\id MAT - Thur Matayo
\ide UTF-8
\h Matayo
\toc3 Matayo
\toc2 Matayo
\toc1 Matayo
\mt2 Emuth na Bër ï kom Yecu kite na
\mt1 Matayo
\mt2 öcöö
\is1 Köp na tye ï buk ka Matayo
\ip Emuth na Bër na Matayo öcöö kobo emuth na bër ï kom Yecu nï ën obedo alar n'ëcïkö, ënë ngat n'Obanga ocobo cïkërë mërë na ën öcïkërë kï jögë ï buk më Cïk na Cön. Emuth na Bër ni ba obedo pï Eyuda këkën, kanya ënywölö Yecu ëka obedo ïë, ëntö pï lobo thükül.
\ip Buk ka Matayo ëcanö körë kï körë. Buk ka Matayo cakërë kï köp më nywölö Yecu, köp ï kom batica mërë ëka atëmatëma, cë dong cakö tic mërë më tïtö köp, pwony, ëka cangö jïï ï Galilaya. Kinge man buk ka Matayo nyutho woth ka Yecu kï ï Galilaya yo Jerucalem kï gin n'ötïmërë ï cabït ka Yecu më ajiki, makö ën, guro ëka kï cer mërë.
\ip Emuth na Bër ni nyutho Yecu na calö apwony na pïrë tëk, na tye kï twërö më gönyö tyën köp më cïk k'Obanga ëka na pwonyo pï ker k'Obanga. Pwony mërë na pol ocung ï kom köp na papath abic: (1) Pwony n'epwonyo ï wi kidi, na makö kite ka dhanö, tic ka dhanö, twërö ka dhanö, ëka cwodo ka jö më ker më polo (Cura 5-7); (2) Cïk n'ëmïö both ëlübkör Yecu apar wie arïö pï ticgï (Cura 10); (3) Carolok ï kom ker më polo (Cura 13); (4) Pwony ï kom tyën köp më lübö kör Yecu (Cura 18); ëka (5) Pwony ï kom karë më ajiki ï karë ni ëka bino më ker k'Obanga (Cura 24-25).
\c 1
\s1 Kwere ka Yecu
\r (Luka 3:23-28)
\p
\v 1 Man ënë kwere ka Yecu Kiricito, akwar Daudi, akwar Abraam:
\b
\li1
\v 2 Abraam önywölö Icaka,
\li2 Icaka önywölö Jakob,
\li2 Jakob önywölö Yuda ëka omego mërë,
\li2
\v 3 Yuda kï dhakö mërë Tamar önywölö gïnï Perej ëka Jera,
\li2 Perej önywölö Kejeron,
\li2 Kejeron önywölö Ram,
\li2
\v 4 Ram önywölö Aminadab, Aminadab önywölö Nacon,
\li2 Nacon önywölö Calamon,
\li2
\v 5 Calamon kï dhakö mërë Raab önywölö gïnï Boaj,
\li2 Boaj kï dhakö mërë Ruth önywölö gïnï Obed,
\li2 Obed önywölö Jece,
\li2
\v 6 ëka Jece önywölö rwoth Daudi.
\b
\li1 Daudi önywölö Colomon, n'onwongo aya mërë obedo dhakö ka Uria
\li2
\v 7 Colomon önywölö Rekoboam,
\li2 Rekoboam önywölö Abija,
\li2 Abija önywölö Aca,
\li2
\v 8 Aca önywölö Yekocapat,
\li2 Yekocapat önywölö Joram,
\li2 Joram önywölö Ujia,
\li2
\v 9 Ujia önywölö Yotam,
\li2 Yotam önywölö Akaj,
\li2 Akaj önywölö Kejekia,
\li2
\v 10 Kejekia önywölö Manace,
\li2 Manace önywölö Amon,
\li2 Amon önywölö Yocia,
\li2
\v 11 ëka Yocia önywölö Yekonia ëka omego mërë ï karë n'etero jö Icarael ï lobo Babilon.
\b
\li1
\v 12 Kinge na dong etero jö Icarael ï lobo Babilon:
\li2 Yekonia önywölö Celatiel,
\li2 Celatiel önywölö Jerubabel,
\li2
\v 13 Jerubabel önywölö Abiud,
\li2 Abiud önywölö Eliakim,
\li2 Eliakim önywölö Ajor,
\li2
\v 14 Ajor önywölö Jadok,
\li2 Jadok önywölö Akim,
\li2 Akim önywölö Eliud,
\li2
\v 15 Eliud önywölö Eleajar,
\li2 Eleajar önywölö Mathan,
\li2 Mathan önywölö Jakob,
\li2
\v 16 ëka Jakob önywölö Yocepu cwör Maria, n'önywölö Yecu n'ecwodo nï Kiricito.
\b
\p
\v 17 Man ënë wang rok apar wie angwën n'ënywölögï kïbëc cakërë kï ï kom Abraam naka othuno ködë ï kom Daudi, apar wie angwën kï kom Daudi naka othuno ï karë n'eterogï ï Babilon, ëka apar wie angwën kï ï karë n'eterogï ï Babilon naka othuno ï kom Meciya.\f + \fr 1:17 \fr*\fk Meciya \fk*\ft gönyö nï \ft*\fqa Kiricito \fqa*\ft ï lëb Girik, gönyö nï, \ft*\fqa Ngat n'ewiro.\fqa*\f*
\s1 Nywölö Yecu Kiricito
\r (Luka 2:1-7)
\p
\v 18 Man ënë kite n'ënywölö kï Yecu Kiricito: Ï karë na Maria onwongo öcïkërë më nyömërë kï Yocepu, na gïn bara örwatërë kanya acël, enwongo nï Maria öyac kï tëkö ka Tipo Naleng. 
\v 19 Yocepu onwongo obedo dhanö na kite atïr ëka ba ömïtö nï eketh lewic ï kom Maria, ëntö onwongo mïtö nï ëkwër Maria ï müng.
\p
\v 20 Ï karë na Yocepu pod tye ka thamö köp nön kï ï cwinye, malaika ka Rwoth onen bothe ï wang lek ëka okobo nï, “Yocepu akwar Daudi, kür ibed kï lworo më tero Maria më bedo dhaköni, pïën ïc na ën tye ködë ögamö kï tëkö ka Tipo Naleng. 
\v 21 Ën bino nywölö athïn awobi, ëka in ibino cakö nyïngë Yecu, pïën ën bino larö jögë kï ï kom balgï.”
\p
\v 22 Man kïbëc ötïmërë ëk köp ka Rwoth ocobere na ën okobo kï ï dhö adwarpïny nï: 
\v 23 “Nyakö na bara ongere k'ëcwö bino yac ëka bino nywölö athïn awobi; ebino cakö nyïngë Emmanuel”\x - \xo 1:23 \xo*\xt Icaya 7:14\xt*\x*—na tyën köp mërë nï, “Obanga tye ködwa.”
\p
\v 24 Ï karë na Yocepu ocoo kï ï wang nïnö, ën ötïmö kite na malaika ka Rwoth öcïkö ën ködë ëka otero Maria obedo dhakö mërë. 
\v 25 Ëntö Yocepu ba obedo ködë naka ënywölö athïn awobi ëka Yocepu öcakö nyïngë Yecu.
\c 2
\s1 Ëryëkö ölïmö Yecu
\p
\v 1 Kinge na dong ënywölö Yecu ï Bethelem na tye ï Yudea, ï karë n'Erode obedo rwoth, ëryëkö öya kï kukïdë obino gïnï yo Jerucalem 
\v 2 ëka openyo gïnï nï, “Athïn n'ënywölö më bedo rwoth k'Eyuda tye kwene? Wan ënënö cër mërë kï kukïdë cë wan ebino më wörö athïn.”
\p
\v 3 Ï karë na rwoth Erode owinyo köp ni, cwinye opodho rwök, ëka jö më Jerucalem kïbëc cwinygï opodho kanya acël ködë. 
\v 4 Erode ocwodo ëlamdhök na dito kïbëc ëka epwony cïk cë openyogï ka kwene n'onwongo ebino nywölö Meciya ïë. 
\v 5 Gïn ögamö nï, “Ï Bethelem më Yudea, pïën man ënë ngö n'adwarpïny onwongo öcöö:
\q1
\v 6 “ ‘Ëntö in, Bethelem na tye ï lobo më Yuda,
\q2 in ba ïtïdï rwök kï ï kin kaka më Yuda;
\q1 pïën alöc bino yaa kï bothi
\q2 na ën bino kwaö jöga më Icarael.’\x - \xo 2:6 \xo*\xt Mika 5:2\xt*\x*”
\p
\v 7 Cë Erode ocwodo ëryëkö ï müng ëka önïang kï bothgï karë na cër onen ïë. 
\v 8 Cë ën oorogï yo Bethelem nakun kobo nïgï nï, “Cïdh ipeny unu köp ï kom athïn ni na bër. Ka inwongo unu, cë ikel unu köp nön botha, ëk an thon acïdh awör ën.”
\p
\v 9 Kinge na dong gïn owinyo köp ka rwoth, gïn öcakö cïdhö kï yorgï, ëka cër na gïn onwongo önënö kï kukïdë ötëlö nyimgï naka ocung ï wi kanya athïn onwongo tye ïë. 
\v 10 Ï karë na gïn önënö cër, cwinygï obedo na yom rwök. 
\v 11 Gïn ödönyö ï öt ëka önënö gïnï athïn ëka aya mërë Maria, cë orumo cöng-gï pïny ëka ëwörö athïn. Gïn ögönyö yëcgï ëka ömïö gïnï mïc më gol, odok na ngwece kur ëka müra. 
\v 12 Kinge Obanga öcïkögï ï wang lek nï kür ödök gïnï cen yo both Erode, gïn ödök ï lobogï nakun ewok kï ï yoo nökënë.
\s1 Enyodo ka Yecu ölüü yo Ejip
\p
\v 13 Kinge na dong ëryëkö ödök gïnï ökö, malaika ka Rwoth onen both Yocepu ï wang lek cë okobo nï, “Yaa malö iter athïn gïn k'aya mërë ëk ïlüü unu yo Ejip. Bed unu kunön naka ka an akobo nini më dwogo, pïën Erode bino rangö athïn ëk enek ökö.” 
\v 14 Cë Yocepu öya, ökwanyö athïn gïn k'aya mërë ï kiwor ëka öcïdhö yo Ejip, 
\v 15 kanya ën obedo ïë naka Erode öthöö. Man ötïmërë ëk köp ka Rwoth na ën okobo ï dhö adwarpïny ocobere kakarë nï, “An acwodo woda kï ï Ejip.”\x - \xo 2:15 \xo*\xt Kocea 11:1\xt*\x*
\s Erode oneko ëthïnö
\p
\v 16 Ï karë n'Erode önïang nï ëryëkö öbwölë, öngöö rwök ëka ömïö twërö më neko ëthïnö awope kïbëc kï ï Bethelem ëka ï kabedo kïbëc na cwök ködë cakërë kï ï mwaka arïö dök ködë pïny, na lübërë kï karë na ën önïang ködë kï both ëryëkö. 
\v 17 Cë ngö na yam adwarpïny Jeremia okobo ocobere:
\q1
\v 18 “Dwön mörö tye ka winyere kï ï Rama
\q2 na kok ëka kumo rwök,
\q1 Racel tye ka koko pï ëthïnë,
\q2 ëka ba mïtö nï ekwe cwinye,
\q1 pïën ëthïnë öthöö gïnï ökö.”\x - \xo 2:18 \xo*\xt Jeremia 31:15\xt*\x*
\s1 Dwogo ka Yocepu kï Maria kï ï Ejip
\p
\v 19 Kinge na dong Erode öthöö, malaika ka Rwoth onen both Yocepu ï wang lek kï ï Ejip 
\v 20 ëka okobo nï, “Yaa malö, iter athïn gïn k'aya mërë ëka ïdök unu ï lobo më Icarael, pïën jö n'onwongo mïtö kwanyö kwö k'athïn dong öthöö gïnï ökö.”
\p
\v 21 Cë Yocepu öya, ökwanyö athïn gïn k'aya mërë ëka öcïdhö gïnï ï lobo më Icarael. 
\v 22 Ëntö ï karë na Yocepu owinyo nï Arkelau ënë dong löö Yudea nakaka apap mërë Erode, Yocepu obedo kï lworo më cïdhö yo kunön. Cë kinge n'Obanga okobo nïnë ï wang lek, ën öya öcïdhö ï lobo Galilaya. 
\v 23 Ën öcïdhö obedo ï taun n'ecwodo nï Najaret. Cë köp n'edwarpïny ötwakö ocobere: “Yecu ebino cwodo nï dhanö më Najaret.”
\c 3
\s1 Köp na Jon Abatica ötïtö
\r (Marako 1:1-8; Luka 3:1-18; Jon 1:19-28)
\p
\v 1 Ï karë nonu Jon Abatica obino nakun tïtö köp k'Obanga ï thim më Yudea 
\v 2 ëka kobo nï, “Ngut unu, pïën ker më polo onyingo na cwök.” 
\v 3 Man ënë ngat n'adwarpïny Icaya ötwakö pïrë:
\q1 “Dwön dhanö mörö tye ka redo ï thim nï,
\q1 ‘Yüb unu yoo pï Rwoth,
\q2 mïï unu yoo ocung atïr nïnë.’ ”\x - \xo 3:3 \xo*\xt Icaya 40:3\xt*\x*
\p
\v 4 Jon onwongo ruko böng n'ëyübö kï kom yer kïnaga, ëka onwongo tweo wang pyërë kï del. Cem mërë onwongo obedo bonyo ëka möö kic më thim. 
\v 5 Jïï onwongo yaa kï ï Jerucalem, kï ï lobo Yudea kïbëc ëka kï ï lobo kïbëc na tye ï nget kulo Jordan më cïdhö bothe. 
\v 6 Gïn onwongo tuco balgï ëka Jon baticagï ï kulo Jordan.
\p
\v 7 Ëntö ka ën önënö Eparicayo ëka Ecadukayo tye ka bino kanya ën onwongo tye ka batica jïï ïë, ën okobo bothgï nï: “Un ëthïn ororo! Nga n'okobo niwu nï ïrïng unu kï ï akëmö k'Obanga na tye ka bino? 
\v 8 Tii unu dong gin na nyutho nï ingut unu. 
\v 9 Kür dök ïtham unu më kobo nï, ‘Wan etye k'Abraam na calö apapwa.’ An akobo niwu nï kï kom kite ni Obanga twërö mïö ëkwaë k'Abraam donyo kï ïë. 
\v 10 Kobedini dong etyeko ketho atong ï tyën orii yen, ëka yath mörö na ba nyakö nyige na bër ebino tongo ökö pïny cë ebolo ï mac.
\p
\v 11 “An abaticawu kï pii më nyutho nï ingut unu ökö kï kom balwu, ëntö ngat na bino kï köra tëk na löa ökö, an ba apora më ködö wörë. Ën bino baticawu kï Tipo Naleng ëka kï mac. 
\v 12 Odheru mërë tye ï cïngë, ëka ën bino yübö larü moo mërë, cë cökö kal mërë ketho ï dërö ëka wangö cüngë kï mac na ba thöö.”
\s1 Batica ka Yecu
\r (Marako 1:9-11; Luka 3:21-22)
\p
\v 13 Cë Yecu öya kï ï Galilaya öcïdhö yo kulo Jordan, ëk Jon obatica ën. 
\v 14 Ëntö Jon ötëmö kwërö ökö nakun kobo nï, “An amïtö nï in ënë ibatica an, ëntö in dökï ibino nï an abatica in?”
\p
\v 15 Yecu ögamö nï, “Wëk ötïmërë nï kömanön kobedini; pïën pore nï ön më cobo gin na kïbëc më kite atïr.” Cë Jon oyeo.
\p
\v 16 Kinge na dong Yecu ebatica, cë ën odonyo malö kï ï pii. Cücüth ï caa nön polo öyabërë, ëka ën önënö Tipo k'Obanga ka bino calö amam, cë opye ï kome. 
\v 17 Cë dwön mörö owinyere kï ï polo na kobo nï, “Man ënë Woda na an amarö; na ïya yom ï kome.”
\c 4
\s1 Catan ötëmö Yecu
\p
\v 1 Cë Tipo k'Obanga otero Yecu ï thim ëk Catan ötëm ën. 
\v 2 Cë Yecu orio kec pï nïnö pyer angwën kiceng ëka kiwor, kinge kec oneko ën. 
\v 3 Cë Catan obino both Yecu më tëmö ën nakun kobo nï, “Ka in ibedo Wod k'Obanga, kob nï kite ni ëk ölökërë ödök cem.”
\p
\v 4 Yecu ögamö nïnë nï, “Ëcöö ï Cöc na Leng nï: ‘Dhanö ba kwö kï cem këkën ëntö kwö kï köp kïbëc na donyo kï ï dhö Obanga.’\x - \xo 4:4 \xo*\xt Nwönö Cïk 8:3\xt*\x*”
\p
\v 5 Cë Catan otero Yecu yo Jerucalem ï pacö na leng ëka ömïö ën ocung malö ï wi bïrübïrü më öt k'Obanga. 
\v 6 Ën okobo nï, “Ka in ibedo Wod k'Obanga, podh yo pïny. Pïën ëcöö nï:
\q1 “ ‘Obanga bino cïkö emalaika mërë më gwököni,
\q2 ëka gïn bino gamöni kï cïng-gï,
\q1 ëk kür itwom tyeni ï kom kidi.’\x - \xo 4:6 \xo*\xt Jabuli 91:11-12\xt*\x*”
\p
\v 7 Yecu ögamö nïnë nï, “Ëcöö thon nï: ‘Kür ïtëm Rwoth Obangani.’\x - \xo 4:7 \xo*\xt Nwönö Cïk 6:16\xt*\x*”
\p
\v 8 Catan dökï otero Yecu yo wi kidi na bor malö rwök cë onyutho nïnë ker kïbëc më wi lobo ëka kï dheogï. 
\v 9 Catan okobo nï, “Man kïbëc an abino mïöni, ka in ibino rumo congi pïny ëka ïwöra.”
\p
\v 10 Yecu okobo nïnë nï, “Catan, nyïk ökö kï botha! Pïën ëcöö nï: ‘Wör Rwoth Obangani ëka itii nïnë këkën.’\x - \xo 4:10 \xo*\xt Nwönö Cïk 6:13\xt*\x*”
\p
\v 11 Cë Catan öwëkö Yecu, ëka emalaika obino gïnï cë ökönyö ën.
\s1 Yecu öcakö tic mërë ï Galilaya
\r (Marako 1:14-15; Luka 4:14-15)
\p
\v 12 Ï karë na Yecu owinyo nï Jon etweo ï buc, ën ödök yo Galilaya. 
\v 13 Yecu ba obedo ï Najaret, ëntö ën öcïdhö obedo ï Kaperanaum, pacö na tye ï nget nam Galilaya, na tye ï lobo Jabulon ëka Naputali— 
\v 14 më cobo köp n'adwarpïny Icaya okobo:
\q1
\v 15 “Lobo më Jabulon ëka Naputali,
\q2 yoo na cïdhö yo nam, na tye yo löka kulo Jordan,
\q2 Galilaya n'obedo lobo n'Erok bedo gïnï ïë—
\q1
\v 16 jö na bedo gïnï ï pïny na cöl,
\q2 önënö gïnï dong tar na dit;
\q1 jö na bedo ï tipo lobo më thöö,
\q2 tar dong öryëny ï komgï.”\x - \xo 4:16 \xo*\xt Icaya 9:1-2\xt*\x*
\p
\v 17 Cakërë ï karë nön cïdhö ködë anyim, Yecu öcakö tïtö köp nakun kobo nï, “Ngut unu, pïën ker më polo onyingo na cwök.”
\s1 Yecu ocwodo ëlübkörë më acël
\p
\v 18 Ï nïnö mörö acël, na Yecu onwongo tye ka wok ï nget Nam më Galilaya, ën önënö utmego arïö, Cimon n'ecwodo nï Petero ëka ömïn mërë Anderiya. Gïn onwongo tye ka bolo böö ï nam, pïën gïn onwongo obedo ëcïk rëc. 
\v 19 Yecu okobo bothgï nï, “Bin, ïlüb unu köra ëka an abino mïöwu ïdökö ëmak jïï nakaka rëc.” 
\v 20 Cücüth gïn öwëkö böögï ëka ölübö gïnï kör Yecu.
\p
\v 21 Ën öcïdhö kï kany nön ëka önënö utmego arïö nökënë, Yakobo gïn k'ömïn mërë Jon, awope ka Jebedayo. Gïn onwongo tye ï yeya kanya acël k'apapgï Jebedayo, yübö gïnï böögï. Cë Yecu ocwodogï, 
\v 22 ëka cücüth gïn öya öwëkö yeya ëka apapgï cë ölübö gïnï kör Yecu.
\s1 Yecu öcangö etwoe
\p
\v 23 Yecu owotho orimo ï Galilaya kïbëc, nakun pwonyo ï Cinagogagï kïbëc, tïtö Emuth na Bër më ker k'Obanga, ëka cangö koth twoe kïbëc kï kom jïï. 
\v 24 Emuth ï kom Yecu ökëth örömö lobo Ciria kïbëc. Jïï okelo bothe jö kïbëc n'onwongo komgï lïth kï twoe na papath, jö na tye k'arem na rac, jö na cen ömakögï, jö na two araka ömakögï, ëka jö na komgï okwe, cë ën öcangögï. 
\v 25 Lwak na pol n'öya kï ï Galilaya, Dekapoli,\f + \fr 4:25 \fr*\fk Dekapoli \fk*\ft manön \ft*\fqa Peci apar.\fqa*\f* Jerucalem, Yudea ëka lobo na tye yo löka kulo Jordan ölübö gïnï kör Yecu.
\c 5
\s1 Köp na Yecu ötïtö ï wi kidi
\p
\v 1 Ï karë na Yecu önënö lwak, ën öcïdhö ï wi kidi cë obedo pïny. Ëlübkörë obino bothe, 
\v 2 ëka ën öcakö pwonyogï nakun kobo nï:
\q1
\v 3 “Komgï gum jö na ngeo nï gïn ebedo ëcan ï cwiny,
\q2 pïën ker më polo bino bedo mëgï.
\q1
\v 4 Komgï gum jö na kumo,
\q2 pïën ebino kweo cwinygï.
\q1
\v 5 Komgï gum jö na mwol,
\q2 pïën gïn bino leo lobo bedo mëgï.
\q1
\v 6 Komgï gum jö na kec ëka örïö nekogï pï bedo jö na kitegï atïr,
\q2 pïën ebino mïögï yeng.
\q1
\v 7 Komgï gum jö n'obedo ëkïca,
\q2 pïën ebino tïmö kïca nïgï.
\q1
\v 8 Komgï gum jö na cwinygï leng,
\q2 pïën gïn bino nënö Obanga.
\q1
\v 9 Komgï gum jö na kelo kuc,
\q2 pïën ebino cwodogï nï ëthïnö k'Obanga.
\q1
\v 10 Komgï gum jö n'eyelogï pï bedo jö na kitegï atïr,
\q2 pïën ker më polo bino bedo mëgï.”
\p
\v 11 “Komwu gum ka jïï yanyöwu, eyelowu, ëka ekobo kwa köp na reco kïbëc më twodo ï komwu pïra. 
\v 12 Bed unu kï yom cwiny, pïën cül na mewu tye na dit ï polo. Man ënë kite na gïn oyelo k'edwarpïny n'öcakö bedo niwu.”
\s1 Köp ï kom kadö ëka tar
\r (Marako 9:50; Luka 14:34-35)
\p
\v 13 “Un ibedo kadö më lobo. Ëntö ka kadö orwenyo mït mërë ökö, ëtwërö mïö dökö na mït nïngö dökï? Köny mërë nwongo dong ope, myero ëöny ökö jïï önyön.
\p
\v 14 “Un ibedo tar më lobo. Pacö n'ëgërö ï wi kidi ba twërö kanërë. 
\v 15 Ngat mörö ope na cwïnyü tara ëka ketho ï thë agulu. Ëntö eketho kanya oten malö ëka mënyö jö kïbëc na tye ï öt. 
\v 16 Ï yoo acël nön, mïï unu tar na mewu öryëny ï nyim jïï, ëk gïn önën ticwu na bëcö, ëka öpak gïnï Apapwu na tye ï polo.”
\s1 Pwony ï kom Cïk
\p
\v 17 “Kür ïtham unu nï an abino më jükö Cïk onyo köp k'edwarpïny; an ba abino më jükögï ëntö më cobogï. 
\v 18 An akobo niwu köp adyer nï wang na polo ëka lobo othuno ï ajiki, nyukuta mörö acël na tïdï onyo tön mörö acël më Cïk ba bino rwenyo, naka ka köp kïbëc ocobere. 
\v 19 Dong ka ngat mörö ötürö cïk mörö acël kï ï kom cïk ni gïnï, nakun pwonyo kï jö nökënë më tïmö nï kömanön, ebino cwodo ën nï dhanö na tïdï ï ker më polo. Ëntö ngat na ketho ï tic ëka pwonyo cïk ni ebino cwodo nï dhanö na dit ï ker më polo. 
\v 20 Ëntö an akobo niwu nï ka kite atïrwu ba ölöö më k'Eparicayo ëka më k'epwony cïk, un ba ibino dönyö ï ker më polo.”
\s1 Pwony ï kom akëmö
\p
\v 21 “Un iwinyo köp na yam ekobo both jö na cön nï, ‘Kür ineki,\x - \xo 5:21 \xo*\xt Yaa 20:13\xt*\x* ëka ka ngat mörö na bino neko dhanö, ebino ngölö-köp nïnë.’ 
\v 22 Ëntö an akobo niwu nï ngat mörö n'akëmö makö ï kom ömïn mërë ebino ngölö-köp nïnë. Ngat mörö na bino yanyö ömïn mërë nï, ‘In ibangiri,’ ebino tero ï nyim athuko më öd okiko k'edong. Ëntö ngat mörö na kobo nï, ‘In amingo’ ebino bolo ï mac më kapïny.
\p
\v 23 “Pï manön, ka ikelo mïcni ï keno tyër më mïö both Obanga ëka ipo nï omeru tye kï köp mörö ï komi, 
\v 24 wëk mïcni ï nyim keno tyër. Cïdh kono both omeru ëk ïyüb unu wat na bër ï kinwu; cë dong idwogi ëka ïmïï mïcni.
\p
\v 25 “Tyek köp pïöpïö kï ngat n'odothi na pod itye unu ï yoo më cïdhö ï pido, ëk ngat n'odothi kür oteri ï nyim angöl-köp, cë angöl-köp bino mïöni both acikari, ëka ebino tweoni ï buc. 
\v 26 An akobo niwu köp adyer nï ba ibino donyo kï ï buc naka ka ïcülö cül kïbëc, na wi cïlïng mörö ba orem.”
\s1 Pwony ï kom elomi
\p
\v 27 “Un iwinyo köp na yam ekobo nï, ‘Kür ïdöny ï elomi.’\x - \xo 5:27 \xo*\xt Yaa 20:14\xt*\x* 
\v 28 Ëntö an akobo niwu nï ka ngat mörö önënö dhakö cë öthamö kï ï cwinye më bedo ködë nwongo ödönyö ï elomi. 
\v 29 Ka wangi më kucem ënë mii ipodho ï bal, köl iyuu ökö. Bër nini më rwenyo dul komi acël nï löönö bolo komi kïbëc ï mac më kapïny. 
\v 30 Ka cingi më kucem ënë mii ipodho ï bal, ngun iyuu ökö. Bër nini më rwenyo dul komi acël nï löönö bolo komi kïbëc ï mac më kapïny.”
\s1 Pwony ï kom këthö nyom
\p
\v 31 “Un iwinyo cïk na kobo nï, ‘Ngat mörö na kwërö dhakö mërë myero ömïï waraga më këthö nyom.’\x - \xo 5:31 \xo*\xt Nwönö Cïk 24:1\xt*\x* 
\v 32 Ëntö an akobo bothwu nï ka ngat mörö ökwërö dhakö mërë, na path kï köp më tar wang, nwongo ömïö dhakö nön ödökö jö elomi, ëka ngat mörö na nyömö dhakö n'ëkwërö ökö nwongo ödönyö ï elomi.”
\s1 Köp ï kom kwongo kwong
\p
\v 33 “Dökï, un iwinyo köp na yam ekobo both jö na cön nï, ‘Kür ikwong kwong nono, ëntö cob kwong na in ikwongo both Rwoth.’ 
\v 34 Ëntö an akobo niwu, kür ikwong unu kwong mörö na twal, kadï kï polo pïën manön obedo then ker k'Obanga; 
\v 35 onyo kï nyïng lobo, pïën manön obedo then më theno tyënë; onyo kï nyïng Jerucalem, pïën manön obedo pacö k'Obanga, Rwoth na Dit. 
\v 36 Kür ikwong kwong kï wii, pïën in ba ïtwërö mïö yer mörö acël më bedo na tar onyo na cöl. 
\v 37 Mïï unu köpwu obed nï, ‘Eyo’ obed ‘eyo,’ onyo ‘Pe’ obed ‘pe.’ Köp mörö na kadhö manön nwongo öya kï both ngat na rac.”
\s1 Köp ï kom cülö kwor
\r (Luka 6:29-30)
\p
\v 38 “Un iwinyo köp na yam ekobo nï, ‘Wang ëcülö kï wang, ëka lak ëcülö kï lak.’\x - \xo 5:38 \xo*\xt Yaa 21:24; Elebi 24:20; Nwönö Cïk 19:21\xt*\x* 
\v 39 Ëntö an akobo niwu nï kür ïcül unu kwor ï kom ngat mörö n'ötïmö gin na rac ï komi. Ka ngat mörö odhongo lemi kucem, lök nïnë lemi nökënë thon. 
\v 40 Ka ngat mörö mïtö pidoni nï ëk eter catïni, mïï ën thon kotini. 
\v 41 Ka ngat mörö odii më yëö yëc mërë pï kilomita acël, woth ködë pï kilomita arïö. 
\v 42 Ka dhanö mörö ökwaö gin mörö kï bothi, mïï gin nön bothe. Ka ngat mörö mïtö deno gin mörö kï bothi, mïï ën oden.”
\s1 Pwony ï kom marö lang onu
\r (Luka 6:27-28,32-36)
\p
\v 43 “Un iwinyo köp na yam n'onwongo ekobo nï, ‘Mar awodhi\x - \xo 5:43 \xo*\xt Elebi 19:18\xt*\x* ëka ïdag langöni.’ 
\v 44 Ëntö an akobo niwu: Mar unu langwu ëka ïlëg unu pï jö na yelowu, 
\v 45 ëk ibed unu calö ëthïnö k'Apapwu adyer na tye ï polo. Pïën ën mïö ceng mërë ryëny both jö na reco ëka kï jö na bëcö. Ën mïö köth both jö na kitegï atïr ëka both jö na kitegï ba tye atïr. 
\v 46 Ka ïmarö unu jö na maröwu, cül ngö n'Obanga bino cülöwu ködë? Naka thon ëcök ocoro tïmö gïnï nï kömanön. 
\v 47 Ka imotho unu utmegowu këkën, apokapoka ngö na tye ï kinwu kï jö nökënë? Naka thon jö na ba ngeo Obanga tïmö nï kömanön. 
\v 48 Myero ibed unu jö na bal mörö ope ï komgï, na calö Apapwu na tye ï polo na bal mörö ope ï kome.”
\c 6
\s1 Pwony ï kom könyö ëcan
\p
\v 1 “Gwökërë unu ëk kür itii unu ‘ticwu më kite atïr’ ï nyim jïï ëk gïn önën. Ka ïtïmö unu, ba ibino unu nwongo cül mörö kï both Apapwu na tye ï polo.
\p
\v 2 “Ka ïkönyö acan, kür ïküdh pelu kite n'etwodo tïmö ï Cinagoga gïnï ëka ï yodhi, ëk jïï öwörgï. An akobo niwu köp adyer nï gïn dong onwongo cülgï ökö. 
\v 3 Ëntö ka ïkönyö acan, kür ïmïï cingi më kucam onge gin na cingi më kucem tye ka tïmö, 
\v 4 ëk köny na in ïmïö both acan obed ï müng. Cë Apapwu, na nënö gin n'ëtïmö ï müng, bino cülöni.
\s1 Pwony ï kom lëga
\r (Luka 11:2-4)
\p
\v 5 “Ka in ïlëgö, kür ïlëg calö etwodo, pïën gïn marö lëga nakun nwongo ocung gïnï ï cinagoga gïnï ëka ï nget yodhi ëk jïï önën-gï. An akobo niwu köp adyer nï gïn dong otyeko nwongo cülgï ökö. 
\v 6 Ëntö ka in ïlëgö, döny ï odi, lor dholokek ëka ïlëg both Apapni na kome ba nen. Cë Apapwu, na nënö gin n'ëtïmö ï müng, bino cülöni. 
\v 7 Ka in ïlëgö, kür idhur köp na pol calö jö na ba ngeo Obanga, pïën gïn thamö nï ebino winyo lëgagï pï köpgï na pol. 
\v 8 Kür ïlëg unu kamë gïn, pïën Apapwu ngeo gin na mïtërë bothwu na bara ipenyo ën.
\p
\v 9 “Man ënë kite na myero ïlëg unu ködë:
\q1 “ ‘Apapwa na tye ï polo,
\q1 nyingi myero ëwör,
\q1
\v 10 kerni obin,
\q1 mitini ëtïm
\q2 ï lobo kite n'ëtïmö ködë ï polo.
\q1
\v 11 Mïïwa tin cemwa më nïnö kï nïnö.
\q1
\v 12 Tïm kïca ï kom balwa,
\q2 kite na wan thon ëtïmö kïca ï kom jö na balö bothwa.
\q1
\v 13 Kür ïwëk ëbwölwa,
\q1 ëntö larwa kï both ngat na rac.’
\m
\v 14 Ka un ïtïmö kïca both jö nökënë ka gïn öbalö ï komwu, Apapwu na tye ï polo thon bino tïmö kïca ï kom balwu. 
\v 15 Ëntö ka in ba ïtïmö kïca both jö nökënë pï bal na gïn öbalö, Apapwu thon ba bino tïmö kïca pï bal na in ïbalö.
\s1 Pwony ï kom rio kec
\p
\v 16 “Ka in irio kec, kür ïmïï wangi onen calö wang etwodo, pïën gïn balö wang-gï ökö ëk jïï önën nï gïn etye ka rio kec. An akobo niwu köp adyer, gïn dong otyeko nwongo cülgï ökö. 
\v 17 Ëntö ka in irio kec, kur wii, ëka ïlwök wangi, 
\v 18 ëk kür jö nökënë önën nï in itye ka rio kec, ëntö both Apapwu këkën na ba nen; cë Apapwu na nënö gin n'ëtïmö ï müng bino cülöni.”
\s1 Lönyö na tye ï polo
\p
\v 19 “Kür ïkan lönyöwu ï wi lobo, kanya nyënyë ëka nyalï balö, ëka kanya ekwoe türö cë kwalö gïnï ökö. 
\v 20 Ëntö kan unu lönyöwu ï polo, kanya nyënyë ëka nyalï ba balö, ëka kanya ekwoe ba türö cë kwalö gïnï ökö. 
\v 21 Pïën kanya lönyöni tye ïë ënë cwinyi thon tye ïë.
\p
\v 22 “Wangi ënë obedo tara më komi. Ka wangi tye na bër, komi kïbëc nwongo tye kï tar n'örömö. 
\v 23 Ëntö ka wangi ba tye na bër, komi kïbëc nwongo opong kï cöl pïny. Ka tar na tye bothi cöl, cöl pïny nön nwongo röm kwene!
\p
\v 24 “Ngat mörö ope na römö tic pï rwodhi arïö; pïën ën bino dagö ngat acël ëka bino marö nökënë ca; onyo ën bino moko ï kom ngat acël ëka kwërö nökënë ca. In ba ïrömö tic pï Obanga ëka pï cïlïng thon.
\s1 Kür ibed kï par na pol
\p
\v 25 “Pï manön an akobo niwu nï, kür ibed unu kï par pï kwöwu, nï ngö na un ibino camö onyo madhö; onyo pï komwu, nï ngö na un ibino ruko. Kwöwu pïrë ba tëk löö cem, ëka kom pïrë ba tëk löö böng? 
\v 26 Nën unu wïny na ngwëcö kï malö; gïn ba cwöö kodhi, ba kaö gïnï kac, ba cökö gïnï cem ï dërö, ëntö Apapwu na tye ï polo pïdhögï. Un pïrwu ba tëk löögï? 
\v 27 Nga kï ï kinwu pï bedo kï par na twërö mëdö caa acël ï kom kwö mërë?
\p
\v 28 “Pïngö ibedo unu kï par na pol pï böng? Nën unu kite n'athure më thim döngö gïnï ködë. Gïn ba tio tic mörö onyo wïö wicu. 
\v 29 Ëntö akobo niwu nï kadï bed Colomon onwongo orukere kï dheo mërë kïbëc, ën ba orukere na bër na cal kï mörö acël ï kin-gï. 
\v 30 Ka Obanga ruko lum më thim, na bedo pï nïnö na tin këkën ëka diki ebolo ökö ï mac, ën ba bino rukowu na löö, un jö na yeewu nönök? 
\v 31 Dong kür ibed unu kï par më kobo nï, ‘Ngö na wan ebino camö?’ onyo ‘Ngö na wan ebino madhö?’ onyo ‘Ngö na wan ebino ruko?’ 
\v 32 Pïën jami nonu kïbëc, jö na ba ngeo gïnï Obanga ënë yënyögï, ëntö Apapwu na tye ï polo ngeo gin na kïbëc na mïtërë bothwu. 
\v 33 Ëntö cak unu kono më rangö ker mërë ëka kite atïr mërë, cë ën bino mïöwu jami kïbëc na un ïmïtö. 
\v 34 Pï manön, kür ibed unu kï par na pol pï diki, pïën diki bino bedo kï par mërë. Nïnö acëlacël tye kï can mërë.
\c 7
\s1 Kür ïngöl köp ï kom jö nökënë
\p
\v 1 “Kür ïngöl köp ï kom jö nökënë, cë in thon ba ebino ngölö köp ï komi. 
\v 2 Pïën kite na in ïngölö kï köp ï kom jö nökënë, ënë in thon ebino ngölö kï köp ï komi, ëka gin na un ipimo ködë, ënë thon ebino pimo niwu ködë.
\p
\v 3 “Pïngö ïnënö cüng kal kï ï wang omeru ëka ba ïnënö dul yath na tye ï wangi? 
\v 4 In ïtwërö kobo n'omeru nïngö nï, ‘Wëk akwany cüng kal ökö kï ï wangi,’ nakun nwongo caa kïbëc dul yath ut ï wangi? 
\v 5 In atwodo, cak kono kwanyö dul yath na tye ï wangi ökö, ëka dong ïnën pïny na bër më kwanyö cüng kal na tye ï wang omeru.
\p
\v 6 “Kür ïmïï gwongi jami n'ëmïö both Obanga, kür iyuu jamini na bëcö na wel mërë tëk both pün. Ka iyuo, gïn bino nyönyönö ökö kï tyën-gï, cë lökërë gïnï më lwëny ï komi.
\s1 Peny, Rang, Dwöng
\r (Luka 11:9-13)
\p
\v 7 “Peny cë ebino mïöni; rang cë ibino nwongo; dwöng cë ebino yabö nini dholokek. 
\v 8 Pïën ngat acëlacël na penyo ebino mïö; ngat na rangö bino nwongo; ëka ngat na dwöngö ebino yabö nïnë dholokek.
\p
\v 9 “Nga kï ï kinwu, ka athïn mërë openyo ogati, ën mïö kidi? 
\v 10 Onyo ka openyo rëc, ën mïö thwol? 
\v 11 Ka un, dong, na kitewu reco, ingeo unu më mïö ëthïnöwu mïc na bëcö, cë dong apapwu na tye ï polo bino mïö mïc na bëcö na röm kwene both jö na penyo ën! 
\v 12 Gin na kïbëc na in ïtïmö, tïm both jö nökënë kite na in ïmïtö nï ëtïm ködë bothi, pïën man ënë tyën köp më cïk kïbëc ëka pwony k'edwarpïny.
\s1 Dhö Wangkac na dïng
\p
\v 13 “Döny kï ï dhö wangkac na dïng. Pïën dhö wangkac më kapïny lac ëka yoo më cïdhö yo ïë lübö yot, ëka jö na pol wok kï ïë. 
\v 14 Ëntö dhö wangkac më kwö na bedo naka dïng ëka yoo më cïdhö yo ïë lübö tëk, jö na nönök ënë wok kï ïë.
\s1 Yath ngere kï nyige
\p
\v 15 “Gwökërë unu k'edwarpïny na twot. Gïn bino bothwu n'orukere gïnï calö rom kï yökö ëntö kï ïgï nwongo ger gïnï kamë orudi. 
\v 16 Un ibino ngeogï kï nyig-gï. Jïï römö püdö nyig ölök kï kom öküdhö, onyo nyig ölam kï kom öcöcök? 
\v 17 Kömanön thon yath na bër nyakö nyige na bër, ëntö yath na rac nyakö nyige na rac. 
\v 18 Yath na bër ba römö nyakö nyige na rac, ëka yath na rac ba römö nyakö nyige na bër. 
\v 19 Koth yath kïbëc na ba nyakö nyige na bër ebino tongo ökö pïny ëka ebolo ï mac. 
\v 20 Manön ënë kite na un ibino ngeogï ködë kï nyig-gï.
\p
\v 21 “Pathï ngat acëlacël na cwoda nï, ‘Rwoth, Rwoth,’ ënë bino dönyö ï ker më polo, ëntö ngat na tïmö gin n'Apapna na tye ï polo mïtö. 
\v 22 Ï nïnö nön, jö na pol bino kobo nïna nï, ‘Rwoth, Rwoth, wan yam ëtïtö köp kï nyingi, ëka kï nyingi wan ëryëmö cene ëka etio tango na pol.’ 
\v 23 Cë an abino kobo nïgï nï, ‘Anaka yam ba angeowu. Cïdh unu ökö kï botha, un ëtïm tïm na reco!’
\s1 Egedo arïö
\r (Luka 6:47-49)
\p
\v 24 “Pï manön ngat acëlacël na winyo köpna ëka ketho ï tic bino bedo calö dhanö na ryëk n'ögërö ödë ï kom lëla. 
\v 25 Ka köth ocwe, kïlëlë ömöl, ëka yamö okudho obuko öt kï tëk, ëntö ba opodho pïën nwongo ëgërö ï kom lëla. 
\v 26 Ëntö ngat na winyo köpna ni cë ba ketho ï tic cal k'amingo n'ögërö ödë ï kom kwo. 
\v 27 Ka köth ocwe, kïlëlë ömöl, ëka yamö okudho obuko öt kï tëk, cë öt bino rëdhërë na rac.”
\p
\v 28 Ï karë na Yecu dong otyeko twakö köp nonu kïbëc, lwak ouro pwony mërë rwök, 
\v 29 pïën ën opwonyo calö ngat na ut kï twër, pathï calö epwonyegï më cïk.
\c 8
\s1 Yecu öcangö adhöbü
\r (Marako 1:40-45; Luka 5:12-16)
\p
\v 1 Ï karë na Yecu oidho yo pïny kï ï wi kidi, lwak na pol ölübö körë. 
\v 2 Ëcwö mörö na tye kï two dhöbü obino bothe ëka orumo cöngë pïny ï nyime nakun kobo nï, “Rwoth, ka in ïmïtö, ïrömö mïöna dökö na leng.”
\p
\v 3 Yecu öryëö cïngë cë ogudo ën nakun kobo nï, “An amïtö, komi dong obed na leng!” Cë cücüth two dhöbü öcang ökö kï ï kome. 
\v 4 Cë Yecu okobo nïnë nï, “Kür ikob both ngat mörö. Ëntö cïdhï inyuthiri both alamdhök ëka ïmïï tyër na Muca yam öcïkö, më bedo na calö caden bothgï.”\x - \xo 8:4 \xo*\xt Elebi 14:2-9\xt*\x*
\s1 Yecu öcangö atic k'adit wi acikari
\r (Luka 7:1-10)
\p
\v 5 Ï karë na Yecu ödönyö ï Kaperanaum, adit wi acikari më Roma mörö obino cë öbakö dhögë bothe nï, 
\v 6 “Rwoth, aticna obuto pïny ï öt, two akwea ömakö ëka ödïö ën rwök.”
\p
\v 7 Yecu okobo nïnë nï, “An abino cïdhö ëka acangö ën.”
\p
\v 8 Adit wi acikari ögamö nï, “Rwoth, an ba apora nï in ïdöny ï öda. Ëntö kob köp acël këkën cë aticna bino cang. 
\v 9 Pïën an kikoma thon abedo dhanö n'ëlöö alöa, ëka atye k'acikari na an alöögï. An akobo both ngat acël nï, ‘Cïdhï,’ cë cïdhö; ëka both ngat acël nï, ‘Bin,’ cë bino. Ka an akobo both aticna nï, ‘Tii ticni,’ cë tïmö.”
\p
\v 10 Ï karë na Yecu owinyo köp ni, ën obedo kï ur rwök nakun kobo both jö na tye ka lübö körë nï, “An akobo niwu köp adyer, an bara anwongo dhanö mörö ï lobo Icarael na tye kï yee na tëk calö man. 
\v 11 An akobo niwu nï jö na pol bino bino gïnï kï kukïdë ëka kuthö, cë bino bedo gïnï pïny kanya acël k'Abraam, Icaka, ëka Jakob më camö karama ï ker më polo. 
\v 12 Ëntö jö n'onwongo myero obed gïnï ï ker më polo ebino bologï yökö ï cöl pïny, kunön bino bedo ïë koko ëka kaö lak.”
\p
\v 13 Cë Yecu okobo both adit wi acikari nï, “Cïdhï! Ebino tïmö kite na in iyee ködë.” Atic mërë öcakö cang ökö ï caa nön kikokome.
\s1 Yecu öcangö jö na pol
\r (Marako 1:29-34; Luka 4:38-41)
\p
\v 14 Ï karë na Yecu ödönyö ï öt ka Petero, ën önënö marö ka Petero obuto pïny na two lyetho ömakö. 
\v 15 Ën ömakö cïngë ëka two lyetho öya ökö kï ï kome, cë marö ka Petero öya malö ëka öcakö yübö cem nïnë.
\p
\v 16 Ï kothyeno më nïnö nön, jö na pol n'onwongo tye gïnï kï tipo na reco ï komgï ekelo both Yecu, cë ën öryëmö tipo na reco ökö kï köp na ën ötwakö ëka etwoe kïbëc öcang. 
\v 17 Man ötïmërë ëk köp na yam adwarpïny Icaya ötwakö ocobere kakarë nï:
\q1 “Ën ökwanyö görüwa
\q2 ëka öyëö twowa.”\x - \xo 8:17 \xo*\xt Icaya 53:4\xt*\x*
\s1 Jö n'onwongo mïtö lübö kör Yecu
\r (Luka 9:57-62)
\p
\v 18 Ï karë na Yecu önënö lwak na pol n'ögürö ën dyere, ën ömïö twërö më cïdhö yo löka nam tung ca. 
\v 19 Cë apwony cïk obino bothe ëka okobo nï, “Apwony, an abino lübö kori kanya kïbëc na in ibino cïdhö ïë.”
\p
\v 20 Yecu ögamö nï, “Kwee tye kï öd rwo gïnï ëka wïny na ngwëcö kï malö tye kï udi, ëntö Wod ka Dhanö ope kï kany mörö na ën pyelo wie ïë.”
\p
\v 21 Alübkörë nökënë dökï okobo nïnë nï, “Rwoth, wëk an kono acïdh aik apapna.”
\p
\v 22 Ëntö Yecu okobo nïnë nï, “Lüb köra, ëka wëk jö n'öthöö oik jöögï n'öthöö.”
\s1 Yecu öjükö yamö kï ï nam
\r (Marako 4:35-41; Luka 8:22-25)
\p
\v 23 Cë Yecu ödönyö ï yeya ëka ëlübkörë öcïdhö ködë. 
\v 24 Cücüth yamö na ger öcakö kudho ï nam, ëka pii na tingere malö onwongo dong cwök mïö yeya më lüny ökö ï nam. Ëntö Yecu onwongo önïnö ökö. 
\v 25 Ëlübkörë öcïdhö ëka ocoo gïnï ën nakun kobo gïnï nï, “Rwoth, larwa! Wan ëcwök thöö!”
\p
\v 26 Ën ögamö nï, “Un jö na yeewu nönök, pïngö ilwor unu?” Cë ën öya malö ocoko yamö ëka pii na tingere malö, cë pïny okwe moth.
\p
\v 27 Ëlübkörë ouro gïnï nakun kobo gïnï nï, “Koth ëcwö mënë ene? Naka thon yamö ëka pii na tingere malö winyo ën!”
\s1 Yecu öcangö cwö arïö na tye kï cene
\r (Marako 5:1-20; Luka 8:26-39)
\p
\v 28 Ï karë na Yecu othuno ï löka ca ï lobo ka jö Gadara, cwö arïö na tye kï cene n'öya gïnï kï ï bur lyene oromo ködë. Gïn onwongo ger rwök na ngat mörö ope na römö wok ï yoo nön. 
\v 29 Gïn öcakö redo nï, “Wod k'Obanga, ngö na in ïmïtö kï bothwa? In ibino më pwodowa na karë bara örömö?”
\p
\v 30 Onwongo öthïpan pün na pol tye ka cem na bobor ködgï. 
\v 31 Cene ökwaö Yecu nï, “Ka in ïryëmöwa ökö, ryëmwa ï kom öthïpan pün.”
\p
\v 32 Ën okobo nïgï nï, “Cïdh unu!” Cë gïn odonyo yökö kï ï kom cwö nön ëka ödönyö gïnï ï kom pün, öthïpan pün kïbëc öngwëcö kï ï nget kidi yo ï nam ëka öthöö gïnï ökö ï pii. 
\v 33 Ëkwath n'onwongo kwaö pün öngwëcö gïnï ökö ï taun ëka okobo gïnï gin n'ötïmërë kïbëc ëka gin n'ötïmërë ï kom cwö na cene ömakögï. 
\v 34 Cë jö na tye ï taun kïbëc öcïdhö gïnï yökö më romo kï Yecu. Ï karë na gïn önënö ën, gïn odweko gïnï Yecu më yaa ökö kï ï lobogï.
\c 9
\s1 Yecu öcangö dhanö na kome okwe
\r (Marako 2:1-12; Luka 5:17-26)
\p
\v 1 Yecu ödönyö ï yeya ëka öngölö nam yo löka tung ca, cë obino yo pacö thurgï.\f + \fr 9:1 \fr*\fk Pacö thurgï \fk*\ft Kaperanaum kanya Yecu ökwö ïë.\ft*\f* 
\v 2 Jö mökö okelo bothe dhanö na kome okwe n'obuto ï ökëka. Ï caa na Yecu önënö yeegï, ën okobo both dhanö na kome okwe nï, “Dïï cwinyi, woda; balni gïnï ëtïmö kïca ökö.”
\p
\v 3 Ëntö epwony cïk mökö okobo ï kin-gï kën-gï nï, “Dhanö ni tye ka yanyö Obanga!”
\p
\v 4 Ï karë na Yecu ongeo thamagï, cë openyogï nï, “Pïngö ibedo unu kï thama na rac ï cwinywu? 
\v 5 Mënë na yot: më kobo nï, ‘Balni gïnï dong ëtïmö kïca ökö,’ onyo më kobo nï, ‘Yaa malö ïcak woth’? 
\v 6 Ëntö an abino mïöwu ingeo nï Wod ka Dhanö tye kï twër ï wi lobo më tïmö kïca ï kom bal gïnï.” Cë ën okobo both dhanö na kome okwe nï, “Ya malö, kwany ökëkani ëka ïcïdh yo pacö.” 
\v 7 Cë dhanö na kome okwe öya malö ëka öcïdhö yo pacö. 
\v 8 Ï karë na lwak önënö ngö n'ötïmërë, lworo ömakögï rwök; ëka öpakö gïnï Obanga, n'ömïö koth twërö nön both jïï.
\s1 Yecu ocwodo Matayo
\r (Marako 2:13-17; Luka 5:27-32)
\p
\v 9 Ï karë na Yecu öya ökö kï kunön, ën önënö ëcwö mörö n'obedo acök ocoro na nyïngë Matayo obedo kanya onwongo ëcökö ocoro ïë. Yecu okobo nïnë nï, “Lüb köra,” cë Matayo öya malö ëka ölübö körë.
\p
\v 10 Na Yecu ëka ëlübkörë tye gïnï ka cem ï öt ka Matayo, ëcök ocoro na pol ëka ëbal obino cë ocemo gïnï ködë. 
\v 11 Ï karë n'Eparicayo önënö gin na tye ka tïmërë, gïn openyo ëlübkörë nï, “Pïngö apwonywu cemo kanya acël k'ëcök ocoro ëka ëbal?”
\p
\v 12 Ï karë na Yecu owinyo köp ni, ën okobo nï, “Pathï jö na komgï yot ënë mïtö daktar, ëntö jö na two. 
\v 13 Ëntö cïdh ipwonyere unu ï tyën köp ni: ‘An amïtö kïca, pathï gin më aryëda.’\x - \xo 9:13 \xo*\xt Kocea 6:6\xt*\x* Pïën an ba abino më cwodo jö na kitegï atïr, ëntö ëbal.”
\s1 Peny ï kom rio kec
\r (Marako 2:18-22; Luka 5:33-39)
\p
\v 14 Ï nïnö mörö acël ëlübkör Jon obino both Yecu ëka openyo gïnï ën nï, “Pïngö wan ëka Eparicayo erio kec, ëntö ëlübkori ba rio gïnï kec?”
\p
\v 15 Yecu ögamö nï, “Wele k'anyom twërö kumo nïngö ka anyom tye ködgï? Ba twërë! Karë tye ka bino n'ebino kwanyö anyom ökö kï bothgï; cë gïn dong bino rio kec.
\p
\v 16 “Ngat mörö ope na dapö böngü na nyen ï kom böngü n'otii, pïën böngü n'ëdapö bino tëlö böngü nökënë ca ëka yëc ökö na rac. 
\v 17 Dhanö mörö ope na pïkö köngö ölök na nyen ï ocwe na cön gïnï. Pïën ka gïn öpïkö, ocwe bino mwoc ökö, köngö ölök thon bino öny ökö cë ocwe bino bal gïnï ökö. Pe, köngö ölök na nyen ëpïkö ï ocwe na nyen gïnï, ëka gïn kïbëc ba bino bal.”
\s1 Nyaka alöc ëka dhakö n'ogudo lak böngü ka Yecu
\r (Marako 5:21-43; Luka 8:40-56)
\p
\v 18 Ï karë na Yecu tye ka kobo köp ni, alöc mörö obino bothe cë orumo cöngë pïny ï nyime ëka okobo nïnë nï, “Nyara pod öthöö athöa, ëntö bin ëk iketh cingi ï kome, cë bino kwö.” 
\v 19 Yecu ëka ëlübkörë öya ëka öcïdhö ködë.
\p
\v 20 Cë dhakö mörö n'onwongo remo obedo ka cwer kï ï kome pï mwaka apar wie arïö obino kï kungee cë ogudo lak böngü ka Yecu. 
\v 21 Ën okobo kï ï cwinye kënë nï, “Ka agudo böngü mërë këkën, abino cang ökö.”
\p
\v 22 Yecu ölökërë cë önënö ën, ëka okobo nïnë nï, “Dïï cwinyi, nyara, yeeni ocangi.” Cë dhakö nön öcang ökö ï caa nön cücüth.
\p
\v 23 Ï karë na Yecu ödönyö ï dyekal k'alöc cë önënö ewer na wero wer më kumo ëka lwak na wöö gïnï kï koko, 
\v 24 ën okobo nï, “Döny unu yökö. Anyaka ni ba öthöö ëntö önïnö anïna.” Ëntö gïn önyërö gïnï ën. 
\v 25 Kinge na lwak dong odonyo ökö yökö, ën öcïdhö ï öt kanya epyelo nyakö ïë ëka ömakö cïng anyaka nön cë öya malö. 
\v 26 Köp më emuth ni ökëth örömö lobo nön kïbëc.
\s1 Yecu öcangö ëthöö wang arïö
\p
\v 27 Kinge na Yecu dong öya ökö kï kany nön, ëthöö wang arïö ölübö gïnï körë nakun redo gïnï nï, “Kïca omaki ï komwa, Wod ka Daudi!”
\p
\v 28 Ï karë na ën dong ödönyö ï öt, ëthöö wang arïö obino gïnï bothe ëka Yecu openyogï nï, “Un iyee unu nï an atwërö mïöwu ïnënö pïny?”
\p Gïn ögamö nï, “Eyo, Rwoth.”
\p
\v 29 Cë ën ogudo wang-gï ëka okobo nï, “Ëk ötïmërë bothwu kite na yeewu tye ködë.” 
\v 30 Cë wang-gï öyabërë. Yecu öcïkögï na tëk nï, “Kür ikob unu köp ni both ngat mörö.” 
\v 31 Ëntö gïn öcïdhö ëka örwëö gïnï köp ï kom Yecu örömö lobo nön kïbëc.
\p
\v 32 Na gïn dong tye ka yaa më cïdhö, jïï okelo dhanö mörö both Yecu n'onwongo cen ömakö ëka na ba twak. 
\v 33 Kinge na dong Yecu öryëmö cen ökö, dhanö nön n'onwongo ba twak öcakö twak. Lwak ouro nakun kobo gïnï nï, “Anaka yam gin mörö n'obedo köman bara onen ï Icarael.”
\p
\v 34 Ëntö Eparicayo okobo gïnï nï, “Ën ryëmö cene kï twër k'adwong më cene.”
\s1 Etic tye na nönök
\p
\v 35 Yecu öcïdhö orimo kin peci kïbëc na papath nakun pwonyo ï cinagogagï gïnï, tïtö Emuth na Bër më ker k'Obanga ëka cangö koth twoe kïbëc na papath. 
\v 36 Ï karë na ën önënö lwak, kïca ömakö ï komgï rwök, pïën onwongo tye gïnï kï par ëka ëwëkögï ata calö rom n'akwathgï ope. 
\v 37 Cë okobo both ëlübkörë nï, “Kac dwong ëntö etic tye na nönök. 
\v 38 Pï manön, peny unu won pwodho ëk oor etic ï kac ï pwodho mërë.”
\c 10
\s1 Yecu ooro ëkwëna apar wie arïö
\r (Marako 3:13-19; Luka 6:12-16)
\p
\v 1 Yecu ocwodo ëlübkörë apar wie arïö bothe ëka ömïögï twërö më ryëmö tipo na reco ëka më cangö twoe na papath kïbëc.
\p
\v 2 Man ënë nyïng ëkwëna apar wie arïö: më acël, Cimon (n'ecwodo nï Petero) ëka ömïn mërë Anderiya; Yakobo wod ka Jebedayo, ëka ömïn mërë Jon; 
\v 3 Pilipo ëka Batulumayo; Tomaci ëka Matayo n'obedo acök ocoro; Yakobo wod k'Alipayo, ëka Tadeo; 
\v 4 Cimon na mïtö löckën ëka Yuda Ikariot, n'oketho örörö ï kom Yecu.
\p
\v 5 Yecu ooro ëkwëna apar wie arïö kï cïk ni: “Kür ïcïdh unu both Erok onyo ïdöny unu ï pacö ka jö Camaria mörö. 
\v 6 Ëntö cïdh unu both jö Icarael, na cal gïnï kï rom n'orwenyo. 
\v 7 Ka ïcïdhö unu, tït unu köp ni: ‘Ker më polo dong cwök.’ 
\v 8 Cang unu etwoe, cer unu jö n'öthöö, löny unu jö na tye kï two dhöbü, ëka ïryëm unu cene. Ëmïöwu nono, ëka un thon mïï unu nono. 
\v 9 Kür iwoth unu kï gol onyo ryal onyo mola mörö ï jëbawu; 
\v 10 kür iwoth unu k'ocwe ï wothwu, onyo böngü më alöka, onyo wör, onyo lüth më woth; pïën atic myero ëmïï cem mërë.
\p
\v 11 “Pacö mörö këkën na un ibino dönyö ïë, rang unu dhanö na kite mërë bër ëka ibed unu ï ödë naka ka ibino unu yaa. 
\v 12 Ka ïdönyö unu ï öt, moth unu jö më öt nön kï moth më kuc. 
\v 13 Ka jö më öt nön öjölöwu, wëk unu kucwu odong ïë; ëntö ka ba öjölöwu gïnï, cë ïmïï kucwu odwog bothwu. 
\v 14 Ka ngat mörö ba bino jölöwu onyo winyo köpwu, tëng unu apua më tyënwu\f + \fr 10:14 \fr*\fk Tëng unu apua më tyënwu \fk*\ft nyutho nï Obanga ökwërö jö më pacö nön, pïën gïn ökwërö winyo köp k'ëkwëna.\ft*\f* ka ïya unu kï ï öt nön onyo pacö nön. 
\v 15 An akobo niwu köp adyer, ï nïnö më ngölö-köp, Obanga bino tïmö kïca na thwönë rwök both jö më Codom ëka Gomora na löö jö më pacö nön. 
\v 16 An aorowu kamë rom ï kin orudi. Pï manön bed unu na ryëk calö thwol ëka na mwol calö amam.
\p
\v 17 “Ëntö gwökërë unu ködgï; pïën gïn bino mïöwu ï cïng ëlöc ëka ebino pwodowu kï del ï cinagogagï gïnï. 
\v 18 Ebino terowu ï nyim ëlöc ëka ï nyim rwodhi pïra na calö ecaden bothgï ëka both Erok. 
\v 19 Ëntö ka gïn ömaköwu, kür ibed unu kï par ï kom ngö na un ibino kobo onyo kite na un ibino kobo ködë. Ï caa nön ebino mïöwu ngö na myero ikob unu, 
\v 20 pïën pathï un ënë ibino twak, ëntö Tipo k'Apapwu ënë bino twak kï bothwu.
\p
\v 21 “Omego bino mïö ömïn mërë më aneka, ëka apap bino mïö athïn mërë më aneka; ëthïnö bino jëm ï kom enyodogï ëka bino gïnï mïö enekogï. 
\v 22 Jö kïbëc bino dagöwu pïra, ëntö ngat na bino cung na tëk naka ï ajiki bino larë. 
\v 23 Ka eyelowu kï ï kabedo mörö acël, lüü unu ï kabedo nökënë. An akobo niwu köp adyer, ba ibino unu tyeko woth ï peci më Icarael kïbëc na bara Wod ka Dhanö obino.
\p
\v 24 “Athïn kwan ba dit löö apwony mërë, onyo atic ba dit löö adwong mërë. 
\v 25 Pore both athïn kwan më bedo calö apwony mërë, ëka atic më bedo calö adwong mërë. Ka adit na löö öt ecwodo nï Belijebul, ebino cwodo jö më ödë kï nyïng na rac röm kwene!
\p
\v 26 “Kür ibed unu kï lworo pïrgï. Gin mörö ope n'eumo na ba ebino yabö, onyo gin mörö ope n'opono na ba bino ngere. 
\v 27 Köp na an akobo niwu ï cöl pïny, twak unu ökö na pïny lër; ëka köp n'ëmwöngö amwöngö ï ithwu, red unu ködë ï wi bie. 
\v 28 Kür ilwor unu jö na neko kom ëntö ba neko tipo. Ëntö lwor unu Obanga na twërö neko tipo ëka kom kanya acël ï mac kapïny. 
\v 29 Wïny na thïthïnö arïö ba ëcadhögï pï cïlïng na nyïng? Ëntö mörö ope na twërö podho pïny n'Apapwu ba ngeo. 
\v 30 Naka thon yer wiwu kïbëc ëkwanö ökö. 
\v 31 Dong kür ibed unu kï lworo; pïrwu tëk löö wïny na pol ca ökö.
\p
\v 32 “Ngat mörö na bino tuco nyïnga ï nyim jïï, an thon abino tuco nyïngë ï nyim Apapna na tye ï polo. 
\v 33 Ëntö ngat na bino kwëröna ï nyim jïï, an thon abino kwërö ën ökö ï nyim Apapna na tye ï polo.
\p
\v 34 “Kür ïtham unu nï an abino më kelo kuc ï lobo. An ba abino më kelo kuc, ëntö pala abadë. 
\v 35 An abino më kelo apokapoka ï kin
\q1 “ ‘wod ëka apap mërë,
\q2 nyakö ëka aya mërë,
\q1 cii wod ëka adha mërë.
\q2
\v 36 Langö ka dhanö bino bedo dhanö më ödë kikokome.’\x - \xo 10:36 \xo*\xt Mika 7:6\xt*\x*
\p
\v 37 “Ngat mörö na marö apap mërë onyo aya mërë na löa ökö ba opore më bedo mëga; ngat mörö na marö wode onyo nyarë na löa ökö ba opore më bedo mëga; 
\v 38 ëka ngat mörö na ba tingo yath arïa mërë cë lübö kï köra ba opore më bedo mëga. 
\v 39 Ngat mörö na mïtö gwökö kwö mërë bino rwenyo ökö, ëka ngat na rwenyo kwö mërë pïra bino larö kwö mërë.
\p
\v 40 “Ngat na bino jölöwu, nwongo öjöla, ëka ngat n'öjöla nwongo öjölö ngat n'oora. 
\v 41 Ngat mörö na bino jölö adwarpïny pïën ën obedo adwarpïny bino nwongo cül n'ëcülö k'adwarpïny, ëka ngat mörö na bino jölö dhanö na kite atïr pïën ën obedo dhanö na kite atïr bino nwongo cül n'ëcülö kï dhanö na kite atïr. 
\v 42 Ëka ka ngat mörö ömïö pii na ngïc më amodha both ngat mörö acël kï ï kin jö na thïnö ni pïën ën obedo alübköra, an akobo niwu köp adyer, ën bino nwongo cül mërë.”
\c 11
\s1 Jö na Jon Abatica ooro both Yecu
\r (Luka 7:18-35)
\p
\v 1 Ï karë na Yecu otyeko cïkö ëlübkörë apar wie arïö, ën öya kï kunön më pwony ëka më tïtö köp ï peci më Galilaya.
\p
\v 2 Ï karë na Jon owinyo kï ï buc ngö na Kiricito onwongo tye ka tïmö, ën ooro ëlübkörë 
\v 3 më penyo ën nï, “In ënë ngat n'onwongo myero obin, onyo wan myero ëkür ngat nökënë?”
\p
\v 4 Cë Yecu ögamö nïgï nï, “Dök unu cen ïcïdh ikob unu both Jon gin na un iwinyo ëka gin na un ïnënö: 
\v 5 Ëthöö wang wang-gï öyabërë, engwalo owotho, jö n'onwongo tye kï two dhöbü ëlönyögï, ëthöö ith owinyo pïny, jö n'öthöö ecerogï ökö, ëka Emuth na Bër ëtïtö both ëcan. 
\v 6 Tye kï gum dhanö na ba lökërë ökö kï kom yee mërë pïra.”
\p
\v 7 Ï karë n'ëlübkör Jon tye ka donyo gïnï yökö, Yecu öcakö twak kï lwak köp ï kom Jon nï: “Ngö na un ïcïdhö më nënö kï ï thim? Ïcïdhö unu më nënö agada na yamö yengo? 
\v 8 Cë ka pe, ngö na un ïcïdhö më nënö? Un ïcïdhö më nënö dhanö n'oruko böng na bëcö? Pe, jö na ruko böng na bëcö bedo gïnï ï peci ka rwodhi. 
\v 9 Cë ngö na un ïcïdhö më nënö? Adwarpïny? Eyo, an akobo bothwu nï un ïnënö ngat na löö adwarpïny ökö. 
\v 10 Man ënë ngat n'ëcöö köp ï kome:
\q1 “ ‘An abino oro aorna ï nyimi,
\q2 na ënë bino yübö yoo nini.’\x - \xo 11:10 \xo*\xt Malaki 3:1 \xt*\x*
\m
\v 11 An akobo niwu köp adyer: Dhanö mörö ope kï kin jö na mon önywölögï na pïrë tëk na löö Jon Abatica, ëntö ngat na tïdï rwök ï ker më polo ënë dit löö ën. 
\v 12 Cakërë ï karë ka Jon Abatica më thuno ködë naka tin ker më polo ölïmö can rwök, ëka jö na ger tëmö gïnï më maö kï tëk. 
\v 13 Pïën edwarpïny kïbëc ëka Cïk ka Muca odwaro gïnï naka othuno ködë ï karë ka Jon; 
\v 14 ëka ka ïmïtö unu yeo köpgï, Jon ënë Eliya n'onwongo myero obin. 
\v 15 Ngat na ithe tye, myero ën owiny.
\p
\v 16 “An abino poro rok më karë ni kï ngö? Cal k'ëthïnö na bedo ï kabedo më cuk gïnï ëka cwodo ewodhgï:
\q1
\v 17 “ ‘Wan ëküdhö pelu pïrwu,
\q2 ëka un ba ïmyël;
\q1 wan ewero wer lyël,
\q2 ëntö un ba ikumo.’
\m
\v 18 Pïën Jon obino na ba cemo onyo madhö gin mörö, ëka gïn kobo nï, ‘Ën tye kï cen.’ 
\v 19 Wod ka Dhanö obino na cemo ëka medho, ëka gïn kobo nï, ‘Ën obedo ngat n'owor ëka amërö, obedo okone k'ëcök ocoro ëka ëbal.’ Ëntö ryëkö ënë moko tic mërë na ën tio.”
\s1 Can na bino podho ï kom peci na ba ongut
\r (Luka 10:13-15)
\p
\v 20 Cë kinge Yecu öcakö twak k'akëmö kï jö më peci nön kanya ën onwongo obedo ka tio tango mërë ïë, pïën jö na tye ïë ökwërö gïnï ngut ökö. 
\v 21 “Ibino nënö can in, Korajin! Ibino nënö can in, Bethecaida! Ka tango n'onwongo ëtïmögï bothwu onwongo ëtïmö ï Turo ëka Cidon, kono onwongo ongut gïnï cön, nakun ruko gïnï böngü cöla ëka juko gïnï wigï kï buru. 
\v 22 Ëntö an akobo niwu nï Obanga bino tïmö kïca na thwönë rwök ï nïnö më ngölö-köp both jö më Turo ëka Cidon na lööwu. 
\v 23 Ëka in, Kaperanaum, ebino tingoni yo malö ï polo? Pathï kömanön, ebino dwököni pïny ï kabedo ka jö n'öthöö. Ka onwongo tango n'onwongo etio bothi onwongo etio ï Codom, onwongo twërö bedo naka ï karë ni. 
\v 24 Ëntö an akobo niwu nï Obanga bino tïmö kïca na thwönë rwök ï nïnö më ngölö-köp both jö më Codom na lööwu.”
\s1 Bin unu botha ëk iywe unu
\r (Luka 10:21-22)
\p
\v 25 Ï karë nön Yecu okobo nï, “An apaki Apap, Rwoth më polo ëka lobo, pïën ïkanö jami ni ökö kï both jö na ryëk ëka kï both jö na ngeo pïny, ëka inyutho both ëthïnö na pod thïnö. 
\v 26 Eyo, Apap, man ënë kite n'onwongo in ïmïtö nï ötïmërë ködë na yomo cwinyi.”
\p
\v 27 “Apapna otyeko mïö jami kïbëc ökö botha. Ngat mörö ope na ngeo Wod kono Apap këkën, ëka ngat mörö ope na ngeo Apap kono Wod këkën ëka both jö na Wod öyërö më nyutho ën.”
\p
\v 28 Cë Yecu okobo nï, “Bin unu botha, jö kïbëc n'odhero ëka kï jö na yëc önüögï, cë an abino mïöwu yweo. 
\v 29 Ting unu ayokothna ëka inwong unu pwony kï botha, pïën an awör ëka amwol ï cwinya, ëka ibino unu nwongo yweo pï tipowu. 
\v 30 Pïën ayokothna yëö yot, ëka yëcna ba pëk.”
\c 12
\s1 Yecu obedo Rwoth më Cabït
\r (Marako 2:23-28; Luka 6:1-5)
\p
\v 1 Ï karë nön Yecu owok ï pwothi n'epuro bël ïë k'ëlübkörë ï ceng Cabït k'Eyuda. Këc onwongo oneko ëlübkörë, cë gïn öcakö rïdhö with bël ëka omwodo gïnï. 
\v 2 Ëntö ï karë n'Eparicayo önënö, cë okobo gïnï both Yecu nï, “Nën, ëlübkori tye gïnï ka tïmö gin na cïk ökwërö nï kür ëtïm ï ceng Cabït k'Eyuda.”
\p
\v 3 Yecu okobo bothgï nï, “Un ba ïkwanö gin na Daudi ötïmö ï karë na kec oneko ën kanya acël k'ewodhe? 
\v 4 Ën ödönyö ï öt k'Obanga, cë Daudi ëka ewodhe öcamö ogati n'eketho ï nyim Obanga—n'onwongo cïk ökwërö nï gïn kür öcam, ëntö pï ëlamdhök këkën. 
\v 5 Onyo un ba ïkwanö kï ï cïk nï ëlamdhök na tye ï öt k'Obanga twërö gïnï tic ï ceng Cabït k'Eyuda ëka nwongo ba öbalö gïnï? 
\v 6 An akobo niwu nï tye gin mörö kany na dit na löö öt k'Obanga. 
\v 7 Ka cë onwongo ingeo unu tyën köp ni, ‘An amïtö kïca, pathï lee më atyëra,’\x - \xo 12:7 \xo*\xt Kocea 6:6\xt*\x* onwongo myero kür dök ïngöl unu köp ï wi jö n'ope kï bal. 
\v 8 Pïën Wod ka Dhanö ënë obedo Rwoth më Cabït.”
\s Ëcwö na cïngë ötal
\r (Marako 3:1-6; Luka 6:6-11)
\p
\v 9 Cë Yecu öya ökö kï kunön ëka öcïdhö ödönyö ï cinagogagï, 
\v 10 kanya onwongo ëcwö mörö na cïngë ötal tye ïë. Eparicayo onwongo tye ka rangö gïnï kite mörö më dotho Yecu, cë openyo gïnï ën nï, “Cïk yeo nï ëcang dhanö ï ceng Cabït?”
\p
\v 11 Yecu okobo bothgï nï, “Ka ngat mörö kï kinwu tye kï römö acël cë opodho ï bur ï ceng Cabït, in ba ïmakö ëka ïywaö yökö? 
\v 12 Dhanö pïrë tëk rwök löö römö ökö! Pï manön cïk yeo nï ëtïm gin na bër ï ceng Cabït.”
\p
\v 13 Cë ën okobo both ëcwö nön nï, “Ryë badi.” Cë ëcwö nön öryëö badë, ëka badë öcang ökö na bër ödökö calö nökënë ca. 
\v 14 Ëntö Eparicayo odonyo yökö cë öyübö gïnï köp kite na myero enek gïnï kï Yecu.
\s1 Atic n'Obanga öyërö
\p
\v 15 Ï karë na Yecu ongeo yüb më nekonë, öya ökö kï kunön. Lwak na pol ölübö gïnï ën, cë Yecu öcangö jö kïbëc n'onwongo two. 
\v 16 Ën öcïkögï nï kür okob gïnï both jö nökënë köp ï kome. 
\v 17 Man ötïmërë ëk köp n'onwongo adwarpïny Icaya ötwakö pïrë ocobere:
\q1
\v 18 “Man ënë aticna na an ayërö,
\q2 ngat na an amarö, na cwinya yom ï kome.
\q1 An abino ketho Tipona ï kome,
\q2 ëka ën bino kobo ngölö-köp atïr both erok.
\q1
\v 19 Ën ba bino dhaa onyo ba bino redo rwök,
\q2 ngat mörö ope na bino winyo dwönë ï yodhi.
\q1
\v 20 Ën ba bino türö agada n'ogom,
\q2 ëka ba bino neko wicu tara na tye ka dung,
\q1 naka ka ën okelo ngölö-köp atïr ï löc.
\q2
\v 21 Lobo kïbëc bino bedo kï gen pï nyïngë.”\x - \xo 12:21 \xo*\xt Icaya 42:1-4\xt*\x*
\s Yecu ëka Belijebul
\r (Marako 3:20-30; Luka 11:14-23)
\p
\v 22 Cë ekelo both Yecu ëcwö mörö na cen tye ï kome n'onwongo wangë öthöö ëka ba twak. Yecu öcangö ëcwö nön ëk ötwakï ëka önën pïny.
\p
\v 23 Jö kïbëc obedo gïnï kï ur rwök ï kom gin na Yecu ötïmö ëka okobo gïnï nï, “Man twërö bedo Wod ka Daudi?”
\p
\v 24 Ëntö ï karë n'Eparicayo owinyo gïnï köp ni, okobo gïnï nï, “Dhanö ni ryëmö cen kï twërö ka Belijebul, na ënë obedo adit ka cene.”
\p
\v 25 Yecu ongeo ngö n'onwongo gïn tye ka thamö, cë okobo bothgï nï, “Ker kïbëc ka opokere ïë arïö bino bal ökö, ëka pacö onyo öt ka opokere ïë arïö ba twërö cung. 
\v 26 Ka Catan ryëmö Catan, nwongo ën opokere ï dul arïö ï kome kënë. Cë dong ker mërë twërö cung nïngö? 
\v 27 Ka an aryëmö cen kï twërö ka Belijebul, jöwu dong ryëmö gïnï cen kï twërö ka nga? Pï manön, gïn ënë dong bino bedo gïnï ëngöl köpwu. 
\v 28 Ëntö ka an aryëmö cen kï twërö ka Tipo k'Obanga, cë ker k'Obanga obino dong ökö bothwu.
\p
\v 29 “Dhanö mörö ope na twërö dönyö ï öt ka ngat na tëk më yakö jami mërë, thwara ka ën öcakö tweno dhanö na tëk ni ökö ëka dong cakö yakö jami kï ï ödë.
\p
\v 30 “Ngat n'ope kukura nwongo ën ba mïta, ëka ngat mörö na ba könya më cökö kanya acël köda këthö akëtha. 
\v 31 Pï manön akobo niwu, bal kïbëc ëka ayeny ëtwërö tïmö kïca ïë, ëntö bal më yanyö Tipo Naleng ba ebino tïmö kïca ïë. 
\v 32 Ngat mörö na twakö köp na rac ï kom Wod ka Dhanö ebino tïmö kïca nïnë, ëntö ngat na twakö köp na rac ï kom Tipo Naleng ba ebino tïmö kïca nïnë, kadï ï karë ni onyo ï karë na tye ka bino anyim.
\p
\v 33 “Yath na bër nyakö nyige na bëcö, ëka yath na rac nyakö nyige na reco, pïën yath engeo kï nyige. 
\v 34 Un ëthïnö ororo, ïtwërö unu twakö köp na bër nïngö, nakun un jö na reco? Pïën köp na tye ï cwiny dhanö ënë dhö dhanö twakö. 
\v 35 Dhanö na bër kwanyö gin na bër kï kin jami mërë na bëcö na ën ökanö ï cwinye, ëka dhanö na rac kwanyö gin na rac kï kin jami na reco na ën ökanö ï cwinye. 
\v 36 An akobo niwu nï köp kïbëc më caröcarö na dhanö twakö na ba gwökërë gïnï ïë ebino pido pïrë ï nïnö më ngölö-köp. 
\v 37 Pïën kï köp na in ïtwakö ënë bino mïöni ïlöö köp, ëka kï köp na in ïtwakö ënë bino mïö ëngölö köp loi.”
\s1 Anyuth ka Yona
\r (Marako 8:11-12; Luka 11:29-32)
\p
\v 38 Cë jö mökö n'obedo Eparicayo ëka epwony cïk okobo gïnï both Yecu nï, “Apwony, wan ëmïtö nënö anyuth më tango na yaa kï bothi.”
\p
\v 39 Ëntö Yecu ögamö nï, “Rok na reco ëka jö na yeegï ope ï kom Obanga penyo gïnï pï anyuth më tango! Ëntö mörö ope n'ebino mïö na path k'anyuth k'adwarpïny Yona. 
\v 40 Pïën kite na calö Yona onwongo obedo ïï rëc na thwönë nïnö adek, kiceng ëka kiwor, kömanön Wod ka Dhanö bino bedo nïnö adek, kiceng ëka kiwor, ï ngöm. 
\v 41 Jö më Ninebi bino cung gïnï kï rok më karë ni ëka bino ngölö gïnï köp ï kome; pïën ongut gïnï ï karë më tïtö köp na Yona onwongo ötïtö, ëka kobedini ngat na dit na löö Yona tye kany. 
\v 42 Alöc na dhakö na tye yo kukwap lobo\x - \xo 12:42 \xo*\xt 1 Rwodhi 10:1-10; 2 Thëkwarö 9:1-12\xt*\x* bino cung kanya acël kï rok më karë ni ëka ngölö-köp ï kome; pïën ën öya kï ï ajiki lobo më winyo ryëkö ka Colomon, ëka ngat na dit na löö Colomon tye kany.
\p
\v 43 “Ka tipo na rac öya ökö kï ï kom dhanö mörö, ën cïdhö rimo kabedo na pii ope ïë cë rangö ka yweo ëka ba nwongo kabedo mörö. 
\v 44 Cë ën kobo nï, ‘An abino dök ï öt na an aya kï ïë.’ Ka othuno, cë nwongo öt tye nono, ëywëö na leng ëka ëyübö ökö na bër. 
\v 45 Cë dong cïdhö kelo tipo na reco abïrö nökënë gïnï na löö ën ökö, cë dönyö gïnï ïë ëka bedo kany nön. Kinge dhanö nön bino bedo na rac na löö kite n'onwongo obedo ködë cön. Manön kite na bino bedo ködë ï kom rok na rac më karë ni.”
\s1 Aya ka Yecu ëka utmego mërë
\r (Marako 3:31-35; Luka 8:19-21)
\b
\p
\v 46 Ï karë na Yecu onwongo pod tye ka twak kï lwak, aya mërë ëka utmego mërë onwongo ocung gïnï yökö nakun mïtö gïnï twak ködë. 
\v 47 Cë dhanö mörö okobo both Yecu nï, “Ayani ëka utmegoni ocung gïnï yökö mïtö twak kodi.”
\p
\v 48 Yecu ögamö nï, “Ayana ënë nga ëka utmegona ënë ngagï?” 
\v 49 Cë Yecu öcïmö ëlübkörë, cë okobo nï, “Man ënë ayana ëka utmegona. 
\v 50 Pïën dhanö na tio gin n'Apapna na tye ï polo mïtö, manön ënë ömëra, amëra, ëka ayana.”
\c 13
\s1 Carolok ï kom acwö kodhi
\r (Marako 4:1-9; Luka 8:4-8)
\p
\v 1 Ï nïnö acël nön Yecu öya ökö kï ï öt, cë öcïdhö obedo ï dhö nam. 
\v 2 Lwak na pol rwök öcökërë gïnï bothe, ömïö ën ödönyö ï yeya cë obedo ïë, nakun jö kïbëc ocung gïnï ï dhö nam. 
\v 3 Cë okobo bothgï köp na pol ï carolok, nakun kobo nï: “Apur öcïdhö më cwönö kodhi. 
\v 4 Ï karë na ën tye ka cwöc, kodhi mökö ökïr ï nget yoo, ëka wïny obino cë öcamö gïnï ökö. 
\v 5 Kodhi nökënë ökïr kanya obedo kitekite, na ngöm nönök ïë. Kodhi ni otuu pïöpïö pïën ngöm onwongo rëp. 
\v 6 Ëntö ï karë na ceng öryëny öwangögï rwök, oner gïnï ökö pïën oriigï ba ödönyö na thuth. 
\v 7 Kodhi nökënë ökïr ï kin okudhi, cë okudhi ödöngö ëka ödïögï ökö. 
\v 8 Kodhi nökënë ökïr ï kom ngöm na bër, cë önyakö nyig-gï, mökö mia acël, nökënë pyer abicël, ëka mökö pyer adek na kadhö man onwongo ëcwö. 
\v 9 Ngat na tye kï ith më winyo myero owiny.”
\p
\v 10 Cë ëlübkör Yecu obino bothe ëka openyo gïnï nï, “Pïngö in ïtwak kï carolok both jïï?”
\p
\v 11 Yecu ögamö nï, “Ngec më müng më ker më polo ëmïö ökö bothwu, ëntö ba ëmïö bothgï. 
\v 12 Pïën ngat na tye kï gin mörö, ebino mëdö bothe, ëka bino bedo ködë na büp. Ngat n'ope kï gin mörö, naka gin na ën tye ködë ebino kwanyö ökö kï bothe. 
\v 13 Man ënë ngö n'ömïö an atwak kï carolok both jïï:
\q1 “Kadï bed nënö gïnï pïny, ba neno gïnï;
\q2 kadï bed winyo gïnï, ba winyo onyo nïang gïnï.
\m
\v 14 Köp k'Obanga na yam adwarpïny Icaya odwaro ocobere kakarë ï komgï nï:
\q1 “ ‘Un ibino winyo, ëntö ba ibino nïang ïë;
\q2 un ibino nënö, ëntö ba ibino unu nïang ïë.
\q1
\v 15 Pïën jö ni cwinygï dong ödökö na nwang;
\q2 ithgï ba winyo köp,
\q2 ëka oumo wang-gï ökö.
\q1 Cë wang-gï ba twërö nënö pïny,
\q2 ëka ithgï ba twërö winyo köp,
\q2 cwinygï ba twërö nïang,
\q1 ëka ba twërö gïnï lökërë botha,
\q1 ëk an acang-gï.’\x - \xo 13:15 \xo*\xt Icaya 6:9-10\xt*\x*
\m
\v 16 Ëntö wangwu tye kï gum, pïën nënö gïnï pïny, ëka ithwu pïën winyo gïnï köp. 
\v 17 An akobo niwu köp adyer nï edwarpïny na pol ëka kï jö na kitegï atïr öparö gïnï më nënö ngö na un itye ka nënö, ëntö ba önënö gïnï, ëka më winyo ngö na un itye ka winyo ëntö ba owinyo gïnï.
\p
\v 18 “Winy unu dong ngö na carolok ï kom acwö kodhi gönyö: 
\v 19 Ka dhanö mörö owinyo köp më ker k'Obanga cë ba önïang ïë, ngat na rac na nyïngë Catan bino ëka kwanyö kodhi n'onwongo ëcwö ï cwinye ökö. Man ënë kodhi n'ökïr ï yoo. 
\v 20 Kodhi n'ökïr kanya obedo kitekite, cung pï jö na gamö köp k'Obanga pïöpïö kï yom cwiny ka gïn owinyo. 
\v 21 Ëntö kite n'ope k'orii, bedo pï karë mörö na nönök. Ka can onyo ayela mörö obino pï köp k'Obanga, ën podho ökö pïöpïö. 
\v 22 Kodhi n'ökïr ï kin okudhi, cung pï jö na winyo köp, ëntö parö köp më kwö më lobo ni ëka miti më lönyö dïö köp ökö, cë mïö ba nyak gïnï. 
\v 23 Ëntö kodhi n'ëcwö ökïr ï ngöm na bër, cung pï jö na winyo köp ëka nïang gïnï ïë. Gïn nyakö nyig-gï, nökënë mia acël, nökënë pyer abicël, ëka nökënë pyer adek.”
\s1 Carolok më döö
\p
\v 24 Yecu dökï okobo bothgï carolok nökënë nï: “Ker më polo cal kï dhanö mörö n'öcwö kodhi na bëcö ï pwodho mërë. 
\v 25 Ëntö ï karë na jö kïbëc önïnö gïnï ökö, langö mërë obino cë öcwö nyig döö ï kin kal, ëka öcïdhö ökö. 
\v 26 Ï karë na kal n'ëpïdhö otuu ödöngö, kal öngök, cë döö thon öcakö nen.
\p
\v 27 “Etic ka won pwodho öcïdhö gïnï bothe cë openyo gïnï ën nï, ‘Adwong, in onwongo ba ïcwö kodhi na bëcö ï pwodhoni? Kara döö dökï öya kï kwene?’
\p
\v 28 “Won pwodho ögamö nï, ‘Langö ënë ötïmö kömanön.’
\p “Cë etic openyo ën nï, ‘In ïmïtö nï wan ëcïdh epudh döö nön gïnï ökö?’
\p
\v 29 “Ëntö won pwodho ögamö nï, ‘Pe, pïën ka itye unu ka pudho döö, un ïtwërö pudho kal ökö kanya acël kï döö. 
\v 30 Wëk unu döö kï kal ödöng gïnï kanya acël naka ï karë më kac. Ï karë nön an abino kobo both ëkac: Cak unu pudho döö ökö ëka itwe unu ï dul na papath më awanga; cë ïcök unu kal ëka iketh unu ï dëröna.’ ”
\s1 Carolok ï kom kodhi karadali ëka thöbï
\p
\v 31 Ën dökï okobo bothgï carolok nökënë: “Ker më polo cal kï nyig kodhi karadali, na dhanö otero cë öpïdhö ï pwodho mërë. 
\v 32 Kodhi karadali obedo kodhi na tïdï rwök kï kin kodhi kïbëc, ëntö ka ödöngö dökö na thwönë kï kin jami na tye ï pwodho ëka bedo yath, na wïny na ngwëcö kï malö bino gërö udigï ï jangë gïnï.”
\p
\v 33 Ën dökï okobo bothgï carolok nökënë: “Ker më polo cal kï thöbï na dhakö mörö ökwanyö cë orubo kï mökö ogati na thwönë, naka ka mökö kïbëc oyenyo okwot.”
\p
\v 34 Yecu ötwakö köp ni kïbëc kï carolok both lwak; ën ba okobo gin mörö bothgï na ba otio kï carolok. 
\v 35 Man ötïmërë ëk köp na yam adwarpïny ötwakö ocobere:
\q1 “An abino twak kodwu kï carolok gïnï,
\q2 an abino kobo jami n'ökanërë cakërë anaka ï acaki cweno lobo.”\x - \xo 13:35 \xo*\xt Jabuli 78:2\xt*\x*
\s1 Yecu ögönyö tyën köp më carolok më döö
\p
\v 36 Cë Yecu öwëkö lwak ëka öcïdhö ödönyö ï öt. Ëlübkörë obino bothe cë okobo gïnï nï, “Göny nïwa carolok ï kom döö na tye ï pwodho.”
\p
\v 37 Yecu ögamö nï, “Ngat n'öcwö kodhi na bëcö ënë Wod ka Dhanö. 
\v 38 Pwodho ënë lobo, ëka kodhi na bëcö cung pï jö më ker k'Obanga. Döö ënë ëthïnö ka ngat na rac, 
\v 39 ëka langö n'öcwö kodhi nön gïnï ënë Catan. Kac ënë ajiki pïny, ëka ëkac ënë emalaika.
\p
\v 40 “Kite na calö epudho kï döö gïnï ködë ëka ëwangö ökö ï mac, bino bedo nï kömanön thon ï ajiki pïny. 
\v 41 Wod ka Dhanö bino oro emalaika mërë, ëka bino cökö gïnï kï ï ker mërë gin na kïbëc na kelo bal ëka kï jö kïbëc na tïmö gin na rac. 
\v 42 Gïn bino bologï ï mac na lyeth, kanya koko ëka kaö lak tye ïë. 
\v 43 Cë jö na kitegï atïr bino ryëny gïnï calö ceng ï ker k'Apapgï. Ngat na ithe tye, myero ën owiny.
\s1 Carolok ï kom lönyö n'ëkanö
\p
\v 44 “Ker më polo cal kï lönyö n'ëkanö ï pwodho. Ka dhanö onwongo, cë iko dökï, ëka pï yom cwinye mïö ën cïdhö cadhö jami kïbëc n'onwongo ën tye ködë, cë wïlö pwodho nön ökö.
\p
\v 45 “Ker më polo cal dökï k'acath na rangö jami na bëcö na wel mërë tëk. 
\v 46 Ka onwongo mörö acël na bër rwök, ën cïdhö cë cadhö jami kïbëc n'onwongo ën tye ködë ëka wïlö gin nön ökö.
\s1 Carolok ï kom böö
\p
\v 47 “Ker më polo cal dökï kï böö n'onwongo ëcïkö ï nam n'ömakö koth rëc kïbëc na papath. 
\v 48 Ï karë na böö opong, ëcïk rëc öywaö gïnï böö yökö ï lak kulo. Cë obedo gïnï pïny ëka öyërö gïnï rëc na bëcö eketho ï adïta, ëntö eyuo man onwongo tye gïnï na rac ökö. 
\v 49 Man ënë kite na bino bedo ködë ï karë më ajiki pïny. Emalaika bino bino gïnï ëka poko jö na reco ökö kï kom jö na kitegï atïr, 
\v 50 ëka bologï ï mac na lyeth, kanya koko ëka kaö lak tye ïë.”
\p
\v 51 Yecu openyogï nï, “Un ïnïang ï kom köp ni kïbëc?”
\p Gïn ögamö nï, “Eyo, wan ënïang ïë.”
\p
\v 52 Cë Yecu okobo nïgï nï, “Pï manön apwony cïk mörö këkën n'epwonyo kï köp ï kom ker më polo cal kï won öt, na kwanyö jami na nyen ëka jami na cön kï kanya ën kanö lönyö mërë ïë.”
\s1 Ëkwërö Yecu kï ï Najaret
\p
\v 53 Ï karë na Yecu otyeko twakö carolok ni gïnï, ën öya ökö kï kunön. 
\v 54 Cë ën odwogo ï lobo thurgï ëka öcakö pwonyo jïï ï cinagogagï. Jïï obedo kï ur rwök cë okobo gïnï nï, “Dhanö ni onwongo ryëkö ëka tëkö më tango ni gïnï kï kwene?” 
\v 55 Man ba obedo wod k'apaa bao? Aya mërë pathï Maria, ëka utmego mërë ba gïn ënë Yakobo, Yocepu, Cimon ëka Yuda? 
\v 56 Amege mërë kïbëc ba tye gïnï kod onu kany? Cë dhanö ni onwongo köp ni kïbëc kï kwene? 
\v 57 Cë gïn ökwërö ën ökö.
\p Ëntö Yecu okobo bothgï nï, “Adwarpïny ëwörö ï kabedo kïbëc na path kï ï lobo thurgï ëka kï ï pacögï.”
\p
\v 58 Yecu ba otio tango na pol kunön, pïën yeegï onwongo ope.
\c 14
\s1 Thöö ka Jon Abatica
\r (Marako 6:14-29; Luka 9:7-9)
\p
\v 1 Ï karë nön Erode n'obedo alöc më Galilaya owinyo köp na pol ï kom Yecu, 
\v 2 ëka ën okobo both etic mërë nï, “Man ënë Jon Abatica, n'ocer ökö kï ï kin jö n'öthöö! Manön ënë ömïö ën tye ka tio koth tango na calö man.”
\p
\v 3 Erode onwongo ömakö Jon ëka otweo ën ï buc pï Kerodia dhakö k'ömïn mërë Pilipo, 
\v 4 pïën Jon Abatica onwongo obedo ka kobo both Erode nï, “Cïk ba oyeo nï ïlök dhakö k'omeru obed megi.” 
\v 5 Erode onwongo mïtö neko Jon ökö, ëntö onwongo lworo jïï, pïën gïn onwongo yeo nï Jon obedo adwarpïny.
\p
\v 6 Ëntö ï karë më po pï nywölö Erode, nyaka Kerodia ömyël ï nyim wele cë oyomo cwiny Erode rwök, 
\v 7 n'ömïö ën öcïkërë nakun kwongere both nyakö nön më mïö gin na kïbëc na ën bino penyo pïrë. 
\v 8 Aya mërë okobo nïnë köp na ën myero okobi, cë nyakö nön öcïdhö okobo nï, “Mïa wi Jon Abatica ï canïa kany.” 
\v 9 Cë rwoth Erode okumo rwök, ëntö pï kwong na ën okwongo ëka pï wele mërë, ömïö ën öcïkö nï myero ëmïï. 
\v 10 Cë Erode ooro acikari mërë më cïdhö nguno ngut Jon ökö kï ï buc, 
\v 11 ëka oketho gïnï wie ï canïa cë ëmïö both nyakö nön n'otero both aya mërë. 
\v 12 Kinge ëlübkör Jon obino gïnï otingo kome ëka oiko gïnï. Cë gïn öcïdhö okobo both Yecu.
\s1 Yecu öpïdhö jö elip abic
\r (Marako 6:30-44; Luka 9:10-17; Jon 6:1-14)
\p
\v 13 Ï caa na Yecu owinyo gin n'ötïmërë ï kom Jon, ën öya ökö kï kunön kï yeya cë öcïdhö yo kanyalik më bedo kënë. Ï karë na jïï owinyo gïnï köp nön, cë ölübö gïnï körë nakun wotho kï tyën-gï kï ï peci na papath. 
\v 14 Ï karë na Yecu idho kï ï yeya, ën önënö lwak na pol, ëka kïca ömakö ën ï komgï, cë öcangö jö n'onwongo two gïnï.
\p
\v 15 Ka othuno kothyeno, ëlübkörë obino bothe cë okobo gïnï nï, “Pïny ocido dong ökö ëka kany obedo kanyalik. Mïï jïï öcïdh gïnï ï kin peci ëk öcïdh öwïl gïnï cem më acamagï.”
\p
\v 16 Yecu ögamö nï, “Gïn myero kür öcïdhï ökö, miwugï gin mörö më acama.”
\p
\v 17 Gïn ögamö nï, “Wan etye kany k'ogati abic ëka kï rëc arïö këkën.”
\p
\v 18 Yecu okobo nï, “Kel unugï botha kany.” 
\v 19 Cë ën okobo both lwak më bedo pïny ï kom lum. Yecu ökwanyö ogati abic ëka rëc arïö cë önënö malö ï polo, ën ölëgö gum ëka opoko ï ogati gïnï. Cë ömïögï both ëlübkörë, ëka ëlübkörë ömïögï both jïï. 
\v 20 Gïn kïbëc ocemo oyeng gïnï. Ëlübkörë öcökö gïnï ngïny cem n'odong pong aditi apar wie arïö. 
\v 21 Jö n'öcamö gïnï cem nön onwongo römö gïnï cwö elip abic, na ba ëkwanö mon ëka ëthïnö.
\s1 Yecu owotho ï wi pii
\r (Marako 6:45-52; Jon 6:15-21)
\p
\v 22 Cücüth Yecu ömïö ëlübkörë ödönyö ï yeya më cïdhö anyim nïnë yo löka nam tung ca, nakun ën pod odong më mïö lwak cïdhö ökö. 
\v 23 Kinge na dong Yecu ömïö lwak öcïdhö ökö, ën öcïdhö ï wi kidi kënë më lëga. Ï karë na dong pïny oyutho, ën onwongo tye kënë kunön, 
\v 24 ëntö yeya onwongo dong öcïdhö ökö na bor kï ï lak nam, pii na tingere malö onwongo yelo yeya, pïën yamö onwongo tye ka kudho bino ï komgï.
\p
\v 25 Ï kin caa abungwën ëka caa apar wie arïö më ruu ka pïny, Yecu obino both ëlübkörë na wotho ï wi pii. 
\v 26 Ï karë n'ëlübkörë önënö ën wotho ï wi pii, cë tipo komgï öthöö ökö. Gïn oredo rwök pï lworo, nakun kobo gïnï nï, “Man obedo jwök!”
\p
\v 27 Ëntö cücüth Yecu okobo nïgï nï, “Dïï unu cwinywu, an ënön. Kür ilwor unu.”
\p
\v 28 Cë Petero ögamö dhögë nï, “Rwoth, ka in ënön, mïa abin bothi nakun awotho ï wi pii.”
\p
\v 29 Yecu okobo nïnë nï, “Bin.”
\p Cë Petero oidho ökö kï ï yeya, owotho ï wi pii më bino both Yecu. 
\v 30 Ëntö ka Petero önënö yamö tye ka kudho rwök, ën öcakö bedo na lwor ëka öcakö lüny ï pii. Cë okok nï, “Rwoth, lara!”
\p
\v 31 Cücüth Yecu olyao cïngë cë ömakö ën ëka okobo nï, “In itye kï yee na tïtïdï. Pïngö in ibedo ka kalakala?”
\p
\v 32 Ï karë na gïn dong ödönyö ï yeya, cë yamö ocung ökö. 
\v 33 Cë ëlübkör Yecu n'onwongo tye gïnï ï yeya öcakö gïnï wörö ën nakun kobo gïnï nï, “Adyer, in ibedo Wod k'Obanga.”
\p
\v 34 Kinge na dong gïn öngölö nam, othuno gïnï ï lobo Genecaret. 
\v 35 Ï karë na jö na tye ï kabedo nön ongeo Yecu, cë ooro gïnï köp ï kabedo kïbëc n'ögürö lobo nön. Jïï okelo etwoe kïbëc both Yecu. 
\v 36 Gïn ökwaö ën ëk etwoe ogud gïnï lak böngü mërë këkën, ëka jö kïbëc n'ogudo ëcangögï ökö.
\c 15
\s1 Pwony më thëkwarö k'edong
\r (Marako 7:1-13)
\p
\v 1 Kinge karë mörö, Eparicayo mökö ëka epwony cïk öya gïnï kï ï Jerucalem obino both Yecu cë openyo gïnï nï, 
\v 2 “Pïngö ëlübkori türö gïnï cïk më thëkwarö k'edong? Gïn cemo na ba ölwökö gïnï cïng-gï.”
\p
\v 3 Yecu ögamö nï, “Ëka pïngö un ba ïlübö unu cïk k'Obanga pï lübö cïk më thëkwaröwu? 
\v 4 Pïën Obanga okobo nï, ‘Wör apapni ëka ayani’\x - \xo 15:4 \xo*\xt Yaa 20:12; Nwönö Cïk 5:16\xt*\x* ëka ‘Ngat na bino yanyö apap mërë onyo aya mërë myero enek ökö.’\x - \xo 15:4 \xo*\xt Yaa 21:17; Elebi 20:9\xt*\x* 
\v 5 Ëntö ikobo unu nï ka dhanö mörö okobo both apap mërë onyo aya mërë nï, ‘Gin n'onwongo myero akonyi ködë amïö dong ökö both Obanga,’ 
\v 6 ën myero kür ‘öwör k'apap mërë’ ködë. Ï yoo nön un ïkwërö köp n'Obanga okobo pï lübö cïk më thëkwaröwu. 
\v 7 Un etwodo! Icaya yam ötwakö köp n'atïr ï karë na ën odwaro köp ï komwu:
\q1
\v 8 “ ‘Rok ni wöra gïnï kï del dhögï,
\q2 ëntö cwinygï bor köda.
\q1
\v 9 Gïn wöra nono;
\q2 pwonygï obedo cïk na makö kite ka dhanö.’\x - \xo 15:9 \xo*\xt Icaya 29:13\xt*\x* ”
\p
\v 10 Yecu ocwodo lwak bothe, cë okobo nïgï nï, “Winy ëka ïnïang unu. 
\v 11 Pathï gin na dönyö kï ï dhö dhanö ënë balö dhanö ëntö gin na donyo kï ï dhö dhanö ënë balö dhanö.”
\p
\v 12 Cë ëlübkör Yecu obino bothe ëka openyo gïnï nï, “In ingeo nï Eparicayo cwinygï öwang rwök ï karë na gïn owinyo köp na in ikobo?”
\p
\v 13 Yecu ögamö nï, “Gin apïdha kïbëc n'Apapna na tye ï polo ba öpïdhö ebino pudho ökö k'orii mërë gïnï. 
\v 14 Wëk unu obed gïnï; gïn obedo ëthöö wang na pëö ëthöö wang ewodhgï. Ka athöö wang pëö athöö wang awodhe, gïn kïbëc bino podho ï bur.”
\p
\v 15 Cë Petero okobo nï, “Göny nïwa carolok ni.”
\p
\v 16 Yecu openyogï nï, “Un kara thon bara ïnïang unu? 
\v 17 Un ba ïnïang unu nï gin na kïbëc na dönyö ï dhö dhanö dönyö ï ïc ëka donyo yökö kï ï komi? 
\v 18 Ëntö jami na donyo yökö kï ï dhö dhanö yaa kï ï cwiny dhanö, ëka jami ni ënë balö dhanö. 
\v 19 Pïën gin na yaa kï ï cwiny dhanö ënë thama na reco, nek, elomi, tïm më ölyang, kwalö kwo, caden më twodo, ëka ayeny. 
\v 20 Man ënë jami na balö dhanö; ëntö pathï cem kï cïng na ba ëlwökö ënë balö dhanö.”
\s1 Yee ka dhakö më Kanaan
\r (Marako 7:24-30)
\p
\v 21 Kinge na Yecu öya ökö kï kunön ën öcïdhö ï lobo n'ögürö Turo ëka Cidon. 
\v 22 Cë dhakö mörö më Kanaan n'öya kï ï lobo nön obino bothe nakun kok nï, “Rwoth, Wod ka Daudi, kïca omaki ï koma! Cen ömakö nyara na rac rwök!”
\p
\v 23 Ëntö Yecu ba ögamö dhögë. Cë ëlübkörë obino bothe ëka ökwaö gïnï ën nï, “Ryëm dhakö ni öcïdh ökö, pïën tye ka mëdërë kï koko ï körwa.”
\p
\v 24 Cë Yecu ögamö nï, “An onwongo eora both jö Icarael këkën, pïën gïn tye na calö rom n'orwenyo.”
\p
\v 25 Ëntö dhakö ni obino ëka orumo cöngë ï nyim Yecu nakun kobo nï, “Rwoth, könya!”
\p
\v 26 Yecu ögamö nï, “Ba bër më yuo cem k'ëthïnö yo both gwongi.”
\p
\v 27 Dhakö nön ögamö nï, “Eyo, Rwoth, ëntö naka thon gwongi camö gïnï ngïny cem na podho kï ï mëja k'editegï.”
\p
\v 28 Cë Yecu ögamö nï, “Dhakö, in itye kï yee na thwönë! Ëk gin na in ïmïtö ötïmërë kite na in ïmïtö.” Cë nyarë öcang ökö ï caa nön kikokome.
\s1 Yecu öcangö jö na pol
\p
\v 29 Yecu öya ökö kï kunön ëka oroko nget Nam më Galilaya. Ën öcïdhö yo wi kidi cë obedo pïny. 
\v 30 Lwak na pol obino both Yecu nakun ekelo engwalo, ëthöö wang, jö na mulo amula, jö na thë lëbgï otwere, ëka etwoe nökënë na pol, cë gïn opyelo ï nyime; ëka Yecu öcangögï. 
\v 31 Jïï obedo kï ur rwök ï karë na gïn önënö jö na thë lëbgï otwere ka twak, jö na mulo amula öryërë, jö n'ongwal ka wotho ëka ëthöö wang nënö pïny. Cë lwak öpakö gïnï Obanga ka jö Icarael.
\s Yecu öpïdhö jö elip angwën
\r (Marako 8:1-10)
\p
\v 32 Cë Yecu ocwodo ëlübkörë bothe ëka okobo nï, “Kïca ömaka ï kom jö ni; pïën obedo gïnï dong botha kany pï nïnö adek ëka ope gïnï kï gin mörö më acama. An ba amïtö nï öcïdh gïnï na kec onekogï, pïën gïn twërö wilere gïnï kï ï yoo.”
\p
\v 33 Ëlübkörë ögamö nï, “Onu ëtwërö nwongo cem kï kany n'obedo thim nïngö më pïdhö lwak ni?”
\p
\v 34 Yecu openyogï nï, “Ogati adi na un itye ködë?”
\p Gïn ögamö nï, “Ogati abïrö ëka rëc mörö na nönök.”
\p
\v 35 Cë Yecu okobo both lwak ëk obed gïnï pïny ï ngöm. 
\v 36 Cë ën ökwanyö ogati abïrö kï rëc, ëka kinge na dong ömïö pwöc both Obanga, ën opokogï ëka ömïögï both ëlübkörë, cë ömïö gïnï both lwak. 
\v 37 Gïn kïbëc öcamö ëka oyeng gïnï. Kinge cem, ëlübkör Yecu öcökö gïnï ngïnyë n'odong aditi abïrö n'opong. 
\v 38 Wel jö n'ocemo gïnï onwongo tye elip angwën, na ba ëkwanö mon ëka ëthïnö. 
\v 39 Kinge na dong Yecu ömïö lwak öcïdhö ökö, ën ödönyö ï yeya ëka öngölö nam öcïdhö ï lobo më Magadan.
\c 16
\s1 Eparicayo ökwaö gïnï pï anyuth
\r (Marako 8:11-13; Luka 12:54-56)
\p
\v 1 Eparicayo ëka Ecadukayo obino gïnï both Yecu cë ötëmö gïnï ën nï onyuth bothgï anyuth n'öya kï ï polo.
\p
\v 2 Yecu ögamö nï, “Ka pïny oyutho, un ikobo nï, ‘Pïny bino bedo na bër, pïën polo nen na kwar,’ 
\v 3 ëka ï kodiko cön un ikobo nï, ‘Tin yamö bino kudho rwök, pïën polo nen na kwar ëka ocido na cöl.’ Un ingeo poko kin gin na nen ï pöl, ëntö ba ïtwërö unu poko anyuth më karë gïnï. 
\v 4 Rok na reco ëka jö na yeegï ope ï kom Obanga penyo gïnï pï anyuth më tango, ëntö mörö ope n'ebino mïö na path k'anyuth k'adwarpïny Yona.” Cë Yecu öya ökö kï bothgï ëka öcïdhö ökö.
\s1 Thöbï k'Eparicayo ëka më k'Ecadukayo
\r (Marako 8:14-21)
\p
\v 5 Ï karë n'ëlübkör Yecu öngölö gïnï nam yo löka tung ca, wigï owil ökö më makö ogati. 
\v 6 Yecu okobo bothgï nï, “Gwökërë unu kï ï kom thöbï k'Eparicayo ëka më k'Ecadukayo.”
\p
\v 7 Gïn ölarö köp ni ï kin-gï kën-gï cë okobo gïnï nï, “Ën tye ka kobo pïën onu ba ëmakö ogati mörö.”
\p
\v 8 Ï karë na Yecu ongeo ngö na gïn tye ka larö, ën openyo nï, “Un jö na yeewu nök, pïngö itye unu ka twak ï kinwu kenwu nï ba ïmakö unu ogati mörö? 
\v 9 Un pod bara ïnïang unu? Un ba ipo ï ogati abic pï jö elip abic, ëka aditi adi na un ïcökö? 
\v 10 Onyo ogati abïrö pï jö elip angwën ëka aditi adi na un ïcökö? 
\v 11 Pïngö ba ïnïang unu nï an onwongo ba atye ka twakö köp ï kom ogati bothwu? Ëntö bed nï gwökërë unu kï kom thöbï k'Eparicayo ëka më k'Ecadukayo.” 
\v 12 Cë kinge gïn önïang nï Yecu onwongo ba tye ka kobo bothgï më gwökërë kï kom thöbï n'etio ködë ï ogati, ëntö më gwökërë kï kom pwony k'Eparicayo ëka më k'Ecadukayo.
\s1 Petero otuco köp ï kom Yecu
\r (Marako 8:27-30; Luka 9:18-21)
\p
\v 13 Ï karë na Yecu othuno ï lobo na cwök kï Cecaria Pilipi, cë ën openyo ëlübkörë nï, “Nga na jïï kobo nï Wod ka Dhanö obedo?”
\p
\v 14 Gïn ögamö nï, “Jö mökö kobo nï in ibedo Jon Abatica; jö nökënë kobo nï in ibedo Eliya; ëka jö nökënë pod kobo nï in ibedo Jeremia onyo ngat mörö acël ï kin edwarpïny.”
\p
\v 15 Yecu openyogï nï, “Un kono ikobo unu nï an abedo nga?”
\p
\v 16 Cimon Petero ögamö nï, “In ibedo Meciya, Wod k'Obanga na kwö.”
\p
\v 17 Yecu ögamö nï, “In itye kï gum, Cimon wod ka Yona, pïën ngat mörö ba onyutho nini köp ni ëntö Apapna na tye ï polo ënë onyutho nini. 
\v 18 Kobedini an akobo nini nï in ibedo Petero,\f + \fr 16:18 \fr*\fk Petero \fk*\ft gönyö nï \ft*\fqa kidi.\fqa*\f* ëka ï wi kidi ni an abino gërö jö n'oye an ïë, ëka tëkö më thöö\f + \fr 16:18 \fr*\fk Thöö \fk*\ft onyo \ft*\fqa kapïny.\fqa*\f* ba bino löönö. 
\v 19 An abino mïöni agöny më ker më polo; gin na kïbëc na in itweo ï wi lobo ebino thon tweo ï polo, ëka gin mörö na in ïgönyö ï wi lobo ebino thon gönyö ï polo.” 
\v 20 Cë Yecu öcïkö ëlübkörë rwök ëk kür okob gïnï both ngat mörö nï ën ebedo Meciya.
\s1 Yecu ötwakö köp ï kom thöö mërë
\r (Marako 8:31-9:1; Luka 9:22-27)
\p
\v 21 Cakërë ï karë nön, Yecu öcakö nyutho both ëlübkörë nï myero ën ëcïdh yo Jerucalem ëka ëlïm can na pol rwök ï cïng edong, ëlamdhök na dito ëka epwony cïk. Ebino nekonë, ëntö ï nïnö më adek ebino cero ën ökö.
\p
\v 22 Cë Petero otero Yecu kï cecen ëka öcakö coko nakun kobo nï, “Obanga kür oye, Rwoth! Man myero kür ötïmërë ï komi!”
\p
\v 23 Yecu ölökërë both Petero cë okobo nï, “Yaa ökö kï botha, Catan! In ibedo orii ökö botha, pïën thamani ba obedo më k'Obanga, ëntö më ka dhanö.”
\p
\v 24 Cë Yecu okobo both ëlübkörë nï, “Ka ngat mörö mïtö lübö köra, myero kono ökwërë kënë, ëka öcak tingo yath arïa mërë cë ölüb köra. 
\v 25 Pïën dhanö na mïtö larö kwö mërë bino rwenyo kwö mërë arwenya, ëntö dhanö mörö na bino rwenyo kwö mërë pïra bino nwongo kwö mërë. 
\v 26 Ngö na in ibino nwongo ka itye kï jami më lobo ni kïbëc cë irwenyo kwöni? Onyo ngö na dhanö twërö mïö më lökö kï kwö mërë? 
\v 27 Pïën Wod ka Dhanö bino dwogo kï dheo k'Apap mërë kanya acël k'emalaika mërë, ëka bino cülö ngat acëlacël na lübërë kï tic na ën otio. 
\v 28 An akobo niwu köp adyer, jö mökö n'ocung kany ba bino bïlö thöö na bara önënö gïnï Wod ka Dhanö ka tye ka bino ï ker mërë.”
\c 17
\s1 Kom Yecu ölökërë na path
\r (Marako 9:2-13; Luka 9:28-36)
\p
\v 1 Kinge nïnö abicël, Yecu otero Petero, Yakobo ëka Jon ömïn Yakobo, cë öïdhö ködgï ï wi kidi malö kanya gïn onwongo tye ïë kën-gï. 
\v 2 Kï kunön kome ölökërë na path ï nyimgï. Terinyim Yecu öryëny calö ceng, ëka böng mërë ödökö na tar na calö tara ceng. 
\v 3 Cë athura Muca ëka Eliya onen bothgï, nakun tye ka twak gïnï kï Yecu.
\p
\v 4 Petero okobo both Yecu nï, “Rwoth, bër më bedo kany. Ka in ïmïtö, an abino yübö othogo adek—acël na megi, acël pï Muca ëka acël pï Eliya.”
\p
\v 5 Ï karë na ën pod tye ka twak, pöl na tar oumogï ökö ëka dwön mörö ötwak kï ï pöl nakun kobo nï, “Man ënë Woda na an amarö; na ïa yom ï kome. Winy unu ën!”
\p
\v 6 Ï karë n'ëlübkör Yecu owinyo köp ni, lworo ömakögï rwök ëka oryebere gïnï pïny. 
\v 7 Ëntö Yecu obino bothgï cë ogudogï nakun kobo nï, “Yaa unu malö, kür ibed unu kï lworo.” 
\v 8 Ï karë na gïn otingo wang-gï malö, ba önënö gïnï ngat mörö ëntö Yecu kënë.
\p
\v 9 Ï karë na gïn tye ka idho yo pïny kï ï wi kidi, Yecu öcïkögï nï, “Kür ikob unu both ngat mörö gin na un ïnënö, naka ka Wod ka Dhanö ecero ökö kï ï kin jö n'öthöö.”
\p
\v 10 Cë ëlübkörë openyo gïnï Yecu nï, “Pïngö epwony cïk kobo nï Eliya ënë myero öcak bino?”
\p
\v 11 Yecu ögamö nï, “Eliya ënë myero öcak bino adyer, ëka bino dwökö jami kïbëc kakarë. 
\v 12 Ëntö an akobo niwu, Eliya otyeko dong bino ökö, ëka gïn ba ongeo ën, ëntö gïn ötïmö jami kïbëc na gïn mïtö ï kome. Ï yoo acël nön, Wod ka Dhanö bino lïmö can ï cïng-gï nï kömanön.” 
\v 13 Cë ëlübkör Yecu önïang gïnï nï ën onwongo tye ka twakö köp bothgï ï kom Jon Abatica.
\s1 Yecu öcangö awobi na tye kï cen
\r (Marako 9:14-29; Luka 9:7-43)
\p
\v 14 Ï karë na gïn obino both lwak, ëcwö mörö obino both Yecu cë orumo cöngë ï nyime, 
\v 15 nakun kobo nï, “Rwoth, kïca ömakï ï kom woda pïën two araka ömakö ëka tye ka lïmö can rwök. Pol karë two rëdhö ën ï mac onyo ï pii. 
\v 16 An akelo ën both ëlübkori, ëntö cangö ölöögï ökö.”
\p
\v 17 Yecu ögamö nï, “Un rok më karë ni yeewu ope, kitewu thon öbal ökö, an abino bedo kodwu pï karë na rom kwene? An abino kwö kodwu pï karë na rom kwene? Kel unu awobi nön botha kany.” 
\v 18 Yecu ocoko cen, cë odonyo yökö kï ï kom awobi nön, ëka ï caa nön cücüth awobi öcang ökö.
\p
\v 19 Cë ëlübkör Yecu obino bothe ï müng ëka openyo gïnï nï, “Pïngö wan ba ëryëmö cen?”
\p
\v 20 Yecu ögamö nï, “Pïën yeewu onwongo tïdï mörö. An akobo niwu köp adyer, ka un itye kï yee na tïdï na calö nyig kodhi karadali, un ïtwërö kobo nï kidi ni, ‘Mukiri kï kany yo kuca’ ëka bino mukere. Gin mörö ope na bino löönöwu.” 
\v 21 (Koth gin na calö man ba twërö donyo yökö, kono ka kï lëga ëka rio kec këkën.)\f + \fr 17:21 \fr*\ft Baibul nökënë ba ketho tyeng ni.\ft*\f*
\s Yecu dökï ötwakö pï thöö mërë
\r (Marako 9:30-32; Luka 9:43b-45)
\p
\v 22 Ï karë na gïn öcökërë kanya acël ï Galilaya, Yecu okobo bothgï nï, “Wod ka Dhanö ebino ketho örörö ï kome. 
\v 23 Gïn bino neko ën ökö, ëka ï nïnö më adek ebino cero ën.” Cë ëlübkör Yecu obedo gïnï kï cwer cwiny rwök.
\s1 Ocoro më Öt k'Obanga
\p
\v 24 Kinge na Yecu ëka ëlübkörë othuno gïnï ï Kaperanaum, ëcök ocoro më Öt k'Obanga obino both Petero cë okobo gïnï nï, “Apwonywu ba cülö ocoro më Öt k'Obanga?”
\p
\v 25 Petero okobo nï, “Cülö.”
\p Ï karë na Petero odwogo ï öt, Yecu ënë öcakö twak ködë nakun penyo nï, “Ngö na in ïthamö Cimon, rwodhi më lobo ni cökö gïnï ocoro kï both ëthïnögï onyo kï both jö nökënë?”
\p
\v 26 Cë Petero ögamö nï, “Kï both jö nökënë.”
\p Cë Yecu okobo both Petero nï, “Ka tye nï kömanön cë ëthïnögï ba myero öcül. 
\v 27 Ëntö kadï bed nï kömanön, ëk kür onu ëbal bothgï, cïdh ï dhö nam ëka ibol göl ï pii. Kwany rëc n'öcakö moko; yab dhögë ëka ibino nwongo cëkël ïë. Kwany cëkël nön ëk ïmïïgï pï ocorona ëka megi.”
\c 18
\s1 Ngat na löö kï dit ï ker më polo
\r (Marako 9:33-37; Luka 9:46-48)
\p
\v 1 Ï karë nön ëlübkör Yecu obino bothe cë openyo gïnï nï, “Nga ënë löö kï dit kï ï ker më polo?”
\p
\v 2 Yecu ocwodo athïn na tïdï cë ömïö ocung ï kin-gï, 
\v 3 ëka okobo nï, “An akobo niwu köp adyer nï ka ba ïlökërë ïdökö unu calö ëthïnö, un ba ibino dönyö ï ker më polo. 
\v 4 Pï manön, dhanö na mwolere kënë calö athïn ni ënë dit ï ker më polo.
\p
\v 5 “Dhanö mörö na jölö athïn na calö man ï nyïnga, nwongo öjöla. 
\v 6 Ëntö ka dhanö mörö ömïö ngat acël kï kin ëthïnö na thïnö ni n'oye gïnï ï koma më podho ï bal, onwongo bedo na bër ka etweo pong rego na thwönë ï ngute cë ebolo ködë ï nam na thuth.
\s Gin na mïö dhanö podho ï bal
\r (Marako 9:42-48; Luka 17:1-2)
\p
\v 7 “Lobo bino nënö can pï gin na mïö jïï podho ï bal. Pïën gin na mïö dhanö podho ï bal myero obin, ëntö dhanö na kelo gin na mïö dhanö podho ï bal bino nënö can! 
\v 8 Ka cingi onyo tyeni ënë mii ipodho ï bal, ngun ibol ökö. Bër nini më dönyö ï kwö na cingi kucël ope onyo nï ngwal, bër na löö bedo kï cingi arïö onyo tyeni kïbëc cë eboli ködë ï mac na ba thöö. 
\v 9 Ka wangi ënë mii ipodho ï bal, köl ëka iyuu ökö. Bër nini më dönyö ï kwö kï wangi acël nï löönö më boloni kï wangi arïö ï mac Kapïny.
\s1 Carolok ï kom römö n'orwenyo
\r (Luka 15:3-7)
\p
\v 10 “Myero ïnën nï ba ïcaö unu ngat mörö acël kï ï kin jö na thïnö ni. Pïën an akobo niwu nï emalaikagï na tye ï polo tye gïnï ï nyim Apapna ï karë kïbëc. 
\v 11 (Pïën Wod ka Dhanö obino më larö jö n'orwenyo.)\f + \fr 18:11 \fr*\ft Baibul nökënë ba ketho tyeng ni.\ft*\f*
\p
\v 12 “Un ïthamö nïngö ka dhanö mörö tye kï rom mia acël, ëka acël kï kin-gï orwenyo ökö? Ën ba bino wëkö pyer abungwën wie abungwën ï wi kidi cë cïdhö rangö man orwenyo? 
\v 13 An akobo niwu köp adyer nï ka onwongo, cwinye bedo na yom ï kom römö n'orwenyo na löö pyer abungwën wie abungwën na ba orwenyo gïnï. 
\v 14 Ï yoo acël nön, Apapwu na tye ï polo thon ba mïtö nï jö na thïnö ni kür mörö orweny.
\s1 Omeru n'öbalö bothi
\p
\v 15 “Ka omeru öbalö bothi, cïdh bothe ëk inyuth nïnë bal mërë, ï kin in kï ën. Ka ën owinyo köpni, cë nwongo idwongo omeru cen. 
\v 16 Ëntö ka ën ba owinyo köpni, kwany dhanö acël onyo jö arïö nökënë owoth kodi, ëk ‘köp kïbëc n'ecaden arïö onyo adek ötwakö omok köp kïbëc.’\x - \xo 18:16 \xo*\xt Nwönö Cïk 19:15\xt*\x* 
\v 17 Ka ën ökwërö winyo köpgï, kob both jö n'oye Kiricito; ëka ka ökwërö winyo köp ka jö n'oye Kiricito, ter ën na calö ngat na ba ngeo Obanga onyo acök ocoro.
\p
\v 18 “An akobo niwu köp adyer nï gin mörö na un itweo ï wi lobo ebino thon tweo ï polo, ëka gin mörö na un ibino gönyö ï wi lobo ebino thon gönyö ï polo.
\p
\v 19 “An akobo niwu dökï nï ka jö arïö kï ï kinwu oyere gïnï ï kom gin mörö këkën na gïn openyo pïrë, Apapna na tye ï polo bino tïmö nïgï. 
\v 20 Pïën kanya jö arïö onyo adek öcökërë gïnï ïë ï nyïnga, an thon nwongo atye ködgï kany nön.”
\s1 Carolok ï kom atic na ba obedo nyakïca
\p
\v 21 Cë Petero obino both Yecu ëka openyo nï, “Rwoth, wang adi na an myero atïm kïca both ömëra ka öbalö botha? Wang abïrö?”
\p
\v 22 Yecu ögamö nï, “An ba akobo nini nï wang abïrö, ëntö wang pyer abïrö tyën abïrö.
\p
\v 23 “Pï manön, ker më polo cal kï rwoth n'onwongo mïtö yübö köp më benyi k'etic mërë. 
\v 24 Ï karë na ën dong öcakö kwanö wel, ekelo ëcwö mörö bothe n'onwongo tye kï banya më cïlïng na thwönë rwök. 
\v 25 Na calö onwongo dong ba römö cülö banya nön, cë adwong mërë öcïkö nï myero ëcadh atic nön ï opii, kï dhakö mërë, ëthïnö mërë ëka gin na kïbëc n'onwongo ën tye ködë më cülö banya.
\p
\v 26 “Cücüth atic nön orumo cöngë ï nyim adwong mërë nakun kwaö nï, ‘Adwong, dïï cwinyi ï koma, cë an abino cülöni jami kïbëc.’ 
\v 27 Cë adwong kïca ömakö ï kom atic mërë, ëka ötïmö kïca cë ögönyö öwëkö öcïdhö.
\p
\v 28 “Ëntö ï karë n'atic nön ödönyö yökö, ën onwongo atic awodhe n'onwongo tye kï banya mërë na römö \w denario\w*\f + \fr 18:28 \fr*\fk Denario \fk*\ft obedo cïlïng ka jö Roma ï karë ka Yecu. Denario onwongo röm kï wel cül më tic më nïnö acël.\ft*\f* mia acël. Ën ömakö awodhe na tye kï banya mërë cë ödëö nakun kobo nï, ‘Cül banyana!’
\p
\v 29 “Ëntö atic awodhe ni oryebere pïny nakun kwaö nï, ‘Dïï cwinyi ï koma, an abino cülö banyani.’
\p
\v 30 “Ëntö ën ökwërö ökö cë ömïö etweo won banya mërë ï buc naka ka wang öcülö banya. 
\v 31 Ï karë n'etic nökënë ca önënö ngö n'ötïmërë, cë cwinygï öwang rwök ëka öcïdhö okobo gïnï both adwong-gï gin na kïbëc n'ötïmërë.
\p
\v 32 “Cë adwong ocwodo atic n'onwongo ën ötïmö kïca nïnë ëka okobo nï, ‘In ibedo atic na rac, an awëkö banyani kïbëc pïën in ïkwaö nï atïm nini kïca. 
\v 33 In onwongo myero kïca omaki ï kom atic awodhi, kite na an thon kïca ömaka ï komi.’ 
\v 34 Akëmö ömakö adwong rwök ömïö eketho atic nön ï buc ëk onwong pwod naka ka wang öcülö banya mërë kïbëc.
\p
\v 35 “Man ënë kite n'Apapna na tye ï polo bino tïmö ködë ï komwu, ka ngat acëlacël ï kinwu ba ötïmö kïca kï ï cwinye both utmego mërë.”
\c 19
\s1 Köp na Yecu opwonyo ï kom këthö nyom
\r (Marako 10:1-12)
\p
\v 1 Ï karë na Yecu otyeko twakö köp ni kïbëc, ën öya ökö kï ï Galilaya cë öcïdhö ï lobo më Yudea yo löka kulo Jordan. 
\v 2 Lwak na pol ölübö körë, ëka öcangögï kunön.
\p
\v 3 Eparicayo mökö obino bothe, cë öcakö gïnï tëmö Yecu. Gïn openyo nï, “Cïk yeo nï ëcwö twërö kwërö dhakö mërë pï tyën köp mörö këkën?”
\p
\v 4 Yecu ögamö nï, “Un ba ïkwanö nï ï acaki Acwec ‘ocweo ëcwö ëka dhakö,’\x - \xo 19:4\xo*\xt Acaki 1:27\xt*\x* 
\v 5 ëka okobo nï, ‘Pï tyën köp ni ëcwö bino wëkö apap mërë ëka aya mërë cë rïbërë kï dhakö mërë, ëka jö arïö dökö kom acël’\x - \xo 19:5 \xo*\xt Acaki 2:24\xt*\x*? 
\v 6 Kömanön gïn ba dökï tye kom arïö, ëntö kom acël. Pï manön gin n'Obanga örïbö, dhanö mörö kür opok kin-gï.”
\p
\v 7 Cë Eparicayo openyo Yecu nï, “Pïngö Muca ömïö cïk nï ëcwö twërö mïö waraga më këthö nyom both dhakö mërë cë ryëmö ökö?”\x - \xo 19:7 \xo*\xt Nwönö Cïk 24:1\xt*\x*
\p
\v 8 Yecu ögamö nï, “Muca oyeo niwu më ryëmö monwu pïën cwinywu onwongo nwang. Ëntö onwongo ba obedo nï kömanön kï ï acaki. 
\v 9 An akobo niwu nï ngat mörö na kwërö dhakö mërë na path kï dönyö ï elomi, cë önyömö dhakö nökënë nwongo ödönyö ï elomi.”
\p
\v 10 Ëlübkör Yecu okobo gïnï bothe nï, “Ka köp ï kom ëcwö kï dhakö tye nï köman, cë thwara kür enyom.”
\p
\v 11 Yecu ögamö nï, “Jö kïbëc ba twërö yeo gïnï köp ni, ëntö both jö n'Obanga ömïögï këkën. 
\v 12 Jö mökö ba nywöl pïën nwongo ënywölögï nï kömanön; jö mökö tye kite na jö nökënë ötïmö ködë ï komgï; ëka jö mökö öyërö më bedo abonge nyom pï ker më polo. Ngat na twërö yeo pwony ni myero oye.”
\s1 Yecu ömïö gum ï kom ëthïnö
\r (Marako 10:13-16; Luka 18:15-17)
\p
\v 13 Kinge ekelo ëthïnö both Yecu nï ëk oketh cïngë ï komgï ëka ölëg pïrgï. Ëntö ëlübkörë ocoko jö n'okelo ëthïnö both Yecu.
\p
\v 14 Ëntö Yecu okobo bothgï nï, “Wëk unu ëthïnö obin botha, kür ijukugï, pïën ker më polo tye pï jö na cal k'ëthïnö ni.” 
\v 15 Ï karë na dong otyeko ketho cïngë ï komgï, ën öya ökö kï kany nön.
\s1 Awobi n'ölöny
\r (Marako 10:17-31; Luka 18:18-30)
\p
\v 16 Ï karë mörö, dhanö mörö obino both Yecu cë openyo nï, “Apwony, atïm ngö na bër ëk anwong kwö na ba thum?”
\p
\v 17 Yecu ögamö nï, “Pïngö in itye ka penyona pï gin na bër? Dhanö na bër tye acël këkën. Ka in ïmïtö dönyö ï kwö na ba thum, cë ïlüb cïk.”
\p
\v 18 Ën openyo Yecu nï, “Cïk mënë?”
\p Yecu ögamö nïnë nï, “ ‘Kür ineki, kür ïdöny ï elomi, kür ïkwal, kür ibed acaden më twodo, 
\v 19 wör apapni ëka ayani,’\x - \xo 19:19 \xo*\xt Yaa 20:12-16; Nwönö Cïk 5:16-20\xt*\x* ëka ‘ïmar awodhi na calö ïmarö komi keni.’\x - \xo 19:19 \xo*\xt Elebi 19:18\xt*\x*”
\p
\v 20 Awobi ni ögamö nï, “Man kïbëc an agwökö, ngö na pod odong na an myero atïm?”
\p
\v 21 Yecu ögamö nïnë nï, “Ka in ïmïtö bedo dhanö na bër abonge bal, cïdh ïcadh jami na in itye ködë ëk ïmïï lïm mërë both ëcan, ëka ibino bedo kï lönyö na thwönë ï polo. Cë dong ibin ïlüb köra.”
\p
\v 22 Ï karë n'awobi ni owinyo köp ni, öya öcïdhö ökö na cwinye cwer rwök, pïën ën onwongo ölöny rwök.
\p
\v 23 Cë Yecu okobo both ëlübkörë nï, “An akobo niwu köp adyer, tëk rwök pï alönyö më dönyö ï ker më polo. 
\v 24 Anwö dökï akobo bothwu nï yot pï kïnaga më dönyö kï ï wang libira nï löönö pï alönyö më dönyö ï ker k'Obanga.”
\p
\v 25 Ï karë n'ëlübkör Yecu owinyo köp ni, obedo gïnï kï thwön ur rwök ëka openyo gïnï Yecu nï, “Cë nga na dong twërö larë?”
\p
\v 26 Ëntö Yecu örïpögï cë okobo nï, “Kï both dhanö man ba twërë, ëntö kï both Obanga jami kïbëc twërë.”
\p
\v 27 Petero ögamö dhö Yecu nakun kobo nï, “Wan ëwëkö jami kïbëc më lübö kori! Ngö na wan ebino nwongo?”
\p
\v 28 Yecu okobo bothgï nï, “An akobo niwu köp adyer, ï karë n'ebino ketho kï jami na nyen, ka Wod ka Dhanö bino bedo ï then ker më dheo mërë, un jö na dong ïlübö unu köra thon ibino bedo unu ï then ker apar wie arïö, nakun ïngölö unu köp ï kom kaka apar wie arïö më Icarael. 
\v 29 Dhanö acëlacël n'onwongo öwëkö gïnï udi onyo utmegogï onyo apap onyo aya onyo ëthïnö onyo pwothi pï nyïnga, bino nwongo na kadhö tyën mia acël ëka ën bino nwongo kwö na ba thum. 
\v 30 Ëntö jö na pol n'ötëlö anyim bino dong gïnï kï cen, ëka jö na pol n'odong kï cen bino tëlö gïnï anyim.”
\c 20
\s1 Carolok ï kom etic ï pwodho ölök
\p
\v 1 “Ker më polo cal kï won pwodho ölök n'öya kodiko cön më pango etic më cïdhö tic ï pwodho ölök mërë. 
\v 2 Ën oyere ködgï më cülögï \w denario\w* më tic pï nïnö acël ëka oorogï më cïdhö tic ï pwodho ölök mërë.
\p
\v 3 “Ën dökï öcïdhö ï kin caa adek cë önënö jö mökö n'ocung ï kabedo më cuk na ba tïmö gïnï gin mörö. 
\v 4 Ën okobo nïgï nï, ‘Un thon cïdh itii ï pwodho ölökna, cë an abino cülöwu cül n'opore.’ 
\v 5 Cë gïn thon öcïdhö.
\p “Ën dökï öcïdhö ï kin caa abicël më kiceng ëka caa abungwën yökö cë ötïmö kömanön thon. 
\v 6 Ï kin caa apar wie acël më kothyeno ën dökï öcïdhö yökö cë onwongo jö nökënë pod ocung gïnï kany nön. Ën openyogï nï, ‘Pïngö icung unu acunga kany anaka kodiko naka kothyeno na ba ïtïmö unu gin mörö?’
\p
\v 7 “Gïn ögamö nï, ‘Pïën ngat mörö ope n'opangowa,’
\p “Cë ën okobo nïgï nï, ‘Un thon cïdh itii unu ï pwodho ölökna.’
\p
\v 8 “Ï karë na dong othuno kothyeno, won pwodho ölök okobo both atic mërë na löö etic nï, ‘Cwod etic ëka ïmïïgï cülgï, cakërë kï both ngat n'epango kï cen naka both ngat n'ëcakö pango.’
\p
\v 9 “Etic n'epangogï ï kin caa apar wie acël më kothyeno obino ëka ögamö gïnï \w denario\w* pï tic më nïnö acël. 
\v 10 Jö n'ëcakö pangogï ï pwodho më acël öthamö nï ebino cülögï na büp na löö më ka jö n'epangogï kï cen, ëntö gïn thon ëmïögï \w denario\w* më tic pï nïnö acël. 
\v 11 Ï karë na gïn dong ögamö cülgï, öcakö gïnï ngüngüta ï kom won pwodho ölök nakun kobo gïnï nï, 
\v 12 ‘Jö n'epangogï ï pwodho kï cen otio gïnï pï caa acël këkën, ëka in ïcülögï na röm aröma ködwa nakun wan eyelere kï tic rwök ï ceng na lyeth.’
\p
\v 13 “Ëntö ën ögamö nï ngat acël kï ï kin-gï nï, ‘Okona, an ba ateri na rac. In ba iyeo nï ibino gamö \w denario\w* më tic pï nïnö acël? 
\v 14 Gam cülni ëk ïcïdhï. An amïtö cülö dhanö n'epango kï cen cül na röm kï megi. 
\v 15 An ba atye kï twërö më tic kï jamina kite na an amïtö? Onyo wangi ocido pï gin na bër na an atïmö më mïö köny?’ ”
\p
\v 16 Cë Yecu ojiko köp mërë nakun kobo nï, “Jö n'odong cen bino tëlö anyim ëka jö n'ötëlö anyim bino dong cen.”
\s1 Yecu dökï ötwakö pï thöö mërë
\r (Marako 10:32-34; Luka 18:31-34)
\p
\v 17 Ï karë na Yecu onwongo tye ka cïdhö yo Jerucalem, ën ökwanyö ëlübkörë apar wie arïö thenge kën-gï ëka okobo nïgï nï, 
\v 18 “Onu ëcïdhö yo Jerucalem, ëka Wod ka Dhanö ebino mïö ökö both ëlamdhök na dito ëka both epwony cïk. Gïn bino ngölö nïnë köp më thöö 
\v 19 ëka ebino mïö ën both erok ëk ëngal, epwod kï del ëka egur ï kor yath arïa. Ëntö ï nïnö më adek ebino cero ën ökö!”
\s1 Kwac pï Yakobo ëka Jon
\r (Marako 10:35-45)
\p
\v 20 Cë dhakö ka Jebedayo obino both Yecu k'awope mërë arïö, orumo cöngë pïny ï nyime cë ökwaö ën pï gin mörö.
\p
\v 21 Yecu openyo ën nï, “Ngö ënön na in ïmïtö?”
\p Ën ögamö nï, “Cikiri nï ibino mïö awopena arïö ni ëk ngat acël obed ï nget cingi kucem ëka acël ï nget cingi kucam ï kerni.”
\p
\v 22 Yecu ögamö nïgï nï, “Ba ingeo unu gin na un itye ka penyo. Un ïtwërö madhö ekopo më can na an abino madhö?”
\p Gïn ögamö nï, “Wan ëtwërö.”
\p
\v 23 Cë Yecu okobo nïgï nï, “Adyer un ibino modho k'ekopo më can na an abino modho ködë, ëntö më bedo ï nget cïnga kucem onyo kucam pathï an ënë ayërö. Kabedo nön bino bedo më jö n'Apapna öyübö pïrgï.”
\p
\v 24 Ï karë na jö apar nökënë ca owinyo gïnï köp ni, gïn öngöö ï kom omego arïö rwök. 
\v 25 Cë Yecu ocwodogï kanya acël ëka okobo nïgï nï, “Un ingeo nï ëlöc k'erok löögï kï tëk ëka editegï ut kï twërö ï komgï. 
\v 26 Man myero kür obed nï kömanön ï kinwu. Ka ngat na mïtö bedo na dit kï ï kinwu, myero obed aticwu, 
\v 27 ëka ngat na mïtö bedo dhanö më acël myero obed opiiwu— 
\v 28 kite na Wod ka Dhanö ba obino nï ëk etii nïnë, ëntö më tic pï jïï, ëka më mïö kwö mërë më kökö jö na pol.”
\s1 Yecu öcangö ëthöö wang arïö
\r (Marako 10:46-52; Luka 18:35-43)
\p
\v 29 Ï karë na Yecu k'ëlübkörë onwongo tye ka yaa gïnï kï ï Jeriko, lwak na pol ölübö körë. 
\v 30 Ëthöö wang arïö onwongo obedo gïnï ï nget yoo, ëka ï karë na gïn owinyo nï Yecu onwongo tye ka wok kany nön, gïn oredo nï, “Rwoth, Wod ka Daudi, kïca omaki ï komwa!”
\p
\v 31 Lwak ocokogï nakun kobo gïnï nï ëk ölïng gïnï ökö, ëntö gïn ömëdërë kï redo rwök nï, “Rwoth, Wod ka Daudi, kïca omaki ï komwa!”
\p
\v 32 Yecu ocung ëka ocwodogï, cë openyogï nï, “Ngö na un ïmïtö nï an atïm niwu?”
\p
\v 33 Gïn ögamö nï, “Rwoth, wan ëmïtö nï wangwa öyabërë.”
\p
\v 34 Kïca ömakö Yecu ï komgï ëka ën ogudo wang-gï. Cë cücüth wang-gï öyabërë ëka öcakö gïnï lübö körë.
\c 21
\s1 Yecu ödönyö ï Jerucalem calö Rwoth
\r (Marako 11:1-11; Luka 19:28-40; Jon 12:12-19)
\p
\v 1 Ï karë na Yecu k'ëlübkörë dong cwök thuno ï Jerucalem, gïn obino ï Betepage ï kor Kidi më Jeituni. Cë Yecu ooro ëlübkörë arïö, 
\v 2 nakun kobo nïgï nï, “Cïdh unu ï pacö na tye ï nyimwu, cë cücüth ibino unu nwongo kana n'etweo kanya acël k'athïn mërë ï ngete. Göny unu ëka ikel unugï botha. 
\v 3 Ka dhanö mörö okobo niwu köp mörö, kob unu nïnë nï Rwoth ënë mïtögï, ëka dhanö nön bino mïöwu ikelo pïöpïö.”
\p
\v 4 Man ötïmërë më cobo köp na yam adwarpïny ötwakö nï:
\q1
\v 5 “Kob nï jö më Cion nï,
\q2 ‘Nën, rwothwu tye ka bino bothwu,
\q1 ën mwol ëka obedo ï wi kana
\q2 ï wi athïn kana.’ ”
\p
\v 6 Ëlübkörë öcïdhö ëka ötïmö gïnï kite na Yecu öcïkögï ködë. 
\v 7 Gïn okelo kana ëka athïn mërë, cë öpëdhö gïnï böng-gï ï ngeegï ëka Yecu obedo ï wie. 
\v 8 Lwak na pol öpëdhö böng-gï ï dye yoo, nakun jö nökënë tongo jang yen cë pëdhö gïnï ï dye yoo. 
\v 9 Lwak n'ötëlö anyim ëka kï jö n'ölübö körë onwongo tye ka wöö gïnï nï,
\q1 “Ocana,\f + \fr 21:9 \fr*\fk Ocana \fk*\ft ï lëb Iburu gönyö nï Lar n'ölökërë ödökö më pak.\ft*\f* Wod ka Daudi!”
\b
\q1 “Gum obed ï kom ngat na tye ka bino kï nyïng Rwoth!”\x - \xo 21:9 \xo*\xt Jabuli 118:26\xt*\x*
\b
\q1 “Ocana na tye malö rwök!”
\p
\v 10 Ï karë na Yecu ödönyö ï Jerucalem, jö kïbëc kï ï pacö obedo gïnï k'ethime nakun penyo gïnï nï, “Man ënë nga?”
\p
\v 11 Lwak ögamö nï, “Man ënë Yecu, adwarpïny n'öya kï ï Najaret na tye ï Galilaya.”
\s1 Yecu öcïdhö ï Öt k'Obanga
\r (Marako 11:15-19; Luka 19:45-48; Jon 2:13-22)
\p
\v 12 Yecu ödönyö ï dyekal öt k'Obanga ëka öryëmö jö kïbëc n'onwongo cadhö ëka wïlö gïnï wïl kunön. Ën ölökö mëja ka jö na lökö cïlïng atarö ëka thene ka jö na cadhö amame. 
\v 13 Ën okobo nïgï nï, “Ëcöö nï, ‘Öda ebino cwodo nï öt më lëga,’\x - \xo 21:13 \xo*\xt Icaya 56:7\xt*\x* ëntö un ïlökö ödökö ‘ka pono k'ekwoe.’\x - \xo 21:13 \xo*\xt Jeremia 7:11\xt*\x* ”
\p
\v 14 Ëthöö wang ëka engwalo obino gïnï bothe ï dyekal öt k'Obanga ëka ën öcangögï. 
\v 15 Ëntö ëlamdhök na dito ëka epwony cïk öngöö gïnï rwök ï karë n'önënö gïnï tic më aura na ën onwongo tye ka tïmö ëka ëthïnö na wöö ï dyekal Öt k'Obanga nakun kobo gïnï nï, “Ocana Wod ka Daudi.”
\p
\v 16 Gïn openyo ën nï, “In itye ka winyo ngö n'ëthïnö ni tye ka kobo?”
\p Yecu ögamö nï, “Eyo, un anaka bara ïkwanö unu nï,
\q1 “ ‘Kï ï dhö ëthïnö ëka ëthïnö na döth
\q2 in ipwonyo ëthïnö më mïöni pak’\x - \xo 21:16 \xo*\xt Jabuli 8:2\xt*\x*?”
\p
\v 17 Cë ën öya öwëkögï ëka öcïdhö yo Betania cë obuto kunön.
\s1 Yecu ölamö yath ölam
\r (Marako 11:12-14,20-24)
\p
\v 18 Kodiko cön na Yecu onwongo tye ka dök cen yo pacö, kec onwongo oneko ën. 
\v 19 Yecu önënö yath ölam ï nget yoo, ën öngël ïë ëntö ba onwongo ölam mörö na path k'oboke këkën. Ën okobo nï yath ölam nï, “Ba dökï ibino nyakö nyigi!” Cë cücüth yath ölam öthwö ökö.
\p
\v 20 Ï karë n'ëlübkörë önënö, ouro gïnï ëka openyo gïnï nï, “Yath ölam öcakö thwö nïngö pïöpïö?”
\p
\v 21 Yecu ögamö nï, “An akobo niwu köp adyer nï ka iut unu kï yee na ba itye unu ka kalakala, ba ibino unu tïmö gin na an atïmö ï kom yath ölam këkën, ëntö ïrömö unu thon kobo nï kidi ni nï, ‘Mukiri ëka ïcïdh icibiri ï nam,’ cë bino tïmërë. 
\v 22 Ka in itye kï yee, gin mörö këkën na in ibino kwaö kï lëga ibino nwongo.”
\s1 Epenyo Yecu ï kom twër mërë
\r (Marako 11:27-33; Luka 20:1-8)
\p
\v 23 Ï karë na Yecu odwogo ï dyekal öt k'Obanga, na ën tye ka pwony, ëlamdhök na dito ëka edong ka lwak obino gïnï bothe cë openyo gïnï ën nï, “Twërö mënë na in itye ka tïmö kï gin ni gïnï? Ëka nga ënë omii twërö ni?”
\p
\v 24 Yecu ögamö nï, “An thon abino penyowu peny acël. Ka ïgamö unu nïna, cë an abino kobo niwu twërö mënë na an atye ka tïmö kï gin ni gïnï. 
\v 25 Batica ka Jon öya kï kwene? Öya kï ï polo onyo kï both dhanö?”
\p Gïn öcakö larö köp nön ï kin-gï kën-gï ëka okobo gïnï nï, “Ka onu ekobo nï öya kï ï polo, ën bino penyo nï, ‘Pïngö ba iyee unu ï kom Jon?’ 
\v 26 Ëntö ka onu ekobo nï, ‘Öya kï both jïï’—cë onu elworo lwak, pïën jö kïbëc yee nï Jon onwongo obedo adwarpïny.”
\p
\v 27 Cë gïn ögamö nï Yecu nï, “Wan ba engeo.”
\p Ëka Yecu okobo nïgï nï, “An thon ba abino kobo niwu twërö mënë na an atye ka tïmö kï gin ni gïnï.”
\s1 Carolok ï kom awope arïö
\p
\v 28 “Ngö na un ïthamö? Yam ëcwö mörö tye n'onwongo ut k'awope arïö. Ën öcïdhö both awobi më acël ëka okobo nïnë nï, ‘Woda, cïdh itii ï pwodho ölökna tin.’
\p
\v 29 “Ën ögamö nï, ‘Ba abino cïdhö,’ ëntö kinge ën ölökö thama mërë ëka öcïdhö.
\p
\v 30 “Cë apap mërë thon öcïdhö both awobi nökënë ca ëka okobo kömanön. Awobi ni ögamö nï, ‘Eyo, apap, an abino cïdhö,’ ëntö ën ba obino öcïdhö.
\p
\v 31 “Nga kï kin jö arïö ni ënë ötïmö gin n'apap mërë mïtö?”
\p Gïn ögamö nï, “Awobi më acël.”
\p Cë Yecu okobo nïgï nï, “An akobo niwu köp adyer nï ëcök ocoro ëka oleye bino cakö dönyö niwu ï ker k'Obanga. 
\v 32 Pïën Jon obino më nyutho niwu yoo më kite atïr, ëka un ba iyee unu ï kome, ëntö ëcök ocoro ëka oleye oyee ï kome. Ëka thon kinge na dong ïnënö unu gin ni, ba ibino ingut ëka iyee unu ï kome.
\s1 Carolok ï kom epang pwodho
\r (Marako 12:1-12; Luka 20:9-19)
\p
\v 33 “Winy unu carolok nökënë: Yam onwongo tye won pwodho mörö n'öpïdhö ölök. Ën oketho cël ögürö, ökünyö bur ïë më bïö ölök ëka öyübö pem më kür ïë. Cë ën ömïö pwodho ölök both epang pwodho mörö ëka ën öcïdhö ökö ï lobo nökënë. 
\v 34 Na karë më kac onyingo na cwök, ën ooro etic mërë both epang pwodho më gamö nyig ölök na mëgë.
\p
\v 35 “Epang pwodho ömakö etic mërë, epwodo, eneko nökënë, ëka ecelo nökënë kï kite. 
\v 36 Cë ën dökï ooro etic nökënë bothgï, na pol na löö më acël ökö ëka epang pwodho oterogï na rac calö më acël ca. 
\v 37 Më ajiki mërë ën ooro wode bothgï nakun kobo nï, ‘Gïn bino wörö woda.’
\p
\v 38 “Ëntö ï karë n'epang pwodho önënö wod ka won pwodho, cë ötwak ï kin-gï kën-gï nï, ‘Man ënë ngat na bino leeno jami. Bin unu, eru enek ën ökö ëka eter jami më alea mërë.’ 
\v 39 Cë gïn ömakö ën, oyuo gïnï yökö kï ï pwodho ölök ëka eneko ökö.
\p
\v 40 “Pï manön, ka won pwodho ölök obino, ën bino tïmö ngö ï kom epang pwodho?”
\p
\v 41 Gïn ögamö nïnë nï, “Ën bino neko jö nön na kitegï reco ökö ëka bino mïö pwodho ölök më apanga both epang pwodho nökënë, na bino mïö ën nyig ölök na mëgë ï karë më kac.”
\p
\v 42 Cë Yecu okobo nïgï nï, “Un bara ïkwanö unu Cöc na Leng:
\q1 “ ‘Kidi n'egedo ökwërö
\q2 ënë ödökö kidi më gwïc öt.
\q1 Man ënë tic ka Rwoth,
\q2 ëka obedo gin më aura both onu.’\x - \xo 21:42 \xo*\xt Jabuli 118:22-23\xt*\x*
\p
\v 43 “Pï manön an akobo niwu nï ker k'Obanga ebino kwanyö ökö kï bothwu ëka ëmïö both jö nökënë na bino nyakö nyige n'opore. 
\v 44 Ngat na bino podho ï kom kidi ni bino tütüra ngïdhërë na thïthïnö, ëntö ka kidi nön örëdhërë ï kom ngat mörö, bino ngïngïnyö ökö.”\f + \fr 21:44 \fr*\ft Baibul nökënë ba ketho tyeng 44.\ft*\f*
\p
\v 45 Ï karë n'ëlamdhök na dito ëka Eparicayo owinyo gïnï carolok ka Yecu gïnï, gïn önïang nï ën onwongo tye ka twak ï komgï. 
\v 46 Cë gïn öcakö rangö yoo më makö ën, ëntö gïn onwongo lworo lwak pïën lwak onwongo ngeo nï Yecu obedo adwarpïny.
\c 22
\s1 Carolok ï kom karama më nyom
\r (Luka 14:15-24)
\p
\v 1 Yecu ötwak ködgï dökï kï carolok gïnï nakun kobo nï: 
\v 2 “Ker më polo eporo kï rwoth n'öyübö karama më nyom pï wode. 
\v 3 Ën ooro etic mërë më cïdhö cwodo jö n'onwongo ecwodogï ï karama më bino, ëntö gïn ökwërö bino ökö.
\p
\v 4 “Cë ën dökï ooro etic nökënë nakun kobo nï, ‘Kob both jö n'onwongo ecwodogï nï an dong ayübö cemna ökö: Thwonina ëka dhok n'öcwë enekogï dong ökö, jami kïbëc dong tye kakarë. Bin unu ï karama më nyom.’
\p
\v 5 “Ëntö jö n'ecwodogï ï nyom ökwërö gïnï winyo köp nön, cë öcïdhö gïnï ökö—ngat acël öcïdhö ï pwodho mërë ëka ngat nökënë öcïdhö ï cath mërë. 
\v 6 Jö nökënë ömakö etic mërë cë opwodogï rwök ëka onekogï ökö. 
\v 7 Akëmö ömakö rwoth cë ooro acikari mërë më neko enek nonu ëka wangö pacögï ökö.
\p
\v 8 “Cë ën okobo both etic mërë nï, ‘Karama më nyom ëyübö dong ökö, ëntö jö n'onwongo an acwodogï ba opore gïnï më bino. 
\v 9 Cïdh unu ï yodhi ëk icwod ngat mörö këkën na un ibino nwongo ëk obin ï karama më nyom.’ 
\v 10 Cë etic öcïdhö ëka ocwodo gïnï jö kïbëc na gïn onwongo ï yodhi, jö na bëcö ëka jö na reco cë öt më nyom opong kï wele.
\p
\v 11 “Ëntö ï karë na rwoth obino më nënö wele, ën önënö dhanö mörö na ba oruko böngü na bër më nyom kunön. 
\v 12 Cë openyo ën nï, ‘Okona, idonyo kany nïngö na ba iruko böngü na bër më nyom?’ Ëntö ën ölïng alïnga.
\p
\v 13 “Cë rwoth okobo both etic mërë nï, ‘Twe unu cïngë ëka tyënë ëk ibol unu ën yökö, ï pïny na cöl, kanya koko ëka kaö lak bino bedo ïë.’
\p
\v 14 “Pïën jö n'ecwodogï pol ëntö jö n'ëyërögï nönök.”
\s1 Cülö ocoro both Cija
\r (Marako 12:13-17; Luka 20:20-26)
\p
\v 15 Cë Eparicayo öcïdhö öyübö gïnï köp kite na myero ëmak gïnï kï Yecu kï köp mörö na yaa kï ï dhögë. 
\v 16 Gïn ooro ëlübkörgï ëka jö na cwakö Erode më penyo Yecu nï, “Apwony, wan engeo nï in ikobo köp adyer ëka ipwonyo köp k'Obanga na lübërë kï köp adyer. In ba ïparö dhanö mörö, pïën ba ïnënö dhanö kï yökö. 
\v 17 Kob nïwa thamani: Pore më cülö ocoro both Cija onyo pe?”
\p
\v 18 Ëntö Yecu ongeo thamagï ökö cë openyogï nï, “Un etwodo, pïngö un itye ka tëmöna? 
\v 19 Nyuth unu nïna cïlïng mörö na nyïng n'ëcülö pï ocoro.” Cë gïn okelo nïnë \w denario\w* acël, 
\v 20 ëka ën openyogï nï, “Cal ëka cöc n'ëcöö ïë obedo më ka nga?”
\p
\v 21 Gïn ögamö nï, “Më ka Cija.”
\p Cë ën okobo nïgï nï, “Mïï unu jami ka Cija both Cija ëka jami k'Obanga both Obanga.”
\p
\v 22 Ï karë na gïn owinyo köp ni, obedo gïnï kï ur rwök. Cë öwëkö gïnï ën ëka öcïdhö gïnï ökö.
\s1 Peny ï kom cer kï ï thöö
\r (Marako 12:18-27; Luka 20:27-40)
\p
\v 23 Ï nïnö nön kikokome, Ecadukayo na kobo gïnï nï cer ka jö n'öthöö ope obino gïnï both Yecu ëka openyo gïnï ën nï, 
\v 24 “Apwony, Muca yam okobo nïwa nï ka ëcwö mörö öthöö na ba önywölö ëthïnö, ömïn mërë myero ölak dhakö mërë ëk önywöl ëthïnö nakaka ömïn mërë n'öthöö.\x - \xo 22:24 \xo*\xt Nwönö Cïk 25:5-6\xt*\x* 
\v 25 Yam onwongo tye utmego abïrö ï kinwa kany. Dhanö më acël obino önyömö dhakö ëka öthöö ökö na ba önywölö ëthïnö, cë ën öwëkö dhakö mërë both ömïn mërë. 
\v 26 Ömïn mërë më arïö nön thon obino öthöö ëka më adek naka otyeko jö abïrö nonu kïbëc. 
\v 27 Ï ajiki mërë, dhakö thon obino öthöö. 
\v 28 Cë dong ï karë më cer, dhakö nön bino bedo më ka nga kï kin jö abïrö nonu, nakun dhakö nön onwongo obedo mëgï kïbëc?”
\p
\v 29 Yecu ögamö nï, “Un irwenyo ökö pïën ba ingeo unu Cöc na Leng onyo tëkö k'Obanga. 
\v 30 Ï karë më cer, jïï ba bino nyom onyo ënyömögï; ëntö gïn bino bedo calö emalaika na tye ï polo. 
\v 31 Ëntö köp ï kom cer ka jö n'öthöö—un ïkwanö ngö n'Obanga okobo niwu nï, 
\v 32 ‘An abedo Obanga k'Abraam, Obanga ka Icaka ëka Obanga ka Jakob’\x - \xo 22:32 \xo*\xt Yaa 3:6\xt*\x* Ën ba obedo Obanga ka jö n'öthöö ëntö Obanga ka jö na kwö.”
\p
\v 33 Ï karë na lwak owinyo köp ni, obedo gïnï kï ur rwök ï kom pwony mërë.
\s1 Cïk na dit na löö kïbëc
\r (Marako 12:28-34; Luka 10:25-28)
\p
\v 34 Ï karë n'Eparicayo owinyo nï Yecu otweo dhö Ecadukayo ökö, gïn öcakö cökërë kanya acël. 
\v 35 Ngat acël kï ï kin-gï na ngeo cïk rwök ötëmö ën kï peny ni: 
\v 36 “Apwony, cïk mënë ënë dit na löö kï ï cïk?”
\p
\v 37 Yecu ögamö nï: “ ‘Mar Rwoth Obangani kï cwinyi kïbëc, ëka kï tiponi kïbëc, ëka kï thamani kïbëc.’\x - \xo 22:37 \xo*\xt Nwönö Cïk 6:5\xt*\x* 
\v 38 Man ënë cïk më acël ëka cïk na dit na löö kïbëc. 
\v 39 Ëka cïk më arïö cal ködë: ‘Mar awodhi na calö ïmarö komi keni.’\x - \xo 22:39 \xo*\xt Elebi 19:18\xt*\x* 
\v 40 Cïk kïbëc ëka pwony k'Edwarpïny ocung gïnï ï kom cïk arïö ni.”
\s1 Peny ï kom Meciya
\r (Marako 12:35-37; Luka 20:41-44)
\p
\v 41 Ï karë n'Eparicayo öcökërë gïnï kanya acël, Yecu openyogï nï, 
\v 42 “Ngö na un ïthamö ï kom Meciya? Ën obedo wod ka nga?”
\p Gïn ögamö nï, “Wod ka Daudi.”
\p
\v 43 Ën okobo nïgï nï, “Pïngö Tipo Naleng ömïö Daudi ocwodo ën nï ‘Rwoth’? Pïën okobo nï,
\q1
\v 44 “ ‘Rwoth okobo both Rwodha nï,
\q2 “Bed ï nget cïnga më kucem
\q1 naka ka an aketho langni
\q2 ï thë tyeni.” ’\x - \xo 22:44 \xo*\xt Jabuli 110:1\xt*\x*
\m
\v 45 Ka Daudi cwodo ën nï ‘Rwoth,’ ën twërö bedo wode nïngö?” 
\v 46 Ngat mörö ope n'onwongo twërö gamö köp mërë, ëka cakërë ï nïnö nön ngat mörö ope dökï n'öthamö më penyo ën peny mörö gïnï.
\c 23
\s1 Epwony cïk ëka Eparicayo
\r (Marako 12:38-39; Luka 11:43-46; 20:45-46)
\p
\v 1 Cë Yecu okobo both lwak ëka ëlübkörë nï: 
\v 2 “Epwony cïk ëka Eparicayo ënë ëmïögï twërö më gönyö cïk ka Muca. 
\v 3 Cë myero ïwör unugï ëka ïtïm unu gin na kïbëc na gïn kobo niwu. Ëntö kür ïtïm unu ngö na gïn tïmö, pïën gïn ba tïmö ngö na gïn pwonyo. 
\v 4 Gïn tweo yëc na pëk ëka ketho ï wi ba jïï, ëntö gïn kikomgï ba twërö könyö më cwarö kï nya cïng-gï.
\p
\v 5 “Gin na kïbëc na gïn tïmö, ëtïmö ëk jïï önën: Gïn ketho ï ngut cïng-gï ëka ï terinyimgï tyeng më Cöc na Leng, ëka thöl tacël na boco ï böng-gï;\fig Thöl Tacël na bor|src="lb00276c.tif" size="col" loc="Matthew 23:5" ref="23:5"\fig* 
\v 6 gïn marö bedo ï kabedo më wörö ï karama më cem ëka ï thene na pïrgï tëk ï cinagoga gïnï; 
\v 7 gïn marö nï ëk emothgï kï ï kabedo më cuk gïnï ëka mïtö nï ëk ecwodgï nï, ‘Apwony.’
\p
\v 8 “Ëntö un myero kür ecwodwu nï, ‘apwony,’ pïën itye unu k'Apwony acël këkën ëka un kïbëc ibedo unu utmego. 
\v 9 Ëka kür icwod unu ngat mörö kï ï wi lobo kany nï, ‘apap,’ pïën itye unu k'Apap acël këkën na tye ï polo. 
\v 10 Onyo kür ecwodwu nï, ‘apwony,’ pïën itye unu k'Apwony acël këkën na ënë Meciya. 
\v 11 Ngat na dit na löö kï kinwu bino bedo aticwu. 
\v 12 Pïën ngat na tingere malö kënë ebino dwökö pïny, ëka ngat na mwolere kënë ebino tingo malö.
\p
\v 13 “Ibino nënö unu can, un epwony cïk ëka Eparicayo, un etwodo! Un icego dholokek më ker më polo ökö nï jïï. Un kikomwu ba ïdönyö unu, ëka dök thon ïjükö unu jïï na mïtö dönyö ïë ökö. 
\v 14 (Ibino nënö unu can un epwony cïk ëka Eparicayo, un etwodo! Pïën ïmaö unu udi ka mon na cwögï öthöö, ëka ïlëgö unu lëga na boco më nyuthere both Obanga. Pï manön köp n'ebino ngölö ï wiwu bino bedo na thwönë rwök.)\f + \fr 23:14 \fr*\ft Baibul nökënë ba ketho tyeng ni\ft*\f*
\p
\v 15 “Ibino nënö unu can, un epwony cïk ëka Eparicayo, un etwodo! Pïën iwotho unu ï wi lobo ëka ï wi nam pï lökö dhanö acël më dwongo bothwu, ëntö ka dong ölökërë, ïmïö unu ën dökö dhanö na rac rwök, na cïdhö yo kapïny na bal mërë löö mewu wang kïrïö.
\p
\v 16 “Ibino nënö unu can, un jö na pëö ëthöö wang! Un ikobo nï, ‘Ka ngat mörö okwongo kwong kï öt k'Obanga, kwong mërë ba makö ën; ëntö ka ngat mörö okwongo kwong kï gol më öt k'Obanga, kwong mërë makö ën.’ 
\v 17 Un ëthöö wang na mïng! Mënë ënë dit na löö: gol onyo Öt k'Obanga na mïö gol dökö na leng? 
\v 18 Un thon ikobo nï, ‘Ka ngat mörö okwongo kwong kï keno tyër, kwong mërë ba makö ën; ëntö ka ngat mörö okwongo kwong kï mïc na tye ï wi keno tyër, kwong mërë makö ën.’ 
\v 19 Un ëthöö wang! Mënë ënë dit na löö: mïc, onyo keno tyër na mïö mïc dökö na leng? 
\v 20 Pï manön, ngat na kwongo kwong kï keno tyër, kwongo kï keno tyër ëka kï jami kïbëc na tye ïë. 
\v 21 Ëka ngat na kwongo kwong kï öt k'Obanga, kwongo kï öt k'Obanga ëka kï ngat na bedo ïë. 
\v 22 Ngat na kwongo kwong kï polo kwongo kï then ker k'Obanga ëka kï ngat na bedo ïë.
\p
\v 23 “Ibino nënö unu can, un epwony cïk ëka Eparicayo, un etwodo! Un ïmïö acël më apar më gin na mïö cem bedo na mït, ëntö köp na pïrgï tëk rwök më cïk ïwëkö unu ökö—ngölö-köp atïr, tïmö kïca, ëka bedo kï gen. Onwongo myero ïtïm unu jami ni kïbëc nakun ba ïwëkö unu nökënë ca. 
\v 24 Un jö na pëö ëthöö wang! Ïlïö unu lwangi ökö kï gin na un ïmadhö ëntö ïmwönyö unu kïnaga.
\p
\v 25 “Ibino nënö unu can, un epwony cïk ëka Eparicayo, un etwodo! Ïlwökö unu nge ekopo ëka nge bakuli më bedo na leng ëntö ïgï opong kï tïm më woro ëka kï miti mökö na ba twërö jükërë. 
\v 26 In Aparicayo na wangi öthöö! Kono ïlwök ïï ekopo ëka ïï bakuli obed na leng, cë nge thon bino bedo na leng.
\p
\v 27 “Ibino nënö unu can, un epwony cïk ëka Eparicayo, un etwodo! Un ïcal kï bur lyene n'epuo na tar, na nen na leng kï yökö ëntö ïë opong kï cogo ka jö n'öthöö gïnï ëka kï gin na kïbëc na ba leng. 
\v 28 Un thon itye nï kömanön, inen unu kï yökö both jïï na calö jö na kitegï atïr ëntö ïwu opong kï twodo ëka kï tïm na reco.
\p
\v 29 “Ibino nënö unu can, un epwony cïk ëka Eparicayo, un etwodo! Ïyübö unu bur lyene k'edwarpïny ëka idheo unu lyene ka jö na kitegï atïr. 
\v 30 Ëka ikobo unu nï, ‘Ka onwongo yam wan etye ï karë ka kwerewa, kono wan ba ërïbërë ködgï ï önyö remo k'edwarpïny.’ 
\v 31 Cë un ïmïö caden ï komwu kenwu nï un ibedo ëkwaë ka jö na yam oneko edwarpïny. 
\v 32 Mëdërë unu anyim ëk icob unu bal na yam kwerewu öcakö!
\p
\v 33 “Un thwone! Un ëthïn ororo! Un ibino bwöth nïngö kï ngölö-köp më mac kapïny? 
\v 34 Pï manön an atye ka oro niwu edwarpïny, jö na ryëk ëka epwony cïk. Jö mökö kï kin-gï un ibino neko ëka iguro unu; jö nökënë un ibino pwodo kï del ï cinagogawu gïnï ëka ïryëmö unugï ökö kï ï pacö mörö këkën. 
\v 35 Pï manön, remo kïbëc n'ope kï bal n'ööny ï wi lobo obed ï wiwu, cakërë kï ï remo k'Abel na bal mërë ope thuno ködë naka ï remo ka Jakaria wod ka Barakia, na un ineko ï kin öt k'Obanga ëka keno tyër. 
\v 36 An akobo niwu köp adyer, köp ni kïbëc bino bino ï kom rok më karë ni.
\p
\v 37 “Jerucalem, Jerucalem, un ineko edwarpïny ëka icelo unu jö n'eoro bothwu kï kite, wang adi na an abedo ka mïtö cökö ëthïnöni kanya acël calö mïn gwënö na gürö ëthïnë ï thë bwome, ëntö in ïkwërö ökö. 
\v 38 Nën, odi dong ëwëkö nini, odong nono. 
\v 39 Pïën an akobo niwu nï ba dökï ibino nënöna unu, naka ka ibino unu kobo nï, ‘Gum obed ï kom ngat na bino kï nyïng Rwoth.’\x - \xo 23:39 \xo*\xt Jabuli 118:26\xt*\x*”
\c 24
\s1 Anyuth më karë më ajiki
\p
\v 1 Yecu öya kï ï öt k'Obanga. Na ën tye ka woth, ëlübkörë obino bothe cë gïn onyutho nïnë gedo më öt k'Obanga. 
\v 2 Ën openyogï nï, “Ïnënö unu jami ni kïbëc? An akobo niwu köp adyer nï ba ebino wëkö kidi mörö acël dong n'ododere ï wi awodhe na ba ebino thwaro ökö pïny.”
\p
\v 3 Ï karë na Yecu obedo pïny ï wi Kidi më Jeituni, ëlübkörë obino bothe ï müng cë okobo gïnï nï, “Kob nïwa, man bino tïmërë awene, ëka ngö na bino nyutho dwogoni ëka ajiki pïny?”
\p
\v 4 Yecu ögamö nï: “Gwökërë unu ëk ngat mörö kür öbwölwu. 
\v 5 Pïën jö na pol bino bino gïnï kï nyïnga na bino gïnï kobo nï, ‘An ënë Meciya,’ ëka bino bwölö jö na pol. 
\v 6 Un ibino winyo köp ï kom lwëny ëka anïï më lwëny, ëntö kür ibed unu kï lworo. Pïën manön myero ötïmërë, ëntö ajiki nwongo podi. 
\v 7 Rok bino lwëny ï kom rok nökënë, ëka ker bino lwëny ï kom ker nökënë. Kec ëka oyeyeng bino bedo ï kabedo na papath. 
\v 8 Man kïbëc nwongo pod obedo calö acaki rem më nywöl.
\p
\v 9 “Ï karë nön ebino maköwu, eketho ayela ï komwu ëka ebino nekowu. Rok kïbëc bino dagöwu pïra. 
\v 10 Cë ï karë nön, jö na pol bino lökërë gïnï ökö kï kom yee, bino ketho gïnï örörö ëka adagë ï kin-gï kën-gï. 
\v 11 Edwarpïny na twot bino bino na pol ëka bino bwölö gïnï jö na pol. 
\v 12 Tïm na reco bino mëdërë, ëka mar ka jö na pol bino kwe ökö, 
\v 13 ëntö ngat na bino cung na tëk naka ï ajiki bino larë. 
\v 14 Ëka Emuth na Bër më ker k'Obanga ebino tïtö ï wi lobo kïbëc më bedo na calö caden both rok kïbëc, cë ajiki pïny dong bino.
\p
\v 15 “Un ibino nënö ‘gin mörö më kwer na kelo lworo’\x - \xo 24:15 \xo*\xt Daniel 9:27; Daniel 11:31; Daniel 12:11\xt*\x* na yam adwarpïny Daniel okobo. Gin nön bino cung ï kabedo na leng. (Ëk ngat na kwanö önïang ïë.) 
\v 16 Cë jö na tye ï Yudea myero örïng gïnï ökö ï wi kite. 
\v 17 Dhanö na tye ï wi ödë kür oidhi pïny më kwanyö gin mörö kï ï öt. 
\v 18 Dhanö na tye ï pwodho kür ödök cen më ömö böngü mërë. 
\v 19 Mon na yeco ëka mon na dödhö ëthïnö bino nënö can ï karë nonu! 
\v 20 Lëg unu both Obanga ëk ngwëcwu kür ötïmërë ï karë më cwïr onyo ï ceng Cabït. 
\v 21 Pïën karë nonu bino bedo karë më can na dwong na anaka yam bara onen ï acaki më cweno lobo naka tin ëka ba dökï bino nen. 
\v 22 Ka nïnö nonu onwongo ba ëjükö na cek, ngat mörö onwongo ope na bwöth. Ëntö pï jö n'ëyërögï nïnö nonu ebino jükö na cek. 
\v 23 Ï karë nön ka dhanö mörö okobo niwu nï, ‘Nën, Meciya ene,’ onyo nï, ‘Ën ëca,’ kür iyee unu. 
\v 24 Pïën jö na kobo nï gïn ebedo Kiricito ëka edwarpïny na twot bino bino ëka bino tio gïnï anyuth ëka tango na dito ëk ka twërë ëbwöl gïnï naka jö n'ëyërögï. 
\v 25 Winy unu, an atyeko dong kobo ökö niwu na karë bara örömö.
\p
\v 26 “Dong ka ngat mörö okobo niwu nï, ‘Ën ëca tye ï thim,’ kür ïcïdh unu, onyo nï, ‘Ën tye kany, ï öt ï thë tyëlö,’ kür iyee unu. 
\v 27 Pïën kite na lüth köth yaa kï kukïdë wïl dök yo kuthö, bino ka Wod ka Dhanö thon bino bedo nï kömanön. 
\v 28 Kanya lyene tye ïë, acuth bino cökërë gïnï kunön.
\p
\v 29 “Cücüth kinge can na dwong më nïnö nonu
\q1 “ ‘ceng bino cido,
\q2 ëka dwe ba bino mïö tara mërë;
\q1 cër bino podho kï ï polo yo pïny
\q2 ëka twër kïbëc më polo bino yengere gïnï.’\x - \xo 24:29 \xo*\xt Icaya 13:10; 34:4 \xt*\x*
\p
\v 30 “Ï karë nön anyuth ka Wod ka Dhanö bino nen ï polo, ëka rok kïbëc më wi lobo bino gïnï kumo. Gïn bino nënö Wod ka Dhanö na tye ka bino k'edou më pöl kï tëkö ëka dheo na dit. 
\v 31 Ën bino oro emalaika mërë kï cwodo më buruji na longo, ëka gïn bino cökö jögë n'ëyërögï kï ï wi lobo thükül, kï ï ajiki polo kucël naka yo ajiki polo tung ca.
\p
\v 32 “Nwong unu pwony ni kï ï kom yath ölam: Ka jangë öcakö löth ëka pote odonyo, un ingeo nï oro dong cwök. 
\v 33 Kömanön thon ka ïnënö unu jami ni kïbëc, nge unu nï karë dong cwök, tye ï dholokek. 
\v 34 An akobo niwu köp adyer, rok më karë ni ba bino poth naka ka jami ni kïbëc ötïmërë. 
\v 35 Polo ëka lobo bino thum ökö, ëntö köpna ba bino thum.
\s1 Ngat mörö ope na ngeo nïnö ëka caa
\p
\v 36 “Ngat mörö ope na ngeo nïnö nön onyo caa, kadï thon emalaika na tye ï polo, onyo Wod,\f + \fr 24:36 \fr*\ft Baibul nökënë ba oketho \ft*\fq onyo Wod.\fq*\f* ëntö Apap këkën ënë ngeo. 
\v 37 Bino ka Wod ka Dhanö bino bedo calö karë ka Noa. 
\v 38 Ï karë nonu n'onwongo abwal pii bara opong ï wi lobo, jïï onwongo cemo ëka medho gïnï, awope nyomo ëka anyira ënyömögï, naka othuno ï nïnö na Noa ödönyö ï yeya. 
\v 39 Gïn ba ongeo gin mörö na bino tïmërë naka abwal pii obino ömöl ködgï ökö kïbëc. Bino bedo nï kömanön ka Wod ka Dhanö bino dwogo. 
\v 40 Ï karë nön jö arïö bino bedo ï pwodho; ebino kwanyö ngat acël ökö cë ngat acël bino dong. 
\v 41 Mon arïö bino bedo ï rego kï pong rego; ebino kwanyö ngat acël ökö cë ngat acël bino dong.
\p
\v 42 “Pï manön bed unu na wangwu thwolo, pïën ba ingeo unu nïnö mënë na Rwothwu bino dwogo ködë. 
\v 43 Ëntö myero ïnïang unu köp ni: Ka won öt onwongo ongeo caa na kwo bino bino ïë, ën onwongo bedo na wangë thwolo ëka ba mïö ëtürö ödë. 
\v 44 Pï manön, un thon myero ïyübërë, pïën Wod ka Dhanö bino bino ï caa na un ba ingeo.
\p
\v 45 “Cë nga dong n'obedo atic na genere ëka na ryëk, n'adwong mërë oketho ën më löönö etic na tye ï ödë më mïögï cemgï ï caa n'opore? 
\v 46 Bino bedo na bër both atic nön ka adwong mërë odwogo cë onwongo ën tye ka tïmö nï kömanön. 
\v 47 An akobo niwu köp adyer, ën bino ketho ën më löönö jami mërë kïbëc. 
\v 48 Ëntö ka atic na rac nön okobo kï ï cwinye kënë nï, ‘Adwongna bino bedo yökö pï karë na lac,’ 
\v 49 ëka ën cakö pwodo etic ewodhe, cemo ëka medho kï jö na mër. 
\v 50 Adwong k'atic nön bino dwogo ï nïnö ëka ï caa na ën ba ngeo. 
\v 51 Cë ën bino pwodo ën rwök ëka ketho ën ï kabedo kanya acël k'etwodo, kanya koko ëka kaö lak bino bedo tye ïë.
\c 25
\s1 Carolok ï kom anyira apar
\p
\v 1 “Ï karë nön ker më polo bino bedo calö anyira apar n'obino öcïdhö gïnï kï taragï më romo k'anyom. 
\v 2 Jö abic kï kin-gï onwongo mïng ëka jö abic onwongo ryëk. 
\v 3 Anyira abic na mïng otero taragï na ba ömakö gïnï möö nökënë. 
\v 4 Ëntö anyira na ryëk otero gïnï möö ï cupagï kanya acël kï taragï. 
\v 5 Ï karë n'anyom pod ögalërë, gïn kïbëc nïnö öcakö makö wang-gï, cë önïnö gïnï ökö.
\p
\v 6 “Ï karë na dong othuno dingwor, wöö öcakö winyere rwök: ‘Winy unu, anyom othuno ökö! Donyi unu yökö më romo ködë!’
\p
\v 7 “Cë anyira apar kïbëc ocoo gïnï cücüth, ëka öyübö gïnï taragï. 
\v 8 Anyira na mïng okobo gïnï both anyira na ryëk nï, ‘Mïïwa unu mööwu mörö, pïën mac tarawa mïtö thöö ökö.’
\p
\v 9 “Ëntö anyira na ryëk ögamö gïnï nï, ‘Möö ope na römö onu kïbëc. Apë unu both jö na cadhö möö ëk ïwïl unu mewu.’
\p
\v 10 “Ï karë n'anyira na mïng öcïdhö gïnï më wïlö möö, cücüth anyom othuno. Anyira n'onwongo öyübërë ödönyö gïnï kanya acël ködë ï öt karama më nyom. Cë dholokek eloro ökö.
\p
\v 11 “Kinge anyira nökënë ca obino gïnï nakun bakö dhögï nï, ‘Adwong, adwong, yab nïwa dholokek!’
\p
\v 12 “Ëntö anyom ögamö nï, ‘An akobo niwu köp adyer nï an ba angeowu.’ ”
\p
\v 13 Cë Yecu ojiko köp mërë nakun kobo nï, “Bed unu na wangwu thwolo, pïën ba ingeo unu nïnö onyo caa.”
\s1 Carolok ï kom etic n'ëmïögï cïlïng
\r (Luka 19:11-27)
\p
\v 14 “Ker më polo thon cal kï dhanö mörö na tye ka cïdhö ï woth kanya bor. Ën ocwodo etic mërë kïbëc, cë ömïö jami mërë bothgï ëk ögwök gïnï. 
\v 15 Ën ömïö both atic mërë acël cïlïng elip abic na nyige, both dhanö nökënë ömïö cïlïng elip arïö na nyige, ëka both ngat nökënë ömïö cïlïng elip acël na nyige, ömïö both dhanö acëlacël na lübërë kï kite na ën twërö tic ködë. Cë öya öcïdhö ï woth mërë. 
\v 16 Dhanö n'onwongo cïlïng elip abic na nyige öcakö tic ködë ökö pïöpïö ï cadhö wïl mërë, ëka onwongo magoba më cïlïng elip abic na nyige nökënë. 
\v 17 Atic n'onwongo tye kï cïlïng elip arïö na nyige ötïmö nï kömanön thon, cë onwongo magoba më cïlïng elip arïö na nyige nökënë. 
\v 18 Ëntö dhanö n'obino ögamö cïlïng elip acël na nyige öcïdhö ökünyö bur ï ngöm, cë ökanö cïlïng k'adwong mërë ökö ïë.
\p
\v 19 “Kinge karë na lac, adwong k'etic nonu odwogo, ëka öcakö kwanö lïm kanya acël ködgï. 
\v 20 Dhanö n'obino ögamö cïlïng elip abic na nyige obino okelo cïlïng elip abic na nyige nökënë. Ën okobo nï, ‘Adwong, in ibino ïmïa cïlïng elip abic na nyige. An anwongo cïlïng elip abic na nyige nökënë.’
\p
\v 21 “Adwong mërë ögamö nï, ‘In ïtïmö na bër rwök, in ibedo atic na bër ëka atic na genere! In ibedo kï gen ï kom jami na nönök; an abino kethoni më löönö jami na pol. Bin dong ëk ïnywak yom cwiny k'adwongni!’
\p
\v 22 “Cë atic n'onwongo ögamö cïlïng elip arïö na nyige thon obino. Ën okobo nï, ‘Adwong, in onwongo ïmïa cïlïng elip arïö na nyige; nën, an anwongo cïlïng elip arïö na nyige nökënë.’
\p
\v 23 “Adwong mërë ögamö nï, ‘In ïtïmö na bër rwök, in ibedo atic na bër ëka atic na genere! In ibedo kï gen ï kom jami na nönök; an abino kethoni më löönö jami na pol. Bin dong ëk ïnywak yom cwiny k'adwongni!’
\p
\v 24 “Cë atic n'onwongo ögamö cïlïng elip acël na nyige thon obino. Ën okobo nï, ‘Adwong, an onwongo angeo nï in ibedo dhanö na kite mërë tëk. Ïkaö kï kanya ba ïcwö kodhi ïë, ëka ïcökö thon kï kanya ba ipuro. 
\v 25 Cë ömïö abedo kï lworo ëka an acïdhö akanö cïlïngni ökö pïny ï ngöm. Gam cïlïngni ene.’
\p
\v 26 “Adwong mërë ögamö nï, ‘In ibedo atic na rac ëka atic na car! In onwongo ingeo nï an akaö kï kanya ba acwö kodhi ïë, ëka acökö thon kï kanya ba apuro? 
\v 27 Cë onwongo myero iter cïlïngna both jö më beng, ëk ka an adwogo, an onwongo atwërö gamö cïlïngna kï magoba ïë.
\p
\v 28 “ ‘Pï manön kwany unu cïlïng elip acël na nyige ökö kï bothe, ëk ïmïï unu both dhanö na tye kï cïlïng elip apar na nyige. 
\v 29 Pïën ngat na tye kï gin mörö, ebino mëdö bothe, ëka bino bedo ködë na büp. Ngat n'ope kï gin mörö, naka gin na ën tye ködë ebino kwanyö ökö kï bothe. 
\v 30 Yuu unu atic na köny mërë ope ï cöl pïny, kanya koko ëka kaö lak bino bedo ïë.’
\s1 Ngölö-köp më ajiki
\p
\v 31 “Ï karë na Wod ka Dhanö bino dwogo kï dheo mërë, ëka k'emalaika kïbëc ködë, cë ën bino bedo ï then ker mërë më dheo. 
\v 32 Rok kïbëc bino cökërë ï nyime, ëka ën bino poko jïï ï gurup arïö, kite n'akwath poko kï rom kï ï kom dyegi. 
\v 33 Ën bino ketho rom ï cïngë kucem, ëka dyegi ï cïngë kucam.
\p
\v 34 “Cë Rwoth bino kobo both jö na tye ï cïngë kucem nï, ‘Bin unu, un jö n'Apapna ömïöwu gum; lee unu ker n'ëyübö pïrwu anaka ï acaki cweo lobo. 
\v 35 Pïën kec onwongo oneka ëka ïmïa unu cem, örïö onwongo oneka ëka ïmïa unu pii amodho, an onwongo abedo welo ëka ïjöla unu, 
\v 36 an onwongo awotho kotula ëka ïmïa unu böngü aruko, an onwongo atwo, cë ïgwöka unu, ëka ï karë na an atye ï buc, un ibino më lïmöna.’
\p
\v 37 “Cë jö na kitegï atïr bino gamö nïnë nï, ‘Rwoth, wan eneni awene na kec oneki cë wan emii cem, onyo n'örïö oneki cë wan emii pii? 
\v 38 Wan eneni awene na in ibedo welo cë wan ejoli, onyo na in iwotho kotula cë wan emii böngü më aruka? 
\v 39 Awene na wan eneni na in itwo onyo na in itye ï buc cë wan elimi?’
\p
\v 40 “Rwoth bino gamö nï, ‘An akobo niwu köp adyer nï gin na un ïtïmö both dhanö acël ï kin utmegona ni, manön ïtïmö unu botha.’
\p
\v 41 “Cë ën bino kobo both jö na tye gïnï ï cïngë kucam nï, ‘Un jö n'ëcënö, yaa unu ökö kï nyima, ïdöny unu ï mac na ba thöö n'ëyübö pï Catan k'emalaika mërë. 
\v 42 Pïën kec onwongo oneka ëntö ba ïmïa unu cem më acama, örïö pii oneka ëntö ba ïmïa unu pii më amodha, 
\v 43 an onwongo abedo welo ëntö ba ïjöla unu, an onwongo awotho kotula ëntö ba ïmïa unu böngü më aruka, an onwongo atwo ëka atye ï buc ëntö un ba ibino më gwököna.’
\p
\v 44 “Gïn thon bino gamö nï, ‘Rwoth, wan eneni awene na kec oneki, onyo n'örïö pii oneki, onyo na in ibedo welo, onyo na in iwotho kotula, onyo na in itwo, onyo na in itye ï buc, cë wan ba ekonyi?’
\p
\v 45 “Cë Rwoth bino gamö nïgï nï, ‘An akobo niwu köp adyer nï gin mörö këkën na un ba ïtïmö both dhanö mörö acël na tïtïdï ï kin jö ni, nwongo ba ïtïmö unu botha.’
\p
\v 46 “Cë gïn bino cïdhö ï can na ba thum, ëntö jö na kitegï atïr bino cïdhö gïnï ï kwö na ba thum.”
\c 26
\s Yüb më neko Yecu
\r (Marako 14:1-2; Luka 22:1-2; Jon 11:45-53)
\p
\v 1 Ï karë na Yecu otyeko twakö köp ni gïnï kïbëc, ën okobo both ëlübkörë nï, 
\v 2 “Un ingeo nï odong nïnö arïö më thünö ï nïnö më Poth, ëka Wod ka Dhanö ebino mïö ökö më agura ï kor yath arïa.”
\p
\v 3 Cë ëlamdhök na dito ëka edong ka lwak öcökërë gïnï kanya acël ï pacö k'Alamdhök na Dit, na nyïngë Kayapa. 
\v 4 Gïn öyübö më makö Yecu ï müng ëk enek ën ökö. 
\v 5 Ëntö gïn okobo nï, “Pathï ï nïnö më karama, ëk arubaruba kür obed ï kin jïï.”
\s1 Ewiro Yecu kï möö ï Betania
\r (Marako 14:3; Jon 12:1-8)
\p
\v 6 Ï karë na Yecu tye ï Betania ï öt ka Cimon na yam obedo adhöbü, 
\v 7 na Yecu onwongo tye ka cem, dhakö mörö obino bothe n'ömakö cupa më möö na ngwece kur na wel mërë tëk, cë önyö ï wie.
\p
\v 8 Ï karë n'ëlübkörë önënö, gïn öngöö ëka okobo nï, “Pïngö ëbalö möö ni abala nï köman? 
\v 9 Möö na kur ni onwongo myero ëcadh acadha ï wel na thwönë ëk cïlïng mërë ëmïï both ëcan.”
\p
\v 10 Ëntö Yecu ongeo köp ni, cë okobo bothgï nï, “Iyelo unu dhakö ni pïngö? Ën ötïmö gin na bër rwök ï koma. 
\v 11 Pïën un itye kanya acël k'ëcan karë kïbëc, ëntö ba ibino unu bedo kanya acël köda karë kïbëc. 
\v 12 Ï karë na dhakö ni önyö möö ï koma, ën ötïmö më yübö koma më aika. 
\v 13 An akobo niwu köp adyer nï kanya kïbëc n'ebino tïtö Emuth na Bër ïë ï wi lobo thükül, gin na dhakö ni ötïmö thon ebino kobo pïrë, ëk obed më po pï ën.”
\s1 Yuda oketho örörö ï kom Yecu
\r (Marako 14:10-11; Luka 22:3-6)
\p
\v 14 Ï karë nön Yuda Ikariot, na ën dhanö acël ï kin ëkwëna apar arïö, öcïdhö both ëlamdhök na dito, 
\v 15 cë openyogï nï, “Un ibino mïöna ngö ka an amïö ën ï cïngwu?” Cë gïn ökwanö cïlïng pyer adek na nyige ëka ömïö gïnï bothe. 
\v 16 Cakërë ï caa nön cïdhö ködë anyim Yuda öcakö rangö karë na bër na ën ërömö mïö kï Yecu ï cïng-gï.
\s1 Yecu öcamö cem më Karama më Poth k'ëkwëna mërë
\r (Marako 14:12-21; Luka 22:7-14; 21-23; Jon 13:21-30)
\p
\v 17 Ï nïnö më acël më Karama më Ogati na Thöbï ope ïë, ëlübkör Yecu obino bothe cë openyo gïnï ën nï, “In ïmïtö nï wan ëyüb nini kabedo kwene ëk ïcam cem më Poth ïë?”
\p
\v 18 Yecu ögamö nï, “Cïdh unu ï pacö both dhanö mörö ëka ikob unu nïnë nï, ‘Apwony okobo nï: Karëna dong cwök. An abino kwero nïnö më Poth ï odi kanya acël k'ëlübköra.’ ” 
\v 19 Cë ëlübkör Yecu ötïmö kite na ën öcïkögï ködë, ëka öyübö gïnï cem më Poth kunön.
\p
\v 20 Ï karë na pïny dong oyutho, Yecu onwongo obedo pïny ï dhö cem kanya acël k'ëlübkörë apar wie arïö. 
\v 21 Ï karë na gïn tye ka cem, Yecu okobo bothgï nï, “An akobo niwu köp adyer, ngat acël kï kinwu bino ketho örörö ï koma.”
\p
\v 22 Cë ëlübkörë öcakö kumo, nakun penyere gïnï kën-gï nï, “Rwoth, an?”
\p
\v 23 Yecu ögamö nï, “Dhanö na bino ketho örörö ï koma ënë ngat n'olutho ogati mërë ï öd bakuli köda. 
\v 24 Wod ka Dhanö bino thöö kite na calö ëcöö kï köp ï kome. Ëntö dhanö n'oketho örörö ï kom Wod ka Dhanö bino nënö can! Onwongo twërö bedo na bër ka dhanö nön onwongo ba ënywölö.”
\p
\v 25 Cë Yuda, ngat n'oketho örörö ï kom Yecu, okobo nï, “Apwony, adyer pathï an?”
\p Yecu ögamö nï, “Eyo, in ënön.”
\p
\v 26 Ï karë na gïn tye ka cem, Yecu ökwanyö ogati, cë ölëgö gum ï kome, ëka öbarö ïë, cë ömïö both ëlübkörë, nakun kobo nï, “Gam ëka ïcam unu; man ënë koma.”
\p
\v 27 Cë ökwanyö okopo, öpwöyö Obanga ëka ömïö bothgï, nakun kobo nï, “Madh unu man, un kïbëc. 
\v 28 Man ënë remona më cïkërë, n'ëönyö pï jö na pol më tïmö kïca ï kom bal. 
\v 29 An akobo niwu nï cakërë tin, an ba abino madhö nyig pig ölök ni, naka ï nïnö nön ka an abino madhö kodwu ï ker k'Apapna.”
\p
\v 30 Ï karë na gïn otyeko wero wer më lëga, öya öcïdhö gïnï ï wi Kidi më Jeituni.
\s1 Yecu okobo nï Petero bino kwërö ën ökö
\r (Marako 14:27-31; Luka 22:31-34; Jon 13:36-38)
\p
\v 31 Cë Yecu okobo nïgï nï, “Ï kiwor na tin, un kïbëc ibino unu wëköna, pïën ëcö nï:
\q1 “ ‘An abino gönö akwath,
\q2 cë rom bino këth gïnï ökö ata.’\x - \xo 26:31 \xo*\xt Jakaria 13:7\xt*\x*
\m
\v 32 Ëntö kinge ka an acer ökö, an abino cïdhö anyim niwu yo Galilaya.”
\p
\v 33 Petero ögamö nï, “Kadï jö kïbëc bino wëköni, an ba abino wëköni.”
\p
\v 34 Yecu okobo nïnë nï, “An akobo nini köp adyer nï ï kiwor na tin ni, na thwön gwënö bara okok, in ibino kwëröna wang adek.”
\p
\v 35 Ëntö Petero ögamö nï, “Kadï bed nï myero athöö kanya acël kodi, an ba abino kwëröni.” Cë ëlübkörë nökënë kïbëc okobo gïnï nï kömanön.
\s1 Yecu ölëgö ï pwodho Gethcemane
\r (Marako 14:32-42; Luka 22:39-46)
\p
\v 36 Cë Yecu öcïdhö k'ëlübkörë ï kabedo mörö na nyïngë Gethcemane. Ï karë na gïn othuno kunön, ën okobo both ëlübkörë nï, “Bed unu kany, ëk an kono acïdh ï lëga yo kuca.” 
\v 37 Cë ën ökwanyö Petero k'awope arïö ka Jebedayo më woth ködë, ëka cwinye öcakö podho rwök kï thwön kumo na dit. 
\v 38 Cë Yecu okobo bothgï nï, “Cwinya tye ka cwer rwök, mïtö nekona ökö. Bed unu kany ëk ibed unu na wangwu thwolo köda.”
\p
\v 39 Yecu öcïdhö anyim na nönök, cë opodho pïny, okulo wie ëka ölëgö nï, “Apapna, ka twërë, kwany okopo ni ökö kï koma, ëntö kür obed kite na calö an amïtö, ëntö obed gin na in ïmïtö nï myero ötïmërë.”
\p
\v 40 Cë ën odwogo both ëlübkörë ëka onwongogï önïnö ökö. Ën okobo both Petero nï, “Un ba ïtwërö bedo na wangwu thwolo pï caa acël köda? 
\v 41 Bed na wangwu thwolo ëka ïlëg unu, ëk kür ïdöny unu ï atëmatëma. Cwiny mïtö, ëntö kom görü.”
\p
\v 42 Ën dökï ödök wang më arïö ëka ölëgö nï, “Apapna, ka okopo ni ba twërö kwanyërë ökö naka ka an amadhö, ëk dong gin na in ïmïtö ötïmërë.”
\p
\v 43 Ï karë na ën odwogo, ën dökï onwongo ëlübkörë tye ka nïnö, pïën nïnö onwongo ömakö wang-gï rwök. 
\v 44 Cë Yecu öwëkögï dökï ëka öcïdhö ölëgö wang më adek, nakun nwö köp acël nön.
\p
\v 45 Cë ën odwogo both ëlübkörë ëka openyogï nï, “Un pod ïnïnö ëka itye ka yweo unu? Nën unu, caa onyingo na cwök, ëka Wod ka Dhanö ebino mïö ökö ï cïng ëbal. 
\v 46 Yaa unu malö! Eru ecidhu! Nën, dhanö na bino ketho örörö ï koma dong cwök!”
\s1 Ëmakö Yecu
\r (Marako 14:43-50; Luka 22:47-53; Jon 18:2-11)
\p
\v 47 Ï karë na Yecu pod tye ka twak, Yuda n'obedo ngat acël ï kin ëkwëna apar wie arïö othuno. Ën obino kï lwak na pol n'ömakö gïnï pele abadë ëka ludhi. Ëlamdhök na dito ëka edong ka lwak ënë oorogï. 
\v 48 Won örörö onwongo otyeko dong yübö anyuth ködgï nï: “Ngat na an abino nödhö leme, ën ënön, mak unu ën.” 
\v 49 Cücüth Yuda obino both Yecu ëka okobo nï, “Apwony, itye!” Cë önödhö leme.
\p
\v 50 Yecu okobo both Yuda nï, “Okona, tïm gin na in ibino më tïmö.” Cë gïn obino opodho ï kom Yecu, ëka ömakö gïnï ën ökö.
\p
\v 51 Ëntö ngat acël n'onwongo tye gïnï kï Yecu kanya acël öryëö cïngë cë öwödhö pala abadë mërë, onguno kï ith atic k'Alamdhök na Dit.
\p
\v 52 Cë Yecu okobo bothe nï, “Dwök pala abadëni ï kabedo mërë, pïën jö kïbëc na makö gïnï pala abadë, bino thöö gïnï kï pala abadë. 
\v 53 Un ïthamö nï an ba atwërö lëgö Apapna ëk oor nïna emalaika na löö dul mwony apar wie arïö ökö ï caa ni? 
\v 54 Ëntö Cöc na Leng na kobo nï myero ötïmërë nï köman bino cobere nïngö?”
\p
\v 55 Ï caa nön Yecu okobo both lwak nï, “Un ibino botha kï pala abadë ëka ludhi më maköna, na calö ibino unu ï kom ayak? Nïnö kïbëc an abedo ï dyekal öt k'Obanga më pwony, ëka un ba ïmaka unu. 
\v 56 Ëntö man kïbëc ötïmërë ëk köp n'edwarpïny öcöö ocobere.” Cë ëlübkörë kïbëc örïngö öwëkö gïnï ën ökö.
\s1 Yecu ï nyim athuko më öd okiko k'edong
\r (Marako 14:53-65; Luka 22:54-55,63-71; Jon 18:12-14,19-24)
\p
\v 57 Jö n'onwongo ömakö gïnï Yecu otero ën yo both Kayapa, Alamdhök na Dit, kanya onwongo epwony cïk ëka edong öcökërë gïnï ïë. 
\v 58 Ëntö Petero obedo ka lübö kör Yecu kï cecen, naka othuno ï dyekal k'Alamdhök na Dit. Kinge na Petero ödönyö ï dyekal, ën obedo pïny kanya acël k'ëkürpïny më nënö gin na bino tïmërë.
\p
\v 59 Ëlamdhök na dito ëka athuko më öd okiko k'edong kïbëc onwongo tye gïnï ka rangö caden më twodo ï kom Yecu ëk enek gïnï ën ökö. 
\v 60 Ëntö gïn ba onwongo köp mörö, kadï bed ecaden më twodo na pol obino anyim. Më ajiki mërë jö arïö obino gïnï anyim, 
\v 61 ëka okobo gïnï nï, “Dhanö ni okobo nï, ‘An atwërö muko öt k'Obanga ëka agërö ökö ï nïnö adek.’ ”
\p
\v 62 Cë Alamdhök na Dit öya malö ëka okobo both Yecu nï, “In ba ïtwërö gamö köp mörö? Kit caden mënë ene na jö ni okelo k'adoth ködë ï komi?” 
\v 63 Ëntö Yecu ölïng alïnga.
\p Alamdhök na Dit okobo nïnë nï, “An amïtö ikwong kwong kï nyïng Obanga na kwö: Kob nïwa ka in ënë Meciya, Wod k'Obanga.”
\p
\v 64 Yecu ögamö nïnë nï, “Eyo, kite na in ikobo ködë. Ëntö an akobo niwu nï cakërë kobedini un ibino nënö Wod ka Dhanö n'obedo ï nget cïng më kucem ka Won Twër ëka na tye ka bino kï pöl gïnï më polo.”
\p
\v 65 Cë Alamdhök na Dit öyëcö böng mërë ëka okobo nï, “Ën ötwakö köp më yanyö Obanga! Pïngö onu dökï ëmïtö caden nökënë? Kobedini un iwinyo ayeny na ën öyanyö k'Obanga. 
\v 66 Ngö na un ïthamö?”
\p Gïn ögamö nï, “Bal mërë römö nïnë thöö.”\x - \xo 26:66 \xo*\xt Elebi 24:16\xt*\x*
\p
\v 67 Cë gïn öngülö laö dhögï ï wangë ëka ëgöö ën. Jö mökö odhongo ën 
\v 68 nakun kobo gïnï nï, “In ibedo Kiricito. Tuc nïwa nga n'ogoi?”
\s1 Petero ökwërö Yecu
\p
\v 69 Petero onwongo tye yökö, obedo pïny ï dyekal. Cë atic na nyakö obino bothe ëka okobo nïnë nï, “In thon onwongo itye kanya acël kï Yecu më Galilaya.”
\p
\v 70 Ëntö Petero ökwërö ökö ï nyim jö kïbëc. Ën okobo nï, “An ba angeo gin na in itye ka twakö.”
\p
\v 71 Cë Petero öcïdhö yökö ï dhö wangkac, atic na nyakö nökënë dökï önënö ën, cë okobo both jö n'onwongo tye gïnï kunön nï, “Dhanö ni onwongo tye kanya acël kï Yecu më Najaret.”
\p
\v 72 Petero dökï ökwërö ökö, nakun kwongere nï: “An ba angeo ëcwö nön!”
\p
\v 73 Kinge caa na nönök, jö n'onwongo ocung gïnï kany nön obino gïnï both Petero ëka okobo nï, “Adyer, in ibedo ngat acël ï kin-gï, pïën kite na in ïtwak ködë nyutho ökö.”
\p
\v 74 Cë ï caa nön, Petero öcakö kwongere nakun kobo nï, “Ba angeo ëcwö ni.”
\p Cücüth thwön gwënö okok. 
\v 75 Cë Petero opo ï köp na Yecu ötwakö: “Na bara thwön gwënö okok, in ibino kwëröna wang adek.” Cë öcïdhö yökö ëka okok kï cwer cwiny rwök.
\c 27
\s1 Etero Yecu ï nyim Pilato
\r (Marako 15:1; Luka 23:1-2; Jon 18:28-32)
\p
\v 1 Kodiko cön na pïny tye ka ruu, ëlamdhök na dito kïbëc ëka edong ka lwak öyübö gïnï köp më neko Yecu. 
\v 2 Gïn otweo Yecu, otero gïnï ëka ëmïö ën both Pilato n'obedo alöc më Roma.
\p
\v 3 Ï karë na Yuda, n'oketho örörö ï kom Yecu, önënö nï ëngölö köp më thöö ï wie, ën ongut ëka ödwökö cïlïng pyer adek na nyige both ëlamdhök na dito ëka edong, 
\v 4 nakun kobo nï, “An abalö më ketho örörö ï kom dhanö n'ope kï bal.”
\p Gïn ögamö nïnë nï, “Manön obedo köpwa? Manön obedo pëköni.”
\p
\v 5 Cë Yuda obolo cïlïng pïny ï öt k'Obanga ëka ödönyö yökö. Cë öcïdhö ödërë ökö.
\p
\v 6 Ëlamdhök na dito ökwanyö gïnï cïlïng ëka okobo gïnï nï, “Cïk ba yeo nï myero eketh cïlïng ni ï canduk lïm më öt k'Obanga, pïën obedo cïlïng më remo.” 
\v 7 Cë gïn öyübö köp kanya acël, ëka otio gïnï kï cïlïng më wïlö pwodho k'acwe agulu, ëk obed kanya eiko erok ïë. 
\v 8 Manön ënë ömïö ecwodo pwodho nön nï Pwodho më Remo thuno ködë naka tin. 
\v 9 Cë köp n'onwongo adwarpïny Jeremia ötwakö ocobere: “Gïn otero cïlïng pyer adek na nyige, wel na jö më Icarael onwongo öngölö ï kome, 
\v 10 cë gïn otio ködë më wïlö pwodho k'acwe agulu kite na Rwoth öcïka ködë.”\x - \xo 27:10 \xo*\xt Jakaria 11:12-13; Jeremia 19:1-13; Jeremia 32:6-9\xt*\x*
\s1 Yecu ï nyim Pilato
\p
\v 11 Yecu ocung ï nyim alöc më Roma n'openyo ën nï, “In ënë rwoth k'Eyuda?”
\p Yecu ögamö nï, “Eyo, kite na in ikobo ködë.”
\p
\v 12 Ëntö ï karë n'ëlamdhök na dito ëka edong odotho gïnï Yecu, ën ba ögamö gin mörö. 
\v 13 Cë Pilato openyo Yecu nï, “In ba itye ka winyo adoth na gïn odothi ködë?” 
\v 14 Ëntö Yecu ba ögamö köp mörö, kadï k'adoth mörö acël—man ömïö alöc ouro rwök.
\p
\v 15 Ï karama kïbëc më Poth, alöc onwongo gönyö amabuc acël both lwak, ngat mörö këkën na gïn mïtö. 
\v 16 Ï karë nön onwongo tye amabuc mörö n'engeo rwök, na nyïngë Baraba. 
\v 17 Cë ï karë na lwak öcökërë gïnï kanya acël, Pilato openyogï nï, “Nga na un ïmïtö nï agöny niwu, Baraba onyo Yecu n'ecwodo nï Kiricito?” 
\v 18 Pilato onwongo ongeo nï gïn ömïö Yecu bothe pï nyeko.
\p
\v 19 Ï karë na Pilato obedo ï wi then më ngölö-köp, dhakö mërë ooro köp mörö bothe: “Kür ïtïm gin mörö ï kom dhanö nön n'ope kï bal, pïën tin ï wang lek anënö can na dit rwök pïrë.”
\p
\v 20 Ëntö ëlamdhök na dito ëka edong öcüpö gïnï lwak më penyo pï Baraba, ëk enek Yecu ökö.
\p
\v 21 Alöc dökï openyogï nï, “Nga kï kin jö arïö ni na un ïmïtö nï an agöny niwu?”
\p Gïn ögamö nï, “Baraba.”
\p
\v 22 Cë Pilato openyogï nï, “Ngö na an myero dong atïm kï Yecu n'ecwodo nï Kiricito?”
\p Gïn kïbëc ögamö nï, “Gur ën ï kor yath arïa!”
\p
\v 23 Pilato openyogï nï, “Pïngö? Bal ngö na ën ötïmö?”
\p Ëntö lwak öwöö gïnï rwök nï, “Gur ën ï kor yath arïa!”
\p
\v 24 Ï karë na Pilato önënö nï ba dökï ërömö tïmö gin mörö, ëka wöö onwongo tye ka mëdërë amëda, cë ökwanyö pii, ölwökö kï cïngë ï nyim lwak ëka okobo nï, “Bal më remo ka dhanö ni ba bino bedo ï wia, manön bino bedo pëköwu!”
\p
\v 25 Lwak kïbëc ögamö nï, “Remo mërë obed ï wiwa ëka ï wi ëthïnöwa!”
\p
\v 26 Cë Pilato ögönyö Baraba nïgï. Ëntö ën ömïö epwodo Yecu kï del, ëka ömïö ën bothgï ëk egur ï kor yath arïa.
\s1 Acikari öngalö Yecu
\r (Marako 15:16-20; Jon 19:2-3)
\p
\v 27 Cë acikari k'alöc otero gïnï Yecu ï Praitorion,\f + \fr 27:27 \fr*\fk Praitorion \fk*\ft obedo laï k'alöc.\ft*\f* ëka ögürö gïnï ën dyere. 
\v 28 Gïn ögönyö böngü mërë ëka oketho gïnï böngü na kwar ï kome. 
\v 29 Cë öyübö gïnï tok öküdhö, ëka eketho ï wie. Gïn oketho lüth ï cïngë më kucem ëka orumo cöng-gï pïny ï nyime, nakun ëngalö ën nï, “Örëm, rwoth k'Eyuda!” 
\v 30 Gïn öngülö laö dhögï ï kome ëka ökwanyö gïnï lüth cë ëgöö kï wie. 
\v 31 Kinge na gïn dong otyeko ngalö Yecu, cë gïn ögönyö böngü na kwar ökö kï ï kome, ëka eketho böng mërë ï kome. Cë gïn otero ën më guro ï kor yath arïa.
\s1 Eguro Yecu ï kor yath arïa
\r (Marako 15:21-32; Luka 23:26-43; Jon 19:17-27)
\p
\v 32 Ï karë n'onwongo gïn tye ka donyo yökö, oromo gïnï k'ëcwö mörö më Cirene na nyïngë Cimon, cë ödïö gïnï ën tëtëk më tingo yath arïa ka Yecu. 
\v 33 Gïn othuno ï kabedo n'ecwodo nï Gölgötha (na gönyö nï Kabedo më Cogo Wic). 
\v 34 Acikari ömïö Yecu köngö ölök n'erubo kï yath na këc; ëntö kinge na ën öbïlö, Yecu ökwërö madhö ökö. 
\v 35 Kinge na dong gïn oguro Yecu ï kor yath arïa, obolo gïnï kwir më poko böng mërë.\x - \xo 27:35 \xo*\xt Jabuli 22:18-19\xt*\x* 
\v 36 Cë gïn obedo pïny kunön më kürö ën. 
\v 37 Oguro gïnï köp më adoth na gïn odotho ën ködë malö ï ka wie, n'ëcöö nï, “Man ënë Yecu, Rwoth k'Eyuda.” 
\v 38 Ekwoe arïö onwongo eguro kanya acël ködë, ngat acël yo cïngë kucem, ëka ngat acël yo cïngë kucam. 
\v 39 Jö n'onwongo tye ka wok ï ngete obedo gïnï ka yanyö ën, yengo wigï, 
\v 40 ëka kobo gïnï nï, “In ikobo nï ibino muko öt k'Obanga ökö, cë ïgërö ï nïnö adek, lari keni ëka idhi pïny kï kor yath arïa, ka in ibedo Wod k'Obanga!”
\p
\v 41 Ëlamdhök na dito, epwony cïk ëka edong thon önywarö gïnï Yecu. 
\v 42 Gïn okobo nï, “Ën ölarö jö nökënë, ëntö ën ba twërö larë kënë! Ën obedo rwoth më Icarael! Wëk ën obin pïny kï ï kor yath arïa, cë wan ebino yee ën. 
\v 43 Ën geno Obanga ëka kobo nï ën ebedo Wod k'Obanga. Wëk Obanga ölar ën kobedini ka mïtö.” 
\v 44 Ekwoe n'onwongo eguro kanya acël ködë thon öyanyö gïnï ën.
\s1 Thöö ka Yecu
\p
\v 45 Cakërë caa abicël më kiceng më thuno ködë naka caa abungwën, pïny ocido ökö na cöl ï wi lobo kïbëc. 
\v 46 Ï kin caa abungwën më kothyeno Yecu okok kï dwön na longo nï, “Eloi, Eloi, lama cabaktani?”—na gönyö nï, “Obangana, Obangana, pïngö ïwëka nï köman?”
\p
\v 47 Ï karë na jö mökö n'ocung kunön owinyo, gïn okobo nï, “Ën tye ka cwodo Eliya.”
\p
\v 48 Cücüth dhanö acël örïngö ökwanyö amor, cë olutho ï köngö ölök na wac, örwakö ï wi lüth, ëka ömïö both Yecu nï ömadhï. 
\v 49 Ëntö jö nökënë okobo nï, “Wëk unu ën kënë! Eru enenu ka Eliya twërö bino më larö ën.” 
\v 50 Yecu okok dökï kï dwön na longo, cë öthöö ökö.
\p
\v 51 Ï caa nön, böngü katein na tye ï öt k'Obanga öyëc opokere ökö ï dul arïö cakërë kï malö naka pïny. Pïny oyengere ëka kite öbarë gïnï ökö. 
\v 52 Lyene öyabërë ökö ëka kom jö na leng na pol n'onwongo öthöö ocer gïnï ökö. 
\v 53 Odonyo gïnï ökö kï ï lyene ëka kinge cer ka Yecu öcïdhö gïnï ï Jerucalem cë onyuthere gïnï both jö na pol.
\p
\v 54 Ï karë n'Adit na löö acikari kï jö n'onwongo tye ködë më kürö Yecu önënö gïnï oyeyeng ëka gin na kïbëc n'ötïmërë, obedo gïnï kï lworo rwök, cë okobo gïnï nï, “Adyer, ën onwongo obedo Wod k'Obanga!”
\p
\v 55 Mon na pol onwongo tye gïnï kunön na neno gïnï kï cecen. Gïn onwongo ölübö kör Yecu kï ï Galilaya më könyö ën. 
\v 56 Ï kin mon nön gïnï onwongo tye ïë Maria më Magadala, Maria aya ka Yakobo ëka Yocepu, ëka aya k'awope ka Jebedayo.
\s1 Eiko Yecu ï lyël
\r (Marako 15:42-47; Luka 23:50-56; Jon 19:38-42)
\p
\v 57 Ï karë na pïny dong cido, dhanö mörö më Arimataya n'obedo alönyö na nyïngë Yocepu obino, ën thon onwongo obedo alübkör Yecu. 
\v 58 Ën öcïdhö both Pilato cë ökwaö kom Yecu ëka Pilato öcïkö nï ëk ëmïï bothe. 
\v 59 Yocepu ökwanyö kom Yecu, cë oboo ökö kï böngü na leng, 
\v 60 ëka opyelo ï bur lyël mërë na nyen, na ën onwongo ogworo ï kidi. Ën ölörö kidi na thwönë ï dhö lyël, ëka öya öcïdhö ökö. 
\v 61 Maria më Magadala ëka Maria nökënë ca onwongo obedo gïnï kunön n'opimere kï lyël.
\s1 Ëkürpïny na kürö lyël
\p
\v 62 Kodiko mërë, na ënë nïnö na lübö Nïnö më Yübërë, ëlamdhök na dito ëka Eparicayo öcökërë gïnï ï nyim Pilato. 
\v 63 Gïn okobo nï, “Adwong, wan epo nï ï karë na ën pod kwö, wan ewinyo ka abwöl jö nön kobo nï, ‘Kinge nïnö adek an abino cer dökï.’ 
\v 64 Cë myero ïmïï cïk ëk ëgwök lyël na bër naka ï nïnö më adek ëk kür ëlübkörë öcïdh gïnï ökwal kome ökö, cë okob gïnï both lwak nï ën ocer ökö kï ï kin jö n'öthöö. Bwöl më ajiki ni bino bedo na rac na löö bwöl më acël ökö.”
\p
\v 65 Pilato ögamö nï, “Ter unu acikari n'obedo gïnï ëkürpïny. Cïdh ïgwök unu na bër rwök kite na un ïtwërö ködë.” 
\v 66 Cë öcïdhö gïnï më kürö dhö lyël na bër nakun mwönö gïnï anyuth ï kom kidi ëka eketho ëkürpïny.
\c 28
\s1 Cer ka Yecu
\r (Marako 16:1-10; Luka 24:1-12; Jon 20:1-10)
\p
\v 1 Kinge Cabït k'Eyuda, ï kin keko ï nïnö na lübö cabït k'Eyuda, Maria më Magadala ëka Maria nökënë öcïdhö gïnï më nënö lyël.
\p
\v 2 Athura oyeyeng na dit oyengo pïny, pïën malaika ka Rwoth n'öya kï ï polo obino pïny cë othwaro kidi ökö kï ï dhö lyël ëka obedo ï wie. 
\v 3 Malaika nön onen na ryëny calö lüth köth, ëka böng mërë onwongo tar calö pëë. 
\v 4 Ëkürpïny obedo gïnï kï lworo rwök ï karë na gïn önënö malaika ëka komgï ömyël cë ödökö gïnï calö jö n'öthöö.
\p
\v 5 Ëntö malaika okobo both mon nï, “Kür ibed unu kï lworo, pïën an angeo nï un itye ka rangö Yecu n'onwongo eguro ï kor yath arïa. 
\v 6 Ën ba tye kany; ën ocer ökö, kite na ën okobo. Bin ïnën unu kanya ën onwongo obuto ïë. 
\v 7 Cïdh unu pïöpïö ëk ikob unu both ëlübkörë: ‘Ën ocer ökö kï kin jö n'öthöö, ëka ën tye ka cïdhö anyim niwu yo Galilaya. Un ibino nënö ën kï kunön.’ Po unu ï kom ngö na an akobo niwu.”
\p
\v 8 Cë mon öbünyö yaa ökö pïöpïö kï ï wi lyël kï lworo ëka kï yom cwiny na thwönë, cë örïngö gïnï më cïdhö kobo both ëlübkörë. 
\v 9 Athura Yecu oromo ködgï, cë omothogï nï, “Kuc obed kodwu!” Gïn obino bothe, ömakö gïnï tyënë cë öwörö gïnï ën. 
\v 10 Cë Yecu okobo nïgï nï, “Kür ibed unu kï lworo. Cïdh ikob unu both utmegona ëk öcïdh gïnï yo Galilaya; cë gïn bino nënöna kï kunön.”
\s1 Köp n'ëkürpïny ödwökö
\p
\v 11 Ï karë na mon tye ka woth ï yoo, ëkürpïny mökö öcïdhö ï pacö ëka ödwökö gïnï ripot both ëlamdhök na dito gin na kïbëc n'ötïmërë. 
\v 12 Ï karë n'ëlamdhök na dito öcökërë gïnï kanya acël k'edong, cë öyübö gïnï köp më mïö cïlïng na thwönë both acikari, 
\v 13 nakun kobo gïnï bothgï nï, “Kob unu both lwak nï, ‘Ëlübkörë obino gïnï kiwor cë ökwalö gïnï kome ï karë n'onwongo wan ënïnö ökö.’ 
\v 14 Ka alöc bino winyo köp ni, cë wan ebino kobo nïnë, ëk can mörö kür opodh ï komwu.” 
\v 15 Cë acikari ögamö gïnï cïlïng, ëka ötïmö gïnï kite n'ëcïkögï ködë. Köp ni obedo këth ï kin Eyuda othuno ködë naka tin.
\s1 Yecu onen both ëlübkörë
\r (Marako 16:14-18; Luka 24:36-49; Jon 20:19-23; Tic k'Ëkwëna 1:6-8)
\p
\v 16 Cë ëlübkörë apar wie acël öcïdhö gïnï yo Galilaya, ï wi kidi na Yecu onwongo okobo bothgï më cïdhö ïë. 
\v 17 Ï karë na gïn önënö Yecu, öwörö gïnï ën; ëntö jö mökö obedo ka kalakala. 
\v 18 Cë Yecu obino bothgï ëka okobo nï, “Twër kïbëc na tye ï polo ëka ï wi lobo etyeko dong mïö ökö botha. 
\v 19 Pï manön cïdh unu dong ëk ïlök unu jö më rok kïbëc ödök gïnï ëlübköra, baticagï unu kï nyïng Apap, ëka Wod ëka Tipo Naleng, 
\v 20 pwony unugï më gwökö gin na kïbëc na an atyeko cïköwu ködë. An atye kodwu karë kïbëc, naka ï ajiki pïny.”