\id 1TH Lewo \h 1 Tesalonaika \toc1 M̃aki Nasumo Nap̃a Pol Siri Pa Pan Li Nalelagaena Wa Lala Nae Garu TESALONAIKA \toc2 1 Tesalonaika \mt2 M̃aki Nasumo Nap̃a Pol Siri \mt2 Pa Pan Li Nalelagaena Wa Lala Nae Garu \mt1 TESALONAIKA \imt1 Visayuena Na Tusi Nene \is1 Komp̃asnen suniena plas na tusi nini \ip Pulkumali keviu nene Tesalonaika naga pulkumali keviu na provens nene Masetonia, nap̃a m̃eke vatanon P̃arin Sup̃e keviu nae Rom sumo. Pogos nap̃a Pol molue Pilip̃ae, pa ma Tesalonaika mlologon lologena wo e yo nene, ana sum̃are nene siaria. Ana siraunia pe yam piyavi manene re poli, lus nae Israel lap̃asa e yo nene apisa karea, la apieluenia komin nap̃a apisu sane yaru moki nap̃a pe ape lus nae re Israel poli, nanua sumo la amloge kiela vianiena lala, ana pogos nap̃a amloge lologena wo nap̃a Pol pisawalia, ana amlelaga e Yesu. Ana lus nae Israel la nene sinela kari Pol, ana am̃enelua e yo nene, ana pae pulkumali si tai, Perea. Siraunia, naga pa tol pupia pulkumali nap̃a Koren, naga mloge lologena kiena li nalelagaena lala nae Tesalonaika e kiena erau Timote, nap̃a miyum̃ae ke amio naga. \ip Pol siri p̃esan kiena m̃aki nini pa li nalelagaena lala nae Tesalonaika vena visirluaen kiela sitomiena, a vena kila meraravan va li nalelagaena lala nae yo nene sape naga sitom la m̃aga, a Ntewa sike amio la. Naga pisa potena pa Ntewa komin naga mloge sape asum̃a amlelaga ke m̃arera e Ntewa, a sinela sii ke yaru lala, a pisa panila vena la asitom̃al si kiena p̃elaga wo e pogos nap̃a sike amio la, vena atavevea. \ip A naga pisa tam̃e kiela viunena lala nap̃a apiyun tania, asape yoko Yesu wasup̃e si ve sanape. Sinelan asape akilia meraravan sane visae yaru nap̃a marp̃an p̃esa ana Yesu ve vitom re wa, yoko tol malena nap̃a ve uro re, pona peraga. A sinelan akilia nap̃a yoko Yesu wasup̃e pogwai. Pol pisaruru panila, sape monar ayum̃ae ga, nap̃a kiela sitomena la varuru ga sum̃aga, a nap̃a aligan kiela sitomena lala sum̃alu m̃arera e Yesu vena asum̃atea, vano vano-o tol pogos nap̃a naga wasup̃ea. \is1 Komp̃asnen tusi la na nini \ili Visena p̃esa 1:1 \ili Pol kekaran la a pisa potena pa Ntewa vanon la 1:2—3:13 \ili Pol piyani la e p̃elaga kiena yaru nap̃a lelaga 4:1-12 \ili Pol piyani la sape yoko Kristo wasup̃e sina 4:13—5:11 \ili Pol kila make kiena vianena lala 5:12-22 \ili Visena maro 5:23-28 \c 1 \s1 Visena na sumo \p \v 1 Inu Pol, nemio Saelas a Timote, imimi telu mekekara pap̃isi nasirien m̃aki nini imi van amiu, p̃egas nen li na lelagaena lala e sum̃are na pulkumali nap̃a Tesalonaika. Memlelaga sane kiamiu malena lala asike ruru ga e Arimata Ntewa amio kieta Sup̃e Yesu Kristo, ana memlen ke sane lemamiena a sum̃arena sike amio amiu punu ga. \s1 Pol lala akekara komin namasisuena kiena le Tesalonaika lala \p \v 2 Lelaga, silaga na memlen ke pan Ntewa Armata, monar mevisa potena vania vanon amiu. \v 3 Mesitom̃al amiu ke e kiamimi leniena lala sanini, tap̃atete sinemimi p̃esania sanape nap̃a kiamiu naviawaena, amiyum̃ae m̃arera tavevea, a sanape nap̃a kiamiu na sinesiiena pimi plamolue ke e kiamiu p̃elaga wo lala, a sanape nap̃a kiamiu sitomen piayavi lala kila amiu asum̃al m̃arera ruru ga po e kieta Sup̃e Yesu Kristo. \p \v 4 Erau lala, mepisulup̃ar sane Ntewa pe sinen sii amiu re ga poli, ana naga kilologia amiu m̃ena sane ape kiena lelaga, \v 5 komin pogos nap̃a memlologon lologena wo pan amiu, naga sa ga pe visena korena re kiena yaru poli, ana naga pimi pan amiu sane visena urmi tai nap̃a m̃arera. M̃areraena kiena ne Ninuna Wa sike ea, a naga miyur ruru sinemiu la pano-o amlelaga. \p Amiu akilia kiamimi p̃elaga la pogos nap̃a mesike memio amiu, mop̃aryon pap̃isi na kilaen sur punu ga nap̃a mekilia mekila na kilaen nap̃a alelaga, \v 6 \x - \xo 1:6 \xt Yum̃aena 17:5-9\x*p̃isi na atolia, apimi sa nap̃a ape kiamimi nataveveena lala, ana pe kiamimi re ga poli, apim ape nataveveena kiena Sup̃e. Pe sur korena ga nap̃a lala tap̃ena la akila pupia naloge viowaena a akila amiu atol pog m̃arera e pogos la nene, ana aporworun ga lologena wo, ana pupia kekarena kiena ne Ninuna Wa sike e amiu. \v 7 E kiamiu p̃elaga wo la nene, sane akuspo yom̃arua, asumon vena kipianen mrapa van li nalelagaena tap̃ena lala e lepas na yo la nap̃a M̃asitonia amio Kris. \v 8 Lologena wo kiena Sup̃e molue e amiu pa vanua, pe e re ga e yo lua nene poli, a pa m̃ena yo punu ga la ne, kila yeririna la amlogeyu kiamiu nalelagaena e Ntewa p̃isi rui. \p Naga nene po pap̃isi, ana nanagane sane e yo ya nap̃a visae meva si ea, pe sur na visaen re si poli, komin visena la punu ga pimi e amiu pa tol la rui! \v 9 Pe mesun re si pan li tap̃ena la nene poli, ana lala asun ke sina ga pan imimi, apisayu sanape nap̃a amiu le Tesalonaika lala ap̃ure imimi pimi pun amiu, a sanape nap̃a apilopu amiu, akuwan plan kiamiu nono na marena lala, apim ape yeririna kiena ne Ntewa Mali nap̃a pe lelaga. \v 10 Ana amio naga nene, apisayu ke m̃ena nap̃a amiu, asum̃al ke m̃arera, asum̃a asum̃ate ke narina ne Ntewa, Yesu. Naga yoko imi m̃alivin ita sina ga, vanon Ntewa pisirlua sina ga naga rui taulu marena, p̃isi na ligan naga imi m̃alivin ita yam na luania, vena tamalia itaena e pogos na lip̃ereena na pimi ke ne. \c 2 \s1 Pol pisayu kiena yum̃aena pogos nap̃a sike gar Tesalonaika \p \v 1 Erau lala, memloge visena tai asape memiyum̃ae piowa ga, ana nesitom nesape apisu kilale sane kiamimi nayalin amiuena naga p̃ar mras wo lala moki. \v 2 \x - \xo 2:2 a \xt Yum̃aena 16:19-24, \xo b \xt Yum̃aena 17:1-9\x*Nanua susumo, pogos nap̃a memiyum̃ae gar Pilip̃ae, apis kar ke sanene pan imimi rui, a sa nap̃a amiu akilia pa rui, pogos nap̃a mem̃alivin amiu, akawe imimi ke sina ga pap̃isi. Ana mepisu sane Ntewa miila imimi m̃aga, pe memaraun re naloge viowaena poli, mop̃aryon ga na lologonen lologena wo van amiu. \p \v 3 Memlologon pan amiu, ana nekilia nevisa nevisave kana visena lala pe sa re nap̃a yar lap̃as apisasa ke ne poli. Pe amolue re ga e kiamimi na kila palen tai poli, pona e kiamimi na sitom viowaena tai, a pe naga re ga nap̃a metap̃ali na were kare amiuen e poli, peraga. \p \v 4 Pe sa re nena nene, ana e pogos nene, imimi sane yeririna la nap̃a Ntewa mligan kiena lologena wo e limamimi, p̃isi na mepim mepisawal kiena visena nalelaga nene pan amiu. Imimi na pe memiyum̃ae re nap̃a yeririna la avisu imimi sanape poli, ana imimi sinemimin ga mesape vena Ntewa kilia kekaran sur ya nap̃a memiyum̃aenia, komin naga ga kilia sur ya nap̃a sike e losineta peve taaga. \v 5 Amiu akilia ruru po sane pe mepimin re nakuwanen visen kiki pona visen vilave la van amiu poli, a Ntewa kilia ruru m̃ena sane pe sinemimi sun re kiamiu sur tai poli, pona mepimin vena visa kotalia amiuena. \v 6 Ana e pogos m̃ena nene, pe memla re nena sitomena tai vena kilaen nap̃a sane amiu pona yar tap̃ena lala ayeluar kiamimi kia. \p \v 7 Pe lelaga nap̃a mepimi mom̃alivin amiu sane li nalologena lala kiena ne Kristo, nap̃a mesmesun sane monar akila sur ve moki vena visuar imimiena, ana pe mesitom̃al re sur nene poli. Imimi mepimi memalum ga, mekila pan amiu sa ga nap̃a auya tai pagan narina. \v 8 Mekekaran amiu sanene pap̃isi wa, sinemimin mevisawilwilin lologena wo kiena ne Ntewa van amiu, ana memloge sane mepinaia amiu pap̃isi, vano-o mesum̃a metam̃an kiamimi malena vena iilaen kiamiu malena. \p \v 9 Erau lala, nepisa sanene, pe nepisokan re poli, komin akilia asitom̃al sanape nap̃a imimi memninu e yum̃aena urmi na limamimi e pogos nene. Memiyum̃ae ea legiena a kolemalko, vena kilaen sane pogos nap̃a mesike memio amiu memlologon lologena kiena ne Ntewa, pe mekila re urmi pan amiu poli. Imimi ga mepisuar imimi, pe amiu yar re nena tai nap̃a pisuar imimi poli, peraga. \p \v 10 Imimi mesitom mesape e maramiu, a e marana ne Ntewa, mekilia mevisawal mesape pogos nap̃a mesike likan amiu li nalelagaena lala, kiamimi malena pe sur tai piowa re e poli, mesmes ga, a pe wa ruruia. \v 11 Pona asitom̃al ke yo wa, nap̃a mekila pan amiu sane ata tai nap̃a naga kila po pap̃isi e naiilaen malena kiena ne narina lala. \p \v 12 Mekila sinemiu la malum ruruia, memla visena na iilaaren la pan amiu, a memiilaar kiamiu sitomena lala vena monar akila kiamiu malena la mesmes ruruia e p̃elaga lala kiena ne kieta Ntewa, nap̃a naga ga pio amiu vena aim loyum̃a e naurarena wo na kiena nasup̃enena. \p \v 13 Sur tap̃ena si tai nap̃a silaga mepisa ke potena pan Ntewa pap̃isi vanonia, nane kiamiu p̃elaga pogos nap̃a lologena wo pimi porun amiu. Amiu amlogeyuia, ana pe akovenlua re poli sane pe visen kien yar ga tai, ana apisuia sane pe lelaga, pe visen kiena ne Ntewa lelaga. A amiu nap̃a amlelaga ea, apietavan losinemiu pania pano-o sum̃a miyum̃ae ke e kiamiu malena pimi tol nanagane. \p \v 14 \x - \xo 2:14 \xt Yum̃aena 17:5\x*Wolai a vineu lala, nekilia sane pogos nap̃a amlelaga, pe piavi re poli nap̃a yar la nae ke sina ga pun amiu asum̃alun na kilaen viowa van amiu, kila apane pogos m̃arera tai pap̃isi. Sanene na piowa ga, ana e lele nene amiu amiyal ke ga e mrapa taaga ga nap̃a li nalelagaena kiena Yesu Kristo e sum̃are kiena ne Ntewa e lepas nae Yutea amiyal e nanua susumo rui. La m̃ena, pogos nap̃a amlelaga, ana le Yu m̃ena la akila kare la pap̃isi! \v 15 \x - \xo 2:15 \xt Yum̃aena 9:23,29, 13:45,50, 14:2,5,19, 17:5,13, 18:12\x*Ana p̃elaga nene, le Yu la asum̃a akilakila kemua nanua susumo rui pimi. Susumo, pe sinelan re navisawalena la poli, siraunia, lala ke sina nap̃a akila am̃em̃ar kieta Sup̃e Yesu mare, a lala ke sina ga nap̃a asum̃a am̃ene imimi yam mok rui. Sur la nap̃a asum̃a akila ke ne, Ntewa pe kekaran la re nena vanonia, komin asum̃a akakawe visena silaga. \v 16 Mesum̃a memlologon ke lologena wo pan la ga nap̃a pe ape le Yu re la poli, ana pe sur korena ga nap̃a pulmas nene na tamaliaen kiela malena, ana le Yu la nene asum̃a apisawo imimi ke ga, pe sinelan re nap̃a meva mevisawal van la poli. \p Kiela p̃elaga viowa la nene, asum̃a amiyakol ke sina metavan kiela mlamulena viowa la nap̃a amiyum̃aen la nanua pimi, kila sane nanagane kiela naviowaena la nene piowa manene laa. Amiyum̃aen sanene pano-o pe asitom re sur tai poli, ana tekilia sane pupia na sinekar kiena ne Ntewa pitomin la ke rui. \s1 Pol naga sitom la pap̃isi vena visu la si yam tai \p \v 17 Erau lala, mesape mevisawal van amiu, mesape memligan amiu nanua ga ne, mep̃ure mepa li ve tokak ga, sinemimi miye amiu ga, sinemimin mesape mevisu si maramiu. Lelaga, tesutetai e tasneta, ana e losineta, tepe taaga ga. \v 18 Mesike sanene, mesape mekirawal si mrapa tai na im̃asen pun amiu, ana inu Pol nep̃aryon yam moki pap̃isi, ana yar viowa nap̃a Yermare, naga kila wo ke silaga. \v 19 Ana komin ya ne mesape meim mevisu amiu sina? Naga nene komin a sina nap̃a mowasine la? A si nap̃a kila imimi mekekara? A si nap̃a ve kiamimi mras nen yum̃aena wo, nap̃a mekilia melogewonia pogos nap̃a visae kieta Sup̃e Yesu vim sina? Pe yar tap̃ena re si po, amiu ga narui! \v 20 Pe lelaga pap̃isi, amiu na sane tropi nowo tai nap̃a metauluia, apim sane pupia purp̃es nen sineyeena na kiamimi malena. \c 3 \s1 Pol pisayu nap̃a pitetalia Timote pa katen la nanua rui \p \v 1 \x - \xo 3:1 \xt Yum̃aena 17:15\x*Mesitom̃al amiu m̃a sanene pano-o, mepisu sane peraga, imimi yar tai monar imi katen amiu sina. P̃isi na mepisa mesape imimi lua Saelas monar mesu Atens sumo wa, \v 2 ana yoko Timote im̃asu pun amiu. Wolai nene, memiyum̃aen yum̃aena kiena ne Ntewa veraga memio naga, vena kilaen lologena wo kiena ne Kristo va vanua, ana nepisu sane naga pe yar wo tai na katen amiuena. Nekilia nap̃a naga kilia iilaar amiu, kilia iila amiu vena kiamiu naviawaena sum̃alu m̃arera silaga, \v 3 vena ve sinemiu la kurkurun kare re pogos nap̃a avane pogos m̃arera la nap̃a asum̃a apimi. Pog m̃arera na sanini, tekilia ruruia sane pe lepas na kieta malena tai, nap̃a ita li nalelagaena lala tap̃atete toure tania. \v 4 Ana visae tesitom̃al ke ga wa, tekilia sane pogos nap̃a mesike memio amiu, mesum̃a mepisawal ke pan amiu, mesape mepisusu ke pa rui sane yoko ve ve piavi re, yoko monar akila viowa van ita. A nanagane, sur nene pimi kate sa ke ga nene rui, nap̃a amiu nena akus ke pap̃isi. \v 5 Sur ne na nene kila sane in na nemloge sane pe pon re nesum̃a sanene poli, ana monar nekila sur tai vena neloge lologena tai sane amiu asike sanape. In na nemarau li m̃aga sane yar viowa na tap̃alien yar nene, sa lual kiena mrapa tai nakila amiuen aloru rui, p̃isi na nesape nelogelia sanape, asum̃al m̃arera ke ga wa po sanape, komin piowa ga nap̃a kiamimi yum̃aena wo lala e amiu imi ve sur korena sina ga. Sanene nepitetalia Timote pim̃asu. \s1 Timote p̃asup̃e si puna ne Pol amio navisaplanena wo e lepas puna ne la nae Tesalonaika \p \v 6 \x - \xo 3:6 \xt Yum̃aena 18:5\x*Timote pim̃asu pisu amiu, ana nanagane ga ne naga p̃asup̃ea pimi katen imimi. Pogos nap̃a pimi, p̃ar lologena wo, pisayu sanape nap̃a kiamiu naviawaena amio p̃elaga na sinesiena keviu ga sike na wa, sum̃a poga ga, p̃isi na kila sineu kekara keviu. Naga mla kiamiu visena pimi pan imimi, sape asitom̃al imimi ke silaga, ana sinemiun visuen si maramimi pap̃isi, sa ga nap̃a imimi m̃ena mesape mevisu si maramiu. \v 7 Ana pe sur korena ga nap̃a mesike memloge piowa sanene e yo nini komin naviowaena nap̃a akila ke pan imimi, ana pogos nap̃a memloge lologena na kiamiu masisuena amiu kiamimi erau lala, memloge sane pisirlua si kiamimi sitomena. \v 8 Memloge nap̃a asum̃alu ke m̃arera e Sup̃e, p̃isi na kila memloge sane memal ruru sina. \p \v 9 Pogos nap̃a memlen wo amiu ke sanene, mepisu sane pe imimi re nap̃a mekila ke sur wo tai pan amiu poli, peraga, ana amiu na akila ke sur wo tai pan imimi, komin amiu akila ke nap̃a mokus pupia kekarena e losinemimi, pano-o pe kiamimi visen re si tai navisaen potena van Ntewa vanon poli. \v 10 Naga nene kila sane sinemimin manene pap̃isi vena melen kolegiena a kolemalo, sane sa mekilia mevisu amiu sina ga, visae narin lele tai nap̃a kiamiu naviawaena tai kulkulul li m̃aga, ana yoko mekekaran vap̃isi naiilaen si nap̃a kilia m̃arera ruru sina silaga. \p \v 11 Sur ne nanene nap̃a nemlenin ke m̃arera nanagane, sane kata Ata Ntewa amio kieta Sup̃e Yesu, avietavan kiamimi mrapa vena mekilia meim meialiali amiu sina. \v 12 Pano tol pogos nene, nemlen ke pa Sup̃e, nepiun ke sane yoko naga kila kiamimi sinesiiena kapuru ke imi sane kokonia ruru kiamiu malena vano-o tataroi va tol si yar tap̃ena lala, imi ve keviu manenea maran taaga ga sa nap̃a kiamimi sinesiiena e amiu. \v 13 Ana amio naga nene, nemlen sane naga ligan sitomena wo tai nap̃a m̃arera ruruia e amiu, vena akilia auarar ruru kiamiu malena vano-o tol pogos nap̃a kieta Sup̃e Yesu imi kate sina amio kiena li wa lala, ana e pogos nene akilia asum̃alu e marana ne Ata Ntewa nap̃a amerarava po, ape wa ruru ga asum̃a ga. \c 4 \s1 P̃elaga na malena nap̃a Ntewa sinenania \p \v 1 Erau lala, pogos nap̃a mesike memio amiu, mepian ruru amiu sanape nap̃a amiu akapuru laa sane e p̃elaga na malena nap̃a Ntewa sinenania, ana memloge sane akila lili m̃a rui, naga po pap̃isi. Ana e kia kiena Sup̃e Yesu, mom̃areran van amiu sane ve aligan re, awaryon ga kilaen vano. \v 2 Sup̃e Yesu mligan kiena navianena lala e limamimi na visawalen van amiu, ana akilia ruru la rui. Sanene, popon atavevea. \p \v 3 Poga, sur ne lap̃as nanene nap̃a Ntewa sinenan kiena yeririna la monar ayum̃aenia. Kieta malena monar ve wa ruruia, sane ve tekila re p̃elaga viowa e lepas na yerm̃ene amio sira. \v 4 Ita punu ga monar tetaveve ruru mrapa mesmes na talopaena, vena yerm̃ene kilia su amio wona na sira naapo e p̃elaga nap̃a merarava ruruia, vena ve akila kare re si kiela kia lalua. \v 5 Sanene, pe pon re yaru talopa koskos poli taveve ga kiena sinenanen sira m̃arera, komin nanene pe p̃elaga ken yaru na yemalolo ga lala, nap̃a pe akilia ruru re Ntewa poli. \v 6 Visae yar la akila ke ga p̃elaga wo silaga e nini, yoko wo vap̃isi, yoko ve akila kare re si sur nowo nap̃a pe kiena kiela puruvi tap̃ena lala. Amiu monar avisu ruru yo nene, vanon Ntewa mla ke nakoaena silaga pan yeririna la nap̃a amlor ke e mlamulena viowa kar la ne sanene, sa nap̃a mepisawal pan amiu rui, mesape maram̃e amiu. \p \v 7 Asitomveveli naga nene. Pogos nap̃a Ntewa pio ita tepim tepe kiena yeririna lala, naga pe kila re vena kieta malena imi ulen si p̃elaga la nap̃a pe merarava re poli, a naga kila vena sane kieta malena imi ulen p̃elaga la nap̃a ape wa ruruia. \v 8 Sanene na, yar nap̃a pe kekaran re navianena la nene poli, naga monar visu kilale sane pe pe visen ken yeririna re la nap̃a naga miaslua poli, ana miaslua ke visena kiena ne Ntewa, nap̃a mligan kiena Ninuna e ita nap̃a sane Ninuna nap̃a pe wa. \p \v 9 Sur si tai nap̃a nesape nesunyu van amiu, naga kieta p̃elaga ita li nalelagaena lala, nap̃a monar tekekaran ita tepe namratava taaga. Sur nene amiu akilia ruru p̃isi rui, pe pon re nesiriyu si van amiu poli, vanon Ntewa kilapian ita make ga rui sane naga nene pe sur wo tai po tanea pap̃isi. \v 10 Nekilia sane amiu akila ke pa sanene rui pan li nalelagaena lala nae M̃asitonia po pap̃isi, a nesape nevisa ke sina ga, nesape amiu auarar ruru p̃elaga wo nene, akila imi ve keviu laa sane likan amiu. \p \v 11 Nanagane na nesape nesiri si sur lap̃asia nap̃a popon sane awaryon na kilaena. Nasumo, ve oulaula kar re, ana osu ruru ga. Nalua, ve okian re kunum̃a va e kove kiena yar tap̃ena lala, ana ovisusu ga kiom̃a malena. A tai sina ga, ve ove yowen re, ana oyum̃ae m̃arera wo e yum̃aena nap̃a sike e lumom̃a, sa nap̃a mepisawal susumo rui. \v 12 Visae okila sanene e kiom̃a malena legiena punu ga, yoko la nap̃a pe amlelaga re poli akilia avisu ruru ko, apisulup̃ar nap̃a pe yaru tap̃ena re la apisuari ko poli, a ko ga osum̃a opisuar ruru ko. \s1 Nawasup̃een si kiena ne Sup̃e \p \v 13 Ana erau lala, nepisu sane popon amiu akilia lili m̃a sur la p̃asa e lepas kiena ne ita p̃as nap̃a amomalio rui, sa nap̃a akovio e yomarava. Yaru la moki nap̃a pe amlelaga re poli, amaraun marena, asitom asape yar la akovio yoko viowa vap̃isi van la, ana kila sane pogos nap̃a lala tai kovio, atagin pap̃isi. \p \v 14 Ana ita na sa re nene po, komin temlelaga sane siraun nap̃a Yesu mare e lak torovia, naga sum̃al mal sina ga, ana e p̃elaga m̃a ne nanene, temlelaga m̃ena sane lala nap̃a ape taaga amio naga amare, yoko Ntewa kila la ave taaga amio naga amal sina, ana awasup̃e aimi sina amio naga. \p \v 15 \x - \xo 4:15 \xt 1Kor 15:51,52\x*Nekilia nevisa ve lelaga van amiu, sane taveve visena tai nap̃a Sup̃e ga pisa, ita nap̃a temal ke ga wa tol pogos nap̃a nawasup̃eena sina, ita tap̃atete teva metava sumon lala nap̃a akokovio rui. \v 16 Peraga, ana sur nap̃a kate e pogos nene sanini. P̃arin navisi nae ma e peni vion manene va metava, a kumasua kiena ne Ntewa yelu, ana kieta Sup̃e vetan ma e peni vitom tano, yoko li nalelagaena la nap̃a amarmare asike ne, yoko asum̃al si sumo. \v 17 P̃isi na, ita nap̃a temal ke ga wa tesike yomarava, naga wereplan ita m̃ena teva metava temio la, tekom likan lul meta e sinapane, teva tevitawe kieta Sup̃e meta e yo yau. Teva sanene, ana yoko tesike lue ga temio naga. \p \v 18 Navisaarena nene naga po pap̃isi, ana popon teiila ita silaga e sitomen wo la nene. \c 5 \s1 Monar tesururuia, tekirava; ve ve piavi re na naga yoko vim \p \v 1 Erau lala, nekilia sane yeririna la moki sinelan asave akilia sur la nene yoko vim kate e legiena ya, pona pogwai. A naga nene pe pe kiau re nene nap̃a nesiriyu van amiu poli, \v 2 \x - \xo 5:2 \xt Mat 24:43; Luk 12:39; 2Pit 3:10\x*komin akilia pa rui sane sur nene pe kiena re yeririna na kilia poli. Naga p̃arlologia ga sa nap̃a yar na vinauena kila kiena yum̃aena kolemalo. Naga tap̃atete visawal p̃esania pog ya nap̃a naga imi! \p \v 3 Pona naga imi e pogos tai nap̃a yar la apisa ke pan la, asape “O, nanagane pe pog na sum̃arena pa rui!” Pona asape “O, nagane tesike e pog wo narui!” Lala amninue ga, ana sur nene naga sa nap̃a auia tai veraga ga mloge sa nap̃a kiena sisi vaeme narui. Ana pogos nawasup̃eena ve sa ke ga nene, nap̃a yoko yeririna la aila ga, sane pe asitom̃al re poli, ana pupia pog viowa imi katen la, nap̃a sane tap̃atete nena aur matania. \p \v 4 Ana amiu erau lala, pe asu re si e pupumalko poli, ana visae pupia legiena nene imi kate, nesitom pule ga sane amiu akilia ailania, sa nap̃a pe yar na vinauen tai pimin kiamiu sur lala. \v 5 Pe tepe yeririna na yemalolo na kolemalo re si poli, ana tepe yeririna na yomerarava na legiena rui. \v 6 Sanene na, kieta sitomen la monar tavilo ruru silaga, touarar ruru kieta malena, vena ve teve sa re yeririna tap̃ena lala na yemalolo. \v 7 Yum̃aena la nap̃a asum̃a amiyum̃aenia, la asum̃a amun m̃a wii pano-o wii m̃e la, p̃isi na asum̃a amomomalion ga, \v 8 \x - \xo 5:8 \xt Epis 6:13-17\x*ana ita nap̃a tepe yeririna na yomerarava, monar tekila kana yum̃aena mesmes lala. Tekila kieta malena la mesmes ruruia, tekilawo yepeta e p̃elaga na viawaena amio p̃elaga na sinesiiena, a monar teyanwo p̃arita e nalelagaena m̃arera nap̃a tesape yoko Ntewa monar tamalia ita. \v 9 Naga nene pe pon re nap̃a kieta sitomen veve lua poli tesape Ntewa tamalia ita pona ve tamalia ita re, komin naga pe kiena sitomena re nap̃a sape yoko kiena li nalelagaena lala atol nakoaena poli, ana naga pisaaria sape yoko tetol natamaliaena nene nap̃a Sup̃e Yesu Kristo tauluia pe kieta. \v 10 Naga marewo ita, vena kilaen sane visae wasup̃e sina, pe sur korena ga nap̃a visae tomomalio, sane tokovio pa rui, pona tetavilo, sa ga nap̃a temal ga tesum̃a ga, ana kieta malena su ruru ga amio naga silaga. \p \v 11 Visena ne na nene popon amiu avisasa vena iilaaren kiamiu sitomena, aiila amiu vena yum̃aenen kiamiu naviawaena imi m̃arera ruru laa sane, sa nap̃a nekilia sane amiyum̃aen ke pa rui. \s1 Visena maro \p \v 12 Erau lala, nesape neviun m̃ena van amiu vena avisu kilia ruru li la nap̃a amiyum̃ae m̃arera ke e yum̃aena kiena ne Sup̃e likan amiu. Nanene komin nap̃a naga mligan la vena ave sup̃en amiu, avian amiu. Amiu monar avatanon ruru la, \v 13 aligan la asu metava e kiamiu sitomena lala, akekaran la, vanon yum̃aena la nap̃a amiyum̃aen ke ne. A p̃isi na, amiu ve akakawe amiu re, ana sinemiu la monar ve lemam van amiu silaga. \p \v 14 Nepiun m̃areran tan amiu puruvi a vineu la, visae amiu p̃as ape yowena, popon avis van la vena yepela m̃ae la sane. Visae amiu p̃as amarau, avis van la vena akilia asum̃alu m̃arera. Visae lap̃as yepela mavi, avis van la vena iila laena. Ana e la punu ga nene akila sane kiamiu sitomen la viayavi ruruia. \p \v 15 Amiu awaryonli sane visae yar tai kila viowa van amiu, ve akilamaran re si viowa vania. Ita monar tekilali sane sineta wo ruru van ita silaga, a sineta wo ruru m̃ena van yar tap̃ena lala. \p \v 16 Pe sur korena ga e sur ya nap̃a imi katen ita, ana tekekara silaga, \v 17 telen silaga, \v 18 tevisa potena van Ntewa silaga. Na nene kiena sinenanena nap̃a sape teyum̃aenia, e lepas pun ita nap̃a tepe kiena Yesu Kristo. \p \v 19 Sur si tai, visae kapi kiena ne Ninuna ne Ntewa vivaga ruru ke yo tai, yoko wem̃aren toko, \v 20 ana visae yar tai sum̃a pisa plan ke navisawalen lala, ve avisalele kare re naga, \v 21 ana asitomveve ruru sur punu ga. Naga nap̃a po, auarar m̃arera, \v 22 ana naga nap̃a piowa, aligania. \v 23 Nanagane nelen sane Ntewa ga, nap̃a pe Ntewa na sum̃arena, kila sinemiu amio kiamiu sitomena a kiamiu malena ve wa nap̃a ve wa ruruia. Sineun manene nesape pogos nap̃a visae kieta Sup̃e Yesu Kristo wasup̃e sina ga, yoko ninumiu wetelu, losinemiu wetelu, amio tasnemiu wetelu, ve narin kinakinas nen kororak re nena tai se e la. \v 24 Naga nap̃a piolua amiu naga pe masisu lelaga, a naga yoko yum̃ae m̃aga ve sanene vano. \p \v 25 Sur maro, nevisa van amiu erau lala, neviun tan amiu sane ve sinemiu p̃esan imimi re e kiamiu leniena lala. \v 26 Avisa pokolulagi po pokolemalo van li nalelagaena wa tap̃ena lala nap̃a asike ne, \v 27 a e kia kien Sup̃e, nepisa sane lum̃aki nini, aulolua e marala. \p \v 28 Lemamiena kiena ne kieta Sup̃e Yesu Kristo sike amio amiu. \p Inu, Pol.