\id JAS - Thur MARKED \ide UTF-8 \h Yakobo \toc3 Yak \toc1 Waraga na Yakobo öcöö \toc2 Yakobo \mt1 Yakobo \imt Köp na ut ï waraga ni \ip Waraga na Yakobo öcöö obedo köp n'ëcökö kanya acël më pwonyere na myero eketh ï tic, ëcöö both “jö k'Obanga kïbëc n'ökëth gïnï ï wi lobo thükül.” Acöc otio kï kwa cöc na papath n'ëkanö tyënë ökö më mïö pwonyere na lübö ryëkö n'eketho ï tic ëka kï kite n'Ekiricito myero obed gïnï ködë. Kï kom kite k'Ekiricito ën otio kï wi köp na papath na calö lönyö ëka can, atëmatëma, kwö na bër, apokapoka, yee ëka ketho gin mörö ï tic, kite më tic kï lëb, ryëkö, dha, awaka ëka mwolo, ngölö köp both jö nökënë, wakërë, dïö cwiny, ëka lëga. \ip Waraga ni twakö köp na pïrë tëk ï kom ketho gin mörö ï tic na wotho kanya acël kï yee, ï kite më tic më dini k'Ekiricito. \c 1 \s Moth n'öya kï both Yakobo \p \v 1 Waraga ni öya kï both Yakobo atic k'Obanga ëka Rwoth Yecu Kiricito. \p Both kaka apar wie arïö n'ökëth gïnï ï wi lobo thükül. \p Amothowu. \s Yee ëka dangö atëmatëma \p \v 2 Utmegona, bed unu kï yom cwiny na thwönë ka ëtëmöwu ï yodhi na papath, \v 3 pïën ingeo unu nï tëmö yeewu mïö ïdïö unu cwinywu. \v 4 Wëk unu dïö cwiny ocob tic mërë ëk ibed unu jö n'otengo, na bal mörö ope ï komwu ëka dökï ibed unu na gin mörö thon ba orem kï bothwu. \v 5 Ëntö ka ngat mörö tye ï kinwu na ryëkö mërë nönök, myero ën ökwa kï both Obanga na mïö both jö kïbëc kï yom cwiny, nakun ba coko ngat mörö, ëka ebino mïö bothe. \v 6 Ëntö ka ën lëgö, myero ën oyee ëka kür obed ka kalakala, pïën ngat na tye ka kalakala röm kï pii më nam na tagere, na yamö cwarö. \v 7 Dhanö nön myero kür ötham nï ën ebino nwongo gin mörö kï both Rwoth, \v 8 pïën ën obedo dhanö na thama mërë arïö, na ba cung na tëk ï jami kïbëc na ën tïmö. \s Can ëka lönyö \p \v 9 Jö n'oye n'obedo ëcan myero öwakërë gïnï ka etingogï malö, \v 10 ëka ngat n'obedo alönyö myero öwakërë ka ëdwökö pïny, pïën ën bino rwenyo calö thur lum. \v 11 Ceng donyo kï lyetho mërë ëka nero lum ökö, thure öny cë lengo mërë bal ökö. Ï kit yoo acël nön, ngat n'ölöny bino rwenyo ökö ï dyere tic mërë më karë kïbëc. \s Bwöl ëka atëmatëma \p \v 12 Ngat na cung na tëk ï atëmatëma tye kï gum, pïën ka ën ölöö atëmatëma, ën bino nwongo tok më kwö n'Obanga öcïkërë më mïö both jö na marö ën. \p \v 13 Ka ëbwölö ngat mörö, ën kür okob nï, “Obanga ënë öbwöla.” Pïën gin na rac ba twërö bwölö Obanga, ëka ën thon ba bwölö ngat mörö. \v 14 Ëntö ngat acëlacël miti mërë kënë ënë bwölö ën, ywaö ën ökö, ëka ömö cwinye. \v 15 Cë kinge ka miti dong öyac, nywölö bal. Bal ka ödöngö n'otengo dong, nywölö thöö. \p \v 16 Utmegona më amara, kür ïwëk ëbwölwu. \v 17 Gin mörö na bër ëka mïc kïbëc na bal mörö ope ïë bino kï malö both Obanga Apap, na ënë acwec më tar na ryëny, na ba lökërë calö tipo na wïrë. \v 18 Ën öyërö më nywölö onu kï köp mërë n'adyer, ëk onu ebed calö cem na tye ï pwodho n'öcakö cëk kï kin jami kïbëc n'ecweo. \s Winyo ëka tiino \p \v 19 Utmegona më amara, ngee unu köp ni: Dhanö acëlacël myero owiny köp pïöpïö, ëntö kür myero öbünyërë më twak, ëka kür akëmö ömak ën pïöpïö. \v 20 Pïën akëmö ka dhanö ba cobo kit kwö n'atïr n'Obanga mïtö. \v 21 Pï manön, kwër unu gin na kïbëc më lewic ëka kï tïm na reco na tye ï kwöwu. Gam unu kï mwolo köp n'Obanga öpïdhö ï cwinywu na twërö laröwu. \p \v 22 Ëntö bed unu jö na ketho gin n'ëtwakö ï tic. Kür ibed unu jö na winyo awinya këkën nakun ïbwölërë unu kenwu. \v 23 Pïën ka dhanö mörö obedo ngat na winyo köp ëka ba ketho ï tic, ën bedo calö ngat na rïpö wangë kï ï kiyo. \v 24 Ëntö ka otyeko dong rïpërë, cïdhö ökö ëka cücüth wie wil ökö ï kite na ën ebedo ködë. \v 25 Ëntö ngat na rïpö ï cïk na bal mörö ope ïë na kelo kuc, ëka ketho thama mërë ïë, na wie ba wil ï kom gin na ën owinyo, ëntö tio gin nön—ën bino bedo kï gum ï kom gin na ën tio. \p \v 26 Ka ngat mörö thamö nï ën ebedo adini nakun ba gwökö lëbë, ën nwongo tye ka bwölërë kënë kï ï cwinye ëka dini mërë köny mërë ope. \v 27 Dini na leng ï nyim Obanga Apap na gin mörö na rac ope ïë ënë: më könyö ëthïnö kic ëka mon thöö na tye ï can, ëka më gwökërë kën kür gin mörö më lobo obali. \c 2 \s Apokapoka na thërë ope \p \v 1 Utmegona, na calö jö n'oye Rwothwa më dheo Yecu Kiricito, kür dökï inyuth unu apokapoka mörö. \v 2 Cë ka dhanö mörö n'oruko agïth më gol ëka kï böng na bëcö obino ï athukowu, ëka dökï dhanö n'obedo acan n'oruko böng na reco obino, \v 3 un ïcakö unu thamö pï ngat n'oruko böng na bëcö nakun ikobo unu nï, “Adwong, bed ï then kany,” ëntö both acan ikobo unu nï, “Cung kunön, onyo bed pïny ka tyëna kany,” \v 4 manön nwongo ba dong iketho unu apokapoka ökö ï kinwu nakun ibedo unu ëngöl-köp kï thama na reco? \p \v 5 Winy unu, utmegona më amara: Pathï Obanga ënë öyërö ëcan ï lobo ni më bedo ëlönyö ï yee ëka më leeno ker na ën öcïkö both jö na marö ën? \v 6 Ëntö un ïcaö ëcan. Pathï ëlönyö ënë büröwu? Pathï gïn ënë terowu ï nyim okiko? \v 7 Pathï gïn ënë jö na twakö köp na reco ï kom nyïng na bër n'ëmïö bothwu? \p \v 8 Ka ïgwökö unu cïk na pïrë tëk n'ëcöö ï Cöc na Leng nï, “Mar awodhi na calö ïmarö komi keni,”\x - \xo 2:8 \xo*\xt Elebi 19:18\xt*\x* nwongo ïtïmö na bër. \v 9 Ëntö ka inyutho unu apokapoka, nwongo ïtïmö unu bal ëka ebino ngölö niwu köp na calö jö n'ötürö cïk. \v 10 Pïën ngat na gwökö cïk kïbëc ka opodho ï acël nwongo ötürö cïk kïbëc. \v 11 Pïën ngat n'okobo nï, “Kür ïdöny ï elomi,” ënë thon okobo nï, “Kür ineki.” Cë ka ba ïdönyö ï elomi ëntö ineko nek, nwongo ibedo ngat na türö cïk. \p \v 12 Twak na un ïtwakö ëka tic na un itio myero obed na calö më ka jö n'ebino ngölö köp nïgï kï cïk na kelo kuc. \v 13 Pïën ngölö-köp abonge kïca bino tïmërë both ngat mörö këkën na ba obedo tïmö kïca. Ngat na tïmö kïca ba bino lworo ngölö-köp. \s Yee abonge tic \p \v 14 Köny mërë ngö, utmegona, ka ngat mörö kobo nï eut kï yee nakun ba ketho ï tic? Koth yee nön twërö larö ën? \v 15 Ka omego onyo amego mörö ope kï böngü ëka cem më nïnö kïbëc, \v 16 cë ngat mörö kï kinwu okobo nïnë nï, “Apë kï kuc; komi obed na mömör ëka cem na bër,” ëntö nwongo ba ïmïö ën gin mörö na mïtërë pï kom, cë manön könyö ngö? \v 17 Kömanön thon, yee këkën, ka ba eketho ï tic, nwongo dong öthöö. \p \v 18 Ëntö ngat mörö bino kobo nï, “In iut kï yee; ëka an aut kï tic.” \p Nyuth nïna yeeni abonge tic, ëka An abino nyutho nini yeena kï ngö na an atïmö. \v 19 Un iyee nï Obanga tye acël. Bër! Cene thon yee kömanön—ëka komgï myël kï lworo. \p \v 20 In amingo, ïmïtö nï enyuth nini nï yee abonge tic köny mërë ope? \v 21 Kwarö onu Abraam yam ba ëkwanö nï kite atïr pï gin na ën ötïmö ï karë na ën ömïö wode Icaka më aryëda ï wi keno tyër? \v 22 Un ïnënö nï yee ëka tic mërë onwongo tio kanya acël, ëka yee mërë onwongo ocobere pï gin na ën ötïmö. \v 23 Ömïö Cöc na Leng ocobere na kobo nï, “Abraam oyee Obanga, ëka ömïö ëkwanö ën nï kite atïr,”\x - \xo 2:23 \xo*\xt Acaki 15:6\xt*\x* ëka dökï ecwodo ën nï okone k'Obanga. \v 24 Un ïnënö nï ëkwanö dhanö nï kite atïr pï tic na ën tïmö ëka pathï pï yee këkën. \p \v 25 Ï yoo acël nön, yam Raab n'obedo ölaya ba ëkwanö nï kite atïr pï ngö na ën ötïmö ï karë na ën öjölö ëröth pïny ëka ömïögï owok kï ï yoo nökënë na path? \v 26 Kite na calö kom abonge yweo nwongo dong öthöö, yee abonge tic thon nwongo öthöö. \c 3 \s1 Lëb \p \v 1 Utmegona, myero jö na pol kï kinwu kür obed gïnï epwonye, pïën ingeo unu nï wan epwonye ebino ngölö nïwa köp na tëk na löö jö nökënë. \v 2 Adyer onu kïbëc ëtïmö bal ï yodhi na pol. Ëntö ka cë ngat mörö ba ötïmö bal ï ngö na ën kobo, nwongo ën obedo dhanö na kite bër ëka dökï twërö gwökö kome kïbëc. \p \v 3 Onu eketho nywenyo ï dhö angole ëk ömïï owiny onu, ëka onu ërömö mïö angole cïdhö kanya onu ëmïtö. \v 4 Onyo nën unu apor kï kom mel. Kadï bed nï döngö gïnï rwök na yamö ënë kölögï, ëntö adwö mel twërö wïrö wie cïdhö kanya ën mïtö kï gin n'ëdwö kï mel na tïdï mörö. \v 5 Kömanön thon, lëb obedo dul kom na tïdï mörö, ëntö wakërë ï kom jami na thwon rwök. Nën kite na mac na tïdï mörö wangö kï thwön bunga ködë. \v 6 Lëb thon cal kï mac, obedo tëkö na rac na balö kom dhanö. Lëb balö kwö ka dhanö kïbëc, ketho kwö ka dhanö kïbëc kanya rac, ëka ën kikome mac më kapïny moko ï kome. \p \v 7 Dhanö römö gwökö kwa leeni kïbëc, wïny, leeni na wotho ï ngöm kï korgï ëka leeni na kwö ï pii, \v 8 ëntö ngat mörö ope na römö gwökö lëb. Lëb rac ëka ba jükërë, opong kï kwir na rac. \p \v 9 Kï lëb onu ëpakö Rwoth onu ëka Apap, ëka kï lëb onu ëlamö kï jö n'ecweogï ï thë cal k'Obanga. \v 10 Kï ï dhö jö acël nön donyo kï ïë gum ëka alem. Utmegona, man myero kür obed kömanön. \v 11 Pii na mït ëka pii na wac römö möl kï ï wang kulo acël? \v 12 Utmegona, yath ölam twërö nyakö yaü, onyo yath ölök twërö nyakö ölam? Kömanön thon pii na wac ba römö molo kï ï wang pii na mït. \s Ryëkö n'öya kï malö \p \v 13 Nga na tye kï ryëkö ëka na nïang kï ï kinwu? Ëk ën onyuth tic mërë më ryëkö kï mwolo pï kwö mërë na bër. \v 14 Ëntö ka itye unu kï nyeko na reco, ëka woro ï cwinywu, kür ïwakërë unu ködë onyo ïkwër unu köp n'atïr. \v 15 Koth “ryëkö” nön ba obino pïny kï ï polo ëntö obedo më lobo, ba wörö Obanga ëka obedo më ka cene. \v 16 Kanya nyeko ëka woro ut ïë, nwongo anyöbanyöba ëka tïm na reco kïbëc ut ïë. \p \v 17 Ëntö ryëkö n'öya kï ï polo n'öcakö bedo na leng, ëka bedo më kuc, më mwolo, gamö thama kïbëc na bëcö, opong kï kïca, ëka nyakö nyige na bëcö, ngat na ute ködë ba poko kin dhanö, bedo na cwinye atïr. \v 18 Jö na kelo kuc cwöö gïnï kodhi më kuc ëka kaö gïnï kac më kite atïr. \c 4 \s1 Makö okone kï lobo \p \v 1 Ngö na kelo dha ëka lwëny ï kinwu? Pathï miti na reco na un itye ködë ï cwinywu ënë tye ka lwëny ï dul komwu? \v 2 Un ïmïtö gin mörö ëntö ba inwongo unu. Un ibedo kï miti ï kom jami ka jö nökënë ëka ineko unu nek, ëntö ba inwongo unu gin na un ïmïtö. Ïdhaa ëka ïlwënyö unu. Ba inwongo gin ïmïtö unu, pïën un ba ïkwaö kï both Obanga. \v 3 Ka ïkwaö unu, ba inwongo unu, pïën ïkwaö unu kï thama na rac, ëk inwong unu gin na un ïmïtö më cobo mitiwu. \p \v 4 Un jö nï balö watwu k'Obanga, ba ingeo unu nï makö okone kï lobo mïö dhanö dökö langö k'Obanga? Ngat mörö na yërö më bedo okone kï lobo bedo langö k'Obanga. \v 5 Onyo un ïthamö nï Cöc na Leng na yam ëcöö obedo köp na thërë ope na kobo nï, “Tipo na yam Obanga oketho ï kom onu tye kï nyeko rwök?” \v 6 Ëntö ën mïö both onu kïca. Manön ënë ömïö Cöc na Leng kobo nï, \q1 “Obanga pyem kï jö na wakërë, \q2 ëntö mïö kïca both jö na mwol.”\x - \xo 4:6 \xo*\xt Carolok 3:34\xt*\x* \p \v 7 Pï manön dong, mïrë unu kenwu më bedo ï thë löc k'Obanga. Kwër unu Catan, ëka ën bino rïngö ökö kï bothwu. \v 8 Nyingi unu na cwök both Obanga, ëka ën thon bino nyingo na cwök bothwu. Lwök unu cïngwu, un ëbal, ëka ïlönyërë unu ï cwinywu, un jö na thamawu tye arïö. \v 9 Bed unu kï cwer cwiny, kum unu, ëka ikok unu. Nyëröwu myero ölökërë ödök kumo, ëka yom cwinywu myero ölökërë ödök kumo. \v 10 Mwolere unu ï nyim Rwoth, ëka ën bino tingowu malö. \s Ngölö köp ï kom omeru \p \v 11 Utmegona, kür ïtwak unu köp mörö na rac ï kom awodhi. Ngat na twakö köp na rac ï kom ömïn mërë, onyo ngölö köp ï kom ömïn mërë, nwongo twakö köp na rac ï kom cïk ëka ngölö köp ï kom cïk. Ëntö ka in ïngölö köp kï cïk, in ba ibedo ngat na cobo cïk ëntö ïdökö angöl-köp. \v 12 Ngat na mïö cïk ëka angöl-köp tye acël, na ënë ngat na twërö larö ëka kï neko. Ëntö in—ibedo nga më ngölö köp ï kom awodhi? \s1 Kür iwakiri pï nïnö na diki \p \v 13 Winy unu, un jö na kobo nï, “Tin onyo diki wan ebino cïdhö ï pacö ni onyo maca, wan ebino tyeko mwaka acël kunön, wan ebino cadhö jamiwa ëka enwongo magoba.” \v 14 Un ba ingeo ngö na bino tïmërë diki. Kwöwu tye nïngö? Un ïcal k'edou na nen pï karë mörö na nönök, ëka kinge rwenyo ökö. \v 15 Nakaka manön, un onwongo myero ikob unu nï, “Ka Rwoth oye, onu ebino bedo na kwö, ëka ëtïmö man onyo maca.” \v 16 Kite na calö, un ïwakërë ëka inyuthere unu. Koth wakërë ni kïbëc obedo gin na rac. \v 17 Ngat mörö na ngeo gin na bër na ën myero ötïm, ëka ba ötïmö, nwongo ën ötïmö bal. \c 5 \s1 Köp n'ëcïkö both ëlönyö \p \v 1 Winy unu, un ëlönyö, kok unu ëka ikok unu rwök, pï can na tye ka bino më podho ï komwu. \v 2 Lönyöwu dong ötöp ökö, ëka nyënyë öcamö böngwu ökö. \v 3 Gol ëka ryalwu nyalï ömakö ökö. Nyalï ënë bino bedo caden ï komwu, ëka bino camö ringo komwu calö mac. Un ityeko kanö lönyö pï karë më ajiki. \v 4 Nën! Öcara k'etic n'otio gïnï ï pwothiwu na un ïkwërö cülö, tye ka kok ï komwu. Koko k'ëkac owinyere ï ith Rwoth Won Twër. \v 5 Un ïkwö ï wi lobo kï jami na bëcö rwök ëka kï yom cwiny. Un ïcwëë unu, ëntö nïnö më nekowu dong örömö. \v 6 Un ïngölö köp ëka ineko unu ngat na kite atïr, n'onwongo ba ökwëröwu. \s1 Dïö cwiny ï karë më can \p \v 7 Utmegona, dïï unu cwinywu naka ï nïnö na Rwoth bino dwogo ködë. Nën unu kite n'apur kürö kï gin na bër na cëk kï ï ngöm, ëka kite na ën dïö kï cwinye ködë naka köth më cwïr kï oro cwee. \v 8 Un thon, dïï cwinywu ëka icung unu na tëk, pïën dwogo ka Rwoth onyingo na cwök. \v 9 Kür ïngüngüta unu ï kinwu kenwu, utmegona, onyo ebino ngölö niwu köp. Nën, Angöl-köp ocung ï dholokek. \p \v 10 Utmegona, na calö apor më dangö can ëka dïö cwiny, nën unu apor kï both edwarpïny na yam ötwak gïnï kï nyïng Rwoth. \v 11 Na calö ingeo unu, wan ecwodo jö na yam ödangö can nï jö na komgï gum. Un iwinyo kite na Job ödangö kï can ëka ïnënö unu gin na Rwoth onwongo mïtö. Rwoth opong kï tïmö gin na bër ëka kïca. \p \v 12 Na löö kïbëc, utmegona, kür ikwong unu kwong—kï nyïng polo onyo kï nyïng lobo onyo kï nyïng gin mörö këkën. Mïï unu “Eyo” na mewu obed eyo, ëka “Pe” obed pe, onyo ebino ngölö niwu köp. \s Lëga më yee \p \v 13 Ngat mörö kï kinwu tye kï can? Ën myero ölëg both Obanga. Ngat mörö tye na cwinye yom? Ën myero ower wer më pakö Obanga. \v 14 Ngat mörö tye na kome lïth? Ën myero ocwod edong ka jö n'oye Kiricito ëk ölëg gïnï pïrë ëka ewir ën kï möö ï nyïng Rwoth. \v 15 Ëka lëga n'ëlëgö kï yee bino mïö atwo cang, ëka Rwoth bino tingo ën malö. Ka ën onwongo ötïmö bal, ebino tïmö nïnë kïca. \v 16 Pï manön ngat acëlacël otuc bal mërë both awodhe, ëka ngat acëlacël ölëg pï awodhe, ëk ïcang unu. Lëga ka dhanö na kite atïr tëk ëka tio rwök. \p \v 17 Eliya onwongo obedo dhanö kamë onu. Ën ölëgö Obanga na tëk nï köth kür ocwee, ëka köth ba ocwee ï wi lobo pï mwaka adek kï nucu. \v 18 Ën dökï ölëgö, ëka ömïö köth ocwee kï ï polo, ëka lobo öcëgö cem. \p \v 19 Utmegona, ka cë dhanö mörö kï kinwu öngël ökö kï ï köp n'atïr, ngat mörö nökënë myero odwongi ën cen, \v 20 po unu ï köp ni: Ngat mörö na bino lökö abal kï ï yoo mërë na rac bino larö ën kï kom thöö ëka ebino tïmö kïca nïnë.