱sò'nde tsibéno̱jmí‑lè.  
\v 18 'A̱n, k'oa̱á xán‑lè nga Pedro 'mì‑lè [nga nda̱jo̱ tsò‑ne]; ya̱á i̱sòn nda̱jo̱ jè kìndaàsoàn na̱xa̱ndá‑na̱; na̱s'ín jè nga'ñó‑la̱ kjoa̱biyaà mìkiì si̱ìkijne‑la̱ jñà xi̱ta̱ na̱xa̱ndá‑na̱.  
\v 19 'A̱án tsjaà‑lè ibi̱‑la̱ xotjoa̱‑la̱ na̱xa̱ndá xi jè otíxoma‑la̱ jè xi ngajmiì nchrobá‑ne; ngats'iì kjoa̱ xi koi̱'ndi i̱ i̱sò'nde, ti̱koa̱á ján ngajmiì Nainá tsjá'nde‑né; ko̱ jñà kjoa̱ xi mìkiì koi̱'ndi i̱ i̱sò'nde, ti̱koa̱á ján ngajmiì, Nainá mìkiì tsjá'nde. 
\p  
\v 20 Jesús kitsò‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱: 
\p ―Kì yá xi bèno̱jmí‑là nga 'a̱n‑ná xi Cristo [nga 'a̱án kisìkasén‑na Nainá]. 
\s1 K'oa̱á s'ín tsibéno̱jmí Jesús kjoa̱biyaà‑la̱ 
\r (Marcos 8:31–9:1; Lucas 9:22‑27) 
\p  
\v 21 Ti̱koi̱‑ne na̱chrjein Jesús tsibíts'ia̱ nga tsibéno̱jmíya‑la̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ nga jè, ján kjoi̱ Jerusalén, koa̱ jñà xi̱ta̱ jchínga ko̱ xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì ko̱ xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés, tseé kjo̱'in tsjá‑la̱. Si̱ìk'en‑né. Ta̱nga k'e̱ nga ki̱jchò jàn na̱chrjein, kjoa̱áya‑la̱.  
\v 22 Jè Pedro k'e̱é kiìko̱ Jesús ñánda i̱t'aà xìn nga kiìchja̱ko̱ nga mìkiì ndaà tjín koni tsò. Kitsò‑la̱: 
\p ―Na̱'èn, kì k'oa̱á s'ín nìkítsjiìn. Mì k'oa̱á tsò Nainá nga k'oa̱s'ín ko̱mat'in. 
\p  
\v 23 Ta̱nga Jesús kisìkáfaya, kitsò‑la̱ jè Pedro: 
\p ―Ti̱si̱t'aàxín‑ná ji̱ xi̱ta̱ nei̱í. Tà mejèn‑lè nga jé binchaàtsji‑ná. Mìtsà k'oa̱s'ín nìkítsjiìn koni s'ín tjín kjo̱hítsjeèn‑la̱ Nainá. Ngaji̱ tà k'oa̱á s'ín nìkítsjiìn koni s'ín tjín kjo̱hítsjeèn‑la̱ xi̱ta̱. 
\p  
\v 24 Jesús k'e̱é kitsò‑la̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱: 
\p ―Tsà yá xi mejèn‑la̱ nga xi̱ta̱ ts'a̱n ko̱ma, kàtatsjeiìn‑takòn mé xi mejèn‑la̱ yijo‑la̱; koni jngoò xi̱ta̱ xi 'yajen krò‑la̱, kàtìjnandaà nga si̱ìkjeiín kjo̱'in xi kjoa̱ ts'a̱n; ndaà kàtjìt'aà‑na.  
\v 25 Nga ni̱ta̱ yá xi̱ta̱ xi mejèn‑la̱ ko̱chrjetjì yijo‑la̱ nga ni̱mé kjo̱'in sa̱kò‑la̱, tà sa̱á si̱ìchija‑né ko̱ kjo̱'in kíjnajiìn; ta̱nga jè xi tíjnandaà nga tsjá yijo‑la̱ xi kjoa̱ ts'a̱n, sa̱kò‑la̱ kjoa̱binachon nga i̱t'aà ts'a̱n ndaà kíjna.  
\v 26 ¿Mé xi si̱ìkijne jngoò xi̱ta̱ na̱s'ín tjoé yije‑la̱ i̱sò'nde tsà si̱ìchja ini̱ma̱‑la̱? Ni̱mé. ¿A ko̱maá koi̱ìchjí kjoa̱biyaà jngoò xi̱ta̱ xi majìn‑la̱ nga ki̱yá? Majìn.  
\v 27 'A̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱ ki̱tjojeén ìjngoò k'a‑na nga kjoi̱koa̱a kjoa̱jeya‑la̱ Na̱'èn‑na̱ ko̱ àkja̱le̱‑la̱ nga sichikon‑t'ian nga jngoò ìjngoò xi̱ta̱ koni s'ín kisìkitasòn.  
\v 28 O̱kixi̱í xi xan‑nò, títsa̱jnajiìn i'nga i̱jndé xi̱ta̱ xi mì kì ki̱yá skanda k'e̱ nga skoe̱‑na xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱ nga kítjo̱je̱n ìjngoò k'a nga kotiìxoma. 
\c 17  
\s1 Kií komà nga jahatjìya í'ñó i̱sén‑la̱ Jesús ya̱ i̱sò'nga nindoò 
\r (Marcos 9:2‑13; Lucas 9:28‑36) 
\p  
\v 1 Nga komà joòn na̱chrjein Jesús kiìmijìn‑jno jngoò nindoò xi 'nga kji; kiìko̱ jè Pedro, Jacobo, ko̱ Juan xi 'ndse̱ ma Jacobo.  
\v 2 K'e̱ nga ijchò i̱'nde jè, Jesús, jahatjìya í'ñó i̱sén‑la̱ nga nguixko̱n jñà xi̱ta̱ koi. K'oa̱á kji komà i̱sén‑la̱ koni kji ts'oí ko̱ jè nikje‑la̱ kjòchroba‑né koni i̱sén ndobá.  
\v 3 Jñà xi̱ta̱ koi tà ni̱to̱ón kijtseè Moisés ko̱ Elías nga nchijoókjoò Jesús.  
\v 4 Pedro kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―Na̱'èn, ndaà tjín nga i̱ titsa̱jnaá; tsà mejèn‑lè jàn ni'ya xkójndà kíndaà‑je̱n, jngoò tsi̱ji, jngoò ts'e̱ Moisés ko̱ xi ìjngoò ts'e̱ Elías. 
\p  
\v 5 K'e̱ nga tíchja̱ Pedro, j'iì jngoò 'nguién‑la̱ ifi xi ote kji xi tsibí'ma xi̱ta̱ koi, ko̱ ya̱ i̱jiìn ifi kina'yà jngoò‑la̱ 'én xi kitsò: 
\p ―Jè jèe̱ xi ki'ndí‑na̱ xi 'ñó matsjake̱ ko̱ xi xó jaàjiìn‑na̱; jè ti̱ná'ya‑là. 
\p  
\v 6 Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús k'e̱ nga kiì'nchré, tà kitsakjòn‑né. K'e̱é tsoyijò tsakjàn skanda i̱t'aà nangui.  
\v 7 Jesús kiìkasìt'aà chrañà‑la̱; kisìkjaníyá‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―Ti̱sítje̱en, kì tsakjón‑jèn. 
\p  
\v 8 K'e̱ nga kiskoòtsejèn xi̱ta̱ koi mì ti̱ yá tjín‑ne. Tà jè ta̱jngoò síjna Jesús. 
\p  
\v 9 K'e̱ nga inchrohòjen‑t'aà‑ne nindoò, Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Kì yá xi̱ta̱ xi bèno̱jmí‑là jè kjoa̱ xi kà'yaà skanda k'e̱ nga kjoa̱áya‑na i̱t'aà ts'e̱ kjoa̱biyaà 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱. 
\p  
\v 10 Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús kiskònangui‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―¿Mé‑ne ko̱tsò‑ne xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés nga jè Elías kjoi̱í ítjòn? 
\p  
\v 11 Jesús kitsò: 
\p ―O̱kixi̱‑né, jè kjoi̱í ítjòn Elías, ko̱ jè koi̱ìndaàjiìn yije kjoa̱.  
\v 12 Ta̱nga 'a̱n, k'oa̱á xán‑nò, jè Elías, jyeé j'iì. Jñà xi̱ta̱, mìkiì kijtseèxkon. Ta k'oa̱á s'ín kisìko̱ koni s'ín mejèn‑la̱. K'oa̱á ti̱s'ín ko̱mat'ian 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱; tseé kjo̱'in tsjá‑na jñà xi̱ta̱. 
\p  
\v 13 Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús k'e̱é kjòchi̱ya‑la̱ nga jè Jesús, k'e̱ nga tíchja̱ i̱t'aà ts'e̱ Elías, jè Juan xi kis'iìn bautizar xi̱ta̱ xi o̱tsò‑la̱. 
\s1 Kós'ín ko̱ma ki̱tjokàjiìn ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í xi tjín‑la̱ xi̱ta̱ 
\r (Marcos 9:14‑29; Lucas 9:37‑43) 
\p  
\v 14 K'e̱ nga ijchò Jesús ñánda títsa̱jna xi̱ta̱ xi kjìn ma‑ne, jngoò xi̱ta̱ ijchò kasìt'aà‑la̱ nga tsasìxkó'nchit'aà‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p  
\v 15 ―Na̱'èn, chahi̱ma̱i ki'ndí‑na̱. Ch'in biyaàxín tjín‑la̱. 'Ñó tse kjo̱'in síkjeiín. Jyeé kòkjìn k'a kaàjiìn ni'ín ko̱ nandá.  
\v 16 I̱í kòf'iìko̱‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑lè, ta̱nga mìkiì mandaà‑la̱. 
\p  
\v 17 Jesús kitsò: 
\p ―Jñò xi̱ta̱ xi mìkiì mokjeiín‑nò i̱t'aà ts'a̱n xi ch'o 'nè. ¿Skanda mé na̱chrjein kóti̱jnako̱‑nò? ¿Skanda mé na̱chrjein ska̱‑na kjoa̱‑nò? Nchrohóko̱‑ná jè ti i̱jndé. 
\p  
\v 18 Jesús tsohótiko̱ jè ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í koa̱ itjokàjiìn‑ne yijo‑la̱ jè ti. Ti̱jè‑ne hora, ni̱to̱ón kjòndaà‑ne. 
\p  
\v 19 Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús kiskònanguit'aàxìn‑la̱. Kitsò‑la̱: 
\p ―¿Mé‑ne ngaje̱n mìkiì kòbitjojiìn‑na̱je̱n jè ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í? 
\p  
\v 20 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Mìkiì komà‑nò koi‑né nga tà chiba mokjeiín‑nò i̱t'aà ts'a̱n. O̱kixi̱í xi xan‑nò tsà ta o̱kji ko̱kjeiín‑nò koni kji xojmá mostaza nga i̱tsé kji, ko̱ma k'oín‑là nindoò: “Ti̱xín i̱jndé. T'in ján xijngoaà ñánda i̱t'aà xìn.” Koa̱ jè nindoò ko̱si̱t'aàxìn‑né. Jñò, ni̱mé kjoa̱ xi 'in ko̱ma‑nò tsà ndaà ko̱kjeiín‑nò.  
\v 21 Jñà ini̱ma̱ ch'o‑la̱ nei̱í xi o̱kjoàn, k'e̱é bitjokàjiìn nga nokjoàt'aà‑là Nainá ko̱ nga bijnachjaán. 
\s1 K'oa̱á s'ín tsibéno̱jmí Jesús kjoa̱biyaà‑la̱ xi ma‑ne jò k'a 
\r (Marcos 9:30‑32; Lucas 9:43‑45) 
\p  
\v 22 K'e̱ nga ta̱ña ki̱tje̱n nga tjíma ya̱ i̱'nde Galilea, Jesús kitsò‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱: 
\p ―'A̱n, xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱, ya̱á tso̱ba̱'ñó‑na jñà xi̱ta̱,  
\v 23 i̱kjoàn si̱ìk'en‑na. Ta̱nga k'e̱ nga ki̱jchò jàn na̱chrjein nga ki̱yá, kjoa̱áya‑na. 
\p Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ k'e̱ nga kiì'nchré 'én koi ta̱ ba ko̱ma‑la̱. 
\s1 Tsojmì xi machjítjì ts'e̱ i̱ngo̱ ítjòn 
\p  
\v 24 K'e̱ nga ijchò Jesús ko̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ ján na̱xa̱ndá Capernaum, jñà xi̱ta̱ xi bíxkó to̱n ts'e̱ i̱ngo̱ ítjòn kiskònangui‑la̱ Pedro kitsò‑la̱: 
\p ―Jè Maestro‑lè, ¿a mìkiì bíchjí to̱n ts'e̱ i̱ngo̱? 
\p  
\v 25 Jè Pedro kitsò: 
\p ―Jon, bíchjí‑né. 
\p K'e̱ nga jahas'en ni'ya Pedro, Jesús, jè kiìchja̱ ítjòn‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―¿Kó si Simón, jè xi̱ta̱xá ítjòn xi i̱ i̱sò'nde ts'e̱, yá‑né xi síkíchjítjì tsojmì ko̱ to̱n‑sá? ¿A jñà‑né xi i̱ na̱xa̱ndá‑la̱, o xi jñá‑né xi xìn i̱'nde‑la̱? 
\p  
\v 26 Pedro kitsò: 
\p ―Jñà xi xìn i̱'nde‑la̱ xi bíchjí. 
\p K'e̱é kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―Jñà xi i̱ na̱xa̱ndá‑la̱ ni̱mé koi̱ìchjí.  
\v 27 Ta̱nga mé‑ne nga mì ch'o ki̱tso̱‑ná jñà xi̱ta̱, t'in ján i̱ndiì ndáchikon. Ti̱katje̱n‑jiìn ki̱cha̱ libá‑lè xi tsobà'ñó ti̱n, koa̱ jè ti̱n xi chjoé ítjoìn, chíx'ei̱ì tso'ba; ya̱ tjí'a jngoò to̱n. Ko̱maá‑ne nga kíchjí xi ts'a̱n ko̱ tsi̱ji. Tikoi̱i, tíchjí‑la̱. 
\c 18  
\s1 Yá xi̱ta̱‑ne xi tíjna ítjòn i̱t'aà ts'e̱ Nainá 
\r (Marcos 9:33‑37; Lucas 9:46‑48) 
\p  
\v 1 Jñà na̱chrjein koi jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús ijchòkon nga kiskònangui‑la̱; kitsò‑la̱: 
\p ―Jñà xi̱ta̱ xi jè otíxoma‑la̱ xi ngajmiì nchrobá‑ne, ¿yá‑ne xi tíjna ítjòn nga ìsa̱ 'ñó chjí‑la̱? 
\p  
\v 2 Jesús kiìchja̱ jngoò‑la̱ ndí ti. Kisìkasíjna jngoò osen‑la̱ jñà xi̱ta̱.  
\v 3 Kitsò: 
\p ―O̱kixi̱í xi xan‑nò, jñò, tsà mì kì si̱kjatjìya‑là kjo̱hítsjeèn‑nò ko̱ tsà mì kì k'oa̱s'ín s'e̱en koni jñà ndí i̱xti mìkiì ki̱tjás'e̱n‑jñoò ñánda tíhotíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne.  
\v 4 Jè xi síkjajen‑la̱ ini̱ma̱‑la̱ koni ndí ti jè, jè‑né xi tíjna ítjòn‑la̱ ngats'iì xi̱ta̱ xi jè tíhotíxoma‑la̱ xi ngajmiì nchrobá‑ne.  
\v 5 Ni̱ta̱ yá‑ne xi i̱t'aà ts'a̱n skoétjò jngoò ndí ti koni jè, 'a̱án xi skoétjò‑na. 
\s1 Mé xi ok'ìn‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi jé ótsji‑la̱ xi̱ta̱ xi kj'ei̱í 
\r (Marcos 9:42‑48; Lucas 17:1‑2) 
\p  
\v 6 ’Ni̱ta̱ yá‑ne xi jé ski̱nìjiìn jngoò ndí xi̱ta̱ i̱ma̱ xi mokjeiín‑la̱ i̱t'aà ts'a̱n, ìsa̱á‑la ndaà ko̱ma tsà si̱ngui'ñó jngoò nda̱jo̱ natsí ís'iìn, i̱kjoàn si̱katje̱n‑jiìn ndáchikon ñánda nga 'ñó na̱nga̱ 'ncha nandá.  
\v 7 I̱ma̱ xó‑ne jñà xi̱ta̱ i̱sò'nde nga tjín jchán xi̱ta̱ xi ótsji'nde‑la̱ nga mejèn‑la̱ nga sakó jé. Ta̱nga xó k'oa̱á ko̱ma‑ne i̱sò'nde, ta̱nga i̱ma̱ xó‑nè jè xi̱ta̱ xi ótsji‑la̱ jé xi kj'ei̱í xi̱ta̱. 
\p  
\v 8 ’Tsà jè ndsa̱a ko̱ ndso̱koò ótsji jé‑nò, ti̱chátjòn koa̱ kjiìn ti̱katsjoò. Ìsa̱á ndaà‑nè tsà xkoán titsjoò nga ki̱tjás'e̱en ñánda s'e̱‑nò kjoa̱binachon, mì k'oa̱à‑ne tsà jò ma ndsa̱a ko̱ ndso̱koò koa̱ ján onguió i̱jiìn ni'ín ts'e̱ i̱'nde kjo̱'in ni̱ta̱ mé na̱chrjein‑ne.  
\v 9 Tsà jè xkoòn ótsji jé‑nò, ti̱nachrjeè, kjiìn ti̱katsjoò. Ìsa̱á ndaà‑nè tsà jngoò ma xkoòn nga ki̱tjás'e̱en ñánda s'e̱‑nò kjoa̱binachon, mì k'oa̱á‑ne tsà jò ma xkoòn koa̱ ján onguió i̱jiìn ni'ín ts'e̱ i̱'nde kjo̱'in. 
\s1 Kjoa̱ xi mangásòn ts'e̱ orrè xi kichijà 
\r (Lucas 15:3‑7) 
\p  
\v 10 ’Ni̱jngoò ndí xi̱ta̱ koi xi na̱chrjenguioò; k'oa̱á xán‑nò, ján ngajmiì, jñà àkja̱le̱‑la̱ xi̱ta̱ koi, ya̱á títsa̱jna kjit'aà nga nguixko̱n Na̱'èn‑na̱ xi tíjna ngajmiì.  
\v 11 'A̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱ koií xá j'i̱‑na nga j'i̱ kàchrjekàjñaà kjo̱'in jñà xi̱ta̱ xi kichijà. 
\p  
\v 12 ’¿Kó bixón? Tsà jngoò xi̱ta̱ xi jngoò sìndo̱ ma orrè‑la̱ koa̱ tsà si̱jchaya jngoò ján i̱jiìn ijñá, ¿a mìtsà si̱ìkítsa̱jna jñà xi ñijòn‑kaàn ko̱ chrj'oòn ñijòn ma nga kjoi̱ kátsji jè orrè xi kichijà jngoò?  
\v 13 Tsà ko̱tsji‑la̱, o̱kixi̱í xi xan‑nò, ìsa̱á tsja ko̱ma‑la̱ nei‑la̱ jè orrè xi jngoò ma, mì k'oa̱á‑ne jñà xi kjìn ma xi mì kì kichijà.  
\v 14 K'oa̱á s'ín mejèn‑la̱ Nainá xi tíjna ngajmiì nga ni̱jngoò xi̱ta̱ si̱ìchja ini̱ma̱‑la̱. 
\s1 Mé xi mochjeén k'e̱ nga si̱ndaàjiìn jngoò‑la̱ xi̱ta̱ 
\r (Lucas 17:3‑4) 
\p  
\v 15 ’Tsà jè 'ndsì ch'o tísíko̱‑lè, ti̱nókjoa̱‑la̱ k'e̱ nga tà jè ta̱jngoò tíjna; tìndaàjiìn‑koi̱i jè kjoa̱‑la̱; tsà kji̱'nchré‑lè, jyeé ndaà kichibà‑nò 'ndsì.  
\v 16 Ta̱nga tsà mìkiì kji̱'nchré‑lè, k'e̱é ti̱nókjoa̱‑la̱ tsà jngoò ko̱ tsà jò xi̱ta̱ mé‑ne nga kji̱'nchré yije‑ne 'én xi chibà koni s'ín tíchja̱ Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá nga tsò: Mochjeén‑né tsà jò ko̱ tsà jàn xi̱ta̱ xi tsjá 'én nga ko̱ma si̱ndaàjiìn ni̱ta̱ mé kjoa̱‑ne mé‑ne nga chjí‑la̱.  
\v 17 Tsà mìkiì 'nchréñijon‑la̱ jñà xi̱ta̱ koi, koa̱tìn‑la̱ xi̱ta̱ na̱xa̱ndá‑la̱ Nainá; koa̱ tsà mìkiì 'nchréñijon‑la̱ jñà xi̱ta̱ na̱xa̱ndá‑la̱ Nainá, tà k'oa̱s'ín jcha̱takoìn koni tsà jngoò xi̱ta̱ xi mìkiì beèxkon Nainá, koni tsà jngoò xi̱ta̱ xi tsojmì síkíchjítjì. 
\p  
\v 18 ’O̱kixi̱í xi xan‑nò, jñò, ngats'iì kjoa̱ xi koi̱'nde i̱ i̱sò'nde, ti̱koa̱á ján ngajmiì Nainá tsjá'nde‑né; koa̱ jñà kjoa̱ xi mìkiì koi̱'nde i̱ i̱sò'nde, ti̱koa̱á ján ngajmiì Nainá mìkiì tsjá'nde. 
\p  
\v 19 ’Ìjngoò k'a koa̱ xan‑nò: tsà jò ma‑nò i̱ i̱sò'nde xi tíjngoò takòn nga si̱jét'aà‑là Na̱'èn‑na xi tíjna ngajmiì ni̱ta̱ mé kjoa̱‑ne, tsjá‑nò.  
\v 20 Ya̱ ñánda títsa̱jna jò jàn xi̱ta̱‑na̱ xi i̱t'aà ts'a̱n bixoña, ya̱á tìjna̱jiìn osen‑la̱. 
\p  
\v 21 K'e̱é kiì kasìt'aà chrañà‑la̱ jè Pedro, kiskònangui‑la̱ Jesús, kitsò‑la̱: 
\p ―Na̱'èn, ¿kó tjín k'a siìjchàat'aà‑la̱ xinguia̱a k'e̱ nga tsà ch'o tísíko̱‑na? ¿A skanda itoò k'a? 
\p  
\v 22 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Mìtsà xan‑lè itoò k'a; xaán‑lè itoò k'a xi jàn‑kaàn ko̱ te. 
\s1 Jngoò chi̱'nda xi mì kì kisìjchàat'aà‑la̱ xíkjín 
\p  
\v 23 ’Koni s'ín otíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne, k'oa̱á s'ín tjín koni kis'iìn jngoò xi̱ta̱xá ítjòn xi kisìjé‑la̱ kinda̱ xi̱ta̱ chi̱'nda‑la̱.  
\v 24 K'e̱ nga tís'ín kinda̱ j'iì jngoò chi̱'nda‑la̱ xi 'ñó kjìn millón to̱n kitje̱n‑la̱.  
\v 25 Chi̱'nda jè tsjìn‑la̱ to̱n xi koi̱ìchjí‑la̱. Jè nei‑la̱ kitsjaà o̱kixi̱ nga kàtasatíjna osen jè chá, ko̱ chjo̱ón‑la̱ ko̱ i̱xti‑la̱, ngats'iì tsojmì xi tjín‑la̱ mé‑ne nga ko̱chjí‑la̱ to̱n xi kitje̱n‑la̱.  
\v 26 Chi̱'nda jè tsasìxkó'nchit'aà‑la̱ jè nei‑la̱; tsibítsi'ba‑la̱, kitsò‑la̱: “Na̱'èn, tjín‑lè kjo̱ndaà, chíñakjoa̱‑ná; kíchjí yijeé‑lè ngats'iì xi kitje̱n‑na.”  
\v 27 Jè nei‑la̱ kjòhi̱ma̱keè chi̱'nda‑la̱, kisìjchàat'aà‑la̱ nga yije kinda̱ xi kitje̱n‑la̱ koa̱ kisìkíjnandei̱í‑ne.  
\v 28 Ti̱k'e̱‑ne nga itjo ni'ya chi̱'nda jè, kisatiìkjoò jngoò chi̱'nda xíkjín xi ti̱koa̱ to̱n kitje̱n chiba‑la̱ xi ts'e̱. Kitsobà'ñó ís'iìn nga mejèn‑la̱ ki̱nchàjta̱‑la̱, kitsò‑la̱: “Tíchjí‑ná xi kitje̱n‑lè.”  
\v 29 Koa̱ jè chi̱'nda xíkjín tsasìxkó'nchit'aà‑la̱, tsibítsi'ba‑la̱. Kitsò‑la̱: “Chíñakjoa̱‑ná, kíchjí yijeé‑lè xi kitje̱n‑na̱.”  
\v 30 Ta̱nga jè mìkiì kòkjeiín‑la̱. Ta̱ saà nda̱yá kiskinìs'en skanda k'e̱ nga koi̱ìchjí yije‑la̱ kóho̱tjín xi kitje̱n‑la̱.  
\v 31 K'e̱ nga kijtseè jñà chi̱'nda xíkjín xi i'nga, baá ko̱ma‑la̱. K'e̱é kiì tsibéno̱jmí‑la̱ nei‑la̱ ngats'iì kjoa̱ xi komà.  
\v 32 Jè xi̱ta̱xá ítjòn xi nei‑la̱, k'e̱é kiskinìkjaá chi̱'nda jè, kitsò‑la̱: “Ji̱ chi̱'nda xi ch'o 'nì. 'A̱n kisìjchàat'aà‑lè ngayije xi kitje̱n‑lè k'e̱ nga tsibítsi'ba‑ná.  
\v 33 Ti̱koa̱á ngaji̱ tjí'nde‑lè nga jcha̱hi̱ma̱chiì chi̱'nda xingui̱i koni s'ín kisìko̱‑lè nga kjòhi̱ma̱keè‑lè.”  
\v 34 Jè nei‑la̱ kjòjtií‑la̱, k'e̱é kitsjaà o̱kixi̱ nga kàt'iì‑la̱ kjo̱'in skanda k'e̱ nga koi̱ìchjí yije xi kitje̱n‑la̱. 
\p  
\v 35 Jesús kitsò: 
\p ―Jñò k'oa̱á ti̱s'ín si̱ìko̱‑nò nga jngoò ìjngoò Na̱'èn‑na̱ xi tíjna ngajmiì tsà nga mì ko̱o ini̱ma̱‑nò si̱jchàat'aà‑là jé‑la̱ xinguio̱o. 
\c 19  
\s1 Kiís'ín tsakóya Jesús i̱t'aà ts'e̱ xi̱ta̱ xi tsjiìn xíkjín 
\r (Marcos 10:1‑12; Lucas 16:18) 
\p  
\v 1 K'e̱ nga jye kiìchja̱ Jesús, kiì‑ne ya̱ Galilea ján nangui Judea xi tíjna xijngoaà xa̱jngá nandá Jordán.  
\v 2 'Ñó kjìn xi̱ta̱ kiìtji̱ngui‑la̱ koa̱ ya̱á kisìndaà‑ne i̱'nde jè jñà xi̱ta̱ xi xk'én. 
\p  
\v 3 Ijchò i'nga xi̱ta̱ fariseo ya̱ ñánda tíjna Jesús nga mejèn‑la̱ skóna̱cha̱n‑la̱. I̱kjoàn kiskònangui‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―¿A tjí'nde‑la̱ xi x'i̱n nga tsjiìn chjo̱ón‑la̱ xi ni̱ta̱ mé kjoa̱‑ne? 
\p  
\v 4 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―¿A kj'eè bìxke̱jñoò Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá nga tsò: “Nainá, k'e̱ nga sa̱ tsibíndaà xi̱ta̱, tsibíndaà x'i̱n ko̱ chjo̱ón”?  
\v 5 K'oa̱á kitsò: “K'oa̱á ma‑ne nga jè x'i̱n si̱ìkíjna na̱'èn‑la̱ ko̱ nea̱‑la̱ nga kíjnako̱ chjo̱ón‑la̱. Ta jngoò xi̱ta̱ ko̱ma‑ne ingajò.”  
\v 6 Mìtsà ti̱ jò ma‑ne, tà jngoò ko̱ma‑ne. K'oi̱í kjoa̱‑la̱ nga mì yá xi̱ta̱ tjí'nde‑la̱ nga si̱ìtsjiìn‑ne xíkjín xi Nainá kisìjngoò. 
\p  
\v 7 Jñà xi̱ta̱ fariseo kiskònangui‑la̱ Jesús: 
\p ―¿Mé‑ne jè Moisés kitsjaà'nde‑ne nga tsò: xo̱jo̱n kàtasindaà nga ko̱ma tsjín xíkjín xi̱ta̱? 
\p  
\v 8 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Koií‑né nga tájaàjiìn tjín ini̱ma̱‑nò, Moisés kitsjaà'nde‑nò nga kijnioò íchjín‑nò, ta̱nga k'e̱ nga sa̱ tàts'en‑la̱ kjoa̱, mì k'oa̱á s'ín tjín.  
\v 9 'A̱n k'oa̱á xán‑nò, jè x'i̱n xi tsjín‑ne chjo̱ón‑la̱, tsà mìtsà kjoa̱ chijngui tísíko̱, ko̱ tsà kj'ei̱í chjo̱ón ki̱xan‑ko̱, jyeé kjoa̱ chijngui tís'ín jè x'i̱n. Ti̱koa̱á tsà jè x'i̱n xi ki̱xan‑ko̱ jngoò chjo̱ón xi kitsjiìn x'i̱n‑la̱, ti̱koa̱á kjoa̱ chijngui tís'ín. 
\p  
\v 10 Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús kitsò: 
\p ―Tsà k'oa̱á s'ín 'iín tjín kjoa̱ ts'e̱ xi̱ta̱ xi bixan, ìsa̱á‑la ndaà s'e̱ tsà mì kì ki̱xan xi̱ta̱. 
\p  
\v 11 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Tjín xi̱ta̱ xi mìkiì mokjeiín‑la̱ kjo̱hítsjeèn jè; tà jñá xi̱ta̱ xi Nainá xó k'oa̱s'ín kitsjaà‑la̱.  
\v 12 Tjín xi̱ta̱ xi mìkiì bixan nga xó k'oa̱s'ín kits'iìn‑ne nga mì íchjín si̱ìs'in‑la̱; ti̱koa̱á tjín xi̱ta̱ xi xi̱ta̱ xíkjín o̱kisìko̱ nga mì íchjín si̱ìs'in‑la̱; ti̱koa̱á tjín xi̱ta̱ xi mìkiì bixan nga k'oa̱s'ín tsibínè‑la̱ yijo‑la̱ nga mì íchjín si̱ìs'in‑la̱ nga mejèn‑la̱ si̱ìxá i̱t'aà ts'e̱ kjo̱tíxoma‑la̱ ngajmiì. Jñà xi̱ta̱ xi chíkjoa̱‑la̱ nga mokjeiín‑la̱ kjoa̱ koi, k'oa̱s'ín kàtasíkitasòn. 
\s1 Kií kitsò Jesús nga kisìchikon‑t'in ndí i̱xti 
\r (Marcos 10:13‑16; Lucas 18:15‑17) 
\p  
\v 13 Jñà xi̱ta̱ j'iìko̱‑la̱ ndí i̱xti ñánda tíjna Jesús nga mejèn‑la̱ ko̱òt'aà‑la̱ tsja ko̱ ki̱ìtsi'batjì, ta̱nga jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús tsohótiko̱ jñà xi̱ta̱ xi j'iìko̱ ndí i̱xti.  
\v 14 K'e̱é kitsò Jesús: 
\p ―Tjiì'nde‑là jñà ndí i̱xti nga kàtjanchrobákon‑na. Kì binchahikon‑là. Jñà xi k'oa̱ s'ín tjín ini̱ma̱‑la̱ koni ts'e̱ ndí i̱xti, jyeé ts'e̱ ngats'iì kjo̱ndaà xi tjín ya̱ ñánda tíhotíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne. 
\p  
\v 15 Jesús tsohósòn‑la̱ tsja jñà ndí i̱xti; i̱kjoàn kiì‑ne ya̱ i̱'nde jè. 
\s1 Xi̱ta̱ xi 'ñó kjìn tsojmì tjín‑la̱ 
\r (Marcos 10:17‑31; Lucas 18:18‑30) 
\p  
\v 16 Jngoò xi̱ta̱ ijchòkon Jesús, kiskònangui‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―Maestro, ¿mé kjo̱ndaà xi s'iaàn nga s'e̱‑la̱ kjoa̱binachon ini̱ma̱‑na̱ ni̱ta̱ kjé‑ne? 
\p  
\v 17 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―¿Mé‑ne chjinangui‑ná i̱t'aà ts'e̱ kjoa̱ xi ndaà tjín? Mìtsà yá tjín xi ndaà xi̱ta̱, tà jngoò Nainá. Tsà mejèn‑lè nga s'e̱‑lè kjoa̱binachon ni̱ta̱ kjé‑ne, ti̱kitasoìn kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá. 
\p  
\v 18 Xi̱ta̱ jè kiskònangui: 
\p ―¿Ñá‑la̱á kjo̱tíxoma‑ne? 
\p Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―“Kì xi̱ta̱ nìk'in; kì kjoa̱ chijngui 'nì; kì chijé 'nì; kì 'én ndiso nokjoì i̱t'aà ts'e̱ xi̱ta̱ xi kj'ei̱í;  
\v 19 jcha̱xkoín na̱'èn‑lè ko̱ nea̱‑lè; ti̱tsjachi xi̱ta̱ xingui̱i koni tsà ti̱ yijo tsi̱ji‑ne.” 
\p  
\v 20 ―Ngats'iì kjo̱tíxoma koi jyeé kisìkitasoàn ―kitsò jè ti―. ¿Mé xi chija ìsa̱‑na̱? 
\p  
\v 21 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Tsà mejèn‑lè nga nguì kixi̱ ki̱jni, t'in, tatìjni yije tsojmì xi tjín‑lè. Jè to̱n‑lè ti̱ka'bí‑la̱ xi̱ta̱ i̱ma̱ mé‑ne nga s'e̱‑lè kjoa̱ machikon‑t'in ján ngajmiì. I̱kjoàn nchrobátji̱ngui‑ná. 
\p  
\v 22 Xi̱ta̱ jè, k'e̱ nga kiì'nchré 'én koi, tà baá komà‑la̱, koií kjoa̱‑la̱ nga 'ñó kjìn tsojmì tjín‑la̱. 
\p  
\v 23 K'e̱é kitsò‑la̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús: 
\p ―O̱kixi̱í xi xan‑nò. 'Ñó 'in ko̱ma‑la̱ jñà xi̱ta̱ nchi̱ná nga kjoa̱has'en‑jiìn ñánda tíhotíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne.  
\v 24 Nguì jngoò k'a ko̱xan‑nò, ìsa̱á mì 'in ko̱ma‑la̱ jngoò cho̱ camello nga kjoa̱has'en xko̱n nindoò xi tjahaña‑ne nikje, mì k'oa̱á‑ne koni jngoò xi̱ta̱ nchi̱ná xi 'ñó tjín‑la̱ tsojmì nga ko̱ma kjoa̱has'en‑jiìn ñánda tíhotíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne. 
\p  
\v 25 K'e̱ nga kiì'nchré 'én koi jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús tà kjòxkón‑la̱. K'e̱é kitsò: 
\p ―¿Yá‑né xi ki̱tjokàjiìn kjo̱'in kjoa̱ ts'e̱ jé‑la̱? 
\p  
\v 26 Jesús kiskoò'an, kitsò‑la̱: 
\p ―Jñà xi̱ta̱ mìkiì ko̱ma‑la̱ ko̱chrjekàjiìn kjo̱'in ini̱ma̱‑la̱. Ta̱nga xi Nainá ko̱maá‑la̱ ngats'iì kjoa̱. 
\p  
\v 27 K'e̱é kitsò Pedro: 
\p ―Na̱'èn, ngaje̱n, jyeé kinìkítsa̱jna yije‑je̱n ngats'iì tsojmì xi tjín‑naje̱n, koa̱ ji̱ tjaàtji̱ngui‑lèje̱n. ¿Mé xi tjoé‑naje̱n? 
\p  
\v 28 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Xi o̱kixi̱í xi xan‑nò, k'e̱ nga ki̱jchò na̱chrjein nga ko̱xi̱tse̱ya ìjngoò k'a i̱sò'nde, ko̱ 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱, k'e̱ nga kóti̱jnasoàn íxi̱le̱ xi 'ñó jeya tíjna, jñò, xi jye 'a̱n tjaàtji̱ngui‑ná, ti̱koa̱á ya̱á ki̱tsa̱jnasòn íxi̱le̱ ts'e̱ kjo̱tíxoma xi tejò ma‑ne, nga jñò kíndaàjiìn‑là jñà xi̱ta̱ xi tejò tje̱‑la̱ ts'e̱ na̱xa̱ndá Israel.  
\v 29 Ngats'iì xi kjoa̱ ts'a̱n kisìkíjna ni'ya‑la̱, 'ndse̱, ndichja, na̱'èn‑la̱, nea̱‑la̱, chjo̱ón‑la̱, i̱xti‑la̱, nangui‑la̱, jngoò sìndo̱ k'a k'oa̱ tjín tjoé ìsa̱‑la̱. Ti̱koa̱á tjoé‑la̱ kjoa̱binachon ni̱ta̱ kjé‑nè.  
\v 30 I̱'ndei̱, kjìn xi̱ta̱ xi títsa̱jna ítjòn, k'e̱ nga ko̱ma i̱skan jñà kítsa̱jna tji̱ngui. Ko̱ xi títsa̱jna tji̱ngui i̱'ndei̱ k'e̱ nga ko̱ma i̱skan jñà kítsa̱jna ítjòn. 
\c 20  
\s1 Chi̱'nda xi kisìxáko̱ tsojmì tjè 
\p  
\v 1 ’Koni s'ín otíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne, k'oa̱á s'ín ngaya‑la̱ koni tsà jngoò xi̱ta̱ xi tjín‑la̱ nangui. Kiì nga ta̱jñòya nga kiì kátsji chi̱'nda xi si̱ìxáko̱ ñánda tjín‑la̱ toò uva.  
\v 2 K'e̱ nga jye tsibíndaàjiìn‑ko̱ nga koi̱ìchjí‑la̱ koni tjín síkijne xi̱ta̱ chi̱'nda nga jngoò na̱chrjein, i̱kjoàn kisìkasén ñánda kisìxá.  
\v 3 Ìjngoò k'a kiì jè nei‑la̱ xá koni xi ñijaàn‑la nga ta̱jñòya. Kijtseè ìsa̱ chi̱'nda xi tíyijòjiìn ndi̱tsi̱n xi tsjìn‑la̱ xá.  
\v 4 Kitsò‑la̱: “Tanguió ti̱xáko̱‑ná. 'A̱n kíchjí‑nò koni tjín machjí‑nò.” Kiì chi̱'nda koi nga kisìxá.  
\v 5 Jè nei‑la̱ xá, kiì ìjngoò k'a k'e̱ nga ijchò nchisen. Ti̱koa̱á kiì ìjngoò k'a k'e̱ nga ijchò xi jàn nga kjòhoxòn.  
\v 6 Jye‑la ijchò tsà xi 'òn nga kjòhoxòn, itjo ìjngoò k'a jè nei‑la̱ xá; koa̱ kisakò ìsa̱‑la̱ chi̱'nda xi tà jyò títsa̱jna. Kitsò‑la̱: “¿Mé‑ne tà jyò títsa̱jna‑nò kó nga kò'ba‑nò na̱chrjein nga mì nìxá‑nò?”  
\v 7 Jñà chi̱'nda koi kitsò: “Koií‑né nga mì yá tsjá xá‑na̱je̱n.” K'e̱é kitsò‑la̱: “Tanguió ndaà tsà jñò; tanguí ti̱xá ján i̱jiìn tsojmì tjè‑na̱.”  
\v 8 K'e̱ nga jye kòjñò, jè nei‑la̱ xá kitsò‑la̱ jè xi̱ta̱ xi síkinda̱ chi̱'nda‑la̱: “Ti̱nókjoa̱‑là ngats'iì chi̱'nda. Tichjí‑la. Títs'ia̱ko̱‑ne jñà xi i̱skan kòfahas'en xá‑la̱; koa̱ jñà xi ítjòn kòfahas'en, ti̱kjehet'aà‑ne.”  
\v 9 K'e̱é kiìchja̱‑la̱ jñà chi̱'nda xi jahas'en xi 'òn nga kjòhoxòn; k'oa̱á tjín tsibíchjí‑la̱ koni tjín chjí‑la̱ nga jngoò na̱chrjein nga jngoò ìjngoò.  
\v 10 K'e̱ nga kjòchjí‑la̱ jñà chi̱'nda xi jahas'en ta̱jñòya, k'oa̱á komà‑la̱ tsà ìsa̱á tse ko̱chjí‑la̱. Ta̱nga tà ngásòn tjín kjòchjí‑la̱ koni tjín machjí‑la̱ nga jngoò na̱chrjein nga jngoò ìjngoò.  
\v 11 K'e̱ nga jye kjòchjí‑la̱ chi̱'nda koi i̱kjoàn tsibíts'ia̱ nga tsatít'aà jè nei‑la̱ xá.  
\v 12 Kitsò‑la̱: “Jñà chi̱'nda xi i̱skan kòbijchó, tà jngoò hora kàsíxá, koa̱ ngaje̱n kànìxá‑náje̱n nga kò'ba na̱chrjein koa̱ kànìkjeiín‑la̱je̱n ndobá nga kò'ba na̱chrjein. Tà ngásòn tjín tíbíchjí‑náje̱n.”  
\v 13 Ta̱nga jè nei‑la̱ xá kitsò jngoò‑la̱ jñà chi̱'nda: “Ji̱ amigo mìtsà mé xi ch'o tìsìko̱‑lè; k'oa̱á tjín tìbìchjí‑lè koni tjín chjí‑la̱ nga jngoò na̱chrjein nga k'oa̱á s'ín kàchibá.  
\v 14 Chjoí chjí‑lè koa̱ t'in‑ne. K'oa̱á s'ín mejèn‑na nga k'oa̱ ti̱ tjín tsjaà‑la̱ jè xi i̱skan kàsíxá koni tjín tìtsjaà‑lè.  
\v 15 Nga ko̱ to̱n‑na̱, ¿a mì tjí'nde‑na nga k'oa̱s'ín s'iaàn koni s'ín mejèn‑na? ¿A maxìtakòn‑né nga 'a̱n ndaà xi̱ta̱?” 
\p  
\v 16 Jesús kitsò ìsa̱: 
\p ―K'oa̱á s'ín ko̱ma jñà xi̱ta̱ xi títsa̱jna tji̱ngui na̱chrjein i̱'ndei̱, nga ko̱ma i̱skan, jñà kítsa̱jna ítjòn; koa̱ jñà xi títsa̱jna ítjòn i̱'ndei̱ nga ko̱ma i̱skan jñà kjoe̱het'aà‑ne. [Kjìn ma‑ne xi xó chja̱‑la̱ Nainá ta̱nga chiba ma‑ne xi tjájiìn.] 
\s1 K'oa̱á s'ín tsibéno̱jmí Jesús kjoa̱biyaà‑la̱ xi ma‑ne jàn k'a 
\r (Marcos 10:32‑34; Lucas 18:31‑34) 
\p  
\v 17 Jesús k'e̱ nga nchifì ján na̱xa̱ndá Jerusalén, kiìchja̱t'aàxìn‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ xi tejò ma‑ne, kitsò‑la̱: 
\p  
\v 18 ―I̱'ndei̱ nga titsa̱honguiá na̱xa̱ndá Jerusalén, 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱ ya̱á tsobà'ñó‑na xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì ko̱ xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés nga koi̱ì'nè‑na kjoa̱biyaà,  
\v 19 i̱kjoàn si̱ìnga̱tsja‑na jñà xi mìtsà xi̱ta̱ judío nga si̱ìsobà‑na, ko̱jà‑na, ko̱òt'aà‑na krò. Ta̱nga xi ko̱ma jàn na̱chrjein kjoa̱áya‑na. 
\s1 Kjo̱ndaà xi kisìjé nea̱‑la̱ Jacobo ko̱ Juan 
\r (Marcos 10:35‑45) 
\p  
\v 20 Nea̱‑la̱ Jacobo ko̱ Juan i̱xti‑la̱ Zebedeo ijchòkon ñánda tíjna Jesús. Tji̱ko̱ i̱xti‑la̱. Tsasìxkó'nchit'aà‑la̱ Jesús nga kisìjé jngoò‑la̱ kjo̱ndaà.  
\v 21 Jesús kiskònangui‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―¿Mé xi mejèn‑lè? 
\p Jè chjo̱ón kitsò: 
\p ―Ya̱ ñánda ko̱ti̱xomai, tjiì o̱kixi̱ nga ya̱ kàtiyijòt'aà‑lè i̱xti‑na̱. Jngoò kàtìjnakixi̱‑lè koa̱ jngoò kàtìjnat'aà‑lè xi ngaskón‑lè. 
\p  
\v 22 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Mìkiì 'yaà mé xi nìjé. ¿A ki̱chìkjoa̱á‑nò nga ko̱tojñoò jè kjo̱'in xi 'a̱n ko̱tojñaà? 
\p Xi̱ta̱ koi kitsò: 
\p ―Ki̱chìkjoa̱á‑na̱je̱n. 
\p  
\v 23 K'e̱é kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―O̱kixi̱‑né, k'oa̱á ti̱s'ín ko̱tojñoò kjo̱'in koni 'a̱n, ta̱nga xi 'a̱n tsjaà‑nò nga ya̱ ki̱tsa̱jnat'aà‑ná ya̱ kixi̱‑na̱ ko̱ ngaskón‑na̱ mìtsà 'a̱n oko̱‑na nga tsjaà‑nò. Jñà i̱'nde koi, jñà tjoé‑la̱ xi̱ta̱ xi Nainá títsa̱jnandaà‑la̱ nga tsjá‑la̱. 
\p  
\v 24 K'e̱ nga kiì'nchré jñà xi̱ta̱‑la̱ Jesús xi i'nga xi te ma‑ne, kòjti‑la̱ i̱t'aà ts'e̱ xi̱ta̱ xi jò ma‑ne.  
\v 25 Jesús kiìchja̱‑la̱, kitsò: 
\p ―Jyeé tíjiìn‑nò nga jñà xi̱ta̱ sko̱‑la̱ na̱xa̱ndá, nangui síkítsa̱jna xi̱ta̱‑la̱ xi jñà otíxoma‑la̱. Ti̱koa̱á jñà xi̱ta̱ xi 'nga xá tjín‑la̱, jñà xi beè nga otíxoma‑la̱ xi̱ta̱.  
\v 26 Ta̱nga jñò mìkiì k'oa̱s'ín s'e̱en. Tsà jngoò xi̱ta̱ xinguio̱o mejèn‑la̱ 'nga kíjna, jè xi kàtasíxá‑la̱ xi̱ta̱ xi i'nga.  
\v 27 Ko̱ jè xi mejèn‑la̱ kíjna ítjòn, chi̱'nda‑nò kàtama.  
\v 28 'A̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱, mìtsà koi xá j'i̱‑na nga 'a̱n ko̱s'in‑na, tà sa̱á 'a̱n siìxá‑la̱ xi̱ta̱ xi i'nga ko̱ tsjaà yijo‑na̱ nga ki̱yá mé‑ne nga kjìn xi̱ta̱ ki̱tjokàjiìn‑ne kjo̱'in xi kjoa̱ ts'e̱ jé‑la̱. 
\s1 Kó kisìko̱ Jesús nga kisìndaà‑ne xi̱ta̱ xi jò ma‑ne xi mìkiì tsejèn‑la̱ 
\r (Marcos 10:46‑52; Lucas 18:35‑43) 
\p  
\v 29 K'e̱ nga jye nchifì‑ne ya̱ na̱xa̱ndá Jericó, kjìn xi̱ta̱ kiìtji̱ngui‑la̱ Jesús.  
\v 30 Ya̱ i̱ndiì ndi̱yá koni s'ín tífì Jesús, jò xi̱ta̱ xi mìkiì tsejèn‑la̱ títsa̱jna. K'e̱ nga kiì'nchré nga jè Jesús tífaya ndi̱yá, 'ñó kiìchja̱‑la̱ kitsò‑la̱: 
\p ―¡Na̱'èn, nga ya̱ nchrobàt'aà‑ne tje̱‑la̱ xi̱ta̱xá ítjòn David [nga ji̱ tijna ngajo‑la̱] jcha̱hi̱ma̱takòn‑náje̱n! 
\p  
\v 31 Jñà xi̱ta̱ xi tji̱ko̱ Jesús tsohótiko̱‑ne nga jyò kàtìtsa̱jna, ta̱nga jñà xi̱ta̱ xi mìkiì tsejèn‑la̱, ìsa̱á 'ñó kiìchja̱, kitsò: 
\p ―¡Na̱'èn, xi tje̱‑la̱ David, jcha̱hi̱ma̱takòn‑náje̱n! 
\p  
\v 32 K'e̱é tsasíjna Jesús koa̱ kiìchja̱‑la̱, kiskònangui‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―¿Mé xi mejèn‑nò nga si̱ìko̱‑nò? 
\p  
\v 33 Jñà xi̱ta̱ koi, kitsò: 
\p ―Na̱'èn, mejèn‑naje̱n nga kàtatsejèn‑naje̱n. 
\p  
\v 34 Jesús kjòhi̱ma̱keè jñà xi̱ta̱ koi. Tsohót'aà‑la̱ tsja xko̱n koa̱ ni̱to̱ón kjòtsejèn‑la̱. I̱kjoàn kiìtji̱ngui‑la̱ Jesús. 
\c 21  
\s1 Kó kitsò xi̱ta̱ na̱xa̱ndá k'e̱ nga jahas'en‑jiìn Jesús ján Jerusalén 
\r (Marcos 11:1‑11; Lucas 19:28‑40; Juan 12:12‑19) 
\p  
\v 1 K'e̱ nga jye kjo̱meè bijchó chrañà‑la̱ na̱xa̱ndá Jerusalén ijchò jngoò na̱xa̱ndá xi 'mì Betfagé ya̱ chrañàt'aà‑la̱ nindoò Yá Olivo. Jesús kisìkasén jò xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱.  
\v 2 Kitsò‑la̱: 
\p ―Tanguió ján ndí na̱xa̱ndá i̱tsé xi kijnat'aà ján koa̱ ya̱ sakó jngoò‑nò orra̱ xi tjít'aà'ñó ko̱ ndí búrró ki'ndí‑la̱. Chíjnda̱'ñó koa̱ nchrohóko̱‑ná.  
\v 3 Tsà yá xi kó ki̱tso̱‑nò, ko̱t'ìn‑là: “Jè xó Na̱'èn‑ná ko̱chjeén‑la̱ koa̱ ni̱to̱ón xó si̱ìkasén‑ne.” 
\p  
\v 4 K'oa̱á s'ín komà mé‑ne nga tsitasòn‑ne koni s'ín kiskiì xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá, nga tsò: 
\q1  
\v 5 Ko̱t'ìn‑la̱ na̱xa̱ndá Sión: 
\q1 “Chítsejèn‑là Xi̱ta̱ Ítjòn‑lè; 
\q1 nga ji̱í nchrobá katsejèn‑lè; 
\q1 i̱ma̱á kji; 
\q1 tínasòn jngoò‑la̱ búrró, 
\q1 jngoò ndí búrró i̱tsé xi ki'ndí‑la̱ cho̱ ch'á.” 
\p  
\v 6 Kiì jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús, k'oa̱s'ín kisìkitasòn koni s'ín kisatiìxá‑la̱.  
\v 7 K'e̱ nga ijchòko̱ ñánda tíjna Jesús jè orra̱ ko̱ ki'ndí‑la̱, jñà kisìkjeén nikje‑la̱ nga tsohójtsa‑la̱; i̱kjoàn tsibìjnasòn‑la̱ Jesús.  
\v 8 Koa̱ jñà xi̱ta̱ xi kjìn ma‑ne tsohójngoò nikje‑la̱ ya̱ i̱ya ndi̱yá. Tjín i'nga xi chrja‑la̱ yá tsate, i̱kjoàn tsohójngoò i̱ya ndi̱yá.  
\v 9 Jñà xi̱ta̱ xi tjíma ítjòn‑la̱ ko̱ xi tji̱ngui‑la̱ tsibíts'ia̱ nga 'ñó kiìchja̱, kitsò: 
\p ―¡Jeya kàtìjna jè xi ya̱ nchrobát'aà‑ne tje̱‑la̱ xi̱ta̱xá ítjòn David [nga jè kíjna ngajo‑la̱]! ¡Mé ta ndaà‑la̱ jè xi nchrobá ngajo‑la̱ Na̱'èn‑ná! ¡Jeya choòn ján ngajmiì! 
\p  
\v 10 K'e̱ nga jahas'en Jesús ya̱ na̱xa̱ndá Jerusalén ngats'iì xi̱ta̱ na̱xa̱ndá tà kjòxkón‑la̱, koa̱ kiskònangui‑la̱ xíkjín. Kitsò: 
\p ―¿Yá xi̱ta̱‑ne jè? 
\p  
\v 11 Jñà xi̱ta̱ xi kjìn ma‑ne kitsò: 
\p ―Jè xi̱ta̱ xi chja̱ ngajo‑la̱ Nainá xi Jesús 'mì xi Nazaret ts'e̱, ya̱ nangui Galilea. 
\s1 K'e̱ nga tsachrje i̱ngo̱ ítjòn jñà xi̱ta̱ xi otíjna tsojmì 
\r (Marcos 11:15‑19; Lucas 19:45‑48; Juan 2:13‑22) 
\p  
\v 12 Jesús jahas'en ya̱ ndi̱tsin i̱ngo̱ ítjòn‑la̱ Nainá, tsachrje yije ngats'iì xi̱ta̱ xi ya̱ nchihotíjna ko̱ nchihotse tsojmì ya̱ ndi̱tsin i̱ngo̱. Kisìhitíkjá ími̱xa̱‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi síkjatjìya to̱n ko̱ ti̱koa̱á kisìkatsjoò íxi̱le̱‑la̱ jñà xi otíjna ni̱se paloma.  
\v 13 Kitsò‑la̱: 
\p ―Jè Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá tsò‑né: “Ni'ya‑na̱, ni'ya‑la̱ o̱chikoón k'oín.” Ta̱nga jñò, nguijo‑la̱ xi̱ta̱ chijé titsa̱'nè. 
\p  
\v 14 Nga ya̱ i̱ngo̱ ítjòn tíjna Jesús, ijchò kinchat'aà‑la̱ xi̱ta̱ xi mìkiì tsejèn‑la̱ ko̱ xi tsá'yá kjoàn; jè Jesús kisìndaà‑ne xi̱ta̱ koi.  
\v 15 Jñà xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì ko̱ xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés kòkjan‑la̱ k'e̱ nga kijtseè kjo̱xkón xi kis'iìn Jesús ko̱ nga kiì'nchré 'én‑la̱ jñà ndí i̱xti xi chja̱ya i̱ya i̱ngo̱ ítjòn, nga tsò: “¡Jeya kàtìjna jè xi ya̱ nchrobát'aà‑ne tje̱‑la̱ xi̱ta̱xá ítjòn David [nga jè kíjna ngajo‑la̱]!”  
\v 16 K'e̱é kiìchja̱ xi̱ta̱ koi, kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―¿A na'yà‑né? ¿A ndaà tsò 'én xi chja̱ jñà i̱xti koi? 
\p Jesús kitsò: 
\p ―Jon, 'nchré‑ná. ¿A kj'eè bìxke̱jñoò Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá nga tsò?: 
\q1 Jñà ndí i̱xti xi jtobá kjoàn ko̱ ki'ndí xi sa̱ oki, 
\q1 jñà‑né xi títsa̱jnandaà nga jeya si̱ìkíjna Nainá. 
\p  
\v 17 Jesús ya̱á kisìkítsa̱jna jñà xi̱ta̱ koi, itjojiìn‑ne ya̱ na̱xa̱ndá ítjòn Jerusalén. Kiì ján na̱xa̱ndá Betania. Ya̱á kisìkjáya nga ni̱tje̱n. 
\s1 K'e̱ nga jè Jesús kisìxì yá‑la̱ toò iko̱ 
\r (Marcos 11:12‑14, 20‑26) 
\p  
\v 18 K'e̱ nga ta̱jñòya nga tífì‑ne Jerusalén, Jesús, kjòhojò‑la̱.  
\v 19 Kijtseè jngoò yá‑la̱ toò iko̱ xi ya̱ chrañà i̱ndiì ndi̱yá síjna. Kiì katsejèn‑la̱ ta̱nga ni̱mé toò yijà‑la̱. Tà xka̱á tjín‑la̱. K'e̱é kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―Ni̱ ti̱ jngoò na̱chrjein ko̱ja̱‑lè toò. 
\p Koa̱ jè yá toò iko̱ ni̱to̱ón kixì.  
\v 20 K'e̱ nga kijtseè jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús, tà kjòxkón‑la̱. K'e̱é kiskònangui‑la̱ mé‑ne nga tà ni̱to̱n kixì‑ne jè yá‑la̱ toò iko̱. 
\p  
\v 21 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Xi o̱kixi̱, tsà ndaà mokjeiín‑nò i̱t'aà ts'a̱n, tsà mì jò tjín‑la̱ ini̱ma̱‑nò, ko̱maá‑nò nga k'oa̱s'ín s'e̱én koni s'ín kàsìkoa̱a jè yá iko̱; ti̱koa̱á ko̱maá‑nò k'oín‑là jè nindoò: “Ti̱si̱xìn; ján ti̱katje̱n‑jiìn yijo‑lè ndáchikon.” Ko̱ k'oa̱á s'ín ko̱ma.  
\v 22 Jñò, tsà ndaà mokjeiín‑nò ni̱ta̱ mé xi si̱jé k'e̱ nga kítsi'ba, k'oa̱á s'ín tjoé‑nò. 
\s1 Kjo̱tíxoma xi tjín‑la̱ jè Jesús 
\r (Marcos 11:27‑33; Lucas 20:1‑8) 
\p  
\v 23 K'e̱ nga jye komà kjoa̱ koi, Jesús jahas'en ya̱ ndi̱tsin i̱ngo̱ ítjòn ko̱ k'e̱ nga tíhokóya‑la̱ xi̱ta̱ ijchòkon jñà xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì ko̱ xi̱ta̱ jchínga‑la̱ jñà xi̱ta̱ judío. Kiskònangui‑la̱: 
\p ―¿Mé kjo̱tíxoma xi tsjá'nde‑lè koni s'ín 'nì? ¿Yá xi kitsjaà‑lè kjo̱tíxoma koi? 
\p  
\v 24 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Ti̱koa̱á 'a̱n skònangui jngoò‑nò kjoa̱. Jñò, tsà ko̱k'oín‑ná, ti̱koa̱á 'a̱n k'oa̱á xán‑nò yá xi kitsjaà‑na̱ kjo̱tíxoma koni s'ín s'iaàn.  
\v 25 Jè Juan, k'e̱ nga kis'iìn bautizar xi̱ta̱, ¿yá xi kitsjaà‑la̱ kjo̱tíxoma? ¿A Nainá‑né xi tíjna ngajmiì, o xi tà xi̱ta̱‑né? 
\p Jñà xi̱ta̱ koi k'e̱é tsajoóya‑ne. Kitsò‑la̱ xíkjín: 
\p ―Tsà kixoán: “Nainá kitsjaà‑la̱ kjo̱tíxoma”, ki̱tso̱‑ná: “¿Mé‑ne mìkiì kòkjeiín‑nò i̱t'aà ts'e̱?”  
\v 26 Koa̱ tsà kixoán: “I̱t'aà ts'e̱ xi̱ta̱‑né”, tsakjoòn‑ná tsà koi na̱chrjein‑la̱ jñá xi̱ta̱ na̱xa̱ndá ska̱àn‑ko̱‑ná, nga ngats'iì, nguì k'oa̱á tsò nga jè Juan, jngoò xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá. 
\p  
\v 27 K'e̱é kiìchja̱, kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―Mì kì 'ya‑je̱n. 
\p Koa̱ jè Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Ti̱koa̱á 'a̱n mìkiì k'oa̱ xán‑nò yá xi kitsjaà‑na kjo̱tíxoma koni s'ín s'iaàn. 
\s1 Kjoa̱ xi mangásòn ts'e̱ i̱xti xi jò ma‑ne 
\p  
\v 28 Jesús kiskònangui‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―¿Jñò, kó bixón? Jngoò xi̱ta̱ xi jò ma i̱xti x'i̱n‑la̱ kitsò jngoò k'a‑la̱ jngoò ti‑la̱: “Na̱'èn, t'in, ti̱xá‑la̱ jè toò uva‑na̱.”  
\v 29 Ti jè kitsò: “Majìn‑na.” Ta̱nga ko̱ma i̱skan, kisìkítsjeèn; k'e̱é kiì síxá.  
\v 30 Na̱'èn‑la̱ k'e̱é kiì nga kiìkon ti xi ìjngoò. K'oa̱á ti̱ kitsò‑la̱. Ta̱nga ti jè, kitsò: “Ndaà tjín na̱'èn, ko̱maá kjián.” Ta̱nga mìkiì kiì.  
\v 31 ¿Ñá‑la̱á nga ingajò i̱xti xi kisìkitasòn‑la̱ na̱'èn‑la̱? 
\p Jñà xi̱ta̱ kitsò: 
\p ―Jè xi ítjòn. 
\p K'e̱é kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―O̱kixi̱í xi xan‑nò, jñà xi̱ta̱ xi síkíchjítjì tsojmì ts'e̱ Roma ko̱ jñà íchjín ská, ìsa̱á ni̱to̱n kjoa̱has'en ñánda nga Nainá tíhotíxoma mì k'oa̱á‑ne koni jñò.  
\v 32 Nga jè Juan xi kis'iìn bautizar xi̱ta̱ k'oi̱í xá j'iì‑ne nga tsakóya‑la̱ xi̱ta̱ kós'ín si̱ìjchá yijo‑la̱, ta̱nga jñò mìkiì kòkjeiín‑nò. Koa̱ jñà xi síkíchjítjì tsojmì ko̱ jñà íchjín ská kòkjeiín‑la̱. Ta̱nga jñò ndaà na̱s'ín ki'yaà yije kjoa̱ koi, mìkiì kinìkájno jé‑nò ko̱ mìkiì kòkjeiín‑nò. 
\s1 Jñà chi̱'nda ts'e̱n 
\r (Marcos 12:1‑12; Lucas 20:9‑19) 
\p  
\v 33 ’Ti̱ná'yaà ìjngoò‑là kjoa̱ xi mangásòn. Jngoò xi̱ta̱ xi tjín‑la̱ nangui, tsibítje̱ toò uva ko̱ tsibíndiì‑la̱ ínchíbá, i̱kjoàn tsibíndaà jngoò i̱'nde ñánda tsi'ñóngui nandá‑la̱ toò uva. Ti̱koa̱ tsibíndaà jngoò torre ñánda bìtsa̱jna xi̱ta̱ nga síkinda̱ yije kóho̱tjín. I̱kjoàn kisìkìña‑la̱ nangui‑la̱ xi̱ta̱ xi kj'ei̱í nga kisìxásòn. I̱kjoàn kiì nei‑la̱ nangui ñánda i̱'nde kjiìn.  
\v 34 K'e̱ nga ijchò na̱chrjein‑la̱ nga jye kòjchá toò uva, jè nei‑la̱ nangui kisìkasén xi̱ta̱ chi̱'nda‑la̱ nga kisìjé‑la̱ xi jè oko̱‑la̱ ts'e̱ toò uva xi kòjchá.  
\v 35 Ta̱nga jñà xi̱ta̱ xi kisìxásòn nangui kitsobà'ñó xi̱ta̱‑la̱ jè nei‑la̱ nangui. Jngoò xi tsi'beé‑la̱ ko̱ jngoò xi kisìk'en koa̱ jè xi ìjngoò nda̱jo̱ tsibínè.  
\v 36 K'e̱ komà i̱skan jè nei‑la̱ nangui ìsa̱á kjìn xi̱ta̱‑la̱ kisìkasén ta̱nga jñà xi̱ta̱ xi síxásòn nangui ta ngásòn kisìko̱ ngats'iì chi̱'nda xi j'iì. 
\p  
\v 37 ’K'e̱ nga jyehet'aà‑ne kisìkasén ki'ndí‑la̱. Kisìkítsjeèn kitsò: “Skoe̱xkón‑la̱ ki'ndí‑na̱.”  
\v 38 Jñà xi̱ta̱ xi síxásòn nangui k'e̱ nga kijtseè jè ki'ndí‑la̱ nei‑la̱ nangui tsajoóya‑ne, kitsò‑la̱ xíkjín: “Jè jèe̱ xi tjoé kjo̱tjò‑la̱ i̱'nde, si̱k'eén ko̱ tsa̱ján ko̱ma i̱'nde.”  
\v 39 Kitsobà'ñó, tsachrjejiìn ya̱ nangui ñánda títje̱ toò uva. I̱kjoàn kisìk'en. 
\p  
\v 40 ’Jñò, ¿kó bixón? K'e̱ nga kjoi̱í nei‑la̱ nangui, ¿mé xi si̱ìko̱ jñà xi̱ta̱ xi kisìxásòn nangui‑la̱? 
\p  
\v 41 Jñà xi̱ta̱ xi nchi'nchré kitsò: 
\p ―Jngoò k'aá si̱ìk'en jñà xi̱ta̱ ts'e̱n; mìkiì ko̱hi̱ma̱keè. Ko̱ jè nangui‑la̱, kj'ei̱í xi̱ta̱ si̱ìkìña‑la̱ xi koi̱ìchjí kó kji oko̱‑la̱ k'e̱ nga ko̱jchá toò uva. 
\p  
\v 42 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―¿A kj'eè bìxke̱jñoò Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá nga tsò?: 
\q1 Jè nda̱jo̱ xi tsachrjekàngui chji̱ne̱chrjó nga sa̱ ítjòn, 
\q1 jè‑né xi komà nda̱jo̱ tàts'en chrjó‑la̱ ni'ya. 
\q1 K'oa̱á s'ín kis'iìn Nainá. 
\q1 Jñá, tà maxkón‑ná k'e̱ nga 'yaá kjoa̱ koi. 
\m  
\v 43 K'oi̱í ko̱xan‑nò jñò, tjáxìn‑nò kjoa̱ machikon‑t'in nga jè Nainá tíhotíxoma‑nò. Jñá tjoé‑la̱ xi̱ta̱ xi k'oa̱s'ín síxá koni s'ín ok'ìn‑la̱ xá‑la̱ Nainá.  
\v 44 Xi i̱t'aà ts'e̱ nda̱jo̱, ni̱ta̱ yá‑ne xi ki̱xo̱sòn nda̱jo̱ jè, ko̱xkoa̱ya‑né; ko̱ tsà jè nda̱jo̱ ska̱nè xi̱ta̱, ko̱chijo‑né. 
\p  
\v 45 Jñà xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì ko̱ xi̱ta̱ fariseo, k'e̱ nga kiì'nchré koni s'ín kiìchja̱ Jesús nga tsibéno̱jmí 'én xi mangásòn, k'e̱é kjòchi̱ya‑la̱ nga i̱t'aà ts'e̱‑né koni s'ín kiìchja̱ Jesús.  
\v 46 Ti̱k'e̱é‑ne mejèn kitsobà'ñó Jesús ta̱nga jñá kitsakjòn‑la̱ xi̱ta̱ na̱xa̱ndá, koi‑né nga k'oa̱á s'ín mokjeiín‑la̱ jñà xi̱ta̱ nga jè Jesús, jngoò xi̱ta̱ xi chja̱ ngajo‑la̱ Nainá. 
\c 22  
\s1 S'eí xi bitjo k'e̱ nga bixan xi̱ta̱ 
\r (Lucas 14:15‑24) 
\p  
\v 1 Jesús tsibíts'ia̱ ìjngoò k'a nga tsakóya‑la̱ xi̱ta̱ kjoa̱ xi mangásòn. Kitsò: 
\p  
\v 2 ―Koni s'ín otíxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne, k'oa̱á s'ín mangásòn koni jngoò xi̱ta̱xá ítjòn xi tsibíjna jngoò s'eí k'e̱ nga chixàn ti‑la̱.  
\v 3 Kisìkasén chi̱'nda‑la̱ mé‑ne nga kiì kíchja̱‑la̱ ngats'iì xi̱ta̱ xi xó kinokjoá‑la̱ nga ti‑la̱ tíbixan. Ta̱nga jñà xi̱ta̱ koi, mìkiì kòkjeiín‑la̱ nga kiì s'eí.  
\v 4 Ìjngoò k'a kisìkasén chi̱'nda‑la̱ xi kj'ei̱í. Kitsò‑la̱: “Ko̱t'ìn‑là jñá xi̱ta̱ xi jye kiì'nchré: Tsojmì xi ski̱ne̱, jyeé tjíndaà; jyeé kisìk'en nchra̱ja̱‑na̱, cho̱ xi 'ñó xiné. Jyeé tjíndaà yije kóho̱tjín. Kàtjanchrobá s'eí.”  
\v 5 Ta̱nga jñà xi̱ta̱ koi mìkiì kisìs'in. Tjín xi rancho̱‑la̱ kiì‑katsejèn‑la̱; tjín xi kjo̱hi̱ma̱‑la̱ kiì.  
\v 6 Koa̱ jñà xi̱ta̱ xi i'nga, kitsobà'ñó chi̱'nda‑la̱ jè xi̱ta̱xá ítjòn. Kiskaàn‑ko̱ koa̱ kisìk'en.  
\v 7 Jè xi̱ta̱xá ítjòn, 'ñó kòjti‑la̱. K'e̱é kisìkasén xi̱ta̱ soldado nga kisìk'en yije kóho̱tjín jñà xi̱ta̱ koi nga ma‑la̱ sík'en‑ná, koa̱ tsaká na̱xa̱ndá‑la̱.  
\v 8 Jè xi̱ta̱xá ítjòn, ìjngoò k'a kitsò‑la̱ chi̱'nda‑la̱: “Kixi̱í kjoa̱, jyeé tjíndaà yije xi kjoa̱ ts'e̱ s'eí, ta̱nga jñà xi̱ta̱ xi jye kiì'nchré, mìkiì mochjeén‑la̱ nga i̱ kjoi̱í.  
\v 9 Tanguió ìjngoò k'a ya̱ ndi̱yá jngoò osen‑la̱ na̱xa̱ndá, ti̱nókjoa̱‑là xi̱ta̱ ni̱ta̱ yá‑ne xi ska̱jñoò nga s'eí tjín kjoa̱ ts'e̱ xi̱ta̱ xi bixan.”  
\v 10 Jñà chi̱'nda‑la̱ xi̱ta̱xá ítjòn kiì kíxkóya xi̱ta̱ i̱nchò calle ni̱ta̱ yá xi kjòtsja‑la̱ nga kiì s'eí, xi̱ta̱ xi ndaà ko̱ xi mìkiì ndaà; k'oa̱á s'ín kitseè ni'ya. 
\p  
\v 11 ’Jè xi̱ta̱xá ítjòn, k'e̱ nga jahas'en ni'ya, kiskoòtsejèn‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi ijchò. K'e̱é kijtseè jngoò xi̱ta̱ xi ya̱ tíjnajiìn nga mìkiì íkjá nikje‑la̱ xi ts'e̱ kjoa̱ bixan.  
\v 12 Kitsò‑la̱: “Ji̱, amigo, ¿kó s'ín komà nga kòbitjaàs'i̱in i̱jndé nga mìkiì kichíkjeí nikje xi ts'e̱ s'eí?” Ta̱nga xi̱ta̱ jè, tà jyò tsibìjna.  
\v 13 Jè xi̱ta̱xá ítjòn kitsò‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi nchisís'in‑la̱ ími̱xa̱: “Tit'aà'ñó ndso̱ko̱ ko̱ tsja. I̱kjoàn ti̱katje̱en ján i̱jiìn jñò ya̱ ñánda nga ski̱ndàya ko̱ si̱ìjts'iìn ni̱'ño̱.” 
\p  
\v 14 Kitsò‑ìsa Jesús: 
\p ―K'oa̱á s'ín ko̱ma nga kjìn ma‑ne xi̱ta̱ xi nokjoà‑la̱ ta̱nga tà chibaá ma‑ne xi tjájiìn. 
\s1 Kjoa̱ nga machjítjì tsojmì 
\r (Marcos 12:13‑17; Lucas 20:20‑26) 
\p  
\v 15 Jñà xi̱ta̱ fariseo k'e̱é kiì tsajoóya‑ne nga mejèn‑la̱ ko̱hòngui Jesús mé 'én xi ki̱chja̱.  
\v 16 Koií kjoa̱‑la̱ nga kisìkasén‑la̱ Jesús xi̱ta̱‑la̱ ko̱ xi̱ta̱‑la̱ Herodes; kiskònangui‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―Maestro, 'ya‑náje̱n nga 'én kixi̱í xi nokjoì koa̱ k'oa̱á s'ín okoòyi ndi̱yá‑la̱ Nainá koni s'ín tjín xi kjoa̱ kixi̱. Mìkiì 'nì kinda̱ koni tsò‑lè xi̱ta̱; ko̱ mìtsà jè chìtsejèn‑jnoi kó kjoàn xi̱ta̱.  
\v 17 Koa̱tìn‑náje̱n. ¿A ndaà tjín nga kíchjítjì‑je̱n tsojmì i̱t'aà ts'e̱ xi̱ta̱xá ítjòn ts'e̱ Roma, a xi majìn‑né? 
\p  
\v 18 Jesús kjòchi̱ya‑la̱ nga ch'o nchisíkítsjeèn. K'e̱é kitsò‑la̱: 
\p ―Jñò, xi̱ta̱ xi jò i̱sén tjín‑nò, mé‑ne chona̱cha̱n‑ná.  
\v 19 Ta̱kó‑ná jè to̱n xi machjítjì‑ne tsojmì. 
\p K'e̱é j'iìko̱ jngoò‑la̱ to̱n denario.  
\v 20 K'e̱ nga kijtseè Jesús, kiskònangui‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―¿Yá ts'e̱ i̱sén jè ko̱ jè 'ín xi tjít'aà? 
\p  
\v 21 Kitsò xi̱ta̱ koi: 
\p ―Ts'e̱é César, xi̱ta̱xá ítjòn ts'e̱ Roma. 
\p K'e̱é kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―Tjiì‑lá César xi ts'e̱ César koa̱ tjiì‑lá Nainá xi ts'e̱ Nainá. 
\p  
\v 22 K'e̱ nga kiì'nchré 'én koi jñà xi̱ta̱ fariseo ko̱ xi̱ta̱‑la̱ Herodes, tà kjòxkón‑la̱. Kitsjiìn Jesús, i̱kjoàn kiì‑ne. 
\s1 Kó s'ín ko̱ma k'e̱ nga kjoa̱áya ìjngoò k'a‑la̱ xi̱ta̱ xi jye k'en 
\r (Marcos 12:18‑27; Lucas 20:27‑40) 
\p  
\v 23 Ti̱koi‑ne na̱chrjein ijchòkon Jesús jñà xi̱ta̱ saduceo nga mìkiì mokjeiín‑la̱ nga faáya‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi jye k'en. Xi̱ta̱ koi kiskònangui‑la̱ Jesús,  
\v 24 kitsò‑la̱: 
\p ―Maestro, Moisés kitsò‑né: “Tsà jngoò xi̱ta̱ x'i̱n ki̱yá xi mìkiì kis'e‑la̱ i̱xti ko̱ chjo̱ón‑la̱, jè 'ndse̱ mik'en ki̱xan‑ko̱ ìjngoò k'a chjo̱ón‑la̱ 'ndse̱ nga s'e̱‑la̱ i̱xti xi tje̱ ts'e̱ 'ndse̱.”  
\v 25 Kis'e xó jngoò k'a xi̱ta̱ i̱jndé xi itoò komà 'ndse̱. Jè xi síjna ítjòn chixàn, ta̱nga k'e̱ nga k'en, mìkiì kis'e‑la̱ i̱xti koa̱ jè 'ndse̱ xi ma jò‑ne tsibìjnako̱ jè chjo̱ón ka'àn.  
\v 26 K'oa̱á ti̱ komàt'in jè 'ndse̱ xi ma jò‑ne ko̱ xi ma jàn‑ne skanda komà itoò. Ni̱jngoò xi kis'e‑la̱ i̱xti.  
\v 27 Xi jyehet'aà‑ne, k'en jè chjo̱ón.  
\v 28 K'e̱ nga tsà kjoa̱áya ìjngoò k'a‑la̱ mik'en, ¿ñá‑la̱á nga itoò 'ndse̱ xi ko̱ma chjo̱ón‑la̱? Nga jñà chixàn‑ko̱ nga itoò. 
\p  
\v 29 K'e̱é kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―Jñò, maskáya‑nò koi‑né nga mìkiì 'yaà kó s'ín tíchja̱ Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá ko̱ nga'ñó xi tjín‑la̱ Nainá.  
\v 30 K'e̱ nga kjoa̱áya ìjngoò k'a‑la̱ mik'en, íchjín, íchjá, mì ti̱ kiì ki̱xan‑ne. K'oa̱á s'ín s'e̱ koni jñà àkja̱le̱ xi títsa̱jna ngajmiì xi ts'e̱ Nainá.  
\v 31 Jè kjoa̱ nga faáya ìjngoò k'a‑la̱ mik'en, ¿a kj'eè bìxke̱jñoò Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá nga jè sobà Nainá xi kitsò:  
\v 32 “'A̱n‑ná xi Nainá tsò‑na Abraham, Isaac ko̱ Jacob”? ¡Jñà xi jye k'en, mìtsà Nainá tsò‑la̱ xi Nainá; tà jñà xi títsa̱jnakon xi Nainá tsò‑la̱! [Nga̱ i̱t'aà ts'e̱ Nainá, títsa̱jnakon xi̱ta̱ koi.] 
\p  
\v 33 Jñà xi̱ta̱ na̱xa̱ndá, k'e̱ nga kiì'nchré 'én koi, tà kjòxkón‑la̱ koni s'ín tsakóya Jesús. 
\s1 Jè kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi tíjna ítjòn 
\r (Marcos 12:28‑34) 
\p  
\v 34 Jñà xi̱ta̱ fariseo k'e̱ nga kiì'nchré nga Jesús kisìkítsa̱jnajyò jñà xi̱ta̱ saduceo, tsibíxkóya xíkjín.  
\v 35 Jngoò xi xi̱ta̱ ts'e̱, xi chji̱ne̱ xo̱jo̱n‑la̱ kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés, mejèn‑la̱ skót'aà Jesús nga skóna̱cha̱n‑la̱. Kiskònangui‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p  
\v 36 ―Maestro, ¿ñá‑la̱á kjo̱tíxoma xi ìsa̱ tíjna ítjòn nga yije kjo̱tíxoma ts'e̱ Moisés? 
\p  
\v 37 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―“Ti̱tsjachi Na̱'èn‑ná xi Nainá 'mì‑la̱, nga ko̱ ini̱ma̱‑lè ko̱ kjo̱hítsjeèn‑lè ko̱ nga tijnakoin.”  
\v 38 Jè kjo̱tíxoma xi ìsa̱ 'ñó tjín ko̱ xi tíjna ítjòn.  
\v 39 Jè xi ma‑ne jò, k'oa̱á ti̱ tsò‑ne: “Ti̱tsjachi xi̱ta̱ xingui̱i xi i'nga koni tsà ti̱ yijo tsi̱ji‑nè.”  
\v 40 Jñà títsa̱jna ítjòn jñà kjo̱tíxoma koi. Ya̱á bitjokàt'aà kóho̱tjín kjo̱tíxoma xi i'nga xi ts'e̱ Moisés ko̱ xi ts'e̱ xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá. 
\s1 Ñánda kitje̱n‑la̱ Cristo [xi̱ta̱ xi xó kisìkasén‑ne Nainá] 
\r (Marcos 12:35‑37; Lucas 20:41‑44) 
\p  
\v 41 Tà kó ya̱á títsa̱jna jñà xi̱ta̱ fariseo. Jesús kiskònangui‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p  
\v 42 ―¿Jñò, kó bixón i̱t'aà ts'e̱ Cristo [jè xi̱ta̱ xi xó si̱ìkasén‑ne Nainá]? ¿Ñánda kitje̱n‑la̱? 
\p Jñà xi̱ta̱ fariseo kitsò: 
\p ―Ya̱á kji̱nchrobàt'aà‑ne tje̱‑la̱ xi̱ta̱xá ítjòn David [nga jè kíjna ngajo‑la̱]. 
\p  
\v 43 K'e̱é kitsò Jesús: 
\p ―Ta̱nga jè David k'e̱ nga kiìchja̱ nga ko̱ nga'ñó‑la̱ Ini̱ma̱ Tsjeè‑la̱ Nainá, kitsò i̱t'aà ts'e̱ Cristo: “Jè otíxoma‑na.” K'oa̱á s'ín kiìchja̱ David: 
\q1  
\v 44 Jè Nainá kitsò‑la̱ jè xi otíxoma‑na: 
\q1 “Ti̱jnat'aà‑ná i̱ kixi̱‑na̱ 
\q1 skanda k'e̱ nga sìkítsa̱jnanguia ndso̱koiì 
\q1 jñà xi kondra̱‑lè nga 'a̱n jye kisìkijne‑la̱.” 
\m  
\v 45 Jè David, tsà ko̱s'ín kitsò‑la̱ Cristo [jè xi̱ta̱ xi xó síkasén‑ne Nainá], ¿kó s'ín tjín‑ne nga ya̱ nchrobát'aà‑ne tje̱‑la̱ xi̱ta̱xá ítjòn David? 
\p  
\v 46 Ni̱jngoò xi ko̱ma‑la̱ nga kisìkátji‑ne 'én koi. Tje̱n‑ne na̱chrjein koi, mì ti̱ yá xi kjò'ñó‑ne ikon nga kiskònangui ìsa̱‑la̱ 'én xi kj'ei̱í. 
\c 23  
\s1 Kiís'ín kiìchja̱ Jesús i̱t'aà ts'e̱ xi̱ta̱ fariseo ko̱ xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá 
\r (Marcos 12:38‑40; Lucas 11:37‑54; 20:45‑47) 
\p  
\v 1 Xi komà i̱skan kitsò‑la̱ Jesús jñà xi̱ta̱ xi kjìn ma‑ne ko̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱: 
\p  
\v 2 ―Jñà xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés ko̱ jñà xi̱ta̱ fariseo tjín‑la̱ xá nga okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés.  
\v 3 Ti̱ná'yaà yije‑là koni s'ín okóya‑nò. Ta̱nga mìkiì k'oa̱ 'nè koni s'ín jñà xi̱ta̱ koi. Kj'ei̱í tsò ko̱ kj'ei̱í s'ín.  
\v 4 Jñà xi̱ta̱ koi bínè‑la̱ xi̱ta̱ xi kj'ei̱í kjo̱tíxoma‑la̱ xi 'ñó 'in tjín koni tsà ch'á i'í sík'a xi mìkiì k'a‑la̱; koa̱ jñà xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma, ni̱ i̱tsé síchját'aà‑la̱ jñà xi̱ta̱ nga si̱ìkitasòn kjo̱tíxoma‑la̱.  
\v 5 Koni s'ín s'ín yije kjoa̱ koi, tà jè‑né nga mejèn‑la̱ nga ìsa̱ ndaà skoe̱ xi̱ta̱. Jè Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá xi ót'aà tje̱n‑la̱ ko̱ chrja‑la̱, ìsa̱á iì s'ín; koa̱ jè nikje xi ókjá, ìsa̱á ndojò kjoàn s'ín lixto xi títjòn‑la̱ nikje‑la̱, tà jè xi mejèn‑la̱ nga okó yijo‑la̱ nga tsò nga xi̱ta̱ tsjeè‑la̱ Nainá‑né.  
\v 6 Mejèn‑la̱ nga jñà kítsa̱t'aà ítjòn ími̱xa̱ k'e̱ nga kjèn xi̱ta̱ ñánda tjín s'eí ko̱ ya̱ ni'ya i̱ngo̱ sinagoga mejèn‑la̱ nga jñà kítsa̱nè íxi̱le̱ xi jncha ítjòn.  
\v 7 Ti̱koa̱á mejèn‑la̱ nga skoe̱xkón xi̱ta̱ xi kj'ei̱í, ndaà si̱ìxat'aà ya̱ ndi̱tsi̱n; ki̱tso̱‑la̱: “Maestro, Maestro.” 
\p  
\v 8 ’Ta̱nga jñò, mìkiì biì'nde nga “Maestro” ki̱tso̱‑nò xi̱ta̱; ngats'ioò jñò, 'ndsè chibàko̱o xinguio̱o; tà jngoò ma xi Maestro‑nò, jè Cristo [xi̱ta̱ xi xó kisìkasén‑ne Nainá].  
\v 9 Ni̱jngoò xi “Na̱'èn” 'mì‑là i̱ i̱t'aà nangui; tà jngoò ma xi Na̱'èn‑nò xi tíjna ngajmiì.  
\v 10 Koa̱ ni̱ yá xi xi̱ta̱ sko̱‑la̱ ki̱tso̱‑nò; ta̱jngoò Cristo xi sko̱‑la̱ tíjna‑nò.  
\v 11 Jè xi 'ñó 'nga síkíjna yijo‑la̱ i̱t'aà tsa̱jòn, jè‑né xi si̱ìxá‑la̱ xi̱ta̱ xi i'nga.  
\v 12 Jè xi 'nga síkíjna yijo‑la̱, ìsa̱á nangui kíjna nga ko̱ma i̱skan; ko̱ jè xi nangui síkíjna yijo‑la̱, ìsa̱á 'nga kíjna nga ko̱ma i̱skan. 
\p  
\v 13 ’¡I̱ma̱ xó‑nò jñò, xi̱ta̱ xi okoòya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés, ko̱ jñò xi xi̱ta̱ fariseo, xi̱ta̱ xi jò i̱sén tjín‑nò! Bíchjoà‑là ndi̱yá‑la̱ ngajmiì jñà xi̱ta̱ xi mejèn‑la̱ fahas'en ya̱ ñánda nga tíhotíxoma Nainá. Jñò, mìkiì bitjaàs'en‑jñoò ko̱ mìkiì biì'nde‑là xi kj'ei̱í xi̱ta̱ nga fahas'en‑jiìn. 
\p  
\v 14 ’¡I̱ma̱ xó‑nò jñò, xi̱ta̱ xi okoòya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá, ko̱ jñò xi xi̱ta̱ fariseo, xi̱ta̱ xi jò i̱sén tjín‑nò! Chja̱à'an‑là ni'ya‑la̱ íchjín ka'àn xi jye k'en x'i̱n‑la̱; i̱kjoàn 'ñó ndojò onguíko̱o o̱chikon‑nò nga mejèn‑nò nga bitsa̱jna'ma nga mì jcha̱‑nò mé kjoa̱ xi 'nè. Koií kjoa̱‑la̱ ìsa̱á tse kjo̱'in s'e̱‑nò. 
\p  
\v 15 ’¡I̱ma̱ xó‑nò jñò, xi̱ta̱ xi okoòya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá, ko̱ jñò xi xi̱ta̱ fariseo, xi̱ta̱ xi jò i̱sén tjín‑nò! Bitjaàsòn yije i̱sò'nde ko̱ ndáchikon nga nokjoà‑là na̱s'ín tà jngoò xi̱ta̱ nga ya̱ fìt'aà‑nò. Ko̱ k'e̱ nga jye bitasòn‑nò xi̱ta̱ jè, jò k'a o̱kji ok'ìn‑la̱ koni jñò nga s'e̱‑la̱ kjo̱'in ya̱ ñánda títì ni'ín ts'e̱ i̱'nde kjo̱'in. 
\p  
\v 16 ’¡I̱ma̱‑xó‑nò jñò, xi̱ta̱ xi mìkiì tsejèn‑nò nga mejèn‑nò okoò‑là ndi̱yá xi̱ta̱ xi kj'ei̱í! Bixón‑nó: “Tsà jngoò xi̱ta̱ xi tsjá 'én‑la̱ xi i̱t'aà ts'e̱ i̱ngo̱, mìtsà mé‑ne. Ta̱nga tsà jngoò xi̱ta̱ tsjá 'én‑la̱ xi i̱t'aà ts'e̱ tsojmì chjí xi oro ts'e̱ i̱ngo̱, koií xi kjo̱'ñó ki̱tasòn 'én‑la̱.”  
\v 17 ¡Jñò xi xi̱ta̱ tòndo̱ ko̱ xi̱ta̱ xka̱n 'mì‑nò! ¿Ñá‑la̱á xi ìsa̱ ndaà tjín? ¿A jñà tsojmì chjí xi oro a xi jè i̱ngo̱ xi síchikon‑t'in tsojmì chjí?  
\v 18 Jñò k'oa̱á ti̱ bixón: “Tsà jngoò xi̱ta̱ tsjá 'én‑la̱ nga ki̱tso̱: Tíbeè i̱'nde tsjeè ñánda binchasòn kjo̱tjò xi tsjá‑la̱ Nainá, jñà xi̱ta̱ mìkiì kjo̱'ñó ki̱tasòn 'én‑la̱. Ta̱nga tsà tsjá 'én‑la̱ xi i̱t'aà ts'e̱ tsojmì xi ya̱ títsa̱jnasòn jè i̱'nde tsjeè, jè xi o̱kixi̱ nga kjo̱'ñó ki̱tasòn.”  
\v 19 ¡Jñò xi xi̱ta̱ tòndo̱ ko̱ xi̱ta̱ xka̱n 'mì‑nò! ¿Ñá‑la̱á xi ìsa̱ ndaà tjín? ¿A jñà tsojmì xi tjín‑sòn ya̱ i̱'nde tsjeè a xi jè i̱'nde tsjeè xi síchikon‑t'in tsojmì?  
\v 20 Jè xi tsjá 'én‑la̱ xi i̱t'aà ts'e̱ i̱'nde tsjeè, ti̱koa̱á tsjá 'én‑la̱ xi i̱t'aà ts'e̱ ngayije tsojmì xi ya̱ tjín‑sòn ya̱ i̱'nde tsjeè.  
\v 21 Jè xi tsjá 'én‑la̱ i̱t'aà ts'e̱ i̱ngo̱ mìtsà tà jè i̱t'aà ts'e̱ i̱ngo̱ tsjá, ti̱koa̱á tsjá 'én‑la̱ xi i̱t'aà ts'e̱ Nainá xi ya̱ tíjna.  
\v 22 Jè xi tsjá 'én‑la̱ i̱t'aà ts'e̱ ngajmiì, tsjá 'én‑la̱ xi i̱t'aà ts'e̱ íxi̱le̱ kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá; ti̱koa̱á tsjá 'én‑la̱ xi i̱t'aà ts'e̱ Nainá xi ya̱ tíjnasòn íxi̱le̱. 
\p  
\v 23 ’¡I̱ma̱ xó‑nò jñò, xi̱ta̱ xi okoòya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá, ko̱ jñò xi xi̱ta̱ fariseo, xi̱ta̱ xi jò i̱sén tjín‑nò! Nga ma‑nò 'biì‑là Nainá xi teya oko̱‑la̱ ts'e̱ xka̱ menta ko̱ xka̱ anís ko̱ xka̱ comino; ta̱nga mìkiì nìkitasòn jè kjo̱tíxoma xi ìsa̱ 'ñó mochjeén koni jè kjoa̱ kixi̱, kjoa̱hi̱ma̱takòn ko̱ jè kjoa̱ nga kixi̱ kàtakjeiín‑nò i̱t'aà ts'e̱ Nainá. Koií kjoa̱ xi 'ñó mochjeén nga ki̱tasòn; ti̱koa̱á mochjeén‑né nga ki̱tasòn jñà kjoa̱ xi i'nga.  
\v 24 ¡Jñò, xi̱ta̱ xi mìkiì tsejèn‑nò nga mejèn‑nò okoò‑là ndi̱yá xi̱ta̱ xi kj'ei̱í, jñò, nìkjaànguioò na̱tse̱ nga majìn‑nò nga chíjeèn cho̱ xi tjé, ta̱nga mìkiì 'yaà k'e̱ nga chíjeèn cho̱ ch'á xi 'mì camello! 
\p  
\v 25 ’¡I̱ma̱ xó‑nò jñò, xi̱ta̱ xi okoòya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá, ko̱ jñò xi xi̱ta̱ fariseo, xi̱ta̱ xi jò i̱sén tjín‑nò! Onìjnoò chi̱tsín‑nò ko̱ chro̱ba̱‑nò ya̱ i̱sò'nga‑la̱ ta̱nga ya̱ i̱ya‑la̱ kitseè tsojmì xi nìchijé ko̱ nga tse mejèn‑nò.  
\v 26 Jñò xi xi̱ta̱ fariseo 'mì‑nò, xi mìkiì tsejèn‑nò. Ítjòn ta̱níya chi̱tsín‑nò ko̱ chro̱ba̱‑nò ya̱ i̱ya‑la̱, mé‑ne nga ko̱tsjeè‑ne i̱sò'nga‑la̱. 
\p  
\v 27 ’¡I̱ma̱ xó‑nò jñò, xi̱ta̱ xi okoòya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá, ko̱ jñò xi xi̱ta̱ fariseo, xi̱ta̱ xi jò i̱sén tjín‑nò! K'oa̱á titsjoò koni kjoàn chrjó‑la̱ mik'en xi kitsiìnga i̱sò'nga‑la̱. Ndaà kjoàn, ta̱nga ya̱ i̱ya‑la̱ kitseè nindaà‑la̱ mik'en ko̱ ngats'iì tsojmì xi ch'o kjoàn.  
\v 28 Jñò, k'oa̱á s'ín 'nè nga nguixko̱n xi̱ta̱, xi̱ta̱ ndaà‑nò; ta̱nga i̱jiìn ini̱ma̱‑nò kitseè kjoa̱ xi jò i̱sén tjín‑la̱ ko̱ kjoa̱ nga ch'o 'nè. 
\p  
\v 29 ’¡I̱ma̱ xó‑nò jñò, xi̱ta̱ xi okoòya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá, ko̱ jñò xi xi̱ta̱ fariseo, xi̱ta̱ xi jò i̱sén tjín‑nò! Bìndaà chrjó‑la̱ mik'en ts'e̱ xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá ko̱ nìkiìnga chrjó‑la̱ xi xi̱ta̱ kixi̱ komà.  
\v 30 I̱kjoàn bixón: “Tsà jñá‑la‑ná xi titsa̱jnakoaán jè na̱chrjein‑la̱ xi̱ta̱ jchínga‑ná mì‑la kiì kinìchját'aà‑lá xi̱ta̱ jchínga‑ná nga kisìk'en jñà xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá.”  
\v 31 K'oa̱á s'ín 'ya‑la̱ nga ti̱jñò 'ya‑nò yijo‑nò nga i̱xti‑la̱ maá xi̱ta̱ xi kisìk'en xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá.  
\v 32 Jñò, koni s'ín tsibíts'ia̱ xi̱ta̱ jchínga‑nò, jngoò k'a ti̱kitasòn yije kjoa̱. 
\p  
\v 33 ’Jñò, k'oa̱á ngaya‑la̱ koni ye̱, nga ya̱ tje̱n‑nò i̱t'aà ts'e̱ ye̱. Mìkiì ko̱jno‑nò i̱'nde ts'e̱ kjo̱'in.  
\v 34 K'oi̱í kjoa̱‑la̱, 'a̱n sìkasén‑nò xi̱ta̱ xi ki̱chja̱ ngajo‑la̱ Nainá, xi̱ta̱ xi tjín‑la̱ kjoa̱chji̱ne̱ ko̱ xi ko̱kòya kjo̱tíxoma. Ta̱nga jñò, tjín xi si̱k'eèn, tjín xi kjòt'aà krò koa̱ tjín xi ki̱xkàn‑ko̱o ya̱ i̱ya ni'ya i̱ngo̱ sinagoga; koa̱ ko̱nguítji̱ngui kondra̱‑là xi̱ta̱ koi nga xki̱ xi ján na̱xa̱ndá.  
\v 35 Jñò ska̱nè yije‑nò kjo̱'in jè jní xi kixíxteèn ts'e̱ xi̱ta̱ ndaà xi k'en, mats'ia̱ko̱‑ne Abel, xi̱ta̱ kixi̱ xi k'en ítjòn, skanda jè Zacarías, ki'ndí‑la Berequías, jè xi kisìk'en xi̱ta̱ tsa̱jòn ya̱ i̱'nde jngoò osen‑la̱ ñánda tíjna Ni'ya Tsjeè‑la̱ Nainá ko̱ ñánda binchásòn kjo̱tjò xi tsjá‑la̱ Nainá jñà xi̱ta̱.  
\v 36 O̱kixi̱í xi xan‑nò, ngats'iì kjoa̱ koi, jñà ska̱nè‑la̱ kjo̱'in jñà xi̱ta̱ xi tjín i̱'ndei̱. 
\s1 Mé kjoa̱‑ne nga ko̱s'ín kiìchja̱ko̱‑ne Jesús xi̱ta̱ na̱xa̱ndá Jerusalén 
\r (Lucas 13:34‑35) 
\p  
\v 37 ’¡Jñò xi xi̱ta̱ na̱xa̱ndá Jerusalén tsa̱jòn xi nìk'eèn xi̱ta̱ xi chja̱ ngajo‑la̱ Nainá ko̱ bìnè nda̱jo̱ jñà xi̱ta̱ xi Nainá síkasén‑nò! ¡Kjìn k'a kjòmejèn‑na nga tsibíxkóya xi̱ta̱ na̱xa̱ndá‑nò, koni s'ín xa̱'nda̱ nga bíngui jnga̱á‑la̱ jñà i̱xti‑la̱; ta̱nga jñò, mìkiì kòkjeiín‑nò!  
\v 38 Chítsejèn‑là ni'ya‑nò nga jye tsjiìn‑takòn Nainá.  
\v 39 K'oa̱á xán‑nò mats'ia̱‑ne na̱chrjein i̱'ndei̱ mì ti̱ kiì jcha̱xkoòn‑ná skanda k'e̱ nga jè na̱chrjein nga kixón: “¡Mé ta ndaà‑la̱ jè xi nchrobá ngajo‑la̱ Nainá!” 
\c 24  
\s1 K'e̱ nga kiìchja̱ Jesús i̱t'aà ts'e̱ i̱ngo̱ kó s'ín tjínè‑la̱ nga ki̱xo̱ña 
\r (Marcos 13:1‑2; Lucas 21:5‑6) 
\p  
\v 1 Jesús k'e̱ nga jye itjo‑ne i̱ngo̱ ítjòn, jyeé tífì nga ijchò kinchat'aà chrañà‑la̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱. I̱kjoàn tsakó‑la̱ jè i̱ngo̱ ítjòn ko̱ ni'ya xi tjín‑la̱.  
\v 2 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―¿A titsa̱chìtsejèn‑là ngats'iì ni'ya koi? O̱kixi̱í xi xan‑nò, nì ti̱ jngoò nda̱jo̱ si̱yijòsòn‑la̱ xíkjín. Ki̱xo̱ña yije‑né kóho̱tjín. 
\s1 Seña xi s'e̱ k'e̱ nga nchrobá ma chrañà nga kjoe̱het'aà i̱sò'nde 
\r (Marcos 13:3‑23; Lucas 21:7‑24; 17:22‑24) 
\p  
\v 3 Jesús, k'e̱ nga tíjna ya̱ nindoò Yá Olivo, ijchò kinchat'aà‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ nga kiskònanguit'aàxìn‑la̱ kitsò‑la̱: 
\p ―Koa̱tìn‑náje̱n, ¿mé na̱chrjein‑ne nga o̱ko̱ma kjoa̱ koi? ¿Mé seña xi s'e̱ k'e̱ nga kjoi̱i ìjngoò k'a ko̱ k'e̱ nga kjoe̱het'aà i̱sò'nde? 
\p  
\v 4 K'e̱é kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―Ti̱kinda̱a yijo‑nò nga mì yá xi̱ta̱ xi skóna̱cha̱n‑nò.  
\v 5 Kjìn xi̱ta̱ kjoi̱í xi 'ín ts'a̱n si̱ìkjeén; ki̱tso̱: “'A̱n‑ná xi Cristo, [nga 'a̱án kisìkasén‑na Nainá]”; koa̱ kjìn xi̱ta̱ skóna̱cha̱n‑la̱.  
\v 6 S'e̱ kjo̱jchán ñánda chrañàt'aà ko̱ ti̱koa̱ ki̱ná'ya‑la̱ kjoa̱ ts'e̱ kjo̱jchán ñánda kjiìn i̱'nde, ta̱nga jñò, kì tsakjoòn‑jèn. Xó k'oa̱á ko̱ma‑ne. Ta̱nga kj'eè tsà i̱sò'nde tífehet'aà.  
\v 7 Na̱xa̱ndá ska̱àn‑kjoò xi kj'ei̱í na̱xa̱ndá. Koa̱ xi̱ta̱xá koi̱ìts'ia̱ nga ska̱àn‑kjoòko̱ xi̱ta̱xá xi kj'ei̱í na̱xa̱ndá. S'e̱ kjinchrá, s'e̱ ch'in, ko̱ k'oa̱ ch'ón nga xki̱ xi ján i̱'nde.  
\v 8 Ngats'iì kjoa̱ koi, tà jè xi sa̱ tímats'ia̱ko̱ kjo̱'in. 
\p  
\v 9 ’Jñà xi̱ta̱ ski̱nìt'aà‑nò ts'e̱ xi̱ta̱xá nga tsjá‑nò kjo̱'in; si̱ìk'en‑nò. Ngats'iì xi̱ta̱ i̱sò'nde ko̱jtikeè‑nò koií kjoa̱‑la̱ nga 'a̱n onguít'aà‑ná.  
\v 10 Jè na̱chrjein koi, kjìn ko̱ma xi mì kiì ti̱ ko̱kjeiín‑la̱ i̱t'aà ts'a̱n. Ti̱jñà ko̱ótjinè‑ne xíkjín xi̱ta̱ ko̱ tsjénguikeè xíkjín.  
\v 11 Kjìn xi̱ta̱ s'e̱ xi xi̱ta̱ ndiso xi ki̱tso̱ nga Nainá chja̱ ngajo‑la̱. Ti̱koa̱á kjìn xi̱ta̱ skóna̱cha̱n‑la̱.  
\v 12 Ndaà jchán s'e̱ kjoa̱ts'e̱n; skanda mì ti̱ kiì ko̱tsjakeè‑ne xíkjín xi̱ta̱.  
\v 13 Ta̱nga jè xi kixi̱ kíjnako̱ kjoa̱ xi mokjeiín‑la̱ skanda k'e̱ nga kjoe̱het'aà‑ne kjoa̱, jè xi ki̱tjokàjiìn kjo̱'in.  
\v 14 Koa̱ jè 'én ndaà‑la̱ Nainá koni s'ín otíxoma Nainá, ko̱bísòn yije‑né nga tíjtsa i̱sò'nde mé‑ne nga kji̱'nchré‑ne ngats'iì xi̱ta̱ na̱xa̱ndá; i̱kjoàn k'e̱é kjoe̱het'aà i̱sò'nde. 
\p  
\v 15 ’K'e̱ nga jcha̱a nga 'ñó ch'o tíma ya̱ I̱'nde Tsjeè‑la̱ Nainá, koií kjoa̱ tíbitasòn koni s'ín kiskiì Daniel, xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá. (Kàtasijiìn‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi bíxke̱ xo̱jo̱n jé.)  
\v 16 Jñò, k'e̱ nga jcha̱a kjoa̱ koi, jñà xi̱ta̱ xi títsa̱jna Judea, kàtanga, kàtjì ñánda nindoò choòn.  
\v 17 Jè xi tíjnasò'nga ni'ya‑la̱, kì ti̱ kiì fahas'en‑ne ni'ya nga skoé tsojmì‑la̱.  
\v 18 Jè xi tísíxájiìn nangui‑la̱, kì ti̱ kì nchrobá‑ne nga nchrohókjá nikje‑la̱.  
\v 19 ¡I̱ma̱ xó‑ne jñà íchjín xi ki'ndí 'ya ko̱ xi i̱xti xó nchisíkaki jñà na̱chrjein koi!  
\v 20 Ti̱jét'aà‑là Nainá mé‑ne nga mì k'e̱é ki̱yó‑nò k'e̱ nga na̱chrjein‑la̱ cho̱ 'nchán ko̱ k'e̱ nga na̱chrjein nìkjáya.  
\v 21 Jñà na̱chrjein koi, tseé kjo̱'in s'e̱; kj'eè kiì k'oa̱ ma skanda tje̱n‑ne nga kisindaà i̱sò'nde. Koa̱ mì ti̱ kiì o̱ko̱ma‑ne nga ko̱ma i̱skan.  
\v 22 Tsà mì k'oa̱á ki̱tso̱ Nainá nga ìsa̱ chiba na̱chrjein s'e̱ kjo̱'in ni̱jngoò xi̱ta̱ ki̱tjokàjiìn kjo̱'in. Ta̱nga koií kjoa̱‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi xó jaàjiìn‑ne Nainá, ìsa̱ chiba na̱chrjein s'e̱ kjo̱'in. 
\p  
\v 23 ’K'e̱ nga tsà yá xi̱ta̱ xi ki̱tso̱‑nò: “¡Chítsejèn‑là i̱í tíjna Cristo [xi̱ta̱ xi xó kisìkasén‑ne Nainá]!”, o tsà ki̱tso̱‑nò: “¡Ján tíjna ján!”, kì kiì mokjeiín‑nò.  
\v 24 Kjoi̱í xi̱ta̱ ndiso xi Cristo ki̱tso̱‑la̱ yijo‑la̱, ti̱koa̱á kjoi̱í xi̱ta̱ xi koa̱ ti ki̱tso̱ nga jñà xi chja̱ ngajo‑la̱ Nainá. K'oa̱á ti̱s'ín ko̱kò seña ko̱ kjo̱xkón xi ndaà tjín nga skóna̱cha̱n. Skanda jñà xi̱ta̱ xi jye jaàjiìn Nainá mejèn skóna̱cha̱n‑la̱ tsà ko̱kjeiín‑la̱.  
\v 25 Kangui na̱chrjeiín tìbeno̱jmíya yije‑nò kjoa̱ xi ko̱ma i̱skan.  
\v 26 Tsà yá xi̱ta̱ xi ki̱tso̱‑nò: “¡Chítsejèn‑là ya̱á tíjna Cristo ya̱ i̱'nde i̱t'aà xìn ñánda nangui kixì choòn!”, kì kiì onguió; ko̱ tsà ki̱tso̱‑nò: “¡Ya̱á tíjnaya i̱nga ni'ya!”, ti̱koa̱á kì kiì mokjeiín‑nò.  
\v 27 Koni ma ni'ín ch'o̱n k'e̱ nga ote ñánda bitjokàtji‑ne ts'oí skanda ñánda okaàtjì‑ne, k'oa̱á s'ín ko̱ma k'e̱ nga kjoia̱a ìjngoò k'a xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱.  
\v 28 Ya̱ ñánda kijna mik'en, ya̱á kítsa̱jnajtín jñà líké. 
\s1 Mé xi ko̱ma k'e̱ nga kjoi̱í ìjngoò k'a Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ 
\r (Marcos 13:24‑37; Lucas 21:25‑33; 17:26‑30, 34‑36) 
\p  
\v 29 ’Ti̱jè‑ne na̱chrjein, k'e̱ nga kjoe̱het'aà kjo̱'in koi, jè ts'oí, mì ti̱ kiì si̱ìhiseèn‑ne, ko̱jñò‑né, mì ti̱ kiì ko̱tsjè‑ne ndobá‑la̱. Ti̱koa̱á jè sá, mì ti̱ kiì si̱ìhiseèn‑ne. Ni'ño xi tjín ngajmiì, ki̱xo̱ngui‑né. Jñà nga'ñó xi tjín ngajmiì ki̱ti̱ya yijeé‑la̱.  
\v 30 I̱kjoàn skoe̱ xi̱ta̱ ján ngajmiì seña‑na̱ xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ 'mì‑na̱. Ngats'iì na̱xa̱ndá xi tjín i̱ i̱sò'nde, jñà xi̱ta̱ ski̱ndàya‑né nga 'ñó tsakjón. Koa̱ skoe̱‑na xi̱ta̱ xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱ nga kji̱nchrobàjñaà i̱jiìn ifi xi tjín ngajmiì; tse nga'ñó ko̱ kjoa̱jeya kjoi̱ikoa̱a.  
\v 31 Siìkasén àkja̱le̱‑na̱ nga 'ñó si̱ìkjindáya chrjo nga koi̱ìxkóya xi̱ta̱‑na̱ xi 'a̱n xó jaàjiìn‑na nga ñijòn chrja̱ngui̱‑la̱ i̱sò'nde, nga jngoò ìjngoò ngobà‑la̱ i̱sò'nde. 
\p  
\v 32 ’Chíta'yàko̱ò jè yá‑la̱ toò iko̱ mé xi okóya‑ná; k'e̱ nga ma kíndíya chrja‑la̱, i̱kjoàn bíjts'én xka̱‑la̱, tíjiìn‑nò nga jye nchrobá machrañà cho̱n ndobá.  
\v 33 K'oa̱á ti̱s'ín tjín, k'e̱ nga jcha̱a nga k'oa̱s'ín tíma kjoa̱ koi, kàtasijiìn‑nò nga 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱ jyeé ni̱to̱n kjoia̱a, k'oa̱á ngaya‑la̱ koni tsà jye tìjna̱ chrañà xotjoa̱‑la̱ ni'ya.  
\v 34 O̱kixi̱í xi xan‑nò, k'oa̱á s'ín ki̱tasòn yije kjoa̱ koi, k'e̱ nga ti̱kj'eè biyaà xi̱ta̱ xi tjín na̱chrjein i̱'ndei̱.  
\v 35 Jè ngajmiì ko̱ i̱sò'nde kjoe̱het'aà‑né, ta̱nga jñà 'én‑na̱ mìkiì kjoe̱het'aà; ki̱tasòn‑né. 
\p  
\v 36 ’Ta̱nga k'e̱ nga o̱ko̱ma, mì yá xi tíjiìn‑la̱ mé na̱chrjein‑ne ko̱ mé hora‑ne; ni̱ jñà àkja̱le̱ xi tjín ngajmiì, ko̱ ni̱ jè Ki'ndí‑la̱ Nainá tíjiìn‑la̱; ta̱jngoò Nainá xi Na̱'èn‑ná tíjiìn‑la̱. 
\p  
\v 37 ’Koni s'ín komà na̱chrjein‑la̱ Noé, k'oa̱á ti̱s'ín ko̱ma k'e̱ nga kjoia̱a ìjngoò k'a 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱.  
\v 38 Jñà na̱chrjein koi, k'e̱ nga ti̱kj'eè 'ba jtsí xkón, jñà xi̱ta̱ xi tjín k'e̱‑ne, nchikjèn, nchi'biì, nchibixan íchjá ko̱ íchjín skanda k'e̱ nga jè na̱chrjein nga jahas'en ni'ya chitso jè Noé.  
\v 39 Xi̱ta̱ xi tjín koi na̱chrjein, mìkiì tíjiìn‑la̱ mé xi ko̱ma skanda k'e̱ nga j'iì jtsí xkón xi kiìchrjoako̱ nandá ngats'iì xi̱ta̱. K'oa̱á ti̱s'ín ko̱ma k'e̱ nga kjoia̱a ìjngoò k'a 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱.  
\v 40 Jè na̱chrjein k'e̱ nga 'a̱n xi kjoia̱a, jò xi̱ta̱ xi nchisíxá ján i̱jiìn ijñá, jngoò tjámiìtje̱n, xi ìjngoò si̱jna‑né.  
\v 41 Jò íchjín nchat'aà natsí xi nchi'o na̱'yo̱, jngoò tjámiìtje̱n, xi ìjngoò si̱jna‑né. 
\p  
\v 42 ’Titsa̱jnakoòn nga mìkiì 'yaà mé na̱chrjein‑ne ko̱ mé hora‑ne nga kjoia̱a 'a̱n xi Nainá 'mì‑na.  
\v 43 Kàtasijiìn‑nò, tsà jngoò nei‑la̱ ni'ya si̱jiìn‑la̱ mé hora‑ne k'e̱ nga jñò kjoi̱í xi̱ta̱ chijé nga si̱ìchijé‑la̱, si̱ìkinda̱á ni'ya‑la̱; mìkiì tsjá'nde nga ko̱chijé‑la̱.  
\v 44 Jñò, ti̱koa̱á titsa̱jnandaà; nga̱ 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱, k'e̱é kjoia̱a ìjngoò k'a k'e̱ nga jñò mìkiì titsa̱chiñà. 
\s1 Chi̱'nda xi ndaà s'ín ko̱ xi ch'o s'ín 
\r (Lucas 12:41‑48) 
\p  
\v 45 ’¿Yá‑ne xi chi̱'nda kixi̱ xi tjín‑la̱ kjoa̱chji̱ne̱? Jè nei‑la̱ si̱ìkíjna'nda jñà chi̱'nda‑la̱ xi i'nga xi ya̱ síxá ni'ya‑la̱ mé‑ne nga k'e̱ ki̱jchò chi̱ba̱‑la̱, si̱ìkjèn chi̱'nda xíkjín.  
\v 46 Mé tà ndaà‑la̱ jè chi̱'nda xi k'oa̱s'ín ndaà tísíkitasòn k'e̱ nga kjoi̱í‑ne nei‑la̱.  
\v 47 Xi o̱kixi̱í xi xan‑nò, nei‑la̱ chi̱'nda jè, jè si̱ìkíjna'nda yije tsojmì xi tjín‑la̱.  
\v 48 Ta̱nga tsà jè chi̱'nda ts'e̱n ki̱tso̱ nga ko̱òko̱ ini̱ma̱‑la̱: “Nei‑na̱, kjìn na̱chrjein ko̱chrjein‑la̱ nga kjoi̱í‑ne.”  
\v 49 I̱kjoàn koi̱ìts'ia̱ nga ska̱àn‑ko̱ chi̱'nda xíkjín, koa̱ ko̱kje̱n‑ko̱ ko̱ skoíko̱ xi̱ta̱ ch'i̱.  
\v 50 Chi̱'nda jè, kjoi̱í‑ne nei‑la̱ jè na̱chrjein ko̱ jè hora k'e̱ nga mìkiì tíkoña‑la̱.  
\v 51 'Ñó tse kjo̱'in tsjá‑la̱. Tà ngásòn o̱kji kjo̱'in tsjá‑la̱ koni jñà xi̱ta̱ xi jò i̱sén tjín‑la̱. I̱kjoàn ski̱ndàya ko̱ si̱ìjts'iìn ni̱'ño̱. 
\c 25  
\s1 Kjoa̱ xi mangásòn ts'e̱ i̱xti íchjín xi te ma‑ne 
\p  
\v 1 ’Jè na̱chrjein k'e̱ nga ko̱tìxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne, k'oa̱á s'ín ko̱ma koni komàt'in jñà i̱xti íchjín xi te ma‑ne. Kiskoé ni'ín lámpara‑la̱ xi ts'e̱ asìti̱. Kiìkoña‑la̱ jè xi̱ta̱ xi bixan.  
\v 2 'Òn ma‑ne i̱xti íchjín xi tjín‑la̱ kjo̱hítsjeèn koa̱ 'òn ma‑ne xi tsjìn‑la̱ kjo̱hítsjeèn.  
\v 3 Jñà i̱xti íchjín xi tsjìn‑la̱ kjo̱hítsjeèn kiskoé lámpara‑la̱ ta̱nga mìkiì ts'a‑la̱ asìti̱.  
\v 4 Koa̱ jñà i̱xti íchjín xi jye tíjiìn‑la̱ ts'a nomìta̱ asìti̱‑la̱ ko̱ lámpara‑la̱.  
\v 5 Jè xi̱ta̱ xi tíbixan, mìkiì xátí j'iì, koa̱ kjònijñá‑la̱ ngats'iì i̱xti íchjín; tsohofè í'ñó.  
\v 6 K'e̱ nga ijchò osen ni̱tje̱n, 'ñó kiìchja̱ jñà xi̱ta̱, kitsò: “Jye nchrobá jè xi̱ta̱ xi bixan. Tìtjo̱o ni'ya, tanguíchjaà indiaà.”  
\v 7 Ngats'iì i̱xti íchjín tsasítje̱n, koa̱ tsibítsa̱jnandaà lámpara‑la̱.  
\v 8 Jñà xi 'òn ma‑ne xi tsjìn‑la̱ kjo̱hítsjeèn kitsò‑la̱ jñà xi tjín‑la̱: “Tjiì i̱tsé‑náje̱n asìti̱‑nò. Jè ni'ín‑na̱je̱n jye tíbits'o.”  
\v 9 Ta̱nga jñà i̱xti íchjín xi tjín‑la̱ kjo̱hítsjeèn, kitsò‑la̱: “Mìkiì ko̱ma, mìkiì ki̱chóya‑la̱ tsa̱je̱n. Tanguí kindá ñánda satíjna.”  
\v 10 Ta̱nga jñà i̱xti íchjín xi tsjìn‑la̱ kjo̱hítsjeèn k'e̱ nga kiì katse asìti̱‑la̱, k'e̱é j'iì xi̱ta̱ xi bixan. Koa̱ jñà i̱xti íchjín xi 'òn ma‑ne xi títsa̱ndaà nga títì lámpara‑la̱, jahas'en ko̱ jè xi̱ta̱ xi bixan ya̱ ni'ya ñánda tjín s'eí. I̱kjoàn kisìchjoà xotjoa̱‑la̱ ni'ya.  
\v 11 Ko̱ma i̱skan j'iì‑ne jñà i̱xti íchjín xi nguì 'òn ma. Kitsò: “Na̱'èn, Na̱'èn, chíx'a̱‑náje̱n ni'ya.”  
\v 12 Ta̱nga jè xi̱ta̱ xi bixan, tà kitsò‑la̱: “O̱kixi̱í xi xan‑nò, mìkiì bexkon‑nò yá‑nò jñò.” 
\p  
\v 13 Jesús kitsò‑ìsa: 
\p ―Jñò, titsa̱jnandaà, nga mìkiì 'yaà mé na̱chrjein‑ne koa̱ mé hora‑ne nga kjoia̱a 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱. 
\s1 Kjoa̱ xi mangásòn ts'e̱ to̱n xi kitjoé‑la̱ jñà chi̱'nda 
\p  
\v 14 ’Jè na̱chrjein k'e̱ nga ko̱tìxoma jè xi ngajmiì nchrobá‑ne, k'oa̱á ti ngaya‑la̱ koni tsà jngoò xi̱ta̱ xi tjín‑la̱ chi̱'nda. Kjiìn i̱'nde tífì. Kiìchja̱‑la̱ chi̱'nda‑la̱; kisìnga̱tsja to̱n‑la̱ nga jngoò ìjngoò nga kàtasíkinda̱. 
\p  
\v 15 ’Jngoò chi̱'nda xi kitsjaà‑la̱ 'òn jmiì to̱n oro; xi ìjngoò jò jmiì kitsjaà‑la̱; xi ma‑ne jàn jngoò jmiì kitsjaà‑la̱. K'oa̱á s'ín kitsjaà‑la̱ koni s'ín ko̱ma‑la̱ nga si̱ìxáko̱ nga jngoò ìjngoò. I̱kjoàn kiì jè nei‑la̱ xá ñánda i̱'nde kjiìn.  
\v 16 Jè chi̱'nda xi kitjoé‑la̱ 'òn jmiì, kisìxáko̱ to̱n xi kitjoé‑la̱ koa̱ nguì o̱kji kisìkijnesòn.  
\v 17 Ko̱ jè chi̱'nda xi jò jmiì kitjoé‑la̱, k'oa̱á ti̱ kis'iìn, ti̱koa̱ nguì jò jmiì kisìkijnesòn.  
\v 18 Ta̱nga jè chi̱'nda xi kitjoé‑la̱ jngoò jmiì, tà tsibíjna'ma‑né to̱n xi kitsjaà‑la̱ nei‑la̱. Ya̱á tsibíjnajiìn i̱t'aà nangui. 
\p  
\v 19 ’K'e̱ nga jye kjòtseé kiì nei‑la̱ chi̱'nda koi, j'iì ìjngoò k'a‑ne; kis'iìn‑la̱ kinda̱ jè to̱n xi kitsjaà‑la̱.  
\v 20 Ijchò jè xi kjònga̱tsja xi 'òn jmiì, koa̱ nguì 'òn jmiì ijchòko̱sòn. Kitsò‑la̱ nei‑la̱: “Na̱'èn, 'òn jmiì to̱n xi ji̱ kinìnga̱tsja‑ná, koa̱ nguì 'òn jmiì kisìkijnesoàn.”  
\v 21 Jè nei‑la̱ kitsò‑la̱: “Ndaà tjín; ngaji̱, xi̱ta̱ ndaà‑né. Ndaà kinìtasòn‑ná na̱s'ín tà chiba to̱n kitsjaà‑lè. 'A̱n, ìsa̱á tse tsja ìsa̱‑lè. Ti̱tjás'e̱n‑jiìn nga ti̱tsjako̱‑ná.”  
\v 22 I̱kjoàn ijchò jè chi̱'nda xi jò jmiì kjònga̱tsja, kitsò: “Na̱'èn, jò jmiì to̱n kinìnga̱tsja‑ná koa̱ nguì jò jmiì kisìkijnesoàn.”  
\v 23 Jè nei‑la̱ kitsò‑la̱: “Ndaà tjín; ngaji̱, xi̱ta̱ ndaà‑né. Ndaà kinìtasòn‑ná na̱s'ín tà chiba to̱n kitsjaà‑lè. 'A̱n ìsa̱á tse tsja ìsa̱‑lè. Ti̱tjás'e̱n‑jiìn nga ti̱tsjako̱‑ná.”  
\v 24 Koa̱ k'e̱ nga ijchò jè chi̱'nda xi jngoò jmiì kjònga̱tsja kitsò‑la̱ nei‑la̱: “Na̱'èn, bexkoón‑lè nga xi̱ta̱ jti takòn‑né nga bìxkoí tsojmì xi mì ji̱ bìtji̱i, ko̱ bìxkoí jñà xi mì ji̱ chíjndi̱i.  
\v 25 Koií kjoa̱‑la̱ nga kitsakjòn‑na nga tsibìjna'ma to̱n‑lè ya̱ i̱jiìn nangui. I̱ tíjna‑ne to̱n‑lè xi jngoò jmiì kinìnga̱tsja‑ná.”  
\v 26 Jè nei‑la̱ kitsò‑la̱: “¡Ngaji̱, chi̱'nda ch'o‑né koa̱ xi̱ta̱ ts'eè‑né! Tsà jye tíjiìn‑lè nga 'a̱n bìxkoá ñánda mì 'a̱n bìtje̱e ko̱ bìxkoá ñánda mì 'a̱n kíjndia̱a.  
\v 27 Tsà ya̱ tsibìjni to̱n‑na̱ ya̱ banco mé‑ne k'e̱ nga kjoi̱‑na̱, tjoé‑na̱ to̱n‑na̱ ko̱ ki'ndí‑la̱ to̱n xi ts'a̱n.”  
\v 28 I̱kjoàn kitsò‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi ya̱ títsa̱jna: “Chja̱à'an‑là jè to̱n xi jngoò jmiì; jè tjiì‑la̱ chi̱'nda xi te jmiì ma ts'e̱.  
\v 29 Nga̱ jè xi tjín‑la̱, k'oi̱í ìsa̱‑la̱ skanda tsatoó s'e̱‑la̱, ta̱nga jè xi tsjìn‑la̱, skanda tjá'aán‑la̱ mé xi chiba tjín‑la̱.  
\v 30 Jè chi̱'nda xi nì mé chjí‑la̱, ti̱katje̱en ján ndi̱tsiaán ya̱ ñánda jñò choòn, ya̱á ski̱ndàya ko̱ ya̱á si̱ìjts'iìn ni̱'ño̱.” 
\s1 K'e̱ nga jè Nainá koi̱ìndaàjiìn‑la̱ ngats'iì xi̱ta̱ i̱sò'nde 
\p  
\v 31 ’K'e̱ nga kjoia̱a ìjngoò k'a 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱ koni jngoò xi̱ta̱xá ítjòn nga kjoi̱ikoa̱a kjoa̱jeya‑na̱, ko̱ àkja̱le̱ tsjeè‑na̱ xi títsa̱jnandiì‑na̱, k'e̱é kóti̱jnasoàn íxi̱le̱ ts'e̱ kjo̱tíxoma‑na̱ xi 'ñó jeya tíjna.  
\v 32 Ngats'iì xi̱ta̱ xi tjín i̱sò'nde, ya̱á ko̱xkóya nguixkoaàn; i̱kjoàn siìjòya koni s'ín paxtò xi ko'ndà tíndsó nga ochrjekàjiìn orrè ko̱ tíndsó ska.  
\v 33 Jñà orrè, ya̱á kítsa̱jnat'aà kixi̱‑na̱, koa̱ jñà tíndsó ska, ya̱á kítsa̱jnat'aà ngaskón‑na̱.  
\v 34 'A̱n xi xi̱ta̱xá ítjòn 'mì‑na̱ xán‑la̱ jñà xi títsa̱jnat'aà kixi̱‑na̱: “Nchrobá jñò xi Nainá kisìchikon‑t'in‑nò; chjoé kjo̱ndaà xi tíjnandaà‑la̱ Nainá skanda k'e̱ nga kisindaà i̱sò'nde, nga ya̱ ki̱tsa̱jnaà ya̱ ñánda nga jè tíhotíxoma.  
\v 35 K'e̱ nga kjòhojò‑na, kits'iì‑ná jñò xi tsoókje̱en; k'e̱ nga kjòxíndá‑na, kits'iì‑ná nandá nga kits'ia̱a; k'e̱ nga tsjìn‑na i̱'nde ñánda sìkjáya, kits'iì'nde‑ná ni'ya‑nò.  
\v 36 K'e̱ nga tsjìn‑na nikje xi ónakjá, jñò kits'iì‑ná; k'e̱ nga kjòxk'én, tsanguì nìkinda̱‑ná; k'e̱ nga nda̱yá tsohóti̱jna'ya, tsanguì chìtsejèn‑ná.”  
\v 37 Koa̱ jñà xi xi̱ta̱ kixi̱ sko̱nanguií‑na, ki̱tso̱‑na: “Na̱'èn, ¿kjé‑né nga ki'ya‑lèje̱n nga kjòhojò‑lè, ko̱ kìts'iì‑lèje̱n xi chichi?, o ¿kjé‑né nga ki'ya‑lèje̱n nga kjòxíndá‑lè, ko̱ kìts'iì‑lèje̱n nandá nga ki'yoì?  
\v 38 ¿Kjé‑né nga ki'ya‑lèje̱n nga tsjìn‑lè i̱'nde ñánda nìkjáyi, ko̱ kits'iì'nde‑lèje̱n ni'ya‑na̱je̱n, na̱s'ín mìkiì yaxkon‑lèje̱n? ¿Kjé‑né nga ki'ya‑lèje̱n nga tsjìn‑lè nikje xi chíkjeí, ko̱ kìts'iì‑lèje̱n?  
\v 39 ¿Kjé‑né nga ki'ya‑lèje̱n nga kjòxk'ín, ko̱ tsanguì nìkinda̱‑lèje̱n?, o ¿kjé‑né nga ki'ya‑lèje̱n nga tina'yi nda̱yá, ko̱ tsanguì chìtsejèn‑lèje̱n?”  
\v 40 'A̱n xi xi̱ta̱xá ítjòn 'mì‑na xán‑la̱: “O̱kixi̱í xi xan‑nò, k'e̱ nga k'oa̱s'ín kinìko̱ jngoò xi̱ta̱ xinguia̱a na̱s'ín ta̱kó 'ñó xi̱ta̱ i̱ma̱ kji, 'a̱án xi k'oa̱s'ín kinìko̱‑ná.” 
\p  
\v 41 ’'A̱n xi xi̱ta̱xá ítjòn 'mì‑na xán‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi títsa̱jna ngaskón‑na̱: “Ti̱nchat'aàxìn‑ná jñò xi kjo̱'in tjínè‑nò. Tanguió ya̱ i̱'nde ñánda títì ni'ín xi mìkiì bits'o ni̱ta̱ kjé‑ne, jè i̱'nde xi tjíndaà i̱t'aà ts'e̱ xi̱ta̱ nei̱í ko̱ àkja̱le̱‑la̱.  
\v 42 K'e̱ nga kjòhojò‑na, jñò, mìkiì kìts'iì‑ná xi tsoókje̱en; k'e̱ nga kjòxíndá‑na, mìkiì kìts'iì‑ná nandá nga kits'ia̱a;  
\v 43 k'e̱ nga tsjìn‑na i̱'nde ñánda sìkjáya, mìkiì kits'iì'nde‑ná ni'ya‑nò. K'e̱ nga tsjìn‑na nikje xi ónakjá, jñò mìkiì kìts'iì‑ná; k'e̱ nga kjòxk'én mìkiì tsà kinìkinda̱‑ná; k'e̱ nga nda̱yá tsohóti̱jna'ya, mìkiì tsanguì chìtsejèn‑ná.”  
\v 44 Ti̱koa̱á jñà xi̱ta̱ xi títsa̱jna ngaskón‑na̱ sko̱nangui‑na, ki̱tso̱‑na: “Na̱'èn, ¿kjé‑né nga ki'ya‑lèje̱n nga kjòhojò‑lè, nga kjòxíndá‑lè nga tsjìn‑lè i̱'nde ñánda nìkjáyi, nga tsjìn‑lè nikje xi chíkjeí, nga kjòxk'ín, o k'e̱ nga tina'yi nda̱yá ko̱ mìkiì kinìchját'aà‑lèje̱n?”  
\v 45 'A̱n xi xi̱ta̱xá ítjòn 'mì‑na, xán‑la̱: “O̱kixi̱í xi xan‑nò, k'e̱ nga mìkiì k'oa̱s'ín kinìko̱ò jngoò xi̱ta̱ na̱s'ín ta̱kó 'ñó i̱ma̱ kji, 'a̱án xi mìkiì k'oa̱s'ín kinìko̱‑ná.”  
\v 46 Jñà xi̱ta̱ ts'e̱n koi s'e̱é‑la̱ kjo̱'in ni̱ta̱ kjé‑ne, koa̱ jñà xi xi̱ta̱ kixi̱ s'e̱é‑la kjoa̱binachon ni̱ta̱ kjé‑ne. 
\c 26  
\s1 Kiís'ín tsajoóya‑ne xi̱ta̱ kondra̱‑la̱ Jesús nga tso̱ba̱'ñó 
\r (Marcos 14:1‑2; Lucas 22:1‑2; Juan 11:45‑53) 
\p  
\v 1 Jesús k'e̱ nga jye kiìchja̱ yije 'én koi kitsò‑la̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱: 
\p  
\v 2 ―Jñò, jye tíjiìn‑nò nga tà jò na̱chrjein chija ts'e̱ s'eí Paxko̱; 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱, ya̱á ko̱nga̱tsja i̱t'aà ts'e̱ xi̱ta̱ na̱xa̱ndá nga ko̱òt'aà‑na krò. 
\p  
\v 3 Na̱chrjein koi jñà xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì, xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés ko̱ xi̱ta̱ jchínga‑la̱ jñà xi̱ta̱ judío, ya̱á chixoña ya̱ ndi̱tsin ni'ya‑la̱ Caifás xi no̱'miì ítjòn.  
\v 4 Ya̱á tsajoóya‑ne kós'ín tsobà'ñó Jesús xi kjoa̱ chijé, i̱kjoàn si̱ìk'en.  
\v 5 Kitsò‑la̱ xíkjín: 
\p ―Mì na̱chrjein‑la̱ s'eí si̱k'eén nga mì ko̱ts'e̱n jñà xi̱ta̱ na̱xa̱ndá. 
\s1 Jngoò chjo̱ón xi kisìkaàjno xkiì jne̱ sko̱ Jesús 
\r (Marcos 14:3‑9; Juan 12:1‑8) 
\p  
\v 6 Jesús, k'e̱ nga tíjna ján na̱xa̱ndá Betania, ya̱ ni'ya‑la̱ jngoò xi̱ta̱ xi tsindojno chrjoa̱ yijo‑la̱ nga sa̱ ítjòn xi 'mì Simón,  
\v 7 ijchò jngoò chjo̱ón xi 'ya jngoò lamìta̱ nda̱jo̱ xi 'mì alabastro xi tjíya‑la̱ xkiì jne̱, xi 'ñó chjí‑la̱. K'e̱ nga tíjnat'aà ími̱xa̱ Jesús, chjo̱ón jè, tsibíxteèn‑sòn sko̱ jè xkiì jne̱.  
\v 8 Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús k'e̱ nga kijtseè, kòjti‑la̱, kitsò: 
\p ―¿Mé‑ne nga kasíkits'ón‑ne jè xkiì jne̱?  
\v 9 Tsà kàsatíjna, 'ñó‑là tse chjí‑la̱ koa̱ jè to̱n‑la̱ ko̱maá ko̱chját'aà‑la̱ xi̱ta̱ i̱ma̱. 
\p  
\v 10 Kiì'nchré Jesús. K'e̱é kitsò‑la̱: 
\p ―¿Mé‑ne nìjti‑là chjo̱ón jè? Koni s'ín kasìko̱‑na ndaà kàs'ín.  
\v 11 Jñà xi̱ta̱ i̱ma̱ kítsa̱jnako̱ kjit'aà‑nò; ta̱nga 'a̱n mì i̱ tìjna̱ko̱ kjit'aà‑nò.  
\v 12 Koni s'ín kasìko̱‑na chjo̱ón jè, nga kàbíxteèn‑jno xkiì jne̱ yijo‑na̱, koií o̱kàs'ín‑ne nga síkíjnandaà‑na nga si̱ìjñaà.  
\v 13 O̱kixi̱í xi xan‑nò, ni̱ta̱ ñánda‑ne nga tíjtsa i̱sò'nde nga ko̱bísòn 'én ndaà‑la̱ Nainá, ti̱koa̱á ko̱bísòn‑nè koni s'ín kasìko̱‑na mé‑ne nga si̱ìkítsjeèn‑ne xi̱ta̱ i̱t'aà ts'e̱ chjo̱ón jè. 
\s1 Kó kis'iìn Judas nga tsatíjna Jesús 
\r (Marcos 14:10‑11; Lucas 22:3‑6) 
\p  
\v 14 Jè xi 'mì Judas Iscariote xi ya̱ itjojiìn ts'e̱ xi̱ta̱ xi tejò ma‑ne xi̱ta̱‑la̱ Jesús, kiìkon jñà xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì,  
\v 15 kitsò‑la̱: 
\p ―¿Kó tjín to̱n k'oi̱‑ná nga sìnga̱tsja‑nò Jesús? 
\p Jñà xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì, katé ixo̱ to̱n chroba tsibíndaàjiìn‑ne.  
\v 16 Judas, k'e̱é tsibíts'ia̱ nga tsohótsji'nde‑la̱ kós'ín si̱ìnga̱tsja Jesús. 
\s1 Kiís'ín tsibíjna o̱kixi̱ Jesús k'e̱ nga tsakjèn‑ko̱ xi̱ta̱‑la̱ xi tejò ma‑ne 
\r (Marcos 14:12‑25; Lucas 22:7‑23; Juan 13:21‑30; 1 Corintios 11:23‑26) 
\p  
\v 17 Jè na̱chrjein xi mats'ia̱ ítjòn ts'e̱ s'eí k'e̱ nga kjèn i̱nchra̱jín xi tsjìn‑la̱ na̱'yo̱ san jñà xi̱ta̱ judío, jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús ijchòkon, kiskònangui‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―¿Ñánda mejèn‑lè nga onguí kíndaà‑je̱n tsojmì xi chji̱ne̱é ts'e̱ s'eí Paxko̱? 
\p  
\v 18 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Tanguíchòn ni'ya‑la̱ jngoò xi̱ta̱ ya̱ i̱jiìn na̱xa̱ndá. Ko̱t'ìn‑là: “Jè maestro k'oa̱á tsò: Jyeé tíma chrañà na̱chrjein‑na̱ nga ki̱yá. Ya̱á ni'ya‑lè kjián kachrje s'eí Paxko̱ ko̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑na.” 
\p  
\v 19 Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱, k'oa̱á s'ín kis'iìn koni s'ín kitsò‑la̱ Jesús. Ya̱á tsibíndaà tsojmì xi ko̱kje̱n kjoa̱ ts'e̱ s'eí Paxko̱. 
\p  
\v 20 K'e̱ nga jye kòjñò, Jesús, tsibíjnat'aà ími̱xa̱ ko̱ xi̱ta̱‑la̱ xi tejò ma‑ne.  
\v 21 K'e̱ nga nchikjèn, Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―O̱kixi̱í xi xan‑nò, jñò, i̱ tíjnajiìn jngoò‑nò xi si̱ìnga̱tsja‑na̱ i̱t'aà ts'e̱ xi̱ta̱ kondra̱‑na̱. 
\p  
\v 22 Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús 'ñó kjòba‑la̱ k'e̱ nga o̱kitsò. K'e̱é jngó jngó kiskònangui‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―Na̱'èn, ¿a 'a̱n‑ná? 
\p  
\v 23 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Jè xi kóngájiìn‑ko̱‑na chro̱ba̱, jé xi si̱ìnga̱tsja‑na.  
\v 24 'A̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱, k'oa̱á s'ín ko̱mat'ian koni s'ín tíchja̱ Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá. ¡Ta̱nga i̱ma̱ xó‑ne jè xi̱ta̱ xi si̱ìnga̱tsja‑na! Ìsa̱á‑là ndaà komà tsà mìkiì kits'iìn xi̱ta̱ jè. 
\p  
\v 25 K'e̱é kiìchja̱ Judas, jè xi si̱ìnga̱tsja Jesús, kitsò: 
\p ―Maestro, ¿a 'a̱n‑ná? 
\p Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Jon, ngaji̱‑né. 
\p  
\v 26 K'e̱ nga nchikjèn, Jesús kiskoé i̱nchra̱jín, kiìchja̱t'aà‑la̱ Nainá nga kisìchikon‑t'in, kisìxkoa̱ya i̱kjoàn kitsjaà‑la̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―Chjoé, ti̱chioò, yijo‑na̱ né. 
\p  
\v 27 I̱kjoàn kiskoé jngoò chi̱tsín, kitsjaà‑la̱ kjo̱ndaà Nainá, k'e̱é kitsjaà‑la̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱. Kitsò‑la̱: 
\p ―Ngats'ioò, t'io̱o jè xi tjíya chi̱tsín.  
\v 28 Jè‑né xi jní‑na̱ xi síkixi̱ya kjoa̱ xi̱tse̱ xi bìndaàjiìn‑ko̱‑nò. Jè jní‑na̱ xíxteèn xi kjo̱ndaà ts'e̱ kjìn xi̱ta̱ mé‑ne nga jcha̱t'aà‑la̱ jé‑la̱.  
\v 29 K'oa̱á xán‑nò, mì ti̱ kiì ski̱‑na vino skanda jè na̱chrjein k'e̱ nga ski̱ko̱ ìjngoò k'a‑nò vino xi̱tse̱ jè na̱chrjein k'e̱ nga ko̱tìxoma Na̱'èn‑na. 
\s1 'Én xi kiìchja̱ Jesús nga jè Pedro kjó'mat'in 
\r (Marcos 14:26‑31; Lucas 22:31‑34; Juan 13:36‑38) 
\p  
\v 30 K'e̱ nga jye kiseè jngoò‑la̱ sò Nainá ts'e̱ Salmo, i̱kjoàn kiì ján i̱'a nindoò Yá Olivo.  
\v 31 Jesús kitsò‑la̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱: 
\p ―Ngats'ioò jñò, ni̱tje̱n jè, ki̱jneí takòn‑ná, nga k'oa̱á s'ín tíchja̱ Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá nga tsò: “Ki̱yá jè paxtò koa̱ jñà orrè tsjohoya‑né.”  
\v 32 Ta̱nga ko̱ma i̱skan, k'e̱ nga kjoa̱áya‑na, kjín ítjòn‑nò ján nangui Galilea. 
\p  
\v 33 Kitsò Pedro: 
\p ―Na̱s'ín ngats'iì xi̱ta̱‑lè xi i'nga tsjín takòn‑lè, 'a̱n, ni̱mé na̱chrjein‑ne nga tsjiìn takòn‑lè. 
\p  
\v 34 K'e̱é kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―O̱kixi̱í xi xan‑lè, ni̱tje̱n jè, k'e̱ nga ti̱kj'eè kjindáya kóxtí, ngaji̱, jàn k'a tsjá'mat'in‑ná. 
\p  
\v 35 Pedro kitsò: 
\p ―Na̱s'ín skanda ya̱ ki̱yáko̱‑lè mìkiì kójna̱'mat'in‑lè. 
\p Ngásòn kitsò ngats'iì xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús. 
\s1 Kií kitsò Jesús nga tsibítsi'ba ya̱ i̱'nde ñánda 'mì Getsemaní 
\r (Marcos 14:32‑42; Lucas 22:39‑46) 
\p  
\v 36 K'e̱é kiì Jesús ya̱ ñánda 'mì Getsemaní ko̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱. Kitsò‑la̱: 
\p ―Ti̱tsa̱jna i̱jndé. 'A̱n, ya̱ kò‑là kjián nga kichjàt'aà‑la̱ Nainá. 
\p  
\v 37 Jesús kiìko̱ Pedro ko̱ ingajò i̱xti‑la̱ Zebedeo. I̱kjoàn tsibíts'ia̱ nga kjòba‑la̱ koa̱ kisìkájno ini̱ma̱‑la̱.  
\v 38 K'e̱é kitsò Jesús: 
\p ―Tsí baá ma‑la̱ ini̱ma̱‑na̱ koni tsí mejèn ki̱yá. Ti̱tsa̱jna i̱jndé koa̱ titsa̱jnakon‑ko̱‑ná. 
\p  
\v 39 Jesús kiìkjá chiba‑ìsa. I̱kjoàn tsohojna tsakjàn skanda i̱t'aà nangui koa̱ kisìjét'aà‑la̱ Nainá, kitsò: 
\p ―Ji̱ xi Na̱'èn‑na̱ xan‑lè, tsà ko̱ma, kàtatjaàxìn‑ná kjo̱'in koi, ta̱nga mìtsà jè 'én ts'a̱n ki̱tasòn, jè kàtitasòn 'én tsi̱ji. 
\p  
\v 40 I̱kjoàn j'iì ìjngoò k'a‑ne ya̱ ñánda títsa̱jna xi̱ta̱‑la̱ xi kota'yàt'aà‑la̱, ta̱nga jñà xi̱ta̱‑la̱, kjiyijòfè‑né. Jesús kitsò‑la̱ Pedro: 
\p ―¿A mì kachíkjoa̱‑nò tsà tà jngoò hora kòbìtsa̱jnakon ko̱‑ná?  
\v 41 Titsa̱jnakoòn koa̱ tìtsi'ba‑là Nainá mé‑ne nga mì si̱ìkijne‑nò kjoa̱ ts'e̱ jé. Xi o̱kixi̱, jé ini̱ma̱‑nò tíjnandaà‑né ta̱nga jè yijo‑nò xi tsjìn‑la̱ nga'ñó. 
\p  
\v 42 Xi ma‑ne jò k'a kiì ìjngoò k'a Jesús nga kiì kítsi'ba. Kitsò: 
\p ―Ji̱ xi Na̱'èn‑na̱ xan‑lè, tsà mìkiì ko̱ma tjáxìn‑na kjo̱'in koi, ko̱s'ín kàtitasòn koni s'ín mejèn‑lè. 
\p  
\v 43 K'e̱ nga j'iì ìjngoò k'a‑ne, jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱, tákó kjiyijòfè‑né nga 'ñó nijñá‑la̱.  
\v 44 Komà jàn k'a nga kiì kítsi'ba. Ya̱á kisìkítsa̱jna xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱. Tákó k'oa̱á ti̱ kitsò nga tsibítsi'ba.  
\v 45 J'iì ìjngoò k'a‑ne ya̱ ñánda títsa̱jna xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱. Kitsò‑la̱: 
\p ―¿A tákó titsa̱nìkjáya‑nò ko̱ titsa̱fè‑nò? Jyeé ijchò hora‑la̱, 'a̱n xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱, ya̱á ko̱nga̱tsja jñà xi̱ta̱ jé.  
\v 46 Ti̱sítje̱en, chítsejèn‑là, tíkjiaán, jyeé nchrobá chrañà jè xi si̱ìnga̱tsja‑na. 
\s1 Kií komà k'e̱ nga kindobà'ñó Jesús 
\r (Marcos 14:43‑50; Lucas 22:47‑53; Juan 18:2‑11) 
\p  
\v 47 Tákó ti̱k'e̱é tíchja̱‑ìsa Jesús nga ijchò Judas xi ya̱ itjojiìn ts'e̱ xi̱ta̱‑la̱ Jesús xi tejò ma‑ne. Kjìn xi̱ta̱ tji̱ko̱ xi 'ya ki̱cha̱ ndojò ko̱ yá. Jñà kisìkasén xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì ko̱ xi̱ta̱ jchínga xi ts'e̱ xi̱ta̱ judío.  
\v 48 Judas, jè xi tsatíjna Jesús, ítjòn tsibéno̱jmí‑la̱ kós'ín ko̱kò‑la̱ Jesús. Kitsò‑la̱: 
\p ―Jè xi skíne̱'a, jè‑né xi ti̱ndo̱ba̱'ñó. 
\p  
\v 49 Ni̱to̱ón kiì kasìt'aà chrañà‑la̱ Jesús. Kitsò‑la̱: 
\p ―Ndaà‑lè Maestro. 
\p I̱kjoàn kiskine'a.  
\v 50 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Amigo, ¿mé xá kjoi̱‑ne? 
\p Jñà xi̱ta̱ xi tji̱ko̱ Judas, ni̱to̱ón kitsobà'ñó Jesús. 
\p  
\v 51 Jngoò xi̱ta̱ xi ti̱koa̱ ya̱ tsóhoko̱ Jesús, tsachrje ki̱cha̱ ndojò‑la̱. Tsajá‑la̱ jè xi̱ta̱ chi̱'nda‑la̱ no̱'miì ítjòn; tsatet'aà líká‑la̱.  
\v 52 Jesús kitsò: 
\p ―Ti̱kájnatjoì ki̱cha̱ ndojò‑lè ya̱ i̱'nde‑la̱; jñà xi ki̱cha̱ ska̱àn‑ne nga si̱ìk'en xíkjín, ngásòn ki̱cha̱ ki̱yá ngajo‑ne.  
\v 53 ¿A mì 'ya‑jèn tsà 'a̱n si̱jé‑la̱ Na̱'èn‑na̱, tsatoó tejò jmiì àkja̱le̱ ni̱to̱ón si̱ìkasén‑na?  
\v 54 Ta̱nga tsà k'oa̱s'ín si̱jé, mìkiì ki̱tasòn koni s'ín tíchja̱ Xo̱jo̱n‑la̱ Nainá nga mochjeén‑né nga k'oa̱s'ín ko̱ma. 
\p  
\v 55 Jesús kitsò‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi kjìn ma‑ne: 
\p ―¿Mé‑ne ko̱s'ín kòf'iì ndobà'ñó‑ná nga ko̱ ki̱cha̱ ko̱ yá kich'à koni tsà jngoò xi̱ta̱ chijé? Na̱chrjein nchijòn tìjna̱ko̱‑nò ján i̱ngo̱ ítjòn nga okoòya‑nò ko̱ mìkiì kindobà'ñó‑ná.  
\v 56 K'oi̱í kjoa̱‑la̱ o̱ko̱ma‑ne nga ki̱tasòn 'én xi tjít'aà xo̱jo̱n‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá. 
\p Ti̱k'e̱é‑né ngats'iì xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús tsanga ko̱ kitsjeiìn takòn. 
\s1 Kií komà k'e̱ nga tsibìjna Jesús nguixko̱n no̱'miì ítjòn 
\r (Marcos 14:53‑65; Lucas 22:54‑55, 63‑71; Juan 18:12‑14, 19‑24) 
\p  
\v 57 Jñà xi̱ta̱ xi kitsobà'ñó Jesús kiìko̱ ñánda tíjna Caifás xi no̱'miì ítjòn. Ya̱á títsa̱jna xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés ko̱ xi̱ta̱ jchínga‑la̱ xi̱ta̱ judío.  
\v 58 Jè Pedro, tà kjiìn tà kjiìn tsajmeètji̱ngui‑la̱ skanda ijchò ndi̱tsin ni'ya‑la̱ no̱'miì ítjòn. Jahas'en ni'ya. Ya̱á tsibìjnat'aà‑la̱ ñánda títsa̱jna xi̱ta̱ xi síkinda̱ ni'ya i̱ngo̱ nga mejèn‑la̱ skoe̱ kós'ín ko̱ma nga kjoe̱het'aà kjoa̱. 
\p  
\v 59 Jñà xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì ko̱ xi̱ta̱ jchínga, ngats'iì xi̱ta̱ xi tjín‑la̱ xá ts'e̱ xi̱ta̱ judío, tsohótsji'nde‑la̱ nga tsját'in 'én xi kondra̱ ts'e̱ Jesús mé‑ne nga ko̱ma si̱ìnga̱tsja‑ne xi̱ta̱ Roma nga si̱ìk'en Jesús.  
\v 60 Ta̱nga ni̱mé 'én kisakò‑la̱ na̱s'ín ijchò xi̱ta̱ ndiso xi kondra̱ ts'e̱. Xi komà i̱skan ijchò jò xi̱ta̱ ndiso  
\v 61 xi kitsò: 
\p ―Xi̱ta̱ jè kitsò‑né: “'A̱n, ko̱ma‑na nga sìhixòña i̱ngo̱ ítjòn‑la̱ Nainá koa̱ jàn na̱chrjein kìndàyà ìjngoò k'a‑na.”  
\v 62 K'e̱é tsasìjna kixi̱ jè no̱'miì ítjòn. Kitsò‑la̱ Jesús: 
\p ―¿A nìmé 'én nokjoì, koni tsò 'én xi tsjá xi̱ta̱ koi xi kondra̱ tsi̱ji? 
\p  
\v 63 Jesús mìkiì kiìchja̱. Jè no̱'miì ítjòn kitsò‑la̱: 
\p ―Tèno̱jmí kixi̱ nga nguixko̱n Nainá xi tíjnakon. Ko̱t'ìn‑náje̱n. ¿A ngaji̱‑né xi Cristo [xi̱ta̱ xi xó kisìkasén‑lè Nainá] nga Ki'ndí‑la̱ mai? 
\p  
\v 64 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Ngaji̱í xi k'oa̱ si nga 'a̱n‑ná. Ti̱koa̱, k'oa̱á xán‑nò, jñò jcha̱‑ná xi Ki'ndí‑la̱ Xi̱ta̱ xan‑la̱ yijo‑na̱ nga kóti̱jnat'aà kixi̱‑la̱ ñánda tíjna Nainá xi 'ñó tse nga'ñó tjín‑la̱. Ti̱koa̱á jcha̱‑ná k'e̱ nga kji̱nchrobàjñaà i̱jiìn ifi xi ts'e̱ ngajmiì. 
\p  
\v 65 Jè no̱'miì ítjòn tsatijndajno yijo‑la̱ nikje‑la̱ xi íkjá nga 'ñó kòjti‑la̱, kitsò: 
\p ―Xi̱ta̱ jè, jyeé kà'yaà nga chja̱jno‑la̱ Nainá koni tsò 'én xi chja̱. ¿Mé s'e̱én‑ìsa̱‑ná xi̱ta̱ xi kj'ei̱í xi tsjá 'én? Jñá, jyeé kàna'yà‑lá koni s'ín chja̱jno‑la̱ Nainá.  
\v 66 ¿Jñò, kó bixón, mé xi si̱koa̱á? 
\p Ngats'iì xi̱ta̱ kitsò: 
\p ―Tjín‑la̱ jé, ok'ín‑la̱ nga si̱k'en. 
\p  
\v 67 I̱kjoàn tsibíchrá'a ko̱ tsi'beé‑la̱. Koa̱ tjín xi i̱sén‑la̱ tsi'beé'a,  
\v 68 kitsò‑la̱: 
\p ―Ji̱ Cristo [xi xó kisìkasén‑lè Nainá], ko̱t'ìn‑náje̱n, ¿yá xi tí'beé‑lè? 
\s1 K'e̱ nga jè Pedro jàn k'a tsoho'mat'in Jesús 
\r (Marcos 14:66‑72; Lucas 22:56‑62; Juan 18:15‑18, 25‑27) 
\p  
\v 69 Jè Pedro k'e̱ nga tíjna ndi̱tsin ni'ya, ijchòkon jngoò chjo̱ón chi̱'nda xi kitsò‑la̱: 
\p ―Ti̱koa̱á ngaji̱, ya̱á tjaàkoi̱i Jesús xi Galilea i̱'nde‑la̱. 
\p  
\v 70 Ta̱nga jè Pedro tsoho'mat'in‑né nga nguixko̱n ngats'iì xi̱ta̱. Kitsò: 
\p ―Mìkiì be mé 'én xi tinokjoì. 
\p  
\v 71 Jè Pedro jyeé tíbitjo xotjoa̱ ni'ya k'e̱ kijtseè ìjngoò chjo̱ón xi k'oa̱ ti kitsò‑la̱ jñà xi̱ta̱ xi ya̱ títsa̱jna. Kitsò: 
\p ―Xi̱ta̱ jè, ti̱koa̱á ya̱ tsóhoko̱ Jesús xi Nazaret ts'e̱. 
\p  
\v 72 Pedro ìjngoò k'a tsoho'mat'in. Kitsò: 
\p ―¡Tíbeè Nainá, mìkiì bexkoan xi̱ta̱ jè! 
\p  
\v 73 Nga komà i̱skan jñà xi̱ta̱ xi ya̱ títsa̱jna ijchòkon ñánda tíjna Pedro. Kitsò‑la̱: 
\p ―O̱kixi̱‑né, ti̱koa̱á ngaji̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús‑né. 'Yaà‑lè; k'oa̱á ti̱s'ín nokjoì. 
\p  
\v 74 K'e̱é ìsa̱ 'ñó kiìchja̱ Pedro kitsò: 
\p ―¡Beè Nainá, na̱s'ín ti̱k'eèn‑ná, mìkiì bexkoan xi̱ta̱ jè! 
\p Ti̱k'e̱‑ne kiskindàya jngoò kóxtí.  
\v 75 K'e̱é tsibítsjeèn‑la̱ Pedro koni kitsò‑la̱ Jesús: “K'e̱ ti̱kj'eè kjindáya kóxtí, ngaji̱, jàn k'a tsjá'mat'in‑ná.” K'e̱é itjo ni'ya Pedro, jàn ndi̱tsiaán; ndaà jchán kiskindàya. 
\c 27  
\s1 Kjoa̱ xi komàt'in Jesús k'e̱ nga kjònga̱tsja Pilato 
\r (Marcos 15:1‑2; Lucas 23:1‑2; Juan 18:28‑32) 
\p  
\v 1 K'e̱ nga kis'e i̱sén, ngats'iì xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì, jñà xi̱ta̱ jchínga ts'e̱ xi̱ta̱ judío tsajoóya‑ne nga kondra̱ kjoi̱‑la̱ Jesús mé‑ne nga ko̱ma si̱ìnga̱tsja‑ne jñà xi̱ta̱ Roma nga si̱ìk'en.  
\v 2 Tsibít'aà'ñó, kiìko̱ nga kisìnga̱tsja Pilato xi xi̱ta̱xá gobernador tíjna ts'e̱ Roma. 
\s1 Kií komàt'in Judas k'e̱ nga k'en 
\p  
\v 3 Judas, jè xi tsatíjna Jesús, k'e̱ nga jye kijtseè nga jye kitjoòt'in kjoa̱ nga ki̱yá, 'ñó kokájno‑la̱ kjoa̱ xi kis'iìn koa̱ kisìkátji‑ne to̱n chroba xi katé ma‑ne jñà xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì ko̱ xi̱ta̱ jchínga.  
\v 4 Kitsò‑la̱: 
\p ―Tseé jé tsohótsji‑la̱ yijo‑na̱ nga kisìnga̱tsja‑nò jngoò xi̱ta̱ xi ni̱mé jé tjín‑la̱. 
\p Ta̱nga jñà xi̱ta̱ koi kitsò: 
\p ―Ngaje̱n, mìkiì 'ya‑je̱n. Kjoa̱ tsi̱ji‑né. 
\p  
\v 5 Judas tsibítsjo to̱n ya̱ i̱ngo̱ ítjòn. K'e̱é kiì tsibítjo̱hóngui yijo‑la̱. 
\p  
\v 6 Jñà xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì, kiskoé to̱n, kitsò: 
\p ―Mìkiì ko̱ma ya̱ si̱jngoaá to̱n xi tjíya kaxa̱‑la̱ to̱n kjo̱tjò‑la̱ Nainá. To̱n jè, chjí‑la̱ mik'en‑né. 
\p  
\v 7 K'e̱é tsajoóya‑ne nga jè to̱n jè, nanguií ko̱tse jngoò 'nde‑ne, xi 'mì: I̱'nde Ñánda Mandaà Ti̱jí, mé‑ne nga s'e̱‑ne i̱'nde ñánda ko̱ma si̱ìjiìn xi̱ta̱ xi xìn na̱xa̱ndá‑la̱.  
\v 8 K'oi̱í kjoa̱‑la̱, skanda na̱chrjein i̱'ndei̱, tákó k'oa̱á 'mì i̱'nde jè nga I̱'nde‑la̱ Jní 'mì.  
\v 9 K'oa̱á s'ín tsitasòn koni s'ín kitsò Jeremías xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá nga kitsò: “Kiskoé to̱n chroba xi katé ma‑ne, koni tjín tsibíjna‑la̱ chjí‑la̱ jñà xi̱ta̱ Israel,  
\v 10 ko̱ k'oa̱á s'ín kisìkjeén to̱n jè nga tsatse i̱'nde‑la̱ xi̱ta̱ xi ti̱jí bíndaà koni s'ín kitsjaà‑na o̱kixi̱ Nainá.” 
\s1 'Én xi kiìchja̱ Pilato k'e̱ nga kiskònangui‑la̱ Jesús 
\r (Marcos 15:2‑5; Lucas 23:3‑5; Juan 18:33‑38) 
\p  
\v 11 Jesús, k'e̱ nga síjna nguixko̱n jè xi̱ta̱xá gobernador kiskònangui‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―¿A ji̱‑né xi xi̱ta̱xá ítjòn‑la̱ jñà xi̱ta̱ judío? 
\p Jesús kitsò: 
\p ―Ngaji̱í xi k'oa̱ si nga 'a̱n‑ná. 
\p  
\v 12 K'e̱ nga nchihóngui Jesús jñà xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì ko̱ xi̱ta̱ jchínga‑la̱ xi̱ta̱ judío, Jesús ni̱mé 'én kiìchja̱.  
\v 13 K'e̱é kitsò Pilato, jè xi xi̱ta̱xá gobernador: 
\p ―¿A mì na'yà‑la̱ koni tsò‑lè? Kjìn 'én tsjá xi kondra̱ tsi̱ji. 
\p  
\v 14 Ta̱nga Jesús ni̱jngoò 'én kiìchja̱. K'oi̱í kjoa̱‑la̱ nga jè xi̱ta̱xá gobernador tà k'oa̱á komà‑la̱. 
\s1 Kií komà k'e̱ nga kitjoònè kjoa̱ Jesús nga ki̱yá 
\r (Marcos 15:6‑20; Lucas 23:13‑25; Juan 18:38–19:16) 
\p  
\v 15 Nga xki̱ nó k'e̱ nga bitjo s'eí Paxko̱, jè xi̱ta̱xá gobernador síkíjnandei̱í jngoò xi̱ta̱ xi títsa̱'ya nda̱yá, jè xi mejèn‑la̱ xi̱ta̱ na̱xa̱ndá nga kíjnandei̱í.  
\v 16 Ti̱k'e̱é‑ne tíjna'ya nda̱yá jngoò xi̱ta̱ xi 'ya‑la̱ nga 'ñó ts'e̱n xi 'mì Barrabás.  
\v 17 K'e̱ nga chixoña xi̱ta̱ na̱xa̱ndá, jè Pilato kiskònangui‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―¿Yá‑né xi mejèn‑nò nga kíjnandei̱í? ¿A Barrabás‑né, o xi Jesús‑né xi Cristo 'mì‑là? 
\p  
\v 18 Koií o̱kitsò‑ne Pilato nga jyeé tíjiìn‑la̱ nga tà kjoa̱xìtakòn‑né nga ya̱ ijchò sínga̱tsja Jesús. 
\p  
\v 19 Jè Pilato k'e̱ nga tíjna ni'ya osen, jè chjo̱ón‑la̱ kisìkasén xá‑la̱, kitsò‑la̱: “Kiì ji̱ chingájiìn kjoa̱‑la̱ xi̱ta̱ kixi̱ jè. Na̱ti ni̱tje̱n, tsí 'ñó ch'o tsò nijñá xi kò'biì‑na i̱t'aà ts'e̱.” 
\p  
\v 20 Ta̱nga jñà xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì ko̱ xi̱ta̱ jchínga, chinchá'a xi̱ta̱ na̱xa̱ndá nga kàtasíjé nga kàtìjnandei̱í Barrabás ko̱ kàtasík'en Jesús.  
\v 21 Jè xi̱ta̱xá gobernador ìjngoò k'a kiskònangui‑la̱ jñà xi̱ta̱ na̱xa̱ndá; kitsò‑la̱: 
\p ―¿Ñá‑la̱á nga ingajò xi̱ta̱ koi xi mejèn‑nò nga sikíjnandia̱á? 
\p Jñà xi̱ta̱ na̱xa̱ndá kitsò: 
\p ―Jè Barrabás. 
\p  
\v 22 Pilato kiskònangui‑la̱ jñà xi̱ta̱ na̱xa̱ndá. Kitsò‑la̱: 
\p ―¿Mé xi si̱koa̱á Jesús xi Cristo 'mì‑là? 
\p Ngats'iì xi̱ta̱ na̱xa̱ndá kitsò: 
\p ―¡Kàtasit'aà krò! 
\p  
\v 23 K'e̱é kitsò Pilato: 
\p ―¿Mé jé xi tsohótsji, mé‑ne ki̱yá‑ne? 
\p Jñà xi̱ta̱, ìsa̱á 'ñó kiìchja̱, kitsò: 
\p ―¡Kàtasit'aà krò! 
\p  
\v 24 K'e̱ nga kijtseè Pilato nga nì mé kjoa̱ sindaàjiìn, tà ìsa̱á tímatse kjoa̱siì, kiskinìkjaá nandá nga tsaníjno tsja nga nguixko̱n xi̱ta̱ na̱xa̱ndá [mé‑ne nga skoe̱‑ne jñà xi̱ta̱ nga ni̱mé jé tjín‑la̱]. Kitsò: 
\p ―Ni̱mé jé tjín‑na xi i̱t'aà ts'e̱ xi̱ta̱ kixi̱ jè nga mejèn‑nò nìk'eèn. Kjoa̱ tsa̱jòn‑nò. 
\p  
\v 25 Ngats'iì xi̱ta̱ kjìn kitsò: 
\p ―Kjoa̱biyaà‑la̱ xi̱ta̱ jè, kinda̱ tsa̱je̱n‑náje̱n ko̱ i̱xti‑na̱je̱n. 
\p  
\v 26 Pilato, k'e̱é kisìkíjnandei̱í Barrabás; k'e̱ nga jye kitsjaà o̱kixi̱ nga tsajá‑la̱ Jesús, i̱kjoàn kisìnga̱tsja nga si̱t'aà krò. 
\p  
\v 27 Jñà soldado‑la̱ xi̱ta̱xá gobernador kiìko̱ Jesús ján ni'ya osen. I̱kjoàn kiìchja̱ yije‑la̱ soldado xíkjín nga tsibìtsa̱jnandiì‑la̱.  
\v 28 Tsachrje nikje‑la̱ koa̱ kisìkjá jngoò nikje xi inì kji.  
\v 29 I̱kjoàn tsibí'a sko̱ jngoò corona na'yá xi jñà xó tsibíndaà‑ne, koa̱ jngoò yá tsohóya tsja kixi̱; k'e̱é chincha-xkó'nchit'aà‑la̱ nga kisìsobà‑la̱. Kitsò‑la̱: 
\p ―¡Viva xi̱ta̱xá ítjòn‑la̱ xi̱ta̱ judío! 
\p  
\v 30 Ti̱koa̱á tsibíchrájno koa̱ kiskoé yá xka̱jnchra̱ xi kjiya tsja, tsatjì sko̱.  
\v 31 K'e̱ nga jye kisìsobà‑la̱, jaàxìn‑la̱ nikje inì xi íkjá. I̱kjoàn kisìkákjá‑ne xi nikje ts'e̱. K'e̱é kiìko̱ nga ko̱sit'aà krò. 
\s1 Kií kinìko̱ Jesús k'e̱ nga kisasìt'aà krò 
\r (Marcos 15:21‑32; Lucas 23:26‑43; Juan 19:17‑27) 
\p  
\v 32 K'e̱ nga jye nchifìko̱ Jesús, kiskaàkjoò jngoò xi̱ta̱ xi Cirene i̱'nde‑la̱ xi 'mì Simón. Jñà soldado kjo̱'ñó kis'iìn‑la̱ nga kisìk'ajen krò‑la̱ Jesús. 
\p  
\v 33 K'e̱ nga ijchòko̱ ya̱ i̱'nde ñánda 'mì Gólgota 'én xi tsòya‑ne i̱'nde sko̱ mik'en,  
\v 34 ya̱á kitsjaà‑la̱ vino xi tsjájiìn‑la̱ ndá chikitsja. K'e̱ nga kiskoòt'aà Jesús mìkiì kits'iì. 
\p  
\v 35 K'e̱ nga jyeé tsasìt'aà krò, jñà soldado kisìskáko̱ nikje‑la̱ Jesús nga kisìka'bí‑la̱ xíkjín yá ts'e̱ ko̱ma. K'oa̱á s'ín tsitasòn 'én‑la̱ jè xi̱ta̱ xi kiìchja̱ ngajo‑la̱ Nainá nga kitsò: “Kisìka'bí nikje‑na̱ koa̱ kisìskáko̱ yá ts'e̱ ko̱ma.”  
\v 36 I̱kjoàn ya̱á tsibìtsa̱jna nga kisìkinda̱ Jesús.  
\v 37 Ya̱ i̱sòn sko̱ krò tsibít'aà 'én xi k'oa̱ kitsò mé jé xi komà‑la̱ nga kinìk'en. Jñà 'én koi, tsò: “Jè jèe̱ xi Jesús xi Xi̱ta̱xá Ítjòn‑la̱ xi̱ta̱ judío.” 
\p  
\v 38 Ti̱koa̱á kisit'aà krò jò xi̱ta̱ chijé. Jngoò kisit'aà nga kixi̱‑la̱ koa̱ jngoò kisit'aà nga ngaskón‑la̱.  
\v 39 Jñà xi̱ta̱ xi ya̱ ja, síkatji sko̱ nga kiìchja̱jno‑la̱,  
\v 40 kitsò‑la̱: 
\p ―Ji̱, k'oa̱á kisi nga si̱ixòñi i̱ngo̱ ítjòn‑la̱ Nainá ko̱ jàn na̱chrjein kíndaà ngajo‑ne; ti̱kíjnandei̱í yijo‑lè. Tsà kixi̱ kjoa̱ nga ji̱ xi Ki'ndí‑la̱ Nainá, chináje̱n‑t'i yijo‑lè krò. 
\p  
\v 41 K'oa̱á ti̱s'ín kisìsobà‑la̱ jñà xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì, ko̱ xi̱ta̱ xi okóya kjo̱tíxoma‑la̱ Nainá xi kiskiì Moisés, ko̱ xi̱ta̱ jchínga ts'e̱ xi̱ta̱ judío. Kitsò: 
\p  
\v 42 ―Xi̱ta̱ jè, tsachrjekàjiìn kjo̱'in xi kj'ei̱í xi̱ta̱, ta̱nga jè xi yijo‑la̱, mìkiì ma ochrjekàjiìn kjo̱'in. Tsà kixi̱ kjoa̱ nga jè Xi̱ta̱xá Ítjòn‑la̱ Israel, kàtìtjojen‑t'aà krò mé‑ne nga ko̱kjeiín‑ná i̱t'aà ts'e̱.  
\v 43 Xi̱ta̱ jè, i̱t'aà ts'e̱ Nainá kjò'ñót'aà ikon. Tsà kixi̱í kjoa̱ tsjakeè Nainá, i̱'ndei̱, jè kàtasìko̱. Nga̱ k'oa̱á ti̱ kitsò nga Ki'ndí‑la̱ Nainá ma. 
\p  
\v 44 Skanda jñà xi̱ta̱ chijé xi ti̱koa̱ ya̱ kjit'aà krò ti̱koa̱á tsatít'aà. 
\s1 Mé xi komà k'e̱ nga k'en Jesús 
\r (Marcos 15:33‑41; Lucas 23:44‑49; Juan 19:28‑30) 
\p  
\v 45 K'e̱ nga ijchò nchisen skanda xi jàn nga kjòhoxòn, kóho̱kji nga tíjtsa i̱sò'nde kòjñò.  
\v 46 Ti̱jè‑ne hora Jesús 'ñó kiìchja̱ nga kitsò: “Elí, Elí, ¿lama sabactani?” 'Én jè tsòya‑ne: Nainá, Nainá, ¿mé‑ne kàjneitakòn‑ná? 
\p  
\v 47 Tjín i'nga xi̱ta̱ xi ya̱ títsa̱jna xi kiì'nchré‑la̱, kitsò: 
\p ―Xi̱ta̱ jè, jé chja̱‑la̱ Elías. 
\p  
\v 48 K'e̱é tsangachikon jngoò xi kiìkjaá tsa̱nga̱; kisìka'nchi̱‑la̱ ko̱ vinagre; i̱kjoàn tsibísko̱‑la̱ ína̱xo̱; kitsjaà‑la̱ Jesús nga kàt'iì.  
\v 49 Ta̱nga kitsò xi̱ta̱ xi i'nga: 
\p ―Kiì k'oa̱ nìko̱, chítsejèn‑lá, ¿a kjoi̱í Elías nga skónáje̱n‑t'aà krò? 
\p  
\v 50 Jesús ìjngoò k'a 'ñó kiskindàya. I̱kjoàn k'en.  
\v 51 Jè nikje velo xi tjo̱hóya jngoò osen i̱ngo̱ ítjòn kixajndà. Jòya komà skanda i̱t'aà nangui; ts'a ch'ón koa̱ tsàkjàn na̱xi̱  
\v 52 nga kitáx'a̱ jñà i̱tsjó‑la̱ mik'en. Kjìn xi̱ta̱ tsjeè‑la̱ Nainá jaáya‑la̱ xi kjòtseé k'en.  
\v 53 Jñà xi̱ta̱ mik'en xi itjo‑ne i̱tsjó‑la̱, k'e̱ nga ko̱ma i̱skan nga jaáya‑la̱ Jesús, xi̱ta̱ koi, jahas'en ya̱ na̱xa̱ndá tsjeè Jerusalén; kjìn xi̱ta̱ kijtseèxkon. 
\p  
\v 54 Jñà xi̱ta̱ xi nchisíkinda̱ Jesús ko̱ jé xi̱ta̱ sko̱‑la̱ soldado, k'e̱ nga kijtseè nga ts'a ch'ón, ngats'iì kjoa̱ xi komà, tsí ndaà kitsakjòn. K'e̱é kitsò: 
\p ―Kixi̱í‑là kjoa̱, xi̱ta̱ jèe̱, Ki'ndí‑la̱ Nainá‑né. 
\p  
\v 55 Ti̱koa̱á kjìn íchjín títsa̱jna xi kjiìn nchikotsejèn‑ne xi inchrobà‑tji̱ngui‑la̱ Jesús skanda ján Galilea nga kisìchját'aà‑la̱.  
\v 56 Ya̱á títsa̱jna xi 'mì María Magdalena, María xi nea̱‑la̱ ma Jacobo ko̱ José, ko̱ nea̱‑la̱ i̱xti‑la̱ Zebedeo. 
\s1 K'e̱ nga kisìhijiìn Jesús 
\r (Marcos 15:42‑47; Lucas 23:50‑56; Juan 19:38‑42) 
\p  
\v 57 K'e̱ nga jye kòjñò, j'iì jngoò xi̱ta̱ nchi̱ná xi 'mì José. Ya̱á i̱'nde‑la̱ jè na̱xa̱ndá xi 'mì Arimatea. Xi̱ta̱ jè ti̱koa̱á ya̱á kiskoòta'yàt'aà‑la̱ Jesús.  
\v 58 K'e̱é kiìchja̱‑la̱ Pilato nga kisìjé‑la̱ yijo‑la̱ Jesús. Jè Pilato kitsjaà o̱kixi̱ nga kàtatjoé‑la̱.  
\v 59 José kiskoé yijo‑la̱ Jesús; kisìkájté jngoò nikje sábana tsjeè.  
\v 60 Kiì kíhijiìn ya̱ nangui‑la̱ xi ts'e̱ José. Kiskinìs'engui jngoò nga̱jo̱ i̱tsjó xi̱tse̱ xi xó tsibíndaà‑ne ya̱ i̱ngui nguijo. I̱kjoàn tsohójtsa xotjoa̱‑la̱ nga̱jo̱ jngoò nda̱jo̱ teè; i̱kjoàn kiì‑ne.  
\v 61 Jè María Magdalena ko̱ María xi ìjngoò, ya̱á tsibìtsa̱jnat'aà chrañà‑la̱ ñánda kisìhijiìn Jesús. 
\s1 Mé‑ne soldado kisìkinda̱‑ne ñánda kisìhijiìn Jesús 
\p  
\v 62 K'e̱ nga komà inchijòn, jè na̱chrjein nìkjáya, jñà xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì ko̱ xi̱ta̱ fariseo kiìkon Pilato.  
\v 63 Kitsò‑la̱: 
\p ―Na̱'èn, bítsjeèn‑na̱je̱n, jè xi̱ta̱ ndiso jèe̱, k'e̱ nga sa̱ tsibìjnakon kitsò‑né: “K'e̱ nga ki̱jchò jàn na̱chrjein kjoa̱áya‑na.”  
\v 64 K'oi̱í kjoa̱‑la̱ kàtamakinda̱ i̱tsjó‑la̱ skanda k'e̱ ko̱ma jàn na̱chrjein nga mì ya̱á ki̱jchò xi̱ta̱‑la̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ k'e̱ nga ni̱tje̱n nga kji̱ko̱ chijé yijo‑la̱. I̱kjoàn ki̱tso̱ jñà xi̱ta̱‑la̱ nga ke̱èno̱jmí‑la̱ jñà xi̱ta̱ na̱xa̱ndá: “Jyeé jaáya‑la̱ xi i̱t'aà ts'e̱ kjoa̱biyaà.” Koa̱ ìsa̱á ch'o komà 'én ndiso koi koni jñà xi ítjòn. 
\p  
\v 65 Kitsò Pilato: 
\p ―Ya̱ títsa̱jna soldado. Tanguió ti̱kinda̱a. 'Ñó tichjoà jè i̱tsjó nga 'ñó kàtas'e. 
\p  
\v 66 K'e̱é kiì nga tsibíchjoà'ñó jè i̱tsjó koa̱ tsasén jngoò‑la̱ sello ya̱ i̱sò'nga‑la̱ nda̱jo̱ xi kijtsa. I̱kjoàn kisìkítsa̱jna soldado xi kisìkinda̱. 
\c 28  
\s1 Mé xi komà k'e̱ nga jaáya‑la̱ Jesús i̱t'aà ts'e̱ kjoa̱biyaà 
\r (Marcos 16:1‑8; Lucas 24:1‑12; Juan 20:1‑10) 
\p  
\v 1 K'e̱ nga jye tsato na̱chrjein nìkjáya, nga jye tís'e i̱sén jè na̱chrjein tahàngo̱ nga tàts'en xomàna̱, kiì María Magdalena ko̱ María xi ìjngoò nga kiì katsejèn‑la̱ i̱tsjó‑la̱ ñánda kisìhijiìn Jesús.  
\v 2 K'e̱ nga itjokàjen jngoò àkja̱le̱‑la̱ Nainá xi inchrobà‑ne ngajmiì, tà ni̱to̱ón ts'a jngoò ch'ón xi 'ñó ts'a nga jaàxìn jè nda̱jo̱ xi kijtsa nga̱jo̱ i̱tsjó; ya̱á tsibìjnasòn.  
\v 3 Jè àkja̱le̱ ote kji koni jngoò ni'ín ch'o̱n; ko̱ jè nikje‑la̱ xi íkjá, chroba kji koni kjoàn 'nchán.  
\v 4 Jñà soldado k'e̱ nga kijtseè, tsí ndaà kitsakjòn‑la̱. Tsí chi̱ba̱‑la̱ tsatsé‑né koa̱ ya̱á k'en‑ña.  
\v 5 Jè àkja̱le̱ kitsò‑la̱ jñà íchjín: 
\p ―Kì tsakjoòn‑jèn. Be‑ná, jè binchaàtsjioò Jesús xi kisit'aà krò.  
\v 6 Mì ti̱ i̱í tíjna‑ne. Jyeé kòfaáya‑la̱ koni s'ín kitsò nga kjoa̱áya‑la̱. Nchrobá chìtsejèn‑là i̱'nde‑la̱ ñánda kisijna.  
\v 7 Ni̱to̱ón tanguió, koa̱tìn‑là xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱: “Jyeé kòfaáya‑la̱. Jè, ya̱á tífì ítjòn‑nò ján Galilea. Ya̱á jcha̱xkoòn ìjngoò k'a.” Ta̱ k'oa̱á tjín 'én xi tsja‑nò. 
\p  
\v 8 Jñà íchjín ni̱to̱ón itjongui‑ne nguijo; kiì tsangachikon; o̱kji tsakjón koa̱ o̱kji 'ñó tsja s'e‑la̱ nga kiì kéno̱jmí‑la̱ xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús.  
\v 9 K'e̱ nga nchifì íchjín, tà ni̱to̱ón kisatiìkjoò Jesús koa̱ kisìhixat'aà. Jñà íchjín, kiì kinchat'aà chrañà‑la̱, i̱kjoàn chincha-xkó'nchit'aà‑la̱ nga kijtseèxkón, k'e̱é kitsohòkjá ndso̱ko̱.  
\v 10 Jesús kitsò‑la̱: 
\p ―Kì tsakjoòn‑jèn. Tanguió ti̱kí'nchré jñà 'ndsè mé‑ne nga kàtjì‑ne ján Galilea. Ya̱á skoe̱ ìjngoò k'a‑na. 
\s1 'Én xi kitsjaà jñà soldado 
\p  
\v 11 K'e̱ nga nchifì‑ne jñà íchjín, ti̱koa̱á kiì i'nga‑ne jñà soldado xi kisìkinda̱ jé i̱tsjó; kiì ján jngoò osen na̱xa̱ndá nga kiì kéno̱jmí‑la̱ jñà xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì ngats'iì kjoa̱ xi komà.  
\v 12 Jñà xi̱ta̱ sko̱‑la̱ no̱'miì kiìkáko̱ jñà xi̱ta̱ jchínga. K'e̱ nga jye tsajoóya‑ne, tseé to̱n kitsjaà‑la̱ jñà soldado,  
\v 13 i̱kjoàn kitsò‑la̱: 
\p ―Jñò, k'oa̱á tixón: “K'e̱ nga ijchò osen ni̱tje̱n nga titsa̱yijòfè‑je̱n, jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús ijchòkjaá chijé yijo‑la̱.”  
\v 14 Tsà kji̱'nchré jè xi̱ta̱xá gobernador nga titsa̱yijòfè, ngaje̱én onguíchoòn‑je̱n mé‑ne nga mì kjo̱'in tsjá‑nò. 
\p  
\v 15 Jñà soldado kiskoé to̱n xi kitsjaà‑la̱ ko̱ k'oa̱á s'ín kitsò koni s'ín ki'mì‑la̱. Skanda na̱chrjein i̱'ndei̱ tákó k'oa̱á tsò jñà xi̱ta̱ judío. 
\s1 Kií kitsò Jesús nga kitsjaà‑la̱ xá xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ 
\r (Marcos 16:14‑18; Lucas 24:36‑49; Juan 20:19‑23) 
\p  
\v 16 Jñà xi̱ta̱ xi kota'yàt'aà‑la̱ Jesús xi nguì tejngoò ma‑ne, kiì ján Galilea ya̱ nindoò ñánda nga o̱kitsò‑la̱ Jesús.  
\v 17 K'e̱ nga kijtseè Jesús, chincha-xkó'nchit'aà‑la̱ nga kijtseèxkón. Ta̱nga tjín i'nga xi mìkiì kòkjeiín‑la̱ tsà jè‑né.  
\v 18 Jesús, k'e̱é kiì kasìt'aà chrañà‑la̱, kitsò‑la̱: 
\p ―Jyeé kitjoé yije‑na nga'ñó nga 'a̱n kotiìxoma ngajmiì ko̱ i̱ i̱sò'nde.  
\v 19 Tanguíchòn yije xi̱ta̱ xi tjín nga tíjtsa na̱xa̱ndá xi tjín i̱sò'nde; ta̱kóya‑là nga i̱t'aà ts'a̱n kàtakota'yà; t'e̱en bautizar i̱t'aà ts'e̱ 'ín‑la̱ Na̱'èn‑ná ko̱ ts'e̱ Ki'ndí‑la̱ koa̱ ko̱ ts'e̱ Ini̱ma̱ Tsjeè‑la̱ Nainá;  
\v 20 ta̱kóya‑là nga kàtasíkitasòn yije kjoa̱ xi 'a̱n tsakoòya‑nò. Kì nìjchàajiìn‑jèn nga 'a̱án tìjna̱ko̱‑nò na̱chrjein inchijòn skanda k'e̱ nga kjoe̱het'aà i̱sò'nde. K'oa̱á s'ín kàtama.