\id MAT - Luyana Bible Translation Project \ide UTF-8 \h MATEU \toc1 Eliywi lya mateu \toc2 Mateu \toc3 Mat \mt2 Eliywi no kuwaba lya Jesu Kilesite eli lina kun̄oliwa kwa \mt1 MATEU \imt Oku limukisa \ip Eliywi likukumanena ni Mateu ni injili ku tibuka tinee mu testamente eyi no ubya, eti titoloka oupilo wa Jesu Kilesite. Einjili ni injili kwa tonyene kama iisaniwa “Eliywi,” eli litalusa “Etingambolo no kuwaba.” Kama ina kun̄oliwa mu nyima no lufu lwa Jesu kwa Mateu, Maleka, Luka ni Jodani. Asikukwiyeta ka limukile luli enako lina kun̄oliwa eliywi eli likukumanena ni Mateu, kono kama kumonahala njineli mutinako no 60 AD. Kame, esibaka oko ina kun̄oleliwa ka silimukilwe, konoano kupula kama anuha nji kama lina kun̄olelwa mu Palestine mi mwendi simbamu mulenen̄oi wa Jelusalema Omun̄oli ni. \ip Mateu, uyu neli mutelisi abo Jesu yoka simwisana oku tenda omweyetwa waye. Kama ana ku limukiwa kame ni litina lya Lebi. Mateu neli munjili no Atumiwa a Jesu ana kukwana likumi ni twiili mi kama na kun̄olela abusisis no Majuda. Eyi kama itwesa okumonahala wino mu man̄olo abitelela 60 mu Testamente no kale. Kama na kusinga okumonisa nji Jesu neli Kilesite omupulusi ona kuketiwa kwa Nyambe, uyu ona kwambiwa eyaye. Mateu kama na kun̄ola kame eyi nokupula eyi no mubuso wa Nyambe. Amajuda kama na kutatelela Kilesite oku tenda ombumu no mubuso no tipolitikisi. Mateu kama ana kushimba epabalelo inene okumana eyo tumelo muku talusa omubuso wa Nyambe no mebo. \ip Eliywi okukumanena kwa Mateu ni buka no kuwaba okutateka e Testamente no ubya mulibaka no ti buka nokupula eto tibapanyisizwe nayo okutunda mu Testsmente no kale. Kame iwaneka eti Testamente timbili. Aasi kukwiyeta nonyene nanahana nji Mateu kame aeteka okufekisa omukwa no tibuka ta Mushe, eto tikwana mutanu eti no matatekelo mu Testamente no kale. Etuto ya Jesu ba lilundu (5-7) kame itwesa okubapanywa kwa Nyambe abo yoba omulao kwa Mushe (Mulawo 19.3-23.33). \iot Emitwi no yambo \io1 Mateu kame atateka eliywi mu kwaamba eyi no kuleiwa kwa Jesu Kilesite, ni matatekelo no situlo saye mu kauhanyo no weli okubala ba timana no unee. (1.4). \io1 Esi sitatamako Mateu kame anakutoloka esitulo sa Jesu ni tituto taye no kupula mu kauhanyo no mutanu ba timana no makumi ayili ni mutanu. (5.25). \io1 Ekalulo no mamaneneno ya Mateu kame yamba eyi no liluko lya Jesu mu lufu lwaye ni mukwinguka kwaye (26-28) \c 1 \s Olusika lwa Jesu \r (Luka3.23-38) \p \v 1 Eyi ebuka no lusika lwa Jesu Kilesite mwanaye Dabida mwanaye Abulahama. \v 2 Abulahama na kuleya Isaka, mi Isaka na kuleya Jakobo, Jakobo na kuleya Juda na inaye, \v 3 Juda na kuleya Pelezi ni Zela, woyo inawaye neli Tama, Mi Pelezi na kuleya Heziloni, Heziloni nakuleya Alama, \v 4 Alama nakuleya Aminadabi, woyo onakuleya Nashoni, Nashoni nakuleya Salumoni. \p \v 5 Salomoni nakuleya Boazi, woyo inawaye neli Lahaba. Boazi nakuleya Obedi woyo inawaye neli Lusi, Obedi nakuleya Jese. \v 6 Cwale Jese nakuleya Mbumu Dabida, Dabida nakuleya Solomoni, woyo inawaye neli moyo waye Uliya. \v 7 Solomoni nakuleya Lehoboami, Lehoboami nakuleya Abiya, mi Abiya nakuleya Asa, \v 8 Asa nakuleya Jehosifati, Jehosifati nakuleya Jolami, Jolami nakuleya Uziya. \v 9 Uziya nakuleya Jotamu, Jotamu nakuleya Ahazi, Akazi nakuleya Ezekiya. \v 10 Ezekiya nakuleya Manase, Manase nakuleya Amoni, Amoni nakuleya Josiya. \v 11 Mi Josiya nakuleya Jekoniya, nainaye ba nako no mwendo woo ba nako ana kutwaliwa ku ukoba mu Babilona. \p \v 12 Munyima no kutwaliwa ku Babilona, Jekoniya nakuleya Shelutelo, Shelutelo nakuleya Zelubabele. \v 13 Zelubabele nakuleya Abihundi, Abihundi nakuleya Aliyakimu, Aliyakimu nakuleya Aza. \v 14 Aza nakuleya Zadoki, Zadoki nakuleya Akimi, Akimi nakuleya Elihudi. \v 15 Elihudi nakuleya Eliyaza, Eliyaza nakuleya Matani, Matani nakuleya Jakobo. \v 16 Mi Jakobo nakuleya Josefa munuwaye Maliya, Maliya inawaye Jesu woyo oisaniwa nji Kilesite. \p \v 17 Mi cwale, kame kuli amasika no kukwana likumi ni tunee (14), okutunda kwa Abulahama okutwala kwa Dabida likumi ni tunee (14) okutunda kwa Dabida okutwala ba kutwaliwa ku Babilona, mi likumi ni tunee (14) okutuda ba kutwaliwa ku Babilona okwiiya ba kuleiwa kwa Kilesite. \s Okuleiwa kwa Jesu Kilesite \r (Luka2.1-7) \p \v 18 Omu omuna kwiyela okuleiwa kwa Jesu Kilesite. Maliya inawaye kame ana kubeleziwa nji akwaliwe ku mulume oisaniwa Josefa, kono abo kaasiku kukwata kale, sebeli olimuka nji kame aimanine mu mundi ku maata no Mebo No Kukena. \v 19 Josefa neli omunu no kuluka, mi kasikusinga okwenisa Maliya balubala no aanu. Kaba ana kulela oku mukana kumukunda. \p \v 20 Abo yolemine okunahana nji atende ngeeso, omone! Elin̄eloi lya Mbumu Nyambe sebeli liku monahaza kutulo ni kwamba nji, “Josefa mwanaye Dabida, olese kucila okukwata Maliya okumutenda mukatowe, kakuli eso akushimbile kame situnda ku Mebo No Kukena. \v 21 Mba leye omwana no ndumbana mi mba umutumbu elitina lya Jesu, kakuli mba yoyisa aanu aye kuuyi woo.” \p \v 22 Eyi yonje nai kutendahala okwiyateteta eyi ina kwambiwa kwa Mbumu Nyambe ku munuhi waye. \p \v 23 “Komumone, omukatana no kwa kuwana ni mulume mbaikala ba meyi no ubya mi mba leye omwana no ndumbani, mi mbamwisana nji Imanuwele.” (Okutalusa nji, “Nyambe kame ali netu).” \p \v 24 Cwale Josefa abana inguka, sebeli otenda kanyi omo linamu ambelele elingeloi, mi sebeli omukwata. \v 25 Kono kasi kulangananga naye konji aba ana kuleya omwana no ndumbana, mi sebeli omutumba elitina lya Jesu. \c 2 \s Alume no Kushangama naku Upa \p \v 1 Jesu abana kuleiwa mu mulenen̄i no Betelehema mu tolopo no Judeya, mu nako no mbumu Heloda. Ba nako eyo alume anjili no kushangama naku upa sebeli aiya mu Jelusalema. \p \v 2 Cwale sebeli aibanguta nji, “Kubine ali woyo ona leiwa ombumu no Majuda? Natu mono olutungweti lwaye aba lunapi ku upa, mi natwiyi nji tumu kubamene.” \v 3 Cwale mbumu Heloda aba ana kuyupa ngeeso, sebeli otina onene, bamweya naanu onje na mu Jelusalema. \v 4 Cwale sebeli oisana akulu no apulisita na iyeti no mulawo, sebeli waa ibanguta nji, “Kubine oko afanena oku leyelwa woyo Kilesite?” \p \v 5 Sebeli atambula nji, “Mu mulenen̄i no Betelehema mu Judeya,” kakuli yokame ina kun̄oliwa kwa munuhi wa Nyambe nji, \q1 \v 6 ‘Kono wene Betelehema mu naha ya Juda, \q2 kame ukwite outokwa mukaci no titolopo ta Juda, \q1 kakuli mukaci no tolopo yowe mbaku tundu omubusi \q2 woyo so lisa aanu ange namu Isilaele.’ \p \v 7 Cwale Heloda sebeli oisana alume no kushangama ku mukunda ni kwaibanguta enako luna kumonahala oweli olutungweti. \v 8 Mi sebeli waa tuma ku Betelehema nji, “Mute muka saisise wino woyo olukeke. Mi aba sa mumuwane munisimwete nji ni mene nite nika mukubamene.” \p \v 9 Cwale aba ana kuyupa oku tundelela kwa mbumu, sebeli akutela endila yoo, mi olutungweti olo ana kumono ku upa sebeli lwaa enda ku lubala konji aba luna kwimana ba sibaka aba ana kwikala olukeke. \v 10 Aba ana kumona olutungweti, sebeli awabelelwa onene. \v 11 Aba ana kwingena mu ndoo, sebeli amona olukeke ni inawaye Maliya, mi sebeli akubama banji ni kumulapela. Cwale sebeli ayatulula mu mikotana yoo ni kutundisamo etituwelo no Gauda, incense ni Mala. \v 12 Munyima no kulemusiwa kwa Nyambe mu tolo nji alese oku ukela kwa Heloda, sebeli auka ku litunga lyoo oukutusisa endila indina. \s Okushotokela ku Engepita \p \v 13 Aba ana mana okuta ano kushangama, ababo elingeloi lya Mbumu sebeli limonahala kwa Josefa mu kulota. Mi sebeli lyamba nji, “Inguka! Olonde olukeke ni inawaye, oshotokele ku Egepita mi okaikalako konji abasa ni kwambele nji uuke kakuli Heloda mba saele olukeke nji alwibae.” \p \v 14 Josefa sebeli oinguka ni kulonda olukeke ni inawaye mu nako no usiku ni kushotokela ku Egepita. \v 15 Sebeli aka ikalakoko okubitela abo ana kufela Heloda. Eyi yonje nai kutendahala okwiyateteta eyo ina kwambiwa kwa Mbumu, kutundelela kwa munuhi wa Nyambe nji, “Inaisana mwanange no mulume, okutunda mu Egepita.” \s Okwiibaiwa no Anukana \p \v 16 Cwale Heloda aba ana kulemuha nji ano kushangama na moongo, sebeli otina onene. Mi sebeli otuma aanu nji aibae anuke no andumana onje mu Betelehema mane sebeli aibaa naana no awo ana kwikalanga noo awo ana kukeela ba myaka yiili okutwala kunji, okukon̄elela omo ana kuyupela kwawo no kushangama enako luna kumonahala olutungweti. \p \v 17 Mu ndila eyi yakwiyateteta kale eyo ana kwamba omunuhi wa Nyambe Jelemiya nji, \q1 \v 18 “Esitumena sebeli siyupahala mu Lama, \q2 okulila ni kutenda esililo sinene. \q1 Lahele yo lilela anaye, \q2 mi ni mukana okumu omba-omba, \q1 kakuli anaye naafu.” \s Okuuka Okutunda ku Egepita \p \v 19 Munyima no kufa kwa Heloda, ababo elingeloi lya Mbumu sebeli liku monahaza kwa Josefa ku tulo mu Egepita \v 20 ni kwamba nji, “Inguka, oshimbe omwana ni inawaye, muukele ku litunga no Isilaele, kakuli awo ana saelanga okwibaa olukeke naafi.” \v 21 Cwale sebeli oinguka, ni kushimba olukeke ni inawaye, ni kuukela ku litunga no Isilaele. \p \v 22 Kono Josefa aba ana kuyupa nji Akelausi nashwana sitaye Heloda okutenda ombumu no Judeya, sebeli ocila okutako. Mulibaka no kubiwa emamela ku tulo, sebeli ota mu sikiliti no Galileya. \v 23 Sebeli okayoya mu sibaka siisaniwa Nazaleta, abonji kwiyatetetwe eyo ana kwamba asikunuha a Nyambe nji, “Mbaisaniwa omunazaleta.” \c 3 \s Etuto ya Jowani Omukolobezi \r (Maleka1.1-8; Luka3.1-18; Jowani1.19-28) \p \v 1 Ba nako eyo Jowani omukolobezi sebeli ota mu lihalaupa no Judeya yo kutaza eliywi yo amba nji, \v 2 “Mubake kakuli omubuso na kuwilu sebeli oli beebi!” \v 3 Uyu yokame woyo ona kwambiwa kwa munuhi wa Nyambe Isaya nji, \q1 “Eliywi no munjili kame liisana mu lihalaupa, \q2 ‘Mulukise endila ya mbumu, \q2 mutende endila no koloka yaye!’ ” \p \v 4 Eikumango ya Jowani kame ina kutendiwa ba woya no tikamele, mane kame ana kwikalanga ni lukanda no situmba yo tingile mu mbunda yaye, Eilya yaye neli timbimba ni uki namu mushitu. \v 5 Elikwanamunu sebeli liiya kwa yonyene okutunda mu Jelusalema ni mu Judeya, mane ni mwibaka yonje ikubapile ni musindi no Jodani. \v 6 Oukwaamba ouyi woo, mi sebeli wakolobeza mu musindi wisaniwa Jodani. \p \v 7 Kono aba ana kumona ano kupula no Afalisi na Saduki aiya kwa yonyene nji aakolobeze, sebeli wamba kwa onyene nji, “Anyi aana no tinyoka! Anyine ona kumyambela nji mushotoke okutweba kwa Nyambe oku sakwiiye? \v 8 Cwalehe mutende einu eyi imonisa okubaka ku uyi wenu. \v 9 Mi mulese oku nahana nji kame samu yoyisiwe mukwamba nji kame muli ni Abulahama kanyi sitenu. Kame ni myambela nji Nyambe kame atwesa okufutula amawee aa okwatenda anaye Abulahama! \v 10 Esamu kame silukisitwe ni kutatelela okupatula emibisi no sitondo, cwale nji esitondo sonje no kwabeeka embuya no kuwaba, mbasi patuliwa ni kukondelwa mu mulilo. \v 11 Kame ni mi kolobeza ni meyi okumonisa nji namu baka, kono munyima yange mba kwiiyi woyo okwite amaata okubita mene nji mane simba etikwele no tinjatangwa taye kani fanene okutinungutula mbami kolobeze ni Mebo No Kukena mane ni mulilo. \v 12 Enumbi yaye kame ili mu maoko aye mi mba fiyele esibaka saye abo ana fulele oubeke waye mi mba waneke ouloto mu sishete ni kucin̄a omuuku ni mulilo no kwatima.” \s Ekolobezo ya Jesu \r (Maleka1.9-11; Luka3.21-22) \p \v 13 Ba nako eyo Jesu sebeli oiya okutunda mu tolopo ya Galileya okwiiya ku musindi wa Jodani okwiiya muku kolobeziwa kwa Jowani. \v 14 Kono Jowani sebeli weteka okukana nji, “Iikene aba wiiya kwa mene nji ni ku kolobeze? Time nifanena okwiya kwa wene!” \v 15 Kono Jesu sebeli otambula nji, “Kutendiwe yongeso ba nako ino. Bakutenda ngeeso bokame satwiyatetetwe okuluka konje.” Cwale Jowani sebeli opumena. \v 16 Ababo Jesu aba ana kumana okukolobeziwa, sebeli otunda mu meyi. Cwale eliwilu sebeli liyatuluka, mi sebeli omona Emebo ya Nyambe eishetumuka musibumbiwa no Nkwilimba ni kumwikala. \v 17 Cwale eliywii sebeli liyupahala okutunda kuwilu okwamba nji, “Uyu yo mwanage woyo ni singa, kwa yonyene kame niwabelwa.” \c 4 \s Omuliko wa Jesu \r (Maleka1.12-13; Luka4.1-13) \p \v 1 Cwale Emebo ya Nyambe sebeli itwaletela Jesu mu lihalaupa mukwetekiwa kwa Diyabulosi. \v 2 Munyima no ukuyumena eilya mu maywaa no kukwana makumi anee ni usiku no kukwana makumi anee, Jesu sebeli oyomba. \v 3 Cwale omweteki sebeli oiya kwa yonyene ni kumwambela nji, “Nji kame uli mwanaye Nyambe, wambele amawee aa nji atende esinkwa.” \p \v 4 Kono Jesu sebeli otambula nji, “Nakuku n̄oliwa mu man̄olo nji, ‘Omunu katamba okuyoya kweyo no kulya fela, kono ku liywi lyonje eli litunda mu kanwa ka Nyambe.’ ” \p \v 5 Cwale Diyabulozi sebeli omutwala mu Jelusalema, omulenen̄i no kukena, nuka mutuleka ba mongola no Ndoo ya Nyambe, \v 6 ni kwamba kwa yonyene nji, “Nji kame uli mwanaye Nyambe, omatukele banji. Nakuku n̄oliwa mu man̄olo nji, \q1 ‘Mba laele amangeloi aye mulibaka lyowe, \q2 nji akwakele mu maoko oo, \q2 nji simba amakondo owe alese oukulemeka ku mawee.’” \p \v 7 Cwale Jesu sebeli omutambula nji, “Nakuku n̄oliwa mu man̄olo kame nji, ‘Ulese okweteka Mbumu Nyambe wowe.’ ” \p \v 8 Kame Diyabulozi sebeli omutwala ba lilundu no kuleba nukamumonisa emibuso no litunga yonje ni uwa walyo, \v 9 sebeli omwambela nji, “Eyi yonje mbani kubi, nji uni kubamena niku nilapela.” \p \v 10 Cwale Jesu sebeli otambula nji, “Otunde kwa mene Satani, naku kun̄oliwa mu man̄olo nji, ‘Olapele Mbumu Nyambe wowe mi obelekele yonyene feela!’ ” \p \v 11 Cwale Diyabulosi sebeli omusiya, mi amangeloi sebeli aiya muku mutusa. \s Jesu Yo Tateka Omusebezi Waye mu Galileya \r (Maleka1.14-15; Luka4.14-15) \p \v 12 Cwale Jesu aba ana kuyupa nji Jowani nabekiwa mu mutolongo, sebeli oukela mu tolopo no Galileya. \v 13 Jesu sebeli otunda mu Nazaleta, nukayaka mu kapenauma omundi oli ku munanga no lisa lya Galileya mwikiliti ya Zebuloni ni Nafetali. \v 14 Nakutenda ngeeso okwiyateteta eso sina kwambiwa kwa munuhi wa Nyambe Isaya nji, \q1 \v 15 “Wene esikiliti no Zebuloni ni Nafetali, \q2 mu ndila no liwate, mu linjaliya lya Jodani, \q2 Galileya, woyo no asimacaba! \q1 \v 16 Aanu awo ayoya mu uwi na mono eliseli linene. Naawo ayoya mu naha no mwinda no lufu, eliseli na limonahala kwa onyene.” \p \v 17 Kutunda eyo nako Jesu sebeli otateka okukutaza nji, “Mubake, kakuli omubuso na kuwilu sebeli uli beebi.” \s Jesu Yo Isana Anduyi Anee \r (Maleka1.16-20; Luka5.1-11) \p \v 18 Abo Jesu aba ana kwendanga kunyonga no Liwate no Galileya, sebeli omona alume ayiili Simoni woyo wisaniwa nji Pitolosi ni minaye Andiliasi. Kame ana lemanga oku kondela otunyandi too mu Lisa kakuli neli andui. \v 19 Jesu sebeli wamba nji, “Komwiye muni kon̄e mi mbani mitende ayambi no aanu.” \v 20 Ababo sebeli asiya otunyandi too ni kumu kon̄a. \v 21 Cwale aba ana kusheteta ku lubala, sebeli omona Jakobo ni minaye Jowani aana a Zebedeya. Aikalile mu wato alemine okulukisa otunyandi too, mi sebeli waa isana. \v 22 Cwale ababo sebeli asiya owato ni sitoo okumu kon̄a. \s Jesu Yo Iyeta, Okukutaza ni Kubalisa Aanu \r (Luka6.17-19) \p \v 23 Jesu sebeli ota mu Galileya monje, yo lemine okusimweta mu tindoo no milapelo ni kupaka eyi no ebangeli no kuwaba eyi no mubuso. Mane kame ana kubalisa aanu ku meeti oo onje. \v 24 Elibubo lyaye sebeli liyupahala mu ibaka yonje no Siliya, mi aanu sebeli alita kwa yonyene awo onje ana kutomanga ameeti no kusiyana, awo ana kwikalanga ni madimona, oweeti no kukwa ni awo no kombola etinyutu mi sebeli waa balisa. \v 25 Eli kwanamunu eli lina kutunda, mu Galileya, mu Dakapolisi, mu Jelusalema, mu Judeya ni mu naha na mulinjaliya lya Jodani sebeli amukon̄a. \c 5 \s Etuto no ba Lilundu \p \v 1 Cwale Jesu aba ana kumona elikwanamunu elimukon̄a, sebeli ota ba lilundu nuukekala banji, aiyetwa aye sebeli aiya kwa yonyene. \v 2 Ababo sebeli otateka okwa iyeta. \s Aanu ana Fuyaulwa luli \r (Luka6.20-23) \p \v 3 “Embuyoti ni yaawo ashebile mu micima, kakuli omubuso na kuwilu ni woo. \v 4 Embuyoti ni yaawo alila, kakuli mba ombaombiwa. \v 5 Embuyoti ni yaawo aa sikukushuwa kakuli mba yoola elitunga. \v 6 Embuyoti ni yaawo afile elishebo nawo afile elinyotwa no kuluka, kakuli mba ikuta. \v 7 Embuyoti ni yaawo ali ni sishemo kakuli mba shemubiwa. \v 8 Embuyoyi ni yaawo akenine mu micima kakuli mba ka mono Nyambe. \v 9 Embuyoti ni yaawo alita ekozo, kakuli mba isaniwa aana a Nyambe. \v 10 Embuyoti ni yaawo a yandisiwa mulibaka no kuluka, kakuli omubuso naku wilu ni woo. \v 11 Emboyoti ni yenu aba mwangoliwa, muyandisiwa ni ku minungelela eyi no mapwa neyi no kwiiba mu mifuta yayo yonje mulibaka lyange. \v 12 Muwabelwe mi munyakalale, kakuli omupuzo munene niwenu ku wilu. Mundila imweya ana kuyandisa anuhi a Nyambe awo ana kwikalako ba weli. \s Omungwa ni Liseli \r (Maleka9.50; Luka14.34-35) \p \v 13 “Kame muli omungwa no litunga. Kono nji omungwa nau amuba, ngasibine sau usetwe nji umamate kame? Kau kwite tuso konji abasau yumbiwe feela banji mi aanu alyatebo. \p \v 14 “Kame muli eliseli no litunga. Omulenen̄i ou uyakilwe ba lilundu kau kwangwa okumonahala. \v 15 Kakwisa omunu otumbula elambi ni kwibeeka munji no tubana. Abo cwale kame saibeeke ba lutala lwayo nji ilite eliseli kwaanu onje ali mu ndoo. \v 16 Mundila imweya mulesele eliseli lyenu limonyeke kwa kwenu, nji amone ouwa mutenda mi akanyise sitenu na kuwilu. \s Jesu Yo Iyeta Eyi no Milawo ya Mushe \p \v 17 “Mulese oku yambuta nji kame ninaiyi muku kandakanda emilawo ya Mushe simba etuto no anuhi a Nyambe. Kani siiya mukwa kandakanda kono muku iyateteta. \v 18 Niti luli kame nimyambela nji, simba esipeleta sicana no mulawo mbasi iyatetetwe mi kaitamba kusinyeha eliwilu ni litunga ekayasibwa kale. \v 19 Abo cwale woyo yonje socola einjili kweeti etitaelo ni kwiyeta akwaye okutenda ngeeso mba tendiwa munyonyo mu mubuso naku wilu. Kono woyo yonje okuteka etitaelo ni ku simweta akwaye okutenda ngeeso mba tendiwa no kuneneba mu mubuso na kuwilu. \v 20 Kame ni myambela nji, okuluka kwenu kame ku fanena okubita okuluka no aiyeti no mulawo na Falisi, nji kasa ngeeso ka mutamba kwingena mu mubuso na kuwilu. \s Jesu Yo Iyeta Eyi no Kutina \r (Luka12.57-59) \p \v 21 “Na muyupu nji nai kwambiwa kwanu naku kale nji, ‘Ule kwibaa mi woyo oibaa mba fanene okwatuliwa. \v 22 Kono kame nimyambela nji omunu kame atinena omukwaye, mba tuliwa. Nji omunu kame angula omukwaye “Wene omwelo!” mba atuliwa mu kuta ni kuyumbeliwa mu mulilo no lihele. \v 23 Cwalehe aba ulita empo yowe ba aletale, mi wapuluka kale nji nu foseze omukowe, \v 24 usiye empo yowe ba lubala no aletale, mi uuke oweli muka kuuse ni mukowe. Cwale wiye obeeke empo yowe. \v 25 Nji omunu kame asinga oku kutwala ku kuta mukwambote ababo anyi musili mu ndila. Nji kamutende ngeseo mbaku beeke mu maoko no mwatuli mi yonyene aka kubeeke mu maoko no mupolisa woyo ofanena okuku yumbela mu tolongo. \v 26 Luli kame ni myambela nji, kutamba kutundamo konji aba sautenekele omubonda wowe no mamaneneno. \s Jesu Yo Iyeta Eyi no Kubuka \p \v 27 “Na muyupu naku kwambiwa nji, ‘Mule kutenda owozwa.’ \v 28 Kono kame ni myambela nji, omunu yonje woyo waliketa omukati niku mulakaza natende owozwa naye mu mucima waye. \v 29 Cwale nji elitiyo lyowe no silyo kame likutendisa ouyi oli tundise ni kuliyumbela oku no kuleba. Mba kwikala wino nji utaukelwe esilama simweya no lutu lowe, kasa nji olutu lowe lonje lukayumbeliwe mu lihele. \v 30 Cwale nji elyoko lyowe no silyo kame likutendisa ouyi oli patuleko ni kuliyumbela oku no kuleba. Mba kwikala wino nji utaukelwe esilama simweya kasa nji olutu lowe lonje lukabeekiwe mu lihele. \s Jesu Yo Iyeta Eyi no Kulukuluha \r (Mateu19.9; Maleka10.11-12; Luka16.18) \p \v 31 “Naku kwambiwa nji, ‘Omulume yonje woyo olukulula omukataye kame afanena okumun̄olela elin̄olo no tukuluho.’ \v 32 Kono kame ni myambela nji, cwale nji omulume kame alukulula omukataye mulibaka no mubonda mundina kasa ou no wozwa, kame ali ni mubonda ou nokumulitela nji atende omubonda no wozwa, mi omulume woyo okwata omukati woyo ona lukululwa, kame atenda owozwa. \s Jesu Yo Iyeta Eyi no Ukwamanyinga \p \v 33 “Namuyupu kame nji aanu nakwambeliwa kunyima nji, ‘Mulese kucola oukwamanyinga wenu, kono mwiyatetete oukwamanyinga wenu ou mutenda kwa Mbumu.’ \v 34 Kono bano kame nimyambela nji, mule oukutusisa oukwamanyinga aba mutenda etisepiso tonje. Mule okweeta neyi no liwilu kakuli ni lubona lwa Nyambe. \v 35 Mi kame mule okweeta neyi no litunga kakuli ni sibaka aba lyatile amakondo aye, mi kame mule okweeta neyi no Jelusalema kakuli ni mulenen̄i ou no Mbumu munene. \v 36 Mule kweeta simba eyi no mutwi wenu kakuli kamutwese okufutula etin̄uki tenu nji titende etino likena simba etino wiilu. \v 37 Mwambe felea eeni nji kame mutalusa ‘Eeni’ simba ‘Kokuulwa’ aba mutalusa kokuulwa kakuli aba mubitelela okwamba eyo kame itunda kwa woyo no kwiiba. \s Jesu Yo Iyeta Eyi no Kuuseta Ouyi ku Uuyi \r (Luka6.29,30) \p \v 38 “Namu yupu nji, naku kwambiwa nji, ‘Elitiyo ku litiyo, elyeo ku lyeo.’ \v 39 Kono bano kame ni myambela nji, mulese okulwisa omunu woyo ona mitende ouyi. Kono nji omunu naku bakula olubaka ku litama no silyo omube abakule kame neli no simoo. \v 40 Mi nji omunu kame akutwala ku kuta nji ashimbe ehembe, omulese ashimbe ni baki yonje. \v 41 Cwale nji omunu kame aku kandimeka okushimba omushimbo waye esibima simweya, wene omushimbele eibima yiili. \v 42 Cwale omunu aba aku kumbela esinu, omubeso, nji omunu kame asinga oku kalima esinu kwa wene, omukalimise. \s Elilato ku Ila \r (Luka6.29,30) \p \v 43 “Namu yupu nji nai kwambiwa nji, ‘Osinge alikani owe, mi otimbe eila yowe.’ \v 44 Kono bano kame nimyambela nji, ‘Osinge eila yowe mi olapelele awo alemine oukuyandisa. \v 45 Aba utenda ngeeso mbutende mwanaye sitowe naku wilu, kakuli eliywaa lyaye kame libenya ku munu no kwiiba ni woyo no kuwaba, ombula waye kame aloka kwawo no kwiiba ni kwawo no kuwaba. \v 46 Iikene eyo samubelwe omupuzo nji kame musinga felea awo amisinga? Na telisi kame atendanga yongeso! \v 47 Cwale nji kame utambula alikani owe feela, kubine obitela akowe? Asimacaba mwatendela yongeso! \v 48 Kame mufanena okutenda ano kupetahala kanyi sitenu naku wilu aba atendile woyo no kupetahala. \c 6 \s Jesu yo iyeta eyi no kuba kwao kaakwite \p \v 1 “Mumamele! Aba mutenda einu no kuwaba mulese ouku monisa kwaanu nji amone eyi mutenda. Aba mutenda ngeeso kamutamba kubiwa omupuzo kwa sitenu naku wilu. \p \v 2 “Cwale aba muba kwawo aulwile mulese ouku monisa nji nubi kanyi omo atendela asikukuba mu tindoo no milapelo nimu tindila nji abubekwe kwaanu. Niti luli kame nimyambela nji, atambula kale omupuzo woo. \v 3 Kono cwale aba muba kwawo aulwile mumone nji elikaa lyenu no simoo lilese okulimuka eyi litenda elikaa lyenu no silyo. \v 4 Cwale nji okuba kwenu kutende naku mukunda, cwale abo sitenu woyo omwine eyi itendahala ku mukunda mba mibi omupuzo. \s Jesu Yo Iyeta Eyi no Kulapela \r (Luka11.2-4) \p \v 5 “Cwale aba mulapela mule kutenda kanyi omo atendela asikukuba kakuli kame asinga okwimana mu tindoo no milapelo ni mu tindila okulapela nji amoniwe kwaanu. Niti luli kame ni myambela nji atambula kale omupuzo woo. \v 6 Kono aba mulapela mwingene ku muzuzu ni kuyatilako esaandi cwale mulapele kwa Sitenu woyo oli kumukunda, woyo omwine eyi itendahala ku mukunda mba mibi omupuzo. \p \v 7 “Mi aba mulapela mulese okwamba amaywi no kupula no kwayupahala kanyi omo atendela aanu no kwalimuka Nyambe, kakuli kame ayabuta nji okubinda sayupiwe aba amba amaywi no kupula. \v 8 Mulese okwaafeka kakuli Sitenu kame limukile eyi musaela anyi akamwa simukumbela kale. \v 9 Cwale kame mufanena okulapela ngeesi, \q1 ‘Sitetu naku wilu, \q2 kulumbiwe elitina lyenu \v 10 kwiiye omubuso wenu, \q1 esi sisaeliwa kwa wene sitediwe banji, \q1 kanyi omo sitendeliwa kuwilu. \q1 \v 11 Otube balelo esilyanu setu eso tusaela, \q1 \v 12 Otulemene emibonda yetu, \q1 kanyi omo tulemenanga awo sikutu foseza. \q1 \v 13 Ole kutu ingenyeka mu miliko, \q1 kono utulamulele kwa woyo no kwiiba.’ \p \v 14 “Cwale nji kame mulemena akwenu kweyo no kwiiba ana mitende ni sitenu naku wilu mba milemene. \v 15 Kono nji kamulemene akwenu, ni sitenu naku wilu katamba kumi lemena ouyi wenu. \s Jesu Yo Iyeta Eyi no Kukuyumena Eilya \p \v 16 “Cwale aba muku yumena eyi no kulya, mulese okusosobanisa mul ubala lwenu, kanyi omo atendela asikukuba. Kame amonisa nji kame ayandile nji alimukiwe nji kame ali bouku yumena eilya. Niti luli kame ni myambela nji atambula kale omupuzo woo. \v 17 Cwale aba muku yumena eyi no kulya mukuyowe kulubala, mushakule etin̄uki tenu, \v 18 nji akwenu alese okulimuka nji kame muku yumena eyi no kulya, konji sitenu woyo oli nenu ku mukunda. Mi sitenu woyo omwine eyi itendahala ku mukunda mba mibi omupuzo. \s Oufumu no Niti \r (Luka12.33-34) \p \v 19 “Mulese okuungekela oufumu na muno mu litunga kakuli outwa mane ni mafumi kame itwesa oku usinya, mane bamweya ni ambuyi kame atwesa okucuula etindoo ni kwiita. \v 20 Kono cwale mu kuungekele oufumu na mu wilu oko outwa ni mafumi kaitwese oku usinya, mane nambuyi katwese oku cuula etindoo ni kwiita. \v 21 Kame nimyambela eyi, kakuli oko kuli oufumu wenu ni micima yenu kosa ikaikale. \s Eliseli no Lutu \r (Luka11.34-36) \p \v 22 “Amiyo kame fekile kanyi elambi no lutu, nji amiyo owe kame amona wino, olutu lowe mba lwikala mu liseli lonje. \v 23 Kono nji amiyo owe kamono wino, olutu lowe lonje mba lwiyala ouwi. Mi nji eliseli mwa wene ni uwi, babine saukume ouwi mwa wene? \s Nyambe ni Ufumu \r (Luka16.13; 12.22-31) \p \v 24 “Kakwisa woyo otwesa oku belekela ambumu ayiili, kakuli mba timbibo mumweya mbasingi omunjili. Mba sepehala ku mumweya mi mba shwaula omunjili. Kautwese oku belekela Nyambe ni mali. \p \v 25 “Cwale abo kame nimyambela nji, mulese okubilaela neyo no kuyoya kwenu, simba eyisa mulye neyisa munwe, simba eyi no lutu lwenu eyisa mukumange. Kasanji okuyoya ni kwautokwa onene okubita esilya, simba olutu ni lwautokwa onene okubita eyi kumango nji? \v 26 Kamumone otuyuni otu tutuka mu wilu katu limi, katu yangula mi katu teula mu ishete simba mu ituli kono sitenu naku wilu kame atu babalela. Kasanji kame muli ni tuso okubita otuyunyi? \v 27 Cwale mukaci kenu kwaali woyo sotwesa okubeeka ehola imweya kukuyoya kwaye mukubilaela? \p \v 28 “Cwale iikene aba mubilaela neyi no kukumanga? Kamumone etipalisa na mu mushitu omo tikulela. Kati beleke simba okutenda eikumango tonyene. \v 29 Kono kame ni myambela nji simba yonyene Solomoni ona kufuma onene mu umbumu waye kakwite eikumango no kuwaba kanyi eyinjili no tipalisa. \v 30 Nyambe yotwesa okufuka ngeeso omoopu na mu musitu, omoopu uliko balelo, byunda wakukuta kale ni kuuyumbela mu mulilo. Kandi katwese okumifuka ngeeo naanyi mane ni kubitelela? Kandi ngasibine omo icanibele etumelo yenu! \p \v 31 “Abo cwale mulese okubilaela okwamba nji, ‘Iikene satulye ni eyo satunwe neyi satu kumange. \v 32 Kame namba ngeseo kakuli awo nokwa limuka Nyambe yasaela eyi yonje, mi sitenu naku wilu kame alimukile nji kame musaela inu eyi yonje. \v 33 Oweli musaele eyi no mubuso wa Nyambe ni kuluka kwawo, cwale eyi yonje mba mwiibiwi. \v 34 Cwale abo mulesele okubilaela eyi no byunda, kakuli eyi no byunda mba iiyi ni tipilaelo tayo. Eliywaa ni liywaa kame lili ni ubamba walyo. \c 7 \s Okwatula Akwenu \r (Luka6.37-38; 6.41-42) \p \v 1 “Mulese okwatula akwenu nji, nanyi mulese okwatuliwa, \v 2 Mundila imweya aba mwatula akwenu naanyi mba mwatuliwa, mi owiima mukutusisa kwa kwenu mba ikutusisiwa kwaanyi. \v 3 Cwale iikene aba waliketa esopu sili mu litiyo lya mwabowe, kono kame ukwangwa okumona omusumo uli mu litiyo lyowe? \v 4 Ngasibine wambela omwabowe nji ‘Kotumone ni kutundise esopu sili mu litiyo lyowe,’ kono enako yonje mu litiyo lyowe kame kuli omusumo. \v 5 Wene osikukuba, oweli otundise omusumo oli mu litiyo lyowe, okubinda so mone wino mane ni kutundisa esopu sili mu litiyo lya mwabowe. \p \v 6 “Mulese okuba einu no kukena kwaambwa tamba auka ni kumyuuma, mi mule kuyumbela einu yenu no utokwa ku tingulube tamba tiilyatingela feela. \s Mukumbele, Musaele mi Mungongote. \r (Luka11.9-13) \p \v 7 “Mukumbele mi mba mubiwi, musaele mi mba muwana mi mungongote omwelo mbau yatuluka kwaanyi. \v 8 Omunu yonje woyo okumbela mba biwi, woyo osaela mba wana, kwa woyo ongongota omwelo mbau yatuleliwa. \v 9 Anyine mukaci kenu woyo otwesa okuba mwanaye eliwee aba amukumbela esinkwa? \v 10 Simba oku muba enyoka aba akumbela ondi? \v 11 Cwale nji anyi no kwiiba mulimukile okuba anenu einu no kuwaba, ngasibine onene cwale eyi no kuwaba saabe sitenu nakuwilu kwawo amu kumbela? \p \v 12 “Mu inu yonje, mutende akwenu eyo musinga nji amitendele naanyi, kakuli eyi etaluso no mulawo wa Mushe mane ni tuto no anuhi a Nyambe. \s Omwelo no Kukumbana Onene \r (Luka13.24) \p \v 13 “Mwingenene mu mwelo no kukumbana onene, kakuli omwelo simba endila eyi itwala kukusinyeha niya kuyatuluka, mi anokupula wa ingenenanga. \v 14 Kono omwelo ou utwala kukuyoya ni wakukumbana, mi endila itako ni yakubambaba mi niacana aiwana. \s Esitondo ni Mbuya Yaso \r (Luka6.43-44) \p \v 15 Mutokomele asikunuha no mapwa. Kame aiya kwaanyi akuyawekile mu situmba no mukoko kono mukaci kame atendile amaakanyani. \v 16 Mbamwa limukele kweyo atenda. Omukona kaubeeke embuya no beine mi omukona kaubeeke etifenega. \v 17 Mu ndila imweya, esitondo no kuwaba kame sibeekanga embuya no kuwaba kono esino kwiiba kame sibeekanga embuya no kwiiba. \v 18 Esitondo no kuwaba kasitwese okubeeka embuya no kwiiba mi ni sitondo no kwiiba kasitwese okubeeka embuya no kuwaba. \v 19 Esitondo sonje nji kasibeeke embuya no kuwaba kame sipatuliwa ni kuyumbeliwa mu mulilo. \v 20 Abo cwale anuhi no mapwa mbamwa limukele ku mbuya yoo. \s Kanisi kumi Limukile \r (Luka13.25-27) \p \v 21 “Kasa omunu yonje woyo wamba kwa mene nji, ‘Mbumu, Mbumu’ nji yoso ingena mu mubuso na kuwilu, kono konji feela awo atenda etato ya sitange na kuwilu. \v 22 Ba liywaa no katulo aanu no kupula mbaamba kwa mene nji, ‘Mbumu, Mbumu’ katwasiku nuhanga mu litina lyowe, mi katwa sikutundisanga amandimona mu litina lyowe, ni kutendanga etimakazo no kupula-pula? \v 23 Cwale mbanaambele epatalaza nji, ‘Kanimi limukile mutunde kwa mene, anyi asikutenda ouyi!’ \s Ayaki ayili no Ndoo \r (Luka6.47-49) \p \v 24 “Cwale abo omunu yonje woyo oyupa amaywi ange ni kwamamela, kame akufekile kanyi omuyaki no kushangama ona kuyaka endoo yaye ba liwee. \v 25 Abana kwiiya ombula sebeli oloka mi emisindi sebeli iiyala ameyi, mi emebo sebeli efuka onene ni kukafula abo ba ndoo, kono kayasikwa kakuli kame ina kusumiwa ba liwee. \p \v 26 “Kono omunu yonje woyo oyupa amaywi ange mi kaamamele, kame akufekile kanyi omuyaki no kweluba woyo ona kuyaka endoo yaye ba lipumasheke. \v 27 Cwale ombula sebeli oloka emisindi sebeli iiyala mi emebo sebeli efuka onene ni kukafula ba ndoo mi sebeli ikwa ni kusinyeha onene!” \s Amaata a Jesu \p \v 28 Cwale Jesu aba ana kumana okwamba ngeeso amaywi aa, enyangela sebeli ikomoka ekutazo yaye, \v 29 kakuli kame ana kwaiyetanga kanyi woyo oli ni maata, kasa kanyi aiyeti no mulawo. \c 8 \s Jesu Yo Balisa Omulume ona Kutoma Embingwa \r (Maleka1.40-45; Luka5.12-16) \p \v 1 Cwale Jesu aba ana shetumukanga okutunda ba lilundu, enyangela sebeli imukon̄a. \v 2 Omulume ona kutomanga embingwa, sebeli oiya ni kukubama kwa yonyene ni kwamba nji, “Mbumu nji usinga kamotwesa okuni balisa.” \p \v 3 Jesu sebeli oolola elyoko lyaye ni kumulema ni kwamba nji, “Nisinga, woombole.” Mi ababo sebeli obalisiwa ku mbingwa yaye. \v 4 Cwale Jesu sebeli wamba kwa yonyene nji, “Omone nji kautamba okwambela aanu. Kono ote oka kumonahaze kwa mupulisita mi okabe empo, eyo ana kwamba Mushe nji aanu apumene nji nubala.” \s Jesu Yobalisa Omubika no Mukulu no Masole namu Loma \r (Luka7.1-10) \p \v 5 Cwale Jesu aba ana kwingena mu Kapenama, omukulu no masole sebeli oiya kwa yonyene okukumbela etuso ni kwamba nji, \v 6 “Mbumu, omubika wange kame atoine oweti no lun̄an̄ali, kame alanganine feela ku mundi. \v 7 Jesu sebeli omwambela nji, “Nikeyili nimubalise.” \v 8 Cwale omukulu no masole sebeli otambula nji, “Mbumu kanifanene okukuisana nji wiye mu ndoo yange. Kono waambe eliywi feela mi omubika wange mbabala. \v 9 Kame nilimukile eyi kakuli ni mene kame nili omunu woyo oli munji no maata no akulu ange, mi kame nikwite amasole awo nilaelela, aba nambela omunu nji ote, kame ata. Ku munjili kame nji oiye, kamea iya. Aba nambela omubika wange nji otenda ngeesi mi kame atenda.” \p \v 10 Cwale Jesu aba ana kuyupa ngeeso, sebeli okomoka mi sebeli wamba kwaanu ana mukon̄a nji, “Kame ni myambela nji, kana siwana kale omunu woyo okwite etumelo inene ngeesi muno mu Isilaele kanyi woyo. \v 11 Kame ni myambela nji ano kupula mba tundu ku upa ni ku wiko mi mba ikala bamweya ba mukiti ni Abulahama, Isaka ni Jakobo mu mubuso na kuwilu. \v 12 Kono kwaawo afanena okekala mu mubuso kame saka yumbelwe kundee ku uwi oko cwale sakukekale okulila ni kukweca amaeo.” \v 13 Cwale Jesu sebeli wamba ku mukulu no masole nji, “Ote ku ndoo yowe, mi mbutendeliwa eyo upumena.” Mi ababo omubika waye sebeli obala. \s Jesu Yobalisa aanu no Kupula \r (Maleka1.29-34; Luka4.38-41) \p \v 14 Cwale Jesu aba ana kwingena mu ndoo ya Pitolosi, sebeli owana njemunwaye Pitolosi no mukati yo langanine mu mumbeta yokola elitomaapa. \v 15 Jesu sebeli omulema ku lyoko, ababo elitomaapa sebeli litunda, mi sebeli obala ni kwinguka oku mutendela eyi no kulya. \v 16 Mu nako no mangolwaa awo, aanu sebeli alita kwa Jesu anokupula asimandimona. Jesu sebeli otundisa emebo no kwiiba ni liywi ni kubalisa ana kukolanga oonje. \v 17 Esi neli okwiyateteta eyo ina kwambiwa kwa munuhi wa Nyambe Isaya nji, “Nalondo amayando etu onje, ni meeti etu.” \s Outata oli mu Kukon̄a Jesu \r (Luka9.57-62) \p \v 18 Cwale Jesu aba ana kumona enyangela no aanu imutingulukile, sebeli olaela aiyetwa aye nji, “Mute mu linjaliya no liwate.” \v 19 Cwale akasita kale omwiyeti no mulawo sebeli oiya kwa yonyene ni kwamba nji, “Mwiyeti, mba niku kon̄o konje soute.” \p \v 20 Jesu sebeli omutambula nji, “Aluwawa akwite emina mi otuyunyi tukwite eiyaleto, kono Omwana no munu kakwite simba aba sasame omutwi waye.” \p \v 21 Omunjili omwiyetwa sebeli wamba nji, “Mbumu, mbani kukon̄o kono oweli nite ni kapumbeke sitange.” \p \v 22 Kono Jesu sebeli omutambula nji, “Muni kon̄e mi mulese aafu apumbeke aafu woo.” \s Jesu Yo Ombota Amandinda \r (Maleka4.35-41; Luka8.22-25) \p \v 23 Cwale sebeli oingena mu sisepe na iyetwa aye sebele ata naye. \v 24 Ababo akatile sebeli kwiiya emebo no kunenenba ni mandinda sebeli atateka okwingena mu wato, kono Jesu kame nalangananga. \v 25 Aiyetwa sebeli ata kwa yonyene ni kumwingula nji, “Mbumu, otuyoyise kame tufa.” \p \v 26 Jesu sebeli otambula nji, “Anyi asi tumelo icana, iikene aba mucila?” Cwale sebeli oinguka ni kukanena emebo ni mandinda mi sebeli koondoka onene. \v 27 Aiyetwa aye sebeli akomoka onene mane ni kwamba nji, “Ngasibine aikalile woyo mulume? Simba emebo ni mandinda kame imu yupa!” \s Jesu Yobalisa Alume Ayiili akwite Amandimona \r (Maleka5.1-20; Luka8.26-39) \p \v 28 Mi cwale Jesu aba ana kukeela mu naha no Magadaleni mu linjaliya no lisa, sebeli okuwana nalume ayiili asi mandimona akatundelele ku mabita. Alume awo kame ana kwikalanga ni mandimona no kucilisa onene nji mane kakwisa simba omunu ona kubitanga endila eyo. \v 29 Ababo sebeli akuwa ni kwamba nji, Siikene usaela okutende kwaaci, weene mwana Nyambe? Ninji kame uneyi mukutu yandisa enako eya kasikwana kale? \p \v 30 Bakatamba minwe kame kuna kwikala etingulube no kupula etilemine okulya. \v 31 Amandimona sebeli akumbela kwa Jesu nji, “Aba ututundisa utu citele muya mu tingulube.” \p \v 32 Jesu sebeli wamba ku mandimona nji, “Kamute! Mi ababo isitunda feela sebeli ikengena mu tingulube. Munyima omulaka wonje sebeli oshetumuka oka kuyumbela mu liwate ni kufela mu meyi.” \v 33 Alisana no tingulube sebeli aituka nikuta mu mulenen̄i, sebeli akambela aanu eyo ina tendahala yonje mane neyo yalume asimandimona. \v 34 Aanu namu mulenen̄i sebeli ata nuuka kuwana ni Jesu. Mi aba ana kumu mona sebeli amu kumbela nji atunde mu litunga lyoo. \c 9 \s Jesu Yobalisa Omulume noku Kukutela Olun̄an̄ali \r (Maleka2.1-12; Luka5.17-26) \p \v 1 Jesu sebeli oingena mu wato ni kuta mu linjaliya mu mulenen̄i waye. \v 2 Cwale aanu sebeli amulitela omulume onaku kukutela olun̄an̄ali, yo langanine ba museme. Jesu aba namona etumelo yoo, sebeli wamba kwa woyo no kukola nji, “Oongote omucima mwanange, eibi yowe na wilemenwe.” \p \v 3 Ababo aiyeti anjili no mulawo sebeli amba mu micima yoo nji, “Uyu mulume kame anyefula Nyambe.” \v 4 Jesu aba ana ku lemuha emihupulo yoo, sebeli wamba nji, “Anyi iikene munahanela emihupulo no kwiiba mu micima yenu?” \v 5 Sibine esi sotobile, ni kwamba nji, ‘Eibi yowe nai lemenwe,’ ni kwamba nji, ‘Wimane weende?’ \v 6 Mi cwale kame ni singa mu limuke nji Mwana no Munu kame ali ni tukelo bano banji noku lemena aanu eibi, ababo Jesu sebeli wambela omulume no kukutelanga olun̄an̄ali nji, “Imana olonde omuseme wowe ute ku mundi.” \p \v 7 Woyo mulume sebeli oimana nuu kutela ku mundi waye. \v 8 Aanu no kupula aba ana kumona ngeeso sebeli acila, mi sebeli alumba Nyambe onabi kwaanu etukelo no ngeeso. \s Jesu yo isana Mateu \r (Maleka2.13-17; Luka5.27-32) \p \v 9 Abo Jesu aba ana suweta okwenda, sebeli omona omulume no litina lya Mateu yo ikalile ba lubala no ndoo no mutelo. Sebeli wamba kwa yonyene, “Oni kon̄e” \p Ababo omulume sebeli oimana ni kumu kon̄a. \p \v 10 Ababo Jesu abana lyanga mu ndoo ya Mateu, atelisi no kupula na sikutenda eibi sebeli aingena ni kulya ni Jesu bamweya naa iyetwa aye. \v 11 Afalisi aba ana kumona ngeeso, sebeli aibanguta aiyetwa aye nji, “Iikene omwiyeti wenu abalya naanu no ngeesi?” \v 12 Jesu aba ana ku yupa ngeeso sebeli otambula nji, “Awo nokwa kolo kasaele onganga, kono onganga kame asaeliwa kwa asikukola. \v 13 Mute muka kwiyete eyo litalusa elin̄olo eli nji, ‘Kame ni singa esishemo kasa esitabelo no iyamana.’ Kana siiya mu kwisanena ano kuluka ku kubaka, kono asikutenda eibi.” \s Epuzo no Oukuyumena Eilya \r (Maleka2.18-22; Luka5.33-39) \p \v 14 Cwale aiyetwa a Jowani omukolobezi sebeli aiya kwa Jesu ni kwamba nji, “Aci na Afalisi kame tukuyumenanga eilya mu nako injili. Cwale ngasibine aiyetwa owe aba kaakuyumene eilya?” \v 15 Mi Jesu sebeli wamba kwa yonyene nji, “Ninji alikani no mukwati kame satwese okulila, omukwati yo sili kwa onyene? Kono eliywaa kame liiya, elyo omukwati aba sa tundisiwe kwa onyene. bokame abo saa kuyumene eilya.” \v 16 “Ka kwisa omunu woyo so beeka esimanahani no ubya ba sikumango no kukulubala, kakuli esimanahani eso kame sasi kaule esikumango eso, kame sekeza abo no ku kauka.” \v 17 Kame aanu ka itele ewaine no ubya mu singumbuli no kupangiwa ba itumba no kale, kakuli eyitumba mbei kauka. Mi cwale ewaine mba iitekele banji, mi sonyene esingumbui no kupanga ba itumba mbasi kauka. Kono ewaine no ubya kame iitelwa mu singumbuli no kupanga ba itumba no ubya, mi einu yiili kame ibabalelwa. \s Mwana no Nduna no Mukatana ni Mukati Ona Kulema ku Mukanjo wa Jesu \r (Maleka5.21-43; Luka8.40-56) \p \v 18 Cwale Jesu yosamba eyambo eyi, sebeli kukeela onduna nikumu kubamena nji, “Mwanange no mukatana okubinda afe abano, kono wiiye, mu ku beeka elyoko lyowe beulu yaye mi mba yoyo kame.” \p \v 19 Jesu na iyetwa aye sebeli aimana ni kumu kon̄a. \v 20 Ababo omukati onaku katazeha ku weeti no mweeya emyaka no kukwana likumi ni yiili (12), sebeli oiya mu nyima ni kulema ku mungundo no mukanjo waye. \v 21 Omukati sebeli okwambisa yonyene nji, “Aba sanileme feela ba mukanjo waye mbibala.” \v 22 Jesu sebeli oku setuka, ni kumumona, mi sebeli wamba kwa yonyene nji, “Oongote omucima mwanange, etumelo yowe nai kuyoyisa.” Mi ababo ba nako eyo, omukati sebeli obala. \p \v 23 Cwale Jesu aba ana kwingena mu ndoo no nduna, sebeli omona aa alemine okupeta etipala, naanu no kupula alemine okulila onene, \v 24 sebeli waambela nji, “Komu tunde, kakuli omukatana ka sifa, kono kame alanganine feela.” Mi aanu sebeli a musheka. \v 25 Cwale ababo aanu aba ana kubanena bandee, sebeli oingena ni kumu lema ku lyooko, mi omukatana sebeli oinguka. \v 26 Cwale etaba eyo ana kutenda Jesu sebeli ita elibubo mu naha yonje. \s Jesu Yobalisa Alume Ayiili no Ibofu \p \v 27 Jesu aba nasiya esibaka eso, eibofu yiili sebeli imukon̄a eyikuwa nji, “Mwanaye Dabida otu yupele amakeke.” \v 28 Aba ana kwingena mu ndoo, eibofu eyo sebeli iiya kwa yonyene, mi Jesu sebeli oiibanguta nji, “Kame mupumena nji kame ni twesa okumi balisa?”Eibofu sebeli itambula nji, “Ee Mbumu.” \v 29 Cwale Jesu sebeli walema ba miyo ni kwamba nji, “Ku tendwe okuta mu tumelo yenu!” \v 30 Mi amiyo oo sebeli amona. Cwale Jesu sebeli waa laela onene nji, “Mu mamele nji mulese okwamba etaba eyi kwaanu.” \v 31 Kono sebeli ata nu kambela aanu eyo ana tende mu naha yonje. \s Jesu Yobalisa Omulume no Simumu \p \v 32 Cwale awo alume ayiili asita feela, aanu sebeli alita kwa Jesu omulume. Mi neli esimumu kakuli kame ana kwikalanga ni mebo no kwiiba. \v 33 Ababo emebo no kwiiba aba ina kutundisiwa, omulume sebeli otangisa okwamba, mi aanu onje sebeli akomoka. Sebeli amba nji, “Katwa simona kale esinu kanyi esi mu Isilaele.” \v 34 Kono Afalisi sebeli amba nji, “Kame acita amadimona mu libaka no Mbumu no madimona.” \s Jesu Kame Akwite Amakeke Kwaanu \p \v 35 Cwale Jesu sebeli ota yo enda mu milenen̄i ni mu mindi yonje. Sebeli oiyetanga aanu mu tindoo too no milapelo, yo amba eliywi no mubuso, yo lemine oku balisa aanu awo ana kwikalanga ni meeti onje. \v 36 Aba ana kumona aanu no kupula sebeli waa yupela amakeke, kakuli nakuyanda onene okuulwa etuso kanyi emikoko nambulwa omulisani \v 37 Ababo sebeli wambela aiyetwa aye nji, “Ekutulo niyaku neneba, kono asiku kutula acana. \v 38 Cwale abo mu lapele kwa Mbumu no kutulo nji atume abeleki nji awaneke ekutulo yaye.” \c 10 \s Aatumiwa no Kukwana Likumi na yiili (12) \r (Maleka3.13-19; Luka6.12-16) \p \v 1 Jesu sebeli oisana aiyetwa aye, noku kwana likumi na yiili mi sebeli waaba amaata no kutundisa emebo no kwiiba, ni kubalisa ameeti onje. \v 2 Cwale amatina no atumiwa noku kwana likumi nayiili (12) aa okame. Woyo no weli ni Simoni woyo isaniwa nji Pitolosi ni Adiliyasi minaye, Jakobo ni minaye Jowani anaye Zebediya, \v 3 Filipi ni Batolome, Tomasi ni Mateu no mutelisi, Jakobo omwana Alufeya, ni Tandeya. \v 4 Simoni Omukanana ni Judasi isikaliyota woyo ona kubeteka Jesu. \s Okutumiwa no Atumiwa no Kukwana likumi na Yiili (12) \r (Maleka6.7-13; Luka9.1-6) \p \v 5 Jesu sebeli otuma ano kukwana likumi na yiili ni kwalaela nji, “Mulese kuta kwaa simacaba onje simba mu mindi ni milenen̄i no Masamaliya. \v 6 Kono mute kwaanu no Isilaele, akufekile kanyi emikoko no kutauka. \v 7 Mute mi mukakutaze nji, ‘Omubuso naku wilu sebeli oli beebi.’ \v 8 Mubalise asikutoma mi mwingule anokufa, mubalise asikutoma oweeti no mbingwa ni kutundisa amandimona. Namuku tambula okuulwa okuteneka, cwale naanyi mube nambulwa okutenekiwa. \v 9 Mulese ku shimba egauda, silibela simba amali outale mu tipokoto tenu. \v 10 Cwale mulese kushimba emikotana, ehembe einjili, etinjatangwa tinjili simba olutaa. Abeleki kame afanena okubiwa eyi yaalukele. \p \v 11 Aba mwingena mu mulenen̄i simba mu mindi, mwi bangute woyo ofanena okumitambula mwikale kwa yonyene kubitela aba sa mutundemo. \v 12 Cwale aba mwingena mu ndoo, mukeete awo alimo. \v 13 Nji awo anu ali omo mu ndoo kame amitambula, musiye ekozo no kukeeta kwenu, kono nji kaamitambula, mulese okwasiyela okukeeta kwenu. \v 14 Nji mu ndoo ni mu mulenen̄i kami tambula ni kumi teeteta, mutundemo mi mututule eliluli no tinjatangwa tenu. \v 15 Niti luli kame ni myambela nji, Nyambe mba monisa amakeke ba liywaa no katulo kwanau namu Sodoma ni Gomola okubita aanu namu milenen̄i eyo. \s Amayando Mbaiiyi \r (Maleka13.9-13; Luka21.12-17) \p \v 16 “Kamumone! cwale kame ni mituma kanyi emikoko mukaci no maakanyani.” Cwale mutende ano kushangama kanyi tinyoka mi mutende ano kukukokobeza kanyi otunkwilimba. \v 17 Mutokomele aanu, kakuli kwaali awo samitwale ba kuta, mi mbamifulu mu ndoo no milapelo. \v 18 Mulibaka lyange mba mutwaliwa muku zekisiwa balubala no abusisi ni kwaa mbumu. Mundila eyi mbamwamba eliywi no kuwaba kwa onyene ni kwa simacaba. \v 19 Cwale aba samilite mukumyeteka, mulese kubilaela neyo samwambe simba omusa mwitambulele, aba saiiye enako mbamubiwi eyo samwambe. \v 20 Cwale amaywi samwambe kasa enu, kono mbaatundu ku Mebo ya Nyambe Sitenu okwamba mwaanyi. \p \v 21 “Omwabae munu mbabeteke omwabae nji aibaiwe, ni ashemi mbatende ngeeso kwa noo mi aana mbafutukele ashemi oo mane aibaiwe. \v 22 Omunu yonje mbamitimbi mulibaka lyange. Kono woyo so tundamena okutwala ku mamaneneno mbayoyisiwa. \v 23 Cwale aba amiyandisa mu mulenen̄i umweya mushotokele mu unjili. Kame nimyambela luli nji, kamutamba okumana omusebezi mu milenen̄i yonje no Isilaele abo Omwana no munu yokasiiya. \p \v 24 “Kakwisa omwiyetwa woyo obita omwiyeti waye, mi simba omubika obita molyaye. \v 25 Cwale omwiyetwa kame afanena okupumena okwikala kanyi omwiyeti waye, mi ni mubika kanyi molyaye. Nji omunya ndoo kame isaniwa nji Beezebule, asindoo yaye mbanyefulwa onene ni kubitelela ni kwiisaniwa amatina no kwiiba. \s Anyine so Ciliwa? \r (Luka12.2-7) \p \v 26 “Cwale mulese kucila aanu. Eyo yonje ifukilwe mbaifukulwa, mi simba eyi ishwekilwe yonje mbai limukiwa. \v 27 Eyi nimyambela mu uwi, kame mufanena okuyamba mu liseli, mi neyi muna yupu ku mukunda, kame mufanena okwikuweleza ba kashongwa no ndoo. \v 28 Mulese kucila awo aibaa olutu kono katwese okuibaa omooyo, kono mucile Nyambe woyo otwesa okusinya olutu bamweya ni mooyo mu lyangalilo. \v 29 Kasa nji etitaha timbili kame tiula akangwee kamweya, kandi kakwisa etaha simba imweya ikwela banji abo sitenu yo kasipumena. \v 30 Cwale Nyambe kame alimukile simba etin̄uki tili ku mitwi yenu. \v 31 Cwale mulese kucila, kame mulukele okubita etitaha no kupula. \s Okupumena ni Kukana Kilesite \r (Luka2.8-9) \p \v 32 “Omunu yonje soamba patalaza kwaanu nji kame apumena kwa mene, ni mene kame sanambe kwa sitange naku wilu nji kame ali kwa mene. \v 33 Kono omunu yonje soni latula kwaanu, ni mene mbani mulatula kwa Sitange naku wilu. \s Jesu Yolita Olutimbo kasa Kozo \r (Luka12.51-53; 4.26-27) \p \v 34 “Mulese okuyabuta nji kame nina liti ekozo mu litunga, kokuulwa kanisi kulita ekozo kono olutimbo. \v 35 Kame nina kwiiya muku fapahanya omwana no ndubana ni sitaye, omwana no mukatana ni inawaye, mi onjemunwa ni njemunwaye no mukati. \v 36 Eila yowe mbatende asindoo yowe. \p \v 37 “Omunu woyo osinga sitaye simba inawaye onene okubita mene, kafanene okutenda omwiyetwa wange, mi omunu woyo osinga mwanaye no ndumbana simba mwanaye no mukatana okubita mene, kafanene okutenda omwiyetwa wange. \v 38 Mi woyo soulwa okushimba esifapano saye ni kuni kon̄a, kafanene okutenda omwiyetwa wange. \v 39 Woyo obabalela omooyo waye mbautaukelwe, kono woyo osinyehelwa omooyo waye mulibaka lyange mbauwana. \s Emipuzo \r (Maleka9.41) \p \v 40 “Onje awo amitambula kame atambula mene, mi onje awo ani tambula kame atambula ni woyo ona ni tumu. \v 41 Mi woyo yonje so tambula omunuhi wa Nyambe mulibaka lyanji nimuhi wa Nyambe, mba wana omupuzo ou ufanena omunuhi wa Nyambe. Mi woyo yonje sotambula omunu no kuluka kakuli ni wakuluka mba wana omupuzo ou ufanena osikuluka. \v 42 Niti luli kame nimyambela nji, woyo yonje soba mumweya ameyi no kunwa ku mucana no aiyetwa ange kakuli ni mwiyetwa wange, luli mba wana omupuzo. \c 11 \s Atumiwa Ana kutunda kwa Jowani Omukolobezi \r (Luka7.18-35) \p \v 1 Cwale Jesu osimana feela okuba etitaelo kwa iyetwa aye anaku kwana likumi na yiili, sebeli osiya esibaka eso ni kuta mukwiyeta ni mukukutaza mu titolopo tili beebi. \p \v 2 Cwale Jowani omukolobezi aba ana kuyupa yooli mu tolongo einu eyo Kilesite ana ku tenda, sebeli otuma aiyetwa aye kwa yonyene, \v 3 Cwale sebeli amwibanguta nji, “Yawene ana kwamba Jowani nji ukeile, nji mundina tufanena okutatelela?” \p \v 4 Jesu sebeli waa tambula nji, “Mute muka simwete Jowani eyi muna yupu neeyi muna mono, \v 5 eibofu kame imona, eiyanga kame yeenda, asi kutoma embingwa kame abalisiwa, ano kwa yupa kame ayupa, aafu kame aingulwa mi amaywi no kuwaba kame akutaziwa kwaanu no kusheeba. \v 6 Embuyoti ni yaawo aulwa okunikana mulibaka no eyo nitenda! \p \v 7 Aiyetwa a Jowani aba ana kuuka, Jesu sebeli otateka okwamba kwaanu eya Jowani nji, “Aba mu nakuta kwa Jowani mu lihalaupa iikene muna ku tatelela okumona? Nji neli olutaka olu lunyendaela mu mebo? \v 8 Iikene mu nakutela oka mona? Omulume woyo oku mangile eikumango no kutula? Kasa ngeeso! anu awo akumangile ngeseo kame ayoya mu tindoo no ambumu. \v 9 Mu nambele, iikene eyo muna kutela oka monako? Ninji neli omunuhi wa Nyambe woyo muna kutela oka mona? Ee, kame nimyambela nji, Jowani kame abita omunuhi wa Nyambe. \v 10 Yokame woyo aamba aman̄olo nji Nyambe kame ana kwamba nji, ‘Omone! Kame sani tume onumwana wange balubala lowe nji akaku lukisete endila yowe.’ \v 11 Kame ni myambela eniti luli nji, Jowani omukolobezi yo munene kwaanu onje ana yoya bano banji. Kono woyo mucana mu mubuso naku wilu yo munene okubita Jowani. \v 12 Oku tunda ba nako ya Jowani omukolobezi yoiyeta eliywi lyaye oku keela ni balelo lino omubuso naku wilu nau yandisiwa onene, alume no tindwaa kame aulwisa nji aukome. \v 13 Oku keela ba nako ya Jowani omukolobezi anuhi a Nyambe onje ni mulawo wa Mushe kame ana kwamba eyi no mubuso. \v 14 Cwale nji kame musinga oku pumena eyo namba, mbamu yupisisa nji Jowani yo Eliya woyo anuhi a Nyambe ana kwamba nji mbaiyi. \v 15 Woyo okwite amatwi yonje ayupe! \v 16 Jesu sebeli otwalelela okwamba nji, “Ngaibi sani bapanye aanu no balelo? Kame aku fekile kanyi anuke aikalile mu sibaka no lyuliseto. Esikwata sinjili esi kuweleza akoo, \v 17 Natumi futele epala kono kamwa sinenga, natu miimbele etindimo no malilo kono kamwa silila. \v 18 Cwele abo Jowani aba ana kwiiya, kame ana kukuyumena eino kulya ni kunwa kanyi aanu anjili, mi aanu onje sebeli amba nji, ‘Kame ali ni mandimona!’ \v 19 Cwale abana kwiiya Omwana no munu, sebeli olya ni kunwa, mi aanu onje sebeli amba nji, ‘Komumone woyo mulume! woyo osikulya onene ni undalabangwana omulikani no atelisi ni awo asikutenda eibi! Kono okushangama kame kuku monahaleza ku tikezo. \s Ekatulo no Aanu no Kwa Pumena \r (Luka10.21,22) \p \v 20 Cwale Jesu sebeli otangisa okwayuta emilenen̄i omo ana ku tenda etimakazo no kupula, kakuli kaya sibaka. \v 21 Mba mumono oumai wenu anyi Kolazini ni wene Betisaida! Kambe etimakazo tina tendiwa kwaanyi kambe kame tina tendahala mu Tile ni mu Sidoni, emilenen̄i eyo kambe naibaka mwiikumango no masaka ni mute na ba litiko. \v 22 Kono kame ni myambela nji, ekoto no Tile ni Sidoni kame sa itende eyi no kotoba okubita eyenu mu liywaa no katulo. \v 23 Ni wene Kapenauma kame so tulekelwe ku wilu? Kokuulwa kame sobeekiwe kunji mu lyangalilo, kakuli etimakazo tina tendahala kwa wene kambe kame tinaku tendahala mu Sodoma, kambe kwa tisili ni balelo lino. \v 24 Kono kame nimyambela nji ba liywaa no katulo, ekoto no Sodoma kame sa itende eyi no kotoba okubita yowe. \s Mwiiye kwa Mene mi Mupumule \r (Luka10.21-22) \p \v 25 Mu nako eyo Jesu sebeli wamba nji, “Kame ni ku lumbeka Sitange, Ombumu no litunga ni liwilu, kakuli na ushweeke eyi inu kwasi kushangama naawo asiku kwiyeta, mi kame ona tishootwele aana acana. \v 26 Ee, Sitange, mo kwikalele, kakuli mo na singele. \p \v 27 Cwale Jesu sebeli wamba kwaanu nji, “Sitange nabi einu yonje kwa mene. Mi kakwisa woyo olimukile Omwana konji sitaye, kame kakwisa woyo olimukile sitaye konji Omwana, naawo asingwa kwa Mwana okwa taluseta. \p \v 28 Mwiiye kwa mene monje anyi mu katalile naanyi mu imelwe, mi kame sani mibe epumulo. \v 29 Muku tweke ecoko yange, mi mu kwiyete kwa mene, kakuli kame nili ni wikokobezo ni mucima no kotoba, mi mba mu wanene Emebo yenu epumulo, \v 30 kakuli ecoko yange niya kotoba mi omushimbo wange ka ukwite okulema.” \c 12 \s Okwibanguta Eyi no Sabata \r (Maleka2.23-28; Luka6.1-5) \p \v 1 Ba nako eyo Jesu sebeli ota mu matema elino Sabata. Aiyetwa aye kame ana kuyomba mi sebeli atangisa oku tola oubeke ni kulya. \v 2 Kono Afalisi aba ana ku mona ngeeso, sebeli amba kwa Jesu nji, “Komone, aiyetwa owe kame atenda eyi no kwafanena ba liywaa no Sabata.” \v 3 Jesu sebeli otambula nji, “Kamu si kubala mu man̄olo eyo ana ku tenda Dabida naanu aye abana ku yomba? \v 4 Sebeli wingena mu ndoo ya Nyambe, mi yonyene nawo ana kwikala naye sebeli alya esinkwa eso sina kulukisetwa Nyambe, mi eyo kaya siku pumenenwa ku mulawo oku tendiwa, kono konji apulisita anaku pumenenwa okulya esinkwa eso. \v 5 Kame kamwa sikubala mu mulawo wa Mushe nji, eli no Sabata apulisita mu Ndoo ya Nyambe kame acolanga omulawo no Sabata kono ka kwite omubonda? \v 6 Kame ni myambela nji esinu no kuneneba okubita endoo ya Nyambe sino sokame. \v 7 Kambe namu ku limuka eyo atalusa amaywi a Nyambe nji, ‘Kame nilakaza esishemo, kasa esitabelo,’ kambe kamwa satula ano kuluka. \v 8 Cwale abo Omwana no Munu yo Mbumu no Sabata.” \s Omulume no Kombola Elyoko \r (Maleka3.1-6; Luka6.6-11) \p \v 9 Jesu aba ana kutunda omo mu sibaka sebeli oingena mu ndoo yoo no milapelo, \v 10 omo kuna kwikala omulume no kombola elyoko. Kame kuna kwikalamo aanu ana kusinga okunyaza Jesu nji kame acola omulawo, sebeli amwibanguta nji, “Kasa okufosa okubalisa eli no Sabata?” \v 11 Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Cwale nji kwaanyi kame kuli ni woyo oli ni mukoko ona kwele mu wina ba liywaa no Sabata, kamu twese oku utundisamo? \v 12 Ka utokwa oli ba mukoko okubita omunu? Abohe ni mulawo kame otupumenena oku tenda wino ba liywaa no Sabata.” \v 13 Cwale sebeli wamba ku mulume no kombola elyoko nji, “Oolole elyoko lyowe.” \p Cwale sebeli olyolola mi luli nali ku bala, kanyi omwa yupelanga elinjili. \v 14 Kono Afalisi sebeli ata bandee okalela omo saibaele Jesu. \s Jesu Omubika ona Kuketiwa kwa Nyambe \p \v 15 Cwale Jesu aba ana kulimuka eyo ana kulela, sebeli otunda mu sibaka eso. Aanu no kupula sebeli amu kon̄a , mi sebeli obalisa asikutoma onje. \v 16 Sebeli waaba emamela nji alese okambela akoo eyaye. \v 17 Eyi neli okwiyateteta eyo ina kwambiwa kwa omunuhi wa Nyambe Isaya nji, \q1 \v 18 “Woyo yo mubika wange woyo ni na kete, \q2 woyo nisinga, woyo nikatelwe onene. \q1 Mba ni beeke Emebo yange mwa yonyene, \q2 mi mbaamba ku matunga elin̄usa no uuwa no katulo yange. \q1 \v 19 Ka tamba okwauta simba okukuwa, kakwisa woyo so yupa eliywi lyaye mu tindila. \v 20 Ka tamba okucolelela olutaka luna funyuka mi katamba okutima olumonyi olu lusi tunya owise, konji eyi no kuluka aba sa ikome. \v 21 Mu litina lyaye asimatunga mba musepe. \s Jesu Amaata Aye Kame Atunda kwa Nyambe \r (Maleka3.20-30; Luka11.14-23) \p \v 22 Cwale aanu sebeli amu litela omulume osi madimona woyo no kwa mona ni kwamba, mi Jesu sebeli omubalisa, nji cwale amone ni kwamba. \v 23 Aanu onje sebeli akomoka ni kwamba nji, “Anyi! Uyu kasa mwanaye Dabida!” \v 24 Kono cwale afalisi aba ana kuyupa eyi, sebeli amba nji, “Uyu munu kame atundisa amadimona mulibaka no maata a Beeluzebule ombumu no madimona.” \v 25 Jesu no limuka emihupulo yoo mi sebeli wamba kwa onyene nji, “Omubuso onje aba uku tabile wonyene mbau futuka amatota, mi omulenen̄i simba endoo ikutaba yonyene mba ishandauka. \v 26 Nji Satani kame akulwisa yonyene, cwale ngasibine sa wikale omubuso waye? \v 27 Mi nji kame ni tundisa amandimona mulibaka lya Beeluzebule, cwale anyine aku tusisa anenu oku tundisa amandimona? cwale abo mba tende aatuli enu. \v 28 Kono cwale nji kame ni tundisa amandimona mulibaka lya Mebo ya Nyambe, cwale omubuso wa Nyambe na wiiyi kwaanyi. \v 29 “Nji kame, ngaibi saingenene omunu mu ndoo no mulume no kongola ni kwiita eibyana yaye, konji aba sa mu nunge oweli? Cwale okubinda sa ite einu yonje mu ndoo yaye. \v 30 Woyo yonje kasa kwa mene kame ani lwisa, mi woyo onje no kwanitusa okuwaneka kame ashandaula. \v 31 Mu libaka eli kame ni myambela nji, aanu kame atwesa okulemenwa eibi ni tinyefulo, kono okunyefula ba Mebo No Kukena kaku tamba oku lemenwa. \v 32 Yonje woyo wamba eliywi no ku lwisa Omwana no munu mba lemenwe, kono woyo yonje soamba eliywi oku lwisa Emebo No Kukena katamba ku lemenwa, simba muno mu nako ni mu nako eyo ikeyile. \s Esitondo ni Mbuya Yaso \r (Luka6.43-45) \p \v 33 “Esitondo aba sambiwa nji sa kuwaba ni mbuya yaso niya kuwaba, esitondo no kwiiba ni mbuya yaso ni yakwiiba, esitondo kame silimukelwa ku mbuya yaso sibeeka. \v 34 Anyi etinyoka! Ngaibi aba mwamba eyi no kuwaba me muli ano kwiiba? Kamutwese okwamba ngeeso kakuli akanwa kame kamba eyi iyalile mu mucima. \v 35 Omunu muwa kame alita einu no kuwaba oku tunda mu sitewelo saye no kuwaba, ni munu no kwiiba kame alita eyi no kwiiba oku tunda mu sitewelo saye no kwiiba. \p \v 36 Cwale kame ni myambela nji, “Omunu yonje kame sakutambwele ba liywaa no katulo ku liywi lyonje nambulwa tuso ana kwamba. \v 37 Amaywi enu mba kutusisiwa oku myatula. Eyi munamba mba imonisa nji kame mukenine simba nji kame mukwite emibonda. \s Okukumbela Emakazo \r (Maleka8.11-12; Luka11.29-32) \p \v 38 Cwale anjili no Afalisi na iyeti no mulawo sebeli aiya kwa Jesu ni ku mwibanguta nji, “Mwiyeti, kame tu saela oku mona esisupo no makazo oku tunda kwa wene.” \p \v 39 Cwale sebeli otambula nji, “Anyi olusika no kwiiba ni wozwa kame musinga oku mona emakazo kono ka mu tamba kubiwa konji emakazo no munuhi wa Nyambe Jonasi. \v 40 Jonasi aba ana kwikala amaywaa aatu ni mausiku aatu mu lipumo no ndi no kuneneba. Mundila imweya Omwana no munu kame sa ikale mu libita amaywaa aatu ni mausiku aatu. \v 41 Beelyo eliywaa no katulo alume no Nanibe mba imana ba katulo noolu olusika ni ku lunyaza, kakuli naaku baka aba ana kuyupa ekutazo ya Jonasi, mi bano esinu no kuneneba okubita Jonasi sino sokame. \v 42 Beelyo eliywaa Ombumu no mukati na ku mboela kame sa imane ba katulo ni olu olusika ni ku lunyaza, kakuli nakwiiya oku tunda ku mamaneneno no litunga mu ku teeteta kukushangama kwa Solomoni, mi bano esi no kuneneba okubita Solomoni sino sokame. \s Okuuka no Mebo no Kwiiba \r (Luka11.24-26) \p \v 43 Cwale emebo no kwiiba aba itunda ku munu, kame ikutela mu lihalaupa mu ku saela epumulo mi kaya siiwana. \v 44 Cwale kame yamba nji, ‘Mbani uku ku ndoo nina ku siya, cwale aba ikeela, sebeli iwana endoo kakwisa eyi ilimo kame ikenine naifiyeliwa ni ku baakanyiwa wino. \v 45 Cwale kame ita oka shimba emebo injili ikwana mutanu ni twiili (7) no kwiiba okwibitelela, mi kame ingena ni ku yoya mo. Mi omwikalelo waye no mamaneneno kame sobambabe okubita ba weli. Mo sa lwikalele nolu olusika no kwiiba. \s Inawaye Jesu na Inaaye \r (Maleka3.31-35; Luka8.19-21) \p \v 46 Abo Jesu yo samba kwaanu, inawaye nainaye sebeli aimana ba ndee, okusaela okwamba naye. \v 47 Omunjili sebeli omwambela nji, “Inaowe na inowe kame aimanine bandee okusaela okwamba nowe.” \p \v 48 Kono Jesu sebeli omutambula nji, “Inawange nanyine, mi na inange anyine?” \v 49 Yo yulekile kwa iyetwa aye, sebeli wamba nji, “Aa, amandi na inange! \v 50 Woyo yonje otenda esi asinga sitange naku wilu yo inawange ni minange ni mandange no mulume simba no mukati. \c 13 \s Enguli no Mukuni \r (Maleka4.1-9; Luka8.4-8) \p \v 1 Ba liywa elyo, Jesu sebeli otunda mu ndoo nu kekala ba likamba no liwate. \v 2 Kame ana kwingena mu wato kakuli aanu ana kuungana kwa yonyene neli ano kupula. Sebeli oikala banji abo aanu aimanine ba likamba. \v 3 Cwale sebeli waambela eyambo no kupula mu tinguli nji, “Omukuni nakuta mukukuna. \v 4 Aba anaku kunanga ngeeso, einjili embuto sebeli ikwela mu ndila mi otuyunyi sebeli twiiya mukwilya. \v 5 Einjili embuto sebeli ikwela mu mawee, omo kuulwile omumbu no kupula, mi sebeli imena muwangu kakuli omumbu kawasitunga. \v 6 Kono eliywaa aba linakupa eimena sebeli iletuka, mi kakuli kaikwite emibisi, sebeli ikukuta. \v 7 Einjili embuto sebeli ikwela mu mikakani, mi emikakani aba ikula kame iyowelisa eimena. \v 8 Kono einjili embuto sebeli ikwela mu mumbu no kuwaba mi sebeli ikula ni kubeeka obeeke. Einjili embuto sebeli ibeeka omwaanda (100), einjili sebeli ibeeka amakumi mutanu ni likumi limweya (60), einjili makumi aatu (30). \v 9 Mi Jesu sebeli omanenena mu kwamba nji, “Woyo yonje oli ni matwi ayupe!” \s Etuso no Tinguli \r (Maleka4.10-12; Luka8.9-10) \p \v 10 Aiyetwa sebeli aiya kwa yonyene ni kumwibanguta nji, “Iikene aba wamba kwaanu mu tinguli?” \p \v 11 Jesu sebeli waatambula nji, “Anyi namubiwi okulimuka etikunutu no mubuso na kuwilu, kono onyene kasibiwa. \v 12 Woyo yonje okwite mbabiwi onene, mi mbakwiyala kwa yonyene, kono woyo oulwile simba kanyonyo mba byanguliwa nesi ali naso. \v 13 Eli elibaka naambela noo mu tinguli. Aa aanu mba mona, kono kamonisisa, mbayupu kono katamba kuyupisisa. \v 14 Mwa onyene nakwiyatetetwe eyi ana kwamba omunuhi wa Nyambe Isaya nji, \q1 “Okuyupa mba muyupu kono kamutamba kuyupisisa, \q2 mba mumono kono kamu tamba kumonisisa. \q1 \v 15 Emicima yaa aanu, kame inakulu muku timbiba, \q2 amatwi oo kayupisisa mi kame ana kutimi ku miyo \q2 nji alese okumona. \q2 Amatwi oo kayupu, \q2 emicima yoo kaiyupisisa \q1 mi kafutukele kwa mene \q2 nji naabalise. \p \v 16 Kono kwaanyi amiyo enu kame afuyolilwe, kakuli kame amona, ni matwi enu kakuli kame ayupa. \v 17 Niti luli kame nimyambela nji, asikunuha no kupula naa no kuluka no kupula kame anyolelwe okumona eyi mumona kono kasiimona ni kuyupa eyi muyupa kono kasiiyupa. \s Jesu Yotoloka Enguli no Mukuni \r (Maleka4.13-20; Luka8.11-15) \p \v 18 Cwale komuyupe etaluso no nguli no mukuni. \v 19 Embuto ina kuniwa mu ndila kame ikufekile kanyi omunu woyo ona yupu eliywi no mubuso mi kaliyupisisa, woyo no kwiiba kame aiya kwa yonyene ni kumubyangula esisinakuniwa mu mucima waye. \v 20 Embuto ina kwele mu mumbu no mawee, kame ikufekile ni munu woyo oyupa eliywi mi ababo ni mulitambula mukuwabelelwa. \v 21 Abo omunu no ngeeso kakwite emibisi, kono kame atambula eliywi mu nako icana. Kono cwale amayando ni utata aba iiya mulibaka no liywii, kame aleluba okukwa. \v 22 Embuto ina kwele mu mikakani kame ikufekile ni munu woyo ona yupu eliywi, kono etipilaelo na mu litnga ni titakazo no ufumu kame tiyowelisa eliywi, cwale kabeeke embuya. \v 23 Kono embuto eyi ina kwele mu mumbu no kuwaba kame ikufekile kanyi omunu woyo ona yupu eliywi ni kuliyupisisa ni kuyoya nalyo. Cwale kame akufekile kanyi embuto eyi ibeeka oubeeka, einjili sebeli ibeeka omwanda (100), einjili makumi mutanu ni likumi limweya (60) mi einjili amakumi aatu (30) okubita eyo inaku kuniwa. \s Enguli no Mufuka \p \v 24 Jesu sebeli waambela enguli einjili nji, “Omubuso na kuwilu kame ukufekile kanyi eso sina kutendahala ku munu ona kukuna embuto no kuwaba mu litema lyaye. \v 25 Kono aanu onje aba alanganine sebeli kwiiya esiila saye ni kukuna omufuka mu uloto nuu kutela. \v 26 Mi ouloto aba ona mana okumena ni kubeeka, omufuka ni wonyene sebeli okula. \v 27 Mi abika no munya ndoo sebeli aiya kwa yonyene ni kwamba nji, ‘Mbumu kasanji kame munakukuna embuto no kuwaba mu litema lyenu? Cwale kubine ona tundu omufuka?’ \v 28 Sebeli otambula kwa onyene nji, ‘Esiila sange yo natende ngeesi, cwale sebeli amwiibanguta nji, ‘Kausingi nji tukautulemo?’ \v 29 Kono sebeli waatambula nji, ‘Kokuulwa! Kakuli aba samutule omufuka mwendi mba mutulelele bamweya ni uloto. \v 30 Mwilesele yonje ikulele bamweya okutwala ba nako no kuyangula mi cwale mbani ambele asi kuyangula nji, ‘Muungekemo omufuka muununge otun̄ata cwale muu cin̄e okubinda samuyangule ouloto niku ubeeka mu sishete sange.” \s Enguli no Mbuto no Masitete \r (Maleka4.30-32; Luka13.18-19) \p \v 31 Kame Jesu sebeli waambela enguli injili nji, “Omubuso na kuwilu kame ukufekile kanyi embuto no masitete eyi ana shimbi omunu nuu kaikuna mu mutabo waye. \v 32 Naaba itendile icana kutimbuto tonje, kono aba imena, kame itenda esimena no kuneneba ku miloho yonje mi kame ifutuka esitondo, cwale abo eiyunyi kame iiya mukuyakelako eiyaleto ku mitai yaso. \s Enguli no Mumena \r (Maleka4.30-32; Luka13.18-19) \p \v 33 Jesu sebeli waambela kame enguli injili nji, “Omubuso na kuwilu kame ukufekile kanyi eso sitendahalanga abo omukati aba awaneka omumena ni unga no uloto no kupula okukanda, cwale elin̄ende lyonje kame litunduluka.” \s Etuso ya Jesu Okutusisa Etinguli \r (Maleka4.33-34) \p \v 34 Jesu sebeli wamba eyambo eyi yonje ku sicaba mu tinguli, kasi kwamba noo feela konji mu tinguli. \v 35 Naku tenda ngeesi okwiyateteta esi sina kwambiwa kwa munuhi wa Nyambe nji, “Kame sani yaamise akanwa kange ni kwamba mu tinguli, mbanamba eyi inaku shweekiwa, okutunda ku matatekelo no litunga.” \s Jesu Yotoloka Enguli no Mufuka \p \v 36 Cwale Jesu aba ana kusiya aanu no kupula sebeli oingena mu ndoo. Aiyetwa aye sebeli aiya kwa yonyene ni kumu ambela nji, “Otu talusete enguli no mufuka mu mutabo.” \v 37 Jesu sebeli otambula nji, “Woyo ona kunu embuto no kuwaba, Mwana no Munu. \v 38 Omutabo wokame elitunga, embuto iwa okame aanu no mubuso wa Nyambe, omufuka okame aanu awo ali kwa woyo no Kwiiba. \v 39 Mi esila sina kukuna omufuka yokame Diyabulosi, ekutulo okame mamaneneno no litunga, mi asi kukutula okame amangeloi. \v 40 Kanyi aba kukutulwa omufuka ni ku ucin̄a ni mulilo, mbakwikala ngeeso niku mamaneneno no litunga. \v 41 Omwana no munu kame satume amangeloi aye mi mbawaneke nikutundisa mu mubuso waya awo onje atendisa aanu okutenda esibi nawo acola emilawo ya Nyambe. \v 42 Mi mbaakondele mu mulilo no kuneneba no lihele omo sa kaikale alila ni kukweca amaeo. \v 43 Cwale asikuluka mba benye kanyi eliywaa mu mubuso wa sitoo. Woyo oli ni matwi ayupe. \s Etinguli no Ufumu ona Kushweekiwa \p \v 44 Omubuso na kuwilu kame ukufekile kanyi oufumu ona shweekiwa mu mutabo, Omunu sebeli ouwana niku ushweeka kame. Cwale muku wabelelwa kwaye sebeli ota okaulisa eyaye yonje ni kuula elyo litema. \s Enguli no Tinyuma no Kutula (Etipelela) \p \v 45 Kame omubuso na kuwilu kame ukufekile kanyi eso sina kutendahala ku muulisi woyo aba ana kuta muku saaela etinyuma no kutula (isaniwa nji etipelela). \v 46 Aba ana kuwana eyi no utokwa, sebeli ota mukaulisa eyaye yonje nukuulela yo. \s Enguli no Lituwa \p \v 47 Mi kame, omubuso na kuwilu kame ukufekile kanyi esisi tendahalanga abo elituwa aba likondelwa mu lisa ni kukoka etindi no mifutafuta. \v 48 Cwale aba lina kwiyala sebeli alikokela ba libamba, cwale sebeli aikala banji nikuketa etimdi no kuwaba ni kubeeka mu matanda, kono niku yumba etino kwiiba. \v 49 Yongeso mo sa kwikalele ku mamaneneno no litunga. Amangeloi mbaiyi mu kutaba ano kwiiba kwaawo no kuwaba \v 50 niku yumbela aanu no kwiiba mu mulilo no kuneneba no lihele, omo sa kwikale okulila ni kukweca amaeo. \s Eniti no Kale neyo no Ubya \p \v 51 Jesu sebeli oibanguta aiyetwa aye nji, “Namu yupisisa eyi einu yonje?” Sebeli atambula nji, “Ee.” \v 52 Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Abo cwale omwiyeti yonje no mulawo woyo ona tende omwiyetwa mu mubuso na kuwilu kame akufekile kanyi omunya ndoo woyo olita mu sitewelo saye eyi no kale neyi no ubya.” \s Jesu yo Kaniwa ku Nazaleta \r (Maleka6.1-6; Luka4.16-30) \p \v 53 Cwale Jesu aba ana kumana okwamba eyi yonje mu tinguli, sebeli otunda mo. \v 54 Aba ana kukeela mu mulenen̄i waye sebeli otangisa okwiyeta aanu mu ndoo yoo no milapelo, mane sebeli akomoka ni kwamba nji, “Kandi uyu mulume kubine ana shimbi okushasngama no ngeesi ni maata no kutenda etimakazo? \v 55 Aaka! kasa kanaye osi kwaaya? Kasa nji inawaye ni Maliya, kasanji ainaye ni Jakobo, Josefa, Simoni ni Juda? \v 56 Kasanji amandaye onje kame ali naaci? Cwale kubine uyu mulume oko ana wana eyi inu yonje? \v 57 Mi sebeli afosezwa onene mane sebeli akana oku pumena kwa yonyene. \p Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Mu sibaka feela omo omunuhi wa Nyambe aulwa okukutekiwa, mu mulenen̄i waye ni mu ndoo yaye.” \v 58 Mi kasi kutenda etimakazo no kupula muya mulibaka no kuulwa etumelo koo. \c 14 \s Olufu lwa Jowani mukolobezi \r (Maleka6.14-29; Luka9.7-9) \p \v 1 Ba nako eyo ombumu Heloda namu Galileya, sebeli oyupa elibubo lya Jesu. \v 2 Mi Sebeli wambela abika aye nji, “Uyu ya Jowani omukolobezi na inguka kwaafu! Mulibaka elyo aa maata kame abeleka mwa yonyene okutenda etimakazo.” \v 3 Nakwamba eyi kakuli mu nako nakunyima, kame ana kumulema Jowani okumununga mane ni kumu beeka mu tolongo mulibaka lya Helodiyasi onaku kwaliwangwa oweli kwa mukulwaye Filipi, \v 4 kakuli Jowani kame ana kwambela Heloda nji, “Kasa etukelo nji weene omukwate.” \v 5 Heloda osaela okwibaa Jowani, kono kame ana kucila aanu, kakuli aanu kame ana ku yambuta nji Jowani neli munuhi wa Nyambe. \p \v 6 Kono ba liywaa no mukiti no kuleiwa kwa Heloda, omwana Helodiyasi no mukatana sebeli onenga balubala no angenda ni ku wabelisa Heloda onene, \v 7 cwale mane sebeli omusepisa ni kweeta nji, “Kame samube eso sonje sakumbele.” \p \v 8 Muku susuweziwa kwa nyinawaye, sebeli wamba nji, “Onibe muno mu siwana omutwi wa Jowani omukolobezi.” \p \v 9 Ombumu sebeli weena, kono mulibaka no kweeta naa ngenda, sebeli olaela nji abiwe eyi ana kumbele. \v 10 Heloda sebeli otuma amasole aye okapatula omutwi wa Jowani mu tolongo. \v 11 Omutwi waye nolitiwa mu siwana ni kuuba omukatana, mi sebeli oulita kwa nyinawaye. \v 12 Cwale aiyetwa a Jowani sebeli aiya ni ku shimba olutu lwaye okapumbeka, cwale sebeli ata nu kambela Jesu. \s Jesu aba ana Fepa Aanu ana Kubitelela Eikiti Mutanu (5,000) \r (Maleka6.30-44; Luka9.10-17; Jowani6.1-14) \p \v 13 Cwale Jesu aba ana kuyupa eya Jowani eyi ina kutendahala, sebeli ofuula esisepe ni kuta ku mukunda aka ikalako yomboci. Esicaba aba sina kuyupa ngeeso, sebeli simukon̄a ni makondo okutunda mu milenen̄i. \v 14 Cwale Jesu aba ana ku fuweka sebeli omona aanu no kupula-pula, sebeli waayupela amakeke niku balisa awo ana kutomanga mukaci koo. \p \v 15 Cwale aba kuna kutenda amangolwaa, aiyetwa aye sebeli aiya kwa yonyene ni ku mwambela nji, “Kuno ku sibaka ni kwakuleba ni mindi mi eliywaa lyatakale, ouse esicaba sikutele mu mindi sikakuulele sonyene eilya. \p \v 16 Jesu sebeli otambula nji, “Kalukele okuta. Mwaabe esinjili esi sa lye.” \p \v 17 Aiyetwa sebeli atambula nji, “Aci muno katukwite esi no kwaaba konji feela einkwa mutanu ni tindi timbili.” \p \v 18 Jesu sebeli wamba nji, “Mwilite kuno kwa mene.” \v 19 Jesu sebeli olaela aanu okwikala banji ba moopu. Sebeli oshimbe einkwa mutanu ni tindi timbili ni kwaliketa ku wilu, sebeli okutumela ni kupatoola einkwa. Cwale sebeli oba aiyetwa aye einkwa, mi aiyetwa aye sebeli aaba aanu einkwa. \v 20 Cwale onje sebeli alya ni kwikuta, mi aiyetwa sebeli atola oungululwa ni kwiyata amatanda no kukwana likumi ni twiili kweyo ina kusiyalako. \v 21 Epalo yawo ana ku lyako kame ina kukwana eikiti mutanu alume okutundisako akati naa nukana. \s Jesu yo Enda ba Meyi \r (Maleka6.45-52; Jowani6.15-21) \p \v 22 Ababo Jesu sebeli wambela aiyetwa aye nji aingene mu wato, aku tangete okuta mu linjaliya no liwate yonyene abo yosi fundula elikwanamunu. \v 23 Aba ana ku mana okufundula elikwanamunu, sebeli okambama ba lilundu yomboci oka lapela. Cwale aba kuna kutenda amangolwaa, Jesu yoliko yomboci. \v 24 Ba nako eyo owato omo ana ikalanga aiyetwa owendela kule bakaci no liwate, ouzukuzwa ku mandinda kakuli emebo eifuka onene okulwisa owato. \p \v 25 Cwale amalungasiku Jesu sebeli oiiya kwa iyetwa yo enda ba meyi. \v 26 Cwale aiyetwa aba anaku mumona yoenda ba meyi, sebeli acila. Mukucila koo sebeli akuwa nji, “Silumba!” \p \v 27 Kono ababo Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Moongole emicima! Meene. Mulese kucila.” \p \v 28 Cwale Pitolosi sebeli wamba nji, “Mbumu, nji yawene, olaele nji niiye kwa wene ba meyi.” \p \v 29 Cwale Jesu sebeli wamba nji, “Wiiye!” Cwale Pitolosi sebeli otunda mu wato ni kweenda ba meyi, okuta kwa Jesu. \v 30 Kono cwale aba ana ku mona emebo no kupula, sebeli ocila, mi sebeli otangisa okutika. Cwale Pitolosi sebeli okuwa nji, “Mbumu, uni yoyise.” \p \v 31 Muwangu Jesu sebeli oolola elyoko lyaye ni kulema Pitolosi ku Lyoko, mi sebeli wamba nji, “Wene ositumelo icana, iikene aba wasepile?” \p \v 32 Ababo aba ana ingene mu wato, emebo sebeli yondoka. \v 33 Cwale awo ana ikalanga mu wato sebeli amukubamena ni kwamba nji, “Niti luli yawene omwana Nyambe.” \s Jesu abana Kubalisa Osikutoma mu Genesaleti \r (Maleka6.53-56) \p \v 34 Cwale aba ana kukanduka elisa, sebeli afuweka ba likamba kunyonga ni mundi no Genesaleti. \v 35 Munyima no aanu nwaabo ba sibaka aba ana kulimuka nji Jesu, sebeli a tuma elin̄usa mu sibaka sonje. Aanu sebeli alita asikutoma onje kwa yonyene. \v 36 Cwale sebeli amu kumbela nji apumenene asikutoma okulema feela ku mungundo no sikumango saye, mi onje ana kulemako sebeli abala. \c 15 \s Etituto no Sizo \r (Maleka7.1-13) \p \v 1 Cwale afalisi na iyeti no mulawo sebeli aiya kwa Jesu okutunda ku Jelusalema, ni kumwibanguta nji, \v 2 “Iikene aiyetwa owe aba acola esizo no akulu? Abo kakuyowanga ku maoko oo akasilya kale!” \v 3 Jesu sebeli otambula nji, “Cwale iikene mucolelanga etitaelo ta Nyambe mulibaka no sizo senu?” \v 4 Nyambe na kwamba nji, ‘Okuteke sitowe ni nyinawowe,’ mi ‘Omunu yonje aba ashwaula sitaye simba inawaye mba ibaiwa.’ \v 5 Kono anyi kame mwamba nji, ‘Woyo wambela sitaye simba inawaye nji, ‘Etuso sa ni mibe, kame nina ibi Nyambe,’ \v 6 mu ndila eyi kame mwiyeta nji kafanene okukuteka sitaye ni inawaye kame musinya omulawo wa Nyambe mulibaka no sizo senu. \v 7 Anyi asikukuba, Isaya naku nuha wino eyenu aba ana kwamba nji, \q1 \v 8 ‘Aa anu kame ani kuteka ni tunwa too, \q2 kono emicima yoo kame ili oku no kuleba ni Mene. \q1 \v 9 Kame ani kubamena oku nambulwa tuso, \q2 kakuli kame aiyeta aanu emilawo no unu ni kwamba nji titaelo ta Nyambe!’ \s Einu Eyo Itenda Omunu uyu no Kwakena \r (Maleka7.14-23) \p \v 10 Cwale Jesu sebeli oisanena aanu no kupula kwa yonyene ni kwamba nji, “Mu teetete ni ku yupisisa. \v 11 Kasa eso si ingena mu kanwa no munu esi simusilafaza, kono esi situnda mu kanwa kaye, sokame esi sisilafaza omunu.” \p \v 12 Cwale aiyetwa sebeli aiya kwa yonyene ni ku mwibanguta nji, “Kauyii nji afalisi nakufoseziwa aba ana kuyupa omwambelo owe?” \v 13 Jesu sebeli otambula nji, “Esikunanu sonje esi sasi kuniwa kwa sitange na kuwilu mbasi tuliwa emibisi. \v 14 Mwa lesele nibofu eyi yendisa eyibofu. Nji esibofu sitwaletele esibofu sinjili, yoonje mba ikwele mu wina.” \p \v 15 Cwale Pitolosi sebeli wamba nji, “Otu talusete eyo otalusa aba wamba eyi no inu eyo itenda omunu woyo no kwakena.” \p \v 16 Jesu sebeli waambela nji, “Naanyi musulwile oku yupisisa? \v 17 Kamu limukile nji esinu sonje esi siingena mu kanwa, kame sita mu lipumo mi cwale mba situndisetwe bandee? \v 18 Kono eliywi eli litunda mu kanwa no munu kame litunda ku muchima waye, mi yokame eyi isilafaza omunu. \v 19 Kakuli mu muchima mo kame omo kutunda emihupulo no kwiiba, kwibaa, ku buka, owozwa, oumbuyi, oupaki no mapwa, ni nyefulo. \v 20 Yokame eyi isilafaza omunu. Kono okulya ni maoko aasi yowisiwa, ka ku silafaza omunu.” \s Etumelo no Mukati no Macaba \r (Maleka7.24-30) \p \v 21 Cwale Jesu sebeli osiya esibaka eso nuukutela mu sibaka sili kunyonga ni milenen̄i no Tile ni Sidoni. \v 22 Ababo sebeli kwiiya omukati no mukanana, oyo ona kutunda mu sibaka siya, sebeli okuwa nji, “Mbumu Omwana Dabida, oniyupele amakeke, omwanange no mukatana kame ayandisiwa ku mandimona.” \v 23 Kono Jesu kasi kumu tambula nebe eliywi. Aiyetwa aye sebeli aiya ni ku mukumbela ni kwamba nji, “Omu cite, kakuli kame atukon̄a munyima ni kutenda elilata.” \p \v 24 Cwale Jesu sebeli otambula nji, “Kame nina kutumiwa feela ku Mikoko no kutauka eyi no Isilaele.” \p \v 25 Kono omukati sebeli oiya ni ku mukubamena ni kwamba nji, “Mbumu, oni tuse!” \p \v 26 Cwale Jesu sebeli otambula omukati nji, “Ka ku fanene oku byangula anukana eilya ni kwikondela ambwa.” \v 27 Omukati sebeli wamba nji, “Ee Mbumu! Kono nonyene ambwa kame alya ku ungululwa ou ukwa ku tafule no molyoo.” \p \v 28 Cwale Jesu sebeli omutambula nji, “Mukati, etumelo yowe niya kuneneba! Ku tendiwe kwa wene omo usingela.” Mi mwanaye no mukatana sebeli obala ababo. \s Jesu Yobalisa Aanu no Kupula \p \v 29 Munyima ya Jesu okutunda mu sibaka eso, sebeli obita ku mukenga no liwate lya Galileya. Mi sebeli okambama ba lilundu, nuu kaikalabo. \v 30 Aanu no kupula-pula sebeli aiya kwa yonyene, oku mulitela eihole, eimumu, naa no kutika amatwi naanjili ngeso, sebeli aabeka ku makondo aye, mi sebeli waabalisa. \v 31 Aanu no kupula sebeli akomoka aba ana ku mona eimumu eyamba, eihole eyenda, mi sebeli ayeema Nyambe no Isilaele. \s Jesu Yofepa Aanu ana Kubitelela Eikiti Inee. \r (Maleka8.1-10) \p \v 32 Cwale Jesu sebeli oisana aiyetwa aye ni kwamba nji, “Kame ni yupela aanu no kupula amakeke, kakuli sebeli maywaa aatu aikalile ni mene, mi kakwite eyi no kulya, mi okwa usa ni lishebo kani singi, mba tamba awelela mu ndila. \v 33 Aiyetwa sebeli amba kwa yonyene nji, “Kubine satu wane einkwa no kupula muno mulihalaupa nji tufepe aanu no kupula ngeesi?” \p \v 34 Cwale Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Kame mukwite einkwa no kukuma babine?” Sebeli amba nji, “Einkwa eyi ikwana mutanu ni yiili (7), ni tusi tu cana.” \v 35 Jesu sebeli olaela aanu no kupula nji aikale banji. \v 36 Cwale Jesu sebeli oshimba einkwa mutanu ni yiili (7) ni tindi, mi sebeli okutumela, ni kwipatoola ni kuba aiyetwa, mi aiyetwa sebeli aba aanu. \v 37 Cwale aanu sebeli alya onje ni kwikuta, mi sebeli atola amatanda no kukwana mutanu naa yiili (7) ku ilya ina ku siyalako. \v 38 Epalo no aanu awo ana kulyako neli alume akuma ba ikiti inee, (4,000), ka ku baliwa aana naakati. \v 39 Jesu aba ana kumana okuusa aanu no kupula, sebeli aingena mu wato ni kukanduka eliwate ni kuta ku likamba ku nyonga no mulenen̄i no Magadani. \c 16 \s Okukumbela Emakazo \r (Maleka8.11-13; Luka12.54-56) \p \v 1 Cwale Afalisi anjili na Saduki sebeli aiya, mukweteka Jesu oku mukumbela nji aamonise sisupo no makazo itunda ku wilu. \v 2 Kono Jesu sebeli waatambula nji, “Aba ku tenda amangolwaa, kame mwamba nji, ‘Mba kupi wino, kakuli eliwilu nilya mucaa.’ \v 3 Cwale ba nako no masiku kame mwamba nji, ‘Balelo ombula mba pumu, kakuli eliwilu kame limonahala amakumbi no mbula.’ Kame mu limukile oku toloka esisupo no liwilu, kono kamu twese oku toloka esisupo no tinako. \v 4 Olusika no kwiiba no kwapumena kame lukumbela esisupo, kono kakwisa esisupo salu biwe, konji esisupo sa Jonasi.” Mi sebeli waa siya, oukutela. \s Omumena no Afalisi na Suduki \r (Maleka8.14-21) \p \v 5 Cwale aiyetwa aba ana kukeela mu linjaliya, kame ana ku pulama okushimba einkwa. \v 6 Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Mu tokomele mi mumamele omumena no Afalisi na Saduki.” \p \v 7 Cwale sebeli akwambota mu kacikoo nji, “Kame amba ngesi kakuli katwasi shimba einkwa.” \p \v 8 Kono Jesu naku limuka eyo ana kwambanga aanu mi sebeli wamba nji, “Anyi asitumelo icana, iikene aba mwamba eyi no kwa shimba einkwa? \v 9 Ninji musili ano kwayupisisa? Ka mwa sipuluka einkwa mutanu (5) eyi ina kufepa aanu ana ku tenda eikiti mutanu (5,000) ni palo no matanda mu na kwiyata oungululwa? \v 10 Simba einkwa mutanu ni yiili (7) eyi ina kufepa aanu ana ku tenda eikiti inee (4,000) ni palo no matanda muna kwiyata oungululwa? \v 11 Ngasibine aba mukwangwa okuyupisisa nji kanisi kwamba eyi no inkwa? Mumamele omumena no Afalisi na Saduki.” \p \v 12 Cwale aiyetwa sebeli ayupisisa nji kaa si kwaambela nji amamele omumena obekiwangwa mu sinkwa, kono neli nji amamela etuto no Afalisi na Saduki. \s Jesu Anyine? \r (Maleka8.27-30; Luka9.18-21) \p \v 13 Cwale Jesu aba ana kukeela mu sibaka no Sesaliya Filipi, sebeli oibanguta aiyetwa aye nji, “Aanu kame amba nji Omwana no munu nanyine?” \p \v 14 Cwale aiyetwa sebeli amba nji, “Anjili kame amba nji tiwe Jowani omukolobezi, anjili nji Tiwe Eliya, anjili nji, Tiwe Jelemiya, simba omunjili no anuhi anjili a Nyambe.” \v 15 Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Anyi, kame mwamba nji time anyine?” \p \v 16 Simoni Pitolosi sebeli otambula nji, “Tiwe Kilesite, Omwana Nyambe noku Yoya.” \p \v 17 Cwale Jesu sebeli omu tambula nji, “Kame oli ni mbuyoti, wene Simoni omwana Jona!” Kakuli kasa nyama ni unyinga, kono ni sitange na kuwilu ona ku shootwele eyo. \v 18 Mi kame ni kwambela nji, tiwe Pitolosi eliwe basa ni yake Ekeleke yange, mi amaata no lufu katamba okwikoma. \v 19 Kame sani kube etinotolo no mubuso naku wilu, mi esi so nunge sonje mu litunga, mbasi nungiwa niku wilu, mi esi so lukulule sonje mu litunga mbasi lukululwa niku wilu. \p \v 20 Cwale Jesu sebeli olaela aiyetwa nji alese okwambela omunu nji yokame Kilesite. \s Jesu yo Amba eyi no Mayando ni Lifu Lyaye \r (Maleka8.1-9-1; Luka9.22-27) \p \v 21 Ku tunda ba nako eyo, Jesu sebeli otangisa okutoloka kwa iyetwa aye nji, “Kame afanene okuta ku Jelusalema, ayupiswe okukola no kuneneba mu makaa no akulu na pulisita akulu na iyeti no milawo, mi aibaiwe, mi ainguke ba liywaa no waatu.” \p \v 22 Cwale Pitolosi sebeli otwala Jesu ku nyonga akamu kalimela nji, “Mbumu! Nyambe akuyoyise kweyi einu ilese okutendahala kwa wene.” \p \v 23 Kono Jesu sebeli okusetuka ni kwambela Pitolosi nji, “Otunde kwa mene, weme osatani, kame oli esisitataliso kwa mene, kakuli kaunahana omo anahanela Nyambe, kono kame onahana kanyi omo anahanela aanu.” \p \v 24 Cwale Jesu sebeli wambela aiyetwa aye nji, “Omunu aba asinga okuni kon̄a, kame afanena oku toboha, ashimbe esifapano saye, mi ani kon̄e munyima. \v 25 Kwawo onje asinga oku yoyisa omooyo woo, kame sau sinyehelwe, kono omunu yonje woyo sosinyehelwa omooyo waye mulibaka lyange, mbauwana. \v 26 Kame saku tuse iikene omunu aba sa luwe elitunga lyonje, mi sebeli osinyehelwa omooyo waye? Simba iikene sabe nji ausetwe omooyo waye? \v 27 Omwana no munu kame saiye mu kanya ya sitaye, ni mangeloi aye, mi mbabi omunu ni munu omupuzo kwesi ana tende. \v 28 Niti luli kame nimyambela nji kwaa aimanine muno, kame kuli anjili awo sa ulwe okufa, konji amone oweli Omwana no Munu yo keyile mu mubuso waye.” \c 17 \s Okufutuka kwa Jesu \r (Maleka9.2-13; Luka9.28-36) \p \v 1 Maywaa mutanu ni limweya (6) aba ana kubwa, Jesu sebeli oshimba Pitolosi ni Jakobo, ni Jowani minaye, mi sebeli waatwala ba lilundu no kuleba nji akaikalebo omboci. \v 2 Cwale Jesu sebeli ofutuka bo lubala loo, olubala lwaye sebeli lubenya kanyi eliywaa, mi eikumango yaye sebeli ifutuka okutenda eyi no likena tooo. \v 3 Ababo sebeli kumonahala Mushe ni Eliya alemine okwamba ni Jesu. \v 4 Cwale Pitolosi sebeli wamba kwa Jesu nji, “Mbumu, kame sa kuwabe aba sa twikale bano. Aba so singe kame sani tende eitebule yaatu, esinjili sitende sowe, esinjili sa Mushe, esinjili sa Eliya.” \v 5 Yo samba, ababo elikumbi no kubenya sebeli lyaa fuka, mi sebeli ku yupahala eliywi litunda mu likumbi, eli lyamba nji, “Woyo yo mwanange osingwa, woyo ni katelwa, mu muyupe.” \p \v 6 Cwale aiyetwa aba ana kuyupa eyi, sebeli acila onene mane nikukwa aalikete banji. \v 7 Kono Jesu sebeli oiya, ni kwalema, yo amba nji, “Mwimane, mi mulese kucila.” \v 8 Cwale aba ana kwaliketa ku wilu kasi kumona omunu konji Jesu feela. \p \v 9 Aba ana shetumukanga oku tunda ba lilundu, Jesu sebeli waa laela nji, “Mulese okwambela omunu eyi muna mono, konji Omwana no Munu aba sa inguke kwaafu.” \p \v 10 Cwale aiyetwa sebeli aibanguta Jesu nji, “Iikene asi kun̄ola aba amba nji, Eliya kame afanena okwiiya oweli?” \p \v 11 Jesu sebeli waa tambula nji, “Eliya niti luli kame afanena okwiiya oweli nji abaakanye einu yonje.” \v 12 Kono kame ni myambela nji, “Eliya na kwiiya, mi kasi kumu limuka, mi kame ana tende omu ana saelele monje kwa yonyene. Mundila imweya Omwana no munu niyonyene mba yandisiwa ngeeso kwa onyene.” \p \v 13 Cwale aiyetwa sebeli ayupisisa nji kame ana kwaambela eya Jowani omukolobezi. \s Jesu Yobalisa Ondumbana osi Mandimona \r (Maleka9.14-29; Luka9.37-43a) \p \v 14 Cwale Jesu na iyetwa aye aba ana kuuka kwaanu no kupula, omulume sebeli oiya kwa yonyene, sebeli omu kubamena balubala, \p \v 15 ni kwamba nji, “Mbumu, oyupele mwanange amakeke, kakuli kame akola oweti no kukwa, mi kame ayanda onene, kakuli aka no kupula kame akwelanga mu mulilo ni mu meyi. \v 16 Cwale Kame nina muliti kwa iyetwa owe, kono kasi twesa okumu balisa.” \p \v 17 Jesu sebeli otambula nji, “Anyi olusika no kwa pumena, no kwiiba, kame sani ikale naanyi enako ikuma babine? Kame kubambabile onene okwikala nimucima no kutatelela kwaanyi? Mu mulite kwa mene.” \v 18 Jesu sebeli okalimela onene emebo no kwiiba, mi emebo sebeli itunda mwa woyo ondumbana, mi sebeli obala mu yonyene enako eyo. \p \v 19 Cwale aiyetwa sebeli aiya kwa Jesu ku mukunda ni kwamba nji, “Iikene aci aba katwasi twesa okucita eyo emebo no kwiiba?” \p \v 20 Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Kakuli etumelo yenu ni icana onene.” Niti luli kame ni myambela nji, “Kambe kame muli ni tumelo eyi ilikana ni mbuto no masitete ku kuneneba, simba aba sa mwambele elilundu elyo nji, ‘Otunde bano oshimbulukele baya,’ kambe kame lishimbuluka, mi kambe kakwisa esi sasi kwangwiwe kwaanyi.” [ \v 21 Kono emebo no mufuta owo ka itundu, konji ni tapelo nuuku yumena eilya.”] \s Jesu Yo Amba Eyi no lifu ni Kwinguka Kwaye \r (Maleka9.30-32; Luka9.43b-45) \p \v 22 Aba akuwanine mu Galileya, Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Omwana no munu kame sa betekiwe, abiwe mu maoko no aanu \v 23 mi kame sa mwiibae, kono mu liywaa no waatu, mba inguka.” \p Cwale aiyetwa sebeli aena onene. \s Okutelela Ekeleke. \p \v 24 Cwale aba ana kukeela mu kapenauma, asiku telisa aanu amali no keleke sebeli aiya kwa Pitolosi, sebeli amba kwa yonyene nji, “Ninji omwiyeti wenu ka tele omutelo no Ndoo ya Nyambe?” \v 25 Cwale Pitolosi sebeli otambula nji, “Ee,” kame atelanga. Cwale Pitolosi aba ana kwingena mu ndoo, yo kasamba kale Jesu sebeli wamba kwa yonyene nji, “Iikene onahana Simoni? Kana ambumu no litunga kame ashimbanga omutelo kwanoo, nji kwa njili feela?” \v 26 Cwale Pitolosi sebeli otambula nji, “Kwaanu feela,” Cwale Jesu sebeli wamba kwa Pitolosi nji, “Aana kandi kame alukuluhile. \v 27 Nji cwale tulese okwafoseza, ote ku liwate, okakondele akashuto mu meyi, mi oshimbe ondi so leme oweli, aba omuyaamisa mu kanwa, kame so wane amali no muwayawaya. Wa shimbe mi waabe wo, otenda omutelo wange ni wowe. \c 18 \s Anyine no Kuneneba luli? \r (Maleka9.33-37; Luka9.46-48) \p \v 1 Mu nako eyo aiyetwa sebeli aiya kwa Jesu ni kumwibanguta nji, “Uyu no kuneneba luli mu mubuso naku wilu anyine?” \p \v 2 Jesu sebeli oisana omwanukana, niku mu beeka bakaci koo \v 3 ni kwamba nji, “Niti luli kame ni myambela, nji kamufutuka okufeka kanyi mwanukana, kamu tamba okwingena mu mubuso naku wilu. \v 4 Cwale abo omunu yonje so kushuwa kanyi omwanukana wuyo, yo munene mu mubuso naku wilu. \v 5 Mi woyo otambula omwanukana kanyi wuyo mu litina lyange, kame ani tambula. \s Emiliko ku Sibi \r (Maleka9.42-48; Luka17.1-2) \p \v 6 Kono woyo so sitatalisa omunjili kwa nukana awo apumena kwa mene, esi no kuwaba kwa yonyene nikumu nungelela eliwee no kuneneba mu ndingo mi akondelwe aba no kutunga no liwate. \v 7 Oumai ku litunga, mulibaka no inu eyo yasitatalisa, einu eyi isitatalisa aanu mbai iyi, kono oumai niwa woyo otendisa aanu okutenda esibi. \p \v 8 Nji elyoko lyowe simba elikondo, kame liku sitatalisa, oli patule mi oli kondele okuno kuleba. Esiwa kwa wene ninji oingene mu mooyo ni lyoko limweya, simba elikondo limweya, kasa wokwite amaoko ayili, simba amakondo ayili ni kukondelwa mu mulilo no kwa tima. \v 9 Mi elitiyo lyowe aba liku sitatalisa, oli tundisemo, olikondele oku no kuleba. Esiwa kwa wene naba so ingene mu mooyo me oli ni litiyo limweya, kasa okwikala ni miyo ayili niku kondelwa mu mulilo no lihele. \s Enguli no Mukoko no Kutauka \r (Luka5.3-7) \p \v 10 Mu tokomele, mulese okunyefula mumweya kwa nukana awo, kakuli kame namba kwaanyi nji ku wilu amangeloi oo kame a mona mu nako yonje olubala lwa sitange woyo oli ku wilu. \v 11 Kame namba ngesi kakuli Omwana no munu neeyi muku yoyisa esi si taukile. \p \v 12 Omu mu yambutela ni ngaibi? Nji omunu kame akwite emikoko no kukwana omwanda (100), mi sebeli kutauke mumweya, kana katwese okusiya ba malundu eyi no kukwana makumi mutanu naanee ni mutanu ni tunee. (99) nji aka saele owo ona tauka? \v 13 Niti luli kaama ni myambela nji, aba sauwane kame sa wabelelwe onene mwa yonyene okubita eyo no kukwana makumi mutanu naane ni makumi mutanu ni tunee (99). \v 14 Mu ndila imweya kasa omwasingela Sitenu woyo oli ku wilu nji ku tauke omunjili kwa anukana awo. \s Omunjili Aba Atenda Esibi \p \v 15 Nji omukowe naku foseze, ote kwa yonyene oka mwambele yoikalile yomboci. Aba sa kuyupe, naumuusu okutenda omukowe. \v 16 Kono nji kaku yupu, oshimbe kame mumweya simba ayili ni wene, nji etaba yonje ipakiwe kwaanu ayili simba aatu. \v 17 Cwale nji ka yupu awo, wambele ekeleke mi aba akana okuyupa simba ekeleke, atende kwa wene kanyi omunu no kwa limuka Nyambe simba omutelisi. \s Okununga ni Kulukulula. \p \v 18 Niti luli kame ni myambela nji, eyi sa mununge yonje mu litunga, kame sa inungiwe ku liwilu, mi eyi sa mu lukulule yonje mu litunga, mbai lukululwa mu liwilu. \v 19 Kame nisi myambela nji ayiili kwaanyi aba akuyupa banji einu yonje eyi akumbela, kame sabiwe kwa Sitange naku liwilu. \v 20 Kame namba eyi kakuli omo kuli ayiili simba aatu aa aku wanine mu litina lyange, kame nili noo mukaci koo. \s Enguli no Mubika nokwa Lemena \p \v 21 Cwale Pitolosi sebeli oiya kwa Jesu ni kwamba nji, “Mbumu, omwabange aba ani foseza, kame sa ni mu lemene tunjinga? Ninji ku tende mutanu ni twiili (7)?” \v 22 Jesu sebeli wamba kwa yonyene nji, “Kani kwambele oku lemena mutanu ni twiili (7), kono makumi mutanu na yiili (70) aba itaimisiwa mutanu ni twiili (7). \v 23 Mulibaka elyo, omubuso naku wilu kame ufekile kanyi abo Ombumu aba asinga nji abika aye amuteneke amali aye. \v 24 Aba na tateka okushimba amali, sebeli alita omunjili ona kumu kolotela amasaka no mali akwana olule no mali no kupula. \v 25 Omubika owo kame ana kuulwa esi sa teneke, ombumu waye sebeli olaela nji aulisiwe, bamweya ni mukatayaye naa naye, neyi akwite yonje nji ateneke esikoloti. \v 26 Omubika sebeli omu kubamena balubala lwaye ni kwamba nji, ‘Mbumu, oni tende esishemo,’ mi mba ni ku usete esikoloti sowe sonje.’ \v 27 Ombumu sebeli omu yupela amakeke ni kumu lukulula, mi sebeli omu lemena esikoloti. \p \v 28 “Kono omubika woyo aba ana ku tunda abo, sebeli okuwana ni mukwaye mubika woyo ana ku luwiwa naye, ona ku mu kolotela amali no kucaniba. Sebeli omu lema niku moowa yoamba nji, ‘Oniteneke esikoloti sange.” \v 29 Cwale woyo omukwaye mubika no sikoloti saye sebeli okwa ni manwi, ni kumu kumbela nji, ‘Onifele amakeke mba ni kuteneke esikoloti sowe!’ \v 30 Kono sebeli okana niku mwingenyeka mu tolongo oku twala ba nako saka tenekele esikoloti. \v 31 Cwale akwaye abika aba ana kumona esi ana kutenda, sebeli aena onene, nukambela ombumu woo eyi ina tendahala yonje. \v 32 Cwale ombumu waye, sebeli omu tumena aanu okamwisana ni kumwambela nji, ‘Wene omubika no kwiiba, kame nina kuleselele esikoloti sowe sonje kakuli kame ona kuni kumbela. \v 33 Kame ona fanene okuyupela omukowe amakeke kanyi omo nina kuku yupelela amakeke. \v 34 Cwale mu kutina onene ombumu waye sebeli omuba mu maata no atukufazi no tolongo nji amu yandise oku twala ba nako saka tenekele esikoloti sonje. \v 35 Eyo yasatende Sitange naku wilu ku munu ni munu woyo oulwa oku lemena omwabaye etifoso taye, okutundelela kunji no mucima waye wonje. \c 19 \s Jesu yo Iyeta Eyi no Kulukulula \r (Maleka10.1-12) \p \v 1 Cwale Jesu aba ana kumana okwamba amaywi aa, sebeli otunda mu Galileya mi sebeli oiya mu tolopo no Judeya, eyi ili mu linjaliya no Jodani. \v 2 Aanu no kupula onene sebeli amukon̄a, mi sebeli waa balisa oko. \p \v 3 Afalisi nonyene sebeli aiya kwa Jesu muku mweteka okwamba nji, “Ninji omulume na pumenenwe okulukulula mukataye, mulibaka no mubonda wonje?” \p \v 4 Jesu sebeli otambula nji, “Kamusibala mu man̄olo nji ku simuluho omuumbi kame ana kutenda aanu omulume ni mukati? \v 5 Mi Nyambe sebeli wamba nji, ‘Mulibaka eli, omulume mba siyi sitaye ni inawaye, akumalele mukataye, mi ayili mba tende enyama imweya.’ \v 6 Cwale kasa ayili, kono sebeli nyama imweya feela. Cwalehe, Nyambe eyi ana waneke bamweya, omunu alese okwitaba.” \p \v 7 Afalisi sebeli amba kwa yonyene nji, “Cwale iikene Mushe aba ana kutu laela okuba omukati elin̄olo no kulukulula ni ku mulukulula? \p \v 8 Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Neli mulibaka no koongola emicima kwenu, nji mane Mushe sebeli omipumenena okulukulula akatenu. Kono ku simuluho kakwasi ku tendiwangwa ngeeso. \v 9 Mi kame namba kwaanyi nji, “Woyo yonje so lukulula omukataye ni kukwata mundina kame abuka. Omulume kame atwesa okulukulula mukataye nji kame na waniwa yo tenda ouhule.” \p \v 10 Aiyetwa aye sebeli amba kwa yonyene nji, “Cwale nji mokwikalele ngeso omulume kwa mukataye, ouwa ni kwaa kwata.” \p \v 11 Kono Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Kasa aanu onje aa atwesa oku tambula etuto eyi, kono konji feela kwaawo ana pumenenwe kwa Nyambe okutambula. \v 12 Kame kuli amabaka no kupula abo alume anjili katwese okukwata. Alume anjili kame ana kuleiwa yongeso nambulwa okwikala naana. Anjili kame ana kutendiwa ngeso kwakoo aanu, mi alume anjili kaakwata mulibaka no mubuso naku wilu. Woyo otwesa yonje atambule etuto eyi.” \s Jesu Yofuyola Anuke Anyonyo \r (Maleka10.13-16; Luka18.15-17) \p \v 13 Cwale aanu sebeli alita aanuke anyonyo kwa Jesu nji aabeeke amaoko, mi aa lapelele. Aiyetwa aye sebeli aayuta ana kwa lita. \v 14 Kono Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Mulesele anukana aiye kwa mene mi mulese okwa kanisa okwiiya kwa mene, kakuli Omubuso naku wilu, kame oli kwaanu akufekile kanyi aa anuke.” \p \v 15 Cwale Jesu sebeli waa beeka amaoko nuukutela. \s Ondumbana no Mufumi \r (Maleka10.17-31; Luka18.18-30) \p \v 16 Cwale omulume munjili sebeli oiya kwa Jesu ni kwamba kwa yonyene nji, “Mwiyeti, esiwa sani tende ni sibine nji nika wane omooyo no kwaabwa?” \p \v 17 Jesu sebeli otambula nji, “Iikene oni ibanguteta eyi no uwa? Omuwa ni Nyambe mumweya feela. Nji kame osinga okwingena mu mooyo, omamele emilawo.” \p \v 18 Ondumbana woyo sebeli oibanguta Jesu nji, “Ibine emilawo eyo?” Jesu sebeli wamba nji, “Olese kwibaa, Olese kubuka, Olese kwiita, Olese ku paka eyi no mapwa, \v 19 okuteke sitowe ni inaowe, mi osinge omukowe kanyi omo ukusingela wenyene.” \p \v 20 Ondumbana sebeli wamba kwa Jesu nji, “Eyo yonje kame ni imamele, iikene nisi ulwile?” \p \v 21 Jesu sebeli wamba kwa yonyene nji, aba usinga okutenda woyo no kupetahala, ote mi okaulise eyi oluwile yonje, mi otabele afuzana amali, mi mbuikala ni ufumu naku wilu. Cwale oiye oni kon̄e. \p \v 22 Cwale ondumbana aba ana kuyupa ngeeso, sebeli okutela yo enine, kakuli kame ana kuluwa eyi no kupula onene. \p \v 23 Cwale Jesu sebeli wamba kwa iyetwa aye nji, “Niti luli kame ni myambela nji, mba kubambaba onene omunu no kuluwa okuingena mu mubuso na kuwilu. \v 24 Kame nisi myambela nji, nikwa kwakotoba ekamele aba saiingene mu litiyo no ndonga, okubita osi kuluwa akaingene mu mubuso wa Nyambe.” \p \v 25 Cwale aiyetwa aba ana kuyupa ngeeso sebeli akomoka onene ni kwamba nji, “Nji mokwikalele ngeesi cwale anyine soka yoyisiwa?” \p \v 26 Jesu sebeli waaliketa ni kwamba nji, “Kwaanu kame kukwangwiwa, kono kwa Nyambe einu yonje kame itwisahala.” \p \v 27 Cwale Pitolosi sebeli omu tambula nji, “Omone aci natu lesele einu yonje mi natuku kon̄o. Cwale iikene satuwane aci?” \p \v 28 Jesu sebeli otambula nji, “Niti luli kame ni myambela nji, “Cwale elitunga aba salitendiwe oubya, cwale Omwana no munu aba saikale ba lubona no kanya yaye, anyi muna nikon̄o kame sa mwikale naanyi ba mabona likumi na yiili (12), mi mu atule amasika no Isilaele likumi na yiili (12). \v 29 Cwale omunu yonje woyo onasiyi etindoo, simba amandaye, simba inawaye, simba sitaye simba aana ni matema aye mulibaka no litina lyange, kame sa tambule onene oku bitelela omwanda, mi kame salye esanda no mooyo no kwaabwa. \v 30 Kono ano kupula ali ku lubala, mba tende aa na munyima, mi aa na munyima asatende aa na ku lubala. \c 20 \s Abeleki mu Litema no Beine \p \v 1 Jesu sebeli otwalelela okwamba omo wikalele omubuso naku wilu nji, “Eliywaa linjili amasiku omulume sebeli ota mukwisanena abeleki mu litema lyaye. \v 2 Munyima no kulumelelana nabeleki okwabaanga etifo no baliywaa, mi sebeli waa tuma mu litema lyaye no beine oka sebeza. \v 3 Cwale sebeli ota kame ba musika amasiku enako aba ina kutenda mutanu ni tunee (09:00) mi sebeli omona anjili aimanine feela nambulwa omusebezi, \v 4 mi sebeli wamba kwa onjene nji, “Mute naanyi mu litema no beine muka sebeze, mi mbani mibi esi silukele.” \v 5 Cwale sebeli ata. Mi aba ana kuuka kame ku musika mu nako no munji eliywaa elili ba kaci no mutwi ni mangolwaa kuma 3 okoloko (15:00) sebeli otenda yongeso. \v 6 Mi aba ina kusinga okwana 5 okoloko (17:00) sebeli ouka ku musika nuukawana anjili aimanine, mi sebeli wamba kwa onyene nji, ‘Iikene mwimanene bano eliywaa lyonje nambulwa esi mutenda?’ \p \v 7 Cwale aanu sebeli amba kwa yonyene nji, ‘Kakuli kakwisa woyo ona tubi omusebezi. Mi sebeli waambela nji, ‘Mute naanyi mu litema lyange no beine muka sebeze.’ \p \v 8 “Enako no mangolwaa aba ina kukeela, omunya litema no beine, sebeli wamba ku mwendisi no musebezi waye nji, ‘Oisane abeleki, mi waabe etituwelo too, otangise kwaa ana ingene munyima, otwale kwaa ana ingene ba weli.’ \v 9 Cwale awo ana kwingena omusebezi, aba ina kukwana enako no 5 okoloko (17:00), omunjili ni munjili sebeli otambula etuwelo yaye eyi no ba liywaa. \v 10 Cwale awo ana kwingena ba weli aba ana kwiiya, kame ana ku yambuta nji kame sa biwe onene, kono nonyene sebeli abiwa kanyi akoo. \v 11 Cwale aba ana kumana okutambula, sebeli ahalala ku munya litema no beine. \v 12 Cwale aanu awo sebeli amba nji, ‘Aa ana ingene munyima, kame ana sebeze ehola imweya feela, mi nwaabi kanyi aci tuna shimbi okulema ni liywaa ni kubya kwa lyo.’ \v 13 Kono omunya litema sebeli otambula omunjili no kwawo nji, ‘Mulikani, kani sikoonga, ninji kawa siku kuyupa ni mene nji mbubelekele amali no ba liywaa limweya? \v 14 Oshimbe sowe esi sikulukele mi okutele. Meene kame ni keta okuba woyo ona kwisaniwa munyima kanyi omo nina bele wene. \v 15 Kana kani sipumenenwa okutenda eso nisinga okutenda ku mali ange? Nji kame oyupa omuna kakuli kame nili ni lyoko no koloka eli liba?’ \v 16 Mumukwanongeso, “Aa na munyima mba tende aa na ku lubala, mi aa na ku lubala mba tende aa na munyima.” \s Jesu Yoamba Eyi no Lifu Lyaye aka no Waatu \r (Maleka10.32-34; Luka18.31-34) \p \v 17 Cwale Jesu yota ku Jelusalema, sebeli oshimbela kunyonga aiyetwa no kukwana likumi na yiili (12), mi sebeli wamba kwa onyene nji, \v 18 “Komu mone, kame tu katile ku Jelusalema, mi Omwana no munu kame sa biwe mu maata no apulisita akulu, na iyeti no mulawo mi mba mwa tulele elifu, \v 19 mi mba beekiwa mu maoko no macaba nji mu shubule, amushape ni kumu ngongotela ba sifapano, mi mba ingulwa ba liywaa no waatu.” \s Oku Kumbela kwa Inawoo \r (Maleka10.35-45) \p \v 20 Cwale mukataye Zebedeya sebeli oiya kwa Jesu na naaye ayiili no andumbana, mi sebeli akubama niku kumbela simweya kwa yonyene. \v 21 Jesu sebeli wamba kwa yonyene nji, “Iikene osaela?” Omukati sebeli wambela Jesu nji, “Oni sepise nji anange ayiili, akwikale omunjili kulyooko lyowe no silyo, omunjili kweli no simoo, mu mubuso owe.” \p \v 22 Kono Jesu sebeli otambula nji, “Ka muyii esi mu kumbela.” Ninji kame mu twesa oku nwena mu komoki no mayando eyi ni tatelele oku nwena? \p Sebeli amba kwa yonyene nji, “Kame tutwesa.” \p \v 23 Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Luli mba mu nwene mu komoki yange, kono oku niikala kweli no silyo, simba kweli no simoo, kasa mene woyo so keta awo saniikale ku lyoko no silyo simba kweli no simoo, kono eyo eibaka niyaawo ana lukisetwe ngeeso kwa sitange.” \p \v 24 Cwale anjili aiyetwa aye aba ana kuyupa eyo, sebeli atinena Jacobo ni minaye. \v 25 Kono Jesu sebeli waisanena kwa yonyene ni kwamba nji, “Kame muyii nji abusi no macaba kame akwite amaata beulu yoo, mi awo ali mu itulo no kuneneba kame abusa mu kutweba. \p \v 26 Kono kaku fanene okwikala ngeeso mukaci kenu. Woyo yonje osinga oku tenda woyo no kuneneba mukaci kenu, atende omubika kwaanyi moonje, \v 27 mi woyo yonje osinga okutenda woyo no weli, atende omubika kwaanyi, \p \v 28 kanyi Omwana no munu kasiiya nji abelekelwe, kono abelekele aanu, ni kuba omooyo waye nji aanu no kupula aliululwe.” \s Jesu aba ana Kubalisa Eibofu Yiili \r (Maleka10.46-52; Luka18.35-43) \p \v 29 Ababo Jesu na iyetwa aye aatunda mu Jeliko, aanu no kupula-pula sebeli amu kon̄a. \v 30 Eibofu yiili kame ina kwikalanga kunyonga no ndila. Aba ina kuyupa nji Jesu kame abita, sebeli ikuwa nji, “Mbumu, mwana Dabida, otu yupele amakeke!.” \v 31 Ano kupula sebeli aayuta nji aondoke, kono onyene sebeli aekeza okukuwa nji, “Mbumu, Mwana Dabida, otu yupele amakeke!” \v 32 Jesu sebeli oimana, nikwaisana, mi sebeli waibanguta nji, “Siikene musaela nji nimi tendele?” \v 33 Eibofu sebeli itambula Jesu nji, “Mbumu amiyo etu amone!” \v 34 Jesu sebeli waa yupela amakeke ni kwalema ba miyo oo. Mi mu wangu-wangu sebeli amona niku mukon̄a. \c 21 \s Jesu Yo Ingena mu Jelusama Kanyi Ombumu \r (Maleka11.1-11; Luka19.28-40; Jowani12.12-19) \p \v 1 Cwale aba ana kukeela kunyonga no Jelusalema, sebeli aiya ku Betefage, ba lilundu no itondo no olibe, Jesu sebeli otuma aiyetwa aye ayiili, \v 2 ni kwaambela nji, “Mute mu mundi ou mwa likete, mi mu muwanguwangu mba mu wana embongolo ina fungiwa ni mwana yo, mutu fungulule, mi muni litele to. \v 3 Nji omunu yonje kame sa miibanguta, mu mwambele nji, ‘Ombumu kame atusaela, mi mu wangu mba mi pumenene okutu lita kwa mene.” \p \v 4 Etaba eyo na kame ina kutendiwa nji ku tendahale esi sina kwambiwa kwa munuhi wa Nyambe Isaya nji, \q1 \v 5 “Mwambele omulenen̄i no Sione nji, \q2 Omone, Ombumu wowe uno, \q1 Uyu okukokobelize yo ikalile ba mbongolo \q2 akana no kambongolo.” \p \v 6 Aiyetwa aye sebeli ata, nuu katenda eso ana kwaambela Jesu. \v 7 Sebeli a lita akambongolo ni mwana ko, sebeli ayala eikumango yoo ba tonyene, mi Jesu sebeli otinabo. \v 8 Cwale aanu no kupula sebeli ayala eikumango yoo mu ndila, anjili sebeli atema emitayi no itondo ni kwiiyala mu ndila. \v 9 Cwale aanu no kupula ana kwenda ku lubala, nawo ana kumu kon̄anga, sebeli akuweleza nji, “Hosanna kwa Mwana Dabida! Ku lumbekwe woyo oiya mulitina lya Mbumu! Etumbo ikale ku mawilu naku liwilu!” \p \v 10 Cwale Jesu aba ana kwingena mu Jelusalema, omundi onje sebeli wimana amaefe-efe, mi sebeli aibanguta nji, “Anyine wuyu?” \p \v 11 Cwale aanu no kupula sebeli amba nji, “Ya Jesu, omunuhi wa Nyambe mi kame atunda mu Nazaleta no Ngalilea.” \s Jesu yo kanena aanu Emiulo yoo mu Lilapa no Ndoo ya Nyambe \r (Maleka11.15-19; Luka19.45-48; Jowani2.13-22) \p \v 12 Jesu sebeli wingena mu lilapa no ndoo ya Nyambe, mi sebeli ocitela kundee aanu onje ana kuulisetangamo ni kuula, sebeli okwisa etitafule ta siku cinca amali, ni ipula no awo asi kuulisa otunkwilimba. \v 13 Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Kame kuna n̄oliwa mu man̄olo nji,‘Endoo yange mba iisanwa endoo no milapelo,’ kandi anyi na mwitende amakundamo no ambuyi!” \p \v 14 Cwale sebeli kwiiya kwa yonyene mu lilapa no Ndoo ya Nyambe eibofu ni iyanga, mi sebeli waabalisa. \v 15 Kono apulisita no akulu na iyeti no milawo, aba ana kumone eyi no kukomokisa eyi ana kutenda, naana alemine oku kuwa mu lilapa no Ndoo ya Nyambe amba nji, “Hosanna kwa Mwana Dabida!” Mi sebeli atina onene. \v 16 Cwale sebeli amba kwa Jesu nji, “Ninji kame oyupa eyamba aamba?” \p Jesu sebeli otambula nji, “Ee, anyi kamusi kubala mu man̄olo nji, namwiyete aana nawo ayamwa okumiba emilumbeko?” \v 17 Cwale Jesu sebeli waasiya okutunda mu mulenen̄i nikuta ku Beteni, mi sebeli oka langanamo. \s Jesu aba anaku Kuta Esitondo no Feiga \r (Maleka11.12-14; Maleka11.20-24) \p \v 18 Amasiku Jesu youka ku mulenen̄i, sebeli oyomba. \p \v 19 Cwale aba ana kumona esitondo no feiga ku nyonga no ndila, sebeli otako ku sitondo, kono kasiku wanako eyi no kulya, konji amamuna feela. Sebeli wamba ku sitondoo nji, “Ku lese oku monahala efeiga kwa wene, okuta oku no kwabwa!” Ababo esitondo no Feiga sebeli si kukuta. \v 20 Aaiyetwa aye aba ana ku mona ngeeso, sebeli akomoka ni kwibanguta nji, “Esi sitondo no Feiga ngasibine sina kukuta mu wangu-wangu?” \v 21 Cwale Jesu sebeli waa tambula nji, “Niti luli kame ni myambela nji, “Kambe kame muli ni tumelo no kwiyala, kambe kame mutwesa okutenda kanyi omo nina tendele ku sitondo eso mane ni kubitelela. Kambe simba aba mwambela elilundu eli nji, “Otunde aba, okaku kondele mu liwate, kambe mbaku tendahala ngeseo.” \v 22 Mi einu yonje eyi sa mu kumbele mu tapelo, aba muli ni tumelo, kame sa mwi biwe. \s Epuzo Mulibaka no Tukelo ya Jesu \r (Maleka11.27-33; Luka20.1-8) \p \v 23 Cwale Jesu aba ana kwingena mu lilapa no Ndoo ya Nyambe ni kutangisa okwiyeta, apulisita akulu na kulu no sicaba, sebeli aiya kwa yonyene ni ku mwibanguta nji, “Otwambele oko itunda etukelo eyi okutusisa okutenda einu eyi? Mi anyine ona kubi etukelo eyi?” \p \v 24 Jesu sebeli waa tambula nji, “Ni mene mba nimi ibanguta, aba samuni tambule, ni mene, mba ni myambele oko itunda etukelo eyi nikutusisa okutenda einu eyi. \p \v 25 Kubine ana kuwana Jowani etukelo no kukolobeza, kwa Nyambe nji kwaanu? Sebeli akukananisa mukaci koo nji, “Iikene sa twambe?” Cwale aba satu tambule nji, Kame itunda kwa Nyambe, yonyene kame sambe nji, cwale iikene aba ka mu siku pumena Jowani?” \p \v 26 Kono aba sa twambe nji, ‘Kame ina kutunda kwaanu, kame tu cila anu no kupula, kakuli onje kame ana kolwa nji Jowani neli munuhi wa Nyambe.” \v 27 Cwale sebeli atambula Jesu nji, “Aci katu yii.” Mi ni yonyene sebeli wamba kwa onyene nji, “Ni mene, ka nitamba ku myambela mu tukelo yanyine eyo nikutusisa okutenda einu eyi. \s Enguli no Aana Ayili no Andumbana \p \v 28 “Cwale iikene muyambuta okukumanenna neyi enguli? Omulume kame ana kwikalanga naana ayiili, sebeli wiiya ku woyo no weli ni ku mwambela nji, Mwanange, ote oka sebeze mu litema lyange no beine balelo.’ \v 29 Cwale woyo sebeli otambula nji, “Sisingi.” Kono munyima nokukana sebeli obaka ni kuta. \v 30 Cwale sitoo sebeli ota ku mwanaye omunjili sebeli oamba esinu simweya. Mi woyo sebeli otambula nji, ‘Kame nita Sitange,’ kono ka sikuta. \v 31 Kwaa ayiili, woyo ona tende esi ana ku singa sitaye ubine? Sebeli amba nji, “Woyo no weli.” Cwale Jesu sebeli wamba kwa onyenenji nji, “Niti luli, kame ni myambela nji, Asikutelisa naa kati no mahule mbaingene mu mubuso wa Nyambe okusiya anyi munyima. \p \v 32 Kame namba ngeesi kakuli Jowani nakwiya kwanyi mukumimonisa omo mufanena okwikalela ano kuluka, kono ka mwa siku mupumena, kono asikutelisa ni mahule nwa kati naa ku mupumena, kono anyi simba aba muna kumona ngeeso, ka mwa sikubaka nikumu pumena. \s Enguli no Abeleki mu Litema no Beine \r (Maleka12.1-12; Luka20.9-19) \p \v 33 “Komu yupe enguli injili,” Kame kuna kwikalanga omunyaa litema woyo ona ku kuna elitema no beine mi sebeli oli sileleza ni lukwakwa, mi kame sebeli otombolamo elisima omo kuna kukamunenwanga eino okutunda kuitolwana, niku yaka etawala no mumameli. Sebeli olibeeka mu pabalelo nwo alimi, mi sebeli ota mu naha indina. \v 34 Enako no ku kutula aba ina kusheteta, sebeli otumena abika aye kwasi kulima nji aka mushimbele etuwelo yaye no kutulo, \v 35 kono asi kulima sebeli alema abika aye nikufulabo mumweya ni kwibaabo omunjili, mi woyo no waatu kame sebeli amu pobaula ni mawee ni kumwibaa. \v 36 Kame sebeli otuma anjili abika, aa na ku bitelela aa no weli ku kupula, mi asikulima sebeli aatenda kanyi akoo aya no weli. \p \v 37 Ku mamaneneno sebeli otumako mwanaye kwa onyene, ni kwamba nji, “Mwanange mbaka mukuteke.” \v 38 Kono asikulima aba ana ku mono mwanaye, sebeli akwambela nji, ‘Uno yokame oshwana, twendenyi tu ka mwibaye, mi mbatu yolo esanda saye.’ \v 39 Sebeli amu lema, ni ku mu kondela ku ndee no litema no bine, mi sebeli a mwibaa. \v 40 Cwalehe, omunya litema no beine aba asa iye, asikulima awo ngaibi omu saatendele? \v 41 Sebeli amba kwa yonyene nji, “Kame sa aibae ouyi aanu awo no lunya, mi elitema no beine kame saa libeeke mu pabalelo ya sikulima andina, awo asa mube etuwelo yaye no kutulo.” \v 42 Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Kamu sibala mu man̄olo awo amba nji, \q1 ‘Eliwee ana yumbu asikuyaka, \q2 lokame eli lina futuka eli lyongotite elilulu no ndoo. \q1 Kame lina tendiwa ngeeso kwa Mbumu, \q2 Mm eyi mu miyo etu kame ikomokisa. \v 43 Mulibaka eli, kame namba kwaanyi nji, “Mba mu byanguliwa omubuso wa Nyambe, mi kame saubiwe esicaba sindina, esi sasi beeke embuya yaso.” \v 44 Woyo so kwela ba liwee elyo, kame sa coke mi kame sa li pyate woyo sali kwele beulu. \v 45 Apulisita akulu na falisi aba ana yupu etinguli eto, sebeli alimuka nji kame ti yuleka onyene, \v 46 Kame ana kusinga okumuleme, kono sebeli acila aanu nokupula, kakuli kame ana kupumena nji, Jesu kame atendile omunuhi wa Nyambe. \c 22 \s Enguli no Mukiti no Likwala \r (Luka14.15-24) \p \v 1 Jesu kame sebeli otwalelela okwamba kwa kulu no mulawo naakulu no macaba mu tinguli nji, \v 2 “Omubuso na kuwilu kame uku fekile kanyi eso sina kutendahala abo ombumu aba ana kutendele mwanaye no mulume omukiti no makwala. \v 3 Sebeli otuma abika aye nji aka isana awo ana kwisanenwa ku mukiti no makwala, kono sebeli akana okwiiyako. \v 4 Kame kabana tumako anjili abika nji, ‘Mukaambele ana kwisaniwa nji, “Nakulukisiwa omulalelo. Mi amapulu ange ni tingombe etinjili no kusuwa nati ibaiwa, mi einu yonje nai lukisiwa mwiye ku mukiti no makwala.” \v 5 Kono kasitwalako etingana sebeli akutele ku misebezi yoo, omunjili ku matema aye omunjili ku miulo yaye. \v 6 Mianjili sebeli alema abika aye okwa yandisa ni kwaibaa. \p \v 7 Ombumu sebeli otina mane ni ku tuma etimpi taye no masole nji aka yundise aanu no kwiiba nu ka cin̄a omulenen̄i woo. \v 8 Cwale sebeli wamba kwabika aye nji, ‘Omukiti no makwala nau lukisiwa kono aanu nina isana kawaafanene. \v 9 Cwale mute ba mangana ndila mi mwambele omunu yonje sa muwane aiye ku mukiti no makwala.’ \v 10 Abika awo sebeli ata mu tindila, mi sebeli aungeka aanu onje awo ana kuwana, ano kwiiba naa no kuwaba mi endoo no mukiti sebeli iiyala no angenda. \p \v 11 “Kono cwale ombumu aba anaingena okamona ana memiwa ku mukiti, sebeli olemuha omulume nokwa ku manga olwambi no mukiti no makwala. \v 12 Mi sebeli wamba kwa yonyene nji, ‘Mulikani! ngaibi ona ingene muno me oulwile olwambi no mukiti?’ Kono omulume kakwisa eyi ana kwamba. \v 13 Cwale ombumu sebeli wamba kwa beleki aye nji, ‘Mumu nunge ku makondo ni ku makaa, mumu kondele ku uwi na ku ndee, oko sakwikale okulila ni ku kweca amaeo.’” \v 14 Jesu sebeli omanenena okwamba nji, “Aa no kupula naisaniwa, kono aa naketiwa na cana.” \s Epuzo Mulibaka no Kuneka Omutelo \r (Maleka12.13-17; Luka20.20-26) \p \v 15 Cwale afaisi sebeli ata oka kuwana oku lela omo samu swaseze mu maywi aye. \v 16 Cwale sebeli atuma aiyetwa awo kwa yonyene, naanu a Heloda, sebeli amba nji, “Mwiyeti, kame tu limukile nji weene kame uli wa niti, mi kame wiiyeta endila ya Nyambe okuta mu niti yayo, mi kaubilaele neyo amba aanu mi kumonisa esaluluti kwaanu. \v 17 Otwambele, omo uyambuteta? Kana, kame ku lukela oku tundiseta Sezale omutelo nji kakulukele?” \p \v 18 Kono Jesu muku limuka eminahano yoo no kwiiba, sebeli wamba nji, “Anyi asikukuba! iikene munetekela? \v 19 Muni monise omuwayawaya mutenekanga ku mutelo.” Sebeli amu litela wo. \v 20 Mi sebeli wamba kwa onyene nji, “Esifateho ni litina ilibo yaanyine?” \p \v 21 Sebeli atambula nji, “Ya Sesale.” Cwale sebeli wamba kwa onyene nji, “Cwalehe, mube Sesale esi sili sa Sesale, mi mube Nyambe esi sili sa Nyambe.” \v 22 Cwale aba ana kuyupu ngeeso, sebeli akomoka niku musiya nuu kutela. \s Epuzo Mulibaka no Kwinguka Kwaafu \r (Maleka12.18-27; Luka20.27-40) \p \v 23 Kusili mu liywaa elyo Asaduki awo amba nji kakwisa okwinguka nwaafu, sebeli aiya kwa Jesu niku mwibanguta nji, \v 24 “Mwiyeti, Mushe kame ana kwamba nji, ‘Omulume aba afa yoka kwite aana, minaye simba mukulwaye kame twesa oku kwata ombelwa, aleyeleko aana nji alitele omwabaye olusika.’ \v 25 Kwaaci naku kwikala aana no andumbana ana ku kwana mutanu na yiili (7), woyo no weli sebeli okwata nikufa yo kakwite omwana, mi woyo nomu kon̄elela munyima sebeli okwata ombelwa. \v 26 Cwale sebeli kutendahala ngeeso nikwa woyo no wiili, nikwa woyo no waatu okutwala mane nikwa woyo no mutanu ni twiili (7). \v 27 Munyima yoo onje, omukati ni yonyene sebeli ofa. \v 28 Cwalehe, ba nako no kwinguka nwafu, omukati woyo kame sa tende waanyine kwawo noku kwana mutanu ni twiili (7) kakuli onje kame ana kumu kwatanga.” \p \v 29 Jesu sebeli waatambula nji, “Kame mu fosa, kakuli kamu limukile aman̄olo, simba amaata a Nyambe. \v 30 Cwale Nyambe aba saingule aafu, kakwisa woyo so kwata, simba oku kwaliwa, kono kame sa tende kanyi amageloi naku wilu. \v 31 Mi kweyi no kwinguka nwaafu, kamwa sikubala esi anaku myambela Nyambe nji, \v 32 ‘Time, Nyambe wa Abulahama, Nyambe wa Isaka, Nyambe wa Jakobo?’ Kasa Nyambe waa no kufa, kono wawo no kuyoya.” \p \v 33 Mi enyangela aba ina kuyupa ngeeso, sebeli akomokiswa ku tuto yaye. \s Omulawo Munene \r (Maleka12.28-34; Luka10.25-28) \p \v 34 Cwale Afalisi aba ana kuyupa nji Jesu kame ana ondokisa Asaduki, sebeli akuwana onje. \v 35 Cwale omunjili kwa onyene omwiiyeti no mulawo sebeli omweteka niku mwibanguta nji, \v 36 “Mwiyeti, kandi etaelo inene mu milawo, ibine?” \p \v 37 Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Osinge Ombumu Nyambe wowe ni mucima wowe wonje, ni mooyo wowe wonje mane ni muku yupisisa kowe konje.’ \v 38 Eyi etaelo inene neyi no weli. \v 39 Ou no wiili nou, owo ukufekile kanyi wonyene mi kame wamba nji, ‘Osinge omwabowe kanyi omo uku singela wenyene.’ \v 40 Ku titaelo eto timbili, oku beekilwe emilawo ya Mushe yonje ni tituto tonje no anuhi a Nyambe.” \s Epuzo ya Jesu Mulibaka lya Kilesite \r (Maleka12.28-34; Luka10.25-28) \p \v 41 Afalisi aba ano kuwana, Jesu sebeli waa ibanguta nji, \v 42 “Anyi ikene munahana kweyi ya Kilesite? Wa lusika lwa anyine? Sebeli amba kwa yonyene nji, \p “Kame ali wa lusika lwa Dabida.” \p \v 43 Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Cwale iikene Dabida aba amwisana nji Mbumu? Dabida kame ana kwambanga ni mebo aba ana kwamba nji, \p \v 44 “Ombumu Nyambe kame anamba kwa Mbumu wange nji oikale ku lyoko lyange no silyo, okutwala aba sa ni kabeekele eila yowe kunji no makondo owe.’ \v 45 Nji Dabida kame aisana Kilesite nji Mbumu, cwale ngasibine satendele nji Kilesite wa lusika lwa Dabida?” \v 46 Kakwisa simba mumweya woyo ona kutwesa oku mutambula, simba okutunda ba liywaa elyo kakwisa woyo ona kwikala ni undume noku mwibanguta. \c 23 \s Jesu Yoba Emamela Mulibaka no Aiyeti no Mulawo na Falisi \r (Maleka12.38-39; Luka11.43; 20.45-46) \p \v 1 Cwale Jesu sebeli wamba kwaanu no kupula ni kwa iyetwa aye nji, \v 2 “Aiyeti no mulawo na Falisi kame ali mu situlo sa Mushe. \v 3 Cwalehe mu tende ni kumamela eyi amiyeta, kono mulese okutenda kanyi omwatendela onyene, kakuli katende eyi aiyeta. \v 4 Kame abeeka emishimbo no kulema ba mafuti no anu eyo no kubambaba okwishimba. Kono onyene katende esinjili okwaatusa okushimba emitiyo eyo. \v 5 Kame atenda eyoo yonje nji imoniwe kwaanu. Mi kame atenda eikwama no man̄olo inyonyo ni kwinunga mu lubala ni ba maoko ni kwitenda inene. Mi kame atenda amashamba no kuleba ku mikanjo yoo eyi akumanganga aba alapela nji amoniwe kwaanu. \v 6 Kame asinga eibaka no kukutekeha ba mikiti ni ipula eyi ili ku lubala mu tindoo no milapelo. \v 7 Kame asinga oku keetiwa mu likute mu misika ni ku isaniwa kwaanu nji ‘Mwiyeti.’ \v 8 Kono anyi mule kupumena oku miisana nji ‘Mwiyeti,’ kakuli omwiyeti wenu ni mumweya feela, mi moonje kame muli aiyetwa. \v 9 Mi mulese kwisana omunu bano banji nji ‘Sitenu,’ kakuli Sitenu ni mumweya feela, woyo oli ku wilu. \v 10 Mi mulese okupumena oku miisana nji ‘Omwendisi,’ kakuli kame mukwite omwendisi wenu mumweya feela, yonyene Kilesite. \v 11 Woyo no kuneneba onene mwaanyi, yosotende omubika wenu. \v 12 Awo onje aku nuneka kame sa kokobeziwe mi awo aku kokobeza kame sa nunekiwe. \s Jesu yo Nyaza Asikukuba, Aendisi no Majuda \r (Maleka12.40; Luka11.39-42; 20.47) \p \v 13 “Kono oumai ni wenu aiyeti no mulawo na Falisi, anyi asikukuba! Kame mu yatilela aanu omubuso naku wilu. Anyi ka mwingene, mi kamu pumenene awo asinga okwingenamo. \v 14 Oumai ni wenu Aiyeti no mulawo na Falisi, anyi asikukuba! Kame moonga etimbelwa ni kwaitela etindoo too. Cwale kame mulapela etitapelo no kuleba oku wabelisa aanu. Cwaleabo ekoto yenu mbaitende eyi no kuneneba ni kubitelela akwenu. \p \v 15 “Oumai ni wenu, Aiyeti no mulawo na Falisi, anyi asikukuba! Kame mweenda memu mana elitunga ni komboka amawate, nji mu wane omunu mumweya mi aba mu muwana, kame mu mufutula okutenda omwana lihele twiili kanyi anyi. \v 16 Oumai ni wenu anyi aendisi no kufa miyo, anyi mwamba nji, “Omunu aba aeta ni ndoo ya Nyambe kakwisa etuso, kono aba aeta ni gauda no ndoo ya Nyambe, na nungiwa mu kweeta kwaye.” \v 17 Anyi aelo no ibofu, esinene ni sibine? egauda nji endoo ya Nyambe eyo ina kenisa egauda? \v 18 Mi kame mwamba nji, “Omunu aba aeta ni aletale kakwisa etuso, kono aba aeta ni mpo eyi ili ba aletale kame anungilwe mu kweeta kwaye.” \v 19 Anyi alume no ibofu! cwale esinene ni sibine, empo nji ni aletale, eyo itenda empo okukena? \v 20 Cwale omunu yonje aba aeta ni aletale, kame aeta mu yonyene neyo ili ba aletale yonje, \v 21 mi woyo yonje oeta ni ndoo ya Nyambe, kame aeta kame ni Nyambe woyo oyoyamo. \v 22 Mi woyo oeta ni liwilu, kame aeta ni lubona lwa Nyambe, ni kwa woyo oikalilebo. \v 23 “Oumai ni wenu aiyeti no mulawo na Falisi, anyi asikukuba! Kame muba simweya kweyi itenda likumi eimena eyi itendisa eilya okumamata mi ka mu kwite taba ni inene namu mulawo, okuluka, amakeke ni usepahali. Eyi yokame mufanena okutenda nambulwa ketululo kwaa kwenu. \v 24 Anyi aendisi no kufa miyo, kame mutundisa otumbulumbulu mu ino yenu, kono kame mumina Ekamele. \p \v 25 “Oumai ni wemu aiyeti no mulawo na Falisi, anyi asikukuba! Kame muyowisa ekomoki ni siwana bandee, mi mukaci kame kwiyalile einu munawana mu umbuyi ni ulyangelino. \v 26 Wene Omufalisi no sibofu, oyowise ekomoki ni siwana mukaci oweli, cwale ni bandee mbakukene ngeeso! \p \v 27 “Oumai ni wenu aiyeti no mulawo na Falisi, anyi asikukuba! Kame mu fekile kanyi amabita noku basiwa elikena, amonahala okutenda ano kuwaba bandee, kono mukaci kame aiyalile eifuba no aanu no kufa neyi no kwiiba yonje. \v 28 Naanyi kame muli ngeso, bandee kame mu monahala okuluka kwaanu, kono mukaci kenu kame mwiyalile omwiipo ni ibi. \s Jesu yo Amba eyi no Koto no Aendisi no Majuda \r (Luka11.47-51) \p \v 29 “Oumai ni wenu aiyeti no mulawo na Falisi, anyi asikukuba! Kame mu yaka amabita no anuhi a Nyanbe, mi kame mu kabisa awo asikuluka, \v 30 mi kame mwamba nji, ‘Kambe natu kuyoya mu maywaa no anjekulyetu, kambe katwa siku kuwana noo mu kwiita ounyinga no anuhi a Nyambe. \v 31 Mukwamba eyi kame mukupaka mwenyene nji kame muli asilusika lwawo ana kwiibaa anuhi a Nyambe. \v 32 Cwale mutwalelele okumanenena eyo anaku tateka anjekulyenu. \v 33 Anyi etinyoka, aana no imili, ngasibine samu picuke ekatulo no lyangalilo? \v 34 Cwalehe kame nimi tumena anuhi wa Nyambe, nawo no kushangama, na iyeti no mulawo, anjili kame sa mwaibae ni kwa ngongotela, anjili mba mwa fulu mu tindoo no milapelo ni kwacita okutunda mu tolopo injili nikuta kwiinjili. \v 35 Cwale abo ounyinga wao ano kuluka onje mbau saelelwe ba mitwi yenu, okutunda ba unyinga wa woyo osikuluka Abele okutwala ku unyinga wa Zakaliya mwanaye Balakiya, woyo muna kwibaa mukaci no ndoo ya Nyambe ni aletale. \v 36 Niti luli kame ni myambela nji, anyi aanu muyoya muno mu nako mbamu wana ekoto ku inu eyi yonje! \s Jesu yo Lilela Aanu no Jelusalema \r (Luka13.34-35) \p \v 37 “Jelusalema, Jelusalema, omulenen̄i onaibaa anuhi a Nyambe, nikwibaa ni mawee awo ana tumiwa kwa wene! Tunjinga ni lakazanga okuwaneka anowe bamweya kanyi on̄uku no seke aba awanekanga anaye munji no maando, kono kawa sisinga! \v 38 Komone, endoo yowe nai siyala kwa wene kanyi matota. \v 39 Cwale kame ni myambela nji, “Ka mutamba kuni mona kame, konji aba sa mwambe nji, ‘Ku lumbekwe woyo oiya mu litina lya Mbumu.’ ” \c 24 \s Jesu yo Amba Eyi no Kushandaula Endoo ya Nyambe \r (Maleka13.1-2; Luka21.5-6) \p \v 1 Jesu sebeli otunda mu lilapa no ndoo ya Nyambe nukutela kundina, ababo aiyetwa aye sebeli aiya kwa yonyene ni kumu yulekela emiyako no tindoo ta Nyambe. \v 2 Kono sebeli waatambula nji, “Mumone eyi yonje, mwimwine? Niti luli, kame ni myambela nji, “Ka kwisa eliwee simba limweya elyo sali siyale bano, eli lilemine ba liwee elinjili, elyo sa liulwe okukwisetwa banji.” \s Outata ni Kuyandisiwa \r (Maleka13.3-13; Luka21.7-19) \p \v 3 Cwale Jesu yoikala ba lilundu no itondo no Olibe, aiyetwa aye sebeli aiya kwa yonyene kumukunda, ni kwamba nji, “Otwambele eyo abo saika monahalele, nesi sasi tusimwete okwiiya kowe ni kubwa kwa litunga.” \p \v 4 Cwale Jesu sebeli waatambula nji, “Mu mamele nji omunu alese okumiyembulula \v 5 kakuli aanu no kupula kame saiye mu litina lyange ni kwamba nji, ‘Mene time Kilesite,’ mi kame sayembulule ano kupula. \v 6 Mi kame sa mu upe etindwaa ni mabulwati no tindwaa, kono mu mone nji mulese kucila, kakuli einu eyo kame ifanene okwiiya, kono abo amamaneneno kasi tendahala kale. \v 7 Esicaba kame sasi lwise esicaba sinjili, omubuso olwise omubuso munjili, mi olukupwe kame sa luikaleko ni tizikinyeho mu ibaka no kupula. \v 8 Kono eyo yonje kame sa itende feela amatatekelo no mayando. \v 9 “Cwale kame saminunge oku mitwala oka yandisiwa ni kumiibaa. Mi kame samu timbiwe ku matunga onje mu litina lyange. \v 10 Mi cwale aanu no kupula kame sa sitatale, mi kame sa betekane, mane nuukutimba. \v 11 Mi cwale anuhi no mapwa no kupula mba iiyi, mi kame sayembulule aanu no kupula. \v 12 Cwale kakuli ouyi kame sau ekezehe onene, elilato no aanu no kupula mba libwi. \v 13 Kono woyo so tundamena okutwala ku mamaneneno, yokame soka yoyisiwa. \v 14 Mi eliywi eli no kuwaba eli no mubuso kame sa lyambiwe mu litunga lyonje, cwale nji litende oupaki ku macaba onje, ba sakwiiye amamaneneno. \s Okwiiya kwa Mwana no munu \r (Maleka13.24-27; Luka21.25-28) \p \v 15 Daniele omunuhi wa Nyambe na kwamba eyi nji, ‘Esinu no kwiiba eso sisilafaza endoo ya Nyambe ni kusilokiwa. Mbamu mono ouyi oimanine mu sibaka no kukena.” (Osi ku bala alemuhe). \v 16 Cwale awo ali mu Judeya acilele ku malundu. \v 17 Mi woyo oli ba situwa no ndoo, alese ku shotokela mu ndoo akashimba esinu. \v 18 Mi woyo oli mu matema, alese okuukela ku mundi oka shimba olwambi. \v 19 Oumayi ni waawo akati sawaniwe akushimbile nawo sawaniwe ayamwisa mu maywaa awo! \v 20 Mu lapele nji mule okashotoka mu nako no mubebo simba mu liywaa eli no Sabata, \v 21 kakuli ba nako eyo, amayando mbatende ano kuneneba, awo kaa sitendahala kale simba okutunda ku matakelo no litunga ku lita bano, mi kame kakutamba ku tendahala ngeeso. \v 22 Mi cwale nji amaywaa awo ka kusufaziwa, kakwisa simba mumweya woyo so yoyisiwa. Kono cwale mulibaka lyaawo ana ketiwa, amaywaa awo mba kusufaziwa. \v 23 Cwale nji omunu kame amba kwa wene nji, ‘Omone, uno ya Kilesite!’ simba uya yokame!’ mulese kupumena. \v 24 Kame namba eyi kakuli asi konga nji aonyene asi Kilesite na nuhi no mapwa kame samonahale ni kumonisa eisupo inene ni timakazo nji kutwesahala, alyanganise simba awo ana kuketiwa. \v 25 Kono mumamele! Kame nina myambele oweli. \v 26 “Cwale, simba naba sa myambele nji, ‘Mumone, kame ali mu mushitu, mulese kutako, simba aba saambe nji, ‘Mumone, kame ali mu misusu no ndoo, mulese ku pumena, \v 27 kakuli kanyi olumonyi aba lweesa okutunda mu upa nikuka esela mu wiko, mwasa iyele ni Mwana no munu. \v 28 Mba kumonahala ngeeso kanyi amanon̄u aba aungana, aanu kame alimuka nji kame kuli esitupu. \p \v 29 “Ababo kusibwa feela en̄alelwa no maywaa awo, eliywaa kame sa li ilole, okweti kame sa ulwe eliseli mi etitungweti kame sa tikwe ku wilu, amaata na ku liwilu kame sa nyanganye. \v 30 Cwale esisupo no Mwana no munu mbasi monahala mu wilu aanu onje noba litunga kame sa lile. Mi kame sa mone Omwana no munu yokeyile mu makumbi no liwilu mu maata ni mu kanya inene. \v 31 Cwale kame sa tume amangeloi aye ni titolombita no mulumo no kuneneba, mi kame sa ungeke aketwa aye mu maneku anee okutunda ku mamaneneno no litunga linjili okuta ku linjili. \s Enguli no Sitondo no Mukuyu \r (Maleka13.28-31; Luka21.29-33) \p \v 32 “Mu kwiyete ku tuto okutunda ba sitondo no mukuyu, muwangu-wangu aba mumona nji emitai yaso aba yotoba mi kame ishoshela amamuna, mu limuke nji esilimwe kame sili beebi. \v 33 Mu ndila imweya, aba mu mona eyo yonje, mu limuke nji Omwana no munu sebeli oli beebi mi kame ali ba mwelo. \v 34 Niti luli kame ni myambela nji, lusika luno no balelo ka lu tamba okubwa, konji eyo naitendahala oweli. \v 35 Eliwilu ni litunga mbaibwe, kono amaywi ange ka tamba okubwa. \s Kakwisa Woyo Olimukile Eliywaa simba Enako \r (Maleka13.32-37; Luka17.26-30; 24.34-36) \p \v 36 “Kono eyi no liywaa ni nako eyo, kakwisa woyo wi limukile, simba amangeloi naku wilu kayii, simba Omwana, konji Sitange. \v 37 Omo kuna kwikalela mu maywaa a Nuwe, kame sa kwikale ngeeso ni mu kwiiya kwa Mwana no munu. \v 38 Mu maywaa awo omunda kawasiiya kale, aanu kame ana ku lya, oku nwa, oku kwata, oku kwalisa, konji eliywaa ana kwingena Nuwe mu Aleka. \v 39 Mi kasiku limuka esinjili konji omunda aba ona kwiiya mukwayundisa. Mi mosa kwikalele yongeso aba saiye Omwana no munu. \v 40 Ba nako eyo kwa alume ayiili aa saikale mu litema, omunjili mba shimbiwa, omunjili mba siyala. \v 41 Akati ayiili asa silange oubeeke, mumweya mba shimbiwa, omunjili mba siyala. \v 42 Cwale abo mutone, kakuli ka muyii eliywaa elyo saiye Ombumu wenu. \v 43 Kono mu limuke eyi, nji omunya ndoo kambe mba limuka enako no usiku aba saiye ombuyi, kambe kame satone mi kambe kaleselela ombuyi okucuula endoo yaye. \v 44 Cwalehe naanyi muku tukise, kakuli Omwana no munu kame saiye mu nako eyo mwa limukile. \s Omubika no Kusepahala ni Woyo Nokwa Sepahala \r (Luka12.41-48) \p \v 45 “Anyine cwale omubika no ku sepahala, ni kushangama, woyo sa beeke Ombumu okwendisa abika aye, okwaba eyi no kulya mu nako eyi ilukeele? \v 46 Embuyoti niya woyo omubika sawane Ombumu yo tenda omusebezi owo aba saiye. \v 47 Niti luli kame ni myambela nji kame samu beeke okwendisa kweyo aluwile yonje. \v 48 Kono iikene saitendahale nji woyo omubika ni wakwiiba mi kame ayambuta nji ombumu waye katamba okwiiya wangu, \v 49 mba tateke oku fula akwaye abika, alye, awee na cakolwa. \v 50 Ombumu no mubika woyo kame saiye mu liywaa elyo sa ulwe oku mu tatelela, ni mu nako no kwa limuka. \v 51 Mi kame sa mupatole eibindi, ni kumu beeka na asikukuba, oko sa kwikale okulila ni kukweca amaewo. \c 25 \s Enguli no Akatana noku Kwana Likumi \p \v 1 Ba nako eyo omubuso naku wilu kame sokufeke kanyi eso sina kutendahala abo akatana noku kwana likumi aba ana ku shimba amaboni oo ni kuta oka waniketa omukwati. \v 2 Ana kukwana mutanu kwa onyene neli aelo, mi mutanu neli ano kushangama. \v 3 Cwale aelo no kukwana mutanu kasiku shimbela amaboni oo amaati no kupula, \v 4 kono ano kushangama kame ana ku shimba amaati mwishimbelo yoo, bamweya ni maboni oo. \v 5 Cwale kakuli omukwati kame ana ku liyeha bakwiiya, sebeli akosa onje ni ku langana. \p \v 6 Kono bakaci no usiku omuhuwo sebeli o yupahala nji, ‘Komumone, omukwati uno! Ko mwiiye mu mu wanikete!’ \v 7 Cwale akatana awo sebeli ainguka onje ni kutateka oku lukisa amaboni oo. \v 8 Cwale ano kweluba sebeli amba kwaa ano kushangama nji, “Mu tube ku maati enu, kakuli amaboni etu kame atima.” \v 9 Kono ano kushangama sebeli aa tambula nji, “Ka ku twesahala! katamba ku tu kwana aci naanyi. Mute kwa aulisi nji mu ka ku ulele eenu.” \v 10 Mi cwale akatana no kweluba asita feela mukuula amaati, omukwati sebeli okeela, mi awo ana kuku tukiseta sebeli aingena naye mu mukiti no likwala, mi esaandi sebeli siyatiliwa. \p \v 11 Munyima nweyo, akatana anjili sebeli aiya nonyene ni kwamba nji, ‘Mbumu, Mbumu! otu yatulwele.’ \v 12 Kono omukwati sebeli otambula nji, “Niti luli kame ni myambela nji, kani mi yii.” \v 13 Cwale mwikale anyi me mutona, kakuli kamu limuka eliywaa simba enako eyo saiye Omwana no munu. \s Enguli no Abika Aatu \r (Luka19.11-27) \p \v 14 Omubuso naku wilu kame okufekile kanyi eso sina kutendahala abo omulume aba ano kutukiseta okuta mu mwendo waye, sebeli oisana abika aye ni kwaambela nji ababalele ofumu waye. \v 15 Sebeli oba omunjili amasaka no mali noku kwana mutanu, omunjili sebeli omuba amasaka ayiili no mali, omunjili esaka no mali imweya, sebeli oba omunjili ni munjili oku faniketa nomo atwesela. Cwale sebeli okutela. \v 16 Cwale woyo ona ku biwa amasaka mutanu no mali, ababo sebeli oka belekisa ni ku wanenabo kame no kukwana mutanu. \v 17 Mi kame ni woyo ona kubiwa amasaka ayiili sebeli ota okabelekisa ni kuwanenabo kame amasaka ayiili. \v 18 Kono woyo ona kubiwa esaka iweya no mali sebeli ota, nuka tombola owina banji niku shweeka amali no molyaye. \p \v 19 Cwale aba kuna kubita amaywaa no kupula omolya abika awo sebeli oiya, mi sebeli waisana nji amone omo ana belekisete amali aye. \v 20 Cwale woyo ona kutambula amasaka mutanu no mali sebeli oiya kwa molyaye okulita amasaka no mali kame noku kwana mutanu ni kwamba nji, ‘Molyange kame ona kuniba amasaka mutanu no mali, komone, kame nina wanenebo kame masaka mutanu no mali beulu.’ \v 21 Omolyaye sebeli wamba kwa yonyene nji, ‘Nu tende wino, mi uli mubika no kuwaba ni ku sepahala! Nu sepahala ku inu no kucaniba, mba niku beeke okubusa eyi no kupula. Wingene mu kuwabelwa kwa molyowe!’ \v 22 Mi ni woyo ona kubiwa amasaka ayiili no mali, sebeli oiya kwa molyaye ni kwamba nji, ‘Molyange, kame ona kuniba amasaka ayiili no mali, Omone! kame nina wanenebo kame amasaka ayiili no mali.’ \v 23 Omolyaye sebeli wamba kwa yonyene nji, ‘Nu tende wino, wene omubika no kuwaba niku sepahala, nu twese oku sepahala mu inu no kucaniba, mba niku beeke okubusa eyi no kupula, wingene mu kuwabelwa kwa molyowe!’ \v 24 Cwale ni woyo ona kubiwa esaka imweya no mali, ni yonyene sebeli oiya ni kwamba nji, “Molyange, kame niku limukile nji wene uli mulume noku bambaba, woyo ukutula omu wasi kuna, mi kame uungeka omu kausi kwaa embuto. \v 25 Cwale kakuli kame nina kucila, sebeli nita okatombola owina banji niku pumbeka esaka yowe no mali mu mumbu. Esinu sowe sino sokame.” \v 26 Kono omolyaye sebeli omu tambula nji, ‘Wene omubika no kwiiba ni kububa! Kame wamba nji kame olimukile nji kame ni kutula omo kanisi kuna, mi kame ni ungeka omo kanasi kwaa embuto. \v 27 Cwale kame onaku fanena nji obeeke amali ange mu Panga, mi aba ni nauku kambe nonu sete amali ange niku beekelabo en̄ambekelo. \v 28 Cwale mu mu biangule esaka no mali, mi mube kwa woyo okwite amasaka likumi no mali. \v 29 Kwaawo akwite, mba beekelwa, mi mba ikala neyi nokupula, kono kwaawo aulwile mane kame sa byanguliwe neyo akwite. \v 30 Kanyi kwa woyo omubika nambulwa tuso, mu mu kondele ku uwi, oko salila ni kukweca amaeo. \s Eliywaa no Katulo \p \v 31 “Cwale omwana no munu aba saiye mu kanya yaye, yoli ni Mangeloi aye onje, kame saikale ba lubona no kanya yaye. \v 32 Mba ku ungana ba lubala lwaye amacaba onje, mi mba kete aanu anjili kwaa njili, kanyi omulisana aba ataba omukoko mu tupuli. \v 33 Mi kame sa beeke omukoko ku lyoko lyaye no silyo, mi abeeke otupuli kweli no simoo. \v 34 Cwale molyoo kame saambe kwaawo ali ku lyoko lyaye no silyo nji, ‘Komwiye! anyi muna fuyolwa kwa Sitange! Mu yole omubuso ona ku lukisetwa anyi okutunda ku matatekelo no litunga. \v 35 Ni wenu kakuli kame nina ku yomba, mi sebeli muniba esi no kulya, mi kame nina kufa elinyotwa, mi sebeli muniba esi no kunwa, kame nina kutenda ongenda, mi sebeli muni tambula, \v 36 kame nina kuulwa esikumango, mi sebeli muniba esi no ukumanga, kame nina kutoma, mi sebeli muni babalela, kame nina kwikala mu tolongo, mi sebeli mwiiya mukunilekula. \v 37 Cwale ano kuluka kame sa mu tambule nji, ‘Molyetu, ka mwaka tuna ku kumona wo yombile, mi sebeli tu kuba esi no kulya, simba wofile elilyotwa ni kukuba esi no kunwa? \v 38 Mi cwale ka mwaka aba tuna kuku mona o endile ongenda, mi sebeli tuku tambula, simba oulwile esikumango, mi sebeli tu kuba esi no kukufuka? \v 39 Mi cwale ka mwaka tu naku ku mona me u tomine, simba ouli mu tolongo, mi sebeli twiiya kwa wene mu kukupotela? \v 40 Mi molyowo mba atambula nji, ‘Niti luli kame ni myambela nji kwawo abange acana muna kutendela ngeeso, yamene muna kutenda ngeeso!’ \p \v 41 Cwale kame saambe kwawo ali ku lyoko no simoo nji, ‘Anyi mu kutilwe kwa Nyambe, mutunde kwa mene, mute mu mulilo no kwaabwa, ou u lukisetwe Diabulosi ni mangeloi aye! \v 42 Kame ni tenda ngeesi kwaanyi kakuli kame ni naku yomba, mi ka mwasiku niba esi no kulya, kame nina kufa elinyotwa mi kamwasikuniba esi no kunwa. \v 43 Kame nina kutenda ongenda, mi ka mwasikuni tambula, kame nina kuulwa esikumango, mi ka mwasi kuni fuka, kame nina kukola, ni kwikala mu tolongo, mi ka mwasi kwiiya mu kuni lekula. \v 44 Cwale nonyene kame samu tambule nji, ‘Molyetu, ka mwaka tuna kuku mona woyombile, simba wofile elinyotwa, simba wotendile ongenda, simba wo ulwile esikumango, simba wotomine, simba mu tolongo, mi sebeli tu kwangwa oku kubabalela?’ \v 45 Cwale kame saatambule nji, “Niti luli kame ni myambela nji aba muna kukwangwa oku babalela omunjili kwaa acana ngeeso, yamene muna kukwangwa oku babalela ngeeso.” \v 46 Mi awo kame saate mu koto no kwaabwa, kono awo no kuluka kame saate mu mooyo no kwaabwa. \c 26 \s Omulelo no Kwibaa Jesu \r (Maleka14.1-2; Luka22.1-2; Jowani11.45-53) \p \v 1 Cwale Jesu aba ana kumana okwamba eyi yonje, sebeli wamba kwa iyetwa aye nji, \v 2 “Kanyi omo mulimuukele nji, omukiti no paseka kwasiyala kale amaywaa ayiili nji otendahale, mi cwale Omwana no munu mba beekiwa mu maoko no aanu okumu ngongotela.” \p \v 3 Cwale apulisita akulu na akulu sebeli akuwana mu ndoo no mupulisita no mukulu woyo elitina lyaye neli Kefasi. \v 4 Mi sebeli ata oka lelisana omo salemene Jesu muku shangama mane ni kumwibaa. \v 5 Kono sebeli amba nji, “Kuleswe oku tendahala mu nako no mukiti, mwendi esicaba mba sitende omufilili.” \s Jesu Yo Waiwa Amaati ku Betani \r (Maleka14.3-9; Jowani12.1-8) \p \v 6 Jesu kame ana kwikalanga ku Betani mu ndoo ya Simoni, ona kutomanga kunyima oweti no mbingwa. \v 7 Cwale omukati sebeli oiya kwa yonyene ni komoki no alabasita no maati no kutula, mi sebeli waitela ku mutwi wa Jesu abo yolemine okulya ku tafule. \v 8 Kono cwale aiyetwa aba ana kumona ngeso, sebeli atina ni kwamba nji, “Iikene akandakandelwa aa maati? \v 9 Amaati awo kame ana lukele oku ulisiwa amali no kupula, nji abiwe kwaa ashebile.” \p \v 10 Kono Jesu sebeli olemuha eyo ana kwambanga, ni kwamba kwa onyene nji, “Iikene esi muyandiseta omukati woyo? Kame ana tende ekezo no kuwaba kwa mene. \v 11 Ano kusheba mba mwikala noo enako yonje, kono mene ka mu tamba okwikala nange enako yonje. \v 12 Na itele amaati awo ba lutu lwange okulukisa okuteulwa kwange. \v 13 Niti luli kame ni myambela nji, oko konje sa likutaziwe eliywi eli no kuwaba mu litunga lyonje, kame sa kwambiwe nesi ana tende, sitende eso sa pulukiwe naso.” \s Judasi Yo Pumena Okubeteka Jesu \r (Maleka14.3-9; Jowani12.1-8) \p \v 14 Cwale omunjili no aiyetwa no kukwana likumi na yiili woyo oisaniwa nji Judasi isikalyota, sebeli ota kwa pulisita akulu. \v 15 Sebeli wamba nji, “Iikene sa muniteneke aba sani beteke Jesu kwaanyi?” Sebeli amuteneka amali ana kukwana makumi aatu omuwayawaya no silibela. \v 16 Mi okutunda abo, Judasi sebeli osaela omukwa no kubeteka Jesu. \s Jesu Yolya Omulalelo no Paseka na Iyetwa Aye \r (Maleka14.12-21; Luka22.7-13; Jowani13.21-30) \p \v 17 Ba liywaa no matatekelo no mukiti ou no lin̄ende nambulwa omumena, aiyetwa sebeli aiya kwa Jesu ni kwamba nji, “Kubine usinga nji tukalukise nji ukalyeleko omukiti no paseka?” \v 18 Jesu sebeli wamba nji, “Mute mu tolopo ku mulume munjili mi mu mwambele nji, ‘Omwiyeti namba nji enako yange kame ili beebi, mbanilyele omukiti no paseka na aiyetwa ange ku ndoo yowe.’ ” \p \v 19 Cwale aiyetwa aye sebeli atenda omo na kwaambelela Jesu oku lukisa omulalelo no mukiti no paseka. \p \v 20 Jesu kame ana kwikalanga ba tafule na iyetwa aye noku kwana likumi na yiili, \v 21 mi alemine okulya ngeeso, sebeli wamba nji, “Niti luli kame ni myambela nji, omunjili mwaanyi yosoni beteka.” \p \v 22 Mi sebeli aena onene luli mi sebeli atangisa oku mwibanguta, omunjili ni munjili nji, “Mwendi mene, Mbumu?” \p \v 23 Jesu sebeli otambula nji, “Woyo ona ingenyeke elyoko bamweya ni mene mu siwana yosoni beteka. \v 24 Omwana no munu mbafu kanyi omo kun̄olelwe mu man̄olo, kono oumai ni woyo so beteka Omwana no munu! Esiwa ku munu woyo ni nji kambe ka siku leiwa!” \p \v 25 Judasi, woyo ona kumu beteka, sebeli otambula nji, “Mwendi mene, Mwiyeti?” \p Jesu sebeli wamba kwa yonyene nji, “Nwaamba.” \s Omulalelo wa Mbumu \r (Maleka14.22-26; Luka22.14-20; 1 Makolinte11.23-25) \p \v 26 Cwale abo alemine okulya ngeeso, Jesu sebeli oshimba esinkwa, mi munyima no okutumela, sebeli osi patola, nikuba aiyetwa aye, sebeli wamba nji, “Mu shimbe mi mulye, “Olu ni lutu lwange.” \v 27 Cwale sebeli oshimba ekomoki nuuku tumela, ni kwaaba ni kwamba nji, “Mu nwemo moonje,” \v 28 “Kakuli ou ni unyinga wange no ulikani ona itekele ano kupula, mulibaka no kulemeniwa eibi. \v 29 Mi kame namba kwaanyi nji, ku tunda bano, kani tamba kunwa kwesi si bekilwe ku sitondo no beine, mane kubitela kame ba liywaa elyo sani nwe naanyi, konji esi tendile esi no ubya mu mubuso wa Sitange.” \v 30 Cwale sebeli aimba olusimo, nukutela ba lilundu no Olibe. \s Jesu yo Nuha nji Pitolosi mba Mukana \r (Maleka14.27-31; Luka22.31-34; Jowani13.36-38) \p \v 31 Cwale Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Anyi moonje mba munishotoka mulibaka lyange uno usiku, kakuli na ku n̄oliwa nji, ‘Kame sani fule omulisana, mi omulaka no mikoko kame so hasane.’ \v 32 Kono aba sani inguke kwaafu, mba niku tangete kulubala lwenu okuta ku Galileya.” \p \v 33 Pitolosi sebeli omu tambula nji, “Simba nji onje kame saku shotoke mulibaka lyowe, “Mene, kani tamba oku kushotoka.” \p \v 34 Jesu sebeli wamba kwa yonyene nji, “Niti luli kame ni kwambela nji, ouno ousiku omukombwe owasilila kale, kame soni latule twaatu.” \p \v 35 Pitolosi sebeli wamba kwa yonyene nji, “Naaba sani fanene okufa ni wene, ka nitamba okuku latula!” \p Mi na iyetwa aye anjili onje sebeli amba ngeeso. \s Jesu yo Lapela mu Litema no Gesemani \r (Maleka14.32-42; Luka22.39-46) \p \v 36 Cwale Jesu sebeli ota noo ku sibaka siisaniwa Gesemani, mi sebeli wambela aiyetwa aye nji, “Mwikale bano, mene abani sita kuya oka lapela.” \v 37 Mi sebeli oshimba Pitolosi naana ayiili a Zebedeya Jowani ni Jokobo, mi sebeli otangisa okweena onene nu uku kalelwa. \v 38 Cwale sebeli wamba kwa onyene nji, “Emebo yange sebeli ili beebi ni kufa mulibaka no likenyi. Mu siyale bano, mi mutone ni mene.” \p \v 39 Mi sebeli ota ba lubala mbicana, sebeli okwela banji ni kulapela nji, “Sitange, nji kame ku twesahala, kambe esinweno no mayando ni lufu ibitele aba no kuleba ni mene! Kono kulese kutendahala omo ni singela, ku tendiwe omo usingela wene.” \p \v 40 Cwale Jesu sebeli oiya kwa iyetwa aye mi sebeli waa wana alanganine batulo, sebeli wamba kwa Pitolosi nji, “Kandi kamu twesa oku tona ni mene muhola imweya? \v 41 Mutone, mi mu lapele nji mulese kwingena mu muliko. Emebo yonyene kame isinga, kono olutu kame lufokola.” \p \v 42 Kame sebeli ota aka no wili oka lapela nji, “Sitange, nji esinweno esi no mayando ni lufu kasi twesahala okutunda konji aba sani nwemo, ku tendahale esisi singwa kwa wene.” \v 43 Mi kame sebeli oiya kwa onyene ni kwaa wana alanganine, kakuli amiyo oo kame ana kuyupahala okulema. \p \v 44 Cwale sebeli waasiya kame oka lapela aka no waatu, ni kwamba amaywi kanyi aa ana kwamba ba weli. \v 45 Cwale sebeli ouka kwa iyetwa aye kame, mi sebeli wamba kwa onyene nji, “Mu silanganine nuku katulusa? Komumone! enako ya keela kale eyo Omwana no munu kame abekiwa mu makaa no asikutenda ouyi. \v 46 Ko mwimane tute. Komumone, woyo osi kuni beteka wakeela kale!” \s Okunungiwa kwa Jesu \r (Maleka14.43-50; Luka22.47-53; Jowani18.3-12) \p \v 47 Ababo yosi lemine okwamba ngeeso, Judasi omumweya kwawo noku kwana elikumi na yiili sebeli okeela naanu no kupula ashimbile etisabule ni milamu. Kame ana kutumiwa kwaa pulisita no akulu ni manduna no sicaba. \v 48 Cwale omubeteki na kwaaba esisupo, okwamba nji, “Woyo sani tubete yokame, mu mununge!” \p \v 49 Muwangu sebeli osheeteta kwa Jesu ni kwamba nji, “Olumele Mwiyeti,” mi sebeli omu tubeta. \v 50 Jesu sebeli wamba kwa yonyene nji, “Mulikani, otenda eso ona iyele mukutenda!” \p Cwale sebeli aiya mukumulema ni kumununga. \v 51 Ababo kwaawo ali kwa Jesu, omunjili sebeli oshomona omukwale waye ni kupatula elitwi no mubika no mupulisita no mukulu. \v 52 Cwale Jesu sebeli omwambela nji, “Ouse emukwale wowe mu sipusu sawo, kakuli awo onje akutusisa emikwale mbaafi ku mikwale. \v 53 Kame oyambuta nji kani twese okwisana kwa sitange, mi mu nako imweya feela kame twesa okulita etimpi no mangeloi likumi ni ayiili? \v 54 Kono ba kutenda ngeeso, Aman̄olo ngasibine sa iyatetetwe aa amba nji, Naku fanene oku tendahala ngeeso?” \v 55 Ba nako eyo Jesu sebeli wamba kwaanu nji, “Na mwiiyi ni mikwale ni milamu muku nilema, kanyi mbili sikebenga? Amaywaa onje nani kwikalanga mu ndoo no milapelo okwiyeta, mi ka mwa siku nilema. \v 56 Kono eyi yonje na itendahala nji eyi ina n̄oliwa kwa nuhi a Nyambe iiyatetetwe.” \p Cwale aiyetwa onje sebeli amusiya ni kumu shotoka. \s Jesu Yoli mu Kuta Inene no Majuda \r (Maleka14.53-65; Luka22.54-55; 22.63-71; Jowani18.13-14; 18.19-24) \p \v 57 Awo ana kulema Jesu sebeli amutwala ku ndoo ya Kayafa, omukulu no apulisita, oko ana kuku wanena aiyeti no mulawo naa kulu. \v 58 Kono Pitolosi kame ana ku mukon̄anga munyima aba no kuleba, sebeli oka keela ku lilapa no mupulisita omukulu. Sebeli oingenamo mi sebeli oikala na tateleli nji amone etaba omo saibwele. \v 59 Cwale apulisita akulu nasi kuta onje sebeli asaela oupaki no mapwa nji amwibae, \v 60 kono kasi kuuwana, simba naba ana kwiiya apaki no mapwa no kupula. Ku mamaneneno sebeli kwiiya ayiili \v 61 ni kwamba nji, “Uyu mulume nakwamba nji, kame ni twesa oku kwisa endoo ya Nyambe, ni kwiyaka kame mu maywaa aatu.’” \p \v 62 Omupulisita omukulu sebeli oimana ni kwambela Jesu nji, “Kukwite ekalabo otwesa oku tambula? Kweyo alemine ooku kandimeka?” \v 63 Kono Jesu kame ana koondoka. Cwale omupulisita omukulu sebeli wamba kwa yonyene nji, “Kame weeta ni Nyambe no kuyoya, otwambele nji ya wene Kilesite Mwanaye Nyambe.” \p \v 64 Jesu sebeli wamba kwa yonyene nji, “Nwamba. Kono kame ni myambela nji, oku tunda abano kame sa mu mone Omwana no munu yoikale ku lyoko no silyo lya Nyambe no Maata, mi yokeile mu makumbi no liwilu!” \p \v 65 Cwale omukulu no mupulisita sebeli otina onene ni kukaula eikumango yaye ni kwamba nji, “Na nyefula! Iikene aba tusi saelela oupaki? Na mu yupu akashwau kaye! \v 66 Anyi ekatulo yenu niibine?” \p Sebeli atambula nji, “Kame afanena okufa.” \p \v 67 Cwale sebeli amusibwela amate ba lubala niku mufula efaindi, niku mufula olubaka \v 68 amba nji, Kilesite! otu nuhe, Anyine woyo ona kufulu?” \s Pitolosi Yokana Jesu \r (Maleka14.66-72; Luka22.56-62; Jowani18.15-18,25-27) \p \v 69 Ba nako imweya Pitolosi kame ana ikalanga ku ndee no lilapa no kuta. Omubika no mukatana sebeli oiya kwa yonyene ni kwamba nji, “Ni wene nau kwikalanga ni Jesu Omugalileya.” \p \v 70 Kono yonyene sebeli okana ba lubala no aanu onje ni kwamba nji, “Silimukile eso otalusa.” \v 71 Cwale abana iya ku mwelo, omubika munjili no muskatana sebeli omumona ni kwamba kwaawo ana kwikalangamo nji, “Ni woyo kame ana kwikalanga ni Jesu no Nazaleta.” \p \v 72 Mi kame sebeli okana ni kweeta nji, “Mene kani mulimukile woyo mulume!” \p \v 73 Munyima no nako icana, awo ana kwimana omo sebeli aiya ni kwambela Pitolosi nji, “Niti luli ni wene kame oli mumweya kwawo ana kwikalanga ni Jesu, kakuli omwambelo wowe kame uku limukisa kanyi omugalileya!” \p \v 74 Cwale Pitolosi sebeli kweeta nji, “Nikukaule bakaci, kani mu limukile omunu woyo!” \p Mi ababo omukombwe sebeli okuwa. \v 75 Cwale ababo Pitolosi sebeli opuluka eyo anaku mwambela Jesu nji, “Omukombwe owasikuwa kale mbunikana twaatu.” Ababo sebeli ota bandee nuuka lila onene. \c 27 \s Jesu Yotwaliwa kwa Mubusisi Pilato \r (Maleka15.1; Luka23.1-2; Jowani18.28-32) \p \v 1 Kusili amasikusiku akulu no apulisita onje na kulu no mulawo sebeli atenda omulelo woo omo saibaele Jesu. \v 2 Mi sebeli amu nunga ku maoko ni ku mutwala, nuuka mubeeka mu maata a Pilato omubusisi no Maloma. \s Olufu lwa Judasi \r (Tikezo27.18-19) \p \v 3 Cwale Judasi omubeteki, aba ana kumona nji Jesu na atulelwe olufu, sebeli okunyaza ni kuusa amali no silibela ana kukwana makumi aatu ano muwaya-waya kwa kulu no apulisita ni kwa kulu. \v 4 Sebeli wamba nji, “Kame nina tende ouyi aba nina beteke ounyinga nambulwa omubonda.” \p Kono sebeli amba nji, “Iikene eyo kwaaci? Eyo ni taba yowe!” \p \v 5 Cwale Judasi sebeli oyumbela amali awo no muwaya-waya mu ndoo ya Nyambe, mi sebeli okutela nuuka kunungelela yonyene. \p \v 6 Kono akulu no apulisita sebeli ashimba amali awo no muwaya-waya ni kwamba nji, “Ka ku fanene okwa beeka mu sitewelo no ndoo ya Nyambe, kakuli ni mali no unyinga.” \v 7 Munyima no kwambola onje, amali awo sebeli akutusisa okuula elitema lya muumbi no tucoo, esibaka no matutaeti no angenda. \v 8 Mulibaka eli, elitema elyo kame liisaniwa nji, “Elitema no unyinga” okulita ni balelo lino. \p \v 9 Cwale kame kuna kwiyatetetwa eyo ina kwambiwa kwa munuhi wa Nyambe Jelemiya, aba amba nji, “Mi kame ana shimbi amali no silibela ana kukwana makumi aatu, omuulo wamunu mumweya ona kusumiwa kwaana no Isilaele, \v 10 mi sebeli akutusisa amali awo okuula elitema no muumbi no tucoo, kanyi omo ana kuni laelela Mbumu.” \s Pilato Omubusisi no Maloma yo Ibanguta Jesu \r (Maleka15.2-5; Luka23.3-5; Jowani18.33-38) \p \v 11 Cwale Jesu sebeli oimana balubala no mubusisi, mi omubusisi sebeli omwibanguta nji, “Kana ya wene Ombumu no Majuda?” Jesu sebeli omutambula nji, “Nwamba.” \p \v 12 Kono naba ana ku nungelelwa eyambo kwa kulu no apulisita naakulu, kasi ku tambula. \p \v 13 Cwale Pilato sebeli wambela Jesu nji, “Kuyupile eyo yonje aku nungelela?” \p \v 14 Kono kasi kutambula simba simweya kweyo anaku munungelela yonje, mi omubusisi sebeli okomoka onene. \s Jesu Yo Atulelwa Elifu \r (Maleka15.6-15; Luka23.13-25; Jowani18.39; 19.16) \p \v 15 Cwale enako yonje ba mukiti no Paseka, omubusisi kame anaku lukulwelanga esicaba omunjili no mapantiti, woyo asinga aanu. \v 16 Mi cwale mu nako eyo, kame kuna kwikalanga elipantiti no sikebenga ona ku limukiwa onene, no litina lya Jesu Balabasi. \v 17 Cwale aanu aba ana kumana oukuwana, Pilato sebeli waaibanguta nji, “Anyine mu singa nji nimi lukulwele, Jesu Balabasi nji Jesu woyo oisaniwa nji Kilesite?” \v 18 Nakwaibanguta ngeeso kakuli naku lemuha nji ni mulibaka no muna aba ana muliti kwa yonyene. \p \v 19 Cwale ababo Pilato yoli ba situlo no katulo, mukataye sebeli omutumena amaywi nji, “O lese kutenda esinjili kwa woyo omulume nambulwa omubomda, kakuli balelo kame ni a yanda onene okulota mu libaka lyaye.” \p \v 20 Kono akulu no apulisita naakulu nwaanu sebeli asusuweza aanu nji akumbele okulukulula Balabasi, mi Jesu yonyene aibaiwe. \v 21 Omubusisi kame sebeli waaibanguta nji, “Kwaa ayili, ubine woyo mu singa nji ni i lukulwele?” \p Onyene sebeli atambula nji, “Balabasi!” \p \v 22 Pilato sebeli wamba kwa onyene nji, “Cwale ngasibine sani tende kwa Jesu woyo oisaniwa Kilesite?” \p Oonje sebeli amba nji, “A ngongoteliwe!” \p \v 23 Cwale Pilato sebeli waibanguta nji, “Iikene? ubine ouyi ana tende?” \p Kono onje sebeli akuwa onene nji, “Angongoteliwe!” \p \v 24 Cwale Pilato aba ana kumona nji katwese okutenda esinjili, kono kame kutwesa okwiiya omufilifili, sebeli oku yowa ku maoko ni meyi balubala no aanu no kupula, ni kwamba nji, “Mene sikwite omubonda mu unyinga wa woyo omulume! Muku monene eyo ni taba yenu!” \p \v 25 Cwale esicaba sonje sebeli si tambula nji, “Ounyinga waye wikale beulu wetu na neetu!” \p \v 26 Cwale Pilato sebeli olukulula Balabasi kwa onyene. Munyima no kushapa Jesu, sebeli omuba mu maoko no masole nji amungongotele. \s Amasole abana Yandisa Jesu \r (Maleka15.16-20; Jowani19.2-3) \p \v 27 Cwale amasole no mubusisi sebeli atwala Jesu mu lilapa no mubusisi, mi esitopa no masole sonje sebeli simutinguluka. \v 28 Mi sebeli amutubula eikumango yaye ni kumu fuka olwambi no mucaa. \v 29 cwale sebeli amutingela en̄ata no myunguya nikumu fuka yo ku mutwi waye. Sebeli amulemisa olutaka ku lyooko no silyo ni kukubama okumusheka okwamba nji, “Yoshoo uyoye, wene Ombumu no Majuda!” \v 30 Cwale sebeli amusibwela amate ni kushimba olutaka ni kumufula mu mutwi. \v 31 Mi cwale aba ana kumana oku muyandisa, sebeli amutubula olwambi no mucaa ni kumufuka eikumango yaye. Cwale sebeli amutwala oka mungongotela. \s Jesu aba na Ngongotelwa \r (Maleka15.21-32; Luka23.26-43; Jowani19.17-27) \p \v 32 Amasole aba na taanga ngeso ni Jesu sebeli akuwana ni mulume oisaniwa Simoni, omunu no mulenen̄i no Silene, mi sebeli amukandimeka nji ashimbe esifapano sa Jesu. \v 33 Sebeli akeela ba sibaka siisaniwa Gologota, “Okutalusa nji esibaka no katendele.” \v 34 Sebeli atambeka Jesu ebeine ina ku wanekiwa ni nyoko nji anwe, kono aba na ku lupamo sebeli okana okwiinwa. \p \v 35 Mi cwale aba ana kumana okumu ngongotela sebeli akutabela eikumango yaye muku shebuluka. \v 36 Cwale sebeli aikala banji niku mu tatelela. \v 37 Cwale beulu no mutwi waye kame ana ku beekabo elin̄olo no mubonda waye eli lyamba nji, “Uyu ni Jesu Ombumu no Majuda.” \v 38 Cwale sebeli angongotela ni isinyi yiili ni yonye, esinjili ku lyoko lyaye no silyo ni sinjili kweli no simoo. \p \v 39 Mi awo ana ku bitanga na ku munyefula ni kunyunga emitwi yoo, \v 40 ni kwamba nji, “Wene woyo utwesa oku shandola endoo ya Nyambe ni kwiyaka kame mu maywaa aatu! Okuyoyise wenyene nji yawene Omwana Nyambe Otuluke ba sifapano wiiye banji!” \p \v 41 Mi noonyene apulisita akulu sebeli amuyandisa, ba mweya na iyeti no mulawo nakulu, aamba nji, \v 42 “Kame ana kuyoyisanga akwaye, kono katwese oukuyoyisa yonyene! Kame amba nji ni Mbumu no Isilaele. Nji kame sa kutulule ba sifapano mba tu pumene kwa yonyene! \v 43 Kame ana ku sepanga Nyambe, mulesele Nyambe amu lamulele cwale nji Nyambe kame asinga ngeeso, kakuli kame anamba nji, “Time Mwanaye Nyambe.” \p \v 44 Mi ni isinyi yiili ina ku ngongoteliwa ni yonyene ba sifapano sebeli imunyefula ngeeso. \s Olufu lwa Jesu \r (Maleka15.33-41; Luka23.44-49; Jowani19.28-30) \p \v 45 Oku tangisa mu nako no munji, ouwi sebeli ufuka elitunga lyonje mu tihola taatu. \v 46 Mi aba ina kukwana enako no 3 okoloko Jesu sebeli olila ni liywi no kuneneba ni kwamba nji, “Eloi, Eloi, lema sabakatani?” Ninji, “Nyambe wange, Nyambe wange iikene ona ni leselele?” \v 47 Cwale anjili ana kwimana omo aba ana kuyupa eyo, sebeli amba nji, “Uyu mulume kame aisana Eliya!” \v 48 Ababo omunjili kwa onyene sebeli oituka oka shimba esiponji esi siiyalile ebenega, sebeli osi beeka ku lutaka ni kumu nwisa. \v 49 Kono anjili sebeli amba nji, “Tumusiye, tumone nji Eliya mba iyi muku muyoyisa!” \v 50 Cwale Jesu sebeli olila kame ni liywii no kuneneba, mi sebeli obwelwa Emebo. \p \v 51 Ba nako eyeyo olwambi namu Ndoo ya Nyambe sebeli lu kauka bakaci, oku tangisa ku wilu konji banji. Mi sebeli kwiiya ezikinyeho, amawee sebeli akaoka. \v 52 Cwale amabita sebeli ayatuluka mi eitupu no aanu no kupula a Nyambe ana kufa sebeli inguka. \v 53 Nakutunda mu mabita munyima ya Jesu okwinguka kwaafu, mi sebeli aingena mu mulenen̄i no kukena ni kumonahala kwaanu onje ano kupula. \v 54 Cwale omukulu no masole, nawo ana ku tatelela Jesu noo, aba ana kumona ezikinyeho neeyi ina kutendahala sebeli acila onene ni kwamba nji, “Niti luli, woyo mulume neli Mwanaa Nyambe!” \v 55 Akati no kupula mwa na kwikala omo, aalikete, aali aba no kuleba, okame ana kukon̄a Jesu aba ana kutunda ku Galileya, amu belekela. \v 56 Kwa onyene kame kuna kwikala omukati wisaniwa nji Maliya Magadalena, ni Malia inawaye Jakobo ni Josefa, ni mukataye Zebadeya. \s Okuteulwa kwa Jesu \r (Maleka15.42-47; Luka23.50-56; Jowani19.38-42) \p \v 57 Cwale mu nako no mangolwaa, sebeli kwiiya omulume ona kufuma, na ku Alimateya, ona kwiisanwa nji Josefa, mini yonyene neli omwiyetwa wa Jesu. \v 58 Sebeli ota kwa Pilato, nukakumbela olutu lwa Jesu, cwale Pilato sebeli olaela nji abiwe. \v 59 Cwale Josefa sebeli oshimba olutu, ni ku lupungela mu lwambi no kukena ni kuwaba, \v 60 Mi sebeli okabeeka esitupu mu libita lyaye eli no ubya, eli ana ku cakula mu liwee. Sebeli obeeka eliwee no kuneneba ba mwelo no libita mi sebeli okutela. \v 61 Maliya Magadalena ni mukwaye Maliya kame na ikalanga aalikete ku mwelo no libita. \s Asiku Tatelela ba Libita \p \v 62 Eliywaa lina kutatama elino Sabata, apulisita akulu na Falisi sebeli aka kuwanena kwa Pilato \v 63 sebeli amba nji, “Mbumu, tu si puluka nji omoongi woyo yo si yoya, kame ana kwamba nji, ‘Munyima no maywaa aatu, mba ni inguka kame.’ \v 64 Cwalehe olaele nji elibita li tatelelwe onene, ku twala ba liywaa no waatu, mwendi aiyetwa aye mba fanene okwiiya mu kwiita olutu lwaye, aambele esicaba nji, ‘Na inguka kwaafu.’ Abo okoonga no mamaneneno kame sa kutende oku no kwiiba okubita ba weli.” \v 65 Pilato sebeli wamba kwa onyene nji, “Mushimbe atateleli no masole, mute mu ka tatelele omo mu tweseta monje.” \v 66 Sebeli ata na tateleli nu kabeeka esisupo ba liwee no ba libita nji cwale kakwisa omunu sotwesa okuli sheeta. \c 28 \s Okwinguka kwa Jesu \r (Maleka16.1-10; Luka24.1-12; Jowani20.1-10) \p \v 1 Munyima no liywaa no Sabata, elino matatekelo mu sunda amasikusiku aba lina kupa, Maliya Magadalena ni Maliya munjili, sebeli ata muku mona ku libita. \v 2 Ababo sebeli kwikala ezikinyeho inene luli, kakuli elingeloi no Mbumu na likutunda kuwilu ni kwiiya muku pikulusa eliwee ba libita, ni kwikala ba liwee. \v 3 Kame lina kumonahala kanyi olumonyi no mbula, ni ikumango yalyo no likena kanyi elitwaa. \v 4 Atateleli sebeli acila ni kukun̄a, mi sebeli amonahala kanyi omunu no kufa mulibaka no kumona elingeloi. \v 5 Elingeloi sebeli lyamba kwakati nji, “Mulese kucila,” “Kame ni limukile nji kame musaela Jesu onaku ngongotelwa ba sifapano. \v 6 Ka sako kuno, kakuli Nyambe na mwingula kwaafu, kanyi omu ana kwambela Jesu. Ko mwiye mumone mu sibaka ana ku langana. \v 7 Cwale mute mu lelube, mi mu kambele aiyetwa aye nji, ‘Nyambe namwingula kwaafu, mi kame akatile balubala lwenu okuta ku Galileya, okoko kwa samu ka mumone. Aa amaywi nineyele muku myambela.” \v 8 Cwale sebeli atunda muwangu ku libita acilile ni kuwabelwa onene, sebeli aituka nu kambela aiyetwa aye. \v 9 Cwale aba ana taanga mukwambela aiyetwa aye, Jesu sebeli okuwana noo ni kwa keeta mi sebeli aiya kwa yonyene, ni kumulema ku makondo ni kumulapela. \v 10 Cwale Jesu sebeli wamba kwa onyene nji, “Mulese ku cila,” “Mute mukambele abaange nji ate ku Galileya kwasa kani mone.” \s Elin̄usa no Atateleli \p \v 11 Ababo akati akatile, atateleli anjiili sebeli ata mu mulenen̄i okabihela apulisita akulu eyi ina tendahala yonje. \v 12 Cwale apulisita akulu nakulu sebeli akuwana ni kulelisana. Sebeli aba amasole amali no kupula, \v 13 ni kwaambela nji, “Mwambe nji, aiyetwa aye kame aneyi ousiku, mi naiiti olutu lwaye, aci metu langanine. \v 14 Nji omubusisi aba sa yupe etaba eyo, mba tu mu kolwisa, ni kumi tundisa mu utata.” \v 15 Cwale sebeli ashimba amali ni kutenda kanyi omo anaku laelelwa. Mi etaba eyi nai kuhasana mukaci no Majuda mi isambiwa ni balelo lino. \s Jesu yo Kumonahaza kwa Iyetwa aye \r (Maleka16.14-18; Luka24.36-49; Jowani20.19-23; Tikezo1.6-8) \p \v 16 Cwale aiyetwa ana kukwana likumi ni mu mweya (11) sebeli ata ku Galileya, ku lilundu elyo ana kwasimweta Jesu. \v 17 Cwale aba ana kumu mona, sebeli amu kubamena, kono anjili alimbululile. \v 18 Cwale Jesu sebeli oiya kwa onyene ni kwaambela nji, “Etukelo yonje namu wilu ni mu litunga kame ina biwe kwa mene. \v 19 Mute cwale mu katende aiyeti no macaba onje, mwa kolobeze mu litina lya Sitange, ni lya Mwana, neli no Mebo No Kukena. \v 20 Mi mwaiyete oku mamela einu yonje nina milaelele. Mi mupuluke nji, kame nili nenu mu nako yonje, okutwala ku mamaneneno no litunga.”